सरव साधारण मसलिमहर को

िासग आरशयक पाठहरको

वयाखया शख: अबदल अजीज बबन अबदललाह बबन बाज

लखक

हसम बबन मोहममद जमील सरहान

बशकषक मबजजद नबवी शरीफ मदीना मनववरह

परमख: तासील अल-ईलमी http://attasseel-alelmi.com

لى إخزاج ىذا الكتابغفز اهلل لو لالديو ملن أعانو ع

ىذه الطبعت قف هلل تعاىل

رمحيا اهلل أسكنيا فسيح جناتو بن فزحيت بنت جياليل فاطمت طبع على نفقت

م باململكت العزبيت السعديتفسح سارة اإلعال

सचार मतरालय सऊदी अरब दवारा अनमबत परापत

مجيع احلقق حمفظت

إلا من أراد طبعو أ تزمجتو لتسيعو جمانا بعد مزاجعت املؤلف

الزجاء التاصل على:islamtorrent@gmail.com

पबहलो सजकरण

सववबधकार सरबकषत

तर लखक दवारा अनमबत पबछ जसल बनिःशलक परकाशण तथा

बवतरण गन छ ।

समपकव िः

islamtorrent@gmail.com

परवबशका

2

पररशसकका

احلمد هلل رب العاملني والعاقبة للمتقني وصىل اهلل وسلم عىل عبده ورسوله ىبونا حممد

وعىل آله وصحبه أمجعني, أما بعد:

इमाम अबदल अजीज इबन बाज ल भनन हनछिः

यस पबजतक मा सववसाधारण ल इजलाम धमव बार जानन पन कराहरको सबकषपत बववरण छ । पबजतका

को नाम ‚सवव साधारण मबजलम हर को लाबग आवशयक पाठहर‛ भनी रोजको छ

अललाह ल यस पजतक लाई उपयोगी बनाउन र मरो यो महनत कबल गरन ।

हामी यी आरशयक पाठहर सकन पढछौ ?

बकनकी लखक को रोजाई र धमवगर हरको सललाह अनसार यी पाठहर अतयनत महतवपणव

छन ।

सवव साधारण को लाबग मातर होइन बर बवदधाथीको लागी पबन उबिक जररी छ तयसल

बवदधाथील यो बबचार नगरोस की यो बकताब उसको जतर भनदा तल छ बर तयस सग यी पाठहर

बार परशन गररनछ , यबद अजञानी छ भन सववसाधारण मबजलम तयस भनदा रामर हो ।

बवदधाथी माथी जररी छ बक बवनमर जवभाव को होस र जञान परबत घमणड नगरोस र

अललाहको बाटो बहढन ठला बवदधान हर को बाटो बहढोस ।

सबहह बखारी मा ‚मजाबहद‛ को सबि छ बक ‚लजाल र घमणडी ल जञान परापत गनव सकदन‛

परवबशका

3

यी महतर पणव पाठहर को सरषय कश हन ?

१. सलफ सालह‛ (माननीय र गणवान पखावहर) ल करान याद गन, पढन, तयसमा बवचार गन

र तयसको आदश–पलना गन तररका को बयान ।

२. इजलाम, इमान (आजथा) र ऐहसान (नमरता र बशषट भएर अललाहको इबादत गनव) तोबहद र

बशकव को खलासा ।

३. नमाजको बवधी

४. वज को बवधी

५. इजलाम धमवमा वधाबनक बानी वयवहार बसालन परबत पररणा ।

६. बशकव र सब थरी का पाप हर बाट मनाबह ।

७. जनाजा को बवधी

अललाह को नाम को

आबशष बलन लाई । करान र सनदषटा हर को

पालना मा ।

सकन िशख को सररात ‘सबसलमलिाह’ बाट गररनछ ?

‚हदीस‛ को पालना

मा । बबबतसकका ठला

धमवगर हरको अनसरण

मा ।

पबहलो पाठको वयाखया

4

सरह फासतहा र साना सरहहर सरह फाबतहा र सरत–अल–बजलजाल दबख सरतननास समम सा साना सरहहर मधय ज जबत हन

सकछ सबहह तररका ल पढन कठ पान र तयजको जररी वयाखया बझन ।

पसहिो पाठ

सरररण

परतयक बदन दस वटा आयत याद गनव, तफसीर बाट तयसका सबकषपत वयखया बझन र अललाह बाट

मदत मागर बत आदश हर लाई अभयास मा लयाउन जररी छ ।

तफसीर को कन सकताब बाट सरदधाथी िश कर गन ?

शख अबदर रहमान अल–सअदी को तफसीर ‚तसीर–ल–करीम अल–रहमान‛ बाट शर गनव बस

हनछ ।

सकनकी

लखक को

वयखयान गन

मल धारणा

तौबहद मा

कबनित छ ।

यो बकताब

छोटकारी मा हदा

पराथमीक

बवदधाथी को

लाबग उपयि छ

।

यजको वाकयाहर

सजीलो र जपषट

छन ।

धमवगरहर ल यस

बकताबलाई

रोचाउनछन र

तयको सझाव

पबन बदनछन ।

अललाह को

मदत ल यस

बकताब बाट

करान बझर

तयजको पालना

गनव सहज हनछ ।

पबहलो पाठको वयाखया

5

अललाह ल भनन हनछ ‚र पगमबर (सनदषटा) ल भनन छ बक ह मरा पालनकताव बनिःसनदह मरो

जाबतबनध ल यस करानलाइ तयागी राखका बथए‛ (फरकानिः ३०) । अललाहको सनदषटा (रसल)

को भनाइ छ बक ‚यस मानछ (जल–खवयसरह) को वसज मा यजता वयबिहर हनछन जजल करान

त पढनछन तर तयो बतनीहरको घााटी तल जान छन (अथावत बतनीहरल करान बझन छनन)

मबजलमहर लाइ मारन छन र मती पजकहरलाई छाबडबदनछन बतनीहर इजलाम धमवबाट

बनबजकनछन जसरी वाण धनष बाट बनबजकनछ यबद मल बतनीहरल पाय भन‛ आद –अलप

भईसकको अरब जाती) लाई माररन झ मारनछन ।

करान परसत कसत थरर का मासनष हर छन ?

करान परबत मबनषहर दइ चरम पबकषय र मधय वगव मा बवखबणडत छनिः

तसतरो जो यी दई चरम पबकषय को बबचमा

छ जजल करान पढछ, कठापाछव, धयान

र बबचार पबन गछव र अभयास मा लयाउन

अललाह बाट मदत को पराबपतकताव पबन

हनहनछ । यौ अवजथा धमवगर हर को

अनसरण कताव हर को बथयो ।

दोसतरो जजल पढछ र कठा

पबन पाछव तर तयसमा

बवचार र तयजको पालना

गदन

पबहलो जसल करान लाई

पररतयग गरका छन र

करान को तयाग हनछिः

तयसलाईिः

आफनो (आतमीक र

जबवक) उपचार न गरर कठा नपारर बवचार नगरर नपढर

आजञा पालना

नगरर

पबहलो पाठको वयाखया

6

‚तफसीर अि-साअसद ‛ बाट छनोट गररएका कश सह पाठ र तयस परसत परशनहर

(सरह फसतहा को वयाखया, यी मककी हो)

﴿ للا

بص

خ حىرن

ل Ǻ حىرن

ي

يلػ

ب حى ر للد

ل Ąح

خ حىرن

ل يم Ǽحىرن

ل

ي م حىد

Ćي

ػيتص كنحي ودبػ كن Ĉحي

ـل تص

حىحط حىص

دن 6حھ

حطص

ذي

ن

حىيي غتػ , ح

ي

ى

ان حىظل وييب غوظغ

حىي Ċغ

﴾

१: म अललाहको सब नाम हर बाट शर गदवछ बकनकी ‚शबद‛ एकवचन सलगन (परक) हो

त अललाहको समपणव पयारा र रामरा नामहरलाई समावशी छ ।

‚अललाह‛ उनी पजनीय छन र उनी न एक एकल इबादत गररन योगय छन र समपणव इशवरीय

गणहर र शरषठता उनक बवषशता हो । ‚

خ ن حىرل ن यी दईटा नाम हन जजको अथव हनछ बक ‛ حىر

अललाह महान र दयावान हनहनछ उनको दया र करण सब जन बजत र बजवन लाई बवजतत छ,

उनील आफनो दाया पालना गन, सयमी भिहर इशदत र सनदषटा हर को लाबग बनबित

गररबदइको छन यीनीहर क लाबग समजत कपा छन र अर को लाबग तयजमा भागदारी मातर छ यो

जानीराखनस बक दबनया भरीका मबजलम समदाय का धमवगर एकमत छन बक अललाह को नाम

गणहर र तयस परबत बनषकाबसत जररी पररणामहर मा आजथा राखन जररी छ ।

उदाहरणिः अललाहको नामहर मधय ‚रहमान‛ र ‚रहीम‛ नाम पबन हो यी नामहरको अथव

अतयनत कपाल र दयाल हन हो र तयजको परभाव दयनीय वयबि सीत समबनधीत हनछ बकनकी

सब अशीष कपा र इनामहर उनक दया को पररणाम हो ।

यबह पदधबत उनको समजत नामहर मा पारी हनछ उनको नाम ‚अलीम‛ अथावत सववजञाता र

‚कहहार‛ अथावत सववशबिमान आदी पबन हो ।

२: ( للد

ل हमद‛ भबननछ बक अललाहको समपणव शरषट गणहर ‚हमद‛ बाट अललाहको‚ (ح

परशसा गनव हो बकनकी उनक लाबग समजत र पणव परशसाहर छन ।

पबहलो पाठको वयाखया

7

३: (

ي

يلػ

حىب अललाह न ‚रब‛ माबलक हनहनछ र सारा ससार को हरचाह गनव हनछ (ر

उनील ल ससार र ससार म हन रहन हरको सषटी र रचना गरर बजवन बबताउन बजवीका उपकरण

हरको परबनध गनव भयो, तयस बाहक पबन ठठला इनाम र उपहार को वषाव गनवभयो जस बबना

जीवन अजमभव हन जानछ त समपणव कपा अललाह तफव बाट न हो ।

अललाहल आफनो ‚सषटी‛ परबत गन हरचाह अथवा ‚तरबबयत‛ दई थररकाछन आम

‚तरबबयह‛ र खास ‚तरबबयह‛

आम ‚तरबबयह‛ भनको बजवजनत र पराणीहरको सबषट गरी बजवनवबत को बवजथा गनव भयो

र यस बजवनमा लाभदायक हन (जञान÷सामगरी) तफव मागवदशवन गनव भयो

खास ‚तरबबयह‛ भनकोिः अललाह ल उनको पालना गन भिहर लाई बवशवास, आजथा र

अनगरह परदान सबहत पररपणव बनाउन हनछ र आफ र भिहर बबच आउन बाधा र रकावट खतम

पानव हनछ

यस ‚तरबबयह‛ को वाजतबविािः समपणव भलाई को बाटो दखाउन र समजत पाप र ककमव

बाट बचाउन हो ।

यो वाजतबिा न रहजया हो बक हामील सनदषटा हरल गन धर जसो परथना याचना मा शबद

‚रब‛ भटछौ बकनकी उनीहरल गन समपणव याचना ‚रबबबयत खाजसह‛ अथवा खास

‚तरबबयह‛ को माझमा पछव ।

यसरी ‚रबबबल आलमीन‛ ल साबबत हनछ बक अललाह आफनो सबषट गन शबि (ससारको

सब कायव) को वयवजथा गन गण र समपणव कपा सबहत एक एकल र सवव समपनन हनहनछ । सारा

ससार उनको मबहमा साम बभखारी हो ।

४: ( يم ي

ل

ي م حىد ) हकम गन, मनाबह गन, सकमव को बदला बदन र ककमव गदाव सजाय बदन

र आफनो राजय मा एकमातर र पररपणव रपल हाबकम हन लाई माबलक भबननछ ।

‚शबद (नाम) माबलकलाई‛ ‚यौबमददीन‛ को परक को रपमा परयोग गनव कारण यो अथरयाउन

हो की उनी बकयामत‛ को बदन को पबन माबलक हनहनछ जन बदन माबनषलाई रामरो र खराब

कायव को बदला बदइनछ तयस बदन अललाहको राजय शसन, नयाय र सववजञता सबल दखनछन,

तयस बदन माबनसहर को राजयको अनत हनछ , राजा, परजा, जवतनतर माबनष र गलाम सब समान

जतर मा उबभनछन समपणव सबषट मनषय जाबत उनको महान मबहना मबहमा अगाबड टाउको

बनहरको हालतमा पश हनछन आफनो सकमव र ककमव को बदला पखी बजनछन र यातना र

सजायबाट डराइरहको हनछन ।

पबहलो पाठको वयाखया

8

५: (

ػيتص كنحي ودبػ كن अथावत हामी तपाइ क अराधना (इबादत) गछौ र तपाइ बाट न मददत (حي

चाहनछौ, अरबी वयकरण अनसार ‚पबछ पन शबदलाई वाकयको शरआत मा लयाइयो भन

तयसको अथव तयसमा न कबनित भइबदनछ (र अर कन अथवको समभव रहदन)‛

तयसल तयसको अथव हनछ बक मानौ भिल पकारछ ‚ह अललाह हामी तपाइ क न उपासना गछ

अर कसको गदनौ र तपाइ बसत न मददत मागदछौ अर कोही बसत मागदनौ‛

आयतमा ‚इबादत‛ लाई ‚इजतआना‛ पवव न उललख गनव आम इबादत लाई खास इबादत अबघ

गनव हो अतिः एव अललाहको हक अबधकार लाई भि को अबधकार माथी पराथबमिा बदन हो ।

‚इबादत क होिः इबादत एक बवबजगत शबद हो जो अललाहल जवीकार गन सब जाहर जाहर र

गोपय कमवलाई शामल छ,

‚इजतआना क हो ? लाभ परापत गन र हानी बाट बाचन लाबग अललाहमा बवशपास, भरोसा र

आजथा राखन ।

‚इबादत‛ र ‚इजतआना‛ गनव न अननत समपनन र आननद मय जीवन को परापती र दषट र कषट बाट

मबि को साधन हो । इबादत तब समम मानय हदन जब समम तयो कायव पवव रपल अललाहको

लाबग र सनदषटा को आदश अनसार नहोस इबादत को वधताको लागी यी दई शतव जररी छन ।

आयतमा इबादत सग इजतअआना को पबन कथन छ जबकी इजतआना इबादत को अथव म

गबजसएको छ यसो गनवको कारण क हो भन वाजतवमा समपणव इबादत अललाह को मदत र

अशीष ल न समपनन हनछ यहा समम बक आदश पालना र बनषबधत कायवको तयाग उनीक मदत

ल सफल हनछ ।

६: ( ـل تص

حىحط حىصدن ह अललाह हामीलाई सीधा र सतयको बाटो दखाउन होस । (حھ

सतयबाटो सतय जानर तयजको पालना गनव हो, सतय बाटो ल न अललाह तफव र जवगव तफव लागनछ

। सतय मागव पाउन इजलाम धमव बजवकारी अर धमव छाडन जररी छ र तयस मागव मा बदगो हन लाई

इजलामीय बवबसतरत जञान र अभयास अबनवायव छ ।

यो आयत एक भिलाई आवशयक पन अतयनत लाभदायक र बवबसतरत पराथना हो । तयसल यो

आयत नमाज को परतयक ‚रकअत‛ मा पढन जररी छ ।

सतय बाटो को जनकारी बनमन बलबखत आयत मा बदइयको छ:

पबहलो पाठको वयाखया

9

७: (

يي غتػ ح ذين حىحط (उनीहरको मागव जसलाई तपाइल परषकत गनव भयो (सतय बाटो) (ص

जन सनदषटा, सतयबनषठ शबहद र सतयकमी को बाटो हो

‛ يى

ان حىظل وييب غوظغ

حىي जजल (बतनीहरको बाटो होइन जो माथी तपाइको करोध भयो) ‛غ

सतय बाटो जानर पबन तयजको बवरोध गयो जजतो बक यहदीहरल र बतनीहरको बाटो पबन होइन

जजल अजञानता र अनधकार मा परर सबहह मागव छोबड बदयो जजतो बक ‚बकरबयबियनहर‛

यो सरह छोटकारीमा भएता पबन यसको बवषयहर अर कन सरहमा एक ठाउामा छनन यो सरह

तौबहद (एकशवरवाद) को बतन वट बकबसमलाई शामल छ

‚तौबहद–रबबबयत‛ अथावत अललाह लाई न सबषट गन, रचनाकार र माबलक मानन आजथा

‚रबबबल आलमीन‛ बाट साबबत हनछ । तौबहद उलबहयतिः अथावत अललाह ल न एक र एकल

पजय मानन आजथा महा शबद ‚अललाह‛ बाट बसदध हनछ ।

तौबहद आजमा व बसफातिः अथावत अललाहको नाम बवशषता र गणहरमा आजथा राखन

‚इययाकनअबद व इययाकनजतइन‛ बाट परमाबणत हनछ । यो आजथा राखन पदधबत क हो भन

‚अललाहल आफ बार र दत सनदषटाहरल अललाह बार ज जजता शरषठ गणहर र बवशषताहर

बयान गरका छन बत सबलाई बबना कन थरीको बनषकरमता बबना कसको तलना वा सहरमा मातर

सववशरषट अललाहको लाबग उनको मबहमा लायक साबबत गनव र मानन हो, यी सब बनयम शबद

‚हमद‛ बाट बनबित छन । ‛

‚ ـل تص

حىحط حىص

دن यसल इशदत र सनदषटाहरको सतयता परमाबणत हनछ बकनकी सतय ‛حھ

मागवको जञान उनीहर बबना असमभव छ ।

‚माबलबक यबवमददीन‛ यसल बदला बदइन बदन (यौमल जजा) को सतयता साबीत हनछ र बदला,

फल नयाय पणव बदइन छ बकनकी ‚बदन‛ शबदको अथव न तबह हो यसरी न भागयलखको र माबनस

न आफनो कायवको बजममवार हनछ भनन आजथा पबन बसदध हनछ (भागयको इनकार गन वा

बजममवार नमान मत बवपररत) ।

आयतमा सब बबदअती र अनाबजथ की खणडन पबन गररएको छ बयनीहर सतयको पबहचान र

तयसको पालनाबाट धर टाढा हनछन ।

तयसरी न ‚ ػيتص كنحي ودبػ كن बाट परमाबणत हनछ बक इबादत र इजतआनह पणवरपल ‛حي

अललाहक लाबग हन ।

पबहलो पाठको वयाखया

10

अयति कसी

ت ﴿لو لنا ف حىص

و ىم نلن وة شـنهذخ

ت ڬ لمويل

حىـح

ى حو ھن حلول حى ل

ا ف للا و

ح يا ب يػو ي بذن حلهد غنعفظ يذي

ن

ح حى ذ ض م

ر حل

ل وھفيا خ وديي

ـــ ـــــ يل وضر حلت ولو لن حىصوشـير نشع وء

اا ط بن حلو

غي ء م

بشنوطي ي

هدو

ظ ػ

ل حىػ

حىوھا و يظ ﴾ ٢٢خف

नबी (स.) को भनाइ अनसार यो आयत करआनको महान आयत मधय एक हो ।

‚अललाह‛ (

क लाबग उलबहयत (पजय हन) को समपणव अथवहर हन उनी बाहक कोबह पबन (للا

पजय छद छन, तयसल अललाह लाई छोडर अर कसको पजा, अराधना गलत, भरम र असतय हो

।

( ـح

ى पणव र सववशरषट बजवन को समपणव गण र बवशषताहरको उनी न योगय हनहनछ । उनको (ح

लाबग सनन सववशबि, बनणवय गन सववशबि छन उनी सववदशी, सवव सामथरय हनहनछ ।

‚अल–कययम‛ यो नाम समपणव बकरयातमक गणहर लाई शामल छ , बकनकी उनी ‚कययम‛

हनहनछ उनीलाई कोबहको पबन आवशयिा छन उनी जवयम अबजततव छन, बर उनील न

ससारमा हन सब वजत बजवजनत को रचना गरी बत सब को सरकषण गनव भयो र बजवन को

बनरनतरता को लाबग समपणव जीबवका को वयवजथा गनव भयो ।

م ‚ نلن وة شـنهذخ

ت उनको सववशरषठ अबजततव न हो र ‚कययम‛ हन गण न हो बक उनीलाई न ‛ل

त अबलछ लागछ न त बननिा आउाछ, अबलछ र बननिा त कमजोर बववश र बनबवल मनषय लाई पो

आउाछ ।

अललाह न आकाश र धती र तयस बभतरको सब वजतको माबलक हनहनछ ।

समजत ससार र समपणव बजवन जनत उनक गलाम र भि हन कोबह यस घराबाट बाबहर छन ।

ح‚دب غل نت حىرل ح نض حل

ر حلت ولولن ف حىص

م

ك ‛حن

उनी सब राजाहरको समराट हन शासन र सलतानीका सववगण उनक लाबग छन ससारको

वयवजथा गन हाबकम पबन उनीन हन उनी सववशरषट उचच हनहनछ ।

कोबह पबन उनको अनमबत बबना बसफररश गन छन, सब ठठला बसफारीशीहर र महान वयबिहर

उनक गलाम हन । ػا ي جةاغفن حىظ للو ك

पबहलो पाठको वयाखया

11

अललाहको परसननता तौबहद मा आजथा राखी सनदषटाहरको पालना गन वालाहरको लाबग मातर

हो जो यो गण बवबहन छन बतनीहरको बसफरीश मा कन हक छन ।

तयस पबछ अललाहल भननहनछ बक उनी सववजञ हनहनछ र उनको जञान अबसबमत छ, भत, वतवमान

र भबवषयकालको जञान उनी साग छ उनको लाबग कन भद, भद हदन । ف

ا ت و

يغ حلةىن

ا خيػ ي

رود कसल पबन उनको जञानको सीमा को कलपना गनव सकदन , उनल ससार र धमव बार परदान حىص

गनव भएको जञान मातर जानन सबकनछ र यो परदान गररएको जञान अललाह सववजञ को शरषठ जञान को

तलना मा कबह पबन होइन , तयसल अललाह को सबषट मा जञानी इशदत र सनदषटा हर ल पराथवना

गद भनन गथ ‚

ان ىغي لمــنل ‛بس

तयस पबछ अललाहल भनन हनछ बक उनी महान र भवय मबहान वाला हनहनछ र उनको कबसवल

समपणव आकाश र धतीलाई घरको छ , र उनील सारा ससार र तयस बभतर हरक समपणव जीव जनत

वजत को सरकषा जवयम गनवहनछ तयसको लाबग अललाहल ससारीक कानन र बवधी कायम गनव

भएको छन ।

तर पबन अललाह थाकनहनन बकनकी उनी सब भनदा महान हनहनछ र उनको सववजञाता, भवय

मबहमा र शसन पररपणव छन

उनी समपणव सबषट भनदा सवोचच हनहनछ उनको समपणव गणहर सववशरषट छन, उनी सवव शबिमान

छन उनक लाबग समपणव जीवन को अधीकार छ, र उनी अगाडी सारा मनषय बवनयशील छन ।

‚अल–अजीम‛ ػظ

महानता, शरषठता, गौरवता र बवबशषटता जजतो समपणव गणहर उनक लाबग حى

छन उनी अती सनदर छन बक मन उनी तफव न फबकव नछ र आतमाहर उनक परबतषठा गदवछन ।

जञानी भिहर यो जानछन बक महानता शरषठता अगाडी सब कमजोर छन ।

करआन को यो आयत समपणव भवय अथवहर लाई सममबलत छ तसथव यो करआन को महान

आयत भएको हो, जसल पबन यस आयत लाई बवचार पववक बझर पढनछ उसको मन जञान,

बवशवास र आजथा ल भररनछ र शतान बाट सरबकषत हनछ ।

पबहलो पाठको वयाखया

12

सरह सजलजािको वयाखया (यो मदनी सरह हो)

﴿

خ حىــــرن

ل حىــــرن

للا ــــ

ــــا بص

يحىز

زىضر ــــت حل

زى

ىح ز Ǻحذ

ضر ــــت حل

رجخحو

ا ياىلثا Ąح

انص

حل

الكا و

يا Ǽى

ىاربخ حث د

ذ ت ى ا Ćي

ي ىلحو حمنب رنن

Ĉب

ياى عح حو ي

ڏ ىاتتط حاسن حىنردصنذ ي ى Čي

ه نح ـي خنر ذ

ـاللث وػن ي

Ċف

ر شنر ذ

اللث وػن ي م و

ه ن ﴾Ďح

(१,२) अललाहल यस सरहमा बकयामत को बदन बार खबरदार गद भननहनछ बक जब यो धती

अनतमा महाभकमपल लग लग हबललन छ, माथी बबनयाद र बनमाणवहर ढलकनछन, ठलठला

पहाडहर थयाबचचन छन, अगला अगला चचचाहर जमीन समतल हनछन र धती तल माथी नभई

बराबर हनछ ।

يا‚اىلث حضر ت حل

جرخح धतील आफ बभतर रहको मदाव बजवहर र खजाना लाई बाबहर फयालन ‛و

छ ।

(३) ‚ا يا ى انص

حل

الك माबनस हरल यी ठलो घटना दखर भयकमप भई सोधनछन ‛و बक यस

लाई क भयो ।

(४,५) ‚ ذ ى ا ي

ىاربخ حث د

ت ‛

धतील तयस बदन आफनो काखमा गररन असल र ककमी बार गवाही बदनछ – धती पबन ती

साकषीहर मधय हो जो माबनस को कमव परबत गवाह छन ।

يا‚ ىلحو حمنب رنن

अललाहल धतीलाई हकम बदनहनछ की तयस माथी घबटत समपणव कायव र ‛ب

कमव बार बयान गरोस त धतील इनकार गरनछन ।

(६) ‚ ياى عح حو ي

ڏ ىاتتط حاسن حىنردصنذ ي ى (अललाहल माबनसहर बबच फसला गन बला) ‛ي

माबनसहर समह–समह भई आउनछन र अललाहल उनीहरको सकमव र ककमवको बदला

उनीहरलाई दखाउनछन । ‚ ه نح ي خنر ذ

اللث وػن ي

ه Ċف ح ن ر ش رن ذ

اللث وػن ي م ‛و

यस आयतको अथव असल र गलत सब कमवलाई अबभपरत छ बकनकी माबनसल गरको कण

बराबर कमवको बदला बदइनछ भन तयस भनदा ठला कमवहरको बदला झन बदइनछ, अललाह ल

भनन हनछ ।(ح ض مي خ متي ا عنس ف

كد

تم ) ,(ي ح

اضح خوي ا عح ودجوو ) यी आयत हर ल

रामरो कमव जबत पबन दखन मा सानो लाग पबन तयसलाई गनव पररणा बदनछ भन तयजत न गलत कमव

जबत पबन सानो दख पबन गनवबाट डराउाछ ।

पबहलो पाठको वयाखया

13

सरह अि–आसदयात (यो मककी सरह हो)

﴿

خ حىرن

ل حىرن

للا

ا بص

دبت طلديلػ

حىا Ǻو

خدت كلريو

اىت Ąف

ل غي

اىف

ا دبا Ǽص

ػل بو نث

اا Ćف

ػ بو ج

طشو Ĉف

دون

هو ى ىربانص

حلن Čحن

ل لعونحو

دييظ ىىمل Ċذ

دديظ ىي

ب حل لونحر Ďو

وبل

ا ف حى ثػح ب حذيػ ي

لف Ḍح

و صخو

ر ودا ف حىص

ى

ي ب نب رن حن

بي ن

﴾ذ ل

(१) घोडाहर भीतर अललाहको ठला बनशनीहर र आशीषहर सबल जान क छन घोडा को

बवशषताहर अर कन जनावरमा पाइदन तसाथव अललाहल घोडाको कसम खान भएको छन ।

ا) د ب ت ط ديل ػل

حى अथावत बतवर गबतल जोर बसत दौबडन घोडाहर र तयसकारण तीनीहरको छातील(و

उतपनन हन हजयाङ फजयाङको आवाज ।

(२) (ا خدت كلريو

اى अथावत बत घोडाहरको दौबडन बतवरताल खर र नालको ठोककर ल अबगनका (ف

बझलकाहर बनबजकनछन ।

(३) (ا د ب ت ص لغي

اى अथावत बबहान शतरहर माथी हमला गदवछन (थरी चलन वयापत छ) (ف

(५,६) ( ا ػل بونث

اػا,ف بو ج ط ش و

र हमला गद दौबडद धला उडाउद जानछन । र शतरको सना(ف

बभतर पजछन ।

अललाहल यी सब कसम पबछ भननहनछ ( د و ن

هو ىب ىرانص

حلن बक माबनस आफनो (حن

पालनकताव परबत उनील परदान गनव भएक अबशषहर परबत अकतजञ छ । माबनसको वयवहार न यजत

हो अर को शारररीक र आबथवक हक अबधकार पणव रपल परा नगनव र अबलछ र अलमल गनव

माबनसको जवभाव र बानी हो, बसवाय जजलाई यजता वयवहार बाट अललाहल जोगउन हनछ त

उसल पणव हक परा गछव ।

(७) ( دييظ ىىمل ذل لعونح र माबनस आफनो नकारातमक भाव र कतजञता जजता बानी को (و

आफ साकषी हो र यजता बानी उसको वयवहार मा जपषट भएतापबन तयजको आलोचन र इनकार

गदन । यो आयत को एउटा अथव भयो।

(अको अथव) यबद शबद ‚इननह‛ को अथव को कनि अललाहलाई बनाइयो भन अथव हनछ

बकिः माबनस आफनो पालनकताव को कतजञन रहको छ र अललाह तयस परबत गवाह हनहनछ,

यसरी यस आयतमा आफनो पालनकताव परबत अकतजञ रहका माबनसअर को लाबग खतरा

जनाइएको छ ।

पबहलो पाठको वयाखया

14

(८) ( دديظ ىي

ب حل لونح र माबनस धनको अतयनत लोभी हो, तयबह लोभ को कारण अर (و

परबत अबनवायव हक अबधकार पबन हनन गरी खानछ, र पालनकताव को इचछा र आदश माथी

आफनो चाहना उललास लाई पराथबमिा बदनछ बकनकी यस जीवन लाई न आफनो आकाकषा

बनाइ परलोक को वाजत गदन ।

(९,१०)यस कारण अललाहल सजाय को बदन बाट होबशयार गद भननहनछिः( ا ث ح بػ حذيػ ي

لفح

ر وبل

क भरम जाल मा अलझका माबनसलाई थाहा छन बक अललाह मदावहरलाई बजवत पारी (ف حى

बचहान बाबहर बनकालर जममा गनव हनछन ( ر ودا ف حىص

و صخ (و

माबनसको मनमा रहको पाप र पणय, असल र खराब भदहर परषट हनछन, खलनछन, गोपय

कराहर जाहर हनछन र मनषयल आफनो कमवको फल परषट दखनछ ।

(११) ( بي ن

ذ ل ى ي ب نب رن अललाह लाई समपणव खलला र गोपय कायव रहजय र परषटकरा सब (حن

थाहा छ र तयसक बदला बदइनछ सारा बखत अललाहलाई माबनसको कायव कमव बार जञान हनछ,

ता पबन आफनो सववजञता, सोही बदन साग जोडर बताउन कारण यो बयान गनव हो बक कमवको

बदला अललाहको जञानको आधार मा हनछ (माबनसको जानको वा बवसको भर मा हदन)

पबहलो पाठको वयाखया

15

सरह अि–काररअह

﴿

خ حىرن

ل حىرن

للا

بص

ةارغل

ى Ǻح

ةارغل

ا حىĄ

ةارغل

ا حى ىملرد ح

ا Ǽو

ث وثب

رحش حىف

ى كاسن حىننو

ه يم ش Ćي

وفن

حىػي

ى ك

الب

حلنو

هث Ĉو

ا فن

ا

ونحزيو تيــل ث ة Čم

حطينة رظ غي فوي Ċف

ونحزيو تنف خ ا منح Ďو

و

اف

ةاوي Ḍى

وا ىي ىملرد ح

ا و

ةي ا خر﴾ن

(१–३) ( ةارغل

ى बकयामत अथवा परलय को बदनको नाम हर मधय एक नाम हो बकनकी तयस(ح

भयाकर बदनबाट माबनसहर भयाबकत हनछन तयस कारण तयस बदनलाई बवशाल बदन भबनएको

छ, भनन हनछ ( ةارغل

ى , ح

ةارغل

ا حى ,

ةارغل

ا حى ىملرد ح

او ) ।

(४) ( ب

حش حىرف

ى كاسن حىننو

ه يم ث ي

وث )माबनसहर तयस बदन डरल भयबभत भइ कीरा फटयाङगरा

जजत एक अकव सीत ठोबककड छररएका हनछन ‚फराश‛ यजतो बकरालाई भबननछ जन राबतर बला

सलबलाउछन र अजञात तफव उबछरिनछन र आगो दखयो बक तयसमा जलर भजम हनछन बकनकी

ती बकरा हर साग तयको चतना हदन, यजत हालत तयस बदन बबदध भएको माबनसको हनछ

(५) ( ش وفن

حىػي

ى ك

الب

حلنو

هث तयस बदन ठोस चिानी र चतनाबवबहन पहाडहर धबवएको(و

कपास झ यताउता उडन छन अतयनत हलका हन भएकोल मधर हावाल पबन जतातत उडाउद

चलछ ।

अललाह ल भनन हनछिः ( اب د رن حىصن ــر تهن ود اا ج بص

ت

الب

ى حل ت (و

तयस पबछ बत धबवएका पहाडहर धलो बनी नषट हनछन र कबह पबन बााकी रहन छन तयसबला

फसला गनव बनमती तराज उठाइन छ मनषय जाती भागयमानी र अभागी मा बवभाबजत गररनछ ।

(६–७) ( حز و تيــل ث ا من

ا ف

ونة ,ي

حطينة رظ غي فويف ) जसको असल र सकमव को पलला अथवा

वजन तयजको ककमव भनदा गर ङगो हनछ ऊ जवगवमा जानछ ।

पबहलो पाठको वयाखया

16

(८–११) र जसको खराब र ककमव उसको असल कमव भनदा धर हनछ ।

तयसको बासजथान नकव को आगो हनछ जसलाई ‚हावीय‛ पबन भबननछ तयस आगोमा ल

उसलाई आमाल आफनो बचचालाई चयापन झ चयापनछ ।

अललाहल भनन हनछिः (حا ر غنا ك حبذ غن आयतको अथव मा यो पबन भबनएको छ बक उसलाई (حن

टाउको बतर बाट आगो मा हाबलनछ र उसको मगज आगोमा ओइररनछ ।

(

ا و

وا ىي ىملردح ) यस आयतमा ‚हाबवया‛ को भयवबहता बताइएको छ ।

( ةي ا خر तयो आगो अतयनत दनकदो आगो हनछ र तयसको जलाउन (ن कषमता यस धतीको

आगोबाट सिर गणाल बढी हनछ ।

पबहलो पाठको वयाखया

17

सरह तकासर

﴿

خ حىرن

ل حىرن

للا

بص

ى ح

ثكن حىت

ىكل Ǻي

ابل

حى تر ز Ąتح

فو شن لك

نويػ Ǽث

نويػ ثفو شن لكن

Ćث

ليي

حى غينويػ ثو ىن Ĉلك

ــد

حلننو ت Čى

ن

ث

ليي

حى يا غ ننو ت Ċى

ػ ن حىن

ذ ع ى

ن يــي ـصت ىن

Ďث ﴾

(१) एक अललाहको पजा, उपासना, जञान छोडर, उनी तफव म फकर र अललाहको परमलाई अर

करा भनदा पराथबमिा न बदएर यस दबनयाको माया जालमा फसर वयजत हन गएको ल

अललाहल मनषयको यस चालको

बननदा गद भननहनछिः ( ثكن حىت

ىكلي

ى (ح

अतयबधक चाहनाल बतमीहरलाई भलाइ राखको छ ‛

तयो चाहनाहरको घरामा सबथोक इचछा उललास सामल हनछ जजतो बक धन, सनतान

समथवकहरको ताती, फौज, गलाम र आदर सममान इतयबद कराहर जजलाई परापत गरर माबनस

अललाह साम बवनमर हन बबबसवनछ र घमणडी र सखीवाला बनन पगछ ।

(२) ( ابل

حى تر ز बतमीहर यबिको बववकहीन, लापरवाह र वयजत हनछौ बक बचहान समम (تح

पगछौ तयस बला बतमरो भमरजाल नषट हनछ र सतय जपषट हनछ, तर तयसबला समम धर बढलो

भइसकको हनछ र फरी सासारीक बजवन मा बफताव आउन असमभव हनछ ।

यस आयतल यो पबन जपषट हनछ बक पबछ माबनस ‚बरजख‛ (मर पबछ दबख परलयको)

बदनसममको समय) मा जानछ बकनकी अललाहल मरनवाला लाई ‚जाइरीन‛ अथावत

‚आगनतक‛ भनन भएको छन ‚मबकम‛ अथावत ‚जथायी बासी‛ भनन भएको छनन ।

यस कराल साबबत हनछ बक ‚बअस‛ (फरी बजवीत हन कमर) र कायव–फल कबहल समापत नहन

अननत बजवनमा हनछ ।

पबहलो पाठको वयाखया

18

(३–६) तयस कारण अललाहल चतावनी बदद भनन हनछिः

( نويػ ثفو شن , لك

نويػ ثفو شن لكن

, ث ثو ىن لك

ليي

حى غينويػ )

अथावतिः ह मनषय यबद बतमीहरलाई जञान भइदको भए बक आइनदा बजवन मा क आउन वाला छ

, बतमीहर घमणड नगरी सकमव र असल कायवको पालनामा हतार गथउ । तर बतमरो अजञानता ल

बतमीहरलाई यहा समम पयावउन छ बक बतमीहरल नकव को आगो दखन छौ ।

( ــد

حلننو تअथावतिः बकयामत को बदन र नकव (ى दखन छौ जन काबफरहरको बास जथान को ठाउा

हो ।

(७) ( ليي

حى يا غ ننو ت ىن

बतमीहरल आफनो य आाखाल नकव (ث दखनछौ ।

अललाहल भननहनछिः ( ان حىننورج

حىحراو

ف صا نح غود

ي

لا وىوحكػو ننح حونظ فر )

(८) (

ػ ن حىن

ذ ع ى

ن يــي ـصت ىن

बतमीहरल यस दबनयामा ज जबत अशीष र अनगरह हरको मजजा (ث

उठायौ क तयसको लाबग कतजञता जनायौ, र पाप कमवमा तयसलाई परयोग गरनौ र बतमीहर माथी

अललाहको अबधकार बथयो तयो परा गयौ ा ? त बतमीहरलाई तयस भनदा बडा र उिम बदला

बदइयोस ?

