module praktikum programmable logic controller

78
Praktikum Programmable Logic Controler BAB I Pendahuluan Pada dasarnya Programmable Logic Controller (PLC) itu merupakan suatu peralatan elektronika yang berbasis mikroprocessor, yang dirancang khusus untuk men gga nti kan kin erj a per alatan    peral atan elektronik seperti counter, relay elektronik, timer dalam suatu proses pengendalian (controller). PLC mempunyai kelebi ha n yang kemungki nan ti dak di mil iki ol eh perala tan kontr ol konve nsion al yaitu bahwa PLC dapa t beke rja pada industri dengan kondisi yang cukup be rat, dengan ti ngkat polusi ti nggi , flu kt uasi temperatur antara 0  sampai 60  dan kelembaban relatif antara 0% sampai 95%. Diband ingkan den gan sis tem ken dal i kon ven sional , PLC mempun yai kelebihan antara lain : 1. Bekerja handal dan aman, serta fleksible. 2. Hemat dalam jumlah pengawatan. 3. Pemrogramannya sederhana dan mudah dirancang dalam bahasa atau instruksi yang mudah dimengerti. 4. Pemasangan atau instalasinya mudah. PLC dapat digunakan untuk mengendalikan peralatan    peralatan, mesin  mesin pada prose s produ ksi diber bagai industri loga m, perus ahaan perakitan , industri semen, industri otomotif, pengolahan dikilang minyak, industri makanan dan minuman serta masih banyak di bidang industri lain asalkan industri tersebut memerlukan sistem pengendalian otomatis. 1.1. PRINSIP KERJA PLC Prinsip kerja PLC secara singkat dapat ditunjukkan seperti pada gambar berikut :

Upload: sion-harki

Post on 13-Apr-2018

244 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 1/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

BAB I

Pendahuluan

Pada dasarnya Programmable Logic Controller (PLC) itu merupakan suatu

peralatan elektronika yang berbasis mikroprocessor, yang dirancang khusus untuk 

menggantikan kinerja peralatan  –   peralatan elektronik seperti counter, relay

elektronik, timer dalam suatu proses pengendalian (controller).

PLC mempunyai kelebihan yang kemungkinan tidak dimiliki oleh

peralatan kontrol konvensional yaitu bahwa PLC dapat bekerja pada industri

dengan kondisi yang cukup berat, dengan tingkat polusi tinggi, fluktuasi

temperatur antara 0° sampai 60° dan kelembaban relatif antara 0% sampai 95%.

Dibandingkan dengan sistem kendali konvensional, PLC mempunyai

kelebihan antara lain :

1. Bekerja handal dan aman, serta fleksible.

2. Hemat dalam jumlah pengawatan.

3. Pemrogramannya sederhana dan mudah dirancang dalam bahasa atau

instruksi yang mudah dimengerti.

4. Pemasangan atau instalasinya mudah.

PLC dapat digunakan untuk mengendalikan peralatan –  peralatan, mesin – 

mesin pada proses produksi diberbagai industri logam, perusahaan perakitan,

industri semen, industri otomotif, pengolahan dikilang minyak, industri makanan

dan minuman serta masih banyak di bidang industri lain asalkan industri tersebutmemerlukan sistem pengendalian otomatis.

1.1. PRINSIP KERJA PLC

Prinsip kerja PLC secara singkat dapat ditunjukkan seperti pada gambar

berikut :

Page 2: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 2/78

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP Page 1

Page 3: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 3/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

InputDevice

Sistem yangPLC

dikontrol

Output

Device

Gambar 1.1. Diagram Blok Prinsip Kerja PLC

PLC dapat menerima data berupa sinyal analog dan digital dari komponen

input device. Sinyal dari sinyal input device dapat berupa saklar-saklar, tombol-

tombol tekan, peralatan pengindera dan peralatan sejenisnya.

PLC juga dapat menerima sinyal analog dari input device  yang berupa

potensiometer, putaran motor dan peralatan sejenisnya. Sinyal analog ini oleh

modul masukan dirubah menjadi sinyal digital.

Central Processing Unit (CPU) mengolah sinyal digital yang masuk 

sesuai dengan program yang telah dimasukkan. Selanjutnya CPU mengambil

keputusan –  keputusan yang berupa sinyal dengan logika  High (1) dan Low  (0).

Sinyal keluaran ini dapat langsung dihubungkan ke peralatan yang akan dikontrol

atau dengan bantuan kontaktor untuk mengaktifkan peralatan yang akan dikontrol.

Bagian PLC pada prinsipnya terdiri dari CPU (Central Processing Unit),

PM (Programming Memory), PD (Programming Device), modul masukan

keluaran dan unit catu daya.

LABORATORIUM DASAR TEKNIK

ELEKTRO ITP Page 2

Page 4: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 4/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

1.2. DIAGRAM KOORDINASI BAGIAN BAGIAN PLC

PM

Modul

CPU Input

PD Modul

Ouput

Catu Daya

Gambar 1.2. Diagram Blok Koordiansi Bagian PLC

CENTRAL PROCESSING UNIT (CPU)

CPU berfungsi untuk mengambil instruksi dari memory,

mendekodekannya dan kemudian mengeksekusi instruksi tersebut. Selama proses

tersebut CPU akan menghasilkan sinyal kendali, mengalihkan data kebagian

masukan atau keluaran dan sebaliknya, melakukan fungsi aritmatika dan logika

 juga mendeteksi sinyal luar CPU.

 PROGRAMMING MEMORY (PM)

PM adalah bagian yang berfungsi untuk menyimpan instruksi, program

dan data. Program pada PLC ini dapat dilakukan dengan cara mengetik pada

papan ketik (Keyboard ) yang sesuai dengan masing-masing PLC. Papan ketik ini

sering juga disebut dengan Programming Device.

Page 5: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 5/78

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP Page 3

Page 6: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 6/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

 PROGRAM 

 MING

 DEVICE  (PD)

PD

disebut juga

Programming

 Device

Terminal

(PDT), adalah

suatu

perangkat

yang

digunakan

untuk 

mengedit,

masukkan,

memodifikasi

dan memantau

program yang

ada didalam

memori PLC.

Bagian  – 

bagian dari

PDT adalah

monitor dan

papan ketik 

(keyboard ).

Dalam PLC

ada tiga (3)

 jenis

Programming

 Device yaitu :

1. Special Purpose adalah

perangkat

Programming Device

sejenis dengan

komputer yang khusus

digunakan untuk  

pemrograman PLC.

2. Keypad adalah peralatan

sejenis dengan

kalkulator yang khusus

digunakan  untuk 

pemrograman PLC.

