timun mas - jaka tingkir

7/24/2019 Timun Mas - Jaka Tingkir

1/7

TIMUN MAS

Dek jaman biyen ing salah sawijining desa, ana mbok randa sing urip dewe ora ana anak utawa

sedululur. Amarga urip dewe mbok randa mau kepengin duwe anak. Saben dina mbok randa

ndonga awan bengi ing ngarsane Gusti Allah supaya diwenehi anak. Deweke yakin menawapenjaluke bakal di kabulake dening Gusti Allah.

Tanpa sangertine mbok randa, anggone donga awan bengi ing omahe kuwi mau keprungu Buto

ijo sing kebeneran liwat sacedhake kono. Buto ijo banjur nyeluk mbok randa supaya metu sakaomahe. mbok randa kaget ngerteni ana Buto ijoing ngarep omahe.

Sawise ora miris maneh ngerteni Buto ijo sing gedhe tur medeni kuwi, si Buto ijongomong

menawa bisa nulungi menehi anak. bok randa bungah atine krungu kandane Buto ijo kuwi maulan nyaguhi kabeh penjaluke Buto ijomenawa diwenehi anak tenan.

!enjaluke Buto ijo yaiku menawa anake mbok randa wis gedhe dijaluk arep dipangan. SabanjureButo ijo iku menehi wii timun sing kudu di tandur mbok randa. Sawise Buto ijo kuwi mau lunga,

mbok "anda nandur wiji timun iku ana kebone. #iji kuwi dirumat lan diopeni kanthi gemathi,

disiram, diresiki sukete lan dirabuk supaya cepet tukul.

Sawise tukul lan dadi wit timun kang subur, wit timun iku mau wis pada uwoh. $ng antaraneakehe woh timun, ana salah sijine timun kang nganeh%anehi. "upane kuning emas lan gedhene

sak guling. Timun iku banjur pecah lan ing njero timun mau ana bayi manungsane.

bok randa bungah atine amarga penjaluke kepengin duwe anak wis kaleksanan. bok randa

ngucapake syukur marang Gusti Allah amarga dongane wis diijabah. Bayi iku mau wadon,pakulitane resik alus kaya kulit timun amarga laer saka timun sing kuning kaya emas, bayi

wadon kuwi mau dijenengake Timun mas.

Sawise Timun mas ngancik dewasa, mbok randa kelingan janjine karo Buta menawa arepmenehake Timun mas. bok randa dadi susah atine, rina wengi mbok randa donga supaya entuk

pitulungan saka Gusti Allah. Salah sawijining wengi, mbok randa ngimpi ketemu pertapa ing

gunung gandul. !ertapa kuwi mau sing bisa nulungi supaya Timun mas ora dijupuk sang Buto.

&suke mbok randa lungo menyang gunung gandul kaya impene. Sawise ketemu karo pertapakaya ing impene, mbok randa disangoni buntelan kanggo Timun mas. !ertapa kuwi mau menehi

pitutur piye carane supaya Timun mas bisa oncat saka bebaya ngadepi sang Buto. Sawise

ngucapake maturnuwun mbok randa pamitan mulih.

Tekan omah mbok randa menehi buntelan kang cacahe papat, lan dituturi piye carane nggunake.bok randa ngonggkon Timun mas lungo saka omah lan mlayu sak cepet%cepete. Sawise iku

Buto ijo kang arep jupuk Timun mas teka ing omahe mbok randa banjur nesu ngerteni Timun


2/7

mas wis ora ana. Buto ijo nesu lan ngamuk, kebonne mbok randa dirusak banjur bengok%bengok

ngoyak Timun mas.

Amarga Buto ijo jangkahe amba sedela wae Timun mas wis meh kasil koyak. Timun mas bajurnguncalake buntelan sing isine wiji timun. Dumadakan dadi kebon timun kang akeh woh timune,

Buto ijo mandeg lan mangan timun sing katon seger%seger kuwi mau. Sawise timune entek sangButo ijo kelingan menawa ngoyak Timun mas. Buto ijo banjur ngoyak Timun mas maneh sing

wis mlayu tekan adoh.

