ziritadi monacemebi da mimartulebebi 2011-2014 … gamoavlinon potenciali da uzrunvelyon dasaqmeba

Post on 11-May-2018

241 Views

Category:

Documents

5 Downloads

Preview:

Click to see full reader

TRANSCRIPT

1  

 

 

saqarTvelos mTavroba

ZiriTadi monacemebi da mimarTulebebi

2011-2014 wlebisaTvis

(gadamuSavebuli varianti)

Tbilisi

2010

2  

saqarTvelos mTavrobis mier gansazRvruli prioritetebi

(2011-2014)

erTiani saqarTvelo siRaribis gareSe

erTiani saqarTvelo siRaribis gareSe – saqarTvelos mTavrobis ucvleli mizania.

es mizani unda ganxorcieldes TvalsaCino ekonomikuri zrdisa da saqarTvelos

teritoriuli mTlianobisaken mimarTuli efeqtiani qmedebebiT. gamowvevad kvlav rCeba globaluri ekonomikuri krizisis gavlena da saqarTvelos teritoriis okupaciis faqti.

erTiani saqarTvelosaken swrafvisaTvis saqarTvelos mTavroba gamoiyenebs yovelmxriv mSvidobian Zalisxmevas, raTa diplomatiuri, politikuri da sazogadoebrivi berketebis gamoyeneba yoveldRiurad gvaaxlovebdes am mizanTan, maT Soris, saerTaSoriso sadamkvirveblo an/da sapolicio kontingentis okupirebul teritoriebze mandatis efeqtianad ganxorcielebis, deokupaciis da araRiarebis saerTaSoriso politikis uzrunvelyofis gziT.

saqarTvelos mTavrobis `saxelmwifo strategia okupirebuli teritoriebis mimarT: CarTuloba TanamSromlobis gziT~ da mis safuZvelze SemuSavebuli samoqmedo gegma mimarTulia izolaciis Semcirebis, okupirebuli teritoriis macxovrebelTaTvis saqarTvelos danarCeni mosaxleobis privilegiebze xelmisawvdomobis gazrdis da samoqalaqo cxovrebaSi monawileobis SesaZleblobebis gaumjobesebisaken. strategia da misi samoqmedo gegmis ganxorcieleba xels Seuwyobs erTmaneTisagan daSoriSorebuli sazogadoebis Serigebis process.

dasaqmeba saqarTvelos mTavrobis rogorc ekonomikuri, ise socialuri politikis mTavari sazrunavia. maRali ekonomikuri zrdis traeqtoriaze saqarTvelos ekonomikis dabruneba, infrastruqturis ganviTareba, maRalxarisxiani ganaTleba da biznes–garemo dasaqmebis politikis mTavari mdgenelebia.

3  

saqarTvelos mTavrobam warmatebiT gaarTva Tavi globaluri ekonomikuri krizisis SedegebTan brZolis gadamwyvet etaps. amJamad mTavrobis amocanaa am miRwevebis SenarCuneba da ganviTareba jer kidev mimdinare krizisis fonze.

Tavdacvis prioritetebi iqneba: Tavdacvis sistemis marTvis gaumjobeseba da Semdgomi institucionalizacia, personalis ganaTleba da wvrTna, SeiaraRebuli Zalebis SesaZleblobis ganviTareba, natoSi integraciis mxardaWera da ormxrivi TanamSromlobis intensifikacia.

saqarTvelo gaagrZelebs natoSi integraciisaTvis energiul qmedebebs. saqarTvelo gawevriandeba natoSi. igi gaxdeba aliansis usafrTxoebis sistemis organuli komponenti da ara mxolod usafrTxoebis ,,mimRebi.“

makroekonomikuri stabiluroba rCeba saqarTvelos mTavrobis fundamentur amocanad. saqarTvelos mTavrobis fiskaluri politika mimarTuli iqneba sabiujeto deficitis Semcirebisa da erTniSna inflaciis uzrunvelyofisaken. erovnul bankTan efeqtiani TanamSromloba darCeba makroekonomikuri stabilurobis uzrunvelyofis mniSvnelovan instrumentad.

Semcirebuli saerTaSoriso sainvesticio kapitalis mosazidad saqarTvelos ekonomikisTvis gamowvevad rCeba kidev ufro maRali konkurentunarianoba, damatebiTi konkurentuli upiratesobebis ganviTareba.

saqarTvelos mTavrobis Tavisufali ekonomikis kursi uzrunvelyofs swraf ekonomikur zrdas, moqalaqeebs, mewarmeebsa da investorebs ki miscems SesaZleblobas, srulad gamoavlinon potenciali da uzrunvelyon dasaqmeba.

saTanado sakonstitucio cvlilebebi da ekonomikuri Tavisuflebis, SesaZleblobebisa da Rirsebis aqti uzrunvelyofs am kursis mdgradobasa da Seuqcevadobas.

ekonomikuri kursi uzrunvelyofili iqneba dabali da martivi gadasaxadebiT, xarisxiani sagadasaxado administrirebiT, gonivruli da zomieri regulirebiT. sagadasaxado da maregulirebeli administrirebis tvirTi proporciuli iqneba mewarmeTa simZlavris, rac damatebiT stimuls miscems mcire da saSualo mewarmeobas. ormagi dabegvris xelSekrulebebi da maTi raodenobis zrda met komforts Seuqmnis ararezident pirebs saqarTveloSi saqmianobisaTvis.

4  

evrokavSirTan urTierTobebSi prioritetuli iqneba „asocirebis xelSekrulebaze“ intensiuri muSaoba, rac moemsaxureba “oTxi Tavisuflebis principis” ufro farTod gavrcelebas saqarTveloze, riTac uzrunvelyofili iqneba adamianebis, saqonlis, kapitalisa da momsaxurebis Tavisufali gadaadgileba.

Tavisufali vaWrobis ganviTareba, sxva qveynebTan vaWrobaSi satarifo da arasatarifo barierebis gamouyenebloba, darCeba saqarTvelos mTavrobis politikad. evrokavSirTan „Rrma da yovlismomcveli Tavisufali vaWrobis“ xelSekrulebaze muSaoba warmoadgens umTavres prioritets am mimarTulebiT.

sajaro administrirebis moqnilma, amocanebsa da momxmarebelze orientirebulma da arakorumpirebulma sistemam unda uzrunvelyos sajaro da ekonomikuri amocanebis efeqtianad Sesruleba. axali anti–korufciuli strategiis Sesruleba da uSeRavaTo aRmkveTi politika aris gza korufciasTan brZolis uprecedento warmatebebis Semdgomi konsolidaciisaTvis.

socialuri politika, romelic dafuZnebulia beneficiarTa miznobriv daxmarebaze, daixveweba, raTa gaizardos rogorc miznobriobis sizuste, ise daxmarebis efeqturoba. saxelmwifo, kvlavac, ufro metad daexmareba im adamianebs, romlebic amas yvelaze metad saWiroeben. ufro meti daxmareba socialurad yvelaze metad daucvel mosaxleobas – darCeba socialuri politikis mTavar principad.

monetaruli socialuri daxmareba da janmrTelobis dazRveva, warmoadgens or sayrdens, romelsac efuZneba socialuri integracia, samedicino momsaxurebis xelmisawvdomoba da sazogadoebis jandacvis uzrunvelyofa.

saqarTvelos mTavroba ganaxorcielebs jandacvis reformis axal etaps, romelic daefuZneba axal principebs: sadazRvevo industriis rolis gazrdiT, janmrTelobis dazRvevisa da hospitaluri momsaxurebis sinergiiT.

iZulebiT gadaadgilebuli pirebis Rirseuli sacxovrebeli da samoRvaweo garemoTi uzrunvelyofa gagrZeldeba saboloo miznis miRwevamde. es programa gagrZeldeba saxelmwifo strategiis ganxorcielebis samoqmedo gegmis safuZvelze. iZulebiT gadaadgilebul pirTa sacxovreblebis dakanonebis mizniT gamoyenebuli iqneba donori organizaciebis finansuri daxmarebac.

saerTaSoriso safinanso institutebis SeRavaTiani sesxebisa da grantebis efeqtianad gamoyenebam da gamWvirvale xarjvam saqarTvelos ekonomikas saSualovadian periodSi unda Seuqmnas platforma maT Casanacvleblad kerZo

5  

saerTaSoriso SemodinebebiT. gansakuTrebuli yuradReba kvlavac mieniWeba 2008 wlis oqtomberSi gamarTul donorTa saerTaSoriso konferenciis farglebSi saqarTvelosTvis gamoyofili daaxloebiT 4.5 miliardi aSS dolaris xarisxian da efeqtianad aTvisebas.

infrastruqturis ganviTareba saqarTvelos ekonomikisaTvis warmoadgens baziss, romelzec unda dafuZndes saqarTvelos ukeTesi Sida da saerTaSoriso integracia, ukeTesi sacxovrebeli da sainvesticio garemo, qveynis ekonomikuri mimzidveloba. energetikuli, sagzao da wyalmomaragebis infrastruqturis priori-tetuloba ucvleli darCeba.

gagrZeldeba sagzao-satransporto infrastruqturis gaumjobesebisaTvis mimarTuli mravalmxrivi samuSao, raTa gaumjobesdes ZiriTadi samagistralo, meoradi da adgilobrivi gzebis mdgomareoba, gamyardes qveynis regionuli satranzito centris funqcia da xeli Seewyos qveynis SigniT tvirTbrunvas da vaWrobas. gagrZeldeba aRmosavleT-dasavleTis sagzao derefnis mSenebloba; daiwyeba zestafoni-quTaisi-samtrediis monakveTis, qobuleTisa da baTumis SemovliTi gzebis da vaziani–gombori–Telavis magistralis mSenebloba.

investireba saqarTvelos rkinigzaSi axali masStabebiT ganxorcieldeba, misi modernizaciis da Tbilisi–baTumis Cqarosnuli magistralis Seqmnis mizniT. aSendeba yarsi-axalqalaqis rkinigza, rac SesaZlebels gaxdis CineTi-saqarTvelo-evropis sarkinigzo mimosvlas. ganxorcieldeba Tbilisis SemovliTi sarkinigzo xazis mSenebloba.

mniSvnelovani etapi „Ria cis politikis“ ganxorcielebaSi iqneba „erTiani sahaero sivrcis Sesaxeb“ SeTanxmebaze muSaobis dasruleba evrokavSirTan.

liberalurma energetikulma politikam, mTavari aqcentiT ganaxlebad hidroresursebze, kidev ufro mdgradad unda uzrunvelyos saqarTvelos energetikuli usafrTxoeba, investiciebis mZlavri nakadi, saeqsporto potencialis zrda, mowodebis wyaroebis diversifikacia da saqarTvelos strategiuli roli aRmosavleT–dasavleTis energetikul koridorSi. yvela Zalisxmeva iqneba gamoyenebuli „nabukosa“ da „TeTri nakadis“ proeqtebis praqtikuli realizaciisaTvis. TurqeTTan damakavSirebeli 500-kilovoltiani maRali Zabvis eleqtrogadamcemi xazis mSenebloba gacilebiT mimzidvels gaxdis saqarTvelos energetikul seqtors da xels Seuwyobs energogeneraciaSi kerZo investiciebis mozidvas. dasavleT saqarTveloSi ganxorcieldeba eleqtrogadamcemi xazebis reabi-litacia (senaki-1 da senaki-2) da dasavleT saqarTvelos damakavSirebeli gazsadenis

6  

mniSvnelovani segmentebis aRdgena-mSenebloba, CrdiloeT-samxreTis gazsadenis reabilitacia-mSeneblobis samuSaoebis dasruleba. kerZo investiciebiT dafinansdeba 500 megavatze meti hidroenergetikuli simZlavris mSenebloba. 2013 wlamde arsebiTad dasruldeba gamricxvelianeba. gaizrdeba energosistemis mdgradoba da ganxorcieldeba seqtoris Semdgomi deregulireba. energosistema imuSavebs mezobeli qveynebis energosistemebis paralelur reJimSi.

soflis ganviTareba saqarTvelos mTavrobisaTvis warmoadgens magistralur midgomas soflis meurneobis ganviTarebisaTvis. regionuli gzebi, soflis ganviTarebis programa, samelioracio infrastruqturis ganviTareba, gazificirebis programa, warmoebis diversifikacia Seqmnis safuZvels soflis meurneobaSi investiciebis mosazidad da soflis meurneobis socialuri funqciis Sesanar-Cuneblad. soflebTan ukeTes kavSirs uzrunvelyofs sainvesticio programa, romelic miznad isaxavs daaxloebiT 600 kilometris meoradi da adgilobrivi gzebis mdgomareobis gaumjobesebas saqarTvelos yvela regionSi. mniSvnelovani proeqtebia sairigacio da samelioracio sistemebis reabilitacia, mdinareTa napirsamagri samuSaoebi da regionebSi sportuli infrastruqturis reabilitacia. mniSvnelovani iqneba evrokavSirTan „soflis meurneobisa da sxva sakvebi produqtebis

geografiuli aRniSvnebis urTierTdacvis Sesaxeb“ (GIs) SeTanxmebis xelmowera.

saqarTvelos mTavroba gaagrZelebs saqarTvelos qalaqebisa da rekreaciuli teritoriebis revitalizaciis programebs meti decentralizaciis, biznes da turistuli potencialis gazrdis, sacxovrebeli da samoRvaweo garemos gaumjobesebis mizniT. es programebi Seexeba rogorc zRvispira, ise samTo rekreaciuli zonebis ganviTarebas, iseve, rogorc saqarTvelos istoriuli qalaqebs. gagrZeldeba urbanuli infrastruqturis ganviTareba: myari narCenebis proeqtebis ganxorcieleba, wyalmomaragebis da wyalarinebis, adgilobrivi satransporto da sxva municipaluri infrastruqturis gaumjobeseba. daiwyeba axali mravalwliani programa, romlis farglebSic SeRavaTiani sakredito resursiT, jamurad 300 milion aSS dolari, gaumjobesdeba sakvanZo urbanuli infrastruqtura. saerTaSoriso safinanso institutebTan erTad momzaddeba ori grZelvadiani – 500 milion aSS. dolarze meti moculobis sainvesticio 4–5 wliani programa wyalmomaragebis seqtorSi.

saqarTvelos bunebrivi garemos dacvas da bunebrivi resursebiT efeqtiani sargeblobis sistemis ganviTarebas saqarTvelos mTavroba ganaxorcielebs instituciuri reformis da licenzirebis sistemis gamarTvis safuZvelze, bunebrivi katastrofebis riskis Semcireba SesaZlebeli gaxdeba adreuli Setyobinebis safuZvelze.

7  

saqarTvelos axalgazrdobis globaluri konkurentunarianobis gazrdisaTvis saqarTvelos mTavroba uzrunvelyofs xarisxiani ganaTlebis infrastruqturis Semdgom ganviTarebas. maswavlebelTa motivaciisa da kvalifikaciis gazrda, usafrTxo skola, tolerantuli garemo, vauCeruli dafinanseba arCevanis uflebiT, kargi saskolo infrastruqtura, saswavlo teqnologiebi da atributika iqneba aseTi ganviTarebis uzrunvelyofis instrumentebi.

xeli Seeewyoba cxovrebis jansaRi wesis damkvidrebas, aseve sportisa axalgazrdobis sferoSi arsebuli organizaciebis da sportuli infrastruqturis gaumjobesebas.

saqarTvelos mTavroba ganaxorcielebs sazogadoebrivi marTlwesrigis sferoSi miRweuli warmatebebis Semdgom konsolidacias policiis mimarT sazogadoebrivi maRali ndobis SesanarCuneblad, moqalaqeTaTvis ufro usafrTxo garemos Sesaqmnelad da biznesgaremos gasaumjobeseblad.

sisxlis samarTlis saproceso kanonmdeblobis reformireba uzrunvelyofs mis Sesabamisobas saerTaSoriso standartebTan. ganxorcieldeba administraciul samarTaldarRvevaTa sistemis reformireba Tanamedrove, samarTaldarRvevebis prevenciaze orientirebuli, gamWvirvale samarTalwarmoebis sistemis danergvis mizniT.

gagrZeldeba penitenciuri sistemis saerTaSoriso standartebTan SesabamisobaSi moyvana – sasjelaRsrulebis yvela dawesebulebis reabilitacia da patimarTa sayofacxovrebo, uflebebis da janmrTelobis dacvis pirobebis gaumjobeseba. ganviTardeba msjavrdebulTa reabilitacia, resocializaciisa da reintegraciis sistema. gagrZeldeba probaciis Tanamedrove sistemis formireba, romlis mizanicaa patimarTa uflebebis dacvisa da socialuri garemos gaumjobeseba.

damoukidebeli da miukerZoebeli marTlmsajulebis sistemis ganviTareba da xelSewyoba aris saqarTvelos mTavrobis strategiuli amocana. Semdgomi qmedebebi am sferoSi unda daefuZnos ukve miRweul warmatebebs, sazogadoebis ndobis gazrdas da CarTulobas, nafic msajulTa institutis ganviTarebas.

saaRsrulebo sistemaSi sasamarTlo gadawyvetilebebis aRsrulebis efeqtianoba gaizrdeba aRsrulebis kerZo sistemis danergvis gziT.

demokratiuli institutebis konsolidaciisaTvis mniSvnelovani iqneba saqarTvelos mTavrobis mxridan samoqalaqo pluralizmis dasaarCevno sistemisa daxvewisaTvis ganxorcielebuli Zalisxmeva.

8  

 

makroekonomikuri politikis amocanebi

saSualovadian periodSi qveynis makroekonomikuri politika mimarTuli

iqneba makroekonomikuri stabilurobis uzrunvelyofisaken, romlis misaRwevad

ZiriTadi prioritetebia:

_ krizisis Semdgomi periodisTvis ekonomikis stabilizacia da momdevno

etapze ekonomikis mdgradi da maRali tempiT zrda;

_ inflaciis erTniSna maCveneblis SenarCuneba;

_ sainvesticio garemos Semdgomi gaumjobeseba;

makroekonomikuri mimoxilva da prognozi

2007-2009 wlebSi realuri mTliani Sida produqtis saSualo wliurma

zrdam 3.6 procenti, xolo saSualo wliurma inflaciam 7.0 procenti Seadgina

(cxrili 1).

cxrili 1. ZiriTadi makroekonomikuri indikatorebi

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

faqt. faqt. faqt. progn. progn. progn. progn. progn.

realuri mSp (zrdis tempi) 12.3 2.3 -3.9 5.5 4.5 5.5 6.5 7.0

nominaluri mSp (mln lari) 16993.8 19074.9 17948.6 20450.6 22866.9 25572.0 28868.2 32742.4

mSp erT sul mosaxleze (aSS dolari) 2314.6 2921.1 2450.1 2520.7 2818.6 3152.0 3558.3 4035.8

samomxmareblo fasebis indeqsi

(saSualo periodis ganmavlobaSi) 9.2 10.0 1.7 9.0 7.0 6.0 6.0 6.0

mimdinare angariSi

(procentulad mSp-Tan) -19.8 -22.8 -11.3 -11.2 -12.7 -12.0 -10.4 -8.3

9  

a. ekonomikuri zrda mimoxilva

2009 wels, 2008 welTan SedarebiT, mTliani Sida produqti 3.9

procentiT Semcirda da nominalur gamoxatulebaSi 17.9 mlrd lars gautolda.

2009 wels mniSvnelovani kleba dafiqsirda vaWrobis, komunaluri,

socialuri da personaluri momsaxurebis, sastumroebis da restornebis,

soflis meurneobis da mrewvelobis dargebSi. am dargebma mTliani Sida

produqti 4.0 procentiT Seamcires. zrdis tendenciiT xasiaTdeboda

janmrTelobis dacvis, ganaTlebis, safinanso saqmianobis da transportis dargebi,

romlebmac mTliani Sida produqti 0.6 procentiT gazardes.

mrewveloba

2009 wels mrewvelobis dargSi Seqmnili damatebuli Rirebuleba 3.9

procentiT Semcirda. wlis ganmavlobaSi mrewvelobis dargis sferoebi

araerTgvarovnad viTardebodnen: gadamamuSavebel mrewvelobaSi warmoebis

moculobam 8.4 procentiT moiklo, samTomompovebel mrewvelobaSi 9.3

procentiani mateba dafiqsirda, eleqtroenergiis, airisa da wyalmomaragebis

sfero 5.9 procentiT gaizarda, mrewvelobis wili mSp-is dargobriv

struqturaSi 2008 welTan SedarebiT 0.4 procentuli punqtiT Semcirda da

mSp-is 10.5 procenti Seadgina. 2009 wels mrewvelobis dargma mSp 0.5

procentiT Seamcira.

soflis meurneoba

2008 wlisagan gansxvavebiT, 2009 wels kleba dafiqsirda soflis

meurneobaSi. dargSi Seqmnili realuri damatebuli Rirebuleba 5.7 procentiT

Semcirda. soflis meurneobis xarjze mSp 0.5 procentiT Semcirda.

vaWroba, janmrTelobis dacva da safinanso saqmianoba

2009 wels yvelaze metad Semcirda vaWrobis, komunaluri, socialuri da

personaluri momsaxurebis da sastumroebis da restornebis dargebi. am dargebSi

Seqmnili damatebuli Rirebuleba Semcirda: vaWrobaSi 17.8 procentiT,

komunaluri, socialuri da personaluri momsaxurebis dargSi 11.6 procentiT,

sastumroebis da restornebis dargSi 6.9 procentiT. yvelaze meti zrda

dafiqsirda janmrTelobis dacvis, ganaTlebis, safinanso saqmianobis da

saxelmwifo mmarTvelobis dargebSi. janmrTelobis dacvaSi Seqmnili damatebuli

Rirebuleba 7.6 procentiT, ganaTlebaSi 3.2 procentiT, safinanso saqmianobaSi

1.5 procentiT da saxelmwifo mmarTvelobaSi ki 1.2 procentiT gaizarda.

10  

prognozi

mTliani Sida produqti

2010 wels, wina welTan SedarebiT, realuri mTliani Sida produqti

savaraudod 5.5 procentiT gaizrdeba da nominalur gamoxatulebaSi 20.4 mlrd

lars gadaaWarbebs. saSualovadian periodSi (2011-2014 wlebi) mSp-is zrdis

saSualo wliuri maCvenebeli savaraudod 5.9 procentis farglebSi iqneba.

investiciebi da samomxmareblo xarjebi

2010 wels, 2009 welTan SedarebiT, kerZo investiciebis mosalodneli

nominaluri moculoba gaizrdeba da mSp-is 21.9 procents miaRwevs. Semdgomi

oTxi wlis ganmavlobaSi kerZo investiciebs zrdis tendencia eqneba da 2014

wlisaTvis savaraudod mSp-is 31.6 procents Seadgens.

b. sagareo seqtori mimoxilva

mimdinare angariSis deficiti

erovnuli bankis informaciiT 2009 wels 2008 welTan SedarebiT

mimdinare angariSis uaryofiTi saldo Semcirda da 1 259.0 mln aSS dolarma

maCvenebelma 12.1 procenti Seadgina. 2008 wlisaTvis analogiuri maCvenebeli 22.8

procents udrida.

11  

savaWro brunva

statistikis erovnuli samsaxuris informaciiT 2009 wels saqarTvelos

sagareo savaWro brunvam 5513,3 mln aSS dolari Seadgina, rac 2008 wlis

Sesabamis maCvenebels 29.3 procentiT CamorCeba. savaWro brunvaSi eqsporti

Seadgens 1 135,0 mln aSS dolars (Semcirda 24.1%-iT), xolo importi – 4 378,3

mln aSS dolars (Semcirda 30.6%-iT).

2009 wels, savaWro brunvis mixedviT, ZiriTad savaWro partnior qveynebs

Soris pirvel adgilze TurqeTia. misi wili mTlian savaWro brunvaSi 18.4

procents Seadgens. meore adgilze 9.9 procentiT azerbaijania, momdevno

adgilebs ikaveben ukraina (9.1 procenti) da germania (5.9 procenti).

eqsportis mixedviT ZiriTad savaWro partnior qveynebs Soris pirveli

adgili TurqeTs uWiravs. am qveynis wilad modis mTliani eqsportis 19.9

procenti. meore adgilze 14.7 procentiT azerbaijania, mesameze kanada 10.3

procentiT, meoTxeze somxeTi 7.8 procentiT, xolo mexuTeze ukraina 7.4

procentiT.

importis mixedviT ZiriTad savaWro partnior qveynebs Soris pirvel

adgilze TurqeTia. misi wili mTlian importSi 18.0 procentia. meore adgili

9.6 procentiT ukrainas, mesame ki 8.6 procentiT azerbaijans uWiravs.

2009 wels sagareo vaWrobis sasaqonlo struqturis mixedviT saqonlis

eqsportSi pirvel adgilze 11.5 procentiT feroSenadnobebia, Semdeg modian

naxevraddamuSavebuli oqro (10.2 procenti), msubuqi avtomobilebi (6.9

procenti), Txili da sxva kakali (6.2 procenti) da a.S.

importis sasaqonlo struqturaSi pirvel adgilze 12.7 procentiT navTobi

da navTobproduqtebia. Semdeg modis msubuqi avtomobilebi, romelTa nawili

SemdgomSi gadis eqsportze (5.8 procenti), samkurnalo saSualebebi (4.0

procenti), navTobis airebi da airisebri naxSirwyalbadebi (3.5 procenti).

prognozi

savaWro brunva da mimdinare angariSis deficiti

saprognozo periodSi mosalodnelia sagareo savaWro brunvis zrda.

prognozuli gaTvlebiT, 2010 wels 2009 welTan SedarebiT mimdinare angariSis

deficitis wili mSp-is mimarT 0.9 procentiT Semcirdeba. 2011-2014 wlebSi ki

eqsportis zrdis tempebi gadaaWarbebs importis zrdis tempebs da 2013 wlidan

mniSvnelovan Semcirebas daiwyebs mimdinare angariSis deficitis fardobiTi

maCvenebeli. mimdinare angariSis deficitis wili mSp-is mimarT 2010 wlisaTvis

-11.2 procentis, xolo 2011 wlisaTvis ki -12.7 procentis donezea

mosalodneli. garegani Sokebis ararsebobis SemTxvevaSi Semdgom wlebSi

mimdinare angariSis deficits Semcirebis tendencia eqneba da 2014 wlisaTvis

mimdinare angariSis deficitis fardobiTi maCvenebelis mniSvneloba savaraudod -

8.3 procentis farglebSi iqneba.

12  

g. monetaruli seqtori

mimoxilva

samomxmareblo fasebi

2009 wlis dekemberSi, 2008 wlis dekemberTan SedarebiT, samomxmareblo

fasebi 3.0 procentiT gaizarda, xolo samomxmareblo fasebis saSualo wliurma

maCvenebelma 1.7 procentiT moimata.

laris gacvliTi kursi aSS dolaris mimarT

2009 wlis manZilze laris gacvliTi kursi aSS dolaris mimarT

umniSvnelo ryevebiT xasiaTdeboda. 2009 wlis bolos laris saSualo Tviuri

kursi 1.4%-iT Semcirda da 1.679 lari/aSS dolaris doneze dafiqsirda. laris

saSualo wliuri kursi ki 12.1 procentiT Semcirda da 1.67 lari/aSS dolaris

doneze dafiqsirda.

fulis masa

erovnuli bankis monacemebiT, 2009 wlis bolos 2008 wlis bolosTan

SedarebiT sarezervo fulis masa 12.8%-iT gaizarda da 1 851.5 mln lars

gautolda.

2009 wlis dekembris bolosaTvis M3 farTo fulis agregatis moculobam

4 656.8 mln lari Seadgina, rac 8.2 procentiT aRemateba wina wlis analogiur

maCvenebels. amave periodSi M2 fulis masa 14.9 procentiT gaizarda da 2 139.5

mln laris doneze dafiqsirda.

2009 wlis ganmavlobaSi depozitebi ucxour valutaSi 3.1%-iT, xolo

depozitebi erovnul valutaSi 16.7%-iT gaizarda. icvleboda fulis

multiplikatoric. wina welTan SedarebiT M3-is multiplikatori 0.11 punqtiT

Semcirda da 2.52 gautolda, M2-is multiplikatori ki 0.02 punqtiT gaizarda

da 1.16 Seadgina.

2009 wels, wina welTan SedarebiT, 2.35 procentuli punqtiT Semcirda

dolarizaciis koeficienti da 73.5%-s gautolda. periodis bolosTvis fulis

mimoqcevis siCqare M3 fulis agregatis mixedviT 0.6 erTeuliT Semcirda da 3.9

Seadgina. M2-Tvis ki aRniSnuli maCvenebeli 8.4 gautolda, rac 1.8 erTeuliT

naklebia 2008 wlis Sesabamis mniSvnelobaze.

saprocento ganakveTebi

2009 wels 2008 welTan SedarebiT saSualo wliuri saprocento ganakveTi

sesxebze erovnul valutaSi 1.2%-uli punqtiT gaizarda da 24.2%-s gautolda.

ucxour valutaSi ki sesxebze saprocento ganakveTma 0.3%-uli punqtiT moimata

da 21.3% Seadgina. rac Seexeba saSualo wliur saprocento ganakveTebs

depozitebze, erovnul valutaSi aRniSnuli maCvenebeli 0.4%-uli punqtiT

13  

Semcirda, xolo ucxour valutaSi 0.8%-uli punqtiT moimata da Sesabamisad

10.8% da 9.7% Seadgina.

prognozi

prognozuli SefasebebiT 2010 wlisaTvis samomxmareblo fasebi savaraudod

8.0 procentiT gaizrdeba. 2011-2014 wlebisaTvis samomxmareblo fasebis saSualo

wliuri cvlileba ki 6-7 procentis farglebSia mosalodneli.

d. dasaqmeba da umuSevroba

mimoxilva

statistikis erovnuli samsaxuris monacemebiT 2009 wels qveynis

ekonomikaSi dasaqmebulTa raodenobam 1 656.1 aTasi kaci Seadgina. dasaqmebulTa

36.0 procenti daqiravebiT iyo dasaqmebuli, xolo 63.9 procenti ki

TviTdasaqmebuli. 2009 wels 2008 welTan SedarebiT umuSevarTa raodenoba 0.4

procentiT gaizarda da umuSevrobis donem 16.9 procenti Seadgina. saprognozo

periodSi mosalodnelia umuSevrobis donis Semcireba. 2010-2014 wlebSi

umuSevrobis Semcireba ZiriTadad ganxorcieldeba ekonomikuri zrdis xarjze.

fiskaluri politika

2009 wels 2008 welTan SedarebiT naerTi biujetis Semosavlebis wilma

mSp-is mimarT 1.4 procentiT moiklo. amavdroulad saxelmwifo investiciebis

moculoba 5.3%-iT Semcirda.

2009 wels, wina welTan SedarebiT, 10.0 procentuli punqtiT gaizarda

mTavrobis valis wili mSp-Tan mimarTebaSi da 41.2 procents gautolda.

grZelvadiani periodisTvis mTavrobis strategiaa fiskaluri mdgomareobis

kidev ufro gaumjobeseba, rac uzrunvelyofs:

• ekonomikuri zrdis maRali tempis SenarCunebas;

• makroekonomikur stabilurobas;

• xarjebis zrdas prioritetul mimarTulebebze;

• safinanso wesrigis gaZlierebas;

 

2011-2014 wlebisTvis fiskaluri politikis amocanebs warmoadgens:

• xarjebis mimarTva iseT prioritetul mimarTulebebze, rogoricaa

socialuri sfero, investiciebi infrastruqturis ganviTarebisaTvis,

usafrTxoeba da marTlwesrigi;

• biujetis deficitis TandaTanobiT Semcireba;

• biujetis xarjebis wilis Semcireba mSp-Tan mimarTebaSi;

14  

aRniSnuli miznebis misaRwevad ganxorcieldeba:

• sagadasaxado kanonmdeblobis Semdgomi optimizacia;

• saxelmwifo xarjebis menejmentis Semdgomi srulyofa.

cxrili 2. ZiriTadi fiskaluri indikatorebi 2007-2014 wlebSi

(procentulad mSp-Tan)

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 d a s a x el e b a faqt. faqt. faqt. prog. prog. prog. prog. prog.

