गुस्से का ईलाज

ÈGUÚ¹æÝï ¹éSG„GÈGUæ ç…¨Ýï ¹éÛæ ÐÚ »ÜU ¾æÚ ÎéÚêÎï ÐæÜU ÐÉGæ ¥ËHæã „¥GæHæ ©¨ ÐÚ Î¨ ÚãGì¹„ï´ ½ï…„æ ãñ J“xæéGS¨ï ÜUæ §GHæ…”

²ïã Ïæ²æÝ xæéGS ï̈ ÜUæ §GHæ… àæñ¶ïG „GÚèÜGU„, ¥}æèÚï

¥ãHï ¨é‹Ý„, ÏææÝè» Îæ’±„ï §SHæ}æè ãG…GÚ„ï

¥ G ËH æ } æ æ } æ æ ñH æÝ æ ¥Ï æ ê ç Ï æH æH

}æéãG}}æÎ §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú…G±è ç…G²æ§ü

ÜUæ ãñ, ç… ï̈ }æ…çH ï̈ }æv„Ïæ„éH }æÎèÝæ Ýï ©Îêü }æï¢ àææ»¥G

ÈGUÚ}ææ²æ ãñ J }æ…çH ï̈ „Úæç…}æ (Îæ’±„ï §SHæ}æè) Ýï §¨

Ïæ²æÝ ÜUæï çã‹Îè ÚS}æéH ¶G„ }æï¢ }æv„-Ïæ„éH }æÎèÝæ ̈ ï àææ»¥G

ÜUÚ±æ²æ ãñ J

§¨ }æï ¢ ¥xæÚ çÜU¨è …xæã ÜU}æèÏæ ïàæè Ðæ» „æï

}æ…çH¨ï „Úæç…}æ ÜUæï }æéœæGH¥G ÈGUÚ}ææ ÜUÚ ¨G±æÏæ

ÜU}ææ§²ï J

®

ÚæçÏæ„Gæ:- }æ…çH¨ï „Úæç…}æ(Îæ’±„ï §SHæ}æè)

}æv„-Ïæ„éH }æÎèÝæ

¥ãG}æÎ¥æÏææÎ J ÈGUæïÝ: 0091-79-2539 11 68

Email : [email protected]

- 2 -

Sr. No. 786 ÈïGUãçÚ¨ 92 PageNo.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

4

4

5

6

6

7

7

7

7

8

9

9

9

10

10

10

11

11

11

12

12

12

12

12

13

13

14

14

14

15

ÎéÚêÎ àæÚèÈGU ÜUè ÈGU…GèH„

àæñ„GæÝ ÜUï „èÝ …æH¥v¨Ú Hæïxæ xæéGS ï̈ ÜUï ¨ÏæÏæ …ã‹Ý}æ }æï¢ …æ»¢xæïxæéGS¨ï ÜUè „æ’ÚèÈUG“xæéGS¨ï ¨ï ÚÏÏæï ÐæÜU ÜUè ÐÝæã” ÜUï ¨æïHããéGMÈUG ÜUè çÝSÏæ„ ¨ï xæéGS¨ï ¨ï …Ý}æ HïÝï±æHè 16 ÏæéÚæ§²æï¢ ÜUè çÝàææÝÎãèxæéGS¨ï ÜUæ §GHæ……‹Ý„ ÜUè çÏæàææÚ„„GæÜUG„±Ú ÜUæñÝ ?xæéGS¨æ ÐèÝï ÜUè ÈUG…GèH„¨æ„ §ü}ææÝ ¥ÈUGÚæï…G çãGÜUæ²„çÜU¨è ÐÚ xæéGS¨æ ¥æ» ÜUæï ²ê¢ §GHæ… ÜUÚï¢xæéGHæ}æ Ýï ÎïÚ ÜUÚ ÎèçÐÅæ§ü ÜUæ ÜUzGÈG æÚæÎÚxæé…GÚ ãè }æï¢ ¥GæçÈUGÄ²„Ý}æÜU ç…G²æÎæ ÇæH ÎïÝæxæéGS¨æ ÚæïÜUÝï ÜUè ÈUG…GèH„…±æÏæè ÜUæÚ±æ§ü ÐÚ àæñ„GæÝ ÜUè ¥æ}æÎ…æïï ™éÐ Úãæ ©¨ Ýï Ý…æ„ Ðæ§üÜUÚ |æHæ ãæï |æHæÝÚ}ææè …GèÝ„ ÏæwGàæ„è ãñÐïàæxæè }æé¥GæÈUG ÜUÚÝï ÜUè ÈUG…GèH„xæéGS¨æ ÐèÝï ±æHï ÜUï çH²ï …‹Ý„è ãêGÚçãG¨æÏæ }æï¢ ¥æ¨æÝè ÜUï „èÝ ¥SÏææÏæxææçH²æï¢ |æÚï ¶éG„êG„G ÐÚ ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÜUæ ¨Ïæí}ææçHÜU çÏæÝ ÎèÝæÚ ÜUï ¨Ïæí ÜUï ¥‹±æÚÝïÜUU Ïæ‹Îï Ó²ê¢çÅ²æï¢ ÜUæï |æè §ü…Gæ Ýãè¢ Îï„ïv²æ xæéGS¨æ ãGÚæ}æ ãñ ?çÎH }æï¢ ÝêÚï §ü}ææÝ ÐæÝï ÜUæ »ÜU ¨ÏæÏæ™æÚ ²æÚ ÜUè çÝSÏæ„ ¨ï xæéGS¨ï ÜUè ¥GæÎ„çÝÜUæHÝï ÜUï çH²ï 4 ¥±ÚæÎ“¥wGHæÜUïG ÚãG}æ„ï ¥GæH}æ” ÜUï „ïÚã ãéGMÈUG ÜUè çÝSÏæ„ ¨ï xæéGS¨ï ÜUï 13 §GHæ…

- 3 -

xæéGS¨ï ÜUæ §GHæ…1

xæGæçHÏæÝ ¥æÐ ÜUæï àæñ„GæÝ ²ïã çÚ¨æHæ ÐêÚæ Ýãè¢ ÐÉGÝï Îïxææ }æxæÚ ¥æÐ ÜUæïçàæàæ ÜUÚ ÜUï ÐêÚæ ÐÉG

ÜUÚ àæñ„GæÝ ÜUï ±æÚ ÜUæï ÝæÜUæ}æ ÏæÝæ Îèç…²ï J

ÎéÚêÎ àæÚèÈGU ÜUè ÈGU…GèH„¨ÚÜUæÚï Ýæ}æÎæÚ, }æÎèÝï ÜUï „æ…ÎæÚ, ãGÏæèÏæï ÐÚ±Îü xææÚ àæÈGUè»G Úæï…Gï àæé}ææÚ, …ÝæÏæï

¥ãG}æÎï }æéwG„æÚ ÜUæ §àææüÎï ÝêÚ ÏææÚ ãñ : “}æñ¢ Ýï xæéç…Gà„æ Úæ„ ¥G…èÏæ ±æÜUïG¥Gæ

Îï¶æ }æñ¢ Ýï ¥ÐÝï »ÜU ©}}æ„è ÜUæï Îï¶æ …æï ÐéH ç¨Úæ„ ÐÚ ÜU|æè çÍæ¨Å ™H Úãæ ƒæ ¥æñÚ ÜU|æè

ÍæéÅÝæï¢ ÜUï ÏæH ™H Úãæ ƒæ, §„Ýï }æï ¢ ±æïã ÎéMÎ àæÚèÈGU ¥æ²æ …æï ©¨ Ýï }æéÛæ ÐÚ |æï…æ ƒæ, ©¨

Ýï ©¨ï ÐéH ç¨Úæ„G ÐÚ ¶ÇGæ ÜUÚ çÎ²æ ²ãæ¢ „ÜU çÜU ©¨Ýï ÐéH ç¨Úæ„G ÜUæï ÐæÚ ÜUÚ çH²æ J

(¥H }æé’…}æéH ÜUÏæèÚ, ç…ËÎ:25, ¨-ÈGUãGæ:281,282, ãGÎè¨:39, ÎæL »ãìG²æ§œæéÚæç¨H ¥GÚÏæè, ÏæñM„)

àæñ„GæÝ ÜUï „èÝ …æH

ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ ÈGUÜGUèã ¥ÏæêH Hñ¨ ¨}æÚÜGU‹Îè „}ÏæèãéH xæ GæçÈGUHèÝ

}æ ï ¢ ÝvGH ÜUÚ„ï ãñ ¢ : ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ ±ãìÏæ çÏæÝ }æ éÝçÏÏæã ÈGUÚ}ææ„ï ãñ ¢ : ÏæÝè

§SÚæ§üH ÜUï »ÜU Ïæ é…é Gxæ ü »ÜU ÏææÚ ÜUãè¢ „àÚèÈGU Hï xæ» J ÚæS„ï }æ ï ¢ »ÜU }ææ ñÜGU¥G

ÐÚ ¥™æÝÜU ÐyƒÚ ÜUè »ÜU ™^æÝ ªÐÚ ÜUè …æçÝÏæ ¨ï ¨Ú ÜUï ÜGUÚèÏæ ¥æ Ðãé ¢™è, ©‹ãæï ¢ Ýï

ç…GRéUËHæã àæ éM¥G ÜUÚ çÎ²æ „æï ±æïã ÎêÚ ãÅ xæ§ü J çÈUÚ ¶GæñÈGUÝæÜU àæïÚ ¥æñÚ ÎçÚ‹Îï

…GæçãÚ ãæïÝï Hxæ ï }æxæÚ ±æïã Ïæ é…é Gxæ ü Ý ÍæÏæÚæ» ¥æñÚ ç…GRéUËHæã }æ ï ¢ Hxæ ï

Úãï J …Ïæ ±æïã Ïæ é…é Gxæ ü G Ý}ææ…G }æ ï ¢ }æàxæ ê GH ãé» „æï »ÜU ¨æ¢Ð Ðæ¢± ¨ï çHÐÅ

xæ²æ, ²ãæ¢ „ÜU çÜU ¨æÚï ÏæÎÝ ÐÚ çÈUÚ„æ ãé±æ ¨Ú „ÜU Ðãé ¢™ xæ²æ, ±æïã Ïæ é é…é Gxæ ü G

…Ïæ ¨ÁÎï ÜUæ §ÚæÎæ ÈGUÚ}ææ„ï ±æïã ™ïãÚï ¨ï çHÐÅ …æ„æ ¨ÁÎï ÜUï çH²ï ¨Ú Ûæ éÜUæ„ï ²ïã

HévG}ææ ÏæÝæÝï ÜUï çH²ï …æ» ¨ÁÎæ ÐÚ }æ é ¢ã ¶æïH Îï„æ J }æxæÚ ±æïã Ïæ é…é Gxæ ü G ©¨ï

ãÅæ ÜUÚ ¨ÁÎæ ÜUÚÝï }æ ï ¢ ÜUæ}²æÏæ ãæï …æ„ï J …Ïæ Ý}ææ…G ¨ï ÈGUæçÚxæ G ãé» „æï àæ ñ„GæÝ ¶éH ÜUÚ

¨æ}æÝï ¥æ xæ²æ ¥æñÚ ÜUïãÝï Hxææ : ²ïã ¨æÚè ãG-Ú-ÜU„ï ¢ }æ ñ ¢ Ýï ãè ¥æÐ ÜUï ¨æƒ ÜUè ãñ ¢ ¥æÐ

Ïæãé„ çã}}æ„ ±æHï ãñ ¢, }æ ñ ¢ ¥æÐ ¨ï Ïæãé„ }æ é„¥çS¨Ú ãé±æ ãê ¢, Héãæ…Gæ ¥Ïæ }æ ñ ¢ Ýï ²ïã „G ñ ÜUÚ

