besta t4 2015 versi guru

7/24/2019 Besta t4 2015 Versi Guru

1/200

Zulkarnain Jamaluddin @ 2015 0

Edisi Guru Modifikasi mengikut

perubahan pendidikan

masa kini

Cetakan Pertama

Zulkarnain bin Jamaluddin

NAMA:............................................................................

TINGKATAN:....................................................................

SEKOLAH:........................................................................


2/200


KANDUNGAN

BAB TAJUK MS

1 Pengenalan Kepada Biologi 4

1.1 Kajian Biologi 4

1.2 Penyiasatan Saintifik 5

2 Struktur Dan Organisasi Sel 8

2.1 Struktur Dan Fungsi Sel 8

2.2 Organisasi Sel 20

3 Pergerakan Bahan Merentas Membran Plasma 35

3.1 Pergerakan Bahan Merentas Membran Plasma 35

3.2 Pergerakan Bahan Merentas Membran Plasma Dalam Kehidupan

Seharian

39

4 Komposisi Kimia Dalam Sel 54

4.1 Komposisi Kimia Dalam Sel 54

4.2 Karbohidrat 54

4.3 Protein 56

4.4 Lipid 59

4.5 Enzim 61

5 Pembahagian Sel 65

5.1 Mitosis 65

5.2 Meiosis 68

6 Nutrisi 84

6.1 Jenis-Jenis Nutrisi 84

6.2 Gizi Seimbang 86

6.3 Malnutrisi 89

6.4 Pencernaan Makanan 92

6.5 Penyerapan Dan Asimilasi Hasil Pencernaan Makanan 996.6 Pembentukan Tinja Dan Penyahtinjaan 103

6.7 Menilai Tabiat Pemakanan 104

6.9 Kepentingan Makronutrien Dan Mikronutrien Dalam Tumbuhan 112

6.10 Fotosintesis 115

6.11 Mekanisme Fotosintesis 115

6.12 Faktor-Faktor Yang Mempengaruhi Fotosintesis 118

6.14 Teknologi Dalam Pengeluaran Makanan 120

6.15 Perkembangan Teknologi Dalam Pemprosesan Makanan 122


3/200


BAB TAJUK MS

7 Respirasi 125

7.1 Proses Respirasi Dalam Penghasilan Tenaga 125

7.2 Struktur Respirasi Dalam Mekanisme Pernafasan Dalam Manusia Dan

Haiwan

133

7.3 Pertukaran Gas Merentas Permukaan Respiarasi Dan Pengangkutan Gas

Dalam Badan Manusia

145

7.4 Mekanisme Kawal Atur Respirasi 147

7.5 Kepentingan Mengekalkan Sistem Respirasi Yang Sihat 149

7.6 Respirasi Dalam Tumbuhan 150

8 Ekosistem Dinamik 155

8.1 Komponen Abiosis Dan Biosis Dalam Persekitaran 1558.2 Pengkolonian Dan Sesaran Dalam Suatu Ekosistem 162

8.3 Ekologi Populasi 168

8.4 Biokepelbagaian 171

8.5 Impak Mikroorganisma Terhadap Kehidupan 175

9 Ekosistem Terancam 181

9.1 Aktiviti Manusia Yang Mengancam Ekosistem 181

9.2 Fenomena Kesan Rumah Hijau Dan Penipisan Lapisan Ozon 193

9.3 Kepentingan Pengurusan Terancang Aktiviti Pembangunan Dan

Ekosistem

197


4/200


Biodata Penulis

Zulkarnain bin Jamaluddin berasal dari Kuantan telah mendapat

pendidikan awal di SK Panching Selatan (1986-1991), SMK PanchingSelatan (SMK Seri Panching)(1992-1996), Pusat Matrikulasi (UKM)

Kuala Pilah (1997-1998) dan seterusnya melanjutkan pengajian di

Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi pada tahun 1998 hingga 2001 dan mendapat Ijazah

Sarjana Muda Sains dengan Pendidikan (Biologi).

Memulakan kerjaya sebagai pendidik di SMK Dato Mahmud Mat, Pekan dari tahun

2001 hingga 2006. Di situ, beliau diamanahkan untuk mengajar Sains Menengah Atas dan

Biologi tingkatan 4 dan 5. Kemudian pada tahun 2007, beliau bertukar ke SMK Seri Pekan

hingga 2014. Di sini, beliau pernah mengajar Matematik, Sains dan Biologi. Selepas 8 tahun

mencurahkan khidmat bakti di SMK Seri Pekan, beliau telah ditukarkan pula ke SMK Tengku

Abdullah, Pekan mulai Disember 2014 hingga kini.

Modul Sempoi Biologi tingkatan 4 ini adalah edisi ketiga yang dihasilkan oleh penulis

dengan cetakan pertama. Modul ini mengetengahkan kaedah pembelajaran yang berfokus

dan terarah selari dengan huraian sukatan pelajaran yang ditetapkan oleh Kementerian

Pendidikan Malaysia. Modul ini juga mengandungi beberapa soalan biologi kertas 2

daripada SPM sebenar yang disusun mengikut sub-topik mengikut kaedah Mastery Learning

untuk memudahkan penguasaan murid. Semoga penghasilan Modul Sempoi Biologi

tingkatan 4 ini membantu murid mencapai kecemerlangan dalam SPM.

Selamat Belajar, Semoga Berjaya!

..Biology is easy..

..Biologi itu sempoi..


5/200


BAB 1 PENGENALAN KEPADA BIOLOGI

1.1 Kajian Biologi

1.

Perkataan Biologi berasal daripada dua kata dasar bahasa Yunani, iaitu

bios dan logos.

2.

Bios bermaksud kehidupan dan logos bermaksud kajian mengenai

kehidupan.

Kepentingan penyelidikan biologi

1. Memahami dengan lebih baik bagaimana badan manusia berfungsi

2.

Mengetahui cara merawat penyakit

3. Menyelamatkan spesies terancam yang hampir pupus

4.

Menguruskan masalah berkaitan dengan persekitaran dengan lebih baik

Bidang kajian dalam biologi

Biologi

Biotek

nologiBiokimia

Perubatan

Anatomi

Genetik

FisiologiTaksonomi

Ekologi

Botani

Zoologi

Mikrobiologi


6/200


Kerjaya yang berkaitan dengan biologi

1.2 Penyiasatan Saintifik

1.

Kemahiran saintifik dibahagikan kepada duakomponen iaitu kemahiran

prosessains dan kemahiran manipulatif.

2.

Kemahiran prosessains melibatkan kemahiran pemikiransecara kritis,

analitis dan kreatif yang membolehkan seseorang ahli sains merumus

persoalan dan mencari jawapanserta penerangan untuk sesuatu

fenomena dengan cara yang sistematik.

3. Kemahiran manipulatifmerupakan psikomotoryang membolehkan ahli

sains menjalankan sesuatu penyiasatan saintifik.

Kaedah saintifik

Langkah- langkah dalam penyiasatan saintifik:

1. Mengenal pastimasalah

2. Membuat

hipotesis

3. Merancang

penyiasatan

4. Mengenal pastidan mengawal

pemboleh ubah

5. Menjalankan

eksperimen

6.

Mengumpulkandata

7. Menganalisis

data

8. Mentafsir data 9. Membuatkesimpulan

10. Menulis

laporan


7/200


Kemahiran

proses sains

Kemahiran

manipulatif

Sikap

saintifik dan

nilai-nilai

murni


8/200


9/200


Organel dan bukan organel yang ada dalam sel tumbuhan dan sel haiwan:

Organel/ Bukan Organel Struktur Fungsi

Membran PlaSma (SPM)

S=Semi

P=Permeable/Phospholipid,

M=Model Mozek Bendalir*

-Separatelap

-dwilapisanfosfolipid/

protein/kolesterol

-dinamik/ bersifat

bendalir/ keanjalan

Membenarkan sebahagian

bahan masuk- keluar sel.

SitoplaSMa (SMS)

S=Sap sel, S=Salt=garam

M=Mineral/medium

-sap sel mengandungi

airdan mineral.

Medium tindak balas kimia.

MiTOkondrion (MOT)

O=Oval=bujur

M=menjana, T=Tenaga

-Bentuk bujur

-Dua lapisan

membran

Menjana tenaga

Jalinan EndosPlasmA Kasar

(JPA)

J=Jasad Golgi

P=Protein, A=Angkut

-vesikel angkutan

- ribosommelekat

padanya.

Mengangkut proteinke

Jasad Golgi

Jalinan EndoplaSma Licin

(SiLi)S=Sintesis, L=Lipid

-tiada ribosom Mensintesis lipid

RiboSoM (RiSM)

R=Repair tissue by Protein

S=Sintesis

M=Melekat

-kecil dan melekat

pada Jalinan EK.

Mensintesis protein

JAsad GolGi (AGKPB)

A=Angkut

G=GliKoProtein

K=KarBohidrat

P=Protein, Proses

B=Bungkus

Aku Guru Kanan Panitia Biologi

-Jalinan berbentuk

matriksyang

mengandungi vesikel

rembesan

Mengubah suai protein

kepada enzim.

Membungkus enzim ke

dalam vesikel rembesan.

Bergerak dan bergabung

dgn membranplasma.

Untuk dirembes ke luar sel.

NukleuS

S=Semua

Mengandungi

membrannukleus,

nukleolus dan

nukleoplasma.

Mengawal semuaaktiviti sel


10/200


Organel yang berbeza antara sel tumbuhan(SeTu) dan sel haiwan(SeHa):

Organel Struktur Fungsi

Dindingsel

(SeTu)

-Gentian selulosayang liat dan

kuat.

-Telapsepenuhnya.

Memastikan sel kekal

dan tidak mudah

pecah.

Kloroplas(SeTu) -Mengandungi stroma dan grana.

-dua lapisan membran.

Memerangkap cahaya

untuk fotosintesis.

Vakuol

(SeTu)

- Kantung berisi cecair(sap sel)

yang dikelilingi oleh membran

separatelap yang disebuttonoplas.

- Sap sel mengandungi air, asid

organik, gula, asid amino, garam

mineral, bahan buangandan

pigmen.

Sap sel menyokong

tumbuhan herba

supaya tidak layudengan mudah.

Sentriol (SeHa) -Mula terbentuk pada peringkat

profasamitosis sel haiwan.

Menghasilkan gentian

gelendong.

Lisosom(SeHa) -Mengandungi enzim lisozim. Mencernakan organel

rosak.

Membandingkan dan membezakan struktur sel haiwan dengan sel tumbuhan.

Persamaan

Kedua-dua sel mengandungi mitokondrion, jalinan endoplasma kasar, jalinan

endoplasma licin, ribosom, nukleus, membran plasma, sitoplasma dan jasad Golgi.

Perbezaan

Sel haiwan Struktur Sel tumbuhan

Berubah-ubah Bentuk Tetap

Tiada Dinding sel Ada

Tiada Vakuol Ada

Tiada Kloroplas Ada

Glikogen Simpanan makanan Kanji


11/200


SPM 2005 (Struktur)

1. Rajah menunjukkan organel-organel yang terlibat semasa sintesis dan

rembesan suatu enzim dalam satu sel haiwan.

(a) Namakan organel yang berlabel P dan R.

P:Jasad Golgi

R:.Vesikel rembesan

[2 markah]

(b)(i) Nyatakan fungsi organel S.

Menghasilkan tenaga semasa sintesis protein.

[2 markah]

(ii) Terangkan peranan organel Q dalam sintesis enzim.