3. Personal Computer 

(PC) adalah perangkat

Progamming Device

yang  digunakan dalam

pemrograman PLC

dengan menggunakan

komputer pribadi.

 MODUL INPUT /

OUTPUT 

Modul masukan

atau keluaran adalah suatu

peralatan atau perangkat

elektronika yang berfungsi

sebagai perantara atau

penghubung ( Interface)

antara CPU dengan

peralatan masukan /  

keluaran luar. Modul ini

terpasang secara tidak 

Page 7: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 7/78

permanen atau

mudah untuk 

dilepas dan

dipasang

kembali ke

dalam raknya.

B

e

r

d

a

s

a

r

a

n

 

t

e

g

a

n

g

a

n

 

e

r

 ja yang

digunak 

an oleh

peralata

n

Masuka

n /

keluara

n dapat

dikelom

pokkan

menjadi

tiga,

yaitu :

1.Modul masukan /  keluaran dengantegangan catu 200 V s/d400 VAC.

2.Modul masukan /  

keluaran dengan

tegangan catu 100 V s/d

120 V AC.

3.Modul masukan /  

keluaran dengan

tegangan catu 12 s/d 120

V AC.

Tegangan masukan /  

keluaran dari modul input 

device  atau output device

dapat dipilah tegangan 24 V

DC atau 220 V DC sesuai

dengan modul I/O yang

digunakan.

LABORATORI

UM DASAR

TEKNIK

ELEKTRO ITP

Page 4

Page 8: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 8/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

Memulai Program Baru

1- Untuk memulai program baru anda harus membuka program  MicroWin

2.0 

2- Mengklik Start menu > Simatic > STEP 7 MicroWIN > MicroWin 2.0 

Gambar 1.3. Shortcut dari MICROWIN 2.0

Membuat File Baru

-Pada window anda mengklik 

 Project > New

 atau menekan

 Ctrl+N 

 

atau mengklik icon

Gambar 1.4. Bar New File

Page 9: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 9/78

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP Page 5

Page 10: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 10/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

- Kemudian akan muncul window CPU type seperti gambar berikut :

Gambar 1.5. Dialog Box CPU type

Memilih Type CPU

Mengklik bar pilihlah port yang anda pakai | OK

Gambar 1.6. Dialog Box Communications

Memilih type CPU yang anda gunakan, dengan mengklik bar

 atau memilih secara manual | OK

Page 11: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 11/78

Gambar 1.7. Dialog Box Pilih CPU type

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP Page 6

Page 12: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 12/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

Pemrograma

n Ladder

Diagram

1- Pemro

graman PLC

diantaranya

menggunaka

n Statement List (STL)

dan Ladder Diagram.

2- Untuk memilih

mode pemrogramanLadder Diagram,

mengklik View > Ladder  

atau mengklik 

icon

LABORATORI

UM DASAR

TEKNIK

ELEKTRO ITP

Page 7

Page 13: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 13/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

BAB II

Operasi AND, OR dan NOT

2.1. TUJUAN PERCOBAAN

Memahami prinsip kerja operasi AND, operasi OR dan operasi NOT yang

diaplikasikan pada PLC.

2.2. PERALATAN YANG DIGUNAKAN

Satu buah PC (Personal Computer)

PLC Siemens S7-200

Software STEP 7-Micro for Windows

Power Supply

Modul Praktikum

2.3. TEORI

Operasi logika AND digunakan untuk mengkondisikan suatu keadaan

menjadi “1” atau high  apabila semua inputnya bernilai “1”. Sedangkan operasi

logika OR digunakan untuk mengkondisikan suatu keadaan menjadi “1” atau high

apabila salah satu atau lebih inputnya bernilai “1”. Untuk operasi NOT kondisi

outputnya akan selalu berbalikan dengan inputnya.

Operasi logika disini dimaksudkan untuk menerapkan instruksi –  instruksi

dasar yang dimiliki oleh PLC Siemens S7-200 yang sering digunakan pada

perencanaan program baik secara Ladder Diagram maupun dengan Statement

List. Instruksi –  instruksi dasar tersebut diantaranya adalah :

1  Normally Open contact

nPage8

Page 14: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 14/78

Symbol :

Operand : n (bit) = I, Q, M, SM, S, T, C, V

 Deskripsi : Kontak normally open akan tertutup apabila terbacanya nilai bit 

yang tersimpan dialamat n adalah “1”. o!er akan mengalir melalui kontak 

normally open ketika tertutup (sedang aktif).

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP

Page 15: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 15/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

1  Norm

 ally

Closed 

 contact n 

Symbol :

Operand :

 n (bit) = I,

Q, M, SM,

S, T, C, V

 Deskripsi : Kontak 

normally

closed

akan

tertutup

apabila

terbacanya

nilai bit

yang

tersimpan

di alamat

 n  adalah

“"”. o!er 

akanmengalir 

melalui

kontak 

normally

closed

ketika

tertutup

(sedang

aktif).

1 Output Coils

n

Symbol :

Operand : n (bit) = I,

Q, M, SM, S, T, C, V

 Deskripsi : Output coils

akan

menyala

(aktive) dan

bit yang

disimpan

pada alamat

 n akan di

set ke “1”

ketika

aliran

 po!er

menuju ke

#oils.

1  Invert Power Flow

Contact

Symbol : NOT

Operand : tidak

mempunyai operand

 Deskripsi : Kontak 

NOT

(pembalik 

aliran

Page 16: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 16/78

power)

mengubah

keadaan

aliran

power.

Jika aliran

power

mencapai

kontak 

NOT,

aliran

power akan

berhenti.

Jika aliran

power tidak 

mencapai

kontak 

NOT, akan

menjadikan

sumber

aliran

power.

LABORATORI

UM DASAR

TEKNIK

ELEKTRO ITP

Page 9

Page 17: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 17/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

2.4. GAMBAR LADDER DIAGRAM OPERASI AND, OR DAN NOT

Gambar 1.8. Ladder Diagram Operasi AND, OR dan NOT

2.5.LANGKAH PERCOBAAN

1. Menempatkan kursor pada network 1 

2. Menekan F4 atau Mengklik icon , kemudian Menuliskan alamat

input I0.0 dan kemudian di enter.

3. Menekan F4 atau Mengklik icon lagi, kemudian Menuliskan

alamat input I0.1 dan kemudian di enter.

4. Menekan F6 atau Mengklik icon , kemudian Menuliskan alamat

output Q0.0 dan kemudian di enter.