çH²æ ãñ çÜU ¥æÐ ÜUæ ï ÜU|æè Ýãè¢ Ïæ ïãÜUæª¢xææ, }æãÚÏææÝè ÈGUÚ}ææ ÜUÚ ¥æÐ }æ éÛæ ¨ï Îæ ïS„è

ÜUÚ Hèç…²ï J ©¨ §SÚæ§ü GHè Ïæ é…G éxæ ü G Ýï àæ ñ„GæÝ ÜUï §¨ ±æÚ ÜUæ ï |æè Ýæ ÜUæ}æ

ÏæÝæ„ï ãé» ÈGUÚ}ææ²æ J „ê Ýï }æ éÛæ ï ÇÚæÝï ÜUè ÜUæ ïçàæàæ ÜUè HïçÜUÝ }æ ñ ¢ ÇÚæ Ýãè¢ }æ ñ ¢

„ éÛæ ¨ï ãÚçxæ…G ÎæïS„è Ýãè¢ ÜUM¢xææ J Ïææ ïHæ : ¥ÓÀæ, ¥ÐÝï ¥ãHæï §G²æH ÜUæ ¥ãG±æH

}æéÛæ ¨ï ÎÚ²æzG„ ÜUÚ Hèç…²ï çÜU ¥æÐ ÜUï Ïææ’Î ©Ý ÐÚ v²æ xæ é…GÚ ïxæè J ÈGUÚ}ææ²æ : }æ éÛæ ï

„éÛæ ¨ï ÐêÀ Ýï ÜUè …GMÚ„ Ýãè¢ J àæ ñ„GæÝ Ýï ÜUãæ : çÈUÚ ²ïãè ÐêÀ Hèç…²ï ÜUè }æ ñ ¢ Hæïxææ ï ¢ ÜUæ ï

1. ²ïã Ïæ²æÝ ¥}æèÚï ¥ãHï ̈ é‹Ý„ Ýï „ÏHèxæGï ÜéGUÚ¥æÝæï ̈ é‹Ý„ ÜUè ¥GæH}æxæèÚ xæñGÚ ç¨²æ¨è „ãGÚèÜU, Îæ’±„ï §SHæ}æè ÜUï „èÝ Úæï…Gæ

§çÁ„}ææ¥G (24,25,26 Ú-…ÏæéH }æéÚÁ…Ïæ ç¨Ýï 1419 çã…Úè }æÎèÝ„éH ¥æñçH²æ ¥ãG}æÎ¥æÏææÎ ¥H çã‹Î) }æï¢ ÈUGÚ}ææ²æ J

…GMÚè „Ú}æè}æ ÜUï ¨æƒ „ãGÚèÚÝ ãGæç…GÚï ç¶GÎ}æ„ ãñ J

- 4 -

çÜU¨ „GÚãG ÏæãÜUæ„æ ãê ¢ J ÈGUÚ}ææ²æ : ãæ¢ ²ïã Ïæ„æ Îï J ÏææïHæ, }æïÚï „èÝ3 …æH ãñ¢ :

(1) ÏæéwGH

(2) xæéGS¨æ

(3) Ýàææ J

¥ÐÝï „èÝæï ¢ …æHæï ¢ ÜUè ±…GæãG„ ÜUÚ„ï ãé» ÏææïHæ, …Ïæ çÜU¨è ÐÚ “ÏæéwGH” ÜUæ …æH

ÈUï ¢ÜU„æ ãê ¢ „æï ±æïã }ææH ÜUï …æH }æï ¢ ©HÛæ ÜUÚ Úã …æ„æ ãñ ©¨ ÜUæ ²ïã …GïãÝ ÏæÝæ„æ Úã„æ

ãê ¢ çÜU „ïÚï Ðæ¨ }ææH Ïæãé„ ÜGUHèH ãñ (§¨ „GÚãG ±æïã ÏæéwGH }æï ¢ }æéÏ„Hæ ãæï ÜUÚ) ãé GÜê GUÜGU ï

±æç…Ïææ }æï ¢ ¶G™ü ÜUÚÝï ¨ï |æè Ïææ…G Úã„æ ãñ ¥æñÚ Îê¨Úï Hæïxææï ¢ ÜUï }ææH ÜUè „GÚÈGU |æè }ææ§H

ãæï …æ„æ ãñ J (¥æñÚ ²ê ¢ }ææH ÜUï …æH }æï ¢ È¢U¨ ÜUÚ ÝïçÜU²æï ¢ ¨ï ÎêÚ ãæï ÜUÚ xæéÝæãæï ¢ ÜUï ÎHÎH

}æï ¢ ©„Ú …æ„æ ãñ J) …Ïæ çÜU¨è ÐÚ xæé GS¨ ï ÜUæ …æH ÇæHÝï }æï ¢ ÜUæ}²æÏæ ãæï …æ„æ ãê ¢ „æï ç…¨

„GÚãG ÏæÓ™ï xæï ¢Î ÜUæï Èï ¢UÜU„ï ¥æñÚ ©ÀæH„ï ãñ ¢, }æñ ¢ ©¨ xæé G¨èH ï àæwG¨ ÜUæï àææ²æ„GèÝ ÜUè

…}ææ¥G„ }æï ¢ §¨è „GÚãG ÈUï GÜU„æ ¥æñÚ ©ÀæH„æ ãê ¢ J xæé G¨èHæ àæwG¨ §GË}ææï ¥G}æH ÜUï çÜU„Ýï ãè

ÏæÇG ï }æÚ„Ïæï ÐÚ ÈGUæ§…G ãæï, wG±æã ¥ÐÝè Îé¥Gæ¥æï ¢ ¨ï }æéÎï ü „ÜU ç…G‹Îæ ÜUÚ ¨ÜU„æ ãæï, }æñ ¢ ©¨

¨ï }ææ²ê¨ Ýãè¢ ãæï„æ, }æéÛæï ©}}æèÎ ãæï„è ãñ çÜU ÜU|æè Ý ÜU|æè ±æïã xæé GS¨ï }æï ¢ Ïæï ÜGUæÏæê ãæï ÜUÚ

ÜUæï§ü »ï¨æ …é}Hæ ÏæÜU Îïxææ ç…¨ ¨ï ©¨ ÜUè ¥æç¶GÚ„ „Ïææã ãæï …æ»xæè J Úãæ “Ýàææ” „æï

}æï ïÚ ï §¨ …æH ÜUæ çàæÜUæÚ ²æ’Ýè àæÚæÏæè, §¨ ÜUæï „æï }æñ ¢ ÏæÜUÚè ÜUè „GÚãG ÜUæÝ ÐÜUÇG ÜUÚ ç…¨

ÏæéÚæ§ü ÜUè „GÚÈGU ™æãê ¢ çH²ï çH²ï çÈUÚ„æ ãê ¢ J §¨ „GÚãG àæñ„GæÝ Ýï ²ïã Ïæ„æ çÎ²æ, çÜU …æï àæwG¨

xæé GS¨æ ÜUÚ„æ ãñ ±æïã àæñ„GæÝ ÜUï ãæƒ }æï ¢ »ï¨æ ãñ, …ñ¨ï ÏæÓ™æï ¢ ÜUï ãæƒ }æï ¢ xæï ¢Î J §¨ çH²ï

xæé GS¨æ ÜUÚÝï ±æHï ÜUæï ¨GÏæí ÜUÚÝæ ™æçã²ï, „æçÜU àæñ„GæÝ ÜUæ Üñ GUÎè Ý ÏæÝï çÜU ÜUãè¢ ¥G}æH ãè

…Gæ»¥G Ý ÜUÚ ÏæñÆï J

(„}Ïæèãé xæGæçÈGUHÝè, ¨-ÈGUGãGæ:110, çÐàææ±Ú)

¥v¨Ú Hæïxæ xæéGS¨ï ÜUï ¨ÏæÏæ …ã‹Ý }æï¢ …æ»¢xæï

}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |ææ§²æï ! §¨ Ïæé…éGxæü ÜUè xæézG„éxæê }æï ¢ àæñ„GæÝ Ýï ²ïã Ïææ„

|æè Ïæ„æ§ü çÜU xæéG¨èHæ §‹¨æÝ àæñ„GæÝ ÜUï ãæƒ }æï¢ §¨ „GÚãG ãæï„æ ãñ …ñ¨ï ÏæÓ™æï¢ ÜUï ãæƒ }æï¢ xæï¢Î J

çHãæ…Gæ xæéGS¨ï ÜUæ §GHæ… ÜUÚÝæ …GMÚè ãñ J ÜUãè¢ »ï¨æ Ý ãæï çÜU xæéGS¨ï ÜUï ¨ÏæÏæ àæñ„GæÝ ¨æÚï

¥æ’}ææH ÏæÚÏææÎ ÜUÚ±æ ÇæHï J ÜUèç}æ²æ» ¨¥GæÎ„ }æï¢ ãéGÁ…„éH §SHæ}æ ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ

§}ææ}æ }æéãG}}æÎ xæG…GæHè ÈGUÚ}ææ„ï ãñ¢ : “xæéGS¨ï ÜUæ §GHæ… ¥æñÚ §¨ ÏææÏæ }æï ¢ }æãGÝ„æï

}æàævGÜG „ ÏæÚÎæà„ ÜUÚÝæ ÈGU…üG ãñ, v²ê¢ çÜU ¥v¨Ú Hæïxæ xæéGS¨ï ãè ÜUï Ïææ§G¨ …ã‹Ý}æ }æï¢

…æ»¢xæï J” (ÜUèç}æ²æ» ¨¥GæÎ„, ç…ËÎ:2, ¨-ÈGUãGæ:601, §ç‹„àææÚæ„ï xæ‹…èÝæ „ïãÚæÝ) ¨çÄ²ÎéÝæ ãG¨Ý

Ïæ¨Úè ÈGUÚ}ææ„ï ãñ¢, »ï ¥æÎ}æè ! xæéGS¨ï }æï¢ „ê ¶êGÏæ ©ÀH„æ ãñ, ÜUãè¢ ¥Ïæ ÜUè ©ÀæH

„éÛæï Îæï…G¶G }æï ¢ Ý ÇæH Îï J

(»ãìG²æ©H ©GHê}æ, ç…ËÎ:3, ¨-ÈGUãGæ:205, ÎæÚï ¨æçÎÚ ÏæñM„)

- 5 -

xæGS¨ï ÜUè „æ’ÚèÈGU

}æéÈGUçS¨Úï àæãèÚ ãGÜUè}æéH ©}}æ„ ãG…GÚ„ï }æézG„è ¥ãG}æÎ ²æÚ ¶GæÝ ÈGUÚ}ææ„ï ãñ¢ :

“xæG…GÏæ ²æ’Ýè xæéGS¨æ ÝzG¨ ÜUï ©¨ …æïàæ ÜUæ Ýæ}æ ãñ …æï Îê¨Úï ̈ ï ÏæÎHæ HïÝï ²æ ©¨ï ÎzG¥G (ÎêÚ) ÜUÚÝï

ÐÚ ©|ææÚï J”

(ç}æ¥æü„éH }æÝæ…èãG, ç…ËÎ:6, ¨-ÈGUãGæ:655, ç…G²æ©H ÜéGUÚ¥æÝ ÐÏHèÜUïàæ‹…G HæãæñÚ)