Semosavlebi 29.3 30.7 29.3 28.3 27.6 26.8 26.0 25.5 gadasaxadebi 21.6 24.9 24.5 23.5 24.4 24.0 23.7 23.4 socialuri Senatanebi 4.2 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 grantebi 0.6 3.2 2.2 2.6 1.3 1.0 0.7 0.5 sxva Semosavlebi 2.8 2.5 2.7 2.2 1.9 1.8 1.6 1.6

  

xarjebi 25.0 28.3 29.0 26.9 24.8 22.8 21.0 19.9 Sromis anazRaureba 4.0 5.3 5.8 5.6 5.3 4.9 4.5 4.3 saqoneli da momsaxureba 9.3 8.5 6.2 5.3 4.4 4.6 4.3 4.0 procenti 0.6 0.6 1.0 1.1 1.4 1.1 0.9 0.8 subsidiebi 2.3 2.7 2.3 1.9 1.7 1.5 1.3 1.1 grantebi 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 socialuri uzrunvelyofa 5.0 7.2 8.4 7.9 7.0 7.0 6.6 6.4 sxva xarjebi 3.7 3.9 5.3 4.9 5.0 3.7 3.4 3.1

  

saoperacio saldo 4.2 2.4 0.3 1.4 2.8 4.0 4.9 5.7

  

arafinansuri aqtivebis wminda zrda 3.4 4.3 6.9 7.0 5.8 6.7 7.0 7.2

  

mTliani saldo 0.8 -1.9 -6.6 -5.7 -2.9 -2.7 -2.0 -1.6

  

finansuri aqtivebis wminda zrda 0.3 0.8 -0.7 0.0 0.5 0.2 0.1 0.1 valdebulebebs wminda zrda 0.0 5.0 3.8 5.6 3.3 2.9 2.2 1.7 depozitebze naSTis cvlileba (+ zrda) 0.5 2.3 -2.1 0.0 -0.2 0.0 0.0 0.0  

15  

2009-2010 wlebis mokle mimoxilva

2009 weli

saqarTvelos ekonomikisaTvis 2009 weli bolo wlebis ganmavlobaSi

yvelaze rTuli gamodga, rac ganapiroba pirvel rigSi ruseTis mier

ganxorcielebulma samxedro agresiam, xolo meores mxriv msoflio ekonomikurma

krizisma.

ekonomikuri krizisis gavlenis Semcirebis mizniT 2009 wlis

dasawyisidanve ganxorcielda Sesabamisi RonisZiebebi, kerZod mTavrobam daiwyo

msxvili infrastruqturuli proeqtebis ganxorcieleba, rac kerZo investiciebis

Semcirebis pirobebSi ekonomikis mniSvnelovan stimulirebas warmoadgenda.

mniSvnelovani Tanxebis miimarTa sagzao infrastuqturis mSenebloba-

reabilitaciaze, ramac dasaqmebasac Seuwyo xeli da sxvadasxva seqtorebSi

samuSao adgilebis Semcirebis miuxedavad, umuSevrobis done mniSvnelovnad ar

gauresebula. garda amisa, 2009 wlis 1 ianvridan saSemosavlo gadasaxadi 25%-

idan Semcirda 20%-mde, riTac saxelmwifom daaxloebiT 250.0 mln laris

damatebiTi investireba ganaxorciela saqarTvelos ekonomikaSi.

aRniSnulma RonisZiebebma saboloo jamSi Seasusta msoflio ekonomikuri

krizisis gavlena da wlis pirvel naxevarSi saqarTvelos ekonomikis 8%-mde

Semcirebis miuxedavad, wlis meore naxevarSi daiwyo ekonomikis etapobrivi zrda.

wlis bolos ekonomikuri vardna 3.9%-iT dafiqsirda.

16  

biujetis Semosulobebis analizi

saqarTvelos naerTi biujetis Semosavlebis saxiT 2009 wels miRebulia

5 264.5 mln lari, rac saprognozo maCveneblis 100 procentia. Semosavlebis

saerTo moculoba gasul welTan SedarebiT 10.1 procentiT Semcirda, rac

ekonomikuri krizisisa da gadasaxadebis ganakveTebis SemcirebiT aris gamowveuli.

Semosavlebis saerTo moculobam mTliani Sida produqtis 29.3 procenti Seadgina

(cxrili 3).

cxrili 3. naerTi biujetis Semosavlebi

mln. lari

gegma faqti +/- % mSp-s % 2009/2008

sagadasaxado

SemosavlebSi

gadasaxadebis

wili

Semosavlebi 5 265,7 5 264,5 -1,2 100,0 29,3 89,9

gadasaxadebi 4 348,8 4 388,9 40,1 100,9 24,5 92,3

saSemosavlo gadasaxadi 1 114,3 1 118,9 4,6 100,4 6,2 86,3 25,5mogebis gadasaxadi 520,6 517,7 -2,9 99,4 2,9 87,4 11,8

damatebuli Rirebulebis gadasaxadi 2 034,3 2 051,7 17,4 100,9 11,4 99,2 46,7

aqcizi 446,4 443,2 -3,2 99,3 2,5 85,5 10,1

sabaJo gadasaxadi 35,0 35,9 0,9 102,6 0,2 69,2 0,8

qonebis gadasaxadi 143,0 160,4 17,4 112,2 0,9 121,6 3,7

sxva araklasificirebuli gadasaxadebi 55,2 61,0 5,8 110,5 0,3 65,6 1,4

grantebi 463,2 388,6 -74,6 83,9 2,2 63,0 7,4

sxva Semosavlebi 453,8 487,1 33,3 107,3 2,7 100,6 9,3

naerTi biujeti

%2009d a s a x e l e b a

arafinansuri aqtivebis realizaciidan 2009 wels mobilizebul iqna 211.5

mln lari, rac saprognozo maCveneblis 98.6 procentia. arafinansuri aqtivebis

relizaciidan miRebuli Tanxebis moculoba mSp-Tan mimarTebaSi 1.2 procents

Seadgens. arafinansuri aqtivebis realizaciidan miRebuli Tanxebis wili

SemosulobebSi 3.7 procents Seadgens. finansuri aqtivebis realizaciidan 2009 wels mobilizebul iqna 244.8

mln lari, rac saprognozo maCveneblis 102.3 procentia. finansuri aqtivebis

realizaciidan miRebuli Tanxebis moculoba mSp-Tan mimarTebaSi 1.4 procentia.

finansuri aqtivebis realizaciidan miRebuli Tanxebis wili SemosulobebSi 4.3

procents Seadgens.

valdebulebebis zrdis xarjze 2009 wels mobilizebul iqna 1 046.4 mln

lari, rac saprognozo maCveneblis 92.6%-s, xolo mTliani Sida produqtis

5.8%-s Seadgens.

17  

2009 wlis saxelmwifo biujetiT gamoyofili asignebebi sxvadasxva sferoebis

mixedviT Semdegnairad gadanawilda:

• socialuri sfero _ 1 319.8 mln lari,

• ganaTleba _ 459.2 mln lari;

• janmrTelobis dacva _ 339.8 mln lari;

• energetika _ 27.6 mln lari;

• transporti _ 505.7 mln lari;

• dasveneba, kultura, sporti _ 144.7 mln lari;

Tavdacva, sazogadoebrivi wesrigi da usafrTxoeba _ 1 720.8 mln lari.

_ 2009 wels sagzao infrastruqturis mSenebloba-reabilitaciaze

mimarTulma saxsrebma Seadgina 500.0 mln larze meti;

_ sxvadasxva regionebSi infrastruqturuli proeqtebis dafinansebis mizniT

miimarTa 400.0 mln larze meti;

_ soflis mxardaWeris programis farglebSi mimarTul iqna 20.0 mln lari;

_ 96.0 mln laramde miimarTa iZulebiT gadaadgilebul pirTa saxlebis

mSeneblobaze;

_ saqarTvelos energosistemis gasaumjobeseblad miimarTa 67.0 mln lari;

_ sasjelaRsrulebis dawesebulebaTa mSenebloba-reabilitacia dafinansda

33.0 ml lariT;

_ sajaro skolebis mSenebloba-reablilitaciaze miimarTa 20.0 mln larze

meti;

_ gaizarda moswavleTa vauCerebis odenoba ris Sedegadac wlis ganmavlobaSi

maswavlebelTa minimaluri xelfasi gaizarda 50 lariT;

_ wlis ganmavlobaSi aseve ganxorcielda pensiebisa da socialuri

daxmarebebis mateba;

_ saxelmwifos mier dazRveul iqna 900.0 aTasze metisiRaribis zRvars

qvemoT myofi adamiani;

_ avtonomiuri respublikebisa da adgilobrivi TviTmmarTveli

erTeulebisisaTvis gadaricxulma transferebma Seadgina 847.2 mln lari;

_ saxelmwifo valdebulebebis momsaxurebasa da dafarvaze mimarTul iqna

318.1 mln lari;

_ wina wlebSi warmoqmnili valdebulebebis dafarvisa da sasamarTlo

gadawyvetilebebis aRsrulebis mizniT miimarTa 228.8 mln lari.

18  

2010 weli

biujetis Semosulobebis prognozi

saSualovadian periodSi sabiujeto Semosavlebis prognozuli gaTvlebis

gakeTebisas gaTvaliswinebuli iqna fiskalur sferoSi momxdari cvlilebebi,

agreTve ZiriTadi makroekonomikuri maCveneblebi da maTi SesaZlo Sedegebi.

naerTi biujetis Semosavlebis moculoba 2010 wels ganisazRvra 5 778.0

mln lariT, xolo misi wili mSp-is mimarT 28.3 procents gautolda.

naerTi biujetis gadasaxadebis moculoba ganisazRvra 4 800.0 mln lariT,

xolo misi wili mSp-is mimarT 23.5 procents Seadgens, maT Soris:

saSemosavlo gadasaxadis moculoba ganisazRvra 1 263.0 mln lariT, xolo

mSp-s mimarT 6.2 procentis farglebSi;

mogebis gadasaxadis moculoba ganisazRvra 535.0 mln lariT, xolo mSp-s

mimarT 2.6 procentis farglebSi;

damatebuli Rirebulebis gadasaxadis moculoba ganisazRvra 2 159.0 mln

lariT, xolo mSp-s mimarT 10.6 procentis farglebSi;

aqcizis moculoba ganisazRvra 538.0 mln lariT, xolo mSp-s mimarT 2.6

procentis farglebSi;

sabaJo gadasaxadis moculoba ganisazRvra 64.0 mln lariT, xolo mSp-s

mimarT 0.3 procentis farglebSi;

qonebis gadasaxadis moculoba ganisazRvra 201.0 mln lariT, xolo mSp-s

mimarT 1.0 procentis farglebSi;

sxva gadasaxadis moculoba ganisazRvra 41.0 mln lariT, xolo mSp-s

mimarT 0.2 procentis farglebSi;

grantebis moculoba ganisazRvra 538.0 mln lariT, xolo mSp-s mimarT _

2.6 procentis farglebSi

sxva Semosavlebis moculoba ganisazRvra 440.0 mln lariT, xolo mSp-s

mimarT _ 2.2 procentis farglebSi;

arafinansuri aqtivebis realizaciidan misaRebi Tanxebis moculoba

ganisazRvra 210.0 mln. lariT, rac mSp-s mimarT 1.0 procentia.

finansuri aqtivebis realizaciidan misaRebi Tanxebis moculoba ganisazRvra

60.0 mln. lariT, rac mSp-s mimarT 0.3 procentia;

valdebulebebis zrdis moculoba ganisazRvra 1 348.4 mln lariT, rac

mTliani Sida produqtis 6.6%-ia.

19  

2010 wels saxelmwifo biujetiT gamoyofili asignebebi sxvadasxva sferoebis

mixedviT Semdegnairad gadanawilda:

• socialuri sfero _ 1 364.2 mln lari,

• ganaTleba _ 549.2 mln lari;

• janmrTelobis dacva _ 370.0 mln lari;

• energetika _ 12.7 mln lari;

• transporti _ 596.0 mln lari;

• dasveneba, kultura, sporti _ 101.1 mln lari;

• Tavdacva, sazogadoebrivi wesrigi da usafrTxoeba _ 1 530.5 mln lari.

20  

2011-2014 wlebis Semosulobebis prognozi

saSualovadian periodSi sabiujeto Semosulobebis prognozuli gaTvlebis

gakeTebisas gaTvaliswinebul iqna fiskalur sferoSi momxdari cvlilebebi da

mis mier gamowveuli SesaZlo Sedegebi. prognozuli gaTvlebiT, 2011-2014

wlebSi, zrdis tendencia eqneba naerT biujetSi mobilizebuli Tanxebis

moculobas. 2011 wlisTvis naerTi biujetis Semosavlebis saprognozo

maCveneblebis mSp-Tan fardobis maCvenebeli 27.6 procents miaRwevs, xolo

gadasaxadebis wili mTliani Sida produqtis mimarT 24.4 procents gautoldeba.

2011 wels mSp-sTan gadasaxadebis saprognozo maCveneblebis zrda

gamowveulia im garemoebiT, rom gadasaxadebis prognozirebisas gaTvaliswinebul

iqna sagadasaxado kodeqsis axali redaqcia. kerZod, ar Seicvleba saSemosavlo

gadasaxadis ganakveTi. gaTvaliswinebulia agreTve, kavSirgabmulobis dargSi

aqcizis gadasaxadis SemoReba, zogierT saxeobis aqcizur saqonelze (ludi, arayi

da sxva spirtiani sasmelebi) aqcizis ganakveTis gazrda da administrirebis

donis gaumjobeseba.

2011 wels naerTi biujetis sxva Semosavlebis wili mTliani Sida

produqtis mimarT savaraudod 1.9 procents gautoldeba. xolo 2011 wels

naerTi biujetis arafinansuri da finansuri aqtivebis realizaciidan misaRebi

Tanxebis moculoba mSp-Tan mimarTebaSi Sesabamisad 0.7 da 0.2 procentamdea

navaraudevi.

21  

biujetis ZiriTadi maCveneblebi

2009-2014 wlebSi

2009 wlis faqti 2010 wlis gegma 2011 wlis prognozi 2012 wlis prognozi 2013 wlis prognozi 2014 wlis prognozi

d a s a x e l e b a naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

Semosavlebi 5,264.5 4,917.0 1,194.7 5,778.0 5,412.9 1,436.1 6,320.7 5,905.8 1,326.9 6,844.0 6,427.0 1,342.0 7,502.0 7,072.0 1,430.0 8,360.0 7,914.0 1,496.0

gadasaxadebi 4,388.9 4,161.7 227.1 4,800.0 4,532.0 268.0 5,571.0 5,300.0 271.0 6,144.0 5,867.0 277.0 6,832.0 6,542.0 290.0 7,670.0 7,364.0 306.0

grantebi 388.6 387.7 848.1 538.0 537.8 1,071.1 306.2 306.2 912.0 250.0 250.0 925.0 200.0 200.0 1,000.0 170.0 170.0 1,050.0

sxva Semosavlebi 487.0 367.5 119.5 440.0 343.0 97.0 443.5 299.6 143.9 450.0 310.0 140.0 470.0 330.0 140.0 520.0 380.0 140.0

xarjebi 5,199.6 5,174.0 872.8 5,493.0 5,690.2 873.7 5,670.2 5,707.2 875.0 5,827.0 5,876.0 876.0 6,075.0 6,186.0 889.0 6,507.0 6,634.0 923.0

Sromis anazRaureba 1,048.3 941.6 106.7 1,153.0 1,043.1 109.9 1,206.4 1,085.3 121.1 1,250.0 1,120.0 130.0 1,300.0 1,150.0 150.0 1,400.0 1,220.0 180.0

saqoneli da momsaxureba 1,105.2 879.9 225.3 1,090.0 882.6 207.4 1,004.4 790.5 213.9 1,170.0 950.0 220.0 1,230.0 1,010.0 220.0 1,325.0 1,100.0 225.0

procenti 171.2 167.2 4.0 233.0 228.2 4.8 319.4 314.4 5.0 274.0 268.0 6.0 273.0 266.0 7.0 258.0 250.0 8.0

subsidiebi 420.3 254.1 166.2 392.0 233.4 158.6 380.2 220.2 160.0 380.0 220.0 160.0 370.0 213.0 157.0 370.0 210.0 160.0

grantebi 14.3 861.2 0.3 14.0 1,084.8 0.2 12.3 924.3 0.0 20.0 945.0 22.0 1,022.0 24.0 1,074.0

socialuri uzrunvelyofa 1,505.9 1,419.9 86.0 1,617.0 1,494.7 122.3 1,600.6 1,475.6 125.0 1,793.0 1,663.0 130.0 1,900.0 1,770.0 130.0 2,100.0 1,970.0 130.0

sxva xarjebi 934.4 650.1 284.3 994.0 723.5 270.5 1,146.9 896.9 250.0 940.0 710.0 230.0 980.0 755.0 225.0 1,030.0 810.0 220.0

22  

2009 wlis faqti 2010 wlis gegma 2011 wlis prognozi 2012 wlis prognozi 2013 wlis prognozi 2014 wlis prognozi

d a s a x e l e b a

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

saoperacio saldo 64.9 -257.0 321.9 285.0 -277.3 562.3 650.6 198.7 451.9 1,017.0 551.0 466.0 1,427.0 886.0 541.0 1,853.0 1,280.0 573.0

arafinansuri aqtivebis

cvlileba 1,258.8 939.9 318.8 1,441.0 820.2 620.8 1,321.5 819.6 501.9 1,708.0 1,242.0 466.0 2,012.0 1,471.0 541.0 2,373.0 1,800.0 573.0

zrda 1,470.3 1,100.3 370.0 1,651.0 990.2 660.8 1,471.5 889.6 581.9 1,808.0 1,322.0 486.0 2,062.0 1,511.0 551.0 2,423.0 1,840.0 583.0

kleba 211.5 160.3 51.2 210.0 170.0 40.0 150.0 70.0 80.0 100.0 80.0 20.0 50.0 40.0 10.0 50.0 40.0 10.0

mTliani saldo -

1,193.9 -

1,197.0 3.1 -1,156.0

-1,097.5 -58.5 -671.0 -621.0 -50.0 -691.0 -691.0 0.0 -585.0 -585.0 0.0 -520.0 -520.0 0.0

finansuri aqtivebis

cvlileba -525.2 -499.6 18.1 -6.2 52.3 6.4 75.2 125.2 -50.0 40.0 40.0 0.0 40.0 40.0 0.0 40.0 40.0 0.0

zrda 87.6 130.8 30.0 53.8 112.3 6.4 160.2 160.2 0.0 60.0 60.0 0.0 60.0 60.0 0.0 60.0 60.0 0.0

valuta da depozitebi 0.0 0.0 29.5 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

sesxebi 67.4 110.6 0.5 29.9 88.4 6.4 160.2 160.2 60.0 60.0 60.0 60.0 60.0 60.0

aqciebi da sxva

kapitali 20.2 20.2 0.0 24.0 24.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

kleba 612.8 630.4 11.9 60.0 60.0 0.0 85.0 35.0 50.0 20.0 20.0 0.0 20.0 20.0 0.0 20.0 20.0 0.0

23  

2009 wlis faqti 2010 wlis gegma 2011 wlis prognozi 2012 wlis prognozi 2013 wlis prognozi 2014 wlis prognozi

d a s a x e l e b a

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

naerTi biujeti

saxelmwifo biujeti

teritoriuli erTeulebis naerTi biujeti

valuta da depozitebi 373.3 402.8 0.0 0.0 0.0 50.0 50.0 0.0 0.0 0.0

sesxebi 57.8 45.9 11.9 60.0 60.0 35.0 35.0 20.0 20.0 20.0 20.0 20.0 20.0

aqciebi da sxva

kapitali 181.7 181.7 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

valdebulebebis

cvlileba 668.7 697.4 15.0 1,149.8 1,149.8 64.9 746.1 746.1 0.0 731.0 731.0 0.0 625.0 625.0 0.0 560.0 560.0 0.0

zrda 1,046.4 1,046.4 43.7 1,348.4 1,348.4 64.9 949.2 949.2 0.0 870.0 870.0 0.0 1,960.0 1,960.0 0.0 1,165.0 1,165.0 0.0

sagareo 786.9 786.9 1,148.4 1,148.4 849.2 849.2 670.0 670.0 1,760.0 1,760.0 965.0 965.0

saSinao 259.5 259.5 43.7 200.0 200.0 64.9 100.0 100.0 200.0 200.0 200.0 200.0 200.0 200.0

kleba 377.7 349.0 28.7 198.5 198.5 0.0 203.0 203.0 0.0 139.0 139.0 0.0 1,335.0 1,335.0 0.0 605.0 605.0 0.0

sagareo 133.2 115.9 17.3 135.3 135.3 0.0 138.9 138.9 104.0 104.0 1,300.0 1,300.0 570.0 570.0

saSinao 244.5 233.1 11.4 63.2 63.2 0.0 64.2 64.2 35.0 35.0 35.0 35.0 35.0 35.0

balansi 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

24  

saxelmwifo biujetis dafinansebaze myofi mxarjav dawesebulebebis saorioentacio zRvruli

moculobebi 2011-2014 wlebSi

d a s a x e l e b a

2011 wlis

dasaqmebulTa

saorientacio

zRvruli

moculoba

2011 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

2012 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

2013 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

2014 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

saqarTvelos parlamenti da

masTan arsebuli organizaciebi 1,414.0 40,133.7 40,133.0 40,133.0 40,133.0

saqarTvelos prezidentis

administracia 183 14,154.0 14,000.0 14,000.0 14,000.0

saqarTvelos erovnuli

uSiSroebis sabWos aparati 42 1,300.0 1,300.0 1,400.0 1,400.0

saqarTvelos mTavrobis

kancelaria 205 8,500.0 7,000.0 8,000.0 8,000.0

saqarTvelos kontrolis palata 400 13,200.0 13,200.0 13,200.0 13,200.0 saqarTvelos centraluri

saarCevno komisia 502 12,428.9 37,000.0 37,000.0 12,000.0

saqarTvelos sakonstitucio

sasamarTlo 119 2,680.0 2,550.0 2,550.0 2,550.0

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo 189 5,300.0 5,300.0 5,300.0 5,300.0

saerTo sasamarTloebi 2,348 30,936.5 31,000.0 32,000.0 32,000.0 saqarTvelos iusticiis umaRlesi

sabWo 51 1,050.0 1,100.0 1,100.0 1,200.0

saxelmwifo

rwmunebulis_gubernatoris

administracia abaSis, zugdidis,

martvilis, mestiis, senakis,

Cxorowyus, walenjixis, xobis

municipalitetebsa da TviTmmarTvel

qalaq foTSi

50 1,115.0 1,265.0 1,285.0 1,285.0

saxelmwifo rwmunebulis _

gubernatoris administracia

lanCxuTis, ozurgeTisa da

Coxatauris municipalitetebSi

43 700.0 765.0 785.0 785.0

saxelmwifo rwmunebulis _

gubernatoris administracia

baRdaTis, vanis, zestafonis,

Terjolis, samtrediis, saCxeris,

tyibulis, wyaltubos, WiaTuris,

xaragaulis, xonis

municipalitetebsa da TviTmmarTvel

qalaq quTaisSi

50 920.0 1,040.0 1,060.0 1,060.0

saxelmwifo rwmunebulis _

gubernatoris administracia

axmetis, gurjaanis,

dedofliswyaros, Telavis,

lagodexis, sagarejos, siRnaRisa da

yvarlis municipalitetebSi

50 940.0 1,025.0 1,045.0 1,045.0

25  

d a s a x e l e b a

2011 wlis

dasaqmebulTa

saorientacio

zRvruli

moculoba

2011 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

2012 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

2013 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

2014 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

saxelmwifo rwmunebulis _

gubernatoris administracia

duSeTis, TianeTis, mcxeTisa da

yazbegis municipalitetebSi

43 700.0 775.0 800.0 800.0

saxelmwifo rwmunebulis _

gubernatoris administracia

ambrolauris, lentexis, onisa da

cageris municipalitetebSi

43 685.0 805.0 825.0 825.0

saxelmwifo rwmunebulis _

gubernatoris administracia

adigenis, aspinZis, axalcixis,

axalqalaqis, borjomisa da

ninowmindis municipalitetebSi

43 725.0 835.0 860.0 860.0

saxelmwifo rwmunebulis _

gubernatoris administracia

bolnisis, gardabnis, dmanisis,

TeTriwyaros, marneulis, walkis

municipalitetebsa da TviTmmarTvel

qalaq rusTavSi

50 835.0 945.0 970.0 970.0

saxelmwifo rwmunebulis _

gubernatoris administracia goris,

kaspis, qarelisa da xaSuris

municipalitetebSi

43 740.0 845.0 870.0 870.0

evropul da evroatlantikur

struqturebSi integraciis

sakiTxebSi saxelmwifo ministris

aparati

53 1,783.8 1,300.0 1,400.0 1,600.0

diasporis sakiTxebSi saxelmwifo

ministris aparati 31 923.2 600.0 700.0 700.0

reintegraciis sakiTxebSi

saxelmwifo ministris aparati 55 1,025.4 800.0 800.0 900.0

saqarTvelos finansTa saministro 4,478 152,644.5 110,000.0 105,000.0 105,000.0

saqarTvelos ekonomikisa da

mdgradi ganviTarebis saministro 842 21,397.3 21,000.0 21,000.0 21,000.0

saqarTvelos regionuli

ganviTarebisa da infrastruqturis

saministro

327 203,187.2 180,000.0 190,000.0 190,000.0

saqarTvelos iusticiis

saministro 1,713 68,700.0 50,000.0 40,000.0 40,000.0

26  

d a s a x e l e b a

2011 wlis

dasaqmebulTa

saorientacio

zRvruli

moculoba

2011 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

2012 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

2013 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

2014 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

saqarTvelos sasjelaRsrulebis,

probaciisa da iuridiuli

daxmarebis sakiTxTa saministro

4,613 99,000.0 100,000.0 100,000.0 90,000.0

saqarTvelos sagareo saqmeTa

saministro 612 73,174.0 68,000.0 68,000.0 70,000.0

saqarTvelos Tavdacvis

saministro 39,607 660,000.0 750,000.0 750,000.0 750,000.0

saqarTvelos Sinagan saqmeTa

saministro 28,532 566,000.0 548,000.0 548,000.0 548,000.0

saqarTvelos dazvervis samsaxuri 160 5,000.0 3,500.0 3,800.0 4,000.0

saqarTvelos ganaTlebisa da

mecnierebis saministro 1,686 554,000.0 580,000.0 640,000.0 700,000.0

saqarTvelos kulturisa da

ZeglTa dacvis saministro 393 51,000.0 45,000.0 46,000.0 45,000.0

saqarTvelos okupirebuli

teritoriebidan iZulebiT

gadaadgilebul pirTa, gansaxlebisa

da ltolvilTa saministro

172 28,339.4 25,500.0 25,500.0 25,500.0

saqarTvelos Sromis,

janmrTelobisa da socialuri

dacvis saministro

3,577 1,570,000.0 1,630,000.0 1,770,000.0 1,930,000.0

saqarTvelos energetikis

saministro 118 7,818.1 8,100.0 8,100.0 8,100.0

saqarTvelos soflis meurneobis

saministro 597 52,774.0 20,000.0 30,000.0 40,000.0

saqarTvelos garemos dacvisa da

bunebrivi resursebis saministro 2,032 21,985.6 24,000.0 24,000.0 24,000.0

saqarTvelos sportisa da

axalgazrdobis saqmeTa saministro 56 30,927.6 26,000.0 26,000.0 27,000.0

saqarTvelos saxelmwifo dacvis

specialuri samsaxuri 3,550 47,500.0 38,000.0 38,000.0 38,000.0

saqarTvelos saxalxo damcvelis

aparati 71 1,650.0 1,550.0 1,550.0 1,550.0

ssip _ sazogadoebrivi mauwyebeli

79 25,000.0 26,100.0 29,000.0 33,000.0

ssip _ saxelmwifo Sesyidvebis

saagento 37 800.0 600.0 500.0 400.0

samxreT oseTis administracia 90 5,500.0 5,500.0 5,500.0 5,500.0

saqarTvelos sapatriarqo 25,300.0 25,300.0 25,300.0 25,300.0

ssip _ levan samxaraulis

saxelobis sasamarTlo eqspertizis

erovnuli biuro

291 4,500.0 4,500.0 4,500.0 4,500.0

27  

d a s a x e l e b a

2011 wlis

dasaqmebulTa

saorientacio

zRvruli

moculoba

2011 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

2012 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

2013 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

2014 wlis

zRvruli

moculoba

(aTas

larebSi)

ssip – saqarTvelos statistikis

erovnuli samsaxuri - saqstati 149 3,201.2 3,300.0 3,400.0 3,500.0

ssip - Tavisufali vaWrobisa da

konkurenciis saagento 9 180.0 180.0 190.0 200.0

28  

saxelmwifo biujetis dafinansebaze myofi mxarjavi

dawesebulebebis saSualovadiani prioritetebi da maTi dafinansebis

saprognozo moculobebi

saqarTvelos kontrolis palata

1. INTOSAI-is saerTaSoriso standartebis Sesabamisad saqarTvelos

kontrolis palatis instituciuri ganviTareba, damoukidebel Tanamedrove

umaRles auditorul organod Camoyalibeba

prioritetis aRwera da mizani

saqarTvelos sajaro finansebis marTvis sistemaSi gare auditi saWiroebs

arsebiT gardaqmnas, radgan saxelmwifo saxsrebis kontrolis meTodologia

efuZneba finansuri kontrolis moZvelebul formebs. Tanamedrove gare auditis

sistemam ganaviTara finansuri da efeqtianobis auditis mniSvnelovani

saxelmZRvanelo principebi da standartebi, romlebic arsebiTad gansxvavdeba

moqmedi kontrolis formebisagan.

zemoaRniSnulidan gamomdinare, kontrolis palatis SesaZleblobebis

gaZlierebisaTvis aucilebelia:

• strategiuli ganviTarebis gegmis SemuSveba (ganaxleba);

• INTOSAI-is standartebis Sesabamisad finansuri da efeqtianobis auditis saxelmZRvaneloebis damtkiceba da praqtikaSi danergva;

• auditis xarisxis kontrolis sistemis Seqmna;

• saxemwifo auditoris sasertifikacio programis momzadeba da saxelmwifo

auditorebis sertificireba;

• sazogadoebis ndobis xarisxis amaRleba, komunikaciebis gaumjobeseba

saqarTvelos parlamentTan, auditis obieqtebTan, donorebTan da

profesiul saerTaSoriso organizaciebTan.

mosalodneli Sedegi:

kontrolis palatis Tanamedrove, damoukidebel, saxelmwifo seqtoris

umaRles auditorul organod Camoyalibeba, romelic srulad pasuxobs

saerTaSoriso moTxovnebs da sargeblobs sazogadoebis ndobis maRali xarisxiT.

29  

2. sajaro finansebis marTvis ganviTarebis xelSwyoba

prioritetis aRwera da mizani

• sajaro finansebis marTvaSi Tanamedrove saerTaSoriso meTodebis danergvis

xelSewyoba;

• saxelmwifo seqtorSi Sida kontrolis sistemis Camoyalibebis mxardaWera

da Sida auditis institutis danergvis xelSewyoba;

• angariSvaldebulebis, gamWirvalobis, sajaroobis da efeqtianobis

gaumjobeseba.

mosalodneli Sedegi:

saxelmwifo finansebis marTvis gaumjobeseba, misi sajaroobisa da

gamWirvalobis uzrunvelyofa, adamianuri resursebis da saxelmwifo saxsrebis

gamoyenebis efeqtianobis amaRleba.

saqarTvelos iusticiis umaRlesi sabWo

1. instituciuri reformis dasruleba

prioritetis aRwera da mizani

sasamarTlos saqmianobis efeqturobis amaRlebisa da saqmeTa ganxilvis

xarisxis gaumjobesebis mizniT moxdeba raionuli (saqalaqo) sasamarTloebis

gaerTianeba da gamsxvileba, sadac maRalkvalificiuri samosamarTlo korpusis

pirobebSi, SesaZlebeli gaxdeba saqmeTa ganxilvis specializaciis damkvidreba.

amasTan, gaerTianebul sasamarTloebSi daniSnuli magistrati mosamarTleebi

uzrunvelyofen mcire mniSvnelobis saqmeTa swrafad da efeqturad gadawyvetas.

sasamarTlo sistemaSi dainergeba eleqtronuli dokumentbrunvis sistema,

SemuSavdeba sasamarTlo saqmiswarmoebis axali wesi, ris Sedegadac SesaZlebeli

gaxdeba saproceso vadebis avtomatur reJimSi kontroli da daCqardeba saqmeTa

ganxilva.

mosalodneli Sedegi:

Camoyalibdeba Zlieri da efeqturi sasamarTlo sistema.

30  

2. mosamarTleTa vakansiebis etapobrivad Sevseba da dawinaurebis

kriteriumebis daxvewa

prioritetis aRwera da mizani

sasamarTlo sistemis mTeli qveynis masStabiT normaluri

funqcionirebisaTvis saWiroa mosamarTleTa vakanturi adgilebis etapobrivad

Sevseba, Sesabamisad ganxorcieldeba iusticiis umaRles skolaSi misaRebi

konkursebis Catareba da mosamarTled gamweseba moxdeba iusticiis umaRles

skolaSi savaldebulo saswavlo kursis gavlis Semdeg, xolo mosamarTled

gamwesebis ZiriTadi kriteriumi iqneba mis mier sakvalifikacio siaSi dakavebuli

rigiTi nomeri; sasamarTlos damoukideblobis uzrunvelsayofad momzaddeba

safuZveli mosamarTleTa uvadod daniSvnisaTvis da ganisazRvreba mosamarTleTa

dawinaurebis kriteriumebi.

mosalodneli Sedegi:

mosamarTleebi zemdgom sasamarTlo instanciaSi dawinaurdebian maTi

kvalifikaciis, gamocdilebisa da sxva obieqturi kriteriumebis gaTvaliswinebiT.