'agi sedela wae sang Buto ijo wis meh kasil ngoyak Timun mas. Buntelan sing isi dom terus

diuncalake Timun mas. Dumadakan dadi alas pring sing ngalangi playune Buto. Tapi sedela wae

Buto ijo kasil bisa metu saka alas pring kuwi mau.

Timun mas banjur nguncalke buntelan kang isine uyah, lan malih dadi segara kang amba lanjero. Buto ijo nglangi ing segara kuwi mau tetep ngoyak Timun mas lan kasil mentas saka segara.

Timun mas arep kasil koyak meneh, banjur nguncalake buntelan kang pungkasan.

Buntelan kang isine trasi malih dadi segara lendhut kang jero. Buto ijokecemplung lan kangelan

mentas saka lendhut kuwi mau. !ungkasane Buto ijo kang ngoyak Timun mas iku mati kleleb ingnjero segara lendhut. Timun mas akhire selamet lan urip tentrem karo mbok randa.


3/7

JAKA TARUB

#onten ing satunggaling dusun, wonten kaluargi ingkang naminipun mbok randa kaliyan putrakakungipun. !utra kakungipun ingkang sampun ngancik dewasa lan naminipun inggih menika

(aka Tarub. !adamelan saben dinten inggih menika madosi ron pisang utawi ron jati kangge

dipun sade wonten peken ing saklebetipun kitha kudus. "on menika dipunlintakaken kaliyan

uwos kaliyan sarem kangge ulamipun saben dinten. Tindakanipun wonten peken ngantos pinten%pinten minggu saking tebihing kitha. !edamelan sanesipun (aka Tarub menika mbebedak wonten

wana kangge ulamipun.

#ontan ing satunggaling dinten ing kaluargi menika boten gadhah ulam kangge dhaharipunsaben dinten lajeng (aka Tarub matur kaliyan biyung kangge kesah wonten wana kangge

mbebedak. )ados adatipun menawi mbebedak bidalipun bada* subuh supados konduripun boten

surup. Ananging boten ngertos menapa menika sampun dangu amargi boten angsal punapa%punapa, menika (aka Tarub nembe apes, sampun sonten sampun dangu lampahipun (aka Tarubboten manggih.

Satunggal punapa kemawon sato kewan. +amung (aka Tarub menika boten putus asa

piyambakipun taksih nglajengaken lampahipun ingkang tebih sanget wonten ing jeronipun wana.Ananging ngantos dalu (akaTarub taksih boten angsal punapa%punapa. Saking sayakipun (aka

Tarub kepengin sumene ngantos sare saestu, amargi lampahipun menika tebih sanget lajeng (aka

Tarub sare ing sakjeronipun wana. !iyambakipun kaget amargi kepireng suanten gumujuning

tiyang%tiyang estri sami gumujengan. Amargi pengin ngertos suanten menika punapa lan sakingpundi sejatosipun pramila (aka Tarub madosi suanten menika. !iyambakipun menika boten

percaya kalioyang ingkang (aka Tarub mersani ing dalu menika (aka Tarub kaget amargi ingtengahing wana wonten suanten widodari%widodari ingkang sami gumujengan sinambi siramlelangin ing sendang. (aka Tarub nyaketi panggenan widodari menika ingkang nembe siram kala

wau amargi dalu punika kaleresipun wulan purnama. Sanalika (aka Tarub gadhah pamanggih

pengin garwa satunggal pramila piyambakipun mundut rasukan satunggal lan dipunsinggitaken.#onten satunggal widodari ingkang kicalan rasukan dipun tilar rencangipun sami widodari.

#idodari menika duka lan nuwun lajeng widodari menika dipun caketi (aka Tarub lan dipun reh%

reh lajeng dipunbeta wangsul lan kagarwa dening (aka Tarub, widodari menika gadhah nami

+awang #ulan.