वा बतमीहरल उपहारहर परबत कतजञता जनाएनौ बर पाप–कायवमा तयसलाई परयोग गयौ त

बतमीहर लाई तयसको सजाय बदइयोस ?

अललाहल भननहनछिः

( ي و

ب تػتتحشا وي حىد

اثكي خ ف

تكلب ي ط تبىذار حن حىن ح لعورف ن ذين حىضرػ ي م

حبذ غنوـز

تموي

اىا ف

تنا نب و

ق

حليض بغ

ر ف حل

نوب

هـتص ج تنا نن بوي

حىنولصفث )

पबहलो पाठको वयाखया

19

सरह अि असर

﴿

خ حىرن

ل حىرن

للا

بص

صػ

حى Ǻو

سف خ ىانص

حلنح Ąحن

ونل ح ذي

ن

حىنحل

بنح بىص

وحص ت ڏ و

ق

ح بلوحص تت وليدوح حىص

ي ع Ǽو

﴾

(१–३) अललाहल यी आयतहरमा रात बदन को कसम खान भएको छन त रात बदन माबनसल

गन कमवको समय थल हो ।

भननहनछ बक ‚मानव जाती घाटामा छ‛

घाटा वा हानी बहोन लाभ परापती बवपररत हो । नकसान, हाबन पबन बवबधनन थररका हनछन ।

कबह आफनो बजवनकाल र परलोकवास दव मा पणव रपल बबावद हनछ , जवगव गमाएर नकव मा

फयाबलबदन छ ।

कोबहल मातर कबह पकषहरमा घाटा र हानी भोगनछ तयस कारण अललाहल पराय जसो सब माबनस

घाटामा हन बताएका छन । तर जन माबनसमा आयतमा उललबखत चार गणहर छन बतनीहर

घाटा र हानी मा हनछनन ।

अललाहल ज पबन जजतो इमाम र आजथा बजवकार गनव आदश बदएको छन तयसलाई

बववक पववक बजवकार गनव, बकनकी जञान इमानको शाखा हो ।

सकमव गनव, अबनवायव होस वा इचछबनभवरता अनसार होस (मजतहब), अललाहको

अबधकार समबबनधत होस वा

भिहरको आपसी अबधकार समबबनधत, खला र जाहर कायव होस वा गोपय कमव, सब

आदश का पालना गनव ।

सतयको उपदश बदन आजथा र असल कमव हो तयसल सतयताको लाबग पररणा र

अबभलाषा बदन ।

धयवको उपदश बदन, यो धीरता अललाहको आजञा पालनमा, पाप र खराब कमवबाट

टाढा हनमा र दख कषटको अवजथा मा हनपछव ।

अबघललो दईटा कमवल जवयम माबनसको वयबितव पररपणव हनछ भन पबछललो दईटा

गणल अकावको वयबितव पररपणव पाछव ।

यी चारबाद बनतील माबनस हाबन, नोकसानबाट सरबकषत हनछ र बवशाल लाभ र उपहार

परापत गदवछ ।

पबहलो पाठको वयाखया

20

सरह अि होमजा

﴿ بص

خ حىرن

ل حىرن

للا

ز

ىز ه

ك

ىوي Ǻو

هدندغن وال ع جذي

ن

Ąحى

هديخ حواى ننب حص ة Ǽي

ط

ف حلننذبني ىن ڮ Ćلك

ة ط

ا حل ىملرد ح

ا Ćو

للار ن

دكو

Čحىد ــف حل لعيــعنـطت ث

ن

Ċحىدصؤ ييا غ ن Ďحن

دند د م ع Ḍف

﴾

(१) ( وي साजती पीडा र कठोर यातना छ । (و

( ز ىز ه

ك

‚ जसल आफनो बोलल अरको अवगण लाई फलाउनछ । (ى زاه ‛ भबननछ जजल

अकावलाई खोट लाउनछ र आफनो बकरयाकलापल उसको आकषपण गछव । ‚ نزاى ‛ भबननछ जजल

आफनो बोलील अकावलाई खोट लाउनछ ।

(२) यी दई आचरण बोकको माबनसहर (हममाज , लममाज) को कतववय मातर धन बटलन र

(लालस साथ) गनन र घमणड गनव हो, यजता माबनसहर लाई आफनो धन समपबि भला कायव र

आफनतहर माथी खचव गन कन चाहना हदन ।

(३) ( هديخ حواى ننب حص अजञानताको कारण ल उसल यो अडकल गरको छ बक उसको धन (ي

समपबि ल उसलाई यस दबनयामा अमर बनाइबदनछ, तयसल तयसको ओहोर–दोहोर र पररशरम

धन उननबतको लाबग मातर हनछ । भरम जालमा अलझको छ बक तयसल उसको बजवन काल

बढनछ । जबकी उसलाई थाहा छन बक कनजजयाइ र लालस ल बजवान काल कम गबदवनछ, र घर

पररवार बबावद पाछव, बजवन काल त असल कमवल बढाउछ ।

(४–७) ( ف ننذبني ىن ة لك

ط

, حلةط

ا حل ىملرد ح

او ) कदापी होइन बर बनिय न फयाबलनछ ।

‚हतमह‛ मा र ‚हमजह‛ कन बवशाल र भयकर वजत हो तयसल पबछ तयजको जानकारी बदद

भबनयोिः ‚ دكو

حى للار अललाहल सबषट गनव भएको दनकदो आगो हो जसको इनधनन मनषय र ‛ن

ढङगहर हनछन । ‚ د ــف حل لعــع ينـطت ثن तयस आगोको जलाउन चरम रातरी शरीर बभतर मट समम ‛حى

पजनछ ।

(८ ) तयस भयकर आगोको उषणमा बतनीहर आबदध हनछन र तयहा बाट बाचर बनजकनबाट

बनराश हनछन – तयसल भबनयोिः

‚ ن حن

دصؤ يي , ا غ

دند د م عف ‛ ठला ठला जतमभहर बबच थबनए बतनीहर तयहा बनद हनछन ।

ا‚ ح فيودغي ح

ا ن ح وجـر ن ينح حوحدر ح

ان ‛ك

पबहलो पाठको वयाखया

21

सरह फीि

﴿

خ حىرن

ل حىرن

للا

بص

لو ح

في

ب حىل ح

بمب روػ ف ي ن Ǻ ت

وػ ي

لح

و ييظ ث ف هدي Ąن

وبيبح ح ي طيي غوشرحنو Ǽو

ي س مار بـجي ۽ Ćت

ل ون

ان صػ نييــػ

Ĉف ﴾

(१–५) क बतमील अललाहको महानता, शबि र भिहर माथी उनको दया दखनौ ?

क बतमीहरल तौबहद (एकशवरवाद) र महममद (स.) को दततवको सतयता भटनौ ?

(यसो हो भन बवचार गर) जब अललाहल हािीवाला हर साग बतनीहरको कमव अनसार वयवहार

गर । बत हािीवालाहरल पबवतर मकका लाई धवजत पान षडयनतर रचका बथए ।

र काबा भतकाउन हािीहरको बगाल बगाल र यमनी र हबशीहर को अरबल कबहल न दखको

बवशाल सना लयाएका बथए ।

जब बतनीहर मकका नजीक पग मकका बासीहर डरल मकका बाबहररए बकनकी बत अरब सीत

रकषाबाल न बथएन ।

तय बला अललाहल बतनीहर बवरदध हलका हल पकषीहर पठाए, बत पकषीहर सग (पजामा)

मटयाङगरा बथए जसल बतनीहरलाई बहकावइरहका बथए (हदावहद) ती सासाना मटयाङगराल नबजक

टाढा सबलाई झयापप छोपयो यसरी परा सनाबल नाश भई बनजतज भए र जनावरल चबाएको भष

झ भए ।

यसरी अललाहल बतनीहरको दषटकमवको बदला बदनभयो र बतनीहरल रचको षडयनतर बतनीहर

बतर न पबलटयो ।

यो घटना सबल जानको परखयात घटना हो । सोही वषव अललाहको सनदषटा को जनम भयो र यबह

घटना उहााको दततव र अहरवान कायवको सतयताको परमाण हो ।

पबहलो पाठको वयाखया

22

सरह करक

﴿

خ حىرن

ل حىرن

للا

ض بص

ري كليي Ǻل

ينحىصء و

ات حىظةي رخفيل Ąحى

ت يب

ح حىذلبن ىح رودبػييف Ǽف

و خ م نلحنع ڏ وو ج ميػط حذي

ن

Ćحى ﴾

(१–४) धरजसो वयाखयाकारल भनछन बक शबद ‚बलईलाफ‛ मा ‚लाम‛ हरफ ‚जार‛ (अरबी

वयाकरणमा मान अथरयाउन लाबग परयोग हन शबद हो) र ‚इलाफ‛ मजरर (हरफ लाम

समबबनधत) हो यसरी यो शबद पबहलो सरह साग समबबनधत हनछ र अथव हनछ बकिः ‚हामील

हािीवाला सग ज गर यीनी करश वशको सरकषाको लाबग गर र बतनीहर परबत दषट बवचार

गनवालाहरलाई नषट पारर मकका र मकका बासी को कदर र सममान अरबीहरको मनमा

बसाइबदन भयो यस कारण ‚करश‛ वशको लाभ जथाबपत भयो र गमीमा ‚शाम‛ र जाडोमा

‚यमन‛ तफव शाबनतमय वयपाररक यातरा गनव थाल ।

तसथव अललाहल उनीहरलाई कतजञरहन आदश बदनभयो, भनन हनछिः

ت ‚ ي ب

ح حىذل ىنبح رودبػيي ‛ف

बशषटता साथ एक अललाहको इबादत गर

ف ‚ و خ م نلحنع ڏ و

و ج ميػط حذين अथावत (जसल बतमीहरलाई भोकमरी बाट बचाएर ‛حى

खाना खवाए र भय बाट बचाएर शाबनत परदान गर) तयसल सबवजता बजवन यापन र भयबाट

शाबनत यस ससारमा ठलो उपहार हो जसल अललाह परबत कतजञ रहन अबनवायव गछव ।

अललाहल ‚काबा‛को सममान र परबतषठा बताउन लाई आफलाई ‚काबा‛को रब र माबलक

भनन भएको छन अनयथा त अललाह सारा ससार को माबलक हन ।

ह अललाह तपाइ ल परदान गन खला र गोपय समपणव आशीष र अनगरह परबत तपाइक लायक

समपणव परससा र कतजञता छन ।

पबहलो पाठको वयाखया

23

सरह माऊन

﴿

خ حىرن

ل حىرن

للا

بص

ب بىد

ذ

ه يذي

ن

حىتيءر ح

Ǻي

عد يذي

ن

حىىملذف

ت ي

Ąحى

هيص

ام حىػ طل لع

ض يل Ǽو

ييصي

لويو Ćف

ع ه ذي

ن

حى

نواى شت

ل Ĉص

نوءح ه ذي

ن

Čحىنواغ

حىنوػن ي Ċو

﴾

(१) अललाहको अबधकार हक परा नगन र माबनसको हक हरण गनवाला बननदा गद भननहनछिः

‚ ي بىد

ب

ذ

ه يذين حىتيءر अथावत (क बतनील नयायको बदनलाई बमथय ठहर गन वयबिलाई‛ح

दखयौ) जसल मतयपबछ बजबवत हन र बदला को बदनको इनकार गछव र सनदषटाहरल बताएका

करामा आजथा राखदन ।

(२) ‚ ت ي

حىعد يذين حىىملذ तयजता वयबिलाई कन फलको आशा र कन सजायको डर हदन र ‛ف

कठोर मन हनाल अनाथलाई हपछ, दषट वयवहार गछव र ऊ माथी दया गदन ।

(३) ‚ ص

ام حىػ طل لع

ض يل و

هي ‛ जसल बदनिःदखी बनमखोलाई खवाउन अरलाई पररणा बददन त

जवयम कसरी उनीहरलाई खाना खवाउन सकला !

(४–५) ‚ ييصي

لويو ,ف

نواى شت

ل ص ع ه ذينحى ‛ जसल नमाज जजतो इबादत लाई भवाभङ

पाछवन, तयसको बनधावररत समयमा पढदनन पढ पबन तयसको ‚अरकान‛ रामररी परा गदनन

बकनकी बतनीहर नमाज जजतो महतवपणव अनसरण कायव बार लापवावही गछवन र अललाहको

आदश पालना गदनन ।

नमाज परबत जानी जानी गलती गनवालाहर दोषी र बनरादर छन तर नमाज पढी रहको बला

अबोधमा गलती र भल भयो भन कबह दोष हदन बकनकी यजता गलती पराय जसो बाट भइरहनछ ।

(६–७) तयसल अललाहल नमाज परबत लापवावही गन वालाहरलाई दखावटी को लाबग मातर

नमाज पढन र कठोर र दयाहीन हज भनन भएको छन भनन हनछ बकिः ‚ ن ءوح ه ذين । ‛حى

‚

حىنوػن ي و

نواغ ‛ ससाना कराहर पबन अरल मागन आएन भन बददन जबकी सापटी बदन कबह

नोकसना हदन जजतो बक भाडाकडा, बालटी बनचरो आदी, र यजतो वजतहर त बहतकारी भावना

साथ आपसमा बलनबदन चलन छ ।

जब लालसी चररतर भएकोल यजता सानोबतनो कराहर बददन भन त नमाज परबत झन चररतर खराब

भएकोल क गलाव त ?

पबहलो पाठको वयाखया

24

सरह अि–कौसर

﴿

خ حىرن

ل حىرن

للا

بص

ثو

ه

حىملنيطغ ح

ن Ǻحن

ر

حن وم ىرب

وص Ąف

مائ طنحن

تب حلو ﴾Ǽى

(१) अललाहल आफनो रसल सनदषटा महममद (स.) माथी अशीष र अनगरह जनाउद भननहनछ

‚ ثو

ه

حىملنيطغ ح

ن अललको कपा र अनगरह सनदषटा महममद (स.) माथी धर छन बतन कपाहर ‛حن

मधय कयामतको बदन ‚कौसर‛ नामक नहर परदान गनव हो जसको चौडाए लमबाई महीना बहडर

पगन दरी जबत छ , तयसको पानी दध भनदा सतो छ, मह भनदा बमठो छ, तयहाा बपउनलाई परयोग

हन भाडाहरको चमक र बहतव आकाशको ताराहर जबत छन, एक चोटी तयसको पानी खाए

भबन कबहलय बतखाव लागन छन ।

(२) यी सब कपा र अशीष परबत अललाहल कतजञ हन आदश बदद भननहनछिः

‚ ىر

وص ف

ر

حن ومب ‛ आफनो पालनकताव बनबमत नमाज पढन गर र कबावनी बदन गर ।

यी दईटा कमव भनदा उिम र असल धामीको कायव छन तयसल तयसो गनव आदश बदनभयो ।

बकनकी नमाज मा माबनसको मट र बजउका सब अगहर बवनमर हनछन र भबितवको समपणव थरी

हर तयसमा सममबलत हनछन र कबावनीमा भिल आफनो लोभनीय र बचिाकषवक धनबाट खचव

गरर उमदा बबलदान गछव ।

(३) ‚ تب حلو ىمائ طن अथावत जसल तपाइलाई होचचाउनछ, तचछयाउनछ र अबपरय मानदछ ‛حن

वाजतबवकमा ऊ न समपणव सकमव भलाई र जमरणीय हन कारणहरबाट वबचत र बलड छ ।

बर सनदशवाहक महममद (उहाा माबथ शाबनत होस) न वाजतवमा पररपणव र शरषठ छन, उनको

खयबत परशसा फबलन छ र उनको मदतगार र अनयायी हर धर हनछन, तसथव ज जजतो उिम

गणहर हन सकछन बत सब उनक लाबग हन ।

पबहलो पाठको वयाखया

25

सरह कासफरन

﴿

خ حىرن

ل حىرن

للا

بص

نفرو

ل

ه

ا حى ي

ا يو Ǻك

نودبػا ث دبغ ح Ąل

ت ح لو

دبغ ح

ا نوبدل Ǽغ

تدبا غن ابد غن ح ل Ćو

بغ ح

ا نوبدل غ ت ح ل و

Ĉد

كن دي

كى

ديل Čو

﴾

(१–६) अथावतिः ह सनदषटा घोषणा गद भबनदउ ‚ह काबफरहर हो (गर मबजलम)‛

ن ‚ ودبػا ث دبغ ح बतमीहरल पजद) ‛ل गरको लाई हाबमल पजदनौ) अथावत काबफरहरल

अललाहलाई छोडर खला वा गोपय रपल ज जनको पजा गछवन सनदषटा तयस बाट पणव रपल

अलग छन

‚ دبغ ح

ا نوبدل غ ت ح ل ह) ‛و काबफरहर हो) मल इबादत गद गरको अललाहको उपासना

बतमीहरल गदनौ, बकनकी बतमीहरको मनमा अललाहको ‚इबादत‛ उपासना परबत सतय बनषठा

छन र बतमीहरको कमव ‚बशकव ‛ बमबशरत हनछ ।

उललबखत आयत यही सरहमा दई पटक दोहराइयो पबहलो ल यो परषट हनछ बक ती काबफरहरको

कायव उपासना–अभाव छ थ अकव आयतल अथरयउनछ बक बशकव गनव न बतनीहरको चररतर

बबनसकको छ ।

उनतमा अललाहको इबादत र आसन परबत दब समहलाई अलगयाउद भबनयोिः

‚ ديل و

كن دي

ك मरो कायव–कमवबाट बतमीहर अलग छौ र म बतमीहरको कायवकलापबाट ‛ى

अलग छ ।

पबहलो पाठको वयाखया

26

सरह नसर

﴿

خ حىرن

ل حىرن

للا

بص

حتف

حى و للا ص ء

اح ج Ǻحذ

اسن حىنتيحر و

فنويخدي

ا حجوف ح للا

Ąدي

حبن تن كون ڼ حهفرغتحش ومبد ر بح بص Ǽف

﴾

(१–३) यस सरहमा सनदषटाको लाबग शभ–सनदश साथ साथ कबह आदशहर छन, र शभ करा

पराबपत पबछ अवशय न हन करा तफव इशारा पबन छ । शभ सनदश यो छ बक सनदषटा महममद (उहाा

माबथ शाबनत होस) ल अललाहको मददतल ‚मकका‛ माथी बवजय परापत गनव हनछन, र फलजवरप

माबनसहर हलका हल अललाहको धमवमा परवश हनछन र शतर हर शतरनभइ मददतगार र अनयायी

बननछन । यो शभ–सनदश परा भइ सकयो ।

बवजय परापती पबछ आदश छ पक रसल (सनदषटा) अवशयरपल अललाहको परशसा र गणवान गरी

उनी बसत कषमायाचना गरन ।

यस सरतमा दईटा करा तफव सकत छिः

पबहलो सइाको यो हो बक अललाहको परशसा उनको मबहमा र गणगान गनव र

कषमायाचनाल बवजय पराबपत बनरनतर रपल हनछ, बकनकी ती कमवहर अललाह परबत

कतजञता जञापन गनव हो र अललाहल भननहनछ ।

‚

كندزي ل تر

ه طى र वाजतवमा पबन पबछ आउन सतय मागीहर र बतनीहर पबछ ‛ى

पबन यस ‚उममत‛ (बवशववयापी मबजलम समदाय) ल बनरनतर रपल अललाहको मदत

परापत गरर रबहयो, र इजलाम धमव तयहाा पगयो जहाा कन धमव पगको बथएन, र यबत धर

माबनसहरल इजलाम धमवमा परवश गर बक तयसको नमना कन अको धमवमा भबटदन ।

तर जब मबजलम समदाय मा अललाहको आदश अवहलना बढयो पररणाम जवरप

मबजलम एिा भड भइ बल बवनाश हन पगयो, तयस पबछ ज ज घटीत हन बथयो भयो,

तर पबन मबजलम समदाय र इजलाम धमव माथी अललाहको यजतो अनौठो कपा र

करणा हन बक बक अललाह को यजतो अनौठो कपा र करणा छन बक कसल सोचन त

क कलपना पबन गनव सकदन ।

पबहलो पाठको वयाखया

27

दोसरो सइाको यो हो बक बवजय पराबपत पबछ सनदषटा महममद (स.) को मतय को बला

नबजक आइ पगको छ ।

यस सचनाको बसदधता परषट हनछ जहाा अललाहल (करआन मा) सनदषटा को जीवन को

कसम लीन भएक छ बकनकी सनदषटा को जीवन परशसबनय उिम जीवन हो र यजतो

उिम जीवनको समापन पबन उिम कायव जजतो नमाज, हज र कषमायाचना आदी सीत

गररनछ । यबह कारण हो बक तयजतम असल कायव गनव आदश बदइयो ताकी रसल

(सनदषटा) को जीवन समाबपत र पालनकताव साग भट उतकषट कमव हर साथ होस । (उहाा

माबथ अललाहको शाबनत होस) तसथव यस आदश को पालना मा उनी आफनो नमाज,

रकअ र सजदा मा यो पराथना गरी रहन हनथयोिः ‚ي حغفر ل حلينا وبدك

ي رب

‛بسام حلي

पबहलो पाठको वयाखया

28

सरह तबबत

﴿

خ حىرن

ل حىرن

للا

بن بص

ثنب وي ىب ححد يتنبب Ǻث

صا ن وو

اى ون غلنغ ح

ا

Ą يب ش

ي ىحتح ذر نللب ښ Ǽص

ط

حلةاىن وثرححند Ćو

صن موبا خدى جي Ĉف

﴾

रसल (सनदषटा) को जठो काका अब–लहबल वहाालाई धर दिःख–कषट बदन गथरय नातदार

भएपबन कन खालाको भावना बथएन न त आदर न गथ झन उगर शतर बनको बथयो ।

यस सरह मा अललाहल तयसको घोर बननदा गरी कयामत समम को लाबग बतरजकत गररबदन

भयोिः भनन हनछ

(१) ‚ بنثنب وي ىب ححد يتنب अथावत तयसल आफनो दईट हात गमायो, अभागी भयो, बरबाद ‛ث

भयो र कन लाभ उठाएन ।

(२) ‚ ب صا ن وواى ون غلنغ ح

ا‛ तयस साग ज जबत धन समपबि बथयो तयसल उसलाई झन

उतपीडत बनाइबदयो, र अललाह तफव बाट यातना जब तयस माथी उबतरयो धन कबह काम लागन ।

(३–५) ‚ ىحتح ذر نللصيب ش

ب , ي

ط

حلةاىن وثحرحند , و

صن موبا خدى جيف ‛ अथावत शीघर न

तयसलाई र तयसको जवाजनीलाई दनकदो आगो ल चार बतरबाट घरनछ । बकनकी तयसको

जवाजनील पबन दख बदनथी र आफनो शरीमानको अपराध र अतयचार मा सहयोगी बथइ ।

यसरी तयस अभागील दाउरा को भार बोक झ ती पापहरको भार आफनो बपठयमा बोकका बथइ ।

. अको अथव यो पबन हनछ बक तयसको जवाजनील नकव मा दाउरा को भार आफन शरीमान माथी

हालनछ र गधवनमा खजर को रश को डोरी डोयावउन छ । यस सरहमा अललाहका खला

बनशानीहर छन बकनकी यो सरह अबलहब र उसको जवासनी को जीवन काल म अवतररत भयो

र यसमा खबर बदइयो बक बत दइट नरक बासी हनछन र फलजवरप बतनीहरल इजलाम धमव पबन

जवीकार गदनन ।

अललाह, दषय र अदषय जञाताल भन झ भयो ।

पबहलो पाठको वयाखया

29

सरह इखिास

حى ﴿ للا

بص

خ حىرن

ل رن

دخ ح للاو ىو Ǻك

د ن حىص

Ąللادى ي

ل ڏ ويد ي

Ǽل

دخح حوف نو

ن

ى

ه ي

ل Ćو

﴾

(१) ‚ دخ ح للاو ىو ह रसल (उहाा माबथ शाबनत होस) बनबकषत रपल अठोट आजथा र जञान साथ ‛ك

भबनबदनस बक अललाह ‚अहद‛ एकला छन र यो ‚अहबदयत‛ एकतव को बवशषता

अललाहको लाबग मातर हो र उनक लाबग मातर सवव समपणवता र शरषटताको एकाबधकार छ ।

उनी न रामरा र पयारा नामहर, समपणव उिम र सववशरषट गणहर र पबवतर कमवको हकदार हनहनछ

कोबह उनी समकष र समान पबन छन ।

(२) ‚ دن حىص

अललालाई कबह पबन र कसको पबन आवशयिा छन बर समजत आकाशीय र ‛للا

धतीयव पराणीहर लाई अललाह महान को आवशयिा छ, सब अललाह साम बभकषक समान छन ।

सबल आफनो चाहना र जररत अललाह बसत मागद छन, र आफनो कायव र कतववय मा अललाह

बसत न आशा राखदछन ।

बकनकी अललाहको गणहर, पररपणव , समपणव छन उनी कषमावान सववशरषठ छन, उनी सववजञ

सववशरषट छन उनी दयावान छन उनको दया कपा सवव उतकषट छ र सारा ससार लाई छोपको छ –

यसरी न समपणव गणहर छन ।

(३) ‚ دى ي

ل ڏ ويد ي

उनी जवयम समपणव र शरषठ छन उनको कोबह सनतान छन न त उनी कसको ‛ل

सनतान हन , उनलाई कसको पबन आवशयिा पदन ।

(४) ‚ دخح حوف نون ى

ه ي

ل उनको नाम, बवशषता, गण र कायवहरमा उनको कोबह समककष र ‛و

समान छन, उनी अतयनत कपाल र उचच हन हनछ ।

यो सरह ‚तौबहद–अल–अजमा व बसफात‛ बवषयगत छ ।

पबहलो पाठको वयाखया

30

सरह फिक

﴿

خ ن حىرل ن حىر للا

بص

قيف

حىب بذوغ حو Ǻك

قيا خ شح Ąم

حذاشق غ شمو

ب كد Ǽ و

لػ

ت ف حىلثفن حىن شم Ćو

دصح خاشد حذ

خ شم﴾Ĉو

(१) ‚ قيف

حىب بذوغ حو ह ‛ك रसल (स.) भबनदउ बक म अललाहको जो परातिःकालको माबलक हो

आशरय र रकषा मागदछ, उनको शरण पछव, जसल बबउ–दाना मा बचरा पारर बबरवा बनकालछ र तयसरी न

रात बाट बवहान लयाउदछ ।

(२) ‚ قيا خ ش अथावत म उनको शरण पछव हरक वजतको दषटबाट (जोगीनको लाबग) जन उनल ‛م

सबषट गरका छन ।

यस आयतमा मनषय, बजनन (अदषय जनजबत) र जनावरको दषटताबाट आशरय मागन आदश छ ःिः

(३) समानय वजत पबछ बवशष वजत बार आदश बदन हनछिः

ب ‚كح و حذاشق غ شم म उहाको शरण पछव अनधकारमय राबतरको दटबाट (बचन) जब तयो फबलनछ । ‛و

बकनकी तयस अनधकार मा शतान आतमा हर र हानी कारक जीवजनावरहर फबलनछ ।

(४) ‚ ت لثفن حىن شمد و

لػ

ف حى ‛ र (उहाा को शरण पछव) यजता जादगरनीहरबाट (बचन) जसल गााठ हाली

तयसमा झारफक गरी जाद गरबदनछ ।

(५) ‚ دصح خاشد حذ

خ شم हाबसद‛ अथवा ईषरयाल भनछन जसल अरको समपनन जीवन र उननबत‛ ‛و

बार नषट हन चाहना गछव र तयसको समपबिको लाबग कोशीश पबन गछव । तयसकारण यजता भाव

भएकाहरको दषटता र चालबाजी बाट बाचन अललाहको शरण पन आदश बदइएछ ।

ईषयाल साग सग दषट नजर को परभाव बाट पबन रकषा मागन जररी छ बकनकी दषट नजर को परभावका

ईषयाल र दोषी चररतर भएको वयबि न हन गछव ।

– यस सरहमा समानय र बवशष सब थररको दषटबाट बाचन पराथवना गररएको छ ।

– यो पबन बसदध हनछ बक वाजतबवक मा जाद हनछ र अरलाई हाबन पबन पयावउनछ तयसल

अललाहको आशरय र शरण पनव जररी छ ।

पबहलो पाठको वयाखया

31

सरह नास

﴿

خ حىرن

ل حىرن

للا

اس بص

نب حىن

بذوغ حواس Ǻك

نيم حىن

Ą اس

نو حىنل Ǽحى

اس نن

حس ڏ حلوشو

حى شاس ۽ Ćم

نر حىنود ص فوسش يذي

ن

اس Ĉحىنحىنة ونن

حلم

Č ﴾

(१–६) यस सरहमा शतानबाट बाचन बनबमत मानवजाबतको माबलक, पालनकताव को शरण पन

आदश छ, बकनकी शतान न समपणव दषटता र पापको मलाधार हो ।

शतानल गन परलोभन र दषट कायव मधय यी पबन हो बक माबनस को मन म भरम उतपनन गरी

पापलाई सनदर जवरपी दखाउाछ, र पाप गनवलागी उिबजत पाछव ।

अको बतर असल कायवलाई नरामरो बनाई दखाउाछ र ककमव बाट रोकदछ ।

तर जब भि ल आफनो पालनकताव अललाहलाई समझनछ र नाम बलएर बोलछ त शतान सटकक

भागछ र तयसको भरम पबन मबटनछ ।

तयस कारण जररी छ बक तयसबाट बाचनलाई अललाहको शरण परोस र उनको सरकषण मा रहोस

उनी समपणव मानवजाबतको पालनकताव हन र समपणव सबषटको उनी न माबलक हन समजत पराणी

उनको शिी मनी छन ।

वाजतवमा जीवनको मल लकषय जो बक अललाहको उपासना गनव हो , तब समम परा हदन जब

समम भि र लकषय बीच बाधा हालन शतर, शतानको चाललाई नषट नगरर बदयोस बकनकी

शतानको लकषय न हो बक मानव जाबतलाई पालनकतावबाट टाढा गरर आफनो सग र गठ मा

जोडन, ताबक ऊ पबन नकव बासी हन पगोस । शतान, बजननल जसरी भरम उतपनन गछवन मनषय ल

पबन उतपनन गछव । तयबह भएर भबनयोिः ( حىنناس ة و نن

حل । (م

حلد لل حىذي بنػتو ثت حىصالات

पबहलो पाठको वयाखया

32

१. महतवपणव पाठहर पजतकको लखक को हन ?