Maklumat genetik pada Q dipindahkan ke RNA. RNA berindak sebagai

pengutus yang membawa maklumat itu ke ribosom, di mana enzim itu

disintesiskan.

[2 markah]


12/200


SPM 2006

2. Rajah menunjukkan satu sel tumbuhan yang dilihat di bawah mikroskop

elektron.

(a)(i) Pada Rajah, lebelkan struktur P, Q, R dan S.

[4 markah]

P: Kloroplas

Q: Nukleus/ Membran nukleus

R: Vakuol

S: Jasad Golgi

(ii) Nyatakan fungsi struktur:

P: Menyerap / memerangkap (cahaya) matahari (untuk menjalankan

fotosintesis).

S: Mengubah suai / Mengasing / Menukar / Menyudahkan sintesis

protein/enzim (drp retikulum endoplasma kasar) / glikoprotein.[2 markah]

(b) Terangkan peranan R dalam mengekalkan kesegahan sel.

F: Sap sel mengandungi air dan bahan osmotic / bahan terlarut / gula / garam.

P1: Menyebabkan osmosis / resapan air ke dalam sel berlaku.

P2: Mengekalkan / Mengawal tekanan osmosis sap sel / dalam sel //

menghasilkan tekanan segah dalam sel / vakuol bertambah besar, menolak

sitoplasma ke dinding sel.


13/200


[2 markah]

SPM 2009

3. Rajah menunjukkan struktur satu sel tumbuhan.

(a)(i) Namakan organel T.

Retikulum / Jalinan endoplasma licin

[1 markah]

(ii) Nyatakan dua fungsi jasad Golgi.

P1 Mengubah suai protein / karbohidrat / fosfolipid / glikoprotein.

[Tolak: Ubah suai enzim]

P2 Menyimpannya ke dalam vesikel.

P3 Mengangkut protein ke bahagian lain dalam sel.

[2 markah]

(b)(i) Namakan struktur dalam kloroplas yang terlibat dalam tindak balas cahaya

fotosintesis.

Grana/ Granum/ Tilakoid

[1 markah]

(ii) Jelaskan dengan ringkas fungsi kloroplas dalam fotosintesis.

(Mengandungi klorofil) menyerap tenaga cahaya. Dan menukarnya kpd tenaga

kimia / ATP.

[2 markah]


14/200


SPM 2010

4. Rajah menunjukkan struktur satu sel haiwan.

(a)(i) Pada Rajah, lebelkan P dan S.

P: Membran plasma / sel

S: Jalinan endoplasma kasar / JE kasar [Tolak: JEK]

[2 markah]

(ii) Terangkan fungsi kromosom.

P1 Kromosom membawa / mengandungi maklumat genetik.

[Tolak: mengandungi DNA]

P2 Yang menentukan ciri-ciri dan fungsi-fungsi sel.

[2 markah]


15/200


(b) Terangkan apa yang akan berlaku kepada penghasilan enzim luar sel jika

jasad Golgi dan S tidak ada.

E1: Penghasilan (enzim luar sel) tidak lengkap // (enzim) tidak dihasilkan.

[Tolak: sedikit enzim dihasilkan]

E2: (Tanpa S) protein yg telah disintesiskan tidak boleh diangkut ke jasad Golgi

(melalui vesikel angkutan).

E3: (Tanpa jasad Golgi) protein tidak dapat diubah suai (kepada enzim luar sel)

[Tolak: Enzim tidak boleh diubah suai]

E4: (Protein) tidak dapat diasingkan (mengikut jenis).

E5: (Enzim/ protein) tidak boleh dibungkus (dan dipindahkan kpd membran

plasma untuk disingkirkan ke luar sel).

E6: Tiada enzim / protein akan diangkut / dibebaskan / dihantar / dipindahkan

keluar membran plasma.

[4 markah]

(c) Terangkan mengapa sel sperma mempunyai lebih mitokondrion.

F: Mitokondria menjana tenaga / ATP // tapak respirasi sel.

E: Sperma memerlukan jumlah tenaga yang banyak / lebih untuk bergerak /

berenang (ke uterus / tiub fallopio semasa proses persenyawaan).

[2 markah]

(d) Terangkan bagaimana lisosom membantu dalam penyingkiran organel-

organel yang rosak di dalam sel.

P1: (Lisosom) merembeskan enzim (hidrolitik) // lisozim.

P2: (Lisosom) /Lisozim / Enzim mencerna / menghidrolisis organel rosak.

[2 markah]


16/200


SPM 2012

5. Rajah menunjukkan struktur satu sel tumbuhan.

(a)(i) Namakan struktur P dan Q.

P: Dinding sel

Q: Vakuol

[2 markah]

(ii) Nyatakan komponen yang membina struktur P dan kandungan Q.

Struktur P: Selulosa

Kandungan Q: Sap sel / air / garam mineral / gula / glukosa / asid amino /

nutrien / sisa buangan / oksigen / karbon dioksida / enzim.

[Tolak: Kanji]

[2 markah]

(b) Terangkan satu ciri struktur P yang berkait dengan fungsinya.

F1: (Selulosa) adalah tegar / kuat / teguh.

E1: P / ia mengekalkan bentuk sel tumbuhan/ memberi sokongan (mekanikal) /

melindungi sel daripada musnah / pecah.

F2: Telap (sepenuhnya).

E2: membenarkan (semua) bahan merentasinya.

[2 markah]

(c) Terangkan satu peranan struktur Q kepada tumbuhan herba.

E1: Pengosmokawalaturan // kawal atur / kawal kandungan tekanan osmosis

dalam sel // bertindak sebagai tempat penyimpanan / simpan makanan/

nutrien.

E2: untuk kesegahan. [ Tolak: tumbuhan segah]

E3: untuk sokongan (mekanikal)

[2 markah]


17/200


SPM 2013 (Struktur)

1. Rajah menunjukkan struktur sel haiwan.

(a) Pada Rajah, labelkan Q. [1 markah]

Q: Vesikel angkutan

(b) Lukis satu anak panah ( ) untuk memadankan organel S kepada

fungsinya.

Organel Fungsi

Mengangkut protein yang telah

disintesis

S

Mengubahsuai protein yang

telah disintesis

Mensintesis protein

[1 markah]

(c) Terangkan satuciri P.

P1: Separa telap.

P2: Membenarkan zarah-zarah kecil / sama saiz (seperti liang) melalui /

merentasinya.

P3: Bertindak secara memilih.


18/200


P4: Dinamik / bersifat bendalir / keanjalan.

P5: Mengandungi (molekul) fosfolipid / protein / kolesterol.

[2 markah]

(d) Huraikan fungsi R dalam pengangkutan enzim luar sel.

P1: R ialah jasad Golgi.

P2: Mengubah suai protein kepada enzim.

P3: Membungkus enzim. [Tolak: protein]

P4: Ke dalam vesikel rembesan.

P5: Bergerak ke membran plasma.

P6: Bergabung dengan membran plasma.

P7: (Enzim) dirembeskan / dilepaskan keluar sel.

[2 markah]

(e) Rajah menunjukkan satu organel.

(i) Terangkan mengapa organel dalam rajah tidak terdapat dalam sel haiwan.

P1: Organel itu ialah kloroplas / haiwan tidak mempunyai kloroplas.

P2: Tidak perlu menyerap tenaga cahaya.

P3: Tidak menjalankan fotosintesis.

P4: Haiwan adalah heterotrof / nutrisi holozoik.

[2 markah]


19/200


(ii) Rajah menunjukkan keratan memanjang suatu bebawang. Bebawang itu

ditanam di dalam tanah.

Terangkan mengapa organel dalam Rajah tidak terdapat pada daun sisik bawang

itu.

P1: Mengandungi makanan simpanan / glukosa / gula / karbohidrat. [Tolak: kanji]

P2: Untuk pertumbuhan pokok / membentuk daun baru.

P3: Fotosintesis tidak berlaku.

P4: Tiada penyerapan tenaga cahaya (maka tidak memerlukan kloroplas /

klorofil).

[2 markah]

(iii) Terangkan apakah yang berlaku pada pertumbuhan bebawang jika

bebawang itu diletak dalam almari gelap.

P1: Pertumbuhan perlahan // masih boleh bertumbuh / bercambah.

P2: Makanan simpanan (dalam daun sisik) digunakan.

P3: Bebawang mengecut / menjadi lebih kecil.

P4: Untuk membentuk daun baru.

P5: Daun kekuningan.P6: Dengan kehadiran air / kelembapan.

[2 markah]


20/200


Menghubungkan kepadatan sesuatu organel dengan fungsi khusus sel.

Jenis sel Fungsi Jenis organel yang

berkepadatan tinggi

dalam sel

Sel sperma Berenang ke dalam

uterus untuk

bersenyawa dengan

ovum.

Mitokondria.

Sel otot untuk

penerbangan dalamserangga dan burung

Mengecut dan

mengendur secaraantagonis.

Mitokondria.

Sel meristem Pembahagian sel secara

mitosis giat berlaku

untuk menambahkan

bilangan sel.

Nukleus.

Sel mesofil palisad Proses fotosintesis

berlaku.

Kloroplas / klorofil.

2.2 Organisasi Sel

(a )Amoeba sp.

LukiskanAmoebasp.

Vakuol mengecut

Vakuol makanan

Endoplasma

Nukleus

Ektoplasma

Pseudopodium

memanjang

Vakuol


21/200


Kriteria Penerangan

Struktur 1.

Tidak mempunyai bentuk yang tetap.

2. Diselaputi oleh membranplasma.

3.

Sitoplasma terdiri daripada ektoplasma yang

lebih pejal di bahagian luar dan endoplasma

yang lebih berair di bahagian dalam.

4. Terdapat vakuol makanandan vakuol mengecut

dalam sitoplasma.

5. Mempunyai nukleus.

Cara makan 1.

Memakan bakteria, alga dan mikroorganisma.2. Memakan melalui proses fagositosis.

3.

Pseudopodiumdihulurkan untuk mengelilingi

makanan, lalu membentuk vakuolmakanan.

Respirasi 1. Pertukaran gas respirasi merentasi membran

plasma secara resapan.

Perkumuhan 1. Pengosmokawalaturan dijalankan oleh vakuol

mengecut.

2.Air masuk ke dalam amoebasp. akan dikumpul

di dalam vakuol mengecut.

3.Apabila vakuol mengecut mencapai saiz

maksimum, struktur ini mengecut untuk

mengeluarkan kandungan di dalamnya.

4.

Bahan buangan dikeluarkan merentas membran

plasma melalui resapan.

Pergerakan 1. Bergerak dengan menghulurkan pseudopodium

ke arah pergerakan.

2. Pseudopodium dikenali sebagai kaki palsu.

3. Sitoplasma mengalir ke dalam pseudopodium

yang dihulurkan.

4. Pseudopodium yang lain ditarik balik.


22/200


(b) Parameciumsp.

Bergerak balas

terhadap

rangsangan

1.Amoebasp. bergerak ke arah rangsanganyang

sesuai seperti makanan dengan menggunakan

pseudopodium.

2.

Mikroorganisma ini menjauhirangsangan yang

tidak sesuai seperti larutan asid atau alkali,

cahaya terang dan suhu yang tinggi.

Pembiakan 1. Membiak secara aseks.

-

Belahan deduaketika keadaan sesuai.

- Pembentukan sporaketika keadaan tidak

sesuai.

Habitat 1.

Kawasan air tawar seperti tasik dan kolam.

2.Air dalam tanah.

3. Sesetengah adalah parasitik.

Kriteria Penerangan

Struktur 1. Berbentuk selipar.

