Shrimad Bhagavata Purana

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

॥ ॐ नमाे भगवते वासदेवाय ॥०१०१००११ जाय यताेऽवयादतरताथेवभः वराट्०१०१००१२ तेने दा य अादकवये मुत यसूरयः०१०१००१३ तेजाेवारमृदां यथा विनमयाे य िसगाेऽमृषा०१०१००१४ धाा वेन सदा िनरतकुहकं सयं परं धीमह०१०१००२१ धमः ाेझतकैतवाेऽ परमाे िनमसराणां सतां०१०१००२२ वें वातवम वत शवदं तापयाेूलनम्०१०१००२३ ीमागवते महामुिनकृते कं वा परैररः०१०१००२४ साे वयतेऽ कृितभः शूषुभतणात्०१०१००३१ िनगमकपतराेगलतं फलं०१०१००३२ शकमुखादमृतवसंयुतम्०१०१००३३ पबत भागवतं रसमालयं०१०१००३४ मुरहाे रसका भुव भावुकाः०१०१००४१ नैमषेऽिनमषेे ईशयः शाैनकादयः०१०१००४३ सं वगाय लाेकाय सहसममासत०१०१००५१ त एकदा त मुनयः ातततायः०१०१००५३ सकृतं सूतमासीनं परदमादरात्०१०१००६० ऋषय ऊचुः०१०१००६१ वया खल पुराणािन सेितहासािन चानघ०१०१००६३ अायाताययधीतािन धमशााण यायुत०१०१००७१ यािन वेदवदां ेाे भगवाबादरायणः०१०१००७३ अये च मुनयः सूत परावरवदाे वदःु०१०१००८१ वेथ वं साैय तसव तवततदनुहात्०१०१००८३ ूयुः धय शयय गुरवाे गुमयुत०१०१००९१ त तासायुवता यिनतम्०१०१००९३ पुंसामेकाततः ेयतः शंसतमहस०१०१०१०१ ायेणापायुषः सय कलावयुगे जनाः

sanskritdocuments.org Page 1 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०१०१०३ मदाः समदमतयाे मदभाया ुपताः०१०१०१११ भूरण भूरकमाण ाेतयािन वभागशः०१०१०११३ अतः साधाेऽ यसारं समुृय मनीषया०१०१०११५ ूह भाय भूतानां येनाा ससीदित०१०१०१२१ सूत जानास भं ते भगवासावतां पितः०१०१०१२३ देवां वसदेवय जाताे यय चकषया०१०१०१३१ तः शूषमाणानामहयानुवणतम्०१०१०१३३ ययावताराे भूतानां ेमाय च भवाय च०१०१०१४१ अापः संसृितं घाेरां याम ववशाे गृणन्०१०१०१४३ ततः साे वमुयेत यभेित वयं भयम्०१०१०१५१ यपादसंयाः सूत मुनयः शमायनाः०१०१०१५३ सः पुनयुपपृाः वधुयापाेऽनुसेवया०१०१०१६१ काे वा भगवततय पुयाेकेड कमणः०१०१०१६३ शकामाे न णुयाशः कलमलापहम्०१०१०१७१ तय कमायुदाराण परगीतािन सूरभः०१०१०१७३ ूह नः धानानां ललया दधतः कलाः०१०१०१८१ अथायाह हरेधीमवतारकथाः शभाः०१०१०१८३ ईला वदधतः वैरमीरयामायया०१०१०१९१ वयं त न वतृयाम उमाेकवमे०१०१०१९३ यवतां रसानां वादु वादु पदे पदे०१०१०२०१ कृतवाकल कमाण सह रामेण केशवः०१०१०२०३ अितमयािन भगवागूढः कपटमानुषः०१०१०२११ कलमागतमााय ेेऽवैणवे वयम्०१०१०२१३ अासीना दघसेण कथायां सणा हरेः०१०१०२२१ वं नः सदशताे धाा दुतरं िनततीषताम्०१०१०२२३ कलं सवहरं पुंसां कणधार इवाणवम्०१०१०२३१ ूह याेगेरे कृणे ये धमवमण०१०१०२३३ वां काामधुनाेपेते धमः कं शरणं गतः०१०२००१० यास उवाच०१०२००११ इित ससंाे वाणां राैमहशणः०१०२००१३ ितपूय वचतेशां वुमुपचमे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 2 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०२००२० सूत उवाच०१०२००२१ यं जतमनुपेतमपेतकृयं ैपायनाे वरहकातर अाजुहाव०१०२००२३ पुेित तयतया तरवाेऽभनेदुतं सवभूतदयं मुिनमानताेऽ०१०२००३१ यः वानुभावमखलुितसारमेकमयादपमितिततीषतां तमाेऽधम्०१०२००३३ संसारणां कणयाह पुराणगुं तं याससूनुमुपयाम गुं मुनीनाम्०१०२००४१ नारायणं नमकृय नरं चैव नराेमम्०१०२००४३ देवीं सरवतीं यासं तताे जयमुदरयेत्०१०२००५१ मुनयः साधु पृाेऽहं भवलाेकमलम्०१०२००५३ यकृतः कृणसाे येनाा ससीदित०१०२००६२ स वै पुंसां पराे धमाे यताे भरधाेजे०१०२००६३ अहैतितहता ययाा ससीदित०१०२००७१ वासदेवे भगवित भयाेगः याेजतः०१०२००७३ जनययाश वैरायं ानं च यदहैतकम्०१०२००८१ धमः वनुतः पुंसां ववसेनकथास यः०१०२००८३ नाेपादयेद रितं म एव ह केवलम्०१०२००९१ धमय ापवयय नाथाेऽथायाेपकपते०१०२००९३ नाथय धमैकातय कामाे लाभाय ह ृतः०१०२०१०१ कामय नेयीितलाभाे जीवेत यावता०१०२०१०३ जीवय तवजासा नाथाे येह कमभः०१०२०१११ वदत तववदतवं यानमयम्०१०२०११३ ेित परमाेित भगवािनित शते०१०२०१२१ त धाना मुनयाे ानवैराययुया०१०२०१२३ पययािन चाानं भा ुतगृहीतया०१०२०१३१ अतः पुजेा वणामवभागशः०१०२०१३३ वनुतय धमय संसहरताेषणम्०१०२०१४१ तादेकेन मनसा भगवासावतां पितः०१०२०१४३ ाेतयः किततय येयः पूय िनयदा०१०२०१५१ यदनुयासना युाः कमथिनबधनम्०१०२०१५३ छदत काेवदातय काे न कुयाकथारितम्०१०२०१६१ शूषाेः धानय वासदेवकथाचः०१०२०१६३ याहसेवया वाः पुयतीथिनषेवणात्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 3 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०२०१७१ वतां वकथाः कृणः पुयवणकतनः०१०२०१७३ तःथाे भाण वधुनाेित ससताम्०१०२०१८१ नायेवभेषु िनयं भागवतसेवया०१०२०१८३ भगवयुमाेके भभवित नैक०१०२०१९१ तदा रजतमाेभावाः कामलाेभादय ये०१०२०१९३ चेत एतैरनावं थतं सवे सीदित०१०२०२०१ एवं समनसाे भगवयाेगतः०१०२०२०३ भगवववानं मुसय जायते०१०२०२११ भते दयथछते सवसंशयाः०१०२०२१३ ीयते चाय कमाण एवानीरे०१०२०२२१ अताे वै कवयाे िनयं भं परमया मुदा०१०२०२२३ वासदेवे भगवित कुवयासादनीम्०१०२०२३१ सवं रजतम इित कृतेगुणातैयुः परमपुष एक इहाय धे०१०२०२३३ थयादये हरवरहरेित संाः ेयांस त खल सवतनाेनृणां युः०१०२०२४१ पाथवााणाे धूमतादयीमयः०१०२०२४३ तमसत रजतासवं यदशनम्०१०२०२५१ भेजरे मुनयाेऽथाे भगवतमधाेजम्०१०२०२५३ सवं वशं ेमाय कपते येऽनु तािनह०१०२०२६१ मुमुवाे घाेरपाहवा भूतपतीनथ०१०२०२६३ नारायणकलाः शाता भजत नसूयवः०१०२०२७१ रजतमःकृतयः समशीला भजत वै०१०२०२७३ पतृभूतजेशादयैयजेसवः०१०२०२८१ वासदेवपरा वेदा वासदेवपरा मखाः०१०२०२८३ वासदेवपरा याेग वासदेवपराः याः०१०२०२९१ वासदेवपरं ानं वासदेवपरं तपः०१०२०२९३ वासदेवपराे धमाे वासदेवपरा गितः०१०२०३०१ स एवेदं ससजाे भगवानामायया०१०२०३०३ सदसपूया चासाै गुणमयागुणाे वभुः०१०२०३११ तया वलसतेवेषु गुणेषु गुणवािनव०१०२०३१३ अतःव अाभाित वानेन वजृतः०१०२०३२१ यथा वहताे विदावेकः वयाेिनषु

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 4 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०२०३२३ नानेव भाित वाा भूतेषु च तथा पुमान्०१०२०३३१ असाै गुणमयैभावैभूतसूेयाभः०१०२०३३३ विनमतेषु िनवाे भुे भूतेषु तणुान्०१०२०३४१ भावययेष सवेन लाेकावै लाेकभावनः०१०२०३४३ ललावतारानुरताे देवितयरादषु०१०३००१० सूत उवाच०१०३००११ जगृहे पाैषं पं भगवाहदादभः०१०३००१३ सूतं षाेडशकलमादाै लाेकससृया०१०३००२१ ययास शयानय याेगिनां वतवतः०१०३००२३ नाभदाबुजादासीा वसृजां पितः०१०३००३१ ययावयवसंथानैः कपताे लाेकवतरः०१०३००३३ तै भगवताे पं वशं सवमूजतम्०१०३००४१ पययदाे पमदचषा सहपादाेभुजाननातुम्०१०३००४३ सहमूधवणानासकं सहमाैयबरकुडलाेसत्०१०३००५१ एतानावताराणां िनधानं बीजमययम्०१०३००५३ ययांशांशेन सृयते देवितयरादयः०१०३००६१ स एव थमं देवः काैमारं सगमातः०१०३००६३ चचार दुरं ा चयमखडतम्०१०३००७१ तीयं त भवायाय रसातलगतां महीम्०१०३००७३ उरयपाद येशः साैकरं वपुः०१०३००८१ तृतीयमृषसग वै देवषवमुपेय सः०१०३००८३ तं सावतमाच नैकय कमणां यतः०१०३००९१ तये धमकलासगे नरनारायणावृषी०१०३००९३ भूवााेपशमाेपेतमकराेुरं तपः०१०३०१०१ पमः कपलाे नाम सेशः कालवुतम्०१०३०१०३ ाेवाचासरये सां तवामविनणयम्०१०३०१११ षमेरपयवं वृतः ााेऽनसूयया०१०३०११३ अावीकमलकाय ादादय ऊचवान्०१०३०१२१ ततः सम अाकूयां चेयाेऽयजायत०१०३०१२३ स यामाैः सरगणैरपावायुवातरम्०१०३०१३१ अमे मेदेयां त नाभेजात उमः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 5 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०३०१३३ दशयव धीराणां सवामनमकृतम्०१०३०१४१ ऋषभयाचताे भेजे नवमं पाथवं वपुः०१०३०१४३ दुधेमामाेषधीवातेनायं स उशमः०१०३०१५१ पं स जगृहे मायं चाषाेदधसवे०१०३०१५३ नायाराेय महीमयामपाैववतं मनुम्०१०३०१६१ सरासराणामुदधं मतां मदराचलम्०१०३०१६३ दे कमठपेण पृ एकादशे वभुः०१०३०१७१ धावतरं ादशमं याेदशममेव च०१०३०१७३ अपाययसरानयााेहया माेहयया०१०३०१८१ चतदशं नारसंहं बैयेमूजतम्०१०३०१८३ ददार करजैरावेरकां कटकृथा०१०३०१९१ पदशं वामनकं कृवागादवरं बलेः०१०३०१९३ पदयं याचमानः यादसपपम्०१०३०२०१ अवतारे षाेडशमे पयहाे नृपान्०१०३०२०३ िःसकृवः कुपताे िनःामकराेहीम्०१०३०२११ ततः सदशे जातः सयवयां पराशरात्०१०३०२१३ चे वेदतराेः शाखा ा पुंसाेऽपमेधसः०१०३०२२१ नरदेववमापः सरकायचकषया०१०३०२२३ समुिनहादिन चे वीयायतः परम्०१०३०२३१ एकाेनवंशे वंशितमे वृणषु ाय जनी०१०३०२३३ रामकृणावित भुवाे भगवानहररम्०१०३०२४१ ततः कलाै सवृे साेहाय सरषाम्०१०३०२४३ बुाे नाानसतः ककटेषु भवयित०१०३०२५१ अथासाै युगसयायां दयुायेषु राजस०१०३०२५३ जिनता वणुयशसाे नाा ककजगपितः०१०३०२६१ अवतारा सेया हरेः सविनधेजाः०१०३०२६३ यथावदासनः कुयाः सरसः युः सहशः०१०३०२७१ ऋषयाे मनवाे देवा मनुपुा महाैजसः०१०३०२७३ कलाः सवे हरेरेव सजापतयः ृताः०१०३०२८१ एते चांशकलाः पुंसः कृणत भगवावयम्०१०३०२८३ इारयाकुलं लाेकं मृडयत युगे युगे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 6 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०३०२९१ ज गुं भगवताे य एतयताे नरः०१०३०२९३ सायं ातगृणा दःुखामामुयते०१०३०३०१ एतपूं भगवताे पय चदानः०१०३०३०३ मायागुणैवरचतं महदादभरािन०१०३०३११ यथा नभस मेघाैघाे रेणुवा पाथवाेऽिनले०१०३०३१३ एवं र यवमाराेपतमबुभः०१०३०३२१ अतः परं यदयमयूढगुणबृंहतम्०१०३०३२३ अाुतवतवास जीवाे यपुनभवः०१०३०३३१ येमे सदसपूे ितषे वसंवदा०१०३०३३३ अवयािन कृते इित तदशनम्०१०३०३४१ येषाेपरता देवी माया वैशारद मितः०१०३०३४३ सप एवेित वदमुह वे महीयते०१०३०३५१ एवं च जािन कमाण कतरजनय च०१०३०३५३ वणयत कवयाे वेदगुािन पतेः०१०३०३६१ स वा इदं वममाेघललः सृजयवय न सतेऽन्०१०३०३६३ भूतेषु चातहत अातः षागकं जित षुणेशः०१०३०३७१ न चाय कपुणेन धातरवैित जतः कुमनीष ऊतीः०१०३०३७३ नामािन पाण मनाेवचाेभः सतवताे नटचयामवाः०१०३०३८१ स वेद धातः पदवीं परय दरुतवीयय रथापाणेः०१०३०३८३ याेऽमायया सततयानुवृया भजेत तपादसराेजगधम्०१०३०३९१ अथेह धया भगवत इथं यासदेवेऽखललाेकनाथे०१०३०३९३ कुवत सवाकमाभावं न य भूयः परवत उः०१०३०४०१ इदं भागवतं नाम पुराणं सतम्०१०३०४०३ उमाेकचरतं चकार भगवानृषः०१०३०४११ िनःेयसाय लाेकय धयं वययनं महत्०१०३०४१३ तददं ाहयामाससतमावतां वरम्०१०३०४२१ सववेदेितहासानां सारं सारं समुतृम्०१०३०४२३ स त संावयामासमहाराजं परतम्०१०३०४३१ ायाेपवं गायां परतं परमषभः०१०३०४३३ कृणे वधामाेपगते धमानादभः सह०१०३०४४१ कलाै नशामेष पुराणाकाेऽधुनाेदतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 7 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०३०४४३ त कतयताे वा वषेभूरतेजसः०१०३०४५१ अहं चायगमं त िनवतदनुहात्०१०३०४५३ साेऽहं वः ावययाम यथाधीतं यथामित०१०४००१० यास उवाच०१०४००११ इित वाणं संतूय मुनीनां दघसिणाम्०१०४००१३ वृः कुलपितः सूतं बचः शाैनकाेऽवीत्०१०४००२० शाैनक उवाच०१०४००२१ सूत सूत महाभाग वद नाे वदतां वर०१०४००२३ कथां भागवतीं पुयां यदाह भगवाकः०१०४००३१ कयुगे वृेयं थाने वा केन हेतना०१०४००३३ कुतः साेदतः कृणः कृतवासंहतां मुिनः०१०४००४१ तय पुाे महायाेगी समवकपकः०१०४००४३ एकातमिताे गूढाे मूढ इवेयते०१०४००५१ ानुयातमृषमाजमयनं देयाे िया परदधुन सतय चम्०१०४००५३ तय पृछित मुनाै जगदुतवात ीपुदा न त सतय ववेः०१०४००६१ कथमालतः पाैरैः साः कुजालान्०१०४००६३ उमूकजडवचरगजसाये०१०४००७१ कथं वा पाडवेयय राजषेमुिनना सह०१०४००७३ संवादः समभूात यैषा सावती ुितः०१०४००८१ स गाेदाेहनमां ह गृहेषु गृहमेधनाम्०१०४००८३ अवेते महाभागतीथीकुवतदामम्०१०४००९१ अभमयुसतं सूत ाभागवताेमम्०१०४००९३ तय ज महाय कमाण च गृणीह नः०१०४०१०१ स साय वा हेताेः पाडूनां मानवधनः०१०४०१०३ ायाेपवाे गायामनायाधरायम्०१०४०१११ नमत यपादिनकेतमानः शवाय हानीय धनािन शवः०१०४०११३ कथं स वीरः यम दुयजां युवैषताेुमहाे सहासभः०१०४०१२१ शवाय लाेकय भवाय भूतये य उमाेकपरायणा जनाः०१०४०१२३ जीवत नााथमसाै परायं मुमाेच िनव कुतः कलेवरम्०१०४०१३१ तसव नः समाचव पृाे यदह कन०१०४०१३३ मये वां वषये वाचां ातमय छादसात्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 8 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०४०१४० सूत उवाच०१०४०१४१ ापरे समनुाे तृतीये युगपयये०१०४०१४३ जातः पराशरााेगी वासयां कलया हरेः०१०४०१५१ स कदाचसरवया उपपृय जलं शचः०१०४०१५३ वव एक अासीन उदते रवमडले०१०४०१६१ परावरः स ऋषः कालेनायरंहसा०१०४०१६३ युगधमयितकरं ां भुव युगे युगे०१०४०१७१ भाैितकानां च भावानां शासं च तकृतम्०१०४०१७३ अधानाःसवादमुेधासतायुषः०१०४०१८१ दभुगां जनावीय मुिनदयेन चषा०१०४०१८३ सववणामाणां ययाै हतममाेघक्०१०४०१९१ चातहाें कम शं जानां वीय वैदकम्०१०४०१९३ यदधासतयै वेदमेकं चतवधम्०१०४०२०१ ऋयजुःसामाथवाया वेदावार उतृाः०१०४०२०३ इितहासपुराणं च पमाे वेद उयते०१०४०२११ तवेदधरः पैलः सामगाे जैमिनः कवः०१०४०२१३ वैशपायन एवैकाे िनणाताे यजुषामुत०१०४०२२१ अथवारसामासीसमतदाणाे मुिनः०१०४०२२३ इितहासपुराणानां पता मे राेमहषणः०१०४०२३१ त एत ऋषयाे वेदं वं वं ययनेकधा०१०४०२३३ शयैः शयैतछयैवेदाते शाखनाेऽभवन्०१०४०२४१ त एव वेदा दमुेधैधायते पुषैयथा०१०४०२४३ एवं चकार भगवायासः कृपणवसलः०१०४०२५१ ीशूजबधूनां यी न ुितगाेचरा०१०४०२५३ कमेयस मूढानां ेय एवं भवेदह०१०४०२५५ इित भारतमायानं कृपया मुिनना कृतम्०१०४०२६१ एवं वृय सदा भूतानां ेयस जाः०१०४०२६३ सवाकेनाप यदा नातयदृयं ततः०१०४०२७१ नाितसीददृयः सरवयातटे शचाै०१०४०२७३ वतक यववथ इदं चाेवाच धमवत्०१०४०२८१ धृततेन ह मया छदांस गुरवाेऽयः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 9 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०४०२८३ मािनता िनयलकेन गृहीतं चानुशासनम्०१०४०२९१ भारतयपदेशेन ाायाथ दशतः०१०४०२९३ यते य धमाद ीशूादभरयुत०१०४०३०१ तथाप बत मे दैाे ाा चैवाना वभुः०१०४०३०३ असप इवाभाित वचय समः०१०४०३११ कं वा भागवता धमा न ायेण िनपताः०१०४०३१३ याः परमहंसानां त एव युतयाः०१०४०३२१ तयैवं खलमाानं मयमानय खतः०१०४०३२३ कृणय नारदाेऽयागादामं ागुदातम्०१०४०३३१ तमभाय सहसा युथायागतं मुिनः०१०४०३३३ पूजयामास वधवारदं सरपूजतम्०१०५००१० सूत उवाच०१०५००११ अथ तं सखमासीन उपासीनं बृह वाः०१०५००१३ देवषः ाह वष वीणापाणः यव०१०५००२० नारद उवाच०१०५००२१ पाराशय महाभाग भवतः कदाना०१०५००२३ परतयित शारर अाा मानस एव वा०१०५००३१ जासतं ससपमप ते महदतुम्०१०५००३३ कृतवाारतं यवं सवाथपरबृंहतम्०१०५००४१ जासतमधीतं च यसनातनम्०१०५००४३ तथाप शाेचयाानमकृताथ इव भाे०१०५००५० यास उवाच०१०५००५१ अयेव मे सवमदं वयाें तथाप नाा परतयते मे०१०५००५३ तूलमयमगाधबाेधं पृछामहे वाभवाभूतम्०१०५००६१ स वै भवावेद समतगुमुपासताे यपुषः पुराणः०१०५००६३ परावरेशाे मनसैव वं सृजयवय गुणैरसः०१०५००७१ वं पयटक इव िलाेकमतराे वायुरवासाी०१०५००७३ परावरे ण धमताे तैः ातय मे यूनमलं वचव०१०५००८० ीनारद उवाच०१०५००८१ भवतानुदतायं यशाे भगवताेऽमलम्०१०५००८३ येनैवासाै न तयेत मये तशनं खलम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 10 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०५००९१ यथा धमादयाथा मुिनवयानुकितताः०१०५००९३ न तथा वासदेवय महमा नुवणतः०१०५०१०१ न यचपदं हरेयशाे जगपवं गृणीत कहचत्०१०५०१०३ तायसं तीथमुशत मानसा न य हंसा िनरमयुशयाः०१०५०१११ तावसगाे जनताघववाे यिताेकमबवयप०१०५०११३ नामायनतय यशाेऽतािन यवत गायत गृणत साधवः०१०५०१२१ नैकयमययुतभाववजतं न शाेभते ानमलं िनरनम्०१०५०१२३ कुतः पुनः शदभमीरे न चापतं कम यदयकारणम्०१०५०१३१ अथाे महाभाग भवानमाेघचवाः सयरताे धृततः०१०५०१३३ उमयाखलबधमुये समाधनानुर तचेतम्०१०५०१४१ तताेऽयथा कन यवतः पृथशतकृतपनामभः०१०५०१४३ न कहचाप च दःुथता मितलभेत वाताहतनाैरवापदम्०१०५०१५१ जुगुसतं धमकृतेऽनुशासतः वभावरय महायितमः०१०५०१५३ याताे धम इतीतरः थताे न मयते तय िनवारणं जनः०१०५०१६१ वचणाेऽयाहित वेदतं वभाेरनतपारय िनवृतः सखम्०१०५०१६३ वतमानय गुणैरनानतताे भवादशय चेतं वभाेः०१०५०१७१ या वधम चरणाबुजं हरेभजपाेऽथ पतेताे यद०१०५०१७३ य वाभमभूदमुय कं काे वाथ अााेऽभजतां वधमतः०१०५०१८१ तयैव हेताेः यतेत काेवदाे न लयते यमतामुपयधः०१०५०१८३ तयते दःुखवदयतः सखं कालेन सव गभीररंहसा०१०५०१९१ न वै जनाे जात कथनाजेुकुदसेययवद संसृितम्०१०५०१९३ रुकुदाुपगूहनं पुनवहातमछे रसहाे जनः०१०५०२०१ इदं ह वं भगवािनवेतराे यताे जगथानिनराेधसवाः०१०५०२०३ त वयं वेद भवांतथाप ते ादेशमां भवतः दशतम्०१०५०२११ वमानाानमवेमाेघपरय पुंसः परमानः कलाम्०१०५०२१३ अजं जातं जगतः शवाय तहानुभावायुदयाेऽधगयताम्०१०५०२२१ इदं ह पुंसतपसः ुतय वा वय सूय च बुदयाेः०१०५०२२३ अवयुताेऽथः कवभिनपताे यदुमाेकगुणानुवणनम्०१०५०२३१ अहं पुरातीतभवेऽभवं मुने दायात कयान वेदवादनाम्०१०५०२३३ िनपताे बालक एव याेगनां शूषणे ावृष िनववताम्०१०५०२४१ ते मयपेताखलचापलेऽभके दातेऽधृतडनकेऽनुवितिन

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 11 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०५०२४३ चुः कृपां यप तयदशनाः शूषमाणे मुनयाेऽपभाषण०१०५०२५१ उछलेपाननुमाेदताे जैः सकृ भुे तदपातकबषः०१०५०२५३ एवं वृय वशचेतसतम एवाचः जायते०१०५०२६१ तावहं कृणकथाः गायतामनुहेणाणवं मनाेहराः०१०५०२६३ ताः या मेऽनुपदं ववतः यवय ममाभवचः०१०५०२७१ तंतदा लधचेमहामते यवयखलता मितमम०१०५०२७३ ययाहमेतसदसवमायया पये मय ण कपतं परे०१०५०२८१ इथं शरावृषकावृतू हरेववताे मेऽनुसवं यशाेऽमलम्०१०५०२८३ सयमानं मुिनभमहाभभः वृारजतमाेपहा०१०५०२९१ तयैवं मेऽनुरय तय हतैनसः०१०५०२९३ धानय बालय दातयानुचरय च०१०५०३०१ ानं गुतमं यसाागवताेदतम्०१०५०३०३ अववाेचगमयतः कृपया दनवसलाः०१०५०३११ येनैवाहं भगवताे वासदेवय वेधसः०१०५०३१३ मायानुभावमवदं येन गछत तपदम्०१०५०३२१ एतसंसूचतं ंतापयचकसतम्०१०५०३२३ यदरे भगवित कम ण भावतम्०१०५०३३१ अामयाे य भूतानां जायते येन सत०१०५०३३३ तदेव ामयं यं न पुनाित चकसतम्०१०५०३४१ एवं नृणां यायाेगाः सवे संसृितहेतवः०१०५०३४३ त एवावनाशाय कपते कपताः परे०१०५०३५१ यद यते कम भगवपरताेषणम्०१०५०३५३ ानं यदधीनं ह भयाेगसमवतम्०१०५०३६१ कुवाणा य कमाण भगवछयासकृत्०१०५०३६३ गृणत गुणनामािन कृणयानुरत च०१०५०३७१ अाें नमाे भगवते तयं वासदेवाय धीमह०१०५०३७३ ुायािनाय नमः सषणाय च०१०५०३८१ इित मूयभधानेन ममूितममूितकम्०१०५०३८३ यजते यपुषं स सयदशनः पुमान्०१०५०३९१ इमं विनगमं वेय मदनुतम्०१०५०३९३ अदाे ानमैय वावं च केशवः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 12 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०५०४०१ वमयदुत वुतं वभाेः समायते येन वदां बुभुसतम्०१०५०४०३ ायाह दःुखैमुरदतानां सेशिनवाणमुशत नायथा०१०६००१० सूत उवाच०१०६००११ एवं िनशय भगवादेवषेज कम च०१०६००१३ भूयः पछ तं यासः सयवतीसतः०१०६००२० यास उवाच०१०६००२१ भभववसते वानादेृभतव०१०६००२३ वतमानाे वययाे ततः कमकराेवान्०१०६००३१ वायुव कया वृया विततं ते परं वयः०१०६००३३ कथं चेदमुदाीः काले ाे कलेवरम्०१०६००४१ ापवषयामेतां ृितं ते मुिनसम०१०६००४३ न ेष यवधाकाल एष सविनराकृितः०१०६००५० नारद उवाच०१०६००५१ भभववसते वानादेृभमम०१०६००५३ वतमानाे वययाे तत एतदकारषम्०१०६००६१ एकाजा मे जननी याेषूढा च कर०१०६००६३ मयाजेऽनयगताै चे ेहानुबधनम्०१०६००७१ सावता न कपासीाेगेमं ममेछती०१०६००७३ ईशय ह वशे लाेकाे याेषा दामयी यथा०१०६००८१ अहं च तकुले ऊषवांतदपुेया०१०६००८३ ददेशकालायुपाे बालकः पहायनः०१०६००९१ एकदा िनगतां गेहाहुतीं िनश गां पथ०१०६००९३ सपाेऽदशपदा पृः कृपणां कालचाेदतः०१०६०१०१ तदा तदहमीशय भानां शमभीसतः०१०६०१०३ अनुहं मयमानः ाितं दशमुराम्०१०६०१११ फतानपदांत पुरामजाकरान्०१०६०११३ खेटखवटवाट वनायुपवनािन च०१०६०१२१ चधातवचािनभभभुजमान्०१०६०१२३ जलाशयाछवजलालनीः सरसेवताः०१०६०१३१ चवनैः परथैवममरयः०१०६०१३३ नलवेणुशरतब कुशकचकगरम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 13 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०६०१४१ एक एवाितयाताेऽहमां वपनं महत्०१०६०१४३ घाेरं ितभयाकारं यालाेलूकशवाजरम्०१०६०१५१ परातेयााहं तृरताे बुभुतः०१०६०१५३ ावा पीवा दे ना उपपृाे गतमः०१०६०१६१ तमनुजेऽरये पपलाेपथ अातः०१०६०१६३ अानाानमाथं यथाुतमचतयम्०१०६०१७१ यायतरणााेजं भाविनजतचेतसा०१०६०१७३ अाैकठ ाुकलाय ासीे शनैहरः०१०६०१८१ ेमाितभरिनभ पुलकााेऽितिनवृतः०१०६०१८३ अानदसवे लनाे नापयमुभयं मुने०१०६०१९१ पं भगवताे यनःकातं शचापहम्०१०६०१९३ अपयसहसाेथे वैयामुना इव०१०६०२०१ दतदहं भूयः णधाय मनाे द०१०६०२०३ वीमाणाेऽप नापयमवतृ इवातरः०१०६०२११ एवं यततं वजने मामाहागाेचराे गराम्०१०६०२१३ गीरणया वाचा शचः शमयव०१०६०२२१ हतािन भवाा मां ुमहाहित०१०६०२२३ अवपकषायाणां ददुशाेऽहं कुयाेगनाम्०१०६०२३१ सकृशतं पमेतकामाय तेऽनघ०१०६०२३३ मकामः शनकैः साधु सवाुित छयान्०१०६०२४१ ससेवयादघयाप जाता मय ढा मितः०१०६०२४३ हवावममं लाेकं गता मनतामस०१०६०२५१ मितमय िनबेयं न वपेत कहचत्०१०६०२५३ जासगिनराेधेऽप ृित मदनुहात्०१०६०२६१ एतावदुाेपरराम तहतूं नभाेलमलमीरम्०१०६०२६३ अहं च तै महतां महीयसे शीणावनामं वदधेऽनुकपतः०१०६०२७१ नामायनतय हतपः पठगुािन भाण कृतािन च रन्०१०६०२७३ गां पयटंतमना गतपृहः कालं तीवमदाे वमसरः०१०६०२८१ एवं कृणमतेासयामलानः०१०६०२८३ कालः ादरुभूकाले तडसाैदामनी यथा०१०६०२९१ युयमाने मय तां शां भागवतीं तनुम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 14 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०६०२९३ अारधकमिनवाणाे यपतपाभाैितकः०१०६०३०१ कपात इदमादाय शयानेऽयुदवतः०१०६०३०३ शशयषाेरनुाणं ववशेऽतरहं वभाेः०१०६०३११ सहयुगपयते उथायेदं ससृतः०१०६०३१३ मरचमा ऋषयः ाणेयाेऽहं च जरे०१०६०३२१ अतबह लाेकांीपयेयकदततः०१०६०३२३ अनुहाहावणाेरवघातगितः चत्०१०६०३३१ देवदाममां वीणां वरवभूषताम्०१०६०३३३ मूछयवा हरकथां गायमानरायहम्०१०६०३४१ गायतः ववीयाण तीथपादः यवाः०१०६०३४३ अात इव मे शीं दशनं याित चेतस०१०६०३५१ एतातरचानां माापशेछया मुः०१०६०३५३ भवसधुवाे ाे हरचयानुवणनम्०१०६०३६१ यमादभयाेगपथैः कामलाेभहताे मुः०१०६०३६३ मुकुदसेवया यथााा न शायित०१०६०३७१ सव तददमायातं यपृाेऽहं वयानघ०१०६०३७३ जकमरहयं मे भवताताेषणम्०१०६०३८० सूत उवाच०१०६०३८१ एवं साय भगवाारदाे वासवीसतम्०१०६०३८३ अामय वीणां रणयययाै याछकाे मुिनः०१०६०३९१ अहाे देवषधयाेऽयं यकित शा धवनः०१०६०३९३ गायादं तया रमययातरं जगत्०१०७००१० शाैनक उवाच०१०७००११ िनगते नारदे सूत भगवाबादरायणः०१०७००११ ुतवांतदभेतं ततः कमकराेभुः०१०७००२० सूत उवाच०१०७००२१ नां सरवयामामः पमे तटे०१०७००२३ शयाास इित ाे ऋषीणां सवधनः०१०७००३१ तव अामे यासाे बदरषडमडते०१०७००३३ अासीनाेऽप उपपृय णदयाै मनः वयम्०१०७००४१ भयाेगेन मनस सयणहतेऽमले

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 15 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०७००४३ अपयपुषं पूण मायां च तदपायम्०१०७००५१ यया साेहताे जीव अाानं िगुणाकम्०१०७००५३ पराेऽप मनुतेऽनथ तकृतं चाभपते०१०७००६१ अनथाेपशमं साायाेगमधाेजे०१०७००६३ लाेकयाजानताे वांे सावतसंहताम्०१०७००७१ ययां वै ूयमाणायां कृणे परमपूषे०१०७००७३ भपते पुंसः शाेकमाेहभयापहा०१०७००८१ स संहतां भागवतीं कृवानुय चाजम्०१०७००८३ शकमयापयामास िनवृिनरतं मुिनः०१०७००९० शाैनक उवाच०१०७००९१ स वै िनवृिनरतः सवाेपेकाे मुिनः०१०७००९३ कय वा बृहतीमेतामाारामः समयसत्०१०७०१०० सूत उवाच०१०७०१०१ अाारामा मुनयाे िनथा अयुमे०१०७०१०३ कुवयहैतकं भमथूतगुणाे हरः०१०७०१११ हरेगुणामितभगवाबादरायणः०१०७०११३ अयगाहदायानं िनयं वणुजनयः०१०७०१२१ परताेऽथ राजषेजकमवलापनम्०१०७०१२३ संथां च पाडपुाणां वये कृणकथाेदयम्०१०७०१३१ यदा मृधे काैरवसृयानां वीरेवथाे वीरगितं गतेषु०१०७०१३३ वृकाेदरावगदाभमश भाेदडे धृतरा पुे०१०७०१४१ भतः यं ाैणरित पयकृणासतानां वपतां शरांस०१०७०१४३ उपाहरयमेव तय जुगुसतं कम वगहयत०१०७०१५१ माता शशूनां िनधनं सतानां िनशय घाेरं परतयमाना०१०७०१५३ तदादापकलाकुलाी तां सावयाह करटमाल०१०७०१६१ तदा शचते मृजाम भे यबधाेः शर अाततायनः०१०७०१६३ गाडवमुैवशखैपाहरे वाय यायस दधपुा०१०७०१७१ इित यां वगुवचजपैः स सावयवायुतमसूतः०१०७०१७३ अवावंशत उधवा कपवजाे गुपुं रथेन०१०७०१८१ तमापततं स वलय दरूाकुमारहाेमना रथेन०१०७०१८३ परावाणपरसया यावमं भयाथा कः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 16 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०७०१९१ यदाशरणमाानमैत ातवाजनम्०१०७०१९३ अं शराे मेने अााणं जाजः०१०७०२०१ अथाेपपृय सललं सदधे तसमाहतः०१०७०२०३ अजानप संहारं ाणकृ उपथते०१०७०२११ ततः ादुकृतं तेजः चडं सवताे दशम्०१०७०२१३ ाणापदमभेय वणुं जणुवाच ह०१०७०२२० अजुन उवाच०१०७०२२१ कृण कृण महाबाहाे भानामभयर०१०७०२२३ वमेकाे दमानानामपवगाेऽस संसृतेः०१०७०२३१ वमाः पुषः साादरः कृतेः परः०१०७०२३३ मायां युदय चछा कैवये थत अािन०१०७०२४१ स एव जीवलाेकय मायामाेहतचेतसः०१०७०२४३ वधसे वेन वीयेण ेयाे धमादलणम्०१०७०२५१ तथायं चावतारते भुवाे भारजहीषया०१०७०२५३ वानां चानयभावानामनुयानाय चासकृत्०१०७०२६१ कमदं वकुताे वेित देवदेव न वेहम्०१०७०२६३ सवताे मुखमायाित तेजः परमदाणम्०१०७०२७० ीभगवानुवाच०१०७०२७१ वेथेदं ाेणपुय ामं दशतम्०१०७०२७३ नैवासाै वेद संहारं ाणबाध उपथते०१०७०२८१ न यायतमं कदं यवकशनम्०१०७०२८३ जतेज उमाे तेजसा०१०७०२९० सूत उवाच०१०७०२९१ ुवा भगवता ाें फागुनः परवीरहा०१०७०२९३ पृापतं परय ां ाां सदधे०१०७०३०१ संहयायाेयमुभयाेतेजसी शरसंवृते०१०७०३०३ अावृय राेदसी खं च ववृधातेऽक विवत्०१०७०३११ ातेजत तयाेीाेकादहहत्०१०७०३१३ दमानाः जाः सवाः सांवतकममंसत०१०७०३२१ जाेपवमालय लाेकयितकरं च तम्०१०७०३२३ मतं च वासदेवय सहाराजुनाे यम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 17 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०७०३३१ तत अासा तरसा दाणं गाैतमीसतम्०१०७०३३३ बबधामषतााः पशं रशनया यथा०१०७०३४१ शबराय िननीषतं रा बा रपुं बलात्०१०७०३४३ ाहाजुनं कुपताे भगवानबुजेणः०१०७०३५१ मैनं पाथाहस ातं बधुममं जह०१०७०३५३ याेऽसावनागसः सानवधीश बालकान्०१०७०३६१ मं ममुं सं बालं यं जडम्०१०७०३६३ पं वरथं भीतं न रपुं हत धमवत्०१०७०३७१ वाणायः पराणैः पुणायघृणः खलः०१०७०३७३ तधतय ह ेयाे याेषाायधः पुमान्०१०७०३८१ ितुतं च भवता पाायै वताे मम०१०७०३८३ अाहरये शरतय यते मािनिन पुहा०१०७०३९१ तदसाै वयतां पाप अाततायाबधुहा०१०७०३९३ भत वयं वीर कृतवाकुलपांसनः०१०७०४०० सूत उवाच०१०७०४०१ एवं परता धम पाथः कृणेन चाेदतः०१०७०४०३ नैछतं गुसतं ययाहनं महान्०१०७०४११ अथाेपेय वशबरं गाेवदयसारथः०१०७०४१३ यवेदयं यायै शाेचया अाजाहतान्०१०७०४२१ तथातं पशवपाशबमवाुखं कमजुगुसतेन०१०७०४२३ िनरय कृणापकृतं गुराेः सतं वामवभावा कृपया ननाम च०१०७०४३१ उवाच चासहयय बधनानयनं सती०१०७०४३३ मुयतां मुयतामेष ाणाे िनतरां गुः०१०७०४४१ सरहयाे धनुवेदः सवसगाेपसंयमः०१०७०४४३ अाम भवता शताे यदनुहात्०१०७०४५१ स एष भगवााेणः जापेण वतते०१०७०४५३ तयानाेऽध पयाते नावगारसूः कृपी०१०७०४६१ तम महाभाग भवगाैरवं कुलम्०१०७०४६३ वृजनं नाहित ाुं पूयं वमभीणशः०१०७०४७१ मा राेददय जननी गाैतमी पितदेवता०१०७०४७३ यथाहं मृतवसाता राेदयुमुखी मुः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 18 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०७०४८१ यैः काेपतं कुलं राजयैरजताभः०१०७०४८३ तकुलं दहयाश सानुबधं शचापतम्०१०७०४९० सूत उवाच०१०७०४९१ धय यायं सकणं िनयलकं समं महत्०१०७०४९३ राजा धमसताे रायाःयनदचाे जाः०१०७०५०१ नकुलः सहदेव युयुधानाे धनयः०१०७०५०३ भगवादेवकपुाे ये चाये या याेषतः०१०७०५११ ताहामषताे भीमतय ेयावधः ृतः०१०७०५१३ न भतनानाथे याेऽहसाशशूवृथा०१०७०५२१ िनशय भीमगदतं ाैपा चतभुजः०१०७०५२३ अालाे वदनं सयुरदमाह हसव०१०७०५३० ीभगवानुवाच०१०७०५३१ बधुन हतय अाततायी वधाहणः०१०७०५३३ मयैवाेभयमाातं परपानुशासनम्०१०७०५४१ कु ितुतं सयं यसावयता याम्०१०७०५४३ यं च भीमसेनय पााया ममेव च०१०७०५५० सूत उवाच०१०७०५५१ अजुनः सहसााय हरेहादमथासना०१०७०५५३ मणं जहार मूधयं जय सहमूधजम्०१०७०५६१ वमुय रशनाबं बालहयाहतभम्०१०७०५६३ तेजसा मणना हीनं शबरारयापयत्०१०७०५७१ वपनं वणादानं थानायापणं तथा०१०७०५७३ एष ह बधूनां वधाे नायाेऽत दैहकः०१०७०५८१ पुशाेकातराः सवे पाडवाः सह कृणया०१०७०५८३ वानां मृतानां यकृयं चुिनहरणादकम्०१०८००१० सूत उवाच०१०८००११ अथ ते सपरेतानां वानामुदकमछताम्०१०८००१३ दातं सकृणा गायां पुरकृय ययुः यः०१०८००२१ ते िननीयाेदकं सवे वलय च भृशं पुनः०१०८००२३ अाुता हरपादारजःपूतसरले०१०८००३१ तासीनं कुपितं धृतरा ं सहानुजम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 19 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०८००३३ गाधारं पुशाेकाता पृथां कृणां च माधवः०१०८००४१ सावयामास मुिनभहतबधूशचापतान्०१०८००४३ भूतेषु कालय गितं दशय ितयाम्०१०८००५१ साधयवाजातशाेः वं रायं कतवैतम्०१०८००५३ घातयवासताे राः कचपशतायुषः०१०८००६१ याजयवामेधैतं िभमकपकैः०१०८००६३ तशः पावनं द शतमयाेरवातनाेत्०१०८००७१ अामय पाडपुां शैनेयाेवसंयुतः०१०८००७३ ैपायनादभवैः पूजतैः ितपूजतः०१०८००८१ गतं कृतमितारकां रथमाथतः०१०८००८३ उपलेभेऽभधावतीमुरां भयवलाम्०१०८००९० उराेवाच०१०८००९१ पाह पाह महायाेगदेवदेव जगपते०१०८००९३ नायं वदभयं पये य मृयुः परपरम्०१०८०१०१ अभवित मामीश शरतायसाे वभाे०१०८०१०३ कामं दहत मां नाथ मा मे गभाे िनपायताम्०१०८०११० सूत उवाच०१०८०१११ उपधाय वचतया भगवावसलः०१०८०११३ अपाडवमदं कत ाैणेरमबुयत०१०८०१२१ तेवाथ मुिने पाडवाः प सायकान्०१०८०१२३ अानाेऽभमुखादानालयाायुपाददःु०१०८०१३१ यसनं वीय तेषामनयवषयानाम्०१०८०१३३ सदशनेन वाेण वानां रां यधाभुः०१०८०१४१ अतःथः सवभूतानामाा याेगेराे हरः०१०८०१४३ वमाययावृणाेभ वैराटाः कुततवे०१०८०१५१ ययं शरवमाेघं चाितयम्०१०८०१५३ वैणवं तेज अासा समशायगृूह०१०८०१६१ मा मंथा ेतदाय सवायमये ुते०१०८०१६३ य इदं मायया देया सृजयवित हयजः०१०८०१७१ तेजाेविनमुैराजैः सह कृणया०१०८०१७३ याणाभमुखं कृणमदमाह पृथा सती

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 20 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०८०१८० कुयुवाच०१०८०१८१ नमये पुषं वामीरं कृतेः परम्०१०८०१८३ अलयं सवभूतानामतबहरवथतम्०१०८०१९१ मायाजविनकाछमाधाेजमययम्०१०८०१९३ न लयसे मूढशा नटाे नाटधराे यथा०१०८०२०१ तथा परमहंसानां मुनीनाममलानाम्०१०८०२०३ भयाेगवधानाथ कथं पयेम ह यः०१०८०२११ कृणाय वासदेवाय देवकनदनाय च०१०८०२१३ नदगाेपकुमाराय गाेवदाय नमाे नमः०१०८०२२१ नमः पजनाभाय नमः पजमालने०१०८०२२३ नमः पजनेाय नमते पजाये०१०८०२३१ यथा षीकेश खलेन देवक कंसेन ाितचरं शचापता०१०८०२३३ वमाेचताहं च सहाजा वभाे वयैव नाथेन मुवपणात्०१०८०२४१ वषाहाेः पुषाददशनादससभाया वनवासकृ तः०१०८०२४३ मृधे मृधेऽनेकमहारथाताे ाैयता हरेऽभरताः०१०८०२५१ वपदः सत ताः श त जगरुाे०१०८०२५३ भवताे दशनं ययादपुनभवदशनम्०१०८०२६१ जैयुतीभरेधमानमदः पुमान्०१०८०२६३ नैवाहयभधातं वै वामकनगाेचरम्०१०८०२७१ नमाेऽकनवाय िनवृगुणवृये०१०८०२७३ अाारामाय शाताय कैवयपतये नमः०१०८०२८१ मये वां कालमीशानमनादिनधनं वभुम्०१०८०२८३ समं चरतं सव भूतानां यथः कलः०१०८०२९१ न वेद कगवंकषतं तवेहमानय नृणां वडबनम्०१०८०२९३ न यय कयताेऽत कहचेय यवषमा मितनृणाम्०१०८०३०१ ज कम च वाजयाकतरानः०१०८०३०३ ितयॄ षषु यादःस तदयतवडबनम्०१०८०३११ गाेयाददे वय कृतागस दाम तावा ते दशाुकललानसमाम्०१०८०३१३ वं िननीय भयभावनया थतय सा मां वमाेहयित भीरप यभेित०१०८०३२१ केचदारजं जातं पुयाेकय कतये०१०८०३२३ यदाेः ययाववाये मलययेव चदनम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 21 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०८०३३१ अपरे वसदेवय देवां याचताेऽयगात्०१०८०३३३ अजवमय ेमाय वधाय च सरषाम्०१०८०३४१ भारावतारणायाये भुवाे नाव इवाेदधाै०१०८०३४३ सीदया भूरभारेण जाताे ाभुवाथतः०१०८०३५१ भवेऽयमानानामवाकामकमभः०१०८०३५३ वणरणाहाण करयित केचन०१०८०३६१ वत गायत गृणयभीणशः रत नदत तवेहतं जनाः०१०८०३६३ त एव पययचरेण तावकं भववाहाेपरमं पदाबुजम्०१०८०३७१ अय नवं वकृतेहत भाे जहासस वसदाेऽनुजीवनः०१०८०३७३ येषां न चायवतः पदाबुजापरायणं राजस याेजतांहसाम्०१०८०३८१ के वयं नामपायां यदुभः सह पाडवाः०१०८०३८३ भवताेऽदशनं यह षीकाणामवेशतः०१०८०३९१ नेयं शाेभयते त यथेदानीं गदाधर०१०८०३९३ वपदैरता भाित वलणवलतैः०१०८०४०१ इमे जनपदाः वृाः सपाैषधवीधः०१०८०४०३ वनानुदवताे ेधते तव वीतैः०१०८०४११ अथ वेश वावमूते वकेषु मे०१०८०४१३ ेहपाशममं छध ढं पाडषु वृणषु०१०८०४२१ वय मेऽनयवषया मितमधुपतेऽसकृत्०१०८०४२३ रितमुहतादा गे वाैघमुदवित०१०८०४३१ ीकृण कृणसख वृयृषभाविनाजयवंशदहनानपवगवीय०१०८०४३३ गाेवद गाेजसराितहरावतार याेगेराखलगुराे भगवमते०१०८०४४० सूत उवाच०१०८०४४१ पृथयेथं कलपदैः परणूताखलाेदयः०१०८०४४३ मदं जहास वैकुठाे माेहयव मायया०१०८०४५१ तां बाढमयुपामय वय गजसायम्०१०८०४५३ य वपुरं यायेणा राा िनवारतः०१०८०४६१ यासाैररेहाैः कृणेनातुकमणा०१०८०४६३ बाेधताेऽपीितहासैनाबुयत शचापतः०१०८०४७१ अाह राजा धमसततयसदां वधम्०१०८०४७३ ाकृतेनाना वाः ेहमाेहवशं गतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 22 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०८०४८१ अहाे मे पयताानं द ढं दरुानः०१०८०४८३ पारयैव देहय बाे मेऽाैहणीहताः०१०८०४९१ बालजस पतृातृगुहः०१०८०४९३ न मे यारयााेाे प वषायुतायुतैः०१०८०५०१ नैनाे राः जाभतधमयुे वधाे षाम्०१०८०५०३ इित मे न त बाेधाय कपते शासनं वचः०१०८०५११ ीणां मतबधूनां ाेहाे याेऽसावहाेथतः०१०८०५१३ कमभगृहमेधीयैनाहं कपाे यपाेहतम्०१०८०५२१ यथा पे न पाः सरया वा सराकृतम्०१०८०५२३ भूतहयां तथैवैकां न यैमाुमहित०१०९००१० सूत उवाच०१०९००११ इित भीतः जााेहासवधमववसया०१०९००१३ तताे वनशनं ागा देवताेऽपतत्०१०९००२१ तदा ते ातरः सवे सदैः वणभूषतैः०१०९००२३ अवगछथैवा यासधाैयादयतथा०१०९००३१ भगवानप वषे रथेन सधनयः०१०९००३३ स तैयराेचत नृपः कुवेर इव गुकैः०१०९००४१ ा िनपिततं भूमाै दवुतमवामरम्०१०९००४३ णेमुः पाडवा भीं सानुगाः सह चणा०१०९००५१ त षयः सवे देवषय सम०१०९००५३ राजषय तासुं भरतपुवम्०१०९००६१ पवताे नारदाे धाैयाे भगवाबादरायणः०१०९००६३ बृहदाे भराजः सशयाे रेणुकासतः०१०९००७१ वस इमदताे गृसमदाेऽसतः०१०९००७३ कीवागाैतमाेऽि काैशकाेऽथ सदशनः०१०९००८१ अये च मुनयाे रातादयाेऽमलाः०१०९००८३ शयैपेता अाजमुः कयपारसादयः०१०९००९१ तासमेताहाभागानुपलय वसूमः०१०९००९३ पूजयामास धमाे देशकालवभागवत्०१०९०१०१ कृणं च तभाव अासीनं जगदरम्०१०९०१०३ दथं पूजयामास माययाेपावहम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 23 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०९०१११ पाडपुानुपासीनायेमसतान्०१०९०११३ अयाचानुरागाैरधीभूतेन चषा०१०९०१२१ अहाे कमहाेऽयायं यूयं धमनदनाः०१०९०१२३ जीवतं नाहथ ं वधमायुतायाः०१०९०१३१ संथतेऽितरथे पाडाै पृथा बालजा वधूः०१०९०१३३ युकृते बेशााा ताेकवती मुः०१०९०१४१ सव कालकृतं मये भवतां च यदयम्०१०९०१४३ सपालाे यशे लाेकाे वायाेरव घनावलः०१०९०१५१ य धमसताे राजा गदापाणवृकाेदरः०१०९०१५३ कृणाेऽी गाडवं चापं सकृणतताे वपत्०१०९०१६१ न य कहचाजपुमावेद वधसतम्०१०९०१६३ यजासया युा मुत कवयाेऽप ह०१०९०१७१ ताददं दैवतं यवय भरतषभ०१०९०१७३ तयानुवहताेऽनाथा नाथ पाह जाः भाे०१०९०१८१ एष वै भगवासाादााे नारायणः पुमान्०१०९०१८३ माेहयायया लाेकं गूढरित वृणषु०१०९०१९१ अयानुभावं भगवावेद गुतमं शवः०१०९०१९३ देवषनारदः साागवाकपलाे नृप०१०९०२०१ यं मयसे मातलेयं यं मं समम्०१०९०२०३ अकराेः सचवं दतूं साैदादथ सारथम्०१०९०२११ सवानः समशाे ययानहृ तेः०१०९०२१३ तकृतं मितवैषयं िनरवय न चत्०१०९०२२१ तथायेकातभेषु पय भूपानुकपतम्०१०९०२२३ येऽसूंयजतः सााकृणाे दशनमागतः०१०९०२३१ भावेय मनाे यवाचा याम कतयन्०१०९०२३३ यजकलेवरं याेगी मुयते कामकमभः०१०९०२४१ स देवदेवाे भगवातीतां कलेवरं यावददं हनाेयहम्०१०९०२४३ सहासाणलाेचनाेसुखाबुजाे यानपथतभुजः०१०९०२५० सूत उवाच०१०९०२५१ युधरतदाकय शयानं शरपरे०१०९०२५३ अपृछवधाधमानृषीणां चानुवताम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 24 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०९०२६१ पुषवभाववहतायथावण यथामम्०१०९०२६३ वैरायरागाेपाधयामााताेभयलणान्०१०९०२७१ दानधमााजधमााेधमावभागशः०१०९०२७३ ीधमागवमासमासयासयाेगतः०१०९०२८१ धमाथकाममाेां सहाेपायायथा मुने०१०९०२८३ नानायानेितहासेषु वणयामास तववत्०१०९०२९१ धम वदततय स कालः युपथतः०१०९०२९३ याे याेगनछदमृयाेवाछततूरायणः०१०९०३०१ तदाेपसंय गरः सहणीवमुसं मन अादपूषे०१०९०३०३ कृणे लसपीतपटे चतभुजे पुरः थतेऽमीलतयधारयत्०१०९०३११ वशया धारणया हताशभतदयैवाश गतायुधमः०१०९०३१३ िनवृसवेयवृवमताव जयं वसृजनादनम्०१०९०३२० ीभी उवाच०१०९०३२१ इित मितपकपता वतृणा भगवित सावतपुवे वभू०१०९०३२३ वसखमुपगते चहत कृितमुपेयुष यववाहः०१०९०३३१ िभुवनकमनं तमालवण रवकरगाैरवराबरं दधाने०१०९०३३३ वपुरलककुलावृताननां वजयसखे रितरत मेऽनवा०१०९०३४१ युध तरगरजाेवधूववचललतमवायलृ ताये०१०९०३४३ मम िनशतशरैवभमान वच वलसकवचेऽत कृण अाा०१०९०३५१ सपद सखवचाे िनशय मये िनजपरयाेबलयाे रथं िनवेय०१०९०३५३ थतवित परसैिनकायुरणा तवित पाथसखे रितममात०१०९०३६१ यवहतपृतनामुखं िनरय वजनवधामुखय दाेषबुा०१०९०३६३ कुमितमहरदावया यरणरितः परमय तय मेऽत०१०९०३७१ विनगममपहाय मितामृतमधकतमवुताे रथथः०१०९०३७३ धृतरथचरणाेऽययालहुररव हतमभं गताेरयः०१०९०३८१ शतवशखहताे वशीणदंशः तजपरुत अाततायनाे मे०१०९०३८३ सभमभससार मधाथ स भवत मे भगवागितमुकुदः०१०९०३९१ वजयरथकुटब अाताेे धृतहयरमिन त येणीये०१०९०३९३ भगवित रितरत मे मुमूषाेयमह िनरय हता गताः वपम्०१०९०४०१ ललतगितवलासवगुहास णयिनरणकपताेमानाः०१०९०४०३ कृतमनुकृतवय उदाधाः कृितमगकल यय गाेपववः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 25 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१०९०४११ मुिनगणनृपवयसु लेऽतः सदस युधरराजसूय एषाम्०१०९०४१३ अहणमुपपेद ईणीयाे मम शगाेचर एष अावराा०१०९०४२१ तमममहमजं शररभाजां द द धतमाकपतानाम्०१०९०४२३ ितशमव नैकधाक मेकं समधगताेऽ वधूतभेदमाेहः०१०९०४३० सूत उवाच०१०९०४३१ कृण एवं भगवित मनाेवावृभः०१०९०४३३ अायाानमावेय साेऽतःास उपारमत्०१०९०४४१ सपमानमााय भीं ण िनकले०१०९०४४३ सवे बभूवुते तूणीं वयांसीव दनायये०१०९०४५१ त दुदभुयाे नेददेुवमानववादताः०१०९०४५३ शशंसः साधवाे राां खापेतः पुपवृयः०१०९०४६१ तय िनहरणादिन सपरेतय भागव०१०९०४६३ युधरः कारयवा मुत दःुखताेऽभवत्०१०९०४७१ तुवुमुनयाे ाः कृणं तुनामभः०१०९०४७३ ततते कृणदयाः वामाययुः पुनः०१०९०४८१ तताे युधराे गवा सहकृणाे गजायम्०१०९०४८३ पतरं सावयामास गाधारं च तपवनीम्०१०९०४९१ पा चानुमताे राजा वासदेवानुमाेदतः०१०९०४९३ चकार रायं धमेण पतृपैतामहं वभुः०११०००१० शाैनक उवाच०११०००११ हवा वरथपृध अाततायनाे युधराे धमभृतां वरः०११०००१३ सहानुजैः यवभाेजनः कथं वृः कमकारषीतः०११०००२० सूत उवाच०११०००२१ वंशं कुराेवशदवािनतं संराेहयवा भवभावनाे हरः०११०००२३ िनवेशयवा िनजराय ईराे युधरं ीतमना बभूव ह०११०००३१ िनशय भीाेमथायुताें वृवानवधूतवमः०११०००३३ शशास गाम इवाजतायः परयुपातामनुजानुविततः०११०००४१ कामं ववष पजयः सवकामदघुा मही०११०००४३ सषचुः जागावः पयसाेधवतीमुदा०११०००५१ नः समुा गरयः सवनपितवीधः०११०००५३ फलयाेषधयः सवाः काममवृत तय वै

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 26 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११०००६१ नाधयाे याधयः ेशा दैवभूताहेतवः०११०००६३ अजातशावभवतूनां रा कहचत्०११०००७१ उषवा हातनपुरे मासाकितपयाहरः०११०००७३ सदां च वशाेकाय वस यकायया०११०००८१ अामय चायनुातः परवयाभवा तम्०११०००८३ अाराेह रथं कैपरवाेऽभवादतः०११०००९१ सभा ाैपद कुती वराटतनया तथा०११०००९३ गाधार धृतरा युयुसगाैतमाे यमाै०११००१०१ वृकाेदर धाैय याे मयसतादयः०११००१०३ न सेहरे वमुताे वरहं शा धवनः०११००१११ ससाुदःुसाे हातं नाेसहते बुधः०११००११३ कयमानं यशाे यय सकृदाकय राेचनम्०११००१२१ तयतधयः पाथाः सहेरवरहं कथम्०११००१२३ दशनपशसंलाप शयनासनभाेजनैः०११००१३१ सवे तेऽिनमषैरैतमनु तचेतसः०११००१३३ वीतः ेहसबा वचेलत त ह०११००१४१ यधलापमाैकठ ाेवकसते०११००१४३ िनयायगारााेऽभमित यााधवयः०११००१५१ मृदशभेय वीणापणवगाेमुखाः०११००१५३ धुधुयानकघटाा नेददु ुदभुयतथा०११००१६१ ासादशखराढाः कुनायाे दया०११००१६३ ववृषुः कुसमैः कृणं ेमीडातेणाः०११००१७१ सतातपं जाह मुादामवभूषतम्०११००१७३ रदडं गुडाकेशः यः यतमय ह०११००१८१ उवः सायकैव यजने परमातुे०११००१८३ वकयमाणः कुसमै रेजे मधुपितः पथ०११००१९१ अूयताशषः सयात त जेरताः०११००१९३ नानुपानुपा िनगुणय गुणानः०११००२०१ अयाेयमासीसप उमाेकचेतसाम्०११००२०३ काैरवेपुरीणां सवुितमनाेहरः०११००२११ स वै कलायं पुषः पुरातनाे य एक अासीदवशेष अािन

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 27 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११००२१३ अे गुणेयाे जगदानीरे िनमीलताश सशषु०११००२२१ स एव भूयाे िनजवीयचाेदतां वजीवमायां कृितं ससृतीम्०११००२२३ अनामपािन पनामनी वधसमानाेऽनुससार शाकृत्०११००२३१ स वा अयं यपदम सूरयाे जतेया िनजतमातरनः०११००२३३ पयत भुकलतामलाना नवेष सवं परमाुमहित०११००२४१ स वा अयं सयनुगीतसकथाे वेदेषु गुेषु च गुवादभः०११००२४३ य एक ईशाे जगदाललया सृजयवय न त सते०११००२५१ यदा धमेण तमाेधयाे नृपा जीवत तैष ह सवतः कल०११००२५३ धे भगं सयमृतं दयां यशाे भवाय पाण दधुगे युगे०११००२६१ अहाे अलं ायतमं यदाेः कुलमहाे अलं पुयतमं मधाेवनम्०११००२६३ यदेष पुंसामृषभः यः पितः वजना चमणेन चाित०११००२७१ अहाे बत वयशसतरकर कुशथल पुययशकर भुवः०११००२७३ पयत िनयं यदनुहेषतं तावलाेकं वपितं यजाः०११००२८१ नूनं तानतादनेरः समचताे य गृहीतपाणभः०११००२८३ पबत याः सयधरामृतं मुजयः सुमुयदाशयाः०११००२९१ या वीयशकेन ताः वयंवरे मय चैमुखाह शणः०११००२९३ ुसाबाबसतादयाेऽपरा यााता भाैमवधे सहशः०११००३०१ एताः परं ीवमपातपेशलं िनरतशाैचं बत साधु कुवते०११००३०३ यासां गृहापुकरलाेचनः पितन जावपैयाितभद पृशन्०११००३११ एवंवधा गदतीनां स गरः पुरयाेषताम्०११००३१३ िनरणेनाभनदसतेन ययाै हरः०११००३२१ अजातशुः पृतनां गाेपीथाय मधुषः०११००३२३ परेयः शतः ेहाायु चतरणीम्०११००३३१ अथ दरूागताशाैरः काैरवावरहातरान्०११००३३३ सवय ढं धाायावनगरं यैः०११००३४१ कुजालपाालाशूरसेनासयामुनान्०११००३४३ ावत कुें मयासारवतानथ०११००३५१ मधवमितय साैवीराभीरयाेः परान्०११००३५३ अानताागवाेपागा ातवाहाे मनावभुः०११००३६१ त त ह तयैहरः युताहणः०११००३६३ सायं भेजे दशं पावाे गां गततदा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 28 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१११००१० सूत उवाच०१११००११ अानतास उपय वृानपदावकान्०१११००१३ दाै दरवरं तेषां वषादं शमयव०१११००२१ स उकाशे धवलाेदराे दराेऽयुमयाधरशाेणशाेणमा०१११००२३ दाायमानः करकसपुटे यथाखडे कलहंस उवनः०१११००३१ तमुपुय िननदं जगयभयावहम्०१११००३३ युयुः जाः सवा भतृदशनलालसाः०१११००४१ ताेपनीतबलयाे रवेदपमवाताः०१११००४३ अाारामं पूणकामं िनजलाभेन िनयदा०१११००५१ ीयुफुमुखाः ाेचुहषगदया गरा०१११००५३ पतरं सवसदमवतारमवाभकाः०१११००६१ नताः ते नाथ सदापजं वरवैरसरेवदतम्०१११००६३ परायणं ेममहेछतां परं न य कालः भवेपरः भुः०१११००७१ भवाय नवं भव वभावन वमेव माताथ सपितः पता०१११००७३ वं सुनः परमं च दैवतं ययानुवृया कृितनाे बभूवम०१११००८१ अहाे सनाथा भवता ययं ैवपानामप दरूदशनम्०१११००८३ ेमतधिनरणाननं पयेम पं तव सवसाैभगम्०१११००९१ यबुजाापससार भाे भवाकुधूवाथ सया०१११००९३ तादकाेटितमः णाे भवेवं वनाणाेरव नतवायुत०१११०१०१ कथं वयं नाथ चराेषते वय साखलतापशाेषणम्०१११०१०३ जीवेम ते सदरहासशाेभतमपयमाना वदनं मनाेहरम्०१११०१११ इित चाेदरता वाचः जानां भवसलः०१११०११३ वानाेऽनुहं ा वतवावशपुरम्०१११०१२१ मधुभाेजदशाहाहकुकुराधकवृणभः०१११०१२३ अातयबलैगुां नागैभाेगवतीमव०१११०१३१ सवतसववभवपुयवृलतामैः०१११०१३३ उानाेपवनारामैवृतपाकरयम्०१११०१४१ गाेपुरारमागेषु कृतकाैतकताेरणाम्०१११०१४३ चवजपताकाैरतः ितहतातपाम्०१११०१५१ साजतमहामाग रयापणकचवराम्०१११०१५३ सां गधजलैां फलपुपाताु रैः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 29 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१११०१६१ ार ार गृहाणां च दयतफलेभः०१११०१६३ अलृ तां पूणकुैबलभधूपदपकैः०१११०१७१ िनशय ेमायातं वसदेवाे महामनाः०१११०१७३ अूराेसेन रामातुवमः०१११०१८१ ुादेण साबाे जाबवतीसतः०१११०१८३ हषवेगाेछशतशयनासनभाेजनाः०१११०१९१ वारणें पुरकृय ाणैः ससमलैः०१११०१९३ शतूयिननादेन घाेषेण चाताः०१११०१९५ युमू रथैाः णयागतसावसाः०१११०२०१ वारमुया शतशाे यानैतशनाेसकाः०१११०२०३ लसकुडलिनभातकपाेलवदनयः०१११०२११ नटनतकगधवाः सूतमागधवदनः०१११०२१३ गायत चाेमाेकचरतायतुािन च०१११०२२१ भगवांत बधूनां पाैराणामनुवितनाम्०१११०२२३ यथावयुपसय सवेषां मानमादधे०१११०२३१ ाभवादनाेषकरपशतेणैः०१११०२३३ अााय चापाकेयाे वरैाभमतैवभुः०१११०२४१ वयं च गुभवैः सदारैः थवरैरप०१११०२४३ अाशीभयुयमानाेऽयैवदभावशपुरम्०१११०२५१ राजमाग गते कृणे ारकायाः कुलयः०१११०२५३ हयायाव तदणमहाेसवाः०१११०२६१ िनयं िनरमाणानां यदप ारकाैकसाम्०१११०२६३ न वतृयत ह शः याे धामामयुतम्०१११०२७१ याे िनवासाे ययाेरः पानपां मुखं शाम्०१११०२७३ बाहवाे लाेकपालानां साराणां पदाबुजम्०१११०२८१ सतातपयजनैपकृतः सूनवषैरभवषतः पथ०१११०२८३ पशवासा वनमालया बभाै घनाे यथाकाेडपचापवैुतैः०१११०२९१ वत गृहं पाेः परवः वमातृभः०१११०२९३ ववदे शरसा स देवकमुखा मुदा०१११०३०१ ताः पुममाराेय ेहतपयाेधराः०१११०३०३ हषवलताानः सषचुनेजैजलैः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 30 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०१११०३११ अथावशवभवनं सवकाममनुमम्०१११०३१३ ासादा य पीनां सहाण च षाेडश०१११०३२१ पयः पितं ाेय गृहानुपागतं वलाे सातमनाेमहाेसवाः०१११०३२३ उथुरारासहसासनाशयासाकं तैीडतलाेचनाननाः०१११०३३१ तमाजैभरतराना दरुतभावाः पररेभरे पितम्०१११०३३३ िनमयावदबु नेयाेवलतीनां भृगुवय वैवात्०१११०३४१ ययसाै पागताे रहाेगततथाप तयायुगं नवं नवम्०१११०३४३ पदे पदे का वरमेत तपदालाप य न जहाित कहचत्०१११०३५१ एवं नृपाणां ितभारजनामाैहणीभः परवृतेजसाम्०१११०३५३ वधाय वैरं सनाे यथानलं मथाे वधेनाेपरताे िनरायुधः०१११०३६१ स एष नरलाेकेऽवतीणः वमायया०१११०३६३ रेमे ीरकूटथाे भगवााकृताे यथा०१११०३७१ उामभावपशनामलवगुहास०१११०३७२ ीडावलाेकिनहताे मदनाेऽप यासाम्०१११०३७३ सु चापमजहामदाेमाता०१११०३७४ ययेयं वमथतं कुहकैन शेकुः०१११०३८१ तमयं मयते लाेकाे समप सनम्०१११०३८३ अााैपयेन मनुजं यापृवानं यताेऽबुधः०१११०३९१ एतदशनमीशय कृितथाेऽप तणुैः०१११०३९३ न युयते सदाथैयथा बुतदाया०१११०४०१ तं मेिनरेऽबला मूढाः ैणं चानुतं रहः०१११०४०३ अमाणवदाे भतररं मतयाे यथा०११२००१० शाैनक उवाच०११२००११ अथााेपसृेन शीणाेतेजसा०११२००१३ उराया हताे गभ ईशेनाजीवतः पुनः०११२००२१ तय ज महाबुेः कमाण च महानः०११२००२३ िनधनं च यथैवासीस ेय गतवायथा०११२००३१ तददं ाेतमछामाे गदतं यद मयसे०११२००३३ ूह नः धानानां यय ानमदाकः०११२००४० सूत उवाच०११२००४१ अपीपलमराजः पतृवयजाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 31 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११२००४३ िनःपृहः सवकामेयः कृणपादानुसेवया०११२००५१ सपदः तवाे लाेका महषी ातराे मही०११२००५३ जबूपाधपयं च यश िदवं गतम्०११२००६१ कं ते कामाः सरपाहा मुकुदमनसाे जाः०११२००६३ अधजमुदं राः धतय यथेतरे०११२००७१ मातगभगताे वीरः स तदा भृगुनदन०११२००७३ ददश पुषं कमानाेऽतेजसा०११२००८१ अु माममलं फुरपुरटमाैलनम्०११२००८३ अपीयदशनं यामं तडाससमयुतम्०११२००९१ ीमघचतबां तकानकुडलम्०११२००९३ तजां गदापाणमानः सवताे दशम्०११२००९५ परमतमुकाभां ामयतं गदां मुः०११२०१०१ अतेजः वगदया नीहारमव गाेपितः०११२०१०३ वधमतं सकषे पयैत क इयसाै०११२०१११ वधूय तदमेयाा भगवाधमगुभुः०११२०११३ मषताे दशमासय तैवातदधे हरः०११२०१२१ ततः सवगुणाेदके सानुकूलहाेदये०११२०१२३ जे वंशधरः पाडाेभूयः पाडरवाैजसा०११२०१३१ तय ीतमना राजा वैधाैयकृपादभः०११२०१३३ जातकं कारयामास वाचयवा च मलम्०११२०१४१ हरयं गां महीं ामाहयाृपितवरान्०११२०१४३ ादावं च वेयः जातीथे स तीथवत्०११२०१५१ तमूचुाणाता राजानं यावतम्०११२०१५३ एष जातताै पुणां पाैरवषभ०११२०१६१ दैवेनाितघातेन शे संथामुपेयुष०११२०१६३ राताे वाेऽनुहाथाय वणुना भवणुना०११२०१७१ तााा वणुरात इित लाेके भवयित०११२०१७३ न सदेहाे महाभाग महाभागवताे महान्०११२०१८० ीराजाेवाच०११२०१८१ अयेष वंयााजषीपुयाेकाहानः०११२०१८३ अनुवितता वशसा साधुवादेन समाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 32 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११२०१९० ाणा ऊचुः०११२०१९१ पाथ जावता साादवाकुरव मानवः०११२०१९३ यः सयसध रामाे दाशरथयथा०११२०२०१ एष दाता शरय यथा ाैशीनरः शबः०११२०२०३ यशाे वतिनता वानां दाैयतरव यवनाम्०११२०२११ धवनामणीरेष तयाजुनयाेयाेः०११२०२१३ ताश इव दधुषः समु इव दुतरः०११२०२२१ मृगे इव वाताे िनषेयाे हमवािनव०११२०२२३ ितितवसधेवासाै सहणुः पतरावव०११२०२३१ पतामहसमः साये सादे गरशाेपमः०११२०२३३ अायः सवभूतानां यथा देवाे रमायः०११२०२४१ सवसणुमाहाये एष कृणमनुतः०११२०२४३ रतदेव इवाेदाराे ययाितरव धामकः०११२०२५१ या बलसमः कृणे ाद इव सहः०११२०२५३ अाहतैषाेऽमेधानां वृानां पयुपासकः०११२०२६१ राजषीणां जनयता शाता चाेपथगामनाम्०११२०२६३ िनहीता कलेरेष भुवाे धमय कारणात्०११२०२७१ तकादानाे मृयुं जपुाेपसजतात्०११२०२७३ पयत उपुय मुसः पदं हरेः०११२०२८१ जासतायाथायाे मुनेयाससतादसाै०११२०२८३ हवेदं नृप गायां याययाकुताेभयम्०११२०२९१ इित रा उपादय वा जातककाेवदाः०११२०२९३ लधापचतयः सवे ितजमुः वकागृहान्०११२०३०१ स एष लाेके वयातः परदित यभुः०११२०३०३ पूव मनुयायपरेत नरेवह०११२०३११ स राजपुाे ववृधे अाश श इवाेडपः०११२०३१३ अापूयमाणः पतृभः कााभरव साेऽवहम्०११२०३२१ ययमाणाेऽमेधेन ािताेहजहासया०११२०३२३ राजा लधधनाे दयाै नाय करदडयाेः०११२०३३१ तदभेतमालय ातराे ुतचाेदताः०११२०३३३ धनं हीणमाजदयां दश भूरशः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 33 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११२०३४१ तेन सृतसाराे धमपुाे युधरः०११२०३४३ वाजमेधैभभीताे यैः समयजरम्०११२०३५१ अाताे भगवााा याजयवा जैनृपम्०११२०३५३ उवास कितचासासदां यकायया०११२०३६१ तताे राायनुातः कृणया सहबधुभः०११२०३६३ ययाै ारवतीं साजुनाे यदुभवृतः०११३००१० सूत उवाच०११३००११ वदरुतीथयाायां मैेयादानाे गितम्०११३००१३ ावागाातनपुरं तयावाववसतः०११३००२१ यावतः कृतवााा काैषारवातः०११३००२३ जातैकभगाेवदे तेयाेपरराम ह०११३००३१ तं बधुमागतं ा धमपुः सहानुजः०११३००३३ धृतरा ाे युयुस सूतः शारतः पृथा०११३००४१ गाधार ाैपद सभा चाेरा कृपी०११३००४३ अया जामयः पाडाेातयः ससताः यः०११३००५१ युमुः हषेण ाणं तव इवागतम्०११३००५३ अभसय वधवपरवाभवादनैः०११३००६१ मुमुचुः ेमबापाैघं वरहाैकठ कातराः०११३००६३ राजा तमहयां चे कृतासनपरहम्०११३००७१ तं भुवतं वातमासीनं सखमासने०११३००७३ यावनताे राजा ाह तेषां च वताम्०११३००८० युधर उवाच०११३००८१ अप रथ नाे युपछायासमेधतान्०११३००८३ वपणाषायादेमाेचता यसमातृकाः०११३००९१ कया वृया विततं वरः ितमडलम्०११३००९३ तीथािन ेमुयािन सेवतानीह भूतले०११३०१०१ भवधा भागवतातीथभूताः वयं वभाे०११३०१०३ तीथीकुवत तीथािन वातःथेन गदाभृता०११३०१११ अप नः सदतात बाधवाः कृणदेवताः०११३०११३ ाः ुता वा यदवः वपुया सखमासते०११३०१२१ इयुाे धमराजेन सव तसमवणयत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 34 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११३०१२३ यथानुभूतं मशाे वना यदकुुलयम्०११३०१३१ नवयं दुवषहं नृणां वयमुपथतम्०११३०१३३ नावेदयसकणाे दःुखताुममः०११३०१४१ ककालमथावासीसकृताे देववसखम्०११३०१४३ ातयेय ेयकृसवेषां सखमावहन्०११३०१५१ अबदयमा दडं यथावदघकारषु०११३०१५३ यावधार शूवं शापाषशतं यमः०११३०१६१ युधराे लधरायाे ा पाैं कुलधरम्०११३०१६३ ातृभलाेकपालाभैमुमुदे परया या०११३०१७१ एवं गृहेषु सानां मानां तदहया०११३०१७३ अयामदवातः कालः परमदुतरः०११३०१८१ वदरुतदभेय धृतरा मभाषत०११३०१८३ राजगयतां शीं पयेदं भयमागतम्०११३०१९१ ितया न ययेह कुतकहचभाे०११३०१९३ स एष भगवाकालः सवेषां नः समागतः०११३०२०१ येन चैवाभपाेऽयं ाणैः यतमैरप०११३०२०३ जनः साे वयुयेत कमुतायैधनादभः०११३०२११ पतृातृसपुा हताते वगतं वयम्०११३०२१३ अाा च जरया तः परगेहमुपाससे०११३०२२१ अधः पुरैव वधराे मदा सातम्०११३०२२३ वशीणदताे मदाः सरागः कफमुहन्०११३०२३१ अहाे महीयसी जताेजीवताशा यथा भवान्०११३०२३३ भीमापवजतं पडमादे गृहपालवत्०११३०२४१ अिनसृाे द गराे दारा दूषताः०११३०२४३ तं ें धनं येषां तैरसभः कयत्०११३०२५१ तयाप तव देहाेऽयं कृपणय जजीवषाेः०११३०२५३ परैयिनछताे जीणाे जरया वाससी इव०११३०२६१ गतवाथममं देहं वराे मुबधनः०११३०२६३ अवातगितजास वै धीर उदातः०११३०२७१ यः वकापरताे वेह जातिनवेद अावान्०११३०२७३ द कृवा हरं गेहाजेस नराेमः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 35 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११३०२८१ अथाेदचीं दशं यात वैरातगितभवान्०११३०२८३ इताेऽवाायशः कालः पुंसां गुणवकषणः०११३०२९१ एवं राजा वदरेुणानुजेन ाचबाेधत अाजमीढः०११३०२९३ छवा वेषु ेहपाशाढाे िनाम ातृसदशतावा०११३०३०१ पितं यातं सबलय पुी पितता चानुजगाम सावी०११३०३०३ हमालयं यतदडहष मनवनामव ससहारः०११३०३११ अजातशुः कृतमैाे तावावा ितलगाेभूमैः०११३०३१३ गृहं वाे गुवदनाय न चापयपतराै साैबलं च०११३०३२१ त सयमासीनं पछाेमानसः०११३०३२३ गावगणे नताताे वृाे हीन नेयाेः०११३०३३१ अबा च हतपुाता पतृयः गतः सत्०११३०३३३ अप मयकृते हतबधुः स भायया०११३०३३५ अाशंसमानः शमलं गायां दःुखताेऽपतत्०११३०३४१ पतयुपरते पाडाै सवाः सदः शशून्०११३०३४३ अरतां यसनतः पतृयाै गतावतः०११३०३५० सूत उवाच०११३०३५१ कृपया ेहवैयासूताे वरहकशतः०११३०३५३ अाेरमचाणाे न याहाितपीडतः०११३०३६१ वमृयाूण पाणयां वयाानमाना०११३०३६३ अजातशुं यूचे भाेः पादावनुरन्०११३०३७० सय उवाच०११३०३७१ नाहं वेद यवसतं पाेवः कुलनदन०११३०३७३ गाधाया वा महाबाहाे मुषताेऽ महाभः०११३०३८१ अथाजगाम भगवाारदः सहतबुः०११३०३८३ युथायाभवााह सानुजाेऽयचयुिनम्०११३०३९० युधर उवाच०११३०३९१ नाहं वेद गितं पाेभगव गतावतः०११३०३९३ अबा वा हतपुाता गता च तपवनी०११३०४०१ कणधार इवापारे भगवापारदशकः०११३०४०३ अथाबभाषे भगवाारदाे मुिनसमः०११३०४१० नारद उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 36 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११३०४११ मा कन शचाे राजयदरवशं जगत्०११३०४१३ लाेकाः सपाला ययेमे वहत बलमीशतः०११३०४१५ स संयुन भूतािन स एव वयुन च०११३०४२१ यथा गावाे नस ाेतातयां बा दामभः०११३०४२३ वायां नामभबा वहत बलमीशतः०११३०४३१ यथा डाेपकराणां संयाेगवगमावह०११३०४३३ इछया डतः यातां तथैवेशेछया नृणाम्०११३०४४१ ययसे वं लाेकमवं वा न चाेभयम्०११३०४४३ सवथा न ह शाेयाते ेहादय माेहजात्०११३०४५१ ता वैयमानकृतमानः०११३०४५३ कथं वनाथाः कृपणा वतेरंते च मां वना०११३०४६१ कालकमगुणाधीनाे देहाेऽयं पाभाैितकः०११३०४६३ कथमयांत गाेपायेसपताे यथा परम्०११३०४७१ अहतािन सहतानामपदािन चतपदाम्०११३०४७३ फगूिन त महतां जीवाे जीवय जीवनम्०११३०४८१ तददं भगवााजेक अाानां वक्०११३०४८३ अतराेऽनतराे भाित पय तं माययाेधा०११३०४९१ साेऽयम महाराज भगवाूतभावनः०११३०४९३ कालपाेऽवतीणाेऽयामभावाय सरषाम्०११३०५०१ िनपादतं देवकृयमवशेषं तीते०११३०५०३ तावूयमवेवं भवेावदहेरः०११३०५११ धृतरा ः सह ाा गाधाया च वभायया०११३०५१३ दणेन हमवत ऋषीणामामं गतः०११३०५२१ ाेताेभः सभया वै वधुनी सधा यधात्०११३०५२३ सानां ीतये नाना साेतः चते०११३०५३१ ावानुसवनं तवा चाीयथावध०११३०५३३ अ उपशाताा स अाते वगतैषणः०११३०५४१ जतासनाे जतासः यातषडयः०११३०५४३ हरभावनया वतरजःसवतमाेमलः०११३०५५१ वानािन संयाेय ेे वलाय तम्०११३०५५३ याानमाधारे घटाबरमवाबरे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 37 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११३०५६१ वतमायागुणाेदकाे िनकरणाशयः०११३०५६३ िनवितताखलाहार अाते थाणुरवाचलः०११३०५६५ तयातरायाे मैवाभूः सयताखलकमणः०११३०५७१ स वा अतनााजपरतः पमेऽहिन०११३०५७३ कलेवरं हायित वं त भीभवयित०११३०५८१ दमानेऽभदेहे पयुः पी सहाेटजे०११३०५८३ बहः थता पितं सावी तममनु वेयित०११३०५९१ वदरुत तदाय िनशाय कुनदन०११३०५९३ हषशाेकयुतताता तीथिनषेवकः०११३०६०१ इयुाथाहवग नारदः सहतबुः०११३०६०३ युधराे वचतय द कृवाजहाचः०११४००१० सूत उवाच०११४००११ सथते ारकायांजणाै बधुदया०११४००१३ ातं च पुयाेकय कृणय च वचेतम्०११४००२१ यतीताः कितचासातदा नायाताेऽजुनः०११४००२३ ददश घाेरपाण िनमािन कुहः०११४००३१ कालय च गितं राैां वपयततधमणः०११४००३३ पापीयसीं नृणां वाता ाेधलाेभानृतानाम्०११४००४१ जायं यवतं शाठ मं च साैदम्०११४००४३ पतृमातृसातृदपतीनां च ककनम्०११४००५१ िनमाययरािन काले वनुगते नृणाम्०११४००५३ लाेभाधमकृितं ाेवाचानुजं नृपः०११४००६० युधर उवाच०११४००६१ सेषताे ारकायां जणुबधुदयाज्०११४००६३ ञातं च पुयाेकय कृणय च वचेतम्०११४००७१ गताः साधुना मासा भीमसेन तवानुजः०११४००७३ नायाित कय वा हेताेनाहं वेदेदमसा०११४००८१ अप देवषणादः स कालाेऽयमुपथतः०११४००८३ यदानाेऽमाडं भगवानुससृित०११४००९१ याः सपदाे रायं दाराः ाणाः कुलं जाः०११४००९३ अाससपवजयाे लाेका यदनुहात्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 38 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११४०१०१ पयाेपातारया दयााैमासदैहकान्०११४०१०३ दाणाशंसताेऽदरूायं नाे बुमाेहनम्०११४०१११ ऊवबाहवाे मं फुरय पुनः पुनः०११४०११३ वेपथुाप दये अाराायत वयम्०११४०१२१ शवैषाेतमादयमभराैयनलानना०११४०१२३ माम सारमेयाेऽयमभरेभयभीवत्०११४०१३१ शताः कुवत मां सयं दणं पशवाेऽपरे०११४०१३३ वाहां पुषया लये दताे मम०११४०१४१ मृयुदतूः कपाेताेऽयमुलूकः कपयनः०११४०१४३ युलूक कुानैवं वै शूयमछतः०११४०१५१ धूा दशः परधयः कपते भूः सहाभः०११४०१५३ िनघात महांतात साकं च तनयभः०११४०१६१ वायुवाित खरपशाे रजसा वसृजंतमः०११४०१६३ असृवषत जलदा बीभसमव सवतः०११४०१७१ सूय हतभं पय हमद मथाे दव०११४०१७३ ससु लैभूतगणैवलते इव राेदसी०११४०१८१ नाे नदा भताः सरांस च मनांस च०११४०१८३ न वलयरायेन कालाेऽयं कं वधायित०११४०१९१ न पबत तनं वसा न दुत च मातरः०११४०१९३ दयुमुखा गावाे न ययृषभा जे०११४०२०१ दैवतािन दतीव वत ुलत च०११४०२०३ इमे जनपदा ामाः पुराेानाकरामाः०११४०२०५ याे िनरानदाः कमघं दशयत नः०११४०२११ मय एतैमहाेपातैनूनं भगवतः पदैः०११४०२१३ अनयपुषीभहीना भूहतसाैभगा०११४०२२१ इित चतयततय ारेन चेतसा०११४०२२३ राः यागमयदपुुयाः कपवजः०११४०२३१ तं पादयाेिनपिततमयथापूवमातरम्०११४०२३३ अधाेवदनमदूसृजतं नयनायाेः०११४०२४१ वलाेाेदयाे वछायमनुजं नृपः०११४०२४३ पृछित सये संरारदेरतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 39 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११४०२५० युधर उवाच०११४०२५१ कदानतपुया नः वजनाः सखमासते०११४०२५३ मधुभाेजदशाहाह सावताधकवृणयः०११४०२६१ शूराे मातामहः कवयाते वाथ मारषः०११४०२६३ मातलः सानुजः ककुशयानकदुदुभः०११४०२७१ स वसारतपयाे मातलायः सहाजाः०११४०२७३ अासते सषाः ेमंदेवकमुखाः वयम्०११४०२८१ काजाकाे जीवयसपुाेऽय चानुजः०११४०२८३ दकः ससताेऽूराे जयतगदसारणाः०११४०२९१ अासते कुशलं के च शुजदादयः०११४०२९३ कदाते सखं रामाे भगवासावतां भुः०११४०३०१ ुः सववृणीनां सखमाते महारथः०११४०३०३ गीररयाेऽिनाे वधते भगवानुत०११४०३११ सषेणादेण साबाे जाबवतीसतः०११४०३१३ अये च काणवराः सपुा ऋषभादयः०११४०३२१ तथैवानुचराः शाैरेः ुतदेवाेवादयः०११४०३२३ सनदनदशीषया ये चाये सावतषभाः०११४०३३१ अप वयासते सवे रामकृणभुजायाः०११४०३३३ अप रत कुशलमाकं बसाैदाः०११४०३४१ भगवानप गाेवदाे याे भवसलः०११४०३४३ कपुरे सधमायां सखमाते सतृः०११४०३५१ मलाय च लाेकानां ेमाय च भवाय च०११४०३५३ अाते यदकुुलााेधावााेऽनतसखः पुमान्०११४०३६१ यादडगुायां वपुया यदवाेऽचताः०११४०३६३ डत परमानदं महापाैषका इव०११४०३७१ यपादशूषणमुयकमणा सयादयाे सहयाेषतः०११४०३७३ िनजय से िदशांतदाशषाे हरत वायुधवभाेचताः०११४०३८१ यादडायुदयानुजीवनाे यदुवीरा कुताेभया मुः०११४०३८३ अधमयभरातां बलासभां सधमा सरसमाेचताम्०११४०३९१ केऽनामयं तात तेजा वभास मे०११४०३९३ अलधमानाेऽवातः कं वा तात चराेषतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 40 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११४०४०१ काभहताेऽभावैः शदादभरमलैः०११४०४०३ न दमुमथय अाशया यितुतम्०११४०४११ कवं ाणं बालं गां वृं राेगणं यम्०११४०४१३ शरणाेपसृतं सवं नायाीः शरणदः०११४०४२१ कवं नागमाेऽगयां गयां वासकृतां यम्०११४०४२३ पराजताे वाथ भवााेमैनासमैः पथ०११४०४३१ अप वपयभुावं साेयावृबालकान्०११४०४३३ जुगुसतं कम ककृतवा यदमम्०११४०४४१ केतमेनाथ दयेनाबधुना०११४०४४३ शूयाेऽ रहताे िनयं मयसे तेऽयथा न क्०११५००१० सूत उवाच०११५००११ एवं कृणसखः कृणाे ाा राा वकपतः०११५००१३ नानाशापदं पं कृणवेषकशतः०११५००२१ शाेकेन शयदन सराेजाे हतभः०११५००२३ वभुं तमेवानुराशाेितभाषतम्०११५००३१ कृ ेण संतय शचः पाणनामृय नेयाेः०११५००३३ पराेेण समु णयाैकठ कातरः०११५००४१ सयं मैीं साैदं च सारयादषु संरन्०११५००४३ नृपमजमयाह बापगदया गरा०११५००५० अजुन उवाच०११५००५१ वताेऽहं महाराज हरणा बधुपणा०११५००५३ येन मेऽपतं तेजाे देववापनं महत्०११५००६१ यय णवयाेगेन लाेकाे यदशनः०११५००६३ उथेन रहताे ेष मृतकः ाेयते यथा०११५००७१ यसंयापुदगेहमुपागतानां राां वयंवरमुखे रदमुदानाम्०११५००७३ तेजाे तं खल मयाभहत मयः सीकृतेन धनुषाधगता च कृणा०११५००८१ यसधावहमु खाडवमयेऽदामं च सामरगणं तरसा वजय०११५००८३ लधा सभा मयकृतातुशपमाया दयाेऽहरृपतयाे बलमवरे ते०११५००९१ येजसा नृपशराेऽमहखाथमायाेऽनुजतव गजायुतसववीयः०११५००९३ तेनाताः मथनाथमखाय भूपा याेचतातदनयबलमवरे ते०११५०१०१ पयातवाधमखमहाभषेक ाघचाकबरं कतवैः सभायाम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 41 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११५०१०३ पृं वकय पदयाेः पितताुमुया यतयाेऽकृतहतेशवमुकेशाः०११५०१११ याे नाे जुगाेप वन एय दरुतकृ ावुाससाेऽररचतादयुताभुयः०११५०११३ शाकाशमुपयुय यतलाेकं तृाममंत सलले विनमसः०११५०१२१ येजसाथ भगवायुध शूलपाणवापतः सगरजाेऽमदाजं मे०११५०१२३ अयेऽप चाहममुनैव कलेवरेण ााे महेभवने महदासनाधम्०११५०१३१ तैव मे वहरताे भुजदडयुमं गाडवलणमराितवधाय देवाः०११५०१३३ सेाः ता यदनुभावतमाजमीढ तेनाहम मुषतः पुषेण भूा०११५०१४१ याधवः कुबलाधमनतपारमेकाे रथेन ततरेऽहमतीयसवम्०११५०१४३ यातं ब धनं च मया परेषां तेजापदं मणमयं च तं शराेयः०११५०१५१ याे भीकणगुशयचमूवद राजयवयरथमडलमडतास०११५०१५३ अेचराे मम वभाे रथयूथपानामायुमनांस च शा सह अाेज अाछत्०११५०१६१ याेःषु मा णहतं गुभीकण नृिगतशयसैधवबािकाैः०११५०१६३ अायमाेघमहमािन िनपतािन नाेपपृशनृहरदासमवासराण०११५०१७१ साैये वृतः कुमितनाद ईराे मे यपादपमभवाय भजत भयाः०११५०१७३ मां ातवाहमरयाे रथनाे भुवं न ाहरयदनुभाविनरतचाः०११५०१८१ नमायुदारचरतशाेभतािन हे पाथ हेऽजुन सखे कुनदनेित०११५०१८३ सपतािन नरदेव दपृशािन तलठत दयं मम माधवय०११५०१९१ शयासनाटनवकथनभाेजनादवैायय ऋतवािनित वलधः०११५०१९३ सयुः सखेव पतृवनयय सव सेहे महाहतया कुमतेरघं मे०११५०२०१ साेऽहं नृपे रहतः पुषाेमेन सया येण सदा दयेन शूयः०११५०२०३ अवयुमपरहम रगाेपैरसरबलेव विनजताेऽ०११५०२११ तै धनुत इषवः स रथाे हयाते साेऽहं रथी नृपतयाे यत अानमत०११५०२१३ सव णेन तदभूदसदशरं भतं कुहकरामवाेमूयाम्०११५०२२१ राजंवयानुपृानां सदां नः सपुरे०११५०२२३ वशापवमूढानां िनतां मुभमथः०११५०२३१ वाणीं मदरां पीवा मदाेथतचेतसाम्०११५०२३३ अजानतामवायाेयं चतःपावशेषताः०११५०२४१ ायेणैतगवत ईरय वचेतम्०११५०२४३ मथाे िनत भूतािन भावयत च यथः०११५०२५१ जलाैकसां जले यहाताेऽदयणीयसः०११५०२५३ दबुलाबलनाे राजहाताे बलनाे मथः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 42 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११५०२६१ एवं बलैयदुभमहरतरावभुः०११५०२६३ यदूयदुभरयाेयं भूभारासहार ह०११५०२७१ देशकालाथयुािन ापाेपशमािन च०११५०२७३ हरत रतं गाेवदाभहतािन मे०११५०२८० सूत उवाच०११५०२८१ एवं चतयताे जणाेः कृणपादसराेहम्०११५०२८३ साैहादेनाितगाढेन शातासीमला मितः०११५०२९१ वासदेवानुयान परबृंहतरंहसा०११५०२९३ भा िनमथताशेष कषायधषणाेऽजुनः०११५०३०१ गीतं भगवता ानं यसाममूधिन०११५०३०३ कालकमतमाें पुनरयगमभुः०११५०३११ वशाेकाे सपया सछैतसंशयः०११५०३१३ लनकृितनैगुयादलवादसवः०११५०३२१ िनशय भगवाग संथां यदकुुलय च०११५०३२३ वःपथाय मितं चे िनभृताा युधरः०११५०३३१ पृथायनुुय धनयाेदतं नाशं यदनूां भगवितं च ताम्०११५०३३३ एकातभा भगवयधाेजे िनवेशतााेपरराम संसृतेः०११५०३४१ ययाहरवुाे भारं तां तनुं वजहावजः०११५०३४३ कटकं कटकेनेव यं चापीशतः समम्०११५०३५१ यथा मयादपाण धे जाथा नटः०११५०३५३ भूभारः पताे येनजहाै त कलेवरम्०११५०३६१ यदा मुकुदाे भगवािनमां महीं जहाै वतवा वणीयसकथः०११५०३६३ तदाहरेवाितबुचेतसामभहेतः कलरववतत०११५०३७१ युधरतपरसपणं बुधः पुरे च रा े च गृहे तथािन०११५०३७३ वभाय लाेभानृतजहंसनाधमचं गमनाय पयधात्०११५०३८१ वरााैं वनयनमानः ससमं गुणैः०११५०३८३ ताेयनीयाः पितं भूमेरयषजाये०११५०३९१ मथुरायां तथा वं शूरसेनपितं ततः०११५०३९३ ाजापयां िनयेमीनपबदरः०११५०४०१ वसृय त तसव दकूुलवलयादकम्०११५०४०३ िनममाे िनरहारः सछाशेषबधनः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 43 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११५०४११ वाचं जुहाव मनस ताण इतरे च तम्०११५०४१३ मृयावपानं साेसग तं पवे जाेहवीत्०११५०४२१ िवे वा च पवं तैकवे ुहाेुिनः०११५०४२३ सवमायजुहवीयाानमयये०११५०४३१ चीरवासा िनराहाराे बवाुमूधजः०११५०४३३ दशयानाे पं जडाेपशाचवत्०११५०४४१ अनवेमाणाे िनरगादवबधराे यथा०११५०४४३ उदचीं ववेशाशां गतपूवा महाभः०११५०४४५ द परं यायावतेत यताे गतः०११५०४५१ सवे तमनुिनजमुातरः कृतिनयाः०११५०४५३ कलनाधममेण ा पृाः जा भुव०११५०४६१ ते साधुकृतसवाथा ावायतकमानः०११५०४६३ मनसा धारयामासवैकुठचरणाबुजम्०११५०४७१ तानाेया भा वशधषणाः परे०११५०४७३ तारायणपदे एकातमतयाे गितम्०११५०४८१ अवापुदुरवापां ते असवषयाभः०११५०४८३ वधूतकषा थानं वरजेनानैव ह०११५०४९१ वदरुाेऽप परयय भासे देहमानः०११५०४९३ कृणावेशेन तः पतृभः वयं ययाै०११५०५०१ ाैपद च तदााय पतीनामनपेताम्०११५०५०३ वासदेवे भगवित ेकातमितराप तम्०११५०५११ यः यैतगवयाणां पाडाेः सतानामित सयाणम्०११५०५१३ णाेयलं वययनं पवं लवा हराै भमुपैित सम्०११६००१० सूत उवाच०११६००११ ततः परजवयशया महीं महाभागवतः शशास ह०११६००१३ यथा ह सूयामभजातकाेवदाः समादशव महणुतथा०११६००२१ स उरय तनयामुपयेम इरावतीम्०११६००२३ जनमेजयादंतरतयामुपादयसतान्०११६००३१ अाजहारामेधांीगायां भूरदणान्०११६००३३ शारतं गुं कृवा देवा यागाेचराः०११६००४१ िनजाहाैजसा वीरः कलं दवजये चत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 44 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११६००४३ नृपलधरं शूं तं गाेमथुनं पदा०११६००५० शाैनक उवाच०११६००५१ कय हेताेिनजाह कलं दवजये नृपः०११६००५३ नृदेवचधृू काेऽसाै गां यः पदाहनत्०११६००५५ तकयतां महाभाग यद कृणकथायम्०११६००६१ अथवाय पदााेज मकरदलहां सताम्०११६००६३ कमयैरसदालापैरायुषाे यदसयः०११६००७१ ायुषां नृणाम मयानामृतमछताम्०११६००७३ इहाेपताे भगवाृयुः शामकमण०११६००८१ न कयते तावावदात इहातकः०११६००८३ एतदथ ह भगवानातः परमषभः०११६००८५ अहाे नृलाेके पीयेत हरललामृतं वचः०११६००९१ मदय मदय वयाे मदायुष वै०११६००९३ िनया ियते नं दवा च यथकमभः०११६०१०० सूत उवाच०११६०१०१ यदा परकुजालेऽवसकलं वं िनजचवितते०११६०१०३ िनशय वातामनितयां ततः शरासनं संयुगशाैडराददे०११६०१११ वलृ तं यामतरयाेजतं रथं मृगेवजमातः पुरात्०११६०११३ वृताे रथापपयुया वसेनया दवजयाय िनगतः०११६०१२१ भां केतमालं च भारतं चाेराकुन्०११६०१२३ कपुषादिन वषाण वजय जगृहे बलम्०११६०१३१ नगरां वनांैव नद वमलाेदकाः०११६०१३३ पुषादेवकपां नार यदशनाः०११६०१४१ अपूवासभगास ददश धनयः०११६०१४३ सदनािन च शाण नारासरसां िनभाः०११६०१५१ त ताेपवानः वपूवेषां महानाम्०११६०१५३ गीयमाणं च यशः कृणमाहायसूचकम्०११६०१६१ अाानं च परातमथााेऽतेजसः०११६०१६३ ेहं च वृणपाथानां तेषां भं च केशवे०११६०१७१ तेयः परमसतः ीयुृतलाेचनः०११६०१७३ महाधनािन वासांस ददाै हाराहामनाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 45 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११६०१८१ सारयपारषदसेवनसयदाैय०११६०१८२ वीरासनानुगमनतवनणामान्०११६०१८३ धेषु पाडषु जगणितं च वणाेर्०११६०१८४ भं कराेित नृपितरणारवदे०११६०१९१ तयैवं वतमानय पूवेषां वृमवहम्०११६०१९३ नाितदरेू कलाय यदासीबाेध मे०११६०२०१ धमः पदैकेन चरवछायामुपलय गाम्०११६०२०३ पृछित ाुवदनां ववसामव मातरम्०११६०२१० धम उवाच०११६०२११ केऽनामयमानते वछायास ायतेषुखेन०११६०२१३ अालये भवतीमतराधं दरेू बधुं शाेचस कनाब०११६०२२१ पादैयूनं शाेचस मैकपादमाानं वा वृषलैभाेयमाणम्०११६०२२३ अाहाे सरादतयभागाजा उत वघवयवषित०११६०२३१ अरयमाणाः य उव बालाशाेचयथाे पुषादैरवातान्०११६०२३३ वाचं देवीं कुले कुकमयये राजकुले कुलायान्०११६०२४१ कं बधूकलनाेपसृाा ाण वा तैरवराेपतािन०११६०२४३ इततताे वाशनपानवासः ानयवायाेुखजीवलाेकम्०११६०२५१ याब ते भूरभरावतार कृतावतारय हरेधरि०११६०२५३ अतहतय रती वसृा कमाण िनवाणवलबतािन०११६०२६१ इदं ममाचव तवाधमूलं वसधरे येन वकशतास०११६०२६३ कालेन वा ते बलनां बलयसा सराचतं कं तमब साैभगम्०११६०२७० धरयुवाच०११६०२७१ भवाह वेद तसव यां धमानुपृछस०११६०२७३ चतभवतसे येन पादैलाेकसखावहैः०११६०२८१ सयं शाैचं दया ातयागः सताेष अाजवम्०११६०२८३ शमाे दमतपः सायं ितिताेपरितः ुतम्०११६०२९१ ानं वररैय शाैय तेजाे बलं ृितः०११६०२९३ वातयं काैशलं कातधैय मादवमेव च०११६०३०१ ागयं यः शीलं सह अाेजाे बलं भगः०११६०३०३ गाीय थैयमातं कितमानाेऽनहृ ितः०११६०३११ एते चाये च भगवया य महागुणाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 46 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११६०३१३ ाया महवमछन वयत कहचत्०११६०३२१ तेनाहं गुणपाेण ीिनवासेन सातम्०११६०३२३ शाेचाम रहतं लाेकं पाना कलनेतम्०११६०३३१ अाानं चानुशाेचाम भवतं चामराेमम्०११६०३३३ देवापतॄनृषीसाधूसवावणातथामान्०११६०३४१ ादयाे बितथं यदपामाे०११६०३४२ कामातपः समचरगवपाः०११६०३४३ सा ीः ववासमरवदवनं वहाय०११६०३४४ यपादसाैभगमलं भजतेऽनुरा०११६०३५१ तयाहमकुलशाु शकेतकेतैः०११६०३५२ ीमपदैभगवतः समलृ ता०११६०३५३ ीनयराेच उपलय तताे वभूितं०११६०३५४ लाेकास मां यसृजदुयतीं तदते०११६०३६१ याे वै ममाितभरमासरवंशरााम्०११६०३६२ अाैहणीशतमपानुददातः०११६०३६३ वां दःुथमूनपदमािन पाैषेण०११६०३६४ सपादययदषुु रयमबदम्०११६०३७१ का वा सहेत वरहं पुषाेमय०११६०३७२ ेमावलाेकचरतवगुजपैः०११६०३७३ थैय समानमहरधुमािननीनां०११६०३७४ राेमाेसवाे मम यदवटतायाः०११६०३८१ तयाेरेवं कथयताेः पृथवीधमयाेतदा०११६०३८३ पराम राजषः ाः ाचीं सरवतीम्०११७००१० सूत उवाच०११७००११ त गाेमथुनं राजा हयमानमनाथवत्०११७००१३ दडहतं च वृषलं दशे नृपलाछनम्०११७००२१ वृषं मृणालधवलं मेहतमव बयतम्०११७००२३ वेपमानं पदैकेन सीदतं शूताडतम्०११७००३१ गां च धमदघुां दनां भृशं शूपदाहताम्०११७००३३ ववसामाुवदनां ामां यवसमछतीम्०११७००४१ पछ रथमाढः कातवरपरछदम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 47 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११७००४३ मेघगीरया वाचा समाराेपतकामुकः०११७००५१ कवं मछरणे लाेके बलांयबलाबल०११७००५३ नरदेवाेऽस वेषेण नटवकमणाजः०११७००६१ यवं कृणे गते दरंू सहगाडवधवना०११७००६३ शाेयाेऽयशाेयाहस हरवधमहस०११७००७१ वं वा मृणालधवलः पादैयूनः पदा चरन्०११७००७३ वृषपेण कं केवाे नः परखेदयन्०११७००८१ न जात काैरवेाणां दाेदडपररते०११७००८३ भूतलेऽनुपतयवना ते ाणनां शचः०११७००९१ मा साैरभेया शचाे येत ते वृषलायम्०११७००९३ मा राेदरब भं ते खलानां मय शातर०११७०१०१ यय रा े जाः सवायते सायसाधुभः०११७०१०३ तय मय नयत कितरायुभगाे गितः०११७०१११ एष राां पराे धमाे ातानामाितिनहः०११७०११३ अत एनं वधयाम भूतहमसमम्०११७०१२१ काेऽवृव पादांीसाैरभेय चतपद०११७०१२३ मा भूवंवाशा रा े राां कृणानुवितनाम्०११७०१३१ अायाह वृष भं वः साधूनामकृतागसाम्०११७०१३३ अावैयकतारं पाथानां कितदषूणम्०११७०१४१ जनेऽनागयघं युसवताेऽय च मयम्०११७०१४३ साधूनां भमेव यादसाधुदमने कृते०११७०१५१ अनागःवह भूतेषु य अागकृरु शः०११७०१५३ अाहता भुजं साादमययाप सादम्०११७०१६१ रााे ह परमाे धमः वधमथानुपालनम्०११७०१६३ शासताेऽयायथाशामनापुपथािनह०११७०१७० धम उवाच०११७०१७१ एतः पाडवेयानां युमाताभयं वचः०११७०१७३ येषां गुणगणैः कृणाे दाैयादाै भगवाकृतः०११७०१८१ न वयं ेशबीजािन यतः युः पुषषभ०११७०१८३ पुषं तं वजानीमाे वाभेदवमाेहताः०११७०१९१ केचकपवसना अाराानमानः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 48 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११७०१९३ दैवमयेऽपरे कम वभावमपरे भुम्०११७०२०१ अतादिनदेयादित केवप िनयः०११७०२०३ अानुपं राजषे वमृश वमनीषया०११७०२१० सूत उवाच०११७०२११ एवं धमे वदित स साजसमाः०११७०२१३ समाहतेन मनसा वखेदः पयच तम्०११७०२२० राजाेवाच०११७०२२१ धम वीष धम धमाेऽस वृषपधृक्०११७०२२३ यदधमकृतः थानं सूचकयाप तवेत्०११७०२३१ अथवा देवमायाया नूनं गितरगाेचरा०११७०२३३ चेतसाे वचसाप भूतानामित िनयः०११७०२४१ तपः शाैचं दया सयमित पादाः कृते कृताः०११७०२४३ अधमाशैयाे भाः यसमदैतव०११७०२५१ इदानीं धम पादते सयं िनवतयेतः०११७०२५३ तं जघृयधमाेऽयमनृतेनैधतः कलः०११७०२६१ इयं च भूमभगवता यासताेभरा सती०११७०२६३ ीमतपदयासैः सवतः कृतकाैतका०११७०२७१ शाेचयुकला सावी दभुगेवाेझता सती०११७०२७३ अया नृपयाजाः शूा भाेयत मामित०११७०२८१ इित धम महीं चैव सावयवा महारथः०११७०२८३ िनशातमाददे खं कलयेऽधमहेतवे०११७०२९१ तं जघांसमभेय वहाय नृपलाछनम्०११७०२९३ तपादमूलं शरसा समगायवलः०११७०३०१ पिततं पादयाेवीरः कृपया दनवसलः०११७०३०३ शरयाे नावधीाे अाह चेदं हसव०११७०३१० राजाेवाच०११७०३११ न ते गुडाकेशयशाेधराणां बालेवै भयमत कत्०११७०३१३ न विततयं भवता कथन ेे मदये वमधमबधुः०११७०३२१ वां वतमानं नरदेवदेहेवनुवृाेऽयमधमपूगः०११७०३२३ लाेभाेऽनृतं चाैयमनायमंहाे येा च माया कलह दः०११७०३३१ न विततयं तदधमबधाे धमेण सयेन च विततये

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 49 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११७०३३३ ावते य यजत यैयेरं यवतानवाः०११७०३४१ यहरभगवािनयमान इयामूितयजतां शं तनाेित०११७०३४३ कामानमाेघाथरजमानामतबहवायुरवैष अाा०११७०३५० सूत उवाच०११७०३५१ परतैवमादः स कलजातवेपथुः०११७०३५३ तमुतासमाहेदं दडपाणमवाेतम्०११७०३६० कलवाच०११७०३६१ य वाथ वयाम सावभाैम तवाया०११७०३६३ लये त ताप वामाेषुशरासनम्०११७०३७१ ते धमभृतां े थानं िनदेुमहस०११७०३७३ यैव िनयताे वय अाितंतेऽनुशासनम्०११७०३८० सूत उवाच०११७०३८१ अयथततदा तै थानािन कलये ददाै०११७०३८३ ूतं पानं यः सूना याधमतवधः०११७०३९१ पुन याचमानाय जातपमदाभुः०११७०३९३ तताेऽनृतं मदं कामं रजाे वैरं च पमम्०११७०४०१ अमूिन प थानािन धमभवः कलः०११७०४०३ अाैरेयेण दािन यवसदेशकृत्०११७०४११ अथैतािन न सेवेत बुभूषुः पुषः चत्०११७०४१३ वशेषताे धमशीलाे राजा लाेकपितगुः०११७०४२१ वृषय नांीपादातपः शाैचं दयामित०११७०४२३ ितसदध अााय महीं च समवधयत्०११७०४३१ स एष एतयात अासनं पाथवाेचतम्०११७०४३३ पतामहेनाेपयतं राारयं ववता०११७०४४१ अातेऽधुना स राजषः काैरवेयाेसन्०११७०४४३ गजाये महाभागवती बृह वाः०११७०४५१ इथूतानुभावाेऽयमभमयुसताे नृपः०११७०४५३ यय पालयतः ाैणीं यूयं साय दताः०११८००१० सूत उवाच०११८००११ याे वै ाैयवुाे न मातदरे मृतः०११८००१३ अनुहागवतः कृणयातुकमणः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 50 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११८००२१ काेपाेथतात तकााणववात्०११८००२३ न सुमाेहाेभयागवयपताशयः०११८००३१ उसृय सवतः सं वाताजतसंथितः०११८००३३ वैयासकेजहाै शयाे गायां वं कलेवरम्०११८००४१ नाेमाेकवातानां जुषतां तकथामृतम्०११८००४३ यासमाेऽतकालेऽप रतां तपदाबुजम्०११८००५१ तावकलन भवेवाेऽपीह सवतः०११८००५३ यावदशाे महानुयामाभमयव एकराट्०११८००६१ यहिन येव भगवानुससज गाम्०११८००६३ तदैवेहानुवृाेऽसावधमभवः कलः०११८००७१ नानुे कलं साार इव सारभुक्०११८००७३ कुशलायाश सत नेतराण कृतािन यत्०११८००८१ कं नु बालेषु शूरेण कलना धीरभीणा०११८००८३ अमः मेषु याे वृकाे नृषु वतते०११८००९१ उपवणतमेतः पुयं पारतं मया०११८००९३ वासदेवकथाेपेतमायानं यदपृछत०११८०१०१ या याः कथा भगवतः कथनीयाेकमणः०११८०१०३ गुणकमायाः पुः संसेयाता बुभूषुभः०११८०११० ऋषय ऊचुः०११८०१११ सूत जीव समाः साैय शातीवशदं यशः०११८०११३ यवं शंसस कृणय मयानाममृतं ह नः०११८०१२१ कमयनाासे धूमधूानां भवान्०११८०१२३ अापाययित गाेवद पादपासवं मधु०११८०१३१ तलयाम लवेनाप न वग नापुनभवम्०११८०१३३ भगवससय मयानां कमुताशषः०११८०१४१ काे नाम तृयेसवकथायां महमैकातपरायणय०११८०१४३ नातं गुणानामगुणय जमुयाेगेरा ये भवपामुयाः०११८०१५१ ताे भवावै भगवधानाे महमैकातपरायणय०११८०१५३ हरेदारं चरतं वशं शूषतां नाे वतनाेत वन्०११८०१६१ स वै महाभागवतः परेनापवगायमदबुः०११८०१६३ ानेन वैयासकशदतेन भेजे खगेवजपादमूलम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 51 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११८०१७१ तः परं पुयमसंवृताथमायानमयतुयाेगिनम्०११८०१७३ अायानताचरताेपपं पारतं भागवताभरामम्०११८०१८० सूत उवाच०११८०१८१ अहाे वयं जभृताेऽ हा वृानुवृयाप वलाेमजाताः०११८०१८३ दाैकुयमाधं वधुनाेित शीं महमानामभधानयाेगः०११८०१९१ कुतः पुनगृणताे नाम तय महमैकातपरायणय०११८०१९३ याेऽनतशभगवाननताे महणुवामनतमाः०११८०२०१ एतावतालं ननु सूचतेन गुणैरसायानितशायनय०११८०२०३ हवेतरााथयताे वभूितययारेणुं जुषतेऽनभीसाेः०११८०२११ अथाप यपादनखावसृं जगराेपताहणाः०११८०२१३ सेशं पुनाययतमाे मुकुदाकाे नाम लाेके भगवपदाथः०११८०२२१ यानुराः सहसैव धीरा यपाे देहादषु समूढम्०११८०२२३ जत तपारमहंयमयं यहंसाेपशमः वधमः०११८०२३१ अहं ह पृाेऽयमणाे भवराच अाावगमाेऽ यावान्०११८०२३३ नभः पतयासमं पतणतथा समं वणुगितं वपतः०११८०२४१ एकदा धनुय वचरृगयां वने०११८०२४३ मृगाननुगतः ातः धततृषताे भृशम्०११८०२५१ जलाशयमचाणः ववेश तमामम्०११८०२५३ ददश मुिनमासीनं शातं मीलतलाेचनम्०११८०२६१ ितेयाण मनाेबुमुपारतम्०११८०२६३ थानयापरं ां भूतमवयम्०११८०२७१ वकणजटाछं राैरवेणाजनेन च०११८०२७३ वशयालदकं तथाभूतमयाचत०११८०२८१ अलधतृणभूयादरसाायसूनृतः०११८०२८३ अवातमवाानं मयमानुकाेप ह०११८०२९१ अभूतपूवः सहसा ृामदतानः०११८०२९३ ाणं यभूसराे मयुरेव च०११८०३०१ स त ऋषेरंसे गतासमुरगं षा०११८०३०३ विनगछधनुकाेटा िनधाय पुरमागतः०११८०३११ एष कं िनभृताशेष करणाे मीलतेणः०११८०३१३ मृषासमाधराहाेवकं नु याबधुभः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 52 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११८०३२१ तय पुाेऽिततेजवी वहरबालकाेऽभकैः०११८०३२३ रााघं ापतं तातं ुवा तेदमवीत्०११८०३३१ अहाे अधमः पालानां पीां बलभुजामव०११८०३३३ वामयघं यासानां ारपानां शनामव०११८०३४१ ाणैः बधुह गृहपालाे िनपतः०११८०३४३ स कथं तहृे ाःथः सभाडं भाेुमहित०११८०३५१ कृणे गते भगवित शातयुपथगामनाम्०११८०३५३ तसेतूनाहं शा पयत मे बलम्०११८०३६१ इयुा राेषताााे वययानृषबालकः०११८०३६३ काैशाप उपपृय वावं वससज ह०११८०३७१ इित लतमयादं तकः समेऽहिन०११८०३७३ दित कुलाारं चाेदताे मे ततहम्०११८०३८१ तताेऽयेयामं बालाे गले सपकलेवरम्०११८०३८३ पतरं वीय दःुखाताे मुकठाे राेद ह०११८०३९१ स वा अारसाे ुवा सतवलापनम्०११८०३९३ उीय शनकैनेे ा चांसे मृताेरगम्०११८०४०१ वसृय तं च पछ वस का राेदष०११८०४०३ केन वा तेऽपकृतमयुः स यवेदयत्०११८०४११ िनशय शमतदह नरें स ाणाे नाजमयनदत्०११८०४१३ अहाे बतांहाे महद ते कृतमपीयस ाेह उदमाे धृतः०११८०४२१ न वै नृभनरदेवं परायं सातमहयवपबुे०११८०४२३ येजसा दुवषहेण गुा वदत भायकुताेभयाः जाः०११८०४३१ अलयमाणे नरदेवना रथापाणावयम लाेकः०११८०४३३ तदा ह चाैरचुराे वनयरयमाणाेऽववथवणात्०११८०४४१ तद नः पापमुपैयनवयं यनाथय वसाेवलपकात्०११८०४४३ परपरं त शपत वृते पशूयाेऽथापुदयवाे जनाः०११८०४५१ तदायधमः वलयते नृणां वणामाचारयुतयीमयः०११८०४५३ तताेऽथकामाभिनवेशतानां शनां कपीनामव वणसरः०११८०४६१ धमपालाे नरपितः स त साृह वाः०११८०४६३ सााहाभागवताे राजषहयमेधयाट्०११८०४६५ ृमयुताे दनाे नैवाछापमहित

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 53 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११८०४७१ अपापेषु वभृयेषु बालेनापबुना०११८०४७३ पापं कृतं तगवासवाा तमहित०११८०४८१ ितरकृता वलधाः शाः ा हता अप०११८०४८३ नाय तितकुवत ताः भवाेऽप ह०११८०४९१ इित पुकृताघेन साेऽनुताे महामुिनः०११८०४९३ वयं वकृताे राा नैवाघं तदचतयत्०११८०५०१ ायशः साधवाे लाेके परैेषु याेजताः०११८०५०३ न यथत न यत यत अाागुणायः०११९००१० सूत उवाच०११९००११ महीपितवथ तकम ग वचतयाकृतं सदमुनाः०११९००१३ अहाे मया नीचमनायवकृतं िनरागस ण गूढतेजस०११९००२१ वं तताे मे कृतदेवहेलनारुययं यसनं नाितदघात्०११९००२३ तदत कामं घिनकृताय मे यथा न कुया पुनरेवमा०११९००३१ अैव रायं बलमृकाेशं काेपतकुलानलाे मे०११९००३३ दहवभय पुनन मेऽभूपापीयसी धीजदेवगाेयः०११९००४१ स चतयथमथाणाेथा मुनेः सताेाे िनऋ िततकायः०११९००४३ स साधु मेने न चरेण तका नलं सय वरकारणम्०११९००५१ अथाे वहायेमममुं च लाेकं वमशताै हेयतया पुरतात्०११९००५३ कृणासेवामधमयमान उपावशायममयनाम्०११९००६१ या वै लस तलसीवम कृणारेवयधकाबुनेी०११९००६३ पुनाित लाेकानुभय सेशाकतां न सेवेत मरयमाणः०११९००७१ इित यवछ स पाडवेयः ायाेपवेशं ित वणुपाम्०११९००७३ दधाै मुकुदामनयभावाे मुिनताे मुसमतसः०११९००८१ ताेपजमुभुवनं पुनाना महानुभावा मुनयः सशयाः०११९००८३ ायेण तीथाभगमापदेशैः वयं ह तीथािन पुनत सतः०११९००९१ अिवसवनः शरानरनेमभृगुररा०११९००९३ पराशराे गाधसताेऽथ राम उतय इमदेवाहाै०११९०१०१ मेधाितथदेवल अाषेणाे भाराजाे गाैतमः पपलादः०११९०१०३ मैेय अाैवः कवषः कुयाेिनैपायनाे भगवाारद०११९०१११ अये च देवषषवया राजषवया अणादय०११९०११३ नानाषेयवरासमेतानयय राजा शरसा ववदे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 54 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११९०१२१ सखाेपवेवथ तेषु भूयः कृतणामः वचकषतं यत्०११९०१२३ वापयामास ववचेता उपथताेऽेऽभगृहीतपाणः०११९०१३० राजाेवाच०११९०१३१ अहाे वयं धयतमा नृपाणां महमानुहणीयशीलाः०११९०१३३ राां कुलं ाणपादशाैचारूासृं बत गकम०११९०१४१ तयैव मेऽघय परावरेशाे यासचय गृहेवभीणम्०११९०१४३ िनवेदमूलाे जशापपाे य साे भयमाश धे०११९०१५१ तं माेपयातं ितयत वा गा च देवी धृतचमीशे०११९०१५३ जाेपसृः कुहकतकाे वा दशवलं गायत वणुगाथाः०११९०१६१ पुन भूयागवयनते रितः स तदायेषु०११९०१६३ महस यां यामुपयाम सृं मैयत सव नमाे जेयः०११९०१७१ इित राजायवसाययुः ाचीनमूलेषु कुशेषु धीरः०११९०१७३ उदुखाे दणकूल अाते समुपयाः वसतयतभारः०११९०१८१ एवं च तरदेवदेवे ायाेपवे दव देवसाः०११९०१८३ शय भूमाै यकरसूनैमुदा मुदुदभुय नेदःु०११९०१९१ महषयाे वै समुपागता ये शय सावयनुमाेदमानाः०११९०१९३ ऊचुः जानुहशीलसारा यदुमाेकगुणाभपम्०११९०२०१ न वा इदं राजषवय चं भवस कृणं समनुतेषु०११९०२०३ येऽयासनं राजकरटजुं साे जभगवपाकामाः०११९०२११ सवे वयं तावदहाहेऽथ कलेवरं यावदसाै वहाय०११९०२१३ लाेकं परं वरजकं वशाेकं यायययं भागवतधानः०११९०२२१ अाुय तषगणवचः परसमं मधुयुु चायलकम्०११९०२२३ अाभाषतैनानभन युाशूषमाणरतािन वणाेः०११९०२३१ समागताः सवत एव सवे वेदा यथा मूितधरापृे०११९०२३३ नेहाथ नामु च कनाथ ऋते परानुहमाशीलम्०११९०२४१ तत वः पृममं वपृछे वय वा इित कृयतायाम्०११९०२४३ सवाना यमाणै कृयं शं च तामृशताभयुाः०११९०२५१ ताभवगवायासपुाे यछया गामटमानाेऽनपेः०११९०२५३ अलयलाे िनजलाभताे वृत बालैरवधूतवेषः०११९०२६१ तं वष सकुमारपाद कराेबांसकपाेलगाम्०११९०२६३ चावायतााेसतयकण सवाननं कबुसजातकठम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 55 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०११९०२७१ िनगूढजुं पृथुतवसमावतनाभं वलवगूदरं च०११९०२७३ दगबरं ववकणकेशं लबबां वमराेमाभम्०११९०२८१ यामं सदापीयवयाेऽलया ीणां मनाें चरतेन०११९०२८३ युथताते मुनयः वासनेयतणा अप गूढवचसम्०११९०२९१ स वणुराताेऽितथय अागताय तै सपया शरसाजहार०११९०२९३ तताे िनवृा बुधाः याेऽभका महासने साेपववेश पूजतः०११९०३०१ स संवृतत महाहीयसां षराजषदेवषसै ः०११९०३०३ यराेचतालं भगवायथेदुहतारािनकरैः परतः०११९०३११ शातमासीनमकुठमेधसं मुिनं नृपाे भागवताेऽयुपेय०११९०३१३ णय मूावहतः कृतालनवा गरा सूनृतयावपृछत्०११९०३२० परदवुाच०११९०३२१ अहाे अ वयं ससेयाः बधवः०११९०३२३ कृपयाितथपेण भवतीथकाः कृताः०११९०३३१ येषां संरणापुंसां सः शत वै गृहाः०११९०३३३ कं पुनदशनपश पादशाैचासनादभः०११९०३४१ सायाे महायाेगपातकािन महायप०११९०३४३ साे नयत वै पुंसां वणाेरव सरेतराः०११९०३५१ अप मे भगवाीतः कृणः पाडसतयः०११९०३५३ पैतृवसेयीयथ ताेयाबाधवः०११९०३६१ अयथा तेऽयगतेदशनं नः कथं नृणाम्०११९०३६३ िनतरां यमाणानां संसय वनीयसः०११९०३७१ अतः पृछाम संसं याेगनां परमं गुम्०११९०३७३ पुषयेह यकाय यमाणय सवथा०११९०३८१ य ाेतयमथाे जयं यकतयं नृभः भाे०११९०३८३ तयं भजनीयं वा ूह या वपययम्०११९०३९१ नूनं भगवताे गृहेषु गृहमेधनाम्०११९०३९३ न लयते वथानमप गाेदाेहनं चत्०११९०४०० सूत उवाच०११९०४०१ एवमाभाषतः पृः स राा णया गरा०११९०४०३ यभाषत धमाे भगवाबादरायणः०२०१००१० ीशक उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 56 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०१००११ वरयानेष ते ः कृताे लाेकहतं नृप०२०१००१३ अावसतः पुंसां ाेतयादषु यः परः०२०१००२१ ाेतयादिन राजे नृणां सत सहशः०२०१००२३ अपयतामातवं गृहेषु गृहमेधनाम्०२०१००३१ िनया ियते नं यवायेन च वा वयः०२०१००३३ दवा चाथेहया राजकुटबभरणेन वा०२०१००४१ देहापयकलादवासैयेवसवप०२०१००४३ तेषां माे िनधनं पयप न पयित०२०१००५१ ताारत सवाा भगवानीराे हरः०२०१००५३ ाेतयः किततय तयेछताभयम्०२०१००६१ एतावासायाेगायां वधमपरिनया०२०१००६३ जलाभः परः पुंसामते नारायणृितः०२०१००७१ ायेण मुनयाे राजवृा वधषेधतः०२०१००७३ नैगुयथा रमते गुणानुकथने हरेः०२०१००८१ इदं भागवतं नाम पुराणं सतम्०२०१००८३ अधीतवाापरादाै पतैपायनादहम्०२०१००९१ परिनताेऽप नैगुय उमाेकललया०२०१००९३ गृहीतचेता राजषे अायानं यदधीतवान्०२०१०१०१ तदहं तेऽभधायाम महापाैषकाे भवान्०२०१०१०३ यय धतामाश याुकुदे मितः सती०२०१०१११ एतवमानानामछतामकुताेभयम्०२०१०११३ याेगनां नृप िनणीतं हरेनामानुकतनम्०२०१०१२१ कं मय बभः पराेैहायनैरह०२०१०१२३ वरं मुत वदतं घटते ेयसे यतः०२०१०१३१ खााे नाम राजषावेयामहायुषः०२०१०१३३ मुतासवमुसृय गतवानभयं हरम्०२०१०१४१ तवायेतह काैरय साहं जीवतावधः०२०१०१४३ उपकपय तसव तावसापरायकम्०२०१०१५१ अतकाले त पुष अागते गतसावसः०२०१०१५३ छादसशेण पृहां देहेऽनु ये च तम्०२०१०१६१ गृहाजताे धीरः पुयतीथजलाुतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 57 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०१०१६३ शचाै वव अासीनाे वधवकपतासने०२०१०१७१ अयसेनसा शं िवृारं परम्०२०१०१७३ मनाे यछेतासाे बीजमवरन्०२०१०१८१ िनयछेषयेयाेऽानसा बुसारथः०२०१०१८३ मनः कमभरां शभाथे धारयेया०२०१०१९१ तैकावयवं यायेदयुछेन चेतसा०२०१०१९३ मनाे िनवषयं युा ततः कन न रेत्०२०१०१९५ पदं तपरमं वणाेमनाे य सीदित०२०१०२०१ रजतमाेयामां वमूढं मन अानः०२०१०२०३ यछेारणया धीराे हत या तकृतं मलम्०२०१०२११ ययां सधायमाणायां याेगनाे भलणः०२०१०२१३ अाश सपते याेग अायं भमीतः०२०१०२२० राजाेवाच०२०१०२२१ यथा सधायते धारणा य सता०२०१०२२३ याशी वा हरेदाश पुषय मनाेमलम्०२०१०२३० ीशक उवाच०२०१०२३१ जतासनाे जतासाे जतसाे जतेयः०२०१०२३३ थूले भगवताे पे मनः सधारयेया०२०१०२४१ वशेषतय देहाेऽयं थव थवीयसाम्०२०१०२४३ येदं ययते वं भूतं भयं भव सत्०२०१०२५१ अडकाेशे शररेऽसावरणसंयुते०२०१०२५३ वैराजः पुषाे याेऽसाै भगवाधारणायः०२०१०२६१ पातालमेतय ह पादमूलं पठत पाणपदे रसातलम्०२०१०२६३ महातलं वसृजाेऽथ गुफाै तलातलं वै पुषय जे०२०१०२७१ े जानुनी सतलं वमूतेयं वतलं चातलं च०२०१०२७३ महीतलं तघनं महीपते नभतलं नाभसराे गृणत०२०१०२८१ उरःथलं याेितरनीकमय ीवा महवदनं वै जनाेऽय०२०१०२८३ तपाे वराटं वदरुादपुंसः सयं त शीषाण सहशीणः०२०१०२९१ इादयाे बाहव अााः कणाै दशः ाेममुय शदः०२०१०२९३ नासयदाै परमय नासे ाणाेऽय गधाे मुखमरः०२०१०३०१ ाैरणी चरभूपतः पाण वणाेरहनी उभे च

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 58 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०१०३०३ तूवजृः परमेधयमापाेऽय तालू रस एव जा०२०१०३११ छदांयनतय शराे गृणत दं ा यमः ेहकला जािन०२०१०३१३ हासाे जनाेादकर च माया दरुतसगाे यदपामाेः०२०१०३२१ ीडाेराैाेऽधर एव लाेभाे धमः तनाेऽधमपथाेऽय पृम्०२०१०३२३ कतय मेढ ं वृषणाै च माै कुः समुा गरयाेऽथसाः०२०१०३३१ नाडाेऽय नाेऽथ तनूहाण महीहा वतनाेनृपे०२०१०३३३ अनतवीयः सतं मातरा गितवयः कम गुणवाहः०२०१०३४१ ईशय केशावदरुबुवाहावासत सयां कुवय भूः०२०१०३४३ अयमादयं मनस चमाः सववकारकाेशः०२०१०३५१ वानशं महमामनत सवानाेऽतःकरणं गरम्०२०१०३५३ अातयु गजा नखािन सवे मृगाः पशवः ाेणदेशे०२०१०३६१ वयांस ताकरणं वचं मनुमनीषा मनुजाे िनवासः०२०१०३६३ गधववाधरचारणासरः वरृतीरसरानीकवीयः०२०१०३७१ ाननं भुजाे महाा वडूरतकृणवणः०२०१०३७३ नानाभधाभीयगणाेपपाे याकः कम वतानयाेगः०२०१०३८१ इयानसावीरवहय यः सवेशः कथताे मया ते०२०१०३८३ सधायतेऽवपुष थवे मनः वबुा न यताेऽत कत्०२०१०३९१ स सवधीवृयनुभूतसव अाा यथा वजनेतैकः०२०१०३९३ तं सयमानदिनधं भजेत नाय सेत अापातः०२०२००१० ीशक उवाच०२०२००११ एवं पुरा धारणयायाेिननां ृितं यवय तात्०२०२००१३ तथा ससजेदममाेघयथाययाायवसायबुः०२०२००२१ शादय ह ण एष पथा यामभयायित धीरपाथैः०२०२००२३ परमंत न वदतेऽथाायामये वासनया शयानः०२०२००३१ अतः कवनामस यावदथः यादमाे यवसायबुः०२०२००३३ सेऽयथाथे न यतेत त परमं त समीमाणः०२०२००४१ सयां ताै कं कशपाेः यासैबाहाै वसे ुपबहणैः कम्०२०२००४३ सयलाै कं पुधापाया दवकलादाै सित कं दकूुलैः०२०२००५१ चीराण कं पथ न सत दशत भां०२०२००५२ नैवापाः परभृतः सरताेऽयशयन्०२०२००५३ ा गुहाः कमजताेऽवित नाेपसान्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 59 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०२००५४ काजत कवयाे धनदमुदाधान्०२०२००६१ एवं वचे वत एव स अाा याेऽथाे भगवाननतः०२०२००६३ तं िनवृताे िनयताथाे भजेत संसारहेतूपरम य०२०२००७१ कतां वनाय परानुचतामृते पशूनसतीं नाम कुयात्०२०२००७३ पयनं पिततं वैतरयां वकमजापरतापाुषाणम्०२०२००८१ केचवदेहातदयावकाशे ादेशमां पुषं वसतम्०२०२००८३ चतभुजं करथाश गदाधरं धारणया रत०२०२००९१ रसवं नलनायतेणं कदबककपशवाससम्०२०२००९३ लसहारहरमयादं फुरहारकरटकुडलम्०२०२०१०१ उपजकणकालये याेगेराथापतपादपवम्०२०२०१०३ ीलणं काैतभरकधरमानलया वनमालयाचतम्०२०२०१११ वभूषतं मेखलयाुलयकैमहाधनैनूपुरकणादभः०२०२०११३ धामलाकुतनीलकुतलैवराेचमानाननहासपेशलम्०२०२०१२१ अदनललाहसतेणाेसभूसंसूचतभूयनुहम्०२०२०१२३ ईेत चतामयमेनमीरं यावनाे धारणयावितते०२०२०१३१ एकैकशाेऽािन धयानुभावयेपादाद यावसतं गदाभृतः०२०२०१३३ जतं जतं थानमपाे धारयेपरं परं शित धीयथा यथा०२०२०१४१ याव जायेत परावरेऽवेरे र भयाेगः०२०२०१४३ तावथवीयः पुषय पं यावसाने यतः रेत०२०२०१५१ थरं सखं चासनमाथताे यितयदा जहासरमम लाेकम्०२०२०१५३ काले च देशे च मनाे न सयेाणायछेनसा जतासः०२०२०१६१ मनः वबुामलया िनयय े एतां िननयेमािन०२०२०१६३ अाानमायवय धीराे लधाेपशातवरमेत कृयात्०२०२०१७१ न य कालाेऽिनमषां परः भुः कुताे नु देवा जगतां य ईशरे०२०२०१७३ न य सवं न रजतम न वै वकाराे न महाधानम्०२०२०१८१ परं पदं वैणवमामनत तेित नेतीयतदुससृवः०२०२०१८३ वसृय दाैरायमनयसाैदा दाेपगुाहपदं पदे पदे०२०२०१९१ इथं मुिनतूपरमेवथताे वानवीयसरधताशयः०२०२०१९३ वपाणनापीड गुदं तताेऽिनलं थानेषु षूमयेतमः०२०२०२०१ नायां थतं धराेय ताददुानगयाेरस तं नयेुिनः०२०२०२०३ तताेऽनुसधाय धया मनवी वतालमूलं शनकैनयेत

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 60 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०२०२११ तावुाेरतरमुयेत िनसायतनाेऽनपेः०२०२०२१३ थवा मुताधमकुठिनभ मूधवसृजेपरं गतः०२०२०२२१ यद यायृप पारमें वैहायसानामुत यहारम्०२०२०२२३ अाधपयं गुणसवाये सहैव गछेनसेयै०२०२०२३१ याेगेराणां गितमारतबहलाेाः पवनातरानाम्०२०२०२३३ न कमभतां गितमावत वातपाेयाेगसमाधभाजाम्०२०२०२४१ वैानरं याित वहायसा गतः सषुणया पथेन शाेचषा०२०२०२४३ वधूतककाेऽथ हरेदतायाित चं नृप शैशमारम्०२०२०२५१ तनाभं वितवय वणाेरणीयसा वरजेनानैकः०२०२०२५३ नमकृतं वदामुपैित कपायुषाे यबुधा रमते०२०२०२६१ अथाे अनतय मुखानलेन ददमानं स िनरय वम्०२०२०२६३ िनयाित सेरयुधयं यैपराय तदु पारमेम्०२०२०२७१ न य शाेकाे न जरा न मृयुनाितन चाेेग ऋते कुतत्०२०२०२७३ यताेऽदः कृपयािनदंवदां दरुतदःुखभवानुदशनात्०२०२०२८१ तताे वशेषं ितप िनभयतेनानापाेऽनलमूितरवरन्०२०२०२८३ याेितमयाे वायुमुपेय काले वावाना खं बृहदालम्०२०२०२९१ ाणेन गधं रसनेन वै रसं पं च ा सनं वचैव०२०२०२९३ ाेेण चाेपेय नभाेगुणवं ाणेन चाकूितमुपैित याेगी०२०२०३०१ स भूतसूेयसकष मनाेमयं देवमयं वकायम्०२०२०३०३ संसा गया सह तेन याित वानतवं गुणसराेधम्०२०२०३११ तेनानाानमुपैित शातमानदमानदमयाेऽवसाने०२०२०३१३ एतां गितं भागवतीं गताे यः स वै पुननेह वषतेऽ०२०२०३२१ एते सृती ते नृप वेदगीते वयाभपृे च सनातने च०२०२०३२३ ये वै पुरा ण अाह त अाराधताे भगवावासदेवः०२०२०३३१ न ताेऽयः शवः पथा वशतः संसृतावह०२०२०३३३ वासदेवे भगवित भयाेगाे यताे भवेत्०२०२०३४१ भगवा कायेन िरवीय मनीषया०२०२०३४३ तदयवयकूटथाे रितरायताे भवेत्०२०२०३५१ भगवासवभूतेषु लतः वाना हरः०२०२०३५३ यैबुादभा लणैरनुमापकैः०२०२०३६१ तासवाना राजहरः सव सवदा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 61 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०२०३६३ ाेतयः किततय तयाे भगवाृणाम्०२०२०३७१ पबत ये भगवत अानः सतां कथामृतं वणपुटेषु सृतम्०२०२०३७३ पुनत ते वषयवदूषताशयं जत तरणसराेहातकम्०२०३००१० ीशक उवाच०२०३००११ एवमेतगदतं पृवायवाम०२०३००१३ नृणां ययमाणानां मनुयेषु मनीषणाम्०२०३००२१ वचसकामत यजेत णः पितम्०२०३००२३ इमयकामत जाकामः जापतीन्०२०३००३१ देवीं मायां त ीकामतेजकामाे वभावसम्०२०३००३३ वसकामाे वसूावीयकामाेऽथ वीयवान्०२०३००४१ अाकामवदितं वगकामाेऽदतेः सतान्०२०३००४३ वादेवाायकामः सायासंसाधकाे वशाम्०२०३००५१ अायुकामाेऽनाै देवाै पुकाम इलां यजेत्०२०३००५३ िताकामः पुषाे राेदसी लाेकमातराै०२०३००६१ पाभकामाे गधवाीकामाेऽसर उवशीम्०२०३००६३ अाधपयकामः सवेषां यजेत परमेनम्०२०३००७१ यं यजेशकामः काेशकामः चेतसम्०२०३००७३ वाकामत गरशं दापयाथ उमां सतीम्०२०३००८१ धमाथ उमाेकं ततः तवपयजेत्०२०३००८३ राकामः पुयजनानाेजकामाे मणान्०२०३००९१ रायकामाे मनूदेवाऋ ितं वभचरयजेत्०२०३००९३ कामकामाे यजेसाेममकामः पुषं परम्०२०३०१०१ अकामः सवकामाे वा माेकाम उदारधीः०२०३०१०३ तीेण भयाेगेन यजेत पुषं परम्०२०३०१११ एतावानेव यजतामह िनःेयसाेदयः०२०३०११३ भगवयचलाे भावाे यागवतसतः०२०३०१२१ ानं यदाितिनवृगुणाेमचम्०२०३०१२२ अासाद उत य गुणेवसः०२०३०१२३ कैवयसतपथवथ भयाेगः०२०३०१२४ काे िनवृताे हरकथास रितं न कुयात्०२०३०१३० शाैनक उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 62 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०३०१३१ इयभयातं राजा िनशय भरतषभः०२०३०१३३ कमयपृवाूयाे वैयासकमृषं कवम्०२०३०१४१ एतूषतां वसूत नाेऽहस भाषतम्०२०३०१४३ कथा हरकथाेदकाः सतां युः सदस वम्०२०३०१५१ स वै भागवताे राजा पाडवेयाे महारथः०२०३०१५३ बालडनकैः डकृणडां य अाददे०२०३०१६१ वैयासक भगवावासदेवपरायणः०२०३०१६३ उगायगुणाेदाराः सतां युह समागमे०२०३०१७१ अायुहरित वै पुंसामुतं च यसाै०२०३०१७३ तयते यणाे नीत उमाेकवातया०२०३०१८१ तरवः कं न जीवत भाः कं न सयुत०२०३०१८३ न खादत न मेहत कं ामे पशवाेऽपरे०२०३०१९१ वराहाेखरैः संततः पुषः पशः०२०३०१९३ न यकणपथाेपेताे जात नाम गदाजः०२०३०२०१ बले बताेमवमाये न वतः कणपुटे नरय०२०३०२०३ जासती दादुरकेव सूत न चाेपगाययुगायगाथाः०२०३०२११ भारः परं पकरटजुमयुमां न नमेुकुदम्०२०३०२१३ शावाै कराै नाे कुते सपया हरेलसकानकणाै वा०२०३०२२१ बहायते ते नयने नराणां लािन वणाेन िनरताे ये०२०३०२२३ पादाै नृणां ताै मजभाजाै ेाण नानुजताे हरेयाै०२०३०२३१ जीवछवाे भागवतारेणुं न जात मयाेऽभलभेत यत०२०३०२३३ ीवणुपा मनुजतलयाः सछवाे यत न वेद गधम्०२०३०२४१ तदमसारं दयं बतेदं यृमाणैहरनामधेयैः०२०३०२४३ न वयेताथ यदा वकाराे नेे जलं गाहेषु हषः०२०३०२५१ अथाभधे मनाेऽनुकूलं भाषसे भागवतधानः०२०३०२५३ यदाह वैयासकरावा वशारदाे नृपितं साधु पृः०२०४००१० सूत उवाच०२०४००११ वैयासकेरित वचतविनयमानः०२०४००१३ उपधाय मितं कृणे अाैरेयः सतीं यधात्०२०४००२१ अाजायासतागार पशवणबधुषु०२०४००२३ राये चावकले िनयं वढां ममतां जहाै

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 63 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०४००३१ पछ चेममेवाथ यां पृछथ समाः०२०४००३३ कृणानुभाववणे धानाे महामनाः०२०४००४१ संथां वाय सयय कम ैवगकं च यत्०२०४००४३ वासदेवे भगवित अाभावं ढं गतः०२०४००५० राजाेवाच०२०४००५१ समीचीनं वचाे सवय तवानघ०२०४००५३ तमाे वशीयते मं हरेः कथयतः कथाम्०२०४००६१ भूय एव ववसाम भगवानामायया०२०४००६३ यथेदं सृजते वं दुवभायमधीरैः०२०४००७१ यथा गाेपायित वभुयथा संयछते पुनः०२०४००७३ यां यां शमुपाय पुशः परः पुमान्०२०४००७५ अाानं डयडकराेित वकराेित च०२०४००८१ नूनं भगवताे हरेरतुकमणः०२०४००८३ दुवभायमवाभाित कवभाप चेतम्०२०४००९१ यथा गुणांत कृतेयुगपमशाेऽप वा०२०४००९३ बभित भूरशवेकः कुवकमाण जभः०२०४०१०१ वचकसतमेते वीत भगवायथा०२०४०१०३ शादे ण िनणातः परं भवाखल०२०४०११० सूत उवाच०२०४०१११ इयुपामताे राा गुणानुकथने हरेः०२०४०११३ षीकेशमनुृय ितवंु चमे०२०४०१२० ीशक उवाच०२०४०१२१ नमः परै पुषाय भूयसे सदुवथानिनराेधललया०२०४०१२३ गृहीतशितयाय देहनामतभवायानुपलयवने०२०४०१३१ भूयाे नमः सृजनछदेऽसतामसवायाखलसवमूतये०२०४०१३३ पुंसां पुनः पारमहंय अामे यवथतानामनुमृयदाशषे०२०४०१४१ नमाे नमतेऽवृषभाय सावतां वदरूकााय मुः कुयाेगनाम्०२०४०१४३ िनरतसायाितशयेन राधसा वधामिन ण रंयते नमः०२०४०१५१ यकतनं यरणं यदणं यदनं य वणं यदहणम्०२०४०१५३ लाेकय साे वधुनाेित कषं तै सभवसे नमाे नमः०२०४०१६१ वचणा यरणाेपसादनासं युदयाेभयताेऽतरानः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 64 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०४०१६३ वदत ह गितं गतमातै सभवसे नमाे नमः०२०४०१७१ तपवनाे दानपरा यशवनाे मनवनाे मवदः समलाः०२०४०१७३ ेमं न वदत वना यदपणं तै सभवसे नमाे नमः०२०४०१८१ करातणापुलदपुकशा अाभीरशा यवनाः खसादयः०२०४०१८३ येऽये च पापा यदपायायाः शयत तै भवणवे नमः०२०४०१९१ स एष अाावतामधीरयीमयाे धममयतपाेमयः०२०४०१९३ गतयलकैरजशरादभवतलाे भगवासीदताम्०२०४०२०१ यः पितयपितः जापितधयां पितलाेकपितधरापितः०२०४०२०३ पितगिताधकवृणसावतां सीदतां मे भगवासतां पितः०२०४०२११ यदभयानसमाधधाैतया धयानुपयत ह तवमानः०२०४०२१३ वदत चैतकवयाे यथाचं स मे मुकुदाे भगवासीदताम्०२०४०२२१ चाेदता येन पुरा सरवती वतवताजय सतीं ृितं द०२०४०२२३ वलणा ादरुभूकलायतः स मे ऋषीणामृषभः सीदताम्०२०४०२३१ भूतैमहय इमाः पुराे वभुिनमाय शेते यदमूषु पूषः०२०४०२३३ भुे गुणाषाेडश षाेडशाकः साेऽलृ षी भगवावचांस मे०२०४०२४१ नमतै भगवते वासदेवाय वेधसे०२०४०२४३ पपुानमयं साैया युखाबुहासवम्०२०४०२५१ एतदेवाभू राजारदाय वपृछते०२०४०२५३ वेदगभाेऽयधासाादाह हररानः०२०५००१० नारद उवाच०२०५००११ देवदेव नमतेऽत भूतभावन पूवज०२०५००१३ तजानीह यानमातविनदशनम्०२०५००२१ यपूं यदधानं यतः सृमदं भाे०२०५००२३ यसंथं यपरं य तवं वद तवतः०२०५००३१ सव ेतवावेद भूतभयभवभुः०२०५००३३ करामलकवं वानावसतं तव०२०५००४१ यानाे यदाधाराे यपरवं यदाकः०२०५००४३ एकः सृजस भूतािन भूतैरेवामायया०२०५००५१ अाावयसे तािन न पराभावयवयम्०२०५००५३ अाशमवय ऊणनाभरवामः०२०५००६१ नाहं वेद परं ापरं न समं वभाे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 65 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०५००६३ नामपगुणैभायं सदसकदयतः०२०५००७१ स भवानचराेरं यपः ससमाहतः०२०५००७३ तेन खेदयसे नवं पराशां च यछस०२०५००८१ एते पृछतः सव सव सकलेर०२०५००८३ वजानीह यथैवेदमहं बुयेऽनुशासतः०२०५००९० ाेवाच०२०५००९१ सयाणकयेदं वस ते वचकसतम्०२०५००९३ यदहं चाेदतः साैय भगवयदशने०२०५०१०१ नानृतं तव ताप यथा मां वीष भाेः०२०५०१०३ अवाय परं म एताववं यताे ह मे०२०५०१११ येन वराेचषा वं राेचतं राेचयायहम्०२०५०११३ यथाकाेऽयथा साेमाे यथहतारकाः०२०५०१२१ तै नमाे भगवते वासदेवाय धीमह०२०५०१२३ यायया दजुयया मां वदत जगुम्०२०५०१३१ वलमानया यय थातमीापथेऽमुया०२०५०१३३ वमाेहता वकथते ममाहमित दुधयः०२०५०१४१ यं कम च काल वभावाे जीव एव च०२०५०१४३ वासदेवापराे चायाेऽथाेऽत तवतः०२०५०१५१ नारायणपरा वेदा देवा नारायणाजाः०२०५०१५३ नारायणपरा लाेका नारायणपरा मखाः०२०५०१६१ नारायणपराे याेगाे नारायणपरं तपः०२०५०१६३ नारायणपरं ानं नारायणपरा गितः०२०५०१७१ तयाप ुरशय कूटथयाखलानः०२०५०१७३ सृयं सृजाम सृाेऽहमीयैवाभचाेदतः०२०५०१८१ सवं रजतम इित िनगुणय गुणायः०२०५०१८३ थितसगिनराेधेषु गृहीता मायया वभाेः०२०५०१९१ कायकारणकतृवे यानयायाः०२०५०१९३ बत िनयदा मुं मायनं पुषं गुणाः०२०५०२०१ स एष भगवांै भरेतैरधाेजः०२०५०२०३ वलतगितसवेषां मम चेरः०२०५०२११ कालं कम वभावं च मायेशाे मायया वया

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 66 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०५०२१३ अायछया ां वबुभूषुपाददे०२०५०२२१ कालाणुयितकरः परणामः वभावतः०२०५०२२३ कमणाे ज महतः पुषाधतादभूत्०२०५०२३१ महतत वकुवाणाजःसवाेपबृंहतात्०२०५०२३३ तमःधानवभवयानयाकः०२०५०२४१ साेऽहार इित ाेाे वकुवसमभूधा०२०५०२४३ वैकारकतैजस तामसेित यदा०२०५०२४५ यशः याशानशरित भाे०२०५०२५१ तामसादप भूतादेवकुवाणादभूभः०२०५०२५३ तय माा गुणः शदाे लं यृययाेः०२०५०२६१ नभसाेऽथ वकुवाणादभूपशगुणाेऽिनलः०२०५०२६३ परावयाछदवां ाण अाेजः सहाे बलम्०२०५०२७१ वायाेरप वकुवाणाकालकमवभावतः०२०५०२७३ उदपत तेजाे वै पवपशशदवत्०२०५०२८१ तेजसत वकुवाणादासीदाे रसाकम्०२०५०२८३ पवपशवााे घाेषव परावयात्०२०५०२९१ वशेषत वकुवाणादसाे गधवानभूत्०२०५०२९३ परावयासपश शदपगुणावतः०२०५०३०१ वैकारकानाे जे देवा वैकारका दश०२०५०३०३ दवाताक चेताेऽ वाेपेमकाः०२०५०३११ तैजसाु वकुवाणादयाण दशाभवन्०२०५०३१३ ानशः याशबुः ाण तैजसाै०२०५०३१५ ाें वाणजा वादाेमेढ ापायवः०२०५०३२१ यदैतेऽसता भावा भूतेयमनाेगुणाः०२०५०३२३ यदायतनिनमाणे न शेकुवम०२०५०३३१ तदा संहय चायाेयं भगवछचाेदताः०२०५०३३३ सदसवमुपादाय चाेभयं ससृजुदः०२०५०३४१ वषपूगसहाते तदडमुदके शयम्०२०५०३४३ कालकमवभावथाे जीवाे ीवमजीवयत्०२०५०३५१ स एव पुषतादडं िनभ िनगतः०२०५०३५३ सहाेवबाः सहाननशीषवान्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 67 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०५०३६१ ययेहावयवैलाेकाकपयत मनीषणः०२०५०३६३ कटादभरधः स साेव जघनादभः०२०५०३७१ पुषय मुखं मेतय बाहवः०२०५०३७३ ऊवाेवैयाे भगवतः पां शूाे यजायत०२०५०३८१ भूलाेकः कपतः पां भुवलाेकाेऽय नाभतः०२०५०३८३ दा वलाेक उरसा महलाेकाे महानः०२०५०३९१ ीवायां जनलाेकाेऽय तपाेलाेकः तनयात्०२०५०३९३ मूधभः सयलाेकत लाेकः सनातनः०२०५०४०१ तकटां चातलं मूयां वतलं वभाेः०२०५०४०३ जानुयां सतलं शं जायां त तलातलम्०२०५०४११ महातलं त गुफायां पदायां रसातलम्०२०५०४१३ पातालं पादतलत इित लाेकमयः पुमान्०२०५०४२१ भूलाेकः कपतः पां भुवलाेकाेऽय नाभतः०२०५०४२३ वलाेकः कपताे मूा इित वा लाेककपना०२०६००१० ाेवाच०२०६००११ वाचां वेमुखं ें छदसां स धातवः०२०६००१३ हयकयामृताानां जा सवरसय च०२०६००२१ सवासूनां च वायाे तासे परमायणे०२०६००२३ अनाेराेषधीनां च ाणाे माेदमाेदयाेः०२०६००३१ पाणां तेजसां चदवः सूयय चाणी०२०६००३३ कणाै दशां च तीथानां ाेमाकाशशदयाेः०२०६००३५ तां वतसाराणां साैभगय च भाजनम्०२०६००४१ वगय पशवायाे सवमेधय चैव ह०२०६००४३ राेमायुजातीनां यैवा यत सृतः०२०६००५१ केशमुनखायय शलालाेहावुताम्०२०६००५३ बाहवाे लाेकपालानां ायशः ेमकमणाम्०२०६००६१ वमाे भूभुवः व ेमय शरणय च०२०६००६३ सवकामवरयाप हरेरण अापदम्०२०६००७१ अपां वीयय सगय पजयय जापतेः०२०६००७३ पुंसः श उपथत जायानदिनवृतेः०२०६००८१ पायुयमय मय परमाेय नारद

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 68 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०६००८३ हंसाया िनऋ तेमृयाेिनरयय गुदं ृतः०२०६००९१ पराभूतेरधमय तमसाप पमः०२०६००९३ नाडाे नदनदनां च गाेाणामथसंहितः०२०६०१०१ अयरससधूनां भूतानां िनधनय च०२०६०१०३ उदरं वदतं पुंसाे दयं मनसः पदम्०२०६०१११ धमय मम तयं च कुमाराणां भवय च०२०६०११३ वानय च सवय परयाा परायणम्०२०६०१२१ अहं भवावैव त इमे मुनयाेऽजाः०२०६०१२३ सरासरनरा नागाः खगा मृगसरसृपाः०२०६०१३१ गधवासरसाे या राेभूतगणाेरगाः०२०६०१३३ पशवः पतरः सा वााारणा माः०२०६०१४१ अये च ववधा जीवाजलथलनभाैकसः०२०६०१४३ हकेतवतारातडतः तनयवः०२०६०१५१ सव पुष एवेदं भूतं भयं भव यत्०२०६०१५३ तेनेदमावृतं वं वततमधितित०२०६०१६१ वधयं तपाणाे बह तपयसाै०२०६०१६३ एवं वराजं तपंतपयतबहः पुमान्०२०६०१७१ साेऽमृतयाभययेशाे मयमं यदयगात्०२०६०१७३ महमैष तताे पुषय दरुययः०२०६०१८१ पादेषु सवभूतािन पुंसः थितपदाे वदःु०२०६०१८३ अमृतं ेममभयं िमूाेऽधाय मूधस०२०६०१९१ पादायाे बहासजानां य अामाः०२०६०१९३ अतलाेावपराे गृहमेधाेऽबृहतः०२०६०२०१ सृती वचमे वसाशनानशने उभे०२०६०२०३ यदवा च वा च पुषतूभयायः०२०६०२११ यादडं वराे भूतेयगुणाकः०२०६०२१३ तयमयगां गाेभः सूय इवातपन्०२०६०२२१ यदाय नायालनादहमासं महानः०२०६०२२३ नावदं यसारापुषावयवानृते०२०६०२३१ तेषु यय पशवः सवनपतयः कुशाः०२०६०२३३ इदं च देवयजनं कालाेगुणावतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 69 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०६०२४१ वतूयाेषधयः ेहा रसलाेहमृदाे जलम्०२०६०२४३ ऋचाे यजूंष सामािन चातहाें च सम०२०६०२५१ नामधेयािन मा दणा तािन च०२०६०२५३ देवतानुमः कपः सपतमेव च०२०६०२६१ गतयाे मतयैव ायं समपणम्०२०६०२६३ पुषावयवैरेते साराः सृता मया०२०६०२७१ इित सृतसारः पुषावयवैरहम्०२०६०२७३ तमेव पुषं यं तेनैवायजमीरम्०२०६०२८१ ततते ातर इमे जानां पतयाे नव०२०६०२८३ अयजयमयं पुषं ससमाहताः०२०६०२९१ तत मनवः काले ईजरे ऋषयाेऽपरे०२०६०२९३ पतराे वबुधा दैया मनुयाः तभवभुम्०२०६०३०१ नारायणे भगवित तददं वमाहतम्०२०६०३०३ गृहीतमायाेगुणः सगादावगुणः वतः०२०६०३११ सृजाम तयुाेऽहं हराे हरित तशः०२०६०३१३ वं पुषपेण परपाित िशधृक्०२०६०३२१ इित तेऽभहतं तात यथेदमनुपृछस०२०६०३२३ नायगवतः कायं सदसदाकम्०२०६०३३१ न भारती मेऽ मृषाेपलयते न वै चे मनसाे मृषा गितः०२०६०३३३ न मे षीकाण पतयसपथे ये दाैकठ वता धृताे हरः०२०६०३४१ साेऽहं समाायमयतपाेमयः जापतीनामभवदतः पितः०२०६०३४३ अाथाय याेगं िनपुणं समाहततं नायगछं यत अासवः०२०६०३५१ नताेऽयहं तरणं समीयुषां भवछदं वययनं समलम्०२०६०३५३ याे ामायावभवं पयगाथा नभः वातमथापरे कुतः०२०६०३६१ नाहं न यूयं यतां गितं वदनु वामदेवः कमुतापरे सराः०२०६०३६३ तायया माेहतबुयवदं विनमतं चासमं वचहे०२०६०३७१ ययावतारकमाण गायत दादयः०२०६०३७३ न यं वदत तवेन तै भगवते नमः०२०६०३८१ स एष अाः पुषः कपे कपे सृजयजः०२०६०३८३ अाायानाानं स संयछित पाित च०२०६०३९१ वशं केवलं ानं यसयगवथतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 70 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०६०३९३ सयं पूणमनातं िनगुणं िनयमयम्०२०६०४०१ ऋषे वदत मुनयः शाताेयाशयाः०२०६०४०३ यदा तदेवासकै तराेधीयेत वुतम्०२०६०४११ अााेऽवतारः पुषः परय कालः वभावः सदसन०२०६०४१३ यं वकाराे गुण इयाण वराराा चरणु भूः०२०६०४२१ अहं भवाे य इमे जेशा दादयाे ये भवदादय०२०६०४२३ वलाेकपालाः खगलाेकपाला नृलाेकपालातललाेकपालाः०२०६०४३१ गधववाधरचारणेशा ये यराेरगनागनाथाः०२०६०४३३ ये वा ऋषीणामृषभाः पणां दैयेसेरदानवेाः०२०६०४३५ अये च ये ेतपशाचभूत कूाडयादाेमृगपयधीशाः०२०६०४४१ यक लाेके भगवहवदाेजःसहवलवमावत्०२०६०४४३ ीवभूयावदतुाण तवं परं पवदवपम्०२०६०४५१ ाधायताे यानृष अामनत ललावतारापुषय भूः०२०६०४५३ अापीयतां कणकषायशाेषाननुमये त इमासपेशान्०२०७००१० ाेवाच०२०७००११ याेतः िततलाेरणाय बत्०२०७००१२ ाैडं तनुं सकलयमयीमनतः०२०७००१३ अतमहाणव उपागतमाददैयं०२०७००१४ तं दं यामव वधराे ददार०२०७००२१ जाताे चेरजनयसयमासय०२०७००२२ अाकूितसूनुरमरानथ दणायाम्०२०७००२३ लाेकयय महतीमहरदाित०२०७००२४ वायुवेन मनुना हररयनूः०२०७००३१ जे च कदमगृहे ज देवयां०२०७००३२ ीभः समं नवभरागितं वमाे०२०७००३३ ऊचे ययाशमलं गुणसपम्०२०७००३४ अवधूय कपलय गितं पेदे०२०७००४१ अेरपयमभकात अाह ताे०२०७००४२ दाे मयाहमित यगवास दः०२०७००४३ यपादपजपरागपवदेहा०२०७००४४ याेगमापुभयीं यदहुैहयााः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 71 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०७००५१ तं तपाे ववधलाेकससृया मे०२०७००५२ अादाै सनावतपसः स चतःसनाेऽभूत्०२०७००५३ ापसववनमहातवं०२०७००५४ सयजगाद मुनयाे यदचतान्०२०७००६१ धमय ददुहतयजिन मूया०२०७००६२ नारायणाे नर इित वतपःभावः०२०७००६३ ानाे भगवताे िनयमावलाेपं०२०७००६४ देयवनपृतना घटतं न शेकुः०२०७००७१ कामं दहत कृितनाे ननु राेषा०२०७००७२ राेषं दहतमुत ते न दहयसम्०२०७००७३ साेऽयं यदतरमलं वशबभेित०२०७००७४ कामः कथं नु पुनरय मनः येत०२०७००८१ वः सपयुदतपिभरत रााे०२०७००८२ बालाेऽप सपगततपसे वनािन०२०७००८३ ता अदावुगितं गृणते साे०२०७००८४ दयाः तवत मुनयाे यदपुयधतात्०२०७००९१ येनमुपथगतं जवाव०२०७००९२ िनुपाैषभगं िनरये पततम्०२०७००९३ ावाथताे जगित पुपदं च लेभे०२०७००९४ दुधा वसूिन वसधा सकलािन येन०२०७०१०१ नाभेरसावृषभ अास सदेवसूनुर्०२०७०१०२ याे वै चचार समजडयाेगचयाम्०२०७०१०३ यपारमहंयमृषयः पदमामनत०२०७०१०४ वथः शातकरणः परमुसः०२०७०१११ से ममास भगवाहयशीरषाथाे०२०७०११२ साास यपुषतपनीयवणः०२०७०११३ छदाेमयाे मखमयाेऽखलदेवताा०२०७०११४ वाचाे बभूवुशतीः सताेऽय नतः०२०७०१२१ मयाे युगातसमये मनुनाेपलधः०२०७०१२२ ाेणीमयाे िनखलजीविनकायकेतः०२०७०१२३ वंसतानुभये सलले मुखाे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 72 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०७०१२४ अादाय त वजहार ह वेदमागान्०२०७०१३१ ीराेदधावमरदानवयूथपानाम्०२०७०१३२ उताममृतलधय अाददेवः०२०७०१३३ पृेन कछपवपुवदधार गाें०२०७०१३४ िनाणाेऽपरवतकषाणकडूः०२०७०१४१ ैपपाेभयहा स नृसंहपं०२०७०१४२ कृवा मकुुटदंकरालवम्०२०७०१४३ दैयेमाश गदयाभपततमाराद्०२०७०१४४ ऊराै िनपाय वददार नखैः फुरतम्०२०७०१५१ अतःसरयुबलेन पदे गृहीताे०२०७०१५२ ाहेण यूथपितरबुजहत अातः०२०७०१५३ अाहेदमादपुषाखललाेकनाथ०२०७०१५४ तीथवः वणमलनामधेय०२०७०१६१ ुवा हरतमरणाथनममेयश्०२०७०१६२ चायुधः पतगराजभुजाधढः०२०७०१६३ चेण नवदनं विनपाट ताद्०२०७०१६४ धते गृ भगवाकृपयाेहार०२०७०१७१ यायागुणैरवरजाेऽयदतेः सतानां०२०७०१७२ लाेकावचम इमायदथाधयः०२०७०१७३ ां वामनेन जगृहे िपदछलेन०२०७०१७४ याामृते पथ चरभुभन चायः०२०७०१८१ नाथाे बलेरयमुमपादशाैचम्०२०७०१८२ अापः शखाधृतवताे वबुधाधपयम्०२०७०१८३ याे वै ितुतमृते न चकषदयद्०२०७०१८४ अाानम मनसा हरयेऽभमेने०२०७०१९१ तयं च नारद भृशं भगवाववृ०२०७०१९२ भावेन साधु परत उवाच याेगम्०२०७०१९३ ानं च भागवतमासतवदपं०२०७०१९४ यासदेवशरणा वदरुसैव०२०७०२०१ चं च दववहतं दशस वतेजाे०२०७०२०२ मवतरेषु मनुवंशधराे बभित

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 73 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०७०२०३ दुेषु राजस दमं यदधावकित०२०७०२०४ सये िपृ उशतीं थयंरैः०२०७०२११ धवतर भगवावयमेव कितर्०२०७०२१२ नाा नृणां पुजां ज अाश हत०२०७०२१३ ये च भागममृतायुरवावध०२०७०२१४ अायुयवेदमनुशायवतीय लाेके०२०७०२२१ ं याय वधनाेपभृतं महाा०२०७०२२२ गुझतपथं नरकाितलस०२०७०२२३ उयसावविनकटकमुवीयस्०२०७०२२४ िःसकृव उधारपरधेन०२०७०२३१ असादसमुखः कलया कलेश०२०७०२३२ इवाकुवंश अवतीय गुराेिनदेशे०२०७०२३३ ितवनं सदयतानुज अाववेश०२०७०२३४ यवय दशकधर अाितमाछत्०२०७०२४१ या अदाददुधढभयावेपाे०२०७०२४२ माग सपरपुरं हरवधाेः०२०७०२४३ दरेू सथतराेषसशाेणा०२०७०२४४ तातयमानमकराेरगनचः०२०७०२५१ वःथलपशमहेवाह०२०७०२५२ दतैवडबतककुुष ऊढहासम्०२०७०२५३ साेऽसभः सह वनेयित दारहतर्०२०७०२५४ वफूजतैधनुष उरताेऽधसैये०२०७०२६१ भूमेः सरेतरवथवमदतायाः०२०७०२६२ ेशययाय कलया सतकृणकेशः०२०७०२६३ जातः करयित जनानुपलयमागः०२०७०२६४ कमाण चामहमाेपिनबधनािन०२०७०२७१ ताेकेन जीवहरणं यदलूुककायास्०२०७०२७२ ैमासकय च पदा शकटाेऽपवृः०२०७०२७३ यतातरगतेन दवपृशाेवा०२०७०२७४ उूलनं वतरथाजुनयाेन भायम्०२०७०२८१ यै जे जपशूवषताेयपीतान्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 74 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०७०२८२ पालांवजीवयदनुहवृा०२०७०२८३ तयेऽितवषवीयवलाेलजम्०२०७०२८४ उाटययदरुगं वहरदयाम्०२०७०२९१ तकम दयमव यश िनःशयानं०२०७०२९२ दावाना शचवने परदमाने०२०७०२९३ उेयित जमताेऽवसतातकालं०२०७०२९४ नेे पधाय सबलाेऽनधगयवीयः०२०७०३०१ गृत यदपुबधममुय माता०२०७०३०२ शबं सतय न त तदमुय माित०२०७०३०३ यृताेऽय वदने भुवनािन गाेपी०२०७०३०४ संवीय शतमनाः ितबाेधतासीत्०२०७०३११ नदं च माेयित भयाणय पाशाद्०२०७०३१२ गाेपाबलेषु पहतायसूनुना च०२०७०३१३ अापृतं िनश शयानमितमेण०२०७०३१४ लाेकं वकुठमुपनेयित गाेकुलं ०२०७०३२१ गाेपैमखे ितहते जववाय०२०७०३२२ देवेऽभवषित पशूकृपया ररः०२०७०३२३ धताेछलमव सदनािन स०२०७०३२४ वषाे महीमनघैककरे सललम्०२०७०३३१ डवने िनश िनशाकररमगाैया०२०७०३३२ रासाेुखः कलपदायतमूछतेन०२०७०३३३ उपतरजां जभृधूनां०२०७०३३४ हतहरयित शराे धनदानुगय०२०७०३४१ ये च लबखरददुरकेयर०२०७०३४२ मेभकंसयवनाः कपपाैडकााः०२०७०३४३ अये च शावकुजबवलदतव०२०७०३४४ साेशबरवदरूथिमुयाः०२०७०३५१ ये वा मृधे समितशालन अाचापाः०२०७०३५२ काबाेजमयकुसृयकैकयााः०२०७०३५३ याययदशनमलं बलपाथभीम०२०७०३५४ याजायेन हरणा िनलयं तदयम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 75 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०७०३६१ कालेन मीलतधयामवमृय णां०२०७०३६२ ताेकायुषां विनगमाे बत दरूपारः०२०७०३६३ अावहतवनुयुगं स ह सयवयां०२०७०३६४ वेदमं वटपशाे वभजयित ०२०७०३७१ देवषां िनगमविन िनतानां०२०७०३७२ पूभमयेन वहताभरयतूभः०२०७०३७३ लाेकातां मितवमाेहमितलाेभं०२०७०३७४ वेषं वधाय ब भायत अाैपधयम्०२०७०३८१ यालयेवप सतां न हरेः कथाः युः०२०७०३८२ पाषडनाे जजना वृषला नृदेवाः०२०७०३८३ वाहा वधा वषडित गराे न य०२०७०३८४ शाता भवयित कलेभगवायुगाते०२०७०३९१ सगे तपाेऽहमृषयाे नव ये जेशाः०२०७०३९२ थानेऽथ धममखमवमरावनीशाः०२०७०३९३ अते वधमहरमयुवशासराा०२०७०३९४ मायावभूतय इमाः पुशभाजः०२०७०४०१ वणाेनु वीयगणनां कतमाेऽहतीह०२०७०४०२ यः पाथवायप कववममे रजांस०२०७०४०३ चक यः वरहसाखलता िपृं०२०७०४०४ यासायसदनादुकपयानम्०२०७०४११ नातं वदायहममी मुनयाेऽजाते०२०७०४१२ मायाबलय पुषय कुताेऽवरा ये०२०७०४१३ गायगुणादशशतानन अाददेवः०२०७०४१४ शेषाेऽधुनाप समवयित नाय पारम्०२०७०४२१ येषां स एष भगवादययेदनतः०२०७०४२२ सवानातपदाे यद िनयलकम्०२०७०४२३ ते दुतरामिततरत च देवमायां०२०७०४२४ नैषां ममाहमित धीः गालभये०२०७०४३१ वेदाहम परमय ह याेगमायां०२०७०४३२ यूयं भव भगवानथ दैयवयः०२०७०४३३ पी मनाेः स च मनु तदाजा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 76 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०७०४३४ ाचीनबहऋ भुर उत व०२०७०४४१ इवाकुरैलमुचुकुदवदेहगाध०२०७०४४२ रवबरषसगरा गयनाषााः०२०७०४४३ माधालक शतधवनुरतदेवा०२०७०४४४ देवताे बलरमूरयाे दलपः०२०७०४५१ साैभयुतशबदेवलपपलाद०२०७०४५२ सारवताेवपराशरभूरषेणाः०२०७०४५३ येऽये वभीषणहनूमदपुेद०२०७०४५४ पाथाषेणवदरुुतदेववयाः०२०७०४६१ ते वै वदयिततरत च देवमायां०२०७०४६२ ीशूणशबरा अप पापजीवाः०२०७०४६३ यतुमपरायणशीलशास्०२०७०४६४ ितयजना अप कमु ुतधारणा ये०२०७०४७१ शशातमभयं ितबाेधमां०२०७०४७२ शं समं सदसतः परमातवम्०२०७०४७३ शदाे न य पुकारकवायाथाे०२०७०४७४ माया परैयभमुखे च वलमाना०२०७०४८१ तै पदं भगवतः परमय पुंसाे०२०७०४८२ ेित यदरुजसखं वशाेकम्०२०७०४८३ सययय यतयाे यमकतहेितं०२०७०४८४ जुः वराडव िनपानखिनमः०२०७०४९१ स ेयसामप वभुभगवायताेऽय०२०७०४९२ भाववभाववहतय सतः सः०२०७०४९३ देहे वधातवगमेऽनुवशीयमाणे०२०७०४९४ याेमेव त पुषाे न वशीयते ः०२०७०५०१ साेऽयं तेऽभहततात भगवावभावनः०२०७०५०३ समासेन हरेनायदयासदस यत्०२०७०५११ इदं भागवतं नाम ये भगवताेदतम्०२०७०५१३ सहाेऽयं वभूतीनां वमेतपुल कु०२०७०५२१ यथा हराै भगवित नृणां भभवयित०२०७०५२३ सवायखलाधारे इित सय वणय