3. mosamarTleTa da sasamarTloebis mosamsaxureTa socialuri dacvis

garantiebis gaumjobeseba

prioritetis aRwera da mizani

sasamarTlos damoukideblobis da obieqturobis uzrunvelsayofad

aucilebelia rogorc mosamarTleTa, aseve sasamarTlo mosamsaxureTa

socialuri pirobebis gaumjobeseba, maTi xelfasebis etapobrivi zrda.

mosalodneli Sedegi:

mosamarTleebs SeeqmnebaT myari socialuri dacvis garantiebi, rac xels

Seuwyobs sasamarTlos damoukideblobasa da miukerZoeblobas.

31  

evropul da evroatlantikur struqturebSi integraciis

sakiTxebSi saqarTvelos saxelmwifo ministris aparati

1. NATO-Si integraciis koordinacia

prioritetis aRwera da mizani

NATO warmoadgens evro-atlantikuri usafrTxoebis yvelaze

institucionalizebul da qmediT organizacias, romelic efuZneba saerTo

demokratiul faseulobebs. NATO-Si gawevrianeba saqarTvelosTvis usafrTxoebis

stabiluri garantiaa, romelic harmoniulad erwymis politikur prioritetebs.

NATO-Si integraciisaTvis saWiro pirobebis Seqmnis mizniT aucilebelia

evroatlantikur struqturebSi integraciis procesSi CarTuli uwyebebis

efeqturi monawileobis, erovnuli wliuri programis SemuSavebis, misi

ganxorcielebis monitoringis, NATO-saqarTvelos komisiis farglebSi

Sexvedrebis momzadebis da sxva RonisZiebebis koordinacia.

mosalodneli Sedegebi:

• NATO-sTan saqarTvelos TanamSromlobis gaRrmaveba;

• wliuri erovnuli programiT gaTvaliswinebuli reformebis warmatebiT

ganxorcieleba;

• NATO-Si integraciis dinamikis SenarCunebis uzrunvelyofa da aliansTan

Sedegze orientirebuli politikuri dialogis warmoeba saboloo gawevrianebis

mizniT.

2. evrokavSirSi integraciis koordinacia

prioritetis aRwera da mizani

evrokavSirTan integracia saqarTvelos sagareo politikis erT-erTi

prioritetia. misi ganxorcieleba xels Seuwyobs saqarTvelo-evrokavSirs Soris

politikuri, savaWro-ekonomikuri da kulturuli urTierTobebis ganviTarebas,

qveynis usafrTxoebis gazrdas, saqarTveloSi ucxouri investiciebisa da qveynis

saeqsporto potencialis zrdas, moqalaqeebis migraciisa da dasaqmebis

legalizacias da zogadad, qveynis ekonomikur ganviTarebas.

evrokavSirSi integraciisaTvis saWiro pirobebis SeqmnisaTvis aucilebelia:

• evropuli samezoblo politikis samoqmedo gegmis (ENP AP) warmatebuli ganxorcieleba;

• evrokavSirTan `evrokavSiris aRmosavleT samezoblosTan partniorobis~

(Eastern Partnership) formatSi TanamSromlobis ganviTareba;

32  

• evrokavSirTan `partnioroba mobilurobisaTvis~ (Mobility Partnership) farglebSi TanamSromlobis ganviTareba;

• evrokavSirTan asocirebis SeTanxmebis Sesaxeb, romelic Seicavs Rrma da

yovlismomcveli Tavisufali vaWrobis SeTanxmebas (DCFTA), molaparakebebis

warmatebiT dasruleba;

• saqarTvelo-evrokavSirs Soris savizo reJimis gamartivebisa da

readmisiis xelSekrulebis xelmowera da ganxorcieleba;

• evrokavSirTan savizo liberalizaciis procesis gagrZeleba;

• evrokavSiris daxmarebis programebisa da instrumentebis srulfasovani

da masStaburi amoqmedebis xelSewyoba;

• evrokavSiris saagentoebTan TanamSromloba da evrokavSiris programebis

farglebSi aqtiuri monawileobis xelSewyoba.

mosalodneli Sedegebi:

• saxelmwifo institutebis mSeneblobasa da demokratiul ganviTarebaSi

evrokavSiris aqtiuri mxardaWera;

• saqarTvelo-ruseTis konfliqtis mogvarebaSi da stabilurobis

uzrunvelyofaSi evrokavSiris aqtiuri monawileoba;

• evrokavSiris bazarze qarTuli produqciis eqsportisa da saqarTveloSi

ucxouri investiciebis zrdis xelSemwyobi faqtorebis gafarToeba;

• evrokavSirTan savizo reJimis gamartiveba, evrokavSiris wevr qveynebSi

saqarTvelos moqalaqeTa legaluri gadaadgilebisa da dasaqmebis xelSemwyobi

garemoebebis zrda.

diasporis sakiTxebSi saqarTvelos

saxelmwifo ministris aparati

1. qarTuli diasporebis samSoblosTan integracia

prioritetis aRwera da mizani

qarTuli diasporebis samSoblosTan integracia iyo da kvlav rCeba qveynis

erT-erT prioritetad, saWiroa samSoblodan sxvadasxva mizezTa gamo gasuli

mosaxleobis maqsimaluri CarTva qveynis socialur-ekonomikur da kulturul

cxovrebaSi. Sesabamis saxelmwifo uwyebebTan TanamSromlobiT maTTvis

konkretuli proeqtebis SeTavazeba da popularizacia.

qarTuli diasporebis samSoblosTan intergaciisaTvis aucilebelia:

• yovelwliurad saqarTveloSi diasporis dRis aRniSvna;

• qarTuli diasporis warmomadgenelTa CarTva diasporis dRisadmi miZRvnil

kulturul RonisZiebebSi;

33  

• sazRvargareT qarTuli saxlebis dafuZneba da maTi mxardaWera;

• biznes forumebis Catareba saqarTveloSi da sazRvargareT;

• qarTuli kompaniebis diasporul organizaciebTan dakavSireba;

• sazRvargareT moRvawe qarTveli biznesmenebisTvis sainvesticio proeqtebis

SeTavazeba;

• qarTuli diasporis kavSirebis gamoyeneba saqarTveloSi ucxouri

investiciebis mosazidad;

mosalodneli Sedegebi:

• sxvadasxva qveynebSi moqmedi qarTuli saTvistomoebis erTmaneTTan

daaxloeba;

• diasporebsa da qarTul sazogadoebas Soris kavSirurTierTobebis

gaRrmaveba;

• qarTul diasporaSi arsebuli kapitalis da investiciebis saqarTveloSi

mozidva da dabandeba;

2. qarTul diasporebSi ganaTlebisa da kulturuli memkvidreobis SenarCuneba

prioritetis aRwera da mizani

qarTul diasporebSi ganaTlebisa da kulturuli memkvidrebis SenarCuneba

iTvaliswinebs sazRargareT arsebuli folkloruli ansamblebis da sakvirao

skolebis mxardaWeras, kulturuli da saganmanaTleblo RonisZiebebis mowyobas

da kulturul memkvidreobaze meurveobas, risTvisac aucilebelia:

• folkloruli ansamblebis tradiciuli formebiT, musikaluri sakravebiT

momarageba;

• sakvirao skolebis literaturiT momarageba;

• sainformacio resursebisa da kulturuli RonisZiebebis mxardaWera;

• diasporasTan internet-kavSiris srulyofa da onlain proeqtebis

ganviTareba;

• sazRvargareT qarTuli satelevizio da sxva media proeqtebis

Seqmna/popularizacia;

• moswavleTa gacvliTi programebis xelSewyoba.

mosalodneli Sedegi:

sxvadasxva qveynebSi mcxovreb qarTul diasporebSi SenarCunebuli iqneba

qarTuli ena, musikaluri da folkloruli xelovneba.

34  

saqarTvelos finansTa saministro

1. sabiujeto procesis Semdgomi ganviTareba da srulyofa

prioritetis aRwera da mizani

bolo wlebis ganmavlobaSi saqarTvelos sabiujeto procesSi mniSvnelovani

reformebi ganxorcielda, ris Sedegadac daiwyo biujetis danergva MTEF-is principebis mixedviT, sabiujeto klasifikacia gadavida saerTaSoriso savaluto

fondis GFSM-2001 klasifikaciaze, SemuSavda `saqarTvelos sabiujeto kodeqsi~,

romelmac erT sistemaSi moaqcia da gaamartiva mTeli qveynis sabiujeto

procesi.

reformebis Sedegad aseve gaumjobesda sabiujeto saxsrebis aRricxva da

angariSgeba, daiwyo muSaoba saxelmwifo seqtorSi aRricxvis saerTaSoriso

standartebis (IPSAS) da integrirebuli saxelmwifo finansuri sainformacio

sistemis (PFMS) danergvis mimarTulebiT.

zemoaRniSnuli reformebis miuxedavad saqarTvelos sabiujeto procesi

kvlavac saWiroebs Semdgom ganviTarebasa da srulyofas, Sesabamisad saxelmwifo

finansebis marTvis reformis farglebSi gasatarebelia rigi RonisZiebebi,

romlebmac unda uzrunvelyon saerTaSoriso standartebis Sesabamisi sabiujeto

procesis Camoyalibeba.

saSualovadian periodSi prioritetis farglebSi dagegmilia Semdegi

ZiriTadi RonisZiebebi:

• programuli biujetis Sedgenis meTodologiis SemuSaveba;

• mxarjavi dawesebulebebisa da teritoriuli erTeulebis warmomadgenlebTan

samuSao Sexvedrebis organizeba programuli biujetis Sedgenisa da

Sesrulebis kriteriumebis SemuSavebis mizniT;

• saerTaSoriso standartebTan Sesabamisi, yovelwliuri, konsolidirebuli,

finansuri angariSgebis sistemis SemuSaveba;

• Sesabamisi programuli uzrunvelyofis sistemis Seqmna da danergva,

romelic gaerTianebs sabiujeto procesis yvela monawile mxares procesis

yvela etapze;

• makro da fiskaluri prognozirebis modelis gaumjobeseba;

• arsebuli finansuri resursebis strategiuli marTva;

• saxelmwifos Sida da gare valis (valis mdgradobaze koncentrirebiT)

marTvis da monitoringis meqanizmebis gaumjobeseba;

• sajaro samarTlis iuridiuli pirebis monacemTa bazis mudmivi ganaxleba

da gafarToveba;

• IPSAS-is aRricxvis standartis Tanmimdevruli danergvis procesis

gagrZeleba, rac gulisxmobs modificirebul sakaso meTodis danergvas da

daricxvis meTodze dafuZnebuli sistemis CamoyalibebisaTvis Sesabamisi

bazis momzadebas;

35  

• eleqtronuli xazinis sistemis Seqmna da danergva;

mosalodneli Sedegebi:

• qveynis sabiujeto procesSi programuli (Sedegebze orientirebuli)

biujetis danergva da sabiujeto procesis gamWirvalobis zrda;

• sabiujeto procesis maregulirebeli srulyofili normatiuli baza;

• biujetis dagegmvisa da aRsrulebis gamartivebuli procedurebi;

• gaumjobesebuli makroekonomikuri prognozireba;

• etapobrivad Semcirebuli sabiujeto deficiti;

• IPSAS-is aRricxvis standartis praqtikaSi danergva;

2. sagadasaxado politika da gadamxdelTa momsaxurebis gaumjobeseba

prioritetis aRwera da mizani

bolo wlebis ganmavlobaSi gamartivda sagadasaxado da sabaJo

kanonmdebloba, Semcirda gadasaxadebis ganakveTebi, ramac mniSvnelovnad Seuwyo

xeli qveyanaSi investiciebis Semodinebas da qveynis ekonomikur ganviTarebas, ris

Sedegadac yovelwliurad izrdeboda sagadasaxado Semosavlebis moculoba, Tumca

momavalSic aucilebelia sakanonmdeblo bazis srulyofa, sagadasaxado da sabaJo

organoebis muSaobis efeqturobis zrda da sagadasaxado politikaSi dagegmili

reformebis Sesaxeb sazogadoebis da gadamxdelTa sistematuri informireba.

saSualovadian periodSi prioritetis farglebSi dagegmilia Semdegi

RonisZiebebis ganxorcieleba:

• gadamxdelTa eleqtronuli momsaxurebis sistemis Semdgomi ganviTareba;

• sagadasaxado da sabaJo punqtebis mSenebloba-reabilitacia;

• sagadasaxado-sabaJo procedurebis daxvewa, saerTo standartebis danergva;

• gadamxdelTa momsaxurebis gamartiveba;

• sagadasaxado davebis ganxilvis sistemis gaumjobeseba;

• sagadasaxado-sabaJo sakanonmdeblo bazis gaumjobeseba;

• ormagi dabegvris Tavidan acilebis mizniT sxvadasxva qveynebTan Sesabamisi

SeTanxmebebis gaformeba;

• gadamxdelTa informirebulobis da sajaroobis amaRleba;

mosalodneli Sedegebi:

• liberaluri sagadasaxado kanonmdeblobis Sedegad qveyanaSi sainvesticio

garemos gaumjobeseba;

• Zlieri da efeqturi sabaJo-sagadasaxado sistemis Camoyalibeba;

• sagadasaxado saCivrebis raodenobis Semcireba;

• sagadasaxado Semosavlebis administrirebis zrda;

36  

3. safinanso seqtorSi dasaqmebulTa kvalifikaciis amaRleba da seqtorisaTvis

axali kadrebis momzadeba

prioritetis aRwera da mizani

miuxedavad imisa, rom rogorc saxelmwifo biujetis dafinansebaze myofi

dawesebulebebis, aseve avtonomiuri respublikebis da adgilobrivi

TviTmmarTveli erTeulebis warmomadgenlebisaTvis araerTxel Catarda

treiningebi, safinanso seqtorSi mainc didia gamocdili da kvalificirebuli

kadrebis deficiti. sabiujeto da sagadasaxado reformebis paralerulad

aucilebeli sabiujeto procesis yvela monawilis sistematuri gadamzadeba da

axali kadrebis momzadeba. aseve aucilebelia sagadasaxado da sabaJo organoebis

TanamSromelTa kvalifikaciis amaRleba, Sida auditis danergvasTan dakavSirebiT

Sesabamisi treiningebisa da saswavlo proeqtebis SemuSaveba.

yovelive zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT momdevno wlebSi dagegmilia

Semdegi RonisZiebebis ganxorcieleba:

• safinanso-sabiujeto da sabaJo-sagadasaxado kanonmdeblobaSi mimdinare

cvlilebebTan dakavSirebiT moxeleTa perioduli gadamzadeba;

• mxarjavi dawesebulebis da adgilobvrivi TviTmmarTveli erTeulebis

TanamSromelTa treiningi programuli biujetis danergvasTan dakavSirebul

sakiTxebSi;

• sajaro seqtorSi momuSave buRalterTa gadamzadeba da serTificireba;

• Sida da gare auditis ganmaxorcielebel pirTa gadamzadeba saerTaSoriso

standartebis Sesabamisad;

• profesiul eTikaSi specialuri saswavlo programebis SemuSaveba da

moxeleTa savaldebulo wesiT gadamzadeba;

• finansTa saministros sistemaSi staJirebis gavlis msurvelTaTvis

saswavlo programis SemuSaveba;

mosalodneli Sedegebi:

• safinanso seqtoris dakompleqteba profesionali kadrebiT;

• sabaJo da sagadasaxado sistemaSi dasaqmebul pirTa kvalifikaciis amaRleba;

• finansTa saministros sistemis maRalkvalificiuri sarezervo kadrebis

momzadeba;

• sajaro moxeleTa muSaobis efeqturobis zrda;

• profesionali kadrebiT dakompletqebuli auditoruli sistemis

Camoyalibeba.

37  

saqarTvelos ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministro

1. ekonomikuri politika da misi ganxorcielebis koordinacia

prioritetis aRwera da mizani

gasuli periodis globaluri uaryofiTi ekonomikuri movlenebis

gaTvaliswinebiT, qveynis erT-erTi ZiriTadi prioritetis, ekonomikis

ganviTarebisa da zrdis misaRwevad aucilebelia zrdis tempis matebis

uzrunvelmyofi ekonomikuri politikis gatareba, romelSic igulisxmeba

Tanmimdevruli nabijebis gadadgma ekonomikis Semdgomi liberalizaciis mizniT,

rac warmoadgens investiciebis mozidvis safuZvels.

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis xelSewyobis mizniT aucilebelia:

• ekonomikuri procesebis analizi, seqtoruli kvleva qveynis ekonomikis

Zlieri da susti mxareebis gamosavlenad;

• Sesabamisi RonisZiebebis gatarebisTvis rekomendaciebis SemuSaveba;

• makroekonomikuri statistikuri monacemebis analizi da Sesabamisi

angariSebis momzadeba;

• samSeneblo sferos Semdgomi liberalizaciis mizniT Sesabamisi (maT

Soris sakanonmdeblo) cvlilebebis ganxorcieleba;

mosalodneli Sedegebi:

• stabiluri markoekonomikuri garemos SenarCuneba saSualovadian da

grZelvadian perspeqtivaSi;

• sxvadasxva saerTaSoriso organizaciebisa da analitikuri centrebis

mier saqarTvelosadmi miniWebuli maRali reitingebi;

2. ucxouri investiciebis mozidva, turizmis, xarisxis infrastruqturisa

da sagareo vaWrobis ganviTareba

prioritetis aRwera da mizani

qveynis sainvesticio da turistuli mimzidvelobis zrda ucxouri

investiciebis zrdis mniSvnelovani winapirobaa. aucilebelia saerTaSoriso

doneze da qveynis SigniT iseTi RonisZiebebis gatareba, romlebic erTis mxriv,

uzrunvelyofen qveyanaSi arsebuli sainvesticio da turistuli SesaZleblobebis

demonstrirebas, xolo meores mxriv, warmoqmnis axal SesaZleblobebs da xels

Seuwyobs investiciebis Semodinebas qveynis ekonomikis sxvadasxva seqtorSi.

38  

saqarTvelos turistuli imijis popularizacia saerTaSoriso bazrebze,

pirdapir gavlenas iqoniebs am qveynebidan turistebis raodenobis zrdaze.

Sedegad moxdeba turistuli kompaniebis stimulireba aRniSnul bazrebze

saqmianobis ufro aqtiurad warmarTvisaTvis. Sida turizmis ganviTareba xels

Seuwyobs saqarTvelos efeqtian pozicionirebas miznobriv turistul bazrebze.

qveyanaSi turizmis ganviTarebisaTvis Zalzed mniSvnelovania aseve turistuli

infrastuqturisa da turistuli adgilebis ganviTarebis xelSewyoba da

turizmis sferoSi momsaxureobis xarisxis gaumjobeseba.

qveynis sagareo vaWrobis Semdgomi ganviTarebisTvis da savaWro

struqturuli gaumjobesebisTvis mniSvnelovania sagareo savaWro urTierTobebis

regularuli analizi da rekomendaciebis SemuSaveba. ucxour bazrebze teqnikuri

barierebis daZlevisaTvis saWiroa qveyanaSi warmoebuli produqciisa da

momsaxurebis konkurentunarianobis zrda, risTvisac unda moxdes teqnikuri

regulirebis sferos ganviTareba saerTaSorisod aRiarebul normebTan

daaxlovebis kuTxiT.

yovelive zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT saSualovadian periodSi unda

ganxorcieldes Semdegi RonisZiebebi:

• saerTaSoriso gamofenebSi monawileoba;

• festivalebis da dResaswaulebis organizeba;

• gamofenebis mowyoba saqarTvelos teritoriaze;

• saqarTvelos turistuli SesaZleblobebis popularizacia

qarTulenovani presiT da televiziiT;

• axali turistuli produqtis Seqmna da maTi ganviTarebisaTvis

proeqtebis ganxorcieleba;

• ucxouri da adgilobrivi mediis warmomadgenlebisaTvis pres-turebis

mowyoba;

• saerTaSoriso standartebis xelmisawvdomobis uzrunvelyofis mizniT

TanamSromloba (gawevrianeba) Sesabamis saerTaSoriso organizaciebTan;

• standartebis reestris monacemTa bazis srulyofa, gamzomi saSualebis

damowmebis aRiareba da akreditaciis samuSaoebis ganxorcieleba;

mosalodneli Sedegebi:

• qveynis sainvesticio mimzidvelobisa da ucxouri investiciebis zrda

qveynis ekonomikaSi;

• turistebis raodenobis zrda;

• warmoebuli produqciisa da momsaxurebis konkurentunarianobis

amaRleba;

39  

• saqarTvelos produqciisTvis ucxour bazarze SeRwevisaTvis teqnikuri

barierebis Semcireba;

• savaWro brunvis struqturuli gaumjobeseba da savaWro reJimebis

ganviTareba.

3. saxelmwifo qonebis privatizeba

prioritetis aRwera da mizani

saxelmwifos sakuTrebaSi darCenili aqtivebis umetesi nawili ar aris

srulfasovnad CarTuli ekonomikur aqtivobaSi, maTi nawili imyofeba

arasaxarbielo finansur da ekonomikur mdgomareobaSi. Sesabamisad, mniSvnelovania

aRniSnuli qonebis gadasvla kerZo seqtorSi, raTa moxdes maTi srulad CarTva

ekonomikur aqtivobaSi, risTvisac aucilebelia saxelmwifo sakuTrebaSi

arsebuli sawarmoebisa da qonebis saprivatizebod momzadeba da SemdgomSi maTi

privatizacia.

mosalodneli Sedegebi:

• saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli qonebis didi nawilis ekonomikur

aqtivobaSi CarTva;

• yofili saxelmwifo sakuTrebis obieqtebSi investiciebis mozidva;

saqarTvelos regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis saministro

1. saqarTvelos saavtomobilo gzebis infrastruqturis ganviTareba

prioritetis aRwera da mizani

saavtomobilo gzebis infrastruqturis ganviTareba bolo wlebis

ganmavlobaSi qveynis erT-erT mTavar prioritets warmoadgens da Sesabamisad

wlebis ganmavlobaSi am mimarTulebiT mniSvnelovani Tanxebi miimarTeboda, ris

Sedegadac gaumjobesda sagzao infrastruqturis ZiriTadi monakveTebi.

zemoaRniSnulis miuxedavad, saqarTveloSi turizmis ganviTarebisa da

ekonomikuri aqtivobis gaumjobesebisaTvis momdevno wlebSi aucilebelia sagzao

infrastruqturis Semdgomi ganviTarebisaTvis damatebiTi resursebis mimarTva.

momdevno wlebSi dagegmilia Semdegi proeqtebis ganxorcieleba:

• ZiriTad saavtomobilo gzebze avtotransportis gazrdili nakadis

gamtarunarianobis da saerTaSoriso gadamzidavi kompaniebis interesebis

40  

gaTvaliswinebiT saavtomobilo gzebis maxasiaTeblebis saerTaSoriso

moTxovnebTan SesabamisobaSi moyvana;

• evropa-kavkasia-aziis satransporto derefnis Semadgeneli nawilis foTi-

Tbilisi-wiTeli xidis saavtomobilo gzis (E-60 avtomagistrali) da aWaris

SemovliTi gzis (E-70 avtomagistrali) calkeuli monakveTebis rekonstruqcia-

modernizacia;

• rikoTis gvirabis sareabilitacio samuSaoebis Catareba;

• municipalur centrebTan, ZiriTad sakurorto, istoriul da kulturul

ZeglebTan, mosazRvre qyveynebTan misasvleli saavtomobilo gzebis perioduli

SekeTeba da reabilitacia;

• saavtomobilo gzebis mimdinare SekeTeba da Senaxva zamTris periodSi,

stiqiuri movlenebis salikvidacio da prevenciis mizniT samuSaoebis Catareba;

mosalodneli Sedegebi: • saavtomobilo gzebis infrastruqturis ganviTareba da misi xarisxis

gaumjobeseba;

• saqarTvelos, rogorc satranzito qveynis potencialis gazrda;

• avtotransportis nakadis gamtarunarianobis gazrda; • saavtomobilo gzebis maxasiaTeblebis saerTaSoriso moTxovnebTan

SesabamisobaSi moyvana da evropa-kavkasia-aziis satransporto derefanSi

integracia;

• avtomobilebis saoperacio danaxarjebis Semcireba, rac gulisxmobs

cemento-betonis safarian saavtomobilo gzebze moZraobisas avtomobilebis mier

daaxloebiT 10 procentiT naklebi sawvavis moxmarebas (msoflio bankis

eqspertTa daskvnis mixedviT);

• saavtomobilo gzebis mimdebare dasaxlebul punqtebSi infrastruqturis,

maT Soris turizmisa da vaWrobis ganviTareba da qveyanaSi sainvesticio garemos

gaumjobeseba;

• saqarTvelos sxvadasxva regionebSi mcxovreb mosaxleobas Soris

integraciis da socialur-ekonomikuri mdgomareobis gaumjobeseba.

• saavtomobilo gzebis saeqspluatacio maCveneblebis gaumjobeseba.

2. regionuli infrastruqturis ganviTareba

prioritetis aRwera da mizani

bolo wlebSi sagzao da municipaluri infrastruqturis gaumjobesebis

miuxedavad, zogierT raionSi kvlav problematuria Sida raionuli da soflis

gzebis mowesrigebis sakiTxi, aseve mniSvnelovania regionebSi wyalmomaragebis da wyalarinebis samSeneblo-sareabilitacio proeqtebis ganxorcieleba, Sesabamisad

momdevno wlebSi dagegmilia:

41  

• qobuleTSi, quTaisSi da borjomSi wyalmomaragebis da wyalarinebis

samSeneblo-sareabilitacio RonisZiebebis Catareba, kerZod:

- satumbi sadgurebis mSenebloba;

- gamwmendi nagebobebis mSenebloba-reabilitacia;

- sistemis gamricxvelianeba;

- xarjmzomebis Sesyidva da montaJi;

- wylis sistemebis rezervuarebis mSenebloba da arsebulis reabilitacia.

• TviTmmarTvel qalaqebsa da municipalitetebSi Sida gzebisa da quCebis

reabilitacia;

• wyalmomaragebis saTave nagebobebisa da Sida qselis, kanalizaciis,

gamwmendi nagebobis da saniaRvre arxebis reabilitacia.

mosalodneli Sedegebi: • municipalitetebSi wyalmomaragebis gaumjobeseba da wyalJonvis

Semcireba;

• Sida gzebis gamtarunarianobis zrda.

3. iZulebiT gadaadgilebul pirTaTvis saxlebis mSenebloba-reabilitacia

da Sesabamisi infrastruqturis mowyoba-ganviTareba;

prioritetis aRwera da mizani

saqarTveloSi konfliqturi regionebis arsebobam da ruseTis federaciis

agresiam saqarTvelos mosaxleobis didi nawili aqcia iZulebiT gadaadgilebul

pirebad, romelTa umravlesoba Tavdapirvelad darCa usaxlkarod. wlebis

ganmavlobaSi mimdinareobda muSaoba maTi sacxovrebeli pirobebis

gasaumjobeseblad, Tumca mainc darCenilia devnilTa garkveuli nawili,

romelTac kvlav ar aqvT sakuTari saxlebi. aseve, problematuria is garemoeba,

rom devnilTa CasaxlebebSi rig SemTxvevebSi moZvelebuli da mwyobridan

gamosulia sayofacxovrebo infrastruqtura.

zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT momdevno wlebSi dagegmilia devnilTa

axali dasaxlebebis mSenebloba da arsebul dasaxlebebSi infrastruqturis

ganviTareba. devnilTa dasaxlebebisaTvis nagavmzidi manqanebisa da nagvis urnebis

Sesyidva.

mosalodneli Sedegebi: • iZulebiT gadaadgilebul pirTa sacxovrebeli pirobebis gaumjobeseba.

• devnilTa dasaxlebebis sanitaruli pirobebis gaumjobeseba;

• wyalmomaragebis sistemebis gamarTuli da Seuferxebeli funqcionireba;

42  

• dasaxlebebSi Sesabamisi infrastruqturis mowyobis Sedegad ekonomikuri

aqtivobis zrda da devnili mosaxleobis dasaqmeba;

4. wyliT uzrunvelyofis erTiani sistemis instituciuri mowyobisa da

ganviTarebis RonisZiebebi

prioritetis aRwera da mizani

wyliT momaragebis sistemis ganviTareba warmoadgens mniSvnelovan faqtors regionebis ekonomikuri ganviTarebis daCqarebis saqmeSi. amitom aucilebelia

ganxorcielebul iqnas maTi samSeneblo-sareabilitacio samuSaoebi da Semdgomi

ganviTarebis saxelmwifo mxardaWeris RonisZiebebi.

prioritetis farglebSi dagegmilia Semdegi RonisZiebebis ganxorcileba:

• yovelwliurad wylis arsebuli qselebis movlis, reabilitaciis,

ganviTarebisa da modernizaciis samuSaoebis Catareba;

• wyalmomaragebis sitemebis armqone soflebSi, qalaqebis da dabebis

ubnebSi aucilebeli samSeneblo samuSaoebis ganxorcieleba;

• regionebSi wylis miwodebaze pasuxismgebeli samsaxurebis meSveobiT

Tanamdrove marTvis sistemis danergva da mosaxleobis wylis resursebiT

momaragebis efeqturi uzrunvelyofa;

mosalodneli Sedegi: regionebSi wyalmomaragebis qselebis mSeneblobis da reabilitaciis

Sedegad uzrunvelyofili iqneba mosaxleobis wyliT Seuferxebeli momarageba.

saqarTvelos iusticiis saministro

1. sisxlis samarTlis sistemis reforma (iusticiis saministros nawili)

prioritetis aRwera da mizani

saqarTvelos iusticiis saministro 2008 wlidan warmarTavs sisxlis

samarTlis sistemis reformas. es prioriteti miznad isaxavs sisxlis samarTlis

saproceso kanonmdeblobis ganmtkicebas saerTaSoriso standartebis Sesabamisad

da marTlmsajulebis xelmisawvdomibis gaumjobesebas; agreTve, efeqturi

prokuraturis sistemis Seqmnas da danaSaulis Semcirebas; aseve, arasruwlovanTa

danaSaulis raodenobis Semcirebas. aRniSnuli reforma iTvaliswinebs sisxlis

samarTlis axali saproceso kodeqsis implementacias, arasruwlovanTa

43  

marTmlmsajulebis sistemis gaumjobesebas, prokuraturis Sesaxeb sazogadoebaSi

cnobeirebis amaRlebasa da eleqtronuli saqmis warmoebis sistemis danergvas.

prioritetis farglebSi, saministros mier gansaxorcielebeli

RonisZiebebia:

• uwyebaTaSorisi sabWos saqmianobis koordinacia;

• axali sisxlis samarTlis saproceso kodeqsidan gamomdinare, Sesabamisi

samarTlebrivi dokumentebis momzadeba;

• nafic msajulTa sistemis danergvis xelSewyoba;

• prokuraturis TanamSromelTa profesiuli momzadeba;

• sisxlis samarTlis saqmis integrirebuli marTvis sistemis Seqmna;

• prokuraturis sazogadoebrivi sabWos Seqmna;

• dazaralebulTa sakonsultacio centrebis farglebSi, danaSaulis

potenciuri msxverplisaTvis saWiro pirveladi konsultaciis gaweva;

• sazogadoebrivi prokuraturis farglebSi, danaSaulis prevenciaze

mimarTuli RonisZiebebis organizeba;

• arasrulwlovanTa danaSaulis prevenciaze saxelmwifo koncefciis

Camoyalibebis xelSewyoba;

mosalodneli Sedegebi:

sisxlis samarTlis reformaSi CarTul uwyebebs, saerTaSoriso da

adgilobriv organizaciebs Soris TanamSromlobis gaZliereba da mimdinare

reformebis monitoringis uzrunvelyofa;

axali sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis Sesabamisad srulyofili

samarTlebrivi reJimis Seqmna;

prokuraturis muSakTa profesiuli da warmatebuli saqmianoba, gamoZiebisa

da devnis organoTa erTiani monacemTa bazis formireba;

prokuraturis efeqturobis, gamWvirvalobisa da sazogadoebisadmi

angariSvaldebulebis zrda, danaSaulis prevencia da arasrulwlovanTa Soris

danaSaulis raodenobis Semcireba.