#onten ing satunggaling dinten +awang #ulan sampun kagungan putrid saking (aka Tarub

ingkang naminipun +awang Sih, amargi rasukan kathah ingkang reged pramila +awang #ulannyuwun (akaTarub kangge nenggani +awang Sih kaliyan adangipun kanthi manthi%manthi, lan

(aka Tarub boten angsal mbukak kekep. Saktindakipun +awang #ulan wonten lepen (aka Tarubmalah kepengin ngertos isinipun kekep, menika punapa (aka Tarub kaget menapa amargi

ingkang dipun adang garwanipun naming satunggal kantun kemawon. Saking kedadosan punika

kaseteripun +awang #ulan dados widodari ical lan adangipun satunggal las dados satunggalbugak ical. !ramila mulai nutu pari adangipun uwos dados limrahipun tiyang gesang wonten

brebayan amargi pantunipun telas kantun rentengan wonten lumbung.


4/7

$ng satunggaling dinten +awang #ulan nglengkep gelaran klasa kados pundi kegetipun manah

+awang #ulan mersani rasukan widodari wonten ing ngandapipun klasa, piyambakipun kaget

amargi piyambakipun duka dumateng garwanipun amargi sampun dipun apusi. +awang #ulanmenika mutusaken kangge minggah kayangan malih lajeng ngagem rasukan. Sakderengipun

minggah ing kayangan +awang #ulan pesen kaliyan +awang Sih yen kepureh kangen mersani

mbulan amargi ing tengahing bulan wonten bayangipun +awang #ulan. Anaging saksampunipun dugi kayangan +awang #ulan boten dipun tampi malih dados widodari amargi

sampun kecampuran kaliyan manungsa. +awang #ulan menika lingsem lan boten purun jelma

malih dados manungsa, amargi rekaos gesangipun pramila +awang #ulan nglalu wonten segarakidul wonten segara kidul lan dados "atu )idul ingkang gadhah naminipun +yi "oro )idul.


5/7

JAKA TINGKIR

(eneng asline yaiku as )arebet, putra saka )i Ageng !engging. (eneng mau, asale sakabapakke nanggap wayang beber ngepasi laire (aka Tingkir. +alika as )arebet umur sepuluh

taun, )i Ageng !engging diukum pati, merga dituduh mbrontak saka )esultanan Demak. ra

sawetara suwe ibune uga seda. Banjur as )arebet dipek anak dening +yi Ageng Tingkir.

Dheweke pamit marang +yi Ageng Tingkir saperlu meguru.

as )arebet nyinau ilmu agama. Dheweke meguru marang Sunan )alijaga, banjur meguru

maneh menyang )i Ageng Sela. Dening )i Ageng Sela, diaku anak lan digandeng sedulurke

karo putu%putune yaiku )i (uru artani, )i Ageng !emanahan 'an )i !anjawi. (aka Tingkirlunga menyang )asultanan Demak Bintoro. $ng Demak, dheweke mangggon ing omahe )yai

Gandamustaka -pamane (aka Tingkir kang dadi lurah ganjur (ngurusi mesjid. Dening Sultan

Trenggana, Tingkir diangkat dadi lurah wiratamtama.

$ng sawijining dina, )esultanan Demak nganakake sayembara milih prajurit. Tingkir kang diutusmbiji. Ana salah sijining calon prajurit kang rupane ala senengane pamer lan umuk, arane

Dadungawuk (aka Tingkir kang ora seneng marang calon prajurit iku banjur nguji kasektene,

tanpa dinyana, Dadungawuk tiwas sanalika. arga saka prastawa iku, Tingkir banjur ditundungsaka Demak

(aka Tingkir banjur meguru marang )i Ageng Banyubiru, Tingkir diwenehi lemah kang bisa

ndadekake dheweke bisa katampa maneh ing Demak Bintoro. Saka Banyubiru (aka Tingkir

mangkat menyang Demak dikancani dening muride )i Ageng Banyubiru kang aran as anca,

as #ila, lan )i #uragil.