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 77 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०७०५३१ मायां वणयताेऽमुय ईरयानुमाेदतः०२०७०५३३ वतः या िनयं माययाा न मुित०२०८००१० राजाेवाच०२०८००११ णा चाेदताे गुणायानेऽगुणय च०२०८००१३ यै यै यथा ाह नारदाे देवदशनः०२०८००२१ एतेदतमछाम तवं तववदां वर०२०८००२३ हरेरतुवीयय कथा लाेकसमलाः०२०८००३१ कथयव महाभाग यथाहमखलािन०२०८००३३ कृणे िनवेय िनःसं मनयये कलेवरम्०२०८००४१ वतः या िनयं गृणत वचेतम्०२०८००४३ कालेन नाितदघेण भगवावशते द०२०८००५१ वः कणरेण वानां भावसराेहम्०२०८००५३ धुनाेित शमलं कृणः सललय यथा शरत्०२०८००६१ धाैताा पुषः कृण पादमूलं न मुित०२०८००६३ मुसवपरेशः पाथः वशरणं यथा०२०८००७१ यदधातमताे देहाराेऽय धातभः०२०८००७३ यछया हेतना वा भवताे जानते यथा०२०८००८१ अासीददुरापं लाेकसंथानलणम्०२०८००८३ यावानयं वै पुष इयावयवैः पृथक्०२०८००८५ तावानसावित ाेः संथावयववािनव०२०८००९१ अजः सृजित भूतािन भूताा यदनुहात्०२०८००९३ दशे येन तपूं नाभपसमुवः०२०८०१०१ स चाप य पुषाे वथयुवाययः०२०८०१०३ मुामायां मायेशः शेते सवगुहाशयः०२०८०१११ पुषावयवैलाेकाः सपालाः पूवकपताः०२०८०११३ लाेकैरमुयावयवाः सपालैरित शुम०२०८०१२१ यावाकपाे वकपाे वा यथा कालाेऽनुमीयते०२०८०१२३ भूतभयभवछद अायुमानं च यसतः०२०८०१३१ कालयानुगितया त लयतेऽवी बृहयप०२०८०१३३ यावयः कमगतयाे याशीजसम०२०८०१४१ यकमसमावायाे यथा येनाेपगृते

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 78 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०८०१४३ गुणानां गुणनां चैव परणाममभीसताम्०२०८०१५१ भूपातालककुयाेम हनभूभृताम्०२०८०१५३ सरसमुपानां सवैतदाेकसाम्०२०८०१६१ माणमडकाेशय बाायतरभेदतः०२०८०१६३ महतां चानुचरतं वणामविनयः०२०८०१७१ युगािन युगमानं च धमाे य युगे युगे०२०८०१७३ अवतारानुचरतं यदायतमं हरेः०२०८०१८१ नृणां साधारणाे धमः सवशेष याशः०२०८०१८३ ेणीनां राजषीणां च धमः कृ ेषु जीवताम्०२०८०१९१ तवानां परसानं लणं हेतलणम्०२०८०१९३ पुषाराधनवधयाेगयायाकय च०२०८०२०१ याेगेरैयगितलभत याेगनाम्०२०८०२०३ वेदाेपवेदधमाणामितहासपुराणयाेः०२०८०२११ सवः सवभूतानां वमः ितसमः०२०८०२१३ इापूतय कायानां िवगय च याे वधः०२०८०२२१ याे वानुशायनां सगः पाषडय च सवः०२०८०२२३ अानाे बधमाेाै च यवथानं वपतः०२०८०२३१ यथाताे भगवावडयामायया०२०८०२३३ वसृय वा यथा मायामुदाते सावभुः०२०८०२४१ सवमेत भगवपृछताे मेऽनुपूवशः०२०८०२४३ तवताेऽहयुदाहत पाय महामुने०२०८०२५१ अ माणं ह भवापरमेी यथाभूः०२०८०२५३ अपरे चानुितत पूवेषां पूवजैः कृतम्०२०८०२६१ न मेऽसवः परायत नशनादमी०२०८०२६३ पबताे ुतपीयूषतााधविनःसृतम्०२०८०२७० सूत उवाच०२०८०२७१ स उपामताे राा कथायामित सपतेः०२०८०२७३ राताे भृशं ीताे वणुरातेन संसद०२०८०२८१ ाह भागवतं नाम पुराणं सतम्०२०८०२८३ णे भगवाें कप उपागते०२०८०२९१ यपरषभः पाडूनामनुपृछित

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 79 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०८०२९३ अानुपूयेण तसवमायातमुपचमे०२०९००१० ीशक उवाच०२०९००११ अामायामृते राजपरयानुभवानः०२०९००१३ न घटेताथसबधः वुरवासा०२०९००२१ बप इवाभाित मायया बपया०२०९००२३ रममाणाे गुणेवया ममाहमित मयते०२०९००३१ यह वाव मह वे परकालमाययाेः०२०९००३३ रमेत गतसाेहयाेदाते तदाेभयम्०२०९००४१ अातववशथ यदाह भगवानृतम्०२०९००४३ णे दशयूपमयलकतातः०२०९००५१ स अाददेवाे जगतां पराे गुः वधयमाथाय ससृयैत०२०९००५३ तां नायगछशृम सतां पिनमाणवधयया भवेत्०२०९००६१ स चतयरमेकदायुपाणाेगदतं वचाे वभुः०२०९००६३ पशेषु यषाेडशमेकवंशं िनकनानां नृप यनं वदःु०२०९००७१ िनशय तृदया दशाे वलाे तायदपयमानः०२०९००७३ वधयमाथाय वमृय ततं तपयुपाद इवादधे मनः०२०९००८१ दयं सहादममाेघदशनाे जतािनलाा वजताेभयेयः०२०९००८३ अतयत ाखललाेकतापनं तपतपीयांतपतां समाहतः०२०९००९१ तै वलाेकं भगवासभाजतः सदशयामास परं न यपरम्०२०९००९३ यपेतसेशवमाेहसावसं ववपुषैरभुतम्०२०९०१०१ वतते य रजतमतयाेः सवं च मं न च कालवमः०२०९०१०३ न य माया कमुतापरे हरेरनुता य सरासराचताः०२०९०१११ यामावदाताः शतपलाेचनाः पशवाः सचः सपेशसः०२०९०११३ सवे चतबाहव उषण वेकिनकाभरणाः सवचसः०२०९०११५ वालवैदयूमृणालवचसः परफुरकुडलमाैलमालनः०२०९०१२१ ाजणुभयः परताे वराजते लसमानावलभमहानाम्०२०९०१२३ वाेतमानः मदाेमाुभः सवुदावलभयथा नभः०२०९०१३१ ीय पयुगायपादयाेः कराेित मानं बधा वभूितभः०२०९०१३३ ें ता या कुसमाकरानुगैवगीयमाना यकम गायती०२०९०१४१ ददश ताखलसावतां पितं यः पितं यपितं जगपितम्०२०९०१४३ सनदनदबलाहणादभः वपाषदाैः परसेवतं वभुम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 80 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०९०१५१ भृयसादाभमुखं गासवं सहासाणलाेचनाननम्०२०९०१५३ करटनं कुडलनं चतभुजं पीतांशकं वस लतं या०२०९०१६१ अयहणीयासनमाथतं परं वृतं चतःषाेडशपशभः०२०९०१६३ युं भगैः वैरतर चावैः व एव धामममाणमीरम्०२०९०१७१ तशनाादपरुतातराे यनुः ेमभराुलाेचनः०२०९०१७३ ननाम पादाबुजमय वसृयपारमहंयेन पथाधगयते०२०९०१८१ तं ीयमाणं समुपथतं कवं जावसगे िनजशासनाहणम्०२०९०१८३ बभाष ईषतशाेचषा गरा यः यं ीतमनाः करे पृशन्०२०९०१९० ीभगवानुवाच०२०९०१९१ वयाहं ताेषतः सयवेदगभ ससृया०२०९०१९३ चरं भृतेन तपसा दुताेषः कूटयाेगनाम्०२०९०२०१ वरं वरय भं ते वरेशं माभवाछतम्०२०९०२०३ ेयःपरामः पुंसां मशनावधः०२०९०२११ मनीषतानुभावाेऽयं मम लाेकावलाेकनम्०२०९०२१३ यदपुुय रहस चकथ परमं तपः०२०९०२२१ यादं मया त वय कमवमाेहते०२०९०२२३ तपाे मे दयं साादााहं तपसाेऽनघ०२०९०२३१ सृजाम तपसैवेदं साम तपसा पुनः०२०९०२३३ बभम तपसा वं वीय मे दुरं तपः०२०९०२४० ाेवाच०२०९०२४१ भगवसवभूतानामयाेऽवथताे गुहाम्०२०९०२४३ वेद ितेन ानेन चकषतम्०२०९०२५१ तथाप नाथमानय नाथ नाथय नाथतम्०२०९०२५३ परावरे यथा पेजानीयां ते वपणः०२०९०२६१ यथामायायाेगेन नानाशुपबृंहतम्०२०९०२६३ वलपवसृजगृबदाानमाना०२०९०२७१ डयमाेघसप ऊणनाभयथाेणुते०२०९०२७३ तथा तषयां धेह मनीषां मय माधव०२०९०२८१ भगवछतमहं करवाण ततः०२०९०२८३ नेहमानः जासग बयेयं यदनुहात्०२०९०२९१ यावसखा सयुरवेश ते कृतः जावसगे वभजाम भाे जनम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 81 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०९०२९३ अववते परकमण थताे मा मे समुमदाे मािननः०२०९०३०० ीभगवानुवाच०२०९०३०१ ानं परमगुं मे यानसमवतम्०२०९०३०३ सरहयं तदं च गृहाण गदतं मया०२०९०३११ यावानहं यथाभावाे यपूगुणकमकः०२०९०३१३ तथैव तववानमत ते मदनुहात्०२०९०३२१ अहमेवासमेवाे नायसदसपरम्०२०९०३२३ पादहं यदेत याेऽवशयेत साेऽयहम्०२०९०३३१ ऋतेऽथ यतीयेत न तीयेत चािन०२०९०३३३ तादानाे मायां यथाभासाे यथा तमः०२०९०३४१ यथा महात भूतािन भूतेषूावचेवनु०२०९०३४३ वायवािन तथा तेषु न तेवहम्०२०९०३५१ एतावदेव जायं तवजासनानः०२०९०३५३ अवययितरेकायां ययासव सवदा०२०९०३६१ एततं समाित परमेण समाधना०२०९०३६३ भवाकपवकपेषु न वमुित कहचत्०२०९०३७० ीशक उवाच०२०९०३७१ सदयैवमजनाे जनानां परमेनम्०२०९०३७३ पयततय तपूमानाे यणरः०२०९०३८१ अतहतेयाथाय हरये वहतालः०२०९०३८३ सवभूतमयाे वं ससजेदं स पूववत्०२०९०३९१ जापितधमपितरेकदा िनयमायमान्०२०९०३९३ भं जानामवछाितवाथकायया०२०९०४०१ तं नारदः यतमाे रथादानामनुतः०२०९०४०३ शूषमाणः शीलेन येण दमेन च०२०९०४११ मायां ववदषवणाेमायेशय महामुिनः०२०९०४१३ महाभागवताे राजपतरं पयताेषयत्०२०९०४२१ तं िनशाय पतरं लाेकानां पतामहम्०२०९०४२३ देवषः परपछ भवायानुपृछित०२०९०४३१ ता इदं भागवतं पुराणं दशलणम्०२०९०४३३ ाें भगवता ाह ीतः पुाय भूतकृत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 82 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२०९०४४१ नारदः ाह मुनये सरवयातटे नृप०२०९०४४३ यायते परमं यासायामततेजसे०२०९०४५१ यदतुाहं वया पृाे वैराजापुषाददम्०२०९०४५३ यथासीदपुायाते ानयां कृशः०२१०००१० ीशक उवाच०२१०००११ अ सगाे वसग थानं पाेषणमूतयः०२१०००१३ मवतरेशानुकथा िनराेधाे मुरायः०२१०००२१ दशमय वशथ नवानामह लणम्०२१०००२३ वणयत महाानः ुतेनाथेन चासा०२१०००३१ भूतमाेयधयां ज सग उदातः०२१०००३३ णाे गुणवैषयासगः पाैषः ृतः०२१०००४१ थितवैकुठवजयः पाेषणं तदनुहः०२१०००४३ मवतराण सम ऊतयः कमवासनाः०२१०००५१ अवतारानुचरतं हरेायानुवितनाम्०२१०००५३ पुंसामीशकथाः ाेा नानायानाेपबृंहताः०२१०००६१ िनराेधाेऽयानुशयनमानः सह शभः०२१०००६३ मुहवायथा पं वपेण यवथितः०२१०००७१ अाभास िनराेध यताेऽययवसीयते०२१०००७३ स अायः परं परमाेित शते०२१०००८१ याेऽयाकाेऽयं पुषः साेऽसावेवाधदैवकः०२१०००८३ यताेभयवछेदः पुषाे ाधभाैितकः०२१०००९१ एकमेकतराभावे यदा नाेपलभामहे०२१०००९३ ितयं त याे वेद स अाा वायायः०२१००१०१ पुषाेऽडं विनभ यदासाै स विनगतः०२१००१०३ अानाेऽयनमवछपाेऽाीचः शचीः०२१००१११ ताववासीवसृास सहं परवसरान्०२१००११३ तेन नारायणाे नाम यदापः पुषाेवाः०२१००१२१ यं कम च काल वभावाे जीव एव च०२१००१२३ यदनुहतः सत न सत यदपुेया०२१००१३१ एकाे नानावमवछयाेगतपासमुथतः०२१००१३३ वीय हरमयं देवाे मायया यसृजधा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 83 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२१००१४१ अधदैवमथायामधभूतमित भुः०२१००१४३ अथैकं पाैषं वीय िधाभत तणु०२१००१५१ अतः शरर अाकाशापुषय वचेतः०२१००१५३ अाेजः सहाे बलं जे ततः ाणाे महानसः०२१००१६१ अनुाणत यं ाणाः ाणतं सवजतषु०२१००१६३ अपानतमपानत नरदेवमवानुगाः०२१००१७१ ाणेनापता ृडतरा जायते वभाेः०२१००१७३ पपासताे जत ाुखं िनरभत०२१००१८१ मुखतताल िनभंजा ताेपजायते०२१००१८३ तताे नानारसाे जे जया याेऽधगयते०२१००१९१ ववाेमुखताे भूाे विवायातं तयाेः०२१००१९३ जले चैतय सचरं िनराेधः समजायत०२१००२०१ नासके िनरभेतां दाेधूयित नभवित०२१००२०३ त वायुगधवहाे ाणाे नस जघृतः०२१००२११ यदािन िनरालाेकमाानं च दतः०२१००२१३ िनभे णी तय याेितगुणहः०२१००२२१ बाेयमानय ऋषभरानतघृतः०२१००२२३ कणाै च िनरभेतां दशः ाें गुणहः०२१००२३१ वतनाे मृदकुाठय लघुगुवाेणशीतताम्०२१००२३३ जघृतवभा तयां राेममहीहाः०२१००२३५ त चातबहवातवचा लधगुणाे वृतः०२१००२४१ हताै हततय नानाकमचकषया०२१००२४३ तयाेत बलवािन अादानमुभयायम्०२१००२५१ गितं जगीषतः पादाै हातेऽभकामकाम्०२१००२५३ पां यः वयं हयं कमभः यते नृभः०२१००२६१ िनरभत शाे वै जानदामृताथनः०२१००२६३ उपथ अासीकामानां यं तदभुयायम्०२१००२७१ उससृाेधातमलं िनरभत वै गुदम्०२१००२७३ ततः पायुतताे म उसग उभयायः०२१००२८१ अाससृसाेः पुरः पुया नाभारमपानतः०२१००२८३ तापानतताे मृयुः पृथमुभयायम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 84 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२१००२९१ अादसाेरपानानामासकुयनाडयः०२१००२९३ नः समुा तयाेतः पुतदाये०२१००३०१ िनदयासाेरामायां दयं िनरभत०२१००३०३ तताे मन इित सपः काम एव च०२१००३११ वममांसधर मेदाेमाथधातवः०२१००३१३ भूयेजाेमयाः स ाणाे याेमाबुवायुभः०२१००३२१ गुणाकानीयाण भूतादभवा गुणाः०२१००३२३ मनः सववकाराा बुवानपणी०२१००३३१ एतगवताे पं थूलं ते यातं मया०२१००३३३ मादभावरणैरभबहरावृतम्०२१००३४१ अतः परं सूतममयं िनवशेषणम्०२१००३४३ अनादमयिनधनं िनयं वानसः परम्०२१००३५१ अमुनी भगवपूे मया ते नुवणते०२१००३५३ उभे अप न गृत मायासृे वपतः०२१००३६१ स वायवाचकतया भगवापधृक्०२१००३६३ नामपया धे सकमाकमकः परः०२१००३७१ जापतीनूदेवानृषीपतृगणापृथक्०२१००३७३ सचारणगधवावाासरगुकान्०२१००३८१ करासरसाे नागासपाकपुषारान्०२१००३८३ माःपशाचां ेतभूतवनायकान्०२१००३९१ कूाडाेादवेतालायातधानाहानप०२१००३९३ खगाृगापशूवृागरृप सरसृपान्०२१००४०१ वधातवधा येऽये जलथलनभाैकसः०२१००४०३ कुशलाकुशला माः कमणां गतयवमाः०२१००४११ सवं रजतम इित ितः सरनृनारकाः०२१००४१३ तायेकैकशाे राजते गतयधा०२१००४१५ यदैकैकतराेऽयायां वभाव उपहयते०२१००४२१ स एवेदं जगाता भगवाधमपधृक्०२१००४२३ पुणाित थापयवं ितयरसरादभः०२१००४३१ ततः कालााा यसृमदमानः०२१००४३३ सयछित तकाले घनानीकमवािनलः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 85 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०२१००४४१ इथावेन कथताे भगवागवमः०२१००४४३ नेथावेन ह परं ुमहत सूरयः०२१००४५१ नाय कमण जादाै परयानुवधीयते०२१००४५३ कतृवितषेधाथ माययाराेपतं ह तत्०२१००४६१ अयं त णः कपः सवकप उदातः०२१००४६३ वधः साधारणाे य सगाः ाकृतवैकृताः०२१००४७१ परमाणं च कालय कपलणवहम्०२१००४७३ यथा पुरताायाये पां कपमथाे णु०२१००४८० शाैनक उवाच०२१००४८१ यदाह नाे भवासूत ा भागवताेमः०२१००४८३ चचार तीथािन भुवया बधूसदुयजान्०२१००४९१ ुः काैशारवेतय संवादाेऽयासंतः०२१००४९३ या स भगवांतै पृतवमुवाच ह०२१००५०१ ूह नतददं साैय वदरुय वचेतम्०२१००५०३ बधुयागिनमं च यथैवागतवापुनः०२१००५१० सूत उवाच०२१००५११ राा परता पृाे यदवाेचहामुिनः०२१००५१३ ताेऽभधाये णुत राअः ानुसारतः०३०१००१० ीशक उवाच०३०१००११ एवमेतपुरा पृाे मैेयाे भगवाकल०३०१००१२ ा वनं वेन या वगृहमृमत्०३०१००२१ या अयं मकृाे भगवानखलेरः०३०१००२२ पाैरवेगृहं हवा ववेशासाकृतम्०३०१००३० राजाेवाच०३०१००३१ कु ुभगवता मैेयेणास समः०३०१००३२ कदा वा सहसंवाद एतणय नः भाे०३०१००४१ न पाथाेदयतय वदरुयामलानः०३०१००४२ तवरयस ः साधुवादाेपबृंहतः०३०१००५० सूत उवाच०३०१००५१ स एवमृषवयाेऽयं पृाे राा परता०३०१००५२ याह तं सबवीताा ूयतामित

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 86 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०१००६० ीशक उवाच०३०१००६१ यदा त राजा वसतानसाधूपुण धमेण वनः०३०१००६२ ातयवय सतावबधूवेय लााभवने ददाह०३०१००७१ यदा सभायां कुदेवदेयाः केशाभमश सतकम गम्०३०१००७२ न वारयामास नृपः षायाः वाैहरयाः कुचकुु मािन०३०१००८१ ूते वधमेण जतय साधाेः सयावलबय वनं गतय०३०१००८२ न याचताेऽदासमयेन दायं तमाेजुषाणाे यदजातशाेः०३०१००९१ यदा च पाथहतः सभायां जगुयािन जगाद कृणः०३०१००९२ न तािन पुंसाममृतायनािन राजाे मेने तपुयलेशः०३०१०१०१ यदाेपताे भवनं वाे माय पृः कल पूवजेन०३०१०१०२ अथाह तशां वरयायणाे वैदुरकं वदत०३०१०१११ अजातशाेः ितयछ दायं ितितताे दुवषहं तवागः०३०१०११२ सहानुजाे य वृकाेदराहः सषा यवमलं बभेष०३०१०१२१ पाथात देवाे भगवाुकुदाे गृहीतवासितदेवदेवः०३०१०१२२ अाते वपुया यददेुवदेवाे विनजताशेषनृदेवदेवः०३०१०१३१ स एष दाेषः पुषडाते गृहावाे यमपयमया०३०१०१३२ पुणास कृणामुखाे गतीयजाशैवं कुलकाैशलाय०३०१०१४१ इयूचवांत सयाेधनेन वृकाेपफुरताधरेण०३०१०१४२ असकृतः सपृहणीयशीलः ा सकणानुजसाैबलेन०३०१०१५१ क एनमाेपजुहाव जं दायाः सतं यलनैव पुः०३०१०१५२ ततीपः परकृय अाते िनवायतामाश पुरासानः०३०१०१६१ वयं धनुार िनधाय मायां ातः पुराे ममस ताडताेऽप०३०१०१६२ स इथमयुबणकणबाणैगतयथाेऽयादु मानयानः०३०१०१७१ स िनगतः काैरवपुयलधाे गजायाीथपदः पदािन०३०१०१७२ अवामपुयचकषयाेयामधताे यािन सहमूितः०३०१०१८१ पुरेषु पुयाेपवनाकुेवपताेयेषु सरसरःस०३०१०१८२ अनतलै ः समलृ तेषु चचार तीथायतनेवनयः०३०१०१९१ गां पयटेयवववृः सदाुताेऽधः शयनाेऽवधूतः०३०१०१९२ अलतः वैरवधूतवेषाे तािन चेरे हरताेषणािन०३०१०२०१ इथं जारतमेव वष कालेन यावतवाभासम्०३०१०२०२ तावछशास ितमेक चाेकातपामजतेन पाथः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 87 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०१०२११ ताथ शाव सनं वनं यथा वेणुजविसंयम्०३०१०२१२ संपधया दधमथानुशाेचसरवतीं यगयाय तूणीम्०३०१०२२१ तयां ितयाेशनसाे मनाे पृथाेरथाेरसतय वायाेः०३०१०२२२ तीथ सदासय गवां गुहय य ादेवय स अासषेवे०३०१०२३१ अयािन चेह जदेवदेवैः कृतािन नानायतनािन वणाेः०३०१०२३२ यमुयातमदराण यशनाकृणमनुरत०३०१०२४१ ततवितय सरा मृं साैवीरमयाकुजालां०३०१०२४२ कालेन तावमुनामुपेय ताेवं भागवतं ददश०३०१०२५१ स वासदेवानुचरं शातं बृहपतेः ानयं तीतम्०३०१०२५२ अाल गाढं णयेन भं वानामपृछगवजानाम्०३०१०२६१ कपुराणाै पुषाै वनाय पाानुवृयेह कलावतीणाै०३०१०२६२ अासात उयाः कुशलं वधाय कृतणाै कुशलं शूरगेहे०३०१०२७१ ककुणां परमः साे भामः स अाते सखम शाैरः०३०१०२७२ याे वै वणां पतृवदाित वरावदायाे वरतपणेन०३०१०२८१ कथाधपितयदनूां ु अाते सखम वीरः०३०१०२८२ यं िणी भगवताेऽभलेभे अाराय वारमादसगे०३०१०२९१ कसखं सावतवृणभाेज दाशाहकाणामधपः स अाते०३०१०२९२ यमयषछतपनेाे नृपासनाशां परय दरूात्०३०१०३०१ करेः साैय सतः स अातेऽणी रथनां साधु साबः०३०१०३०२ असूत यं जाबवती ताढा देवं गुहं याेऽबकया धृताेऽे०३०१०३११ ेमं स कुयुधान अाते यः फागुनाधधनूरहयः०३०१०३१२ लेभेऽसाधाेजसेवयैव गितं तदयां यितभदुरापाम्०३०१०३२१ कधुः वयनमीव अाते फकपुाे भगवपः०३०१०३२२ यः कृणपादातमागपांसवचेत ेमवभधैयः०३०१०३३१ कछवं देवकभाेजपुया वणुजाया इव देवमातः०३०१०३३२ या वै वगभेण दधार देवं यी यथा यवतानमथम्०३०१०३४१ अपवदाते भगवासखं वाे यः सावतां कामदघुाेऽिनः०३०१०३४२ यमामनत ह शदयाेिनं मनाेमयं सवतरयतवम्०३०१०३५१ अपवदये च िनजादैवमनयवृया समनुता ये०३०१०३५२ दकसयाजचादेण गदादयः वत चरत साैय०३०१०३६१ अप वदाेया वजयायुतायां धमेण धमः परपाित सेतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 88 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०१०३६२ दयुाेधनाेऽतयत यसभायां साायलया वजयानुवृया०३०१०३७१ कं वा कृताघेवघमयमषी भीमाेऽहवघतमं यमुत्०३०१०३७२ ययापातं रणभून सेहे माग गदायारताे वचम्०३०१०३८१ कशाेधा रथयूथपानां गाडवधवाेपरतारराते०३०१०३८२ अलताे यछरकूटगूढाे मायाकराताे गरशतताेष०३०१०३९१ यमावुतवनयाै पृथायाः पाथैवृताै पभरणीव०३०१०३९२ रेमात उाय मृधे वरथं परासपणावव ववात्०३०१०४०१ अहाे पृथाप यतेऽभकाथे राजषवयेण वनाप तेन०३०१०४०२ यवेकवीराेऽधरथाे वजये धनुतीयः ककुभतः०३०१०४११ साैयानुशाेचे तमधःपततं ाे परेताय वदुहे यः०३०१०४१२ िनयापताे येन सवपुया अहं वपुासमनुतेन०३०१०४२१ साेऽहं हरेमयवडबनेन शाे नृणां चालयताे वधातः०३०१०४२२ नायाेपलयः पदवीं सादाराम पयगतवयाेऽ०३०१०४३१ नूनं नृपाणां िमदाेपथानां महीं मुालयतां चमूभः०३०१०४३२ वधापाितजहीषयेशाेऽयुपैताघं भगवाकुणाम्०३०१०४४१ अजय जाेपथनाशनाय कमायकतहणाय पुंसाम्०३०१०४४२ नवयथा काेऽहित देहयाेगं पराे गुणानामुत कमतम्०३०१०४५१ तय पाखललाेकपानामवथतानामनुशासने वे०३०१०४५२ अथाय जातय यदुवजय वाता सखे कतय तीथकतेः०३०२००१० ीशक उवाच०३०२००११ इित भागवतः पृः ा वाता यायाम्०३०२००१२ ितवंु न चाेसेह अाैकठ ाारतेरः०३०२००२१ यः पहायनाे माा ातराशाय याचतः०३०२००२२ तैछचययय सपया बालललया०३०२००३१ स कथं सेवया तय कालेन जरसं गतः०३०२००३२ पृाे वाता ितूयातः पादावनुरन्०३०२००४१ स मुतमभूूणीं कृणासधया भृशम्०३०२००४२ तीेण भयाेगेन िनमः साधु िनवृतः०३०२००५१ पुलकाेसवााे मुीलशृा शचः०३०२००५२ पूणाथाे लततेन ेहसरसुतः०३०२००६१ शनकैभगवाेकाृलाेकं पुनरागतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 89 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०२००६२ वमृय नेे वदरंु ीयाहाेव उयन्०३०२००७० उव उवाच०३०२००७१ कृणुमण िनाेचे गीणेवजगरेण ह०३०२००७२ कं नु नः कुशलं ूयां गतीषु गृहेवहम्०३०२००८१ दभुगाे बत लाेकाेऽयं यदवाे िनतरामप०३०२००८२ ये संवसताे न वदहुरं मीना इवाेडपम्०३०२००९१ इताः पुाैढा एकारामा सावताः०३०२००९२ सावतामृषभं सवे भूतावासममंसत०३०२०१०१ देवय मायया पृा ये चायदसदाताः०३०२०१०२ ायते धीन ताैरायुानाे हराै०३०२०१११ दयाततपसामवतृशां नृणाम्०३०२०११२ अादायातरधात वबबं लाेकलाेचनम्०३०२०१२१ ययललाैपयकं वयाेग मायाबलं दशयता गृहीतम्०३०२०१२२ वापनं वय च साैभगेः परं पदं भूषणभूषणाम्०३०२०१३१ यमसूनाेबत राजसूये िनरय वययनं िलाेकः०३०२०१३२ कायेन चाेह गतं वधातरवासृताै काैशलमयमयत०३०२०१४१ ययानुरागुतहासरास ललावलाेकितलधमानाः०३०२०१४२ जयाे भरनुवृ धयाेऽवतथुः कल कृयशेषाः०३०२०१५१ वशातपेवतरैः वपैरयमानेवनुकपताा०३०२०१५२ परावरेशाे महदंशयुाे जाेऽप जाताे भगवायथाः०३०२०१६१ मां खेदययेतदजय ज वडबनं यसदेवगेहे०३०२०१६२ जे च वासाेऽरभयादव वयं पुरावासीदनतवीयः०३०२०१७१ दनुाेित चेतः रताे ममैतदाह पादावभव पाेः०३०२०१७२ ताताब कंसादुशतानां सीदतं नाेऽकृतिनकृतीनाम्०३०२०१८१ काे वा अमुयासराेजरेणुं वतमीशीत पुमावजन्०३०२०१८२ याे वफुरूवटपेन भूमेभारं कृतातेन ितरकार०३०२०१९१ ा भवननु राजसूये चैय कृणं षताेऽप सः०३०२०१९२ यां याेगनः संपृहयत सययाेगेन कतरहं सहेत०३०२०२०१ तथैव चाये नरलाेकवीरा य अाहवे कृणमुखारवदम्०३०२०२०२ नेैः पबताे नयनाभरामं पाथापूतः पदमापुरय०३०२०२११ वयं वसायाितशययधीशः वारायलयासमतकामः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 90 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०२०२१२ बलं हररलाेकपालैः करटकाेटेडतपादपीठः०३०२०२२१ तय कैयमलं भृतााे वलापयय यदुसेनम्०३०२०२२२ ितषणं परमेधये यबाेधयेव िनधारयेित०३०२०२३१ अहाे बक यं तनकालकूटं जघांसयापाययदयसावी०३०२०२३२ लेभे गितं धायुचतां तताेऽयं कं वा दयालं शरणं जेम०३०२०२४१ मयेऽसराागवतांयधीशे संरमागाभिनवचान्०३०२०२४२ ये संयुगेऽचत तायपुमंसे सनाभायुधमापततम्०३०२०२५१ वसदेवय देवां जाताे भाेजेबधने०३०२०२५२ चकषुभगवानयाः शमजेनाभयाचतः०३०२०२६१ तताे नदजमतः पा कंसाबयता०३०२०२६२ एकादश समात गूढाचः सबलाेऽवसत्०३०२०२७१ परताे वसपैवसांारययहरभुः०३०२०२७२ यमुनाेपवने कूजद् जसु लतापे०३०२०२८१ काैमारं दशयंेां ेणीयां जाैकसाम्०३०२०२८२ दव हसुध बालसंहावलाेकनः०३०२०२९१ स एव गाेधनं लया िनकेतं सतगाेवृषम्०३०२०२९२ चारयनुगागाेपाणेणुरररमत्०३०२०३०१ युााेजराजेन मायनः कामपणः०३०२०३०२ ललया यनुदांताबालः डनकािनव०३०२०३११ वपावषपानेन िनगृ भुजगाधपम्०३०२०३१२ उथायापाययावताेयं कृितथतम्०३०२०३२१ अयाजयाेसवेन गाेपराजं जाेमैः०३०२०३२२ वय चाेभारय चकषसयं वभुः०३०२०३३१ वषतीे जः काेपामानेऽितवलः०३०२०३३२ गाेललातपेण ाताे भानुगृता०३०२०३४१ शरछशकरैमृं मानयजनीमुखम्०३०२०३४२ गायकलपदं रेमे ीणां मडलमडनः०३०३००१० उव उवाच०३०३००११ ततः स अागय पुरं वपाेकषया शं बलदेवसंयुतः०३०३००१२ िनपाय तापुयूथनाथं हतं यकषसमाेजसाेयाम्०३०३००२१ सादपनेः सकृाें ाधीय सवतरम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 91 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०३००२२ तै ादारं पुं मृतं पजनाेदरात्०३०३००३१ समाता भीककयया ये यः सवणेन बुभूषयैषाम्०३०३००३२ गाधववृया मषतां वभागं जे पदं मू दधसपणः०३०३००४१ ककुनाेऽवनसाे दमवा वयंवरे नाजतीमुवाह०३०३००४२ तमानानप गृयताेऽाेऽतः शभृतः वशैः०३०३००५१ यं भुाय इव याया वधसराछुतं यदथे०३०३००५२ वयावं सगणाे षाधः डामृगाे नूनमयं वधूनाम्०३०३००६१ सतं मृधे खं वपुषा सतं ा सनाभाेथतं धरया०३०३००६२ अामततनयाय शेषं दवा तदतःपुरमाववेश०३०३००७१ ताताता नरदेवकयाः कुजेन ा हरमातबधुम्०३०३००७२ उथाय साे जगृः हष ीडानुरागहतावलाेकैः०३०३००८१ अासां मुत एकानागारेषु याेषताम्०३०३००८२ सवधं जगृहे पाणीननुपः वमायया०३०३००९१ तावपयायजनयदातयािन सवतः०३०३००९२ एकैकयां दश दश कृतेवबुभूषया०३०३०१०१ कालमागधशावादननीकै धतः पुरम्०३०३०१०२ अजीघनवयं दयं वपुंसां तेज अादशत्०३०३०१११ शबरं वदं बाणं मुरं बवलमेव च०३०३०११२ अयां दतवादनवधीकां घातयत्०३०३०१२१ अथ ते ातृपुाणां पयाेः पितताृपान्०३०३०१२२ चचाल भूः कुें येषामापततां बलैः०३०३०१३१ स कणदःुशासनसाैबलानां कुमपाकेन हतयायुषम्०३०३०१३२ सयाेधनं सानुचरं शयानं भाेमूया न ननद पयन्०३०३०१४१ कयाुवाेऽयं पताेभाराे याेणभीाजुनभीममूलैः०३०३०१४२ अादशााैहणकाे मदंशैराते बलं दुवषहं यदनूाम्०३०३०१५१ मथाे यदैषां भवता ववादाे मवामदातावलाेचनानाम्०३०३०१५२ नैषां वधाेपाय इयानताेऽयाे मयुतेऽतदधते वयं ०३०३०१६१ एवं सय भगवावराये थाय धमजम्०३०३०१६२ नदयामास सदः साधूनां व दशयन्०३०३०१७१ उरायां धृतः पूराेवशः सावभमयुना०३०३०१७२ स वै ाैयसुः पुनभगवता धृतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 92 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०३०१८१ अयाजयमसतममेधैभवभुः०३०३०१८२ साेऽप ामनुजै रेमे कृणमनुतः०३०३०१९१ भगवानप वाा लाेकवेदपथानुगः०३०३०१९२ कामासषेवे ावयामसः सामाथतः०३०३०२०१ धतावलाेकेन वाचा पीयूषकपया०३०३०२०२ चरेणानवेन ीिनकेतेन चाना०३०३०२११ इमं लाेकममुं चैव रमयसतरां यदनू्०३०३०२१२ रेमे णदया द णीणसाैदः०३०३०२२१ तयैवं रममाणय संवसरगणाबन्०३०३०२२२ गृहमेधेषु याेगेषु वरागः समजायत०३०३०२३१ दैवाधीनेषु कामेषु दैवाधीनः वयं पुमान्०३०३०२३२ काे वेत याेगेन याेगेरमनुतः०३०३०२४१ पुया कदाचडयदभुाेजकुमारकैः०३०३०२४२ काेपता मुनयः शेपुभगवतकाेवदाः०३०३०२५१ ततः कितपयैमासैवृणभाेजाधकादयः०३०३०२५२ ययुः भासं संा रथैदेववमाेहताः०३०३०२६१ त ावा पदेवानृषींैव तदसा०३०३०२६२ तपयवाथ वेयाे गावाे बगुणा ददःु०३०३०२७१ हरयं रजतं शयां वासांयजनकबलान्०३०३०२७२ यानं रथािनभाकया धरां वृकरमप०३०३०२८१ अं चाेरसं तेयाे दवा भगवदपणम्०३०३०२८२ गाेवाथासवः शूराः णेमुभुव मूधभः०३०४००१० उव उवाच०३०४००११ अथ ते तदनुाता भुा पीवा च वाणीम्०३०४००१२ तया वंशताना दुैमम पपृशः०३०४००२१ तेषां मैरेयदाेषेण वषमीकृतचेतसाम्०३०४००२२ िनाेचित रवावासीेणूनामव मदनम्०३०४००३१ भगवावामायाया गितं तामवलाे सः०३०४००३१ सरवतीमुपपृय वृमूलमुपावशत्०३०४००४१ अहं चाेाे भगवता पाितहरेण ह०३०४००४२ बदरं वं याहीित वकुलं सहीषुणा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 93 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०४००५१ तथाप तदभेतं जानहमरदम०३०४००५२ पृताेऽवगमं भतः पादवेषणामः०३०४००६१ अामेकमासीनं वचवदयतं पितम्०३०४००६२ ीिनकेतं सरवयां कृतकेतमकेतनम्०३०४००७१ यामावदातं वरजं शाताणलाेचनम्०३०४००७२ दाेभतभवदतं पीतकाैशाबरेण च०३०४००८१ वाम ऊरावधय दणासराेहम्०३०४००८२ अपाताभकाथमकृशं यपपलम्०३०४००९१ तहाभागवताे ैपायनससखा०३०४००९२ लाेकाननुचरस अाससाद यछया०३०४०१०१ तयानुरय मुनेमुकुदः माेदभावानतकधरय०३०४०१०२ अावताे मामनुरागहास समीया वमयवाच०३०४०११० ीभगवानुवाच०३०४०१११ वेदाहमतमनसीसतं ते ददाम यरुवापमयैः०३०४०११२ से पुरा वसृजां वसूनां मसकामेन वसाे वयेः०३०४०१२१ स एष साधाे चरमाे भवानामासादतते मदनुहाे यत्०३०४०१२२ यां नृलाेकाह उसृजतं दा दावशदानुवृया०३०४०१३१ पुरा मया ाेमजाय नाये पे िनषणाय ममादसगे०३०४०१३२ ानं परं महमावभासं यसूरयाे भागवतं वदत०३०४०१४१ इयाताेः परमय पुंसः ितणानुहभाजनाेऽहम्०३०४०१४२ ेहाेथराेमा खलतारतं मुचः ालराबभाषे०३०४०१५१ काे वीश ते पादसराेजभाजां सदलुभाेऽथेषु चतवपीह०३०४०१५२ तथाप नाहं वृणाेम भूमवपदााेजिनषेवणाेसकः०३०४०१६१ कमायनीहय भवाेऽभवय ते दगुायाेऽथारभयापलायनम्०३०४०१६२ कालानाे यमदायुतामः वातेः खित धीवदामह०३०४०१७१ मेषु मां वा उपय यवमकुठताखडसदाबाेधः०३०४०१७२ पृछेः भाे मुध इवामताे मनाे माेहयतीव देव०३०४०१८१ ानं परं वारहःकाशं ाेवाच कै भगवासमम्०३०४०१८२ अप मं नाे हणाय भतवदासा यृजनं तरेम०३०४०१९१ इयावेदतहादाय मं स भगवापरः०३०४०१९२ अाददेशारवदा अानः परमां थितम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 94 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०४०२०१ स एवमाराधतपादतीथादधीततवावबाेधमागः०३०४०२०२ णय पादाै परवृय देवमहागताेऽहं वरहातराा०३०४०२११ साेऽहं तशनााद वयाेगाितयुतः भाे०३०४०२१२ गमये दयतं तय बदयाममडलम्०३०४०२२१ य नारायणाे देवाे नर भगवानृषः०३०४०२२२ मृदु तीं तपाे दघ तेपाते लाेकभावनाै०३०४०२३० ीशक उवाच०३०४०२३१ इयुवादपुाकय सदां दःुसहं वधम्०३०४०२३२ ानेनाशमया शाेकमुपिततं बुधः०३०४०२४१ स तं महाभागवतं जतं काैरवषभः०३०४०२४२ वादयधेदं मुयं कृणपरहे०३०४०२५० वदरु उवाच०३०४०२५१ ानं परं वारहःकाशं यदाह याेगेर ईरते०३०४०२५२ वंु भवााेऽहित य वणाेभृयाः वभृयाथकृतरत०३०४०२६० उव उवाच०३०४०२६१ ननु ते तवसंराय ऋषः काैषारवाेऽतके०३०४०२६२ साागवतादाे मयलाेकं जहासता०३०४०२७० ीशक उवाच०३०४०२७१ इित सह वदरेुण वमूतेगुणकथया सधया ावताेतापः०३०४०२७२ णमव पुलने यमवसतां समुषत अाैपगविनशां तताेऽगात्०३०४०२८० राजाेवाच०३०४०२८१ िनधनमुपगतेषु वृणभाेजेवधरथयूथपयूथपेषु मुयः०३०४०२८२ स त कथमवश उवाे यररप तयज अाकृितं यधीशः०३०४०२९० ीशक उवाच०३०४०२९१ शापापदेशेन कालेनामाेघवाछतः०३०४०२९२ संय वकुलं फतं ययदेहमचतयत्०३०४०३०१ अााेकादपुरते मय ानं मदायम्०३०४०३०२ अहयुव एवाा सयावतां वरः०३०४०३११ नाेवाेऽवप मयूनाे यणुैनादतः भुः०३०४०३१२ अताे मयुनं लाेकं ाहयह ितत०३०४०३२१ एवं िलाेकगुणा सदः शदयाेिनना

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 95 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०४०३२२ बदयाममासा हरमीजे समाधना०३०४०३३१ वदरुाेऽयुवा वा कृणय परमानः०३०४०३३२ डयाेपादेहय कमाण ाघतािन च०३०४०३४१ देहयासं च तयैवं धीराणां धैयवधनम्०३०४०३४२ अयेषां दुकरतरं पशूनां ववानाम्०३०४०३५१ अाानं च कुे कृणेन मनसेतम्०३०४०३५२ यायगते भागवते राेद ेमवलः०३०४०३६१ कालाः कितभः स अहाेभभरतषभ०३०४०३६२ ापत वःसरतं य मासताे मुिनः०३०५००१० ीशक उवाच०३०५००११ ार ुना ऋषभः कुणां मैेयमासीनमगाधबाेधम्०३०५००१२ ाेपसृयायुतभावसः पछ साैशीयगुणाभतृः०३०५००२० वदरु उवाच०३०५००२१ सखाय कमाण कराेित लाेकाे न तैः सखं वायदपुारमं वा०३०५००२२ वदेत भूयतत एव दःुखं यद युं भगवावदेः०३०५००३१ जनय कृणामुखय दैवादधमशीलय सदःुखतय०३०५००३२ अनुहायेह चरत नूनं भूतािन भयािन जनादनय०३०५००४१ तसाधुवयादश व शं नः संराधताे भगवायेन पुंसाम्०३०५००४२ द थताे यछित भपूते ानं सतवाधगमं पुराणम्०३०५००५१ कराेित कमाण कृतावताराे यायाताे भगवांयधीशः०३०५००५२ यथा ससजा इदं िनरहः संथाय वृं जगताे वधे०३०५००६१ यथा पुनः वे ख इदं िनवेय शेते गुहायां स िनवृवृः०३०५००६२ याेगेराधीर एक एतदनुवाे बधा यथासीत्०३०५००७१ डवधे जगाेसराणां ेमाय कमायवतारभेदैः०३०५००७२ मनाे न तृययप वतां नः साेकमाैलेरतामृतािन०३०५००८१ यैतवभेदैरधलाेकनाथाे लाेकानलाेकासह लाेकपालान्०३०५००८२ अचीप ह सवसव िनकायभेदाेऽधकृतः तीतः०३०५००९१ येन जानामुत अाकम पाभधानां च भदां यध०३०५००९२ नारायणाे वसृगायाेिनरेत नाे वणय ववय०३०५०१०१ परावरेषां भगवतािन ुतािन मे यासमुखादभीणम्०३०५०१०२ अतृम सखावहानां तेषामृते कृणकथामृताैघात्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 96 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०५०१११ कतृयाीथपदाेऽभधानासेषु वः सूरभरडमानात्०३०५०११२ यः कणनाडं पुषय याताे भवदां गेहरितं छन०३०५०१२१ मुिनववभगवणुानां सखाप ते भारतमाह कृणः०३०५०१२२ यृणां ायसखानुवादैमितगृहीता नु हरेः कथायाम्०३०५०१३१ सा धानय ववधमाना वरमय कराेित पुंसः०३०५०१३२ हरेः पदानुृितिनवृतय समतदःुखाययमाश धे०३०५०१४१ ताछाेयशाेयानवदाेऽनुशाेचे हरेः कथायां वमुखानघेन०३०५०१४२ णाेित देवाेऽिनमषत येषामायुवृथावादगितृतीनाम्०३०५०१५१ तदय काैषारव शमदातह रेः कथामेव कथास सारम्०३०५०१५२ उृय पुपेय इवातबधाे शवाय नः कतय तीथकतेः०३०५०१६१ स वजथितसंयमाथे कृतावतारः गृहीतशः०३०५०१६२ चकार कमायितपूषाण यानीरः कतय तािन मम्०३०५०१७० ीशक उवाच०३०५०१७१ स एवं भगवापृः ा काैषारवाे मुिनः०३०५०१७२ पुंसां िनःेयसाथेन तमाह बमानयन्०३०५०१८० मैेय उवाच०३०५०१८१ साधु पृं वया साधाे लाेकासावनुगृता०३०५०१८२ कित वतवता लाेके अानाेऽधाेजानः०३०५०१९१ नैतं वय बादरायणवीयजे०३०५०१९२ गृहीताेऽनयभावेन यवया हरररः०३०५०२०१ माडयशापागवाजासंयमनाे यमः०३०५०२०२ ातः ेे भुजयायां जातः सयवतीसतात्०३०५०२११ भवागवताे िनयं सतः सानुगय ह०३०५०२१२ यय ानाेपदेशाय मादशगवाजन्०३०५०२२१ अथ ते भगवला याेगमायाेबृंहताः०३०५०२२२ वथयुवाताथा वणयायनुपूवशः०३०५०२३१ भगवानेक अासेदम अाानां वभुः०३०५०२३२ अाेछानुगतावाा नानामयुपलणः०३०५०२४१ स वा एष तदा ा नापयृयमेकराट्०३०५०२४२ मेनेऽसतमवाानं सशरसक्०३०५०२५१ सा वा एतय संुः शः सदसदाका

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 97 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०५०२५२ माया नाम महाभाग ययेदं िनममे वभुः०३०५०२६१ कालवृया त मायायां गुणमयामधाेजः०३०५०२६२ पुषेणाभूतेन वीयमाध वीयवान्०३०५०२७१ तताेऽभवहवमयाकालचाेदतात्०३०५०२७२ वानाादेहथं वं यंतमाेनुदः०३०५०२८१ साेऽयंशगुणकालाा भगवृगाेचरः०३०५०२८२ अाानं यकराेदाा वयाय ससृया०३०५०२९१ महवाकुवाणादहंतवं यजायत०३०५०२९२ कायकारणकाा भूतेयमनाेमयः०३०५०३०१ वैकारकतैजस तामसेयहं िधा०३०५०३०२ अहंतवाकुवाणानाे वैकारकादभूत्०३०५०३०३ वैकारका ये देवा अथाभयनं यतः०३०५०३११ तैजसानीयायेव ानकममयािन च०३०५०३१२ तामसाे भूतसूादयतः खं लमानः०३०५०३२१ कालमायांशयाेगेन भगवतं नभः०३०५०३२२ नभसाेऽनुसृतं पश वकुवममेऽिनलम्०३०५०३३१ अिनलाेऽप वकुवाणाे नभसाेबलावतः०३०५०३३२ ससज पतां याेितलाेकय लाेचनम्०३०५०३४१ अिनलेनावतं याेितवकुवपरवीतम्०३०५०३४२ अाधााे रसमयं कालमायांशयाेगतः०३०५०३५१ याेितषााेऽनुसंसृं वकुववीतम्०३०५०३५२ महीं गधगुणामाधाकालमायांशयाेगतः०३०५०३६१ भूतानां नभअादनां ययावरावरम्०३०५०३६२ तेषां परानुसंसगाथा सं गुणावदःु०३०५०३७१ एते देवाः कला वणाेः कालमायांशलनः०३०५०३७२ नानावावयानीशाः ाेचुः ालयाे वभुम्०३०५०३८० देवा ऊचुः०३०५०३८१ नमाम ते देव पदारवदं पतापाेपशमातपम्०३०५०३८२ यूलकेता यतयाेऽसाे संसारदःुखं बहपत०३०५०३९१ धातयदव ईश जीवातापयेणाभहता न शम०३०५०३९२ अालभते भगवंतवा छायां सवामत अायेम

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 98 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०५०४०१ मागत ये मुखपनीडैछदःसपणैऋ षयाे ववे०३०५०४०२ ययाघमषाेदसररायाः पदं पदं तीथपदः पाः०३०५०४११ य या ुतवया च भा सृयमाने दयेऽवधाय०३०५०४१२ ानेन वैरायबलेन धीरा जेम तेऽसराेजपीठम्०३०५०४२१ वय जथितसंयमाथे कृतावतारय पदाबुजं ते०३०५०४२२ जेम सवे शरणं यदश ृतं यछयभयं वपुंसाम्०३०५०४३१ यसानुबधेऽसित देहगेहे ममाहमयूढदरुाहाणाम्०३०५०४३२ पुंसां सदरंू वसताेऽप पुया भजेम ते भगवपदाम्०३०५०४४१ तावै सृभरभये परातातमनसः परेश०३०५०४४२ अथाे न पययुगाय नूनं ये ते पदयासवलासलयाः०३०५०४५१ पानेन ते देव कथासधायाः वृभा वशदाशया ये०३०५०४५२ वैरायसारं ितलय बाेधं यथासावीयुरकुठधयम्०३०५०४६१ तथापरे चासमाधयाेग बलेन जवा कृितं बलाम्०३०५०४६२ वामेव धीराः पुषं वशत तेषां मः या त सेवया ते०३०५०४७१ ते वयं लाेकससृया वयानुसृाभराभः ०३०५०४७२ सवे वयुाः ववहारतं न श मतितहतवे ते०३०५०४८१ यावलं तेऽज हराम काले यथा वयं चामदाम य०३०५०४८२ यथाेभयेषां त इमे ह लाेका बलं हरताेऽमदयनूहाः०३०५०४९१ वं नः सराणामस सावयानां कूटथ अाः पुषः पुराणः०३०५०४९२ वं देव शां गुणकमयाेनाै रेतवजायां कवमादधेऽजः०३०५०५०१ तताे वयं ममुखा यदथे बभूवमाकरवाम कं ते०३०५०५०२ वं नः वचः परदेह शा देव याथे यदनुहाणाम्०३०६००१० ऋषवाच०३०६००११ इित तासां वशनां सतीनामसमेय सः०३०६००१२ सलाेकताणां िनशाय गितमीरः०३०६००२१ कालसां तदा देवीं बछमुमः०३०६००२२ याेवंशित तवानां गणं युगपदावशत्०३०६००३१ साेऽनुवाे भगवांेापेण तं गणम्०३०६००३२ भं संयाेजयामास सं कम बाेधयन्०३०६००४१ बुकम दैवेन याेवंशितकाे गणः०३०६००४२ ेरताेऽजनयवाभमााभरधपूषम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 99 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०६००५१ परेण वशता वाया वसृगणः०३०६००५२ चुाेभायाेयमासा यलाेकाराचराः०३०६००६१ हरमयः स पुषः सहपरवसरान्०३०६००६२ अाडकाेश उवासास सवसवाेपबृंहतः०३०६००७१ स वै वसृजां गभाे देवकमाशमान्०३०६००७२ वबभाजानाानमेकधा दशधा िधा०३०६००८१ एष शेषसवानामाांशः परमानः०३०६००८२ अााेऽवताराे यासाै भूतामाे वभायते०३०६००९१ सायाः साधदैव साधभूत इित िधा०३०६००९२ वरााणाे दशवध एकधा दयेन च०३०६०१०१ रवसृजामीशाे वापतमधाेजः०३०६०१०२ वराजमतपवेन तेजसैषां ववृये०३०६०१११ अथ तयाभतय कितधायतनािन ह०३०६०११२ िनरभत देवानां तािन मे गदतः णु०३०६०१२१ तयारायं िनभं लाेकपालाेऽवशपदम्०३०६०१२२ वाचा वांशेन वयं ययासाै ितपते०३०६०१३१ िनभं ताल वणाे लाेकपालाेऽवशरेः०३०६०१३२ जयांशेन च रसं ययासाै ितपते०३०६०१४१ िनभे अनाै नासे वणाेरावशतां पदम्०३०६०१४२ ाणेनांशेन गधय ितपयताे भवेत्०३०६०१५१ िनभे अणी वा लाेकपालाेऽवशभाेः०३०६०१५२ चषांशेन पाणां ितपयताे भवेत्०३०६०१६१ िनभायय चमाण लाेकपालाेऽिनलाेऽवशत्०३०६०१६२ ाणेनांशेन संपश येनासाै ितपते०३०६०१७१ कणावय विनभाै धयं वं ववशदशः०३०६०१७२ ाेेणांशेन शदय सं येन पते०३०६०१८१ वचमय विनभां ववशधयमाेषधीः०३०६०१८२ अंशेन राेमभः कडंू यैरसाै ितपते०३०६०१९१ मेढ ं तय विनभं वधयं क उपावशत्०३०६०१९२ रेतसांशेन येनासावानदं ितपते०३०६०२०१ गुदं पुंसाे विनभं माे लाेकेश अावशत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 100 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०६०२०२ पायुनांशेन येनासाै वसग ितपते०३०६०२११ हतावय विनभावः वपितरावशत्०३०६०२१२ वातयांशेन पुषाे यया वृं पते०३०६०२२१ पादावय विनभाै लाेकेशाे वणुरावशत्०३०६०२२२ गया वांशेन पुषाे यया ायं पते०३०६०२३१ बुं चाय विनभां वागीशाे धयमावशत्०३०६०२३२ बाेधेनांशेन बाेयितपयताे भवेत्०३०६०२४१ दयं चाय िनभं चमा धयमावशत्०३०६०२४२ मनसांशेन येनासाै वयां ितपते०३०६०२५१ अाानं चाय िनभमभमानाेऽवशपदम्०३०६०२५२ कमणांशेन येनासाै कतयं ितपते०३०६०२६१ सवं चाय विनभं महाधयमुपावशत्०३०६०२६२ चेनांशेन येनासाै वानं ितपते०३०६०२७१ शीणाेऽय ाैधरा पां खं नाभेदपत०३०६०२७२ गुणानां वृयाे येषु तीयते सरादयः०३०६०२८१ अायतकेन सवेन दवं देवाः पेदरे०३०६०२८२ धरां रजःवभावेन पणयाे ये च ताननु०३०६०२९१ तातीयेन वभावेन भगवाभमाताः०३०६०२९२ उभयाेरतरं याेम ये पाषदां गणाः०३०६०३०१ मुखताेऽवतत पुषय कुह०३०६०३०२ यतूुखवाणानां मुयाेऽभूाणाे गुः०३०६०३११ बायाेऽवतत ं ियतदनुतः०३०६०३१२ याे जातायते वणापाैषः कटकतात्०३०६०३२१ वशाेऽवतत तयाेवाेलाेकवृकरवभाेः०३०६०३२२ वैयतदुवाे वाता नृणां यः समवतयत्०३०६०३३१ पां भगवताे जे शूषा धमसये०३०६०३३२ तयां जातः पुरा शूाे यृया तयते हरः०३०६०३४१ एते वणाः वधमेण यजत वगुं हरम्०३०६०३४२ यावशथ याताः सह वृभः०३०६०३५१ एतभगवताे दैवकमापणः०३०६०३५२ कः यादपुाकत याेगमायाबलाेदयम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 101 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०६०३६१ तथाप कतयाय यथामित यथाुतम्०३०६०३६२ कित हरेः वां सकत गरमयाभधासतीम्०३०६०३७१ एकातलाभं वचसाे नु पुंसां साेकमाैलेगुणवादमाः०३०६०३७२ ुते वपाकृतायां कथासधायामुपसयाेगम्०३०६०३८१ अानाेऽवसताे वस महमा कवनादना०३०६०३८२ संवसरसहाते धया याेगवपया०३०६०३९१ अताे भगवताे माया मायनामप माेहनी०३०६०३९२ यवयं चावाा न वेद कमुतापरे०३०६०४०१ यताेऽाय यवतत वाच मनसा सह०३०६०४०२ अहं चाय इमे देवातै भगवते नमः०३०७००१० ीशक उवाच०३०७००११ एवं वाणं मैेयं ैपायनसताे बुधः०३०७००१२ ीणयव भारया वदरुः यभाषत०३०७००२० वदरु उवाच०३०७००२१ कथं भगवतायावकारणः०३०७००२२ ललया चाप युयेरगुणय गुणाः याः०३०७००३१ डायामुमाेऽभय कामडषायतः०३०७००३२ वततृय च कथं िनवृय सदायतः०३०७००४१ अाीगवावं गुणमयामायया०३०७००४२ तया संथापययेतयूः यपधायित०३०७००५१ देशतः कालताे याेऽसाववथातः वताेऽयतः०३०७००५२ अवलावबाेधाा स युयेताजया कथम्०३०७००६१ भगवानेक एवैष सवेेववथतः०३०७००६२ अमुय दभुगवं वा ेशाे वा कमभः कुतः०३०७००७१ एते मनाे वखतेऽानसटे०३०७००७२ तः पराणुद वभाे कमलं मानसं महत्०३०७००८० ीशक उवाच०३०७००८१ स इथं चाेदतः ा तवजासना मुिनः०३०७००८२ याह भगवः यव गतयः०३०७००९० मैेय उवाच०३०७००९१ सेयं भगवताे माया ययेन वयते

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 102 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०७००९२ ईरय वमुय कापयमुत बधनम्०३०७०१०१ यदथेन वनामुय पुंस अावपययः०३०७०१०२ तीयत उपुः वशरछेदनादकः०३०७०१११ यथा जले चमसः कपादतकृताे गुणः०३०७०११२ यतेऽसप ुरानाेऽनानाे गुणः०३०७०१२१ स वै िनवृधमेण वासदेवानुकपया०३०७०१२२ भगवयाेगेन ितराेधे शनैरह०३०७०१३१ यदेयाेपरामाेऽथ ािन परे हराै०३०७०१३२ वलयते तदा ेशाः संसयेव कृशः०३०७०१४१ अशेषसेशशमं वधे गुणानुवादवणं मुरारेः०३०७०१४२ कं वा पुनतरणारवद परागसेवारितरालधा०३०७०१५० वदरु उवाच०३०७०१५१ सछः संशयाे मं तव सूासना वभाे०३०७०१५२ उभयाप भगवनाे मे सधावित०३०७०१६१ सावेतातं वामायायनं हरेः०३०७०१६२ अाभायपाथ िनमूलं वमूलं न यहः०३०७०१७१ य मूढतमाे लाेके य बुेः परं गतः०३०७०१७२ तावुभाै सखमेधेते ययतरताे जनः०३०७०१८१ अथाभावं विनय तीतयाप नानः०३०७०१८२ तां चाप युरण सेवयाहं पराणुदे०३०७०१९१ यसेवया भगवतः कूटथय मधुषः०३०७०१९२ रितरासाे भवेीः पादयाेयसनादनः०३०७०२०१ दरुापा पतपसः सेवा वैकुठवस०३०७०२०२ याेपगीयते िनयं देवदेवाे जनादनः०३०७०२११ सृाे महदादिन सवकारायनुमात्०३०७०२१२ तेयाे वराजमुृय तमनु ावशभुः०३०७०२२१ यमारां पुषं सहाूबाकम्०३०७०२२२ य व इमे लाेकाः सवकाशं त अासते०३०७०२३१ यदशवधः ाणः सेयाथेयवृत्०३०७०२३२ वयेरताे यताे वणातभूतीवदव नः०३०७०२४१ य पुै पाैै नृभः सह गाेजैः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 103 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०७०२४२ जा वचाकृतय अासयाभरदं ततम्०३०७०२५१ जापतीनां स पितपे काजापतीन्०३०७०२५२ सगाैवानुसगा मनूवतराधपान्०३०७०२६१ एतेषामप वेदां वंशानुचरतािन च०३०७०२६२ उपयध ये लाेका भूमेमाजासते०३०७०२७१ तेषां संथां माणं च भूलाेकय च वणय०३०७०२७२ ितयानुषदेवानां सरसृपपतणाम्०३०७०२७३ वद नः सगसंयूहं गाभवेदजाेदाम्०३०७०२८१ गुणावतारैवय सगथयययायम्०३०७०२८२ सृजतः ीिनवासय याचवाेदारवमम्०३०७०२९१ वणामवभागां पशीलवभावतः०३०७०२९२ ऋषीणां जकमाण वेदय च वकषणम्०३०७०३०१ यय च वतानािन याेगय च पथः भाे०३०७०३०२ नैकयय च साय तं वा भगवृतम्०३०७०३११ पाषडपथवैषयं ितलाेमिनवेशनम्०३०७०३१२ जीवय गतयाे या यावतीगुणकमजाः०३०७०३२१ धमाथकाममाेाणां िनमायवराेधतः०३०७०३२२ वाताया दडनीते ुतय च वधं पृथक्०३०७०३३१ ाय च वधं पणां सगमेव च०३०७०३३२ हनताराणां कालावयवसंथितम्०३०७०३४१ दानय तपसाे वाप येापूतयाेः फलम्०३०७०३४२ वासथय याे धमाे य पुंस उतापद०३०७०३५१ येन वा भगवांतयेमयाेिनजनादनः०३०७०३५२ ससीदित वा येषामेतदायाह मेऽनघ०३०७०३६१ अनुतानां शयाणां पुाणां च जाेम०३०७०३६२ अनापृमप ूयुगुरवाे दनवसलाः०३०७०३७१ तवानां भगवंतेषां कितधा ितसमः०३०७०३७२ तेमं क उपासीरक उ वदनुशेरते०३०७०३८१ पुषय च संथानं वपं वा परय च०३०७०३८२ ानं च नैगमं युशययाेजनम्०३०७०३९१ िनमािन च तयेह ाेायनघसूरभः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 104 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०७०३९२ वताे ानं कुतः पुंसां भवैरायमेव वा०३०७०४०१ एताे पृछतः ाहरेः कमववसया०३०७०४०२ ूह मेऽय मवादजया नचषः०३०७०४११ सवे वेदा या तपाे दानािन चानघ०३०७०४१२ जीवाभयदानय न कुवीरकलामप०३०७०४२० ीशक उवाच०३०७०४२१ स इथमापृपुराणकपः कुधानेन मुिनधानः०३०७०४२२ वृहषाे भगवकथायां साेदततं हसवाह०३०८००१० मैेय उवाच०३०८००११ ससेवनीयाे बत पूवंशाे याेकपालाे भगवधानः०३०८००१२ बभूवथेहाजतकितमालां पदे पदे नूतनययभीणम्०३०८००२१ साेऽहं नृणां सखाय दःुखं महतानां वरमाय तय०३०८००२२ वतये भागवतं पुराणं यदाह साागवानृषयः०३०८००३१ अासीनमुया भगवतमां सषणं देवमकुठसवम्०३०८००३२ ववसवतवमतः परय कुमारमुया मुनयाेऽवपृछन्०३०८००४१ वमेव धयं ब मानयतं यासदेवाभधमामनत०३०८००४२ यधृतााबुजकाेशमीषदुीलयतं वबुधाेदयाय०३०८००५१ वधुयुदाैः वजटाकलापैपपृशतरणाेपधानम्०३०८००५२ पं यदचयहराजकयाः सेम नानाबलभवराथाः०३०८००६१ मुगृणताे वचसानुराग खलपदेनाय कृतािन ताः०३०८००६२ करटसाहमणवेक ाेितताेामफणासहम्०३०८००७१ ाें कलैतगवमेन िनवृधमाभरताय तेन०३०८००७२ सनकुमाराय स चाह पृः साायनाया धृतताय०३०८००८१ साायनः पारमहंयमुयाे ववमाणाे भगवभूतीः०३०८००८२ जगाद साेऽरुवेऽवताय पराशरायाथ बृहपते०३०८००९१ ाेवाच मं स दयालाे मुिनः पुलयेन पुराणमाम्०३०८००९२ साेऽहं तवैतकथयाम वस ालवे िनयमनुताय०३०८०१०१ उदाुतं वमदं तदासीयामीलतमीलयत्०३०८०१०२ अहीतपेऽधशयान एकः कृतणः वारताै िनरहः०३०८०१११ साेऽतः शररेऽपतभूतसूः कालाकां शमुदरयाणः०३०८०११२ उवास तसलले पदे वे यथानलाे दाण वीयः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 105 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०८०१२१ चतयुगानां च सहमस वपवयाेदरतया वशा०३०८०१२२ कालाययासादतकमताे लाेकानपीतादशे वदेहे०३०८०१३१ तयाथसूाभिनवेरतगताेऽथाे रजसा तनीयान्०३०८०१३२ गुणेन कालानुगतेन वः सूयंतदाभत नाभदेशात्०३०८०१४१ स पकाेशः सहसाेदितकालेन कमितबाेधनेन०३०८०१४२ वराेचषा तसललं वशालं वाेतयक इवायाेिनः०३०८०१५१ ताेकपं स उ एव वणुः ावीवशसवगुणावभासम्०३०८०१५२ तवयं वेदमयाे वधाता वयुवं यं वदत साेऽभूत्०३०८०१६१ तयां स चााेहकणकायामवथताे लाेकमपयमानः०३०८०१६२ परमयाे ववृनेवार लेभेऽनुदशं मुखािन०३०८०१७१ ताुगातसनावघूण जलाेमचासललाढम्०३०८०१७२ उपातः कमु लाेकतवं नाानमावददाददेवः०३०८०१८१ क एष याेऽसावहमपृ एतकुताे वामनयदस०३०८०१८२ अत धतादह कनैतदधतं य सता नु भायम्०३०८०१९१ स इथमुय तदनाल नाडभरतजलमाववेश०३०८०१९२ नावागततखरनालनाल नाभं वचवंतदवदताजः०३०८०२०१ तमयपारे वदरुासग वचवताेऽभूसमहांणेमः०३०८०२०२ याे देहभाजां भयमीरयाणः परणाेयायुरजय हेितः०३०८०२११ तताे िनवृाेऽितलधकामः वधयमासा पुनः स देवः०३०८०२१२ शनैजतासिनवृचाे यषीददाढसमाधयाेगः०३०८०२२१ कालेन साेऽजः पुषायुषाभ वृयाेगेन वढबाेधः०३०८०२२२ वयं तदतदयेऽवभातमपयतापयत य पूवम्०३०८०२३१ मृणालगाैरायतशेषभाेग पय एकं पुषं शयानम्०३०८०२३२ फणातपायुतमूधर ुभहतवातयुगातताेये०३०८०२४१ ेां पतं हरताेपलाेः सयानीवेमूः०३०८०२४२ राेदधाराैषधसाैमनय वनजाे वेणुभुजापाे ः०३०८०२५१ अायामताे वतरतः वमान देहेन लाेकयसहेण०३०८०२५२ वचदयाभरणांशकानां कृतयापातवेषदेहम्०३०८०२६१ पुंसां वकामाय ववमागैरयचतां कामदघुापम्०३०८०२६२ दशयतं कृपया नखेदु मयूखभाु लचापम्०३०८०२७१ मुखेन लाेकाितहरतेन परफुरकुडलमडतेन

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 106 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०८०२७२ शाेणायतेनाधरबबभासा यहयतं सनसेन सवा०३०८०२८१ कदबककपशवाससा वलृ तं मेखलया िनतबे०३०८०२८२ हारेण चानतधनेन वस ीवसवःथलवभेन०३०८०२९१ परायकेयूरमणवेक पयतदाेदडसहशाखम्०३०८०२९२ अयमूलं भुवनापेमहीभाेगैरधवीतवशम्०३०८०३०१ चराचराैकाे भगवहीमहीबधुं सललाेपगूढम्०३०८०३०२ करटसाहहरयमावभवकाैतभरगभम्०३०८०३११ िनवीतमाायमधुतया वकितमया वनमालया हरम्०३०८०३१२ सूयेदवुावयगमं िधामभः परमाधिनकैदुरासदम्०३०८०३२१ तेव ताभसरःसराेजमाानमः सनं वय०३०८०३२२ ददश देवाे जगताे वधाता नातः परं लाेकवसगः०३०८०३३१ स कमबीजं रजसाेपरः जाः ससृयदेव ा०३०८०३३२ अताैसगाभमुखतमीडमयवयभवेशताा०३०९००१० ाेवाच०३०९००११ ाताेऽस मेऽ सचरानु देहभाजां०३०९००१२ न ायते भगवताे गितरयवम्०३०९००१३ नायवदत भगवप त शं०३०९००१४ मायागुणयितकरादुवभास०३०९००२१ पं यदेतदवबाेधरसाेदयेन०३०९००२२ शवृतमसः सदनुहाय०३०९००२३ अादाै गृहीतमवतारशतैकबीजं०३०९००२४ याभपभवनादहमावरासम्०३०९००३१ नातः परं परम यवतः वपम्०३०९००३२ अानदमामवकपमववचः०३०९००३३ पयाम वसृजमेकमवमान्०३०९००३४ भूतेयाकमदत उपाताेऽ०३०९००४१ ता इदं भुवनमल मलाय०३०९००४२ याने नाे दशतं त उपासकानाम्०३०९००४३ तै नमाे भगवतेऽनुवधेम तयं०३०९००४४ याेऽनाताे नरकभाभरससै ः०३०९००५१ ये त वदयचरणाबुजकाेशगधं

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 107 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०९००५२ जत कणववरैः ुितवातनीतम्०३०९००५३ भा गृहीतचरणः परया च तेषां०३०९००५४ नापैष नाथ दयाबुहावपुंसाम्०३०९००६१ तावयं वणदेहसमं०३०९००६२ शाेकः पृहा परभवाे वपुल लाेभः०३०९००६३ तावमेयसदवह अाितमूलं०३०९००६४ याव तेऽमभयं वृणीत लाेकः०३०९००७१ दैवेन ते हतधयाे भवतः सात्०३०९००७२ सवाशभाेपशमनामुखेया ये०३०९००७३ कुवत कामसखलेशलवाय दना०३०९००७४ लाेभाभभूतमनसाेऽकुशलािन शत्०३०९००८१ ृधातभरमा मुरमानाः०३०९००८२ शीताेणवातवरषैरतरेतरा०३०९००८३ कामानायुतषा च सदभु रेण०३०९००८४ सपयताे मन उम सीदते मे०३०९००९१ यावपृथमदमान इयाथ०३०९००९२ मायाबलं भगवताे जन ईश पयेत्०३०९००९३ ताव संसृितरसाै ितसमेत०३०९००९४ यथाप दःुखिनवहं वहती याथा०३०९०१०१ अापृतातकरणा िनश िनःशयाना०३०९०१०२ नानामनाेरथधया णभिनाः०३०९०१०३ दैवाहताथरचना ऋषयाेऽप देव०३०९०१०४ युसवमुखा इह संसरत०३०९०१११ वं भयाेगपरभावतसराेज०३०९०११२ अासे ुतेतपथाे ननु नाथ पुंसाम्०३०९०११३ यया त उगाय वभावयत०३०९०११४ तपुः णयसे सदनुहाय०३०९०१२१ नाितसीदित तथाेपचताेपचारैर्०३०९०१२२ अाराधतः सरगणैद बकामैः०३०९०१२३ यसवभूतदययासदलययैकाे०३०९०१२४ नानाजनेववहतः सदतराा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 108 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०९०१३१ पुंसामताे ववधकमभरवराैर्०३०९०१३२ दानेन चाेतपसा परचयया च०३०९०१३३ अाराधनं भगवततव सयाथाे०३०९०१३४ धमाेऽपतः कहचयते न य०३०९०१४१ शवपमहसैव िनपीतभेद०३०९०१४२ माेहाय बाेधधषणाय नमः परै०३०९०१४३ वाेवथितलयेषु िनमलला०३०९०१४४ रासाय ते नम इदं चकृमेराय०३०९०१५१ ययावतारगुणकमवडबनािन०३०९०१५२ नामािन येऽसवगमे ववशा गृणत०३०९०१५३ तेऽनैकजशमलं सहसैव हवा०३०९०१५४ संयायपावृतामृतं तमजं पे०३०९०१६१ याे वा अहं च गरश वभुः वयं च०३०९०१६२ थयुवलयहेतव अामूलम्०३०९०१६३ भवा िपावृध एक उराेहस्०३०९०१६४ तै नमाे भगवते भुवनमाय०३०९०१७१ लाेकाे वकमिनरतः कुशले मः०३०९०१७२ कमययं वदुदते भवदचने वे०३०९०१७३ यतावदय बलवािनह जीवताशां०३०९०१७४ सछनयिनमषाय नमाेऽत तै०३०९०१८१ याभेयहमप पराधधयम्०३०९०१८२ अयासतः सकललाेकनमकृतं यत्०३०९०१८३ तेपे तपाे बसवाेऽवसमानस्०३०९०१८४ तै नमाे भगवतेऽधमखाय तयम्०३०९०१९१ ितयनुयवबुधादषु जीवयाेिनव्०३०९०१९२ अाेछयाकृतसेतपरसया यः०३०९०१९३ रेमे िनरतवषयाेऽयवदेहस्०३०९०१९४ तै नमाे भगवते पुषाेमाय०३०९०२०१ याेऽवयानुपहताेऽप दशाधवृया०३०९०२०२ िनामुवाह जठरकृतलाेकयाः०३०९०२०३ अतजलेऽहकशपुपशानुकूलां

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 109 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०९०२०४ भीमाेममालिन जनय सखं ववृवन्०३०९०२११ याभपभवनादहमासमीड०३०९०२१२ लाेकयाेपकरणाे यदनुहेण०३०९०२१३ तै नमत उदरथभवाय याेग०३०९०२१४ िनावसानवकसलनेणाय०३०९०२२१ साेऽयं समतजगतां सदेक अाा०३०९०२२२ सवेन यृडयते भगवागेन०३०९०२२३ तेनैव मे शमनुपृशताथाहं०३०९०२२४ याम पूववददं णतयाेऽसाै०३०९०२३१ एष पवरदाे रमयाशा०३०९०२३२ यकरयित गृहीतगुणावतारः०३०९०२३३ तववममदं सृजताेऽप चेताे०३०९०२३४ युीत कमशमलं च यथा वजाम्०३०९०२४१ नाभदादह सताेऽस यय पुंसाे०३०९०२४२ वानशरहमासमनतशेः०३०९०२४३ पं वचमदमय ववृवताे मे०३०९०२४४ मा ररषी िनगमय गरां वसगः०३०९०२५१ साेऽसावदकणाे भगवाववृ०३०९०२५२ ेमतेन नयनाबुहं वजृन्०३०९०२५३ उथाय ववजयाय च नाे वषादं०३०९०२५४ माया गरापनयतापुषः पुराणः०३०९०२६० मैेय उवाच०३०९०२६१ वसवं िनशायैवं तपाेवासमाधभः०३०९०२६२ यावनाेवचः तवा वरराम स खवत्०३०९०२७१ अथाभेतमवीय णाे मधुसूदनः०३०९०२७२ वषणचेतसं तेन कपयितकरासा०३०९०२८१ लाेकसंथानवान अानः परखतः०३०९०२८२ तमाहागाधया वाचा कमलं शमयव०३०९०२९० ीभगवानुवाच०३०९०२९१ मा वेदगभ गातं सग उममावह०३०९०२९२ तयापादतं े यां ाथयते भवान्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 110 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३०९०३०१ भूयवं तप अाित वां चैव मदायाम्०३०९०३०२ तायामतद लाेकाययपावृतान्०३०९०३११ तत अािन लाेके च भयुः समाहतः०३०९०३१२ ास मां ततं य लाेकांवमानः०३०९०३२१ यदा त सवभूतेषु दावमव थतम्०३०९०३२२ ितचीत मां लाेकाे जाेव कमलम्०३०९०३३१ यदा रहतमाानं भूतेयगुणाशयैः०३०९०३३२ वपेण मयाेपेतं पयवारायमृछित०३०९०३४१ नानाकमवतानेन जा बः ससृतः०३०९०३४२ नाावसीदयंते वषीयादनुहः०३०९०३५१ ऋषमां न बाित पापीयांवां रजाेगुणः०३०९०३५२ यनाे मय िनबं जाः संसृजताेऽप ते०३०९०३६१ ाताेऽहं भवता व दुवेयाेऽप देहनाम्०३०९०३६२ यां वं मयसेऽयुं भूतेयगुणाभः०३०९०३७१ तयं मचकसायामाा मे दशताेऽबहः०३०९०३७२ नालेन सलले मूलं पुकरय वचवतः०३०९०३८१ यकथा मताें मकथायुदयातम्०३०९०३८२ या तपस ते िना स एष मदनुहः०३०९०३९१ ीताेऽहमत भं ते लाेकानां वजयेछया०३०९०३९२ यदताैषीगुणमयं िनगुणं मानुवणयन्०३०९०४०१ य एतेन पुमायं तवा ताेेण मां भजेत्०३०९०४०२ तयाश ससीदेयं सवकामवरेरः०३०९०४११ पूतेन तपसा यैदानैयाेगसमाधना०३०९०४१२ रां िनःेयसं पुंसां मीिततववतम्०३०९०४२१ अहमाानां धातः ेः सेयसामप०३०९०४२२ अताे मय रितं कुयाेहादयकृते यः०३०९०४३१ सववेदमयेनेदमानाायाेिनना०३०९०४३२ जाः सृज यथापूव या मयनुशेरते०३०९०४४० मैेय उवाच०३०९०४४१ ता एवं जग े धानपुषेरः०३०९०४४२ ययेदं वेन पेण कनाभतराेदधे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 111 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१०००१० वदरु उवाच०३१०००११ अतहते भगवित ा लाेकपतामहः०३१०००१२ जाः ससज कितधा दैहकमानसीवभुः०३१०००२१ ये च मे भगवपृावयथा बवम०३१०००२२ तावदवानुपूयेण छध नः सवसंशयान्०३१०००३० सूत उवाच०३१०००३१ एवं साेदततेन ा काैषारवमुिनः०३१०००३२ ीतः याह ताादथानथ भागव०३१०००४० मैेय उवाच०३१०००४१ वराेऽप तथा चे दयं वषशतं तपः०३१०००४२ अायाानमावेय यथाह भगवानजः०३१०००५१ तलाेासूताे वायुना यदधतः०३१०००५२ पम तकाल कृतवीयेण कपतम्०३१०००६१ तपसा ेधमानेन वया चासंथया०३१०००६२ ववृवानबलाे यपाायुं सहासा०३१०००७१ तलाे वयाप पुकरं यदधतम्०३१०००७२ अनेन लाेकाालनाकपताीयचतयत्०३१०००८१ पकाेशं तदावय भगवकमचाेदतः०३१०००८२ एकं यभादुधा िधा भायं सधा०३१०००९१ एतावाीवलाेकय संथाभेदः समातः०३१०००९२ धमय िनमय वपाकः परमेसाै०३१००१०० वदरु उवाच०३१००१०१ यथाथ बपय हरेरतुकमणः०३१००१०२ कालायं लणं यथा वणय नः भाे०३१००११० मैेय उवाच०३१००१११ गुणयितकराकाराे िनवशेषाेऽिततः०३१००११२ पुषतदपुादानमाानं ललयासृजत्०३१००१२१ वं वै तां संथतं वणुमायया०३१००१२२ ईरेण परछं कालेनायमूितना०३१००१३१ यथेदानीं तथाे च पादयेतदशम्०३१००१३२ सगाे नववधतय ाकृताे वैकृतत यः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 112 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१००१४१ कालयगुणैरय िवधः ितसमः०३१००१४२ अात महतः सगाे गुणवैषयमानः०३१००१५१ तीयवहमाे य यानयाेदयः०३१००१५२ भूतसगतृतीयत तााे यशमान्०३१००१६१ चतथ एेयः सगाे यत ानयाकः०३१००१६२ वैकारकाे देवसगः पमाे ययं मनः०३१००१७१ षत तमसः सगाे यवबुकृतः भाेः०३१००१७२ षडमे ाकृताः सगा वैकृतानप मे णु०३१००१८१ रजाेभाजाे भगवताे ललेयं हरमेधसः०३१००१८२ समाे मुयसगत षधतथुषां च यः०३१००१९१ वनपयाेषधलता वसारा वीधाे माः०३१००१९२ उाेतसतमःाया अतःपशा वशेषणः०३१००२०१ ितराममः सगः साेऽावंशधाे मतः०३१००२०२ अवदाे भूरतमसाे ाणा वेदनः०३१००२११ गाैरजाे महषः कृणः सूकराे गवयाे ः०३१००२१२ शफाः पशवेमे अव सम०३१००२२१ खराेऽाेऽतराे गाैरः शरभमर तथा०३१००२२२ एते चैकशफाः ः णु पनखापशून्०३१००२३१ ा सृगालाे वृकाे यााे माजारः शशशकाै०३१००२३२ संहः कपगजः कूमाे गाेधा च मकरादयः०३१००२४१ कगृबकयेन भासभूकबहणः०३१००२४२ हंससारसचा काकाेलूकादयः खगाः०३१००२५१ अवााेतत नवमः रेकवधाे नृणाम्०३१००२५२ रजाेऽधकाः कमपरा दःुखे च सखमािननः०३१००२६१ वैकृताय एवैते देवसग सम०३१००२६२ वैकारकत यः ाेः काैमारतूभयाकः०३१००२७१ देवसगावधाे वबुधाः पतराेऽसराः०३१००२७२ गधवासरसः सा यरांस चारणाः०३१००२८१ भूतेतपशाचा वााः करादयः०३१००२८२ दशैते वदरुायाताः सगाते वसृृताः०३१००२९१ अतः परं वयाम वंशावतराण च

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 113 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१००२९२ एवं रजःुतः ा कपादवाभूहरः०३१००२९३ सृजयमाेघसप अाैवाानमाना०३११००१० मैेय उवाच०३११००११ चरमः सशेषाणामनेकाेऽसंयुतः सदा०३११००१२ परमाणुः स वेयाे नृणामैमाे यतः०३११००२१ सत एव पदाथय वपावथतय यत्०३११००२२ कैवयं परममहानवशेषाे िनरतरः०३११००३१ एवं कालाेऽयनुमतः साैये थाैये च सम०३११००३२ संथानभुा भगवानयाे यभुवभुः०३११००४१ स कालः परमाणुवै याे भुे परमाणुताम्०३११००४२ सताेऽवशेषभुयत स कालः परमाे महान्०३११००५१ अणुाै परमाणू यासरेणुयः ृतः०३११००५२ जालाक रयवगतः खमेवानुपतगात्०३११००६१ सरेणुिकं भुे यः कालः स ुटः ृतः०३११००६२ शतभागत वेधः याैभत लवः ृतः०३११००७१ िनमेषलवाे ेय अाातते यः णः०३११००७२ णाप वदःु काां लघु ता दश प च०३११००८१ लघूिन वै समााता दश प च नाडका०३११००८२ ते े मुतः हरः षडामः स वा नृणाम्०३११००९१ ादशाधपलाेानं चतभतरु लैः०३११००९२ वणमाषैः कृतछं यावथजलुतम्०३११०१०१ यामावारवाराे मयानामहनी उभे०३११०१०२ पः पदशाहािन शः कृण मानद०३११०१११ तयाेः समुयाे मासः पतॄणां तदहिनशम्०३११०११२ ाै तावृतः षडयनं दणं चाेरं दव०३११०१२१ अयने चाहनी ावसराे ादश ृतः०३११०१२२ संवसरशतं णां परमायुिनपतम्०३११०१३१ हताराचथः परमावादना जगत्०३११०१३२ संवसरावसानेन पयेयिनमषाे वभुः०३११०१४१ संवसरः परवसर इडावसर एव च०३११०१४२ अनुवसराे वसर वदरैुवं भायते

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 114 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३११०१५१ यः सृयशमुधाेसयवशा०३११०१५२ पुंसाेऽमाय दव धावित भूतभेदः०३११०१५३ कालायया गुणमयं तभवतवंस्०३११०१५४ तै बलं हरत वसरपकाय०३११०१६० वदरु उवाच०३११०१६१ पतृदेवमनुयाणामायुः परमदं ृतम्०३११०१६२ परेषां गितमाचव ये युः कपाहवदः०३११०१७१ भगवावेद कालय गितं भगवताे ननु०३११०१७२ वं वचते धीरा याेगराेन चषा०३११०१८० मैेय उवाच०३११०१८१ कृतं ेता ापरं च कलेित चतयुगम्०३११०१८२ दयैादशभवषैः सावधानं िनपतम्०३११०१९१ चवार ीण े चैकं कृतादषु यथामम्०३११०१९२ सातािन सहाण गुणािन शतािन च०३११०२०१ सयासयांशयाेरतयः कालः शतसयाेः०३११०२०२ तमेवायुगं ता य धमाे वधीयते०३११०२११ धमतपानुजाकृते समनुवतते०३११०२१२ स एवायेवधमेण येित पादेन वधता०३११०२२१ िलाेा युगसाहं बहराणाे दनम्०३११०२२२ तावयेव िनशा तात यमीलित वसृक्०३११०२३१ िनशावसान अारधाे लाेककपाेऽनुवतते०३११०२३२ यावनं भगवताे मनूुंतदश०३११०२४१ वं वं कालं मनुभुे साधकां ेकसितम्०३११०२४२ मवतरेषु मनवतंया ऋषयः सराः०३११०२४३ भवत चैव युगपसरेशाानु ये च तान्०३११०२५१ एष दैनदनः सगाे ाैलाेवतनः०३११०२५२ ितयृ पतृदेवानां सवाे य कमभः०३११०२६१ मवतरेषु भगवाबसवं वमूितभः०३११०२६२ मवादभरदं वमवयुदतपाैषः०३११०२७१ तमाेमाामुपादाय ितसंवमः०३११०२७२ कालेनानुगताशेष अाते तूणीं दनायये

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 115 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३११०२८१ तमेवावप धीयते लाेका भूरादययः०३११०२८२ िनशायामनुवृायां िनमुशशभाकरम्०३११०२९१ िलाेां दमानायां शा सषणाना०३११०२९२ यायूणा महलाेकानं भृवादयाेऽदताः०३११०३०१ तावभुवनं सः कपातैधतसधवः०३११०३०२ ावययुकटाटाेप चडवातेरताेमयः०३११०३११ अतः स तसलल अातेऽनतासनाे हरः०३११०३१२ याेगिनािनमीलाः तूयमानाे जनालयैः०३११०३२१ एवंवधैरहाेराैः कालगयाेपलतैः०३११०३२२ अपतमवायाप परमायुवयःशतम्०३११०३३१ यदधमायुषतय पराधमभधीयते०३११०३३२ पूवः पराधाेऽपाताे पराेऽ वतते०३११०३४१ पूवयादाै पराधय ााे नाम महानभूत्०३११०३४२ कपाे याभवा शदेित यं वदःु०३११०३५१ तयैव चाते कपाेऽभूं पामभचते०३११०३५२ यरेनाभसरस अासीाेकसराेहम्०३११०३६१ अयं त कथतः कपाे तीययाप भारत०३११०३६२ वाराह इित वयाताे यासीकराे हरः०३११०३७१ कालाेऽयं पराधायाे िनमेष उपचयते०३११०३७२ अयाकृतयानतय नादेजगदानः०३११०३८१ कालाेऽयं परमावादपराधात ईरः०३११०३८२ नैवेशतं भुभू ईराे धाममािननाम्०३११०३९१ वकारैः सहताे युैवशेषादभरावृतः०३११०३९२ अाडकाेशाे बहरयं पाशकाेटवतृतः०३११०४०१ दशाेराधकैय वः परमाणुवत्०३११०४०२ लयतेऽतगतााये काेटशाे डराशयः०३११०४११ तदाररं सवकारणकारणम्०३११०४१२ वणाेधाम परं साापुषय महानः०३१२००१० मैेय उवाच०३१२००११ इित ते वणतः ः कालायः परमानः०३१२००१२ महमा वेदगभाेऽथ यथााीबाेध मे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 116 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१२००२१ ससजाेऽधताममथ ताममादकृत्०३१२००२२ महामाेहं च माेहं च तमाानवृयः०३१२००३१ ा पापीयसीं सृं नाानं बमयत०३१२००३२ भगवानपूतेन मनसायां तताेऽसृजत्०३१२००४१ सनकं च सनदं च सनातनमथाभूः०३१२००४२ सनकुमारं च मुनीयानूव रेतसः०३१२००५१ ताबभाषे वभूः पुाजाः सृजत पुकाः०३१२००५२ तैछाेधमाणाे वासदेवपरायणाः०३१२००६१ साेऽवयातः सतैरेवं यायातानुशासनैः०३१२००६२ ाेधं दुवषहं जातं िनयतमुपचमे०३१२००७१ धया िनगृमाणाेऽप वाेमयाजापतेः०३१२००७२ साेऽजायत तयुः कुमाराे नीललाेहतः०३१२००८१ स वै राेद देवानां पूवजाे भगवावः०३१२००८२ नामािन कु मे धातः थानािन च जगरुाे०३१२००९१ इित तय वचः पााे भगवापरपालयन्०३१२००९२ अयधाया वाचा मा राेदतकराेम ते०३१२०१०१ यदराेदः सरे साेेग इव बालकः०३१२०१०२ ततवामभधायत नाा इित जाः०३१२०१११ दयायसयाेम वायुरजलं मही०३१२०११२ सूयतपैव थानाये कृतािन ते०३१२०१२१ मयुमनुमहनसाे महाछव ऋतवजः०३१२०१२२ उरेता भवः कालाे वामदेवाे धृततः०३१२०१३१ धीधृितरसलाेमा च िनयुसपरलाबका०३१२०१३२ इरावती वधा दा ायाे ते यः०३१२०१४१ गृहाणैतािन नामािन थानािन च सयाेषणः०३१२०१४२ एभः सृज जा बः जानामस यपितः०३१२०१५१ इयादः वगुणा भगवाीललाेहतः०३१२०१५२ सवाकृितवभावेन ससजासमाः जाः०३१२०१६१ ाणां सृानां समतासतां जगत्०३१२०१६२ िनशायासशाे यूथाजापितरशत०३१२०१७१ अलं जाभः सृाभरशीभः सराेम

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 117 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१२०१७२ मया सह दहतीभदशभबणैः०३१२०१८१ तप अाित भं ते सवभूतसखावहम्०३१२०१८२ तपसैव यथा पूव ा वमदं भवान्०३१२०१९१ तपसैव परं याेितभगवतमधाेजम्०३१२०१९२ सवभूतगुहावासमसा वदते पुमान्०३१२०२०० मैेय उवाच०३१२०२०१ एवमाभुवादः परय गरां पितम्०३१२०२०२ बाढमयमुमामय ववेश तपसे वनम्०३१२०२११ अथाभयायतः सग दश पुाः जरे०३१२०२१२ भगवछयुय लाेकसतानहेतवः०३१२०२२१ मरचरयरसाै पुलयः पुलहः तः०३१२०२२२ भृगुवसाे द दशमत नारदः०३१२०२३१ उसाारदाे जे दाेऽु ावयुवः०३१२०२३२ ाणासः साताे भृगुवच करातः०३१२०२४१ पुलहाे नाभताे जे पुलयः कणयाेऋ षः०३१२०२४२ अरा मुखताेऽणाेऽिमरचमनसाेऽभवत्०३१२०२५१ धमः तनाणताे य नारायणः वयम्०३१२०२५२ अधमः पृताे याृयुलाेकभयरः०३१२०२६१ द कामाे वः ाेधाे लाेभाधरदछदात्०३१२०२६२ अायाासधवाे मेढ ाऋ ितः पायाेरघायः०३१२०२७१ छायायाः कदमाे जे देवयाः पितः भुः०३१२०२७२ मनसाे देहतेदं जे वकृताे जगत्०३१२०२८१ वाचं दुहतरं तवीं वयूहरतीं मनः०३१२०२८२ अकामां चकमे ः सकाम इित नः ुतम्०३१२०२९१ तमधमे कृतमितं वलाे पतरं सताः०३१२०२९२ मरचमुया मुनयाे वायबाेधयन्०३१२०३०१ नैतपूवैः कृतं वे न करयत चापरे०३१२०३०२ यवं दुहतरं गछेरिनगृाजं भुः०३१२०३११ तेजीयसामप ेत साें जगरुाे०३१२०३१२ यृमनुितवै लाेकः ेमाय कपते०३१२०३२१ तै नमाे भगवते य इदं वेन राेचषा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 118 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१२०३२२ अाथं ययामास स धम पातमहित०३१२०३३१ स इथं गृणतः पुापुराे ा जापतीन्०३१२०३३२ जापितपिततवं तयाज ीडततदा०३१२०३३३ तां दशाे जगृघाेरां नीहारं यदुतमः०३१२०३४१ कदाचायतः ुवेदा अासंतमुखात्०३१२०३४२ कथं यायहं लाेकासमवेतायथा पुरा०३१२०३५१ चातहाें कमतमुपवेदनयैः सह०३१२०३५२ धमय पादावारतथैवामवृयः०३१२०३६० वदरु उवाच०३१२०३६१ स वै वसृजामीशाे वेदादुखताेऽसृजत्०३१२०३६२ येनासृजेवते ूह तपाेधन०३१२०३७० मैेय उवाच०३१२०३७१ ऋयजुःसामाथवायावेदापूवादभमुखैः०३१२०३७२ शामयां तितताेमं ायं यधामात्०३१२०३८१ अायुवेदं धनुवेदं गाधव वेदमानः०३१२०३८२ थापयं चासृजेदं मापूवादभमुखैः०३१२०३९१ इितहासपुराणािन पमं वेदमीरः०३१२०३९२ सवेय एव वेयः ससृजे सवदशनः०३१२०४०१ षाेडयुथाै पूववापुरयुतावथ०३१२०४०२ अााेयामाितरााै च वाजपेयं सगाेसवम्०३१२०४११ वा दानं तपः सयं धमयेित पदािन च०३१२०४१२ अामां यथासमसृजसह वृभः०३१२०४२१ सावं ाजापयं च ां चाथ बृहथा०३१२०४२२ वाता सयशालन शलाेछ इित वै गृहे०३१२०४३१ वैखानसा वालखयाै दुबराः फेनपा वने०३१२०४३२ यासे कुटचकः पूव बाेदाे हंसिनयाै०३१२०४४१ अावीक यी वाता दडनीिततथैव च०३१२०४४२ एवं यातयासणवाे य दतः०३१२०४५१ तयाेणगासीाेमयाे गायी च वचाे वभाेः०३१२०४५२ िुांसाताेऽनुुगयः जापतेः०३१२०४६१ मायाः पपा बृहती ाणताेऽभवत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 119 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१२०४६२ पशतयाभवीवः वराे देह उदात०३१२०४७१ ऊाणमयायारतःथा बलमानः०३१२०४७२ वराः स वहारेण भवत जापतेः०३१२०४८१ शदानतय यायानः परः०३१२०४८२ ावभाित वतताे नानाशुपबृंहतः०३१२०४९१ तताेऽपरामुपादाय स सगाय मनाे दधे०३१२०४९२ ऋषीणां भूरवीयाणामप सगमवतृतम्०३१२०५०१ ावा तदृये भूयतयामास काैरव०३१२०५०२ अहाे अतुमेते यापृतयाप िनयदा०३१२०५११ न ेधते जा नूनं दैवम वघातकम्०३१२०५१२ एवं युकृततय दैवं चावेततदा०३१२०५२१ कय पमभूेधा यकायमभचते०३१२०५२२ तायां पवभागायां मथुनं समपत०३१२०५३१ यत त पुमासाेऽभूनुः वायुवः वराट्०३१२०५३२ ी यासीछतपाया महयय महानः०३१२०५४१ तदा मथुनधमेण जा ेधाबभूवरे०३१२०५४२ स चाप शतपायां पापयायजीजनत्०३१२०५५१ यताेानपादाै ितः कया भारत०३१२०५५२ अाकूितदेवित सूितरित सम०३१२०५६१ अाकूितं चये ादाकदमाय त मयमाम्०३१२०५६२ दायादासूितं च यत अापूरतं जगत्०३१३००१० ीशक उवाच०३१३००११ िनशय वाचं वदताे मुनेः पुयतमां नृप०३१३००१२ भूयः पछ काैरयाे वासदेवकथातः०३१३००२० वदरु उवाच०३१३००२१ स वै वायुवः सायः पुः वयुवः०३१३००२२ ितलय यां पीं कं चकार तताे मुने०३१३००३१ चरतं तय राजषेरादराजय सम०३१३००३२ ूह मे धानाय ववसेनायाे साै०३१३००४१ ुतय पुंसां सचरमय नवसा सूरभरडताेऽथः०३१३००४२ तणुानुवणं मुकुद पादारवदं दयेषु येषाम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 120 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१३००५० ीशक उवाच०३१३००५१ इित वाणं वदरंु वनीतं सहशीणरणाेपधानम्०३१३००५२ राेमा भगवकथायां णीयमानाे मुिनरयच०३१३००६० मैेय उवाच०३१३००६१ यदा वभायया साध जातः वायुवाे मनुः०३१३००६२ ालः णतेदं वेदगभमभाषत०३१३००७१ वमेकः सवभूतानां जकृृदः पता०३१३००७२ तथाप नः जानां ते शूषा केन वा भवेत्०३१३००८१ तधेह नमतयं कमवीडाशषु०३१३००८२ यकृवेह यशाे ववगमु च भवेितः०३१३००९० ाेवाच०३१३००९१ ीततयमहं तात वत ताां तीर०३१३००९२ ययलकेन दा शाध मेयानापतम्०३१३०१०१ एतावयाजैवीर काया पचितगुराै०३१३०१०२ शामैगृेत सादरं गतमसरैः०३१३०१११ स वमयामपयािन सशायानाे गुणैः०३१३०११२ उपा शास धमेण गां यैः पुषं यज०३१३०१२१ परं शूषणं मं याजारया नृप०३१३०१२२ भगवांते जाभतषीकेशाेऽनुतयित०३१३०१३१ येषां न ताे भगवायलाे जनादनः०३१३०१३२ तेषां माे पाथाय यदाा नातः वयम्०३१३०१४० मनुवाच०३१३०१४१ अादेशेऽहं भगवताे वतेयामीवसूदन०३१३०१४२ थानं वहानुजानीह जानां मम च भाे०३१३०१५१ यदाेकः सवभूतानां मही मा महास०३१३०१५२ अया उरणे याे देव देया वधीयताम्०३१३०१६० मैेय उवाच०३१३०१६१ परमेी वपां मये तथा सामवेय गाम्०३१३०१६२ कथमेनां समुेय इित दयाै धया चरम्०३१३०१७१ सृजताे मे ितवाभः ायमाना रसां गता०३१३०१७२ अथा कमनुेयमाभः सगयाेजतैः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 121 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१३०१७३ ययाहं दयादासं स ईशाे वदधात मे०३१३०१८१ इयभयायताे नासा ववरासहसानघ०३१३०१८२ वराहताेकाे िनरगादु परमाणकः०३१३०१९१ तयाभपयतः खथः णेन कल भारत०३१३०१९२ गजमाः ववृधे तदतुमभूहत्०३१३०२०१ मरचमुखैवैः कुमारैमनुना सह०३१३०२०२ ा तसाैकरं पं तक यामास चधा०३१३०२११ कमेतसूकरयाजं सवं दयमवथतम्०३१३०२१२ अहाे बतायमदं नासाया मे विनःसृतम्०३१३०२२१ ाेऽु शराेमाः णाडशलासमः०३१३०२२२ अप वगवानेष याे मे खेदयनः०३१३०२३१ इित मीमांसततय णः सह सूनुभः०३१३०२३२ भगवायपुषाे जगजागेसभः०३१३०२४१ ाणं हषयामास हरतां जाेमान्०३१३०२४२ वगजतेन ककुभः ितवनयता वभुः०३१३०२५१ िनशय ते घघरतं वखेद यणु मायामयसूकरय०३१३०२५२ जनतपःसयिनवासनते िभः पवैमुनयाेऽगृण०३१३०२६१ तेषां सतां वेदवतानमूितावधायागुणानुवादम्०३१३०२६२ वन भूयाे वबुधाेदयाय गजेललाे जलमाववेश०३१३०२७१ उवालः खचरः कठाेरः सटा वधुवखरराेमशवक्०३१३०२७२ खराहताः सतदं ईा याेितबभासे भगवाहीः०३१३०२८१ ाणेन पृयाः पदवीं वजाेडापदेशः वयमवराः०३१३०२८२ करालदं ाेऽयकरालयामुय वागृणताेऽवशकम्०३१३०२९१ स वकूटािनपातवेग वशीणकुः तनयदवान्०३१३०२९२ उसृदघाेमभुजैरवातुाेश येर पाह मेित०३१३०३०१ खरैः रैदरयंतदाप उपारपारं िप रसायाम्०३१३०३०२ ददश गां त सषुसरे यां जीवधानीं वयमयध०३१३०३११ पातालमूलेरभाेगसंहताै वयय पादाै पृथवीं च बतः०३१३०३१२ ययाेपमानाे न बभूव साेऽयुताे ममात मायववृये हरः०३१३०३२१ वदं याेृय महीं िनमां स उथतः संचे रसायाः०३१३०३२२ ताप दैयं गदयापततं सनाभसदपततीमयुः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 122 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१३०३३१ जघान धानमसवमं स ललयेभं मृगराडवास०३१३०३३२ तपातगडतडाे यथा गजेाे जगतीं वभदन्०३१३०३४१ तमालनीलं सतदतकाेटा ामुपतं गजललया०३१३०३४२ ाय बालयाेऽनुवाकैवरमुया उपतथुरशम्०३१३०३५० ऋषय ऊचुः०३१३०३५१ जतं जतं तेऽजत यभावन यीं तनुं वां परधुवते नमः०३१३०३५२ याेमगतेषु िनलयुरयतै नमः कारणसूकराय ते०३१३०३६१ पं तवैतनु दुकृतानां ददुशनं देव यदवराकम्०३१३०३६२ छदांस यय वच बहराेमवायं श वषु चातहाेम्०३१३०३७१ ुड अासीव ईश नासयाेरडाेदरे चमसाः कणरे०३१३०३७२ ाशमाये सने हात ते यवणं ते भगवहाेम्०३१३०३८१ दानुजाेपसदः शराेधरं वं ायणीयाेदयनीयदं ः०३१३०३८२ जा वयतव शीषकं ताेः सयावसयं चतयाेऽसवाे ह ते०३१३०३९१ साेमत रेतः सवनायवथितः संथावभेदातव देव धातवः०३१३०३९२ साण सवाण शररसधवं सवयतरबधनः०३१३०४०१ नमाे नमतेऽखलमदेवता याय सवतवे याने०३१३०४०२ वैरायभाजयानुभावत ानाय वागुरवे नमाे नमः०३१३०४११ दं ाकाेटा भगवंवया धृता वराजते भूधर भूः सभूधरा०३१३०४१२ यथा वनाःसरताे दता धृता मतजेय सपपनी०३१३०४२१ यीमयं पमदं च साैकरं भूमडलेनाथ दता धृतेन ते०३१३०४२२ चकात ाेढघनेन भूयसा कुलाचलेय यथैव वमः०३१३०४३१ संथापयैनां जगतां सतथुषां लाेकाय पीमस मातरं पता०३१३०४३२ वधेम चायै नमसा सह वया ययां वतेजाेऽमवारणावधाः०३१३०४४१ कः धीतायतमतव भाे रसां गताया भुव उबहणम्०३१३०४४२ न वयाेऽसाै वय ववये याे माययेदं ससृजेऽितवयम्०३१३०४५१ वधुवता वेदमयं िनजं वपुजनतपःसयिनवासनाे वयम्०३१३०४५२ सटाशखाेतूशवाबुबदुभवमृयमाना भृशमीश पावताः०३१३०४६१ स वै बत मिततवैषते यः कमणां पारमपारकमणः०३१३०४६२ याेगमायागुणयाेगमाेहतं वं समतं भगववधेह शम्०३१३०४७० मैेय उवाच०३१३०४७१ इयुपथीयमानाेऽसाै मुिनभवादभः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 123 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१३०४७२ सलले वखराात उपाधावताविनम्०३१३०४८१ स इथं भगवानुवी ववसेनः जापितः०३१३०४८२ रसाया ललयाेीतामस यय ययाै हरः०३१३०४९१ य एवमेतां हरमेधसाे हरेः कथां सभां कथनीयमायनः०३१३०४९२ वीत भा वयेत वाेशतीं जनादनाेऽयाश द सीदित०३१३०५०१ तसे सकलाशषां भाै कं दलुभं ताभरलं लवाभः०३१३०५०२ अनया भजतां गुहाशयः वयं वधे वगितं परः पराम्०३१३०५११ काे नाम लाेके पुषाथसारवपुराकथानां भगवकथासधाम्०३१३०५१२ अापीय कणालभभवापहामहाे वरयेत वना नरेतरम्०३१४००१० ीशक उवाच०३१४००११ िनशय काैषारवणाेपवणतां हरेः कथां कारणसूकरानः०३१४००१२ पुनः स पछ तमुतालन चािततृाे वदरुाे धृततः०३१४००२० वदरु उवाच०३१४००२१ तेनैव त मुिने हरणा यमूितना०३१४००२२ अाददैयाे हरयााे हत इयनुशुम०३१४००३१ तय चाेरतः ाैणीं वदं ाेण ललया०३१४००३२ दैयराजय च काेताेरभूृधः०३१४००४१ धानाय भाय ूह तवतरम्०३१४००४२ ऋषे न तृयित मनः परं काैतूहलं ह मे०३१४००५० मैेय उवाच०३१४००५१ साधु वीर वया पृमवतारकथां हरेः०३१४००५२ यवं पृछस मयानां मृयुपाशवशातनीम्०३१४००६१ ययाेानपदः पुाे मुिनना गीतयाभकः०३१४००६२ मृयाेः कृवैव मूयमाराेह हरेः पदम्०३१४००७१ अथाापीितहासाेऽयं ुताे मे वणतः पुरा०३१४००७२ णा देवदेवेन देवानामनुपृछताम्०३१४००८१ दितदाायणी मारचं कयपं पितम्०३१४००८२ अपयकामा चकमे सयायां छयादता०३१४००९१ इाजं पयसा पुषं यजुषां पितम्०३१४००९२ िनाेचयक अासीनमयगारे समाहतम्०३१४०१०० दितवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 124 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१४०१०१ एष मां वकृते वकाम अाशरासनः०३१४०१०२ दनुाेित दनां वय रामव मतजः०३१४०१११ तवादमानायां सपीनां समृभः०३१४०११२ जावतीनां भं ते मयायुामनुहम्०३१४०१२१ भतयााेमानानां लाेकानावशते यशः०३१४०१२२ पितभवधाे यासां जया ननु जायते०३१४०१३१ पुरा पता नाे भगवादाे दुहतृवसलः०३१४०१३२ कं वृणीत वरं वसा इयपृछत नः पृथक्०३१४०१४१ स वदवाजानां नाे भावं सतानभावनः०३१४०१४२ याेदशाददाासां याते शीलमनुताः०३१४०१५१ अथ मे कु कयाणं कामं कमललाेचन०३१४०१५२ अाताेपसपणं भूममाेघं ह महीयस०३१४०१६१ इित तां वीर मारचः कृपणां बभाषणीम्०३१४०१६२ याहानुनयवाचा वृानकमलाम्०३१४०१७१ एष तेऽहं वधायाम यं भी यदछस०३१४०१७२ तयाः कामं न कः कुयासैवगक यतः०३१४०१८१ सवामानुपादाय वामेण कलवान्०३१४०१८२ यसनाणवमयेित जलयानैयथाणवम्०३१४०१९१ यामारानाे ध ेयकामय मािनिन०३१४०१९२ ययां वधुरमयय पुमांरित ववरः०३१४०२०१ यामायेयारातीदजुयािनतरामैः०३१४०२०२ वयं जयेम हेलाभदयूदगुपितयथा०३१४०२११ न वयं भवतां वामनुकत गृहेर०३१४०२१२ अयायुषा वा कायेन ये चाये गुणगृवः०३१४०२२१ अथाप काममेतं ते जायै करवायलम्०३१४०२२२ यथा मां नाितराेचत मुत ितपालय०३१४०२३१ एषा घाेरतमा वेला घाेराणां घाेरदशना०३१४०२३२ चरत ययां भूतािन भूतेशानुचराण ह०३१४०२४१ एतयां साव सयायां भगवाूतभावनः०३१४०२४२ परताे भूतपषवृषेणाटित भूतराट्०३१४०२५१ मशानचािनलधूलधू वकणवाेतजटाकलापः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 125 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१४०२५२ भावगुठामलदेहाे देवभः पयित देवरते०३१४०२६१ न यय लाेके वजनः पराे वा नायाताे नाेत कगः०३१४०२६२ वयं तैयरणापवामाशाहेऽजां बत भुभाेगाम्०३१४०२७१ ययानवाचरतं मनीषणाे गृणयवापटलं बभसवः०३१४०२७२ िनरतसायाितशयाेऽप यवयं पशाचचयामचरितः सताम्०३१४०२८१ हसत ययाचरतं ह दभुगाः वातयावदषुः समीहतम्०३१४०२८२ यैवमायाभरणानुलेपनैः भाेजनं वातयाेपलालतम्०३१४०२९१ ादयाे यकृतसेतपाला यकारणं वमदं च माया०३१४०२९२ अााकर यय पशाचचया अहाे वभूरतं वडबनम्०३१४०३०० मैेय उवाच०३१४०३०१ सैवं संवदते भा मथाेथतेया०३१४०३०२ जाह वासाे षेवृषलव गतपा०३१४०३११ स वदवाथ भायायातं िनबधं वकमण०३१४०३१२ नवा दाय रहस तयाथाेपववेश ह०३१४०३२१ अथाेपपृय सललं ाणानायय वायतः०३१४०३२२ यायजाप वरजं याेितः सनातनम्०३१४०३३१ दितत ीडता तेन कमावेन भारत०३१४०३३२ उपसय वषमधाेमुययभाषत०३१४०३४० दितवाच०३१४०३४१ न मे गभममं ूतानामृषभाेऽवधीत्०३१४०३४२ ः पितह भूतानां ययाकरवमंहसम्०३१४०३५१ नमाे ाय महते देवायाेाय मीढषे०३१४०३५२ शवाय यतदडाय धृतदडाय मयवे०३१४०३६१ स नः सीदतां भामाे भगवानुवनुहः०३१४०३६२ याधयायनुकयानां ीणां देवः सतीपितः०३१४०३७० मैेय उवाच०३१४०३७१ वसगयाशषं लाेामाशासानां वेपतीम्०३१४०३७२ िनवृसयािनयमाे भायामाह जापितः०३१४०३८० कयप उवाच०३१४०३८१ अाययादानते दाेषााैितकादतु०३१४०३८२ मदेशाितचारेण देवानां चाितहेलनात्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 126 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१४०३९१ भवयततवाभावभे जाठराधमाै०३१४०३९२ लाेकासपालांींड मुरादययतः०३१४०४०१ ाणनां हयमानानां दनानामकृतागसाम्०३१४०४०२ ीणां िनगृमाणानां काेपतेषु महास०३१४०४११ तदा वेरः ुाे भगवााेकभावनः०३१४०४१२ हिनययवतीयासाै यथाशतपवधृक्०३१४०४२० दितवाच०३१४०४२१ वधं भगवता साासनाभाेदारबाना०३१४०४२२ अाशासे पुयाेमं मा ुााणाभाे०३१४०४३१ न दडदधय न भूतभयदय च०३१४०४३२ नारकाानुगृत यां यां याेिनमसाै गतः०३१४०४४० कयप उवाच०३१४०४४१ कृतशाेकानुतापेन सः यवमशनात्०३१४०४४२ भगवयुमाना भवे मयप चादरात्०३१४०४५१ पुयैव च पुाणां भवतैकः सतां मतः०३१४०४५२ गायत यशः शं भगवशसा समम्०३१४०४६१ याेगैहेमेव दवुण भावययत साधवः०३१४०४६२ िनवैरादभराानं यछलमनुविततम्०३१४०४७१ यसादाददं वं सीदित यदाकम्०३१४०४७२ स वभगवायय ताेयतेऽनयया शा०३१४०४८१ स वै महाभागवताे महाा महानुभावाे महतां महः०३१४०४८२ वृभा नुभावताशये िनवेय वैकुठममं वहायित०३१४०४९१ अलपटः शीलधराे गुणाकराे ः परा यथताे दःुखतेषु०३१४०४९१ अभूतशुजगतः शाेकहता नैदाघकं तापमवाेडराजः०३१४०५०१ अतबहामलमनें वपूषेछानुगृहीतपम्०३१४०५०२ पाैतव ीललनाललामं ा फुरकुडलमडताननम्०३१४०५१० मैेय उवाच०३१४०५११ ुवा भागवतं पाैममाेदत दितभृशम्०३१४०५१२ पुयाे वधं कृणादवासीहामनाः०३१५००१० मैेय उवाच०३१५००११ ाजापयं त तेजः परतेजाेहनं दितः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 127 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१५००१२ दधार वषाण शतं शमाना सरादनात्०३१५००२१ लाेके तेनाहतालाेके लाेकपाला हताैजसः०३१५००२२ यवेदयवसृजे वातयितकरं दशाम्०३१५००३० देवा ऊचुः०३१५००३१ तम एतभाे वेथ संवा ययं भृशम्०३१५००३२ न यं भगवतः कालेनापृवनः०३१५००४१ देवदेव जगातलाेकनाथशखामणे०३१५००४२ परेषामपरेषां वं भूतानामस भाववत्०३१५००५१ नमाे वानवीयाय माययेदमुपेयुषे०३१५००५२ गृहीतगुणभेदाय नमतेऽययाेनये०३१५००६१ ये वानयेन भावेन भावययाभावनम्०३१५००६२ अािन ाेतभुवनं परं सदसदाकम्०३१५००७१ तेषां सपयाेगानां जतासेयानाम्०३१५००७२ लधयुसादानां न कुतपराभवः०३१५००८१ यय वाचा जाः सवा गावतयेव यताः०३१५००८२ हरत बलमायातै मुयाय ते नमः०३१५००९१ स वं वधव शं भूमंतमसा लकमणाम्०३१५००९२ अददयया ा अापानहसीतम्०३१५०१०१ एष देव दतेगभ अाेजः कायपमपतम्०३१५०१०२ दशतमरयसवा वधतेऽरवैधस०३१५०११० मैेय उवाच०३१५०१११ स हय महाबाहाे भगवाशदगाेचरः०३१५०११२ याचाभूदेवाीणचरया गरा०३१५०१२० ाेवाच०३१५०१२१ मानसा मे सता युत् पूवजाः सनकादयः०३१५०१२२ चेवहायसा लाेकााेकेषु वगतपृहाः०३१५०१३१ त एकदा भगवताे वैकुठयामलानः०३१५०१३२ ययुवैकुठिनलयं सवलाेकनमकृतम्०३१५०१४१ वसत य पुषाः सवे वैकुठमूतयः०३१५०१४२ येऽिनमिनमेन धमेणाराधयहरम्०३१५०१५१ य चाः पुमानाते भगवाशदगाेचरः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 128 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१५०१५२ सवं वय वरजं वानां नाे मृडयवृषः०३१५०१६१ य नैःेयसं नाम वनं कामदघुैमैः०३१५०१६२ सवतीभवाजकैवयमव मूितमत्०३१५०१७१ वैमािनकाः सललनारतािन शद्०३१५०१७२ गायत य शमलपणािन भतः०३१५०१७३ अतजलेऽनुवकसधुमाधवीनां०३१५०१७४ गधेन खडतधयाेऽयिनलं पतः०३१५०१८१ पारावतायभृतसारसचवाक०३१५०१८२ दायूहहंसशकितरबहणां यः०३१५०१८३ काेलाहलाे वरमतेऽचरमामुैर्०३१५०१८४ भृाधपे हरकथामव गायमाने०३१५०१९१ मदारकुदकुरबाेपलचपकाण०३१५०१९२ पुागनागबकुलाबुजपारजाताः०३१५०१९३ गधेऽचते तलसकाभरणेन तया०३१५०१९४ यंतपः समनसाे ब मानयत०३१५०२०१ यसु लं हरपदानितमाैर्०३१५०२०२ वैदयूमारकतहेममयैवमानैः०३१५०२०३ येषां बृहकटतटाः तशाेभमुयः०३१५०२०४ कृणानां न रज अादधुयाैः०३१५०२११ ी पणी णयती चरणारवदं०३१५०२१२ ललाबुजेन हरसिन मुदाेषा०३१५०२१३ संलयते फटककुड उपेतहे०३१५०२१४ साजतीव यदनुहणेऽययः०३१५०२२१ वापीषु वमतटावमलामृतास०३१५०२२२ ेयावता िनजवने तलसीभरशम्०३१५०२२३ अयचती वलकमुसमीय वम्०३१५०२२४ उछेषतं भगवतेयमता य ः०३१५०२३१ य जयघभदाे रचनानुवादाच्०३१५०२३२ वत येऽयवषयाः कुकथा मितीः०३१५०२३३ यात ुता हतभगैनृभरासारास्०३१५०२३४ तांतापयशरणेषु तमःस हत

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 129 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१५०२४१ येऽयथतामप च नाे नृगितं पा०३१५०२४२ ानं च तववषयं सहधम य०३१५०२४३ नाराधनं भगवताे वतरयमुय०३१५०२४४ साेहता वततया बत मायया ते०३१५०२५१ य जयिनमषामृषभानुवृया०३१५०२५२ दरेू यमा ुपर नः पृहणीयशीलाः०३१५०२५३ भतमथः सयशसः कथनानुराग०३१५०२५४ वैयबापकलया पुलककृतााः०३१५०२६१ तगुवधकृतं भुवनैकवं०३१५०२६२ दयं वचवबुधायवमानशाेचः०३१५०२६३ अापुः परां मुदमपूवमुपेय याेग०३१५०२६४ मायाबलेन मुनयतदथाे वकुठम्०३१५०२७१ ततीय मुनयः षडसमानाः०३१५०२७२ काः समानवयसावथ समायाम्०३१५०२७३ देवावचत गृहीतगदाै पराय०३१५०२७४ केयूरकुडलकरटवटवेषाै०३१५०२८१ मरेफवनमालकया िनवीताै०३१५०२८२ वयतयासतचतयबामये०३१५०२८३ वं वा कुटलया फुटिनगमायां०३१५०२८४ रेणेन च मनाभसं दधानाै०३१५०२९१ ायेतयाेिनववशमषताेरपृा०३१५०२९२ पूवा यथा पुरटवकपाटका याः०३१५०२९३ सव तेऽवषमया मुनयः वा०३१५०२९४ ये सरयवहता वगताभशाः०३१५०३०१ तावीय वातरशनांतरः कुमारान्०३१५०३०२ वृादशाधवयसाे वदतातवान्०३१५०३०३ वेेण चाखलयतामतदहणांताै०३१५०३०४ तेजाे वहय भगवितकूलशीलाै०३१५०३११ तायां मषविनमषेषु िनषयमानाः०३१५०३१२ वहमा प हरेः ितहारपायाम्०३१५०३१३ ऊचुः समदतभ ईषत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 130 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१५०३१४ कामानुजेन सहसा त उपुतााः०३१५०३२० मुनय ऊचुः०३१५०३२१ काे वामहैय भगवपरचययाेैस्०३१५०३२२ तमणां िनवसतां वषमः वभावः०३१५०३२३ तशातपुषे गतवहे वां०३१५०३२४ काे वावकुहकयाेः परशनीयः०३१५०३३१ न तरं भगवतीह समतकुाव्०३१५०३३२ अाानमािन नभाे नभसीव धीराः०३१५०३३३ पयत य युवयाेः सरलनाेः कं०३१५०३३४ युपादतं ुदरभेद भयं यताेऽय०३१५०३४१ ताममुय परमय वकुठभतः०३१५०३४२ कत कृमह धीमह मदधीयाम्०३१५०३४३ लाेकािनताे जतमतरभावा०३१५०३४४ पापीयसय इमे रपवाेऽय य०३१५०३५१ तेषामतीरतमुभाववधाय घाेरं०३१५०३५२ तं दडमिनवारणमपूगैः०३१५०३५३ साे हरेरनुचरावु बयततत्०३१५०३५४ पादहावपततामितकातरेण०३१५०३६१ भूयादघाेिन भगवरकार दडाे०३१५०३६२ याे नाै हरेत सरहेलनमयशेषम्०३१५०३६३ मा वाेऽनुतापकलया भगवृिताे०३१५०३६४ माेहाे भवेदह त नाै जताेरधाेऽधः०३१५०३७१ एवं तदैव भगवानरवदनाभः०३१५०३७२ वानां वबुय सदितममायः०३१५०३७३ तययाै परमहंसमहामुनीनाम्०३१५०३७४ अवेषणीयचरणाै चलयसहीः०३१५०३८१ तं वागतं ितताैपयकं वपुस्०३१५०३८२ तेऽचतावषयं वसमाधभायम्०३१५०३८३ हंसयाेयजनयाेः शववायुलाेलच्०३१५०३८४ ातपशशकेसरशीकराबुम्०३१५०३९१ कृसादसमुखं पृहणीयधाम

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 131 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१५०३९२ ेहावलाेककलया द संपृशतम्०३१५०३९३ यामे पृथावुरस शाेभतया या वश्०३१५०३९४ चूडामणं सभगयतमवाधयम्०३१५०४०१ पीतांशके पृथुिनतबिन वफुरया०३१५०४०२ काालभवतया वनमालया च०३१५०४०३ वगुकाेवलयं वनतासतांसे०३१५०४०४ वयतहतमतरेण धुनानमम्०३१५०४११ वुपकरकुडलमडनाह०३१५०४१२ गडथलाेसमुखं मणमकरटम्०३१५०४१३ दाेदडषडववरे हरता पराय०३१५०४१४ हारेण कधरगतेन च काैतभेन०३१५०४२१ अाेपसृमित चाेतमदरायाः०३१५०४२२ वानां धया वरचतं बसाैवाढम्०३१५०४२३ मं भवय भवतां च भजतमं०३१५०४२४ नेमुिनरय न वतृशाे मुदा कैः०३१५०४३१ तयारवदनयनय पदारवद०३१५०४३२ ककमतलसीमकरदवायुः०३१५०४३३ अतगतः वववरेण चकार तेषां०३१५०४३४ साेभमरजुषामप चतवाेः०३१५०४४१ ते वा अमुय वदनासतपकाेशम्०३१५०४४२ उय सदरतराधरकुदहासम्०३१५०४४३ लधाशषः पुनरवेय तदयम०३१५०४४४ ं नखाणमणयणं िनदयुः०३१५०४५१ पुंसां गितं मृगयतामह याेगमागैर्०३१५०४५२ यानापदं बमतं नयनाभरामम्०३१५०४५३ पाैंं वपुदशयानमनयसैर्०३१५०४५४ अाैपकैः समगृणयुतमभाेगैः०३१५०४६० कुमारा ऊचुः०३१५०४६१ याेऽतहताे द गताेऽप दरुानां वं०३१५०४६२ साेऽैव नाे नयनमूलमनत राः०३१५०४६३ येव कणववरेण गुहां गताे नः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 132 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१५०४६४ पानुवणतरहा भवदुवेन०३१५०४७१ तं वां वदाम भगवपरमातवं०३१५०४७२ सवेन सित रितं रचयतमेषाम्०३१५०४७३ येऽनुतापवदतैढभयाेगैर्०३१५०४७४ उथयाे द वदमुुनयाे वरागाः०३१५०४८१ नायतकं वगणययप ते सादं०३१५०४८२ कवयदपतभयं व उयैते०३१५०४८३ येऽ वदशरणा भवतः कथायाः०३१५०४८४ कतयतीथयशसः कुशला रसाः०३१५०४९१ कामं भवः ववृजनैिनरयेषु नः ताच्०३१५०४९२ चेताेऽलवद नु ते पदयाे रमेत०३१५०४९३ वाच नतलसवद तेऽशाेभाः०३१५०४९४ पूयेत ते गुणगणैयद कणरः०३१५०५०१ ादुकथ यददं पुत पं०३१५०५०२ तेनेश िनवृितमवापुरलं शाे नः०३१५०५०३ ता इदं भगवते नम इधेम०३१५०५०४ याेऽनानां दुदयाे भगवातीतः०३१६००१० ाेवाच०३१६००११ इित तणृतां तेषां मुनीनां याेगधमणाम्०३१६००१२ ितन जगादेदं वकुठिनलयाे वभुः०३१६००२० ीभगवानुवाच०३१६००२१ एताै ताै पाषदाै मं जयाे वजय एव च०३१६००२२ कदथीकृय मां याे बातामितमम्०३१६००३१ यवेतयाेधृताे दडाे भवमामनुतैः०३१६००३२ स एवानुमताेऽाभमुनयाे देवहेलनात्०३१६००४१ तः सादयाय दैवं परं ह मे०३१६००४२ तयाकृतं मये यवपुरसकृताः०३१६००५१ यामािन च गृाित लाेकाे भृये कृतागस०३१६००५२ साेऽसाधुवादतकित हत वचमवामयः०३१६००६१ ययामृतामलयशःवणावगाहः०३१६००६२ सः पुनाित जगदापचाकुठः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 133 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१६००६३ साेऽहं भव उपलधसतीथकितश्०३१६००६४ छां वबामप वः ितकूलवृम्०३१६००७१ यसेवया चरणपपवरेणुं०३१६००७२ सः ताखलमलं ितलधशीलम्०३१६००७३ न ीवरमप मां वजहाित ययाः०३१६००७४ ेालवाथ इतरे िनयमावहत०३१६००८१ नाहं तथा यजमानहववताने०३१६००८२ ाेततृुतमदतभुुखेन०३१६००८३ याणय मुखतरताेऽनुघासं०३१६००८४ तय मयवहतैिनजकमपाकैः०३१६००९१ येषां बभयहमखडवकुठयाेग०३१६००९२ मायावभूितरमलारजः करटैः०३१६००९३ वांत काे न वषहेत यदहणाः०३१६००९४ सः पुनाित सहचललामलाेकान्०३१६०१०१ ये मे तनूजवरादहुतीमदया०३१६०१०२ भूतायलधशरणािन च भेदबुा०३१६०१०३ ययघतशाे हमयवतान्०३१६०१०४ गृा षा मम कुषयधदडनेतः०३१६०१११ ये ाणाय धया पताेऽचयतस्०३१६०११२ तयदृः तसधाेतपवाः०३१६०११३ वायानुरागकलयाजवणृतः०३१६०११४ सबाेधययहमवाहमुपाततैः०३१६०१२१ ते वभतरवसायमलमाणाै०३१६०१२२ युितमगितं ितप सः०३१६०१२३ भूयाे ममातकमतां तदनुहाे मे०३१६०१२४ यकपतामचरताे भृतयाेववासः०३१६०१३० ाेवाच०३१६०१३१ अथ तयाेशतीं देवीमृषकुयां सरवतीम्०३१६०१३२ नावा मयुदानां तेषामाायतृयत०३१६०१४१ सतीं यादाय वताे लवीं गुवथगराम्०३१६०१४२ वगाागाधगीरां न वदुतकषतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 134 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१६०१५१ ते याेगमाययारध पारमेमहाेदयम्०३१६०१५२ ाेचुः ालयाे वाः ाः भतवचः०३१६०१६० ऋषय ऊचुः०३१६०१६१ न वयं भगववतव देव चकषतम्०३१६०१६२ कृताे मेऽनुहेित यदयः भाषसे०३१६०१७१ यय परं दैवं ाणाः कल ते भाे०३१६०१७२ वाणां देवदेवानां भगवानादैवतम्०३१६०१८१ वः सनातनाे धमाे रयते तनुभतव०३१६०१८२ धमय परमाे गुाे िनवकाराे भवातः०३१६०१९१ तरत सा मृयुं िनवृा यदनुहात्०३१६०१९२ याेगनः स भवाकं वदनुगृेत यपरैः०३१६०२०१ यं वै वभूितपयायनुवेलमयैर्०३१६०२०२ अथाथभः वशरसा धृतपादरेणुः०३१६०२०३ धयापतातलसीनवदामधााे०३१६०२०४ लाेकं मधुतपतेरव कामयाना०३१६०२११ यतां ववचरतैरनुवतमानां०३१६०२१२ नायायपरमभागवतसः०३१६०२१३ स वं जानुपथपुयरजःपुनीतः०३१६०२१४ ीवसल कमगा भगभाजनवम्०३१६०२२१ धमय ते भगवतयुग िभः वैः०३१६०२२२ पराचरमदं जदेवताथम्०३१६०२२३ नूनं भृतं तदभघाित रजतम०३१६०२२४ सवेन नाे वरदया तनुवा िनरय०३१६०२३१ न वं जाेमकुलं यद हागाेपं०३१६०२३२ गाेा वृषः वहणेन ससूनृतेन०३१६०२३३ तेव नित शवतव देव पथा०३१६०२३४ लाेकाेऽहीयषभय ह तमाणम्०३१६०२४१ तेऽनभीमव सविनधेवधसाेः०३१६०२४२ ेमं जनाय िनजशभतृारेः०३१६०२४३ नैतावता यधपतेबत वभतस्०३१६०२४४ तेजः तं ववनतय स ते वनाेदः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 135 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१६०२५१ यं वानयाेदममधीश भवावधे०३१६०२५२ वृं नु वा तदनुमह िनयलकम्०३१६०२५३ अास वा य उचताे यतां स दडाे०३१६०२५४ येऽनागसाै वयमयुह कबषेण०३१६०२६० ीभगवानुवाच०३१६०२६१ एताै सरेतरगितं ितप सः०३१६०२६२ संरसृतसमायनुबयाेगाै०३१६०२६३ भूयः सकाशमुपयायत अाश याे वः०३१६०२६४ शापाे मयैव िनमततदवेत वाः०३१६०२७० ाेवाच०३१६०२७१ अथ ते मुनयाे ा नयनानदभाजनम्०३१६०२७२ वैकुठं तदधानं वकुठं च वयंभम्०३१६०२८१ भगवतं परय णपयानुमाय च०३१६०२८२ ितजमुः मुदताः शंसताे वैणवीं यम्०३१६०२९१ भगवाननुगावाह यातं मा भैमत शम्०३१६०२९२ तेजः समथाेऽप हतं नेछे मतं त मे०३१६०३०१ एतपुरैव िनदं रमया ुया यदा०३१६०३०२ पुरापवारता ार वशती मयुपारते०३१६०३११ मय संरयाेगेन िनतीय हेलनम्०३१६०३१२ येयतं िनकाशं मे कालेनापीयसा पुनः०३१६०३२१ ाःथावादय भगवावमानेणभूषणम्०३१६०३२२ सवाितशयया लया जुं वं धयमावशत्०३१६०३३१ ताै त गीवाणऋषभाै दुतरारलाेकतः०३१६०३३२ हतयाै शापादभूतां वगतयाै०३१६०३४१ तदा वकुठधषणायाेिनपतमानयाेः०३१६०३४२ हाहाकाराे महानासीमानायेषु पुकाः०३१६०३५१ तावेव धुना ााै पाषदवराै हरेः०३१६०३५२ दतेजठरिनवं कायपं तेज उबणम्०३१६०३६१ तयाेरसरयाेर तेजसा यमयाेह वः०३१६०३६२ अां तेज एतह भगवांतधसित०३१६०३७१ वय यः थितलयाेवहेतरााे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 136 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१६०३७२ याेगेरैरप दरुयययाेगमायः०३१६०३७३ ेमं वधायित स नाे भगवांयधीशस्०३१६०३७४ तादयवमृशेन कयािनहाथः०३१७००१० मैेय उवाच०३१७००११ िनशयाभुवा गीतं कारणं शयाेझताः०३१७००१२ ततः सवे यवतत िदवाय दवाैकसः०३१७००२१ दितत भतरादेशादपयपरशनी०३१७००२२ पूणे वषशते सावी पुाै सषुवे यमाै०३१७००३१ उपाता बहवत िनपेतजायमानयाेः०३१७००३२ दव भुयतरे च लाेकयाेभयावहाः०३१७००४१ सहाचला भुवेल दशः सवाः जवल ः०३१७००४२ साेकााशनयः पेतः केतवाितहेतवः०३१७००५१ ववाै वायुः सदःुपशः फूकारानीरयुः०३१७००५२ उूलयगपतीवायानीकाे रजाेवजः०३१७००६१ उसडदाेद घटया नभागणे०३१७००६२ याे वतमसा न यायते पदम्०३१७००७१ चुाेश वमना वाधदूमः भताेदरः०३१७००७२ साेदपाना सरतुभुः शकपजाः०३१७००८१ मुः परधयाेऽभूवसरााेः शशसूययाेः०३१७००८२ िनघाता रथिनादा ववरेयः जरे०३१७००९१ अतामेषु मुखताे वमयाे विमुबणम्०३१७००९२ सृगालाेलूकटारैः णेदरुशवं शवाः०३१७०१०१ सतवाेदनवदुमय शराेधराम्०३१७०१०२ यमुववधा वाचाे ामसंहाततततः०३१७०१११ खरा कक शैः ः खरैताे धरातलम्०३१७०११२ खाकाररभसा माः पयधाववथशः०३१७०१२१ दताे रासभता नीडाददुपतखगाः०३१७०१२२ घाेषेऽरये च पशवः शकृूमकुवत०३१७०१३१ गावाेऽससृदाेहाताेयदाः पूयवषणः०३१७०१३२ यददेवलािन माः पेतवनािनलम्०३१७०१४१ हापुयतमानये भगणांाप दपताः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 137 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१७०१४२ अितचेवगया युयुधु परपरम्०३१७०१५१ ायां महाेपातानतववदः जाः०३१७०१५२ पुानृते भीता मेिनरे वसवम्०३१७०१६१ तावाददैयाै सहसा ययमानापाैषाै०३१७०१६२ ववृधातेऽमसारेण कायेनापती इव०३१७०१७१ दवपृशाै हेमकरटकाेटभिनकााै फुरददाभुजाै०३१७०१७२ गां कपयताै चरणैः पदे पदे कटा सकााक मतीय तथतः०३१७०१८१ जापितनाम तयाेरकाषीः ावदेहामयाेरजायत०३१७०१८२ तं वै हरयकशपुं वदःु जा यं तं हरयामसूत सातः०३१७०१९१ चे हरयकशपुदाेया वरेण च०३१७०१९२ वशे सपालालाेकांीनकुताेमृयुतः०३१७०२०१ हरयााेऽनुजतय यः ीितकृदवहम्०३१७०२०२ गदापाणदवं याताे युयुसमृगयणम्०३१७०२११ तं वीय दःुसहजवं रणकाननूपुरम्०३१७०२१२ वैजयया जा जुमंसयतमहागदम्०३१७०२२१ मनाेवीयवराेसमसृयमकुताेभयम्०३१७०२२२ भीता िनलयरे देवातायता इवाहयः०३१७०२३१ स वै ितराेहताा महसा वेन दैयराट्०३१७०२३२ सेादेवगणाीबानपययनदशृम्०३१७०२४१ तताे िनवृः डयगीरं भीमिनवनम्०३१७०२४२ वजगाहे महासवाे वाध म इव पः०३१७०२५१ तवे वणय सैिनका यादाेगणाः सधयः ससावसाः०३१७०२५२ अहयमाना अप तय वचसा धषता दरूतरं दुवुः०३१७०२६१ स वषपूगानुदधाै महाबलरहाेमीसनेरताुः०३१७०२६२ माैयाभजे गदया वभावरमासेदवांतात पुरं चेतसः०३१७०२७१ ताेपलयासरलाेकपालकं यादाेगणानामृषभं चेतसम्०३१७०२७२ यलधुं णपय नीचवगाद मे देधराज संयुगम्०३१७०२८१ वं लाेकपालाेऽधपितबृह वा वीयापहाे दमुदवीरमािननाम्०३१७०२८२ वजय लाेकेऽखलदैयदानवायाजसूयेन पुरायजभाे०३१७०२९१ स एवमुसमदेन वषा ढं लधाे भगवानपां पितः०३१७०२९२ राेषं समुथं शमयवया धया यवाेचदाेपशमं गता वयम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 138 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१७०३०१ पयाम नायं पुषापुरातनाः संयुगे वां रणमागकाेवदम्०३१७०३०२ अाराधयययसरषभेह तं मनवनाे यं गृणते भवाशाः०३१७०३११ तं वीरमारादभप वयः शययसे वीरशये भवृतः०३१७०३१२ यवधानामसतां शातये पाण धे सदनुहेछया०३१८००१० मैेय उवाच०३१८००११ तदेवमाकय जलेशभाषतं महामनातगणय दमुदः०३१८००१२ हरेवदवा गितम नारदासातलं िनववशे वरावतः०३१८००२१ ददश ताभजतं धराधरं ाेीयमानाविनमदं या०३१८००२२ मुणतमणा वचाेऽणया जहास चाहाे वनगाेचराे मृगः०३१८००३१ अाहैनमे महीं वमु नाे रसाैकसां वसृजेयमपता०३१८००३२ न वत याययनया ममेतः सराधमासादतसूकराकृते०३१८००४१ वं नः सपैरभवाय कं भृताे याे मायया हयसरापराेजत्०३१८००४२ वां याेगमायाबलमपपाैषं संथाय मूढ मृजे सचः०३१८००५१ वय संथते गदया शीणशीषयजुयुतया ये च तयम्०३१८००५२ बलं हरयृषयाे ये च देवाः वयं सवे न भवययमूलाः०३१८००६१ स तमानाेऽरदुताेमरैद ागां गामुपलय भीताम्०३१८००६२ ताेदं मृषरगादबुमयााहाहतः सकरेणुयथेभः०३१८००७१ तं िनःसरतं सललादनुताे हरयकेशाे रदं यथा झषः०३१८००७२ करालदं ाेऽशिनिनवनाेऽवीतियां कं वसतां वगहतम्०३१८००८१ स गामुदतासललय गाेचरे वयय तयामदधावसवम्०३१८००८२ अभुताे वसृजा सूनैरापूयमाणाे वबुधैः पयताेऽरेः०३१८००९१ परानुषं तपनीयाेपकपं महागदं कानचदंशम्०३१८००९२ ममायभीणं तदतं दुैः चडमयुः हसंतं बभाषे०३१८०१०० ीभगवानुवाच०३१८०१०१ सयं वयं भाे वनगाेचरा मृगा युधाृगये ामसंहान्०३१८०१०२ न मृयुपाशैः ितमुय वीरा वकथनं तव गृयभ०३१८०१११ एते वयं यासहरा रसाैकसां गतियाे गदया ावताते०३१८०११२ ितामहेऽथाप कथदाजाै थेयं यामाे बलनाेपा वैरम्०३१८०१२१ वं पथानां कल यूथपाधपाे घटव नाेऽवतय अानूहः०३१८०१२२ संथाय चाामृजाु वकानां यः वां ितां नाितपपयसयः०३१८०१३० मैेय उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 139 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१८०१३१ साेऽधाे भगवता लध षा भृशम्०३१८०१३२ अाजहाराेबणं ाेधं डमानाेऽहराडव०३१८०१४१ सृजमषतः ासायुचलतेयः०३१८०१४२ अासा तरसा दैयाे गदया यहनरम्०३१८०१५१ भगवांत गदावेगं वसृं रपुणाेरस०३१८०१५२ अवयरीनाे याेगाढ इवातकम्०३१८०१६१ पुनगदां वामादाय ामयतमभीणशः०३१८०१६२ अयधावरः ुः संरादछदम्०३१८०१७१ तत गदयाराितं दणयां व भुः०३१८०१७२ अाजे स त तां साैय गदया काेवदाेऽहनत्०३१८०१८१ एवं गदायां गुवीयां हयाे हररेव च०३१८०१८२ जगीषया ससंरधावयाेयमभजतः०३१८०१९१ तयाेः पृधाेतमगदाहतायाेः तावाणववृमवाेः०३१८०१९२ वचमागारताेजगीषया यभादलायामव शणाेमृधः०३१८०२०१ दैयय यावयवय माया गृहीतवाराहतनाेमहानः०३१८०२०२ काैरय मां षताेवमदनं दरागाषभवृतः वराट्०३१८०२११ अासशाैडरमपेतसावसं कृततीकारमहायवमम्०३१८०२१२ वलय दैयं भगवासहणीजगाद नारायणमादसूकरम्०३१८०२२० ाेवाच०३१८०२२१ एष ते देव देवानाममूलमुपेयुषाम्०३१८०२२२ वाणां साैरभेयीणां भूतानामयनागसाम्०३१८०२३१ अागकृयकृुकृदावराेऽसरः०३१८०२३२ अवेषितरथाे लाेकानटित कटकः०३१८०२४१ मैनं मायावनं ं िनरु शमसमम्०३१८०२४२ अाड बालवेव यथाशीवषमुथतम्०३१८०२५१ न यावदेष वधेत वां वेलां ाय दाणः०३१८०२५२ वां देव मायामाथाय तावघमयुत०३१८०२६१ एषा घाेरतमा सया लाेकछबर भाे०३१८०२६२ उपसपित सवासराणां जयमावह०३१८०२७१ अधुनैषाेऽभजाम याेगाे माैितकाे गात्०३१८०२७२ शवाय नवं सदामाश िनतर दुतरम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 140 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१८०२८१ दा वां वहतं मृयुमयमासादतः वयम्०३१८०२८२ वयैनं मृधे हवा लाेकानाधेह शमण०३१९००१० मैेय उवाच०३१९००११ अवधाय वरय िनयलकामृतं वचः०३१९००१२ हय ेमगभेण तदपाे न साेऽहीत्०३१९००२१ ततः सपं मुखतरतमकुताेभयम्०३१९००२२ जघानाेपय गदया हनावसरमजः०३१९००३१ सा हता तेन गदया वहता भगवकरात्०३१९००३२ वघूणतापतेजे तदतुमवाभवत्०३१९००४१ स तदा लधतीथाेऽप न बबाधे िनरायुधम्०३१९००४२ मानयस मृधे धम ववसेनं काेपयन्०३१९००५१ गदायामपवायां हाहाकारे विनगते०३१९००५२ मानयामास तम सनाभं चारभुः०३१९००६१ तं यचं दितपुाधमेन वपाषदमुयेन वषमानम्०३१९००६२ चा वाचाेऽतदां खेचराणां त ासवत तेऽमुं जहीित०३१९००७१ स तं िनशायारथामताे यवथतं पपलाशलाेचनम्०३१९००७२ वलाे चामषपरुतेयाे षा वदतछदमादशसन्०३१९००८१ करालदंया साणाे दहव०३१९००८२ अभुय वगदया हताेऽसीयाहनरम्०३१९००९१ पदा सयेन तां साधाे भगवायसूकरः०३१९००९२ ललया मषतः शाेः ाहरातरंहसम्०३१९०१०१ अाह चायुधमाधव घटव वं जगीषस०३१९०१०२ इयुः स तदा भूयताडययनदशृम्०३१९०१११ तां स अापततीं वीय भगवासमवथतः०३१९०११२ जाह ललया ाां गािनव पगीम्०३१९०१२१ वपाैषे ितहते हतमानाे महासरः०३१९०१२२ नैछदां दयमानां हरणा वगतभः०३१९०१३१ जाह िशखं शूलं वललनलाेलपम्०३१९०१३२ याय धृतपाय वायाभचरयथा०३१९०१४१ तदाेजसा दैयमहाभटापतं चकासदतःख उदणदधित०३१९०१४२ चेण चछेद िनशातनेमना हरयथा तायपतमुझतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 141 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१९०१५१ वृणे वशूले बधारणा हरेः येय वतीणमुराे वभूितमत्०३१९०१५२ वृराेषः स कठाेरमुना नदयातरधीयतासरः०३१९०१६१ तेनेथमाहतः भगवानादसूकरः०३१९०१६२ नाकपत मनााप जा हत इव पः०३१९०१७१ अथाेधासृजायां याेगमायेरे हराै०३१९०१७२ यां वलाे जाता मेिनरेऽयाेपसंयमम्०३१९०१८१ ववुवायवडातमः पांसवमैरयन्०३१९०१८२ दयाे िनपेतावाणः ेपणैः हता इव०३१९०१९१ ाैनभगणााैघैः सवुतनयभः०३१९०१९२ वषः पूयकेशासृग् वमूाथीिन चासकृत्०३१९०२०१ गरयः ययत नानायुधमुचाेऽनघ०३१९०२०२ दवाससाे यातधायः शूलयाे मुमूधजाः०३१९०२११ बभयराेभः पयरथकुरैः०३१९०२१२ अाततायभसृा हंा वाचाेऽितवैशसाः०३१९०२२१ ादुकृतानां मायानामासरणां वनाशयत्०३१९०२२२ सदशनां भगवाायु दयतं िपात्०३१९०२३१ तदा दतेः समभवसहसा द वेपथुः०३१९०२३२ रया भतरादेशं तनाासृसवे०३१९०२४१ वनास वमायास भूयाय केशवम्०३१९०२४२ षाेपगूहमानाेऽमुं दशेऽवथतं बहः०३१९०२५१ तं मुभविनतं वसारैरधाेजः०३१९०२५२ करेण कणमूलेऽहयथा वा ं मपितः०३१९०२६१ स अाहताे वजता वया परमा उदतलाेचनः०३१९०२६२ वशीणबाशराेहाेऽपतथा नगेाे ल लताे नभवता०३१९०२७१ ताै शयानं तमकुठवचसं करालदं ं परददछदम्०३१९०२७२ अजादयाे वीय शशंसरागता अहाे इमं काे नु लभेत संथितम्०३१९०२८१ यं याेगनाे याेगसमाधना रहाे यायत लादसताे मुमुया०३१९०२८२ तयैष दैयऋषभः पदाहताे मुखं पयंतनुमुससज ह०३१९०२९१ एताै ताै पाषदावय शापाातावसितम्०३१९०२९२ पुनः कितपयैः थानं पयेते ह जभः०३१९०३०० देवा ऊचुः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 142 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३१९०३०१ नमाे नमतेऽखलयततवे थताै गृहीतामलसवमूतये०३१९०३०२ दा हताेऽयं जगतामतदवपादभा वयमीश िनवृताः०३१९०३१० मैेय उवाच०३१९०३११ एवं हरयामसवमं स सादयवा हररादसूकरः०३१९०३१२ जगाम लाेकं वमखडताेसवं समीडतः पुकरवरादभः०३१९०३२१ मया यथानूमवाद ते हरेः कृतावतारय सम चेतम्०३१९०३२२ यथा हरया उदारवमाे महामृधे डनवराकृतः०३१९०३३० सूत उवाच०३१९०३३१ इित काैषारवायातामाुय भगवकथाम्०३१९०३३२ ानदं परं लेभे महाभागवताे ज०३१९०३४१ अयेषां पुयाेकानामुामयशसां सताम्०३१९०३४२ उपुय भवेाेदः ीवसाय कं पुनः०३१९०३५१ याे गजें झषतं यायतं चरणाबुजम्०३१९०३५२ ाेशतीनां करेणूनां कृ ताेऽमाेचयतुम्०३१९०३६१ तं सखारायमृजुभरनयशरणैनृभः०३१९०३६२ कृतः काे न सेवेत दरुारायमसाधुभः०३१९०३७१ याे वै हरयावधं महातुं वडतं कारणसूकरानः०३१९०३७२ णाेित गाययनुमाेदतेऽसा वमुयते वधादप जाः०३१९०३८१ एतहापुयमलं पवं धयं यशयं पदमायुराशषाम्०३१९०३८२ ाणेयाणां युध शाैयवधनं नारायणाेऽते गितर वताम्०३२०००१० शाैनक उवाच०३२०००११ महीं ितामयय साैते वायुवाे मनुः०३२०००१२ कायविताराण मागायावरजनाम्०३२०००२१ ा महाभागवतः कृणयैकातकः सत्०३२०००२२ यतयाजाजं कृणे सापयमघवािनित०३२०००३१ ैपायनादनवराे महवे तय देहजः०३२०००३२ सवाना तः कृणं तपरांायनुतः०३२०००४१ कमवपृछैेयं वरजातीथसेवया०३२०००४२ उपगय कुशावत अासीनं तववमम्०३२०००५१ तयाेः संवदताेः सूत वृा मलाः कथाः०३२०००५२ अापाे गाा इवाघीह रेः पादाबुजायाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 143 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२०००६१ ता नः कतय भं ते कतयाेदारकमणः०३२०००६२ रसः काे नु तृयेत हरललामृतं पबन्०३२०००७१ एवमुवाः पृ ऋषभनैमषायनैः०३२०००७२ भगवयपतायातानाह ूयतामित०३२०००८० सूत उवाच०३२०००८१ हरेधृताेडतनाेः वमायया िनशय गाेरणं रसातलात्०३२०००८२ ललां हरयामवया हतं सातहषाे मुिनमाह भारतः०३२०००९० वदरु उवाच०३२०००९१ जापितपितः सृा जासगे जापतीन्०३२०००९२ कमारभत मे ूयमागवत्०३२००१०१ ये मरयादयाे वा यत वायुवाे मनुः०३२००१०२ ते वै ण अादेशाकथमेतदभावयन्०३२००१११ सतीयाः कमसृजवता उत कमस०३२००११२ अाहाे वसंहताः सव इदं समकपयन्०३२००१२० मैेय उवाच०३२००१२१ दैवेन दुवतेण परेणािनमषेण च०३२००१२२ जाताेभागवताे महानासीणुयात्०३२००१३१ रजःधानाहतलाे दैवचाेदतात्०३२००१३२ जातः ससज भूतादवयदादिन पशः०३२००१४१ तािन चैकैकशः ुमसमथािन भाैितकम्०३२००१४२ संहय दैवयाेगेन हैममडमवासृजन्०३२००१५१ साेऽशयाधसलले अाडकाेशाे िनराकः०३२००१५२ सां वै वषसाहमववासीमीरः०३२००१६१ तय नाभेरभूपं सहाकाेदधित०३२००१६२ सवजीविनकायाैकाे य वयमभूवराट्०३२००१७१ साेऽनुवाे भगवता यः शेते सललाशये०३२००१७२ लाेकसंथां यथा पूव िनममे संथया वया०३२००१८१ ससज छाययावां पपवाणमतः०३२००१८२ ताममधतामं तमाे माेहाे महातमः०३२००१९१ वससजानः कायं नाभनदंतमाेमयम्०३२००१९२ जगृयरांस रािं ृमुवाम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 144 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२००२०१ ृामुपसृाते तं जधुमभदुवुः०३२००२०२ मा रतैनं जवमयूचुः ृडदताः०३२००२११ देवतानाह संवाे मा मां जत रत०३२००२१२ अहाे मे यरांस जा यूयं बभूवथ०३२००२२१ देवताः भया या या दयमुखताेऽसृजत्०३२००२२२ ते अहाषुदेवयताे वसृां तां भामहः०३२००२३१ देवाेऽदेवाघनतः सृजित ाितलाेलपान्०३२००२३२ त एनं लाेलपतया मैथुनायाभपेदरे०३२००२४१ तताे हसस भगवानसरैिनरपपैः०३२००२४२ अवीयमानतरसा ुाे भीतः परापतत्०३२००२५१ स उपय वरदं पाितहरं हरम्०३२००२५२ अनुहाय भानामनुपादशनम्०३२००२६१ पाह मां परमांते ेषणेनासृजं जाः०३२००२६२ ता इमा यभतं पापा उपाामत मां भाे०३२००२७१ वमेकः कल लाेकानां ानां ेशनाशनः०३२००२७२ वमेकः ेशदतेषामनासपदां तव०३२००२८१ साेऽवधायाय कापयं ववायादशनः०३२००२८२ वमुातनुं घाेरामयुाे वमुमाेच ह०३२००२९१ तां णरणााेजां मदवललाेचनाम्०३२००२९२ काीकलापवलसद् दकूुलछराेधसम्०३२००३०१ अयाेयेषयाेु िनरतरपयाेधराम्०३२००३०२ सनासां सजां ध हासललावलाेकनाम्०३२००३११ गूहतीं ीडयाानं नीलालकवथनीम्०३२००३१२ उपलयासरा धम सवे सुमुः यम्०३२००३२१ अहाे पमहाे धैयमहाे अया नवं वयः०३२००३२२ मये कामयमानानामकामेव वसपित०३२००३३१ वतक यताे बधा तां सयां मदाकृितम्०३२००३३२ अभसाय वापयपृछकुमेधसः०३२००३४१ कास कयास राे काे वाथतेऽ भामिन०३२००३४२ पवणपयेन दभुगााे वबाधसे०३२००३५१ या वा काचवमबले दा सदशनं तव

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 145 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२००३५२ उसनाेषीमाणानां कदकुडया मनः०३२००३६१ नैक ते जयित शालिन पादपं०३२००३६२ या मुः करतलेन पतपतम्०३२००३६३ मयं वषीदित बृहतनभारभीतं०३२००३६४ शातेव रमला सशखासमूहः०३२००३७१ इित सायतनीं सयामसराः मदायतीम्०३२००३७२ लाेभयतीं जगृमवा मूढधयः यम्०३२००३८१ हय भावगीरं जयाानमाना०३२००३८२ काया ससज भगवागधवासरसां गणान्०३२००३९१ वससज तनुं तां वै याेां कातमतीं याम्०३२००३९२ त एव चाददःु ीया वावसपुराेगमाः०३२००४०१ सृा भूतपशाचां भगवानातणा०३२००४०२ दवाससाे मुकेशावीय चामीलयशृाै०३२००४११ जगृतसृां तां जृणायां तनुं भाेः०३२००४१२ िनामयवेदाे यया भूतेषु यते०३२००४१३ येनाेछाधषयत तमुादं चते०३२००४२१ ऊजवतं मयमान अाानं भगवानजः०३२००४२२ सायागणापतृगणापराेेणासृजभुः०३२००४३१ त अासग तं कायं पतरः ितपेदरे०३२००४३२ सायेय पतृय कवयाे यतवते०३२००४४१ सावाधरांैव ितराेधानेन साेऽसृजत्०३२००४४२ तेयाेऽददामाानमतधानायमतुम्०३२००४५१ स कराकपुषायायेनासृजभुः०३२००४५२ मानयानाानमााभासं वलाेकयन्०३२००४६१ ते त तगृ पं यं यपरमेना०३२००४६२ मथुनीभूय गायततमेवाेषस कमभः०३२००४७१ देहेन वै भाेगवता शयानाे बचतया०३२००४७२ सगेऽनुपचते ाेधादुससज ह तपुः०३२००४८१ येऽहीयतामुतः केशा अहयतेऽ जरे०३२००४८२ सपाः सपतः ूरा नागा भाेगाेकधराः०३२००४९१ स अाानं मयमानः कृतकृयमवाभूः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 146 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२००४९२ तदा मनूससजाते मनसा लाेकभावनान्०३२००५०१ तेयः साेऽसृजवीयं पुरं पुषमावान्०३२००५०२ ताा ये पुरा सृाः शशंसः जापितम्०३२००५११ अहाे एतगः सकृतं बत ते कृतम्०३२००५१२ ितताः या यसाकममदाम हे०३२००५२१ तपसा वया युाे याेगेन ससमाधना०३२००५२२ ऋषीनृषषीकेशः ससजाभमताः जाः०३२००५३१ तेयैकैकशः वय देहयांशमदादजः०३२००५३२ यसमाधयाेग तपाेवावरमत्०३२१००१० वदरु उवाच०३२१००११ वायुवय च मनाेरंशः परमसतः०३२१००१२ कयतां भगवय मैथुनेनैधरे जाः०३२१००२१ यताेानपादाै सताै वायुवय वै०३२१००२२ यथाधम जुगुपतः सपवतीं महीम्०३२१००३१ तय वै दुहता देवतीित वुता०३२१००३२ पी जापतेा कदमय वयानघ०३२१००४१ तयां स वै महायाेगी युायां याेगलणैः०३२१००४२ ससज कितधा वीय ते शूषवे वद०३२१००५१ चयाे भगवादाे वा णः सतः०३२१००५२ यथा ससज भूतािन लवा भाया च मानवीम्०३२१००६० मैेय उवाच०३२१००६१ जाः सृजेित भगवाकदमाे णाेदतः०३२१००६२ सरवयां तपतेपे सहाणां समा दश०३२१००७१ ततः समाधयुेन यायाेगेन कदमः०३२१००७२ सपेदे हरं भा पवरदाशषम्०३२१००८१ तावसाे भगवापुकराः कृते युगे०३२१००८२ दशयामास तं ः शादं दधपुः०३२१००९१ स तं वरजमकाभं सतपाेपलजम्०३२१००९२ धनीलालकात वां वरजाेऽबरम्०३२१०१०१ करटनं कुडलनं शचगदाधरम्०३२१०१०२ ेताेपलडनकं मनःपशतेणम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 147 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२१०१११ वयतचरणााेजमंसदेशे गतः०३२१०११२ ा खेऽवथतं वः यं काैतभकधरम्०३२१०१२१ जातहषाेऽपतूा ताै लधमनाेरथः०३२१०१२२ गीभवयगृणाीित वभावाा कृतालः०३२१०१३० ऋषवाच०३२१०१३१ जुं बतााखलसवराशेः सांसमणाेतव दशनाः०३२१०१३२ यशनं जभरड सराशासते याेगनाे ढयाेगाः०३२१०१४१ ये मायया ते हतमेधसवत् पादारवदं भवसधुपाेतम्०३२१०१४२ उपासते कामलवाय तेषां रासीश कामारयेऽप ये युः०३२१०१५१ तथा स चाहं परवाेढकामः समानशीलां गृहमेधधेनुम्०३२१०१५२ उपेयवाूलमशेषमूलं दरुाशयः कामदघुापय०३२१०१६१ जापतेते वचसाधीश तया लाेकः कलायं कामहताेऽनुबः०३२१०१६२ अहं च लाेकानुगताे वहाम बलं च शािनमषाय तयम्०३२१०१७१ लाेकां लाेकानुगतापशूं हवा ताते चरणातपम्०३२१०१७२ परपरं वणुवादसीधु पीयूषिनयापतदेहधमाः०३२१०१८१ न तेऽजरामरायुरेषां याेदशारं िशतं षपव०३२१०१८२ षेयनतछद यणाभ करालाेताे जगदाछ धावत्०३२१०१९१ एकः वयं सगतः ससृया तीययाधयाेगमायया०३२१०१९२ सृजयदः पास पुनसयसे यथाेणनाभभगववशभः०३२१०२०१ नैतताधीश पदं तवेसतं यायया नतनुषे भूतसूम्०३२१०२०२ अनुहायावप यह मायया लसुलया भगवावलतः०३२१०२११ तं वानुभूयाेपरतयाथ वमायया विततलाेकतम्०३२१०२१२ नमायभीणं नमनीयपाद सराेजमपीयस कामवषम्०३२१०२२० ऋषवाच०३२१०२२१ इययलकं णुताेऽनाभतमाबभाषे वचसामृतेन०३२१०२२२ सपणपाेपर राेचमानः ेमताेणवमःू०३२१०२३० ीभगवानुवाच०३२१०२३१ वदवा तव चैयं मे पुरैव समयाेज तत्०३२१०२३२ यदथमािनयमैवयैवाहं समचतः०३२१०२४१ न वै जात मृषैव याजाय मदहणम्०३२१०२४२ भवधेविततरां मय सृ भतानाम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 148 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२१०२५१ जापितसतः सामनुवयातमलः०३२१०२५२ ावत याेऽधवसशात साणवां महीम्०३२१०२६१ स चेह व राजषमहया शतपया०३२१०२६२ अायायित दवां पराे धमकाेवदः०३२१०२७१ अाजामसतापां वयःशीलगुणावताम्०३२१०२७२ मृगयतीं पितं दाययनुपाय ते भाे०३२१०२८१ समाहतं ते दयं येमापरवसरान्०३२१०२८२ सा वां ृपवधूः काममाश भजयित०३२१०२९१ या त अाभृतं वीय नवधा सवयित०३२१०२९२ वीये वदये ऋषय अाधाययसानः०३२१०३०१ वं च सयगनुाय िनदेशं म उशमः०३२१०३०२ मय तीथीकृताशेष याथाे मां पयसे०३२१०३११ कृवा दयां च जीवेषु दवा चाभयमावान्०३२१०३१२ मयाानं सह जगययािन चाप माम्०३२१०३२१ सहाहं वांशकलया वयेण महामुने०३२१०३२२ तव ेे देवयां णेये तवसंहताम्०३२१०३३० मैेय उवाच०३२१०३३१ एवं तमनुभायाथ भगवायगजः०३२१०३३२ जगाम बदसुरसः सरवया परतात्०३२१०३४१ िनरततय ययावशेष सेराभुतसमागः०३२१०३४२ अाकणयपरथेपैारतं ताेममुदणसाम०३२१०३५१ अथ सथते शे कदमाे भगवानृषः०३२१०३५२ अाते बदसुरस तं कालं ितपालयन्०३२१०३६१ मनुः यदनमाथाय शातकाैपरछदम्०३२१०३६२ अाराेय वां दुहतरं सभायः पयटहीम्०३२१०३७१ तसधवहिन भगवायसमादशत्०३२१०३७२ उपायादामपदं मुनेः शाततय तत्०३२१०३८१ यगवताे नेायपतुबदवः०३२१०३८२ कृपया सपरतय पेऽपतया भृशम्०३२१०३९१ तै बदसुराे नाम सरवया परुतम्०३२१०३९२ पुयं शवामृतजलं महषगणसेवतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 149 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२१०४०१ पुयमलताजालैः कूजपुयमृगजैः०३२१०४०२ सवतफलपुपाढं वनराजयावतम्०३२१०४११ मजगणैघुं ममरवमम्०३२१०४१२ मबहनटाटाेपमायकाेकलम्०३२१०४२१ कदबचपकाशाेक करबकुलासनैः०३२१०४२२ कुदमदारकुटजैूतपाेतैरलृ तम्०३२१०४३१ कारडवैः वैहसैः कुररैजलकुुटैः०३२१०४३२ सारसैवाकै चकाेरैवगु कूजतम्०३२१०४४१ तथैव हरणैः ाेडैः ाववयकुरैः०३२१०४४२ गाेपुछैहरभमकै नकुलैनाभभवृतम्०३२१०४५१ वय तीथवरमादराजः सहाजः०३२१०४५२ ददश मुिनमासीनं ततताशनम्०३२१०४६१ वाेतमानं वपुषा तपयुयुजा चरम्०३२१०४६२ नाितामं भगवतः धापाावलाेकनात्०३२१०४६३ तातामृतकला पीयूषवणेन च०३२१०४७१ ांशं पपलाशां जटलं चीरवाससम्०३२१०४७२ उपसंय मलनं यथाहणमसंकृतम्०३२१०४८१ अथाेटजमुपायातं नृदेवं णतं पुरः०३२१०४८२ सपयया पयगृाितनानुपया०३२१०४९१ गृहीताहणमासीनं संयतं ीणयुिनः०३२१०४९२ रगवदादेशमयाह णया गरा०३२१०५०१ नूनं चमणं देव सतां संरणाय ते०३२१०५०२ वधाय चासतां यवं हरेः शह पालनी०३२१०५११ याेऽके ीवायूनां यमधमचेतसाम्०३२१०५१२ पाण थान अाधसे तै शाय ते नमः०३२१०५२१ न यदा रथमाथाय जैं मणगणापतम्०३२१०५२२ वफूजडकाेदडाे रथेन ासयघान्०३२१०५३१ वसैयचरणणं वेपयडलं भुवः०३२१०५३२ वकषबृहतीं सेनां पयटयंशमािनव०३२१०५४१ तदैव सेतवः सवे वणामिनबधनाः०३२१०५४२ भगवचता राजेरबत दयुभः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 150 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२१०५५१ अधम समेधेत लाेलपैयु शैनृभः०३२१०५५२ शयाने वय लाेकाेऽयं दयुताे वनित०३२१०५६१ अथाप पृछे वां वीर यदथ वमहागतः०३२१०५६२ तयं िनयलकेन ितपामहे दा०३२२००१० मैेय उवाच०३२२००११ एवमावकृताशेष गुणकमाेदयाे मुिनम्०३२२००१२ सीड इव तं साडपारतमुवाच ह०३२२००२० मनुवाच०३२२००२१ ासृजवमुखताे युानापरसया०३२२००२२ छदाेमयतपाेवा याेगयुानलपटान्०३२२००३१ ताणायासृजाादाेःसहासहपात्०३२२००३२ दयं तय ह मं चते०३२२००४१ अताे याेयमाानं ं च रतः०३२२००४२ रित ाययाे देवः स यः सदसदाकः०३२२००५१ तव सदशनादेव छा मे सवसंशयाः०३२२००५२ यवयं भगवाीया धममाह ररषाेः०३२२००६१ दा मे भगवााे ददुशाे याेऽकृतानाम्०३२२००६२ दा पादरजः पृं शीणा मे भवतः शवम्०३२२००७१ दा वयानुशाेऽहं कृतानुहाे महान्०३२२००७२ अपावृतैः कणरैजुा दाेशतीगरः०३२२००८१ स भवादुहतृेह परानाे मम०३२२००८२ ाेतमहस दनय ावतं कृपया मुने०३२२००९१ यताेानपदाेः वसेयं दुहता मम०३२२००९२ अवछित पितं युं वयःशीलगुणादभः०३२२०१०१ यदा त भवतः शील ुतपवयाेगुणान्०३२२०१०२ अणाेारदादेषा वयासीकृतिनया०३२२०१११ ततीछ जायेमां याेपतां मया०३२२०११२ सवानानुपां ते गृहमेधषु कमस०३२२०१२१ उतय ह कामय ितवादाे न शयते०३२२०१२२ अप िनमुसय कामरय कं पुनः०३२२०१३१ य उतमनाय कनाशमभयाचते

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 151 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२२०१३२ ीयते तशः फतं मानावया हतः०३२२०१४१ अहं वाणवं वववाहाथ समुतम्०३२२०१४२ अतवमुपकुवाणः ां ितगृहाण मे०३२२०१५० ऋषवाच०३२२०१५१ बाढमुाेढकामाेऽहमा च तवाजा०३२२०१५२ अावयाेरनुपाेऽसावााे वैवाहकाे वधः०३२२०१६१ कामः स भूयारदेव तेऽयाः पुयाः समाायवधाै तीतः०३२२०१६२ क एव ते तनयां नायेत वयैव काया पतीमव यम्०३२२०१७१ यां हयपृे णदशाेभां वडतीं कदकुवलाीम्०३२२०१७२ वावसयपतवामानालाे साेहवमूढचेताः०३२२०१८१ तां ाथयतीं ललनाललाममसेवतीचरणैराम्०३२२०१८२ वसां मनाेपदः वसारं काे नानुमयेत बुधाेऽभयाताम्०३२२०१९१ अताे भजये समयेन सावीं यावेजाे बभृयादानाे मे०३२२०१९२ अताे धमापारमहंयमुयाशाेाब मयेऽवहंान्०३२२०२०१ यताेऽभवमदं वचं संथायते य च वावितते०३२२०२०२ जापतीनां पितरेष मं परं माणं भगवाननतः०३२२०२१० मैेय उवाच०३२२०२११ स उधवयदेवाबभाषे अासी तूणीमरवदनाभम्०३२२०२१२ धयाेपगृतशाेभतेन मुखेन चेताे ललभे देवयाः०३२२०२२१ साेऽनु ावा यवसतं महया दुहतः फुटम्०३२२०२२२ तै गुणगणाढाय ददाै तयां हषतः०३२२०२३१ शतपा महाराी पारबहाहाधनान्०३२२०२३२ दपयाेः पयदाीया भूषावासः परछदान्०३२२०२४१ ां दुहतरं सााय गतयथः०३२२०२४२ उपगु च बायामाैकठ ाेथताशयः०३२२०२५१ अश वंतरहं मुबापकलां मुः०३२२०२५२ अासदब वसेित नेाेदैदुहतः शखाः०३२२०२६१ अामय तं मुिनवरमनुातः सहानुगः०३२२०२६२ तथे रथमा सभायः वपुरं नृपः०३२२०२७१ उभयाेऋ षकुयायाः सरवयाः सराेधसाेः०३२२०२७२ ऋषीणामुपशातानां पयामसपदः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 152 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२२०२८१ तमायातमभेय ावताजाः पितम्०३२२०२८२ गीतसंतितवादैः युदयुः हषताः०३२२०२९१ बहती नाम पुर सवसपसमवता०३२२०२९२ यपतय राेमाण ययां वधुवतः०३२२०३०१ कुशाः काशात एवासशरतवचसः०३२२०३०२ ऋषयाे यैः पराभाय यायमीजरे०३२२०३११ कुशकाशमयं बहरातीय भगवानुः०३२२०३१२ अयजपुषं लधा थानं यताे भुवम्०३२२०३२१ बहतीं नाम वभुया िनवय समावसत्०३२२०३२२ तयां वाे भवनं तापयवनाशनम्०३२२०३३१ सभायः सजः कामाबुभुजेऽयावराेधतः०३२२०३३२ सयमानसकितः सीभः सरगायकैः०३२२०३३३ यूषेवनुबेन दा वहरेः कथाः०३२२०३४१ िनणातं याेगमायास मुिनं वायुवं मनुम्०३२२०३४२ यदांशयतं भाेगा न शेकुभगवपरम्०३२२०३५१ अयातयामातयासयामाः वातरयापनाः०३२२०३५२ वताे यायताे वणाेः कुवताे वतः कथाः०३२२०३६१ स एवं वातरं िनये युगानामेकसितम्०३२२०३६२ वासदेवसे न परभूतगितयः०३२२०३७१ शाररा मानसा दया वैयासे ये च मानुषाः०३२२०३७२ भाैितका कथं ेशा बाधते हरसंयम्०३२२०३८१ यः पृाे मुिनभः ाह धमाानावधाभान्०३२२०३८२ नृणां वणामाणां च सवभूतहतः सदा०३२२०३९१ एत अादराजय मनाेरतमतुम्०३२२०३९२ वणतं वणनीयय तदपयाेदयं णु०३२३००१० मैेय उवाच०३२३००११ पतृयां थते सावी पितमतकाेवदा०३२३००१२ िनयं पयचरीया भवानीव भवं भुम्०३२३००२१ वेणाशाैचेन गाैरवेण दमेन च०३२३००२२ शूषया साैदेन वाचा मधुरया च भाेः०३२३००३१ वसृय कामं दं च ेषं लाेभमघं मदम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 153 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२३००३२ अमाेता िनयं तेजीयांसमताेषयत्०३२३००४१ स वै देवषवयतां मानवीं समनुताम्०३२३००४२ दैवारयसः पयुराशासानां महाशषः०३२३००५१ कालेन भूयसा ामां कशतां तचयया०३२३००५२ ेमगदया वाचा पीडतः कृपयावीत्०३२३००६० कदम उवाच०३२३००६१ ताेऽहम तव मानव मानदायाः०३२३००६२ शूषया परमया परया च भा०३२३००६३ याे देहनामयमतीव सस देहाे०३२३००६४ नावेतः समुचतः पतं मदथे०३२३००७१ ये मे वधमिनरतय तपःसमाध०३२३००७२ वायाेगवजता भगवसादाः०३२३००७३ तानेव ते मदनुसेवनयावान्०३२३००७४ ं पय वतरायभयानशाेकान्०३२३००८१ अये पुनभगवताे व उजृ०३२३००८२ वंशताथरचनाः कमुमय०३२३००८३ सास भु वभवाजधमदाेहान्०३२३००८४ दयारैदुरधगाृपवयाभः०३२३००९१ एवं वाणमबलाखलयाेगमाया०३२३००९२ वावचणमवेय गताधरासीत्०३२३००९३ सयणयवलया गरेषद्०३२३००९४ ीडावलाेकवलससताननाह०३२३०१०० देवितवाच०३२३०१०१ रां बत जवृषैतदमाेघयाेग०३२३०१०२ मायाधपे वय वभाे तदवैम भतः०३२३०१०३ यतेऽयधाय समयः सकृदसाे०३२३०१०४ भूयारयस गुणः सवः सतीनाम्०३२३०१११ तेितकृयमुपश यथाेपदेशं०३२३०११२ येनैष मे कशताेऽितररंसयाा०३२३०११३ सेत ते कृतमनाेभवधषताया०३२३०११४ दनतदश भवनं सशं वचव