O अबदल अजीज बबन बाज, O मोहममद बबन सालह उसबमन, O हसम सरहान ।

२. हामी बकन महतवपणव पाठहर पढछौ ?

O महतवपणव भएकोल, O धमवगर हरल तयसलाई पढन सललाह बदएको हनल,

O तयसमा मबजलम लाई आवशयक पन महतवपणव कराहर छन, O माथी उललबखत सब ।

३. यो पाठ शाबमल छिः

O करान र तौहीद (एकशवरबाद) सग मबजलम को अवजथा लाई, O नमाज र वज लाई,

O बानी र वयहार लाई, O पापहर बाट बहबसयार गनव लाई ।

४. मबजलमल शर गनव पछव पढर, कण पारर र बझर ।

O सरतल अलक, O सरतल फाबतहा, O सरतल इखलास

५. करआनमा बवचार गनव र तयसको पालना गनवमा माबनसहर दई चरम पकष र माधय वगव मा छन ।

( ठीक – बठीक)

६. बवदधाथी ल परथम रपमा तफसीर (करआनको वयाखया) को कन बकताब पढन बस हो ?

O तफसीर इबन कसीर, O तफसीर इबन सअदी, O तफसीर अल- कतवबी ।

७. बवदधाथील बवजतत पजतक पबहल सबकषपत पबजतकाहर पढन पछव । ( ठीक – बठीक)

८. बवदधाथील तफसीर को बकताब हरमा उसल रचाउन सरह बाट शर गरर पढन र पटक पटक

दीहीयाउवनन कायव बवजतार बदन पछव, जजतो बक सरह कसस, मररयम, कहफ । ( ठीक – बठीक) ।

९. बवदधाथी लाई यबद पढन कषट भईरहको छ भन तफसीर सअबद को आबडयो कायवकरम सनन सकछ । (

ठीक – बठीक) ।

१०. नबब (उहाा माबथ शाबनत होस) ल करआन पढन तर तयसमा सोच बबचार नगन वयबि बाट होबसयार

गनव भएको छ । ( ठीक – बठीक) ।

सरह फासतहा तफसीर बाट परशनहर

११. यस सरह को नाम (फाबतहा) राबखयो बकनकी यो सरहको घरा बाबहरा कबह बनबजक दन नत कबह

दाबखल हनछ । ( ठीक – बठीक)

१२. सरह फाबतहा को नाम पन कारण :

.....................................................................................................

पररशसकका र तफसीरको परशनहर

पबहलो पाठको वयाखया

33

१३. सरह फाबतहा को नामहर मधयिः

O उममल करआन, O अस- सबउल मसानी, O रबकया, O सलात,

O माथी उललबखत सब ।

१४. इजतआजा पढन अतयन जररी हन कारण क हो ?

......................................................... .................................................. ....... .

...........................................................................................................................

१५. ‚आउज‛ ( وغح

ذ ) शबद को अथव क हो ?

..........................................................................................................................

१६. शतान लाई ‚रजीम‛ भबनयो बकनकीिः

O ऊ अललाह को कपा र अबशष बाट बधककररए को छ , O उस लाई तारा ल हाबननछ,

O उसल मनषय लाई मायाजाल उललास र शका तफव लतारछ, O माथी उललबखत सब ।

१७. बबबजमललाह मा हरफ ‚बा‛ पबछ हन उबचत कायव लाई शामल छ ।

( ठीक – बठीक)

१८. अललाहिः

O आदर र परम साथ पजबवय हो, O यो नाम अललाह बाहक कसको लाबग परयोग गनव बनषध छ,

O अललाह को सब नामहर को मल नाम हो O अललाह उनको उतकषट नाम हो,

O अललाह को यो नाम बोलउदा ‚अबलफ र लाम‛ छटययाउन मनाही छ,

O माथी उललबखत सब ।

१९. अललाह को दईटा पयारा नाम ‚रहमान र रहीम‛ मा क फकव छ ?

................................................................................................................................

............................................................................................................................

२०. अललाह को हरचाह आफनो बसजवना परबत दई थरी का छनिः

O साधारण र असाधारण O खला र बनधावररत ।

२१. धर जसो सनदषटा हरल पराथना म कन शबद परयोग गरिः

O अललाहममा, O अरवब ।

२२. बदाल को बदनिः

O बकयामत (परलय) को बदन हो O कमव हरको फल र बदला बदइन बदन हो, O उललख भएका सब

२३. ‚इहबदनस बसरातल मजतकीम‛ यो बवबसतरत र अतयनत लाभकारी परथवना होिः ( ठीक – बठीक)

२४. ‚अददीन‛ भबननछिः

O बदला लाई O करम लाई O कबहल बदला लाई कबहल करम लाई ।

२५. (अरबी वयाकरण मा) वाकय मा पबछ पन शबद लाई बकरया भनदा पबहल लयाइयो भनिः

O अथव लाई बसबमत गरी बदनछ O कबह फायदा हदन ।

२६. इबादत लाई ‚इजतआनत‛ भनदा पबहल लयाउनिः

पबहलो पाठको वयाखया

34

O आम करा लाई खास करा अगाडी लयाउन हो O अललाह को अबधकार लाई भिको अबधकार

माथी पराथबमिा बदन हो । O माथी उललबखत सब ।

२७. आयत ‚इययाक नअबद‛( كن حي

دبػ ) (अथावतिः हामी सब तपाईक पजा उपासना गद) मा बहवचन

बकन लयइयोिः

.........................................................................................................................

२८. इबादत (पजा, अराधना, उपासना)

O इबादत एक बवबजगत शबद हो जो अललाहल जवीकार गन सब जाहर जाहर र गोपय कमवलाई

शामल छ

O अललाह साम बवनमर हन उसको आदश पालन गरर परम र आदर साथ

O कन बला पबहलो अथव हनछ, कन बला दोसरो अथव हनछ ।

२९. आयतिः ‚इहबदना‛( دن मा हदायत को मतलबिः (अथावतिः हामीलाई सही बाटो दखाउ) (حھ

O हदायत ‚दलालह र इरशाद‛ हो (कन करा को थाह बदन),

O हदायत ‚तौबफक‛ हो (कन करा जवीकार गन आशीष बदन ), O माथी उललबखत सब ।

३०. ‚बसरातललजीन अन अमत अलबहम‛ मा लाबकषत समहिः

O यस उममत (मबजलम समह) को समपणव बनषठावान हर हन ,

O बत सनदषटा, सतयवाबद, शहीद एव सतयकमीहर जसमाबथ अललाह को कपा भयो ।

३१. ‚इययाक नअबद वा इययाक नजतईन‛( ػيتص كنحي ودبػ كنحي ) मा अललाह ल मनपराउन भागय र

वयवजथा परथा दईद लाई सबममबलत छिः ( ठीक – बठीक) ।

३२. तल उललबखत हर मधय मा कन हो जन बत सब बवषय लाई समावस छ जन अर मा एकीबकरत छनन

O सरह फाबतहा, O आयतल कसी, O सरह इखलास ।

३३. ( حط حىصدن : (इहबदनस बसरात) (حھ

O ईशादत हन आजथा साबबत हनछ , O सब ‚बबदअती‛(धमव बवपरीत कमव लाई धमव भनर

गनव हर) O माथी उललबखत सब ।

३४. ‚ ي م حىد

يم ي

ل‛ को वयाखयािः

O नयाय साथ बदला बदन हो, O माबनष न वाजतबवक मा कमव गछव । O बदला कमव बमोबजम मातर

हन छ । O माथी उललबखत सब ।

आयति कसी को तफसीर बाट परशनहर

३५. यस आयत मा कसी को शबद उललख भएको कारण यसको नाम अल-कसी राबखयोिः

( ठीक – बठीक)

३६. करआन को महान आयतिः

O आयत दन (ऋण बार), O आयत ‚हकक अशरह‛ (अथावतिः दस अबधकार को बववरण भएको

पबहलो पाठको वयाखया

35

आयत हो ।) O आयतल कसी हो ।

३७. करआन अथव समबनधमा पबन महान छ ।

O ठीक O बठीक

३८. आयत-ल- करसी मा अललाहको कबत वटा पयारा नामहर छन ?

O पााचवटा, O छ वटा, O सातवटा ।

३९. अललाह को नाम (حلي) अल हयय लिः

O जवयम शरषठता अथथावउनछ, O सववबधकार समपननता अथयावउनछ ।

४०. अललाह को नाम م يول

अल-कययम लिः حى

O जवयम शरषठता अथथावउनछ O सववबधकार समपननता अथयावउनछ ।

४१. अल-हयय नाम लाई अल-कययम नाम सग जोबडयो भन जवयम शरषटा र सववबधकार समपनन अथव हनछ ।

( ठीक – बठीक) ।

४२. अल-हयय र अल-कययम नाम करआन मा पटक – पटक :

O तीन ठााउ मा आएको छ, O चार ठााउ मा आएको छ, O दई ठााउमा आउको छ ।

४३. जन बवषशता र गणहर लाई अललाह ल आफपरबत र उनको सनदशटा ल अललाह परबत बनषध गरको

हन बत बवशषता हरको इनकार गनव र तयस बवपररताथवका शरषट बवशषता लाई साबबत गनव अबनवायव छ

बकनकी मातर अबजवकार गनव ल शरषटाता साबबत हदन ।

उदाहरण: हामील आजथा राखछौ बक अललाह लाई अलछी र बननि लागदन बकनकी अललाह आफनो

जीवनतता, अननतता र सववरकषयता मा शरषठ हनिः ( ठीक – बठीक) ।

४४. अललाह जो सग परसनन हन हनछ तयसको हक मा मातर बसफाररश को अनमबत बदन हनछ, र अललाह

परसनन हन हनछिः

O तौहीद बाट, O सनदषटा हरको पालना बाट, O माथी उललबखत सब ।

४५. अललाह ल मानव जाबत (बर समपणव बसजावना) लाई परदान गनवकएको (शरई) (अललाह ल चाह करा

बार जञान) र (कदरी) (ससारमा जारी कायव पदधबत बार जञान) जञानिः

O थोर छ, O धर छ ।

४६. ‚ يديي‚ अथावत वतवमान र भबवषयको जञान ‛يػي ا بي أ

ف

يا خ अथावत बवगत काल को ‛و

जञान लाई शमल छ । ( ठीक – बठीक)

४७. अललाह को नाम (حىػل)अल- अलीयय को अथविः

O जवयम उचच हन हनछ, हो, O उनको गण हर सववरशरषठ हन, हो, O जो आफन समपणव

सीजानाव माथी सववबधकार समपनन हन हनछ, हो । O माथी उललबखत सब ।

४८. जजल राबत तयो पढछ अललाहल बबहान समम उजको रकषा गनव हनछ र शतान तयस माबनष नबजक

आउन सकदन ती आयत हरिः

O सरह बकरह को अबनतम आयत हर छन, O आयतल कसी हो ।

पबहलो पाठको वयाखया

36

४९. आयत कसी लाईिः

O सब फजव (अबनवायव) नमाज पबछ पबढनछ । O बबहान र बलका पबढनछ ।

O सतन बला पबढनछ । Oमाथी उललबखत सब ।

सरह जलजिा को तफसीर बाट परशनहर

५०. सरह जलजलािः

O मकका मा अवतररत गररएको हो, O मदीना मा अवतररत गररएको हो ।

५१. सरह जलजला मािः

O डराएको छ , O परवि गराइएको छ । O उललबखत जबत सब ।

५२. आयत (ا يحىز

زىضر ت حل

زى

ىح ز) र आयत (حذ ا ت

ح لنا وجا غو ى في

ل تن١ل ا

فصفا صاغا كىرذي 6ف

) को अथव

एउट हो । ( ठीक – बठीक)

५३. (ا ياىلث حضر ت حل

جرخح अथावतिः (धती ल आफनो बोझ बनकालर फयबकबदन छ) (و

O पहाड र डारा हर लाई बनकाल छ ।

O मदाव हर र खजाना बनकाल छ ।

५४. धती पबन साकषीहर मधय एउटा साकषी हो जजल माबनष को कमव परबत गवाही बदनछ ।

( ठीक – बठीक)

५५. ( تات ط को अथविः (ح

O परतयक वयबि अलग-अलग आउनछ । O समह-समह आउन छन ।

५६. आयत ( ػن ي

فنر ذ

اللث و ) को अथव आयत (ح اض ح خ و

ي ا عح ودجو को अथव सग बमलदो छ । (و

( ठीक – बठीक)

सरह आसदयात को तफसीर बाट परशनहर

५७. सरह आबदयातिः

O मकका मा अवतररत गररएको हो ।

O मदीना मा अवतररत गररएको हो ।

५८. आबदयात शबद को अथविः

O घोडा हो, O सब हबललन बजत हो, O उललबखत सब ।

५९. सरह आबदयात मा अरको अबधकार हरण गनव बाट डराइयको छ ।

( ठीक – बठीक)

६०. बनमनबलबखत शबदहरको अथव क हो ?

ا) د ب .....................................................................................................(ط

( داك

خ ).....................................................................................................

ػا)ل)....................................................................................................

पबहलो पाठको वयाखया

37

د ) و ن

ه ....................................................................................................(ى

सरह काररआ को तफसीर बाट परशनहर

६१. सरह काररआिः

O मकका मा अवतररत गररएको हो ।

O मदीना मा अवतररत गररएको हो ।

६२. सरह काररआ को बवषयिः

O बकयामत को दारणता बाट डराउन हो, O दबनया मा कषट पररकषण बार बताउन हो ।

६३. अल-काररयािः

O यातना को बनशानी हो, O बकयामत को बदन हो ।

६४. बनमनबलबखत शबदहरको अथव क हो ?

ث ) وثب

حش حىرف

ى ...............................................................................(ك

ش ) وفن

حىػي

ى .................................................................................(ك

६५. सरह मा बयान गररएको तराजिः

O वाजतबवक तराज हनछ । O नयाय तफव इशारा गररएको हो ।

६६. ( ة حطي ة رن ظ अथावतिः रचाएको जीवन पाउनछिः (غي

O दबनया मा O जवगव मा

६७. ( ةاوي ىو

ا अथावतिः उसको बास जथान हाबवया हन छ । (ف

O जन उसलाई आबलगन मान छ, जसरी आमाल आफना बचचा लाई अगालछ ।

O बदमाग र मगज आगो मा हनछ ।

६८. ( و ىم ا ىي رل د ح

ا अथावतिः तयो हाबवया क हो ? परशनिः (و

O तयसको गबमभरता बताउन लागी हो । O मातर परशन हो ।

६९. आगनी को नामहर मधयिः

O ( ةاوي ) हाबवया, O (ى

ة ) जहननम, O (جين ط

,अल-हतमह (حل

O (ىىظ) लजा, O(حىصػي) अजसईर, O (شلر) सकर, O उललबखत सब ।

७०. ( ةي ا خرअथावतिः नकव (ن को अगनी यस दबनया को आगी भनदािः

O ७० गणा बडी दनकदो हनछ ।

O ९० गणा बडी दनकदो हनछ ।

O ९९ गणा बडी दनकदो हनछ ।

पबहलो पाठको वयाखया

38

सरह तकासर को तफसीर बाट परशनहर

७१. यो सरहिः

O मकका मा अवतररत गररएको हो ।

O मदीना मा अवतररत गररएको हो ।

७२. यो सरह को बवषयिः

O मनषय को अवजथा बार खबर गनव हो ।

O मल उददशय बाट लापरबाह भइयको मा चतावनी बदन हो ।

७३. यो सरह मा अतयबधक चाहाना गनव बाट मनाबह गररएको छ, ती चाहाना हर अललाह को परसननता

को लागी भए ता पबन । ( ठीक – बठीक)

७४. आफनो अबनतम बसोजथान तफव सरयो भनन भनाइिः

O मर पबछ पन-बजबवत हन आजथा को इनकार गनव हो ।

O तयजतो भनन वधाबनक हो ।

७५. आयत ( تر ز मा माबनष लाई (मतय पबछ दबख बकयामत समम को लाबग) आगनतक भबनयो (تح

बनवासी भबनएनिः बकनकीिः

O बरजख(मतय पबछ दबख बकयामत समम को लाबग) अबनतम बदन (बकयामत) को दवार हो ।

O माबनष मतय पबछ आफनो ससाररक घर बाट बचहान को घर मा सरी जानछ जो बक तयसको घर

होईन ।

७६. ईलम (जञान) तीन थरी को छनिः (ईलम-ल-यकीन) कन करा को जञान दषय दवार परापत हन अवजथा,

(अएन-ल-यकीन), (हककल-ल-यकीन) ( ठीक – बठीक) ।

सरह असर को तफसीर बाट परशनहर

७७. यो सरहिः

O मकका मा अवतररत गररएको हो ।

O मदीना मा अवतररत गररएको हो ।

७८. सरह असर मा चार वटा मखय बवषयको परमाण छ । बत बवषय यो हनिः (ईलम) जञान, (अमल)

अभयास, (दावह) अहवान गन कायव, (सबर) सबहषणता । ( ठीक – बठीक)

७९. अललाह बसवाय अरको कसम खान परबत बनमनबलबखत वाकय हरमा कन कन सही छ ।

O अललाह ल आफनो रचना र सजना मधय ज को कसम खाए पबन हनछ ।

O मनषय लाई मातर अललाह को कसम खाना अनमबत छ। O मनषय लाई अललाह बाहक को कसम खाना अनमबत छ। O पबहलो र दोसरो उिर सही हो ।

८०. सबर अथावतिः सबहषणता को दई बकबसम छनिः

पबहलो पाठको वयाखया

39

O दई O तीन O चार ।

८१. यस सरह मा चार वटा आदशहर छनिः पबहलो दई आदश बाट माबनष ल आफनो वयबितव परा गछव

जबबक अको दईटा आदश बाट माबनष ल अर लाई समपनन हन सघाउछ ।

सरह हमजह को तफसीर बाट परशनहर

८२. यो सरहिः

O मकका मा अवतररत गररएको हो ।

O मदीना मा अवतररत गररएको हो ।

८३. ( وي वल शबद को अथविः (و

O नकव को एउटा घाटी हो, O यातना को चतावनी हो, जसमा नकव को घाटी आबद शामल

छन ।

८४. (हमज) भनाई ल हनछ, जबबक (लमज) कायव ल हनछ । ( ठीक – बठीक)

८५. आयत ( هديخ حواى ننب حص ल साबबत हनछ बक सकमव ल उमर बढाउछ । ( ठीक – बठीक) (ي

८६. आयत ( ىملرد ح

ا महममद (उहाा माबथ शाबनत होस) लाई क थाहािः (و

O छ, O छन ।

८७. आयत ( دكو

حى للار अथावतिः अललाह को दनकदो आगो तयस आगो को इनधनिः (ن

O मानवहर हन छन, O ढगाहर हन छन , O उललबखत जबत सब ।

८८. आयत ( د ــف حل لعيــعنـط अथावतिः जन मट समम पगन छिः (ث

O माबनषल ज आजथा राखछ O शरीर हद मट समम पगन छ ।

सरह फीि को तफसीर बाट परशनहर

८९. यो सरहिः

O मकका मा अवतररत गररएको हो ।

O मदीना मा अवतररत गररएको हो ।

९०. यस सरह मा पाठ छ बक जब यस जमीन को ठलो जनावर हाथी अललाह को घर माबथ अकरमण गनव

डराउ छ भन माबनषल तयजतो गनव बाट झन डराउन पछव । ( ठीक – बठीक)

९१. अबनतम सनदषटा को शभ जनमिः

O (आमल फील) हाबि वाला घटना को वषव ।

O (आमल हजन) पीर लागको वषव ।

O (आमरमादह) सखा लाग को वषव ९२. यस सरह मा महममद (उहाा माबथ शाबनत होस) ईशदत हन भनन बार सकत छ, बकनबक यस सरह मा

कबथत घटना उनको जनम भनदा पबहल घबटत हन चमतकार हो । ( ठीक – बठीक)

९३. बनमनबलबखत शबदहरको अथव क हो ?

पबहलो पाठको वयाखया

40

( وبيبح ح ي .....................................................................................(ط

( صػل ن

ون

ان ).................................................................................

सरह करक को तफसीर बाट परशनहर

९४. यो सरहिः

O मकका मा अवतररत गररएको हो ।

O मदीना मा अवतररत गररएको हो ।

९५. यो सरह सबबनधत छिः

O सरह फील सग ।

O सरह काबफरन सग ।

O सरह नास सग ।

९६. करश को वयापाररक यातरा गमी मा यमन तफव र जाडो मा बसररया तफव हनथयोिः ( ठीक – बठीक)

९७. अललाह ल मकका शहर र मकका बासी लाई अबीहर बीच परबतषठा बदन भयो ताकी बतनीहरको

सममान होस, बवरोध न होस ।

O मकका मा मातर ।

O मकका तथा अनय शहर मा ।

९८. अललाह ल काबा को उचच जथान र शरषटता को बनबमत आफलाई काबा को रब भनन भयो जबबक

उनी सारा ससार का माबलक हन । ( ठीक – बठीक)

९९. ( ت ي ب

ح حىذل ىنب यसम रचना लाई सबषटकताव सग जोडन कारण तयसको परबतषठा दशावउन (ر हो।

( ठीक – बठीक)

सरह माऊन को तफसीर बाट परशनहर

१००. यो सरहिः

O मकका मा अवतररत गररएको हो ।

O मदीना मा अवतररत गररएको हो ।

१०१. शबद ‚ अददीन‛ को अथव आयत ( ي بىدب

ذ

ه يذين حىتيءر मािः (ح

O मतय पबछ फरी बजउदी पानव र बदला बदन हो ।

O कजाव बलन र अबधकार हरण गनव हो ।

१०२. शबद ( عد को अथविः (ي

O छोडी बदन हो, O बजसरी धकलन हो ।

१०३. यतीम (अनाथ) तयो हो जजकोिः

O बवा को मतय भई सकको हनछ । O आमा को मतय भई सकको हनछ ।

१०४. अनाथ लाई अनाथिः

पबहलो पाठको वयाखया

41

O यवावजथा न पगनजल समम भबननछ । O यवावजथा पगी सक को लाई पबन भबननछ ।

१०५. नमाज मा गलती गन लाई आलोचना र बननदा गररनछ तर नमाज छोडन लाई (कही भनी दन)

बकनबक सब जना यस कमव मा पछवन । ( ठीक – बठीक)

१०६. ‚ररया‛ (अथावतिः कमव लाई दखावती बनयतल गररन करम) :

O जायज , O मकरह, O हराम, O सानो बशकव O ठलो बशकव ।

१०७. यस सरह ल तमाम सकमव गनव परोतसाह गछव । ( ठीक – बठीक)

१०८. आयत मा ( ن اغو

शबद को अथविः (حى

O भाडा कडी हो, O बत सब करा हर हन ज लाई समाज मा बलन बदन चलन छ ।

सरह अि-कौसर को तफसीर बाट परशनहर

१०९. यो सरहिः

O मकका मा अवतररत गररएको हो ।

O मदीना मा अवतररत गररएको हो ।

११०. कौसरिः O नहर को नाम हो O परशजत कपा र अनकमपा हो ।

१११. यस सरह मा ‚नमाज र कबावनी‛ लाई खास गरी उललख गनव तातपयव, यी दईटा ईबादत को

उतकषटा हो । ( ठीक – बठीक)

११२. शबद ( مائ को अथविः (ط

O घणा गन वाला O खराबी बयान गन वाला O कबम बयान गन वाला O उललबखत जबत सब ।

११३. आयत ( تب حلو को अबभपराय ल साबबत हनछ बक सनदषटा महममद (उहाा माबथ शाबनत होस) को (ى

अनरागी जमरणीय र परशसनीय हनछ । ( ठीक – बठीक)

११४. यस सरह मा सनदषटा को अबधक मदतगार र अनययी हनछन भनन तकव छ । ( ठीक – बठीक)

सरह अि-कासफरन को तफसीर बाट परशनहर

११५. सरह काबफरनिः

O मकका मा अवतररत गररएको हो ।

O मदीना मा अवतररत गररएको हो ।

११६. सरह काबफरन पबहलो रकआत मा सरह फाबतहा पबछ पबढनछिः

O फजर को सननत नमाज मा, O मबगरब को सननत नमाज मा O तवाफ पबछ पबढन सननत मा

O बवतर मा O उललबखत जबत सब ।

११७. बशकव (अललाह बाहक को लागी गररन उपासना) ईबादत सगबलत भयो भनिः

O ईबादत अपणव हनछ, O तयसतो लाई इबादत न भबनदन ।

११८. शबद ( و ल समबोबधत गररएको छिः (ك

O महममद (उहाा माबथ शाबनत होस) लाई O नबी (उहाा माबथ शाबनत होस) सग सग सब

पबहलो पाठको वयाखया

42

समबोधन योगय लाई ।

११९. काबफरन भबननछिः

O जजल सनदषटा को सनदश र आहवान पगी सक पबन तयसलाई बजवकार गदन जजतो बक यहदी र

करसबचयन, O मकका मा रह को काबफर हर ।

१२०. यस सरह मा बशकव र बशकव कमी हर बाट मन, बोल र शारीररक अग ल बवचछबि जनाइएको छ ।

( ठीक – बठीक)

१२१. सरह मा आयत दोहोयावउन करमिः

O बनबित र बनधावररत गनव लाई हनछ, O पबहलो आयत बाट कायव बवबछनता बताउन र दोसरो

आयत ल तयो गण मल भएको बसदध गनव लागीहनछ ।

सरह नसर को तफसीर बाट परशनहर

१२२. सरह नसरिः

O मकका मा अवतररत गररएको हो ।

O मदीना मा अवतररत गररएको हो ।

१२३. यस सरह मा शभ सनदश, खबर, आदश र चतावनी छिः ( ठीक – बठीक)

१२४. यस उममत (बवशववयापी मबजलम समदाय) को लागी र यस धमव को लागी अललाह तफव बाट

यजता- यजता दया, बकपाव र अनगरह हर छन जजको कसल कलपना न गनव सकदनिः ( ठीक – बठीक)

१२५. यो सरह मा सकत छ बक सनदषटा (उहाा माबथ शाबनत होस) को मतय को बला नबजक आइसक

को छिः ( ठीक – बठीक)

१२६. यस सरह मा बदएको आदश को पालना गनव लागी उहाा (उहाा माबथ शाबनत होस) रकअ र सजदा

मा यो दआ (ي حغفر ل حلينا وبدك

ي رب

धर पढन हनथयो । ( ठीक – बठीक) (بسام حلي

सरह मसद को तफसीर बाट परशनहर

१२७. सरह मसदिः

O मकका मा अवतररत गररएको हो ।

O मदीना मा अवतररत गररएको हो

१२८. अब लहबिः

O नबी (उहाा माबथ शाबनत होस) को काका बथयो , O कन आफनतता बथएन ।

१२९. कयामत समम को लागी तचछ भबननछिः

O अब लहब लाई O बत सब लाई जो नबी (उहाा माबथ शाबनत होस) को शतर हो ।

१३०. बनमनबलबखत शबदहर को अथव बताऊिः

بنت ) .......................................................................................... (ث

ب ) صا ن) ......................................................................................

ا)دى ........................................................................................ (جي

पबहलो पाठको वयाखया

43

د) .......................................................................................... (ص

१३१. यस सरह मा अललाह को सतय बनशानी छ बक अब लहब र उजको पतनी ल इजलाम बजवकार

गदनन । ( ठीक – बठीक)

सरह इखिास को तफसीर बाट परशनहर

१३२. सरह इखलासिः

O मकका मा अवतररत गररएको हो ।

O मदीना मा अवतररत गररएको हो ।

१३३. सरह इखलास को नाम पयोिः

O अललाह को गण वणवन भएको कारण O पाठक लाई बशकव बाट टाढा गनव को कारण

O उललबखत सब ।

१३४. यो सरह को सवाब होिः

O आधा करआन पढ बराबर O सवा करआन पढ बराबर O करआन को तीन मधय एक

भाग पढ बराबर

१३५. यो सरह दोसरो रकआत मा सरह फाबतहा पबछ पबढनछिः

O फजर को सननत नमाज मा, O मबगरब को सननत नमाज मा O तवाफ पबछ पबढन सननत मा

O बवतर मा O फजव नमाज पबछ O सतन समय O उललबखत जबत सब ।

१३६. सरह काबफरन र सरह इखलास बदन र रात मा तौबहद माबथ दढता र समापन को लागी पढन

पछव।

( ठीक – बठीक)

१३७. सरह इखलास मा छिः

O तौबहदल उलबहया O तौबहदरव बबबया र तौबहदल अजमा व बसफात ।

१३८. शबद ( و को अथविः (ك

O बोली बाट मातर O बोली, कमव र आजथा बाट ।

१३९. आयत ( دخ ح للاو को अथविः अललाह आफनो गण (पालनकताव , परम पजय) र नाम तथा गण (ى

मा एउट हन हनछ अथावत उनको कोही साझी छन । ( ठीक – बठीक)

१४०. आयत ( دن को अथविः (حىص

O अललाह हरक करा मा बनरपकष छन ।

O जन कायव आफल गनव भयो र जन अरल गर तयस बाट पबन बनरपकष छन ।

O अललाह आफनो सब गणमा पणव छन ।

O उललबखत जबत सब ।

१४१. अललाह को लागी बवा व छोरा ठहयावउन ठलो कफर हो । ( ठीक – बठीक)

पबहलो पाठको वयाखया

44

सरह फिक को तफसीर बाट परशनहर

१४२. सरह फलकिः

O मकका मा अवतररत गररएको हो ।

O मदीना मा अवतररत गररएको हो ।

१४३. सरह फलक पबढनछिः

O फजव नमाज पबछ O सतन समय O उललबखत जबत सब ।

१४४. बनमनबलबखत शबदहर को अथव बताउन होस ।

( ذوغ .......................................................................................... (ح

( قيف

...................................................................................... (حى

( اشق ........................................................................................ (غ

ب )ك ......................................................................................... (و

ت )لثفن ..................................................................................... (حىن

د )لػ

........................................................................................ (حى

اشد ) .........................................................................................(خ

१४५. यस सरह मािः

O हरक पररबजथबत मा अललाह को शरण मागन आदश छ ।

O जाद को वाजतबविा वणवन गररएको छ ।

O उललबखत जबत सब ।

सरह नास को तफसीर बाट परशनहर

१४६. सरह फलकिः

O मकका मा अवतररत गररएको हो ।

O मदीना मा अवतररत गररएको हो ।

१४७. सरह नास पबढनछिः

O फजव नमाज पबछ O सतन समय O उललबखत जबत सब ।

१४८. शबद ( نناس

? को अथव क हो (حل

.............................................................................................................

दोसरो पाठको वयाखया

45

इलिामका लतभहर

इजलामका जतमभहर पााचवटा रहका छन सबभनदा पबहलो र महतवपणव अललाह बाहक कोबह

पबन सतय पजय न भएको र महममद (वहाा माबथ शाबनत होस) अललाहको शनदषटा हन भनन

कराको गवाबह बदन हो ।

र ला इलाह इलला अललाह (ل حىو حل للا) को अथव हो हरक तयसको इनकार गनव जसको

अललाह बाहक पजा हनछ र अललाह क इबादत गनव जसको कोबह साझदार छन ।

को शतवहर (ل حىو حل للا)

१. यजतो जञान हन जन मखवताको बवरदध होस ।

२. यजतो बवशवास हन जन सदहको बवरदध होस ।

३. बनिःजवाथवता जन बशकव को बवरदध होस ।

४. सतयता जन झठको बवरदध होस ।

५. परम जन अपकषाको बवरदध होस ।

६. अजञापालन जन अवजञाको बवरदध होस ।

७. बजवकबत जन अबजवकबत बवरदध होस ।

८. इनकार अथावत ती सब पजयहरलाई नकानव जसको अललाह बाहक पजा अराधना

गररनछ ।

महममद (वहाा माबथ शाबनत होस) भनन कराको गवाबह बदनमा यो करा शामल छ बक

वहााल खबर बदन हरक करालाई सबह मानन र वहााको अदशको पालना गनव र वहााल

मनाबह गनव भएको कराबाट बचन र शरीयतल बताए अनसार इबादत गनव ।

तयसपबछ बवधाबथवलाई बाबक पााच जतमभहर बताइयोस र ती हनिः नमाज,जकात,

रमजानको रोजा, हजज ।

दोसरो पाठ

दोसरो पाठको वयाखया

46

को कतवहर को रणवन ‛ل حىو حل للا‚

कलमा (मतर) ‚ل حىو حل للا‛ को शतवहरिः चाबी मा हन दाातहर झ छन, बकनबक यो मतर

जवगव मा पयावउन चाबी हो र चाबीमा दाात नभई काम गदन ।

तयसल करआन र हदीस मा यस मतर बोल बार ज पबन उललख छ तयसको अथव यी सब

शतवहर परा गरी पणय परापत गनव हो ।

यस कलमाको आठवटा शतावहर छनिः

१. ‚इलम‛ जञानिः बवपरीताथव अनबवजञतािः

यबद कसलाई मनतरको अथव जञान छन भन मतरल कबह फायदा हदन तसथव

इजलामी धमव परवशाथी माथी मल मतर को अथव बझन अबनवायव छ सनदषटा

(उहाा माबथ शाबनत होस) ल भनन हनछ ‚जसको मत भयो र उसलाई मल मतर

को तातपयव को जञान बथयो भन जवगीय हनछ‛

२. बवशवास ‚यबकन‛ । सत परबतशत बवशवास हन जररी छ, यबद बमथया र झठो

तररकाल पबजन हरको असतयता परबत एक परबतशत पबन शका भयो भन

माबनस एकशवरवादी ‚मोवबहदद‛ हन छन तयसरी न सनदषटाको अहवान जानका

यहदी र करबषटयनको बमथयाभाव र गलत हन परबत सका आयो भन पबन सतय

एकशवरबादी हन छन ।

सनदषटा (उहाा माबथ शाबनत होस) ल भनन भएको छनिः ‚जो वयबि मल मतर

‚ ن طيد أ

ين رشول للا ل حىو حل للاأ

وأ ‛ मा सकाबबहीन बवशवास राखछ, जब

उसको भट पालनकताव साग हनछ जवगवमा परवश गनछ ।‛

मि मतर ‚ل حىو حل للا‛ को मि सतर र आधार

(रकन) हर

मातर एक अललाहलाई न उपाजय मानोस

‚इमान बबललाह‛ भबननछ । अललाह बाहक ज जसको पजा गररनछ ‛ل حىو‚

तयसको खणडन गनव र नकारन यसलाई

‚कफरबबतागत‛ भबननछ ।

ةةة نةةة ن ان اةةة لكلمةةةا خ

ن إخ لنفةةةة ةةةة هف نهن ن بةةةة

दोसरो पाठको वयाखया

47

३. ‚इखलास‛ ‚रदयको शदधता‛ जसल दखावटी भावल पढछ वा बोल पबछ

पबन बशकव को कायवहर गछव–जजतो बक अललाह लाई छोडर अरको उपासना

गनव – यजता लाई मतरल कबह लाभ हन छन ।

हबदसमा छिः ‚‛ (कयामतको बदन) मरो बसफररशको परथम हकदार तयो हनछ

जसल शदध मनल मतर पढको हनछ ।

४. सतयतािः जसल झट मनल पढछ–जजतो बक बमथया भाषी जवाागी – तयसलाई

पबन मतरल कबह लाभ हन छन । हबदसमा छ ‚जसल सतय मनल यो गवाबह

बदनछ बक अललाह बाहक कोबह पबन पजय उपाजय छन र महममद

अललाहको भि र सनदषटा हन, तयसको लाबग नकव बनशध गररबदन छ ।‛

५. ‚महबबत‛ परमिः

मनमा अललाहको परम हन जररी छ अललाह साथ साथ अललाह जजत

अरको परम भाव मनमा राखन बनषध छ तयसरी न अललाहल बदन भएको

आदश को परम पबन जररी छ । यबह भाव घणा गनवमा पबन लाग हनछ तयसल

जसल सनदषटा माथी आवतररत कन पबन करा परबत घणा–भावना राखदछ वा

तयसलाई गदवछ भन इजलाम धमवबाट बाबहररनछ अललाल भननहनछिः

صي ف حح فود ي لن

ثھني بــر

ش فميكو

ك ي تحنون ي لمبر و

ل ف

تيظا كنا مجر خ

يــميصح جويصي و

६. ‚इबनकयाद‛ ‚आजञापालन‛ तयस मतर परबत लाग हन कायवहर गनव जररी छ, र

जसल बत कायवहर गदन मतर ल उसलाई कबह लाभ हन छनिः अललाहल

भनन हनछिः ‚ ن و د مخذنتن ي اس م

ن حىنم و

ب للا

ك نوبح يحدد حللا ‛

७. ‚कबल‛ जवीकबतिः र यो जवीकबत बोल, कायव र आजथाल हनछ अललाहल

भनन हनछिः ( للان حلول حى لي ىوح كيح حذ ن ك ن حن

نوب

هتصي )

( تا ىنىن حنوىوليـو ى

لح حون ارن

وــن ناغر م

ا ىظتني )

८. ‚इनकार‛ अथात अललाह बाहक सब पजा गररनहरको खणडन गनव र नकानव,

बकनबक अललाह बाहक कोबह पबन पजय उपाजय छन ।

सटपपणी

‚कलमा‛ मतर लाई मखबाट बोलन तयसलाई आफनो कायव अभयास मा लयाउन र मनको

गबहराईमा आजथा बसालन अतयनत जररी छ ।

दोसरो पाठको वयाखया

48

अलिाह परसत मनमा हनश परशम का सकससमहरः

अललाहल रचाउन

भएको ठाउाहरको

परम, ज मधय मकका ,

मबदना हो ।

अललाहल रचाउन

भएको ‚समय‛

हरको परम जजतो

बक ‚ललतल

कि‛ र रातरीको

अबनतम तसरो

बखत ।

अललाहको बदन र

धमवको पालना

गनहरको परम जजतो

बक सनदषटाहर,

फररशताहर नबी (स.)

