السؾۺاراۺامہ

السؾۺںیھکیسۺ! آےیئۺاانپۺا

( وچبںۺےکۺےئل)

ۺ: فنصم ےحی ی

اہروؿۺ

رپورسیفۺوخاہجۺدمحمۺاالخؼۺ: رتممج

اطمہعلۺاگنرۺےکۺےیلۺ

ۺیکۺےہ۔ۺاورۺاقرنیئۺوکۺاہللۺاعت

ت

رآؿۺپ اکۺیکۺآپ اتۺیکۺروینشۺںیمۺواضح

ت

ۺالکؾۺےنھجمسۺیلۺاکافلضۺفنصمۺےنۺاینپۺامتؾۺاتکوبںۺںیمۺاامیؿۺےسۺقلعتمۺوموضاحتۺیکۺق

اۺہک

ت

ۺاقریۺےکۺاورۺاسۺےکۺاطمقبۺزدنیگۺزگارےنۺیکۺدوعتۺدیۺےہ۔اسرےۺاضمنیمۺوکۺاہللۺاعتیلۺیکۺآپ اتۺےکۺقلعتۺےکۺوحاےلۺےسۺاسۺرطحۺایبؿۺایکۺایگۺےہۺپ

ذنہۺںیمۺکشۺپ اۺوساؽۺیکۺوکیئۺاجنگشئۺپ ایقۺہنۺرےہ۔ۺ

رۺرمعۺاورۺمرۺولخص،ۺاسدہۺاورۺرواںۺاولسبۺایبؿۺہ

رۺاورۺرواںۺادنازۺایبؿۺاؿۺاتکوبںۺاکۺپ

رۺاپ ۺداتیۺےہ۔ہیۺپ

ت

رۺےقبطۺےکۺاقریۺوکۺومضمؿۺپ اۺآۺاسینۺاھجمسےنۺیکۺامضنمہ

ۺوکۺیتخسۺےسۺرتسمدۺرکےتۺںیہ،

ت

یۺہکۺوہۺرضحاتۺوجۺرواحن

ت

حت

ۺیہۺتسشنۺںیمۺاطمہعلۺرکےل۔ۺ اۺےہۺہکۺوہۺاسۺاکۺای

ت

ؿۺاتکوبںۺ اقرنیئۺوکۺاسۺپ اتۺرپۺااسکپوہۺیھبۺا

۔ۺںیمۺایبؿۺدشہۺاقحقئۺیک

ت

ۺاچسیئۺےسۺہنمۺںیہنۺومڑۺتکس

ۺرگوپۺںیمۺاسۺرپۺثحبۺیکۺاجۺیتکسۺےہ۔وہۺاقر یۺیکۺدرگیۺاصتفینۺاکۺارفنادیۺوطرۺرپۺاطمہعلۺایکۺاجۺاتکسۺےہۺپ اۺای

نیئۺوجۺاؿۺبتکۺےسۺدیفتسمۺہیۺاتکبۺاورۺاہروؿۺحی

ۺوہۺیگ

ت

ان

ۺتہبۺافدئہۺدنمۺپ

ت

اۺاچےتہۺںیہ،ۺاؿۺےکۺےئلۺدورسںۺےسۺوگتفگۺاورۺپ اتۺچ

۔وہۺاےنپۺایخالتۺاورۺرجتپ اتۺںیمۺدورسوںۺوکۺرکۺںیکسۺےگ۔ۺوہپ

رۺاطمہعلۺآںیئ،ۺویکہکنۺہیۺرصػۺاہللۺاعتیلۺیکۺوخونشدیۺےکۺےئلۺیہۺ ۺوہیگۺہکۺہیۺبتکۺرثکتۺےسۺزپ

ت

دم

ریۺخ

ۺتہبۺپ رآں،ۺہیۺدنیۺےکۺای دۺپ ری

یھکلۺیئگۺںیہ۔ۺم

رۺںیہ،ۺاسۺےئلۺاؿۺرضحاتۺےکۺ

افلضۺفنصمۺیکۺامتؾۺاتکںیبۺااہتنیئۺومپمۺاکیفۺزپ ادہۺ( دنی)ےئلۺوجۺ ذم اۺاچےتہۺںیہ،ۺےکۺےئلۺای

ۺاچنہپپ

ت

وکۺدورسےۺولوگںۺی

ؿۺبتکۺےکۺڑپےنھۺیکۺوحۺہلصۺازفایئۺرکںی۔ۺؿۺولوگںۺیکۺا

رۺرطہقیۺہیۺےہۺہکۺوہۺا

ومپ

ۺ

ت

رہفس

اعترػۺ

ۺوکۺدیپاۺایکۺ اہللۺاعتیلۺےنۺمہۺس

اؿۺاکۺووجدۺ

ان

اینۺمسجۺںیمۺےبۺبیعۺرپورگاؾۺ

ان

اایشءۺےسیکۺووجدۺںیمۺآںیئ؟ۺدورسیۺاجدنارۺ

اجدنارۺاایشءۺاےنپۺاموحؽۺےسۺاطمتقبۺریتھکۺںیہۺ

اجدنارۺاےنپۺاسھتۺرےنہۺواےلۺدورسےۺاجدناروںۺےسۺاطمقبۺرےتھکۺںیہۺ

اجدنارۺدقریتۺوتازؿۺےکۺوعالمۺےسۺاطمتقبۺرےتھکۺںیہۺ

ۺےکۺےئلۺدیفمۺوعالمۺےکۺاسھتۺیھبۺاطمتقبۺرےتھکۺںیہۺ

ت

ان

اجدنارۺان

اکانئتۺیکۺقیلختۺ

رۺےشۺیکۺادتباءۺمۺگنیبۺویھتریۺ’’ہ رےۺزورۺدارۺدامھےک) ‘‘ب

ےسۺوہیئۺ( پ

ۺھچکۺواحضۺرکںیۺ ۺاثمؽۺےسۺہیۺس آےیئۺای

وکیئۺیھبۺصخشۺاےسۺنکممۺںیہنۺاتھجمسۺ

رۺےشۺاکۺاخقلۺےہۺماہللۺاعتیلۺہ

رۺےہۺ ۺدقتپ رۺقیلختۺیکۺای مہ

اءۺۺاورۺااہلیمۺاتکںیبۺ

ان

اؿۺاورۺالہپۺیبن

رضحتۺآدؾۺۺۺ: الہپۺان

رضحتۺونحۺۺۺ

رامیھۺۺۺ رضحتۺاپ

رضحتۺویسنۺۺۺ

رضحتۺومیسۺۺۺ

یۺۺۺ

عی س

رضحتۺ

داۺ

ۺ: ربمغیپۺخےصطفم

ملسو هيلع هللا ىلص رضحتۺدمحمۺ

رآؿۺپ اکۺےکۺزجعمےۺ

ت

ق

اکانئتۺیکۺقیلختۺ

دمارۺاورۺوھگیتمۺوہیئۺاکانئتۺ

ۺدورسےۺںیمۺدمۺمغۺںیہنۺوہےنۺدپ اۺ دنمسروںۺوکۺای

زنیمۺیکۺوگالیئۺ

اؿۺاتشگن

اتۺ: ن

اپ

اویلگنںۺےکۺن

ددیۺ

ارےۺاواصػۺاورۺاشنمءۺای مہ

اہللۺاعتیلۺےسۺتبحمۺاورۺاسۺرپۺرھبوہسۺ

اۺاچےیہ؟ۺ

اراۺدورسوںۺےکۺاسھتۺروہیۺاسیکۺوہپمہ

اہللۺاعتیلۺیکۺابعدتۺرکںیۺ

اۺےہۺ

ت

ربۺاحلصۺوہپ

ت

ااجتلۺوۺاامتلسۺےسۺاہللۺاعتیلۺاکۺق

ۺںیہ؟ۺ

ت

ریۺوۺااسکنریۺےسۺےسیکۺااجتلۺرکۺتکس

مہۺاعج

ومتۺوۺایحتۺدعبۺاوملتۺ

اکۺوصترۺومتۺ

رتۺ

آج

ۺوۺدوزخۺاکۺوصترۺ

ت

چ

اؿۺوۺوشتکۺ

ۺیکۺش

ت

داینویۺالکشمتۺاورۺچ

ۺہشیمہۺےکۺےئلۺ

ت

منہجۺیکۺاذن

الخہصۺ

اعترػۺ

اسۺاتکبۺںیمۺمہۺامہۺاسملئۺےکۺپ ارےۺںیمۺثحبۺرکںیۺےگۺنجۺےکۺقلعتمۺآپۺوکۺرضوروسانچۺاچےیہ۔ۺۺ! ایپرےۺوچب

دہۺآپۺوکۺرحوػۺیجہت

ت

ۺےسۺےلہپۺآپۺےکۺااسی ۺاھکسےتۺںیہ۔ۺاسۺےکۺدعبۺوہۺآپۺوکۺادعادۺاورۺاسحبۺاتکبۺےکۺاابسؼۺڑپاھےتۺںیہ۔ۺنکیلۺوساؽۺہیۺوکسؽۺںیمۺس

ۺھچکۺویکںۺےتھکیسۺںیہ؟ۺایکۺآپۺےنۺیھبکۺوساچۺپ اۺاسۺرپۺیھبکۺریحاؿۺوہےئ؟ۺۺ اۺےہۺہکۺآپۺوکسؽۺویکںۺاجےتۺںیہۺاورۺہیۺس

ت

دیپاۺوہپ

ۺمہۺوجاؿۺوہںۺےگ ۺپ اواقرۺہشیپۺاایتخرۺرکےنۺےکۺےیلۺہیۺزیچںیۺانھکیسۺرضوریۺںیہ۔ۺاسۺاکۺبلطمۺہیۺوہاۺہکۺآپۺںیمۺےسۺارثکۺاکۺوجابۺیہیۺوہۺاگۺہکۺح ۺای

ت

،ۺن

ۺدؿۺآپۺےکۺآسۺپ اسۺےچبۺآپۺوکۺیچچۺپ ا ۺدؿۺرضورۺوجاؿۺوہںۺےگ۔ۺہیۺتقیقحۺےہۺ،وہۺاتکسۺےہۺہکۺای ‘ ۺاخہلآپۺوکۺرقتابیۺاسۺپ اتۺاکۺنیقیۺےہۺہکۺآپۺای

ا،ۺاوبۺ،امومںۺپ اۺاچچۺہہک

اپ

اۺپ اۺاوب،ۺاچچۺپ اۺامومںۺےسۺاخمبطۺںیہ۔ۺدورسےۺاافلظۺ‘ رکۺاکپرںی۔ۺہیۺپ الکلۺایسۺرطحۺےہۺسجۺرطحۺآجۺآپۺاینپۺیچچۺپ اۺاخہل داداۺپ

اپ

اۺپ داداۺپ

ۺدؿۺرضورۺوجاؿۺوہںۺےگ۔ۺ ںیمۺاسۺاکۺبلطمۺہیۺےہۺہکۺارگۺاہللۺاعتیلۺےنۺآپۺےکۺدقمرۺںیمۺاھکلۺےہۺوتۺآپۺای

رۺوکیئمامہۺآپۺہشیمہۺوجاؿۺںیہنۺرںیہۺےگ۔ۺہ

ت

ۺیئنۺپ رتۺںیمۺای

اۺےہۺاورۺآج

اۺےہۺہکبجۺاںیہنۺاسۺداینۺوکۺوھچڑۺاجپ

ت

ۺدؿۺااسیۺآپ ۺآہتسہۺآہتسہۺوبڑاھۺوہۺراہۺےہۺاورۺای

ۺوہاہنر اۺےہۺاورۺیہیۺتقیقحۺےہۺ۔ۺنپچبۺےکۺاؿۺدونںۺےکۺدعبۺوہۺاتکسۺےہۺہکۺآپۺای

ۺھچکۺآپۺےکۺاسھتۺیھبۺوہپ اۺےہۺاورۺہیۺس

اورۺونتۺدنمۺرمدۺ زدنیگۺرشوعۺرکپ

رتۺیکۺزدنپ اۺوع

ۺوہۺیھبۺآےئۺاگۺہکۺآپۺآج

تت

ۺوق ۺای

ت

ۺچنہپۺاجںیئۺاورۺن

ت

یگۺرسبۺرکۺرتۺیکۺرطحۺوجاؿۺوہںۺاورۺہیۺیھبۺنکممۺےہۺہکۺآپۺاےنپۺداداۺاجؿۺیکۺرمعۺی

رےہۺوہں۔ۺۺ

ردۺےکۺےئلۺرضوریۺےہۺہکۺوہۺاےنپۺلبقتسمۺوکۺرتہبۺانبےنۺےکۺ‘ آپۺوکسؽۺںیمۺاانپۺلبقتسمۺانبےنۺےکۺےئلۺاجےتۺوہ

رۺقمامہۺہیۺامتؾۺویکہکنۺہ

ت

ےئلۺایتریۺرکے۔ۺپ

آپۺوکۺ وکںیششۺرصػۺاسۺدحمودۺزدنیگۺےکۺےئلۺںیہ۔ۺآپۺاکۺاؿۺزیچوںۺےکۺپ ارےۺںیمۺایکۺایخؽۺےہۺوجۺہکۺدورسیۺزدنیگۺںیمۺاکؾۺآںیئۺیگۺپ اۺرضوریۺںیہ؟

اۺےہ۔ۺایکۺآپۺےنۺاسۺےکۺپ ارےۺںیمۺیھبکۺوساچ؟ۺ

رتۺیکۺزدنیگۺیکۺیھبۺایتریۺرکپ

وےسیۺیہۺآج

ۺآپۺوجاؿۺوہںۺےگ اۺاچےیہ۔ۺایسۺےئلۺآپۺوکسؽۺاجےتۺںیہ۔ۺایسۺح

اۺوہۺیگ۔ۺاسۺاکۺبلطمۺوہاۺہکۺآپۺاکۺوکیئۺہنۺوکیئۺپ اواقرۺہشیپۺوہپ

ۺوتۺآپۺوکۺاینپۺروزیۺامکپ

ۺےسۺامہۺہیۺےہۺہکۺںیمہۺوفریۺوطرۺرپۺاہلل اۺوہںۺےگ۔ۺاؿۺںیمۺےسۺس

رتۺںیمۺوخاحشؽۺاورۺرپۺرسمتۺزدنیگۺےکۺےئلۺیھبۺآپۺوکۺھچکۺاکؾۺرکپ

ۺےکۺۺاعتیلرطحۺآج

اۺےہ۔ۺۺ

ت

پ ارےۺںیمۺاجاننۺاچےیہۺاورۺہیۺیھبۺہکۺاہللۺاعتیلۺمہۺےسۺسکۺرطحۺےکۺرطزۺلمعۺاکۺاطمہبلۺرکپ

ۺاورۺوقتۺےکۺپ ارےۺںیمۺپ اتۺرکںیۺےگۺسجۺےنۺآپۺیکۺوادلہ

تت

دووتسںۺاورۺپ ایقۺامتؾۺولوگںۺوکۺدیپاۺایک۔ۺایسۺ‘ وادل‘ اہیںۺاسۺاتکبۺںیمۺمہۺاہللۺاعتیلۺیکۺاطق

ات

ت

ات،ابنپ

ارےۺاورۺامتؾۺاکانئتۺدیپاۺیکۺ۔ۺۺ‘ اچدن‘اورۺامتؾۺاجدنارۺاایشءۺانبںیئ۔ۺایسۺےنۺوسرجۺ ےنۺویحاپ

ت

پ

وکؿۺےسۺاکومںۺےسۺپ ازۺمہۺاےنپۺربۺےکۺرمہبتۺاورۺاجہۺوۺالجؽۺیکۺپ اتۺرکںیۺےگۺاورۺہیۺیھبۺدںیھکیۺےگۺہکۺاہللۺاعتیلۺیکۺرمیضۺایکۺےہ؟ۺمہۺوکؿۺےسۺاکؾۺرکںیۺاورۺ

ت

ۺوہںۺےگ۔ۺرںیہ؟ۺ ےیلۺاگۺںیہنۺ،ہیۺاہنن

ت

ان

ۺیہۺامہۺاعمالمتۺںیہۺوجۺہکۺآپۺےکۺےئلۺتہبۺدیفمۺپ

ۺوکۺدیپاۺایکۺ اہللۺاعتیلۺےنۺمہۺس

آپۺےنۺولوگںۺےسۺاہللۺاعتیلۺےکۺپ ارےۺںیمۺفلتخمۺاافلظۺےنسۺوہںۺےگۺ۔ۺاعؾۺوطرۺرپۺآپۺےنۺاسۺمسقۺےکۺاافلظۺاورۺرقفےۺوتۺرضورۺےنسۺوہںۺےگۺ! ایپرےۺوچب

اءۺاہلل’’،‘‘ ارگۺاہللۺےنۺاچاہۺوت‘‘ ’’ۺرمحۺرکے۔اہللۺآپۺرپ’’ےسیجۺ

اءۺاہلل’’،‘ ‘اؿۺش

وریغہ۔ۺ‘ ‘ اہللۺاعمػۺرکے’’ اور‘ ‘ امۺش

اۺےہۺ

ت

ۺوہۺاہللۺاعتیلۺوکۺپ ادۺرکپ اۺےہۺح

ت

ۺاامعتسؽۺرکپ

تت

ۺصخشۺاسۺوق اۺےہۺ۔ۺۺ‘ ہیۺوہۺدنچۺاافلظۺپ اۺرقفےۺںیہۺوجۺای

ت

اؿۺایبؿۺرکپ

اۺےہۺپ اۺاےنپۺربۺیکۺش

ت

پ اۺداعۺرکپ

ۺہیۺوبےتلۺںیہۺہکۺاثمؽۺےکۺ ۺمہۺاسۺتقیقحۺوکۺایبؿۺرکۺرےہۺوہےتۺںیہۺہکۺاہللۺاعتیلۺوکۺآپۺرپۺاورۺآپۺےکۺاردۺرگدۺاجدناروںۺ‘‘ یفۺاامؿۺاہلل’’وطرۺرپۺح

تت

وتۺاسۺوق

ۺرپۺدقرتۺاحلصۺےہۺ۔ۺہیۺاہللۺاعتیلۺیہۺیکۺذاتۺےہۺوجۺہکۺآپۺوک ریۺزیچوںۺےسۺاچبیتۺآپۺےکۺوادل،وادلہۺاورۺآپۺےکۺدووتسںۺوکۺ‘ اورۺےبۺاجؿۺاایشءۺس پ

ۺدورسےۺوکۺداعۺدےتیۺںیہۺہکۺاہللۺاعتیلۺآپۺوکۺاچب ااسمدعۺاحالتۺاکۺاسانمۺرکےتۺںیہۺوتۺای

ااہگینۺآتفۺپ اۺپ

ۺمہۺیسکۺپ اہللۺاعتیلۺآپۺوکۺاینپۺ‘ ےئےہ۔ۺایسۺوہجۺےسۺح

ااہگینۺآتفۺپ اۺدقریتۺآتفۺآۺاج

ےۺہکۺارگۺوکیئۺپی حرۺےکۺےئلۺوس وادلۺ‘ ےئۺےسیجۺالیسبۺپ اۺزسلہلۺوتۺاسۺوصرتۺںیمۺایکۺآپۺیکۺوادلہظفحۺوۺاامؿۺںیمۺرےھک۔ۺوھتڑیۺدپ

اؿۺےکۺاسھتۺروامنۺوہےنۺواےلۺوااعقتۺرصػۺاہللۺاعتیل

رۺزگۺںیہنۺویکہکنۺانمۺےکۺمکحۺےسۺوہےتۺپ اۺوکیئۺاورۺصخشۺےسجۺآپۺاجےتنۺںیہۺ،ایکۺآپۺوکۺاچبۺاتکسۺےہ؟ۺہ

ںیہۺاورۺرصػۺویہۺذاتۺاؿۺےسۺاچبۺیتکسۺےہ۔ۺۺ

اء’’ظفلۺ

ارےۺےئلۺرضوریۺےہۺہکۺ‘ اکۺبلطمۺےہۺارگۺاہللۺاعتیلۺےنۺاچاہۺوت‘‘ اہلل اؿۺشماۺاچےتہۺںیہۺپ اۺیسکۺاکؾۺےسۺپ ازۺرانہۺاچےتہۺںیہۺوتۺہ

ۺیھبۺمہۺوکیئۺاکؾۺرکپ داۺح

ل

ۺمہۺ

تت

اءۺاہلل’’اسۺوق

اۺےہوہۺوجۺاچاتہۺ‘ رضورۺںیہکۺ۔ہیۺاسۺےیلۺرضوریۺےہۺہکۺرصػۺاہللۺاعتیلۺیہۺوکۺلبقتسمۺاکۺملعۺےہ‘‘ اؿۺش

ت

اسۺیکۺرمیضۺےکۺریغبۺ‘ ےہۺ،ۺرکپ

ھچکۺیھبۺںیہنۺوہۺاتکس۔ۺۺ

ۺہیۺاتہکۺےہۺہکۺ

ت

ۺدوس اراۺای مۺہ وتوہۺیطلغۺرکۺراہۺےہۺویکہکنۺمہۺہیۺںیہنۺاجےتنۺہکۺلکۺایکۺوہۺاگۺاورۺہیۺیھبۺںیہنۺ‘‘ںیمۺلکۺانیقیوکسؽۺاجؤںۺاگ’’اثمؽۺےکۺوطرۺرپۺح

ۺےکۺےئلۺلکۺایک

ت

ۺ اجےتنۺہکۺاہللۺاعتیلۺآپۺےکۺدوس

ت

ۺامیبرۺوہۺاجےئۺاورۺوکسؽۺہنۺاجۺےکسۺاورۺہیۺیھبۺوہۺاتکسۺےہۺہکۺاہنن

ت

اچےہۺاگۺ؟وہۺاتکسۺےہۺہکۺآپۺاکۺدوس

اوخوگشارۺوممسۺیکۺوہجۺےسۺوکسؽۺہنۺلھکۺےکسۺاورۺآپۺیکۺالکسۺہنۺوہۺےکس۔ۺۺ

پ

اءۺاہلل’’ایسۺےئلۺمہۺ

رۺرکےتۺںیہ‘‘ اؿۺشمرۺےشۺیکۺربخۺےتہکۺںیہۺہکبجۺمہۺلبقتسمۺےکۺپ ارےۺںیمۺاےنپۺارادوںۺوکۺاظہ

مۺاورۺاسۺپ اتۺاکۺارتعاػۺرکےتۺںیہۺہکۺاہللۺاعتیلۺہ

اۺےہ۔ۺ

ت

رھک

رۺھچکۺیھبۺربخۺںیہنۺرےتھک۔ۺاماۺےہۺاورۺمہۺاےنپۺدحمودۺملعۺےکۺپ اہ

ت

اۺےہ،ۺرصػۺایسۺیکۺرمیضۺےسۺوہپ

ت

سۺرطےقیۺےسۺمہۺاےنپۺربۺاورۺہیۺیھبۺہکۺوجۺیھبۺواہعقۺروامنۺوہپ

ےبتۺاورۺرمےبتۺیکۺدقرۺرکےتۺںیہۺاورۺوۺدقرتۺاکۺامکلۺےہۺاورۺایسۺےکۺ ےکۺر

تت

ایسۺےکۺاسےنمۺرسۺمیلستۺمخۺرکےتۺںیہۺوجۺہکۺامتؾۺاہجونںۺاکۺامکلۺےہۺاورۺےبۺانپہۺاطق

رۺےشۺاکۺالۺدحمودۺملعۺےہ۔ۺۺمپ اسۺہ

اۺےہۺہکۺاہللۺاعتیلۺاچاتہۺےہۺہکۺمہۺ

ت

رامپ

ۺںیمۺاہللۺاعتیلۺق

ت

ۺآن رآؿۺپ اکۺیکۺای

ت

اءۺاہلل’’ق

( ےنۺاچاہارگۺاہللۺاعتیلۺ)ںیہکۺ‘‘ اؿۺش

ۺاہلل اءۺاہللۺہہکۺرکۺینعیۺارگۺاہللۺاعتیلۺاچےہۺوتۺرکۺدوںۺاگ،ۺاورۺح

اؾۺانیلۺ ؽۺاجۺؤۺوتۺپ ادۺآۺےنۺرپۺےلۺولۺاورۺیسکۺاکؾۺیکۺتبسنۺہنۺانہکۺہکۺںیمۺاسۺوکۺلکۺرکۺدوںۺاگۺرگمۺان

ۺاکۺپ

ۺیکۺپ اںیتۺاتب

ت

ےئ۔ۺۺاورۺہہکۺدوۺہکۺادیمۺےہۺہکۺریماۺرپورداگرۺےھجمۺاسۺےسۺیھبۺزپ ادہۺدہان

(۲۴۔۲۳: وسرۃافہکل)

دآپۺاؿۺاعمالمتۺاورۺاسملئۺےکۺپ ارےۺںیمۺاانتۺہنۺاجےتنۺوہںۺنکیلۺہیۺاانتۺرضوریۺںیہنۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺیکۺذاتۺوکۺاجےننۺےکۺےئلۺآپۺوک ای

ۺاچۺےیہۺہکۺآپۺش

ایئۺوکۺاجےننۺ

یکۺوکششۺرکںی۔ۺاےنپۺاردۺرگدۺےکۺاحالتۺاکۺوغبرۺاطمہعلۺرکںیۺاورۺاؿۺاحالتۺںیمۺیفخمۺتمکحۺاورۺداپ

ۺوخوصب ۺوۺوقتۺےکۺپ ارےۺںیمۺاتبیتۺےہۺ۔ۺای

تت

رۺرطػۺیلیھپۺوہیئۺوخوصبریتۺاورۺرینیگنۺںیمہۺاہللۺاعتیلۺیکۺافصتۺاورۺاسۺیکۺالۺدحمودۺاطقمرتۺاورۺایپرےۺےسۺہ

ے،ۺرکسمایتۺوہیئۺڈانفلۺیلھچمۺےکۺرہچےۺوکۺدےیھکیی حروگشۺےکۺپ ارےۺںیمۺوس

روںۺرپۺرھکبےۺر‘ دیفسۺج ربیتۺوکۺدےیھکییلتتۺےکۺپ

ت

وعیسۺوۺرعضیۺزبسۺ‘ وگنںۺیکۺپ

ۺوھپولںۺوکۺدےیھکیۺاورۺاسۺےکۺالعوہۺاکانئتۺںیمۺیلیھپۺوہیئۺاؿۺتنگۺزیچ‘ےلینۺدنمسرۺوکۺدےیھکیۺ

وںۺیکۺرسۺزبسۺالگنجتۺوکۺدےیھکیۺاورۺاےنپۺاردۺرگدۺےلیھپۺوہےئۺراگنۺرب

ۺھچکۺدیپاۺایکۺےہۺ۔ۺاکانئتۺںیمۺوجۺھچکۺیھبۺآپۺ وتۺوچبۺآپۺوکۺرظنۺآےئۺاگۺاورۺآپۺاکۺدؽ’’وخوصبریتۺںیمۺوغرۺےئجیکۺ اکپرےۺاگۺہکۺہیۺاہللۺاعتیلۺیہۺےہۺسجۺےنۺہیۺس

د

ۺوکۺدعؾۺےسۺووجدۺںیمۺالپ اۺےہۺ۔ۺل ۺاہللۺاعتیلۺےنۺیہۺدیپاۺیکۺںیہۺاورۺاؿۺس ۺیکۺس اہللۺاعتیلۺیکۺ! اۺایپرےۺوچبدےتھکیۺںیہۺاورۺاسۺاکانئتۺںیمۺیلیھپۺولخماقتۺس

ۺوۺوقتۺرظنۺآےئۺیگ۔ۺۺدیپاۺرکدہۺوخوصب

تت

ریتۺوکۺدوھکیۺآپۺوکۺاسۺربۺاعتیلۺیکۺالۺدحمودۺاورۺالزواؽۺاطق

داۺآےیئۺےلہپۺاےنپۺووجدۺےکۺپ ارےۺںیمۺوغرۺرکںیۺاورۺدںیھکی

اراۺووجدۺاسۺپ اتۺیکۺوگایہۺداتیۺےہۺہکۺاہللۺاعتیلۺوموجدۺےہۺ۔ۺل

مۺہکۺےسیکۺاہللۺاعتیلۺےنۺتقیقحۺںیمۺہ

اؿۺانبپ ا۔ۺۺ

ںیمہۺلمکمۺان

اؿۺاکۺووجدۺ

ان

دۺآپۺاکۺوجابۺہیۺوہۺہکۺ ای

اؿۺےسیکۺووجدۺںیمۺآپ اۺ؟ش

المکمۺےہۺ’’ایکۺآپۺےنۺیھبکۺوساچۺپ اۺریحاؿۺوہےئۺہکۺان

ۺاوبۺاورۺایمۺوہےتۺںیہۺنکیلۺہیۺوجابۺپ رۺصخشۺاکۺای مہ

اۺپ اپۺےسیکۺدیپاۺوہےئۺینعیۺہکۺالہپ اۺہکۺیلہپۺامںۺپ

ت

اؿۺےسیکۺدیپاۺوہا۔ۺوہۺاتکسۺےہۺہکۺآپۺےنۺاسۺےکۺپ ارےۺںیمۺوکسؽۺویکہکنۺہیۺوجۺابۺاسۺپ اتۺوکۺایبؿۺںیہنۺرکپ

ۺان

ۺاورۺومزوںۺوجابۺیہیۺےہۺہکۺآپۺوکرصػۺاہللۺاعتیل ۺےسۺانمس ۺےنۺدیپاۺایکۺںیمۺپ اۺاےنپۺاردۺرگدۺےکۺولوگںۺےسۺدنچۺےصقۺپ اۺاہکاینںۺرضورۺینسۺوہںۺنکیلۺس

اؿۺوجۺووجدۺںیمۺےہ۔ۺآدنئہۺاوبابۺںیمۺاسۺےلئسمۺےکۺپ ارےۺںیمۺلیصفتۺدںیھکیۺ

ۺےکۺےئلۺرضوریۺےہۺہکۺمہۺہیۺاجںینۺہکۺاسۺزنیمۺرپۺالہپۺان امہۺمہۺس

ت

ےگۺپ

اونںۺاکۺۂلسلس

بسنۺاؿۺےسۺاتلمۺےہ۔ۺ آپ ا،ۺوہۺرضحتۺآدؾۺہیلعۺاالسلؾۺےھتۺوہۺاہللۺاعتیلۺےکۺےجیھبۺوہےئۺیبنۺےھتۺاورۺاہللۺاعتیلۺےکۺرقمبۺدنبےۺےھت۔ۺامتؾۺان

ا

امنزۺڑپےتھۺپ اۺداعںیئۺرکےتۺاورۺاہللۺاعتیلۺیکۺابعدتۺرکےتۺےھت۔ۺ‘ پ اںیتۺرکےتۺےھت‘ ونںۺیکۺرطحۺےھتۺوجۺہکۺےتلچۺرھپےتۺےھترضحتۺآدؾۺہیلعۺاالسلؾۺاعؾۺان

اہللۺاعتیلۺےنۺےلہپۺاؿۺوکۺاورۺرھپۺاؿۺیکۺویبیۺوکۺدیپاۺایکۺاورۺاسۺےکۺدعبۺاؿۺیکۺاوالدۺاسریۺداینۺںیمۺلیھپۺیئگ۔ۺۺ

ۺ ےیلۺہکۺاہللۺاعتیلۺوک

ت

اۺےہۺوتۺاےسۺمکحۺداتیۺےہۺ ہیۺم

ت

ۺوہۺیسکۺےئشۺےکۺانبےنۺاکۺارادہۺرھک ۺمکحۺیکۺرضورتۺوہیتۺےہ۔ۺح یسکۺےئشۺےکۺانبےنۺےکۺےئلۺرصػۺای

ۺ’’ ہکۺ

ۺ،ۺوقتۺاور‘‘ وہۺاج’’ینعیۺ‘‘ک

تت

دقرتۺےہ۔ۺ وتۺوہۺوہۺاجیتۺےہۺ۔ۺاورۺاسۺرطحۺوہۺےئشۺووجدۺںیمۺآۺاجیتۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺےکۺپ اسۺیسکۺیھبۺاکؾۺوکۺرکےنۺیکۺاطق

ۺیہۺآاسؿۺےہ۔ۺۺ

ت

اثمؽۺےکۺوطرۺرپۺاہللۺاعتیلۺےنۺرضحتۺآدؾۺۺوکۺیٹمۺےسۺدیپاۺایک۔ۺہیۺاہللۺاعتیلۺےکۺےیلۺاہنن

اؿۺداینۺںیمۺےسیکۺآےئ؟ۺاؿۺولوگںۺےکۺپ ا

ۺ ےیلۺہکۺھچکۺولگۺاےسیۺیھبۺںیہۺوجۺہکۺاہللۺاعتیلۺےکۺووجدۺےسۺااکنرۺرکےتۺںیہ۔ۺان

ت

امہۺہیۺم

ت

ۺمسقۺپ سۺبیجعۺوۺرغن

ےکۺوجاپ اتۺںیہ۔درۺتقیقحۺہیۺولگۺقحۺیکۺالتشۺںیہنۺرکےت۔ۺۺ

! ایپرےۺوچب

ۺاکروٹؿۺہیۺےہکۺہکۺ ۺایسیہ’’آپۺاکروٹؿۺوتۺدےتھکیۺںیہ۔ۺارگۺای ۺاکذغۺرپۺرھکبۺیئگۺوتۺںیمۺووجدۺںیمۺآۺایگ‘‘ ح

ۺیھبۺوخدۺیہۺکلھچۺڑپاۺاورۺاسۺےسۺ‘‘ ااچی

ٹنیپۺپ اۺرب

ۺدیپاۺوہۺےئگۺینعیۺارگ

رۺپ اۺلکشۺانبےنۺںیمۺیسکۺیکۺرضورتۺںیہنۺ،ںیمۺوخدۺوخبدۺ وخدۺوخبدۺفلتخمۺرب "وہۺہیۺےہکۺہکۺےھجمۺاینپۺوصتپ

ووجدۺںیمۺآۺاتکسۺوہںۺوتۺآپۺ" ااچی

ۺادرھۺادرھۺ‘ اسۺیکۺپ اتۺوکۺاینتۺاتیمہۺںیہنۺدںیۺےگۺ۔ۺآپۺاجےتنۺںیہۺہکۺاکروٹؿۺںیمۺپ ااقدعہۺالںینئ

اداہتسنۺوطرۺرپۺرب

اۺپ ۺاورۺرحاکتۺےبۺاقدعیگۺےسۺپ

رب

رۺںیہنۺنبۺیتکس۔ۺایسۺرطحۺیسکۺےئشۺوکۺپ اۺینعمۺاورۺیسکۺےنکلھچ ۺدمعہۺاورۺوخوصبرتۺوصتپ ربیتۺالونئںۺےسۺای

ت

۔ۺےبۺپ

ت

پ ادصقمۺےئشۺوکۺووجدۺۺےسۺاکروٹؿۺںیہنۺنبۺتکس

اۺوہۺاگ۔ۺۺ‘ ےنشخبۺےکۺےیلۺیسکۺوکۺوسانچۺوہۺاگ

اۺوہۺاگۺاورۺاےسۺانبپ

رانئۺایترۺرکپ

اسۺاکۺڈپ

ۺوکۺےنھجمسۺےکۺےئلۺآپۺوک آرٹسٹۺپ اۺاکنفرۺاورۺرٹنیپۺوکۺدےنھکیۺیکۺرضورتۺںیہن۔ۺآپۺوخدۺوخبدۺیہۺھجمسۺاجںیئۺےگۺہکۺاکروٹؿۺانبےنۺواےلۺےنۺاکروٹؿۺںیمۺھچکۺ اؿۺس

ت

‘ وصختۺررۺںیہ،ۺےسیجۺاسۺیکۺ م

‘ اسۺےکۺرب

ت

ۺ۔اسۺاثمؽۺےکۺدعبۺدنمرہجۺذلیۺےکۺ‘ اسۺےکۺوبوبۺیکۺ چ

ت

اےکسۺےنلچۺاورۺاےنلھچۺیکۺ چ

ےپ ارےۺںیمی حاۺےہۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺاےسۺدیپاۺایکۺےہ،ۺوہۺیھبۺاسۺاکروٹؿۺیکۺ: ۺدیجنسہۺوہۺرکۺوس

ت

اۺےہۺاورۺامےننۺےسۺااکنرۺرکپ

ت

وہۺصخشۺوجۺہکۺاسۺتقیقحۺےسۺااکنرۺرکپ

رضۺرکںیۺہکۺوہۺصخشۺآپۺےسۺاخمبطۺےہ۔ۺآےیئۺدےتھکیۺںیہۺہکۺوہۺصخشۺےسیکۺایبؿۺرکےنۺیکۺوکۺشش

اۺےہۺہکۺوہۺاورپ ایقۺ رطحۺوھجٹۺوبؽۺراہۺےہ۔ۺابۺآپۺق

ت

رکپ

امتؾۺزیچںیۺےسیکۺووجدۺںیمۺآںیئ۔ۺ

ۺںیمۺاسۺداینۺںیمۺوہۺزگرےۺںیہ،ۺوہۺاافتہیقۺوطرۺرپۺووجدۺںیمۺآےئ۔ۺا‘ ریمیۺامں‘ںیم’’

تت

ۺےسۺےلہپۺوادلنیۺوجۺہکۺاوؽۺوق ۺریماۺپ اپۺاورۺاؿۺےکۺوادلنیۺاورۺس ی

ارےۺا ؾ،ۺآںیھکنمااءۺانب‘ اافتہیقۺاحدےثۺےنۺہ

ضع‘‘ ےئ۔اکؿۺاورۺامتؾۺا

اۺےہۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺاےسۺدیپاۺایکۺےہ،ۺپ الکلۺاکروٹؿۺےکۺاافلظۺیکۺرطحۺںیہ

ت

رؼۺرصػۺاانتۺےہۺہکۺ‘ اسۺصخشۺےکۺاافلظ،ۺوجۺہکۺاسۺپ اتۺےسۺااکنرۺرکپ

دوونںۺںیمۺق

تۺاتہکۺےہۺوہۺویلخںۺےسۺانبۺےہۺ،ۺایکۺاسۺاکروٹؿۺاکۺرکدارۺروگنںۺاورۺالونئںۺیکۺدمدۺےسۺاکذغۺرپۺانبۺےہۺاورۺدورسیۺرطػۺوجۺصخشۺاینپۺزپ اؿۺےسۺاسۺرطحۺےکۺاملک

ۺیہۺدیچیپہۺامدےۺےسۺںیہنۺانب

ت

اۺےہ،ۺاکروٹؿۺےکۺرکدارۺےکۺاقمےلبۺںیمۺاہنن

ت

اۺےہۺ؟ایکۺوہۺصخشۺوجۺہکۺہیۺاملکتۺاکپرپ

ت

رؼۺاسےنمۺآپ

؟۔ۺایکۺاکروٹؿۺیکۺےسۺوکیئۺق

ااءۺدعتادۺںیمۺزپ ادہۺاورۺدیچیپہۺںیہنۺںیہ؟ۺپ ااافلظۺدرگیۺارگ

ضعایتۺںیہنۺوتۺہیۺاورۺیھبۺزپ ادہۺتبسنۺاسۺصخشۺےکۺا

ۺاورۺاافتہیقۺپ اۺاحدپ

ۺاکروٹؿۺےکۺرکدارۺاکۺووجدۺااچی ۺای

ایتۺوطرۺرپۺووجدۺںیمۺآۺایگۺوہ۔ایپرےۺوچب

اؿۺاحدپ

انکممۺےہۺہکۺہیۺان

ۺیہۺوخوصبرتۺمسجۺےہۺوجۺ’’آےیئۺاسۺصخشۺےسۺدنمرہجۺذلیۺوساؽۺوپںیھچۺ! پ

ت

اہمتراۺاہنن

اۺےہ

ت

ۺےسۺڑکپےتۺںیہ،ۺمتۺاےنپۺ‘ ہکۺےبۺبیعۺرطےقیۺےسۺاکؾۺرکپ

ت

ۺیہۺافنس

ت

اہمترےۺاہھتۺایلعۺرطےقیۺےسۺینبۺوہیئۺونیشمںۺےکۺاقمےلبۺںیمۺزیچوںۺوکۺاہنن

ۺوہ

ت

ۺیہۺدمعہۺےہۺاورۺاکلمۺےہۺایلعۺمسقۺےکۺرمیکےۺےسۺیھبۺزپ ادہۺزیتۺ۔اہمترےۺاکؿۺسیفنۺےسۺسیفنۺاورۺرسوگیشۺ‘ پ اؤںۺےکۺاہسرےۺدوڑۺتکس

ت

اہمتریۺرظنۺاہنن

ااءۺنجۺےکۺ( hi-fi) نسۺےتیلۺںیہۺ۔وکیئۺیھبۺاحیئۺ۔یف یکۺآوازۺوکۺیھب

ضعسیفنۺآوازۺںیہنۺاکنؽۺاتکسۺرگمۺاہمترےۺاکؿۺاےسۺنسۺےتیلۺںیہ۔ۺاہمترےۺتہبۺےسۺا

یئۺرٹنکوؽۺںیہن،ۺرگدوںۺاورۺرگجۺےکۺااعفؽۺرپۺوک‘ پ ارےۺںیمۺمتۺملعۺیھبۺںیہنۺرےتھک،ۺںیہمتۺزدنہۺرےنھکۺےکۺےئلۺاکؾۺرکۺرےہۺںیہ۔ۺاثمؽۺےکۺوطرۺرپۺارگۺہچۺاہمتراۺدؽ

ااءۺےسۺیتلم

ضعارۺاؿۺا

ت

راروںۺاسدسنئاؿۺاورۺارئنیجنزۺدؿۺراتۺاگلۺپ

میتلجۺںینیشمۺ اسۺےکۺپ اووجدۺوہۺےبۺبیعۺرطےقیۺےسۺااعفؽۺرسۺااجنؾۺدےۺرےہۺںیہ۔ۺآجۺلکۺہ

ااءۺیکۺدیچیپویگںۺوکۺےنھجمسۺےسۺاقرصۺںیہ۔ۺےنہکۺاک

ضعامہۺاسۺےکۺپ اووجدۺوہۺاؿۺا

ت

ۺےبۺبیعۺولخمؼۺوہۺ۔ۺاسۺااجیدۺرکےنۺےکۺےئلۺرسرگداںۺںیہۺپ ۺدصقمۺہیۺےہۺہکۺمتۺای

ۺیکۺایکۺوتہہیجۺشیپۺرکےتۺوہ؟ اؿۺںیہنۺانبۺاتکس۔ۺمتۺاؿۺس

‘‘ یسیجۺوکیئۺیھبۺےشۺان

دۺاسۺاکۺوجابۺاسۺرطحۺوہۺ ای

ۺزیچںیۺاہللۺاعتیلۺےنۺدیپاۺںیک،ۺش اۺےہۺہکۺہیۺس

ت

اراۺمسج’‘وہۺصخشۺوجۺہکۺاسۺپ اتۺےسۺااکنرۺرکپمااءۺںیمۺہیۺیھبۺاجاتنۺوہںۺہکۺہ

ضعۺاورۺا

ۺآ ن ر

ت

ۺدورسےۺےکۺق ایتۺوطرۺرپۺای

اۺوہںۺہکۺےبۺاجؿۺاورۺےبۺربخۺامٹیۺاافتہیقۺپ اۺاحدپ

ت

ےئگۺاورۺاسۺرطحۺ ےبۺبیعۺاورۺاکلمۺںیہۺنکیلۺںیمۺاسۺپ اتۺرپۺنیقیۺرھک

ااءۺاورۺا ؾۺنبۺےئگ۔

ضعارےۺام‘‘ ہ

اومزوںۺںیہ۔ۺاسۺصخشۺیکۺرمعۺھچکۺیھبۺوہۺپ اۺوہۺآپۺریغبۺیسکۺکشۺےکۺہیۺوسحمسۺرکںیۺےگۺہکۺاسۺصخشۺےکۺاافلظۺںیمۺوکیئۺرطبۺںیہن

ۺوۺپ اانمس

ۺ۔ہیۺےبۺرطبۺاورۺپ

اۺےہ،ۺوہۺتقیقحۺوکۺےنھجمسۺےسۺاقرصۺےہ۔ۺاسۺیکۺوسچۺطلغۺےہ،ۺاسۺےکۺرظنپ اتۺنم

ت

اۺوہ،ۺوجۺاسۺمسقۺےکۺایخالتۺرھک

ت

ڑھگتۺاورۺ یسکۺیھبۺےشیپۺےسۺقلعتۺرھک

اوقعمؽۺوھجےٹۺںیہ،ۺہیۺریحاؿۺنکۺےہۺہکۺںیمہۺارثکۺاےسیۺولوگںۺ

الخػۺلقعۺاورۺریغۺیقطنمۺ‘ ےبۺدلیل‘ےسۺالماقتۺاکۺومعقۺاتلمۺےہۺوجۺہکۺاسۺرطحۺےکۺپ

ااءۺاکۺاظنؾۺسکۺرطحۺےس

ضعاؿۺاکۺدیچیپہۺا

رارنئۺےہۺوتۺرھپۺان

ۺڈپ ۺاعؾۺیسۺنیشمۺاکۺای داۺہیۺآاسؿۺیسۺپ اتۺےہۺہکۺای

ایتۺپ اۺاافتہیقۺوطرۺرپۺ رظنپ اتۺرےتھکۺںیہ۔ۺل

احدپ

اؿۺوکۺانبپ ا۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺیہۺاسۺےلہپۺصخشۺےکۺمسجۺںیمۺفلتخمۺاظنؾۺانبےئۺےسیجۺوتدیلووجدۺںیمۺآۺاتکسۺےہۺ؟

یۺاظنؾۺاسۺںیمۺوکیئۺکشۺںیہنۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺیہۺان

اینۺمسجۺںیمۺااسیۺرپورگاؾۺانبپ ا

اہکۺآدنئہۺںیلسنۺاجریۺاورۺاقمئۺرہۺںیکس۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺاسۺپ اتۺاکۺوپراۺااظتنؾۺایکۺاورۺان

ت

اۺپ اینۺلسنۺپ ایقۺرےہۺ۔ۺمہۺیھبۺایسۺ انبپ

اہکۺان

ت

پ

رھۺرےہۺںیہۺاورۺوجاؿۺ

رۺاورۺرپورگاؾۺےکۺتحتۺپ وہۺرےہۺںیہ۔ۺاؿۺاوراؼۺںیمۺرپورگاؾۺاکۺہصحۺںیہ۔ۺاہللۺاعتیلۺاکۺرکشۺےہۺہکۺاسۺےنۺںیمہۺدیپاۺایکۺاورۺمہۺاسۺیکۺدقتپ

اراۺآپۺےنۺوجۺڑپاھۺپ اۺڑپںیھۺےگ،ۺاسۺےسۺآپۺایھچۺرطحۺاہللۺاعتیلۺیکۺتمکحۺوۺمایئۺاکۺااحہطۺرکںیکسۺےگۺ،ۺاسۺذاتۺےکۺپ ارےۺںیمۺےسجۺاہللۺےتہکۺںیہۺوجۺہکۺہ

داپ

ۺتمکحۺواالۺےہۺ۔ۺ

ت

ردس اخقلۺوۺامکلۺےہۺاورۺوہۺےبۺانپہۺوقتۺاورۺزپ

اینۺمسجۺںیمۺےبۺبیعۺرپورگاؾۺ

ان

ۺلمکمۺاورۺےبۺبیعۺرپورگاؾۺاکۺذرکۺایکۺوجۺہکۺاہللۺاعتیلۺےن اؿۺیکۺآںیھکنذگہتشۺاحفصتۺںیمۺمہۺےنۺای

رۺانمۺہ

ت

اینۺمسجۺںیمۺراھکۺےہ۔ۺاسۺرپورگاؾۺیکۺدبول

‘ ۺان

ارے‘ اکؿمۺولعمؾۺوہےتۺںیہ۔ۺہ ۺےسیجۺاورۺانمس اؿۺرقتابیۺای

ۺیہۺھچکۺاالتخػۺےکۺپ اووجدۺامتؾۺان

ت

ۺںیہۺاورۺاسۺرپورگاؾۺیکۺدبول

ت

ھچکۺرہتشۺدارۺ پ ازوۺاورۺدان

ۺدورسےۺےکۺاشمہہبۺوہےتۺںیہۺاورۺاسۺرپورگاؾۺیک رادۺںیمۺاینپۺاگلۺاگلۺ وصختۺوہیتۺںیہ۔ۺاثمؽۺےکۺوطرۺرپۺینیچۺاورۺاجپ اینۺولگۺ ای

وہجۺےسۺدورسےۺاق

رہقیۺےکۺولگۺاینپۺ صۺ ۺےکۺرب

ۺدورسےۺےکۺاشماشمۺںیہۺاورۺایسۺرطحۺاق دواخؽۺاورۺہنمۺاورۺآوھکنںۺیکۺانبوٹۺیکۺوہجۺ‘ اعؾۺوطرۺرپۺای

رہچےۺےکۺخ

ۺدورسےۺےسۺاشمتہبۺرےتھکۺںیہ۔ ےسۺای

ۺاکۺوتۺہتپۺ! آےیئ

ن

شگ

فن

ۺاثمؽۺیکۺدمدۺےسۺہیۺاجےننۺیکۺوکششۺرکںیۺہکۺہیۺرپورگاؾۺسکۺرطحۺاکۺےہۺپ اۺاسۺیکۺونتیعۺیسیکۺےہ۔ۺآپۺوکۺویپمکرٹۺےکۺ وہۺاگۺہکۺہیۺای

ریقۺپ اہتفۺانکیٹولیج

ت

رنیۺپماۺےہ۔ۺ صۺاکراخونںۺںیمۺویپمکرٹۺےکۺامہ

ت

رۺویپمکرٹۺوکۺایترۺرکپمۺامہ اۺےہۺ۔ۺای

ت

ۺیکۺدمدۺےسۺادمادیۺپ اۺالتمزؾۺاایشءۺالثمۺامرکیئۺسکۺرطحۺاکؾۺرکپ

ۺیہۺ‘یسۺڈیۺ‘ یکۺوبرڈ‘ ومرٹینز‘ رپورسیس

ت

ۺنیشمۺوموجدۺےہۺوجۺہکۺاہنن ولؤڈۺرکیپسۺاورۺایسۺرطحۺیکۺدورسیۺاایشءۺانبےتۺںیہ۔ۺاسۺرطحۺآپۺےکۺلبیٹۺرپۺای

ت

ۺںیہۺنکیلۺہیۺامتؾۺااعفؽۺرسۺدیچیپہۺمسقۺےکۺااعفؽۺرسۺااجنؾۺددۺےہ۔ۺآپۺاسۺرپۺفلتخمۺمسقۺیکۺ ۺ ۺتکس

ت

ۺںیہۺاورۺاسۺےکۺالعوہۺآپۺوجۺاچںیہ،ۺاسۺںیمۺھکلۺتکس

ۺزیچۺاچےیہۺےسجۺ رنیۺےنۺایترۺےیکۺوہےتۺںیہ،ۺآپۺاکۺویپمکرٹۺ‘‘ وسٹفۺورئی’’ااجنؾۺدےنیۺےکۺےئلۺآپۺوکۺای مرۺےکۺریغبۺوجۺہکۺامہ