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 154 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२३०१२० मैेय उवाच०३२३०१२१ यायाः यमवछकदमाे याेगमाथतः०३२३०१२२ वमानं कामगं तेवावरचीकरत्०३२३०१३१ सवकामदघुं दयं सवरसमवतम्०३२३०१३२ सवुपचयाेदक मणतैपकृतम्०३२३०१४१ दयाेपकरणाेपेतं सवकालसखावहम्०३२३०१४२ पकाभः पताकाभवचाभरलृ तम्०३२३०१५१ भवचमायाभमुशषडभः०३२३०१५२ दकूुलाैमकाैशेयैनानावैवराजतम्०३२३०१६१ उपयुपर वयत िनलयेषु पृथपृथक्०३२३०१६२ ैः कशपुभः कातं पययजनासनैः०३२३०१७१ त त विन नानाशपाेपशाेभतम्०३२३०१७२ महामरकतथया जुं वमवेदभः०३२३०१८१ ाःस वमदेहया भातं वकपाटवत्०३२३०१८२ शखरेवनीलेषु हेमकुैरधतम्०३२३०१९१ चपरागायैवभषु िनमतैः०३२३०१९२ जुं वचवैतानैमहाहैहेमताेरणैः०३२३०२०१ हंसपारावतातैत त िनकूजतम्०३२३०२०२ कृिमायमानैः वानधाध च०३२३०२११ वहारथानवाम संवेशाणाजरैः०३२३०२१२ यथाेपजाेषं रचतैवापनमवानः०३२३०२२१ ईगृहं तपयतीं नाितीतेन चेतसा०३२३०२२२ सवभूताशयाभः ावाेचकदमः वयम्०३२३०२३१ िनमादे भी वमानमदमाह०३२३०२३२ इदं शकृतं तीथमाशषां यापकं नृणाम्०३२३०२४१ सा ततः समादाय वचः कुवलयेणा०३२३०२४२ सरजं बती वासाे वेणीभूतां मूधजान्०३२३०२५१ अं च मलपे न सछं शबलतनम्०३२३०२५२ अाववेश सरवयाः सरः शवजलाशयम्०३२३०२६१ सातः सरस वेमथाः शतािन दश कयकाः०३२३०२६२ सवाः कशाेरवयसाे ददशाेपलगधयः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 155 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२३०२७१ तां ा सहसाेथाय ाेचुः ालयः यः०३२३०२७२ वयं कमकरतयं शाध नः करवाम कम्०३२३०२८१ ानेन तां महाहेण ापयवा मनवनीम्०३२३०२८२ दकूुले िनमले नूे ददरुयै च मानदाः०३२३०२९१ भूषणािन परायािन वरयांस ुमत च०३२३०२९२ अं सवगुणाेपेतं पानं चैवामृतासवम्०३२३०३०१ अथादशे वमाानं वणं वरजाबरम्०३२३०३०२ वरजं कृतवययनं कयाभबमािनतम्०३२३०३११ ातं कृतशरःानं सवाभरणभूषतम्०३२३०३१२ िनकीवं वलयनं कूजकाननूपुरम्०३२३०३२१ ाेयाेरयतया काा काया बरया०३२३०३२२ हारेण च महाहेण चकेन च भूषतम्०३२३०३३१ सदता सवा ण धापाे न चषा०३२३०३३२ पकाेशपृधा नीलैरलकै लसुखम्०३२३०३४१ यदा सार ऋषभमृषीणां दयतं पितम्०३२३०३४२ त चाते सह ीभयाते स जापितः०३२३०३५१ भतः पुरतादाानं ीसहवृतं तदा०३२३०३५२ िनशाय ताेगगितं संशयं यपत०३२३०३६१ स तां कृतमलानां वाजतीमपूववत्०३२३०३६२ अानाे बतीं पं संवीतचरतनीम्०३२३०३७१ वाधरसहेण सेयमानां सवाससम्०३२३०३७२ जातभावाे वमानं तदाराेहयदमहन्०३२३०३८१ तलमहमा ययानुराे०३२३०३८२ वाधरभपचीणवपुवमाने०३२३०३८३ बाज उकचकुमुणवानपीयस्०३२३०३८४ ताराभरावृत इवाेडपितनभःथः०३२३०३९१ तेनालाेकपवहारकुलाचले०३२३०३९२ ाेणीवनसखमातसाैभगास०३२३०३९३ सैनुताे ुधुिनपातशववनास०३२३०३९४ रेमे चरं धनदवलनावथी०३२३०४०१ वैके सरसने नदने पुपभके

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 156 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२३०४०२ मानसे चैरये च स रेमे रामया रतः०३२३०४११ ाजणुना वमानेन कामगेन महीयसा०३२३०४१२ वैमािनकानयशेत चराेकायथािनलः०३२३०४२१ कं दरुापादनं तेषां पुंसामुामचेतसाम्०३२३०४२२ यैराततीथपदरणाे यसनाययः०३२३०४३१ ेयवा भुवाे गाेलं पयै यावावसंथया०३२३०४३२ बाय महायाेगी वामाय यवतत०३२३०४४१ वभय नवधाानं मानवीं सरताेसकाम्०३२३०४४२ रामां िनरमयेमे वषपूगाुतवत्०३२३०४५१ तवमान उकृां शयां रितकरं ता०३२३०४५२ न चाबुयत तं कालं पयापीयेन सता०३२३०४६१ एवं याेगानुभावेन दपयाे रममाणयाेः०३२३०४६२ शतं यतीयुः शरदः कामलालसयाेमनाक्०३२३०४७१ तयामाध रेततां भावयानावत्०३२३०४७२ नाेधा वधाय पं वं सवसपवभुः०३२३०४८१ अतः सा सषुवे साे देवितः यः जाः०३२३०४८२ सवाताासवााे लाेहताेपलगधयः०३२३०४९१ पितं सा जयतं तदालयाेशती बहः०३२३०४९२ यमाना ववेन दयेन वदयूता०३२३०५०१ लखयधाेमुखी भूमं पदा नखमणया०३२३०५०२ उवाच ललतां वाचं िनयाुकलां शनैः०३२३०५१० देवितवाच०३२३०५११ सव तगवामुपाेवाह ितुतम्०३२३०५१२ अथाप मे पाया अभयं दातमहस०३२३०५२१ दुहतृभतयं वमृयाः पतयः समाः०३२३०५२२ कयाे वशाेकाय वय जते वनम्०३२३०५३१ एतावतालं कालेन यितातेन मे भाे०३२३०५३२ इयाथसे न परयपरानः०३२३०५४१ इयाथेषु सया सवय मे कृतः०३२३०५४२ अजानया परं भावं तथायवभयाय मे०३२३०५५१ साे यः संसृतेहेतरसस वहताेऽधया

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 157 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२३०५५२ स एव साधुषु कृताे िनःसवाय कपते०३२३०५६१ नेह यकम धमाय न वरागाय कपते०३२३०५६२ न तीथपदसेवायै जीवप मृताे ह सः०३२३०५७१ साहं भगवताे नूनं वता मायया ढम्०३२३०५७२ यवां वमुदं ाय न मुमुेय बधनात्०३२४००१० मैेय उवाच०३२४००११ िनवेदवादनीमेवं मनाेदुहतरं मुिनः०३२४००१२ दयाल ः शालनीमाह शाभयातं रन्०३२४००२० ऋषवाच०३२४००२१ मा खदाे राजपुीथमाानं यिनदते०३२४००२२ भगवांतेऽराे गभमदरूासपयते०३२४००३१ धृततास भं ते दमेन िनयमेन च०३२४००३२ तपाेवणदानै या चेरं भज०३२४००४१ स वयाराधतः शाे वतवामकं यशः०३२४००४२ छेा ते दयथमाैदयाे भावनः०३२४००५० मैेय उवाच०३२४००५१ देवयप सदेशं गाैरवेण जापतेः०३२४००५२ सयाय पुषं कूटथमभजुम्०३२४००६१ तयां बितथे काले भगवाधुसूदनः०३२४००६२ कादमं वीयमापाे जेऽरव दाण०३२४००७१ अवादयंतदा याे वादाण घनाघनाः०३२४००७२ गायत तं गधवा नृययसरसाे मुदा०३२४००८१ पेतः समनसाे दयाः खेचरैरपवजताः०३२४००८२ सेदु दशः सवा अांस च मनांस च०३२४००९१ तकदमामपदं सरवया परतम्०३२४००९२ वयूः साकमृषभमरयादभरययात्०३२४०१०१ भगवतं परं सवेनांशेन शुहन्०३२४०१०२ तवसानवयै जातं वानजः वराट्०३२४०१११ सभाजयवशेन चेतसा तकषतम्०३२४०११२ यमाणैरसभः कदमं चेदमयधात्०३२४०१२० ाेवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 158 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२४०१२१ वया मेऽपचिततात कपता िनयलकतः०३२४०१२२ ये सगृहे वां भवाानद मानयन्०३२४०१३१ एतावयेव शूषा काया पतर पुकैः०३२४०१३२ बाढमयनुमयेत गाैरवेण गुराेवचः०३२४०१४१ इमा दुहतरः सयतव वस समयमाः०३२४०१४२ सगमेतं भावैः वैबृहयययनेकधा०३२४०१५१ अतवमृषमुयेयाे यथाशीलं यथाच०३२४०१५२ अाजाः परदे वतृणीह यशाे भुव०३२४०१६१ वेदाहमां पुषमवतीण वमायया०३२४०१६२ भूतानां शेवधं देहं बाणं कपलं मुने०३२४०१७१ ानवानयाेगेन कमणामुरटाः०३२४०१७२ हरयकेशः पाः पमुापदाबुजः०३२४०१८१ एष मानव ते गभ वः कैटभादनः०३२४०१८२ अवासंशयथं छवा गां वचरयित०३२४०१९१ अयं सगणाधीशः सााचायैः ससतः०३२४०१९२ लाेके कपल इयायां गता ते कितवधनः०३२४०२०० मैेय उवाच०३२४०२०१ तावााय जगा कुमारैः सहनारदः०३२४०२०२ हंसाे हंसेन यानेन िधामपरमं ययाै०३२४०२११ गते शतधृताै ः कदमतेन चाेदतः०३२४०२१२ यथाेदतं वदुहत्ः ादासृजां ततः०३२४०२२१ मरचये कलां ादादनसूयामथाये०३२४०२२२ ामरसेऽयछपुलयाय हवभुवम्०३२४०२३१ पुलहाय गितं युां तवे च यां सतीम्०३२४०२३२ याितं च भृगवेऽयछसायायधतीम्०३२४०२४१ अथवणेऽददाछातं यया याे वतयते०३२४०२४२ वषभाकृताेाहासदारासमलालयत्०३२४०२५१ ततत ऋषयः ः कृतदारा िनमय तम्०३२४०२५२ ाितदमापाः वं वमाममडलम्०३२४०२६१ स चावतीण ियुगमााय वबुधषभम्०३२४०२६२ वव उपसय णय समभाषत

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 159 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२४०२७१ अहाे पापयमानानां िनरये वैरमलैः०३२४०२७२ कालेन भूयसा नूनं सीदतीह देवताः०३२४०२८१ बजवपेन सययाेगसमाधना०३२४०२८२ ुं यतते यतयः शूयागारेषु यपदम्०३२४०२९१ स एव भगवान हेलनं न गणय नः०३२४०२९२ गृहेषु जाताे ायाणां यः वानां पपाेषणः०३२४०३०१ वीयं वामृतं कतमवतीणाेऽस मे गृहे०३२४०३०२ चकषुभगवाानं भानां मानवधनः०३२४०३११ तायेव तेऽभपाण पाण भगवंतव०३२४०३१२ यािन यािन च राेचते वजनानामपणः०३२४०३२१ वां सूरभतवबुभुसयाा सदाभवादाहणपादपीठम्०३२४०३२२ एेयवैराययशाेऽवबाेध वीयया पूतमहं पे०३२४०३३१ परं धानं पुषं महातं कालं कवं िवृतं लाेकपालम्०३२४०३३२ अाानुभूयानुगतपं वछदशं कपलं पे०३२४०३४१ अ ाभपृछेऽ पितं जानां वयावतीणण उताकामः०३२४०३४२ परजपदवीमाथताेऽहं चरये वां द युवशाेकः०३२४०३५० ीभगवानुवाच०३२४०३५१ मया ाें ह लाेकय माणं सयलाैकके०३२४०३५२ अथाजिन मया तयं यदवाेचमृतं मुने०३२४०३६१ एते ज लाेकेऽुमुूणां दरुाशयात्०३२४०३६२ सानाय तवानां सतायादशने०३२४०३७१ एष अापथाेऽयाे नः कालेन भूयसा०३२४०३७२ तं वतयतं देहममं व मया भृतम्०३२४०३८१ गछ कामं मयापृाे मय सयतकमणा०३२४०३८२ जवा सदजुयं मृयुममृतवाय मां भज०३२४०३९१ मामाानं वयंयाेितः सवभूतगुहाशयम्०३२४०३९२ अायेवाना वीय वशाेकाेऽभयमृछस०३२४०४०१ मा अायाकं वां शमनीं सवकमणाम्०३२४०४०२ वतरये यया चासाै भयं चािततरयित०३२४०४१० मैेय उवाच०३२४०४११ एवं समुदततेन कपलेन जापितः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 160 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२४०४१२ दणीकृय तं ीताे वनमेव जगाम ह०३२४०४२१ तं स अाथताे माैनमाैकशरणाे मुिनः०३२४०४२२ िनःसाे यचराेणीमनरिनकेतनः०३२४०४३१ मनाे ण युानाे यसदसतः परम्०३२४०४३२ गुणावभासे वगुण एकभानुभावते०३२४०४४१ िनरहृ ितिनमम िनः समवक्०३२४०४४२ यशातधीधीरः शाताेमरवाेदधः०३२४०४५१ वासदेवे भगवित सवे यगािन०३२४०४५२ परेण भभावेन लधाा मुबधनः०३२४०४६१ अाानं सवभूतेषु भगवतमवथतम्०३२४०४६२ अपयसवभूतािन भगवयप चािन०३२४०४७१ इछाेषवहीनेन सव समचेतसा०३२४०४७२ भगवयुेन ाा भागवती गितः०३२५००१० शाैनक उवाच०३२५००११ कपलतवसाता भगवानामायया०३२५००१२ जातः वयमजः साादाये नृणाम्०३२५००२१ न य वणः पुंसां वरणः सवयाेगनाम्०३२५००२२ वुताै ुतदेवय भूर तृयत मेऽसवः०३२५००३१ यधे भगवावछदाामायया०३२५००३२ तािन मे धानय कतयायनुकतय०३२५००४० सूत उवाच०३२५००४१ ैपायनसखवेवं मैेयाे भगवांतथा०३२५००४२ ाहेदं वदरंु ीत अावीां चाेदतः०३२५००५० मैेय उवाच०३२५००५१ पतर थतेऽरयं मातः यचकषया०३२५००५२ तबदसुरेऽवासीगवाकपलः कल०३२५००६१ तमासीनमकमाणं तवमागादशनम्०३२५००६२ वसतं देवयाह धातः संरती वचः०३२५००७० देवितवाच०३२५००७१ िनवणा िनतरां भूमसदयतषणात्०३२५००७२ येन सायमानेन पाधं तमः भाे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 161 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२५००८१ तय वं तमसाेऽधय दुपारया पारगम्०३२५००८२ सजनामते लधं मे वदनुहात्०३२५००९१ य अााे भगवापुंसामीराे वै भवाकल०३२५००९२ लाेकय तमसाधय चः सूय इवाेदतः०३२५०१०१ अथ मे देव साेहमपाुं वमहस०३२५०१०२ याेऽवहाेऽहं ममेतीयेतयाेजतवया०३२५०१११ तं वा गताहं शरणं शरयं वभृयसंसारतराेः कुठारम्०३२५०११२ जासयाहं कृतेः पूषय नमाम समवदां वरम्०३२५०१२० मैेय उवाच०३२५०१२१ इित वमातिनरवमीसतं िनशय पुंसामपवगवधनम्०३२५०१२२ धयाभनावतां सतां गितबभाष ईषतशाेभताननः०३२५०१३० ीभगवानुवाच०३२५०१३१ याेग अायाकः पुंसां मताे िनःेयसाय मे०३२५०१३२ अयताेपरितय दःुखय च सखय च०३२५०१४१ तममं ते वयाम यमवाेचं पुरानघे०३२५०१४२ ऋषीणां ाेतकामानां याेगं सवानैपुणम्०३२५०१५१ चेतः खवय बधाय मुये चानाे मतम्०३२५०१५२ गुणेषु सं बधाय रतं वा पुंस मुये०३२५०१६१ अहं ममाभमानाेथैः कामलाेभादभमलैः०३२५०१६२ वीतं यदा मनः शमदःुखमसखं समम्०३२५०१७१ तदा पुष अाानं केवलं कृतेः परम्०३२५०१७२ िनरतरं वयंयाेितरणमानमखडतम्०३२५०१८१ ानवैराययुेन भयुेन चाना०३२५०१८२ परपययुदासीनं कृितं च हताैजसम्०३२५०१९१ न युयमानया भा भगवयखलािन०३२५०१९२ सशाेऽत शवः पथा याेगनां सये०३२५०२०१ समजरं पाशमानः कवयाे वदःु०३२५०२०२ स एव साधुषु कृताे माेारमपावृतम्०३२५०२११ ितितवः काणकाः सदः सवदेहनाम्०३२५०२१२ अजातशवः शाताः साधवः साधुभूषणाः०३२५०२२१ मयनयेन भावेन भं कुवत ये ढाम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 162 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२५०२२२ मकृते यकमाणयवजनबाधवाः०३२५०२३१ मदायाः कथा मृाः वत कथयत च०३२५०२३२ तपत ववधातापा नैतातचेतसः०३२५०२४१ त एते साधवः साव सवसववजताः०३२५०२४२ सतेवथ ते ायः सदाेषहरा ह ते०३२५०२५१ सतां साम वीयसंवदाे भवत कणरसायनाः कथाः०३२५०२५२ ताेषणादापवगविन ा रितभरनुमयित०३२५०२६१ भा पुमाातवराग एेयाृुताचनानुचतया०३२५०२६२ चय याे हणे याेगयुाे यितयते ऋजुभयाेगमागैः०३२५०२७१ असेवयायं कृतेगुणानां ानेन वैरायवजृतेन०३२५०२७२ याेगेन मयपतया च भा मां यगाानमहावधे०३२५०२८० देवितवाच०३२५०२८१ काचवयुचता भः कशी मम गाेचरा०३२५०२८२ यया पदं ते िनवाणमसावावा अहम्०३२५०२९१ याे याेगाे भगवाणाे िनवाणांवयाेदतः०३२५०२९२ कशः कित चाािन यततवावबाेधनम्०३२५०३०१ तदेते वजानीह यथाहं मदधीहरे०३२५०३०२ सखं बुेय दबुाेधं याेषा भवदनुहात्०३२५०३१० मैेय उवाच०३२५०३११ वदवाथ कपलाे मातरथं जातेहाे य तवाभजातः०३२५०३१२ तवाायं यवदत सां ाेवाच वै भवतानयाेगम्०३२५०३२० ीभगवानुवाच०३२५०३२१ देवानां गुणलानामानुवककमणाम्०३२५०३२२ सव एवैकमनसाे वृः वाभावक त या०३२५०३४१ अिनमा भागवती भः सेगरयसी०३२५०३४२ जरययाश या काेशं िनगीणमनलाे यथा०३२५०३५१ नैकातां मे पृहयत केचपादसेवाभरता मदहाः०३२५०३५२ येऽयाेयताे भागवताः सय सभाजयते मम पाैषाण०३२५०३६१ पयत ते मे चरायब सतः सवाणलाेचनािन०३२५०३६२ पाण दयािन वरदािन साकं वाचं पृहणीयां वदत०३२५०३७१ तैदशनीयावयवैदार वलासहासेतवामसूैः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 163 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२५०३७२ तानाे ताणां भरिनछताे मे गितमवीं युे०३२५०३८१ अथाे वभूितं मम मायावनतामैयमामनुवृम्०३२५०३८२ यं भागवतीं वापृहयत भां परय मे तेऽवते त लाेके०३२५०३९१ न कहचपराः शातपे नत नाे मेऽिनमषाे लेढ हेितः०३२५०३९२ येषामहं य अाा सत सखा गुः सदाे दैवमम्०३२५०४०१ इमं लाेकं तथैवामुमाानमुभयायनम्०३२५०४०२ अाानमनु ये चेह ये रायः पशवाे गृहाः०३२५०४११ वसृय सवानयां मामेवं वताेमुखम्०३२५०४१२ भजयनयया भा ताृयाेरितपारये०३२५०४२१ नाय मगवतः धानपुषेरात्०३२५०४२२ अानः सवभूतानां भयं तीं िनवतते०३२५०४३१ मयााित वाताेऽयं सूयतपित मयात्०३२५०४३२ वषतीाे दहयमृयुरित मयात्०३२५०४४१ ानवैराययुेन भयाेगेन याेगनः०३२५०४४२ ेमाय पादमूलं मे वशयकुताेभयम्०३२५०४५१ एतावानेव लाेकेऽपुंसां िनःेयसाेदयः०३२५०४५२ तीेण भयाेगेन मनाे मयपतं थरम्०३२६००१० ीभगवानुवाच०३२६००११ अथ ते सवयाम तवानां लणं पृथक्०३२६००१२ यदवा वमुयेत पुषः ाकृतैगुणैः०३२६००२१ ानं िनःेयसाथाय पुषयादशनम्०३२६००२२ यदावणये ते दयथभेदनम्०३२६००३१ अनादराा पुषाे िनगुणः कृतेः परः०३२६००३२ यधामा वयंयाेितवं येन समवतम्०३२६००४१ स एष कृितं सूां दैवीं गुणमयीं वभुः०३२६००४२ यछयैवाेपगतामयपत ललया०३२६००५१ गुणैवचाः सृजतीं सपाः कृितं जाः०३२६००५२ वलाे मुमुहे सः स इह ानगूहया०३२६००६१ एवं पराभयानेन कतृवं कृतेः पुमान्०३२६००६२ कमस यमाणेषु गुणैरािन मयते०३२६००७१ तदय संसृितबधः पारतयं च तकृतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 164 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२६००७२ भवयकतरशय साणाे िनवृतानः०३२६००८१ कायकारणकतृवे कारणं कृितं वदःु०३२६००८२ भाेृवे सखदःुखानां पुषं कृतेः परम्०३२६००९० देवितवाच०३२६००९१ कृतेः पुषयाप लणं पुषाेम०३२६००९२ ूह कारणयाेरय सदस यदाकम्०३२६०१०० ीभगवानुवाच०३२६०१०१ यगुणमयं िनयं सदसदाकम्०३२६०१०२ धानं कृितं ारवशेषं वशेषवत्०३२६०१११ पभः पभ चतभदशभतथा०३२६०११२ एततवशितकं गणं ाधािनकं वदःु०३२६०१२१ महाभूतािन पैव भूरापाेऽमभः०३२६०१२२ तााण च तावत गधादिन मतािन मे०३२६०१३१ इयाण दश ाें वसननासकाः०३२६०१३२ वाराै चरणाै मेढ ं पायुदशम उयते०३२६०१४१ मनाे बुरहारमयतराकम्०३२६०१४२ चतधा लयते भेदाे वृया लणपया०३२६०१५१ एतावानेव साताे णः सगुणय ह०३२६०१५२ सवेशाे मया ाेाे यः कालः पवंशकः०३२६०१६१ भावं पाैषं ाः कालमेके यताे भयम्०३२६०१६२ अहारवमूढय कतः कृितमीयुषः०३२६०१७१ कृतेगुणसायय िनवशेषय मानव०३२६०१७२ चेा यतः स भगवाकाल इयुपलतः०३२६०१८१ अतः पुषपेण कालपेण याे बहः०३२६०१८२ समवेयेष सवानां भगवानामायया०३२६०१९१ दैवाभतधमयां वयां याेनाै परः पुमान्०३२६०१९२ अाध वीय सासूत महवं हरमयम्०३२६०२०१ वमागतं यकूटथाे जगदु रः०३२६०२०२ वतेजसापबीमावापनं तमः०३२६०२११ यसवगुणं वछं शातं भगवतः पदम्०३२६०२१२ यदावासदेवायं चं तहदाकम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 165 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२६०२२१ वछवमवकारवं शातवमित चेतसः०३२६०२२२ वृभलणं ाें यथापां कृितः परा०३२६०२३१ महवाकुवाणागवयसवात्०३२६०२३२ याशरहारवधः समपत०३२६०२४१ वैकारकतैजस तामस यताे भवः०३२६०२४२ मनसेयाणां च भूतानां महतामप०३२६०२५१ सहशरसं साामनतं चते०३२६०२५२ सषणायं पुषं भूतेयमनाेमयम्०३२६०२६१ कतृवं करणवं च कायवं चेित लणम्०३२६०२६२ शातघाेरवमूढवमित वा यादहृ तेः०३२६०२७१ वैकारकाकुवाणानतवमजायत०३२६०२७२ यसपवकपायां वतते कामसवः०३२६०२८१ यदुिनायं षीकाणामधीरम्०३२६०२८२ शारदेदवरयामं संरायं याेगभः शनैः०३२६०२९१ तैजसाु वकुवाणाुतवमभूसित०३२६०२९२ यफुरणवानमयाणामनुहः०३२६०३०१ संशयाेऽथ वपयासाे िनयः ृितरेव च०३२६०३०२ वाप इयुयते बुेलणं वृतः पृथक्०३२६०३११ तैजसानीयायेव याानवभागशः०३२६०३१२ ाणय ह याशबुेवानशता०३२६०३२१ तामसा वकुवाणागवयचाेदतात्०३२६०३२२ शदमामभूाभः ाें त शदगम्०३२६०३३१ अथायवं शदय ुलवमेव च०३२६०३३२ तावं च नभसाे लणं कवयाे वदःु०३२६०३४१ भूतानां छदातृवं बहरतरमेव च०३२६०३४२ ाणेयाधयवं नभसाे वृलणम्०३२६०३५१ नभसः शदतााकालगया वकुवतः०३२६०३५२ पशाेऽभवताे वायुवपशय च सहः०३२६०३६१ मृदुवं कठनवं च शैयमुणवमेव च०३२६०३६२ एतपशय पशवं तावं नभवतः०३२६०३७१ चालनं यूहनं ािनेतृवं यशदयाेः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 166 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२६०३७२ सवेयाणामावं वायाेः कमाभलणम्०३२६०३८१ वायाे पशताापूं दैवेरतादभूत्०३२६०३८२ समुथतं तततेजू पाेपलनम्०३२६०३९१ याकृितवं गुणता यसंथावमेव च०३२६०३९२ तेजवं तेजसः साव पमाय वृयः०३२६०४०१ ाेतनं पचनं पानमदनं हममदनम्०३२६०४०२ तेजसाे वृयवेताः शाेषणं ृडेव च०३२६०४११ पमााकुवाणाेजसाे दैवचाेदतात्०३२६०४१२ रसमामभूादाे जा रसहः०३२६०४२१ कषायाे मधुरतः क इित नैकधा०३२६०४२२ भाैितकानां वकारेण रस एकाे वभते०३२६०४३१ ेदनं पडनं तृिः ाणनायायनाेदनम्०३२६०४३२ तापापनाेदाे भूयवमसाे वृयवमाः०३२६०४४१ रसमााकुवाणादसाे दैवचाेदतात्०३२६०४४२ गधमामभूापृवी ाणत गधगः०३२६०४५१ करपूितसाैरय शाताेाादभः पृथक्०३२६०४५२ यावयववैषयाध एकाे वभते०३२६०४६१ भावनं णः थानं धारणं सशेषणम्०३२६०४६२ सवसवगुणाेेदः पृथवीवृलणम्०३२६०४७१ नभाेगुणवशेषाेऽथाे यय त ाेमुयते०३२६०४७२ वायाेगुणवशेषाेऽथाे यय तपशनं वदःु०३२६०४८१ तेजाेगुणवशेषाेऽथाे यय तयते०३२६०४८२ अाेगुणवशेषाेऽथाे यय तसनं वदःु०३२६०४८३ भूमेगुणवशेषाेऽथाे यय स ाण उयते०३२६०४९१ परय यते धमाे परसमवयात्०३२६०४९२ अताे वशेषाे भावानां भूमावेवाेपलयते०३२६०५०१ एतायसंहय यदा महदादिन स वै०३२६०५०२ कालकमगुणाेपेताे जगदादपावशत्०३२६०५११ तततेनानुवेयाे युेयाेऽडमचेतनम्०३२६०५१२ उथतं पुषाे याददुितदसाै वराट्०३२६०५२१ एतदडं वशेषायं मवृैदशाेरैः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 167 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२६०५२२ ताेयादभः परवृतं धानेनावृतैबहः०३२६०५२३ य लाेकवतानाेऽयं पं भगवताे हरेः०३२६०५३१ हरमयादडकाेशादुथाय सलले शयात्०३२६०५३२ तमावय महादेवाे बधा िनबभेद खम्०३२६०५४१ िनरभताय थमं मुखं वाणी तताेऽभवत्०३२६०५४२ वाया विरथाे नासे ाणाेताे ाण एतयाेः०३२६०५५१ ाणाायुरभेतामणी चरेतयाेः०३२६०५५२ तासूयाे यभेतां कणाै ाें तताे दशः०३२६०५६१ िनबभेद वराजवग् राेममवादयततः०३२६०५६२ तत अाेषधयासशं िनबभदे ततः०३२६०५७१ रेततादाप अासरभत वै गुदम्०३२६०५७२ गुदादपानाेऽपाना मृयुलाेकभयरः०३२६०५८१ हताै च िनरभेतां बलं तायां ततः वराट्०३२६०५८२ पादाै च िनरभेतां गिततायां तताे हरः०३२६०५९१ नाडाेऽय िनरभत तायाे लाेहतमाभृतम्०३२६०५९२ नततः समभवदरं िनरभत०३२६०६०१ पपासे ततः यातां समुवेतयाेरभूत्०३२६०६०२ अथाय दयं भं दयान उथतम्०३२६०६११ मनसमा जाताे बुबुेगरां पितः०३२६०६१२ अहारतताे ं चैयतताेऽभवत्०३२६०६२१ एते युथता देवा नैवायाेथापनेऽशकन्०३२६०६२२ पुनराववशः खािन तमुथापयतं मात्०३२६०६३१ विवाचा मुखं भेजे नाेदितदा वराट्०३२६०६३२ ाणेन नासके वायुनाेदितदा वराट्०३२६०६४१ अणी चषादयाे नाेदितदा वराट्०३२६०६४२ ाेेण कणाै च दशाे नाेदितदा वराट्०३२६०६५१ वचं राेमभराेषयाे नाेदितदा वराट्०३२६०६५२ रेतसा शमापत नाेदितदा वराट्०३२६०६६१ गुदं मृयुरपानेन नाेदितदा वराट्०३२६०६६२ हतावाे बलेनैव नाेदितदा वराट्०३२६०६७१ वणुगयैव चरणाै नाेदितदा वराट्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 168 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२६०६७२ नाडनाे लाेहतेन नाेदितदा वराट्०३२६०६८१ ृामुदरं सधुनाेदितदा वराट्०३२६०६८२ दयं मनसा चाे नाेदितदा वराट्०३२६०६९१ बुा ाप दयं नाेदितदा वराट्०३२६०६९२ ाेऽभमया दयं नाेदितदा वराट्०३२६०७०१ चेन दयं चैयः ेः ावशदा०३२६०७०२ वरादैव पुषः सललाददुितत०३२६०७११ यथा सं पुषं ाणेयमनाेधयः०३२६०७१२ भवत वना येन नाेथापयतमाेजसा०३२६०७२१ तमयगाानं धया याेगवृया०३२६०७२२ भा वरा ानेन ववयािन चतयेत्०३२७००१० ीभगवानुवाच०३२७००११ कृितथाेऽप पुषाे नायते ाकृतैगुणैः०३२७००१२ अवकारादकतृवागुणवालाक वत्०३२७००२१ स एष यह कृतेगुणेवभवषते०३२७००२२ अहयावमूढाा कताीयभमयते०३२७००३१ तेन संसारपदवीमवशाेऽयेयिनवृतः०३२७००३२ ासकैः कमदाेषैः सदसयाेिनषु०३२७००४१ अथे वमानेऽप संसृितन िनवतते०३२७००४२ यायताे वषयानय वेऽनथागमाे यथा०३२७००५१ अत एव शनैं समसतां पथ०३२७००५२ भयाेगेन तीेण वरा च नयेशम्०३२७००६१ यमादभयाेगपथैरयसयावतः०३२७००६२ मय भावेन सयेन मकथावणेन च०३२७००७१ सवभूतसमवेन िनवै रेणासतः०३२७००७२ चयेण माैनेन वधमेण बलयसा०३२७००८१ यछयाेपलधेन सताे मतभुु िनः०३२७००८२ ववशरणः शाताे मैः कण अावान्०३२७००९१ सानुबधे च देहेऽकुवसदाहम्०३२७००९२ ानेन तवेन कृतेः पुषय च०३२७०१०१ िनवृबुवथानाे दरूभूतायदशनः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 169 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२७०१०२ उपलयानाानं चषेवाक माक्०३२७०१११ मुलं सदाभासमसित ितपते०३२७०११२ सताे बधुमसः सवानुयूतमयम्०३२७०१२१ यथा जलथ अाभासः थलथेनावयते०३२७०१२२ वाभासेन तथा सूयाे जलथेन दव थतः०३२७०१३१ एवं िवृदहाराे भूतेयमनाेमयैः०३२७०१३२ वाभासैल ताेऽनेन सदाभासेन सयक्०३२७०१४१ भूतसूेयमनाे बुादवह िनया०३२७०१४२ लनेवसित यत विनाे िनरहयः०३२७०१५१ मयमानतदाानमनाे नवृषा०३२७०१५२ नेऽहरणे ा नव इवातरः०३२७०१६१ एवं यवमृयासावाानं ितपते०३२७०१६२ साहारय यय याेऽवथानमनुहः०३२७०१७० देवितवाच०३२७०१७१ पुषं कृित वमुित कहचत्०३२७०१७२ अयाेयापायवा िनयवादनयाेः भाे०३२७०१८१ यथा गधय भूमे न भावाे यितरेकतः०३२७०१८२ अपां रसय च यथा तथा बुेः परय च०३२७०१९१ अकतः कमबधाेऽयं पुषय यदायः०३२७०१९२ गुणेषु सस कृतेः कैवयं तेवतः कथम्०३२७०२०१ चवावमशेन िनवृं भयमुबणम्०३२७०२०२ अिनवृिनमवापुनः यवितते०३२७०२१० ीभगवानुवाच०३२७०२११ अिनमिनमेन वधमेणामलाना०३२७०२१२ तीया मय भा च ुतसृतया चरम्०३२७०२२१ ानेन तवेन वैरायेण बलयसा०३२७०२२२ तपाेयुेन याेगेन तीेणासमाधना०३२७०२३१ कृितः पुषयेह दमाना वहिनशम्०३२७०२३२ ितराेभवी शनकैरेयाेिनरवारणः०३२७०२४१ भुभाेगा परया दाेषा च िनयशः०३२७०२४२ नेरयाशभं धे वे मह थतय च

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 170 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२७०२५१ यथा ितबुय वापाे बनथभृत्०३२७०२५२ स एव ितबुय न वै माेहाय कपते०३२७०२६१ एवं वदततवय कृितमय मानसम्०३२७०२६२ युताे नापकुत अाारामय कहचत्०३२७०२७१ यदैवमयारतः कालेन बजना०३२७०२७२ सव जातवैराय अाभुवनाुिनः०३२७०२८१ मः ितबुाथाे मसादेन भूयसा०३२७०२८२ िनःेयसं वसंथानं कैवयायं मदायम्०३२७०२९१ ााेतीहासा धीरः वशा छसंशयः०३२७०२९२ यवा न िनवतेत याेगी लािनगमे०३२७०३०१ यदा न याेगाेपचतास चेताे मायास सय वषतेऽ०३२७०३०२ अनयहेतवथ मे गितः यादायतक य न मृयुहासः०३२८००१० ीभगवानुवाच०३२८००११ याेगय लणं वये सबीजय नृपाजे०३२८००१२ मनाे येनैव वधना सं याित सपथम्०३२८००२१ वधमाचरणं शा वधमा िनवतनम्०३२८००२२ दैवाधेन सताेष अावरणाचनम्०३२८००३१ ायधमिनवृ माेधमरिततथा०३२८००३२ मतमेयादनं शवेमसेवनम्०३२८००४१ अहंसा सयमतेयं यावदथपरहः०३२८००४२ चय तपः शाैचं वायायः पुषाचनम्०३२८००५१ माैनं सदासनजयः थैय ाणजयः शनैः०३२८००५२ याहारेयाणां वषयानसा द०३२८००६१ वधयानामेकदेशे मनसा ाणधारणम्०३२८००६२ वैकुठललाभयानं समाधानं तथानः०३२८००७१ एतैरयै पथभमनाे दुमसपथम्०३२८००७२ बुा युीत शनकैजताणाे ततः०३२८००८१ शचाै देशे िताय वजतासन अासनम्०३२८००८२ तवत समासीन ऋजुकायः समयसेत्०३२८००९१ ाणय शाेधयेाग पूरकुकरेचकैः०३२८००९२ ितकूलेन वा चं यथा थरमचलम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 171 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२८०१०१ मनाेऽचरायारजं जतासय याेगनः०३२८०१०२ वावयां यथा लाेहं ातं यजित वै मलम्०३२८०१११ ाणायामैदहेाेषाधारणाभ कबषान्०३२८०११२ याहारेण संसगायानेनानीरागुणान्०३२८०१२१ यदा मनः वं वरजं याेगेन ससमाहतम्०३२८०१२२ काां भगवताे यायेवनासाावलाेकनः०३२८०१३१ सवदनााेजं पगभाणेणम्०३२८०१३२ नीलाेपलदलयामं शचगदाधरम्०३२८०१४१ लसपजकक पीतकाैशेयवाससम्०३२८०१४२ ीवसवसं ाजकाैतभामुकधरम्०३२८०१५१ मरेफकलया परतं वनमालया०३२८०१५२ परायहारवलय करटादनूपुरम्०३२८०१६१ काीगुणाेस ाेणं दयााेजवरम्०३२८०१६२ दशनीयतमं शातं मनाेनयनवधनम्०३२८०१७१ अपीयदशनं शसवलाेकनमकृतम्०३२८०१७२ सतं वयस कैशाेरे भृयानुहकातरम्०३२८०१८१ कतयतीथयशसं पुयाेकयशकरम्०३२८०१८२ यायेेवं समां याव यवते मनः०३२८०१९१ थतं जतमासीनं शयानं वा गुहाशयम्०३२८०१९२ ेणीयेहतं यायेभावेन चेतसा०३२८०२०१ तलधपदं चं सवावयवसंथतम्०३२८०२०२ वलयैक संयुयादे भगवताे मुिनः०३२८०२११ सतयेगवतरणारवदं०३२८०२१२ वाु शवजसराेहलाछनाढम्०३२८०२१३ उुरवलसखचवाल०३२८०२१४ याेाभराहतमहदृयाधकारम्०३२८०२२१ यछाैचिनःसृतसरवराेदकेन०३२८०२२२ तीथेन मूयधकृतेन शवः शवाेऽभूत्०३२८०२२३ यातमनःशमलशैलिनसृवं०३२८०२२४ यायेरं भगवतरणारवदम्०३२८०२३१ जानुयं जलजलाेचनया जनया

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 172 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२८०२३२ लयाखलय सरवदतया वधातः०३२८०२३३ ऊवाेिनधाय करपवराेचषा यत्०३२८०२३४ संलालतं द वभाेरभवय कुयात्०३२८०२४१ ऊ सपणभुजयाेरध शाेभमानाव्०३२८०२४२ अाेजाेिनधी अतसकाकुसमावभासाै०३२८०२४३ यालबपीतवरवासस वतमान०३२८०२४४ काीकलापपरर िनतबबबम्०३२८०२५१ नाभदं भुवनकाेशगुहाेदरथं०३२८०२५२ यायाेिनधषणाखललाेकपम्०३२८०२५३ यूढं हरणवृषतनयाेरमुय०३२८०२५४ यायेयं वशदहारमयूखगाैरम्०३२८०२६१ वाेऽधवासमृषभय महावभूतेः०३२८०२६२ पुंसां मनाेनयनिनवृितमादधानम्०३२८०२६३ कठं च काैतभमणेरधभूषणाथ०३२८०२६४ कुयानयखललाेकनमकृतय०३२८०२७१ बां मदरगरेः परवतनेन०३२८०२७२ िनणबावलयानधलाेकपालान्०३२८०२७३ सतयेशशतारमसतेजः०३२८०२७४ शं च तकरसराेहराजहंसम्०३२८०२८१ काैमाेदकं भगवताे दयतां रेत०३२८०२८२ दधामराितभटशाेणतकदमेन०३२८०२८३ मालां मधुतवथगराेपघुां०३२८०२८४ चैयय तवममलं मणमय कठे०३२८०२९१ भृयानुकपतधयेह गृहीतमूतेः०३२८०२९२ सतयेगवताे वदनारवदम्०३२८०२९३ यफुरकरकुडलवगतेन०३२८०२९४ वाेिततामलकपाेलमुदारनासम्०३२८०३०१ य िनकेतमलभः परसेयमानं०३२८०३०२ भूया वया कुटलकुतलवृदजुम्०३२८०३०३ मीनयायमधपदनें०३२८०३०४ यायेनाेमयमतत उसु

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 173 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२८०३११ तयावलाेकमधकं कृपयाितघाेर०३२८०३१२ तापयाेपशमनाय िनसृमणाेः०३२८०३१३ धतानुगुणतं वपुलसादं०३२८०३१४ यायेरं वपुलभावनया गुहायाम्०३२८०३२१ हासं हरेरवनताखललाेकती०३२८०३२२ शाेकाुसागरवशाेषणमयुदारम्०३२८०३२३ साेहनाय रचतं िनजमाययाय०३२८०३२४ ूमडलं मुिनकृते मकरवजय०३२८०३३१ यानायनं हसतं बलाधराे०३२८०३३२ भासाणायततनुजकुदप०३२८०३३३ यायेवदेहकुहरेऽवसतय वणाेर्०३२८०३३४ भायापतमना न पृथदेत्०३२८०३४१ एवं हराै भगवित ितलधभावाे०३२८०३४२ भा वदृय उपुलकः माेदात्०३२८०३४३ अाैकठ बापकलया मुरमानस्०३२८०३४४ ताप चबडशं शनकैवयुे०३२८०३५१ मुायं यह िनवषयं वरं०३२८०३५२ िनवाणमृछित मनः सहसा यथाचः०३२८०३५३ अाानम पुषाेऽयवधानमेकम्०३२८०३५४ अवीते ितिनवृगुणवाहः०३२८०३६१ साेऽयेतया चरमया मनसाे िनवृया०३२८०३६२ तहयवसतः सखदःुखबाे०३२८०३६३ हेतवमयसित कतर दःुखयाेयत्०३२८०३६४ वावध उपलधपराकाः०३२८०३७१ देहं च तं न चरमः थतमुथतं वा०३२८०३७२ साे वपयित यताेऽयगमवपम्०३२८०३७३ दैवादपुेतमथ दैववशादपेतं०३२८०३७४ वासाे यथा परकृतं मदरामदाधः०३२८०३८१ देहाेऽप दैववशगः खल कम यावत्०३२८०३८२ वारकं ितसमीत एव सासः०३२८०३८३ तं सपमधढसमाधयाेगः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 174 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२८०३८४ वां पुनन भजते ितबुवतः०३२८०३९१ यथा पुा वा पृथयः तीयते०३२८०३९२ अयावेनाभमताेहादेः पुषतथा०३२८०४०१ यथाेुकाफुलामूााप वसवात्०३२८०४०२ अयावेनाभमताथाः पृथगुुकात्०३२८०४११ भूतेयातःकरणाधानाीवसंतात्०३२८०४१२ अाा तथा पृथा भगवासंतः०३२८०४२१ सवभूतेषु चाानं सवभूतािन चािन०३२८०४२२ ईेतानयभावेन भूतेवव तदाताम्०३२८०४३१ वयाेिनषु यथा याेितरेकं नाना तीयते०३२८०४३२ याेनीनां गुणवैषयाथाा कृताै थतः०३२८०४४१ तादमां वां कृितं दैवीं सदसदाकाम्०३२८०४४२ दुवभायां पराभाय वपेणावितते०३२९००१० देवितवाच०३२९००११ लणं महदादनां कृतेः पुषय च०३२९००१२ वपं लयतेऽमीषां येन तपारमाथकम्०३२९००२१ यथा साेषु कथतं यूलं तचते०३२९००२२ भयाेगय मे माग ूह वतरशः भाे०३२९००३१ वरागाे येन पुषाे भगवसवताे भवेत्०३२९००३२ अाचव जीवलाेकय ववधा मम संसृतीः०३२९००४१ कालयेरपय परेषां च परय ते०३२९००४२ वपं बत कुवत येताेः कुशलं जनाः०३२९००५१ लाेकय मयाभमतेरचषरं सय तमयनाये०३२९००५२ ातय कमवनुवया धया वमावरासीः कल याेगभाकरः०३२९००६० मैेय उवाच०३२९००६१ इित मातवचः णं ितन महामुिनः०३२९००६२ अाबभाषे कुे ीततां कणादतः०३२९००७० ीभगवानुवाच०३२९००७१ भयाेगाे बवधाे मागैभामिन भायते०३२९००७२ वभावगुणमागेण पुंसां भावाे वभते०३२९००८१ अभसधाय याे हंसां दं मासयमेव वा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 175 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२९००८२ संरी भभावं मय कुयास तामसः०३२९००९१ वषयानभसधाय यश एेयमेव वा०३२९००९२ अचादावचयेाे मां पृथभावः स राजसः०३२९०१०१ कमिनहारमुय परवा तदपणम्०३२९०१०२ यजेयमित वा पृथभावः स सावकः०३२९०१११ मणुुितमाेण मय सवगुहाशये०३२९०११२ मनाेगितरवछा यथा गासाेऽबुधाै०३२९०१२१ लणं भयाेगय िनगुणय ुदातम्०३२९०१२२ अहैतयवहता या भः पुषाेमे०३२९०१३१ सालाेसासामीय सायैकवमयुत०३२९०१३२ दयमानं न गृत वना मसेवनं जनाः०३२९०१४१ स एव भयाेगाय अायतक उदातः०३२९०१४२ येनाितय िगुणं मावायाेपपते०३२९०१५१ िनषेवतेनािनमेन वधमेण महीयसा०३२९०१५२ यायाेगेन शतेन नाितहंेण िनयशः०३२९०१६१ मयदशनपश पूजातयभवदनैः०३२९०१६२ भूतेषु मावनया सवेनासमेन च०३२९०१७१ महतां बमानेन दनानामनुकपया०३२९०१७२ मैया चैवातयेषु यमेन िनयमेन च०३२९०१८१ अायाकानुवणाामसतना मे०३२९०१८२ अाजवेनायसे न िनरहयया तथा०३२९०१९१ ममणाे गुणैरेतैः परसंश अाशयः०३२९०१९२ पुषयासायेित ुतमागुणं ह माम्०३२९०२०१ यथा वातरथाे ाणमावृे गध अाशयात्०३२९०२०२ एवं याेगरतं चेत अाानमवकार यत्०३२९०२११ अहं सवेषु भूतेषु भूताावथतः सदा०३२९०२१२ तमवाय मां मयः कुतेऽचावडबनम्०३२९०२२१ याे मां सवेषु भूतेषु सतमाानमीरम्०३२९०२२२ हवाचा भजते माैढ ायेव जुहाेित सः०३२९०२३१ षतः परकाये मां मािननाे भदशनः०३२९०२३२ भूतेषु बवैरय न मनः शातमृछित

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 176 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२९०२४१ अहमुावचैयैः ययाेपयानघे०३२९०२४२ नैव तयेऽचताेऽचायां भूतामावमािननः०३२९०२५१ अचादावचयेावदरं मां वकमकृत्०३२९०२५२ याव वेद वद सवभूतेववथतम्०३२९०२६१ अान परयाप यः कराेयतराेदरम्०३२९०२६२ तय भशाे मृयुवदधे भयमुबणम्०३२९०२७१ अथ मां सवभूतेषु भूताानं कृतालयम्०३२९०२७२ अहयेानमानायां मैयाभेन चषा०३२९०२८१ जीवाः ेा जीवानां ततः ाणभृतः शभे०३२९०२८२ ततः सचाः वराततेयवृयः०३२९०२९१ ताप पशवेदयः वरा रसवेदनः०३२९०२९२ तेयाे गधवदः ेाततः शदवदाे वराः०३२९०३०१ पभेदवदत तताेभयताेदतः०३२९०३०२ तेषां बपदाः ेातपादतताे पात्०३२९०३११ तताे वणा चवारतेषां ाण उमः०३२९०३१२ ाणेवप वेदाे थाेऽयधकततः०३२९०३२१ अथासंशयछेा ततः ेयावकमकृत्०३२९०३२२ मुसतताे भूयानदाेधा धममानः०३२९०३३१ तायपताशेष याथाा िनरतरः०३२९०३३२ मयपतानः पुंसाे मय सयतकमणः०३२९०३३३ न पयाम परं भूतमकतः समदशनात्०३२९०३४१ मनसैतािन भूतािन णमेमानयन्०३२९०३४२ ईराे जीवकलया वाे भगवािनित०३२९०३५१ भयाेग याेग मया मानयुदरतः०३२९०३५२ ययाेरेकतरेणैव पुषः पुषं जेत्०३२९०३६१ एतगवताे पं णः परमानः०३२९०३६२ परं धानं पुषं दैवं कमवचेतम्०३२९०३७१ पभेदापदं दयं काल इयभधीयते०३२९०३७२ भूतानां महदादनां यताे भशां भयम्०३२९०३८१ याेऽतः वय भूतािन भूतैरयखलायः०३२९०३८२ स ववायाेऽधयाेऽसाै कालः कलयतां भुः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 177 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३२९०३९१ न चाय कयताे न ेयाे न च बाधवः०३२९०३९२ अावशयमाेऽसाै मं जनमतकृत्०३२९०४०१ ययााित वाताेऽयं सूयतपित ययात्०३२९०४०२ ययाषते देवाे भगणाे भाित ययात्०३२९०४११ यनपतयाे भीता लतााैषधभः सह०३२९०४१२ वे वे कालेऽभगृत पुपाण च फलािन च०३२९०४२१ वत सरताे भीता नाेसपयुदधयतः०३२९०४२२ अरधे सगरभभून मित ययात्०३२९०४३१ नभाे ददाित सतां पदं ययमाददः०३२९०४३२ लाेकं वदेहं तनुते महासभरावृतम्०३२९०४४१ गुणाभमािननाे देवाः सगादवय ययात्०३२९०४४२ वततेऽनुयुगं येषां वश एतराचरम्०३२९०४५१ साेऽनताेऽतकरः कालाेऽनादरादकृदययः०३२९०४५२ जनं जनेन जनयारयृयुनातकम्०३३०००१० कपल उवाच०३३०००११ तयैतय जनाे नूनं नायं वेदाेवमम्०३३०००१२ कायमानाेऽप बलनाे वायाेरव घनावलः०३३०००२१ यं यमथमुपादे दःुखेन सखहेतवे०३३०००२२ तं तं धुनाेित भगवापुमाछाेचित यकृते०३३०००३१ यदवय देहय सानुबधय दमुितः०३३०००३२ वाण मयते माेहाहृेवसूिन च०३३०००४१ जतवै भव एतयां यां याेिनमनुजेत्०३३०००४२ तयां तयां स लभते िनवृितं न वरयते०३३०००५१ नरकथाेऽप देहं वै न पुमांयुमछित०३३०००५२ नारां िनवृताै सयां देवमायावमाेहतः०३३०००६१ अाजायासतागार पशवणबधुषु०३३०००६२ िनढमूलदय अाानं ब मयते०३३०००७१ सदमानसवा एषामुहनाधना०३३०००७२ कराेयवरतं मूढाे दुरतािन दरुाशयः०३३०००८१ अााेयः ीणामसतीनां च मायया०३३०००८२ रहाे रचतयालापैः शशूनां कलभाषणाम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 178 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३३०००९१ गृहेषु कूटधमेषु दःुखतेवततः०३३०००९२ कुवदःुखतीकारं सखवयते गृही०३३००१०१ अथैरापादतैगुया हंसयेततत तान्०३३००१०२ पुणाित येषां पाेषेण शेषभुयायधः वयम्०३३००१११ वातायां ल यमानायामारधायां पुनः पुनः०३३००११२ लाेभाभभूताे िनःसवः पराथे कुते पृहाम्०३३००१२१ कुटबभरणाकपाे मदभायाे वृथाेमः०३३००१२२ या वहीनः कृपणाे यायसित मूढधीः०३३००१३१ एवं वभरणाकपं तकलादयतथा०३३००१३२ नायते यथा पूव कनाशा इव गाेजरम्०३३००१४१ तायजातिनवेदाे यमाणः वयृतैः०३३००१४२ जरयाेपावैयाे मरणाभमुखाे गृहे०३३००१५१ अातेऽवमयाेपयतं गृहपाल इवाहरन्०३३००१५२ अामयायदारपाहाराेऽपचेतः०३३००१६१ वायुनाेमताेारः कफसंनाडकः०३३००१६२ कासासकृतायासः कठे घुरघुरायते०३३००१७१ शयानः परशाेचः परवीतः वबधुभः०३३००१७२ वायमानाेऽप न ूते कालपाशवशं गतः०३३००१८१ एवं कुटबभरणे यापृतााजतेयः०३३००१८२ यते दतां वानामुवेदनयातधीः०३३००१९१ यमदतूाै तदा ााै भीमाै सरभसेणाै०३३००१९२ स ा तदयः शकृूं वमुित०३३००२०१ यातनादेह अावृय पाशैबा गले बलात्०३३००२०२ नयताे दघमवानं दडं राजभटा यथा०३३००२११ तयाेिनभदयतजनैजातवेपथुः०३३००२१२ पथ भभयमाण अाताेऽघं वमनुरन्०३३००२२१ ृरताेऽक दवानलािनलैः सतयमानः पथ तवालके०३३००२२२ कृ ेण पृे कशया च ताडतलयशाेऽप िनरामाेदके०३३००२३१ त त पत ाताे मूछतः पुनथतः०३३००२३२ पथा पापीयसा नीततरसा यमसादनम्०३३००२४१ याेजनानां सहाण नवितं नव चावनः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 179 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३३००२४२ िभमुतैायां वा नीतः ााेित यातनाः०३३००२५१ अादपनं वगााणां वेयवाेुकादभः०३३००२५२ अामांसादनं ाप वकृं परताेऽप वा०३३००२६१ जीवताायुारः गृैयमसादने०३३००२६२ सपवृकदंशाैदशावैशसम्०३३००२७१ कृतनं चावयवशाे गजादयाे भदापनम्०३३००२७२ पातनं गरे याे राेधनं चाबुगतयाेः०३३००२८१ यातामाधतामा राैरवाा यातनाः०३३००२८२ भुे नराे वा नार वा मथः से न िनमताः०३३००२९१ अैव नरकः वग इित मातः चते०३३००२९२ या यातना वै नारता इहायुपलताः०३३००३०१ एवं कुटबं बाण उदरर एव वा०३३००३०२ वसृयेहाेभयं ेय भुे तफलमीशम्०३३००३११ एकः पते वातं हवेदं वकलेवरम्०३३००३१२ कुशलेतरपाथेयाे भूताेहेण यतृम्०३३००३२१ दैवेनासादतं तय शमलं िनरये पुमान्०३३००३२२ भुे कुटबपाेषय तव इवातरः०३३००३३१ केवलेन धमेण कुटबभरणाेसकः०३३००३३२ याित जीवाेऽधतामं चरमं तमसः पदम्०३३००३४१ अधतारलाेकय यावतीयातनादयः०३३००३४२ मशः समनुय पुनराजेचः०३३१००१० ीभगवानुवाच०३३१००११ कमणा दैवनेेण जतदेहाेपपये०३३१००१२ याः व उदरं पुंसाे रेतःकणायः०३३१००२१ कललं वेकराेण पराेण बुदुम्०३३१००२२ दशाहेन त कक धूः पेयडं वा ततः परम्०३३१००३१ मासेन त शराे ायां बाावहः०३३१००३२ नखलाेमाथचमाण लछाेवभः०३३१००४१ चतभधातवः स पभः ृडवः०३३१००४२ षजरायुणा वीतः कुाै ायित दणे०३३१००५१ मातजधापानाैरेधातरसते

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 180 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३३१००५२ शेते वमूयाेगते स जतजतसवे०३३१००६१ कृमभः तसवाः साैकुमायाितणम्०३३१००६२ मूछामााेयुेशतयैः धतैमुः०३३१००७१ कटतीणाेणलवण ाादभबणैः०३३१००७२ मातृभुैपपृः सवााेथतवेदनः०३३१००८१ उबेन संवृततै बहरावृतः०३३१००८२ अाते कृवा शरः कुाै भुपृशराेधरः०३३१००९१ अकपः वाचेायां शकुत इव परे०३३१००९२ त लधृितदैवाकम जशताेवम्०३३१००९३ रदघमनुासं शम कं नाम वदते०३३१०१०१ अारय समाासाधबाेधाेऽप वेपतः०३३१०१०२ नैकाते सूितवातैवाभूरव साेदरः०३३१०१११ नाथमान ऋषभीतः सवः कृतालः०३३१०११२ तवीत तं ववया वाचा येनाेदरेऽपतः०३३१०१२० जतवाच०३३१०१२१ तयाेपसमवतं जगदछया०३३१०१२२ नानातनाेभुव चलरणारवदम्०३३१०१२३ साेऽहं जाम शरणं कुताेभयं मे०३३१०१२४ येनेशी गितरदयसताेऽनुपा०३३१०१३१ यव ब इव कमभरावृताा०३३१०१३२ भूतेयाशयमयीमवलय मायाम्०३३१०१३३ अाते वशमवकारमखडबाेधम्०३३१०१३४ अातयमानदयेऽवसतं नमाम०३३१०१४१ यः पभूतरचते रहतः शररे०३३१०१४२ छाेऽयथेयगुणाथचदाकाेऽहम्०३३१०१४३ तेनावकुठमहमानमृषं तमेनं०३३१०१४४ वदे परं कृितपूषयाेः पुमांसम्०३३१०१५१ याययाेगुणकमिनबधनेऽन्०३३१०१५२ सांसारके पथ चरंतदभमेण०३३१०१५३ नृितः पुनरयं वृणीत लाेकं०३३१०१५४ युा कया महदनुहमतरेण

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 181 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३३१०१६१ ानं यदेतददधाकतमः स देवस्०३३१०१६२ ैकालकं थरचरेवनुविततांशः०३३१०१६३ तं जीवकमपदवीमनुवतमानास्०३३१०१६४ तापयाेपशमनाय वयं भजेम०३३१०१७१ देयदेहववरे जठरानासृग्०३३१०१७२ वमूकूपपितताे भृशतदेहः०३३१०१७३ इछताे ववसतं गणयवमासान्०३३१०१७४ िनवायते कृपणधीभगवकदा नु०३३१०१८१ येनेशीं गितमसाै दशमाय ईश०३३१०१८२ साहतः पुदयेन भवाशेन०३३१०१८३ वेनैव तयत कृतेन स दननाथः०३३१०१८४ काे नाम तित वनालमय कुयात्०३३१०१९१ पयययं धषणया ननु सवः०३३१०१९२ शाररके दमशरयपरः वदेहे०३३१०१९३ यसृयासं तमहं पुषं पुराणं०३३१०१९४ पये बहद च चैयमव तीतम्०३३१०२०१ साेऽहं वसप वभाे बदःुखवासं०३३१०२०२ गभा िनजगमषे बहरधकूपे०३३१०२०३ याेपयातमुपसपित देवमाया०३३१०२०४ मया मितयदनु संसृितचमेतत्०३३१०२११ तादहं वगतवव उरय०३३१०२१२ अाानमाश तमसः सदानैव०३३१०२१३ भूयाे यथा यसनमेतदनेकरं०३३१०२१४ मा मे भवयदपुसादतवणुपादः०३३१०२२० कपल उवाच०३३१०२२१ एवं कृतमितगभे दशमायः तवृषः०३३१०२२२ सः पयवाचीनं सूयै सूितमातः०३३१०२३१ तेनावसृः सहसा कृवावार अातरः०३३१०२३२ विनामित कृ ेण िनासाे हतृितः०३३१०२४१ पितताे भुयसृः वाभूरव चेते०३३१०२४२ राेयित गते ाने वपरतां गितं गतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 182 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३३१०२५१ परछदं न वदषुा पुयमाणाे जनेन सः०३३१०२५२ अनभेतमापः यायातमनीरः०३३१०२६१ शायताेऽशचपये जतः वेदजदूषते०३३१०२६२ नेशः कडूयनेऽानामासनाेथानचेने०३३१०२७१ तदयामवचं दंशा मशका मकुणादयः०३३१०२७२ दतं वगतानं कृमयः कृमकं यथा०३३१०२८१ इयेवं शैशवं भुा दःुखं पाैगडमेव च०३३१०२८२ अलधाभीसताेऽानादमयुः शचापतः०३३१०२९१ सह देहेन मानेन वधमानेन मयुना०३३१०२९२ कराेित वहं कामी कामवताय चानः०३३१०३०१ भूतैः पभरारधे देहे देबुधाेऽसकृत्०३३१०३०२ अहं ममेयसाहः कराेित कुमितमितम्०३३१०३११ तदथ कुते कम याे याित संसृितम्०३३१०३१२ याेऽनुयाित ददेशमवाकमबधनः०३३१०३२१ यसः पथ पुनः शाेदरकृताेमैः०३३१०३२२ अाथताे रमते जततमाे वशित पूववत्०३३१०३३१ सयं शाैचं दया माैनं बुः ीयशः मा०३३१०३३२ शमाे दमाे भगेित यसााित सयम्०३३१०३४१ तेवशातेषु मूढेषु खडतावसाधुषु०३३१०३४२ सं न कुयाछाेयेषु याेषडामृगेषु च०३३१०३५१ न तथाय भवेाेहाे बधायसतः०३३१०३५२ याेषसाथा पुंसाे यथा तससतः०३३१०३६१ जापितः वां दुहतरं ा तपूधषतः०३३१०३६२ राेहतूां साेऽवधावपी हतपः०३३१०३७१ तसृसृसृेषु काे वखडतधीः पुमान्०३३१०३७२ ऋषं नारायणमृते याेषयेह मायया०३३१०३८१ बलं मे पय मायायाः ीमया जयनाे दशाम्०३३१०३८२ या कराेित पदााताूवजृेण केवलम्०३३१०३९१ सं न कुयामदास जात याेगय पारं परमाः०३३१०३९२ मसेवया ितलधालाभाे वदत या िनरयारमय०३३१०४०१ याेपयाित शनैमाया याेषेवविनमता

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 183 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३३१०४०२ तामीेतानाे मृयुं तृणैः कूपमवावृतम्०३३१०४११ यां मयते पितं माेहाायामृषभायतीम्०३३१०४१२ ीवं ीसतः ााे वापयगृहदम्०३३१०४२१ तामानाे वजानीयापयपयगृहाकम्०३३१०४२२ दैवाेपसादतं मृयुं मृगयाेगायनं यथा०३३१०४३१ देहेन जीवभूतेन लाेकााेकमनुजन्०३३१०४३२ भुान एव कमाण कराेयवरतं पुमान्०३३१०४४१ जीवाे यानुगाे देहाे भूतेयमनाेमयः०३३१०४४२ तराेधाेऽय मरणमावभावत सवः०३३१०४५१ याेपलधथानय येायाेयता यदा०३३१०४५२ तपवमहंमानादुपयदशनम्०३३१०४६१ यथाणाेयावयव दशनायाेयता यदा०३३१०४६२ तदैव चषाे ुृवायाेयतानयाेः०३३१०४७१ ता कायः सासाे न कापयं न समः०३३१०४७२ बुा जीवगितं धीराे मुसरेदह०३३१०४८१ सयदशनया बुा याेगवैराययुया०३३१०४८२ मायावरचते लाेके चरेयय कलेवरम्०३३२००१० कपल उवाच०३३२००११ अथ याे गृहमेधीयाधमानेवावसगृहे०३३२००१२ काममथ च धमावादाेध भूयः पपित तान्०३३२००२१ स चाप भगवमाकाममूढः पराुखः०३३२००२२ यजते तभदेवापत्ं यावतः०३३२००३१ त याातमितः पतृदेवतः पुमान्०३३२००३२ गवा चामसं लाेकं साेमपाः पुनरेयित०३३२००४१ यदा चाहीशयायां शेतेऽनतासनाे हरः०३३२००४२ तदा लाेका लयं यात त एते गृहमेधनाम्०३३२००५१ ये वधमा दुत धीराः कामाथहेतवे०३३२००५२ िनःसा यतकमाणः शाताः शचेतसः०३३२००६१ िनवृधमिनरता िनममा िनरहृ ताः०३३२००६२ वधमाेन सवेन परशेन चेतसा०३३२००७१ सूयारेण ते यात पुषं वताेमुखम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 184 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३३२००७२ परावरेशं कृितमयाेपयतभावनम्०३३२००८१ पराधावसाने यः लयाे णत ते०३३२००८२ तावदयासते लाेकं परय परचतकाः०३३२००९१ ााेऽनलािनलवयनैयाथ०३३२००९२ भूतादभः परवृतं ितसहीषुः०३३२००९३ अयाकृतं वशित यह गुणयााकालं०३३२००९४ परायमनुभूय परः वयूः०३३२०१०१ एवं परेय भगवतमनुवाये०३३२०१०२ याेगनाे जतमनसाे वरागाः०३३२०१०३ तेनैव साकममृतं पुषं पुराणं०३३२०१०४ धानमुपयायगताभमानाः०३३२०१११ अथ तं सवभूतानां पेषु कृतालयम्०३३२०११२ ुतानुभावं शरणं ज भावेन भामिन०३३२०१२१ अाः थरचराणां याे वेदगभः सहषभः०३३२०१२२ याेगेरैः कुमाराैः सैयाेगवतकैः०३३२०१३१ भेदाभमानेन िनःसे नाप कमणा०३३२०१३२ कतृवासगुणं पुषं पुषषभम्०३३२०१४१ स संसृय पुनः काले कालेनेरमूितना०३३२०१४२ जाते गुणयितकरे यथापूव जायते०३३२०१५१ एेय पारमें च तेऽप धमविनमतम्०३३२०१५२ िनषेय पुनरायात गुणयितकरे सित०३३२०१६१ ये वहासमनसः कमस यावताः०३३२०१६२ कुवयितषािन िनयायप च कृशः०३३२०१७१ रजसा कुठमनसः कामाानाेऽजतेयाः०३३२०१७२ पयजयनुदनं गृहेवभरताशयाः०३३२०१८१ ैवगकाते पुषा वमुखा हरमेधसः०३३२०१८२ कथायां कथनीयाे वमय मधुषः०३३२०१९१ नूनं दैवेन वहता ये चायुतकथासधाम्०३३२०१९२ हवा वयसाथाः पुरषमव वुजः०३३२०२०१ दणेन पथायणः पतृलाेकं जत ते०३३२०२०२ जामनु जायते मशानातयाकृतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 185 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३३२०२११ ततते ीणसकृताः पुनलाेकममं सित०३३२०२११ पतत ववशा देवैः साे वंशताेदयाः०३३२०२२१ तावं सवभावेन भजव परमेनम्०३३२०२२२ तणुायया भा भजनीयपदाबुजम्०३३२०२३१ वासदेवे भगवित भयाेगः याेजतः०३३२०२३२ जनययाश वैरायं ानं यदशनम्०३३२०२४१ यदाय चमथेषु समेवयवृभः०३३२०२४२ न वगृाित वैषयं यमयमयुत०३३२०२५१ स तदैवानाानं िनःसं समदशनम्०३३२०२५२ हेयाेपादेयरहतमाढं पदमीते०३३२०२६१ ानमां परं परमाेरः पुमान्०३३२०२६२ यादभः पृथभावैभगवानेक ईयते०३३२०२७१ एतावानेव याेगेन समेणेह याेगनः०३३२०२७२ युयतेऽभमताे थाे यदसत कृशः०३३२०२८१ ानमेकं पराचीनैरयै िनगुणम्०३३२०२८२ अवभायथपेण ाया शदादधमणा०३३२०२९१ यथा महानहंपवृपवधः वराट्०३३२०२९२ एकादशवधतय वपुरडं जगतः०३३२०३०१ एतै या भा याेगायासेन िनयशः०३३२०३०२ समाहताा िनःसाे वरा परपयित०३३२०३११ इयेतकथतं गुव ानं तदशनम्०३३२०३१२ येनानुबुते तवं कृतेः पुषय च०३३२०३२१ ानयाेग माे नैगुयाे भलणः०३३२०३२२ याेरयेक एवाथाे भगवछदलणः०३३२०३३१ यथेयैः पृथारैरथाे बगुणायः०३३२०३३२ एकाे नानेयते तगवाशावभः०३३२०३४१ यया तभदानैतपःवायायमशनैः०३३२०३४२ अाेयजयेनाप सयासेन च कमणाम्०३३२०३५१ याेगेन ववधाे न भयाेगेन चैव ह०३३२०३५२ धमेणाेभयचेन यः वृिनवृमान्०३३२०३६१ अातवावबाेधेन वैरायेण ढेन च

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 186 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३३२०३६२ ईयते भगवानेभः सगुणाे िनगुणः वक्०३३२०३७१ ावाेचं भयाेगय वपं ते चतवधम्०३३२०३७२ कालय चायगतेयाेऽतधावित जतषु०३३२०३८१ जीवय संसृतीबरवाकमिनमताः०३३२०३८२ याव वशाा न वेद गितमानः०३३२०३९१ नैतखलायाेपदशेावनीताय कहचत्०३३२०३९२ न तधाय न भाय नैव धमवजाय च०३३२०४०१ न लाेलपायाेपदशे गृहाढचेतसे०३३२०४०२ नाभाय च मे जात न मषामप०३३२०४११ धानाय भाय वनीतायानसूयवे०३३२०४१२ भूतेषु कृतमैाय शूषाभरताय च०३३२०४२१ बहजातवरागाय शातचाय दयताम्०३३२०४२२ िनमसराय शचये ययाहं ेयसां यः०३३२०४३१ य इदं णुयादब या पुषः सकृत्०३३२०४३२ याे वाभधे मः स ेित पदवीं च मे०३३३००१० मैेय उवाच०३३३००११ एवं िनशय कपलय वचाे जिनीसा कदमय दयता कल देवितः०३३३००१२ वतमाेहपटला तमभणयताव तववषयातसभूमम्०३३३००२० देवितवाच०३३३००२१ अथायजाेऽतःसलले शयानं भूतेयाथामयं वपुते०३३३००२२ गुणवाहं सदशेषबीजं दयाै वयं यठराजातः०३३३००३१ स एव वय भवावधे गुणवाहेण वभवीयः०३३३००३२ सगानीहाेऽवतथाभसधराेराेऽतसहशः०३३३००४१ स वं भृताे मे जठरेण नाथ कथं नु ययाेदर एतदासीत्०३३३००४२ वं युगाते वटप एकः शेते मायाशशरपानः०३३३००५१ वं देहतः शमाय पानां िनदेशभाजां च वभाे वभूतये०३३३००५२ यथावतारातव सूकरादयतथायमयापथाेपलधये०३३३००६१ यामधेयवणानुकतनाणारणादप चत्०३३३००६२ ादाेऽप सः सवनाय कपते कुतः पुनते भगव दशनात्०३३३००७१ अहाे बत पचाेऽताे गरयायाे वतते नाम तयम्०३३३००७२ तेपुतपते जुवुः सराया ानूचुनाम गृणत ये ते

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 187 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३३३००८१ तं वामहं परं पुमांसं याेतयािन संवभायम्०३३३००८२ वतेजसा वतगुणवाहं वदे वणुं कपलं वेदगभम्०३३३००९० मैेय उवाच०३३३००९१ ईडताे भगवानेवं कपलायः परः पुमान्०३३३००९२ वाचाववयेयाह मातरं मातृवसलः०३३३०१०० कपल उवाच०३३३०१०१ मागेणानेन मातते ससेयेनाेदतेन मे०३३३०१०२ अाथतेन परां काामचरादवराेयस०३३३०१११ वैततं मं जुं यवादभः०३३३०११२ येन मामभयं याया मृयुमृछयतदः०३३३०१२० मैेय उवाच०३३३०१२१ इित दय भगवासतीं तामानाे गितम्०३३३०१२२ वमाा वादया कपलाेऽनुमताे ययाै०३३३०१३१ सा चाप तनयाेेन याेगादेशेन याेगयुक्०३३३०१३२ ताम अापीडे सरवयाः समाहता०३३३०१४१ अभीणावगाहकपशाटलाकुटलालकान्०३३३०१४२ अाानं चाेतपसा बती चीरणं कृशम्०३३३०१५१ जापतेः कदमय तपाेयाेगवजृतम्०३३३०१५२ वगाहयमनाैपयं ाय वैमािनकैरप०३३३०१६१ पयःफेनिनभाः शया दाता परछदाः०३३३०१६२ अासनािन च हैमािन सपशातरणािन च०३३३०१७१ वछफटककुडेषु महामारकतेषु च०३३३०१७२ रदपा अाभात ललना रसंयुताः०३३३०१८१ गृहाेानं कुसमतै रयं बमरमैः०३३३०१८२ कूजहमथुनं गायमधुतम्०३३३०१९१ य वमाानं वबुधानुचरा जगुः०३३३०१९२ वायामुपलगधयां कदमेनाेपलालतम्०३३३०२०१ हवा तदसततममयाखडलयाेषताम्०३३३०२०२ ककार वदनं पुवेषणातरा०३३३०२११ वनं जते पयावपयवरहातरा०३३३०२१२ ाततवायभूे वसे गाैरव वसला

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 188 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३३३०२२१ तमेव यायती देवमपयं कपलं हरम्०३३३०२२२ बभूवाचरताे वस िनःपृहा ताशे गृहे०३३३०२३१ यायती भगवपूं यदाह यानगाेचरम्०३३३०२३२ सतः सवदनं समतयतचतया०३३३०२४१ भवाहयाेगेन वैरायेण बलयसा०३३३०२४२ युानुानजातेन ानेन हेतना०३३३०२५१ वशेन तदाानमाना वताेमुखम्०३३३०२५२ वानुभूया ितराेभूत मायागुणवशेषणम्०३३३०२६१ यवथतमितभगवयासंये०३३३०२६२ िनवृजीवापवाीणेशािनवृितः०३३३०२७१ िनयाढसमाधवापरावृगुणमा०३३३०२७२ न सार तदाानं वे मवाेथतः०३३३०२८१ तेहः परतः पाेषाेऽयकृशायसवात्०३३३०२८२ बभाै मलैरवछः सधूम इव पावकः०३३३०२९१ वां तपाेयाेगमयं मुकेशं गताबरम्०३३३०२९२ दैवगुं न बुबुधे वासदेववधीः०३३३०३०१ एवं सा कपलाेेन मागेणाचरतः परम्०३३३०३०२ अाानं िनवाणं भगवतमवाप ह०३३३०३११ तरासीपुयतमं ें ैलाेवुतम्०३३३०३१२ नाा सपदं य सा संसमुपेयुषी०३३३०३२१ तयाताेगवधुत माय मयमभूसरत्०३३३०३२२ ाेतसां वरा साैय सदा ससेवता०३३३०३३१ कपलाेऽप महायाेगी भगवापतरामात्०३३३०३३२ मातरं समनुाय ागुदचीं दशं ययाै०३३३०३४१ सचारणगधवैमुिनभासराेगणैः०३३३०३४२ तूयमानः समुेण दाहणिनकेतनः०३३३०३५१ अाते याेगं समाथाय सााचायैरभुतः०३३३०३५२ याणामप लाेकानामुपशायै समाहतः०३३३०३६१ एतगदतं तात यपृाेऽहं तवानघ०३३३०३६२ कपलय च संवादाे देवया पावनः०३३३०३७१ य इदमनुणाेित याेऽभधे कपलमुनेमतमायाेगगुम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 189 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०३३३०३७२ भगवित कृतधीः सपणकेतावुपलभते भगवपदारवदम्०४०१००१० मैेय उवाच०४०१००११ मनाेत शतपायां ितः कया जरे०४०१००१२ अाकूितदेवित सूितरित वुताः०४०१००२१ अाकूितं चये ादादप ातृमतीं नृपः०४०१००२२ पुिकाधममाय शतपानुमाेदतः०४०१००३१ जापितः स भगवाचतयामजीजनत्०४०१००३२ मथुनं वचवी परमेण समाधना०४०१००४१ यतयाेः पुषः सााणुयवपधृक्०४०१००४२ या ी सा दणा भूतेरंशभूतानपायनी०४०१००५१ अािनये वगृहं पुयाः पुं वततराेचषम्०४०१००५२ वायुवाे मुदा युाे चजाह दणाम्०४०१००६१ तां कामयानां भगवानुवाह यजुषां पितः०४०१००६२ तायां ताेषमापाेऽ जनयादशाजान्०४०१००७१ ताेषः ताेषः सताेषाे भः शातरडपितः०४०१००७२ इः कववभुः वः सदेवाे राेचनाे षट्०४०१००८१ तषता नाम ते देवा अासवायुवातरे०४०१००८२ मरचमा ऋषयाे यः सरगणेरः०४०१००९१ यताेानपादाै मनुपुाै महाैजसाै०४०१००९२ तपुपाैनॄणामनुवृं तदतरम्०४०१०१०१ देवितमदाात कदमायाजां मनुः०४०१०१०२ तसबध ुतायं भवता गदताे मम०४०१०१११ दाय पुाय सूितं भगवानुः०४०१०११२ ायछकृतः सगलाेां वतताे महान्०४०१०१२१ याः कदमसताः ाेा नव षपयः०४०१०१२२ तासां सूितसवं ाेयमानं िनबाेध मे०४०१०१३१ पी मरचेत कला सषुवे कदमाजा०४०१०१३२ कयपं पूणमानं च ययाेरापूरतं जगत्०४०१०१४१ पूणमासूत वरजं वगं च परतप०४०१०१४२ देवकुयां हरेः पाद शाैचााभूसरवः०४०१०१५१ अेः पयनसूया ीे सयशसः सतान्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 190 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०१०१५२ दं दवुाससं साेममाेशसवान्०४०१०१६० वदरु उवाच०४०१०१६१ अेगृहे सरेाः थयुपयतहेतवः०४०१०१६२ ककषवाे जाता एतदायाह मे गुराे०४०१०१७० मैेय उवाच०४०१०१७१ णा चाेदतः सृाविवदां वरः०४०१०१७२ सह पया ययावृं कुलां तपस थतः०४०१०१८१ तसूनतबक पलाशाशाेककानने०४०१०१८२ वाभः वुे िनवयायाः समततः०४०१०१९१ ाणायामेन संयय मनाे वषशतं मुिनः०४०१०१९२ अितदेकपादेन िनाेऽिनलभाेजनः०४०१०२०१ शरणं तं पेऽहं य एव जगदरः०४०१०२०२ जामासमां मं यछवित चतयन्०४०१०२११ तयमानं िभुवनं ाणायामैधसाना०४०१०२१२ िनगतेन मुनेमूः समीय भवयः०४०१०२२१ असराेमुिनगधव सवाधराेरगैः०४०१०२२२ वतायमानयशसतदामपदं ययुः०४०१०२३१ तादभुावसंयाेग वाेिततमना मुिनः०४०१०२३२ उेकपादेन ददश वबुधषभान्०४०१०२४१ णय दडवमूावुपतथेऽहणालः०४०१०२४२ वृषहंससपणथावैः वैै चितान्०४०१०२५१ कृपावलाेकेन हसद् वदनेनाेपलतान्०४०१०२५२ ताेचषा ितहते िनमीय मुिनरणी०४०१०२६१ चेततवणं युतावीसंहतालः०४०१०२६२ णया सूया वाचा सवलाेकगरयसः०४०१०२७० अिवाच०४०१०२७१ वाेवथितलयेषु वभयमानैर्०४०१०२७२ मायागुणैरनुयुगं वगृहीतदेहाः०४०१०२७३ ते वणुगरशाः णताेऽयहं वस्०४०१०२७४ तेयः क एव भवतां म इहाेपतः०४०१०२८१ एकाे मयेह भगवाववधधानैश्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 191 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०१०२८२ चीकृतः जननाय कथं नु यूयम्०४०१०२८३ अागतातनुभृतां मनसाेऽप दरूाद्०४०१०२८४ ूत सीदत महािनह वयाे मे०४०१०२९० मैेय उवाच०४०१०२९१ इित तय वचः ुवा यते वबुधषभाः०४०१०२९२ याः णया वाचा हय तमृषं भाे०४०१०३०० देवा ऊचुः०४०१०३०१ यथा कृतते सपाे भायं तेनैव नायथा०४०१०३०२ ससपय ते यै यायित ते वयम्०४०१०३११ अथादंशभूताते अाजा लाेकवुताः०४०१०३१२ भवताराेऽ भं ते वयत च ते यशः०४०१०३२१ एवं कामवरं दवा ितजमुः सरेराः०४०१०३२२ सभाजतातयाेः सयदपयाेमषताेततः०४०१०३३१ साेमाेऽभूणाेऽंशेन दाे वणाेत याेगवत्०४०१०३३२ दवुासाः शरयांशाे िनबाेधारसः जाः०४०१०३४१ ा वरसः पी चताेऽसूत कयकाः०४०१०३४२ सनीवाल कु राका चतयनुमिततथा०४०१०३५१ तपुावपरावातां याताै वाराेचषेऽतरे०४०१०३५२ उतयाे भगवासाा बृहपितः०४०१०३६१ पुलयाेऽजनयपयामगयं च हवभुव०४०१०३६२ साेऽयजिन दाववा महातपाः०४०१०३७१ तय यपितदेवः कुबेरवडवडासतः०४०१०३७२ रावणः कुकण तथाययां वभीषणः०४०१०३८१ पुलहय गितभाया ीनसूत सती सतान्०४०१०३८२ कमें वरयांसं सहणुं च महामते०४०१०३९१ ताेरप या भाया वालखयानसूयत०४०१०३९२ ऋषीषसहाण वलताे तेजसा०४०१०४०१ ऊजायां जरे पुा वसय परतप०४०१०४०२ चकेतधानाते स षयाेऽमलाः०४०१०४११ चकेतः सराेच वरजा म एव च०४०१०४१२ उबणाे वसभृानाे ुमाशादयाेऽपरे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 192 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०१०४२१ चवथवणः पी लेभे पुं धृततम्०४०१०४२२ दयमशरसं भृगाेवशं िनबाेध मे०४०१०४३१ भृगुः यायां महाभागः पयां पुानजीजनत्०४०१०४३२ धातारं च वधातारं यं च भगवपराम्०४०१०४४१ अायितं िनयितं चैव सते मेतयाेरदात्०४०१०४४२ तायां तयाेरभवतां मृकडः ाण एव च०४०१०४५१ माक डेयाे मृकडय ाणाेदशरा मुिनः०४०१०४५२ कव भागवाे यय भगवानुशना सतः०४०१०४६१ त एते मुनयः लाेकासगैरभावयन्०४०१०४६२ एष कदमदाैह सतानः कथततव०४०१०४६३ वतः धानय सः पापहरः परः०४०१०४७१ सूितं मानवीं द उपयेमे जाजः०४०१०४७२ तयां ससज दुहतॄः षाेडशामललाेचनाः०४०१०४८१ याेदशादामाय तथैकामये वभुः०४०१०४८२ पतृय एकां युेयाे भवायैकां भवछदे०४०१०४९१ ा मैी दया शाततः पुः याेितः०४०१०४९२ बुमेधा ितिता मूितधमय पयः०४०१०५०१ ासूत शभं मैी सादमभयं दया०४०१०५०२ शातः सखं मुदं तः यं पुरसूयत०४०१०५११ याेगं याेितदपमथ बुरसूयत०४०१०५१२ मेधा ृितं ितिता त ेमं ः यं सतम्०४०१०५२१ मूितः सवगुणाेपनरनारायणावृषी०४०१०५३१ ययाेजयदाे वमयनदसिनवृतम्०४०१०५३२ मनांस ककुभाे वाताः सेदःु सरताेऽयः०४०१०५४१ दयवात तूयाण पेतः कुसमवृयः०४०१०५४२ मुनयतुवुता जगुगधवकराः०४०१०५५१ नृयत याे देय अासीपरममलम्०४०१०५५२ देवा ादयः सवे उपतथुरभवैः०४०१०५६० देवा ऊचुः०४०१०५६१ याे मायया वरचतं िनजयानीदं०४०१०५६२ खे पभेदमव तितचणाय

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 193 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०१०५६३ एतेन धमसदने ऋषमूितना०४०१०५६४ ादुकार पुषाय नमः परै०४०१०५७१ साेऽयं थितयितकराेपशमाय सृान्०४०१०५७२ सवेन नः सरगणाननुमेयतवः०४०१०५७३ याददकणेन वलाेकनेन०४०१०५७४ य िनकेतममलं पतारवदम्०४०१०५८१ एवं सरगणैतात भगवतावभुताै०४०१०५८२ लधावलाेकैययतरचताै गधमादनम्०४०१०५९१ तावमाै वै भगवताे हरेरंशावहागताै०४०१०५९२ भारययाय च भुवः कृणाै यदकुुहाै०४०१०६०१ वाहाभमािननाेराजांीनजीजनत्०४०१०६०२ पावकं पवमानं च शचं च तभाेजनम्०४०१०६११ तेयाेऽयः समभववारंश प च०४०१०६१२ त एवैकाेनपाशसाकं पतृपतामहैः०४०१०६२१ वैतािनके कमण यन् नामभवादभः०४०१०६२२ अाेय इयाे ये िनयतेऽयत ते०४०१०६३१ अवाा बहषदः साैयाः पतर अायपाः०४०१०६३२ सायाेऽनयतेषां पी दाायणी वधा०४०१०६४१ तेयाे दधार कये े वयुनां धारणीं वधा०४०१०६४२ उभे ते वादयाै ानवानपारगे०४०१०६५१ भवय पी त सती भवं देवमनुता०४०१०६५२ अानः सशं पुं न लेभे गुणशीलतः०४०१०६६१ पतयितपे वे भवायानागसे षा०४०१०६६२ अाैढैवानाानमजहााेगसंयुता०४०२००१० वदरु उवाच०४०२००११ भवे शीलवतां ेे दाे दुहतृवसलः०४०२००१२ वेषमकराेकादनायाजां सतीम्०४०२००२१ कतं चराचरगुं िनवैरं शातवहम्०४०२००२२ अाारामं कथं े जगताे दैवतं महत्०४०२००३१ एतदायाह मे ामातः शरय च०४०२००३२ वेषत यतः ाणांतयजे दुयजासती

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 194 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०२००४० मैेय उवाच०४०२००४१ पुरा वसृजां से समेताः परमषयः०४०२००४२ तथामरगणाः सवे सानुगा मुनयाेऽयः०४०२००५१ त वमृषयाे ाक मव राेचषा०४०२००५२ ाजमानं वितमरं कुवतं तहसदः०४०२००६१ उदितसदयाते वधयेयः सहायः०४०२००६२ ऋते वरां शव च तासाचेतसः०४०२००७१ सदसपितभदाे भगवासाधु सकृतः०४०२००७२ अजं लाेकगुं नवा िनषसाद तदाया०४०२००८१ ाषणं मृडं ा नामृयदनातः०४०२००८२ उवाच वामं चयामभवीय दहव०४०२००९१ ूयतां षयाे मे सहदेवाः सहायः०४०२००९२ साधूनां वताे वृं नााना च मसरात्०४०२०१०१ अयं त लाेकपालानां यशाेाे िनरपपः०४०२०१०२ सराचरतः पथा येन तधेन दूषतः०४०२०१११ एष मे शयतां ााे ये दुहतरहीत्०४०२०११२ पाणं वामुखतः सावया इव साधुवत्०४०२०१२१ गृहीवा मृगशावायाः पाणं मक टलाेचनः०४०२०१२२ युथानाभवादाहे वाचायकृत नाेचतम्०४०२०१३१ लयायाशचये मािनने भसेतवे०४०२०१३२ अिनछयदां बालां शूायेवाेशतीं गरम्०४०२०१४१ ेतावासेषु घाेरेषु ेतैभूतगणैवृतः०४०२०१४२ अटयुवाे युकेशाे हसदन्०४०२०१५१ चताभकृतानः ेतथभूषणः०४०२०१५२ शवापदेशाे शवाे माे मजनयः०४०२०१५३ पितः मथनाथानां तमाेमााकानाम्०४०२०१६१ ता उादनाथाय नशाैचाय दुदे०४०२०१६२ दा बत मया सावी चाेदते परमेना०४०२०१७० मैेय उवाच०४०२०१७१ विनैवं स गरशमतीपमवथतम्०४०२०१७२ दाेऽथाप उपपृय ुः शुं चमे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 195 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०२०१८१ अयं त देवयजन इाेपेादभभवः०४०२०१८२ सह भागं न लभतां देवैदेवगणाधमः०४०२०१९१ िनषयमानः स सदयमुयैदाे गराय वसृय शापम्०४०२०१९२ तािनय ववृमयुजगाम काैरय िनजं िनकेतनम्०४०२०२०१ वाय शापं गरशानुगाणीनदराे राेषकषायदूषतः०४०२०२०२ दाय शापं वससज दाणं ये चावमाेदंतदवायतां जाः०४०२०२११ य एतयमुय भगवयितह०४०२०२१२ यः पृथतवताे वमुखाे भवेत्०४०२०२२१ गृहेषु कूटधमेषु साे ायसखेछया०४०२०२२२ कमतं वतनुते वेदवादवपधीः०४०२०२३१ बुा पराभयायया वृतागितः पशः०४०२०२३२ ीकामः साेऽविततरां दाे बतमुखाेऽचरात्०४०२०२४१ वाबुरवायां कममयामसाै जडः०४०२०२४२ संसरवह ये चामुमनु शवावमािननम्०४०२०२५१ गरः ुतायाः पुपया मधुगधेन भूरणा०४०२०२५२ मा चाेथताानः सुत हरषः०४०२०२६१ सवभा जा वृयै धृतवातपाेताः०४०२०२६२ वदेहेयारामा याचका वचरवह०४०२०२७१ तयैवं वदतः शापं ुवा जकुलाय वै०४०२०२७२ भृगुः यसृजछापं दडं दरुययम्०४०२०२८१ भवतधरा ये च ये च तासमनुताः०४०२०२८२ पाषडनते भवत सछापरपथनः०४०२०२९१ नशाैचा मूढधयाे जटाभाथधारणः०४०२०२९२ वशत शवदायां य दैवं सरासवम्०४०२०३०१ च ाणांैव यूयं परिनदथ०४०२०३०२ सेतं वधारणं पुंसामतः पाषडमाताः०४०२०३११ एष एव ह लाेकानां शवः पथाः सनातनः०४०२०३१२ यं पूवे चानुसतथुयमाणं जनादनः०४०२०३२१ त परमं शं सतां व सनातनम्०४०२०३२२ वग यात पाषडं दैवं वाे य भूतराट्०४०२०३३० मैेय उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 196 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०२०३३१ तयैवं वदतः शापं भृगाेः स भगवावः०४०२०३३२ िनाम ततः कमना इव सानुगः०४०२०३४१ तेऽप वसृजः सं सहपरवसरान्०४०२०३४२ संवधाय महेवास येय ऋषभाे हरः०४०२०३५१ अाुयावभृथं य गा यमुनयावता०४०२०३५२ वरजेनाना सवे वं वं धाम ययुततः०४०३००१० मैेय उवाच०४०३००११ सदा वषताेरेवं कालाे वै यमाणयाेः०४०३००१२ जामातः शरयाप समहानितचमे०४०३००२१ यदाभषाे दत णा परमेना०४०३००२२ जापतीनां सवेषामाधपये याेऽभवत्०४०३००३१ इा स वाजपेयेन ानभभूय च०४०३००३२ बृहपितसवं नाम समारेभे तूमम्०४०३००४१ तषयः सवे देवषपतृदेवताः०४०३००४२ अासकृतवययनातपय सभतृकाः०४०३००५१ तदपुुय नभस खेचराणां जपताम्०४०३००५२ सती दाायणी देवी पतृयमहाेसवम्०४०३००६१ जतीः सवताे दय उपदेववरयः०४०३००६२ वमानयानाः सेा िनककठः सवाससः०४०३००७१ ा विनलयायाशे लाेलाीमृकुडलाः०४०३००७२ पितं भूतपितं देवमाैसादयभाषत०४०३००८० सयुवाच०४०३००८१ जापतेते शरय सातं िनयापताे यमहाेसवः कल०४०३००८२ वयं च ताभसराम वाम ते यथतामी वबुधा जत ह०४०३००९१ तगयाे मम भतृभः वकैवं गमयत सवः०४०३००९२ अहं च तवताभकामये सहाेपनीतं परबहमहतम्०४०३०१०१ त वसॄमे ननु भतृसता मातृवसॄः धयं च मातरम्०४०३०१०२ ये चराेकठमना महषभीयमानं च मृडावरवजम्०४०३०१११ वयेतदायमजामायया विनमतं भाित गुणयाकम्०४०३०११२ तथायहं याेषदतवव ते दना दे भव मे भवितम्०४०३०१२१ पय यातीरभवाययाेषताेऽयलृ ताः कातसखा वथशः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 197 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०३०१२२ यासां जः शितकठ मडतं नभाे वमानैः कलहंसपाडभः०४०३०१३१ कथं सतायाः पतृगेहकाैतकं िनशय देहः सरवय नेते०४०३०१३२ अनाता अयभयत साैदं भतगुराेदेहकृत केतनम्०४०३०१४१ ते सीदेदममय वाछतं कत भवाकाणकाे बताहित०४०३०१४२ वयानाेऽधेऽहमदचषा िनपता मानुगृहाण याचतः०४०३०१५० ऋषवाच०४०३०१५१ एवं गरः ययाभभाषतः ययध हससयः०४०३०१५२ संारताे ममभदः कुवागषूयानाह काे वसृजां समतः०४०३०१६० ीभगवानुवाच०४०३०१६१ वयाेदतं शाेभनमेव शाेभने अनाता अयभयत बधुषु०४०३०१६२ ते यनुपादतदाेषयाे बलयसानायमदेन मयुना०४०३०१७१ वातपाेववपुवयःकुलैः सतां गुणैः षरसमेतरैः०४०३०१७२ ृताै हतायां भृतमानदुशः तधा न पयत ह धाम भूयसाम्०४०३०१८१ नैताशानां वजनयपेया गृहातीयादनवथतानाम्०४०३०१८२ येऽयागतावधयाभचते अाराेपतूभरमषणाभः०४०३०१९१ तथारभन यथते शलमुखैः शेतेऽदतााे दयेन दयूता०४०३०१९२ वानां यथा वधयां दुभदवािनशं तयित ममताडतः०४०३०२०१ यं वमुकृगतेः जापतेः याजानामस स मे मता०४०३०२०२ तथाप मानं न पतः पयसे मदायाकः परतयते यतः०४०३०२११ पापयमानेन दातरेयः समृभः पूषबुसाणाम्०४०३०२१२ अकप एषामधराेढमसा परं पदं े यथासरा हरम्०४०३०२२१ युमयणाभवादनं वधीयते साधु मथः समयमे०४०३०२२२ ाैः परै पुषाय चेतसा गुहाशयायैव न देहमािनने०४०३०२३१ सवं वशं वसदेवशदतं यदयते त पुमानपावृतः०४०३०२३२ सवे च तगवावासदेवाे धाेजाे मे नमसा वधीयते०४०३०२४१ ते िनरयाे न पताप देहकृाे मम दनुता ये०४०३०२४२ याे वसृयगतं वराे मामनागसं दवुचसाकराेरः०४०३०२५१ यद जययितहाय मचाे भं भवया न तताे भवयित०४०३०२५२ सावतय वजनापराभवाे यदा स साे मरणाय कपते०४०४००१० मैेय उवाच०४०४००११ एतावदुा वरराम शरः पयनाशं ुभय चतयन्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 198 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०४००१२ सः परशता भवाामती िनवशती धास सा०४०४००२१ साितघातदमुनाः ेहादयुकलाितवला०४०४००२२ भवं भवायितपूषं षा धयतीवैत जातवेपथुः०४०४००३१ तताे विनःय सती वहाय तं शाेकेन राेषेण च दयूता दा०४०४००३२ पाेरगाैणवमूढधीगृहाेणानाे याेऽधमदासतां यः०४०४००४१ तामवगछतवमां सतीमेकां िनेानुचराः सहशः०४०४००४२ सपाषदया मणमदादयः पुराेवृषेातरसा गतयथाः०४०४००५१ तां सारकाकदकुदपणाबुज ेतातपयजनगादभः०४०४००५२ गीतायनैदुदुभशवेणुभवृषेमाराेय वटता ययुः०४०४००६१ अाघाेषाेजतयवैशसं वषजुं वबुधै सवशः०४०४००६२ मृावयःकानदभचमभिनसृभाडं यजनं समावशत्०४०४००७१ तामागतां त न कनायमािनतां यकृताे भयानः०४०४००७२ ऋते वसॄवै जननीं च सादराः ेमाुकठ ः परषवजुमुदा०४०४००८१ साैदयससमथवातया माा च मातृवसृभ सादरम्०४०४००८२ दां सपया वरमासनं च सा नाद पाितनदता सती०४०४००९१ अभागं तमवेय चावरं पा च देवे कृतहेलनं वभाै०४०४००९२ अनाता यसदयधीर चुकाेप लाेकािनव धयती षा०४०४०१०१ जगह सामषवपया गरा शवषं धूमपथमयम्०४०४०१०२ वतेजसा भूतगणासमुथतागृ देवी जगताेऽभवतः०४०४०११० देयुवाच०४०४०१११ न यय लाेकेऽयितशायनः यतथायाे देहभृतां यानः०४०४०११२ तसमतािन मुवैरके ऋते भवतं कतमः तीपयेत्०४०४०१२१ दाेषापरेषां ह गुणेषु साधवाे गृत केच भवाशाे ज०४०४०१२२ गुणां फगूबलकरणवाे महमातेववदवानघम्०४०४०१३१ नायमेतदसस सवदा महिनदा कुणपावादषु०४०४०१३२ सेय महापूषपादपांसभिनरततेजःस तदेव शाेभनम्०४०४०१४१ यरं नाम गरेरतं नृणां सकृसादघमाश हत तत्०४०४०१४२ पवकित तमलशासनं भवानहाे े शवं शवेतरः०४०४०१५१ यपादपं महतां मनाेऽलभिनषेवतं रसासवाथभः०४०४०१५२ लाेकय यषित चाशषाेऽथनतै भवाित वबधवे०४०४०१६१ कं वा शवायमशवं न वदुवदये ादयतमवकय जटाः मशाने

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 199 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०४०१६२ तायभनृकपायवसपशाचैये मूधभदधित तरणावसृम्०४०४०१७१ कणाै पधाय िनरयादकप ईशे धमावतयसृणभनृभरयमाने०४०४०१७२ छास शतीमसतीं भुेामसूनप तताे वसृजेस धमः०४०४०१८१ अततवाेपमदं कलेवरं न धारयये शितकठगहणः०४०४०१८२ जधय माेहा वशमधसाे जुगुसतयाेरणं चते०४०४०१९१ न वेदवादाननुवतते मितः व एव लाेके रमताे महामुनेः०४०४०१९२ यथा गितदेवमनुययाेः पृथव एव धमे न परं पेथतः०४०४०२०१ कम वृं च िनवृमयृतं वेदे ववयाेभयलमातम्०४०४०२०२ वराेध ताैगपदैककतर यं तथा ण कम नछित०४०४०२११ मा वः पदयः पतरदाथता या यशालास न धूमवभः०४०४०२१२ तदतृैरसभृरडता अयला अवधूतसेवताः०४०४०२२१ नैतेन देहेन हरे कृतागसाे देहाेवेनालमलं कुजना०४०४०२२२ ीडा ममाभूकुजनसतत धयाे महतामवकृत्०४०४०२३१ गाें वदयं भगवावृषवजाे दाायणीयाह यदा सदमुनाः०४०४०२३२ यपेतनमतमाश तदाहं युय एतकुणपं वदजम्०४०४०२४० मैेय उवाच०४०४०२४१ इयवरे दमनू शुहतावुदचीं िनषसाद शातवाक्०४०४०२४२ पृा जलं पीतदकूुलसंवृता िनमीय याेगपथं समावशत्०४०४०२५१ कृवा समानाविनलाै जतासना साेदानमुथाय च नाभचतः०४०४०२५२ शनैद थाय धयाेरस थतं कठावुाेमयमिनदतानयत्०४०४०२६१ एवं वदेहं महतां महीयसा मुः समाराेपतममादरात्०४०४०२६२ जहासती दषा मनवनी दधार गाेविनलाधारणाम्०४०४०२७१ ततः वभतरणाबुजासवं जगरुाेतयती न चापरम्०४०४०२७२ ददश देहाे हतकषः सती सः जवाल समाधजाना०४०४०२८१ तपयतां खे भुव चातुं महधा हेित वादः समहानजायत०४०४०२८२ हत या दैवतमय देवी जहावसूकेन सती काेपता०४०४०२९१ अहाे अनायं महदय पयत जापतेयय चराचरं जाः०४०४०२९२ जहावसूयमताजा सती मनवनी मानमभीणमहित०४०४०३०१ साेऽयं दमुषदयाे लाेकेऽपकित महतीमवायित०४०४०३०२ यदजां वां पुषडतां न यषेधृतयेऽपराधतः०४०४०३११ वदयेवं जने सया ासयागमतुम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 200 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०४०३१२ दं तपाषदा हतमुदितदायुधाः०४०४०३२१ तेषामापततां वेगं िनशाय भगवाृगुः०४०४०३२२ येन यजुषा दणााै जुहाव ह०४०४०३३१ अवयुणा यमाने देवा उपेतराेजसा०४०४०३३२ ऋभवाे नाम तपसा साेमं ााः सहशः०४०४०३४१ तैरलातायुधैः सवे मथाः सहगुकाः०४०४०३४२ हयमाना दशाे भेजुशतेजसा०४०५००१० मैेय उवाच०४०५००११ भवाे भवाया िनधनं जापतेरसकृताया अवगय नारदात्०४०५००१२ वपाषदसैयं च तदवरभुभवावतं ाेधमपारमादधे०४०५००२१ ुः सदाैपुटः स धूजटजटां तडिसटाेराेचषम्०४०५००२२ उकृय ः सहसाेथताे हसगीरनादाे वससज तां भुव०४०५००३१ तताेऽितकायतनुवा पृशदवं सहबाघनसूयक्०४०५००३२ करालदं ाे वलदमूधजः कपालमाल ववधाेतायुधः०४०५००४१ तं कं कराेमीित गृणतमाह बालं भगवाूतनाथः०४०५००४२ दं सयं जह मटानां वमणी भटांशकाे मे०४०५००५१ अा एवं कुपतेन मयुना स देवदेवं परचमे वभुम्०४०५००५२ मेनेतदाानमसरंहसा महीयसां तात सहः सहणुम्०४०५००६१ अवीयमानः स त पाषदैभृशं नदयनदसभैरवम्०४०५००६२ उय शूलं जगदतकातकं सावाेषणभूषणाः०४०५००७१ अथवजाे यजमानः सदयाः ककुयुदयां समीय रेणुम्०४०५००७२ तमः कमेतकुत एतजाेऽभूदित जा जपय दयुः०४०५००८१ वाता न वात न ह सत दयवः ाचीनबहजीवित हाेदडः०४०५००८२ गावाे न कायत इदं कुताे रजाे लाेकाेऽधुना कं लयाय कपते०४०५००९१ सूितमाः य उचा ऊचुवपाकाे वृजनयैव तय०४०५००९२ यपयतीनां दुहतॄणां जेशः सतां सतीमवदयावनागाम्०४०५०१०१ यवतकाले युजटाकलापः वशूलसूयपतदगजेः०४०५०१०२ वतय नृययुदतादाेवजानुाहासतनयभदक्०४०५०१११ अमषयवा तमसतेजसं मयुुतं दिुनरयं कुटा०४०५०११२ करालदं ाभदतभागणं यावत कं काेपयताे वधातः०४०५०१२१ बेवमुशाेयमाने जनेन दय मुमहानः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 201 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०५०१२२ उपेतपाततमाः सहशाे भयावहा दव भूमाै च पयक्०४०५०१३१ तावस ानुचरैमहामखाे नानायुधैवामनकैदायुधैः०४०५०१३२ पै ः पशैमकराेदराननैः पयाववदरुावयत०४०५०१४१ केचभुः ावंशं पीशालां तथापरे०४०५०१४२ सद अाीशालां च तहारं महानसम्०४०५०१५१ जुयपााण तथैकेऽीननाशयन्०४०५०१५२ कुडेवमूयकेचभदवुेदमेखलाः०४०५०१६१ अबाधत मुनीनये एके पीरतजयन्०४०५०१६२ अपरे जगृदेवायासापलायतान्०४०५०१७१ भृगुं बबध मणमावीरभः जापितम्०४०५०१७२ चडेशः पूषणं देवं भगं नदराेऽहीत्०४०५०१८१ सव एववजाे ा सदयाः सदवाैकसः०४०५०१८२ तैरमानाः सभृशं ावभनैकधावन्०४०५०१९१ जुतः वहतय मूण भगवावः०४०५०१९२ भृगाेलले सदस याेऽहसु दशयन्०४०५०२०१ भगय नेे भगवापािततय षा भुव०४०५०२०२ उहार सदथाेऽणा यः शपतमसूसचत्०४०५०२११ पूणाे पातयताकालय यथा बलः०४०५०२१२ शयमाने गरमण याेऽहसशयदतः०४०५०२२१ अायाेरस दय शतधारेण हेितना०४०५०२२२ छदप तदुत नाशाेयबकतदा०४०५०२३१ शैरावतैरेवमिनभवचं हरः०४०५०२३२ वयं परमापाे दयाै पशपितरम्०४०५०२४१ ा संपनं याेगं पशूनां स पितमखे०४०५०२४२ यजमानपशाेः कय कायाेनाहरछरः०४०५०२५१ साधुवादतदा तेषां कम तय पयताम्०४०५०२५२ भूतेतपशाचानां अयेषां तपययः०४०५०२६१ जुहावैतछरतदणाावमषतः०४०५०२६२ तेवयजनं दवा ाितुकालयम्०४०६००१० मैेय उवाच०४०६००११ अथ देवगणाः सवे ानीकैः पराजताः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 202 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०६००१२ शूलपशिनंश गदापरघमुरैः०४०६००२१ सछभसवााः सवसया भयाकुलाः०४०६००२२ वयुवे नमकृय कायेनैतयवेदयन्०४०६००३१ उपलय पुरैवैतगवानसवः०४०६००३२ नारायण वाा न कयावरमीयतः०४०६००४१ तदाकय वभुः ाह तेजीयस कृतागस०४०६००४२ ेमाय त सा भूया ायेण बुभूषताम्०४०६००५१ अथाप यूयं कृतकबषा भवं ये बहषाे भागभाजं परादःु०४०६००५२ सादयवं परशचेतसा सादं गृहीतापम्०४०६००६१ अाशासाना जीवतमवरय लाेकः सपालः कुपते न यन्०४०६००६२ तमाश देवं यया वहीनं मापयवं द वं दुैः०४०६००७१ नाहं न याे न च यूयमये ये देहभाजाे मुनय तवम्०४०६००७२ वदःु माणं बलवीययाेवा ययातय क उपायं वधसेत्०४०६००८१ स इथमादय सरानजत तैः समवतः पतृभः सजेशैः०४०६००८२ ययाै वधयालयं पुरषः कैलासमवरं यं भाेः०४०६००९१ जाैषधतपाेम याेगसैनरेतरैः०४०६००९२ जुं करगधवैरसराेभवृतं सदा०४०६०१०१ नानामणमयैः ै नानाधातवचितैः०४०६०१०२ नानामलतागुैनानामृगगणावृतैः०४०६०१११ नानामलवणैनानाकदरसानुभः०४०६०११२ रमणं वहरतीनां रमणैः सयाेषताम्०४०६०१२१ मयूरकेकाभतं मदाधालवमूछतम्०४०६०१२२ ावतै रकठानां कूजतै पतणाम्०४०६०१३१ अायतमवाेतैजाकामदघुैमैः०४०६०१३२ जतमव मातैगृणतमव िनझरैः०४०६०१४१ मदारैः पारजातै सरलैाेपशाेभतम्०४०६०१४२ तमालैः शालतालै काेवदारासनाजुनैः०४०६०१५१ चूतैः कदबैनीपै नागपुागचपकैः०४०६०१५२ पाटलाशाेकबकुलैः कुदैः कुरबकैरप०४०६०१६१ वणाणशतपै वररेणुकजाितभः०४०६०१६२ कुकैमकाभ माधवीभ मडतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 203 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०६०१७१ पनसाेदुबराथ याेधहु भः०४०६०१७२ भूजैराेषधभः पूगै राजपूगै जबुभः०४०६०१८१ खजूराातकााैः यालमधुकेु दैः०४०६०१८२ मजाितभरयै राजतं वेणुकचकैः०४०६०१९१ कुमुदाेपलकार शतपवनभः०४०६०१९२ नलनीषु कलं कूजत् खगवृदाेपशाेभतम्०४०६०२०१ मृगैः शाखामृगैः ाेडैमृगेैऋ शयकैः०४०६०२०२ गवयैः शरभैयाै भमहषादभः०४०६०२११ कणाैकपदाायैिनजुं वृकनाभभः०४०६०२१२ कदलखडसं नलनीपुलनयम्०४०६०२२१ पयतं नदया सयाः ानपुयतराेदया०४०६०२२२ वलाे भूतेशगरं वबुधा वयं ययुः०४०६०२३१ दशत ते रयामलकां नाम वै पुरम्०४०६०२३२ वनं साैगधकं चाप य ताम पजम्०४०६०२४१ नदा चालकनदा च सरताै बातः पुरः०४०६०२४२ तीथपादपदााेज रजसातीव पावने०४०६०२५१ ययाेः सरयः रव वधयतः०४०६०२५२ डत पुंसः सयाे वगा रितकशताः०४०६०२६१ ययाेतानव नवकुु मपरम्०४०६०२६२ वतृषाेऽप पबयः पाययताे गजा गजीः०४०६०२७१ तारहेममहार वमानशतसु लाम्०४०६०२७२ जुां पुयजनीभयथा खं सतडनम्०४०६०२८१ हवा येरपुरं वनं साैगधकं च तत्०४०६०२८२ मैः कामदघुैं चमायफलछदैः०४०६०२९१ रकठखगानीक वरमडतषदम्०४०६०२९२ कलहंसकुलें खरदडजलाशयम्०४०६०३०१ वनकुरसृ हरचदनवायुना०४०६०३०२ अध पुयजनीणां मुथयनः०४०६०३११ वैदयूकृतसाेपाना वाय उपलमालनीः०४०६०३१२ ां कपुषैा त अाराशवटम्०४०६०३२१ स याेजनशताेसेधः पादाेनवटपायतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 204 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०६०३२२ पयृताचलछायाे िननीडतापवजतः०४०६०३३१ तहायाेगमये मुमुशरणे सराः०४०६०३३२ दशः शवमासीनं यामषमवातकम्०४०६०३४१ सनदनाैमहासैः शातैः संशातवहम्०४०६०३४२ उपायमानं सया च भा गुकरसाम्०४०६०३५१ वातपाेयाेगपथमाथतं तमधीरम्०४०६०३५२ चरतं वसदं वासयााेकमलम्०४०६०३६१ लं च तापसाभीं भदडजटाजनम्०४०६०३६२ अे न सयाचा चलेखां च बतम्०४०६०३७१ उपवं दभमयां बृयां सनातनम्०४०६०३७२ नारदाय वाेचतं पृछते वतां सताम्०४०६०३८१ कृवाेराै दणे सयं पादपं च जानुिन०४०६०३८२ बां काेेऽमालामासीनं तक मुया०४०६०३९१ तं िनवाणसमाधमातं युपातं गरशं याेगकाम्०४०६०३९२ सलाेकपाला मुनयाे मनूनामां मनुं ालयः णेमुः०४०६०४०१ स तूपलयागतमायाेिनं सरासरेशैरभवदताः०४०६०४०२ उथाय चे शरसाभवदनमहमः कय यथैव वणुः०४०६०४११ तथापरे सगणा महषभये वै समतादनु नीललाेहतम्०४०६०४१२ नमकृतः ाह शशाशेखरं कृतणामं हसवाभूः०४०६०४२० ाेवाच०४०६०४२१ अाने वामीशं वय जगताे याेिनबीजयाेः०४०६०४२२ शेः शवय च परं या िनरतरम्०४०६०४३१ वमेव भगवेतछवशाेः वपयाेः०४०६०४३२ वं सृजस पायस डूणपटाे यथा०४०६०४४१ वमेव धमाथदघुाभपये देण सूेण ससजथावरम्०४०६०४४२ वयैव लाेकेऽवसता सेतवाे यााणाः धते धृतताः०४०६०४५१ वं कमणां मल मलानां कतः वलाेकं तनुषे वः परं वा०४०६०४५२ अमलानां च तममुबणं वपययः केन तदेव कयचत्०४०६०४६१ न वै सतां वरणापतानां भूतेषु सवेवभपयतां तव०४०६०४६२ भूतािन चायपृथदतां ायेण राेषाेऽभभवेथा पशम्०४०६०४७१ पृथधयः कमशाे दरुाशयाः पराेदयेनापतजाेऽिनशम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 205 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०६०४७२ परादुैवतदयतदाताावधीैववधावधः०४०६०४८१ ययदा पुकरनाभमायया दरुतया पृधयः पृथशः०४०६०४८२ कुवत त नुकपया कृपां न साधवाे दैवबलाकृते मम्०४०६०४९१ भवांत पुंसः परमय मायया दरुतयापृमितः समतक्०४०६०४९२ तया हतावनुकमचेतःवनुहं कतमहाहस भाे०४०६०५०१ कुववरयाेरणं हतय भाेः वयासमाय मनाे जापतेः०४०६०५०२ न य भागं तव भागनाे ददःु कुयाजनाे येन मखाे िननीयते०४०६०५११ जीवताजमानाेऽयं पेताणी भगः०४०६०५१२ भृगाेः मूण राेहत पूणाे दता पूववत्०४०६०५२१ देवानां भगााणामृवजां चायुधामभः०४०६०५२२ भवतानुगृहीतानामाश मयाेऽवनातरम्०४०६०५३१ एष ते भागाेऽत यदुछाेऽवरय वै०४०६०५३२ यते भागेन कपताम यहन्०४०७००१० मैेय उवाच०४०७००११ इयजेनानुनीतेन भवेन परतयता०४०७००१२ अयधाय महाबाहाे हय ूयतामित०४०७००२० महादेव उवाच०४०७००२१ नाघं जेश बालानां वणये नानुचतये०४०७००२२ देवमायाभभूतानां दडत धृताे मया०४०७००३१ जापतेदधशीणाे भववजमुखं शरः०४०७००३२ मय चषेेत भागं वं बहषाे भगः०४०७००४१ पूषा त यजमानय दजत पभुक्०४०७००४२ देवाः कृतसवाा ये म उछेषणं ददःु०४०७००५१ बायामनाेः पूणाे हतायां कृतबाहवः०४०७००५२ भवववयवाये बतमुभृगुभवेत्०४०७००६० मैेय उवाच०४०७००६१ तदा सवाण भूतािन ुवा मीढमाेदतम्०४०७००६२ परताभतात साधु सावयथावन्०४०७००७१ तताे मीांसमामय शनासीराः सहषभः०४०७००७२ भूयतेवयजनं समीेधसाे ययुः०४०७००८१ वधाय कायेन च तदाह भगवावः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 206 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०७००८२ सदधुः कय कायेन सवनीयपशाेः शरः०४०७००९१ सधीयमाने शरस दाे ाभवीतः०४०७००९२ सः स इवाेथाै दशे चाताे मृडम्०४०७०१०१ तदा वृषवजेष कललाा जापितः०४०७०१०२ शवावलाेकादभवछरद इवामलः०४०७०१११ भवतवाय कृतधीनाशाेदनुरागतः०४०७०११२ अाैकठ ाापकलया सपरेतां सतां रन्०४०७०१२१ कृ ासंतय च मनः ेमवलतः सधीः०४०७०१२२ शशंस िनयलकेन भावेनेशं जापितः०४०७०१३० द उवाच०४०७०१३१ भूयाननुह अहाे भवता कृताे मे०४०७०१३२ दडवया मय भृताे यदप लधः०४०७०१३३ न बधुषु च वां भगववा०४०७०१३४ तयं हरे कुत एव धृततेषु०४०७०१४१ वातपाेतधराुखतः वान्०४०७०१४२ ातवमवतं थमं वमाक्०४०७०१४३ ताणापरम सववपस पास०४०७०१४४ पालः पशूिनव वभाे गृहीतदडः०४०७०१५१ याेऽसाै मयावदततवशा सभायां०४०७०१५२ ाे दुवशखैवगणय ताम्०४०७०१५३ अवापततमहमिनदयापाद्०४०७०१५४ ाया स भगवावकृतेन तयेत्०४०७०१६० मैेय उवाच०४०७०१६१ मायैवं स मीांसं णा चानुमतः०४०७०१६२ कम सतानयामास साेपायायवगादभः०४०७०१७१ वैणवं यसतयै िकपालं जाेमाः०४०७०१७२ पुराेडाशं िनरवपवीरसंसगशये०४०७०१८१ अवयुणाहवषा यजमानाे वशापते०४०७०१८२ धया वशया दयाै तथा ादरुभूरः०४०७०१९१ तदा वभया तेषां ाेतयया दशाे दश०४०७०१९२ मुणंतेज उपानीततायेण ताेवाजना

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 207 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०७०२०१ यामाे हरयरशनाेऽक करटजुाे०४०७०२०२ नीलालकमरमडतकुडलायः०४०७०२०३ शाचशरचापगदासचम०४०७०२०४ यैहरमयभुजैरव कणकारः०४०७०२११ वयधतवधूवनमायुदार०४०७०२१२ हासावलाेककलया रमयं वम्०४०७०२१३ पामजनचामरराजहंसः०४०७०२१४ ेतातपशशनाेपर रयमानः०४०७०२२१ तमुपागतमालय सवे सरगणादयः०४०७०२२२ णेमुः सहसाेथाय ेयनायकाः०४०७०२३१ तेजसा हतचः सजाः ससावसाः०४०७०२३२ मूा धृतालपुटा उपतथुरधाेजम्०४०७०२४१ अयवावृयाे यय मह वाभुवादयः०४०७०२४२ यथामित गृणत कृतानुहवहम्०४०७०२५१ दाे गृहीताहणसादनाेमं०४०७०२५२ येरं वसृजां परं गुम्०४०७०२५३ सनदनदानुगैवृतं मुदा०४०७०२५४ गृणपेदे यतः कृतालः०४०७०२६० द उवाच०४०७०२६१ शं वधायुपरताखलबुवथं०४०७०२६२ चामेकमभयं ितषय मायाम्०४०७०२६३ ितंतयैव पुषवमुपेय तयाम्०४०७०२६४ अाते भवानपरश इवातः०४०७०२७० ऋवज ऊचुः०४०७०२७१ तवं न ते वयमनन शापात्०४०७०२७२ कमयवहधयाे भगववदामः०४०७०२७३ धमाेपलणमदं िवृदवरायं०४०७०२७४ ातं यदथमधदैवमदाे यवथाः०४०७०२८० सदया ऊचुः०४०७०२८१ उपयवयशरण उेशदगुेऽतकाे०४०७०२८२ यालावे वषयमृगतृयागेहाेभारः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 208 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०७०२८३ े खलमृगभये शाेकदावेऽसाथः०४०७०२८४ पादाैकते शरणद कदा याित कामाेपसृः०४०७०२९० उवाच०४०७०२९१ तव वरद वराावाशषेहाखलाथे०४०७०२९२ प मुिनभरसैरादरेणाहणीये०४०७०२९३ यद रचतधयं मावलाेकाेऽपवं०४०७०२९४ जपित न गणये तवपरानुहेण०४०७०३०० भृगुवाच०४०७०३०१ यायया गहनयापताबाेधा०४०७०३०२ ादयतनुभृततमस वपतः०४०७०३०३ नातं तव वदयधुनाप तवं०४०७०३०४ साेऽयं सीदत भवाणताबधुः०४०७०३१० ाेवाच०४०७०३११ नैतवपं भवताेऽसाै पदाथ भेदहैः पुषाे यावदेत्०४०७०३१२ ानय चाथय गुणय चायाे मायामयाितराे मतवम्०४०७०३२० इ उवाच०४०७०३२१ इदमययुत वभावनं वपुरानदकरं मनाेशाम्०४०७०३२२ सरवपणैदायुधैभुजदडैपपमभः०४०७०३३० पय ऊचुः०४०७०३३१ याेऽयं तव यजनाय केन सृाे ववतः पशपितना दकाेपात्०४०७०३३२ तं नवं शवशयनाभशातमेधं यालनचा शा पुनीह०४०७०३४० ऋषय ऊचुः०४०७०३४१ अनवतं ते भगववचेतं यदाना चरस ह कम नायसे०४०७०३४२ वभूतये यत उपसेदरुरं न मयते वयमनुवततीं भवान्०४०७०३५० सा ऊचुः०४०७०३५१ अयं वकथामृपीयूषनां मनाेवारणः ेशदावादधः०४०७०३५२ तृषाताेऽवगाढाे न सार दावं न िनामित सपवः०४०७०३६० यजमायुवाच०४०७०३६१ वागतं ते सीदेश तयं नमः ीिनवास या कातया ाह नः०४०७०३६२ वामृतेऽधीश नाैमखः शाेभते शीषहीनः कबधाे यथा पुषः०४०७०३७० लाेकपाला ऊचुः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 209 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०७०३७१ ः कं नाे भरसहैवं या यते येन वम्०४०७०३७२ माया ेषा भवदया ह भूमयवं षः पभभास भूतैः०४०७०३८० याेगेरा ऊचुः०४०७०३८१ ेया तेऽयाेऽयमुतवय भाे वानीे पृथय अानः०४०७०३८२ अथाप भेश तयाेपधावतामनयवृयानुगृहाण वसल०४०७०३९१ जगदुवथितलयेषु दैवताे बभमानगुणयामायया०४०७०३९२ रचताभेदमतये वसंथया विनविततमगुणाने नमः०४०७०४०० ाेवाच०४०७०४०१ नमते तसवाय धमादनां च सूतये०४०७०४०२ िनगुणाय च यकाां नाहं वेदापरेऽप च०४०७०४१० अवाच०४०७०४११ येजसाहं ससमतेजा हयं वहे ववर अायसम्०४०७०४१२ तं ययं पवधं च पभः वं यजुभः णताेऽ यम्०४०७०४२० देवा ऊचुः०४०७०४२१ पुरा कपापाये वकृतमुदरकृय वकृतं०४०७०४२२ वमेवातसलल उरगेाधशयने०४०७०४२३ पुमाशेषे सैद वमृशतायापदवः०४०७०४२४ स एवााणाेयः पथ चरस भृयानवस नः०४०७०४३० गधवा ऊचुः०४०७०४३१ अंशांशाते देव मरयादय एते ेाा देवगणा पुराेगाः०४०७०४३२ डाभाडं वमदं यय वभूमतै िनयं नाथ नमते करवाम०४०७०४४० वाधरा ऊचुः०४०७०४४१ वाययाथमभप कलेवरेऽन्०४०७०४४२ कृवा ममाहमित दमुितपथैः वैः०४०७०४४३ ाेऽयसषयलालस अामाेहं०४०७०४४४ युकथामृतिनषेवक उुदयेत्०४०७०४५० ाणा ऊचुः०४०७०४५१ वं तवं हववं ताशः वयं वं ह मः समभपााण च०४०७०४५२ वं सदयवजाे दपती देवता अहाें वधा साेम अायं पशः०४०७०४६१ वं पुरा गां रसाया महासूकराे दं या पनीं वारणेाे यथा०४०७०४६२ तूयमानाे नदलया याेगभयुहथ यीगा यतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 210 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०७०४७१ स सीद वमाकमाकातां दशनं ते परसकमणाम्०४०७०४७२ कयमाने नृभना येश ते यवाः यं यात तै नमः०४०७०४८० मैेय उवाच०४०७०४८१ इित दः कवयं भ ाभमशतम्०४०७०४८२ कयमाने षीकेशे सये यभावने०४०७०४९१ भगवावेन भागेन सवाा सवभागभुक्०४०७०४९२ दं बभाष अाभाय ीयमाण इवानघ०४०७०५०० ीभगवानुवाच०४०७०५०१ अहं ा च शव जगतः कारणं परम्०४०७०५०२ अाेर उपा वयगवशेषणः०४०७०५११ अामायां समावय साेऽहं गुणमयीं ज०४०७०५१२ सृजहरवं दे संां याेचताम्०४०७०५२१ तयतीये केवले परमािन०४०७०५२२ ाै च भूतािन भेदेनााेऽनुपयित०४०७०५३१ यथा पुमा वाे षु शरःपायादषु चत्०४०७०५३२ पारबुं कुते एवं भूतेषु मपरः०४०७०५४१ याणामेकभावानां याे न पयित वै भदाम्०४०७०५४२ सवभूतानां स शातमधगछित०४०७०५५० मैेय उवाच०४०७०५५१ एवं भगवतादः जापितपितहरम्०४०७०५५२ अचवा तना वेन देवानुभयताेऽयजत्०४०७०५६१ ं च वेन भागेन ुपाधावसमाहतः०४०७०५६२ कमणाेदवसानेन साेमपािनतरानप०४०७०५६३ उदवय सहवभः साववभृथं ततः०४०७०५७१ ता अयनुभावेन वेनैवावाराधसे०४०७०५७२ धम एव मितं दवा िदशाते दवं ययुः०४०७०५८१ एवं दाायणी हवा सती पूवकलेवरम्०४०७०५८२ जे हमवतः ेे मेनायामित शुम०४०७०५९१ तमेव दयतं भूय अावृे पितमबका०४०७०५९२ अनयभावैकगितं शः सेव पूषम्०४०७०६०१ एतगवतः शाेः कम दावरहः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 211 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०७०६०२ ुतं भागवताछयादुवाे बृहपतेः०४०७०६११ इदं पवं परमीशचेतं यशयमायुयमघाैघमषणम्०४०७०६१२ याे िनयदाकय नराेऽनुकतयेनुाेयघं काैरव भभावतः०४०८००१० मैेय उवाच०४०८००११ सनकाा नारद ऋभुहसाेऽणयितः०४०८००१२ नैते गृहासता ावसूव रेतसः०४०८००२१ मृषाधमय भायासीं मायां च शुहन्०४०८००२२ असूत मथुनं तु िनऋ ितजगृहेऽजः०४०८००३१ तयाेः समभवाेभाे िनकृित महामते०४०८००३२ तायां ाेध हंसा च युः वसा कलः०४०८००४१ दुाै कलराध भयं मृयुं च सम०४०८००४२ तयाे मथुनं जे यातना िनरयतथा०४०८००५१ सहेण मयायातः ितसगतवानघ०४०८००५२ िः ुवैतपुमापुयं वधुनाेयानाे मलम्०४०८००६१ अथातः कतये वंशं पुयकतेः कुह०४०८००६२ वायुवयाप मनाेह रेरंशांशजनः०४०८००७१ यताेानपादाै शतपापतेः सताै०४०८००७२ वासदेवय कलया रायां जगतः थताै०४०८००८१ जाये उानपादय सनीितः सचतयाेः०४०८००८२ सचः ेयसी पयुनेतरा यसताे वः०४०८००९१ एकदा सचेः पुममाराेय लालयन्०४०८००९२ उमं नातं वं राजायनदत०४०८०१०१ तथा चकषमाणं तं सपयातनयं वम्०४०८०१०२ सचः वताे राः सेयमाहाितगवता०४०८०१११ न वस नृपतेधयं भवानाराेढमहित०४०८०११२ न गृहीताे मया यवं कुावप नृपाजः०४०८०१२१ बालाेऽस बत नाानमयीगभसृतम्०४०८०१२२ नूनं वेद भवायय दलुभेऽथे मनाेरथः०४०८०१३१ तपसाराय पुषं तयैवानुहेण मे०४०८०१३२ गभे वं साधयाानं यदछस नृपासनम्०४०८०१४० मैेय उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 212 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०८०१४१ मातः सपयाः स दुवः सषा दडहताे यथाहः०४०८०१४२ हवा मषतं पतरं सवाचं जगाम मातः दसकाशम्०४०८०१५१ तं िनःसतं फुरताधराें सनीितस उदू बालम्०४०८०१५२ िनशय तपाैरमुखातातं सा वयथे यदतं सपया०४०८०१६१ साेसृय धैय वललाप शाेक दावाना दावलतेव बाला०४०८०१६२ वां सपयाः रती सराेज या शा बापकलामुवाह०४०८०१७१ दघ सती वृजनय पारमपयती बालकमाह बाला०४०८०१७२ मामलं तात परेषु मंथा भुे जनाे यपरदःुखदतत्०४०८०१८१ सयं सयाभहतं भवाे यभुगाया उदरे गृहीतः०४०८०१८२ तयेन वृ वलते यां भायेित वा वाेढमडपितमाम्०४०८०१९१ अाित तात वमसरवमुं समााप यदयलकम्०४०८०१९२ अाराधयाधाेजपादपं यदछसेऽयासनमुमाे यथा०४०८०२०१ ययापं परचय व वभावनायागुणाभपेः०४०८०२०२ अजाेऽयितखल पारमें पदं जतासनाभवम्०४०८०२११ तथा मनुवाे भगवापतामहाे यमेकमया पुदणैमखैः०४०८०२१२ इाभपेदे दरुवापमयताे भाैमं सखं दयमथापवयम्०४०८०२२१ तमेव वसाय भृयवसलं मुमुभमृयपदापितम्०४०८०२२२ अनयभावे िनजधमभावते मनयवथाय भजव पूषम्०४०८०२३१ नायं ततः पपलाशलाेचनाःुखछदं ते मृगयाम कन०४०८०२३२ याे मृयते हतगृहीतपया येतरैर वमृयमाणया०४०८०२४० मैेय उवाच०४०८०२४१ एवं सपतं मातराकयाथागमं वचः०४०८०२४२ सययानाानं िनाम पतः पुरात्०४०८०२५१ नारदतदपुाकय ावा तय चकषतम्०४०८०२५२ पृा मूधयघेन पाणना ाह वतः०४०८०२६१ अहाे तेजः ियाणां मानभममृयताम्०४०८०२६२ बालाेऽययं दा धे यसमातरसचः०४०८०२७० नारद उवाच०४०८०२७१ नाधुनायवमानं ते सानं वाप पुक०४०८०२७२ लयामः कुमारय सय डनादषु०४०८०२८१ वकपे वमानेऽप न सताेषहेतवः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 213 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०८०२८२ पुंसाे माेहमृते भा याेके िनजकमभः०४०८०२९१ परतयेततात तावाेण पूषः०४०८०२९२ दैवाेपसादतं यावयेरगितं बुधः०४०८०३०१ अथ मााेपदेन याेगेनावसस०४०८०३०२ यसादं स वै पुंसां दरुारायाे मताे मम०४०८०३११ मुनयः पदवीं यय िनःसे नाेजभः०४०८०३१२ न वदमुृगयताेऽप तीयाेगसमाधना०४०८०३२१ अताे िनवततामेष िनबधतव िनफलः०४०८०३२२ यितयित भवाकाले ेयसां समुपथते०४०८०३३१ यय यैववहतं स तेन सखदःुखयाेः०४०८०३३२ अाानं ताेषयदेही तमसः पारमृछित०४०८०३४१ गुणाधकाुदं लसेदनुाेशं गुणाधमात्०४०८०३४२ मैीं समानादवछे तापैरभभूयते०४०८०३५० व उवाच०४०८०३५१ साेऽयं शमाे भगवता सखदःुखहतानाम्०४०८०३५२ दशतः कृपया पुंसां ददुशाेऽधैत यः०४०८०३६१ अथाप मेऽवनीतय ां घाेरमुपेयुषः०४०८०३६२ सया दवुचाेबाणैन भे यते द०४०८०३७१ पदं िभुवनाेकृं जगीषाेः साधु व मे०४०८०३७२ ूपतृभयैरयनधतम्०४०८०३८१ नूनं भवागवताे याेऽजः परमेनः०४०८०३८२ वतदटते वीणां हताय जगताेऽक वत्०४०८०३९० मैेय उवाच०४०८०३९१ इयुदातमाकय भगवाारदतदा०४०८०३९२ ीतः याह तं बालं सामनुकपया०४०८०४०० नारद उवाच०४०८०४०१ जनयाभहतः पथाः स वै िनःेयसय ते०४०८०४०२ भगवावासदेवतं भज तं वणाना०४०८०४११ धमाथकाममाेायं य इछे ेय अानः०४०८०४१२ एकं ेव हरेत कारणं पादसेवनम्०४०८०४२१ तात गछ भं ते यमुनायातटं शच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 214 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०८०४२२ पुयं मधुवनं य सायं िनयदा हरेः०४०८०४३१ ावानुसवनं तकालाः सलले शवे०४०८०४३२ कृवाेचतािन िनवसानः कपतासनः०४०८०४४१ ाणायामेन िवृता ाणेयमनाेमलम्०४०८०४४२ शनैयुदयाभयायेनसा गुणा गुम्०४०८०४५१ सादाभमुखं शसवदनेणम्०४०८०४५२ सनासं सवं चा कपाेलं सरसदरम्०४०८०४६१ तणं रमणीयामणाेेणाधरम्०४०८०४६२ णतायणं नृणं शरयं कणाणवम्०४०८०४७१ ीवसां घनयामं पुषं वनमालनम्०४०८०४७२ शचगदापैरभयचतभुजम्०४०८०४८१ करटनं कुडलनं केयूरवलयावतम्०४०८०४८२ काैतभाभरणीवं पीतकाैशेयवाससम्०४०८०४९१ काीकलापपयतं लसकाननूपुरम्०४०८०४९२ दशनीयतमं शातं मनाेनयनवधनम्०४०८०५०१ पां नखमणेया वलसां समचताम्०४०८०५०२ पकणकाधयमायायवथतम्०४०८०५११ यमानमभयायेसानुरागावलाेकनम्०४०८०५१२ िनयतेनैकभूतेन मनसा वरदषभम्०४०८०५२१ एवं भगवताे पं सभं यायताे मनः०४०८०५२२ िनवृया परया तूण सपं न िनवतते०४०८०५३१ जप परमाे गुः ूयतां मे नृपाज०४०८०५३२ यं सरां पठपुमापयित खेचरान्०४०८०५४० अाें नमाे भगवते वासदेवाय०४०८०५४१ मेणानेन देवय कुयायमयीं बुधः०४०८०५४२ सपया ववधैयैदेशकालवभागवत्०४०८०५५१ सललैः शचभमायैवयैमूलफलादभः०४०८०५५२ शताु रांशकैाचेुलया यया भुम्०४०८०५६१ लवा यमयीमचा यादषु वाचयेत्०४०८०५६२ अाभृताा मुिनः शाताे यतवातवयभुक्०४०८०५७१ वेछावतारचरतैरचयिनजमायया

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 215 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०८०५७२ करययुमाेकतायेदृयमम्०४०८०५८१ परचया भगवताे यावयः पूवसेवताः०४०८०५८२ ता मदयेनैव युामूतये०४०८०५९१ एवं कायेन मनसा वचसा च मनाेगतम्०४०८०५९२ परचयमाणाे भगवामपरचयया०४०८०६०१ पुंसाममायनां सयभजतां भाववधनः०४०८०६०२ ेयाे दशयभमतं यमादषु देहनाम्०४०८०६११ वरेयरताै भयाेगेन भूयसा०४०८०६१२ तं िनरतरभावेन भजेताा वमुये०४०८०६२१ इयुतं परय णय च नृपाभकः०४०८०६२२ ययाै मधुवनं पुयं हरेरणचचतम्०४०८०६३१ तपाेवनं गते तवाेऽतःपुरं मुिनः०४०८०६३२ अहताहणकाे राा सखासीन उवाच तम्०४०८०६४० नारद उवाच०४०८०६४१ राजकं यायसे दघ मुखेन परशयता०४०८०६४२ कं वा न रयते कामाे धमाे वाथेन संयुतः०४०८०६५० राजाेवाच०४०८०६५१ सताे मे बालकाे ैणेनाकणाना०४०८०६५२ िनवासतः पवषः सह माा महाकवः०४०८०६६१ अयनाथं वने ा ादयभकं वृकाः०४०८०६६२ ातं शयानं धतं परानमुखाबुजम्०४०८०६७१ अहाे मे बत दाैरायं ीजतयाेपधारय०४०८०६७२ याेऽं ेणातं नायनदमसमः०४०८०६८० नारद उवाच०४०८०६८१ मा मा शचः वतनयं देवगुं वशापते०४०८०६८२ तभावमवाय ावृे यशाे जगत्०४०८०६९१ सदुकरं कम कृवा लाेकपालैरप भुः०४०८०६९२ एेययचरताे राजयशाे वपुलयंतव०४०८०७०० मैेय उवाच०४०८०७०१ इित देवषणा ाें वुय जगतीपितः०४०८०७०२ राजलीमनाय पुमेवावचतयत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 216 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०८०७११ ताभषः यततामुपाेय वभावरम्०४०८०७१२ समाहतः पयचरयादेशेन पूषम्०४०८०७२१ िरााते िरााते कपथबदराशनः०४०८०७२२ अावृयनुसारेण मासं िनयेऽचयहरम्०४०८०७३१ तीयं च तथा मासं षे षेऽभकाे दने०४०८०७३२ तृणपणादभः शीणैः कृतााेऽयचयवभुम्०४०८०७४१ तृतीयं चानयासं नवमे नवमेऽहिन०४०८०७४२ अ उमाेकमुपाधावसमाधना०४०८०७५१ चतथमप वै मासं ादशे ादशेऽहिन०४०८०७५२ वायुभाे जतासाे यायदेवमधारयत्०४०८०७६१ पमे मायनुाे जतासाे नृपाजः०४०८०७६२ याय पदैकेन तथाै थाणुरवाचलः०४०८०७७१ सवताे मन अाकृय द भूतेयाशयम्०४०८०७७२ यायगवताे पं नााीकनापरम्०४०८०७८१ अाधारं महदादनां धानपुषेरम्०४०८०७८२ धारयमाणय याे लाेकाकपरे०४०८०७९१ यदैकपादेन स पाथवाभकतथाै तदु िनपीडता मही०४०८०७९२ ननाम ताधमभेधता तरव सयेतरतः पदे पदे०४०८०८०१ तभयायित वमानाे ारं िनयासमनयया धया०४०८०८०२ लाेका िनासिनपीडता भृशं सलाेकपालाः शरणं ययुहरम्०४०८०८१० देवा ऊचुः०४०८०८११ नैवं वदामाे भगवाणराेधं चराचरयाखलसवधाः०४०८०८१२ वधेह ताे वृजनामाें ाा वयं वां शरणं शरयम्०४०८०८२० ीभगवानुवाच०४०८०८२१ मा भै बालं तपसाे दरुययावतयये ितयात वधाम०४०८०८२२ यताे ह वः ाणिनराेध अासीदाैानपादमय सताा०४०९००१० मैेय उवाच०४०९००११ त एवमुसभया उमे कृतावनामाः ययुवपम्०४०९००१२ सहशीषाप तताे गता मधाेवनं भृयदया गतः०४०९००२१ स वै धया याेगवपाकतीया पकाेशे फुरतं तडभम्०४०९००२२ ितराेहतं सहसैवाेपलय बहःथतं तदवथं ददश

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 217 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०९००३१ तशनेनागतसावसः ताववदतां वनमय दडवत्०४०९००३२ यां पयपबवाभकुबवायेन भुजैरवाषन्०४०९००४१ स तं ववतमतदं हरावाय सवय च वथतः०४०९००४२ कृतालं मयेन कबुना पपश बालं कृपया कपाेले०४०९००५१ स वै तदैव ितपादतां गरं दैवीं परातपरािनणयः०४०९००५२ तं भभावाेऽयगृणादसवरं परुताेवसं वितः०४०९००६० व उवाच०४०९००६१ याेऽतः वय मम वाचममां सां०४०९००६२ सीवययखलशधरः वधाा०४०९००६३ अयां हतचरणवणवगादन्०४०९००६४ ाणामाे भगवते पुषाय तयम्०४०९००७१ एकवमेव भगवदमाशा०४०९००७२ मायाययाेगुणया महदाशेषम्०४०९००७३ सृानुवय पुषतदसणुेषु०४०९००७४ नानेव दाषु वभावसवभास०४०९००८१ वया वयुनयेदमच वं०४०९००८२ सबु इव नाथ भवपः०४०९००८३ तयापवयशरणं तव पादमूलं०४०९००८४ वयते कृतवदा कथमातबधाे०४०९००९१ नूनं वमुमतयतव मायया ते०४०९००९२ ये वां भवाययवमाेणमयहेताेः०४०९००९३ अचत कपकतं कुणपाेपभाेयम्०४०९००९४ इछत यपशजं िनरयेऽप णाम्०४०९०१०१ या िनवृिततनुभृतां तव पादप०४०९०१०२ यानावनकथावणेन वा यात्०४०९०१०३ सा ण वमहमयप नाथ मा भूत्०४०९०१०४ कं वतकासललतापततां वमानात्०४०९०१११ भं मुः वहतां वय मे साे०४०९०११२ भूयादनत महताममलाशयानाम्०४०९०११३ येनासाेबणमुयसनं भवाधं०४०९०११४ नेये भवणुकथामृतपानमः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 218 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०९०१२१ ते न रयिततरां यमीश मय०४०९०१२२ ये चावदः सतसहृवदाराः०४०९०१२३ ये वनाभ भवदयपदारवद०४०९०१२४ साैगयलधदयेषु कृतसाः०४०९०१३१ ितयगजसरसृपदेवदैय०४०९०१३२ मयादभः परचतं सदसशेषम्०४०९०१३३ पं थवमज ते महदानेकं०४०९०१३४ नातः परं परम वे न य वादः०४०९०१४१ कपात एतदखलं जठरेण गृन्०४०९०१४२ शेते पुमावगनतसखतदे०४०९०१४३ याभसधुहकानलाेकप०४०९०१४४ गभे ुमागवते णताेऽ तै०४०९०१५१ वं िनयमुपरशवबु अाा०४०९०१५२ कूटथ अादपुषाे भगवांयधीशः०४०९०१५३ युवथितमखडतया वा०४०९०१५४ ा थतावधमखाे यितर अासे०४०९०१६१ यवगतयाे िनशं पतत०४०९०१६२ वादयाे ववधशय अानुपूयात्०४०९०१६३ त वभवमेकमनतमाम्०४०९०१६४ अानदमामवकारमहं पे०४०९०१७१ सयाशषाे ह भगवंतव पादपम्०४०९०१७२ अाशीतथानुभजतः पुषाथमूतेः०४०९०१७३ अयेवमय भगवापरपाित दनान्०४०९०१७४ वाेव वसकमनुहकातराेऽान्०४०९०१८० मैेय उवाच०४०९०१८१ अथाभुत एवं वै ससपेन धीमता०४०९०१८२ भृयानुराे भगवाितनेदमवीत्०४०९०१९० ीभगवानुवाच०४०९०१९१ वेदाहं ते यवसतं द राजयबालक०४०९०१९२ तयछाम भं ते दरुापमप सत०४०९०२०१ नायैरधतं भ याजणु वित

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 219 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०९०२०२ य हताराणां याेितषां चमाहतम्०४०९०२११ मेढ ां गाेचवथा परताकपवासनाम्०४०९०२१२ धमाेऽः कयपः शाे मुनयाे ये वनाैकसः०४०९०२१३ चरत दणीकृय मताे यसतारकाः०४०९०२२१ थते त वनं पा दवा गां धमसंयः०४०९०२२२ षंशषसाहं रतायाहतेयः०४०९०२३१ वातयुमे ने मृगयायां त तनाः०४०९०२३२ अवेषती वनं माता दावां सा वेयित०४०९०२४१ इा मां यदयं यैः पुकलदणैः०४०९०२४२ भुा चेहाशषः सया अते मां संरयस०४०९०२५१ तताे गतास मथानं सवलाेकनमकृतम्०४०९०२५२ उपराषयवं यताे नावतते गतः०४०९०२६० मैेय उवाच०४०९०२६१ इयचतः स भगवानितदयानः पदम्०४०९०२६२ बालय पयताे धाम वमगाडवजः०४०९०२७१ साेऽप सपजं वणाेः पादसेवाेपसादतम्०४०९०२७२ ाय सपिनवाणं नाितीताेऽयगापुरम्०४०९०२८० वदरु उवाच०४०९०२८१ सदलुभं यपरमं पदं हरेमायावनतरणाचनाजतम्०४०९०२८२ लवायसाथमवैकजना कथं वमाानममयताथवत्०४०९०२९० मैेय उवाच०४०९०२९१ मातः सपया वाबाणैद वत तारन्०४०९०२९२ नैछुपतेमुं ताापमुपेयवान्०४०९०३०० व उवाच०४०९०३०१ समाधना नैकभवेन यपदं वदःु सनदादय ऊवरेतसः०४०९०३०२ मासैरहं षरमुय पादयाेछायामुपेयापगतः पृथितः०४०९०३११ अहाे बत ममानायं मदभायय पयत०४०९०३१२ भवछदः पादमूलं गवा याचे यदतवत्०४०९०३२१ मितवदूषता देवैः पतरसहणुभः०४०९०३२२ याे नारदवचतयं नााहषमसमः०४०९०३३१ दैवीं मायामुपाय स इव भक्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 220 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०९०३३२ तये तीयेऽयसित ातृातृयजा०४०९०३४१ मयैताथतं यथ चकसेव गतायुष०४०९०३४२ सा जगदाानं तपसा दुसादनम्०४०९०३४३ भवछदमयाचेऽहं भवं भायववजतः०४०९०३५१ वारायं यछताे माैढ ाानाे मे भताे बत०४०९०३५२ ईराीणपुयेन फलकारािनवाधनः०४०९०३६० मैेय उवाच०४०९०३६१ न वै मुकुदय पदारवदयाे रजाेजुषतात भवाशा जनाः०४०९०३६२ वाछत तायमृतेऽथमानाे यछया लधमनःसमृयः०४०९०३७१ अाकयाजमायातं सपरेय यथागतम्०४०९०३७२ राजा न धे भमभय कुताे मम०४०९०३८१ ाय वां देवषेहषवेगेन धषतः०४०९०३८२ वाताहतरितीताे हारं ादाहाधनम्०४०९०३९१ सदं रथमा कातवरपरकृतम्०४०९०३९२ ाणैः कुलवृै पयताेऽमायबधुभः०४०९०४०१ शदुदुभनादेन घाेषेण वेणुभः०४०९०४०२ िनाम पुराूणमाजाभीणाेसकः०४०९०४११ सनीितः सचाय महयाै भूषते०४०९०४१२ अा शबकां साधमुमेनाभजमतः०४०९०४२१ तं ाेपवनायाश अायातं तरसा रथात्०४०९०४२२ अव नृपतूणमासा ेमवलः०४०९०४३१ पररेभेऽजं दाेया दघाेकठमनाः सन्०४०९०४३२ ववसेनासंपश हताशेषाघबधनम्०४०९०४४१ अथाजुमू शीतैनयनवारभः०४०९०४४२ ापयामास तनयं जाताेाममनाेरथः०४०९०४५१ अभव पतः पादावाशीभाभमतः०४०९०४५२ ननाम मातराै शीणा सकृतः सनाणीः०४०९०४६१ सचतं समुथाय पादावनतमभकम्०४०९०४६२ परवयाह जीवेित बापगदया गरा०४०९०४७१ यय साे भगवागुणैमैयादभहरः०४०९०४७२ तै नमत भूतािन िनमाप इव वयम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 221 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०९०४८१ उम वाेभावयाेयं ेमवलाै०४०९०४८२ असादुपुलकावाैघं मुहतः०४०९०४९१ सनीितरय जननी ाणेयाेऽप यं सतम्०४०९०४९२ उपगु जहावाधं तदपशिनवृता०४०९०५०१ पयः तनायां साव नेजैः सललैः शवैः०४०९०५०२ तदाभषयमानायां वीर वीरसवाे मुः०४०९०५११ तां शशंसजना राीं दा ते पु अाितहा०४०९०५१२ ितलधरं नाे रता मडलं भुवः०४०९०५२१ अयचतवया नूनं भगवाणताितहा०४०९०५२२ यदनुयायनाे धीरा मृयुं जयुः सदजुयम्०४०९०५३१ लायमानं जनैरेवं वं सातरं नृपः०४०९०५३२ अाराेय करणीं ः तूयमानाेऽवशपुरम्०४०९०५४१ त ताेपसैलसकरताेरणैः०४०९०५४२ सवृदैः कदलतैः पूगपाेतै तधैः०४०९०५५१ चूतपववासःङ् मुादामवलबभः०४०९०५५२ उपकृतं ितारमपां कुैः सदपकैः०४०९०५६१ ाकारैगाेपुरागारैः शातकुपरछदैः०४०९०५६२ सवताेऽलृ तं ीमद् वमानशखरुभः०४०९०५७१ मृचवररया माग चदनचचतम्०४०९०५७२ लाजातैः पुपफलैतडलैबलभयुतम्०४०९०५८१ वाय पथ ाय त त पुरयः०४०९०५८२ साथातदयबु दवूापुपफलािन च०४०९०५९१ उपजः युाना वासयादाशषः सतीः०४०९०५९२ वंतगुगीतािन ावशवनं पतः०४०९०६०१ महामणातमये स तवनाेमे०४०९०६०२ लालताे िनतरां पा यवसव देववत्०४०९०६११ पयःफेनिनभाः शया दाता परछदाः०४०९०६१२ अासनािन महाहाण य राैा उपकराः०४०९०६२१ य फटककुडेषु महामारकतेषु च०४०९०६२२ मणदपा अाभात ललनारसंयुताः०४०९०६३१ उानािन च रयाण वचैरमरमैः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 222 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४०९०६३२ कूजहमथुनैगायमधुतैः०४०९०६४१ वायाे वैदयूसाेपानाः पाेपलकुमुतीः०४०९०६४२ हंसकारडवकुलैजुाासारसैः०४०९०६५१ उानपादाे राजषः भावं तनयय तम्०४०९०६५२ ुवा ातुतमं पेदे वयं परम्०४०९०६६१ वीयाेढवयसं तं च कृतीनां च सतम्०४०९०६६२ अनुरजं राजा वं चे भुवः पितम्०४०९०६७१ अाानं च वयसमाकलय वशापितः०४०९०६७२ वनं वरः ाितमृशानाे गितम्०४१०००१० मैेय उवाच०४१०००११ जापतेदुहतरं शशमारय वै वः०४१०००१२ उपयेमे मं नाम तसताै कपवसराै०४१०००२१ इलायामप भायायां वायाेः पुयां महाबलः०४१०००२२ पुमुकलनामानं याेषमजीजनत्०४१०००३१ उमवकृताेाहाे मृगयायां बलयसा०४१०००३२ हतः पुयजनेनााै ताताय गितं गता०४१०००४१ वाे ातृवधं ुवा काेपामषशचापतः०४१०००४२ जैं यदनमाथाय गतः पुयजनालयम्०४१०००५१ गवाेदचीं दशं राजा ानुचरसेवताम्०४१०००५२ ददश हमवाेयां पुरं गुकसु लाम्०४१०००६१ दाै शं बृहाः खं दशानुनादयन्०४१०००६२ येनाेशः पदेयाेऽसृशम्०४१०००७१ तताे िनय बलन उपदेवमहाभटाः०४१०००७२ असहततनादमभपेतदायुधाः०४१०००८१ स तानापतताे वीर उधवा महारथः०४१०००८२ एकैकं युगपसवानहबाणैभभः०४१०००९१ ते वै ललाटलैतैरषुभः सव एव ह०४१०००९२ मवा िनरतमाानमाशंसकम तय तत्०४१००१०१ तेऽप चामुममृयतः पादपशमवाेरगाः०४१००१०२ शरैरवययुगपगुणं चकषवः०४१००१११ ततः परघिनंशैः ासशूलपरधैः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 223 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१००११२ शृभभुशडभवाजैः शरैरप०४१००१२१ अयवषकुपताः सरथं सहसारथम्०४१००१२२ इछतततीकतमयुतानां याेदश०४१००१३१ अाैानपादः स तदा शवषेण भूरणा०४१००१३२ न एवायताछ अासारेण यथा गरः०४१००१४१ हाहाकारतदैवासीसानां दव पयताम्०४१००१४२ हताेऽयं मानवः सूयाे मः पुयजनाणवे०४१००१५१ नदस यातधानेषु जयकाशवथाे मृधे०४१००१५२ उदितथतय नीहारादव भाकरः०४१००१६१ धनुवफूजयदयं षतां खेदमुहन्०४१००१६२ अाैघं यधमाणैघनानीकमवािनलः०४१००१७१ तय ते चापिनमुा भवा वमाण रसाम्०४१००१७२ कायानाववशतमा गरनशनयाे यथा०४१००१८१ भैः सछमानानां शराेभाकुडलैः०४१००१८२ ऊभहेमतालाभैदाेभवलयवगुभः०४१००१९१ हारकेयूरमुकुटैणीषै महाधनैः०४१००१९२ अातृताता रणभुवाे रेजुवीरमनाेहराः०४१००२०१ हतावशा इतरे रणाजरााेगणाः ियवयसायकैः०४१००२०२ ायाे ववृणावयवा वदुवुमृगेवडतयूथपा इव०४१००२११ अपयमानः स तदाततायनं महामृधे कन मानवाेमः०४१००२१२ पुरं दप नावशषां न मायनां वेद चकषतं जनः०४१००२२१ इित वंरथः वसारथं यः परेषां ितयाेगशतः०४१००२२२ शाव शदं जलधेरवेरतं नभवताे द रजाेऽवयत०४१००२३१ णेनाछादतं याेम घनानीकेन सवतः०४१००२३२ वफुरडता द ासयतनयना०४१००२४१ ववृषू धराैघासृक् पूयवमूमेदसः०४१००२४२ िनपेतगगनादय कबधायताेऽनघ०४१००२५१ ततः खेऽयत गरिनपेतः सवताेदशम्०४१००२५२ गदापरघिनंश मुसलाः सामवषणः०४१००२६१ अहयाेऽशिनिनःासा वमताेऽं षाभः०४१००२६२ अयधावगजा माः संहयाा यूथशः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 224 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१००२७१ समु ऊमभभीमः ावयसवताे भुवम्०४१००२७२ अाससाद महाादः कपात इव भीषणः०४१००२८१ एवंवधायनेकािन ासनायमनवनाम्०४१००२८२ ससृजुतमगतय अासया माययासराः०४१००२९१ वे युामसरैतां मायामितदुतराम्०४१००२९२ िनशय तय मुनयः शमाशंससमागताः०४१००३०० मुनय ऊचुः०४१००३०१ अाैानपाद भगवांतव शा धवा०४१००३०२ देवः णाेववनताितहराे वपान्०४१००३०३ यामधेयमभधाय िनशय चाा०४१००३०४ लाेकाेऽसा तरित दुतरम मृयुम्०४११००१० मैेय उवाच०४११००११ िनशय गदतामेवमृषीणां धनुष वः०४११००१२ सदधेऽमुपपृय यारायणिनमतम्०४११००२१ सधीयमान एताया गुकिनमताः०४११००२२ ं वनेशवदरु ेशा ानाेदये यथा०४११००३१ तयाषां धनुष युतः सवणपुाः कलहंसवाससः०४११००३२ विनःसृता अाववशषलं यथा वनं भीमरवाः शखडनः०४११००४१ तैतमधारैः धने शलमुखैरतततः पुयजना उपताः०४११००४२ तमयधावकुपता उदायुधाः सपणमुफणा इवाहयः०४११००५१ स तापृषकैरभधावताे मृधे िनकृबाशराेधराेदरान्०४११००५२ िननाय लाेकं परमक मडलं जत िनभ यमूव रेतसः०४११००६१ ताहयमानानभवीय गुकाननागसरथेन भूरशः०४११००६२ अाैानपादं कृपया पतामहाे मनुजगादाेपगतः सहषभः०४११००७० मनुवाच०४११००७१ अलं वसाितराेषेण तमाेारेण पाना०४११००७२ येन पुयजनानेतानवधीवमनागसः०४११००८१ नाकुलाेचतं तात कमैतसगहतम्०४११००८२ वधाे यदपुदेवानामारधतेऽकृतैनसाम्०४११००९१ नवेकयापराधेन साहवाे हताः०४११००९२ ातवधाभतेन वया ातृवसल

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 225 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४११०१०१ नायं मागाे ह साधूनां षीकेशानुवितनाम्०४११०१०२ यदाानं परागृ पशवतूवैशसम्०४११०१११ सवभूताभावेन भूतावासं हरं भवान्०४११०११२ अारायाप दरुारायं वणाेतपरमं पदम्०४११०१२१ स वं हरेरनुयाततपुंसामप सतः०४११०१२२ कथं ववं कृतवाननुशसतां तम्०४११०१३१ ितितया कणया मैया चाखलजतषु०४११०१३२ समवेन च सवाा भगवाससीदित०४११०१४१ ससे भगवित पुषः ाकृतैगुणैः०४११०१४२ वमुाे जीविनमुाे िनवाणमृछित०४११०१५१ भूतैः पभरारधैयाेषपुष एव ह०४११०१५२ तयाेयवायासूितयाेषपुषयाेरह०४११०१६१ एवं वतते सगः थितः संयम एव च०४११०१६२ गुणयितकरााजायया परमानः०४११०१७१ िनममां तासीगुणः पुषषभः०४११०१७२ यायमदं वं य मित लाेहवत्०४११०१८१ स खवदं भगवाकालशा गुणवाहेण वभवीयः०४११०१८२ कराेयकतैव िनहयहता चेा वभूः खल दुवभाया०४११०१९१ साेऽनताेऽतकरः कालाेऽनादरादकृदययः०४११०१९२ जनं जनेन जनयारयृयुनातकम्०४११०२०१ न वै वपाेऽय वप एव वा परय मृयाेवशतः समं जाः०४११०२०२ तं धावमानमनुधावयनीशा यथा रजांयिनलं भूतसाः०४११०२११ अायुषाेऽपचयं जताेतथैवाेपचयं वभुः०४११०२१२ उभायां रहतः वथाे दःुथय वदधायसाै०४११०२२१ केचकम वदयेनं वभावमपरे नृप०४११०२२२ एके कालं परे दैवं पुंसः काममुतापरे०४११०२३१ अययामेयय नानाशुदयय च०४११०२३२ न वै चकषतं तात काे वेदाथ वसवम्०४११०२४१ न चैते पुक ातहताराे धनदानुगाः०४११०२४२ वसगादानयाेतात पुंसाे दैवं ह कारणम्०४११०२५१ स एव वं सृजित स एवावित हत च

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 226 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४११०२५२ अथाप नहाराायते गुणकमभः०४११०२६१ एष भूतािन भूताा भूतेशाे भूतभावनः०४११०२६२ वशा मायया युः सृजय च पाित च०४११०२७१ तमेव मृयुममृतं तात दैवं सवानाेपेह जगपरायणम्०४११०२७२ यै बलं वसृजाे हरत गावाे यथा वै नस दामयताः०४११०२८१ यः पवषाे जननीं वं वहाय मातः सपया वचसा भममा०४११०२८२ वनं गततपसा यगमाराय लेभे मू पदं िलाेाः०४११०२९१ तमेनमािन मुवहे यपातं िनगुणमेकमरम्०४११०२९२ अाानमवछ वमुमायदं भेदमसतीयते०४११०३०१ वं यगािन तदा भगवयनत अानदमा उपपसमतशाै०४११०३०२ भं वधाय परमां शनकैरवा थं वभेयस ममाहमित ढम्०४११०३११ संयछ राेषं भं ते तीपं ेयसां परम्०४११०३१२ ुतेन भूयसा राजगदेन यथामयम्०४११०३२१ येनाेपसृापुषााेक उजते भृशम्०४११०३२२ न बुधतशं गछेदछभयमानः०४११०३३१ हेलनं गरशातधनदय वया कृतम्०४११०३३२ यवापुयजनाातृािनयमषतः०४११०३४१ तं सादय वसाश सया याेभः०४११०३४२ न यावहतां तेजः कुलं नाेऽभभवयित०४११०३५१ एवं वायुवः पाैमनुशाय मनुवम्०४११०३५२ तेनाभवदतः साकमृषभः वपुरं ययाै०४१२००१० मैेय उवाच०४१२००११ वं िनवृं ितबु वैशसादपेतमयुं भगवाधनेरः०४१२००१२ तागतारणयकरैः संतूयमानाे यवदकृतालम्०४१२००२० धनद उवाच०४१२००२१ भाे भाेः ियदायाद परताेऽ तेऽनघ०४१२००२२ यवं पतामहादेशाैरं दुयजमयजः०४१२००३१ न भवानवधीा या ातरं तव०४१२००३२ काल एव ह भूतानां भुरययभावयाेः०४१२००४१ अहं वमयपाथा धीरानापुषय ह०४१२००४२ वाीवाभायतानाया बधवपययाै

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 227 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१२००५१ तछ व भं ते भगवतमधाेजम्०४१२००५२ सवभूताभावेन सवभूतावहम्०४१२००६१ भजव भजनीयामभवाय भवछदम्०४१२००६२ युं वरहतं शा गुणमयामायया०४१२००७१ वृणीह कामं नृप यनाेगतं मवमाैानपदेऽवशतः०४१२००७२ वरं वराहाेऽबुजनाभपादयाेरनतरं वां वयम शुम०४१२००८० मैेय उवाच०४१२००८१ स राजराजेन वराय चाेदताे वाे महाभागवताे महामितः०४१२००८२ हराै स वेऽचलतां ृितं यया तरययेन दरुययं तमः०४१२००९१ तय ीतेन मनसा तां दवैडवडततः०४१२००९२ पयताेऽतदधे साेऽप वपुरं यपत०४१२०१०१ अथायजत येशं तभभूरदणैः०४१२०१०२ ययादेवतानां कम कमफलदम्०४१२०१११ सवाययुतेऽसवे तीाैघां भमुहन्०४१२०११२ ददशािन भूतेषु तमेवावथतं वभुम्०४१२०१२१ तमेवं शीलसपं यं दनवसलम्०४१२०१२२ गाेारं धमसेतूनां मेिनरे पतरं जाः०४१२०१३१ षंशषसाहं शशास ितमडलम्०४१२०१३२ भाेगैः पुययं कुवभाेगैरशभयम्०४१२०१४१ एवं बसवं कालं महाावचलेयः०४१२०१४२ िवगाैपयकं नीवा पुायादाृपासनम्०४१२०१५१ मयमान इदं वं मायारचतमािन०४१२०१५२ अवारचतवगधवनगराेपमम्०४१२०१६१ अायपयसदाे बलमृकाेशम्०४१२०१६२ अतःपुरं परवहारभुव रयाः०४१२०१६३ भूमडलं जलधमेखलमाकलय०४१२०१६४ कालाेपसृमित स ययाै वशालाम्०४१२०१७१ तयां वशकरणः शववावगा०४१२०१७२ बासनं जतमनसाताः०४१२०१७३ थूले दधार भगवितप एतद्०४१२०१७४ यायंतदयवहताे यसृजसमाधाै