2. Permukaan parameciumsp. ditutup dengan silia.

3.

Mempunyai dua nukleus;

- Makronukleus yang mengandungi aktiviti sel kecuali proses

pembiakan.

- Mikronukleus yang terlibat dalam proses pembiakan.

4.

Mempunyai vakuolmengecut pada setiap hujung sel.5. Alur mulut dan sitostom terlibat dalam makanan.

Vakuol mengecut

Vakuol makananSilia

Makronukleus

Mikronukleus Alur mulutSitostom


23/200


Cara makan 1.

Memakan mikroorganisma.

2. Pukulan beritma siliasepanjang alur mulut menyapu makanan ke

dalam sitostom.

3.

Vakuol makanan terbentuk.4. Enzim dirembes untuk mencerna makanan dalam vakuol

makanan semasa bergerak dalam sitoplasma.

5.

Nutriendiserap ke dalam sitoplasma manakala makanan yang

tidakdicerna disingkir melalui liang dubur.

Respirasi 1. Pertukaran gas respirasi merentas membran plasma melalui

resapan.

Perkumuhan 1. Pengosmokawalaturan dijalankan oleh vakuolmengecut.

2. Air meresap ke dalam sitoplasma paramecium sp. dan dikumpul

dalam vakuol mengecut.

3. Pengecutan vakuol mengecut yang penuh menyingkirkan

kandungannya.

4.

Bahan buangan dikumuhkan merentas membran plasma melalui

resapan.

Pergerakan 1. Bergerak secara pukulan beritma silia.

2.

Gelombang yang terhasil akibat pukulan siliamenyebabkan

parameciumsp. berputar dan berpilin sepanjang paksinya

semasa bergerak ke hadapan.

Bergerak

balas

terhadap

rangsangan

1.

Silia berfungsi seperti struktur deria.

2. Menjauhi rangsangan yang tidak sesuai seperti cahaya terang,

larutan asid atau alkali dengan menggunakan silia.

3. Bergerak ke arah rangsangan yang sesuai seperti makanan

dengan menggunakan silia.

Pembiakan 1.

Membiak secara seksmelalui konjugasiapabila keadaan tidak

sesuai.

2. Pertukaran mikronukleus antara dua paramecium berlaku.

3. Membiak secara aseksmelalui belahan dedua apabila keadaan

sesuai.

Habitat 1.

Kawasan air tawar seperti tasik dan kolam.


24/200


Pengkhususan sel dalam organisma multisel

1. Organisma multisel ialah organisma yang mempunyai lebihdaripada satu

sel.

2.

Sebagai contoh, manusia memulakan hayat hidup bermula daripada satu

sel tunggal yang disebut zigot, iaitu sel yang terbentuk hasil persenyawaan

antara gamet jantandengan gamet betina.

3. Zigot membahagi membentuk dua, empat, lapansehingga beratus-ratus

sel yang seiras yang disebut Morula.

4. Morulaakan berkembang menjadi embrio.

5.

Sel ini akan mengalami pertumbuhan, perubahan bentuk dan pembezaanbagi menjalankan fungsi khususmelalui proses pengkhususan.

Organisasi sel dalam organisma multisel

Ingat STOSO

Organisasi sel dalam haiwan

Terdapat empatjenis tisu utama dalam haiwan:

(a)

Tisu epitelium

(b)Tisu otot

(c)

Tisu saraf

(d)

Tisu penghubung

Ingat POSE

Sel Tisu Otot Sistem Organisma


25/200


Jenis tisu Ciri-ciri Contoh Fungsi

Tisu

epitelium

(TE)

Satu atau lebih

lapisan sel.

Tersusun rapat.

Sel panjang dgn

unjuran.

-kulit .

-ruang mulut.

-permukaan

berongga.

-sel gobletdi usus.

-silium di trakea.

-membentuk halangan

dan pelindung drp

jangkitan, kecederaan

mekanikaldan

penyahidratan.

-merembes mukus.

-memerangkap

mikrob.

Tisu otot

(TO)

ada gentian otot

Tiga jenis TOiaitu

otot licin.

otot rangka

dan

otot kardium

usus, salur darah,

salur kencing dan

salur pembiakan

-jantung

Mengecutdan

mengendur.

Tisu saraf

(TS)

ada neuronatau

sel saraf (jasadsel dan gentian

saraf)

-neuron deria,

neuronperantaraan dan

neuron motor.

Menghantar impuls

dari reseptor kesistem saraf pusat

dan ke efektor.

Tisu

penghubung

(TP)

TP longgar.

TP bergentian.

(kolagen)

Rawan

(kuat dan

fleksibel)

Tulang

(mineral spt.

Kalsium fosfat)

Tisu darah

-tendon dan

ligamen.

-hidung, telinga,

hujung tulang pada

sendi.

-semua tulang

-sel darah merah

-memautkan TE dgn

tisu dibawahnya.

- hubungkan tulang

dgn otot dan

hubungkan tulang dgntulang.

-memberi sokongan,

menyerap tekanan

-melindungi organdan

menyokong badan.

-pengangkutan


26/200


Tisu adipos

(tersusun padat

dan menyimpan

lemak)

Cara ingat: LGRTDA

Lembu Gila Rempuh

Tiang Dapur Aku

-Dermis kulit dan

keliling organ

utama.

-tenagasimpanan,

penebat dan

perlindungan

Organ

-Terdiri drp duaatau lebih tisuyang bergabung bersama utk melakukan

sesuatu fungsi khusus.

Contoh: Jantung, kulit, peparu, ginjal, mata dan telinga.

Lukiskan keratan rentas kulit manusia


27/200


SPM 2008 (ESEI)

1. Rajah menunjukkan struktur satu organisma unisel yang hidup dalam kolam air

tawar.

Terangkan fungsi X dalam proses pengosmokawalaturan.

[4 markah]

P1: vakuol mengecut mengawal atur jumlah air / tekanan osmosis.

P2: air berlebihan meresap masuk ke dalam vakuol secara osmosis.

P3: vakuol mengecut membesar / bertambah besar (hingga saiz maksimum).

P4: (dan kemudian) vakuol mengecut / pecah di permukaan sel.

P5: membebaskan air ke persekitaran luar.

P6: vakuol mengecut.


28/200


SPM 2011 (STRUKTUR)

Rajah menunjukkan aras yang berbeza dalam organisasi sel bagi manusia

daripada sel ke organ.

(a)(i) Namakan P, Q dan R.

P: Tisu penghubung / (tisu) darah. [Tolak: plasma darah]

Q: Pankreas.

R: Sel otot / Sel otot licin. [Tolak: otot tanpa sel]

[3 markah]

(ii) Nyatakan satufungsi sel darah.

Mengangkut / membawa oksigen / karbon dioksida / gas respirasi.

[Tolak: mengangkut darah / darah beroksigen / darah terdeoksigen]

[1 markah]

(b) Terangkan fungsi Q dalam mengawal atur aras glukosa darah.

F1: Pankreas merembeskan insulin apabila paras glukosa tinggi.

E1: dengan menukarkan glukosa (berlebihan) kepada glikogen. [Tolak: berubah]


29/200


E2: paras glukosa darah berkurang / kembali normal.

ATAU

F2: Pankreas merembeskan glucagon apabila paras glukosa rendah.

E3: dengan menukarkan glikogen kepada glukosa.

E4: paras glukosa meningkat/ kembali normal.

[2 markah]

SPM 2013 (Struktur)

Rajah menunjukkan struktur kulit manusia dalam situasi P dan situasi Q.

(a)Namakan struktur R dan struktur S.

R: Kelenjar peluh

S: Otot erektor / regang. [Tolak: sel otot]

[2 markah]

(b)

(i) Nyatakan satu fungsi tisu adipos.

P1: Sebagai penebat haba // bantu kekalkan suhu badan.

[Tolak: mengekalkan kesuaman badan]

P2: Sebagai sumber tenaga. [Tolak: melindungi organ dalaman]

P3: Menyimpan lemak / lipid.

[1 markah]


30/200


SPM 2014 (Struktur)

Rajah menunjukkan struktur suatuAmoebasp.

(a)(i) Nyatakan peringkat organisasi bagiAmoebasp.

Sel / Organisma [Tolak: organisma unisel / multisel]

[1 markah]

(ii) Dengan menggunakan anak panah ( ) padankan M kepada

strukturnya.

Vakuol mengecut

M

Nukleus

Sistem

-Terdiri daripada beberapa organ yang bekerja secara bersepadu untuk

melakukan sesuatu fungsi khusus.

-Contoh: sistem integumen, sistem peredaran darah, sistem endokrin, sistem

limfa, sistem saraf, sistem pencernaan, sistem otot, sistem perkumuhan, sistem

rangka, sistem respirasi dan sistem pembiakan.


31/200


Organisasi sel dalam tumbuhan

Tisu

Terdapat duajenis tisu iaitu:

- Tisu meristemdan

-

Tisu kekal.

Tisu meristem Perbezaan Tisu kekal

Bersaiz kecil, nukleus besar,

sitoplasma padat, tiada

vakuol.

Ciri-ciri khusus Bersaiz besar.

Tisu muda. Tahap tisu Tisu matang.

Tidak/ belum berlaku Proses pembezaan Sedang/ telah berlaku

Hujungakar dan tunas pucuk Contoh Tisu epidermis, tisu asas

dan tisu vaskular.

Tisu kekal

Terdapat 3 jenis tisu kekal iaitu:

- Tisu Epidermis

- Tisu Asas

- Tisu Vaskular

CARA NAK INGAT

EKsPerimen

APliKaSi

VaXiFlo


32/200


Tisu kekal Jenis tisu Gambarajah Struktur Fungsi Contoh

Epidermis Kutikel Lapisan berlilin

yg kalisair.

Mengurangkan

kehilangan air

secara

penyejatan,

melindungi

daundrp

kecederaan

mekanikal dan

menghalang

jangkitan

penyakit.

Atas

permukaan

daun

Sel

Pengawal

(daun dan

akar)

Mempunyai

unjuran panjang

(akar)

Mengawal

penutupandan

pembukaan

stoma

Sel

epidermis

daun,

Sel

epidermis

akar.

Tisu Kekal

Epidermis

Kutikel

Sel

pengawal

Asas

Tisu

parenkima

Tisu

kolenkima

Tisu

sklerenkima

Vaskular

Xilem

Floem


33/200


Asas

Parenkima Sel yg paling

ringkas dan

tidak khusus,

dinding sel nipis,

vakuol besar.

Menyimpan

kanjidan gula,

memberi

sokongan dan

bentuk kpd

tumbuhan

herba.

Semua

organ

tumbuhan

Kolenkima Dinding sel yg

menebal secara

tidak seragam.

Memberi

sokongan

Tumbuhan

herba,

batang

muda dan

petiol

Sklerenki

ma

Dinding sel

ditebalkan dgn

seragam oleh

lignindan tisu

mati

Sokongan dan

kekuatan

mekanikal

Tumbuhan

matang.

Vaskular Xilem Salur xilem yg

memanjang dan

bersambungan

antara satu

sama lain dr

akar ke daun,

tiada

sitoplasma,

dinding berlignin

Mengangkut

air dan garam

mineraldari

akar ke

bahagian-

bahagian lain,

memberi

sokongan dan

kekuatan

mekanikal.

Akar,

batang dan

daun.

Floem Sel tiub tapisyg

tersusun hujung

ke hujung utk

membentuk

struktur tiub yg

memanjang dan

bersambungan

Mengangkut

sebatian

organik,

karbohidrat,

asid amino

dari daun ke

bahagian

tumbuhan lain.