پ اۺرپورگاؾۺےتہکۺںیہ۔اؿۺرپورگام

داۺویپمکرٹۺےکۺوکیئۺیھبۺاکؾۺرسۺااجنؾۺںیہنۺدےۺاتکس

ا۔ۺل

ت

رۺمسقۺےکۺویپمکرٹۺےکۺےئلۺوماقفۺپ اۺومزوںۺںیہنۺوہپمرۺرپورگاؾۺہ

مرآںۺمہۺہیۺیھبۺاجےتنۺںیہۺہکۺہ دۺپ ری

۔ۺم

رےکۺےئلۺویپمکرٹۺاورۺاسۺےکۺوماقفۺپ اۺاسۺےکۺےئلۺومزوںۺرپورگاؾۺاکۺاجاننۺرضوریۺےہ۔ۺاسیجۺہکۺمہۺےنۺداھکیۺہکۺویپمکرٹۺوکۺالچےنۺےکۺےئلم ۺنیشمۺاورۺاسۺےسامہ

رانئۺ

ۺامہۺپ اتۺہیۺےہۺہکۺارگۺوکیئۺیھبۺصخشۺاؿۺزیچوںۺوکۺڈپ

ت

ۺرےنھکۺواےلۺرپورگاؾۺدوونںۺیکۺرضورتۺوہیتۺےہ،ۺنکیلۺاسۺےسۺیھبۺاہنن

ت

ہنۺرکےۺپ اۺاؿۺومزون

ۺرمہبتۺرھپۺآپۺاکۺویپمکرٹۺوکیئۺیھبۺلعفۺرسۺااجنؾۺںیہنۺدےۺاگ۔ۺۺ وکۺدیپاۺہنۺرکےۺوتۺای

ۺویپمکرٹۺیکۺامدنن اینۺمسجۺیھبۺای

رارۺےہ۔ۺابۺ ان

ت

رق اراۺووجدۺپ مۺرپورگاؾۺےہۺسجۺیکۺوہجۺےسۺہ ارےۺمسجۺےکۺویلخںۺںیمۺای

مےہ۔ۺاسیجۺہکۺمہۺےلہپۺاتبۺےکچۺںیہۺہکۺہ

اؿۺوکۺقیلخت

رۺانمۺرپورگاؾۺووجدۺںیمۺآۺایگ؟ۺاسۺاکۺوجابۺواحضۺےہۺہکۺاقدرۺقلطمۺےنۺہ اۺےہۺہکۺہیۺےسیکۺنکممۺوہاۺہکۺای

ت

سجۺ ہیۺویہۺذاتۺےہ‘ ایک وساؽۺہیۺدیپاۺوہپ

اۺےہ

ت

دواخؽۺوکۺرٹنکوؽۺرکپ

اۺاورۺاسۺےکۺاسھتۺاسھتۺاسۺںیمۺرپورگاؾۺبصنۺایکۺوجۺہکۺاسۺمسجۺےکۺخ اراۺمسجۺانبپ مۺاورۺ‘ ےنۺہ نکیلۺآپۺےھجمۺطلغۺہنۺےھجمسےئۺاگ۔ای

اینۺمسجۺےسۺاقمہلبۺایکۺاجےئۺ

انکممۺےہۺہکۺویپمکرٹۺاکۺان

ۺیہۺ‘ہطقنۺرظنےکۺاطمقبۺہیۺپ

ت

ارےۺا ؾۺآجۺےکۺدورۺےکۺاہنن

مدیچیپہۺویپمکرٹۺےکۺاقمےلبۺںیمۺتہبۺایلعۺہ

ۺ ادیچیپہۺےہ۔ۺآےیئۺابۺدےتھکیۺںیہۺہکۺای

اراۺدامغۺیہۺویپمکرٹۺےکۺاقمےلبۺںیمۺیئکۺگماۺےہۺ۔رشوعۺرشوعۺںیمۺآپۺیکۺ" ہچبۺ"ںیہ۔ۺرصػۺہ

ت

اسۺداینۺںیمۺےسیکۺآپ

ۺےکۺوھچےٹۺوھچےٹۺذراتۺوہےتۺںیہ

ت

ۺےکۺاسھتۺاسھتۺہیۺذرات‘ وادلہۺےکۺرمحۺںیمۺوگس

تت

رۺاکرۺاسۺےسۺااکشؽۺیتنبۺںیہ۔ۺۺ وق

ےتلیھپۺاجےتۺںیہۺاورۺآج

آپۺےکۺاہوھتںۺیکۺانبوٹۺاورۺاسۺیسیجۺڑکنیسوںۺدورسیۺ وصختۺآپۺےکۺووجدۺںیمۺادتباءۺےسۺیہۺ‘آپۺیکۺونھبںیۺ‘ آپۺیکۺآوھکنںۺیکۺرتگن‘ آپۺاکۺدق

ۺںیمۺراھکۺےہنیعتمۺرکۺدیۺںیئگۺںیہۺ۔ہیۺامتؾۺولعمامتۺاسۺادتبایئۺرپورگاؾۺںیمۺوفحمظۺرکۺدیۺیئگ

ہیۺرپورگاؾۺاانتۺ‘ ۺںیہۺوجۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺاینپۺدقرتۺےسۺلخ

اکلمۺ،ۺلصفمۺاورےبۺبیعۺےہۺہکۺوموجدۺہۺدورۺےکۺاسدسنئاؿۺیہۺاسۺاکۺوغبرۺاطمہعلۺرکۺپ اےئۺںیہۺہکۺہیۺےسیکۺاکۺؾۺرکۺراہۺےہ۔ۺ

ارےۺا ؾۺںیمۺراھکۺےہۺمارےۺمسجۺیکۺ مہۺاس‘اسۺرپورگاؾۺےکۺتحتۺوجۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺہ

مرےتھۺںیہۺپ اۺوجاؿۺوہےتۺںیہ۔ۺایسۺوہجۺےسۺہ

ےکۺتحتۺدتبرجیۺپ

اۺوتۺانبوٹۺاورۺاسۺںیمۺااضہفۺںیمہۺبیجعۺںیہنۺاتگل۔ۺںیمہۺوجۺاؿۺوہےنۺںیمۺیئکۺاسؽۺگلۺاجےتۺںیہ۔ۺاسۺںیمۺوکیئۺکشۺںیہنۺہکۺارگۺہیۺرپورگاؾۺزیت

ت

یۺےسۺاکؾۺرکپ

ۺرھب ۺونزادیئہۺےچبۺاکۺپ ا۔ۺمہۺرضورۺریحاؿۺوہےت۔ۺای

ت

ۺیہۺریحاؿۺنکۺوہپ

ت

اۺاہنن

ۺوبڑاھۺوہپ

ۺںیمۺااچی

دورسیۺاجدنارۺاایشءۺےسیکۺووجدۺںیمۺآںیئ؟ۺ

راروںۺدورسیۺاجدنارۺزیچںیۺںیہ۔ۺاؿۺںیمۺےسۺھچکۺ

مۺایسیۺولخمؼۺںیہنۺےہۺسجۺاکۺووجدۺےہۺہکلبۺاسۺےکۺالعوہۺہ اؿۺیہۺای

ےکۺپ ارےۺںیمۺروےئۺزنیمۺرپۺرصػۺان

رۺرطػۺدےتھکیۺںیہۺنکیلۺاؿۺںیمۺےسۺھچکۺآپۺآپۺوکۺملعۺےہۺاورۺارثکۺےکۺپ ارےۺمںیمۺآپۺںیہنۺاجےتن۔ۺاؿۺںیمۺےسۺھچکۺآپۺےکۺاردۺرگدۺوموجدۺںیہ۔ۺآپۺاؿۺوکۺہ

ۺتقیقحۺلھکۺےسۺدورۺدرازۺالعوقںۺںیمۺپ ایئۺاجیتۺںیہۺاورۺآپۺےنۺاؿۺوکۺرصػۺاتکوبںۺاورۺوملفںۺںیمۺداھکیۺوہۺاگ۔ۺاؿۺامتؾۺولخماقتۺاکۺوغبرۺاطمہعلۺرک ےنۺےسۺای

ۺںیہ؟ۺمہۺاسۺوکۺرکۺ

ت

ۺاختیصۺرتشمکۺےہ۔ۺایکۺآپۺاسۺاکۺادنازہۺاگلۺتکس ۺںیمۺای ےتہکۺںیہ۔ۺابۺآےیئۺاسۺپ اتۺاکۺزجتہیۺ‘‘ اطمتقب’’اسےنمۺآیتۺےہۺہکۺاؿۺس

رکںیۺہکۺاجدنارۺزیچںیۺسکۺےسۺاطمتقبۺریتھکۺںیہۺ؟ۺ

اموحؽۺےکۺاسھتۺسجۺںیمۺوہۺریتہۺںیہ۔ۺ*

اسھتۺاسھتۺووجدۺریتھکۺںیہ۔ۺ دورسیۺاجدنارۺاایشءۺےکۺاسھتۺوجۺہکۺاؿۺےک*

اؿۺانعرصۺےکۺاسھتۺوجۺدقرتۺںیمۺوتازؿۺرےتھکۺںیہ۔ۺ*

اؿۺوکۺافمدۺدےنیۺواےلۺوعالمۺےکۺاسھت۔ۺ*

اورۺان

ۺاثمؽۺےکۺذرےعیۺ دۺثحبۺرکےنۺےسۺےلہپۺآےیئۺای ری

ےکۺینعمۺواحضۺرکےنۺیکۺوکششۺرکںی۔ۺاےنپۺرھگۺںیمۺیلجبۺےکۺےئلۺےگلۺاسٹکۺاورۺگلپ‘‘اطمتقبۺ’’اؿۺرپۺم

ۺدورسےۺےسۺلمکمۺاطمتقبۺ ۺںیہۺہکۺہیۺدوونںۺای

ت

ۺدورسےۺےسۺلمکمۺاطمتقبۺرےتھکۺںیہۺنکیلۺہیۺآپۺےسیکۺاتبۺتکس رےتھکۺںیہ؟ۺںیمۺوغرۺےیجیک۔ۺہیۺدوونںۺای

اےخۺاگلےئۺاجےتۺںیہ۔ۺایکۺرصػۺیہیۺاکیفۺےہ؟ۺگلپۺںیمۺداھتۺےکۺےنب

ۺوہےئۺدوۺویکہکنۺاسٹکۺںیمۺدوۺوسراخۺوہےتۺںیہۺسجۺںیمۺگلپۺےکۺددناؿۺپ اۺدوۺش

ۺہنۺوہ

ت

رۺوہیتۺےہ۔ۺارگۺاسۺرطحۺہنۺوہۺوتۺگلپۺیھبکۺیھبۺاسٹکۺںیمۺویپس راپ اوخںۺپ اۺددناؿۺیکۺوچڑایئۺاسٹکۺےکۺدوۺوسراوخںۺیکۺوچڑایئۺےکۺپ

۔ۺگلپۺےکۺددناؿۺش

اۺےہۺ

ت

رۺوہپ راپ ۺیھبۺگلپۺاسٹکۺںیمۺویپ‘اورۺاسٹکۺےکۺوسراوخںۺےکۺدرایمؿۺافہلصۺپ

ت

رۺہنۺوہۺن راپ ۺہنۺوہ۔ۺۺارگۺدوونںۺںیمۺافہلصۺپ

ت

س

ت

امہۺرصػۺیہیۺاختیصۺگلپۺاورۺاسٹکۺےکۺدرایمؿۺاطمتقبۺاقمئۺرکےنۺےکۺےئلۺاکیفۺںیہنۺےہۺ۔ارگۺگلپۺےکۺددناؿۺتہبۺوھچےٹۺپ اۺتہبۺ ۺوہےتۺن

ت

ۺیھبۺپ

ااکؾۺرےتہۺ۔ۺا

ۺیھبۺوہۺاسٹکۺےسۺیلجبۺےنیلۺںیمۺپ

ت

رگۺگلپۺالپکٹسۺےکۺہنۺےنبۺوہےتۺاؿۺدوونںۺںیمۺاطمتقبۺاقمئۺہنۺوہیت۔ۺارگۺگلپۺےکۺددناؿۺریغۺداھیتۺوہےتۺن

ۺاسدہۺےسۺآےلۺںیمۺدعؾۺاطمتقبۺیکۺوہجۺ ۺہکبجۺآپۺاسٹکۺںیمۺگلپۺاگلےت،ۺآپۺوکۺیلجبۺاکۺاکٹھجۺاتگل۔ۺاسیجۺہکۺآپۺےنۺداھکیۺہکۺای

تت

رۺوقمۺہ

ت

ےسۺوہۺآہلۺااعفؽۺن

ۺیہۺصخشۺےنۺاسٹکۺاورۺگلپۺانبپ اۺےہۺاور رانئۺھچکۺاسۺرطحۺایترۺایکۺےہۺہکۺدوونںۺ رسۺااجنؾۺدےنیۺےسۺاقرصۺےہ۔ۺاسۺاکۺبلطمۺہیۺوہاۺہکۺای

اسۺےنۺاؿۺاکۺڈپ

ر

ۺدورسےۺےکۺپ ایتۺرطےقیۺےسۺای

ۺاحدپ انکممۺےہۺہکۺداھتۺاورۺالپکٹسۺای

ۺدورسےۺےسۺاطمتقبۺرےتھکۺںیہۺاورۺاسۺےنۺاؿۺوکۺاعفؽۺانبپ ا۔ۺہیۺپ ۺآےئۺای دی

۔ۺۺاورۺدوونںۺیکۺآزاداہنۺاورۺاگلۺگلھتۺوصنماشمۺدنبیۺیکۺیئگۺیھت۔ۺاسۺوصرتۺںیمۺ

ت

ۺدورسےۺےکۺوماقفۺںیہنۺپ اۺتکس مہۺاسٹکۺاورۺگلپۺوکۺای

راروںۺاظنؾ

مااءۺوہےتۺںیہۺ اسٹکۺاورۺگلپۺےکۺدرایمؿۺاطمتقبۺےکۺاقمےلبۺںیمۺاجدنارۺاایشءۺےکۺدرایمؿۺاطمتقبۺزپ ادہۺدیچیپہۺےہۺویکہکنۺاجدنارۺاایشءۺںیمۺہ

ضعاورۺا

ۺوموجدۺوہےتۺںیہۺاورۺپ ایمہۺافمتمہۺاورۺےبۺبیعۺرط

تت

داۺدنمرہجۺذلیۺاحفصتۺںیمۺمہۺرصتخماۺاجدنارۺاایشءۺںیمۺوجۺہکۺکیبۺوق

ےقیۺےسۺااعفؽۺرسۺااجنؾۺدےتیۺںیہۺ۔ۺل

ےبۺبیعۺ وصختۺرپۺروینشۺڈاںیلۺےگۺوجۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺدیپاۺیکۺںیہ۔ۺ

اجدنارۺاایشءۺاےنپۺاموحؽۺےسۺاطمتقبۺریتھکۺںیہۺ

رۺاجدنارۺےئشۺاچےہۺوہۺزنیمۺںیمۺےہۺپ اۺوہاۺںیمۺپ اۺمپ اینۺےکۺادنر،ۺوہۺاےنپۺاموحؽۺےسۺلمکمۺوطرۺرپۺاطمتقبۺریتھکۺےہ۔ۺاؿۺوکۺایسۺرطحۺانبپ اۺایگۺےہ۔ۺفلتخمۺاکلمۺاظنؾۺہ

رانئۺیکۺیئگۺےہۺ‘ اجدناروںۺیکۺوخراک

رۺاجدنارۺےئشۺاےنپۺاموحؽۺےکۺےئلۺاخصۺوطرۺرپۺڈپ مظفحتۺاورۺوتدیلۺےکۺاظنؾۺےکۺاحلظۺےسۺوفحمظۺںیہ۔ہیۺاہکۺاجۺاتکسۺےہۺہکۺہ

ااءۺاورۺرےنہۺےنہسۺےکۺرطےقیۺاموحؽۺےکۺاحالتۺےسۺاطمتقبۺرےتھکۺںیہۺ۔ۺاثمؽۺےکۺوطرۺرپۺرپدنوںۺوکۺوہاۺںیمۺاڑےنۺےکۺےئلۺلمکمۺرپۺ۔اجدنارو

ضعاطعۺےیکۺںۺےکۺا

اریۺرطحۺڑھپیھپےۺوہےتۺوتۺوہۺڈوبۺاجمرےۺاطعےیکۺےئگۺںیہ۔ۺارگۺاؿۺےکۺہ

ڑ ھگلت

ںیت۔ۺۺےئگۺںیہ۔ۺیلھچمۺوکۺپ اینۺںیمۺاسسنۺےنیلۺیکۺرغضۺےسۺاخصۺوطرۺ

اجدنارۺاےنپۺاسھتۺرےنہۺواےلۺدورسےۺاجدناروںۺےسۺاطمتقبۺرےتھکۺںیہۺ

ۺںیمۺدمدۺدےتیۺھچکۺرپدنےۺاورۺرشحاتۺوپدوںۺیکۺوتدیلۺںیمۺدمدۺرکےتۺںیہ۔ۺاسۺاکۺبلطمۺہیۺےہۺہکۺارگہچۺوہۺاسۺےسۺےبۺربخۺوہےتۺںیہۺنکیلۺوہۺوپدوںۺےکۺےنلیھپ

ۺوھپؽۺےسۺدورسےۺوھپؽۺرپۺاج ۺوپدےۺاینپۺلسنۺںیہ۔ۺاثمؽۺےکۺوطرۺرپۺای

ت

ےتۺوہےئۺدہشۺیکۺایھکمںۺاےنپۺاسھتۺوپنلۺےلۺرکۺاجیتۺںیہ۔اسۺرطۂقیۺاکرۺیکۺدبوۺل

ۺوہےتۺںیہ

ت

ان

راھےنۺںیمۺاکایمبۺوہےتۺںیہ۔ایسۺرطحۺضعبۺاواقتۺاجونراےسیۺااعفؽۺرسۺااجنؾۺدےتیۺںیہۺوجۺہکۺدورسےۺاجونروںۺےکۺےئلۺدیفمۺپ

ۺ۔ۺاثمؽۺوکۺپ

ریۺیلھچمۺیکۺ ۺیکۺافص

ۺوہےتۺںیہ۔ۺہیۺیھبۺاطمتقبۺیکۺےکۺوطرۺرپۺپ

ت

راتۺرمن

رامیثۺاصػۺوہےتۺںیہۺسجۺےسۺاؿۺیکۺزدنیگۺرپۺتبثمۺاپ یئۺےسۺوھچےٹۺوھچےٹۺج

ۺاورۺمسقۺےہ۔ۺ ای

اجدنارۺدقریتۺوتازؿۺےکۺوعالمۺےسۺاطمتقبۺرےتھکۺںیہۺ

دۺ ری

رابۺرکۺےۺپ اۺاگبڑےۺ۔ۺم

اؿۺےکۺالعوہۺوکیئۺیھبۺاجدنارۺااسیۺںیہنۺوجۺہکۺدقریتۺوتازؿۺوکۺج

رآںۺاجدنارۺاایشءۺںیمۺایسیۺ وصختۺدیپاۺیکۺیئگۺںیہۺوجۺہکۺاسۺان پ

اؿۺےکۺاجالہہنۺروےیۺےسۺاصقنؿۺےنچنہپۺاکۺاامتحؽۺراتہۺےہ۔ۺاثمؽۺےکۺوطرۺرپ

رارۺرےتھکۺںیہۺنکیلۺزنیمۺےکۺوتازؿۺوکۺہشیمہۺان

ت

رق اؿۺیسکۺاجدنارۺیکۺ وتازؿۺوکۺپ

ارگۺان

اۺےہۺوتۺاسۺ

ت

ۺدحۺےسۺزپ ادہۺاکشرۺرکپ داۺاوناعۺاکۺانمس

اؿۺاورۺدقریتۺاموحؽۺوکۺرطخہۺوہۺاتکسۺےہ۔ۺل

ۺںیمۺان

تت

ۺوق اپ ابۺوہۺیتکسۺےہ۔ۺسجۺےسۺای

اۺپ اوناعۺیکۺلسنۺمتخۺپ

اؿۺیہۺےہۺ

اۺےہۺوہۺلمکمۺوطرۺرپۺدقریتۺوتازؿۺےسۺاطمتقبۺرےتھکۺںیہۺنکیلۺہیۺرصػۺان

ت

وجۺہکۺاےلیکۺاسۺوتازؿۺیکۺاجدناروںۺیکۺقیلختۺںیمۺدقریتۺوطرۺرپۺوتازؿۺپ اپ اۺاجپ

یہۺاکۺذہمۺدارۺےہ۔ۺۺابت

ۺےکۺےئلۺدیفمۺوعالمۺےکۺاسھتۺیھبۺاطمتقبۺرےتھکۺںیہۺ

ت

ان

اجدنارۺان

ورتۺےہۺاورۺوہۺہیۺےسیکۺاثمؽۺےکۺوطرۺرپۺذراۺوغرۺےئجیکۺہکۺدہشۺآپۺےکۺےئلۺانتکۺدیفمۺےہ۔ۺدہشۺیکۺیھکمۺوکۺےسیکۺہتپۺےہۺہکۺآپۺوکۺاسۺرطحۺیکۺتحصۺازفاءۺذغاۺیکۺرض

ۺرمیغ اؿۺیکۺذغایئۺرضورپ اتۺایکۺںیہ؟ۺاورۺوہۺاسۺیکۺذغایئۺرضورپ اتۺوکۺوپراۺرکےنۺےکۺےئلۺلمکمۺوخراکۺ اگےئ‘ انبیتۺےہ؟ۺایکۺای

پ اۺرکبیۺہیۺاجیتنۺےہۺہکۺان

رۺزگۺااسیۺںیہنۺےہ۔ۺۺمدیپاۺرکیتۺںیہ؟ۺہ

ۺنکممۺےہۺہکۺزنیمۺرپ

ت

ہیۺوتازؿۺاقمئۺےہ۔ۺۺ اجدناروںۺںیمۺریحاؿۺنکۺمہۺآیگنہۺاسۺپ اتۺاکۺوبثتۺےہۺہکۺہیۺرصػۺاخقلۺقلطمۺیکۺقیلختۺیکۺدبول

اکانئتۺیکۺقیلختۺ

ۺےہۺہکۺمہۺاکانئتۺاکۺوعیسۺامیپےنۺرپۺزجتہیۺرکںی۔ۺاہللۺ

تت

ۺمہۺےنۺاہللۺاعتیلۺیکۺاجدناروںۺیکۺقیلختۺےکۺپ ارےۺںیمۺثحبۺیک۔ۺابۺوق

ت

اعتیلۺےنۺاسۺاکانئتۺوکۺایھبۺی

ۺیسمش،زنیمریۺاشکہکںیئۺاورۺاؿۺےکۺالعوہۺسجۺزیچۺاکۺیھبۺووجدۺےہ۔ۺ‘ رےہیۺایس‘ ہیۺوسرج‘ یھبۺدیپاۺایکۺسجۺںیمۺآپۺرےتہۺںیہۺ۔ۺہیۺاظنؾ

ریۺپ

ہیۺاتسرےۺاورۺپ

امہۺاؿۺولوگںۺےکۺاسھتۺاسھتۺوجۺہکۺاسۺپ اتۺےسۺااکنرۺرکےتۺںیہۺہکۺاجدناروںۺوکۺقیلختۺایکۺایگےہ

ت

ھچکۺولگۺاےسیۺیھبۺںیہۺوجۺہکۺ‘ وہۺاہللۺاعتیلۺےنۺدیپاۺیکۺےہ۔ۺپ

امہۺاؿۺاکۺہیۺ اسۺتقیقحۺےسۺیھبۺااکنرۺرکےتۺںیہۺہک

ت

ۺاورۺوفراۺووجدۺںیمۺآۺیئگۺپ

اکانئتۺوکۺدیپاۺایکۺایگۺےہۺ۔ہیۺولگۺاسۺپ اتۺرپۺارصارۺرکےتۺںیہۺہکۺہیۺاکانئتۺااچی

ۺںیہنۺرکےت۔ۺاؿۺاکۺہیۺدوعیۺدنمرہجۺذلیۺاثمؽۺاسیجۺےہۺ۔ۺ

ت

امہۺوہۺاےنپۺاسۺریغۺوقعمؽۺرظنہیۺیکۺواضح

ت

آپۺ وصترۺرکںیۺہکیھبۺایخؽۺےہۺہکۺہیۺہشیمہۺےسۺیھتۺپ

ۺرہش ۺچنہپۺےئگۺ۔ۺآپۺاسۺےکۺپ ارےۺںیمۺایکۺایخؽۺرکںیۺےگۺہکۺارگۺآپۺواہںۺای

ت

رےۺےکۺاسلحۺی رپ

ۺج ۺدؿۺرفسۺرکےتۺوہےئۺدنمسرۺےکۺراےتسۺای ای

ریقۺپ اہتفۺوہ

ت

ۺیہۺپ

ت

ر‘ پ اںیئۺوجۺہکۺاہنن دۺپ ری

رۺرطػۺزبسہۺیہۺزبسۺوہ؟ۺممآؿۺاسۺرہشۺںیمۺآپۺاسۺںیمۺآامسؿۺوکۺوھچیتۺوہیئۺامعرںیتۺوہںۺاورۺوخوصبرتۺپ ارکۺاورۺہ

رۺرطػۺرٹیھتمریۺوصنماشمۺدنبیۺےسۺانبپ اۺایگۺےہۺاورۺاسۺوکۺریمعتۺرکےن‘ وکۺہ

دۺآپۺہیۺوسںیچۺہکۺاسۺرہشۺوکۺپ ای

رۺرطػۺرولیےۺالںینئۺرظنۺآںیئ۔ۺشمۺاورۺہ

روٹسیران

ۺیہۺذنیہۺولگۺںیہ۔ۺایکۺآپۺااسیۺںیہنۺوسںیچۺےگ؟ۺانیقیآپۺوکۺااسیۺیہۺوسانچۺاچےیہۺنکیلۺآپۺ

ت

اسۺصخشۺےکۺپ ارےۺںیمۺایکۺراےئۺرںیھکۺےگۺوجۺہیۺواےلۺاہنن

ہیۺہشیمہۺےسۺوموجدۺاھتۺاورۺامیضۺںیمۺمہۺاہیںۺآےئۺاورۺاہیںۺآپ ادۺوہۺےئگ۔ۺۺ" اسۺرہشۺوکۺیسکۺےنۺںیہنۺانبپ ا" ےہکۺہک

ایتۺوطرۺرپۺووجدۺںیمۺآںیئگ

ۺاورۺاحدپ

ارےۺپ اسۺزدنیگۺیکۺامتؾۺوہسںیتلۺوموجدۺںیہۺاورۺہیۺامتؾۺزیچںیۺایکۺااچیمۺاہیںۺہ

ت

؟ۺآپۺہیۺایخؽۺرکںیۺےگۺہکۺہیۺصخشۺاہنن

اوقعمؽۺاورۺےبۺووقػۺےہ۔پ اۺرھپۺآپۺہیۺایخؽۺرکںیۺےگۺہکۺہیۺصخشۺوہشۺوۺوحاسۺںیمۺںیہنۺےہ،ۺاسۺےئلۺاسۺرطحۺیکۺپ اںیتۺرکۺراہۺےہ۔ۺنکیلۺ

ۺیہۺپ

ت

ہیۺم

اریمریۺےہ۔ۺہ

اروںۺاورۺاسۺرطحۺےکۺدورسےۺ‘ اکانئتۺاؿۺتنگۺایسروں ےیلۺاگۺہکۺسجۺاکانئتۺںیمۺمہۺرےتہۺںیہۺوہۺاسۺایخیلۺرہشۺےکۺاقمےلبۺںیمۺتہبۺپ

ت

پ

اۺےہۺہکۺہیۺےبۺبیعۺاکانئتۺقیلختۺںیہنۺیکۺیئگۺہکلبۺےلہپ

ت

ۺہلئسمۺےہۺاسۺصخشۺےکۺوساؽۺاکۺوجۺہیۺدوعیۺرکپ ےسۺوموجدۺیھت۔ۺاسۺ ا ؾۺرپۺلمتشمۺےہ۔ۺااسیۺیہۺای

ےگۺ؟ۺدنمرہجۺذلیۺہصحۺڑپےنھۺےکۺدعبۺآپۺوخدۺیہۺاسۺوساؽۺاکۺحیحصۺوجابۺدےنیۺےکۺ صخشۺاکۺوساؽۺالوجابۺںیہنۺرانہۺاچےیہ۔ۺایکۺآپۺاسۺےسۺاافتؼۺںیہنۺرکںی

ۺومفقۺرپۺاقمئۺرںیہ۔ۺ

ت

رۺی

ۺوہۺاجںیئۺےگ۔ۺابۺآےیئۺاسۺومضمؿۺوکۺوھتڑاۺاسۺوطؽۺدںیۺاورۺآج اقپ

رۺےشۺیکۺادتباءۺمۺگنیبۺویھتری’’ہ رےۺزورۺدارۺدامھےک) ‘‘ب

ےسۺوہیئۺ( پ

المکمۺاورۺاسۺدورۺںیمۺہکبجۺولوگںۺےکۺپ اسۺاکانئ

ۺیکلفۺاکۺاشمدہہۺرکےنۺےکۺےئلۺدورںینیبۺںیہنۺںیھتۺوتۺاؿۺےکۺپ اسۺاکانئتۺیکۺوتعسۺےکۺپ ارےۺںیمۺپراؾ تۺپ اۺاج

ۺابۺول

ت

ریقۺپ اہتفۺانکیٹولیجۺیکۺدبول

ت

ۺاابتعۺرۺولعمامتۺوہیتۺںیھت۔ۺاسۺرطحۺاؿۺےکۺاکانئتۺےکۺپ ارےۺںیمۺرظنپ اتۺیھبۺفلتخمۺےھت۔ۺپ ااقپ

وگںۺےنۺالخۺےسۺپ

رۺےکۺمۺیہۺامہۺپ اتۺدرپ اتفۺیک۔ۺوہۺہیۺیھتۺہکۺاکپ اہ

ت

ۺاہنن ۺولعمامتۺاحلصۺرکۺیلۺںیہ۔ۺوسیبںیۺدصیۺےکۺوطسۺںیمۺاوہنںۺےنۺای

ت

انئتۺپ ارےۺںیمۺحیحصۺاورۺدرس

ۺایسرےۺاورۺاشکہکںیئ‘ یکۺادتباءۺوموجدۺےہ۔ۺاسۺاکۺبلطمۺہیۺےہۺہکۺاکانئتۺاہیںۺازؽۺےسۺوموجدۺںیہنۺیھت۔ۺپ اافلظۺدرگیۺہیۺاکانئتۺینعیۺاتسرے ۺےننبۺاکۺیھبۺای

ۺوموجدۺےہ۔ۺۺ

تت

اخصۺوق

ۺھچکۺںیہن15اربۺاسؽۺولعمؾۺیکۺےہ۔ۺ15اسدسنئاونںۺےنۺاسۺاکانئتۺیکۺرمعۺرقتابیۺ رےۺزورۺ( دعؾ)اربۺاسؽۺےلہپۺح

ۺےطقنۺےسۺپ ۺای

رۺےئشۺااچیماھتۺ،ہ

ۺگنیب’’دارۺامھےکۺےسۺووجدۺںیمۺآیئ۔ۺاسدسنئاؿۺاکانئتۺےکۺاسۺےحملۺوکۺہکبجۺہیۺووجدۺںیمۺآیئۺ اؾۺدےتیۺںیہ۔ۺینعیۺ‘‘ ب

رصتخمۺہیۺہکۺاکانئتۺ‘‘ زورۺدارۺدامھہک’’اکۺپ

ۺادتباءۺےہ۔ۺۺ اورۺامدہۺسجۺےکۺپ ارےۺںیمۺولوگںۺیکۺراےئۺیھتۺہکۺہیۺازؽۺےسۺےہۺاسۺیکۺیھبۺای

اۺےہۺہکۺ

ت

زورۺدارۺدامھےکۺیکۺوہجۺےسۺامدےۺےکۺہیۺتہبۺآاسؿۺاھت۔اسۺ‘‘ اؿۺوکۺہیۺےسیکۺھجمسۺںیمۺآپ اۺہکۺاسۺیکۺادتباءۺےہ۔’’اسۺرمےلحۺرپابۺوساؽۺہیۺدیپاۺوہپ

رۺےکۺےئلۺذراوسےئچۺ ۺرےہۺںیہ۔ۺوھتڑیۺدپ

مۺدورسےۺےسۺدورۺذم ۺای

ت

ۺلیھپۺےئگۺاورۺہیۺایھبۺی

ت

ۺدورسےۺےسۺدورۺاجۺرگےۺاورۺدورۺدورۺی اسۺ! ذراتۺای

ۺابغرےۺیکۺامدننۺوصترۺرکںی۔ۺارگۺمہۺاسۺابغرےۺرپ ۺیھبۺاکانئتۺلسلسمۺلیھپۺریہۺےہ۔ۺاسۺاکانئتۺوکۺای

تت

ۺمہۺاسۺںیمۺوہاۺ وق دوۺوھچےٹۺدےبھۺاگلںیئۺوتۺح

ۺاجںیئۺےگۺ۔ۺابغرےۺ

مۺدورسےۺےسۺدورۺذم رےھۺاگ،ۺاسۺےسۺاسۺرپۺےنبۺدےبھۺای

یکۺرطحۺاسۺاکانئتۺاکۺرھبںیۺےگۺوتۺایکۺوہۺاگ؟ۺوجیہنۺابغرہۺےلیھپۺاگۺاورۺاسۺاکۺمجحۺپ

رۺےئشۺپ ایقۺزیچوںۺےسۺزیتیۺےسۺدورۺوہۺمرھۺراہۺےہۺاورۺاسۺرپۺینبۺہ

ۺ‘ریہۺےہۺینعیۺلیھپۺریہۺےہ۔ۺپ اافلظۺدرگیۺاتسروںۺ،ۺاشکہکؤںۺمجحۺیھبۺپ

ت

اق

اتسروںۺاورۺاہشبۺپ

رھۺراہۺےہ۔ۺۺ ےکۺدرایمؿۺافہلصۺلسلسمۺپ

ۺاکروٹؿۺملفۺدھکیۺرےہۺںیہ۔ۺہیۺاکانئتۺیسیکۺداھکیئۺدےۺارگۺمہۺملفۺوکۺادتباءۺیکۺرطػۺرویاڈنئۺ!وصترۺےئجیکۺ رکںی؟ۺہکۺآپۺاکانئتۺےکۺالیھپؤۺےکۺپ ارےۺںیمۺای

ۺدحمودۺوہۺاجےئۺیگ۔ۺایکۺااسیۺںیہنۺوہۺاگ؟ۺیہیۺوہۺرطہقیۺےہۺوجۺہکۺاسدسنئاونںۺےنۺاایتخرۺایک۔ۺاسۺرطحۺوہۺا

ت

ۺےطقنۺی رےۺدامھےکۺیکۺہیۺوھچیٹۺوہۺرکۺای

سۺپ

ۺہطقنۺیھت۔ۺۺ( دعؾ)ادتباء ۺزیتیۺےسۺیتلیھپۺوہیئۺاکانئتۺرشوعۺںیمۺای

تت

ۺےچنہپۺاورۺاوہنںۺےنۺوسحمسۺایکۺہکۺہمہۺوق

ت

ی

ۺگنیبۺویھتری’’رۺدامھےکۺوکۺاسۺزورۺدا ےتہکۺںیہۺ۔ۺہیۺاسۺاکانئتۺاکۺۂطقنۺآاغۺزۺاھتۺہکبجۺاہللۺاعتیلۺےنۺاسۺاکانئتۺوکۺدیپاۺایک۔ۺاسۺدامھےکۺےسۺاہللۺاعتیلۺےنۺوہۺ‘‘ ب

ااۺایگ۔ۺاسۺدامھ

ت

ن لن ھی

ۺراتفرۺےکۺاسھتۺ

ت

ردس ےکۺےکۺرشوعۺےکۺاحملتۺںیمۺہیۺذراتۺانبےئۺنجۺےسۺہیۺاکانئتۺینبۺاورۺاسۺرطحۺامدےۺاکۺوہظرۺوہا۔ۺدعبۺںیمۺہیۺزپ

ۺےکۺاسھتۺاسھتۺہیۺرشتنمۺدشہۺذراتۺدعبۺںیمۺپ ارتلبیتۺااکشؽۺیکۺوص

تت

رتۺینبۺ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺاؿۺامدہۺکیبۺوسپۺیکۺامدننۺاھتۺوجۺہکۺفلتخمۺذراتۺاکۺومجمہعۺاھتۺنکیلۺوق

ۺوموجدۺاایشءۺوکۺقیلختۺایک۔ۺۺاہللۺاعتیلۺےنۺامتؾۺاکانئتۺاورۺاسۺںیم‘ ذراتۺےسۺامٹیۺانبےئۺاورۺاسۺےسۺاتسرےۺےنب

ۺھچکۺواحضۺرکںیۺ ۺاثمؽۺےسۺہیۺس آےیئۺای

ۺےسۺرھباۺوہاۺےہ۔ۺاس

ۺایپہلۺےہۺوجۺہکۺٹنیپۺپ اۺرب رضۺرکںیۺہکۺواہںۺرپۺرصػۺای

رےۺالخۺاکۺوصترۺےئجیکۺوجۺہکۺالۺدحمودۺےہ۔ۺابۺق

ۺتہبۺپ ےکۺالعوہۺواہںۺ ای

رۺرطحۺمرضۺرکںیۺہکۺاسۺایپےلۺیسکۺاورۺےئشۺاکۺووجدۺںیہنۺےہ۔ۺاسۺایپےلۺںیمۺہ

ۺنبۺایگۺےہۺ۔ۺق

ۺریغۺومعمیلۺےسۺرب ےکۺٹنیپۺالمےئۺےئگۺںیہۺاورۺاۺسۺےسۺای

ۺوھچےٹۺوھچےٹۺدوبھںۺیکۺلکشۺےکۺذراتۺںیمۺرھکبۺاجےئۺاگ۔ۺہیۺوصترۺرکںیۺہکۺالوھکںۺیکۺدعت

اۺےہ۔ۺاسۺےکۺےجیتنۺںیمۺہیۺرب

ت

ۺمبۺٹھپۺاجپ ادۺںیمۺںیمۺای

رۺرطػۺرحتکۺمرکۺرےہۺںیہ۔ۺایسۺاانثءۺںیمۺالخۺںیمۺرفسۺےکۺدوراؿۺاؿۺوھچےٹۺوھچےٹۺذراتۺےسۺریغۺومعمیلۺزیچںیۺاننبۺرشوعۺوہۺروگنںۺےکۺذراتۺالخۺںیمۺہ

ۺوہےنۺیکۺاجبےئ‘ اجںیئ

رۺاکرۺاغن

ربیتۺاورۺآج

ت

اۺرشوعۺرکںیۺاسیجۺہکۺوہۺوکیئۺذنیہۺولخمؼۺوہں۔ۺوہۺیھننۺوبدنںیۺ‘ رشتنمۺاورۺےبۺپ

ۺرطبۺےسۺوکیئۺےئشۺانبپ وہۺای

اۺرشوعۺوہۺاجںیئ۔ۺۺوہنجںۺےنۺرشو

ۺدورسےۺےسۺاگلۺوہۺرکۺاےنپۺاےنپۺارفنادیۺروگنںۺںیمۺمیسقتۺوہپ عۺںیمۺلمۺرکۺروگنںۺاکۺولحمؽۺانبپ اۺاھت،ۺابۺوہۺای

ۺدورسےۺےسۺدورۺیتٹہۺرںیہۺیتحۺہکۺاسۺےسۺیھبۺریغۺ‘ ےلیپ‘ےلینۺ ۺےسیجۺروگنںۺیکۺیھننۺوبدنںیۺآسپۺںیمۺایھٹکۺوہۺاجںیئۺاورۺاسۺرطحۺای ومعمیلۺسرخۺاورۺای

اۺرشوعۺوہۺاجںیئ۔ۺ

ۺیکۺیھننۺوبدنںیۺآسپۺںیمۺایھٹکۺوہۺاجںیئۺاورۺاانپۺرفسۺاجریۺرںیھک۔ۺایسۺاانثءۺںیم500زیچںیۺاسےنمۺآپ

سرخۺروگنںۺیکۺیھننۺ300ےلینۺرب

ۺوکےنۺںیمۺایھٹکۺوہۺاجںیئۺاورۺایسۺرطح راۺرطقہۺانبںیئۺاورۺاسۺرطح200وبدنںیۺای

ۺپ ۺیکۺیھننۺوبدنںیۺلمۺرکۺای

دورۺدورۺلیھپۺاجںیئۺ۔ۺہیۺاگلۺاگلۺ زردۺرب

ۺدورسےۺےسۺدورۺےتٹہۺاجںیئۺاورۺنیسحۺوۺلیمجۺوصرںیتۺپ اۺااکشؽۺانبںیئۺاورۺااسیۺولعمؾۺوہۺہکۺہیۺامتؾۺاکؾۺیسک ےکۺمکحۺےکۺاطمقبۺوہۺ روگنںۺےکۺرگوپۺپ اۺرگوہۺای

راہۺےہ۔ۺوہۺیہۺوتۺاہللۺزعۺولجۺےہ۔ۺۺ

رۺانبںیئۺاورۺہکبجۺھچکۺدورسیۺلمۺرکۺوسرجۺےکۺرگدۺھچکۺیھننۺوبدنںیۺایھٹکۺوہۺاجںیئۺاورۺاسۺرطحۺاتس روںۺیکۺلکشۺنبۺاجںیئ۔ۺدورسیۺلمۺرکۺوسرجۺیکۺوصتپ

رۺانبےئ‘ دورسےۺایسرےۺانبۺںیل ۺاورۺرگوپۺپ اۺرگوہۺزنیمۺیکۺوصتپ رۺ‘ اؿۺوبدنوںۺاکۺای ۺاورۺرگوپۺپ اۺرگوہۺاچدنۺانبےل۔ۺارگۺآپۺاسۺرطحۺیکۺوصتپ ہکبجۺای

رۺنبۺیئگ؟ۺہکلبۺوسۺےنچۺیکۺپ اتۺہیۺےہۺہکۺدامھہکۺسکۺیھبکۺدںیھکیۺوتۺایکۺآپۺہیۺوس ۺہیۺوصتپ

ۺااچی

ت

ۺروگنںۺےکۺایپےلۺںیمۺزورۺدارۺدامھہکۺیکۺدبول ںیچۺےگۺہکۺای

ۺےسۺینعیۺوہۺاجۺاورۺوہۺوہۺایگ۔ۺ

ےنۺایک؟ۺوتۺاسۺاکۺوجابۺےہۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺظفلۺک

وکیئۺیھبۺصخشۺاسۺوکۺنکممۺںیہنۺاتھجمسۺ

ۺدےتھکیۺںیہاسیجۺہکۺروگنںۺیکۺوبدنو

ت

رۺنبۺیئگۺےسجۺمہۺن ۺلمکمۺوصتپ اۺاورۺای ۺآپ ن ر

ت

ۺدورسےۺےکۺق رۺرکیتۺےہۺہکۺامدہۺای مۺمہۺآامسؿۺیکۺ‘ ںۺیکۺاہکینۺاظہ

ح

ۺاورۺوخدۺوخبدۺیہۺنبۺیئگۺںیہ؟ۺۺ

ۺزیچںیۺااچی رطػۺدےتھکیۺںیہۺ۔دورسےۺاافلظۺںیمۺاتسرے،ۺوسرجۺاورۺدورسےۺایسرےۺ،نکیلۺایکۺہیۺس

ایتۺوطرۺرپۺامٹیۺرگاےنۺےسۺدامھےکۺیکۺوہجۺےسۺآامسؿۺرپۺاتسرےہیۺےسیکۺنکممۺےہۺہکۺااچ

ۺاورۺاحدپ

اریۺزنیمۺووجدۺںیمۺآۺےئگ؟ۺاسۺ‘وسرجۺ‘ ایسرے‘ یماچدنۺاورۺہ

رۺےکۺپ ارےۺںیمۺایکۺایخؽۺےہ؟ۺویکںۺںیہنۺ‘دووتسںۺپ اۺرپدنوں‘ وادلہ‘ رطحۺآپۺاکۺاےنپۺوادل

اۺےہ! ویلبںۺاورۺرٹساریبپ

ت

انکممۺاسۺولعمؾۺوہپ

اۺپ

ویکہکنۺہیۺ‘ ااسیۺوہپ

الیئۺاورۺاوٹنی

ردوںۺےکۺریغبۺنبۺایگۺےہ۔ۺانتکۺااقمحہنۺاورۺےبۺووقافہنۺایخؽۺےہۺپ اۺرھپۺہیۺاتہکۺےہۺہکۺپ

ۺرھگۺامعمروںۺاورۺم ںۺیکۺآزاداہنۺرمیضۺےسۺرھگۺایترۺوسۺانچۺہکۺای

ۺںیہۺہکۺمبۺدامھےک

ت

ۺاسۺپ اتۺاکۺاسۺرطحۺااحہطۺرکۺتکس ایتۺوطرۺرپ۔ۺمہۺس

ۺوھجڑپنیۺںیہنۺنبۺیتکس۔ۺوہۺایگۺاورۺہیۺیھبۺاحدپ ۺاوٹنیںۺےکۺرھکبےنۺےسۺای

ت

ۺیکۺدبول

ت

ۺںیہۺرگمۺاینپۺرمیضۺےسۺرھگۺںیہنۺانبۺتکس

ت

ۺںیمۺ لیۺوہۺرکۺدوپ ارہۺزنیمۺپ اۺیٹمۺںیمۺلمۺتکس

ت

۔ۺۺاسۺمسقۺےکۺدامھےکۺےسۺااۺذراتۺاورۺرن

اریۺوتہجۺاچاتہۺےہۺ۔آپۺاجےتنۺںیہۺہکۺروگنںۺیکۺوبدنمۺہطقنۺہ ۺپ اۺنکیلۺاہیںۺرپۺای

انکممۺےہۺہکۺروگنںۺیکۺوبدنںیۺااچی

داۺہیۺپ

ںیۺذیۺلقعۺاورۺذیۺاجؿۺںیہن۔ۺل

امہۺاہیںۺمہۺذیۺلقعۺاورۺاجدنارۺزیچوںۺیکۺقیلختۺےکۺپ ارےۺںیمۺپ اتۺرکۺرےہۺںیہ

ت

رۺانبںیئ۔ۺپ ۺدورسےۺےکۺپ اسۺآںیئۺاورۺوکیئۺوصتپ انکممۺوخدۺوخبدۺای

۔ۺپ الکلۺپ

اؿ

ۺےبۺاجؿۺےئش‘ ےہۺہکۺان اۺوہۺاگ۔ۺوپدےۺاورۺاجونرۺای

ۺووجدۺںیمۺآےئگۺوہں۔ۺاسۺوکۺےنھجمسۺےکۺےئلۺںیمہۺاےنپۺا ؾۺںیمۺوغرۺرکپ

ربیتۺےسۺااچی

ت

ۺیکۺاعؾۺپ

و سلۺےسۺلمۺرکۺےنبۺںیہۺاسیجۺہکۺرپونیٹن کیل

ارےۺمسجۺوھچےٹۺوھچےٹۺرظنۺہنۺآےنۺواےلۺاممۺلمۺرکۺ‘ ہ

ۺانبےتۺںیہۺاورۺہیۺلخ

ۺلمۺرکۺلخ رچیبۺاورۺپ اینۺوریغہ۔ۺہیۺس

ارےۺا ماریۺآںیھکنۺانبںیئۺنجۺےسۺمہۺدےتھکیۺںیہہ

مرانئۺاکۺہجیتنۺےہۺ۔اہللۺاعتیلۺےنۺہ

ۺاخصۺڈپ ارےۺمسجۺںیمۺلمکمۺرطبۺای مارےۺاہھتۺ‘ ؾۺانبےتۺںیہ۔ۺہ

مہ

اںیگنۺانبںیئۺنجۺےسۺمہۺےتلچۺںیہ۔زپ اؿۺانبیئۺسجۺےسۺمہۺذاہقئۺےتھکچۺںیہ،ۺاکؿۺانبےئۺنج

اریۺپمۺںیہۺاورۺانبےئۺنجۺےسۺمہۺزیچوںۺوکۺڑکپےتۺںیہۺاورۺہ

ت

ۺےسۺمہۺنس

ااءۺانبےئ۔ۺ

ضعایسۺرطحۺدؽۺاورۺدورسےۺا

رۺںیمۺھکلۺدپ اۺےہۺہکۺمہۺاینپۺ اریۺدقتپ ماریۺآوھکنںۺاکۺ‘‘ امں’’اہللۺاعتیلۺےنۺاینپۺدقرتۺاکہلمۺےسۺہ

ماراۺدقۺانتکۺوہۺاگ؟ۺاورۺہیۺہکۺہ

مےکۺمسجۺںیمۺےسیکۺقیلختۺوہںۺےگۺ؟ۺہ

ۺاسیکۺوہۺاگ؟ۺوریغہ۔۔۔۔۔۔۔۔۔ۺ

رب

رۺےئشۺاکۺاخقلۺےہۺ اہللۺاعتیلمیہۺہ

ارےۺپ اسۺوموجدۺ‘ ارگۺآپۺوکۺپ ادۺوہماہکۺےبۺدنیۺصخشۺوکۺوجابۺدپ اۺاجۺےکس۔ۺاسۺاکۺوجابۺابۺہ

ت

ۺحیحصۺوجابۺولعمؾۺایکۺاھتۺپ مہۺےنۺاسۺاتکبۺیکۺادتباءۺںیمۺای

ےہ۔ۺۺ

ۺوکیئۺیھبۺپ ااقدعہۺومرتۺپ اۺوصرتۺںیہنۺیتنبۺہکلبۺےلہپۺوایلۺیھبۺڑگبۺاجیتۺےہ۔ۺ

ربیتۺےکۺدامھوکںۺےکۺپ اع

ت

دامھےکۺےکۺےجیتنۺںیمۺرعمضۺووجدۺںیمۺآےنۺوایلۺپ

ۺایپہل راۺرہشۺپ اۺٹنیپۺاکۺای

ۺپ ربیتۺےہ۔ۺاسۺاثمؽۺےکۺاقمےلبۺںیمۺسجۺاکۺمہۺےنۺذرکۺایک۔ۺالثمۺای

ت

ایتۺواہعقۺاکۺ اقمہلبۺںیمۺاکانئتۺںیمۺزپ ادہۺمظنۺوۺپ

ہیۺامتؾۺیسکۺاحدپ

۔ۺۺ

ت

ہجیتنۺںیہنۺوہۺتکس

اۺےہۺوتۺاےسۺاتہکۺےہۺہیۺاکلمۺاورۺرموبطۺاظنؾۺاسۺاق

ت

ۺیسکۺےئشۺیکۺقیلختۺرکےنۺاکۺارادہۺرکپ ’’درۺقلطمۺےکۺوساۺوکیئۺںیہنۺانبۺاتکس۔ۺاہللۺاعتیلۺح

وہۺ’’ینعیۺوہۺاجۺوتۺوہۺ‘‘ک

ارےۺےئلۺاجونرۺاور‘‘ اجیتمارےۺےئلۺداینۺانبیئۺاورۺایسۺےنۺاسۺںیمۺہ

موپدےۺدیپاۺےیک۔ۺایسۺےنۺ ےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺاسۺوعیسۺوۺرعضیۺاورۺےبۺبیعۺاکانئتۺںیمۺہ