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 228 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१२०१८१ भं हराै भगवित वहजम्०४१२०१८२ अानदबापकलया मुरमानः०४१२०१८३ वमानदयः पुलकाचतााे०४१२०१८४ नाानमरदसावित मुलः०४१२०१९१ स ददश वमानायं नभसाेऽवतरवुः०४१२०१९२ वाजयश दशाे राकापितमवाेदतम्०४१२०२०१ तानु देववराै चतभुजाै०४१२०२०२ यामाै कशाेरावणाबुजेणाै०४१२०२०३ थताववय गदां सवाससाै०४१२०२०४ करटहारादचाकुडलाै०४१२०२११ वाय तावुमगायकराव्०४१२०२१२ अयुथतः सावसवृतमः०४१२०२१३ ननाम नामािन गृणधुषः०४१२०२१४ पाषधानावित संहतालः०४१२०२२१ तं कृणपादाभिनवचेतसं०४१२०२२२ बालं यनकधरम्०४१२०२२३ सनदनदावुपसृय सतं०४१२०२२४ यूचतः पुकरनाभसताै०४१२०२३० सनदनदावूचतः०४१२०२३१ भाे भाे राजसभं ते वाचं नाेऽवहतः णु०४१२०२३२ यः पवषतपसा भवादेवमतीतृपत्०४१२०२४१ तयाखलजगातरावां देवय शाणः०४१२०२४२ पाषदावह सााै नेतं वां भगवपदम्०४१२०२५१ सदजुयं वणुपदं जतं वया यसूरयाेऽाय वचते परम्०४१२०२५२ अाित तदवाकरादयाे हताराः परयत दणम्०४१२०२६१ अनाथतं ते पतृभरयैरय कहचत्०४१२०२६२ अाित जगतां वं तणाेः परमं पदम्०४१२०२७१ एतमानवरमुमाेकमाैलना०४१२०२७२ उपथापतमायुधराेढं वमहस०४१२०२८० मैेय उवाच०४१२०२८१ िनशय वैकुठिनयाेयमुययाेमधुयुतं वाचमुमयः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 229 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१२०२८२ कृताभषेकः कृतिनयमलाे मुनीणयाशषमयवादयत्०४१२०२९१ परयायय धयायं पाषदावभव च०४१२०२९२ इयेष तदधातं बपूं हरमयम्०४१२०३०१ तदाेानपदः पुाे ददशातकमागतम्०४१२०३०२ मृयाेमू पदं दवा अाराेहातुं गृहम्०४१२०३११ तदा दुदभुयाे नेदमुृदपणवादयः०४१२०३१२ गधवमुयाः जगुः पेतः कुसमवृयः०४१२०३२१ स च वलाेकमाराेयसनीितं जननीं वः०४१२०३२२ अवरदगं हवा दनां याये िवपम्०४१२०३३१ इित यवसतं तय यवसाय सराेमाै०४१२०३३२ दशयामासतदेवीं पुराे यानेन गछतीम्०४१२०३४१ त त शंसः पथ वैमािनकैः सरैः०४१२०३४२ अवकयमाणाे दशे कुसमैः मशाे हान्०४१२०३५१ िलाेकं देवयानेन साेऽितय मुनीनप०४१२०३५२ परतावुगितवणाेः पदमथायगात्०४१२०३६१ याजमानं वचैव सवताे लाेकायाे नु वाजत एते०४१२०३६२ याजतषु येऽननुहा जत भाण चरत येऽिनशम्०४१२०३७१ शाताः समशः शाः सवभूतानुरनाः०४१२०३७२ यायसायुतपदमयुतयबाधवाः०४१२०३८१ इयुानपदः पुाे वः कृणपरायणः०४१२०३८२ अभूयाणां लाेकानां चूडामणरवामलः०४१२०३९१ गीरवेगाेऽिनमषं याेितषां चमाहतम्०४१२०३९२ यमित काैरय मेढ ामव गवां गणः०४१२०४०१ महमानं वलाेाय नारदाे भगवानृषः०४१२०४०२ अाताें वतदाेकासेऽगायचेतसाम्०४१२०४१० नारद उवाच०४१२०४११ नूनं सनीतेः पितदेवतायातपःभावय सतय तां गितम्०४१२०४१२ ायुपायानप वेदवादनाे नैवाधगतं भवत कं नृपाः०४१२०४२१ यः पवषाे गुदारवारैभेन याताे दयेन दयूता०४१२०४२२ वनं मदादेशकराेऽजतं भुं जगाय तगुणैः पराजतम्०४१२०४३१ यः बधुभुव तयाधढमवाेदप वषपूगैः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 230 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१२०४३२ षवषाे यदहाेभरपैः सा वैकुठमवाप तपदम्०४१२०४४० मैेय उवाच०४१२०४४१ एतेऽभहतं सव यपृाेऽहमह वया०४१२०४४२ वयाेामयशसरतं सतं सताम्०४१२०४५१ धयं यशयमायुयं पुयं वययनं महत्०४१२०४५२ वय ाैयं साैमनयं शयमघमषणम्०४१२०४६१ ुवैत याभीणमयुतयचेतम्०४१२०४६२ भवेभगवित यया याेशसयः०४१२०४७१ महवमछतां तीथ ाेतः शीलादयाे गुणाः०४१२०४७२ य तेजतदनां मानाे य मनवनाम्०४१२०४८१ यतः कतयेातः समवाये जनाम्०४१२०४८२ सायं च पुयाेकय वय चरतं महत्०४१२०४९१ पाैणमायां सनीवायां ादयां वणेऽथवा०४१२०४९२ दनये यतीपाते समेऽक दनेऽप वा०४१२०५०१ ावये धानानां तीथपादपदायः०४१२०५०२ नेछंतानाानं सत इित सयित०४१२०५११ ानमाततवाय याे दासपथेऽमृतम्०४१२०५१२ कृपालाेदननाथय देवातयानुगृते०४१२०५२१ इदं मया तेऽभहतं कुह वय वयातवशकमणः०४१२०५२२ हवाभकः डनकािन मातगृहं च वणुं शरणं याे जगाम०४१३००१० सूत उवाच०४१३००११ िनशय काैषारवणाेपवणतं वय वैकुठपदाधराेहणम्०४१३००१२ ढभावाे भगवयधाेजे ुं पुनतं वदरुः चमे०४१३००२० वदरु उवाच०४१३००२१ के ते चेतसाे नाम कयापयािन सत०४१३००२२ कयाववाये याताः कु वा समासत०४१३००३१ मये महाभागवतं नारदं देवदशनम्०४१३००३२ येन ाेः यायाेगः परचयावधहरेः०४१३००४१ वधमशीलैः पुषैभगवायपूषः०४१३००४२ इयमानाे भमता नारदेनेरतः कल०४१३००५१ याता देवषणा त वणता भगवकथाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 231 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१३००५२ मं शूषवे कायेनाचुमहस०४१३००६० मैेय उवाच०४१३००६१ वय चाेकलः पुः पतर थते वनम्०४१३००६२ सावभाैमयं नैछदधराजासनं पतः०४१३००७१ स जनाेपशाताा िनःसः समदशनः०४१३००७२ ददश लाेके वततमाानं लाेकमािन०४१३००८१ अाानं िनवाणं यतमतवहम्०४१३००८२ अवबाेधरसैकायमानदमनुसततम्०४१३००९१ अयवछयाेगा दधकममलाशयः०४१३००९२ वपमवधानाे नानाेऽयं तदैत०४१३०१०१ जडाधबधराे मूकाकृितरतितः०४१३०१०२ लतः पथ बालानां शाताचरवानलः०४१३०१११ मवा तं जडमुं कुलवृाः समणः०४१३०११२ वसरं भूपितं चुयवीयांसं मेः सतम्०४१३०१२१ ववीथवसरयेा भायासूत षडाजान्०४१३०१२२ पुपाण ितमकेतं च इषमूज वसं जयम्०४१३०१३१ पुपाणय भा भाया दाेषा च े बभूवतः०४१३०१३२ ातमयदनं सायमित ासभासताः०४१३०१४१ दाेषाे िनशथाे यु इित दाेषासतायः०४१३०१४२ युः सतं पुकरयां सवतेजसमादधे०४१३०१५१ स चः सतमाकूयां पयां मनुमवाप ह०४१३०१५२ मनाेरसूत महषी वरजाला सतान्०४१३०१६१ पुं कुसं ितं ुं सयवतमृतं तम्०४१३०१६२ अाेममतीरां ुं शबमुुकम्०४१३०१७१ उुकाेऽजनयपुापुकरयां षडमान्०४१३०१७२ अं समनसं याितं तमरसं गयम्०४१३०१८१ सनीथाय या पी सषुवे वेनमुबणम्०४१३०१८२ याैःशीयास राजषिनवणाे िनरगापुरात्०४१३०१९१ यम शेपुः कुपता वावा मुनयः कल०४१३०१९२ गतासाेतय भूयते ममथुदणं करम्०४१३०२०१ अराजके तदा लाेके दयुभः पीडताः जाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 232 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१३०२०२ जाताे नारायणांशेन पृथुराः तीरः०४१३०२१० वदरु उवाच०४१३०२११ तय शीलिनधेः साधाेयय महानः०४१३०२१२ राः कथमभूुा जा यमना ययाै०४१३०२२१ कं वांहाे वेन उय दडमयूयुजन्०४१३०२२२ दडतधरे रा मुनयाे धमकाेवदाः०४१३०२३१ नावयेयः जापालः जाभरघवानप०४१३०२३२ यदसाै लाेकपालानां बभयाेजः वतेजसा०४१३०२४१ एतदायाह मे सनीथाजचेतम्०४१३०२४२ धानाय भाय वं परावरवमः०४१३०२५० मैेय उवाच०४१३०२५१ अाेऽमेधं राजषराजहार महातम्०४१३०२५२ नाजमुदेवताताता वादभः०४१३०२६१ तमूचुवतात यजमानमथवजः०४१३०२६२ हवींष यमानािन न ते गृत देवताः०४१३०२७१ राजहवींयदुािन यासादतािन ते०४१३०२७२ छदांययातयामािन याेजतािन धृततैः०४१३०२८१ न वदामेह देवानां हेलनं वयमवप०४१३०२८२ य गृत भागावाये देवाः कमसाणः०४१३०२९० मैेय उवाच०४१३०२९१ अाे जवचः ुवा यजमानः सदमुनाः०४१३०२९२ तुं यसृजाचं सदयांतदनुया०४१३०३०१ नागछयाता देवा न गृत हािनह०४१३०३०२ सदसपतयाे ूत कमवं मया कृतम्०४१३०३१० सदसपतय ऊचुः०४१३०३११ नरदेवेह भवताे नाघं तावनाथतम्०४१३०३१२ अयेकं ानमघं यदहेमजः०४१३०३२१ तथा साधय भं ते अाानं सजं नृप०४१३०३२२ इते पुकामय पुं दायित यभुक्०४१३०३३१ तथा वभागधेयािन हीयत दवाैकसः०४१३०३३२ यपुषः साादपयाय हरवृतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 233 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१३०३४१ तांताकामाहरदाायाकामयते जनः०४१३०३४२ अाराधताे यथैवैष तथा पुंसां फलाेदयः०४१३०३५१ इित यवसता वातय राः जातये०४१३०३५२ पुराेडाशं िनरवपशपवाय वणवे०४१३०३६१ तापुष उथाै हेममायमलाबरः०४१३०३६२ हरमयेन पाेण समादाय पायसम्०४१३०३७१ स वानुमताे राजा गृहीवालनाैदनम्०४१३०३७२ अवाय मुदा युः ादापया उदारधीः०४१३०३८१ सा तपुंसवनं राी ाय वै पयुरादधे०४१३०३८२ गभ काल उपावृे कुमारं सषुवेऽजा०४१३०३९१ स बाल एव पुषाे मातामहमनुतः०४१३०३९२ अधमाशाेवं मृयुं तेनाभवदधामकः०४१३०४०१ स शरासनमुय मृगयुवनगाेचरः०४१३०४०२ हयसाधुमृगादनावेनाेऽसावयराैनः०४१३०४११ अाडे डताे बालावययानितदाणः०४१३०४१२ स िनरनुाेशः पशमारममारयत्०४१३०४२१ तं वचय खलं पुं शासनैववधैनृपः०४१३०४२२ यदा न शासतं कपाे भृशमासीसदमुनाः०४१३०४३१ ायेणायचताे देवाे येऽजा गृहमेधनः०४१३०४३२ कदपयभृतं दःुखं ये न वदत दभुरम्०४१३०४४१ यतः पापीयसी कितरधम महाृणाम्०४१३०४४२ यताे वराेधः सवेषां यत अाधरनतकः०४१३०४५१ कतं जापदेशं वै माेहबधनमानः०४१३०४५२ पडताे ब मयेत यदथाः ेशदा गृहाः०४१३०४६१ कदपयं वरं मये सदपयाचां पदात्०४१३०४६२ िनवेत गृहायाे येशिनवहा गृहाः०४१३०४७१ एवं स िनवणमना नृपाे गृहाशीथ उथाय महाेदयाेदयात्०४१३०४७२ अलधिनाेऽनुपलताे नृभहवा गताे वेनसवं साम्०४१३०४८१ वाय िनव गतं पितं जाः पुराेहतामायसणादयः०४१३०४८२ वचुयामितशाेककातरा यथा िनगूढं पुषं कुयाेगनः०४१३०४९१ अलयतः पदवीं जापतेहताेमाः युपसृय ते पुरम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 234 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१३०४९२ ऋषीसमेतानभव सावाे यवेदयपाैरव भतृववम्०४१४००१० मैेय उवाच०४१४००११ भृवादयते मुनयाे लाेकानां ेमदशनः०४१४००१२ गाेयसित वै नॄणां पयतः पशसायताम्०४१४००२१ वीरमातरमाय सनीथां वादनः०४१४००२२ कृयसतं वेनमयषपितं भुवः०४१४००३१ ुवा नृपासनगतं वेनमयुशासनम्०४१४००३२ िनलयुदयवः सः सपता इवाखवः०४१४००४१ स अाढनृपथान उाेऽवभूितभः०४१४००४२ अवमेने महाभागातधः सावतः वतः०४१४००५१ एवं मदाध उसाे िनरु श इव पः०४१४००५२ पयटथमाथाय कपयव राेदसी०४१४००६१ न ययं न दातयं न हाेतयं जाः चत्०४१४००६२ इित यवारयम भेरघाेषेण सवशः०४१४००७१ वेनयावेय मुनयाे दवुृय वचेतम्०४१४००७२ वमृय लाेकयसनं कृपयाेचुः सिणः०४१४००८१ अहाे उभयतः ां लाेकय यसनं महत्०४१४००८२ दायुभयताे दे इव तकरपालयाेः०४१४००९१ अराजकभयादेष कृताे राजातदहणः०४१४००९२ तताेऽयासीयं व कथं यावत देहनाम्०४१४०१०१ अहेरव पयःपाेषः पाेषकयायनथभृत्०४१४०१०२ वेनः कृयैव खलः सनीथागभसवः०४१४०१११ िनपतः जापालः स जघांसित वै जाः०४१४०११२ तथाप सावयेमामुं नाांतपातकं पृशेत्०४१४०१२१ तरसृाे वेनाेऽाभः कृताे नृपः०४१४०१२२ सावताे यद नाे वाचं न हीययधमकृत्०४१४०१३१ लाेकधारसदधं दहयामः वतेजसा०४१४०१३२ एवमयवसायैनं मुनयाे गूढमयवः०४१४०१३३ उपयाववेनं सावयवा च सामभः०४१४०१४० मुनय ऊचुः०४१४०१४१ नृपवय िनबाेधैते वापयाम भाेः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 235 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१४०१४२ अायुःीबलकतीनां तव तात ववधनम्०४१४०१५१ धम अाचरतः पुंसां वानःकायबुभः०४१४०१५२ लाेकावशाेकावतरयथानयमसनाम्०४१४०१६१ स ते मा वनशेर जानां ेमलणः०४१४०१६२ यवने नृपितरैयादवराेहित०४१४०१७१ राजसावमायेयाेरादयः जा नृपः०४१४०१७२ रयथा बलं गृह ेय च माेदते०४१४०१८१ यय रा े पुरे चैव भगवायपूषः०४१४०१८२ इयते वेन धमेण जनैवणामावतैः०४१४०१९१ तय रााे महाभाग भगवाूतभावनः०४१४०१९२ परतयित वाा ितताे िनजशासने०४१४०२०१ तंते कमायंजगतामीरेरे०४१४०२०२ लाेकाः सपाला ेतै हरत बलमाताः०४१४०२११ तं सवलाेकामरयसहं यीमयं यमयं तपाेमयम्०४१४०२१२ यैवचैयजताे भवाय ते राजवदेशाननुराेमुहस०४१४०२२१ येन युषये जाितभवतायमानेन सराः कला हरेः०४१४०२२२ वाः सताः दशत वाछतं तेलनं नाहस वीर चेतम्०४१४०२३० वेन उवाच०४१४०२३१ बालशा बत यूयं वा अधमे धममािननः०४१४०२३२ ये वृदं पितं हवा जारं पितमुपासते०४१४०२४१ अवजानयमी मूढा नृपपणमीरम्०४१४०२४२ नानुवदत ते भमह लाेके पर च०४१४०२५१ काे यपुषाे नाम य वाे भरशी०४१४०२५२ भतृेहवदरूाणां यथा जारे कुयाेषताम्०४१४०२६१ वणुवराे गरश इाे वायुयमाे रवः०४१४०२६२ पजयाे धनदः साेमः ितररपापितः०४१४०२७१ एते चाये च वबुधाः भवाे वरशापयाेः०४१४०२७२ देहे भवत नृपतेः सवदेवमयाे नृपः०४१४०२८१ ताां कमभवा यजवं गतमसराः०४१४०२८२ बलं च मं हरत माेऽयः काेऽभुपुमान्०४१४०२९० मैेय उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 236 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१४०२९१ इथं वपययमितः पापीयानुपथं गतः०४१४०२९२ अनुनीयमानताां न चे मलः०४१४०३०१ इित तेऽसकृतातेन जाः पडतमािनना०४१४०३०२ भायां भययाायां तै वदरु चुुधुः०४१४०३११ हयतां हयतामेष पापः कृितदाणः०४१४०३१२ जीवगदसावाश कुते भसावुम्०४१४०३२१ नायमहयसृाे नरदेववरासनम्०४१४०३२२ याेऽधयपितं वणुं विनदयनपपः०४१४०३३१ काे वैनं परचीत वेनमेकमृतेऽशभम्०४१४०३३२ ा ईशमैय यदनुहभाजनः०४१४०३४१ इथं यवसता हतमृषयाे ढमयवः०४१४०३४२ िनजृ तैवेनं हतमयुतिनदया०४१४०३५१ ऋषभः वामपदं गते पुकलेवरम्०४१४०३५२ सनीथा पालयामास वायाेगेन शाेचती०४१४०३६१ एकदा मुनयते त सरवसललाुताः०४१४०३६२ वाीसकथाुपवाः सरटे०४१४०३७१ वीयाेथतांतदाेपातानालाेकभयरान्०४१४०३७२ अयभमनाथाया दयुयाे न भवेवुः०४१४०३८१ एवं मृशत ऋषयाे धावतां सवताेदशम्०४१४०३८२ पांसः समुथताे भूराेराणामभलपताम्०४१४०३९१ तदपुवमााय लाेकय वस लपताम्०४१४०३९२ भतयुपरते तयाेयं च जघांसताम्०४१४०४०१ चाेरायं जनपदं हीनसवमराजकम्०४१४०४०२ लाेकाावारयछा अप ताेषदशनः०४१४०४११ ाणः समाताे दनानां समुपेकः०४१४०४१२ वते तयाप भभाडापयाे यथा०४१४०४२१ नाय वंशाे राजषे रेष संथातमहित०४१४०४२२ अमाेघवीया ह नृपा वंशेऽकेशवायाः०४१४०४३१ विनयैवमृषयाे वपय महीपतेः०४१४०४३२ ममथुं तरसा तासीाकाे नरः०४१४०४४१ काककृणाेऽितवााे वबामहाहनुः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 237 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१४०४४२ वपानासााे रातामूधजः०४१४०४५१ तं त तेऽवनतं दनं कं कराेमीित वादनम्०४१४०४५२ िनषीदेयवंतात स िनषादतताेऽभवत्०४१४०४६१ तय वंयात नैषादा गरकाननगाेचराः०४१४०४६२ येनाहरायमानाे वेनकषमुबणम्०४१५००१० मैेय उवाच०४१५००११ अथ तय पुनवैरपुय महीपतेः०४१५००१२ बायां मयमानायां मथुनं समपत०४१५००२१ तृा मथुनं जातमृषयाे वादनः०४१५००२२ ऊचुः परमसता वदवा भगवकलाम्०४१५००३० ऋषय ऊचुः०४१५००३१ एष वणाेभगवतः कला भुवनपालनी०४१५००३२ इयं च लयाः सूितः पुषयानपायनी०४१५००४१ अयं त थमाे राां पुमाथयता यशः०४१५००४२ पृथुनाम महाराजाे भवयित पृथुवाः०४१५००५१ इयं च सदती देवी गुणभूषणभूषणा०४१५००५२ अचनाम वराराेहा पृथुमेवावधती०४१५००६१ एष साारेरंशाेजाताे लाेकररया०४१५००६२ इयं च तपरा ह ीरनुजेऽनपायनी०४१५००७० मैेय उवाच०४१५००७१ शंसत तं वा गधववरा जगुः०४१५००७२ मुमुचुः समनाेधाराः सा नृयत वःयः०४१५००८१ शतूयमृदाा नेददु ुदभुयाे दव०४१५००८२ त सव उपाजमुदेवषपतॄणां गणाः०४१५००९१ ा जगुदेवैः सहासृय सरेरैः०४१५००९२ वैयय दणे हते ा चं गदाभृतः०४१५०१०१ पादयाेररवदं च तं वै मेने हरेः कलाम्०४१५०१०२ ययाितहतं चमंशः स परमेनः०४१५०१११ तयाभषेक अारधाे ाणैवादभः०४१५०११२ अाभषेचिनकायै अाजः सवताे जनाः०४१५०१२१ सरसमुा गरयाे नागा गावः खगा मृगाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 238 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१५०१२२ ाैः ितः सवभूतािन समाजपायनम्०४१५०१३१ साेऽभषाे महाराजः सवासाः सावलृ तः०४१५०१३२ पयाचषालृ तया वरेजेऽरवापरः०४१५०१४१ तै जहार धनदाे हैमं वीर वरासनम्०४१५०१४२ वणः सललावमातपं शशभम्०४१५०१५१ वायु वालयजने धमः कितमयीं जम्०४१५०१५२ इः करटमुकृं दडं संयमनं यमः०४१५०१६१ ा मयं वम भारती हारमुमम्०४१५०१६२ हरः सदशनं चं तपययाहतां यम्०४१५०१७१ दशचमसं ः शतचं तथाबका०४१५०१७२ साेमाेऽमृतमयानांवा पायं रथम्०४१५०१८१ अराजगवं चापं सूयाे रममयािनषून्०४१५०१८२ भूः पादकेु याेगमयाै ाैः पुपावलमवहम्०४१५०१९१ नाटं सगीतं वादमतधानं च खेचराः०४१५०१९२ ऋषयाशषः सयाः समुः शमाजम्०४१५०२०१ सधवः पवता नाे रथवीथीमहानः०४१५०२०२ सूताेऽथ मागधाे वद तं ताेतमुपतथरे०४१५०२११ तावकांतानभेय पृथुवैयः तापवान्०४१५०२१२ मेघिनादया वाचा हसदमवीत्०४१५०२२० पृथुवाच०४१५०२२१ भाेः सूत हे मागध साैय वदलाेकेऽधुनापगुणय मे यात्०४१५०२२२ कमायाे मे तव एष याेयतां मा मयभूववतथा गराे वः०४१५०२३१ तापराेेऽदपुुतायलं करयथ ताेमपीयवाचः०४१५०२३२ सयुमाेकगुणानुवादे जुगुसतं न तवयत सयाः०४१५०२४१ महणुानािन कतमीशः कः तावकैः तावयतेऽसताेऽप०४१५०२४२ तेऽयाभवयित वलधाे जनावहासं कुमितन वेद०४१५०२५१ भवाे ानः ताेंजुगुसयप वुताः०४१५०२५२ मतः परमाेदाराः पाैषं वा वगहतम्०४१५०२६१ वयं ववदता लाेके सूतााप वरमभः०४१५०२६२ कमभः कथमाानं गापययाम बालवत्०४१६००१० मैेय उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 239 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१६००११ इित वाणं नृपितं गायका मुिनचाेदताः०४१६००१२ तुवुतमनसतागमृतसेवया०४१६००२१ नालं वयं ते महमानुवणने याे देववयाेऽवततार मायया०४१६००२२ वेनाजातय च पाैषाण ते वाचपतीनामप बमुधयः०४१६००३१ अथायुदारवसः पृथाेह रेः कलावतारय कथामृताताः०४१६००३२ यथाेपदेशं मुिनभः चाेदताः ायािन कमाण वयं वतह०४१६००४१ एष धमभृतां ेाे लाेकं धमेऽनुवतयन्०४१६००४२ गाेा च धमसेतूनां शाता तपरपथनाम्०४१६००५१ एष वै लाेकपालानां बभयेकतनाै तनूः०४१६००५२ काले काले यथाभागं लाेकयाेभयाेहतम्०४१६००६१ वस काल उपादे काले चायं वमुित०४१६००६२ समः सवेषु भूतेषु तपसूयवभुः०४१६००७१ ितितयमं वैय उपयामतामप०४१६००७२ भूतानां कणः शदातानां ितवृमान्०४१६००८१ देवेऽवषयसाै देवाे नरदेववपुहरः०४१६००८२ कृ ाणाः जा ेष रययसेवत्०४१६००९१ अायायययसाै लाेकं वदनामृतमूितना०४१६००९२ सानुरागावलाेकेन वशदतचाणा०४१६०१०१ अयवैष िनगूढकायाे गीरवेधा उपगुवः०४१६०१०२ अनतमाहायगुणैकधामा पृथुः चेता इव संवृताा०४१६०१११ दरुासदाे दुवषह अासाेऽप वदरूवत्०४१६०११२ नैवाभभवतं शाे वेनारयुथताेऽनलः०४१६०१२१ अतबह भूतानां पयकमाण चारणैः०४१६०१२२ उदासीन इवायाे वायुराेव देहनाम्०४१६०१३१ नादडं दडययेष सतमाषामप०४१६०१३२ दडययाजमप दडं धमपथे थतः०४१६०१४१ अयाितहतं चं पृथाेरामानसाचलात्०४१६०१४२ वतते भगवानकाे यावपित गाेगणैः०४१६०१५१ रययित याेकमयमावचेतैः०४१६०१५२ अथामुमा राजानं मनाेरनकैः जाः०४१६०१६१ ढतः सयसधाे याे वृसेवकः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 240 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१६०१६२ शरयः सवभूतानां मानदाे दनवसलः०४१६०१७१ मातृभः परीषु पयामध इवानः०४१६०१७२ जास पतृवधः कराे वादनाम्०४१६०१८१ देहनामावेः सदां नदवधनः०४१६०१८२ मुससाेऽयं दडपाणरसाधुषु०४१६०१९१ अयं त साागवांयधीशः कूटथ अाा कलयावतीणः०४१६०१९२ यवारचतं िनरथकं पयत नानावमप तीतम्०४१६०२०१ अयं भुवाे मडलमाेदयाेगाेैकवीराे नरदेवनाथः०४१६०२०२ अाथाय जैं रथमाचापः पययते दणताे यथाक ः०४१६०२११ अै नृपालाः कल त त बलं हरयत सलाेकपालाः०४१६०२१२ मंयत एषां य अादराजं चायुधं तश उरयः०४१६०२२१ अयं महीं गां ददुहुेऽधराजः जापितवृकरः जानाम्०४१६०२२२ याे ललयावशरासकाेटा भदसमां गामकराेथेः०४१६०२३१ वफूजयाजगवं धनुः वयं यदाचरामवषमाजाै०४१६०२३२ तदा िनलयुदश दयसताे लाूलमुय यथा मृगेः०४१६०२४१ एषाेऽमेधाशतमाजहार सरवती ादरुभाव य०४१६०२४२ अहाषीय हयं पुरदरः शततरमे वतमाने०४१६०२५१ एष वसाेपवने समेय सनकुमारं भगवतमेकम्०४१६०२५२ अाराय भालभतामलं तानं यताे परं वदत०४१६०२६१ त त गरताता इित वुतवमः०४१६०२६२ ाेययााता गाथाः पृथुः पृथुपरामः०४१६०२७१ दशाे वजयाितचः वतेजसाेपाटतलाेकशयः०४१६०२७२ सरासरेैपगीयमान महानुभावाे भवता पितभुवः०४१७००१० मैेय उवाच०४१७००११ एवं स भगवावैयः यापताे गुणकमभः०४१७००१२ छदयामास ताकामैः ितपूयाभन च०४१७००२१ ाणमुखावणाृयामायपुराेधसः०४१७००२२ पाैराानपदाेणीः कृतीः समपूजयत्०४१७००३० वदरु उवाच०४१७००३१ काधार गाेपं धरी बपणी०४१७००३२ यां ददुाेह पृथुत काे वसाे दाेहनं च कम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 241 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१७००४१ कृया वषमा देवी कृता तेन समा कथम्०४१७००४२ तय मेयं हयं देवः कय हेताेरपाहरत्०४१७००५१ सनकुमारागवताे वदुमात्०४१७००५२ लवा ानं सवानं राजषः कां गितं गतः०४१७००६१ यायदप कृणय भवागवतः भाेः०४१७००६२ वः सवसः पुयं पूवदेहकथायम्०४१७००७१ भाय मेऽनुराय तव चाधाेजय च०४१७००७२ वुमहस याेऽदुैयपेण गाममाम्०४१७००८० सूत उवाच०४१७००८१ चाेदताे वदरेुणैवं वासदेवकथां ित०४१७००८२ शय तं ीतमना मैेयः यभाषत०४१७००९० मैेय उवाच०४१७००९१ यदाभषः पृथुर वैरामताे जनताया पालः०४१७००९२ जा िनरे ितपृ एय ामदेहाः पितमयवाेचन्०४१७०१०१ वयं राजाठरेणाभता यथाना काेटरथेन वृाः०४१७०१०२ वाम याताः शरणं शरयं यः साधताे वृकरः पितनः०४१७०१११ ताे भवानीहत रातवेऽं धादतानां नरदेवदेव०४१७०११२ याव नामह उझताेजा वातापितवं कल लाेकपालः०४१७०१२० मैेय उवाच०४१७०१२१ पृथुः जानां कणं िनशय परदेवतम्०४१७०१२२ दघ दयाै कुे िनमं साेऽवपत०४१७०१३१ इित यवसताे बुा गृहीतशरासनः०४१७०१३२ सदधे वशखं भूमेः ुपुरहा यथा०४१७०१४१ वेपमाना धरणी िनशायाेदायुधं च तम्०४१७०१४२ गाैः सयपावता मृगीव मृगयुता०४१७०१५१ तामवधावैयः कुपताेऽयणेणः०४१७०१५२ शरं धनुष सधाय य य पलायते०४१७०१६१ सा दशाे वदशाे देवी राेदसी चातरं तयाेः०४१७०१६२ धावती त तैनं ददशानूतायुधम्०४१७०१७१ लाेके नावदत ाणं वैयाृयाेरव जाः०४१७०१७२ ता तदा िनववृते दयेन वदयूता

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 242 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१७०१८१ उवाच च महाभागं धमापवसल०४१७०१८२ ाह मामप भूतानां पालनेऽवथताे भवान्०४१७०१९१ स वं जघांससे कानामकृतकबषाम्०४१७०१९२ अहिनयकथं याेषां धम इित याे मतः०४१७०२०१ हरत न वै ीषु कृतागःवप जतवः०४१७०२०२ कमुत वधा राजकणा दनवसलाः०४१७०२११ मां वपाटाजरां नावं य वं िततम्०४१७०२१२ अाानं च जाेमाः कथमस धायस०४१७०२२० पृथुवाच०४१७०२२१ वसधे वां वधयाम मछासनपराुखीम्०४१७०२२२ भागं बहष या वृे न तनाेित च नाे वस०४१७०२३१ यवसं जयनुदनं नैव दाेयाैधसं पयः०४१७०२३२ तयामेवं ह दुायां दडाे ना न शयते०४१७०२४१ वं खवाेषधबीजािन ासृािन वयुवा०४१७०२४२ न मुयाािन मामवाय मदधीः०४१७०२५१ अमूषां परतानामातानां परदेवतम्०४१७०२५२ शमययाम माणैभायातव मेदसा०४१७०२६१ पुमायाेषदतु ब अासावनाेऽधमः०४१७०२६२ भूतेषु िनरनुाेशाे नृपाणां तधाेऽवधः०४१७०२७१ वां तधां दमुदां नीवा मायागां ितलशः शरैः०४१७०२७२ अायाेगबलेनेमा धारययायहं जाः०४१७०२८१ एवं मयुमयीं मूित कृतातमव बतम्०४१७०२८२ णता ालः ाह मही सातवेपथुः०४१७०२९० धराेवाच०४१७०२९१ नमः परै पुषाय मायया वयतनानातनवे गुणाने०४१७०२९२ नमः वपानुभवेन िनधुत ययाकारकवमाेमये०४१७०३०१ येनाहमाायतनं विनमता धाा यताेऽयं गुणसगसहः०४१७०३०२ स एव मां हतमुदायुधः वराडपथताेऽयं शरणं कमाये०४१७०३११ य एतदादावसृजराचरं वमाययााययावतया०४१७०३१२ तयैव साेऽयं कल गाेुमुतः कथं नु मां धमपराे जघांसित०४१७०३२१ नूनं बतेशय समीहतं जनैतायया दजुययाकृताभः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 243 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१७०३२२ न लयते यवकराेदकारयाेऽनेक एकः परत ईरः०४१७०३३१ सगाद याेऽयानुण शभययाकारकचेतनाभः०४१७०३३२ तै समुिनशये नमः परै पुषाय वेधसे०४१७०३४१ स वै भवानाविनमतं जगतूेयातःकरणाकं वभाे०४१७०३४२ संथापययज मां रसातलादयुहारास अादसूकरः०४१७०३५१ अपामुपथे मय नायवथताः जा भवान ररषुः कल०४१७०३५२ स वीरमूितः समभूराधराे याे मां पययुशराे जघांसस०४१७०३६१ नूनं जनैरहतमीराणामधैतणुसगमायया०४१७०३६२ न ायते माेहतचवभतेयाे नमाे वीरयशकरेयः०४१८००१० मैेय उवाच०४१८००११ इथं पृथुमभूय षा फुरताधरम्०४१८००१२ पुनराहाविनभीता संतयाानमाना०४१८००२१ सयछाभभाे मयुं िनबाेध ावतं च मे०४१८००२२ सवतः सारमादे यथा मधुकराे बुधः०४१८००३१ अलाेकेऽथवामुुिनभतवदशभः०४१८००३२ ा याेगाः युा पुंसां ेयःसये०४१८००४१ तानाितित यः सयगुपायापूवदशतान्०४१८००४२ अवरः याेपेत उपेयावदतेऽसा०४१८००५१ ताननाय याेऽवानथानारभते वयम्०४१८००५२ तय यभचरयथा अारधा पुनः पुनः०४१८००६१ पुरा सृा ाेषधयाे णा या वशापते०४१८००६२ भुयमाना मया ा असरधृततैः०४१८००७१ अपालतानाता च भवलाेकपालकैः०४१८००७२ चाेरभूतेऽथ लाेकेऽहं याथेऽसमाेषधीः०४१८००८१ नूनं ता वीधः ीणा मय कालेन भूयसा०४१८००८२ त याेगेन ेन भवानादातमहित०४१८००९१ वसं कपय मे वीर येनाहं वसला तव०४१८००९२ धाेये ीरमयाकामाननुपं च दाेहनम्०४१८०१०१ दाेधारं च महाबाहाे भूतानां भूतभावन०४१८०१०२ अमीसतमूजवगवावाछते यद०४१८०१११ समां च कु मां राजदेववृं यथा पयः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 244 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१८०११२ अपतावप भं ते उपावतेत मे वभाे०४१८०१२१ इित यं हतं वां भुव अादाय भूपितः०४१८०१२२ वसं कृवा मनुं पाणावदहुसकलाैषधीः०४१८०१३१ तथापरे च सव सारमाददते बुधाः०४१८०१३२ तताेऽये च यथाकामं ददुुः पृथुभावताम्०४१८०१४१ ऋषयाे ददुुदेवीमयेवथ सम०४१८०१४२ वसं बृहपितं कृवा पयछदाेमयं शच०४१८०१५१ कृवा वसं सरगणा इं साेममददूहुन्०४१८०१५२ हरमयेन पाेण वीयमाेजाे बलं पयः०४१८०१६१ दैतेया दानवा वसं ादमसरषभम्०४१८०१६२ वधायाददूहुीरमयःपाे सरासवम्०४१८०१७१ गधवासरसाेऽधुपाे पमये पयः०४१८०१७२ वसं वावसं कृवा गाधव मधु साैभगम्०४१८०१८१ वसेन पतराेऽयणा कयं ीरमधुत०४१८०१८२ अामपाे महाभागाः या ादेवताः०४१८०१९१ कय वसं कपलं साः सपनामयीम्०४१८०१९२ सं नभस वां च ये च वाधरादयः०४१८०२०१ अये च मायनाे मायामतधानातुानाम्०४१८०२०२ मयं कय वसं ते ददुुधारणामयीम्०४१८०२११ यरांस भूतािन पशाचाः पशताशनाः०४१८०२१२ भूतेशवसा ददुुः कपाले तजासवम्०४१८०२२१ तथाहयाे ददशूकाः सपा नागा तकम्०४१८०२२२ वधाय वसं ददुुबलपाे वषं पयः०४१८०२३१ पशवाे यवसं ीरं वसं कृवा च गाेवृषम्०४१८०२३२ अरयपाे चाधुृगेेण च दं णः०४१८०२४१ यादाः ाणनः यं ददुुः वे कलेवरे०४१८०२४२ सपणवसा वहगारं चाचरमेव च०४१८०२५१ वटवसा वनपतयः पृथसमयं पयः०४१८०२५२ गरयाे हमवसा नानाधातूवसानुषु०४१८०२६१ सवे वमुयवसेन वे वे पाे पृथपयः०४१८०२६२ सवकामदघुां पृवीं ददुुः पृथुभावताम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 245 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१८०२७१ एवं पृवादयः पृवीमादाः वमानः०४१८०२७२ दाेहवसादभेदेन ीरभेदं कुह०४१८०२८१ तताे महीपितः ीतः सवकामदघुां पृथुः०४१८०२८२ दुहतृवे चकारेमां ेणा दुहतृवसलः०४१८०२९१ चूणयवधनुकाेटा गरकूटािन राजराट्०४१८०२९२ भूमडलमदं वैयः ाये समं वभुः०४१८०३०१ अथागवावैयः जानां वृदः पता०४१८०३०२ िनवासाकपयां चे त त यथाहतः०४१८०३११ ामापुरः पनािन दगुाण ववधािन च०४१८०३१२ घाेषाजासशबरानाकराखेटखवटान्०४१८०३२१ ापृथाेरह नैवैषा पुरामादकपना०४१८०३२२ यथासखं वसत त ताकुताेभयाः०४१९००१० मैेय उवाच०४१९००११ अथादत राजा त हयमेधशतेन सः०४१९००१२ ावते मनाेः ेे य ाची सरवती०४१९००२१ तदभेय भगवाकमाितशयमानः०४१९००२२ शततन ममृषे पृथाेयमहाेसवम्०४१९००३१ य यपितः साागवाहरररः०४१९००३२ अवभूयत सवाा सवलाेकगुः भुः०४१९००४१ अवताे शवायां लाेकपालैः सहानुगैः०४१९००४२ उपगीयमानाे गधवैमुिनभासराेगणैः०४१९००५१ सा वाधरा दैया दानवा गुकादयः०४१९००५२ सनदनदमुखाः पाषदवरा हरेः०४१९००६१ कपलाे नारदाे दाे याेगेशाः सनकादयः०४१९००६२ तमवीयुभागवता ये च तसेवनाेसकाः०४१९००७१ य धमदघुा भूमः सवकामदघुा सती०४१९००७२ दाेध ाभीसतानथायजमानय भारत०४१९००८१ ऊः सवरसाः ीरदयगाेरसान्०४१९००८२ तरवाे भूरवाणः ासूयत मधुयुतः०४१९००९१ सधवाे रिनकरागरयाेऽं चतवधम्०४१९००९२ उपायनमुपाजः सवे लाेकाः सपालकाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 246 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१९०१०१ इित चाधाेजेशय पृथाेत परमाेदयम्०४१९०१०२ असूयगवािनः ितघातमचीकरत्०४१९०१११ चरमेणामेधेन यजमाने यजुपितम्०४१९०११२ वैये यपशं पधपाेवाह ितराेहतः०४१९०१२१ तमिभगवानैवरमाणं वहायसा०४१९०१२२ अामुमव पाखडं याेऽधमे धमवमः०४१९०१३१ अिणा चाेदताे हतं पृथुपुाे महारथः०४१९०१३२ अवधावत सु त ितेित चावीत्०४१९०१४१ तं ताशाकृितं वीय मेने धम शररणम्०४१९०१४२ जटलं भनाछं तै बाणं न मुित०४१९०१५१ वधावृं तं भूयाे हतवेऽिरचाेदयत्०४१९०१५२ जह यहनं तात महें वबुधाधमम्०४१९०१६१ एवं वैयसतः ाेवरमाणं वहायसा०४१९०१६२ अववदभुाे रावणं गृराडव०४१९०१७१ साेऽं पं च तवा ता अतहतः वराट्०४१९०१७२ वीरः वपशमादाय पतयमुपेयवान्०४१९०१८१ तय चातुं कम वचय परमषयः०४१९०१८२ नामधेयं ददुतै वजता इित भाे०४१९०१९१ उपसृय तमतीं जहारां पुनहरः०४१९०१९२ चषालयूपतछाे हरयरशनं वभुः०४१९०२०१ अिः सदशयामास वरमाणं वहायसा०४१९०२०२ कपालखाधरं वीराे नैनमबाधत०४१९०२११ अिणा चाेदततै सदधे वशखं षा०४१९०२१२ साेऽं पं च तवा तथावतहतः वराट्०४१९०२२१ वीरामुपादाय पतृयमथाजत्०४१९०२२२ तदवं हरे पं जगृानदबुलाः०४१९०२३१ यािन पाण जगृहे इाे हयजहीषया०४१९०२३२ तािन पापय खडािन लं खडमहाेयते०४१९०२४१ एवमे हरयं वैययजघांसया०४१९०२४२ तहृीतवसृेषु पाखडेषु मितनृणाम्०४१९०२५१ धम इयुपधमेषु नरपटादषु

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 247 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१९०२५२ ायेण सते ाया पेशलेषु च वामषु०४१९०२६१ तदभाय भगवापृथुः पृथुपरामः०४१९०२६२ इाय कुपताे बाणमादाेतकामुकः०४१९०२७१ तमृवजः शवधाभसधतं वचय दुेयमसरंहसम्०४१९०२७२ िनवारयामासरहाे महामते न युयतेऽायवधः चाेदतात्०४१९०२८१ वयं मवतमहाथनाशनं यामहे व वसा हतवषम्०४१९०२८२ अयातयामाेपहवैरनतरं स राजुहवाम तेऽहतम्०४१९०२९१ इयामय तपितं वदरुायवजाे षा०४१९०२९२ घताुताेऽयेय वयूः यषेधत०४१९०३०१ न वयाे भवतामाे याे भगवनुः०४१९०३०२ यं जघांसथ येन ययेातनवः सराः०४१९०३११ तददं पयत महद् धमयितकरं जाः०४१९०३१२ इेणानुतं राः कमैतजघांसता०४१९०३२१ पृथुकतेः पृथाेभूयाेकाेनशततः०४१९०३२२ अलं ते तभः वैयवााेधमवत्०४१९०३३१ नैवाने महेाय राेषमाहतमहस०४१९०३३२ उभावप ह भं ते उमाेकवहाै०४१९०३४१ माहाराज कृथाः चतां िनशामयाच अाताा०४१९०३४२ यायताे दैवहतं नु कत मनाेऽितं वशते तमाेऽधम्०४१९०३५१ तवरमतामेष देवेषु दरुवहः०४१९०३५२ धमयितकराे य पाखडैरिनमतैः०४१९०३६१ एभराेपसंसृैः पाखडैहारभजनम्०४१९०३६२ ियमाणं वचवैनं यते यगमुट्०४१९०३७१ भवापरातमहावतीणाे धम जनानां समयानुपम्०४१९०३७२ वेनापचारादवलम तेहताे वणुकलास वैय०४१९०३८१ स वं वमृयाय भवं जापते सपनं वसृजां पपीपृह०४१९०३८२ एें च मायामुपधममातरं चडपाखडपथं भाे जह०४१९०३९० मैेय उवाच०४१९०३९१ इथं स लाेकगुणा समादाे वशापितः०४१९०३९२ तथा च कृवा वासयं मघाेनाप च सदधे०४१९०४०१ कृतावभृथानाय पृथवे भूरकमणे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 248 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४१९०४०२ वराददुते वरदा ये तहष तपताः०४१९०४११ वाः सयाशषताः या लधदणाः०४१९०४१२ अाशषाे युयुजुः रादराजाय सकृताः०४१९०४२१ वयाता महाबाहाे सव एव समागताः०४१९०४२२ पूजता दानमानायां पतृदेवषमानवाः०४२०००१० मैेय उवाच०४२०००११ भगवानप वैकुठः साकं मघवता वभुः०४२०००१२ यैयपितताे यभुमभाषत०४२०००२० ीभगवानुवाच०४२०००२१ एष तेऽकाषीं हयमेधशतय ह०४२०००२२ मापयत अाानममुय तमहस०४२०००३१ सधयः साधवाे लाेके नरदेव नराेमाः०४२०००३२ नाभत भूतेयाे यह नाा कलेवरम्०४२०००४१ पुषा यद मुत वाशा देवमायया०४२०००४२ म एव परं जाताे दघया वृसेवया०४२०००५१ अतः कायममं वानवाकामकमभः०४२०००५२ अारध इित नैवाितबुाेऽनुषते०४२०००६१ असंसः शररेऽमुनाेपादते गृहे०४२०००६२ अपये वणे वाप कः कुयामतां बुधः०४२०००७१ एकः शः वयंयाेितिनगुणाेऽसाै गुणायः०४२०००७२ सवगाेऽनावृतः साी िनरााानः परः०४२०००८१ य एवं सतमाानमाथं वेद पूषः०४२०००८२ नायते कृितथाेऽप तणुैः स मय थतः०४२०००९१ यः वधमेण मां िनयं िनराशीः यावतः०४२०००९२ भजते शनकैतय मनाे राजसीदित०४२००१०१ परयगुणः सयदशनाे वशदाशयः०४२००१०२ शातं मे समवथानं कैवयमते०४२००१११ उदासीनमवायं यानयानाम्०४२००११२ कूटथमममाानं याे वेदााेित शाेभनम्०४२००१२१ भय लय गुणवाहाे ययाकारकचेतनानः०४२००१२२ ास सपस वपस सूरयाे न वयते मय बसाैदाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 249 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२००१३१ समः समानाेममयमाधमः सखे च दःुखे च जतेयाशयः०४२००१३२ मयाेपाखललाेकसंयुताे वधव वीराखललाेकरणम्०४२००१४१ ेयः जापालनमेव रााे यसापराये सकृताषमंशम्०४२००१४२ हतायथा तपुयः जानामरता करहाराेऽघम०४२००१५१ एवं जायानुमतानुवृ धमधानाेऽयतमाेऽवतायाः०४२००१५२ वेन कालेन गृहाेपयाताास साननुरलाेकः०४२००१६१ वरं च मकन मानवे वृणीव तेऽहं गुणशीलयतः०४२००१६२ नाहं मखैवै सलभतपाेभयाेगेन वा यसमचवती०४२००१७० मैेय उवाच०४२००१७१ स इथं लाेकगुणा ववसेनेन वजत्०४२००१७२ अनुशासत अादेशं शरसा जगृहे हरेः०४२००१८१ पृशतं पादयाेः ेणा ीडतं वेन कमणा०४२००१८२ शततं परवय वेषं वससज ह०४२००१९१ भगवानथ वाा पृथुनाेपताहणः०४२००१९२ समुहानया भा गृहीतचरणाबुजः०४२००२०१ थानाभमुखाेऽयेनमनुहवलबतः०४२००२०२ पयपपलाशााे न तथे ससताम्०४२००२११ स अादराजाे रचतालहरं वलाेकतं नाशकदुलाेचनः०४२००२१२ न कनाेवाच स बापववाे दाेपगुामुमधादवथतः०४२००२२१ अथावमृयाुकला वलाेकयतृगाेचरमाह पूषम्०४२००२२२ पदा पृशतं ितमंस उते वयतहतामुरवषः०४२००२३० पृथुवाच०४२००२३१ वरावभाे वरदेराधुः कथं वृणीते गुणवयानाम्०४२००२३२ ये नारकाणामप सत देहनां तानीश कैवयपते वृणे न च०४२००२४१ न कामये नाथ तदयहं च य युरणाबुजासवः०४२००२४२ महमातदयाुखयुताे वधव कणायुतमेष मे वरः०४२००२५१ स उमाेक महुखयुताे भवपदााेजसधा कणािनलः०४२००२५२ ृितं पुनवृततववनां कुयाेगनां नाे वतरयलं वरैः०४२००२६१ यशः शवं सव अायसमे यछया चाेपणाेित ते सकृत्०४२००२६२ कथं गुणाे वरमेना पशं ीयवे गुणसहेछया०४२००२७१ अथाभजे वाखलपूषाेमं गुणालयं पकरेव लालसः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 250 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२००२७२ अयावयाेरेकपितपृधाेः कलन याकृतवरणैकतानयाेः०४२००२८१ जगनयां जगदश वैशसं यादेव यकमण नः समीहतम्०४२००२८२ कराेष फवयु दनवसलः व एव धयेऽभरतय कं तया०४२००२९१ भजयथ वामत एव साधवाे युदतमायागुणवमाेदयम्०४२००२९२ भवपदानुरणाते सतां िनममयगव वहे०४२००३०१ मये गरं ते जगतां वमाेहनीं वरं वृणीवेित भजतमाथ यत्०४२००३०२ वाचा नु तया यद ते जनाेऽसतः कथं पुनः कम कराेित माेहतः०४२००३११ वाययाा जन ईश खडताे यदयदाशात ऋतानाेऽबुधः०४२००३१२ यथा चरेालहतं पता वयं तथा वमेवाहस नः समीहतम्०४२००३२० मैेय उवाच०४२००३२१ इयादराजेन नुतः स वमाह राजय भरत ते०४२००३२२ देशी धीमय ते कृता यया मायां मदयां तरित दुयजाम्०४२००३३१ तवं कु मयादममः जापते०४२००३३२ मदादेशकराे लाेकः सवााेित शाेभनम्०४२००३४० मैेय उवाच०४२००३४१ इित वैयय राजषेः ितनाथवचः०४२००३४२ पूजताेऽनुगृहीवैनं गतं चेऽयुताे मितम्०४२००३५१ देवषपतृगधव सचारणपगाः०४२००३५२ करासरसाे मयाः खगा भूतायनेकशः०४२००३६१ येरधया राा वावालभतः०४२००३६२ सभाजता ययुः सवे वैकुठानुगताततः०४२००३७१ भगवानप राजषेः साेपायायय चायुतः०४२००३७२ हरव मनाेऽमुय वधाम यपत०४२००३८१ अाय नमकृय नृपः सदशताने०४२००३८२ अयाय च देवानां देवाय वपुरं ययाै०४२१००१० मैेय उवाच०४२१००११ माैकैः कुसमभदुकूलैः वणताेरणैः०४२१००१२ महासरभभधूपैमडतं त त वै०४२१००२१ चदनागुताेया रयाचवरमागवत्०४२१००२२ पुपातफलैताेैलाजैरचभरचतम्०४२१००३१ सवृदैः कदलतैः पूगपाेतैः परकृतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 251 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२१००३२ तपवमालाभः सवतः समलृ तम्०४२१००४१ जातं दपबलभः सृताशेषमलैः०४२१००४२ अभीयुमृकया मृकुडलमडताः०४२१००५१ शदुदुभघाेषेण घाेषेण चवजाम्०४२१००५२ ववेश भवनं वीरः तूयमानाे गतयः०४२१००६१ पूजतः पूजयामास त त महायशाः०४२१००६२ पाैराानपदांतांताीतः यवरदः०४२१००७१ स एवमादयनवचेतः कमाण भूयांस महाहमः०४२१००७२ कुवशशासाविनमडलं यशः फतं िनधायाहे परं पदम्०४२१००८० सूत उवाच०४२१००८१ तदादराजय यशाे वजृतं गुणैरशेषैगुणवसभाजतम्०४२१००८२ ा महाभागवतः सदपते काैषारवं ाह गृणतमचयन्०४२१००९० वदरु उवाच०४२१००९१ साेऽभषः पृथुवैल धाशेषसराहणः०४२१००९२ बस वैणवं तेजाे बााेयायां ददुाेह गाम्०४२१०१०१ काे वय कित न णाेयभाे यमाेछमशेषभूपाः०४२१०१०२ लाेकाः सपाला उपजीवत काममाप ते वद कम शम्०४२१०११० मैेय उवाच०४२१०१११ गायमुनयाेनाेरतरा ेमावसन्०४२१०११२ अारधानेव बुभुजे भाेगापुयजहासया०४२१०१२१ सवाखलतादेशः सपैकदडधृक्०४२१०१२२ अय ाणकुलादयायुतगाेतः०४२१०१३१ एकदासीहास दा त दवाैकसाम्०४२१०१३२ समाजाे षीणां च राजषीणां च सम०४२१०१४१ तहस सवेषु वचतेषु यथाहतः०४२१०१४२ उथतः सदसाे मये ताराणामुडराडव०४२१०१५१ ांशः पीनायतभुजाे गाैरः काणेणः०४२१०१५२ सनासः समुखः साैयः पीनांसः सजतः०४२१०१६१ यूढवा बृह ाेणवलवगुदलाेदरः०४२१०१६२ अावतनाभराेजवी कानाेदपात्०४२१०१७१ सूवासतध मूधजः कबुकधरः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 252 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२१०१७२ महाधने दकूुलाये परधायाेपवीय च०४२१०१८१ यताशेषगाीिनयमे यतभूषणः०४२१०१८२ कृणाजनधरः ीमाकुशपाणः कृताेचतः०४२१०१९१ शशरधताराः समैत समततः०४२१०१९२ ऊचवािनदमुवीशः सदः संहषयव०४२१०२०१ चा चपदं णं मृं गूढमववम्०४२१०२०२ सवेषामुपकाराथ तदा अनुवदव०४२१०२१० राजाेवाच०४२१०२११ सयाः णुत भं वः साधवाे य इहागताः०४२१०२१२ सस जासभधममावें वमनीषतम्०४२१०२२१ अहं दडधराे राजा जानामह याेजतः०४२१०२२२ रता वृदः वेषु सेतषु थापता पृथक्०४२१०२३१ तय मे तदनुानाानावादनः०४२१०२३२ लाेकाः युः कामसदाेहा यय तयित दक्०४२१०२४१ य उरेकरं राजा जा धमेवशयन्०४२१०२४२ जानां शमलं भुे भगं च वं जहाित सः०४२१०२५१ तजा भतृपडाथ वाथमेवानसूयवः०४२१०२५२ कुताधाेजधयतह मेऽनुहः कृतः०४२१०२६१ यूयं तदनुमाेदवं पतृदेवषयाेऽमलाः०४२१०२६२ कतः शातरनुाततयं येय तफलम्०४२१०२७१ अत यपितनाम केषादहसमाः०४२१०२७२ इहामु च लयते याेावयः चवुः०४२१०२८१ मनाेानपादय वयाप महीपतेः०४२१०२८२ यतय राजषेरयापतः पतः०४२१०२९१ ईशानामथायेषामजय च भवय च०४२१०२९२ ादय बलेाप कृयमत गदाभृता०४२१०३०१ दाैहादनृते मृयाेः शाेयाधमवमाेहतान्०४२१०३०२ वगवगापवगाणां ायेणैकायहेतना०४२१०३११ यपादसेवाभचतपवनामशेषजाेपचतं मलं धयः०४२१०३१२ सः णाेयवहमेधती सती यथा पदाु विनःसृता सरत्०४२१०३२१ विनधुताशेषमनाेमलः पुमानसवानवशेषवीयवान्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 253 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२१०३२२ यदमूले कृतकेतनः पुनन संसृितं ेशवहां पते०४२१०३३१ तमेव यूयं भजतावृभमनाेवचःकायगुणैः वकमभः०४२१०३३२ अमायनः कामदघुापजं यथाधकारावसताथसयः०४२१०३४१ असावहानेकगुणाेऽगुणाेऽवरः पृथवधयगुणयाेभः०४२१०३४२ सपतेऽथाशयलनामभवशवानघनः वपतः०४२१०३५१ धानकालाशयधमसहे शरर एष ितप चेतनाम्०४२१०३५२ याफलवेन वभुवभायते यथानलाे दाषु तणुाकः०४२१०३६१ अहाे ममामी वतरयनुहं हरं गुं यभुजामधीरम्०४२१०३६२ वधमयाेगेन यजत मामका िनरतरं ाेणतले ढताः०४२१०३७१ मा जात तेजः भवेहभतितया तपसा वया च०४२१०३७२ देदयमानेऽजतदेवतानां कुले वयं राजकुलाजानाम्०४२१०३८१ यदेवः पुषः पुरातनाे िनयं हरयरणाभवदनात्०४२१०३८२ अवाप लीमनपायनीं यशाे जगपवं च महमाणीः०४२१०३९१ यसेवयाशेषगुहाशयः वरायतयित काममीरः०४२१०३९२ तदेव तमपरैवनीतैः सवाना कुलं िनषेयताम्०४२१०४०१ पुमालभेतानितवेलमानः सीदताेऽयतशमं वतः वयम्०४२१०४०२ ययसबधिनषेवया ततः परं कमात मुखं हवभुजाम्०४२१०४११ अायनतः खल तवकाेवदैः ातं युख इयनामभः०४२१०४१२ न वै तथा चेतनया बहकृते ताशने पारमहंयपयगुः०४२१०४२१ य िनयं वरजं सनातनं ातपाेमलमाैनसंयमैः०४२१०४२२ समाधना बित हाथये येदमादश इवावभासते०४२१०४३१ तेषामहं पादसराेजरेणुमाया वहेयाधकरटमायुः०४२१०४३२ यं िनयदा बत अाश पापं नययमुं सवगुणा भजत०४२१०४४१ गुणायनं शीलधनं कृतं वृायं संवृणतेऽनु सपदः०४२१०४४२ सीदतां कुलं गवां च जनादनः सानुचर मम्०४२१०४५० मैेय उवाच०४२१०४६१ इित वाणं नृपितं पतृदेवजातयः०४२१०४६२ तुवुमनसः साधुवादेन साधवः०४२१०४७१ पुेण जयते लाेकािनित सयवती ुितः०४२१०४७२ दडहतः पापाे येनाेऽयतरमः०४२१०४८१ हरयकशपुाप भगवदया तमः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 254 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२१०४८२ ववरयगासूनाेः ादयानुभावतः०४२१०४९१ वीरवय पतः पृयाः समाः सीव शातीः०४२१०४९२ ययेययुते भः सवलाेकैकभतर०४२१०५०१ अहाे वयं पवकते वयैव नाथेन मुकुदनाथाः०४२१०५०२ य उमाेकतमय वणाेयदेवय कथां यन०४२१०५११ नायतुमदं नाथ तवाजीयानुशासनम्०४२१०५१२ जानुरागाे महतां कृितः कणानाम्०४२१०५२१ अ नतमसः पारवयाेपासादतः भाे०४२१०५२२ ायतां नीनां कमभदैवसंतैः०४२१०५३१ नमाे ववृसवाय पुषाय महीयसे०४२१०५३२ याे मावय बभतीदं वतेजसा०४२२००१० मैेय उवाच०४२२००११ जनेषु गृणवेवं पृथुं पृथुलवमम्०४२२००१२ ताेपजमुमुनयवारः सूयवचसः०४२२००२१ तांत सेरााजा याेाेऽवतरताेऽचषा०४२२००२२ लाेकानपापाकुवाणासानुगाेऽच लतान्०४२२००३१ तशनाेतााणायादसरवाेथतः०४२२००३२ ससदयानुगाे वैय इयेशाे गुणािनव०४२२००४१ गाैरवातः सयः यानतकधरः०४२२००४२ वधवपूजयां चे गृहीतायहणासनान्०४२२००५१ तपादशाैचसललैमाजतालकबधनः०४२२००५२ त शीलवतां वृमाचरानयव०४२२००६१ हाटकासन अासीनावधयेवव पावकान्०४२२००६२ ासंयमसंयुः ीतः ाह भवाजान्०४२२००७० पृथुवाच०४२२००७१ अहाे अाचरतं कं मे मलं मलायनाः०४२२००७२ यय वाे दशनं ासीदुशानां च याेगभः०४२२००८१ कं तय दलुभतरमह लाेके पर च०४२२००८२ यय वाः सीदत शवाे वणु सानुगः०४२२००९१ नैव लयते लाेकाे लाेकापयटताेऽप यान्०४२२००९२ यथा सवशं सव अाानं येऽय हेतवः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 255 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२२०१०१ अधना अप ते धयाः साधवाे गृहमेधनः०४२२०१०२ यहृा हवयाबु तृणभूमीरावराः०४२२०१११ यालालयमा वै तेवराखलसपदः०४२२०११२ यहृातीथपादय पादतीथववजताः०४२२०१२१ वागतं वाे जेा यतािन मुमुवः०४२२०१२२ चरत या धीरा बाला एव बृहत च०४२२०१३१ कः कुशलं नाथा इयाथाथवेदनाम्०४२२०१३२ यसनावाप एतपिततानां वकमभः०४२२०१४१ भवस कुशल अाारामेषु नेयते०४२२०१४२ कुशलाकुशला य न सत मितवृयः०४२२०१५१ तदहं कृतवः सदाे वतपवनाम्०४२२०१५२ सपृछे भव एतेमः केनासा भवेत्०४२२०१६१ यमावतामाा भगवानाभावनः०४२२०१६२ वानामनुहायेमां सपी चरयजः०४२२०१७० मैेय उवाच०४२२०१७१ पृथाेतसूमाकय सारं सु मतं मधु०४२२०१७२ यमान इव ीया कुमारः युवाच ह०४२२०१८० सनकुमार उवाच०४२२०१८१ साधु पृं महाराज सवभूतहताना०४२२०१८२ भवता वदषुा चाप साधूनां मितरशी०४२२०१९१ समः खल साधूनामुभयेषां च सतः०४२२०१९२ यसाषणसः सवेषां वतनाेित शम्०४२२०२०१ अयेव राजवताे मधुषः पादारवदय गुणानुवादने०४२२०२०२ रितदुरापा वधुनाेित नैक कामं कषायं मलमतरानः०४२२०२११ शाेवयानेव सिनताे नृणां ेमय सयवमृशेषु हेतः०४२२०२१२ अस अायितर अािन ढा रितण िनगुणे च या०४२२०२२१ सा या भगवमचयया जासयायाकयाेगिनया०४२२०२२२ याेगेराेपासनया च िनयं पुयवःकथया पुयया च०४२२०२३१ अथेयारामसगाेतृणया तसतानामपरहेण च०४२२०२३२ ववया परताेष अािन वना हरेगुणपीयूषपानात्०४२२०२४१ अहंसया पारमहंयचयया ृया मुकुदाचरतायसीधुना

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 256 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२२०२४२ यमैरकामैिनयमैायिनदया िनरहया ितितया च०४२२०२५१ हरेमुतपरकणपूर गुणाभधानेन वजृमाणया०४२२०२५२ भा सः सदसयनािन यागुणे ण चासा रितः०४२२०२६१ यदा रितण नैक पुमानाचायवाानवरागरंहसा०४२२०२६२ दहयवीय दयं जीवकाेशं पाकं याेिनमवाेथताेऽः०४२२०२७१ दधाशयाे मुसमततणुाे नैवानाे बहरतवचे०४२२०२७२ परानाेयवधानं पुरतावे यथा पुषतनाशे०४२२०२८१ अाानमयाथ च परं यदभुयाेरप०४२२०२८२ सयाशय उपाधाै वै पुमापयित नायदा०४२२०२९१ िनमे सित सव जलादावप पूषः०४२२०२९२ अान परयाप भदां पयित नायदा०४२२०३०१ इयैवषयाकृैरां यायतां मनः०४२२०३०२ चेतनां हरते बुेः तबताेयमव दात्०४२२०३११ ययनुृितं ानंशः ृितये०४२२०३१२ ताेधं कवयः ाराापवमानः०४२२०३२१ नातः परतराे लाेके पुंसः वाथयितमः०४२२०३२२ यदययय ेयवमानः वयितमात्०४२२०३३१ अथेयाथाभयानं सवाथापवाे नृणाम्०४२२०३३२ ंशताे ानवानाेनावशित मुयताम्०४२२०३४१ न कुयाकहचसं तमतीं िततीरषुः०४२२०३४२ धमाथकाममाेाणां यदयतवघातकम्०४२२०३५१ ताप माे एवाथ अायतकतयेयते०४२२०३५२ ैवयाेऽथाे यताे िनयं कृतातभयसंयुतः०४२२०३६१ परेऽवरे च ये भावा गुणयितकरादनु०४२२०३६२ न तेषां वते ेममीशववंसताशषाम्०४२२०३७१ तवं नरे जगतामथ तथूषां च०४२२०३७२ देहेयासधषणाभरावृतानाम्०४२२०३७३ यः ेवपतया द वगावः०४२२०३७४ यकात भगवांतमवेह साेऽ०४२२०३८१ यदं सदसदातया वभाित०४२२०३८२ माया ववेकवधुित ज वाहबुः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 257 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२२०३८३ तं िनयमुपरशवशतवं०४२२०३८४ यूढकमकललकृितं पे०४२२०३९१ यपादपजपलाशवलासभा०४२२०३९२ कमाशयं थतमुथयत सतः०४२२०३९३ त रमतयाे यतयाेऽप ०४२२०३९४ ाेताेगणातमरणं भज वासदेवम्०४२२०४०१ कृ ाे महािनह भवाणवमवेशां०४२२०४०२ षगनमसखेन िततीषत०४२२०४०३ तवं हरेभगवताे भजनीयमं०४२२०४०४ कृवाेडपं यसनमुर दुतराणम्०४२२०४१० मैेय उवाच०४२२०४११ स एवं पुेण कुमारेणामेधसा०४२२०४१२ दशतागितः सयशयाेवाच तं नृपः०४२२०४२० राजाेवाच०४२२०४२१ कृताे मेऽनुहः पूव हरणातानुकपना०४२२०४२२ तमापादयतं गवयूयमागताः०४२२०४३१ िनपादत कायेन भगवघृणाल भः०४२२०४३२ साधूछं ह मे सवमाना सह कं ददे०४२२०४४१ ाणा दाराः सता गृहा सपरछदाः०४२२०४४२ रायं बलं मही काेश इित सव िनवेदतम्०४२२०४५१ सैनापयं च रायं च दडनेतृवमेव च०४२२०४५२ सव लाेकाधपयं च वेदशावदहित०४२२०४६१ वमेव ाणाे भुे वं वते वं ददाित च०४२२०४६२ तयैवानुहेणां भुते ियादयः०४२२०४७१ यैरशी भगवताे गितरावाद०४२२०४७२ एकातताे िनगमभः ितपादता नः०४२२०४७३ तयवदकणाः वकृतेन िनयं०४२२०४७४ काे नाम तितकराेित वनाेदपाम्०४२२०४८० मैेय उवाच०४२२०४८१ त अायाेगपतय अादराजेन पूजताः०४२२०४८२ शीलं तदयं शंसतः खेऽभवषतां नृणाम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 258 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२२०४९१ वैयत धुयाे महतां संथयायाशया०४२२०४९२ अाकाममवाानं मेन अायवथतः०४२२०५०१ कमाण च यथाकालं यथादेशं यथाबलम्०४२२०५०२ यथाेचतं यथावमकराेसाकृतम्०४२२०५११ फलं ण सयय िनवषः समाहतः०४२२०५१२ कमायं च मवान अाानं कृतेः परम्०४२२०५२१ गृहेषु वतमानाेऽप स सााययावतः०४२२०५२२ नासतेयाथेषु िनरहितरक वत्०४२२०५३१ एवमयायाेगेन कमायनुसमाचरन्०४२२०५३२ पुानुपादयामास पाचयासतान्०४२२०५४१ वजतां धूकेशं हयं वणं वृकम्०४२२०५४२ सवेषां लाेकपालानां दधारैकः पृथुगुणान्०४२२०५५१ गाेपीथाय जगसृेः काले वे वेऽयुताकः०४२२०५५२ मनाेवावृभः साैयैगुणैः संरयजाः०४२२०५६१ राजेयधाामधेयं साेमराज इवापरः०४२२०५६२ सूयवसृजगृतपं भुवाे वस०४२२०५७१ दधुषतेजसेवामहे इव दजुयः०४२२०५७२ ितितया धरीव ाैरवाभीदाे नृणाम्०४२२०५८१ वषित यथाकामं पजय इव तपयन्०४२२०५८२ समु इव दबुाेधः सवेनाचलराडव०४२२०५९१ धमराडव शायामाये हमवािनव०४२२०५९२ कुवेर इव काेशाढाे गुाथाे वणाे यथा०४२२०६०१ मातरेव सवाा बलेन महसाैजसा०४२२०६०२ अवषतया देवाे भगवाूतराडव०४२२०६११ कदप इव साैदये मनवी मृगराडव०४२२०६१२ वासये मनुवृणां भुवे भगवानजः०४२२०६२१ बृहपितवादे अाववे वयं हरः०४२२०६२२ भा गाेगुवेषु ववसेनानुवितषु०४२२०६२३ िया यशीलायामातयः पराेमे०४२२०६३१ कयाेवगीतया पुैलाेे त त ह०४२२०६३२ वः कणरेषु ीणां रामः सतामव

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 259 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२३००१० मैेय उवाच०४२३००११ ाानं वयसमेकदा वैय अावान्०४२३००१२ अाना वधताशेष वानुसगः जापितः०४२३००२१ जगततथुषाप वृदाे धमभृसताम्०४२३००२२ िनपादतेरादेशाे यदथमह जवान्०४२३००३१ अाजेवाजां यय वरहादतीमव०४२३००३२ जास वमनःवेकः सदाराेऽगापाेवनम्०४२३००४१ तायदायिनयमाे वैखानसससते०४२३००४२ अारध उतपस यथा ववजये पुरा०४२३००५१ कदमूलफलाहारः शकपणाशनः चत्०४२३००५२ अः कितचपावायुभततः परम्०४२३००६१ ीे पतपा वीराे वषावासारषामुिनः०४२३००६२ अाकठमः शशरे उदके थडलेशयः०४२३००७१ ितितयतवादात ऊवरेता जतािनलः०४२३००७२ अारराधयषुः कृणमचरप उमम्०४२३००८१ तेन मानुसेन वतकममलाशयः०४२३००८२ ाणायामैः स षगछबधनः०४२३००९१ सनकुमाराे भगवायदाहायाकं परम्०४२३००९२ याेगं तेनैव पुषमभजपुषषभः०४२३०१०१ भगवमणः साधाेः या यततः सदा०४२३०१०२ भभगवित यनयवषयाभवत्०४२३०१११ तयानया भगवतः परकमश०४२३०११२ सवानतदनुसंरणानुपूया०४२३०११३ ानं वरमदभूशतेन येन०४२३०११४ चछेद संशयपदं िनजजीवकाेशम्०४२३०१२१ छायधीरधगतागितिनरहस्०४२३०१२२ तयजेऽछनददं वयुनेन येन०४२३०१२३ ताव याेगगितभयितरमाे०४२३०१२४ यावदाजकथास रितं न कुयात्०४२३०१३१ एवं स वीरवरः संयाेयाानमािन०४२३०१३२ भूताे ढं काले तयाज वं कलेवरम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 260 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२३०१४१ सपीड पायुं पाणयां वायुमुसारयछनैः०४२३०१४२ नायां काेेववथाय दरुःकठशीषण०४२३०१५१ उसपयंत तं मू मेणावेय िनःपृहः०४२३०१५२ वायुं वायाै ताै कायं तेजतेजययूयुजत्०४२३०१६१ खायाकाशे वं ताेये यथाथानं वभागशः०४२३०१६२ ितमस तेजयदाे वायाै नभयमुम्०४२३०१७१ इयेषु मनतािन ताेषु यथाेवम्०४२३०१७२ भूतादनामूयुकृय महयािन सदधे०४२३०१८१ तं सवगुणवयासं जीवे मायामये यधात्०४२३०१८२ तं चानुशयमाथमसावनुशयी पुमान्०४२३०१८३ नानवैरायवीयेण वपथाेऽजहाभुः०४२३०१९१ अचनाम महाराी तपयनुगता वनम्०४२३०१९२ सकुमायतदहा च यपां पशनं भुवः०४२३०२०१ अतीव भततधमिनया शूषया चाषदेहयाया०४२३०२०२ नावदताित परकशताप सा ेयकरपशनमानिनवृितः०४२३०२११ देहं वपाखलचेतनादकं पयुः पृथया दयतय चानः०४२३०२१२ अालय क वलय सा सती चतामथाराेपयदसानुिन०४२३०२२१ वधाय कृयं दनीजलाुता दवाेदकं भतदारकमणः०४२३०२२२ नवा दवथांदशांः परय ववेश विं यायती भतृपादाै०४२३०२३१ वलाेानुगतां सावीं पृथुं वीरवरं पितम्०४२३०२३२ तुवुवरदा देवैदेवपयः सहशः०४२३०२४१ कुवयः कुसमासारं तदरसानुिन०४२३०२४२ नदवमरतूयेषु गृणत परपरम्०४२३०२५० देय ऊचुः०४२३०२५१ अहाे इयं वधूधया या चैवं भूभुजां पितम्०४२३०२५२ सवाना पितं भेजे येशं ीवधूरव०४२३०२६१ सैषा नूनं जयूवमनु वैयं पितं सती०४२३०२६२ पयताानतीयाचदुवभायेन कमणा०४२३०२७१ तेषां दरुापं कं वययानां भगवपदम्०४२३०२७२ भुव लाेलायुषाे ये वै नैकय साधययुत०४२३०२८१ स वताे बताृ ेण महता भुव

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 261 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२३०२८२ लवापवय मानुयं वषयेषु वषते०४२३०२९० मैेय उवाच०४२३०२९१ तवतीवमरीषु पितलाेकं गता वधूः०४२३०२९२ यं वा अावदां धुयाे वैयः ापायुतायः०४२३०३०१ इथूतानुभावाेऽसाै पृथुः स भगवमः०४२३०३०२ किततं तय चरतमुामचरतय ते०४२३०३११ य इदं समहपुयं यावहतः पठेत्०४२३०३१२ ावयेणुयााप स पृथाेः पदवीमयात्०४२३०३२१ ाणाे वचवी राजयाे जगतीपितः०४२३०३२२ वैयः पठवितः याः समतामयात्०४२३०३३१ िः कृव इदमाकय नराे नायथवाता०४२३०३३२ अजः सजतमाे िनधनाे धनवमः०४२३०३४१ अपकितः सयशा मूखाे भवित पडतः०४२३०३४२ इदं वययनं पुंसाममयिनवारणम्०४२३०३५१ धयं यशयमायुयं वय कलमलापहम्०४२३०३५२ धमाथकाममाेाणां सयसमभीसभः०४२३०३५३ यैतदनुायं चतणा कारणं परम्०४२३०३६१ वजयाभमुखाे राजा ुवैतदभयाित यान्०४२३०३६२ बलं तै हरये राजानः पृथवे यथा०४२३०३७१ मुायसाे भगवयमलां भमुहन्०४२३०३७२ वैयय चरतं पुयं णुया ावयेपठेत्०४२३०३८१ वैचवीयाभहतं महाहायसूचकम्०४२३०३८२ अकृतमितमय पाथवीं गितमायात्०४२३०३९१ अनुदनमदमादरेण वपृथुचरतं थयवमुसः०४२३०३९२ भगवित भवसधुपाेतपादे स च िनपुणां लभते रितं मनुयः०४२४००१० मैेय उवाच०४२४००११ वजतााेऽधराजासीपृथुपुः पृथुवाः०४२४००१२ यवीयाेयाेऽददाकाा ातृयाे ातृवसलः०४२४००२१ हयायादशाचीं धूकेशाय दणाम्०४२४००२२ तीचीं वृकसंाय तया वणसे वभुः०४२४००३१ अतधानगितं शावातधानसंतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 262 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२४००३२ अपययमाध शखडयां ससतम्०४२४००४१ पावकः पवमान शचरययः पुरा०४२४००४२ वसशापादुपाः पुनयाेगगितं गताः०४२४००५१ अतधानाे नभवयां हवधानमवदत०४२४००५२ य इमहतारं वानप न जवान्०४२४००६१ राां वृं करादान दडशकाददाणाम्०४२४००६२ मयमानाे दघस याजेन वससज ह०४२४००७१ ताप हंसं पुषं परमाानमाक्०४२४००७२ यजंताेकतामाप कुशलेन समाधना०४२४००८१ हवधानावधानी वदरुासूत षुतान्०४२४००८२ बहषदं गयं शं कृणं सयं जततम्०४२४००९१ बहषसमहाभागाे हावधािनः जापितः०४२४००९२ याकाडेषु िनणाताे याेगेषु च कुह०४२४०१०१ ययेदं देवयजनमनुयं वतवतः०४२४०१०२ ाचीनाैः कुशैरासीदातृतं वसधातलम्०४२४०१११ सामुं देवदेवाेामुपयेमे शतितम्०४२४०११२ यां वीय चासवां कशाेरं सलृ ताम्०४२४०११३ परमतीमुाहे चकमेऽः शकमव०४२४०१२१ वबुधासरगधव मुिनसनराेरगाः०४२४०१२२ वजताः सूयया द णययैव नूपुरैः०४२४०१३१ ाचीनबहषः पुाः शतयां दशाभवन्०४२४०१३२ तयनामताः सवे धमाताः चेतसः०४२४०१४१ पादाः जासगे तपसेऽणवमावशन्०४२४०१४२ दशवषसहाण तपसाचतपपितम्०४२४०१५१ यदंु पथ ेन गरशेन सीदता०४२४०१५२ तायताे जपत पूजयत संयताः०४२४०१६० वदरु उवाच०४२४०१६१ चेतसां गरेण यथासीपथ समः०४२४०१६२ यदतुाह हरः ीतताे वदाथवत्०४२४०१७१ समः खल वषे शवेनेह शररणाम्०४२४०१७२ दलुभाे मुनयाे दयुरसामभीसतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 263 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२४०१८१ अाारामाेऽप यवय लाेककपय राधसे०४२४०१८२ शा युाे वचरित घाेरया भगवावः०४२४०१९० मैेय उवाच०४२४०१९१ चेतसः पतवां शरसादाय साधवः०४२४०१९२ दशं तीचीं ययुतपयातचेतसः०४२४०२०१ ससमुमुप वतीणमपयसमहसरः०४२४०२०२ महन इव वछं ससललाशयम्०४२४०२११ नीलराेपलााेज कारेदवराकरम्०४२४०२१२ हंससारसचा कारडविनकूजतम्०४२४०२२१ ममरसाैवय राेमलतापम्०४२४०२२२ पकाेशरजाे द वपपवनाेसवम्०४२४०२३१ त गाधवमाकय दयमागमनाेहरम्०४२४०२३२ वसयू राजपुाते मृदपणवानु०४२४०२४१ तेव सरसताामतं सहानुगम्०४२४०२४२ उपगीयमानममर वरं वबुधानुगैः०४२४०२५१ तहेमिनकायाभं शितकठं िलाेचनम्०४२४०२५२ सादसमुखं वीय णेमुजातकाैतकाः०४२४०२६१ स तापाितहराे भगवाधमवसलः०४२४०२६२ धमाशीलसपाीतः ीतानुवाच ह०४२४०२७० ी उवाच०४२४०२७१ यूयं वेदषदः पुा वदतं वकषतम्०४२४०२७२ अनुहाय भं व एवं मे दशनं कृतम्०४२४०२८१ यः परं रंहसः साागुणाीवसंतात्०४२४०२८२ भगवतं वासदेवं पः स याे ह मे०४२४०२९१ वधमिनः शतजभः पुमावरतामेित ततः परं ह माम्०४२४०२९२ अयाकृतं भागवताेऽथ वैणवं पदं यथाहं वबुधाः कलायये०४२४०३०१ अथ भागवता यूयं याः थ भगवायथा०४२४०३०२ न मागवतानां च ेयानयाेऽत कहचत्०४२४०३११ इदं ववं जयं पवं मलं परम्०४२४०३१२ िनःेयसकरं चाप ूयतां तदाम वः०४२४०३२० मैेय उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 264 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२४०३२१ इयनुाेशदयाे भगवानाह ताछवः०४२४०३२२ बालाजपुाारायणपराे वचः०४२४०३३० ी उवाच०४२४०३३१ जतं त अावय वतये वतरत मे०४२४०३३२ भवताराधसा रां सवा अाने नमः०४२४०३४१ नमः पजनाभाय भूतसूेयाने०४२४०३४२ वासदेवाय शाताय कूटथाय वराेचषे०४२४०३५१ सषणाय सूाय दरुतायातकाय च०४२४०३५२ नमाे वबाेधाय ुायातराने०४२४०३६१ नमाे नमाेऽिनाय षीकेशेयाने०४२४०३६२ नमः परमहंसाय पूणाय िनभृताने०४२४०३७१ वगापवगाराय िनयं शचषदे नमः०४२४०३७२ नमाे हरयवीयाय चातहाेाय ततवे०४२४०३८१ नम ऊज इषे याः पतये यरेतसे०४२४०३८२ तृिदाय च जीवानां नमः सवरसाने०४२४०३९१ सवसवादेहाय वशेषाय थवीयसे०४२४०३९२ नमैलाेपालाय सह अाेजाेबलाय च०४२४०४०१ अथलाय नभसे नमाेऽतबहराने०४२४०४०२ नमः पुयाय लाेकाय अमुै भूरवचसे०४२४०४११ वृाय िनवृाय पतृदेवाय कमणे०४२४०४१२ नमाेऽधमवपाकाय मृयवे दःुखदाय च०४२४०४२१ नमत अाशषामीश मनवे कारणाने०४२४०४२२ नमाे धमाय बृहते कृणायाकुठमेधसे०४२४०४२३ पुषाय पुराणाय सायाेगेराय च०४२४०४३१ शयसमेताय मीढषेऽहृ ताने०४२४०४३२ चेतअाकूितपाय नमाे वाचाे वभूतये०४२४०४४१ दशनं नाे दूणां देह भागवताचतम्०४२४०४४२ पं यतमं वानां सवेयगुणानम्०४२४०४५१ धावृनयामं सवसाैदयसहम्०४२४०४५२ चावायतचतबा सजातचराननम्०४२४०४६१ पकाेशपलाशां सदर सनासकम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 265 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२४०४६२ सजं सकपाेलायं समकणवभूषणम्०४२४०४७१ ीितहसतापामलकै पशाेभतम्०४२४०४७२ लसपजकक दकूुलं मृकुडलम्०४२४०४८१ फुरकरटवलय हारनूपुरमेखलम्०४२४०४८२ शचगदाप मालामयुममत्०४२४०४९१ संहकधवषाे बसाैभगीवकाैतभम्०४२४०४९२ यानपायया िनकषामाेरसाेसत्०४२४०५०१ पूररेचकसंव वलवगुदलाेदरम्०४२४०५०२ ितसामयं नायावतगभीरया०४२४०५११ यामाेयधराेचणु दकूुलवणमेखलम्०४२४०५१२ समचावजाे िनजानुसदशनम्०४२४०५२१ पदा शरपपलाशराेचषा नखुभनाेऽतरघं वधुवता०४२४०५२२ दशय वीयमपातसावसं पदं गुराे मागगुतमाेजुषाम्०४२४०५३१ एतपूमनुयेयमाशमभीसताम्०४२४०५३२ ययाेगाेऽभयदः वधममनुितताम्०४२४०५४१ भवामता लयाे दलुभः सवदेहनाम्०४२४०५४२ वाराययायभमत एकातेनावितः०४२४०५५१ तं दरुारायमाराय सतामप दरुापया०४२४०५५२ एकातभा काे वाछेपादमूलं वना बहः०४२४०५६१ य िनवमरणं कृताताे नाभमयते०४२४०५६२ वं ववंसयवीय शाैयवफूजतवा०४२४०५७१ णाधेनाप तलये न वग नापुनभवम्०४२४०५७२ भगवससय मयानां कमुताशषः०४२४०५८१ अथानघाे तव किततीथयाेरतबहःानवधूतपानाम्०४२४०५८२ भूतेवनुाेशससवशीलनां यासमाेऽनुह एष नतव०४२४०५९१ न यय चं बहरथवमं तमाेगुहायां च वशमावशत्०४२४०५९२ ययाेगानुगृहीतमसा मुिनवचे ननु त ते गितम्०४२४०६०१ येदं ययते वं ववभाित यत्०४२४०६०२ तवं परं याेितराकाशमव वतृतम्०४२४०६११ याे माययेदं पुपयासृजभित भूयः पययवयः०४२४०६१२ येदबुः सदवादःुथया वमातं भगवतीमह

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 266 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२४०६२१ याकलापैरदमेव याेगनः ावताः साधु यजत सये०४२४०६२२ भूतेयातःकरणाेपलतं वेदे च ते च त एव काेवदाः०४२४०६३१ वमेक अाः पुषः सशतया रजःसवतमाे वभते०४२४०६३२ महानहं खं मदवाधराः सरषयाे भूतगणा इदं यतः०४२४०६४१ सृं वशेदमनुवतवधं पुरमाांशकेन०४२४०६४२ अथाे वदुतं पुषं सतमतभुे षीकैमधु सारघं यः०४२४०६५१ स एष लाेकानितचडवेगाे वकषस वं खल कालयानः०४२४०६५२ भूतािन भूतैरनुमेयतवाे घनावलवायुरवावषः०४२४०६६१ ममुैरित कृयचतया वृलाेभं वषयेषु लालसम्०४२४०६६२ वममः सहसाभपसे ेलहानाेऽहरवाखमतकः०४२४०६७१ कवपदां वजहाित पडताे यतेऽवमानययमानकेतनः०४२४०६७२ वशयाुरचित यनाेपपं मनवतदश०४२४०६८१ अथ वमस नाे परमावपताम्०४२४०६८२ वं भयवतमकुतया गितः०४२४०६९१ इदं जपत भं वाे वशा नृपनदनाः०४२४०६९२ वधममनुितताे भगवयपताशयाः०४२४०७०१ तमेवाानमाथं सवभूतेववथतम्०४२४०७०२ पूजयवं गृणत यायतासकृरम्०४२४०७११ याेगादेशमुपासा धारयताे मुिनताः०४२४०७१२ समाहतधयः सव एतदयसताताः०४२४०७२१ इदमाह पुरााकं भगवावसृपितः०४२४०७२२ भृवादनामाजानां ससृः संससृताम्०४२४०७३१ ते वयं नाेदताः सवे जासगे जेराः०४२४०७३२ अनेन वततमसः ससृाे ववधाः जाः०४२४०७४१ अथेदं िनयदा युाे जपवहतः पुमान्०४२४०७४२ अचरा ेय अााेित वासदेवपरायणः०४२४०७५१ ेयसामह सवेषां ानं िनःेयसं परम्०४२४०७५२ सखं तरित दुपारं ाननाैयसनाणवम्०४२४०७६१ य इमं या युाे मतं भगवतवम्०४२४०७६२ अधीयानाे दरुारायं हरमाराधययसाै०४२४०७७१ वदते पुषाेऽमुादछयसवरम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 267 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२४०७७२ मतगीतासीता ेयसामेकवभात्०४२४०७८१ इदं यः कय उथाय ालः यावतः०४२४०७८२ णुया ावयेयाे मुयते कमबधनैः०४२४०७९१ गीतं मयेदं नरदेवनदनाः परय पुंसः परमानः तवम्०४२४०७९२ जपत एकाधयतपाे महरवमते तत अायथेसतम्०४२५००१० मैेय उवाच०४२५००११ इित सदय भगवाबाहषदैरभपूजतः०४२५००१२ पयतां राजपुाणां तैवातदधे हरः०४२५००२१ गीतं भगवतः ताें सवे चेतसः०४२५००२२ जपतते तपतेपुवषाणामयुतं जले०४२५००३१ ाचीनबहषं ः कमवासमानसम्०४२५००३२ नारदाेऽयातवः कृपाल ः यबाेधयत्०४२५००४१ ेयवं कतमाजकमणान ईहसे०४२५००४२ दःुखहािनः सखावािः ेयतेह चेयते०४२५००५० राजाेवाच०४२५००५१ न जानाम महाभाग परं कमापवधीः०४२५००५२ ूह मे वमलं ानं येन मुयेय कमभः०४२५००६१ गृहेषु कूटधमेषु पुदारधनाथधीः०४२५००६२ न परं वदते मूढाे ायसंसारवस०४२५००७० नारद उवाच०४२५००७१ भाे भाेः जापते राजपशूपय वयावरे०४२५००७२ संापताीवसाघृणेन सहशः०४२५००८१ एते वां सतीते रताे वैशसं तव०४२५००८२ सपरेतमयःकूटैछदयुथतमयवः०४२५००९१ अ ते कथययेऽमुमितहासं पुरातनम्०४२५००९२ पुरनय चरतं िनबाेध गदताे मम०४२५०१०१ अासीपुरनाे नाम राजा राजबृह वाः०४२५०१०२ तयावातनामासीसखावातचेतः०४२५०१११ साेऽवेषमाणः शरणं बाम पृथवीं भुः०४२५०११२ नानुपं यदावददभूस वमना इव०४२५०१२१ न साधु मेने ताः सवा भूतले यावतीः पुरः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 268 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२५०१२२ कामाकामयमानाेऽसाै तय तयाेपपये०४२५०१३१ स एकदा हमवताे दणेवथ सानुषु०४२५०१३२ ददश नवभाभः पुरं लतलणाम्०४२५०१४१ ाकाराेपवनााल परखैरताेरणैः०४२५०१४२ वणराैयायसैः ै ः सु लां सवताे गृहैः०४२५०१५१ नीलफटकवैदयू मुामरकताणैः०४२५०१५२ हयथलं दां या भाेगवतीमव०४२५०१६१ सभाचवररयाभराडायतनापणैः०४२५०१६२ चैयवजपताकाभयुां वमवेदभः०४२५०१७१ पुयात बााेपवने दयमलताकुले०४२५०१७२ नदहालकुल काेलाहलजलाशये०४२५०१८१ हमिनझरवत् कुसमाकरवायुना०४२५०१८२ चलवालवटप नलनीतटसपद०४२५०१९१ नानारयमृगातैरनाबाधे मुिनतैः०४२५०१९२ अातं मयते पाथाे य काेकलकूजतैः०४२५०२०१ यछयागतां त ददश मदाेमाम्०४२५०२०२ भृयैदशभरायातीमेकैकशतनायकैः०४२५०२११ अशीषाहना गुां तीहारेण सवतः०४२५०२१२ अवेषमाणामृषभमाैढां कामपणीम्०४२५०२२१ सनासां सदतीं बालां सकपाेलां वराननाम्०४२५०२२२ समवयतकणायां बतीं कुडलयम्०४२५०२३१ पशनीवीं साेणीं यामां कनकमेखलाम्०४२५०२३२ पां णां चलतीं नूपुरैदेवतामव०४२५०२४१ तनाै यतकैशाेराै समवृाै िनरतराै०४२५०२४२ वातेन िनगूहतीं ीडया गजगामनीम्०४२५०२५१ तामाह ललतं वीरः सीडतशाेभनाम्०४२५०२५२ धेनापापुे न पृः ेमाेमवुा०४२५०२६१ का वं कपलाशा कयासीह कुतः सित०४२५०२६२ इमामुप पुरं भी कं चकषस शंस मे०४२५०२७१ क एतेऽनुपथा ये त एकादश महाभटाः०४२५०२७२ एता वा ललनाः स काेऽयं तेऽहः पुरःसरः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 269 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२५०२८१ वं भवाययथ वामा पितं वचवती कं मुिनवहाे वने०४२५०२८२ वदकामासमतकामं पकाेशः पिततः कराात्०४२५०२९१ नासां वराेवयतमा भुवपृपुरममां वीरवरेण साकम्०४२५०२९२ अहयलतमदकमणा लाेकं परं ीरव यपुंसा०४२५०३०१ यदेष मापावखडतेयं सीडभावतवमवुा०४२५०३०२ वयाेपसृाे भगवानाेभवः बाधतेऽथानुगृहाण शाेभने०४२५०३११ वदाननं स सतारलाेचनं यालबनीलालकवृदसंवृतम्०४२५०३१२ उीय मे दशय वगुवाचकं यडया नाभमुखं शचते०४२५०३२० नारद उवाच०४२५०३२१ इथं पुरनं नार याचमानमधीरवत्०४२५०३२२ अयनदत तं वीरं हसती वीर माेहता०४२५०३३१ न वदाम वयं सयतारं पुषषभ०४२५०३३२ अान परयाप गाें नाम च यकृतम्०४२५०३४१ इहा सतमाानं वदाम न ततः परम्०४२५०३४२ येनेयं िनमता वीर पुर शरणमानः०४२५०३५१ एते सखायः सयाे मे नरा नाय मानद०४२५०३५२ सायां मय जागित नागाेऽयं पालयपुरम्०४२५०३६१ दागताेऽस भं ते ायाकामानभीससे०४२५०३६२ उहयाम तांतेऽहं वबधुभररदम०४२५०३७१ इमां वमधितव पुरं नवमुखीं वभाे०४२५०३७२ मयाेपनीतागृानः कामभाेगाशतं समाः०४२५०३८१ कं नु वदयं रमये रितमकाेवदम्०४२५०३८२ असपरायाभमुखमतनवदं पशम्०४२५०३९१ धमाे ाथकामाै च जानदाेऽमृतं यशः०४२५०३९२ लाेका वशाेका वरजा या केवलनाे वदःु०४२५०४०१ पतृदेवषमयानां भूतानामान ह०४२५०४०२ ेयं वदत शरणं भवेऽयहृामः०४२५०४११ का नाम वीर वयातं वदायं यदशनम्०४२५०४१२ न वृणीत यं ां माशी वाशं पितम्०४२५०४२१ कया मनते भुव भाेगभाेगयाेः या न सेजुयाेमहाभुज०४२५०४२२ याेऽनाथवगाधमलं घृणाेत तावलाेकेन चरयपाेहतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 270 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२५०४३० नारद उवाच०४२५०४३१ इित ताै दपती त समु समयं मथः०४२५०४३२ तां वय पुरं राजुमुदाते शतं समाः०४२५०४४१ उपगीयमानाे ललतं त त च गायकैः०४२५०४४२ डपरवृतः ीभदनीमावशचाै०४२५०४५१ साेपर कृता ारः पुरतयात े अधः०४२५०४५२ पृथवषयगयथ तयां यः कनेरः०४२५०४६१ प ारत पाैरया दणैका तथाेरा०४२५०४६२ पमे े अमूषां ते नामािन नृप वणये०४२५०४७१ खाेतावमुखी च ाारावेक िनमते०४२५०४७२ वाजतं जनपदं याित तायां ुमसखः०४२५०४८१ नलनी नालनी च ाारावेक िनमते०४२५०४८२ अवधूतसखतायां वषयं याित साैरभम्०४२५०४९१ मुया नाम पुरताातयापणबदनाै०४२५०४९२ वषयाै याित पुरराडसवपणावतः०४२५०५०१ पतृनृप पुया ादणेन पुरनः०४२५०५०२ रा ं दणपालं याित ुतधरावतः०४२५०५११ देवनाम पुया ा उरेण पुरनः०४२५०५१२ रा मुरपालं याित ुतधरावतः०४२५०५२१ अासर नाम पाातया याित पुरनः०४२५०५२२ ामकं नाम वषयं दमुदेन समवतः०४२५०५३१ िनऋ ितनाम पाातया याित पुरनः०४२५०५३२ वैशसं नाम वषयं ल धकेन समवतः०४२५०५४१ अधावमीषां पाैराणां िनवापेशकृतावुभाै०४२५०५४२ अवतामधपिततायां याित कराेित च०४२५०५५१ स यतःपुरगताे वषूचीनसमवतः०४२५०५५२ माेहं सादं हष वा याित जायाजाेवम्०४२५०५६१ एवं कमस संसः कामाा वताेऽबुधः०४२५०५६२ महषी यदहेत तदेवाववतत०४२५०५७१ चपबयां पबित मदरां मदवलः०४२५०५७२ अयां चदाित जयां सह जित

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 271 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२५०५८१ चायित गाययां दयां दित चत्०४२५०५८२ चसयां हसित जपयामनु जपित०४२५०५९१ चावित धावयां ितयामनु ितित०४२५०५९२ अनु शेते शयानायामवाते चदासतीम्०४२५०६०१ चणाेित वयां पययामनु पयित०४२५०६०२ चित जयां पृशयां पृशित चत्०४२५०६११ च शाेचतीं जायामनु शाेचित दनवत्०४२५०६१२ अनु यित ययां मुदतामनु माेदते०४२५०६२१ वलधाे महयैवं सवकृितवतः०४२५०६२२ नेछनुकराेयः ैयाडामृगाे यथा०४२६००१० नारद उवाच०४२६००११ स एकदा महेवासाे रथं पामाशगम्०४२६००१२ षं चमेकां िवेणुं पबधुरम्०४२६००२१ एकरयेकदमनमेकनीडं कूबरम्०४२६००२२ पहरणं स वथं पवमम्०४२६००३१ हैमाेपकरमा वणवमायेषुधः०४२६००३२ एकादशचमूनाथः पथमगानम्०४२६००४१ चचार मृगयां त अाेषुकामुकः०४२६००४२ वहाय जायामतदहा मृगयसनलालसः०४२६००५१ अासरं वृमाय घाेराा िनरनुहः०४२६००५२ यहनशतैबाणैवनेषु वनगाेचरान्०४२६००६१ तीथेषु ितेषु राजा मेयापशूवने०४२६००६२ यावदथमलं लधाे हयादित िनययते०४२६००७१ य एवं कम िनयतं वाकुवीत मानवः०४२६००७२ कमणा तेन राजे ानेन न स लयते०४२६००८१ अयथा कम कुवाणाे मानाढाे िनबयते०४२६००८२ गुणवाहपितताे नाे जयधः०४२६००९१ त िनभगााणां चवाजैः शलमुखैः०४२६००९२ ववाेऽभूःुखतानां दःुसहः कणानाम्०४२६०१०१ शशावराहाहषागवयाशयकान्०४२६०१०२ मेयानयां ववधाविनममयगात्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 272 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२६०१११ ततः ृराताे िनवृाे गृहमेयवान्०४२६०११२ कृतानाेचताहारः संववेश गतमः०४२६०१२१ अाानमहयां चे धूपालेपगादभः०४२६०१२२ सावलृ तसवााे महयामादधे मनः०४२६०१३१ तृाे ः स कदपाकृमानसः०४२६०१३२ न यच वराराेहां गृहणीं गृहमेधनीम्०४२६०१४१ अतःपुरयाेऽपृछमना इव वेदषत्०४२६०१४२ अप वः कुशलं रामाः सेरणां यथा पुरा०४२६०१५१ न तथैतह राेचते गृहेषु गृहसपदः०४२६०१५२ यद न याहृे माता पी वा पितदेवता०४२६०१५३ ये रथ इव ाः काे नामासीत दनवत्०४२६०१६१ वतते सा ललना मतं यसनाणवे०४२६०१६२ या मामुरते ां दपयती पदे पदे०४२६०१७० रामा ऊचुः०४२६०१७१ नरनाथ न जानीमवया यवयित०४२६०१७२ भूतले िनरवतारे शयानां पय शुहन्०४२६०१८० नारद उवाच०४२६०१८१ पुरनः वमहषीं िनरयावधुतां भुव०४२६०१८२ तसाेथतानाे वैयं परमं ययाै०४२६०१९१ सावयणया वाचा दयेन वदयूता०४२६०१९२ ेययाः ेहसंर लमािन नायगात्०४२६०२०१ अनुिनयेऽथ शनकैवीराेऽनुनयकाेवदः०४२६०२०२ पपश पादयुगलमाह चाेसलालताम्०४२६०२१० पुरन उवाच०४२६०२११ नूनं वकृतपुयाते भृया येवीराः शभे०४२६०२१२ कृतागःवासाकृवा शादडं न युते०४२६०२२१ परमाेऽनुहाे दडाे भृयेषु भुणापतः०४२६०२२२ बालाे न वेद तव बधुकृयममषणः०४२६०२३१ सा वं मुखं सदित सवनुरागभार ीडावलबवलससतावलाेकम्०४२६०२३२ नीलालकालभपकृतमुसं नः वानां दशय मनविन वगुवाम्०४२६०२४१ तदधे दममहं तव वीरप याेऽय भूसरकुलाकृतकबषतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 273 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२६०२४२ पये न वीतभयमुुदतं िलाेामय वै मुररपाेरतर दासात्०४२६०२५१ वं न ते वितलकं मलनं वहष संरभीममवमृमपेतरागम्०४२६०२५२ पये तनावप शचाेपहताै सजाताै बबाधरं वगतकुु मपरागम्०४२६०२६१ ते सीद सदः कृतकबषय वैरं गतय मृगयां यसनातरय०४२६०२६२ का देवरं वशगतं कुसमावेग वतपाैंमुशती न भजेत कृये०४२७००१० नारद उवाच०४२७००११ इथं पुरनं सयवशमानीय वमैः०४२७००१२ पुरनी महाराज रेमे रमयती पितम्०४२७००२१ स राजा महषीं राजसातां चराननाम्०४२७००२२ कृतवययनां तृामयनददपुागताम्०४२७००३१ तयाेपगूढः पररधकधराे रहाेऽनुमैरपकृचेतनः०४२७००३२ न कालरंहाे बुबुधे दरुययं दवा िनशेित मदापरहः०४२७००४१ शयान उमदाे महामना महाहतपे महषीभुजाेपधः०४२७००४२ तामेव वीराे मनुते परं यततमाेऽभभूताे न िनजं परं च यत्०४२७००५१ तयैवं रममाणय कामकमलचेतसः०४२७००५२ णाधमव राजे यितातं नवं वयः०४२७००६१ तयामजनयपुापुरयां पुरनः०४२७००६२ शतायेकादश वराडायुषाेऽधमथायगात्०४२७००७१ दुहतॄदशाेरशतं पतृमातृयशकरः०४२७००७२ शीलाैदायगुणाेपेताः पाैरयः जापते०४२७००८१ स पालपितः पुापतृवंशववधनान्०४२७००८२ दारैः संयाेजयामास दुहतॄः सशैव रैः०४२७००९१ पुाणां चाभवपुा एकैकय शतं शतम्०४२७००९२ यैवै पाैरनाे वंशः पालेषु समेधतः०४२७०१०१ तेषु तथहारेषु गृहकाेशानुजीवषु०४२७०१०२ िनढेन ममवेन वषयेववबयत०४२७०१११ ईजे च तभघाे रैदतः पशमारकैः०४२७०११२ देवापतॄूतपतीानाकामाे यथा भवान्०४२७०१२१ युेवेवं मय कुटबासचेतसः०४२७०१२२ अाससाद स वै कालाे याेऽयः ययाेषताम्०४२७०१३१ चडवेग इित याताे गधवाधपितनृप

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 274 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२७०१३२ गधवातय बलनः षुरशतयम्०४२७०१४१ गधयताशीरय मैथुय सतासताः०४२७०१४२ परवृया वलपत सवकामविनमताम्०४२७०१५१ ते चडवेगानुचराः पुरनपुरं यदा०४२७०१५२ हतमारेभरे त यषेधजागरः०४२७०१६१ स सभः शतैरेकाे वंशया च शतं समाः०४२७०१६२ पुरनपुरायाे गधवैयुयुधे बल०४२७०१७१ ीयमाणे वसबधे एकबभयुधा०४२७०१७२ चतां परां जगामातः सरा पुरबाधवः०४२७०१८१ स एव पुया मधुभुपालेषु वपाषदैः०४२७०१८२ उपनीतं बलं गृीजताे नावदयम्०४२७०१९१ कालय दुहता काचलाेकं वरमछती०४२७०१९२ पयटती न बहयनदत कन०४२७०२०१ दाैभायेनानाे लाेके वुता दभुगेित सा०४२७०२०२ या ता राजषये त वृतादापूरवे वरम्०४२७०२११ कदाचदटमाना सा लाेकाहीं गतम्०४२७०२१२ वे बृहतं मां त जानती काममाेहता०४२७०२२१ मय संरय वपुल मदाछापं सदःुसहम्०४२७०२२२ थातमहस नैक माावमुखाे मुने०४२७०२३१ तताे वहतसपा कयका यवनेरम्०४२७०२३२ मयाेपदमासा वे नाा भयं पितम्०४२७०२४१ ऋषभं यवनानां वां वृणे वीरेसतं पितम्०४२७०२४२ सपवय भूतानां कृतः कल न रयित०४२७०२५१ ावमावनुशाेचत बालावसदवहाै०४२७०२५२ याेकशााेपनतं न राित न तदछित०४२७०२६१ अथाे भजव मां भ भजतीं मे दयां कु०४२७०२६२ एतावापाैषाे धमाे यदाताननुकपते०४२७०२७१ कालकयाेदतवचाे िनशय यवनेरः०४२७०२७२ चकषुदेवगुं स सतं तामभाषत०४२७०२८१ मया िनपततयं पितरासमाधना०४२७०२८२ नाभनदित लाेकाेऽयं वामभामसताम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 275 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२७०२९१ वमयगितभु लाेकं कमविनमतम्०४२७०२९२ या ह मे पृतनायुा जानाशं णेयस०४२७०३०१ वाराेऽयं मम ाता वं च मे भगनी भव०४२७०३०२ चरायुभायां लाेकेऽयाे भीमसैिनकः०४२८००१० नारद उवाच०४२८००११ सैिनका भयनााे ये बहदकारणः०४२८००१२ वारकालकयायां वचेरवनीममाम्०४२८००२१ त एकदा त रभसा पुरनपुरं नृप०४२८००२२ धुभाैमभाेगाढां जरपगपालताम्०४२८००३१ कालकयाप बुभुजे पुरनपुरं बलात्०४२८००३२ ययाभभूतः पुषः साे िनःसारतामयात्०४२८००४१ तयाेपभुयमानां वै यवनाः सवताेदशम्०४२८००४२ ाभः वय सभृशं ादयसकलां पुरम्०४२८००५१ तयां पीडमानायामभमानी पुरनः०४२८००५२ अवापाेवधांतापाकुटबी ममताकुलः०४२८००६१ कयाेपगूढाे नीः कृपणाे वषयाकः०४२८००६२ नाे तैयाे गधवयवनैबलात्०४२८००७१ वशीणा वपुरं वीय ितकूलाननातान्०४२८००७२ पुापाैानुगामायाायां च गतसाैदाम्०४२८००८१ अाानं कयया तं पालानरदूषतान्०४२८००८२ दरुतचतामापाे न लेभे तितयाम्०४२८००९१ कामानभलषदनाे यातयामां कयया०४२८००९२ वगतागितेहः पुदारां लालयन्०४२८०१०१ गधवयवनाातां कालकयाेपमदताम्०४२८०१०२ हातं चमे राजा तां पुरमिनकामतः०४२८०१११ भयनााेऽजाे ाता वारः युपथतः०४२८०११२ ददाह तां पुरं कृां ातः यचकषया०४२८०१२१ तयां सदमानायां सपाैरः सपरछदः०४२८०१२२ काैटबकः कुटबया उपातयत सावयः०४२८०१३१ यवनाेपायतनाे तायां कालकयया०४२८०१३२ पुया वारसंसृः पुरपालाेऽवतयत

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 276 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२८०१४१ न शेके साेऽवतं त पुकृ ाेवेपथुः०४२८०१४२ गतमैछताे वृ काेटरादव सानलात्०४२८०१५१ शथलावयवाे यह गधवैतपाैषः०४२८०१५२ यवनैररभी राजपाे राेद ह०४२८०१६१ दुहतॄः पुपाैां जामजामातृपाषदान्०४२८०१६२ ववावशं यकहृकाेशपरछदम्०४२८०१७१ अहं ममेित वीकृय गृहेषु कुमितगृही०४२८०१७२ दयाै मदया दनाे वयाेग उपथते०४२८०१८१ लाेकातरं गतवित मयनाथा कुटबनी०४२८०१८२ वितयते कथं वेषा बालकाननुशाेचती०४२८०१९१ न मयनाशते भुे नााते ाित मपरा०४२८०१९२ मय े ससता भसते यतवाभयात्०४२८०२०१ बाेधयित मावं युषते शाेककशता०४२८०२०२ वैतहृमेधीयं वीरसूरप नेयित०४२८०२११ कथं नु दारका दना दारकवापरायणाः०४२८०२१२ वितयते मय गते भनाव इवाेदधाै०४२८०२२१ एवं कृपणया बुा शाेचतमतदहणम्०४२८०२२२ हीतं कृतधीरेनं भयनामायपत०४२८०२३१ पशववनैरेष नीयमानः वकं यम्०४२८०२३२ अववनुपथाः शाेचताे भृशमातराः०४२८०२४१ पुरं वहायाेपगत उपाे भुजमः०४२८०२४२ यदा तमेवानु पुर वशीणा कृितं गता०४२८०२५१ वकृयमाणः सभं यवनेन बलयसा०४२८०२५२ नावदमसावः सखायं सदं पुरः०४२८०२६१ तं यपशवाेऽनेन संा येऽदयालना०४२८०२६२ कुठारैछदःु ुाः रताेऽमीवमय तत्०४२८०२७१ अनतपारे तमस माे नृितः समाः०४२८०२७२ शातीरनुभूयाित मदासदूषतः०४२८०२८१ तामेव मनसा गृबभूव मदाेमा०४२८०२८२ अनतरं वदभय राजसंहय वेमिन०४२८०२९१ उपयेमे वीयपणां वैदभी मलयवजः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 277 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२८०२९२ युध िनजय राजयापाडः परपुरयः०४२८०३०१ तयां स जनयां च अाजामसतेणाम्०४२८०३०२ यवीयसः स सतास वडभूभृतः०४२८०३११ एकैकयाभवेषां राजबुदमबुदम्०४२८०३१२ भाेयते यंशधरैमही मवतरं परम्०४२८०३२१ अगयः ादुहतरमुपयेमे धृतताम्०४२८०३२२ ययां ढयुताे जात इवाहाजाे मुिनः०४२८०३३१ वभय तनयेयः ां राजषमलयवजः०४२८०३३२ अारराधयषुः कृणं स जगाम कुलाचलम्०४२८०३४१ हवा गृहासतााेगावैदभी मदरेणा०४२८०३४२ अवधावत पाडेशं याेेव रजनीकरम्०४२८०३५१ त चवसा नाम तापणी वटाेदका०४२८०३५२ तपुयसललैिनयमुभयानाे मृजन्०४२८०३६१ कदाभमूलफलैः पुपपणैतृणाेदकैः०४२८०३६२ वतमानः शनैगा कशनं तप अाथतः०४२८०३७१ शीताेणवातवषाण पपासे याये०४२८०३७२ सखदःुखे इित ायजयसमदशनः०४२८०३८१ तपसा वया प कषायाे िनयमैयमैः०४२८०३८२ युयुजे याानं वजताािनलाशयः०४२८०३९१ अाते थाणुरवैक दयं वषशतं थरः०४२८०३९२ वासदेवे भगवित नायेदाेहितम्०४२८०४०१ स यापकतयाानं यितरतयािन०४२८०४०२ वाव इवामश साणं वरराम ह०४२८०४११ साागवताेेन गुणा हरणा नृप०४२८०४१२ वशानदपेन फुरता वताेमुखम्०४२८०४२१ परे ण चाानं परं तथािन०४२८०४२२ वीमाणाे वहायेामादपुरराम ह०४२८०४३१ पितं परमधमं वैदभी मलयवजम्०४२८०४३२ ेणा पयचरवा भाेगासा पितदेवता०४२८०४४१ चीरवासा तामा वेणीभूतशराेहा०४२८०४४२ बभावुप पितं शाता शखा शातमवानलम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 278 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२८०४५१ अजानती यतमं यदाेपरतमना०४२८०४५२ सथरासनमासा यथापूवमुपाचरत्०४२८०४६१ यदा नाेपलभेताावूाणं पयुरचती०४२८०४६२ अासीसंवदया यूथा मृगी यथा०४२८०४७१ अाानं शाेचती दनमबधुं ववाुभः०४२८०४७२ तनावासय वपने सवरं राेद सा०४२८०४८१ उाे राजषे इमामुदधमेखलाम्०४२८०४८२ दयुयः बधुयाे बयतीं पातमहस०४२८०४९१ एवं वलपती बाला वपनेऽनुगता पितम्०४२८०४९२ पितता पादयाेभतू दयूयवतयत्०४२८०५०१ चितं दामयीं चवा तयां पयुः कलेवरम्०४२८०५०२ अादय चानुमरणे वलपती मनाे दधे०४२८०५११ त पूवतरः कसखा ाण अावान्०४२८०५१२ सावयवगुना साा तामाह दतीं भाे०४२८०५२० ाण उवाच०४२८०५२१ का वं कयास काे वायं शयानाे यय शाेचस०४२८०५२२ जानास कं सखायं मां येनाे वचचथ ह०४२८०५३१ अप रस चाानमवातसखं सखे०४२८०५३२ हवा मां पदमवछाैमभाेगरताे गतः०४२८०५४१ हंसावहं च वं चाय सखायाै मानसायनाै०४२८०५४२ अभूतामतरा वाैकः सहपरवसरान्०४२८०५५१ स वं वहाय मां बधाे गताे ायमितमहीम्०४२८०५५२ वचरपदमाीः कयाचमतं या०४२८०५६१ पारामं नवारमेकपालं िकाेकम्०४२८०५६२ षु लं पवपणं पकृित ीधवम्०४२८०५७१ पेयाथा अारामा ारः ाणा नव भाे०४२८०५७२ तेजाेऽबािन काेािन कुलमयसहः०४२८०५८१ वपणत याशभूतकृितरयया०४२८०५८२ शधीशः पुमांव वाे नावबुयते०४२८०५९१ तंवं रामया पृाे रममाणाेऽुतृितः०४२८०५९२ तसादशीं ााे दशां पापीयसीं भाे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 279 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२८०६०१ न वं वदभदुहता नायं वीरः सव०४२८०६०२ न पितवं पुरया ाे नवमुखे यया०४२८०६११ माया ेषा मया सृा यपुमांसं यं सतीम्०४२८०६१२ मयसे नाेभयं यै हंसाै पयावयाेगितम्०४२८०६२१ अहं भवा चायवं वमेवाहं वचव भाेः०४२८०६२२ न नाै पयत कवयछं जात मनागप०४२८०६३१ यथा पुष अाानमेकमादशचषाेः०४२८०६३२ धाभूतमवेेत तथैवातरमावयाेः०४२८०६४१ एवं स मानसाे हंसाे हंसेन ितबाेधतः०४२८०६४२ वथतभचारेण नामाप पुनः ृितम्०४२८०६५१ बहेतदयां पाराेयेण दशतम्०४२८०६५२ यपराेयाे देवाे भगवावभावनः०४२९००१० ाचीनबहवाच०४२९००११ भगवंते वचाेऽाभन सयगवगयते०४२९००१२ कवयतजानत न वयं कममाेहताः०४२९००२० नारद उवाच०४२९००२१ पुषं पुरनं वानानः पुरम्०४२९००२२ एकिचतपादं बपादमपादकम्०४२९००३१ याेऽवाताततय पुषय सखेरः०४२९००३२ य वायते पुनामभवा यागुणैः०४२९००४१ यदा जघृपुषः कायेन कृतेगुणान्०४२९००४२ नवारं हता तामनुत सावित०४२९००५१ बुं त मदां वामाहमित यकृतम्०४२९००५२ यामधाय देहेऽपुमाुे ऽभगुणान्०४२९००६१ सखाय इयगणा ानं कम च यकृतम्०४२९००६२ सयतृयः ाणः पवृयथाेरगः०४२९००७१ बृहलं मनाे वादभुयेयनायकम्०४२९००७२ पालाः प वषया यये नवखं पुरम्०४२९००८१ अणी नासके कणाै मुखं शगुदावित०४२९००८२ े े ाराै बहयाित यतदयसंयुतः०४२९००९१ अणी नासके अायमित प पुरः कृताः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 280 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२९००९२ दणा दणः कण उरा चाेरः ृतः०४२९०१०१ पमे इयधाे ाराै गुदं शमहाेयते०४२९०१०२ खाेतावमुखी चा नेे एक िनमते०४२९०१०३ पं वाजतं तायां वचे चषेरः०४२९०१११ नलनी नालनी नासे गधः साैरभ उयते०४२९०११२ ाणाेऽवधूताे मुयायं वपणाे वासवसः०४२९०१२१ अापणाे यवहाराेऽ चमधाे बदनम्०४२९०१२२ पतृदणः कण उराे देवः ृतः०४२९०१३१ वृं च िनवृं च शां पालसंतम्०४२९०१३२ पतृयानं देवयानं ाेा तधराजेत्०४२९०१४१ अासर मेढ मवाायवायाे ामणां रितः०४२९०१४२ उपथाे दमुदः ाेाे िनऋ ितगुद उयते०४२९०१५१ वैशसं नरकं पायुल धकाेऽधाै त मे णु०४२९०१५२ हतपादाै पुमांतायां युाे याित कराेित च०४२९०१६१ अतःपुरं च दयं वषूचमन उयते०४२९०१६२ त माेहं सादं वा हष ााेित तणुैः०४२९०१७१ यथा यथा वयते गुणााे वकराेित वा०४२९०१७२ तथा तथाेपाा तृीरनुकायते०४२९०१८१ देहाे रथवयाः संवसररयाेऽगितः०४२९०१८२ कमचगुण वजः पासबधुरः०४२९०१९१ मनाेरमबुसूताे ीडाे कूबरः०४२९०१९२ पेयाथेपः सधातवथकः०४२९०२०१ अाकूितवमाे बााे मृगतृणां धावित०४२९०२०२ एकादशेयचमूः पसूनावनाेदकृत्०४२९०२११ संवसरडवेगः कालाे येनाेपलतः०४२९०२१२ तयाहानीह गधवा गधयाे रायः ृताः०४२९०२१३ हरयायुः पराया षुरशतयम्०४२९०२२१ कालकया जरा साााेकतां नाभनदित०४२९०२२२ वसारं जगृहे मृयुः याय यवनेरः०४२९०२३१ अाधयाे याधयतय सैिनका यवनाराः०४२९०२३२ भूताेपसगाशरयः वाराे वधाे वरः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 281 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२९०२४१ एवं बवधैदुःखैदैवभूतासवैः०४२९०२४२ यमानः शतं वष देहे देही तमाेवृतः०४२९०२५१ ाणेयमनाेधमानाययय िनगुणः०४२९०२५२ शेते कामलवायायमाहमित कमकृत्०४२९०२६१ यदाानमवाय भगवतं परं गुम्०४२९०२६२ पुषत वषेत गुणेषु कृतेः वक्०४२९०२७१ गुणाभमानी स तदा कमाण कुतेऽवशः०४२९०२७२ शं कृणं लाेहतं वा यथाकमाभजायते०४२९०२८१ शाकाशभूया लाेकानााेित कहचत्०४२९०२८२ दःुखाेदकायायासांतमःशाेकाेकटाचत्०४२९०२९१ चपुमाच ी चाेभयमधधीः०४२९०२९२ देवाे मनुयतयवा यथाकमगुणं भवः०४२९०३०१ परताे यथा दनः सारमेयाे गृहं गृहम्०४२९०३०२ चरवदित यं दडमाेदनमेव वा०४२९०३११ तथा कामाशयाे जीव उावचपथा मन्०४२९०३१२ उपयधाे वा मये वा याित दं यायम्०४२९०३२१ दःुखेवेकतरेणाप दैवभूताहेतषु०४२९०३२२ जीवय न यवछेदः याेितया०४२९०३३१ यथा ह पुषाे भारं शरसा गुमुहन्०४२९०३३२ तं कधेन स अाधे तथा सवाः ितयाः०४२९०३४१ नैकाततः तीकारः कमणां कम केवलम्०४२९०३४२ यं वाेपसृतं वे व इवानघ०४२९०३५१ अथे वमानेऽप संसृितन िनवतते०४२९०३५२ मनसा लपेण वे वचरताे यथा०४२९०३६१ अथानाेऽथभूतय यताेऽनथपरपरा०४२९०३६२ संसृिततवछेदाे भा परमया गुराै०४२९०३७१ वासदेवे भगवित भयाेगः समाहतः०४२९०३७२ सीचीनेन वैरायं ानं च जनययित०४२९०३८१ साेऽचरादेव राजषे यादयुतकथायः०४२९०३८२ वतः धानय िनयदा यादधीयतः०४२९०३९१ य भागवता राजसाधवाे वशदाशयाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 282 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२९०३९२ भगवणुानुकथन वणयचेतसः०४२९०४०१ तहुखरता मधुभच् चरपीयूषशेषसरतः परतः वत०४२९०४०२ ता ये पबयवतृषाे नृप गाढकणैता पृशयशनतृयशाेकमाेहाः०४२९०४११ एतैपताे िनयं जीवलाेकः वभावजैः०४२९०४१२ न कराेित हरेनूनं कथामृतिनधाै रितम्०४२९०४२१ जापितपितः साागवागरशाे मनुः०४२९०४२२ दादयः जाया नैकाः सनकादयः०४२९०४३१ मरचरयरसाै पुलयः पुलहः तः०४२९०४३२ भृगुवस इयेते मदता वादनः०४२९०४४१ अाप वाचपतयतपाेवासमाधभः०४२९०४४२ पयताेऽप न पयत पयतं परमेरम्०४२९०४५१ शदण दुपारे चरत उवतरे०४२९०४५२ मलै यवछं भजताे न वदःु परम्०४२९०४६१ सवेषामेव जतूनां सततं देहपाेषणे vedabase 4.29.1a)०४२९०४६२ अत ा समाया काे वशेषतदा नृणाम् vedabase 4.29.1a)०४२९०४७१ लवेहाते मनुयवं हवा देहासहम् vedabase 4.29.2a)०४२९०४७२ अासृया वहायेदं जीवाा स वशयते vedabase 4.29.2a)०४२९०४६१ यदा ययानुगृाित भगवानाभावतः०४२९०४६२ स जहाित मितं लाेके वेदे च परिनताम्०४२९०४७१ ताकमस बहानादथकाशषु०४२९०४७२ माथं कृथाः ाे पशवपृवतषु०४२९०४८१ वं लाेकं न वदुते वै य देवाे जनादनः०४२९०४८२ अाधूधयाे वेदं सकमकमतदः०४२९०४९१ अातीय दभैः ागैः कायेन ितमडलम्०४२९०४९२ तधाे बृहधाानी कम नावैष यपरम्०४२९०४९३ तकम हरताेषं यसा वा तितयया०४२९०५०१ हरदेहभृतामाा वयं कृितररः०४२९०५०२ तपादमूलं शरणं यतः ेमाे नृणामह०४२९०५११ स वै यतमाा यताे न भयमवप०४२९०५१२ इित वेद स वै वायाे वास गुहरः०४२९०५२० नारद उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 283 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२९०५२१ एवं ह सछाे भवतः पुषषभ०४२९०५२२ अ मे वदताे गुं िनशामय सिनतम्०४२९०५३१ ं चरं समनसां शरणे मथवा०४२९०५३२ रं षडगणसामस ल धकणम्०४२९०५३३ अे वृकानसतृपाेऽवगणय यातं०४२९०५३४ पृे मृगं मृगय लधकबाणभम्०४२९०५४१ अयाथः समनःसमधमणां ीणां शरण अामे पुपमधुगधवतमंकायकमवपाकजं कामसखलवं जैाैपयाद वचवतं मथुनीभूय तदभिनवेशतमनसं षडगणसामगीतवदितमनाेहरविनतादजनालापेविततरामितलाेभतकणमेवृकयूथवदान अायुहरताेऽहाेरााताकाललववशेषानवगणय गृहेषु वहरतं पृत एवपराेमनुवृाे ल धकः कृताताेऽतः शरेण यमह परावयित तमममाानमहाेराजदयं ुमहसीित०४२९०५५१ स वं वचय मृगचेतमानाेऽतश्०४२९०५५२ चं िनयछ द कणधुनीं च चे०४२९०५५३ जनाममसमयूथगाथं०४२९०५५४ ीणीह हंसशरणं वरम मेण०४२९०५६० राजाेवाच०४२९०५६१ ुतमवीतं गवायदभाषत०४२९०५६२ नैतानयुपायायाः कं न ूयुवदयुद०४२९०५७१ संशयाेऽ त मे व सछतकृताे महान्०४२९०५७२ ऋषयाेऽप ह मुत य नेयवृयः०४२९०५८१ कमायारभते येन पुमािनह वहाय तम्०४२९०५८२ अमुायेन देहेन जुािन स यदते०४२९०५९१ इित वेदवदां वादः ूयते त त ह०४२९०५९२ कम ययते ाें पराें न काशते०४२९०६०० नारद उवाच०४२९०६०१ येनैवारभते कम तेनैवामु तपुमान्०४२९०६०२ भुे यवधानेन ले न मनसा वयम्०४२९०६११ शयानमममुसृय सतं पुषाे यथा०४२९०६१२ कमायाहतं भुे ताशेनेतरेण वा०४२९०६२१ ममैते मनसा यदसावहमित वन्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 284 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२९०६२२ गृयापुमाां कम येन पुनभवः०४२९०६३१ यथानुमीयते चमुभयैरयेहतैः०४२९०६३२ एवं ादेहजं कम लयते चवृभः०४२९०६४१ नानुभूतं चानेन देहेनामुतम्०४२९०६४२ कदाचदपुलयेत यपूं यागािन०४२९०६५१ तेनाय ताशं राज लनाे देहसवम्०४२९०६५२ वाननुभूताेऽथाे न मनः ुमहित०४२९०६६१ मन एव मनुयय पूवपाण शंसित०४२९०६६२ भवयत भं ते तथैव न भवयतः०४२९०६७१ अमुतं चा चनस यते०४२९०६७२ यथा तथानुमतयं देशकालयायम्०४२९०६८१ सवे मानुराेधेन मनसीयगाेचराः०४२९०६८२ अायात बशाे यात सवे समनसाे जनाः०४२९०६९१ सवैकिने मनस भगवपावितिन०४२९०६९२ तममसीवेदमुपरयावभासते०४२९०७०१ नाहं ममेित भावाेऽयं पुषे यवधीयते०४२९०७०२ यावुमनाेऽाथ गुणयूहाे नादमान्०४२९०७११ सिमूछाेपतापेषु ाणायनवघाततः०४२९०७१२ नेहतेऽहमित ानं मृयुवारयाेरप०४२९०७२१ गभे बायेऽयपाैकयादेकादशवधं तदा०४२९०७२२ लं न यते यूनः कुां चमसाे यथा०४२९०७३१ अथे वमानेऽप संसृितन िनवतते०४२९०७३२ यायताे वषयानय वेऽनथागमाे यथा०४२९०७४१ एवं पवधं लं िवृषाेडश वतृतम्०४२९०७४२ एष चेतनया युाे जीव इयभधीयते०४२९०७५१ अनेन पुषाे देहानुपादे वमुित०४२९०७५२ हष शाेकं भयं दःुखं सखं चानेन वदित०४२९०७६१ भः कृणे दया जीवेवकुठानमािन vedabase 4.29.1b)०४२९०७६२ यद यादानाे भूयादपवगत संसृतेः vedabase 4.29.1b)०४२९०७६१ यथा तृणजलूकेयं नापयायपयाित च०४२९०७६२ न यजेयमाणाेऽप ादेहाभमितं जनः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 285 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४२९०७७१ अं वेतूं ववदयथा vedabase 4.29.2b)०४२९०७७२ भूतं भववय सं सवरहाेरहः vedabase 4.29.2b)०४२९०७७१ यावदयं न वदेत यवधानेन कमणाम्०४२९०७७२ मन एव मनुये भूतानां भवभावनम्०४२९०७८१ यदाैरतायायकमायाचनुतेऽसकृत्०४२९०७८२ सित कमयवायां बधः कमयनानः०४२९०७९१ अततदपवादाथ भज सवाना हरम्०४२९०७९२ पयंतदाकं वं थयुपययया यतः०४२९०८०० मैेय उवाच०४२९०८०१ भागवतमुयाे भगवाारदाे हंसयाेगितम्०४२९०८०२ दय मुमामय सलाेकं तताेऽगमत्०४२९०८११ ाचीनबही राजषः जासगाभरणे०४२९०८१२ अादय पुानगमपसे कपलामम्०४२९०८२१ तैकामना धीराे गाेवदचरणाबुजम्०४२९०८२२ वमुसाेऽनुभजा तसायतामगात्०४२९०८३१ एतदयापाराेयं गीतं देवषणानघ०४२९०८३२ यः ावयेः णुयास ले न वमुयते०४२९०८४१ एतुकुदयशसा भुवनं पुनानं०४२९०८४२ देवषवयमुखिनःसृतमाशाैचम्०४२९०८४३ यः कयमानमधगछित पारमें०४२९०८४४ नावे मित मुसमतबधः०४२९०८५१ अयापाराेयमदं मयाधगतमतुम्०४२९०८५२ एवं यामः पुंसछाेऽमु च संशयः०४३०००१० वदरु उवाच०४३०००११ ये वयाभहता सताः ाचीनबहषः०४३०००१२ ते गीतेन हरं समापुः ताेय काम्०४३०००२१ कं बाहपयेह पर वाथ कैवयनाथयपावितनः०४३०००२२ अासा देवं गरशं यछया ापुः परं नूनमथ चेतसः०४३०००३० मैेय उवाच०४३०००३१ चेतसाेऽतदधाै पतरादेशकारणः०४३०००३२ अपयेन तपसा पुरनमताेषयन्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 286 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४३०००४१ दशवषसहाते पुषत सनातनः०४३०००४२ तेषामावरभूकृ ं शातेन शमयचा०४३०००५१ सपणकधमाढाे मेमवाबुदः०४३०००५२ पीतवासा मणीवः कुववितमरा दशः०४३०००६१ काशणुना कनकवणवभूषणेन०४३०००६२ ाजकपाेलवदनाे वलसकरटः०४३०००६३ अायुधैरनुचरैमुिनभः सरेैर्०४३०००६४ अासेवताे गडकरगीतकितः०४३०००७१ पीनायताभुजमडलमयलया०४३०००७२ पध या परवृताे वनमालयाः०४३०००७३ बहतः पुष अाह सतापान्०४३०००७४ पजयनादतया सघृणावलाेकः०४३०००८० ीभगवानुवाच०४३०००८१ वरं वृणीवं भं वाे यूयं मे नृपनदनाः०४३०००८२ साैहादेनापृथधमाताेऽहं साैदेन वः०४३०००९१ याेऽनुरित सयायां युाननुदनं नरः०४३०००९२ तय ातृवासायं तथा भूतेषु साैदम्०४३००१०१ ये त मां गीतेन सायं ातः समाहताः०४३००१०२ तवयहं कामवरादाये ां च शाेभनाम्०४३००१११ यूयं पतरादेशमही मुदावताः०४३००११२ अथाे व उशती कितलाेकाननु भवयित०४३००१२१ भवता वुतः पुाेऽनवमाे णाे गुणैः०४३००१२२ य एतामावीयेण िलाेकं पूरययित०४३००१३१ कडाेः ाेचया लधा कया कमललाेचना०४३००१३२ तां चापवां जगृभूहा नृपनदनाः०४३००१४१ ामाया मुखे राजा साेमः पीयूषवषणीम्०४३००१४२ देशनीं राेदमानाया िनदधे स दयावतः०४३००१५१ जावसग अादाः पा मामनुवतता०४३००१५२ त कयां वराराेहां तामुहत मा चरम्०४३००१६१ अपृथधमशीलानां सवेषां वः समयमा०४३००१६२ अपृथधमशीलेयं भूयापयपताशया

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 287 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४३००१७१ दयवषसहाणां सहमहताैजसः०४३००१७२ भाैमााेयथ भाेगावै दयांानुहाम०४३००१८१ अथ मयनपायया भा पगुणाशयाः०४३००१८२ उपयायथ माम िनव िनरयादतः०४३००१९१ गृहेवावशतां चाप पुंसां कुशलकमणाम्०४३००१९२ मातायातयामानां न बधाय गृहा मताः०४३००२०१ नयवदृये याे ैतवादभः०४३००२०२ न मुत न शाेचत न यत यताे गताः०४३००२१० मैेय उवाच०४३००२११ एवं वाणं पुषाथभाजनं जनादनं ालयः चेतसः०४३००२१२ तशनवततमाेरजाेमला गरागृणगदया समम्०४३००२२० चेतस ऊचुः०४३००२२१ नमाे नमः ेशवनाशनाय िनपताेदारगुणायाय०४३००२२२ मनाेवचाेवेगपुराेजवाय सवामागैरगतावने नमः०४३००२३१ शाय शाताय नमः विनया मनयपाथ वलसयाय०४३००२३२ नमाे जगथानलयाेदयेषु गृहीतमायागुणवहाय०४३००२४१ नमाे वशसवाय हरये हरमेधसे०४३००२४२ वासदेवाय कृणाय भवे सवसावताम्०४३००२५१ नमः कमलनाभाय नमः कमलमालने०४३००२५२ नमः कमलपादाय नमते कमलेण०४३००२६१ नमः कमलकक पशामलवाससे०४३००२६२ सवभूतिनवासाय नमाेऽयुह साणे०४३००२७१ पं भगवता वेतदशेषेशसयम्०४३००२७२ अावकृतं नः ानां कमयदनुकपतम्०४३००२८१ एताववं ह वभुभभायं दनेषु वसलैः०४३००२८२ यदनुयते काले वबुाभरधन०४३००२९१ येनाेपशातभूतानां कानामपीहताम्०४३००२९२ अतहताेऽतदये कााे वेद नाशषः०४३००३०१ असावेव वराेऽाकमीसताे जगतः पते०४३००३०२ साे भगवायेषामपवगः गुगितः०४३००३११ वरं वृणीमहेऽथाप नाथ वपरतः परात्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 288 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४३००३१२ न तवभूतीनां साेऽनत इित गीयसे०४३००३२१ पारजातेऽसा लधे साराेऽय सेवते०४३००३२२ वदमूलमासा सााकं कं वृणीमह०४३००३३१ यावे मायया पृा माम इह कमभः०४३००३३२ ताववसानां सः यााे भवे भवे०४३००३४१ तलयाम लवेनाप न वग नापुनभवम्०४३००३४२ भगवससय मयानां कमुताशषः०४३००३५१ येड ते कथा मृातृणायाः शमाे यतः०४३००३५२ िनवैरं य भूतेषु नाेेगाे य कन०४३००३६१ य नारायणः साागवायासनां गितः०४३००३६२ संतूयते सकथास मुसै ः पुनः पुनः०४३००३७१ तेषां वचरतां पां तीथानां पावनेछया०४३००३७२ भीतय कं न राेचेत तावकानां समागमः०४३००३८१ वयं त साागववय यय सयुः णसमेन०४३००३८२ सदुकयय भवय मृयाेभषमं वा गितं गताः ०४३००३९१ यः वधीतं गुरवः सादता वा वृा सदानुवृया०४३००३९२ अाया नताः सदाे ातर सवाण भूतायनसूययैव०४३००४०१ यः सतं तप एतदश िनरधसां कालमदमस०४३००४०२ सव तदेतपुषय भूाे वृणीमहे ते परताेषणाय०४३००४११ मनुः वयूभगवाव येऽये तपाेानवशसवाः०४३००४१२ अपारा अप यहः तवयथाे वासमं गृणीमः०४३००४२१ नमः समाय शाय पुषाय पराय च०४३००४२२ वासदेवाय सवाय तयं भगवते नमः०४३००४३० मैेय उवाच०४३००४३१ इित चेताेभरभुताे हरः ीततथेयाह शरयवसलः०४३००४३२ अिनछतां यानमतृचषां ययाै वधामानपवगवीयः०४३००४४१ अथ िनयाय सललाचेतस उदवतः०४३००४४२ वीयाकुयमैछां गां गां राेुमवाे तैः०४३००४५१ तताेऽमाताै राजमुुखताे षा०४३००४५२ महीं िनवीधं कत संवतक इवायये०४३००४६१ भसायमाणांतामावीय पतामहः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 289 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४३००४६२ अागतः शमयामास पुाबहताे नयैः०४३००४७१ तावशा ये वृा भीता दुहतरं तदा०४३००४७२ उते चेताेय उपदाः वयुवा०४३००४८१ ते च ण अादेशाारषामुपयेमरे०४३००४८२ ययां महदवानादजयजनयाेिनजः०४३००४९१ चाषे वतरे ाे ासगे कालवते०४३००४९२ यः ससज जा इाः स दाे दैवचाेदतः०४३००५०१ याे जायमानः सवेषां तेजतेजवनां चा०४३००५०२ वयाेपाद दाया कमणां दमवन्०४३००५११ तं जासगरायामनादरभषय च०४३००५१२ युयाेज युयुजेऽयां स वै सवजापतीन्०४३१००१० मैेय उवाच०४३१००११ तत उपवाना अाधाेजभाषतम्०४३१००१२ रत अाजे भाया वसृय ाजगृहात्०४३१००२१ दता सेण सवभूतामेधसा०४३१००२२ तीयां दश वेलायां साेऽभू जाजलः०४३१००३१ ताजताणमनाेवचाेशाे जतासनाशातसमानवहान्०४३१००३२ परेऽमले ण याेजतानः सरासरेड ाे दशे नारदः०४३१००४१ तमागतं त उथाय णपयाभन च०४३१००४२ पूजयवा यथादेशं सखासीनमथावन्०४३१००५० चेतस ऊचुः०४३१००५१ वागतं ते सरषेऽ दा नाे दशनं गतः०४३१००५२ तव चमणं भयाय यथा रवेः०४३१००६१ यदादं भगवता शवेनाधाेजेन च०४३१००६२ तहृेषु सानां ायशः पतं भाे०४३१००७१ तः ाेतयाया ानं तवाथदशनम्०४३१००७२ येनासा तरयामाे दुतरं भवसागरम्०४३१००८० मैेय उवाच०४३१००८१ इित चेतसां पृाे भगवाारदाे मुिनः०४३१००८२ भगवयुमाेक अावाावीृपान्०४३१००९० नारद उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 290 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४३१००९१ त तािन कमाण तदायुतनाे वचः०४३१००९२ नृणां येन ह वाा सेयते हरररः०४३१०१०१ कं जभभवेह शाैसावयाकैः०४३१०१०२ कमभवा यीाेैः पुंसाेऽप वबुधायुषा०४३१०१११ ुतेन तपसा वा कं वचाेभवृभः०४३१०११२ बुा वा कं िनपुणया बलेनेयराधसा०४३१०१२१ कं वा याेगेन साेन यासवायाययाेरप०४३१०१२२ कं वा ेयाेभरयै न यादाे हरः०४३१०१३१ ेयसामप सवेषामाा वधरथतः०४३१०१३२ सवेषामप भूतानां हरराादः यः०४३१०१४१ यथा तराेमूलिनषेचनेन तृयत तकधभुजाेपशाखाः०४३१०१४२ ाणाेपहारा यथेयाणां तथैव सवाहणमयुतेया०४३१०१५१ यथैव सूयाभवत वारः पुन तवशत काले०४३१०१५२ भूतािन भूमाै थरजमािन तथा हरावेव गुणवाहः०४३१०१६१ एतपदं तगदानः परं सकृभातं सवतयथा भा०४३१०१६२ यथासवाे जाित सशयाे ययाानभदामाययः०४३१०१७१ यथा नभयतमःकाशा भवत भूपा न भवयनुमात्०४३१०१७२ एवं परे ण शयवमू रजतमः सवमित वाहः०४३१०१८१ तेनैकमाानमशेषदेहनां कालं धानं पुषं परेशम्०४३१०१८२ वतेजसा वतगुणवाहमाैकभावेन भजवमा०४३१०१९१ दयया सवभूतेषु सता येन केन वा०४३१०१९२ सवेयाेपशाया च तययाश जनादनः०४३१०२०१ अपहतसकलैषणामलायवरतमेधतभावनाेपतः०४३१०२०२ िनजजनवशगवमानाेऽय सरित छवदरः सतां ह०४३१०२११ न भजित कुमनीषणां स इयां हररधनाधनयाे रसः०४३१०२१२ ुतधनकुलकमणां मदैये वदधित पापमकनेषु सस०४३१०२२१ यमनुचरतीं तदथन पदपतीवबुधां यवपूणः०४३१०२२२ न भजित िनजभृयवगतः कथममुमुसृजेपुमाकृतः०४३१०२३० मैेय उवाच०४३१०२३१ इित चेतसाे राजया भगवकथाः०४३१०२३२ ावयवा लाेकं ययाै वायुवाे मुिनः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 291 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०४३१०२४१ तेऽप तुखिनयातं यशाे लाेकमलापहम्०४३१०२४२ हरेिनशय तपादं यायततितं ययुः०४३१०२५१ एतेऽभहतं यां वं परपृवान्०४३१०२५२ चेतसां नारदय संवादं हरकतनम्०४३१०२६० ीशक उवाच०४३१०२६१ य एष उानपदाे मानवयानुवणतः०४३१०२६२ वंशः यतयाप िनबाेध नृपसम०४३१०२७१ याे नारदादावामधगय पुनमहीम्०४३१०२७२ भुा वभय पुेय एेरं समगापदम्०४३१०२८१ इमां त काैषारवणाेपवणतां ा िनशयाजतवादसकथाम्०४३१०२८२ वृभावाेऽुकलाकुलाे मुनेदधार मूा चरणं दा हरेः०४३१०२९० वदरु उवाच०४३१०२९१ साेऽयम महायाेगवता कणाना०४३१०२९२ दशततमसः पाराे याकनगाे हरः०४३१०३०० ीशक उवाच०४३१०३०१ इयानय तमामय वदरुाे गजसायम्०४३१०३०२ वानां दः ययाै ातीनां िनवृताशयः०४३१०३११ एतः णुयााजाां हयपतानाम्०४३१०३१२ अायुधनं यशः वत गितमैयमायात्०५०१००१० राजाेवाच०५०१००११ यताे भागवताअारामः कथं मुने०५०१००१२ गृहेऽरमत यूलः कमबधः पराभवः०५०१००२१ न नूनं मुसानां ताशानां जषभ०५०१००२२ गृहेवभिनवेशाेऽयं पुंसां भवतमहित०५०१००३१ महतां खल वषे उमाेकपादयाेः०५०१००३२ छायािनवृतचानां न कुटबे पृहामितः०५०१००४१ संशयाेऽयं महादारागारसतादषु०५०१००४२ सय यसरभूकृणे च मितरयुता०५०१००५० ीशक उवाच०५०१००५१ बाढमुं भगवत उमाेकय ीमरणारवदमकरदरस अावेशतचेतसाेभागवतपरमहंसदयतकथां कदतरायवहतां वां शवतमां पदवीं न ायेण हवत

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 292 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५०१००६१ यह वाव ह राजस राजपुः यतः परमभागवताे नारदयचरणाेपसेवयासावगतपरमाथसतवाे सेण दयमाणाेऽविनतलपरपालनायाातवरगुणगणैकातभाजनतया वपाेपामताे भगवित वासदेव एवायवधानसमाधयाेगेनसमावेशतसकलकारकयाकलापाे नैवायनदप तदयाातयं तदधकरणअानाेऽयादसताेऽप पराभवमवीमाणः०५०१००७१ अथ ह भगवानाददेव एतय गुणवसगय परबृंहणानुयानयवसतसकलजगद्अभाय अायाेिनरखलिनगमिनजगणपरवेतः वभवनादवततार०५०१००८१ स त त गगनतल उडपितरव वमानावलभरनुपथममरपरवृढैरभपूयमानः पथ पथ च वथशः सगधवसायचारणमुिनगणैपगीयमानाे गधमादनाेणीमवभासयपससप०५०१००९१ त ह वा एनं देवषहसयानेन पतरं भगवतं हरयगभमुपलभमानःसहसैवाेथायाहणेन सह पतापुायामवहतालपतथे०५०१०१०१ भगवानप भारत तदपुनीताहणः सूवाकेनािततरामुदतगुणगणावतारसजयःयतमादपुषतं सदयहासावलाेक इित हाेवाच०५०१०११० ीभगवानुवाच०५०१०१११ िनबाेध तातेदमृतं वीम मासूयतं देवमहयमेयम्०५०१०११२ वयं भवते तत एष महषवहाम सवे ववशा यय दम्०५०१०१२१ न तय कपसा वया वा न याेगवीयेण मनीषया वा०५०१०१२२ नैवाथधमैः परतः वताे वा कृतं वहतं तनुभृभूयात्०५०१०१३१ भवाय नाशाय च कम कत शाेकाय माेहाय सदा भयाय०५०१०१३२ सखाय दःुखाय च देहयाेगमयदं जनता धे०५०१०१४१ याच तयां गुणकमदामभः सदुतरैवस वयं सयाेजताः०५०१०१४२ सवे वहामाे बलमीराय ाेता नसीव पदे चतपदः०५०१०१५१ ईशाभसृं वहेऽ दःुखं सखं वा गुणकमसात्०५०१०१५२ अाथाय तदयु नाथताधा इव नीयमानाः०५०१०१६१ मुाेऽप तावभृयावदेहमारधमभमानशूयः०५०१०१६२ यथानुभूतं ितयातिनः कं वयदेहाय गुणा वृे०५०१०१७१ भयं मय वनेवप यातः स अाते सहषपः०५०१०१७२ जतेययारतेबुधय गृहामः कं नु कराेयवम्०५०१०१८१ यः षपावजगीषमाणाे गृहेषु िनवय यतेत पूवम्०५०१०१८२ अयेित दगुात ऊजतारीणेषु कामं वचरेपत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 293 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५०१०१९१ वं वनाभासराेजकाेश दगुाताे िनजतषपः०५०१०१९२ भुेह भाेगापुषाितदावमुसः कृितं भजव०५०१०२०० ीशक उवाच०५०१०२०१ इित समभहताे महाभागवताे भगवतभुवनगुराेरनुशासनमानाे लघुतयावनतशराेधराे बाढमित सबमानमुवाह०५०१०२११ भगवानप मनुना यथावदपुकपतापचितः यतनारदयाेरवषममभसमीमाणयाेरासमवथानमवानसं यमयवतंवतयगमत्०५०१०२२१ मनुरप परेणैवं ितसधतमनाेरथः सरषवरानुमतेनाजमखलधरामडलथितगुय अाथाय वयमितवषमवषयवषजलाशयाशाया उपरराम०५०१०२३१ इित ह वाव स जगतीपितररेछयाधिनवेशतकमाधकाराेऽखलजगधवंसनपरानुभावय भगवत अादपुषयायुगलानवरतयानानुभावेन पररधतकषायाशयाेऽवदाताेऽप मानवधनाे महतां महीतलमनुशशास०५०१०२४१ अथ च दुहतरं जापतेवकमण उपयेमे बहतीं नाम तयामु ह वावअाजानासमानशीलगुणकमपवीयाेदारादश भावयाबभूव कयां चयवीयसीमूजवतीं नाम०५०१०२५१ अाीेजयबामहावीरहरयरेताेघृतपृसवनमेधाितथवीितहाेकवयइित सव एवानामानः०५०१०२६१ एतेषां कवमहावीरः सवन इित य अासूव रेतसत अावायामभभावादारय कृतपरचयाः पारमहंयमेवाममभजन्०५०१०२७१ त ह वा उपशमशीलाः परमषयः सकलजीविनकायावासय भगवताेवासदेवयभीतानां शरणभूतय ीमरणारवदावरतरणावगलतपरमभयाेगानुभावेनपरभावतातदयाधगते भगवित सवेषां भूतानामाभूते यग्अायेवानतादायमवशेषेण समीयुः०५०१०२८१ अययामप जायायां यः पुा अासमतामसाे रैवत इित मवतराधपतयः०५०१०२९१ एवमुपशमायनेषु वतनयेवथ जगतीपितजगतीमबुदायेकादशपरवसराणामयाहताखलपुषकारसारसृतदाेदडयुगलापीडतमाैवीगुणतिनतवरमतधमितपाे बहयाानुदनमेधमानमाेदसरणयाैषयीडामुषतहासावलाेकचरवेयादभः पराभूयमानववेक इवानवबुयमान इव महामना बुभुजे०५०१०३०१ यावदवभासयित सरगरमनुपरामगवानादयाे वसधातलमधेनैव

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 294 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

तपयधेनावछादयित तदा ह भगवदपुासनाेपचताितपुषभावतदनभनदसमजवेन रथेन याेितमयेन रजनीमप दनं करयामीित सकृवतरणमनुपयामतीय इव पतः०५०१०३११ ये वा उ ह तथचरणनेमकृतपरखाताते स सधव अासयत एव कृताःस भुवाेपाः०५०१०३२१ जबूशालकुशाैशाकपुकरसंातेषां परमाणंपूवापूवादुर उराे यथासं गुणमानेन बहः समतत उपाः०५०१०३३१ दुहतरं चाेजवतीं नामाेशनसे ायछयामासीेवयानी नाम कायसता०५०१०३४१ नैवंवधः पुषकार उमय०५०१०३४२ पुंसां तदरजसा जतषुणानाम्०५०१०३४३ चं वदरूवगतः सकृदाददत०५०१०३४४ यामधेयमधुना स जहाित बधम्०५०१०३५१ स एवमपरमतबलपराम एकदा त देवषचरणानुशयनानुपिततगुणवसगसंसगेणािनवृतमवाानं मयमान अािनवेद इदमाह०५०१०३६१ अहाे असावनुतं यदभिनवेशताेऽहमयैरवारचतवषमवषयाधकूपेतदलमलममुया विनताया वनाेदमृगं मां धधगित गहयां चकार०५०१०३७१ परदेवतासादाधगतायवमशेनानुवृेयः पुेय इमां यथादायंवभय भुभाेगां च महषीं मृतकमव सह महावभूितमपहाय वयं िनहतिनवेदाे दगृहीतहरवहारानुभावाे भगवताे नारदय पदवीं पुनरेवानुससार०५०१०३८० तय ह वा एते ाेकाः०५०१०३८१ यतकृतं कम काे नु कुयानेरम्०५०१०३८२ याे नेमिनैरकराेछायां स वारधीन्०५०१०३९१ भूसंथानं कृतं येन सररवनादभः०५०१०३९२ सीमा च भूतिनवृयै पे पे वभागशः०५०१०४०१ भाैमं दयं मानुषं च महवं कमयाेगजम्०५०१०४०२ ये िनरयाैपयं पुषानुजनयः०५०२००१० ीशक उवाच०५०२००११ एवं पतर सवृे तदनुशासने वतमान अाीाे जबूपाैकसः जाअाैरसवमावेमाणः पयगाेपायत्०५०२००२१ स च कदाचपतृलाेककामः सरवरविनताडाचलाेयां भगवतं वसृजां

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 295 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

पितमाभृतपरचयाेपकरण अा इकायेण तपयाराधयां बभूव०५०२००३१ तदपुलय भगवानादपुषः सदस गायतीं पूवचं नामासरसमभयापयामास०५०२००४१ सा च तदामाेपवनमितरमणीयं ववधिनबडवटपवटपिनकरसंपुरटलताढथलवहममथुनैः ाेयमानुितभः ितबाेयमानसललकुुटकारडवकलहंसादभवचमुपकूजतामलजलाशयकमलाकरमुपबाम०५०२००५१ तयाः सललतगमनपदवयासगितवलासायाानुपदं खणखणायमानचरचरणाभरणवनमुपाकय नरदेवकुमारः समाधयाेगेनामीलतनयननलनमुकुलयुगलमीषकचय यच०५०२००६१ तामेवावदरेू मधुकरमव समनस उपजतीं दवजमनुजमनाेनयनााददघुैगितवहारीडावनयावलाेकसवरारावयवैमनस नृणां कुसमायुधय वदधतींववरं िनजमुखवगलतामृतासवसहासभाषणामाेदमदाधमधुकरिनकराेपराेधेन तपदवयासेन वगुपदनतनकलशकबरभाररशनां देवीं तदवलाेकनेन ववृतावसरयभगवताे मकरवजय वशमुपनीताे जडवदित हाेवाच०५०२००७१ का वं चकषस च कं मुिनवय शैले०५०२००७२ मायास काप भगवपरदेवतायाः०५०२००७३ वये बभष धनुषी सदानाेऽथे०५०२००७४ कं वा मृगाृगयसे वपने मान्०५०२००८१ बाणावमाै भगवतः शतपपाै०५०२००८२ शातावपुचरावितितमदताै०५०२००८३ कै युयुस वने वचर वः०५०२००८४ ेमाय नाे जडधयां तव वमाेऽत०५०२००९१ शया इमे भगवतः परतः पठत०५०२००९२ गायत साम सरहयमजमीशम्०५०२००९३ युछखावल लताः समनाेऽभवृीः०५०२००९४ सवे भजयृषगणा इव वेदशाखाः०५०२०१०१ वाचं परं चरणपरितरणां०५०२०१०२ पमुखरां णवाम तयम्०५०२०१०३ लधा कदबचरवटबबे०५०२०१०४ ययामलातपरधः च वकलं ते०५०२०१११ कं सृतं चरयाेज याेते०५०२०११२ मये कृशाे वहस य शः ता मे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 296 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५०२०११३ पाेऽणः सरभरावषाण ईग्०५०२०११४ येनामं सभग मे सरभीकराेष०५०२०१२१ लाेकं दशय सम तावकं मे०५०२०१२२ यय इथमुरसावयवावपूवाै०५०२०१२३ अधय मनाैयनाै बभित०५०२०१२४ बतुं सरसराससधाद वे०५०२०१३१ का वावृरदनावर वाित०५०२०१३२ वणाेः कलायिनमषाेकराै च कणाै०५०२०१३३ उमीनयुगलं जपशाेचर्०५०२०१३४ अासभृिनकरं सर इुखं ते०५०२०१४१ याेऽसाै वया करसराेजहतः पताे०५०२०१४२ द ममत एजयतेऽणी मे०५०२०१४३ मुं न ते रस वजटावथं०५०२०१४४ काेऽिनलाे हरित लपट एष नीवीम्०५०२०१५१ पं तपाेधन तपरतां तपाें०५०२०१५२ ेतु केन तपसा भवताेपलधम्०५०२०१५३ चत तपाेऽहस मया सह म मं०५०२०१५४ कं वा सीदित स वै भवभावनाे मे०५०२०१६१ न वां यजाम दयतं जदेवदं०५०२०१६२ यनाे गप नाे न वयाित लम्०५०२०१६३ मां चाहस नेतमनुतं ते०५०२०१६४ चं यतः ितसरत शवाः सचयः०५०२०१७० ीशक उवाच०५०२०१७१ इित ललनानुनयाितवशारदाे ायवैदयया परभाषया तां वबुधवधूं वबुधमितरधसभाजयामास०५०२०१८१ सा च तततय वीरयूथपतेबुशीलपवयःयाैदायेण परामनातेनसहायुतायुतपरवसराेपलणं कालं जबूपपितना भाैमवगभाेगाबुभुजे०५०२०१९१ तयामु ह वा अाजास राजवर अाीाे नाभकपुषहरवषेलावृतरयकहरमयकुभाकेतमालसंाव पुानजनयत्०५०२०२०१ सा सूवाथ सतावानुवसरं गृह एवापहाय पूवचभूय एवाजं देवमुपतथे०५०२०२११ अाीसताते मातरनुहादाैपकेनैव संहननबलाेपेताः पा वभा अातय

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 297 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

नामािन यथाभागं जबूपवषाण बुभुजुः०५०२०२२१ अाीाे राजातृः कामानामसरसमेवानुदनमधमयमानतयाः सलाेकतांुितभरवाध य पतराे मादयते०५०२०२३१ सपरेते पतर नव ातराे मेदुहेदेवीं ितपामुदं ीं लतां रयांयामां नारं भां देववीितमित संा नवाेदवहन्०५०३००१० ीशक उवाच०५०३००११ नाभरपयकामाेऽजया मेदेया भगवतं यपुषमवहताायजत०५०३००२१ तय ह वाव या वशभावेन यजतः वयेषु चरस यदेशकालमवदणावधानयाेगाेपपया दरुधगमाेऽप भगवाागवतवासयतया सतीकअाानमपराजतं िनजजनाभेताथवधसया गृहीतदयाे दयमं मनाेनयनानदनावयवाभराममावकार०५०३००३१ अथ ह तमावकृतभुजयुगलयं हरमयं पुषवशेषं कपशकाैशेयाबरधरमुरस वलस वसललामं दरवरवनहवनमालायमृतमणगदादभपलतं फुटकरणवरमुकुटकुडलकटककटसूहारकेयूरनूपुराभूषणवभूषतमृवसदयगृहपतयाेऽधना इवाेमधनमुपलय सबमानमहणेनावनतशीषाण उपतथुः०५०३००४० ऋवज ऊचुः०५०३००४१ अहस मुरहमाहणमाकमनुपथानां नमाे नम इयेतावसदपुशतं काेऽहित पुमाकृितगुणयितकरमितरनीश ईरय परय कृितपुषयाेरवानाभनामपाकृितभी पिनपणसकलजनिनकायवृजनिनरसनशवतमवरगुणगणैकदेशकथनाते०५०३००५१ परजनानुरागवरचतशबलसंशदसललसतकसलयतलसकादवूाु रैरप सृतयासपयया कल परम परतयस०५०३००६१ अथानयाप न भवत इययाेभारभरया समुचतमथमहाेपलभामहे०५०३००७१ अान एवानुसवनमसायितरेकेण बाेभूयमानाशेषपुषाथवपय कतनाथाशषअाशासानानामेतदभसंराधनमां भवतमहित०५०३००८१ तथा बालशानां वयमानः ेयः परमवदषुां परमपरमपुष कषकणया वमहमानं चापवगायमुपकपययवयं नापचत एवेतरवदहाेपलतः०५०३००९१ अथायमेव वराे हम यह बहष राजषेवरदषभाे भवाजपुषेणवषयअासीत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 298 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५०३०१०१ असिनशतानानलवधूताशेषमलानां भववभावानामाारामाणांमुनीनामनवरतपरगुणतगुणगण परममलायनगुणगणकथनाेऽस०५०३०१११ अथ कथखलनपतनजृणदरुवथानादषु ववशानां नः रणाय वरमरणदशायामप सकलकमलिनरसनािन तव गुणकृतनामधेयािन वचनगाेचराण भवत०५०३०१२१ कायं राजषरपयकामः जां भवाशीमाशासान ईरमाशषां वगापवगयाेरपभवतमुपधावित जायामथययाे धनदमवाधनः फलकरणम्०५०३०१३१ काे वा इह तेऽपराजताेऽपराजतया माययानवसतपदयानावृतमितवषयवषरयानावृतकृितरनुपासतमहरणः०५०३०१४१ यदु ह वाव तव पुनरदकतरह समातताथधयां मदानांनतेवहेलनं देवदेवाहस सायेन सवाितवाेढमवदषुाम्०५०३०१५० ीशक उवाच०५०३०१५१ इित िनगदेनाभूयमानाे भगवानिनमषषभाे वषधराभवादताभवदतचरणःसदयमदमाह०५०३०१६० ीभगवानुवाच०५०३०१६१ अहाे बताहमृषयाे भवरवतथगीभवरमसलभमभयाचताे यदमुयाजाेमयासशाे भूयादित ममाहमेवाभपः कैवयादथाप वादाे न मृषा भवतमहित ममैव हमुखं यजदेवकुलम्०५०३०१७१ तत अाीीयेऽंशकलयावतरयायातयमनुपलभमानः०५०३०१८० ीशक उवाच०५०३०१८१ इित िनशामयया मेदेयाः पितमभधायातदधे भगवान्०५०४००१० ीशक उवाच०५०४००११ अथ ह तमुपयैवाभययमानभगवणं सायाेपशमवैरायैयमहावभूितभरनुदनमेधमानानुभावं कृतयः जा ाणा देवतााविनतलसमवनायािततरांजगृधुः०५०४००२१ तय ह वा इथं वणा वरयसा बृहाेकेन चाैजसा बलेन या यशसावीयशाैयायांच पता ऋषभ इतीदं नाम चकार०५०४००३१ यय हीः पधमानाे भगवावषे न ववष तदवधाय भगवानृषभदेवाेयाेगेरः हयायाेगमायया ववषमजनाभं नामायवषत्०५०४००४१ नाभत यथाभलषतं सजवमवयाितमाेदभरवलाे गदारया गरावैरं गृहीतनरलाेकसधम भगवतं पुराणपुषं मायावलसतमितवस तातेित

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 299 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

सानुरागमुपलालयपरां िनवृितमुपगतः०५०४००५१ वदतानुरागमापाैरकृित जनपदाे राजा नाभराजं समयसेतरायामभषयाणेषूपिनधाय सह मेदेया वशालायां सिनपुणेन तपसा समाधयाेगेन नरनारायणायं भगवतं वासदेवमुपासीनः कालेन तहमानमवाप०५०४००६० यय ह पाडवेय ाेकावुदाहरत०५०४००६१ काे नु तकम राजषेनाभेरवाचरेपुमान्०५०४००६२ अपयतामगाय हरः शेन कमणा०५०४००७१ याेऽयः कुताे नाभेवा मलपूजताः०५०४००७२ यय बहष येशं दशयामासराेजसा०५०४००८१ अथ ह भगवानृषभदेवः ववष कमेमनुमयमानः दशतगुकुलवासाेलधवरैगुभरनुाताे गृहमेधनां धमाननुशमाणाे जययामदायामुभयलणं कम समाायाातमभयुाजानामासमानानां शतं जनयामास०५०४००९१ येषां खल महायाेगी भरताे येः ेगुण अासीेनेदंवष भारतमित यपदशत०५०४०१०१ तमनु कुशावत इलावताे ावताे मलयः केतभसेनइपृवदभः ककट इितनव नवित धानाः०५०४०१११ कवहवरतरः बुः पपलायनः०५०४०११२ अावहाेाेऽथ मलमसः करभाजनः०५०४०१२१ इित भागवतधमदशना नव महाभागवतातेषां सचरतंभगवहमाेपबृंहतंवसदेवनारदसंवादमुपशमायनमुपराणययामः०५०४०१३१ यवीयांस एकाशीितजायतेयाः पतरादेशकरा महाशालनामहााेिया यशीलाः कमवशा ाणा बभूवुः०५०४०१४१ भगवानृषभसं अातः वयं िनयिनवृानथपरपरः केवलानदानुभवईर एव वपरतवकमायारभमाणः कालेनानुगतं धममाचरणेनाेपशयतदांसम उपशाताे मैः काणकाे धमाथयशःजानदामृतावराेधेन गृहेषु लाेकं िनयमयत्०५०४०१५१ यछषयाचरतं तदनुवतते लाेकः०५०४०१६१ यप ववदतं सकलधम ां गुं ाणैदशतमागेणसामादभपायैजनतामनुशशास०५०४०१७१ यदेशकालवयःवववधाेेशाेपचतैः सवैरप तभयथाेपदेशं शत

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 300 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

कृव इयाज०५०४०१८१ भगवतषभेण पररयमाण एतवषे न कन पुषाेवाछयवमानमवानाेऽयाकथन कमप कहचदवेते भतयनुसवनंवजृतेहाितशयमतरेण०५०४०१९१ स कदाचदटमानाे भगवानृषभाे ावतगताे षवरसभायां जानांिनशामयतीनामाजानवहतानः यणयभरसयतानयुपशयित हाेवाच०५०५००१० ऋषभ उवाच०५०५००११ नायं देहाे देहभाजां नृलाेके काकामानहते वुजां ये०५०५००१२ तपाे दयं पुका येन सवं शेासाैयं वनतम्०५०५००२१ महसेवां ारमावमुेतमाेारं याेषतां ससम्०५०५००२२ महातते समचाः शाता वमयवः सदः साधवाे ये०५०५००३१ ये वा मयीशे कृतसाैदाथा जनेषु देहरवाितकेषु०५०५००३२ गृहेषु जायाजराितमस न ीितयुा यावदथा लाेके०५०५००४१ नूनं मः कुते वकम यदयीतय अापृणाेित०५०५००४२ न साधु मये यत अानाेऽयमसप ेशद अास देहः०५०५००५१ पराभवतावदबाेधजाताे याव जासत अातवम्०५०५००५२ यावयातावददं मनाे वै कमाकं येन शररबधः०५०५००६१ एवं मनः कमवशं युे अवयायुपधीयमाने०५०५००६२ ीितन यावय वासदेवे न मुयते देहयाेगेन तावत्०५०५००७१ यदा न पयययथा गुणेहां वाथे मः सहसा वपत्०५०५००७२ गतृितवदित त तापानासा मैथुयमगारमः०५०५००८१ पुंसः या मथुनीभावमेतं तयाेमथाे दयथमाः०५०५००८२ अताे गृहेसतावैजनय माेहाेऽयमहं ममेित०५०५००९१ यदा मनाेदयथरय कमानुबाे ढ अाथेत०५०५००९२ तदा जनः सपरवततेऽाुः परं यायितहाय हेतम्०५०५०१०१ हंसे गुराै मय भानुवृया वतृणया ितितया च०५०५०१०२ सव जताेयसनावगया जासया तपसेहािनवृया०५०५०१११ मकमभमकथया च िनयं मेवसाणुकतनाे०५०५०११२ िनवैरसायाेपशमेन पुा जहासया देहगेहाबुेः०५०५०१२१ अयायाेगेन ववसेवया ाणेयााभजयेन सयक्०५०५०१२२ स या चयेण शदसमादेन यमेन वाचाम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 301 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५०५०१३१ सव माववचणेन ानेन वानवराजतेन०५०५०१३२ याेगेन धृयुमसवयुाे लं यपाेहेकुशलाेऽहमायम्०५०५०१४१ कमाशयं दयथबधमवयासादतममः०५०५०१४२ अनेन याेगेन यथाेपदेशं सययपाेाेपरमेत याेगात्०५०५०१५१ पुां शयां नृपाे गुवा माेककामाे मदनुहाथः०५०५०१५२ इथं वमयुरनुशयादता याेजयेकमस कममूढान्०५०५०१५३ कं याेजयनुजाेऽथ लभेत िनपातयशं ह गते०५०५०१६१ लाेकः वयं ेयस नयाेऽथासमीहेत िनकामकामः०५०५०१६२ अयाेयवैरः सखलेशहेताेरनतदःुखं च न वेद मूढः०५०५०१७१ कतं वयं तदभाे वपदवायामतरे वतमानम्०५०५०१७२ ा पुनतं सघृणः कुबुं याेजयेदुपथगं यथाधम्०५०५०१८१ गुन स यावजनाे न स यापता न स याननी न सा यात्०५०५०१८२ दैवं न तया पित स या माेचयेः समुपेतमृयुम्०५०५०१९१ इदं शररं मम दुवभायं सवं ह मे दयं य धमः०५०५०१९२ पृे कृताे मे यदधम अारादताे ह मामृषभं ारायाः०५०५०२०१ तावताे दयेन जाताः सवे महीयांसममुं सनाभम्०५०५०२०२ अबुा भरतं भजवं शूषणं तरणं जानाम्०५०५०२११ भूतेषु वी उदुमा ये सरसृपातेषु सबाेधिनाः०५०५०२१२ तताे मनुयाः मथातताेऽप गधवसा वबुधानुगा ये०५०५०२२१ देवासरेयाे मघवधाना दादयाे सतात तेषाम्०५०५०२२२ भवः परः साेऽथ वरवीयः स मपराेऽहं जदेवदेवः०५०५०२३१ न ाणैतलये भूतमयपयाम वाः कमतः परं त०५०५०२३२ यृभः तं याहमाम कामं न तथाहाेे०५०५०२४१ धृता तनूशती मे पुराणी येनेह सवं परमं पवम्०५०५०२४२ शमाे दमः सयमनुह तपतितानुभव य०५०५०२५१ माेऽयनतापरतः परावगापवगाधपतेन कत्०५०५०२५२ येषां कमु यादतरेण तेषामकनानां मय भभाजाम्०५०५०२६१ सवाण मयतया भवराण भूतािन सता वाण०५०५०२६२ सावतयािन पदे पदे वाे ववभतदु हाहणं मे०५०५०२७१ मनाेवचाेरणेहतय सााकृतं मे परबहणं ह०५०५०२७२ वना पुमायेन महावमाेहाकृतातपाशा वमाेुमीशेत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 302 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५०५०२८० ीशक उवाच०५०५०२८१ एवमनुशायाजावयमनुशानप लाेकानुशासनाथ महानुभावः परमसगवानृषभापदेश उपशमशीलानामुपरतकमणां महामुनीनां भानवैरायलणं पारमहंयधममुपशमाणः वतनयशतयें परमभागवतं भगवज्जनपरायणं भरतं धरणपालनायाभषय वयं भवन एवाेवरतशररमापरह उइव गगनपरधानः कणकेश अायाराेपताहवनीयाे ावतावाज०५०५०२९१ जडाधमूकबधरपशाचाेादकवदवधूतवेषाेऽभभायमाणाेऽप जनानां गृहीतमाैनततूणीं बभूव०५०५०३०१ त त पुरामाकरखेटवाटखवटशबरजघाेषसाथगरवनामादवनुपथमविनचरापसदैः परभूयमानाे मकाभरव वनगजतजनताडनावमेहनीवनावशकृजःेपपूितवातदुैतदवगणयेवाससंथानएतदेहाेपलणे सदपदेश उभयानुभववपेण वमहमावथानेनासमाराेपताहंममाभमानवादवखडतमनाः पृथवीमेकचरः परबाम०५०५०३११ अितसकुमारकरचरणाेरःथलवपुलबांसगलवदनावयववयासः कृितसदरवभावहाससमुखाे नवनलनदलायमानशशरताराणायतनयनचरः सशसभगकपाेलकणकठनासाे वगूढतवदनमहाेसवेन पुरविनतानां मनस कुसमशरासनमुपदधानः परागवलबमानकुटलजटलकपशकेशभूरभाराेऽवधूतमलनिनजशररेण हगृहीत इवायत०५०५०३२१ यह वाव स भगवालाेकममं याेगयाा तीपमवाचाणतितयाकमबीभसतमित तमाजगरमाथतः शयान एवााित पबित खादयवमेहित हदित चेमानउरत अादधाेेशः०५०५०३३१ तय ह यः पुरषसरभसाैगयवायुतं देशं दशयाेजनं समतासरभं चकार०५०५०३४१ एवं गाेमृगकाकचयया जंतासीनः शयानः काकमृगगाेचरतः पबितखादयवमेहित ०५०५०३५१ इित नानायाेगचयाचरणाे भगवाकैवयपितऋ षभाेऽवरतपरममहानदानुभवअािनसवेषां भूतानामाभूते भगवित वासदेव अानाेऽयवधानानतराेदरभावेन ससमताथपरपूणाे याेगैयाण वैहायसमनाेजवातधानपरकायवेशदरूहणादिनयछयाेपगतािन नासा नृप दयेनायनदत्०५०६००१० राजाेवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 303 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५०६००११ न नूनं भगव अाारामाणां याेगसमीरतानावभजतकमबीजानामैयाणपुनःेशदािन भवतमहत यछयाेपगतािन०५०६००२० ऋषवाच०५०६००२१ सयमुं कवह वा एके न मनसाेऽा वमनवथानय शठकरातइवसछते०५०६००३० तथा चाेम्०५०६००३१ न कुयाकहचसयं मनस नवथते०५०६००३२ याराीण चकद तप एेरम्०५०६००४१ िनयं ददाित कामय छं तमनु येऽरयः०५०६००४२ याेगनः कृतमैय पयुजायेव पुंल०५०६००५१ कामाे मयुमदाे लाेभः शाेकमाेहभयादयः०५०६००५२ कमबध यूलः वीकुयाकाे नु तधुः०५०६००६१ अथैवमखललाेकपालललामाेऽप वलणैजडवदवधूतवेषभाषाचरतैरवलतभगवभावाे याेगनां सापरायवधमनुशयवकलेवरंजहासरायाानमसंयवहतमनथातरभावेनावीमाण उपरतानुवृपरराम०५०६००७१ तय ह वा एवं मुलय भगवत ऋषभय याेगमायावासनया देह इमांजगतीमभमानाभासेन सममाणः काेवेकुटकादणकणाटकादेशायछयाेपगतः कुटकाचलाेपवन अाय कृतामकवल उाद इव मुमूधजाेऽसंवीत एव वचचार०५०६००८१ अथ समीरवेगवधूतवेणुवकषणजाताेदावानलतनमालेलहानः सह तेनददाह०५०६००९१ यय कलानुचरतमुपाकय काेवेकुटकानां राजाहामाेपशय कलावधमउकृयमाणे भवतयेन वमाेहतः वधमपथमकुताेभयमपहाय कुपथपाखडमसमसं िनजमनीषया मदः सवतययते०५०६०१०१ येन ह वाव कलाै मनुजापसदा देवमायामाेहताः ववधिनयाेगशाैचचारवहीनादेवहेलनायपतािन िनजिनजेछया गृाना अानानाचमनाशाैचकेशाेुनादिन कलनाधमबलेनाेपहतधयाे ाणयपुषलाेकवदषूकाः ायेण भवयत०५०६०१११ ते च वानया िनजलाेकयायाधपरपरयातातमयधे वयमेवपितयत

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 304 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५०६०१२१ अयमवताराे रजसाेपुतकैवयाेपशणाथः०५०६०१३० तयानुगुणााेकागायत०५०६०१३१ अहाे भुवः ससमुवया पेषु वषेवधपुयमेतत्०५०६०१३२ गायत ययजना मुरारेः कमाण भायवतारवत०५०६०१४१ अहाे नु वंशाे यशसावदातः ैयताे य पुमापुराणः०५०६०१४२ कृतावतारः पुषः स अाचार धम यदकमहेतम्०५०६०१५१ काे वय काामपराेऽनुगछेनाेरथेनायभवय याेगी०५०६०१५२ याे याेगमायाः पृहययुदता सया येन कृतयाः०५०६०१६१ इित ह सकलवेदलाेकदेवाणगवां परमगुराेभगवत ऋषभाययवशाचरतमीरतं पुंसां समतदुरताभहरणं परममहामलायनमदमनुयाेपचतयानुणाेयाावयित वावहताे भगवित तवासदेव एकातताेभरनयाेरप समनुवतते०५०६०१७१ ययामेव कवय अाानमवरतं ववधवृजनसंसारपरतापाेपतयमानमनुसवनंापयततयैव परया िनवृया पवगमायतकं परमपुषाथमप वयमासादतं नाेएवायते भगवदयवेनैव परसमासवाथाः०५०६०१८१ राजपितगुरलं भवतां यदनूां०५०६०१८२ दैवं यः कुलपितः च कराे वः०५०६०१८३ अवेवम भगवाजतां मुकुदाे०५०६०१८४ मुं ददाित कहच न भयाेगम्०५०६०१९१ िनयानुभूतिनजलाभिनवृतृणः०५०६०१९२ ेययतचनया चरसबुेः०५०६०१९३ लाेकय यः कणयाभयमालाेकम्०५०६०१९४ अायामाे भगवते ऋषभाय तै०५०७००१० ीशक उवाच०५०७००११ भरतत महाभागवताे यदा भगवताविनतलपरपालनाय सतततदनुशासनपरःपजनीं वपदुहतरमुपयेमे०५०७००२१ तयामु ह वा अाजाकायेनानुपानानः प जनयामास भूतादरवभूतसूाण समितं रा भृतं सदशनमावरणं धूकेतमित०५०७००३१ अजनाभं नामैतष भारतमित यत अारय यपदशत०५०७००४१ स बवहीपितः पतृपतामहवदुवसलतया वे वे कमण वतमानाःजाः व

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 305 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

धममनुवतमानः पयपालयत्०५०७००५१ ईजे च भगवतं यतपं तभावचैः याताहाेदशपूणमासचातमायपशसाेमानां कृितवकृितभरनुसवनं चातहाेवधना०५०७००६१ सचरस नानायागेषु वरचतायेवपूव ययाफलं धमायं परेण यपुषे सवदेवतालानां माणामथिनयामकतया सााकतर परदेवतायांभगवित वासदेव एव भावयमान अानैपुयमृदतकषायाे हवःववयुभगृमाणेषु सयजमानाे यभाजाे देवांतापुषावयवेवययायत्०५०७००७१ एवं कमवशा वशसवयातदयाकाशशररे ण भगवित वासदेवेमहापुषपाेपलणे ीवसकाैतभवनमालारदरगदादभपलते िनजपुषखतेनािनपुषपेण वराेचमान उैतरां भरनुदनमेधमानरयाजायत०५०७००८१ एवं वषायुतसहपयतावसतकमिनवाणावसराेऽधभुयमानं वतनयेयाेरथं पतृपैतामहं यथादायं वभय वयं सकलसपकेताविनकेतापुलहामंवाज०५०७००९१ य ह वाव भगवाहरराप तयानां िनजजनानां वासयेन सधायतइछापेण०५०७०१०१ यामपदायुभयताे नाभभषैनद नाम सरवरा सवतः पवीकराेित०५०७०१११ तवाव कल स एकलः पुलहामाेपवने ववधकुसमकसलयतलसकाबुभःकदमूलफलाेपहारै समीहमानाे भगवत अाराधनं वव उपरतवषयाभलाष उपभृताेपशमः परांिनवृितमवाप०५०७०१२१ तयेथमवरतपुषपरचयया भगवित वधमानानुरागभरतदयशैथयःहषवेगेनायुमानराेमपुलककुलक अाैकठ वृणयबापिनावलाेकनयन एवं िनजरमणाणचरणारवदानुयानपरचतभयाेगेन परुतपरमाादगीरदयदावगाढधषणतामप यमाणां भगवसपया न सार०५०७०१३१ इथं धृतभगवत एेणेयाजनवाससानुसवनाभषेकाकपशकुटलजटाकलापेनचवराेचमानः सूयचा भगवतं हरमयं पुषमुहाने सूयमडलेऽयुपितेतदुहाेवाच०५०७०१४१ पराेरजः सवतजातवेदाे देवय भगाे मनसेदं जजान

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 306 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५०७०१४२ सरेतसादः पुनरावय चे हंसं गृाणं नृषराममः०५०८००१० ीशक उवाच०५०८००११ एकदा त महानां कृताभषेकनैयमकावयकाे ारमभगृणानाे मुतयमुदकात उपववेश०५०८००२१ त तदा राजहरणी पपासया जलाशयायाशमेकैवाेपजगाम०५०८००३१ तया पेपीयमान उदके तावदेवावदरेूण नदताे मृगपतेादाे लाेकभयरउदपतत्०५०८००४१ तमुपुय सा मृगवधूः कृितववा चकतिनरणा सतरामप हरभयाभिनवेशयदया पारवरगततृषा भयासहसैवाेाम०५०८००५१ तया उपतया अतवया उभयावगलताे याेिनिनगताे गभः ाेतसिनपपात०५०८००६१ तसवाेसपणभयखेदातरा वगणेन वयुयमाना कयाया कृणसारसतीिनपपाताथ च ममार०५०८००७१ तं वेणकुणकं कृपणं ाेतसानूमानमभवीयापवं बधुरवानुकपयाराजषभरत अादाय मृतमातरमयामपदमनयत्०५०८००८१ तय ह वा एणकुणक उैरेतकृतिनजाभमानयाहरहतपाेषणपालनलालनीणनानुयानेनािनयमाः सहयमाः पुषपरचयादय एकैकशः कितपयेनाहगणेनवयुयमानाः कल सव एवाेदवसन्०५०८००९१ अहाे बतायं हरणकुणकः कृपण ईररथचरणपरमणरयेण वगणसद्बधुयः परवजतः शरणं च माेपसादताे मामेव मातापतराै ातृातीयाैथकांैवाेपेयायनायं कन वेद मयितवधात एव मया मपरायणय पाेषणपालनीणनलालनमनसूयुनानुेयं शरयाेपेादाेषवदषुा०५०८०१०१ नूनं ायाः साधव उपशमशीलाः कृपणसद एवंवधाथे वाथानपगुतरानुपेते०५०८०१११ इित कृतानुष अासनशयनाटनानाशनादषु सह मृगजना ेहानुबदयअासीत्०५०८०१२१ कुशकुसमसमपलाशफलमूलाेदकायाहरयमाणाे वृकसालावृकादयाेभयमाशंसमानाे यदा सह हरणकुणकेन वनं समावशित०५०८०१३१ पथषु च मुधभावेन त त वषमितणयभरदयःकापयाकधेनाेहित एवमुस उरस चाधायाेपलालयुदं परमामवाप०५०८०१४१ यायां िनवयमानायामतरालेऽयुथायाेथाय यदैनमभचीत तह वाव सवष

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 307 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

पितः कृितथेन मनसा ता अाशष अाशाते वत तास ते सवत इित०५०८०१५१ अयदा भृशमुमना नवण इव कृपणः सकणमिततषेण हरणकुणकवरहवलदयसतापतमेवानुशाेचकल कमलं महदभरत इित हाेवाच०५०८०१६१ अप बत स वै कृपण एणबालकाे मृतहरणीसताेऽहाे ममानायय शठकरातमतेरकृतसकृतय कृतव अाययेन तदवगणयसजन इवागमयित०५०८०१७१ अप ेमेणाामाेपवने शपाण चरतं देवगुं याम०५०८०१८१ अप च न वृकः सालावृकाेऽयतमाे वा नैकचर एकचराे वा भयित०५०८०१९१ िनाेचित ह भगवासकलजगेमाेदययाााप मम न मृगवधूयासअागछित०५०८०२०१ अप वदकृतसकृतमागय मां सखययित हरणराजकुमाराे ववधचरदशनीयिनजमृगदारकवनाेदैरसताेषं वानामपनुदन्०५०८०२११ वेलकायां मां मृषासमाधनामीलतशं ेमसंरेण चकतचकत अागयपृषद्अपषवषाणाेण लठित०५०८०२२१ अासादतहवष बहष दूषते मयाेपालधाे भीतभीतः सपुपरतरास ऋषकुमारवदवहतकरणकलाप अाते०५०८०२३१ कं वा अरे अाचरतं तपतपवयानया यदयमविनः सवनयकृणसारतनयतनुतरसभगशवतमाखरखरपदपभवणवधुरातरय कृपणय मम वणपदवींसूचययाानं च सवतः कृतकाैतकं जानां वगापवगकामानां देवयजनं कराेित०५०८०२४१ अप वदसाै भगवानुडपितरेनं मृगपितभयाृतमातरं मृगबालकं वामपरमनुकपया कृपणजनवसलः परपाित०५०८०२५१ कं वाजवेषवरदवदहनशखाभपतयमानदयथलनलनीकंमामुपसृतमृगीतनयं शशरशातानुरागगुणतिनजवदनसललामृतमयगभतभः वधयतीितच०५०८०२६१ एवमघटमानमनाेरथाकुलदयाे मृगदारकाभासेन वारधकमणा याेगारणताेवंशतः स याेगतापसाे भगवदाराधनलणा कथमतरथा जायतर एणकुणक अासःसााःेयसितपतया ापरयदुयजदयाभजातय तयैवमतरायवहतयाेगारणय राजषेभरतय तावृगाभकपाेषणपालनीणनलालनानुषेणावगणयतअाानमहरवाखबलं दरुितमः कालः करालरभस अापत०५०८०२७१ तदानीमप पावितनमाजमवानुशाेचतमभवीमाणाे मृग एवाभिनवेशतमनावसृय लाेकममं सह मृगेण कलेवरं मृतमनु न मृतजानुृितरतरवृगशररमवाप०५०८०२८१ ताप ह वा अानाे मृगवकारणं भगवदाराधनसमीहानुभावेनानुृय

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 308 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

भृशमनुतयमान अाह०५०८०२९१ अहाे कं ाेऽहमावतामनुपथामुसमतसय ववपुयारयशरणयावत अािन सवेषामानां भगवित वासदेवे तदनुवणमननसतनाराधनानुरणाभयाेगेनाशूयसकलयामेन कालेन समावेशतं समाहतं कायेनमनतु पुनममाबुधयाराृगसतमनु परसाव०५०८०३०१ इयेवं िनगूढिनवेदाे वसृय मृगीं मातरं पुनभगवेमुपशमशीलमुिनगणदयतं शालामं पुलयपुलहामं कालरायाजगाम०५०८०३११ तप कालं तीमाणः सा भृशमु अासहचरः शकपणतृणवीधा वतमानाे मृगविनमावसानमेव गणयृगशररं तीथाेदकमुससज०५०९००१० ीशक उवाच०५०९००११ अथ कयचजवरयारःवरय शमदमतपःवायायाययनयागसताेषितितायवानसूयाानानदयुयासशुतशीलाचारपाैदायगुणा नव साेदयाअजा बभूवुमथुनं च यवीययां भायायायत त पुमांतं परमभागवतं राजषवरं भरतमुसृमृगशररं चरमशररेण ववं गतमाः०५०९००२१ ताप वजनसा भृशमुजमानाे भगवतः कमबधववंसनवणरणगुणववरणचरणारवदयुगलं मनसा वदधदानः ितघातमाशमानाे भगवद्अनुहेणानुृतवपूवजावलराानमुजडाधबधरवपेण दशयामासलाेकय०५०९००३१ तयाप ह वा अाजय वः पुेहानुबमना अासमावतनासंकारायथाेपदेशंवदधान उपनीतय च पुनः शाैचाचमनादकमिनयमाननभेतानप समशयदनुशेनहभायं पतः पुेणेित०५०९००४१ स चाप तदु ह पतृसधावेवासीचीनमव कराेित छदांययापययसहयाितभः सणवशरपदं सावीं ैवासतकाासानधीयानमयसमवेतपंाहयामास०५०९००५१ एवं वतनुज अायनुरागावेशतचः शाैचाययनतिनयमगुवनलशूषणा्अाैपकुवाणककमायनभयुायप समनुशेन भायमयसदाहः पुमनुशायवयं तावदनधगतमनाेरथः कालेनामेन वयं गृह एव म उपसंतः०५०९००६१ अथ यवीयसी जसती वगभजातं मथुनं सपया उपयय वयमनुसंथयापितलाेकमगात्०५०९००७१ पतयुपरते ातर एनमतभाववदयां वायामेव पयवसतमतयाे न