2. `saqarTvelos sakanonmdeblo macnes~ eleqtronuli gamoqveyneba da

normatiuli aqtebis sistematizacia

prioritetis aRwera da mizani

saqarTvelos sakanonmdeblo bazis srulyofisa da saerTaSoriso

kanonmdeblobasTan harmonizaciis mizniT, regularulad xorcieldeba cvlilebebi

44  

da damatebebi moqmed kanonmdeblobaSi. aRniSnuli, Tavis mxriv, moiTxovs

saxelmwifos normatiuli bazis oficialuri versiis momxmarebelTaTvis

xelmisawvdomobis operatiulad uzrunvelyofas.

prioritetis miznis misaRwevad dagegmilia `sakanonmdeblo macnes~

oficialuri veb-gverdis Seqmna, sadac ganTavsdeba saqarTvelos normatiuli

aqtebis kodificirebuli eleqtronuli versiebi, rac aamaRlebs mosaxleobis

informirebulobis dones.

mosalodneli Sedegebi:

monacemTa bazaSi arsebuli informacia iqneba maRalsaimedo, operatiuli,

mudmivad ganaxlebadi, rac uzrunvelyofs qveynis kanonmdeblobis sajaroobis

zrdas.

3. momxmarebelze orientirebuli, erTiani, daculi da mudmivad ganaxlebadi

samoqalaqo reestris funqcionirebis uzrunvelyofa

prioritetis aRwera da mizani

gasuli wlebis ganmavlobaSi samoqalaqo reestris mier wamowyebuli iqna

mniSvnelovani reformebi, rac miznad isaxavs sainformacio teqnologiebis

gamoyenebiT mosaxleobis identificirebis sistemis srulyofas, aseve

saqarTvelos kanonmdeblobiT samoqalaqo reestrze dakisrebuli funqciebis

efeqturad Sesrulebas. Tumca, samoqalaqo reestris sferoSi mimdinare

reformebis warmatebiT dasrulebis mizniT, saWiroa sxva damatebiTi

RonisZiebebis ganxorcieleba.

prioritetis miznis misaRwevad dagegmilia:

• eleqtronuli saidentifikaco baraTebis samoqmedod SemoReba;

• damisamarTebis proeqtis programuli uzrunvelyofis danergva;

• saarCevno siebis avtomaturi generaciis programuli uzrunvelyofa;

• monacemTa bazaSi saerTaSoriso standartebis Sesabamisi biometriuli

monacemebis asaxva;

• iusticiis saxelebis samSeneblo/saremonto samuSaoebSi monawileobis

miReba da moqalaqis ,,daxlis principiT~ da ,,erTi fanjris principiT~

momsaxurebis mizniT, teritoriuli samsaxurebis Tanamedrove standartebis

Sesabamisad mowyoba;

mosalodneli Sedegebi:

45  

Seiqmneba zusti, erTiani, daculi, mudmivad ganaxlebadi da eleqtronul

mmarTvelobaze dafuZnebuli monacemTa baza, rac uzrunvelyofs moqalaqeobis,

samoqalaqo aqtebis registraciis, migraciis, dokumentebis apostilisa da

legalizaciis, saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi mcxovreb ucxoelTa

registraciis, piradobis mowmobisa da pasportis gacemasTan dakavSirebuli

procesis efeqturad warmarTvas.

4. sajaro reestris, mewarmeTa da arasamewarmeo (arakomerciuli)

iuridiuli pirebis reestris warmoeba da yvela dainteresebuli

pirisTvis informaciis xelmisawvdomobis uzrunvelyofa

prioritetis aRwera da mizani

qveynis ganviTarebasTan erTad izrdeba moTxovna informaciaze. Sesabamisad,

aucilebelia saqarTveloSi arsebobdes erTiani reestri, sadac asaxuli iqneba

fizikuri da iuridiuli pirebis qonebrivi uflebebi, valdebulebebi da sajaro

samarTlebrivi SezRudvebi; aRniSnuli SesaZleblobas miscems yvela

dainteresebul pirs, kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli moTxovnebis dacviT

miiRos amomwuravi informacia registrirebuli monacemebis Sesaxeb.

prioritetis miznis misaRwevad dagegmilia:

• sajaro reestris erovnuli saagentos saregistracio samsaxurebis

centralizacia da momsaxurebis decentralizacia (momsaxurebis gaweva

avtorizebul pirTa meSveobiT);

• TanamSromelTa kvalifikaciis amaRlebis mizniT, treningebis Catareba;

• saagentos ofisebis saTanadod mowyoba da `iusticiis saxlebis”

samSeneblo/saremonto samuSaoebSi monawileobis miReba

• ofisebs Soris kavSiris da momsaxurebis gaumjobesebis mizniT, axali

teqnologiebis ganviTareba da danergva.

mosalodneli Sedegebi:

saagentoSi TanamSormelTa kvalifikaciis amaRleba, axali teqnologiebis

danergva da infrastruqturis gaumjobeseba xels Seuwyobs fizikuri da

iuridiuli pirebis qonebrivi uflebebisa da valdebulebebis amsaxveli reestris

warmoebas da aRniSnul reestrSi daculi informaciis sizustes da

xelmisawvdomobas.

5. saaRsrulebo sistemis mowyoba Tanamedrove standartebis Sesabamisad

prioritetis aRwera da mizani

46  

samarTlebrivi sistemis daxvewisa da samarTlebrivi urTierTobebis

zrdasTan erTad izrdeba saaRsruleblo sistemis mniSvnelobac. Sesabamisad

reformebi, romlebic dawyebuli iqna gasul wlebSi am mimarTulebiT, saWiroa

gagrZldes, raTa Sedegad sabolood Camoyalibdes efeqturi da operatiuli

saaRsruleblo sistema.

prioritetis miznis misaRwevad dagegmilia:

• teritoriuli organoebis Tanamedrove ofisebiT aRWurva;

• sainformacio/sakomunikacio sistemebis gaumjobeseba da axali sistemebis

danergva;

• profesionali kadrebis SerCevis swrafi da optimaluri sistemis

danergva.

mosalodneli Sedegebi:

gatarebuli reformebis Sedegad SesaZlebeli gaxdeba sasamarTlo

gadawyvetilebebis drouli da efeqturi aRsruleba.

6. iusticiis saministros sistemis TanamSromelTa gadamzadeba da saswavlo

centris ganviTareba

prioritetis aRwera da mizani

iusticiis saministros TanamSromelTa kvalifikaciis amaRleba

gansakuTrebiT mniSvnelovania saxelmwifo struqturis momsaxurebis

gaumjobesebisa da saministros saqmianobis efeqtianobis asamaRleblad.

Sesabamisad, aucileblobas warmoadgens saTanado treiningebis Catareba.

prioritetis miznis misaRwevad dagegmilia:

• `treining-saWiroebaTa gansazRvris standartuli modelis“ mixedviT,

saWiro treiningebis dadgena da fokus-jgufebis mowyoba;

• saTanado standartebis gaTvaliswinebiT, trenerTa SerCeva da swavlebis

meTodis gansazRvra.

mosalodneli Sedegebi:

iusticiis saministros sistemaSi Catarebuli saTanado treiningebi

gansazRvrul sferoebSi xels Seuwyobs saministros sistemis TanamSromelTa

kvalifikaciis amaRlebas da momsaxurebis xarisxis zrdas.

47  

7. erovnuli saarqivo fondis daculobis, momsaxurebis Tanamedrove

teqnologiebis danergvis da dokumentebis xelmisawvdomobis

uzrunvelyofa

prioritetis aRwera da mizani

dReis mdgomareobiT, saqarTvelos erovnul arqivSi ar aris Sesabamisi

pirobebi, romelic uzrunvelyofs iq arsebuli dokumentebis dacvas da

SenarCunebas. arsebobs safrTxe imisa, rom ganadgurdes gansakuTrebuli

Rirebulebis erovnuli saarqivo fondi, saistorio da kinofotofono

dokumentebi. aRniSnulis aRmofxvris mizniT, saWiroa saTanado infrastruqturis

Seqmna da saqarTvelos erovnul arqivSi Tanamedrove standartebis Sesabamisi

swrafi da xarisxiani momsaxurebis danergva.

prioritetis miznis misaRwevad dagegmilia:

• erovnuli arqivis teritoriuli organoebis centralizacia;

• moqalaqeTa momsaxurebis sistemis ganvitareba da srulyofa;

• erovnuli saarqivo fondis eleqtronuli dokumentebis arqivis (m.S.

sadazRvevo fondis) Seqmna;

• erovnuli saarqivis-TbilisSi mdebare centraluri arqivis sacavebSi

kondicirebis da ventilaciis avtomaturi sistemebis mowyoba.

mosalodneli Sedegebi:

arqivis regionaluri ofisebis centralizaciiT, infrastruqturis

ganaxlebiT, saarqivo fondis dacva-Senaxvis sistemis gaumjobesebiT da

eleqtronuli arqivis fondis SeqmniT SesaZlebeli gaxdeba saxelmwifo

organoebis, iuridiuli da fizikuri pirebis drouli sainformacio momsaxureba.

8. eleqtronuli mmarTvelobis ganviTareba

prioritetis aRwera da mizani

saxelmwifo seqtorSi eleqtronuli mmarTvelobis danergva sajaro

seqtoris gamarTuli muSaobis erT-erT umniSvnelovanes sakiTxs warmoadgens.

aRniSnulidan gamomdinare, aucilebelia monacemTa gacvlis erTiani

infrastruqturis Seqmna, rac xels Seuwyobs mosaxleobisTvis iafi,

moxerxebuli, da swrafi eleqtronuli sainformacio momsaxurebis miwodebas.

amasTan, informaciuliteqnologiebis farTo gamoyeneba moiTxovs saTanado

yuradRebas misi usafrTxoebis uzrunvelsayofad.

48  

prioritetis miznis misaRwevad dagegmilia:

saxelmwifoSi arsebuli eleqtronuli informaciis erT logikur sistemaSi

moqceva da qveynis masStabiT erTiani sainformacio sistemis Seqmna.

• informaciuli usafrTxoebis politikis Camoyalibeba da kompiuterul

incidentebze monitoringisa da swrafi reagirebis efeqturi meqanizmebis

Camoyalibeba

mosalodneli Sedegebi:

monacemTa gacvlis infrastruqturis saSualebiT SesaZlebeli gaxdeba

axali tipis sainformacio servisebis ganxorcieleba da faqtobrivad `erTi

fanjris~ principis mixedviT mosaxleobis momsaxureba. garda amisa,

informaciuli usafrTxoebis politikis gatarebiT, SesaZlebeli gaxdeba

informaciis dacvis ufro efetquri sistemebis SemuSaveba

saqarTvelos sasjelaRsrulebis, probaciisa da

iuridiuli daxmarebis sakiTxTa saministro

1. sasjelaRsrulebis sistemis saerTaSoriso standartebTan Sesabamisobis

uzrunvelyofa.

prioritetis aRwera da mizani

patimrebis sacxovrebeli pirobebis gasaumjobeseblad gasatarebeli

RonisZiebebi ganapirobebs axali dawesebulebebis aSenebas, Zvel dawesebulebebSi

sarekonstruqcio-saremonto samuSaoebis Catarebas. saWiroa axali

dawesebulebebis aRWurva avtotransportiTa da dizel/generatorebiT, xelbargis

rendgeno aparatiTa da sxva ZiriTadi saSualebebiT.

patimarTaTvis ojaxTan urTierTobis uflebis uzrunvelsayofad

Sesaqmnelia mokle da grZelvadiani vizitebisaTvis gankuTvnili adgilebi.

msjavrdebulTa samedicino momsaxurebis gasaumjobeseblad aucilebelia

samedicino punqtebis garemonteba da aRWurva Sesabamisi teqnikiT. aseve,

mniSvnelovania, rom sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi ganTavsebul pirTa

samedicino momsaxureba da misi xarisxi ar gansxvavdebodes samoqalaqo seqtorSi

arsebuli samedicino momsaxurebis standartebisa da xarisxisagan.

imisaTvis rom sasjelaRsrulebis dawesebulebidan gaTavisuflebis Semdeg

patimrebs hqondeT garkveuli profesia, aucilebelia distanciuri swavlebis

programebis gansazRvra da erovnuli gamocdebis Cabarebis procedurisa da

umaRlesi ganaTlebis miRebis SesaZleblobis xelmisawvdomoba.

aRniSnuli miznebis misaRwevad dagegmilia Semdegi RonisZiebebi:

49  

• daba-laiTurSi 1920 msjavrdebulze axali sapyrobilis mSeneblobis

dasruleba;

• sasjelaRsrulebis departamentis tuberkuloziT daavadebul

msjavrdebulTa samkurnalo dawesebulebis mSenebloba;

• sasjelaRsrulebis departamentis #10 saerTo da mkacri reJimis

dawesebulebis mSenebloba;

• sasjelaRsrulebis departamentis tuberkuloziT daavadebul

msjavrdebulTa samkurnalo da #10 saerTo da mkacri reJimis dawesebulebebSi

moklevadiani, xolo arasrulwlovanTa dawesebulebaSi grZelvadiani

vizitebisaTvis gankuTvnili adgilebis Seqmna;

• sasjelaRsrulebis departamentis arsebuli dawesebulebebis

sarekonstruqcio da saremonto samuSaoebis Catareba;

• sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi samzareuloebisa da sasadilo

oTaxebis garemonteba da Sesabamisi teqnikiT aRWurva, patimarTa sasursaTo

ulufebis normativis zrda;

• sasjelaRsrulebis dawesebulebebis samedicino obieqtebis bazaze

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros mier

gansazRvruli standartebis Sesabamisi pirveladi samedicino daxmarebis

punqtebis Seqmna, maTi dakompleqteba kvalifikaciuri da sertificirebuli

samedicino personaliT da Sesabamisi standartuli aRWurvilobiT;

• samoqalaqo seqtoris saavadmyofoebidan mravalprofiliani samedicino

servisebis Sesyidvis gafarToeba;

• ganaTlebis erTiani sistemis farglebSi zogadi da umaRlesi ganaTlebis

miRebis uzrunvelyofa da Sesabamisad erovnuli gamocdebis Cabarebis proceduris

xelmisawvdomoba, distanciuri swavlebis programebis gansazRvra. aseve

profesiuli ganaTlebis gafarToeba;

• sasjelaRsrulebis rig dawesebulebebSi biblioTekebis mowyoba da

axali literaturis SeZena;

• sxvadasxva kulturuli RonisZiebebis mowyoba, sportsmenebTan da

xelovnebis moRvaweebTan Sexvedra, literaturuli saRamoebis mowyoba;

• erTiani monacemTa bazis Seqmna yvela sferoSi (saqmiswarmoebis, sakadro,

patimarTa specialuri aRricxvis da a.S.);

• sasjelaRsrulebis saswavlo centris mier TanamSromelTa sistemuri

gadamzadeba;

mosalodneli Sedegebi:

• patimarTa yofiTi pirobebis gaumjobeseba; • patimarTaTvis ojaxTan urTierTobis uflebis uzrunvelyofa;

• sasjelaRsrulebis samedicino sistemis integracia samoqalaqo seqtoris

janmrTelobis dacvis sistemasTan da Sesabamisad patimarTa janmrTelobis dacvis

xarisxis amaRleba;

• sasjelis aRsrulebis Semdgom dasaqmebul pirTa raodenobis zrda;

50  

• erTiani monacemTa bazis SeqmniT zusti statistikuri informaciis

miReba;

• sistemaSi dasaqmebuli pirebis kvalifikaciisa da samuSao pirobebis

amaRleba;

2. Zlieri da efeqturi probaciis sistemis Camoyalibeba

prioritetis aRwera da mizani

probaciis erovnuli saagentos saqmianobis specifiuri xasiaTi, pirobiT

msjavrdebulTa sazogadoebaSi integracia moiTxovs mTeli sistemis

maRalkvalificiuri kadrebiT dakompleqtebas, maTi profesiuli unar-Cvevebis

sistematiur srulyofas, ucxo qveynebis analogiuri samsaxurebis gamocdilebis

gaziarebasa da maTi qveynis realobasTan misadagebas. probaciis saagentos

arsebobis mTavari mizania saxelmwifom da Sesabamisad, sazogadoebam miiRos

usafrTxoebis garantiebi patimrobis alternatiuli sasjelebis gamoyenebis

dros. pirobiT msjavrdebulis arasapatimro garemoSi yofna marTebulia da

gamarTlebulia mxolod im SemTxvevaSi, Tu garda zogadi kontrolisa, muSaoba

warimarTeba msjavrdebulebis kriminaluri qcevis prevenciazec, rac moicavs

sareabilitacio da saintegracio programebis ganxorcielebas.

momdevno wlebSi dagegmilia:

• probaciis erovnuli saagentos materialur_teqnikuri bazis srulyofa;

• saagentos dakompleqteba maRalkvalificiuri kadrebiT;

• ucxo qveynebis analogiur samsaxurebTan saqmiani urTierTobebis

damyareba maTi gamocdilebis gaziarebis mizniT;

• patimarTa resocializaciis procesSi eklesiis, arasamTavrobo

organizaciebisa da fsiqologTa aqtiuri monawileoba.

mosalodneli Sedegebi:

• maRalkvalificiuri TanamSromlebiT dakompleqtebuli, daxvewili

kontrolis meqanizmisa da pirobiT msjavrdebulTa sazogadoebaSi

resocializaciisa da integraciisaTvis srulfasovani daxmarebis gawevis

SesaZleblobis mqone probaciis sistemis Camoyalibeba;

• pirobiT msjavrdebulTa mier danaSaulis ganmeorebiT Cadenis raodenobis

Semcireba;

3. ufaso samarTlebrivi daxmarebis sistemis srulyofa da efeqtiani

funqcionireba

prioritetis aRwera da mizani

51  

dReisaTvis iuridiuli daxmarebis samsaxuri saqarTvelos TiTqmis mTel

teritoriaze uzrunvelyofs iuridiul daxmarebas mxolod 11 iuridiuli

daxmarebis biuros da 3 sakonsultacio centris meSveobiT. Sesabamisad ofisebis

simciris da saqarTveloSi arsebuli socialuri fonis gaTvaliswinebiT

moqalaqeebisaTvis kvlavac problemuria ufaso samarTlebrivi daxmarebiT

sargebloba. agreTve mniSvnlovania, rom moqalaqeebs emsaxurebodnen

maRalkvalificiuri iuristebi, romlebic Sesabamis profesiul standartebs

daakmayofileben.

garda amisa, sisxlis samarTlis axali saproceso kanonmdeblobisa da sxva

mniSvnelovani gamowvevebis gaTvaliswinebiT, aucilebelia kadrebis saTanado

gadamzadebis uzrunvelyofa. agreTve, miuxedavad imisa, rom ufaso iuridiuli

daxmareba saxelmwifos mier garantirebulia, sazogadoebis mniSvnelovan nawils

kvlavac ara aqvs sakmarisi informacia ufaso samarTlebrivi daxmarebiT

sargeblobis uflebisa da sazogadoebrivi advokatebis saqmianobis Sesaxeb, rac

saxazino advokatis negatiuri stereotipis ngrevisa da iuridiuli daxmarebis

samsaxuris mimarT ndobis gamyarebis aucilebeli winapirobaa.

iuridiuli daxmarebis samsaxuris samarTlebrivi momsaxurebis mosaxleobis

saWiroebasTan Sesabamisobis uzrunvelyofisaTvis dagegmilia iuridiul

daxmarebaze xelmisawvdomobis gazrda, rac ganxorcieldeba infrastruqturis

ganviTarebis, aseve damatebiTi ofisebis gaxsnis, iuridiuli daxmarebis

samsaxuris saqmianobis mandatis gazrdisa da mowveul sazogadoebrivi advokatTa

efeqturi saqmianobis uzrunvelyofis gziT.

gaweuli iuridiuli daxmarebis maRali xarisxis uzrunvelyofisa da

gunduri samuSao garemos xelSewyobis mizniT SemuSavdeba da dainergeba

sazogadoebrivi advokatebis profesiuli saqmianobis standartebi, daixveweba

adamianuri resursebis menejmentis sistema da gagrZeldeba TanamSromelTa

mudmivi profesiuli gadamzadeba.

dagegmilia iuriduli daxmarebis samsaxuris veb-gverdis informatiulobis

gazrda, gasvliTi konsultaciebis organizeba, saganmanaTleblo dawesebulebebTan,

adgilobrivi TviTmmarTvelobisa da sxva saxelmwifo organoebTan

urTierTTanamSromlobis srulyofa. centralur da regionalur mediasTan

partniorobiT sxvadasxva proeqtebis ganxorcieleba.

mosalodneli Sedegebi:

• ufaso iuridiuli daxmareba gaxdeba ufro metad xelmisawvdomi.

• gaumjobesdeba momsaxurebis xarisxi.

• gaizrdeba sazogadoebis informirebulobis done ufaso iuridiuli

daxmarebiT sargeblobis uflebis Sesaxeb.

52  

saqarTvelos sagareo saqmeTa saministro

1. teritoriuli mTlianobis aRdgenis xelSewyoba

prioritetis aRwera da mizani

saqarTvelos teritoriis 20% okupirebulia ruseTis federaciis mier,

Seusrulebelia 2008 wlis 12 agvistos cecxlis Sewyvetis Sesaxeb

xelSekruleba, ruseTisa da misi marionetul reJimebis mier irRveva

saerTaSoriso samarTlis mier aRiarebul normebi da principebi. saerTaSoriso

organizaciebi ver axorcieleben saqarTvelos okupirebul regionebSi arsebuli

mdgomareobis monitorings.

aRniSnuli situaciis gaTvaliswinebiT, gagrZeldeba diplomatiuri

Zalisxmeva ormxriv da mravalmxriv formatSi, saerTaSoriso Tanamegobrobis

daxmarebiT, saqarTvelos deokupaciis da okupanti saxelmwifos mxridan

saqarTvelos teritoriuli mTlianobis da suverenitetis pativiscemis

uzrunvelsayofad.

gagrZeldeba muSaoba Jenevis saerTaSoriso molaparakebebis formatSi,

amasTanave, warimarTeba muSaoba okupirebuli teritoriebis araRiarebis

mimarTulebiT da okupirebul teritoriebTan mimarTebaSi saqarTvelos mTavrobis

strategiis gansaxorcieleblad saerTaSoriso mxardaWeris konsolidaciisaTvis.

mosalodneli Sedegebi:

• saerTaSoriso organizaciebis mier saqarTvelos okupirebul regionebSi

arsebul mdgomareobasTan dakavSirebiT, ruseTis mier nakisri valdebulebebis

Seusruleblobis Sesaxeb Sesabamisi dokumentebis miReba;

• Jenevis molaparakebebis farglebSi devnilTa da iZulebiT

gadaadgilebul pirTa usafrTxo da Rirseuli dabrunebis uzrunvelyofis mizniT

konkretul moqmedebebze SeTanxmeba.

• saqarTvelos okupirebuli teritoriebis araRiarebis politikis

ganmtkiceba.

2. ekonomikuri da kulturuli diplomatia

prioritetis aRwera da mizani

mdgradi ekonomikuri ganviTarebis mizniT, aucilebelia Tanamedrove

saerTaSoriso ekonomikur urTierTobebSi saqarTvelos srulfasovani

monawileoba da am procesebSi diplomatiuri urTierTobebis aqtiuri gamoyeneba.

saerTaSoriso kulturuli TanamSromloba, mniSvnelovan rols asrulebs

msoflioSi qveynis pozitiuri da obieqturi imijis damkvidrebaSi. qveynis

53  

kulturisa da inteleqtualuri potencialis warmoCena SeiZleba iqces sagareo

politikis efeqtur iaraRad, romelic, msoflioSi saqarTvelos adeqvaturi

imijis formirebis gziT, Cveni sagareo politikuri da ekonomikuri interesebis

ganxorcielebas Seuwyobs xels.

aRniSnuli mimarTulebebiT momdevno wlebSi dagegmili ZiriTadi

RonisZiebebia:

• eqsportis mxardaWera da qarTuli produqciisaTvis axali bazrebis

mopovebis xelSewyoba;

• ucxouri investiciebis mozidva;

• energo momaragebis marSutebis diversificirebis xelSewyoba;

• sazRvargareT qarTuli kulturisa da inteleqtualuri potencialis

warmoCenis xelSewyoba;

• TanamSromloba BSEC–is da suamis formatebSi.

mosalodneli Sedegebi:

• qarTuli produqciisaTvis axali bazrebis mopoveba;

• qveynis sabanko da sainvesticio seqtorebSi mniSvnelovani raodenobis

ucxouri finansuri kapitalis mozidva;

• alternatiuli enrgoproeqtebis realizacia saqarTvelos energo

usafrTxoebis ganmtkicebis mizniT;

3. evrokavSirTan integracia

prioritetis aRwera da mizani

evrokavSirTan integraciis procesis gaZliereba xels Seuwyobs rogorc

saqarTvelo-evrokavSirs Soris savaWro-ekonomikuri TanamSromlobis

intensifikacias da moqalaqeTa Tavisufal mimosvlas, aseve ganamtkicebs

saqarTvelos usafrTxoebas.

dagegmilia saqarTvelo-evrokavSiris TanamSromlobis ganviTareba mTeli

rigi prioritetuli mimarTulebebiT, maT Soris „aRmosavleT partniorobis“

farglebSi, rogorc ormxrivi, aseve mravalmxrivi TanamSromlobis formatebSi.

qarTuli mxaris prioritetebs Soris aRsaniSnavia „aRmosavleT

partniorobis“ iniciativiT SemoTavazebuli iseTi perspeqtivebi, rogoricaa

asocirebisa da Rrma da yovlismomcveli Tavisufali vaWrobis Sesaxeb

SeTanxmebebis gaformeba, savizo reJimis etapobrivi liberalizacia, legaluri

mobilurobis xelSewyoba da a.S.

mosalodneli Sedegebi:

• asocirebis Sesaxeb SeTanxmebaze molaparakebebis warmoeba.

• Rrma da yovlismomcveli Tavisufali vaWrobis Sesaxeb SeTanxmebis

gaformebis mizniT molaparakebebis dawyeba/warmarTva.

54  

• saqarTvelosa da evrokavSirs Soris gamartivebuli savizo reJimis

SemoReba.

• saqarTvelos moqalaqeTa legaluri SromiTi migraciis xelSewyoba

evrokavSiris wevr qveynebSi.

• evrokavSirTan sasoflo-sameurneo produqciisa da sxva sakvebi

produqtebis geografiuli aRniSvnebis urTierTdacvisa da saerTo saaviacio

sivrcis Sesaxeb SeTanxmebebis xelmowera da ZalaSi Sesvla.

 4.  NATO-Si gawevrianebis xelSewyoba

prioritetis aRwera da mizani

NATO-Si gawevrianeba warmoadgens qveynis erT-erT mTavar sagareo

politikur prioritets, rac uzrunvelyofs saqarTvelos erovnul

usafrTxoebas.

NATO-Si gawevrianebis xelSewyobis mizniT ganxorcieldeba:

• nato-saqarvelos komisiis farglebSi aliansTan intensiuri

TanamSromloba;

• wliuri erovnuli programis Sesruleba;

• aliansis samitebisTvis momzadeba;

• ormxrivi da mravalmxrivi konsultaciebis Catareba;

• liansTan TanamSromloba a partnioroba mSvidobisaTvis programis da

evroatlantikuri partniorobis sabWos farglebSi.

mosalodneli Sedegebi:

• wliuri erovnuli programis warmatebiT ganxorcielebis Sedegad NATO-s

standartebTan miaxloveba da aliansSi integraciis procesis daCqareba.

• mokavSireebis mxridan saqarTvelos NATO-Si integraciis gzaze

pozitiuri gadawyvetilebebis miReba.

5. ormxrivi da mravalmxrivi TanamSromloba

prioritetis aRwera da mizani

saqarTvelos winaSe arsebul gamowvevebze efeqturi reagirebisa da sagareo

politikis prioritetebis ganxorcielebis mizniT, aucilebelia ormxrivi da

mravalmxrivi urTierTobebis Semdgomi ganviTareba, romlis uzrunvelsayofad

dagegmilia:

• regionul formatebSi aqtiuri TanamSromloba;

• ormxriv formatSi yovelwliuri politikuri konsultaciebis

ganxorcieleba, agreTve, maRali da umaRlesi donis vizitebis organizeba;

55  

• aSS–sTan TanamSromlobis Semdgomi ganviTareba, gansakuTrebiT

strategiuli partniorobis qartiis farglebSi;

• TanamSromlobis Semdgomi ganviTareba evropis qveynebTan.

• urTierTobebis Camoyalibeba/ganviTareba centraluri da laTinuri

amerikis, aziis da wynari okeanis regionis qveynebTan;

• saelCoebis gaxsna koreis respublikaSi, singapurSi, avstraliaSi,

argentinaSi da warmomadgenlobebis gaxsna kubaSi.

mosalodneli Sedegebi:

• mezobel qveynebTan urTierTxelsayreli TanamSromlobis ganviTareba;

• suamisa da bisekis formatSi regionuli da regionTaSorisi

TanamSromlobis gaZliereba da konkretuli proeqtebis ganxorcieleba;

• saqarTvelos sagareo politikuri miznebis mimarT evropis qveynebis

mxardaWeris uzrunvelyofa;

• aSS–sTan qartiiT gaTvaliswinebuli proeqtebis ganxorcieleba da

dokumentiT gansazRvruli prioritetebis ormxriv xelSekrulebebSi gadayvana.

aseve, aSS-s mxridan saqarTveloSi mimdinare procesebTan dakavSirebiT,

saqarTvelosaTvis sasurveli poziciis SenarCuneba da aqtiuri mxardaWera

ormxriv da mravalmxriv formatebSi;

• CrdiloeT da samxreT amerikis, aziis da afrikis saxelmwifoebTan

ormxrivi politikuri, ekonomikuri da kulturuli urTierTobebis ganviTareba

da gaRrmaveba; am regionebis qveynebis mier saqarTvelos okupirebuli

teritoriebis araRiarebis politikis SenarCuneba/ganmtkiceba.

6. saqarTvelos moqalaqeebis dacva sazRvargareT da maTi momsaxureobis

efeqturobis zrda

prioritetis aRwera da mizani

sazRvargareT myof saqarTvelos moqalaqeebze zrunva, maTi uflebebis da

Tavisuflebebis dacva saxelmwifos erT-erTi umTavresi movaleobaa. am mizniT,

mniSvnelovania sakonsulo qselis gafarToveba, rac xels Seuwyobs saqarTvelos

moqalaqeTa dacvis efeqturobis gaumjobesebas. ganxorcieldeba krizisul

situaciebSi saqarTvelos moqalaqeTaTvis efeqturi daxmarebis gaweva,

diplomatiuri misiebisa da sakonsulo samsaxurebis qselis gafarToeba–

optimizacia.

mosalodneli Sedegebi:

• sazRvargareT saqarTvelos moqalaqeebis uflebebis ukeT dacva;

• sazrvargareT moqalaqeTa momsaxurebis xarisxis amaRleba;

56  

• saqarTvelos moqalaqeebisTvis ucxouri vizebis gacemis procedurebis

gamartiveba.

saqarTvelos Tavdacvis saministro

1. Tavdacvis SesaZleblobebis ganviTareba

prioritetis aRwera da mizani

arsebuli mravali safrTxisa da gamowvevis pirobebSi, aseve ,,miRebuli

gamocdilebis~ gaTvaliswinebiT, Tavdacvisunarianobis amaRleba da SeiaraRebuli

Zalebis SesaZleblobebis ganviTareba aucilebeli pirobaa saqarTvelos

mSvidobiani ganviTarebisTvis, brZolisunarianobis amaRlebisa da saerTaSoriso

usafrTxoebaSi sakuTari wvlilis SetanisaTvis.

`Tavdacvis SesaZleblobebis ganviTareba~ prioritetis farglebSi

Tavdacvis saministroSi 2011-2014 wlebisaTvis dagegmilia Semdegi ZiriTadi

RonisZiebebis ganxorcieleba:

• saradaro da haersawinaaRmdego sistemebis modernizacia; • dazverva, infrastruqtura da logistika;

• fsiqologiuri da sainformacio operaciebis ganviTareba;

• simulaciuri SesaZleblobebis Semdgomi ganviTareba;

mosalodneli Sedegebi:

• saqarTvelos SeiaraRebuli Zalebis Tavdacvisunarianobis amaRleba da

arsebuli SesaZleblobebis ganviTareba;

• saqarTvelos SeiaraRebuli Zalebis struqturuli optimizacia;

• SeiaraRebisa da sabrZolo masalebis sacavebis infrastruqturis

modernizacia;

• saavtomobilo batalionis modernizacia;

• saradaro da haersawinaaRmdego sistemebis SesaZleblobebis srulyofa;

• sadazvervo SesaZleblobebis srulyofa;

• SeiaraRebul ZalebSi fsiqologiuri operaciebisa (PSYOP) da

sainformacio operaciebis (IO) ganxorcielebis SesaZleblobebis ganviTareba.