ۺافےلصۺاکۺنیعتۺایک ۺانمس ایئۺاخرجۺوہۺاورۺںیمہۺرحارتۺےلم۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺیہۺوسرجۺاورۺزنیمۺےکۺدرایمؿۺای

اہکۺاسۺےسۺوتاپ

ت

اۺپ ،ۺارگۺہیۺزنیمۺےسۺوسرجۺانبپ

اۺوت

ت

اریۺزنیمۺزپ ادہۺرگؾۺوہیتۺاورۺارگۺوسرجۺزنیمۺےسۺوھتڑاۺاسۺدورۺوہپماۺوتۺہ

ت

ۺوہپ ردی

ۺدمجنمۺوہۺاجےت۔ۺۺوھتڑاۺاسۺپ ۺےکۺس ۺمہۺس

ۺوہ ۺزگرےنۺےکۺاسھتۺاسدسنئاؿۺاکانئتۺےکۺرسہتسبۺرازۺوںۺےسۺآانشۺوہںۺےگ،ۺمہۺاقدرۺقلطمۺیکۺدقرتۺوکۺایھچۺرطحۺےنھجمسۺےکۺاقپ

تت

اجںیئۺوجںۺوجںۺوق

ۺواحضۺےہۺہکۺوکیئۺہنۺوکیئۺاخقلۺرضورۺےہۺسجۺےنۺاسۺاکانئتۺوکۺےگ۔ۺویکہکنۺامدہۺہنۺوتۺوخدۺوخبدۺےلصیفۺرکۺاتکسۺےہۺاورۺہنۺیہۺاؿۺرپۺلمعۺدرۺآدمۺرکواۺاتکسۺےہ۔ۺاسۺےس

رانئۺایکۺاورۺاےسۺقیلختۺایک۔ۺاتسرے

اؿ‘ ڈپ

رۺوہۺےئشۺاچےہۺوہۺاجدنارۺےہۺپ اۺےبۺاجؿ،ۺوہۺسجۺیھبۺامدےۺےسۺینبۺےہ،ۺاسۺاکۺامکلۺاہللۺاعتیلۺ‘ اجونر‘ انموپدےۺاورۺہ

رۺےشۺایسۺےکۺمکحۺیکۺپ ادنبۺےہ۔ۺۺمےہۺاورۺہ

ربیتۺےہایسۺےئلۺاکانئ

ت

رۺےئشۺاقدرۺقلطمۺےنۺانبیئۺےہۺوجۺاخقلۺےہۺاورۺایلعۺےسۺایلعۺوصرںیتۺانبےنۺواالۺےہ۔ۺ‘ تۺںیمۺوجۺیھبۺےئشۺےہ،ۺاسۺںیمۺمظنۺوپمہ

رۺےہۺ ۺدقتپ رۺقیلختۺیکۺای مہ

ت

ان

اہللۺاعتیلۺ‘ ۺاکۺۂلسلسۺبسنۺرضحتۺآدؾۺۺےسۺاجۺاتلمۺےہاسۺاتکبۺیکۺادتباءۺںیمۺمہۺےنۺرضحتۺآدؾۺۺاکۺذرکۺایکۺاھتۺہکۺےسیکۺاہللۺاعتیلۺےنۺاؿۺوکۺقیلختۺایک۔ۺامتؾۺان

ۺاؿ

ت

اؿۺی

اہکۺان

ت

اہکۺوہۺاؿۺیکۺآزامشئۺرکےۺاورۺاسۺرطحۺاہللۺاعتیلۺےنۺاےنپۺربمغیپۺےجیھبۺپ

ت

یکۺذہمۺدارپ اںۺاچنہپیئۺاجںیئ۔ۺ ےنۺولوگںۺوکۺاسۺداینۺیکۺزدنیگۺاطعیکۺےہۺپ

ارےۺردۺلمعۺےکۺذرےعیۺاسۺداینۺںیمۺولوگںۺیکۺفلتخمۺوااعقتۺوۺرجتپ اتۺےکۺذماتۺوۺوااعقتۺےکۺوحاےلۺےسۺہ

رےعیۺآزامشئۺیکۺاجےئۺیگ۔ۺپ ااافلظۺدرگیۺاؿۺاحدپ

ارےۺربصۺیکۺایکۺتیفیکۺوہیتۺےہۺ؟رصتخماۺہیۺہکۺمہمارےۺوبلںۺرپۺایکۺاملکتۺوہےتۺںیہۺاورۺہ

ماریۺآزامشئۺیکۺاجےئۺیگ۔ۺینعیۺالکشمتۺںیمۺہ

مۺاےھچۺرطزۺلمعۺاکۺہ

رہۺرکۺپ اےتۺںیہۺپ امںیہن؟ۺ اظمہ

ۺوۺرمح

ت

رتۺیکۺزدنیگۺاکۺہلصیفۺوہۺاگ۔ۺاسۺداینۺیکۺآزامشئۺںیمۺامہۺتمکحۺیفخمۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺیکۺانعن

اریۺآجمرۺ اسۺآزامشئۺےکۺےجیتنۺںیمۺہ

موۺرکؾۺےہۺہکۺاسۺےنۺہ

اؿۺیکۺزدنیگۺںیمۺروامنۺوہےت

اتۺوجۺہکۺان

رۺمسقۺےکۺوااعقتۺوۺاحدپمرۺہیۺےہۺہکۺوہۺہ رۺھکلۺدیۺےہ۔ۺدقتپ اؿۺیکۺدیپاشئۺےسۺتہبۺےلہپۺاہللۺےئشۺیکۺدقتپ

ۺںیہ،ۺوہۺامتؾۺان

رۺانبیئۺےہ۔ۺاسۺپ اتۺوکۺایھچۺرطحۺےنھجمسۺےکۺےئلۺمہۺ رۺصخشۺےکۺےئلۺاہللۺاعتیلۺےنۺاگلۺدقتپ مدویۺپیٹۺٹسیکۺرپۺاعتیلۺےنۺاےنپۺملعۺےسۺواحضۺرکۺدےیۺںیہۺ۔ۺہ

وی

ۺںیہ۔اسۺملفۺیکۺادتباءۺاورۺااتتخؾۺانبےنۺ

ت

اۺےہۺنکیلۺدےنھکیۺواےلۺوکۺملفۺدےنھکیۺےکۺاسھتۺاسھتۺاسۺاکۺہتپۺاتلچۺراکیرڈۺملفۺیکۺاثمؽۺدےۺتکس

ت

واےلۺوکۺےلہپۺےسۺہتپۺوہپ

ۺصخشۺاینپۺزدنیگۺںیمۺوجۺرکےۺاگ رۺیکۺتقیقحۺیھبۺھچکۺایسۺرطحۺےسۺےہ۔ۺای اتۺےسۺاسۺاکۺاسانمۺوہۺاگ،ۺوہۺسکۺوکسؽۺ‘ ےہ۔ۺدقتپ

سجۺمسقۺےکۺوااعقتۺوۺاحدپ

ۺصخشۺیکۺزدنیگۺںیمۺروامنۺوہۺسکۺرھگۺںیم‘ ںیمۺمیلعتۺاحلصۺرکےۺاگ ۺےلہپۺےسۺےطۺدشہۺںیہ۔ای ۺےکۺس ۺس

تت

ۺرےہۺاگۺاورۺاسۺرطحۺاسۺیکۺومتۺاکۺوق

رۺصخشۺیکۺآزامشئۺاسۺےکۺےئلۺاخصۺوطرۺرپمرےۺ،اہللۺاعتیلۺےکۺملعۺںیمۺںیہ۔ہ

رے،ۺوھچۺےٹۺوہںۺپ اۺپ رۺوہےنۺواےلۺوااعقتۺاچےہۺوہۺاےھچۺوہںۺپ اۺپ ۺیھکلۺیئگۺدقتپ

اےمۺےکۺاطمقب ےکۺادنرۺرہۺرکۺیکۺاجےئ

اۺوہۺاگۺاورۺاؿۺوااعقتۺںیمۺاسۺےکۺلمعۺاورۺ‘ یگ۔ۺےنہکۺاکۺدصقمۺہیۺےہۺہکۺاسۺرظنمۺپ

ارۺفلتخمۺوااعقتۺےسۺزگرپ

ت

اؿۺوکۺاگلۺپ

ان

رتۺیکۺزدنیگۺاکۺہلصیفۺوہۺاگ۔ۺۺ

ردۺلمعۺاورۺرطزۺلمعۺاورۺاسۺےکۺاامیؿۺیکۺآزامشئۺوہۺیگۺاورۺاسۺرطحۺاسۺیکۺآج

رۺاکۺملعۺاورۺاسۺرپۺنیقیۺ ریۺتمعنۺےہدقتپ

اؿۺےکۺےئلۺوکسؿۺوۺاانیمطؿۺیکۺپ اتۺےہۺ۔ہیۺاہللۺاعتیلۺیکۺرطػۺےسۺتہبۺپ

اؿۺاےسیۺوااعقتۺنجۺےکۺ‘ ان

ایسۺانبءۺرپۺان

اوماقف

داۺوہۺاؿۺپ

اۺویکہکنۺاےسۺولعمؾۺےہۺاورۺنیقیۺےہۺہکۺیہیۺاہللۺاعتیلۺیکۺراضۺےہ۔ۺل

ت

ۺدقؾۺاحالتۺےکۺاسےنم اتنجئۺاےھچۺںیہنۺوہےت،ۺاؿۺرپۺاوسفسۺںیہنۺرکپ

ت

ان

ۺپ

ۺیکۺوخربخشیۺ

ت

داتیۺےہ۔ۺاسۺےلسلسۺںیمۺاہللۺاعتیلۺراتہۺےہۺاورۺہیۺاجاتنۺےہۺہکۺوکیئۺیھبۺےئشۺاہللۺاعتیلۺےکۺمکحۺےکۺریغبۺںیہنۺوہۺیتکسۺ۔ۺاہللۺاعتیلۺاؿۺےکۺدبےلۺاےسۺچ

اءۺےنۺایلعۺاثمںیلۺاقمئۺیکۺںیہ۔ۺاہللۺاےسیۺولوگںۺوکۺوجۺاسۺیکۺراضۺرپۺرایضۺرےتہۺںیہ

ۺاورۺایسۺےکۺاسےنمۺرسۺمیلستۺمخۺرکےتۺںیہۺاورۺاےنپۺاثمیلۺاامیؿۺیکۺوہجۺےکۺان

ۺےکۺپ اوغںۺیکۺوخربخشیۺداتیۺےہ۔ۺۺ

ت

رہۺرکےتۺںیہ،ۺچ

مےسۺاےھچۺرطزۺلمعۺاکۺاظمہ

اءۺۺاورۺااہلیمۺاتکںیبۺ

ان

رۺرکےنۺںیمۺدمدۺدےتیۺںیہ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺ زگہتشۺاوبابۺںیمۺمہۺےنۺوجۺاثمںیلۺاورۺوبثتۺشیپۺےیکۺوہۺںیمہۺاہللۺاعتیلۺیکۺدقرتۺاورۺاجہ وۺالجؽۺرپۺوغرۺوۺوخضۺاورۺدتپ

ااینںۺدھکیۺرکۺاہللۺاعتیلۺوکۺ

اہکۺاسۺیکۺوہجۺےسۺمہۺاسۺاکانئتۺںیمۺرھکبیۺن

ت

رۺیکۺ ںیتیحۺاسۺےئلۺاطعۺیکۺںیہۺپ اچہپؿۺںیکس۔ۺاہللۺاعتیلۺیکۺایکۺںیمہۺوغۺرورکفۺاورۺدتپ

،رمیض)اشنمء

ت

ماءۺاکۺااختنبۺایک۔ۺاؿۺربمغیپوںۺےنۺاےنپۺ ےہ۔ۺاہللۺاعتیل( اچذم

ۺاچنہپۺدپ اۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺان

ت

اؿۺی

ۺااہلیمۺاتکوبںۺےکۺذرےعیۺان ےنۺوہۺس

ۺےکۺےئلۺاانپۺاغیپؾۺویحۺےک

ت

ۺیکۺدہان

ت

ان

ازؽۺایک۔ۺا االخؼۺہنسحۺےکۺذرےعیۺولوگںۺےکۺےئلۺاثمںیلۺاقمئۺںیک۔ۺربمغیپوںۺےکۺذرےعیۺاہللۺاعتیلۺےنۺان

سۺذرےعیۺپ

ۺروا اۺاکیفۺلکشمۺےہۺہکۺداینۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےنۺےنتکۺربمغیپۺےجیھبۺ،ۺنکیلۺاسۺےکۺپ ارےۺںیمۺفلتخمۺرواپ اتۺںیہ۔ۺای

ۺےکۺاطمقبۺنیتۺوسۺریتہۺربمغیپۺپ اتۺاکۺادنازہۺاگلپ

ت

ن

ا

اءۺےکۺپ

رارۺےہ۔ۺمہۺرصػۺاؿۺان

مۺالھکۺوچۺسیبۺہ رآؿۺرکمیۺںیمۺ وکرۺںیہ۔ۺےجیھبۺےئگ۔ۺایسۺرطحۺھچکۺرواپ اتۺےکۺاطمقبۺاؿۺیکۺدعتادۺای

ت

ؾۺاجےتنۺںیہۺنجۺاکۺذرکۺق

اء

اہکۺمہۺان

ت

اۺپ ۺانبپ رآؿۺپ اکۺےکۺذرےعیۺاہللۺاعتیلۺےنۺںیمہۺاسۺاقپ

ت

ریۺااہلیمۺاتکبۺےہ۔ۺاسۺق

ۺےکۺےئلۺآج

ت

اونںۺیکۺدہان

رآؿۺرکمیۺان

ت

یکۺزدنویگںۺےکۺپ ارےۺ ق

ذرےعیۺاہللۺاعتیلۺےنۺںیمہۺہیۺاغیپؾۺدپ اۺےہۺہکۺزدنیگۺزگارےنۺاکۺحیحصۺرطہقیۺایکۺےہۺاورۺہیۺہکۺ ںیمۺاجؿۺںیکسۺاورۺاؿۺاثمولںۺوکۺاینپۺزدنویگںۺںیمۺاانپۺںیکس۔ۺویحۺےک

ۺاچنہپۺاورۺںیمہۺہیۺہتپۺ

ت

اۺاچےیہ۔ۺرصػۺویحۺےکۺذرےعیۺیہۺاہللۺاعتیلۺاکۺاغیپؾۺمہۺی

الچۺہکۺوکؿۺےسۺاامعؽۺاےھچۺںیہۺاورۺںیمہۺاسۺداینۺںیمۺیسکۺمسقۺاکۺرطزۺلمعۺاایتخرۺرکپ

ر رآینۺاالخایقتۺوۺادقارۺایکۺںیہ۔ۺہیۺویحۺاکۺیہۺملعۺےہۺسجۺےسۺںیمہۺہیۺولعمؾۺوہاۺہکۺاہللۺاعتیلۺیکۺوخونشدیۺاحلصۺرکےنوکؿۺےسۺپ

ت

اۺ ےۺاورۺہیۺہکۺق

اکۺرطہقیۺوکن

رارۺپ اںیئۺاورۺاسۺےکۺاسھتۺاسھتۺاےسیۺاامعؽۺاکۺیھبۺہتپۺاتلچۺےہۺنجۺیک

ت

اہکۺمہۺاہللۺاعتیلۺیکۺےبۺامشرۺوتمعنںۺےکۺدقحارۺق

ت

اؿۺوکۺاہللۺاعتیلۺیکۺرطػۺےسۺےہۺپ

ےۺانشہ

ج

ۺو

زساۺےلمۺیگ۔ۺ

رامےئ۔ۺاوہنںۺےنۺاینپۺاینپۺوق

ۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےنۺفلتخمۺاوقاؾۺیکۺرطػۺربمغیپۺوعبمثۺق

ت

ان

ارخیۺان

ت

رآؿۺںیمۺںیمہۺاتبپ اۺایگۺےہۺہکۺپ

ت

ؾۺےکۺولوگںۺوکۺاہللۺاعتیلۺیکۺق

ۺاہلل( دوعتۺدی)رطػۺدموع وکۺامونۺایسۺیکۺابعدتۺرکوۺاورۺارگۺاہللۺاعتیلۺےکۺااکحؾۺوکۺںیہنۺامونۺےگۺوتۺرھپۺاسۺیکۺرطػۺےسۺذعابۺاکۺ ایکۺاورۺدوعتۺہیۺیھتۺہکۺای

راویئںۺںیمۺےسنھپۺوہےئۺےھت،اسۺےکۺالعو رنیۺوکۺربخدارۺایکۺاورۺاؿۺولوگںۺوکۺیھبۺوجۺہکۺفلتخمۺااسقؾۺیکۺپ

اءۺےنۺنم

رآؿۺپ اکۺںیمۺومنینمۺوکۺااظتنرۺرکو۔ۺاؿۺان

ت

ہۺق

ۺیکۺدہاہللۺاعت

ت

ان

ۺےکۺےئلۺیلۺیکۺرطػۺےسۺااعنؾۺوۺارکاؾۺاورۺرفغمتۺاورۺرتمحۺیکۺوخربخشیۺیھبۺدی۔ۺوضحرۺیلصۺاہللۺہیلعۺوملسۺاہللۺاعتیلۺیکۺرطػۺےسۺان

ت

ان

ریۺااہلیمۺاتکبۺےہ۔ۺۺ

رآؿۺآج

ت

ریۺیبنۺںیہۺاورۺاسۺرطحۺق

آج

ۺوت رارۺہنۺرھکۺںیکسۺ۔ۺویکہکنۺای

ت

رق ۺولوگںۺزگہتشۺااہلیمۺاتکںیبۺاینپۺاتیلصۺوکۺپ

ت

ہیۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺاؿۺیکۺافحتظۺاکۺذہمۺںیہنۺایلۺاورۺدورساۺہیۺہکۺھچکۺاجلہۺاورۺدبن

ۺںیمۺںیہنۺںیہۺاسیجۺہکۺ

ت

المۺرکدی۔ۺیہیۺوہجۺےہۺہکۺہیۺاتکںیبۺآجۺاینپۺایلصۺاحل

اۺاورۺاؿۺںیمۺذایتۺراےئۺش ازؽۺیکۺےنۺاؿۺاتکوبںۺںیمۺردودبؽۺرکدپ

الصۺںیمۺپ

ۺےکۺںیئگۺںیھتۺ۔ۺاہللۺاعتیلۺےن

ت

ۺی

ت

انکممۺےہۺویکہکنۺہیۺایقم

یۺایلۺ۔اسۺےئلۺاےسۺدبانلۺپ

ھمہت

اۺاورۺرھپۺاسۺیکۺافحتظۺاکۺذ رامپ

ازؽۺق

رآؿۺپ اکۺپ

ت

اریۺرطػۺقمۺہ

ۺےہ۔ۺۺ

ت

اونںۺےکۺےئلۺدہان

ان

رآؿۺپ اکۺیکۺ

ت

ۺےسۺےلہپۺوضحریلصۺاہللۺہیلعۺوملسۺےکۺذرےعیۺاورۺرھپۺدعبۺںیمۺآےنۺواےلۺاملسمونںۺےکۺذرےعیۺق رآؿۺپ اکۺاانتۺواحضۺاہللۺاعتیلۺےنۺس

ت

افحتظۺیک۔ۺق

اۺےہۺہکۺہیۺاہللۺاعتیلۺاک

ت

رآؿۺپ اکۺوکۺڑپےتھۺںیہۺوتۺںیمہۺوفراۺہیۺادنازہۺوہاجپ

ت

ۺمہۺق رۺوکیئۺاسۺوکۺھجمسۺاتکسۺےہ۔ۺح

مرآؿۺپ اکۺوہۺوادحۺ اورۺآاسؿۺےہۺہکۺہ

ت

الکؾۺےہ۔ۺق

ر ۺںیمۺوموجدۺےہۺاورۺہیۺپ

ت

ۺاہللۺاعتیلۺیکۺافحتظۺںیمۺےہۺاورۺہیۺوہۺوادحۺااہلیمۺاتکبۺےہۺسجۺرپۺاتکبۺےہۺوجۺوچدہۺوساسؽۺزگرےنۺےکۺپ اووجدۺاینپۺایلصۺاحل

ت

اہۺراس

ۺآےنۺواےلۺولوگںۺرپۺےہ۔ۺۺ

ت

ۺی

ت

لمعۺرکےنۺیکۺذہمۺداریۺایقم

رآؿۺ

ت

رۺںیمۺیھبۺیمکۺیشیبۺںیہنۺوہیئۺ۔ۺق رۺاورۺزپ رآؿۺوکۺڑپےتھۺںیہ۔ۺاسۺےکۺیسکۺزپ

ت

کۺوضحرۺیلصۺاہللۺہیلعۺپ اآجۺامتؾۺاملسمؿۺاچےہۺوہۺاہجںۺںیہکۺیھبۺےتسبۺںیہۺایسۺق

ۺ

ت

ۺےسۺابۺی

تت

ربیتۺدپ ا۔ۺدعبۺںیمۺاسۺےکۺےخسنۺرضحتۺامثعؿۺےنۺایترۺرکواےئ۔ۺاسۺوق

ت

ازؽۺوہاۺ،اسۺوکۺرضحتۺاوبۺرکبۺےنۺپ

اسؽۺزگرےکچۺنکیلۺ1400وملسۺرپۺپ

رآؿۺپ اکۺاہللۺاورۺاسۺےکۺروسؽۺےکۺدرایمؿۺاغیپؾۺےہ۔ۺاسۺاکۺبلطمۺہیۺوہاۺہک

ت

رآؿۺپ اکۺواسیۺیہۺےہ۔ۺق

ت

ازؽۺوہاۺآجۺآجۺیھبۺوہۺق

رآؿۺروزاوؽۺںیمۺپ

ت

ۺسجۺرطحۺق

اۺاچ

ۺیھبۺایسۺرطحۺافحتظۺےکۺاسھتۺوموجدۺےہ۔ۺہیۺاسۺوہجۺےسۺےہۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺدبولوگںۺےسۺاسۺیکۺافحتظۺیکۺےہۺوجۺہکۺاسۺںیمۺ یلیۺرکپ ےتہۺںیہۺای

رآؿۺیکۺافحتظۺاکۺذہمۺایلۺوہاۺ

ت

رامپ اۺےہۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺق

ۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےنۺق

ت

ےہ۔ۺآن

اریۺےہۺاورۺمہۺیہۺاسۺےکۺابہگنؿۺںیہ’’

ت

(۹: ارجحل)‘‘ ےبۺکشۺہیۺاتکبۺتحیصنۺمہۺیہۺےنۺاپ

ۺںیمۺظفلۺ

ت

رۺےئشۺاک‘‘ مہ’’اسۺآن

مۺںیہن۔ویہۺاقدرۺقلطمۺےہ،ۺہ ارہۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺےکۺالعوہۺوکیئۺاہہلۺںیہنۺےہ۔ۺاسۺاکۺوکیئۺرشی

اہللۺاعتیلۺیکۺذاتۺیکۺرطػۺاش

رۺےئشۺاکۺااحہطۺےیکۺوہےۺےہ۔ۺیئکۺآپ اتۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےنۺاینپۺذاتۺےکۺےیلۺاخقلۺےہ۔ۺوہۺاوؽۺےسۺےہمۺوموجدۺےہۺاورۺاسۺاکۺملعۺہ

تت

رۺوقمۺرےہۺاگ۔ہ

ت

رۺی

ۺاورۺآج

ا‘‘ مہ’’اکۺظفلۺاامعتسؽۺایکۺےہۺاورۺضعبۺاواقتۺ‘‘ ںیم’’

ت

رآؿۺپ اکۺیکۺزپ اؿۺےہ،ۺاسۺںیمۺمہۺاکۺظفلۺیھبۺوادحۺےکۺےئلۺاامعتسؽۺوہپ

ت

ےہۺاورۺہیۺ ۔رعیبۺزپ اؿۺوجۺہکۺق

اہۺوہۺاورۺ

ریۺدقرتۺواالۺوہ،ۺپ ادش

ۺاکۺامکلۺوہ۔ۺاجہۺوۺالجؽۺاکۺامکلۺوہ،ۺپ

تت

ریۺاطق

اۺےہۺہکبجۺاامعتسؽۺرکےنۺواالۺپ

ت

ۺاامعتسؽۺایکاجپ

تت

ۺواےلۺرپۺاینپۺہیۺامتؾۺاسۺوق

نس

ریۺںیمۺیھبۺاامعتسؽۺوہےتۺںیہ،ۺےسیجۺ

اۺاچاتہۺوہ۔ۺہیۺاافلظۺارگنپ

رۺرکپماہۺپ اۺہکلمۺےکۺاےنپۺےئلۺاامعتسؽۺےیکۺاجےنۺ )‘‘ The Royal We’’ وصختۺاظہ

پ ادش

ارامرآؿۺپ اکۺیکۺآپ اتۺاورۺوسروتںۺاکۺوحاہلۺدںیۺےگۺویکہکنۺہیۺاہللۺاعتیلۺاکۺالکؾۺےہۺاورۺاہللۺاعتیلۺےکۺ( واےلۺاافلظۺےسیجۺمہۺپ اۺہ

ت

اسۺاتکبۺےکۺپ ایقۺوصحںۺںیمۺمہۺق

رامپ اۺےہۺوجۺہکۺںیمہۺمہۺےسۺزپ ادہۺرتہبۺاجاتنۺےہۺویکہکنۺوہۺاخقلۺےہۺاورۺمہۺولخمؼۺوہۺالکؾۺےسۺرتہبۺالکؾۺسکۺاکۺالکؾۺوہۺاتکسۺےہ،ۺہیۺالکؾۺاہللۺاعت

ازؽۺق

ارےۺےئلۺپمیلۺےنۺہ

اءۺۺیکۺزدنیگۺیکۺاثمول

اؿۺان

ںۺےسۺقبسۺاحلصۺرکںیۺاورۺاؿۺیکذاتۺالدحمودۺےہۺاورۺمہۺدحمودۺ۔ۺدحمودۺالۺدحمودۺاکۺااحہطۺںیہنۺرکۺیتکس۔ۺاہللۺاعتیلۺیکۺاشنمۺےہۺہکۺان

زدنویگںۺوکۺاانپںیئ۔ۺ

رامپ اۺ

ۺںیمۺاسۺرطحۺق

ت

ۺآن : ای

(۱۱۱: ویفس)‘‘اؿۺےکۺےصقۺںیمۺدنملقعوںۺےکۺےئلۺربعتۺےہ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔’’

ر ۺںیمۺنجۺولوگںۺوکۺاخمبطۺایکۺایگۺےہۺوہۺاےسیۺںیہۺوجۺہکۺاجےتنۺںیہۺہکۺہیۺاہللۺاعتیلۺاکۺالکؾۺےہ۔ۺوجۺوغرورکفۺرکےتۺںیہ،وجۺدتپ

ت

وبھجۺرکےتۺںیہ،وجۺوسھجۺ اسۺآن

ا

رۺنکممۺوکششۺرکےتۺںیہ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺنجۺاوقاؾۺیکۺرطػۺانمرآینۺامیلعتتۺرپۺلمعۺرکےنۺیکۺہ

ت

رامےئۺابۺاؿۺرےتھکۺںیہۺ،وجۺادعتسالؽۺرےتھکۺںیہۺاورۺق

ءۺۺوعبمثۺق

ۺےکۺاوقاؾۺےکۺولگۺاہللۺاعتیلۺےکۺاسۺاغیپؾۺےکۺےیلۺذہمۺدارۺںیہۺاورۺاسۺپ اتۺےکۺیھبۺذہمۺدارۺںیہۺہکۺاسۺاغیپؾۺرپۺلمع

ت

ۺیھبۺرکںی۔ۺواحضۺاغیپؾۺآےنۺےکۺدعبۺایقم

اۺاورۺہیۺ ۺاچنہپۺدپ

ت

ۺرطےقیۺےسۺولوگؿۺی

رےۺاح

اءۺۺےنۺاہللۺاعتیلۺاکۺاغیپؾۺپ

ہکۺولوگںۺوکۺاخقلۺوامکلۺاکۺدؿۺولگۺیسکۺمسقۺےکۺاہبےنۺںیہنۺرکۺپ اںیئۺےگ۔،ویکہکنۺان

اۺاورۺہیۺیھبۺواحضۺرکۺدپ اۺہکۺامکلۺیکۺاشنمۺ )اعترػۺیھبۺرکوادپ

ت

مرآؿۺپ اکۺیکۺ(اچذم

ت

داۺسجۺصخشۺےکۺپ اسۺیھبۺہیۺاغیپؾۺاچنہپۺوہۺاسۺاکۺذہمۺدارۺےہ۔ۺہیۺق

ایکۺےہ۔ۺل

دنمرہجۺذلیۺآپ اتۺےسۺواحضۺےہ۔ۺ

داۺرپۺاسل’’

اۺہکۺربمغیپوںۺےکۺآےنۺےکۺدعبۺولوگںۺوکۺخ

ت

داۺےنۺوخربخشۺیۺانسےنۺواالۺاورۺڈرۺانسےنۺواالۺانبۺرکۺاجیھبۺاھتۺپ

ۺربمغیپوںۺوکۺخ ۺ اؾۺاکۺومعقۺہنۺرےہس دااغل

اورۺخ

(۱۶۵: وسرۃااسنلء)‘‘ تمکحۺواالۺےہۺ

ازؽۺرکدہۺاغیپؾۺوکۺامےننۺےس

ۺااکنرۺایکۺاورۺضعبۺےنۺاہللۺاعتیلۺےنۺاسۺروےئۺزنیمۺرپۺولوگںۺےکۺیئکۺرگوہۺدیپاۺےیکۺ۔ۺاؿۺںیمۺےسۺھچکۺرگووہںۺےنۺاہللۺاعتیلۺےکۺپ

اۺاورۺاسۺرطحۺوہۺزساۺےکۺرمبکتۺپ اےئۺےئگۺ۔ۺاہللۺربمغیپوںۺوکۺامےننۺےسۺیہۺااکنرۺایک۔اؿۺولوگںۺےنۺربمغیپوںۺےکۺالےئ ۺوہےئۺاغیپؾۺرپۺکیبلۺںیہنۺاہکۺاورۺاؿۺوکۺالٹھجپ

اءۺیکۺوتنیہۺرکےتۺرےہ۔ۺاؿۺ

ۺےکۺپ اووجدۺہیۺولگۺلسلسمۺان ۺیکۺزدنیگۺےسۺربخدارۺایک۔ۺاسۺس

ت

دۺاعتیلۺےنۺاؿۺپ ایغۺولوگںۺوکۺاسۺداینۺںیمۺذل ری

اکۺ اؼۺاڑاپ ا۔ۺم

رآںۺضعبۺاواقتۺاؿۺول ۺایک۔ۺاسۺرپۺاہللۺاعتیلۺےنۺاؿۺولوگںۺوکۺزسادیۺاورۺرھپۺاہللۺاعتپ

ت

اءۺۺوکۺلتقۺی

یلۺاؿۺیکۺوگںۺےنۺاینپۺاغبوتۺیکۺااہتنرکدیۺاورۺیتحۺہکۺاےنپۺان

ۺںیمۺھچکۺاسۺرطحۺایبؿۺایکۺایگۺےہ۔ۺ

ت

رآؿۺپ اکۺیکۺدنمرہجۺذلیۺآن

ت

ہگجۺاورۺولوگںۺوکۺےلۺآپ ا۔ۺاؿۺرگووہںۺےکۺپ ارےۺںیمۺق

ۺےھتۺہکۺاہمترےۺپ اؤںۺیھبۺاےسیۺںیہنایکۺاوہن’’

ۺامجےئۺںۺےنۺںیہنۺداھکیۺہکۺمہۺےنۺاؿۺےسۺےلہپۺینتکۺاوتمںۺوکۺالہکۺرکۺدپ ا۔ۺنجۺےکۺپ اؤںۺکلمۺںیمۺاےسیۺامجۺدی

اوہںۺےکۺ

ۺہہبۺریہۺںیھت۔ۺرھپۺاؿۺوکۺاؿۺےکۺگ

راسیئۺاورۺ ںیۺانبدںیۺوجۺاؿۺےکۺ ونںۺےکۺ ارۺپ ارشۺپ

ت

اۺاورۺاؿۺےکۺاورۺاؿۺرپۺآامسؿۺےسۺاگلۺپ ۺالہکۺرکۺدپ

(۶: وسرۃاالاعنؾ)۔ۺ‘‘دعبۺاورۺاںیتمۺدیپاۺرکۺدںی

ۺرپۺ

ت

اءۺۺےکۺاثمیلۺرطزۺلمعۺرپۺوطؽۺالکیمۺرکںیۺےگ،ۺوہنجںۺےنۺاینپۺاسریۺزدنیگۺاؿۺپ ایغۺاوتمںۺوکۺراہۺراس

الےنۺےکۺےئلۺرصػۺیک۔ۺۺدعبۺازںیۺاوبابۺںیمۺمہۺان

اؿۺاورۺالہپۺیبن

تۺآدؾۺہیلعۺاالسؾۺرضح:الہپۺان

اؿۺرضحتۺآدؾۺۺےھت

اؿۺیکۺقیلختۺےکۺپ ارےۺںیمۺپ اتۺرکۺرےہۺےھتۺوتۺمہۺےنۺاہکۺاھتۺہکۺزنیمۺرپۺےلہپۺان

ۺمہۺان ےۺاسیجۺہکۺآپۺوکۺپ ادۺوہاگۺہکۺح

ہل

می ت ہ

ۺاورۺرضحتۺآدؾۺۺ

اءۺۺاکۺہلسلسۺرشوعۺایکۺ

ۺےسۺیہۺان

ت

اۺاورۺیبنۺیھبۺےھت۔ۺاسۺاکۺبلطمۺےہۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺیلہپۺام ۺانبیئۺاسۺوکۺیھبۺراہتسۺینعیۺاؿۺاکۺدنیۺاھکسپ

ت

اورۺزنیمۺرپۺوجۺیلہپۺام

دہۺدنبےۺےسیکۺےتنبۺںیہ۔ۺ رزگی ہیۺیھبۺاھکسپ اۺہکۺاہللۺاعتیلۺےکۺپ

رامپ اۺایگۺےہ۔ۺ

ۺںیمۺایبؿۺق

ت

رآؿۺپ اکۺیکۺاسۺآن

ت

اؾۺاھکسےئ،ۺاسۺےکۺپ ارےۺںیمۺق

اہللۺاعتیلۺےنۺرضحتۺآدؾۺۺوکۺفلتخمۺزیچوںۺےکۺپ

اؾۺاھکسےئ۔۔۔۔۔۔اورۺاسۺےن’’

ۺزیچوںۺےکۺپ (۳۱: ارقبلہ)‘‘ ۺآدؾۺۺوکۺس

ۺےسۺونازاۺایگۺےہ۔ایبؿۺیکۺ

ت

اؿۺیہۺےہۺہکۺسجۺوکۺوبوبۺیکۺینعیۺایبؿۺرکےنۺیکۺ چ

ۺامہۺپ اتۺےہۺہکۺاجدناروںۺںیمۺرصػۺان

ت

وقتۺاورۺاختیصۺہیۺانیقیاہنن

ۺدحمودۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺاکۺالھکۺالۺھکۺرکشۺاورۺرکؾ

ت

اونںۺی

ۺوہاۺہکۺوہۺاےنپۺاردۺ رصػۺان اؿۺاسۺاقپ

ۺاطعۺیک۔ۺاسۺرطحۺان

ت

ےہۺےکۺاسۺےنۺرضحتۺآدؾۺۺوکۺہیۺ چ

اؾۺرھکۺےکس۔ۺ

اؾۺاجؿۺےکسۺاورۺاؿۺےکۺفلتخمۺپ

رگدۺفلتخمۺزیچوںۺےکۺپ

دپ ات

ۺےھت۔ۺاؿۺےکۺیھبۺااسحاستۺوۺخ

ت

ےھت۔ۺوہۺیھبۺاوسفسۺرکےتۺ رضحتۺآدؾۺۺےکۺدعبۺآےنۺوایلۺولسنںۺےکۺولگۺیھبۺایبؿۺیکۺوقتۺےکۺامکلۺےھت۔ۺوہۺوبؽۺتکس

وہۺروزۺرمہۺاامعتسؽۺںیمۺ پ اۺوخشۺوہےتۺینعیۺیمغۺاورۺوخیشۺاکۺااہظرۺرکےتۺ۔ۺاوہنںۺےنۺےننہپۺےکۺےئلۺابلسۺایترۺایکۺ۔فلتخمۺااسقؾۺےکۺآالتۺاورۺزیچںیۺانبںیئۺںیہنج

الےتۺےھت۔ۺاؿۺںیمۺومیقیسۺاورۺآرٹۺےکۺپ ارےۺںیمۺوشؼۺوموجدۺاھت۔ۺ

اینۺذہتوبیںۺےکۺآ

ارۺےسۺہتپۺاتلچۺےہۺہکۺوہۺولگۺومیقیسۺےکۺآالتۺےسیجۺپ ارسنی،ۺاسۺےکۺالعوہۺدویاروںۺرپۺڈراگنئۺاورۺدورسیۺزیچوںۺوکۺاامعتسؽۺرکےتۺدقمیۺان

پ

اؿۺیھبۺیلگنجۺولخمؼۺہنۺےھتۺ

رسکعۺےلہپۺان اؿۺےھت۔ۺپ اۺاافلظۺدرگیۺھچکۺولوگںۺےکۺدوعےۺےکۺپ

اریۺرطحۺےکۺیہۺانمداۺوہۺولگۺیھبۺہ

دنبرۺاورۺ ےسیجۺہکۺآدےھےھت۔ۺل

اؿۺوریغہ۔ۺ

آدےھۺان

اؿۺیکۺرطحۺاافلظۺوکۺاامعتسؽۺرکےن،وبوبۺاورۺایبؿۺرکےنۺیکۺوقتۺںیہنۺےہ۔ۺاہللۺاعت

ۺامتؾۺآپۺاجےتنۺںیہۺہکۺدنبرۺاورۺدورسیۺاجدنارۺاایشءۺںیمۺان

یلۺن

اؿۺوکۺیہۺاخصۺوطرۺرپۺیشخبۺںیہۺ

دۺولعمامتۺےکۺےیلۺآپۺاہروؿۺ) وصختۺرصػۺان ری

ۺیکۺاتکبۺاسۺومضمؿۺرپۺم ےحی ی

ےسۺ‘‘ اہللۺاعتیلۺیکۺولخمؼۺےکۺرکےمشۺ’’

ۺںیہ

ت

( روجعۺرکۺتکس

اؿۺےک

اؿۺرضحتۺآدؾۺۺےھتۺاورۺاسۺےلسلسۺںیمۺاےنپۺاےنپۺدوعےۺشیپۺرکےتۺںیہ۔ۺاوہنںۺےنۺےلہپۺان

ۺپ ارےۺںیمۺھچکۺولگۺابۺیھبۺہیۺںیہنۺامےتنۺہکۺےلہپۺان

رۺیشکۺیکۺوہیئۺےہ۔ۺاؿۺےکۺایخایل ۺوھجیٹۺوصتپ دادۺبیجعۺوۺرغن دادۺیکۺاوالدۺںیہ۔ۺینعیۺاؿۺےکۺآپ اءۺواخ ۺیہۺآپ اءۺوۺاخ اؿۺاورۺدنبرۺای

یتۺرظنۺےیۺےکۺاطمقبۺان

ۺآیئۺےہ۔ۺارگۺآپۺاؿۺےسۺوپںیھچۺہکۺہیۺریغۺومعمیلۺہلسلسۺسک

ت

ۺفلتخمۺاراقتیئۺانمزؽۺےطۺرکۺےکۺاہیںۺی

ت

اؿۺیکۺوموجدہۺاحل

ۺرطحۺروامنۺوہاۺرتشمہکۺںیہۺاورۺان

ۺیہۺوجابۺدےتی ۺوہاۺ’’ںیہۺ وتۺوہۺای

ۺرکےنۺےکۺےئلۺوکیئۺوبثتۺامںیگنۺوتۺوہۺالوجابۺوہۺاجےتۺںیہ۔ۺ‘‘ ہیۺااچی

ت

ان

ۺپ ارگۺآپۺاؿۺےسۺہیۺس

رۺوہاۺےہۺ۔ۺارگۺآپۺاؿۺےسۺوساؽ دپ

اؿۺیسکۺدورسیۺولخمؼۺےسۺاراقتءۺی

ۺوہۺہکۺان

ت

ان

ۺیھبۺوبثتۺںیہنۺےہۺسجۺےسۺہیۺپ دۺااؿۺےکۺپ اسۺوکیئۺای

ہیۺ’’ رکںیۺہکۺ ل

اتۺوھچڑۺاجےتۺںیہۺاؿۺےکۺہیۺ‘‘ ایکۺزیچۺںیہ؟ امیضۺیکۺپ اایقت

اپ

ۺرمۺاجیتۺںیہۺوتۺہیۺاےنپۺےھچیپۺن وتۺاسۺےکۺےئلۺاؿۺاکۺوجابۺایترۺراتہۺےہ۔ۺھچکۺاجدنارۺاایشءۺح

امہۺہیۺواہعقۺروامنوہۺےنۺےکۺ

ت

راروںۺہکلبۺالوھکںۺاسؽۺریغبۺ یلیۺےکۺزنیمۺےکۺادنرۺرےتہۺںیہ،پ

ماتۺںیہنجۺمہۺوفزلسۺےتہکۺںیہ،ۺہیۺہ

اپ

ۺن

ےئلۺاجدنارۺاایشءۺوکۺااچی

ۺےکۺڈریھۺےکۺےچینۺدبۺاجےئۺاسۺرطح

ت

ۺرن

ت

ۺرپدنہۺالوھکںۺاسؽۺی اۺےہ۔ۺاثمؽۺےکۺوطرۺرپۺارگۺای

ت

اۺڑپپ

وہۺوموجدہۺ یسکۺآنجیسکۺےکۺریغبۺاموحؽۺںیمۺدالخۺوہپ

رارۺرھکۺاتکسۺےہ۔ۺۺ

ت

رق ۺاانپۺووجدۺپ

ت

زامےنۺی

رش،ۺابن

ایتۺوگدنپ اۺضعبۺاواقتۺاےسۺدنگہۺرہبوزہۺےتہکۺںیہ۔ۺضعبۺاواقتۺاسۺدہشۺیکۺرطحۺامدےۺایسۺرطحۺدروتخںۺےسۺاخرجۺدشہۺاےسیۺامدےۺںیہۺںیہنجۺرپ

ت

پ

ۺتخسۺامدےۺیکۺلکشۺاایتخرۺرکۺایگۺےسیجۺرہکپ اۺ ۺایلۺاورۺای

ےتہکۺںیہ،سجۺےنۺاؿۺرمدہۺرشحاتۺوکۺ( دروتخںۺاکۺرھتپاپ اۺوہاۺافشػۺوگدن)ےنۺیسکۺرشحاتۺوکۺڈاھن

ۺوفحمظۺراھک۔ۺہیۺوہۺرطہقی

ت

‘‘ وفزلس’’ۺےہۺسجۺےکۺذرےعیۺمہۺزامہنۺدقمیۺیکۺاجدنارۺاایشءۺےکۺپ ارےۺںیمۺولعمامتۺایھٹکۺرکےتۺںیہۺہیۺپ اایقتۺالوھکںۺاسؽۺی

ۺاےنپۺاسۺدوعےۺاکۺوبثت

ت

اؿۺدنبرۺامنۺولخمؼۺےسۺووجدۺںیمۺآپ اۺوہۺآجۺی

شیپۺہنۺرکۺےکس۔ۺ الہکےتۺںیہ۔ۺوہۺرضحاتۺوجۺاسۺرظنےیۺاکۺدوعیۺرکےتۺںیہۺہکۺالہپۺان

اؿۺاورۺآدےھۺدنبرۺےسۺاتلمۺاتلجۺوہ۔ۺنکیلۺاؿۺولوگںۺےنۺوھجپ ااافلظۺدرگی

ۺیسکۺوکۺااسیۺوفلسۺںیہنۺالمۺوجۺہکۺاسۺریغۺومعمیلۺولخمؼۺینعیۺآدےھۺان

ت

ےٹۺوفلسۺۺآجۺی

رۺوکسولںۺیکۺاتکوبںۺ اۺہکۺوہۺاےنپۺوھجٹۺرپۺرپدہۺڈاؽۺںیکسۺاورۺاسۺرطحۺاوہنںۺےنۺہیۺاصتوپ

ت

رانبیئۺپ ںیمۺیھبۺوپھچاںیئ۔ۺۺایترےیکۺاورۺاؿۺیکۺےبۺاینبداصتوپ

اؾۺےسۺوہشمرۺوہےگۺ۔ۺاؿۺوکۺ

ۺےکۺپ ن ر

ۺےسۺرپدہۺااتھٹۺایگۺاورۺہیۺولوگںۺںیمۺاسیسنئۺق ن ر

ۺ’’آہتسہۺآہتسہۺاراقتءۺدنسپوںۺےکۺوھجٹۺاورۺق ن ر

رظنہیۺاراقتءۺیکۺق

اۺاہن‘‘ اکرپ اں

ۺلکشمۺاھتۺہکۺاہللۺاعتیلۺاکۺوکیئۺووجدۺےہۺپ اۺاہللۺیھبۺےتہکۺںیہ۔ۺوچہکنۺہیۺولگۺےبۺلقعۺاورۺدضیۺےھت۔ۺاسۺےئلۺاؿۺولوگںۺےکۺےئلۺہیۺوبقؽۺرکپ

ت

ن

پ ایقۺںیہۺوجۺہکۺاےنپۺرپۺصقنۺاعتیلۺےنۺامتؾۺولخمؼۺوکۺدیپاۺایکۺےہ۔ۺارگہچۺاؿۺولوگںۺیکۺدعتادۺںیمۺآہتسہۺآہتسہۺیمکۺواعقۺوہریہۺےہۺنکیلۺاؿۺںیمۺےسۺآجۺیھبۺھچکۺولگۺ

ولںۺاوۺرۺاابخروںۺےکۺذرےعیۺرکرےہۺںیہ۔ۺولوگںۺوکۺاےنپۺاؿۺرپۺبیعۺرظنپ اتۺرپۺنیقیۺدالےنۺےکۺےئلۺوہۺاورۺپ الطۺرظنےیۺاکۺرپۺاچرۺوکسولںۺںیمۺاورۺاتکوبںۺ،ۺراس

ۺررسیچۺاورۺدنملقعۺاسدسنئاونںۺےکۺاسیسنئۺرجتپ اتۺاورۺوشا رۺای ماۺمہۺاسۺےلسلسۺںیمۺہ

ت

ہن ااتۺشیپۺرکےنۺیکۺوکششۺرکےتۺںیہۺپج ۺرکےتۺفلتخمۺمسقۺیکۺوت

ت

ان

دئۺہیۺپ

اینۺلکشۺںیہنۺنبۺاتکس۔ۺۺںیہۺہکۺدنبرۺیھبکۺیھبۺار

رۺوہۺرکۺان دپ

اقتءۺی

اؿۺ۔ۺرضحتۺآ

اۺوہۺپ الکلۺوےسیۺیہۺےھتۺاسیجۺہکۺدورۺاحرضۺاکۺان اؿۺںیہۺنجۺوکۺاہللۺاعتیلۺےنۺاخصۺوطرۺرپۺانبپ

دؾۺۺیسکۺیھبۺوصرتۺفلتخمۺہنۺرضحتۺآدؾۺۺیہۺوہۺےلہپۺان

ا

رآؿۺپ اکۺےکۺذرےعیۺان

ت

ۺامہۺولہپۺیھبۺاتبپ اۺینعیۺرضحتۺےھتۺہیۺوہۺاقحقئۺںیہۺوجہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺق ؿۺوکۺاتبےئۺ۔اہللۺاعتیلۺےنۺںیمہۺرضحتۺآدؾۺۺےکۺپ ارےۺںیمۺای

اونںۺےکۺدنمشۺاطیشؿۺاکۺہصقۺےہ۔ۺ

آدؾۺۺاورۺان

اؿۺاکۺمیظعۺدنمشۺ

اطیشؿۺ:ان

رۺ وہاتکسۺےہۺہکۺآپۺےنۺےلہپۺیہۺاطیشؿۺےکۺپ ارےۺںیمۺنسۺراھکۺوہۺ۔ۺنکیلۺایکۺوچبۺآپۺہیۺیھبۺاجےتنۺںیہۺہکموہۺیھبۺآپۺوکۺاجاتنۺےہۺاورۺآپۺوکۺاصقنؿۺاچنہپےنۺیکۺہ

اۺےہۺوہۺآپۺوکۺدوھہکۺداتیۺےہۺ۔ۺآےیئۺادتباءۺےسۺاہکینۺرش

ت

ۺےننبۺیکۺوکششۺرکپ

ت

اۺےہ؟آپۺوکۺہتپۺےہۺہکۺاطیشؿۺوجۺہکۺآپۺاکۺدوس

ت

وعۺرکںیۺہکۺنکممۺوکششۺرکپ

رآؿۺپ اکۺںیم

ت

اراۺدنمشۺویکںۺےہ۔ۺاسۺدصقمۺےکۺےئلۺمہۺاینپۺوتہجۺقمآدؾۺۺاورۺاطیشؿۺےکۺےصقۺیکۺرطػۺرکںیۺےئگ۔ۺ اطیشؿۺہ

راۺدنمش

ۺےسۺپ اؿۺوکۺرمگایہۺےکۺراےتسۺرپۺالچیتۺرےہۺیگ۔ۺاسیلبۺیہۺوہۺس

ۺان

ت

ۺی

ت

اؾۺاطیشؿۺےہۺوجۺہکۺایقم

رۺاسۺےئشۺاکۺپمرآؿۺپ اکۺےکۺاطمقبۺہ

ت

ۺےہۺہکۺسجۺق

اؿۺینعیۺ

ۺاہللۺاعتیلۺےسۺاغبوتۺیکۺہکبجۺاہللۺاعتیلۺےنۺداینۺےکۺےلہپۺان

تت

رضحتۺآدؾۺۺوکۺدیپاۺایک۔ۺےنۺاسۺوق

روتش

روتشںۺوکۺمکحۺدپ اۺہکۺرضحتۺآدؾۺۺوکۺدجسہۺرکو۔ۺامتؾۺق

ۺق ۺاہللۺاعتیلۺےنۺرضحتۺآدؾۺۺوکۺدیپاایکۺوتۺس رآؿۺپ اکۺیکۺآپ اتۺےکۺاطمقبۺح

ت

ںۺےنۺاہللۺاعتیلۺےکۺق

دجسہۺہنۺرکےنۺیکۺوتیہجۺہیۺشیپۺیکۺہکۺوہۺرضحتۺآدؾۺۺےکۺاقمےلبۺ مکحۺوکۺامےتنۺوہےئۺرضحتۺآدؾۺۺوکۺدجسہۺایکۺنکیلۺاسیلبۺےنۺدجسہۺرکےنۺےسۺااکنرۺرکدپ ا۔اسۺےن

رامینۺ،ۺاتسگیخۺاورۺےبۺادیبۺےکۺےجیتنۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےنۺاےسۺاینپۺ

اۺق

اۺاورۺاےسۺرمدودۺںیمۺایلعۺولخمؼۺےہ۔ۺرضحتۺآدؾۺۺادینۺولخمؼۺںیہ۔ۺاسۺیکۺاسۺپ رتمحۺےسۺدورۺرکدپ

رارۺدپ اۺ۔ۺاہللۺاعتیلۺےکۺدرپ ارۺےسۺاجےن

ت

اۺہکۺوہۺولوگںۺوکۺرمگاہۺرکۺےکسۺاورۺرضحتۺآدؾۺۺاورۺاسۺیکۺلسنۺےسۺاینپۺےبۺزعیتۺ ق

ت

ےسۺےلہپۺاسۺےنۺاہللۺاعتیلۺےسۺتلہمۺامیگنۺپ

رۺنکممۺوکششۺرکےۺاگۺہکماۺےہۺوہۺہ

مۺےسۺاٹہپ

شقتم

اۺاورۺاؿۺوکۺرصاطۺ

ہۺرکےۺاورۺولوگںۺوکۺرمگا اکۺدبہلۺاکچۺےکس۔اسۺتلہمۺےنیلۺںیمۺاسیلبۺاکۺدصقمۺولوگںۺوکۺرمگاہۺرکپ

رآؿۺپ اکۺ

ت

ںیمۺدنمرہجۺذلیۺاافلظۺںیمۺاینپۺرطحۺاکۺانبےلۺ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺاالعؿۺایکۺہکۺوہۺاطیشؿۺوکۺاورۺاسۺےکۺرگوہۺوکۺمنہجۺیکۺآگۺںیمۺڈاےلۺاگ۔ۺہیۺامتؾۺواہعقۺق

ایبؿۺایکۺایگۺےہ۔ۺ

ۺےنۺدجسہۺایکۺ۔ۺنکیلۺاسیلبۺہکۺاورۺمہۺیہۺےنۺمتۺوکۺادتباۺںیمۺیٹمۺےسۺدیپاۺایکۺرھپۺاہمتریۺلکشۺوصرتۺانبیئۺرھپ’’ روتشںۺوکۺمکحۺدپ اۺہکۺآدؾۺۺےکۺآےگۺدجسہۺرکوۺوتۺس

ۺق

ۺںیمۺےنۺھجتۺوکۺمکحۺدپ اۺوتۺسکۺزیچۺےنۺےھجتۺدجسہۺرکےنۺےسۺپ ازۺراھکۺاسۺےنۺاہکۺہکۺںیم رامپ اۺح

المۺہنۺوہاۺاہللۺےنۺق

اسۺےسۺالضفۺوہںۺےھجمۺوتۺ وہۺدجسہۺرکےنۺںیمۺش

اپ اںۺںیہنۺہکۺاہیںۺرغورۺرکےۺسپۺلکنۺاجۺ۔ۺوتۺذلیلۺےہ۔ۺاسۺےنۺاہکۺہکۺےھجمۺ ےنۺآگۺےسۺدیپاۺایکۺےہۺاورۺاےس

رۺاجۺےھجتۺش

ت

رامپ اۺوتۺتشہبۺےسۺاپ

یٹمۺےسۺانبپ اۺےہ۔ق

رامپ اۺااھچۺھجتۺوکۺتلہمۺدیۺاجیتۺےہ۔ۺرھپۺاطیشؿۺےنۺاہکۺہکۺےھجمۺوتۺوتۺ

رامۺسجۺدؿۺولگۺربقوںۺےسۺااھٹےئۺاجںیئۺےگۺق

ۺتلہمۺاطعۺق

ت

ےنۺوعلمؿۺایکۺیہاسۺدؿۺی

رۺرطػۺمےسۺآؤںۺاگۺاورۺےہ۔ۺںیمۺریتےۺدیسےھۺرےتسۺرپۺاؿۺوکۺرمگاہۺرکےنۺےکۺےئلۺوھٹیبںۺاگ۔ۺرھپۺاؿۺوکۺآےگۺےسۺاورۺےھچیپۺےسۺداںیئۺےسۺاورۺپ اںیئۺےسۺرغضۺہ

رامپ اۺلکنۺاجۺاہیںۺےسۺپ ایجۺرمدودۺ

وجۺولگۺاؿۺںیمۺےسۺریتیۺریپویۺرکںیۺےگۺاؿۺیکۺراہۺامروںۺاگۺاورۺوتۺاؿۺںیمۺےسۺارثکۺوکۺرکشۺزگارۺںیہنۺپ اےئۺاگ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺق

ۺےسۺمنہجۺوکۺرھبۺدوںۺاگ (۱۸۔ۺ ۱۱: وسرۃاالرعاػ)‘‘ ںیمۺاؿۺوکۺاورۺھجتۺوکۺمنہجۺںیمۺڈاؽۺرکۺمتۺس

ۺےسۺاطیشؿۺ

ت

اونںۺوکۺرمگاہۺرکےنۺیکۺوکششۺںیمۺاگلۺوہاۺےہۺ۔ن

ۺان

ت

ۺی

ت

ۺاہللۺاعتیلۺیکۺپ اراگہۺےسۺرمدودۺاورۺذلیلۺوہےنۺےکۺدعبۺاطیشؿۺایقم ن ر

اکریۺاورۺق

اۺےہ۔

ت

اؿۺوکۺرصاطۺمیقتسمۺےسۺاٹبےنۺیکۺوکششۺرکپ

اونںۺوکۺرمگاہۺرکراہۺےہۺاورۺاسۺےلسلسۺںیمۺاونےھکۺرطوقیںۺےسۺان

ریۺوصنماشمۺدنبیۺےسۺان

داۺآپۺوکۺاسۺےکۺ پ

ل

ۺیھبۺآپۺوکۺرمگاہۺرکےنۺ

تت

ۺوبےئیلۺہکۺاطیشؿۺاسۺوق

ت

ۺیکۺاچولںۺےسۺےنچبۺےکۺےیلۺوہایشرۺرانہۺوہۺاگ۔ۺہیۺم ن ر

ےکۺےئلۺاھگتۺاگلےئۺوہےئۺےہ۔ۺوہۺآپۺوکۺرکموۺق

ورۺوکششۺرکےۺاسۺاتکبۺےکۺڑپےنھۺےسۺروےکۺاگۺاورۺآپۺےکۺایخؽۺںیمۺڈاےلۺاگۺہکۺآپۺوکۺایکۺڑپانھۺاچےیہۺ۔ۺوہۺآپۺےکۺاےھچۺاامعؽۺرکےنۺںیمۺراکوٹۺےنبۺاگۺا

رامینۺرکںیۺاورۺوہۺآپۺوکۺاہللۺاعتیلۺاکۺرکش

اق

روںۺیکۺزعتۺہنۺرکںیۺاورۺاؿۺیکۺپ

ۺاداۺرکےنۺےسۺیھبۺروےکۺاگۺاورۺایسۺرطحۺآپۺوکۺامنزۺےسۺاورۺہشیمہۺچسۺوبوبۺاگۺہکۺآپۺپ

ےسۺیھبۺروےکۺاگ۔ۺ

داۺوچبۺ

اؿۺےننبۺےسۺروےکۺاگ۔ۺنکیلۺآپۺےنۺاےسۺراکوٹۺںیہنۺےننبۺدانی۔ۺوہۺآپۺوکۺ! ل

آپۺاےنپۺآپۺوکۺاطیشؿۺےکۺدوھےکۺےسۺاچبےئۺرںیھک۔ۺوہۺآپۺوکۺااھچۺان

ۺےسۺیھبۺ

ۺاۺایخؽۺآےئۺپ اۺآپۺاکۺاےھچۺاکؾۺوکۺیجۺہنۺاچےہۺوتۺرھپےکۺریمضۺیکۺآوازۺنسر ۺآپۺوکۺوکیئۺپ

ۺاہللۺروےکۺاگ۔ۺآپۺوکۺہشیمہۺاہللۺاعتیلۺیکۺانپہۺںیمۺرانہۺاچےیہۺاورۺح

ۺیکۺاچںیلۺںیہۺنکیلۺپ ادۺرںیھکۺوجۺولگۺاہللۺاعتیلۺرپۺاکلمۺنیقیۺرےتھکۺںیہ ن ر

اطیشؿۺاکۺاؿۺرپۺوکیئۺزورۺںیہنۺ اعتیلۺےسۺدمدۺامینگنۺاچےیہ۔ۺہیۺامتؾۺاطیشؿۺےکۺرکموق

اتلچ۔ۺ

اینۺۺ:رضحتۺونحۺۺ

ۺپآدؾ

اءۺیکۺرطحۺاینپۺوقؾۺےکۺولوگںۺوکۺرساطۺمیقتسمۺیکۺرطػۺدوعتۺدی۔ۺاوہنںۺےنۺولوگںۺےسۺاہکۺہکۺاہلل

ۺاعتیلۺرپۺاامیؿۺےلۺاہللۺاعتیلۺےکۺیبنۺونحۺۺےنۺدورسےۺان

ۺےہۺاورۺوہ اۺاچےیہۺارگۺوہۺااسیۺںیہنۺرکںیۺ آںیئ،ۺہکۺاہللۺاعتیلۺای

رۺےئشۺاکۺاخقلۺوۺامکلۺےہۺاورۺہیۺیھبۺاہکۺہکۺاؿۺوکۺوساےئۺاہللۺاعتیلۺےکۺیسکۺاورۺیکۺابعدتۺںیہنۺرکپمہ

رآؿۺپ اکۺںیمۺھچکۺاسۺرطحۺایبؿۺایکۺایگۺےہ۔ۺ

ت

ےگۺوتۺاؿۺوکۺزساۺےلمۺیگۺاورۺاؿۺرپۺذعابۺآےئۺاگ۔ہیۺق

داۺےکۺوساۺیسکۺیکۺاورۺمہۺےنۺونحۺۺوکۺاؿۺیکۺوقؾۺیکۺرطػۺ’’

اجیھبۺوتۺاوہنںۺےنۺاؿۺےسۺاہکۺہکۺںیمۺمتۺوکۺوھکؽۺوھکؽۺرکۺڈرۺانسےنۺاورۺہیۺاغیپؾۺاچنہپےنۺآپ اۺوہںۺہکۺخ

(۲۶۔۲۵: وسرۃوہد)‘‘ ابعدتۺہنۺرکوۺےھجمۺاہمتریۺتبسنۺذعابۺامیلۺاکۺوخػۺےہ

ۺیتشکۺانبںیئ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺاؿۺوکۺاتبپ اۺہکۺاہللۺاعتیلۺالہۺاامیؿۺربخدارۺرکےنۺےکۺپ اووجدۺرصػۺدنچۺیہۺولگۺاامیؿۺالےئ۔ۺاسۺرپۺاہللۺاعتیلۺےنۺون حۺۺوکۺمکحۺدپ اۺہکۺوہۺای

وکۺاسۺیتشکۺےکۺذرہعیۺاچبۺےلۺاگ۔ۺ

ۺرضحتۺونحۺۺیتشکۺانبۺرےہۺےھتۺواہںۺآسۺپ اسۺوکیئۺپ اینۺپ اۺدنمسرۺںیہنۺاھت،وتۺولگۺریحاؿۺوہےنۺےگلۺاورۺاوہنںۺےنۺرضحتۺونحۺۺاکۺ اؼۺ رۺہیۺوہۺولگۺاڑاپ اۺاوح

الۺےہۺرگمۺاہللۺاعتیلۺاجاتنۺاھتۺےھتۺوجۺاہللۺاعتیلۺرپۺاامیؿۺںیہنۺالےئۺےھت۔ۺوجۺولگۺاامیؿۺںیہنۺالےئۺےھتۺاؿۺوکۺاسۺپ اتۺیکۺربخۺںیہنۺیھتۺہکۺاؿۺےکۺاسھتۺایکۺوہےنۺوا

رۺرطػۺپ اینۺیہۺپ اینۺوہۺایگۺمۺرضحتۺونحۺۺےنۺیتشکۺانبیئۺوتۺپ ارشۺرشوعۺوہیئگۺاورۺزنیمۺرپۺہ

ۺرکۺ۔ح

ت

ان

اریخیۺاحدہثۺاسدسنئاونںۺےنۺپ

ت

رۺرطػۺالیسبۺآایگ۔ہیۺپماورۺہ

ۺوہۺایگۺےہۺہکۺاہیںۺپ اےئۺاجےنۺواےلۺولیٹںۺرپۺیھبکۺپ اینۺاھتۺوہۺاتکسۺےہۺ

ت

ان

رؿۺرپۺدپ اۺےہ۔ۺرشمؼۺویطسۺےسۺےنلمۺواےلۺوشادہۺاورۺپ اایقتۺےسۺپ

ہکۺآپۺےنۺیلیٹۺوپ

رھۺاجےتۺفلتخمۺالعوقںۺںیمۺآےنۺواےلۺالیسبۺدےھکیۺوہںۺ۔ۺاسۺمسق

ااہگینۺاحالتۺںیمۺولگۺاینپۺاجؿۺاچبےنۺےکۺےئلۺ ونںۺیکۺوتھچںۺاورۺدروتخںۺرپۺج

ۺےکۺپ

اۺمہۺونحۺۺےکۺ

ت

ۺیتشکۺںیہۺاورۺادمادۺاکۺااظتنرۺرکےتۺںیہ۔ۺاسۺوصرتۺاحؽۺںیمۺرصػۺویتشکںۺاورۺیلیہۺاکرٹپۺےسۺیہۺولوگںۺوکۺاچبپ اۺاجۺاتکسۺےہ۔ۺپ زامےنۺںیمۺرصػۺای

ااہگینۺآتفۺاورۺاحدہثۺالصۺںیمۺیہۺیھتۺہکۺولوگںۺوکۺاچب

اۺےہۺوجۺہکۺاؿۺولوگںۺےکۺےئلۺوجۺہکۺاہللۺاعتیلۺرپۺاامیؿۺںیہنۺالےتۺ‘‘ وطافؿۺونحۺۺ’’ پ اۺاجۺاتکسۺاھت۔ۺہیۺپ

ت

الہکپ

داۺاوہنںۺ

ۺذعابۺاھت۔ویکہکنۺوہۺولگۺاہللۺاعتیلۺےکۺالعوہۺدورسیۺزیچوںۺوکۺاانپۺدمدۺاگرۺےتھجمسۺےھت۔ۺل ۺزساۺاورۺای ےنۺاہللۺاعتیلۺرپۺرھبوہسۺںیہنۺایکۺورۺاینپۺےھتۺای

ۺہنۺوہا۔ۺ

ت

ان

دضۺرپۺاےٹۺرےہۺاورۺرضحتۺونحۺۺیکۺیتشکۺرپۺااصحنرۺںیہنۺایکۺرگمۺدورسیۺزیچوںۺرپۺاابتعرۺایکۺاورۺاؿۺاکۺوکیئۺدمدۺاگرۺپ

ۺنجۺولوگںۺےنۺااکنر

تت

اریۺافحتظۺںیہنۺرکیتکسۺ۔ۺاسۺوقمرھۺ ارگۺاہللۺاعتیلۺہنۺاچےہۺوتۺوکیئۺیھبۺےئشۺہ

ایکۺوہۺاینپۺاجؿۺاچبےنۺیکۺاخرطۺاوےچنۺولیٹںۺاورۺاہپڑویںۺرپۺج

یتشکۺںیمۺوسارۺوہےئۺاورۺےگۺرگمۺاےنپۺآپۺوکۺڈوےنبۺےسۺہنۺاچبۺےکسۺ۔ۺاؿۺںیمۺےسۺھچکۺیہۺولوگںۺےنۺاہللۺاعتیلۺرپۺرھبوہسۺایکۺ،اسۺرطحۺوہۺاہللۺاعتیلۺےکۺمکحۺےسۺ

ۺالبےتۺرےہۺہکۺاٹیبۺیتشکۺںیمۺ اےنپۺآپۺوکۺاچبےکس۔ۺیتحۺہکۺرضحتۺونحۺۺاکۺاٹیب

ت

ریۺدؾۺی

رھۺایگۺاورۺرضحتۺونحۺۺاسۺوکۺآج

ۺاہپڑۺیکۺوچیٹۺرپۺج اۺاورۺای یھبۺاامیؿۺہنۺالپ

رھۺاجؤۺںۺاگۺ،ہیۺےھجمۺاچبۺےلۺاگ۔رضحتۺونحۺۺےنۺاہکۺآجۺوکیئۺںیہنۺ

ۺہنۺینسۺاورۺےنہکۺاگلۺہکۺںیمۺاہپڑۺرپۺج داۺاچبۺاتکسۺوساےئۺاہللۺاعتوسارۺوہۺاجؤۺنکیلۺاسۺےنۺای

یلۺےکۺل

ۺوجڑاۺیھبۺرھکۺدپ ا۔ۺہیۺامتؾۺواہعق راۺوناعۺےکۺاجونروںۺاکۺای مرآؿۺرکمیۺںیمۺاؿۺاافلظۺ وہۺیھبۺڈوبۺایگ۔ۺرضحتۺونحۺۺےنۺاہللۺاعتیلۺےکۺمکحۺےکۺاطمقبۺیتشکۺںیمۺہ

ت

ق

ںیمۺایبؿۺایکۺایگۺےہ۔ۺ

ارےۺدنبےۺوک’’مۺیکۺیھتۺوتۺاوہنںۺےنۺہ

اۺاوۺرۺاہکۺہکۺدویاہنۺےہۺاورۺاںیہنۺڈااٹنۺیھبۺوتۺاوہنںۺےنۺاےنپۺرپورداگرۺےسۺداعۺ اؿۺےسۺےلہپۺونحۺۺیکۺوقؾۺےنۺیھبۺذکتن الٹھجپ

ۺاورۺزنیمۺںیم

یۺںیمۺاؿۺےکۺاقمےلبۺںیمۺزمکورۺوہںۺوتۺاؿۺےسۺدبہلۺےلۺسپۺمہۺےنۺزورۺےکۺہنیمۺےسۺآامسؿۺےکۺداھےنۺوھکؽۺدی

لہۺےمشچۺاجریۺرکدےیئۺیکۺہکۺپ ارۺا

ۺاکؾۺےکۺےئلۺوجۺدقم اریۺآوھکنںۺےکۺوتۺپ اینۺای مۺیتشکۺرپۺوجۺوتختںۺاورۺوخیمںۺےسۺایترۺیکۺیئگۺیھتۺوسارۺرکۺایلۺوہۺہ اسےنمۺرۺوہۺاکچۺاھتۺعمجۺوہایگۺاورۺمہۺےنۺونحۺۺوکۺای

ۺربعتۺانبۺوھچڑاۺوتۺوکیئۺےہۺہکۺ رۺامےتنۺہنۺےھتۺاورۺمہۺےنۺاسۺوکۺای

ۺھچکۺاسۺصخشۺےکۺااقتنؾۺےکۺےئلۺایکۺایگۺسجۺوکۺاکق وسےچۺےھجمس؟۔ۺوسۺدھکیۺولۺیتلچۺیھت۔ۺہیۺس

اۺاسیکۺوہاۺ؟

(۱۶۔ۺ۹: رمق)‘‘ ہکۺریماۺذعابۺاورۺڈراپ

ۺیہۺںیھتۺاورۺاوہنںۺےنۺولوگںۺوکۺاہللۺاعتیلۺیکۺابع اءۺوجۺہکۺاینپۺاینپۺوقؾۺیکۺرطػۺےجیھبۺےئگۺالصۺںیمۺاؿۺیکۺامیلعتتۺای

اۺاورۺہیۺیھبۺہکۺوہۺامتؾۺان دتۺیکۺرطػۺالبپ

ۺاہللۺاعتیلۺیکۺرطػۺےسۺولوگںۺیکۺرتہبیۺےکۺےئلۺےجیھبۺےئگۺربمغیپوںۺرپۺاامیؿۺالںیئ۔ۺ دامتۺےکۺدبےلۺوکیئۺہلصۺولوگںۺےسۺںیہنۺامےتگنۺویکہکنۺوہۺس

اءۺاؿۺخ

ان

دامتۺاسۺےئلۺرسااجنؾۺدےتیۺےھتۺویکہکنۺوہۺاہللۺاعتیلۺےسۺڈرےتۺےھت

کۺاجںیئ۔ۺوہۺہیۺخریۺپ اوتںۺےسۺر اۺہکۺولگۺاےھچۺاکؾۺرکںیۺاورۺپ

ت

تبحمۺ اورۺاسۺےس ںیہ۔پ

ۺیک۔ۺاؿۺیکۺکیحضت ۺںیکۺاؿۺےکۺولوگںۺےنۺاؿۺاکۺ اؼۺاڑاپ اۺاؿۺیکۺذکتن

ت

رداس اءۺےنۺفلتخمۺااسقؾۺیکۺںیتبیصمۺیھبۺپ

ۺیکۺاورۺاؿۺےکۺرکےتۺےھت۔ۺایسۺدوراؿۺان

اءۺوکۺلتقۺرک

اءۺوکۺامرےنۺیکۺوکششۺیھبۺیکۺاورۺھچکۺےنۺان

رآںۺھچکۺولوگںۺےنۺان دۺپ ری

رےۺرطےقیۺےسۺشیپۺآےئ۔ۺم اءۺاسھتۺپ

راتۺیھبۺیک۔ۺوچہکنۺان ےنۺیکۺج

داۺیسکۺیھبۺلکشمۺںیمۺاؿۺاکۺاامیؿۺزتمسلؽۺںیہنۺوہا۔ۺاوہن

ںۺےنۺہشیمہۺاسۺپ اتۺرصػۺاہللۺاعتیلۺےسۺڈرےتۺےھتۺاسۺےکۺالعوہۺوہۺیسکۺاورۺےسۺںیہنۺڈرےتۺےھت۔ۺل

رتۺںیمۺیھبۺاطعۺرکےۺاگ

۔ۺوکۺپ ادراھکۺہکۺاہللۺاعتیلۺاؿۺوکۺاسۺاکۺہلصۺاسۺداینۺاورۺرھپۺآج

رامیھۺہیلعۺاالسؾ : رضحتۺاپ

رےۺاامتہؾۺےکۺاسھتۺذرکۺایک

رآؿۺپ اکۺںیمۺپ

ت

اءۺیکۺ وصختۺےکۺپ ارےۺںیمۺوطؽۺالکؾۺرکںیۺےگۺنجۺاکۺاہللۺاعتیلۺےنۺق

ۺےہ۔ۺاؿۺںیمۺےسۺاسۺےصحۺںیمۺمہۺاؿۺان

رامیھۺۺاۺیھبۺےچبۺےھتۺاؿۺےک رامیھۺۺںیہۺاسۺزامےنۺںیمۺہکبجۺرضحتۺاپ ۺرضحتۺاپ ۺےہۺ ای اۺہکۺاہللۺاکۺووجدۺےہۺپ اۺوہۺای

ت

اردۺرگدۺوکیئۺیھبۺصخشۺںیہنۺاھتۺوجۺاؿۺوکۺہیۺاتبپ

رامیھۺۺوخدۺیہۺاےنپۺاردۺرگدۺیلیھپۺوہیئۺاکانئتۺںیمۺوغرۺرکےنۺےگلۺاوہنںۺےنۺوعیسۺےلیھپۺوہےۺآامس ۺرضحتۺاپ

ت

ؿۺاکۺاشمدہہۺایکۺاورۺاسۺ۔ۺوہۺاالیکۺامکلۺاخقلۺےہ۔ۺن

رآؿۺرکمیۺںیمۺایبؿۺایکۺایگۺےہ۔ۺاشمدہےۺےکۺدبےلۺںیمۺاوہنںۺےن

ت

ۺواہعقۺق رۺےشۺاہللۺاعتیلۺےنۺدیپاۺیکۺےہۺہیۺس مۺہیۺپ اتۺاچہپؿۺیلۺہکۺہ

ۺراتۺےن’’ اۺہکۺوہۺوخبۺنیقیۺرکےنۺواولںۺںیمۺوہۺاجںیئ۔ینعیۺح

ت

رامیھۺۺوکۺآامسؿۺاورۺزنیمۺےکۺاجعابئتۺداھکےنۺےگلۺپ اؿۺوکۺرپدہۺ اورۺمہۺاسۺرطحۺرضحتۺاپ

ۺایلۺ

اریکیۺےسۺڈاھن

ت

ۺوہاجےنۺواےلۺوتۺدنسپۺںیہنپ

ۺوہایگۺوتۺےنہکۺےگلۺہکۺےھجمۺاغن

ۺوہۺاغن ۺاتسراۺرظنۺڑپاۺےنہکۺےگلۺہیۺریماۺرپورداگرۺےہ۔ۺح ۺرھپۺوتۺآامسؿۺںیمۺای

ۺوہۺیھبۺپھچۺایگۺوتۺوبؽۺاےھٹۺہکۺارگۺریماۺرپورداگرۺےھجمۺ ۺاچدنۺوکۺداھکیۺہکۺکمچۺراہۺےہۺوتۺےنہکۺےگلۺہیۺریماۺرپورداگرۺےہۺنکیلۺح

دیساھۺرہتسۺںیہنۺداھکےئۺاگۺوتۺح

ر

ۺےسۺپ ۺوسرجۺوکۺداھکیۺہکۺاگمگجۺراہۺےہۺوتۺےنہکۺےگلۺریماۺرپورداگرۺہیۺےہۺہیۺس ۺوہۺیھبۺںیمۺاؿۺولوگںۺںیمۺوہۺاجؤںۺاگۺوجۺکٹھبۺرےہۺںیہ۔ۺرھپۺح

اۺےہۺرگمۺح

ۺانبےتۺوہۺںیمۺاؿۺےسۺزیبارۺوہ ۺوہایگۺوتۺےنہکۺےگلۺولوگۺنجۺزیچوںۺوکۺمتۺاہللۺاکۺرشی

(۷۹-۷۶: االاعنؾ)‘‘ں۔اغن

رامیہۺۺےنۺاےنپۺولوگںۺےسۺاہکۺہکۺاہللۺاعتیلۺےکۺوساۺیسکۺزیچۺیکۺابعدتۺہنۺرکو۔ۺ ۺرضحتۺاپ

ت

ن

ۺاوہنںۺےنۺاےنپۺپ اپۺاورۺاینپۺوقؾۺےکۺولوگںۺےسۺاہکۺہکۺمتۺسکۺزیچۺوکۺوپےتجۺوہ؟ۺوہ’’ رامیہۺۺاکۺاحؽۺڑپھۺرکۺانسۺدو۔ۺح ںۺوکۺےنہکۺےگلۺہکۺمہۺوتب اورۺاؿۺوکۺرضحتۺاپ

ۺںیہ؟ۺاوہنںۺ

ت

ۺمتۺاوکنۺاکپرےتۺوہۺوتۺایکۺوہۺاہمتریۺآوازۺوکۺنس رامیھۺۺےنۺاہکۺہکۺح ےنۺاہکۺںیہنۺہکلبۺمہۺےنۺاےنپۺپ اپۺوپےتجۺںیہۺاورۺاؿۺیکۺوپاجۺرپۺاقمئۺںیہۺرضحتۺاپ

رامیھۺۺےنۺاہکۺایکۺمتۺےنۺداھکیۺہکۺنجۺوکۺمتۺوپےتجۺرےہۺوہۺ متۺیھبۺاورۺاہمترےۺپ اپۺداداۺیھبۺوہۺریمےۺدنمشۺںیہ۔ۺرگمۺداداۺوکۺایسۺرطحۺرکےتۺداھکیۺےہ۔ۺرضحتۺاپ

ۺںیمۺامیب اۺےہۺاورۺح

ت

اۺاورۺالپپ

ت

اۺےہۺاورۺوہۺےھجمۺالھکپ

ت

ۺےہۺسجۺےنۺےھجمۺدیپاۺایکۺاورۺویہۺےھجمۺراہتسۺداھکپ

ت

ۺااعلنیملۺریماۺدوس

اۺوہںۺوتۺےھجمۺافشۺاتشخبۺےہۺاورۺوہۺاہللۺرب

ت

رۺڑپپ

اہۺےشخبۺاگ۔ۺےھجمۺامرےۺاگۺاورۺرھپۺزدنہۺرکےۺاگۺاورۺ

ۺےکۺدؿۺریمےۺگ

ت

اۺوہںۺہکۺایقم

ت

(۸۲ :۶۹وسرۃارعشلاءۺ)وہۺسجۺےسۺںیمۺادیمۺرھک

اہۺاورۺاسۺیک

رامیھۺۺےنۺاہللۺاعتیلۺرپۺاامیؿۺیکۺپ اتۺیکۺوتۺاؿۺےکۺولوگںۺےنۺاؿۺوکۺامرےنۺیکۺرھبۺوپرۺوکششۺیک۔ۺواہںۺےکۺپ ادش ۺرضحتۺاپ ریۺح

ۺتہبۺپ ۺوقؾۺےنۺای

رآؿۺرکمیۺںیمۺاؿۺاافلظۺںیمۺایبؿۺایکآگۺالجیئۺاورۺاسۺںیمۺرضحتۺا

ت

رہۺق رامیھۺۺوکۺڈاال۔ۺنکیلۺاہللۺاعتیلۺےنۺاؿۺیکۺافحتظۺیکۺاورۺاؿۺوکۺآگۺےسۺاچبۺایل۔ۺہیۺامتؾۺامج پ

ایگۺےہ۔ۺ

اامیؿۺرےتھکۺںیہۺاؿۺےکۺےئلۺاسۺ وتۺاؿۺیکۺوقؾۺےکۺولگۺوجۺابۺںیمۺوبےلۺوتۺہیۺوبےلۺہکۺاےسۺامرۺڈاولۺپ اۺالجۺدوۺرگمۺاہللۺےنۺاؿۺوکۺآگۺیکۺوسزشۺےسۺاچبۺایلۺوجۺولگ’’

ااینںۺںیہ

(۲۴: وسرۃۺاوبکنعلت)‘‘ںیمۺن

ۺالسیتمۺنبۺاج’’ رامیھۺۺرپۺومح ‘‘ مہۺےنۺمکحۺدپ اۺاےۺآگۺرسدۺوہاجۺاورۺاپ

اء)

(۶۹: وسرۃاالن

رامیھ رۺےئشۺاکۺاخقلۺےہۺ۔ۺاہللۺاعتیلۺیکۺراضۺےسۺآگۺےنۺرضحتۺاپ مرۺےئشۺرپۺاقدرۺےہۺاورۺہ

مۺزجعمہۺےہۺہیۺدرالصۺہیۺاہللۺیہۺےہۺوجۺہکۺہ ۺۺوکۺںیہنۺالجپ اۺہیۺاہللۺاعتیلۺاکۺای

ۺوۺتمظعۺاکۺوہظرۺاھت۔ۺاہللۺاعتیلۺیکۺرمیضۺےکۺریغبۺاسۺرسزنیمۺرپۺھچکۺروامنۺںیہنۺوہاتکسۺاسۺیکۺرمیضۺاورۺدقرتۺےک

تت

ریغبۺھچکۺیھبۺںیہنۺوہاتکس۔ۺ اہللۺاعتیلۺیکۺاطق

اۺےہ۔ۺارگۺوہۺہنۺاچےہۺوتۺوکیئۺیھبۺیسکۺوکۺاصقنؿۺںیہنۺ

ت

رامپ

رآؿۺپ اکۺںیمۺق

ت

اچنہپۺاتکسۺپ اۺامرۺںیہنۺاتکسۺ۔اہللۺاعتیلۺق

ۺرقمرۺرکۺےکۺھکلۺراھکۺےہ۔۔۔۔۔۔’

تت

داۺےکۺمکحۺےکۺریغبۺرمۺاجےئۺاسۺےنۺومتۺاکۺوق

ۺںیہنۺہکۺخ

تت

(۱۴۵: آؽۺرمعاؿ")اورۺیسکۺصخشۺںیمۺاطق

رامیھۺۺوکۺومتۺںیہنۺآیئۺہنۺیہۺاؿۺوکۺوکیئۺاصقنؿۺاچنہپۺاحالہکنۺاؿ ۺرقمرۺاھتۺوہۺایھبۺںیہنۺآپ اۺاھت۔ۺاہللۺ رضحتۺاپ

تت

وکۺآگۺںیمۺڈاالۺایگ۔ۺویکہکنۺاؿۺیکۺومتۺاکۺوجۺوق

رامپ اۺہکۺ

ۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےنۺق

ت

ۺاورۺآن : اعتیلۺےنۺاؿۺوکۺآگۺےسۺاچبپ اۺای

رےۺلمحتۺواےلۺ،ۺرنؾۺدؽۺاورۺروجعۺرکےنۺواےلۺےھت’’

رامیھۺۺپ ‘‘ ےبۺکشۺاپ

(۷۵: وسرۃوہد)

ۺےسۺواحضۺےہۺہکۺاغبوتۺہنۺرکےنۺاہللۺاعتیلۺاؿۺولوگںۺ

ت

اۺےہۺوجۺےچسۺدؽۺےسۺاےسۺامےتنۺںیہۺاورۺاسۺےکۺآےگۺرسۺمیلستۺمخۺرکےتۺںیہ۔ۺاسیجۺہکۺآن

ت

ےسۺایپرۺرکپ

ۺرکےنۺواےلۺیہۺاہللۺیکۺرظن

ت

رداس و ںۺوکۺپ

ت

ضی یم

ۺاورۺ

دہ واےلۺ،ۺاےھچۺرکدارۺےکۺامکل،ۺاہللۺیکۺرطػۺروجعۺرکےنۺواےلۺاورۺاسۺےکۺراےتسۺںیمۺاصمن رزگی ںیمۺپ

اۺےہ۔ۺ

ت

امشرۺوہےتۺںیہ۔ۺیہیۺوہۺولگۺںیہۺہکۺنجۺےسۺاہللۺاعتیلۺرایضۺوہپ

رضحتۺومیسۺہیلعۺاالسؾۺۺ

ازؽۺیک۔ۺنکیلۺآجۺوہی

رآؿۺپ اکۺںیمۺارثکۺذرکۺآپ اۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺوتراتۺرضحتۺومیسۺۺیکۺرطػۺپ

ت

دویںۺیکۺوتراتۺاورۺرضحتۺومیسۺۺوہۺربمغیپۺںیہۺہکۺنجۺاکۺق

المۺرکدیۺیئگۺںیہ،نکیلۺآجۺوہیدیۺاورۺاسیع اسیعویئںۺیکۺدقمی

اؿۺیکۺانبیئۺیئگۺرشتاحیتۺش

ۺںیمۺپ ایقۺںیہنۺںیہ،ۺویکہکنۺاؿۺںیمۺان

ت

یئۺہیۺالیجنۺدقمسۺاینپۺایلصۺاحل

ۺ

مےکچۺںیہۺویکہکنۺاؿۺےکۺےتھجمسۺوہےئۺہکۺہیۺاہللۺاعتیلۺیکۺرطػۺےسۺویحۺرکدہۺالصۺاتکںیبۺںیہۺ،ۺردودبؽۺیکۺیئگۺاتکںیبۺڑپےتھۺںیہۺ۔وہیدیۺرصاطۺمیقتسمۺےسۺذم

ۺںیمۺوموجدۺںیہنۺریہ۔ۺ

ت

پ اسۺرضحتۺومیسۺۺیکۺرطػۺویحۺیکۺیئگۺوتراتۺاینپۺالصۺاحل

رامپ اۺایگۺ

رآؿۺںیمۺق

ت

رآؿۺرکمیۺےکۺذرےعیۺےسۺرضحتۺومیسۺۺےکۺایلعۺرکدارۺاورۺاؿۺیکۺزدنیگۺےکۺپ ارےۺںیمۺاجےتنۺںیہ۔ۺاسیجۺہکۺق

ت

اہۺنکیلۺمہۺق

ےہۺہکۺرصمۺےکۺپ ادش

روعؿۺ’’

داۺامےتنالہک‘‘ ق

داۺوہۺاہللۺاعتیلۺرپۺنیقیۺںیہنۺرےتھکۺےھتۺہکلبۺوخدۺاےنپۺآپۺوکۺخ

ۺیہۺوخدۺرسۺاورۺدضیۺیھتۺل

ت

ۺاہنن

ت

روعوینںۺیکۺارثکن

ۺےھت۔ۺاہللۺےتۺےھتۺق

ۺاظملۺرمکحاؿۺیکۺرطػۺرضحتۺومیسۺۺوکۺاجیھب۔ۺ اعتیلۺےنۺاؿۺرمکحاونںۺںیمۺےسۺای

رآؿۺپ اکۺیکۺآپ اتۺںیمۺرضحتۺومیسۺۺیکۺزدنیگۺ

ت

ۺہطقنۺاسےنمۺآپ اۺےہ۔ۺوہۺق ۺای

تت

ر’’ےکۺپ ارےۺولعمامتۺاحلصۺرکےتۺوق ےہۺدنمرہجۺذلیۺوااعقتۺ‘‘ دقتپ

ۺےلۺآےئۺ

ت

روعؿۺےکۺلحمۺی

روعؿۺےنۺاےنپۺاپسویہںۺوکۺمکحۺدےۺراھکۺاھتۺہکۺاسۺیکۺرسۺ: رضحتۺومیسۺۺوکۺق

ۺق

تت

سجۺدورۺںیمۺرضحتۺومیسۺۺدیپاۺوہےئ۔ۺاسۺوق

ۺےھتۺنجۺوکۺامرےۺاجےنۺاکۺرطخہۺاھت۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺرضحتۺومیسۺۺیکۺزنیمۺںیمۺوجۺیھبۺزلاکۺدیپاۺوہۺاےسۺ لتقۺرکۺدپ اۺاجےئۺرضحتۺومیسۺۺیھبۺاؿۺوچبںۺںیمۺےسۺای

ۺدؿۺربمغیپیکۺوص ۺدنصوؼۺںیمۺرھکۺرکۺدرپ اۺںیمۺڈاؽۺدےۺاورۺاؿۺیکۺامںۺوکۺنیقیۺدالپ اۺہکۺرضحتۺومیسۺۺای ںیٹۺرتۺںیمۺواسپۺولامںۺوکۺویحۺیکۺہکۺوہۺےچبۺوکۺای

روعؿۺےکۺ

رۺاکرۺق

درھۺادرھۺوھگاتمۺوہاۺآجلحمۺےکۺانکرےۺاجۺےگ۔ۺرضحتۺومیسۺۺیکۺامںۺےنۺاؿۺوکۺدنصوؼۺںیمۺرھکۺرکۺدرپ اۺےکۺوحاےلۺرکدپ ا۔دنصوؼۺپ اینۺںیمۺا

روعؿۺیکۺویبیۺےنۺدنصوؼۺداھکی۔ۺاسۺےنۺےچبۺوکۺااھٹۺایلۺاورۺہلصیفۺایکۺہکۺوہۺےچبۺیکۺلحمۺںیمۺرپورشۺرکےۺیگ۔

روعؿۺےنۺےچبۺیکۺ اچنہپۺاہجںۺق

داۺااجنےنۺںیمۺق

ل

روعؿۺےکۺرپ

اۺاھتۺاورۺق

روعؿۺےکۺاسےنمۺاہللۺاعتیلۺاکۺاغیپؾۺاچنہپپ

رےۺوہۺرکۺق

ۺبیعۺاورۺدحلماہنۺرظنپ اتۺرپورشۺاکۺذہمۺےنیلۺیکۺااجزتۺدےۺدی۔ۺاسۺےچبۺےنۺدعبۺںیمۺپ

اۺےہۺوہۺاقدرۺقلطمۺےہ۔ۺ

ت

رۺےئشۺرپۺدقرتۺرھکماۺیھت۔اہللۺاعتیلۺہ

روعؿۺرضحتۺومیسۺۺوکۺاےنپۺلحمۺںیمۺپ اےلۺاگۺیکۺاخمتفلۺرکپ

اہللۺاعتیلۺاینپۺدقرتۺےسۺاجاتنۺاھتۺہکۺق

اورۺاسۺیکۺرپورشۺرکےۺاگ۔ۺ

ۺرضحتۺومیسۺۺدیپاۺوہےئۺےھتۺاہللۺاعتیلۺاجاتنۺاھتۺہکۺرضحتۺومیسۺۺوکۺپ اینۺےکۺوحاےلۺایکۺاجےئۺاگۺاورۺاہللۺاعتیلۺوکۺہیۺیھبۺولعم رح

وعؿۺےکۺؾۺاھتۺہکۺرضحتۺومیسۺۺق

ۺ رۺیھتۺوجۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺرضحتۺومیسۺۺےکۺےئلۺھکلۺررۺیھتۺاورۺہیۺس رۺاکرۺربمغیپۺںینبۺےگۺہیۺوہۺدقتپ

ھچکۺرضحتۺومیسۺۺیکۺوادلہۺوکۺاتبۺلحمۺںیمۺںیچنہپۺےگۺاورۺآج

اۺاچےیہ۔ۺوہۺہیۺےہۺہکۺرضحتۺومیسۺۺیکۺزدنیگۺےکۺ

امتؾۺوااعقتۺیکۺلیصفتۺاہللۺاعتیلۺیکۺرطػۺےسۺےلہپۺےسۺےطۺدپ اۺاھت۔ۺاسۺرمہلحۺرپۺںیمہۺاسۺتقیقحۺرپۺوغرۺرکپ

رۺےتہکۺںیہ۔ۺ دشہۺیھتۺایسۺوکۺدقتپ

ۺرضحتۺومیسۺۺوجاؿۺوہےئۺوتۺرضحتۺومیسۺۺوکۺمکحۺوہاۺہکۺرصمۺوکۺوھچڑۺدںیۺدعبۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےنۺرضحتۺومیسۺۺوکۺروسؽۺاورۺربمغیپ اۺاورۺاؿۺیکۺاؿۺےکۺاھبیئۺح ۺانبپ

۔ۺاہروؿۺۺےسۺدمدۺیک

ۺیہۺلکشمۺاکؾۺاھتۺنکیلۺاوہنںۺےنۺریغبۺیسکۺڈرۺوخػۺےک

ت

روعؿۺےکۺدرپ ارۺںیمۺاحرضۺوہےئۺاورۺاےسۺاہللۺاعتیلۺاکۺاغیپؾۺدپ ا۔ۺہیۺاہنن

روعؿۺےسۺاہکۺہکۺوہۺاہللۺدوونںۺق

ۺق

رآؿۺپ اکۺںیمۺھچکۺاسۺرطحۺایبؿۺوہا

ت

۔ۺاعتیلۺرپۺاامیؿۺےلۺآےئۺاورۺایسۺیکۺدنبیگۺرکے۔ۺرضحتۺومیسۺۺاکۺہیۺواہعقۺق

روعؿۺاورۺاسۺےکۺاایعؿۺتنطلسۺےکۺپ اسۺاجیھب۔ۺوتۺاوہنںۺےنۺاؿۺےکۺاسھتۺرفکۺایک۔ۺوسۺدھکی’’

ااینںۺدرکیۺق

رایبۺرکےنۺ رھپۺاؿۺےکۺدعبۺمہۺےنۺومیسۺۺوکۺن

ولۺہکۺج

داۺیک

ۺےہۺہکۺخ روعؿۺںیمۺربۺااعلنیملۺاکۺربمغیپۺوہں۔ۺھجمۺرپۺواح

رطػۺےسۺوجۺھچکۺوہکںۺچسۺیہۺوہکںۺںیمۺ واولںۺاکۺااجنؾۺایکۺوہاۺاورۺومیسۺۺےنۺاہکۺہکۺاےۺق

اینۺےلۺرکۺآپ اۺوہںۺوسۺینبۺارسالیئۺوکۺریمےۺاسھتۺاجےنۺیکۺرتصخۺدےۺدےیجی۔

‘‘ اہمترےۺپ اسۺاہمترےۺرپورداگرۺیکۺرطػۺےسۺن

(۱۰۵ -۱۰۳: وسرۃاالرعاػ)

ۺدضیۺوخدۺرسۺاورۺربکتمۺصخشۺاھت۔ۺہیۺےتھجمسۺوہےئۺہکۺاسریۺتنطلسۺاسۺےکۺامۺتحتۺےہۺا روعؿۺای

روعؿۺق

سۺےنۺاہللۺاعتیلۺےکۺاسھتۺاغبوتۺیک۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺق

ۺدیۺوہیئۺیھتۺنکیلۺاسۺےکۺپ اووجدۺوہۺمکۺلقعۺالکنۺاورۺاہللۺاعتیلۺیکۺتمکحۺوکۺھجمسۺہنۺاکس۔ۺاسۺےن

ت

ماذم

ۺاورۺزنیمۺیکۺپ ادش

تت

ۺ،ۺاطق

ت

ومیسۺۺیکۺاخمتفلۺیک۔ۺاہللۺ وکۺدول

اۺاورۺاسیجۺہکۺےلہپۺاتبپ اۺ رھۺایگۺاورۺہیۺواحضۺاعتیلۺرپۺاامیؿۺہنۺالپ

روعؿۺاکۺملظۺدحۺےسۺپ

ۺق ایگۺےہۺہکۺوہۺتہبۺاظملۺصخشۺاھت۔ۺاسۺےنۺینبۺارسالیئۺوکۺاانپۺالغؾۺانبۺراھکۺاھت۔ۺح

ۺوہۺومیسۺۺیکۺایقدتۺںیمۺرصمۺےسۺاھبگۺےلکن۔ۺومیس

ت

اۺےہ۔ۺن

ت

روعؿۺومیسۺۺاورۺامتؾۺاامیؿۺواولںۺوکۺمتخۺرکےنۺاکۺارادہۺرھک

الیئۺدنمسرۺاورۺۺاورۺینبۺارسۺوہایگۺہکۺق

ااسمدعۺاحالتۺاورۺاموییسۺےکۺاعملۺںیمۺرضحتۺومیسۺۺام

روعؿۺےکۺاپسویئںۺوجۺہکۺاؿۺاکۺاھچیپۺرکۺرےہۺےھتۺےکۺدرایمؿۺسنھپۺےئگۺنکیلۺاسۺپ

ویسۺںیہنۺوہےۺاورۺق

اۺاورۺاسۺےکۺد ۺراہتسۺانبدپ اۺ۔اسۺرطحۺرضحتۺومیسۺۺینبۺاہللۺرپۺرھبوہسۺراھکۺ۔اہللۺاعتیلۺےنۺزجعماہنۺادنازۺےسۺدنمسرۺوکۺدوۺوصحںۺںیمۺمیسقتۺرکۺدپ رایمؿۺای

ۺومیسۺۺاورۺینبۺارسالیئۺدنمسرۺیکۺدورسیۺرط راۺزجعمہۺاھتۺ۔ح

ػۺےلچۺےئگۺوتۺدنمسرۺےکۺارسالیئۺےکۺاسھتۺدنمسرۺوبعرۺرکۺےئگۺہیۺومیسۺۺیکۺرطػۺاہللۺاعتیلۺاکۺپ

روع

رآؿۺرکمیۺںیمۺہیۺزجعمایتۺواہعقۺاؿۺاافلظۺںیمۺایبؿۺوہاۺدوونںۺےصحۺآسپۺںیمۺانلمۺرشوعۺوہےئگ۔ۺاسۺرطحۺاہللۺاعتیلۺےنۺق

ت

ؿۺاورۺاسۺےکۺاپسویہںۺوکۺرغؼۺرکۺدپ اۺق

ےہۺۺ

روعوینںۺاورۺاؿۺےسۺےلہپۺولوگںۺاکۺوہاۺاھتۺواسیۺیہۺاؿۺاکۺوہا۔ۺاوہنںۺےنۺاےنپۺرپورداگرۺیکۺآوتیںۺوکۺالٹھجۺدپ اۺوتۺمہۺےنۺاؿ’’

ۺ اسیجۺاحؽۺق اوہںۺےکۺ

وکۺاؿۺےکۺگ

ۺاظملۺےھت۔الہکۺرکۺڈاالۺ اۺاورۺوہۺس روعؿۺوکۺڈوبۺدپ

( ۵۴: وسرۃاالافنؽ)‘‘ اورۺق

اۺےہ۔ۺاسۺرطحۺاسۺےنۺاینپۺاجؿۺاچبےنۺیکۺوکششۺیک۔

ت

ۺاسۺےنۺاہکۺہکۺوہۺاہللۺرپۺاامیؿۺالپ

ت

روعؿۺےنۺہیۺوسحمسۺایکۺہکۺوہۺرمےنۺواالۺےہۺن

ۺق مہۺہیۺوتۺںیہنۺ ح

ۺںیمۺاوسفسۺرکےنۺےسۺاےسۺوکیئۺافدئہۺوہا

تت

ریۺوق

اۺےہۺہکبجۺمہۺومتۺےسۺےلہپۺدصؼۺدؽۺےسۺاجےتنۺہکۺآج

ت

۔نکیلۺاہللۺاعتیلۺںیمہۺرصػۺایسۺوصرتۺاعمػۺرکپ

اۺےہۺاورۺارگۺوتاشمۺےچسۺدؽۺےسۺںیہنۺیکۺوتۺایسیۺوت

ت

اؿۺوتاشمۺرکپ

ۺان

تت

اشمۺاسۺصخشۺوکۺںیہنۺاچبۺیتکسۺ۔ۺوتاشمۺرکںیل۔ۺاہللۺاعتیلۺوفغرۺوۺرمیحۺےہۺرہمپ اؿۺےہ۔ۺارگۺومتۺےکۺوق

روعؿۺےکۺ

اسھتۺیھبۺااسیۺیہۺاعمہلمۺوہاۺوہ۔ۺنکیلۺہیۺرصػۺاہللۺاعتیلۺیہۺرتہبۺاجاتنۺےہ۔اسۺےصقۺےسۺوجۺقبسۺاتلمۺےہۺوہۺہیۺےہۺہکۺںیمہۺاینپۺاسریۺوہۺاتکسۺےہۺہکۺق

اۺاچےیہۺارگۺمہۺزدنیگۺںیمۺاہللۺاعتیلۺوکۺرایضۺرک

روعؿۺیکۺرطحۺیطلغۺیھبکۺںیہنۺرکپ

ااکؾۺرےہۺوتۺومتۺےکۺ ےنۺںیمزدنیگۺاہللۺاعتیلۺوکۺرایضۺرکےتۺرانہۺاچےیہۺاوۺرۺق

پ

ۺوتاشمۺرکےنۺاکۺںیمہۺوکیئۺافدئہۺںیہنۺوہاگ۔ۺ

تت

وق

حضرت یوؿس عؽیہ اسؽاؾ

اۺاچ

اؿۺوکۺہشیمہۺاہللۺاعتیلۺرپۺیہۺرھبوہسۺرانھکۺاچےیہۺاورۺایسۺےسۺدمدۺبلطۺرکپ

ااسمدعاورۺامویسۺنکۺویکںۺہنۺوہں،ۺان

ےیہ،ۺاسیجۺہکۺمہۺاورپۺایبؿۺاحالتۺےنتکۺیہۺپ

ۺوم اادیمۺہنۺوہے۔ۺوہۺپ الکلۺامویسۺہنۺوہےئۺہکلبۺرکےکچۺںیہۺہکۺح

ۺیھبۺوہۺاہللۺاعتیلۺےسۺپ

ت

روعؿۺےکۺاپسویہںۺےکۺدرایمؿۺسنھپۺےگۺن

اوہنںۺیسۺۺریحبہۺارمحۺاورۺق

ےنۺاہللۺاعتیلۺیکۺذاتۺرپۺرھبوہسۺراھک۔ۺرضحتۺویسنۺۺیھبۺھچکۺایسۺرطحۺےکۺرکدارۺےکۺامکلۺےھت۔ۺ