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 309 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

परवायां जडमितरित ातरनुशासनिनबधायवृसत०५०९००८१ स च ाकृतैपदपशभजडबधरमूकेयभभायमाणाे यदा तदनुपाणभाषते कमाण च कायमाणः परेछया कराेित वताे वेतनताे वा याा यछयावाेपसादतमपंब मृं कदं वायवहरित परं नेयीितिनमयिनवृिनमवसवशानुभवानदवालाभाधगमः सखदःुखयाेिनमयाेरसावतदेहाभमानः०५०९०१०१ शीताेणवातवषेषु वृष इवानावृताः पीनः संहननाः थडलसंवेशनानुदनामनरजसा महामणरवानभयवचसः कुपटावृतकटपवीतेनाेमषणा जाितरित बधुरित संयातजनावमताे वचचार०५०९०१११ यदा त परत अाहारं कमवेतनत ईहमानः वातृभरप केदारकमण िनपततदपकराेित कत न समं वषमं यूनमधकमित वेद कणपयाकफलकरणकुाषथालपुरषादययमृतवदयवहरित०५०९०१२१ अथ कदाचकषृलपितभकायै पुषपशमालभतापयकामः०५०९०१३१ तय ह दैवमुय पशाेः पदवीं तदनुचराः परधावताे िनश िनशीथसमयेतमसावृतायामनधगतपशव अाककेन वधना केदारावीरासनेन मृगवराहादयःसंरमाणमरःवरसतमपयन्०५०९०१४१ अथ त एनमनवलणमवमृय भतृकमिनपं मयमाना बा रशनयाचडकागृहमुपिनयुमुदा वकसतवदनाः०५०९०१५१ अथ पणयतं ववधनाभषयाहतेन वाससाछा भूषणालेपलकादभपकृतंभुवतं धूपदपमायलाजकसलयाु रफलाेपहाराेपेतया वैशससंथया महता गीततितमृदपणवघाेषेण च पुषपशं भकायाः पुरत उपवेशयामासः०५०९०१६१ अथ वृषलराजपणः पुषपशाेरसृगासवेन देवीं भकालं ययमाणतद्अभमतमसमितकरालिनशतमुपाददे०५०९०१७१ इित तेषां वृषलानां रजतमःकृतीनां धनमदरजाैसमनसां भगवकलावीरकुलं कदथीकृयाेपथेन वैरं वहरतां हंसावहाराणां कमाितदाणं यभूतयसााषसतय िनवैरय सवभूतसदः सूनायामयननुमतमालनंतदपुलय तेजसाितदुवषहेण ददमानेन वपुषा सहसाेचाट सैव देवी भकाल०५०९०१८१ भृशममषराेषावेशरभसवलसतकुटवटपकुटलदं ाणेणाटाेपाितभयानकवदना हतकामेवेदं महाहासमितसंरेण वमुती तत उपय पापीयसां दुानांतेनैवासना ववृणशीणा गलावतमसृगासवमयुणं सह गणेन िनपीयाितपानमद

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 310 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

वलाेैतरां वपाषदैः सह जगाै ननत च वजहार च शरःकदकुललया०५०९०१९१ एवमेव खल महदभचाराितमः कायेनाने फलित०५०९०२०१ न वा एतणुद महदतुं यदसमः वशरछेदन अापिततेऽप वमुदेहााभावसढदयथीनां सवसवसदानां िनवैराणांसाागवतािनमषारवरायुधेनामेन तैतैभावैः पररयमाणानां तपादमूलमकुतयमुपसृतानां भागवतपरमहंसानाम्०५१०००१० ीशक उवाच०५१०००११ अथ सधुसाैवीरपते रगणय जत इमयातटे तकुलपितना शबकावाहपुषावेषणसमये दैवेनाेपसादतः स जवर उपलध एष पीवा युवा संहननााे गाेखरवरंु वाेढमलमित पूववगृहीतैः सह गृहीतः सभमतदह उवाह शबकां समहानुभावः०५१०००२१ यदा ह जवरयेषुमाावलाेकानुगतेन समाहता पुषगिततदा वषमगतांवशबकांरगण उपधाय पुषानधवहत अाह हे वाेढारः सावितमत कमित वषममुते यानमित०५१०००३१ अथ त ईरवचः साेपालमुपाकयाेपायतरयाछतमनसतं वापयांबभूवुः०५१०००४१ न वयं नरदेव मा भवयमानुपथाः सावेव वहामः अयमधुनैव िनयुाेऽप न तं जित नानेन सह वाेढमु ह वयं पारयाम इित०५१०००५१ सांसगकाे दाेष एव नूनमेकयाप सवेषां सांसगकाणां भवतमहतीित िनयिनशयकृपणवचाे राजा रगण उपासतवृाेऽप िनसगेण बलाकृत ईषदुथतमयुरवपतेजसं जातवेदसमव रजसावृतमितराह०५१०००६१ अहाे कं ातयमुपराताे दघमवानमेक एव ऊहवासचरं नाितपीवानसंहननााे जरसा चाेपताे भवासखे नाे एवापर एते सन इित बवलधाेऽयवयारचतयगुणकमाशयवचरमकलेवरेऽवतिन संथानवशेषेऽहं ममेयनयाराेपतमयाययाे भूततूणीं शबकां पूववदवुाह०५१०००७१ अथ पुनः वशबकायां वषमगतायां कुपत उवाच रगणः कमदमरे वंजीवृताेमां कदथीकृय भतृशासनमितचरस मय च ते कराेम चकसां दडपाणरव जनतायायथाकृितं वां भजयस इित

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 311 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५१०००८१ एवं बबमप भाषमाणं नरदेवाभमानं रजसा तमसानुवेन मदेनितरकृताशेषभगवयिनकेतं पडतमािननं स भगवााणाे भूतसवभूतसदाा याेगेरचयायां नाितयुपमितं यमान इव वगतय इदमाह०५१०००९० ाण उवाच०५१०००९१ वयाेदतं यमवलधं भतः स मे याद वीर भारः०५१०००९२ गतयद यादधगयमवा पीवेित राशाै न वदां वादः०५१००१०१ थाैयं काय याधय अाधय ृयं कलरछा जरा च०५१००१०२ िना रितमयुरहं मदः शचाे देहेन जातय ह मे न सत०५१००१११ जीवृतवं िनयमेन राजनातवकृतय म्०५१००११२ ववायभावाे व ईड य तुयतेऽसाै वधकृययाेगः०५१००१२१ वशेषबुेववरं मना पयाम य यवहारताेऽयत्०५१००१२२ क ईरत कमीशतयं तथाप राजकरवाम कं ते०५१००१३१ उमजडववसंथां गतय मे वीर चकसतेन०५१००१३२ अथः कयावता शतेन तधमय च पपेषः०५१००१४० ीशक उवाच०५१००१४१ एतावदनुवादपरभाषया युदय मुिनवर उपशमशील उपरतानायिनमउपभाेगेनकमारधं यपनयाजयानमप तथाेवाह०५१००१५१ स चाप पाडवेय सधुसाैवीरपिततवजासायां सयक्याधकृताधकारतदृयथमाेचनं जवच अाुय बयाेगथसतंवरयाव शरसा पादमूलमुपसृतः मापयवगतनृपदेवय उवाच०५१००१६१ कवं िनगूढरस जानां बभष सूं कतमाेऽवधूतः०५१००१६२ कयास कुय इहाप काेमाय नेदस नाेत शः०५१००१७१ नाहं वशे सरराजवा यशूला यमय दडात्०५१००१७२ नायक साेमािनलवपााछे भृशं कुलावमानात्०५१००१८१ तूसाे जडवगूढ वानवीयाे वचरयपारः०५१००१८२ वचांस याेगथतािन साधाे न नः मते मनसाप भेुम्०५१००१९१ अहं च याेगेरमातव वदां मुनीनां परमं गुं वै०५१००१९२ ुं वृः कमहारणं तसाारं ानकलावतीणम्०५१००२०१ स वै भवा लाेकिनरणाथमयलाे वचरयप वत्०५१००२०२ याेगेराणां गितमधबुः कथं वचीत गृहानुबधः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 312 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५१००२११ ः मः कमत अानाे वै भतगतभवतानुमये०५१००२१२ यथासताेदानयनाभावासमूल इाे यवहारमागः०५१००२२१ थायतापापयसाेऽभतापतापततडलगभरधः०५१००२२२ देहेयावाशयसकषासंसृितः पुषयानुराेधात्०५१००२३१ शाताभगाेा नृपितः जानां यः कराे वै न पन पम्०५१००२३२ वधममाराधनमयुतय यदहमानाे वजहायघाैघम्०५१००२४१ ते भवारदेवाभमान मदेन तछकृतसमय०५१००२४२ कृषी मैीशमातबधाे यथा तरे सदवयानमंहः०५१००२५१ न वया वससखय सायेन वीताभमतेतवाप०५१००२५२ महमानावकृता मायदरूादप शूलपाणः०५११००१० ाण उवाच०५११००११ अकाेवदः काेवदवादवादावदयथाे नाितवदां वरः०५११००१२ न सूरयाे ह यवहारमेनं तवावमशेन सहामनत०५११००२१ तथैव राजगाहमेध वतानवाेवजृतेषु०५११००२२ न वेदवादेषु ह तववादः ायेण शाे नु चकात साधुः०५११००३१ न तय तवहणाय साारयसीरप वाचः समासन्०५११००३२ वे िना गृहमेधसाैयं न यय हेयानुमतं वयं यात्०५११००४१ यावनाे रजसा पूषय सवेन वा तमसा वानुम्०५११००४२ चेताेभराकूितभरातनाेित िनरु शं कुशलं चेतरं वा०५११००५१ स वासनाा वषयाेपराे गुणवाहाे वकृतः षाेडशाा०५११००५२ बपृथामभ पभेदमतबहं च पुरैतनाेित०५११००६१ दःुखं सखं यितरं च तीं कालाेपपं फलमायन०५११००६२ अाल मायारचतातराा वदेहनं संसृितचकूटः०५११००७१ तावानयं यवहारः सदावः ेसायाे भवित थूलसूः०५११००७२ तानाे लमदाे वदत गुणागुणवय परावरय०५११००८१ गुणानुरं यसनाय जताेः ेमाय नैगुयमथाे मनः यात्०५११००८२ यथा दपाे घृतवितमशखाः सधूमा भजित यदा वम्०५११००८३ पदं तथा गुणकमानुबं वृीमनः यतेऽय तवम्०५११००९१ एकादशासनसाे ह वृय अाकूतयः प धयाेऽभमानः०५११००९२ मााण कमाण पुरं च तासां वदत हैकादश वीर भूमीः०५११०१०१ गधाकृितपशरसवांस वसगरययभजपशपाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 313 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५११०१०२ एकादशं वीकरणं ममेित शयामहं ादशमेक अाः०५११०१११ यवभावाशयकमकालैरेकादशामी मनसाे वकाराः०५११०११२ सहशः शतशः काेटश ेताे न मथाे न वतः युः०५११०१२१ े एता मनसाे वभूतीजीवय मायारचतय िनयाः०५११०१२२ अावहताः ाप ितराेहता शाे वचे वशकतः०५११०१३१ े अाा पुषः पुराणः साावयं याेितरजः परेशः०५११०१३२ नारायणाे भगवावासदेवः वमाययायवधीयमानः०५११०१४१ यथािनलः थावरजमानामावपेण िनव ईशेत्०५११०१४२ एवं पराे भगवावासदेवः े अाेदमनुवः०५११०१५१ न यावदेतां तनुभृरे वधूय मायां वयुनाेदयेन०५११०१५२ वमुसाे जतषपाे वेदातवं मतीह तावत्०५११०१६१ न यावदेतन अालं संसारतापावपनं जनय०५११०१६२ यछाेकमाेहामयरागलाेभ वैरानुबधं ममतां वधे०५११०१७१ ातृयमेनं तददवीयमुपेयायेधतममः०५११०१७२ गुराेह रेरणाेपासनााे जह यलकं वयमामाेषम्०५१२००१० रगण उवाच०५१२००११ नमाे नमः कारणवहाय वपतछकृतवहाय०५१२००१२ नमाेऽवधूत जबधुल िनगूढिनयानुभवाय तयम्०५१२००२१ वरामयातय यथागदं सदाघदधय यथा हमाः०५१२००२२ कुदेहमानाहवदेः वचतेऽमृतमाैषधं मे०५१२००३१ तावतं मम संशयाथ याम पादधुना सबाेधम्०५१२००३२ अयायाेगथतं तवाेमायाह काैतूहलचेतसाे मे०५१२००४१ यदाह याेगेर यमानं याफलं सवहारमूलम्०५१२००४२ न सा तववमशनाय भवानमुमते मनाे मे०५१२००५० ाण उवाच०५१२००५१ अयं जनाे नाम चलपृथयां यः पाथवः पाथव कय हेताेः०५१२००५२ तयाप चााेरध गुफजा जानूमयाेरशराेधरांसाः०५१२००६१ अंसेऽध दावी शबका च ययां साैवीरराजेयपदेश अाते०५१२००६२ यवाूढिनजाभमानाे राजा सधुवित दमुदाधः०५१२००७१ शाेयािनमांवमधकदनावा िनगृरनुहाेऽस०५१२००७२ जनय गाेा वकथमानाे न शाेभसे वृसभास धृः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 314 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५१२००८१ यदा तावेव चराचरय वदाम िनां भवं च िनयम्०५१२००८२ तामताेऽयवहारमूलं िनयतां सययानुमेयम्०५१२००९१ एवं िनं ितशदवृमसधानापरमाणवाे ये०५१२००९२ अवया मनसा कपताते येषां समूहेन कृताे वशेषः०५१२०१०१ एवं कृशं थूलमणुबृहदस सीवमजीवमयत्०५१२०१०२ यवभावाशयकालकम नााजयावेह कृतं तीयम्०५१२०१११ ानं वशं परमाथमेकमनतरं वबह सयम्०५१२०११२ यशातं भगवछदसंं यासदेवं कवयाे वदत०५१२०१२१ रगणैतपसा न याित न चेयया िनवपणाहृाा०५१२०१२२ न छदसा नैव जलासूयैवना महपादरजाेऽभषेकम्०५१२०१३१ याेमाेकगुणानुवादः तूयते ायकथावघातः०५१२०१३२ िनषेयमाणाेऽनुदनं मुमुाेमितं सतीं यछित वासदेवे०५१२०१४१ अहं पुरा भरताे नाम राजा वमुुतसबधः०५१२०१४२ अाराधनं भगवत ईहमानाे मृगाेऽभवं मृगसाताथः०५१२०१५१ सा मां ृितमृगदेहेऽप वीर कृणाचनभवा नाे जहाित०५१२०१५२ अथाे अहं जनसादसाे वशमानाेऽववृतराम०५१२०१६१ ताराेऽसससजात ानासनेहैव ववृणमाेहः०५१२०१६२ हरं तदहाकथनुतायां लधृितयायितपारमवनः०५१३००१० ाण उवाच०५१३००११ दरुययेऽवयजया िनवेशताे रजतमःसववभकमक्०५१३००१२ स एष साथाेऽथपरः परमवाटवीं याित न शम वदित०५१३००२१ ययाममे षरदेव दयवः साथ वलपत कुनायकं बलात्०५१३००२२ गाेमायवाे य हरत साथकं ममावय यथाेरणं वृकाः०५१३००३१ भूतवीृणगुगरे कठाेरदंशैमशकैपतः०५१३००३२ चु गधवपुरं पयित चचाशरयाेुकहम्०५१३००४१ िनवासताेयवणाबुतततताे धावित भाे अटयाम्०५१३००४२ च वायाेथतपांसधूा दशाे न जानाित रजवलाः०५१३००५१ अयझवनकणशूल उलूकवाभयथतातराा०५१३००५२ अपुयवृायते धादताे मरचताेयायभधावित चत्०५१३००६१ चताेयाः सरताेऽभयाित परपरं चालषते िनरधः०५१३००६२ अासा दावं चदताे िनवते च यैतासः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 315 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५१३००७१ शूरैतवः च िनवणचेताः शाेचवमुपयाित कमलम्०५१३००७२ च गधवपुरं वः माेदते िनवृतवुतम्०५१३००८१ चलचकटकशक रानगावमना इवाते०५१३००८२ पदे पदेऽयतरविनादतः काैटबकः ुयित वै जनाय०५१३००९१ चगीणाेऽजगराहना जनाे नावैित कपनेऽपवः०५१३००९२ दः शेते च ददशूकैरधाेऽधकूपे पितततमे०५१३०१०१ कह चरसावचवंतकाभयथताे वमानः०५१३०१०२ ताितकृ ाितलधमानाे बलालपयथ तं तताेऽये०५१३०१११ च शीतातपवातवष ितयां कतमनीश अाते०५१३०११२ चथाे वपणय केषमृछयुत वशाठ ात्०५१३०१२१ चचीणधनत तशयासनथानवहारहीनः०५१३०१२२ याचपरादितलधकामः पारलभतेऽवमानम्०५१३०१३१ अयाेयवयितषवृ वैरानुबधाे ववहथ०५१३०१३२ अवयमुकृ व बाधाेपसगैवहरवपः०५१३०१४१ तांतावपास ह त त वहाय जातं परगृ साथः०५१३०१४२ अावततेऽाप न कद वीरावनः पारमुपैित याेगम्०५१३०१५१ मनवनाे िनजतदगजेा ममेित सवे भुव बवैराः०५१३०१५२ मृधे शयीर त तजत ययतदडाे गतवैराेऽभयाित०५१३०१६१ सित ाप लताभुजायतदायायपदजपृहः०५१३०१६२ चकदाचरचतससयं वधे बककगृैः०५१३०१७१ तैवताे हंसकुलं समावशराेचयशीलमुपैित वानरान्०५१३०१७२ ताितरासेन सिनवृतेयः परपराेणवृतावधः०५१३०१८१ मेषु रंयसतदारवसलाे यवायदनाे ववशः वबधने०५१३०१८२ चमादारकदरे पतवं गृहीवा गजभीत अाथतः०५१३०१९१ अतः कथस वमु अापदः पुन साथ वशयरदम०५१३०१९२ अवयमुजया िनवेशताे मनाेऽाप न वेद कन०५१३०२०१ रगण वमप वनाेऽय सयतदडः कृतभूतमैः०५१३०२०२ असताा हरसेवया शतं ानासमादाय तराितपारम्०५१३०२१० राजाेवाच०५१३०२११ अहाे नृजाखलजशाेभनं कं जभवपरैरयमुन्०५१३०२१२ न यषृीकेशयशःकृतानां महानां वः चुरः समागमः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 316 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५१३०२२१ न तुं वरणारेणुभहतांहसाे भरधाेजेऽमला०५१३०२२२ माैितकाय समागमा मे दुतक मूलाेऽपहताेऽववेकः०५१३०२३१ नमाे महाेऽत नमः शशयाे नमाे युवयाे नम अावटयः०५१३०२३२ ये ाणा गामवधूतलारत तेयः शवमत रााम्०५१३०२४० ीशक उवाच०५१३०२४१ इयेवमुरामातः स वै षसतः सधुपतय अासतवं वगणयतःपरानुभावः परमकाणकतयाेपदय रगणेन सकणमभवदतचरण अापूणाणव इविनभृतकरणाेयाशयाे धरणममां वचचार०५१३०२५१ साैवीरपितरप सजनसमवगतपरमासतव अायवायाराेपतां च देहामितं वससज एवं ह नृप भगवदातातानुभावः०५१३०२६० राजाेवाच०५१३०२६१ याे ह वा इह बवदा महाभागवत वयाभहतः पराेेण वचसा जीवलाेकभवावासायमनीषया कपतवषयाेनासायुपलाेकसमधगमः अथ तदेवैतरुवगमंसमवेतानुकपेन िनदयतामित०५१४००१० स हाेवाच०५१४००११ स एष देहामािननां सवादगुणवशेषवकपतकुशलाकुशलसमवहारविनमतववधदेहावलभवयाेगसंयाेगानादसंसारानुभवय ारभूतेन षडयवगेणतदगुाववदसगमेऽवयापितत ईरय भगवताे वणाेवशवितया मायया जीवलाेकाेऽयं यथा वणसाथाेऽथपरः वदेहिनपादतकमानुभवः मशानवदशवतमायांसंसाराटयां गताे नााप वफलबितयाेगेहतापाेपशमनीं हरगुचरणारवदमधुकरानुपदवीमवधे०५१४००२१ ययामु ह वा एते षडयनामानः कमणा दयव एव ते तथा पुषयधनंयकमाैपयकं बकृ ाधगतं साापरमपुषाराधनलणाे याेऽसाै धमतंत सापराय उदाहरत तय धनं दशनपशनवणावादनावाणसपयवसायगृहायाेपभाेगेन कुनाथयाजतानाे यथा साथय वलपत०५१४००३१ अथ च य काैटबका दारापयादयाे नाा कमणा वृकसृगाला एवािनछताेऽपकदययकुटबन उरणकवसंरयमाणं मषताेऽप हरत०५१४००४१ यथा नुवसरं कृयमाणमयदधबीजं ें पुनरेवावपनकाले गुतृणवीगरमव भवयेवमेव गृहामः कमें य ह कमायुसीदत

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 317 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

यदयं कामकरड एष अावसथः०५१४००५१ त गताे दंशमशकसमापसदैमनुजैः शलभशकुततकरमूषकादभपयमानबहःाणः चपरवतमानाेऽवयवाकामकमभपरमनसानुपपाथ नरलाेकं गधवनगरमुपपमित मयारनुपयित०५१४००६१ त च चदातपाेदकिनभावषयानुपधावित पानभाेजनयवायादयसनलाेलपः०५१४००७१ चाशेषदाेषिनषदनं पुरषवशेषं तणगुणिनमतमितःसवणमुपादसयकामकातर इवाेुकपशाचम्०५१४००८१ अथ कदाचवासपानीयवणानेकााेपजीवनाभिनवेश एतयां संसाराटयामतततःपरधावित०५१४००९१ च वायाैपयया मदयाराेहमाराेपततकालरजसा रजनीभूत इवासाधुमयादाेरजवलााेऽप ददेवता अितरजवलमितन वजानाित०५१४०१०१ चसकृदवगतवषयवैतयः वयं पराभयानेन वंशतृिततयैव मरचताेयायांतानेवाभधावित०५१४०१११ चदलूुकझवनवदितपषरभसाटाेपं यं पराें वा रपुराजकुलिनभसतेनाितयथतकणमूलदयः०५१४०१२१ स यदा दुधपूवसकृततदा कारकरकाकतडापुयमलतावषाेदपानवदभुयाथशूयवणाीवृतावयं जीवयमाण उपधावित०५१४०१३१ एकदाससाकृतमितयुदकाेतःखलनवदभुयताेऽप दःुखदंपाखडमभयाित०५१४०१४१ यदा त परबाधयाध अाने नाेपनमित तदा ह पतृपुबहतः पतृपुावास खलभयित०५१४०१५१ चदासा गृहं दाववयाथवधुरमसखाेदक शाेकाना दमानाे भृशंिनवेदमुपगछित०५१४०१६१ चकालवषमतराजकुलरसापतयतमधनासः मृतक इव वगतजीवलणअाते०५१४०१७१ कदाचनाेरथाेपगतपतृपतामहाससदित विनवृितलणमनुभवित०५१४०१८१ चहृामकमचाेदनाितभरगरमामाणाे लाेकयसनकषतमनाः कटकशक राें वशव सीदित०५१४०१९१ च दःुसहेन कायायतरविना गृहीतसारः वकुटबाय ुयित

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 318 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५१४०२०१ स एव पुनिनाजगरगृहीताेऽधे तमस मः शूयारय इव शेते नायकनवेद शवइवापवः०५१४०२११ कदाचमानदं ाे दजुनददशूकैरलधिनाणाे यथतदयेनानुीयमाणवानाेऽधकूपेऽधवपतित०५१४०२२१ कह चकाममधुलवावचवयदा परदारपरयायवधानाे राावामभवा िनहतः पतयपारे िनरये०५१४०२३१ अथ च तादभुयथाप ह कमाानः संसारावपनमुदाहरत०५१४०२४१ मुतताे यद बधाेवद उपाछन तादप वणुम इयनवथितः०५१४०२५१ च शीतवातानेकाधदैवकभाैितकाीयानां दशानां ितिनवारणेऽकपाेदरुतचतया वषण अाते०५१४०२६१ चथाे यवहरयकनमयेयाे वा काकणकामामयपहरयका वेषमेित वशाठ ात्०५१४०२७१ अवयमुम उपसगातथा सखदःुखरागेषभयाभमानमादाेादशाेकमाेहलाेभमासयेयावमानपपासाधयाधजजरामरणादयः०५१४०२८१ ाप देवमायया या भुजलताेपगूढः कववेकवानाे यहारगृहाराकुलदयतदायावससतदुहतृकलभाषतावलाेकवचेतापतदय अाानमजताापारेऽधे तमस हणाेित०५१४०२९१ कदाचदरय भगवताे वणाेापरमावादपराधापवगकालाेपलणापरविततेन वयसा रंहसा हरत अातृणतबादनां भूतानामिनमषताेमषतांवतदयतमेवेरं कालचिनजायुधं साागवतं यपुषमनायपाखडदेवताः कगृबकवटाया अायसमयपरताः साे येनाभधे०५१४०३०१ यदा पाखडभरावतैतै वताे कुलं समावसंतेषांशीलमुपनयनादाैतातकमानुानेन भगवताे यपुषयाराधनमेवतदराेचयशूकुलं भजते िनगमाचारेऽशताे यय मथुनीभावः कुटबभरणं यथावानरजातेः०५१४०३११ ताप िनरवराेधः वैरेण वहरितकृपणबुरयाेयमुखिनरणादना ायकमणैव वृतकालावधः०५१४०३२१ चमुवदैहकाथेषु गृहेषु रंययथा वानरः सतदारवसलाे यवायणः०५१४०३३१ एवमवयवधानाे मृयुगजभयामस गरकदराये

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 319 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५१४०३४१ चछतवातानेकदैवकभाैितकाीयानां दःुखानां ितिनवारणेऽकपाे दरुतवषयवषण अाते०५१४०३५१ चथाे यवहरयकनमुपयाित वशाठ ेन०५१४०३६१ चीणधनः शयासनाशनाुपभाेगवहीनाे यावदितलधमनाेरथाेपगतादानेऽवसतमिततततताेऽवमानादिन जनादभलभते०५१४०३७१ एवं वयितषववृवैरानुबधाेऽप पूववासनया मथ उहयथापवहित०५१४०३८१ एतसंसाराविन नानाेशाेपसगबाधत अापवपाे य यतमु हवावेतरत वसृय जातं जातमुपादाय शाेचुबयद्ववददसंयगायमानः साधुवजताे नैवावततेऽाप यत अारध एष नरलाेकसाथाे यमवनः पारमुपदशत०५१४०३९१ यददं याेगानुशासनं न वा एतदवधते ययतदडा मुनय उपशमशीलाउपरताानः समवगछत०५१४०४०१ यदप दगभजयनाे यवनाे ये वै राजषयः कं त परं मृधे शयीरयामेवममेयमित कृतवैरानुबधायां वसृय वयमुपसंताः०५१४०४११ कमवमवलय तत अापदः कथरकामुः पुनरयेवं संसाराविनवतमानाे नरलाेकसाथमुपयाित एवमुपर गताेऽप०५१४०४२० तयेदमुपगायत०५१४०४२१ अाषभयेह राजषेमनसाप महानः०५१४०४२२ नानुवाहित नृपाे मकेव गतः०५१४०४३१ याे दुयजादारसतासायं दपृशः०५१४०४३२ जहाै युवैव मलवदुमाेकलालसः०५१४०४४१ याे दुयजाितसतवजनाथदारान्०५१४०४४२ ाया यं सरवरैः सदयावलाेकाम्०५१४०४४३ नैछृपतदुचतं महतां मधुट्०५१४०४४४ सेवानुरमनसामभवाेऽप फगुः०५१४०४५१ याय धमपतये वधनैपुणाय०५१४०४५२ याेगाय साशरसे कृतीराय०५१४०४५३ नारायणाय हरये नम इयुदारं०५१४०४५४ हायृगवमप यः समुदाजहार०५१४०४६१ य इदं भागवतसभाजतावदातगुणकमणाे राजषेभरतयानुचरतं वय्अयनमायुयं धयं यशयं वयापवय वानुणाेयायाययभनदित च सवा एवाशष

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 320 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

अान अाशाते न कान परत इित०५१५००१० ीशक उवाच०५१५००११ भरतयाजः समितनामाभहताे यमु ह वाव केचपाखडन ऋषभपदवीमनुवतमानं चानाया अवेदसमाातां देवतां वमनीषया पापीयया कलाै कपययत०५१५००२१ ताृसेनायां देवताजाम पुाेऽभवत्०५१५००३१ अथासया तनयाे देवुतताे धेनुमयां सतः परमेी तय सवचलायांतीहउपजातः०५१५००४१ य अावामायाय वयं संशाे महापुषमनुसार०५१५००५१ तीहासवचलायां ितहादयय अासयाकाेवदाः सूनवः ितहतः तयामजभूमानावजिनषाताम्०५१५००६१ भू ऋषकुयायामुथततः तावाे देवकुयायां तावायुसायां दयजअासीभुवभाे रयां च पृथुषेणता अाकूयां जे नािुतपुाे गयाे राजषवरउदारवा अजायत साागवताे वणाेजगरषया गृहीतसवय कलाववादलणेनमहापुषतां ाः०५१५००७१ स वै वधमेण जापालनपाेषणीणनाेपलालनानुशासनलणेनेयादना चभगवितमहापुषे परावरे ण सवानापतपरमाथलणेन वरणानुसेवयापादतभगवयाेगेन चाभीणशः परभावताितशमितपरतानाय अािनवयमुपलयमानाानुभवाेऽप िनरभमान एवाविनमजूगुपत्०५१५००८१ तयेमां गाथां पाडवेय पुरावद उपगायत०५१५००९१ गयं नृपः कः ितयाित कमभयवाभमानी बवमगाेा०५१५००९२ समागतीः सदसपितः सतां ससेवकाेऽयाे भगवकलामृते०५१५०१०१ यमयषपरया मुदा सतीः सयाशषाे दकयाः सरः०५१५०१०२ यय जानां ददुहुे धराशषाे िनराशषाे गुणवसताेधाः०५१५०१११ छदांयकामय च यय कामाददुूराजरथाे बलं नृपाः०५१५०११२ यता युध धमेण वा यदाशषां षमंशं परेय०५१५०१२१ ययावरे भगवानवराा मघाेिन मायुसाेमपीथे०५१५०१२२ ावशाचलभयाेग समपतेयाफलमाजहार०५१५०१३१ यीणनाहष देवितयङ् मनुयवीृणमावरात्०५१५०१३२ ीयेत सः स ह वजीवः ीतः वयं ीितमगायय०५१५०१४१ गयाययां चरथः सगितरवराेधन इित यः पुा बभूवुरथादणूायां

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 321 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

साडजिन तत उकलायां मरचमरचेबदमुयां बदमुानुदपत तासरघायांमधुनामाभवधाेः समनस वीरततताे भाेजायां मथुमथू जाते मथाेःसयायां भाैवनतताे दषूणायां वाजिन वुवराेचनायां वरजाे वरजय शतजवरंपुशतं कया च वषूयां कल जातम्०५१५०१५० तायं ाेकः०५१५०१५१ ैयतं वंशममं वरजरमाेवः०५१५०१५२ अकराेदयलं कया वणुः सरगणं यथा०५१६००१० राजाेवाच०५१६००११ उवया भूमडलायामवशेषाे यावदादयतपित य चासाै याेितषांगणैमा वासह यते०५१६००२१ ताप यतरथचरणपरखातैः सभः स सधव उपा यत एतयाःसपवशेषवकपवया भगवखल सूचत एतदेवाखलमहं मानताे लणत सव वजासाम०५१६००३१ भगवताे गुणमये थूलप अावेशतं मनाे गुणेऽप सूतम अायाेितषपरे णभगवित वासदेवाये ममावेशतं तदु हैतरुाेऽहयनुवणयतमित०५१६००४० ऋषवाच०५१६००४१ न वै महाराज भगवताे मायागुणवभूतेः काां मनसा वचसा वाधगतमलंवबुधायुषाप पुषतााधायेनैव भूगाेलकवशेषं नामपमानलणताेयायायामः०५१६००५१ याे वायं पः कुवलयकमलकाेशायतरकाेशाे िनयुतयाेजनवशालः समवतलाेयथापुकरपम्०५१६००६१ यव वषाण नवयाेजनसहायामायभमयादागरभः सवभािन भवत०५१६००७१ एषां मये इलावृतं नामायतरवष यय नायामवथतः सवतः साैवणः कुलगरराजाे मेपायामसमुाहः कणकाभूतः कुवलयकमलय मूधिन ािंशसहयाेजनवतताे मूले षाेडशसहं तावतातभूयां वः०५१६००८१ उराेरेणेलावृतं नीलः ेतः वािनित याे रयकहरमयकुणां वषाणांमयादागरयः ागायता उभयतः ाराेदावधयाे सहपृथव एकैकशः पूवापूवादुर

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 322 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

उराे दशांशाधकांशेन दैय एव सत०५१६००९१ एवं दणेनेलावृतं िनषधाे हेमकूटाे हमालय इित ागायता यथा नीलादयाेऽयुतयाेजनाेसेधाहरवषकपुषभारतानां यथासम्०५१६०१०१ तथैवेलावृतमपरेण पूवेण च मायवधमादनावानीलिनषधायताै सहंपथतः केतमालभायाेः सीमानं वदधाते०५१६०१११ मदराे मेमदरः सपाः कुमुद इययुतयाेजनवताराेाहा मेराेतर्दशमवगरय उपाः०५१६०१२१ चतवेतेषु चूतजबूकदबयाेधावारः पादपवराः पवतकेतव इवाधसहयाेजनाेाहातावटपवततयः शतयाेजनपरणाहाः०५१६०१३१ दावारः पयाेमवरसमृजला यदपुपशन उपदेवगणा याेगैयाणवाभावकािन भरतषभ धारयत०५१६०१४१ देवाेानािन च भवत चवार नदनं चैरथं वैाजकं सवताेभमित०५१६०१५१ येवमरपरवृढाः सह सरललनाललामयूथपतय उपदेवगणैपगीयमानमहमानः कल वहरत०५१६०१६१ मदराेस एकादशशतयाेजनाेुदेवचूतशरसाे गरशखरथूलािन फलायमृतकपािन पतत०५१६०१७१ तेषां वशीयमाणानामितमधुरसरभसगधबलाणरसाेदेनाणाेदा नाम नदमदरगरशखरापतती पूवेणेलावृतमुपावयित०५१६०१८१ यदपुजाेषणावाया अनुचरणां पुयजनवधूनामवयवपशसगधवाताे दशयाेजनं समतादनुवासयित०५१६०१९१ एवं जबूफलानामयुिनपातवशीणानामनथायाणामभकायिनभानां रसेनजबू नाम नद मेमदरशखरादयुतयाेजनादविनतले िनपतती दणेनाानंयावदलावृतमुपयदयित०५१६०२०१ तावदभुयाेरप राेधसाेया मृका तसेनानुवयमाना वावक संयाेगवपाकेनसदामरलाेकाभरणं जाबूनदं नाम सवण भवित०५१६०२११ यदु ह वाव वबुधादयः सह युवितभमुकुटकटककटसूााभरणपेण खलधारयत०५१६०२२१ यत महाकदबः सपािनढाे यातय काेटरेयाे विनःसृताः पायामपरणाहाःप मधुधाराः सपाशखरापतयाेऽपरेणाानमलावृतमनुमाेदयत०५१६०२३१ या ुपयुानानां मुखिनवासताे वायुः समताछतयाेजनमनुवासयित०५१६०२४१ एवं कुमुदिनढाे यः शतवशाे नाम वटतय कधेयाे नीचीनाः पयाेदधमधुघृत

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 323 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

गुडााबरशयासनाभरणादयः सव एव कामदघुा नदाःकुमुदाापतततमुरेणेलावृतमुपयाेजयत०५१६०२५१ यानुपजुषाणानां न कदाचदप जानां वलपलतमवेददाैगयजरामयमृयुशीताेणवैवयाेपसगादयतापवशेषा भवत यावीवं सखं िनरितशयमेव०५१६०२६१ कुरकुररकुसवैकिकूटशशरपतचकिनषधशनीवासकपलशवैदयूजाधहंसऋषभनागकालरनारदादयाे वंशितगरयाे मेराेः कणकाया इव केसरभूतामूलदेशे परत उपाः०५१६०२७१ जठरदेवकूटाै में पूवेणाादशयाेजनसहमुदगायताै सहं पृथुताैभवतः एवमपरेण पवनपारयााै दणेन कैलासकरवीराै ागायतावेवमुरतमकरावभरेतैः परसृताेऽरव परतकात कानगरः०५१६०२८१ मेराेमूधिन भगवत अायाेनेमयत उपां पुरमयुतयाेजनसाहीं समचतरां शातकाैीं वदत०५१६०२९१ तामनुपरताे लाेकपालानामानां यथादशं यथापं तरयमानेन पुराेऽावुपाः०५१७००१० ीशक उवाच०५१७००११ त भगवतः साालय वणाेवमताे वामपादाु नखिनभाेवाडकटाहववरेणातःवा या बाजलधारा तरणपजावनेजनाणककाेपरताखलजगदघमलापहाेपपशनामला साागवपदयनुपलतवचाेऽभधीयमानाितमहता कालेन युगसहाेपलणेन दवाे मूधयवततार यणुपदमाः०५१७००२१ य ह वाव वीरत अाैानपादः परमभागवताेऽकुलदेवताचरणारवदाेदकमितयामनुसवनमुकृयमाणभगवयाेगेन ढं मानातदय अाैकठ ववशामीलतलाेचनयुगलकुलवगलतामलबापकलयाभययमानराेमपुलककुलकाेऽधुनापपरमादरेण शरसा बभित०५१७००३१ ततः स ऋषयतभावाभा यां ननु तपस अायतक सरेतावतीभगवितसवािन वासदेवेऽनुपरतभयाेगलाभेनैवाेपेतायाथागतयाे मुमवागतां मुमुवइव सबमानमाप जटाजूटैहत०५१७००४१ तताेऽनेकसहकाेटवमानानीकसु लदेवयानेनावतरतीदु मडलमावाय सदने िनपतित०५१७००५१ त चतधा भमाना चतभनामभतदशमभपदती नदनदपितमेवाभिनवशित सीतालकनदा चभेित०५१७००६१ सीता त सदनाकेसराचलादगरशखरेयाेऽधाेऽधः वती गधमादनमूधस

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 324 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

पितवातरेण भावष ायां दश ारसमुमभवशित०५१७००७१ एवं मायवछखरापतती तताेऽनुपरतवेगा केतमालमभ चः तीयांदश सरत्पितं वशित०५१७००८१ भा चाेरताे मेशरसाे िनपितता गरशखरारशखरमितहाय वतःादवयदमाना उरांत कुनभत उदयां दश जलधमभवशित०५१७००९१ तथैवालकनदा दणेन सदनािन गरकूटायितयहेमकूटाैमकूटायितरभसतररंहसा लठयती भारतमभवष दणयां दशजलधमभवशित ययां ानाथ चागछतः पुंसः पदे पदेऽमेधराजसूयादनां फलंन दलुभमित०५१७०१०१ अये च नदा न वषे वषे सत बशाे मेवादगरदुहतरः शतशः०५१७०१११ ताप भारतमेव वष कमेमयाय वषाण वगणां पुयशेषाेपभाेगथानािन भाैमािन वगपदािन यपदशत०५१७०१२१ एषु पुषाणामयुतपुषायुवषाणां देवकपानां नागायुताणानां वसंहननबलवयाेमाेदमुदतमहासाैरतमथुनयवायापवगवषधृतैकगभकलाणां त त ेतायुगसमः कालाे वतते०५१७०१३१ य ह देवपतयः वैः वैगणनायकैवहतमहाहणाः सवतकुसमतबकफलकसलययानयमानवटपलतावटपभपशमानचरकाननामायतनवषगराेणीषुतथा चामलजलाशयेषु वकचववधनववनहामाेदमुदतराजहंसजलकुुटकारडवसारसचवाकादभमधुकरिनकराकृितभपकूजतेषु जलडादभवचवनाेदैः सललतसरसदरणांकामकललवलासहासललावलाेकाकृमनाेयः वैरं वहरत०५१७०१४१ नववप वषेषु भगवाारायणाे महापुषः पुषाणां तदनुहायातवयूहेनानााप सधीयते०५१७०१५१ इलावृते त भगवाव एक एव पुमा यतापराे िनवशित भवायाःशापिनमाेयवेयतः ीभावतपायाम०५१७०१६१ भवानीनाथैः ीगणाबुदसहैरवयमानाे भगवततमूतेमहापुषयतरयां तामसीं मूित कृितमानः सषणसंामासमाधपेणसधायैतदभगृणव उपधावित०५१७०१७० ीभगवानुवाच०५१७०१७१ अाें नमाे भगवते महापुषाय सवगुणसानायानतायायाय नम इित०५१७०१७१ भजे भजयारणपादपजं भगय कृय परं परायणम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 325 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५१७०१७२ भेवलं भावतभूतभावनं भवापहं वा भवभावमीरम्०५१७०१८१ न यय मायागुणचवृभिनरताे वप रयते०५१७०१८२ ईशे यथा नाेऽजतमयुरंहसां कतं न मयेत जगीषुरानः०५१७०१९१ असशृाे यः ितभाित मायया ीबेव मवासवतालाेचनः०५१७०१९२ न नागववाेऽहण ईशरे िया यपादयाेः पशनधषतेयाः०५१७०२०१ यमारय थितजसंयमं िभवहीनं यमनतमृषयः०५१७०२०२ न वेद साथमव चथतं भूमडलं मूधसहधामस०५१७०२११ यया अासीणुवहाे महावानधयाे भगवानजः कल०५१७०२१२ यसवाेऽहं िवृता वतेजसा वैकारकं तामसमैयं सृजे०५१७०२२१ एते वयं यय वशे महानः थताः शकुता इव सूयताः०५१७०२२२ महानहं वैकृततामसेयाः सृजाम सवे यदनुहाददम्०५१७०२३१ यमतां कप कमपवणीं मायां जनाेऽयं गुणसगमाेहतः०५१७०२३२ न वेद िनतारणयाेगमसा तै नमते वलयाेदयाने०५१८००१० ीशक उवाच०५१८००११ तथा च भवा नाम धमसततकुलपतयः पुषा भावषे साागवताेवासदेवय यां तनुं धममयीं हयशीषाभधानां परमेण समाधनासधायेदमभगृणत उपधावत०५१८००२० भवस ऊचुः०५१८००२१ अाें नमाे भगवते धमायावशाेधनाय नम इित०५१८००३१ अहाे वचं भगवचेतं तं जनाेऽयं ह मष पयित०५१८००३२ यायसह वकम सेवतं िनय पुं पतरं जजीवषित०५१८००४१ वदत वं कवयः नरं पयत चायावदाे वपतः०५१८००४२ तथाप मुत तवाज मायया सवतं कृयमजं नताेऽ तम्०५१८००५१ वाेवथानिनराेधकम ते कतरकृतमयपावृतः०५१८००५२ युं न चं वय कायकारणे सवािन यितरे च वततः०५१८००६१ वेदायुगाते तमसा ितरकृतासातलााे नृतरवहः०५१८००६२ याददे वै कवयेऽभयाचते तै नमतेऽवतथेहताय इित०५१८००७१ हरवषे चाप भगवारहरपेणाते तपूहणिनममुराभधायेतयतं पं महापुषगुणभाजनाे महाभागवताे दैयदानवकुलतीथीकरणशीलाचरतःादाेऽयवधानानयभयाेगेन सह तषपुषैपाते इदं चाेदाहरित०५१८००८१ अाें नमाे भगवते नरसंहाय नमतेजतेजसे अावरावभव वनख वदं

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 326 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

कमाशयाधय रधय तमाे स स अाें वाहा अभयमभयमािन भूया अाें ाैम्०५१८००९१ वयत वय खलः सीदतां यायत भूतािन शवं मथाे धया०५१८००९२ मन भं भजतादधाेजे अावेयतां नाे मितरयहैतक०५१८०१०१ मागारदाराजवबधुषु साे यद यागवयेषु नः०५१८०१०२ यः ाणवृया परत अावासयदरूा तथेययः०५१८०१११ यसलधं िनजवीयवैभवं तीथ मुः संपृशतां ह मानसम्०५१८०११२ हरयजाेऽतः ुितभगताेऽजं काे वै न सेवेत मुकुदवमम्०५१८०१२१ ययात भभगवयकना सवैगुणैत समासते सराः०५१८०१२२ हरावभय कुताे महणुा मनाेरथेनासित धावताे बहः०५१८०१३१ हरह साागवाशररणामाा झषाणामव ताेयमीसतम्०५१८०१३२ हवा महांतं यद सते गृहे तदा महवं वयसा दपतीनाम्०५१८०१४१ ताजाेरागवषादमयु मानपृहाभयदैयाधमूलम्०५१८०१४२ हवा गृहं संसृितचवालं नृसंहपादं भजताकुताेभयमित०५१८०१५१ केतमालेऽप भगवाकामदेववपेण लयाः यचकषया जापतेदुहणांपुाणांतषपतीनां पुषायुषाहाेरापरसानानां यासां गभा महापुषमहातेजसाेेजतमनसां ववता यसवः संवसराते विनपतत०५१८०१६१ अतीव सललतगितवलासवलसतचरहासलेशावलाेकललयाकदुतसदरूमडलसभगवदनारवदया रमां रमययाण रमयते०५१८०१७१ तगवताे मायामयं पं परमसमाधयाेगेन रमा देवी संवसरय रािषुजापतेदुहतृभपेताहःस च ततृभपाते इदं चाेदाहरित०५१८०१८१ अाें ां ं ंू अाें नमाे भगवते षीकेशाय सवगुणवशेषैवलतानेअाकूतीनांचीनां चेतसां वशेषाणां चाधपतये षाेडशकलाय छदाेमयायामयायामृतमयाय सवमयायसहसे अाेजसे बलाय काताय कामाय नमते उभय भूयात्०५१८०१९१ याे तैवा षीकेरं वताे ाराय लाेके पितमाशासतेऽयम्०५१८०१९२ तासां न ते वै परपायपयं यं धनायूंष यताेऽवताः०५१८०२०१ स वै पितः यादकुताेभयः वयं समततः पाित भयातरं जनम्०५१८०२०२ स एक एवेतरथा मथाे भयं नैवालाभादध मयते परम्०५१८०२११ या तय ते पादसराेहाहणं िनकामयेसाखलकामलपटा०५१८०२१२ तदेव रासीसतमीसताेऽचताे ययाा भगवतयते

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 327 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५१८०२२१ मायेऽजेशसरासरादयतयत उं तप एेये धयः०५१८०२२२ ऋते भवपादपरायणा मां वदयहं वदृया यताेऽजत०५१८०२३१ स वं ममाययुत शीण वदतं कराबुजं यवदधाय सावताम्०५१८०२३२ बभष मां ल वरेय मायया क ईरयेहतमूहतं वभुरित०५१८०२४१ रयके च भगवतः यतमं मायमवतारपं तषपुषय मनाेः ाक्दशतं स इदानीमप महता भयाेगेनाराधयतीदं चाेदाहरित०५१८०२५१ अाें नमाे भगवते मुयतमाय नमः सवाय ाणायाैजसे सहसे बलायमहामयायनम इित०५१८०२६१ अतबहाखललाेकपालकैरपाे वचरयुवनः०५१८०२६२ स ईरवं य इदं वशेऽनयाा यथा दामयीं नरः यम्०५१८०२७१ यं लाेकपालाः कल मसरवरा हवा यतताेऽप पृथसमेय च०५१८०२७२ पातं न शेकुपदतपदः सरसृपं थाणु यद यते०५१८०२८१ भवायुगाताणव ऊममालिन ाेणीममामाेषधवीधां िनधम्०५१८०२८२ मया सहाे मतेऽज अाेजसा तै जगाणगणाने नम इित०५१८०२९१ हरमयेऽप भगवावसित कूमतनुं बाणतय तयतमां तनुमयमा सहवषपुषैः पतृगणाधपितपधावित मममं चानुजपित०५१८०३०१ अाें नमाे भगवते अकूपाराय सवसवगुणवशेषणायानुपलतथानाय नमाेवणेनमाे भूे नमाे नमाेऽवथानाय नमते०५१८०३११ यपूमेतजमाययापतमथवपं बपपतम्०५१८०३१२ सा न ययाययथाेपलनाै नमतेऽयपदेशपणे०५१८०३२१ जरायुजं वेदजमडजाेदं चराचरं देवषपतृभूतमैयम्०५१८०३२२ ाैः खं ितः शैलसरसमु पहेयभधेय एकः०५१८०३३१ यसेयवशेषनाम पाकृताै कवभः कपतेयम्०५१८०३३२ सा यया तवशापनीयते तै नमः सािनदशनाय ते इित०५१८०३४१ उरेषु च कुषु भगवायपुषः कृतवराहप अाते तं त देवी हैषा भूःसहकुभरखलतभयाेगेनाेपधावित इमां च परमामुपिनषदमावतयित०५१८०३५१ अाें नमाे भगवते मतवलाय यतवे महावरावयवाय महापुषाय नमःकमशाय ियुगाय नमते०५१८०३६१ यय वपं कवयाे वपताे गुणेषु दावव जातवेदसम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 328 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५१८०३६२ मत मा मनसा दवाे गूढं याथैनम ईरताने०५१८०३७१ ययाहेवयनेशकतृभमायागुणैवतिनरताने०५१८०३७२ अवीयााितशयाबुभिनरतमायाकृतये नमाे नमः०५१८०३८१ कराेित वथितसंयमाेदयं ययेसतं नेसतमीतगुणैः०५१८०३८२ माया यथायाे मते तदायं ाणाे नमते गुणकमसाणे०५१८०३९१ मय दैयं ितवारणं मृधे याे मां रसाया जगदादसूकरः०५१८०३९२ कृवादं े िनरगाददुवतः डवेभः णता तं वभुमित०५१९००१० ीशक उवाच०५१९००११ कपुषे वषे भगवतमादपुषं लणाजं सीताभरामं रामं तरणसकषाभरतः परमभागवताे हनुमासह कपुषैरवरतभपाते०५१९००२१ अाषेणेन सह गधवैरनुगीयमानां परमकयाणीं भतृभगवकथां समुपणाेितवयं चेदं गायित०५१९००३१ अाें नमाे भगवते उमाेकाय नम अायलणशीलताय नम उपशतानउपासतलाेकाय नमः साधुवादिनकषणाय नमाे यदेवाय महापुषाय महाराजाय नम इित०५१९००४१ यशानुभवमामेकं वतेजसा वतगुणयवथम्०५१९००४२ यशातं सधयाेपलनं नामपं िनरहं पे०५१९००५१ मयावतारवह मयशणं राेवधायैव न केवलं वभाेः०५१९००५२ कुताेऽयथा यामतः व अानः सीताकृतािन यसनानीरय०५१९००६१ न वै स अाावतां समः सलाेां भगवावासदेवः०५१९००६२ न ीकृतं कमलमवीत न लणं चाप वहातमहित०५१९००७१ न ज नूनं महताे न साैभगं न वा बुनाकृितताेषहेतः०५१९००७२ तैयसृानप नाे वनाैकसकार सये बत लणाजः०५१९००८१ सराेऽसराे वायथ वानराे नरः सवाना यः सकृतमुमम्०५१९००८२ भजेत रामं मनुजाकृितं हरं य उराननयकाेसलादवमित०५१९००९१ भारतेऽप वषे भगवारनारायणाय अाकपातमुपचतधमानवैरायैयाेपशमाेपरमााेपलनमनुहायावतामनुकपया तपाेऽयगितरित०५१९०१०१ तं भगवाारदाे वणामवतीभभारतीभः जाभभगवाेायां सायाेगायां भगवदनुभावाेपवणनं सावणेपदेयमाणः परमभभावेनाेपसरित इदंचाभगृणाित०५१९०१११ अाें नमाे भगवते उपशमशीलायाेपरतानायाय नमाेऽकनवाय ऋषऋषभायनर

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 329 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

नारायणाय परमहंसपरमगुरवे अाारामाधपतये नमाे नम इित०५१९०१२० गायित चेदम्०५१९०१२१ कताय सगादषु याे न बयते न हयते देहगताेऽप दैहकैः०५१९०१२२ ुन यय गुणैवदूयते तै नमाेऽसववसाणे०५१९०१३१ इदं ह याेगेर याेगनैपुणं हरयगभाे भगवागाद यत्०५१९०१३२ यदतकाले वय िनगुणे मनाे भा दधीताेझतदुकलेवरः०५१९०१४१ यथैहकामुककामलपटः सतेषु दारेषु धनेषु चतयन्०५१९०१४२ शे त वाकुकलेवराययातय यः म एव केवलम्०५१९०१५१ तः भाे वं कुकलेवरापतां वाययाहंममतामधाेज०५१९०१५२ भाम येनाश वयं सदुभदां वधेह याेगं वय नः वभावमित०५१९०१६१ भारतेऽयवषे सरछैलाः सत बहवाे मलयाे मलथाे मैनाककूटऋषभःकूटकः काेकः साे देवगरऋ यमूकः ीशैलाे वेटाे महेाे वारधाराे वयः शमानृगरःपारयााे ाेणकूटाे गाेवधनाे रैवतकः ककुभाे नीलाे गाेकामुख इकलः कामगररितचाये चशतसहशः शैलातेषां िनतबभवा नदा न सयसाताः०५१९०१७१ एतासामपाे भारयः जा नामभरेव पुनतीनामाना चाेपपृशत०५१९०१८१ चवसा तापणी अवटाेदा कृतमाला वैहायसी कावेर वेणी पयवनीशक रावता तभाकृणावेया भीमरथी गाेदावर िनवया पयाेणी तापी रेवा सरसा नमदा चमवतीसधुरधःशाेण नदाै महानद वेदृितऋ षकुया िसामा काैशक मदाकनी यमुना सरवतीषती गाेमतीसरयू राेधवती सवती सषाेमा शतूभागा मधृा वतता अस वेित महानः०५१९०१९१ अेव वषे पुषैल धजभः शलाेहतकृणवणेन वारधेन कमणा दयमानुषनारकगतयाे ब अान अानुपूयेण सवा ेव सवेषां वधीयते यथावणवधानमपवगाप भवित०५१९०२०१ याेऽसाै भगवित सवभूतायनायेऽिनेऽिनलयने परमािन वासदेवेऽनयिनमभयाेगलणाे नानागितिनमावाथरधनारेण यदा ह महापुषपुषसः०५१९०२१० एतदेव ह देवा गायत०५१९०२११ अहाे अमीषां कमकार शाेभनं स एषां वदतु वयं हरः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 330 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५१९०२१२ यैज लधं नृषु भारताजरे मुकुदसेवाैपयकं पृहा ह नः०५१९०२२१ कं दुकरैनः तभतपाेतैदानादभवा ुजयेन फगुना०५१९०२२२ न य नारायणपादपज ृितः मुाितशयेयाेसवात्०५१९०२३१ कपायुषां थानजयापुनभवाणायुषां भारतभूजयाे वरम्०५१९०२३२ णेन मयेन कृतं मनवनः सयय संयायभयं पदं हरेः०५१९०२४१ न य वैकुठकथासधापगा न साधवाे भागवतातदायाः०५१९०२४२ न य येशमखा महाेसवाः सरेशलाेकाेऽप न वै स सेयताम्०५१९०२५१ ाा नृजाितं वह ये च जतवाे ानयायकलापसृताम्०५१९०२५२ न वै यतेरपुनभवाय ते भूयाे वनाैका इव यात बधनम्०५१९०२६१ यैः या बहष भागशाे हविनमं वधमवततः०५१९०२६२ एकः पृथामभराताे मुदा गृाित पूणः वयमाशषां भुः०५१९०२७१ सयं दशयथतमथताे नृणां नैवाथदाे यपुनरथता यतः०५१९०२७२ वयं वधे भजतामिनछतामछापधानं िनजपादपवम्०५१९०२८१ य नः वगसखावशेषतं वय सूय कृतय शाेभनम्०५१९०२८२ तेनाजनाभे ृितम नः याषे हरयजतां शं तनाेित०५१९०२९० ीशक उवाच०५१९०२९१ जबूपय च राजपपानाै हैक उपदशत सगराजैरावेषण इमांमहींपरताे िनखनपकपतान्०५१९०३०१ तथा वणथश अावतनाे रमणकाे मदरहरणः पाजयः संहलाेले ित०५१९०३११ एवं तव भारताेम जबूपवषवभागाे यथाेपदेशमुपवणत इित०५२०००१० ीशक उवाच०५२०००११ अतः परं ादनां माणलणसंथानताे वषवभाग उपवयते०५२०००२१ जबूपाेऽयं यावमाणवतारतावता ाराेदधना परवेताे यथा मेजायेनलवणाेदधरप तताे गुणवशालेन ायेन पराे यथा परखा बााेपवनेन ाेजबूमाणाे पायाकराे हरमय उथताे यापाते सजतयाधपितः यताजइजः वं पं सवषाण वभय सवषनामय अाजेय अाकलय वयमायाेगेनाेपरराम०५२०००३१ शवं यवसं सभं शातं ेमममृतमभयमित वषाण तेषु गरयाे नसैवाभाताः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 331 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५२०००४१ मणकूटाे वकूट इसेनाे याेितासपणाे हरयीवाे मेघमाल इितसेतशैलाः अणानृणारसी सावी सभाता ऋतरा सयरा इित महानः यासां जलाेपपशनवधूतरजस्तमसाे हंसपताेवायनसयासंावाराे वणाः सहायुषाे वबुधाेपमसदशनजननाः वगारं या वया भगवतं यीमयं सूयमाानं यजते०५२०००५१ य वणाे पं यसययतय णः०५२०००५२ अमृतय च मृयाे सूयमाानमीमहीित०५२०००६१ ादषु पस पुषाणामायुरयमाेजः सहाे बलं बुवम इित चसवेषामाैपक सरवशेषेण वतते०५२०००७१ ः वसमानेनेरसाेदेनावृताे यथा तथा पाेऽप शालाे गुणवशालःसमानेनसराेदेनावृतः परवृे०५२०००८१ य ह वै शाल ायामा ययां वाव कल िनलयमाभगवतछदःततःपतराजय सा पतये उपलयते०५२०००९१ तपाधपितः यताजाे यबाः वसतेयः सयतामािन सवषाणयभजसराेचनं साैमनयं रमणकं देववष पारभमायायनमवातमित०५२००१०१ तेषु वषायाे न सैवाभाताः वरसः शताे वामदेवः कुदाे मुकुदःपुपवषः सहुितरित अनुमितः सनीवाल सरवती कु रजनी नदा राकेित०५२००१११ तषपुषाः ुतधरवीयधरवसधरेषधरसंा भगवतं वेदमयंसाेममाानं वेदेन यजते०५२००१२१ वगाेभः पतृदेवेयाे वभजकृणशयाेः०५२००१२२ जानां सवासां राजा धः साेमाे न अावित०५२००१३१ एवं सराेदाहतगुणः समानेनावृताे घृताेदेन यथापूवः कुशपाे यकुशतबाे देवकृततपायाकराे वलन इवापरः वशपराेचषा दशाे वराजयित०५२००१४१ तपपितः ैयताे राजहरयरेता नाम वं पं सयः वपुेयाे यथाभागं वभय वयं तप अाितत वसवसदानढचनाभगुतयतवववामदेवनामयः०५२००१५१ तेषां वषेषु सीमागरयाे नाभाताः स सैव चतःः कपलकूटाेदेवानीक ऊवराेमा वण इित रसकुया मधुकुया मवदा ुतवदा देवगभा घृतयुताममालेित

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 332 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५२००१६१ यासां पयाेभः कुशपाैकसः कुशलकाेवदाभयुकुलकसंा भगवतं जातवेदसपणं कमकाैशलेन यजते०५२००१७१ परय णः सााातवेदाेऽस हयवाट्०५२००१७२ देवानां पुषाानां येन पुषं यजेित०५२००१८१ तथा घृताेदाहः ाैपाे गुणः वमानेन ीराेदेन परत उपाे वृताेयथाकुशपाे घृताेदेन याैाे नाम पवतराजाे पनामिनवतक अाते०५२००१९१ याेऽसाै गुहहरणाेथतिनतबकुाेऽप ीराेदेनासयमानाे भगवता वणेनाभगुाेवभयाे बभूव०५२००२०१ तप ैयताे घृतपृाे नामाधपितः वे पे वषाण स वभय तेषुपुनामसस रथादावषपावेय वयं भगवागवतः परमकयाणयशस अाभूतयहरेरणारवदमुपजगाम०५२००२११ अामाे मधुहाे मेघपृः सधामा ाजाे लाेहताणाे वनपितरित घृतपृसतातेषांवषगरयः स सैव नाभयाताः शाे वधमानाे भाेजन उपबहणाे नदाे नदनःसवताेभ इित अभया अमृताैघा अायका तीथवती पवती पववती शेित०५२००२२१ यासामः पवममलमुपयुानाः पुषऋषभवणदेवकसंा वषपुषाअापाेमयं देवमपां पूणेनालना यजते०५२००२३१ अापः पुषवीयाः थ पुनतीभूभुवःसवः०५२००२३२ ता नः पुनीतामीवीः पृशतामाना भुव इित०५२००२४१ एवं पुरताीराेदापरत उपवेशतः शाकपाे ािंशयाेजनायामः समानेनचदधमडाेदेन परताे यशाकाे नाम महीहः वेयपदेशकाे यय ह महासरभगधतं पमनुवासयित०५२००२५१ तयाप ैयत एवाधपितनाा मेधाितथः साेऽप वभय स वषाणपुनामािन तेषुवाजापुराेजवमनाेजवपवमानधूानीकचरेफबपवधारसंाधायाधपतीवयं भगवयनत अावेशतमिततपाेवनं ववेश०५२००२६१ एतेषां वषमयादागरयाे न स सैव ईशान उाे बलभः शतकेसरःसहाेताे देवपालाे महानस इित अनघायुदा उभयपृरपराजता पपद सहितिनजधृितरित०५२००२७१ तषपुषा ऋततसयतदानतानुतनामानाे भगवतं वावाकंाणायामवधूतरजतमसः परमसमाधना यजते

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 333 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५२००२८१ अतःवय भूतािन याे बभयाकेतभः०५२००२८२ अतयामीरः साापात नाे यशे फुटम्०५२००२९१ एवमेव दधमडाेदापरतः पुकरपतताे गुणायामः समतत उपकपतःसमानेन वाददूकेन समुेण बहरावृताे यबृहपुकरं वलनशखामलकनकपायुतायुतं भगवतः कमलासनयायासनं परकपतम्०५२००३०१ तपमये मानसाेरनामैक एवावाचीनपराचीनवषयाेमयादाचलाेऽयुतयाेजनाे ायायामाे य त चतसृषु द चवार पुराण लाेकपालानामादनां यदपुरासूयरथय में परमतः संवसराकं चं देवानामहाेराायां परमित०५२००३११ तपयायधपितः ैयताे वीितहाेाे नामैतयाजाै रमणकधातकनामानाैवषपती िनयुय स वयं पूवजवगवकमशील एवाते०५२००३२१ तषपुषा भगवतं पणं सकमकेण कमणाराधयतीदं चाेदाहरत०५२००३३१ यकममयं लं लं जनाेऽचयेत्०५२००३३२ एकातमयं शातं तै भगवते नम इित०५२००३४१ ततः परतााेकालाेकनामाचलाे लाेकालाेकयाेरतराले परत उपः०५२००३५१ यावानसाेरमेवाेरतरं तावती भूमः काययादशतलाेपमा ययां हतःपदाथाे न कथपुनः युपलयते तासवसवपरतासीत्०५२००३६१ लाेकालाेक इित समाया यदनेनाचलेन लाेकालाेकयातवितनावथायते०५२००३७१ स लाेकयाते परत ईरेण वहताे यासूयादनां वापवगाणां याेितगणानांगभतयाेऽवाचीनांीलाेकानावतवाना न कदाचपराचीना भवतमुसहते तावदुहनायामः०५२००३८१ एतावालाेकवयासाे मानलणसंथाभवचततः कवभः स त पाशकाेटगणतयभूगाेलय तरयभागाेऽयं लाेकालाेकाचलः०५२००३९१ तदपुरातसृवाशावायाेिननाखलजगुणाधिनवेशता ये रदपतयऋषभःपुकरचूडाे वामनाेऽपराजत इित सकललाेकथितहेतवः०५२००४०१ तेषां ववभूतीनां लाेकपालानां च ववधवीयाेपबृंहणाय भगवापरममहापुषाेमहावभूितपितरतयायानाे वशसवं धमानवैरायैयामहास्उपलणं ववसेनादभः वपाषदवरैः परवारताे िनजवरायुधाेपशाेभतैिनजभुजदडैःसधारयमाणतगरवरे समतासकललाेकवतय अाते०५२००४११ अाकपमेवं वेषं गत एष भगवानायाेगमायया वरचतववधलाेकयाागाेपीयायेयथः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 334 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५२००४२१ याेऽतवतार एतेन लाेकपरमाणं च यायातं यहलाेकालाेकाचलातःपरतााेगेरगितं वशामुदाहरत०५२००४३१ अडमयगतः सूयाे ावाभूयाेयदतरम्०५२००४३२ सूयाडगाेलयाेमये काेटः युः पवंशितः०५२००४४१ मृतेऽड एष एतयदभूताे मातड इित यपदेशः हरयगभ इितयरयाडसमुवः०५२००४५१ सूयेण ह वभयते दशः खं ाैमही भदा०५२००४५२ वगापवगाै नरका रसाैकांस च सवशः०५२००४६१ देवितयनुयाणां सरसृपसवीधाम्०५२००४६२ सवजीविनकायानां सूय अाा गीरः०५२१००१० ीशक उवाच०५२१००११ एतावानेव भूवलयय सवेशः माणलणताे यायातः०५२१००२१ एतेन ह दवाे मडलमानं तद उपदशत यथा दलयाेिनपावादनां तेअतरेणातरं तदभुयसधतम्०५२१००३१ ययगताे भगवांतपतां पिततपन अातपेन िलाेकं तपयवभासययाभासा स एष उदगयनदणायनवैषुवतसंाभमाशैयसमानाभगितभराराेहणावराेहणसमानथानेषु यथासवनमभपमानाे मकरादषुराशवहाेरााण दघवसमानािन वधे०५२१००४१ यदा मेषतलयाेवतते तदाहाेरााण समानािन भवत यदा वृषभादषु पसच राशषुचरित तदाहायेव वधते सित च मास मायेकैका घटका रािषु०५२१००५१ यदा वृकादषु पस वतते तदाहाेरााण वपययाण भवत०५२१००६१ यावणायनमहािन वधते यावददुगयनं रायः०५२१००७१ एवं नव काेटय एकपाशाण याेजनानां मानसाेरगरपरवतनयाेपदशततैं पुरं पूवाेराेदेवधानीं नाम दणताे यायां संयमनीं नामपााणीं िनाेचनीं नाम उरतः साैयां वभावरं नाम तासूदयमयाातमयिनशीथानीित भूतानां वृिनवृिनमािन समयवशेषेण मेराेतदशम्०५२१००८१ तयानां दवसमयत एव सदादयतपित सयेनाचलं दणेन कराेित०५२१००९१ याेदेित तय ह समानसूिनपाते िनाेचित य चन यदेनाभतपिततय हैष समानसूिनपाते वापयित त गतं न पयत ये तं समनुपयेरन्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 335 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५२१०१०१ यदा चैाः पुयाः चलते पदशघटकाभयायां सपादकाेटयं याेजनानांसाधादशलाण साधकािन चाेपयाित०५२१०१११ एवं तताे वाणीं साैयामैं च पुनतथाये च हाः साेमादयाे नैः सहयाेितश्चे समयुत सह वा िनाेचत०५२१०१२१ एवं मुतेन चतंशयाेजनायशताधकािन साैराे रथयीमयाेऽसाै चतसृषुपरवतते पुरषु०५२१०१३१ ययैकं चं ादशारं षेम िणाभ संवसराकं समामनत तयााेमेराेमूधिन कृताे मानसाेरे कृतेतरभागाे य ाेतं रवरथचं तैलयचवमानसाेरगराै परमित०५२१०१४१ ते कृतमूलाे तीयाेऽतयमानेन सततैलयाववुे कृताेपरभागः०५२१०१५१ रथनीडत षंशयाेजनायततुरयभागवशालतावावरथयुगाे यहयाछदाेनामानः साणयाेजता वहत देवमादयम्०५२१०१६१ पुरतासवतरणः पा िनयुः साैये कमण कलाते०५२१०१७१ तथा वालखया ऋषयाेऽु पवमााः षसहाण पुरतः सूय सूवाकायिनयुाःसंतवत०५२१०१८१ तथाये च ऋषयाे गधवासरसाे नागा ामयाे यातधाना देवा इयेकैकशाेगणाः सचतदश मास मास भगवतं सूयमाानं नानानामानं पृथानानामानः पृथक्कमभश उपासते०५२२००१० राजाेवाच०५२२००११ यदेतगवत अादयय में वं च दणेन परामताे राशीनामभमुखंचलतं चादणं भगवताेपवणतममुय वयं कथमनुममीमहीित०५२२००२० स हाेवाच०५२२००२१ यथा कुलालचेण मता सह मतां तदायाणां पपीलकादनां गितरयैवदेशातरेवयुपलयमानवादेवं नराशभपलतेन कालचेण वं में चदणेन परधावता सह परधावमानानां तदायाणां सूयादनां हाणां गितरयैवनातरे रायतरे चाेपलयमानवात्०५२२००३१ स एष भगवानादपुष एव सााारायणाे लाेकानां वतय अाानं यीमयंकम

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 336 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

वशिनमं कवभरप च वेदेन वजायमानाे ादशधा वभय षु वसतादवृतषुयथाेपजाेषमृतगुणावदधाित०५२२००४१ तमेतमह पुषाया वया वणामाचारानुपथा उावचैः कमभराातैयाेगवतानै या यजताेऽसा ेयः समधगछत०५२२००५१ अथ स एष अाा लाेकानां ावापृथयाेरतरेण नभाेवलयय कालचगताेादशमासाुे राशसंासंवसरावयवाासः पयं दवा नं चेित सपादयमुपदशत यावता षमंशं भुीत स वै ऋतरयुपदयते संवसरावयवः०५२२००६१ अथ च यावताधेन नभाेवीयां चरित तं कालमयनमाचते०५२२००७१ अथ च यावभाेमडलं सह ावापृथयाेमडलायां कायेन स ह भुीततंकालं संवसरं परवसरमडावसरमनुवसरं वसरमित भानाेमाशैयसमगितभः समामनत०५२२००८१ एवं चमा अक गभतय उपरायाेजनत उपलयमानाेऽक य संवसरभुं पायां मासभुं सपादायां दनेनैव पभुमचार ततरगमनाेभुे०५२२००९१ अथ चापूयमाणाभ कलाभरमराणां ीयमाणाभ कलाभः पणामहाेरााणपूवपापरपायां वतवानः सवजीविनवहाणाे जीवैकमेकं नं िंशतामुतैभुे०५२२०१०१ य एष षाेडशकलः पुषाे भगवानाेमयाेऽमयाेऽमृतमयाे देवपतृमनुयभूतपशपसरसृपवीधां ाणायायनशीलवासवमय इित वणयत०५२२०१११ तत उपरालयाेजनताे नाण में दणेनैव कालायन ईरयाेजतािनसहाभजताावंशितः०५२२०१२१ तत उपरादशुना लयाेजनत उपलयते पुरतः पासहैव वाक य शैयमासायाभगितभरक वरित लाेकानां िनयदानुकूल एव ायेण वषयंारेणानुमीयते सवृवहाेपशमनः०५२२०१३१ उशनसा बुधाे यायाततत उपरालयाेजनताे बुधः साेमसत उपलयमानःायेण शभकृदाकाितरयेत तदाितवाताायानावृादभयमाशंसते०५२२०१४१ अत ऊवमारकाेऽप याेजनलतय उपलयमानभभः पैरेकैकशाेराशीादशानुभुे यद न वेणाभवतते ायेणाशभहाेऽघशंसः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 337 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५२२०१५१ तत उपरालयाेजनातरगता भगवाबृहपितरेकैकाशाै परवसरंपरवसरं चरित यद न वः याायेणानुकूलाे ाणकुलय०५२२०१६१ तत उपरााेजनलयातीयमानः शनैर एकैकाशाैिंशासावलबमानः सवानेवानुपयेित तावरनुवसरैः ायेण ह सवेषामशातकरः०५२२०१७१ तत उराषय एकादशलयाेजनातर उपलयते य एव लाेकानांशमनुभावयताेभगवताे वणाेयपरमं पदं दणं मत०५२३००१० ीशक उवाच०५२३००११ अथ तापरतयाेदशलयाेजनातरताे यणाेः परमं पदमभवदतयह महाभागवताे व अाैानपादरनेेण जापितना कयपेन धमेण च समकालयुभःसबमानं दणतः यमाण इदानीमप कपजीवनामाजीय उपाते तयेहानुभावउपवणतः०५२३००२१ स ह सवेषां याेितगणानां हनादनामिनमषेणायरंहसा भगवताकालेनायमाणानां थाणुरवाव ईरेण वहतः शदवभासते०५२३००३१ यथा मेढत अामणपशवः संयाेजताभभः सवनैयथाथानं मडलािनचरयेवं भगणा हादय एततबहयाेगेन कालच अायाेजता वमेवावलयवायुनाेदयमाणा अाकपातं परचमत नभस यथा मेघाः येनादयाे वायुवशाः कमसारथयःपरवतते एवं याेितगणाः कृितपुषसंयाेगानुगृहीताः कमिनमतगतयाे भुव न पतत०५२३००४१ केचनैताेितरनीकं शशमारसंथानेन भगवताे वासदेवय याेगधारणायामनुवणयत०५२३००५१ यय पुछाेऽवारसः कुडलभूतदेहय व उपकपततय लाू लेजापितरराे धम इित पुछमूले धाता वधाता च कटां सषयः तय दणावतकुडलभूतशररय यायुदगयनािन दणपाे त नायुपकपयत दणायनािन त सयेयथाशशमारय कुडलाभाेगसवेशय पायाेभयाेरयवयवाः समसा भवत पृेवजवीथी अाकाशगा चाेदरतः०५२३००६१ पुनवसपुयाै दणवामयाेः ाेयाेरााेषे च दणवामयाेः पमयाेःपादयाेरभजदुराषाढे दणवामयाेनासकयाेयथासं वणपूवाषाढे दणवामयाेलाेचनयाेधिना मूलं च दणवामयाेः कणयाेमघादय नाण दणायनािनवामपावषु युीत तथैव मृगशीषादयुदगयनािन दणपावषु ाितलाेयेन

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 338 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

युीत शतभषायेे कधयाेदणवामयाेयसेत्०५२३००७१ उराहनावगतरधराहनाै यमाे मुखेषु चाारकः शनैर उपथे बृहपितःककुदवयादयाे दये नारायणाे मनस चाे नायामुशना तनयाेरनाै बुधः ाणापानयाेरागले केतवः सवाे षु राेमस सवे तारागणाः०५२३००८१ एतदु हैव भगवताे वणाेः सवदेवतामयं पमहरहः सयायां यताे वायताेिनरमाण उपितेत नमाे याेितलाेकाय कालायनायािनमषां पतये महापुषायाभधीमहीित०५२३००९१ हतारामयमाधदैवकं पापापहं मकृतां िकालम्०५२३००९२ नमयतः रताे वा िकालं नयेत तकालजमाश पापम्०५२४००१० ीशक उवाच०५२४००११ अधतासवतयाेजनायुते वभानुनवरतीयेके याेऽसावमरवं हवंचालभत भगवदनुकपया वयमसरापसदः सैंहकेयाे तदहतय तात ज कमाणचाेपरायामः०५२४००२१ यददतरणेमडलं तपतततरताे याेजनायुतमाचते ादशसहंसाेमय याेदशसहं राहाेयः पवण तवधानकृैरानुबधः सूयाचमसावभधावित०५२४००३१ तशयाेभयाप भगवता रणाय युं सदशनं नाम भागवतंदयतमं तेजसा दुवषहं मुः परवतमानमयवथताे मुतमुजमानकतदय अारादेव िनवतते तदपुरागमित वदत लाेकाः०५२४००४१ तताेऽधतासचारणवाधराणां सदनािन तावा एव०५२४००५१ तताेऽधतारःपशाचेतभूतगणानां वहाराजरमतरं यावायुः वाितयावेघा उपलयते०५२४००६१ तताेऽधताछतयाेजनातर इयं पृथवी यावंसभासयेनसपणादयः पतवरा उपततीित०५२४००७१ उपवणतं भूमेयथासवेशावथानमवनेरयधतास भूववरा एकैकशाेयाेजनायुतातरेणायामवतारेणाेपा अतलं वतलं सतलं तलातलं महातलं रसातलंपातालमित०५२४००८१ एतेषु ह बलवगेषु वगादयधककामभाेगैयानदभूितवभूितभः ससमृभवनाेानाडवहारेषु दैयदानवकावेया िनयमुदतानुरकलापयबधुसद्अनुचरा गृहपतय ईरादयितहतकामा मायावनाेदा िनवसत०५२४००९१ येषु महाराज मयेन मायावना विनमताः पुराे नानामणवरवेकवरचतवचभवनाकारगाेपुरसभाचैयचवरायतनादभनागासरमथुनपारावतशकसारकाकणकृिम

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 339 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

भूमभववरेरगृहाेमैः समलृ ताकासित०५२४०१०१ उानािन चािततरां मनैयानदभः कुसमफलतबकसभगकसलयावनतचरवटपवटपनां लताालतानां ीभः समथुनववधवहमजलाशयानाममलजलपूणानांझषकुलाेनभतनीरनीरजकुमुदकुवलयकारनीलाेपललाेहतशतपादवनेषु कृतिनकेतनानामेकवहाराकुलमधुरववधवनादभरयाेसवैरमरलाेकयमितशयतािन०५२४०१११ य ह वाव न भयमहाेराादभः कालवभागैपलयते०५२४०१२१ य ह महाहवरशराेमणयः सव तमः बाधते०५२४०१३१ न वा एतेषु वसतां दयाैषधरसरसायनापानानादभराधयाे याधयाेवलपलतजरादय देहवैवयदाैगयवेदमलािनरित वयाेऽवथा भवत०५२४०१४१ न ह तेषां कयाणानां भवित कुतन मृयुवना भगवेजसापदेशात्०५२४०१५१ यवेऽसरवधूनां ायः पुंसवनािन भयादेव वत पतत च०५२४०१६१ अथातले मयपुाेऽसराे बलाे िनवसित येन ह वा इह सृाः षणवितमायाःकानाापमायावनाे धारयत यय च जृमाणय मुखतयः ीगणा उदपत वैरयः कामयःपुंय इित या वै बलायनं वं पुषं रसेन हाटकायेन साधयवा ववलासावलाेकनानुरागतसंलापाेपगूहनादभः वैरं कल रमयत यपयुे पुष ईराेऽहं साेऽहमययुतमहागजबलमाानमभमयमानः कथते मदाध इव०५२४०१७१ तताेऽधतातले हराे भगवाहाटकेरः वपाषदभूतगणावृतः जापितसगाेपबृंहणाय भवाे भवाया सह मथुनीभूत अाते यतः वृा सरवरा हाटक नामभवयाेवीयेण य चभानुमातरना समयमान अाेजसा पबित तूतं हाटकायंसवण भूषणेनासरेावराेधेषु पुषाः सह पुषीभधारयत०५२४०१८१ तताेऽधतासतले उदारवाः पुयाेकाे वराेचनाजाे बलभगवता महेययंचकषमाणेनादतेल धकायाे भूवा वटवामनपेण परालाेकयाे भगवदनुकपयैवपुनः वेशत इादववमानया ससमृया याभजुः वधमेणाराधयंतमेवभगवतमाराधनीयमपगतसावस अातेऽधुनाप०५२४०१९१ नाे एवैतसााकाराे भूमदानय यगवयशेषजीविनकायानां जीवभूताभूतेपरमािन वासदेवे तीथतमे पा उपपे परया या परमादरसमाहतमनसासितपादतय साादपवगारय यलिनलयैयम्०५२४०२०१ यय ह वाव तपतनखलनादषु ववशः सकृामाभगृणपुषः कमबधनमसा वधुनाेित यय हैव ितबाधनं मुमुवाेऽयथैवाेपलभते

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 340 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५२४०२११ तानामावतां सवेषामायाद अातयैव०५२४०२२१ न वै भगवाूनममुयानुजाह यदतु पुनराानुृितमाेषणं मायामयभाेगैयमेवातनुतेित०५२४०२३१ यगवतानधगतायाेपायेन यााछलेनापतवशररावशेषतलाेकयाे वणपाशै सितमुाे गरदया चापव इित हाेवाच०५२४०२४१ नूनं बतायं भगवानथेषु न िनणाताे याेऽसावाे यय सचवाे माय वृतएकातताेबृहपिततमितहाय वयमुपेेणाानमयाचतानाशषाे नाे एव तायमितगीरवयसः कालय मवतरपरवृं कयाेकयमदम्०५२४०२५१ ययानुदायमेवापतामहः कल वे न त वपयं यदतुाकुताेभयं पदंदयमानं भगवतः परमित भगवताेपरते खल वपतर०५२४०२६१ तय महानुभावयानुपथममृजतकषायः काे वाधः परहीणभगवदनुहउपजगमषतीित०५२४०२७१ तयानुचरतमुपरातरयते यय भगवावयमखलजगुनारायणाेारगदापाणरवितते िनजजनानुकपतदयाे येनाु ेन पदा दशकधराे याेजनायुतायुतं दग्वजय उाटतः०५२४०२८१ तताेऽधतालातले मयाे नाम दानवेपुराधपितभगवता पुरारणा िलाेकशंचकषुणा िनदधवपुरयतसादाधपदाे मायावनामाचायाे महादेवेन पररताेवगतसदशनभयाे महीयते०५२४०२९१ तताेऽधताहातले कावेयाणां सपाणां नैकशरसां ाेधवशाे नाम गणःकुहकतककालयसषेणादधाना महाभाेगवतः पतराजाधपतेः पुषवाहादनवरतमुजमानाः वकलापयसकुटबसे न चमा वहरत०५२४०३०१ तताेऽधतासातले दैतेया दानवाः पणयाे नाम िनवातकवचाः कालेया हरयपुरवासनइितवबुधयनीका उपया महाैजसाे महासाहसनाे भगवतः सकललाेकानुभावय हरेरेवतेजसाितहतबलावलेपा बलेशया इव वसत ये वै सरमयेदूया वाभमवणाभरायित०५२४०३११ तताेऽधतापाताले नागलाेकपतयाे वासकमुखाः शकुलकमहाशेतधनयधृतरा शचूडकबलातरदेवदादयाे महाभाेगनाे महामषा िनवसतयेषामु ह वै पसदशशतसहशीषाणां फणास वरचता महामणयाे राेचणवः पाताल

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 341 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

ववरितमरिनकरं वराेचषा वधमत०५२५००१० ीशक उवाच०५२५००११ तय मूलदेशे िंशाेजनसहातर अाते या वै कला भगवततामसीसमायातानत इितसावतीया ृययाेः सषणमहमयभमानलणं यं सषणमयाचते०५२५००२१ ययेदं ितमडलं भगवताेऽनतमूतेः सहशरस एकेव शीषण यमाणंसाथ इव लयते०५२५००३१ यय ह वा इदं कालेनाेपसहीषताेऽमषवरचतचरमवुाेरतरेण साषणाेनाम एकादशयूहयशखं शूलमुयदितत्०५२५००४१ ययाकमलयुगलाणवशदनखमणषडमडलेवहपतयः सहसावतषभैरेकातभयाेगेनावनमतः ववदनािन परफुरकुडलभामडतगडथलायितमनाेहराण मुदतमनसः खल वलाेकयत०५२५००५१ ययैव ह नागराजकुमाय अाशष अाशासानााववलयवलसतवशदवपुलधवलसभगचरभुजरजततेवगुचदनकुु मपानुलेपेनावलपमानातद्अभमशनाेथतदयमकरवजावेशचरललततातदनुरागमदमुदतमदवघूणताणकणावलाेकनयनवदनारवदं सीडं कल वलाेकयत०५२५००६१ स एव भगवाननताेऽनतगुणाणव अाददेव उपसंतामषराेषवेगाे लाेकानांवतयअाते०५२५००७१ यायमानः सरासराेरगसगधववाधरमुिनगणैरनवरतमदमुदतवकृतवललाेचनः सललतमुखरकामृतेनायायमानः वपाषदवबुधयूथपतीनपरानरागनवतलसकामाेदमवासवेन माधुकरातमधुरगीतयं वैजयतीं वां वनमालां नीलवासा एककुडलाे हलककुद कृतसभगसदरभुजाे भगवाहेाे वारणे इव कानींकामुदारललाे बभित०५२५००८१ य एष एवमनुुताे यायमानाे मुमुूणामनादकालकमवासनाथतमवामयंदयथं सवरजतमाेमयमतदयं गत अाश िनभनतयानुभावागवावायुवाे नारदः सह तबुणा सभायां णः संाेकयामास०५२५००९१ उपथितलयहेतवाेऽय कपाः०५२५००९२ सवााः कृितगुणा यदयासन्०५२५००९३ यपूं वमकृतं यदेकमान्०५२५००९४ नानाधाकथमु ह वेद तय व०५२५०१०१ मूित नः पुकृपया बभार सवं

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 342 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५२५०१०२ संशं सदसददं वभाित त०५२५०१०३ यलां मृगपितराददेऽनवाम्०५२५०१०४ अादातं वजनमनांयुदारवीयः०५२५०१११ याम ुतमनुकतयेदकाद्०५२५०११२ अाताे वा यद पिततः लनाा०५२५०११३ हयंहः सपद नृणामशेषमयं०५२५०११४ कं शेषागवत अायेुमुः०५२५०१२१ मूधयपतमणुवसहमूाे०५२५०१२२ भूगाेलं सगरसरसमुसवम्०५२५०१२३ अानयादिनमतवमय भूः०५२५०१२४ काे वीयायध गणयेसहजः०५२५०१३१ एवभावाे भगवाननताे०५२५०१३२ दरुतवीयाेगुणानुभावः०५२५०१३३ मूले रसायाः थत अाताे०५२५०१३४ याे ललया ां थतये बभित०५२५०१४१ एता ेवेह नृभपगतया गतयाे यथाकमविनमता यथाेपदेशमनुवणताःकामाकामयमानैः०५२५०१५१ एतावतीह राजपुंसः वृलणय धमय वपाकगतय उावचा वसशायथां याचये कमयकथयाम इित०५२६००१० राजाेवाच०५२६००११ महष एतैचयं लाेकय कथमित०५२६००२० ऋषवाच०५२६००२१ िगुणवाकतः या कमगतयः पृथवधाः सवा एव सवय तारतयेनभवत०५२६००२१ अथेदानीं ितषलणयाधमय तथैव कतः ाया वैसायाकमफलंवसशं भवित या नावया कृतकामानां तपरणामलणाः सृतयः सहशःवृातासां ाचुयेणानुवणययामः०५२६००३० राजाेवाच०५२६००३१ नरका नाम भगवकं देशवशेषा अथवा बहलाेा अाहाेवदतरालइित०५२६००४० ऋषवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 343 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५२६००४१ अतराल एव िजगयात दश दणयामधतामूेपराजलायामवाादयः पतृगणा दश वानां गाेाणां परमेण समाधना सया एवाशषअाशासानािनवसत०५२६००५१ य ह वाव भगवापतृराजाे वैववतः ववषयं ापतेषु वपुषैजतषुसपरेतेषुयथाकमावं दाेषमेवानुतभगवछासनः सगणाे दमं धारयित०५२६००६१ त हैके नरकानेकवंशितं गणयत अथ तांते राजामपलणताेऽनुमयामतामाेऽधतामाे राैरवाे महाराैरवः कुीपाकः कालसूमसपवनंसूकरमुखमधकूपः कृमभाेजनः सदंशतसूमवकटकशाल वैतरणी पूयाेदःाणराेधाे वशसनं लालाभः सारमेयादनमवीचरयःपानमित क ारकदमाे राेगणभाेजनः शूलाेताे ददशूकाेऽवटिनराेधनः पयावतनः सूचीमुखमयावंशितनरका ववधयातनाभूमयः०५२६००७१ त यत परवापयकलायपहरित स ह कालपाशबाे यमपुषैरितभयानकैतामे नरके बलापायते अनशनानुदपानदडताडनसतजनादभयातनाभयायमानाे जतय कमलमासादत एकदैव मूछामुपयाित तामाये०५२६००८१ एवमेवाधतामे यत वयवा पुषं दारादनुपयुे य शरर िनपायमानाेयातनाथाे वेदनया नमितन भवित यथा वनपितवृमानमूलतादधतामंतमुपदशत०५२६००९१ यवह वा एतदहमित ममेदमित भूताेहेण केवलं वकुटबमेवानुदनंपुणाित स तदह वहाय वयमेव तदशभेन राैरवे िनपतित०५२६०१०१ ये वह यथैवामुना वहंसता जतवः पर यमयातनामुपगतं त एव रवाेभूवातथा तमेव वहंसत तााैरवमया रित सपादितूरसवयापदेशः०५२६०१११ एवमेव महाराैरवाे य िनपिततं पुषं यादा नाम रवतं येण घातयतयःकेवलं देहरः०५२६०१२१ यवह वा उः पशूपणाे वा ाणत उपरधयित तमपकणं पुषादैरपवगहतममु यमानुचराः कुीपाके ततैले उपरधयत०५२६०१३१ यवह स कालसूसंके नरके अयुतयाेजनपरमडले तामये त

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 344 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

खले उपयधतादयकायामिततयमानेऽभिनवेशतः पपासायां च दमानातबहःशरर अाते शेते चेतेऽवितित परधावित च यावत पशराेमाण तावषसहाण०५२६०१४१ यवह वै िनजवेदपथादनापपगतः पाखडं चाेपगततमसपवनंवेय कशया हरत त हासावततताे धावमान उभयताे धारैतालवनासपैछमानसवााे हा हताेऽीित परमया वेदनया मूछतः पदे पदे िनपतित वधमहा पाखडानुगतंफलं भुे०५२६०१५१ यवह वै राजा राजपुषाे वा अदडे दडं णयित ाणे वा शररदडंसपापीयारकेऽमु सूकरमुखे िनपतित ताितबलैविनपयमाणावयवाे यथैवेहेखड अातवरेण वनयचूछतः कमलमुपगताे यथैवेहादाेषा उपाः०५२६०१६१ यवह वै भूतानामीराेपकपतवृीनामववपरयथानां वयं पुषाेपकपतवृववपरयथाे यथामाचरित स पराधकूपे तदभाेहेण िनपतित त हासाैतैजतभः पशमृगपसरसृपैमशकयूकामकुणमकादभये के चाभधातैःसवताेऽभमाणतमस वहतिनािनवृितरलधावथानः परामित यथा कुशररे जीवः०५२६०१७१ यवह वा असंवभयााित यकनाेपनतमिनमतपयाे वायससंततःसपर कृमभाेजने नरकाधमे िनपतित त शतसहयाेजने कृमकुडे कृमभूतः वयंकृमभरेव भयमाणः कृमभाेजनाे यावदातादाेऽिनवेशमाानं यातयते०५२६०१८१ यवह वै तेयेन बलाा हरयरादिन ाणय वापहरययय वानापदपुषतममु राजयमपुषा अययैरपडैः सदंशैवच िनकुषत०५२६०१९१ यवह वा अगयां यमगयं वा पुषं याेषदभगछित तावमु कशयाताडयततमया सूया लाेहमया पुषमालयत यं च पुषपया सूया०५२६०२०१ यवह वै सवाभगमतममु िनरये वतमानं वकटकशालमाराेयिनकषत०५२६०२११ ये वह वै राजया राजपुषा वा अपाखडा धमसेतूदत ते सपरेयवैतरयांिनपतत भमयादातयां िनरयपरखाभूतायां नां यादाेगणैरततताे भयमाणाअाना न वयुयमानाासभमानाः वाघेन कमपाकमनुरताे वमूपूयशाेणतकेशनखाथमेदाेमांसवसावाहयामुपतयते०५२६०२२१ ये वह वै वृषलपतयाे नशाैचाचारिनयमायलाः पशचया चरत तेचाप ेयपूयवमूेमलापूणाणवे िनपतत तदेवाितबीभसतमत

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 345 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५२६०२३१ ये वह वै गदभपतयाे ाणादयाे मृगया वहारा अतीथे च मृगाततानपसपरेतालयभूतायमपुषा इषुभवयत०५२६०२४१ ये वह वै दाका दयेषु पशूवशसत तानमुलाेके वैशसे नरकेपिततारयपतयाे यातयवा वशसत०५२६०२५१ यवह वै सवणा भाया जाे रेतः पाययित काममाेहततं पापकृतममुरेतःकुयायां पातयवा रेतः सपाययत०५२६०२६१ ये वह वै दयवाेऽदा गरदा ामासाथावा वलपत राजानाे राजभटावा तांाप हपरेय यमदतूा वदं ाः ानः सशतािन वंशित सरभसं खादत०५२६०२७१ यवह वा अनृतं वदित साये यविनमये दाने वा कथस वै ेयनरकेऽवीचमयधःशरा िनरवकाशे याेजनशताे ायारमूः सपायते य जलमव थलममपृमवभासते तदवीचमलशाे वशीयमाणशरराे न यमाणः पुनराराेपताे िनपतित०५२६०२८१ यवह वै वाे राजयाे वैयाे वा साेमपीथतकलं वा सरां तथाेऽपवा पबितमादततेषां िनरयं नीतानामुरस पदायाये विना वमाणं काणायसं िनषत०५२६०२९१ अथ च यवह वा अासावनेन वयमधमाे जतपाेवाचारवणामवताेवरयसाे न ब मयेत स मृतक एव मृवा ारकदमे िनरयेऽवारा िनपाितताे दरुतायातना ते०५२६०३०१ ये वह वै पुषाः पुषमेधेन यजते या याे नृपशूखादत तां तेपशव इविनहता यमसदने यातयताे राेगणाः साैिनका इव वधितनावदायासृपबत नृयत चगायत चयमाणा यथेह पुषादाः०५२६०३११ ये वह वा अनागसाेऽरये ामे वा वैकैपसृतानुपवय जजीवषूशूलसूादषूपाेताडनकतया यातयत तेऽप च ेय यमयातनास शूलादषु ाेताानःृांचाभहताः कवटादभेततततमतडैराहयमाना अाशमलं रत०५२६०३२१ ये वह वै भूतायुेजयत नरा उबणवभावा यथा ददशूकातेऽप ेयनरकेददशूकाये िनपतत य नृप ददशूकाः पमुखाः समुखा उपसृय सत यथाबलेशयान्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 346 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०५२६०३३१ ये वह वा अधावटकुसूलगुहादषु भूतािन िनधत तथामु तेवेवाेपवेयसगरेणविना धूमेन िनधत०५२६०३४१ यवह वा अितथीनयागतावा गृहपितरसकृदपुगतमयुदधरव पापेनचषा िनरते तय चाप िनरये पापेरणी वतडा गृाः ककाकवटादयः साेबलादुपाटयत०५२६०३५१ यवह वा अाढाभमितरहृ िततयेणः सवताेऽभवश अथययनाशचतयापरशयमाणदयवदनाे िनवृितमनवगताे ह इवाथमभरित स चाप ेय तद्उपादनाेकषणसंरणशमलहः सूचीमुखे नरके िनपतित य ह वहं पापपुषंधमराजपुषा वायका इव सवताेऽे षु सूैः परवयत०५२६०३६१ एवंवधा नरका यमालये सत शतशः सहशतेषु सवेषु च सव एवाधमवितनाेयेकेचदहाेदता अनुदतााविनपते पयायेण वशत तथैव धमानुवितन इतर इह त पुनभवेतउभयशेषायां िनवशत०५२६०३७१ िनवृलणमाग अादावेव यायातः एतावानेवाडकाेशाे यतदशधा पुराणेषुवकपतउपगीयते यगवताे नारायणय सााहापुषय थवं पमामायागुणमयमनुवणतमातः पठित णाेित ावयित स उपगेयं भगवतः परमानाेऽामपाभवशबुवेद०५२६०३८१ ुवा थूलं तथा सूं पं भगवताे यितः०५२६०३८२ थूले िनजतमाानं शनैः सूं धया नयेदित०५२६०३९१ भूपवषसरदनभःसमु०५२६०३९२ पातालदरकभागणलाेकसंथा०५२६०३९३ गीता मया तव नृपातुमीरय०५२६०३९४ थूलं वपुः सकलजीविनकायधाम०६०१००१० ीपरदवुाच०६०१००११ िनवृमागः कथत अादाै भगवता यथा०६०१००१२ मयाेगाेपलधेन णा यदसंसृितः०६०१००२१ वृलणैव ैगुयवषयाे मुने०६०१००२२ याेऽसावलनकृतेगुणसगः पुनः पुनः०६०१००३१ अधमलणा नाना नरकाानुवणताः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 347 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०१००३२ मवतर यायात अाः वायुवाे यतः०६०१००४१ यताेानपदाेवशतरतािन च०६०१००४२ पवषसमुा नुानवनपतीन्०६०१००५१ धरामडलसंथानं भागलणमानतः०६०१००५२ याेितषां ववराणां च यथेदमसृजभुः०६०१००६१ अधुनेह महाभाग यथैव नरकारः०६०१००६२ नानाेयातनाेयाे यायातमहस०६०१००७० ीशक उवाच०६०१००७१ न चेदहैवापचितं यथांहसः कृतय कुयानाैपाणभः०६०१००७२ वं स वै ेय नरकानुपैित ये कितता मे भवततमयातनाः०६०१००८१ तापुरैवाह पापिनकृताै यतेत मृयाेरवपताना०६०१००८२ दाेषय ा गुलाघवं यथा भषिकसेत जां िनदानवत्०६०१००९० ीराजाेवाच०६०१००९१ ुतायां यपापं जानयानाेऽहतम्०६०१००९२ कराेित भूयाे ववशः ायमथाे कथम्०६०१०१०१ चवततेऽभाचरित तपुनः०६०१०१०२ ायमथाेऽपाथ मये कुरशाैचवत्०६०१०११० ीबादरायणवाच०६०१०१११ कमणा कमिनहाराे न ायतक इयते०६०१०११२ अवदधकारवाायं वमशनम्०६०१०१२१ नातः पयमेवां याधयाेऽभभवत ह०६०१०१२२ एवं िनयमकृाजशनैः ेमाय कपते०६०१०१३१ तपसा चयेण शमेन च दमेन च०६०१०१३२ यागेन सयशाैचायां यमेन िनयमेन वा०६०१०१४१ देहवाबुजं धीरा धमाः यावताः०६०१०१४२ पयघं महदप वेणुगुमवानलः०६०१०१५१ केचकेवलया भा वासदेवपरायणाः०६०१०१५२ अघं धुवत कायेन नीहारमव भाकरः०६०१०१६१ न तथा घवााजपूयेत तपाअदभः०६०१०१६२ यथा कृणापताणतपुषिनषेवया०६०१०१७१ सीचीनाे यं लाेके पथाः ेमाेऽकुताेभयः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 348 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०१०१७२ सशीलाः साधवाे य नारायणपरायणाः०६०१०१८१ ायािन चीणािन नारायणपराुखम्०६०१०१८२ न िनपुनत राजे सराकुमवापगाः०६०१०१९१ सकृनः कृणपदारवदयाेिनवेशतं तणुराग यैरह०६०१०१९२ न ते यमं पाशभृत तटावेऽप पयत ह चीणिनकृताः०६०१०२०१ अ चाेदाहरतीममितहासं पुरातनम्०६०१०२०२ दतूानां वणुयमयाेः संवादतं िनबाेध मे०६०१०२११ कायकुे जः कासीपितरजामलः०६०१०२१२ नाा नसदाचाराे दायाः संसगदूषतः०६०१०२२१ बैः कैतवैाैयैगहतां वृमाथतः०६०१०२२२ बकुटबमशचयातयामास देहनः०६०१०२३१ एवं िनवसततय लालयानय तसतान्०६०१०२३२ कालाेऽयगाहााजाशीयायुषः समाः०६०१०२४१ तय वयसः पुा दश तेषां त याेऽवमः०६०१०२४२ बालाे नारायणाे नाा पाे दयताे भृशम्०६०१०२५१ स बदयतभके कलभाषण०६०१०२५२ िनरमाणतलां मुमुदे जरठाे भृशम्०६०१०२६१ भुानः पबखादबालकं ेहयतः०६०१०२६२ भाेजयपाययूढाे न वेदागतमतकम्०६०१०२७१ स एवं वतमानाेऽाे मृयुकाल उपथते०६०१०२७२ मितं चकार तनये बाले नारायणाये०६०१०२८१ स पाशहतांीा पुषानितदाणान्०६०१०२८२ वतडानूवराेण अाानं नेतमागतान्०६०१०२९१ दरेू डनकासं पुं नारायणायम्०६०१०२९२ ावतेन वरेणाेैराजुहावाकुलेयः०६०१०३०१ िनशय यमाणय मुखताे हरकतनम्०६०१०३०२ भतनाम महाराज पाषदाः सहसापतन्०६०१०३११ वकषताेऽतदयाासीपितमजामलम्०६०१०३१२ यमेयावणुदतूा वारयामासराेजसा०६०१०३२१ ऊचुिनषेधतातांते वैववतपुरःसराः०६०१०३२२ के यूयं ितषेाराे धमराजय शासनम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 349 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०१०३३१ कय वा कुत अायाताः कादय िनषेधथ०६०१०३३२ कं देवा उपदेवा या यूयं कं ससमाः०६०१०३४१ सवे पपलाशााः पीतकाैशेयवाससः०६०१०३४२ करटनः कुडलनाे लसपुकरमालनः०६०१०३५१ सवे च नूवयसः सवे चाचतभुजाः०६०१०३५२ धनुिनषासगदा शचाबुजयः०६०१०३६१ दशाे वितमरालाेकाः कुवतः वेन तेजसा०६०१०३६२ कमथ धमपालय करााे िनषेधथ०६०१०३७० ीशक उवाच०६०१०३७१ इयुे यमदतूैते वासदेवाेकारणः०६०१०३७२ तायूचुः हयेदं मेघिनादया गरा०६०१०३८० ीवणुदतूा ऊचुः०६०१०३८१ यूयं वै धमराजय यद िनदेशकारणः०६०१०३८२ ूत धमय नतवं याधमय लणम्०६०१०३९१ कथं वयते दडः कं वाय थानमीसतम्०६०१०३९२ दडाः कं कारणः सवे अाहाे वकितचृणाम्०६०१०४०० यमदतूा ऊचुः०६०१०४०१ वेदणहताे धमाे धमतपययः०६०१०४०२ वेदाे नारायणः साावयूरित शुम०६०१०४११ येन वधायमी भावा रजःसवतमाेमयाः०६०१०४१२ गुणनामयापैवभायते यथातथम्०६०१०४२१ सूयाेऽः खं मेवः साेमः सयाहनी दशः०६०१०४२२ कं कुः वयं धम इित ेते दैय साणः०६०१०४३१ एतैरधमाे वातः थानं दडय युयते०६०१०४३२ सवे कमानुराेधेन दडमहत कारणः०६०१०४४१ सवत ह भाण वपरतािन चानघाः०६०१०४४२ कारणां गुणसाेऽत देहवा कमकृत्०६०१०४५१ येन यावायथाधमाे धमाे वेह समीहतः०६०१०४५२ स एव तफलं भुे तथा तावदमु वै०६०१०४६१ यथेह देववराैवयमुपलयते०६०१०४६२ भूतेषु गुणवैचयाथायानुमीयते

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 350 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०१०४७१ वतमानाेऽययाेः कालाे गुणाभापकाे यथा०६०१०४७२ एवं जाययाेरेतमाधमिनदशनम्०६०१०४८१ मनसैव पुरे देवः पूवपं वपयित०६०१०४८२ अनुमीमांसतेऽपूव मनसा भगवानजः०६०१०४९१ यथातमसा यु उपाते यमेव ह०६०१०४९२ न वेद पूवमपरं नजृिततथा०६०१०५०१ पभः कुते वाथाप वेदाथ पभः०६०१०५०२ एकत षाेडशेन ीवयं सदशाेऽते०६०१०५११ तदेतषाेडशकलं लं शयं महत्०६०१०५१२ धेऽनुसंसृितं पुंस हषशाेकभयाितदाम्०६०१०५२१ देाेऽजतषगाे नेछकमाण कायते०६०१०५२२ काेशकार इवाानं कमणाछा मुित०६०१०५३१ न ह कणमप जात ितयकमकृत्०६०१०५३२ कायते वशः कम गुणैः वाभावकैबलात्०६०१०५४१ लवा िनममयं यायं भवयुत०६०१०५४२ यथायाेिन यथाबीजं वभावेन बलयसा०६०१०५५१ एष कृितसे न पुषय वपययः०६०१०५५२ अासीस एव न चरादशसालयते०६०१०५६१ अयं ह ुतसपः शीलवृगुणालयः०६०१०५६२ धृतताे मृददुातः सयवावचः०६०१०५७१ गुवयितथवृानां शूषुरनहृ तः०६०१०५७२ सवभूतससाधुमतवागनसूयकः०६०१०५८१ एकदासाै वनं यातः पतृसदेशकृजः०६०१०५८२ अादाय तत अावृः फलपुपसमकुशान्०६०१०५९१ ददश कामनं कं सह भुजयया०६०१०५९२ पीवा च मधु मैरेयं मदाघूणतनेया०६०१०६०१ मया वथीया यपेतं िनरपपम्०६०१०६०२ डतमनुगायतं हसतमनयातके०६०१०६११ ा तां कामलेन बाना पररताम्०६०१०६१२ जगाम छयवशं सहसैव वमाेहतः०६०१०६२१ तयानाानं यावसवं यथाुतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 351 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०१०६२२ न शशाक समाधातं मनाे मदनवेपतम्०६०१०६३१ तमरयाज हताे वचेतनः०६०१०६३२ तामेव मनसा यायवधमारराम ह०६०१०६४१ तामेव ताेषयामास पयेणाथेन यावता०६०१०६४२ ायैमनाेरमैः कामैः सीदेत यथा तथा०६०१०६५१ वां वभायामाैढां कुले महित लताम्०६०१०६५२ वससजाचरापापः वैरयापावधीः०६०१०६६१ यततताेपिनये यायताेऽयायताे धनम्०६०१०६६२ बभारायाः कुटबयाः कुटबं मदधीरयम्०६०१०६७१ यदसाै शामु वैरचायितगहतः०६०१०६७२ अवतत चरं कालमघायुरशचमलात्०६०१०६८१ तत एनं दडपाणेः सकाशं कृतकबषम्०६०१०६८२ नेयामाेऽकृतिनवेशं य दडेन शित०६०२००१० ीबादरायणवाच०६०२००११ एवं ते भगवतूा यमदतूाभभाषतम्०६०२००१२ उपधायाथ तााजयानयकाेवदाः०६०२००२० ीवणुदतूा ऊचुः०६०२००२१ अहाे कं धमशामधमः पृशते सभाम्०६०२००२२ यादडेवपापेषु दडाे यैयते वृथा०६०२००३१ जानां पतराे ये च शातारः साधवः समाः०६०२००३२ यद याेषु वैषयं कं यात शरणं जाः०६०२००४१ यदाचरित ेयािनतरतदहते०६०२००४२ स यमाणं कुते लाेकतदनुवतते०६०२००५१ ययाे शर अाधाय लाेकः वपित िनवृतः०६०२००५२ वयं धममधम वा न ह वेद यथा पशः०६०२००६१ स कथं यपताानं कृतमैमचेतनम्०६०२००६२ वणीयाे भूतानां सघृणाे दाेधुमहित०६०२००७१ अयं ह कृतिनवेशाे जकाेटंहसामप०६०२००७२ याजहार ववशाे नाम वययनं हरेः०६०२००८१ एतेनैव घाेनाेऽय कृतं यादघिनकृतम्०६०२००८२ यदा नारायणायेित जगाद चतररम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 352 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०२००९१ तेनः सरापाे महा गुतपगः०६०२००९२ ीराजपतृगाेहता ये च पातकनाेऽपरे०६०२०१०१ सवेषामयघवतामदमेव सिनकृतम्०६०२०१०२ नामयाहरणं वणाेयततषया मितः०६०२०१११ न िनकृतैदतैवादभतथा वशयघवातादभः०६०२०११२ यथा हरेनामपदैदातैतदुमाेकगुणाेपलकम्०६०२०१२१ नैकातकं त कृतेऽप िनकृते मनः पुनधावित चेदसपथे०६०२०१२२ तकमिनहारमभीसतां हरेगुणानुवादः खल सवभावनः०६०२०१३१ अथैनं मापनयत कृताशेषाघिनकृतम्०६०२०१३२ यदसाै भगवाम यमाणः समहीत्०६०२०१४१ साे यं पारहायं वा ताेभं हेलनमेव वा०६०२०१४२ वैकुठनामहणमशेषाघहरं वदःु०६०२०१५१ पिततः खलताे भः सदत अाहतः०६०२०१५२ हररयवशेनाह पुमााहित यातनाः०६०२०१६१ गुणां च लघूनां च गुण च लघूिन च०६०२०१६२ ायािन पापानां ावाेािन महषभः०६०२०१७१ तैतायघािन पूयते तपाेदानतादभः०६०२०१७२ नाधमजं तदृयं तदपीशासेवया०६०२०१८१ अानादथवा ानादुमाेकनाम यत्०६०२०१८२ सिततमघं पुंसाे दहेदेधाे यथानलः०६०२०१९१ यथागदं वीयतममुपयुं यछया०६०२०१९२ अजानताेऽयागुणं कुयााेऽयुदातः०६०२०२०० ीशक उवाच०६०२०२०१ त एवं सविनणीय धम भागवतं नृप०६०२०२०२ तं यायपाशामुय वं मृयाेरमूमुचन्०६०२०२११ इित युदता याया दतूा यावा यमातकम्०६०२०२१२ यमराे यथा सवमाचचररदम०६०२०२२१ जः पाशािनमुाे गतभीः कृितं गतः०६०२०२२२ ववदे शरसा वणाेः करादशनाेसवः०६०२०२३१ तं ववमभेय महापुषकराः०६०२०२३२ सहसा पयततय तातदधरेऽनघ

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 353 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०२०२४१ अजामलाेऽयथाकय दतूानां यमकृणयाेः०६०२०२४२ धम भागवतं शं ैवें च गुणायम्०६०२०२५१ भमागवयाश माहायवणारेः०६०२०२५२ अनुतापाे महानासीरताेऽशभमानः०६०२०२६१ अहाे मे परमं कमभूदवजतानः०६०२०२६२ येन वावतं वृषयां जायताना०६०२०२७१ धां वगहतं सदुकृतं कुलकलम्०६०२०२७२ हवा बालां सतीं याेऽहं सरापीमसतीमगाम्०६०२०२८१ वृावनाथाै पतराै नायबधू तपवनाै०६०२०२८२ अहाे मयाधुना यावकृतेन नीचवत्०६०२०२९१ साेऽहं यं पितयाम नरके भृशदाणे०६०२०२९२ धमाः कामनाे य वदत यमयातनाः०६०२०३०१ कमदं व अाहाे वसााृमहातुम्०६०२०३०२ याता अ ते ये मां यकषपाशपाणयः०६०२०३११ अथ ते गताः सावारादशनाः०६०२०३१२ यामाेचयीयमानं बा पाशैरधाे भुवः०६०२०३२१ अथाप मे दभुगय वबुधाेमदशने०६०२०३२२ भवतयं मलेन येनाा मे सीदित०६०२०३३१ अयथा यमाणय नाशचेवृषलपतेः०६०२०३३२ वैकुठनामहणं जा वुमहाहित०६०२०३४१ चाहं कतवः पापाे ाे िनरपपः०६०२०३४२ च नारायणेयेतगवाम मलम्०६०२०३५१ साेऽहं तथा यितयाम यतचेयािनलः०६०२०३५२ यथा न भूय अाानमधे तमस मये०६०२०३६१ वमुय तममं बधमवाकामकमजम्०६०२०३६२ सवभूतसछाताे मैः कण अावान्०६०२०३७१ माेचये तमाानं याेषयामायया०६०२०३७२ वडताे ययैवाहं डामृग इवाधमः०६०२०३८१ ममाहमित देहादाै हवामयाथधीमितम्०६०२०३८२ धाये मनाे भगवित शं तकतनादभः०६०२०३९० ीशक उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 354 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०२०३९१ इित जातसिनवेदः णसे न साधुषु०६०२०३९२ गाारमुपेयाय मुसवानुबधनः०६०२०४०१ स तदेवसदन अासीनाे याेगमाथतः०६०२०४०२ यातेयामाे युयाेज मन अािन०६०२०४११ तताे गुणेय अाानं वयुयासमाधना०६०२०४१२ युयुजे भगवा यनुभवािन०६०२०४२१ युपारतधीताीपुषापुरः०६०२०४२२ उपलयाेपलधााववदे शरसा जः०६०२०४३१ हवा कलेवरं तीथे गायां दशनादनु०६०२०४३२ सः वपं जगृहे भगवपावितनाम्०६०२०४४१ साकं वहायसा वाे महापुषकरैः०६०२०४४२ हैमं वमानमा ययाै य यः पितः०६०२०४५१ एवं स वावतसवधमा दायाः पितः पितताे गकमणा०६०२०४५२ िनपायमानाे िनरये हततः साे वमुाे भगवाम गृन्०६०२०४६१ नातः परं कमिनबधकृतनं मुमुतां तीथपदानुकतनात्०६०२०४६२ न यपुनः कमस सते मनाे रजतमाेयां कललं तताेऽयथा०६०२०४७१ य एतं परमं गुमितहासमघापहम्०६०२०४७२ णुया या युाे य भानुकतयेत्०६०२०४८१ न वै स नरकं याित नेताे यमकरैः०६०२०४८२ ययमलाे मयाे वणुलाेके महीयते०६०२०४९१ यमाणाे हरेनाम गृणपुाेपचारतम्०६०२०४९२ अजामलाेऽयगााम कमुत या गृणन्०६०३००१० ीराजाेवाच०६०३००११ िनशय देवः वभटाेपवणतं याह कं तानप धमराजः०६०३००१२ एवं हतााे वहताुरारेनैदेशकैयय वशे जनाेऽयम्०६०३००२१ यमय देवय न दडभः कुतनषे ुतपूव अासीत्०६०३००२२ एतुने वृित लाेकसंशयं न ह वदय इित मे विनतम्०६०३००३० ीशक उवाच०६०३००३१ भगवपुषै राजयायाः ितहताेमाः०६०३००३२ पितं वापयामासयमं संयमनीपितम्०६०३००४० यमदतूा ऊचुः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 355 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०३००४१ कित सतीह शाताराे जीवलाेकय वै भाे०६०३००४२ ैवयं कुवतः कम फलाभयहेतवः०६०३००५१ यद युबहवाे लाेके शाताराे दडधारणः०६०३००५२ कय यातां न वा कय मृयुामृतमेव वा०६०३००६१ कत शातृबवे यानामह कमणाम्०६०३००६२ शातृवमुपचाराे ह यथा मडलवितनाम्०६०३००७१ अतवमेकाे भूतानां सेराणामधीरः०६०३००७२ शाता दडधराे नॄणां शभाशभववेचनः०६०३००८१ तय ते वहताे दडाे न लाेके वततेऽधुना०६०३००८२ चतभरतुैः सैराा ते वलता०६०३००९१ नीयमानं तवादेशादाभयातनागृहान्०६०३००९२ यामाेचयपातकनं छवा पाशास ते०६०३०१०१ तांते वेदतमछामाे यद नाे मयसे मम्०६०३०१०२ नारायणेयभहते मा भैरयाययुतम्०६०३०११० ीबादरायणवाच०६०३०१११ इित देवः स अापृः जासंयमनाे यमः०६०३०११२ ीतः वदतूायाह रपादाबुजं हरेः०६०३०१२० यम उवाच०६०३०१२१ पराे मदयाे जगततथुष अाेतं ाेतं पटव वम्०६०३०१२२ यदंशताेऽय थितजनाशा नयाेतवय वशे च लाेकः०६०३०१३१ याे नामभवाच जनं िनजायां बाित तयामव दामभगाः०६०३०१३२ यै बलं त इमे नामकम िनबधबाकता वहत०६०३०१४१ अहं महेाे िनऋ ितः चेताः साेमाेऽरशः पवनाे वरः०६०३०१४२ अादयवे वसवाेऽथ साया मणा गणाः ससाः०६०३०१५१ अये च ये वसृजाेऽमरेशा भृवादयाेऽपृरजतमकाः०६०३०१५२ ययेहतं न वदःु पृमायाः सवधाना अप कं तताेऽये०६०३०१६१ यं वै न गाेभमनसासभवा दा गरा वासभृताे वचते०६०३०१६२ अाानमतद सतमानां चयथैवाकृतयततः परम्०६०३०१७१ तयातय हरेरधीशतः परय मायाधपतेमहानः०६०३०१७२ ायेण दतूा इह वै मनाेहरारत तपूगुणवभावाः०६०३०१८१ भूतािन वणाेः सरपूजतािन ददुशलािन महातुािन

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 356 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०३०१८२ रत तमतः परेयाे म मयानथ सवत०६०३०१९१ धम त साागवणीतं न वै वदऋु षयाे नाप देवाः०६०३०१९२ न समुया असरा मनुयाः कुताे नु वाधरचारणादयः०६०३०२०१ वयूनारदः शुः कुमारः कपलाे मनुः०६०३०२०२ ादाे जनकाे भीाे बलवैयासकवयम्०६०३०२११ ादशैते वजानीमाे धम भागवतं भटाः०६०३०२१२ गुं वशं दबुाेधं यं ावामृतमते०६०३०२२१ एतावानेव लाेकेऽपुंसां धमः परः ृतः०६०३०२२२ भयाेगाे भगवित तामहणादभः०६०३०२३१ नामाेारणमाहायं हरेः पयत पुकाः०६०३०२३२ अजामलाेऽप येनैव मृयुपाशादमुयत०६०३०२४१ एतावतालमघिनहरणाय पुंसां०६०३०२४२ सतनं भगवताे गुणकमनााम्०६०३०२४३ वुय पुमघवायदजामलाेऽप०६०३०२४४ नारायणेित यमाण इयाय मुम्०६०३०२५१ ायेण वेद तददं न महाजनाेऽयं०६०३०२५२ देया वमाेहतमितबत माययालम्०६०३०२५३ यां जडकृतमितमधुपुपतायां०६०३०२५४ वैतािनके महित कमण युयमानः०६०३०२६१ एवं वमृय सधयाे भगवयनते०६०३०२६२ सवाना वदधते खल भावयाेगम्०६०३०२६३ ते मे न दडमहयथ यमीषां०६०३०२६४ यापातकं तदप हयुगायवादः०६०३०२७१ ते देवसपरगीतपवगाथा०६०३०२७२ ये साधवः समशाे भगवपाः०६०३०२७३ तााेपसीदत हरेगदयाभगुान्०६०३०२७४ नैषां वयं न च वयः भवाम दडे०६०३०२८१ तानानयवमसताे वमुखाुकुद०६०३०२८२ पादारवदमकरदरसादजम्०६०३०२८३ िनकनैः परमहंसकुलैरसै र्०६०३०२८४ जुाहृे िनरयविन बतृणान्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 357 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०३०२९१ जा न व भगवणुनामधेयं०६०३०२९२ चेत न रित तरणारवदम्०६०३०२९३ कृणाय नाे नमित यछर एकदाप०६०३०२९४ तानानयवमसताेऽकृतवणुकृयान्०६०३०३०१ तयतां स भगवापुषः पुराणाे०६०३०३०२ नारायणः वपुषैयदसकृतं नः०६०३०३०३ वानामहाे न वदषुां रचतालनां०६०३०३०४ ातगरयस नमः पुषाय भूे०६०३०३११ तासतनं वणाेजगलमंहसाम्०६०३०३१२ महतामप काैरय वैकातकिनकृतम्०६०३०३२१ वतां गृणतां वीयायुामािन हरेमुः०६०३०३२२ यथा सजातया भा शेाा तादभः०६०३०३३१ कृणापमधुल पुनवसृ०६०३०३३२ मायागुणेषु रमते वृजनावहेषु०६०३०३३३ अयत कामहत अारजः माुम्०६०३०३३४ ईहेत कम यत एव रजः पुनः यात्०६०३०३४१ इथं वभतृगदतं भगवहवं०६०३०३४२ संृय वतधयाे यमकराते०६०३०३४३ नैवायुतायजनं ितशमाना०६०३०३४४ ुं च बयित ततः भृित राजन्०६०३०३५१ इितहासममं गुं भगवाकुसवः०६०३०३५२ कथयामास मलय अासीनाे हरमचयन्०६०४००१० ीराजाेवाच०६०४००११ देवासरनृणां सगाे नागानां मृगपणाम्०६०४००१२ सामासकवया ाेाे यत वायुवेऽतरे०६०४००२१ तयैव यासमछाम ातं ते भगवयथा०६०४००२२ अनुसग यया शा ससज भगवापरः०६०४००३० ीसूत उवाच०६०४००३१ इित समाकय राजषेबादरायणः०६०४००३२ ितन महायाेगी जगाद मुिनसमाः०६०४००४० ीशक उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 358 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०४००४१ यदा चेतसः पुा दश ाचीनबहषः०६०४००४२ अतःसमुादुा दशगा मैवृताम्०६०४००५१ मेयः ुयमानाते तपाेदपतमयवः०६०४००५२ मुखताे वायुमं च ससृजुतधया०६०४००६१ तायां िनदमानांतानुपलय कुह०६०४००६२ राजाेवाच महासाेमाे मयुं शमयव०६०४००७१ न मेयाे महाभागा दनेयाे ाेधुमहथ०६०४००७२ ववधयषवाे यूयं जानां पतयः ृताः०६०४००८१ अहाे जापितपितभगवाहररययः०६०४००८२ वनपतीनाेषधी ससजाेजमषं वभुः०६०४००९१ अं चराणामचरा पदः पादचारणाम्०६०४००९२ अहता हतयुानां पदां च चतपदः०६०४०१०१ यूयं च पावादा देवदेवेन चानघाः०६०४०१०२ जासगाय ह कथं वृादधुमहथ०६०४०१११ अाितत सतां माग काेपं यछत दपतम्०६०४०११२ पा पतामहेनाप जुं वः पतामहैः०६०४०१२१ ताेकानां पतराै बधू शः प याः पितः०६०४०१२२ पितः जानां भूणां गृानां बुधः सत्०६०४०१३१ अतदेहेषु भूतानामााते हरररः०६०४०१३२ सव तयमीवमेवं वताेषताे साै०६०४०१४१ यः समुपिततं देह अाकाशायुमुबणम्०६०४०१४२ अाजासया यछेस गुणानितवतते०६०४०१५१ अलं दधैमैदनैः खलानां शवमत वः०६०४०१५२ वाी ेषा वरा कया पीवे ितगृताम्०६०४०१६१ इयामय वराराेहां कयामासरसीं नृप०६०४०१६२ साेमाे राजा ययाै दवा ते धमेणाेपयेमरे०६०४०१७१ तेयतयां समभवः ाचेतसः कल०६०४०१७२ यय जावसगेण लाेका अापूरतायः०६०४०१८१ यथा ससज भूतािन दाे दुहतृवसलः०६०४०१८२ रेतसा मनसा चैव तमावहतः णु०६०४०१९१ मनसैवासृजपूव जापितरमाः जाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 359 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०४०१९२ देवासरमनुयादभःथलजलाैकसः०६०४०२०१ तमबृंहतमालाे जासग जापितः०६०४०२०२ वयपादानुपय साेऽचरुकरं तपः०६०४०२११ ताघमषणं नाम तीथ पापहरं परम्०६०४०२१२ उपपृयानुसवनं तपसाताेषयरम्०६०४०२२१ अताैषींसगुेन भगवतमधाेजम्०६०४०२२२ तयं तदभधायाम कयातयथा हरः०६०४०२३० ीजापितवाच०६०४०२३१ नमः परायावतथानुभूतये गुणयाभासिनमबधवे०६०४०२३२ अधाे गुणतवबुभिनवृमानाय दधे वयुवे०६०४०२४१ न यय सयं पुषाेऽवैित सयुः सखा वससंवसतः पुरेऽन्०६०४०२४२ गुणाे यथा गुणनाे येतै महेशाय नमकराेम०६०४०२५१ देहाेऽसवाेऽा मनवाे भूतमाामाानमयं च वदःु परं यत्०६०४०२५२ सव पुमावेद गुणां ताे न वेद सवमनतमीडे०६०४०२६१ यदाेपरामाे मनसाे नामप पय ृितसमाेषात्०६०४०२६२ य ईयते केवलया वसंथया हंसाय तै शचसने नमः०६०४०२७१ मनीषणाेऽतद सवेशतं वशभनवभ िवृः०६०४०२७२ विं यथा दाण पादयं मनीषया िनकषत गूढम्०६०४०२८१ स वै ममाशेषवशेषमाया िनषेधिनवाणसखानुभूितः०६०४०२८२ स सवनामा स च वपः सीदतामिनाशः०६०४०२९१ यं वचसा िनपतं धयाभवा मनसाेत यय०६०४०२९२ मा भूवपं गुणपं ह तस वै गुणापायवसगलणः०६०४०३०१ ययताे येन च यय यै याे यथा कुते कायते च०६०४०३०२ परावरेषां परमं ासं त तेतरनयदेकम्०६०४०३११ यछयाे वदतां वादनां वै ववादसंवादभुवाे भवत०६०४०३१२ कुवत चैषां मुरामाेहं तै नमाेऽनतगुणाय भूे०६०४०३२१ अतीित नातीित च वतिनयाेरेकथयाेभवधमणाेः०६०४०३२२ अवेतं कन याेगसायाेः समं परं नुकूलं बृहत्०६०४०३३१ याेऽनुहाथ भजतां पादमूलमनामपाे भगवाननतः०६०४०३३२ नामािन पाण च जकमभभेजे स मं परमः सीदत०६०४०३४१ यः ाकृतैानपथैजनानां यथाशयं देहगताे वभाित

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 360 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०४०३४२ यथािनलः पाथवमाताे गुणं स ईराे मे कुतां मनाेरथम्०६०४०३५० ीशक उवाच०६०४०३५१ इित ततः संतवतः स तघमषणे०६०४०३५२ ादरुासीकुे भगवावसलः०६०४०३६१ कृतपादः सपणासे लबामहाभुजः०६०४०३६२ चशासचमेषु धनुःपाशगदाधरः०६०४०३७१ पीतवासा घनयामः सवदनेणः०६०४०३७२ वनमालािनवीतााे लस वसकाैतभः०६०४०३८१ महाकरटकटकः फुरकरकुडलः०६०४०३८२ काुलयवलय नूपुरादभूषतः०६०४०३९१ ैलाेमाेहनं पं बभुवनेरः०६०४०३९२ वृताे नारदनदाैः पाषदैः सरयूथपैः०६०४०४०१ तूयमानाेऽनुगायः सगधवचारणैः०६०४०४०२ पं तहदाय वचयागतसावसः०६०४०४११ ननाम दडवमूाै ाा जापितः०६०४०४१२ न कनाेदरयतमशकीया मुदा०६०४०४१३ अापूरतमनाेारैदय इव िनझरैः०६०४०४२१ तं तथावनतं भं जाकामं जापितम्०६०४०४२२ चः सवभूतानामदमाह जनादनः०६०४०४३० ीभगवानुवाच०६०४०४३१ ाचेतस महाभाग संसतपसा भवान्०६०४०४३२ य या मपरया मय भावं परं गतः०६०४०४४१ ीताेऽहं ते जानाथ येऽयाे ृंहणं तपः०६०४०४४२ ममैष कामाे भूतानां ययूासवभूतयः०६०४०४५१ ा भवाे भवत मनवाे वबुधेराः०६०४०४५२ वभूतयाे मम ेता भूतानां भूितहेतवः०६०४०४६१ तपाे मे दयं ंतनुवा याकृितः०६०४०४६२ अािन तवाे जाता धम अाासवः सराः०६०४०४७१ अहमेवासमेवाे नायकातरं बहः०६०४०४७२ संानमामयं समव वतः०६०४०४८१ मयनतगुणेऽनते गुणताे गुणवहः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 361 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०४०४८२ यदासीत एवाः वयूः समभूदजः०६०४०४९१ स वै यदा महादेवाे मम वीयाेपबृंहतः०६०४०४९२ मेने खलमवाानमुतः वगकमण०६०४०५०१ अथ मेऽभहताे देवतपाेऽतयत दाणम्०६०४०५०२ नव वसृजाे युायेनादावसृजभुः०६०४०५११ एषा पजनया दुहता वै जापतेः०६०४०५१२ अस नाम पीवे जेश ितगृताम्०६०४०५२१ मथुनयवायधमवं जासगममं पुनः०६०४०५२२ मथुनयवायधमयां भूरशाे भावययस०६०४०५३१ वाेऽधताजाः सवा मथुनीभूय मायया०६०४०५३२ मदयया भवयत हरयत च मे बलम्०६०४०५४० ीशक उवाच०६०४०५४१ इयुा मषततय भगवावभावनः०६०४०५४२ वाेपलधाथ इव तैवातदधे हरः०६०५००१० ीशक उवाच०६०५००११ तयां स पाजयां वै वणुमायाेपबृंहतः०६०५००१२ हयसंानयुतं पुानजनयभुः०६०५००२१ अपृथधमशीलाते सवे दाायणा नृप०६०५००२२ पा ाेाः जासगे तीचीं ययुदशम्०६०५००३१ त नारायणसरतीथ सधुसमुयाेः०६०५००३२ समाे य समहुिनसिनषेवतम्०६०५००४१ तदपुपशनादेव विनधूतमलाशयाः०६०५००४२ धमे पारमहंये च ाेपमतयाेऽयुत०६०५००५१ तेपरे तप एवाें पादेशेन यताः०६०५००५२ जाववृये यादेवषताददश ह०६०५००६१ उवाच चाथ हयाः कथं यथ वै जाः०६०५००६२ अातं भुवाे यूयं बालशा बत पालकाः०६०५००७१ तथैकपुषं रा ं बलं चािनगमम्०६०५००७२ बपां यं चाप पुमांसं पुंलपितम्०६०५००८१ नदमुभयताे वाहां पपातुं गृहम्०६०५००८२ चंसं चकथं ाैरपयं वयं म

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 362 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०५००९१ कथं वपतरादेशमवांसाे वपतः०६०५००९२ अनुपमवाय अहाे सग करयथ०६०५०१०० ीशक उवाच०६०५०१०१ तशयाथ हया अाैपकमनीषया०६०५०१०२ वाचः कूटं त देवषेः वयं वममृशधया०६०५०१११ भूः ें जीवसंं यदनाद िनजबधनम्०६०५०११२ अा तय िनवाणं कमसकमभभवेत्०६०५०१२१ एक एवेरतयाे भगवावायः परः०६०५०१२२ तमाभवं पुंसः कमसकमभभवेत्०६०५०१३१ पुमाैवैित यवा बलवग गताे यथा०६०५०१३२ यधामावद इह कमसकमभभवेत्०६०५०१४१ नानापानाे बुः वैरणीव गुणावता०६०५०१४२ तामगतयेह कमसकमभभवेत्०६०५०१५१ तसंशतैय संसरतं कुभायवत्०६०५०१५२ ततीरबुधयेह कमसकमभभवेत्०६०५०१६१ सृययकरं मायां वेलाकूलातवेगताम्०६०५०१६२ मय तामवय कमसकमभभवेत्०६०५०१७१ पवंशिततवानां पुषाेऽतुदपणः०६०५०१७२ अयामबुधयेह कमसकमभभवेत्०६०५०१८१ एेरं शामुसृय बधमाेानुदशनम्०६०५०१८२ ववपदमाय कमसकमभभवेत्०६०५०१९१ कालचं म तीणं सव िनकषयगत्०६०५०१९२ वतमबुधयेह कमसकमभभवेत्०६०५०२०१ शाय पतरादेशं याे न वेद िनवतकम्०६०५०२०२ कथं तदनुपाय गुणवयुपमेत्०६०५०२११ इित यवसता राजहया एकचेतसः०६०५०२१२ ययुतं परय पथानमिनवतनम्०६०५०२२१ वरण िनभात षीकेशपदाबुजे०६०५०२२२ अखडं चमावेय लाेकाननुचरुिनः०६०५०२३१ नाशं िनशय पुाणां नारदाछलशालनाम्०६०५०२३२ अवतयत कः शाेचसजवं शचां पदम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 363 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०५०२४१ स भूयः पाजयायामजेन परसावतः०६०५०२४२ पुानजनयः सवलाासहणः०६०५०२५१ ते च पा समादाः जासगे धृतताः०६०५०२५२ नारायणसराे जमुय साः वपूवजाः०६०५०२६१ तदपुपशनादेव विनधूतमलाशयाः०६०५०२६२ जपताे परमं तेपुत महपः०६०५०२७१ अाः कितचासाकितचायुभाेजनाः०६०५०२७२ अाराधयमममययत इडपितम्०६०५०२८१ अाें नमाे नारायणाय पुषाय महाने०६०५०२८२ वशसवधयाय महाहंसाय धीमह०६०५०२९१ इित तानप राजे जासगधयाे मुिनः०६०५०२९२ उपेय नारदः ाह वाचः कूटािन पूववत्०६०५०३०१ दाायणाः संणुत गदताे िनगमं मम०६०५०३०२ अवछतानुपदवीं ातॄणां ातृवसलाः०६०५०३११ ातॄणां ायणं ाता याेऽनुितित धमवत्०६०५०३१२ स पुयबधुः पुषाे मः सह माेदते०६०५०३२१ एतावदुा ययाै नारदाेऽमाेघदशनः०६०५०३२२ तेऽप चावगमाग ातॄणामेव मारष०६०५०३३१ सीचीनं तीचीनं परयानुपथं गताः०६०५०३३२ नााप ते िनवतते पमा यामनीरव०६०५०३४१ एतकाल उपाताबपयजापितः०६०५०३४२ पूववारदकृतं पुनाशमुपाणाेत्०६०५०३५१ चुाेध नारदायासाै पुशाेकवमूछतः०६०५०३५२ देवषमुपलयाह राेषाफुरताधरः०६०५०३६० ीद उवाच०६०५०३६१ अहाे असाधाे साधूनां साधुले न नवया०६०५०३६२ असावकायभकाणां भाेमागः दशतः०६०५०३७१ ऋणैभरमुानाममीमांसतकमणाम्०६०५०३७२ वघातः ेयसः पाप लाेकयाेभयाेः कृतः०६०५०३८१ एवं वं िनरनुाेशाे बालानां मितभरेः०६०५०३८२ पाषदमये चरस यशाेहा िनरपपः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 364 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०५०३९१ ननु भागवता िनयं भूतानुहकातराः०६०५०३९२ ऋते वां साैदं वै वैररमवैरणाम्०६०५०४०१ नेथं पुंसां वरागः यावया केवलना मृषा०६०५०४०२ मयसे युपशमं ेहपाशिनकृतनम्०६०५०४११ नानुभूय न जानाित पुमावषयतीणताम्०६०५०४१२ िनवते वयं ता तथा भधीः परैः०६०५०४२१ यवं कमसधानां साधूनां गृहमेधनाम्०६०५०४२२ कृतवानस दमुष वयं तव मषतम्०६०५०४३१ ततकृतन यवमभमचरः पुनः०६०५०४३२ तााेकेषु ते मूढ न भवेमतः पदम्०६०५०४४० ीशक उवाच०६०५०४४१ ितजाह ताढं नारदः साधुसतः०६०५०४४२ एतावासाधुवादाे ह ितितेतेरः वयम्०६०६००१० ीशक उवाच०६०६००१२ ततः ाचेतसाेऽसामनुनीतः वयुवा०६०६००२१ षं सनयामास दुहतॄः पतृवसलाः०६०६००२२ दश धमाय कायादाषणव चेदवे०६०६००३१ भूतारःकृशाेयाे े े तायाय चापराः०६०६००३२ नामधेयायमूषां वं सापयानां च मे णु०६०६००४१ यासां सूितसवैलाेका अापूरतायः०६०६००४२ भानुल बा ककुामवा साया मवती०६०६००५१ वसमुता सपा धमपयः सताणु०६०६००५२ भानाेत देवऋषभ इसेनतताे नृप०६०६००६१ वाेत अासीबायातत तनयवः०६०६००६२ ककुदः सटतय ककटतनयाे यतः०६०६००७१ भुवाे दगुाण यामेयः वगाे नदतताेऽभवत्०६०६००७२ वेदेवात वाया अजांताचते०६०६००८१ सायाेगण सायाया अथसत तसतः०६०६००८२ मवां जयत मवया बभूवतः०६०६००९१ जयताे वासदेवांश उपे इित यं वदःु०६०६००९२ माैितका देवगणा मुताया जरे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 365 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०६०१०१ ये वै फलं यछत भूतानां ववकालजम्०६०६०१०२ सपायात सपः कामः सपजः ृतः०६०६०१११ वसवाेऽाै वसाेः पुातेषां नामािन मे णु०६०६०११२ ाेणः ाणाे वाेऽकाेऽदाेषाे वातवभावसः०६०६०१२१ ाेणयाभमतेः पया हषशाेकभयादयः०६०६०१२२ ाणयाेजवती भाया सह अायुः पुराेजवः०६०६०१३१ वय भाया धरणरसूत ववधाः पुरः०६०६०१३२ अक य वासना भाया पुातषादयः ृताः०६०६०१४१ अेभाया वसाेधारा पुा वणकादयः०६०६०१४२ कद कृकापुाे ये वशाखादयततः०६०६०१५१ दाेषय शवरपुः शशमाराे हरेः कला०६०६०१५२ वाताेरारसीपुाे वकमाकृतीपितः०६०६०१६१ तताे मनुाषाेऽभूे साया मनाेः सताः०६०६०१६२ वभावसाेरसूताेषा युं राेचषमातपम्०६०६०१७१ पयामाेऽथ भूतािन येन जाित कमस०६०६०१७२ सपासूत भूतय भाया ां काेटशः०६०६०१८१ रैवताेऽजाे भवाे भीमाे वाम उाे वृषाकपः०६०६०१८२ अजैकपादहाे बपाे महािनित०६०६०१९१ य पाषदााये घाेराः ेतवनायकाः०६०६०१९२ जापतेररसः वधा पी पतॄनथ०६०६०२०१ अथवारसं वेदं पुवे चाकराेसती०६०६०२०२ कृशााेऽचष भायायां धूमकेतमजीजनत्०६०६०२११ धषणायां वेदशराे देवलं वयुनं मनुम्०६०६०२१२ तायय वनता कःू पत यामनीित च०६०६०२२१ पतसूत पतगायामनी शलभानथ०६०६०२२२ सपणासूत गडं सााेशवाहनम्०६०६०२२२ सूयसूतमनूं च कनूागाननेकशः०६०६०२३१ कृकादिन नाणीदाेः पयत भारत०६०६०२३२ दशापासाेऽनपयतास यहादतः०६०६०२४१ पुनः सा तं साेमः कला लेभे ये दताः०६०६०२४२ णु नामािन लाेकानां मातॄणां शराण च

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 366 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०६०२५१ अथ कयपपीनां यसूतमदं जगत्०६०६०२५२ अदितदितदनुः काा अरा सरसा इला०६०६०२६१ मुिनः ाेधवशा ताा सरभः सरमा ितमः०६०६०२६२ ितमेयादाेगणा अासापदाः सरमासताः०६०६०२७१ सरभेमहषा गावाे ये चाये शफा नृप०६०६०२७२ ताायाः येनगृाा मुनेरसरसां गणाः०६०६०२८१ ददशूकादयः सपा राजाेधवशाजाः०६०६०२८२ इलाया भूहाः सवे यातधाना साैरसाः०६०६०२९१ अरायात गधवाः कााया शफेतराः०६०६०२९२ सता दनाेरेकषतेषां ाधािनकाणु०६०६०३०१ मूधा शबराेऽराे हयीवाे वभावसः०६०६०३०२ अयाेमुखः शु शराः वभानुः कपलाेऽणः०६०६०३११ पुलाेमा वृषपवा च एकचाेऽनुतापनः०६०६०३१२ धूकेशाे वपााे वच दजुयः०६०६०३२१ वभानाेः सभां कयामुवाह नमुचः कल०६०६०३२२ वृषपवणत शमां ययाितनाषाे बल०६०६०३३१ वैानरसता या चतादशनाः०६०६०३३२ उपदानवी हयशरा पुलाेमा कालका तथा०६०६०३४१ उपदानवीं हरयाः तहयशरां नृप०६०६०३४२ पुलाेमां कालकां च े वैानरसते त कः०६०६०३५१ उपयेमेऽथ भगवाकयपाे चाेदतः०६०६०३५२ पाैलाेमाः कालकेया दानवा युशालनः०६०६०३६१ तयाेः षसहाण यांते पतः पता०६०६०३६२ जघान वगताे राजेक इयरः०६०६०३७१ वचः संहकायां शतं चैकमजीजनत्०६०६०३७२ रायें केतशतं हवं य उपागताः०६०६०३८१ अथातः ूयतां वंशाे याेऽदतेरनुपूवशः०६०६०३८२ य नारायणाे देवः वांशेनावातरभुः०६०६०३९१ वववानयमा पूषा वाथ सवता भगः०६०६०३९२ धाता वधाता वणाे मः शु उमः०६०६०४०१ वववतः ादेवं संासूयत वै मनुम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 367 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०६०४०२ मथुनं च महाभागा यमं देवं यमीं तथा०६०६०४०३ सैव भूवाथ वडवा नासयाै सषुवे भुव०६०६०४११ छाया शनैरं लेभे सावण च मनुं ततः०६०६०४१२ कयां च तपतीं या वै वे संवरणं पितम्०६०६०४२१ अयणाे मातृका पी तयाेषणयः सताः०६०६०४२२ य वै मानुषी जाितणा चाेपकपता०६०६०४३१ पूषानपयः पादाे भदताेऽभवपुरा०६०६०४३२ याेऽसाै दाय कुपतं जहास ववृतजः०६०६०४४१ वुदैयाजा भाया रचना नाम कयका०६०६०४४२ सवेशतयाेजे वप वीयवान्०६०६०४५१ तं वरे सरगणा वीयं षतामप०६०६०४५२ वमतेन परया गुणारसेन यत्०६०७००१० ीराजाेवाच०६०७००११ कय हेताेः परया अाचायेणानः सराः०६०७००१२ एतदाचव भगवछयाणाममं गुराै०६०७००२० ीबादरायणवाच०६०७००२१ इभुवनैय मदाेतसपथः०६०७००२२ मवसभी ैरादयैऋ भुभनृप०६०७००३१ वेदेवै सायै नासयायां परतः०६०७००३२ सचारणगधवैमुिनभवादभः०६०७००४१ वाधरासराेभ करैः पतगाेरगैः०६०७००४२ िनषेयमाणाे मघवातूयमान भारत०६०७००५१ उपगीयमानाे ललतमाथानायासनातः०६०७००५२ पाडरेणातपेण चमडलचाणा०६०७००६१ युायैः पारमेैामरयजनादभः०६०७००६२ वराजमानः पाैलया सहाधासनया भृशम्०६०७००७१ स यदा परमाचाय देवानामान ह०६०७००७२ नायनदत सां युथानासनादभः०६०७००८१ वाचपितं मुिनवरं सरासरनमकृतम्०६०७००८२ नाेचालासनादः पयप सभागतम्०६०७००९१ तताे िनगय सहसा कवरारसः भुः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 368 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०७००९२ अाययाै वगृहं तूणीं वाीमदवयाम्०६०७०१०१ तेव ितबुयेाे गुहेलनमानः०६०७०१०२ गहयामास सदस वयमाानमाना०६०७०१११ अहाे बत मयासाधु कृतं वै दबुना०६०७०११२ ययैयमेन गुः सदस काकृतः०६०७०१२१ काे गृयेपडताे लीं िपपपतेरप०६०७०१२२ ययाहमासरं भावं नीताेऽ वबुधेरः०६०७०१३१ यः पारमें धषणमधित कन०६०७०१३२ युेदित ूयुधम ते न परं वदःु०६०७०१४१ तेषां कुपथदेॄणां पततां तमस धः०६०७०१४२ ये युवचते वै मयमवा इव०६०७०१५१ अथाहममराचायमगाधधषणं जम्०६०७०१५२ सादयये िनशठः शीणा तरणं पृशन्०६०७०१६१ एवं चतयततय मघाेनाे भगवागृहात्०६०७०१६२ बृहपितगताेऽां गितमयामायया०६०७०१७१ गुराेनाधगतः संां परगवावराट्०६०७०१७२ यायधया सरैयुः शम नालभतानः०६०७०१८१ त वैवासराः सव अायाैशनसं मतम्०६०७०१८२ देवायुमं चुदुमदा अाततायनः०६०७०१९१ तैवसृेषुभतीणैिनभााेबाहवः०६०७०१९२ ाणं शरणं जमुः सहेा नतकधराः०६०७०२०१ तांतथायदतावीय भगवानाभूरजः०६०७०२०२ कृपया परया देव उवाच परसावयन्०६०७०२१० ीाेवाच०६०७०२११ अहाे बत सरेा भं वः कृतं महत्०६०७०२१२ ं ाणं दातमैयाायनदत०६०७०२२१ तयायमनययासीपरेयाे वः पराभवः०६०७०२२२ ीणेयः ववैरयः समृानां च यसराः०६०७०२३१ मघवषतः पय ीणागुवितमात्०६०७०२३२ सयुपचताूयः कायमाराय भतः०६०७०२३३ अाददरलयनं ममाप भृगुदेवताः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 369 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०७०२४१ िपपं कं गणययभे मा भृगूणामनुशताथाः०६०७०२४२ न वगाेवदगवीराणां भवयभाण नरेराणाम्०६०७०२५१ तपं भजताश वं तपवनं वा मथावतम्०६०७०२५२ सभाजताेऽथास वधायते वाे यद मयवमुताय कम०६०७०२६० ीशक उवाच०६०७०२६१ त एवमुदता राजणा वगतवराः०६०७०२६२ ऋषं वा मुपय परवयेदमवन्०६०७०२७० ीदेवा ऊचुः०६०७०२७१ वयं तेऽितथयः ाा अामं भमत ते०६०७०२७२ कामः सपातां तात पतॄणां समयाेचतः०६०७०२८१ पुाणां ह पराे धमः पतृशूषणं सताम्०६०७०२८२ अप पुवतां कमुत चारणाम्०६०७०२९१ अाचायाे णाे मूितः पता मूितः जापतेः०६०७०२९२ ाता मपतेमूितमाता साातेतनुः०६०७०३०१ दयाया भगनी मूितधमयााितथः वयम्०६०७०३०२ अेरयागताे मूितः सवभूतािन चानः०६०७०३११ तापतॄणामातानामाित परपराभवम्०६०७०३१२ तपसापनयंतात सदेशं कतमहस०६०७०३२१ वृणीमहे वाेपायायं ं ाणं गुम्०६०७०३२२ यथासा वजेयामः सपांतव तेजसा०६०७०३३१ न गहयत थेषु यवाभवादनम्०६०७०३३२ छदाेयाेऽय न वयाे यैय कारणम्०६०७०३४० ीऋषवाच०६०७०३४१ अयथतः सरगणैः पाैरहये महातपाः०६०७०३४२ स वपतानाह सः णया गरा०६०७०३५० ीवप उवाच०६०७०३५१ वगहतं धमशीलैवचाैपययम्०६०७०३५२ कथं नु मधाे नाथा लाेकेशैरभयाचतम्०६०७०३५३ यायायित तछयः स एव वाथ उयते०६०७०३६१ अकनानां ह धनं शलाेछनं तेनेह िनविततसाधुसयः०६०७०३६२ कथं वग नु कराेयधीराः पाैराेधसं यित येन दमुितः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 370 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०७०३७१ तथाप न ितूयां गुभः ाथतं कयत्०६०७०३७२ भवतां ाथतं सव ाणैरथै साधये०६०७०३८० ीबादरायणवाच०६०७०३८१ तेय एवं ितुय वपाे महातपाः०६०७०३८२ पाैरहयं वृते परमेण समाधना०६०७०३९१ सरषां यं गुामाैशनयाप वया०६०७०३९२ अाछादाहेाय वैणया वया वभुः०६०७०४०१ यया गुः सहााे जयेऽसरचमूवभुः०६०७०४०२ तां ाह स महेाय वप उदारधीः०६०८००१० ीराजाेवाच०६०८००११ यया गुः सहाः सवाहापुसैिनकान्०६०८००१२ डव विनजय िलाेा बुभुजे यम्०६०८००२१ भगवंतमायाह वम नारायणाकम्०६०८००२२ यथाततायनः शूयेन गुाेऽजयृधे०६०८००३० ीबादरायणवाच०६०८००३१ वृतः पुराेहतवा ाे महेायानुपृछते०६०८००३२ नारायणायं वमाह तदहैकमनाः णु०६०८००४० ीवप उवाच०६०८००४१ धाैतापाणराचय सपव उदुखः०६०८००४२ कृतवाकरयासाे मायां वायतः शचः०६०८००५१ नारायणपरं वम सेय अागते०६०८००५२ पादयाेजानुनाेवाेदरे थाेरस०६०८००६१ मुखे शरयानुपूयादाेंकारादिन वयसेत्०६०८००६२ अाें नमाे नारायणायेित वपययमथाप वा०६०८००७१ करयासं ततः कुयाादशारवया०६०८००७२ णवादयकारातमु यु पवस०६०८००८१ यसेदृय अाेंकारं वकारमनु मूधिन०६०८००८२ षकारं त वाेमये णकारं शखया यसेत्०६०८००९१ वेकारं नेयाेयुाकारं सवसधषु०६०८००९२ मकारममुय ममूितभवेधुः०६०८०१०१ सवसग फडतं तसवद विनदशेत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 371 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०८०१०२ अाें वणवे नम इित०६०८०१११ अाानं परमं यायेेयं षभयुतम्०६०८०११२ वातेजतपाेमूितममं ममुदाहरेत्०६०८०१२१ अाें हरवदयाम सवरां यतापः पतगेपृे०६०८०१२२ दरारचमासगदेषुचाप पाशादधानाेऽगुणाेऽबाः०६०८०१३१ जलेषु मां रत मयमूितयादाेगणेयाे वणय पाशात्०६०८०१३२ थलेषु मायावटवामनाेऽयावमः खेऽवत वपः०६०८०१४१ दगुेवटयाजमुखादषु भुः पायाृसंहाेऽसरयूथपारः०६०८०१४२ वमुताे यय महाहासं दशाे वनेदुयपतं गभाः०६०८०१५१ रवसाै माविन यकपः वदं याेीतधराे वराहः०६०८०१५२ रामाेऽकूटेवथ ववासे सलणाेऽयारताजाेऽान्०६०८०१६१ मामुधमादखलामादाारायणः पात नर हासात्०६०८०१६२ दवयाेगादथ याेगनाथः पायाणुेशः कपलः कमबधात्०६०८०१७१ सनकुमाराेऽवत कामदेवायशीषा मां पथ देवहेलनात्०६०८०१७२ देवषवयः पुषाचनातराकूमाे हरमा िनरयादशेषात्०६०८०१८१ धवतरभगवापावपयाायाषभाे िनजताा०६०८०१८२ य लाेकादवतानातालाे गणााेधवशादहीः०६०८०१९१ ैपायनाे भगवानबाेधाुत पाषडगणमादात्०६०८०१९२ ककः कलेः कालमलापात धमावनायाेकृतावतारः०६०८०२०१ मां केशवाे गदया ातरयााेवद अासवमावेणुः०६०८०२०२ नारायणः ा उदाशमयदने वणुररपाणः०६०८०२११ देवाेऽपराे मधुहाेधवा सायं िधामावत माधवाे माम्०६०८०२१२ दाेषे षीकेश उताधराे िनशीथ एकाेऽवत पनाभः०६०८०२२१ ीवसधामापररा ईशः यूष ईशाेऽसधराे जनादनः०६०८०२२२ दामाेदराेऽयादनुसयं भाते वेराे भगवाकालमूितः०६०८०२३१ चं युगातानलितमनेम मसमतागवयुम्०६०८०२३२ ददध ददयरसैयमाश कं यथा वातसखाे ताशः०६०८०२४१ गदेऽशिनपशनवफुले िनपढ िनपढजतयास०६०८०२४२ कुाडवैनायकयराे भूतहांूणय चूणयारन्०६०८०२५१ वं यातधानमथेतमातृ पशाचवहघाेरीन्०६०८०२५२ दरे वावय कृणपूरताे भीमवनाेऽरेदयािन कपयन्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 372 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०८०२६१ वं ितमधारासवरारसैयमीशयुाे मम छध छध०६०८०२६२ चूंष चमछतच छादय षामघाेनां हर पापचषाम्०६०८०२७१ याे भयं हेयाेऽभूकेतयाे नृय एव च०६०८०२७२ सरसृपेयाे दं याे भूतेयाेऽंहाेय एव च०६०८०२८१ सवायेतािन भगवामपानुकतनात्०६०८०२८२ यात सयं साे ये नः ेयःतीपकाः०६०८०२९१ गडाे भगवाताे ताेभछदाेमयः भुः०६०८०२९२ रवशेषकृ ेयाे ववसेनः वनामभः०६०८०३०१ सवापाे हरेनाम पयानायुधािन नः०६०८०३०२ बुयमनःाणापात पाषदभूषणाः०६०८०३११ यथा ह भगवानेव वततः सदस यत्०६०८०३१२ सयेनानेन नः सवे यात नाशमुपवाः०६०८०३२१ यथैकायानुभावानां वकपरहतः वयम्०६०८०३२२ भूषणायुधलाया धे शः वमायया०६०८०३३१ तेनैव सयमानेन सवाे भगवाहरः०६०८०३३२ पात सवैः वपैनः सदा सव सवगः०६०८०३४१ वद दूवमधः समतादतबहभगवाारसंहः०६०८०३४२ हापय लाेकभयं वनेन वतेजसा तसमततेजाः०६०८०३५१ मघवदमायातं वम नारायणाकम्०६०८०३५२ वजेयसेऽसा येन दंशताेऽसरयूथपान्०६०८०३६१ एतारयमाणत यं यं पयित चषा०६०८०३६२ पदा वा संपृशेसः सावसास वमुयते०६०८०३७१ न कुतयं तय वां धारयताे भवेत्०६०८०३७२ राजदयुहादयाे यायादय कहचत्०६०८०३८१ इमां वां पुरा ककाैशकाे धारयजः०६०८०३८२ याेगधारणया वां जहाै स मधविन०६०८०३९१ तयाेपर वमानेन गधवपितरेकदा०६०८०३९२ ययाै चरथः ीभवृताे य जयः०६०८०४०१ गगनायपतसः सवमानाे वाराः०६०८०४०२ स वालखयवचनादथीयादाय वतः०६०८०४०३ ाय ाचीसरवयां ावा धाम वमवगात्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 373 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०८०४१० ीशक उवाच०६०८०४११ य इदं णुयाकाले याे धारयित चातः०६०८०४१२ तं नमयत भूतािन मुयते सवताे भयात्०६०८०४२१ एतां वामधगताे वपाछततः०६०८०४२२ ैलाेलीं बुभुजे विनजय मृधेऽसरान्०६०९००१० ीशक उवाच०६०९००११ तयासवपय शरांस ीण भारत०६०९००१२ साेमपीथं सरापीथमादमित शुम०६०९००२१ स वै बहष देवेयाे भागं यमुकैः०६०९००२२ अददय पतराे देवाः सयं नृप०६०९००३१ स एव ह ददाै भागं पराेमसराित०६०९००३२ यजमानाेऽवहागं मातृेहवशानुगः०६०९००४१ तेवहेलनं तय धमालकं सरेरः०६०९००४२ अालय तरसा भीततछषायछनषा०६०९००५१ साेमपीथं त यय शर अासीकपलः०६०९००५२ कलवः सरापीथमादं यस ितरः०६०९००६१ हयामलना जाह यदपीरः०६०९००६२ संवसराते तदघं भूतानां स वशये०६०९००६३ भूयबुमयाेषतधा यभजरः०६०९००७१ भूमतरयं जाह खातपूरवरेण वै०६०९००७२ ईरणं हयाया पं भूमाै यते०६०९००८१ तय छेदवराेहेण वरेण जगृमाः०६०९००८२ तेषां िनयासपेण हया यते०६०९००९१ शकामवरेणांहतरयं जगृः यः०६०९००९२ रजाेपेण तावंहाे मास मास यते०६०९०१०१ यभूयाेवरेणापतरयं जगृमलम्०६०९०१०२ तास बुदुफेनायां ं तरित पन्०६०९०१११ हतपुततवा जुहावेाय शवे०६०९०११२ इशाे ववधव मा चरं जह वषम्०६०९०१२१ अथावाहायपचनादुथताे घाेरदशनः०६०९०१२२ कृतात इव लाेकानां युगातसमये यथा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 374 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०९०१३१ ववववधमानं तमषुमां दने दने०६०९०१३२ दधशैलतीकाशं सयाानीकवचसम्०६०९०१४१ तताशखामुं मयााकाेलाेचनम्०६०९०१५१ देदयमाने िशखे शूल अाराेय राेदसी०६०९०१५२ नृयतमुदतं च चालयतं पदा महीम्०६०९०१६१ दरगीरवेण पबता च नभतलम्०६०९०१६२ लहता जयाण सता भुवनयम्०६०९०१७१ महता राैदं ेण जृमाणं मुमुः०६०९०१७२ वता दुवुलाेका वीय सवे दशाे दश०६०९०१८१ येनावृता इमे लाेकातपसा वा मूितना०६०९०१८२ स वै वृ इित ाेः पापः परमदाणः०६०९०१९१ तं िनजरभय सगणा वबुधषभाः०६०९०१९२ वैः वैदयाशाैघैः साेऽसािन कृशः०६०९०२०१ ततते वताः सवे वषणा ततेजसः०६०९०२०२ यमादपुषमुपतथुः समाहताः०६०९०२१० ीदेवा ऊचुः०६०९०२११ वावबरायतयलाेका ादयाे ये वयमुजतः०६०९०२१२ हराम यै बलमतकाेऽसाै बभेित यादरणं तताे नः०६०९०२२१ अवतं तं परपूणकामं वेनैव लाभेन समं शातम्०६०९०२२२ वनाेपसपयपरं ह बालशः लाु लेनाितिततित सधुम्०६०९०२३१ ययाेे जगतीं वनावं मनुयथाबय ततार दगुम्०६०९०२३२ स एव नवा भयारुताातातावारचराेऽप नूनम्०६०९०२४१ पुरा वयूरप संयमायुदणवाताेमरवैः कराले०६०९०२४२ एकाेऽरवदापिततततार तायाेन स नाेऽत पारः०६०९०२५१ य एक ईशाे िनजमायया नः ससज येनानुसृजाम वम्०६०९०२५२ वयं न ययाप पुरः समीहतः पयाम लं पृथगीशमािननः०६०९०२६१ याे नः सपैभृशममानादेवषितयृ षु िनय एव०६०९०२६२ कृतावतारतनुभः वमायया कृवासापाित युगे युगे च०६०९०२७१ तमेव देवं वयमादैवतं परं धानं पुषं वमयम्०६०९०२७२ जाम सवे शरणं शरयं वानां स नाे धायित शं महाा०६०९०२८० ीशक उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 375 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०९०२८१ इित तेषां महाराज सराणामुपितताम्०६०९०२८२ तीयां दयभूदावः शचगदाधरः०६०९०२९१ अातयैः षाेडशभवना ीवसकाैतभाै०६०९०२९२ पयुपासतमु शरदबुहेणम्०६०९०३०१ ा तमवनाै सव ईणाादववाः०६०९०३०२ दडवपितता राजछनैथाय तुवुः०६०९०३१० ीदेवा ऊचुः०६०९०३११ नमते यवीयाय वयसे उत ते नमः०६०९०३१२ नमते तचाय नमः सपुतये०६०९०३२१ ये गतीनां ितसृणामीशतः परमं पदम्०६०९०३२२ नावाचीनाे वसगय धातवेदतमहित०६०९०३३१ अाें नमतेऽत भगवारायण वासदेवादपुष महापुष महानुभाव परममलपरमकयाण परमकाणक केवल जगदाधार लाेकैकनाथ सवेर लीनाथपरमहंसपराजकैः परमेणायाेगसमाधनापरभावतपरफुटपारमहंयधमेणाेाटततमःकपाटारे चेऽपावृत अालाेकेवयमुपलधिनजसखानुभवाे भवान्०६०९०३४१ दरुवबाेध इव तवायं वहारयाेगाे यदशरणाेऽशरर इदमनवेतासमवायअानैवावयमाणेन सगुणमगुणः सृजस पास हरस०६०९०३५१ अथ त भवाकं देवदवदह गुणवसगपिततः पारतयेण वकृतकुशलाकुशलंफलमुपाददायाहाेवदााराम उपशमशीलः समसदशन उदात इित ह वाव न वदामः०६०९०३६१ न ह वराेध उभयं भगवयपरमतगुणगण ईरेऽनवगामाहायेऽवाचीनवकपवतक वचारमाणाभासकुतक शाकललातःकरणायदरुवहवादनांववादानवसर उपरतसमतमायामये केवल एवामायामतधाय काे वथाे दघुट इव भवितवपयाभावात्०६०९०३७१ समवषममतीनां मतमनुसरस यथा रुखडः सपादधयाम्०६०९०३८१ स एव ह पुनः सववतिन वतवपः सवेरः सकलजगकारणकारणभूतःसवयगावासवगुणाभासाेपलत एक एव पयवशेषतः०६०९०३९१ अथ ह वाव तव महमामृतरससमुवषा सकृदवलढया वमनसिनयदमानानवरतसखेन वारतुतवषयसखलेशाभासाः परमभागवता एकातनाेभगवित सवभूतयसद सवािन िनतरां िनरतरं िनवृतमनसः कथमु ह वा एतेमधुमथन पुनः वाथकुशला ायसदः साधववरणाबुजानुसेवां वसृजत न य

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 376 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

पुनरयं संसारपयावतः०६०९०४०१ िभुवनाभवन िवम िनयन िलाेकमनाेहरानुभाव तवैव वभूतयाेदितजदनुजादयाप तेषामुपमसमयाेऽयमित वामाययासरनरमृगमतजलचराकृितभयथापराधं दडं दडधर दधथ एवमेनमप भगवहवा मुत यद मयसे०६०९०४११ अाकं तावकानां तततत नतानां हरे तवचरणनलनयुगलयानानुबदयिनगडानांवलववरणेनासाकृतानामनुकपानुरतवशदचरशशरतावलाेकेनवगलतमधुरमुखरसामृतकलया चाततापमनघाहस शमयतम्०६०९०४२१ अथ भगवंतवााभरखलजगदुपथितलयिनमायमानदयमायावनाेदयसकलजीविनकायानामतदयेषु बहरप च यगावपेण धानपेण चयथादेशकालदेहावथानवशेषं तदपुादानाेपलकतयानुभवतः सवययसाणअाकाशशररय साापरणः परमानः कयािनह वाथवशेषाे वापनीयःयाफुलादभरव हरयरेतसः०६०९०४३१ अत एव वयं तदपुकपयााकं भगवतः परमगुराेतव चरणशतपलाशछायांववधवृजनसंसारपरमाेपशमनीमुपसृतानां वयं यकामेनाेपसादताः०६०९०४४१ अथाे ईश जह वा ं सतं भुवनयम्०६०९०४४२ तािन येन नः कृण तेजांयायुधािन च०६०९०४५१ हंसाय दिनलयाय िनरकाय कृणाय मृयशसे िनपमाय०६०९०४५२ ससहाय भवपाथिनजामाावते परगतये हरये नमते०६०९०४६० ीशक उवाच०६०९०४६१ अथैवमीडताे राजसादरं िदशैहरः०६०९०४६२ वमुपथानमाकय ाह तानभनदतः०६०९०४७० ीभगवानुवाच०६०९०४७१ ीताेऽहं वः सरेा मदपुथानवया०६०९०४७२ अाैयृितः पुंसां भैव यया मय०६०९०४८१ कं दरुापं मय ीते तथाप वबुधषभाः०६०९०४८२ मयेकातमितनायाे वाछित तववत्०६०९०४९१ न वेद कृपणः ेय अानाे गुणवतक्०६०९०४९२ तय तािनछताे यछेद साेऽप तथावधः०६०९०५०१ वयं िनःेयसं वा वाय कम ह

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 377 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६०९०५०२ न राित राेगणाेऽपयं वाछताेऽप भषमः०६०९०५११ मघवयात भं वाे दयमृषसमम्०६०९०५१२ वाततपःसारं गां याचत मा चरम्०६०९०५२१ स वा अधगताे दययां िनकलम्०६०९०५२२ या अशराे नाम तयाेरमरतां यधात्०६०९०५३१ दयाथवणव े वमाभें मदाकम्०६०९०५३२ वपाय यादावा यवमधाततः०६०९०५४१ युयं याचताेऽयां धमाेऽािन दायित०६०९०५४२ तततैरायुधेाे वकमविनमतः०६०९०५४३ येन वृशराे हता मेजाैपबृंहतः०६०९०५५१ तविनहते यूयं तेजाेऽायुधसपदः०६०९०५५२ भूयः ायथ भं वाे न हंसत च मपरान्०६१०००१० ीबादरायणवाच०६१०००११ इमेवं समादय भगवावभावनः०६१०००१२ पयतामिनमेषाणां अैवातदधे हरः०६१०००२१ तथाभयाचताे देवैऋ षराथवणाे महान्०६१०००२२ माेदमान उवाचेदं हसव भारत०६१०००३१ अप वृदारका यूयं न जानीथ शररणाम्०६१०००३२ संथायां यवभाेहाे दःुसहेतनापहः०६१०००४१ जजीवषूणां जीवानामाा े इहेसतः०६१०००४२ क उसहेत तं दातं भमाणाय वणवे०६१०००५० ीदेवा ऊचुः०६१०००५१ कं नु तुयजं पुंसां भूतानुकपनाम्०६१०००५२ भवधानां महतां पुयाेकेड कमणाम्०६१०००६१ नूनं वाथपराे लाेकाे न वेद परसटम्०६१०००६२ यद वेद न याचेत नेित नाह यदरः०६१०००७० ीऋषवाच०६१०००७१ धम वः ाेतकामेन यूयं मे युदाताः०६१०००७२ एष वः यमाानं यजतं सयजायहम्०६१०००८१ याेऽवेणाना नाथा न धम न यशः पुमान्०६१०००८२ ईहेत भूतदयया स शाेयः थावरैरप