2. Tavdacvis sistemis marTvis gaumjobeseba prioritetis aRwera da mizani

57  

Tavdacvis sistemis marTvis gaumjobesebisa da srulyofisaTvis

mniSvnelovania instituciuri reformebis gatareba Tavdacvis marTvis sferoSi,

rac uzrunvelyofs sSZ-is ganviTarebas da xels Seuwyobs NATO-sTan Tavsebadobas, Sesabamisad unda ganxorcieldes saqarTvelos SeiaraRebuli

Zalebis struqturis optimizacia, dagegmvis, programirebisa da biujetirebis

(PPBS), Sesyidvebis, Sefasebisa da moxsenebis sistemebis institucionalizacia,

doqtrinebisa da procedurebis srulyofa;

`Tavdacvis sistemis marTvis gaumjobeseba~ prioritetis farglebSi

Tavdacvis saministroSi 2011-2014 wlebisaTvis dagegmilia Semdegi ZiriTadi

RonisZiebebis ganxorcieleba:

• Tavdacvis dagegmva; • marTva da kontroli;

• samoqalaqo sazogadoebasTan TanamSromloba.

mosalodneli Sedegebi:

• Tavdacvis sistemis marTvis gaumjobeseba da gadawyvetilebis miRebis

meqanizmebis srulyofa; 

• sajaro informaciis politikis aqtiurad gatareba saqarTvelos

SeiaraRebul ZalebSi mimdinare procesebis sazogadoebisaTvis ukeT gacnobisa da

Tavdacvis sistemis gamWvirvalobis uzrunvelsayofad.

3. ganaTlebis sistemis Semdgomi institucionalizacia da adamianuri

resursebis marTva

prioritetis aRwera da mizani

SeiaraRebuli Zalebis modernizaciisa da transformaciisaTvis aucilebel

pirobas warmoadgens adamianuri resursebis marTvisa da ganaTlebis efeqturi

sistemis Camoyalibeba da ganviTareba.

aRniSnuli mimarTulebiT dagegmilia:

• Tavdacvis erovnuli akademiisaTvis umaRlesi saganmanaTleblo

dawesebulebis statusis da akreditaciis mopoveba;

• kadetTa samxedro liceumis Semdgomi ganviTareba;

• saStabo-sameTauro kursis Camoyalibeba;

• saswavlo-sawvrTneli infrastruqturis ganviTareba;

• profesiuli ganviTarebis programis (PDP) farglebSi norvegiul

mxaresTan TanamSromlobiT adamianuri resursebis marTvis (HRM) sistemis

danergva;

• sazRvargareT swavlebis organizeba;

58  

• sajaro skolebSi samoqalaqo Tavdacvis da usafrTxoebis kursis

SemoReba.

mosalodneli Sedegebi:

• saqarTvelos Tavdacvis saministrosa da SeiaraRebuli Zalebis

kvalificiuri personaliT dakompleqteba;

• samxedro ganaTlebis sistemis ganviTareba;

• samxedro da samoqalaqo personalis marTvis sistemis gaumjobeseba.

4. NATO-Si integracia da saerTaSoriso TanamSromloba

prioritetis aRwera da mizani

NATO-Si integracia qveynis sagareo da usafrTxoebis politikis erT-erT

umTavres prioritets warmoadgens. NATO-sTan TanamSromlobis mimdinare

formatebis farglebSi gagrZeldeba aRebuli valdebulebebis Sesruleba,

calkeul saxelmwifoebTan Tavdacvis sferoSi ormxrivi TanamSromloba da

saerTaSoriso samSvidobo operaciebSi aqtiuri monawileoba.

NATO-sTan saqarTvelos Tavdacvis saministros gaaCnia uerTierTobis

Semdegi formatebi: nato-saqarTvelos komisia (NGC), ,,yovelwliuri erovnuli

programa~ (ANP), ,,dagegmvisa da mimoxilvis procesi~ (PARP), saerTaSoriso

misiebSi monawileoba (ISAF).

mosalodneli Sedegebi:

• NATO-sTan maqsimaluri Tavsebadobis miRweva;

• profesiuli ganviTarebis programis (PDP) saswavlo centris srulyofa;

• NATO-s SemfasebelTa jgufis mier ,,yovelwliuri erovnuli programisa~

(ANP) da ,,dagegmvisa da mimoxilvis procesis~ (PARP) dadebiTi Sefaseba • NATO-s samekavSireo ofisis gaxsna saqarTveloSi.

saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministro

1. sazogadoebrivi wesrigisa da saxelmwifo usafrTxoebis dacvis amaRleba

prioritetis aRwera da mizani

bolo wlebSi ganxorcielebuli warmatebuli reformebis Sedegad

saqarTveloSi mniSvnelovnad gaumjobesda sazogadoebrivi wesrigi, Semcirda

59  

danaSaulTa raodenoba da gaizarda moqalaqeTa usafrTxoeba. arsebuli

miRwevebis SenarCunebis da maTi Semdgomi gaumjobesebisaTvis aucilebelia

saministros infrastruqturis gaumjobeseba, avtoparkis ganaxleba,

TanamSromelTa Sesabamisi aRWurvilobiTa da inventariT aRWurva.

aRniSnuli mimarTulebebiT momdevno wlebSi dagegmilia:

• saministros balansze arsebuli Senoba-nagebobebis (m.S. droebiTi

moTavsebis izolatorebis infrastruqturis) sruli reabilitacia da axali

Senobebis mSenebloba, maTi mimdebare teritoriebis keTilmowyoba da dacviTi

sistemebiT uzrunvelyofa;

• saministros avtoparkis ganaxleba;

• sagangebo situaciebis marTvisaTvis saswavlo gegmebis ganxorcieleba;

• kavSigabmulobis saSualebebis axali, Tanamedrove teqnologiebis

danergva, regionaluri sammarTveloebis, maTi ganyofilebebis da sasazRvro-

saemigracio gamSvebi punqtebis mudmivi da Seuferxebeli kavSiris gaumjobeseba;

• sagzao moZraobis usafrTxoebis da wesrigis uzrunvelyofa;

• kompiuteruli da specialuri teqnikis etapobrivi cvla, inovaciuri

Tanamedrove teqnologiebis danergva, qseluri uwyveti kavSiris uzrunvelyofa;

• operatiul-samZebro saqmianobis amocanaTa SesrulebisaTvis sainformacio

sistemebis Seqmna;

• saministros mosamsaxureTa da samoqalaqo pirTa sadazRvevo momsaxurebis

gaumjobeseba;

• sisxlis samarTlis statistikis warmoeba uwyebebs Soris SeTanxmebuli

memorandumis Sesabamisad;

• dakavebulTa informireba maTi uflebebis Sesaxeb dabeWdili masalebis

gamoyenebiT;

• ubnis inspeqtorebis mier, TavianTi kompetenciis farglebSi `riskis

jgufSi~ Semavali arasrulwlovnebis adreuli gamovlena da maTTan muSaobis

gziT prevenciul-profilaqtikuri RonisZiebebis gatareba;

• policiis RonisZiebebis gamWvirvalobis uzrunvelyofa sazogadoebis

mudmivad informirebiT beWduri mediis, televiziis da eleqtronuli masalebis

saSualebiT;

mosalodneli Sedegebi:

• sazogadoebrivi wesrigisa da moqalaqeTa usafrTxoebis donis amaRleba;

• saministros obieqtebis da gansakuTrebul mniSvnelovan pirTa dacvis

gaumjobeseba;

• sagangebo situaciebis Tavidan acileba da Sedegebis likvidacia;

• avtosatransporto SemTxvevebis Semcireba; • ucxo qveynebis specsamsaxurebis sadazvervo da sxva kanonsawinaaRmdego

saqmianobis droulad gamovlena da Tavidan acileba;

• saxelmwifosaTvis mosalodneli safrTxeebis prognozireba da prevencia;

• saministros mosamsaxureTa socialuri garantiebis gaumjobeseba;

60  

2. saxelmwifo sazRvris dacvis usafrTxoebis gaZliereba

prioritetis aRwera da mizani

saqarTveloSi da mezobel qveynebSi arsebuli situaciebis gaTvaliswinebiT

aucilebelia saxelmwifo sazRvris usafrTxoebis donis amaRleba, risTvisac

aucilebelia sasazRvro infrastruqturis gaumjobeseba mesazRvreTa aRWurva

Sesabamisi satransporto saSualebebiTa da teqnikiT.

sazRvris dacvis gaumjobesebis mizniT momdevno wlebSi sazRvris

integrirebuli marTvis strategiis ganmaxorcielebeli samoqmedo gegmiT

gaTvaliswinebulia sxvadasxva RonisZiebebis Sesruleba, maT Soris:

• saqarTvelo-TurqeTis saxelmwifo sazRvarze (saxmeleTo monakveTi)

sasazRvro niSnebis sarekonstruqcio samuSaoebis Catareba;

• evrokavSiris Sesabamisi uwyebebis standartebis gaTvaliswinebiT

saxelmwifo saxmeleTo sazRvarze sasazRvro infrastruqturis mSenebloba da

misi teqnikuri aRWurva (maRali gamavlobis avtotransporti, kvadrociklebi,

Tovlmavlebi, kavSirgabmulobisa da sainJinro saSualebebi);

• sazRvao infrastruqturis mSenebloba da misi aRWurva swrafmavali

katarRebiT;

• saerTaSoriso standartebis gaTvaliswinebiT mesazRvreTa

kavSirgabmulobisa da sainJinro saSualebebiT aRWurva;

• mesazRvreTa profesiuli donis asamaRleblad maTi momzadeba-gadamzadeba

evrokavSirSi Semavali qveynebis, aseve aSS-sa da TurqeTis respublikaSi

Sesabamis saswavlo centrebSi;

• sxva saxelmwifo uwyebebTan erTad qveynis teritoriuli mTlianobis,

saxelmwifo sazRvris xelSeuxeblobis, saxelmwifos, moqalaqeTa da maTi qonebis

usafrTxoebis dacva;

• sazRvao sivrceSi suverenuli uflebebis dacva da naosnobis

usafrTxoebis uzrunvelyofa;

mosalodneli Sedegebi:

• saxelmwifo sazRvris xelSeuxeblobis uzrunvelyofa;

• saxelmwifo sazRvarze, sasazRvro zolSi, sasazRvro zonasa da sazRvao

sivrceSi kanonsawinaaRmdego qmedebaTa Semcireba;

• naosnobis usafrTxoebis uzrunvelyofa, naosnobis wesebis dacva;

• sazRvao sivrceSi samaSvelo operaciebis ganxorcielebis SesaZleblobis

gaumjobeseba;

• narkotikuli saSualebebis, iaraRis, asafeTqebeli nivTierebebisa da

masobrivi ganadgurebis saSualebebis importisa da eqsportis prevencia,

gamovlena da aRkveTa;

• kontrabanduli saqonlis importisa da eqsportis minimumamde Semcireba;

61  

3. profesionali da kvalificiuri kadrebis momzadebis donis amaRleba

prioritetis aRwera da mizani

maRalkvalificiuri da maRalprofesiuli kadrebis deficiti garkveul

xarvezebs iwvevs sisxlis samarTlis saqmeebis gamoZiebasa da sisxlis

samarTlebrivi devnaSi. ZalaSi Sedis axali sisxlis samarTlis saproceso

kodeqsi, romelic samarTaldamcavTa saqmianobis ZiriTad samarTlebriv wyaros

warmoadgens, amitom, mniSvnelovania aRniSnul sakiTxebSi profesiuli da

kvalificiuri kadrebis momzadeba. aseve aucilebelia saqarTvelos ganaTlebisa

da mecnierebis saministros axlad Seqmnili mandaturTa samsaxuris

kvalificiuri kadrebiT momarageba, samomavlod maTze dakisrebuli saqmianobis

efeqturobis asamaRleblad.

yovelive zemoaRniSnulis uzrunvelsayofad dagegmilia Semdegi

RonisZiebebis ganxorcieleba:

• policiis akademiis infrastuqturisa da teqnikuri aRWurvilobis

gaumjobeseba;

• erTiani policiis sagamoZiebo SesaZleblobebis gazrda sabaziso da

specializirebuli treiningis/gadamzadebis kursebis meSveobiT, maT Soris

treiningebi taqtikur da sagamoZiebo unarCvevebSi, sazogadoebasTan efeqtur

komunikaciaSi;

• eTikis kodeqsis efeqturad ganxorcielebis mizniT treiningebis Catareba

policiis TanamSromlebisaTvis;

• patrul-inpspeqtorebis, sasazRvro da ubnis inspeqtorebisa da

gamomZieblebis momzadeba ucxoenaSi;

• policiis oficrebis sistemuri wvrTnebi arasrulwlovanTa dakiTxva-

dapatimrebis da maTTan mopyrobis Taobaze, arasrulwlovanTa danaSaulis

prevenciaze da maT problemur qcevaze;

• samarTaldamcavi struqturebis yvela warmomadgenlisa da yovelgvari

ganStoebis, saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mandaturTa

momzadeba da gadamzadeba;

• Teoriisa da praqtikis sinTezuri swavleba da kursantTaTvis saWiro

praqtikuli unarCvevebis gamomuSaveba;

• sisxlis samarTlis saproceso kodeqsSi trenerebad samarTaldamcavi

organoebidan kvalificiuri da profesiuli kadrebis SerCeva;

• SerCeuli kadrebisaTvis Sesabamisi treiningebis dagegmva da treining

masalis momzadeba;

• trenerebis mier samarTaldamcavi organoebis yvela TanamSromlisaTvis

axal sisxlis samarTlis saproceso kodeqsiT gaTvaliswinebuli siaxleebis

ganmarteba da maTi samomavlo datreiningeba;

62  

mosalodneli Sedegi:

• samarTaldamcavi organoebis da mandaturis samsaxuris

maRalkvalificiuri kadrebiT dakompleqteba;

• Sss-s TanamSromlebis mier eTikis kodeqsis principebis praqtikaSi

srulyofilad dacva;

• saqarTveloSi myof ucxo qveynis moqalaqeebTan samarTalwarmoebis

procesSi enobrivi barieriT gamowveuli problemebis gadalaxva Sss-s

TanamSromlebis mier;

4. erovnuli saganZurisa da diplomatiuri warmomadgenlobebis dacvis

usafrTxoebis donis amaRleba.

prioritetis aRwera da mizani

prioritetis farglebSi dagegmilia:

• dacvis policiis aRWurva dacviTi teqnologiebis ganviTarebasa da

warmoebaSi msoflio lideri amerikuli kompaniis AES intellinet-is sistemebis

aparaturiTa da radiogadamcemebiT;

• dacvis policiis avtofarexis rekonstruqcia, avtoparkis ganaxleba da

obieqtebisaTvis, romlebic mudmiv meTvalyureobas saWiroeben, saguSago

jixurebis damzadeba da maTi montaJi;

• sapatrulo-saguSago jgufis ekipirebis ganaxleba;

• dacvis muSakebis profesiuli donis amaRlebis mizniT sasroleTis

(tiris) darbazis mSenebloba;

mosalodneli Sedegi:

diplomatiuri misiebis, rezidenciebis, gansakuTrebiT mniSvnelovani

saxelmwifo obieqtebis, erovnuli saganZurisa da mniSvnelovani obieqtebis

usafrTxoeba.

5. mosamsaxureTa janmrTelobis dacva

prioritetis aRwera da mizani

saministroze dakisrebuli funqciebis Sesrulebis dros rig SemTxvevebSi

aris mosamsaxureTa daWrisa da dasaxiCrebis faqtebi, romelTa mkurnaloba da

maTi janmrTelobis reabilitacia saxelmwifos movaleobaa.

saministros mosamsaxureTa, TadarigSi daTxovnil pirTa, maTi ojaxis

wevrTa da saministros saswavlo dawesebulebebis msmenelTa samedicino

momsaxurebiT uzrunvelyofa, stacionaruli mkurnaloba, avadobis mizezebis

63  

Seswavla, daWrilTa samedicino reabilitacia, pensionerTa da unarSezRudulTa

samedicino Semowmeba, dadgenili wesiT samxedro-saeqimo komisiis organizeba da

Catareba. SesaZlo sabrZolo moqmedebebis dros daWrilTaTvis samedicino

daxmarebis aRmoCena da evakuaciis organizeba. saministros erT-erTi ZiriTadi

mimarTulebaa, romlis gansaxorcieleblad aucilebelia samedicino aparaturis

ganaxleba-Sevseba, samedicino personalis kvalifikaciis asamaRlebel

RonisZiebaTa uzrunvelyofa da medicinis Tanamedrove miRwevebis gacnoba da

praqtikaSi danegva.

mosalodneli Sedegebi:

• saministros TanamSromelTa avadobisa da Sromisuunarobis Semcireba;

• TanamSromelTa janmrTelobis dacvis maRali xarisxi;

• saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros janmrTelobis dacvis

samsaxurSi ganaxlebuli samedicino aparatura;

saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro

1. ganaTlebis menejmentisa da resursebis gamoyenebis efeqturobis zrda

prioritetis aRwera da mizani

ganaTlebis sistemis reformirebis pirveli etapi xasiaTdeboda marTvis

funqciebis garkveuli koncentraciiT marTvis zeda rgolSi, rac iyo gamowveuli

cvlilebebis swrafi ganxorcielebis aucileblobiT. ganxorcielda

struqturuli reforma da ganaTlebis qselis racionalizacia, magram amave dros

gamoikveTa saministros saqmianobaSi mikromenejmentis CarTvis aucileblobis

sakiTxi, Sesabamisad dagegmilia ganaTlebis sferos reformirebis gegmebis

momzadebis procesSi yvela dainteresebuli mxaris Cabma.

garda amisa prioritetis farglebSi ganxorcieldeba:

• marTvis informaciuli-sakomunikacio sistemis ganviTareba;

• gatardeba RonisZiebebi resurscentrebis marTvis potencialis gazrdis

mizniT;

• gagrZeldeba sajaro skolebis mSenebloba-reabilitacia, romelTa

paralerulad ganxorcieldeba sxva infrastruqturuli proeqtebi;

• profesiuli saswavleblebis reabilitacia da maTi Sesabamisi inventariT

aRWurva;

• saSualovadian periodSi sajaro skolebis maswavleblebis xelfasebis

etapobrivi zrda;

• saganmanaTleblo dawesebulebebis avtorizaciis sistemis danergva;

64  

mosalodneli Sedegebi:

• gaumjobesdeba saganmanaTleblo dawesebulebebis monitoringis da

kontrolis sistema da gaizrdeba miRebuli gadawyvetilebebis xarisxi;

• amaRldeba resursebis gamoyenebis miznobrioba da efeqturoba;

• erTian sainformacio qselSi CaerTveba saministro, resurscentrebi da

yvela skola;

• Semcirdeba saganmanaTleblo dawesebulebebis ricxvi gaumarTavi

saswavlo baziT;

• sajaro skolebSi moewyoba laboratoriebi, biblioTekebi, sportuli

kompleqsebi da kvebis obieqtebi;

• gaumjobesdeba maswavleblebis socialuri mdgomareoba;

• gaizrdeba saxelmwifo saswavlo grantis mimRebi bakalavriatis

studentTa raodenoba;

• gaizrdeba profesiuli ganaTlebis momzadebis programebis kontingenti;

2. maRali xarisxis saganmanaTleblo Sedegebze orientirebuli saswavlo

garemos Camoyalibeba

prioritetis aRwera da mizani

umaRles saswavleblebSi Cabarebis procesSi damyarda samarTliani

konkurenciis principi, Tumca, moxda aqcentis gadatana erTiani erovnuli

gamocdebis sagnebze, naklebi yuradReba eTmoba erovnuli gegmis sxva sagnebs,

Semcirda gakveTilebze daswrebis maCvenebeli. saxelmZRvaneloebis farTo

speqtrma gaarTula maTi SerCevis procesi. maswavlebelTa sertificirebis

procesis dayovneba aferxebs swavlebis xarisxis amaRlebas. mcirea

saganmanaTleblo sagnebTan integrirebuli kompiuteruli programebis raodenoba,

dabalia skolebis internetiT uzrunvelyofis maCvenebeli.

aRniSnuli problemebis gadaWris mizniT:

• etapobrivad dainergeba axali erovnuli saswavlo gegma;

• saskolo atestatis asaRebad Catardeba gamocdebi ZiriTad sagnebSi;

• Camoyalibdeba da amoqmeddeba saskolo saxelmZRvaneloebis erTiani

teqnikuri standartebi da grifirebis axali wesi;

• inglisuri enis gakveTilebs Caatareben inglisurenovani maswavleblebi;

• srulad amoqmeddeba maswavleblebis sertificirebis sistema;

• gagrZeldeba usafrTxo skolis koncefciis danergva;

mosalodneli Sedegebi:

65  

• saganmanaTleblo dawesebulebebSi iqneba uzrunvelyofili daswrebis da

disciplinis maRali done;

• zogadsaganmanaTleblo dawesebulebebSi Seiqmneba moswavleTa

janmrTelobisaTvis da sicocxlisaTvis usafrTxo garemo;

• aRikveTeba sajaro skolebSi da mimdebare teritoriaze janmrTelobisa

da sicxocxlis winaaRmdeg mimarTuli danaSaulebi, agreTve narkotikuli

danaSauli;

• aRmoifxvreba mozard moswavleTa Soris urTierTdapirispireba da

sajaro skolis teritoriaze moswavleTa mier civi da cecxlsasroli iaraRis

tarebis, alkoholuri da narkotikuli saSualebebis gavrceleba;

• mozardebSi gaumjobesdeba inglisuri enis codnis done;

• saswavlo garemo xels Seuwyobs moswavleebis gonebrivi da fizikuri

unar-Cvevebis ganviTarebas, maT Soris usafrTxoebis, sainformacio

teqnologiebis, ucxo enebisa da msoflio kulturis istoriis sakiTxebSi.

3. TiToeuli moqalaqisaTvis ganaTlebis Tanabari xelmisawvdomobis

uzrunvelyofa

prioritetis aRwera da mizani

reformebis Sedegad miRweulia CarTulobis maRali maCveneblebi ganaTlebis

yvela safexurze, Tumca, SezRudulia swavlis SesaZlebelobebi specialuri

saganamanaTleblo saWiroebebis mqone adamianebisaTvis, mwiria swavlis an

kvalifikaciis SeZenis SesaZleblobebi sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi, didia

socialurad daucveli kategoriis bavSvebisa da axalgazrdebis ricxvi, erovnul

umciresobebSi saxelmwifo enis codnis dabali done zRudavs sazogadoebaSi maTi

integrirebis process.

aRniSnuli sirTuleebis daZlevis da yvela moqalaqisaTvis ganaTlebis

xelmisawvdomobis mizniT:

• zogadi ganaTlebis dawesebulebebSi ganviTardeba saTanado

infrastruqtura, SemuSavdeba programebi da gadamzaddebian pedagogebi

specialuri saganmanaTleblo saWiroebebis mqone moswavleebisaTvis;

• amoqmeddeba kvotebis sistema eTnikuri umciresobebisaTvis umaRles

saganmanaTleblo dawesebulebaSi Cabarebisas;

• qarTuli enis swavlebis mizniT qveynis masStabiT gafarTovdeba qarTuli

enis saxlebis qseli;

• arasrulwlovanTa aRmzrdelobiT da qalTa sasjelaRsrulebis

dawesebulebebSi iqneba organizebuli saswavlo procesi;

• gafarTovdeba socialurad daucveli moswavleebis da studentebis

saxelmwifo daxmarebis sistema.

66  

mosalodneli Sedegebi:

• uzrunvelyofili iqneba specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone

bavSvTa integracia erTian saganmanaTleblo sivrceSi;

• amaRldeba qarTuli enis codnis done araqarTulenovan mosaxleobaSi;

• sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi Seiqmneba ganaTlebis gagrZelebis da

kvalifikaciis miRebis SesaZleblobebi;

• moswavleebi socialurad daucveli ojaxebidan iqnebian uzrunvelyofili

saxelmZRvaneloebiT;

4. mecnierebis da akademiuri ganviTarebis xelSewyoba

prioritetis aRwera da mizani

2005-2009 wlebSi mniSvnelovnad gaizarda mecnierebis dafinanseba,

Camoyalibda mecnierebis dafinansebis konkurentuli sistema. Tumca, mecniereba

isev naklebad mimzidvelia niWieri axalgazrdebisaTvis, dabalia mecnierTa

saerTaSoriso samecniero TanamSromlobaSi CarTulobis done, neli tempiT

mimdinareobs ganaTlebisa da mecnierebis integraciis procesi.

aRniSnuli mdgomarebis gaTvaliswinebiT gamoikveTeba samecniero kvlevebis

prioritetuli mimarTulebebi da amoqmeddeba kvlevebis xelSewyobis

gansxvavebuli formebi, xeli Seewyoba samecniero saerTaSoriso TanamSromlobas

da axalgazrda mecnierebis waxalisebas.

mosalodneli Sedegebi:

• Seiqmneba samecniero teqnoparkebi wamyvani universitetebis bazaze;

• daiwyeba mecnierebatevadi produqtebisa da teqnologiebis danergva

erovnul ekonomikaSi;

• gafarTovdeba kavSirebi evropul da evroatlantikur saswavlo-

akademiur sivrcesTan.

67  

saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis

saministro

1. saxelovnebo ganaTlebis sistemis xelSewyoba

prioritetis aRwera da mizani

saxelovnebo ganaTleba qveynis kulturisa da ganaTlebis politikis

ganuyofeli nawilia, rogorc qarTuli kulturis sulieri da materialuri

memkvidreobis SenarCunebisa da xelovnebis ganviTarebis, ise Camoyalibebis

procesSi myofi erTiani saganmanaTleblo sivrcis srulyofis sakiTxSi.

prioriteti moicavs saxelovnebo ganaTlebis RonisZiebebs, romlebic

orientirebulia, rogorc saganmanaTleblo dawesebulebebis, ise saxelovnebo

ganaTlebis xelSewyobaze, rac aseve gulisxmobs zogadi, profesiuli da

umaRlesi ganaTlebis kanonebis Semdgom daxvewas, maTSi saxelovnebo ganaTlebis

specifikis asaxvis TvalsazrisiT, saswavlo-SemoqmedebiTi kuTxiT perspeqtiul

moswavleTa da studentTa xelSewyobas, saSemsruleblo samagistro programebze

studentebis swavlis dafinansebas.

mosalodneli Sedegebi:

• saxelovnebo saganmanaTleblo dawesebulebebis mowesrigebuli

sakanonmdeblo da materialur-teqnikuri baza;

• saxelovnebo organizaciebis dakompleqteba maRalkvalificiuri kadrebiT;

• materialurad waxalisebuli da motivirebuli saxelovnebo

saswavleblebis pedagogebi;

• saerTaSoriso konkursebSi, festivalebSi da sxva forumebSi mopovebuli

warmatebebi;

• saqarTvelos diplomebisa da atestatebis mobiloba da validoba

evropul standartebTan;

2. msoflioSi saqarTvelos pozitiuri imijis Camoyalibeba

prioritetis aRwera da mizani

XX  saukunis manZilze sabWoTa kavSiris Caketilobisa da SemdgomSi ki

saqarTvelos politikuri izolaciis da SezRuduli resursebis gamo, ver

xdeboda saqarTvelos xelovnebisa da kulturis popularizacia sazRvargareT.

miuxedavad ramodenime wlis mcdelobisa msoflios bevr qveyanaSi qarTuli

68  

kultura ar aris gacnobierebuli sazogadoebis mier. amitom, saqarTvelos,

rogorc evropuli da msoflio civilizaciis ganuyofeli nawilis warmoCineba,

jer kidev saWiroebs seriozul Zalisxmevas.

prioriteti gulisxmobs saqarTvelos popularizaciisa da adeqvaturi

imijis Camoyalibebis mizniT iseTi RonisZiebebis Catarebas, romlebic

pozitiurad warmoaCens saqarTvelos, gaaRvivebs interess mis mimarT da

daumkvidrebs adgils evropuli civilizaciis istoriul da mimdinare

konteqstSi. prioriteti orientirebulia Sesabamisi qveynebis politikuri

gadawyvetilebebis mimReb wreebze, media - jgufebsa da sazogadoebis farTo

fenebze.

mosalodneli Sedegebi:

• qarTuli kultura msoflioSi daikavebs sakuTar adgils, rogorc erT-

erTi unikaluri da uZvelesi kultura;

• saqarTvelo msoflios winaSe warsdgeba, rogorc evropuli kulturis

mqone qveyana;

• ganviTardeba saqarTvelos ara mxolod kulturuli, aramed

sazogdoebrivi da politikuri urTierTobebi;

• sazogadoebriv da politikur jgufebze pozitiuri ganwyobis amaRleba.

3. kulturuli memkvidreobis dacva da samuzeumo sistemis srulyofa

prioritetis aRwera da mizani

qveynis mdidari kulturuli memkvidreobis SesanarCuneblad da momavali

TaobebisaTvis misi srulyofili saxiT gadasacemad, aucilebelia ZeglTa

reabilitacia. kulturuli memkvidreobis movla-patronobisa da marTvis

arsebuli meqanizmebi ar Seesabameba msoflioSi gavrcelebul praqtikas, aseve

mosawesrigebelia muzeumebisa da muzeum-nakrZalebis materialur-teqnikuri

bazebi, aucilebelia eqsponatTa reabilitacia, muzeumebis popularizacia. am

mimarTulebiT, sxvadasxva saxis gamocemebs, eqspoziciebs, gamofenebs esaWiroeba

ganaxleba-mowyoba. aseve aucilebelia muzeumebis menejmentis gaumjobeseba da

saerTaSoriso instituciebTan TanamSromloba.

prioritetis farglebSi dagegmilia:

• saqarTvelos kulturuli memkvidreobis nimuSebis reabilitaciisken

mimarTuli RonisZiebebis ganxorcieleba, rogorc Cvens teritoriaze, ise mis

farglebs gareT;

• UNESCO-s msoflio kulturuli memkvidreobis qarTuli Zeglebis

srulyofili dokumentireba da reabilitacia;

69  

• kulturuli memkvidreobis nimuSebis (moZravi, uZravi) inventarizacia da

saaRricxvo dokumentaciis Sedgena;

• ZeglTa integrirebuli infrastruqturebis Seqmna, popularizaciisken

mimarTuli RonisZiebebis ganxorcieleba; saganmanaTleblo programebis SemuSaveba

da danergva kulturuli memkvidreobis sferoSi;

• muzeumebis reabilitacia da axali teqnologiebiT aRWurva;

• muzeumebis popularizacia (axal eqspoziciaTa mowyoba, arsebulis

ganaxleba, moZravi gamofenebis mowyoba qveynis SigniT da gareT, muzeumebis

marTvis Tanamedrove sistemis danergva, muzeumebis fondebis pasportizacia,

axali gamocemebi).

mosalodneli Sedegebi:

• qarTuli kulturuli memkvidreobis Zeglebis SenarCuneba;

• integrirebuli infrastruqtura moewyoba kulturuli memkvidreobis

kompleqsur Zeglebze;

• kulturuli memkvidreobis kvlevisa da popularizaciis mimarTulebiT

momzaddeba perioduli gamocemebi;

• amoqmeddeba sxvadasxva saxis saganmanaTleblo programa.

• Seiqmneba ZeglTa detaluri saaRricxvo, kvleviTi, sxvadasxva tipis

dazianebaTa sadiagnostiko dokumentacia. moxdeba kulturuli memkvidreobis

uZravi, moZravi nimuSebis, obieqtebisa da Zeglebis sistematizacia da

saerTaSoriso samecniero asparezze gatana.

• informaciis Senaxvis, ganaxlebisa da gavrcelebis Tanamedrove

standartebis danergva.

• qveyanaSi kulturuli turizmis ganviTareba da zogadad, turizmisaTvis

mimzidveli garemos Seqmna.

4. xelovnebis dargebis ganviTarebis xelSewyoba

prioritetis aRwera da mizani

Teatris, kinos, musikis, saxviTi xelovnebisa da literaturis ganviTareba-

popularizaciis xelSewyobas mniSvnelovani adgili ukavia rogorc qarTuli

kulturis tradiciebis SenarCunebis, ise misi Semdgomi ganviTarebisa da

msoflio kulturul sivrceSi integrirebis TvalsazrisiT.

amasTanave gadasalaxia rigi problemebi centrsa da regionebs Soris

erTiani kulturuli sivrcis Sesaqmnelad da regionebSi arsebuli problemebis

mosagvareblad. mZimea regionebis Teatrebis mdgomareoba rogorc teqnikuri, ise

SemoqmedebiTi TvalsazrisiT. aseve mniSvnelovania sazogadoebis dabali interesi

Tanamedrove xelovnebisa da masTan dakavSirebuli procesebis mimarT.