رامپ اۺنکیلۺوہۺاینپۺوقؾۺوکۺربخدارۺےیکۺریغبۺیہۺواہںۺےسۺےلچۺ احالہکنۺوہۺیھبۺاہللۺاعتیلۺیکۺرطػۺےس

بختنمۺدشہۺےھت۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺاؿۺوکۺربخدارۺرکےنۺےکۺےئلۺوعبمثۺق

ۺےسۺےلہپۺوہۺسجۺاہجزۺںیمۺوسارۺےھتۺاسۺےسۺاںیہنۺدنمسرۺںیمۺاکنیھپۺایگۺرھپۺاؿۺ ۺآزامشئۺںیمۺڈاالۺس ریۺےگۺاسۺرپۺاہللۺاعتیلۺےنۺاںیہنۺای

ۺپ یلھچمۺےنۺلگنۺوکۺای

ۺاوہنںۺےنۺوفراۺوتاشمۺیکۺاہللۺاعتیلۺےسۺانپہۺاچیہۺاورۺاہللۺاعتیلۺ

ت

ۺوہیئ۔ۺن

ت

رآؿۺپ اکۺاؿۺاافلظۺایلۺاسۺرطحۺاؿۺوکۺاےنپۺروہیۺپ اۺرطزۺلمعۺرپۺتہبۺدنام

ت

ےسۺداعۺیکۺےسجۺق

اۺےہ۔ۺ

ت

ںیمۺایبؿۺرکپ

ۺںیمۺ’’

ت

اراضۺوہۺرکےصغۺیکۺاحل

ۺوہۺاینپۺوقؾۺےسۺپ رۺادنریھےۺںیمۺاہللۺوکۺاورۺذواونلؿۺوکۺپ ادۺرکح

لچۺدےیئۺاورۺایخؽۺایکۺہکۺمہۺاؿۺرپۺاقوبۺںیہنۺپ اۺںیکسۺےگۺ۔آج

یشخبۺاورۺاامیؿۺواولںۺ اکپرےنۺےگلۺہکۺریتےۺوساۺوکیئۺوبعمدۺںیہنۺوتۺپ اکۺےہۺاورۺےبۺکشۺںیمۺوصقرۺوارۺوہںۺوتۺمہۺےنۺاؿۺیکۺداعۺوبقؽۺرکیلۺاورۺاؿۺوکۺمغۺےسۺاجنت

‘‘ ۔وکۺمہۺایسۺرطحۺاجنتۺدپ اۺرکےتۺںیہ

اءۺ)

(۸۸ -۸۷: وسرۃاالن

ۺہنۺرکےتۺاورۺاہللۺرپۺرھبوہسۺاورۺاہللۺاعتیلۺےسۺداعۺہنۺرکےتۺوتۺاؿۺےکۺاس

ت

اےہۺہکۺارگۺرضحتۺویسنۺۺاینپۺزغلشۺرپۺدنام

ت

رۺوہپما۔ۺاسۺےسۺاظہ

ت

ھتۺایکۺوہپ

ۺہکۺولگۺدوپ ارہۺزدنہۺےئکۺ’’

ت

راخۺرھپۺارگۺوہۺاہللۺاعتیلۺیکۺپ ایکۺایبؿۺہنۺرکےتۺوتۺاسۺروزۺی

اجںیئۺےگۺایسۺےکۺٹیپۺںیمۺرےتہۺرھپۺمہۺےنۺاؿۺوکۺہکبجۺوہۺامیبرۺےھتۺق

اۺاورۺاؿۺوکۺالھکۺپ اۺاسۺےسۺزپ ادہۺولوگںۺیکۺرطػۺربمغیپۺانبرکۺاجیھب۔ ۺااگپ

ت

اۺاورۺاؿۺرپۺدکوۺاکۺدرح ‘‘ دیماؿۺںیمۺڈادلپ

(

ت

ف (۱۴۷ -۱۴۳: وسرۃالص

ت

ۺیہۺامویسۺنکۺاحل

ت

اؿۺوکۺیھبکۺیھبۺاہللۺاعتیلۺیکۺدمدۺےسۺامویسۺ اہللۺاعتیلۺےنۺرضحتۺویسنۺۺوکۺاہنن

رۺاورۺواحضۺےہۺہکۺانمۺپ اتۺاظہ ےسۺاجنتۺیشخب۔ۺاسۺےسۺای

ااسمدعۺویکںۺہنۺوہںۺاو

اۺاچےیہ۔ۺرضحتۺویسنۺۺےکۺےصقۺںیمۺاامیؿۺواولںۺےکۺےئلۺقبسۺےہ۔ۺوہۺقبسۺہیۺےہۺہکۺاحالتۺاچےیہۺےنتکۺیہۺپ

رۺاامیؿۺاکۺراہتسۺںیہنۺوہپ

اۺاچےیہۺاورانتکۺیہۺدوشارۺزگارۺ

اۺاچےیہ۔ۺںیمہۺیھبکۺیھبۺامویسۺںیہنۺوہپ

ہشیمہۺداعۺ ویکںۺہنۺوہۺاورۺیسیکۺیہۺالکشمتۺاکۺاسانمۺویکںۺہنۺوہ،ںیمہۺیھبکۺیھبۺدؽۺںیہنۺوھچڑپ

رکینۺاچےیہۺاورۺہشیمہۺایسۺذاتۺپ اریۺاعتیلۺےسۺدمدوۺرفغمتۺبلطۺرکینۺاچےیہ۔ۺ

رضحتۺویفسۺہیلعۺاالسؾۺ

رآؿۺپ اکۺںیمۺںیمہۺرضح

ت

رہۺںیلۺےگۺاورۺرضحتۺویفسۺۺےکۺدمعہۺق

تۺویفسۺۺیکۺزدنیگۺےکۺپ ارےۺںیمۺاکیفۺلیصفتۺیتلمۺےہۺنکیلۺاہیںۺمہۺاؿۺیکۺزدنیگۺاکۺرصتخمۺاجپ

ۺوہۺایھبۺےچبۺیہۺےھتۺوتۺاؿۺےکۺاھبویئںۺےنۺاؿۺوکۺونک ۺےھت۔ۺح ںیۺںیمۺکنیھپاالخؼۺاکۺاطمہعلۺرکںیۺےگ۔رضحتۺویفسۺۺرضحتۺوقعیبۺۺےکۺوٹیبںۺںیمۺےسۺای

ۺڑیھب ےیۺےنۺاھکۺدپ اۺاھتۺ،ویکہکنۺوہۺاؿۺےسۺدسحۺرکےتۺےھت۔ۺاؿۺوکۺونکںیۺںیمۺےنکنیھپۺےکۺدعبۺاھبویئںۺےنۺاےنپۺپ اپۺوکۺاتبپ اۺہکۺرضحتۺویفسۺۺوکۺای

ۺرکۺدپ اۺدعبۺ

ت

روح

ۺکینۺدنبےۺےکۺاہوھتںۺق اۺاورۺاؿۺوکۺاکنؽۺرکۺرصمۺےکۺای ۺاکرواںۺےنۺاؿۺوکۺونکںیۺںیمۺپ اپ روںۺےکۺای

ںیمۺاؿۺرپۺاسلاؾۺاگلۺاورۺاسۺایلےہ۔اسمق

ۺدیقۺرےہ۔ۺ

ت

رطحۺاؿۺوکۺلیجۺجیھبۺدپ اۺایگ۔ۺواہںۺوہۺیئکۺاسؽۺی

ۺاابتعرۺصخشۺےھت۔ۺوہۺاسلاؾۺںیمۺکلب ۺیہۺدنملقعۺاورۺاقپ

ت

ۺوہےئۺاورۺاسۺرطحۺاؿۺوکۺراہیئۺیلمۺرضحتۺویفسۺۺاہنن

ت

ان

اہۺپ

رۺاکرۺوہۺےبۺگ

ۺوہےئ۔ۺآج

ت

ان

اہۺپ

ؽۺےبۺگ

اہۺےنۺاؿۺوک

داۺرصمۺےکۺپ ادش

راےنۺیکۺذہمۺداریۺوسیپن۔ۺل

ۺوگداومںۺاورۺج

اہنۺانبپ اۺاھت۔ۺاسۺرطحۺاوہنںۺےنۺاےنپۺاھبویئ

رۺاکۺرۺرضحتۺویفسۺۺےنۺاےنپۺاھبویئںۺوکۺاعمػۺرکۺدپ اۺوہنجںۺےنۺرضحتۺویفسۺۺوکۺملظۺاکۺن

ں،ۺپ اپۺاورۺامںۺوکۺاےنپۺآج

اہکۺوہۺاؿۺےکۺاسھتۺرہۺںیکس۔ۺرضحتۺویفسۺۺایلعۺاالخؼۺےک

ت

اۺ پ اسۺولباۺایلۺپ امکلۺےھت۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺاؿۺیکۺفلتخمۺرطوقیںۺےسۺآزامشئۺیک۔ۺاؿۺوکۺونکںیۺےسۺاچبپ

اۺاورۺرھپۺاؿۺوکۺلیجۺےسۺیھبۺراہیئ ااسمدعۺاحالتۺےسۺلیجۺجیھبۺرکۺاچبپ

ۺیہۺپ

ت

اۺتہبۺلکشمۺاھت۔ۺایسۺرطحۺاؿۺوکۺاہنن

اؾۺ اہجںۺےسۺاجنتۺاحلصۺرکپ

یشخبۺاورۺاؿۺےکۺپ

راۺدہعہۺدپ اۺ وکۺدنلبۺایکۺینعیۺاؿۺوکۺزعتۺیشخب

رۺںیمۺاؿۺوکۺتہبۺپ

اورۺآج

ایہ

ۺاحالتۺںیمۺرضحتۺویفسۺۺےنۺاہللۺاعتیلۺیکۺذاتۺرپۺلمکمۺرھبوہسۺراھکۺاورۺایسۺےسۺداعۺیکۺاوردمدۺاچیہ۔ۺاینپۺےبۺگ

ےکۺپ اووجدۺوہۺیئکۺاسؽۺ اؿۺلکشمۺاورۺھک

ۺآ ۺدیقۺںیمۺرےہۺنکیلۺاوہنںۺےنۺہیۺپ ادراھکۺہکۺہیۺاہللۺاعتیلۺیکۺرطػۺےسۺای

ت

زامشئۺےہ۔ۺدیقۺیکۺدوراؿۺیھبۺوہۺاےنپۺاردرگدۺےکۺولوگںۺےسۺاہللۺاعتیلۺیکۺی

ااسمدعۺاحالتۺںیمۺاہللۺاعتیلۺیکۺذاتۺےسۺاگلؤۺ،رھبوہسۺاو

اؿۺووشتکۺاورۺاجہۺوۺالجؽۺیکۺپ اںیتۺایکۺرکےتۺےھت۔ۺرضحتۺویفسۺۺاکاؿۺپ

ارےۺدقرتۺشمۺہ

ت

رۺااقتسم

ےئلۺایلعۺومنہنۺےہ۔ۺ

ؾۺرضحتۺاویبۺہیلعۺاالس

اۺاملسمونںۺےکۺاواصػۺںیمۺےسۺتہبۺامہۺےہ۔ۺرضحتۺاویبۺۺوکۺاخدناؿۺ،ۺایکنۺاجدیئادۺاورۺفیلکت

رہۺرکپمۺاکۺاظمۺہ

ت

ااسمدعۺاحالتۺںیمۺااقتسم

دہۺامیبریۺےکۺذرےعیۺ پ

ۺںیمۺرضحتۺاویبۺۺےنۺرصػۺاہللۺاعتیلۺیکۺذات

ت

ۺیکۺاثمؽۺاقمئۺرکدی۔ۺاسۺاحل

ت

ۺوۺااقتسم

ت

رداس رپۺیہۺرھبوہسۺایکۺاورۺایسۺذاتۺےسۺ آزامپ اۺایگۺاورۺاوہنںۺےنۺپ

ۺ

ت

ارخیۺںیمۺاؿۺیکۺہیۺااقتسم

ت

اؾۺےسۺوہشمرۺےہ۔ۺرضحتۺاویبۺۺ‘‘ ربصۺاویبۺۺ’’ دمدۺامیگنۺاورۺاہللۺاعتیلۺےنۺاؿۺیکۺداعۺوبقؽۺیکۺاورۺاسۺےسۺاجنتۺاکۺراہتسۺاتبپ اۺ۔پ

ےکۺپ

ر

رآؿۺپ اکۺںیمۺاؿۺاافلظۺےکۺاسھتۺایبؿۺق

ت

امیئۺیئگۺےہ۔ۺاکۺاثمیلۺرطزۺلمعۺاورۺاؿۺیکۺداعۺق

داۺدےۺررۺےہ۔ۺمہۺےنۺ’’

یۺاطیشؿۺےنۺھجمۺوکۺفیلکتۺاورۺای

لہ

ۺاوہنںۺےنۺاےنپۺربۺوکۺاکپراۺہکۺپ ارۺا ارےۺدنبےۺاویبۺۺوکۺپ ادۺرکوۺح

ماہکۺزنیمۺرپۺالتۺامروۺاورۺہ

اریۺرطػۺےسۺرتمحۺاورۺلقعۺدوھکیۺہیۺہمشچۺلکنۺآپ اۺاہنےنۺوکۺڈنھٹاۺاورۺےنیپۺوکۺریشںیۺاورۺمہۺےنۺاؿۺوکۺالہۺوۺایعؽۺاورۺاؿۺےکۺاسھتمرۺاورۺےشخبۺہیۺہ راپ ۺاؿۺےکۺپ

ۺدقؾۺپ اپ اۺتہبۺوخبۺدنبےۺ

ت

ان

ےھت۔ۺےبۺکشۺوہۺواولںۺےکۺےئلۺتحیصنۺیھت۔ۺاورۺاےنپۺاہھتۺںیمۺاھجڑوولۺاوۺراسۺےسۺامروۺاورۺمسقۺہنۺوتڑوےبۺکشۺمہۺےنۺاؿۺوکۺپ

(۴۴۔۴۱: وسرۃصۺ)‘‘ روجعۺرکےنۺواےلۺےھت۔

ۺمہۺںیمۺےسۺیسکۺوکۺا ااہگینۺآتفۺآیتۺےہۺوتۺمہۺوفراۺامویسۺوہاجےتۺںیہ۔اورۺضعبۺولگۺوتۺایسیۺارثکۺح

رگۺوکیئۺامیبریۺیتگلۺےہۺپ اۺوکیئۺلکشمۺشیپۺآیتۺےہۺپ اۺوکیئۺپ

اۺدنسپۺےہ۔ۺاسیجۺہکۺرضحتۺاویبۺۺیکۺاثمؽۺےسۺ

امہۺاسۺرطحۺاکۺروہیۺاہللۺاعتیلۺوکۺتخسۺپ

ت

ۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےسۺاغبوتۺرکۺدےتیۺںیہ۔ۺپ

ت

ۺےہۺاحل

ت

ان

ہکۺاہللۺاعتیلۺاےنپۺپ

داۺاورۺفیلکتۺومنینمۺےکۺاامیؿۺوکۺاورۺیھبۺوبضمطۺرکیتۺےہۺاو

رۺاؿۺاکۺاہللۺاعتیلۺےسۺاگلؤۺدنبوںۺیکۺآزامشئۺےکۺےئلۺیسکۺیھبۺمسقۺیکۺالکشمتۺجیھبۺاتکسۺےہ،ۺنکیلۺہیۺای

داۺںیمۺدنبےۺوکۺرصػۺاہللۺاعتیلۺےسۺیہۺروجع

اۺےہ۔ۺاسۺمسقۺیکۺاکتفیلۺاورۺای

ت

دۺرہگاۺوہپ ری

اۺاچےیہۺویکہکنۺمہۺوتۺاہللۺاعتیلۺیہۺاکۺامؽۺںیہۺاورۺایسۺیکۺرطػۺولٹۺرکۺ م

رکپ

اۺاچےیہۺاورۺایسۺرپۺرھبوہسۺرانھکۺاچےیہ۔ۺںیمہۺرضحتۺاویبۺۺیکۺرطح

داۺاےسیۺاحالتۺوۺوااعقتۺںیمۺایسۺےسۺدمدۺبلطۺرکپ

اکۺرطزۺلمعۺاایتخرۺ اجےنۺواےلۺںیہ۔ۺل

اۺاچےیہۺاورۺرصػۺاہللۺاعتیلۺیکۺرطػۺر

رتۺںیمۺہلصۺرکپ

ۺدقیمۺےکۺدبےلۺںیمۺیہۺاہللۺاعتیلۺںیمہۺاسۺداینۺںیمۺاورۺآج

ت

ان

ۺاورۺپ

ت

اۺاچےیہۺاورۺربصوااقتسم

وجعۺرکپ

رامےئۺاگ۔ۺ

ۺق

ت

انعن

یۺہیلعۺاالسؾ

عی س

: رضحتۺ

یۺۺوکۺاخصۺرطےقیۺےسۺدیپاۺایک۔ۺرضحتۺآدؾۺۺیکۺاثمؽۺیکۺرطحۺاہللۺاعتیل

عی س

رآؿۺپ اکۺںیمۺ اہللۺاعتیلۺےنۺرضحتۺ

ت

یۺۺوکۺریغبۺپ اپۺےکۺدیپاۺایک۔ۺہیۺق

عی س

ےنۺرضحتۺ

دنمرہجۺذلیۺاافلظۺںیمۺایبؿۺایکۺایگۺےہ۔ۺ

اؿۺوہ’’

اؿۺوہاجۺوتۺوہۺان

رامپ اۺہکۺان

ۺانبپ اۺرھپۺق ۺآدؾۺۺاکۺاسۺےہۺہکۺاسۺےنۺےلہپۺیٹمۺےسۺاؿۺاکۺاقل ردی

ۺۺاکۺاحؽۺاہللۺےکۺپ ی

عی س

: وسرۃاؽۺرمعاؿ)‘‘ےئگ۔رضحتۺ

۵۹)

رآؿۺ

ت

ۺکینۺاورۺپ ادکانمۺاخوتؿۺیھتق اؾۺےسۺاکپراۺایگۺےہ۔ۺاسۺاکۺبلطمۺرممیۺاکۺاٹیب۔ۺرممیۺۺای

یۺانبۺرممیۺےکۺپ

عی س

ۺۺوکۺ ی

عی س

نجۺوکۺاہللۺاعتیلۺےنۺ پ اکۺںیمۺرضحتۺ

ۺیہۺپ ادکانمۺاخوتؿۺیھتۺاورۺاہللۺاعتیلۺرپۺاکلمۺنیقیۺریتھکۺیھت۔ۺاہللۺاعتیل

ت

ۺدی۔ۺوہۺاہنن

ت

ن ل

فصےنۺرضحتۺرممیۺۺوکۺزجعماہنۺرطےقیۺےسۺرضحتۺ اہجںۺیکۺوعروتںۺرپۺ

ربجالیئۺےکۺذرےعیۺپ اپۺےکۺریغبۺےٹیبۺیکۺوخربخشیۺدیۺاورۺہیۺیھبۺوخربخشیۺدیۺہکۺاؿۺاکۺاٹیبۺاہللۺاکۺیبنۺےنبۺاگ۔ۺ

رامیئ۔ۺہیۺاہللۺاعتیل

اۺاورۺاؿۺیکۺرطػۺالیجنۺدقمسۺویحۺق یۺۺوکۺبختنمۺایکۺاورۺاؿۺوکۺیبنۺانبپ

عی س

ۺےہۺاہللۺاعتیلۺےنۺرضحتۺ ۺیکۺرطػۺےسۺااہلیمۺاتکوبںۺںیمۺےسۺای

ۺںیمۺوموجدۺںیہن)

ت

ارےۺپ اسۺہیۺاتکبۺاینپۺایلصۺاحلمداۺآجۺہ

یۺۺےکۺواسپۺاجےنۺےکۺدعبۺولوگںۺےنۺالیجنۺدقمسۺںیمۺ یلیۺرکدیۺل

عی س

ےہ۔ۺنجۺ رضحتۺ

ۺاابتعرۺ یۺۺیکۺزنتالیتۺوکۺاسیعیئۺامےتنۺںیہۺوہۺوکۺیئۺاخصۺاقپ

عی س

( ںیہنۺںیہ۔اتکوبںۺاورۺرضحتۺ

رامےئ

ۺق

ت

یۺۺوکۺیئکۺزجعمےۺیھبۺانعن

عی س

رامپ اۺہکۺاینپۺوقؾۺوکۺقحۺیکۺدوعتۺدںی۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺرضحتۺ

یۺۺےسۺق

عی س

ۺزجعمہۺہیۺےہۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺرضحتۺ ۺاؿۺاکۺای

ےکۺمکحۺےسۺرمدوںۺوکۺزدنہۺ،ۺادنوھںۺوکۺروینشۺاورۺامیبروںۺوکۺ ایھبۺوہۺوھگنپڑےۺںیمۺےھتۺوتۺپ اںیتۺرکےتۺےھت۔ۺاہللۺاعتیلۺےکۺپ ارےۺںیمۺاتبےتۺےھت۔ۺوہۺاہللۺاعتیل

رآؿۺپ اکۺںیمۺاؿۺاافلظۺںیمۺایبؿۺایکۺایگۺےہ۔ۺملسو هيلع هللا ىلص افشۺدپ اۺرکےتۺےھت۔ۺاوہنںۺےنۺوضحرۺ

ت

یکۺرشتفیۺالےنۺیکۺوخربخشیۺیھبۺانسیئ۔ۺہیۺواہعقۺق

یۺۺےنۺاہکۺہکۺاےۺینبۺارسا’’

عی س

ۺرممیۺےکۺےٹیبۺرضحتۺ ۺیھبۺپ ادرکوۺح

تت

لیئۺںیمۺاہمترےۺپ اسۺاہللۺاکۺاجیھبۺوہۺاۺآپ اۺوہںۺاورۺوجۺاتکبۺھجمۺےسۺےلہپۺآیکچۺےہۺاورۺوہۺوق

اؾۺ

ۺربمغیپۺوجۺریمےۺدعبۺآںیئۺےگۺنجۺاکۺپ اۺوہںۺاورۺای

ت

ۺوہۺاؿۺولوگںۺےکۺپ اسۺیلھکۺ‘‘ادمحۺ’’ینعیۺوتراتۺاسۺیکۺدصتقیۺرکپ اۺوہںۺرھپۺح

ت

ارتۺانسپ

وہاگۺاؿۺیکۺن

ااینںۺےلۺرکۺآےئۺوتۺےنہکۺےگلۺہیۺوت

صف)‘‘ ۺرصحیۺاجدوۺےہ۔نل (۶: وسرۃا

یۺۺےکۺدونمشںۺےنۺاؿۺوکۺلتقۺ

عی س

اۺاورۺاؿۺیکۺدمدۺیک۔ۺرضحتۺ رادۺےھتۺوہنجںۺےنۺاؿۺرپۺاامیؿۺالپ

یۺۺےکۺدورۺںیمۺرصػۺدنچۺیہۺاق

عی س

ربیکۺاایتخرۺرضحتۺ

ت

رکےنۺیکۺپ

ا

یۺۺوکۺرگاتفرۺایکۺاورۺاؿۺوکۺوسیلۺرپۺٹل

عی س

ۺۺوکۺیکۺوہۺہیۺایخؽۺرکےتۺہکۺاوہنںۺےنۺرضحتۺ ی

عی س

رآؿۺپ اکۺںیمۺایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺاوہنںۺےنۺرضحتۺ

ت

پ اۺنکیلۺاہللۺاعتیلۺق

رۺزگۺلتقۺںیہنۺایک۔ۺمہ

داۺےنۺاؿۺوکۺوعلمؿۺرکۺ’’

داۺےکۺربمغیپۺالہکےتۺےھتۺلتقۺرکدپ اۺےہۺخ

ۺۺوکۺوجۺہکۺخ ی

عی س

ۺہکۺمہۺےنۺرممیۺۺےکۺےٹیبۺرضحتۺ اۺاورۺاوہنںۺےنۺرضحتۺاورۺہیۺےنہکۺےکۺ دپ

ۺۺوک ی

عی س

راھپ اۺہکلبۺاؿۺوکۺاؿۺیکۺیسۺوصرتۺولعمؾۺوہیئۺاورۺوجۺولگۺاؿۺےکۺپ ارےۺںیمۺاالتخػۺرےتھکۺ

ںیہۺوہۺکشۺںیمۺلتقۺںیہنۺایکۺاورۺہنۺاوہنںۺےنۺاںیہنۺوسیلۺرپۺج

یۺۺوکۺانیقیۺلتقۺںیہنۺایک۔

عی س

‘‘ ڑپےۺوہےئۺںیہۺاورۺریپویۺنظۺےکۺوساۺاؿۺوکۺاسۺاکۺقلطمۺملعۺںیہنۺاورۺاوہنںۺےنۺرضحتۺ

(۱۵۷: ۃااسنلءوسر)

ی

عی س

یۺۺےکۺاجےنۺےکۺدعبۺاؿۺےکۺدونمشںۺےنۺاؿۺیکۺالیئۺوہیئۺویحۺوکۺدبوبۺیکۺوکششۺیک۔ۺاوہنںۺےنۺرضحتۺرممیۺۺاورۺاؿۺےکۺےٹیبۺ

عی س

ۺحیسمۺوکۺرضحتۺ

داؤں’’

رآؿۺپ اک‘‘ خ

ت

یۺۺےکۺاافلظۺںیمۺاؿۺےکۺ اکۺدرہجۺدپ ا۔ۺآجۺیھبۺھچکۺاےسیۺولگۺوموجدۺںیہۺوجۺہکۺاسۺپ الطۺرظنےیۺےکۺاقلئۺںیہ۔ۺاہللۺاعتیلۺق

عی س

ںیمۺرضحتۺ

پ الطۺرظنپ اتۺاورۺاقعدئۺےکۺپ ارےۺںیمۺںیمہۺاؿۺاافلظۺںیمۺاتبےتۺںیہ۔ۺ

ۺۺانبۺرممیۺ’’ ی

عی س

رامےئۺاگۺہکۺاےۺ

ۺاہللۺق ۺوکۺیھبۺپ ادۺروھکۺح

تت

ایکۺمتۺےنۺولوگںۺےسۺاہکۺاھتۺہکۺاہللۺےکۺوساۺےھجمۺاورۺریمیۺوادلہۺوکۺوبعمدۺرقمرۺرکو؟ۺوہ! اورۺاسۺوق

اپ اںۺاھتۺہکۺںیمۺایسیۺپ اتۺاتہکۺسجۺاکۺےھجمۺھچکۺقحۺںیہنۺارگۺںیمۺےنۺااسیۺاہکۺوہاگۺوتۺھجتۺوکۺولعمؾ

وہاگۺویکہکنۺوجپ اتۺریمےۺدؽۺ ںیہکۺےگۺہکۺوتۺپ اکۺےہۺ۔ۺےھجمۺبکۺش

ۺںیہنۺاہکۺزجبۺاسۺےکۺسجۺاکۺوتۺےنۺےھجمۺمکحۺںیمۺےہۺوتۺاےسۺاجاتنۺےہۺاورۺوجۺریتےۺدؽۺںیمۺےہۺاےسۺںیمۺںیہنۺاجاتنۺےبۺکشۺوتۺالعؾۺاویغلبۺےہۺںیمۺےنۺاؿۺےسۺھچک

ا

ت

ۺںیمۺاؿۺںیمۺراہۺںیمۺاؿۺےکۺاحالتۺیکۺربخۺرھک

ت

ۺی ۺاکۺرپورداگرۺےہۺاورۺح داۺیکۺابعدتۺرکوۺوجۺریماۺاورۺاہمتراۺس

ۺوتۺےنۺےھجمۺداینۺدپ اۺےہ۔ۺوہۺہیۺہکۺمتۺخ ۺراہ۔ۺح

رۺزیچۺےسۺربخدارۺےہ۔م‘ ‘ےسۺااھٹۺایلۺوتۺوتۺاؿۺاکۺرگناؿۺاھتۺاورۺوتۺہ

(۱۱۷۔۱۱۶: وسرۃااملدئہ)

دقمسۺںیمۺتہبۺیمکۺیشیبۺ اؿۺےکۺواسپۺاجےنۺےکۺدعبۺاؿۺوکۺامےننۺواولںۺیکۺدعتادۺںیمۺاکیفۺااضہفۺوہاۺنکیلۺآجۺوہۺحیحصۺراےتسۺرپۺںیہنۺںیہۺویکہکنۺاوہنںۺےنۺالیجن

ارےۺپ اسۺرصاطۺمیقتسمۺےہۺیہیۺدنیۺقحماۺراہتسۺےہۺآجۺہ

ارےۺپ اسۺوکۺنمرآؿۺپ اکۺںیمۺوموجدۺرکدیۺےہ۔وتۺرھپۺآجۺہ

ت

ۺق ۺرےہۺاگۺاورۺس

ت

ۺی

ت

ۺےہۺاورۺہیۺایقم

ریۺاتکبۺےہۺاورۺاسۺوکۺ لیۺںیہنۺایکۺاجۺاتکس۔ۺ

ےہۺاورۺوفحمظۺےہۺہیۺاہللۺاعتیلۺیکۺآج

دا

ملسو هيلع هللا ىلص رضحتۺدمحمۺ: ربمغیپۺخ

ریۺیبنۺںیہ۔ۺآپملسو هيلع هللا ىلص مہۺوضحرۺ

رہۺامنۺرعبۺںیمۺ( ۱۴۰۰) وچدہۺوس یکۺذاتۺادقسۺےکۺپ ارےۺںیمۺاکیفۺھچکۺاجےتنۺںیہ۔ۺآپۺاہللۺاعتیلۺےکۺآج رپ

اسؽۺےلہپۺج

ۺںیمۺتہبۺزپ ادہۺ ایلیںۺرکۺدںیۺںیھت م۔ۺیہیۺوہجۺےہۺہکۺوہۺوعبمثۺوہےئ۔ۺوضحرۺیلصۺاہللۺہیلعۺوملسۺےسۺےلہپۺولوگںۺےنۺاہللۺاعتیلۺےکۺویحۺرکدہۺپ اۺااہلیمۺ اذم

ۺپ ایقۺرینہۺےہۺاورۺسجۺےکۺےئلۺولگۺذہمۺدارۺریھٹاےئۺ

ت

ۺی

ت

اہکۺاؿۺامتؾۺپ الطۺاقعدئۺوکۺاتکبۺوجۺہکۺایقم

ت

ازؽۺوہیئۺپ

اجںیئۺےگ،ۺوضحرۺیلصۺاہللۺہیلعۺوملسۺرپۺپ

ۺاچنہپدیۺےہۺ۔

ت

اؿۺی

رآؿۺپ اکۺےکۺذرےعیۺینبۺونعۺان

ت

المۺرکےئلۺےئگ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺاینپۺاشنمۺق

ۺںیمۺش مۺایکۺاجےکسۺوجۺہکۺرپاےنۺ اذم

ت

ارےۺایپرےۺیبنۺدرسمہ

اۺڑپا۔ۺیلصۺاہللۺہیلعۺوملسۺوکۺیھبۺاہللۺاعتیلۺاکۺ

ۺےسۺدواچرۺوہپ

ۺفلتخمۺاصمن

تت

ۺاچنہپےتۺوق

ت

اغیپؾۺولوگںۺی

ۺےکۺپ اووجدۺوہۺولوگںۺےسۺقحۺےکۺدبےلۺںیمۺوکیئۺہلصۺںیہنۺامےتگنۺےھتۺاورۺہی ارےۺیبنۺاؿۺرپۺیھبۺفلتخمۺااسقؾۺےکۺےبۺاینبدۺاسلاامتۺاگلےئۺےئگ۔اؿۺس مۺہکۺہ

اۺڑپی۔ۺرشوعۺرشوعۺںیمۺوہےنۺواےلۺاملسمونںۺوکۺیھبۺرضحتۺدمحمۺیلصۺاہللۺہیلعۺوملسۺاکۺوکیئۺداینویۺافمدۺیھبۺہنۺاھت

ۺاؿۺوکۺوبجمراۺاےنپۺآپ ایئۺرہشۺہکمۺےسۺرجہتۺرکپ

ۺےکۺپ اووجدۺدنیۺاالسؾۺوک اہنۺانبپ اۺایگ۔نکیلۺاہللۺاعتیلۺےنۺاؿۺس

اراۺ فلتخمۺمسقۺیکۺاذںیتیۺدیۺںیئگ۔ۺھچکۺوکۺتہبۺزپ ادہۺملظۺوۺدشتدۺاکۺنماۺاورۺہ اصقنؿۺںیہنۺوہےنۺدپ

ۺوفحمظۺرےہۺاگ۔ۺایسۺرطحۺوضحرۺیلصۺاہللدنیۺآجۺ

ت

اۺایقم

ت

ۺوموجدۺےہۺاورۺپ

ت

رآؿۺپ اکۺظفلۺاشمۺظفلۺآجۺی

ت

ۺوفحمظۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺےکۺودعےۺےکۺاطمقبۺق

ت

ہیلعۺ ی

ۺوفحمظۺںیہ۔ۺۺ

ت

ۺابمرہکۺیھبۺآجۺی

وملسۺیکۺااحدن

ۺالصۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےنۺںیمہۺمکحۺدپ اۺےہۺہکۺمہۺربمغیپۺاالسؾۺےکۺالےئۺوہےئۺااکحامتۺرپۺلمعۺرک

ت

ںیۺاورۺضعبۺآپ اتۺںیمۺہیۺواحضۺایکۺایگۺےہۺہکۺربمغیپۺاالسؾۺیکۺااطع

رۺولخ ارےۺدنیۺاالسؾۺاکۺامہۺاوصؽۺہیۺےہۺہکۺمہۺربمغیپۺاالسؾۺیکۺاابتعۺرکںی۔ۺدصؼۺدؽۺےسۺاورۺپ

مۺےہ۔ۺاسۺےئلۺہ

ت

صۺوہۺرکۺربمغیپۺاالسؾۺےکۺاہللۺاعتیلۺیہۺیکۺااطع

اریۺاہللماۺیہۺہ

اۺےہ۔ۺااکحامتۺیکۺریپویۺرکپ

ت

رآؿۺپ اکۺںیمۺوضحرۺیلصۺاہللۺہیلعۺوملسۺےکۺاواصػۺدیمحہۺاکۺاعترػۺرکواپ

ت

ۺاعتیلۺےسۺدنبیگۺاکۺوبثتۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺق

رآؿۺپ اکۺیکۺھچکۺآپ اتۺاسۺرطحۺےسۺںیہ۔ۺۺ

ت

ارےۺےیلۺاثمؽۺںیہ۔ۺقموضحرۺیلصۺاہللۺہیلعۺوملسۺےکۺاوسہۺہنسحۺہ

ۺربمغیپۺآےئ! ولوگ’’ ںیہ۔ۺاہمتریۺفیلکتۺاؿۺوکۺرگاںۺولعمؾۺوہیتۺےہ۔ۺاورۺاہمتریۺالھبیئۺےکۺتہبۺوخادنمشہۺںیہۺاورۺومونمںۺرپۺ اہمترےۺپ اسۺمتۺیہۺںیمۺےسۺای

ۺتقفشۺرکےنۺواےلۺاورۺرہمپ اؿۺںیہ۔ۺ

ت

(۱۲۸: وسرۃاوتلۃبۺ)‘‘ اہنن

رۺاہمترےۺرمدوںۺںیمۺےسۺیسکۺےکۺوادلۺںیہنۺںیہ۔ۺہکلبۺاہللۺےکۺربمغیپۺاورۺویبنںۺیکۺوبنتۺیکۺرہمۺ( ملسو هيلع هللا ىلص ) دمحمۺ’’مداۺہ

ینعیۺاسۺوکۺمتخۺرکےنۺدےنیۺواےلۺںیہۺاورۺخ

(۴۰:وسرۃاالزحابۺ)‘‘ زیچۺےسۺوافقۺےہ۔ۺ

ۺربمغیپۺاجیھبۺوجۺاؿۺوکۺاہللۺیکۺآںیتیۺڑپھۺڑپھۺرکۺانسےتۺاورۺاؿۺ’’ راۺااسحؿۺایکۺےہۺہکۺاؿۺںیمۺایہنۺںیمۺےسۺای

وکۺپ اکۺرکےتۺاورۺاہللۺیکۺاتکبۺاورۺاہللۺےنۺومونمںۺرپۺپ

ایئۺاھکسےت

(۱۶۴:وسرۃآؽۺرمعاؿ)‘‘ ںیہۺاورۺےلہپۺوتۺہیۺولگۺرصحیۺرمگایہۺںیمۺےھت۔ۺ داپ

ۺاچنہپپ اۺاجےئ۔ۺاؿۺےکۺالعوہۺ‘‘ وہک’’وہۺآپ اتۺنجۺےکۺرشوعۺںیمۺظفلۺ

ت

اۺےہ،ۺاہللۺاعتیلۺیبنۺیلصۺاہللۺہیلعۺوملسۺوکۺمکحۺدےتیۺںیہۺہکۺاہللۺاعتیلۺاکۺاغیپؾۺےسیکۺولوگںۺی

ت

آپ

ۺاچنہپپ ا۔ۺوضحرۺیلصۺاہللۺہیلعۺوملسۺیکۺویبیۺرضحتۺاعہشئۺےسۺیسکۺپ ایقۺدورسیۺآپ اتۺےکۺذرےعیۺاہللۺ

ت

اعتیلۺےکۺربمغیپۺیلصۺاہللۺہیلعۺوملسۺےنۺربۺاکۺاغیپؾۺولوگںۺی

رامپ اۺہکۺ

رآؿۺپ اکۺےہ۔ۺ’’ےنۺوساؽۺایکۺہکۺآپۺیلصۺاہللۺہیلعۺوملسۺاکۺاالخؼۺایکۺےہ؟ۺوتۺاوہنںۺےنۺق

ت

رآؿۺپ ا‘‘ آپۺاکۺاالخؼۺق

ت

کۺاکۺیلمعۺاسۺاکۺبلطمۺہیۺاھتۺہکۺآپۺق

رآؿۺ

ت

ۺابمرہکۺےہ۔ۺق

ت

رآؿۺپ اکۺرپۺلمعۺےسیکۺایکۺاجےئۺاسۺپ اتۺاکۺیلمعۺوبثتۺوضحرۺیلصۺاہللۺہیلعۺوملسۺیکۺ

ت

ۺومنہنۺںیہ۔ۺںیمہۺولعمؾۺےہۺہکۺق

ت

ۺآن پ اکۺیکۺای

رامپ اۺےہۺہکۺارگۺدنبےۺہیۺاچےتہۺںیہۺہکۺاؿۺوکۺاعمػۺایکۺاجےئۺوتۺاؿۺوکۺاچےیہۺہکۺاہللۺاعت

داۺیکۺاابتعۺرکںی۔ۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےنۺق

یلۺےسۺڈرںیۺاورۺربمغیپۺخ

اۺےہ۔ۺۺ

ت

ۺںیمۺاہللۺاعتیلۺاؿۺاافلظۺںیمۺایبؿۺرکپ

ت

ۺآن ای

اہۺاعمػۺرکۺدےۺاگۺ! اےۺربمغیپ’’

ۺرےھکۺاگۺاورۺاہمترےۺگ

ت

ۺرےتھکۺوہۺوتۺریمیۺریپویۺرکو۔ۺاہللۺیھبۺںیہمتۺدوس

ت

داۺولوگںۺےسۺہہکۺدوۺہکۺارگۺمتۺاہللۺوکۺدوس

اورۺخ

(۳۱: وسرۃآؽۺرمعاؿ)رہمپ اؿۺےہ۔ۺےنشخبۺواالۺ

ۺںیمۺایبؿۺایکۺایگۺےہۺہکۺارگۺمہۺاچےتہۺںیہۺہکۺاہللۺمہۺےسۺتبحمۺرکےۺوتۺںیمہۺاچےیہۺہکۺمہۺوضحرۺیلصۺاہللۺہیلع

ت

ۺیکۺلمکمۺاابتعۺ اسیجۺہکۺدنمرہجۺپ االۺآن

ت

وملسۺیکۺ

رکںی۔ۺۺ

رآؿۺپ اکۺےکۺزجعمےۺ

ت

ق

ۺےکۺےئلۺملسو هيلع هللا ىلص ےکچۺںیہۺہکۺوضحرۺ اسیجۺہکۺمہۺےلہپۺذرکۺرک! ایپرےۺوچب

ت

ۺیکۺدہان

ت

ان

رآؿۺپ اکۺوچدہۺوسۺاسؽۺےلہپۺان

ت

رآؿۺپ اکۺےہ۔ۺق

ت

راۺزجعمہۺق

ۺےسۺپ اکۺس

ت

رۺوہیئۺےہ۔ۺایسروںۺےسۺےلۺرکۺاتسروںۺیمرآؿۺپ اکۺںیمۺھچکۺاےسیۺاقحقئۺںیہۺنجۺےکۺپ ارےۺںیمۺاچسیئۺاحؽۺیہۺںیمۺاظہ

ت

ازؽۺایکۺایگ۔ۺاسۺق

اونںۺےسۺےلۺ‘ پ

ان

ۺاہلل

ت

ۺولعمؾۺےہ رکۺاجونروںۺی ۺمہۺےنۺدرپ اتفۺںیہنۺایکۺ،اہللۺاعتیلۺوکۺوہۺس

ت

ۺےئشۺقیلختۺیکۺےہ۔ۺنجۺزیچوںۺےکۺپ ارےۺںیمۺایھبۺی رۺای م اعتیلۺےنۺاکانئتۺیکۺہ

رآؿۺرکمیۺںیمۺذرکۺایکۺےہ

ت

ۺےکۺپ ارےۺںیمۺق ۺںیہۺہکبج‘ اورۺاہللۺاعتیلۺےنۺاؿۺدنچۺای

ت

ۺاجؿۺپ اۺھکیسۺتکس

تت

ۺاہللۺاعتیلۺیکۺمہۺاؿۺزیچوںۺےکۺپ ارےۺںیمۺرصػۺایسۺوق

ۺمہۺوسحمسۺرکےتۺںیہۺہکۺوہۺاہللۺاعتیلۺیکۺرطػۺےسۺزجعماتۺںیہ۔ۺۺ

ت

اشنموہیتۺےہ،اورۺن

رآؿۺرکمیۺںیمۺتہبۺےسۺاسیسنئۺزجعمےۺوموجدۺںیہ

ت

ۺاسیسنئۺزجعماتۺےکۺپ ارےۺںیمۺثحبۺرکںیۺےگۺ‘ ق ددۺای

ح ن کت

رآؿۺپ اکۺ

ت

دۺولعمامتۺ)اہیںۺمہۺرصػۺق ری

م

ۺیکۺاتکبۺ ےحی ی

ر’’ےکۺےئلۺآپۺاہروؿۺ

ت

ۺںیہ۔ۺ‘‘ آینۺزجعمےق

ت

( دھکیۺتکس

اکانئتۺےسیکۺووجدۺںیمۺآیئ؟ۺ

ۺںیمۺایبؿۺایکۺایگۺےہ۔ۺۺ

ت

رآؿۺپ اکۺیکۺدنمرہجۺذلیۺآن

ت

اکانئتۺیکۺادتباءۺےکۺپ ارےۺںیمۺق

(۱۰۲:وسرۃاالاعنؾۺ)‘‘ویہۺآامسونںۺاورۺزنیمۺاکۺدیپاۺرکےنۺواالۺےہ۔ۺ’’

ےسۺ( دعؾ)اربۺاسؽۺےلہپۺاکانئتۺسکۺرطحۺووجدۺںیمۺآیئ؟ۺپ ااافلظۺدرگیۺہیۺاکانئتۺالۺووجد15ہکۺ اسۺاتکبۺےکۺےلہپۺےصحۺںیمۺمہۺےنۺلیصفتۺےسۺایبؿۺایک

ۺووجدۺںیمۺآیئ۔ۺ

ااچی

دا

ۺوہےئۺںیہ،ۺل

ۺمہۺاسۺمیظعۺواہعقۺاکۺاسیسنئۺوبثتۺاحلصۺرکےنۺےکۺاقپ

ت

اسؽۺےلہپۺاسیسنئۺوطرۺرپۺاےسۺ1400رصػۺوسیبںیۺدصیۺںیمۺاسسنئۺیکۺدبول

انکممۺاھت

اۺپ

ۺرکپ

ت

ان

رآؿۺپ اکۺیلہپ پ

ت

ۺق ۺاتبپ اۺح

تت

ۺںیمۺیھبۺایبؿۺایکۺایگۺےہۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺاسۺتقیقحۺےکۺپ ارےۺںیمۺںیمہۺاسۺوق

ت

نکیلۺاسیجۺہکۺاورپۺ وکرۺآن

رآؿۺاہللۺاعتیلۺاکۺالکؾۺےہ۔ۺ

ت

رآؿۺپ اکۺاکۺزجعمہۺےہۺاورۺاسۺپ اتۺاکۺوبثتۺےہۺہکۺہیۺق

ت

رمہبتۺویحۺایکۺایگ۔ۺہیۺق

دمارۺاورۺوھگیتمۺوہیئۺاکانئتۺ

ۺیسمشۺےکۺدماراسیجۺیکلفۺےکۺاےنپۺاےنپۺدمارۺںیہۺ۔ۺالصۺںیمۺہنۺرصػۺاظنؾ

راؾ اریۺزنیمۺاورۺدورسےۺاج

مںیہۺہکلبۺاکانئتۺےکۺ ۺہکۺمہۺںیمۺےسۺارثکۺاجےتنۺںیہۺہکۺہ

ۺوتازؿۺےکۺاسھتۺوحمۺرفسۺںیہ۔ۺہیۺاسیسنئ ربیتۺاورای

ت

ۺایلعۺپ ۺای ۺیکلفۺےکۺاےنپۺاگلۺاگلۺدمارۺںیہ۔ۺاورۺہیۺس راؾ رآؿۺپ اکۺںیمۺوچدہۺوسۺامتؾۺاج

ت

ۺاچسیئۺوجۺہکۺق

رامیئۺیئگۺ،ۺاسدسنئاؿۺاحؽۺیہۺںیمۺاسۺوکرظنمۺاعؾۺرپۺالےئ۔ۺ

اسؽۺےلہپۺایبؿۺق

ۺکلفۺںیمۺریتۺرےہۺںیہ۔’’ ۺای ۺای اءۺ)‘‘ اورۺوہۺاہللۺیہۺےہۺسجۺےنۺراتۺاورۺدؿۺانبےئۺاورۺوسرجۺاورۺاچدنۺوکۺدیپاۺایکۺس

(۳۳:وسرۃاالن

ۺےسۺیھبۺاظ

ت

رۺےہۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺاسۺاسیسنئۺتقیقحۺےکۺپ ارےۺںیمۺںیمہۺاتبپ اۺوجۺہکۺاحؽۺیہۺںیمۺدرپ اتفۺوہیئ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺہیۺتقیقحۺتہبۺاسیجۺہکۺاسۺآن

مہ

ۺیسمشۺیکۺونۺولگۺاظنؾ

تت

ازؽۺوہا،اسۺوق

رآؿۺپ اکۺپ

ت

ۺق رۺیھبۺملعۺہنۺاھت۔ۺح راپ رامیئۺہکبجۺولوگںۺوکۺاؿۺزیچوںۺےکۺپ ارےۺںیمۺذراۺپ

ۺےکۺتیعۺوۺتیہےلہپۺایبؿۺق

ۺیکلفۺےکۺدماروںۺےکۺپ ارےۺںیمۺملعۺہنۺاھت۔ۺراؾ ۺولوگںۺوکۺاؿۺاج

تت

نکیلۺاہللۺاعتیلۺےکۺپ اسۺپ ارےۺںیمۺالۺملعۺےھتۺہکلبۺھچکۺولگۺوتۺاؿۺیکۺوپاجۺایکرکےتۺےھت۔ۺاسۺوق

ۺاچاتہۺےہۺاؿۺزیچوںۺےکۺپ ارےۺںیمۺملعۺاورۺتقیقحۺاےنپۺدنبوںۺرپۺآاکشررکۺداتیۺےہ۔ۺ رۺےئشۺیکۺربخۺےہۺاورۺوہۺح

مہ

ۺدورسےۺںیمۺدممغۺںیہنۺوہرےہۺ دنمسرای

ۺایسیۺتقیقحۺسجۺےکۺپ ارےۺںیمۺاحؽۺیہۺںیمۺدرپ اتفۺوہاۺےہۺوہۺہیۺہکۺدوۺاگلۺاگلۺپ اینۺپ امہۺاےھٹکۺوہےتۺںیہۺرگمۺا ۺدورسےۺدنمسروںۺےکۺپ ارےۺںیمۺای ی

ۺںیمۺایبۺؿۺایکۺایگۺےہ

ت

۔ۺۺںیمۺدممغۺںیہنۺوہےت۔ۺدنمسروںۺیکۺاسۺ تیصۺےکۺپ ارےۺںیمۺدنمرہجۺذلیۺآن

ۺرپدہۺاحلئۺےہۺسجۺےسۺوہۺاجتوزۺںیہنۺرکےت۔’’ (۲۰۔۱۹:ارلنمح)‘‘دوۺدنمسروںۺوکۺاسۺےنۺوھچڑۺدپ اۺہکۺپ امہۺلمۺاجںیئۺرھپۺیھبۺاؿۺےکۺدرایمؿۺای

ۺدورسےۺںیمۺدممغۺوہۺاجےتۺںیہۺا ۺدوۺدنمسروںۺےکۺپ اینۺآسپۺںیمۺےتلمۺںیہۺوتۺای ورۺہیۺہکۺایکمنتۺاکۺہیۺےسیکۺنکممۺےہ؟ۺاعؾۺوطرۺرپۺوتۺوتعقۺیکۺاجیتۺےہۺہکۺح

رسکعۺےہ۔ۺاثمؽۺےکۺوطرۺرپۺوگۺریحبہۺروؾ ۺوتازؿۺاقمئۺرےھکۺاگۺرگمۺاہیںۺاعمہلمۺاسۺےکۺپ ۺاکۺدرۂجۺرحارتۺای رۺای مۺاورۺاؿۺںیمۺےسۺہ رحبۺ‘ ریحبۺاوایقونس‘ انتس

ۺدورسےۺےسۺےتلمۺںیہۺرگمۺاؿۺےکۺپ اینۺآسپۺںیمۺدممغۺںیہنۺوہےت۔ۺا ۺںیمۺای

ت

ۺرپدہۺاحلئۺارمحۺاورۺرحبۺدنہۺیعبطۺاحل ۺہیۺےہۺہکۺاؿۺےکۺدرایمؿۺںیمۺای سۺاکۺ

رؼۺیکۺ(Surface teusion)‘‘یحطسۺانتؤ’’ےہۺہیۺرپدہۺدرۺالصۺوہۺوقتۺےہۺےسجۺ

رؼۺےہ۔اسۺق

اۺےہ۔اؿۺدنمسروںۺےکۺپ اوینںۺیکۺاثکتفۺںیمۺق

ت

اہکۺاجپ

ۺدپسچلۺولہپ ۺدورسےۺںیمۺدمۺمغۺںیہنۺوہےنۺداتی۔اسۺپ اتۺاکۺای ۺہکبجۺولوگںۺےکۺپ اسۺزفسک،ۺیحطسۺانتؤۺ وہجۺےسۺیحطسۺانتؤۺاؿۺوکۺای