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 378 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१०००९१ एतावानययाे धमः पुयाेकैपासतः०६१०००९२ याे भूतशाेकहषायामाा शाेचित यित०६१००१०१ अहाे दैयमहाे कं पारैः णभु रैः०६१००१०२ याेपकुयादवाथैमयः वाितवहैः०६१००११० ीबादरायणवाच०६१००१११ एवं कृतयवसताे दयाथवणतनुम्०६१००११२ परे भगवित याानं सयहाै०६१००१२१ यताासमनाेबुतववतबधनः०६१००१२२ अाथतः परमं याेगं न देहं बुबुधे गतम्०६१००१३१ अथेाे वमुय िनमतं वकमणा०६१००१३२ मुनेः शभसाे भगवेजसावतः०६१००१४१ वृताे देवगणैः सवैगजेाेपयशाेभत०६१००१४२ तूयमानाे मुिनगणैैलाें हषयव०६१००१५१ वृमयवछुमसरानीकयूथपैः०६१००१५२ पयतमाेजसा राज ाे इवातकम्०६१००१६१ ततः सराणामसरै रणः परमदाणः०६१००१६२ ेतामुखे नमदायामभवथमे युगे०६१००१७१ ैवसभरादयैरयां पतृविभः०६१००१७२ मऋ भुभः सायैवेदेवैमपितम्०६१००१८१ ा वधरं शं राेचमानं वया या०६१००१८२ नामृयसरा राजृधे वृपुरःसराः०६१००१९१ नमुचः शबराेऽनवा मूधा ऋषभाेऽसरः०६१००१९२ हयीवः शु शरा वचरयाेमुखः०६१००२०१ पुलाेमा वृषपवा च हेितहेितकलः०६१००२०२ दैतेया दानवा या रांस च सहशः०६१००२११ समालमालमुखाः कातवरपरछदाः०६१००२१२ ितषयेसेनां मृयाेरप दरुासदम्०६१००२२१ अयदयसाताः संहनादेन दमुदाः०६१००२२२ गदाभः परघैबाणैः ासमुरताेमरैः०६१००२३१ शूलैः परधैः खैः शतीभभुशडभः०६१००२३२ सवताेऽवाकरशैरै वबुधषभान्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 379 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१००२४१ न तेऽयत सछाः शरजालैः समततः०६१००२४२ पुानुपुपिततैयाेतींषीव नभाेघनैः०६१००२५१ न ते शावषाैघा ासेदःु सरसैिनकान्०६१००२५२ छाः सपथे देवैलघुहतैः सहधा०६१००२६१ अथ ीणाशाैघा गरमाेपलैः०६१००२६२ अयवषसरबलं चछदुतां पूववत्०६१००२७१ तानतावतमताे िनशाय शापूगैरथ वृनाथाः०६१००२७२ मैषववधाै रवतांतसरसैिनकान्०६१००२८१ सवे यासा अभववमाेघाः कृताः कृता देवगणेषु दैयैः०६१००२८२ कृणानुकूलेषु यथा महस ैः युा ऊषती वाचः०६१००२९१ ते वयासं वतथं िनरय हरावभा हतयुदपाः०६१००२९२ पलायनायाजमुखे वसृय पितं मनते दधुरासाराः०६१००३०१ वृाेऽसरांताननुगानवी धावतः ेय बभाष एतत्०६१००३०२ पलायतं ेय बलं च भं भयेन तीेण वहय वीरः०६१००३११ कालाेपपां चरां मनवनां जगाद वाचं पुषवीरः०६१००३१२ हे वचे नमुचे पुलाेमयानवछबर मे णुवम्०६१००३२१ जातय मृयुव एव सवतः ितया यय न चेह ा०६१००३२२ लाेकाे यशाथ तताे यद मुं काे नाम मृयुं न वृणीत युम्०६१००३३१ ाै सतावह मृयू दरुापाै यसधारणया जतासः०६१००३३२ कलेवरं याेगरताे वजादणीवीरशयेऽिनवृः०६११००१० ीशक उवाच०६११००११ त एवं शंसताे धम वचः पयुरचेतसः०६११००१२ नैवागृत साताः पलायनपरा नृप०६११००२१ वशीयमाणां पृतनामासरमसरषभः०६११००२२ कालानुकूलैदशैः कायमानामनाथवत्०६११००३१ ातयत सु इशुरमषतः०६११००३२ तावायाैजसा राजभयेदमुवाच ह०६११००४१ कं व उरतैमातधावः पृताे हतैः०६११००४२ न ह भीतवधः ायाे न वयः शूरमािननाम्०६११००५१ यद वः धने ा सारं वा का द०६११००५२ अे ितत मां मे न चेायसखे पृहा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 380 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६११००६१ एवं सरगणा ाे भीषयवपुषा रपून्०६११००६२ यनदसमहााणाे येन लाेका वचेतसः०६११००७१ तेन देवगणाः सवे वृवफाेटनेन वै०६११००७२ िनपेतमूछता भूमाै यथैवाशिनना हताः०६११००८१ ममद पां सरसैयमातरं िनमीलतां रणरदमुदः०६११००८२ गां कपयतशूल अाेजसा नालं वनं यूथपितयथाेदः०६११००९१ वलाे तं वधराेऽयमषतः वशवेऽभवते महागदाम्०६११००९२ चेप तामापततीं सदःुसहां जाह वामेन करेण ललया०६११०१०१ स इशुः कुपताे भृशं तया महेवाहं गदयाेवमः०६११०१०२ जघान कुथल उदृधे तकम सवे समपूजयृप०६११०१११ एेरावताे वृगदाभमृाे वघूणताेऽः कुलशाहताे यथा०६११०११२ अपासरमुखः सहेाे मुसृसधनुभृशातः०६११०१२१ न सवाहाय वषणचेतसे ायु भूयः स गदां महाा०६११०१२२ इाेऽमृतयदकराभमश वीतयथतवाहाेऽवतथे०६११०१३१ स तं नृपेाहवकायया रपुं वायुधं ातृहणं वलाे०६११०१३२ रं तकम नृशंसमंहः शाेकेन माेहेन हसगाद०६११०१४० ीवृ उवाच०६११०१४१ दा भवाे समवथताे रपुयाे हा गुहा ातृहा च०६११०१४२ दानृणाेऽाहमसम वया मलिनभषदृाचरात्०६११०१५१ याे नाेऽजयावदाे जातेगुराेरपापय च दतय०६११०१५२ वय खेन शरांयवृपशाेरवाकणः वगकामः०६११०१६१ ीदयाकितभझतं वां वकमणा पुषादै गम्०६११०१६२ कृ ेण मलवभदेहमपृविं समदत गृाः०६११०१७१ अयेऽनु ये वेह नृशंसमा यदुतााः हरत मम्०६११०१७२ तैभूतनाथासगणाशात िशूलिनभगलैयजाम०६११०१८१ अथाे हरे मे कुलशेन वीर हता मयैव शराे यदह०६११०१८२ तानृणाे भूतबलं वधाय मनवनां पादरजः पये०६११०१९१ सरेश का हनाेष वं पुरः थते वैरण मयमाेघम्०६११०१९२ मा संशया न गदेव वः याफलः कृपणाथेव याा०६११०२०१ नवेष वतव श तेजसा हरेदधीचेतपसा च तेजतः०६११०२०२ तेनैव शुं जह वणुयताे यताे हरवजयः ीगुणाततः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 381 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६११०२११ अहं समाधाय मनाे यथाह नः सषणतरणारवदे०६११०२१२ वरंहाेल लतायपाशाे गितं मुनेयायपवलाेकः०६११०२२१ पुंसां कलैकातधयां वकानां याः सपदाे दव भूमाै रसायाम्०६११०२२२ न राित येष उेग अाधमदः कलयसनं सयासः०६११०२३१ ैवगकायासवघातमपितवधे पुषय श०६११०२३२ तताेऽनुमेयाे भगवसादाे याे दलुभाेऽकनगाेचराेऽयैः०६११०२४१ अहं हरे तव पादैकमूल दासानुदासाे भवता भूयः०६११०२४२ मनः रेतासपतेगुणांते गृणीत वाम कराेत कायः०६११०२५१ न नाकपृं न च पारमें न सावभाैमं न रसाधपयम्०६११०२५२ न याेगसरपुनभवं वा समस वा वरहय काे०६११०२६१ अजातपा इव मातरं खगाः तयं यथा वसतराः धाताः०६११०२६२ यं येव युषतं वषणा मनाेऽरवदा दते वाम्०६११०२७१ ममाेमाेकजनेषु सयं संसारचे मतः वकमभः०६११०२७२ वाययााजदारगेहेवासचय न नाथ भूयात्०६१२००१० ीऋषवाच०६१२००११ एवं जहासनृप देहमाजाै मृयुं वरं वजयायमानः०६१२००१२ शूलं गृायपतसरें यथा महापुषं कैटभाेऽस०६१२००२१ तताे युगाताकठाेरजमावय शूलं तरसासरेः०६१२००२२ वा महेाय वन वीराे हताेऽस पापेित षा जगाद०६१२००३१ ख अापतचलहाेकवरय दुेयमजातववः०६१२००३२ वेण वी शतपवणाछनजुं च तयाेरगराजभाेगम्०६१२००४१ छैकबाः परघेण वृः संरध अासा गृहीतवम्०६१२००४२ हनाै तताडेमथामरेभं वं च हतायपतघाेनः०६१२००५१ वृय कमाितमहातुं तसरासराारणससाः०६१२००५२ अपूजयंतपुतसटं िनरय हा हेित वचुुशभृशम्०६१२००६१ इाे न वं जगृहे वलतुतं वहतादरसधाै पुनः०६१२००६२ तमाह वृाे हर अावाे जह वशुं न वषादकालः०६१२००७१ युयुसतां कुचदाततायनां जयः सदैक न वै परानाम्०६१२००७२ वनैकमुपलयथतीरं सवमां पुषं सनातनम्०६१२००८१ लाेकाः सपाला ययेमे सत ववशा वशे०६१२००८२ जा इव शचा बाः स काल इह कारणम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 382 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१२००९१ अाेजः सहाे बलं ाणममृतं मृयुमेव च०६१२००९२ तमाय जनाे हेतमाानं मयते जडम्०६१२०१०१ यथा दामयी नार यथा पमयाे मृगः०६१२०१०२ एवं भूतािन मघवीशताण व भाेः०६१२०१११ पुषः कृितयमाा भूतेयाशयाः०६१२०११२ श वयय सगादाै न वना यदनुहात्०६१२०१२१ अवानेवमाानं मयतेऽनीशमीरम्०६१२०१२२ भूतैः सृजित भूतािन सते तािन तैः वयम्०६१२०१३१ अायुः ीः कित रैयमाशषः पुषय याः०६१२०१३२ भवयेव ह तकाले यथािनछाेवपययाः०६१२०१४१ तादकितयशसाेजयापजययाेरप०६१२०१४२ समः यासखदःुखायां मृयुजीवतयाेतथा०६१२०१५१ सवं रजतम इित कृतेनानाे गुणाः०६१२०१५२ त साणमाानं याे वेद स न बयते०६१२०१६१ पय मां िनजतं शु वृणायुधभुजं मृधे०६१२०१६२ घटमानं यथाश तव ाणजहीषया०६१२०१७१ ाणलहाेऽयं समर इवाे वाहनासनः०६१२०१७२ अ न ायतेऽमुय जयाेऽमुय पराजयः०६१२०१८० ीशक उवाच०६१२०१८१ इाे वृवचः ुवा गतालकमपूजयत्०६१२०१८२ गृहीतवः हसंतमाह गतवयः०६१२०१९० इ उवाच०६१२०१९१ अहाे दानव साेऽस यय ते मितरशी०६१२०१९२ भः सवानाानं सदं जगदरम्०६१२०२०१ भवानताषीायां वै वैणवीं जनमाेहनीम्०६१२०२०२ यहायासरं भावं महापुषतां गतः०६१२०२११ खवदं महदाय यजःकृतेतव०६१२०२१२ वासदेवे भगवित सवािन ढा मितः०६१२०२२१ यय भभगवित हराै िनःेयसेरे०६१२०२२२ वडताेऽमृतााेधाै कं ैः खातकाेदकैः०६१२०२३० ीशक उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 383 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१२०२३१ इित वाणावयाेयं धमजासया नृप०६१२०२३२ युयुधाते महावीयाववृाै युधापती०६१२०२४१ अावय परघं वृः काणायसमरदमः०६१२०२४२ इाय ाहणाेाेरं वामहतेन मारष०६१२०२५१ स त वृय परघं करं च करभाेपमम्०६१२०२५२ चछेद युगपेवाे वेण शतपवणा०६१२०२६१ दाेयामुकृमूलायां बभाै रवाेऽसरः०६१२०२६२ छपाे यथा गाेः खााे वणा हतः०६१२०२७१ महााणाे महावीयाे महासप इव पम्०६१२०२७२ कृवाधरां हनुं भूमाै दैयाे दयुरां हनुम्०६१२०२८१ नभाेगीरवेण लेलहाेबणजया०६१२०२८२ दं ाभः कालकपाभसव जगयम्०६१२०२९१ अितमामहाकाय अापंतरसा गरन्०६१२०२९२ गरराादचारव पां िनजरयहीम्०६१२०३०१ जास स समासा वणं सहवाहनम्०६१२०३०२ वृतं तमालाे सजापतयः सराः०६१२०३०३ हा कमित िनवणाुुशः समहषयः०६१२०३११ िनगीणाेऽयसरेेण न ममाराेदरं गतः०६१२०३१२ महापुषसाे याेगमायाबलेन च०६१२०३२१ भवा वेण तकुं िनय बलभभुः०६१२०३२२ उकत शरः शाेगरमवाैजसा०६१२०३३१ वत तकधरमाशवेगः कृतसमतापरवतमानः०६१२०३३२ यपातयावदहगणेन याे याेितषामयने वाहये०६१२०३४१ तदा च खे दुदभुयाे वनेदगुधवसाः समहषसाः०६१२०३४२ वालै तमभुवाना मैमुदा कुसमैरयवषन्०६१२०३५१ वृय देहाातमायाेितररदम०६१२०३५२ पयतां सवदेवानामलाेकं समपत०६१३००१० ीशक उवाच०६१३००११ वृे हते याे लाेका वना शेण भूरद०६१३००१२ सपाला भवसाे ववरा िनवृतेयाः०६१३००२१ देवषपतृभूतािन दैया देवानुगाः वयम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 384 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१३००२२ ितजमुः वधयािन ेशेादयततः०६१३००३० ीराजाेवाच०६१३००३१ इयािनवृतेहेतं ाेतमछाम भाे मुने०६१३००३२ येनाससखनाे देवा हरेदुःखं कुताेऽभवत्०६१३००४० ीशक उवाच०६१३००४१ वृवमसंवाः सवे देवाः सहषभः०६१३००४२ तधायाथयं नैछताे बृहधात्०६१३००५० इ उवाच०६१३००५१ ीभूमजलैरेनाे वपवधाेवम्०६१३००५२ वभमनुगृवृहयां मायहम्०६१३००६० ीशक उवाच०६१३००६१ ऋषयतदपुाकय महेमदमवन्०६१३००६२ याजययाम भं ते हयमेधेन मा भैः०६१३००७१ हयमेधेन पुषं परमाानमीरम्०६१३००७२ इा नारायणं देवं माेयसेऽप जगधात्०६१३००८१ हा पतृहा गाेाे मातृहाचायहाघवान्०६१३००८२ ादः पुकसकाे वाप शेरयय कतनात्०६१३००९१ तममेधेन महामखेन ावताेऽाभरनुतेन०६१३००९२ हवाप सचराचरं वं न लयसे कं खलिनहेण०६१३०१०० ीशक उवाच०६१३०१०१ एवं साेदताे वैमवानहनपुम्०६१३०१०२ हया हते ताससाद वृषाकपम्०६१३०१११ तयेः ासहापं िनवृितनामुमावशत्०६१३०११२ मतं वायतां ां सखययप नाे गुणाः०६१३०१२१ तां ददशानुधावतीं चाडालमव पणीम्०६१३०१२२ जरया वेपमानां यतामसृपटाम्०६१३०१३१ वकय पलताकेशांत ितेित भाषणीम्०६१३०१३२ मीनगयसगधेन कुवतीं मागदषूणम्०६१३०१४१ नभाे गताे दशः सवाः सहााे वशापते०६१३०१४२ ागुदचीं दशं तूण वाे नृप मानसम्०६१३०१५१ स अावसपुकरनालततूनलधभाेगाे यदहादतूः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 385 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१३०१५२ वषाण साहमलताेऽतः सतयवधामाेम्०६१३०१६१ तावणाकं नषः शशास वातपाेयाेगबलानुभावः०६१३०१६२ स सपदैयमदाधबुनीततरां गितमपया०६१३०१७१ तताे गताे गराेपत ऋतरयानिनवारताघः०६१३०१७२ पापत ददेवतया हताैजातं नायभूदवतं वणुपया०६१३०१८१ तं च षयाेऽयेय हयमेधेन भारत०६१३०१८२ यथावयां चुः पुषाराधनेन ह०६१३०१९१ अथेयमाने पुषे सवदेवमयािन०६१३०१९२ अमेधे महेेण वतते वादभः०६१३०२०१ स वै वा वधाे भूयानप पापचयाे नृप०६१३०२०२ नीततेनैव शूयाय नीहार इव भानुना०६१३०२११ स वाजमेधेन यथाेदतेन वतायमानेन मरचमैः०६१३०२१२ इाधयं पुषं पुराणमाे महानास वधूतपापः०६१३०२२१ इदं महायानमशेषपानां ालनं तीथपदानुकतनम्०६१३०२२२ भु यं भजनानुवणनं महेमाें वजयं मवतः०६१३०२३१ पठेयुरायानमदं सदा बुधाः वयथाे पवण पवणीयम्०६१३०२३२ धयं यशयं िनखलाघमाेचनं रपुयं वययनं तथायुषम्०६१४००१० ीपरदवुाच०६१४००११ रजतमःवभावय वृय पानः०६१४००१२ नारायणे भगवित कथमासीढृा मितः०६१४००२१ देवानां शसवानामृषीणां चामलानाम्०६१४००२२ भमुकुदचरणे न ायेणाेपजायते०६१४००३१ रजाेभः समसाताः पाथवैरह जतवः०६१४००३२ तेषां ये केचनेहते ेयाे वै मनुजादयः०६१४००४१ ायाे मुमुवतेषां केचनैव जाेम०६१४००४२ मुमुूणां सहेषु कुयेत सयित०६१४००५१ मुानामप सानां नारायणपरायणः०६१४००५२ सदलुभः शाताा काेटवप महामुने०६१४००६१ वृत स कथं पापः सवलाेकाेपतापनः०६१४००६२ इथं ढमितः कृण अासीसाम उबणे०६१४००७१ अ नः संशयाे भूया ाेतं काैतूहलं भाे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 386 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१४००७२ यः पाैषेण समरे सहामताेषयत्०६१४००८० ीसूत उवाच०६१४००८१ परताेऽथ सं भगवाबादरायणः०६१४००८२ िनशय धानय ितन वचाेऽवीत्०६१४००९० ीशक उवाच०६१४००९१ णुवावहताे राजितहासममं यथा०६१४००९२ ुतं ैपायनमुखाारदाेवलादप०६१४०१०१ अासीाजा सावभाैमः शूरसेनेषु वै नृप०६१४०१०२ चकेतरित याताे ययासीकामधुही०६१४०१११ तय भायासहाणां सहाण दशाभवन्०६१४०११२ सातािनकाप नृपाे न लेभे तास सतितम्०६१४०१२१ पाैदायवयाेज वैययादभः०६१४०१२२ सपय गुणैः सवैता बयापतेरभूत्०६१४०१३१ न तय सपदः सवा महयाे वामलाेचनाः०६१४०१३२ सावभाैमय भूेयमभवीितहेतवः०६१४०१४१ तयैकदा त भवनमरा भगवानृषः०६१४०१४२ लाेकाननुचरेतानुपागछछया०६१४०१५१ तं पूजयवा वधवयुथानाहणादभः०६१४०१५२ कृताितयमुपासीदसखासीनं समाहतः०६१४०१६१ महषतमुपासीनं यावनतं ताै०६१४०१६२ ितपूय महाराज समाभायेदमवीत्०६१४०१७० अरा उवाच०६१४०१७१ अप तेऽनामयं वत कृतीनां तथानः०६१४०१७२ यथा कृितभगुः पुमााजा च सभः०६१४०१८१ अाानं कृितवा िनधाय ेय अायात्०६१४०१८२ राा तथा कृतयाे नरदेवाहताधयः०६१४०१९१ अप दाराः जामाया भृयाः ेयाेऽथ मणः०६१४०१९२ पाैरा जानपदा भूपा अाजा वशवितनः०६१४०२०१ ययाानुवशेयासवे तशगा इमे०६१४०२०२ लाेकाः सपाला यछत सवे बलमतताः०६१४०२११ अानः ीयते नाा परतः वत एव वा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 387 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१४०२१२ लयेऽलधकामं वां चतया शबलं मुखम्०६१४०२२१ एवं वकपताे राजवदषुा मुिननाप सः०६१४०२२२ यावनताेऽयाह जाकामतताे मुिनम्०६१४०२३० चकेतवाच०६१४०२३१ भगवकं न वदतं तपाेानसमाधभः०६१४०२३२ याेगनां वतपापानां बहरतः शररषु०६१४०२४१ तथाप पृछताे ूयां ािन चततम्०६१४०२४२ भवताे वदषुाप चाेदतवदनुया०६१४०२५१ लाेकपालैरप ायाः साायैयसपदः०६१४०२५२ न नदययजं मां ृाममवापरे०६१४०२६१ ततः पाह महाभाग पूवैः सह गतं तमः०६१४०२६२ यथा तरेम दुपारं जया तधेह नः०६१४०२७० ीशक उवाच०६१४०२७१ इयथतः स भगवाकृपालणः सतः०६१४०२७२ पयवा चं वा ं वारमयजभुः०६१४०२८१ येा ेा च या रााे महषीणां च भारत०६१४०२८२ नाा कृतुिततयै याेछमदाजः०६१४०२९१ अथाह नृपितं राजवतैकतवाजः०६१४०२९२ हषशाेकदतयमित सताे ययाै०६१४०३०१ साप ताशनादेव चकेताेरधारयत्०६१४०३०२ गभ कृतुितदेवी कृकाेरवाजम्०६१४०३११ तया अनुदनं गभः शप इवाेडपः०६१४०३१२ ववृधे शूरसेनेश तेजसा शनकैनृप०६१४०३२१ अथ काल उपावृे कुमारः समजायत०६१४०३२२ जनयशूरसेनानां वतां परमां मुदम्०६१४०३३१ ाे राजा कुमारय ातः शचरलृ तः०६१४०३३२ वाचयवाशषाे वैः कारयामास जातकम्०६१४०३४१ तेयाे हरयं रजतं वासांयाभरणािन च०६१४०३४२ ामाहयागजाादाेनूनामबुदािन षट्०६१४०३५१ ववष कामानयेषां पजय इव देहनाम्०६१४०३५२ धयं यशयमायुयं कुमारय महामनाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 388 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१४०३६१ कृ लधेऽथ राजषेतनयेऽनुदनं पतः०६१४०३६२ यथा िनःवय कृ ाे धने ेहाेऽववधत०६१४०३७१ मातविततरां पुे ेहाे माेहसमुवः०६१४०३७२ कृतुतेः सपीनां जाकामवराेऽभवत्०६१४०३८१ चकेताेरितीितयथा दारे जावित०६१४०३८२ न तथायेषु से बालं लालयताेऽवहम्०६१४०३९१ ताः पयतयाानं गहययाेऽयसूयया०६१४०३९२ अानपयेन दःुखेन राानादरेण च०६१४०४०१ धगजां यं पापां पयुागृहसताम्०६१४०४०२ सजाभः सपीभदासीमव ितरकृताम्०६१४०४११ दासीनां काे नु सतापः वामनः परचयया०६१४०४१२ अभीणं लधमानानां दाया दासीव दभुगाः०६१४०४२१ एवं सदमानानां सपयाः पुसपदा०६१४०४२२ रााेऽसतवृीनां वेषाे बलवानभूत्०६१४०४३१ वेषनमतयः याे दाणचेतसः०६१४०४३२ गरं ददःु कुमाराय दमुषा नृपितं ित०६१४०४४१ कृतुितरजानती सपीनामघं महत्०६१४०४४२ स एवेित सय िनरय यचरहृे०६१४०४५१ शयानं सचरं बालमुपधाय मनीषणी०६१४०४५२ पुमानय मे भे इित धाीमचाेदयत्०६१४०४६१ सा शयानमुपय ा चाेारलाेचनम्०६१४०४६२ ाणेयाभयं हताीयपतुव०६१४०४७१ तयातदाकय भृशातरं वरं याः करायामुर उकैरप०६१४०४७२ वय राी वरयाजातकं ददश बालं सहसा मृतं सतम्०६१४०४८१ पपात भूमाै परवृया शचा मुमाेह वशराेहाबरा०६१४०४९१ तताे नृपातःपुरवितनाे जना नरा नाय िनशय राेदनम्०६१४०४९२ अागय तययसनाः सदःुखताता यलकं दःु कृतागसः०६१४०५०१ ुवा मृतं पुमलतातकं वनः पतखलपथ०६१४०५०२ ेहानुबधैधतया शचा भृशं वमूछताेऽनुकृितजैवृतः०६१४०५११ पपात बालय स पादमूले मृतय वतशराेहाबरः०६१४०५१२ दघ सबापकलाेपराेधताे िनकठाे न शशाक भाषतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 389 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१४०५२१ पितं िनरयाेशचापतं तदा मृतं च बालं सतमेकसतितम्०६१४०५२२ जनय राी कृते जं सती दधाना वललाप चधा०६१४०५३१ तनयं कुु मपमडतं िनषती सानबापबदुभः०६१४०५३२ वकय केशावगलजः सतं शशाेच चं कुररव सवरम्०६१४०५४१ अहाे वधातवमतीव बालशाे यवासृितपमीहसे०६१४०५४२ परे नु जीवयपरय या मृितवपययेवमस वः परः०६१४०५५१ न ह मेदह मृयुजनाेः शररणामत तदाकमभः०६१४०५५२ यः ेहपाशाे िनजसगवृये वयं कृतते तममं ववृस०६१४०५६१ वं तात नाहस च मां कृपणामनाथां०६१४०५६२ यंु वचव पतरं तव शाेकतम्०६१४०५६३ अतरेम भवताजदुतरं यद्०६१४०५६४ वातं न याकणेन यमेन दरूम्०६१४०५७१ उ तात त इमे शशवाे वययास्०६१४०५७२ वामायत नृपनदन संवहतम्०६१४०५७३ सरं शनया च भवापरताे०६१४०५७४ भु तनं पब शचाे हर नः वकानाम्०६१४०५८१ नाहं तनूज दशे हतमला ते०६१४०५८२ मुधतं मुदतवीणमाननाम्०६१४०५८३ कं वा गताेऽयपुनरवयमयलाेकं०६१४०५८४ नीताेऽघृणेन न णाेम कला गरते०६१४०५९० ीशक उवाच०६१४०५९१ वलपया मृतं पुमित चवलापनैः०६१४०५९२ चकेतभृशं ताे मुकठाे राेद ह०६१४०६०१ तयाेवलपताेः सवे दपयाेतदनुताः०६१४०६०२ दःु नरा नायः सवमासीदचेतनम्०६१४०६११ एवं कमलमापं नसंमनायकम्०६१४०६१२ ावारा नाम ऋषराजगाम सनारदः०६१५००१० ीशक उवाच०६१५००११ ऊचतमृतकाेपाते पिततं मृतकाेपमम्०६१५००१२ शाेकाभभूतं राजानं बाेधयताै सदुभः०६१५००२१ काेऽयं याव राजे भवायमनुशाेचित

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 390 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१५००२२ वं चाय कतमः सृाै पुरेदानीमतः परम्०६१५००३१ यथा यात संयात ाेताेवेगेन बालकाः०६१५००३२ संयुयते वयुयते तथा कालेन देहनः०६१५००४१ यथा धानास वै धाना भवत न भवत च०६१५००४२ एवं भूतािन भूतेषु चाेदतानीशमायया०६१५००५१ वयं च वं च ये चेमे तयकालाराचराः०६१५००५२ जमृयाेयथा पााै वमधुनाप भाेः०६१५००६१ भूतैभूतािन भूतेशः सृजयवित हत च०६१५००६२ अासृैरवतैरनपेाेऽप बालवत्०६१५००७१ देहेन देहनाे राजदेहाेहाेऽभजायते०६१५००७२ बीजादेव यथा बीजं देथ इव शातः०६१५००८१ देहदेहवभागाेऽयमववेककृतः पुरा०६१५००८२ जाितयवभागाेऽयं यथा वतिन कपतः०६१५००९० ीशक उवाच०६१५००९१ एवमाासताे राजा चकेतजाेभः०६१५००९२ वमृय पाणना वमाधानमभाषत०६१५०१०० ीराजाेवाच०६१५०१०१ काै युवां ानसपाै महाै च महीयसाम्०६१५०१०२ अवधूतेन वेषेण गूढावह समागताै०६१५०१११ चरत वनाै कामं ाणा भगवयाः०६१५०११२ माशां ायबुनां बाेधायाेलनः०६१५०१२१ कुमाराे नारद ऋभुररा देवलाेऽसतः०६१५०१२२ अपातरतमा यासाे माक डेयाेऽथ गाैतमः०६१५०१३१ वसाे भगवाामः कपलाे बादरायणः०६१५०१३२ दवुासा याव जातकणतथाणः०६१५०१४१ राेमशवनाे द अासरः सपतलः०६१५०१४२ ऋषवेदशरा धाैयाे मुिनः पशखतथा०६१५०१५१ हरयनाभः काैशयः ुतदेव ऋतवजः०६१५०१५२ एते परे च सेशारत ानहेतवः०६१५०१६१ ताुवां ायपशाेमम मूढधयः भू०६१५०१६२ अधे तमस मय ानदप उदयताम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 391 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१५०१७० ीअरा उवाच०६१५०१७१ अहं ते पुकामय पुदाेऽयरा नृप०६१५०१७२ एष सतः सााारदाे भगवानृषः०६१५०१८१ इथं वां पुशाेकेन मं तमस दुतरे०६१५०१८२ अतदहमनुृय महापुषगाेचरम्०६१५०१९१ अनुहाय भवतः ाावावामह भाे०६१५०१९२ याे भगवाे नावासादतमहस०६१५०२०१ तदैव ते परं ानं ददाम गृहमागतः०६१५०२०२ ावायाभिनवेशं ते पुमेव ददायहम्०६१५०२११ अधुना पुिणां तापाे भवतैवानुभूयते०६१५०२१२ एवं दारा गृहा रायाे ववधैयसपदः०६१५०२२१ शदादय वषयाला रायवभूतयः०६१५०२२२ मही रायं बलं काेषाे भृयामायसनाः०६१५०२३१ सवेऽप शूरसेनेमे शाेकमाेहभयाितदाः०६१५०२३२ गधवनगरयाः वमायामनाेरथाः०६१५०२४१ यमाना वनाथेन न यते मनाेभवाः०६१५०२४२ कमभयायताे नाना कमाण मनसाेऽभवन्०६१५०२५१ अयं ह देहनाे देहाे यानयाकः०६१५०२५२ देहनाे ववधेश सतापकृददुातः०६१५०२६१ तावथेन मनसा वमृय गितमानः०६१५०२६२ ैते वाथवं यजाेपशममावश०६१५०२७० ीनारद उवाच०६१५०२७१ एतां माेपिनषदं तीछ यताे मम०६१५०२७२ यां धारयसरााा सषणं वभुम्०६१५०२८१ यपादमूलमुपसृय नरे पूवे०६१५०२८२ शवादयाे मममं तयं वसृय०६१५०२८३ सतदयमतलानधकं महवं०६१५०२८४ ापुभवानप परं न चरादपुैित०६१६००१० ीबादरायणवाच०६१६००११ अथ देवऋषी राजसपरेतं नृपाजम्०६१६००१२ दशयवेित हाेवाच ातीनामनुशाेचताम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 392 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१६००२० ीनारद उवाच०६१६००२१ जीवापय भं ते मातरं पतरं च ते०६१६००२२ सदाे बाधवाताः शचा वकृतया भृशम्०६१६००३१ कलेवरं वमावय शेषमायुः सतृः०६१६००३२ भु भाेगापतृानधित नृपासनम्०६१६००४० जीव उवाच०६१६००४१ कयमी मं पतराे मातराेऽभवन्०६१६००४२ कमभायमाणय देवितयृ याेिनषु०६१६००५१ बधुायरमयथ माेदासीनवषः०६१६००५२ सव एव ह सवेषां भवत मशाे मथः०६१६००६१ यथा वतूिन पयािन हेमादिन ततततः०६१६००६२ पयटत नरेवेवं जीवाे याेिनषु कतृषु०६१६००७१ िनययाथय सबधाे िनयाे यते नृषु०६१६००७२ यावय ह सबधाे ममवं तावदेव ह०६१६००८१ एवं याेिनगताे जीवः स िनयाे िनरहृ तः०६१६००८२ यावाेपलयेत तावववं ह तय तत्०६१६००९१ एष िनयाेऽययः सू एष सवायः वक्०६१६००९२ अामायागुणैवमाानं सृजते भुः०६१६०१०१ न यात यः कायः वः पराेऽप वा०६१६०१०२ एकः सवधयां ा कतॄणां गुणदाेषयाेः०६१६०१११ नाद अाा ह गुणं न दाेषं न याफलम्०६१६०११२ उदासीनवदासीनः परावरगीरः०६१६०१२० ीबादरायणवाच०६१६०१२१ इयुदय गताे जीवाे ातयतय ते तदा०६१६०१२२ वता मुमुचुः शाेकं छवाेहलाम्०६१६०१३१ िनय ातयाे ातेदेहं कृवाेचताः याः०६१६०१३२ तयजुदुयजं ेहं शाेकमाेहभयाितदम्०६१६०१४१ बालयाे ीडतात बालहयाहतभाः०६१६०१४२ बालहयातं चेाणैयपतम्०६१६०१४३ यमुनायां महाराज रयाे जभाषतम्०६१६०१५१ स इथं ितबुाा चकेतजाेभः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 393 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१६०१५२ गृहाधकूपाातः सरःपादव पः०६१६०१६१ कालां वधवावा कृतपुयजलयः०६१६०१६२ माैनेन संयताणाे पुाववदत०६१६०१७१ अथ तै पाय भाय यताने०६१६०१७२ भगवाारदः ीताे वामेतामुवाच ह०६१६०१८१ अाें नमतयं भगवते वासदेवाय धीमह०६१६०१८२ ुायािनाय नमः सषणाय च०६१६०१९१ नमाे वानमााय परमानदमूतये०६१६०१९२ अाारामाय शाताय िनवृैतये०६१६०२०१ अाानदानुभूयैव यतशूमये नमः०६१६०२०२ षीकेशाय महते नमतेऽनतमूतये०६१६०२११ वचयुपरतेऽाय य एकाे मनसा सह०६१६०२१२ अनामपाः साेऽयाः सदसपरः०६१६०२२१ यदं यतेदं ितययेित जायते०६१६०२२२ मृमयेवव मृािततै ते णे नमः०६१६०२३१ य पृशत न वदमुनाेबुयासवः०६१६०२३२ अतबह वततं याेमवताेऽयहम्०६१६०२४१ देहेयाणमनाेधयाेऽमी यदंशवाः चरत कमस०६१६०२४२ नैवायदा लाैहमवातं थानेषु त पदेशमेित०६१६०२५१ अाें नमाे भगवते महापुषाय महानुभावाय महावभूितपतयेसकलसावतपरवृढिनकरकरकमलकुलाेपलालतचरणारवदयुगल परमपरमेमते०६१६०२६० ीशक उवाच०६१६०२६१ भायैतां पाय वामादय नारदः०६१६०२६२ ययावरसा साकं धाम वायुवं भाे०६१६०२७१ चकेतत तां वां यथा नारदभाषताम्०६१६०२७२ धारयामास साहमः ससमाहतः०६१६०२८१ ततः स सरााते वया धायमाणया०६१६०२८२ वाधराधपयं च लेभेऽितहतं नृप०६१६०२९१ ततः कितपयाहाेभवयेमनाेगितः०६१६०२९२ जगाम देवदेवय शेषय चरणातकम्०६१६०३०१ मृणालगाैरं शितवाससं फुरकरटकेयूरकटकणम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 394 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१६०३०२ सवाणलाेचनं वृतं ददश सेरमडलैः भुम्०६१६०३११ तशनवतसमतकबषः वथामलातःकरणाेऽययाुिनः०६१६०३१२ वृभा णयाुलाेचनः राेमानमदादपुषम्०६१६०३२१ स उमाेकपदावरं ेमाुलेशैपमेहयुः०६१६०३२२ ेमाेपाखलवणिनगमाे नैवाशकं समीडतं चरम्०६१६०३३१ ततः समाधाय मनाे मनीषया बभाष एतितलधवागसाै०६१६०३३२ िनयय सवेयबावतनं जगंु सावतशावहम्०६१६०३४० चकेतवाच०६१६०३४१ अजत जतः सममितभः साधुभभवाताभभवता०६१६०३४२ वजतातेऽप च भजतामकामानां य अादाेऽितकणः०६१६०३५१ तव वभवः खल भगवगददुयथितलयादिन०६१६०३५२ वसृजतेऽंशांशात मृषा पधत पृथगभमया०६१६०३६१ परमाणुपरममहताेवमातातरवती यवधुरः०६१६०३६२ अादावतेऽप च सवानां यवुं तदेवातरालेऽप०६१६०३७१ यादभरेष कलावृतः सभदशगुणाेरैरडकाेशः०६१६०३७२ य पतयणुकपः सहाडकाेटकाेटभतदनतः०६१६०३८१ वषयतृषाे नरपशवाे य उपासते वभूतीन परं वाम्०६१६०३८२ तेषामाशष ईश तदनु वनयत यथा राजकुलम्०६१६०३९१ कामधयवय रचता न परम राेहत यथा करबीजािन०६१६०३९२ ानायगुणमये गुणगणताेऽय जालािन०६१६०४०१ जतमजत तदा भवता यदाह भागवतं धममनवम्०६१६०४०२ िनकना ये मुनय अाारामा यमुपासतेऽपवगाय०६१६०४११ वषममितन य नृणां वमहमित मम तवेित च यदय०६१६०४१२ वषमधया रचताे यः स वशः यणुरधमबलः०६१६०४२१ कः ेमाे िनजपरयाेः कयावाथः वपरहा धमेण०६१६०४२२ वाेहाव काेपः परसपीडया च तथाधमः०६१६०४३१ न यभचरित तवेा यया भहताे भागवताे धमः०६१६०४३२ थरचरसवकदबेवपृथधयाे यमुपासते वायाः०६१६०४४१ न ह भगवघटतमदं वशनाृणामखलपापयः०६१६०४४२ याम सकृ वणापुशाेऽप वमुयते संसारात्०६१६०४५१ अथ भगववयमधुना वदवलाेकपरमृाशयमलाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 395 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१६०४५२ सरऋषणा यकथतं तावकेन कथमयथा भवित०६१६०४६१ वदतमनत समतं तव जगदानाे जनैरहाचरतम्०६१६०४६२ वायं परमगुराेः कयदव सवतरव खाेतैः०६१६०४७१ नमतयं भगवते सकलजगथितलयाेदयेशाय०६१६०४७२ दरुवसतागतये कुयाेगनां भदा परमहंसाय०६१६०४८१ यं वै सतमनु वसृजः सत०६१६०४८२ यं चेकतानमनु चय उकत०६१६०४८३ भूमडलं सषपायित यय मू०६१६०४८४ तै नमाे भगवतेऽत सहमूे०६१६०४९० ीशक उवाच०६१६०४९१ संतताे भगवानेवमनततमभाषत०६१६०४९२ वाधरपितं ीतकेतं कुह०६१६०५०० ीभगवानुवाच०६१६०५०१ यारदाराेयां ते यातं मेऽनुशासनम्०६१६०५०२ संसाेऽस तया राजवया दशना मे०६१६०५११ अहं वै सवभूतािन भूताा भूतभावनः०६१६०५१२ शद परं ममाेभे शाती तनू०६१६०५२१ लाेके वततमाानं लाेकं चािन सततम्०६१६०५२२ उभयं च मया यां मय चैवाेभयं कृतम्०६१६०५३१ यथा सषुः पुषाे वं पयित चािन०६१६०५३२ अाानमेकदेशथं मयते व उथतः०६१६०५४१ एवं जागरणादिन जीवथानािन चानः०६१६०५४२ मायामााण वाय तारं परं रेत्०६१६०५५१ येन सः पुषः वापं वेदानतदा०६१६०५५२ सखं च िनगुणं तमाानमवेह माम्०६१६०५६१ उभयं रतः पुंसः वापितबाेधयाेः०६१६०५६२ अवेित यितरयेत तानं तपरम्०६१६०५७१ यदेतृतं पुंसाे मावं भमानः०६१६०५७२ ततः संसार एतय देहाेहाे मृतेमृितः०६१६०५८१ लवेह मानुषीं याेिनं ानवानसवाम्०६१६०५८२ अाानं याे न बुेत न चेममायात्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 396 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१६०५९१ ृवेहायां परेशं ततः फलवपययम्०६१६०५९२ अभयं चायनीहायां सपारमेकवः०६१६०६०१ सखाय दःुखमाेाय कुवाते दपती याः०६१६०६०२ तताेऽिनवृरािदुःखय च सखय च०६१६०६११ एवं वपययं बुा नृणां वाभमािननाम्०६१६०६१२ अान गितं सूां थानयवलणाम्०६१६०६२१ ुताभमााभिनमुः वेन तेजसा०६१६०६२२ ानवानसतृाे मः पुषाे भवेत्०६१६०६३१ एतावानेव मनुजैयाेगनैपुयबुभः०६१६०६३२ वाथः सवाना ेयाे यपराैकदशनम्०६१६०६४१ वमेत या राजमाे वचाे मम०६१६०६४२ ानवानसपाे धारयाश सयस०६१६०६५० ीशक उवाच०६१६०६५१ अााय भगवािनथं चकेतं जगुः०६१६०६५२ पयततय वाा ततातदधे हरः०६१७००१० ीशक उवाच०६१७००११ यतातहताेऽनततयै कृवा दशे नमः०६१७००१२ वाधरकेतचार गगने चरः०६१७००२१ स लं वषलाणामयाहतबलेयः०६१७००२२ तूयमानाे महायाेगी मुिनभः सचारणैः०६१७००३१ कुलाचलेाेणीषु नानासपसषु०६१७००३२ रेमे वाधरीभगापयहरमीरम्०६१७००४१ एकदा स वमानेन वणुदेन भावता०६१७००४२ गरशं दशे गछपरतं सचारणैः०६१७००५१ अालाकृतां देवीं बाना मुिनसंसद०६१७००५२ उवाच देयाः वया जहासाेैतदतके०६१७००६० चकेतवाच०६१७००६१ एष लाेकगुः सााम वा शररणाम्०६१७००६२ अाते मुयः सभायां वै मथुनीभूय भायया०६१७००७१ जटाधरतीतपा वादसभापितः०६१७००७२ अकृय यं चाते गतः ाकृताे यथा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 397 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१७००८१ ायशः ाकृतााप यं रहस बित०६१७००८२ अयं महातधराे बभित सदस यम्०६१७००९० ीशक उवाच०६१७००९१ भगवानप त वा हयागाधधीनृप०६१७००९२ तूणीं बभूव सदस सया तदनुताः०६१७०१०१ इयतयवदुष वाणे बशाेभनम्०६१७०१०२ षाह देवी धृाय िनजतााभमािनने०६१७०११० ीपावयुवाच०६१७०१११ अयं कमधुना लाेके शाता दडधरः भुः०६१७०११२ अधानां दुानां िनलानां च वकृत्०६१७०१२१ न वेद धम कल पयाेिनन पुा भृगुनारदााः०६१७०१२२ न वै कुमारः कपलाे मनु ये नाे िनषेधयितवितनं हरम्०६१७०१३१ एषामनुयेयपदायुमं जगंु मलमलं वयम्०६१७०१३२ यः बधुः परभूय सूरशात धृतदयं ह दडः०६१७०१४१ नायमहित वैकुठ पादमूलाेपसपणम्०६१७०१४२ सावतमितः तधः साधुभः पयुपासतम्०६१७०१५१ अतः पापीयसीं याेिनमासरं याह दमुते०६१७०१५२ यथेह भूयाे महतां न कता पु कबषम्०६१७०१६० ीशक उवाच०६१७०१६१ एवं शकेतवमानादव सः०६१७०१६२ सादयामास सतीं मूा नेण भारत०६१७०१७० चकेतवाच०६१७०१७१ ितगृाम ते शापमानाेऽलनाबके०६१७०१७२ देवैमयाय याें पूवदं ह तय तत्०६१७०१८१ संसारच एततरानमाेहतः०६१७०१८२ ायसखं च दःुखं च भुे सव सवदा०६१७०१९१ नैवाा न पराप कता यासखदःुखयाेः०६१७०१९२ कतारं मयतेऽा अाानं परमेव च०६१७०२०१ गुणवाह एतकः शापः काे वनुहः०६१७०२०२ कः वगाे नरकः काे वा कं सखं दःुखमेव वा०६१७०२११ एकः सृजित भूतािन भगवानामायया

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 398 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१७०२१२ एषां बधं च माें च सखं दःुखं च िनकलः०६१७०२२१ न तय कयतः तीपाे न ाितबधुन पराे न च वः०६१७०२२२ समय सव िनरनय सखे न रागः कुत एव राेषः०६१७०२३१ तथाप तछवसग एषां सखाय दःुखाय हताहताय०६१७०२३२ बधाय माेाय च मृयुजनाेः शररणां संसृतयेऽवकपते०६१७०२४१ अथ सादये न वां शापमाेाय भामिन०६१७०२४२ ययसे साधूं मम तयतां सित०६१७०२५० ीशक उवाच०६१७०२५१ इित सा गरशाै चकेतररदम०६१७०२५२ जगाम ववमानेन पयताेः यताेतयाेः०६१७०२६१ ततत भगवााे ाणीमदमवीत्०६१७०२६२ देवषदैयसानां पाषदानां च वताम्०६१७०२७० ी उवाच०६१७०२७१ वयस साेण हरेरतुकमणः०६१७०२७२ माहायं भृयभृयानां िनःपृहाणां महानाम्०६१७०२८१ नारायणपराः सवे न कुतन बयित०६१७०२८२ वगापवगनरकेवप तयाथदशनः०६१७०२९१ देहनां देहसंयाेगाानीरललया०६१७०२९२ सखं दःुखं मृितज शापाेऽनुह एव च०६१७०३०१ अववेककृतः पुंसाे थभेद इवािन०६१७०३०२ गुणदाेषवकप भदेव जवकृतः०६१७०३११ वासदेवे भगवित भमुहतां नृणाम्०६१७०३१२ ानवैरायवीयाणां न ह कपायः०६१७०३२१ नाहं वराे न कुमारनारदाै न पुा मुनयः सरेशाः०६१७०३२२ वदाम ययेहतमंशकांशका न तवपं पृथगीशमािननः०६१७०३३१ न यात यः कायः वः पराेऽप वा०६१७०३३२ अावासवभूतानां सवभूतयाे हरः०६१७०३४१ तय चायं महाभागकेतः याेऽनुगः०६१७०३४२ सव समाताे हं चैवायुतयः०६१७०३५१ ता वयः कायः पुषेषु महास०६१७०३५२ महापुषभेषु शातेषु समदशषु

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 399 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१७०३६० ीशक उवाच०६१७०३६१ इित ुवा भगवतः शवयाेमाभभाषतम्०६१७०३६२ बभूव शातधी राजदेवी वगतवया०६१७०३७१ इित भागवताे देयाः ितशुमलतमः०६१७०३७२ मूा स जगृहे शापमेतावसाधुलणम्०६१७०३८१ जे वुदणााै दानवीं याेिनमातः०६१७०३८२ वृ इयभवयाताे ानवानसंयुतः०६१७०३९१ एते सवमायातं यां वं परपृछस०६१७०३९२ वृयासरजाते कारणं भगवतेः०६१७०४०१ इितहासममं पुयं चकेताेमहानः०६१७०४०२ माहायं वणुभानां ुवा बधामुयते०६१७०४११ य एतातथाय या वायतः पठेत्०६१७०४१२ इितहासं हरं ृवा स याित परमां गितम्०६१८००१० ीशक उवाच०६१८००११ पृत पी सवतः सावीं याितं यीम्०६१८००१२ अहाें पशं साेमं चातमायं महामखान्०६१८००२१ सभगय भाया महमानं वभुं भुम्०६१८००२२ अाशषं च वराराेहां कयां ासूत सताम्०६१८००३१ धातः कुः सनीवाल राका चानुमिततथा०६१८००३२ सायं दशमथ ातः पूणमासमनुमात्०६१८००४१ अीपुरयानाध यायां समनतरः०६१८००४२ चषणी वणयासीयां जाताे भृगुः पुनः०६१८००५१ वाीक महायाेगी वीकादभवकल०६१८००५२ अगय वस मावणयाेऋ षी०६१८००६१ रेतः सषचतः कुे उवयाः सधाै तम्०६१८००६२ रेवयां म उसगमरं पपलं यधात्०६१८००७१ पाैलाेयाम अाध ीपुािनित नः ुतम्०६१८००७२ जयतमृषभं तात तृतीयं मीढषं भुः०६१८००८१ उमय देवय मायावामनपणः०६१८००८२ कताै पयां बृहाेकतयाससाैभगादयः०६१८००९१ तकमगुणवीयाण कायपय महानः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 400 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१८००९२ पायामहेऽदयां यथैवावततार ह०६१८०१०१ अथ कयपदायादादैतेयाकतयाम ते०६१८०१०२ य भागवतः ीमाादाे बलरेव च०६१८०१११ दतेावेव दायादाै दैयदानववदताै०६१८०११२ हरयकशपुनाम हरया कितताै०६१८०१२१ हरयकशपाेभाया कयाधुनाम दानवी०६१८०१२२ जय तनया सा त सषुवे चतरः सतान्०६१८०१३१ संादं ागनुादं ादं ादमेव च०६१८०१३२ तवसा संहका नाम रां वचताेऽहीत्०६१८०१४१ शराेऽहरय हरेण पबताेऽमृतम्०६१८०१४२ संादय कृितभाया सूत पजनं ततः०६१८०१५१ ादय धमिनभाया सूत वातापमवलम्०६१८०१५२ याेऽगयाय वितथये पेचे वातापमवलः०६१८०१६१ अनुादय सूयायां बाकलाे महषतथा०६१८०१६२ वराेचनत ााददेयां तयाभवलः०६१८०१७१ बाणयें पुशतमशनायां तताेऽभवत्०६१८०१७२ तयानुभावं साें पादेवाभधायते०६१८०१८१ बाण अाराय गरशं लेभे तणमुयताम्०६१८०१८२ यपाे भगवानाते ाप पुरपालकः०६१८०१९१ मत दतेः पुावारंशवाधकाः०६१८०१९२ त अासजाः सवे नीता इेण साताम्०६१८०२०० ीराजाेवाच०६१८०२०१ कथं त अासरं भावमपाेाैपकं गुराे०६१८०२०२ इेण ापताः सायं कं तसाधु कृतं ह तैः०६१८०२११ इमे धते ृषयाे ह मया सह०६१८०२१२ परानाय भगवंताे यायातमहस०६१८०२२० ीसूत उवाच०६१८०२२१ तणुरातय स बादरायणवचाे िनशयातमपमथवत्०६१८०२२२ सभाजयसभृतेन चेतसा जगाद सायण सवदशनः०६१८०२३० ीशक उवाच०६१८०२३१ हतपुा दितः श पाणाहेण वणुना

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 401 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१८०२३२ मयुना शाेकदेन वलती पयचतयत्०६१८०२४१ कदा नु ातृहतारमयाराममुबणम्०६१८०२४२ अदयं पापं घातयवा शये सखम्०६१८०२५१ कृमवसंासीयेशाभहतय च०६१८०२५२ भूतकृते वाथ कं वेद िनरयाे यतः०६१८०२६१ अाशासानय तयेदं वमुचेतसः०६१८०२६२ मदशाेषक इय भूयाेन सताे ह मे०६१८०२७१ इित भावेन सा भतराचचारासकृयम्०६१८०२७२ शूषयानुरागेण येण दमेन च०६१८०२८१ भा परमया राजनाेैवगुभाषतैः०६१८०२८२ मनाे जाह भावा सतापावीणैः०६१८०२९१ एवं या जडभूताे वानप मनाेया०६१८०२९२ बाढमयाह ववशाे न तं ह याेषित०६१८०३०१ वलाेैकातभूतािन भूतायादाै जापितः०६१८०३०२ यं चे वदेहाध यया पुंसां मितता०६१८०३११ एवं शूषततात भगवाकयपः या०६१८०३१२ हय परमीताे दितमाहाभन च०६१८०३२० ीकयप उवाच०६१८०३२१ वरं वरय वामाे ीततेऽहमिनदते०६१८०३२२ या भतर सीते कः काम इह चागमः०६१८०३३१ पितरेव ह नारणां दैवतं परमं ृतम्०६१८०३३२ मानसः सवभूतानां वासदेवः यः पितः०६१८०३४१ स एव देवतालै नामपवकपतैः०६१८०३४२ इयते भगवापुः ीभ पितपधृक्०६१८०३५१ तापितता नायः ेयकामाः समयमे०६१८०३५२ यजतेऽनयभावेन पितमाानमीरम्०६१८०३६१ साेऽहं वयाचताे भे ईभावेन भतः०६१८०३६२ तं ते सपादये काममसतीनां सदलुभम्०६१८०३७० दितवाच०६१८०३७१ वरदाे यद मे पुमहणं वृणे०६१८०३७२ अमृयुं मृतपुाहं येन मे घाितताै सताै

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 402 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१८०३८१ िनशय तचाे वाे वमनाः पयतयत०६१८०३८२ अहाे अधमः समहान मे समुपथतः०६१८०३९१ अहाे अथेयारामाे याेषयेह मायया०६१८०३९२ गृहीतचेताः कृपणः पितये नरके वम्०६१८०४०१ काेऽितमाेऽनुवतयाः वभावमह याेषतः०६१८०४०२ धां बताबुधं वाथे यदहं वजतेयः०६१८०४११ शरपाेसवं वं वच वणामृतम्०६१८०४१२ दयं रधाराभं ीणां काे वेद चेतम्०६१८०४२१ न ह कयः ीणामसा वाशषानाम्०६१८०४२२ पितं पुं ातरं वा यथे घातयत च०६१८०४३१ ितुतं ददामीित वचत मृषा भवेत्०६१८०४३२ वधं नाहित चेाेऽप तेदमुपकपते०६१८०४४१ इित सय भगवाारचः कुनदन०६१८०४४२ उवाच ककुपत अाानं च वगहयन्०६१८०४५० ीकयप उवाच०६१८०४५१ पुते भवता भे इहादेवबाधवः०६१८०४५२ संवसरं तमदं याे धारययस०६१८०४६० दितवाच०६१८०४६१ धारयये तं ूह कायाण यािन मे०६१८०४६२ यािन चेह िनषािन न तं त यायुत०६१८०४७० ीकयप उवाच०६१८०४७१ न हंयातूजातािन न शपेानृतं वदेत्०६१८०४७२ न छाखराेमाण न पृशेदमलम्०६१८०४८१ नास ाया कुयेत न साषेत दजुनैः०६१८०४८२ न वसीताधाैतवासः जं च वधृतां चत्०६१८०४९१ नाेछं चडकां च सामषं वृषलातम्०६१८०४९२ भुीताेदया ं पबेालना वपः०६१८०५०१ नाेछापृसलला सयायां मुमूधजा०६१८०५०२ अनचतासंयतवाासंवीता बहरेत्०६१८०५११ नाधाैतपादायता नापादा उदराः०६१८०५१२ शयीत नापराायैन ना न च सययाेः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 403 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१८०५२१ धाैतवासा शचिनयं सवमलसंयुता०६१८०५२२ पूजयेातराशाागाेवायमयुतम्०६१८०५३१ याे वीरवतीाचेगधबलमडनैः०६१८०५३२ पितं चायाेपितेत यायेकाेगतं च तम्०६१८०५४१ सांवसरं पुंसवनं तमेतदवुतम्०६१८०५४२ धारययस चेुयं शहा भवता सतः०६१८०५५१ बाढमययुपेयाथ दती राजहामनाः०६१८०५५२ कयपाभमाध तं चााे दधार सा०६१८०५६१ मातृवसरभायम अााय मानद०६१८०५६२ शूषणेनामथां दितं पयचरकवः०६१८०५७१ िनयं वनासमनसः फलमूलसमकुशान्०६१८०५७२ पाु रमृदाेऽप काले काल उपाहरत्०६१८०५८१ एवं तया तथाया तछं हरनृप०६१८०५८२ ेसः पयचराे मृगहेव मृगाकृितः०६१८०५९१ नायगछतछं तपराेऽथ महीपते०६१८०५९२ चतां तीां गतः शः केन मे याछवं वह०६१८०६०१ एकदा सा त सयायामुछा तकशता०६१८०६०२ अपृवायधाैताः सवाप वधमाेहता०६१८०६११ लवा तदतरं शाे िनापतचेतसः०६१८०६१२ दतेः व उदरं याेगेशाे याेगमायया०६१८०६२१ चकत सधा गभ वेण कनकभम्०६१८०६२२ दतं सधैकैकं मा राेदरित तापुनः०६१८०६३१ तमूचुः पाटमानाते सवे ालयाे नृप०६१८०६३२ कं न इ जघांसस ातराे मततव०६१८०६४१ मा भै ातराे मं यूयमयाह काैशकः०६१८०६४२ अनयभावापाषदानानाे मतां गणान्०६१८०६५१ न ममार दतेगभः ीिनवासानुकपया०६१८०६५२ बधा कुलशणाे ाैयेण यथा भवान्०६१८०६६१ सकृदादपुषं पुषाे याित सायताम्०६१८०६६२ संवसरं कदनूं दया यररचतः०६१८०६७१ सजूरेण पाशेवाते मताेऽभवन्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 404 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१८०६७२ यपाे मातृदाेषं ते हरणा साेमपाः कृताः०६१८०६८१ दितथाय दशे कुमाराननलभान्०६१८०६८२ इेण सहतादेवी पयतयदिनदता०६१८०६९१ अथेमाह ताताहमादयानां भयावहम्०६१८०६९२ अपयमछयचरं तमेतसदुकरम्०६१८०७०१ एकः सपतः पुः स साभवकथम्०६१८०७०२ यद ते वदतं पु सयं कथय मा मृषा०६१८०७१० इ उवाच०६१८०७११ अब तेऽहं यवसतमुपधायागताेऽतकम्०६१८०७१२ लधातराेऽछदं गभमथबुन धमक्०६१८०७२१ कृाे मे सधा गभ अासस कुमारकाः०६१८०७२२ तेऽप चैकैकशाे वृणाः सधा नाप मरे०६१८०७३१ तततपरमाय वीय यवसतं मया०६१८०७३२ महापुषपूजायाः सः कायानुषणी०६१८०७४१ अाराधनं भगवत ईहमाना िनराशषः०६१८०७४२ ये त नेछयप परं ते वाथकुशलाः ृताः०६१८०७५१ अारायादं देवं वाानं जगदरम्०६१८०७५२ काे वृणीत गुणपश बुधः यारकेऽप यत्०६१८०७६१ तददं मम दाैजयं बालशय महीयस०६१८०७६२ तमहस मातवं दा गभाे मृताेथतः०६१८०७७० ीशक उवाच०६१८०७७१ इतयायनुातः शभावेन तया०६१८०७७२ मः सह तां नवा जगाम िदवं भुः०६१८०७८१ एवं ते सवमायातं यां वं परपृछस०६१८०७८२ मलं मतां ज कं भूयः कथयाम ते०६१९००१० ीराजाेवाच०६१९००११ तं पुंसवनं वता यददुरतम्०६१९००१२ तय वेदतमछाम येन वणुः सीदित०६१९००२० ीशक उवाच०६१९००२१ शे मागशरे पे याेषतरनुया०६१९००२२ अारभेत तमदं सावकामकमादतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 405 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१९००३१ िनशय मतां ज ाणाननुमय च०६१९००३२ ावा शदती शे वसीतालृ ताबरे०६१९००३३ पूजयेातराशााभगवतं या सह०६१९००४१ अलं ते िनरपेाय पूणकाम नमाेऽत ते०६१९००४२ महावभूितपतये नमः सकलसये०६१९००५१ यथा वं कृपया भूया तेजसा महमाैजसा०६१९००५२ जु ईश गुणैः सवैतताेऽस भगवाभुः०६१९००६१ वणुप महामाये महापुषलणे०६१९००६२ ीयेथा मे महाभागे लाेकमातनमाेऽत ते०६१९००७१ अाें नमाे भगवते महापुषाय महानुभावाय महावभूितपतये सहमहावभूितभबलमुपहरामीित अनेनाहरहमेणवणाेरावाहनायपााेपपशनानवासाैपवीतवभूषणगधपुपधूपदपाेपहाराुपचारासस्अमाहताेपाहरेत्०६१९००८१ हवःशेषं च जुयादनले ादशातीः०६१९००८२ अाें नमाे भगवते महापुषाय महावभूितपतये वाहेित०६१९००९१ यं वणुं च वरदावाशषां भवावुभाै०६१९००९२ भा सपूजयेयं यदछेसवसपदः०६१९०१०१ णमेडवमूाै भेण चेतसा०६१९०१०२ दशवारं जपें ततः ताेमुदरयेत्०६१९०१११ युवां त वय वभू जगतः कारणं परम्०६१९०११२ इयं ह कृितः सूा मायाशदुरयया०६१९०१२१ तया अधीरः साावमेव पुषः परः०६१९०१२२ वं सवय इयेयं येयं फलभुभवान्०६१९०१३१ गुणयरयं देवी यकाे गुणभुभवान्०६१९०१३२ वं ह सवशरयाा ीः शररेयाशयाः०६१९०१३३ नामपे भगवती ययवमपायः०६१९०१४१ यथा युवां िलाेकय वरदाै परमेनाै०६१९०१४२ तथा म उमाेक सत सया महाशषः०६१९०१५१ इयभूय वरदं ीिनवासं या सह०६१९०१५२ तःसायाेपहरणं दवाचमनमचयेत्०६१९०१६१ ततः तवीत ताेेण भेण चेतसा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 406 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०६१९०१६२ याेछमवाय पुनरयचयेरम्०६१९०१७१ पितं च परया भा महापुषचेतसा०६१९०१७२ यैतैतैपनमेेमशीलः वयं पितः०६१९०१७३ बभृयासवकमाण पया उावचािन च०६१९०१८१ कृतमेकतरेणाप दपयाेभयाेरप०६१९०१८२ पयां कुयादनहायां पितरेतसमाहतः०६१९०१९१ वणाेतमदं ब वहयाकथन०६१९०१९२ वायाे वीरवतीः गधबलमडनैः०६१९०१९३ अचेदहरहभा देवं िनयममाथता०६१९०२०१ उाय देवं वे धा तवेदतमतः०६१९०२०२ अादावशथ सवकामसमृये०६१९०२११ एतेन पूजावधना मासाादश हायनम्०६१९०२१२ नीवाथाेपरमेसावी काितके चरमेऽहिन०६१९०२२१ ाेभूतेऽप उपपृय कृणमयय पूववत्०६१९०२२२ पयःतेन जुयाणा सह सपषा०६१९०२२३ पाकयवधानेन ादशैवातीः पितः०६१९०२३१ अाशषः शरसादाय जैः ीतैः समीरताः०६१९०२३२ णय शरसा भा भुीत तदनुया०६१९०२४१ अाचायमतः कृवा वायतः सह बधुभः०६१९०२४२ दापयै चराेः शेषं सजावं ससाैभगम्०६१९०२५१ एतरवा वधवतं वभाेरभीसताथ लभते पुमािनह०६१९०२५२ ी चैतदाथाय लभेत साैभगं यं जां जीवपितं यशाे गृहम्०६१९०२६१ कया च वदेत समलणं पितं ववीरा हतकबषां गितम्०६१९०२६२ मृतजा जीवसता धनेर सदभुगा सभगा पमयम्०६१९०२७१ वदेपा वजा वमुयते य अामयावीयकयदेहम्०६१९०२७२ एतपठयुदये च कमयनततृिः पतृदेवतानाम्०६१९०२८१ ताः यछत समतकामाहाेमावसाने तभुीहर०६१९०२८२ राजहतां ज पुयं दतेतं चाभहतं महे०७०१००१० ीराजाेवाच०७०१००११ समः यः सूतानां भगवावयम्०७०१००१२ इयाथे कथं दैयानवधीषमाे यथा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 407 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०१००२१ न याथः सरगणैः सााःेयसानः०७०१००२२ नैवासरेयाे वेषाे नाेेगागुणय ह०७०१००३१ इित नः समहाभाग नारायणगुणाित०७०१००३२ संशयः समहााततवांछेुमहित०७०१००४० ीऋषवाच०७०१००४१ साधु पृं महाराज हरेरतमतुम्०७०१००४२ यागवतमाहायं भगववधनम्०७०१००५१ गीयते परमं पुयमृषभनारदादभः०७०१००५२ नवा कृणाय मुनये कथयये हरेः कथाम्०७०१००६१ िनगुणाेऽप जाेऽयाे भगवाकृतेः परः०७०१००६२ वमायागुणमावय बायबाधकतां गतः०७०१००७१ सवं रजतम इित कृतेनानाे गुणाः०७०१००७२ न तेषां युगपाजास उास एव वा०७०१००८१ जयकाले त सवय देवषीजसाेऽसरान्०७०१००८२ तमसाे यरांस तकालानुगुणाेऽभजत्०७०१००९१ याेितरादरवाभाित साता ववयते०७०१००९२ वदयाानमाथं मथवा कवयाेऽततः०७०१०१०१ यदा ससृः पुर अानः पराे रजः सृजयेष पृथवमायया०७०१०१०२ सवं वचास ररंसररः शययमाणतम ईरययसाै०७०१०१११ कालं चरतं सृजतीश अायं धानपुयां नरदेव सयकृत्०७०१०११२ य एष राजप काल ईशता सवं सरानीकमवैधययतः०७०१०११३ तयनीकानसरासरयाे रजतमकामणाेयुवाः०७०१०१२१ अैवाेदातः पूवमितहासः सरषणा०७०१०१२२ ीया महाताै राजपृछतेऽजातशवे०७०१०१३१ ा महातुं राजा राजसूये महाताै०७०१०१३२ वासदेवे भगवित सायुयं चेदभूभुजः०७०१०१४१ तासीनं सरऋषं राजा पाडसतः ताै०७०१०१४२ पछ वतमना मुनीनां वतामदम्०७०१०१५० ीयुधर उवाच०७०१०१५१ अहाे अयतुं ेतलुभैकातनामप०७०१०१५२ वासदेवे परे तवे ािैय वषः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 408 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०१०१६१ एतेदतमछामः सव एव वयं मुने०७०१०१६२ भगवदया वेनाे जैतमस पािततः०७०१०१७१ दमघाेषसतः पाप अारय कलभाषणात्०७०१०१७२ सयमषी गाेवदे दतव दमुितः०७०१०१८१ शपताेरसकृणुं य परमययम्०७०१०१८२ ाे न जाताे जायां नाधं ववशततमः०७०१०१९१ कथं तगवित दरुवाधामिन०७०१०१९२ पयतां सवलाेकानां लयमीयतरसा०७०१०२०१ एतायित मे बुदपाचरव वायुना०७०१०२०२ ूेतदतुतमं भगवा कारणम्०७०१०२१० ीबादरायणवाच०७०१०२११ रातच अाकय नारदाे भगवानृषः०७०१०२१२ तः ाह तमाभाय वयातसदः कथाः०७०१०२२० ीनारद उवाच०७०१०२२१ िनदनतवसकार याराथ कलेवरम्०७०१०२२२ धानपरयाे राजववेकेन कपतम्०७०१०२३१ हंसा तदभमानेन दडपाययाेयथा०७०१०२३२ वैषयमह भूतानां ममाहमित पाथव०७०१०२४१ यबाेऽभमानाेऽयं तधााणनां वधः०७०१०२४२ तथा न यय कैवयादभमानाेऽखलानः०७०१०२४३ परय दमकतह हंसा केनाय कयते०७०१०२५१ ताैरानुबधेन िनवै रेण भयेन वा०७०१०२५२ ेहाकामेन वा युाकथेते पृथक्०७०१०२६१ यथा वैरानुबधेन मयतयतामयात्०७०१०२६२ न तथा भयाेगेन इित मे िनता मितः०७०१०२७१ कटः पेशकृता ः कुडायां तमनुरन्०७०१०२७२ संरभययाेगेन वदते तवपताम्०७०१०२८१ एवं कृणे भगवित मायामनुज ईरे०७०१०२८२ वैरेण पूतपाानतमापुरनुचतया०७०१०२९१ कामाेषायाेहाथा भेरे मनः०७०१०२९२ अावेय तदघं हवा बहवतितं गताः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 409 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०१०३०१ गाेयः कामायाकंसाे ेषाैादयाे नृपाः०७०१०३०२ सबधाृणयः ेहाूयं भा वयं वभाे०७०१०३११ कतमाेऽप न वेनः यापानां पुषं ित०७०१०३१२ ताकेनायुपायेन मनः कृणे िनवेशयेत्०७०१०३२१ मातृवेयाे वैाे दतव पाडव०७०१०३२२ पाषदवराै वणाेवशापापदयुताै०७०१०३३० ीयुधर उवाच०७०१०३३१ कशः कय वा शापाे हरदासाभमशनः०७०१०३३२ अेय इवाभाित हरेरेकातनां भवः०७०१०३४१ देहेयासहीनानां वैकुठपुरवासनाम्०७०१०३४२ देहसबधसबमेतदायातमहस०७०१०३५० ीनारद उवाच०७०१०३५१ एकदा णः पुा वणुलाेकं यछया०७०१०३५२ सनदनादयाे जमुरताे भुवनयम्०७०१०३६१ पषायनाभाभाः पूवेषामप पूवजाः०७०१०३६२ दवाससः शशूवा ाःथाै तायषेधताम्०७०१०३७१ अशपकुपता एवं युवां वासं न चाहथः०७०१०३७२ रजतमाेयां रहते पादमूले मधुषः०७०१०३७३ पापामासरं याेिनं बालशाै यातमातः०७०१०३८१ एवं शाै वभवनापतताै ताै कृपाल भः०७०१०३८२ ाेाै पुनजभवा िभलाेकाय कपताम्०७०१०३९१ जाते ताै दतेः पुाै दैयदानववदताै०७०१०३९२ हरयकशपुयेाे हरयााेऽनुजततः०७०१०४०१ हताे हरयकशपुहरणा संहपणा०७०१०४०२ हरयााे धराेारे बता शाैकरं वपुः०७०१०४११ हरयकशपुः पुं ादं केशवयम्०७०१०४१२ जघांसरकराेाना यातना मृयुहेतवे०७०१०४२१ तं सवभूताभूतं शातं समदशनम्०७०१०४२२ भगवेजसा पृं नाशाेतमुमैः०७०१०४३१ ततताै रासाै जाताै केशयां ववःसताै०७०१०४३२ रावणः कुकण सवलाेकाेपतापनाै

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 410 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०१०४४१ ताप राघवाे भूवा यहनछापमुये०७०१०४४२ रामवीय ाेयस वं माक डेयमुखाभाे०७०१०४५१ ताव ियाै जाताै मातृवाजाै तव०७०१०४५२ अधुना शापिनमुाै कृणचहतांहसाै०७०१०४६१ वैरानुबधतीेण यानेनायुतसाताम्०७०१०४६२ नीताै पुनह रेः पा जमतवणुपाषदाै०७०१०४७० ीयुधर उवाच०७०१०४७१ वेषाे दयते पुे कथमासीहािन०७०१०४७२ ूह मे भगवयेन ादयायुताता०७०२००१० ीनारद उवाच०७०२००११ ातयेवं विनहते हरणा ाेडमूितना०७०२००१२ हरयकशपू राजपयतयषा शचा०७०२००२१ अाह चेदं षा पूणः सददशनछदः०७०२००२२ काेपाेलां चया िनरधूमबरम्०७०२००३१ करालदं ाेा दुेयकुटमुखः०७०२००३२ शूलमुय सदस दानवािनदमवीत्०७०२००४१ भाे भाे दानवदैतेया मूधय शबर०७०२००४२ शतबाहाे हयीव नमुचे पाक इवल०७०२००५१ वचे मम वचः पुलाेमशकुनादयः०७०२००५२ णुतानतरं सवे यतामाश मा चरम्०७०२००६१ सपैघािततः ैाता मे दयतः सत्०७०२००६२ पाणाहेण हरणा समेनायुपधावनैः०७०२००७१ तय यवभावय घृणेमायावनाैकसः०७०२००७२ भजतं भजमानय बालयेवाथरानः०७०२००८१ मलभीवय भूरणा धरेण वै०७०२००८२ असृयं तपयये ातरं मे गतयथः०७०२००९१ तकूटेऽहते ने कृमूले वनपताै०७०२००९२ वटपा इव शयत वणुाणा दवाैकसः०७०२०१०१ तावात भुवं यूयं समेधताम्०७०२०१०२ सूदयवं तपाेय वायायतदािननः०७०२०१११ वणुजयामूलाे याे धममयः पुमान्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 411 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०२०११२ देवषपतृभूतानां धमय च परायणम्०७०२०१२१ य य जा गावाे वेदा वणामयाः०७०२०१२२ तं तं जनपदं यात सदपयत वृत०७०२०१३१ इित ते भतृिनदेशमादाय शरसाताः०७०२०१३२ तथा जानां कदनं वदधुः कदनयाः०७०२०१४१ पुरामजाेान ेारामामाकरान्०७०२०१४२ खेटखवटघाेषां ददः पनािन च०७०२०१५१ केचखिनैबभदःु सेताकारगाेपुरान्०७०२०१५२ अाजीयांछदवुृाकेचपरशपाणयः०७०२०१५३ ादहशरणायेके जानां वलताेुकैः०७०२०१६१ एवं वकृते लाेके दैयेानुचरैमुः०७०२०१६२ दवं देवाः परयय भुव चेरलताः०७०२०१७१ हरयकशपुातः सपरेतय दःुखतः०७०२०१७२ कृवा कटाेदकादिन ातृपुानसावयत्०७०२०१८१ शकुिनं शबरं धृं भूतसतापनं वृकम्०७०२०१८२ कालनाभं महानाभं हरमुमथाेकचम्०७०२०१९१ तातरं षाभानुं दितं च जननीं गरा०७०२०१९२ णया देशकाल इदमाह जनेर०७०२०२०० ीहरयकशपुवाच०७०२०२०१ अबाब हे वधूः पुा वीरं माहथ शाेचतम्०७०२०२०२ रपाेरभमुखे ायः शूराणां वध ईसतः०७०२०२११ भूतानामह संवासः पायामव सते०७०२०२१२ दैवेनैक नीतानामुीतानां वकमभः०७०२०२२१ िनय अााययः शः सवगः सववपरः०७०२०२२२ धेऽसावानाे लं मायया वसृजगुणान्०७०२०२३१ यथासा चलता तरवाेऽप चला इव०७०२०२३२ चषा ायमाणेन यते चलतीव भूः०७०२०२४१ एवं गुणैायमाणे मनयवकलः पुमान्०७०२०२४२ याित तसायतां भे लाे लवािनव०७०२०२५१ एष अावपयासाे ले लभावना०७०२०२५२ एष यायैयाेगाे वयाेगः कमसंसृितः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 412 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०२०२६१ सव वनाश शाेक ववधः ृतः०७०२०२६२ अववेक चता च ववेकाृितरेव च०७०२०२७१ अायुदाहरतीममितहासं पुरातनम्०७०२०२७२ यमय ेतबधूनां संवादं तं िनबाेधत०७०२०२८१ उशीनरेवभूाजा सय इित वुतः०७०२०२८२ सपैिनहताे युे ातयतमुपासत०७०२०२९१ वशीणरकवचं वाभरणजम्०७०२०२९२ शरिनभदयं शयानमसृगावलम्०७०२०३०१ कणकेशं वतां रभसा ददछदम्०७०२०३०२ रजःकुठमुखााेजं छायुधभुजं मृधे०७०२०३११ उशीनरें वधना तथा कृतं पितं महयः समीय दःुखताः०७०२०३१२ हताः नाथेित करैराे भृशं याे मुतपदयाेपापतन्०७०२०३२१ दय उैदयतापजं सय अैः कुचकुु माणैः०७०२०३२२ वतकेशाभरणाः शचं नृणां सृजय अादनया वलेपरे०७०२०३३१ अहाे वधााकणेन नः भाे भवाणीताे गगाेचरां दशाम्०७०२०३३२ उशीनराणामस वृदः पुरा कृताेऽधुना येन शचां ववधनः०७०२०३४१ वया कृतेन वयं महीपते कथं वना याम समेन ते०७०२०३४२ तानुयानं तव वीर पादयाेः शूषतीनां दश य यायस०७०२०३५१ एवं वलपतीनां वै परगृ मृतं पितम्०७०२०३५२ अिनछतीनां िनहारमकाेऽतं सयवतत०७०२०३६१ त ह ेतबधूनामाुय परदेवतम्०७०२०३६२ अाह ताबालकाे भूवा यमः वयमुपागतः०७०२०३७० ीयम उवाच०७०२०३७१ अहाे अमीषां वयसाधकानां वपयतां लाेकवधं वमाेहः०७०२०३७२ यागतत गतं मनुयं वयं सधमा अप शाेचयपाथम्०७०२०३८१ अहाे वयं धयतमा यद याः पतृयां न वचतयामः०७०२०३८२ अभयमाणा अबला वृकादभः स रता रित याे ह गभे०७०२०३९१ य इछयेशः सृजतीदमययाे य एव रयवलपते च यः०७०२०३९२ तयाबलाः डनमारशतराचरं िनहसहे भुः०७०२०४०१ पथ युतं ितित दरतं गृहे थतं तहतं वनयित०७०२०४०२ जीवयनाथाेऽप तदताे वने गृहेऽभगुाेऽय हताे न जीवित

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 413 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०२०४११ भूतािन तैतैिनजयाेिनकमभभवत काले न भवत सवशः०७०२०४१२ न त हाा कृतावप थततया गुणैरयतमाे ह बयते०७०२०४२१ इदं शररं पुषय माेहजं यथा पृथभाैितकमीयते गृहम्०७०२०४२२ यथाैदकैः पाथवतैजसैजनः कालेन जाताे वकृताे वनयित०७०२०४३१ यथानलाे दाषु भ ईयते यथािनलाे देहगतः पृथथतः०७०२०४३२ यथा नभः सवगतं न सते तथा पुमासवगुणायः परः०७०२०४४१ सयाे नवयं शेते मूढा यमनुशाेचथ०७०२०४४२ यः ाेता याेऽनुवेह स न येत कहचत्०७०२०४५१ न ाेता नानुवायं मुयाेऽय महानसः०७०२०४५२ यवहेयवानाा स चायः ाणदेहयाेः०७०२०४६१ भूतेयमनाेलादेहानुावचावभुः०७०२०४६२ भजयुसृजित यताप वेन तेजसा०७०२०४७१ यावावताे ाा तावकमिनबधनम्०७०२०४७२ तताे वपययः ेशाे मायायाेगाेऽनुवतते०७०२०४८१ वतथाभिनवेशाेऽयं यणुेवथवचः०७०२०४८२ यथा मनाेरथः वः सवमैयकं मृषा०७०२०४९१ अथ िनयमिनयं वा नेह शाेचत तदः०७०२०४९२ नायथा शते कत वभावः शाेचतामित०७०२०५०१ लधकाे वपने कपणां िनमताेऽतकः०७०२०५०२ वतय जालं वदधे त त लाेभयन्०७०२०५११ कुलमथुनं त वचरसमयत०७०२०५१२ तयाेः कुल सहसा लधकेन लाेभता०७०२०५२१ अासत सचतयां महयः कालयता०७०२०५२२ कुलतां तथापां िनरय भृशदःुखतः०७०२०५२३ ेहादकपः कृपणः कृपणां पयदेवयत्०७०२०५३१ अहाे अकणाे देवः याकणया वभुः०७०२०५३२ कृपणं मामनुशाेचया दनया कं करयित०७०२०५४१ कामं नयत मां देवः कमधेनानाे ह मे०७०२०५४२ दनेन जीवता दःुखमनेन वधुरायुषा०७०२०५५१ कथं वजातपांताातृहीनाबभयहम्०७०२०५५२ मदभायाः तीते नीडे मे मातरं जाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 414 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०२०५६१ एवं कुलं वलपतमारायावयाेगातरमुकठम्०७०२०५६२ स एव तं शाकुिनकः शरेण वयाध कालहताे वलनः०७०२०५७१ एवं यूयमपयय अाापायमबुयः०७०२०५७२ नैनं ायथ शाेचयः पितं वषशतैरप०७०२०५८० ीहरयकशपुवाच०७०२०५८१ बाल एवं वदित सवे वतचेतसः०७०२०५८२ ातयाे मेिनरे सवमिनयमयथाेथतम्०७०२०५९१ यम एतदपुायाय तैवातरधीयत०७०२०५९२ ातयाे ह सयय चुयसापरायकम्०७०२०६०१ अतः शाेचत मा यूयं परं चाानमेव वा०७०२०६०२ क अाा कः पराे वा वीयः पार एव वा०७०२०६०३ वपराभिनवेशेन वनाानेन देहनाम्०७०२०६१० ीनारद उवाच०७०२०६११ इित दैयपतेवां दितराकय सषा०७०२०६१२ पुशाेकं णाया तवे चमधारयत्०७०३००१० ीनारद उवाच०७०३००११ हरयकशपू राजजेयमजरामरम्०७०३००१२ अाानमितमेकराजं यधसत०७०३००२१ स तेपे मदराेयां तपः परमदाणम्०७०३००२२ ऊवबानभाेः पादाु ाताविनः०७०३००३१ जटादधितभी रेजे संवताक इवांशभः०७०३००३२ तंतपतयमाने देवाः थानािन भेजरे०७०३००४१ तय मूः समुतूः सधूमाेऽतपाेमयः०७०३००४२ तीयगूवमधाे लाेकाातपवगीरतः०७०३००५१ चुभुनुदवतः सपाचाल भूः०७०३००५२ िनपेतः सहातारा जवल दशाे दश०७०३००६१ तेन ता दवं या लाेकं ययुः सराः०७०३००६२ धाे वापयामासदेवदेव जगपते०७०३००७१ दैयेतपसा ता दव थातं न श मः०७०३००७२ तय चाेपशमं भूमवधेह यद मयसे०७०३००७३ लाेका न यावत बलहारातवाभभूः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 415 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०३००८१ तयायं कल सपरताे दुरं तपः०७०३००८२ ूयतां कं न वदततवाथाप िनवेदतम्०७०३००९१ सृा चराचरमदं तपाेयाेगसमाधना०७०३००९२ अयाते सवधयेयः परमेी िनजासनम्०७०३०१०१ तदहं वधमानेन तपाेयाेगसमाधना०७०३०१०२ कालानाे िनयवासाधयये तथानः०७०३०१११ अयथेदं वधायेऽहमयथा पूवमाेजसा०७०३०११२ कमयैः कालिनधूतैः कपाते वैणवादभः०७०३०१२१ इित शुम िनबधं तपः परममाथतः०७०३०१२२ वधवानतरं युं वयं िभुवनेर०७०३०१३१ तवासनं जगवां पारमें जगपते०७०३०१३२ भवाय ेयसे भूयै ेमाय वजयाय च०७०३०१४१ इित वापताे देवैभगवानाभूनृप०७०३०१४२ परताे भृगुदाैययाै दैयेरामम्०७०३०१५१ न ददश ितछं वीकतृणकचकैः०७०३०१५२ पपीलकाभराचीण मेदवांसशाेणतम्०७०३०१६१ तपतं तपसा लाेकायथाापहतं रवम्०७०३०१६२ वलय वतः ाह हसंतं हंसवाहनः०७०३०१७० ीाेवाच०७०३०१७१ उाे भं ते तपःसाेऽस कायप०७०३०१७२ वरदाेऽहमनुााे यतामीसताे वरः०७०३०१८१ अामहमेतं ते सारं महदतुम्०७०३०१८२ दंशभतदेहय ाणा थषु शेरते०७०३०१९१ नैतपूवषयुन करयत चापरे०७०३०१९२ िनरबुधारयेाणाकाे वै दयसमाः शतम्०७०३०२०१ यवसायेन तेऽनेन दुकरेण मनवनाम्०७०३०२०२ तपाेिनेन भवताजताेऽहं दितनदन०७०३०२११ ततत अाशषः सवा ददायसरपुव०७०३०२१२ मतय ते मतय दशनं नाफलं मम०७०३०२२० ीनारद उवाच०७०३०२२१ इयुादभवाे देवाे भतां पपीलकैः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 416 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०३०२२२ कमडलजलेनाैयेनामाेघराधसा०७०३०२३१ स तकचकवीकासहअाेजाेबलावतः०७०३०२३२ सवावयवसपाे वसंहननाे युवा०७०३०२३३ उथततहेमाभाे वभावसरवैधसः०७०३०२४१ स िनरयाबरे देवं हंसवाहमुपथतम्०७०३०२४२ ननाम शरसा भूमाै तशनमहाेसवः०७०३०२५१ उथाय ालः ईमाणाे शा वभुम्०७०३०२५२ हषाुपुलकाेेदाे गरा गदयागृणात्०७०३०२६० ीहरयकशपुवाच०७०३०२६१ कपाते कालसृेन याेऽधेन तमसावृतम्०७०३०२६२ अभयनजगददं वयाेितः वराेचषा०७०३०२७१ अाना िवृता चेदं सृजयवित लपित०७०३०२७२ रजःसवतमाेधाे पराय महते नमः०७०३०२८१ नम अााय बीजाय ानवानमूतये०७०३०२८२ ाणेयमनाेबु वकारैयमीयुषे०७०३०२९१ वमीशषे जगततथुष ाणेन मुयेन पितः जानाम्०७०३०२९२ चय चैमनैयाणां पितमहाूतगुणाशयेशः०७०३०३०१ वं सततूवतनाेष तवा या चतहाेकवया च०७०३०३०२ वमेक अाावतामनादरनतपारः कवरतराा०७०३०३११ वमेव कालाेऽिनमषाे जनानामायुलवावयवैः णाेष०७०३०३१२ कूटथ अाा परमेजाे महांवं जीवलाेकय च जीव अाा०७०३०३२१ वः परं नापरमयनेजदेज कितरमत०७०३०३२२ वाः कलाते तनव सवा हरयगभाेऽस बृहपृः०७०३०३३१ यं वभाे थूलमदं शररं येनेयाणमनाेगुणांवम्०७०३०३३२ भुे थताे धामिन पारमेे अय अाा पुषः पुराणः०७०३०३४१ अनतायपेण येनेदमखलं ततम्०७०३०३४२ चदचछयुाय तै भगवते नमः०७०३०३५१ यद दाययभमतावराे वरदाेम०७०३०३५२ भूतेयवसृेयाे मृयुमा भूम भाे०७०३०३६१ नातबहदवा नमयादप चायुधैः०७०३०३६२ न भूमाै नाबरे मृयुन नरैन मृगैरप

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 417 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०३०३७१ यसभवासमवा सरासरमहाेरगैः०७०३०३७२ अिततां युे एेकपयं च देहनाम्०७०३०३८१ सवेषां लाेकपालानां महमानं यथानः०७०३०३८२ तपाेयाेगभावाणां य रयित कहचत्०७०४००१० ीनारद उवाच०७०४००११ एवं वृतः शतधृितहरयकशपाेरथ०७०४००१२ ादापसा ीताे वरांतय सदलुभान्०७०४००२० ीाेवाच०७०४००२१ तातेमे दलुभाः पुंसां यावृणीषे वराम०७०४००२२ तथाप वतराय वरायप दलुभान्०७०४००३१ तताे जगाम भगवानमाेघानुहाे वभुः०७०४००३२ पूजताेऽसरवयेण तूयमानः जेरैः०७०४००४१ एवं लधवराे दैयाे बेममयं वपुः०७०४००४२ भगवयकराेेषं ातवधमनुरन्०७०४००५१ स वजय दशः सवा लाेकां ीहासरः०७०४००५२ देवासरमनुये गधवगडाेरगान्०७०४००६१ सचारणवाानृषीपतृपतीनून्०७०४००६२ यरःपशाचेशाेतभूतपतीनप०७०४००७१ सवसवपतीवा वशमानीय वजत्०७०४००७२ जहार लाेकपालानां थानािन सह तेजसा०७०४००८१ देवाेानया जुमयाते िपपम्०७०४००८२ महेभवनं साामतं वकमणा०७०४००८३ ैलाेलयायतनमयुवासाखलमत्०७०४००९१ य वमसाेपाना महामारकता भुवः०७०४००९२ य फाटककुडािन वैदयूतपयः०७०४०१०१ य चवतानािन परागासनािन च०७०४०१०२ पयःफेनिनभाः शया मुादामपरछदाः०७०४०१११ कूजनूपुरैदेयः शदयय इतततः०७०४०११२ रथलषु पयत सदतीः सदरं मुखम्०७०४०१२१ तहेभवने महाबलाे महामना िनजतलाेक एकराट्०७०४०१२२ रेमेऽभवायुगः सरादभः तापतैजतचडशासनः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 418 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०४०१३१ तम मं मधुनाेगधना ववृताामशेषधयपाः०७०४०१३२ उपासताेपायनपाणभवना िभतपाेयाेगबलाैजसां पदम्०७०४०१४१ जगुमहेासनमाेजसा थतं वावसतबुरदादयः०७०४०१४२ गधवसा ऋषयाेऽतवुवाधराासरस पाडव०७०४०१५१ स एव वणामभः तभभूरदणैः०७०४०१५२ इयमानाे हवभागानहीवेन तेजसा०७०४०१६१ अकृपया तयासीसपवती मही०७०४०१६२ तथा कामदघुा गावाे नानायपदं नभः०७०४०१७१ राकरा राैघांतपयाेमभः०७०४०१७२ ारसीधुघृताै दधीरामृताेदकाः०७०४०१८१ शैला ाेणीभराडं सवतषु गुणामाः०७०४०१८२ दधार लाेकपालानामेक एव पृथगुणान्०७०४०१९१ स इथं िनजतककुबेकराषयायान्०७०४०१९२ यथाेपजाेषं भुानाे नातृयदजतेयः०७०४०२०१ एवमैयमय याेछावितनः०७०४०२०२ कालाे महायतीयाय शापमुपेयुषः०७०४०२११ तयाेदडसंवाः सवे लाेकाः सपालकाः०७०४०२१२ अयालधशरणाः शरणं ययुरयुतम्०७०४०२२१ तयै नमाेऽत काायै याा हरररः०७०४०२२२ यवा न िनवतते शाताः सयासनाेऽमलाः०७०४०२३१ इित ते संयताानः समाहतधयाेऽमलाः०७०४०२३२ उपतथुषीकेशं विना वायुभाेजनाः०७०४०२४१ तेषामावरभूाणी अपा मेघिनःवना०७०४०२४२ सादयती ककुभः साधूनामभयर०७०४०२५१ मा भै वबुधेाः सवेषां भमत वः०७०४०२५२ मशनं ह भूतानां सवेयाेपपये०७०४०२६१ ातमेतय दाैरायं दैतेयापसदय यत्०७०४०२६२ तय शातं करयाम कालं तावतीत०७०४०२७१ यदा देवेषु वेदेषु गाेषु वेषु साधुषु०७०४०२७२ धमे मय च वेषः स वा अाश वनयित०७०४०२८१ िनवैराय शाताय वसताय महाने

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 419 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०४०२८२ ादाय यदा ेिनयेऽप वराेजतम्०७०४०२९० ीनारद उवाच०७०४०२९१ इयुा लाेकगुणा तं णय दवाैकसः०७०४०२९२ यवतत गताेेगा मेिनरे चासरं हतम्०७०४०३०१ तय दैयपतेः पुावारः परमातुाः०७०४०३०२ ादाेऽभूहांतेषां गुणैमहदपुासकः०७०४०३११ यः शीलसपः सयसधाे जतेयः०७०४०३१२ अावसवभूतानामेकयसमः०७०४०३२१ दासवसतायाः पतृवनवसलः०७०४०३२२ ातृवसशे धाे गुवीरभावनः०७०४०३२३ वाथपजाढाे मानतववजतः०७०४०३३१ नाेचाे यसनेषु िनःपृहः ुतेषु ेषु गुणेववतक्०७०४०३३२ दातेयाणशररधीः सदा शातकामाे रहतासराेऽसरः०७०४०३४१ यहणुा राजगृते कवभमुः०७०४०३४२ न तेऽधुना पधीयते यथा भगवतीरे०७०४०३५१ यं साधुगाथासदस रपवाेऽप सरा नृप०७०४०३५२ ितमानं कुवत कमुताये भवाशाः०७०४०३६१ गुणैरलमसेयैमाहायं तय सूयते०७०४०३६२ वासदेवे भगवित यय नैसगक रितः०७०४०३७१ यतडनकाे बालाे जडवनतया०७०४०३७२ कृणहगृहीताा न वेद जगदशम्०७०४०३८१ अासीनः पयटशयानः पबवन्०७०४०३८२ नानुसध एतािन गाेवदपररतः०७०४०३९१ चदित वैकुठ चताशबलचेतनः०७०४०३९२ चसित तता ाद उायित चत्०७०४०४०१ नदित चदुकठाे वलाे नृयित चत्०७०४०४०२ चावनायुतयाेऽनुचकार ह०७०४०४११ चदुपुलकतूणीमाते संपशिनवृतः०७०४०४१२ अपदणयानद सललामीलतेणः०७०४०४२१ स उमाेकपदारवदयाेिनषेवयाकनसलधया०७०४०४२२ तवपरां िनवृितमानाे मुदुःसदनय मनः शमं यधात्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 420 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०४०४३१ तहाभागवते महाभागे महािन०७०४०४३२ हरयकशपू राजकराेदघमाजे०७०४०४४० ीयुधर उवाच०७०४०४४१ देवष एतदछामाे वेदतं तव सत०७०४०४४२ यदाजाय शाय पतादासाधवे घम्०७०४०४५१ पुावितकूलावापतरः पुवसलाः०७०४०४५२ उपालभते शाथ नैवाघमपराे यथा०७०४०४६१ कमुतानुवशासाधूंताशागुदेवतान्०७०४०४६२ एतकाैतूहलं ाकं वधम भाे०७०४०४६३ पतः पुाय येषाे मरणाय याेजतः०७०५००१० ीनारद उवाच०७०५००११ पाैराेहयाय भगवावृतः कायः कलासरैः०७०५००१२ षडामकाै सताै तय दैयराजगृहातके०७०५००२१ ताै राा ापतं बालं ादं नयकाेवदम्०७०५००२२ पाठयामासतः पाठ ानयांासरबालकान्०७०५००३१ य गुणा ाें शुवेऽनुपपाठ च०७०५००३२ न साधु मनसा मेने वपरासहायम्०७०५००४१ एकदासरराुममाराेय पाडव०७०५००४२ पछ कयतां वस मयते साधु यवान्०७०५००५० ीाद उवाच०७०५००५१ तसाधु मयेऽसरवय देहनां सदा समुधयामसहात्०७०५००५२ हवापातं गृहमधकूपं वनं गताे यरमायेत०७०५००६० ीनारद उवाच०७०५००६१ ुवा पुगराे दैयः परपसमाहताः०७०५००६२ जहास बुबालानां भते परबुभः०७०५००७१ सयवधायतां बालाे गुगेहे जाितभः०७०५००७२ वणुपैः ितछैन भेताय धीयथा०७०५००८१ गृहमानीतमाय ादं दैययाजकाः०७०५००८२ शय णया वाचा समपृछत सामभः०७०५००९१ वस ाद भं ते सयं कथय मा मृषा०७०५००९२ बालानित कुततयमेष बुवपययः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 421 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०५०१०१ बुभेदः परकृत उताहाे ते वताेऽभवत्०७०५०१०२ भयतां ाेतकामानां गुणां कुलनदन०७०५०११० ीाद उवाच०७०५०१११ परः वेयसाहः पुंसां यायया कृतः०७०५०११२ वमाेहतधयां तै भगवते नमः०७०५०१२१ स यदानुतः पुंसां पशबुवभते०७०५०१२२ अय एष तथायाेऽहमित भेदगतासती०७०५०१३१ स एष अाा वपरेयबुभदुरययानुमणाे िनयते०७०५०१३२ मुत यिन वेदवादनाे ादयाे ेष भन मे मितम्०७०५०१४१ यथा ायययाे वयमाकषसधाै०७०५०१४२ तथा मे भते चेतपाणेयछया०७०५०१५० ीनारद उवाच०७०५०१५१ एतावाणायाेा वरराम महामितः०७०५०१५२ तं सभय कुपतः सदनाे राजसेवकः०७०५०१६१ अानीयतामरे वेमाकमयशकरः०७०५०१६२ कुलाारय दबुुेतथाेऽयाेदताे दमः०७०५०१७१ दैतेयचदनवने जाताेऽयं कटकमः०७०५०१७२ यूलाेूलपरशाेवणाेनालायताेऽभकः०७०५०१८१ इित तं ववधाेपायैभीषयंतजनादभः०७०५०१८२ ादं ाहयामास िवगयाेपपादनम्०७०५०१९१ तत एनं गुावा ातेयचतयम्०७०५०१९२ दैयें दशयामास मातृमृमलृ तम्०७०५०२०१ पादयाेः पिततं बालं ितनाशषासरः०७०५०२०२ परवय चरं दाेया परमामाप िनवृितम्०७०५०२११ अाराेयामवाय मूधयुकलाबुभः०७०५०२१२ अासवकसमदमाह युधर०७०५०२२० हरयकशपुवाच०७०५०२२१ ादानूयतां तात वधीतं कदुमम्०७०५०२२२ कालेनैतावतायुयदशरुाेभवान्०७०५०२३० ीाद उवाच०७०५०२३१ वणं कतनं वणाेः रणं पादसेवनम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 422 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०५०२३२ अचनं वदनं दायं सयमािनवेदनम्०७०५०२४१ इित पुंसापता वणाै भेवलणा०७०५०२४२ येत भगवया तयेऽधीतमुमम्०७०५०२५१ िनशयैतसतवचाे हरयकशपुतदा०७०५०२५२ गुपुमुवाचेदं षा फुरताधरः०७०५०२६१ बधाे कमेते वपं यतासता०७०५०२६२ असारं ाहताे बालाे मामनाय दमुते०७०५०२७१ सत साधवाे लाेके दमुैाछवेषणः०७०५०२७२ तेषामुदेयघं काले राेगः पातकनामव०७०५०२८० ीगुपु उवाच०७०५०२८१ न मणीतं न परणीतं सताे वदयेष तवेशाे०७०५०२८२ नैसगकयं मितरय राजयछ मयुं कददाः मा नः०७०५०२९० ीनारद उवाच०७०५०२९१ गुणैवं िताेाे भूय अाहासरः सतम्०७०५०२९२ न चेुमुखीयं ते कुताेऽभासती मितः०७०५०३०० ीाद उवाच०७०५०३०१ मितन कृणे परतः वताे वा मथाेऽभपेत गृहतानाम्०७०५०३०२ अदातगाेभवशतां तमं पुनः पुनवतचवणानाम्०७०५०३११ न ते वदःु वाथगितं ह वणुं दरुाशया ये बहरथमािननः०७०५०३१२ अधा यथाधैपनीयमानातेऽपीशतयामुदा बाः०७०५०३२१ नैषां मिततावदुमां पृशयनथापगमाे यदथः०७०५०३२२ महीयसां पादरजाेऽभषेकं िनकनानां न वृणीत यावत्०७०५०३३१ इयुाेपरतं पुं हरयकशपू षा०७०५०३३२ अधीकृताा वाेसारयत महीतले०७०५०३४१ अाहामषषावः कषायीभूतलाेचनः०७०५०३४२ वयतामायं वयाे िनःसारयत नैऋ ताः०७०५०३५१ अयं मे ातृहा साेऽयं हवा वासदाेऽधमः०७०५०३५२ पतृयहतः पादाै याे वणाेदासवदचित०७०५०३६१ वणाेवा सावसाै कं नु करययसमसः०७०५०३६२ साैदं दुयजं पाेरहाः पहायनः०७०५०३७१ पराेऽयपयं हतकृथाैषधं वदेहजाेऽयामयवसताेऽहतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 423 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०५०३७२ छादं यदतुानाेऽहतं शेषं सखं जीवित यवजनात्०७०५०३८१ सवैपायैहतयः साेजशयनासनैः०७०५०३८२ सधरः शुमुनेदुमवेयम्०७०५०३९१ नैऋ ताते समादा भा वै शूलपाणयः०७०५०३९२ ितमदंकरालायातामुशराेहाः०७०५०४०१ नदताे भैरवं नादं छध भधीित वादनः०७०५०४०२ अासीनं चाहनशूलैः ादं सवममस०७०५०४११ परे यिनदेये भगवयखलािन०७०५०४१२ युायफला अासपुययेव सयाः०७०५०४२१ यासेऽपहते तदैयेः परशतः०७०५०४२२ चकार तधाेपायाबधेन युधर०७०५०४३१ दगजैददशूकेैरभचारावपातनैः०७०५०४३२ मायाभः सराेधै गरदानैरभाेजनैः०७०५०४४१ हमवावसललैः पवतामणैरप०७०५०४४२ न शशाक यदा हतमपापमसरः सतम्०७०५०४४३ चतां दघतमां ातकत नायपत०७०५०४५१ एष मे बसाधूाे वधाेपाया िनमताः०७०५०४५२ तैतैाेहैरसमैमुः वेनैव तेजसा०७०५०४६१ वतमानाेऽवदरेू वै बालाेऽयजडधीरयम्०७०५०४६२ न वरित मेऽनाय शनः शेप इव भुः०७०५०४७१ अमेयानुभावाेऽयमकुतयाेऽमरः०७०५०४७२ नूनमेतराेधेन मृयुमे भवता न वा०७०५०४८१ इित ततया कानयमधाेमुखम्०७०५०४८२ शडामकावाैशनसाै वव इित हाेचतः०७०५०४९१ जतं वयैकेन जगयं वाेवजृणतसमतधयपम्०७०५०४९२ न तय चयं तव नाथ चवहे न वै शशूनां गुणदाेषयाेः पदम्०७०५०५०१ इमं त पाशैवणय बा िनधेह भीताे न पलायते यथा०७०५०५०२ बु पुंसाे वयसायसेवया यावुभागव अागमयित०७०५०५११ तथेित गुपुाेमनुायेदमवीत्०७०५०५१२ धमाे याेपदेयाे राां याे गृहमेधनाम्०७०५०५२१ धममथ च कामं च िनतरां चानुपूवशः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 424 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०५०५२२ ादायाेचतू राजतावनताय च०७०५०५३१ यथा िवग गुभराने उपशतम्०७०५०५३२ न साधु मेने तछां ारामाेपवणताम्०७०५०५४१ यदाचायः परावृाे गृहमेधीयकमस०७०५०५४२ वययैबालकैत साेपतः कृतणैः०७०५०५५१ अथ ताणया वाचा याय महाबुधः०७०५०५५२ उवाच वांतां कृपया हसव०७०५०५६१ ते त ताैरवासवे यडापरछदाः०७०५०५६२ बाला अदूषतधयाे ारामेरतेहतैः०७०५०५७१ पयुपासत राजे तयतदयेणाः०७०५०५७२ तानाह कणाे मैाे महाभागवताेऽसरः०७०६००१० ीाद उवाच०७०६००११ काैमार अाचरेााे धमाागवतािनह०७०६००१२ दलुभं मानुषं ज तदयवमथदम्०७०६००२१ यथा ह पुषयेह वणाेः पादाेपसपणम्०७०६००२२ यदेष सवभूतानां य अाेरः सत्०७०६००३१ सखमैयकं दैया देहयाेगेन देहनाम्०७०६००३२ सव लयते दैवाथा दःुखमयतः०७०६००४१ तयासाे न कतयाे यत अायुययः परम्०७०६००४२ न तथा वदते ेमं मुकुदचरणाबुजम्०७०६००५१ तताे यतेत कुशलः ेमाय भवमातः०७०६००५२ शररं पाैषं याव वपेत पुकलम्०७०६००६१ पुंसाे वषशतं ायुतदध चाजतानः०७०६००६२ िनफलं यदसाै रायां शेतेऽधं ापततमः०७०६००७१ मुधय बाये कैशाेरे डताे याित वंशितः०७०६००७२ जरया तदेहय यायकपय वंशितः०७०६००८१ दरुापूरेण कामेन माेहेन च बलयसा०७०६००८२ शेषं गृहेषु सय मयापयाित ह०७०६००९१ काे गृहेषु पुमासमाानमजतेयः०७०६००९२ ेहपाशैढैबमुसहेत वमाेचतम्०७०६०१०१ काे वथतृणां वसृजेाणेयाेऽप य ईसतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 425 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०६०१०२ यं णायसभः ेैतकरः सेवकाे वणक्०७०६०१११ कथं याया अनुकपतायाः सं रहयं चरां मान्०७०६०११२ सस तेहसतः शशूनां कलाराणामनुरचः०७०६०१२१ पुारंता दुहतॄदया ातॄवसॄवा पतराै च दनाै०७०६०१२२ गृहानाेाेपरछदां वृी कुयाः पशभृयवगान्०७०६०१३१ यजेत काेशकृदवेहमानः कमाण लाेभादवतृकामः०७०६०१३२ अाैपयजैं बमयमानः कथं वरयेत दरुतमाेहः०७०६०१४१ कुटबपाेषाय वयजायुन बुयतेऽथ वहतं मः०७०६०१४२ सव तापयदःुखताा िनवते न वकुटबरामः०७०६०१५१ वेषु िनयाभिनवचेता वां दाेषं परवहतः०७०६०१५२ ेयेह वाथायजतेयतदशातकामाे हरते कुटबी०७०६०१६१ वानपीथं दनुजाः कुटबं पुणवलाेकाय न कपते वै०७०६०१६२ यः वीयपारवभभावतमः पेत यथा वमूढः०७०६०१७१ यताे न क च कुचा दनः वमाानमलं समथः०७०६०१७२ वमाेचतं कामशां वहार डामृगाे यगडाे वसगः०७०६०१८१ तताे वदरूापरय दैया दैयेषु सं वषयाकेषु०७०६०१८२ उपेत नारायणमाददेवं स मुसै रषताेऽपवगः०७०६०१९१ न युतं ीणयताे बायासाेऽसराजाः०७०६०१९२ अावासवभूतानां सवादह सवतः०७०६०२०१ परावरेषु भूतेषु ातथावरादषु०७०६०२०२ भाैितकेषु वकारेषु भूतेवथ महस च०७०६०२११ गुणेषु गुणसाये च गुणयितकरे तथा०७०६०२१२ एक एव पराे ाा भगवानीराेऽययः०७०६०२२१ यगावपेण यपेण च वयम्०७०६०२२२ याययापकिनदेयाे िनदेयाेऽवकपतः०७०६०२३१ केवलानुभवानद वपः परमेरः०७०६०२३२ माययातहतैय ईयते गुणसगया०७०६०२४१ तासवेषु भूतेषु दयां कुत साैदम्०७०६०२४२ भावमासरमुुय यया तययधाेजः०७०६०२५१ ते च त कमलयमनत अाे०७०६०२५२ कं तैगुणयितकरादह ये वसाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 426 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०६०२५३ धमादयः कमगुणेन च कातेन०७०६०२५४ सारं जुषां चरणयाेपगायतां नः०७०६०२६१ धमाथकाम इित याेऽभहतवग०७०६०२६२ ईा यी नयदमाै ववधा च वाता०७०६०२६३ मये तदेतदखलं िनगमय सयं०७०६०२६४ वाापणं वसदः परमय पुंसः०७०६०२७१ ानं तदेतदमलं दरुवापमाह०७०६०२७२ नारायणाे नरसखः कल नारदाय०७०६०२७३ एकातनां भगवततदकनानां०७०६०२७४ पादारवदरजसाुतदेहनां यात्०७०६०२८१ ुतमेतया पूव ानं वानसंयुतम्०७०६०२८२ धम भागवतं शं नारदाेवदशनात्०७०६०२९० ीदैयपुा ऊचुः०७०६०२९१ ाद वं वयं चाप नतेऽयं वहे गुम्०७०६०२९२ एतायां गुपुायां बालानामप हीराै०७०६०३०१ बालयातःपुरथय महसाे दरुवयः०७०६०३०२ छध नः संशयं साैय याेकारणम्०७०७००१० ीनारद उवाच०७०७००११ एवं दैयसतैः पृाे महाभागवताेऽसरः०७०७००१२ उवाच तायमानः रदनुभाषतम्०७०७००२० ीाद उवाच०७०७००२१ पतर थतेऽाकं तपसे मदराचलम्०७०७००२२ युाेमं परं चुवबुधा दानवाित०७०७००३१ पपीलकैरहरव दा लाेकाेपतापनः०७०७००३२ पापेन पापाेऽभीित वदताे वासवादयः०७०७००४१ तेषामितबलाेाेगं िनशयासरयूथपाः०७०७००४२ वयमानाः सरैभीता दुवुः सवताे दशम्०७०७००५१ कलपुवाागृहापशपरछदान्०७०७००५२ नावेयमाणावरताः सवे ाणपरसवः०७०७००६१ यलपाजशबरममरा जयकाणः०७०७००६२ इत राजमहषीं मातरं मम चाहीत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 427 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०७००७१ नीयमानां भयाेां दतीं कुररमव०७०७००७२ यछयागतत देवषदशे पथ०७०७००८१ ाह नैनां सरपते नेतमहयनागसम्०७०७००८२ मु मु महाभाग सतीं परपरहम्०७०७००९० ीइ उवाच०७०७००९१ अातेऽया जठरे वीयमवषं सरषः०७०७००९२ अायतां यावसवं माेयेऽथपदवीं गतः०७०७०१०० ीनारद उवाच०७०७०१०१ अयं िनकबषः सााहाभागवताे महान्०७०७०१०२ वया न ायते संथामनतानुचराे बल०७०७०१११ इयुतां वहायेाे देवषेमानयवचः०७०७०११२ अनतयभैनां परय दवं ययाै०७०७०१२१ तताे मे मातरमृषः समानीय िनजामे०७०७०१२२ अाायेहाेयतां वसे यावे भतरागमः०७०७०१३१ तथेयवासीेवषेरतके साकुताेभया०७०७०१३२ यावैयपितघाेरापसाे न यवतत०७०७०१४१ ऋषं पयचर भा परमया सती०७०७०१४२ अतवी वगभय ेमायेछासूतये०७०७०१५१ ऋषः काणकतयाः ादादभुयमीरः०७०७०१५२ धमय तवं ानं च मामयुय िनमलम्०७०७०१६१ तु कालय दघवाीवााततराेदधे०७०७०१६२ ऋषणानुगृहीतं मां नाधुनायजहाृितः०७०७०१७१ भवतामप भूयाे यद धते वचः०७०७०१७२ वैशारद धीः ातः ीबालानां च मे यथा०७०७०१८१ जााः षडमे भावा ा देहय नानः०७०७०१८२ फलानामव वृय कालेनेरमूितना०७०७०१९१ अाा िनयाेऽययः श एकः े अायः०७०७०१९२ अवयः वघेतयापकाेऽसनावृतः०७०७०२०१ एतैादशभवानानाे लणैः परैः०७०७०२०२ अहं ममेयसावं देहादाै माेहजं यजेत्०७०७०२११ वण यथा ावस हेमकारः ेेषु याेगैतदभ अायात्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 428 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०७०२१२ ेेषु देहेषु तथायाेगैरयावगितं लभेत०७०७०२२१ अाै कृतयः ाेाय एव ह तणुाः०७०७०२२२ वकाराः षाेडशाचायैः पुमानेकः समवयात्०७०७०२३१ देहत सवसाताे जगथुरित धा०७०७०२३२ अैव मृयः पुषाे नेित नेतीयतयजन्०७०७०२४१ अवययितरेकेण ववेकेनाेशताना०७०७०२४२ वगथानसमाायैवमृशरसवरैः०७०७०२५१ बुेजागरणं वः सषुिरित वृयः०७०७०२५२ ता येनैवानुभूयते साेऽयः पुषः परः०७०७०२६१ एभवणैः पयतैबुभेदैः याेवैः०७०७०२६२ वपमानाे बुयेधैवायुमवावयात्०७०७०२७१ एताराे ह संसाराे गुणकमिनबधनः०७०७०२७२ अानमूलाेऽपाथाेऽप पुंसः व इवायते०७०७०२८१ तावः कतयं कमणां िगुणानाम्०७०७०२८२ बीजिनहरणं याेगः वाहाेपरमाे धयः०७०७०२९१ ताेपायसहाणामयं भगवताेदतः०७०७०२९२ यदरे भगवित यथा यैरसा रितः०७०७०३०१ गुशूषया भा सवलधापणेन च०७०७०३०२ से न साधुभानामीराराधनेन च०७०७०३११ या तकथायां च कतनैगुणकमणाम्०७०७०३१२ तपादाबुहयानाेाहणादभः०७०७०३२१ हरः सवेषु भूतेषु भगवानात ईरः०७०७०३२२ इित भूतािन मनसा कामैतैः साधु मानयेत्०७०७०३३१ एवं िनजतषगैः यते भररे०७०७०३३२ वासदेवे भगवित यया संलयते रितः०७०७०३४१ िनशय कमाण गुणानतयावीयाण ललातनुभः कृतािन०७०७०३४२ यदाितहषाेपुलकाुगदं ाेकठ उायित राैित नृयित०७०७०३५१ यदा हत इव चसयादते यायित वदते जनम्०७०७०३५२ मुः सव हरे जगपते नारायणेयामितगतपः०७०७०३६१ तदा पुमाुसमतबधनतावभावानुकृताशयाकृितः०७०७०३६२ िनदधबीजानुशयाे महीयसा भयाेगेण समेयधाेजम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 429 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०७०३७१ अधाेजालमहाशभानः शररणः संसृितचशातनम्०७०७०३७२ तिनवाणसखं वदबुुधातताे भजवं दये दरम्०७०७०३८१ काेऽितयासाेऽसरबालका हरेपासने वे द छवसतः०७०७०३८२ वयानः सयुरशेषदेहनां सामायतः कं वषयाेपपादनैः०७०७०३९१ रायः कलं पशवः सतादयाे गृहा मही कुरकाेशभूतयः०७०७०३९२ सवेऽथकामाः णभु रायुषः कुवत मयय कययं चलाः०७०७०४०१ एवं ह लाेकाः तभः कृता अमी यणवः साितशया न िनमलाः०७०७०४०२ तादुतदषूणं परं भाेयेशं भजतालधये०७०७०४११ यदथ इह कमाण वायसकृरः०७०७०४१२ कराेयताे वपयासममाेघं वदते फलम्०७०७०४२१ सखाय दःुखमाेाय सप इह कमणः०७०७०४२२ सदााेतीहया दःुखमनीहायाः सखावृतः०७०७०४३१ कामाकामयते कायैयदथमह पूषः०७०७०४३२ स वै देहत पाराे भु राे यायुपैित च०७०७०४४१ कमु यवहतापय दारागारधनादयः०७०७०४४२ रायकाेशगजामाय भृयाा ममतापदाः०७०७०४५१ कमेतैरानतछैः सह देहेन नरैः०७०७०४५२ अनथैरथसाशैिनयानदरसाेदधेः०७०७०४६१ िनयतामह वाथः कयादेहभृताेऽसराः०७०७०४६२ िनषेकादववथास यमानय कमभः०७०७०४७१ कमायारभते देही देहेनाानुवितना०७०७०४७२ कमभतनुते देहमुभयं वववेकतः०७०७०४८१ तादथा कामा धमा यदपायाः०७०७०४८२ भजतानीहयाानमनीहं हरमीरम्०७०७०४९१ सवेषामप भूतानां हरराेरः यः०७०७०४९२ भूतैमहः वकृतैः कृतानां जीवसंतः०७०७०५०१ देवाेऽसराे मनुयाे वा याे गधव एव वा०७०७०५०२ भजुकुदचरणं वतमायाथा वयम्०७०७०५११ नालं जवं देववमृषवं वासराजाः०७०७०५१२ ीणनाय मुकुदय न वृं न बता०७०७०५२१ न दानं न तपाे नेया न शाैचं न तािन च

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 430 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०७०५२२ ीयतेऽमलया भा हररयडबनम्०७०७०५३१ तताे हराै भगवित भं कुत दानवाः०७०७०५३२ अााैपयेन सव सवभूतानीरे०७०७०५४१ दैतेया यरांस यः शूा जाैकसः०७०७०५४२ खगा मृगाः पापजीवाः सत युततां गताः०७०७०५५१ एतावानेव लाेकेऽपुंसः वाथः परः ृतः०७०७०५५२ एकातभगाेवदे यसव तदणम्०७०८००१० ीनारद उवाच०७०८००११ अथ दैयसताः सवे ुवा तदनुवणतम्०७०८००१२ जगृिनरववाैव गुवनुशतम्०७०८००२१ अथाचायसततेषां बुमेकातसंथताम्०७०८००२२ अालय भीतवरताे रा अावेदयथा०७०८००३१ ुवा तदयं दैयाे दःुसहं तनयानयम्०७०८००३२ काेपावेशचलाः पुं हतं मनाे दधे०७०८००४१ वा पषया वाचा ादमतदहणम्०७०८००४२ अाहेमाणः पापेन ितरीनेन चषा०७०८००५१ यावनतं दातं बालमवथतम्०७०८००५२ सपः पदाहत इव सकृितदाणः०७०८००६० ीहरयकशपुवाच०७०८००६१ हे दुवनीत मदाकुलभेदकराधम०७०८००६२ तधं मछासनाेृं नेये वा यमयम्०७०८००७१ ुय यय कपते याे लाेकाः सहेराः०७०८००७२ तय मेऽभीतवूढ शासनं कं बलाेऽयगाः०७०८००८० ीाद उवाच०७०८००८१ न केवलं मे भवत राजस वै बलं बलनां चापरेषाम्०७०८००८२ परेऽवरेऽमी थरजमा ये ादयाे येन वशं णीताः०७०८००९१ स ईरः काल उमाेऽसावाेजः सहः सवबलेयाा०७०८००९२ स एव वं परमः वशभः सृजयवय गुणयेशः०७०८०१०१ जासरं भावममं वमानः समं मनाे धव न सत वषः०७०८०१०२ ऋतेऽजतादान उपथे थता नतय महसमहणम्०७०८०१११ दयूपुरा ष वजय लपताे मयत एके वजता दशाे दश

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 431 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०८०११२ जतानाे य समय देहनां साधाेः वमाेहभवाः कुतः परे०७०८०१२० ीहरयकशपुवाच०७०८०१२१ यं वं मतकामाेऽस याेऽितमां वकथसे०७०८०१२२ मुमूषूणां ह मदानु युववा गरः०७०८०१३१ यवया मदभायाेाे मदयाे जगदरः०७०८०१३२ ासाै यद स सव काते न यते०७०८०१४१ साेऽहं वकथमानय शरः कायाराम ते०७०८०१४२ गाेपायेत हरवा यते शरणमीसतम्०७०८०१५१ एवं दुैमुरदयषा सतं महाभागवतं महासरः०७०८०१५२ खं गृाेपितताे वरासनातं तताडाितबलः वमुना०७०८०१६१ तदैव तनदाेऽितभीषणाे बभूव येनाडकटाहमफुटत्०७०८०१६२ यं वै वधयाेपगतं वजादयः ुवा वधामाययम मेिनरे०७०८०१७१ स वमपुवधेसराेजसा िनशय िनादमपूवमतुम्०७०८०१७२ अतःसभायां न ददश तपदं वतसयेन सरारयूथपाः०७०८०१८१ सयं वधातं िनजभृयभाषतं यािं च भूतेवखलेषु चानः०७०८०१८२ अयतायतुपमुहते सभायां न मृगं न मानुषम्०७०८०१९१ स सवमेनं परताे वपयतय मयादनुिनजहानम्०७०८०१९२ नायं मृगाे नाप नराे वचमहाे कमेतृमृगेपम्०७०८०२०१ मीमांसमानय समुथताेऽताे नृसंहपतदलं भयानकम्०७०८०२०२ तचामीकरचडलाेचनं फुरसटाकेशरजृताननम्०७०८०२११ करालदं ं करवालचल रातजं कुटमुखाेबणम्०७०८०२१२ तधाेवकण गरकदरातु याायनासं हनुभेदभीषणम्०७०८०२२१ दवपृशकायमदघपीवर ीवाेवःथलमपमयमम्०७०८०२२२ चांशगाैरैरतं तनूहैववभुजानीकशतं नखायुधम्०७०८०२३१ दरुासदं सविनजेतरायुध वेकवावतदैयदानवम्०७०८०२३२ ायेण मेऽयं हरणाेमायना वधः ृताेऽनेन समुतेन कम्०७०८०२४१ एवं वंवयपतदायुधाे नदृसंहं ित दैयकुरः०७०८०२४२ अलताेऽाै पिततः पतमाे यथा नृसंहाैजस साेऽसरतदा०७०८०२५१ न तचं खल सवधामिन वतेजसा याे नु पुरापबमः०७०८०२५२ तताेऽभपायहनहासराे षा नृसंहं गदयाेवेगया०७०८०२६१ तं वमतं सगदं गदाधराे महाेरगं तायसताे यथाहीत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 432 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०८०२६२ स तय हताेकलततदासराे वडताे यदहगतः०७०८०२७१ असावमयत ताैकसाेऽमरा घनछदा भारत सवधयपाः०७०८०२७२ तं मयमानाे िनजवीयशतं यतमुाे नृहरं महासरः०७०८०२७३ पुनतमासत खचमणी गृ वेगेन गतमाे मृधे०७०८०२८१ तं येनवेगं शतचवभरतमछमुपयधाे हरः०७०८०२८२ कृवाहासं खरमुवनाेबणं िनमीलतां जगृहे महाजवः०७०८०२९१ ववफुरतं हणातरं हरयालाे यथाखं कुलशातवचम्०७०८०२९२ ायूमापय ददार ललया नखैयथाहं गडाे महावषम्०७०८०३०१ संरदुेयकराललाेचनाे यााननातं वलहवजया०७०८०३०२ असृलवााणकेशराननाे यथामाल पहयया हरः०७०८०३११ नखाु राेपाटतसराेहं वसृय तयानुचरानुदायुधान्०७०८०३१२ अहसमताखशपाणभदाेदडयूथाेऽनुपथासहशः०७०८०३२१ सटावधूता जलदाः परापतहा तृवमुराेचषः०७०८०३२२ अाेधयः ासहता वचुभुिनादभीता दगभा वचुुशः०७०८०३३१ ाैतसटाेवमानसु ला ाेसपत ा च पदाभपीडता०७०८०३३२ शैलाः समुपेतरमुय रंहसा तेजसा खं ककुभाे न रेजरे०७०८०३४१ ततः सभायामुपवमुमे नृपासने सृततेजसं वभुम्०७०८०३४२ अलतैरथमयमषणं चडवं न बभाज कन०७०८०३५१ िनशाय लाेकयमतकवरं तमाददैयं हरणा हतं मृधे०७०८०३५२ हषवेगाेकलतानना मुः सूनवषैववृषुः सरयः०७०८०३६१ तदा वमानावलभनभतलं दतां सु लमास नाकनाम्०७०८०३६२ सरानका दुदभुयाेऽथ जरे गधवमुया ननृतजगुः यः०७०८०३७१ ताेपय वबुधा ेगरशादयः०७०८०३७२ ऋषयः पतरः सा वाधरमहाेरगाः०७०८०३८१ मनवः जानां पतयाे गधवासरचारणाः०७०८०३८२ याः कपुषातात वेतालाः सहकराः०७०८०३९१ ते वणुपाषदाः सवे सनदकुमुदादयः०७०८०३९२ मू बालपुटा अासीनं तीतेजसम्०७०८०३९३ ईडरे नरशादुलं नाितदरूचराः पृथक्०७०८०४०० ीाेवाच०७०८०४०१ नताेऽयनताय दरुतशये वचवीयाय पवकमणे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 433 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०८०४०२ वय सगथितसंयमागुणैः वललया सदधतेऽययाने०७०८०४१० ी उवाच०७०८०४११ काेपकालाे युगातते हताेऽयमसराेऽपकः०७०८०४१२ तसतं पाुपसृतं भं ते भवसल०७०८०४२० ीइ उवाच०७०८०४२१ यानीताः परम भवता ायता नः वभागा०७०८०४२२ दैयाातं दयकमलं तहृं यबाेध०७०८०४२३ कालतं कयददमहाे नाथ शूषतां ते०७०८०४२४ मुतेषां न ह बमता नारसंहापरैः कम्०७०८०४३० ीऋषय ऊचुः०७०८०४३१ वं नतपः परममाथ यदातेजाे०७०८०४३२ येनेदमादपुषागतं ससथ०७०८०४३३ तलममुना शरयपाल०७०८०४३४ रागृहीतवपुषा पुनरवमंथाः०७०८०४४० ीपतर ऊचुः०७०८०४४१ ाािन नाेऽधबुभुजे सभं तनूजैर्०७०८०४४२ दािन तीथसमयेऽयपबलाबु०७०८०४४३ तयाेदराखवदणवपा अाछत्०७०८०४४४ तै नमाे नृहरयेऽखलधमगाेे०७०८०४५० ीसा ऊचुः०७०८०४५१ याे नाे गितं याेगसामसाधुरहाषीाेगतपाेबलेन०७०८०४५२ नाना दप तं नखैवददार तै तयं णताः ाे नृसंह०७०८०४६० ीवाधरा ऊचुः०७०८०४६१ वां पृथधारणयानुराां यषेधदाे बलवीयः०७०८०४६२ स येन से पशवततं मायानृसंहं णताः िनयम्०७०८०४७० ीनागा ऊचुः०७०८०४७१ येन पापेन रािन ीरािन तािन नः०७०८०४७२ तःपाटनेनासां दानद नमाेऽत ते०७०८०४८० ीमनव ऊचुः०७०८०४८१ मनवाे वयं तव िनदेशकारणाे दितजेन देव परभूतसेतवः०७०८०४८२ भवता खलः स उपसंतः भाे करवाम ते कमनुशाध करान्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 434 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०८०४९० ीजापतय ऊचुः०७०८०४९१ जेशा वयं ते परेशाभसृा न येन जा वै सृजामाे िनषाः०७०८०४९२ स एष वया भवा नु शेते जगलं सवमूतेऽवतारः०७०८०५०० ीगधवा ऊचुः०७०८०५०१ वयं वभाे ते नटनाटगायका येनासायबलाैजसा कृताः०७०८०५०२ स एष नीताे भवता दशाममां कमुपथथः कुशलाय कपते०७०८०५१० ीचारणा ऊचुः०७०८०५११ हरे तवापजं भवापवगमाताः०७०८०५१२ यदेष साधुछयवयासरः समापतः०७०८०५२० ीया ऊचुः०७०८०५२१ वयमनुचरमुयाः कमभते मनाेैस्०७०८०५२२ त इह दितसतेन ापता वाहकवम्०७०८०५२३ स त जनपरतापं तकृतं जानता ते०७०८०५२४ नरहर उपनीतः पतां पवंश०७०८०५३० ीकपुषा ऊचुः०७०८०५३१ वयं कपुषावं त महापुष ईरः०७०८०५३२ अयं कुपुषाे नाे धृतः साधुभयदा०७०८०५४० ीवैतालका ऊचुः०७०८०५४१ सभास सेषु तवामलं यशाे गीवा सपया महतीं लभामहे०७०८०५४२ यतामनैषीशमेष दजुनाे ा हतते भगवयथामयः०७०८०५५० ीकरा ऊचुः०७०८०५५१ वयमीश करगणातवानुगा दितजेन वममुनानुकारताः०७०८०५५२ भवता हरे स वृजनाेऽवसादताे नरसंह नाथ वभवाय नाे भव०७०८०५६० ीवणुपाषदा ऊचुः०७०८०५६१ अैतरनरपमतुं ते ं नः शरणद सवलाेकशम०७०८०५६२ साेऽयं ते वधकर ईश वशतयेदं िनधनमनुहाय वः०७०९००१० ीनारद उवाच०७०९००११ एवं सरादयः सवे पुरः सराः०७०९००१२ नाेपैतमशकयु संरं सदरुासदम्०७०९००२१ सााीः ेषता देवैा तं महदतुम्०७०९००२२ अाुतपूववासा नाेपेयाय शता

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 435 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०९००३१ ादं ेषयामास ावथतमतके०७०९००३२ तात शमयाेपेह वपे कुपतं भुम्०७०९००४१ तथेित शनकै राजहाभागवताेऽभकः०७०९००४२ उपेय भुव कायेन ननाम वधृतालः०७०९००५१ वपादमूले पिततं तमभकं वलाे देवः कृपया परुतः०७०९००५२ उथाय तछयदधाकराबुजं कालाहवतधयां कृताभयम्०७०९००६१ स तकरपशधुताखलाशभः सपभयपरादशनः०७०९००६२ तपादपं द िनवृताे दधाै यनुः दुलाेचनः०७०९००७१ अताैषीरमेका मनसा ससमाहतः०७०९००७२ ेमगदया वाचा तयतदयेणः०७०९००८० ीाद उवाच०७०९००८१ ादयः सरगणा मुनयाेऽथ साः०७०९००८२ सवैकतानगतयाे वचसां वाहैः०७०९००८३ नाराधतं पुगुणैरधुनाप पः०७०९००८४ कं ताेुमहित स मे हरजातेः०७०९००९१ मये धनाभजनपतपःुताैजस्०७०९००९२ तेजःभावबलपाैषबुयाेगाः०७०९००९३ नाराधनाय ह भवत परय पुंसाे०७०९००९४ भा तताेष भगवागजयूथपाय०७०९०१०१ वाषुणयुतादरवदनाभ०७०९०१०२ पादारवदवमुखापचं वरम्०७०९०१०३ मये तदपतमनाेवचनेहताथ०७०९०१०४ ाणं पुनाित स कुलं न त भूरमानः०७०९०१११ नैवानः भुरयं िनजलाभपूणाे०७०९०११२ मानं जनादवदषुः कणाे वृणीते०७०९०११३ यनाे भगवते वदधीत मानं०७०९०११४ ताने ितमुखय यथा मुखीः०७०९०१२१ तादहं वगतवव ईरय०७०९०१२२ सवाना मह गृणाम यथा मनीषम्०७०९०१२३ नीचाेऽजया गुणवसगमनुवः०७०९०१२४ पूयेत येन ह पुमाननुवणतेन

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 436 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०९०१३१ सवे मी वधकरातव सवधााे०७०९०१३२ ादयाे वयमवेश न चाेजतः०७०९०१३३ ेमाय भूतय उतासखाय चाय०७०९०१३४ वडतं भगवताे चरावतारैः०७०९०१४१ तछ मयुमसर हतवया०७०९०१४२ माेदेत साधुरप वृकसपहया०७०९०१४३ लाेका िनवृितमताः ितयत सवे०७०९०१४४ पं नृसंह वभयाय जनाः रत०७०९०१५१ नाहं बभेयजत तेऽितभयानकाय०७०९०१५२ जाक नेकुटरभसाेदं ात्०७०९०१५३ अाजःतजकेशरशु कणान्०७०९०१५४ िनादभीतदगभादरभखाात्०७०९०१६१ ताेऽयहं कृपणवसल दःुसहाे०७०९०१६२ संसारचकदनासतां णीतः०७०९०१६३ बः वकमभशम तेऽमूलं०७०९०१६४ ीताेऽपवगशरणं यसे कदा नु०७०९०१७१ यायायवयाेगसंयाेगज०७०९०१७२ शाेकाना सकलयाेिनषु दमानः०७०९०१७३ दःुखाैषधं तदप दःुखमतयाहं०७०९०१७४ भूममाम वद मे तव दाययाेगम्०७०९०१८१ साेऽहं यय सदः परदेवताया०७०९०१८२ ललाकथातव नृसंह वरगीताः०७०९०१८३ अततयनुगृणगुणवमुाे०७०९०१८४ दगुाण ते पदयुगालयहंससः०७०९०१९१ बालय नेह शरणं पतराै नृसंह०७०९०१९२ नातय चागदमुदवित मताे नाैः०७०९०१९३ तय तितवधय इहासेस्०७०९०१९४ तावभाे तनुभृतां वदपुेतानाम्०७०९०२०१ ययताे यह येन च यय याद्०७०९०२०२ यै यथा यदतु यवपरः पराे वा०७०९०२०३ भावः कराेित वकराेित पृथवभावः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 437 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०९०२०४ साेदततदखलं भवतः वपम्०७०९०२११ माया मनः सृजित कममयं बलयः०७०९०२१२ कालेन चाेदतगुणानुमतेन पुंसः०७०९०२१३ छदाेमयं यदजयापतषाेडशारं०७०९०२१४ संसारचमज काेऽिततरेवदयः०७०९०२२१ स वं ह िनयवजतागुणः वधाा०७०९०२२२ कालाे वशीकृतवसृयवसगशः०७०९०२२३ चे वसृमजयेर षाेडशारे०७०९०२२४ िनपीडमानमुपकष वभाे पम्०७०९०२३१ ा मया दव वभाेऽखलधयपानाम्०७०९०२३२ अायुः याे वभव इछित यानाेऽयम्०७०९०२३३ येऽपतः कुपतहासवजृतू०७०९०२३४ वफूजतेन ल लताः स त ते िनरतः०७०९०२४१ तादमूतनुभृतामहमाशषाेऽ०७०९०२४२ अायुः यं वभवमैयमावरात्०७०९०२४३ नेछाम ते वल लतानुवमेण०७०९०२४४ कालानाेपनय मां िनजभृयपाम्०७०९०२५१ कुाशषः ुितसखा मृगतृणपाः०७०९०२५२ ेदं कलेवरमशेषजां वराेहः०७०९०२५३ िनवते न त जनाे यदपीित वान्०७०९०२५४ कामानलं मधुलवैः शमयदरुापैः०७०९०२६१ ाहं रजःभव ईश तमाेऽधकेऽन्०७०९०२६२ जातः सरेतरकुले तवानुकपा०७०९०२६३ न णाे न त भवय न वै रमाया०७०९०२६४ येऽपतः शरस पकरः सादः०७०९०२७१ नैषा परावरमितभवताे ननु याज्०७०९०२७२ जताेयथासदाे जगततथाप०७०९०२७३ संसेवया सरतराेरव ते सादः०७०९०२७४ सेवानुपमुदयाे न परावरवम्०७०९०२८१ एवं जनं िनपिततं भवाहकूपे०७०९०२८२ कामाभकाममनु यः पतसात्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 438 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०९०२८३ कृवासासरषणा भगवगृहीतः०७०९०२८४ साेऽहं कथं नु वसृजे तव भृयसेवाम्०७०९०२९१ माणरणमनत पतवध०७०९०२९२ मये वभृयऋषवामृतं वधातम्०७०९०२९३ खं गृ यदवाेचदसधसस्०७०९०२९४ वामीराे मदपराेऽवत कं हराम०७०९०३०१ एकवमेव जगदेतममुय यवम्०७०९०३०२ अातयाेः पृथगवयस मयत०७०९०३०३ सृा गुणयितकरं िनजमाययेदं०७०९०३०४ नानेव तैरवसततदनुवः०७०९०३११ ववा इदं सदसदश भवांतताेऽयाे०७०९०३१२ माया यदापरबुरयं पाथा०७०९०३१३ यय ज िनधनं थितरणं च०७०९०३१४ तैतदेव वसकालवदतवाेः०७०९०३२१ ययेदमािन जगलयाबुमये०७०९०३२२ शेषेना िनजसखानुभवाे िनरहः०७०९०३२३ याेगेन मीलतगािनपीतिनस्०७०९०३२४ तये थताे न त तमाे न गुणां युे०७०९०३३१ तयैव ते वपुरदं िनजकालशा०७०९०३३२ साेदतकृितधमण अागूढम्०७०९०३३३ अयनतशयनारमसमाधेर्०७०९०३३४ नाभेरभूवकणकावटवहाम्०७०९०३४१ तसवः कवरताेऽयदपयमानस्०७०९०३४२ वां बीजमािन ततं स बहवचय०७०९०३४३ नावदददशतमस िनममानाे०७०९०३४४ जातेऽु रे कथमुहाेपलभेत बीजम्०७०९०३५१ स वायाेिनरितवत अाताेऽं०७०९०३५२ कालेन तीतपसा परशभावः०७०९०३५३ वामानीश भुव गधमवाितसूं०७०९०३५४ भूतेयाशयमये वततं ददश०७०९०३६१ एवं सहवदनाशरःकराे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 439 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०९०३६२ नासाकणनयनाभरणायुधाढम्०७०९०३६३ मायामयं सदपुलतसवेशं०७०९०३६४ ा महापुषमाप मुदं वरः०७०९०३७१ तै भवाहयशरतनुवं ह बद्०७०९०३७२ वेदहावितबलाै मधुकैटभायाै०७०९०३७३ हवानय ितगणां रजतम०७०९०३७४ सवं तव यतमां तनुमामनत०७०९०३८१ इथं नृितयगृषदेवझषावतारैर्०७०९०३८२ लाेकावभावयस हंस जगतीपान्०७०९०३८३ धम महापुष पास युगानुवृं०७०९०३८४ छः कलाै यदभवयुगाेऽथ स वम्०७०९०३९१ नैतनतव कथास वकुठनाथ०७०९०३९२ सीयते दुरतदुमसाधु तीम्०७०९०३९३ कामातरं हषशाेकभयैषणात०७०९०३९४ तकथं तव गितं वमृशाम दनः०७०९०४०१ जैकताेऽयुत वकषित मावतृा०७०९०४०२ शाेऽयतवगुदरं वणं कुतत्०७०९०४०३ ाणाेऽयतपल च कमशर्०७०९०४०४ बः सपय इव गेहपितं लनत०७०९०४११ एवं वकमपिततं भववैतरयाम्०७०९०४१२ अयाेयजमरणाशनभीतभीतम्०७०९०४१३ पयनं वपरवहवैरमैं०७०९०४१४ हतेित पारचर पीपृह मूढम०७०९०४२१ काे व तेऽखलगुराे भगवयास०७०९०४२२ उारणेऽय भवसवलाेपहेताेः०७०९०४२३ मूढेषु वै महदनुह अातबधाे०७०९०४२४ कं तेन ते यजनाननुसेवतां नः०७०९०४३१ नैवाेजे पर दरुययवैतरयास्०७०९०४३२ वयगायनमहामृतमचः०७०९०४३३ शाेचे तताे वमुखचेतस इयाथ०७०९०४३४ मायासखाय भरमुहताे वमूढान्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 440 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०९०४४१ ायेण देव मुनयः ववमुकामा०७०९०४४२ माैनं चरत वजने न पराथिनाः०७०९०४४३ नैतावहाय कृपणावमुमु एकाे०७०९०४४४ नायं वदय शरणं मताेऽनुपये०७०९०४५१ यैथुनादगृहमेधसखं ह तछं०७०९०४५२ कडूयनेन करयाेरव दःुखदःुखम्०७०९०४५३ तृयत नेह कृपणा बदःुखभाजः०७०९०४५४ कडूितवनसजं वषहेत धीरः०७०९०४६१ माैनतुततपाेऽययनवधम०७०९०४६२ यायारहाेजपसमाधय अापवयाः०७०९०४६३ ायः परं पुष ते वजतेयाणां०७०९०४६४ वाता भवयुत न वा त दाकानाम्०७०९०४७१ पे इमे सदसती तव वेदसृे०७०९०४७२ बीजाु रावव न चायदपकय०७०९०४७३ युाः सममुभय वचते वां०७०९०४७४ याेगेन विमव दाषु नायतः यात्०७०९०४८१ वं वायुररविनवयदबु मााः०७०९०४८२ ाणेयाण दयं चदनुह०७०९०४८३ सव वमेव सगुणाे वगुण भूमन्०७०९०४८४ नायवदयप मनाेवचसा िनम्०७०९०४९१ नैते गुणा न गुणनाे महदादयाे ये०७०९०४९२ सवे मनः भृतयः सहदेवमयाः०७०९०४९३ अातवत उगाय वदत ह वाम्०७०९०४९४ एवं वमृय सधयाे वरमत शदात्०७०९०५०१ तेऽहम नमः तितकमपूजाः०७०९०५०२ कम ृितरणयाेः वणं कथायाम्०७०९०५०३ संसेवया वय वनेित षडया कं०७०९०५०४ भं जनः परमहंसगताै लभेत०७०९०५१० ीनारद उवाच०७०९०५११ एतावणतगुणाे भा भेन िनगुणः०७०९०५१२ ादं णतं ीताे यतमयुरभाषत

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 441 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७०९०५२० ीभगवानुवाच०७०९०५२१ ाद भ भं ते ीताेऽहं तेऽसराेम०७०९०५२२ वरं वृणीवाभमतं कामपूराेऽयहं नृणाम्०७०९०५३१ मामीणत अायुदशनं दलुभं ह मे०७०९०५३२ ा मां न पुनजतराानं तुमहित०७०९०५४१ ीणत थ मां धीराः सवभावेन साधवः०७०९०५४२ ेयकामा महाभाग सवासामाशषां पितम्०७०९०५५० ीनारद उवाच०७०९०५५१ एवं लाेयमानाेऽप वरैलाेकलाेभनैः०७०९०५५२ एकातवागवित नैछानसराेमः०७१०००१० ीनारद उवाच०७१०००११ भयाेगय तसवमतरायतयाभकः०७१०००१२ मयमानाे षीकेशं यमान उवाच ह०७१०००२० ीाद उवाच०७१०००२१ मा मां लाेभयाेपया संकामेषु तैव रैः०७१०००२२ तसभीताे िनवणाे मुमुवामुपातः०७१०००३१ भृयलणजासभं कामेवचाेदयत्०७१०००३२ भवासंसारबीजेषु दयथषु भाे०७१०००४१ नायथा तेऽखलगुराे घटेत कणानः०७१०००४२ यत अाशष अाशाते न स भृयः स वै वणक्०७१०००५१ अाशासानाे न वै भृयः वामयाशष अानः०७१०००५२ न वामी भृयतः वायमछयाे राित चाशषः०७१०००६१ अहं वकामववं च वायनपायः०७१०००६२ नायथेहावयाेरथाे राजसेवकयाेरव०७१०००७१ यद दायस मे कामावरांवं वरदषभ०७१०००७२ कामानां संराेहं भवतत वृणे वरम्०७१०००८१ इयाण मनः ाण अाा धमाे धृितमितः०७१०००८२ ः ीतेजः ृितः सयं यय नयत जना०७१०००९१ वमुित यदा कामाानवाे मनस थतान्०७१०००९२ तेव पुडरका भगववाय कपते०७१००१०१ अाें नमाे भगवते तयं पुषाय महाने

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 442 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१००१०२ हरयेऽतुसंहाय णे परमाने०७१००११० ीभगवानुवाच०७१००१११ नैकातनाे मे मय जावहाशष अाशासतेऽमु च ये भवधाः०७१००११२ तथाप मवतरमेतद दैयेराणामनुभु भाेगान्०७१००१२१ कथा मदया जुषमाणः यावमावेय मामािन सतमेकम्०७१००१२२ सवेषु भूतेवधयमीशं यजव याेगेन च कम हवन्०७१००१३१ भाेगेन पुयं कुशलेन पापं कलेवरं कालजवेन हवा०७१००१३२ कित वशां सरलाेकगीतां वताय मामेयस मुबधः०७१००१४१ य एतकतयें वया गीतमदं नरः०७१००१४२ वां च मां च रकाले कमबधामुयते०७१००१५० ीाद उवाच०७१००१५१ वरं वरय एते वरदेशाहेर०७१००१५२ यदिनदपता मे वामवांतेज एेरम्०७१००१६१ वामषाशयः साासवलाेकगुं भुम्०७१००१६२ ातृहेित मृषावे मय चाघवान्०७१००१७१ तापता मे पूयेत दरुताुतरादघात्०७१००१७२ पूततेऽपासंतदा कृपणवसल०७१००१८० ीभगवानुवाच०७१००१८१ िःसभः पता पूतः पतृभः सह तेऽनघ०७१००१८२ यसाधाेऽय कुले जाताे भवावै कुलपावनः०७१००१९१ य य च माः शाताः समदशनः०७१००१९२ साधवः समुदाचाराते पूयतेऽप ककटाः०७१००२०१ सवाना न हंसत भूतामेषु कन०७१००२०२ उावचेषु दैये माववगतपृहाः०७१००२११ भवत पुषा लाेके मावामनुताः०७१००२१२ भवाे खल भानां सवेषां ितपधृक्०७१००२२१ कु वं ेतकृयािन पतः पूतय सवशः०७१००२२२ मदपशनेना लाेकायायित सजाः०७१००२३१ पयं च थानमाित यथाें वादभः०७१००२३२ मयावेय मनतात कु कमाण मपरः०७१००२४० ीनारद उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 443 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१००२४१ ादाेऽप तथा चे पतयसापरायकम्०७१००२४२ यथाह भगवााजभषाे जाितभः०७१००२५१ सादसमुखं ा ा नरहरं हरम्०७१००२५२ तवा वाभः पवाभः ाह देवादभवृतः०७१००२६० ीाेवाच०७१००२६१ देवदेवाखलाय भूतभावन पूवज०७१००२६२ दा ते िनहतः पापाे लाेकसतापनाेऽसरः०७१००२७१ याेऽसाै लधवराे माे न वयाे मम सृभः०७१००२७२ तपाेयाेगबलाेः समतिनगमानहन्०७१००२८१ दा तनयः साधुमहाभागवताेऽभकः०७१००२८२ वया वमाेचताे मृयाेदा वां समताेऽधुना०७१००२९१ एतपुते भगवयायतः परमानः०७१००२९२ सवताे गाेृ सासाृयाेरप जघांसतः०७१००३०० ीभगवानुवाच०७१००३०१ मैवं वभाेऽसराणां ते देयः पसव०७१००३०२ वरः ूरिनसगाणामहीनाममृतं यथा०७१००३१० ीनारद उवाच०७१००३११ इयुा भगवााजंततातदधे हरः०७१००३१२ अयः सवभूतानां पूजतः परमेना०७१००३२१ ततः सपूय शरसा ववदे परमेनम्०७१००३२२ भवं जापतीदेवाादाे भगवकलाः०७१००३३१ ततः कायादभः साध मुिनभः कमलासनः०७१००३३२ दैयानां दानवानां च ादमकराेपितम्०७१००३४१ ितन तताे देवाः युय परमाशषः०७१००३४२ वधामािन ययू राजााः ितपूजताः०७१००३५१ एवं च पाषदाै वणाेः पुवं ापताै दतेः०७१००३५२ द थतेन हरणा वैरभावेन ताै हताै०७१००३६१ पुन वशापेन रासाै ताै बभूवतः०७१००३६२ कुकणदशीवाै हताै ताै रामवमैः०७१००३७१ शयानाै युध िनभ दयाै रामशायकैः०७१००३७२ ताै जहतदेहं यथा ानजिन

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 444 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१००३८१ तावहाथ पुनजाताै शशपालकषजाै०७१००३८२ हराै वैरानुबधेन पयतते समीयतः०७१००३९१ एनः पूवकृतं याजानः कृणवैरणः०७१००३९२ जतेऽते तदाानः कटः पेशकृताे यथा०७१००४०१ यथा यथा भगवताे भा परमयाभदा०७१००४०२ नृपाैादयः सायं हरेततया ययुः०७१००४११ अायातं सवमेते यां वं परपृवान्०७१००४१२ दमघाेषसतादनां हरेः सायमप षाम्०७१००४२१ एषा यदेवय कृणय च महानः०७१००४२२ अवतारकथा पुया वधाे याददैययाेः०७१००४३१ ादयानुचरतं महाभागवतय च०७१००४३२ भानं वर याथाय चाय वै हरेः०७१००४४१ सगथयययेशय गुणकमानुवणनम्०७१००४४२ परावरेषां थानानां कालेन यययाे महान्०७१००४५१ धमाे भागवतानां च भगवायेन गयते०७१००४५२ अायानेऽसमाातमायाकमशेषतः०७१००४६१ य एतपुयमायानं वणाेवीयाेपबृंहतम्०७१००४६२ कतये या ुवा कमपाशैवमुयते०७१००४७१ एत अादपुषय मृगेललां०७१००४७२ दैयेयूथपवधं यतः पठेत०७१००४७३ दैयाजय च सतां वरय पुयं०७१००४७४ ुवानुभावमकुताेभयमेित लाेकम्०७१००४८१ यूयं नृलाेके बत भूरभागा लाेकं पुनाना मुनयाेऽभयत०७१००४८२ येषां गृहानावसतीित सााढंू परं मनुयलम्०७१००४९१ स वा अयं महमृय कैवयिनवाणसखानुभूितः०७१००४९२ यः सः खल मातलेय अााहणीयाे वधकृु०७१००५०१ न यय साावपजादभी पं धया वततयाेपवणतम्०७१००५०२ माैनेन भाेपशमेन पूजतः सीदतामेष स सावतां पितः०७१००५११ स एष भगवााजयतनाेहतं यशः०७१००५१२ पुरा य देवय मयेनानतमायना०७१००५२० राजाेवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 445 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१००५२१ ककमण देवय मयाेऽहगदशतः०७१००५२२ यथा चाेपचता कितः कृणेनानेन कयताम्०७१००५३० ीनारद उवाच०७१००५३१ िनजता असरा देवैयुयनेनाेपबृंहतैः०७१००५३२ मायनां परमाचाय मयं शरणमाययुः०७१००५४१ स िनमाय पुरताे हैमीराैयायसीवभुः०७१००५४२ दलु यापायसंयाेगा दुवतपरछदाः०७१००५५१ ताभतेऽसरसेनायाे लाेकांीसेराृप०७१००५५२ रताे नाशयां चुः पूववैरमलताः०७१००५६१ ततते सेरा लाेका उपासाेरं नताः०७१००५६२ ाह नतावकादेव वनांपुरालयैः०७१००५७१ अथानुगृ भगवाा भैेित सरावभुः०७१००५७२ शरं धनुष सधाय पुरेवं यमुत०७१००५८१ तताेऽवणा इषव उपेतः सूयमडलात्०७१००५८२ यथा मयूखसदाेहा नायत पुराे यतः०७१००५९१ तैः पृा यसवः सवे िनपेतः पुराैकसः०७१००५९२ तानानीय महायाेगी मयः कूपरसेऽपत्०७१००६०१ सामृतरसपृा वसारा महाैजसः०७१००६०२ उथुमेघदलना वैुता इव वयः०७१००६११ वलाे भसपं वमनकं वृषवजम्०७१००६१२ तदायं भगवावणुताेपायमकपयत्०७१००६२१ वसासीदा ा वयं वणुरयं ह गाैः०७१००६२२ वय िपुरं काले रसकूपामृतं पपाै०७१००६३१ तेऽसरा प पयताे न यषेधवमाेहताः०७१००६३२ ताय महायाेगी रसपालािनदं जगाै०७१००६४१ यवशाेकः शाेकातारदैवगितं च ताम्०७१००६४२ देवाेऽसराे नराेऽयाे वा नेराेऽतीह कन०७१००६५१ अानाेऽयय वा दं दैवेनापाेहतं याेः०७१००६५२ अथासाै शभः वाभः शाेः ाधािनकं यधात्०७१००६६१ धमानवरृ तपाेवायादभः०७१००६६२ रथं सूतं वजं वाहाधनुवमशराद यत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 446 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१००६७१ साे रथमाथाय शरं धनुपाददे०७१००६७२ शरं धनुष सधाय मुतेऽभजतीरः०७१००६८१ ददाह तेन दभुेा हराेऽथ िपुराे नृप०७१००६८२ दव दुदभुयाे नेदुवमानशतसु लाः०७१००६९१ देवषपतृसेशा जयेित कुसमाेकरैः०७१००६९२ अवाकरगुा ननृतासराेगणाः०७१००७०१ एवं दवा पुरताे भगवापुरहा नृप०७१००७०२ ादभः तूयमानः वं धाम यपत०७१००७११ एवं वधायय हरेः वमायया वडबमानय नृलाेकमानः०७१००७१२ वीयाण गीतायृषभजगरुाेलाेकं पुनानायपरं वदाम कम्०७११००१० ीशक उवाच०७११००११ ुवेहतं साधु सभासभाजतं महमाय उमानः०७११००१२ युधराे दैयपतेमुदावतः पछ भूयतनयं वयुवः०७११००२० ीयुधर उवाच०७११००२१ भगवाेतमछाम नृणां धम सनातनम्०७११००२२ वणामाचारयुतं यपुमावदते परम्०७११००३१ भवाजापतेः साादाजः परमेनः०७११००३२ सतानां सताे ंतपाेयाेगसमाधभः०७११००४१ नारायणपरा वा धम गुं परं वदःु०७११००४२ कणाः साधवः शातावधा न तथापरे०७११००५० ीनारद उवाच०७११००५१ नवा भगवतेऽजाय लाेकानां धमसेतवे०७११००५२ वये सनातनं धम नारायणमुखा तम्०७११००६१ याेऽवतीयानाेऽंशेन दााययां त धमतः०७११००६२ लाेकानां वतयेऽयाते तपाे बदरकामे०७११००७१ धममूलं ह भगवासववेदमयाे हरः०७११००७२ ृतं च तदां राजयेन चाा सीदित०७११००८१ सयं दया तपः शाैचं ितितेा शमाे दमः०७११००८२ अहंसा चय च यागः वायाय अाजवम्०७११००९१ सताेषः समसेवा ायेहाेपरमः शनैः०७११००९२ नृणां वपययेहेा माैनमावमशनम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 447 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७११०१०१ अाादेः संवभागाे भूतेय यथाहतः०७११०१०२ तेवादेवताबुः सतरां नृषु पाडव०७११०१११ वणं कतनं चाय रणं महतां गतेः०७११०११२ सेवेयावनितदायं सयमासमपणम्०७११०१२१ नृणामयं पराे धमः सवेषां समुदातः०७११०१२२ िंशणवााजसवाा येन तयित०७११०१३१ संकारा यावछाः स जाेऽजाे जगाद यम्०७११०१३२ इयाययनदानािन वहतािन जनाम्०७११०१३३ जकमावदातानां याामचाेदताः०७११०१४१ वयाययनादिन षडययाितहः०७११०१४२ रााे वृः जागाेुरवाा करादभः०७११०१५१ वैयत वातावृः यायं कुलानुगः०७११०१५२ शूय जशूषा वृ वामनाे भवेत्०७११०१६१ वाता वचा शालन यायावरशलाेछनम्०७११०१६२ ववृतधेयं ेयसी चाेराेरा०७११०१७१ जघयाे नाेमां वृमनापद भजेरः०७११०१७२ ऋते राजयमापस सवेषामप सवशः०७११०१८१ ऋतामृतायां जीवेत मृतेन मृतेन वा०७११०१८२ सयानृतायामप वा न वृया कदाचन०७११०१९१ ऋतमुछशलं ाेममृतं यदयाचतम्०७११०१९२ मृतं त िनययाा यामृतं कषणं ृतम्०७११०२०१ सयानृतं च वाणयं वृनीचसेवनम्०७११०२०२ वजयेां सदा वाे राजय जुगुसताम्०७११०२०३ सववेदमयाे वः सवदेवमयाे नृपः०७११०२११ शमाे दमतपः शाैचं सताेषः ातराजवम्०७११०२१२ ानं दयायुतावं सयं च लणम्०७११०२२१ शाैय वीय धृिततेजयागाजयः मा०७११०२२२ यता साद सयं च लणम्०७११०२३१ देवगुवयुते भवगपरपाेषणम्०७११०२३२ अातमुमाे िनयं नैपुयं वैयलणम्०७११०२४१ शूय सितः शाैचं सेवा वामयमायया

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 448 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७११०२४२ अमयाे तेयं सयं गाेवरणम्०७११०२५१ ीणां च पितदेवानां तूषानुकूलता०७११०२५२ तधुवनुवृ िनयं ततधारणम्०७११०२६१ साजनाेपलेपायां गृहमडनवतनैः०७११०२६२ वयं च मडता िनयं परमृपरछदा०७११०२७१ कामैावचैः सावी येण दमेन च०७११०२७२ वाैः सयैः यैः ेणा काले काले भजेपितम्०७११०२८१ सतालाेलपा दा धमा यसयवाक्०७११०२८२ अमा शचः धा पितं वपिततं भजेत्०७११०२९१ या पितं हरभावेन भजेीरव तपरा०७११०२९२ हयाना हरेलाेके पया ीरव माेदते०७११०३०१ वृः सरजातीनां तकुलकृता भवेत्०७११०३०२ अचाैराणामपापानामयजातेवसायनाम्०७११०३११ ायः वभाववहताे नृणां धमाे युगे युगे०७११०३१२ वेदभः ृताे राजेय चेह च शमकृत्०७११०३२१ वृया वभावकृतया वतमानः वकमकृत्०७११०३२२ हवा वभावजं कम शनैिनगुणतामयात्०७११०३३१ उयमानं मुः ें वयं िनवीयतामयात्०७११०३३२ न कपते पुनः सूयै उं बीजं च नयित०७११०३४१ एवं कामाशयं चं कामानामितसेवया०७११०३४२ वरयेत यथा राजवकामबदुभः०७११०३५१ यय यणं ाें पुंसाे वणाभयकम्०७११०३५२ यदयाप येत तेनैव विनदशेत्०७१२००१० ीनारद उवाच०७१२००११ चार गुकुले वसदाताे गुराेहतम्०७१२००१२ अाचरदासवीचाे गुराै सढसाैदः०७१२००२१ सायं ातपासीत गुवयक सराेमान्०७१२००२२ सये उभे च यतवाजप समाहतः०७१२००३१ छदांयधीयीत गुराेरातेसयतः०७१२००३२ उपमेऽवसाने च चरणाै शरसा नमेत्०७१२००४१ मेखलाजनवासांस जटादडकमडलून्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 449 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१२००४२ बभृयादपुवीतं च दभपाणयथाेदतम्०७१२००५१ सायं ातरेैयं गुरवे तवेदयेत्०७१२००५२ भुीत यनुाताे नाे चेदपुवसेचत्०७१२००६१ सशीलाे मतभुदः धानाे जतेयः०७१२००६२ यावदथ यवहरेीषु ीिनजतेषु च०७१२००७१ वजयेमदागाथामगृहथाे बृहतः०७१२००७२ इयाण माथीिन हरयप यतेमनः०७१२००८१ केशसाधनाेद पनायनादकम्०७१२००८२ गुीभयुवितभः कारयेानाे युवा०७१२००९१ नवः मदा नाम घृतकुसमः पुमान्०७१२००९२ सतामप रहाे जादयदा यावदथकृत्०७१२०१०१ कपयवाना यावदाभासमदमीरः०७१२०१०२ ैतं ताव वरमेताे य वपययः०७१२०१११ एतसव गृहथय समाातं यतेरप०७१२०११२ गुवृवकपेन गृहथयतगामनः०७१२०१२१ अनायनाेद यवलेखामषं मधु०७१२०१२२ गधलेपालारांयजेयुये बृहताः०७१२०१३१ उषवैवं गुकुले जाेऽधीयावबुय च०७१२०१३२ यीं सााेपिनषदं यावदथ यथाबलम्०७१२०१४१ दवा वरमनुाताे गुराेः कामं यदरः०७१२०१४२ गृहं वनं वा वशेजे वा वसेत्०७१२०१५१ अाै गुरावािन च सवभूतेवधाेजम्०७१२०१५२ भूतैः वधामभः पयेदवं ववत्०७१२०१६१ एवं वधाे चार वानथाे यितगृही०७१२०१६२ चरवदतवानः परं ाधगछित०७१२०१७१ वानथय वयाम िनयमाुिनसतान्०७१२०१७२ यानाथाय मुिनगछेषलाेकमुहासा०७१२०१८१ न कृपयमीयादकृं चायकालतः०७१२०१८२ अपमथामं वा अक पमुताहरेत्०७१२०१९१ वयैपुराेडाशावपेकालचाेदतान्०७१२०१९२ लधे नवे नवेऽाे पुराणं च परयजेत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 450 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१२०२०१ अयथमेव शरणमुटजं वाकदरम्०७१२०२०२ येत हमवाव वषाकातपषायम्०७१२०२११ केशराेमनखमु मलािन जटलाे दधत्०७१२०२१२ कमडवजने दड वकलापरछदान्०७१२०२२१ चरेने ादशादानाै वा चतराे मुिनः०७१२०२२२ ावेकं वा यथा बुन वपेत कृ तः०७१२०२३१ यदाकपः वयायां याधभजरयाथवा०७१२०२३२ अावीां वा वायां कुयादनशनादकम्०७१२०२४१ अायीसमाराेय सययाहं ममाताम्०७१२०२४२ कारणेषु यसेसयसातं त यथाहतः०७१२०२५१ खे खािन वायाै िनासांतेजःसूाणमावान्०७१२०२५२ अवसृलेपूयािन ताै शेषं यथाेवम्०७१२०२६१ वाचमाै सवयामे शपं करावप०७१२०२६२ पदािन गया वयस रयाेपथं जापताै०७१२०२७१ मृयाै पायुं वसग च यथाथानं विनदशेत्०७१२०२७२ द ाें सनादेन पशेनायािन वचम्०७१२०२८१ पाण चषा राजाेितयभिनवेशयेत्०७१२०२८२ अस चेतसा जां ेयैाणं ताै यसेत्०७१२०२९१ मनाे मनाेरथैे बुं बाेयैः कवाै परे०७१२०२९२ कमाययाना े यदहं ममताया०७१२०२९३ सवेन चं ेे गुणैवैकारकं परे०७१२०३०१ अस ितमपाे याेितयदाे वायाै नभयमुम्०७१२०३०२ कूटथे त महित तदयेऽरे च तत्०७१२०३११ इयरतयाानं चामवशेषतम्०७१२०३१२ ावायाेऽथ वरमेधयाेिनरवानलः०७१३००१० ीनारद उवाच०७१३००११ कपवेवं परय देहमाावशेषतः०७१३००१२ ामैकरावधना िनरपेरेहीम्०७१३००२१ बभृयासाै वासः काैपीनाछादनं परम्०७१३००२२ यं न लाडादेरयकदनापद०७१३००३१ एक एव चरेराारामाेऽनपायः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 451 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१३००३२ सवभूतसछाताे नारायणपरायणः०७१३००४१ पयेदायदाे वं परे सदसताेऽयये०७१३००४२ अाानं च परं सव सदसये०७१३००५१ सिबाेधयाेः सधावानाे गितमाक्०७१३००५२ पयबधं च माें च मायामां न वततः०७१३००६१ नाभनदेवुं मृयुमवं वाय जीवतम्०७१३००६२ कालं परं तीेत भूतानां भवाययम्०७१३००७१ नासछाेषु सेत नाेपजीवेत जीवकाम्०७१३००७२ वादवादांयजेकापं कंच न संयेत्०७१३००८१ न शयाननुबीत थाैवायसेन्०७१३००८२ न यायामुपयुीत नारानारभेचत्०७१३००९१ न यतेरामः ायाे धमहेतमहानः०७१३००९२ शातय समचय बभृयादतु वा यजेत्०७१३०१०१ अयलाे याथाे मनीयुबालवत्०७१३०१०२ कवमूकवदाानं स ा दशयेृणाम्०७१३०१११ अायुदाहरतीममितहासं पुरातनम्०७१३०११२ ादय च संवादं मुनेराजगरय च०७१३०१२१ तं शयानं धराेपथे कावेया ससानुिन०७१३०१२२ रजवलैतनूदेशैिनगूढामलतेजसम्०७१३०१३१ ददश लाेकावचरलाेकतवववसया०७१३०१३२ वृताेऽमायैः कितपयैः ादाे भगवयः०७१३०१४१ कमणाकृितभवाचा लै वणामादभः०७१३०१४२ न वदत जना यं वै साेऽसावित न वेित च०७१३०१५१ तं नवायय वधवपादयाेः शरसा पृशन्०७१३०१५२ ववसरदमाीहाभागवताेऽसरः०७१३०१६१ बभष कायं पीवानं साेमाे भाेगवायथा०७१३०१६२ वं चैवाेमवतां भाेगाे ववतामह०७१३०१६३ भाेगनां खल देहाेऽयं पीवा भवित नायथा०७१३०१७१ न ते शयानय िनमय हाथाे यत एव भाेगः०७१३०१७२ अभाेगनाेऽयं तव व देहः पीवा यततद नः मं चेत्०७१३०१८१ कवः कपाे िनपुणियकथः समः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 452 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१३०१८२ लाेकय कुवतः कम शेषे तताप वा०७१३०१९० ीनारद उवाच०७१३०१९१ स इथं दैयपितना परपृाे महामुिनः०७१३०१९२ यमानतमयाह तागमृतयतः०७१३०२०० ीाण उवाच०७१३०२०१ वेदेदमसरे भवावायसतः०७१३०२०२ ईहाेपरमयाेनॄणां पदाययाचषा०७१३०२११ यय नारायणाे देवाे भगवातः सदा०७१३०२१२ भा केवलयाानं धुनाेित वातमक वत्०७१३०२२१ तथाप ूमहे ांतव राजयथाुतम्०७१३०२२२ साषणीयाे ह भवानानः शमछता०७१३०२३१ तृणया भववाहया याेयैः कामैरपूयया०७१३०२३२ कमाण कायमाणाेऽहं नानायाेिनषु याेजतः०७१३०२४१ यछया लाेकममं ापतः कमभमन्०७१३०२४२ वगापवगयाेारं ितरां पुनरय च०७१३०२५१ ताप दपतीनां च सखायायापनुये०७१३०२५२ कमाण कुवतां ा िनवृाेऽ वपययम्०७१३०२६१ सखमयानाे पं सवेहाेपरिततनुः०७१३०२६२ मनःसंपशजाा भाेगावयाम संवशन्०७१३०२७१ इयेतदानः वाथ सतं वृय वै पुमान्०७१३०२७२ वचामसित ैते घाेरामााेित संसृितम्०७१३०२८१ जलं तदुवैछं हवााे जलकायया०७१३०२८२ मृगतृणामुपाधावेथायाथवतः०७१३०२९१ देहादभदैवतैरानः सखमीहतः०७१३०२९२ दःुखाययं चानीशय या माेघाः कृताः कृताः०७१३०३०१ अायाकादभदुःखैरवमुय कहचत्०७१३०३०२ मयय कृ ाेपनतैरथैः कामैः येत कम्०७१३०३११ पयाम धिननां ेशं ल धानामजतानाम्०७१३०३१२ भयादलधिनाणां सवताेऽभवशनाम्०७१३०३२१ राजताैरतः शाेः वजनापशपतः०७१३०३२२ अथयः कालतः वायं ाणाथवयम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 453 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१३०३३१ शाेकमाेहभयाेध रागैयमादयः०७१३०३३२ यूलाः युनृणां जापृहां ाणाथयाेबुधः०७१३०३४१ मधुकारमहासपाै लाेकेऽाे गुमाै०७१३०३४२ वैरायं परताेषं च ाा यछया वयम्०७१३०३५१ वरागः सवकामेयः शताे मे मधुतात्०७१३०३५२ कृ ां मधुवं हवाययाे हरेपितम्०७१३०३६१ अनीहः परताा यछाेपनतादहम्०७१३०३६२ नाे चेछये बहािन महाहरव सववान्०७१३०३७१ चदपं चूर भुेऽं वावादु वा०७१३०३७२ चूर गुणाेपेतं गुणहीनमुत चत्०७१३०३८१ याेपतं ाप कदाचानवजतम्०७१३०३८२ भुे भुाथ कंवा नं यछया०७१३०३९१ ाैमं दकूुलमजनं चीरं वकलमेव वा०७१३०३९२ वसेऽयदप सां दभुुधीरहम्०७१३०४०१ चछये धराेपथे तृणपणामभस०७१३०४०२ चासादपये कशपाै वा परेछया०७१३०४११ चाताेऽनुलाः सवासाः यलृ तः०७१३०४१२ रथेभाैरे ाप दवासा हवभाे०७१३०४२१ नाहं िनदे न च ताैम वभाववषमं जनम्०७१३०४२२ एतेषां ेय अाशासे उतैकायं महािन०७१३०४३१ वकपं जुयााै तां मनयथवमे०७१३०४३२ मनाे वैकारके वा तं मायायां जुहाेयनु०७१३०४४१ अाानुभूताै तां मायां जुयासयु िनः०७१३०४४२ तताे िनरहाे वरमेवानुभूयािन थतः०७१३०४५१ वावृं मयेथं ते सगुमप वणतम्०७१३०४५२ यपेतं लाेकशाायां भवाह भगवपरः०७१३०४६० ीनारद उवाच०७१३०४६१ धम पारमहंयं वै मुनेः ुवासरेरः०७१३०४६२ पूजयवा ततः ीत अामय ययाै गृहम्०७१४००१० ीयुधर उवाच०७१४००११ गृहथ एतां पदवीं वधना येन चासा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 454 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१४००१२ यायाेवऋषे ूह माशाे गृहमूढधीः०७१४००२० ीनारद उवाच०७१४००२१ गृहेववथताे राजयाः कुवयथाेचताः०७१४००२२ वासदेवापणं साादपुासीत महामुनीन्०७१४००३१ वगवताेऽभीणमवतारकथामृतम्०७१४००३२ धानाे यथाकालमुपशातजनावृतः०७१४००४१ ससाछनकैः समाजायाजादषु०७१४००४२ वमुेुयमानेषु वयं ववदुथतः०७१४००५१ यावदथमुपासीनाे देहे गेहे च पडतः०७१४००५२ वराे रव नृलाेके नरतां यसेत्०७१४००६१ ातयः पतराै पुा ातरः सदाेऽपरे०७१४००६२ यदत यदछत चानुमाेदेत िनममः०७१४००७१ दयं भाैमं चातरं वमयुतिनमतम्०७१४००७२ तसवमुपयुान एतकुयावताे बुधः०७१४००८१ यावयेत जठरं तावववं ह देहनाम्०७१४००८२ अधकं याेऽभमयेत स तेनाे दडमहित०७१४००९१ मृगाेखरमकाख सरसृखगमकाः०७१४००९२ अानः पुवपयेैरेषामतरं कयत्०७१४०१०१ िवग नाितकृ ेण भजेत गृहमेयप०७१४०१०२ यथादेशं यथाकालं यावैवाेपपादतम्०७१४०१११ अााघातेऽवसाययः कामासंवभजेथा०७१४०११२ अयेकामानाे दारां नृणां ववहाे यतः०७१४०१२१ जादथे वााणाहयाा पतरं गुम्०७१४०१२२ तयां ववं यां जातेन जताे जतः०७१४०१३१ कृमविनातं ेदं तछं कलेवरम्०७१४०१३२ तदयरितभाया ायमाा नभछदः०७१४०१४१ सैयावशाथैः कपयेृमानः०७१४०१४२ शेषे ववं यजाः पदवीं महतामयात्०७१४०१५१ देवानृषीृभूतािन पतॄनाानमवहम्०७१४०१५२ ववृयागतवेन यजेत पुषं पृथक्०७१४०१६१ यानाेऽधकारााः सवाः युयसपदः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 455 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१४०१६२ वैतािनकेन वधना अहाेादना यजेत्०७१४०१७१ न मुखताेऽयं वै भगवासवयभुक्०७१४०१७२ इयेत हवषा राजयथा वमुखे तैः०७१४०१८१ तााणदेवेषु मयादषु यथाहतः०७१४०१८२ तैतैः कामैयजवैनं ें ाणाननु०७१४०१९१ कुयादपरपीयं मास ाैपदे जः०७१४०१९२ ां पाेयथावं तधूनां च ववान्०७१४०२०१ अयने वषुवे कुयातीपाते दनये०७१४०२०२ चादयाेपरागे च ादयां वणेषु च०७१४०२११ तृतीयायां शपे नवयामथ काितके०७१४०२१२ चतसृवयकास हेमते शशरे तथा०७१४०२२१ माघे च सतसयां मघाराकासमागमे०७१४०२२२ राकया चानुमया च मासाण युतायप०७१४०२३१ ादयामनुराधा या वणत उराः०७१४०२३२ ितसृवेकादशी वास जाेणयाेगयुक्०७१४०२४१ त एते ेयसः काला नॄणां ेयाेववधनाः०७१४०२४२ कुयासवानैतेषु ेयाेऽमाेघं तदायुषः०७१४०२५१ एषु ानं जपाे हाेमाे तं देवजाचनम्०७१४०२५२ पतृदेवनृभूतेयाे यं तनरम्०७१४०२६१ संकारकालाे जायाया अपययानतथा०७१४०२६२ ेतसंथा मृताह कमययुदये नृप०७१४०२७१ अथ देशावयाम धमादेयाअवहान्०७१४०२७२ स वै पुयतमाे देशः सपां य लयते०७१४०२८१ बबं भगवताे य सवमेतराचरम्०७१४०२८२ य ह ाणकुलं तपाेवादयावतम्०७१४०२९१ य य हरेरचा स देशः ेयसां पदम्०७१४०२९२ य गादयाे नः पुराणेषु च वुताः०७१४०३०१ सरांस पुकरादिन ेायहातायुत०७१४०३०२ कुें गयशरः यागः पुलहामः०७१४०३११ नैमषं फागुनं सेतः भासाेऽथ कुशथल०७१४०३१२ वाराणसी मधुपुर पपा बदसुरतथा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 456 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१४०३२१ नारायणामाे नदा सीतारामामादयः०७१४०३२२ सवे कुलाचला राजहेमलयादयः०७१४०३३१ एते पुयतमा देशा हरेरचाता ये०७१४०३३२ एतादेशाषेवेत ेयकामाे भीणशः०७१४०३३३ धमाे ेहतः पुंसां सहाधफलाेदयः०७१४०३४१ पां व िनं वै कवभः पावमैः०७१४०३४२ हररेवैक उवीश ययं वै चराचरम्०७१४०३५१ देवयहस वै सस त ाजादषु०७१४०३५२ राजयदपूजायां मतः पातयायुतः०७१४०३६१ जीवराशभराकण अडकाेशापाे महान्०७१४०३६२ तूलवादयुतेया सवजीवातपणम्०७१४०३७१ पुरायनेन सृािन नृितयगृषदेवताः०७१४०३७२ शेते जीवेन पेण पुरेषु पुषाे साै०७१४०३८१ तेवेव भगवााजंतारतयेन वतते०७१४०३८२ तापां ह पुषाे यावानाा यथेयते०७१४०३९१ ा तेषां मथाे नृणामवानातां नृप०७१४०३९२ ेतादषु हरेरचा यायै कवभः कृता०७१४०४०१ तताेऽचायां हरं केचसंाय सपयया०७१४०४०२ उपासत उपाताप नाथदा पुषषाम्०७१४०४११ पुषेवप राजे सपां ाणं वदःु०७१४०४१२ तपसा वया ता धे वेदं हरेतनुम्०७१४०४२१ नवय ाणा राजकृणय जगदानः०७१४०४२२ पुनतः पादरजसा िलाेकं दैवतं महत्०७१५००१० ीनारद उवाच०७१५००११ कमिना जाः केचपाेिना नृपापरे०७१५००१२ वायायेऽये वचने केचन ानयाेगयाेः०७१५००२१ ानिनाय देयािन कयायानयमछता०७१५००२२ दैवे च तदभावे यादतरेयाे यथाहतः०७१५००३१ ाै दैवे पतृकाये ीनेकैकमुभय वा०७१५००३२ भाेजयेससमृाेऽप ाे कुया वतरम्०७१५००४१ देशकालाेचता यपााहणािन च

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 457 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१५००४२ सयभवत नैतािन वतरावजनापणात्०७१५००५१ देशे काले च साे मुयं हरदैवतम्०७१५००५२ या वधवपाे यतं कामधुगयम्०७१५००६१ देवषपतृभूतेय अाने वजनाय च०७१५००६२ अं संवभजपयेसव तपुषाकम्०७१५००७१ न दादामषं ाे न चाामतववत्०७१५००७२ मुयैः यापरा ीितयथा न पशहंसया०७१५००८१ नैताशः पराे धमाे नृणां सममछताम्०७१५००८२ यासाे दडय भूतेषु मनाेवाायजय यः०७१५००९१ एके कममयायाािननाे यवमाः०७१५००९२ अासंयमनेऽनीहा जुित ानदपते०७१५०१०१ ययैययमाणं ा भूतािन बयित०७१५०१०२ एष माकणाे हयादताे सतृवम्०७१५०१११ ताैवाेपपेन मुयेनाप धमवत्०७१५०११२ सताेऽहरहः कुयायनैमकः याः०७१५०१२१ वधमः परधम अाभास उपमा छलः०७१५०१२२ अधमशाखाः पेमा धमाेऽधमवयजेत्०७१५०१३१ धमबाधाे वधमः यापरधमाेऽयचाेदतः०७१५०१३२ उपधमत पाखडाे दाे वा शदभछलः०७१५०१४१ यवछया कृतः पुराभासाे ामापृथक्०७१५०१४२ वभाववहताे धमः कय नेः शातये०७१५०१५१ धमाथमप नेहेत यााथ वाधनाे धनम्०७१५०१५२ अनीहानीहमानय महाहेरव वृदा०७१५०१६१ सतय िनरहय वाारामय यसखम्०७१५०१६२ कुततकामलाेभेन धावताेऽथेहया दशः०७१५०१७१ सदा सतमनसः सवाः शवमया दशः०७१५०१७२ शक राकटकादयाे यथाेपानपदः शवम्०७१५०१८१ सतः केन वा राज वतेताप वारणा०७१५०१८२ अाैपयजैकापयाहृपालायते जनः०७१५०१९१ असतय वय तेजाे वा तपाे यशः०७१५०१९२ वतीयलाैयेन ानं चैवावकयते