का साथीहर, र तमाम

तौबहदमा आजथा

राखन वालाहर ।

अललाहल रचाउन

भएको समपणव

कायवहरको परम जन

‚शररअत‛ मा

मौजद छ जजतो बक

तौबहद ।

लराभासरक परशमः

यो परशम सलरकत छ, तर यसद यो

परशम अलिाहको परशमको लथर

भनदा मासथ भयो भनश तयस

लथीसतमा सनषशसधत हनछ ।

उदाहरणः सनतान र लरालनी

को माया । हसदसमा भसनएको

छ । तयसबशिा समम कसको

इमान समपणव र परा हन सकदन

जब समम की मशरो परशम उसको

मनमा उसको सनतान बा आमा

को परशम भनदा उचच र धशर

नहोस।

अलिाहको िासग परशमः

परमको यो जथर मनमा हन

अबनवायव छ । बकनकी यो

इमानको बबलयो डोरी हो

जसलाई बनषठावान ल

समातदछ ।

करआनमा छिः ‚

لوشن ردن م

لعءحنطد حوػ ذينحى وللا

ا ار ر

نف

ه

حى ني بء ‛ यो

परमको बकबसमका चार वटा

शाखा छन ।

अलिाहको परशम साथसाथ

अरकश परशम

पबन तयबह जथर को हन

‛यो ठलो बशकव हो‛

अललाहल भनन हनछ

( مخذنتن ي اس م

ن حىنم و

ن للا

ود

ب للا

ك نوبح يحدد (ح

कलमा मा (अबदह) को अथव कश हो ?

समपणव सषटीमा उनी भबितवको शरषठ बशखर मा

हनहनछ बकनकी उनी अललाहको सफल भि

हन ।

तयसको अथव हो की इशदत महममद (स.) को

पजा गररदन बकनकी उनीमा ‚रबबबयत‛

‚उलबहयत‛ र ‚अजमा व बसफात‛ को कन पबन

बवशषता छन ।

दोसरो पाठको वयाखया

49

नबी (स.) को जीरनी छोटकरीमा

रकज महममद इबन अबदललाह इबन अबदल मिबलब इबन हाशीम । हाशीम करश

वशज का बथए र ‚करश‛ अरबी हन र अरबीहर इबराहीम (अल.) को छोरा

इजमाइल को सनतान हन ।

जनम मकका ‚आमल फील‛ को बला ‚रबबयल अववल‛को मबहनामा जबनमन भयो

। कल उमर ६३ वषव पाउन भयो । जस मधय ४० वषव इशदतव भनदा पबहला हो र

२३ वषव तयस पबछ हो । उहााको बवा उनको जनम अबघ न बबबतसकका बथए,

उनको हजर बाबल पालन पोषण गनव भयो , हजर बवा पबछ काका ‚अब

ताबलब‛ ल बजममा बलन भयो ।

अलिाह परसत भसितर – भारको सकससमहर

खालसति खालसा (सरव

सरकशष)

यस बकबसममा इशदत र

सनदषटाहर पछवन र यो

बतनीहर लाबग खास न हो

बकनकी कोबह पबन

बतनीहरको भबितव–भाव

समान पगन सकदन । करआन

मा छिः

‚ ونح ح

رو

هح طدب غنك ‛

खालसा (सरकशष)

जसलाई आजञापालन गन

समानय भबितव पबन

भबननछ

करआन मा छ

ن ‚ وظ ي ذين حىل ن حىرادغبو

نوض ى

ر حل ‛لع

यसमा बनयबमत बबबध

अनसार इबादत गन समपणव

वयबि शामल छन ।

अममा (समानय)

यी बकबसम मा समपणव सबषट

सामल छन बकनकी अललाह

महान सवव शववशबिमान साम

सब बनबवल छन बनषठावान

मोबमन होस वा काबफरिः

करआनमा छिः

ض ‛ ر حلت ولولن ف حىص

م

كحن

ب غل نت حىرل ح نححل

‚د

दोसरो पाठको वयाखया

50

इशदतर ‚बजन‛ जाबत र मानव जाबत तफव सनदषटा बनाएर पठाइयो । तसथव जसलाई उनको

अहवान पगछ र उनी माबथ आजथा राखदन तयो ‚काबफर‛ हो ।

अहरान

कायव

तौबहद, सकमव र रामरो उिम वयवहार बानी बसालन परचार परसार गनव भयो र

गलतकमव, खराब वयवहार र ‚बशकव ‛ बाट रोकन भयो ।

रातरीयातर र

मशराज

उनीलाई रातीमा मकका दखी ‚बतल मकददस‛ लबगयो तयहाा बाट सातौ आकाश

परर लबगयो जहा उनल अललाह बसत करा गनव भयो र तयबह पााच वटा ‚नमाज‛

अबनवायव गररयो ।

सहजरत र

सनधन

मककाबाट मबदना बहजरत (पलायन) गनव भयो, र तयबह उनको बनधन भयो र

‚आमा आइशाको‛ कोठा मा बचहान बनाई उनको शरीर लाई राबखयो ।

सनती घोषणा अललाहको धमव उनील परा पयावयन भयो, र समपणव धमवको परचार परसार जपषट

रपल इमानदारी साथ परा गनव भयो, तमाम मबजलम समदाय (उममद) लाई

उपदश बदन भयो, अललाहको मागवमा पयावपत भनदा बढी सघषव गनव भयो , तसथव

उनी पबछ कसल पबन इजलाम धमवमा कन नया करा लयाउन सकदन ।

महतरपणव

यदधहर सातवटा छन (१) बदर (२) उहद (३) खनदक (४) खबर (५) फतह मकका (६)

तबक (७) हनन ।

दोसरो पाठको वयाखया

51

सनतान सात जना बथए (१) अल काबसम (२) इबराहीम (३) जनब (४) रकया (५) उमम

कलसम (६) फाबतमा । फाबतमा बाहक सबको बनधन बबाको जीवनकाल म

भयो ।

शरमतीहर बाहर जना छन :

(१) खबदजा (२) आइशा (३) सौदा (४) हफसा (५) जनब हलाबलयया (६)

उममसलमा बहनद (७) जनब बबनत जहश (८) जवररया (९) सबफया (१०) उमम

हबबबा रमला (११) रहाना (१२) ममना (यीनी सब बसत अललाह परसनन होउन

परथम

अरतररत

आयत

﴿

خ ن حىرل ن حىر للا

بص

قي خذي

ن

حىمب ر بس

رح Ǻحك

قي غ مانص

حلقي Ąخ

رح حك

رمن حلمبر Ǽو

يل

بىني غذي

ن

Ćحىيػ ي

ا ل انص

حلني Ĉغ

﴾

उनी मासथ

सरवपरथम

इमान

लयाउनशहर

परष मधय अबबकर ।

मबहला मधय आमा खबदजा बबनत खवबलद ।

कटा मधय अली बबन अब तालीब ।

सवक मधय जद बबन हारषा ।

गलाम मधय बलाल बबन रबाह ।

पािन

पोषण गन

आमाहरः

(१) उनको आमा आमना बबनत वहब

(२) अबलहबको सवक आइमाई ‚सोवबा‛

(३) हलीमा साबदय

दोसरो पाठको वयाखया

52

उनको

सजरनी

अधययनको

महतरपणवता

इबन कसययमल भनन हनछ ‚यस बजवन र मर पबछको बजवनको सफलता नबी

(स.) को बजवन शलीको पालना मा छ ।‛

तसथव सफलता परापत गनव र आफनो भलाई चाहन वाला माथी अनीवायव छ बक

उहाको बजवनी र बजवन शबल को जञान होस यसरी ऊ उनको अनयायी र

जमात मा सामल हनछ । यस कायव परबत माबनस तीन पबकषय छन ।

कबमत धयान बदन , बढी धयान बदन , वबचचत समह ,

समपणव कपा अललाह क हन जसलाई चाहन हनछ बदनहनछ ।

हजज र उमरा चार वटा उमरा गनवभयो जन सब ‚जल कादा‛ को मबहनामा भयो । हजज एक

पटक मातर गनव भयो जसलाई ‚हजजतल वदाअ‛ भबननछ । यो हजज सन १०

बहजरीमा समपनन भयो ।

वयवहार अललाहल भनन हनछ ‚ غظ قي خللػ ىمنح तपाई महान नबतकता मा हन हनछ । ‛و

आमा आइशा ल भनन हनछ ‚ نكن و حىلرأ

ليخ ‛ महममद (उहाा माबथ शाबनत होस)

को वयवहार करआन अनसार हो ।

तसरो पाठको वयाखया

53

तशसरो पाठ

आलथाका आधारहर

अललाह तआला माबथ बवशवास राखनका साथ ईशदत (फररशता) ईशवीय गरनथहर,

सनदषटाहर, कयामत र रामरो न रामरो बकजमत (भागय) माबथ बवशवास राखन ।

(ईमानको पररभाषा)

बजबरोल (बोलर) जवीकार गनव, बदलमा यबकन राखन र हात खिा तथा शररर

बाट आजथा अनसार कमव गनव ।

ईजलमी आजथा अनसार पणयको कायव गदाव बदलको दढ बवशवासमा बढोतरी

हनछ र पाप गदाव बवशवासमा कबम हनछ ।

परमाणिः वचनको परमाणिः

ईमानमा कबम

हनको परमाणिः

मिश बसदध र

धमवमा कसम

भएको दशखशन ।

आजथाको

सबभनदा उचच

जतरिः

अलिाह

बाहशक

कोसहपसन सतय

पजय न भएको

लरीकार गनव हो

कमवको परमाणिः

आजथाको

सबभनदा

तलिो लतर

बाटोमा भएको

हासन पयावउन

सकनश रलत

हटाई सदन हो ।

दढ बवशवासको

परमाणिः

िाज करम

आलथाको भाग

मधयश हो ।

इमान आजथामा

बढोतरी हनको

परमाणिः

यसिश सतमीहर

मधयश कसको

आलथा

ईमानमा

बढोततरी भयो ।

तसरो पाठको वयाखया

54

ईमानमा बढोततरी हनश कारणहर

बरहमाणड र तयस

बभतरको वजतहरको

बारमा बबचार गदाव

धर भनदा धर भिी

गदाव ।

पाप र नरामरो काम

छोडदा ।

एकशवरवादको

बवषयमा जञान अपवण

गदाव खासगरी

अललाह तआलाको

नाम र गणहरको

बारमा पढदा ।.

ईमानमा कसम हनश कारणहर

बरहकाणडको बारमा

सोच बवचार नगदाव ।

अनशरण बाट टाढा

हदा

पापको कारणल गदाव एकशवरवादको

बवषयमा जञान न हदा

खासगरी अललाह

तआलाको नाम र

गणहरको बारमा न

पढदा

आलथाको आधारहर

रामरो न रामरो

बकजमत

माबथ ईमान

अललाह

माबथ ईमान

ईशदतहर

मबथ ईमान

ईशवरीय

गरनथहरमाबथ

ईमान

सनदशवाहक

हर माबथ

ईमान

कयामतको

बदन माबथ

ईमान

तसरो पाठको वयाखया

55

पसहिो आधार, अलिाह मासथ ईमान र

तयसको तपसीि

अललाह तआलाको

अनकौ नाम र बवबभनन

गणहर छन ।

अललाह न

पालनकताव हन ।

अललाह तआला

एउट हनहनछ ।

अललाह तआला

हनहनछ भनन करामा

बवशवास राखन

तयसमा चारवटा

कराहर रहका छन ।

करीयतः

ईबनल कययीमल

भनन हनछ बक

करआनमा कन पबन

यजतो आयत छन

जसल एकशवरवाद

माबथ वकालत न

गरोस ।

एहसासः

बतमी आफतको बला

आफनो हात आकाश

बतर उठाएर भनछौ ‚ह

मरा पालनकताव, त

तयो आफत अललाह

तआलाल समापत

गररबदनहनछ । (तयस

आफतबाट मबि बदन

हनछ )

परकसतः

महममद सललललाह

अलबह वसललमल

भननभयो बकिः ‚हरशक

बचचा आफनो

सफतरतमा जसनमनछ

तर तयसको बा–

आमािश उसिाई

यहसद, ईसाई रा

मजसी बनाई

सदनछन ।

सदमागः

माबनसको बदमागल

पबन उतपादक बबना

उतपादन मानदन ।

कश सयनीहर

बनाउनशरािा सबना

न बनशका छन रा

उनीहरिाई बनाउनश

कोसह छ

दोसरो आधार, ईशदतहर मासथ ईमान

फररशताहर अदशय पराणी हन, अललाह तआलाल परकाशबाट उनीहरको सबषट गनव भएको छ

। आजञापालन गछवन, अवजञा कबहल पबन गदनन, उबनहरमा पबन आतमा छ (रहल कदस) पबवतर

आतमा, र शरीर हनछ –हामीिश फररशताहरिाई पखशटारािा कनदशकराहक बनायौ ौ, दईटा,

तीनओटा चार ओटा र अझ बढाउौछौ ौ जसतत चाहनछौ र बतनीहर बबदधमान तथा बदलवाला

हनछन ।‛ यहाौ सममसक जब उनीहरको सदिबाट डर समापत गरी सदइनछ तथा सोधछन सक

सतमरा पािनकताविश कश भनन भयो । हामी तयस माबथ ईमान लयायौ ा । र अललाह तआलाल

हामीलाई उनीहरमधयको नाम पबन बसखाउन भयो । जजत, बजबरील, बमकाईल, ईसराफल र

बतनीहरको गणहर पबन बताउन भयो । अललाह तआलाको कन पबन कराको अवजञा गदनन र

तयबह काम गछवन जसको आदश बदईनछ ।

तसरो पाठको वयाखया

56

तशसरो आधार ईशवरीय गरनथ मासथ ईमान

हामी माबथ अबनवायव छ बक बकताबहर मबथ ईमान राख ा बक तयो सब वाजतम ईशवरीय वाणी

हन । सब बकताबहर ईशवरको तफव बाट अवतररत हन सषटी होईन र अललाह तआलाल हरक

रसललाई बकताब परदान गनव भयो, र हामी तयो सब माबथ ईमान लयाउाछौ । अललाह तआलाल

तयो बकताबहरको नाम र तयसबार जानकारी बदन भयो तपसील र बबना तपसील ।........

र हामरो आजथा छ बक करआन आफ भनदा पबहला अवतररत सब गरनथहरको नासीख हो र बत

बकताबहर, तौरात, ईनजील, जबर ईबराबहमको सोहोफ र मसाको बकताब हन ।

कश सह फररशताहर जसको बारशमा हामीिाई बताईएको छ

बत मधय कबहल अशव उठाएका छन र बजबरील जो वहयी (ईशरीय वाणी) पयावउन बजममर हन,

बमकाईल जो बखावको बजममवार, हामी बतबनहर सब माबथ ईमान राखछौ चाह बतबनहरको बारमा

तपसील होस वा नहोस ।

चौथो आधार सनदशषटाहर मसथ ईमान

अबनवायव रपमा हाबम यो इमान राखन पछव बक सब सनदशवाहकहर मानव बथए, वहााहर साग

–पालनपोषण गनव सकन जजतो कन पबन ईशवरीय खबब बथएन र वहााहर जवयम ईशभि बथए

वहााहरको पजा गररएन । अललाह तआलाल वहााहरलाई पठाउन भएको बथयो र उबनहर मबथ

ईशवाणी आउथयो, बनशाबनहरको माधयमल वहााहरको मदत गररयो, वहााहरल अमानतको साथ

ईशवरीय सनदश पयावउन भयो र मानव जाबतको साथ भलाई गनव भयो र अललाहको लाबग

सतयको लडाई लडन भयो ।

वहााहर माबथ र वहााहरको बारमा अललाहल जन नाम, गण र खबर बताउन भयो सब करा

माबथ हाबम आजथा राखछौ ।

सब भनदा पबहला ईशवरीय खबर बदनवाला आदम हन, र सब भनदा पबहणला रसल ‚नहा‛

हन । र अबनतम सनदशवाहक र रसल मोहममद (वहाा माबथ ईशवरको शाबनत होस) हन र

पबहलका सब शरीअतलाई मोहममद सललललाह अलबह वसललमको शररयतल मनसख

अमानय घोबषत गयो ।

बतनीहर मधय ५ जना ठला र परबतबषठत हन जनबार करआनको सरह शरा र अहजाबमा वणवन छ

र बत हन मोहममद, नहा, ईबराहीम, मसा, र ईसा वहाा सब माबथ ईशवरको तफव बाट शानती होस ।

तसरो पाठको वयाखया

57

पाौचौ आधार कयामतको सदन मासथ ईमान

आबखरत (कयामत) माबथ ईमानमा मतय पबछको हरक बत कराहर शामल छन जसको बारमा

मोहममद (वहाा माबथको शाबनत होस) ल खबर बदन भयो । जजतिः बचहान बभतरको परकोप, सर फा कन,

बचहानबाट मानछहरलाई पनिः बजबवत गरर उठाउन, कमवको बहसाब बकताब, पलसरात, हौज

बसफाररश, जवगव र नकव , आजथावानहरल जवगवमा आफनो पालनकतावहरलाई दखन पाउन,

लगायतका अदशय मोआमलाहर ।

छठो आधार रामरो र न रामरो सकलमत मासथ ईमान

यसको चारवटा दजाव रहका छन जन यो पिीमा समटीएको छ ।

ससषटः

यो करामा ईमान

राखन बक भिहर सब

उसक सबषट हन र

भिहरका काम पबन र

परा बराहमणड,

परमाणिः र अलिाह

तआिा न हरशक

कराको सषटीकताव

हन । र अलिाह

तआिािश न

सतमीहरिाई ससषट

गनव भयो तर

सतमीहरिाई जञान

छन ।

तकदीर

िशखनशरािाः

यो करामा बवजवास

राखन बक अललाह

तआलाल हरक

कराको तकदीर लखन

भएको जो पबन

कयामत समम

हनवाला छ ।

परमाणिः आकाक र

धसतवमा कन पसन

यलतो करो छन जन

(तकसदरको)

सकताबमा न

िशसखएको होस ।

अलिाह

तआिाको मसजवः

यो करामा बवजवास

राखन बक अललाह

तआलाल ज चाहन

गनव हनछ र ज चाहन

हनन गनव हनन, र

भिहरको चाहना

अललाह तआलाको

मबजवको मातहत छ ।

परमाणिः र सतमी गनव

सकदनौ जब समम

अलिाह िश

चाहनहनन ।

जञानः

यो करामा बवजवास

राखन बक अललाह

तआलालाई हरक

कराको पणव जञान छ ।

परमाणिः उहाौिाई

हरशक कराहरको

जञान छ जन सामननश

छ र जन असिशय ।

चौथो पाठको वयाखया

58

चौथो पाठ

तौसहद तथा सककव को परकार

तौबहद (एकशवरवाद) बतन भागमा बाडीएको छ ।

तौबहद रबबबयत, तौबहद उलबहयत, तौबहद आजमा व सफात ।

तौबहद रबबबया अथावतिः यो करा मानन बक अललाह तआला न हरक कराको सबषटकताव हन

र हरक परकारको फरबदल वहाा क अबधनमा छ यसमा कोबह साझदार छन ।

तौबहद ऊलबहयतिः यो कराको आजथा राखन बक अललाह न सतय पजय हन यसमा उनको

कोबह साझदार छन । र यो न ला ईलाह इललललाहको अथव हो । याबन बक अललाह बाहक

कोबह पबन सतय पजय ईशवर छन । तसथव हरक परकारको भबि पजा अराधना, नमाज, रोजा आबद

ईतयदी अललाह क लाबग खास गनव पछव, अर कसको लाबग गनव जाएज छन ।

तौबहद आजमा व सफातिः करआन र हबदस मा बयान गरीएको सब नाम र गणहरमा ईमान

लयाउन बक यी सब नाम र गणहर अललाह तआलाक लाएक छन र तयसमा कन पबन

बकबसमको कबम बसी र हरफर न गनव ।

अललाह तआला करआनमा भननभयोिः भबन बदनहोस बक तयो अललाह एक मातर छन न त

वहाालाई कसल जनमायो न त वहााल कसलाई जनमाउन भयो र वहााको बराबर कोबह छन ।

अको ठाउामा भबनएको छ बक ‚उबन (अललाह) जजतो कोबह पबन छन । कबह बवदधानहरल

दई परकारमा मातर बाडका छन जसमा नाम र गणहरलाई तौबहलद रबबबयत क एउटा भाग

मानका छन । तर तयसमा पबन कन आपबि छन बकन बक दई भागमा बाड पबन सब करा परषट

बबझनछ ।

चौथो पाठको वयाखया

59

र बशकव पनी तीन भागमा बाबडएको छ: ठलो बशकव , सानो बशकव र लकको बशकव

ठलो बशकव : सारा पणयका कमवहर नशट गबदवनछ, र जसको बनधन बशकव को हालतमा भयो

तयो सदाको लागी नकव मा रहन छ । जजत अललाह तआलाल करआनमा भनन भयो: र यबद

उबनहरल बशकव गरको भए उबनहरको पनी सारा पणयहर नशट हनथयो । र एउटा अको ठाउामा

भबनएको छ बक: बशकव गन वालाहर अललाहको मबजजदलाई आबाद गरर पनी फाइदा पाउन

छनन , जबबक उनीहर जवयम आफनो कफरको गवाह छन, बतनीहरको कमवहर बबावद र बकार

छन, र बतनीहर सदा सववदा नकव मा रहन छन । बनसनदह जो कोबह बशकव को हलतमा मयो भन

उसकोलागी माबफ छन, र उसमाथी जवगव अवध गररएको छ, जजत बक अललाह तआलाल भनन

भयो: बन सनदह अललाहल यो करो कदापी माफ गन छनन बक कसलाई वहााको सााबझ

बनाइयोस र तयस बाहक ज चाहन हनछ माफ गबदवन हनछ । अललाह तआलाल भनन भयो:

बनसनदह जसल अललाहको साथ कसलाई सााबझ बनायो त अललाहल उसमाबथ जवगव अवध

गरीबदन भयो र उसको ठगाना आगो हो र अतयाचारी हरको कोबह पनी मददगार हदन ।

तयसमािः मदावहर र मबतवहर बसत दवा गनव, उबनहर बसत मदत मागन, बतनीहरको नाममा

मननत मनन र बबल चढाउन आबद शामल छ ।

चौथो पाठको वयाखया

60

र तसरो बकबसम लकको बशकव जसको परमाण अबनतम सनदषटा महममद (वहाा माबथ शाबनत होस)

को कथन हो ।

वहााल भनन भयो बकिः क म बतमीहरलाई तयसको बारमा खबर न बदउा जसलाई बलएर म

बतमीहर मबथ दजजाल भनदा बढी डरााउछ ? वहााको साबथहरल भनन भयोिः अवशय बताउनहोस

मोहममद (वहाा माबथ शाबनत होस) ल भनन भयोिः तयो लकको बशकव हो, मानछ नमाजको लाबग

उबभनछ र आफनो नमाजलाई खब सजाएर मानछहरलाई दखाउनको लाबग पढछ । र बशकव लाई दई

भागमा मातर पबन बाडन सबकनछ ठलो बशकव र सानो बशकव , । यो लकको बशकव त धर पाईनछ ।

कबतपय मानछहर ठलो बशकव को बसकार भई हालछन जजत मोनाबफकहर, बकनबक उबनहर

बबतल आजथा लकाउाछन र बाबहर ईजलाम दशावउछन मानछहरलाई दखाउन को लाबग । आफनो

जयानको डर लागर ।

र जयानो बशकव मधय दखावा पबन हो जजत महमद बबन लबबद अल अनसारी को कथनमा छ

जो पबढ सकन भयो र अब सईद को कथन जन माबथ लबखएको छ ।

अललाह तआलाल हाबमलाई यो सब बाट बचाउन ।

चौथो पाठको वयाखया

61

लयानो सककव ः

र तयो ठलो भनदा

कमतर दजाव को

हो र कबबरा

गनाह भनदा पबन

ठलो हो ।

अरध कराहरको सकससम

लयानो पापः

हरक तयो न

रामरो काम

जसलाई अवध

गररएको छ तर

तयस माबथ कन

सजाय

तोबकएको छन

।

ठिो सककव ः

र तयो सब भनदा

घातक हो ।

ठिो पापः

हरक तयो पाप जसको खास

सजाय तोबकएको छ वा बधतकार

गरीएको वा तयो पाप गनवाला

बाट आफलाई अलग गरीएको

छ वा काबफर तथा मबशरक हरको

काम वा जो आजथावान छनन

वा यजतो काम जन जनावरहर

गनव भनदा बदतर छन ।

सखयाः

तयसको

सखया

ठयाकक

बताउन

सबकनन ।

ठिो पाप गन रािाको

बारशमाः

आजथावान कमजोर

ईमान भएको वा न रामरो

काम गनवाला

अजथावान ।

आजथाको बराबर

उसलाई माया गरीन र

ठलो पापको बराबर

उसलाई बधतकारन ।

ठलो पाप गरको कारण

उसलाई मजबलसमा

बजन न बदन ।

दजावः

तयसको

बवबभनन दजाव

छन जजत बक

महममद (उहाा

माबथ शाबनत

होस) ल भनन

भयो , क म

बतमीहरलाई

सब भनदा

ठलो पाप न

बताईबदउा ?

हकमः

ठलो पापहरबाट

तौबा गनव जररी छ

जजत हबदसमा

भबनएको छ बकिः

बाबक बजनदगीको

लाबग यबद मतय भनदा

पबहला तौबा गरन

भन......(मबजलम)

अको ठाउामा भबनएको

छ बकिः जब ठला

पापहरबाट अलग

(टाढा) भयो (‚)

ठिा गनाह हर

चौथो पाठको वयाखया

62

ठिो सककव र लयानो सककव मा फरक

लयानो सककव ः

(१) धमवबाट खाररज हदन

(२) सब कामहर त हन तर कबह खास कामहर

को बवनाश हनछ ।

(३) हमशाको लाबग नकव वासी छन ।

(४) जयान माल हलल छन ।

(५) जयानो बशकव को परमाण बभबटयो भन

(६) यो आजथा बक दबनयामा पबन खबफया

फरबल गन सकन वाला छन ।

(७) हरक तयो बाटो जन ठलो बशकव को कारण

बनछ

(८) हरक तयो काम जसलाई शरीयत बशकव वा

कफर भनको छ र तयसलाई ‘अल’ दधारा खस

गरको छन त तयो जयानो बशकव हो, जस माबथ

ठलो बशकव को कन परमाण न होस ।

ठिो सककव ः

(१) धमवबाट खारीज

(२) कमवको बवनाश

(३) हमशाको लाबग नरक वासी

(४) सरकारको लाबग उसको जयान र माल

हलाल

(५) यबद परमाण भबटयो बक उसल ठलो बशकव

गयो ।

(६)

(७) यबद तयत मयो भन कन माबफ छन

(८) यबद तौबा गयो भन अललाह तआलाल

माफ गबदवन हनछ तर दईटा करा भनदा

पबहला तौबा गरोस पबिमबाट सयव उदाउन

मतय हलकमा आई पगन ।

पााचौ पाठको वयाखया

63

पाौचौ पाठ

अि एहसानः

एहसानको पररभाषािः यसरी ईबादत गनव बतमील अललाहलाई दखी राखका छौ यबद यो भावना

आएन भन यो याद राखन बक अललाहल बतमीलाई दबख राखका छन ।

एहसानको एउटा मातर आधार छ र दईटा दजाव छन ।

मोराकबा को साथ भिीः

यो डर भय को साथ हनछ र मबजलम कबहल

पबन यसबाट टाढा हन हदन ।

मोकाहदको साथ भसिः

अललाह तआला साग भएको नमतहरको

चाहना, शौक र माया ल मातर यो भबि हन

सकछ , यबह भबि सनदशवाहक हरल गर,

जजत बक महममद (स.) ल भनन भयो, क म

कतजञता वयि गन वाला न बना ?

पााचौ पाठको वयाखया

64

१. ईजलाम को कबतवटा दजाव छन ? O तीन O दई O पााच ।

२. ईजलामको कबतवटा जतमभहर छन ? O पााच O तीन O सात ।

३. ईजलामको दजाव ईमान भनदा माबथ छ । (सबह - गलत)

४. एखलासको शहादतमा कबतवटा जतमध छ ? O सात O आठ O दई ।

५. ला ईलाह ईललललाहको कबतवटा शतवहर छन ? O आठ O सात O पााच ।

६. ला इलाह ईललललाहको शतव मधय ‘जञान’ हो, तउसको मतलब ?

O कन पबन कराको जञान हाबजल गनव बक तयो क हो ?

O अललाह बाहक कोबह पबन सतय पजय छन ।

७. जसलाई इजलामको दावत पगयो र उसल कफर माबथ शक गयो तर ईमान लयाएन तयजको क हकम

छ?

O तयसल ठलो कफर गयो ।

O यबद शक भनदा यबकन बबढ छ भन तयसल कफर गरन ।

८. ला इलाह ईललललाहको शतव मधय ‚बजवकार गनव‛ पबन हो बजवकारको मतलब ?

O कथन O कायव O आजथा O यी मधय सब ।

९. ला ईलाह ईललललाहमा दखावा गनव दान गदाव दखावा जजत जयानो बशकव मधय हो ।

(सबह - गलत) ।

१०. जसल मखबाट मातर ला ईलाह ईललललाह बजवकार गयो तर बदलमा बजवकार गरन भन तयोिः

O एकशवरवादी O बबना आजथाको ईमानवाला O काबफर O कमजोर

आजथावान ।

११. सनदषटा साग पबन अललाहो जजत वा बराबर माया गयो भनिः

O काबफर O कम दजावको काबफर O ठलो गनाहहर मधय ।

१२. महबबतको कबत वटा बकबसमहर छन ? O तीन O दई O पााच ।

१३. अललाह तआलाको लाबग माया वयवहार बाट हनछ । (ठीक - बठीक) ।

१४. अललाहको जजतो अरलाई माया गनव

तौसहद समबनधमा परशनहर

पााचौ पाठको वयाखया

65

O जयानो बशकव O अबनवायव O ठलो बशकव ।

१५. अललाहको लाबग माया गनव । O वध O अबनवायव O ठलो बशकव ।

१६. भबि हरको कबत बकबसम छ ? O दई O तीन O चार ।

१७. हरक सबषट भि हो र उसमाबथ अललाहको भबि गनव अबनवायव छ । (ठीक - बठीक) ।

१८. यबद कसल ला ईलाह ईललललाह मखल मातर भनयो र वयवहार मा लाग गरन

O फाईदा हनछ O फाईदा हदन ।

१९. (अललाहका भि तथा सनदषटा हन) अथावत भि हन उनको पजा गनव वध छन र सनदशटा हन

उनलाई झठो ठहर गनव हदन । (सबह - गलत) ।

२०. (मोहममद (उहाा माबथ शाबनत होस) अललाहका सनदशवाहक हन) उनको आदश मानन र उनको

र सतय ठानन यसलाई क मानन ?