تت

ہیۺےہۺہکۺاسۺوق

رآؿۺپ اکۺںیمۺایبؿۺیکۺیئگ۔ۺ

ت

ۺہیۺتقیقحۺق

تت

اوردنمسروںۺاکۺملعۺںیہنۺاھت،ۺاسۺوق

زنیمۺیکۺوگالیئۺ

ۺھچکۺولوگںۺاکۺایخ

تت

اصقۺاھت۔ۺاسۺوق

ۺیکلفۺےکۺپ ارےۺںیمۺملعۺپراؾ ۺولوگںۺاکۺاج

تت

ازؽۺوہا،ۺاسۺوق

رآؿۺپ اکۺپ

ت

ۺق ؽۺاھتۺہکۺزنیمۺیٹپچۺےہۺہکبجۺوچدہۺوسۺاسؽۺےلہپۺح

رآؿۺ‘ ھچکۺولوگںۺےکۺرظنپ اتۺاؿۺےسۺفلتخمۺےھت۔ۺہیۺتقیقحۺےہۺہکۺزنیمۺوگؽۺےہ

ت

ۺاسۺرظنےیۺےکۺپ ارےۺںیمۺولوگںۺیکۺوکیئۺراےئۺںیہنۺیھتۺ۔ۺق

تت

اسۺوق

ۺںیمۺاسۺےکۺپ ارےۺںیمۺ

ت

: درجۺےہپ اکۺےکۺملعۺےسۺیلۺیئگۺولعمامتۺےسۺواحضۺےہۺہکۺیلمعۺوطرۺرپۺزنیمۺوگؽۺےہۺدنمرہجۺذلیۺآن

رجۺاورۺاچدنۺوکۺسبۺںیمۺرکۺراھکۺایسۺےنۺآامسونںۺاورۺزنیمۺوکۺدتریبۺےکۺاسھتۺدیپاۺایکۺاورۺویہۺراتۺوکۺدؿۺرپۺاتٹیپلۺےہۺاورۺویہۺدؿۺوکۺراتۺرپۺاتٹیپلۺےہۺاورۺایسۺےنۺوس’’

ۺاورۺےنشخبۺواالۺےہ۔ ۺےتلچۺرںیہۺےگ۔ۺدوھکیۺویہۺاغل

ت

ۺرقمرۺی

تت

ۺوق ۺای (۵:وسرۃاسلرم)ےہۺس

ۺںیمۺظفلۺدنمرہجۺ

ت

ر’’پ االۺآن رہمجۺےہۺہکۺٹیپلۺانیل‘‘ وکتپ

ت

ۺےئشۺاکۺدورسےۺےکۺاورپۺڈاؽۺدانیۺپ اۺوجۺڑپکاۺافوتلۺوہۺاےسۺ‘ اکۺرعیبۺںیمۺپ ریۺںیمۺاسۺاکۺینعمۺےہۺای

ارگنپ

ۺںیہۺہکۺزنیمۺوگؽۺوہۺنکیلۺاسیجۺہکۺایھبۺاتبپ اۺایگۺےہۺ

ت

ۺیہۺےٹیپلۺاجۺتکس ۺدورسےۺںیمۺح راۺرکۺدانی۔ۺدؿۺاورۺراتۺای

مہکۺوچدہۺوسۺاسؽۺےلہپۺرعوبںۺاکۺایخؽۺاھتۺہکۺدوہ

زنیمۺیٹپچۺےہ۔ۺاسۺاکۺبلطمۺہیۺےہۺہکۺزنیمۺےکۺوگالیئۺےکۺپ ارےۺںیمۺاسوتںیۺدصیۺوسیعیۺںیمۺیہۺاتبۺدپ اۺایگۺاھت۔ۺۺ

رامیئۺیئگۺ

اۺاچاتہۺےہۺ۔ۺہیۺتقیقحۺوجۺہکۺوچدہۺوسۺاسؽۺےلہپۺایبؿۺق

اؿۺوکۺاچسیئۺےسۺآانشۺرکپ

۔ۺہیۺاچسیئۺیئکۺدصویںۺدعبۺاسیسنئۺانکیٹولیجۺیکۺہیۺاسۺےئلۺہکۺاہللۺاعتیلۺان

ۺوہیئ۔ۺ

ت

ان

ۺپ

ت

دبول

رآؿۺپ اکۺاہللۺاعتیلۺاکۺالکؾۺےہ

ت

اؿۺوکۺوہۺویکہکنۺ‘ وچہکنۺق

انکممۺےہۺہکۺہیۺالکؾۺیسکۺان

داۺہیۺپ

اکانئتۺےکۺپ ارےۺںیمۺاقحقئۺحیحصۺحیحصۺرصػۺاسۺالکؾۺںیمۺدرجۺںیہ۔ۺل

رۺےئشۺقیلختۺیکمۺاچاتہۺےہۺاؿۺاقحقئۺوکۺاےنپۺدنبوںۺاہللۺاعتیلۺےنۺاسۺاکانئتۺیکۺہ

اۺےہۺ۔ۺاسۺےئلۺاہللۺاعتیلۺح

ت

داۺویہۺاسۺےکۺپ ارےۺںیمۺحیحصۺولعمامتۺرھک

ۺےہ۔ۺل

ۺداتیۺےہۺہکۺوہۺاؿۺاقحقئۺےسۺرپدہۺاٹہۺںیکس۔ۺۺ‘ ےکۺےئلۺاعؾۺرکۺداتیۺےہ

ت

اؿۺوکۺوہۺ چ

ینعیۺان

اؿۺاتشگن

اتۺ:ن

اپ

اویلگنںۺےکۺن

رامپ ا

رآؿۺپ اکۺںیمۺہیۺایبؿۺق

ت

اتۺ ق

اپ

اؿۺوکۺومتۺےکۺدعبۺدوپ ارہۺزدنہۺرکۺدے۔ۺاہللۺاعتیلۺاویلگنںۺےکۺن

ۺیہۺآاسؿۺےہۺہکۺوہۺان

ت

ایگۺےہۺہکۺاہللۺاعتیلۺےکۺےیلۺہیۺاہنن

اۺاچاتہۺےہ۔ۺ

اکۺذرکۺرکۺےکۺاسۺپ اتۺیکۺرطػۺوتہجۺدالپ

اۺےہۺہکۺمہۺاسۺیکۺرھکبیۺوہیئۺڈہویںۺوکۺااھٹکۺںیہنۺرکںیۺےگ؟ۺرض’’

ت

اؿۺہیۺایخؽۺرکپ

ۺرکۺایکۺان

ت

ورۺرکںیۺےگۺاورۺمہۺاسۺپ اتۺرپۺاقدرۺںیہۺہکۺاسۺیکۺوپرۺوپرۺدرس

(۴۔۳:وسرۃاایقلہم)‘‘دںی۔

اۺاہللۺاعتیلۺےک

اۺاورۺاےسۺدوپ ارہۺزدنیگۺاطعۺرکپ

ۺآاسؿۺےہۺ۔ۺابۺ زنیمۺںیمۺیٹمۺےکۺادنرۺےنلگۺڑسےنۺےکۺدعبۺاورۺاسۺیکۺرھکبیۺوہیئۺڈہویںۺوکۺدوپ ارہۺوجڑپ

ت

ےئلۺاہنن

اتۺیسکۺیھبۺدورسےۺصخشۺےسۺںیہنۺآپۺاینپۺاویلگنںۺےکۺرس

اپ

اتۺ صۺںیہ۔ۺہیۺن

اپ

رۺصخشۺیکۺاویلگنںۺےکۺنمےۺوکۺدےئھکیۺ۔ۺاؿۺےکۺوپرۺوپرۺوکۺدںیھکیۺہ

ۺیھب

ت

رۺوہۺصخشۺوجۺہکۺاسۺداینۺںیمۺزدنہۺےہ‘ ےتلم۔ۺیتحۺہکۺارگۺڑجواںۺنہبۺاھبیئۺیھبۺوہںۺنمات‘ ہ

اپ

ۺیکۺاویلگنںۺےکۺن پ اۺتہبۺےلہپۺزامےنۺںیمۺزگرۺاکچۺاؿۺس

ربیتۺےکۺپ اووجدۺاہللۺاعت

ت

ۺنیبۺپ اونںۺیکۺتیصخش۔ۺاورپ اری

داۺںیہۺاورۺہیۺہکۺہیۺایسۺرطحۺفلتخمۺںیہۺےسیجۺہکۺدوۺانداۺخ ۺدورسےۺےسۺخ یلۺںیمہۺدوپ ارہۺوےسیۺیہۺای

قیلختۺرکۺاتکسۺےہ۔ۺۺ

ۺامہۺتقیقحۺےہۺ

ت

اؿۺیکۺاویلگنںۺںیمۺاممتلثۺںیہنۺاورۺہیۺاہنن

ۺےسۺامہۺپ اتۺہیۺےہۺہکۺان اورۺاسۺتقیقحۺیکۺاتیلصۺاوسینںیۺدصیۺںیمۺولعمؾۺوہیئۺاہیںۺس

رامۺدیۺیھت۔ۺۺ

رآؿۺپ اکۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےنۺہیۺتقیقحۺوچدہۺوسۺاسؽۺےلہپۺایبؿۺق

ت

ہکبجۺق

رآؿۺپ اکۺںیمۺتہبۺےسۺاسیسنئۺاقحقئۺےکۺپ ارےۺںیمۺایبؿۺایکۺایگۺےہ۔ۺمہۺےنۺ

ت

اسۺےکۺالعوہۺیھبۺق

ۺےکۺپ ارےۺںیمۺایبؿۺایک۔ۺاےلیکۺ ۺرکےنۺےکۺےئلۺاکیفۺںیہۺہکۺہیۺاتکبۺاہللۺاعتیلۺاکۺالکؾۺےہ۔ۺاہیںۺرصػۺدنچۺای

ت

ان

اسۺومضمؿۺےکۺ)ہیۺوااعقتۺاسۺپ اتۺوکۺپ

دۺولعمامتۺےکۺےئلۺآپۺفنصمۺیکۺاتکبۺ ری

رآینۺزجعمے’’پ ارےۺںیمۺم

ت

ۺںیہ‘‘ ق

ت

رامپ اۺہک( اکۺاطمہعلۺرکۺتکس

رآؿۺپ اکۺےکۺپ ارےۺںیمۺایبؿۺق

ت

: اہللۺاعتیلۺےنۺق

رآؿۺںیمۺوغرۺویک’’

ت

اۺوتۺاسۺںیمۺتہبۺاسۺاالتخػۺپ اےت۔ۺالھبۺہیۺق

ت

داۺےکۺوساۺیسکۺاورۺاکۺالکؾۺوہپ

سااء)‘‘ںۺںیہنۺرکےت۔ۺارگۺہیۺخ

لی (۸۲:وسرۃا

رآؿۺپ اکۺیہۺحیحصۺولعمامتۺاکۺعبنمۺےہۺ

ت

ۺےسۺہیۺیھبۺواحضۺےہۺہکۺرصػۺق

ت

رآؿۺپ اکۺےکۺتہبۺےسۺ‘اسۺآن

ت

ۺق

ت

ریقۺیکۺدبول

ت

ریقۺاورۺانکیٹۺولیجۺںیمۺپ

ت

اسیسنئۺپ

رآؿۺپ اکۺاہللۺاعتیلۺیکۺرطػۺےسۺویحۺرکدہۺےہ۔ۺۺ‘ ںیہ زجعمےۺاسےنمۺآےتۺاجۺرےہ

ت

رۺرکیتۺےہۺہکۺقمرآؿۺپ اکۺیکۺزجعمایتۺاختیصۺہیۺاظہ

ت

ق

ۺاحلصۺرکینۺاچےیہۺاورۺاسۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےک

ت

یۺےہۺاورۺںیمہۺایسۺالکؾۺےسۺدہان

ہ ل

ۺاداۺابۺںیمہۺہیۺنیقیۺرکۺانیلۺاچےیہۺہکۺہیۺالکؾ

ۺ ل رومداتۺاکۺپ اری

ایبؿۺرکدہۺق

اۺاچےیہ۔ۺۺینیبۺےس

اۺاچےیہۺاورۺاؿۺرپۺدیپسچلۺےسۺلمعۺرکپ

ۺاطمہعلۺرکپ

اۺاچےیہۺاورۺاؿۺرپ

اۺاچےیہۺوغرۺوۺرکفۺرکپ

رۺرکپ رآؿۺںیمۺدتپ

ت

رامپ اۺےہۺہکۺںیمہۺاسۺق

ۺآپ اتۺںیمۺایبؿۺق رآؿۺپ اکۺیکۺیئکۺای

ت

اۺاچےیہ اہللۺاعتیلۺےنۺق

اؿۺںیمۺےسۺ‘ لمعۺرکپ

ھچکۺآپ اتۺدنمرہجۺذلیۺںیہ۔ۺۺ

اریۺےہ! اورۺاےۺرفکۺرکےنۺواول’’

ت

رتکۺوایلۺ‘ ہیۺاتکبۺیھبۺمہۺےنۺاپ اہکۺمتۺرپۺرہمپ اینۺیکۺ‘ وتۺاسۺیکۺریپویۺرکو‘ پ

ت

اورۺاہللۺاعتیلۺےسۺڈروۺپ

(۱۵۶:وسرۃاالاعنؾ)‘‘اجےئ۔

رآؿۺتحیصنۺےہ’’

ت

سۺ)‘‘ سپۺوجۺاچےہۺاےسۺپ ادۺرےھک۔‘ دوھکیۺہیۺق

عی

(۱۲۔۱۱: وسرۃ

ردیۺ

ارےۺاواصػۺاورۺاشنمءۺاپ مہ

اۺےہ؟ اہللۺاعتیلۺمہۺےس)

ت

( سکۺمسقۺےکۺرکدارۺیکۺوتعقۺرکپ

رآؿۺوکۺڑپھۺرکۺاورۺاسۺیکۺآپ اتۺرپۺلمعۺرکۺےکۺاؿۺاواصػۺوک

ت

ۺےہ،ۺاہللۺاعتیلۺاکۺالکؾۺےہۺ۔ۺمہۺاسۺق

ت

ۺےکۺےئلۺدہان

ت

ان

رآؿۺپ اکۺوجۺہکۺان

ت

ۺںیہۺنجۺےسۺق

ت

ۺاانپۺتکس

ولگۺاؿۺادقارۺاورۺاواصػۺےسۺرورگداینۺرکےتۺںیہ،ۺنجۺےسۺاہللۺاعتیلۺ اہللۺاعتیلۺیکۺوخونشدیۺاحلصۺوہیتۺےہ۔ۺہیۺتہبۺآاسؿۺےہۺنکیلۺاسۺےکۺپ اووجدۺارثک

ارےۺاردۺرگدۺےکۺولگۺاہللۺاعتیلۺیکۺاشنمءۺےکۺاطمقبۺلمعۺرکںیۺاورۺاسۺذاتۺپ اریۺاعتیلۺےکۺاتبےئۺوہےئۺاواصمۺدؿۺہ اۺےہ۔ۺارگۺای

ت

ػۺوکۺاانپۺںیلۺوتۺہیۺوخشۺوہپ

داینۺانمۺوۺوکسںۺاکۺوہگارہۺنبۺاجےئ۔ۺۺ

اؿۺوکۺدیپاۺایکۺےہ‘ مہۺاؿۺاواصػۺاکۺاطمہعلۺرکںیۺوجۺہکۺاہللۺاعتیلۺوکۺدنسپۺںیہابۺ! آےیئ

ۺاجےتنۺںیہۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺان اؿۺ‘ اسیجۺہکۺمہۺس

داۺاہللۺاعتیلۺیہۺان

ل

ریۺ وصختۺاانپیئۺوہیئۺںیہ ۺصخشۺیسکۺ‘ ےکۺپ ارےۺںیمۺرتہبۺاجاتنۺےہۺہکۺاسۺےنۺوکیسنۺایھچۺاورۺپ نکیلۺوہۺ‘ دورسےۺوکۺدوھہکۺدےۺدےوہۺاتکسۺےہۺہکۺای

اؿۺےکۺادنرۺدیپاۺوہےنۺواےلۺایخالتۺوکۺیھب

رسکعۺاہللۺاعتیلۺان ارےۺپ ماؿۺوکۺ‘ اجاتنۺےہ اہللۺاعتیلۺےسۺھچکۺیھبۺاپھچۺںیہنۺاتکس۔ۺہیۺاسۺےیلۺےہۺویکہکنۺہ

ۺان داۺای

ل

ۺںیمۺھچک

ت

ۺآن ۺاسۺرطحۺایبؿۺوہاۺےہ۔ۺاچےیہۺہکۺوہۺدصؼۺدؽۺےسۺاہللۺاعتیلۺیکۺذاتۺرپۺاامیؿۺالےئۺ۔ۺای

رۺرکوۺاہللۺاسۺوکۺاجاتنۺےہۺاورۺوجۺھچکۺزنیمۺںیمۺےہۺ’’مرۺاےۺربمغیپۺولوگںۺےسۺہہکۺدوۺہکۺوکیئۺپ اتۺمتۺاےنپۺدولںۺںیمۺیفخمۺروھکۺپ اۺاےسۺاظہ

مۺیکۺربخۺےہۺاورۺوہۺہ اسۺوکۺس

(۲۹:وسرۃآؽۺرمعاؿۺ)‘‘ زیچۺرپۺاقدرۺےہ۔ۺ

رۺرکوۺےگۺپ اۺاپھچؤۺےگۺوتۺاہللۺوتۺمتۺےسۺاسۺاکۺاسحبۺےلۺاگ۔ۺرھپۺوہۺ‘ ۺےہوجۺھچکۺآامسونںۺںیمۺاورۺوجۺھچکۺزنیمۺںیم’’مداۺیہۺاکۺےہ۔ۺمتۺاےنپۺدولںۺیکۺپ اتۺوکۺاظہ

ۺخ س

رۺزیچۺرپۺاقدرۺےہ۔ۺم (۲۸۴:وسرۃارقبلۃۺ)‘‘ ےسجۺاچےہۺاعمػۺرکےۺاورۺےسجۺاچےہۺذعابۺدےۺاورۺاہللۺہ

ۺصخشۺوجۺہکۺاسۺپ اتۺےسۺپ اربخۺےہۺہکۺوہۺوجۺیھبۺپ اتۺرکۺراہ ۺاہللۺاعتیلۺای ۺےہۺوجۺیھبۺلمعۺوہۺرکۺراہۺےہۺاورۺاسۺےکۺدامغۺںیمۺوجۺیھبۺایخالتۺدیپاۺوہۺرےہۺںیہۺوہۺس

راۺلمعۺںیہنۺرکےۺاگۺ،اچےہۺوہۺلمعۺدورسےۺولوگںۺےسۺپھچۺرکۺرکۺراہۺوہ۔ۺاسۺاکۺبلطمۺہیۺوہاۺہک ۺااھچۺےننبۺےکۺےئلۺےکۺملعۺںیمۺںیہ،ۺااسیۺصخشۺیھبکۺیھبۺوکیئۺپ

ۺےہۺاسۺرپۺاامیؿۺالںیئۺاورۺہیۺیھبرضوریۺےہۺہکۺولگۺ ۺنیقیۺرںیھکۺاہللۺیکۺذاتۺرپۺلمکمۺاامیؿۺےلۺآںیئ۔ۺاہللۺاعتیلۺےکۺووجدۺوکۺمیلستۺرکںیۺاورۺہیۺہکۺاہللۺاعتیلۺای

ۺھچکۺیتنسۺاورۺدتھکی اؿۺوکۺاسۺپ اتۺرپۺنیقیۺرانھکۺاچےیہۺہکۺاہللۺاعتیلۺیکۺذاتۺس

یۺےہۺ۔ۺیہیۺوہۺاشنمءۺےہۺاورۺیہیۺوہۺاواصػۺہکۺاہللۺاعتیلۺاقدرۺقلطمۺےہۺاورۺہیۺہکۺان

ںیہۺوجۺہکۺربۺاعتیلۺاےنپۺدنبوںۺےسۺاچاتہۺےہ۔ۺ

اہللۺاعتیلۺےسۺتبحمۺاورۺاسۺرپۺرھبوہسۺۺ

ا؟ۺآپۺیھبۺاؿۺےسۺتبحمۺرکےتۺںیہ۔ۺآپۺاؿۺیکۺ! ایپرےۺوچب

ۺآپۺےکۺاۺیمۺاوبۺآپۺےسۺایپرۺرکےتۺںیہۺوتۺآپۺےنتکۺوخشۺوہےتۺںیہۺ۔ۺویکںۺاےسیۺیہۺےہۺپ ح

اراضۺیھبۺوہۺاجےتۺںیہۺاورۺضعبۺاواقتۺایپرےۺوچب

وہۺآپۺوکۺزساۺیھبۺدےتیۺںیہۺنکیلۺاسۺےکۺپ اووجدۺوہۺ! پ اتۺامےتنۺںیہۺ۔ۺآپۺاؿۺیکۺپ اتۺہنۺامںینۺوتۺوہۺآپۺےسۺپ

ۺ۔ۺآپۺاؿۺرپۺرھبوہسۺرکےتۺآپۺےسۺایپرۺرکےتۺںیہۺاورۺوہۺآپۺیکۺرضورپ اتۺوکۺوپراۺرکےتۺںیہ۔ۺآپۺیکۺوخااشہتۺاکۺایخؽۺرےتھکۺںیہ۔ۺآپۺیکۺافحتظۺرکےتۺںیہ

ۺیھبۺآپۺوکۺوکیئۺلکشمۺشیپۺآیتۺےہۺوہۺہشیمہۺآپۺیکۺدمدۺےکۺےئلۺایترۺرےتہۺںیہ۔ۺۺ ںیہ۔ۺح

رکےنۺواےلۺ ایکۺآپۺےنۺیھبکۺوساچۺہکۺآپۺاہللۺاعتیلۺےسۺینتکۺتبحمۺرکےتۺںیہۺاورۺاسۺرپۺانتکۺرھبوہسۺرےتھکۺںیہ؟ۺاہللۺاعتیلۺےنۺیہۺآپۺےکۺےئلۺایپر! نکیلۺوچب

ۺیکوادل ۺرضورپ اتۺاکۺایخؽۺنیۺدیپاۺےیک۔ۺایسۺےنۺآپۺےکۺوادلنیۺےکۺدؽۺںیمۺآپۺیکۺتبحمۺڈایل۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺینتجۺیھبۺولخمؼۺدیپاۺیکۺےہ،ۺاہللۺاعتیلۺاؿۺس

اۺےہ

ت

ںۺےسۺفطلۺادنوزۺوہےتۺایسۺےکۺرمحۺوۺرکؾۺےسۺمہۺاسۺداینۺںیمۺزدنہۺںیہۺاورۺانمۺوۺوکسؿۺےسۺزدنیگۺرسبۺرکےتۺںیہۺاورۺاسۺذاتۺیکۺاؿۺتنگۺوتمعن‘ رھک

ںیہ۔ۺۺ

ارےۺےئلۺفلتخمۺااسقؾۺیکۺزبسپ اںماہکۺمہۺاسۺزنیمۺرپۺرہۺںیکس۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺیہۺہ

ت

اۺپ لھپۺاورۺاجونرۺدیپاۺےیک۔ۺمہۺرطحۺرطحۺےکۺ‘ اہللۺاعتیلۺےنۺوسرجۺوکۺانبۺپ

ۺاحلصۺرکےتۺںیہ۔ۺاسۺےکۺالعوہۺمہ

ت

‘ اوناعۺوۺااسقؾۺیکۺزبسویںۺاورۺولھپںۺوکۺاامعتسؽۺرکےتۺںیہ اھکےنۺاھکےتۺںیہ۔ۺمہۺاؿۺاجونروںۺےسۺدودھۺاورۺوگس

ارےۺےیلۺدیپاۺایکۺےہ۔ۺۺمۺھچکۺہ ویکہکنۺاہللۺاعتیلۺےنۺہیۺس

ازہۺپ اینۺےنیپۺےکۺےئلۺاامعتسؽۺرکۺںیکس۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺیہۺدنمسروںۺوکۺدیپاۺایک۔ۺوچب

ت

اہکۺمہۺپ

ت

راسیئۺپ ۺےکۺآپۺوکوتۺولعمؾۺیہۺےہۺہکۺزنیم! اہللۺاعتیلۺےنۺپ ارشۺپ

ےنہکۺاکۺبلطمۺہیۺےہۺہکۺارگۺپ ارںیشۺہنۺوہںیتۺوتۺہنۺیہۺدنمسروںۺںیمۺاورۺہنۺیہۺےنیپۺےکۺ‘ رےبقۺرپۺپ اینۺےہۺاورۺہیۺدنمسروںۺاکۺپ اینۺنیکمنۺےہۺینعیۺاھکراۺےہ71%

اؿۺپ اینۺےکۺریغبۺدنچۺیہ

ا۔ۺپ اینۺزدنیگۺےکۺےئلۺتہبۺامہۺےہ۔ۺاسیجۺہکۺآپۺاجےتنۺںیہۺہکۺان

ت

ازہۺپ اینۺرسیمۺوہپ

ت

دؿۺزدنہۺرہۺاتکسۺےہ۔ۺۺ ےیلۺپ

اۺےہ۔ۺاسۺدماتعفۺ

ت

رامہۺرکپ

رامیثۺےسۺظفحتۺق ۺاظنؾۺدیپاۺایکۺےہۺوجۺہکۺںیمہۺامیبریۺےکۺج ارےۺمسجۺےکۺادنرۺدماتعفۺاکۺای

مۺمہۺاہللۺاعتیلۺےنۺہ

ت

ےکۺاظنؾۺیکۺدبول

اراۺدؽمرامیثۺےسۺوفحمظۺرےتہۺںیہ،ۺاورۺمہۺرمےتۺںیہن۔ۺایسۺرطحۺمہۺدےتھکیۺںیہۺہکۺہ

ریغبۺرےکۺاسریۺزدنیگۺاےنپۺاکؾۺںیمۺرصموػۺےہ۔ۺاسیجۺہکۺ اعؾۺزاکؾۺےکۺج

ۺ

ت

اینۺدؽۺیئکۺداھویئںۺی

رسکعۺان اۺےہ،ۺارگۺایسۺرطحۺدؽۺدنبۺوہۺاجےئۺوتۺمہۺوفراۺرمۺاجںیئ،ۺنکیلۺاسۺےکۺپ

ت

اۺڑپپ

ریغبۺرےکۺاتلچۺےہۺاورۺمہۺاگڑیۺےکۺانجنۺوکۺدنبۺرکپ

اۺےہ۔

ت

ۺھچکۺاہللۺاعتیلۺےکۺمکحۺےسۺوہپ زدنہۺرےتہۺںیہ۔ۺہیۺس

تت

رۺوقماۺاورۺہیۺہکۺآآۺہ اریۺآںیھکنۺانبںیئۺنجۺےسۺمہۺدےتھکیۺںیہ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺآآۺیکۺافصیئۺاکۺاسیکۺاظنؾۺانبپ

مرۺریتہۺےہ۔ۺمہۺاہللۺاعتیلۺیکۺوتمعنںۺوکۺ اہللۺاعتیلۺےنۺہ

ت

پ

۔ۺاسۺآآۺےسۺمہۺامیضۺںیمۺزگرےۺوہےئۺوااعقتۺوکۺدامغۺںیمۺدےتھکیۺںیہ۔ۺاےنپۺوادلنیۺاورۺنہبۺاھبویئںۺوکۺدےتھکیۺںیہ۔ۺاکانئتۺیکۺزیچوںۺاکۺاشمدہہۺرکےتۺںیہ

رنیۺرمیک

ت

ۺںیہ۔ۺرصتخماۺہیۺہکۺآآۺآجۺلکۺےکۺانبےئۺےئگۺیسکۺیھبۺایلعۺپ

ت

ۺاؿۺوکۺملفۺیکۺرطحۺدھکیۺتکس

تت

ےۺےکۺاقمہلبۺںیمۺتہبۺایلعۺوفحمظۺرکۺےتیلۺںیہۺاورۺیسکۺیھبۺوق

ا۔ۺےہ۔ۺہیۺدقرتۺاکۺرکہمشۺےہ۔ۺںیمہۺاسۺذاتۺاکۺرکشۺاد

ت

اریۺزدنیگۺںیمۺادنریھاۺیہۺادنریھاۺوہپماۺاچےیہۺہکۺاسۺےنۺںیمہۺآآۺیسیجۺتمعنۺےسۺونازاۺورہنۺہ

اۺرکپ

ۺےکۺےئلۺاکؿۺدےی

ۺںیہ۔ۺاسۺےکۺ‘ اہللۺاعتیلۺےنۺںیمہۺنس

ت

ۺےکۺپ ارےۺںیمۺاتبۺیھبۺتکس

ت

ۺںیہۺاورۺاؿۺیکۺارفنادن

ت

نجۺےسۺمہۺفلتخمۺااسقؾۺیکۺآوازوںۺوکۺنسۺتکس

۔ۺایسۺرطحۺاہللۺاعتیلۺےنۺںیمہالعوہۺاؿۺوکۺوفحم

ت

ۺمٹسسۺاسۺاکؿۺیکۺ وصختۺاکۺاقمہلبۺںیہنۺرکۺتکس

دۺانکیٹولیجۺےکۺاحلمۺراکیرڈب دی اکۺظۺیھبۺرکۺےتیلۺںیہ۔ۺخ

ۺپ

اہکۺمہۺوسھگنۺںیکسۺاورۺاہللۺاعتیلۺےنۺںیمہۺزپ اؿۺاطعۺیکۺسجۺےسۺمہۺپ اںیتۺیھبۺرکےتۺںیہۺاورۺاھکےنۺےنیپۺیکۺزیچوںۺےکۺذاوقئں

ت

ۺںیہۺ۔ۺۺ اطعۺیکۺپ

ت

ںیمۺزیمتۺیھبۺرکۺتکس

۔ۺاہلل

ت

ۺںیہۺنجۺاکۺمہۺےنۺذرکۺایک۔ۺمہۺاہللۺاعتیلۺیکۺوتمعنںۺاکۺامشرۺںیہنۺرکۺتکس اعتیلۺیکۺںیتمعنۺےبۺامشرۺاورۺاؿۺتنگۺںیہۺ ہیۺاہللۺاعتیلۺیکۺاطعۺرکدہۺوتمعنںۺںیمۺےسۺدنچۺای

ۺںیمۺاہللۺوفغرۺوۺرمیح

ت

ۺآن ۔ۺای

ت

رامپ اۺےہ۔ۺۺ ہکۺمہۺاؿۺاکۺااحہطۺںیہنۺرکۺتکس

ےنۺدنمرہجۺذلیۺاافلظۺںیمۺایبؿۺق

ۺایکۺاورۺارگۺاہللۺےکۺااسحؿۺےننگۺوگلۺوتۺامشرۺہنۺرکۺوکسۺرگمۺولگۺوتمعنںۺاکۺرکشۺںیہنۺ’’

ت

ۺںیمۺےسۺمتۺوکۺانعن راۺاورۺوجۺھچکۺمتۺےنۺاماگنۺس

اؿۺپ

رکےتۺھچکۺکشۺںیہنۺہکۺان

ارکشاۺےہ۔ۺ

رامیہۺ)ےبۺااصنػۺاورۺپ (۳۴:وسرۃاپ

رآؿ

ت

اۺہکۺوتمعنںۺاکۺاطع اسیجۺہکۺآپۺق

ا،ۺہیۺ ؽۺاجپ

ارکشیۺرکپ

ۺےسۺیھبۺھجمسۺےئگۺوہںۺےگۺہکۺاہللۺاعتیلۺیکۺاطعۺرکدہۺوتمعنںۺیکۺپ

ت

رکےنۺواالۺ پ اکۺیکۺدنمرہجۺپ االۺآن

رےۺاامعؽۺاورۺاواصػۺںیہۺہکۺاہللۺاعت اۺہیۺامتؾۺپ

ارےۺےیلۺایکۺاسۺاکۺرکشۺاداۺہنۺرکپمیلۺوکۺدنسپۺںیہنۺاورۺاؿۺاواصػۺےکۺاانپےنۺاہللۺاعتیلۺےہۺاورۺاہللۺاعتیلۺےنۺوجۺھچکۺہ

اراضۺوہیتۺےہ۔ۺۺ

ےسۺاہللۺاعتیلۺیکۺذاتۺپ

ا۔ۺاینپۺوتمعنںۺےکۺدبےلۺںیمۺاہللۺاعتیلۺمہۺےسۺاچاتہۺےہۺہکۺمہۺاسۺیکۺذاتۺےسۺتبحمۺرکںی

ت

ارکشےۺولوگںۺےسۺتبحمۺںیہنۺرھک

۔ۺاسۺےکۺرکشۺزگارۺ اہللۺاعتیلۺپ

ۺےسۺواحضۺےہ۔ۺۺرںیہۺینعیۺاسۺاکۺرکشۺاداۺرکںی۔ۺاہلل

ت

رامؿۺدنمرہجۺذلیۺآن

ۺاعتیلۺاکۺہیۺق

اہکۺ‘ اورۺاہللۺیہۺےنۺمتۺوکۺاہمتریۺامؤںۺےکۺمکشۺےسۺدیپاۺایکۺہکۺمتۺھچکۺںیہنۺاجےتنۺےھت’’

ت

ااءۺےشخبۺپ

ضعاورۺاسۺےنۺمتۺوکۺاکؿۺاورۺآںیھکنۺاورۺدؽۺاورۺاؿۺےکۺالعوہۺاورۺا

(۷۸:وسرۃالحنلۺ)‘‘ متۺرکشۺرکو۔ۺ

(۱۱۴: وسرۃالحنلۺ)وکۺالحؽۺبیطۺرزؼۺدپ اۺےہۺاےسۺاھکؤۺاورۺاہللۺیکۺوتمعنںۺاکۺرکشۺرکو۔ۺارگۺایسۺیکۺابعدتۺرکےتۺوہۺ۔ۺسپۺاہللۺےنۺوجۺمتۺ’’

ونمؿۺ)اورۺویہۺوتۺےہۺسجۺےنۺاہمترےۺاکؿۺاورۺآںیھکنۺاورۺدؽۺانبےئۺنکیلۺمتۺمکۺرکشۺزگریۺرکےتۺوہ۔ۺ’’

ومل

(۷۸:وسرۃا

رامپ اۺہکۺوجۺومنمۺںیہۺوہۺ

ۺںیمۺق

ت

ۺاورۺآن ۺےسۺزپ ادہۺتبحمۺرےتھکۺںیہ۔ۺۺای اہللۺاعتیلۺےسۺس

ۺاہللۺانبےتۺںیہۺاورۺاؿۺےسۺاہللۺیکۺیسۺتبحمۺرکےتۺںیہ۔ۺنکیلۺوجۺاامیؿۺواےلۺںیہۺوہۺوتۺاہلل’’ ۺیہۺےکۺاورۺضعبۺولگۺاےسیۺںیہۺوجۺریغۺاہللۺوکۺرشی

ۺدںیھکیۺےگۺابۺ

تت

ۺدارۺںیہۺاورۺاےۺاکشۺاظملۺولگۺوجۺپ اتۺذعابۺےکۺوق

ت

ۺےسۺزپ ادہۺدوس داۺس

داۺیہۺوکۺےہۺاورۺہیۺہکۺخ

ۺخ

تت

ۺرطحۺیکۺاطق دھکیۺےتیلۺہکۺس

(۱۶۵:وسرۃارقبلۃۺ)‘‘ تخسۺذعابۺرکےنۺواالۺےہ۔ۺ

ۺوکۺاہللۺاعتیلۺیکۺرضورتۺےہ۔ۺمہۺاسۺےکۺاتحم! ایپرےۺوچب اۺےہۺاورۺاؿۺوکۺروزیۺداتیۺےہ۔ۺمہۺس

ت

رۺیسکۺیکۺافحتظۺرکپمجۺںیہۺ۔ۺوہۺاہللۺاعتیلۺآپۺےکۺایم،ۺاوبۺاورۺہ

ارےۺےئلۺرکۺاتکسۺےہ۔ۺایسۺےئلۺںیمہۺیسکۺاکۺمارےۺوادلنیۺاورۺہنۺیہۺوکیئۺاورۺہ

متبحمۺرصػۺاہللۺاعتیلۺےسۺاتحمجۺںیہنۺ۔وجۺھچکۺاہللۺاعتیلۺیکۺذاتۺرکۺیتکسۺےہۺوہۺہنۺوتۺہ

اۺاچےہ۔ۺۺ

رکینۺاچےیہۺاورۺایسۺیکۺذاتۺرپۺرھبوہسۺرکپ

ا،ۺاسۺیکۺذ

اتۺرپۺرھبوہسۺرانھکۺاورۺہیۺہکۺاسۺپ اتۺاکۺنیقیۺرکۺانیلۺہکۺاہللۺاعتیلۺیہۺوتمعنںۺاکۺاطعۺرکےنۺواالۺےہۺاہللۺاعتیلۺےسۺدورسیۺامتؾۺزیچوںۺےسۺزپ ادہۺتبحمۺرکپ

ۺےتنبۺںیہ۔ۺۺ

یہیۺوہۺاواصػۺںیہۺوجۺہکۺاہللۺاعتیلۺیکۺوخونشدیۺاکۺپ اع

اۺاچےیہ؟ۺ

اراۺدورسوںۺےکۺاسھتۺروہیۺاسیکۺوہپمہ

ٹۺوبوبۺواےلۺ،‘ ربکتم‘ اہللۺاعتیلۺوخدۺدنسپ

ا۔ۺاہللۺاعتیلۺکینۺج

ت

رپزیہۺ‘رخفۺرکےنۺواےلۺاورۺاسۺےکۺالعوہۺدورسےۺولوگںۺاکۺ اؼۺاڑاےنۺواولںۺوکۺدنسپۺںیہنۺرکپ

اےہ۔ۺۺ

ت

اۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺاؿۺےسۺوخشۺوہپ

ت

ۺرھک

ت

ؿۺ وصختۺےکۺاحلمۺولوگںۺوکۺاہللۺاعتیلۺدوساۺےہ۔ۺا

ت

اگرۺاورۺاامیدنارۺصخشۺوکۺدنسپۺرکپ

ۺ ارثکۺولگۺاےنپۺاردۺرگدۺرےنہ ۺرکںیۺےگۺنکیلۺای

ت

راتۺرمن

رےۺںیہۺوتۺوہۺاؿۺیکۺزدنویگںۺرپۺیفنمۺاپ ۺپ

ت

رۺرےتہۺںیہۺارگۺاؿۺےکۺدوس

ۺاپ ر واےلۺولوگںۺےکۺزپ

اۺےہ

ت

ااسزاگرۺ‘ صخشۺوجۺہکۺاہللۺاعتیلۺیکۺذاتۺرپۺاامیؿۺرھک

ۺاےسۺدھکیۺراہۺےہۺوہۺصخشۺااہتنیئۺپ

تت

رۺوقماۺےہۺہکۺاہللۺاعتیلۺہ

ت

احالتۺےکۺاورۺاسۺپ اتۺاکۺیھبۺنیقیۺرھک

ااسمدعۺاحالتۺےکۺپ اووجدۺدیسےھۺراےتسۺرپۺراتہۺےہۺاورۺاؿۺولوگںۺےکۺےئلۺوجۺہک

ا۔ۺوہۺاؿۺپ

ت

ۺےبۺاامیؿۺوہےتۺںیہۺاورۺپ اووجدۺیھبۺااھچیئۺاکۺدانمۺاہھتۺےسۺںیہنۺوھچڑپ

را

اۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺلقتسمۺم

ت

ۺوہپ

ت

ان

ۺرونشۺاثمؽۺپ رایئۺاکۺراہتسۺاایتخرۺرکۺےتیلۺںیہۺوہۺاؿۺےکۺےئلۺای رآؿۺپ اکۺںیمۺپ

ت

اےہۺ۔ۺق

ت

رامپ

رایج’’جۺولوگںۺوکۺدنسپۺق

‘‘ لقتسمۺم

ۺاامیدن رایجۺاکۺوبثتۺدے۔ۺای

رۺےحملۺںیمۺلقتسمۺممراجۺرےہۺہکلبۺزدنیگۺےکۺہ

اۺاسمدعۺاحالتۺںیمۺیہۺلقتسمۺم

اؿۺرصػۺپ

ارۺصخشۺیکۺاکۺبلطمۺہیۺںیہنۺہکۺان

رایجۺولوگںۺاورۺاحالتۺےکۺدبوبۺےسۺںیہنۺدبیتل۔ۺاثمؽۺےکۺوطرۺ

ۺصخشۺسجۺےکۺدؽۺںیمۺاہللۺاعتیلۺاکۺاانتۺزپ ادہۺوخػۺںیہنۺےہۺوہۺاتکسۺےہۺہکۺیسکۺلقتسمۺم رپۺای

اۺوہاۺرظنۺآےئۺنکیلۺوہۺاسۺرطحۺاکۺرعتیفیۺروہیۺہشیمہۺےکۺےئلۺ

ت

ااکؾۺاےسیۺصخشۺےسۺااھچۺولسکۺرکےۺسجۺےسۺاسۺوکۺوکیئۺومعمیلۺاسۺافدئہۺاحلصۺوہپ

اانپےنۺںیمۺپ

ۺاےسۺااسی‘ راتہۺےہ ۺ لیۺوہۺاجےئۺاورۺوہۺوتۺنیہۺآزیمۺہجہلۺاامعتسؽۺرکۺدےۺنکیلۺ وہۺاتکسۺےہۺہکۺح

ےگلۺہکۺاسۺےکۺافمدۺوکۺاصقنؿۺاکۺادنہشیۺےہۺاسۺاکۺروہیۺااچی

اؤۺرک

ت

رپ ا۔ۺوہۺولوگںۺےکۺاسھتۺہشیمہۺااھچۺپ

ت

ۺاامیدنارۺصخشۺپ اووجدۺیسکۺاخصۺدیپسچلۺپ اۺافمدۺےکۺوہۺیھبکۺیھبۺاانپۺروہیۺ لیۺںیہنۺرکپ اۺےہۺای

ت

تۺےنتکۺیہۺاچےہۺاحال‘پ

ااسمدعۺویکںۺہنۺوہںۺپ اۺرھپۺولوگںۺاکۺروہیۺانتکۺیہۺوتنیہۺآزیمۺویکںۺہنۺوہ

اۺےہۺاورۺہشیمہۺلبقتسمۺ‘ پ

ت

یتحۺہکۺاےسۺانتکۺیہۺہصغۺدالپ اۺاجےئۺوہۺاےنپۺااصعبۺرپۺاقوبۺرھک

رایجۺاکۺوبثتۺداتیۺےہ۔ۺۺ

م

اۺےہۺہکۺہشیمہۺ

ت

رامپ

ۺںیمۺاہللۺاعتیلۺایبؿۺق

ت

ۺاورۺآن رآؿۺپ اکۺیکۺای

ت

روھ۔ۺۺق

ۺدورسےۺےسۺآےگۺپ رایجۺںیمۺای

لقتسمۺم

اہکۺرمادۺاحلصۺرکو۔ۺ’’

ت

داۺےسۺڈروۺپ

ۺروھکۺاورۺومروچںۺرپۺےمجۺروہۺاورۺخ

ت

ۺدقؾۺروہۺاورۺااقتسم

ت

ان

‘‘ اےۺالہۺاامیؿۺافکرۺےکۺاقمےلبۺںیمۺپ

(۲۰۰:وسرۃآؽۺرمعاؿ)

ارےۺےیلمۺدقیمۺہ

ت

ان

ۺاورۺپ

ت

رآؿۺپ اکۺںیمۺ وکرۺااینبءۺمہیلعۺاالسلؾۺیکۺااقتسم

ت

رتہبنیۺاثمؽۺےہ۔ۺاسیجۺہکۺ ق

ۺربصۺوۺلمحت! ایپرےۺوچب

ت

آپۺےنۺربصۺاویبۺہیلعۺاالسلؾۺےکۺپ ارےۺںیمۺوتۺنسۺراھکۺوہۺاگ۔ۺاوہنںۺےنۺاہللۺاعتیلۺیکۺرطػۺےسۺامیبریۺےکۺدوراؿۺوطلیۺرعہصۺی

رہۺایکمۺدقیمۺاکۺاظمہ

ت

ان

ۺےسۺاکؾۺایل۔ۺاہللۺاعتیلۺےکۺاسۺکینۺدنبےۺےنۺامیبریۺےکۺدوراؿۺپ

ت

ۺاورۺاہللۺاعتیلۺےسۺدمدۺامیگنۺ۔اہللۺاعتیلۺےسۺداعۺیھبۺیکۺاورۺاسۺاورۺااقتسم

رامیئۺاورۺاؿۺوکۺاسۺامیبریۺےسۺاجنتۺیشخب۔ۺ

اۺاورۺاؿۺرپۺاینپۺرہمپ اینۺق رامپ

رطحۺاہللۺاعتیلۺےنۺاؿۺیکۺداعۺوکۺوبقؽۺق

ۺرضحتۺونحۺےنۺاہللۺاعتیلۺےکۺمکحۺےسۺیتشکۺانبیئۺوتۺاؿۺےکۺولوگںۺےنۺا ! ایپرےۺوچب ۺدقؾۺرےہ۔ۺح

ت

ان

اۺاورۺاسۺرپۺرضحتۺونحۺےنۺربصۺایکۺاورۺپ راؼۺاڑاپ

ؿۺاکۺم

رہۺایکۺاورۺاسۺدوراؿۺوہۺاؿۺوکۺدیسےھۺراےتسۺرپۺآےنۺاکۺوشمرہۺدےتیۺرےہ۔ۺہیۺاہللۺاعتیلۺےکۺاؿمدہۺولوگںۺیکۺ اسۺدوراؿۺاوہنںۺےنۺربصۺوۺلمحتۺاکۺاظمہ رزگی پ

ۺیکۺریغۺومعمیلۺاثمںیلۺںیہۺوجۺہکۺاہللۺاعت

ت

رۺرکےتۺرےہ۔ۺااقتسممااسمدعۺاحالتۺںیمۺاظہ

یلۺےکۺہیۺکینۺدنبےۺااہتنیئۺپ

اۺےہ۔

ت

اۺےہۺاورۺاؿۺےسۺتبحمۺرکپ

ت

ۺرھک

ت

ۺدقؾۺرےنہۺواولںۺوکۺدوس

ت

ان

رامپ اےہۺہکۺوہۺپ

ۺآپ اتۺںیمۺایبؿۺق رآؿۺپ اکۺیکۺیئکۺای

ت

اہللۺاعتیلۺےنۺق

رسکعۺاہللۺاعتیلۺوخدۺدنسپ ا‘ رسشک‘ اسۺےکۺپ

اۺ۔ۺایپرےۺوچبربکتمۺاورۺرخفۺرکےنۺواےلۺان

ت

ۺںیہنۺرھک

ت

اؿۺ! ؿۺوکۺدوس

ۺان داینۺںیمۺامدیۺاایشءۺےکۺاحلظۺےسۺس

رۺںیہنۺوہےت۔ۺھچکۺولگۺاےسیۺںیہۺنجۺےکۺپ اسۺوخوصبرتۺرھگۺاورۺاکرںیۺںیہۺہکبجۺدورسےۺولوگںۺےکۺپ اسۺھچکۺیھبۺںیہنۺےہ۔ۺنکیلۺاتیمہۺاؿۺ راپ امدیۺزیچوںۺپ

اؿۺاکۺروہی

ۺےہۺاورۺاسۺےکۺپ اسۺاےھچۺڑپکےۺاالخؼۺ‘ یکۺںیہنۺےہۺالصۺہیۺےہۺہکۺان

ت

ۺدوس اؤۺاسیکۺےہ؟ۺاثمؽۺےکۺوطرۺرپۺآپۺاکۺای

ت

رپ اورۺدورسوںۺےکۺاسھتۺپ

ۺنبۺاتکسۺےہۺویکہکنۺاہللۺاعتیلۺےکۺاہں

ارایگضۺاکۺپ اع

ۺرطزۺلمعۺےہۺوجۺہکۺاہللۺاعتیلۺیکۺپ اۺےہۺہیۺای

ت

رۺںیہ۔ۺاہللۺاعتیلۺ ںیہۺاورۺوہۺاسۺپ اتۺرپۺرخفۺرکپ راپ اؿۺپ

ۺان س

ریۺومندۺوۺامنشئۺےسۺےہ۔ۺۺےکۺاہںۺماہکۺاظہ

ۺاسۺصخشۺےکۺاامیؿۺیکۺوہجۺےسۺےہۺپ

ت

اؿۺیکۺدقروزنمل

ان

ۺںیہنۺ

تت

ۺاورۺاطق

ت

ریۺاکۺایعمرۺدول

ت

رپ ریۺاکۺایعمرۺوقتیۺاورۺرپزیہاگریۺےہ۔ۺدنبوںۺاکۺاےنپۺ‘اہللۺاعتیلۺےکۺاہںۺپ

ت

رپ ۺںیہنۺ۔ۺاہللۺاعتیلۺےکۺاہںۺپ

تت

وخوصبریتۺاورۺاطق

ریۺےہ۔ۺیہیۺوہۺایعمرۺپ اۺربۺےسۺانتکۺایپرۺےہ۔ۺولگۺےنتک

ت

رپ رآؿۺپ اکۺےکۺااکحؾۺوکۺانتکۺامےتنۺاورۺاؿۺرپۺانتکۺلمعۺرکےتۺںیہ۔ۺاسۺاینبدۺرپۺپ

ت

ۺاامیدنارۺںیہۺاورۺولگۺق

ا رامپ

ۺصخشۺاقروؿۺاکۺہصقۺایبؿۺق رآؿۺپ اکۺںیمۺای

ت

ۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺق

ت

ن ل

فصریۺاورۺ

ت

رپ ےہ۔ۺۺ امیپےنۺںیہۺنجۺیکۺاینبدۺرپۺاہللۺاعتیلۺےکۺاہںۺپ

ۺاط راونںۺیکۺاچایبںۺای

راےنۺاکۺادنازہۺاسۺپ اتۺےسۺاگلپ اۺاجۺاتکسۺےہۺہکۺاسۺےکۺج

ۺاورۺج

ت

اؿۺاھت۔ۺاسۺیکۺدول

ۺدنمۺان

ت

ۺیہۺدول

ت

رادۺیکۺاقروؿۺاہنن

ۺورۺاق

تت

ق

ۺےسۺرحصۺرکےتۺاورۺوخاشہۺرکےتۺہکۺاکشۺاؿۺےکۺپ اسۺ

ت

رادۺیھبۺاقروؿۺیکۺدول

ۺااھٹیتۺیھت۔ۺاقروؿۺےکۺپ اسۺرےنہۺواےلۺاجلہۺاق

ت

یھبۺاقروؿۺیسیجۺامجع

ۺوہیت۔ۺنکیلۺۺ

ت

دول

ۺدو! ایپرےۺوچب اۺاھتۺہکۺہیۺس

ت

رامؿۺیھبۺاھت۔ۺوہۺاسۺپ اتۺےسۺااکنرۺرکپ

اق

ۺربکتمۺاورۺوخدۺرسۺصخشۺاھتۺاورۺاسۺےکۺالعوہۺوہۺاہللۺاعتیلۺاکۺپ راہنۺاےسۺاقروؿۺای

ۺاورۺج

ت

ل

ۺوخانفکۺآتف ۺدؿۺاسۺوکۺای ۺاہللۺاعتیلۺےنۺای

ت

ۺاہللۺاعتیلۺےنۺاطعۺایکۺےہ۔ۺن

ت

ۺیکۺرگتفۺںیمۺےلۺایل۔ۺن

ااہگینۺآتفۺوکۺدھکیۺرکۺوہۺولگۺوجۺہکۺوخاشہۺرکےتۺےھت! ایپرےۺوچب

ۺوہۺایگۺ،ۺاسۺوکۺزنیمۺلگنۺیئگ۔ۺاسۺپ

راہنۺاغن

ۺاورۺاسراۺج

ت

ۺراتۺاسۺیکۺامتؾۺدول ۺہکۺاکشۺای

اۺتہبۺوخشۺوہےئۺہکۺوہۺاسۺیکۺہگجۺںیہنۺےھت

ت

راہنۺوہپ

ؾۺولوگںۺوکۺنیقیۺوہۺایگۺہکۺہیۺاقروؿۺوکۺاہللۺاعتیلۺیکۺرطػۺےسۺاسۺرطحۺاؿۺامت‘ اؿۺےکۺپ اسۺیھبۺااسیۺیہۺج