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 458 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१५०२०१ कामयातं ह ृां ाेधयैतफलाेदयात्०७१५०२०२ जनाे याित न लाेभय जवा भुा दशाे भुवः०७१५०२११ पडता बहवाे राजबाः संशयछदः०७१५०२१२ सदसपतयाेऽयेके असताेषापतयधः०७१५०२२१ असपायेकामं ाेधं कामववजनात्०७१५०२२२ अथानथेया लाेभं भयं तवावमशनात्०७१५०२३१ अावीा शाेकमाेहाै दं महदपुासया०७१५०२३२ याेगातरायााैनेन हंसां कामानीहया०७१५०२४१ कृपया भूतजं दःुखं दैवं जासमाधना०७१५०२४२ अाजं याेगवीयेण िनां सविनषेवया०७१५०२५१ रजतम सवेन सवं चाेपशमेन च०७१५०२५२ एतसव गुराै भा पुषाे सा जयेत्०७१५०२६१ यय साागवित ानदपदे गुराै०७१५०२६२ मयासः ुतं तय सव कुरशाैचवत्०७१५०२७१ एष वै भगवासााधानपुषेरः०७१५०२७२ याेगेरैवमृयालाेकाे यं मयते नरम्०७१५०२८१ षगसंयमैकाताः सवा िनयमचाेदनाः०७१५०२८२ तदता यद नाे याेगानावहेयुः मावहाः०७१५०२९१ यथा वातादयाे था याेगयाथ न बित०७१५०२९२ अनथाय भवेयुः पूतमं तथासतः०७१५०३०१ यवजये यः याःसाेऽपरहः०७१५०३०२ एकाे ववशरणाे भभैयमताशनः०७१५०३११ देशे शचाै समे राजसंथायासनमानः०७१५०३१२ थरं सखं समं तासीतव अाेमित०७१५०३२१ ाणापानाै सयापूरकुकरेचकैः०७१५०३२२ यावनयजेकामावनासािनरणः०७१५०३३१ यताे यताे िनःसरित मनः कामहतं मत्०७१५०३३२ तततत उपाय द याछनैबुधः०७१५०३४१ एवमययतं कालेनापीयसा यतेः०७१५०३४२ अिनशं तय िनवाणं यायिनधनविवत्०७१५०३५१ कामादभरनावं शाताखलवृ यत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 459 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१५०३५२ चं सखपृं नैवाेेत कहचत्०७१५०३६१ यः य गृहापूव िवगावपनापुनः०७१५०३६२ यद सेवेत ताः स वै वातायपपः०७१५०३७१ यैः वदेहः ृताेऽनाा मयाे वृ मभवत्०७१५०३७२ त एनमासाकृवा ाघयत समाः०७१५०३८१ गृहथय यायागाे तयागाे वटाेरप०७१५०३८२ तपवनाे ामसेवा भाेरयलाेलता०७१५०३९१ अामापसदा ेते खवामवडबनाः०७१५०३९२ देवमायावमूढांतानुपेेतानुकपया०७१५०४०१ अाानं चेजानीयापरं ानधुताशयः०७१५०४०२ कमछकय वा हेताेदेहं पुणाित लपटः०७१५०४११ अाः शररं रथमयाण हयानभीषून इयेशम्०७१५०४१२ वािन माा धषणां च सूतं सवं बृहधुरमीशसृम्०७१५०४२१ अं दशाणमधमधमाै चेऽभमानं रथनं च जीवम्०७१५०४२२ धनुह तय णवं पठत शरं त जीवं परमेव लयम्०७१५०४३१ रागाे ेष लाेभ शाेकमाेहाै भयं मदः०७१५०४३२ मानाेऽवमानाेऽसूया च माया हंसा च मसरः०७१५०४४१ रजः मादः ा शववेवमादयः०७१५०४४२ रजतमःकृतयः सवकृतयः चत्०७१५०४५१ यावृकायरथमावशाेपकपं०७१५०४५२ धे गरचरणाचनया िनशातम्०७१५०४५३ ानासमयुतबलाे दधदतशुः०७१५०४५४ वानदत उपशात इदं वजात्०७१५०४६१ नाेचेममसदयवाजसूता०७१५०४६२ नीवाेपथं वषयदयुषु िनपत०७१५०४६३ ते दयवः सहयसूतममुं तमाेऽधे०७१५०४६४ संसारकूप उमृयुभये पत०७१५०४७१ वृं च िनवृं च वधं कम वैदकम्०७१५०४७२ अावतते वृेन िनवृेनातेऽमृतम्०७१५०४८१ हंं यमयं कायमहाेाशातदम्०७१५०४८२ दश पूणमास चातमायं पशः सतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 460 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१५०४९१ एतदं वृायं तं तमेव च०७१५०४९२ पूत सरालयाराम कूपाजीयादलणम्०७१५०५०१ यसूवपाक धूमाे रािरपयः०७१५०५०२ अयनं दणं साेमाे दश अाेषधवीधः०७१५०५११ अं रेत इित ेश पतृयानं पुनभवः०७१५०५१२ एकैकयेनानुपूव भूवा भूवेह जायते०७१५०५२१ िनषेकादमशानातैः संकारैः संकृताे जः०७१५०५२२ इयेषु यायाानदपेषु जुित०७१५०५३१ इयाण मनयूमाै वाच वैकारकं मनः०७१५०५३२ वाचं वणसमााये तमाेंकारे वरे यसेत्०७१५०५३३ अाेंकारं बदाै नादे तं तं त ाणे महयमुम्०७१५०५४१ अः सूयाे दवा ाः शाे राकाेरं वराट्०७१५०५४२ वाेऽथ तैजसः ातय अाा समवयात्०७१५०५५१ देवयानमदं ाभूवा भूवानुपूवशः०७१५०५५२ अायायुपशाताा ाथाे न िनवतते०७१५०५६१ य एते पतृदेवानामयने वेदिनमते०७१५०५६२ शाेण चषा वेद जनथाेऽप न मुित०७१५०५७१ अादावते जनानां सहरतः परावरम्०७१५०५७२ ानं ेयं वचाे वायं तमाे याेितवयं वयम्०७१५०५८१ अाबाधताेऽप ाभासाे यथा वततया ृतः०७१५०५८२ दघुटवादैयकं तदथवकपतम्०७१५०५९१ यादनामहाथानां छाया न कतमाप ह०७१५०५९२ न साताे वकाराेऽप न पृथावताे मृषा०७१५०६०१ धातवाेऽवयववा ताावयवैवना०७१५०६०२ न युसयवयवयसवयवाेऽततः०७१५०६११ यासायमतावकपे सित वतनः०७१५०६१२ जावापाै यथा वे तथा वधिनषेधता०७१५०६२१ भावाैतं याैतं याैतं तथानः०७१५०६२२ वतयवानुभूयेह ीवाधुनुते मुिनः०७१५०६३१ कायकारणववै दशनं पटततवत्०७१५०६३२ अवतवाकपय भावाैतं तदुयते

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 461 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१५०६४१ यण परे साासवकमसमपणम्०७१५०६४२ मनाेवानुभः पाथ याैतं तदुयते०७१५०६५१ अाजायासतादनामयेषां सवदेहनाम्०७१५०६५२ यवाथकामयाेरैं याैतं तदुयते०७१५०६६१ यय वािनषं याेन य यताे नृप०७१५०६६२ स तेनेहेत कायाण नराे नायैरनापद०७१५०६७१ एतैरयै वेदाेैवतमानः वकमभः०७१५०६७२ गृहेऽयय गितं यायााजंतभारः०७१५०६८१ यथा ह यूयं नृपदेव दुयजादापणादुरतानः भाेः०७१५०६८२ यपादपेहसेवया भवानहारषीजतदगजः तून्०७१५०६९१ अहं पुराभवं कधव उपबहणः०७१५०६९२ नाातीते महाकपे गधवाणां ससतः०७१५०७०१ पपेशलमाधुय साैगययदशनः०७१५०७०२ ीणां यतमाे िनयं मः वपुरलपटः०७१५०७११ एकदा देवसे त गधवासरसां गणाः०७१५०७१२ उपता वसृभहरगाथाेपगायने०७१५०७२१ अहं च गायंताीभः परवृताे गतः०७१५०७२२ ावा वसृजते हेलनं शेपुराेजसा०७१५०७२३ याह वं शूतामाश नीः कृतहेलनः०७१५०७३१ तावायामहं जे ताप वादनाम्०७१५०७३२ शूषयानुषेण ााेऽहं पुताम्०७१५०७४१ धमते गृहमेधीयाे वणतः पापनाशनः०७१५०७४२ गृहथाे येन पदवीमसा यासनामयात्०७१५०७५१ यूयं नृलाेके बत भूरभागा लाेकं पुनाना मुनयाेऽभयत०७१५०७५२ येषां गृहानावसतीित सााढंू परं मनुयलम्०७१५०७६१ स वा अयं महमृय कैवयिनवाणसखानुभूितः०७१५०७६२ यः सः खल मातलेय अााहणीयाे वधकृु०७१५०७७१ न यय साावपजादभी पं धया वततयाेपवणतम्०७१५०७७२ माैनेन भाेपशमेन पूजतः सीदतामेष स सावतां पितः०७१५०७८० ीशक उवाच०७१५०७८१ इित देवषणा ाें िनशय भरतषभः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 462 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०७१५०७८२ पूजयामास सीतः कृणं च ेमवलः०७१५०७९१ कृणपाथावुपामय पूजतः ययाै मुिनः०७१५०७९२ ुवा कृणं परं पाथः परमवतः०७१५०८०१ इित दाायणीनां ते पृथवंशा कितताः०७१५०८०२ देवासरमनुयाा लाेका य चराचराः०८०१००१० ीराजाेवाच०८०१००११ वायुवयेह गुराे वंशाेऽयं वतरा तः०८०१००१३ य वसृजां सगाे मनूनयावदव नः०८०१००२१ मवतरे हरेज कमाण च महीयसः०८०१००२३ गृणत कवयाे ंतािन नाे वद वताम्०८०१००३१ यतरे गवावभावनः०८०१००३३ कृतवाकुते कता तीतेऽनागतेऽ वा०८०१००४० ीऋषवाच०८०१००४१ मनवाेऽयतीताः षपे वायुवादयः०८०१००४३ अाते कथताे य देवादनां च सवः०८०१००५१ अाकूयां देवयां च दुहाेतय वै मनाेः०८०१००५३ धमानाेपदेशाथ भगवापुतां गतः०८०१००६१ कृतं पुरा भगवतः कपलयानुवणतम्०८०१००६३ अायाये भगवायाे यकार कुह०८०१००७१ वरः कामभाेगेषु शतपापितः भुः०८०१००७३ वसृय रायं तपसे सभायाे वनमावशत्०८०१००८१ सनदायां वषशतं पदैकेन भुवं पृशन्०८०१००८३ तयमानतपाे घाेरमदमवाह भारत०८०१००९० ीमनुवाच०८०१००९१ येन चेतयते वं वं चेतयते न यम्०८०१००९३ याे जागित शयानेऽायं तं वेद वेद सः०८०१०१०१ अाावायमदं वं यकगयां जगत्०८०१०१०३ तेन येन भुीथा मा गृधः कय वनम्०८०१०१११ यं पयित न पयतं चयय न रयित०८०१०११३ तं भूतिनलयं देवं सपणमुपधावत०८०१०१२१ न ययाताै मयं च वः पराे नातरं बहः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 463 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०१०१२३ वयामूिन यां च ततं महत्०८०१०१३१ स वकायः पुतईशः सयः वयंयाेितरजः पुराणः०८०१०१३३ धेऽय जाजयाशा तां वयाेदय िनरह अाते०८०१०१४१ अथाे ऋषयः कमाणीहतेऽकमहेतवे०८०१०१४३ ईहमानाे ह पुषः ायाेऽनीहां पते०८०१०१५१ ईहते भगवानीशाे न ह त वसते०८०१०१५३ अालाभेन पूणाथाे नावसीदत येऽनु तम्०८०१०१६१ तमीहमानं िनरहृ तं बुधं िनराशषं पूणमनयचाेदतम्०८०१०१६३ नॄशयतं िनजवसंथतं भुं पेऽखलधमभावनम्०८०१०१७० ीशक उवाच०८०१०१७१ इित माेपिनषदं याहरतं समाहतम्०८०१०१७३ ासरा यातधाना जधुमयवधा०८०१०१८१ तांतथावसतावीय यः सवगताे हरः०८०१०१८३ यामैः परवृताे देवैहवाशासवपम्०८०१०१९१ वाराेचषाे तीयत मनुरेः सताेऽभवत्०८०१०१९३ ुमसषेणराेचमुखातय चाजाः०८०१०२०१ तेाे राेचनवासीेवा तषतादयः०८०१०२०३ ऊजतादयः स ऋषयाे वादनः०८०१०२११ ऋषेत वेदशरसतषता नाम पयभूत्०८०१०२१३ तयां जे तताे देवाे वभुरयभवुतः०८०१०२२१ अाशीितसहाण मुनयाे ये धृतताः०८०१०२२३ अवशतं तय काैमारचारणः०८०१०२३१ तृतीय उमाे नाम यतसताे मनुः०८०१०२३३ पवनः सृयाे य हाेाातसता नृप०८०१०२४१ वसतनयाः स ऋषयः मदादयः०८०१०२४३ सया वेदुता भा देवा इत सयजत्०८०१०२५१ धमय सूनृतायां त भगवापुषाेमः०८०१०२५३ सयसेन इित याताे जातः सयतैः सह०८०१०२६१ साेऽनृततदःुशीलानसताे यरासान्०८०१०२६३ भूतहाे भूतगणांावधीसयजसखः०८०१०२७१ चतथ उमाता मनुनाा च तामसः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 464 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०१०२७३ पृथुः याितनरः केतरयाा दश तसताः०८०१०२८१ सयका हरयाे वीरा देवाशख ईरः०८०१०२८३ याेितधामादयः स ऋषयतामसेऽतरे०८०१०२९१ देवा वैधृतयाे नाम वधृतेतनया नृप०८०१०२९३ नाः कालेन यैवेदा वधृताः वेन तेजसा०८०१०३०१ ताप जे भगवाहरयां हरमेधसः०८०१०३०३ हररयाताे येन गजेाे माेचताे हात्०८०१०३१० ीराजाेवाच०८०१०३११ बादरायण एते ाेतमछामहे वयम्०८०१०३१३ हरयथा गजपितं ाहतममूमुचत्०८०१०३२१ तकथास महपुयं धयं वययनं शभम्०८०१०३२३ य याेमाेकाे भगवागीयते हरः०८०१०३३० ीसूत उवाच०८०१०३३१ परतैवं स त बादरायणः ायाेपवेन कथास चाेदतः०८०१०३३३ उवाच वाः ितन पाथवं मुदा मुनीनां सदस वताम्०८०२००१० ीशक उवाच०८०२००११ अासीरवराे राजंकूट इित वुतः०८०२००१३ ीराेदेनावृतः ीमायाेजनायुतमु तः०८०२००२१ तावता वतृतः पयभः ै ः पयाेिनधम्०८०२००२३ दशः खं राेचयाते राैयायसहरमयैः०८०२००३१ अयै ककुभः सवा रधातवचितैः०८०२००३३ नानामलतागुैिनघाेषैिनझरासाम्०८०२००४१ स चाविनयमानाः समतापयऊमभः०८०२००४३ कराेित यामलां भूमं हररकतामभः०८०२००५१ सचारणगधवैवाधरमहाेरगैः०८०२००५३ करैरसराेभ डजुकदरः०८०२००६१ य सतसादैनदहुममषया०८०२००६३ अभगजत हरयः ाघनः परशया०८०२००७१ नानारयपशात सु लाेयलृ तः०८०२००७३ चमसराेान कलकठवहमः०८०२००८१ सरसराेभरछाेदैः पुलनैमणवालकैः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 465 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०२००८३ देवीमनामाेद साैरभािनलैयुतः०८०२००९१ तय ाेयां भगवताे वणय महानः०८०२००९३ उानमृतमाम अाडं सरयाेषताम्०८०२०१०१ सवताेऽलृ तं दयैिनयपुपफलमैः०८०२०१०३ मदारैः पारजातै पाटलाशाेकचपकैः०८०२०१११ चूतैः पयालैः पनसैराैराातकैरप०८०२०११३ मुकैनारकेलै खजू रैबीजपूरकैः०८०२०१२१ मधुकैः शालतालै तमालैरसनाजुनैः०८०२०१२३ अराेडबरैवटैः कंशकचदनैः०८०२०१३१ पचुमदैः काेवदारैः सरलैः सरदाभः०८०२०१३३ ाेराजबुभबदयाभयामलैः०८०२०१४१ बवैः कपथैजबीरैवृताे भातकादभः०८०२०१४३ तसरः सवपुलं लसकानपजम्०८०२०१५१ कुमुदाेपलकार शतपयाेजतम्०८०२०१५३ मषदिनघुं शकुतै कलवनैः०८०२०१६१ हंसकारडवाकण चाैः सारसैरप०८०२०१६३ जलकुुटकाेय दायूहकुलकूजतम्०८०२०१७१ मयकछपसार चलपरजःपयः०८०२०१७३ कदबवेतसनल नीपवुलकैवृतम्०८०२०१८१ कुदैः कुबकाशाेकैः शरषैः कूटजेु दैः०८०२०१८३ कुकैः वणयूथीभनागपुागजाितभः०८०२०१९१ मकाशतपै माधवीजालकादभः०८०२०१९३ शाेभतं तीरजैायैिनयतभरलं मैः०८०२०२०१ तैकदा तरकाननायः करेणुभवारणयूथपरन्०८०२०२०३ सकटकं कचकवेणुवेवशालगुं जवनपतीन्०८०२०२११ यधमाारयाे गजेा याादयाे यालमृगाः सखाः०८०२०२१३ महाेरगााप भयावत सगाैरकृणाः सरभामयः०८०२०२२१ वृका वराहा महषशया गाेपुछशालावृकमक टा०८०२०२२३ अय ा हरणाः शशादयरयभीता यदनुहेण०८०२०२३१ स घमतः करभः करेणुभवृताे मदयुकरभैरनुतः०८०२०२३३ गरं गरणा परतः कपयषेयमाणाेऽलकुलैमदाशनैः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 466 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०२०२४१ सराेऽिनलं पजरेणुषतं जवदरूादवलेणः०८०२०२४३ वृतः वयूथेन तृषादतेन तसराेवरायासमथागमतुम्०८०२०२५१ वगा तमृताबु िनमलं हेमारवदाेपलरेणुषतम्०८०२०२५३ पपाै िनकामं िनजपुकराेतृमाानमः पयगतमः०८०२०२६१ स पुकरेणाेतृशीकराबुभिनपाययसंपययथा गृही०८०२०२६३ घृणी करेणुः करभां दमुदाे नाच कृ ं कृपणाेऽजमायया०८०२०२७१ तं त कृप दैवचाेदताे ाहाे बलयांरणे षाहीत्०८०२०२७३ यछयैवं यसनं गताे गजाे यथाबलं साेऽितबलाे वचमे०८०२०२८१ तथातरं यूथपितं करेणवाे वकृयमाणं तरसा बलयसा०८०२०२८३ वचुुशदनधयाेऽपरे गजाः पाणहातारयतं न चाशकन्०८०२०२९१ िनयुयताेरेवमभेनयाेवकषताेरतरताे बहमथः०८०२०२९३ समाः सहं यगमहीपते साणयाेममंसतामराः०८०२०३०१ तताे गजेय मनाेबलाैजसां कालेन दघेण महानभूयः०८०२०३०३ वकृयमाणय जलेऽवसीदताे वपययाेऽभूसकलं जलाैकसः०८०२०३११ इथं गजेः स यदाप सटं ाणय देही ववशाे यछया०८०२०३१३ अपारयावमाेणे चरं दयावमां बुमथायपत०८०२०३२१ न माममे ातय अातरं गजाः कुतः करयः भवत माेचतम्०८०२०३२३ ाहेण पाशेन वधातरावृताेऽयहं च तं याम परं परायणम्०८०२०३३१ यः कनेशाे बलनाेऽतकाेरगाचडवेगादभधावताे भृशम्०८०२०३३३ भीतं पं परपाित ययाृयुः धावयरणं तमीमह०८०३००१० ीबादरायणवाच०८०३००११ एवं यवसताे बुा समाधाय मनाे द०८०३००१३ जजाप परमं जायं ाजयनुशतम्०८०३००२० ीगजे उवाच०८०३००२१ अाें नमाे भगवते तै यत एतदाकम्०८०३००२३ पुषायादबीजाय परेशायाभधीमह०८०३००३१ यदं यतेदं येनेदं य इदं वयम्०८०३००३३ याेऽापरा परतं पे वयुवम्०८०३००४१ यः वानीदं िनजमाययापतं चभातं च तराेहतम्०८०३००४३ अवसायुभयं तदते स अामूलाेऽवत मां परापरः०८०३००५१ कालेन पवमतेषु कृशाे लाेकेषु पालेषु च सवहेतषु

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 467 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०३००५३ तमतदासीहनं गभीरं यतय पारेऽभवराजते वभुः०८०३००६१ न यय देवा ऋषयः पदं वदजुतः पुनः काेऽहित गतमीरतम्०८०३००६३ यथा नटयाकृितभवचेताे दरुययानुमणः स मावत०८०३००७१ दवाे यय पदं समलं वमुसा मुनयः ससाधवः०८०३००७३ चरयलाेकतमणं वने भूताभूताः सदः स मे गितः०८०३००८१ न वते यय च ज कम वा न नामपे गुणदाेष एव वा०८०३००८३ तथाप लाेकाययसवाय यः वमायया तायनुकालमृछित०८०३००९१ तै नमः परेशाय णेऽनतशये०८०३००९३ अपायाेपाय नम अायकमणे०८०३०१०१ नम अादपाय साणे परमाने०८०३०१०३ नमाे गरां वदरूाय मनसेतसामप०८०३०१११ सवेन ितलयाय नैकयेण वपता०८०३०११३ नमः कैवयनाथाय िनवाणसखसंवदे०८०३०१२१ नमः शाताय घाेराय मूढाय गुणधमणे०८०३०१२३ िनवशेषाय सायाय नमाे ानघनाय च०८०३०१३१ ेाय नमतयं सवायाय साणे०८०३०१३३ पुषायामूलाय मूलकृतये नमः०८०३०१४१ सवेयगुण े सवययहेतवे०८०३०१४३ असता छाययाेाय सदाभासाय ते नमः०८०३०१५१ नमाे नमतेऽखलकारणाय िनकारणायातुकारणाय०८०३०१५३ सवागमाायमहाणवाय नमाेऽपवगाय परायणाय०८०३०१६१ गुणारणछचदुपाय ताेभवफूजतमानसाय०८०३०१६३ नैकयभावेन ववजतागम वयंकाशाय नमकराेम०८०३०१७१ मापपशपाशवमाेणाय मुाय भूरकणाय नमाेऽलयाय०८०३०१७३ वांशेन सवतनुभृनस तीत यशे भगवते बृहते नमते०८०३०१८१ अााजागृहवजनेषु सैदुापणाय गुणसववजताय०८०३०१८३ मुाभः वदये परभावताय ानाने भगवते नम ईराय०८०३०१९१ यं धमकामाथवमुकामा भजत इां गितमावत०८०३०१९३ कं चाशषाे रायप देहमययं कराेत मेऽददयाे वमाेणम्०८०३०२०१ एकातनाे यय न कनाथ वाछत ये वै भगवपाः०८०३०२०३ अयतुं तरतं समलं गायत अानदसमुमाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 468 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०३०२११ तमरं परं परेशमयमायाकयाेगगयम्०८०३०२१३ अतीयं सूमवाितदरूमनतमां परपूणमीडे०८०३०२२१ यय ादयाे देवा वेदा लाेकाराचराः०८०३०२२३ नामपवभेदेन फया च कलया कृताः०८०३०२३१ यथाचषाेऽेः सवतगभतयाे िनयात संयायसकृवराेचषः०८०३०२३३ तथा यताेऽयं गुणसवाहाे बुमनः खािन शररसगाः०८०३०२४१ स वै न देवासरमयितय ी न षढाे न पुमा जतः०८०३०२४३ नायं गुणः कम न स चासषेधशेषाे जयतादशेषः०८०३०२५१ जजीवषे नाहमहामुया कमतबहावृतयेभयाेया०८०३०२५३ इछाम कालेन न यय ववतयालाेकावरणय माेम्०८०३०२६१ साेऽहं वसृजं वमवं ववेदसम्०८०३०२६३ वाानमजं णताेऽ परं पदम्०८०३०२७१ याेगरधतकमाणाे द याेगवभावते०८०३०२७३ याेगनाे यं पयत याेगेशं तं नताेऽयहम्०८०३०२८१ नमाे नमतयमसवेग शयायाखलधीगुणाय०८०३०२८३ पपालाय दरुतशये कदयाणामनवायवने०८०३०२९१ नायं वेद वमाानं यछाहंधया हतम्०८०३०२९३ तं दरुययमाहायं भगवतमताेऽयहम्०८०३०३०० ीशक उवाच०८०३०३०१ एवं गजेमुपवणतिनवशेषं०८०३०३०२ ादयाे ववधलभदाभमानाः०८०३०३०३ नैते यदाेपससृपुिनखलाकवात्०८०३०३०४ ताखलामरमयाे हररावरासीत्०८०३०३११ तं तदातमुपलय जगवासः०८०३०३१२ ताें िनशय दवजैः सह संतवः०८०३०३१३ छदाेमयेन गडेन समुमानश्०८०३०३१४ चायुधाेऽयगमदाश यताे गजेः०८०३०३२१ साेऽतःसरयुबलेन गृहीत अाताे०८०३०३२२ ा गित हरं ख उपाचम्०८०३०३२३ उय साबुजकरं गरमाह कृ ान्०८०३०३२४ नारायणाखलगुराे भगवमते

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 469 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०३०३३१ तं वीय पीडतमजः सहसावतीय०८०३०३३२ साहमाश सरसः कृपयाेहार०८०३०३३३ ाहापाटतमुखादरणा गजें०८०३०३३४ संपयतां हररमूमुचदु याणाम्०८०४००१० ीशक उवाच०८०४००११ तदा देवषगधवा ेशानपुराेगमाः०८०४००१३ मुमुचुः कुसमासारं शंसतः कम तरेः०८०४००२१ नेददुुदभुयाे दया गधवा ननृतजगुः०८०४००२३ ऋषयारणाः सातुवुः पुषाेमम्०८०४००३१ याेऽसाै ाहः स वै सः परमायपधृक्०८०४००३३ मुाे देवलशापेन गधवसमः०८०४००४१ णय शरसाधीशमुमाेकमययम्०८०४००४३ अगायत यशाेधाम कतयगुणसकथम्०८०४००५१ साेऽनुकपत ईशेन परय णय तम्०८०४००५३ लाेकय पयताे लाेकं वमगाुकबषः०८०४००६१ गजेाे भगवपशामुाेऽानबधनात्०८०४००६३ ााे भगवताे पं पीतवासातभुजः०८०४००७१ स वै पूवमभूाजा पाडाे वडसमः०८०४००७३ इु इित याताे वणुतपरायणः०८०४००८१ स एकदाराधनकाल अावागृहीतमाैनत ईरं हरम्०८०४००८३ जटाधरतापस अाुताेऽयुतं समचयामास कुलाचलामः०८०४००९१ यछया त महायशा मुिनः समागमछयगणैः परतः०८०४००९३ तं वीय तूणीमकृताहणादकं रहयुपासीनमृषुकाेप ह०८०४०१०१ ता इमं शापमदादसाधुरयं दरुााकृतबुर०८०४०१०३ वावमता वशतां तमं यथा गजः तधमितः स एव०८०४०११० ीशक उवाच०८०४०१११ एवं शवा गताेऽगयाे भगवाृप सानुगः०८०४०११३ इुाेऽप राजषदं तदपुधारयन्०८०४०१२१ अापः काैरं याेिनमाृितवनाशनीम्०८०४०१२३ हयचनानुभावेन यजवेऽयनुृितः०८०४०१३१ एवं वमाेय गजयूथपमनाभस्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 470 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०४०१३२ तेनाप पाषदगितं गमतेन युः०८०४०१३३ गधवसवबुधैपगीयमान०८०४०१३४ कमातुं वभवनं गडासनाेऽगात्०८०४०१४१ एतहाराज तवेरताे मया कृणानुभावाे गजराजमाेणम्०८०४०१४३ वय यशयं कलकषापहं दःुवनाशं कुवय वताम्०८०४०१५१ यथानुकतययेत ेयकामा जातयः०८०४०१५३ शचयः ातथाय दःुवाुपशातये०८०४०१६१ इदमाह हरः ीताे गजें कुसम०८०४०१६३ वतां सवभूतानां सवभूतमयाे वभुः०८०४०१७० ीभगवानुवाच०८०४०१७१ ये मां वां च सरेदं गरकदरकाननम्०८०४०१७३ वेकचकवेणूनां गुािन सरपादपान्०८०४०१८१ ाणीमािन धयािन णाे मे शवय च०८०४०१८३ ीराेदं मे यं धाम ेतपं च भावरम्०८०४०१९१ ीवसं काैतभं मालां गदां काैमाेदकं मम०८०४०१९३ सदशनं पाजयं सपण पतगेरम्०८०४०२०१ शेषं च मकलां सूां यं देवीं मदायाम्०८०४०२०३ ाणं नारदमृषं भवं ादमेव च०८०४०२११ मयकूमवराहाैरवतारैः कृतािन मे०८०४०२१३ कमायनतपुयािन सूय साेमं ताशनम्०८०४०२२१ णवं सयमयं गाेवाधममययम्०८०४०२२३ दाायणीधमपीः साेमकयपयाेरप०८०४०२३१ गां सरवतीं नदां कालदं सतवारणम्०८०४०२३३ वं ऋषीस पुयाेकां मानवान्०८०४०२४१ उथायापररााते यताः ससमाहताः०८०४०२४३ रत मम पाण मुयते तेऽंहसाेऽखलात्०८०४०२५१ ये मां तवयनेना ितबुय िनशायये०८०४०२५३ तेषां ाणायये चाहं ददाम वपुलां गितम्०८०४०२६० ीशक उवाच०८०४०२६१ इयादय षीकेशः ााय जलजाेमम्०८०४०२६३ हषयवबुधानीकमाराेह खगाधपम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 471 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०५००१० ीशक उवाच०८०५००११ राजदतमेते हरेः कमाघनाशनम्०८०५००१३ गजेमाेणं पुयं रैवतं वतरं णु०८०५००२१ पमाे रैवताे नाम मनुतामससाेदरः०८०५००२३ बलवयादयतय सता हाजुनपूवकाः०८०५००३१ वभुरः सरगणा राजूतरयादयः०८०५००३३ हरयराेमा वेदशरा ऊवबाादयाे जाः०८०५००४१ पी वकुठा शय वैकुठैः सरसमैः०८०५००४३ तयाेः वकलया जे वैकुठाे भगवावयम्०८०५००५१ वैकुठः कपताे येन लाेकाे लाेकनमकृतः०८०५००५३ रमया ायमानेन देया तयकायया०८०५००६१ तयानुभावः कथताे गुणा परमाेदयाः०८०५००६३ भाैमाेणूस वममे याे वणाेवणयेणुान्०८०५००७१ ष चषः पुाषाे नाम वै मनुः०८०५००७३ पूपूषसु मुखााषाजाः०८०५००८१ इाे ममत देवा अायादयाे गणाः०८०५००८३ मुनयत वै राजहवरकादयः०८०५००९१ ताप देवसूयां वैराजयाभवसतः०८०५००९३ अजताे नाम भगवानंशेन जगतः पितः०८०५०१०१ पयाेधं येन िनमय सराणां साधता सधा०८०५०१०३ ममाणाेऽस धृतः कूमपेण मदरः०८०५०११० ीराजाेवाच०८०५०१११ यथा भगवता थतः ीरसागरः०८०५०११३ यदथ वा यतां दधाराबुचराना०८०५०१२१ यथामृतं सरैः ां कं चायदभवतः०८०५०१२३ एतगवतः कम वदव परमातुम्०८०५०१३१ वया सयमानेन महा सावतां पतेः०८०५०१३३ नािततृयित मे चं सचरं तापतापतम्०८०५०१४० ीसूत उवाच०८०५०१४१ सपृाे भगवानेवं ैपायनसताे जाः०८०५०१४३ अभन हरेवीयमयाचुं चमे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 472 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०५०१५० ीशक उवाच०८०५०१५१ यदा युेऽसरैदेवा बयमानाः शतायुधैः०८०५०१५३ गतासवाे िनपितता नाेेर भूरशः०८०५०१६१ यदा दवुासः शापेन सेा लाेकायाे नृप०८०५०१६३ िनःीकााभवंत नेशरयादयः याः०८०५०१७१ िनशायैतसरगणा महेवणादयः०८०५०१७३ नायगछवयं मैमयताे विनतम्०८०५०१८१ तताे सभां जमुमेराेमूधिन सवशः०८०५०१८३ सव वापयां चुः णताः परमेने०८०५०१९१ स वलाेेवावादःसवावगतभान्०८०५०१९३ लाेकानमलायानसरानयथा वभुः०८०५०२०१ समाहतेन मनसा संरपुषं परम्०८०५०२०३ उवाचाेफुवदनाे देवास भगवापरः०८०५०२११ अहं भवाे यूयमथाेऽसरादयाे मनुयितयमघमजातयः०८०५०२१३ ययावतारांशकलावसजता जाम सवे शरणं तमययम्०८०५०२२१ न यय वयाे न च रणीयाे नाेपेणीयादरणीयपः०८०५०२२३ तथाप सगथितसंयमाथ धे रजःसवतमांस काले०८०५०२३१ अयं च तय थितपालनणः सवं जुषाणय भवाय देहनाम्०८०५०२३३ ताजामः शरणं जगंु वानां स नाे धायित शं सरयः०८०५०२४० ीशक उवाच०८०५०२४१ इयाभाय सरावेधाः सह देवैररदम०८०५०२४३ अजतय पदं साागाम तमसः परम्०८०५०२५१ तावपाय ुतपूवाय वै भुः०८०५०२५३ तितमूत दैवीभगीभववहतेयः०८०५०२६० ीाेवाच०८०५०२६१ अवयं सयमनतमां गुहाशयं िनकलमतम्०८०५०२६३ मनाेऽयानं वचसािनं नमामहे देववरं वरेयम्०८०५०२७१ वपतं ाणमनाेधयानामथेयाभासमिनमणम्०८०५०२७३ छायातपाै य न गृपाै तमरं खं ियुगं जामहे०८०५०२८१ अजय चं वजयेयमाणं मनाेमयं पदशारमाश०८०५०२८३ िनाभ वुलमनेम यदमातमृतं पे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 473 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०५०२९१ य एकवण तमसः परं तदलाेकमयमनतपारम्०८०५०२९३ अासां चकाराेपसपणमेनमुपासते याेगरथेन धीराः०८०५०३०१ न यय काितिततित मायां यया जनाे मुित वेद नाथम्०८०५०३०३ तं िनजताागुणं परेशं नमाम भूतेषु समं चरतम्०८०५०३११ इमे वयं यययैव तवा सवेन सृा बहरतरावः०८०५०३१३ गितं न सूामृषय वहे कुताेऽसराा इतरधानाः०८०५०३२१ पादाै महीयं वकृतैव यय चतवधाे य ह भूतसगः०८०५०३२३ स वै महापूष अातः सीदतां महावभूितः०८०५०३३१ अत येत उदारवीय सयत जीवयुत वधमानाः०८०५०३३३ लाेका यताेऽथाखललाेकपालाः सीदतां नः स महावभूितः०८०५०३४१ साेमं मनाे यय समामनत दवाैकसां याे बलमध अायुः०८०५०३४३ ईशाे नगानां जनः जानां सीदतां नः स महावभूितः०८०५०३५१ अमुखं यय त जातवेदा जातः याकाडिनमजा०८०५०३५३ अतःसमुेऽनुपचवधातूसीदतां नः स महावभूितः०८०५०३६१ यरासीरणदेवयानं यीमयाे ण एष धयम्०८०५०३६३ ारं च मुेरमृतं च मृयुः सीदतां नः स महावभूितः०८०५०३७१ ाणादभूय चराचराणां ाणः सहाे बलमाेज वायुः०८०५०३७३ अवा साजमवानुगा वयं सीदतां नः स महावभूितः०८०५०३८१ ाेाशाे यय द खािन जरे खं पुषय नायाः०८०५०३८३ ाणेयाासशररकेतः सीदतां नः स महावभूितः०८०५०३९१ बलाहेदशाः सादायाेगरशाे धषणारः०८०५०३९३ खेयत छदांयृषयाे मेढ तः कः सीदतां नः स महावभूितः०८०५०४०१ ीवसः पतरछाययासधमः तनादतरः पृताेऽभूत्०८०५०४०३ ाैयय शीणाेऽसरसाे वहारासीदतां नः स महावभूितः०८०५०४११ वाे मुखा च यय गुं राजय अासीजुयाेबलं च०८०५०४१३ ऊवाेवडाेजाेऽरवेदशूाै सीदतां नः स महावभूितः०८०५०४२१ लाेभाेऽधराीितपयभूुितनतः पशयः पशेन कामः०८०५०४२३ वाेयमः पभवत कालः सीदतां नः स महावभूितः०८०५०४३१ यं वयः कम गुणावशेषं याेगमायावहतावदत०८०५०४३३ युवभायं बुधापबाधं सीदतां नः स महावभूितः०८०५०४४१ नमाेऽत ता उपशातशये वारायलाभितपूरताने

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 474 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०५०४४३ गुणेषु मायारचतेषु वृभन समानाय नभवदतूये०८०५०४५१ स वं नाे दशयाानमकरणगाेचरम्०८०५०४५३ पानां दूणां सतं ते मुखाबुजम्०८०५०४६१ तैतैः वेछाभूतै पैः काले काले वयं वभाे०८०५०४६३ कम दुवषहं याे भगवांतकराेित ह०८०५०४७१ ेशभूयपसाराण कमाण वफलािन वा०८०५०४७३ देहनां वषयातानां न तथैवापतं वय०८०५०४८१ नावमः कमकपाेऽप वफलायेरापतः०८०५०४८३ कपते पुषयैव स ाा दयताे हतः०८०५०४९१ यथा ह कधशाखानां तराेमूलावसेचनम्०८०५०४९३ एवमाराधनं वणाेः सवेषामान ह०८०५०५०१ नमतयमनताय दुवताकमणे०८०५०५०३ िनगुणाय गुणेशाय सवथाय च सातम्०८०६००१० ीशक उवाच०८०६००११ एवं ततः सरगणैभगवाहरररः०८०६००१३ तेषामावरभूाजसहाकाेदयुितः०८०६००२१ तेनैव सहसा सवे देवाः ितहतेणाः०८०६००२३ नापयखं दशः ाैणीमाानं च कुताे वभुम्०८०६००३१ वराे भगवाा सह शवेण तां तनुम्०८०६००३३ वछां मरकतयामां कगभाणेणाम्०८०६००४१ तहेमावदातेन लसकाैशेयवाससा०८०६००४३ सचासवां समुखीं सदरवम्०८०६००५१ महामणकरटेन केयूरायां च भूषताम्०८०६००५३ कणाभरणिनभात कपाेलीमुखाबुजाम्०८०६००६१ काीकलापवलय हारनूपुरशाेभताम्०८०६००६३ काैतभाभरणां लीं बतीं वनमालनीम्०८०६००७१ सदशनादभः वाैमूितमपासताम्०८०६००७३ ताव देववरः सशवः पुषं परम्०८०६००७५ सवामरगणैः साकं सवाै रविनं गतैः०८०६००८० ीाेवाच०८०६००८१ अजातजथितसंयमाया गुणाय िनवाणसखाणवाय

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 475 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०६००८३ अणाेरणेऽपरगयधाे महानुभावाय नमाे नमते०८०६००९१ पं तवैतपुषषभेयं ेयाेऽथभवैदकताकेण०८०६००९३ याेगेन धातः सह नलाेकापयायमु ह वमूताै०८०६०१०१ वय अासीवय मय अासीवयत अासीददमाते०८०६०१०३ वमादरताे जगताेऽय मयं घटय मृेव परः परात्०८०६०१११ वं माययाायया वयेदं िनमाय वं तदनुवः०८०६०११३ पयत युा मनसा मनीषणाे गुणयवायेऽयगुणं वपतः०८०६०१२१ यथामेधयमृतं च गाेषु भुयमबूमने च वृम्०८०६०१२३ याेगैमनुया अधयत ह वां गुणेषु बुा कवयाे वदत०८०६०१३१ तं वां वयं नाथ समुहानं सराेजनाभाितचरेसताथम्०८०६०१३३ ा गता िनवृतम सवे गजा दवाता इव गामः०८०६०१४१ स वं वधवाखललाेकपाला वयं यदथातव पादमूलम्०८०६०१४३ समागताते बहरतराकं वायवायमशेषसाणः०८०६०१५१ अहं गर सरादयाे ये दादयाेऽेरव केतवते०८०६०१५३ कं वा वदामेश पृथवभाता वधव शं नाे जदेवमम्०८०६०१६० ीशक उवाच०८०६०१६१ एवं वरादभरडतताय तेषां दयं यथैव०८०६०१६३ जगाद जीमूतगभीरया गरा बालसंवृतसवकारकान्०८०६०१७१ एक एवेरतसरकाये सरेरः०८०६०१७३ वहतकामतानाह समुाेथनादभः०८०६०१८० ीभगवानुवाच०८०६०१८१ हत हाे शाे हे देवा मम भाषतम्०८०६०१८३ णुतावहताः सवे ेयाे वः याथा सराः०८०६०१९१ यात दानवदैतेयैतावसधवधीयताम्०८०६०१९३ कालेनानुगृहीतैतैयावाे भव अानः०८०६०२०१ अरयाेऽप ह सधेयाः सित कायाथगाैरवे०८०६०२०३ अहमूषकवेवा थय पदवीं गतैः०८०६०२११ अमृताेपादने यः यतामवलबतम्०८०६०२१३ यय पीतय वै जतमृयुताेऽमराे भवेत्०८०६०२२१ वा ीराेदधाै सवा वीृणलताैषधीः०८०६०२२३ मथानं मदरं कृवा नें कृवा त वासकम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 476 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०६०२३१ सहायेन मया देवा िनमथवमतताः०८०६०२३३ ेशभाजाे भवयत दैया यूयं फलहाः०८०६०२४१ यूयं तदनुमाेदवं यदछयसराः सराः०८०६०२४३ न संरेण सयत सवाथाः सावया यथा०८०६०२५१ न भेतयं कालकूटाषालधसवात्०८०६०२५३ लाेभः कायाे न वाे जात राेषः कामत वतषु०८०६०२६० ीशक उवाच०८०६०२६१ इित देवासमादय भगवापुषाेमः०८०६०२६३ तेषामतदधे राजवछदगितररः०८०६०२७१ अथ तै भगवते नमकृय पतामहः०८०६०२७३ भव जमतः वं वं धामाेपेयुबलं सराः०८०६०२८१ ारनयसंयााताेभावनायकान्०८०६०२८३ यषेधैयरााेः सधवहकालवत्०८०६०२९१ ते वैराेचिनमासीनं गुं चासरयूथपैः०८०६०२९३ या परमया जुं जताशेषमुपागमन्०८०६०३०१ महेः णया वाचा सावयवा महामितः०८०६०३०३ अयभाषत तसव शतं पुषाेमात्०८०६०३११ तवराेचत दैयय ताये येऽसराधपाः०८०६०३१३ शबराेऽरनेम ये च िपुरवासनः०८०६०३२१ तताे देवासराः कृवा संवदं कृतसाैदाः०८०६०३२३ उमं परमं चुरमृताथे परतप०८०६०३३१ ततते मदरगरमाेजसाेपाट दमुदाः०८०६०३३३ नदत उदधं िनयुः शाः परघबाहवः०८०६०३४१ दरूभाराेहाताः शवैराेचनादयः०८०६०३४३ अपारयततं वाेढं ववशा वजः पथ०८०६०३५१ िनपतस गरत बनमरदानवान्०८०६०३५३ चूणयामास महता भारेण कनकाचलः०८०६०३६१ तांतथा भमनसाे भबाकधरान्०८०६०३६३ वाय भगवांत बभूव गडवजः०८०६०३७१ गरपातविनपावलाेामरदानवान्०८०६०३७३ ईया जीवयामास िनजराणायथा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 477 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०६०३८१ गरं चाराेय गडे हतेनैकेन ललया०८०६०३८३ अा ययावधं सरासरगणैवृतः०८०६०३९१ अवराेय गरं कधासपणः पततां वरः०८०६०३९३ ययाै जलात उसृय हरणा स वसजतः०८०७००१० ीशक उवाच०८०७००११ ते नागराजमामय फलभागेन वासकम्०८०७००१३ परवीय गराै तेमधं मुदावताः०८०७००२१ अारेभरे सरा या अमृताथे कुह०८०७००२३ हरः पुरतागृहे पूव देवातताेऽभवन्०८०७००३१ तैछदैयपतयाे महापुषचेतम्०८०७००३३ न गृमाे वयं पुछमहेरममलम्०८०७००४१ वायायुतसपाः याता जकमभः०८०७००४३ इित तूणीं थतादैयावलाे पुषाेमः०८०७००४५ यमानाे वसृयां पुछं जाह सामरः०८०७००६१ कृतथानवभागात एवं कयपनदनाः०८०७००६३ ममथुः परमं या अमृताथ पयाेिनधम्०८०७००७१ मयमानेऽणवे साेऽरनाधाराे पाेऽवशत्०८०७००७३ यमाणाेऽप बलभगाैरवापाडनदन०८०७००८१ ते सिनवणमनसः परानमुखयः०८०७००८३ अासवपाैषे ने दैवेनाितबलयसा०८०७००९१ वलाे वेशवधं तदेराे दरुतवीयाेऽवतथाभसधः०८०७००९३ कृवा वपुः कछपमतुं महवय ताेयं गरमुहार०८०७०१०१ तमुथतं वीय कुलाचलं पुनः समुता िनमथतं सरासराः०८०७०१०३ दधार पृेन स लयाेजन तारणा प इवापराे महान्०८०७०१११ सरासरेैभुजवीयवेपतं परमतं गरम पृतः०८०७०११३ बदावतनमादकछपाे मेनेऽकडूयनममेयः०८०७०१२१ तथासरानावशदासरेण पेण तेषां बलवीयमीरयन्०८०७०१२३ उपयदेवगणां वणुदैवेन नागेमबाेधपः०८०७०१३१ उपयगें गरराडवाय अाय हतेन सहबाः०८०७०१३३ तथाै दव भवेमुयैरभुवः समनाेऽभवृः०८०७०१४१ उपयधािन गाेनेयाेः परेण ते ावशता समेधताः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 478 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०७०१४३ ममथुरधं तरसा मदाेकटा महाणा ाेभतनचम्०८०७०१५१ अहीसाहकठाेरुख ासाधूमाहतवचसाेऽसराः०८०७०१५३ पाैलाेमकालेयबलवलादयाे दवादधाः सरला इवाभवन्०८०७०१६१ देवां तासशखाहतभाधूाबरवरकुकाननान्०८०७०१६३ समयवषगवशा घना ववुः समुाेयुपगूढवायवः०८०७०१७१ मयमानाथा सधाेदेवासरवथपैः०८०७०१७३ यदा सधा न जायेत िनममथाजतः वयम्०८०७०१८१ मेघयामः कनकपरधः कणवाेतवुन्०८०७०१८२ मू ाजललतकचः धराे रनेः०८०७०१८३ जैैदाेभजगदभयदैददशूकं गृहीवा०८०७०१८४ मा ितगररवाशाेभताथाे धृताः०८०७०१९१ िनमयमानाददुधेरभूषं महाेबणं हालहलामतः०८०७०१९३ सातमीनाेकराहकछपामपाहितमलाकुलात्०८०७०२०१ तदुवेगं दश दयुपयधाे वसपदुसपदसमित०८०७०२०३ भीताः जा दुवुर सेरा अरयमाणाः शरणं सदाशवम्०८०७०२११ वलाे तं देववरं िलाेा भवाय देयाभमतं मुनीनाम्०८०७०२१३ अासीनमावपवगहेताेतपाे जुषाणं तितभः णेमुः०८०७०२२० ीजापतय ऊचुः०८०७०२२१ देवदेव महादेव भूताूतभावन०८०७०२२३ ाह नः शरणापांैलाेदहनाषात्०८०७०२३१ वमेकः सवजगत ईराे बधमाेयाेः०८०७०२३३ तं वामचत कुशलाः पाितहरं गुम्०८०७०२४१ गुणमया वशाय सगथयययावभाे०८०७०२४३ धसे यदा वभूमवणुशवाभधाम्०८०७०२५१ वं परमं गुं सदसावभावनम्०८०७०२५३ नानाशभराभातवमाा जगदरः०८०७०२६१ वं शदयाेिनजगदादराा ाणेययगुणः वभावः०८०७०२६३ कालः तः सयमृतं च धमवयरं यवृदामनत०८०७०२७१ अमुखं तेऽखलदेवताा ितं वदलुाेकभवापजम्०८०७०२७३ कालं गितं तेऽखलदेवतानाे दश कणाै रसनं जलेशम्०८०७०२८१ नाभनभते सनं नभवासूय चूंष जलं रेतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 479 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०७०२८३ परावराायणं तवाा साेमाे मनाे ाैभगवशरते०८०७०२९१ कुः समुा गरयाेऽथसा राेमाण सवाैषधवीधते०८०७०२९३ छदांस सााव स धातवयीमयादयं सवधमः०८०७०३०१ मुखािन पाेपिनषदतवेश यैंशदाेरमवगः०८०७०३०३ यछवायं परमातवं देव वयंयाेितरवथितते०८०७०३११ छाया वधमाेमषु यैवसगाे नेयं सवरजतमांस०८०७०३१३ साानः शाकृततवेा छदाेमयाे देव ऋषः पुराणः०८०७०३२१ न ते गराखललाेकपाल वरवैकुठसरेगयम्०८०७०३२३ याेितः परं य रजतम सवं न य िनरतभेदम्०८०७०३३१ कामावरिपुरकालगरानेक०८०७०३३२ भूतहः पयतः ततये न ते०८०७०३३३ यवतकाल इदमाकृतं वने०८०७०३३४ विफुलशखया भसतं न वेद०८०७०३४१ ये वारामगुभद चतता०८०७०३४२ ं चरतमुमया तपसाभतम्०८०७०३४३ कथत उपषं िनरतं मशाने०८०७०३४४ ते नूनमूितमवदंतव हातलाः०८०७०३५१ तय ते सदसताेः परतः परय०८०७०३५२ नाः वपगमने भवत भूः०८०७०३५३ ादयः कमुत संतवने वयं त०८०७०३५४ तसगसगवषया अप शमाम्०८०७०३६१ एतपरं पयामाे न परं ते महेर०८०७०३६३ मृडनाय ह लाेकय यतेऽयकमणः०८०७०३७० ीशक उवाच०८०७०३७१ तय यसनं तासां कृपया भृशपीडतः०८०७०३७३ सवभूतसेव इदमाह सतीं याम्०८०७०३८० ीशव उवाच०८०७०३८१ अहाे बत भवायेतजानां पय वैशसम्०८०७०३८३ ीराेदमथनाेतूाकालकूटादपुथतम्०८०७०३९१ अासां ाणपरसूनां वधेयमभयं ह मे०८०७०३९३ एतावाह भाेरथाे यनपरपालनम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 480 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०७०४०१ ाणैः वैः ाणनः पात साधवः णभु रैः०८०७०४०३ बवैरेषु भूतेषु माेहतेवामायया०८०७०४११ पुंसः कृपयताे भे सवाा ीयते हरः०८०७०४१३ ीते हराै भगवित ीयेऽहं सचराचरः०८०७०४१५ ताददं गरं भुे जानां वतरत मे०८०७०४२० ीशक उवाच०८०७०४२१ एवमामय भगवावानीं वभावनः०८०७०४२३ तषं जधुमारेभे भावावमाेदत०८०७०४३१ ततः करतलकृय याप हालाहलं वषम्०८०७०४३३ अभयहादेवः कृपया भूतभावनः०८०७०४४१ तयाप दशयामास ववीय जलकषः०८०७०४४३ यकार गले नीलं त साधाेवभूषणम्०८०७०४५१ तयते लाेकतापेन साधवः ायशाे जनाः०८०७०४५३ परमाराधनं त पुषयाखलानः०८०७०४६१ िनशय कम तछाेदेवदेवय मीढषः०८०७०४६३ जा दाायणी ा वैकुठ शशंसरे०८०७०४७१ कं पबतः पाणेयकगृः तत्०८०७०४७३ वृकाहवषाैषयाे ददशूका येऽपरे०८०८००१० ीशक उवाच०८०८००११ पीते गरे वृषाेण ीतातेऽमरदानवाः०८०८००१३ ममथुतरसा सधुं हवधानी तताेऽभवत्०८०८००२१ तामहाेीमृषयाे जगृवादनः०८०८००२३ यय देवयानय मेयाय हवषे नृप०८०८००३१ तत उैःवा नाम हयाेऽभूपाडरः०८०८००३३ तबलः पृहां चे ने ईरशया०८०८००४१ तत एेरावताे नाम वारणेाे विनगतः०८०८००४३ दतैतभः ेताेहरगवताे महम्०८०८००५१ एेरावणादयवाै दगजा अभवंततः०८०८००५३ अमुभृतयाेऽाै च करयवभवृप०८०८००६१ काैतभायमभूं परागाे महाेदधेः०८०८००६३ तणाै पृहां चे वाेऽलरणे हरः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 481 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०८००७१ तताेऽभवपारजातः सरलाेकवभूषणम्०८०८००७३ पूरययथनाे याेऽथैः शुव यथा भवान्०८०८००८१ ततासरसाे जाता िनककठ ः सवाससः०८०८००८३ रमयः वगणां वगु गितललावलाेकनैः०८०८००९१ ततावरभूसाा रमा भगवपरा०८०८००९३ रयती दशः काया वुसाैदामनी यथा०८०८०१०१ तयां चुः पृहां सवे ससरासरमानवाः०८०८०१०३ पाैदायवयाेवण महमाचेतसः०८०८०१११ तया अासनमािनये महेाे महदतुम्०८०८०११३ मूितमयः सर ेा हेमकुैजलं शच०८०८०१२१ अाभषेचिनका भूमराहरसकलाैषधीः०८०८०१२३ गावः प पवाण वसताे मधुमाधवाै०८०८०१३१ ऋषयः कपयां चुराभषेकं यथावध०८०८०१३३ जगुभाण गधवा नट ननृतजगुः०८०८०१४१ मेघा मृदपणव मुरजानकगाेमुखान्०८०८०१४३ यनादयशवेणु वीणातमुलिनःवनान्०८०८०१५१ तताेऽभषषचुदेवीं यं पकरां सतीम्०८०८०१५३ दगभाः पूणकलशैः सूवाैजेरतैः०८०८०१६१ समुः पीतकाैशेय वाससी समुपाहरत्०८०८०१६३ वणः जं वैजयतीं मधुना मषदाम्०८०८०१७१ भूषणािन वचाण वकमा जापितः०८०८०१७३ हारं सरवती पमजाे नागा कुडले०८०८०१८१ ततः कृतवययनाेपलजं नदरेफां परगृ पाणना०८०८०१८३ चचाल वं सकपाेलकुडलं सीडहासं दधती सशाेभनम्०८०८०१९१ तनयं चाितकृशाेदर समं िनरतरं चदनकुु माेतम्०८०८०१९३ तततताे नूपुरवगु शतैवसपती हेमलतेव सा बभाै०८०८०२०१ वलाेकयती िनरवमानः पदं वं चायभचारसणुम्०८०८०२०३ गधवसासरयचारण ैपपेयादषु नाववदत०८०८०२११ नूनं तपाे यय न मयुिनजयाे ानं च न सवजतम्०८०८०२१३ कहांतय न कामिनजयः स ईरः कं परताे यपायः०८०८०२२१ धमः च न भूतसाैदं यागः च न मुकारणम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 482 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०८०२२३ वीय न पुंसाेऽयजवेगिनकृतं न ह तीयाे गुणसवजतः०८०८०२३१ चरायुन ह शीलमलं चदयत न वेमायुषः०८०८०२३३ याेभयं कु च साेऽयमलः समलः क न काते ह माम्०८०८०२४१ एवं वमृयायभचारसणुैवरं िनजैकायतयागुणायम्०८०८०२४३ वे वरं सवगुणैरपेतं रमा मुकुदं िनरपेमीसतम्०८०८०२५१ तयांसदेश उशतीं नवकमालां०८०८०२५२ माधुतवथगराेपघुाम्०८०८०२५३ तथाै िनधाय िनकटे तदरुः वधाम०८०८०२५४ सीडहासवकसयनेन याता०८०८०२६१ तयाः यजगताे जनकाे जनया०८०८०२६२ वाे िनवासमकराेपरमं वभूतेः०८०८०२६३ ीः वाः जाः सकणेन िनरणेन०८०८०२६४ य थतैधयत साधपतींलाेकान्०८०८०२७१ शतूयमृदानां वादाणां पृथुः वनः०८०८०२७३ देवानुगानां सीणां नृयतां गायतामभूत्०८०८०२८१ ाराेमुयाः सवे वसृजाे वभुम्०८०८०२८३ ईडरेऽवतथैमैतै ः पुपवषणः०८०८०२९१ यावलाेकता देवाः सजापतयः जाः०८०८०२९३ शीलादगुणसपा लेभरे िनवृितं पराम्०८०८०३०१ िनःसवा लाेलपा राजाेगा गतपाः०८०८०३०३ यदा चाेपेता लया बभूवुदैयदानवाः०८०८०३११ अथासीाणी देवी कया कमललाेचना०८०८०३१३ असरा जगृतां वै हरेरनुमतेन ते०८०८०३२१ अथाेदधेमयमानाकायपैरमृताथभः०८०८०३२३ उदितहाराज पुषः परमातुः०८०८०३३१ दघपीवरदाेदडः कबुीवाेऽणेणः०८०८०३३३ यामलतणः वी सवाभरणभूषतः०८०८०३४१ पीतवासा महाेरकः समृमणकुडलः०८०८०३४३ धकुतकेशात सभगः संहवमः०८०८०३५१ अमृतापूणकलसं बलयभूषतः०८०८०३५३ स वै भगवतः सााणाेरंशांशसवः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 483 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०८०३६१ धवतररित यात अायुवेदगयभाक्०८०८०३६३ तमालाेासराः सवे कलसं चामृताभृतम्०८०८०३७१ लसतः सववतूिन कलसं तरसाहरन्०८०८०३७३ नीयमानेऽसरैतकलसेऽमृतभाजने०८०८०३८१ वषणमनसाे देवा हरं शरणमाययुः०८०८०३८३ इित तैयमालाे भगवाृयकामकृत्०८०८०३८५ मा खत मथाेऽथ वः साधयये वमायया०८०८०३९१ मथः कलरभूेषां तदथे तषचेतसाम्०८०८०३९३ अहं पूवमहं पूव न वं न वमित भाे०८०८०४०१ देवाः वं भागमहत ये तयायासहेतवः०८०८०४०३ सयाग इवैतेष धमः सनातनः०८०८०४११ इित वायषेधवै दैतेया जातमसराः०८०८०४१३ दबुलाः बलााजगृहीतकलसाुः०८०८०४२१ एततरे वणुः सवाेपायवदरः०८०८०४२३ याेषपूमिनदेयं दधारपरमातुम्०८०८०४३१ ेणीयाेपलयामं सवावयवसदरम्०८०८०४३३ समानकणाभरणं सकपाेलाेसाननम्०८०८०४४१ नवयाैवनिनवृ तनभारकृशाेदरम्०८०८०४४३ मुखामाेदानुराल झाराेलाेचनम्०८०८०४५१ बसकेशभारेण मालामुफुमकाम्०८०८०४५३ सीवकठाभरणं सभुजादभूषतम्०८०८०४६१ वरजाबरसंवीत िनतबपशाेभया०८०८०४६३ काा वलसगु चलरणनूपुरम्०८०८०४७१ सीडतव ूवलासावलाेकनैः०८०८०४७३ दैययूथपचेतःस काममुपयुः०८०९००१० ीशक उवाच०८०९००११ तेऽयाेयताेऽसराः पां हरतयसाैदाः०८०९००१३ पताे दयुधमाण अायातीं दशः यम्०८०९००२१ अहाे पमहाे धाम अहाे अया नवं वयः०८०९००२३ इित ते तामभय पजातछयाः०८०९००३१ का वं कपलाशा कुताे वा कं चकषस

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 484 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०९००३३ कयास वद वामाे मतीव मनांस नः०८०९००४१ न वयं वामरैदैयैः सगधवचारणैः०८०९००४३ नापृपूवा जानीमाे लाेकेशै कुताे नृभः०८०९००५१ नूनं वं वधना सूः ेषतास शररणाम्०८०९००५३ सवेयमनःीितं वधातं सघृणेन कम्०८०९००६१ सा वं नः पधमानानामेकवतिन मािनिन०८०९००६३ ातीनां बवैराणां शं वधव समयमे०८०९००७१ वयं कयपदायादा ातरः कृतपाैषाः०८०९००७३ वभजव यथायायं नैव भेदाे यथा भवेत्०८०९००८१ इयुपामताे दैयैमायायाेषपुहरः०८०९००८३ हय चरापाै िनरदमवीत्०८०९००९० ीभगवानुवाच०८०९००९१ कथं कयपदायादाः पुंयां मय सताः०८०९००९३ वासं पडताे जात कामनीषु न याित ह०८०९०१०१ सालावृकाणां ीणां च वैरणीनां सरषः०८०९०१०३ सयायारिनयािन नूं नूं वचवताम्०८०९०११० ीशक उवाच०८०९०१११ इित ते वेलतैतया अातमनसाेऽसराः०८०९०११३ जहसभावगीरं ददुामृतभाजनम्०८०९०१२१ तताे गृहीवामृतभाजनं हरबभाष ईषतशाेभया गरा०८०९०१२३ ययुपेतं च सावसाधु वा कृतं मया वाे वभजे सधाममाम्०८०९०१३१ इयभयातं तया अाकयासरपुवाः०८०९०१३३ अमाणवदतयातथेयवमंसत०८०९०१४१ अथाेपाेय कृताना वा च हवषानलम्०८०९०१४३ दवा गाेवभूतेयः कृतवययना जैः०८०९०१५१ यथाेपजाेषं वासांस परधायाहतािन ते०८०९०१५३ कुशेषु ावशसवे ागेवभभूषताः०८०९०१६१ ाुखेषूपवेषु सरेषु दितजेषु च०८०९०१६३ धूपामाेदतशालायांजुायां मायदपकैः०८०९०१७१ तयां नरे करभाेशकूुल ाेणीतटालसगितमदवलाी०८०९०१७३ सा कूजती कनकनूपुरशतेन कुतनी कलसपाणरथाववेश

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 485 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८०९०१८१ तां ीसखीं कनककुडलचाकण नासाकपाेलवदनां परदेवतायाम्०८०९०१८३ संवीय सुमुतवीणेन देवासरा वगलततनपकाताम्०८०९०१९१ असराणां सधादानं सपाणामव दनुयम्०८०९०१९३ मवा जाितनृशंसानां न तां यभजदयुतः०८०९०२०१ कपयवा पृथपभयेषां जगपितः०८०९०२०३ तांाेपवेशयामास वेषु वेषु च पषु०८०९०२११ दैयागृहीतकलसाे वयपसरैः०८०९०२१३ दरूथापाययामासजरामृयुहरां सधाम्०८०९०२२१ ते पालयतः समयमसराः वकृतं नृप०८०९०२२३ तूणीमासकृतेहाः ीववादजुगुसया०८०९०२३१ तयां कृताितणयाः णयापायकातराः०८०९०२३३ बमानेन चाबा नाेचुः कन वयम्०८०९०२४१ देवलितछः वभानुदेवसंसद०८०९०२४३ वः साेममपबाकायां च सूचतः०८०९०२५१ चेण रधारेण जहार पबतः शरः०८०९०२५३ हरतय कबधत सधयाावताेऽपतत्०८०९०२६१ शरवमरतां नीतमजाे हमचीपत्०८०९०२६३ यत पवण चाकावभधावित वैरधीः०८०९०२७१ पीतायेऽमृते देवैभगवालाेकभावनः०८०९०२७३ पयतामसरेाणां वं पं जगृहे हरः०८०९०२८१ एवं सरासरगणाः समदेशकाल०८०९०२८२ हेवथकममतयाेऽप फले वकपाः०८०९०२८३ तामृतं सरगणाः फलमसापुर्०८०९०२८४ यपादपजरजःयणा दैयाः०८०९०२९१ युयतेऽसवसकममनाेवचाेभर्०८०९०२९२ देहाजादषु नृभतदसपृथात्०८०९०२९३ तैरेव सवित ययतेऽपृथात्०८०९०२९४ सवय तवित मूलिनषेचनं यत्०८१०००१० ीशक उवाच०८१०००११ इित दानवदैतेया नावदमृतं नृप०८१०००१३ युाः कमण या वासदेवपराुखाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 486 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१०००२१ साधयवामृतं राजपाययवा वकासरान्०८१०००२३ पयतां सवभूतानां ययाै गडवाहनः०८१०००३१ सपानां परामृं ा ते दितनदनाः०८१०००३३ अमृयमाणा उपेतदेवायुतायुधाः०८१०००४१ ततः सरगणाः सवे सधया पीतयैधताः०८१०००४३ ितसंयुयुधुः शैनारायणपदायाः०८१०००५१ त दैवासराे नाम रणः परमदाणः०८१०००५३ राेधयुदवताे राजंतमुलाे राेमहषणः०८१०००६१ तायाेयं सपाते संरधमनसाे रणे०८१०००६३ समासाासभबाणैिनजववधायुधैः०८१०००७१ शतूयमृदानां भेरडमरणां महान्०८१०००७३ हयरथपीनां नदतां िनवनाेऽभवत्०८१०००८१ रथनाे रथभत पभः सह पयः०८१०००८३ हया हयैरभाेभैः समसत संयुगे०८१०००९१ उ ैः केचदभैः केचदपरे युयुधुः खरैः०८१०००९३ केचाैरमुखैऋ ैपभहरभभटाः०८१००१०१ गृैः कै बकैरये येनभासैतमलैः०८१००१०३ शरभैमहषैः खैगाेवृषैगवयाणैः०८१००१११ शवाभराखभः केचकृकलासैः शशैन रैः०८१००११३ बतैरेके कृणसारैहसैरये च सूकरैः०८१००१२१ अये जलथलखगैः सवैवकृतवहैः०८१००१२३ सेनयाेभयाे राजववशतेऽताेऽतः०८१००१३१ चवजपटै राजातपैः सतामलैः०८१००१३३ महाधनैवदडैयजनैबाहचामरैः०८१००१४१ वाताेतूाेराेणीषैरचभवमभूषणैः०८१००१४३ फुरवशदैः शैः सतरां सूयरमभः०८१००१५१ देवदानववीराणां वजयाै पाडनदन०८१००१५३ रेजतवीरमालाभयादसामव सागराै०८१००१६१ वैराेचनाे बलः से साेऽसराणां चमूपितः०८१००१६३ यानं वैहायसं नाम कामगं मयिनमतम्०८१००१७१ सवसाामकाेपेतं सवायमयं भाे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 487 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१००१७३ अतमिनदेयं यमानमदशनम्०८१००१८१ अाथततमानायं सवानीकाधपैवृतः०८१००१८३ बालयजनछायै रेजे च इवाेदये०८१००१९१ तयाससवताे यानैयूथानां पतयाेऽसराः०८१००१९३ नमुचः शबराे बाणाे वचरयाेमुखः०८१००२०१ मूधा कालनाभाेऽथ हेितहेितरवलः०८१००२०३ शकुिनभूतसतापाे वदं ाे वराेचनः०८१००२११ हयीवः शु शराः कपलाे मेघदुदुभः०८१००२१३ तारकाे िनशाे ज उकलः०८१००२२१ अराेऽरनेम मय िपुराधपः०८१००२२३ अये पाैलाेमकालेया िनवातकवचादयः०८१००२३१ अलधभागाः साेमय केवलं ेशभागनः०८१००२३३ सव एते रणमुखे बशाे िनजतामराः०८१००२४१ संहनादावमुतः शादुमहारवान्०८१००२४३ ा सपानुसाबलभकुपताे भृशम्०८१००२५१ एेरावतं दरणमाढः शशभे वराट्०८१००२५३ यथा ववणमुदयामहपितः०८१००२६१ तयाससवताे देवा नानावाहवजायुधाः०८१००२६३ लाेकपालाः सहगणैवाववणादयः०८१००२७१ तेऽयाेयमभसंसृय पताे ममभमथः०८१००२७३ अायताे वशताेऽे युयुधुयाेधनः०८१००२८१ युयाेध बलरेण तारकेण गुहाेऽयत०८१००२८३ वणाे हेितनायुयाे राजहेितना०८१००२९१ यमत कालनाभेन वकमा मयेन वै०८१००२९३ शबराे युयुधे व ा सवा त वराेचनः०८१००३०१ अपराजतेन नमुचरनाै वृषपवणा०८१००३०३ सूयाे बलसतैदेवाे बाणयेैः शतेन च०८१००३११ राणा च तथा साेमः पुलाेा युयुधेऽिनलः०८१००३१३ िनशशयाेदेवी भकाल तरवनी०८१००३२१ वृषाकपत जेन महषेण वभावसः०८१००३२३ इवलः सह वातापपुैररदम

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 488 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१००३३१ कामदेवेन दमुष उकलाे मातृभः सह०८१००३३३ बृहपिताेशनसा नरकेण शनैरः०८१००३४१ मताे िनवातकवचैः कालेयैवसवाेऽमराः०८१००३४३ वेदेवात पाैलाेमै ाः ाेधवशैः सह०८१००३५१ त एवमाजावसराः सरेा ेन संहय च युयमानाः०८१००३५३ अयाेयमासा िनजराेजसा जगीषवतीणशरासताेमरैः०८१००३६१ भुशडभगदपशैः शुुकैः ासपरधैरप०८१००३६३ िनंशभैः परघैः समुरैः सभदपालै शरांस चछदःु०८१००३७१ गजातराः सरथाः पदातयः साराेहवाहा ववधा वखडताः०८१००३७३ िनकृबाशराेधरायछवजेवासतनुभूषणाः०८१००३८१ तेषां पदाघातरथाचूणतादायाेधनादुबण उथततदा०८१००३८३ रेणुदशः खं ुमणं च छादययवततासृितभः परुतात्०८१००३९१ शराेभतूकरटकुडलैः संरभः परददछदैः०८१००३९३ महाभुजैः साभरणैः सहायुधैः सा ातृता भूः करभाेभबभाै०८१००४०१ कबधात चाेपेतः पिततवशराेऽभः०८१००४०३ उतायुधदाेदडैराधावताे भटाृधे०८१००४११ बलमहें दशभभरैरावतं शरैः०८१००४१३ चतभतराे वाहानेकेनाराेहमाछयत्०८१००४२१ स तानापततः शतावः शीवमः०८१००४२३ चछेद िनशतैभैरसााहसव०८१००४३१ तय कमाेमं वीय दमुषः शमाददे०८१००४३३ तां वलतीं महाेकाभां हतथामछनरः०८१००४४१ ततः शूलं ततः ासं ततताेमरमृयः०८१००४४३ यछं समादासव तदछनभुः०८१००४५१ ससजाथासरं मायामतधानगताेऽसरः०८१००४५३ ततः ादरुभूछैलः सरानीकाेपर भाे०८१००४६१ तताे िनपेततरवाे दमाना दवाना०८१००४६३ शलाः सटशखराूणययाे षलम्०८१००४७१ महाेरगाः समुपेतददशूकाः सवृकाः०८१००४७३ संहयावराहा मदयताे महागजाः०८१००४८१ यातधाय शतशः शूलहता ववाससः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 489 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१००४८३ छध भधीित वादयतथा राेगणाः भाे०८१००४९१ तताे महाघना याे गीरपषवनाः०८१००४९३ अाराुमुचुवातैराहताः तनयवः०८१००५०१ सृाे दैयेन समहाविः सनसारथः०८१००५०३ सांवतक इवायुाे वबुधवजनीमधाक्०८१००५११ ततः समु उेलः सवतः ययत०८१००५१३ चडवातैतू तरावतभीषणः०८१००५२१ एवं दैयैमहामायैरलयगितभी रणे०८१००५२३ सृयमानास मायास वषेदःु सरसैिनकाः०८१००५३१ न तितवधं य वदुरादयाे नृप०८१००५३३ यातः ादरुभू भगवावभावनः०८१००५४१ ततः सपणासकृतापवः पशवासा नवकलाेचनः०८१००५४३ अयताायुधबास काैतभानयकरटकुडलः०८१००५५१ तवेऽसरकूटकमजा माया वनेशमहना महीयसः०८१००५५३ वाे यथा ह ितबाेध अागते हरृितः सववपमाेणम्०८१००५६१ ा मृधे गडवाहमभारवाह अावय शूलमहनाेदथ कालनेमः०८१००५६३ तलया गडमू पतहृीवा तेनाहनृप सवाहमरं यधीशः०८१००५७१ माल समायितबलाै युध पेततयेण कृशरसावथ मायवांतम्०८१००५७३ अाहय ितमगदयाहनदडजें तावछराेऽछनदरेनदताेऽरणाः०८११००१० ीशक उवाच०८११००११ अथाे सराः युपलधचेतसः परय पुंसः परयानुकपया०८११००१३ जभृशं शसमीरणादयतांताणे यैरभसंहताः पुरा०८११००२१ वैराेचनाय संरधाे भगवापाकशासनः०८११००२३ उदयछदा वं जा हा हेित चुुशः०८११००३१ वपाणतमाहेदं ितरकृय पुरःथतम्०८११००३३ मनवनं ससपं वचरतं महामृधे०८११००४१ नटवूढ मायाभमायेशााे जगीषस०८११००४३ जवा बालाबााटाे हरित तनम्०८११००५१ अात मायाभससृसत ये दवम्०८११००५३ तादयूवधुनाेयापूवा पदादधः०८११००६१ साेऽहं दमुायनतेऽ वेण शतपवणा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 490 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८११००६३ शराे हरये मदाघटव ाितभः सह०८११००७० ीबलवाच०८११००७१ सामे वतमानानां कालचाेदतकमणाम्०८११००७३ कितजयाेऽजयाे मृयुः सवेषां युरनुमात्०८११००८१ तददं कालरशनं जगपयत सूरयः०८११००८३ न यत न शाेचत त यूयमपडताः०८११००९१ न वयं मयमानानामाानं त साधनम्०८११००९३ गराे वः साधुशाेयानां गृमाे ममताडनाः०८११०१०० ीशक उवाच०८११०१०१ इयाय वभुं वीराे नाराचैवीरमदनः०८११०१०३ अाकणपूणैरहनदाेपैराह तं पुनः०८११०१११ एवं िनराकृताे देवाे वैरणा तयवादना०८११०११३ नामृयदधेपं ताेाहत इव पः०८११०१२१ ाहरकुलशं ता अमाेघं परमदनः०८११०१२३ सयानाे यपतमूाै छप इवाचलः०८११०१३१ सखायं पिततं ा जाे बलसखः सत्०८११०१३३ अययासाैदं सयुहतयाप समाचरन्०८११०१४१ स संहवाह अासा गदामुय रंहसा०८११०१४३ जावताडयछं गजं च समहाबलः०८११०१५१ गदाहारयथताे भृशं वलताे गजः०८११०१५३ जानुयां धरणीं पृा कमलं परमं ययाै०८११०१६१ तताे रथाे मातलना हरभदशशतैवृतः०८११०१६३ अानीताे पमुसृय रथमाहे वभुः०८११०१७१ तय तपूजयकम यतदानवसमः०८११०१७३ शूलेन वलता तं त यमानाेऽहनृधे०८११०१८१ सेहे जं सदमुषा सवमालय मातलः०८११०१८३ इाे जय सु ाे वेणापाहरछरः०८११०१९१ जं ुवा हतं तय ातयाे नारदाषेः०८११०१९३ नमुच बलः पाकतापेतवरावताः०८११०२०१ वचाेभः पषैरमदयताेऽय ममस०८११०२०३ शरैरवाकरेघा धाराभरव पवतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 491 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८११०२११ हरदशशतायाजाै हयय बलः शरैः०८११०२१३ तावरदयामास युगपघुहतवान्०८११०२२१ शतायां मातलं पाकाे रथं सावयवं पृथक्०८११०२२३ सकृसधानमाेेण तदतुमभूणे०८११०२३१ नमुचः पदशभः वणपुै महेषुभः०८११०२३३ अाहय यनदसे सताेय इव ताेयदः०८११०२४१ सवतः शरकूटेन शं सरथसारथम्०८११०२४३ छादयामासरसराः ावृूयमवाबुदाः०८११०२५१ अलयततमतीव वला वचुुशदेवगणाः सहानुगाः०८११०२५३ अनायकाः शुबलेन िनजता वणपथा भनवाे यथाणवे०८११०२६१ तततराषाडषुबपरािनगतः सारथवजाणीः०८११०२६३ बभाै दशः खं पृथवीं च राेचयवतेजसा सूय इव पायये०८११०२७१ िनरय पृतनां देवः परैरयदतां रणे०८११०२७३ उदयछपुं हतं वं वधराे षा०८११०२८१ स तेनैवाधारेण शरसी बलपाकयाेः०८११०२८३ ातीनां पयतां राजहार जनययम्०८११०२९१ नमुचतधं ा शाेकामषषावतः०८११०२९३ जघांसरं नृपते चकार परमाेमम्०८११०३०१ अमसारमयं शूलं घटावेमभूषणम्०८११०३०३ गृायव ाे हताेऽसीित वतजयन्०८११०३०५ ाहणाेेवराजाय िननदृगराडव०८११०३११ तदापतगनतले महाजवं वचछदे हररषुभः सहधा०८११०३१३ तमाहनृप कुलशेन कधरे षावतदशपितः शराे हरन्०८११०३२१ न तय ह वचमप व ऊजताे बभेद यः सरपितनाैजसेरतः०८११०३२३ तदतुं परमितवीयवृभरकृताे नमुचशराेधरवचा०८११०३३१ तादाेऽबभेछाेवः ितहताे यतः०८११०३३३ कमदं दैवयाेगेन भूतं लाेकवमाेहनम्०८११०३४१ येन मे पूवमणां पछेदः जायये०८११०३४३ कृताे िनवशतां भारैः पतैः पततां भुव०८११०३५१ तपःसारमयं वा ं वृाे येन वपाटतः०८११०३५३ अये चाप बलाेपेताः सवाैरतवचः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 492 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८११०३६१ साेऽयं ितहताे वाे मया मुाेऽसरेऽपके०८११०३६३ नाहं तदाददे दडं तेजाेऽयकारणम्०८११०३७१ इित शं वषीदतमाह वागशररणी०८११०३७३ नायं शकैरथाे नाैवधमहित दानवः०८११०३८१ मयाै यराे दाे मृयुनैवाशकयाेः०८११०३८३ अताेऽयतनीयते उपायाे मघवपाेः०८११०३९१ तां दैवीं गरमाकय मघवाससमाहतः०८११०३९३ यायफेनमथापयदपुायमुभयाकम्०८११०४०१ न शकेण न चाेण जहार नमुचेः शरः०८११०४०३ तं तुवुमुिनगणा मायैावाकरवभुम्०८११०४११ गधवमुयाै जगतवावसपरावसू०८११०४१३ देवदुदभुयाे नेदनुताे ननृतमुदा०८११०४२१ अयेऽयेवं ितावाववणादयः०८११०४२३ सूदयामासरसराृगाकेसरणाे यथा०८११०४३१ णा ेषताे देवादेवषनारदाे नृप०८११०४३३ वारयामास वबुधाा दानवसयम्०८११०४४० ीनारद उवाच०८११०४४१ भवरमृतं ां नारायणभुजायैः०८११०४४३ या समेधताः सव उपारमत वहात्०८११०४५० ीशक उवाच०८११०४५१ संयय मयुसंरं मानयताे मुनेवचः०८११०४५३ उपगीयमानानुचरैययुः सवे िवपम्०८११०४६१ येऽवशा रणे तारदानुमतेन ते०८११०४६३ बलं वपमादाय अतं गरमुपागमन्०८११०४७१ तावनावयवावमानशराेधरान्०८११०४७३ उशना जीवयामास संजीवया ववया०८११०४८१ बलाेशनसा पृः यापेयृितः०८११०४८३ पराजताेऽप नाखाेकतववचणः०८१२००१० ीबादरायणवाच०८१२००११ वृषवजाे िनशयेदं याेषपूेण दानवान्०८१२००१३ माेहयवा सरगणाहरः साेममपाययत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 493 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१२००२१ वृषमा गरशः सवभूतगणैवृतः०८१२००२३ सह देया ययाै ुं याते मधुसूदनः०८१२००३१ सभाजताे भगवता सादरं साेमया भवः०८१२००३३ सूपव उवाचेदं ितपूय यहरम्०८१२००४० ीमहादेव उवाच०८१२००४१ देवदेव जगापगदश जगय०८१२००४३ सवेषामप भावानां वमाा हेतररः०८१२००५१ अातावय ययमदमयदहं बहः०८१२००५३ यताेऽययय नैतािन तसयं चवान्०८१२००६१ तवैव चरणााेजं ेयकामा िनराशषः०८१२००६३ वसृयाेभयतः सं मुनयः समुपासते०८१२००७१ वं पूणममृतं वगुणं वशाेकम्०८१२००७२ अानदमामवकारमनयदयत्०८१२००७३ वय हेतदयथितसंयमानाम्०८१२००७४ अाेर तदपेतयानपेः०८१२००८१ एकवमेव सदसयमयं च०८१२००८२ वण कृताकृतमवेह न वतभेदः०८१२००८३ अानतवय जनैवहताे वकपाे०८१२००८४ याणुयितकराे िनपाधकय०८१२००९१ वां केचदवययुत धममेके०८१२००९२ एके परं सदसताेः पुषं परेशम्०८१२००९३ अयेऽवयत नवशयुतं परं वां०८१२००९४ केचहापुषमययमातम्०८१२०१०१ नाहं परायुऋ षयाे न मरचमुया०८१२०१०२ जानत यरचतं खल सवसगाः०८१२०१०३ यायया मुषतचेतस ईश दैय०८१२०१०४ मयादयः कमुत शदभवृाः०८१२०१११ स वं समीहतमदः थितजनाशं०८१२०११२ भूतेहतं च जगताे भवबधमाेाै०८१२०११३ वायुयथा वशित खं च चराचरायं०८१२०११४ सव तदाकतयावगमाेऽवसे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 494 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१२०१२१ अवतारा मया ा रममाणय ते गुणैः०८१२०१२२ साेऽहं तुमछाम ये याेषपुधृतम्०८१२०१३१ येन साेहता दैयाः पायताामृतं सराः०८१२०१३२ तव अायाताः परं काैतूहलं ह नः०८१२०१४० ीशक उवाच०८१२०१४१ एवमयथताे वणुभगवाशूलपाणना०८१२०१४३ हय भावगीरं गरशं यभाषत०८१२०१५० ीभगवानुवाच०८१२०१५१ काैतूहलाय दैयानां याेषेषाे मया धृतः०८१२०१५३ पयता सरकायाण गते पीयूषभाजने०८१२०१६१ तेऽहं दशययाम दाेः सरसम०८१२०१६३ कामनां ब मतयं सपभवाेदयम्०८१२०१७० ीशक उवाच०८१२०१७१ इित वाणाे भगवांतैवातरधीयत०८१२०१७३ सवतारयंभव अाते सहाेमया०८१२०१८१ तताे ददशाेपवने वरयं वचपुपाणपवमे०८१२०१८३ वडतीं कदकुललया लसकूुलपयतिनतबमेखलाम्०८१२०१९१ अावतनाेतनकपततन कृहाराेभरैः पदे पदे०८१२०१९३ भयमानामव मयतलपदवालं नयतीं ततततः०८१२०२०१ द मकदकुचापलैभृशं ाेतारायतलाेललाेचनाम्०८१२०२०३ वकणवाजतकुडलाेसकपाेलनीलालकमडताननाम्०८१२०२११ थकूुलं कबरं च वयुतां सतीं वामकरेण वगुना०८१२०२१३ विनतीमयकरेण कदकंु वमाेहयतीं जगदामायया०८१२०२२१ तां वीय देव इित कदकुललयेषडाफुटतवसृकटामुः०८१२०२२३ ीेणितसमीणवलाा नाानमतक उमां वगणां वेद०८१२०२३१ तयाः कराास त कदकुाे यदा गताे वदरंू तमनुजयाः०८१२०२३३ वासः ससूं लघु माताेऽहरवय देवय कलानुपयतः०८१२०२४१ एवं तां चरापां दशनीयां मनाेरमाम्०८१२०२४३ ा तयां मने वषयां भवः कल०८१२०२५१ तयापतवानतकृतरवलः०८१२०२५३ भवाया अप पयया गततपदं ययाै

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 495 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१२०२६१ सा तमायातमालाे ववा ीडता भृशम्०८१२०२६३ िनलयमाना वृेषु हसती नावितत०८१२०२७१ तामवगछगवावः मुषतेयः०८१२०२७३ कामय च वशं नीतः करेणुमव यूथपः०८१२०२८१ साेऽनुयाितवेगेन गृहीवािनछतीं यम्०८१२०२८३ केशबध उपानीय बायां परषवजे०८१२०२९१ साेपगूढा भगवता करणा करणी यथा०८१२०२९३ इतततः सपती वकणशराेहा०८१२०३०१ अाानं माेचयवा सरषभभुजातरात्०८१२०३०३ ावसा पृथुाेणी माया देवविनमता०८१२०३११ तयासाै पदवीं ाे वणाेरतुकमणः०८१२०३१३ यपत कामेन वैरणेव विनजतः०८१२०३२१ तयानुधावताे रेतकदामाेघरेतसः०८१२०३२३ शणाे यूथपयेव वासतामनुधावतः०८१२०३३१ य यापतां रेततय महानः०८१२०३३३ तािन यय हे ेायासहीपते०८१२०३४१ सरसरःस शैलेषु वनेषूपवनेषु च०८१२०३४३ य चासृषयत सहताे हरः०८१२०३५१ के रेतस साेऽपयदाानं देवमायया०८१२०३५३ जडकृतं नृपे सयवतत कमलात्०८१२०३६१ अथावगतमाहाय अानाे जगदानः०८१२०३६३ अपरेयवीयय न मेने तदु हातुम्०८१२०३७१ तमववमीडमालय मधुसूदनः०८१२०३७३ उवाच परमीताे बवां पाैषीं तनुम्०८१२०३८० ीभगवानुवाच०८१२०३८१ दा वं वबुधे वां िनामाना थतः०८१२०३८३ ये ीपया वैरं माेहताेऽय मायया०८१२०३९१ काे नु मेऽिततरेायां वषवते पुमान्०८१२०३९३ तांतावसृजतीं भावादुतरामकृताभः०८१२०४०१ सेयं गुणमयी माया न वामभभवयित०८१२०४०३ मया समेता कालेन कालपेण भागशः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 496 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१२०४१० ीशक उवाच०८१२०४११ एवं भगवता राजीवसाे न सकृतः०८१२०४१३ अामय तं परय सगणः वालयं ययाै०८१२०४२१ अाांशभूतां तां मायां भवानीं भगवावः०८१२०४२३ सतामृषमुयानां ीयाचाथ भारत०८१२०४३१ अय यपयवमजय मायां परय पुंसः परदेवतायाः०८१२०४३३ अहं कलानामृषभाेऽप मुे ययावशाेऽये कमुतावताः०८१२०४४१ यं मामपृछवमुपेय याेगासमासहात उपारतं वै०८१२०४४३ स एष साापुषः पुराणाे न य कालाे वशते न वेदः०८१२०४५० ीशक उवाच०८१२०४५१ इित तेऽभहततात वमः शा धवनः०८१२०४५३ सधाेिनमथने येन धृतः पृे महाचलः०८१२०४६१ एतुः कतयताेऽनुवताे न रयते जात समुमः चत्०८१२०४६३ यदुमाेकगुणानुवणनं समतसंसारपरमापहम्०८१२०४७१ असदवषयमं भावगयं पान्०८१२०४७३ अमृतममरवयानाशयसधुमयम्०८१२०४७३ कपटयुवितवेषाे माेहययः सरारंस्०८१२०४७४ तमहमुपसृतानां कामपूरं नताेऽ०८१३००१० ीशक उवाच०८१३००११ मनुवववतः पुः ादेव इित ुतः०८१३००१३ समाे वतमानाे यतदपयािन मे णु०८१३००२१ इवाकुनभगैव धृः शयाितरेव च०८१३००२३ नरयताेऽथ नाभागः समाे द उयते०८१३००३१ तष पृष दशमाे वसमाृतः०८१३००३३ मनाेवैववतयैते दशपुाः परतप०८१३००४१ अादया वसवाे ा वेदेवा मणाः०८१३००४३ अनावृभवाे राजतेषां पुरदरः०८१३००५१ कयपाेऽिवस वामाेऽथ गाैतमः०८१३००५३ जमदभराज इित सषयः ृताः०८१३००६१ अाप भगव कयपाददतेरभूत्०८१३००६३ अादयानामवरजाे वणुवामनपधृक्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 497 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१३००७१ से पताे मयाेािन समवतराण ते०८१३००७३ भवयायथ वयाम वणाेः शावतािन च०८१३००८१ वववत े जाये वकमसते उभे०८१३००८३ संा छाया च राजे ये ागभहते तव०८१३००९१ तृतीयां वडवामेके तासां संासतायः०८१३००९३ यमाे यमी ादेवछायाया सताणु०८१३०१०१ सावणतपती कया भाया संवरणय या०८१३०१०३ शनैरतृतीयाेऽभूदनाै वडवाजाै०८१३०१११ अमेऽतर अायाते सावणभवता मनुः०८१३०११३ िनमाेकवरजकााः सावणतनया नृप०८१३०१२१ त देवाः सतपसाे वरजा अमृतभाः०८१३०१२३ तेषां वराेचनसताे बलराे भवयित०८१३०१३१ दवेमां याचमानाय वणवे यः पदयम्०८१३०१३३ रामपदं हवा ततः समवायित०८१३०१४१ याेऽसाै भगवता बः ीतेन सतले पुनः०८१३०१४३ िनवेशताेऽधके वगादधुनाते वराडव०८१३०१५१ गालवाे दिमाामाे ाेणपुः कृपतथा०८१३०१५३ ऋयः पतााकं भगवाबादरायणः०८१३०१६१ इमे सषयत भवयत वयाेगतः०८१३०१६३ इदानीमासते राजवे व अाममडले०८१३०१७१ देवगुासरवयां सावभाैम इित भुः०८१३०१७३ थानं पुरदराृवा बलये दायतीरः०८१३०१८१ नवमाे दसावणमनुवणसवः०८१३०१८३ भूतकेतदकेतरयाातसता नृप०८१३०१९१ पारामरचगभाा देवा इाेऽतुः ृतः०८१३०१९३ ुितममुखात भवययृषयततः०८१३०२०१ अायुताेऽबुधारायामृषभाे भगवकला०८१३०२०३ भवता येन संराां िलाेकं भाेयतेऽतुः०८१३०२११ दशमाे सावणपाेकसताे मनुः०८१३०२१३ तसता भूरषेणाा हवमुखा जाः०८१३०२२१ हवासकृतः सयाे जयाे मूिततदा जाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 498 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१३०२२३ सवासनवाा देवाः शुः सरेरः०८१३०२३१ ववसेनाे वषूयां त शाेः सयं करयित०८१३०२३३ जातः वांशेन भगवागृहे वसृजाे वभुः०८१३०२४१ मनुवै धमसावणरेकादशम अावान्०८१३०२४३ अनागतातसता सयधमादयाे दश०८१३०२५१ वहमाः कामगमा िनवाणचयः सराः०८१३०२५३ इ वैधृततेषामृषयाणादयः०८१३०२६१ अायकय सतत धमसेतरित ृतः०८१३०२६३ वैधृतायां हरेरंशलाेकं धारययित०८१३०२७१ भवता सावणी राजादशमाे मनुः०८१३०२७३ देववानुपदेव देवेादयः सताः०८१३०२८१ ऋतधामा च तेाे देवा हरतादयः०८१३०२८३ ऋषय तपाेमूिततपयाीकादयः०८१३०२९१ वधामायाे हरेरंशः साधययित तनाेः०८१३०२९३ अतरं सयसहसः सनृतायाः सताे वभुः०८१३०३०१ मनुयाेदशाे भायाे देवसावणरावान्०८१३०३०३ चसेनवचाा देवसावणदेहजाः०८१३०३११ देवाः सकमसाम संा इाे दवपितः०८१३०३१३ िनमाेकतवदशाा भवययृषयतदा०८१३०३२१ देवहाेय तनय उपहता दवपतेः०८१३०३२३ याेगेराे हरेरंशाे बृहयां सवयित०८१३०३३१ मनुवा इसावणतदशम एयित०८१३०३३३ उगीरबुधाा इसावणवीयजाः०८१३०३४१ पवााषा देवाः शचराे भवयित०८१३०३४३ अबाः शचः शाे मागधाातपवनः०८१३०३५१ सायणय तनयाे बृहानुतदा हरः०८१३०३५३ वतानायां महाराज याततूवतायता०८१३०३६१ राजंतदशैतािन िकालानुगतािन ते०८१३०३६३ ाेायेभमतः कपाे युगसाहपययः०८१४००१० ीराजाेवाच०८१४००११ मवतरेषु भगवयथा मवादयवमे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 499 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१४००१३ यकमण ये येन िनयुातदव मे०८१४००२० ीऋषवाच०८१४००२१ मनवाे मनुपुा मुनय महीपते०८१४००२३ इाः सरगणाैव सवे पुषशासनाः०८१४००३१ यादयाे याः कथताः पाैयतनवाे नृप०८१४००३३ मवादयाे जगाां नययाभः चाेदताः०८१४००४१ चतयुगाते कालेन ता ितगणायथा०८१४००४३ तपसा ऋषयाेऽपययताे धमः सनातनः०८१४००५१ तताे धम चतपादं मनवाे हरणाेदताः०८१४००५३ युाः सारयया वे वे काले महीं नृप०८१४००६१ पालयत जापाला यावदतं वभागशः०८१४००६३ यभागभुजाे देवा ये च तावता तैः०८१४००७१ इाे भगवता दां ैलाेयमूजताम्०८१४००७३ भुानः पाित लाेकांीकामं लाेके वषित०८१४००८१ ानं चानुयुगं ूते हरः सवपधृक्०८१४००८३ ऋषपधरः कम याेगं याेगेशपधृक्०८१४००९१ सग जेशपेण दयूहयावरापुः०८१४००९३ कालपेण सवेषामभावाय पृथगुणः०८१४०१०१ तूयमानाे जनैरेभमायया नामपया०८१४०१०३ वमाेहताभनाना दशनैन च यते०८१४०१११ एतकपवकपय माणं परकिततम्०८१४०११३ य मवतरायातदश पुरावदः०८१५००१० ीराजाेवाच०८१५००११ बलेः पदयं भूमेः काररयाचत०८१५००१३ भूतेरः कृपणवधाथाेऽप बबध तम्०८१५००२१ एतेदतमछामाे महकाैतूहलं ह नः०८१५००२३ येरय पूणय बधनं चायनागसः०८१५००३० ीशक उवाच०८१५००३१ पराजतीरसभ हापताे हीेण राजृगुभः स जीवतः०८१५००३३ सवाना तानभजगृूबलः शयाे महााथिनवेदनेन०८१५००४१ तं ाणा भृगवः ीयमाणा अयाजयवजता िणाकम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 500 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१५००४३ जगीषमाणं वधनाभषय महाभषेकेण महानुभावाः०८१५००५१ तताे रथः कानपनाे हया हयतरवणाः०८१५००५३ वज संहेन वराजमानाे ताशनादास हवभरात्०८१५००६१ धनु दयं पुरटाेपनं तूणावराै कवचं च दयम्०८१५००६३ पतामहतय ददाै च मालामानपुपां जलजं च शः०८१५००७१ एवं स वाजतयाेधनाथतैः कपतवययनाेऽथ वान्०८१५००७३ दणीकृय कृतणामः ादमामय नमकार०८१५००८१ अथा रथं दयं भृगुदं महारथः०८१५००८३ सधराेऽथ स धवी ख धृतेषुधः०८१५००९१ हेमादलसाः फुरकरकुडलः०८१५००९३ रराज रथमाढाे धयथ इव हयवाट्०८१५०१०१ तयैयबलीभः वयूथैदैययूथपैः०८१५०१०३ पबरव खं भदहः परधीिनव०८१५०१११ वृताे वकषहतीमासरं वजनीं वभुः०८१५०११३ ययावपुरं वृां कपयव राेदसी०८१५०१२१ रयामुपवनाेानैः ीमनदनादभः०८१५०१२३ कूजहमथुनैगायमधुतैः०८१५०१३१ वालफलपुपाे भारशाखामरमैः०८१५०१३३ हंससारसचा कारडवकुलाकुलाः०८१५०१३५ नलयाे य डत मदाः सरसेवताः०८१५०१४१ अाकाशगया देया वृतां परखभूतया०८१५०१४३ ाकारेणावणेन साालेनाेतेन च०८१५०१५१ पकपाटै ारैः फटकगाेपुरैः०८१५०१५३ जुां वभपथां वकमविनमताम्०८१५०१६१ सभाचवररयाढां वमानैयबुदैयुताम्०८१५०१६३ ाटकैमणमयैववमवेदभः०८१५०१७१ य िनयवयाेपाः यामा वरजवाससः०८१५०१७३ ाजते पवायाे चभरव वयः०८१५०१८१ सरीकेशव नवसाैगधकजाम्०८१५०१८३ यामाेदमुपादाय माग अावाित मातः०८१५०१९१ हेमजालािनगछमूेनागुगधना

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 501 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१५०१९३ पाडरेण ितछ मागे यात सरयाः०८१५०२०१ मुावतानैमणहेमकेतभनानापताकावलभीभरावृताम्०८१५०२०३ शखडपारावतभृनादतां वैमािनकीकलगीतमलाम्०८१५०२११ मृदशानकदुदुभवनैः सतालवीणामुरजेवेणुभः०८१५०२१३ नृयैः सवाैपदेवगीतकैमनाेरमां वभया जतभाम्०८१५०२२१ यां न जयधमाः खला भूतहः शठाः०८१५०२२३ मािननः कामनाे ल धा एभहीना जत यत्०८१५०२३१ तां देवधानीं स वथनीपितबहः समताधे पृतयया०८१५०२३३ अाचायदं जलजं महावनं दाै युयमयाेषताम्०८१५०२४१ मघवांतमभेय बलेः परममुमम्०८१५०२४३ सवदेवगणाेपेताे गुमेतदवुाच ह०८१५०२५१ भगवमाे भूयाबलेनः पूववैरणः०८१५०२५३ अवषममं मये केनासीेजसाेजतः०८१५०२६१ नैनं ककुताे वाप ितयाेढमधीरः०८१५०२६३ पबव मुखेनेदं लहव दशाे दश०८१५०२६५ दहव दशाे भः संवतारवाेथतः०८१५०२७१ ूह कारणमेतय दधुषवय मपाेः०८१५०२७३ अाेजः सहाे बलं तेजाे यत एतसमुमः०८१५०२८० ीगुवाच०८१५०२८१ जानाम मघवछाेतेरय कारणम्०८१५०२८३ शयायाेपभृतं तेजाे भृगुभवादभः०८१५०२९१ अाेजवनं बलं जेतं न समथाेऽत कन०८१५०२९३ भवधाे भवावाप वजयवेरं हरम्०८१५०३०१ वजेयित न काेऽयेनं तेजःसमेधतम्०८१५०३०३ नाय शः पुरः थातं कृतातय यथा जनाः०८१५०३११ तालयमुसृय यूयं सवे िवपम्०८१५०३१३ यात कालं तीताे यतः शाेवपययः०८१५०३२१ एष वबलाेदक ः सयूजतवमः०८१५०३२३ तेषामेवापमानेन सानुबधाे वनित०८१५०३३१ एवं समताथाते गुणाथानुदशना०८१५०३३३ हवा िवपं जमुगीवाणाः कामपणः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 502 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१५०३४१ देवेवथ िनलनेषु बलवैराेचनः पुरम्०८१५०३४३ देवधानीमधाय वशं िनये जगयम्०८१५०३५१ तं वजयनं शयं भृगवः शयवसलाः०८१५०३५३ शतेन हयमेधानामनुतमयाजयन्०८१५०३६१ तततदनुभावेन भुवनयवुताम्०८१५०३६३ कित दवतवानः स रेज उडराडव०८१५०३७१ बुभुजे च यं वृां जदेवाेपलताम्०८१५०३७३ कृतकृयमवाानं मयमानाे महामनाः०८१६००१० ीशक उवाच०८१६००११ एवं पुेषु नेषु देवमातादिततदा०८१६००१३ ते िवपे दैयैः पयतयदनाथवत्०८१६००२१ एकदा कयपतया अामं भगवानगात्०८१६००२३ िनसवं िनरानदं समाधेवरतरात्०८१६००३१ स पीं दनवदनां कृतासनपरहः०८१६००३३ सभाजताे यथायायमदमाह कुह०८१६००४१ अयभं न वाणां भे लाेकेऽधुनागतम्०८१६००४३ न धमय न लाेकय मृयाेछदानुवितनः०८१६००५१ अप वाकुशलं कहृेषु गृहमेधिन०८१६००५३ धमयाथय कामय य याेगाे याेगनाम्०८१६००६१ अप वाितथयाेऽयेय कुटबासया वया०८१६००६३ गृहादपूजता याताः युथानेन वा चत्०८१६००७१ गृहेषु येवितथयाे नाचताः सललैरप०८१६००७३ यद िनयात ते नूनं फेराजगृहाेपमाः०८१६००८१ अययत वेलायां न ता हवषा सित०८१६००८३ वयाेधया भे ाेषते मय कहचत्०८१६००९१ यपूजया कामदघुायाित लाेकागृहावतः०८१६००९३ ाणाेऽ वै वणाेः सवदेवानाे मुखम्०८१६०१०१ अप सवे कुशलनतव पुा मनविन०८१६०१०३ लयेऽवथमाानं भवया लणैरहम्०८१६०११० ीअदितवाच०८१६०१११ भं जगवां धमयाय जनय च

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 503 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१६०११३ िवगय परं ें गृहमेधगृहा इमे०८१६०१२१ अयाेऽितथयाे भृया भवाे ये च लसवः०८१६०१२३ सव भगवताे नुयाना रयित०८१६०१३१ काे नु मे भगवकामाे न सपेत मानसः०८१६०१३३ यया भवाजाय एवं धमाभाषते०८१६०१४१ तवैव मारच मनःशररजाः जा इमाः सवरजतमाेजुषः०८१६०१४३ समाे भवांतावसरादषु भाे तथाप भं भजते महेरः०८१६०१५१ तादश भजया मे ेयतय सत०८१६०१५३ तयाे तथानासपैः पाह नः भाे०८१६०१६१ परैववासता साहं मा यसनसागरे०८१६०१६३ एेय ीयशः थानं तािन बलैमम०८१६०१७१ यथा तािन पुनः साधाे पेरमाजाः०८१६०१७३ तथा वधेह कयाणं धया कयाणकृम०८१६०१८० ीशक उवाच०८१६०१८१ एवमयथताेऽदया कतामाह यव०८१६०१८३ अहाे मायाबलं वणाेः ेहबमदं जगत्०८१६०१९१ देहाे भाैितकाेऽनाा चाा कृतेः परः०८१६०१९३ कय के पितपुाा माेह एव ह कारणम्०८१६०२०१ उपितव पुषं भगवतं जनादनम्०८१६०२०३ सवभूतगुहावासं वासदेवं जगुम्०८१६०२११ स वधायित ते कामाहरदनानुकपनः०८१६०२१३ अमाेघा भगवनेतरेित मितमम०८१६०२२० ीअदितवाच०८१६०२२१ केनाहं वधना पथाये जगपितम्०८१६०२२३ यथा मे सयसपाे वदयास मनाेरथम्०८१६०२३१ अादश वं जे वधं तदपुधावनम्०८१६०२३१ अाश तयित मे देवः सीदयाः सह पुकैः०८१६०२४० ीकयप उवाच०८१६०२४१ एते भगवापृः जाकामय पजः०८१६०२४३ यदाह ते वयाम तं केशवताेषणम्०८१६०२५१ फागुनयामले पे ादशाहं पयाेतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 504 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१६०२५३ अचयेदरवदां भा परमयावतः०८१६०२६१ सनीवायां मृदालय ायााेडवदणया०८१६०२६३ यद लयेत वै ाेतयेतं ममुदरयेत्०८१६०२७१ वं देयादवराहेण रसायाः थानमछता०८१६०२७३ उतृास नमतयं पाानं मे णाशय०८१६०२८१ िनविततािनयमाे देवमचेसमाहतः०८१६०२८३ अचायां थडले सूये जले वाै गुरावप०८१६०२९१ नमतयं भगवते पुषाय महीयसे०८१६०२९३ सवभूतिनवासाय वासदेवाय साणे०८१६०३०१ नमाेऽयाय सूाय धानपुषाय च०८१६०३०३ चतवशणुाय गुणसानहेतवे०८१६०३११ नमाे शीणे िपदे चतःाय ततवे०८१६०३१३ सहताय याय यीवाने नमः०८१६०३२१ नमः शवाय ाय नमः शधराय च०८१६०३२३ सववाधपतये भूतानां पतये नमः०८१६०३३१ नमाे हरयगभाय ाणाय जगदाने०८१६०३३३ याेगैयशरराय नमते याेगहेतवे०८१६०३४१ नमत अाददेवाय साभूताय ते नमः०८१६०३४३ नारायणाय ऋषये नराय हरये नमः०८१६०३५१ नमाे मरकतयाम वपुषेऽधगतये०८१६०३५३ केशवाय नमतयं नमते पीतवाससे०८१६०३६१ वं सववरदः पुंसां वरेय वरदषभ०८१६०३६३ अतते ेयसे धीराः पादरेणुमुपासते०८१६०३७१ अववतत यं देवाः ी तपादपयाेः०८१६०३७३ पृहयत इवामाेदं भगवाे सीदताम्०८१६०३८१ एतैमैषीकेशमावाहनपुरकृतम्०८१६०३८३ अचये या युः पााेपपशनादभः०८१६०३९१ अचवा गधमायाैः पयसा पयेभुम्०८१६०३९३ वाेपवीताभरण पााेपपशनैततः०८१६०३९५ गधधूपादभाचेादशारवया०८१६०४०१ तं पयस नैवें शायं वभवे सित

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 505 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१६०४०३ ससपः सगुडं दवा जुयाूलवया०८१६०४११ िनवेदतं ताय दाुीत वा वयम्०८१६०४१३ दवाचमनमचवा ताबूलं च िनवेदयेत्०८१६०४२१ जपेदाेरशतं तवीत तितभः भुम्०८१६०४२३ कृवा दणं भूमाै णमेडवुदा०८१६०४३१ कृवा शरस तछेषां देवमुासयेतः०८१६०४३३ वरााेजयेापायसेन यथाेचतम्०८१६०४४१ भुीत तैरनुातः सेः शेषं सभाजतैः०८१६०४४३ चायथ तायां ाे भूते थमेऽहिन०८१६०४५१ ातः शचयथाेेन वधना ससमाहतः०८१६०४५३ पयसा ापयवाचेावतसमापनम्०८१६०४६१ पयाेभाे तमदं चरेवचनातः०८१६०४६३ पूववुयादं ाणांाप भाेजयेत्०८१६०४७१ एवं वहरहः कुयाादशाहं पयाेतम्०८१६०४७३ हरेराराधनं हाेममहणं जतपणम्०८१६०४८१ ितपनमारय यावयाेदशीम्०८१६०४८३ चयमधःवं ानं िषवणं चरेत्०८१६०४९१ वजयेदसदालापं भाेगानुावचांतथा०८१६०४९३ अहंः सवभूतानां वासदेवपरायणः०८१६०५०१ याेदयामथाे वणाेः पनं पकैवभाेः०८१६०५०३ कारयेछाेन वधना वधकाेवदैः०८१६०५११ पूजां च महतीं कुयाशाठ ववजतः०८१६०५१३ चं िनय पयस शपवाय वणवे०८१६०५२१ सूेन तेन पुषं यजेत ससमाहतः०८१६०५२३ नैवें चाितगुणवापुषतदम्०८१६०५३१ अाचाय ानसपं वाभरणधेनुभः०८१६०५३३ ताेषयेवजैव ताराधनं हरेः०८१६०५४१ भाेजयेागुणवता सदेन शचते०८१६०५४३ अयां ाणाछा ये च त समागताः०८१६०५५१ दणां गुरवे दावय यथाहतः०८१६०५५३ अाेनापाकां ीणयेसमुपागतान्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 506 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१६०५६१ भुवस च सवेषु दनाधकृपणादषु०८१६०५६३ वणाेतीणनं वाुीत सह बधुभः०८१६०५७१ नृयवादगीतै तितभः वतवाचकैः०८१६०५७३ कारयेकथाभ पूजां भगवताेऽवहम्०८१६०५८१ एतपयाेतं नाम पुषाराधनं परम्०८१६०५८३ पतामहेनाभहतं मया ते समुदातम्०८१६०५९१ वं चानेन महाभागे सयणेन केशवम्०८१६०५९३ अाना शभावेन िनयताा भजाययम्०८१६०६०१ अयं वै सवयायः सवतमित ृतम्०८१६०६०३ तपःसारमदं भे दानं चेरतपणम्०८१६०६११ त एव िनयमाः साा एव च यमाेमाः०८१६०६१३ तपाे दानं तं याे येन तययधाेजः०८१६०६२१ तादेततं भे यता याचर०८१६०६२३ भगवापरतते वरानाश वधायित०८१७००१० ीशक उवाच०८१७००११ इयुा सादती राजवभा कयपेन वै०८१७००१३ अविततमदं ादशाहमतता०८१७००२१ चतययेकया बुा महापुषमीरम्०८१७००२३ गृेयदुाानसा बुसारथः०८१७००३१ मनैकाया बुा भगवयखलािन०८१७००३३ वासदेवे समाधाय चचार ह पयाेतम्०८१७००४१ तयाः ादरुभूात भगवानादपुषः०८१७००४३ पीतवासातबाः शचगदाधरः०८१७००५१ तं नेगाेचरं वीय सहसाेथाय सादरम्०८१७००५३ ननाम भुव कायेन दडवीितवला०८१७००६१ साेथाय बालरडतं थता नाेसेह अानदजलाकुलेणा०८१७००६३ बभूव तूणीं पुलकाकुलाकृिततशनायुसवगावेपथुः०८१७००७१ ीया शनैगदया गरा हरं ताव सा देयदितः कुह०८१७००७३ उती सा पबतीव चषा रमापितं यपितं जगपितम्०८१७००८० ीअदितवाच०८१७००८१ येश यपुषायुत तीथपाद

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 507 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१७००८२ तीथवः वणमलनामधेय०८१७००८३ अापलाेकवृजनाेपशमाेदया०८१७००८४ शं नः कृधीश भगवस दननाथः०८१७००९१ वाय वभवनथितसंयमाय०८१७००९२ वैरं गृहीतपुशगुणाय भूे०८१७००९३ वथाय शदपुबृंहतपूणबाेध०८१७००९४ यापादतातमसे हरये नमते०८१७०१०१ अायुः परं वपुरभीमतयलीर्०८१७०१०२ ाेभूरसाः सकलयाेगगुणावगः०८१७०१०३ ानं च केवलमनत भवत तात्०८१७०१०४ वाे नृणां कमु सपजयादराशीः०८१७०११० ीशक उवाच०८१७०१११ अदयैवं तताे राजगवापुकरेणः०८१७०११३ ेः सवभूतानामित हाेवाच भारत०८१७०१२० ीभगवानुवाच०८१७०१२१ देवमातभवया मे वातं चरकातम्०८१७०१२३ यसपैतीणां यावतानां वधामतः०८१७०१३१ ताविनजय समरे दमुदानसरषभान्०८१७०१३३ ितलधजयीभः पुैरछयुपासतम्०८१७०१४१ इयेैः वतनयैहतानां युध वषाम्०८१७०१४३ याे दतीरासा ुमछस दःुखताः०८१७०१५१ अाजाससमृांवं यातयशःयः०८१७०१५३ नाकपृमधाय डताे ुमछस०८१७०१६१ ायाेऽधुना तेऽसरयूथनाथा अपारणीया इित देव मे मितः०८१७०१६३ येऽनुकूलेरवगुा न वमत सखं ददाित०८१७०१७१ अथायुपायाे मम देव चयः सताेषतय तचयया ते०८१७०१७३ ममाचनं नाहित गतमयथा ानुपं फलहेतकवात्०८१७०१८१ वयाचताहमपयगुये पयाेतेनानुगुणं समीडतः०८१७०१८३ वांशेन पुवमुपेय ते सतागाेा मारचतपयधतः०८१७०१९१ उपधाव पितं भे जापितमकषम्०८१७०१९३ मां च भावयती पयावेवं पमवथतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 508 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१७०२०१ नैतपरा अायेयं पृयाप कथन०८१७०२०३ सव सपते देव देवगुं ससंवृतम्०८१७०२१० ीशक उवाच०८१७०२११ एतावदुा भगवांतैवातरधीयत०८१७०२१३ अदितदुलभं लवा हरेजािन भाेः०८१७०२२१ उपाधावपितं भा परया कृतकृयवत्०८१७०२२३ स वै समाधयाेगेन कयपतदबुयत०८१७०२३१ वमािन हरेरंशं वतथेणः०८१७०२३३ साेऽदयां वीयमाध तपसा चरसृतम्०८१७०२३५ अमाहतमना राजदायं यथािनलः०८१७०२४१ अदतेधतं गभ भगवतं सनातनम्०८१७०२४३ हरयगभाे वाय समीडे गुनामभः०८१७०२५० ीाेवाच०८१७०२५१ जयाेगाय भगवम नमाेऽत ते०८१७०२५३ नमाे यदेवाय िगुणाय नमाे नमः०८१७०२६१ नमते पृगभाय वेदगभाय वेधसे०८१७०२६३ िनाभाय िपृाय शपवाय वणवे०८१७०२७१ वमादरताे भुवनय मयमनतशं पुषं यमाः०८१७०२७३ कालाे भवानापतीश वं ाेताे यथातः पिततं गभीरम्०८१७०२८१ वं वै जानां थरजमानां जापतीनामस सवणुः०८१७०२८३ दवाैकसां देव दवुतानां परायणं नाैरव मताेऽस०८१८००१० ीशक उवाच०८१८००११ इथं वरततकमवीयः ादबुभूवामृतभूरदयाम्०८१८००१३ चतभुजः शगदाचः पशवासा नलनायतेणः०८१८००२१ यामावदाताे झषराजकुडल वषाेस वदनाबुजः पुमान्०८१८००२३ ीवसवा बलयादाेसकरटकाीगुणचानूपुरः०८१८००३१ मधुाततवघुया वया वराजतः ीवनमालया हरः०८१८००३३ जापतेवेमतमः वराेचषा वनाशयकठिनवकाैतभः०८१८००४१ दशः सेदःु सललाशयातदा जाः ा ऋतवाे गुणावताः०८१८००४३ ाैरतरं ितरजा गावाे जाः सषुनगा०८१८००५१ ाेणायां वणादयां मुतेऽभजित भुः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 509 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१८००५३ सवे नतारााुत दणम्०८१८००६१ ादयां सवताितयदनगताे नृप०८१८००६३ वजयानाम सा ाेा ययां ज वदहु रेः०८१८००७१ शदुदभुयाे नेदमुृदपणवानकाः०८१८००७३ चवादतूयाणां िनघाेषतमुलाेऽभवत्०८१८००८१ ीताासरसाेऽनृयगधववरा जगुः०८१८००८३ तुवुमुनयाे देवा मनवः पतराेऽयः०८१८००९१ सवाधरगणाः सकपुषकराः०८१८००९३ चारणा यरांस सपणा भुजगाेमाः०८१८०१०१ गायताेऽितशंसताे नृयताे वबुधानुगाः०८१८०१०३ अदया अामपदं कुसमैः समवाकरन्०८१८०१११ ादिततं िनजगभसवं परं पुमांसं मुदमाप वता०८१८०११३ गृहीतदेहं िनजयाेगमायया जापिताह जयेित वतः०८१८०१२१ यपुभाित वभूषणायुधैरयचमधारयरः०८१८०१२३ बभूव तेनैव स वामनाे वटः सपयताेदयगितयथा नटः०८१८०१३१ तं वटं वामनं ा माेदमाना महषयः०८१८०१३३ कमाण कारयामासः पुरकृय जापितम्०८१८०१४१ तयाेपनीयमानय सावीं सवतावीत्०८१८०१४३ बृहपितसूं मेखलां कयपाेऽददात्०८१८०१५१ ददाै कृणाजनं भूमदडं साेमाे वनपितः०८१८०१५३ काैपीनाछादनं माता ाैछं जगतः पतेः०८१८०१६१ कमडलं वेदगभः कुशासषयाे ददःु०८१८०१६३ अमालां महाराज सरवयययानः०८१८०१७१ ता इयुपनीताय यराािकामदात्०८१८०१७३ भां भगवती साादमुादादबका सती०८१८०१८१ स वचसेनैवं सभां सावताे वटः०८१८०१८३ षगणसुामयराेचत मारषः०८१८०१९१ सममाहतं विं कृवा परसमूहनम्०८१८०१९३ परतीय समयय समरजुहाेजः०८१८०२०१ ुवामेधैयजमानमूजतं बलं भृगूणामुपकपतैततः०८१८०२०३ जगाम ताखलसारसृताे भारेण गां समयपदे पदे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 510 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१८०२११ तं नमदायातट उरे बलेय ऋवजते भृगुकछसंके०८१८०२१३ वतयताे भृगवः तूमं यचतारादुदतं यथा रवम्०८१८०२२१ ते ऋवजाे यजमानः सदया हतवषाे वामनतेजसा नृप०८१८०२२३ सूयः कलायायुत वा वभावसः सनकुमाराेऽथ दया ताेः०८१८०२३१ इथं सशयेषु भृगुवनेकधा वतमाणाे भगवास वामनः०८१८०२३३ छं सदडं सजलं कमडलं ववेश बयमेधवाटम्०८१८०२४१ माैा मेखलया वीतमुपवीताजनाेरम्०८१८०२४३ जटलं वामनं वं मायामाणवकं हरम्०८१८०२५१ वं वीय भृगवः सशयाते सहाभः०८१८०२५३ यगृसमुथाय सातय तेजसा०८१८०२६१ यजमानः मुदताे दशनीयं मनाेरमम्०८१८०२६३ पानुपावयवं ता अासनमाहरत्०८१८०२७१ वागतेनाभनाथ पादाै भगवताे बलः०८१८०२७३ अविनयाचयामास मुसमनाेरमम्०८१८०२८१ तपादशाैचं जनकषापहं स धमवूयदधासमलम्०८१८०२८३ येवदेवाे गरशमाैलदधार मूा परया च भा०८१८०२९० ीबलवाच०८१८०२९१ वागतं ते नमतयं कं करवाम ते०८१८०२९३ षीणां तपः सााये वाय वपुधरम्०८१८०३०१ अ नः पतरतृा अ नः पावतं कुलम्०८१८०३०३ अ वः तरयं यवानागताे गृहान्०८१८०३११ अायाे मे सता यथावध जाज वरणावनेजनैः०८१८०३१३ हतांहसाे वाभरयं च भूरहाे तथा पुनीता तनुभः पदैतव०८१८०३२१ यटाे वाछस ततीछ मे वामथनं वसतानुतक ये०८१८०३२३ गां कानं गुणवाम मृं तथापेयमुत वा वकयाम्०८१८०३२५ ामासमृांतरगागजावा रथांतथाहम सतीछ०८१९००१० ीशक उवाच०८१९००११ इित वैराेचनेवां धमयुं स सूनृतम्०८१९००१३ िनशय भगवाीतः ितनेदमवीत्०८१९००२० ीभगवानुवाच०८१९००२१ वचतवैतनदेव सूनृतं कुलाेचतं धमयुतं यशकरम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 511 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१९००२३ यय माणं भृगवः सापराये पतामहः कुलवृः शातः०८१९००३१ न ेतकुले कःसवः कृपणः पुमान्०८१९००३३ यायाता ितुय याे वादाता जातये०८१९००४१ न सत तीथे युध चाथनाथताः पराुखा ये वमनवनाे नृप०८१९००४३ युकुले यशसामलेन ाद उाित यथाेडपः खे०८१९००५१ यताे जाताे हरयारेक इमां महीम्०८१९००५३ ितवीरं दवजये नावदत गदायुधः०८१९००६१ यं विनजय कृ ेण वणुः ाेार अागतम्०८१९००६३ अाानं जयनं मेने तय भूयनुरन्०८१९००७१ िनशय तधं ाता हरयकशपुः पुरा०८१९००७३ हतं ातृहणं ुाे जगाम िनलयं हरेः०८१९००८१ तमायातं समालाे शूलपाणं कृतातवत्०८१९००८३ चतयामास कालाे वणुमायावनां वरः०८१९००९१ यताे यताेऽहं तासाै मृयुः ाणभृतामव०८१९००९३ अताेऽहमय दयं वेयाम पराशः०८१९०१०१ एवं स िनय रपाेः शररमाधावताे िनववशेऽसरे०८१९०१०३ ासािनलातहतसूदेहताणरेण ववचेताः०८१९०१११ स तकेतं परमृय शूयमपयमानः कुपताे ननाद०८१९०११३ ां ां दशः खं ववरासमुावणुं वचव ददश वीरः०८१९०१२१ अपयित हाेवाच मयावमदं जगत्०८१९०१२३ ातृहा मे गताे नूनं यताे नावतते पुमान्०८१९०१३१ वैरानुबध एतावानामृयाेरह देहनाम्०८१९०१३३ अानभवाे मयुरहंमानाेपबृंहतः०८१९०१४१ पता ादपुते ताजवसलः०८१९०१४३ वमायुजले याे देवेयाेऽदास याचतः०८१९०१५१ भवानाचरताधमानाथताे गृहमेधभः०८१९०१५३ ाणैः पूवजैः शूरैरयैाेामकितभः०८१९०१६१ तावाे महीमीषणृेऽहं वरदषभात्०८१९०१६३ पदािन ीण दैये सतािन पदा मम०८१९०१७१ नाये कामये राजवदायागदरात्०८१९०१७३ नैनः ााेित वै वायावदथितहः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 512 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१९०१८० ीबलवाच०८१९०१८१ अहाे ाणदायाद वाचते वृसताः०८१९०१८३ वं बालाे बालशमितः वाथ यबुधाे यथा०८१९०१९१ मां वचाेभः समाराय लाेकानामेकमीरम्०८१९०१९३ पदयं वृणीते याेऽबुमापदाशषम्०८१९०२०१ न पुमाामुपय भूयाे याचतमहित०८१९०२०३ ताृकरं भूमं वटाे कामं तीछ मे०८१९०२१० ीभगवानुवाच०८१९०२११ यावताे वषयाः ेालाेामजतेयम्०८१९०२१३ न श वत ते सवे ितपूरयतं नृप०८१९०२२१ िभः मैरसताे पेनाप न पूयते०८१९०२२३ नववषसमेतेन सपवरेछया०८१९०२३१ सपाधपतयाे नृपा वैयगयादयः०८१९०२३३ अथैः कामैगता नातं तृणाया इित नः ुतम्०८१९०२४१ यछयाेपपेन सताे वतते सखम्०८१९०२४३ नासतभलाेकैरजतााेपसादतैः०८१९०२५१ पुंसाेऽयं संसृतेहेतरसताेषाेऽथकामयाेः०८१९०२५३ यछयाेपपेन सताेषाे मुये ृतः०८१९०२६१ यछालाभतय तेजाे वय वधते०८१९०२६३ तशाययसताेषादसेवाशशणः०८१९०२७१ ताीण पदायेव वृणे वरदषभात्०८१९०२७३ एतावतैव साेऽहं वं यावयाेजनम्०८१९०२८० ीशक उवाच०८१९०२८१ इयुः स हसाह वाछातः ितगृताम्०८१९०२८३ वामनाय महीं दातं जाह जलभाजनम्०८१९०२९१ वणवे ां दायतमुशना असरेरम्०८१९०२९३ जानंकषतं वणाेः शयं ाह वदां वरः०८१९०३०० ीश उवाच०८१९०३०१ एष वैराेचने साागवावणुरययः०८१९०३०३ कयपाददतेजाताे देवानां कायसाधकः०८१९०३११ ितुतं वयैतै यदनथमजानता

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 513 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८१९०३१३ न साधु मये दैयानां महानुपगताेऽनयः०८१९०३२१ एष ते थानमैय यं तेजाे यशः ुतम्०८१९०३२३ दाययाछ शाय मायामाणवकाे हरः०८१९०३३१ िभः मैरमााेकावकायः मयित०८१९०३३३ सववं वणवे दवा मूढ वितयसे कथम्०८१९०३४१ मताे गां पदैकेन तीयेन दवं वभाेः०८१९०३४३ खं च कायेन महता तातीयय कुताे गितः०८१९०३५१ िनां ते नरके मये दातः ितुतम्०८१९०३५३ ितुतय याेऽनीशः ितपादयतं भवान्०८१९०३६१ न तानं शंसत येन वृवपते०८१९०३६३ दानं यतपः कम लाेके वृमताे यतः०८१९०३७१ धमाय यशसेऽथाय कामाय वजनाय च०८१९०३७३ पधा वभजवमहामु च माेदते०८१९०३८१ अाप बचैगीतं णु मेऽसरसम०८१९०३८३ सयमाेमित याें येयाहानृतं ह तत्०८१९०३९१ सयं पुपफलं वादावृय गीयते०८१९०३९३ वृेऽजीवित त यादनृतं मूलमानः०८१९०४०१ तथा वृ उूलः शययुततेऽचरात्०८१९०४०३ एवं नानृतः स अाा शये संशयः०८१९०४११ परामपूण वा अरं यदाेमित०८१९०४१३ यकदाेमित ूयाेन रयेत वै पुमान्०८१९०४१५ भवे सवमाें कुवालं कामेन चाने०८१९०४२१ अथैतपूणमयां य नेयनृतं वचः०८१९०४२३ सव नेयनृतं ूयास दुकितः सृतः०८१९०४३१ ीषु नमववाहे च वृयथे ाणसटे०८१९०४३३ गाेाणाथे हंसायां नानृतं याुगुसतम्०८२०००१० ीशक उवाच०८२०००११ बलरेवं गृहपितः कुलाचायेण भाषतः०८२०००१३ तूणीं भूवा णं राजवाचावहताे गुम्०८२०००२० ीबलवाच०८२०००२१ सयं भगवता ाें धमाेऽयं गृहमेधनाम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 514 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८२०००२३ अथ कामं यशाे वृं याे न बाधेत कहचत्०८२०००३१ स चाहं वलाेभेन याचे कथं जम्०८२०००३३ ितुय ददामीित ाादः कतवाे यथा०८२०००४१ न सयापराेऽधम इित हाेवाच भूरयम्०८२०००४३ सव साेढमलं मये ऋतेऽलकपरं नरम्०८२०००५१ नाहं बभेम िनरयााधयादसखाणवात्०८२०००५३ न थानयवनाृयाेयथा वलनात्०८२०००६१ यायित लाेकेऽसपरेतं धनादकम्०८२०००६३ तय यागे िनमं कं वतये तेन चेत्०८२०००७१ ेयः कुवत भूतानां साधवाे दुयजासभः०८२०००७३ दयबभृतयः काे वकपाे धरादषु०८२०००८१ यैरयं बुभुजे दैयेैरिनवितभः०८२०००८३ तेषां कालाेऽसीाेका यशाेऽधगतं भुव०८२०००९१ सलभा युध वषे िनवृातनुयजः०८२०००९३ न तथा तीथ अायाते या ये धनयजः०८२००१०१ मनवनः काणकय शाेभनं यदथकामाेपनयेन दगुितः०८२००१०३ कुतः पुनवदां भवाशां तताे वटाेरय ददाम वाछतम्०८२००१११ यजत यं तभयमाता भवत अाायवधानकाेवदाः०८२००११३ स एव वणुवरदाेऽत वा पराे दायायमुै ितमीसतां मुने०८२००१२१ ययसावधमेण मां बीयादनागसम्०८२००१२३ तथायेनं न हंसये भीतं तनुं रपुम्०८२००१३१ एष वा उमाेकाे न जहासित यशः०८२००१३३ हवा मैनां हरेुे शयीत िनहताे मया०८२००१४० ीशक उवाच०८२००१४१ एवमतं शयमनादेशकरं गुः०८२००१४३ शशाप दैवहतः सयसधं मनवनम्०८२००१५१ ढं पडतमायः तधाेऽयदपुेया०८२००१५३ मछासनाितगाे यवमचरायसे यः०८२००१६१ एवं शः वगुणा सया चलताे महान्०८२००१६३ वामनाय ददावेनामचवाेदकपूवकम्०८२००१७१ वयावलतदागय पी जालकमालनी

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 515 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८२००१७३ अािनये कलशं हैममवनेजयपां भृतम्०८२००१८१ यजमानः वयं तय ीमपादयुगं मुदा०८२००१८३ अविनयावहू तदपाे वपावनीः०८२००१९१ तदासरें दव देवतागणा गधववाधरसचारणाः०८२००१९३ तकम सवेऽप गृणत अाजवं सूनवषैववृषुमुदावताः०८२००२०१ नेदमुुदुदभुयः सहशाे गधवकपूषकरा जगुः०८२००२०३ मनवनानेन कृतं सदुकरं वानदापवे जगयम्०८२००२११ तामनं पमवधतातुं हरेरनतय गुणयाकम्०८२००२१३ भूः खं दशाे ाैववराः पयाेधयतयृ देवा ऋषयाे यदासत०८२००२२१ काये बलतय महावभूतेः सहवगाचायसदय एतत्०८२००२२३ ददश वं िगुणं गुणाके भूतेयाथाशयजीवयुम्०८२००२३१ रसामचातलेऽथ पादयाेमहीं महीापुषय जयाेः०८२००२३३ पतणाे जानुिन वमूतेवाेगणं मातमसेनः०८२००२४१ सयां वभाेवासस गु एेजापतीघने अामुयान्०८२००२४३ नायां नभः कुषु ससधूनुमयाेरस चमालाम्०८२००२५१ धम तनयाेमुरारेऋ तं च सयं च मनयथेदमु्०८२००२५३ यं च वयरवदहतां कठे च सामािन समतरेफान्०८२००२६१ इधानानमराुजेषु तकणयाेः ककुभाे ाै मू०८२००२६३ केशेषु मेघासनं नासकायामणाे सूय वदने च विम्०८२००२७१ वायां च छदांस रसे जलेशं वाेिनषेधं च वधं च पस०८२००२७३ अह रािं च परय पुंसाे मयुं ललाटेऽधर एव लाेभम्०८२००२८१ पशे च कामं नृप रेतसाः पृे वधम मणेषु यम्०८२००२८३ छायास मृयुं हसते च मायां तनूहेवाेषधजातय०८२००२९१ नद नाडषु शला नखेषु बुावजं देवगणानृषीं०८२००२९३ ाणेषु गाे थरजमािन सवाण भूतािन ददश वीरः०८२००३०१ सवानीदं भुवनं िनरय सवेऽसराः कमलमापुर०८२००३०३ सदशनं चमसतेजाे धनु शा तनयघाेषम्०८२००३११ पजयघाेषाे जलजः पाजयः काैमाेदक वणुगदा तरवनी०८२००३१३ वाधराेऽसः शतचयुतूणाेमावयसायकाै च०८२००३२१ सनदमुया उपतथुरशं पाषदमुयाः सहलाेकपालाः०८२००३२३ फुरकरटादमीनकुडलः ीवसराेममेखलाबरैः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 516 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८२००३३१ मधुतवनमालयावृताे रराज राजगवानुमः०८२००३३३ ितं पदैकेन बलेवचमे नभः शररेण दश बाभः०८२००३४१ पदं तीयं मतवपं न वै तृतीयाय तदयमवप०८२००३४३ उमयापयुपयथाे महजनायां तपसः परं गतः०८२१००१० ीशक उवाच०८२१००११ सयं समीयाभवाे नखेदुभहतवधामुितरावृताेऽयगात्०८२१००१३ मरचमा ऋषयाे बृहताः सनदनाा नरदेव याेगनः०८२१००२१ वेदाेपवेदा िनयमा यमावतातके ितहासापुराणसंहताः०८२१००२३ ये चापरे याेगसमीरदपत ानाना रधतकमकषाः०८२१००२५ ववदरे यरणानुभावतः वायुवं धाम गता अकमकम्०८२१००३१ अथाये ाेमताय वणाेपाहरपभवाेऽहणाेदकम्०८२१००३३ समय भायगृणाचवा याभपेहसवः वयम्०८२१००४१ धातः कमडलजलं तदुमय पादावनेजनपवतया नरे०८२१००४३ वधुयभूभस सा पतती िनमा लाेकयं भगवताे वशदेव कितः०८२१००५१ ादयाे लाेकनाथाः वनाथाय समाताः०८२१००५३ सानुगा बलमाजः सावभूतये०८२१००६१ ताेयैः समहणैः भदयगधानुलेपनैः०८२१००६३ धूपैदपैः सरभभलाजातफलाु रैः०८२१००७१ तवनैजयशदै तयमहमातैः०८२१००७३ नृयवादगीतै शदुदुभिनःवनैः०८२१००८१ जाबवानृराजत भेरशदैमनाेजवः०८२१००८३ वजयं द सवास महाेसवमघाेषयत्०८२१००९१ महीं सवा तां ा िपदयाजयाया०८२१००९३ ऊचुः वभतरसरा दतयायमषताः०८२१०१०१ न वायं बधुवणुमायावनां वरः०८२१०१०३ जपितछाे देवकाय चकषित०८२१०१११ अनेन याचमानेन शुणा वटपणा०८२१०११३ सववं नाे तं भतयतदडय बहष०८२१०१२१ सयतय सततं दतय वशेषतः०८२१०१२३ नानृतं भाषतं शं यय दयावतः०८२१०१३१ तादय वधाे धमाे भतः शूषणं च नः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 517 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८२१०१३३ इयायुधािन जगृबलेरनुचरासराः०८२१०१४१ ते सवे वामनं हतं शूलपशपाणयः०८२१०१४३ अिनछताे बले राजावातमयवः०८२१०१५१ तानभवताे ा दितजानीकपाृप०८२१०१५३ हयानुचरा वणाेः यषेधदायुधाः०८२१०१६१ नदः सनदाेऽथ जयाे वजयः बलाे बलः०८२१०१६३ कुमुदः कुमुदा ववसेनः पतराट्०८२१०१७१ जयतः ुतदेव पुपदताेऽथ सावतः०८२१०१७३ सवे नागायुताणामूं ते जरासरम्०८२१०१८१ हयमानावकाा पुषानुचरैबलः०८२१०१८३ वारयामास संरधाकायशापमनुरन्०८२१०१९१ हे वचे हे राहाे हे नेमे ूयतां वचः०८२१०१९३ मा युयत िनवतवं न नः कालाेऽयमथकृत्०८२१०२०१ यः भुः सवभूतानां सखदःुखाेपपये०८२१०२०३ तं नाितविततं दैयाः पाैषैररः पुमान्०८२१०२११ याे नाे भवाय ागासीदभवाय दवाैकसाम्०८२१०२१३ स एव भगवान वतते तपययम्०८२१०२२१ बलेन सचवैबुा दगुैमाैषधादभः०८२१०२२३ सामादभपायै कालं नायेित वै जनः०८२१०२३१ भविनजता ेते बशाेऽनुचरा हरेः०८२१०२३३ दैवेनैत एवा युध जवा नदत नः०८२१०२४१ एतावयं वजेयामाे यद दैवं सीदित०८२१०२४३ ताकालं तीवं याे नाेऽथवाय कपते०८२१०२५० ीशक उवाच०८२१०२५१ पयुिनगदतं ुवा दैयदानवयूथपाः०८२१०२५३ रसां िनववशू राजवणुपाषद ताडताः०८२१०२६१ अथ तायसताे ावा वराभुचकषतम्०८२१०२६३ बबध वाणैः पाशैबलं सूयेऽहिन ताै०८२१०२७१ हाहाकाराे महानासीाेदयाेः सवताे दशम्०८२१०२७३ िनगृमाणेऽसरपताै वणुना भवणुना०८२१०२८१ तं बं वाणैः पाशैभगवानाह वामनः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 518 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८२१०२८३ नयं थरमुदारयशसं नृप०८२१०२९१ पदािन ीण दािन भूमेमं वयासर०८२१०२९३ ायां ाता मही सवा तृतीयमुपकपय०८२१०३०१ यावपयसाै गाेभयावददःु सहाेडभः०८२१०३०३ यावषित पजयतावती भूरयं तव०८२१०३११ पदैकेन मयााताे भूलाेकः खं दशतनाेः०८२१०३१३ वलाेकते तीयेन पयतते वमाना०८२१०३२१ ितुतमदातते िनरये वास इयते०८२१०३२३ वश वं िनरयं ताुणा चानुमाेदतः०८२१०३३१ वृथा मनाेरथतय दरूः वगः पतयधः०८२१०३३३ ितुतयादानेन याेऽथनं वलते०८२१०३४१ वलधाे ददामीित वयाहं चाढमािनना०८२१०३४३ तलकफलं भु िनरयं कितचसमाः०८२२००१० ीशक उवाच०८२२००११ एवं वकृताे राजबलभगवतासरः०८२२००१३ भमानाेऽयभाा याहाववं वचः०८२२००२० ीबलवाच०८२२००२१ युमाेक भवामेरतं वचाे यलकं सरवय मयते०८२२००२३ कराेयृतं त भवेलनं पदं तृतीयं कु शीण मे िनजम्०८२२००३१ बभेम नाहं िनरयापदयुताे न पाशबधासनारुययात्०८२२००३३ नैवाथकृ ावताे विनहादसाधुवादाशृमुजे यथा०८२२००४१ पुंसां ायतमं मये दडमहमापतम्०८२२००४३ यं न माता पता ाता सदादशत ह०८२२००५१ वं नूनमसराणां नः पराेः परमाे गुः०८२२००५३ याे नाेऽनेकमदाधानां वंशं चरादशत्०८२२००६१ यवैरानुबधेन यूढेन वबुधेतराः०८२२००६३ बहवाे लेभरे सं यामु हैकातयाेगनः०८२२००७१ तेनाहं िनगृहीताेऽ भवता भूरकमणा०८२२००७३ ब वाणैः पाशैनाितीडे न च यथे०८२२००८१ पतामहाे मे भवदयसतः ाद अावकृतसाधुवादः०८२२००८३ भवपेण वचवैशसं सापतवं परमः वपा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 519 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८२२००९१ कमानानेन जहाित याेऽततः कं रथहारैः वजनायदयुभः०८२२००९३ कं जायया संसृितहेतभूतया मयय गेहैः कमहायुषाे ययः०८२२०१०१ इथं स िनय पतामहाे महानगाधबाेधाे भवतः पादपम्०८२२०१०३ वं पेदे कुताेभयं जनातः वपपणय सम०८२२०१११ अथाहमयारपाेतवातकं दैवेन नीतः सभं याजतीः०८२२०११३ इदं कृतातातकवित जीवतं ययावं तधमितन बुयते०८२२०१२० ीशक उवाच०८२२०१२१ तयेथं भाषमाणय ादाे भगवयः०८२२०१२३ अाजगाम कुे राकापितरवाेथतः०८२२०१३१ तमसेनः वपतामहं या वराजमानं नलनायतेणम्०८२२०१३३ ांशं पशाबरमनवषं लबबां शभगषभमैत०८२२०१४१ तै बलवाणपाशयतः समहणं नाेपजहार पूववत्०८२२०१४३ ननाम मूाुवलाेललाेचनः सीडनीचीनमुखाे बभूव ह०८२२०१५१ स त हासीनमुदय सपितं हरं सनदानुगैपासतम्०८२२०१५३ उपेय भूमाै शरसा महामना ननाम मूा पुलकाुववः०८२२०१६० ीाद उवाच०८२२०१६१ वयैव दं पदमैमूजतं तं तदेवा तथैव शाेभनम्०८२२०१६३ मये महानय कृताे नुहाे वंशताे य य अामाेहनात्०८२२०१७१ यया ह वानप मुते यततकाे वचे गितमानाे यथा०८२२०१७३ तै नमते जगदराय वै नारायणायाखललाेकसाणे०८२२०१८० ीशक उवाच०८२२०१८१ तयानुवताे राजादय कृतालेः०८२२०१८३ हरयगभाे भगवानुवाच मधुसूदनम्०८२२०१९१ बं वीय पितं सावी तपी भयवला०८२२०१९३ ालः णताेपें बभाषेऽवाुखी नृप०८२२०२०० ीवयावलवाच०८२२०२०१ डाथमान इदं िजगकृतं ते वायं त त कुधयाेऽपर ईश कुयुः०८२२०२०३ कतः भाेतव कमयत अावहत यियवदवराेपतकतृवादाः०८२२०२१० ीाेवाच०८२२०२११ भूतभावन भूतेश देवदेव जगय०८२२०२१३ मुैनं तसववं नायमहित िनहम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 520 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८२२०२२१ कृा तेऽनेन दा भूलाेकाः कमाजता ये०८२२०२२३ िनवेदतं च सववमााववया धया०८२२०२३१ यपादयाेरशठधीः सललं दाय०८२२०२३२ दवूाु रैरप वधाय सतीं सपयाम्०८२२०२३३ अयुमां गितमसाै भजते िलाेकं०८२२०२३४ दाानववमनाः कथमाितमृछेत्०८२२०२४० ीभगवानुवाच०८२२०२४१ यमनुगृाम तशाे वधुनाेयहम्०८२२०२४३ यदः पुषः तधाे लाेकं मां चावमयते०८२२०२५१ यदा कदाचीवाा संसरजकमभः०८२२०२५३ नानायाेिनवनीशाेऽयं पाैषीं गितमाजेत्०८२२०२६१ जकमवयाेप वैयधनादभः०८२२०२६३ यय न भवेततायं मदनुहः०८२२०२७१ मानतिनमानां जादनां समततः०८२२०२७३ सवेयःतीपानां हत मुे मपरः०८२२०२८१ एष दानवदैयानामनीः कितवधनः०८२२०२८३ अजैषीदजयां मायां सीदप न मुित०८२२०२९१ ीणरथुतः थानााे ब शुभः०८२२०२९३ ाितभ परयाे यातनामनुयापतः०८२२०३०१ गुणा भसतः शाे जहाै सयं न सतः०८२२०३०३ छलैाे मया धमाे नायं यजित सयवाक्०८२२०३११ एष मे ापतः थानं दुापममरैरप०८२२०३१३ सावणेरतरयायं भवतेाे मदायः०८२२०३२१ तावसतलमयातां वकमविनमतम्०८२२०३२३ यदाधयाे याधय मता पराभवः०८२२०३२५ नाेपसगा िनवसतां सवत ममेया०८२२०३३१ इसेन महाराज याह भाे भमत ते०८२२०३३३ सतलं वगभः ाय ाितभः परवारतः०८२२०३४१ न वामभभवयत लाेकेशाः कमुतापरे०८२२०३४३ वछासनाितगादैयांं मे सूदययित०८२२०३५१ रये सवताेऽहं वां सानुगं सपरछदम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 521 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८२२०३५३ सदा सहतं वीर त मां यते भवान्०८२२०३६१ त दानवदैयानां साे भाव अासरः०८२२०३६३ ा मदनुभावं वै सः कुठाे वनित०८२३००१० ीशक उवाच०८२३००११ इयुवतं पुषं पुरातनं महानुभावाेऽखलसाधुसतः०८२३००१३ बालबापकलाकुलेणाे भुकलाे गदया गरावीत्०८२३००२० ीबलवाच०८२३००२१ अहाे णामाय कृतः समुमः पभाथवधाै समाहतः०८२३००२३ याेकपालैवदनुहाेऽमरैरलधपूवाेऽपसदेऽसरेऽपतः०८२३००३० ीशक उवाच०८२३००३१ इयुा हरमानय ाणं सभवं ततः०८२३००३३ ववेश सतलं ीताे बलमुः सहासरैः०८२३००४१ एवमाय भगवायानीय िवपम्०८२३००४३ पूरयवादतेः काममशाससकलं जगत्०८२३००५१ लधसादं िनमुं पाैं वंशधरं बलम्०८२३००५३ िनशाय भवणः ाद इदमवीत्०८२३००६० ीाद उवाच०८२३००६१ नेमं वराे लभते सादं न ीन शवः कमुतापरेऽये०८२३००६३ याेऽसराणामस दगुपालाे वाभवैरभवदताः०८२३००७१ यपादपमकरदिनषेवणेन०८२३००७२ ादयः शरणदावते वभूतीः०८२३००७३ कायं कुसृतयः खलयाेनयते०८२३००७४ दायपदवीं भवतः णीताः०८२३००८१ चं तवेहतमहाेऽमतयाेगमाया०८२३००८२ ललावसृभुवनय वशारदय०८२३००८३ सवानः समशाेऽवषमः वभावाे०८२३००८४ भयाे यदस कपतवभावः०८२३००९० ीभगवानुवाच०८२३००९१ वस ाद भं ते याह सतलालयम्०८२३००९३ माेदमानः वपाैेण ातीनां सखमावह०८२३०१०१ िनयं ास मां त गदापाणमवथतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 522 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८२३०१०३ मशनमहााद वतकमिनबधनः०८२३०११० ीशक उवाच०८२३०१११ अाां भगवताे राजादाे बलना सह०८२३०११३ बाढमयमलाे मूयाधाय कृतालः०८२३०१२१ परयादपुषं सवासरचमूपितः०८२३०१२३ णततदनुातः ववेश महाबलम्०८२३०१३१ अथाहाेशनसं राजहरनारायणाेऽतके०८२३०१३३ अासीनमृवजां मये सदस वादनाम्०८२३०१४१ सतनु शयय कमछं वतवतः०८२३०१४३ यकमस वैषयं ं समं भवेत्०८२३०१५० ीश उवाच०८२३०१५१ कुततकमवैषयं यय कमेराे भवान्०८२३०१५३ येशाे यपुषः सवभावेन पूजतः०८२३०१६१ मतततछं देशकालाहवततः०८२३०१६३ सव कराेित िनछमनुसतनं तव०८२३०१७१ तथाप वदताे भूमकरयायनुशासनम्०८२३०१७३ एत ेयः परं पुंसां यवाानुपालनम्०८२३०१८० ीशक उवाच०८२३०१८१ ितन हरेराामुशना भगवािनित०८२३०१८३ यछं समाध बलेवषभः सह०८२३०१९१ एवं बलेमहीं राजवा वामनाे हरः०८२३०१९३ ददाै ाे महेाय िदवं यपरैतम्०८२३०२०१ जापितपिता देवषपतृभूमपैः०८२३०२०३ दभृवराेमुयैः कुमारेण भवेन च०८२३०२११ कयपयादतेः ीयै सवभूतभवाय च०८२३०२१३ लाेकानां लाेकपालानामकराेामनं पितम्०८२३०२२१ वेदानां सवदेवानां धमय यशसः यः०८२३०२२३ मलानां तानां च कपं वगापवगयाेः०८२३०२३१ उपें कपयां चे पितं सववभूतये०८२३०२३३ तदा सवाण भूतािन भृशं मुमुदरे नृप०८२३०२४१ ततवः पुरकृय देवयानेन वामनम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 523 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८२३०२४३ लाेकपालैदवं िनये णा चानुमाेदतः०८२३०२५१ ाय िभुवनं चे उपेभुजपालतः०८२३०२५३ या परमया जुाे मुमुदे गतसावसः०८२३०२६१ ा शवः कुमार भृवाा मुनयाे नृप०८२३०२६३ पतरः सवभूतािन सा वैमािनका ये०८२३०२७१ समहकम तणाेगायतः परमतुम्०८२३०२७३ धयािन वािन ते जमुरदितं च शशंसरे०८२३०२८१ सवमेतयायातं भवतः कुलनदन०८२३०२८३ उमय चरतं ाेतॄणामघमाेचनम्०८२३०२९१ पारं मह उवमताे गृणानाे०८२३०२९२ यः पाथवािन वममे स रजांस मयः०८२३०२९३ कं जायमान उत जात उपैित मय०८२३०२९४ इयाह मगृषः पुषय यय०८२३०३०१ य इदं देवदेवय हरेरतुकमणः०८२३०३०३ अवतारानुचरतं वयाित परां गितम्०८२३०३११ यमाणे कमणीदं दैवे पयेऽथ मानुषे०८२३०३१३ य यानुकयेत तेषां सकृतं वदःु०८२४००१० ीराजाेवाच०८२४००११ भगव ाेतमछाम हरेरतुकमणः०८२४००१३ अवतारकथामाां मायामयवडबनम्०८२४००२१ यदथमदधापूं मायं लाेकजुगुसतम्०८२४००२३ तमःकृितदमुष कमत इवेरः०८२४००३१ एताे भगवसव यथावुमहस०८२४००३३ उमाेकचरतं सवलाेकसखावहम्०८२४००४० ीसूत उवाच०८२४००४१ इयुाे वणुरातेन भगवाबादरायणः०८२४००४३ उवाच चरतं वणाेमयपेण यकृतम्०८२४००५० ीशक उवाच०८२४००५१ गाेवसरसाधूनां छदसामप चेरः०८२४००५३ रामछंतनूधे धमयाथय चैव ह०८२४००६१ उावचेषु भूतेषु चरवायुरवेरः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 524 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८२४००६३ नाेावचवं भजते िनगुणवायाे गुणैः०८२४००७१ अासीदतीतकपाते ााे नैमकाे लयः०८२४००७३ समुाेपुतात लाेका भूरादयाे नृप०८२४००८१ कालेनागतिनय धातः शशयषाेबल०८२४००८३ मुखताे िनःसृतावेदाहयीवाेऽतकेऽहरत्०८२४००९१ ावा तानवेय हयीवय चेतम्०८२४००९३ दधार शफरपं भगवाहरररः०८२४०१०१ त राजऋषः काा सयताे महान्०८२४०१०३ नारायणपराेऽतपपः स सललाशनः०८२४०१११ याेऽसावहाकपे तनयः स वववतः०८२४०११३ ादेव इित याताे मनुवे हरणापतः०८२४०१२१ एकदा कृतमालायां कुवताे जलतपणम्०८२४०१२३ तयायुदके काचछफयेकायपत०८२४०१३१ सयताेऽलगतां सह ताेयेन भारत०८२४०१३३ उससज नदताेये शफरं वडेरः०८२४०१४१ तमाह साितकणं महाकाणकं नृपम्०८२४०१४३ यादाेयाे ाितघाितयाे दनां मां दनवसल०८२४०१४५ कथं वसृजसे राजीतामसरले०८२४०१५१ तमानाेऽनुहाथ ीया मयवपुधरम्०८२४०१५३ अजानणाथाय शफयाः स मनाे दधे०८२४०१६१ तया दनतरं वामाुय स महीपितः०८२४०१६३ कलशास िनधायैनां दयाल िनय अामम्०८२४०१७१ सा त तैकराेण वधमाना कमडलाै०८२४०१७३ अलवाावकाशं वा इदमाह महीपितम्०८२४०१८१ नाहं कमडलावकृ ं वतमहाेसहे०८२४०१८३ कपयाैकः सवपुलं याहं िनवसे सखम्०८२४०१९१ स एनां तत अादाय यधादाैदनाेदके०८२४०१९३ त ा मुतेन हतयमवधत०८२४०२०१ न म एतदलं राजसखं वतमुदनम्०८२४०२०३ पृथु देह पदं मं यवाहं शरणं गता०८२४०२११ तत अादाय सा राा ा राजसराेवरे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 525 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८२४०२१३ तदावृयाना साेऽयं महामीनाेऽववधत०८२४०२२१ नैते वतये राजदकं सललाैकसः०८२४०२२३ िनधेह रायाेगेन दे मामवदासिन०८२४०२३१ इयुः साेऽनययं त तावदासिन०८२४०२३३ जलाशयेऽसतं तं समुे ापझषम्०८२४०२४१ यमाणतमाहेदमह मां मकरादयः०८२४०२४३ अदयितबला वीर मां नेहाेुमहस०८२४०२५१ एवं वमाेहततेन वदता वगुभारतीम्०८२४०२५३ तमाह काे भवानायपेण माेहयन्०८२४०२६१ नैवं वीयाे जलचराे ाेऽाभः ुताेऽप वा०८२४०२६३ याे भवायाेजनशतमाभयानशे सरः०८२४०२७१ नूनं वं भगवासाारनारायणाेऽययः०८२४०२७३ अनुहाय भूतानां धसे पं जलाैकसाम्०८२४०२८१ नमते पुषे थयुपयययेर०८२४०२८३ भानां नः पानां मुयाे ागितवभाे०८२४०२९१ सवे ललावताराते भूतानां भूितहेतवः०८२४०२९३ ातमछायदाे पं यदथ भवता धृतम्०८२४०३०१ न तेऽरवदा पदाेपसपणं मृषा भवेसवसयानः०८२४०३०३ यथेतरेषां पृथगानां सतामदशाे यपुरतुं ह नः०८२४०३१० ीशक उवाच०८२४०३११ इित वाणं नृपितं जगपितः सयतं मयवपुयुगये०८२४०३१३ वहतकामः लयाणवेऽवीकषु रेकातजनयः यम्०८२४०३२० ीभगवानुवाच०८२४०३२१ समे तनादूवमहयेतदरदम०८२४०३२३ िनमयययााेधाै ैलाें भूभुवादकम्०८२४०३३१ िलाेां लयमानायां संवतास वै तदा०८२४०३३३ उपथायित नाैः काचशाला वां मयेरता०८२४०३४१ वं तावदाेषधीः सवा बीजायुावचािन च०८२४०३४३ सषभः परवृतः सवसवाेपबृंहतः०८२४०३५१ अा बृहतीं नावं वचरययववः०८२४०३५३ एकाणवे िनरालाेके ऋषीणामेव वचसा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 526 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८२४०३६१ दाेधूयमानां तां नावं समीरेण बलयसा०८२४०३६३ उपथतय मे े िनबीह महाहना०८२४०३७१ अहं वामृषभः साध सहनावमुदवित०८२४०३७३ वकषवचरयाम यावाी िनशा भाे०८२४०३८१ मदयं महमानं च परं ेित शदतम्०८२४०३८३ वेययनुगृहीतं मे सैववृतं द०८२४०३९१ इथमादय राजानं हररतरधीयत०८२४०३९३ साेऽववैत तं कालं यं षीकेश अादशत्०८२४०४०१ अातीय दभााूलााजषः ागुदुखः०८२४०४०३ िनषसाद हरेः पादाै चतययपणः०८२४०४११ ततः समु उेलः सवतः ावयहीम्०८२४०४१३ वधमानाे महामेघैवषः समयत०८२४०४२१ यायगवदादेशं दशे नावमागताम्०८२४०४२३ तामाराेह वेैरादायाैषधवीधः०८२४०४३१ तमूचुमुनयः ीता राजयायव केशवम्०८२४०४३३ स वै नः सटादादवता शं वधायित०८२४०४४१ साेऽनुयाततताे राा ादरुासीहाणवे०८२४०४४३ एकधराे मयाे हैमाे िनयुतयाेजनः०८२४०४५१ िनबय नावं ते यथाेाे हरणा पुरा०८२४०४५३ वरेणाहना तताव मधुसूदनम्०८२४०४६० ीराजाेवाच०८२४०४६१ अनावाेपहतासंवदतूलसंसारपरमातराः०८२४०४६३ यछयाेपसृता यमायुवमुदाे नः परमाे गुभवान्०८२४०४७१ जनाेऽबुधाेऽयं िनजकमबधनः सखेछया कम समीहतेऽसखम्०८२४०४७३ यसेवया तां वधुनाेयसितं थं स भादृयं स नाे गुः०८२४०४८१ यसेवयाेरव राेदनं पुमावजालमानतमः०८२४०४८३ भजेत वण िनजमेष साेऽययाे भूयास ईशः परमाे गुराेगुः०८२४०४९१ न यसादायुतभागलेशमये च देवा गुरवाे जनाः वयम्०८२४०४९३ कत समेताः भवत पुंसतमीरं वां शरणं पे०८२४०५०१ अचरधय यथाणीः कृततथा जनयावदषुाेऽबुधाे गुः०८२४०५०३ वमक सवशां समीणाे वृताे गुनः वगितं बुभुसताम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 527 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०८२४०५११ जनाे जनयादशतेऽसतीं गितं यया पेत दरुययं तमः०८२४०५१३ वं वययं ानममाेघमसा पते येन जनाे िनजं पदम्०८२४०५२१ वं सवलाेकय सयेराे ाा गुानमभीसः०८२४०५२३ तथाप लाेकाे न भवतमधधीजानाित सतं द बकामः०८२४०५३१ तं वामहं देववरं वरेयं प ईशं ितबाेधनाय०८२४०५३३ छयथदपैभगववचाेभथीदयाववृणु वमाेकः०८२४०५४० ीशक उवाच०८२४०५४१ इयुवतं नृपितं भगवानादपूषः०८२४०५४३ मयपी महााेधाै वहरंतवमवीत्०८२४०५५१ पुराणसंहतां दयां सायाेगयावतीम्०८२४०५५३ सयतय राजषेरागुमशेषतः०८२४०५६१ अाैषीषभः साकमातवमसंशयम्०८२४०५६३ नायासीनाे भगवता ाें सनातनम्०८२४०५७१ अतीतलयापाय उथताय स वेधसे०८२४०५७३ हवासरं हयीवं वेदायाहररः०८२४०५८१ स त सयताे राजा ानवानसंयुतः०८२४०५८३ वणाेः सादाकपेऽासीैववताे मनुः०८२४०५९१ सयतय राजषेमायामयय शाणः०८२४०५९३ संवादं महदायानं ुवा मुयेत कबषात्०८२४०६०१ अवतारं हरेयाेऽयं कतयेदवहं नरः०८२४०६०३ सपातय सयत स याित परमां गितम्०८२४०६११ लयपयस धातः सशेमुखेयः०८२४०६१२ ुितगणमपनीतं युपाद हवा०८२४०६१३ दितजमकथयाे सयतानां०८२४०६१४ तमहमखलहेतं जमीनं नताेऽ०९०१००१० ीराजाेवाच०९०१००११ मवतराण सवाण वयाेािन ुतािन मे०९०१००१२ वीयायनतवीयय हरेत कृतािन च०९०१००२१ याेऽसाै सयताे नाम राजषवडेरः०९०१००२२ ानं याेऽतीतकपाते लेभे पुषसेवया०९०१००३१ स वै वववतः पुाे मनुरासीदित ुतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 528 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०१००३२ वतय सताः ाेा इवाकुमुखा नृपाः०९०१००४१ तेषां वंशं पृथवंशानुचरतािन च०९०१००४२ कतयव महाभाग िनयं शूषतां ह नः०९०१००५१ ये भूता ये भवया भवयतना ये०९०१००५२ तेषां नः पुयकतीनां सवेषां वद वमान्०९०१००६० ीसूत उवाच०९०१००६१ एवं परता राा सदस वादनाम्०९०१००६२ पृः ाेवाच भगवाकः परमधमवत्०९०१००७० ीशक उवाच०९०१००७१ ूयतां मानवाे वंशः ाचुयेण परतप०९०१००७२ न शते वतरताे वंु वषशतैरप०९०१००८१ परावरेषां भूतानामाा यः पुषः परः०९०१००८२ स एवासीददं वं कपातेऽय कन०९०१००९१ तय नाभेः समभवपकाेषाे हरमयः०९०१००९२ ते महाराज वयूतराननः०९०१०१०१ मरचमनसतय जे तयाप कयपः०९०१०१०२ दााययां तताेऽदयां वववानभवसतः०९०१०१११ तताे मनुः ादेवः संायामास भारत०९०१०११२ ायां जनयामास दश पुास अावान्०९०१०१२१ इवाकुनृगशयाित दधृकषकान्०९०१०१२२ नरयतं पृषं च नभगं च कवं वभुः०९०१०१३१ अजय मनाेः पूव वसाे भगवाकल०९०१०१३२ मावणयाेरं जाथमकराेभुः०९०१०१४१ त ा मनाेः पी हाेतारं समयाचत०९०१०१४२ दुहथमुपागय णपय पयाेता०९०१०१५१ ेषताेऽवयुणा हाेता यचरसमाहतः०९०१०१५२ गृहीते हवष वाचा वषारं गृणजः०९०१०१६१ हाेततभचारेण कयेला नाम साभवत्०९०१०१६२ तां वलाे मनुः ाह नािततमना गुम्०९०१०१७१ भगवकमदं जातं कम वाे वादनाम्०९०१०१७२ वपययमहाे कं मैवं यावया

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 529 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०१०१८१ यूयं वदाे युातपसा दधकबषाः०९०१०१८२ कुतः सपवैषयमनृतं वबुधेवव०९०१०१९१ िनशय तचतय भगवापतामहः०९०१०१९२ हाेतयितमं ावा बभाषे रवनदनम्०९०१०२०१ एतसपवैषयं हाेतते यभचारतः०९०१०२०२ तथाप साधयये ते सजावं वतेजसा०९०१०२११ एवं यवसताे राजगवास महायशाः०९०१०२१२ अताैषीदादपुषमलायाः पुंवकायया०९०१०२२१ तै कामवरं ताे भगवाहरररः०९०१०२२२ ददावलाभवेन सुः पुषषभः०९०१०२३१ स एकदा महाराज वचरृगयां वने०९०१०२३२ वृतः कितपयामायैरमा सैधवम्०९०१०२४१ गृ चरं चापं शरां परमातुान्०९०१०२४२ दंशताेऽनुमृगं वीराे जगाम दशमुराम्०९०१०२५१ सकुमारवनं मेराेरधताववेश ह०९०१०२५२ याते भगवाछवाे रममाणः सहाेमया०९०१०२६१ तव एवासाै सुः परवीरहा०९०१०२६२ अपययमाानमं च वडवां नृप०९०१०२७१ तथा तदनुगाः सवे अालवपययम्०९०१०२७२ ा वमनसाेऽभूववीमाणाः परपरम्०९०१०२८० ीराजाेवाच०९०१०२८१ कथमेवं गुणाे देशः केन वा भगवकृतः०९०१०२८२ मेनं समाचव परं काैतूहलं ह नः०९०१०२९० ीशक उवाच०९०१०२९१ एकदा गरशं ुमृषयत सताः०९०१०२९२ दशाे वितमराभासाः कुवतः समुपागमन्०९०१०३०१ तावलाेाबका देवी ववासा ीडता भृशम्०९०१०३०२ भतरासमुथाय नीवीमाथ पयधात्०९०१०३११ ऋषयाेऽप तयाेवीय सं रममाणयाेः०९०१०३१२ िनवृाः ययुतारनारायणामम्०९०१०३२१ तददं भगवानाह यायाः यकायया

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 530 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०१०३२२ थानं यः वशेदेतस वै याेषवेदित०९०१०३३१ तत ऊव वनं तै पुषा वजयत ह०९०१०३३२ सा चानुचरसंयुा वचचार वनानम्०९०१०३४१ अथ तामामायाशे चरतीं मदाेमाम्०९०१०३४२ ीभः परवृतां वीय चकमे भगवाबुधः०९०१०३५१ साप तं चकमे सूः साेमराजसतं पितम्०९०१०३५२ स तयां जनयामास पुरवसमाजम्०९०१०३६१ एवं ीवमनुाः सुाे मानवाे नृपः०९०१०३६२ सार स कुलाचाय वसमित शुम०९०१०३७१ स तय तां दशां ा कृपया भृशपीडतः०९०१०३७२ सुयाशयपुंवमुपाधावत शरम्०९०१०३८१ ततै स भगवानृषये यमावहन्०९०१०३८२ वां च वाचमृतां कुवदमाह वशापते०९०१०३९१ मासं पुमास भवता मासं ी तव गाेजः०९०१०३९२ इथं यवथया कामं सुाेऽवत मेदनीम्०९०१०४०१ अाचायानुहाकामं लवा पुंवं यवथया०९०१०४०२ पालयामास जगतीं नायनद तं जाः०९०१०४११ तयाेकलाे गयाे राजवमल यः सताः०९०१०४१२ दणापथराजानाे बभूवुधमवसलाः०९०१०४२१ ततः परणते काले ितानपितः भुः०९०१०४२२ पुरवस उसृय गां पुाय गताे वनम्०९०२००१० ीशक उवाच०९०२००११ एवं गतेऽथ सुे मनुवैववतः सते०९०२००१२ पुकामतपतेपे यमुनायां शतं समाः०९०२००२१ तताेऽयजनुदेवमपयाथ हरं भुम्०९०२००२२ इवाकुपूवजापुालेभे वसशादश०९०२००३१ पृषत मनाेः पुाे गाेपालाे गुणा कृतः०९०२००३२ पालयामास गा याे रायां वीरासनतः०९०२००४१ एकदा ावशाें शादूलाे िनश वषित०९०२००४२ शयाना गाव उथाय भीताता बमुजे०९०२००५१ एकां जाह बलवासा चुाेश भयातरा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 531 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०२००५२ तयात दतं ुवा पृषाेऽनुससार ह०९०२००६१ खमादाय तरसा लनाेडगणे िनश०९०२००६२ अजानछनाेाेः शरः शादूलशया०९०२००७१ यााेऽप वृणवणाे िनंशााहतततः०९०२००७२ िनाम भृशं भीताे रं पथ समुसृजन्०९०२००८१ मयमानाे हतं यां पृषः परवीरहा०९०२००८२ अाीवहतां बं युायां िनश दःुखतः०९०२००९१ तं शशाप कुलाचायः कृतागसमकामतः०९०२००९२ न बधुः शूवं कमणा भवतामुना०९०२०१०१ एवं शत गुणा यगृाकृतालः०९०२०१०२ अधारयतं वीर ऊवरेता मुिनयम्०९०२०१११ वासदेवे भगवित सवािन परेऽमले०९०२०११२ एकातवं गताे भा सवभूतससमः०९०२०१२१ वमुसः शाताा संयतााेऽपरहः०९०२०१२२ यछयाेपपेन कपयवृमानः०९०२०१३१ अायाानमाधाय ानतृः समाहतः०९०२०१३२ वचचार महीमेतां जडाधबधराकृितः०९०२०१४१ एवं वृाे वनं गवा ा दावामुथतम्०९०२०१४२ तेनाेपयुकरणाे ाप परं मुिनः०९०२०१५१ कवः कनीयावषयेषु िनःपृहाे वसृय रायं सह बधुभवनम्०९०२०१५२ िनवेय चे पुषं वराेचषं ववेश कैशाेरवयाः परं गतः०९०२०१६१ कषाानवादासकाषाः जातयः०९०२०१६२ उरापथगाेाराे या धमवसलाः०९०२०१७१ धृाामभूं भूयं गतं ताै०९०२०१७२ नृगय वंशः समितभूतयाेिततताे वसः०९०२०१८१ वसाेः तीकतपु अाेघवानाेघवपता०९०२०१८२ कया चाैघवती नाम सदशन उवाह ताम्०९०२०१९१ चसेनाे नरयतातय सताेऽभवत्०९०२०१९२ तय मीांततः पूण इसेनत तसतः०९०२०२०१ वीितहाेवसेनाय सयवा अभूत्०९०२०२०२ उवाः सततय देवदतताेऽभवत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 532 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०२०२११ तताेऽवेयाे भगवानः वयमभूसतः०९०२०२१२ कानीन इित वयाताे जातूकयाे महानृषः०९०२०२२१ तताे कुलं जातमावेयायनं नृप०९०२०२२२ नरयतावयः ाेाे दवंशमतः णु०९०२०२३१ नाभागाे दपुाेऽयः कमणा वैयतां गतः०९०२०२३२ भलदनः सततय वसीितभलदनात्०९०२०२४१ वसीतेः सतः ांशतसतं मितं वदःु०९०२०२४२ खिनः मतेतााषाेऽथ ववंशितः०९०२०२५१ ववंशतेः सताे रः खनीनेाेऽय धामकः०९०२०२५२ करधमाे महाराज तयासीदाजाे नृप०९०२०२६१ तयावीसताे यय मवयभूत्०९०२०२६२ संवताेऽयाजयं वै महायाेयरःसतः०९०२०२७१ मय यथा याे न तथायाेऽत कन०९०२०२७२ सव हरमयं वासीकाय शाेभनम्०९०२०२८१ अमादः साेमेन दणाभजातयः०९०२०२८२ मतः परवेाराे वेदेवाः सभासदः०९०२०२९१ मय दमः पुतयासीायवधनः०९०२०२९२ सधृिततसताे जे साैधृतेयाे नरः सतः०९०२०३०१ तसतः केवलताुधुमावेगवांततः०९०२०३०२ बुधतयाभवय तृणबदमुहीपितः०९०२०३११ तं भेजेऽलबुषा देवी भजनीयगुणालयम्०९०२०३१२ वरासरा यतः पुाः कया चेलवलाभवत्०९०२०३२१ ययामुपादयामास ववा धनदं सतम्०९०२०३२२ ादाय वां परमामृषयाेगेरः पतः०९०२०३३१ वशालः शूयबधु धूकेत तसताः०९०२०३३२ वशालाे वंशकृाजा वैशालं िनममे पुरम्०९०२०३४१ हेमचः सततय धूातय चाजः०९०२०३४२ तपुासंयमादासीकृशाः सहदेवजः०९०२०३५१ कृशाासाेमदाेऽभूाेऽमेधैरडपितम्०९०२०३५२ इा पुषमापायां गितं याेगेराताम्०९०२०३६१ साैमदत समिततपुाे जनमेजयः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 533 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०२०३६२ एते वैशालभूपालातृणबदाेयशाेधराः०९०३००१० ीशक उवाच०९०३००११ शयाितमानवाे राजा ः सबभूव ह०९०३००१२ याे वा अरसां से तीयमहचवान्०९०३००२१ सकया नाम तयासीकया कमललाेचना०९०३००२२ तया साध वनगताे गमवनामम्०९०३००३१ सा सखीभः परवृता वचवयपावने०९०३००३२ वीकरे दशे खाेते इव याेितषी०९०३००४१ ते दैवचाेदता बाला याेितषी कटकेन वै०९०३००४२ अवयुधभावेन सावासृताे बहः०९०३००५१ शकृूिनराेधाेऽभूसैिनकानां च तणात्०९०३००५२ राजषतमुपालय पुषावताेऽवीत्०९०३००६१ अयभं न युाभभागवय वचेतम्०९०३००६२ यं केनाप नतय कृतमामदषूणम्०९०३००७१ सकया ाह पतरं भीता ककृतं मया०९०३००७२ े याेितषी अजानया िनभे कटकेन वै०९०३००८१ दुहततचः ुवा शयाितजातसावसः०९०३००८२ मुिनं सादयामास वीकातहतं शनैः०९०३००९१ तदभायमााय ादाुहतरं मुनेः०९०३००९२ कृ ाुतमामय पुरं ायासमाहतः०९०३०१०१ सकया यवनं ाय पितं परमकाेपनम्०९०३०१०२ ीणयामास चा अमानुवृभः०९०३०१११ कयचवथ कालय नासयावामागताै०९०३०११२ ताै पूजयवा ाेवाच वयाे मे दमीराै०९०३०१२१ हं हीये साेमय ये वामयसाेमपाेः०९०३०१२२ यतां मे वयाेपं मदानां यदसतम्०९०३०१३१ बाढमयूचतवमभन भषमाै०९०३०१३२ िनमतां भवानदे सविनमते०९०३०१४१ इयुाे जरया त देहाे धमिनसततः०९०३०१४२ दं वेशताेऽयां वलपलतवहः०९०३०१५१ पुषाय उथुरपीया विनतायाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 534 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०३०१५२ पजः कुडलनतयपाः सवाससः०९०३०१६१ तारय वराराेहा सपासूयवचसः०९०३०१६२ अजानती पितं सावी अनाै शरणं ययाै०९०३०१७१ दशयवा पितं तयै पाितयेन ताेषताै०९०३०१७२ ऋषमामय ययतवमानेन िवपम्०९०३०१८१ ययमाणाेऽथ शयाितवनयामं गतः०९०३०१८२ ददश दुहतः पाे पुषं सूयवचसम्०९०३०१९१ राजा दुहतरं ाह कृतपादाभवदनाम्०९०३०१९२ अाशषायुानाे नाितीितमना इव०९०३०२०१ चकषतं ते कमदं पितवया लताे लाेकनमकृताे मुिनः०९०३०२०२ यवं जरातमसयसतं वहाय जारं भजसेऽमुमवगम्०९०३०२११ कथं मिततेऽवगतायथा सतां कुलसूते कुलदषूणं वदम्०९०३०२१२ बभष जारं यदपपा कुलं पत भत नययधतमः०९०३०२२१ एवं वाणं पतरं यमाना शचता०९०३०२२२ उवाच तात जामाता तवैष भृगुनदनः०९०३०२३१ शशंस पे तसव वयाेपाभलनम्०९०३०२३२ वतः परमीततनयां परषवजे०९०३०२४१ साेमेन याजयवीरं हं साेमय चाहीत्०९०३०२४२ असाेमपाेरयनाेवनः वेन तेजसा०९०३०२५१ हतं तमाददे वं साे मयुरमषतः०९०३०२५२ सवं तयामास भुजमय भागवः०९०३०२६१ अवजानंततः सवे हं साेमय चानाेः०९०३०२६२ भषजावित यपूव साेमाया बहकृताै०९०३०२७१ उानबहरानताे भूरषेण इित यः०९०३०२७२ शयातेरभवपुा अानताेवताेऽभवत्०९०३०२८१ साेऽतःसमुे नगरं विनमाय कुशथलम्०९०३०२८२ अाथताेऽभु वषयानानतादनरदम०९०३०२९१ तय पुशतं जे ककुयेमुमम्०९०३०२९२ ककुी रेवतीं कयां वामादाय वभुं गतः०९०३०३०१ पुया वरं परुं लाेकमपावृतम्०९०३०३०२ अावतमाने गाधवे थताेऽलधणः णम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 535 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०३०३११ तदत अामानय वाभायं यवेदयत्०९०३०३१२ त वा भगवाा हय तमुवाच ह०९०३०३२१ अहाे राजाते कालेन द ये कृताः०९०३०३२२ तपुपाैनणां गाेाण च न महे०९०३०३३१ कालाेऽभयातणव चतयुगवकपतः०९०३०३३२ तछ देवदेवांशाे बलदेवाे महाबलः०९०३०३४१ कयारमदं राजरराय देह भाेः०९०३०३४२ भुवाे भारावताराय भगवाूतभावनः०९०३०३५१ अवतीणाे िनजांशेन पुयवणकतनः०९०३०३५२ इयादाेऽभवाजं नृपः वपुरमागतः०९०३०३५३ यं पुयजनासाातृभदववथतैः०९०३०३६१ सतां दवानवां बलाय बलशालने०९०३०३६२ बदयायं गताे राजा तुं नारायणामम्०९०४००१० ीशक उवाच०९०४००११ नाभागाे नभगापयं यं ततं ातरः कवम्०९०४००१२ यवं यभजदायं चारणमागतम्०९०४००२१ ातराेऽभा कं मं भजाम पतरं तव०९०४००२२ वां ममायातताभाुमा पुक तदाथाः०९०४००३१ इमे अरसः समासतेऽ समेधसः०९०४००३२ षं षमुपेयाहः कवे मुत कमण०९०४००४१ तांवं शंसय सूे े वैदेवे महानः०९०४००४२ ते वयताे धनं स परशेषतमानः०९०४००५१ दायत तेऽथ तानछ तथा स कृतवायथा०९०४००५२ तै दवा ययुः वग ते सपरशेषणम्०९०४००६१ तं कवीकरयतं पुषः कृणदशनः०९०४००६२ उवाचाेरताेऽयेय ममेदं वातकं वस०९०४००७१ ममेदमृषभदमित तह मानवः०९०४००७२ यााै ते पतर ः पृवापतरं यथा०९०४००८१ यवातगतं सवमुछमृषयः चत्०९०४००८२ चुह भागं ाय स देवः सवमहित०९०४००९१ नाभागतं णयाह तवेश कल वातकम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 536 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०४००९२ इयाह मे पता छरसा वां सादये०९०४०१०१ ये पतावदम वं च सयं भाषसे०९०४०१०२ ददाम ते मशाे ानं सनातनम्०९०४०१११ गृहाण वणं दं मसपरशेषतम्०९०४०११२ इयुातहताे ाे भगवाधमवसलः०९०४०१२१ य एतसंरेातः सायं च ससमाहतः०९०४०१२२ कवभवित माे गितं चैव तथानः०९०४०१३१ नाभागादबरषाेऽभूहाभागवतः कृती०९०४०१३२ नापृशशापाेऽप यं न ितहतः चत्०९०४०१४० ीराजाेवाच०९०४०१४१ भगव ाेतमछाम राजषेतय धीमतः०९०४०१४२ न ाभू िनमुाे दडाे दरुययः०९०४०१५० ीशक उवाच०९०४०१५१ अबरषाे महाभागः सपवतीं महीम्०९०४०१५२ अययां च यं लवा वभवं चातलं भुव०९०४०१६१ मेनेऽितदलुभं पुंसां सव तवसंततम्०९०४०१६२ वावभविनवाणं तमाे वशित यपुमान्०९०४०१७१ वासदेवे भगवित तेषु च साधुषु०९०४०१७२ ााे भावं परं वं येनेदं लाे वृतम्०९०४०१८१ स वै मनः कृणपदारवदयाेवचांस वैकुठगुणानुवणने०९०४०१८२ कराै हरेमदरमाजनादषु ुितं चकारायुतसकथाेदये०९०४०१९१ मुकुदलालयदशने शाै तृयगापशेऽसमम्०९०४०१९२ ाणं च तपादसराेजसाैरभे ीमुलया रसनां तदपते०९०४०२०१ पादाै हरेः ेपदानुसपणे शराे षीकेशपदाभवदने०९०४०२०२ कामं च दाये न त कामकायया यथाेमाेकजनाया रितः०९०४०२११ एवं सदा कमकलापमानः परेऽधये भगवयधाेजे०९०४०२१२ सवाभावं वदधहीममां तवाभहतः शशास ह०९०४०२२१ ईजेऽमेधैरधयमीरं महावभूयाेपचतादणैः०९०४०२२२ ततैवसासतगाैतमादभधवयभाेतमसाै सरवतीम्०९०४०२३१ यय तषु गीवाणैः सदया ऋवजाे जनाः०९०४०२३२ तयपाािनमषा ययत सवाससः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 537 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०४०२४१ वगाे न ाथताे यय मनुजैरमरयः०९०४०२४२ वपगायमाेकचेतम्०९०४०२५१ संवधयत यकामाः वारायपरभावताः०९०४०२५२ दलुभा नाप सानां मुकुदं द पयतः०९०४०२६१ स इथं भयाेगेन तपाेयुेन पाथवः०९०४०२६२ वधमेण हरं ीणसवाकामाशनैजहाै०९०४०२७१ गृहेषु दारेषु सतेषु बधुषु पाेमयदनवाजवतषु०९०४०२७२ अयराभरणाबरादवनतकाेशेवकराेदसितम्०९०४०२८१ ता अदारं यनीकभयावहम्०९०४०२८२ एकातभभावेन ीताे भाभरणम्०९०४०२९१ अारराधयषुः कृणं महया तयशीलया०९०४०२९२ युः सांवसरं वीराे दधार ादशीतम्०९०४०३०१ ताते काितके मास िरां समुपाेषतः०९०४०३०२ ातः कदाचकालां हरं मधुवनेऽचयत्०९०४०३११ महाभषेकवधना सवाेपकरसपदा०९०४०३१२ अभषयाबराकपैगधमायाहणादभः०९०४०३२१ ततातरभावेन पूजयामास केशवम्०९०४०३२२ ाणां महाभागासाथानप भतः०९०४०३३१ गवां वषाणीनां याणां सवाससाम्०९०४०३३२ पयःशीलवयाेप वसाेपकरसपदाम्०९०४०३४१ ाहणाेसाधुवेयाे गृहेषु यबुदािन षट्०९०४०३४२ भाेजयवा जाने वां गुणवमम्०९०४०३५१ लधकामैरनुातः पारणायाेपचमे०९०४०३५२ तय तितथः साावुासा भगवानभूत्०९०४०३६१ तमानचाितथं भूपः युथानासनाहणैः०९०४०३६२ ययाचेऽयवहाराय पादमूलमुपागतः०९०४०३७१ ितन स तां याां कतमावयकं गतः०९०४०३७२ िनमम बृहायकालदसलले शभे०९०४०३८१ मुताधावशायां ादयां पारणं ित०९०४०३८२ चतयामास धमाे जैतमसटे०९०४०३९१ ाणाितमे दाेषाे ादयां यदपारणे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 538 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०४०३९२ यकृवा साधु मे भूयादधमाे वा न मां पृशेत्०९०४०४०१ असा केवलेनाथ करये तपारणम्०९०४०४०२ अारणं वा शतं नाशतं च तत्०९०४०४११ इयपः ाय राजषतयनसायुतम्०९०४०४१२ यच कुे जागमनमेव सः०९०४०४२१ दवुासा यमुनाकूलाकृतावयक अागतः०९०४०४२२ रााभनदततय बुबुधे चेतं धया०९०४०४३१ मयुना चलााे कुटकुटलाननः०९०४०४३२ बुभुत सतरां कृतालमभाषत०९०४०४४१ अहाे अय नृशंसय याेय पयत०९०४०४४२ धमयितमं वणाेरभयेशमािननः०९०४०४५१ याे मामितथमायातमाितयेन िनमय च०९०४०४५२ अदवा भुवांतय सते दशये फलम्०९०४०४६१ एवं वाण उकृय जटां राेषदपतः०९०४०४६२ तया स िनममे तै कृयां कालानलाेपमाम्०९०४०४७१ तामापततीं वलतीमसहतां पदा भुवम्०९०४०४७२ वेपयतीं समुय न चचाल पदाृपः०९०४०४८१ ादं भृयरायां पुषेण महाना०९०४०४८२ ददाह कृयां तां चं ुाहमव पावकः०९०४०४९१ तदभवदुय वयासं च िनफलम्०९०४०४९२ दवुासा दुवे भीताे द ाणपरसया०९०४०५०१ तमवधावगवथां दावातूशखाे यथाहम्०९०४०५०२ तथानुषं मुिनरमाणाे गुहां ववः ससार मेराेः०९०४०५११ दशाे नभः ां ववरासमुालाेकासपालांदवं गतः सः०९०४०५१२ यताे यताे धावित त त सदशनं दुसहं ददश०९०४०५२१ अलधनाथः स सदा कुतसतचाेऽरणमेषमाणः०९०४०५२२ देवं वरं समगाधाताायाेनेऽजततेजसाे माम्०९०४०५३० ीाेवाच०९०४०५३१ थानं मदयं सहवमेतडावसाने पराधसंे०९०४०५३२ ूभमाेण ह सदधाेः कालानाे यय ितराेभवयित०९०४०५४१ अहं भवाे दभृगुधानाः जेशभूतेशसरेशमुयाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 539 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०४०५४२ सवे वयं ययमं पा मूयापतं लाेकहतं वहामः०९०४०५५१ यायाताे वरेन वणुचाेपतापतः०९०४०५५२ दवुासाः शरणं यातः शव कैलासवासनम्०९०४०५६० ीशर उवाच०९०४०५६१ वयं न तात भवाम भू यपरेऽयेऽयजजीवकाेशाः०९०४०५६२ भवत काले न भवत हीशाः सहशाे य वयं मामः०९०४०५७१ अहं सनकुमार नारदाे भगवानजः०९०४०५७२ कपलाेऽपातरतमाे देवलाे धम अासरः०९०४०५८१ मरचमुखााये सेशाः पारदशनाः०९०४०५८२ वदाम न वयं सवे यायां माययावृताः०९०४०५९१ तय वेरयेदं शं दुवषहं ह नः०९०४०५९२ तमेवं शरणं याह हरते शं वधायित०९०४०६०१ तताे िनराशाे दवुासाः पदं भगवताे ययाै०९०४०६०२ वैकुठायं यदयाते ीिनवासः या सह०९०४०६११ सदमानाेऽजतशविना तपादमूले पिततः सवेपथुः०९०४०६१२ अाहायुतानत सदसत भाे कृतागसं मावह वभावन०९०४०६२१ अजानता ते परमानुभावं कृतं मयाघं भवतः याणाम्०९०४०६२२ वधेह तयापचितं वधातमुयेत यायुदते नारकाेऽप०९०४०६३० ीभगवानुवाच०९०४०६३१ अहं भपराधीनाे वत इव ज०९०४०६३२ साधुभतदयाे भैभजनयः०९०४०६४१ नाहमाानमाशासे मैः साधुभवना०९०४०६४२ यं चायतकं येषां गितरहं परा०९०४०६५१ ये दारागारपुा ाणावममं परम्०९०४०६५२ हवा मां शरणं याताः कथं तांयुमुसहे०९०४०६६१ मय िनबदयाः साधवः समदशनाः०९०४०६६२ वशे कुवत मां भा सयः सपितं यथा०९०४०६७१ मसेवया तीतं ते सालाेादचतयम्०९०४०६७२ नेछत सेवया पूणाः कुताेऽयकालवुतम्०९०४०६८१ साधवाे दयं मं साधूनां दयं वहम्०९०४०६८२ मदये न जानत नाहं तेयाे मनागप