O वाकयको अथव O वाकयको माग

२१. जसल महममद (उहाा माबथ शाबनत होस) लाई पालनकताव को गणी मानदछ त तयस मानछल

उहाालाई अललाह को भि बजवकार गदन । (ठीक - बठीक)

२२. महममद (उहाा माबथ शाबनत होस) को सबभनदा ठलो गन हो ।

O ईशवरको सनदशवाहक O भि तथा सनदषटा O अबनतम सनदषटा

२३. जसल ईजलाममा नया करा लयाउाछ र तयसलाई र तयसलाई रामरो मानछ भन उसल मोहममद (उहाा

माबथ शाबनत होस) लाई खयानत गनवाला ठहयावउाछ बकनबक अललाह तआलाल भननभयो

‚आज मल बतमीहरका लाबग धमव पणव गररबदए‛ त जन करा तयसबला धमवमा बथएन अबहल पबन

धमवको बहजसा हन सकदन । यो भनाईिः

O ईबन तमीया O ईमाम माबलक O अललामा ईबन बाज ।

२४. मोहममद (उहाा माबथ शानती होस) यो नबबको वशज बाट हनहनछ ।

O ईजहाक O ईजमाईल ।

२५. खाबल ठाउा भनवहोसिः

जनम सनिः....................मबदनामा ............र उनको उमर................तयस

मधय.....................नबवत भनदा पबहला र...............................नबब तथा रसल

हन.........................र पठाईए...................।

२६. यस तफव पठाईयो ।

O आफन समदाय O मानव जाबतको लाबग O मानव र बजन तफव

२७. मराज नामक यातरा मककाबाट अल कदस समम भनर बचबननछ ।

पााचौ पाठको वयाखया

66

(ठीक - बठीक) ।

२८. नबब (उहाा माबथ शाबनत होस) बहजरत गनव भयो ।

O ताएफ O हबशा O मदीना O सब गरीएको सब ठाउा ।

२९. महतवपणव गजवा कबतवटा छन ?

O बतन O चार O पााच ।

३०. मोहममद (उहाा माबथ शाबनत होस) को कबतजना छोरा छोरी ? O तीन O चार O सात ।

३१. मोहममद (उहाा माबथ शाबनत होस) ल बबदाई वाला हजज गनव भयो यसल यो करा परशट हनछ बक

वहााल पबहला पबन हजज गनव भएको बथयो ।

(ठीक - बठीक)

३२. मोहममद (उहाा माबथ शाबनत होस) को बजवबन पढन ।

O अबनवायव O फाइदाजनक O वध

३३. खाबल ठाउा भनव होसिः

ईमान भनको मखल.......................बदलमा..........................शरीरको

अङगहरदधारा..............बढछ....................घटछ...........................

३४. ईमानका कबतवटा जतमभहर छन ? O छ, O पााच O चार ।

३५. अललाह माबथ ईमानमा कबह करा शामील छन । तयसको सखय छ ।

O चार O तीन O दई ।

३६. अललाह तआलाको वजदलाई पापरबणत गछव । तयसको सखया

O चार O सखया अनमान गनव असमभव छ ।

३७. बमकाईल फररशता वषाव गराउन बजममवार छन ।

(ठीक - बठीक)

३८. माबनसको मातर बदल हनछ फररशताहरको हदन ।

(ठीक - बठीक)

३९. कबतवटा (अकाशवाणी) बकताबको नाम बताईएको छ ?

O छ, O चार, O सात, O धर ।

४०. हरक सनदषटालाई अललाहल बकताब परदान गनव भयो ।

(ठीक - बठीक)

४१. सब भनदा पबहला सनदशवाहक आदम हन ।

(ठीक - बठीक)

पााचौ पाठको वयाखया

67

४२. मोहममद (उहाा माबथ शाबनत होस) रसल हन नबब हनन ।

(ठीक - बठीक)

४३. उलल अजम पगमबरहर कबत जना छन ?

O पााच O चार O धर ।

४४. अबखरत माबथ ईमान मा हरक तयो करा शामल छ जन मतय पबछ दबख पन ईठाईन समम हनछ ।

(ठीक - बठीक)

४५. तकदीर तथा फसला माबथ ईमानको कबतवटा करमहर छन ?

O चार O पााच O बतन

४६. क अललाह तआलालाई कन पबन घटना हन भनदा पबहल जञान छ ।

O छ O छन ।

४७. क मानछहरल गन कामको जञान अललाह तआलालाई पबहल छ ।

O छ O छन ।

४८. क मानछहरल गन हरक काम अललाह तआला कहाा लबखनछ ?

O हो O होईन ।

४९. भिहर आफल चाहको काम गनव जवतनतर छन ।

(ठीक - बठीक)

५०. क भिहरल गनकाम सबषट हो ।

(ठीक - बठीक) ।

५१. तौबहद बाबडएको छ ।

O दई बकबसम O बतन बकबसम O अनगीनत ।

५२. जयानो बशकव र ठलो बशकव बबच कन पााचवटा बभननता लखनहोस ।

१. .............................................................................................................

२. .............................................................................................................

३. .............................................................................................................

४. .............................................................................................................

५. .............................................................................................................

५३. ठलो बशकव र जयानो बशकव को पााच पााच वटा उदाहरण बदनहोस ।

पााचौ पाठको वयाखया

68

लयानो सककव ठिो सककव

..............................................................

...............................................................

....................................................... ........

................................................................

..............................................................

............................................................

..........................................................

...........................................................

...........................................................

............................................................

५४. आजथामा मोनाफकत बशकव अजगर हो जसल धमवबाट खारीज गरवदछ ।

(ठीक - बठीक)

५५. एहसान को जतमभिः O एक O दई ।

छठौ ा पाठको वयाखया

69

छठौ ौ पाठ

नमाजको कतवहर

नमाजको नौ वटा शतवहर रहका छन ।

(१) ईजलाम (२) बबदधमान (३) तमीज

(४) हदस को सफाई (५) नजासतको सफाई (६) शरीरको सवदनशील अङग ढाकन

(७) बनधावररत समय (८) बकबला तफव फकर पढन (९) बनयत

पसहिो कतवः ‚इलिाम‛

यसको बवपरीत कफर हो, यबद कसल ईशवरलाई गाबल गछव वा अललाह बाहक अर कसको लाबग

उपासना गछव भन उसको नमाज रदद गररनछ यबद उसल तौबा गरन भन ।

दोसरो कतवः ‚बसदध‛

यसको बवपररत पागलपन हनछ ।

तशसरो कतवः ‚तमीज‛

यसको मतलब बाबलग हदन, यसको मतलब हनछ फरक छटयाउन सकन हनछ र यसमा उमरको

कन हदबनदी छन तर धर जसो सातवषवको बालकल तबमज गनव सकछन । बचचाको नमाज कबहल

दबख सबह माबननछ ? जब उ दईटा करा फरक छटयाउन लाएक भई हालछ अथावत तयसलाई परशन

उिर थाहा होस आगो र पानीको फरक थाहा होस न भए उसको नमाज बाबतल हनछ ।

छठौ ा पाठको वयाखया

70

चौथो कतवः हदसको सफाई

र यसमा बनमन कराहर शामल छन

लयानो हदस

वज गरर सफाई

ठिो हदस

नहाएर सफाई

पाौचौ कतवः नजासतको सफाई

शरीर तथा कपडाबाट, यबद कसल जाबन जाबन नमाज पढयो र उसलाई गनदगीको बारमा थाहा

बथयो र उसलाई तयो फोहोरलाई सफा गन कषमता पबन बथयो र उसलाई याद पबन बथयो तर गरन भन

उसको नमाज मानय हन छन । र गनदगीको सफाई बतन भागमा बाबडएको छ ।

मोतरसलसत

ठलो उमरको परष तथा

मबहलाको बपशाब आबद

माबथ पानी हालर सफा गनव ।

मोखफफफा

पानीको बछाटा मातर हालर

सफा गन र यो तयजतो

बचचाको पशाबको लाबग

जो अनन खादन । मबन र

मबज माबथ पानी हालन यबद

बभजको छ भन र यबद

सकको छ भन नङगल

कोटयाइबदन ।

मोगलिजा

यो ककरको नजासत हो

मोहममद (स.) तयो भाडोलाई

सात पटक धन आदश

बदनभयो जसमा ककरल मख

हालयो र अबनतम पटक माटोल

धन । (मबजलम)

छठौ ा पाठको वयाखया

71

नजालत

माबनसको बदसा–बपशाब, मास खान नहन जनावरको बपशाब र गोबर र नबकलो नङ भएका

(जङगली) जनावरहर,

तर जनावरको खर बचररएको हनछ जजत बबरालो गाधा आबद, र तबजको साथ बगको रगत जन

जनावरको वध गर पबछ बनबजकनछ, र मानछको गपताङग (अगाडी पछाडी दईट) बाट बनजकको

रगत र मत शरीर (मानछको शरीर बाहक र जसको शरीरमा बगन खाल रगत हदन र समबनि मत का

साथ बटडबड (एक बकबसमको चारा) बाहक ।

छठो कतवः सरशदनकीि अङग ढाकन

सवदनशील अङगको बतन भाग छन ।

मोतरलसशता

र यो पबहला बयान गररएको

बाहक हो र यसमा नाईट

दखी घाडा समम ढाकन पन

हनछ ।

मशगलिजा

बाबलग मबहलाको गपताङग

साथ पर शरीर ढाकन,

अनहार बाहक ।

मोखफफफा

र यो सात वषवको बचचाको

अगाबड पछाबडको अङग

ढाकन ।

सातौ कतवः सनधावररत समय

समय शर हन भनदा पबहला वा पबछ नमाज मानय हदन । तर कन कारणवश एक नमाज अको

नमाजको साथ बमलाएर पबछ पढन बमलछ । तर जानी नमाज बढलो नमाज गनाह हो ।

छठौ ा पाठको वयाखया

72

आठौ ौ कतवः सकबिा तफव फसकव न

यो शतव नबफल नमाजमा लाग हदन जजत सवारी माबथ पढदा छ । हामरो जमानाको जहाजमा पबन

तई आदश छ । र साथ कन डर छ वा अशकषम छ भन उस माबथ पबन बकबला तफव फकर पढन

अबनवायव छन ।

नरौ ौ कतवः सनयत

ईरादा वा बनयतको ठाउा मानछको बदल हो र मखल बोलर बनयत गनव बबदअत हो । मनम बनत गयो

भन उसको नमाज परा हनछ ।

महतरपणव जानकारी

१. तयसको नमाज मानय हदन जसल जाबन जाबन वा भलवश यी शतवहर मधय छोइयो । तर

यबद कसल नमाज पढयो र उसको कपडा वा शरीरमा नजासत लागको करो थाहा भएन

अथवा बबसवयो भन उसको नमाज मानय हनछ ।

२. यो सब शतवहर ईबादत भनदा पबहला परा गनव पछव र ईबादत नसकचजल बाबक रहन पछव

।

सातौ ा पाठको वयाखया

73

सातौ ौ पाठ

नमाजको लतमभहर

नमाजको जतमभहर चौदह वटा रहका छन ।

(१) उबभएर नमाज पढन (२) तकवीर एहराम

(३) सरह फाबतहा पढन (४) रकअ गनव

(५) रकअ पबछ एतदाल (६) सात अङगमा सजदा गनव

(७) तयसबाट उठन (८) दईट सजदाको बबच बजन

(९) यी सब काम आरम बसत गनव (१०) करमबदध

(११) अबनतम तशहद (१२) तशहद को लाबग बजन

(१३) नबब (स.) माबथ सलातो सलाम पढन

(१४) दबतफव सलाम फनव ।

पसहिो लतमभ – उसभएर नमाज पढन

नसफि नमाजमा

नबफल नमाज बसर पढपबन मानय हनछ तर

उसको लाबग आधा बदला मातर छ । र जसल

सतर पढयो उसको लाबग बसर पढको भनदा

आधा बदला ।

असनरायव नमाजमा

उबभएर नमाज पढन अबनवायव मधयको जतमभ

हो । अशकषम बाट यो अबनवायवता आफ खतम

हनछ ।

सातौ ा पाठको वयाखया

74

दोसरो लतमभ – एहरामको तकबीर

‚अललाह अकबर‛ बाहक कन शबद मानय छन ।

तशसरो लतमभ – सरह फातशहा पढन

हरक रकातमा फातहा पढन अबनवायव छ चाह जोर बसत पढनवाला नमाज होस वा आबहजता, पर

तरतीबको साथ एक एक शबद परशटयाई पढन जररी छ । तर यबद कसल ईमामलाई रक को

अवजथामा पायो भन उसमाबथ जररी छन ।

नरौ ौ लतमभ – सय सब काम आराम ससत गनव

यो तबत बला हन सकछ जब हरक रकातको अबनवायव दवाहर आरामसीत पबढयोस ।

महतरपणव जानकारी

सब जतमभहर ईबादतको अङगहन रकन छटयो भन ईबादत मानय हन छन चाह बबसर होस वा

जाबन जाबन होस, र ‚सजदाए सहव‛ गनव पबन जबरजजती गनव हदन बर तयो नमाज दोहोयावउन

पठाउन पछव । यबद पबहला तयजतो नमाजहर पढछ भन तयो सब दोहोयावउन जररी छन । तर अब

(जानकारी भई सकपबछ) को नमाज दोहोयावउन पछव । वललाह आलम

आठौ ा पाठको वयाखया

75

आठौ ौ पाठ

नमाजमा भएका असनरायव कायवहर

नमाज भएका अबनवायवताहर ८ वटा रहका छन ।

१. सब तकबीरहर, तकबीर एहराम बाहक

२. ‚सबमअललाहलमन हबमदा‛ भनन ईमामका साग अथवा एकल भएपबन ।

३. ‚रबबना व लकलहमद‛ भनन सब माबथ अबनवायव छ ।

४. रकअमा ‚सबहान रबबबयल अजीम‛ भनन ।

५. सजदामा ‚सबहान रबबबयल आअला‛ भनन ।

६. दइट सजदाको बबचमा ‚रबबबग बफरबल‛ भनन ।

७. पबहला तशहहद ।

८. तशहहदको लाबग बजन ।

महतरपणव जानकारी

रकअमा ‚सबहान रबबबयल अबजम‛ भनन जररी छ यबह शबदका साथ र तयसपबछ तयो बढाउन

सबकनछ जन साबबत छ र यजत सजदाको दवा पबन ।

नवौ ा पाठको वयाखया

76

नरौ ौ पाठ

तकहहदको रणवन

अततसहयात सिलिाही रलसिरात रतसययबात अलसिाम अिक अययहन नसबय

ररहमतलिासह र बरकातह, अलसिाम अिना रअिा ईबासदलिाहीस सासहन,

अशहद अलिाह इिाह इलिलिाह र अशह अनन महममद अबदह र रसिह ।

तयस पबछ नबब (स.) माबथ सलातो सलाम पढद बरकतको दवा गनव पछव ‚अलिाहमम

ससलि अिा महममद रअिा आिश महममद कमा सलित अिा ईबरासहम र अिा

आिश ईबरासहम ईननक हमीदम मसजद, र बाररक अिा महममद र अिा आसि महममद

कमा बारकता अिा इबरासहम र अिा आसि इबराहीम इननका हमीदममजीद ‛।

तयस अबनतम तशहहदको बठकमा नकव र बचहानको कषटबाट बजवन र मतयको कषटबाट र

दजजालको आतकबाट अललाहको शरण मागन पछव । र तयो दवाहर पढन पछव जन साबबत छन ।

जजतिः अलिाहमम अईसनन अिा सजसिक र कसिक र हसलन ईबादसतक अलिाहमम

ईसनन जिमत नसफस जलमन कसीरन, रिा यगफश रजजनब इलिा अनत फसगफरसि

मगफश रतन समन ईसनदक रर हमसन ईननक अनति गफरर रहीम ।

तर पबहलो तशहहदमा कलमा शहादततन पबछ तसरो रकातको लाबग उठन पछव, जोहर,

असर मगरीब र ईशाको नमाजमा तर नबब (स.) माबथ सलातो सलाम पढको रामरो हनछ ।

दसऔा पाठको वयाखया

77

दसरौ ौ पाठ

नमाजका सननतहर सनमन छनः

१. नमाजलाई दवा दधारा आरमभ गनव ।

२. नमाजमा उभको बलामा आफनो दायाा हातको हतकबललाई दबर हातको हतकबलमाबथ

गरी आफनो छाबत माबथ राखन ।

३. पबहलो तकबीर वा रकअ गन समय तय रकबाट बशर उठाउन समय र पबहलो

तशहहदबाट रकअतका लाबग उठन समय दव हातका औ ालाहरलाई आफनो कााध वा

कान समम उठाउन ।

४. रकअ र सजदामा एक भनदा पबढ पटक तजबीह पढन ।

५. रकअ र सजदामा पबछ अबतररि दवा पढन ।

६. रकअमा बपठय र ठाउकोलाई बराबरीमा राखन ।

७. सजदाको हालतमा दइट हातलाई कााबखबाट टाढा राखन र पटलाई सापरबाट टाढा

राखन ।

८. कहबनलाई जबमन मा न टााजन ।

९. नमाबज आफनो बायाा खिा बबछाएर तयसमाबथ बजन र दाबहना खिाको औ ाला

जबमनमा टकाएर ठाडो गरर राखन ।

१०. अबनतम तशहहदमा दबर खिालाई खडा राखी दबर खिालाई बनतमबको तलबाट

पसारर बाबहर बनकाली भइमा बजन ।

दसऔा पाठको वयाखया

78

११. शहादतको औ ालाल पबहलो तशहहद दोसरो तशहहमा ईशारा गनव र दवा पढदाखरी

तयसलाई हरकत बदन ।

१२. पबहलो तशहहदमा नबब (स.) माबथ र वहाको खनदान तथा साबथहरमा र इबराहीम

तथा वहााको सनतान र साबथहरमाबथ सलातो सलाम को साथ बरकतको दवा गनव ।

१३. अबनतम तशहहदमा दवा पढन ।

१४. ठलो जवरमा आलाप गनव, फजर, मगररब,ईशा, जमा, ईदन र वषाव मागन नमाजमा ।

१५. मनमन आलाप गनव जोहर, असर र मगररब को तसरो रकातमा र ईशा अबनतम दई

रकातमा ।

१६. सरह फाबतहा पबछ करआनको कबह भाग पढन ।

र अर पबन कराहरको खयाल राखन जन हबदसमा बयान गररएको छ ।

नमाजको करमा पढनश दरा

तकबीर पबछ नमाजको शरमा नबब (स.) यो दवा पढन हनथयो

अलिाहमम बाईद बसन र बन खतायाय कमा बाअदता बनि मकररकश रि मगररबश,

अलिाहमम नककश सन समनि खताया कमा यनककस सौबि अबयजो समनददनस,

अलिाहमम असगसिसन समन खतायाया सबि माए रलसिजश रि बदव ।

अथवा - ‚ सबाहानका अलिाहममा र सब हसमदका र तबारकलमक र तआिा जददका र

िा इिाहा गरक ‛

एघारौ ा पाठको वयाखया

79

एघारौ ौ पाठ

नमाज भङग गन कराहर

नमाज भङग गन कराहर आठवटा छन ।

(१) नमाजमा जाबन बबझ करा गनव, तर बबसर करा गरमा कन आपबत छन ।

(२) हााजन (३) खान (४) बपउन

(५) गपताङग जाहर हन । (६) बकबला भनदा अको तफव फबकव न ।

(७) नमाजमा अनावशयक कायव गरररहन ।

(८) वज भङग हन ।

भङग गन पसहिो करा:

जाबन जाबन करा गनव । तर ईमामल गलती गदव लकमा बदन सबकनछ ।

नमाजमा हरकत गन कश सह अरलथा

अबनवायव हरकत

तयो हो बक जो

नमाजलाई सबह

हन कोलाई

गररयोस जजत

नजासत सफा

गनव ।

अवध हरकत यो

हो बक

अनावशयक

लगातार हरकत

गरर राखन । जजत

खान

दायाा बायाा

फबकव न हरकत

पबन नापसनद

गररएको छ ।

आवशयक परमा

हरकत गनव

जाएज छ जजत

दाढी बचलाउन

परमा ।

मजतहब तयो

हरकत जो

नमाजलाई परा

गनवको लाबग

गररयोस जजत

गपताङग ढाकन

एघारौ ा पाठको वयाखया

80

नमाजको कतव, रकन, सननत र फजवमा कश फरक छ ?

सननत रसजब रकन कतव

ईबादत बभतरको बजथबत ईबादत भनदा

बाबहरको बजथबत

ईबादतको भागमा कबह कबम हनछ हरक ईबादको शतव

हनछ

बबसर वा न जानर

मानय हनछ तर जानी

जानी मानय हदन ।

बबसर वा न जानर

मानय हनछ तर जानी

जानी मानय हदन ।

न त बबसर न त जानी जाबन न त थाहा न

भएको अवजथामा कन पबन अवजथामा

मानय हन छन ।

/ सहवल हरा हनछ सजदा सहवल परा

गनव सकदन

यसको लाबग

सजजदा सहव छन ।

महतर पणव जानकारी

एघारौ ा पाठको वयाखया

81

सजदा सहर

सजदा सहवको कारण बतनवटा छन ।

कका भएमा

शका लागयो बक बतन पढ बक

चार तयजतो अवजथामा

घटाई सदएमा

जजत वाबजब मधय कबह

घटाई बदयो

जयादसत भएमा

जजत मानछल सजदा वा रक

बढाईबदयो

ईबादतको सबचम कका

लागमा यबद कम शका छ भन दोहोयावउन पदन

ईबादत सकश पसछ कक िागशमा

यजतो हालतमा दोहायावउन पदन

नोट

यबद नमाबज मानछ बबसरयो भन तयसमाबथ कन गनाह छन ।

यबद कन जतमभ न छोडबदयो भन उसको नमाज मानय हदन यहाा समम बक तयसलाई परा

गरोस ।

यबद कन अबनवायव करा छटयो भन सजदा सहव गनव पछव ।

एघारौ ा पाठको वयाखया

82

तसलररको माधयमिश नमाजको एक झिक

सब भनदा पबहला मबजलमल आफनो घरमा नहाई धवाई सरसफाई तथा वज गरर

रामरो लगा लगाउन पछव ।

मबजजद तफव जादा खरी आरामसाग बबजतार कसलाई कषट न बद जानपछव ।

मबजजद पगपबछ जिा फकालर बनधावररत ठाउामा राखन पछव र मबजजदमा बकन बच

गनव हदन ।

मबजजद बभतर पबहला दायाा खिा राखद यो दवा पढन पछव ‚बबबजमललाह

वजसलातो वजसलामो अला रसबलललाह अललाहममपफतह बल अबवाब

रहमबतक‛ र बाबहर बनबजकन बला पबहला बााया खिा बाबहर बनकालद यो दवा

पढबन ‚बबबजमललाह वजसलातो वजसलामो अला रसबलललाह अललाहमम ईबनन

असअलक बमन फबजलक‛ ।

कटा मानछ सब भनदा अगाबडको लाईनमा र कबट मानछ सब भनदा पछाढीको

लाइनमा बसको रामरो हो ।

यबद नमाज शर भई सकया छ भन ‚अललाह अकबर‛ भनर ईमाम जन अवजथा

छन तयबह अवजथामा आफ शर गनव पछव र इमामल सलाम फरी पबछ छटको

नमाज परा गनव पछव ।

एघारौ ा पाठको वयाखया

83

यबद नमाज शर भा छन भन ‚तबहययतल मबजजद‛ र सननतहर पढर मातर बजन पछव ।

नमाज शर गराउन खासन खकारन हदन ।

ईमाम साहब वा मनफररद कन पबन हालतमा सतराको वयवजथा गनव पछव । ईमामको सतरा

मिदीलाई काबफ छ ।

दईट खिा बबचको दरी दब बराबर राखन पछव ।

एघारौ ा पाठको वयाखया

84

नमाजको जमम शराएतहर का साथ ‚अललाह अकबर‛ भनद दव हात कााध समम

उठाउाद छाबतमा राखन पछव

दाबहना हतकला बायाा हतकला माबथ राबख नमाज शर गनव पछव ।

एघारौ ा पाठको वयाखया

85

सजदाको ठाउामा नजर राखन पछव एताउता घमाउन हदन ।

तयस पबछ (पबहलो रकातमा मातर) शरवाबत दवा पढन पछव ।

तयस पबछ ‚अउजबबललाबह बमनशशताबनररजीम‛

फरी बबबजमललाबहरवरहमाबनर रबहम

सरह फबतहा पढन

करआनको कबह भाग पढन

तयस पबछ ‚अललाह अकबर‛ भनद दब हात कााध समम उठाई अनी रकमा जान

रकमा दईट घाडा हतकलाल समाबतन र साथ टाउको बपठय बराबर राखनी

रकअको दवा ‚सबहान रबबबयल अजीम‛ कमस कम एक पटक र तयो भनदा बढी

पढको धर रामरो हनछ ।

एघारौ ा पाठको वयाखया

86

तयसपबछ ‚सबमअललाह लमन हबमदह‛ भनद बसधा उठन र सथ दव हात कााध

समम उठाउन ।

बसधा उठपबछ ‚रबबना व लकल हमद पढन ।

तयसपबछ अललाह अकबर भनद (हात न उठाईकन) सात अङगमा सजदा गन ।

(दईट खिाको औ ालाहर, घाडा, दईट हतकला, बनधार नाक सबहत

दईट कहबन जमीनमा न टााजन र सापर पटमा न टााजन ।

एघारौ ा पाठको वयाखया

87

सजदामा ‚सबहान रबबबयल आला‛ कमसकम एक पटक पढन एक भनदा बबढ

चोबट पढयो भन भन रामरो ।

तयसपबछ ‚अललाह अकबर‛ भनद दबर पाइलालाई पसारर तयसमाबथ बजन र दायाा

पाइलाको औ ालाहरलाई भइमा टबक तयसलाई खडा राखन, नमाजमा बजदा हरक

बला यजत बजन पछव अबनतम तशहहदमा बाहक । अबनतम तशहहदमा दबर

खिालाई खडा राबख बायाा खिालाई बनतमभको तलबाट पसारर दाबहना खिाको

तलबाट बनकालर बायाा बनतमभको भरमा बजन ।

एघारौ ा पाठको वयाखया

88

तयसपबछ पबहल को जजत दोसरो सजदा गबनव ।

फरी ‚अललाह अकबर‛ भनद दोसरो रकातको लाबग उठर बठक पबहल रकातको

जजत पढबन । (शरवाबत दवा बाहक)

दोसरो रकात परा गर पबछ तशहहदको लाबग बजन पछव ।

दाबहन हातको पबहलो औ ालाबाट ईशारा गनव ।

दवाए शहादत अबनवायव पढन ।

यबद दई रकात वाला नमाज हो भन दरद अबनवायव पढन । अलिाहमम ईसनन

अअजसबक समन अजाबश जहननम र अअजसबक समन अजासबि कबर, र

अउजसबक समन सफतनश दजजाि, र अउजसबक समन सफतनसत महयाय र

ममात, अलिाहमम अइसनन अिा सजररीक रिा किीक र हलनी

ईबादसतक ।

एघारौ ा पाठको वयाखया

89

तयस पबछ दायाा बायाा दव बतर टाउको घमाउद सलाम फन (अजसलाम अलकम

व रहमतललाह) र टाउको तल माबथ न गन र हातल पबन कबह ईशारा न गन ।

एघारौ ा पाठको वयाखया

90

यबद नमाज बतन रकात वाला वा चार वाला हो भन पबहलो तशहहद मा दरद

ईबराबहमी पढन सबकनछ ।

फरी अललाह अकबर ‛ भनद तसरो रकात प गरी वा चार रकात वाला नमाज हो

भन चौथो रकात परा गरर अबनतम तशहहदको लाबग बजन ।

तशहहदमा बसर दरद ईबराहीमी को साथ ‚अलिाहमम ईसनन अउजसबक समन

अजासब जहननम, र अउजसबक समन अजासबि कबर र अउजसबक समन

सफतनसत दजजाि र अउजसबक समन सफतनसति महयाय र ममात ।

यबद फजव नमाज पढद हनहनछ भन नमाज पबछ बजकर अबनवायव गनव ।

अजतबगफरललाह अललाहमम अनतजसलाम व बमनक जसलाम तबारि

जलजलाबल वल ई वकराम ।

तयसपबछ ‚सबहानललाह‛ ‚अलहमदबलललाह‛ ‚अललाह अकबर‛ ३३–३३

पटक पढबन र तयसपबछ ‚लाईलाह ईललललाह वहदह ला शरीकलह लहल मलक

व लहल हमद वहव अला कबलल शईन कदीर‛

तयस पबछ आयतल कबसव ‚अललाह लाईलाह ईलल.............‛

अनतयमा ‚कल हवललाह अहद‛ कल अउजबब रबबबल फलक कल अउजबब

रबबबन नास ।

एघारौ ा पाठको वयाखया

91

महतरपणव जानकारी

पबहला वणवन भई सकयो नमाजको बला गपताङग जाहर हनछ हदन यबद भयो भन

नमाज बाबतल हनछ ।

यबद ईमामको साथमा पढद हनहनछ भन ईममको दायाा परि बराबरीमा उभर पढन

।

एघारौ ा पाठको वयाखया

92

गण

सखया समय

महतर

नाम

उाचा आवाजल पढन बतन जना वा

तयो भनदा बबढ

दई रकात

जोहरको

टाईम

अबनवायव

जमाको नमाज

उाचा आवाजल हरक रकातमा दई रक

को साथ ।

दई रकात

कसफको

बला गरहण

लागको बला

कफाया

अल कसफ

(गरहणको

नमाज)