“xæéGS¨ï ¨ï ÚÏæ ÜUè ÐÝæã” ÜUï ¨æïHã16 ãéGM ÈGU ÜUè çÝSÏæ„ ¨ï xæéGS¨ï ¨ï

…Ý}æ HïÝï ±æHè 16 ÏæéÚæ§²æï¢ ÜUè çÝàææÝÎãè

xæéGS¨ï ÜUï ¨ÏæÏæ Ïæãé„ ¨æÚè ÏæéÚæ§²æ¢ …Ý}æ Hï„è ãñ¢ …æï ¥æç¶GÚ„ ÜUï çH²ï „ÏææãÜéUÝ ãñ¢ }æ-¨HÝ :

(1) ãG¨Î

(2) xæGèÏæ„

(3) ™éxGHè

(4) ÜUèÝæ

(5) ÜGUy¥G „¥GËHéÜGU

(6) ÛæêÅ

(7) ¥æÏæM Úï…Gè

(8) Îê¨Úï ÜUæï ãGÜGUèÚ …æÝÝæ

(9) xææHè xæHæï™

(10) „ÜUÏÏæéÚ

(11) Ïæï…æ }ææÚ {æÇG

(12) „}æS¶éGÚ (²æ’Ýè }æ…GæÜGU ©ÇGæÝæ)

(13) ÜGUyG»G ÚïãG}æè

(14) Ïæï }æéLÃ±„è

(15) àæé}ææ„„ ²æ’Ýè çÜU¨è ÜUï ÝévG¨æÝ ÐÚ Úæ…Gè ãæïÝæ

(16) »ãG¨æÝ ÈGUÚæ}ææïàæè ±xæGñÚæ J

±æÜUïG§üG ç…¨ ÐÚ xæéGS¨æ ¥æ …æ„æ ãñ, ©¨ ÜUæ ¥xæÚ ÝévG¨æÝ ãæï …æ» „æï xæéGS¨ï ãæïÝï ±æHæ ¶éGàæè

}æãG¨ê¨ ÜUÚ„æ ãñ, ¥xæÚ ©¨ ÐÚ ÜUæï§ü }æé¨èÏæ„ ¥æ„è ãñ „æï ²ïã Úæ…Gè ãæï„æ ãñ, §¨ ÜUï ¨æÚï »ãG¨æÝæ„

|æêH …æ„æ ãñ ¥æñÚ ©¨ ¨ï „¥GËHéÜGUæ„ ¶Gy}æ ÜUÚ Îï„æ ãñ J Ïææ’…Gæ ï ¢ ÜUæ xæ é GS¨æ çÎH }æ ï ¢ ÀéÐæ

Úã„æ ãñ ¥æñÚ ÏæÚ¨æï ¢ „ÜU Ýãè¢ …æ„æ ©¨è xæ é GS¨ï ÜUè ±…ã ¨ï ±æïã àææÎè xæ G}æè ÜUï }æ±æÜUï G¥G

ÐÚ çàæÜüU„ Ýãè¢ ÜUÚ„æ J Ïææ’…G Hæïxæ ¥xæÚ Ïæ …GæçãÚ ÝïÜU |æè ãæï„ï ãñ ¢ çÈUÚ |æè ç…¨ ÐÚ

xæ é GS¨æ çÎH }æï ¢ ÀéÐæ ÜUÚ Ú¶„ï ãñ ¢, ©¨ ÜUæ §ÁGãæÚ ²ê ¢ ãæ ï …æ„æ ãñ çÜU ¥xæÚ ÐãHï ©¨ ÐÚ

»ãG¨æÝ ÜUÚ„ï ƒï „æï ¥Ïæ Ýãè¢ ÜUÚ„ï, ¥Ïæ ©¨ ÜUï ¨æƒ ãé GSÝï ¨éHêÜU ¨ï Ðïàæ Ýãè¢ ¥æ„ï, Ý

ã}æÎÎèü ÜUæ }æ é…GæãÚæ ÜUÚ„ï ãñ ¢, ¥xæÚ ©¨ Ýï §çÁ„}ææ»G ç…GRUæï Ýæ’„ ±xæ ñ GÚæ ÜUæ »ãç„}ææ}æ

çÜU²æ „æï }æãG…G ÝzG¨ ÜUï çH²ï ãæ ïÝï ±æHè ÝæÚæ…Gxæè ¥æñÚ xæ é GS¨ï ÜUè ±…ã ¨ï ©¨

- 6 -

}æ ï ¢ çàæÜüU„ ¨ï ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæ ï }æãGM}æ ÜUÚ Hï„ï ãñ ¢ J Ïææ’…G çÚà„ïÎæÚ »ï¨ï |æè ãæ ï„ï ãñ ¢ çÜU

§Ý ÜUï ¨æƒ ¥æÎ}æè Hæ¶ ãé GSÝï ¨éHêÜU ÜUÚï }æxæÚ ±æïã Úæã ÐÚ ¥æ„ï ãè Ýãè¢ }æxæÚ ã}æ ï ¢

}ææ²ê¨ Ýãè¢ ãæ ïÝæ ™æçã²ï J “…æ}æ§GS¨xæ GèÚ” }æ ï ¢ ãñ : ²æ’Ýè “…æï „éÛæ ¨ï

çÚà„æ ÜUæÅï „ê ©¨ ¨ï …æïÇG J”(¥H …æ}æ ï§ GS¨xæ GèÚ çHS¨é²ê„Gè, ¨-ÈGUãGæ:309, ãGÎè¨:5004) }ææ ñHæÝæ

M}æè ÈGUÚ}ææ„ï ãñ ¢,

„ê ÏæÚæ» ±SH ÜUÚÎÝ ¥æ}æÎè

Ýñ ÏæÚæ» ÈGUSH ÜUÚÎÝ ¥æ}æÎè

(²æ’Ýè „ê …æïÇG ÐñÎæ ÜUÚÝï ÜUï çH²ï ¥æ²æ ãñ „æïÇG ÐñÎæ ÜUÚÝï ÜUï çH²ï Ýãè¢ ¥æ²æ J)

xæéGS ï̈ ÜUæ ¥G}æHè §GHæ…

}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |ææ§²æï ! xæéGS¨ï ÜUæ ¥G}æHè §GHæ… §¨ „GÚãG ãæï ¨ÜU„æ ãñ çÜU xæéGS¨æ

Ðè …æÝï ¥æñÚ ÎÚ xæé…GÚ ¨ï ÜUæ}æ HïÝï ÜUï ÈGU…Gæ§H ¨ï ¥æxææãè ãGæç¨H ÜUÚï, …Ïæ ÜU|æè xæéGS¨æ ¥æ»

§Ý ÈGU…Gæ§H ÐÚ xæGæñÚæï çÈGURU ÜUÚ ÜUï xæéGS¨ï ÜUæï ÐèÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚï J Ïæé¶GæÚè àæÚèÈGU }æï¢ ãñ, »ÜU

àæwG¨ Ýï ÏææÚxææãï çÚ¨æH„ }æï¢ ¥G…üG ÜUè, ²æ Ú¨êHËHæã !

}æéÛæï ±ç¨Ä²„ ÈGUÚ}ææ§²ï J §àææüÎ ÈGUÚ}ææ²æ : “xæéGS¨æ }æ„ ÜUÚæï J” ©¨ Ýï ÏææÚ ÏææÚ ²ïãè ¨é±æH

çÜU²æ J …±æÏæ ²ïãè ç}æHæ : “xæéGS¨æ }æ„ ÜUÚæï”

(¨ãGèãG Ïæé¶GæÚè, ç…ËÎ:4, ¨-ÈGUãGæ:131, ãGÎè¨:6116)

…‹Ý„ ÜUè çÏæàææÚ„

ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ ¥ÏæêÎ ÎÎæü ÜUïã„ï ãñ¢, çÜU }æñ¢ Ýï ¥G…üG ÜUè, ²æ Ú¨êHËHæã !

}æéÛæï ÜUæï§ü »ï¨æ ¥G}æH §àææüÎ ÈGUÚ}ææ§²ï …æï }æéÛæï …‹Ý„ }æï¢ Îæç¶GH ÜUÚ Îï ?

¨ÚÜUæÚï }æÎèÝæ, ÜGUÚæÚï ÜGUËÏææï ¨èÝæ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}ææ²æ : “ ”

²æ’Ýè xæéGS¨æ Ý ÜUÚæï, „æï „é}ãæÚï çH²ï …‹Ý„ ãñ J

(}æÁ}æ©GÁG…G±æ§Î, ç…ËÎ:8, ¨-ÈGUãGæ:134, ãGÎè¨:12990, ÎæLH çÈGURU ÏæñM„)

„GæÜGU„±Ú ÜUæñÝ ?

Ïæé¶GæÚè }æï¢ ãñ : “„GæÜGU„±Ú ±æïã Ýãè¢ …æï ÐãH±æÝ ãæï Îê¨Úï ÜUæï ÐÀæÇG Îï ÏæçËÜU „GæÜGU„±Ú ±æïã

ãñ …æï xæéGS¨ï ÜUï ±vG„ ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï ÜGUæÏæê }æï¢ Ú¶ï J”

(¨ãGèãG Ïæé¶GæÚè, ç…ËÎ:4, ¨-ÈGUãGæ:130, ãGÎè¨:6114, ÎæLH ÜéU„éçÏæH §GçË}æÄ²æ ÏæñM„)

xæéGS¨æ ÐèÝï ÜUè ÈGU…GèH„

ÜU‹…GéH ©G}}ææH }æï¢ ãñ : ¨ÚÜUæÚï }æÎèÝ» }æéÝÃ±Úæ, ¨éË„GæÝï }ævÜU» }æéÜUÚü}ææ

ÜUæ ÈGUÚ}ææÝï }æé¥GÁG…G}æ ãñ : …æï xæéGS¨æ Ðè …æ»xææ ãGæHæ¢çÜU ÝæçÈGU…G ÜUÚÝï ÐÚ ÜéGUÎÚ„ Ú¶„æ ƒæ „æï

¥ËHæã çÜGU²æ}æ„ ÜUï çÎÝ ©¨ ÜUï çÎH ÜUæï ¥ÐÝè çÚ…Gæ ¨ï }ææ’}æêH ÈGUÚ}ææ Îïxææ J (ÜU‹…GéH ©G}}ææH,

ç…ËÎ:3, ¨-ÈGUãGæ:163, ãGÎè¨:7160, ÎæLH ÜéU„éçÏæH §GçË}æÄ²æ, ÏæñM„)

xæéGS¨ï ÜUæ »ÜU §GHæ… ²ïã |æè ãñ çÜU xæéGS¨æ HæÝï ±æHè Ïææ„æï¢ ÜUï }ææñÜGU¥G ÐÚ Ïæé…éGxææüÝï ÎèÝ

- 7 -

ÜUï „G…üGï ¥G}æH ¥æñÚ §Ý ÜUè çãGÜUæ²æ„ ÜUæï …ïGãÝ }æï¢ ÎæïãÚæ» :

¨æ„ §ü}ææÝ ¥ÈGUÚæï…G çãGÜUæ²æ„

çãGÜUæ²„ 1 : ÜUèç}æ²æ» ¨¥GæÎ„ }æï¢ ãéGÁ…„éH §SHæ}æ ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ §}ææ}æ }æéãG}}æÎ

xæG…GæHè ÝvGH ÈGUÚ}ææ„ï ãñ¢ : çÜU¨è àæwG¨ Ýï ãG…GÚ„ï ¥}æèLH }æé¥ç}æÝèÝ ¨çÄ²ÎéÝæ

©G}æÚ çÏæÝ ¥GÏÎéH ¥G…Gè…G ¨ï ¨wG„ ÜUHæ}æè ÜUè J ¥æÐ Ýï ¨Ú ÛæéÜUæ

çH²æ ¥æñÚ ÈGUÚ}ææ²æ : “v²æ „é}æ ²ïã ™æã„ï ãæï çÜU }æéÛæï xæéGS¨æ ¥æ …æ» ¥æñÚ àæñ„GæÝ }æéÛæï