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 540 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०४०६९१ उपायं कथययाम तव व णुव तत्०९०४०६९२ अयं ााभचारते यततं याह मा चरम्०९०४०६९३ साधुषु हतं तेजः हतः कुतेऽशवम्०९०४०७०१ तपाे वा च वाणां िनःेयसकरे उभे०९०४०७०२ ते एव दुवनीतय कपेते कतरयथा०९०४०७११ ंतछ भं ते नाभागतनयं नृपम्०९०४०७१२ मापय महाभागं ततः शातभवयित०९०५००१० ीशक उवाच०९०५००११ एवं भगवतादाे दवुासातापतः०९०५००१२ अबरषमुपावृय तपादाै दःुखताेऽहीत्०९०५००२१ तय साेममावीय पादपशवलतः०९०५००२२ अतावीरेरं कृपया पीडताे भृशम्०९०५००३० अबरष उवाच०९०५००३१ वमभगवासूयवं साेमाे याेितषां पितः०९०५००३२ वमापवं ितयाेम वायुमाेयाण च०९०५००४१ सदशन नमतयं सहारायुतय०९०५००४२ सवाघाितवाय वत भूया इडपते०९०५००५१ वं धमवमृतं सयं वं याेऽखलयभुक्०९०५००५२ वं लाेकपालः सवाा वं तेजः पाैषं परम्०९०५००६१ नमः सनाभाखलधमसेतवे धमशीलासरधूमकेतवे०९०५००६२ ैलाेगाेपाय वशवचसे मनाेजवायातुकमणे गृणे०९०५००७१ वेजसा धममयेन संतं तमः काश शाे महानाम्०९०५००७२ दरुययते महमा गरां पते वपूमेतसदसपरावरम्०९०५००८१ यदा वसृवमननेन वै बलं वाेऽजत दैयदानवम्०९०५००८२ बादराेवशराेधराण वृजं धने वराजसे०९०५००९१ स वं जगाण खलहाणये िनपतः सवसहाे गदाभृता०९०५००९२ वय चाकुलदैवहेतवे वधेह भं तदनुहाे ह नः०९०५०१०१ यत दमं वा वधमाे वा वनुतः०९०५०१०२ कुलं नाे वदैवं चेजाे भवत ववरः०९०५०१११ यद नाे भगवाीत एकः सवगुणायः०९०५०११२ सवभूताभावेन जाे भवत ववरः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 541 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०५०१२० ीशक उवाच०९०५०१२१ इित संतवताे रााे वणुचं सदशनम्०९०५०१२२ अशायसवताे वं दहाजयाया०९०५०१३१ स मुाेऽातापेन दवुासाः वतमांततः०९०५०१३२ शशंस तमुवीशं युानः परमाशषः०९०५०१४० दवुासा उवाच०९०५०१४१ अहाे अनतदासानां महवं म मे०९०५०१४२ कृतागसाेऽप याजलािन समीहसे०९०५०१५१ दुकरः काे नु साधूनां दुयजाे वा महानाम्०९०५०१५२ यैः सृ हीताे भगवासावतामृषभाे हरः०९०५०१६१ यामुितमाेण पुमावित िनमलः०९०५०१६२ तय तीथपदः कं वा दासानामवशयते०९०५०१७१ राजनुगृहीताेऽहं वयाितकणाना०९०५०१७२ मदघं पृतः कृवा ाणा येऽभरताः०९०५०१८१ राजा तमकृताहारः यागमनकाया०९०५०१८२ चरणावुपसृ सा समभाेजयत्०९०५०१९१ साेऽशवातमानीतमाितयं सावकामकम्०९०५०१९२ तृाा नृपितं ाह भुयतामित सादरम्०९०५०२०१ ीताेऽयनुगृहीताेऽ तव भागवतय वै०९०५०२०२ दशनपशनालापैराितयेनामेधसा०९०५०२११ कमावदातमेते गायत वःयाे मुः०९०५०२१२ कित परमपुयां च कतययित भूरयम्०९०५०२२० ीशक उवाच०९०५०२२१ एवं सय राजानं दवुासाः परताेषतः०९०५०२२२ ययाै वहायसामय लाेकमहैतकम्०९०५०२३१ संवसराेऽयगाावावता नागताे गतः०९०५०२३२ मुिनतशनाकााे राजााे बभूव ह०९०५०२४१ गतेऽथ दवुासस साेऽबरषाे जाेपयाेगाितपवमाहरत्०९०५०२४२ ऋषेवमाें यसनं च वीय मेने ववीय च परानुभावम्०९०५०२५१ एवं वधानेकगुणः स राजा परािन ण वासदेवे०९०५०२५२ याकलापैः समुवाह भं ययावरारयांकार

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 542 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०५०२६० ीशक उवाच०९०५०२६१ अथाबरषतनयेषु रायं समानशीलेषु वसृय धीरः०९०५०२६२ वनं ववेशािन वासदेवे मनाे दधतगुणवाहः०९०५०२७१ इयेतपुयमायानमबरषय भूपते०९०५०२७२ सतयनुयायाे भगवताे भवेत्०९०५०२८१ अबरषय चरतं ये वत महानः०९०५०२८२ मुं यात ते सवे भा वणाेः सादतः०९०६००१० ीशक उवाच०९०६००११ वपः केतमाछुरबरषसतायः०९०६००१२ वपापृषदाेऽभूपुत रथीतरः०९०६००२१ रथीतरयाजय भायायां ततवेऽथतः०९०६००२२ अरा जनयामास वचवनः सतान्०९०६००३१ एते ेसूता वै पुनवारसाः ृताः०९०६००३२ रथीतराणां वराः ेाेपेता जातयः०९०६००४१ वतत मनाेजे इवाकुाणतः सतः०९०६००४२ तय पुशतयेा वकुिनमदडकाः०९०६००५१ तेषां पुरतादभवायावते नृपा नृप०९०६००५२ पवंशितः पा याे मयेऽपरेऽयतः०९०६००६१ स एकदाकााे इवाकुः सतमादशत्०९०६००६२ मांसमानीयतां मेयं वकुे गछ मा चरम्०९०६००७१ तथेित स वनं गवा मृगाहवा याहणान्०९०६००७२ ाताे बुभुताे वीरः शशं चाददपृितः०९०६००८१ शेषं िनवेदयामास पे तेन च तुः०९०६००८२ चाेदतः ाेणायाह दुमेतदकमकम्०९०६००९१ ावा पुय तकम गुणाभहतं नृपः०९०६००९२ देशाःसारयामास सतं यवधं षा०९०६०१०१ स त वेण संवादं ापकेन समाचरन्०९०६०१०२ या कलेवरं याेगी स तेनावाप यपरम्०९०६०१११ पतयुपरतेऽयेय वकुः पृथवीममाम्०९०६०११२ शासदजे हरं यैः शशाद इित वुतः०९०६०१२१ पुरयतय सत इवाह इतीरतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 543 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०६०१२२ ककुथ इित चायुः णु नामािन कमभः०९०६०१३१ कृतात अासीसमराे देवानां सह दानवैः०९०६०१३२ पाणाहाे वृताे वीराे देवैदैयपराजतैः०९०६०१४१ वचनाेवदेवय वणाेवानः भाेः०९०६०१४२ वाहनवे वृततय बभूवेाे महावृषः०९०६०१५१ स साे धनुदयमादाय वशखाछतान्०९०६०१५२ तूयमानतमा युयुसः ककुद थतः०९०६०१६१ तेजसायायताे वणाेः पुषय महानः०९०६०१६२ तीयां दश दैयानां यणदशैः पुरम्०९०६०१७१ तैतय चाभूधनं तमुलं लाेमहषणम्०९०६०१७२ यमाय भैरनयैयानभययुमृधे०९०६०१८१ तयेषुपाताभमुखं युगातामवाेबणम्०९०६०१८२ वसृय दुवुदैया हयमानाः वमालयम्०९०६०१९१ जवा परं धनं सव सीकं वपाणये०९०६०१९२ ययछस राजषरित नामभरातः०९०६०२०१ पुरयय पुाेऽभूदनेनातसतः पृथुः०९०६०२०२ वगधतताे युवनात तसतः०९०६०२११ ावततसताे येन ावती िनममे पुर०९०६०२१२ बृहदत ावतततः कुवलयाकः०९०६०२२१ यः याथमुतय धुधुनामासरं बल०९०६०२२२ सतानामेकवंशया सहैरहनतृः०९०६०२३१ धुधुमार इित याततसताते च जवल ः०९०६०२३२ धुधाेमुखाना सवे य एवावशेषताः०९०६०२४१ ढाः कपला भा इित भारत०९०६०२४२ ढापुाे हयाे िनकुतसतः ृतः०९०६०२५१ बलााे िनकुय कृशााेऽथाय सेनजत्०९०६०२५२ युवनााेऽभवय साेऽनपयाे वनं गतः०९०६०२६१ भायाशतेन िनवण ऋषयाेऽय कृपालवः०९०६०२६२ इं वतयां चुरैं ते ससमाहताः०९०६०२७१ राजा तसदनं वाे िनश तषतः०९०६०२७२ ा शयानावांतापपाै मजलं वयम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 544 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०६०२८१ उथताते िनशयाथ युदकं कलशं भाे०९०६०२८२ पः कय कमेदं पीतं पुंसवनं जलम्०९०६०२९१ राा पीतं वदवा वै ईरहतेन ते०९०६०२९२ ईराय नमुरहाे दैवबलं बलम्०९०६०३०१ ततः काल उपावृे कुं िनभ दणम्०९०६०३०२ युवनाय तनयवती जजान ह०९०६०३११ कं धायित कुमाराेऽयं तये राेयते भृशम्०९०६०३१२ मां धाता वस मा राेदरतीाे देशनीमदात्०९०६०३२१ न ममार पता तय वदेवसादतः०९०६०३२२ युवनााेऽथ तैव तपसा समवगात्०९०६०३३१ सयुरतीाेऽ वदधे नाम यय वै०९०६०३३२ यासत ुा दयवाे रावणादयः०९०६०३४१ याैवनााेऽथ माधाता चवयवनीं भुः०९०६०३४२ सपवतीमेकः शशासायुततेजसा०९०६०३५१ ईजे च यं तभरावूरदणैः०९०६०३५२ सवदेवमयं देवं सवाकमतीयम्०९०६०३६१ यं माे वधयाे यजमानतथवजः०९०६०३६२ धमाे देश काल सवमेतदाकम्०९०६०३७१ यावसूय उदेित याव ितितित०९०६०३७२ तसव याैवनाय माधातः ेमुयते०९०६०३८१ शशबदाेदुहतर बदमुयामधाृपः०९०६०३८२ पुकुसमबरषं मुचुकुदं च याेगनम्०९०६०३८३ तेषां वसारः पाशसाैभरं वरे पितम्०९०६०३९१ यमुनातजले मतयमानः परं तपः०९०६०३९२ िनवृितं मीनराजय ा मैथुनधमणः०९०६०४०१ जातपृहाे नृपं वः कयामेकामयाचत०९०६०४०२ साेऽयाह गृतां कामं कया वयंवरे०९०६०४११ स वचयायं ीणां जरठाेऽहमसतः०९०६०४१२ वलपलत एजक इयहं युदातः०९०६०४२१ साधयये तथाानं सरीणामभीसतम्०९०६०४२२ कं पुनमनुजेाणामित यवसतः भुः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 545 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०६०४३१ मुिनः वेशतः ा कयातःपुरमृमत्०९०६०४३२ वृतः स राजकयाभरेकं पाशता वरः०९०६०४४१ तासां कलरभूयूांतदथेऽपाे साैदम्०९०६०४४२ ममानुपाे नायं व इित ततचेतसाम्०९०६०४५१ स बचताभरपारणीय तपःयानयपरछदेषु०९०६०४५२ गृहेषु नानाेपवनामलाः सरःस साैगधककाननेषु०९०६०४६१ महाहशयासनवभूषण ानानुलेपायवहारमायकैः०९०६०४६२ वलृ तीपुषेषु िनयदा रेमेऽनुगायजभृवदषु०९०६०४७१ याहयं त संवीय सपवतीपितः०९०६०४७२ वतः तमजहासावभाैमयावतम्०९०६०४८१ एवं गृहेवभरताे वषयाववधैः सखैः०९०६०४८२ सेवमानाे न चातयदायताेकैरवानलः०९०६०४९१ स कदाचदपुासीन अाापवमानः०९०६०४९२ ददश बचाचायाे मीनससमुथतम्०९०६०५०१ अहाे इमं पयत मे वनाशं तपवनः सरततय०९०६०५०२ अतजले वारचरसायावतं चरं धृतं यत्०९०६०५११ सं यजेत मथुनतीनां मुमुः०९०६०५१२ सवाना न वसृजेहरयाण०९०६०५१३ एकरहस चमनत ईशे०९०६०५१४ युीत तितषु साधुषु चेसः०९०६०५२१ एकतपयहमथास मयसात्०९०६०५२२ पाशदासमुत पसहसगः०९०६०५२३ नातं जायुभयकृयमनाेरथानां०९०६०५२४ मायागुणैतमितवषयेऽथभावः०९०६०५३१ एवं वसगृहे कालं वराे यासमाथतः०९०६०५३२ वनं जगामानुययुतपयः पितदेवताः०९०६०५४१ त तवा तपतीणमादशनमावान्०९०६०५४२ सहैवाभराानं युयाेज परमािन०९०६०५५१ ताः वपयुमहाराज िनरयायाकं गितम्०९०६०५५२ अवीयुतभावेण अं शातमवाचषः०९०७००१० ीशक उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 546 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०७००११ माधातः पुवराे याेऽबरषः किततः०९०७००१२ पतामहेन वृताे याैवनात तसतः०९०७००१३ हारततय पुाेऽभूाधातृवरा इमे०९०७००२१ नमदा ातृभदा पुकुसाय याेरगैः०९०७००२२ तया रसातलं नीताे भुजगेयुया०९०७००३१ गधवानवधी वयावै वणुशधृक्०९०७००३२ नागाधवरः सपादभयं रतामदम्०९०७००४१ सयुः पाैकुसाे याेऽनरयय देहकृत्०९०७००४२ हयतसततााणाेऽथ िबधनः०९०७००५१ तय सयतः पुशु रित वुतः०९०७००५२ ााडालतां शापारुाेः काैशकतेजसा०९०७००६१ सशरराे गतः वगमाप दव यते०९०७००६२ पाितताेऽवारा देवैतेनैव तताे बलात्०९०७००७१ ैशवाे हराे वामवसयाेः०९०७००७२ यममभूुं पणाेबवाषकम्०९०७००८१ साेऽनपयाे वषणाा नारदयाेपदेशतः०९०७००८२ वणं शरणं यातः पुाे मे जायतां भाे०९०७००९१ यद वीराे महाराज तेनैव वां यजे इित०९०७००९२ तथेित वणेनाय पुाे जातत राेहतः०९०७०१०१ जातः सताे नेना मां यजवेित साेऽवीत्०९०७०१०२ यदा पशिनदशः यादथ मेयाे भवेदित०९०७०१११ िनदशे च स अागय यजवेयाह साेऽवीत्०९०७०११२ दताः पशाेयायेरथ मेयाे भवेदित०९०७०१२१ दता जाता यजवेित स याहाथ साेऽवीत्०९०७०१२२ यदा पतयय दता अथ मेयाे भवेदित०९०७०१३१ पशाेिनपितता दता यजवेयाह साेऽवीत्०९०७०१३२ यदा पशाेः पुनदता जायतेऽथ पशः शचः०९०७०१४१ पुनजाता यजवेित स याहाथ साेऽवीत्०९०७०१४२ सााहकाे यदा राजाजयाेऽथ पशः शचः०९०७०१५१ इित पुानुरागेण ेहयतचेतसा०९०७०१५२ कालं वयता तं तमुाे देवतमैत

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 547 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०७०१६१ राेहततदभाय पतः कम चकषतम्०९०७०१६२ ाणेसधनुपाणररयं यपत०९०७०१७१ पतरं वणतं ुवा जातमहाेदरम्०९०७०१७२ राेहताे ाममेयाय तमः यषेधत०९०७०१८१ भूमेः पयटनं पुयं तीथेिनषेवणैः०९०७०१८२ राेहतायादशछः साेऽयरयेऽवससमाम्०९०७०१९१ एवं तीये तृतीये चतथे पमे तथा०९०७०१९२ अयेयायेय थवराे वाे भूवाह वृहा०९०७०२०१ षं संवसरं त चरवा राेहतः पुरम्०९०७०२०२ उपजजीगतादणायमं सतम्०९०७०२११ शनःशेफं पशं पे दाय समवदत०९०७०२१२ ततः पुषमेधेन हराे महायशाः०९०७०२२१ मुाेदराेऽयजेवावणादहकथः०९०७०२२२ वामाेऽभवहाेता चावयुरावान्०९०७०२३१ जमदरभूा वसाेऽयायः सामगः०९०७०२३२ तै ताे ददावः शातकाैमयं रथम्०९०७०२४१ शनःशेफय माहायमुपराचयते०९०७०२४२ सयं सारं धृितं ा सभायय च भूपतेः०९०७०२५१ वामाे भृशं ीताे ददाववहतां गितम्०९०७०२५२ मनः पृथयां तामतेजसापाेऽिनलेन तत्०९०७०२६१ खे वायुं धारयंत भूतादाै तं महािन०९०७०२६२ तानकलां यावा तयाानं विनदहन्०९०७०२७१ हवा तां वेन भावेन िनवाणसखसंवदा०९०७०२७२ अिनदेयातेण तथाै ववतबधनः०९०८००१० ीशक उवाच०९०८००११ हरताे राेहतसतपतािनमता०९०८००१२ चपापुर सदेवाेऽताे वजयाे यय चाजः०९०८००२१ भकतसतताकृतयाप बाकः०९०८००२२ साेऽरभतभू राजा सभायाे वनमावशत्०९०८००३१ वृं तं पतां ां महयनुमरयती०९०८००३२ अाैवेण जानताानं जावतं िनवारता

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 548 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०८००४१ अाायायै सपीभगराे दाेऽधसा सह०९०८००४२ सह तेनैव सातः सगरायाे महायशाः०९०८००५१ सगरवयासीसागराे यसतैः कृतः०९०८००५२ यतालजायवनाछकाहैहयबबरान्०९०८००६१ नावधीुवाेन चे वकृतवेषणः०९०८००६२ मुडाुधराकांुकेशाधमुडतान्०९०८००७१ अनतवाससः कांदबहवाससाेऽपरान्०९०८००७२ साेऽमेधैरयजत सववेदसराकम्०९०८००८१ अाैवाेपदयाेगेन हरमाानमीरम्०९०८००८२ तयाेसृं पशं ये जहारां पुरदरः०९०८००९१ समयातनया ाः पतरादेशकारणः०९०८००९२ हयमवेषमाणाते समतायखनहीम्०९०८०१०१ ागुदयां दश हयं दशः कपलातके०९०८०१०२ एष वाजहराैर अाते मीलतलाेचनः०९०८०१११ हयतां हयतां पाप इित षसहणः०९०८०११२ उदायुधा अभययुमेष तदा मुिनः०९०८०१२१ वशरराना तावहेतचेतसः०९०८०१२२ महितमहता भसादभवणात्०९०८०१३१ न साधुवादाे मुिनकाेपभजता नृपेपुा इित सवधामिन०९०८०१३२ कथं तमाे राेषमयं वभायते जगपवािन खे रजाे भुवः०९०८०१४१ ययेरता सामयी ढेह नाैयया मुमुतरते दरुययम्०९०८०१४२ भवाणवं मृयुपथं वपतः पराभूतय कथं पृथितः०९०८०१५१ याेऽसमस इयुः स केशया नृपाजः०९०८०१५२ तय पुाेऽंशमााम पतामहहते रतः०९०८०१६१ असमस अाानं दशयसमसम्०९०८०१६२ जाितरः पुरा सााेगी याेगाचालतः०९०८०१७१ अाचरगहतं लाेके ातीनां कम वयम्०९०८०१७२ सरवां डताे बालाायदेुजयनम्०९०८०१८१ एवं वृः परयः पा ेहमपाे वै०९०८०१८२ याेगैयेण बालांतादशयवा तताे ययाै०९०८०१९१ अयाेयावासनः सवे बालकापुनरागतान्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 549 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०८०१९२ ा वसरे राजाजा चायवतयत०९०८०२०१ अंशमांाेदताे राा तरगावेषणे ययाै०९०८०२०२ पतृयखातानुपथं भात दशे हयम्०९०८०२११ तासीनं मुिनं वीय कपलायमधाेजम्०९०८०२१२ अताैसमाहतमनाः ालः णताे महान्०९०८०२२० अंशमानुवाच०९०८०२२१ न पयित वां परमानाेऽजनाे न बुयतेऽाप समाधयुभः०९०८०२२२ कुताेऽपरे तय मनःशररधी वसगसृा वयमकाशाः०९०८०२३१ ये देहभाजगुणधाना गुणावपययुत वा तम०९०८०२३२ यायया माेहतचेतसवां वदःु वसंथं न बहःकाशाः०९०८०२४१ तं वां अहं ानघनं वभाव वतमायागुणभेदमाेहैः०९०८०२४२ सनदनाैमुिनभवभायं कथं वमूढः परभावयाम०९०८०२५१ शात मायागुणकमलमनामपं सदसमुम्०९०८०२५२ ानाेपदेशाय गृहीतदेहं नमामहे वां पुषं पुराणम्०९०८०२६१ वायारचते लाेके वतबुा गृहादषु०९०८०२६२ मत कामलाेभेया माेहवातचेतसः०९०८०२७१ अ नः सवभूताकामकमेयाशयः०९०८०२७२ माेहपाशाे ढछाे भगवंतव दशनात्०९०८०२८० ीशक उवाच०९०८०२८१ इथं गीतानुभावतं भगवाकपलाे मुिनः०९०८०२८२ अंशमतमुवाचेदमनुा धया नृप०९०८०२९० ीभगवानुवाच०९०८०२९१ अाेऽयं नीयतां वस पतामहपशतव०९०८०२९२ इमे च पतराे दधा गााेऽहत नेतरत्०९०८०३०१ तं परय शरसा सा हयमानयत्०९०८०३०२ सगरतेन पशना यशेषं समापयत्०९०८०३११ रायमंशमते यय िनःपृहाे मुबधनः०९०८०३१२ अाैवाेपदमागेण लेभे गितमनुमाम्०९०९००१० ीशक उवाच०९०९००११ अंशमां तपतेपे गानयनकायया०९०९००१२ कालं महातं नाशाेतः कालेन संथतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 550 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०९००२१ दलपतसततदशः कालमेयवान्०९०९००२२ भगीरथतय सततेपे स समहपः०९०९००३१ दशयामास तं देवी सा वरदा ते०९०९००३२ इयुः वमभायं शशंसावनताे नृपः०९०९००४१ काेऽप धारयता वेगं पतया मे महीतले०९०९००४२ अयथा भूतलं भवा नृप याये रसातलम्०९०९००५१ कं चाहं न भुवं याये नरा मयामृजयघम्०९०९००५२ मृजाम तदघं ाहं राजंत वचयताम्०९०९००६० ीभगीरथ उवाच०९०९००६१ साधवाे यासनः शाता ा लाेकपावनाः०९०९००६२ हरयघं तेऽसाेवाते घभरः०९०९००७१ धारययित ते वेगं वाा शररणाम्०९०९००७२ याेतमदं ाेतं वं शाटव ततषु०९०९००८१ इयुा स नृपाे देवं तपसाताेषयछवम्०९०९००८२ कालेनापीयसा राजंतयेशातयत०९०९००९१ तथेित रााभहतं सवलाेकहतः शवः०९०९००९२ दधारावहताे गां पादपूतजलां हरेः०९०९०१०१ भगीरथः स राजषिनये भुवनपावनीम्०९०९०१०२ य वपणां देहा भीभूताः शेरते०९०९०१११ रथेन वायुवेगेन यातमनुधावती०९०९०११२ देशापुनती िनदधानाससगराजान्०९०९०१२१ यलपशमाेण दडहता अप०९०९०१२२ सगराजा दवं जमुः केवलं देहभभः०९०९०१३१ भीभूतासे न वयाताः सगराजाः०९०९०१३२ कं पुनः या देवीं सेवते ये धृतताः०९०९०१४१ न ेतपरमाय वधुया यदहाेदतम्०९०९०१४२ अनतचरणााेज सूताया भवछदः०९०९०१५१ सवेय मनाे य या मुनयाेऽमलाः०९०९०१५२ ैगुयं दुयजं हवा साे यातातदाताम्०९०९०१६१ ुताे भगीरथाे तय नाभाेऽपराेऽभवत्०९०९०१६२ सधुपतततादयुतायुतताेऽभवत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 551 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०९०१७१ ऋतूपणाे नलसखाे याेऽवामयालात्०९०९०१७२ दवादयं चाै सवकामत तसतम्०९०९०१८१ ततः सदासतपुाे दमयतीपितनृपः०९०९०१८२ अामसहं यं वै काषामुत चत्०९०९०१८३ वसशापााेऽभूदनपयः वकमणा०९०९०१९० ीराजाेवाच०९०९०१९१ कं िनमाे गुराेः शापः साैदासय महानः०९०९०१९२ एतेदतमछामः कयतां न रहाे यद०९०९०२०० ीशक उवाच०९०९०२०१ साैदासाे मृगयां कराे जघान ह०९०९०२०२ मुमाेच ातरं साेऽथ गतः ितचकषया०९०९०२११ सतयघं राः सूदपधराे गृहे०९०९०२१२ गुरवे भाेुकामाय पा िनये नरामषम्०९०९०२२१ परवेयमाणं भगवावलाेाभयमसा०९०९०२२२ राजानमशप ाे राे ेवं भवयस०९०९०२३१ रःकृतं तदवा चे ादशवाषकम्०९०९०२३२ साेऽयपाेऽलमादाय गुं शुं समुतः०९०९०२४१ वारताे मदययापाे शतीः पादयाेजहाै०९०९०२४२ दशः खमवनीं सव पयीवमयं नृपः०९०९०२५१ रासं भावमापः पादे काषतां गतः०९०९०२५२ यवायकाले दशे वनाैकाेदपती जाै०९०९०२६१ धाताे जगृहे वं तपयाहाकृताथवत्०९०९०२६२ न भवाासः साादवाकूणां महारथः०९०९०२७१ मदययाः पितवीर नाधम कतमहस०९०९०२७२ देह मेऽपयकामाया अकृताथ पितं जम्०९०९०२८१ देहाेऽयं मानुषाे राजपुषयाखलाथदः०९०९०२८२ तादय वधाे वीर सवाथवध उयते०९०९०२९१ एष ह ाणाे वांतपःशीलगुणावतः०९०९०२९२ अारराधयषु महापुषसंतम्०९०९०२९३ सवभूताभावेन भूतेवतहतं गुणैः०९०९०३०१ साेऽयं षवयते राजषवराभाे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 552 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०९०३०२ कथमहित धम वधं पतरवाजः०९०९०३११ तय साधाेरपापय ूणय वादनः०९०९०३१२ कथं वधं यथा बाेमयते सताे भवान्०९०९०३२१ ययं यते भयतह मां खाद पूवतः०९०९०३२२ न जीवये वना येन णं च मृतकं यथा०९०९०३३१ एवं कणभाषया वलपया अनाथवत्०९०९०३३२ याः पशमवाखादसाैदासः शापमाेहतः०९०९०३४१ ाणी वीय दधषुं पुषादेन भतम्०९०९०३४२ शाेचयाानमुवीशमशपकुपता सती०९०९०३५१ याे भतः पाप कामातायाः पितवया०९०९०३५२ तवाप मृयुराधानादकृत दशतः०९०९०३६१ एवं मसहं शवा पितलाेकपरायणा०९०९०३६२ तदथीिन समेऽाै ाय भतगितं गता०९०९०३७१ वशापाे ादशादाते मैथुनाय समुतः०९०९०३७२ वाय ाणीशापं महया स िनवारतः०९०९०३८१ अत ऊव स तयाज ीसखं कमणाजाः०९०९०३८२ वसतदनुाताे मदययां जामधात्०९०९०३९१ सा वै स समा गभमब यजायत०९०९०३९२ जेऽमनाेदरं तयाः साेऽमकतेन कयते०९०९०४०१ अमकाालकाे जे यः ीभः पररतः०९०९०४०२ नारकवच इयुाे िनःे मूलकाेऽभवत्०९०९०४११ तताे दशरथतापु एेडवडततः०९०९०४१२ राजा वसहाे यय खावयभूत्०९०९०४२१ याे देवैरथताे दैयानवधीुध दजुयः०९०९०४२२ मुतमायुावैय वपुरं सदधे मनः०९०९०४३१ न मे कुलााणाः कुलदैवा चाजाः०९०९०४३२ न याे न मही रायं न दारााितवभाः०९०९०४४१ न बायेऽप मितममधमे रमते चत्०९०९०४४२ नापयमुमाेकादयकन ववहम्०९०९०४५१ देवैः कामवराे दाे मं िभुवनेरैः०९०९०४५२ न वृणे तमहं कामं भूतभावनभावनः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 553 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९०९०४६१ ये वेयधयाे देवाते वद थतम्०९०९०४६२ न वदत यं शदाानं कमुतापरे०९०९०४७१ अथेशमायारचतेषु सं गुणेषु गधवपुराेपमेषु०९०९०४७२ ढं कृयािन वकतभावेन हवा तमहं पे०९०९०४८१ इित यवसताे बुा नारायणगृहीतया०९०९०४८२ हवायभावमानं ततः वं भावमाथतः०९०९०४९१ य परं सूमशूयं शूयकपतम्०९०९०४९२ भगवावासदेवेित यं गृणत ह सावताः०९१०००१० ीशक उवाच०९१०००११ खााघबा रघुतापृथुवाः०९१०००१२ अजतताे महाराजताशरथाेऽभवत्०९१०००२१ तयाप भगवानेष साामयाे हरः०९१०००२२ अंशांशेन चतधागापुवं ाथतः सरैः०९१०००२३ रामलणभरत शुा इित संया०९१०००३१ तयानुचरतं राजृषभतवदशभः०९१०००३२ ुतं ह वणतं भूर वया सीतापतेमुः०९१०००४१ गुवथे यरायाे यचरदनुवनं पपां यायाः०९१०००४२ पाणपशामायां मृजतपथजाे याे हरानुजायाम्०९१०००४३ वैयापणयाः यवरहषाराेपतूवजृ०९१०००४४ ताधबसेतः खलदवदहनः काेसलेाेऽवताः०९१०००५१ वामावरे येन मारचाा िनशाचराः०९१०००५२ पयताे लणयैव हता नैऋ तपुवाः०९१०००६१ याे लाेकवीरसमताै धनुरैशमुं०९१०००६२ सीतावयंवरगृहे िशताेपनीतम्०९१०००६३ अादाय बालगजलल इवेयं०९१०००६४ सीकृतं नृप वकृय बभ मये०९१०००७१ जवानुपगुणशीलवयाेऽपां०९१०००७२ सीताभधां यमुरयभलधमानाम्०९१०००७३ मागे जृगुपतेयनयढं०९१०००७४ दप महीमकृत यरराजबीजाम्०९१०००८१ यः सयपाशपरवीतपतिनदेशं

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 554 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१०००८२ ैणय चाप शरसा जगृहे सभायः०९१०००८३ रायं यं णयनः सदाे िनवासं०९१०००८४ या ययाै वनमसूिनव मुसः०९१०००९१ रःवसयकृत पमशबुेस्०९१०००९२ तयाः खरिशरदषूणमुयबधून्०९१०००९३ जे चतदशसहमपारणीय०९१०००९४ काेदडपाणरटमान उवास कृ म्०९१००१०१ सीताकथावणदपतछयेन०९१००१०२ सृं वलाे नृपते दशकधरेण०९१००१०३ जेऽतुैणवपुषामताेऽपकृाे०९१००१०४ मारचमाश वशखेन यथा कमुः०९१००१११ राेऽधमेन वृकवपनेऽसमं०९१००११२ वैदेहराजदुहतयपयापतायाम्०९१००११३ ाा वने कृपणवयया वयुः०९१००११४ ीसनां गितमित थयंचार०९१००१२१ दवाकृयहतकृयमहकबधं०९१००१२२ सयं वधाय कपभदयतागितं तैः०९१००१२३ बुाथ वालिन हते वगेसैयैर्०९१००१२४ वेलामगास मनुजाेऽजभवाचताः०९१००१३१ याेषवमववृकटापात०९१००१३२ सातनमकराे भयगीणघाेषः०९१००१३३ सधुः शरयहणं परगृ पी०९१००१३४ पादारवदमुपगय बभाष एतत्०९१००१४१ न वां वयं जडधयाे नु वदाम भूमन्०९१००१४२ कूटथमादपुषं जगतामधीशम्०९१००१४३ यसवतः सरगणा रजसः जेशा०९१००१४४ मयाे भूतपतयः स भवागुणेशः०९१००१५१ कामं याह जह ववसाेऽवमेहं०९१००१५२ ैलाेरावणमवाह वीर पीम्०९१००१५३ बीह सेतमह ते यशसाे वतयै०९१००१५४ गायत दवजयनाे यमुपेय भूपाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 555 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१००१६१ बाेदधाै रघुपितववधाकूटैः०९१००१६२ सेतं कपीकरकपतभूहाै ः०९१००१६३ सीवनीलहनुममुखैरनीकैर्०९१००१६४ लां वभीषणशावशददधाम्०९१००१७१ सा वानरेबलवहारकाे०९१००१७२ ीारगाेपुरसदाेवलभीवटा०९१००१७३ िनभयमानधषणवजहेमकु०९१००१७४ ाटका गजकुलैदनीव घूणा०९१००१८१ रःपिततदवलाे िनकुकु०९१००१८२ धूादमुुखसरातकनरातकादन्०९१००१८३ पुं हतमितकायवकपनादन्०९१००१८४ सवानुगासमहनाेदथ कुकणम्०९१००१९१ तां यातधानपृतनामसशूलचाप०९१००१९२ ासशशरताेमरखदगुाम्०९१००१९३ सीवलणमसतगधमाद०९१००१९४ नीलादपनसादभरवताेऽगात्०९१००२०१ तेऽनीकपा रघुपतेरभपय सवे०९१००२०२ ं वथमभपरथायाेधैः०९१००२०३ जमैगरगदेषुभरदााः०९१००२०४ सीताभमषहतमलरावणेशान्०९१००२११ रःपितः वबलनमवेय ०९१००२१२ अा यानकमथाभससार रामम्०९१००२१३ वःयदने ुमित मातलनाेपनीते०९१००२१४ वाजमानमहनशतैः रैः०९१००२२१ रामतमाह पुषादपुरष यः०९१००२२२ कातासममसतापता वे०९१००२२३ यपय फलम जुगुसतय०९१००२२४ यछाम काल इव कतरलवीयः०९१००२३१ एवं पधनुष सधतमुससज०९१००२३२ बाणं स वमव तदृयं बभेद०९१००२३३ साेऽसृवमदशमुखैयपतमानाद्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 556 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१००२३४ धाहेित जपित जने सकृतीव रः०९१००२४१ तताे िनय लाया यातधायः सहशः०९१००२४२ मदाेदया समं त दय उपावन्०९१००२५१ वावाबधूपरवय लणेषुभरदतान्०९१००२५२ दःु सवरं दना य अाानमाना०९१००२६१ हा हताः वयं नाथ लाेकरावण रावण०९१००२६२ कं यायाछरणं ला वहीना परादता०९१००२७१ न वै वेद महाभाग भवाकामवशं गतः०९१००२७२ तेजाेऽनुभावं सीताया येन नीताे दशाममाम्०९१००२८१ कृतैषा वधवा ला वयं च कुलनदन०९१००२८२ देहः कृताेऽं गृाणामाा नरकहेतवे०९१००२९० ीशक उवाच०९१००२९१ वानां वभीषणे काेसलेानुमाेदतः०९१००२९२ पतृमेधवधानेन यदंु सापरायकम्०९१००३०१ तताे ददश भगवानशाेकविनकामे०९१००३०२ ामां ववरहयाधं शंशपामूलमाताम्०९१००३११ रामः यतमां भाया दनां वीयावकपत०९१००३१२ अासदशनााद वकसुखपजाम्०९१००३२१ अाराेयाहे यानं ातृयां हनुमुतः०९१००३२२ वभीषणाय भगवादवा राेगणेशताम्०९१००३३१ लामायु कपातं ययाै चीणतः पुरम्०९१००३३२ अवकयमाणः सकुसमैलाेकपालापतैः पथ०९१००३४१ उपगीयमानचरतः शतधृयादभमुदा०९१००३४२ गाेमूयावकं ुवा ातरं वकलाबरम्०९१००३५१ महाकाणकाेऽतयटलं थडलेशयम्०९१००३५२ भरतः ामाकय पाैरामायपुराेहतैः०९१००३६१ पादकेु शरस यय रामं युताेऽजम्०९१००३६२ नदामावशबरातवादिनःवनैः०९१००३७१ घाेषेण च मुः पठवादभः०९१००३७२ वणकपताकाभहैमैवजै रथैः०९१००३८१ सदै साहैभटैः पुरटवमभः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 557 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१००३८२ ेणीभवारमुयाभभृयैैव पदानुगैः०९१००३९१ पारमेायुपादाय पयायुावचािन च०९१००३९२ पादयाेयपतेणा दयेणः०९१००४०१ पादकेु यय पुरतः ालबापलाेचनः०९१००४०२ तमाय चरं दाेया ापयेजैजलैः०९१००४११ रामाे लणसीतायां वेयाे येऽहसमाः०९१००४१२ तेयः वयं नमे जाभ नमकृतः०९१००४२१ धुवत उरासापितं वीय चरागतम्०९१००४२२ उराः काेसला मायैः करताे ननृतमुदा०९१००४३१ पादकेु भरताेऽगृाामरयजनाेमे०९१००४३२ वभीषणः ससीवः ेतछं मसतः०९१००४४१ धनुिनषाछुः सीता तीथकमडलम्०९१००४४२ अबददः खं हैमं चमराृप०९१००४५१ पुपकथाे नुतः ीभः तूयमान वदभः०९१००४५२ वरेजे भगवााजहै इवाेदतः०९१००४६१ ााभनदतः साेऽथ साेसवां ावशपुरम्०९१००४६२ वय राजभवनं गुपीः वमातरम्०९१००४७१ गुवययावरजापूजतः यपूजयत्०९१००४७२ वैदेही लणैव यथावसमुपेयतः०९१००४८१ पुावमातरतात ाणांतव इवाेथताः०९१००४८२ अाराेयाे ऽभषयाे बापाैघैवजः शचः०९१००४९१ जटा िनमुय वधवकुलवृैः समं गुः०९१००४९२ अयषथैवें चतःसधुजलादभः०९१००५०१ एवं कृतशरःानः सवासाः यलृ तः०९१००५०२ वलृ तैः सवासाेभातृभभायया बभाै०९१००५११ अहीदासनं ाा णपय सादतः०९१००५१२ जाः वधमिनरता वणामगुणावताः०९१००५१३ जुगाेप पतृवामाे मेिनरे पतरं च तम्०९१००५२१ ेतायां वतमानायां कालः कृतसमाेऽभवत्०९१००५२२ रामे राजिन धमे सवभूतसखावहे०९१००५३१ वनािन नाे गरयाे वषाण पसधवः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 558 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१००५३२ सवे कामदघुा अासजानां भरतषभ०९१००५४१ नाधयाधजरालािन दःुखशाेकभयमाः०९१००५४२ मृयुािनछतां नासीामे राजयधाेजे०९१००५५१ एकपीतधराे राजषचरतः शचः०९१००५५२ वधम गृहमेधीयं शयवयमाचरत्०९१००५६१ ेणानुवृया शीलेन यावनता सती०९१००५६२ भया िया च भावा भतः सीताहरनः०९११००१० ीशक उवाच०९११००११ भगवानानाानं राम उमकपकैः०९११००१२ सवदेवमयं देवमीजेऽथाचायवाखैः०९११००२१ हाेेऽददाशं ाचीं णे दणां भुः०९११००२२ अवयवे तीचीं वा उरां सामगाय सः०९११००३१ अाचायाय ददाै शेषां यावती भूतदतरा०९११००३२ अयमान इदं कृं ाणाेऽहित िनःपृहः०९११००४१ इययं तदलार वासाेयामवशेषतः०९११००४२ तथा रायप वैदेही साैमयावशेषता०९११००५१ ते त ाणदेवय वासयं वीय संततम्०९११००५२ ीताः धयतै ययेदं बभाषरे०९११००६१ अं नवया कं नु भगवुवनेर०९११००६२ याेऽतदयं वय तमाे हंस वराेचषा०९११००७१ नमाे यदेवाय रामायाकुठमेधसे०९११००७२ उमाेकधुयाय यतदडापताये०९११००८१ कदाचाेकजासगूढाे रायामलतः०९११००८२ चरवाचाेऽणाेामाे भायामुय कयचत्०९११००९१ नाहं बभम वां दुामसतीं परवेमगाम्०९११००९२ ैणाे ह बभृयासीतां रामाे नाहं भजे पुनः०९११०१०१ इित लाेकामुखारुारायादसंवदः०९११०१०२ पया भीतेन सा या ाा ाचेतसामम्०९११०१११ अतवयागते काले यमाै सा सषुवे सताै०९११०११२ कुशाे लव इित याताै तयाेे या मुिनः०९११०१२१ अदकेत लणयाजाै ृताै

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 559 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९११०१२२ तः पुकल इयातां भरतय महीपते०९११०१३१ सबाः ुतसेन शुय बभूवतः०९११०१३२ गधवाकाेटशाे जे भरताे वजये दशाम्०९११०१४१ तदयं धनमानीय सव राे यवेदयत्०९११०१४२ शु मधाेः पुं लवणं नाम रासम्०९११०१४३ हवा मधुवने चे मथुरां नाम वै पुरम्०९११०१५१ मुनाै िनय तनयाै सीता भा ववासता०९११०१५२ यायती रामचरणाै ववरं ववेश ह०९११०१६१ त वा भगवाामाे धप धया शचः०९११०१६२ रंतया गुणांतांतााशाेाेमुीरः०९११०१७१ ीपुंस एतासव ासमावहः०९११०१७२ अपीराणां कमुत ायय गृहचेतसः०९११०१८१ तत ऊव चय धायजुहाेभुः०९११०१८२ याेदशादसाहमहाेमखडतम्०९११०१९१ रतां द वयय वं दडककटकैः०९११०१९२ वपादपवं राम अायाेितरगातः०९११०२०१ नेदं यशाे रघुपतेः सरयाया०९११०२०२ ललातनाेरधकसायवमुधाः०९११०२०३ राेवधाे जलधबधनमपूगैः०९११०२०४ कं तय शुहनने कपयः सहायाः०९११०२११ ययामलं नृपसदःस यशाेऽधुनाप०९११०२१२ गाययघमृषयाे दगभेपम्०९११०२१३ तं नाकपालवसपालकरटजु०९११०२१४ पादाबुजं रघुपितं शरणं पे०९११०२२१ स यैः पृाेऽभाे वा संवाेऽनुगताेऽप वा०९११०२२२ काेसलाते ययुः थानं य गछत याेगनः०९११०२३१ पुषाे रामचरतं वणैपधारयन्०९११०२३२ अानृशंयपराे राजकमबधैवमुयते०९११०२४० ीराजाेवाच०९११०२४१ कथं स भगवाामाे ावा वयमानः०९११०२४२ तवा तेऽववतत जाः पाैरा ईरे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 560 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९११०२५० ीबादरायणवाच०९११०२५१ अथादशवजये ात्ंभुवनेरः०९११०२५२ अाानं दशयवानां पुरमैत सानुगः०९११०२६१ अासमागा गधाेदैः करणां मदशीकरैः०९११०२६२ वामनं ामालाे मां वा सतरामव०९११०२७१ ासादगाेपुरसभा चैयदेवगृहादषु०९११०२७२ वयतहेमकलशैः पताकाभ मडताम्०९११०२८१ पूगैः सवृतै राभः पकाभः सवाससाम्०९११०२८२ अादशैरंशकैः भः कृतकाैतकताेरणाम्०९११०२९१ तमुपेयुत त पाैरा अहणपाणयः०९११०२९२ अाशषाे युयुजुदेव पाहीमां ायाेतृाम्०९११०३०१ ततः जा वीय पितं चरागतं दयाेसृगृहाः याे नराः०९११०३०२ अा हयायरवदलाेचनमतृनेाः कुसमैरवाकरन्०९११०३११ अथ वः वगृहं जुं वैः पूवराजभः०९११०३१२ अनताखलकाेषाढमनयाेपरछदम्०९११०३२१ वमाेदुबरारैवैदयूतपभः०९११०३२२ थलैमारकतैः वछैाजफटकभभः०९११०३३१ चभः पकाभवासाेमणगणांशकैः०९११०३३२ मुाफलैदुासैः कातकामाेपपभः०९११०३४१ धूपदपैः सरभभमडतं पुपमडनैः०९११०३४२ ीपुः सरसाशैजुं भूषणभूषणैः०९११०३५१ तस भगवाामः धया ययेया०९११०३५२ रेमे वारामधीराणामृषभः सीतया कल०९११०३६१ बुभुजे च यथाकालं कामाधममपीडयन्०९११०३६२ वषपूगाबॄणामभयातापवः०९१२००१० ीशक उवाच०९१२००११ कुशय चाितथताषधतसताे नभः०९१२००१२ पुडरकाेऽथ तपुः ेमधवाभवतः०९१२००२१ देवानीकतताेऽनीहः पारयााेऽथ तसतः०९१२००२२ तताे बलथलतानाभाेऽक सवः०९१२००३१ सगणतसतताधृिताभवसतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 561 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१२००३२ तताे हरयनाभाेऽभूाेगाचायत जैमनेः०९१२००४१ शयः काैशय अायां यावाेऽयगातः०९१२००४२ याेगं महाेदयमृषदयथभेदकम्०९१२००५१ पुपाे हरयनाभय वसधतताेऽभवत्०९१२००५२ सदशनाेऽथावणः शीतय मः सतः०९१२००६१ साेऽसावाते याेगसः कलापाममाथतः०९१२००६२ कलेरते सूयवंशं नं भावयता पुनः०९१२००७१ तासुततय सधतयायमषणः०९१२००७२ महवांतसतताबारजायत०९१२००८१ ततः सेनजाकाे भवता पुनः०९१२००८२ तताे बृहलाे यत पा ते समरे हतः०९१२००९१ एते हीवाकुभूपाला अतीताः वनागतान्०९१२००९२ बृहलय भवता पुाे नाा बृहणः०९१२०१०१ ऊयः सततय वसवृाे भवयित०९१२०१०२ ितयाेमतताे भानुदवाकाे वाहनीपितः०९१२०१११ सहदेवतताे वीराे बृहदाेऽथ भानुमान्०९१२०११२ तीकााे भानुमतः सतीकाेऽथ तसतः०९१२०१२१ भवता मदेवाेऽथ सनाेऽथ पुकरः०९१२०१२२ तयातरतपुः सतपातदमजत्०९१२०१३१ बृहाजत तयाप बहताकृतयः०९१२०१३२ रणयतय सतः सयाे भवता ततः०९१२०१४१ ताछााेऽथ शाेदाे लालतसतः ृतः०९१२०१४२ ततः सेनजाकाे भवता ततः०९१२०१५१ रणकाे भवता तासरथतनयततः०९१२०१५२ समाे नाम िनात एते बाहलावयाः०९१२०१६१ इवाकूणामयं वंशः समाताे भवयित०९१२०१६२ यततं ाय राजानं संथां ायित वै कलाै०९१३००१० ीशक उवाच०९१३००११ िनमरवाकुतनयाे वसमवृतवजम्०९१३००१२ अारय सं साेऽयाह शेण ावृताेऽ भाेः०९१३००२१ तं िनवयागमयाम तावां ितपालय

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 562 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१३००२२ तूणीमासीहृपितः साेऽपीयाकराेखम्०९१३००३१ िनमलमदं वासमारभतामावान्०९१३००३२ ऋवभरपरैतावागमावता गुः०९१३००४१ शययितमं वीय तं िनवयागताे गुः०९१३००४२ अशपपतताेहाे िनमेः पडतमािननः०९१३००५१ िनमः ितददाै शापं गुरवेऽधमवितने०९१३००५२ तवाप पतताेहाे लाेभाममजानतः०९१३००६१ इयुससज वं देहं िनमरयाकाेवदः०९१३००६२ मावणयाेजे उवयां पतामहः०९१३००७१ गधवतषु तेहं िनधाय मुिनसमाः०९१३००७२ समाे सयागे च देवानूचुः समागतान्०९१३००८१ रााे जीवत देहाेऽयं साः भवाे यद०९१३००८२ तथेयुे िनमः ाह मा भूे देहबधनम्०९१३००९१ यय याेगं न वाछत वयाेगभयकातराः०९१३००९२ भजत चरणााेजं मुनयाे हरमेधसः०९१३०१०१ देहं नावसेऽहं दःुखशाेकभयावहम्०९१३०१०२ सवाय यताे मृयुमयानामुदके यथा०९१३०११० देवा ऊचुः०९१३०१११ वदेह उयतां कामं लाेचनेषु शररणाम्०९१३०११२ उेषणिनमेषायां लताेऽयासंथतः०९१३०१२१ अराजकभयं णां मयमाना महषयः०९१३०१२२ देहं ममथुः िनमेः कुमारः समजायत०९१३०१३१ जना जनकः साेऽभूैदेहत वदेहजः०९१३०१३२ मथलाे मथनााताे मथला येन िनमता०९१३०१४१ ताददुावसतय पुाेऽभूदवधनः०९१३०१४२ ततः सकेततयाप देवराताे महीपते०९१३०१५१ ताहृथतय महावीयः सधृपता०९१३०१५२ सधृतेधृकेतवै हयाेऽथ मततः०९१३०१६१ मराेः तीपकताातः कृतरथाे यतः०९१३०१६२ देवमीढतय पुाे वुताेऽथ महाधृितः०९१३०१७१ कृितरातततताहाराेमा च तसतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 563 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१३०१७२ वणराेमा सततय वराेमा यजायत०९१३०१८१ ततः शीरवजाे जे याथ कषताे महीम्०९१३०१८२ सीता शीराताे जाता ताशीरवजः ृतः०९१३०१९१ कुशवजतय पुतताे धमवजाे नृपः०९१३०१९२ धमवजय ाै पुाै कृतवजमतवजाै०९१३०२०१ कृतवजाकेशवजः खाडत मतवजात्०९१३०२०२ कृतवजसताे राजावावशारदः०९१३०२११ खाडः कमतवाे भीतः केशवजातुः०९१३०२१२ भानुमांतय पुाेऽभूछतुत तसतः०९१३०२२१ शचत तनयतासनाजः सताेऽभवत्०९१३०२२२ ऊजकेतः सनाजादजाेऽथ पुजसतः०९१३०२३१ अरनेमतयाप ुतायुतसपाकः०९१३०२३२ ततरथाे यय ेमाधमथलाधपः०९१३०२४१ तासमरथतय सतः सयरथततः०९१३०२४२ अासीदपुगुतादपुगुाेऽसवः०९१३०२५१ ववनताेऽथ तपुाे युयुधाे यसभाषणः०९१३०२५२ ुततताे जयताजयाेऽातः सतः०९१३०२६१ शनकतसताे जे वीतहयाे धृितततः०९१३०२६२ बलााे धृतेतय कृितरय महावशी०९१३०२७१ एते वै मैथला राजावावशारदाः०९१३०२७२ याेगेरसादेन ैमुा गृहेवप०९१४००१० ीशक उवाच०९१४००११ अथातः ूयतां राजवंशः साेमय पावनः०९१४००१२ यैलादयाे भूपाः कयते पुयकतयः०९१४००२१ सहशरसः पुंसाे नाभदसराेहात्०९१४००२२ जातयासीसताे धातरिः पतृसमाे गुणैः०९१४००३१ तय याेऽभवपुः साेमाेऽमृतमयः कल०९१४००३२ वाैषयुडगणानां णा कपतः पितः०९१४००४१ साेऽयजाजसूयेन वजय भुवनयम्०९१४००४२ पीं बृहपतेदपाारां नामाहरलात्०९१४००५१ यदा स देवगुणा याचताेऽभीणशाे मदात्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 564 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१४००५२ नायजकृते जे सरदानववहः०९१४००६१ शाे बृहपतेेषादहीसासराेडपम्०९१४००६२ हराे गुसतं ेहासवभूतगणावृतः०९१४००७१ सवदेवगणाेपेताे महेाे गुमवयात्०९१४००७२ सरासरवनाशाेऽभूसमरतारकामयः०९१४००८१ िनवेदताेऽथारसा साेमं िनभय वकृत्०९१४००८२ तारां वभे ायछदतवीमवैपितः०९१४००९१ यज यजाश दुे मेादाहतं परैः०९१४००९२ नाहं वां भसाकुया यं सातािनकेऽसित०९१४०१०१ तयाज ीडता तारा कुमारं कनकभम्०९१४०१०२ पृहामारसे कुमारे साेम एव च०९१४०१११ ममायं न तवेयुैतववदमानयाेः०९१४०११२ पऋ षयाे देवा नैवाेचे ीडता त सा०९१४०१२१ कुमाराे मातरं ाह कुपताेऽलकलया०९१४०१२२ कं न वचयसृे अाावं वदाश मे०९१४०१३१ ा तां रह अाय समाी सावयन्०९१४०१३२ साेमयेयाह शनकैः साेमतं तावदहीत्०९१४०१४१ तयायाेिनरकृत बुध इयभधां नृप०९१४०१४२ बुा गीरया येन पुेणापाेडरामुदम्०९१४०१५१ ततः पुरवा जे इलायां य उदातः०९१४०१५२ तय पगुणाैदाय शीलवणवमान्०९१४०१६१ ुवाेवशीभवने गीयमानासरषणा०९१४०१६२ तदतकमुपेयाय देवी रशरादता०९१४०१७१ मावणयाेः शापादापा नरलाेकताम्०९१४०१७२ िनशय पुषें कदपमव पणम्०९१४०१७३ धृितं वय ललना उपतथे तदतके०९१४०१८१ स तां वलाे नृपितहषेणाेफुलाेचनः०९१४०१८२ उवाच णया वाचा देवीं तनूहः०९१४०१९० ीराजाेवाच०९१४०१९१ वागतं ते वराराेहे अायतां करवाम कम्०९१४०१९२ संरमव मया साकं रितनाै शातीः समाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 565 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१४०२०० उवयुवाच०९१४०२०१ कयावय न सेत मनाे सदर०९१४०२०२ यदातरमासा यवते ह ररंसया०९१४०२११ एतावुरणकाै राजयासाै रव मानद०९१४०२१२ संरंये भवता साकं ायः ीणां वरः ृतः०९१४०२२१ घृतं मे वीर भयं याेे वाय मैथुनात्०९१४०२२२ ववाससं तथेित ितपेदे महामनाः०९१४०२३१ अहाे पमहाे भावाे नरलाेकवमाेहनम्०९१४०२३२ काे न सेवेत मनुजाे देवीं वां वयमागताम्०९१४०२४१ तया स पुषेाे रमयया यथाहतः०९१४०२४२ रेमे सरवहारेषु कामं चैरथादषु०९१४०२५१ रममाणतया देया पककगधया०९१४०२५२ तुखामाेदमुषताे मुमुदेऽहगणाबन्०९१४०२६१ अपयवशीमाे गधवासमचाेदयत्०९१४०२६२ उवशीरहतं ममाथानं नाितशाेभते०९१४०२७१ ते उपेय महाराे तमस युपथते०९१४०२७२ उवया उरणाै जयताै राजिन जायया०९१४०२८१ िनशयादतं देवी पुयाेनीयमानयाेः०९१४०२८२ हतायहं कुनाथेन नपुंसा वीरमािनना०९१४०२९१ यादहं ना तापया च दयुभः०९१४०२९२ यः शेते िनश सताे यथा नार दवा पुमान्०९१४०३०१ इित वासायकैबः ताेैरव कुरः०९१४०३०२ िनश िनंशमादाय ववाेऽयवषा०९१४०३११ ते वसृयाेरणाै त याेतत वुतः०९१४०३१२ अादाय मेषावायातं नमैत सा पितम्०९१४०३२१ एेलाेऽप शयने जायामपयवमना इव०९१४०३२२ ताे वलः शाेचबामाेवहीम्०९१४०३३१ स तां वीय कुेे सरवयां च तसखीः०९१४०३३२ प वदनः ाह सूं पुरवाः०९१४०३४१ अहाे जाये ित ित घाेरे न युमहस०९१४०३४२ मां वमायिनवृय वचांस कृणवावहै

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 566 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१४०३५१ सदेहाेऽयं पतय देव दरंू तवया०९१४०३५२ खादयेनं वृका गृावसादय नापदम्०९१४०३६० उवयुवाच०९१४०३६१ मा मृथाः पुषाेऽस वं मा वाुवृका इमे०९१४०३६२ ाप सयं न वै ीणां वृकाणां दयं यथा०९१४०३७१ याे कणाः ूरा दमुषाः यसाहसाः०९१४०३७२ यपाथेऽप वधं पितं ातरमयुत०९१४०३८१ वधायालकवमेषु यसाैदाः०९१४०३८२ नवं नवमभीसयः पुंयः वैरवृयः०९१४०३९१ संवसराते ह भवानेकरां मयेरः०९१४०३९२ रंययपयािन च ते भवययपराण भाेः०९१४०४०१ अतवीमुपालय देवीं स ययाै पुरम्०९१४०४०२ पुनत गताेऽदाते उवशीं वीरमातरम्०९१४०४११ उपलय मुदा युः समुवास तया िनशाम्०९१४०४१२ अथैनमुवशी ाह कृपणं वरहातरम्०९१४०४२१ गधवानुपधावेमांतयं दायत मामित०९१४०४२२ तय संतवतता अथालं ददनुृप०९१४०४२३ उवशीं मयमानतां साेऽबुयत चरवने०९१४०४३१ थालं यय वने गवा गृहानायायताे िनश०९१४०४३२ ेतायां सवृायां मनस यवतत०९१४०४४१ थालथानं गताेऽथं शमीगभ वलय सः०९१४०४४२ तेन े अरणी कृवा उवशीलाेककायया०९१४०४५१ उवशीं मताे यायधरारणमुराम्०९१४०४५२ अाानमुभयाेमये यजननं भुः०९१४०४६१ तय िनमथनााताे जातवेदा वभावसः०९१४०४६२ या स वया राा पुवे कपतवृत्०९१४०४७१ तेनायजत येशं भगवतमधाेजम्०९१४०४७२ उवशीलाेकमवछसवदेवमयं हरम्०९१४०४८१ एक एव पुरा वेदः णवः सववायः०९१४०४८२ देवाे नारायणाे नाय एकाेऽवण एव च०९१४०४९१ पुरवस एवासीयी ेतामुखे नृप

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 567 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१४०४९२ अना जया राजा लाेकं गाधवमेयवान्०९१५००१० ीबादरायणवाच०९१५००११ एेलय चाेवशीगभाषडासाजा नृप०९१५००१२ अायुः ुतायुः सयायू रयाेऽथ वजयाे जयः०९१५००२१ ुतायाेवसमापुः सयायाे ुतयः०९१५००२२ रयय सत एक जयय तनयाेऽमतः०९१५००३१ भीमत वजययाथ कानाे हाेकततः०९१५००३२ तय जः सताे गां गडूषीकृय याेऽपबत्०९१५००३३ जाेत पुतयाथ बलाकाजाेऽजकः०९१५००४१ ततः कुशः कुशयाप कुशाबुतनयाे वसः०९१५००४२ कुशनाभ चवाराे गाधरासीकुशाबुजः०९१५००५१ तय सयवतीं कयामृचीकाेऽयाचत जः०९१५००५२ वरं वसशं मवा गाधभागवमवीत्०९१५००६१ एकतः यामकणानां हयानां चवचसाम्०९१५००६२ सहं दयतां शकं कयायाः कुशका वयम्०९१५००७१ इयुततं ावा गतः स वणातकम्०९१५००७२ अानीय दवा तानानुपयेमे वराननाम्०९१५००८१ स ऋषः ाथतः पया वा चापयकायया०९१५००८२ पयवाेभयैमैं ातं गताे मुिनः०९१५००९१ तावसयवती माा वचं याचता सती०९१५००९२ ें मवा तयायछाे मातरदवयम्०९१५०१०१ तदवा मुिनः ाह पीं कमकारषीः०९१५०१०२ घाेराे दडधरः पुाे ाता ते वमः०९१५०१११ सादतः सयवया मैवं भूरित भागवः०९१५०११२ अथ तह भवेपाैाेजमदतताेऽभवत्०९१५०१२१ सा चाभूसमहपुया काैशक लाेकपावनी०९१५०१२२ रेणाेः सतां रेणुकां वै जमदवाह याम्०९१५०१३१ तयां वै भागवऋषेः सता वसमदादयः०९१५०१३२ यवीया एतेषां राम इयभवुतः०९१५०१४१ यमावासदेवांशं हैहयानां कुलातकम्०९१५०१४२ िःसकृवाे य इमां चे िनःियां महीम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 568 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१५०१५१ ं ं भुवाे भारमयमनीनशत्०९१५०१५२ रजतमाेवृतमहफगुयप कृतेऽंहस०९१५०१६० ीराजाेवाच०९१५०१६१ कं तदंहाे भगवताे राजयैरजताभः०९१५०१६२ कृतं येन कुलं नं ियाणामभीणशः०९१५०१७० ीबादरायणवाच०९१५०१७१ हैहयानामधपितरजुनः ियषभः०९१५०१७२ दं नारायणांशांशमाराय परकमभः०९१५०१८१ बादशशतं लेभे दधुषवमराितषु०९१५०१८२ अयाहतेयाैजः ी तेजाेवीययशाेबलम्०९१५०१९१ याेगेरवमैय गुणा याणमादयः०९१५०१९२ चचारायाहतगितलाेकेषु पवनाे यथा०९१५०२०१ ीरैरावृतः डेवास मदाेकटः०९१५०२०२ वैजयतीं जं बराेध सरतं भुजैः०९१५०२११ वावतं वशबरं िताेतःसरलैः०९१५०२१२ नामृयय तय वीरमानी दशाननः०९१५०२२१ गृहीताे ललया ीणां समं कृतकबषः०९१५०२२२ माहयां साे मुाे येन कपयथा०९१५०२३१ स एकदा त मृगयां वचरवजने वने०९१५०२३२ यछयामपदं जमदेपावशत्०९१५०२४१ तै स नरदेवाय मुिनरहणमाहरत्०९१५०२४२ ससैयामायवाहाय हवया तपाेधनः०९१५०२५१ स वै रं त तृा अाैयाितशायनम्०९१५०२५२ तायताहाेयां साभलाषः सहैहयः०९१५०२६१ हवधानीमृषेदपाराहतमचाेदयत्०९१५०२६२ ते च माहतीं िनयुः सवसां दतीं बलात्०९१५०२७१ अथ राजिन िनयाते राम अाम अागतः०९१५०२७२ ुवा तय दाैरायं चुाेधाहरवाहतः०९१५०२८१ घाेरमादाय परशं सतूणं वम कामुकम्०९१५०२८२ अवधावत दमुषाे मृगे इव यूथपम्०९१५०२९१ तमापततं भृगुवयमाेजसा धनुधरं बाणपरधायुधम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 569 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१५०२९२ एेणेयचमाबरमक धामभयुतं जटाभदशे पुरं वशन्०९१५०३०१ अचाेदयतरथापभगदासबाणशतशभः०९१५०३०२ अाैहणीः सदशाितभीषणाता राम एकाे भगवानसूदयत्०९१५०३११ यताे यताेऽसाै हरपरधाे मनाेऽिनलाैजाः परचसूदनः०९१५०३१२ ततततछभुजाेकधरा िनपेतया हतसूतवाहनाः०९१५०३२१ ा वसैयं धराैघकदमे रणाजरे रामकुठारसायकैः०९१५०३२२ ववृणवमवजचापवहं िनपािततं हैहय अापतषा०९१५०३३१ अथाजुनः पशतेषु बाभधनुःषु बाणायुगपस सदधे०९१५०३३२ रामाय रामाेऽभृतां समणीतायेकधवेषुभराछनसमम्०९१५०३४१ पुनः वहतैरचलाृधेऽपानुय वेगादभधावताे युध०९१५०३४२ भुजाकुठारेण कठाेरनेमना चछेद रामः सभं वहेरव०९१५०३५१ कृबाहाेः शरतय गरेः मवाहरत्०९१५०३५२ हते पतर तपुा अयुतं दु वुभयात्०९१५०३६१ अहाेीमुपावय सवसां परवीरहा०९१५०३६२ समुपेयामं पे परां समपयत्०९१५०३७१ वकम तकृतं रामः पे ातृय एव च०९१५०३७२ वणयामास त वाजमदरभाषत०९१५०३८१ राम राम महाबाहाे भवापापमकारषीत्०९१५०३८२ अवधीरदेवं यसवदेवमयं वृथा०९१५०३९१ वयं ह ाणातात मयाहणतां गताः०९१५०३९२ यया लाेकगुदेवः पारमेमगापदम्०९१५०४०१ मया राेचते लीाी साैर यथा भा०९१५०४०२ मणामाश भगवांतयते हरररः०९१५०४११ रााे मूधाभषय वधाे वधाुः०९१५०४१२ तीथसंसेवया चांहाे जायुतचेतनः०९१६००१० ीशक उवाच०९१६००११ पाेपशताे रामतथेित कुनदन०९१६००१२ संवसरं तीथयाां चरवाममाजत्०९१६००२१ कदाचेणुका याता गायां पमालनम्०९१६००२२ गधवराजं डतमसराेभरपयत०९१६००३१ वलाेकयती डतमुदकाथ नदं गता

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 570 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१६००३२ हाेमवेलां न सार करथपृहा०९१६००४१ कालाययं तं वलाे मुनेः शापवशता०९१६००४२ अागय कलशं तथाै पुराेधाय कृतालः०९१६००५१ यभचारं मुिनावा पयाः कुपताेऽवीत्०९१६००५२ तैनां पुकाः पापामयुाते न चरे०९१६००६१ रामः साेदतः पा ााा सहावधीत्०९१६००६२ भावाे मुनेः सयसमाधेतपस सः०९१६००७१ वरेण छदयामास ीतः सयवतीसतः०९१६००७२ वे हतानां रामाेऽप जीवतं चाृितं वधे०९१६००८१ उथुते कुशलनाे िनापाय इवासा०९१६००८२ पतवांतपाेवीय रामे सधम्०९१६००९१ येऽजुनय सता राजरतः वपतवधम्०९१६००९२ रामवीयपराभूता लेभरे शम न चत्०९१६०१०१ एकदामताे रामे सातर वनं गते०९१६०१०२ वैरं सषाधयषवाे लधछा उपागमन्०९१६०१११ ायागार अासीनमावेशतधयं मुिनम्०९१६०११२ भगवयुमाेके जते पापिनयाः०९१६०१२१ यायमानाः कृपणया राममााितदाणाः०९१६०१२२ स शर उकृय िनयुते बधवः०९१६०१३१ रेणुका दःुखशाेकाता िनयाानमाना०९१६०१३२ राम रामेित तातेित वचुाेशाेकैः सती०९१६०१४१ तदपुुय दरूथा हा रामेयातववनम्०९१६०१४२ वरयाममासा दशः पतरं हतम्०९१६०१५१ ते दःुखराेषामषाित शाेकवेगवमाेहताः०९१६०१५२ हा तात साधाे धम याावगताे भवान्०९१६०१६१ वलयैवं पतदेहं िनधाय ातृषु वयम्०९१६०१६२ गृ परशं रामः ाताय मनाे दधे०९१६०१७१ गवा माहतीं रामाे वहतयम्०९१६०१७२ तेषां स शीषभी राजये चे महागरम्०९१६०१८१ तेन नदं घाेरामयभयावहाम्०९१६०१८२ हेतं कृवा पतृवधं ेऽमलकारण

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 571 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१६०१९१ िःसकृवः पृथवीं कृवा िनःियां भुः०९१६०१९२ समतपके चे शाेणताेदादाव०९१६०२०१ पतः कायेन सधाय शर अादाय बहष०९१६०२०२ सवदेवमयं देवमाानमयजखैः०९१६०२११ ददाै ाचीं दशं हाेे णे दणां दशम्०९१६०२१२ अवयवे तीचीं वै उाे उरां दशम्०९१६०२२१ अयेयाेऽवातरदशः कयपाय च मयतः०९१६०२२२ अायावतमुप े सदयेयततः परम्०९१६०२३१ ततावभृथान वधूताशेषकबषः०९१६०२३२ सरवयां महानां रेजे य इवांशमान्०९१६०२४१ वदेहं जमदत लवा संानलणम्०९१६०२४२ ऋषीणां मडले साेऽभूसमाे रामपूजतः०९१६०२५१ जामदयाेऽप भगवाामः कमललाेचनः०९१६०२५२ अागामयतरे राजवतययित वै बृहत्०९१६०२६१ अातेऽाप महेााै यतदडः शातधीः०९१६०२६२ उपगीयमानचरतः सगधवचारणैः०९१६०२७१ एवं भृगुषु वाा भगवाहरररः०९१६०२७२ अवतीय परं भारं भुवाेऽहबशाे नृपान्०९१६०२८१ गाधेरभूहातेजाः सम इव पावकः०९१६०२८२ तपसा ामुसृय याे लेभे वचसम्०९१६०२९१ वामय चैवासपुा एकशतं नृप०९१६०२९२ मयमत मधुछदा मधुछदस एव ते०९१६०३०१ पुं कृवा शनःशेफं देवरातं च भागवम्०९१६०३०२ अाजीगत सतानाह ये एष कयताम्०९१६०३११ याे वै हरमखे वतः पुषः पशः०९१६०३१२ तवा देवाजेशादुमुचे पाशबधनात्०९१६०३२१ याे राताे देवयजने देवैगाधषु तापसः०९१६०३२२ देवरात इित यातः शनःशेफत भागवः०९१६०३३१ ये मधुछदसाे येाः कुशलं मेिनरे न तत्०९१६०३३२ अशपाुिनः ुाे ेछा भवत दजुनाः०९१६०३४१ स हाेवाच मधुछदाः साध पाशता ततः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 572 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१६०३४२ याे भवासानीते तंतामहे वयम्०९१६०३५१ यें मशं चुवामवाे वयं ह०९१६०३५२ वामः सतानाह वीरवताे भवयथ०९१६०३५३ ये मानं मेऽनुगृताे वीरवतमकत माम्०९१६०३६१ एष वः कुशका वीराे देवराततमवत०९१६०३६२ अये चाकहारत जयतमदादयः०९१६०३७१ एवं काैशकगाें त वामैः पृथवधम्०९१६०३७२ वरातरमापं त चैवं कपतम्०९१७००१० ीबादरायणवाच०९१७००११ यः पुरवसः पु अायुतयाभवसताः०९१७००१२ नषः वृ रजी राभ वीयवान्०९१७००२१ अनेना इित राजे णु वृधाेऽवयम्०९१७००२२ वृसतयाससहाेयाजायः०९१७००३१ कायः कुशाे गृसमद इित गृसमदादभूत्०९१७००३२ शनकः शाैनकाे यय बचवराे मुिनः०९१७००४१ कायय काशतपुाे रा ाे दघतमःपता०९१७००४२ धवतरदघतमस अायुवेदवतकः०९१७००५१ यभुवासदेवांशः ृतमााितनाशनः०९१७००५२ तपुः केतमानय जे भीमरथततः०९१७००६१ दवाेदासाे ुमांतातदन इित ृतः०९१७००६२ स एव शुजस ऋतवज इतीरतः०९१७००६३ तथा कुवलयाेित ाेाेऽलकादयततः०९१७००७१ षं वषसहाण षं वषशतािन च०९१७००७२ नालकादपराे राजबुभुजे मेदनीं युवा०९१७००८१ अलकासतिततासनीथाेऽथ िनकेतनः०९१७००८२ धमकेतः सततासयकेतरजायत०९१७००९१ धृकेततततासकुमारः तीरः०९१७००९२ वीितहाेाेऽय भगाेऽताे भागभूमरभूृप०९१७०१०१ इतीमे काशयाे भूपाः वृावयायनः०९१७०१०२ राभय रभसः पुाे गीरायततः०९१७०१११ ताें वे णु वंशमनेनसः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 573 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१७०११२ शततः शचताकृमसारथः०९१७०१२१ ततः शातरजाे जे कृतकृयः स अावान्०९१७०१२२ रजेः पशतायासपुाणाममताैजसाम्०९१७०१३१ देवैरयथताे दैयाहवेायाददावम्०९१७०१३२ इतै पुनदवा गृहीवा चरणाै रजेः०९१७०१४१ अाानमपयामास ादारशतः०९१७०१४२ पतयुपरते पुा याचमानाय नाे ददःु०९१७०१५१ िवपं महेाय यभागासमाददःु०९१७०१५२ गुणा यमानेऽाै बलभनयाजेः०९१७०१६१ अवधींशताागा कदवशेषतः०९१७०१६२ कुशाितः ावृासयतसताे जयः०९१७०१७१ ततः कृतः कृतयाप जे हयबलाे नृपः०९१७०१७२ सहदेवतताे हीनाे जयसेनत तसतः०९१७०१८१ सृ िततय च जयः धमा महारथः०९१७०१८२ वृावया भूपा इमे वथ नाषान्०९१८००१० ीशक उवाच०९१८००११ यितययाितः संयाितरायितवयितः कृितः०९१८००१२ षडमे नषयासयाणीव देहनः०९१८००२१ रायं नैछितः पा दं तपरणामवत्०९१८००२२ य वः पुष अाानं नावबुयते०९१८००३१ पतर ंशते थानादाया धषणाजैः०९१८००३२ ापतेऽजगरवं वै ययाितरभवृपः०९१८००४१ चतसृवादश ााता यवीयसः०९१८००४२ कृतदाराे जुगाेपाेवी कायय वृषपवणः०९१८००५० ीराजाेवाच०९१८००५१ षभगवाकायः बधु नाषः०९१८००५२ राजयवयाेः कावाहः ितलाेमकः०९१८००६० ीशक उवाच०९१८००६१ एकदा दानवेय शमा नाम कयका०९१८००६२ सखीसहसंयुा गुपुया च भामनी०९१८००७१ देवयाया पुराेाने पुपतमसु ले

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 574 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१८००७२ यचरकलगीताल नलनीपुलनेऽबला०९१८००८१ ता जलाशयमासा कयाः कमललाेचनाः०९१८००८२ तीरे यय दकूुलािन वजः सतीमथः०९१८००९१ वीय जतं गरशं सह देया वृषथतम्०९१८००९२ सहसाेीय वासांस पयधुीडताः यः०९१८०१०१ शमाजानती वासाे गुपुयाः समययत्०९१८०१०२ वीयं मवा कुपता देवयानीदमवीत्०९१८०१११ अहाे िनरयतामया दायाः कम सातम्०९१८०११२ अाय धृतवती शनीव हवरवरे०९१८०१२१ यैरदं तपसा सृं मुखं पुंसः परय ये०९१८०१२२ धायते यैरह याेितः शवः पथाः दशतः०९१८०१३१ यावदयुपितते लाेकनाथाः सरेराः०९१८०१३२ भगवानप वाा पावनः ीिनकेतनः०९१८०१४१ वयं ताप भृगवः शयाेऽया नः पतासरः०९१८०१४२ अाय धृतवती शूाे वेदमवासती०९१८०१५१ एवं पतीं शमा गुपुीमभाषत०९१८०१५२ षा सयुरव धषता ददछदा०९१८०१६१ अावृमवाय कथसे ब भक०९१८०१६२ कं न तीसेऽाकं गृहाबलभुजाे यथा०९१८०१७१ एवंवधैः सपषैः वाचायसतां सतीम्०९१८०१७२ शमा ापकूपे वासादाय मयुना०९१८०१८१ तयां गतायां वगृहं ययाितमृगयां चरन्०९१८०१८२ ााे यछया कूपे जलाथी तां ददश ह०९१८०१९१ दवा वमुरं वासतयै राजा ववाससे०९१८०१९२ गृहीवा पाणना पाणमुहार दयापरः०९१८०२०१ तं वीरमाहाैशनसी ेमिनभरया गरा०९१८०२०२ राजंवया गृहीताे मे पाणः परपुरय०९१८०२११ हताहाेऽपराे मा भूहृीतायावया ह मे०९१८०२१२ एष ईशकृताे वीर सबधाे नाै न पाैषः०९१८०२१३ यददं कूपमाया भवताे दशनं मम०९१८०२२१ न ाणाे मे भवता हताहाे महाभुज

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 575 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१८०२२२ कचय बाहपयय शापामशपं पुरा०९१८०२३१ ययाितरनभेतं दैवाेपतमानः०९१८०२३२ मनत ततं बुा ितजाह तचः०९१८०२४१ गते राजिन सा धीरे त दती पतः०९१८०२४२ यवेदयतः सवमुं शमया कृतम्०९१८०२५१ दमुना भगवाकायः पाैराेहयं वगहयन्०९१८०२५२ तववृं च कापाेतीं दुहा स ययाै पुरात्०९१८०२६१ वृषपवा तमााय यनीकववतम्०९१८०२६२ गुं सादयूा पादयाेः पिततः पथ०९१८०२७१ णाधमयुभगवाशयं याच भागवः०९१८०२७२ कामाेऽयाः यतां राजैनां युमहाेसहे०९१८०२८१ तथेयवथते ाह देवयानी मनाेगतम्०९१८०२८२ पा दा यताे याये सानुगा यात मामनु०९१८०२९१ पा दा देवयायै शमा सानुगा तदा०९१८०२९२ वानां तसटं वीय तदथय च गाैरवम्०९१८०२९३ देवयानीं पयचरीसहेण दासवत्०९१८०३०१ नाषाय सतां दवा सह शमयाेशना०९१८०३०२ तमाह राजछमामाधातपे न कहचत्०९१८०३११ वलाेाैशनसीं राजछमा सजां चत्०९१८०३१२ तमेव वे रहस सयाः पितमृताै सती०९१८०३२१ राजपुयाथताेऽपये धम चावेय धमवत्०९१८०३२२ रवचः काले दमेवायपत०९१८०३३१ यदुं च तवसं चैव देवयानी यजायत०९१८०३३२ ुं चानुं च पूं च शमा वाषपवणी०९१८०३४१ गभसवमासया भतवाय मािननी०९१८०३४२ देवयानी पतगेहं ययाै ाेधवमूछता०९१८०३५१ यामनुगतः कामी वचाेभपमयन्०९१८०३५२ न सादयतं शेके पादसंवाहनादभः०९१८०३६१ शतमाह कुपतः ीकामानृतपूष०९१८०३६२ वां जरा वशतां मद वपकरणी नृणाम्०९१८०३७० ीययाितवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 576 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१८०३७१ अतृाेऽय कामानां दुहतर ते०९१८०३७२ यययतां यथाकामं वयसा याेऽभधायित०९१८०३८१ इित लधयवथानः पुं येमवाेचत०९१८०३८२ यदाे तात तीछेमां जरां देह िनजं वयः०९१८०३९१ मातामहकृतां वस न तृाे वषयेवहम्०९१८०३९२ वयसा भवदयेन रंये कितपयाः समाः०९१८०४०० ीयदुवाच०९१८०४०१ नाेसहे जरसा थातमतरा ाया तव०९१८०४०२ अवदवा सखं ायं वैतृयं नैित पूषः०९१८०४११ तवसाेदतः पा ुानु भारत०९१८०४१२ याचयुरधमा िनये िनयबुयः०९१८०४२१ अपृछनयं पूं वयसाेनं गुणाधकम्०९१८०४२२ न वमजवस मां यायातमहस०९१८०४३० ीपूवाच०९१८०४३१ काे नु लाेके मनुये पतराकृतः पुमान्०९१८०४३२ ितकत माे यय सादादते परम्०९१८०४४१ उमततं कुयााेकार त मयमः०९१८०४४२ अधमाेऽया कुयादकताेरतं पतः०९१८०४५१ इित मुदतः पूः यगृारां पतः०९१८०४५२ साेऽप तयसा कामायथावुजुषे नृप०९१८०४६१ सपपितः संयपतृवपालयजाः०९१८०४६२ यथाेपजाेषं वषयाुजुषेऽयाहतेयः०९१८०४७१ देवयाययनुदनं मनाेवादेहवतभः०९१८०४७२ ेयसः परमां ीितमुवाह ेयसी रहः०९१८०४८१ अयजपुषं तभभूरदणैः०९१८०४८२ सवदेवमयं देवं सववेदमयं हरम्०९१८०४९१ यदं वरचतं याेीव जलदावलः०९१८०४९२ नानेव भाित नाभाित वमायामनाेरथः०९१८०५०१ तमेव द वयय वासदेवं गुहाशयम्०९१८०५०२ नारायणमणीयांसं िनराशीरयजभुम्०९१८०५११ एवं वषसहाण मनःषैमनःसखम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 577 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१८०५१२ वदधानाेऽप नातृयसावभाैमः कदयैः०९१९००१० ीशक उवाच०९१९००११ स इथमाचरकामाैणाेऽपवमानः०९१९००१२ बुा यायै िनवणाे गाथामेतामगायत०९१९००२१ णु भागयमूं गाथां मधाचरतां भुव०९१९००२२ धीरा ययानुशाेचत वने ामिनवासनः०९१९००३१ बत एकाे वने कचवयमानः०९१९००३२ ददश कूपे पिततां वकमवशगामजाम्०९१९००४१ तया उरणाेपायं बतः कामी वचतयन्०९१९००४२ यध तीथमुृय वषाणाेण राेधसी०९१९००५१ साेीय कूपासाेणी तमेव चकमे कल०९१९००५२ तया वृतं समुय बाेऽजाः कातकामनीः०९१९००६१ पीवानं मुलं ें मीांसं याभकाेवदम्०९१९००६२ स एकाेऽजवृषतासां बनां रितवधनः०९१९००६३ रेमे कामहत अाानं नावबुयत०९१९००७१ तमेव ेतमया रममाणमजायया०९१९००७२ वलाे कूपसंवा नामृयतकम तत्०९१९००८१ तं दुदं सपूं कामनं णसाैदम्०९१९००८२ इयाराममुसृय वामनं दःुखता ययाै०९१९००९१ साेऽप चानुगतः ैणः कृपणतां सादतम्०९१९००९२ कुवडवडाकारं नाशाेपथ सधतम्०९१९०१०१ तय त जः कदजावायछनषा०९१९०१०२ लबतं वृषणं भूयः सदधेऽथाय याेगवत्०९१९०१११ सबवृषणः साेऽप जया कूपलधया०९१९०११२ कालं बितथं भे कामैनााप तयित०९१९०१२१ तथाहं कृपणः स भवयाः ेमयतः०९१९०१२२ अाानं नाभजानाम माेहततव मायया०९१९०१३१ यपृथयां ीहयवं हरयं पशवः यः०९१९०१३२ न दुत मनःीितं पुंसः कामहतय ते०९१९०१४१ न जात कामः कामानामुपभाेगेन शांयित०९१९०१४२ हवषा कृणवेव भूय एवाभवधते

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 578 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९१९०१५१ यदा न कुते भावं सवभूतेवमलम्०९१९०१५२ समेतदा पुंसः सवाः सखमया दशः०९१९०१६१ या दुयजा दमुितभजीयताे या न जीयते०९१९०१६२ तां तृणां दःुखिनवहां शमकामाे तं यजेत्०९१९०१७१ माा वा दुहा वा नाववासनाे भवेत्०९१९०१७२ बलवािनयामाे वांसमप कषित०९१९०१८१ पूण वषसहं मे वषयासेवताेऽसकृत्०९१९०१८२ तथाप चानुसवनं तृणा तेषूपजायते०९१९०१९१ तादेतामहं या ययाय मानसम्०९१९०१९२ िनाे िनरहाररयाम मृगैः सह०९१९०२०१ ं ुतमसुा नानुयाये सदशेत्०९१९०२०२ संसृितं चानाशं च त वास अाक्०९१९०२११ इयुा नाषाे जायां तदयं पूरवे वयः०९१९०२१२ दवा वजरसं तादाददे वगतपृहः०९१९०२२१ दश दणपूवयां ुं दणताे यदमु्०९१९०२२२ तीयां तवसं च उदयामनुमीरम्०९१९०२३१ भूमडलय सवय पूमहमं वशाम्०९१९०२३२ अभषयाजांतय वशे थाय वनं ययाै०९१९०२४१ अासेवतं वषपूगाषग वषयेषु सः०९१९०२४२ णेन मुमुचे नीडं जातप इव जः०९१९०२५१ स त िनमुसमतस अाानुभूया वधुतिलः०९१९०२५२ परेऽमले ण वासदेवे लेभे गितं भागवतीं तीतः०९१९०२६१ ुवा गाथां देवयानी मेने ताेभमानः०९१९०२६२ ीपुंसाेः ेहवैयापरहासमवेरतम्०९१९०२७१ सा सवासं सदां पायामव गछताम्०९१९०२७२ वायेरताणां मायावरचतं भाेः०९१९०२८१ सव समुसृय वाैपयेन भागवी०९१९०२८२ कृणे मनः समावेय यधुनाेमानः०९१९०२९१ नमतयं भगवते वासदेवाय वेधसे०९१९०२९२ सवभूताधवासाय शाताय बृहते नमः०९२०००१० ीबादरायणवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 579 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२०००११ पूराेवशं वयाम य जाताेऽस भारत०९२०००१२ य राजषयाे वंया वंया जरे०९२०००२१ जनमेजयाे भूपूराेः चवांतसतततः०९२०००२२ वीराेऽथ मनुयुवै ताापदाेऽभवत्०९२०००३१ तय सुरभूपुतागवततः०९२०००३२ संयािततयाहंयाती राैातसतः ृतः०९२०००४१ ऋतेयुतय केयुः थडलेयुः कृतेयुकः०९२०००४२ जलेयुः सतेयु धमसयतेयवः०९२०००५१ दशैतेऽसरसः पुा वनेयुावमः ृतः०९२०००५२ घृतायामयाणीव मुयय जगदानः०९२०००६१ ऋतेयाे रतनावाेऽभूयतयाजा नृप०९२०००६२ समितवाेऽितरथः कवाेऽितरथाजः०९२०००७१ तय मेधाितथताकाा जातयः०९२०००७२ पुाेऽभूसमते रेभदुततसताे मतः०९२०००८१ दुताे मृगयां यातः कवामपदं गतः०९२०००८२ तासीनां वभया मडयतीं रमामव०९२०००९१ वलाे साे मुमुहे देवमायामव यम्०९२०००९२ बभाषे तां वराराेहां भटैः कितपयैवृतः०९२००१०१ तशनमुदतः सवृपरमः०९२००१०२ पछ कामसतः हसणया गरा०९२००१११ का वं कमलपा कयास दयमे०९२००११२ कं वकषतं त भवया िनजने वने०९२००१२१ यं राजयतनयां वेहं वां समयमे०९२००१२२ न ह चेतः पाैरवाणामधमे रमते चत्०९२००१३० ीशकुतलाेवाच०९२००१३१ वामाजैवाहं या मेनकया वने०९२००१३२ वेदैतगवाकवाे वीर कं करवाम ते०९२००१४१ अायतां रवदा गृतामहणं च नः०९२००१४२ भुयतां सत नीवारा उयतां यद राेचते०९२००१५० ीदुत उवाच०९२००१५१ उपपमदं स जातायाः कुशकावये

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 580 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२००१५२ वयं ह वृणुते राां कयकाः सशं वरम्०९२००१६१ अाेमयुे यथाधममुपयेमे शकुतलाम्०९२००१६२ गाधववधना राजा देशकालवधानवत्०९२००१७१ अमाेघवीयाे राजषमहयां वीयमादधे०९२००१७२ ाेभूते वपुरं यातः कालेनासूत सा सतम्०९२००१८१ कवः कुमारय वने चे समुचताः याः०९२००१८२ बा मृगें तरसा डित स बालकः०९२००१९१ तं दरुययवातमादाय मदाेमा०९२००१९२ हरेरंशांशसूतं भतरतकमागमत्०९२००२०१ यदा न जगृहे राजा भायापुाविनदताै०९२००२०२ वतां सवभूतानां खे वागाहाशररणी०९२००२११ माता भा पतः पुाे येन जातः स एव सः०९२००२१२ भरव पुं दुत मावमंथाः शकुतलाम्०९२००२२१ रेताेधाः पुाे नयित नरदेव यमयात्०९२००२२२ वं चाय धाता गभय सयमाह शकुतला०९२००२३१ पतयुपरते साेऽप चवती महायशाः०९२००२३२ महमा गीयते तय हरेरंशभुवाे भुव०९२००२४१ चं दणहतेऽय पकाेशाेऽय पादयाेः०९२००२४२ ईजे महाभषेकेण साेऽभषाेऽधराभुः०९२००२५१ पपाशता मेयैगायामनु वाजभः०९२००२५२ मामतेयं पुराेधाय यमुनामनु च भुः०९२००२६१ असितमेयााबबध ददस०९२००२६२ भरतय ह दाैतेरः साचीगुणे चतः०९२००२६३ सहं बशाे याणा गा वभेजरे०९२००२७१ यंशछतं ाबा वापयृपान्०९२००२७२ दाैतरयगाायां देवानां गुमाययाै०९२००२८१ मृगादतः कृणाहरयेन परवृतान्०९२००२८२ अदाकमण मणारे िनयुतािन चतदश०९२००२९१ भरतय महकम न पूवे नापरे नृपाः०९२००२९२ नैवापुनैव ायत बायां िदवं यथा०९२००३०१ करातणायवनापाैड ाकाखशाछकान्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 581 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२००३०२ अयनृपांाहेछादवजयेऽखलान्०९२००३११ जवा पुरासरा देवाये रसाैकांस भेजरे०९२००३१२ देवयाे रसां नीताः ाणभः पुनराहरत्०९२००३२१ सवाकामाददुहुतः जानां तय राेदसी०९२००३२२ समाणवसाहीद चमवतयत्०९२००३३१ स संरााेकपालायमैयमधरायम्०९२००३३२ चं चाखलतं ाणाृषेयुपरराम ह०९२००३४१ तयासृप वैदयः पयतः ससताः०९२००३४२ जयागभयापुाानुपा इतीरते०९२००३५१ तयैवं वतथे वंशे तदथ यजतः सतम्०९२००३५२ मताेमेन मताे भराजमुपाददःु०९२००३६१ अतवयां ातृपयां मैथुनाय बृहपितः०९२००३६२ वृाे वारताे गभ शवा वीयमुपासृजत्०९२००३७१ तं युकामां ममतां भतयागवशताम्०९२००३७२ नामिनवाचनं तय ाेकमेनं सरा जगुः०९२००३८१ मूढे भर ाजममं भर ाजं बृहपते०९२००३८२ याताै यदुा पतराै भराजततवयम्०९२००३९१ चाेमाना सरैरेवं मवा वतथमाजम्०९२००३९२ यसृजताेऽबदाेऽयं वतथेऽवये०९२१००१० ीशक उवाच०९२१००११ वतथय सतायाेबृहाे जयततः०९२१००१२ महावीयाे नराे गगः सृ ितत नराजः०९२१००२१ गु रतदेव सृ तेः पाडनदन०९२१००२२ रतदेवय महमा इहामु च गीयते०९२१००३१ वयय ददताे लधं लधं बुभुतः०९२१००३२ िनकनय धीरय सकुटबय सीदतः०९२१००४१ यतीयुरचवारंशदहायपबतः कल०९२१००४२ घृतपायससंयावं ताेयं ातपथतम्०९२१००५१ कृ ाकुटबय ृां जातवेपथाेः०९२१००५२ अितथाणः काले भाेुकामय चागमत्०९२१००६१ तै संयभजसाेऽमाय यावतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 582 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२१००६२ हरं सव सपयस भुा ययाै जः०९२१००७१ अथायाे भाेयमाणय वभय महीपतेः०९२१००७२ वभं यभजै वृषलाय हरं रन्०९२१००८१ याते शूे तमयाेऽगादितथः भरावृतः०९२१००८२ राजे दयतामं सगणाय बुभुते०९२१००९१ स अायावशं यमानपुरकृतम्०९२१००९२ त दवा नमे यः पतये वभुः०९२१०१०१ पानीयमामुछेषं तैकपरतपणम्०९२१०१०२ पायतः पुकसाेऽयागादपाे देशभाय मे०९२१०१११ तय तां कणां वाचं िनशय वपुलमाम्०९२१०११२ कृपया भृशसत इदमाहामृतं वचः०९२१०१२१ न कामयेऽहं गितमीरापरामयुामपुनभवं वा०९२१०१२२ अाित पेऽखलदेहभाजामतःथताे येन भवयदःुखाः०९२१०१३१ ृमाे गापरम दैयं मः शाेकवषादमाेहाः०९२१०१३२ सवे िनवृाः कृपणय जताेजजीवषाेजीवजलापणाे०९२१०१४१ इित भाय पानीयं यमाणः पपासया०९२१०१४२ पुकसायाददाराे िनसगकणाे नृपः०९२१०१५१ तय िभुवनाधीशाः फलदाः फलमछताम्०९२१०१५२ अाानं दशयां चुमाया वणुविनमताः०९२१०१६१ स वै तेयाे नमकृय िनःसाे वगतपृहः०९२१०१६२ वासदेवे भगवित भा चे मनः परम्०९२१०१७१ ईरालबनं चं कुवताेऽनयराधसः०९२१०१७२ माया गुणमयी राजववयलयत०९२१०१८१ तसानुभावेन रतदेवानुवितनः०९२१०१८२ अभवयाेगनः सवे नारायणपरायणाः०९२१०१९१ गगाछिनतताे गायः ा वतत०९२१०१९२ दुरतयाे महावीयाय याणः कवः०९२१०२०१ पुकराणरय ये ाणगितं गताः०९२१०२०२ बृहय पुाेऽभूती यतनापुरम्०९२१०२११ अजमीढाे मीढ पुमीढ हतनः०९२१०२१२ अजमीढय वंयाः युः यमेधादयाे जाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 583 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२१०२२१ अजमीढाहृदषुतय पुाे बृहनुः०९२१०२२२ बृहकायतततय पु अासीयथः०९२१०२३१ तसताे वशदतय येनजसमजायत०९२१०२३२ चरााे ढहनुः कायाे वस तसताः०९२१०२४१ चरासतः पारः पृथुसेनतदाजः०९२१०२४२ पारय तनयाे नीपतय पुशतं वभूत्०९२१०२५१ स कृयां शककयायां दमजीजनत्०९२१०२५२ याेगी स गव भायायां ववसेनमधासतम्०९२१०२६१ जैगीषयाेपदेशेन याेगतं चकार ह०९२१०२६२ उदसेनतततााटाे बाहदषवाः०९२१०२७१ यवीनराे मीढय कृितमांतसतः ृतः०९२१०२७२ नाा सयधृिततय ढनेमः सपाकृत्०९२१०२८१ सपाासमिततय पुः सितमांततः०९२१०२८२ कृती हरयनाभााे याेगं ाय जगाै षट्०९२१०२९१ संहताः ायसाां वै नीपाे ुायुधततः०९२१०२९२ तय ेयः सवीराेऽथ सवीरय रपुयः०९२१०३०१ तताे बरथाे नाम पुमीढाेऽजाेऽभवत्०९२१०३०२ नलयामजमीढय नीलः शातत तसतः०९२१०३११ शातेः सशाततपुः पुजाेऽक तताेऽभवत्०९२१०३१२ भयातनयतय पासुलादयः०९२१०३२१ यवीनराे बृहः कापः सयः सताः०९२१०३२२ भयाः ाह पुा मे पानां रणाय ह०९२१०३३१ वषयाणामलममे इित पालसंताः०९२१०३३२ मुलािनवृं गाें माैयसंतम्०९२१०३४१ मथुनं मुलाायावाेदासः पुमानभूत्०९२१०३४२ अहया कयका ययां शतानदत गाैतमात्०९२१०३५१ तय सयधृितः पुाे धनुवेदवशारदः०९२१०३५२ शरांतसताे यादवुशीदशनाकल०९२१०३६१ शरतबेऽपतेताे मथुनं तदभूभम्०९२१०३६२ तृा कृपयागृाछातनुमृगयां चरन्०९२१०३६३ कृपः कुमारः कया च ाेणपयभवकृपी

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 584 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२२००१० ीशक उवाच०९२२००११ मायु दवाेदासावनतसताे नृप०९२२००१२ सदासः सहदेवाेऽथ साेमकाे जतजकृत्०९२२००२१ तय पुशतं तेषां यवीयापृषतः सतः०९२२००२२ स तापुदाे जे सवसपसमवतः०९२२००२३ पदााैपद तय धृुादयः सताः०९२२००३१ धृुाृकेतभायाः पाालका इमे०९२२००३२ याेऽजमीढसताे य ऋः संवरणततः०९२२००४१ तपयां सूयकयायां कुेपितः कुः०९२२००४२ परः सधनुजिनषध कुराेः सताः०९२२००५१ सहाेाेऽभूसधनुषवनाेऽथ ततः कृती०९२२००५२ वसतयाेपरचराे बृहथमुखाततः०९२२००६१ कुशाबमयय चेदपाा चेदपाः०९२२००६२ बृहथाकुशााेऽभूषभतय तसतः०९२२००७१ जे सयहताेऽपयं पुपवांतसताे जः०९२२००७२ अययामप भायायां शकले े बृहथात्०९२२००८१ ये माा बहसृे जरया चाभसधते०९२२००८२ जीव जीवेित डया जरासधाेऽभवसतः०९२२००९१ तत सहदेवाेऽभूसाेमापय तवाः०९२२००९२ पररनपयाेऽभूसरथाे नाम जावः०९२२०१०१ तताे वदरूथतासावभाैमतताेऽभवत्०९२२०१०२ जयसेनतनयाे राधकाेऽताेऽयुतावभूत्०९२२०१११ ततााेधनताेवाितथरमुय च०९२२०११२ ऋतय दलपाेऽभूतीपतय चाजः०९२२०१२१ देवापः शातनुतय बाक इित चाजाः०९२२०१२२ पतृरायं परयय देवापत वनं गतः०९२२०१३१ अभवछातनू राजा ाहाभषसंतः०९२२०१३२ यं यं करायां पृशित जीण याैवनमेित सः०९२२०१४१ शातमााेित चैवायां कमणा तेन शातनुः०९२२०१४२ समा ादश ताये न ववष यदा वभुः०९२२०१५१ शातनुाणैः परवेायमभुक्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 585 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२२०१५२ रायं देजायाश पुररा ववृये०९२२०१६१ एवमुाे जैयें छदयामास साेऽवीत्०९२२०१६२ तहतैवैवेदांशताे गरा०९२२०१७१ वेदवादाितवादावै तदा देवाे ववष ह०९२२०१७२ देवापयाेगमाथाय कलापाममातः०९२२०१८१ साेमवंशे कलाै ने कृतादाै थापययित०९२२०१८२ बाकासाेमदाेऽभूूरभूरवाततः०९२२०१९१ शल शातनाेरासीायां भी अावान्०९२२०१९२ सवधमवदां ेाे महाभागवतः कवः०९२२०२०१ वीरयूथाणीयेन रामाेऽप युध ताेषतः०९२२०२०२ शातनाेदासकयायां जे चादः सतः०९२२०२११ वचवीयावरजाे नाा चादाे हतः०९२२०२१२ ययां पराशरासाादवतीणाे हरेः कला०९२२०२२१ वेदगुाे मुिनः कृणाे यताेऽहमदमयगाम्०९२२०२२२ हवा वशयापैलादगवाबादरायणः०९२२०२३१ मं पुाय शाताय परं गुमदं जगाै०९२२०२३२ वचवीयाेऽथाेवाह काशीराजसते बलात्०९२२०२४१ वयंवरादपुानीते अबकाबालके उभे०९२२०२४२ तयाेरासदयाे गृहीताे यणा मृतः०९२२०२५१ ेेऽजय वै ातमााेाे बादरायणः०९२२०२५२ धृतरा ं च पाडं च वदरंु चायजीजनत्०९२२०२६१ गाधाया धृतरा य जे पुशतं नृप०९२२०२६२ त दयुाेधनाे येाे दःुशला चाप कयका०९२२०२७१ शापाैथुनय पाडाेः कुयां महारथाः०९२२०२७२ जाता धमािनलेेयाे युधरमुखायः०९२२०२८१ नकुलः सहदेव माां नासयदयाेः०९२२०२८२ ाैपां प पयः पुाते पतराेऽभवन्०९२२०२९१ युधराितवयः ुतसेनाे वृकाेदरात्०९२२०२९२ अजुना तकितत शतानीकत नाकुलः०९२२०३०१ सहदेवसताे राज तकमा तथापरे०९२२०३०२ युधराु पाैरयां देवकाेऽथ घटाेकचः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 586 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२२०३११ भीमसेनाडबायां कायां सवगतततः०९२२०३१२ सहदेवासहाें त वजयासूत पावती०९२२०३२१ करेणुमयां नकुलाे नरमं तथाजुनः०९२२०३२२ इरावतमुल यां वै सतायां बवाहनम्०९२२०३२३ मणपुरपतेः साेऽप तपुः पुिकासतः०९२२०३३१ तव तातः सभायामभमयुरजायत०९२२०३३२ सवाितरथजर उरायां तताे भवान्०९२२०३४१ परीणेषु कुषु ाैणेातेजसा०९२२०३४२ वं च कृणानुभावेन सजीवाे माेचताेऽतकात्०९२२०३५१ तवेमे तनयातात जनमेजयपूवकाः०९२२०३५२ ुतसेनाे भीमसेन उसेन वीयवान्०९२२०३६१ जनमेजयवां वदवा तकाधनं गतम्०९२२०३६२ सपावै सपयागााै स हाेयित षावतः०९२२०३७१ कालषेयं पुराेधाय तरं तरगमेधषाट्०९२२०३७२ समतापृथवीं सवा जवा ययित चावरैः०९२२०३८१ तय पुः शतानीकाे यावायीं पठन्०९२२०३८२ अानं याानं शाैनकापरमेयित०९२२०३९१ सहानीकतपुततैवामेधजः०९२२०३९२ असीमकृणतयाप नेमचत तसतः०९२२०४०१ गजाये ते ना काैशायां साधु वयित०९२२०४०२ उततरथताचरथः सतः०९२२०४११ ता वृमांतय सषेणाेऽथ महीपितः०९२२०४१२ सनीथतय भवता नृचयसखीनलः०९२२०४२१ परवः सतताेधावी सनयाजः०९२२०४२२ नृपयतताे दवूतमतािनयित०९२२०४३१ ितमेबृहथताछतानीकः सदासजः०९२२०४३२ शतानीकादुमनतयापयं महीनरः०९२२०४४१ दडपाणिनमतय ेमकाे भवता यतः०९२२०४४२ य वै याेिनवशाे देवषसकृतः०९२२०४५१ ेमकं ाय राजानं संथां ायित वै कलाै०९२२०४५२ अथ मागधराजानाे भावनाे ये वदाम ते

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 587 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२२०४६१ भवता सहदेवय माजारय तवाः०९२२०४६२ तताे युतायुतयाप िनरमाेऽथ तसतः०९२२०४७१ सनः सनाहृसेनाेऽथ कमजत्०९२२०४७२ ततः सतयाः शचतय भवयित०९२२०४८१ ेमाेऽथ सततामसूः समततः०९२२०४८२ ुमसेनाेऽथ समितः सबलाे जिनता ततः०९२२०४९१ सनीथः सयजदथ वजपुयः०९२२०४९२ बाहथा भूपाला भायाः साहवसरम्०९२३००१० ीशक उवाच०९२३००११ अनाेः सभानरः परेणु यः सताः०९२३००१२ सभानराकालनरः सृयतसतततः०९२३००२१ जनमेजयतय पुाे महाशालाे महामनाः०९२३००२२ उशीनरतित महामनस अाजाै०९२३००३१ शबवरः कृमदवाराेशीनराजाः०९२३००३२ वृषादभः सधीर मः केकय अावान्०९२३००४१ शबेवार एवासंतिताे षथः०९२३००४२ तताे हाेमाेऽथ सतपा बलः सतपसाेऽभवत्०९२३००५१ अवकलााः सपुड ाैडसंताः०९२३००५२ जरे दघतमसाे बलेः ेे महीतः०९२३००६१ चुः वनाा वषयाषडमाायकां ते०९२३००६२ खलपानाेऽताे जे तावरथततः०९२३००७१ सताे धमरथाे यय जे चरथाेऽजाः०९२३००७२ राेमपाद इित याततै दशरथः सखा०९२३००८१ शातां वकयां ायछय उवाह याम्०९२३००८२ देवेऽवषित यं रामा अािनयुहरणीसतम्०९२३००९१ नाटसतवादैवमालनाहणैः०९२३००९२ स त रााेऽनपयय िनयें मवते०९२३०१०१ जामदाशरथाे येन लेभेऽजाः जाः०९२३०१०२ चतराे राेमपादापृथुलात तसतः०९२३०१११ बृहथाे बृहकमा बृहानु तसताः०९२३०११२ अााहृनातायथ उदातः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 588 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२३०१२१ वजयतय सूयां तताे धृितरजायत०९२३०१२२ तताे धृतततय सकमाधरथततः०९२३०१३१ याेऽसाै गातटे डूषातगतं शशम्०९२३०१३२ कुयापवं कानीनमनपयाेऽकराेसतम्०९२३०१४१ वृषसेनः सततय कणय जगतीपते०९२३०१४२ ाे तनयाे बः सेततयाजततः०९२३०१५१ अारधतय गाधारतय धमतताे धृतः०९२३०१५२ धृतय दमुदताचेताः ाचेतसः शतम्०९२३०१६१ ेछाधपतयाेऽभूवदचीं दशमाताः०९२३०१६२ तवसाे सताे विवेभगाेऽथ भानुमान्०९२३०१७१ िभानुतसताेऽयाप करधम उदारधीः०९२३०१७२ मततसताेऽपुः पुं पाैरवमवभूत्०९२३०१८१ दुतः स पुनभेजे ववंशं रायकामुकः०९२३०१८२ ययातेयेपुय यदाेवशं नरषभ०९२३०१९१ वणयाम महापुयं सवपापहरं नृणाम्०९२३०१९२ यदाेवशं नरः ुवा सवपापैः मुयते०९२३०२०१ यावतीणाे भगवापरमाा नराकृितः०९२३०२०२ यदाेः सहजाेा नलाे रपुरित ुताः०९२३०२११ चवारः सूनवत शतजथमाजः०९२३०२१२ महाहयाे रेणुहयाे हैहयेित तसताः०९२३०२२१ धमत हैहयसताे नेः कुतेः पता ततः०९२३०२२२ साेहरभवकुतेमहासेनकः०९२३०२३१ दमुदाे भसेनय धनकः कृतवीयसूः०९२३०२३२ कृताः कृतवमा च कृताैजा धनकाजाः०९२३०२४१ अजुनः कृतवीयय सपेराेऽभवत्०९२३०२४२ दाेयारेरंशाायाेगमहागुणः०९२३०२५१ न नूनं कातवीयय गितं यायत पाथवाः०९२३०२५२ यदानतपाेयाेगैः ुतवीयदयादभः०९२३०२६१ पाशीित सहाण याहतबलः समाः०९२३०२६२ अनवरणाे बुभुजेऽयषस०९२३०२७१ तय पुसहेषु पैवाेवरता मृधे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 589 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२३०२७२ जयवजः शूरसेनाे वृषभाे मधुजतः०९२३०२८१ जयवजाालजतय पुशतं वभूत्०९२३०२८२ ं यालजायमाैवतेजाेपसंतम्०९२३०२९१ तेषां येाे वीितहाेाे वृणः पुाे मधाेः ृतः०९२३०२९२ तय पुशतं वासीृणयें यतः कुलम्०९२३०३०१ माधवा वृणयाे राजयादवाेित संताः०९२३०३०२ यदपुुय च ाेाेः पुाे वृजनवांततः०९२३०३११ वाहताेऽताे वषवुै तय चरथततः०९२३०३१२ शशबदमुहायाेगी महाभागाे महानभूत्०९२३०३२१ चतदशमहारवयपराजतः०९२३०३२२ तय पीसहाणां दशानां समहायशाः०९२३०३३१ दशलसहाण पुाणां तावजीजनत्०९२३०३३२ तेषां त षधानानां पृथुवस अाजः०९२३०३४१ धमाे नामाेशना तय हयमेधशतय याट्०९२३०३४२ तसताे चकतय पासाजाः णु०९२३०३५१ पुजेषु पृथुयामघसंताः०९२३०३५२ यामघवजाेऽययां भाया शैयापितभयात्०९२३०३६१ नावदछुभवनााेयां कयामहारषीत्०९२३०३६२ रथथां तां िनरयाह शैया पितममषता०९२३०३७१ केयं कुहक मथानं रथमाराेपतेित वै०९२३०३७२ षा तवेयभहते यती पितमवीत्०९२३०३८१ अहं बयासपी च षा मे युयते कथम्०९२३०३८२ जनययस यं रा तयेयमुपयुयते०९२३०३९१ अवमाेदत ते देवाः पतर एव च०९२३०३९२ शैया गभमधाकाले कुमारं सषुवे शभम्०९२३०३९३ स वदभ इित ाे उपयेमे षां सतीम्०९२४००१० ीशक उवाच०९२४००११ तयां वदभाेऽजनयपुाै नाा कुशथाै०९२४००१२ तृतीयं राेमपादं च वदभकुलनदनम्०९२४००२१ राेमपादसताे बबाेः कृितरजायत०९२४००२२ उशकतसतताेदैादयाे नृपाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 590 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२४००३१ थय कुतः पुाेऽभूृणतयाथ िनवृितः०९२४००३२ तताे दशाहाे नााभूय याेमः सतततः०९२४००४१ जीमूताे वकृिततय यय भीमरथः सतः०९२४००४२ तताे नवरथः पुाे जाताे दशरथततः०९२४००५१ करः शकुनेः पुाे देवराततदाजः०९२४००५२ देवतततय मधुः कुवशादनुः०९२४००६१ पुहाेवनाेः पुतयायुः सावतततः०९२४००६२ भजमानाे भजदयाे वृणदेवावृधाेऽधकः०९२४००७१ सावतय सताः स महाभाेज मारष०९२४००७२ भजमानय िनाेचः कणाे धृरेव च०९२४००८१ एकयामाजाः पयामययां च यः सताः०९२४००८२ शताज सहाजदयुताजदित भाे०९२४००९१ बदेवावृधसततयाेः ाेकाै पठयमू०९२४००९२ यथैव णुमाे दरूासपयामतथातकात्०९२४०१०१ बः ेाे मनुयाणां देवैदेवावृधः समः०९२४०१०२ पुषाः पष षहाण चा च०९२४०१११ येऽमृतवमनुाा बाेदेवावृधादप०९२४०११२ महाभाेजाेऽितधमाा भाेजा अासंतदवये०९२४०१२१ वृणेः समः पुाेऽभूुधाज परतप०९२४०१२२ शिनतयानम िनाेऽभूदनमतः०९२४०१३१ साजतः सेन िनयाथासतः सताै०९२४०१३२ अनमसताे याेऽयः शिनतय च सयकः०९२४०१४१ युयुधानः सायकवै जयतय कुणततः०९२४०१४२ युगधराेऽनमय वृणः पुाेऽपरततः०९२४०१५१ फकरथ गादयां च फकतः०९२४०१५२ अूरमुखा अासपुा ादश वुताः०९२४०१६१ अासः सारमेय मृदरुाे मृदुवरः०९२४०१६२ धमवृः सकमा च ेाेपेाेऽरमदनः०९२४०१७१ शुाे गधमाद ितबा ादश०९२४०१७२ तेषां वसा सचाराया ावूरसतावप०९२४०१८१ देववानुपदेव तथा चरथाजाः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 591 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२४०१८२ पृथुवदरूथाा बहवाे वृणनदनाः०९२४०१९१ कुकुराे भजमान शचः कबलबहषः०९२४०१९२ कुकुरय सताे विवलाेमा तनयततः०९२४०२०१ कपाेतराेमा तयानुः सखा यय च तबुः०९२४०२०२ अधकाुदुभतादवाेतः पुनवसः०९२४०२११ तयाकाक च कया चैवाकाजाै०९२४०२१२ देवकाेसेन चवाराे देवकाजाः०९२४०२२१ देववानुपदेव सदेवाे देववधनः०९२४०२२२ तेषां वसारः सासधृतदेवादयाे नृप०९२४०२३१ शातदेवाेपदेवा च ीदेवा देवरता०९२४०२३२ सहदेवा देवक च वसदेव उवाह ताः०९२४०२४१ कंसः सनामा याेधः कः शु ः सतथा०९२४०२४२ रा पालाेऽथ धृ तमानाैसेनयः०९२४०२५१ कंसा कंसवती का शूरभू रा पालका०९२४०२५२ उसेनदुहतराे वसदेवानुजयः०९२४०२६१ शूराे वदरूथादासीजमानत तसतः०९२४०२६२ शिनतावयं भाेजाे दकतसताे मतः०९२४०२७१ देवमीढः शतधनुः कृतवमेित तसताः०९२४०२७२ देवमीढय शूरय मारषा नाम पयभूत्०९२४०२८१ तयां स जनयामास दश पुानकषान्०९२४०२८२ वसदेवं देवभागं देववसमानकम्०९२४०२९१ सृयं यामकं कं शमीकं वसकं वृकम्०९२४०२९२ देवदुदभुयाे नेदरुानका यय जिन०९२४०३०१ वसदेवं हरेः थानं वदयानकदुदुभम्०९२४०३०२ पृथा च ुतदेवा च ुतकितः ुतवाः०९२४०३११ राजाधदेवी चैतेषां भगयः प कयकाः०९२४०३१२ कुतेः सयुः पता शूराे पुय पृथामदात्०९२४०३२१ साप दवुाससाे वां देवतीं ताेषतात्०९२४०३२२ तया वीयपराथमाजुहाव रवं शचः०९२४०३३१ तदैवाेपागतं देवं वीय वतमानसा०९२४०३३२ ययाथ युा मे याह देव मव मे

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 592 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२४०३४१ अमाेघं देवसदशमादधे वय चाजम्०९२४०३४२ याेिनयथा न दुयेत कताहं ते समयमे०९२४०३५१ इित तयां स अाधाय गभ सूयाे दवं गतः०९२४०३५२ सः कुमारः से तीय इव भाकरः०९२४०३६१ तं सायजदताेये कृ ााेकय बयती०९२४०३६२ पतामहतामुवाह पाडवै सयवमः०९२४०३७१ ुतदेवां त काषाे वृशमा समहीत्०९२४०३७२ ययामभूतव ऋषशाे दतेः सतः०९२४०३८१ कैकेयाे धृकेत ुतकितमवदत०९२४०३८२ सतदनादयतयां पासकैकयाः सताः०९२४०३९१ राजाधदेयामावयाै जयसेनाेऽजिन ह०९२४०३९२ दमघाेषेदराजः ुतवसमहीत्०९२४०४०१ शशपालः सततयाः कथततय सवः०९२४०४०२ देवभागय कंसायां चकेतबृहलाै०९२४०४११ कंसवयां देववसः सवीर इषुमांतथा०९२४०४१२ बकः काु कायां सयजपुजथा०९२४०४२१ सृयाे रा पायां च वृषदमुषणादकान्०९२४०४२२ हरकेशहरयााै शूरभूयां च यामकः०९२४०४३१ मकेयामसरस वृकादवसकतथा०९२४०४३२ तपुकरशालाददवुायां वृक अादधे०९२४०४४१ समाजुनपालादसमीकाु सदामनी०९२४०४४२ अानकः कणकायां वै ऋतधामाजयावप०९२४०४५१ पाैरवी राेहणी भा मदरा राेचना इला०९२४०४५२ देवकमुखाासपय अानकदुदभुेः०९२४०४६१ बलं गदं सारणं च दमुदं वपुलं वम्०९२४०४६२ वसदेवत राेहयां कृतादनुदपादयत्०९२४०४७१ सभाे भबा दमुदाे भ एव च०९२४०४७२ पाैरयातनया ेते भूताा ादशाभवन्०९२४०४८१ नदाेपनदकृतक शूराा मदराजाः०९२४०४८२ काैशया केशनं वेकमसूत कुलनदनम्०९२४०४९१ राेचनायामताे जाता हतहेमादादयः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 593 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२४०४९२ इलायामुवकादयदमुुयानजीजनत्०९२४०५०१ वपृाे धृतदेवायामेक अानकदुदभुेः०९२४०५०२ शातदेवाजा राजशमसतादयः०९२४०५११ राजयकपवषाा उपदेवासता दश०९२४०५१२ वसहंससवंशााः ीदेवायात षुताः०९२४०५२१ देवरतया लधा नव चा गदादयः०९२४०५२२ वसदेवः सतानावादधे सहदेवया०९२४०५३१ वरुतमुयां साामाे वसूिनव०९२४०५३२ वसदेवत देवाम पुानजीजनत्०९२४०५४१ कितमतं सषेणं च भसेनमुदारधीः०९२४०५४२ ऋजुं सदनं भं सषणमहीरम्०९२४०५५१ अमत तयाेरासीवयमेव हरः कल०९२४०५५२ सभा च महाभागा तव राजपतामही०९२४०५६१ यदा यदा ह धमय याे वृ पानः०९२४०५६२ तदा त भगवानीश अाानं सृजते हरः०९२४०५७१ न य जनाे हेतः कमणाे वा महीपते०९२४०५७२ अामायां वनेशय परय ुरानः०९२४०५८१ यायाचेतं पुंसः थयुपयययाय ह०९२४०५८२ अनुहतवृेरालाभाय चेयते०९२४०५९१ अाैहणीनां पितभरसरैनृपलाछनैः०९२४०५९२ भुव अायमाणाया अभाराय कृताेमः०९२४०६०१ कमायपरमेयाण मनसाप सरेरैः०९२४०६०२ सहसषणे भगवाधुसूदनः०९२४०६११ कलाै जिनयमाणानां दःुखशाेकतमाेनुदम्०९२४०६१२ अनुहाय भानां सपुयं यतनाेशः०९२४०६२१ यसकणपीयुषे यशतीथवरे सकृत्०९२४०६२२ ाेालपपृय धुनुते कमवासनाम्०९२४०६३१ भाेजवृयधकमधु शूरसेनदशाहकैः०९२४०६३२ ाघनीयेहतः शकुसृयपाडभः०९२४०६४१ धतेताेदारैवाैवमललया०९२४०६४२ नृलाेकं रमयामास मूया सवारयया

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 594 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

०९२४०६५१ ययाननं मकरकुडलचाकण ाजकपाेलसभगं सवलासहासम्०९२४०६५२ िनयाेसवं न ततृपुशभः पबयाे नायाे नरा मुदताः कुपता िनमे०९२४०६६१ जाताे गतः पतृगृहाजमेधताथाे हवा रपूसतशतािन कृताेदारः०९२४०६६२ उपा तेषु पुषः तभः समीजे अाानमािनगमं थयनेषु०९२४०६७१ पृयाः स वै गुभरं पयकुणामतःसमुथकलना युध भूपचवः०९२४०६७२ ा वधूय वजये जयमुघाेय ाेयाेवाय च परं समगावधाम१००१००१० ीराजाेवाच१००१००११ कथताे वंशवताराे भवता साेमसूययाेः१००१००१३ राां चाेभयवंयानां चरतं परमातुम्१००१००२१ यदाे धमशीलय िनतरां मुिनसम१००१००२३ तांशेनावतीणय वणाेवीयाण शंस नः१००१००३१ अवतीय यदाेवशे भगवाूतभावनः१००१००३३ कृतवायािन वाा तािन नाे वद वतरात्१००१००४१ िनवृतषैपगीयमानावाैषधा ाेमनाेऽभरामात्१००१००४३ क उमाेकगुणानुवादापुमावरयेत वना पशात्१००१००५१ पतामहा मे समरेऽमरयैदेवतााितरथैतमलैः१००१००५३ दरुययं काैरवसैयसागरं कृवातरवसपदं यवाः१००१००६१ ाैयवुमदं मदं सतानबीजं कुपाडवानाम्१००१००६३ जुगाेप कुं गत अाचाे मात मे यः शरणं गतायाः१००१००७१ वीयाण तयाखलदेहभाजामतबहः पूषकालपैः१००१००७३ यछताे मृयुमुतामृतं च मायामनुयय वदव वन्१००१००८१ राेहयातनयः ाेाे रामः सषणवया१००१००८३ देवा गभसबधः कुताे देहातरं वना१००१००९१ काुकुदाे भगवापतगेहाजं गतः१००१००९३ वासं ाितभः साध कृतवासावतां पितः१००१०१०१ जे वसकमकराेधुपुया च केशवः१००१०१०३ ातरं चावधीकंसं मातरातदहणम्१००१०१११ देहं मानुषमाय कित वषाण वृणभः१००१०११३ यदपुुया सहावासीपयः कयभवभाेः१००१०१२१ एतदय सव मे मुने कृणवचेतम्१००१०१२३ वुमहस सव धानाय वतृतम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 595 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००१०१३१ नैषाितदःुसहा ां याेदमप बाधते१००१०१३३ पबतं वुखााेज युतं हरकथामृतम्१००१०१४० सूत उवाच१००१०१४१ एवं िनशय भृगुनदन साधुवादं१००१०१४२ वैयासकः स भगवानथ वणुरातम्१००१०१४३ यय कृणचरतं कलकषं१००१०१४४ याहतमारभत भागवतधानः१००१०१५० ीशक उवाच१००१०१५१ सययवसता बुतव राजषसम१००१०१५३ वासदेवकथायां ते याता नैक रितः१००१०१६१ वासदेवकथाः पुषांीपुनाित ह१००१०१६३ वारं छकं ाेतॄंतपादसललं यथा१००१०१७१ भूमनृपयाज दैयानीकशतायुतैः१००१०१७३ अााता भूरभारेण ाणं शरणं ययाै१००१०१८१ गाैभूवाुमुखी खा दती कणं वभाेः१००१०१८३ उपथतातके तै यसनं समवाेचत१००१०१९१ ा तदपुधायाथ सह देवैतया सह१००१०१९३ जगाम सिनयनतीरं ीरपयाेिनधेः१००१०२०१ त गवा जगाथं देवदेवं वृषाकपम्१००१०२०३ पुषं पुषसूेन उपतथे समाहतः१००१०२११ गरं समाधाै गगने समीरतां िनशय वेधादशानुवाच ह१००१०२१३ गां पाैषीं मे णुतामराः पुनवधीयतामाश तथैव मा चरम्१००१०२२१ पुरैव पुंसावधृताे धरावराे भवरंशैयदषुूपजयताम्१००१०२२३ स यावदुया भरमीरेरः वकालशा पयंरेुव१००१०२३१ वसदेवगृहे साागवापुषः परः१००१०२३३ जिनयते तयाथ सवत सरयः१००१०२४१ वासदेवकलानतः सहवदनः वराट्१००१०२४३ अताे भवता देवाे हरेः यचकषया१००१०२५१ वणाेमाया भगवती यया साेहतं जगत्१००१०२५३ अादा भुणांशेन कायाथे सवयित१००१०२६० ीशक उवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 596 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००१०२६१ इयादयामरगणाजापितपितवभुः१००१०२६३ अााय च महीं गीभः वधाम परमं ययाै१००१०२७१ शूरसेनाे यदपुितमथुरामावसपुरम्१००१०२७३ माथुरारसेनां वषयाबुभुजे पुरा१००१०२८१ राजधानी ततः साभूसवयादवभूभुजाम्१००१०२८३ मथुरा भगवाय िनयं सहताे हरः१००१०२९१ तयां त कहचछाैरवसदेवः कृताेहः१००१०२९३ देवा सूयया साध याणे रथमाहत्१००१०३०१ उसेनसतः कंसः वसः यचकषया१००१०३०३ रमीहयानां जाह राैै रथशतैवृतः१००१०३११ चतःशतं पारबह गजानां हेममालनाम्१००१०३१३ अानामयुतं साध रथानां च िषतम्१००१०३२१ दासीनां सकुमारणां े शते समलृ ते१००१०३२३ दुहे देवकः ादााने दुहतृवसलः१००१०३३१ शतूयमृदा नेददु ुदभुयः समम्१००१०३३३ याणमे तात वरववाेः समलम्१००१०३४१ पथ हणं कंसमाभायाहाशररवाक्१००१०३४३ अयावाममाे गभाे हता यां वहसेऽबुध१००१०३५१ इयुः स खलः पापाे भाेजानां कुलपांसनः१००१०३५३ भगनीं हतमारधं खपाणः कचेऽहीत्१००१०३६१ तं जुगुसतकमाणं नृशंसं िनरपपम्१००१०३६३ वसदेवाे महाभाग उवाच परसावयन्१००१०३७० ीवसदेव उवाच१००१०३७१ ाघनीयगुणः शूरैभवााेजयशकरः१००१०३७३ स कथं भगनीं हयायमुाहपवण१००१०३८१ मृयुजवतां वीर देहेन सह जायते१००१०३८३ अ वादशताते वा मृयुवै ाणनां वः१००१०३९१ देहे पवमापे देही कमानुगाेऽवशः१००१०३९३ देहातरमनुाय ानं यजते वपुः१००१०४०१ जंतपदैकेन यथैवैकेन गछित१००१०४०३ यथा तृणजलाैकैवं देही कमगितं गतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 597 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००१०४११ वे यथा पयित देहमीशं मनाेरथेनाभिनवचेतनः१००१०४१३ ुतायां मनसानुचतयपते तकमप पृितः१००१०४२१ यताे यताे धावित दैवचाेदतं मनाे वकाराकमाप पस१००१०४२३ गुणेषु मायाराेचतेषु देसाै पमानः सह तेन जायते१००१०४३१ याेितयथैवाेदकपाथवेवदः१००१०४३२ समीरवेगानुगतं वभायते१००१०४३३ एवं वमायारचतेवसाै पुमान्१००१०४३४ गुणेषु रागानुगताे वमुित१००१०४४१ ता कयचाेहमाचरेस तथावधः१००१०४४३ अानः ेममवछाेधुवै परताे भयम्१००१०४५१ एषा तवानुजा बाला कृपणा पुिकाेपमा१००१०४५३ हतं नाहस कयाणीममां वं दनवसलः१००१०४६० ीशक उवाच१००१०४६१ एवं स सामभभेदैबाेयमानाेऽप दाणः१००१०४६३ न यवतत काैरय पुषादाननुतः१००१०४७१ िनबधं तय तं ावा वचयानकदुदुभः१००१०४७३ ां कालं ितयाेढमदं तावपत१००१०४८१ मृयुबुमतापाेाे यावुबलाेदयम्१००१०४८३ यसाै न िनवतेत नापराधाेऽत देहनः१००१०४९१ दाय मृयवे पुााेचये कृपणाममाम्१००१०४९३ सता मे यद जायेरृयुवा न येत चेत्१००१०५०१ वपययाे वा कं न याितधातदुरयया१००१०५०३ उपथताे िनवतेत िनवृः पुनरापतेत्१००१०५११ अेयथा दावयाेगयाेगयाेरताेऽय िनममत१००१०५१३ एवं ह जताेरप दुवभायः शररसंयाेगवयाेगहेतः१००१०५२१ एवं वमृय तं पापं यावदािनदशनम्१००१०५२३ पूजयामास वै शाैरबमानपुरःसरम्१००१०५३१ सवदनााेजाे नृशंसं िनरपपम्१००१०५३३ मनसा दयूमानेन वहसदमवीत्१००१०५४० ीवसदेव उवाच१००१०५४१ न याते भयं साैय यै साहाशररवाक्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 598 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००१०५४३ पुासमपययेऽया यतते भयमुथतम्१००१०५५० ीशक उवाच१००१०५५१ वसवधाववृते कंसतासारवत्१००१०५५३ वसदेवाेऽप तं ीतः शय ावशहृम्१००१०५६१ अथ काल उपावृे देवक सवदेवता१००१०५६३ पुासषुवे चााै कयां चैवानुवसरम्१००१०५७१ कितमतं थमजं कंसायानकदुदुभः१००१०५७३ अपयामास कृ ेण साेऽनृतादितवलः१००१०५८१ कं दःुसहं नु साधूनां वदषुां कमपेतम्१००१०५८३ कमकाय कदयाणां दुयजं कं धृतानाम्१००१०५९१ ा समवं तछाैरेः सये चैव यवथितम्१००१०५९३ कंसतमना राजहसदमवीत्१००१०६०१ ितयात कुमाराेऽयं न ादत मे भयम्१००१०६०३ अमाुवयाेगभाृयुमे वहतः कल१००१०६११ तथेित सतमादाय ययावानकदुदुभः१००१०६१३ नायनदत तामसताेऽवजतानः१००१०६२१ नदाा ये जे गाेपा याामीषां च याेषतः१००१०६२३ वृणयाे वसदेवाा देवाा यदुयः१००१०६३१ सवे वै देवतााया उभयाेरप भारत१००१०६३३ ातयाे बधुसदाे ये च कंसमनुताः१००१०६४१ एतकंसाय भगवाछशंसायेय नारदः१००१०६४३ भूमेभारायमाणानां दैयानां च वधाेमम्१००१०६५१ ऋषेविनगमे कंसाे यदूवा सरािनित१००१०६५३ देवा गभसूतं वणुं च ववधं ित१००१०६६१ देवकं वसदेवं च िनगृ िनगडैगृहे१००१०६६३ जातं जातमहपुं तयाेरजनशया१००१०६७१ मातरं पतरं ातॄसवा सदतथा१००१०६७३ त सतृपाे ल धा राजानः ायशाे भुव१००१०६८१ अाानमह सातं जानावणुना हतम्१००१०६८३ महासरं कालनेमं यदुभः स ययत१००१०६९१ उसेनं च पतरं यदभुाेजाधकाधपम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 599 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००१०६९३ वयं िनगृ बुभुजे शूरसेनाहाबलः१००२००१० ीशक उवाच१००२००११ लबबकचाणूर तृणावतमहाशनैः१००२००१३ मुकारवद पूतनाकेशीधेनुकैः१००२००२१ अयैासरभूपालैबाणभाैमादभयुतः१००२००२३ यदनूां कदनं चे बल मागधसंयः१००२००३१ ते पीडता िनववशः कुपालकेकयान्१००२००३३ शावावदभाषधावदेहाकाेशलानप१००२००४१ एके तमनुधाना ातयः पयुपासते१००२००४३ हतेषु षु बालेषु देवा अाैसेिनना१००२००५१ समाे वैणवं धाम यमनतं चते१००२००५३ गभाे बभूव देवा हषशाेकववधनः१००२००६१ भगवानप वाा वदवा कंसजं भयम्१००२००६३ यदनूां िनजनाथानां याेगमायां समादशत्१००२००७१ गछ देव जं भे गाेपगाेभरलृ तम्१००२००७३ राेहणी वसदेवय भायाते नदगाेकुले१००२००७५ अया कंससंवा ववरेषु वसत ह१००२००८१ देवा जठरे गभ शेषायं धाम मामकम्१००२००८३ तसकृय राेहया उदरे सवेशय१००२००९१ अथाहमंशभागेन देवाः पुतां शभे१००२००९३ ायाम वं यशाेदायां नदपयां भवयस१००२०१०१ अचयत मनुयावां सवकामवरेरम्१००२०१०३ धूपाेपहारबलभः सवकामवरदाम्१००२०१११ नामधेयािन कुवत थानािन च नरा भुव१००२०११३ दगुेित भकालित वजया वैणवीित च१००२०१२१ कुमुदा चडका कृणा माधवी कयकेित च१००२०१२३ माया नारायणीशानी शारदेयबकेित च१००२०१३१ गभसषणां वै ाः सषणं भुव१००२०१३३ रामेित लाेकरमणालभं बलाे यात्१००२०१४१ सदैवं भगवता तथेयाेमित तचः१००२०१४३ ितगृ परय गां गता तथाकराेत्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 600 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००२०१५१ गभे णीते देवा राेहणीं याेगिनया१००२०१५३ अहाे वंसताे गभ इित पाैरा वचुुशः१००२०१६१ भगवानप वाा भानामभयरः१००२०१६३ अाववेशांशभागेन मन अानकदुदभुेः१००२०१७१ स बपाैषं धाम ाजमानाे यथा रवः१००२०१७३ दरुासदाेऽितदधुषाे भूतानां सबभूव ह१००२०१८१ तताे जगलमयुतांशं समाहतं शूरसतेन देवी१००२०१८३ दधार सवाकमाभूतं काा यथानदकरं मनतः१००२०१९१ सा देवक सवजगवास िनवासभूता िनतरां न रेजे१००२०१९३ भाेजेगेहेऽशखेव ा सरवती ानखले यथा सती१००२०२०१ तां वीय कंसः भयाजतातरां१००२०२०२ वराेचयतीं भवनं शचताम्१००२०२०३ अाहैष मे ाणहराे हरगुहां१००२०२०४ वं ताे य पुरेयमीशी१००२०२११ कम तकरणीयमाश मे यदथताे न वहत वमम्१००२०२१३ याः वसगुमया वधाेऽयं यशः यं हयनुकालमायुः१००२०२२१ स एष जीवखल सपरेताे वतेत याेऽयतनृशंसतेन१००२०२२३ देहे मृते तं मनुजाः शपत गता तमाेऽधं तनुमािननाे वम्१००२०२३१ इित घाेरतमाावासवृः वयं भुः१००२०२३३ अाते तींत हरेवैरानुबधकृत्१००२०२४१ अासीनः संवशंतुानः पयटहीम्१००२०२४३ चतयानाे षीकेशमपययं जगत्१००२०२५१ ा भव तैय मुिनभनारदादभः१००२०२५३ देवैः सानुचरैः साकं गीभवृषणमैडयन्१००२०२६१ सयतं सयपरं िसयं१००२०२६२ सयय याेिनं िनहतं च सये१००२०२६३ सयय सयमृतसयनें१००२०२६४ सयाकं वां शरणं पाः१००२०२७१ एकायनाेऽसाै फलमूलतूरसः पवधः षडाा१००२०२७३ सवगवटपाे नवााे दशछद खगाे ादवृः१००२०२८१ वमेक एवाय सतः सूितवं सधानं वमनुह

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 601 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००२०२८३ वायया संवृतचेतसवां पयत नाना न वपताे ये१००२०२९१ बभष पायवबाेध अाा ेमाय लाेकय चराचरय१००२०२९३ सवाेपपािन सखावहािन सतामभाण मुः खलानाम्१००२०३०१ वयबुजााखलसवधा समाधनावेशतचेतसैके१००२०३०३ वपादपाेतेन महकृतेन कुवत गाेवसपदं भवाधम्१००२०३११ वयं समुीय सदुतरं ुमन्१००२०३१२ भवाणवं भीममदसाैदाः१००२०३१३ भवपदााेहनावम ते१००२०३१४ िनधाय याताः सदनुहाे भवान्१००२०३२१ येऽयेऽरवदा वमुमािननस्१००२०३२२ वयतभावादवशबुयः१००२०३२३ अा कृ ेण परं पदं ततः१००२०३२४ पतयधाेऽनातयुदयः१००२०३३१ तथा न ते माधव तावकाः चयत मागावय बसाैदाः१००२०३३३ वयाभगुा वचरत िनभया वनायकानीकपमूधस भाे१००२०३४१ सवं वशं यते भवाथताै१००२०३४२ शररणां ेयाैपायनं वपुः१००२०३४३ वेदयायाेगतपःसमाधभस्१००२०३४४ तवाहणं येन जनः समीहते१००२०३५१ सवं न चेातरदं िनजं भवेद्१००२०३५२ वानमानभदापमाजनम्१००२०३५३ गुणकाशैरनुमीयते भवान्१००२०३५४ काशते यय च येन वा गुणः१००२०३६१ न नामपे गुणजकमभिनपतये तव तय साणः१००२०३६३ मनाेवचाेयामनुमेयवनाे देव यायां ितययथाप ह१००२०३७१ वगृणसंरयं चतयन्१००२०३७२ नामािन पाण च मलािन ते१००२०३७३ यास यवरणारवदयाेर्१००२०३७४ अावचेता न भवाय कपते१००२०३८१ दा हरेऽया भवतः पदाे भुवाे१००२०३८२ भाराेऽपनीततव जनेशतः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 602 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००२०३८३ दातां वपदकैः सशाेभनैर्१००२०३८४ याम गां ां च तवानुकपताम्१००२०३९१ न तेऽभवयेश भवय कारणं वना वनाेदं बत तक यामहे१००२०३९३ भवाे िनराेधः थितरयवया कृता यतवयभयायािन१००२०४०१ मयाकछपनृसंहवराहहंस१००२०४०२ राजयववबुधेषु कृतावतारः१००२०४०३ वं पास नभुवनं च यथाधुनेश१००२०४०४ भारं भुवाे हर यदूम वदनं ते१००२०४११ दाब ते कुगतः परः पुमान्१००२०४१२ अंशेन साागवावाय नः१००२०४१३ माभूयं भाेजपतेमुमूषाेर्१००२०४१४ गाेा यदनूां भवता तवाजः१००२०४२० ीशक उवाच१००२०४२१ इयभूय पुषं यपूमिनदं यथा१००२०४२३ ेशानाै पुराेधाय देवाः ितययुदवम्१००३००१० ीशक उवाच१००३००११ अथ सवगुणाेपेतः कालः परमशाेभनः१००३००१३ येवाजनज शातहतारकम्१००३००२१ दशः सेदगुगनं िनमलाेडगणाेदयम्१००३००२३ मही मलभूय पुरामजाकरा१००३००३१ नः ससलला दा जलहयः१००३००३३ जालकुलसाद तवका वनराजयः१००३००४१ ववाै वायुः सखपशः पुयगधवहः शचः१००३००४३ अय जातीनां शातात समधत१००३००५१ मनांयाससािन साधूनामसरहाम्१००३००५३ जायमानेऽजने तेददु ुदभुयः समम्१००३००६१ जगुः करगधवातुवुः सचारणाः१००३००६३ वाधय ननृतरसराेभः समं मुदा१००३००७१ मुमुचुमुनयाे देवाः समनांस मुदावताः१००३००७३ मदं मदं जलधरा जगजुरनुसागरम्१००३००८१ िनशीथे तमाैतूे जायमाने जनादने

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 603 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००३००८३ देवां देवपयां वणुः सवगुहाशयः१००३००८५ अावरासीथा ायां दशीदुरव पुकलः१००३००९१ तमतुं बालकमबुजेणं चतभुजं शगदाुदायुधम्१००३००९३ ीवसलं गलशाेभकाैतभं पीताबरं सापयाेदसाैभगम्१००३०१०१ महाहवैदयूकरटकुडल वषा परवसहकुतलम्१००३०१०३ उामकादकणादभवराेचमानं वसदेव एेत१००३०१११ स वयाेफुवलाेचनाे हरं सतं वलाेानकदुदुभतदा१००३०११३ कृणावताराेसवसमाेऽपृशुदा जेयाेऽयुतमाुताे गवाम्१००३०१२१ अथैनमताैदवधाय पूषं परं नताः कृतधीः कृतालः१००३०१२३ वराेचषा भारत सूितकागृहं वराेचयतं गतभीः भाववत्१००३०१३० ीवसदेव उवाच१००३०१३१ वदताेऽस भवासाापुषः कृतेः परः१००३०१३३ केवलानुभवानद वपः सवबुक्१००३०१४१ स एव वकृयेदं सृाे िगुणाकम्१००३०१४३ तदनु वं वः व इव भायसे१००३०१५१ यथेमेऽवकृता भावातथा ते वकृतैः सह१००३०१५३ नानावीयाः पृथभूता वराजं जनयत ह१००३०१६१ सपय समुपा यतेऽनुगता इव१००३०१६३ ागेव वमानवा तेषामह सवः१००३०१७१ एवं भवाबुनुमेयलणैाैगुणैः सप तणुाहः१००३०१७३ अनावृतवाहरतरं न ते सवय सवान अावतनः१००३०१८१ य अानाे यगुणेषु सित यवयते वयितरेकताेऽबुधः१००३०१८३ वनानुवादं न च तनीषतं सययतयमुपाददपुमान्१००३०१९१ वाेऽय जथितसंयमावभाे१००३०१९२ वदयनीहादगुणादवयात्१००३०१९३ वयीरे ण नाे वयते१००३०१९४ वदायवादपुचयते गुणैः१००३०२०१ स वं िलाेकथतये वमायया१००३०२०२ बभष शं खल वणमानः१००३०२०३ सगाय रं रजसाेपबृंहतं१००३०२०४ कृणं च वण तमसा जनायये

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 604 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००३०२११ वमय लाेकय वभाे ररषुगृहेऽवतीणाेऽस ममाखलेर१००३०२१३ राजयसंासरकाेटयूथपैिनयूमाना िनहिनयसे चमूः१००३०२२१ अयं वसयतव ज नाै गृहे१००३०२२२ ुवाजांते यवधीसरेर१००३०२२३ स तेऽवतारं पुषैः समपतं१००३०२२४ ुवाधुनैवाभसरयुदायुधः१००३०२३० ीशक उवाच१००३०२३१ अथैनमाजं वीय महापुषलणम्१००३०२३३ देवक तमुपाधावकंसाता सवता१००३०२४० ीदेवुवाच१००३०२४१ पं यारयमां१००३०२४२ याेितिनगुणं िनवकारम्१००३०२४३ सामां िनवशेषं िनरहं१००३०२४४ स वं सााणुरयादपः१००३०२५१ ने लाेके पराधावसाने महाभूतेवादभूतं गतेषु१००३०२५३ येऽयं कालवेगेन याते भवानेकः शयतेऽशेषसंः१००३०२६१ याेऽयं कालतय तेऽयबधाे१००३०२६२ चेामाेते येन वम्१००३०२६३ िनमेषादवसराताे महीयांस्१००३०२६४ तं वेशानं ेमधाम पे१००३०२७१ मयाे मृयुयालभीतः पलायलाेकासवाभयं नायगछत्१००३०२७३ वपादां ाय यछया सथः शेते मृयुरादपैित१००३०२८१ स वं घाेरादुसेनाजााह ताृयवासहास१००३०२८३ पं चेदं पाैषं यानधयं मा यं मांसशां कृषीाः१००३०२९१ ज ते मयसाै पापाे मा वाधुसूदन१००३०२९३ समुजे भवेताेः कंसादहमधीरधीः१००३०३०१ उपसंहर वादाे पमलाैककम्१००३०३०३ शचगदाप या जुं चतभुजम्१००३०३११ वं यदेतवतनाै िनशाते यथावकाशं पुषः पराे भवान्१००३०३१३ बभित साेऽयं मम गभगाेऽभूदहाे नृलाेकय वडबनं ह तत्१००३०३२० ीभगवानुवाच

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 605 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००३०३२१ वमेव पूवसगेऽभूः पृः वायुवे सित१००३०३२३ तदायं सतपा नाम जापितरकषः१००३०३३१ युवां वै णादाै जासगे यदा ततः१००३०३३३ सययेयामं तेपाथे परमं तपः१००३०३४१ वषवातातपहम घमकालगुणाननु१००३०३४३ सहमानाै ासराेध विनधूतमनाेमलाै१००३०३५१ शीणपणािनलाहारावुपशातेन चेतसा१००३०३५३ मः कामानभीसताै मदाराधनमीहतः१००३०३६१ एवं वां तयताेतीं तपः परमदुकरम्१००३०३६३ दयवषसहाण ादशेयुमदानाेः१००३०३७१ तदा वां परताेऽहममुना वपुषानघे१००३०३७३ तपसा या िनयं भा च द भावतः१००३०३८१ ादरुासं वरदराडुवयाेः कामदसया१००३०३८३ यतां वर इयुे माशाे वां वृतः सतः१००३०३९१ अजुायवषयावनपयाै च दपती१००३०३९३ न वाथेऽपवग मे माेहताै देवमायया१००३०४०१ गते मय युवां लवा वरं मसशं सतम्१००३०४०३ ायााेगानभुाथां युवां ामनाेरथाै१००३०४११ अायतमं लाेके शीलाैदायगुणैः समम्१००३०४१३ अहं सताे वामभवं पृगभ इित ुतः१००३०४२१ तयाेवा पुनरेवाहमदयामास कयपात्१००३०४२३ उपे इित वयाताे वामनवा वामनः१००३०४३१ तृतीयेऽवेऽहं वै तेनैव वपुषाथ वाम्१००३०४३३ जाताे भूयतयाेरेव सयं मे यातं सित१००३०४४१ एतां दशतं पं ाजरणाय मे१००३०४४३ नायथा मवं ानं मयले न जायते१००३०४५१ युवां मां पुभावेन भावेन चासकृत्१००३०४५३ चतयताै कृतेहाै यायेथे मितं पराम्१००३०४६० ीशक उवाच१००३०४६१ इयुासीरतूणीं भगवानामायया१००३०४६३ पाेः सपयताेः साे बभूव ाकृतः शशः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 606 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००३०४७१ तत शाैरभगवचाेदतः१००३०४७२ सतं समादाय स सूितकागृहात्१००३०४७३ यदा बहगतमयेष तजा१००३०४७४ या याेगमायाजिन नदजायया१००३०४८१ तया तययसववृषु ाःथेषु पाैरेवप शायतेवथ१००३०४८३ ार सवाः पहता दरुयया बृहकपाटायसकललैः१००३०४९१ ताः कृणवाहे वसदेव अागते वयं यवयत यथा तमाे रवेः१००३०४९३ ववष पजय उपांशगजतः शेषाेऽवगाार िनवारयफणैः१००३०५०१ मघाेिन वषयसकृमानुजा गीरताेयाैघजवाेमफेिनला१००३०५०३ भयानकावतशताकुला नद माग ददाै सधुरव यः पतेः१००३०५११ नदजं शाैरपेय त तान्१००३०५१२ गाेपासानुपलय िनया१००३०५१३ सतं यशाेदाशयने िनधाय तत्१००३०५१४ सतामुपादाय पुनगृहानगात्१००३०५२१ देवाः शयने यय वसदेवाेऽथ दारकाम्१००३०५२३ ितमुय पदाेलाेहमाते पूववदावृतः१००३०५३१ यशाेदा नदपी च जातं परमबुयत१००३०५३३ न तं पराता िनयापगतृितः१००४००१० ीशक उवाच१००४००११ बहरतःपुरारः सवाः पूववदावृताः१००४००१३ तताे बालविनं ुवा गृहपालाः समुथताः१००४००२१ ते त तूणमुपय देवा गभज तत्१००४००२३ अाचयुभाेजराजाय यदुः तीते१००४००३१ स तपाूणमुथाय कालाेऽयमित वलः१००४००३३ सूतीगृहमगाूण खलुमूधजः१००४००४१ तमाह ातरं देवी कृपणा कणं सती१००४००४३ षेयं तव कयाण यं मा हतमहस१००४००५१ बहवाे हंसता ातः शशवः पावकाेपमाः१००४००५३ वया दैविनसृेन पुिकैका दयताम्१००४००६१ नवहं ते वरजा दना हतसता भाे१००४००६३ दातमहस मदाया अेमां चरमां जाम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 607 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००४००७० ीशक उवाच१००४००७१ उपगुाजामेवं दया दनदनवत्१००४००७३ याचततां विनभय हतादाचछदे खलः१००४००८१ तां गृहीवा चरणयाेजातमाां वसः सताम्१००४००८३ अपाेथयछलापृे वाथाेूलतसाैदः१००४००९१ सा ततासमुपय साे देयबरं गता१००४००९३ अयतानुजा वणाेः सायुधामहाभुजा१००४०१०१ दयगबरालेप राभरणभूषता१००४०१०३ धनुःशूलेषुचमास शचगदाधरा१००४०१११ सचारणगधवैरसरःकराेरगैः१००४०११३ उपाताेबलभः तूयमानेदमवीत्१००४०१२१ कं मया हतया मद जातः खल तवातकृत्१००४०१२३ य वा पूवशुमा हंसीः कृपणावृथा१००४०१३१ इित भाय तं देवी माया भगवती भुव१००४०१३३ बनामिनकेतेषु बनामा बभूव ह१००४०१४१ तयाभहतमाकय कंसः परमवतः१००४०१४३ देवकं वसदेवं च वमुय ताेऽवीत्१००४०१५१ अहाे भगयहाे भाम मया वां बत पाना१००४०१५३ पुषाद इवापयं बहवाे हंसताः सताः१००४०१६१ स वहं यकाययाितसखलः१००४०१६३ कालाेकावै गमयाम हेव मृतः सन्१००४०१७१ दैवमयनृतं व न मया एव केवलम्१००४०१७३ यादहं पापः वसिनहतवाछशून्१००४०१८१ मा शाेचतं महाभागावाजावकृतं भुजः१००४०१८३ जातवाे न सदैक दैवाधीनातदासते१००४०१९१ भुव भाैमािन भूतािन यथा यायपयात च१००४०१९३ नायमाा तथैतेषु वपयेित यथैव भूः१००४०२०१ यथानेवंवदाे भेदाे यत अावपययः१००४०२०३ देहयाेगवयाेगाै च संसृितन िनवतते१००४०२११ ताे वतनयाया यापादतानप१००४०२१३ मानुशाेच यतः सवः वकृतं वदतेऽवशः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 608 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००४०२२१ यावताेऽ हताी याानं मयतेऽवक्१००४०२२३ तावदभमायाे बायबाधकतामयात्१००४०२३१ मवं मम दाैरायं साधवाे दनवसलाः१००४०२३३ इयुाुमुखः पादाै यालः वाेरथाहीत्१००४०२४१ माेचयामास िनगडाधः कयकागरा१००४०२४३ देवकं वसदेवं च दशयासाैदम्१००४०२५१ ातः समनुतय ातराेषा च देवक१००४०२५३ यसृजसदेव हय तमुवाच ह१००४०२६१ एवमेतहाभाग यथा वदस देहनाम्१००४०२६३ अानभवाहंधीः वपरेित भदा यतः१००४०२७१ शाेकहषभयेष लाेभमाेहमदावताः१००४०२७३ मथाे तं न पयत भावैभावं पृथशः१००४०२८० ीशक उवाच१००४०२८१ कंस एवं सायां वशं ितभाषतः१००४०२८३ देवकवसदेवायामनुाताेऽवशहृम्१००४०२९१ तयां रायां यतीतायां कंस अाय मणः१००४०२९३ तेय अाच तसव यदंु याेगिनया१००४०३०१ अाकय भतगदतं तमूचुदेवशवः१००४०३०३ देवाित कृतामषा दैतेया नाितकाेवदाः१००४०३११ एवं चेह भाेजे पुरामजादषु१००४०३१३ अिनदशादशां हिनयामाेऽ वै शशून्१००४०३२१ कमुमैः करयत देवाः समरभीरवः१००४०३२३ िनयमुमनसाे याघाेषैधनुषतव१००४०३३१ अयतते शरातैहयमानाः समततः१००४०३३३ जजीवषव उसृय पलायनपरा ययुः१००४०३४१ केचालयाे दना यतशा दवाैकसः१००४०३४३ मुकछशखाः केचताः इित वादनः१००४०३५१ न वं वृतशाावरथायसंवृतान्१००४०३५३ हंययासवमुखाचापानयुयतः१००४०३६१ कं ेमशूरैवबुधैरसंयुगवकथनैः१००४०३६३ रहाेजुषा कं हरणा शुना वा वनाैकसा

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 609 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००४०३६५ कमेणापवीयेण णा वा तपयता१००४०३७१ तथाप देवाः सापयााेपेया इित महे१००४०३७३ तततूलखनने िनयुााननुतान्१००४०३८१ यथामयाेऽे समुपेताे नृभन शते ढपदकसतम्१००४०३८३ यथेयाम उपेततथा रपुमहाबबलाे न चायते१००४०३९१ मूलं ह वणुदेवानां य धमः सनातनः१००४०३९३ तय च गाेवातपाे याः सदणाः१००४०४०१ तासवाना राजाणावादनः१००४०४०३ तपवनाे यशीलागा हाे हवदुघाः१००४०४११ वा गाव वेदा तपः सयं दमः शमः१००४०४१३ ा दया ितिता च तव हरेतनूः१००४०४२१ स ह सवसरायाे सरुहाशयः१००४०४२३ तूला देवताः सवाः सेराः सचतमुखाः१००४०४२५ अयं वै तधाेपायाे यषीणां वहंसनम्१००४०४३० ीशक उवाच१००४०४३१ एवं दमुभः कंसः सह सय दमुितः१००४०४३३ हंसां हतं मेने कालपाशावृताेऽसरः१००४०४४१ सदय साधुलाेकय कदने कदनयान्१००४०४४३ कामपधराद दानवागृहमावशत्१००४०४५१ ते वै रजःकृतयतमसा मूढचेतसः१००४०४५३ सतां वेषमाचेरारादागतमृयवः१००४०४६१ अायुः यं यशाे धम लाेकानाशष एव च१००४०४६३ हत ेयांस सवाण पुंसाे महदितमः१००५००१० ीशक उवाच१००५००११ नदवाज उपे जाताादाे महामनाः१००५००१३ अाय वावेदाातः शचरलृ तः१००५००२१ वाचयवा वययनं जातकमाजय वै१००५००२३ कारयामास वधवपतृदेवाचनं तथा१००५००३१ धेनूनां िनयुते ादाेयः समलृ ते१००५००३३ ितलास राैघ शातकाैाबरावृतान्१००५००४१ कालेन ानशाैचायां संकारैतपसेयया

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 610 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००५००४३ शयत दानैः सता यायाावया१००५००५१ साैमयगराे वाः सूतमागधवदनः१००५००५३ गायका जगुनेदभुेयाे दुदभुयाे मुः१००५००६१ जः सृसंस ाराजरगृहातरः१००५००६३ चवजपताकाक् चैलपवताेरणैः१००५००७१ गावाे वृषा वसतरा हरातैलषताः१००५००७३ वचधातबहग् वकानमालनः१००५००८१ महाहवाभरण कुकाेणीषभूषताः१००५००८३ गाेपाः समाययू राजानाेपायनपाणयः१००५००९१ गाेयाकय मुदता यशाेदायाः सताेवम्१००५००९३ अाानं भूषयां चुवाकपानादभः१००५०१०१ नवकुु मकक मुखपजभूतयः१००५०१०३ बलभवरतं जमुः पृथुाेयलकुचाः१००५०१११ गाेयः समृमणकुडलिनककठ श्१००५०११२ चाबराः पथ शखायुतमायवषाः१००५०११३ नदालयं सवलया जतीव रेजुर्१००५०११४ यालाेलकुडलपयाेधरहारशाेभाः१००५०१२१ ता अाशषः युानारं पाहीित बालके१००५०१२३ हराचूणतैलाः सयाेऽजनमुगुः१००५०१३१ अवात वचाण वादाण महाेसवे१००५०१३३ कृणे वेरेऽनते नदय जमागते१००५०१४१ गाेपाः परपरं ा दधीरघृताबुभः१००५०१४३ अासताे वलपताे नवनीतै चपुः१००५०१५१ नदाे महामनातेयाे वासाेऽलारगाेधनम्१००५०१५३ सूतमागधवदयाे येऽये वाेपजीवनः१००५०१६१ तैतैः कामैरदनाा यथाेचतमपूजयत्१००५०१६३ वणाेराराधनाथाय वपुयाेदयाय च१००५०१७१ राेहणी च महाभागा नदगाेपाभनदता१००५०१७३ यचरयवासक् कठाभरणभूषता१००५०१८१ तत अारय नदय जः सवसमृमान्१००५०१८३ हरेिनवासागुणै रमाडमभूृप

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 611 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००५०१९१ गाेपागाेकुलरायां िनय मथुरां गतः१००५०१९३ नदः कंसय वाषं करं दातं कुह१००५०२०१ वसदेव उपुय ातरं नदमागतम्१००५०२०३ ावा दकरं राे ययाै तदवमाेचनम्१००५०२११ तं ा सहसाेथाय देहः ाणमवागतम्१००५०२१३ ीतः यतमं दाेया सवजे ेमवलः१००५०२२१ पूजतः सखमासीनः पृानामयमातः१००५०२२३ सधीः वाजयाेरदमाह वशापते१००५०२३१ दा ातः वयस इदानीमजय ते१००५०२३३ जाशाया िनवृय जा यसमपत१००५०२४१ दा संसारचेऽवतमानः पुनभवः१००५०२४३ उपलधाे भवान दलुभं यदशनम्१००५०२५१ नैक यसंवासः सदां चकमणाम्१००५०२५३ अाेघेन यूमानानां वानां ाेतसाे यथा१००५०२६१ कपशयं िनजं भूयबुतृणवीधम्१००५०२६३ बृहनं तदधुना यासे वं सतृः१००५०२७१ ातमम सतः काा सह भवजे१००५०२७३ तातं भवतं मवानाे भवामुपलालतः१००५०२८१ पुंसवगाे वहतः सदाे नुभावतः१००५०२८३ न तेषु यमानेषु िवगाेऽथाय कपते१००५०२९० ीनद उवाच१००५०२९१ अहाे ते देवकपुाः कंसेन बहवाे हताः१००५०२९३ एकावशावरजा कया साप दवं गता१००५०३०१ नूनं िनाेऽयमपरमाे जनः१००५०३०३ अमानतवं याे वेद न स मुित१००५०३१० ीवसदेव उवाच१००५०३११ कराे वै वाषकाे दाे राे ा वयं च वः१००५०३१३ नेह थेयं बितथं सयुपाता गाेकुले१००५०३२० ीशक उवाच१००५०३२१ इित नदादयाे गाेपाः ाेाते शाैरणा ययुः१००५०३२३ अनाेभरनडुैतमनुाय गाेकुलम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 612 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००६००१० ीशक उवाच१००६००११ नदः पथ वचः शाैरेन मृषेित वचतयन्१००६००१३ हरं जगाम शरणमुपातागमशतः१००६००२१ कंसेन हता घाेरा पूतना बालघाितनी१००६००२३ शशूंचार िनती पुरामजादषु१००६००३१ न य वणादिन राेािन वकमस१००६००३३ कुवत सावतां भतयातधाय त ह१००६००४१ सा खेचयेकदाेपय पूतना नदगाेकुलम्१००६००४३ याेषवा माययाानं ावशकामचारणी१००६००५१ तां केशबधयितषमकां१००६००५२ बृहतबतनकृ मयमाम्१००६००५३ सवाससं कपतकणभूषण१००६००५४ वषाेसकुतलमडताननाम्१००६००६१ वगुतापावसगवीतैर्१००६००६२ मनाे हरतीं विनतां जाैकसाम्१००६००६३ अमंसतााेजकरेण पणीं१००६००६४ गाेयः यं ुमवागतां पितम्१००६००७१ बालहत वचवती शशूयछया नदगृहेऽसदतकम्१००६००७३ बालं ितछिनजाेतेजसं ददश तपेऽमवाहतं भस१००६००८१ वबुय तां बालकमारकाहं चराचराा स िनमीलतेणः१००६००८३ अनतमाराेपयदमतकं यथाेरगं समबुरुधीः१००६००९१ तां तीणचामितवामचेतां वीयातरा काेषपरछदासवत्१००६००९३ वरयं तभया च धषते िनरयमाणे जननी ितताम्१००६०१०१ ततनं दजुरवीयमुबणं१००६०१०२ घाेरामादाय शशाेददावथ१००६०१०३ गाढं करायां भगवापीड तत्१००६०१०४ ाणैः समं राेषसमवताेऽपबत्१००६०१११ सा मु मुालमित भाषणी िनपीडमानाखलजीवममण१००६०११३ ववृय नेे चरणाै भुजाै मुः वगाा पती राेद ह१००६०१२१ तयाः वनेनाितगभीररंहसा सामही ाै चचाल सहा१००६०१२३ रसा दश ितनेदरे जनाः पेतः ताै विनपातशया

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 613 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००६०१३१ िनशाचरथं यथततना यसर्१००६०१३२ यादाय केशांरणाै भुजावप१००६०१३३ साय गाेे िनजपमाथता१००६०१३४ वाहताे वृ इवापतृप१००६०१४१ पतमानाेऽप तेहगयूयतरमान्१००६०१४३ चूणयामास राजे महदासीदतुम्१००६०१५१ ईषामााेदं ायं गरकदरनासकम्१००६०१५३ गडशैलतनं राैं कणाणमूधजम्१००६०१६१ अधकूपगभीरां पुलनाराेहभीषणम्१००६०१६३ बसेतभुजाेव शूयताेयदाेदरम्१००६०१७१ सतसः तय गाेपा गाेयः कलेवरम्१००६०१७३ पूव त तःविनत भकणमतकाः१००६०१८१ बालं च तया उरस डतमकुताेभयम्१००६०१८३ गाेयतूण समयेय जगृजातसमाः१००६०१९१ यशाेदाराेहणीयां ताः समं बालय सवतः१००६०१९३ रां वदधरे सयगाेपुछमणादभः१००६०२०१ गाेमूेण ापयवा पुनगाेरजसाभकम्१००६०२०३ रां चु शकृता ादशाे षु नामभः१००६०२११ गाेयः संपृसलला अे षु करयाेः पृथक्१००६०२१३ ययायथ बालय बीजयासमकुवत१००६०२२१ अयादजाेऽ मणमांतव जावथाे१००६०२२२ याेऽयुतः कटतटं जठरं हयायः१००६०२२३ केशववदरु ईश इनत कठं१००६०२२४ वणुभुजं मुखमुम ईरः कम्१००६०२३१ चतः सहगदाे हररत पात्१००६०२३२ वपायाेधनुरसी मधुहाजन१००६०२३३ काेणेषु श उगाय उपयुपेस्१००६०२३४ तायः ताै हलधरः पुषः समतात्१००६०२४१ इयाण षीकेशः ाणाारायणाेऽवत१००६०२४३ ेतपपितं मनाे याेगेराेऽवत१००६०२५१ पृगभत ते बुमाानं भगवापरः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 614 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००६०२५३ डतं पात गाेवदः शयानं पात माधवः१००६०२६१ जतमयाैकुठ अासीनं वां यः पितः१००६०२६३ भुानं यभुपात सवहभयरः१००६०२७१ डाकयाे यातधाय कुाडा येऽभकहाः१००६०२७३ भूतेतपशाचा यराेवनायकाः१००६०२८१ काेटरा रेवती येा पूतना मातृकादयः१००६०२८३ उादा ये पारा देहाणेयहः१००६०२९१ वा महाेपाता वृा बालहा ये१००६०२९३ सवे नयत ते वणाेनामहणभीरवः१००६०३०० ीशक उवाच१००६०३०१ इित णयबाभगाेपीभः कृतरणम्१००६०३०३ पाययवा तनं माता सयवेशयदाजम्१००६०३११ तावदादयाे गाेपा मथुराया जं गताः१००६०३१३ वलाे पूतनादेहं बभूवुरितवताः१००६०३२१ नूनं बतषः साताे याेगेशाे वा समास सः१००६०३२३ स एव ाे ुपाताे यदाहानकदुदुभः१००६०३३१ कलेवरं परशभछवा ते जाैकसः१००६०३३३ दरेू वावयवशाे यदहकावेतम्१००६०३४१ दमानय देहय धूमागुसाैरभः१००६०३४३ उथतः कृणिनभु सपाहतपानः१००६०३५१ पूतना लाेकबाली रासी धराशना१००६०३५३ जघांसयाप हरये तनं दवाप सितम्१००६०३६१ कं पुनः या भा कृणाय परमाने१००६०३६३ यछयतमं कं नु रातातराे यथा१००६०३७१ पां भदथायां वायां लाेकवदतैः१००६०३७३ अं ययाः समाय भगवानप ततनम्१००६०३८१ यातधायप सा वगमवाप जननीगितम्१००६०३८३ कृणभुतनीराः कमु गावाेऽनुमातरः१००६०३९१ पयांस यासामपबपुेहतायलम्१००६०३९३ भगवादेवकपुः कैवयाखलदः१००६०४०१ तासामवरतं कृणे कुवतीनां सतेणम्

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 615 of 1026

॥ ीमद् भागवत पुराण ॥

१००६०४०३ न पुनः कपते राजसंसाराेऽानसवः१००६०४११ कटधूमय साैरयमवाय जाैकसः१००६०४१३ कमदं कुत एवेित वदताे जमाययुः१००६०४२१ ते त वणतं गाेपैः पूतनागमनादकम्१००६०४२३ ुवा तधनं वत शशाेाससवताः१००६०४३१ नदः वपुमादाय ेयागतमुदारधीः१००६०४३३ मूयुपााय परमां मुदं लेभे कुह१००६०४४१ य एतपूतनामाें कृणयाभकमतुम्१००६०४४३ णुया या मयाे गाेवदे लभते रितम्१००७००१० ीराजाेवाच१००७००११ येन येनावतारेण भगवाहरररः१००७००१३ कराेित कणरयाण मनाेािन च नः भाे१००७००२१ यवताेऽपैयरितवतृणा सवं च शयचरेण पुंसः१००७००२३ भहराै तपुषे च सयं तदेव हारं वद मयसे चेत्१००७००३१ अथायदप कृणय ताेकाचरतमतुम्१००७००३३ मानुषं लाेकमासा ताितमनुधतः१००७००४० ीशक उवाच१००७००४१ कदाचदाैथािनककाैतकावे जयाेगे समवेतयाेषताम्१००७००४३ वादगीतजमवाचकैकार सूनाेरभषेचनं सती१००७००५१ नदय पी कृतमनादकं वैः कृतवययनं सपूजतैः१००७००५३ अावासःगभीधेनुभः सातिनामशीशयछनैः१००७००६१ अाैथािनकाैसमना मनवनी समागतापूजयती जाैकसः१००७००६३ नैवाणाेै दतं सतय सा दतनाथी चरणावुदपत्१००७००७१ अधःशयानय शशाेरनाेऽपक वालमृहतं यवतत१००७००७३ ववतनानारसकुयभाजनं ययतचावभकूबरम्१००७००८१ ा यशाेदामुखा जय१००७००८२ अाैथािनके कमण याः समागताः१००७००८३ नदादयातुदशनाकुलाः१००७००८४ कथं वयं वै शकटं वपयगात्१००७००९१ ऊचुरयवसतमतीगाेपागाेपी बालकाः१००७००९३ दतानेन पादेन मेत संशयः

sanskritdocuments.org bhagpur.pdf - Page 616 of 1026