Akar,

batang dan

daun.


34/200


SPM 2012

1(d) Rajah menunjukkan pembentukan salur xilem melalui proses X. Sel

tumbuhan tersebut telah mengalami proses pembezaan.

(i) Namakan proses X.

Pengkhususan.

[1 markah]

(ii) Huraikan bagaimana salur xilem diadaptasi untuk mengangkut air dalam

tumbuhan.

E1: Salur xilem adalah berongga / sempit. [Tolak: kosong]

E2: Tiub berterusan / terbuka pada hujung-hujung.

E3: Dinding ditebalkan oleh lignin.

E4: Kukuh / kuat.

E5: Tidak telap air.

E6: Membenarkan aliran air berterusan.[3 markah]


35/200


Pengawalaturan persekitaran dalam

Maksud persekitaran dalam

1.

Persekitaran dalam juga disebut Homeostasisiaitu pengekalan

persekitaran dalam yg secara relatifnya tetap utk sel berfungsi dlm

keadaan optimum.

2. Faktor-faktor yang mempengaruhi persekitaran dalam :

Fizikal

- suhu, tekanandarah dan tekanan osmosis.

Kimia

- kandungan garamdan gula serta nilai pH.


36/200


BAB 3 PERGERAKAN BAHAN MERENTAS MEMBRAN PLASMA

3.1 Pergerakan Bahan Merentas Membran Plasma

-

Model mozekbendalir (MMB).

- Ingat di mana struktur Kepala Hidrofilik, Ekor Hidrofobik, Protein

Pembawa, Protein Liang, Dwilapisan Fosfolipid, Kolesterol dan

Glikoprotein.

Proses Jenis

proses

Definisi Contoh

Resapan

Ringkas

Pasif Proses pergerakan molekul gas atau cecair dari

kawasan berkepekatan tinggike kawasan

berkepekatan rendah.

Gas O2

dan CO2

Air

Osmosis Proses pergerakan molekul air dari kawasan

berkepekatan zat terlarut rendahke kawasan

berkepekatan zat terlaruttinggi melalui membran

separa telap.

Air

Resapan

Berbantu

Proses pergerakan molekul bersaiz besardari

kawasan berkepekatan tinggike kawasan

berkepekatan rendahdengan bantuan protein

pembawa.

Glukosa,

Asid

amino,

Asid

nukleik

Pengangkutan

Aktif

Aktif Proses pergerakan molekul besaratau berion dari

kawasan berkepekatan rendahke kawasan

berkepekatan tinggidengan bantuan tenagaATP.

Ion Na+,

ion K+, ion

Cl-


37/200


UJI KEFAHAMAN ANDA

1.

Huraikan struktur membran plasma. [3 markah]

Terdiri daripada dwilapisan fosfolipid yang mempunyai kepala hidrofilik dan

ekor hidrofobik. Juga mengandungi protein pembawa dan protein liang,

kolesterol serta glikoprotein. Bersifat separa telap.

2.

Huraikan pergerakan bahan merentas membran plasma melalui

pengangkutan aktif. [3 markah]

Molekul yang besar / berion / berkutub / bercas akan bergabung dengan

protein pembawa / protein liang. Tenaga ATP dibekalkan oleh

mitokondrion. Protein pembawa / liang berubah bentuk untukmembenarkan molekul tersebut merentasi membran plasma dari kawasan

berkepekatan rendah ke berkepekatan tinggi.

3. Bagaimana molekul-molekul berikut bergerak merentas membran plasma?

(a) Molekul larut lipid

(b) Asid amino

(c) Ion kalium [3 markah]

Molekul larut lipid- ResapanAsid amino- Resapan berbantu

Ion kalium- Pengangkutan aktif

SPM 2006 (Esei)

Membran plasma menyelaputi protoplasma sel. Secara keseluruhan membran

plasma mempamerkan sifat bendalir seolah-olah ia adalah satu lapisan minyak di

dalam sebikar air. Apakah yang dimaksudkan dengan membran plasma

mempamerkan sifat bendalir?

Terdiri daripada dua lapisan / dwilapisan lipid. Bahagian kepala bersifat hidrofilik

dan ekor hidrofobik. Membolehkan molekul fosfolipid tersusun rapat / membentuk

lapisan. Membentuk membran yang tidak statik / dinamik. (Pelbagai jenis)

molekul protein terselit di antara dwilapisan lipid. Menjadikan struktur yang kenyal

// tidak mudah pecah.


38/200


SPM 2008 (Esei)

(b) Terangkan persamaan dan perbezaan antara resapan berbantu dan

pengangkutan aktif dalam pergerakan molekul merentasi membran sel.

[8 markah]

Persamaan:

Kedua-dua cara pengangkutan memerlukan protein pembawa dalam membran

sel. Yang melibatkan perubahan bentuk protein pembawa. Kedua-duanya

mengangkut molekul yang spesifik sahaja. Protein pembawa mempunyai tapak

yang spesifik. Kedua-dua proses berlaku dalam sel hidup. Sebab memerlukan

protein pembawa. (mana-mana 4)

Perbezaan:

Resapan berbantu Pengangkutan aktif

Mengikut kecerunan kepekatan Melawan kecerunan kepekatan

Molekul bergerak dari kawasan

kepekatan tinggi ke kawasan

kepekatan rendah.

Molekul bergerak dari kawasan

kepekatan rendah ke kawasan

kepekatan tinggi.

Molekul bergerak dalam kedua- dua

arah merentasi membran plasma.

Molekul bergerak dalam satu arah

merentasi membran plasma.

Molekul boleh bergerak melalui liang

protein tanpa ikatan.

Molekul bergerak melalui protein

pembawa (sahaja) yang mengandungi

tapak penerima di bahagian luar

membran.

Tiada ATP digunakan. ATP digunakan.

Tiada input tenaga yang diperlukan

daripada sel.

Menyumbang tenaga untuk

menggerakkan molekul terhadap

kecerunan kepekatan.


39/200


SPM 2010 (Struktur)

Rajah 2.1 dan Rajah 2.2 masing-masing menunjukkan pergerakan bahan X dan

Y merentasi membran plasma. Pergerakan X memerlukan tenaga tetapi

pergerakan Y tidak memerlukan tenaga.

Rajah 2.1 Rajah 2.2

(a) Terangkan proses yang terlibat dalam pergerakan X dan Y.

X: Pengangkutan aktif

Y: Resapan / pengangkutan pasif

[2 markah]

(b)(i) Namakan satu contoh X dan Y

X: ion kalsium / ion kalium / ion natrium / ion iodin / ion nitrat / ion klorida

Y: oksigen / gas O2

[2 markah]

(ii) Huraikan pergerakan Y seperti ditunjukkan pada Rajah 2.2.

Y meresap / bergerak merentasi (membran plasma) / dari alveolus ke dalam

kapilari darah. Dari kawasan (bahan larut / Y) berkepekatan tinggi (dalam

alveolus) ke kawasan (bahan larut / Y) berkepekatan rendah (dalam kapilari

darah).

[2 markah]


40/200


3.2 Pergerakan Bahan Merentas Membran Plasma dalam Kehidupan Seharian

Jenis larutan Definisi Sel haiwan Sel Tumbuhan

Hipotonik

po=lo=rendah

Larutan yang

berkepekatan

lebih rendah

berbanding

larutan

bandingan.

Air dari luar meresap

masuk ke dalam sel

darah merah (SDM)

menyebabkan SDM

semakin besar dan

pecah (hemolisis).

Air dari luar masuk ke

dalam sel menyebabkan

saiz vakuol bertambah

dan sel menjadi

semakin segah.

Isotonik

iso=sama

Larutan yang

berkepekatan

sama dengan

larutan

bandingan.

Pergerakan air

keluar masuk sel

adalah sama. Tiada

perubahan pada

SDM.

Pergerakan air keluar

masuk sel adalah sama.

Tiada perubahan pada

Sel.

Hipertonik

Hi=high=tinggi

Larutan yang

berkepekatan

lebihtinggi

berbanding

larutan

bandingan.

Air dari dalam SDM

meresap keluarke

persekitaran luar

menyebabkan SDM

semakin kecil dan

mengecut (krenasi).

Air dari dalam sel

meresap keluar ke

persekitaran luar

menyebabkan saiz

vakuol & sitoplasma

mengecut dan membran

plasma menjauhi

dinding sel (Plasmolisis)

Kesan dan aplikasi osmosis dalam kehidupan seharian.

Fenomena Keadaan kepekatan Kesan keadaan tersebut

Tumbuhan

akuatik

Kepekatan zat terlarut

dalam sel lebih tinggi

berbanding luar sel.

Air dari luar meresapmasuk ke

dalam sel secara osmosis dan

sel tumbuhan menjadi segah.

Penggunaan baja

berlebihan


(air tanah) di luar sel lebih

tinggiberbanding dalam

sel.

Air meresap keluarsel secara

osmosisdan menyebabkan

plasmolisis/ flasid sel serta

tumbuhan layu/ mati.


41/200


Penjerukkan ikan Kepekatan zat terlarut

(larutan garam) di luar sel

ikan lebih tinggi berbanding

dalam sel ikan.

Air meresap keluardaripada sel

secara osmosis. Sel menjadi

kontang/dihidrasi dan tidak

sesuai untuk pertumbuhan

bakteria. Kesannya makanan

tahanlama.

Penjerukkan

sayur


(larutan garam) di luar sel

sayur lebih tinggi

bebanding dalamsel.

Air meresap keluardaripada sel

secara osmosis. Sel menjadi

kontang/dihidrasidan tidak

sesuai utk pertumbuhan

bakteria. Makanan tahan lama.

UJI KEFAHAMAN ANDA

1. Apakah yang dimaksudkan dengan larutan hipotonik, hipertonik dan isotonik?

[3 markah]

Hipotonik- Larutan yang berkepekatan lebih rendah berbanding larutan bandingan.

Hipertonik- Larutan yang berkepekatan lebih tinggi berbanding larutan bandingan.

Isotonik- Larutan yang berkepekatan sama dengan larutan bandingan.

2. Terangkan maksud istilah flasid dan segah dalam sel tumbuhan. [2 markah]

Flasid merujuk kepada keadaan sel tumbuhan yang mengalami pengecutan

vakuol dan sitoplasma // plasmolisis.

Segah merujuk kepada keadaan sel tumbuhan yang mengandungi banyak airdan garam mineral // saiz vakuol besar.

3. Huraikan proses krenasi dalam sel haiwan. [3 markah]

Apabila sel haiwan direndamkan / diletakkan dalam larutan hipertonik /

kepekatan tinggi menyebabkan air dari sel haiwan meresap keluar ke

persekitaran luar sel haiwan secara osmosis. Akhirnya sel haiwan mengecut.


42/200


4. Apakah kesan penggunaan baja berlebihan terhadap tumbuhan?

Bagaimanakah kita boleh mengembalikan tumbuhan tersebut kepada keadaan

asalnya? [2 markah]

Baja berlebihan mewujudkan kepekatan tinggi / hipertonik dalam air tanih.

Kepekatan air dalam sel tumbuhan adalah lebih tinggi berbanding kepekatan

air dalam air tanih. Ini menyebabkan air meresap keluar dari sel tumbuhan ke

luar secara osmosis. Keadaan ini mengakibatkan tumbuhan layu. Tumbuhan

tersebut perlulah disiram / diletakkan banyak air untuk menjadikan air tanih

lebih hipotonik berbanding sap sel tumbuhan. Tumbuhan akan kembali segah.

Deplasmolisis berlaku.