5. Menempatkan kursor pada network 2. 

Page 18: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 18/78

LABORATORIUM DASAR TEKNIK

ELEKTRO ITP Page 10

Page 19: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 19/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

6. Menekan F4 atau Mengklik icon , kemudian Menuliskan alamat

input I0.2 dan kemudian di enter.

7. Menggeser kursor kekiri ( Menekan panah kekiri), Menekan F7 atau

Mengklik icon .

8. Menurunkan kursor ( Menekan panah kebawah), Menekan F4 atau

Mengklik icon , kemudian Menuliskan alamat input I0.3 dan di

enter.

9. Menaikkan kursor ( Menekan panah keatas), Menekan F6 atau Menekan

icon , kemudian Menuliskan alamat output Q0.1 dan kemudian di

enter.

10.Menempatkan kursor pada network 3.

11.Menekan F4 atau Mengklik icon , kemudian Menuliskan alamat

input I0.4 dan di enter.

12.Menekan F3 atau Mengklik icon

 dan pilih

“NOT” $ enter.

13.Menekan F6 atau Mengklik icon , kemudian Menuliskan alamat

output Q0.2 dan di enter

14.Menempatkan kursor pada network 4 

15.Menekan F5 atau Mengklik icon , kemudian Menuliskan alamat

input I0.5 dan di enter.

16.Menekan F6 atau Mengklik icon , kemudian Menuliskan alamat

output Q0.3 dan kemudian di enter.

17.Menempatkan kursor pada network 5.Menekan F9 atau Mengklik icon

Page 20: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 20/78

dan kemudian pilihlah “%N&” $ enter.

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP Page 11

Page 21: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 21/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

18. Menyimpa

n Ladder

Diagram

yang telah

anda buat,

dengan

Mengklik 

icon

, kemudian

berilah

nama file

dengan

ekstensi

*.prj.

19. Langkah

berikutnya

adalah

memasukk 

an

(download)

program

ladder

diagram

yang kita

buat ke

dalam

PLC.

20. Sebelum

mentransfe

r program

ke PLC,

pastikan saklar mode

PLC pada posisi TERM

(mode switch).

21.Menyalakan powersupply PLC.

22. Setelah power supply

dimenyalakan maka

lampu indikator PLC

yang berwarna orange

akan menyala (status

PLC STOP).

Warning ! : Apabila

lampu merah yang

 menyala segera

 matikan Power Supply

 karena System Fault.

23.Menyalakan status

ladder denganMengklik  Debug >

 Ladder Status On 

24.Menempatkan program

Ladder Diagram yang

tealh anda buat ke

dalam PLC dengan

Mengklik icon

atau Mengklik Project 

>  Download. 

25. Setelah download

succesfull maka

 jalankan (run) PLC

dengan

Page 22: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 22/78

Mengklik

icon

.

26. Kemudian

mensimula

sikan saklar

pada modul

percobaan dan amati

outputnya, isilah tabel

pecobaannya.

27.Untuk menghentikan

PLC Mengklik icon

stop .

LABORATORI

UM DASAR

TEKNIK

ELEKTRO ITP

Page 12

Page 23: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 23/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

2.6.TABEL

PERCOB

AAN

Mengisi

tabel

berikut

sambil

melakukan

simulasi

pada

modul

percobaan

Tabel

2.1.

Tabel

Kebena

ran

AND

T

a

b

e

l

 

2

.

3

.

 T

a

b

e

l

 

K

e

b

e

n

a

r

a

n

 

N

O

T

Page 24: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 24/78

No. I0.4 Q0.2

1. 0

2. 1

LABORATORI

UM DASAR

TEKNIK

ELEKTRO ITP

Page 13

Page 25: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 25/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

2.7.DIAGRAM

WAKTU

Dari tabel

yang anda

dapat,

Membuat

diagram

waktunya

I0.0

I0.1

Q0.0

Grafi

k 2.1.

Diag

ramWakt

u

AND

I0.2

I0.3

Q0.1

Grafi

k 2.2.

Diagr

am

Wakt

u

 

O

R

I0.

4

Q0.

2

G

r

a

fi

k

2.

3.

Di

a

g

r

a

m

 

W

a

k

t

u

N

O

T

Page 26: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 26/78

LABORATO

RIUM DASAR

TEKNIK

ELEKTRO ITP

Page 14

Page 27: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 27/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

BAB III

OPERASI SET DAN RESET

3.1. TUJUAN PERCOBAAN

Untuk memahami prinsip kerja SET dan RESET yang diaplikasikan pada PLC

3.2. PERALATAN YANG DIGUNAKAN

Satu buah PC (Personal Computer) PLC

Siemens S7-200

Software STEP 7-Micro for Windows

Power Supply

Modul Praktikum

3.3. TEORI

S%T digunakan untuk mengkondisikan suatu keadaan menjadi “1” atau

HIGH, sedangkan RESET digunkana untuk mengembalikan keadaan tersebut

menjadi “"” atau 'O(

  Set

S_BIT 

Symbol :   S 

Operand : S_BIT (bit) = I, Q, M, SM, S, T, C, V

 N (byte) = IB, QB, MB, SMB, SB, VB, AC, Constant, *VD,

*AC

 Deskripsi : Set Coil mengeset sejumlah titik dimulai dari S_BIT, untuk  

banyaknya titik dinyatakan dengan N

1 Set Immediate Coil

Page 28: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 28/78

S_BIT 

Symbol :   S_I 

n

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP Page15

Page 29: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 29/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

Operand : S_BIT (bit) = Q

 N (byte) = IB, QB, MB, SMB, SB, VB, AC,Constant, *VD,

*AC

 Deskripsi : Set Immediate Coil mengeset dengan segera sejumlah dimulai 

dari S_BIT, untuk banyaknya titik dinyatakan dengan N.

  Reset

S_BIT 

Symbol :   R 

Operand : S_BIT (bit) = I, Q, M, SM, S, T, C, V

 N (byte)=

IB, QB, MB, SMB, SB, VB, AC, Constant, *VD, *AC

 Deskripsi : Reset Coil mereset sejumlah titik dimulai dari S_BIT, untuk 

banyaknya titik dinyatakan dengan N. Jika S_BIT dinyatakan

dengan bit T atau C, maka keduanya bit timer/counter dan nilai

timer/counter akan direset.

1  Reset Immediate Coil

S_BIT 

Symbol :   R_I 

n

Operand : S_BIT (bit) = Q

 N (byte) = IB, QB, MB, SMB, SB, VB, AC, Constant, *VD, *AC

 Deskripsi : Reset Immediate Coil mereset dengan segera sejumlah mulai dari 

S_BIT, untuk banyaknya titik dinyatakan dengan N.