زساۺیلمۺےہ۔ۺۺ

رامپ اۺےہۺ

اکۺاثمؽۺےکۺوطرۺرپۺایبؿۺق

ۺربعتۺپ رآؿۺپ اکۺںیمۺای

ت

اہللۺاعتیلۺےنۺاقروؿۺوکۺق

راےنۺدےیۺےھتۺہکۺاؿۺ’’

اۺاھت۔ۺاورۺمہۺےنۺاسۺوکۺاےنتۺج

ت

ۺوکۺااھٹینۺلکشمۺوہںیتۺاقروؿۺومیسۺیکۺوقؾۺںیمۺےسۺاھتۺاورۺاؿۺرپۺدعتیۺرکپ

ت

ۺورۺامجع

تت

ۺاطق یکۺایجنکںۺای

ا۔ۺ

ت

راےنۺواولںۺوکۺدنسپۺںیہنۺرکپ

ت

پداۺا

ۺہکۺخ

ت

ۺم

رای

ت

ۺاسۺےسۺاسسۺیکۺوقؾۺےنۺاہکۺہکۺاپ (۷۶: وسرۃاصصقل)ح

اۺےہ۔ۺۺ

ت

رامپ

رآؿۺق

ت

رۺرکےنۺےکۺےئلۺاینپۺوقؾۺےکۺولوگںۺںیمۺایگۺآےگۺقماؿۺوۺوشتکۺوکۺاظہ

وہۺاینپۺش

ریۺ’’

ۺروزۺاقروؿۺپ ۺےھتۺےنہکۺےگلۺاسیجۺہکۺامؽۺوۺاتمعۺاقروؿۺوکۺالمۺےہۺاکشۺوتۺای آراشئۺاورۺاھٹھٹۺےسۺاینپۺوقؾۺےکۺاسےنمۺالکن۔ۺوجۺولگۺداینۺیکۺزدنیگۺےکۺاطل

ۺبیصنۺےہۺاورۺنجۺولوگںۺوکۺملعۺدپ اۺایگۺاھتۺوہۺےنہکۺےگلۺہکۺمتۺرپۺاوسفسۺومونمںۺاورۺوکینۺاکراۺیہۺاصح

ےئلۺوجۺوثابۺاہللۺےکۺ روںۺےکااسیۺیہۺںیمہۺیھبۺےلم۔ۺہیۺوتۺپ

داۺےک

ۺاسۺیکۺ اہںۺایترۺےہۺوہۺںیہکۺرتہبۺےہۺاورۺوہۺرصػۺربصۺرکےنۺواولںۺیہۺوکۺےلمۺاگ۔ۺسپۺاقروؿۺوکۺاورۺاسۺےکۺرھگۺوکۺزنیمۺںیمۺداسنھۺدپ اۺوتۺخ

ت

وساۺوکیئۺامجع

ےبتۺیکۺانمتۺرکےتۺےھتۺحبص دمداگرۺہنۺوہۺیکسۺاورۺہنۺوہۺدبہلۺےلۺاکسۺاورۺوہۺولگۺوجۺلکۺاسۺےکۺر

ت

ام

اہللۺیہۺوتۺاےنپۺدنبوںۺںیمۺےسۺسجۺےکۺ! ۺوکۺےنہکۺےگلۺاہےئۺش

اۺوتۺںیمہۺیھبۺداسنھۺداتیۺاہ

ت

راخۺرکۺداتیۺےہۺاورۺسجۺےکۺےئلۺاچاتہۺےہۺگنتۺرکۺداتیۺےہۺارگۺاہللۺمہۺرپۺااسحؿۺہنۺرکپ

رۺاجنتۺںیہنۺپ اۺےیلۺاچاتہۺےہۺرزؼۺق

رایبۺاکق

ےئۺج

۔ۺ

ت

( ۸۲۔۷۹:وسرۃاصصقلۺ)‘‘ تکس

زنیمۺںیمۺدےنسنھۺاکۺبلطمۺآپۺایھچۺرطحۺےتھجمسۺوہںۺےگۺارگۺآپۺےکۺذنہۺںیمۺدےنسنھۺاکۺبلطمۺواحضۺںیہنۺوتۺپ ااتسکؿۺےکۺالعوقںۺںیمۺآےنۺواےل !ایپرےۺوچب

ۺرفظمۺآپ ادۺاورۺپ االۺوکٹۺیکۺزنیمۺدسنھۺیئگۺاورۺیئکۺایتسبںۺۂحفص‘ پ اغ‘ احہیلۺزسلولںۺےکۺپ ارےۺںیمۺوتۺآپۺےنۺنسۺراھکۺوہۺاگۺہکۺےسیکۺراوالۺوکٹ

ۺیتسہۺےسۺم

ارہۺےہ۔ۺۺ‘ ںیئگۺاہللۺاعتیلۺاسۺرطحۺویتسبںۺوکۺزنیمۺںیمۺداسنھۺداتیۺےہ

لقعۺدنموںۺےکۺےئلۺاسۺںیمۺیھبۺاش

ر ۺںیمۺوغشمؽۺرانہ،ۺاسۺےکۺالعوہۺیسکۺیکۺھٹیپۺےھچیپۺپ

ۺس اۺاورۺوضفؽۺگ

رآؿۺپ اکۺےسۺہیۺپ اتۺیھبۺواحضۺوہیتۺےہۺہکۺےبۺاکرۺیکۺپ اںیتۺرکپ

ت

اۺاےسیۺرطزۺق

لمعۺایئۺرکپ

ا،ۺیسکۺاکۺ اؼۺاڑ

اۺاورۺیسکۺوکۺزنطۺرکپ

اۺپ اۺیسکۺیکۺربخمیۺرکپ

ادنسپۺںیہ۔ۺاسۺےکۺالعوہۺیسکۺیکۺاجوسیسۺرکپ

اؾۺرانھکۺہیۺوہۺرطزۺلمعۺںیہۺںیہۺوجۺہکۺاہللۺاعتیلۺوکۺپ

راۺپ اۺاورۺیسکۺاکۺپ

اپ

رآؿۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےبۺاکرۺینعیۺوضف

ت

ۺںیمۺانچبۺاچےیہ۔ۺق

ت

رۺاحلمۺصخشۺوکۺہ اۺےہ۔ۺاسۺےسۺہقلعتمۺہکۺنجۺےسۺای

ت

رایئۺےسۺعنمۺرکپ ؽۺپ اوتںۺاورۺدورسوںۺیکۺھٹیپۺےھچیپۺپ

ۺھچکۺاسۺرطحۺےسۺےہ۔ۺۺ

ت

آن

ۺدورسےۺےکۺاحؽۺاکۺسجتۺہنۺایکۺرکوۺاورۺہنۺوکیئۺیسکۺیکۺتبیغۺرکےۺ۔ۺایکۺمت! اےۺالہۺاامیؿ’’ اہۺںیہۺاورۺای

تہبۺامگؿۺرکےنۺےسۺارتحازۺرکوۺہکۺضعبۺامگؿۺگ

ۺاھکےئ؟ۺاسۺےسۺوتۺمتۺرضورۺرفنتۺرکوےگۺ۔ۺوتۺتبیغۺہنۺرکوۺاورۺاہللۺاکۺڈرۺروھکۺےبۺںیمۺےسۺوکیئۺاسۺپ اتۺوک

ت

ۺدنسپۺرکےۺاگۺہکۺاےنپۺرمےۺوہےئۺاھبیئۺاکۺوگس

(۱۲:وسرۃارجحلاتۺ)کشۺاہللۺوتاشمۺوبقؽۺرکےنۺواالۺرہمپ اؿۺےہ۔ۺ

ادنسپۺآپۺےنۺداھکیۺہکۺاہللۺاعتیلۺدورسوںۺےکۺپ ارےۺںیمۺامگؿۺرکےنۺ،دورسوںۺ! وتۺایپرےۺوچب

ےکۺاحؽۺاکۺسجتۺرکےنۺاورۺدورسوںۺیکۺتبیغۺرکےنۺوکۺانتکۺپ

اوہ

اراضۺوہۺاگۺ،اسۺےکۺالعوہۺںیمہۺذگہتشۺےیکۺوہےئۺگ

رۺنکممۺانچبۺاچےیہۺ۔ۺورہنۺاہللۺاعتیلۺپماےہ۔ۺاسۺےئلۺںیمہۺاؿۺوضفؽۺاعدوتںۺےسۺہ

ت

اۺرکپ

ںۺےسۺوتاشمۺرکپ

اۺےہۺاورۺاؿۺیکۺوتاشمۺوبقؽۺرکےنۺواالۺےہ۔ۺۺ اچےیہ۔ۺاہللۺاعتیلۺوفغرۺوۺرمیحۺےہۺاورۺوتاشمۺرکےنۺواولںۺوک

ت

دنسپۺرکپ

اہللۺاعتیلۺیکۺابعدتۺرکںیۺۺ

ارےۺاردۺرگدۺیکۺامتؾۺزیچوںۺاکۺاخقلۺےہۺاورۺوہۺاقدرۺقلطمۺےہۺ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺںیمہۺدیپاۺایکۺاورۺںیمہۺ! ایپرےۺوچبماراۺاورۺہ

مرآؿۺپ اکۺاہللۺاعتیلۺیہۺہ

ت

مکحۺدپ اۺہکۺمہۺق

رکںی۔ۺۺرطےقیۺےسۺاسۺیکۺابعدتۺرکںی۔ۺاہللۺاعتیلۺیکۺاےنپۺدنبوںۺےسۺایکۺاشنمۺےہ؟ۺاہللۺاعتیلۺاچاتہۺےہۺہکۺاسۺےکۺدنبےۺرصػۺایسۺیکۺدنبیگۺںیمۺایبؿۺرکدہۺحیحص

ۺرںیھکۺاورۺایسۺرطحۺاےھچۺاامع‘ ایسۺیکۺابعدتۺرکںی

ت

ؽۺرسۺااجنؾۺاسۺےکۺےئلۺیہۺروزہۺرںیھک۔ۺاسۺےکۺےئلۺیہۺامنزۺڑپںیھ۔ۺایسۺےکۺرکشۺزگارۺرںیہ۔ۺااقتسم

ۺرطےقیۺںیہ۔ۺۺ دںی،ۺاہللۺاعتیلۺیکۺابعدتۺےکۺہیۺدنچۺای

ۺاسۺتقیقحۺےسۺواتیفقۺےکۺپ اووجدۺہکۺاؿۺیکۺذہمۺدارپ اںۺایکۺںیہۺوہۺتقیقحۺوکۺمیلستۺںیہنۺرکےتۺاورۺاسۺرطػۺدایھؿۺںیہنۺد! نکیلۺوچب

ت

ےتیۺولوگںۺیکۺارثکن

اوہںۺاورۺوخدۺرسیۺیکۺوہجۺےسۺاہللۺاعتیل

یۺیکۺاتیمہۺاکۺادنازہۺےہۺویکہکنۺوہۺاےنپۺگ

ہ ل

ۺارامربندارۺدنبےۺےننبۺںیمۺلکشمۺوسحمسۺرکےتۺںیہ۔ۺاحالہکنۺاؿۺوکۺالکؾ

ۺےکۺق

ۺاورۺاسۺرپۺلمعۺرکےنۺےسۺاقرصۺںیہ۔ۺاورۺارثکۺولگۺاےسیۺںیہۺوجۺہکۺاسۺپ اتۺےسۺیھبۺااکنرۺرکےتۺںیہ

ہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺاؿۺوکۺ نکیلۺاسۺےکۺپ اووجدۺوہۺاسۺالکؾۺوکۺنس

اؿۺ‘ اکؿ‘ایکۺوہۺاغبوتۺےکۺرمبکتۺںیہۺاحالہکنۺہیۺویہۺاہللۺےہۺسجۺےنۺاؿۺوکۺدؽۺ دیپا

آںیھکنۺاورۺاؿۺوکۺتحصۺوۺدنتریتسۺاطعۺیک۔ۺاسۺےکۺالعوہۺاہللۺاعتیلۺےنۺان

ےکۺےئلۺاورۺدورسیۺزیچںیۺدیپاۺںیکۺرگمۺاسۺےکۺپ اووجدۺہیۺولگۺاہللۺاعتیلۺیکۺاؿۺوتمعنںۺاکۺرکشۺاداۺںیہنۺرکےت۔ۺۺ

ۺاؿۺوکۺاسۺداینۺںیمۺیھبۺاصقنؿۺاکۺاامتح نکیلۺای

ت

ارکشیۺاورۺوخدۺرسیۺیکۺدبول

ؽۺوہۺاتکسۺےہۺاورۺدؿۺہیۺولگۺتہبۺاوسفسۺرکںیۺےگۺاؿۺوکۺاتھچپواۺوہۺاگۺ۔ۺاؿۺیکۺاسۺپ

ارکشیۺاورۺرفکۺوہۺاسۺداینۺںیمۺرکۺرےہۺںیہۺاسۺیکۺوہجۺ

رتۺیکۺزدنیگۺںیمۺوتۺانیقیوہۺاسخرہۺپ اےنۺواولںۺںیمۺےسۺںیہ۔ۺوجۺپ

رتۺںیمۺمنہجۺےسۺدواچرۺآج

ےسۺاؿۺوکۺآج

اۺڑپےۺاگ۔ۺۺ

وہپ

اۺپ اۺاسخرہۺوہۺاورۺہیۺںیہنۺاچاتہۺہکۺاےسۺآگۺںیمۺڈاالۺاجےئ،ۺاےسۺاچےیہۺہکۺوہۺاہلل

رتۺںیمۺاھگپ

رۺوہۺصخشۺوجۺہیۺںیہنۺاچاتہۺہکۺاسۺوکۺآجمۺاعتیلۺیکۺدنبیگۺرکےۺاورۺاسۺہ

ۺھچکۺاسۺیکۺاطعۺرکدہۺ یکۺرکشۺزگاریۺرکے۔ۺاہللۺاعتیلۺہیۺاچاتہۺےہۺہکۺمہۺایسۺیک ۺزگاریۺرکںیۺاورۺہیۺس

ت

ابعدتۺرکںیۺاورۺایسۺےسۺدمدۺامںیگنۺاورۺایسۺیکۺااطع

رضۺےہ۔ۺاسۺےئلۺ

اریۺذہمۺداریۺےہ،ۺمہۺرپۺقموتمعنںۺےکۺدبےلۺںیمۺہ

ۺاہللۺاعت! ایپرےۺوچب

تت

ۺیھبۺآپۺربۺاعتیلۺیکۺوخوصبرتۺاورۺنیسحۺوۺلیمجۺوتمعنںۺوکۺاےنپۺاردۺرگدۺدںیھکی،ۺوتۺایسۺوق یلۺوکۺپ ادۺرکںیۺ۔ۺاسۺیکۺحیبستۺرکںیۺاورۺح

اۺاچےیہ

ۺہکۺمہۺاؿۺولوگںۺںیمۺےسۺہنۺوہںۺوجۺاسۺاکۺرکشۺاداۺرکںیۺویکہکنۺارگۺاہللۺاعتیلۺہنۺاچاتہۺوتۺہیۺامتؾۺزیچںیۺوخدۺوخبدۺدیپاۺوہۺیہۺںیہنۺیتکسۺںیھتۺاورۺںیمہۺوکششۺرکپ

رۺںیہنۺرکےت۔ۺۺہکۺاؿۺوتمعنںۺےکۺپ اسۺےسۺآںیھکنۺدنبۺرکۺےکۺزگرۺاجےتۺںیہۺا ورۺاؿۺںیمۺوغرورکفۺاورۺدتپ

ۺامن

تت

اۺاچےیہ۔ۺدؿۺںیمۺپ اچنۺوق

رامپ اےہۺہکۺںیمہۺرکشۺزگاریۺےکۺالعوہۺابعدتۺےکۺدورسیۺااسقؾۺرپۺیھبۺلمعۺرکپ

رآؿۺپ اکۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےنۺق

ت

راضمؿۺ‘ زۺڑپانھق

ۺےکۺاطمقب‘ ےکۺروزےۺرانھک

ت

ۺپ ارۺااطتسع اۺاورۺزدنیگۺںیمۺای

ۺرپۺزوکۃۺاداۺرکپ

ت

رضۺںیہۺدول

ۺرپۺق ۺابعداتۺیکۺااسقؾۺںیہۺوجۺہکۺمہۺس اۺہیۺس

ۺاخہنۺہبعکۺاکۺجحۺرکپ

اراۺاسۺداینماراضۺوہۺاجںیئۺوتۺرھپۺہ

اراضۺوہۺاجںیئۺےگۺاورۺارگۺاہللۺاعتیلۺپ

رتۺںیمۺااجنؾۺایکۺوہۺاگۺاسۺرپۺ۔ۺارگۺمہۺہیۺاداۺںیہنۺرکںیۺےگۺوتۺرھپۺاہللۺاعتیلۺمہۺےسۺپ

ۺاورۺآج

وغرۺرکےنۺیکۺرضورتۺےہ۔

ۺامنزۺڑپےنھۺےسۺاورۺامنزۺوکۺاینپۺزدنیگۺںیمۺاقمئۺرکےنۺےس

تت

راۺ‘ دؿۺںیمۺپ اچنۺوق

اسۺےکۺالعوہۺامنزۺوکۺاےنپۺاخدناؿۺاورۺتیثیحبۺوقؾۺاقمئۺرکےنۺےسۺںیمہۺتہبۺپ

راۺافدئہۺہیۺوہۺاگۺہکۺمہۺاہللۺاعتیلۺیکۺپ ادۺےسۺاغلفۺںیہنۺرںیہۺےگۺاورۺںیمہۺاینپۺویطلغںۺاورۺ

ۺےسۺپ اۺرےہۺاگۺاورۺہیۺیھبۺااسحسۺوہۺاگۺافدئہۺوہۺاگ۔ۺس

ت

اویہںۺاکۺااسحسۺوہپ

ت

وکپ

ۺاخقلۺےہ،ۺمہۺایسۺےکۺدنبےۺاورۺالغؾۺںیہ۔ۺمہۺآزادۺںیہنۺہکۺمہۺوجۺرمیضۺاچںیہۺرک اراۺای مۺامکلۺےہۺاورۺہ اراۺای

مۺربۺےہ،ۺہ اراۺای

مںیۺ۔ۺامنزۺ صۺہکۺہ

ر

رےۺاواقتۺںیمۺاہللۺاعتیلۺوکۺپ ادۺرکےنۺاکۺرطہقیۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺاکق اۺےہۺنجۺپ

ت

رےۺاکومںۺےسۺچبۺاجپ اؿۺےبۺایحیئۺاوراؿۺپ

امؿۺےہۺہکۺامنزۺاقمئۺرکےنۺےسۺان

اۺےہ۔ۺۺ

ت

اراضۺوہپ

اکومںۺےسۺاہللۺاعتیلۺپ

ۺرطہقیۺےہ۔ۺراضمؿۺےکۺےنیہمۺںیمۺاہللۺاعتیلۺمہۺےسۺہیۺاچاتہۺےہۺہکۺمہۺاسۺےکۺمکحۺےکۺاطمقبۺدؿۺوکۺھچکۺاھکںیئۺہن روزہۺےسۺھچکۺںیئپ۔ۺ روزہۺیھبۺابعدتۺاکۺای

رۺرکےتۺںیہ۔ۺۺمۺوکۺاظہ

ت

ۺریغبۺاھکےئۺےئیپۺااقتسم

ت

رۺی مہۺاکیفۺدپ

اداروںۺاورۺرضورتۺدنمۺوکۺاداۺرکںیۺ۔ۺاسۺابعدتۺےسۺمہ

ۺاکۺھچکۺہصحۺرغوبیں،ۺپ

ت

ۺالچلۺرحصۺےسۺدورسیۺرطػۺزوکۃۺیکۺادایگیئۺےسۺرمادۺہیۺےہۺہکۺمہۺاینپۺدول

داشمۺدیپ

رپ اینۺاکۺخ

ت

ارےۺادنرۺااثیرۺوۺقمۺںیہۺاورۺہ

ت

ۺےتنبۺںیہ۔ۺاسۺےکۺالعوہۺزوکۃۺیکۺادایگیئۺچبۺتکس

اۺےہ۔ۺہیۺامتؾۺوہۺاواصػۺںیہۺوجۺہکۺاہللۺاعتیلۺیکۺوخونشدیۺاکۺپ اع

ت

اۺوہپ

واحینۺوکسؿۺاورۺاینۺروحۺںیمۺرودیئیگۺاحلصۺوہیتۺےہۺاورۺر

اۺےہۺاورۺاسۺےسۺان

ت

داشمۺدیپاۺوہپ

اےسۺپ ایمہۺایپرۺوۺتبحمۺاورۺپ ایمہۺاعتوؿۺاکۺخ

ت

اانیمطؿۺبلقۺاحلصۺوہپ

ےہ۔ۺۺ

اۺےہۺ

ت

ربۺاحلصۺوہپ

ت

ریۺوۺااسکنریۺےسۺاہللۺاعتیلۺاکۺق

داعۺںیمۺاعج

اۺںیہ۔ۺۺ

ت

رامپ

رۺقمۺےسۺاظہ

ت

راہنۺااجتلۺوکۺدنمرہجۺذلیۺآن

ریۺےکۺاسھتۺااجتلۺوکۺتہبۺاتیمہۺداتیۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺاعج

اہللۺاعتیلۺاعج

ارےتۺوتۺریماۺرپورداگرۺیھبۺاہمتریۺھچک’’ا۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ۺ ہہکۺدوۺہکۺارگۺمتۺاہللۺوکۺںیہنۺپ

ت

(۷۷:وسرۃارفلاقؿۺ)‘‘رپواۺںیہنۺرکپ

ۺصخشۺوجۺہکۺاہللۺاعتیلۺےسۺداعۺ ۺاسۺیکۺداعۺرپۺرصحنمۺےہۺویکہکنۺای

ت

ۺصخشۺیکۺاہللۺاعتیلۺےکۺاہںۺدقرۺوۺزنمل رۺےہۺہکۺای مۺےسۺاظہ

ت

اۺےہۺوہۺدرۺالصۺاہللۺاسۺآن

ت

رکپ

اۺےہ۔ۺاہلل

ت

ارےۺےئلۺرضورپ اتۺیکۺامتؾۺزیچںیۺدیپاۺیکۺںیہ۔ۺاثمؽۺاعتیلۺیہۺےسۺاینپۺرضورپ اتۺوۺاحاجتۺےکۺےئلۺااجتلۺرکپمرۺےئشۺاکۺامکلۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺہ

مۺاعتیلۺہ

ارےۺاھکےنۺےکۺےیلۺفلتخمۺاوناعۺوۺامۺامہۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺہ

ت

اینۺزدنیگۺےکۺےئلۺاہنن

اۺوجۺہکۺان

اسقؾۺیکۺزبسپ اںۺاورۺلھپۺےکۺوطرۺرپۺاھکےنۺیہۺوکۺدںیھکی۔ۺاھکپ

ۺاھکےنۺےکۺےئلۺرمایغںدیپاۺےیک۔ۺایسۺرط

ت

اگےئ،ۺڑیھبۺاورۺرکبپ اںۺدیپاۺںیکۺ۔ۺاسۺےکۺالعوہۺالۺدعتادۺاورۺےبۺامشرۺاھکےنۺیکۺاایشءۺںیہۺنجۺاکۺمہۺااحہطۺیھبۺ‘ حۺوگس

۔ۺ

ت

ںیہنۺرکۺتکس

ارےۺآسۺپ اسۺرےتہۺںیہ۔ۺایسۺرطحۺاہللۺاعتیلۺےنۺآپۺےکۺوادلنیۺینعیۺایمۺاوبۺوکۺدیپاۺایکۺ۔ۺاسۺےکۺالعوہۺاورۺدورسےۺولوگںۺوکۺیھبۺ! ایپرےۺوچبمدیپاۺایکۺوجۺہکۺہ

ۺاطعۺیک

ت

ۺدی‘ اقدرۺقلطمۺربۺےنۺولوگںۺوکۺوخوصبرتۺدبؿۺاطعۺےیک۔ۺاؿۺوکۺذاہن

تت

رھۺرکۺہیۺہکۺتحصۺوۺدنتریتسۺ‘ اؿۺوکۺملعۺاطعۺایک۔ۺاؿۺوکۺاطق

ۺےسۺپ اورۺس

اؿۺاامعتسؽۺرکےکۺفطلۺادن

اۺےہ۔ۺۺاطعۺیکۺاورۺاسۺےکۺالعوہۺےبۺامشرۺںیتمعنۺاطعۺںیکۺنجۺوکۺان

ت

وزۺوہپ

اؿۺےکۺےئلۺدیپاۺیکۺںیہ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺںیمہۺاھکےنۺیکۺتمعنۺاطع

اۺاھکےنۺیکۺ‘ یک اسیجۺہکۺےلہپۺایبؿۺایکۺایگۺےہۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺہیۺامتؾۺںیتمعنۺان

اورۺرھپۺںیمہۺاھکپ

رۺےکۺےیلۺوسےئچۺ ۺیھبۺاطعۺیک،ۺمہۺاسۺےکۺرکشۺزگارۺںیہ۔ۺایسۺرپۺوھتڑیۺدپ

ت

ریغبۺاھکےنۺوکۺےسیکۺابچےتۺ؟ۺآپۺدعمےۺےکۺریغبۺاھکےنۺوکۺ آپۺداوتنںۺےک! چ

ا؟ۺ

ت

ۺمضہۺہنۺوہپاراۺاظنؾ

ماۺارگۺہ

ت

ےسیکۺمضہۺرکےتۺ؟ۺایکۺاھکےنۺاکۺووجدۺوکیئۺینعمۺرھک

اۺےہ۔

ت

ۺںیمہۺوکیئۺ آپۺاہللۺاعتیلۺیکۺرمیضۺےسۺوشنوامنۺپ اۺرےہۺںیہۺینعیۺوجاؿۺوہۺرےہۺںیہۺویکہکنۺہیۺاہللۺاعتیلۺیہۺےہۺوجۺہکۺںیمہۺںیتمعنۺاطعۺرکپ ںیمہۺاچےیہۺہکۺح

ۺوہۺوتۺرصػۺاہللۺاعتیلۺیہۺوکۺاکپرںی۔ۺپ اافلظۺدرگیۺںیمہۺاینپۺامتؾۺاحاجتۺاورۺااجتلںیئۺرصػۺاورۺرصػۺاہلل

ت

اریۺوکیئۺاحح

مۺاعتیلۺےکۺاسےنمۺرینھکۺاچںیہۺزیچۺاچےیہۺپ اۺہ

اراۺربۺےہۺاورۺامکلۺےہ۔ۺموجۺہکۺہ

ۺھچکۺےنھجمسۺےکۺ ۺاثمؽۺےکۺذرےعیۺآپۺہیۺس ۺوہۺاجںیئۺےگۺای اقپ

ا۔ۺنٹبۺوتۺرصػ! ایپرےۺوچب

ت

رۺزگۺںیہنۺااسیۺںیہنۺوہپماۺےہ؟ۺہ

ت

ۺدیپاۺرکپ

ۺںیہۺہکۺنٹبۺالن

ت

ۺالجےنۺےکۺےیلۺنٹبۺدپ اےتۺوہۺوتۺایکۺآپۺہیۺہہکۺتکس

ۺذرہعیۺ آپۺالن ای

ارںی۔ۺاسۺداینۺںیمۺاہللۺاعتیلۺیسکۺپ اتۺےکۺوہےنۺےکۺ

ت

رلیسۺرکیتۺوہۺیئۺپ

ت

اؿۺےہۺےسیجۺہکۺیلجبۺیکۺروۺیکۺپ

اۺےہ۔ۺاسۺےنۺپ اینۺدیپاۺایک۔ۺاسۺپ اینۺوکۺان

ت

ےئلۺاابسبۺدیپاۺرکپ

ریۺرٹپ انئۺںیمۺےسۺزگاراۺاورۺ

رےۺڈمیۺںیمۺااھٹکۺایک۔ۺرھپۺاسۺپ اینۺوکۺڈمیۺںیمۺتہبۺپ

اسۺرطحۺیلجبۺدیپاۺوہیئ۔ۺےنۺاہللۺاعتیلۺیکۺاطعۺیکۺوہیئۺلقعۺےکۺاطمقبۺتہبۺپ

رلیسۺرکۺےکۺفلتخمۺوہگجں

ت

ارںیۺاسۺیلجبۺیکۺپ

ت

ۺےلۺںیئگۺاورۺاسۺرطحۺبلبۺےنۺاسۺیلجبۺوکۺروینشۺںیمۺ لیۺایکۺ۔ۺنکیلۺتقیقحۺہیۺےہۺہکۺہیۺاہللۺاعتیلۺیہۺ داھیتۺپ

ت

ی

اۺےہ

ت

ۺےکۺیھبۺدیپاۺرکۺاتکسۺاھتۺاورۺوہۺاسۺرپۺاقدرۺےہ۔ۺنکیلۺاہللۺاعتیلۺیکۺاشنمءۺہیۺیھبۺےہ‘ ےہۺوجۺہکۺروینشۺوکۺدیپاۺرکپ اؿۺ ارگۺاہللۺاچاتہۺوتۺوہۺیلجبۺوکۺریغبۺیسکۺ

ہکۺان

ۺوکۺاامعتسؽۺرکںی

ت

اؿۺےکۺ‘ اسۺیکۺاطعۺیکۺوہیئۺذاہن

اہکۺمہۺہیۺدںیھکیۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺان

ت

رۺرکںیۺپ اسۺیکۺانبیئۺیئگۺولخمؼۺںیمۺوغرورکفۺرکںیۺ،اسۺیکۺاکانئتۺںیمۺدتپ

ےئلۺایکۺایکۺںیتمعنۺدیپاۺیکۺںیہۺاورۺاسۺرطحۺمہۺربۺاعتیلۺرپۺاامیؿۺےلۺآںیئ۔ۺۺ

ۺآپۺوکۺ!ایپرےۺوچب اایلںۺاورۺاکلنۺےہۺوجۺہکۺپ اینۺوکۺدیپاۺرکےنۺاکح

ۺںیہۺہکۺہیۺپ

ت

ۺپ اینۺیکۺرضورتۺوہیتۺےہۺوتآپۺےکلنۺوکۺامھگےتۺںیہ،ۺنکیلۺایکۺآپۺہیۺہہکۺتکس ۺ

،ۺیہیۺوہۺذینہۺروہیۺپ اۺۂطقنۺرظنۺےہۺےسجۺںیمہۺ اہکۺپ اینۺدیپاۺوہےنۺاکۺ

اۺاچےیہ۔ۺہیۺاسۺپ اتۺوکۺیھبۺےہ؟ۺنٹبۺیکۺاثمؽۺیکۺرطحۺاکلنۺیھبۺپ اینۺیکۺآدمۺاکۺذرہعیۺےہۺپ

اانپپ

رےئشمرۺےئشۺاکۺدیپاۺرکےنۺواالۺےہ۔ۺوہۺہ

ماۺےہۺہکۺںیمہۺاہللۺاعتیلۺےسۺداعۺویکںۺامانگنۺاچےیہ۔ۺوہۺاسۺےئلۺوچبۺہکۺاہللۺاعتیلۺہ

ت

ۺرکپ

ت

ان

رپۺاقدرۺےہ،ۺارگۺمہۺےنھکلۺاورۺٹسلۺ پ

ۺںیمہۺربۺاعتیلۺےسۺداعۺویکںۺامانگنۺاچےیہ،وتاسۺےکۺےئلۺاتکوبںۺیکۺالوھکںۺ ںیۺرھبۺاجںیئۺانبےنۺھٹیبۺاجںیئۺہکۺںیمہۺاہللۺاعتیلۺاکۺرکشۺزگارۺویکںۺرانہۺاچےیہۺپ ا

۔ۺاؿۺ

ت

ۺوکۺیگ۔ۺاسۺےئلۺآپۺےکۺاردۺرگدۺوہۺولگۺوجہکۺاؿۺپ اوتںۺوکۺاینتۺاتیمہۺںیہنۺدےتیۺوہۺآپۺوکۺیھبکۺیھبۺآپۺےکۺدیقعےۺےسۺپ ازۺںیہنۺرھکۺتکس

ت

اکۺذاہن

اۺاورۺوغرورکفۺاورۺ

ریۺاورۺرصحیۺیطلغۺرپۺںیہ۔ۺۺاامعتسؽۺہنۺرکپ

اکۺااجنؾۺیکۺرطػۺےلۺاجۺراہےہۺاورۺوہۺتہبۺپ

ۺرطخپ اۺاؿۺوکۺای

رۺاایتخرۺہنۺرکپ دتپ

راۺوۺزساۺاکۺااصحنرۺاسۺپ اتۺرپ

ارےۺااعنؾۺاورۺزساۺینعیۺج

مرتۺںیمۺہ

ۺےہۺہکۺمہۺاسۺداینۺںیمۺاےنپۺاہللۺاعتیلۺےنۺںیمہۺاؿۺولوگںۺےکۺااجنؾۺاکرۺےسۺربخدارۺرکۺدپ اۺےہ۔ۺآج

رۺصخشۺوکۺاسۺےکۺاامعؽۺاسمربۺاحلصۺرکےنۺیکۺوکششۺرکےتۺںیہۺپ اۺںیہن۔ۺہ

ت

ےکۺدبےلۺںیمۺھتۺسکۺرطحۺاکۺروہیۺاایتخرۺرکےتۺںیہۺاورۺآپ اۺہکۺمہۺاہللۺاعتیلۺاکۺق

رتۺںیمۺہلصۺےلمۺاگ۔ۺۺ

آج

ۺںیہ؟ۺ

ت

ریۺوۺااسکنریۺےسۺااجتلۺےسیکۺرکۺتکس

مہۺاعج

اؿۺوۺوشتکۺاورۺتمظعۺےکۺپ ارے

ریۺاورۺااسکنریۺےسۺےکپچۺےکپچۺداعںیئۺرکۺےکۺمہۺ اہللۺاعتیلۺیکۺدقرتۺاورۺش

ںیمۺوسچۺرکۺ،ۺاسۺاکۺاجہۺوۺالجؽۺدؽۺںیمۺرھکۺرکۺاورۺاعج

اۺےہ۔ۺۺ

ت

رآؿۺپ اکۺںیمۺداعۺرکےنۺےکۺرطےقیۺاتبپ

ت

راءۺںیہ۔ۺاہللۺاعتیلۺق

ۺںیہ۔ۺیہیۺداعۺےکۺرضوریۺاج

ت

اسۺےسۺااجتلۺرکۺتکس

ریۺاورۺےکپچۺےکپچۺداعںیئۺام! ولوگ’’

ا۔ۺاےنپۺرپورداگرۺےسۺاعج

ت

ۺںیہنۺرھک

ت

رےنھۺواولںۺوکۺدوس

(۵۵:وسرۃاالرعاػۺ)‘‘اگنۺرکو۔ۺوہۺدحۺےسۺپ

ۺاہللۺاعتیلۺےکۺووجدۺےکۺپ ارےۺںیمۺوس

تت

ۺدحمودۺںیہن۔ۺمہۺیسکۺیھبۺوق

ت

اۺ صۺاقمامتۺپ اۺاواقتۺی

ریۺاورۺااسکنریۺےسۺداعۺپ اۺااجتلۺرکپ

ۺاعج

چۺرکۺاسۺےسۺداعۺامب

ۺںیہ۔ۺاسۺےلسلسۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےکۺااکح

ت

امتۺھچکۺاسۺرطحۺےسۺںیہ۔ۺتکس

رۺاحؽۺںیمۺاہللۺوکۺپ ادۺرکےتۺاورۺآامسؿۺاورۺزنیمۺیکۺدیپاشئۺںیمۺوغرۺرکےتۺاورۺےتہکۺںیہۺہکۺاےۺرپورداگرۺ’’مۺہ

وتۺےنۺاسۺولخمؼۺوکۺےبۺافدئہۺوجۺڑھکےۺاورۺےھٹیبۺاورۺیل

ۺےکۺدؿۺںیمہۺدوزخۺےکۺذعابۺےسۺاچبویئ۔

ت

( ۱۹۱:رمعاؿۺ وسرۃآؽ)‘‘ ںیہنۺدیپاۺایکۺوتۺپ اکۺےہۺوتۺایقم

ا۔ۺاےۺاامیؿۺواول’’

ارکشیۺہنۺرکپ

داۺربصۺ! وسۺمتۺےھجمۺپ ادۺایکۺرکوۺںیمۺںیہمتۺپ ادۺایکۺرکوںۺاگۺاورۺریمےۺااسحؿۺامےتنۺرانہۺاورۺپ

ربصۺاورۺامنزۺےسۺدمدۺایلۺرکو۔ۺےبۺکشۺخ

‘‘ رکےنۺواولںۺےکۺاسھتۺےہ۔ۺ

( ۱۵۳۔۱۵۲:وسرۃارقبلۃۺ)

ریۺ

رآؿۺپ اکۺںیمۺںیمہۺاعج

ت

اءۺاورۺومنینمۺیکۺدنچۺداعںیئۺدرجۺذلیۺںیہ۔ۺۺاہللۺاعتیلۺق

اۺےہ۔ۺان

ت

وۺااسکنریۺےسۺداعۺرکےنۺےکۺرطےقیۺاتبپ

ۺےھجمۺ’’

ت

ںیہنۺےشخبۺاگۺاورۺھجمۺرپۺرمحۺںیہنۺونحۺےنۺاہکۺرپورداگرۺںیمۺھجتۺےسۺانپہۺاماتگنۺوہںۺہکۺایسیۺزیچۺاکۺھجتۺےسۺوساؽۺرکوںۺسجۺیکۺتقیقحۺےھجمۺولعمؾۺںیہنۺاورۺارگۺت

(۴۷:وسرۃوہدۺ)‘‘ ںیمۺابتہۺوہۺاجؤںۺاگ۔ۺ رکےۺاگۺوت

ر’’

ۺوبقؽۺق

ت

دم

ارےۺرپورداگرۺمہۺےسۺہیۺخملۺتیبۺاہللۺیکۺاینبدںیۺاویچنۺرکۺرےہۺےھتۺوتۺداعۺےیکۺاجےتۺےھتۺہکۺاےۺہ

ن عمس

رامیہۺاورۺا ۺاپ ۺاورۺح

ام۔ۺےبۺکشۺوتۺنس

و ۺاھیک

رامربندارۺانبےئۺر

ارےۺواالۺاورۺاجےننۺواالۺےہ۔ۺاےۺرپورداگرۺمہۺوکۺاانپۺقمۺرگوہۺوکۺاانپۺعیطمۺانبےئۺرویہۺاورۺرپورداگرۺںیمہۺہ اریۺاوالدۺںیمۺےسۺیھبۺای

مورۺہ

ۺربمغیپ رامےنۺواالۺرہمپ اؿۺےہ۔ۺاےۺرپورداگرۺاؿۺولوگںۺںیمۺےسۺای

رامۺےبۺکشۺوتۺوتہجۺق

ارےۺاحؽۺرپۺرمحۺےکۺاسھتۺوتہجۺقمۺوعبمثۺویجیکۺوجۺرطقیۺابعدتۺاتبۺاورۺہ

ۺتمکحۺےہ۔ۺاؿۺوکۺریتیۺآںیتیۺڑپھۺڑپھۺرکۺاورۺاصح ایئۺاھکسپ اۺرکےۺاورۺاؿۺےکۺدولںۺوکۺپ اکۺاصػۺایکۺرکے۔ۺےبۺکشۺوتۺاغل

ۺانسپ اۺرکےۺاورۺاتکبۺاورۺداپ

(۱۲۹۔۱۲۷:وسرۃارقبلۃۺ)

اۺاورۺوخاوبںۺیکۺریبعتۺاک’’ ۺےسۺرہبۺہۺدپ

ت

اعۺیکۺہکۺاےۺرپورداگرۺوتۺےنۺھجمۺوکۺوکحمۺپ اںیتۺوہۺںیلۺوتۺویفسۺےنۺاہللۺےسۺد ۺہیۺس

اےۺآامسونںۺاورۺزنیمۺ‘ ملعۺاشخبۺ ح

رتۺںیمۺاےنپۺکین

ۺںیمۺااھٹویئۺاورۺآج

ت

ۺیکۺاحل

ت

رتۺںیمۺریماۺاکرۺاسزۺےہۺوتۺےھجمۺداینۺےسۺاینپۺااطع

و ۔ےکۺدیپاۺرکےنۺواےلۺوتۺیہۺداینۺاورۺآجح ی لکت

خ

‘‘ ۺدنبوںۺںیمۺدا

(۱۰۱:وسرۃویفس)

ۺرکۺہکۺوجۺااسحؿۺوتۺےنۺھجمۺرپۺاورۺریمےۺامںۺپ اپۺرپۺےیکۺںیہۺاؿۺاکۺ ےنہکۺےگلۺہکۺاے( امیلسؿۺ)وتۺوہۺاسۺیکۺپ اتۺےسۺسنہۺڑپےۺاورۺ’’

ت

رپورداگرۺےھجمۺوتقیفۺانعن

رام۔ۺ

(۱۹:وسرۃالمنل)‘‘ رکشۺرکوںۺاورۺاےسیۺکینۺاکؾۺرکوںۺہکۺوتۺاؿۺےسۺوخشۺوہۺاجےئۺاورۺےھجمۺاینپۺرتمحۺےسۺاےنپۺکینۺدنبوںۺںیمۺدالخۺق

ایہۺےکۺامکلۺوتۺ! وہکۺہکۺاےۺاہلل’’

ایہۺنیھچۺےلۺاورۺسجۺوکۺاچےہۺزعتۺدےۺاورۺےسجۺاچےہۺذلیلۺاےۺپ ادش

ایہۺےشخبۺاورۺسجۺےسۺاچےہۺپ ادش

سجۺوکۺاچےہۺپ ادش

رۺزیچۺرپۺاقدرۺےہ۔ۺمرۺرطحۺیکۺالھبیئۺریتےۺیہۺاہھتۺےہۺاورۺےبۺکشۺوتۺہ

م (۲۶:وسرۃآؽۺرمعاؿۺ)‘‘ رکے۔ۺہ

اہکۺوہۺریمیۺپ اتۺھجمسۺںیلۺاورۺریمےۺ وہکۺریمےۺرپورداگرۺاسۺاکؾۺےکۺےئلۺریماۺہنیسۺوھکؽۺدےۺاورۺریماۺاکؾۺآاسؿ’’

ت

رکۺدےۺاورۺریمیۺزپ اؿۺیکۺرگہۺوھکؽۺدےۺپ

رامۺ۔ۺینعیۺریمےۺاھبیئۺاہروؿۺوک۔ۺاسۺےسۺریمیۺوقتۺوکۺوبضمطۺرکۺاورۺاےسۺریمےۺ

رۺینعیۺدمداگرۺرقمرۺق ۺوکۺریماۺوزپ اہکۺرھگۺواولںۺںیمۺےسۺای

ت

ۺرکۺپ اکؾۺںیمۺرشی

رۺاحؽۺںیمۺدھکیۺراہۺےہ۔ۺ مہۺریتیۺتہبۺیسۺحیبستۺرکںیۺاورۺےھجتۺرثکتم (۳۵۔۲۵:وسرۃہطۺ)‘‘ ےسۺپ ادۺرکںیۺوتۺمہۺوکۺہ

رۺاحؽۺںیمۺاہللۺوکۺپ ادۺرکےتۺاورۺآامسؿۺاورۺزنیمۺیکۺدیپاشئۺںیمۺوغرۺرکےتۺاورۺےتہکۺںیہۺہکۺاےۺرپورداگرۺ’’مۺہ

وتۺےنۺاسۺولخمؼۺوکۺےبۺافدئہۺوجۺڑھکےۺاورۺےھٹیبۺاورۺیل

ۺےک

ت

وساۺایکۺاورۺاظوملںۺاکۺوکیئۺدمداگرۺںیہنۺدیپاۺایکۺوتۺپ اکۺےہۺوتۺایقمۺدؿۺںیمہۺدوزخۺےکۺذعابۺےسۺاچبویئ۔ۺاےۺرپورداگرۺسجۺوکۺوتۺےنۺدوزخۺںیمۺڈاال۔ۺاےسۺر

اۺہکۺاامیؿۺےکۺےئلۺاکپرۺراہۺاھت۔ۺینعیۺاےنپۺرپورداگرۺرپۺاامیؿۺالؤۺوتمہۺاامیؿۺےل

ۺدناۺرکےنۺواےلۺوکۺس ارےۺ آےئ۔ۺاےۺرپورداگر ںیہن۔ۺاےۺرپورداگرۺمہۺےنۺای مہ

راویئںۺوکۺمہۺےسۺوحمۺرکۺاورۺمہۺوکۺداینۺےسۺکینۺدنبوںۺےکۺاسھتۺااھٹۺ۔ۺاےۺرپورداگرۺوتۺےنۺنجۺنجۺزیچوںۺےک اریۺپ مرامۺاورۺہ

اہۺاعمػۺق

مہۺےسۺاےنپۺربمغیپوںۺےکۺ گ

ۺےکۺدؿۺںیمہۺروساۺہنۺویجیکۺھچکۺکشۺںیہنۺہکۺوتۺالخػۺودع

ت

رامۺاورۺایقم

اۺ۔ۺوتۺاؿۺےکۺرپورداگرۺےنۺاؿۺیکۺداعۺذرےعیۺےسۺودعےۺےیکۺںیہۺوہۺںیمہۺاطعۺق

ت

ہۺںیہنۺرکپ

ۺدورسےۺیکۺسنجۺوہ۔ اۺمتۺای

ت

رامۺہکۺںیمۺیسکۺلمعۺرکےنۺواےلۺےکۺلمعۺوکۺرمدۺوہۺپ اۺوعرتۺاضعئۺںیہنۺرکپ

(۱۹۵۔۱۹۱:وسرۃآؽۺرمعاؿ)وبقؽۺرکۺیلۺاورۺق

ومتۺوۺایحتۺدعبۺاوملتۺۺ

رتۺیکۺزدنیگۺںیمۺھچکۺولگۺومتۺوکۺیعطقۺاخہمتۺوصترۺرکےتۺںیہ! ایپرےۺوچبۺ

رسکعۺےہۺ۔تقیقحۺہیۺےہۺہکۺومتۺاسۺداینۺیکۺزدنیگۺاکۺآج ۺنکیلۺتقیقحۺاسۺےکۺپ

ۺدروازہۺےہۺاورۺاسۺدروازےۺےکۺاسۺرطػۺاسۺداینۺیکۺزدنیگۺےہۺاورۺاسۺدروازےۺیکۺدورس اؾۺےہ۔ۺپ اۺویںۺھجمسۺےئجیلۺہکۺہیۺومتۺای

یۺرطػۺ یلیۺاکۺپ

رتۺیکۺزدنیگۺےہ۔ۺاسۺدروازےۺیکۺدورسیۺرط

ۺےکۺپ ااغتۺںیہۺپ اۺمنہجۺیکۺآگۺےہ۔ۺںیمہۺایکۺےلمۺاگۺاسۺپ اتۺاکۺااصحنرۺآج

ت

رتۺیکۺزدنیگۺںیمۺپ اۺوتۺچ

ػۺیھبۺآج

اماراۺاہللۺاعتیلۺرپۺاامیؿۺاکلمۺےہۺپ اۺںیہن۔ۺمہۺاہللۺاعتیلۺیکۺوتدیحۺےکۺاقلئۺںیہۺپ اۺںیہنۺاورۺایکۺاہللۺاعتیلۺےنۺہ

مورۺاسۺرےۺاامعؽۺوبقؽۺےیکۺںیہۺپ اۺںیہن،ۺااسۺرپۺےہۺہکۺہ

ر

ۺےکۺپ اوغںۺےکۺامکلۺوہںۺےگۺپ اۺرھپۺمہۺمنہجۺےکۺگ

ت

ارےۺروےیۺاورۺرطزۺلمعۺرپۺیھبۺااصحنرۺےہۺہکۺمہۺاؿۺچ

موہںۺںیمۺڈاےلۺےکۺالعوہۺاسۺاعریضۺداینۺںیمۺہ

اجںیئۺےگ۔ۺۺ

ۺرقمرہۺاکۺاخہمتۺےہ۔ۺاسۺیکۺاثمؽۺرمکہۺااحتمؿۺںیمۺااحتمؿۺےکۺاخےمتۺرپۺےنجبۺوایلۺیٹنھگ

تت

ۺوق رۺصخشۺیکۺآزامشئۺومتۺاسۺداینۺںیمۺای مۺیسیجۺآوازۺےہۺ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺہ

ۺرقمرۺایکۺےہ۔ۺیسکۺےک

تت

ۺوق ارخیۺدیپاشئۺاکۺ100اسؽۺںیہۺوتۺیسکۺوکۺ30ےکۺےئلۺاسۺداینۺںیمۺای

ت

اسؽۺاکۺرعہصۺدپ اۺایگۺےہ۔ۺینعیۺاہللۺاعتیلۺسجۺرطحۺآپۺیکۺپ

تت

اۺےہۺوجۺہکۺالصۺںیمۺاسۺداینۺںیمۺااحتمؿۺےکۺرشوعۺوہےنۺاکۺوق

ت

اۺےہ۔ۺپ اافلظۺدرگیۺہلصیفۺرکپ

ت

ۺاکیھبۺہلصیفۺرکپ

تت

ۺےہۺ،ۺایسۺرطحۺاہللۺاعتیلۺاسۺےکۺاخےمتۺےکۺوق

ۺاجاتنۺےہ۔ۺ

تت

رصػۺاہللۺاعتیلۺیہۺآپۺیکۺومتۺاکۺوق

ومتۺاکۺوصترۺ

ومتۺوجۺہکۺاسۺداینۺیکۺآزامشئۺیکۺزدنیگۺاکۺاخہمتۺےہۺہیۺومنینمۺےکۺےئلۺوخیشۺاورۺوخاحشیلۺاکۺذرہعیۺےہۺویکہکنۺۺ

ۺوکیئۺااسیۺصخشۺیھبۺوہۺاگۺوجۺہکۺاکایمبۺوہےنۺواےلۺےکۺےئلۺاوسفسۺرکےۺاگۺ۔ایکۺوکیئۺرکےۺاگ؟ۺایک! ایپرےۺوچب