SPM 2007 (Struktur)

Rajah 1 dan Rajah 2 menunjukkan dua jenis pergerakan yang berbeza bagi

bahan merentas membran plasma.

(a) Pada Rajah 1, label struktur- struktur berikut:

- Dwilapisan fosfolipid, dengan huruf J

- Protein pembawa, dengan huruf K [2 markah]

J

K


43/200


(b) Nyatakan dua ciri dwilapisan fosfolipid

Ia mengandungi kepala hidrofilik dan ekor hidrofobik. Kepala hidrofilik mengadap

keluar dan ke dalam sel. Ekor hidrofobik mengadap antara satu sama lain.

Dwilapisan adalah tidak statik / dinamik.

[2 markah]

(c) Namakan proses pergerakan bahan merentasi membran plasma yang

ditunjukkan pada Rajah1 dan Rajah 2.

Proses pada Rajah 1

Resapan berbantu

Proses pada Rajah 2Pengangkutan aktif // Resapan berbantu [2 markah]

(d)(i) Molekul-molekul glukosa diangkut ke sel merentasi membran plasma

melalui proses yang ditunjukkan pada Rajah 1.Terangkan mengapa.

Tidak larut lipid // saiz molekul glukosa agak besar (untuk bergerak melalui

dwilapisan fosfolipid). Tidak boleh merentasi dwilapisan fosfolipid // perlu

bergabung dengan tapak aktif protein pembawa / liang.

[2 markah](ii) Jika bahan pada Rajah 2.2 adalah ion-ion kalsium, huraikan bagaimana

ion-ion kalsium tersebut diangkut ke dalam sel.

Pergerakan ion-ion kalsium melawan kecerunan kepekatan/ daripada

kepekatan ion rendah ke kepekatan ion tinggi. Ia memerlukan tenaga.

Dihasilkan melalui respirasi sel. Protein pembawa (guna tenaga / ATP

untuk) bergabung dengan ion-ion kalsium. Dan mengubah bentuk protein

pembawa. Dan membawa ion-ion kalsium merentasi protein pembawa.

ATAU

Pergerakan ion-ion kalsium menuruni/ mengikut kecerunan kepekatan /

dari kepekatan ion tinggi ke kepekatan ion rendah. Tanpa menggunakan

tenaga. Ion-ion kalsium bergabung dengan tapak reseptor protein

pembawa. Dan mengubah bentuk (protein pembawa). Membenarkan ion-

ion kalsium merentasi protein pembawa.[4 markah]


44/200


SPM 2008 (Esei)

(c) Rajah 6.2 dan Rajah 6.3 menunjukkan dua cara pengawetan ikan dan sayur.

Rajah 6.2 Rajah 6.3

Terangkan bagaimana bahan-bahan pengawet itu berkesan dalam pengawetan

setiap bahan makanan tersebut. [8 markah]

(Ikan diselaputi oleh) larutan garam yang hipertonik terhadap bendalir

badan ikan. Banyak air meresap keluar daripada ikan ke dalam larutan garam

secara osmosis. Ikan mengalami dehidrasi / pengontangan. Menghalang

pertumbuhan bakteria dalam tisu ikan. Sel-sel bakteria juga mengalami

plasmolisis. (Keadaan ini) membunuh bakteria / mencegah pereputan ikan.

Sayuran direndam dalam cuka yang bersifat asid / mempunyai pH rendah.

Cuka meresap masuk ke dalam tisu-tisu sayuran. Menyebabkan tisu sayuran

menjadi berasid / mempunyai pH rendah. Menghalang pertumbuhan bakteria

dalam tisu. Mencegah pereputan sayur.


45/200


SPM 2009 (Struktur)

(c) Seorang suri rumah bercadang untuk membuat kubis masin. Dia merendam

kubis itu ke dalam larutan garam pekat pada tempoh masa tertentu.

(i) Lukis rajah berlabel keadaan satu sel kubis itu selepas direndam dalam

larutan garam pekat itu.

[2 markah]

(ii) Apakah yang berlaku kepada sel di dalam larutan garam pekat itu?

Terangkan bagaimana ini berlaku.

Plasmolisis // sel menjadi flasid.

Air meresap keluar daripada sel // osmosis. Sitoplasma dan vakuol akan

mengecut. Membran sel tertarik dari dinding sel.

[4 markah]

SPM 2010 (Struktur)

(c) Rajah menunjukkan keadaan sel tumbuhan sebelum dan selepas direndam

dalam sejenis larutan.

Membran sel

Vakuol


46/200


Terangkan keadaan sel selepas direndam dalam larutan tersebut.

Sel menjadi flasid / terplasmolisis. Sap sel adalah hipotonik // larutan adalah

hipertonik. Molekul-molekul air meresap keluar dari sap sel ke dalam larutan.

Osmosis berlaku. Membran plasma bergerak menjauhi dinding sel // sitoplasma /

vakuol mengecut.

[3 markah]

SPM 2011 (Struktur)

Rajah menunjukkan sel tumbuhan yang telah direndam dalam larutan sukrosa

30%.

(a)(i) Pada Rajah, labelkan X dan Y. [2 markah]

X: Membran plasma / sel

Y: Vakuol

(ii) Namakan larutan yang mengisi ruang antara dinding sel dan X.

Terangkan bagaimana larutan itu mengisi ruang tersebut.

Nama larutan: (30%) larutan sukrosa.

Penerangan: Dinding sel adalah telap (kepada sebarang bahan). Larutan

sukrosa meresap / bergerak melalui dinding sel (dan

memenuhi ruang).

[2 markah]

(b) Sel tumbuhan dalam Rajah 2.1 telah mengalami plasmolisis.

Terangkan bagaimana ini berlaku.

Larutan adalah hipertonik terhadap (sap) sel. Air meresap keluar (daripada sel

ke persekitaran) secara osmosis menyebabkan sitoplasma / vakuol mengecut.

Plasma membrane (tertarik) menjauhi dinding sel.

[2 markah]


47/200


(c) Rajah 2.2 dan Rajah 2.3 menunjukkan keadaan dua pokok yang telah

diberi baja. Pokok pada Rajah 2.3 diberi baja secara berlebihan.

Rajah 2.2 Rajah 2.3

Terangkan keadaan pokok pada Rajah 2.3.

Tumbuhan menjadi layu. Kehadiran baja berlebihan meningkatkan

kepekatan (bahan larut) air tanah // merendahkan keupayaan air tanah.

Kepekatan (bahan larut) air tanah lebih tinggi / hipertonik kepada sap sel.

(Molekul) air meresap keluar daripada sel secara osmosis menyebabkan

sel mengalami plasmolisis // sel (menjadi) flasid.

[3 markah]

(d) Rajah 2.4 menunjukkan satu kaedah pengawetan sayur-sayuran.

Rajah 2.4

Terangkan kaedah yang digunakan.

Kepekatan larutan garam adalah lebih tinggi / hipertonik kepada sap sel

(pada sayuran). (Molekul) air meresap keluar daripada sel melalui

osmosis. Sel (tumbuhan) menjadi kontang / dihidrasi. Bakteria tidak boleh

tumbuh / hidup tanpa air (oleh itu sayur-sayuran tahan lebih lama).[3 markah]


48/200


SPM 2012 (Struktur)

Rajah menunjukkan dua kawasan, R dan S, yang dipisahkan oleh satu membran

separa telap.

(a)(i) Berdasarkan Rajah 2.1, kawasan manakah yang hipotonik?

R

[1 markah]

(ii) Beri satu sebab bagi jawapan dalam (a)(i).

Kerana bilangan molekul air dalam R adalah lebih / bilangan molekul

bahan terlarut dalam R adalah kurang (daripada S).

[Tolak: cair / pekat]

[1 markah]

(iii) Selepas 20 minit, keseimbangan antara kawasan R dan kawasan S

tercapai.

Lengkapkan Rajah untuk menunjukkan parkara berikut:

Bilangan molekul air dalam kedua-dua kawasan.

Aras larutan dalam kedua-dua kawasan.


49/200


(iv) Namakan proses yang berlaku dalam (a)(iii).

Osmosis.

[1 markah]

(b) Beberapa keeping kubis direndam dalam larutan garam yang pekat.

(i) Terangkan mengapa tindakan di atas dapat mengawet kubis itu untuk

jangka masa yang panjang.

Air bergerak / meresap keluar dari sel kubis. Bakteria akan mati / tidak

boleh hidup dalam keadaan kering.

[2 markah]

(ii) Lengkapkan Rajah dengan melukis keadaan sel kubis itu selepas

proses pengawetan.

[2 markah]

(iii) Nyatakan keadaan sel kubis di (b)(ii).

Flasid / terplasmolisis

(c) Seorang pemain badminton dinasihatkan meminum minuman isotonik

semasa pertandingan.

Berikan dua sebab.

1. Minuman isotonik adalah larutan yang mempunyai kepekatan sama /

tekanan osmotik dengan bendalir dalam badan.

2. Tiada pergerakan bersih molekul air // tiada perubahan bentuk / isipadu

sel.


50/200


3. Untuk mengekalkan persekitaran dalaman sel pada satu tahap normal //

menjadikan sel dapat berfungsi dengan optimum.

4. Untuk menggantikan bendalir badan / kehilangan air.

5. Untuk mengelakkan / mencegah dihidrasi.

[ 2 markah]

SPM 2014 (Struktur)

Rajah menunjukkan struktur suatu Amoeba sp.

(b)(i) Terangkan mengapa kandungan air di dalam M bertambah apabilaAmoeba

sp. itu berada dalam air tawar.

P1 Air (tawar) hipotonik kepadaAmoebasp.

P2 Molekul air meresap masuk ke dalam vakuol mengecut.

P3 Secara osmosis.

[2 markah]

(ii) Terangkan peranan M dalam mengawal keseimbangan air di dalam

Amoebasp.

P1 Air meresap ke dalam vakuol mengecut.

P2 Vakuol mengecut mengembang / membesar ke saiz maksimum.

P3 Vakuol pengecutan bergerak ke membran sel.

P4 Vakuol pengecutan mengecut.

P5 Air dikeluarkan [Tolak: rembes]

P6 Mencegah peletusan // meletus / pecah. [ Tolak: meletup]

[2 markah]


51/200


(iii) Dalam satu aktiviti, seorang pelajar meletakkanAmoebasp. itu dalam air laut.

Ramalkan apakah yang akan berlaku kepadaAmoebasp. itu.

Terangkan jawapan anda.

Ramalan: Mati / mengecut / krenasi. [Terima: mengecil/ berkurang]

Penerangan:

P1 air laut hipertonik kepadaAmoebasp.

P2 air meresap keluar dari vakuol mengecut / Amoeba sp.

P3 secara osmosis.

P4 vakuol mengecut berhenti / gagal berfungsi // bilangan pengecutan

(vakuol mengecut) berkurang.

[3 markah]

SPM 2014 (Esei)

Rajah 6.1 menunjukkan suatu tumbuhan dalam dua keadaan yang berbeza, M

dan N.

Keadaan M

Keadaan N

(a) Berdasarkan Rajah 6.1, terangkan apa yang berlaku kepada tumbuhan itu

dalam keadaan M. [4 markah]

F Tumbuhan layu

E1 Tumbuhan diberi dengan baja berlebihan // kurang air dalam tanah //

terdedah kepada cahaya matahari.


52/200


E2 Air tanah adalah hipertonik terhadap sel (sap).

E3 Air meresap keluar / bergerak keluar dari sel.

E4 melalui osmosis.

E5 Sitoplasma / vakuol mengecut / semakin mengecil.