LABORATORIUM DASAR TEKNIK

ELEKTRO ITP Page 16

Page 30: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 30/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

3.4. GAMBAR LADDER DIAGRAM OPERASI SET RESET

Gambar 1.9. Ladder Diagram Operasi Set Reset

3.5.LANGKAH PERCOBAAN

1. Menempatkan kursor pada network 1. 

2. Menekan F4 atau Mengklik icon , kemudian Menuliskan

alamat I0.0 dan kemudian di enter.

3. Menekan F2 kemudian pilih Output Coils 

4. Menekan F3, pilih SET

Page 31: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 31/78

5. Mengetikkan Q0.0 yang merupakan S_Bit, kemudian di enter.

LABORATORIUM DASAR TEKNIK

ELEKTRO ITP Page 17

Page 32: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 32/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

6. Mengetikka

n 4 pada N

 –  nya

7. Menempatk 

an kursor

pada

network 2.

8. Menekan

F4 atau

Mengklik 

icon ,

kemudian

Menuliska

n alamat

input I0.1

kemudian

dienter.9. Menekan

F2,

kemudian

pilihlah

Output 

Coils 

10. Menekan

F3,

pilihlah

 Reset

11. Mengetikkan Q0.0

yang merupakan

S_Bit, kemudian enter.

12. Mengetikkan 2 pada N

 –   nya, kemudian dienter.

13. Menempatkan kursor

pada network 3 

14.Menekan F4 atau

Mengklik icon ,

kemudian Menuliskan

alamat input I0.2

kemudian di enter.15. Menekan F2,

kemudian pilih Output 

Coils 

16. Menekan F3, pilih Set 

17. Mengetikkan Q0.4

yang merupakan

S_Bit, kemudian di

enter.

18. Mengetikkan 6 pada N

 –  nya.

19. Menempatkan kusor

pada network 4 

20.Menekan F4 atau

Mengklik icon ,

kemudian Menuliskan

alamat input I0.3

kemudian di enter.

Page 33: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 33/78

LABOR

ATORIUM

DASAR

TEKNIK

ELEKTRO ITP

Page 18

Page 34: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 34/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

21. Menekan F2 , kemudian pilihlah Output Coils

22. Menekan F3, kemudian pilih Reset 

.

23. Mengetikkan Q0.0 yang merupakan S_Bit, enter.

24. Mengetikkan 10 pada N –  nya.

25. Menempatkan kursor pada nnetwork 5 

26. )enekan *+, kemudian pilihlah “%N&” $ enter

27.Menyimpan Ladder Diagram yang telah anda buat, dengan Mengklik 

icon , kemudian berilah nama file dengan ekstensi *.prj.

28.Langkah berikutnya adalah memasukkan (download) program ladder

diagram yang kita buat ke dalam PLC.

29. Sebelum mentransfer program ke PLC, pastikan saklar mode PLC

pada posisi TERM (mode switch).

30.Menyalakan power supply PLC.

31. Setelah power supply dimenyalakan maka lampu indikator PLC yang

berwarna orange akan menyala (status PLC STOP). Warning ! : 

 Apabila lampu merah yang menyala segera matikan Power Supply

 karena System Fault.

32.Menyalakan status ladder dengan Mengklik Debug > Ladder Status

On

Page 35: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 35/78

LABORATORIUM DASAR TEKNIK

ELEKTRO ITP Page 19

Page 36: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 36/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

33. Me

nd

ow

nlo

adk 

an

pro

gra

m

La

dde

r

Dia

gra

m

yan

g

teal

h

and

a

bua

t ke

dal

am

PL

C

den

gan

Me

ngklik icon

  atau

Mengklik 

Project >

 Download . 

34. Setelah

download

succesfull maka

 jalankan (run)

PLC dengan

Mengklik icon

 .

35. Kemudian

mensimulasikan

saklar pada

modul

percobaan dan

amati outputnya,

isilah tabel

pecobaannya.

36. Untuk 

menghentikan

PLC Mengklik icon stop

.

3.4.TABEL

PERCOBAAN

Mengisi tabel

berikut sambil

melakukan simulasipada modul

Page 37: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 37/78

percob

aan

Tabel 3.1

Kebenar

an Set

Reset

OUTPUT

No.Q0.0Q0.1Q0.2Q0.3Q0.4

Q0.5Q0.6Q0.7Q1.0Q1.1

1. I0.0

I2. N I0.1

P

3 U I0.2

T

4. I0.3

LABORATORI

UM DASAR

TEKNIK

ELEKTRO ITP

Page 20

Page 38: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 38/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

3.5. DIAGRAM

WAKTUPERCOBAAN

Dari tabel yang

anda dapat,

Membuat

diagram

waktunya

I

0

.

0

I

0

.

1

I

0

.

2

I

0

.

3

Q0.0

Q0.1

Q0.2

Q0.3

Q0.4

Q0.5

Q0.6

Q0.7

Q1.0

Q1.1

t1

t2

t3

t4

Dia

gra

m

3.1.

Dig

ram

wak

tu

Set

Res

et

LABORATORIU

M DASAR

TEKNIK

ELEKTRO ITP

Page 21

Page 39: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 39/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

BAB IV

OPERASI TIMER

4.1. TUJUAN PERCOBAAN

Memahami prinsip kerja timer yang disediakan oleh PLC dan

mengaplikasikannya pada PLC

4.2. PERALATAN YANG DIGUNAKAN

Satu buah PC (Personal Computer) PLC

Siemens S7-200

Software STEP 7-Micro for Windows

Power Supply

Modul Praktikum

4.3. TEORI

TIMER digunakan untuk menghasilkan penundaan waktu (time delay)

untuk time ON dan T-)%R akan akti berlogika “1” (HIGH) setelah waktu SET

terpenuhi. TIMER juga dapat digunakan untuk mengkondisikan

pembatasanselang waktu keadaan sesuai dengan yang diinginkan.

Bentuk timer yang disediakan adalah :

1 TON –  Timer On Delay

2 TONR –  Timer On Delay Retentive

1 Timer –  On Delay

Txxx

Symbol :

IN TON

PT

Operand : Txxx (word) = CPU 212 : 32  –  63

CPU 214 : 32 –  63 ; 96 –  127

Page 40: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 40/78

CPUs 215, 216 : 32 –  63 ; 96 –  255

 PT (word) = VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, SW, AC,

AIW, Constant, *VD, *ACPage22

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP

Page 41: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 41/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

 Deskripsi : Kotak On  –   Delay Timer (TON) akan menghitung naik ke nilai

maksimum ketika input (IN) aktif (menyala). Ketika nilai Txx

lebih besar atau sama dengan (>=) Preset Time (PT), bit timerakan aktif (on). Dan akan reset apabila input (IN) mati (off).