„ÜUÏÏæéÚ ¥æñÚ ãéGÜêU}æ„ ÜUï xæé GMÚ }æï¢ }æéÏ„Hæ ÜUÚï ¥æñÚ }æñ ¢ „é}æ ÜUæï …éGË}æ ÜUæ çÝàææÝæ ÏæÝæª¢ ¥æñÚ

ÏæÚæï…Gï çÜGU²æ}æ„ „é}æ }æéÛæ ¨ï §¨ ÜUæ ÏæÎHæ Hæï }æéÛæ ¨ï ²ïã ãÚçxæ…G Ýãè¢ ãæïxææ J” ²ïã ÈGUÚ}ææ

ÜUÚ ¶Gæ}ææïàæ ãæï xæ» J

(ÜUèç}æ²æ» ¨¥GæÎ„, ç…ËÎ:2, ¨-ÈGUãGæ:597, §ç‹„àææÚæ„ï xæ¢…èÝæ „ïãÚæÝ)

çãGÜUæ²„ 2 : çÜU¨è àæwG¨ Ýï ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ ¨Ë}ææÝ ÈGUæÚ¨è ÜUæï xææHè Îè J

©‹ãæï¢ Ýï ÈGUÚ}ææ²æ : “¥xæÚ ÏæÚæï…Gï çÜGU²æ}æ„ }æïÚï xæéÝæãæï¢ ÜUæ ÐËHæ |ææÚè ãñ „æï …æï ÜéUÀ „é}æ Ýï

ÜUãæ }æ¢ ñ ©¨ ¨ï |æè ÏæÎ„Ú ãê¢ ¥æñÚ ¥xæÚ }æïÚæ ±æïã ÐËHæ ãËÜUæ ãñ „æï }æéÛæï „é}ãæÚè xææHè ÜUè ÜUæï§ü

ÐÚ±æã Ýãè¢ J”

(§çœæãGæÈéGUS¨æÎ„éH }æéœæÜGUèÝ, ç…ËÎ:9, ¨-ÈGUãGæ:416, ÎæLH ÜéU„éçÏæH §GçË}æÄ²æ ÏæñM„)

çãGÜUæ²„ 3 : çÜU¨è Ýï ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ àæñ¶G ÚÏæè¥G çÏæÝ ¶G¨è}æ ÜUæï xææHè Îè J

¥æÐ Ýï ÈGUÚ}ææ²æ : “¥ËHæã „¥GæHæ Ýï „ïÚï ÜUHæ}æ ÜUæï ¨éÝ çH²æ ãñ }æïÚï ¥æñÚ

…‹Ý„ ÜUï ÎÚç}æ²æÝ »ÜU ¶æ§ü ãGæ§H ãñ }æñ ¢ ©¨ï „ñG ÜUÚÝï }æï ¢ }æSMÈGU ãê¢ ¥xæÚ „ñG ÜUÚÝï }æï ¢ ÜUæ}²æÏæ

ãæï xæ²æ „æï }æéÛæï „é}ãæÚè xææHè ÜUè v²æ ÐÚ±æã ! ¥æñÚ ¥xæÚ }æñ¢ ©¨ï „Gñ ÜUÚÝï }æï ¢ Ýæ ÜUæ}æ Úãæ „æï

„é}ãæÚè xææHè }æïÚï çH²ï Ýæ ÜUæÈGUè ãñ J”

(»ï…GÝ)

çãGÜUæ²„ 4 : ¥}æèLH }æé¥ç}æÝèÝ ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ ¥Ïæê ÏæRU ç¨gèÜGU ÜUæï çÜU¨è

Ýï xææHè Îè, §àææüÎ ÈGUÚ}ææ²æ : “}æïÚï „æï §¨ „GÚãG ÜUï ¥æñÚ |æè ©G²êÏæ ãñ …æï ¥ËHæã „¥GæHæ Ýï

„éÛæ ¨ï ÐæïàæèÎæ Ú¶ï ãñ¢ J”

(»ãìG²æ©H ©GHê}æ, ç…ËÎ:3, ¨-ÈGUãGæ:212, ÎæÚï ¨æçÎÚ, ÏæñM„)

çãGÜUæ²„ 5 : çÜU¨è àæwG¨ Ýï ¨çÄ²ÎéÝæ àæ¥Ïæè ÜUæï xææHè Îè ¥æÐ Ýï ÈGUÚ}ææ²æ :

“¥xæÚ „ê ¨™ ÜUïã„æ ãñ „æï ¥ËHæã }æïÚè }æçxGÈGUÚ„ ÈGUÚ}ææ» ¥æñÚ ¥xæÚ „ê ÛæêÅ ÜUïã„æ ãñ „æï

¥ËHæã „ïÚè }æçxGÈGUÚ„ ÈGUÚ}ææ» J”


çãGÜUæ²„ 6 : ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ ÈéGU…GñH çÏæÝ §G²æ…G ÜUè ç¶GÎ}æ„ }æï¢ ¥G…üG ÜUè xæ§ü,

ãéG…êGÚ ! ÈéGUHæ¢ ¥æÐ ÜUæï ÏæéÚæ |æHæ ÜUïã Úãæ ƒæ J ÈGUÚ}ææ²æ : ¶éGÎæ ÜUè ÜGU¨}æ ! }æñ¢ „æï àæñ„GæÝ ÜUæï

ÝæÚæ…G ãè ÜUM¢xææ, çÈUÚ Îé¥Gæ }ææ¢xæè, ²æ ¥ËHæã ! ©¨ àæwG¨ Ýï }æïÚè …æï …æï ÏæéÚæ§²æ¢ Ïæ²æÝ

ÜUè¢ ¥xæÚ ±æïã }æéÛæ }æï ¢ ãñ¢ „æï }æéÛæï }æé¥GæÈGU ÈGUÚ}ææ Îï ¥æñÚ }æïÚè §SHæãG ÈGUÚ}ææ J ¥æñÚ ¥xæÚ ©¨ Ýï

- 8 -

}æéÛæ ÐÚ ÛæêÅï §Ë…Gæ}ææ„ Ú¶ï ãñ¢ „æï ©¨ ÜUæï }æé¥GæÈGUè ¨ï Ý±æ…G Îï J

çãGÜUæ²„ 7 : »ÜU àæwG¨ ¨çÄ²ÎéÝæ ÏæRU çÏæÝ ¥GÏÎéËHæã }æéÁGÝè ÜUæï ¨Úï ¥Gæ}æ ÏæéÚæ

|æHæ ÜUãï …æ Úãæ ƒæ }æxæÚ ¥æÐ ¶Gæ}ææïàæ ƒï J çÜU¨è Ýï ¥G…üG ÜUè, ¥æÐ …±æÏæè

ÜUæÚ±æ§ü v²ê¢ Ýãè¢ ÈGUÚ}ææ„ï ? ÈGUÚ}ææ²æ : “}æñ¢ §¨ ÜUè çÜU¨è ÏæéÚæ§ ü ¨ï ±æçÜGUÈGU ãè Ýãè¢ ç…¨ ÜUï

¨ÏæÏæ §¨ï ÏæéÚæ ÜUïã ̈ Üê¢U Ïææïã„æÝ Ïææ¢{ ÜUÚ ̈ wG„ xæéÝãxææÚ v²ê¢ ÏæÝê¢ !” ! ²ïã ãG…GÚæ„ï

ÜéGUÎç¨²æ çÜU„Ýï |æHï §‹¨æÝ ãé±æ ÜUÚ„ï ƒï ¥æñÚ çÜU¨ ¥ãG¨Ý ¥‹Îæ…G }æï ¢ xæéGS¨ï ÜUæ §GHæ…

ÈGUÚ}ææ çH²æ ÜUÚ„ï ƒï J ©‹ãï¢ ¥ÓÀè „GÚãG }ææ’Hê}æ ƒæ çÜU ¥ÐÝï ÝzG¨ ÜUï ±æç¨„Gï xæéGS¨æ ÜUÚ ÜUï

}ægï }æéÜGUæçÏæH ÐÚ ™ÉGæ§ü ÜUÚÝï }æï ¢ |æHæ§ü Ýãè¢ ãñ J

¨éÝ Hæï ÝévG¨æÝ ãè ãæï„æ ãñ çÏæH ¥æç¶GÚ ©Ý ÜUæï

ÝzG¨ ÜUï ±æç¨„Gï xæé GS¨æ …æï çÜU²æ ÜUÚ„ï ãñ¢

çÜU¨è ÐÚ xæéGS¨æ ¥æ» „æï ²ê¢ §GHæ… ÜUÚï¢

xæéGS¨ï ÜUè „ÏææãÜUæçÚ²æï¢ ÜUæï |æè Ðïàæï Ý…GÚ Úç¶²ï v²ê¢ çÜU xæéGS¨æ ãè ¥v¨Ú Î¢xææ ÈGU¨æÎ,

Îæïï2 |ææ§²æï¢ }æï ¢ §çzG„ÚæÜU, ç}æ²æ¢ Ïæè±è }æï¢ „GHæÜGU, ¥æÐ¨ }æï¢ }æéÝæÈGUÚ„ ¥æñÚ ÜGUyHæï xæGæÚ„ ÜUæ

}æêç…Ïæ ãæï„æ ãñ J …Ïæ çÜU¨è ÐÚ xæéGS¨æ ¥æ» ¥æñÚ }ææÚ{æÇG „æïÇG„æÇG ÜUÚ ÇæHÝï ÜUæï …è ™æãï „æï

¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï §¨ „GÚãG ¨}æÛææ§²ï : }æéÛæï Îê¨Úæï¢ ÐÚ ¥xæÚ ÜéUÀ ÜGéUÎÚ„ ãGæç¨H |æè ãñ „æï ©¨

¨ï ÏæïãGÎ ç…G²æÎæ ¥ËHæã }æéÛæ ÐÚ ÜGUæçÎÚ ãñ ¥xæÚ }æñ¢ Ýï xæéGS¨ï }æï¢ çÜU¨è ÜUè çÎH ¥æ…GæÚè

²æ ãGÜGU „HÈGUè ÜUÚ ÇæHè „æï çÜGU²æ}æ„ ÜUï Úæï…G ¥ËHæã ÜUï xæG…GÏæ ¨ï }æñ ¢ çÜU¨ „GÚãG

}æãÈêGU…G Úã ¨Üê¢Uxææ ?

xæéGHæ}æ Ýï ÎïÚ ÜUÚ Îè

àæã‹àææãï ¶GñLH ¥Ýæ}æ Ýï »ÜU xæé GHæ}æ ÜUæï çÜU¨è ÜUæ}æ ÜUï çH²ï

„GHÏæ ÈGUÚ}ææ²æ, ±æïã ÎïÚ ¨ï ãGæç…GÚ ãé±æ „æï ãéG…ê GÚ ï ¥‹±Ú, }æÎèÝï ÜUï „æ…±Ú

ÜUï ÎS„ï }æéÝÃ±Ú }æï ¢ ç}æS±æÜU ƒè ÈGUÚ}ææ²æ : “¥xæÚ çÜGU²æ}æ„ }æï ¢ §ç‹„ÜGUæ}æ Ý çH²æ …æ„æ „æï

}æñ ¢ „éÛæï §¨ ç}æS±æÜU ¨ï }ææÚ„æ J” (}æéSÝÎï ¥Ïæê ²æ’Hæ, ç…ËÎ:6, ¨-ÈGUãGæ:90, ãGÎè¨:6892, ÎæLH