"ombongane (aka Tingkir ngliwati kali )edung Srengenge nganggo getek )yai Tambak Boro.

$ng tengahing kali, rombongane (aka Tingkir dicegat siluman baya. )ekarone adu kasekten,

baya%baya padha kalah, banjur aweh pambiyantu marang rombongane (aka Tingkir nganti tekansebrange kali.

Tumekane ing Demak, (aka Tingkir ngeculake kebo kang wis dileboni lemah ana kupinge lan

digiring menyang lapangan. )ebo mau ngamuk ora karuan. 'an ora ana kang bisa ngadepi

polahe. Sultan Trenggana kelingan marang kasektene (aka Tingkir, lan ngutus prajurit supaya(aka Tingkir bisa ngrampungi ontran%ontran mau. ra angel anggone (aka Tingkir ngalahake

kebo mau. arga saka tumindake, Sultan Demak ngangkat Tingkir dadi 'urah Tamtama maneh.

)asektene (aka Tingkir, ndadekake dheweke dadi bupati !ajang lan ganti jeneng dadi Adipati

/adiwijaya. Duwe bojo "atu as 0empaka, putri saka Sultan Trenggana. Sawuse SultanTrenggana seda ing taun 1234, putrane kang aran Sunan !rawoto ngganteni dadi ratu, ananging

tiwas ing tangane Arya !enangsang kang isih kapetung sedulur saka (ipang. Aryo !enagsang uga

mateni !angeran )alinyamat -putra mantu Sultan Trenggana kang dadi bupati (epara.


6/7

Arya !enangsang ngirim utusan kangggo mateni /adiwijaya ing !ajang, Ananging tekan !ajang

utusane Arya !enangsang malah diladeni kanthi becik lan diwenehi hadiah. "atu )alinyamat

njaluk /adiwijaya supaya mateni Arya !enangsang, Ananging merga isih ana gandheng sedulur/adiwijaya rumangsa pakewuh yen mateni kanthi cara terang%terangan.

ula dheweke nganakake sayembara. Sapa kang bisa mateni Arya !enangsang, tanah !ati lanataram dadi duweke. )i Ageng !emanahan lan )i !anjawi melu sayembara mau. 'an kang

bisa niwasake Arya !enangsang yaiku )i (uru artani -ipene )i Ageng !emanahan.

Sawuse prastawa ing taun 1235 kasebut, "atu )alinyamat menehake )eraton Demak marang

/adiwijaya. !usate dipindah ing !ajang lan /adiwijaya dadi ratu kang sepisanan.Sultan

/adiwijaya uga ngangkat as anca dadi patih kanthi gelar !atih ancanegara, banjur as#ila lan )i #uragil didadekake menteri kanthi pangkat ngabehi.

)i !anjawi antuk hadiah tanah !ati kanthi gelar )i Ageng !ati. Ananging )i Ageng !emanahan

isih nunggu merga Sultan /adiwijaya ora age%age menehake tanah ataram. +ganti taun 1224,

tanah ataram isih ditahan dening /adiwijaya. )i Ageng !emanahan pakewuh arep jalukmarang /adiwijaya. Sunan )alijaga kang ngerti kahanan mau, coba nengahi. Alesane

/adiwijaya ngenani hadiah tanah ataram iku, amerga dheweke was sumelang krungu ramalane

Sunan !rapen yen ing ataram arep lair keraton kang bakale ngasorake !ajang.

Sunan )alijaga mbujuk /adiwijaya supaya netepi ing janji. 'an !emanahan uga wajib sumpahprasetya mring !ajang. )i Ageng !emanahan jejuluk )i Ageng ataram, lan wajib ngadep

mring !ajang.