Timer akan berhenti apabila mencapai nilai maksimum.

Tabel 4.1. Data Timer TON

CPU 212/214 CPU 214/215/216 CPU 215/216

1 ms T32 T96

10 ms T33 –  T36 T97 –  T100

100 ms T37 –  T63 T101 –  T127 T128 –  T255

1 Timer –  Retentive On Delay

Txxx

Symbol : IN TONR

PT

Operand : Txxx (word) = CPU 212 : 0  – 

 31

CPU 214/215/216 : 32  –  63 ; 96  –  127

 PT (word) = VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, SW, AC,

AIW, Constant, *VD, *AC

 Deskripsi : Kotak Retentive On Delay Timer (TON) akan menghitung naik ke

nilai maksimum ketika input (IN) aktif (menyala). Ketika nilai

Txx lebih besar atau sama dengan (>=) Preset Time (PT), bit

timer akan aktif (on). Timer akan berhenti apabila mencapai nilai

maksimum atau input (IN) mati (off).

Tabel 4.2.Data Timer TONR

CPU 212/214 CPU 214/215/216

1 ms T0 T64

10 ms T1  – T4 T65 –  T68

100 ms T5  – T31 T69 –  T95

Page 42: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 42/78

Page23LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP

Page 43: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 43/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

4.4. GAMBAR LADDER DIAGRAM OPERASI TIMER

Gambar 4.1. Ladder Diagram Operasi Timer

4.4.LANGKAH PERCOBAAN

1. Menempatkan kursor pada network 1 

2. Menekan F4 atau Mengklik icon , kemudian Menuliskan alamat

input I0.0 dan kemudian di enter.

3. Menekan F2 kemudian pilih Timers /   Counters

4. Menekan F3, kemudian pilihlah Time On-Delay

5. Mengetikkan T32 sebagai alamat timer, kemudian di enter.

6. Mengetikkan 10000 (10 detik) sbagai set waktu on  –  nya, kemudian di

enter.

Page 44: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 44/78

7. Menempatkan kursor pada network 2 

LABORATORIUM DASAR TEKNIK

ELEKTRO ITP Page 24

Page 45: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 45/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

8. Menekan

F4 atau

Mengklik 

icon ,

kemudian

mengetikka

n T32

sebagai

kendali on

 –   nya,

kemudian

di enter.

9. Menekan

F6 atau

Mengklik 

icon ,

kemudian

kerikkan

alamat

outputnya

Q0.0.

10.Menempatk 

an kursor

pada

network 3.

11.Menekan

F4 atau

Mengklik 

icon , kemudian

Menuliskan alamat

input I0.1 dan di enter.

12. Menekan F2

kemudian, pilihlah

timers / counters

13. Menekan F3,

pilihlah

Timer-RetentiveOn Delay

14.Mengetikkan T0

sebagai alamat

timernya, kemudian di

enter.

15.Mengetikkan 15000

(15 detik ) sebagai set

waktu on –  nya, enter.

16.Menempatkan kursor

pada network 4.

17.Menekan F4 atau

Mengklik icon ,kemudian Menuliskan

alamat input T0 dan

kemudian di enter.

18.Menekan F6 atau

Mengklik icon ,

kemudian Menuliskan

alamat output Q0.1 dan

Page 46: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 46/78

kemudian

di enter.

19.Menempatk 

an kursor

pada

network 5.

20.MenekanF4 atau

Mengklik icon ,

kemudian Menuliskan

alamat input I0.2

kemudian di enter.

21. Menekan F2

kemudian

pilihlah

Output Coils

LABORATORI

UM DASAR

TEKNIK

ELEKTRO ITP

Page 25

Page 47: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 47/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

22.Menekan F3, kemudian pilihlah Reset

23.Mengetikkan T0 yang merupakan S_Bit, kemudian di enter.

24.Mengetikkan 1 pada N –  nya, kemudian di enter.

25.Menempatkan kursor pada network 6 .

26. Menekan F9 kemudian pilih “%N&” | enter

27.Menyimpan ladder diagram yang telah anda buat dengan Mengklik 

icon , kemudian di beri nama file ayng berekstensi *.prj

28. Langkah berikutnya adalah memasukkan (download) program ladder

diagram yang kita buat ke dalam PLC.

28. Sebelum mentransfer program ke PLC, pastikan saklar mode PLC

pada posisi TERM (mode switch).

29.Menyalakan power supply PLC.

30. Setelah power supply dimenyalakan maka lampu indikator PLC yang

berwarna orange akan menyala (status PLC STOP). Warning ! : 

 Apabila lampu merah yang menyala segera matikan Power Supply

 karena System Fault.

31.Menyalakan status ladder dengan Mengklik Debug > Ladder Status

On

32.Mendownloadkan program Ladder Diagram yang tealh anda buat ke

dalam PLC dengan Mengklik icon atau Mengklik Project >

 Download . 

33. Setelah download succesfull maka jalankan (run) PLC dengan

Mengklik icon .

34.Kemudian mensimulasikan saklar pada modul percobaan dan amati

outputnya, isilah tabel pecobaannya.

Page 48: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 48/78

35. Untuk menghentikan PLC Mengklik icon stop .

Page26LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP

Page 49: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 49/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

4.5. DIAGRAM

WAKTU

OPERASI

TIMERS

Timer On

 –  Delay

I0.0(input)

T32(timer)

Q0.0(output)

Grafik 4.1.

Diagra

m

Waktu

Opera

s

i

T

O

N

Timer

Retentive On –  

Delay

I0.1(input)

I0.2(reset)

T0(timer)

Q0.1(output)

Grafik

4.2.

Diagram Waktu

Operasi TONR

LABORATO

RIUM DASAR

TEKNIK

ELEKTRO ITP

Page 27

Page 50: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 50/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

BAB V

OPERASI COUNTER

5.1. TUJUAN PERCOBAAN

Memahami prinsip kerja counter yang disediakan oleh PLC dan

mengaplikasikannya pada PLC.

5.2.PERALATAN YANG DIGUNAKAN

Satu buah PC (Personal Computer)

PLC Siemens S7-200

Software STEP 7-Micro for Windows

Power Supply

Modul Praktikum

5.3.TEORI

COUNTER digunakan untuk mengkondisikan suatu keadaan menjadi

/-0/ atau berlogika “1” bila nilai konstanta present 2alue yang diset telah

terpenuhi pada counternya.