ÜéU„éçÏæH §GçË}æÄ²æ, ÏæñM„) Îï¶æ ¥æÐÝï ! ã}ææÚï }æèÆï }æèÆï ¥æÜGUæ, àæã‹àææãï ¶ñGLH ¥Ýæ}æ

ÜU|æè |æè ¥ÐÝï ÝzG¨ ÜUè ¶Gæç„GÚ §ç‹„ÜGUæ}æ Ýãè¢ Hï„ï ƒï ¥æñÚ »ÜU ¥æ…ÜUH

ÜUæ }æé¨Ë}ææÝ ãñ çÜU ¥xæÚ ÝæñÜUÚ çÜU¨è ÜUæ}æ }æï ¢ ÜUæï„æãè ÜUÚ Îï „æï xææçH²æï ¢ ÜUè ÏææñÀæÇG

ÏæçËÜU }ææÚ{æÇG ÐÚ ©„Ú ¥æ„æ ãñ J

çÐÅæ§ü ÜUæ ÜUzGÈGUæÚæ

}æçSH}æ àæÚèÈGU }æï ¢ ãñ, ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ ¥Ïæê }æSªGÎ ¥‹¨æÚè ÈGUÚ}ææ„ï ãñ¢ :

}æñ ¢ ¥ÐÝï xæé GHæ}æ ÜUè çÐÅæ§ü ÜUÚ Úãæ ƒæ çÜU }æñ¢ Ýï ¥ÐÝï ÐèÀï ¨ï ¥æ±æ…G ¨éÝè, “»ï ¥Ïæê

}æSªGÎ ! „é}ãï¢ §GË}æ ãæïÝæ ™æçã²ï çÜU „é}æ §¨ ÐÚ ç…„Ýè ÜéGUÎÚ„ Ú¶„ï ãæï ¥ËHæã §¨ ¨ï

ç…G²æÎæ „é}æ ÐÚ Üé GUÎÚ„ Ú¶„æ ãñ J }æ ñ ¢ Ýï ÐèÀï }æ éÇG ÜUÚ Îï¶æ „æï ±æïã Ú¨êHéËHæã

- 9 -

ƒï J }æñ¢ Ýï ¥G…üG ÜUè : ²æ Ú¨êHËHæã !

²æ’Ýè ²ïã ¥ËHæã ÜUè çÚ…Gæ ÜUï çH²ï ¥æ…GæÎ ãñ J ¨ÚÜUæÚï }æÎèÝ» }æéÝÃ±Úæ, ¨ÚÎæÚï }ævÜU»

}æéÜUÚü}ææ Ýï ÈGUÚ}ææ²æ : ¥xæÚ „é}æ ²ïã Ý ÜUÚ„ï „æï „é}ãï¢ Îæï…G¶G ÜUè ¥æxæ …Hæ„è

²æ ÈGUÚ}ææ²æ çÜU „é}ãï¢ Îæï…G¶G ÜUè ¥æxæ Àê„è J

(¨ãGèãG }æéçSH}æ, ¨-ÈGUãGæ:905, ãGÎè¨:1658-35, ÎæÚï §ÏÝï ãG…G}æ, ÏæñM„)

ÎÚxæé…GÚ ãè }æï¢ ¥GæçÈGUÄ²„

}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |ææ§²æï ! ¥æÐ Ýï Îï¶æ ! ã}ææÚ ï ¨ãGæÏæ» çÜUÚæ}æ

¥ËHæã ± Ú¨êH ¨ï çÜU¨ ÜGU-ÎÚ Œ²æÚ ÜUÚ„ï ƒï J ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ

¥Ïæ ê }æSªGÎ ¥‹¨æÚè Ýï …ê ¢ ãè ¥ÐÝï Œ²æÚ ï Œ²æÚ ï ¥æÜGUæ }æã GÏæ êÏæ ï ÏææÚè

ÜUè ÝæÚæ…Gxæè }æãG¨ê¨ ÜUè ÈGUæ ñÚÝ Ý ç¨Èü GUUxæé GHæ}æ ÜUè çÐÅæ§ü ¨ï

¥ÐÝæ ãæƒ Úæ ïÜU çH²æ ÏæçËÜU ¥ÐÝï §¨ Üé GU¨êÚ ÜUæ »’ç„ÚæÈGU ÜUÚ„ï ãé» ©¨ ÜUï ÜUzGÈGUæÚ ï

}æ ï ¢ xæ é GHæ}æ ÜUæ ï ¥æ…GæÎ ÜUÚ çÎ²æ J ¥æã ! ¥æ… Hæïxæ ¥ÐÝï …ï GÚÎS„æï ¢ ÜUæ ï çÏæHæ …GMÚ„ï

àæÚ-§ü G ÛææÇG G„ ï, çH„æÇG„ï, ©Ý ÐÚ ÎãæÇG„ï ô™ÍææÇG„ï ±vG„ §¨ Ïææ„ ÜUè „GÚÈGU çÏæËÜéUH

„±Á…æïã Ýãè¢ Îï„ï çÜU ¥ËHæã …æï ã}æ ¨ï …GÏæÚÎS„ ãñ ±æïã ã}ææÚ ï …é GË}æ ± ©GÎì±æÝ

ÜUæ ï Îï¶ Úãæ ãñ J ²ÜGUèÝÝ ¥ÐÝï }ææ „ãG„æ ï ¢ ÜU ï ¨æƒ ÝÚ}æè ± ãé GSÝï ¨éHêÜU, ¥æñÚ ¥GzG± ±

ÎÚxæ é…GÚ ¨ï ÜUæ}æ HïÝï ãè }æ ï ¢ ¥GæçÈGUÄ²„ ãñ J ™éÝæ‹™ï

Ý}æÜU ç…G²æÎæ ÇæH ÎïÝæ

ÜUïã„ï ãñ ¢, »ÜU ¥æÎ}æè ÜUè Ïæè±è Ýï ¶æÝï }æ ï ¢ Ý}æÜU ç…G²æÎæ ÇæH çÎ²æ J ©¨ï

xæ é GS¨æ „æï Ïæãé„ ¥æ²æ }æxæÚ ²ïã ¨æï™„ï ãé» ±æïã xæ é GS¨ï ÜUæ ï Ðè xæ²æ çÜU }æ ñ ¢ |æè „æï ¶G„Gæ»¢

ÜUÚ„æ Úã„æ ãê ¢ ¥xæÚ ¥æ… }æ ñ ¢ Ýï Ïæè±è ÜUè ¶G„Gæ ÐÚ ¨wG„è ¨ï xæçÚzG„ ÜUè „æï ÜUãè¢ »ï¨æ

Ý ãæï çÜU ÜUH ÏæÚæ ï…G ï çÜGU²æ}æ„ ¥ËHæã |æè }æ ïÚè ¶G„Gæ¥æï ¢ ÐÚ xæçÚzG„ ÈGUÚ}ææ Hï J

™éÝæ‹™ï ©¨ Ýï çÎH ãè çÎH }æ ï ¢ ¥ÐÝè …Gæ ñ…æ ÜUè ¶G„Gæ }æ é¥GæÈGU ÜUÚ Îè J §ç‹„ÜGUæH ÜUï

Ïææ’Î ©¨ ÜUæ ï çÜU¨è Ýï wG±æÏæ }æ ï ¢ Îï¶ ÜUÚ ÐêÀæ, ¥ËHæã Ýï ¥æÐ ÜUï ¨æƒ v²æ

}æ é¥Gæ}æHæ ÈGUÚ}ææ²æ ? ©¨ Ýï …±æÏæ çÎ²æ çÜU xæ éÝæãæ ï ¢ ÜUè ÜU¨Ú„ ÜUï ¨ÏæÏæ ¥G…GæÏæ ãæ ïÝï

ãè ±æHæ ƒæ çÜU ¥ËHæã Ýï ÈGUÚ}ææ²æ : }æ ïÚè Ïæ‹Îè Ýï ¨æHÝ }æ ï ¢ Ý}æÜU ç…G²æÎæ ÇæH

çÎ²æ ƒæ ¥æñÚ „é}æ Ýï ©¨ ÜUè ¶G„Gæ }æ é¥GæÈGU ÜUÚ Îè ƒè, …æ¥æï }æ ñ ¢ |æè ©¨ ÜUï ç¨Hï }æ ï ¢ „é}æ

ÜUæ ï ¥æ… }æ é¥GæÈGU ÜUÚ„æ ãê ¢ J

xæéGS¨æ ÚæïÜUÝï ÜUè ÈGU…GèH„

ãGÎè¨ï ÐæÜU }æï¢ ãñ : …æï àæwG¨ ¥ÐÝï xæéGS¨ï ÜUæï ÚæïÜUïxææ ¥ËHæã çÜGU²æ}æ„ ÜUï Úæï…G ©¨ ¨ï

¥ÐÝæ ¥G…GæÏæ ÚæïÜU Îïxææ J

(àæé©GÏæéH §ü}ææÝ, ç…ËÎ:6, ¨-ÈGUãGæ:315, ãGÎè¨:8311)U

- 10 -

…±æÏæè ÜUæÚ±æ§ü ÐÚ àæñ„GæÝ ÜUè ¥æ}æÎ

}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |ææ§²æï ! …Ïæ ÜUæï§ü ã}æ ¨ï ©ËÛæï ²æ ÏæéÚæ |æHæ ÜUãï ©¨ ±vG„

¶Gæ}ææïàæè }æï ¢ ãè ã}ææÚï çH²ï ¥GæçÈGUÄ²„ ãñ ¥xæ™ïü àæñ„GæÝ Hæ¶ ±S±¨ï ÇæHï çÜU „ê |æè ©¨ ÜUæï

…±æÏæ Îï ±ÚÝæ Hæïxæ „éÛæï ÏæéçÁGÎH ÜUãï¢xæï, ç}æ²æ¢ ! àæÚæÈGU„ ÜUæ …G}ææÝæ Ýãè¢ ãñ §¨ „GÚãG „æï Hæïxæ

„éÛæ ÜUæï …èÝï |æè Ýãè¢ Îï¢xæï ±xæñGÚæ ±xæGñÚæ J »ÜU ãGÎè¨ï }æéÏææÚÜUæ Ïæ²æÝ ÜUÚ„æ ãê¢ §¨ ÜUæï xæGæñÚ ¨ï

¨}ææ¥G„ ÈGUÚ}ææ§²ï, ¨éÝ ÜUÚ ¥æÐ ÜUæï ¥‹Îæ…Gæ ãæïxææ çÜU Îê¨Úï ÜUï ÏæéÚæ |æHæ ÜUïã„ï ±vG„

¶Gæ}ææïàæ ÚãÝï ±æHæ ÚãG}æ„ï §Hæãè ÜUï çÜU¨ ÜGU-ÎÚ ÝÁGÎèÜU„Ú ãæï„æ ãñ J ™éÝæ‹™ï }æéSÝÎï

§}ææ}æ ¥ãG}æÎ }æï ¢ ãñ, çÜU¨è àæwG¨ Ýï ¨ÚÜUæÚï }æÎèÝæ ÜUè }ææñ…êÎxæè }æï ¢ ãG…GÚ„ï

¨çÄ²ÎéÝæ ¥Ïæê ÏæRUï ç¨gèÜGU ÜUæï ÏæéÚæ ÜUãæ „æï …Ïæ ©¨Ýï Ïæãé„ ç…G²æÎ„è ÜUè J „æï

©‹ãæï¢ Ýï ©¨ ÜUè Ïææ’…G Ïææ„æï¢ ÜUæ …±æÏæ çÎ²æ (ãGæHæ¢çÜU ¥æÐ ÜUè …±æÏæè ÜUæÚ±æ§ü