E6 Membran plasma menjauhi / tertarik dari dinding sel.

E7 Plamolisis berlaku // sel tumbuhan flasid.

(a)(ii) Terangkan satu kaedah yang membolehkan tumbuhan dalam keadaan M

menjadi seperti di dalam keadaan N. [6 markah]

F1 Menyiram tumbuhan // Meletakkan tumbuhan ke dalam (sebaldi / bekas

yang mengandungi) air // Tambahkan (lebih) air.

E1 Air tanah adalah hipotonik kepada sel (rerambut akar) // Kepekatan air di

dalam tanah adalah lebih tinggi dari (rerambut akar) // Kepekatan air di

dalam tanah adalah lebih tinggi dari (rerambut akar) sel.

E2 Air memasuki / meresap ke dalam sel.

E3 melalui osmosis.

E4 vakuol / sitoplasma mengembang.

E5 menyebabkan tekanan osmotik sel (rerambut akar) berkurangan / tekanan

turgor meningkat.

E6 menolak plasma membran ke arah dinding sel.

E7 Deplasmolisis berlaku.

E8 Sel menjadi segah.

E9 Tumbuhan berdiri tegak / segar.

(b) Seorang murid menjalankan eksperimen untuk menyiasat peratusan sel

darah merah yang mengalami hemolisis apabila direndam ke dalam larutan

natrium klorida berlainan kepekatan.

Graf berikut menunjukkan keputusan eksperimen itu.


53/200


Berdasarkan kepada graf, terangkan apakah yang berlaku kepada sel darah

merah pada R dan S. [10 markah]

F Pada titik R, kepekatan larutan natrium klorida adalah 0% / air suling.

F1 Semua / 100% sel darah merah mengalami hemolsis.

E1 0% natrium klorida / air suling adalah hipotonik terhadap sel darah merah.

E2 air meresap ke dalam sel / sel darah merah.

E3 secara osmosis.

E4 sel darah merah mengembang / membengkak.

E5 dan pecah / meletus.

E6 membran sel tidak dapat bertahan terhadap tekanan tinggi / turgor /

hidrostatik.

E7 kerana membran sel sangat nipis // sel darah merah tiada dinding sel.

F2 Pada titik S, larutan natrium klorida 0.85% / [0.80%-0.90%].

F3 0% / tiada sel darah merah yang mengalami hemolisis.E8 0.85% / [0.80%-0.90%] larutan natrium klorida / Pada titik S adalah larutan

isotonik // kepekatan larutan natrium klorida adalah sama dengan sel darah

merah / sel.

E9 Bilangan / kadar molekul air yang meresap ke dalam dan keluar sel adalah

sama / pergerakan bersih molekul air adalah sifar.

E10 secara osmosis.

E11 sel dalam keadaan normal / mengekalkan bentuk asalnya.


54/200


BAB 4 KOMPOSISI KIMIA DALAM SEL

4.1 Komposisi kimia dalam sel

Unsur ialah bahan yang terdiri daripada satujenis atom sahaja dan tidak

boleh diuraikan kepada bahan yang lebih ringkas melalui tindak balas

kimia.

Terdapat lebih 25 unsur utama dan umumnya mempunyai karbon,

hidrogen, oksigen dannitrogen.

Sebatian organik ialah sebatian kimia yang mengandungi unsur karbon

(C).

Unsur utama: Karbon (C), Hidrogen (H), Oksigen (O), Nitrogen(N)=CHONg Unsur lain: Kalium (K), Klorin (Cl), Kalsium (Ca), Ferum (Fe),Magnesium

(Mg), Sulfur (S), Natrium (Na) dan Fosforus (P)

Kamal Cuba CaKap Fizik Memang SeNang Pass(lulus)

Unsur surih: Zink (Zn), Kobalt (Co), Mangan (Mn), Iodin (I), Selenium (Se),

Boron(B),Kromium(Cr), Molibdenum(Mb), Kuprum (Cu), Besi (Be), Fluorin(F)

Fuhh! Zain Malik Cuba Cari Borang Coba Makan Ikan Selar Besar

4.2 Karbohidrat

Terdiri daripada 3 unsur iaitu Karbon (C), Hidrogen (H) dan Oksigen (O)

Hanya ingat CHO.

Terdapat tigajenis iaitu monosakarida, disakarida dan polisakarida.

Mono=satu, di= dua dan poli= lebih daripada dua atau banyak.

Sakarida= bilangan gula

Contoh monosakarida ialah GlUkosa, GALAKtosa dan FRUktosa

(GUGALAKFRU).

GUGALAKFRU= GurU GALAK makan FRUit

Contoh disakarida ialah MAltosa, SUKrosa dan LAKtosa (MASUKLAK).

MASUKLAK= MAn SUKa LAKsa


55/200


Contoh polisakarida ialah KAnji, GLIkogen dan SELulosa (KAGLISELU).

KAGLISELU= KAmi GeLI SELalu

Bagaimana pula nak ingatpersamaan kondensasi dan hidrolisis

karbohidrat?

Monosakarida boleh membentuk disakarida melalui proses kondensasi

manakala disakarida boleh diuraikan kepada monosakarida melalui proses

hidrolisis.

Persamaan kondensasi monosakarida adalah seperti berikut:

1.

GlUkosa + GlUkosa MALtoSA + air

GurU GurU MALaySiA

2.

Glukosa + Galaktosa Laktosa + air

GurU GALAK LATihan

3.

Glukosa + Fruktosa Sukrosa + air

GurU FRee SoKmo

Kondensasi kondensasi

4.

GlUkosa MALtoSA Kanji

Hidrolisis hidrolisis

# Nota:

Jika pertukaran dari molekul ringkas ke molekul kompleks= proses

kondensasi, manakala Jika pertukaran dari molekul kompleks ke molekul

ringkas= proses hidrolisis.


56/200


4.3 Protein

Terdiri daripada Karbon, Hidrogen, Oksigen dan Nitrogen.

Ingatlah CHON!

Daripada perkataan protein jadilah PROTEiN

P=Protein

R=Ringkas=Asid amino

O=Organik (ada unsur C), Oksigen.

T=Tak perlu dan perlu (Asid amino perlu dan asid amino tak perlu)

E=Elektrik=Hidroelektrik (H)

N=Nitrogen

Terdapat empatstruktur protein iaitu:

Primer = Pertama

SekunDer= keDua. Ada Dua jenis iaitu heliks- dan kepingan berlisu-

Tertier= keTiga

KuartErner= KeEmpat

Primer Sekunder

Tertier Kuarterner


57/200


58/200


(c) Rajah menunjukkan bagaimana protein X diuraikan untuk membentuk hasil.

Terangkan bagaimana hasil-hasil dalam Rajah di atas dibentuk.

P1 Proses hidrolisis berlaku // enzim / tripsin / protease bertindak ke atas

protein X. [Tolak: pepsin / erepsin / peptidase]

P2 Ikatan (Peptida) diuraikan.

P3 Untuk menghasilkan dipeptida. [Tolak: Asid amino]

[2 markah]

(d) Nyatakan mengapa protein haiwan adalah protein kelas pertama.

(Protein haiwan) mengandungi semua asid amino perlu // mengandungi asid

amino yang tidak boleh disintesiskan oleh badan.

[1 markah]

(e)

Sutera adalah suatu contoh protein. Pakaian sutera menjadi berkedut

apabila dibasuh menggunakan air panas pada suhu 650C.

(i) Terangkan pernyataan di atas.

P1 Protein ternyahasli.

P2 Struktur protein berubah // struktur protein berubah / pecah / rosak.

P3 Menyebabkan bentuk (3 dimensi) protein berubah // konfigurasi protein

berubah.

[3 markah]

(ii) Berdasarkan pernyataan di atas, cadangkan dua cara untuk mengekalkan

kualiti pakaian sutera.


59/200


1. Basuh menggunakan air sejuk / air suam // jangan basuh di dalam air

panas // simpan di dalam peti sejuk.

[Tolak: Basuh menggunakan air melebihi 450C]

2. Tidak menjemur sutera secara langsung di bawah cahaya matari.

3. Cucian kering.

[2 markah]

4.4

Lipid

Mengandungi CHO.

Terdapat limajenis lipid iaitu Lemak, Minyak, Lilin, Fosfolipid dan Steroid.

Perbezaan antara Lemak Tepu (LT) dengan Lemak Tak Tepu:

LT Perbezaan LTT

Tiada Kehadiran ikatan ganda dua

antara atom-atom karbon

dalam asid lemak

Ada

Tidak boleh Keupayaan bertindak dengan

satu atom hidrogen tambahan

Boleh

Pepejal Keadaan dalam suhu bilik Cecair

Tinggi Aras kolesterol Rendah

Sumber lemak

haiwanseperti

mentega dan

minyak sapi

Contoh Sumber minyak

daripada tumbuhan

seperti minyak

masak, minyak

jagung dan soya.

Fuyoo! Lembu Suka MainLumpur.


60/200


SPM 2013 (Struktur)

Rajah menunjukkan pembentukan trigliserida.

(a)(i) Namakan P dan Q.

P: Gliserol

Q: Asid lemak

[2 markah]

(ii) Dalam jadual, nyatakan bilangan molekul bagi P dan Q.

Jenis molekul Bilangan molekul

P 1

Q 3

[2 markah]

(b)(i) Namakan proses X.

Kondensasi // Pengesteran.

[1 markah]

(ii) Terangkan proses X.

P1 (1 molekul) gliserol / P bergabung dengan (3 molekul) asid lemak / Q

(untuk membentuk trigliserida).

P2 Ikatan terbentuk. [Terima: Ikatan kovalen] [Tolak: Ikatan Hidrogen]

P3 melibatkan penyingkiran air // air dihasilkan / dibebaskan.

[2 markah]

(c) Trigliserida adalah sejenis lipid.

Nyatakan satu fungsi trigliserida dalam manusia.

P1 sebagai sumber tenaga.

P2 sebagai penebat (daripada kehilangan haba).


61/200


P3 Memberi perlindungan menghadapi tekanan // melindungi organ dalam.

P4 menyumbang kepada struktur membran plasma (untuk membentuk

dwilapisan lipid).

[1 markah]

4.5

Enzim

Definisi:

Enzim ialah proteinyang bertindak sebagai mangkinorganik utk

mempercepatkan tindak balas biokimia dlm sel.

Ciri-ciri enzim iaitu:

Cepat, tidak Musnahselepas tx, kuantiti Kecil, Kofaktor, Berbalik, Spesifik,

Sensitif terhadap perubahan Suhu, Sensitif pada perubahan pH, Perencat.

Mekanisme tindakan enzim:

Hipotesis mangga dan kunci

Mangga= Enzim Kunci= Substrat

Enzim + Substrat Kompleks enzim-substrat molekul enzim +

molekul hasil tindak balas

Terdapat empatfaktor yang mempengaruhi tindakan enzim:

1.

Suhu

2. pH

3.

Kepekatan Enzim

4. Kepekatan Substrat

Susu Pekat Enak Sekali

Cara nak ingat!!

Cikgu Minah Kata Kena Balik Solat Sunat Pagi Petang


62/200


Kegunaan Enzim dlm kehidupan harian dan Industri.

Enzim Kegunaan 1 Kegunaan 2 Kegunaan 3

Selulase Mengekstrak kulit

tumbuhan

Protease Melembutkan daging/ Menanggalkan

bulu pada kulit

Menanggalkan

kotoran berasaskan

daging

Lipase Menanggalkan kotoran

lemak dan minyak.