70  

dedaqalaqTan SedarebiT saqarTvelos calkeuli regionebis kulturuli

cxovreba didi aqtivobiT ver gamoirCeva, mZime mdgomareobaSia kulturuli

obieqtebis materialur-teqnikuri baza. mwvaved dgas mravali Semomqmedi

adamianis dasaqmebis problema.

prioriteti gulisxmobs qarTuli wignis, literaturisa da xelovnebis

tradiciebis dacvas, ganviTarebas da popularizacias, konkretuli proeqtebis

ganxorcilebis gziT saqarTvelos sxvadasxva qalaqebSi. saerTaSoriso

Teatraluri, musikaluri, saxviTi, kino xelovnebis da wignis festivalebis

meSveobiT xelovnebis popularizacias, saiubileo TariRebis aRniSvnas,

gamofenebis da koncertebis mowyobas, regionebis Teatrebis xelSewyobas

sadadgmo xarjiTa da teq-aRWurviT, regionebsa da Tbilisis Teatrebis

gastrolebis organizebas da xelSewyobas. gamocemebis xelSewyobas da axali

gamocemebiT biblioTekebis wignadi fondebis ganaxlebas, saqarTveloSi erovnul

umciresobaTa aramaterialuri da materialuri kulturuli faseulobebis

gamovlenas da qarTul kulturul sivrceSi ganviTarebas.

mosalodneli Sedegebi:

• qarTvel xelovanTa profesiuli zrda, dasaqmeba, maTTvis axali

informaciis miwodeba, saerTaSoriso kulturul sivrceSi maTi CarTva;

• saerTaSoriso (Teatraluri, musikaluri, kino, folkloruli, wignis)

festivalebis Catareba;

• literaturuli nawarmoebisa da literaturuli gazeTebis gamocema;

sezonze axali speqtaklebis dadgma, gamofenebis mowyoba, saubileo da

SemoqmedebiTi saRamoebis Catareba;

• saqarTvelos regionebSi kulturuli cxovrebis popularizacia da

aRorZineba;

• mTavari biblioTekis da masSi Semavali sasoflo biblioTekebis fondebis

Sevseba axali gamocemebiT;

• ganxorcielebuli RonisZiebebis dargobrivi, Janrobrivi, esTetikuri da

Tematuri mravalferovneba;

saqarTvelos okupirebuli teritoriebidan iZulebiT gadaadgilebul

pirTa, gansaxlebisa da ltolvilTa saministro

1. konfliqtur regionebSi devnilTa qonebis aRricxva

prioritetis aRwera da mizani

SesaZlo dabrunebul devnilTa elementaruli uflebebi ar aris

uzrunvelyofili. devnilebis usafrTxoeba ar aris garantirebuli, maTi

71  

qonebrivi uflebebi sistematurad irRveva. sacxovrebeli pirobebi da socialuri

momsaxurebis miRebis SesaZlebloba minimaluria. Sesabamisad dagegmilia uZrav

qonebaze sakuTrebis uflebis moTxovnis mqone pirebis gamokveTa SemdgomSi

privatizaciis procesis mosamzadeblad, vinaidan afxazeTis teritoriaze da

cxinvalis regionSi privatizacia ar Catarebula. aseve dagegmilia afzaxeTisa da

cxinvalis regionis geoinformaciuli sistemis Seqmna.

mosalodneli Sedegi:

aRiricxeba devnili mosaxleobis uZravi qoneba afxazeTisa da cxinvalis

regionSi.

2. ltolvilTa da devnilTa sacxovrebeli pirobebis gaumjobeseba

prioritetis aRwera da mizani

devnilTa TiTqmis naxevari dResac gansaxlebulia koleqtiur centrebSi. am

Senobebma dakarga TavianTi pirvandeli funqcia. isini ZiriTadad uvargisia

sacxovreblad da saWiroebs reabilitacias. prioritetis mizania ltolvilTa da

devnilTaTvis kompaqturi Casaxlebis obieqtebSi minimaluri sacxovrebeli

pirobebis Seqmna da devnilTaTvis sacxovrebeli farTebis sakuTrebaSi gadacema.

aRniSnulis gaTvaliswinebiT ganxorcieldeba savalalo mdgomareobaSi myof

devnilTa kompaqturad Casaxlebis obieqtebis Seswavla da SemdgomSi maTi

reabilitacia. dazustdeba kompaqturad Casaxlebul obieqtebSi ltolvilTa da

devnilTa raodenoba da maTTvis dafinansdeba komunaluri xarjebi.

mosalodneli Sedegebi:

kompaqturad Casaxlebul obieqtebSi Catarebuli sareabilitacio

samuSaoebis Sedegad gaumjobesdeba maTSi mcxovrebi devnilebis sacxovrebeli

pirobebi. organizebulad Casaxlebul devnilTa ojaxebi uzrunvelyofili

iqnebian eleqtroenergiiT, sayofacxovrebo da komunaluri momsaxurebiT.

3. migraciuli procesebis mimarT erTiani saxelmwifo politikis

SemuSaveba da ganxorcieleba

qveyanaSi dawyebulia muSaoba migraciuli procesebis mimarT erTiani

midgomis safuZvlebis Camosayalibeblad. momzadebulia migraciis marTvis

saxelmwifo strategiis proeqti, romlis safuZvelzec unda Seiqmnas samoqmedo

gegma.

prioritetis mizans warmoadgens migrantTaTvis daxmarebis gaweva maTi

sazogadoebaSi srulfasovani integraciis mizniT. migraciis erTiani monacemTa

bazis arseboba saSualebas mogvcems gavaanalizoT da swori Sefaseba mivceT

72  

mimdinare migraciul procesebs da Sesabamisad davsaxoT konkretuli

RonisZiebebi arsebuli problemebis aRmosafxvrelad.

prioritetis farglebSi damatebiT Seiqmneba sainformacio-sakonsultacio

centrebi, rac gulisxmobs beneficiarebisa da zogadad sazogadoebisaTvis

srulyofili informaciis miwodebas saerTaSoriso samarTlis, daniSnulebis

qveynebSi arsebuli samarTleblivi aqtebis, dasaqmebis SesaZleblobebis,

migrantTa uflebebisa da movaleobebis, aseve mosalodneli safrTxeebis Sesaxeb.

centrebis funqcionireba garkveulwilad warmoadgens aralegaluri

migraciisa da trefikingis prevencias. migraciis erTiani monacemTa baza

saSualebas mogvcems movaxdinoT srulfasovani prognozireba da monitoringi

qveyanaSi mimdinare rogorc Sida, aseve gare migraciul procesebze.

ganxorcieldeba ekomigrantTa gansaxlebis organizeba da axal sacxovrebel

adgilebze maTi adaptacia-integraciis procesis xelSewyoba.

mosalodneli Sedegebi:

• saqarTvelodan aralegaluri migraciis nakadis Semcireba;

• saqarTvelos moqalaqeebisaTvis ucxoeTSi droebiTi legaluri SromiTi

migraciis SesaZleblobebis gazrda;

• readmisiis xelSekrulebiT dabrunebulTa sazogadoebaSi srulfasovani

integracia;

• ekomigrantebis sacxovrebeli pirobebis gaumjobeseba.

4. muslimani mesxebis repatriacia

prioritetis aRwera da mizani

damTavrda repatriaciis msurvelTa ganacxadebis miReba saqarTvelos

mTavrobis mier damtkicebuli aplikaciis formebis mixedviT. 2010 wlis 1

ianvridan dawyebulia da gagrZeldeba repatriantis statusis maZiebelTa

miRebuli aplikaciebis ganxilva, analizi, maTi sistematizacia da Sesabamisi

gadawyvetilebis miReba.

mosalodneli Sedegebi:

Seiqmneba repatriaciis msurvelTa monacemTa eleqtronuli baza, daiwyeba

repatriantis statusis miniWebis procesi.

73  

saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da

socialuri dacvis saministro

1. mosaxleobis sapensio uzrunvelyofa

prioritetis aRwera da mizani

sapensio gasacemlebis (saxelmwifo pensia, saxelmwifo kompensacia,

saxelmwifo akademiuri stipendia da sxva) uwyvet dafinansebas mniSvnelovani

roli akisria mosaxleobis mowyvladi nawilis siRaribisgan dacvis, sasursaTo

usafrTxoebis uzrunvelyofisa da sxva arsebiTi saWiroebebis

dakmayofilebisaTvis. mimdinare demografiuli tendenciebisa (bavSvTa da sapensio

asakis mosaxleobis Sefardebis zrda Sromisunariani mosaxleobis raodenobasTan)

da Sromis bazarze arsebuli mdgomareobis gaTvaliswinebiT, saqarTveloSi

mcxovrebi Sinameurneobebis mniSvnelovani nawili moklebulia saarsebod

aucilebeli fuladi Semosavlebis miRebis SesaZleblobas; am situaciaSi moqmedi

kanonmdeblobis Sesabamisad gansazRvruli sapensio Semosavlebis wili

SinameurneobaTa biujetSi sakmaod maRalia, ris gamoc pensiebis uwyveti da

drouli gacema mniSvnelovan rols asrulebs cxovrebis minimaluri standartis

uzrunvelyofaSi mosaxleobis farTo jgufebisaTvis.

mosalodneli Sedegebi:

kanonmdeblobiT dadgenili sapensio gasacemlebis uwyveti gacema; sapensio

uzrunvelyofis racionalizacia (pensionerTa sxvadasxva jgufebSi sapensio

Semosavlebs Soris gansxvavebis Semcireba sapensio paketis optimaluri marTvis

meSveobiT); pensiis mimRebTa arsebiTi saWiroebebisa da cxovrebis minimaluri

standartis uzrunvelyofa;

2. mosaxleobis socialuri dacva

prioritetis aRwera da mizani

qveyanaSi siRaribis farTo gavrcelebis pirobebSi siRaribis ukiduresi

formebis aRmofxvrisa da Sesabamisi riskebis ganeitralebis mizniT aucilebeli

xdeba mosaxleobis calkeuli jgufebis socialuri dacvis damatebiTi

RonisZiebebis ganxorcieleba miznobrivi fuladi daxmarebisa da momsaxureobaTa

calkeuli saxeobebis gawevis meSveobiT.

• am prioritetis farglebSi gaTvaliswinebuli fuladi gasacemlebis

saxeobebia: saarsebo Semweoba siRaribis zRvars miRma myofi ojaxebisaTvis,

fuladi daxmareba devnili mosaxleobisaTvis, reintegraciis Semweoba

(ojaxebisaTvis, romlebic moaxdenen ojaxis wevris saaRmzrdelo

dawesebulebebidan biologiur ojaxSi dabrunebas), mindobiT aRzrdis

anazRaureba (ojaxebisaTvis, romlebic uzrunvelyofen mzrunvelobamoklebul

bavSvTa sakuTar ojaxSi aRzrdas), saxelmwifo daxmareba (teritoriuli

mTlianobisTvis brZolis marCenaldakargulebisTvis, romlebmac dakarges 2 an

74  

meti Svili an arian martoxela), aseve daxmareba orsulobisa da mSobiarobis

gamo.

• socialuri vauCeris meSveobiT dafinansebuli momsaxureobis saxeobebia:

SSm pirTa dRis centrebiT uzrunvelyofa, SSm pirTa saTemo organizaciebis

momsaxureba, SSm pirTa damxmare saSualebebiT uzrunvelyofa, SSm bavSvTa

fsiqosomaturi abilitaciis/reabilitacia, fsiqikuri darRvevebis mqone pirTa

instituciuri patronaJi, Zval-saxsrovani daavadebebis mqone bavSvTa

reabilitacia, SSm bavSvTa adreuli ganviTarebis xelSewyoba, SSm pirTa da

mzrunvelobamoklebul bavSvTa sakurorto momsaxureba, reintegrirebuli da

mitovebis riskis qveS myofi bavSvebis xelovnuri kvebis produqtebiT

uzrunvelyofa, mcire, ojaxuri tipis bavSvTa saxlebSi momsaxureoba.

dafinansebis amgvari sqema uzrunvelyofs gamoyofili saxsrebis uSualod

beneficiarze mimarTvas da amave dros aZlevs mas momsaxurebis mimwodeblis

Tavisufali arCevis SesaZleblobas.

mosalodneli Sedegebi:

• SinameurneobaTa social-ekonomikuri mdgomareobis Sefasebis sistemis

gaumjobeseba gamoyenebuli formulisa da gamokvlevis meTodologiis daxvewis,

aseve saTanado informaciuli kampaniis warmoebisa da miznobrivi socialuri

daxmarebis mimRebi ojaxebis xelaxali Sefasebis meSveobiT;

• socialuri daxmarebis sitemis farglebSi socialuri transferebis

miznobriobis gazrda;

• ukiduresi siRaribis pirobebSi mcxovrebi Sinameurneobebis cxovrebis

standartis gaumjobeseba;

• socialuri sferos deinstitucionalizacia da CanacvlebiTi socialuri

servisebis ganviTareba;

• SSm pirebis adekvaturi servisebiT uzrunvelyofa da sazogadoebriv

cxovrebaSi maTi integraciis gaumjobeseba;

3. mosaxleobisaTvis samedicino momsaxurebis miwodeba kerZo sadazRvevo

sqemebiT

prioritetis aRwera da mizani

jandacvis mTlian danaxarjebSi daaxloebiT 69%-s warmoadgens kerZo

danaxarjebi, e.w. ,,jibidan gadaxdebis“ saxiT, Sesabamisad, mosaxleobis samedicino

momsaxurebaze xelmisawvdomobis zrdisaTvis mniSvnelovania Sesabamisi sadazRvevo

sqemebis ganviTareba, gansakuTrebuli roli aqvs mosaxleobis socialurad

daucveli jgufebis aRniSnul sqemebSi CarTvas. aranakleb mniSvnelovania

nebayoflobiTi dazRvevis stimulireba. prioriteti iTvaliswinebs samedicino

momsaxurebaze xelmisawvdomobis gaumjobesebas kerZo sadazRvevo meqanizmebiT

prioritetuli miznobrivi jgufebisaTvis, kerZod: siRaribis zRvars qvemoT

myofi mosaxleoba, devnili mosaxleoba, saxelmwifo mzrunvelobis qveS myofi

pirebi, 60 wels gadacilebuli mosaxleoba, 0-5 wlamde bavSvebi, sajaro

75  

skolebisa da calkeuli saganmanaTleblo dawesebulebis pedagogebi da

administraciul-teqnikuri personali.

mosalodneli Sedegebi:

• mTlianad janmrTelobis dacvisa da samedicino dazRvevis sferoSi

saxelmwifo kontrolis gaZliereba;

• samedicino momsaxurebaze finansuri xelmisawvdomobis gazrda

socialurad daucveli mosaxleobis samedicino dazRveviT mocvis maCvenebelTa

gaumjobesebisa da samedicino momsaxureobis anazRaurebaSi „jibidan gadaxdebis“

xvedriTi wilis Semcirebis meSveobiT;

• janmrTelobis dazRvevis sistemaSi mTeli mosaxleobis, maT Soris misi

SeZlebuli nawilis integraciis maCvenebelTa zrda.

4. sazogadoebrivi janmrTelobis dacva

prioritetis aRwera da mizani

janmrTelobis xelSewyobis, jansaRi cxovrebis wesis damkvidrebisa da

daavadebaTa profilaqtikisken mimarTuli samTavrobo Zalisxmeva mniSvnelovan

zegavlenas axdens mosaxleobis janmrTelobis mdgomareobaze. qveyanaSi unda

gaZlierdes SesaZleblobebi imisTvis, rom gadamdeb da onkologiur daavadebaTa

prevencia da adreuli gamovlena efeqtur meqanizmad iqces, erTis mxriv,

sazogadoebis daculobis gasazrdelad da meores mxriv, saxelmwifo

danaxarjebis optimizaciisaTvis. aRniSnuli prioritetis ganxorcieleba moxdeba

mosaxleobis imunizaciis, daavadebaTa adreuli gamovlenisa da skriningis

xelSewyobis, gadamdebi daavadebebis: tuberkulozis, malariis, virusuli

hepatitebis, aiv-infeqciis, sqesobrivi gziT gadamdebi infeqciebis gavrcelebis

kontrolis, cxovrebis jansaRi wesis damkvidrebis gziT saqarTvelos mTels

mosaxleobaSi.

mosalodneli Sedegebi:

• pirveladi jandacvis rgolSi sazogadoebrivi jandacvis servisebis

integracia;

• imunizaciiT mosaxleobis mocvis gaumjobeseba;

• tuberkuloziT, aiv/SidsiT da sxva gadamdebi daavadebebiT avadobis

Semcireba;

• onkologiuri sneulebebis adreul stadiaze gamovlenis maCvenebelTa

zrda;

76  

5. mosaxleobisaTvis samedicino momsaxurebis miwodeba sxva prioritetul

sferoebSi

prioritetis aRwera da mizani

integrirebuli samedicino servisebis geografiuli xelmisawvdomobis

uzrunvelyofa dadebiT zegavlenas axdens mosaxleobis janmrTelobis

mdgomareobaze; samedicino daxmarebis drouli da Tanamimdevruli ganxorcieleba

aucilebeli pirobaa gaweuli daxmarebis Sedegianobisa da xarjT-efeqturobis

amaRlebis, aseve daavadebaTa mZime formebis prevenciisa da sikvdilianobis

SemcirebisaTvis; aRniSnuli prioritetis ganxorcieleba moxdeba pirveladi

jandacvis doneze integrirebuli samedicino momsaxureobis, saswrafo-

gadaudebeli daxmarebisa da referaluri samsaxurebis muSaobis efeqturobis

gazrdisa da CanacvlebiT Terapiaze myof pirebisaTvis aucilebel medikamentebze

xelmisawvdomobis gazrdis meSveobiT

mosalodneli Sedegebi:

• samedicino daxmarebis Sedegianobisa da xarjT-efeqturobis zrda; • dedaTa da bavSvTa janmrTelobis gaumjobeseba daavadebaTa mZime formebiT

avadobisa da sikvdilianobis maCvenebelTa Semcirebis gziT (saqarTveloSi

aTaswleulis ganviTarebis me-4 da me-5 miznebis miRweva);

• CanacvlebiT Terapiaze myofi pacientebis specifikuri samkurnalo

saSualebebiT uzrunvelyofis gaumjobeseba;

6. samedicino momsaxurebis xarisxis gaumjobesebis xelSewyoba

prioritetis aRwera da mizani

arsebuli situaciidan gamomdinare, am prioritetis farglebSi

mniSvnelovania saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli jandacviTi infrastruqturis,

Senoba-nagebobebisa da aRWurvilobis ganaxleba, samedicino dawesebulebebSi

diagnostikisa da mkurnalobis minimaluri standartis uzrunvelyofa da

falsificirebuli, uxarisxo da vadagasuli samkurnalo saSualebebis mimoqcevis

prevencia. samedicino momsaxurebis xarisxis gaumjobesebis xelSewyoba, kerZod:

samedicino infrastruqturisa ganaxleba/ganviTareba, diagnostikisa da

mkurnalobis minimaluri standartebis damtkiceba da kontroli; farmacevtuli

bazris efeqturi regulirebis miRweva;

mosalodneli Sedegebi:

ambulatoriuli da hospitaluri samedicino daxmarebiT mosaxleobis

kmayofilebis zrda.

77  

saqarTvelos energetikis saministro

1. hidro da Tboeleqtrosadgurebis mSenebloba-reabilitacia

prioritetis aRwera da mizani:

sakuTari bunebrivi resursebis, hidroenergopotencialisa da naxSiris

gamoyenebiT ekonomikurad dasabuTebuli da teqnikurad ganxorcielebadi

damatebiTi simZlavreebis Seqmna. eleqtroenergiis saeqsporto potencialis

gazrda.

prioritetis farglebSi ganxorcieldeba engurhesis reabilitaciis meore

faza, daiwyeba xudonhesis, namaxvanhesebis kaskadis, mtkvarihesis, faravanhesisa da

sxva mcire da saSualo simZlavris hidroeleqtrosadgurebis, aseve naxSirze

momuSave Tboeleqtrosadguris mSenebloba.

mosalodneli Sedegebi:

• xudonhesis, (750 mgvt, 1.5 mlrd.kvtsT), faravanhesis (78 mgvt, 42.5

mln.kvtsT), namaxvanhesis kaskadis (450 mgvt, 1.6 mlrd. kvtsT), mtkvarhesis

(43mgvt, 250 mln. kvtsT) da sxva saSualo da mcire simzlavris

hidroeleqtrosadgurebis aSenebiT, saerTo jamSi Seiqmneba 3000 mgvt-mde

dadgmuli simZlavre 1.5 mlrd.kvt.sT eleqtroenergiis gamomuSavebiT.

• Tbilsresis bazaze aSendeba naxSirze momuSave Tboeleqtrosadguri 150

mgvt dadgmuli simZlavriTa da 900 mln.kvt.sT eleqtroenergiis gamomuSavebiT.

2. eleqtroenergiis gadacemis saSualebebis mSenebloba-reabilitacia

prioritetis aRwera da mizani

saqarTveloSi warmoebuli eleqtroenergiis gadacemisa da ganawilebisaTvis

Sesabamisi infrastruqturis ganviTareba; energosistemis usafrTxoebisa da

mdgradobis amaRlebisaTvis ramdenime damoukidebeli rgolis Seqmna, kerZod:

• axalcixidan TurqeTis sazRvramde 400 kv eleqtrogadamcemi xazis

mSenebloba 35 km-ian monakveTze;

• 500 kv egx-s mSenebloba-reabilitacia zestafoni-axalcixe-gardabnis

monakveTze (262 km)

• 500/400/220 kv qvesadguris mSenebloba axalcixeSi 700 mgvt simZlavris

mudmivi denis CanarTiT.

78  

• foTis Tavisufal industriuli zonisaTvis 110 kv (23km) – 220kv (12km)

eleqtrogadamcemi xazebis mSenebloba.

• azerbaijanis sazRvramde 500 kv eleqtrogadamcemi xazis mSenebloba,

gardabnis 500 kv qvesadgurSi Sesabamisi ujredis mowyoba,

• somxeTis sazRvramde 18 km 400 kv egx-s mSenebloba, qvesadgur ,,qsani

500~-Si 600 mgvt 500/400 kv transformatorebisa da Sesabamisi ujredebis

mowyoba.

• 220 kv egx ”senaki-1 ”-isa da ”senaki-2”-is mSenebloba-reabilitacia.

mosalodneli Sedegebi:

• energosistemis mdgradobisa da stabilurobis amaRleba;

• eleqtroenergiis gadacemisa da miRebis xarisxis gaumjobeseba;

• mezobel qveynebTan eleqtroenergiis miRebisa da gacemis diversifikacia

da srulyofa.

3. bunebrivi gazis infrastruqturis mSenebloba-reabilitacia

prioritetis aRwera da mizani

bunebriv airze gazrdili moTxovnilebidan gamomdinare, qveynis

magistraluri, maRali da saSualo wnevis gazsadenebis qselis reabilitacia,

axlis mSenebloba.

aRniSnuli mimarTulebebiT ganxorcieldeba:

• saguramo-xaSuris gazis milsadenis reabilitacia (700mm_40km);

• navTluRi-saguramos gazis milsadenis mSenebloba (700mm_38km);

• tabawyuri-bakuriani gazis milsadenis mSenebloba (300mm-18km);

• xaSuri-senaki gazis milsadenis mSenebloba (700mm-60km);

• senaki-foTi gazis axali milsadenis mSenebloba (700mm_32km);

• miwisqveSa gazsacavis mSeneblobis dawyeba.

mosalodneli Sedegebi:

• regionebis bunebrivi airiT momaragebis uzrunvelyofa;

• gazis satransporto potencialis ganviTareba;

• bunebrivi airis danakargebis Semcireba;

• miwisqveSa gazsacavis mSeneblobiT SesaZlebeli iqneba 12500 mln kb/m

bunebrivi airis darezerveba.

4. ganaxlebadi energiis wyaroebis aTvisebis da energetikuli

infrastruqturis ganviTarebis mizniT sainvesticio proeqtebis

momzadeba

79  

prioritetis aRwera da mizani

alternatiuli ganaxlebadi energiis wyaroebis, qaris, mzis, geoTermuli

wylebisa da sxva ekologiurad sufTa energiis wyaroebis aTviseba da maTi

gamoyeneba praqtikuli daniSnulebiT.

prioritetis farglebSi ganxorcieldeba hidroenergetikaSi sainvesticio

proeqtebis mxardaWeris proeqti, Savi zRvis sanapiroze bunebrivi airis

gamaTxevadebeli sadguris proeqti (AGRI), aseve momzaddeba sainvesticio

proeqtebi qaris energiis gamoyenebis Sesaxeb.

mosalodneli Sedegebi:

• qaris energiis gamoyenebiT damatebiT 1500 mgvt dadgmuli simZlavris

Seqmna 5 mlrd. kvt. sT-mde eleqtroenergiis gamomuSavebiT (7 mln. tona

pirobiTi saTbobis ekonomia, garemoSi gamoyofili saTburi airebis Semcireba);

• energoresursebis diversifikacia da energousafrTxoebis gazrda.

 

5. mosaxleobis eleqtroenergiiTa da bunebrivi airiT momaragebis

gaumjobeseba da individualuri gamricxvelianobis srulyofa

prioritetis aRwera da mizani

eleqtroenergiaze da bunebriv airze gazrdili moTxovnilebis

dakmayofileba, komunaluri mricxvelebis mixedviT davalianebis gadaxdasTan

dakavSirebuli problemebis aRmofxvra, eleqtroenergiiTa da bunebrivi airiT

Seuferxebeli momaragebis uzrunvelyofa.

prioritetis farglebSi ganxorcieldeba qveynis sxvadasxva regionSi

eleqtro da gazis meurneobebis reabilitacia, mowesrigdeba aRricxva da

gamricxvelianeba.

mosalodneli Sedegebi:

• teqnikuri danakargebis Semcireba;

• moxmarebuli eleqtroenergiisa da bunebrivi gazis safasuris amoRebis

maCveneblebis gaumjobeseba;

• mosaxleobis individualuri gamricxvelianeba;

• sadistribucio qselis masStaburi reabilitacia (amortizebuli

sadenebisa da boZebis Secvla axliT, korozirebuli milsadenebis Secvla, qselis

saimedod funqcionirebisaTvis saWiro sxva infrastquqturis ganaxleba).

saqarTvelos soflis meurneobis saministro

80  

1. sursaTis uvnebloba da momxmarebelTa uflebebis dacva

prioritetis aRwera da mizani

dReisaTvis xorcieldeba sursaTis xarisxis saxelmwifo kontroli sacalo

vaWrobis doneze, magram es ar iZleva srul warmodgenas sursaTis warmoebis

sferoSi dReisaTvis qveyanaSi Seqmnili mdgomareobis Sesaxeb. sursaTis

uvneblobis uzrunvelyofis sakiTxi mTlianad mewarmis keTilsindisierebazea

damokidebuli, ris gamoc momxmarebeli daucvelia arakeTilsaimedo sursaTis

moxmarebisagan da mniSvnelovnad Seferxebulia qarTuli sasursaTo produqciis

eqsporti.

zemoaRniSnulidan gamomdinare aucilebelia:

• 2010 wlidan inspeqtirebis ganxorcieleba evrokavSirSi eqsportior

sursaTis mwarmoebel sawarmoebSi, xolo 2013 wlidan inspeqtirebis

ganxorcieleba maRali riskis sursaTis mwarmoebel sawarmoebSi;

• sasursaTo produqtebis laboratoriuli kvlevis saxelmwifo miznobrivi

programebis ganxorcieleba.

mosalodneli Sedegebi:

• riskis analizze damyarebuli sursaTis uvneblobis integrirebuli

sistemis ganviTareba;

• momxmarebelTa dacva mavne, vadagasuli, uxarisxo an falsificirebuli

sursaTisagan;

• qveynis sasursaTo produqciis saeqsporto potencialis gazrda.

2. mcenareTa dacva da fitosanitariuli keTilsaimedooba

prioritetis aRwera da mizani

sakarantino da gansakuTrebiT saSiSi mavne organizmebi seriozulad

azianeben sasoflo-sameurneo kulturebs da iwveven mosavlis mniSvnelovan

danakargebs. maT mimarT lokalizacia/likvidaciis RonisZiebebis gasatareblad

aucilebelia qveynis teritoriis fitosanitariuli monitoringi da mavne

organizmebis gavrceleba-ganviTarebis prognozis sistemis Seqmna. aseve, sagangebo

situaciebis salikvidaciod sarezervo fondis Seqmna.

maRali da uvnebeli mosavlis miRebis mizniT, mniSvnelovania xarisxiani

mcenareTa dacvis da sasuqebis gamoyeneba, maTi narCeni raodenobebis dadgena

moyvanil mcenareul produqciaSi, pesticidebisa/agroqimikatebis gamoyenebisa da

mimoqcevis regulireba saxelmwifos mxridan.

fermerTa codnis amaRleba warmoadgens aucilebel pirobas mcenareTa

dacvis efeqturi da usafrTxo RonisZiebebis gasatareblad.

yovelive zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT dagegmilia:

81  

• sakarantino da gansakuTrebiT saSiSi mavne organizmebis

sawinaaRmdego RonisZiebebis gatareba;

• pesticidebis/agroqimikatebis xarisxis da mcenareul produqciaSi narCeni

raodenobebis da gansakuTrebiT saSiSi da sakarantino mavnebel-daavadebebis

gavrcelebis monitoringi;

• sagangebo situaciebis salikvidaciod sarezervo fondis Seqmna;

• fermerebisaTvis Sesabamisi rekomendaciebis gamocema-gavrceleba.

mosalodneli Sedegebi:

• sakarantino da gansakuTrebiT saSiSi mavne organizmebis masobrivi

gavrcelebis aRkveTa da kerebis likvidacia.

• soflis meurneobis produqciis xarisxis, uvneblobis da

konkurentunarianobis amaRleba

3. mecxoveleobis ganviTareba da epizootiuri keTilsaimedooba

prioritetis aRwera da mizani

qveyanaSi jer kidev gvxvdeba sxvadasxva saxis infeqciuri da invaziuri

daavadebebi, TiTqmis ar funqcionirebs sasaklaoebi, ar aris danergili cxovelTa

identifikacia-registraciis sistema. saqarTveloSi msxvilfexa rqosani pirutyvis

mTliani suladobis 70-75 procenti dabalproduqtiulia.

arsebuli situaciis gaTvaliswinebiT momdevno wlebSi dagegmilia:

• daavadebebis sawinaaRmdego profilaqtikuri vaqcinacia;

• daavadebis gaCenis SemTxvevaSi salikvidacio RonisZiebebis gasatareblad

biopreparatebis sarezervo fondis Seqmna da vaqcinaciisa da gamokvlevebis

CatarebisaTvis damxmare saSualebebis SeZena;

• cxovelTa registracia – identifikaciis sistemis ganxorcieleba;

• cxovelTa sanitaruli sasaklaoebis mowyoba;

• saqonlis jiSobrivi gaumjobeseba.

mosalodneli Sedegebi

• daavadebebis Semcirebis tendecia;

• cxovelebisa da mecxoveleobis produqtebis importis Canacvleba da

eqsportis ganviTareba;

• cxoveluri warmoSobis adgilobrivi produqciis saimedoobis zrda

momxmareblebSi;

• mecxoveleobis produqtebis xarisxobrivi da raodenobrivi zrda;

82  

4. sasoflo-sameurneo warmoebis intensifikacia

prioriteris aRwera da mizani

qveyanaSi Zalian dabalia sasoflo-sameurneo kulturebis saheqtaro

mosavlianoba, ar aris farTod danergili axali teqnologiebiT sasoflo-

sameurneo produqciis warmoeba, ris gamoc sakmaod maRalia warmoebuli

produqciis TviTRirebuleba da Sesabamisad moxmarebul produqciaSi importis

xvedriTi wili, xSiria amortizirebuli venaxebi da baRebi.

aRniSnulis gaTvaliswinebiT fermerebis dainteresebis da Sesabamisi

teqnologiebis danergvis mizniT saWiroa qveynis rig regionebSi sademonstracio

farTobis, venaxebis da baRebis mowyoba sxvadasxva sasoflo-sameurneo

kulturebiT. agreTve, sademonstracio nakveTebSi ucxoeli da adgilobrivi

konsultantebis mier seminarebis da mindvris dReebis Catareba.

mosalodneli Sedegebi:

• fermerebis praqtikuli codnis da gamocdilebis amaRleba;

• sademonstracio farTobebSi da nakveTebSi moxdeba xilisa da bosneulis

axali jiSebis introduqcia, rac gamoiwvevs warmoebis sezonis

gaxangrZlivebas, mosavlianobis amaRlebas;

• Semcirdeba warmoebuli produqciis TviTRirebuleba, gaizrdeba

rentabeloba, sademonstracio farTobebidan miRebuli Sedegebis

reklamirebiT gaizrdeba im fermerTa raodenoba, romlebic momdevno wlebSi

gaiziareben danergil axal teqnologiebs.