ت

ر ۺدوس

ت

ر ۺرہتشۺدارۺوہۺپ اۺوکیئۺق

ت

اۺ اؼۺاڑاےنۺےکۺرتمادػۺےہ۔ۺرمےنۺواالۺوہۺاتکسۺےہۺہکۺآپۺاکۺوکیئۺق

ۺ،نکیلۺاہللۺاعتیلۺرپۺیسکۺصخشۺیکۺومتۺرپۺاوسفسۺرکپ

ا،ۺہکلبۺاسۺےکۺرظنےیۺےکۺاطمقبۺرمےنۺواےلۺےنۺرصػۺاسۺداینۺںیمۺااحتمؿۺاکۺاکلمۺنیقیۺرےنھکۺواالۺ

ت

صخشۺومتۺوکۺانیقییمتحۺاخہمتۺاورۺدحیلعیگۺوصترۺںیہنۺرکپ

رتۺیکۺادبیۺزدنیگۺںیمۺاؿۺاملسمونںۺوکۺوجۺہکۺاسۺےکۺااکحامتۺوکۺاسۺزدنیگۺںیمۺامےتن

ۺمتخۺایکۺےہ۔ۺوہۺہیۺاجاتنۺےہۺہکۺاہللۺاعتیلۺآج

تت

ۺۺرےہۺںیہۺوق

ت

اؿۺوکۺواہںۺچ

اریۺرووحںۺوکمۺاوسفسۺرکےنۺیکۺاجبےئۺرسمتۺاکۺااہظرۺرکںیۺےگ۔ۺاہللۺاعتیلۺہ

تت

ےکۺپ اوغںۺںیمۺدالخۺرکےۺاگ۔ۺاسۺرظنےیۺےکۺتحتۺولگۺومتۺےکۺوق

اۺاچےیہ۔ۺ

داۺںیمہۺاےنپۺاامعؽۺوۺااعفؽۺےکۺذرےعیۺاہللۺاعتیلۺیکۺوخونشدیۺاحلصۺرکپ

ۺواسپۺےلۺاجۺاتکسۺےہ۔ۺل

تت

یۺوق

ھسی تک

ۺاعریضۺرپدہۺےہ۔ۺاسۺرپدےارغل رتۺیکۺزدنیگۺںیمۺدالخۺوہےتۺںیہ۔ۺہیۺای

ۺدزیلہۺےہۺسجۺےسۺمہۺآج ےکۺ ضۺالخہصۺہیۺےہۺہکۺومتۺاخہمتۺںیہنۺےہۺہکلبۺای

س

شممہہ

رتۺیکۺزدنیگۺیہۺتقیقحۺےہ۔ۺاورۺالصۺےہۺاورۺوہۺادبیۺےہ۔ۺ

رتۺیکۺادبیۺزدنیگۺےہۺ۔ۺآج

اسۺرطػۺداینویۺزدنیگۺےہۺاورۺرپدےۺےکۺدورسیۺرطػۺآج

ۺصخشۺوجۺہکۺااحتمؿۺداتیۺےہۺوہۺاچاتہۺےہۺہکۺاس اۺاچےیہ۔ۺایکۺآپۺہیۺایخؽۺرکےتۺںیہۺہکۺای

داۺںیمہۺاسۺزدنیگۺیکۺایتریۺرکپ

اکۺااحتمؿۺاضعئۺوہۺ ےکۺےیلۺےہ۔ۺل

رۺزگۺںیہنۺ‘ اجےئ؟ۺںیہنۺیھبکۺںیہنماۺاچاتہۺےہ۔ۺاسۺداینۺںیم‘ہ

ۺوجاپ اتۺدےۺرکۺرمکۂۺااحتمؿۺوکۺوھچڑپ

ت

اؿۺوکۺاچےیہۺہکۺوہۺااحتمؿۺوہۺرصػۺوساولںۺےکۺدرس

ۺیھبۺان

اؿۺاکۺدصقمۺوۺاشنمءۺا

رارۺپ اےئ۔ۺاسۺداینۺیکۺاعریضۺزدنیگۺںیمۺان

ت

ۺاکۺدقحارۺق

ت

ہللۺاعتیلۺیکۺتبحمۺاورۺپ اسۺرکے۔ۺاہللۺاعتیلۺیکۺوخونشدیۺاحلصۺرکےۺاورۺاسۺیکۺچ

اۺےہۺوہۺ

ت

اراۺربۺںیمہۺتہبۺایپرۺرکپماۺاچےیہۺ۔ہیۺاسۺےئلۺہکۺہ

ۺںیمۺاسۺیکۺوخونشدیۺوہپ

ت

ۺآن رآؿۺیکۺای

ت

اۺےہ۔ۺق

ت

اریۺافحتظۺرکپمرۺہحملۺہموفغرۺوۺرمیحۺےہۺاورۺوہۺہ

اءۺےکۺاافلظۺھچکۺاسۺرطحۺایبؿۺوہےئۺںیہ۔ۺۺ

ان

رۺزیچۺرپۺابہگنؿۺےہ۔ۺ’’م (۵۷: وسرۃۺوہد)‘‘ ۔۔۔۔۔۔ریماۺرپورداگرۺوتۺہ

رتۺ

آج

رآؿۺپ اکۺیکۺیئکۺآپ اتۺںیمۺاسۺداینۺیکۺےبۺابثیتۺاکۺذرکۺایکۺےہ

ت

ۺصخشۺسجۺاکۺاسۺاہللۺاعتیلۺےنۺق رتۺےہ۔ۺای

اؿۺاکۺادبیۺاکھٹہنۺآج

ۺاورۺاسۺپ اتۺرپۺزورۺدپ اۺےہۺہکۺان

رتۺیکۺزدنیگۺرشوعۺوہۺاجیتۺےہ۔ۺہیۺزدنیگ

ۺدؿۺاےسۺومتۺواعقۺوہۺاجیتۺےہۺاورۺومتۺےکۺدعبۺآج اۺےہ،ۺای

ت

ۺوپراۺوہۺاجپ

تت

ادبیۺوہۺیگۺاسۺاکۺ داینۺںیمۺآزامشئۺاکۺوق

رتۺیکۺادبیۺزدن

ۺںیہنۺوہۺیگ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺاسۺداینۺںیمۺاؿۺتنگۺںیتمعنۺدیپاۺیکۺںیہ۔ۺاہللۺاعتیلۺوکیئۺاخہمتۺںیہنۺےہۺ۔ۺآج

اؿۺیکۺروحۺاسۺےسۺاغن

ۺان یگۺںیمۺای

رتۺیکۺادبیۺاورۺہشیمہۺیکۺزدنیگۺےکۺدبےلۺاسۺاعریضۺداینۺںیم

اریۺآزامشئۺرکۺےکسۺہکۺمہۺآجماہکۺہ

ت

لمعۺۺسکۺرطحۺاکۺرطزۺےنۺاسۺداینۺیکۺاعریضۺزدنیگۺوکۺدیپاۺایکۺپ

ۺاورۺدوزخۺوکیھبۺدیپاۺایکۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺےنۺربخدارۺرکۺدپ اۺےہۺہک

ت

رتۺںیمۺچ

راۺوۺزساۺےکۺواےطسۺاہللۺاعتیلۺےنۺآج

رتۺںیمۺربۺاعتیلۺےکۺاایتخرۺرکےتۺںیہ۔ۺج

ۺآج

اؿۺوکۺےسیکۺہلصۺدپ اۺاجےئۺاگ۔ۺۺ

اسےنمۺان

داۺےکۺوضحرۺیکینۺرکیلۺآےئۺاگۺ۔ۺاسۺوکۺویسیۺدسۺایکینںۺںیلم’’

رایئۺالےئۺاگۺاےسۺزساۺویسیۺیہۺےلمۺیگۺاورۺاؿۺرپۺملظۺںیہنۺایکۺاجےئۺاگ۔ۺوجۺوکیئۺخ وسرۃۺ)‘‘ ۺیگۺاورۺوجۺپ

( ۱۶۱:االاعنؾۺ

رارۺپ اںیئۺاہللۺاعتیلۺاےنپۺدنبوںۺرپۺتہبۺرہمپ اینۺرکےنۺواالۺےہۺ۔ۺوہۺوفغرۺوۺرمیحۺےہ،ۺوہۺاخسوتۺےکۺاسھتۺاےنپۺدنبوںۺوکۺہلصۺداتیۺےہۺنکیلۺوجۺزس

ت

ےگۺاہللۺاۺےکۺقحۺدارۺق

اااصنیفۺرکےتۺںیہۺای

ۺدورسےۺےسۺپ ا۔ۺاسۺداینۺںیمۺولگۺای

ت

رۺدبہلۺدےۺاگ۔ۺاہللۺاعتیلۺیسکۺرپۺملظۺںیہنۺرکپ راپ رایئۺےکۺپ ۺدورسےۺرپۺملظۺرکےتۺاعتیلۺاؿۺیکۺپ

ۺرجمؾۺدورسےۺوکۺدوھہکۺدےۺپ اۺرمگاہۺرکۺدے۔ۺنکیلۺارگۺوہۺصخشۺاہللۺاعتیلۺرپ اۺںیہ۔ۺاسۺداینۺںیمۺوہۺاتکسۺےہۺہکۺای

ت

ا،ۺاسۺیکۺوتدیحۺےسۺااکنرۺرکپ

ت

ۺنیقیۺںیہنۺرھک

رۺہگج‘ ےہمرتۺںیمۺرضورۺاسۺوکۺزساۺدےۺاگۺ۔نکیلۺارگۺوہۺاملسمؿۺےہۺوتۺاہللۺاچےہۺوتۺاےسۺاعمػۺرکۺدےۺپ اۺاےسۺزساۺدے۔ۺاہللۺاعتیلۺہ

ۺ وتۺاہللۺآج رۺای موموجدۺےہۺہ

ۺوکۺہلصۺاسۺ رۺای مداۺوہۺہ

رۺےئشۺےسۺپ اربخۺےہ۔ۺل

مےکۺاامعؽۺےکۺاطمقبۺاطعۺرکےۺاگ۔ۺۺوکۺدھکیۺراہۺےہۺاورۺہ

ۺاورۺدوزخۺ

ت

چ

رآؿۺپ اکۺیہۺےہۺوجۺہکۺاؿۺےکۺپ ارےۺںیم

ت

ۺرمہبتۺرھپۺہیۺق ۺاورۺدوزخۺدوۺاگلۺاگلۺاقمامتۺںیہۺاہجںۺولگۺومتۺےکۺدعبۺزدنیگۺرسبۺرکںیۺےگۺای

ت

ۺحیحصۺچ

اۺےہ۔ۺۺ

ت

رامہۺرکپ

ولعمامتۺق

دۺوملفںۺںیمۺریحتۺازیگنۺانمرظۺپ اۺرھپۺ! ایپرےۺوچب ای

ۺانمرظۺپ اۺدقریتۺاظنرہۺوتۺداھکیۺوہۺاگ،ۺپ اۺہیۺیھبۺوہۺاتکسۺےہۺہکۺآپۺےنۺیسکۺوخوصبرتۺہگجۺآپۺےنۺش

وعیسۺزیم

ۺراھکۺوہۺاورۺآپۺاکۺیجۺاچاتہۺوہۺہکۺاکشۺمہۺاسۺہگجۺاکۺاظنرہۺرکۺںیکس۔ۺنکیلۺوچب

ۺےکۺپ اوغںۺ! ےکۺپ ارےۺںیمۺس

ت

ۺاکۺاؿۺاظنروںۺےسۺوکیئۺاقمہلبۺںیہنۺےہ۔ۺچ

ت

چ

اۺذاہقئۺدارۺوہںۺےگ۔ۺۺںیمۺومنینمۺنجۺاھک

ونںۺےسۺفطلۺادنوزۺوہںۺےگۺوہۺاھکےنۺاسۺاعریضۺداینۺےکۺاھکونںۺےکۺاقمےلبۺںیمۺیئکۺگ

اےلۺ

ارںی،ۺ ںی‘ رھجےن‘ اہللۺاعتیلۺسجۺےنۺاسۺداینۺوکۺنیسحۺوۺلیمجۺدیپاۺایکۺ،ۺاسۺداینۺںیمۺدنیۺپ

رےۺاورۺدنلبۺوۺپ االۺ‘ آن رپ

اورۺدرپ ا،دنمسرۺاورۺوخوصبرتۺج

رػۺوپشۺاہپ ۺےکۺوھپؽپ

ۺرب

ارںی‘ ڑ،رب

اےل‘ رشارےۺاڑایتۺوہیئۺآن

ۺاھکیتۺوہیئۺدنپ اںۺاورۺوشرۺاچمےتۺوہےئۺپ ‘ پ

ت

اورۺرطحۺ‘ اورۺدنلبۺوۺپ االۺدرح

رےۺلگنجۺاؿۺولگنجںۺںیمۺاوناعۺوۺا

رےۺپ

اسقؾۺےکۺرطحۺےکۺذاہقئۺواےلۺلھپۺاورۺوہاؤںۺںیمۺاڑےتۺوہےئۺوخوصبرتۺرپدنےۺاورۺوادویںۺںیمۺےلھکۺوھپؽۺاورۺپ

ت

داۺےتپدرح داۺخ داۺوخاص‘ ۺاؿۺدروتخںۺےکۺخ داۺخ ۺےکۺوھپؽ‘اؿۺدروتخںۺےکۺخ

ۺرب

اؿۺولگنجںۺںیمۺڑجیۺوبایٹںۺ‘ اہبرۺےکۺوممسۺںیمۺاؿۺرپۺےلھکۺوہےئۺرب

رۺدنمسرۺےکۺپ اینۺےکۺاگلۺاگلۺوخاصۺاورۺاؿۺےکۺدرایمؿۺوتازؿۺاورۺاؿۺدنمسروںۺںیمۺریتیتمۺاھکیتۺ اورۺاؿۺںیمۺرےھکۺافدئےۺاورۺدنمسروںۺےکۺپ اینۺاورۺہ

اورۺپ

ۺاورۺ وصختۺارغلضۺایسیۺایپریۺایپریۺوخوصبرتۺزیچںیۺدیپاۺرکےنۺواےلۺوخوصبرتۺربۺےنۺںیمہۺاتبپ ا

ےہۺہکۺاسۺ وہیئۺایلھچمںۺاورۺاؿۺےکۺاےنپۺاےنپۺرب

ۺںیمۺاسۺداینۺیکۺاعریضۺزیچوںۺےکۺاقمےلبۺںیمۺزپ ادہۺوخوصبرتۺزیچ

ت

رامربندارۺدنبوںۺےکۺےئلۺچ

ںیۺدیپاۺیکۺںیہ۔ۺۺرنمحۺوۺارلمیحۺےنۺاےنپۺق

رآؿۺپ اکۺںیمۺایبؿۺایکۺایگۺےہۺاسۺوخوصب! ایپرےۺوچب

ت

ۺاکۺوصترۺق

ت

رتۺںیمۺسجۺچ

ریتۺارگۺمہۺاسۺاعریضۺداینۺیکۺوخوصبریتۺوکۺدھکیۺرکۺوحمۺریحتۺوہےتۺںیہۺوتۺآج

رۺےہ۔ۺۺماؿۺےکۺایبؿۺےسۺپ اہ

یکۺونتیعۺایکۺوہۺیگ؟ۺہیۺان

اؿۺوۺوشتکۺۺ

ۺیکۺش

ت

داینویۺالکشمتۺاورۺچ

اۺےہۺ۔ۺںیمہۺرسدیۺیتگلمہۺداینۺ

ت

ۺوٹٹۺاجیتۺےہۺپ اۺرھپۺیسکۺاکۺپ ازوۺوٹٹۺاجپ

اب

ۺےہۺپ اۺرھپۺمہۺرگیمۺںیمۺفلتخمۺالکشمتۺاکۺاسانمۺرکےتۺںیہۺ،مہۺامیبرۺوہےتۺںیہ،ۺیسکۺیکۺپ

اۺےہ

ت

رابۺوہۺاجپ

اراۺدعمہۺجمۺںیہ۔ۺاسۺےسۺےکلھچ‘وسحمسۺرکےتۺںیہ۔ۺہ

ت

اریۺ ۺںیمۺامیبریۺگلۺیتکسۺےہ۔ۺاسۺرپۺداغۺدےبھۺڑپۺتکسمۺںیہۺوریغہۺوریغہ۔ۺاےنپۺہ

ت

رۺتکس

ت

ۺاپ

رؼۺوسحمسۺرکںیۺےگ۔ۺ

دواخؽۺےکۺپ ارےۺںیمۺوسےئچۺ۔ۺآپۺاؿۺدوونںۺںیمۺق

رۺوکۺوغرۺےسۺدںیھکیۺاورۺآجۺاؿۺےکۺرہچےۺےکۺخ اہللۺاعتیلۺوادلنیۺیکۺوجاینۺیکۺوصتپ

اؿۺوکۺ صۺزمکورپ اںۺےکۺاسھتۺدیپاۺایکۺےہ۔ۺۺ

ےنۺاسۺاعریضۺداینۺںیمۺان

ۺیکۺنکیلۺاؿۺںیمۺےسۺ

ت

رتۺیکۺچ

ۺمہۺاسۺاعریضۺداینۺیکۺزمکورویںۺاکۺاشمدہہۺرکےتۺںیہۺوتۺرھپۺمہۺایھچۺرطحۺےسۺآج رتۺںیمۺووجدۺںیہنۺےہ۔ۺح

یسکۺاکۺیھبۺآج

ۺیکۺادبیۺوتمعنںۺوکۺاحلصۺرکےنۺےکۺدعبۺاسۺداینۺیکۺالکشمتۺاکۺاسہیۺیھبۺذنہۺںیمۺںیہنۺرےہۺاگ۔ۺاسۺداین

ت

ۺںیہ۔ۺچ

ت

ۺزیچۺآپۺوکۺںیمۺوجۺیھب وتمعنںۺاکۺوصترۺرکۺتکس

ۺاہللۺاعتیلۺیکۺرطػۺےسۺاخصۺوطرۺرپۺآراشئۺرک

ت

رتۺںیمۺوکیئۺووجدۺںیہنۺوہۺاگۺ۔چ

اوگارۺزگریتۺےہۺاسۺےکۺپ ارےۺںیمۺوصترۺےئجیکۺ۔ۺاسۺاکۺآج

اؾۺےہ۔ۺپ

دہۺہگجۺاکۺپ

راۺےہۺسجۺےسۺومنینمۺفطلۺادنوزۺوہںۺےگ

ےسۺااھچۺاھکےتۺںیہۺاورۺاےھچۺےسۺااھچۺےتنہپۺںیہۺمہۺاسۺداینۺںیمۺوجۺیھبۺاےھچۺ‘ ہیۺداینۺںیمۺےئکۺےئگۺاےھچۺاکومںۺیکۺج

اؿۺوکواہں

ۺںیمۺرگیمۺاورۺرسدیۺاکۺااسحسۺںیہنۺوہۺاگ۔ۺان

ت

ۺںیمۺاؿۺےکۺاقمےلبۺںیمۺےبۺصقنۺاورۺےبۺبیعۺاایشءۺاؿۺاکابتمدؽۺوہںۺیگ۔ۺچ

ت

یسکۺمسقۺیکۺامیبریۺ ،چ

رےۺ وخػۺاورۺمغۺںیہنۺوہۺاگ۔ۺوہۺواہںۺیھبک‘ ںیہنۺوہۺیگۺ۔ۺاےسۺیسکۺمسقۺاکۺڈر راۺصخشۺںیہنۺےلمۺاگ۔ۺویکہکنۺوجۺولگۺپ

ۺیھبۺپ یھبۺوبڑاھۺںیہنۺوہۺاگ۔ۺآپۺوکۺواہںۺای

ۺاسۺےکۺقحۺدارۺےھتۺ ۺںیمۺولگۺےھتۺوجۺاہللۺاعتیلۺرپۺاامیؿۺںیہنۺالےتۺےھتۺوجۺاسۺیکۺذاتۺاکۺااکنرۺرکےتۺےھتۺوہۺمنہجۺیکۺآگۺںیمۺوہںۺےگۺاورۺوہۺس

ت

۔ۺچ

ۺ آاسشئۺیکۺزدنیگۺزگارۺرےہۺوہںۺےگ۔ۺاؿ رےۺرپاپتکۺاورۺدونلازۺرطےقیۺےسۺالماقتۺایکۺرکںیۺےگۺوہۺواہںۺای

ۺدورسےۺےسۺپ اکۺالکؾۺالسؾۺالسؾۺوہۺاگ۔ۺوہۺای

ۺدورسےۺوکۺفیلکتۺدںی ۺدورسےۺےسۺےصغۺںیہنۺوہںۺےگ،ۺخیچۺوۺاکپرۺںیہنۺرکںیۺےگۺاورۺہنۺیہۺای رےۺااقلبۺےسۺںیہنۺاکپرںیۺےگ۔ۺای ےگ۔ۺ دورسےۺوکۺپ

رارۺرکےنۺواےل‘ الےنۺواےلاہللۺاعتیلۺرپۺاامیؿۺ

ت

ۺاکۺاق

ت

رامربندارۺارغلضۺاےھچۺاامعؽۺ‘ اہللۺاعتیلۺوکۺرایضۺرکےنۺواےل‘ اہللۺاعتیلۺیکۺودحان

وادلنیۺےکۺعیطمۺوۺق

ۺدورسےۺےکۺاسھتۺہشیمہۺےکۺےئلۺدواتسہنۺادنازۺںیمۺرںیہۺےگ۔ۺۺ ۺںیمۺای

ت

رکےنۺواےلۺاہللۺاعتیلۺیکۺچ

رآؿۺرکمیۺےکۺاطمہعلۺےسۺںیمہۺہیۺہتپ

ت

ۺںیمۺرپۺوکشہۺزیچںیۺپ ایئۺاجیتۺںیہۺ۔ۺاعاشیلؿۺالحمت ق

ت

ۺاورۺیتہبۺوہیئۺ ںیۺاورۺ ںیۺیھبۺ‘ اتلچۺےہۺہکۺچ

ت

اسےئۺدارۺدرح

ۺاکۺہشقنۺاچنیھکۺےہۺالص

ت

مہۺ ںیمۺاؿۺاافلظۺںیم دودھۺاورۺدہشۺیکۺ۔ۺیتنجۺولوگںۺیکۺزدنیگۺوخویشںۺںیمۺاچرۺاچدنۺاگلۺدےۺیگ۔ۺدنمرہجۺپ االۺاافلظۺںیمۺمہۺےنۺسجۺچ

ا

ۺںیمۺان

ت

اۺےہۺہکۺچ

ت

رامپ

رآؿۺپ اکۺںیمۺاہللۺاعتیلۺق

ت

رۺےہۺ۔ۺق

ت

ارےۺایخالتۺےسۺپ االپمۺیکۺوخوصبریتۺہ

ت

۔ۺچ

ت

رۺیشکۺںیہنۺرکۺتکس ۺیکۺوصتپ

ت

ؿۺاےنپۺایخالتۺےسۺچ

رھۺرکۺربۺاعتیلۺیکۺںیتمعنۺپ اےئۺاگۺ۔ۺآپۺسجۺزیچۺیکۺوخاشہۺرےتھکۺںیہۺپ اۺیسکۺاخصۺنیسحۺوۺلیمجۺرظنمۺاکۺاظنرہۺرکےن

ۺںیمۺیھبۺپ

ت

اۺاچےتہۺںیہۺ۔ۺچ

ۺےکۺےئلۺرفسۺرکپ

ۺےحملۺںیمۺپ اںیلۺےگ۔ۺۺ ۺھچکۺآپۺای اہللۺاعتیلۺیکۺراضۺےسۺہیۺس

رامپ اۺ

رآؿۺپ اکۺںیمۺاہللۺاعتیلۺےنۺق

ت

ق

ۺیکۺوخوصبریتۺےکۺپ ارےۺںیمۺدنچۺآپ اتۺدنمرہجۺذلیۺںیہ

ت

: چ

اۺےہ۔ۺاسۺیکۺتفصۺہیۺےہۺہکۺاسۺںیمۺ’’

ت

ۺسجۺاکۺرپزیہاگروںۺےسۺودعہۺایکۺاجپ

ت

رہۺںیہنۺچ

پ اینۺیکۺ ںیۺںیہۺوجۺوبۺںیہنۺرکےۺاگۺاورۺدودھۺیکۺ ںیۺںیہۺسجۺاکۺم

رۺمسقۺےکۺدبےلۺاگۺاورۺرشابۺیکۺ ںیۺںیہۺوجۺےنیپۺواولںۺےکۺےئلۺرساۺرسۺذلتۺےہۺاورۺدہشۺافصمۺیکۺ ںیۺںیہۺوجۺالحوتۺیہۺالحوتۺےہۺاورۺواہںۺاؿۺمےکۺےئلۺہ

(۱۵: وسرۃدمحم)‘‘تۺےہ۔ۺویمےۺںیہ۔ۺاورۺاؿۺےکۺرپورداگرۺیکۺرطػۺےسۺرفغم

ۺاؿۺںیمۺاورۺوجۺولگۺاامیؿۺالےئۺاورۺکینۺلمعۺرکےتۺرےہۺاؿۺوکۺمہۺتشہبۺےکۺاوےچنۺاوےچنۺولحمںۺںیمۺہگجۺدںیۺےگۺنجۺےکۺےچینۺ ںیۺہہبۺریہۺںیہ۔ۺہشیمہ’’

(۵۸:وسرۃاوبکنعلتۺ)‘‘ رںیہۺےگۺکینۺلمعۺرکےنۺواولںۺاکۺہیۺوخبۺدبہلۺےہ۔ۺ

اکۺریمشیۺوہۺیگ۔ۺاؿۺولوگںۺےکۺےئلۺ’’

‘‘ تشہبۺاجوداینۺںیہۺنجۺںیمۺوہۺدالخۺوہںۺےگۺواہںۺاؿۺوکۺوسےنۺےکۺنگنکۺاورۺومیتۺانہپےئۺاجںیئۺےگۺاورۺاؿۺیکۺوپش

(۳۳: وسرۃاافلرط)

اطۺےکۺےلغشمۺںیمۺوہںۺےگۺوہۺیھبۺاورۺاؿۺیکۺویبپ اںۺیھبۺاسویںۺںیمۺوتختںۺرپۺےیکتۺاگلےئۺےھٹیبۺوہںۺ’’

ۺاسۺروزۺشیعۺوۺن

ت

ےگۺواہںۺاؿۺےکۺےئلۺویمےۺاورۺالہۺچ

س)‘‘ وجۺاچںیہۺےگۺوموجدۺوہۺاگ۔ۺ (۵۷۔۵۵:وسرۃے

ۺمتخۺوہںۺاورۺہنۺوکیئۺاؿۺےسۺینعیۺےبۺاخرۺیکۺریبویںۺاورۺہہتۺاشمۺہہتۺولیکںۺاورۺ ۺ ۺاسویںۺاورۺپ اینۺےکۺرھجونںۺاورۺویمۺہۺاہےئۺریثکہۺےکۺپ اوغںۺںیمۺوجۺہنۺیھبک’’

روشںۺ

(۳۴۔۲۸:وسرۃاولاہعقۺ)‘‘ ںیم۔ۺروےکۺاورۺاوےچنۺاوےچنۺق

رارۺپ اںیئۺےگۺوہۺاسۺںیمۺہشیمہۺرںیہۺےگ۔ۺۺ

ت

ۺےکۺقحۺدارۺق

ت

اۺےہۺہکۺوجۺولگۺچ

ت

رامپ

اہللۺاعتیلۺہیۺیھبۺق

ۺےسۺزپ ادہۺفیلکتۺدےتیۺیہۺںیہنۺاےسیۺولگۺیہۺ’’

تت

الہۺتشہباورۺوجۺولگۺاامیؿۺالےئۺاورۺلمعۺکینۺرکےتۺرےہۺاورۺمہۺولمعںۺےکۺےئلۺیسکۺصخشۺوکۺاسۺیکۺاطق

(۴۲: وسرۃۺاالرعاػۺ)‘‘ ںیہۺہکۺاسۺںیمۺہشیمہۺرںیہۺےگۺ۔ۺ

ۺںیمۺومنینمۺاہللۺاعتیلۺیکۺوخونشدیۺاحلصۺرکۺےکۺواہںۺیکۺوتمعنںۺےسۺفطلۺادنوزۺوہںۺےگۺواہںۺاہللۺاعتیلۺیکۺوتمعنںۺےسۺاخصۺفطلۺوۺرک

ت

ۺیسیجۺچ

ت

ؾۺوہۺاگۺچ

اؿۺاسۺداینۺںیمۺوصترۺیھبۺںیہنۺرکۺاتکس

۔ۺۺوتمعنںۺےکۺپ ارےۺںیمۺان

ۺہشیمہۺےکۺےئلۺۺ

ت

منہجۺیکۺاذن

ۺےسۺااکنرۺایکۺاؿۺےکۺاامعؽۺاک

ت

رتۺںیمۺےلمۺاگۺوہۺولگۺوہنجںۺےنۺاغبوتۺیکۺاورۺاہللۺاعتیلۺےکۺووجدۺےسۺااکنرۺایکۺاورۺوہنجںۺےنۺاہللۺاعتیلۺیکۺودحان

ۺہلصۺیھبۺآج

اؿۺولوگںۺےنۺوخدۺرسیۺاورۺةکتۺاایتخرۺایکۺ‘ ایکۺہکۺاہللۺاعتیلۺےنۺلکۺاکانئتۺوکۺدیپاۺایکۺےہویکہکنۺاوہنںۺےنۺاہللۺاعتیلۺوکۺوبقؽۺیہۺںیہنۺایکۺاورۺاسۺپ اتۺےسۺیھبۺااکنرۺ

ںیمۺاہللۺاعتیلۺ اورۺاسۺرطحۺوہۺابعدتۺےکۺوقحؼۺوپرےۺہنۺرکۺےکسۺاورۺاوہنںۺےنۺاہللۺاعتیلۺیکۺوخونشدیۺاحلصۺرکےنۺیکۺوکششۺںیہنۺیکۺاورۺاوہنںۺےنۺاسۺداین

ےکۺدبےلۺاؿۺوکۺدوزخۺںیمۺڈاالۺاجےئۺاگ۔ۺۺےسۺاغبوتۺیکۺاؿۺامتؾۺاامعؽۺ

اؿۺےنۺاسۺوکۺ

اہۺاکۺاکؾۺایکۺوہۺواہںۺیسکۺان

رؾۺرکےتۺںیہۺوہۺاتکسۺےہۺہکۺسجۺہگجۺاوہنںۺےنۺوکیئۺگ ہنۺداھکیۺوہۺاسۺرطحۺوہۺزساۺھچکۺولگۺاسۺداینۺںیمۺفلتخمۺمسقۺےکۺج

ۺاجاتنۺےہ۔ۺۺ ےسۺچبۺایگۺوہ۔ۺنکیلۺہیۺولگۺاہللۺاعتیلۺےکۺملعۺاکۺااحہطۺہنۺرکۺےکسۺہک

ت

اۺےہۺاورۺہیۺہکۺوہۺدولںۺےکۺدیھبۺی

ت

ۺوموجدۺےہۺوہۺداتھکیۺاورۺس

تت

رۺوقماہللۺاعتیلۺہ

ت

رےۺاامعؽۺےکۺےلصۺںیمۺدبہلۺدپ اۺاجےئۺاگۺ۔اہللۺاعتیلۺاعدؽۺےہ۔ۺدعؽۺوۺااصنػۺرکےنۺواالۺےہ۔ۺاہیںۺی رصخشۺوکۺاسۺےکۺاےھچۺپ اۺپ

مرتۺںیمۺہ

رآؿۺپ اکۺآج

ت

ۺہکۺق

اۺےہۺہکۺارگۺوکیئۺصخشۺیکۺآپ اتۺےسۺواحضۺےہۺہکۺیسکۺ

ت

رۺیھبۺاامعؽۺاکۺدبہلۺدپ اۺاجےئۺاگ۔ۺاہللۺاعتیلۺوفغرۺوۺرمیحۺےہ۔ۺاعمػۺرکےنۺواالۺےہۺاورۺاالعؿۺرکپ راپ ےکۺذرہۺپ

رےۺاامعؽۺےسۺوتاشمۺرکےۺوتۺاہللۺاعتیلۺاسۺوکۺاعمػۺرکۺدےۺاگۺاورۺاسۺوکۺیھبۺااھچۺدبہلۺدپ اۺاجےئۺاگ۔ۺاسۺےکۺپ اووجدۺاہللۺ ےنۺاؿۺولوگںۺوکۺوجۺاہللۺاعتیلۺاسۺداینۺںیمۺپ

رےۺذعابۺیکۺزدنیگۺاکۺ‘ اعتیلۺیکۺذاتۺرپۺاامیؿۺںیہنۺرےتھک رتۺیکۺزدنیگۺاکۺوکیئۺوصترۺںیہنۺےہۺپ اۺپ

وجۺاسۺےکۺااکحؾۺوکۺںیہنۺامےتنۺاورۺوجۺہیۺایخؽۺرکےتۺںیہۺہکۺآج

رےۺذعابۺیکۺربخۺداتیۺےہ۔ۺۺ وکیئۺوصترۺںیہنۺےہۺپ

ۺاؿۺاافلظۺںیمۺایبؿۺایکۺےہ۔ۺۺاہللۺاعتیلۺےکۺپ اویغںۺاورۺرجمومںۺاک

ت

راۺاکھٹہنۺےہۺ۔ۺاہللۺاعتیلۺاؿۺیکۺمنہجۺیکۺآگۺںیمۺاحل ۺیہۺپ

ت

ۺدبہلۺمنہجۺیکۺآگۺےہۺوجۺہکۺاہنن

اۺاورۺ ۺانبۺراھکاھتۺاورۺداینۺیکۺزدنیگۺےنۺاؿۺوکۺدوھےکۺںیمۺڈاؽۺراھکۺاھتۺوتۺسجۺرطحۺہیۺولگۺاسۺدؿۺےکۺ’’

ےلۺوہےئۺاورۺآےنۺوکۺ وہنجںۺےنۺاےنپۺدنیۺوکۺامتش

رۺوہۺرےہۺےھتۺاسۺرطحۺآجۺمہۺیھبۺاؿۺوکۺالھبۺدںیۺےگ۔ۺ

اریۺآوتیںۺےسۺنمم (۵۱: وسرۃاالرعاػ)‘‘ ہ

ۺاورۺہیۺآگۺالہۺمنہج

ت

ۺدھکۺدےنیۺوایلۺزساۺےہ۔ۺاسۺزساۺیکۺدشتۺاکۺمہۺداینۺےکۺیسکۺدھکۺوۺدردۺےکۺاسھتۺاقمہلبۺںیہنۺرکۺتکس اکۺااظتنرۺرکۺریہۺےہ۔ۺ منہجۺیکۺآگۺای

ۺایسیۺہگجۺےہۺاہجںۺدھکۺمنہجۺیک راۺےہۺ۔ۺمنہجۺ‘ڈرۺاورۺوخػۺ‘ مغ‘ۺآگۺای ۺںیہۺاؿۺاکۺاسھتۺیھبۺتہبۺپ

ت

رےۺدوس ۺیہۺپ

ت

اادیمیۺاورۺرپاشیینۺاکۺاسھتۺوہۺاگۺ۔ۺہیۺاہنن

پ

ورۺااجتلۺاؿۺےکۺھچکۺیھبۺاکؾۺہنۺآےئۺیگۺیکۺآگۺںیمۺیمنہجۺاہللۺاعتیلۺےسۺآگۺےسۺاجنتۺےکۺےئلۺاکپرںیۺےگۺ۔داعۺرکںیۺےگۺااجتلۺرکںیۺےگۺنکیلۺآجۺاؿۺیکۺخیچۺوۺاکپرۺا

ۺںیمۺایبؿۺایکۺایگۺےہ۔ۺۺ

ت

اسیجۺہکۺدنمرہجۺپ االۺآن

اؿۺوکۺاعمیف

اۺاسۺےکۺھچکۺاکؾۺںیہنۺآپ ا۔ۺاہللۺاعتیلۺومتۺےسۺےلہپۺان

ۺںیمۺوتاشمۺرکپ

تت

ریۺوق

روعؿۺاکۺآج

رامہۺ ہیۺپ الکلۺایسۺرطحۺوہۺاگۺاسیجۺہکۺق

اورۺوتاشمۺےکۺیئکۺوماعقۺق

اۺےہ۔ۺنکیلۺومتۺ

ت

ااجتلۺاورۺوتاشمۺاکۺوکیئۺافدئہۺںیہنۺےہ۔ۺابۺہیۺامتؾۺےبۺاکرۺوۺےبۺوسدۺےہ۔ۺۺ‘ ےکۺدعبۺدورسیۺداینۺںیمۺاجۺرکۺاعمیفرکپ

ۺوہ

ت

ۺاورۺاخصۺوطرۺرپۺزوقؾۺاکۺدرح

ت

رۺزدنیگۺزگارۺرےہۺوہںۺےگ۔ۺواہںۺاؿۺیکۺوخراکۺاکےٹنۺدارۺدرح

ت

ۺاگۺ۔اورۺےنیپۺےکۺیمنہجۺولگۺمنہجۺںیمۺاجونروںۺےسۺیھبۺدبۺپ

ۺ ۺلجۺراہۺوہۺاگۺاورۺاؿۺےکۺمسجۺےسۺوخےئلۺن

ت

اریۺاجےئۺیگۺاورۺوگس

ت

اریۺاجےئۺیگۺاورۺپ ارۺپ ارۺاپ

ت

ؿۺےکۺرشارےۺہہبۺرےہۺاورۺوھکاتلۺوہاۺپ اینۺوہۺاگ۔ۺواہںۺاؿۺیکۺ ۺاپ

ۺیکۺزدنیگۺںیمۺوہںۺےگۺ۔ۺاؿۺےکۺاہھتۺاؿۺےکۺرگدونںۺےکۺےھچیپۺپ ادنےھۺوہںۺےگۺاورۺاؿۺوکۺآگۺ

ت

ۺیہۺذل

ت

ےکۺدرایمؿۺںیمۺاکنیھپۺاجےئۺاگۺوہںۺےگۺاورۺوہۺاہنن

ۺہشیمہۺےکۺےئلۺوہۺیگ۔ۺۺ

ت

رآںۺاؿۺیکۺہیۺاذن دۺپ ری

م

ۺںیمۺدالخۺ

ت

رےۺاامعؽۺیکۺزساۺدیۺاجےئۺیگۺاورۺرھپۺاؿۺوکۺچ

ۺاعریضۺہگجۺےہۺولوگںۺوکۺاؿۺےکۺپ ایکۺاجےئۺاگۺ۔ۺوہۺدؿۺھچکۺولوگںۺاکۺایخؽۺےہۺہکۺآگۺپ اۺمنہجۺای

اۺےہ۔ۺۺااصنػۺاکۺدؿۺےہۺاسۺدؿۺاکۺامکلۺاہللۺ

ت

رامپ

رآؿۺںیمۺھچکۺاسۺرطحۺایبؿۺق

ت

وخدۺےہ۔ۺاہللۺاعتیلۺق

(۲۰:وسرۃادلبلۺ)‘‘ ہیۺولگۺاسۺآگۺںیمۺدنبۺرکۺدےیۺاجںیئۺےگ۔ۺ’’

ںیہۺدنےتھۺرےہۺہیۺاسۺےئلۺہکۺہیۺاسۺپ اتۺےکۺاقلئۺںیہۺہکۺدوزخۺیکۺآگۺںیمہۺدنچۺروزۺےکۺوساۺوھچۺیہۺںیہنۺےکسۺیگۺاورۺوجۺھچکۺہیۺدنیۺےکۺپ ارےۺںیمۺاتہبؿۺپ ا’’

(۲۴: وسرۃآؽۺرمعاؿۺ)‘‘ اسۺےنۺاؿۺوکۺدوھےکۺںیمۺڈاؽۺراھکۺاھت۔ۺ

رےۺاامعؽۺےیکۺںیہ۔ۺاسۺوکۺاچےئہۺہکۺوہۺاسۺداینۺںیمۺیہۺاےنپۺربۺےسۺاعمیفۺام اہۺاورۺپ

ۺاملسمؿۺہیۺاجاتنۺےہۺہکۺاسۺےنۺوکؿۺےسۺگ امہۺای

ت

ۺےلۺاورۺےچسۺدؽۺپ

ب

اۺےہۺہکۺارگۺوکیئۺےچس

ت

رامپ

رامپ اۺایگۺےسۺوتاشمۺرکے۔ۺاہللۺاعتیلۺق

ۺںیمۺق

ت

رامۺداتیۺےہۺاسۺےکۺپ ارےۺںیمۺدنمرہجۺذلیۺآن

اہۺاعمػۺق

ۺدؽۺےسۺوتاشمۺرکےۺوتۺوہۺاسۺےکۺگ

ےہ۔ۺۺ

ۺ! اےۺربمغیپۺریمیۺرطػۺےسۺولوگںۺوکۺہہکۺدوۺہکۺاےۺریمےۺدنبو’’ داۺوتۺس

ا۔ۺخ

اۺادیمۺہنۺوہپ

داۺیکۺرتمحۺےسۺپ

وہنجںۺےنۺاینپۺاجونںۺرپۺزپ ادیتۺیکۺےہ۔ۺخ

اوہںۺوکۺشخبۺداتی

(۵۳:وسرۃاسلرمۺ)‘‘ۺےہۺاورۺوہۺوتۺےنشخبۺواالۺرہمپ اؿۺےہ۔ۺگ

ریۺاورۺااسکنریۺےس

اویہںۺاورۺزغلوشںۺوکۺپ ادۺرکےۺاورۺاہللۺاعتیلۺےسۺاعج

ت

اوہںۺاورۺوکپ

ۺصخشۺےکۺےئلۺہیۺرضوریۺےہۺہکۺوہۺاےنپۺگ داۺای

اہکۺوہۺ ل

ت

داعۺرکےۺپ

ۺوایل

ت

ۺاذن

ت

رداس ۺپ ااقپ

رتۺںیمۺذعابۺےسۺچبۺاجےئۺاورۺاسۺپ

آگۺےسۺالخیصۺپ اۺاجےئ۔ۺ آج

الخہصۺ

اسۺاتکبۺںیمۺمہۺےنۺاینپۺزدنویگںۺےکۺامہۺاورۺاینبدیۺاقحقئۺیکۺرطػۺآپۺیکۺوتہجۺدالیئ۔ۺمہۺےنۺاےنپۺآپۺےسۺدنمرہجۺذلیۺوساالتۺےیک۔ۺالثم! ایپرےۺوچب

اریۺزدنویگںۺاکۺدصقمۺایکۺےہ؟۔ۺ’’ہیۺہکۺماریۺقیلختۺاکۺایکۺدصقمۺےہ؟‘‘ ’’ہ

مارےۺاردۺرگدۺیکۺزیچوںۺاکۺاخقلۺےہ،ۺمہۺےسیکۺاہللۺ‘‘ ’’ینعیۺہ

ماراۺاورۺہ

ماعتیلۺوجۺہکۺہ

اۺےہۺ؟ۺ

ت

ارےۺاخقلۺےکۺپ ارےۺںیمۺایکۺذہمۺدارپ اںۺںیہ؟‘‘ ’’ےسۺوکؿۺےسۺاامعؽۺیکۺوتعقۺرھکماریۺہمرتۺیکۺزدنیگۺایکۺےہ؟ۺ‘‘ ’’ہ

پ اۺہیۺہکۺںیمہۺمنہجۺیکۺ‘‘ آج

اۺاچےیہ؟

‘‘ آگۺںیمۺڈاوبۺےسۺویکںۺڈرپ

ۺ ےیلۺاگۺہکۺںیمہۺادیم! ایپرےۺوچب

ت

ریۺوہشۺدنمیۺےکۺاسھتۺوغرۺرکںیۺےگۺایھبۺآپۺاکیفۺوھچےٹۺںیہۺنکیلۺہیۺم

ۺےہۺہکۺآپۺاؿۺوساالتۺےکۺپ ارےۺںیمۺپ

ۺدؿۺآپۺیھبۺرضورۺوبڑےھۺرمدۺپ اۺوبڑیھۺوعرتۺںینبۺےگ۔ۺۺ ای

ۺھچکۺاےسیۺولگۺیھبۺوہںۺوجۺہکۺآپۺےسۺںیہک! نکیلۺایپرےۺوچب ردی

ۺہکۺایھبۺآپۺتہبۺوھچےٹۺںیہ۔ۺآپۺوکۺایھبۺومتۺوہۺاتکسۺےہۺہکۺآپۺےکۺآسۺپ اسۺپ اۺپ

ےکۺپ ارےۺںیمۺںیہنۺوسانچۺاچےیہ۔ۺایھبۺآپۺےکۺوتۺےنلیھکۺےکۺدؿۺںیہ۔ۺایھبۺوتۺاؿۺپ اوتںۺےکۺپ ارےۺںیمۺوسےنچۺےکۺےئلۺرمعۺڑپیۺےہۺ

ازکۺہلئسمۺےہ۔ۺہیۺپ اتۺہشیمہۺاےنپۺد! نکیلۺوچب

راۺپ

ازکۺرمہلحۺےہ۔ۺپ

راۺپ

ریۺاایتحطۺیکۺرضورتۺےہۺہیۺپ

امغۺںیمۺرینھکۺےہۺہکۺایکۺہتپۺہکۺسکۺیکۺومتۺاہیںۺپ

ۺمہۺرپدےۺےکۺاسۺپ ارۺڑھکےۺوہں۔ۺیسکۺوکۺایکۺربخۺہکۺزدنیگۺاکۺہیۺرفسۺبکۺمتخۺوہۺاجےئ۔ۺایکۺربخۺہک

تت

ۺںیمۺآۺاجےئۺایکۺہتپۺسکۺوق

تت

اسۺاعریضۺداینۺیکۺ وکؿۺےسۺوق

رتۺیکۺدزیلہۺرپۺدقؾ

اؾۺبکۺڈلھۺاجےئ۔ۺایکۺربخۺزدنیگۺےکۺوکؿۺےسۺاسؽۺںیمۺمہۺآج

ۺدؿۺںیمۺومتۺآۺاجےئۺپ اۺدسۺاسؽۺدعبۺپ اۺرھپۺ ش رھکۺدںی۔ۺوہۺاتکسۺےہۺہکۺای

اسۺیکۺربخۺرصػۺاہللۺاعتیلۺوکۺےہ۔ۺ‘ وسۺاسؽۺدعب

رۺ! ایپرےۺوچب ۺراھکۺوہۺاگ۔ۺاسۺدؿۺالوھکںۺولگۺےبۺربخیۺےکۺاعملۺںیمۺاسۺ۲۰۰۵آپۺےنۺآھٹۺاوتکپ

ءۺوکۺپ ااتسکؿۺںیمۺآےنۺواےلۺزسلےلۺےکۺپ ارےۺںیمۺوتۺس

ۺںیئگ۔ۺرقتابیۺداینۺیک

رتۺیکۺزدنیگۺںیمۺدالخۺوہۺےئگ۔ۺاسۺدؿۺدرونجںۺایتسبںۺۂحفصۺیتسہۺےسۺم

رادۺےبۺرھگۺوہۺےئگ۔ۺایسۺ ۳۰ۺاعریضۺزدنیگۺوکۺوھچڑۺرکۺآج

الھکۺاق

ایمۺرہلوںۺےسۺالوھکںۺولگۺامرےۺےئگۺاورۺ۲۰۰۴دربمسۺ ۲۶رطحۺ

پ ایقۺوجۺاصقنؿۺوہاۺاسۺاکۺءۺےکۺدؿۺونجیبۺاایشیۺےکۺدنمسرۺںیمۺزسلہلۺیکۺوہجۺےسۺاےنھٹۺوایلۺوسپ

اۺلکشمۺےہ۔ۺ

ادنازہۺاگلپ

راروںۺوچبںۺیکۺاوماتۺیھبۺوہںیئۺلکۺایکۺوہۺاگۺںیمہۺاسۺیکۺوکیئۺربخۺںیہنۺےہ! ایپرےۺوچب

ماتۺںیمۺہ

ۺذرکۺپ اتۺےہۺوہۺہیۺہکۺاؿۺدوونںۺاحدپ وساےئۺ اہیںۺوجۺاقپ

داۺارگۺںیمہۺلکۺےکۺپ ارےۺںیمۺربخۺوہ‘ اہللۺاعتیلۺےکۺوکیئۺںیہنۺاجاتن

ۺل اۺنکیلۺہیۺس

ت

ا۔ۺوکیئۺاےنپۺایپروںۺےسۺہنۺڑھچبپ

ت

رۺوکۺوکیئۺیھبۺہچبۺوکسؽۺہنۺاجپ ۺآھٹۺاوتکپ

ت

یتۺن

ۺآپۺوکۺےگلۺاگۺہکۺہیۺداین

ت

ۺآپۺاےنپۺاردۺرگدۺروامنۺوہےنۺواےلۺاحالتۺووااعقتۺاکۺوغبرۺاطمہعلۺرکوۺےگۺن افینۺےہ۔ۺاہیںۺ ربخںیۺاقدرۺقلطمۺےکۺپ اسۺںیہ۔ۺح

ۺربۺوفغرۺوۺرمیحۺوکۺپ ادۺرکںیۺےگ۔ۺۺلکۺیکۺربخۺںیہنۺالصۺاکھٹہنۺوت

تت

رۺوقمۺیھبۺاضعئۺںیہنۺرکںیۺےگۺہکلبۺہ

تت

رتۺاکۺرھگۺےہۺ۔ۺاسۺرطحۺمہۺاانپۺوھتڑااسۺوق

ۺآج

ۺوہۺنکیلۺوچبۺومتۺےکۺدعبۺوجۺزدنیگۺآےنۺوایل! ایپرےۺوچب

ت

ۺںیہۺیتحۺہکۺآپۺیھبۺدورسےۺولوگںۺوکۺوتمہجۺرکۺتکس

ت

ےہۺ آپۺیھبۺفلتخمۺااسقؾۺےکۺاہبےنۺانبۺتکس

رۺےئشۺوکۺداتھکیۺاسۺںیممرےۺاامعؽۺےکۺےئلۺاہللۺاعتیلۺےکۺاسےنمۺاہبےنۺاسزیۺںیہنۺرکۺپ اںیئۺےگۺویکہکنۺاہللۺاعتیلۺہ

اوہںۺاورۺپ

داۺۺمہۺاےنپۺگ

اۺاورۺاجاتنۺےہ۔ۺل

ت

،ۺس

ۺاضعئۺںیہن! ایپرےۺوچب

تت

اۺاچےئہۺاورۺذراۺیھبۺوق

اۺاچےیہۺاورۺہشیمہۺاہللۺاعتیلۺےکۺاؿۺووجاہتۺیکۺانبۺرپۺںیمہۺزدنیگۺےکۺاقحقئۺےکۺپ ارےۺںیمۺوغرورکفۺرکپ

ۺرکپ

اۺاچےیہ۔ۺۺ

رۺنکممۺوکششۺرکپمدہۺاورۺایپرےۺدنبےۺےننبۺیکۺہ دنسپی

اۺاورۺتمکحۺواالۺےہ۔ۺ’’

ۺےنۺںیمہۺاشخبۺےہۺ،ۺاسۺےکۺوساۺںیمہۺھچکۺولعمؾۺںیہن،ۺےبۺکشۺوتۺداپ

ت

ۺپ اکۺےہۺانتجۺملعۺت

ت

‘‘ ۔۔۔۔۔۔۔ت

(۳۲:وسرۃارقبلۃۺ)