)i Ageng !emanahan peputra Sutawijaya, kang ngganteni dheweke sawuse seda. ataram ing

tangane Sutawijaya saya makmur. Ananging Sutawijaya ora gelem menehi laporan uga ora

gelem bayar pajek mring !ajang. $ng taun1267 "aden !abelan -ponakane Sutawijaya gawegeger ing taman kaputren Sekar )edaton- anakke /adiwijaya, !abelan diukum pati, lan ramane

kang aran Tumenggung ayang disingkirke menyang Semarang. $bune !abelan -adhi sakaSutawijaya njaluk pitulungan marang kangmase. Sutawijaya ngirim utusan supaya bisa

nylametake Tumengggung ayang saka paukuman. Tumindake Sutawijaya dianggep luuput

dening /adiwijaya, banjur !ajang nyerbu ataram. !erang mau dimenangake dening pasukan

ataram. Sawuse kalah perang, /adiwijaya kondur neng !ajang, nandang gerah, banjur seda landisarekake ana ing Desa Butuh, Sragen.

Ana ing kraton, 'urah Ganjur langsung sungkem marang Sultan Demak lan nyuwun ngapura.

+anging Sultan Demak ngendika yen piyambake kesengsem karo (aka Tingkir, lan ngangkat

(aka Tingkir dadi lurah prajurit pratama.

$ng sawijine dina, Sultan Demak perlu nambah 388 prajurit tamtama. 0alo%calon lurah mau kudu

wong sing kuwat, lan sigap. $ng pendapa )raton Demak dibuka lamaran kango nda9tar prajurit

tamtama. Salah sijine kang nda9tar yaiku Dadungawu. Dheweke jejaka saka desa sacedhake)raton Demak. !raupane medeni, kumisi dawa, kurang tata krama, lan suba sita. +anging

Dadungawu ing desane terkenal dadi uwong kang kebal marang kabeh jenise gegaman, lan

uwong kang sakti mandraguna.


7/7

eruhi Dadungawu kang duweni sipat kang kaya ngono, (aka Tingkir krasa ora seneng. Terus

(aka Tingkir nantang Dadungawu. )aro (aka Tingkir, Dadungawu diuji nganggo sada kang

ditujes karo godhong suruh. Ana ing tantangan mau, Dadung awu kalah lan dadi patine.

Sultan Demak kang mireng kabar mau nesu, geneya uwong kang ora salah kok dipateni. (aka

Tingkir kang rumamgsa salah, budhal saka Demak lan ngumbara saparan% paran. (aka Tingkirtekan ing Desa Butuh lan maguru marang )i Ageng Butuh. Sawise ilmu kang diduweni karo )i

Ageng Butuh wis diajarake kabeh marang (aka Tingkir, dheweke didhawuhi supaya bali ngabdimarang Demak.

$ng alun%alun )raton Demak ana kedadeyan kang medeni. :aiku ana kebo kang lagi ngamuk ora

ana prajurit apa dene uwong biyasa kang bisa ngalahake kebo mau. Sultan kang mirsani yen (akaTingkir ana ing pingir alun%alun, ngutus marang prajurite supaya mrentah marang (aka Tingkir

dikon ngalahake kebo mau. (aka tingkir kang wis duweni ilmu kang akeh saka )i Ageng Butuh,

langsung maju ing tengah alun% alun lan dheweke gampang wae anggone ngalahake kebo mau.

Sultan Demak kang mirsani sekabehane, langsung dhawuhi (aka Tingkir supaya sowan. Ana ing)raton Demak, karo Sultan Demak kabeh salah kang wis tau digawe karo (aka Tingkir

dingapura, lan dheweke diangkat dadi lurah prajurit tamtama. )anggo tandha pasrah marang

Sultan Demak, (aka Tingkir ngowahi kabeh sikape kang ala. 'an dadi lurah kang apik, tanggung

jawag, pungkasane (aka Tingkir dadi putra mantune Sultan Demak.

timun mas - jaka tingkir

Documents