5. mevenaxeoba-meRvineobis dargis ganviTareba da falsifikaciasTan brZola

prioriteris aRwera da mizani

ruseTis mxridan ganxorcielebuli embargos gamo, saqarTvelos mevenaxeoba-

meRvineobis dargis winaSe dadga axali amocana, rac gulisxmobs samomxmareblo

bazris diversifikacias da qarTuli Rvinoproduqciis saeqsporto moculobebis

gazrdas, rac Tavis mxriv ukavSirdeba saerTaSoriso bazarze qarTuli

produqciis popularizaciisa da konkurentunarianobis gazrdas, asortimentis

gafarToebas, samomxmareblo bazris dacvas dabalxarisxovani da

falsificirebuli produqciisgan, vazis nargaobebis ganaxlebasa da jiSobriv

gadaxalisebas.

zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT dagegmilia qarTuli Rvinoproduqciis

saerTaSoriso da adgilobrivi degustacia-konkursebisa da gamofenebis mowyoba,

TanamSromloba saerTaSoriso eqspertebTan, alkoholiani sasmelebis

serTificirebul partiebze sainspeqcio kontrolis ganxorcieleba.

83  

mosalodneli Sedegebi:

• sanedleulo bazis ganaxleba da jiSobrivi gadaxaliseba;

• qarTuli Rvinis popularizacia da misi xarisxisa da saeqsporto

potencialis amaRleba;

• saeqsporto produqciis raodenobrivi da geografiuli gazrda;

• samomxmareblo bazrebze uxarisxo da falsificirebuli produqciis

Semcireba;

• maRalmosavliani, Zvirfasi jiSis yurZnis axlad gaSenebuli venaxebis

raodenobis zrda.

6. sasoflo-sameurneo teqnikis ganaxleba

prioriteris aRwera da mizani

sursaTis warmoebis gazrdis mizniT aucilebelia sasoflo-sameurneo

manqana-danadgarebis aRWurvilobis SeZenisa da momsaxurebis centrebis Seqmnis

xelSewyoba. dReisaTvis qveyanaSi arsebuli parki 7 aTasamde erTeuls iTvlis,

saidanac 70%-ze mets gasuli aqvs eqspluataciis vada, rac zrdis maTi

eqspluataciis xarjs, amcirebs damuSavebis xarisxs da agrovadebSi maTi

gamoyenebis SesaZleblobas. Sesabamisad aucilebelia saqarTvelos yvela regionSi

meqanizaciis servis centrebis mowyoba da maTi aRWurva axali sasoflo-

sameurneo teqnikiT.

mosalodneli Sedegebi:

• sasoflo-sameurneo teqnikis deficitis Semcireba;

• damuSavebuli sasoflo-sameurneo savargulebis moculobis zrda;

• pirveladi warmoebis xarjebis minimizacia da mosavlianobis zrda;

7. samelioracio infrastruqturis monacemTa bazis Seqmna da asociaciebis

marTvis srulyofa

prioriteris aRwera da mizani

samelioracio asociaciebs ar gaaCniaT srulyofili monacemTa baza,

rogorc infrastruqturis teqnikuri inventarizaciis, aseve wyalmomxmareblebis

identifikaciis Sesaxeb. umetes SemTxvevaSi ar tardeba samuSaoebi

wyaluzrunvelyofis optimizaciis mizniT.

samelioracio asociacia uZluria gaataros qmediTi saqmianoba

wyalmomxmareblebis mier kulturebis monacvleobis, farTobebis sarwyavad

momzadebis, wylis racionalurad gamoyenebis uzrunvelyofis mimarTulebiT.

84  

aRniSnuli situaciis gamosworebis kuTxiT unda SemuSavdes saqarTvelos

samelioracio infrastruqturis da samelioracio asociaciebis erTiani

monacemTa baza. monacemTa bazis damuSavebisas unda Seiqmnas matrica ARC-GIS programuli uzrunvelyofiT, misi Semdgomi ganviTarebis, srulyofisa da

unificirebis SesaZleblobiT. erTiani JPS koordinatTa sistemaSi integrirebiT. agreTve, saWiroa samelioracio asociaciebis xelmZRvanelebis gadamzadeba,

testireba da Sesabamisad sertificireba.

mosalodneli Sedegebi:

• wyalsameurneo reJimebis srulyofa;

• samelioracio infrastruqturis monacemTa bazis srulyofa da maTi

funqcionirebis optimizacia;

• wylis racionaluri gamoyenebis gazrda;

• meliorirebuli sasoflo-sameurneo savargulebis farTobebis zrda;

garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro

1. tyis mdgradi marTvis mizniT satyeo seqtoris reforma

prioritetis aRwera da mizani

tyis mdgradi marTvis mizniT satyeo seqtoris reformis ZiriTad mizans

warmoadgens satyeo resursebiT efeqturi mravalfunqcionaluri sargebloba

tyeebis xarisxobrivi mdgomareobis SenarCuneba-gaumjobesebiT, xolo satyeo

seqtorSi xelsayreli sainvesticio garemos Seqmnis mizniT aucilebelia

saxelmwifo tyis fondis marTva ganxorcieldes sameurneo saqmianobis

Tanamedrove meTodebiT, grZelvadiani tyiTsargeblobis formebis danergviT da

tyiTmosargebleTa motivaciis gazrdiT. Sesabamisad unda SemuSavdes tyis marTvis

gegmebi, agreTve unda gamoiyos specialuri Wris tyekafebi mosaxleobis saTbob

SeSaze moTxovnilebis dasakmayofileblad.

85  

mosalodneli Sedegebi:

• tyis sargebloba, ganxorcieldeba mxolod tyis marTvis gegmebis

Sesabamisad, xolo ukanonod sargebloba maqsimalurad Semcirdeba;

• Semcirebuli erozirebuli da degradirebuli farTobebi;

• saTbob SeSaze qveynis mosaxleobis moTxovnilebis dakmayofileba;

• saxelmwifo sameurneo tyis fondis maCveneblebis ganaxlebuli monacemebi;

2. wylis resursebis saauzo marTvis sistemaze gadasvla

prioritetis aRwera da mizani

saqarTveloSi dReisaTvis wylis resursebis marTva xorcieldeba

administraciuli principis safuZvelze. administraciuli modelis mixedviT

SeuZlebelia wylis resursebis moxmarebis efeqturi dagegmva mdinaris mTeli

auzis farglebSi sxvadasxva wyalmosargebleTa interesebis, agreTve auzis

ekositemebis SenarCunebisa da dacvis gaTvaliswinebiT.

aRniSnulidan gamomdinare, wylis resursebis saauzo marTvis Tanamedrove

principebis mizniT aucilebelia SemuSavebul iqnes md. mtkvris, alazani-ioris,

xrami-debedas da rionis auzebis marTvis gegmebi, romlebSic gaTvaliswinebuli

iqneba mdinaris auzis zogad hidrologiur da hidroqimiuri daxasiaTeba,

mniSvnelovani uaryofiTi faqtorebisa da zedapiruli da miwisqveSa wylebis

mdgomareobaze anTropogenuri zemoqmedebis aRwera, wylis resursebis dacvis

sferoSi gamovlenili problemebis/prioritetebis aRwera, bunebrivi

katastrofebis riskebis Sefaseba, wylis resursebis dabinZurebisagan Tavidan

acilebis RonisZiebebis gegma da a. S.

mosalodneli Sedegebi:

• mdinareebis wylis fizikur-qimiuri xarisxis gaumjobeseba, ZiriTadi

damabinZurebeli nivTierebebis (organuli nivTierebebi, azotis naerTebi,

navTobproduqtebi, mZime liTonebi) koncentraciebis Semcireba zRvrulad

dasaSveb donemde;

• wylis ekosistemebis mdgomareobis gaumjobeseba;

• mdinareebis auzebis stabiluri da xelsayreli ekologiuri mdgomareobis

uzrunvelyofa;

3. daculi teritoriebis sistemis Camoyalibeba da ekoturizmis ganviTareba

prioritetis aRwera da mizani

daculi teritoriebis sistemaSi arsebuli rigi xarvezebis (daculi

teritoriebis erTiani qselis ararseboba, mouwyobeli infrastruqtura,

86  

kvalificiuri kardebis nakleboba da a.S.) aRmofxvris mizniT saSualovadian

periodSi aucilebelia ganxorcieldes axali daculi teritoriebis marTvis

gegmebis da dacul teritoriebze turizmis ganviTarebis strategiis SemuSaveba,

turistuli infrastruqturis ganviTareba da materialur-teqnikuri bazis

ganaxleba, dacul teritoriebSi iSviaTi da gadaSenebis safrTxis qveS myofi

saxeobebisa da habitatebis dacva.

mosalodneli Sedegebi:

• SenarCundeba da aRdgeba florisa da faunis unikaluri saxeobebi;

• Semcirdeba bunebrivi resursebiT ukanono sargebloba;

• uzrunvelyofili iqneba daculi teritoriebis finansuri mdgradoba

sakuTari SemosavlebiT;

• moewyoba saerTaSoriso standartebis Sesabamisi infrastruqtura, rac

gazrdis turistTa raodenobas;

4. narCenebis marTvis sistemis reforma

prioritetis aRwera da mizani

vinaidan saqarTveloSi myari sayofacxovrebo narCenebis marTvis sistema

araefeqturia da is srulad ar pasuxobs Tanamedrove moTxovnebs da

standartebs, rac xelisSemSleli faqtoria qveyanaSi eko-turizmis

ganviTarebisaTvis, aucilebelia narCenebisa da qimiuri nivTierebebis marTvis

reformis farglebSi ganxorcieldes:

• narCenebis poligonis Seswavla, Sefaseba da rekultivacia;

• mdgardi organuli damabinZureblebis amoReba, SefuTva da droebiT

usafrTxo adgilebSi ganTavseba;

• Seswavlili da Sefasebuli iqneba polieTilenis nawarmis narCenebis

warmoqmnis xelSemwyobi faqtorebi da ganisazRvreba misi moculoba,

daigegmeba polieTilenis nawarmis Segrovebis, nedleulad gamoyenebisa da

gadamuSavebis (reciklirebis) RonisZiebebi;

mosalodneli Sedegebi:

• minimumamde Semcirdeba qveyanaSi arsebuli vadagasuli pesticidebis

raodenoba;

• gaumjobesdeba samarxze arsebuli ekologiuri mdgomareoba, minimumamde

Semcirdeba garemoze zegavlenis riskebi;

• Sesabamisi teqnologiebis danergvis xelSewyobiT mkveTrad Semcirdeba

polieTileniT garemos danagvianeba.

87  

saqarTvelos sportisa da axalgazrdobis saqmeTa saministro

1. sportul saxeobaTa ganviTareba, sportis popularizacia da sasporto

ganaTlebis xelSewyoba

prioritetis aRwera da mizani

prioriteti moicavs RonisZiebebs, romlebic orientirebulia sasporto

ganaTlebis xelSewyobaze. miuxedavad imisa, rom qveyanaSi mimdinareobs sportis

infrastruqturis reabilitaciisa da mSeneblobisaTvis mniSvnelovani samuSaoebi,

dReisaTvis saqarTvelos regionebis umravlesobaSi arsebuli sportuli

infrastruqtura ar Seesabameba saerTaSoriso Tanamedrove standartebsa da

moTxovnebs, ar aris saqarTvelos nakrebi gundebisaTvis saerTaSoriso

SejibrebebSi mzadebisaTvis aucilebeli, Tanamedrove moTxovnebis Sesabamisi

sportuli obieqtebi da am bazebSi adgilobrivi da saerTaSoriso masStabis

RonisZiebebis CatarebisaTvis normaluri pirobebi. aucilebelia axalgazrdebSi

sportis popularizacia da jansaRi cxovrebis wesis damkvidreba, agreTve

sportis xelmisawvdomoba ganurCevlad asakisa.

aRniSnuli prioriteti orientirebulia qveyanaSi sportis Semdgom

ganviTarebaze, axalgazrdebSi jansaRi cxovrebis wesis damkvidrebaze, sportis

sxvadasxva saxeobebis, saqarTvelos erovnuli da asakobrivi nakrebi gundebis

(yvela asakobrivi nakrebi gundis gaTvaliswinebiT-120 nakrebi gundi) momzadebasa

da saerTaSoriso sportul RonisZiebebSi (olimpiuri TamaSebi, msofliosa da

evropis Cempionatebi, sxvadasxva saerTaSoriso turnirebi) monawileobis

xelSewyobaze. aseve gulisxmobs saqarTvelos Cempionatebis da pirvelobebis

Catarebas, sportuli rezervisa da maRali klasis sportsmenTa momzadebas,

saqarTvelos regionebSi sportuli mravalfunqciuri kompleqsebis, axali

sportuli moednebis, xelovnursafariani minisafexburTo moednebis da

prioritetuli saxeobebis erovnuli nakrebebis ZiriTadi kompleqsebis aRdgenas.

mosalodneli Sedegebi:

• saerTaSoriso CempionatebSi mopovebuli warmatebebi;

• bavSvTa masobrivi sportiT dainteresebis zrda; • saerTaSoriso turnirebSi, evropisa da msoflio Cempionatebze sxvadasxva

sinjis medlebis mopoveba, olimpiuri TamaSebisaTvis licenziebis mopoveba,

rogorc individualur aseve gundur saxeobebSi. olimpiadaze mniSvnelovani

warmatebebis miRweva.

88  

2. axalgazrdobis sferoSi erTiani axalgazrduli politikis gatareba

prioritetis aRwera da mizani

prioriteti miznad isaxavs xeli Seuwyos qveyanaSi axalgazrdebis

ganviTarebas, maTSi saxelmwifoebrivi azrovnebis, aqtiuri moqalaqeobis ideis,

axalgazrdebSi Tavisufali azrovnebis, kanonis pativiscemisa, samoqalaqo

pasuxismgeblobis Camoyalibebasa da SemoqmedebiTi unarebis ganviTarebas.

RonisZiebebis umetesoba, romelsac saqarTvelos sportisa da axalgazrdobis

saqmeTa saministro axalgazrdobisTvis Seqmnis, araformaluri swavlebis

elementebze iqneba agebuli, risi saSualebiTac garda zemoTCamoTvlil Temebze

informaciis miRebisa, monawileebi gamoimuSaveben prezentaciebis, debatebis

warmoebis, informaciis moZiebisa da marTvis unar-Cvevebs.

prioriteti aerTianebs RonisZiebebs, romlebic mimarTulia axalgazrduli

organizaciebis ganviTarebisken. kerZod iTvaliswinebs maT mier mowyobili

RonisZiebebis mxardaWerasa da waxalisebas, trening-programebis Seqmnas,

axalgazrdebis monawileobas sxvadasxva konferenciebsa Tu samuSao jgufebSi.

prioriteti aseve aerTianebs saerTaSoriso tipis proeqtebs, romelebic

saSualebas aZlevs axalgazrduli struqturebis warmomadgenlebs (saqarTvelos

sportisa da axalgazrdobis saqmeTa saministros, mis daqvemdebarebaSi arsebul

sajaro samarTlis iuridiul pirebs, adgilobrivi TviTmarTvelobis

axalgazrduli struqturebis warmomadgenlebs, axalgazrdul organizaciebs)

monawileoba miiRon saerTaSoriso RonisZiebebSi, CarTuli iyvnen regionalur

TanamSromlobis ganviTarebaSi, daamyaron saWiro kontaqtebi, miiRon informacia

axalgazrduli sferos sxva qveynebis gamocdilebaze da dagegmon samomavlo

saerTaSoriso programebi.

mosalodneli Sedegebi:

• axalgazrdebis ganviTarebis xelSewyoba;

• axalgazrdebSi aqtiuri moqalaqeobrivi, saxelmwifoebrivi da Tavisufali

azrovnebis, jansaRi cxovrebis wesis, moqalaqis uflebebisa da valdebulebebis,

sazogadoebis wevrebze zrunvis ideis popularizacia;

• axalgazrdebSi prezentaciis, debatebis, dasaqmebisTvis aucilebeli,

SemoqmedebiTi saqmianobisTvis saWiro unar-Cvevebis gamomuSaveba;

• saerTaSoriso axalgazrdul programebSi qarTveli axalgazrdebis

monawileobis gazrda;

• saqarTvelos sxvadasxva regionebSi mcxovrebi axalgazrdebis xelSewyoba;

89  

• axalgazrduli organizaciebis saqmianobis xelSewyoba;

• sabanako sistemis srulyofa da ganviTareba, axalgazrdebSi maRali

zneobrivi Tvisebebis Camoyalibeba da axalgazrdobis araformaluri ganaTleba;

• saqarTvelos sxvadasxva kuTxeebSi mcxovrebi axalgazrdebis erTmaneTTan

da ucxoel TanatolebTan gacnoba-damegobreba.

3. moqmed da veteran sportsmenTa, mwvrTnelTa da sportis muSakTa

finansuri mxardaWera

prioritetis aRwera da mizani

prioriteti moicavs olimpiur CempionTa, veteran sportsmenTa, sportis

muSakTa, saqarTvelos erovnuli nakrebis wevrTa da perspeqtiul sportsmenTa

stipendiebiTa da socialuri daxmarebiT uzrunvelyofis RonisZiebebs maTi

materialuri waxalisebisa da finansuri mxardaWeris mizniT.

mosalodneli Sedegebi:

• waxalisebuli axalgazrda perspeqtiuli sportsmenebi;

• saqarTvelos erovnuli da olimpiuri nakrebi gundebis motivirebuli

wevrebi;

• materialurad waxalisebuli olimpiuri Cempionebi da socialurad

daculi veterani sportsmenebi da sportis muSakebi;

saqarTvelos saxalxo damcvelis aparati

1. prevenciis erovnuli meqanizmis efeqtiani funqcionirebis uzrunvelyofa

prioritetis aRwera da mizani

sisxlis samarTlis reformis erT-erTi strategiuli sakiTxia prevenciis

erovnuli meqanizmis funqciis Sesruleba, rac gulisxmobs adamianis uflebaTa

dacvis mdgomareobaze rogorc gegmiuri, aseve moulodneli (daugegmavi)

monitoringis ganxorcielebas saqarTvelos teritoriaze Tavisuflebis aRkveTis

da Tavisuflebis defaqto aRkveTis adgilebSi, aseve wamebis, araadamianuri an

damamcirebeli mopyrobis an sasjelis prevenciis mizniT rekomendaciebis

90  

SemuSavebas, monitoringis angariSebis momzadebas, wardgenas, SemuSavebuli

rekomendaciebis Sesrulebisa da maTi ganxorcielebis Sefasebas.

mosalodneli Sedegebi:

saqarTvelos teritoriaze Tavisuflebis SezRudvis adgilebSi wamebis,

araadamianuri an damamcirebeli mopyrobis an sasjelis gamoyenebis praqtikis

aRmofxvra da maTi prevencia.

2. saxalxo damcvelis ofisis efeqtiani funqcionirebis uzrunvelyofa da

SesaZleblobaTa gaZliereba

prioritetis aRwera da mizani

ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi saxalxo damcvelis aparatis dafinansebis

zrdis (maT Soris donorTa mxridan gamoyofili dafinanseba) da masSi

gatarebuli reformebis Sedegad gaizarda saxalxo damcvelis ofisebis

raodenoba da Sesabamisad mosaxleobisTvis gaiolda maTTvis mimarTvis

SesaZlebloba, aseve gaizarda TanamSromelTa kvalifikacia, samoqalaqo

ganaTlebis procesis intensivoba, Seiqmna bavSvisa da qalis, SezRuduli

SesaZleblobebis mqone pirTa uflebebis dacvisa da tolerantobis

specializebuli centrebi.

yovelive aRniSnuli aisaxa saqarTveloSi adamianis uflebaTa dacvis

mdgomareobaze, rasac saxalxo damcvelis mier gaweuli monitoringis angariSebi,

saCivrebis analizi da adamianis uflebaTa sferoSi Catarebuli kvlevebi

adasturebs.

prioritetis farglebSi aparatis Semdgomi ganviTarebisaTvis aucilebeli

RonisZiebebi gulisxmobs saxalxo damcvelis aparatis TanamSromlebis

gadamzadebas, specializebuli centrebis da regionuli ofisebis sainformacio-

sakomunikacio teqnologiuri infrastruqturiT aRWurvas.

mosalodneli Sedegebi:

• saxalxo damcvelis aparatis TanamSromlebis kvalifikaciis amaRleba;

• saxalxo damcvelis specializebuli centrebisa da regionuli ofisebis

muSaobis gaumjobeseba saCivrebis Seswavlis, politikis analizisa da

saxalxo damcvelis aparatze xelmisawvdomobis gazrdis kuTxiT;

3. samoqalaqo ganaTlebis procesis mxardaWera

prioritetis aRwera da mizani

adamianis uflebaTa Sesaxeb samoqalaqo ganaTlebis procesis ganxorcieleba

saxalxo damcvelis mandatis nawilia, romelic mas organuli kanoniT aqvs

91  

miniWebuli. igi aseve warmoadgens sisxlis samarTlis reformis nawils,

romelic asaxulia sisxlis samarTlis reformis strategiasa da saxalxo

damcvelis samoqmedo gegmaSi.

2009 wels saxalxo damcvelis dakveTiT Catarebul sabaziso kvlevaSi

saqarTveloSi adamianis uflebaTa cnobadobis donis Sesaxeb gamoikveTa

saintereso tendencia, romelic asaxavs, rogorc saxalxo damcvelis mier

gaweuli samuSaos Sedegebs, aseve samoqalaqo ganaTlebis saWiroebebs.

prioritetis farglebSi dagegmilia:

• samoqalaqo ganaTlebis mizniT kampaniebis ganxorcieleba, socialuri

reklamis damzadeba da gaSveba mediis saSualebiT;

• samizne auditoriebisaTvis saganmanaTleblo aqtivobebis ganxorcieleba;

• adamianis uflebaTa Temaze sxvadasxva publikaciebis gamocema da

gavrceleba;

mosalodneli Sedegi:

adamianis uflebaTa cnobadobis donis amaRleba.

ssip _ saqarTvelos statistikis erovnuli samsaxuri _ saqstati

1. statistikuri samuSaoTa saxelmwifo programa

prioritetis aRwera da mizani

saqarTvelos statistikuri samuSaoebis saxelmwifo programa moicavs

qveynisaTvis gansakuTrebuli mniSvnelobis mqone statistikuri gamokvlevebis

momzadebas, ganxorcielebas da Sedegebis gavrcelebas. gamokvlevebis Sedegad

dgindeba ZiriTadi statistikuri indikatorebi (qveynis mTliani Sida produqti,

sagareo vaWrobisa da pirdapiri ucxouri investiciebis maCveneblebi, inflacia,

biznesis seqtoris ZiriTadi indikatorebi, demografiuli statistika,

daqiravebiT dasaqmebulTa saSualo Tviuri nominaluri xelfasi). statistikuri

samuSaoebis saxelmwifo programis farglebSi igegmeba:

• mSp-is monacemTa xarisxis amaRleba misi gaangariSebisaTvis saWiro

informaciuli wyaroebis xarisxobrivi gaumjobesebis gziT;

• sawarmoTa wliuri da kvartaluri gamokvleva;

• biznes registris aqtualizacia;

• arakomerciuli organizaciebis gamokvleva;

• specialuri kvlevebi (Tematuri mikroekonomikuri aRwera, bazrebsa da

bazrobebze movaWre ekonomikuri subieqtebis gamokvleva).

• samomxmareblo (inflacia) da mwarmoebelTa fasebis indeqsis gaangariSeba.

• ZiriTadi demografiuli monacemebis gaangariSeba (mosaxleobis raodenoba,

Sobadoba, gardacvaleba, qorwineba, ganqorwineba , migracia da sxva).

• qveyanaSi dasaqmebisa da umuSevrobis donis gansazRvra.

92  

mosalodneli Sedegebi:

• gamokvlevebis Sedegad dgindeba ZiriTadi statistikuri maCveneblebi

(qveynis mTliani Sida produqti, sagareo vaWrobisa da pirdapiri ucxouri

investiciebis maCveneblebi, inflacia, biznesis seqtoris ZiriTadi indikatorebi,

demografiuli da socialuri statistikis ZiriTadi maCveneblebi).

2. Sinameurneobebis integrirebuli gamokvlevis programa

prioritetis aRwera da mizani:

Sinameurneobebis integrirebuli gamokvlevis programa moicavs saqarTvelos

Sinameurneobebze oficialuri statistikis warmoebas, siRaribis, cxovrebis

donisa da mosaxleobis ekonomikuri aqtivobis amsaxveli maCveneblebis

gaangariSebas,

erovnuli angariSebis maCveneblebis gasaangariSeblad da samomxmareblo kalaTis

dadgenisaTvis saWiro monacemebiT uzrunvelyofas, saarsebo minimumis

gaangariSebisaTvis sasursaTo da arasasursaTo danaxarjebis Tanafardobis

dadgenas.

mosalodneli Sedegebi:

• miRebuli iqneba mravalferovani statistikuri informacia saqarTvelos

Sinameurneobebis Sesaxeb, romelic gaxdeba mZlavri indikatori mTavrobis mier

iseTi mniSvnelovani sferoebis monitoringisaTvis, rogoricaa siRaribis done,

mosaxleobis cxovrebis done (Semosavlebi da xarjebi), mosaxleobis ekonomikuri

aqtivoba (dasaqmeba da umuSevroba), agreTve sxvadasxva proeqtebis da

programebis ganxorcielebis monitoringisa da Sedegebis SefasebisaTvis;

• SesaZlebeli gaxdeba ZiriTadi maCveneblebisaTvis Sefasebebis miReba

regionebis doneze, agreTve damatebiTi maCveneblebis gamoqveyneba qveynis doneze;

• mniSvnelovnad gaizrdeba Sinameurneobebis integrirebuli gamokvlevidan

miRebuli Sefasebebis saerTo sizuste.

3. sasoflo meurneobaTa SerCeviTi gamokvlevis programa

prioritetis aRwera da mizani:

sasoflo meurneobaTa SerCeviTi gamokvlevis programis mizania saqarTvelos

soflis meurneobis Sesaxeb mimdinare statistikuri monacemebis mopoveba,

damuSaveba da gavrceleba. programis farglebSi ganisazRvreba:

• sasoflo-sameurneo kulturebis naTesi da aRebuli farTobebi, mosavali

da saSualo mosavlianoba;

• pirutyvis suladoba da mecxoveleobis produqciis warmoeba;

• sasuqebiTa da pesticidebiT damuSavebuli farTobebi da maTi moculoba;

• mwarmoebelTa saSualo wliuri fasebi;

• sasoflo-sameurneo warmoebaze gaweuli danaxarjebi;

morwyulი farTobebi.

93  

mosalodneli Sedegebi:

• sasoflo meurneobaTa SerCeviTi gamokvlevis Sedegad miRebuli iqneba

saqarTvelos soflis meurneobis Sesaxeb rogorc mimdinare (winaswari), ise

saboloo statistikuri informacia, rac mTavrobas saSualebas miscems

monitoringi gauwios sasoflo-sameurneo warmoebasa da soflad socialur-

ekonomikur dones.

• mniSvnelovnad gaizrdeba sasoflo meurneobaTa SerCeviTi gamokvlevidan

miRebuli Sefasebebis saerTo sizuste rogorc qveynis, aseve yvela regionis

doneze.

4. mosaxleobis da sacxovrisebis sayovelTao aRwera

prioritetis aRwera da mizani

vinaidan saqarTveloSi bolo aRwera Catarda 2002 wels, xolo gaeros

rekomendaciebiT qveynebma xelaxali aRwera unda Caataron 10 wliani intervaliT,

Sesabamisad msoflios mosaxleobisa da sacxovrisis aRweris paralerulad

dagegmilia saqarTvelos mosaxleobis aRweris Catareba, rac miznad isaxavs

saqarTvelos radikalurad ganaxlebuli sazogadoebriv-politikuri cxovrebis,

qveyanaSi Seqmnili axali socialur-ekonomikuri viTarebis, mosaxleobis sxvadasxva

fenis cxovrebis doneTa Sesaxeb sruli da obieqturi informaciis mopovebas,

damuSavebas, gaanalizebasa da sxvadasxva saxelmwifoebrivi gadawyvetilebis

misaRebad gamoyenebas.

mosalodneli Sedegebi:

• qveynis aRmasrulebeli da sakanonmdeblo xelisuflebis, adgilobrivi

mmarTvelobisa da TviTmmarTvelobis organoebis da sazogadoebis informireba

qveyanaSi momxdari socialur-ekonomikuri da demografiuli cvlilebebis Sesaxeb;

• arsebuli situaciis Seswavla, Sefasebisa da prognozirebis safuZvelze

qveynis uaxlesi aTwleulis socialur-ekonomikuri da demografiuli strategiis

SemuSaveba.