एक रकात मातर

वा बतन रकात एक साथ बबचमा

न बजन एक चोबट अनतयमा बजन

वा दई रकात पढर सलाम फन र

फरर एक पढन वा

पााच रकात लगातार र पााचऔ

रकात मा मातर बजन ।

सात रकात लगातार सातऔ

रकात मा मातर बजन ।

नौ रकात, आठ पढर तशहहदमा

बजन सलाम न फरी नवौ ा रकात

पढन

दई दई रकात र अनतयमा एक

रकात

एक दबख

एगारह

समम

ईशाको

नमाज पबछ

दबख फजर

भनदा पबहला

समम

सननत

मोअककदा बवतर

नमाजको छोटकरीमा रणवन

एघारौ ा पाठको वयाखया

93

पबहलो रकातमा सरह काबफरन दोसरो

रकातमा सरह इखलास

दई रकात फजर नमाज

भनदा पबहला

सननत

मअककदा

फजरको राबतब

दई दई रकात गरर पढन २ / ४ जोहर भनदा

पबहला चार,

जोहर पबछ

दई

सननत

जोहरको सननत

पबहलो रकातमा सरह काबफरन

दोसरोमा सरह ईखलास

दई रकात मबगरबको

नमाज पबछ

सननत मगररबको

सननत

ईशाको

नमाज पबछ

सननत ईशाको सनन

दई दबख

दस समम

ईशाको

नमाज पबछ

दबख फजर

नमाज समम

सननत तरावीह

दई रकात मबजजदमा

पजन समय,

बजन भनदा

पबहला

वाबजब तबहययतल

मबजजद

एघारौ ा पाठको वयाखया

94

दई दबख

आठ समम

सयव उदाएर

थोर माबथ

आएपबछ

दबख

ढबलकन

टाईम समम

सननत

चाशतको

नमाज

सलाम फनव भनदा पबहला ईजतखाराको

दवा पढनी

दई रकात

जनबला

चाह सननत

ईजतखारा

सात तबकबर पबहलो बमलाएर र दोसरो

रकातमा पााच दई रकात

सयव माबथ

उठ पबछ । सननत जररत

परको बला वषाव मागनको

लाबग

(ईजतीजका) को

नमाज

सात तबकबर पबहलो बमलाएर र दोसरो

रकातमा पााच दई रकात

र खतबा

सयव माबथ

उठ पबछ । सननत

ईदनको नमाज

जन समय नसफि नमाज पढन बाट मनासह गररएको छ

१. फजरको नमाज पबछ बलएर सयव उदाय समम ।

२. असरको नमाज पबछ बलएर सयव अजताए समम ।

३. बदउसो सयव बठक टाउको माबथ बलएर ढलक समम ।

एघारौ ा पाठको वयाखया

95

१. नमाजको कबतवटा शतवहर कबतवटा छन । O नौ, O एगारह, O आठ ।

२. नमाजको शतवमा ईजलाम गलबतवश राबखएको छ बकनबक नमाज त मबजलमल मातर पढछन ।

(ठीक - बठीक) ।

३. फरक छटयाउन बलगत माबथ बनभवर पछव । (ठीक - बठीक) ।

४. फोहर सफा गनवमा शररर कपडा र ठाउा शबमल छ । (ठीक - बठीक) ।

५. सागर को फोहोर हो । O मोगललज, O मोतवजसता ।

६. मबन बनबजकदा नहाउन अबनवायव हनछ । (ठीक - बठीक) ।

७. पाबन छबकव न र नहाउन दईट बराबर छन । (ठीक - बठीक) ।

८. मदावर सब नबजस हनछन । (ठीक - बठीक) ।

९. ककरको कारण फोहोर भएको भाडो माटो बबना पबन सफा गर हनछ ।(ठीक - बठीक) ।

१०. बबरालो कबह मानछहरको नबजक पाक छ कबहको नबजक नापाक ।(ठीक - बठीक) ।

११. नफस भनको रह हो ।(ठीक - बठीक) ।

१२. शरीरमा भएको रगत हनछ । O नबजस, O ताबहर ।

१३. नमाजको जतमभहर कबतवटा छन ? O चार, O छव, O आठ ।

१४. तकबीरल एहराम हात उठाउन हो । (ठीक - बठीक) ।

१५. यबद नमाजको कन जतमभ छटयो भन सजदाए सहव काबफ छ । (ठीक - बठीक) ।

१६. नमाजको वाबजबात कबतवटा छन ? O आठ, O चौदह, O नौ ।

१७. उसल आफनो सजदामा ‚सबहान कददसन रबबल मलाएकबत वरवरह‛ भनयो । उसलाई थाहा छ भन

‚सबहान रबबबयल आला‛ एक चोबट भएपबन भनन जररी छ न भए नमाज मानय हन छन ।

(ठीक - बठीक) ।

१८. नमाजमा दाबहना हात बायाा हात माबथ राखन पछव । (ठीक - बठीक) ।

१९. अबनवायव नमाजमा शरवातको दई रकातमा ठलो जवरमा आलाप गरीनछ र इदनमा पबन ।

(ठीक - बठीक) ।

२०. नमाजलाई बाबतल गन कराहर कबतवटा छन । O आठ, O नौ, O चौदह ।

२१. तशहहदमा तवरवरक गररनछ । O पबछ तशहहद, O अबनतम तशहहद, O सबमा ।

नमाजको समबनधमा परशनहर

एघारौ ा पाठको वयाखया

96

२२. ‚रबबना व लकलहमद‛ मा ‚वशशकर‛ बढाउन । O जाएज, O अवध, O रामरो ।

२३. दई सजदाको बबच ‚रबबबगबफरबल व ल वा ल दयय‛ भननिः O वध, O अवध, O नरामरो ।

२४. सजदामा दईट कहबन जबमनमा राखन । O अवध, O नरामरो, O रामरो ।

२५. सजदाए सहव कबतवटा कारणल गरीनछ ? O दई, O बतन, O चार ।

२६. काम गररसकपबछ शका भएको कबह फरक पदन चाह जबत पबन शका लागोस । (ठीक - बठीक) ।

२७. फजरको सननत महतवमा रवाबतब बाट फरक छन जजत सननत पबछ घरमा एकबछन सतन ।

(ठीक - बठीक) ।

एघारौ ा पाठको वयाखया

97

तल बयान गररए मसाएलहरको हकम बताउनस ।

महतर मसिा

जसल ईजलामलाई गाली गछव तर नमाज पढछ

नशामा धि मानछको नमाज

बबरामीको नमाज

बचचाको नमाज

भलवश बबना वजको नमाज

भलवश फोहोर कपडामा नमाज पढयो

गाइको पशब

कौबाको पशाब

सापर खलको मानछको नमाज

भलवश समय अगाव नमाज पढन

जहाजमा नमाज

समयको बनयत

बसर नमाज पढको

सरह फातहा बबबसवन

ईमामलाई रकको हालतमा भटाएपबछ

एघारौ ा पाठको वयाखया

98

नमाजमा हतार गरको

धर शका वा नमाज पबछ शका

तबकबर तहरीमा पबछ वजमा शखा

भलवश बबढ रक गनव

पबहलो तबकबर बबसको

पबहलो तशहहद बबसको

अबनतम तशहहद बबसको

बतन रकात वा चार रकात को शका

नमाज पबछ शका

नमाजमा शका

सजदा सहव बबसवयो

भलवश नमाजमा बोलन

गपताङग खला भएको बजथबतमा नमाज पढयो

घर बाट वज गरर नमाजको लाबग जान

मबजजदमा बकनबच

मबजजदमा पसाको कारोबार गनव

एघारौ ा पाठको वयाखया

99

ईमामलाई अबनतम तशहहदमा पाएमा

नमाजमा सतरा

थोर दायाा बायाा फबकव न

धर बफबकव न

नमाज हतारमा पढन

तशहहदमा दरद ईबरहीमी पढन

नमाजमा कराकाबन गनव

नमाज चबलराखन

सरह फातहा बबसभन

जमाको नमाज

बवतर

तबहयतल मबजजद

एघारौ ा पाठको वयाखया

100

फरक बताउन होस ।

सननत रासजब रकन कतव

बाहरौ ा पाठको वयाखया

101

कश सह कतवहरको वयाखयाः

)واستصحاب حكمها بين ال ينوي قطعها حتى تتم طهارته( अथावत वजगन

बनययत शर दबख अबनतम समम बााकी रहोस ।

)واىقطاع موجب الوضوء( अथावत ऊा टको मास खाादा वा बपशाब गदाव खरर वज

नगरोस , बर वज गनव भनदा अबघ तइसलाई अबनवायवगन कराहर हनपदन ।

) واستنجاء أو استتجرر قبلته( ऊा टको मास खान, वा बनिाउन वा हावा खबजकन

बाट वज गनव बाहक ।

बाहरौ पाठ

रजका कतवहर

यी दसवटा हनिः

(१) मबजलम हन ।

(२) बबदध हन ।

(३) बझन वा छियाउन कषमता हन ।

(४) बनययत (बवचार) गनव ।

(५) वज समापत हनसमम बनययतलाई बााकी राखन ।

(६) वजलाई अबनवायवगन कराहर नहन ।

(७) वजभनदा अबघ पानी वा माटोल इबजतनजा गनव ।

(८) पानी पबवतर र जायज (वध) हन ।

(९) पानी पहचन बाट रोकन वजतलाई हटाउन ।

(१०) वज नबटकन मानछका लाबग नमाजको समय हन ।

बाहरौ ा पाठको वयाखया

102

(وإباحته ماء وطهورية) अथावत अपबवतर (अशदध) र जबदवजती समाबतएको पानी

दवारा वज गनवपदन ।

(البرشة إىل وصوله يمنع ما إزالة ) अथावत पानी पहचन बाट रोकन वजतलाई

हटाउन, जजत आटा वा नल पबलशहर । बकनभन यो पानी पहचन बाट रोबकनछ ।

परासिसतक सननतहर

१. खतना गराउन ! कटा मानछ माबथ अबनवायव छ कबट मानछल आवशयिा परमा गनव

सकछ ।

२. जगाा काटन

३. नङग काटन

४. काबखको रौ ा उखलन

५. गपताङग बतरको रौ ा चाबलस बदन पगन भनदा पबहला सफा गनव ।

६. दाबह बढाउन अबनवायव छ र दाबहर काटमा ठलो पाप लागछ ।

७. बमजवाक गनविः अथावत ऊद को हाागा वा तयजत फाईदा जनक रखको वा बोटको

हाागाल दाात सफा गनव । यो सननत हो । हरक टाईममा बमजवाक गनव आदश बदईएको

छ । वजको बला , नमाजको बला घरमा दाबखल हन बला करआन पढन बला

सतर उठको बला र मखबाट गनध आएको बला ।

तहरौ ा पाठको वयाखया

103

तशहरौ पाठ

रजका असनरायव कराहरः

यी छौवटा हनिः

(१) अनहार लाई धन, अबन कलला गनव र नाकमा पानी हालन तयस मधय हो ।

(२) दब हातहरलाई कबहनो सग धन ।

(३) समजत टाउकोलाई पानील मसह (जपशव) गनव र दब कानहर तयस मधय हो ।

(४) दब खिाहरलाई गोलीगााठो सबहत धन ।

(५) करमल वज गनव ।

(६) वजका अगहरलाई लगातार धन ।

अनहार, दब हात र दब खिाहरलाई तीन-तीन पटक धन मजतहब (उिम) हो । यसगरर तीन

पटक कलला गनव, र तीन पटक नाकमा पानी हालन पबन मजतहब हो । बकनत अबनवायवचाबह मातर

एक एक पटक धन हो । सही हदीसहर अनसार टाउको को मसहलाई दोहयावउन मजतहब र बस

छन ।

मरािात (िगातार धन) को उपिसबध कसरी हनछ ?

वजगन मानछल वजका अङगलाई एक अकाव पबछ यस परकार धनपछव बक पबहलो धनभएको अङग

नसखीहालोस ।

पनौ ा पाठको वयाखया

104

चौधौ पाठ

रजिाई भगपान कराहरः

यी छौवटा हनिः

(१) बदशा बपशाबको ठाउाबाट बनसबकन पदाथव ।

(२) शरीरबाट बनजकन कनपबन अशदध वजत ।

(३) बनिा वा अर कन कारणल होश र बबदध समापत हन ।

(४) अगाबड वा पछाबडको गपतागलाई बबना पदाव छन ।

(५) ऊा टको मास खान ।

(६) बनधमव हन ( इजलाम बाट फबकव न ) ।

महतवपणव चतावनीिः

मतकलाई नहाउन कारणल सही कथनानसार वज भग हादन, र धर बवदधानहरको यही कथन

हो, बकनभन यसको कन परमाण छन । बकनत जनान गराउादा खरर मानछको हात मतकको

गपतागलाई बबना पदाव जपशव गरोस भन तयसमाबथ वज अबनवायव हनछ । अबन जनान गराउन मानछ

लाबग आवशयक छ बक उसल बबना कन पदाव मतको गपतागलाई न जपशव नागरोस ।

यसगरी पतनीलाई छनाल वज कदाबप भरषट हादन चाह तयो छन कायव कामचछाल होस वा

बबना कामचछा होस । यो कथन न अबधक सही र मानय हो, जब समम बक कबह वजत जखलन न

होस बकनभन नबी सललललाह अलबह वसललमल आफनो कबह पबतनहरलाई चमबन गर पबछ

वज नगरीकन नमाज पढन भयो ।

अललाहको कथनिः )أوالمستم النساء( अथावतिः वा बतमीहरल सतरीहरलाई छनभएकाहौ)

बाट तातपयव बवदधानहरको शदध कथनानसार समभोगगनव हो, तथा यो कथन न अबदललाह बबन

अबबास, तथा अबघ र पबछका धमवगरहरको एउटा टोलीको कथन हो ।

पनौ ा पाठको वयाखया

105

भगपान कश ही कराहरको वयाखयाः

)اخلارج من السبولني( अथावत दब ठाउा दबख बनबजकन सब वजतहर, जजतिः

बपशाब, बदशा, वीयव , मजी, वदी , हावा, ककरीट, रगत, कीरा , माबसक धमव, र

सतकरी ।

)واخلارج الفاحش النجس من اجلسد( सही कथनानसार शरीरबाट बनजकन

कनपबन अशदध वजतल वज भगपादन । यबद बदशा बपशाब को परकार मधय होस भन

भगगछव ।

)وزوال العقل بنوم وغريه( अथावत बनिा वा अर कन कारणल होश र बबदध

समापत हन, बनिा आफामा भगपानवाला होइन, तर तयसमा हावा बनजकन शका

हनछ, यबद बनबित रपमा कबह बनजकछन भन भगपान होइन ।

)ومس الفرج بالود قبال كان أو دبرا من غري حائل ( गपताङग छएमा

वजगनव उिम हो , अबनवायव होइन भन महान धमवगर इबन तबमयहल सही कथन

भनभएको छ ।

पनौ ा पाठको वयाखया

106

रजगन सरसधको सचसतरत बयान

वज गन बवचार छ भन " बबबजमललाह " भनन उिम हो ।

फरर दब हतकला लाई तीन चोटी धन ।

दायाा हाथबाट मखमा पानी हललाएर तीन चोटी कललीगनव । फरर नाकमा पानी

हालर बायाा हाथ बाट तीन चोटी सफा गनव ।

फरर आफनो अनहारलाई तीन चोटी धन, अनहारको सीमा लमबाइमा बनधारको

कपाल दबख दाहरी को कपालको तल समम र चौडाईमा दायाा कान दबख बायाा

कान समम हो । यबद दाहरी घना छ भन उसको बखलाल गरर कपालको तलसमम

पानी पयावउन ।

फरर दबहाथहरलाई कबहना समत तीन चोटी धन , पबहला दायाा हाथलाई फरर

दबरो हाथलाई ।

फरर एक चोबट टाउकाको मसह (जपशव) गनव । दबहाथहरलाई बनधार दबख

पछाबड गददी समम र गददी दबख बनधार समम लजान ।

फरर चोर औ ाला बाट कानको बभतर र बढी औ ाला बाट कान को माबथललो भाग

माबथ एक चोबट मसह गनव ।

फरर दब खिाहरलाई गोलीगााठो समत तीन चोटी धन ।

पनौ ा पाठको वयाखया

107

पनौ ा पाठको वयाखया

108

रज गरश पसछ यो दआ पढन पछवः

‚ अशहद अललाइलाह इललललाहो वहदह ला शरीकलह व अशहद अनन मोहममदन

अबदोह व रसलह ‛ अथावतिः म गवाही बदनछ बक अललाह बाहक कन सतय पजय छन र म

गवाही बदनछ बक मोहममद ( सललललाहो अलबह वसललम ) अललाह का भि र सदषटा

हन । अबन बतबमवजीमा यो दआ पबन छिः ‚ अललाहममज अलनी बमनिववाबीन वजअलनी

बमनल मोततबहहरीन ‛ अथावत ह अललाह ! मलाई तौबा गन र पबवतरता परापत गन बयबिहर

मधय बना ।

रजमा सनयि गररएको मातरा भनदा बसढ गनवको हकमः

वजमा बनयि गररएको मातरा भनदा बबढ गनव जायज छन , जजत तीन चोटी भनदा बबढ धन ,

वा हाथको कबहना र खिाको गोलीगााठो भनदा बबढ धन , वा घााटीको मसह ( जपशव गनव ।

पनौ ा पाठको वयाखया

109

इलिामका ससदधानतहर समबसनधत कश सह

समलयाहर मासथ अधाररत पररसकषट (अनिगनक)

पसहिो: पसरतरता

तयमममः

वजका सब अङगहर वा कबह अङगहरमा पानी परयोग गन समभव छन भन यो एउटा

बवकलप (सिा) हो , चाह तयो पानी न बमलन कारण होस वा उसको परयोगबाटा कन हाबन

पगन डर होस, भन माटो पानीको कायम मकाम हनछ ।

तयमममको सरसधः

मटमा तयममम को बनययत ( बवचार ) गनवपछव, फरर बबबजमललाह पढनपछव, तयसपबछ आफनो

दब हाथलाई पबवतर र सफा माटो माबथ एक चोटी मानवपछव , फरी अनहार माबथ जपशव गरर

दब हाथ लाई एक अकाव माबथ कलाई समम जपशव गनवपछव ।

।

पनौ ा पाठको वयाखया

110

माटो माबथ हाथ मादाव खरर औलाहरलाई बवजतार गनव अथवा फलाउन, वा दब हतकला

हरमाबथ जपशवगदाव खरर औलाहर बीच बखलालगनव पबन जायज छन ।

असनरायव लनानको तरीकाः

सब भनदा पबहला मट ल पबवतर र चोखो हन बनययत र बवचार गनव होस, फरर बबबजमललाह

भनी पर शरीरलाई र हलका तथा घना कपालहरको जरोसमम पानी पयावउन होस ।

लनानमा (सननत) शरशषठकामहरः

दब गपताङग र हाथहरलाई धनहोस , फरर नमाज जजत पर वज गनवहोस, पर कपाललाई

जरोसमम पानी पयावउनहोस, पबहलो दायाा भाग फरर बायाा भागलाई धन होस । अबनतममा

दब खिाहरलाई धनहोस ।

लनानिाई असनरायव गररनश कराहरः

(१) अपबवतरतािः समभोग वा अर कन कारणल बवयव जखलनहन ।

(२) हज ( मबहनावारी ) वा बनफास ( सतकरी ) को रगत बनजकन ।

(३) शहीद बाहक अर कसको मतय हन ।

(४) काबफर ल इजलाम जवीकार गनव ।

पनौ ा पाठको वयाखया

111

मोजाहर मासथ मसहका िासग

कतवहरः

मोजा पबवतर र सफा हन । मोजालाई पबवतरता को अवजथामा पबहनव

अथावत वज पबछ पबहनव ।

मसह जयानो अपबवतरता मा हनपछव , ठलो मा

हदन । अबनवायव रपमा धन ठाउा लाई छोपन र ढााकन

मोजा माबथ मातर मसह गनव ।

मसह तोबकएको समयमा हनपछव , अथावत एक बदन र एक राबत जथाई मानछ को लाबग (२४ घणटा) र तीन

बदन र तीन राबत (७२ घणटा) यातर मानछ को लाबग ।

मोजा मासथ मसह गन तरीकाः

आफनो हाथ बभजाएर खिाको औ ालाहर बाट शर गरर गोबलगााठो समम लयायन पछव ।

अथावत मोजाको माबथललो तहलाई मातर मसहगनव पछव । अबन मसह दब हाथहर दवारा दब

खिाहर माबथ हनपछव । दब कानहरलाई मसहगन जजत एउट कषणमा दायाा हाथ बाट दायाा

खिा र दबरो हाथल दबरो खिा । बकनभन सननत बाट यही जपषट हनछ ।

मसह समबसनधत कश सह समलयाहरः

(१) मसहगन तोबकएको अवबध बसबदधयो भन, वा मोजा फकालन भयो भन पबवतरता बााकी

रहन छ, भग हनछन ।

(२) कटबपटको वा पातलो हनल छाला बदखाई पन मोजाहर माबथ मसहगनव जायज छ ।

पनौ ा पाठको वयाखया

112

सदका र सपकाब गन नसतिाहरः

उततम कामहरः

(१) बाथरम वा शौचालयमा जाादा खरर दबरो खिालाई अगाबड बढाउन पछव ।

(२) यो दआ पढनपछविः ‚ बबबजमललाह , अललाहमम इननी अउजोबबक बमनल खबस

वल खबाइस ‛ अथावतिः अललाहको नाम बाट , ह अललाह ! म बतमरो शरण

चाहनछ परष र मबहला बजननात र शतान हर बाट ।

(३) बाथरम बाट बनबजकदा खरर दायाा खिा पबहल बाबहर बनकालनपछव ।

(४) यो दआ पढनपछविः ‚गफरानक ‛ अथावतिः ह अललाह ! म बतमरो कषमा र माफी

चाहनछ ।

असनरायव कामहरः पखावल वा अनय वजत दवारा पदाव गनव । खलला ठाउामा छ भन

मानछहरको दषटी बाट टाढा जान ।

रसजवत कामहरः

(१) सामानय बाटो , छाया मबन , मानछहरल बजन ठाउा र पानी को घाट तथा बजथर र

गबतहीन पानीमा बदशा बपशाब गनव ।

(२) बकबला ( खाना काबा ) बतर अनहार र पीठ गनव ।

(३) आफनो गपताङग लाई दायाा हात बाट छन ।

(४) अललाहको जतबत गनव ।

बदशा बपशाब गर पबछ (पानी, माटो वा ढगा दवारा) पानी इबजतनजा अथावत पबवतरता परापत

गनवपछव ।

इसलतजमार (ढगा रा रमाि रा अनय रलत दवारा पसरतरता परापतगनव) का कतवहरः

(१) तीन वा तयो भनदा बबढ मातरामा गनव ।

(२) शदधता परापतहन, यस परकार बक तयो ढगा वा रमाल सकखा भइहालोस ।

(३) कन अशदध वजत वा सममाननीय वजत जजत खाना , हााड र गोबर बाट इबजतनजा

नगनव ।

उबभएर बपशाबगनव जायज छ यस शतवका साथ बक शरीर र लगा मतरको थोपहर बाट सरबकषत

रहोस, अबन गपताङग बपदाव नहोस । बकनभन हदीसमा छिः " नबी सललललाह अलबह

वसललमल फोहोर हालन ठाउामा उबभएर बपशाबगनव भयो ।" (सही बखारी र सही मजलामा

यो हदीस उललख छ) ।

पनौ ा पाठको वयाखया

113

१. वजका शतवहर कबत वटा हन ? O नौ, O दस, O आठ ।

२. वजका अबनवायव कराहरिः O चारौ अङगहर O चारौ अङगहर साथ मवालातिः

(लगातार गनव) र ततीब ( जतर ल गनव ) ।

३. वजलाई भगपान कराहर कबत वटा हन ? O छ, O पााच, O आठ ।

४. बनमनबलबखतहर मधय वजलाई भगपान वजतलाई जपषठ गरिः

O ऊा टको मास , O बहरनको मास, O भाडी को आवाज, O पटको हावा,

O बनदाउरोपन, O मतकलाई नहाउन, O मबहलालाई छन ।

५. तयमममको बवबध लख ।

................................................................................................................................

................................................................................................................................

..............................................................................................................................

६. जनानको बवबध लख ।

७. ................................................................................................................................

................................................................................................................................

..............................................................................................................................

८. बनमनबलबखत समजयाहरको हकम लख ।

पसरतरता समबसनधत परशनहरः

पनौ ा पाठको वयाखया

114

समलया हकम

बनययतको उचचारणगनव (मखल भनन)

वज बाट एउट नमाजको बनययत गरी एक भनदा

बबढ नमाज पढयो ।

कआवनको पाठगनव लाई वज गररयो अबन फरर उस

वजल नमाज पढयो ।

वजको बीचमा नययत कट गररयो ।

वज पबछ नययत कट गररयो ।

खिा माबथ आटा हन अवजथामा वज गररयो ।

ऊा टको मास खााद वजगनव भयो ।

चोररएको पानी बाट वज गररयो ।

इबजतनजा भनदा पबहल वज गररयो ।

दब कानका लाबग नयाा पानी बलन ।

टाउकाको तीन चोटी मसह गनव ।

एक एक चोटी वजगनव ।

वजका अङगहरलाई तीन तीन चोटी धन ।

वजमा दब हतकलाहरलाई धन ।

दाहरी बीच बखलाल गनव ।

वजका अङगहरलाई घजन ।

धन अबनवायव हन अङगहरको मसहगनव ।

वजमा टाउकोलाई धन ।

पनौ ा पाठको वयाखया

115

भााडामा दब हतकलाहरलाई परवशगनव ।

वजमा दायाा दबख शरगनव ।

तीन भनदा बबढ मातरामा धन ।

खिालाई धन ।

पौडी पबछ नमाज नमाज पढयो ।

जनान पबछ वज गरीबबना नमाज पढयो ।

पनौ ा पाठको वयाखया

116

दोसरो : दान (जकात)

दान दई परकारको हनछः

करीरको जकातः

शरीरको जकात (जकातल बफतर) हरक साना

ठला, परष तथा मबहला, गलाम र आजाद

मबजलम माबथ अबनवायव छ ।

धन समपसतत को जकातः

यो इजलामका आधारहर मधय तसरो हो, तथा यो

परतयक तयस जवततर मसलमान माबथ अबनवायव छ

जसको जवाबमतवमा बनसाब (बवधान दवारा

तोबकएको एउटा बवशष मातरा) समम पगन माल

समपबि होस । अननहर बाहक जकात बदन माल

र धन समपबि माबथ एक सालको अवबध बबत

समम अबनवायव हादन । जन धन समपबिहरमा

जकात अबनवायव छ ती चार परकारका हनिः

वयरसासयक र

वयापाररक

सामगरीहरः

अथावत बबकरी र

खररदका लाबग भणडार

गररएका वजतहर ।

बहीमति अनआमः

अथावत सालका पर

बदन वा बबढ

बदनहरमा चन

जनावरहर जजत ऊा ट,

गाई, भडा तथा

बाखराहर ।

धती दशसख सनलकनश

अनन फलफल र

सबजी आबद ।

नकदनः

सन तथा चाादी र

तयसबसत सलगन सब

मिाहर, सनको

बनसाब (मातरा) २०

बमजकाल (८५ गराम)

अबन चाादीको बनसाब

२०० बदहवम (५९५

गराम)

पनौ ा पाठको वयाखया

117

जकातसिनश योगय मानछशहरः

अथावत जकातको बवतरण कहाा गनवपछव ?

१. फोकराः (बभकषकहर) अथावत ती मानछहर जसबसत कबह धन समपबि

हादन । यबद छ भन पयावपत छन ।

२. मसाकीनः अथावत ती मानछहर जसबसत पयावपत वा आधा भनदा बढी धन

समपबि हनछ । जजत एक वषवको लाबग १२,००० पयावपत हनछ, भन फकीर

(बभकषक) चाबहा तयो मानछ होस जससग ६००० भनदा कम वा कबह पबन

हादन, र बमजकीन भनको तयो मानछ होस जससबसत ६००० वा तयो भनदा

बबढ हनछ तर १२००० पगदन । बकनभन हामी बमजकीन र फकीरलाई एक

वषवको लाबग पयावपतहन मातरा बदनछौ ।

३. आमशिन अिजजकातः जकातको वयवजथापन, सरकषण तथा

बवभाजनमा बनयि वयबिहर चाह ती वयबिहर समदध बकन नहन ।

४. मरलिफति कोिबः (रदयलाई जोडनको उददशयल) अथावत ती

मानछहर जसल इजलाम जवीकार गनव आशा छ, यसगरी इजलाम बवरोबध

बकरयाकरम रोकन, तथा नयाा मबजलम भएका मानछहरलाई इजलाममा सदढ

गनवका लाबग ।

५. सफर ररकाबः अथावत दासहरलाई जवततर गनवको लाबग, र बतनीहर बनमन

परकार का हनिः

मसलमान दासिः जो आफ लाई आफनो माबलकबाट खररद

गररहालछ ।

साधारण मसलमान दासलाई जवततर गराउन ।

मसलमान कदी ।

बतनीहर मधय तयो दास छन जसलाई उसको मालक आफ जवततर

गररबदयोस

६. अलगाररमनः अथावत ऋबण मानछहर र बतनीहर बनमन परकारका हनिः

शाबनत समझौता गन ऋबण ।

आफ का लाबग ऋबण ।

जकातको बनययतल गरीब ऋबणको ऋण बतनव काफी हादन ।

पनौ ा पाठको वयाखया

118

७. फी सबीसिलिाहः अथावत अललाहको बाटोमा , यसमा इजलामी योदधाहर

र यदधका समागरीहर शाबमल छ ।

८. इबनस सबीिः अथावत यातरहर, यजतो यातरी जसको खचव समापत भइहालोस

भन तयसलाई जकात बाट बदन सबकनछ ।

उपरोिमा वणवन गररएकाहर मधय कन एउट मानछलाई जकात बदन जायज छ

। धनी तथा कमाउनसकन बबलयो मानछ र महममदका पररवारहर (हाबशमका

सनतानहर) का लाबग जकात बलन जायज ( वध) छन, अबन तयो मानछका

लाबग पबन जायज छन जजको खचाव जकात बदन मानछ माबथ अबनवायव छ ।

काबफरका लाबग पबन जकातबलन जायज छन । तर नफली दान र सदका

सबलाई बदनसबकनछ ।

महततरपणव पररभाषाहरः

बबनत मखाजिः १ वषव पणव गरकी पोथी ऊा ट , उसकी आमा गभववती हन

कारणल यो नाम राबखयो ।

बबनत लबनिः २ वषव पणवगरकी पोथी ऊा ट , उसकी आमाल दध बदन कारणल

यो नाम राबखयो ।

बहककािः ३ वषव पणवगरकी पोथी ऊा ट , सहवास गनव योगय भएको कारणल यो

नाम राबखयो ।

जजआिः ४ वषव पणवगरकी पोथी ऊा ट, यस उमरमा उसको माबथललो दई दाात

खसीहालन कारणल यो नाम राबखएको छ ।

तबीअ, वा तबीआिः १ वषव पणव गरकी गाई ।

मबसननािः २ वषव पणव गरकी गाई ।

पनौ ा पाठको वयाखया

119

असनरायव मातरा सनसाब रषव पणवहनश कतव धनको परकार

बनमन ताबलका

हनवहोस

बनमन ताबलका

हनव होस

छ जनाररहर

खोला, नाला तथा

वषाव को पानी बाट

बसचाई गरको छ

भन दशौ भाग

३०० साअ छन अनन तथा

फिफिहर

पररशरम गरी बसचाई

गरकोमा बीसौ भाग वषावको पानी तथा

पररशरमल बसचाई

गरमा पाचौ भाग २.५% सनमा ८५ गराम

र चाादी मा

५९५ गराम

छ सन चाौदी रा पसाहर

२.५% सन वा चाादी

मधय गररबहर

का लाबग

सववशरषठ अबन

उपयि मातरा

छ वयापाररक समागरीहर

जकातका मातराहरः

पनौ ा पाठको वयाखया

120

जनाररहरको सनसाब र असनरायव मातराः

बाखरा,भडा र बकरीहर ऊौ टहर गाई र भसीहर

मातरा सरसध मातरा सरसध

मातरा सरसध

दशसख समम दशसख समम

दशसख समम

४० १२० १ बाखरा ५ ९ १ बाखरा

३० ३९ १ तबीअ

वा

तबीआ

१० १४ २ बाखरा

१२१ २०० २ बाखरा १५ १९ ३ बाखरा

४० ५९ १ मोबसनना

२० २४ ४ बाखरा

२० ३०० ३ बाखरा २५ ३५ १ बबनत

मखाज

६० ६९ २ तबीआ

तयस भनदा बबढ परतयक

१०० बाखरमा १ बाखरा

बदनपछव ।

३६ ४५ १ बबनत लबन

तयसपबछ परतयक ३० मा

१ तबीअ, र परतयक ४०

मा १ मोबसनना बदनपछव । ४६ ६० १ बहकका

जकातमा बढो, दोबषत

अथावत अङग भङग भएको

जनावरहर बदन जायज

छन,यजत सब भनदा खराब

जनावरलाई बलन जायज

छन । यसगरी जकातमा

दबलो, गभववती, अबधक

खान र सब भनदा रामरो

जनावर बलनपदन ।

६१ ७५ १ जजआ

७६ ९० २ बबनत लबन

९१ १२

०

२ बहकका

१२१ १२

९

३ बबनत लबन

तयस पबछ परतयक ४० मा १

बबनत लबन, र परतयक ५० मा

पनौ ा पाठको वयाखया

121

१ बहकका बदनपछव ।

१. एक वषव वीतसमम कन धनमा जकात छन र तयो वषव हनपछविः O बहजरी O ईसवी O कबह फरक छन ।

२. एक वषव बीतन शतव छनिः O खानबाट बनजकको मालमा O भईबाट बनजकको अननहरमा O उपरोिमा लखको सब वजतहरमा

३. सनको बनसाब होिः O ८५ गराम, O ५९५ गराम, O ९५ गराम ।

४. चाादीको बनसाब होिः O २०० बदहवम O ५९५ गराम O उपरोिमा लखको सब वजतहर ।

५. जकातका जनावरहर मधय ऊा ट, गाई, भसी र बाखरा हन। O ठीक O बठीक ।

६. फलहरमा जकात छन । O ठीक O बठीक ।

७. साइमा भनको जनावर होिः O जसको मलय बढछ O जो पणव वषव वा वषवको अबधक बदनहरमा

चदवछ ।

८. जायज खान जनावरिः O जसल पबवतर तथा रामरो करा खानछ O जसको कन माबलक हादन ।

९. बमजकीन उललख गदावखरर तयसमा फकीर पबन शाबमल हनछ । O ठीक O बठीक

१०. फकीरलाई पयावपत मातर बदनपछविः O १ वषवको लाबग O १ महीनाको लाबग ११. जकातका वयवजथापकहर मधयिः O जकातका लाबग सब कायवकारीहर O कवल सलतान दवारा

बनयि गररएको मानछहर ।

१२. बनमनमा जकातको मातरा वणवन गनवहोस:

जकात समबसनधत परशनहर

पनौ ा पाठको वयाखया

122

दब सनसाबको बीचमा हनश

मातरा

जकातको मातरा धन

१०० बदहवम

३०० दीनार

४०० बदहवम

८० गराम सन

५०० गराम चाादी

३० बाखरा

६० बाखरा

५६५ बाखरा

४ ऊा ट

१७ ऊा ट

४४९ ऊा ट

३० गाई

४९ गाई

७७ गाई

९९ गाई

२००००००० ररयाल

४० ररयाल

४५६७९ ररयाल

२५५ साअ गहा

पनौ ा पाठको वयाखया

123

१३. मवललफतल कोलबिः अथावत रदयलाई जोबडनहर मधय काबफर पबन हो यदयबप उसल इजलाम

जवीकार नगरोस । (ठीक - बठीक )

१४. यबद माबलकल दासलाई मि गररयो भन उसलाई जकाहाबाट बदन जायज छ । (ठीक - बठीक )

१५. एउटा धनी मानछल गरीबबसत कबह रकमको मागगछव अबन फरर तयो रकम तयागी जकात मधय गणाव

गछव, भन उसको यो काम सही हो । (ठीक - बठीक )

१६. अललाहको बाटोमा, सब सतकमवहर समावश छन, जजत मबजजदहरको बनमावण । (ठीक - बठीक )

१७. नकदीको जकात चालीसमा बवभाजन गरर बनकालनपछव । (ठीक - बठीक )

१८. जकात मातर बहीमतल अनआम भनन जनावरमा अबनवायव छ कारक र पालतहर मा छन । (ठीक -

बठीक )

१९. अनाज र फलफलहरमा बनसाब समम पगमा जकात अबनवायव छ, जब तीवर र फल पकीहालोस ।

(ठीक - बठीक )

२०. लागत लगाई बसचाई गरको अनाज र फलहरमा दशौ भाग अबनवायव छ । (ठीक - बठीक )

२१. बनसाब समम पगन सनमा जकात अबनवायव छ र तयो २० (बमजकाल) पाउड हो । (ठीक - बठीक )

२२. बनमनबलबखतहर मधय जकात अबनवायव हनवजतमा बचनह लगाऊिः

O बचकन, O वयावसाबयक जटोर, O घरल वा पालत भडा, O चररन ऊा ट,

O खजरको फारम, O सनको २५ (बमजकाल) पाउणड ।

२३. तबीअ भनको दई वषव पगन गाई होस । (ठीक - बठीक )

२४. नकदीहरको बनसाब माबननछिः O वयापाररक समागरीहर अनसार O सन वा चाादी को मलय

अनसार O सन र चाादी को मलय अनसार ।

२५. नकदीहरमा जकातको अबनवायव मातरा होिः O २.५% , O १० % ।

२६. ८० गराम सनमा जकात छिः O २ गराम O ४ गराम O जकात छन ।

२७. आवास घरहरमा जकात अबनवायव छ । (ठीक - बठीक )

२८. सब परकारका यातरहरलाई जकात बदन जायज छ । (ठीक - बठीक )

पनौ ा पाठको वयाखया

124

२९.