Macam Counter yang disediakan ada dua, yaitu

1 CTU –  Counter Up

2 CTUD –  Counter Up Down

1 Counter Up

Cxxx

Symbol :

CU CTU

R

PV

Operand : Cxxx (word) = CPU 212 : 0  –  63

CPU 214 : 0 – 

 127CPU 215/216 : 0 - 255

 PV (word) =  VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, SW, AC,

AIW, Constant, *VD, *ACPage28

Page 51: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 51/78

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP

Page 52: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 52/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

 Deskripsi : Counter Up (CTU) mencacah naik ke nilai maksimum pada

pemicuan sisi awal dari input count up (CU). Ketika current

value (Cxxx) lebih besar (>=) dari preset value (PV), makacounter bit (Cxxx)akan on (aktif). Dan akan kembali nol (reset)

apabila input Reset (R) menyala (on). Dan akan berhenti

mencacah apabila mencapai nilai maksimum (32.767).

1 Counter Up / Down

Cxxx

CUCTU

CD

Symbol :R

PV

Operand : Cxxx (word) = CPU 212 : 0  –  63

CPU 214 : 0 –  127

CPU 215/216 : 0 - 255

 PV (word) = VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, SW, AC, AIW,

Constant, *VD, *AC

 Deskripsi : Counter Up/Down (CTUD) mencacah naik ke nilai maksimum

pada pemicuan sisi awal dari input count up (CU) dan akan

mencacah turun ke nilai minimum pada pemicuan sisi awal dari

input count down (CD). Ketika current value (Cxxx) lebih besar

(>=) dari preset value (PV), maka counter bit (Cxxx)akan on

(aktif). Akan kembali nol (reset) apabila input Reset (R) menyala

(on). Akan berhenti mencacah naik apabila mencapai nilai

maksimum (32.767), dan akan berhenti mencacah turun apabila

mencapai nilai minimum (32,768).

Page 53: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 53/78

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP Page 29

Page 54: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 54/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

5.4. GAMBAR LADDER DIAGRAM OPERASI COUNTERS

Gambar 5.1. Ladder Diagram Operasi Timer

5.5.LANGKAH PERCOBAAN

1. Menempatkan kursor pada network 1.

2. Menekan F4 atau Mengklik icon , kemudian Menuliskan alamat

input I0.0 dan kemudian di enter.

3. Menekan F2 kemudian pilih timers /   counters

4. Menekan F3, kemudian pilih Count Up

Page 55: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 55/78

5. Mengetikkan C0 sebagai alamat counter, kemudian enter.

6. Mengetikkan 6 (6 cacah) sebagai set preset value –  nya, enter. Page 30

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP

Page 56: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 56/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

7. )enempatk 

an kursor di

sebelah kiri

strip “R”.

8. Menekan

F4 atau

Mengklik 

icon ,

kemudian

Menuliskanalamat

input I0.1

dan di

enter.

9. Menempatk 

an kursor

pada

network 2.10.Menekan

F4 atau

Mengklik 

icon ,

kemudian

mengetikka

n C0

sebagai

kendali on

 –   nya,

enter.

11.Menekan

F6 atau

Mengklik 

icon , kemudian

Menuliskan alamat

output Q0.0 dan

kemudian di enter.

12.Menempatkan kursor

pada network 3.

13.Menekan F4 atau

Mengklik icon ,

kemudian Menuliskan

alamat

input I0.2 kemudian di

enter.

14. Menekan F2

kemudian pilihlah

Timers / Counters

15. Menekan F3

pilihlahCount Up/ 

Down

16.Mengetikkan C48

sebagai alamat

counternya, enter.

17.Mengetikkan 5 (5

cacah), sebagai set

preset value nya.

18.)enempatkan kursor 

di sebelah kiri strip

“3&”.

19.Menekan F4 atatu

Mengklik icon ,

Page 57: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 57/78

kemudian

Menuliskan

alamat

input I0.3

dan di

enter.

20.)enempatk 

an kursor 

disebelahkiri strip

“R”. 

21.Menekan

F4 atau

Mengklik 

icon ,

kemudian Menuliskan

alamat input I0.4 dan

kemudian di enter.

22.Menempatkan kursor

pada network 4.

23.Menekan F4 atatu

Mengklik icon ,

kemudian mengetikkan

C48 sebagai kendali

on-nya, kemudian di

enter.

LABOR

ATORI

UM DASAR

TEKNIK

ELEKTRO ITP

Page 31

Page 58: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 58/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

24.Menekan

F6 atatu

Mengklik 

icon ,

kemudian

Menuliskan

alamat

output Q0.1

dan di

enter.

25.Menempatk 

an kursor

pada

network 5.

26. Menekan

F9

kemudian

pilihlah

“%N&” |

enter.

27.Menyimpa

n ladder

diagram

yang telah

anda buat,

dengan

Mengklik 

icon

, kemudian

beri namafile dengan

ekstensi *.prj

28.Langkah berikutnya

adalah memasukkan

(download) program

ladder diagram yang

kita buat ke dalam

PLC.

29. Sebelum

mentransfer

program ke PLC,

pastikan saklar

mode PLC pada

posisi TERM

(mode switch).

31.Menyalakan power

supply PLC.

32. Setelah power supply

dimenyalakan maka

lampu indikator PLC

yang berwarna orange

akan menyala (status

PLC STOP).

Warning ! : 

 Apabila lampu merah

 yang menyala segera

 matikan Power Supply

 karena System Fault.

33.Menyalakan status

ladder dengan

Mengklik Debug |

Ladder Status On

Page 59: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 59/78

34.Mendownl

oadkan

program

Ladder

Diagram

yang tealh

anda buat

ke dalam

PLC

dengan

Mengklik 

icon

atau

Mengklik 

Project | Download.

35. Setelah download

succesfull maka

 jalankan (run) PLC

dengan Mengklik icon

 .

36.Kemudian

mensimulasikan saklar

pada modul percobaan

dan amati outputnya,

isilah tabel

pecobaannya.

37.Untuk menghentikan

PLC Mengklik icon

stop .

LABORATORI

UM DASAR

TEKNIK

ELEKTRO ITP

Page 32

Page 60: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 60/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

5.6.

DIAGRAMWAKTU

OPERASI

COUNTERS

Counte

r Up

I0.0(!ount up)

I0.1(reset)

C0(!urrent)

Q0.0(output)

Diagra

m 5.1.