94  

prioritetebze mTlianad mimarTuli saxsrebi

prioritetebze saxelmwifo biujetidan mimarTuli saxsrebi

mxarjavi dawesebuleba 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014

saqarTvelos kontrolis palata 13,550.0 13,200.0 13,200.0 13,200.0 13,221.0 13,200.0 13,200.0 13,200.0 1. INTOSAI-is saerTaSoriso standartebis Sesabamisad saqarTvelos kontrolis palatis

instituciuri ganviTareba, damoukidebel

Tanamedrove umaRles auditorul organod

Camoyalibeba 2. sajaro finansebis marTvis ganviTarebaSi

mniSvnelovani wvlilis Setana saqarTvelos centraluri saarCevno komisia 12,428.9 37,000.0 37,000.0 12,000.0 12,428.9 37,000.0 37,000.0 12,000.0 saqarTvelos iusticiis umaRlesi sabWo 1,050.0 1,100.0 1,100.0 1,200.0 1,050.0 1,100.0 1,100.0 1,200.0

evropul da evroatlantikur struqturebSi

integraciis sakiTxebSi saqarTvelos

saxelmwifo ministris aparati 1,783.8 1,980.2 2,034.2 2,034.2 1,783.8 1,980.2 2,034.2 2,034.2 1. NATO-Si integraciis koordinacia 2. evrokavSirTan integraciis koordinacia 3. evrokavSiris daxmarebis programebis

diasporis sakiTxebSi saqarTvelos

saxelmwifo ministris aparati 923.2 600.0 700.0 700.0 923.2 600.0 700.0 700.0 1. qarTuli diasporis samSoblosTan

integracia 373.2 250.0 291.7 291.7 373.2 250.0 291.7 291.7 2. qarTul diasporebSi ganaTlebisa da

kulturuli memkvidreobis SenarCuneba 550.0 350.0 408.3 408.3 550.0 350.0 408.3 408.3 reintegraciis sakiTxebSi saqarTvelos

saxelmwifo ministris aparati 1,025.4 800.0 800.0 900.0 1,025.4 800.0 800.0 900.0 saqarTvelos finansTa saministro 165,034.8 110,000.0 105,000.0 105,000.0 152,644.5 110,000.0 105,000.0 105,000.0

1. sabiujeto procesis Semdgomi ganviTareba

da srulyofa 82,157.8 50,000.0 55,000.0 60,000.0 70,021.5 50,000.0 55,000.0 60,000.0 2. sagadasaxado politika da gadamxdelTa

momsaxurebis gaumjobeseba 80,360.0 58,800.0 48,800.0 43,800.0 80,360.0 58,800.0 48,800.0 43,800.0 3. safinanso seqtorSi dasaqmebulTa

kvalifikaciis amaRleba da seqtorisaTvis

axali kadrebis momzadeba 2,517.0 1,200.0 1,200.0 1,200.0 2,263.0 1,200.0 1,200.0 1,200.0 saqarTvelos ekonomikisa da mdgradi

ganviTarebis saministro 21,397.3 21,000.0 21,000.0 21,000.0 21,397.3 21,000.0 21,000.0 21,000.0

95  

prioritetebze mTlianad mimarTuli saxsrebi

prioritetebze saxelmwifo biujetidan mimarTuli saxsrebi

mxarjavi dawesebuleba 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014

1. ekonomikuri politika da misi

ganxorcielebis kordinacia

1,200.0 1,200.0 1,200.0 1,200.0 1,200.0 1,200.0 1,200.0 1,200.0 2. ucxouri investiciebis mozidva, turizmis,

xarisxis infrastruqturisa da sagareo

vaWrobis ganviTareba 4,300.0 4,300.0 4,300.0 4,300.0 4,300.0 4,300.0 4,300.0 4,300.0 3. saxelmwifo qonebis privatizeba 5,000.0 5,000.0 5,000.0 5,000.0 5,000.0 5,000.0 5,000.0 5,000.0

administraciuli da sxva danarCeni

RonisZiebebis xarjebi 10,897.3 10,500.0 10,500.0 10,500.0 10,897.3 10,500.0 10,500.0 10,500.0 saqarTvelos regionuli ganviTarebisa da

infrastruqturis saministro 971,317.1 700,000.0 755,000.0 390,000.0 288,875.5 180,000.0 190,000.0 190,000.0 1. saqarTvelos saavtomobilo gzebis

infrastruqturis ganviTareba 502,782.6 684,585.0 738,730.0 373,730.0 162,700.0 170,585.0 180,730.0 181,730.0

m.S. napirsamagri samuSaoebi

5,000.0 5,000.0 2. regionuli infrastruqturis ganviTareba 169,901.5 27,980.7 3. iZulebiT gadaadgilebul pirTaTvis

saxlebis mSenebloba-reabilitacia da

Sesabamisi infrastruqturis mowyoba-

ganviTareba; 125,429.0 66,514.8 4. wyliT uzrunvelyofis erTiani sistemis

instituciuri mowyobisa da ganviTarebis

RonisZiebebi 168,904.0 10,780.0 11,380.0 11,380.0 27,380.0 4,780.0 4,380.0 3,380.0 administraciuli da sxva danarCeni

RonisZiebebis xarjebi 4,300.0 4,635.0 4,890.0 4,890.0 4,300.0 4,635.0 4,890.0 4,890.0 saqarTvelos iusticiis saministro

71,672.9 76,696.4 61,198.1 60,832.9 68,700.0 50,000.0 40,000.0 40,000.0 1. sisxlis samarTlis sistemis reforma 1,232.0 817.0 1,018.0 780.0 1,232.0 817.0 1,018.0 780.0 sisxlis samarTlis saproceso 60.0 76.0 73.0 60.0 76.0 73.0

96  

prioritetebze mTlianad mimarTuli saxsrebi

prioritetebze saxelmwifo biujetidan mimarTuli saxsrebi

mxarjavi dawesebuleba 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014

kodeqsis implementacia

saqmis marTvis warmoebis

eleqtronuli sistema 1,000.0 555.0 740.0 555.0 1,000.0 555.0 740.0 555.0 prokuraturis reforma 122.0 136.0 155.0 175.0 122.0 136.0 155.0 175.0 arasrulwlovanTa marTlmsajulebis

ganxorcieleba 50.0 50.0 50.0 50.0 50.0 50.0 50.0 50.0 2. saqarTvelos sakanonmdeblo macnes

eleqtronuli gamoqveyneba da normatiuli

aqtebis sistematizacia 100.0 85.0 70.0 55.0 0.0 0.0 0.0 0.0 normatiuli aqtebis saxelmwifo

registraciisa da eleqtronuli gamoqveynebis

avtomatizacia `saqarTvelos sakanonmdeblo

macne" 60.0 40.0 70.0 55.0 3. momxmarebelze orientirebuli, erTiani,

daculi da mudmivad ganaxlebadi samoqalaqo

reestris Camoyalibeba 13,711.9 15,632.9 8,245.0 8,245.0 17,000.0 4,800.0 0.0 0.0 saqarTvelosa da ucxo qveynis moqalaqeTa

vinaobis dadgena, daregistrireba,

dokumentebis legalizacia da apostiliT

damowmeba, mosaxleobis registracia,

pasportebis gacema, samoqalaqo aqtebis

registracia 4,536.0 6,010.0 6,195.0 6,195.0

infrastruqturis srulyofa da

`iusticiis saxlebis~ samSeneblo/saremonto

samuSaoebSi monawileobis miReba 5,219.0 5,450.0 550.0 550.0 10,000.0 4,800.0

axali teqnologiebis danergva, erTiani

monacemTa bazis formireba 3,956.9 4,172.9 1,500.0 1,500.0 7,000.0

4. sajaro reestris, mewarmeTa da

arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli

pirebis reestris warmoeba da yvela

dainteresebuli pirisTvis informaciis

xelmisawvdomobis uzrunvelyofa 14,860.0 17,300.0 9,500.0 9,500.0 10,000.0 4,800.0 0.0 0.0 sajaro reestris erovnuli

saagentos momsaxurebis xarisxis da

SesaZleblobebis gaumjobeseba 3,000.0 3,500.0 5,000.0 5,000.0

97  

prioritetebze mTlianad mimarTuli saxsrebi

prioritetebze saxelmwifo biujetidan mimarTuli saxsrebi

mxarjavi dawesebuleba 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014

`iusticiis saxlebis~

saSeneblo/saremonto samuSaoebSi

monawileobis miReba 11,860.0 13,800.0 4,500.0 4,500.0 10,000.0 4,800.0 5. saaRsrulebo sistemis mowyoba Tanamedrove

standartebis Sesabamisad 2,420.0 2,120.0 2,350.0 2,150.0 0.0 0.0 0.0 0.0 teritoriuli organoebis

infrastruqturis ganaxleba 2,350.0 2,080.0 2,300.0 2,100.0 personalis kvalifikaciis amaRleba 20.0 20.0 20.0 20.0 Tanamedrove sainformacio

sakomunikacio sistemebis danergva 50.0 20.0 30.0 30.0 6. iusticiis saministros sistemis

TanamSromelTa gadamzadeba da saswavlo

centris ganviTareba 363.5 363.5 343.5 343.5 193.5 193.5 173.5 173.5 iusticiis saministros da masSi

Semavali struqturebis TanamSromelTa

profesiuli gadamzadeba 273.5 273.5 253.5 253.5 193.5 193.5 173.5 173.5 sajaro mosamsaxureTa kvalifikaciis

amaRleba sakanonmdeblo siaxleebis

harmonizaciisaTvis 90.0 90.0 90.0 90.0 7. erovnuli saarqivo fondis daculobis,

momsaxurebis Tanamedrove teqnologiebis

danergvis da dokumentebis xelmisawvdomobis

uzrunvelyofa 1,665.0 1,688.5 863.1 812.9 954.0 700.0 0.0 100.0 erovnuli arqivis teritoriuli

organoebis centralizacia 1,335.0 954.0 moqalaqeTa momsaxurebis sistemis

ganviTareba da srulyofa 200.0 200.0 200.0 100.0 200.0 100.0 erovnuli saarqivo fondis

eleqtronuli dokumentebis arqivis (m.S.

sadazRvevo fondis) Seqmna 130.0 827.4 407.1 250.0 500.0 erovnuli arqivis-TbilisSi mdebare

centraluri arqivis sacavebSi

kondicirebis da ventilaciis 661.1 256.0 462.9

98  

prioritetebze mTlianad mimarTuli saxsrebi

prioritetebze saxelmwifo biujetidan mimarTuli saxsrebi

mxarjavi dawesebuleba 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014

avtomaturi sistemebis mowyoba

8. eleqtronuli mmarTvelobis ganviTareba 2,149.1 2,500.0 2,000.0 1,500.0 4,149.1 2,500.0 2,000.0 1,500.0 eleqtronuli mmarTvelobis

ganviTareba 2,149.1 2,500.0 2,000.0 1,500.0 4,149.1 2,500.0 2,000.0 1,500.0 administraciuli da sxva danarCeni

RonisZiebebis xarjebi 35,171.4 36,189.5 36,808.5 37,446.5 35,171.4 36,189.5 36,808.5 37,446.5 saqarTvelos sasjelaRsrulebis, probaciisa

da iuridiuli daxmarebis sakiTxTa

saministro 99,553.2 101,200.0 101,400.0 91,700.0 99,276.6 100,000.0 100,000.0 90,000.0 1. sasjelaRsrulebis sistemis saerTaSoriso

standartebTan Sesabamisobis uzrunvelyofa. 90,868.0 91,926.8 91,926.8 82,734.1 90,868.0 91,926.8 91,926.8 82,734.1

2. Zlieri da efeqturi probaciis sistemis

Camoyalibeba saqarTveloSi * 2,002.0 2,716.7 2,916.7 3,065.0 2,002.0 1,516.7 1,516.7 1,365.0 3. ufaso samarTlebrivi daxmarebis sistemis

srulyofa da efeqtiani funqcionireba. 3,395.7 2,920.2 2,920.2 2,628.2 3,119.1 2,920.2 2,920.2 2,628.2 administraciuli da sxva danarCeni

RonisZiebebis xarjebi 3,287.5 3,636.4 3,636.4 3,272.7 3,287.5 3,636.4 3,636.4 3,272.7 saqarTvelos sagareo saqmeTa saministro 73,174.0 68,000.0 68,000.0 70,000.0 73,174.0 68,000.0 68,000.0 70,000.0

1. teritoriuli mTlianobis aRdgenis

xelSewyoba

2. ekonomikuri da kulturuli diplomatia

3. evrokavSirTan integracia

4. NATO-Si gawevrianebis xelSewyoba

5. ormxrivi da mravalmxrivi TanamSromloba

6. saqarTvelos moqalaqeebis dacva

sazRvargareT da maTi momsaxureobis

efeqturobis zrda

saqarTvelos Tavdacvis saministro 660,000.0 750,000.0 750,000.0 750,000.0 660,000.0 750,000.0 750,000.0 750,000.0 1. Tavdacvis SesaZleblobebis ganviTareba 2. Tavdacvis sistemis marTvis gaumjobeseba

99  

prioritetebze mTlianad mimarTuli saxsrebi

prioritetebze saxelmwifo biujetidan mimarTuli saxsrebi

mxarjavi dawesebuleba 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014

3. samxedro ganaTlebis sistemis Semdgomi

institucionalizacia 4. nato-Si integraciisa da saerTaSoriso

TanamSromlobis intensifikacia saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministro 566,000.0 548,000.0 548,000.0 548,000.0 566,000.0 548,000.0 548,000.0 548,000.0

sazogadoebrivi wesrigisa da saxelmwifo

usafrTxoebis dacvis amaRleba.

485,393.5 470,800.0 470,800.0 470,800.0 485,393.5 470,800.0 470,800.0 470,800.0 saxelmwifo sazRvris dacvis usafrTxoebis

gaZliereba 62,582.6 60,000.0 60,000.0 60,000.0 62,582.6 60,000.0 60,000.0 60,000.0 profesionali da kvalificiuri kadrebis

momzadebis donis amaRleba 4,105.5 4,100.0 4,100.0 4,100.0 4,105.5 4,100.0 4,100.0 4,100.0 erovnuli saganZurisa da diplomatiuri

warmomadgenlobebis usafrTxoebis donis

amaRleba 11,598.1 11,000.0 11,000.0 11,000.0 11,598.1 11,000.0 11,000.0 11,000.0 mosamsaxureTa janmrTelobis dacva 2,320.3 2,100.0 2,100.0 2,100.0 2,320.3 2,100.0 2,100.0 2,100.0

saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis

saministro 554,000.0 580,000.0 640,000.0 700,000.0 554,000.0 580,000.0 640,000.0 700,000.0 1. ganaTlebis menejmentisa da resursebis

gamoyenebis efeqturobis zrda 415,273.5 436,545.0 483,242.0 532,012.0 415,273.5 436,545.0 483,242.0 532,012.0 ganaTlebis marTvis procesSi yvela

dainteresebuli subieqtis saqmianobis

xelSewyoba 9,267.7 11,083.0 11,700.0 12,500.0 9,267.7 11,083.0 11,700.0 12,500.0 zogadsaganmanaTleblo dawesebulebebebis

mimdinare saqmianobis gaumjobeseba,

infrastruqturis ganviTareba da marTvis

procesebis efeqturobis amaRleba 329,164.0 343,000.0 380,000.0 420,000.0 329,164.0 343,000.0 380,000.0 420,000.0 umaRlesi ganaTlebis ganviTarebis

xelSewyoba 56,511.9 60,162.0 65,572.0 69,872.0 56,511.9 60,162.0 65,572.0 69,872.0

100  

prioritetebze mTlianad mimarTuli saxsrebi

prioritetebze saxelmwifo biujetidan mimarTuli saxsrebi

mxarjavi dawesebuleba 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014

profesiuli ganaTlebis ganviTarebis

xelSewyoba 6,391.5 6,700.0 7,070.0 7,440.0 6,391.5 6,700.0 7,070.0 7,440.0 saganmanaTleblo dawesebulebebis

avtorizaciis sistemis danergva da

akreditaciis procesis ganviTareba 731.7 1,100.0 1,200.0 1,300.0 731.7 1,100.0 1,200.0 1,300.0 saganmanaTleblo dawesebulebebis

infrastruqturis ganaxleba 11,006.7 12,200.0 15,400.0 18,600.0 11,006.7 12,200.0 15,400.0 18,600.0 ganaTlebis sferoSi dasaqmebulTa

socialuri mdgomareobis gaumjobeseba 2,200.0 2,300.0 2,300.0 2,300.0 2,200.0 2,300.0 2,300.0 2,300.0 2. maRali xarisxis saganmanaTleblo

Sedegebze orientirebuli saswavlo garemos

Camoyalibeba 87,186.9 89,956.0 100,434.0 109,349.0 87,186.9 89,956.0 100,434.0 109,349.0 erovnuli saswavlo gegmis da codnis

Sefasebis sistemis daxvewa da ganviTareba 1,904.6 1,910.0 2,400.0 2,700.0 1,904.6 1,910.0 2,400.0 2,700.0 saskolo atestatis mniSvnelobis gazrdis

mizniT, saskolo atestatis asaRebad ZiriTad

sagnebSi minimaluri kompetenciis zRvaris

gadalaxva erovnul sagamocdo centrebSi 15,000.0 16,000.0 18,300.0 19,500.0 15,000.0 16,000.0 18,300.0 19,500.0 adgilobrivi da saerTaSoriso

olimpiadebisa da konkursebis Semdgomi

waxaliseba 1,500.0 1,996.0 1,996.0 1,996.0 1,500.0 1,996.0 1,996.0 1,996.0 maswavlebelTa profesiuli donis amaRleba

da sertificireba, profesiuli eTikis

kodeqsis danergva 17,166.3 17,900.0 18,400.0 18,800.0 17,166.3 17,900.0 18,400.0 18,800.0 ucxo enebis swavlebis gaZlierebis mizniT,

proeqtisganxorcieleba 2,000.0 2,000.0 2,300.0 2,520.0 2,000.0 2,000.0 2,300.0 2,520.0 araqarTulenovani mosaxleobisTvis

qarTuli enis Seswavlis gaZliereba 900.0 1,000.0 1,100.0 1,200.0 900.0 1,000.0 1,100.0 1,200.0 usafrTxo skolis koncefciis ganviTareba

da danergva 7,688.0 7,800.0 8,500.0 8,900.0 7,688.0 7,800.0 8,500.0 8,900.0 umaRlesi ganaTlebis instituciuri

SesaZleblobebis gafarToeba da evropis

umaRlesi ganaTlebis sivrceSi integraciis

xelSewyoba 831.8 850.0 900.0 950.0 831.8 850.0 900.0 950.0 skolebis kompiuterizaciisa da

internetizaciis procesis dasruleba 40,196.2 40,500.0 46,538.0 52,783.0 40,196.2 40,500.0 46,538.0 52,783.0

101  

prioritetebze mTlianad mimarTuli saxsrebi

prioritetebze saxelmwifo biujetidan mimarTuli saxsrebi

mxarjavi dawesebuleba 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014

3. TiToeuli moqalaqisaTvis ganaTlebis

Tanabari xelmisawvdomobis uzrunvelyofa 17,374.4 18,810.0 20,335.0 21,350.0 17,374.4 18,810.0 20,335.0 21,350.0 inkluziuri ganaTlebis ganviTarebis

RonisZiebebis ganxorcileba 3,000.0 3,600.0 3,850.0 4,100.0 3,000.0 3,600.0 3,850.0 4,100.0 araqarTulenovani moswavleebisTvis

ganaTlebis xelmisawvdomobis uzrunvelyofa 50.0 100.0 165.0 180.0 50.0 100.0 165.0 180.0 moswavleebis da studentebis sazRvargareT

gacvliTi programebis xelmisawvdomobis

uzrunvelyofa 4,000.0 4,500.0 5,500.0 6,000.0 4,000.0 4,500.0 5,500.0 6,000.0 sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi zogadi

ganaTlebis miRebis uzrunvelyofa 160.0 160.0 160.0 160.0 160.0 160.0 160.0 160.0 skolebis daZmobilebis programis

ganxorcieleba 100.0 100.0 110.0 110.0 100.0 100.0 110.0 110.0 moswavleebis da studentebis socialuri

mdgomareobis gaumjobesebis RonisZiebebis

gatareba 9,585.0 9,800.0 9,950.0 10,150.0 9,585.0 9,800.0 9,950.0 10,150.0 maRalmTiani, erovnuli umciresobebiT

dasaxlebul da konfliqtis zonebis

regioneis moqmed an potenciur sajaro

moxeleebis uwyveti ganaTlebis miRebisa da

kvalifikaciis srulyofa 479.4 550.0 600.0 650.0 479.4 550.0 600.0 650.0 4. mecnierebis da akademiuri ganviTarebis

xelSewyoba 34,165.2 34,689.0 35,989.0 37,289.0 34,165.2 34,689.0 35,989.0 37,289.0 mecnierebis ganviTarebis xelSewyoba 34,165.2 34,689.0 35,989.0 37,289.0 34,165.2 34,689.0 35,989.0 37,289.0 saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis

saministro 51,000.0 45,150.0 46,150.0 45,150.0 51,000.0 45,000.0 46,000.0 45,000.0 1. saxelovnebo da sasporto ganaTlebis

RonisZiebebi 9,078.4 8,764.0 8,854.0 8,764.0 9,078.4 8,764.0 8,854.0 8,764.0 saxelovnebo ganaTlebis RonisZiebebi 9,078.4 8,764.0 8,854.0 8,764.0 9,078.4 8,764.0 8,854.0 8,764.0 2. msoflioSi saqarTvelos pozitiuri imijis

Camoyalibeba 3,000.0 2,000.0 2,590.0 2,000.0 3,000.0 2,000.0 2,590.0 2,000.0 programa `saqarTvelos saerTaSoriso

kulturuli prezentaciis programa

,,qarTuli sezoni“ 3,000.0 2,000.0 2,590.0 2,000.0 3,000.0 2,000.0 2,590.0 2,000.0 3. kulturuli memkvidreobis dacva da 5,486.2 2,826.0 2,826.0 2,826.0 5,486.2 2,676.0 2,676.0 2,676.0

102  

prioritetebze mTlianad mimarTuli saxsrebi

prioritetebze saxelmwifo biujetidan mimarTuli saxsrebi

mxarjavi dawesebuleba 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014

samuzeumo sistemis srulyofa

kulturuli memkvidreobis dacvis programa 5,456.2 2,739.0 2,739.0 2,739.0 5,456.2 2,589.0 2,589.0 2,589.0 kulturuli memkvidreobis dacvis

RonisZiebebis xelSewyobis programa 30.0 87.0 87.0 87.0 30.0 87.0 87.0 87.0 4. xelovnebis dargebis ganviTarebis

xelSewyoba 811.1 1,178.0 1,178.0 1,178.0 811.1 1,178.0 1,178.0 1,178.0 `qarTuli profesiuli Teatraluri

xelovnebis ganviTareba~ 231.1 382.0 382.0 382.0 231.1 382.0 382.0 382.0 `qarTuli profesiuli musikaluri

xelovnebis ganviTarebis programa~ 100.0 310.0 310.0 310.0 100.0 310.0 310.0 310.0 `qarTuli wignisa da literaturis

xelSewyobis programa" 300.0 275.0 275.0 275.0 300.0 275.0 275.0 275.0 `qarTuli saxviTi xelovnebis ganviTarebis

programa" 100.0 131.0 131.0 131.0 100.0 131.0 131.0 131.0 `qarTuli kinos xelSewyobis programa~ 80.0 80.0 80.0 80.0 80.0 80.0 80.0 80.0

administraciuli da sxva danarCeni

RonisZiebebis xarjebi 32,624.3 30,382.0 30,702.0 30,382.0 32,624.3 30,382.0 30,702.0 30,382.0 saqarTvelos okupirebuli teritoriebidan

iZulebiT gadaadgilebul pirTa, gansaxlebisa

da ltolvilTa saministro 30,315.4 25,500.0 25,500.0 25,500.0 28,339.4 25,500.0 25,500.0 25,500.0 1. konfliqtur regionebSi devnilTa qonebis

aRricxva 300.0 403.8 0.0 0.0 300.0 403.8 0.0 0.0 programa `Cemi saxli~ 300.0 403.8 300.0 403.8 2. devnilTa sacxovrebeli pirobebis

gaumjobeseba 24,051.0 21,005.1 21,407.2 21,407.2 24,051.0 21,005.1 21,407.2 21,407.2 mizanSewonilobis mixedviT kompaqturi

Casaxlebis obieqtebis reabilitacia da

devnilTaTvis sakuTrebaSi gadacema 817.3 833.1 833.1 817.3 833.1 833.1 organizebulad Casaxlebul devnilTa

eleqtroenergiiT, sayofacxovrebo da

komunaluri momsaxurebiT uzrunvelyofis

RonisZiebebi 24,051.0 20,187.8 20,574.1 20,574.1 24,051.0 20,187.8 20,574.1 20,574.1 3. migraciuli procesebis mimarT erTiani

saxelmwifo politikis SemuSaveba da

ganxorcieleba 0.0 44.0 44.8 44.8 0.0 44.0 44.8 44.8

103  

prioritetebze mTlianad mimarTuli saxsrebi

prioritetebze saxelmwifo biujetidan mimarTuli saxsrebi

mxarjavi dawesebuleba 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014

programa `xidi~ 44.0 44.8 44.8 44.0 44.8 44.8 4. muslimani mesxebis repatriacia 20.0 47.1 48.0 48.0 20.0 47.1 48.0 48.0 programa `repatriacia~ 20.0 47.1 48.0 48.0 20.0 47.1 48.0 48.0

administraciuli da sxva danarCeni

RonisZiebebis xarjebi 5,944.4 4,000.0 4,000.0 4,000.0 3,968.4 4,000.0 4,000.0 4,000.0 saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da

socialuri dacvis saministro 1,604,689.8 1,670,325.1 1,782,546.4 1,932,931.0 1,570,306.5 1,648,896.0 1,782,265.0 1,932,931.0 1. mosaxleobis sapensio uzrunvelyofa 907,785.6 977,510.0 1,060,424.0 1,159,478.0 907,785.6 977,510.0 1,060,424.0 1,159,478.0 2. mosaxleobis socialuri dacva 226,098.3 240,615.0 260,747.0 283,689.0 226,098.3 240,615.0 260,747.0 283,689.0 3. mosaxleobisaTvis samedicino momsaxurebis

miwodeba kerZo sadazRvevo sqemebiT 214,844.3 224,627.0 243,917.0 260,024.0 214,844.3 224,627.0 243,917.0 260,024.0 4. sazogadoebrivi janmrTlobis dacva 44,603.6 31,903.1 11,038.4 10,801.0 10,220.3 10,474.0 10,757.0 10,801.0 5. mosaxleobisaTvis samedicino momsaxurebis

miwodeba sxva prioritetul sferoebSi 132,949.5 139,255.0 149,795.0 161,799.0 132,949.5 139,255.0 149,795.0 161,799.0 6. samedicino momsaxurebis xarisxis

gaumjobesebis xelSewyoba 32,090.0 10,115.0 10,125.0 10,140.0 32,090.0 10,115.0 10,125.0 10,140.0 administraciuli da sxva danarCeni

RonisZiebebis xarjebi 46,318.5 46,300.0 46,500.0 47,000.0 46,318.5 46,300.0 46,500.0 47,000.0 saqarTvelos energetikis saministro 75,214.0 188,400.4 102,920.0 9,000.0 7,818.1 8,100.0 8,100.0 8,100.0

1. hidro da Tboeleqtrosadgurebis

mSenebloba-reabilitacia 2. eleqtroenergiis gadacemis saSualebebis

mSenebloba-reabilitacia 3. bunebrivi gazisinfrastruqturis

mSenebloba-reabilitacia da mosaxleobis

gazmomaragebis gaumjobeseba 4. ganaxlebadi energiis wyaroebis aTvisebis

da energetikuli infrastruqturis

ganviTarebis mizniT sainvesticio proeqtebis

momzadeba administraciuli xarjebi

saqarTvelos soflis meurneobis saministro 69,154.0 20,000.0 30,000.0 40,000.0 54,828.0 20,000.0 30,000.0 40,000.0

104  

prioritetebze mTlianad mimarTuli saxsrebi

prioritetebze saxelmwifo biujetidan mimarTuli saxsrebi

mxarjavi dawesebuleba 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014

1. sursaTis uvnebloba da momxmarebelTa

uflebebis dacva 280.0 700.0 1,200.0 1,500.0 280.0 700.0 1,200.0 1,500.0 2. mcenareTa dacva da fitosanitaruli

keTilsaimedoba 850.0 850.0 1,000.0 1,000.0 850.0 850.0 1,000.0 1,000.0 3. mecxoveleobis ganviTareba da epizootiuri

keTilsaimedooba 550.0 3,710.0 4,250.0 4,050.0 550.0 3,710.0 4,250.0 4,050.0 4. sasoflo-sameurneo warmoebis

intensifikacia 140.0 400.0 400.0 400.0 140.0 400.0 400.0 400.0 5. mevenaxeoba meRvineobis dargis ganviTareba

da falsifikaciasTan brZola 830.0 1,850.0 2,350.0 1,850.0 830.0 1,850.0 2,350.0 1,850.0 6. sasoflo sameurneo teqnikis ganaxleba 1,000.0 1,395.0 9,550.0 19,950.0 1,000.0 1,395.0 9,550.0 19,950.0 7. samelioracio infrastruqturis monacemTa

bazis Seqmna da asociaciebis marTvis

srulyofa 250.0 250.0 250.0 250.0 250.0 250.0 administraciuli da sxva danarCeni

RonisZiebebis xarjebi 65,504.0 10,845.0 11,000.0 11,000.0 51,078.0 10,845.0 11,000.0 11,000.0 saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi

resursebis saministro 27,207.9 24,400.0 24,400.0 24,400.0 22,653.3 24,000.0 24,000.0 24,000.0 1. tyis mdgradi marTvis mizniT satyeo

seqtoris reforma 2,300.0 2,300.0 2,300.0 2,300.0 2,300.0 2,300.0 2,300.0 2,300.0 satyeo RonisZiebebi 800.0 800.0 800.0 800.0 800.0 800.0 800.0 800.0 mosaxleobis SeSiT uzrunvelyofis

RonisZiebebi 1,500.0 1,500.0 1,500.0 1,500.0 1,500.0 1,500.0 1,500.0 1,500.0 2. wylis resursebis saauzo marTvis

sistemaze gadasvla 200.0 200.0 200.0 200.0 0.0 0.0 0.0 0.0 wylis resursebis saauzo marTvis

principze gadasvla ** 200.0 200.0 200.0 200.0 3. daculi teritoriebis sistemis

Camoyalibeba da ekoturizmis ganviTareba 4,464.6 310.0 310.0 310.0 310.0 310.0 310.0 310.0 ekoturizmis ganviTareba 4,404.6 250.0 250.0 250.0 250.0 250.0 250.0 250.0 programa `daculi teritoriebis

xanZarsawinaaRmdego da mavneblebisagan dacvis

RonisZiebebi 60.0 60.0 60.0 60.0 60.0 60.0 60.0 60.0

105  

prioritetebze mTlianad mimarTuli saxsrebi

prioritetebze saxelmwifo biujetidan mimarTuli saxsrebi

mxarjavi dawesebuleba 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014

4. narCenebis marTvis reforma da garemos

ekologiuri wonasworobis SenarCunebis

kontroli 250.0 250.0 250.0 250.0 50.0 50.0 50.0 50.0 narCenebis marTvis sistema 200.0 200.0 200.0 200.0 eqspertizis Catarebis uzrunvelyofis

RonisZiebebi 50.0 50.0 50.0 50.0 50.0 50.0 50.0 50.0 administraciuli da sxva danarCeni

RonisZiebebis xarjebi 19,993.3 21,340.0 21,340.0 21,340.0 19,993.3 21,340.0 21,340.0 21,340.0 saqarTvelos sportisa da axalgazrdobis

saqmeTa saministro 30,927.6 26,000.0 26,000.0 27,000.0 30,927.6 26,000.0 26,000.0 27,000.0 sportul saxeobaTa ganviTareba, sportis

popularizacia da sasporto ganaTlebis

xelSewyoba 21,727.6 15,280.0 15,280.0 16,080.0 21,727.6 15,280.0 15,280.0 16,080.0 sportul saxeobaTa ganviTarebis programa

(saerTaSoriso SejibrebebisaTvis mzadeba,

monawileoba da maRali Sedegebis miRweva) 20,827.6 13,600.0 13,600.0 14,390.0 20,827.6 13,600.0 13,600.0 14,390.0 masobrivi sportis ganviTareba (qveynis

masStabiT sportuli kompleqsebis

reabilitacia-mSenebloba da axalgazrdebSi

sportis popularizacia) 900.0 1,680.0 1,680.0 1,690.0 900.0 1,680.0 1,680.0 1,690.0 axalgazrdobis sferoSi erTiani

axalgazrduli politikis gatareba 3,900.0 4,950.0 4,950.0 5,150.0 3,900.0 4,950.0 4,950.0 5,150.0 programa `patrioti~ (axalgazrdebSi

patriotuli suliskveTebis amaRleba,

qarTveli da sxva qveynis axalgazrdebis

daaxloeba) 2,000.0 3,600.0 3,600.0 3,800.0 2,000.0 3,600.0 3,600.0 3,800.0 araformaluri ganaTlebis xelSewyobis

programa 900.0 350.0 350.0 350.0 900.0 350.0 350.0 350.0 axalgazrdobis saerTaSoriso TanamSromloba 1,000.0 1,000.0 1,000.0 1,000.0 1,000.0 1,000.0 1,000.0 1,000.0 moqmed da veteran sportsmenTa, mwvrTnelTa

da sportis muSakTa finansuri mxardaWera 2,596.0 2,770.0 2,770.0 2,770.0 2,596.0 2,770.0 2,770.0 2,770.0 olimpiuri Cempionebis stipendiebi 396.0 450.0 450.0 450.0 396.0 450.0 450.0 450.0 veteran sportsmenTa da sportis muSakTa

socialuri daxmareba 300.0 320.0 320.0 320.0 300.0 320.0 320.0 320.0

106  

prioritetebze mTlianad mimarTuli saxsrebi

prioritetebze saxelmwifo biujetidan mimarTuli saxsrebi

mxarjavi dawesebuleba 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014

saqarTvelos erovnuli da olimpiuri

nakrebis wevrta, perspeqtiul sportsmenTa

stipendiebi 1,900.0 2,000.0 2,000.0 2,000.0 1,900.0 2,000.0 2,000.0 2,000.0 administraciuli da sxva danarCeni

RonisZiebebis xarjebi 2,704.0 3,000.0 3,000.0 3,000.0 2,704.0 3,000.0 3,000.0 3,000.0 saqarTvelos saxalxo damcvelis aparati 2,146.0 1,550.0 1,550.0 1,550.0 1,935.0 1,550.0 1,550.0 1,550.0

1. prevenciis erovnuli meqanizmis efeqtiani

funqcionirebis uzrunvelyofa 350.0 250.0 250.0 250.0 350.0 250.0 250.0 250.0 2. saxalxo damcvelis ofisis efeqtiani

funqcionirebis uzrunvelyofa da

SesaZleblobaTa gaZliereba 1,596.0 1,100.0 1,100.0 1,100.0 1,385.0 1,100.0 1,100.0 1,100.0 3. samoqalaqo ganaTlebis procesis

mxardaWera 200.0 200.0 200.0 200.0 200.0 200.0 200.0 200.0 ssip _ saqarTvelos statistikis erovnuli

samsaxuri _ saqstati 3,201.2 8,415.8 3,440.5 3,399.5 3,201.2 3,300.0 3,400.0 3,500.0 1. statistikuri samuSaoTa saxelmwifo

programa 580.0 985.0 1,082.0 1,190.0 580.0 588.9 606.8 624.6 2. Sinameurneobebis integrirebuli

gamokvlevis programa 260.0 1,020.2 1,122.2 1,234.5 260.0 264.0 272.0 280.0 3. sasoflo meurneobaTa SerCeviTi

gamokvlevis programa 290.0 880.0 925.0 975.0 290.0 294.5 303.4 312.3 4. mosaxleobis da sacxovrisebis sayovelTao

aRwera 5,530.6 311.3 0.0 0.0 0.0 0.0 administraciuli da sxva danarCeni

RonisZiebebis xarjebi 2,071.2 2,071.2 2,152.6 2,217.8 2,283.1

*im prioritetebis/programebis/RonisZiebebis dafinanseba, romelTa gaswvrivac ara aris miTiTebuli

Tanxobrivi monacemebi, savaraudod ganxorcieldeba ucxoeTidan miRebuli kreditebisa da grantebis

da Tanadafinansebis wyaroebiT, romelTa dafinansebazec am etapze mimdinareobs molaparakebebi

sxvadasxva donor saxelmwifoebTan da organizaciebTan.

107  

top related