}ææ’ç¨Ä²„ ¨ï ÐæÜU ƒè }æxæÚ) ¨ÚÜUæÚï Ýæ}æÎæÚ ±ãæ¢ ¨ï ©Æ xæ» J ¨çÄ²ÎéÝæ

¥Ïæê ÏæRU ç¨gèÜGU ãéG…êGÚï ¥ÜUÚ}æ ÜUï ÐèÀï Ðãé¢™ï, ¥G…üG ÜUè, ²æ

Ú¨êHËHæã ! ±æïã }æéÛæï ÏæéÚæ ÜUïã„æ Úãæ ¥æÐ „àÚèÈGU ÈGUÚ}ææ Úãï, …Ïæ }æñ ¢

Ýï ©¨ ÜUè Ïææ„ ÜUæ …±æÏæ çÎ²æ „æï ¥æÐ ©Æ xæ», ÈGUÚ}ææ²æ : “„ïÚï ¨æƒ çÈGUçÚà„æ ƒæ …æï ©¨

ÜUæ …±æÏæ Îï Úãæ ƒæ, çÈUÚ …Ïæ „ê Ýï ¶éGÎ ©¨ï …±æÏæ ÎïÝæ àæéM¥G çÜU²æ, „æï àæñ„GæÝ ÎÚç}æ²æÝ

}æï¢ ¥æ ÜêUÎæ J”

(}æéSÝÎï §}ææ}æ ¥ãG}æÎ çÏæÝ ãG}ÏæH, ç…ËÎ:3, ¨-ÈGUãGæ:434, ãGÎè¨:9630)

…æï ™éÐ Úãæ ©¨ Ýï Ý…æ„ Ðæ§ü

}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |ææ§²æï ! ¥æÐ ÜUæï ÏææïH ÜUÚ ÏææÚãæ ÐÀ„æÝæ ÐÇGæ ãæïxææ }æxæÚ

¶Gæ}ææïàæ Úã ÜUÚ ÜU|æè ÝÎæ}æ„ Ýãè¢ ©Ææ§ü ãæïxæè J ç„Úç}æ…Gè àæÚèÈGU }æï ¢ ãñ, ²æ’Ýè

…æï ™éÐ Úãæ ©¨ Ýï Ý…æ„ Ðæ§ü J” (¨éÝÝéçœæÚç}æ…Gè, ç…ËÎ:4, ¨-ÈGUãGæ:225, ãGÎè¨:2509, ÎæLH çÈGURU

ÏæñM„) ¥æñÚ ²ïã }æéãGæ±Úæ |æè ¶êGÏæ ãñ, “»ÜU ™éÐ ¨æñ100 ÜUæï ãÚæ» J”

ÜUÚ |æHæ ãæï |æHæ

ãG…GÚ„ ï ¨çÄ²ÎéÝæ àæñ¶G ¨æ’Îè ÏææïS„æÝï ¨æ’Îè }æï¢ ÝvGH ÜUÚ„ï ãñ¢ : »ÜU ÝïÜU

¨èÚ„ àæwG¨ ¥ÐÝï …Gæ„è Îéà}æÝæï¢ ÜUæ ç…GRU |æè ÏæéÚæ§ü ¨ï Ý ÜUÚ„æ ƒæ J …Ïæ |æè çÜU¨è ÜUè Ïææ„

çÀÇG„è, ©¨ ÜUè …GÏææÝ ¨ï ÝïÜU ÜUçH}ææ ãè çÝÜUH„æ J ©¨ ÜUï }æÚÝï ÜUï Ïææ’Î çÜU¨è Ýï ©¨ï

wG±æÏæ }æï ¢ Îï¶æ „æï ¨é±æH çÜU²æ : ²æ’Ýè ¥ËHæã Ýï „ïÚï ¨æƒ v²æ

}æé¥Gæ}æHæ ÈGUÚ}ææ²æ ? ²ïã ¨é±æH ¨éÝ ÜUÚ ©¨ ÜUï ãæï¢Åæï ¢ ÐÚ }æéSÜUÚæãÅ ¥æ xæ§ü ¥æñÚ ±æïã

ÏæéHÏæéH ÜUè „GÚã àæèÚè¢ ¥æ±æ…G }æï ¢ ÏææïHæ : “Îé‹²æ }æï¢ }æïÚè ²ïãè ÜUæïçàæàæ ãæï„è ƒè çÜU }æïÚè

…GÏææÝ ¨ï çÜU¨è ÜUï ÏææÚï }æï ¢ ÜUæï§ü ÏæéÚè Ïææ„ Ý çÝÜUHï, ÝÜUèÚñÝ Ýï |æè }æéÛæ ¨ï ÜUæï§ü ¨wG„ ¨é±æH

Ý çÜU²æ ¥æñÚ ²ê¢ }æïÚæ }æé¥Gæ}æHæ Ïæãé„ ¥ÓÀæ Úãæ J”

(ÏææïS„æÝï ¨æ’Îè, ¨-ÈGUãGæ:144, ÏææÏæéH }æÎèÝæ ÜUÚæ™è)

- 11 -

ÝÚ}æè …GèÝ„ ÏæwGàæ„è ãñ

}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |ææ§²æï ! ¥æÐ Ýï }æéHæ-ãG…Gæ ÈGUÚ}ææ²æ, ÝÚ}æè ¥æñÚ ¥GzG±æï ÎÚxæé…GÚ

ÜUÚÝï ¨ï ¥ËHæãé ÚÏÏæéH §GÁG…G„ ÜUè çÜU¨ ÜGU-ÎÚ ÚãG}æ„ ãæï„è ãñ J ÜUæàæ ! ã}æ |æè ¥ÐÝè

Ïæï §GÁG…G„è ÜUÚÝï ±æHæï¢ ²æ ¨„æÝï ±æHæï¢ ÜUæï }æé¥GæÈGU ÜUÚÝæ §çwG„²æÚ ÜUÚï¢ J }æéçSH}æ àæÚèÈGU }æï¢

ãñ : ç…¨ ™è…G }æï ¢ ÝÚ}æè ãæï„è ãñ ©¨ï …GèÝ„ ÏæwGàæ„è ãñ ¥æñÚ ç…¨ ™è…G ¨ï …éÎæ ÜUÚ Hè …æ„è

ãñ ©¨ï »GÏæÎæÚ ÏæÝæ Îï„è ãñ J

(¨ãGèãG }æéçSH}æ, ¨-ÈGUãGæ:1398, ãGÎè¨:2594, ÎæÚï §ÏÝï ãG…G}æ, ÏæñM„)

Ðïàæxæè }æé¥GæÈGU ÜUÚÝï ÜUè ÈGU…GèH„

»ãìG²æ©H ©GHê}æ }æï¢ ãñ : »ÜU àæwG¨ Îé¥Gæ }ææ¢xæ Úãæ ƒæ, “²æ ¥ËHæã ! }æïÚï Ðæ¨

¨-ÎÜGUæ ± ¶GñÚæ„ ÜUï çH²ï ÜUæï§ü }ææH Ýãè¢ Ïæ¨ ²ïãè çÜU …æï }æé¨Ë}ææÝ }æïÚè Ïæï §GÁG…G„è ÜUÚï }æñ ¢

Ýï ©¨ï }æé¥GæÈGU çÜU²æ J” ¨ÚÜUæÚ ÐÚ ±ãìG² ¥æ§ü, “ã}æ Ýï §¨ Ïæ‹Îï ÜUæï ÏæwGàæ

çÎ²æ J”


xæéGS¨æ ÐèÝï ±æHï ÜUï çH²ï …‹Ý„è ãêGÚ

¥Ïæê Îæ±êÎ ÜUè ãGÎè¨ }æï¢ ãñ : ç…¨ Ýï xæéGS¨ï ÜUæï …GÏ„G ÜUÚ çH²æ ãGæHæ¢çÜU ±æïã §¨ï

ÝæçÈGU…G ÜUÚÝï ÐÚ ÜGUæçÎÚ ƒæ „æï ¥ËHæã ÏæÚæï…Gï çÜGU²æ}æ„ ©¨ ÜUæï „}ææ}æ }æwGHêÜGU ÜUï

¨æ}æÝï ÏæéHæ»xææ ¥æñÚ §çwG„²æÚ Îïxææ çÜU ç…¨ ãêGÚ ÜUæï ™æãï Hï Hï J

(¨éÝÝï ¥Ïæê Îæ±êÎ, ç…ËÎ:4, ¨-ÈGUãGæ:325, 326, ãGÎè¨:4777, ÎæÚï »ãGKæ§çœæÚæ¨éH ¥GÚÏæè, ÏæñM„)

çãG¨æÏæ }æï¢ ¥æ¨æÝè ÜUï „èÝ3 ¥SÏææÏæ

ãG…GÚ„ ï ¨çÄ²ÎéÝæ ¥Ïæê ãéÚñÚæ ¨ï }æÚ±è ãñ çÜU „èÝ Ïææ„ï¢ ç…¨ àæwG¨ }æï¢ ãæï¢xæè

¥ËHæã „¥GæHæ (çÜGU²æ}æ„ ÜUï çÎÝ) ©¨ ÜUæ çãG¨æÏæ Ïæãé„ ¥æ¨æÝ „GÚèÜGUï ¨ï Hïxææ ¥æñÚ ©¨

ÜUæï ¥ÐÝè ÚãG}æ„ ¨ï …‹Ý„ }æï¢ Îæç¶GH ÈGUÚ}ææ»xææ J

(1) …æï „é}ãï¢ }æãGM}æ ÜUÚï „é}æ ©¨ï ¥G„Gæ ÜUÚæï

(2) ¥æñÚ …æï „é}æ ¨ï ÜGUyG»G „¥GËHéÜGU ÜUÚï „é}æ ©¨ ¨ï ç}æHæÐ ÜUÚæï

(3) ¥æñÚ …æï „é}æ ÐÚ …éGË}æ ÜUÚï „é}æ ©¨ ÜUæï }æé¥GæÈGU ÜUÚ Îæï J

(¥H }ææï’…}æéH ¥±¨„G, ç…ËÎ:4, ¨-ÈGUãGæ:18, ãGÎè¨:5064, ÎæÚéH ÜéU„éçÏæH §GçË}æÄ²æ, ÏæñM„)

xææçH²æï¢ |æÚï ¶éG„êG„G ÐÚ ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÜUæ ¨Ïæí

ÜUæàæ ! ã}ææÚï ¥‹ÎÚ ²ïã …ÁGÏææ ÐñÎæ ãæï …æ» çÜU ã}æ ¥ÐÝè …Gæ„ ¥æñÚ ¥ÐÝï ÝzG¨ ÜUè

¶Gæç„GÚ xæéGS¨æ ÜUÚÝæ ãè ÀæïÇG Îï¢ J …ñ¨æ çÜU ã}ææÚï Ïæé…éG ìxææï Z ÜUæ …ÁGÏææ ãæï„æ ƒæ çÜU ©Ý ÐÚ ÜUæï§ü

çÜU„Ýæ ãè …éGË}æ ÜUÚï ²ïã ãG…GÚæ„ ©¨ …GæçH}æ ÐÚ |æè àæzGÜGU„ ãè ÈGUÚ}ææ„ï ƒï J ™éÝæ‹™ï “ãG²æ„ï

¥æ’Hæ ãGG…GÚ„” }æï¢ ãñ, ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ §}ææ}æï ¥ãHï ¨é‹Ý„ }ææñHæÝæ àææã ¥ãG}æÎ Ú…Gæ ¶GæÝ