Zimase Penapaian yis utk

menghasilkan wain

Membuat doh

untuk

menghasilkan

roti

Semakin bertambah suhu, semakin bertambah kadar tindak

balas.

tindakan enzim paling optimum pada suhu 37oCSuhu

Tindakan optimum enzim pepsin pada pH 2, Enzim Amilase pH7, Enzim Tripsin pH 12pH

Semakin bertambah kepekatan enzim, semakin bertambah

kadar tindak balas.

sehingga dihadkan oleh faktor pengehad iaitu kepekatan

substrat.

Kepekatan Enzim

Semakin bertambah kepekatan substrat, semakin

bertambah kadar tindak balas.

sehingga dihadkan oleh faktor pengehad iaitu kepekatanenzim.

Kepekatan Substrat


63/200


SPM 2005 (Struktur)

(c)

Enzim banyak digunakan dalam kehidupan seharian dan dalam industri.

Terangkan bagaimana enzim bertindak dalam:

(i) memudahkan kerja memasak daging.

Enzim protease melembutkan daging.

[2 markah]

(ii) mengekstrak agar-agar daripada rumpai laut.

Enzim selulase menguraikan dinding sel rumpai laut dan membebaskan agar-

agar yang terkandung di dalamnya.

[3 markah]

(d) Rajah 4.2 menunjukkan struktur satu enzim dan substrat W, substrat X dan

substrat Y.

Berdasarkan Rajah di atas, lengkapkan rajah skema di bawah bagi

menunjukkan mekanisme tindakan enzim ke atas substrat yang sesuai.


64/200


65/200


66/200


67/200


Telofasa(T)

Sitokinesis (S)

I Pak MAT Sudin

Fasa Gambar rajah Perlakuan kromosom

Interfasa

Peringkat G1

-Pertumbuhan aktif, protein

disintesis, kromosom tidak jelas kelihatan

(kromatin).

Peringkat S- SintesisDNA yang menjalani

proses replikasi (mengganda) membentuk

kromatid kembar.

Peringkat G2

-Protein dan enzim diperlukan.

Tenaga dikumpulkan.

Profasa

Kromosom padatdan berpilin. Kromosom

lebih tebaldan pendek. Kedua-dua kromatid

bercantum pada sentromer.

Metafasa

Kromosom tersusun pada sentromer di

satah khatulistiwa.

Anafasa

Kromosom terpisahpada sentromer dan

bergerakke kutub bertentangan.

Telofasa

dan

Kromosom membentuk bebenang halus

kromatinsemula. Kromosom kurang jelas

kelihatan.


68/200


Sitokinesis Pembahagian sitoplasmaberlaku sebaik

sahaja nukleus terbentuk iaitu pada akhir

telofasa.

Kepentingan pembahagian sel yang terkawal

Membolehkan sel anak memperoleh jumlah kromosomdan kandungan

genetikyg seiras seperti induknya.

Kesan pembahagian sel yang tidak terkawal

Sel membahagi secara mitosis berulang kali secara tidak terkawal boleh

menyebabkan sel kanser.

Pembentukan sel kanser ini menghasilkan tumor.

Aplikasi pengetahuan mengenai mitosis dalam pengklonan.

Pengklonan ialah proses penghasilan klonatau organisma yang seiras

dengan organisma induk melalui pembiakan aseks.

Aplikasi daripada pengklonan ialah kulturtisu.

Kultur tisu ialah teknik pengkulturan cebisan tisuorganisma hidup dalam

larutan medium kultur steril yang mengandungi nutriendan hormon

pertumbuhan.

Tumbuhan boleh dikultur secara aseksdengan menggunakan cebisan tisu

kecil yang disebut eksplan.

Eksplanyg telah disterilkan dimasukkan ke dalam medium kultur yang

membahagi secara mitosismembentuk kalus, iaitu sekumpulan tisu yg

belum membeza.

Sel dalam kalus membesar menjadi embriodan seterusnya menjadi anak

tumbuhan sebelum dipindahkan ke tanah.

Pengklonan pada haiwan melibatkan pemindahan nukleusdaripada sel

soma ke dalam ovum atau sel embrio tanpa nukleus. Contohnya, Dolly.


69/200


5.2 Meiosis

Meiosis I dan Meiosis II

Pak MAT I dan Pak MAT II

Fasa Gambar rajah Penerangan

ProfasaI

Kromosom menjadi padat.

Kromosom memendek, menebal

dan jelas kelihatan. Kromosom

membentuk bivalenmelalui proses

sinapsis. Proses pindahsilangberlaku di kiasma.

MetafasaI

Kromosom homolog tersusun di

satah khatulistiwa. Sentromer tidak

membahagi.

AnafasaI Gentian gelendong mengecutdan

menarik setiap kromosom homolog.

Kromosom homologberpisah

daripada pasangan homolognya dan

bergerakke kutub bertentangan.

TelofasaI

Gentian gelendong menghilang.

Nukleolus muncul semula dan

membran nukleusterbentuk. Duasel

anak terhasil.


70/200


71/200


Perbandingan antara meiosis dan mitosis

Meiosis Persamaan Mitosis

Kedua-dua melibatkan pembahagian nukleus dan sitoplasma (sel haiwan).

kedua- duanya bermula daripada sel diploid.

kedua-duanya terlibat dalam pemisahan kromatid dalam anafasa bagi mitosis

dan dalam anafasa II.

Peringkat-peringkat pembahagian dalam meiosis II adalah sama dengan

mitosis.

Meiosis Perbezaan Mitosis

Organ pembiakan Tempat berlaku Sel soma / badanDua Bilangan pembahagian Satu

Empat Bilangan sel anak terhasil Dua

Separuh daripada induk Bilangan kromosom sel

anak terhasil

Sama seperti induk

Berlaku semasa Profasa I Pindah silang Tidak berlaku

Berbeza atau sama

antara anak dengan

induk

Kandungan genetik Sama seperti induk

Berlaku semasa Profasa I Sinapsis kromosom

homolog

Tidak berlaku

Menghasilkan gamet //

menghasilkan sel anak

yang haploid.

Peranan Menambahkan bilangan /

saiz sel // menggantikan

tisu rosak dengan tisu

baru // menghasilkan sel

anak yang diploid.


72/200


SPM 2005 (Struktur)

Rajah menunjukkan sel P dan sel Q yang sedang mengalami pembahagian sel.

(a)(i) Namakan struktur-struktur yang berlabel K dan L.

K: Kromatid // kromosom

L: Gentian gelendong

[2 markah]

(ii) Nyatakan fasa pembahagian sel P dan sel Q.

Sel P: Metafasa

Sel Q: Metafasa I

[2 markah]

(b) Sel P mengalami pembahagian sebanyak tiga kali berturut-turut.

Berapakah bilangan sel anak yang terhasil?

8 sel anak

[1 markah]

(c)(i) Sel Q mengalami pembahagian nukleus pertama dan menghasilkan dua

sel.

Lengkapkan rajah untuk menunjukkan kromosom dalam satu daripada dua

sel yang terhasil.


73/200


[1 markah]

(ii) Namakan satu organ di mana sel didapati.

Testis // ovari

[1 markah]

(iii) Bilangan kromosom dalam satu sel soma lalat ialah 12.

Nyatakan bilangan kromosom yang terdapat dalam sel anak yang

dihasilkan di akhir jenis pembahagian sel seperti yang ditunjukkan oleh

Q.

6 kromosom.

[1 markah]

(d) Kanser ialah penyakit yang menyebabkan pertumbuhan tisu tidak terkawal.

Radioterapi adalah satu kaedah rawatan penyakit kanser yang menggunakan

sinaran radioaktif.

Terangkan bagaimana rawatan ini menyekat pertumbuhan sel kanser.

Sinaran radioaktif membunuh sel-sel kanser dan menghentikan pertumbuhan

tisu tidak terkawal.

[2 markah]

(e) Seorang pengusaha kelapa sawit ingin menghasilkan pokok kelapa sawit

yang banyak dalam masa yang singkat.

Nyatakan teknik yang terbaik yang boleh digunakan oleh pengusaha itu dan

satumasalah yang perlu diambil kira dalam menggunakan teknik tersebut.


74/200


Semua klon mempunyai paras daya rintangan yang sama terhadap penyakit,

jadi semua klon mungkin termusnah sekiranya muncul sejenis penyakit

baharu.

[2 markah]

SPM 2007 (Struktur)

Rajah menunjukkan tiga peringkat mitosis, P, Q dan R, dalam sel haiwan.

(a) Namakan peringkat P, Q dan R dalam ruang yang disediakan dalam Rajah di

atas.

P: Metafasa

Q: Profasa

R:Anafasa

[3 markah]

(b) Terangkan apa yang berlaku pada peringkat Q.

P1 Kromosom / kromatid (muncul) menebal dan memendek // padat.

P2 Nukleus / nukleolus / membran nuklear hilang / tiada.P3 Gentian gelendong (mula) terbentuk.

[3 markah]

(c) Nyatakan perlakuan kromosom pada peringkat berikut:

Peringkat P: Kromosom / kromatid tersusun pada satah khatulistiwa.

Peringkat R: Kromosom / kromatid bergerak ke kutub bertentangan.

[2 markah]

(d) Terangkan kepentingan mitosis dalam proses pengklonan pokok orkid.


75/200


P1 (Mitosis) mengekalkan kandungan genetik (sel induk) daripada satu

generasi ke generasi seterusnya // mengekalkan kandungan genetik sel-

sel induk dalam sel-sel anak.

P2 (Mitosis) menambahkan bilangan sel / pertumbuhan.

P3 (Mitosis) mengekalkan nombor diploid / asal kromosom dalam spesies.

P4 Anak mempunyai ciri-ciri yang sama seperti induknya.

[3 markah]

(e) Rajah menunjukkan suatu sel pada peringkat P. Pada peringkat seterusnya,

didapati kromososm M tidak berpisah.

Lengkapkan rajah kedua-dua sel anak yang akan terbentuk pada ruang yang

disediakan di bawah.

Sel anak 1 Sel anak 2

[2 markah]

( Sel anak dengan 3 kromosom)

(Sel anak dengan 4 kromosom, termasuk kromosom M)


76/200


SPM 2008(Struktur)

Rajah menunjukkan sebahagian daripada peringkat pembahagian sel secara

meiosis dalam satu sel haiwan.

Perlakuan kromosom di peringkat S tidak ditunjukkan.

(a) Namakan struktur berlabel X.

Kromatid // kromosom.

[1 markah]


77/200


(b)(i) Dalam Rajah di atas, lengkapkan rajah diperingkat S untuk menunjukkan

perlakuan kromosom.

[1 markah]

(ii) Nyatakan satuperubahan yang berlaku di peringkat S.

P1 kromatid (berkembar) / (beradik) berpisah / berpisah pada sentromer.

P2 Kromatid berkembar bagi setiap kromosom menjadi kromosom

(individu).

P3 Kromatid berkembar / beradik bergerak menunju kutub- kutub sel yang

(bertentangan).

[Tolak: kromosom ditarik ke kutub bertentangan]

[1 markah]

(c) Rajah di bawah menunjukkan proses Y yang berlaku di peringkat P.

Permulaan proses Y Akhir proses Y

(i) Dalam Rajah di atas, lukis rajah yang menunjukkan rupa kromosom di akhir

proses Y.

[1 markah]

(ii) Namakan proses Y.

Pindah silang

[1 markah]

(iii) Nyatakan satukepentingan pross Y kepada semua organisma.

Untuk menghasilkan variasi / sumber variasi bagi suatu organisma.