तशसरो: वरत (उपरास)

जयाम (वती को शाबबदक अथव चाही ा "रकन" हो ।

धासमवक पररभाषाः "अललाहको उपासनाका लाबग बवहान सयोदय भनदा पहवल दबख सयावजत

समम खान पान र वतवलाई भग गररन समजत चीजहर बाट टाढा बजन ।

रतविाई भग गररनश समलत चीजहर बाट टाढा

बलन ।

सनययत र सरचार गनव ।

नसफि (उततम)

वतवको बनययतिः वतव भग गररन कन वजत सवन

नगर समम बदनको कन पबन समय यो बनययत मानय

र वध छ । बकनत बनययत गररन वला दबख सवाब

(पनय) पाइनछ ।

असनरायव रतवको सनययतः

राबत फजर नमाज भनदा अबघ वतव बजन बनययतगनव

अबनवायव छ, रमदान मबहना परवश गदाव खरर

एकचोटी पणव मबहनाको बनययत गनव पयावपत छ र

बनययत रदयमा गनवपछव, बजबरोल उचचारणगनव

बबदअत (आबवषकार गनव) हो ।

रतवको लतमभहरः

नसफि (उततम)

ती अबनवायव वतवहर बाहक ।

रासजब (असनरायव)

रमदान, कफफारा तथा नजरको वतवहर

रतव रा उपरासका परकारहरः

पनौ ा पाठको वयाखया

125

रतव असनरायव हनश कतवहरः

१. इजलाम २. बबदध

३. बाबलग (वयजकहन ) , गर-वयजक (नाबाबलग) लाई उपवास राखन उतसाबहत गनवपछव, र

उसका सरकषकल आदश बदनपछव ।

४. बनवास: यातरीको लागी वतव बजन अबनवायव छन, यबद कबठनाइ वा गाहरो छन भन वतव बजन

अबत उिम हनछ, बकनभन अबनतम सदषटा (उहाामाबथ शाबनत होस) ल यजत गनवभएको छ, तथा

यसमा बछटो बनववहन हनछ, र मानछको लाबग पबन सबजलो छ, अबन रमदान मबहनाको गणलाई

पाउनको लाबग ।

५. जवाजथय।

६. माबसक धमव र सतकरी बाट मिहन ।

यलतो रोग जसबाट सानचो हनश आका होस,

सकनत उहाौिश रतव बलन गाहरो होस ।

यसमा चाबहा माबसक धमव वा सतकरी आउन, अबन

दध खवाउन मबहलाहर तथा यातर मानछ समावश

हनछन । उपरोि कारणहरको अनतय पबछ छटको

बदनहर का लाबग वतव बजनपछव ।

यलतो रोग जो सानचो हनश आका नहोस ।

यसमा उपवासगन असमथव बढो मानछ पबन

शाबमल छ, उसको लाबग उपवासगनव अबनवायव

छन, बकनत उसल परतयक बदन को सिामा एक

बमजकीन लाई खाना खवाउन पदवछ,चाह

मबहनाका बदनानसार एक चोटी बमजकीनहरलाई

जममा गरर बदन वा राबतमा खाना खवाओस, चाह

बदनानसार समजत बमजकीनहरमा खाना बवभाजन

गरोस, परतयक बमजकीनको लाबग रामरो गहा मधय

नबीको साअ (एउटा मातरा) अनसार चौथो भाग

अथावत आधा बकलो १० गराम, तयसबसत मास वा

बोसोको झोल बदन अबत उिम हनछ ।

रतवमा रोगको परकारहरः

पनौ ा पाठको वयाखया

126

रमजान को मसहना कसरी परमासणत हनछ ?

रमजान को चााद हरर , वा शाबानको मबहना ३० बदन परा गरर ।

रतविाई भगपान कराहरः

१. जानीबझीकन खान बपउनिः बबसर खान पीन गररयो भन कबह हादन ।

२. सभोगगनविः यबद रमदान मबहनाको बदनमा सभोग गररयो अबन उसमाबथ वतव

अबनवायव छ भन ठलो कफफारा बदनपछव । अथावत एउटा दास जवततर गनव, यबद छन

भन लगातार दई मबहनाको वतव राखन, यबद सकन भन ६० बमजकीनहरलाई खाना

खवाउन ।

३. सतरी सग खलकद वा चमबन गदाव खरर वीयव जखलन गनव ।

४. खान र बपउन को अथवमा हन सब वजतहर, जजत पौबषटक सई । यबद पौबषटक छन

भन भग गदन ।

५. बहजामा (एक परकारको खराब रगत बनकालन तरीका) दवारा रगत बनकालन । परीकषण

को लाबग अबलकता रगत बलन वतवलाई भग गदन ।

६. जानाजानी उलटी गनव ।

७. माबसक धमव वा सतकरीकध रगत आउन ।

रतव राखनश वयसिको िासग कश ही जायज कराहरः

थक बनगलन, आवशयकता परमा खानाको जवाबलन, नहाउन, दातन (बमजवाक) गनव , अतरको परयोग

गनव (खशब लगाउन) ।

पनौ ा पाठको वयाखया

127

रतवका मलतहबब (उततम) कराहरः

(१) फजरयोदय हन भनदा अबघ सहरी खान । (२) सहरी खानमा बढलोगनव ।

(३) इफतारी (वतव तोडन) मा हतारगनव ।

(४) ताजा र तरल हजरहरको इफतारी गनव , छन भन सखखा खजर, तर ताक हनपछव । खजर छन

भन पानीका कबह घाटहर दवारा, कबह पबन नपाओस भन रदयल इफतारीगनव बवचार गनवपछव ।

(५) इफतारी गदाव र वतव बजदा खरर पराथवना गनव । (६) धर दानगनव ।

(७) रातको नमाज (तहजजद) मा पररशरमगनव । (८) करआनको पाठ गनव ।

(९) गालीगन मानछलाई " म उपवासी हा " भनन । (१०)उमरह गनव ।

(११) अबनतमका दश बदनहरमा एबतकाफ गनव ।

(१२) ललतल कमर (सममाननीय रात) मा जागन ।

रतवका नरामरा कराहरः

१. वज गदाव अतयबधक रपल मख र नाकमा पानी हललाउन ।

२. बबना आवशयिा खानाको जवाद बलन ।

उपरास वयसिको िासग हराम (रसजवत) कराहरः

१. कफ बनगलन तर वतव नषट हादन ।

२. वतव भरषटहन शका छ भन चबन गनव ।

३. झठो बोलन ( समजत वबजवत कामगनव) ।

४. अजञानता र मखवता ।

५. लगातार वतव राखन अथावत दई लगातार इफतार नगनव ।

पनौ ा पाठको वयाखया

128

नसफि (उततम) रतवहरः

१. रमजानको उपवास परा गनहरलाई शववाल को ६ बदनको उपवास, दोसरो बदन दबख

लगातार उपवासगनव अबत उिम हो ।

२. हजज नगन लाबग अफावको बदन मा उपवास ।

३. अशराको बदनमा उपवास , नवौ र एघारौ ा दई बदनका साथ

४. सोमबार र बबहीबारको उपवास र सोमबार को उपवास अबत शरषठ हो ।

५. परतयक मबहनाको तीन बदन उपवास, र सववशरषठ अययाम बीज १३,१४,१५ हन ।

६. एक बदन उपवास र एक बदन खानपीन गनव ।

७. अललाहको मबहना महरवम को उपवास ।

८. जल बहजजा मबहना को नौ बदनहरको उपवास ।

९. शाबान मबहनाको उपवास, तर परा मबहना वतव बजनपदन ।

अनसचत उपरासः

शकरवार, शबनवार, आइतवार वा हफताका कन बदनमा बवशषगरी वतव राखन, यबद अफावको बदन वा

अनय कारणल कन बदन वतव राबखयो भन कबह बवपबि छन ।

हराम (रसजवत) उपरासः

१. बवशषगरी रजब मबहनामा उपवास गनव ।

२. ईदका दई बदनहरमा उपवासगनव ।

३. सदहको बदनमा उपवासगनव, यबद कोबह मानछ अबघ दबख उपवास गरररहको छ भन

कबह बवपबि छन ।

४. ताशकरक को बदनहर (जबलहजजा मबहनाका ११,१२,१३) मा उपवासगनव, कसल हदय

(हजजमा बबल चढाउन जनावर) पाएन भन उपवासगनव सकछ ।

५. सधभरर उपवास गनव ।

पनौ ा पाठको वयाखया

129

कजाका समलयाहरः

लगातार कजागनव उिम छ ।

ईदको बदन पबछ तरनत कजागनव उबचत र मानय छ ।

अको रमदान समम बढलोगनव जायज छन ।

यबद बबना कारण बढलो गररयो भन छटका वतवहर मातर कजागनवपछव तर (बढलोगनवल)

पाप पाइनछ ।

जकाति सफतर (सफतरा)

जसल रमदान मबहनाको अबनतम बदन सयवजत भबटएको सब ठलो वा सानो, परष वा मबहला,

दास वा जवततर मबजलमहर माबथ अबनवायव हनछ । अबन ऊ कहाा ईदका बदन र राबतमा आफनो र

आफनो पररवार र बवशष आवशयकताहर भनदा बबढ खाना हनपर छ । भरणको तफव बाट बनकालन

उिम छ ।

यसका लाभहरिः

उपवासगररन वयबिका लाबग पापहर दबख पबवतराको कारण हो ।

ईदको बदन गररब र खााचोमा परका मानछहरलाई बभकषा बाट जोगाउाछ ।

सफतरा सनकालनश समयः

हराम (अरध) समयः

ईदको नमाज पबछ ।

उततम समयः

ईदको नमाज दबख अबघ र

फजर पबछ ।

जायज र रध समयः

ईद भनदा एक वा दई बदन अबघ

बनकालन ।

पनौ ा पाठको वयाखया

130

सफतराको मातराः

पराय मानछहरल खान अनाजहर मधय एक साअ बनकालन पछव,नकदी बनकालन जायज छन,

एक साअ भनको रामरो गहा मधय २ बकलो ४० गराम हो ।

ईदको नमाजः

यो चाबहा परतयक मबजलम माबथ अबनवायव छ , र सयवलाई एक भाला जजतो उचच भए पबछ

पढनपछव, यबद छटयो भन कजागनव पदन, र गाउा बजती दबख टाढा खलला मदानमा पढन उिम छ,

मबजजदमा पबन जायज छ,ईद भनदा अबघ ताक खजर खान,जनानगनव, सगनध परयोग गनव, सववशरषठ

लगा लगाउन, एक बाटो दबख जान र अको बाटो दवारा फबकव न उिम हनछ । अबन "

तकबबलललाहो बमनना व बमनकम " अथावत " अललाहल हामरो र बतमीहरको तफव बाट सतकमवहर

लाई जवीकार गरोस, भनद ईदको बधाई बदनमा कबह बवपबि छन , ईदको राबतमा र बदनमा

नमाजहर पबछ सयावजत समम तकबीर भनन (सननत) उिम छ, तकबीरको बवबधिः " अललाहो

अकबर, अललाहो अकबर, लाइलाह इललललाहो, वललाहो अकबर, अललाहो अकबर,

वबलललाबहल हमद " अथावतिः अललाह सब भनदा महान छ, अललाह सब भनदा महान छ, उहाा

बाहक कोबह सतय पजय छन, अललाह सब भनदा महान छ , अललाह ब भनदा महान छ , समजत

परकारको परशसा उसको लाबग छ । ईदको नमाजको तरीकाः

खतबा (परवचन) भनदा अबघ दई रकअत नमाज पढनपछव , पबहलो रकअतमा तकबीरतल इहराम

(परथम तकबीर) पबछ ६ चोबट तकबीर (अललाहो अकबर) भनन, र दोसरो रकअतमा करात ( सरतल

फाबतहा पढन) भनदा अबघ उबभन तकबीर बाहक ५ चोबट तकबरी भननपछव ।

पनौ ा पाठको वयाखया

131

१. वतवको कबत वटा आधारहर छन ? O २ वटा, O ३ वटा, O ४ वटा ।

२. कन मानछहर माबथ वतव बजन अबनवायव छ ?

क: ..........................................................................................................................

ख:...........................................................................................................................

ग:............................................................................................................................

घ: ..........................................................................................................................

३. परतयक रोग उपवास बाट रोकछ । (ठीक – बठीक)

४. बनमन कायवहर मधय परतयकको हकम लखनहोस ।

उपरास समबसनधत परशनहरः

पनौ ा पाठको वयाखया

132

हकम समलया

फजर पबछ वतव बजन बनययत गनव

बबना बनययत वतव बजन

बचचाको उपवास

यातरीको उपवास

सतकरी आउन मबहलाको उपवास

असहाय वा असमथवको उपवास

उपवास अवजथामा खायो

उपवासी वयबिका लाबग पौबषटक सईहर

आाखाको थोप

राहतका सई

हजामा

उलटी गनव

थक बनलन

खानाको जवाद बलन

सतन

जनान गनव

बचसो बलन

बमजवाक (दातन) गनव

भाप बलन

पनौ ा पाठको वयाखया

133

सहरी खान समय

सहरीमा क खान?

..............छन भन ............छन भन

........छन भन...................

कको इफतारी गनव?

तरावीहको नमाज

रमदान मा उमरह गनव

वतवको अवजथामा नाकमा अबधक पानी हालन

चबन गनव

दई बदन लगातार बबनाइफतारी गरी वतव बजन

शववाल मबहनामा ६ बदनको वतव बजन

अफावको बदनमा वतव बजन

सदहको बदनमा वतव बजन

ईदको बदनमा वतव बजन

अययाम तशरीक को वतव बजन

महरमव मबहनाको वतव बजन

रजब मबहनाको वतव बजन

सधभररको वतव

जमाको बदनमा वतव बजन

अको रमदान समम कजागन बढलो गररयो

पनौ ा पाठको वयाखया

134

चौथो - हजज

हजज इजलामका आधारहर मधय चौथो आधार हो, अबन बनमन शतवहरका साथ अबनवायव छिः

इजलाम, बबदध, वयजक हन, जवततरता, र कषमता । महरमका हन (बवहगनव अवधहन वयबि)

मबहलाहरका लाबग बबढ शतव हो ।

हजजका आधारहर चार वटा छनिः

सअयः

अथावत सफा र मवाव

पहाडी को बीचमा

दगनव । अललाहको

कथन छिः "बनिःसदह

सफा र मरवा

अललाहका बचनहहर

मधय हन ।"

अफावमा कयाम गनव

(ठहनव) ।

जबलहजजा को नवौ

बदन सयव ढलान दबख

ईदको बदन फजर

योदय समम । नबी

सललललाहो अलबह

वसललमको कथन छिः

" हजज भनको अफाव

न हो । "

तराफि इफाजा

(तराफश जयारा)

अफावमा कयामगनव

पबछ हनछ, र यो

तवाफ कदम बाहक

हो ।

इहरामः

अथावत हजजमा

परवशगन बनययत गनव,

यो तबलबया र पबहन

इहराम बाहक हो ।

हजजका परकारहरः

तमततोअः

हजजको मबहनाहरमा उमरहको

बनययत गनव अबन उमरह गरपबछ

हलाल हनपछव । ( इहरामको

लगा फकालन र इहरामका

अवजथामा अवध भएको सब

कराहर जायज भइहालछ ),

तयस पबछ उस वषव हजज गन

बनययत गनव पछव र हदय अबनवायव

हनछ ।

इफरादः

मातर हजजको बनययत गनव र

उसका सब कामहर एकल गनव

।

कश रानः

हजज रा उमरह को एक साथ

बनययत गनव र यसमा हदय अथावत

बबलदान बदनपन छ ।

पनौ ा पाठको वयाखया

135

हजजमा गन असनरायव कराहरः

कन अबनवायव काम छाडयो भन दम बदनपछव अथावत हरम (मकका) मा एउटा बाखरा

बबलदान गरी उहााका फकीर र गरीबहरमा बवतरण गनवपछव, उसल तयस बाखरा बाट

खान जायज छन ।

अफावमा सयावजतमा बजन । मीकात दबख इहरामको लगा लगाउन ।

अययामिशरी (जबलहजजाका ११,१२,१३ )

का राबतहर बमनामा बबताउन । मजदलफामा राबत बबताउन (रातभर बजन) ।

कपाल कोनव वा छोटो गनव । जमरात (शतान) लाई ढगो मानव ।

माबसक धमव र सतकरी आउन मबहलाहर बाहक मकका बाट जान सब मानछहर का लाबग बवदाई तवाफ

। यदयबप हजजका मबहनाहर पबछ बकन नहोस ।

हजज र उमरह का मीकात

(तोसकएको समय र ठाउौ) हरः

मकानी (ठाउौ समबसनधत)

जलहोलफािः मदीना र वररपररका मानछहर का

लाबग ।

जोहफािः सीररया, बमसर र मोराको का मानछहर

का लाबग ।

कनवल मनाबजलिः नजदका मानछहर का लाबग ।

यलमलमिः यमनका मानछहर का लाबग ।

जात इकव िः इराकका मानछहरका लाबग ।

जमानी (समय समबसनधत)

यी हजजका मबहनाहर शववाल, जलकादा र

जबलहजजा हन । यी तोबकएका समयहर मातर

हजजका लाबग हन, अबन उमराको लाबग कन

समय बनयि छन ।

पनौ ा पाठको वयाखया

136

हजजका उततम कामहरः

इहराम पबहन दबख ठलो शतानलाई ढगो मान

समम तबलबया भनन । नाखनहर र आवशयक कपालहर काटन ।

तवाफ कोदम र तमिोअ को उमरा तवाफमा

पबहला तीन चकरहरमा रमल गनव (अबल

चााडो बहाडन) ।

मबफरद र काररनका लाबग तवाफ कोदम गनव ।

मजदलफा पगदा खरर मबगरबको नमाज लाई

इशाको नमाज सग पढन । तवाफ कोदम र तवाफ उमरामा इजतबाअ गनव

( दायाा कााध खलला राखन) ।

फजर दबख सयोदय समम मजदलफामा मशअर हराम नबजक बजन । पर मजदलफा बजन ठाउा हो ।

परषहर ल सतो लगी र चादर लगाउन । इहरामका लाबग नहाउन र सगनध लगाउन ।

हजर अजवद (कालो ढगा) लाई चमबनगनव । अफावको राबत बमनामा बबताउन ।

पनौ ा पाठको वयाखया

137

इहरामको अरालथामा मनाही कामहरः

यी नौवटा हनिः १.टाउको र शरीर का कपाल काटन । २. नाखनहर काटन । ३.परष टाउको

आवरणगनव (ढाकन) । ४. परषल बसउन भएको लगा लगाउन । ५. अबन मबहलाल नकाब र

दजताना लगाउन । ६. सगनध वा सगबनधत साबन परयोगगनव । ७. जनावरहरको बशकार गनव ।

७. बवह गनव वा गराउन । ८.सभोग गनव । ९. गपताङग बाहक शरीर बाट खलन ।

जसल बबसीकन, वा नाजानीकन वा जबरदजती गरीएमा उपरोिका कन मनाही काम गररयो भन

उसमाबथ कबह छन , बशकारगनव बाहक यजतो मानछल बफदया (जबावना) बदनपछव ।

यबद जानीबझीकन गररयो भन यी मनाही कामहर चार परकारको हनछिः

जसको जबावना "

सफदयति अजा"

हनछः

अबन यी बााकी मनाही

कामहर हन । यो

जबावना मधय तीनबदन

हर वतव बजन वा छ

बमजकीनहरलाई

भोजन गराउन वा

एउटा बाखरा बबलदान

गरी मककाका

बमजकीनहरमा बवतरण

गनव हो ।

जसको जबावना उस

जलतो रलत हनछः

र तयो जगली

जनावरको बशकार गनव

हो । यबद कसल

बशकार गररयो भन

उसल नयायानसार

जबाना बतनवपनछ ।

जसको जबावना

गमभीर हनछः

अबन तयो चाबहा सभोग

गनव हो । कसल

तहललल अववल

(पबहलो वधता) भनदा

अबघ सभोग गररयो

भन उसको हजज नषट

हनछ, उसलाई

पणवगनवपछव, अको वषव

कजागनव का साथ

उसल उाट को

बबलदान गनवपछव ।

जसमा कश सह जबावना

छनः

र ती बवह गनव वा

गराउन अबन गपताङग

बाहक बलपटन यस

शतवका साथ बक बवयव

जखलन नहोस । यसमा

कन जबावना छन बकनत

पिताप गनवपछव ।

पनौ ा पाठको वयाखया

138

हजजको सदनहरको नामहरः

यौमन नबफर

अजसानीिः यो

जबलहजजाको

तहरौ बदन हो ।

यौमत

तबववयहिः यो

जबलहजजाको

आठौ बदन

हो, यो बदन

बतनीहर

मीनामा पानी

हजतानतरण

(पररवह) गथ

।

यौम अफाविः

यो

जबलहजजाको

नवौ बदन हो ।

यौमल ईद वा

यौमननहरिः यो

जबलहजजाको

दशौ बदन हो ।

यौमल करविः

यो

जबलहजजाको

एगहारौ बदन

हो ।

यौमन नबफरल

अववलिः यो

जबलहजजाको

बाहरौ बदन हो

।

ललतल जमअिः ईदको राबत हो । माबनसहरल अफावमा बास गर पबछ यहाा एकतरररत हनथ बकनभन

इजलाम दबख अबघ बतनीहर अफाव बतर जाादनथ ।

हजजमा पराथवना गन ठाउाहरिः

सफा र मवाव

पहाबडहर बीच

सअय गन (दगन)

समयमा ।

अफावको बदन

(नवौ बदन) सयव

ढलान दबख

सयावजत समम ।

मजदलफामा दशौ

बदन फजर दबख

उजजयालो हन

समम ।

जबलहजजा को

११,१२,१३

गतहरमा जयानो

र कनिीय (बीच

वाला)

शतानहरलाई

ढगो मार पबछ ।

तवाफ (परकरमा)

मा ।

पनौ ा पाठको वयाखया

139

हजज र उमरहको सरसधः

महान धमवगर महममद सबन सासिह अिओसमीन िश भननभएको छः

मीकातमा पगपबछ जनान गरी आफनो शरीरहर, दाहरी र टाउकोमा सगनध लगाउनहोस । फरर

उमरहको बनययत गरी इहराम पबहनवहोस , र तबलबया पढद मकका बतर लागनहोस । मबजजद हराम

पगपबछ उमरहका लाबग सात वटा तवाफ गनवहोस ।जमरण राखनहोस बक समजत मबजजद तवाफ

गन ठाउा हो चाह नबजक होस वा टाढा होस , बकनत भीडल गदाव दखो नभएमा बनकटता रामरो

हनछ । यबद भीड छ भन टाढा दबख गनव पछाव । तवाफ पबछ मकाम इबरामको पछाबड दई रकअत

नबफल नमाज पढनहोस , समभव छ भन नबजकमा पढन, छन भन मबजजदको कन पबन ठाउामा

पढनपछव । तयसपबछ उमरहको सअयका लाबग जान र सफा बाट शरगनवहोस । सात चकरहर पणव

गरपबछ सब टाउकोका कपाललाई काटन वा कोनवपछव । एक तफव दबख कोनव वा काटन परयापत छ

। धर माबनसहरको कामबाट धोका नखानहोस ।

जबलहजजाको आठौ बदन आफ बजन ठाउा दबख नहाउन, सगनध लगाउन र हजजको

बनययत गनव होस । तयसपबछ बमना जानहोस अबन उहाा जोहर, असर, मबगरब, इशा र फजरको

नमाजहर बतनको समयमा कसर गरी (४ रकअतलाई २ रकअत पढन) पढवनहोस । बकनभन बतमरो

सदषटा महममद सललललाह अलबह वसललमल बमना र मककामा कसर गरी समयमा पढदथ ।

फरर अफावको बदन ( नवौ बदन) सयोदय पबछ अफाव जानहोस अबन तयहाा जोहर र असर लाई दई

दई रकअत गरी एक समयमा (असरलाई जोहरको साथ) पढनहोस । तयसपबछ आफनो अनहार

बकबला तफव गरी, पबवतरताको अवजथामा अललाह बसत पराथवना गनवहोस । बकनभन बकबला बतर

अनहारगनव उिम हो । अफावका बसमानाहर र सकतहरमा धयान बदनहोस । बकनभन धर

मानछहर यसमा गलती गछवन, अबन जसल अफावको सीमामा बजदन उसको हजज हादन ।

बकनभन नबीको कथन छिः " हजज भनको अफाव न हो ।" उनाव भनको वादी (घाटी) बाहक

समजत अफाव (पवव, पबिम, उिर र दबकषण) बजन ठाउा हो । बकनभन नबीको कथन छिः " मल

यहाा बसको हा अबन समजत अफाव बजन ठाउा हो ।"

पनौ ा पाठको वयाखया

140

सयावजत पबछ नमर हाद र तबलबया पढद मजदलफा जानहोस, र नबीको भनाइ अनसार सकसमम

बनवावण गनवहोस जजतो बक नबी सलललह अलह वसललम यो भनद अफाव बाट फककाबथएिः " ह

माबनसहर हो, बनवावण गनवहोस , बनवावण गनवहोस ।"

मजदलफा पगपबछ तयहाा मबगरब र इशाको नमाज पढीकन फजर समम राबत बबताउनहोस ।

नबील कमजोरहर बाहक कसलाई पबन फजर भनदा अबघ मजदलफा छाडन अनमबत बदनभएछन

। बतनीहरल अबनतम राबतमा बमनाका लाबग जानसकनहनछ । फजरको नमाज पबछ बकबला बतर

मखगरी अललाहको परशसा र पराथवना गनवहोस यहाासमम उजजयालो भइहालोस । सयोदय भनदा

अबघ बमना बतर जान र सात वटा बगरटहर (ककणहर) बलई मकका तफव हन ठलो शतानलाई

सयोदय पबछ अललाहो अकबर भनद सात चोटी मानवहोस ।

जानीरखनहोस बक रमय (शतानलाई मानव) को उददशय अललाहको अबधकतम बडाई गनव र

उनको जतबत जथाबपत गनव हो । ढगालाई बबसनमा हालन अबनवायव छ, जतमभलाई मानव शतव छन ।

ठलो शतानलाई मार पबछ हदय (कबावनी) बदनहोस । हदयमा कबावनीको जनावर बाहक अनय कन

जनावर पयावपत छन । बबलदान गनवका लाबग कन मानछलाई बजममावार बनाउन जायज छ । तयस

पबछ कपाल कोनवहोस, पर कपाललाई कोनव

अबनवायव छ । कबह कोनव र कबह छाडन जायज छन । मबहलाल टाउकाको पबछललो भागदबख

औलाको मातरामा काटनपछव । तयस पबछ तहललल अववल ( पबहलो वधता) परापत हनछ, अबन

लगा लगाउन, नङगहर काटन, सगनध लगाउन जायज हनछ । बकनत सहवास गनव जायज हादन ।

तयस पबछ जोहरको नमाज भनदा पबहल मकका जान अबन हजजका लाबग तवाफ र सअय गनव

होस र बमना बतर फकीहालनहोस । तवाफ र सअय गद तहललल सानी (दोसरो वधता) परापत

भइहलछ । अबन समजत कराहर जायज हनछ यहाा समम बक सहवास गनव पबन जायज हनछ ।

पनौ ा पाठको वयाखया

141

ह माबनसहर हो ! हाजील ईदको बदन चार वटा कामहर गनवपछविः ठलो शतानलाई मानव,

तयसपबछ कबावनी गनव, तयसपबछ कपाल कोनव, तयस पबछ तवाफ र सअय गनव । यही सब भनदा

पणव करम हो । बकनत कन काम अबघ पबछ भयो अथावत कबावनी दबख अबघ कपाल कोनव भयो भन

कन बवपबि छन । यसगरर तवाफ र सअय लाई बमना बाट फबकव न समम बढलो गररयो , वा

कबावनी बढलो गरी मककामा तहरौ गत गररयो भन कबह पाप छन बवशषगरी आवशयिा र रबच

को अवजथामा ।

एगहारौ गतको राबत बमनामा बबताउनहोस , सयव ढलान पबछ तीन वटा जमरात (शतान) हरलाई

ढगा मानवहोस, जयानो बाट शर गरी बीच वाला र अबनतम मा ठलोलाई मानवपछव । हरक

शतानलाई सात सात पटक र परतयक पटकमा अललाहो अकबर भननपछव ।

ईदको सदन ढगो मान समयः सकषम वयबि का लाबग सयोदय दबख र असकषम वयबि का

लाबग रातको अबनतम भाग दबख सयावजत समम हो ।

ईदको सदन पसछ ढगो मान समयः सयव ढलान दबख सयावजत समम ।

सयव ढलान भनदा अबघ जायज छन, यबद बदनमा भीड हनछ भन राबतमा पबन मानव जायज छ ।

सानोपन, बढोपन वा रोगको कारणल कोबह मानव सकदन भन कन अनय वयबि लाई

कायममकाम बनाउन जायज हनछ । कायममकामल एक समयमा आफनो र अकावको तफव बाट

मानवसकछ । बकनत पबहल आफ बाट शर गनवपन छ । बाहरौ बदन ढगा हान पबछ हजज पणव हनछ ।

तयसपबछ तपाईलाई हतार छ भन बमना बाट जानसकनहनछ, हतार छन भन तहरौ राबत बमनामा

बसी सयव ढलान पबछ तीन शतानहरलाई मानवहोस, यही उिम हो बकनभन नबी सललललाहो

अलबह वसललमल यजत गनवभएछ ।

मकका दबख जाादा खरर बवदाई तवाफ गनवहोस, बकनत माबसक धमव र सतकरी मबहलाहर

माबथ अबनवायव छन, अबन बतनका लाबग मबजजद हरामको ढोका बतर लागन र तयहाा बजन जायज

छन ।

पनौ ा पाठको वयाखया

142

१. हजज कन कन मानछहर माबथ अबनवायव हनछ ?

क:......................................................................................................................

ख:......................................................................................................................

ग:.......................................................................................................................

घ:.......................................................................................................................

ङ: मबहलाको लाबग बबढ शतव छ................................................................................

२. अजजका आधारहर कबतवटा छन ? O दई, O तीन, O चार ।

३. इहराम हजजका आधारहर मधय हो, र इहराम भनको मीकात बाट लगी र चादर पबहनव हो । (ठीक –

बठीक)

४. तवाफ इफाजा चाबहा तवाफ जयारा बाहक हो, पबहलो रकन (आधार) र दोसरो सननत (यिम) हो ।

(ठीक – बठीक)

५. नबी सललललाहो अलबह वसललमल तीन वटा हजज गनव भयो । (ठीक – बठीक)

६. कषमता भएमा हजज तरनत गनव अबनवायव छ । (ठीक – बठीक)

७. मदीनाका बासीहर यलमलम दबख इहराम (हजजको बनययत) गन छन । (ठीक – बठीक)

८. उमराको मीकात (समय) रमदान मबहना हो । (ठीक – बठीक)

९. खाली ठाउा भरिः हजज र उमरा पर उमर मा...........चोटी..........अबनवायव छ । अबन जसल हजज गदाव

खरर कन..........वा...........गरछन भन तयो मानछ पापहर बाट जनम जजत पबवतर र सफा हनछ, तथा

हजज मबरर को बदला चाबहा मातर ..........हो ।

१०. मकका का बासीहर तनईम बाट हजजको बनययत गनछन । (ठीक – बठीक)

११. मबहलाल इहराम मा सतो लगा लगाउनपछव । (ठीक – बठीक)

१२. इहराममा..........लाई सगबनधत गनव,........लाई सगबनधत नगनव उिम छ ।

१३. मबहलालाई बसउनभएको लगा लगाउन जायज छन । (ठीक – बठीक)

१४. इहरामको अवजथामा बलट लगाउन जायज छन । (ठीक – बठीक)

१५. मबहरम मबहलाल ...........र............पबहनवपदन ।

१६. इजतबाअ गनव उिम हनछिः O उमराको तवाफमा, O तवाफ कोदममा, O तवाफ जयारामा, O पबहलो

हजज समबसनधत परशनहरः

पनौ ा पाठको वयाखया

143

र दोसरोमा O सबमा ।

१७. तीबर सअय गनव उिम हो । (ठीक – बठीक)

१८. सअ..........दबख शर हनछ र .........समम बसबदधनछ । (ठीक – बठीक)

१९. हाजीहर अफावबाट सयावजत भनदा अबघ फबकव नछन । (ठीक – बठीक)

२०. अफावमा बजन हजजका अबनवायवहर मधय हो । (ठीक – बठीक)

२१. हजजका कामहर ........बदन दबख आरमभ हनछ र ..........समम जारी रहन छ ।

२२. अफावमा पववत माबथ चढन जायज छन । (ठीक – बठीक)

२३. तमिोअ र करान गनहरका लाबग हदय (कबावनी) अबनवायव र मातर हजजगन वाला का लाबग उिम हो

। (ठीक – बठीक)

२४. ईदको बदन ठलो शतानलाई ढगा हान पिात तबलबया बनदगनवपछव । (ठीक – बठीक)

२५. हाजील बभिलाई नाहानीकन बबसनमा ढगा राबखयो भन उसको रमय ठीक हनछ । (ठीक – बठीक)

२६. हाजील दशौ बदन समजत तीन शतानहरलाई ढगो हाननपछव । (ठीक – बठीक)

२७. ११,१२,१३ बदनहरमा ढगो मान समय सयव ढलान पबछ शर हनछ । (ठीक – बठीक)

२८. ठलो शतानलाई ढगो हानपबछ पराथवनागनव उिम हनछ । (ठीक – बठीक)

२९. कसल तवाफ इफाजालाई मकका बाट बनबजकन समम बढलो गररयो भन तवाफ वदाअ (बवदाई तवाफ)

का लाबग परयापत हनछ , तवाफ इफाजा ........र.......बाहक उमराको तवाफ जजत हो ।

३०. करान र इफराद गन मानछका लाबग .........सअयगनव अबनवायव छ, अबन तमिोअ गन मानछ

चाबहा.............सअय गनवपछव ।

३१. बनमनबलबखत कामहरको हकम लख ।

हकम समसया

................................................................. बचचाको हजज

................................................................. बबना महरम मबहलाको हजज

.................................... ............................. ऋणी मानछको हजज

पनौ ा पाठको वयाखया

144

पनरौ पाठ

सब मबजलमहरल इजलाबमक चररतरहर दवारा ससबजजत हन ।

ती चररतरहर मधय कबह बनमनबलबखत हनिः

सतय, ईमानदारी, पबवतरता, लजजा र शरम, वीरता, उदारता, वफादारी, अललाहल व बनषध

गररएको सब वजतहर दबख टाढा हन, बछमकीहरबसत रामरो वयवहार, सकसमम खााचो भएका मानछहर

लाई मददत पयावउन, अबन यस लगायत ती सब सचररतर र सवयवहारहर जसको वणवन पबवतर कआवन र

शदध हदीसहरमा माररएको छ ।

महततरपणव सटपपणीहरः

१. )الصدق( आफनो कराकानी र कामहर र आजथामा अललाह सग सााचो रहन , तथा

अललाहका उपासकहर बसत सााचो हन । सतयको बवरदध झठ हो ।

२. ) األماىة( ईमानदारी मनषय जाबतल बोकको महान र ठलो दाबयतव हो, यसको बवरदध

बवशवासघात हो ।

३. )العفاف( अथावत बनषबधत वजतहर दबख टाढा बजन ।

४. )احلواء(लजजा तयो नबतिा हो जसल रामरो कामहर गनव तथा नरामरा कामहर बाट

वबचतरहन आगरह गछव ।

५. )حسن اجلوار( अबन ती मधय आफनो दबषटलाई तल राखन, बछमकीहरको इजजतको

खोजमा नरहन ।

६. )مساعدة ذوي احلاجة( खााचो भएका मानछहर लाई मददत पयावउन ,दतवाणी छिः जसल

कन मसलमान दबख ससारको कन समजया हटाउाछ, भन अललाहल महा परलय को बदन ऊ

दबख समजया हटाउनछ । अबन जसल कषटमा पररएको मानछलाई सबवधा पयावउाछ भन

अललाहल उसलाई ससारमा र महापरलयको बदन सबवधा पयावउाछ , र जसल मसलमानलाई

ढाकछ अललल उसलाई ससार र महापरलयको बदन ढाकन छ । तथा अललाहल मानछको मददत

गछव जबसमम मानछ आफनो भाईको मददत गछव । इमाम मबजलमल यस हदीसलाई वणवन

गररएको छ ।

सोहरौ ा पाठको वयाखया

145

सोहरो पाठ

इलिामी सकषटाचारहरः

ती मधय कबह नबतिाहर बनमनबलबखत हनिः

सलाम गनव , हाबसलो-अनहार भई वयवहार गनव, दायाा हातल खान-बपउन , काम शर गदाव

"बबबजमललाह" (म शर गछव अललाहको नामबाट) पढन । काम समापत गरपबछ "अलहमदो बलललाह"