ÜUè ç¶GÎ}æ„ }æï¢ »ÜU ÏææÚ …Ïæ ÇæÜU Ðïàæ ÜUè xæ§ü „æï Ïææ’…G ¶éG„êG„G }æéxæGËH…Gæ„

(²æ’Ýè xææçH²æï¢) ¨ï |æÚÐêÚ ƒï J }ææï’„çÜGUÎèÝ ÏæÚã}æ ãé» çÜU ã}æ §Ý Hæïxææï ¢ ÜUï ç¶GHæÈGU

- 12 -

}æéÜGUg}ææ Îæ§Ú ÜUÚï¢xæï J §}ææ}æï ¥ãHï ¨é‹Ý„ }ææñHæÝæ àææã ¥ãG}æÎ Ú…Gæ ¶GæÝ Ýï

§àææüÎ ÈGUÚ}ææ²æ : “…æï Hæïxæ „æ’ÚèÈGUè ¶éG„êG„G çH¶„ï ãñ¢ ÐãHï ©Ý ÜUæï …æxæèÚï¢ „vG¨è}æ ÜUÚ Îæï,

çÈUÚ xææçH²æ¢ çH¶Ýï ±æHæï¢ ÐÚ }æéÜGUg}ææ Îæ§Ú ÜUÚ Îæï J” (ãG²æ„ï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, ç…ËÎ:1, ¨-ÈGUãGæ:

143,144, }æéHwG¶G¨Ý }æv„Ïæ» }æÜüU…GéH ¥æñçH²æ HæãæñÚ) }æ„GHÏæ ²ïã çÜU …Ïæ „æ’ÚèÈGU ÜUÚÝï ±æHæï¢ ÜUæï

„æï §‹¥Gæ}æ Îï„ï Ýãè¢ çÈUÚ ÏæéÚæ§ü ÜUÚÝï ±æHæï¢ ¨ï ÏæÎHæ v²ê¢ Hï¢ ?

}ææçHÜU çÏæÝ ÎèÝæÚ ÜUï ¨Ïæí ÜUï ¥‹±æÚ

ã}ææÚï Ïæé…éGxææüÝï ÎèÝ …éGË}æï …GæçH}æèÝ ¥æñÚ ç¨„}æï ÜUæçÈGUÚèÝ ÐÚ ̈ Ïæí ÈGUÚ}ææ„ï

¥æñÚ çÜU¨ „GÚãG xæé GS¨ ï ÜUæï |æxææ„ï ƒï §¨ï §¨ çãGÜUæ²„ ¨ï ¨}æÛæÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUèç…²ï J

™éÝæ‹™ï ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ }ææçHÜU çÏæÝ ÎèÝæÚ Ýï »ÜU }æÜUæÝ çÜUÚæ²ï ÐÚ çH²æ J

©¨ }æÜUæÝ ÜUï çÏæËÜéUH }æéœæç¨H »ÜU ²ãêÎè ÜUæ }æÜUæÝ ƒæ J ±æïã ²ãêÎè ÏæéxG…Gæ ï §GÝæÎ ÜUè

Ïæé‹²æÎ ÐÚ ÐÚÝæHï ÜUï …GÚè»G xæ‹Îæ ÐæÝè ¥æñÚ xæGHæ…G„ ¥æÐ ÜUï ÜUæàææÝ»

¥GÁG}æ„ }æï ¢ ÇæH„æ Úã„æ J }æxæÚ ¥æÐ ¶Gæ}ææïàæ ãè Úã„ï J ¥æç¶GÚï ÜUæÚ »ÜU çÎÝ

©¨ Ýï ¶éGÎ ãè ¥æ ÜUÚ ¥G…üG ÜUè, …ÝæÏæ ! }æïÚï ÐÚÝæHï ¨ï xæé…GÚÝï ±æHè Ý…æ¨„ ÜUè ±…ã ¨ï

¥æÐ ÜUæï ÜUæï§ü çàæÜUæ²„ „æï Ýãè¢ ? ¥æÐ Ýï çÝãæ²„ ãè ÝÚ}æè ÜUï ¨æƒ ÈGUÚ}ææ²æ,

“ÐÚÝæHï ¨ï …æï xæ‹Îxæè çxæÚ„è ãñ ©¨ ÜUæï ÛææÇê G Îï ÜUÚ {æï ÇæH„æ ãê ¢ J” ©¨ Ýï ÜUãæ, ¥æÐ

ÜUæï §„Ýè „ÜUHèÈGU ãæïÝï ÜUï Ïææ ±é…êÎ xæé GS¨æ Ýãè¢ ¥æ„æ ? ÈGUÚ}ææ²æ : ¥æ„æ „æï ãñ }æxæÚ Ðè

…æ„æ ãê ¢ v²ê¢ çÜU : (ÐæÚã 4 ¨êÚ» ¥æHï §G}æÚæÝ ¥æ²„ Ý}ÏæÚ 134 }æï ¢) ¶éGÎæ» ÚãG}ææÝ

ÜUæ ÈGUÚ}ææÝï }æãGÏÏæ„ çÝàææÝ ãñ :

„…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ : ¥æñÚ xæéGS¨æ ÐèÝï ±æHï ¥æñÚ Hæïxææï ¢

¨ï ÎÚ xæé…GÚ ÜUÚÝï ±æHï ¥æñÚ ÝïÜU Hæïxæ ¥ËHæã ÜUï

}æãGÏæêÏæ ãñ¢ J

(ÐæÚã 4 ¥æHï §G}æÚæÝ:134)

…±æÏæ ¨éÝ ÜUÚ ²ãêÎè }æé¨Ë}ææÝ ãæï xæ²æ J („çÁGÜUÚ„éH ¥æñçH²æ, ¨-ÈGUãGæ:51)

çÝxææãï ±Hè }æï¢ ±æïã „æ¨èÚ Îï¶è

ÏæÎH„è ã…GæÚæï¢ ÜUè „vGÎèÚ Îï¶è

}æèÆï }æèÆï §SHæ}æè |ææ§²æï ! Îï¶æ ¥æÐ Ýï ! ÝÚ}æè ÜUè ÜñU¨è Ïæ-Ú-ÜU„ï¢ ãñ¢ ! ÝÚ}æè ¨ï

}æé„¥çS¨Ú ãæï ÜUÚ ±æïã ²ãêÎè }æé¨Ë}ææÝ ãæï xæ²æ J

ÝïÜU Ïæ‹Îï Ó²ê¢çÅ²æï¢ ÜUæï |æè §ü…Gæ Ýãè¢ Îï„ï

¥ËHæã ÜUï ÝïÜU Ïæ‹Îï ÜUè »ÜU ¥GHæ}æ„ ²ïã |æè ãñ çÜU ±æïã xæéGS¨ï }æï¢ ¥æ ÜUÚ }æé¨Ë}ææÝæï¢

ÜUæï „æï v²æ „ÜUHèÈGU Îïxææ Ó²ê¢çÅ²æï¢ „ÜU ÜUæï §ü…Gæ ÎïÝï ¨ï xæéÚï…G ÜUÚ„æ ãñ J ™éÝæ‹™ï ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ

wG±æ…æ ãG¨Ý Ïæ¨Úè („…ü}æ» ÜU‹…GéH §ü}ææÝ : ÏæïàæÜU ÝïÜê ÜUæÚ

- 13 -

…GMÚ ™ñÝ }æï¢ ãñ¢ J (ÐæÚã :30, ¥H }æé„GçzGÈGUÈGUèÝ 22) ÜUè „zG¨èÚ ÜUÚ„ï ãé» ÈGUÚ}ææ„ï ãñ¢ :

²æ’Ýè ÝïÜU Ïæ‹Îï ±æïã ãñ¢ …æï Ó²ê¢çÅ²æï¢ ÜUæï |æè ¥ç…GÄ²„ Ý Îï¢ J

(„zG¨èÚï ãG¨Ý Ïæ¨Úè, ç…ËÎ:5, ¨-ÈGUãGæ:264, ÏææÏæéH }æÎèÝ ÜUÚæ™è)

v²æ xæéGS¨æ ãGÚæ}æ ãñ ?

¥G±æ}æ }æï¢ ²ïã xæGH„G }æàãêÚ ãñ çÜU “xæéGS¨æ ãGÚæ}æ ãñ J” xæéGS¨æ »ÜU xæGñÚ §çwG„²æÚè ¥}æí ãñ,

§‹¨æÝ ÜUæï ¥æ ãè …æ„æ ãñ, §¨ }æï¢ §¨ ÜUæ ÜéGU¨êÚ Ýãè¢, ãæ¢ xæéGS¨ï ÜUæ Ïæï…æ §S„ï’}ææH ÏæéÚæ ãñ J Ïææ’…G

¨êÚ„æï¢ }æï¢ xæéGS¨æ …GMÚè |æè ãñ }æ-¨HÝ ç…ãæÎ ÜUï ±vG„ ¥xæÚ xæéGS¨æ Ýãè¢ ¥æ»xææ „æï ¥ËHæã

ÜUï Îéà}æÝæï¢ ¨ï çÜU¨ „GÚãG HÇGï¢xæï ! ÏæãÚ ãGæH xæéGS¨ï ÜUæ §…GæHæ (²æ’Ýè §¨ ÜUæ Ý ¥æÝæ) }æéç}ÜUÝ Ýãè¢

“§}ææHæ” ãæïÝæ ™æçã²ï ²æ’Ýè xæéGS¨ï ÜUæ L¶G Îê¨Úè „GÚÈGU çÈUÚ …æÝæ ™æçã²ï J }æ-¨HÝ ÜUæï§ü

Îæ’±„ï §SHæ}æè ÜUï }æ-ÎÝè }ææãGæñH ¨ï ±æÏæS„æ ãæïÝï ¨ï ÐãHï ÏæéÚè ¨æïãGÏæ„ }æï¢ ƒæ, xæéGS¨ï ÜUè

ãGæH„ ²ïã ƒè çÜU ¥xæÚ çÜU¨è Ýï ãæ¢ ÜUæ Ýæ ÜUïã çÎ²æ „æï ¥æÐï ¨ï ÏææãÚ ãæï xæ²æ ¥æñÚ xææçH²æï¢ ÜUè

ÏææñÀæÇG ÜUÚ Îè, çÜU¨è Ýï ÏæÎ„}æè…Gè ÜUÚ Îè „æï ©Ææ ÜUÚ ƒŒÐÇG …ÇG çÎ²æ J }æ„GÏæH ÜUæï§ü |æè ÜUæ}æ

ç¶GHæÈGUï ç}æ…Gæ… ãé±æ, xæéGS¨æ ¥æ²æ „æï ¨Ïæí ÜUÚÝï ÜUï Ïæ…æ» ÝæçÈGU…G ÜUÚ çÎ²æ J …Ïæ ©¨ï ¶éGàæ

çÜGUS}æ„è ¨ï Îæ’±„ï §SHæ}æè ÜUæ }æ-ÎÝè }ææãGæñH }æé²S¨Ú ¥æ xæ²æ ¥æñÚ Îæ’±„ï §SHæ}æè ÜUï

¨é‹Ý„æï¢ ÜUè „ÚçÏæÄ²„ ÜUï }æ-ÎÝè ÜGUæçÈGUHæï¢ }æï¢ ¨ÈGUÚ ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ï¢ …GæçãÚ ãæïÝï Hxæè¢ ¥æñÚ xæéGS¨ï

ÜUæ “§}ææHæ” ãæï xæ²æ ²æ’Ýè L¶G ÏæÎH xæ²æ ²æ’Ýè ¥Ïæ |æè xæéGS¨æ „æï ÏææÜGUè ãñ }æxæÚ §¨ ÜUæ L¶