[1 markah]

(d) Rajah di bawah menunjukkan sel-sel kulit. Sel- sel X adalah sel kanser yang

terbentuk selepas sel-sel normal terdedah kepada faktor W.


78/200


(i) Berikan duacontoh faktor W.

Sinar ultra ungu / sinar X / sinar radioaktif / bahan karsinogen.

[2 markah]

(ii) Terangkan pembentukan sel X.

P1 Faktor W menyebabkan mutasi / perubahan dalam bahan genetik gen /

DNA / kromosom.

P2 Menyebabkan pembahagian sel yang tidak terkawal / mitosis abnormal.

[2 markah]

(iii) Nyatakan duacara untuk mengelakkan perkembangan sel X.

P1 Mengelakkan dari terdedah kepada bahan karsinogenik / sinar radioaktif.

P2 Mencegah daripada mengambil makanan yang mengandungi perasa /

pewarna / penambah / pengawet / bahan karsinogenik // makan

makanan organik.

P3 Rawatan lebih awal bagi penyakit kanser // radioterapi / sinar gama

kimoterapi / pembedahan.

[2 markah]


79/200


SPM 2009 (Kertas 2)

Rajah menunjukkan proses pembentukan sel R.

(a)(i) Nyatakan bilangan kromosom dalam sel P dan sel Q.

P: 4 // 46.

Q: 2 // 23.

[2 markah]

(ii) Terangkan apa yang berlaku yang menyebabkan perbezaan bilangan

kromosom antara sel P dan sel Q.

P1 Spermatid / Sel anak / Sel Q menerima separuh daripada bilangan

kromosom / n daripada spermatosit primer / sel induk / 2n.

P2 (Selepas) melalui / menjalani pembahagian meiosis.

[2 markah]

(b)(i) Dalam organ manakah sel R terbentuk?

Testis

[1 markah]

(ii) Namakan proses pembentukan sel R.

Spermatogenesis. [Tolak: Gametogenesis]

[1 markah]


80/200


SPM 2010 (Struktur)

Rajah menunjukkan peringkat-peringkat yang berbeza dalam suatu pembahagian

sel.

(a)(i) Namakan jenis pembahagian sel itu.

Meiosis I / Meiosis. [Tolak: Meiosis II]

[1 markah]

(ii) Susun peringkat-peringkat pembahagian sel itu mengikut urutan yang betul.

R P S Q

[1 markah]

(b)(i) Terangkan perlakuan kromosom dalam peringkat R.

P1 Kromosom homolog berpasangan / bersinapsis // pembentukan

kiasma.

P2 Bivalen terbentuk.

P3 pertukaran kandungan genetik / gen // pindah silang.

[2 markah]

(ii) Nyatakan satukepentingan perlakuan kromosom dalam (b)(i).

(Menyebabkan) variasi (kerana pindah silang).

[1 markah]


81/200


SPM 2012 (Struktur)

Rajah 3 menunjukkan sel P dan sel Q mengalami 2 jenis pembahagian sel yang

berlainan.

Sel P Sel Q

(a) Lengkapkan jadual di bawah dengan mengisi aspek-aspek berikut bagi sel P

dan sel Q.

Aspek Sel P Sel Q

Jenis pembahagian sel Meiosis / Meiosis I Mitosis

Peringkat pembahagian sel Metafasa I Metafasa

Perlakuan kromosom P1: Sepasang

kromosom homolog

disusun / diatur di

satah metafasa /

khatulistiwa.

P2: Gentian

gelendong

memegang / mengikat

sentromer padakromosom homolog.

Q1: Kromosom

disusun / diatur di

satah metafasa /

khatulistiwa.

Q2: Gentian

gelendong memegang

/ mengikat sentromer

pada (setiap)

kromosom.


82/200


SPM 2013 (Struktur)

Rajah menunjukkan sebuah ladang yang ditanam dengan pokok-pokok daripada

spesies yang sama dalam dua plot yang berbeza, P dan Q.

Ladang itu telah dijangkiti suatu penyakit. Semua pokok dalam plot P mati tetapi

hanya sedikit pokok dalam plot Q yang mati akibat jangkitan itu.

Terangkan mengapa semua pokok dalam plot P mati.

P1 tiada variasi /varieti.

P2 (Dari) klon.

P3 mengandungi bahan genetik.

P4 ketahanan badan yang sama.

P5 ketahanan badan yang rendah / tiada.

[3 markah]


83/200


SPM 2014 (Struktur)

Rajah menunjukkan suatu peringkat meiosis dalam sel haiwan.

(a)(i) Namakan peringkat itu.

Profasa I.

[1 markah]

(ii) Huraikan perlakuan kromosom semasa peringkat itu.

P1 Kromosom (mula) menjadi pendek / tebal.

P2 Kromosom homologus berpasangan.

P3 Sinapsis berlaku.

P4 Membentuk bivalen / tetrad.

P5 Pindah silang berlaku.

P6 di kiasma / kiasmata.

P7 Pertukaran bahan genetik.

P8 Kombinasi semula gen / kombinasi baru gen.

[2 markah]

(b) Terangkan kepentingan proses L.

F Pindah silang.

F1 Variasi / kepelbagaian spesies / organisma.

E1 Produk yang lebih berkualiti.

E2 Rintangan yang tinggi terhadap perubahan persekitaran // Penyesuaian

yang tinggi terhadap perubahan persekitaran.

E3 Kemandirian spesies / organisma // Menghalang kepupusan spesies /

organisma.

[2 markah]

(c)(i) Namakan struktur K.

Sentriol. [1 markah]


84/200


(ii) Apakah yang berlaku kepada gamet terbentuk jika struktur K gagal

berfungsi dalam proses pembentukan gamet?

F1 Gamet tidak normal.

E1 Gentian gelendong tidak akan terbentuk.

E2 Kromosom (homolog) tidak akan terbentuk.

E3 Semasa anafasa I / II.

E4 Bilangan kromosom di dalam gamet tidak menjadi haploid /

dikurangkan / tidak sama banyak.

E5 Mutasi berlaku. [Tolak: Mutasi gen]

E6 Anak tidak normal.

[3 markah]


85/200


BAB 6 NUTRISI

6.1 jenis-jenis nutrisi

Dibahagikan kepada dua jenis iaitu autotrof dan heterotrof.

auto = sendiri hetero =yang lain trof =makan

Autotrof dibahagikan pula kepada duaiaitu fotosintesis dan kemosintesis.

foto=cahaya kemo=kimia sintesis=bina

Heterotrof pula dibahagikan kepada tigakategori iaitu holozoik,

saprofitisme dan parasitisme.

holo=zoon= haiwan saprofit=mati/reput parasit=perosak

tisme=cara

SPM 2006 (Esei)

Rajah menunjukkan tiga organisma P, Q dan R.

(a)(i) Huraikan jenis nutrisi pada P dan Q. [4 markah]

Jenis-jenis

nutrisi

Autotrof

Fotosintesis Kemosintesis

Heterotrof

Holozoik Saprofitisme Parasitisme


86/200


Organisma P

F1 (Nutrisi) autotrof / secara fotosintesis.

P1 Mensintesis / menghasilkan makanan / glukosa / kanji sendiri.

P2 daripada karbon dioksida dan air dengan menggunakan tenaga (cahaya).

Organisma Q

F2 (Nutrisi) heterotrof / holozoik.

P3 Mendapat sumber makanan / bahan organik pepejal / cecair dari persekitaran

// makan tumbuhan / pengeluar.

6.2 Gizi Seimbang

Kandungan nutrien yang mengandungi tujuhkelas makanan pada kuantiti

yang betulpada masa yang betul.

Nilai tenaga makanan = 4.2x jisimair x peningkatan suhuair

Jisimmakanan

Faktor-faktor yang mempengaruhi keperluan tenaga harian ialah umur,

jantina, berat badan, dan jenis pekerjaan.

Vitamin dibahagikan kepada duaiaitu vitamin larut larut(VLL) dan vitaminlarut air(VLA).

Contoh VLL ialah Vitamin A, D, E, dan K, contoh VLA ialah vitamin B dan

C.

Vitamin larut air Sumber Makanan Fungsi dalam badan

B1 Yis, hati, daging,

bijirin, kekacang,

sayuran hijau.

Koenzim dalam metabolisme

karbohidrat.

Memelihara kesihatan sistem saraf

dan otot.

B2 Yis, bijirin, susu,

telur putih, sayuran.

Koenzim dalam respirasi sel

Memelihara kesihatan sistem saraf.

B3 Yis, bijirin, hati, telur,

sayuran segar.

Koenzim dalam respirasi sel.

Pemeliharaan epitelium pada kulit dan

sistem saraf.


87/200


B5 Telur, daging, hati,

yis, germa gandum,

sayuran segar.

Koenzim dalam resprasi sel.

Untuk penghasilan antibody.

Memelihara kesihatan sistem saraf

dan kulit.

B6 Hati, bijirin, daging,

telur, kacang, susu

Koenzim dalam metabolisme asid

amino.

B12 Susu, telur, daging,

hati

Pembentukan sel darah merah.

C Buah-buahan sitrus

dan sayuran hijau.

Memelihara kesihatan tisu

penghubung terutamanya saluran

darah.

Untuk kesihatan kulit dan pemulihan

luka yang cepat.

Meningkatkan ketahanan terhadap

jangkitan.

Vitamin Larut

lemak

Sumber makanan Fungsi dalam badan

A Susu, tomato, lobak

merah, minyak hati

ikan

Membina pigmen pada retina mata

untuk penglihatan jelas pada waktu

malam.

Memastikan pertumbuhan sel

epithelium kulit yang sihat.

D Minyak hati ikan,

keju, mentega, telur.

Membantu penyerapan kalsium dan

fosforus.

Membantu untuk membina tulang dan

gigi yang kuat.

E Germa gandum,

sayuran hijau,

minyak, kelapa

sawit.

Memelihara kesihatan sistem otot,

sistem saraf dan sistem peredaran

darah.

Sebagai bahan anti pengoksidaan


88/200


bagi asid lemak tepu.

Mengekalkan fungsi sistem

pembiakan.

K Hati, tomato,

sayuran hijau seperti

bayam dan kobis.

Membantu dalam pembekuan darah.

Mineral dibahagikan kepada duaiaitu makronutrien dan mikronutrien.

makro=besar mikro =kecil nutrien=makanan

Makronutrien Sumber makanan Fungsi

Kalsium Susu, keju, ikan bilis,

bijirin.

Pembinaan tulang dan gigi yang kuat.

Menolong pembekuan darah.

Diperlukan untuk pengecutan otot dan

pemindahan impuls saraf.

Magnesium Bijirin, sayuran hijau,

susu, daging.

Diperlukan untuk pemgecutan otot.

Diperlukan untuk pemindahan impuls

saraf.

Sebagai kofaktor bagi enzim.

Fosforus Susu, daging, bijirin,

telur.

Membentuk tulang dan gigi yang kuat.

Membentuk ATP semasa respirasi

sel.

Natrium Garam biasa,

daging, telur, susu

Mengekalkan keseimbangan air

dalam badan.Mengekalkan tekanan osmosis cecair

dalam badan.

Diperlukan dalam pemindahan impuls

saraf.

Kalium Susu, daging,

pisang, sayuran

hijau.

Untuk pemindahan impuls saraf.

Untuk pengecutan otot.


89/200


Mikronutrien Sumber makanan Fungsi

Besi Hati, bayam,

kacang, telur kuning.

Membentuk haemoglobin.

Florin Air minuman. Teh,

sayuran.

Mengukuhka

besta t4 2015 versi guru

Documents