Digram

WaktuCounte

r Up

Counter Up/Down

I0.2(!ount up)

I0.3(!ount "o#n)

I0.4

(reset)6 6

5 5 5

4 4 4

3 3

2

1

C4$ 0 0(!urrent)

Q0.1(output)

Diagram 5.2. Digram Waktu Counter Up/Down

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP

Page 61: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 61/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

BAB VI

OPERASI COMPARATOR

6.1. TUJUAN PERCOBAAN

Memahami prinsip kerja comparator yang disediakan oleh PLC dan

mengaplikasikannya pada PLC.

6.2. PERALATAN YANG DIGUNAKAN

Satu buah PC (Personal Computer) PLC

Siemens S7-200

Software STEP 7-Micro for Windows

Power Supply

Modul Praktikum

6.3. TEORI

Fungsi dari Comparator adalah membandingkan suatu keadaan dengan

keadaan yang telah ditentukan. Dan apabila syarat yang digunakan sebagai

 pembanding telah terpenuhi maka output dari #omparator akan berlogika “1” atau

HIGH.

1  Kontak Komparator Byte “=“

n1

Symbol : %%&n2 

Operand : n1, n2 (unsigned byte) : VB, IB, QB, MB, SMB, SB, AC,

Constant, *VD, *AC

 Deskripsi : 4ontak 4omparator 5yte “6“ akan tertutup apabila nilai byte yang

tersimpan di alamat n1 sama dengan nilai byte yang tersimpandialamat n2. Dan power akan mengalir melalui kontak ketika

tertutup.

1  Kontak Komparator Byte “>=“

Page 62: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 62/78

n1

Symbol : '%&

n2 

Page34LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP

Page 63: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 63/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

Operand : n1, n2 (unsigned byte) : VB, IB, QB, MB, SMB, SB, AC,

Constant, *VD, *AC

 Deskripsi : 4ontak 4omparator 5yte “76“ akan tertutup apabila nilai byte

yang tersimpan di alamat n1 lebih besar atau sama dengan nilai

byte yang tersimpan dialamat n2. Dan power akan mengalir

melalui kontak ketika tertutup.

1  Kontak Komparator Byte “<=“

n1

Symbol : %&

n2 

Operand : n1, n2 (unsigned byte) : VB, IB, QB, MB, SMB, SB, AC,

Constant, *VD, *AC

 Deskripsi : 4ontak 4omparator 5yte “86“ akan tertutup apabila nilai byte

yang tersimpan di alamat n1 lebih kecil atau sama dengan nilai

byte yang tersimpan dialamat n2. Dan power akan mengalir

melalui kontak ketika tertutup.

  Kontak Komparator Integer “=“ 

n1

Symbol : %%I

n2 

Operand : n1, n2 (unsigned integer word) :

VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, SW, AC, AIW, Constant, *VD, *AC

 Deskripsi : 4ontak 4omparator -nteger “6“ akan tertutup apabila nilai integer 

word yang tersimpan di alamat n1 sama dengan nilai integer word

yang tersimpan dialamat n2. Dan power akan mengalir melalui

kontak ketika tertutup.

1  Kontak Komparator Integer “>=“

n1

Symbol : '%In2 

Operand : n1, n2 (unsigned integer word) :

VW, T, C, IW, QW, MW, SMW, SW, AC, AIW, Constant, *VD, *AC

Page 64: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 64/78

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP Page 35

Page 65: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 65/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

 Deskripsi

: 4ontak

4omparator -nteger

“76“ akan

tertutup

apabila

nilai

i

n

t

e

g

e

r

 

w

o

r

d

 

y

a

n

g

 

t

e

r

s

i

m

p

an di

alamat n1

lebih besar

atau sama

dengan

nilai

integer

word yang

tersimpan

dialamat

n2. Dan

power akan

mengalir

melalui

kontak

ketika

tertutup.

1  Kontak 

 Komparator Integer 

“<=“

n1

Symbol : %I

n2 

Operand : n1, n2

(unsigned integer

word) :

VW, T, C, IW,

QW, MW, SW,

SMW, AC, AIW,

Constant, *VD,

*AC

 Deskripsi : 4ontak

4omparator

-nteger “86“ 

akan tertutupPage36

Page 66: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 66/78

a

p

a

b

i

l

a

 

n

i

l

a

i

i

n

t

e

g

er

w

o

r

d

 

y

a

n

g

 

t

e

r

simpan di

alamat n1

lebih kecil

atau sama

dengan nilai

integer word

yang

tersimpan

dialamat n2.

Dan power

akan mengalir

melalui

kontak ketika

tertutup.

1  Kontak 

 Komparator Double

 Integer “=“

n1

Symbol :   %%

n2 

Operand : n1, n2

(unsigned integer

double word) :

VD, ID, QD, MD,

SMD, SD, AC, HC,

Constant, *VD,

*AC

 Deskripsi : 4ontak

4omparator &ouble

-nteger “6“ akan tertutup

apabila nilai

double word

yang

tersimpan di

alamat n1

sama dengan

nilai double

word yang

Page 67: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 67/78

t

e

r

s

i

m

p

a

n

 

d

i

a

l

a

m

a

t

 

n

2

.

 

D

a

n

 

p

o

w

e

r

 

a

kan mengalir

melalui

kontak ketika

tertutup.

1  Kontak 

 Komparator Double Integer “>=“

n1

Symbol : '%

n2 

Operand : n1, n2

(unsigned integer

double word) :

VD, ID, QD, MD,

SMD, SD, AC, HC,

Constant, *VD,

*AC

 Deskripsi : 4ontak

4omparator &ouble

-nteger “76“ akan

tertutup apabila

nilai double

word yang

tersimpan

di alamat

n1 lebih

besar atau

sama

dengannilai double

word yang

tersimpan

dialamat

n2. Dan

power akan

mengalir

melalui

kontak

Page 68: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 68/78

et

ika tertutup.

LABORATORIU

M DASAR

TEKNIK

ELEKTRO

ITP

Page 69: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 69/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

1  Kontak Komparator Double Integer “<=“  

n1

Symbol : %

n2 

Operand : n1, n2 (unsigned integer double word) :

VD, ID, QD, MD, SMD, SD, AC, HC, Constant, *VD, *AC

 Deskripsi : 4ontak 4omparator &ouble -nteger “86“ akan tertutup apabila

nilai double word yang tersimpan di alamat n1 lebih kecil atau

sama dengan nilai double word yang tersimpan dialamat n2. Dan

power akan mengalir melalui kontak ketika tertutup.