²ê¢ „ÏÎèH ãé±æ çÜ §¨ï ¥ËHæã ± Ú¨êH ¥æñÚ ̈ ãGæÏææ ± ¥æñçH²æ ÜUï Îéà}æÝæï¢ ̈ ï ÏæéxG…G ãæï xæ²æ }æxæÚ

¶éGÎ ©¨ ÜUè ¥ÐÝè …Gæ„ ÜUæï ÜUæï§ü çÜU„Ýæ ãè ÏæéÚæ |æHæ ÜUãï, xæéGS¨æ çÎHæ» }æxæÚ ¨Ïæí ÜUÚ„æ ãñ,

Îê¨Úæï¢ ÐÚ çÏæÈUÚÝï ÜUï Ïæ…æ» ¶éGÎ ¥ÐÝï ÝzG¨ ÐÚ xæéGS¨æ ÝæçÈGU…G ÜUÚ„æ ãñ çÜU „éÛæï xæéÝæã Ýãè¢ ÜUÚÝï

Îê¢xææ J ¥H xæG-Ú…G xæéGS¨æ „æï ãñ }æxæÚ ¥Ïæ ©¨ ÜUæ “§}ææHæ” ãæï xæ²æ, ²æ’Ýè L¶G ÏæÎH xæ²æ …æï

çÜU ¥æç¶GÚ„ ÜUï çH²ï §ç‹„ãæ§ü }æéÈGUèÎ ãñ J

çÎH }æï¢ ÝêÚï §ü}ææÝ ÐæÝï ÜUæ »ÜU ¨ÏæÏæ

ãGÎè¨ï ÐæÜU }æï¢ ãñ, “ç…¨ àæwG¨ Ýï xæéGS¨æ …GÏ„G ÜUÚ çH²æ Ïææ ±é…êÎ §¨ ÜUï çÜU ±æïã

xæéGS¨æ ÝæçÈGU…G ÜUÚÝï ÐÚ ÜéGUÎÚ„ Ú¶„æ ãñ ¥ËHæã ©¨ ÜUï çÎH ÜUæï ̈ éÜêUÝ ± §ü}ææÝ ̈ ï |æÚ Îïxææ J”

(¥H …æ}æï§GS¨xæGèÚ çHS é̈²ê„Gè, ¨-ÈGUãGæ:541, ãGÎè¨:8997, ÎæLH ÜéU„éçÏæH §GçË}æÄ²æ ÏæñM„) ²æ’Ýè ¥xæÚ çÜU¨è ÜUè

„GÚÈGU ̈ ï ÜUæï§ü „ÜUHèÈGU Ðãé¢™ xæ§ü ¥æñÚ xæéGS¨æ ¥æ xæ²æ ²ïã ÏæÎHæ Hï ̈ ÜU„æ ƒæ }æxæÚ }æãG…G çÚ…Gæ» §Hæãè

ÜUè ¶Gæç„GÚ xæéGS¨æ Ðè xæ²æ „æï ¥ËHæã ©¨ ̈ éÜêUÝï ÜGUËÏæ ¥G„Gæ ÈGUÚ}ææ»xææ ¥æñÚ ©¨ ÜUæ çÎH ÝêÚï

§ü}ææÝ ï̈ |æÚ Îïxææ J §¨ ï̈ }ææ’Hê}æ ãé±æ çÜU Ïææ’…G ¥±ÜGUæ„ xæéGS¨æ ¥æÝæ }æéÈGUèÎ |æè ãñ …Ïæ çÜU …GÏ„G

ÜUÚÝæ Ý¨èÏæ ãæï …æ» J

™æÚ ²æÚ ÜUè çÝSÏæ„ ¨ï xæéGS¨ï ÜUè ¥GæÎ„ çÝÜUæHÝï ÜUï çH²ï 4

¥±ÚæÎ

}æÎèÝæ 1 ç…¨ ÜUæï xæéGS¨æ xæéÝæã ÜUÚ±æ„æ ãæï © ï̈ ™æçã²ï çÜU ãÚ Ý}ææ…G ÜUï Ïææ’Î

21 ÏææÚ ÐÉG ÜUÚ ¥ÐÝï ªÐÚ Î}æ ÜUÚ Hï J ¶æÝæ ¶æ„ï ±vG„ „èÝ3 „èÝ3 ÏææÚ ÐÉG ÜUÚ ¶æÝï ¥æñÚ ÐæÝè ÐÚ

- 14 -

|æè Î}æ ÜUÚ Hï J

}æÎèÝæ 2 ™H„ï çÈUÚ„ï ÜU|æè ÜU|æè ÜUïã çH²æ ÜUÚï J

}æÎèÝæ 3 ™H„ï çÈUÚ„ï ÐÉG„æ Úãï J

}æÎèÝæ 4 ÐæÚã 4 ¥æHï §G}æÚæÝ ÜUè 134 ±è¢ ¥æ²„ ÜUæ ²ïã çãGS¨æ Úæï…GæÝæ ¨æ„ ÏææÚ ÐÉG„æ Úãï :

(ÐæÚã:4¥æHï §G}æÚæÝ:134)

“¥wGHæÜGUï ÚãG}æ„ï ¥GæH}æ” ÜUï „ïÚã ãéGMÈGU ÜUè çÝSÏæ„ ¨ï xæéGS¨ï ÜUï

13 §GHæ…

…Ïæ xæéGS¨æ ¥æ …æ» „æï §Ý }æï¢ ¨ï ÜUæï§ü |æè »ÜU ²æ …GMÚ„Ý ¨æÚï §GHæ… ÈGUÚ}ææ Hèç…²ï :

}æÎèÝæ 1: ÐçÉG²ï J

}æÎèÝæ 2: ÐçÉG²ï J

}æÎèÝæ 3: ™éÐ ãæï …æ§²ï J

}æÎèÝæ 4: ±é…Gê ÜUÚ Hèç…²ï J

}æÎèÝæ 5: ÝæÜU }æï¢ ÐæÝè ™ÉGæ§²ï J

}æÎèÝæ 6: ¶ÇGï ãñ¢ „æï ÏæñÆ …æ§²ï J

}æÎèÝæ 7: ÏæñÆï ãñ¢ „æï HïÅ …æ§²ï ¥æñÚ …G}æèÝ ¨ï ç™ÐÅ …æ§²ï J

}æÎèÝæ 8: ¥ÐÝï ¶GÎ (²æ’Ýè xææH) ÜUæï …G}æèÝ ¨ï ç}æHæ Îèç…²ï (±é…êG ãæï „æï ¨ÁÎæ ÜUÚ Hèç…²ï)

„æçÜU »ãG¨æ¨ ãæï çÜU }æñ¢ ¶GæÜU ¨ï ÏæÝæ ãê¢ çHãæ…Gæ Ïæ‹Îï ÐÚ xæéGS¨æ ÜUÚÝæ }æéÛæï …ïGÏæ Ýãè¢ Îï„æ J

(»ãìG²æ©H ©GHê}æ, ç…ËÎ:3, ¨-ÈGUãGæ:388,389)

}æÎèÝæ 9: ç…¨ ÐÚ xæéGS¨æ ¥æ Úãæ ãñ ©¨ ÜUï ¨æ}æÝï ¨ï ãÅ …æ§²ï J

}æÎèÝæ 10: ¨æïç™²ï çÜU ¥xæÚ }æñ¢ xæéGS¨æ ÜUM¢xææ „æï Îê¨Úæ |æè xæéGS¨æ ÜUÚïxææ ¥æñÚ ÏæÎHæ Hïxææ ¥æñÚ

}æéÛæï Îéà}æÝ ÜUæï ÜU}æ…GæïÚ Ýãè¢ ¨}æÛæÝæ ™æçã²ï J

}æÎèÝæ 11: ¥xæÚ çÜU¨è ÜUæï xæéGS¨ï }æï¢ ÛææÇG ±xæGñÚæ çÎ²æ „æï ¶éG¨êç¨Ä²„ ÜUï ¨æƒ ¨Ïæ ÜUï ¨æ}æÝï

ãæƒ …æïÇG ÜUÚ ©¨ ¨ï }æé¥GæÈGUè }ææ¢çxæ²ï, §¨ „GÚãG ÝzG¨ …GHèH ãæïxææ ¥æñÚ ¥æ§‹Îæ xæéGS¨æ

ÝæçÈGU…G ÜUÚ„ï ±vG„ ¥ÐÝè ç…GËH„ ²æÎ ¥æ»xæè ¥æñÚ ãæï ¨ÜU„æ ãñ ²ê¢ ÜUÚÝï ¨ï xæé GS¨ï ¨ï

¶GHæ¨è ç}æH …æ» J

}æÎèÝæ 12: ²ïã xæGæñÚ ÜUèç…²ï çÜU ¥æ… Ïæ‹Îï ÜUè ¶G„Gæ ÐÚ }æéÛæï xæéGS¨æ ™ÉGæ ãñ ¥æñÚ }æñ¢ ÎÚ xæé…GÚ

ÜUÚÝï ÜUï çH²ï „ñ²æÚ Ýãè¢ ãGæHæ¢ çÜU }æïÚè Ïæï àæé}ææÚ ¶G„Gæ»¢ ãñ¢ ¥xæÚ ¥ËHæã xæG…GÏæÝæÜU ãæï xæ²æ

¥æñÚ ©¨ Ýï }æéÛæï }æé¥GæÈGUè Ý Îè „æï }æïÚæ v²æ ÏæÝïxææ !

}æÎèÝæ 13: ÜUæï§ü ¥xæÚ ç…G²æÎ„è ÜUÚï ²æ ¶G„Gæ ÜUÚ ÏæñÆï ¥æñÚ §Ý ÐÚ ÝzG¨ ÜUè ¶Gæç„GÚ xæéGS¨æ ¥æ

…æ» ©¨ ÜUæï }æé¥GæÈGU ÜUÚ ÎïÝæ ÜUæÚï ¨±æÏæ ãñ J „æï xæéGS¨æ ¥æÝï ÐÚ …ïGãÝ ÏæÝæ» çÜU v²ê¢ Ý }æñ¢

- 15 -

}æé¥GæÈGU ÜUÚ ÜUï ¨±æÏæ ÜUæ ãGÜGUÎæÚ ÏæÝê¢ ¥æñÚ ¨±æÏæ |æè ÜñU¨æ …GÏæÚÎS„ çÜU “çÜGU²æ}æ„ ÜUï Úæï…G

»’HæÝ çÜU²æ …æ»xææ ç…¨ ÜUæ ¥…í ¥ËHæã ÜUï ç…G}}æ» ÜUÚ}æ ÐÚ ãñ, ±æïã ©Æï ¥æñÚ …‹Ý„

}æï¢ Îæç¶GH ãæï …æ» J ÐêÀæ …æ»xææ çÜU¨ ÜUï çH²ï ¥…í ãñ ? ±æïã ÜUãïxææ : “§Ý Hæïxææï¢ ÜUï çH²ï

…æï }æé¥GæÈGU ÜUÚÝï ±æHï ãñ¢ J” „æï ã…GæÚæï¢ ¥æÎ}æè ¶ÇGï ãæï¢xæï ¥æñÚ çÏæHæ çãG¨æÏæ …‹Ý„ }æï¢ Îæç¶GH

ãæï …æ»¢xæï J

(¥H }ææï’…}æéH ¥±¨„G çHœæGÏæÚæÝè, ç…ËÎ:1, ¨-ÈGUãGæ:542, ãGÎè¨:1998, Ïæ §çwG„¨æÚ, ÎæLH çÈGURU, ÏæñM„)

- 16 -

गुस्से का ईलाज

Education