1  Kontak Komparator Real “=“

n1

Symbol : %%Rn2 

Operand : n1, n2 (real) : VD, ID, QD, MD, SMD, AC, HC, Constant,

*VD, *AC

 Deskripsi : 4ontak 4omparator Real “6“ akan tertutup apabila nilai real yang

tersimpan di alamat n1 sama dengan nilai real yang tersimpan

dialamat n2. Dan power akan mengalir melalui kontak ketika

tertutup.

Catatan : Terdapat pada CPUs 214, 215 dan 216

1  Kontak Komparator Real “>=“

n1

Symbol : '%R

n2 

Operand : n1, n2 (real) : VD, ID, QD, MD, SMD, AC, HC, Constant,

*VD, *AC

 Deskripsi : 4ontak 4omparator Real “76“ akan tertutup apabila nilai real

yang tersimpan dialamat n1 lebih besar atausama dengan nilai

real yang tersimpan dialamat n2. Dan power akan mengalir

melalui kontak ketika tertutup.

Catatan : Terdapat pada CPUs 214, 215 dan 216

Page 70: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 70/78

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP Page 37

Page 71: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 71/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

1  Kontak Komparator Real “<=“

n1

Symbol : %R

n2 

Operand : n1, n2 (real) : VD, ID, QD, MD, SMD, AC, HC, Constant,

*VD, *AC

 Deskripsi : 4ontak 4omparator Real “86“ akan tertutup apabila nilai real yang

tersimpan dialamat n1 lenih kecil atau sama dengan nilai real yang

tersimpan dialamat n2. Dan power akan mengalir melalui kontak 

ketika tertutup.

Catatan : Terdapat pada CPUs 214, 215 dan 216

6.4. GAMBAR LADDER DIAGRAM KOMPARATOR

Gambar 6.1. Ladder Diagram Operasi Komparator

Page 72: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 72/78

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITPPage38

Page 73: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 73/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

6.5.LANGK

AH

PERCOB

AAN

1. Mene

mpatka

n

kursor

pada

networ 

k 1.

2. Men

ek 

an

F

4

at

au

M

en

g

kl

ik 

ic

o

n

,

ke

m

udi

an Menuliskan

alamat input

I0.0 dan

kemudian di

enter.

3. Menekan F2

kemudian

pilihlah

Timers / 

Counters

4. Menekan F3,

pilihlah Count

Up/Down

5. Mengetikkan C48

sebagai alamat

counter, kemudian

di enter.

6. Mengetikkan 4 (4

cacah), sebagai set

present value –  nya.

7. )enempatkan

kursor di sebeleh

kiri strip “3&”.

8. Menekan F4 atau

Mengklik icon

, kemudian

Menuliskan lamat

input I0.1.

9. )enempatkan

kursor disebelah kiri

strip “R”.

10.Menekan F4 /  

Page39

Page 74: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 74/78

Mengk 

lik 

icon

  ,

kemudian

Menuli

skan

alamat

input

I0.2

dan dienter.

11.Mene

mpatka

n

kursor

pada

networ 

k 2.

12.Menekan F2

kemudian pilihlah

Contacts

13.Menekan F3kemudian pilihlah

== integer

14.Mengetikkan C48

yang merupakan

komponen yang

dibandingkan, enter.

15.Mengetikkan 5 yang

merupakan nilai

pembandingnya,

enter.

LABORATORIU

M DASAR

TEKNIK

ELEKTRO

ITP

Page 75: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 75/78

Praktikum Programmable Logic

Controler 

16.Menekan

F6 atau

icon

,kemudian

Menuliska

n alamat

output

Q0.0 dan

dienter.

17.Menempat

kan kursor

pada

network 3.

18.Menekan

F2

kemudian

pilihlah

Contacts

19.Menekan

F3,

kemudian

pililah <=

integer

20.Mengetikk 

an C48

yang

merupakan

komponen

yang di

bandingkan

, enter.

21.Mengetikk an 5 yang

merupakan

nilai

pembandin

gnya, enter.

22.Menekan F6 atau

Mengklik icon

  , kemudian

Menuliskan

lamat output

Q0.1 dan di

enter.

23.Menempatkan kursor

pada network 4.

24.Menekan F2 kemudian

pilihlah Contacts

25. Menekan F3

kemudian

pilihlah >=integer

26.Mengetikkan C48 yang

merupakan komponen

yang di bandingkan,

enter.

27.Mengetikkan 5 yang

merupakan nilai

pembandingnya, enter.

28.Menekan F6 / icon

  ,kemudian

menuliskan alamatoutput Q0.2 dan di

enter.

29.Menempatkan kursor

Page 76: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 76/78

pada

network 5.

30.)enekan

*+

kemudian

 pilihlah

“%N&” |

enter. 31.Menyim

pan

ladder

diagram

yang telah anda buat,

dengan Mengklik 

icon ,

kemudian diberi

nama file dengan

ekstensi *.prj

32.Langkah berikutnya

adalah memasukkan

(download) program

ladder

diagram yang kita buat ke dalam PLC.

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP

Page 77: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 77/78

Praktikum Programmable Logic Controler 

33. Sebelum mentransfer program ke PLC, pastikan saklar mode PLC pada

posisi TERM (mode switch).

34.Menyalakan power supply PLC.

35. Setelah power supply dinyalakan maka lampu indikator PLC yang

berwarna oranye akan menyala (status PLC STOP). Warning ! : Apabila

lampu merah yang menyala segera matikan Power Supply karena

System Fault.

36.Menyalakan status ladder dengan Mengklik Debug > Ladder Status On 

36.Mendownloadkan program Ladder Diagram yang telah anda buat ke dalam

PLC dengan Mengklik icon atau Mengklik Project >  Download .

37. Setelah download succesfull maka jalankan (run) PLC dengan Mengklik 

icon .

38.Kemudian mensimulasikan saklar pada modul percobaan dan amati

outputnya, isilah tabel pecobaannya.

39.Untuk menghentikan PLC Mengklik icon stop .

6.6.DIAGRAM WAKTU OPERASI COMPARATOR

I0.0(!ount up)

I0.1(!ount "o#n)

I0.2

(reset)6 6

5 5 5

4 4 4

3 3

2

1

C4$ 0 0(!urrent)

Q0.0(%%I)

Q0.1(%I)

Q0.2('%I)

Diagram 6.1. Digram Waktu Counter Up/Down

Page 78: module praktikum programmable logic controller

7/24/2019 module praktikum programmable logic controller

http://slidepdf.com/reader/full/module-praktikum-programmable-logic-controller 78/78

LABORATORIUM DASAR TEKNIK ELEKTRO ITP Page 41