भनन । बछकन मानछल "अलहमदो बलललाह" भनन । बछकन मानछको "अलहमदो बलललाह" को

जवाफमा सनन मानछल "यहवमोकललाह" भनन । बबरामीको दशवनगनव । दफनगनव ( गाडन) र

जनाजाको नमाज पढनको लाबग मतकको पछाबड जान । मबजजद तथा घरमा परवश गदाव र बनजकदा ,

अबन यातरा गदाव खरर इजलामी नबतकताहर परबत धयान बदनपछव । बाब-आमा, समबनधी, छर बछमकी

र ठलो-सानाहर बसत रामरो वयवहार गनव ।

बवह र नवजातलाई बधाई बददा, दिःख परको बलामा शोक बयि गदाव तथा यसबाहक लगा र

जिा लगाउादा र फकालदा जजता सब बजथबतहरमा इजलामी बशषटाचारहरको खयाल राखन पछव ।

)السالم( अथावत सलाम भनन, र सबभनदा पणव सलाम " अजसलामो अलकम

वरहमतललाबह वबकावतोह " हो । बचनन र नबचनन सब बयबिलाई सलाम गर,र

सलामगनहरको जवाफ दऊ ।

)واألكل بالومني والرشب هبا( अथावत दायाा हात बाट खान र बपउन अबनवायव रपमा

छ । तीन औलाहर बाट खानपछव । दायाा हात बाट बलन र बदन उिम र उबचत छ ।

)والتسموة عند االبتداء( कनकाम अललाहको नामबाट शरगनव , अथावत "

बबबजमललाह" भनन ।

)واحلمد عند الفراغ( काम समापत गरपबछ कआवन वा हदीसमा वबणवत अनसार

अललाहको परशसागनव , जजत " अलहमदो बलललाबहललजी अतअमनी हाजा व रजकनीह

बमन गर हौबलम बमननी वला कवह" अथावतिः सब परकारको परशसा उस अललाहको लाबग

छ जसल मलाइ यो खाना खवाउन र परदानगनव भयो, जबबक नत म यसको पराबपतमा सशि

बथएा नत सामथयववान ।

सोहरौ ा पाठको वयाखया

146

आफनो सामबाट खाना खान , र खानामा कन दोष ना बनकालन उिम हो ।

)واحلمد بعد العطاس( बछकन मानछल अललाहको परशसागनव , अथावत "अलहमदो बलललाह" भनन ।

(اهلل محد إذا العاطس وتشميت ) बछकन मानछल अललाहमदो बलललाह भनदा खरर सनन मानछल

उसको जवाफमा " यहवमकललाह" (अललाहल बतमी माबथ दया गरोस) भनन । फरर बछकन मानछल

जवाफमा " यहदीकोमललाह व यबजलहो बालकम" (अललाह तपाइवलाइव मागवदबशवत गरोस र तपाइवको

अवजथामा सधार गरोस) भनन ।

(ادلريض وعيادة) अथावत उबचत समयहरमा बारमबार बबरामीको दशवन गनव । उहाा लामो समय नाठहनव

र उसलाई अललाहको दया बाट बनराश नापानव ।

(والدفن للصلوة اجلنائز واتباع) दफनगनव र जनाजाको नमाज पढनको लाबग मतकको पछाबड जान । यो

मातर परषहरको लाबगहो, मबहलाको लाबग होइन ।

(منهما واخلروج وادلنزل ادلسجد دخول عند الشرعية واآلداب ) मबजजद तथा घरमा परवश गदाव र

बनजकदा खरर इजलामी नबतकताहर परबत धयान बदन । मबजजदमा परवशगदाव खरर दायाा खिा अगाबड

बढाउन र यो दआ पढनिः" बबबजमललाबह वजसलातो वजसलामो अला रसबलललाह , अललाहममफ

तहली अबवाब रहमबतक ।" अथावतिः अललाहको नामबाट परवशगछव , दया र शाबनत होस अललाहको

सदषटा माबथ , ह अललाह ! मरो लाबग आफनो दया र कपाको ढोका खोलीदऊ । अबन मबजजद बाट

बनजकदा खरर पबहला दबरो खिा बाबहर बनकालन र यो दआ पढनिः "बबबजमललाबह वजसलातो

वजसलामो अला रसबलललाह , अललाहमम इननी असअलोक बमन फबजलक ।" अथावतिः अललाहको

नामबाट बनबजकनछ , दया र शाबनत होस अललाह को सदषटा माबथ , ह अललाह ! म बतमरो अनकमपा

चाहनछ । तथा घरबाट बनबजकदा र परवशगदाव खरर दायाा खिा अगाबड बढाउनपछव । बनबजकदा खरर यो

दआ पढनपछविः "बबबजमललाह ,तवककलतो अलललाह , वला हौल वला कवत इलला बबललाह,

अललाहमम इननी अउजोबबक अन अबजलल औ ओजलल, औ अबजलल औ ओजलल, औ अबजलम

औ उजलम, औ अजहल औ यजहल अलय ।" अथावतिः अललाहको नामबाट बनबजकनछ, मल

अललाहमबथ भरोसा गर, र अललाहको शबि बाहक नत कोही बराइवबाट बचाउन सकछ,र नत भलाइव

गराउन सकछ, ह अललाह ! म बतमरो शरण चाहनछ यस कराबाट बक म पथभरषट भइहाला, वा कसल

मलाइव पथभरषट गररयोस, वा म भरबमत भइजाउा, वा मलाइव भरबमत गररयोस, वा कसमाबथ अतयाचार गरा ,

वा म माबथ अतयाचार गररयोस, वा म कसमाबथ मखवता गरा , वा म माबथ मखवता गररयोस ।

अबन परवश गदाव खरर यो दआ पढनपछविः " अललाहमम इननी असअलोक खरल मौबलज वल मखरज ,

बबबजमललाबह वलजना , व बबबजमललाबह खरजना, वअललाबह रबबबना तवककलना ।" अथावतिः

अललाहको नामबाट हामी घरमा परवश गर, र तयस अललाहको नामबाट घरबाट बनजक , र अफनो

परबतपालक अललाहमाबथ न भरोसा गर । अबन मानछ अफनो पररवारलाइव सलाम गरोस ।

(بالزواج والتربيك ) बबहको बधाई बदन, अथावत यो दआ भननिः"बारकललाहो लकमा, व बारक

अलकमा, व जमअ बनकमा फी खर ।" अथावतिः अललाह बतमरो लाबग कलयाण गरोस, र बतमी माबथ

कलयाण अवतररत गरोस, र बतमी दवको बमलनलाइव भलाइव, शाबनत, सनतबषट, र समबदधको माधयम

बनाओस ।

(ادلصاب يف والتعزية) दिःख परको बलामा शोक बयि गनव , र यो तीन बदन बभतर मातर हनछ ।

सतरहौ ा पाठको वयाखया

147

सतरहौ पाठ

सककव (समशरण) र पापहरबाट चशताउनी ।

बशकव (बमशरण) र पापहरबाट जोबगन र जोगाउन ।

तीमधय सातवटा सववनाश पान पापहर बनमनबलबखत हनिः

अललाह बसत सहभागी ठहराउन ।

जाद-मनतर गनव वा गराउन । कसको नाहक हतया गनव । बयाज खान (बलन वा बतनव) । अनाथको

समपबत खान । यदधको बदन उमकन । आजथावान , पबवतर तथा सोझो मबहलाहर माबथ आकषप र

आरोप लगाउन । यस गरर पापहरमा यी पबन शामल छनिः

बाब, आमाको अवजञागनव । समबनधी र आफनतीहरबाट समबनध बवचछद गनव । झठो साकषी

बदन । झठो शपथ बलन । छर-बछमकीलाई कषट पयावउन र दखो बदन । मानछहरको जयान पराण ,

समपबि तथा इजजत र सममानमाबथ अतयाचार गनव । लाग वा नशा पदाथव सवन गनव । जवा खलन ।

बननदा गनव । करो लगाउन र अनय यजता कराहर जसबाट महान अललाह र उसका सदषटा महममद

सललललाह अलबह वसललम ल मनाही गनव भएका छन ।

महततरपणव सटपपणीहरः

)الشرك باهلل( अललाह बसत बशकव गनविः यसमा ठलो तथा सानो दब परकारको बशकव

शाबमल छ ।

(والسحر) जादगनविः यस मधय सफव र अतफ पबन हो, अतिः जसल जाद गररयो वा तयसबाट

सनतषट भयो भन काबफर अनछ , तथा जादगरहर कहाा जान वबजवत छ , यसगरी

बतनीहरको वबसाइट परयोगगनव, र बतनीहरको चयानलहर हनव , तथा गरहण वा नकषतरहर

माबथ सबममबलत बतनीहरको समाचारपतर र पबतरकाहर पढन पबन अवध छ । अबन जादको

उपचार जाददवारा गनवपदन , बर इजलामी मनतर , पराथवना र जायज दवाईहर दवारा गनवपछव ।

(اهلل حنرم الني الننسس وقتل) अललाहलल वबजवत ठहराएको जयानको हतयागनविः चाह तयो

काबफर होस वा मबजलमको बजमम वा शरणमा हन काबफर होस ।

सतरहौ ा पाठको वयाखया

148

)إال باحلق( अबधकार बाहकिः र ती तीनवटाहर हनिः जयानको सिा जयान, बववाबहत

बलातकारी र आफनो धमव छाडको मानछ ।

(اليتيم) अनाथिः अथावत जसको बवाको मतय भइहालको हनछ, र यवाकालमा पगको

छन ।

(الزحف يوم والتويل) यदधको बदन भागनिः अथावत अललाहको बाटोमा योदधाहर ।

(حملصناتا وقذف) पबवतर मबहलाहर माबथ आरोप लगाउनिः अथावत जवततर

मबहलाहर, बववाबहत मबहलाहर होइन ।

(الكاذبة واألميان) झठा शपथहरिः यसगरी अललाह बाहक अर कसको शपथ बलन

जजत सदषटाको शपथ, आदतावको शपथ, जीवनको शपथ वा बचहानको शपथबलन

आबद ।

(ادليسر وهو-القمار ولعب-) जवा खलनिः अथावत लाभ र कषबत बीच घमन सब

मामलाहर ।

(والغيبة) बननदागनविः यसको पररभाषा अबनतम सदषटा सललललाहो अलबह वसललम ल

यस परकार गनव भएको छिः आफनो भाई लाई उसल नाचाहको कराहर दवारा यादगनव ।

(والنميمة) मानछहर बीच करा लगाउन ।

परसतयोसगताको हकमः

जो सनःकलक त जायज

हनछ , सकनत कलक जायज

हौदन।

र ती उपउललबखत

परबतयोबगता र खलहर

बाहक हन ।

जो सबलकि अरध र

रसजवत हनछ ।

जजत पासा र शतरज र

तयजतो जजता अनय

खलहर ।

जो कलक र सनःकलक दब

अरलथामा जायज र रध हनछ।

जजत घोडा , ऊा ट र तीरहरको

परबतयोबगता । बकनभन सदषटा

(महममद उहाामाबथ अललाहको

कपा र शाबनत होस)कोवाणी छिः

" परबतयोबगता मातर घोडा , ऊा ट र

तीरहरमा जायज छ ।"

अठाहरौ ा पाठ

149

अठाहरौ पाठ

मतको सिया-करम र नमाज जनाजा अथावत मतक मासथ पसढनश नमाजको सरररण ।

यसको बववरण बनमनबलबखत छिः

१. मतयका लकषणहर जपषट भएपबछ तयस मानछलाई )ال إله إال اهلل( (लाइलाह इललललाह)

को जप गराउन पछव । बकनभन दतवाणी छिः " आफना मनवालाहरलाई (लाइलाह

इललललाह) को जप गराउनस ।" यस दतवाणीमा (मौता) भनको ती माबनसहर हन

जसमाबथ मतयका लकषयहर परकट भइसकको हनछ ।

२. मतयको बवशवास भएपबछ उसका आाखाहर बनद गररबदन पछव, तथा मखका दब जबडाहर

बााबधबदनपछव । बकनभन सननतबाट बसदध छ ।

३. मसलमान मतकलई नहाउन आवशयक छ । बकनत यदधमा शहीद भएकालाई जनान गराउन

पछव न त उस माबथ नमाज पढनपछव, बर उसलाई तयस शहीद भएकालगमा गाबडनपछव ।

बकनबक अबनतम सदषटा सललललाह अलबह व सललम ल उहदको यदधमा शहीद

भएकाहरलाई न त जनान गराउन भयो र न त बतन माबथ नमाज पढन भयो ।

४. मतलाई नहाउन तरीकािः मतकको गपतागलाई छोपन र ढाकनपछव , अबन अबलकबत उठाएर

उसको पटलाई बवजतार बथचन पछव, फरर जनान गराउन मानछल लगा वा तयस जजतो कन

वजतलाई आफनो हातमा लगाएर उसलाई सफा गनवपछव । तयसपबछ नमाजको वज जजत

उसलाई वज गराउनपछव, तथा उसको टाउको र दाहरीलाई बयरको पात वा उस जजतो कन

वजतल बमबसएको पानी बाट धन पछव । फरर उसको दायाा र दबरो भागलाई धन पछव । यस

परकारल दोशरो र तशरो पटक नहाउन पछव । परतयक पटक आफनो हातलाई उसको पटमाबथ

फनव पछव । यबद कन वजत बनजकोस भन तयसलाई धनपछव अबन तयो ठाउालाई रवा वा कन

वजतल बनद गरीबदन पछव । यबद बनजकन परबकरया नरकोस भन शषम मोटो वा आधबनक

बचबकतसा उपकरण, जजत टप इतयाबदल बनद गनव पछव ।

फरर मतलाई दोशरो पटक वज गराउनपछव, यबद तीन पटकमा पबन सफा नाहोस भन पााच वा

सात पटक पटक पबन नहाउन पछव । तयसपबछ उसलाई कन लगाल सकाइकन उसका भाग

र सजदाका ठाउाहरमाबथ सगनध लगाउन पछव । यबद पर शरीरमा सगनध लगाइयो भन अबत

उिम हनछ । उसको कफनहरलाई सगनधल धनी बदनपछव । यबद जागा र नड, अबधक

बबढएको छ भन काटनपछव र यबद नाकाटमा कन पाप पबन छन ।

अठाहरौ ा पाठ

150

कपाललाई कोनव पदन, छउ र नाभी तलको कपाल काटन पदन तथा खतना पबन गनव पदन,

बकनबक यो परमाबणत छन । सतरीको कपालको तीनवटा चोटी बनाईकन पछाबड गरीबदन पछव

।

५. मतकलाई कफनको लगा लगाउनिः अबनतम सदषटा सललललाह अलबह वसललम लाई

लगाइए जजतो मतकलाई कमीस (कताव) र एमामिः (पगडी) न हन तीनवटा सतो लगाहर

लगाउन उिम छ । । यबद कमीस, धोती (लागी) र चादरमा कफनाइयो भन पबन ठीक छ ।

मबहलाहरलाई चाबहा पाचावटा कफनका लगाहर, कती, धोती, दपिा र दइवटा चादरहर

लगाउन पछव । सानो बचचालाई चाबह एक दबख तीनवटा समम कफन बदन पछव । तथा सानी

बचचीलाई एउटा कती र दईटा चादरहरको रपमा कफन बदनपछव ।

कफनमधय सबको हकमा मतलाई रामररी छोपन मातर एउटा लगा अबनवायव छ । यबद मतक

मबहरम (एहराम को हालतमा) छ भन, उसलाई बयरको पात बमसाएको पानील नहाउन पछव

र तयही लागी र चादरमा वा यसबाहक अर कन लगामा कफनाउन पछव । उसको अनहार र

टाउकालाई छोपनपदन, र सगनध पबन लगाउनपदन , बकनभन महापरलयको बदन तयो

मानछ तलबीया (लबबक अललाहमम लबबक) भनद उठन छ, जजतोबक महममद

सललललाह अलबह वसललम को शदध हदीस दबख परमाबणत छ । यबद मबहरम महीला होस

भन उसलाई अनय महीलाहर जजत न कफनाउनपछव, बकनत उसलाई पबन सगनध

लगाउनपदन । तथा उसको अनहारलाई नकाब (पदाव) दवारा र उसको हातलाई पचजा दवारा

छोबपनपदन । बर उसको अनहार र दब हातहरलाई कफनमा न छोपन पछव, जजतो बक

महीलालाई कफनाउन बवबधमा वणवन भई सकको छ ।

६. परष मतकलाई नहाउन, उसमाबथ नमाज पढन र उसलाई दफनाउन सबभनदा बढी

अबधकारी तयो मानछ हनछ जसको बारमा मतकल इचछपातर छाडको होस, फरर बाब, फरर

बाज, फरर हजरबा पिीका बनकटतम समबनधीहर ।

महीलालाई नहाउन सबभनदा बढी अबधकारी तयो महीला हो जसको बारमा मतक महीला

ल इचछापतर छाडकी होस, फरर आमा, फरर हजरआमा तथा फरर बनकटतम समबबनधत

महीलाहर ।

पबत-पतनीहरल एक-अकोलाई नहाउन सकछन, बकनभन अब बकर लाई उहााकी पतनील

नहाएकी बथइन तथ अली ल आफनो पतनी फाबतमालाई नहाएका बथए ।

अठाहरौ ा पाठ

151

७. नमाज जनाजा पढन बवबधिः यस नमाजको बवबध यो छ बक चारवटा तकबीरहर (अललाहो

अकबर) भननपछव । पबहलो तकबीर पबछ सरतल फाबतहा पढनहोस, यबद यस साथ कन सानो सरह

व एउटा-दइटा आयतहर पढनभयो भन रामरो हनछ जजतोबक शरीमान इबन अबबास दधारा वबणवत

सही हदीसमा छ । फरर दोशरो तकबीर भनद तशहहदको अवजथामा दरद पढ जजत नबी

सललललाह अलबह वसललम माबथ दरद पढन होस । अबन तशरो तकबीर भनर यो दआ पढन पछविः

" अलहाहममग बफर लहययना व मययतना, व शाहदना व गाएबना, व सगीरना व कबीरना, व

जकरना व उनसाना । अललाहमम मन अहययतह बमनना फअहयही अलल इजलाम, व मन

तवफफतह बमनना फतवफफह अलल ईमान । अललाहममग बफर लह वहवमह, व आफही व आफो

अनहो, व अबकरम नोजोलह, व वजसअ मदखलह, वगबसलहो बबलमाए वस सलज वल बदव, व

नककही बमनल खताया कमा योनककस सौबल अबयदो मनद दनस, व अबबदलहो दारन खरन

बमन दारही, व अहलन खरम बमन अहलही । वअदबखलहल जननत व अइजहो बमन अजाबबल

कबर व अजाबबननार, वफसह लह फी कबरही, व नबववर लह फीह । अललाहमम ला तहररमना

अजरह वला तोबिललना बादह ।"

अथावतिः ह अललाह! हामरो जीबवत र मतक, उपबजथत र अनपबजथत, साना र ठला, परष र मबहला

सबलाई कषमा गरीबदनहोस । ह अललाह! हामी मधय जसलाई बतमील जीबवत राखौ भन तयसलाई

इजलाममाबथ जीबवत राखौ, तथा जसलाई मतय दऊ भनन इमान माबथ दऊ । ह अललाह! यो

मतलाई कषमा गरी दउ, यसमाबथ कपा गरौ, यसलाई शाबनतमा राखौ र यसलाई माफ गरी दउ,

यसको ठगानालाई सममाबनत बनाऔ, यसको परवश जथानलाई फराबकलो बनाइ दउ, तथा

यसलाई पानी, बफव र शीतल सफा गरी दउ र यसलाई पाप र तरबटहरबाट यसरी सफा-सगघर गरी

दउ जसरी सतो लगा फोहर मलबाट सफा गररनछ । यसलाई उसको घरभनदा रामरो घर परदान गरौ र

उसको पतनी-भनदा रामरी पतनी परदान गरौ, यसलाई जवगवमा परवश गर, तथा यसलाई बचहान र

नरकको यातना बाट शरणमा राख, र यसको बचहानलाई फराबकलो पारी परकाबशत गर । ह

अललाह! यसको परबतफलबाट हामीलाई वबचजत न गरौ तथा यसपबछ हामीलाई पथ-भरानत न

बनाऔ ।

यसपबछ चौथौ तकबीर भनर दायाापिी एउटा सलाम फनव पछव ।

मजतहब (उिम) यो हनछ बक परतयक तकबीर सग दब हातहरलाई उठाउन पछव । यबद मतक चाबह

महीला होस भन "अललाहममाग बफलवहा" भननपछव । यबद दइटा जनाजाहर छन भन

"अललाहममग बफहोमा", र दईभनदा बढी छन भन " अललाहममग बफलवहम" भनन पछव । यबद

मतक बचचा छ भन यो भनन पछविः

"अललाहममज अलहो फरतौ व जखरन लवालदह व शफीअन मजाबन । अललाहमम सबककल

बही मवाजीनहमा, वअबजम बही उजरहमा, व अबलहकहो ब सालबहल ममनीन, वज अलहो फी

कफालत इबराहीम अलबहस सलातो वजसलाम, व कही ब रहमतक अजाबल जहीम।"

अठाहरौ ा पाठ

152

अथावतिः ह अललाह! यसबचचालाई उसको बाआमाको लाबग अगवा र परलोकको भणडार

बनाउ तथा यजतो बसफाररश (परजतावन) गन बनाइ दउ जसको बसफाररश जवीकार हनछ । ह

अललाह! यसको माधयमल दबका सतकमव- तलालाई गहरौ गरी दउ, तथा यसको माधयमल

दबलाई ठलो परतयपकार परदान गरौ तथा यसलाई सतकमी आजथावानहरका साथ

सबममबलत गरर दउ, र यसलाई इबराहीम अलबहजसलामको सरकषणमा शामल गरी दउ अबन

यसलाई आफनो दया-कपाल नरकको परकोपबाट बचाउ ।

सननत यो छ बक एमामल परष मतकको टाउकोको सामनन तथा महीलाको कममरको

सामनन उभन होस, यबद एक सग धर जनाजाहर जममा छन भन परषलाई एमामको नजीक

र महीलालाई बकबलाको नजीक राखनपछव । यबद तयसमा बचचाहर पबन छन भन

बचचालाई महीला भनदा अबघ र बचचीलाई पबछ राखनपछव । बचचाको टाउको चाबह

परषको टाउकोको बराबरीमा तथा महीलाको कममर परषको टाउकोको बराबरीमा हनपछव

। यस परकारल बचचीको टाउको मबहलाको टाउकोको बराबरीमा हनपछव । सब मानछहरल

एमामको पछाबड उभन पछव, यबद कसल एमामको पछाबड ठाऊा पाएन भन एमामको

दायाापिी उभन पछव ।

८. मतकलाई दफनाउन अथावत गाडन बवबधिः अबत उिम यो हनछ बक मानछको कममर बराबर

बचहानलाई गबहरो खनन पछव, तथा बकबला तफव तयसमा लहद (गफफा) बनाउनपछव ।

मतकलाई समाबध (बचहान) मा उसको दायाा भागमाबथ राखन पछव र कफनका बनधनहर

खोली बदनपछव । तयसलाई बझकन पदन बर तयजत छाडी बदनपछव । मतकको अनहारलाई

खलला छाडन पदन तयो परष होस वा मबहला । फरर बचहानलाई कााचो इाटाहरल बनद गरी

बदनपछव र तयसमाबथ बगलो माटो लगाइ बदनपछव । यबद तयजतो ईटा उपलबध छन भन तखता

वा ढागो वा दाउरा परयोग गनवपछव ताबक माटो खजनबाट सरबकषत रहोस । यसपबछ कबरमाबथ

माटो हालन पछव, यस बलामा यो भनन रामरो हनछिः " बबबजमललाह व अला बमललत

रसबलललाह" अललाहको नाम बाट र सदशवाहक को धमव माबथ । बचहानलाई एक बबिा

जबत उाचो गनव पछव । यबद साना-साना ढागाका टकराहर उपलबध छन भन तयसमाबथ हालर

पानीको बछडकाव गरीबदनपछव । दफन गन मानछहरल बचहानको नजीक उभर मतकको

लाबग पराथवना गनव पछव, बकनभन हामरो सदषटा सललललाह अलबह वसललम मतलाई

दफनाएपबछ यजतो गनवहनथ जजतोबक उहााको कथन छिः

" आफनो भाईको लाबग कषमाको पराथवना गनवहोस, र उसको लाबग बजथतरताको कामना

गनवहोस, बकनभन अबहल उसबसत परशन र सोधपछ हनछ ।"

अठाहरौ ा पाठ

153

९. नमाज जनाजा ना पढको मानछहरको लाबग उबचत र उिम हो बक दफनगरर पिात नमाज

पढोस, बकनभन नबी करीम सललललाह अलबह वसललम ल यजतो गरका छन । तर यो

एक महीना बभतरमा हनपछव । यबद एक महीना बबढ भइ सकको छ भन नमाज जनाजा

बचहान माबथ पढन उबचत छन, बकनभन नबी सललललाह अलबह वसललम बाट यजतो कर

बसदध छन ।

१०. मतकको पररवारहरल अनय मानछहरको लाबग खाना बनाउन उबचत छन । बकनभन जरीर

बबन अबदललाह अल बजली नामक महान सहाबी दधारा वबणवत छिः " मतकलाई दफन

गरपबछ मतकको घरमा जममा हन र खाना तयारपानवलाई हामी शोक मनाउनमधय गणना

गथ ।

" तर मतकका पररवाहर वा अतीबथहरको लाबग खाना तयार गनवमा कन आपबि छन ।

समबनधी र बछमकीहरल मतकको पररवारको लाबग खाना तयार गनवपछव, बकनभन जाफर

बबन अबी ताबलबको सीररयामा मतय भएको समाचार सनदाखरी महममद सललललाह

अलबह व सललम ल आफनो पररवारलाई जाफरको पररवारका लाबग खाना बनाउन आदश

गनव भयो, अबन भनन भयोिः " उनीहरलाई पगको पीडाल उनीहरलाई अवाक बनाई बदएको

छ ।" तर मतकको पररवारल आफकहाा आएको खानामा आफना बछमकीहरलाई शामल

गरन भन यसमा कन आपबि छन,तथा मर जञानानसार धमवशासतरमा यसको लाबग कन समय

तोबकएको छन ।

११. कन मबहलाल मतकमाबथ तीन बदनभनदा बढी शोक मनाउन जायज छन । बकनत आफनो

पबतको मतय पिात चार मबहना दस बदन शोकगनव अबनवायव छ । यबद महीला गभववबत छ

भन उसल बचचा जनमाउन समम शोकगनवपछव, जजतोबक नबी सललललाह अलबह

वसललम को सही हदीसबाट परमाबणत छ । तर परषको लाबग आफनो कन समबनधी वा

बनकटम बयबिको मरणपबछ शोक मनाउन जायज छन ।

१२. परषहरल समाधी वा बचहानहरमा बसोबास गरकाहर लाबग पराथवनागनव,तथा

शाबनतकामना गनव र मतय र तयसपबछको अवजथालाई जमरण राखनलाई समय समयमा

बचहानहरको दशवनगनव जान पछव । बकनभन नबी सललललाह अलबह वसललमको आदश

छिः" बतमीहर समाधी (बचहान) को दशवन गनवस, बकनभन तयसल परलोकको समझना र

जमरण गराउाछ ।"

नबी सललललाह अलबह वसललम ल आफनो माननीय साथीहरलाई बचहानको दशवनगदाव

खरर बनमनबलबखत पराथवनागनव बसकाउन गथिः

अठाहरौ ा पाठ

154

" अजसलामो अलकम अहलद दयार बमनल ममनीन वल मजलमीन, व इनना इन शाअललाहो बकम लाहकन ।

नसअलललाह लना व लकमल आबफयह व यहवमललाहल मजतकदबमन बमनना वल मजताखरीन ।"

अथावतिः ह यहााका बजथत इमानदार र मसलमानहर, बतमीहरमाबथ शाबनत होस, तथा हामी पबन अललाहल

चाहमा बतमीहरबसत भटनवाला छौ । अललाहबसत आफनो र बतमरो लाबग सखको कामना गछौ, तथा अललाह

महानल हामीमधय अबघ गएका र पबछ जान सबहरमाबथ दया र कपा गरोस ।

मबहलाहरल बचहानको दशवनगनव मनाही छ, बकनभन नबी सललललह अलबह व सललम ल बचहान

दशवनगन महीलाहरमाबथ बधककार गरको छ, अबन बकनभन तयहाा गएमा भरषटाचारको समभावना हनछ । तथा

बतनीहरमा धयव गन शबि थोर हनछ । यस गरर महीलाहरलाई जनाजा पछाबड बचहानसमम जान पबन मनाही छ,

बकनभन अललाहकोसदषटा सललललाह अलबह वसललम ल महीलाहरलाई यसबाट मनाहीगनव भएको छ । तर

मबजजद र बतहारजथान मा मतकमाबथ जनाजाको नमाज पढन परष र महीला दबको लाबगउबचत छ।

सकलन गररन यही अबनतम करो हो ।

अललाहको दया , कपा र शाबनत होस हामरो सदषटा महममद, उहााको पररवार र साथीहर माबथ ।

सचहान दकवनका परकारहरः

जयारह सककीयः

( अवध दशवन) अथावत

बचहानमा रहका बयबिहर

दबख पराथवना गन बवचारगनव ।

जयारह सबदईय

( अवध दशवन) अथावत

बचहानहर नबजक अललाह

बसत पराथवना गन बवचारगनव

।

जयारह मशरअः

अथावत अबनतम बदनको जमरण

गन बवचार गनव, र उसको लाबग

यातरा नागनव, तथा आफनो र

मतकहरका लाबग जायज

बवबधल पराथवना गन बवचार गनव,

अबन इजलाम धमव बवपररत कन

कायव नागनव ।

अठाहरौ ा पाठ

155

१. परणाली र इजलामी नबतकताहरको सरकषन गनव मबजलमको नबतकता मधय हो । (ठीक - बठीक)

२. मरो धमवल मलाई नरामरो मानछहर सगतमा बजन र रामरा मानछहर दबख टाढा बजन आदश बदनछ ।

(ठीक - बठीक)

३. इजलामल हामीहरलाई सवक तथा कामदार आबदहर बसत रामरो वयवहारगनव बसकाएको छ ।

(ठीक - बठीक)

४. म अकावलाई आफनो बजबरो र हाथ बाट दिःख बदन मानछलाई साथी बनाउाछ । (ठीक - बठीक)

५. कसल मलाई अपमान गररयो भन म पबन उसको अपमान गद मजजाबलनछ । (ठीक - बठीक)

६. इजलामल मलाई गरीब , कमजोर र खााचोमा रहकाहर लाई सहायता र मददतगन तालीम बदनछ ।

(ठीक - बठीक)

७. एउटा मबजलमको अकाव मबजलम माबथ यो अबधकार छ बक बबरामी अवजथामा उसको दशवन र

सानचोहन पराथवना गरोस । (ठीक - बठीक)

८. बकषमकीहरको रहजयहनव , आजथावानहर को गणहर मधय हो । (ठीक - बठीक)

९. अललाह कहाा सबभनदा रामरो मानछ , अकावलाई सबभनदा धर लाभपयावउन मानछ हनछ । (ठीक -

बठीक)

१०. घरबाट बनबजकन बला पणन दआिः " बबबजमललाह वलजना, व बबबजमललाह खरजना, वअला रबबना

तवककलना । " (ठीक - बठीक)

११. मलाई अपमानगन मानछ बसत भनछिः " यहदीकोमललाहो व यबजलहो बालकम । " (ठीक - बठीक)

१२. जतबतहर मबजलमको रकषागछवन र अललाह दबख नबजकपाछवन । (ठीक - बठीक)

१३. बतमरो आफनो मबजलम भाईसग माया वा परमको पबहचान क हो ?

..............................................................................................................

१४. आफनो मबजलम भाई दबख ईषयावगनव आजथामा कमीहन सकत गछव । (ठीक - बठीक)

१५. परम र मायाका कारणहर को को हन ।

.................................................................................................................

१६. नशापदाथवहर मधय हराम ( वबजवत ) तयो हो जसलाई खमर अथावत रकसी भबननछ । (ठीक - बठीक)

१७. खाना र पानीमा फा कमानव उबचत छन । (ठीक - बठीक)

१८. खाना खान पबछ र धनभनदा अगाबड लाहरलाई चाटन उिम छ । (ठीक - बठीक)

१९. खाना , लगा र सजावटमा मधयजथता न चाहको तरीका हो । (ठीक - बठीक)

२०. मतकलाई नहाउन , उसमाथी नमाज पढन र गाडन सबभनदा बबढ अबधकारी

................फरर............फरर...........फरर..........हो ।

मासथ समबसनधत परशनहरः

अठाहरौ ा पाठ

156

२१. मतकबाट ॠण बतनव छिः O अबनवायव, O उिम, O जायज ।

२२. मतकलाई दफनगनव ( गाडवन ) छिः O उिम, O अबनवायव, O फजव बकफायह ।

२३. मदाव मानछलाई कलमाको जमरण गराउन होिः O अबनवायव O उिम, O वबजवत ।

२४. मतकलाई नहाउादा खरर सहायता नागररनहरल उपबजथत हनको हकमिः O वबजवत, O जायज,

O अनबचत

२५. मतकलाई बचहानमा राखपबछ कफनका बनधनहर खोलनपछव । (ठीक - बठीक)

२६. पबत पतनीहरल एकअकावलाई नहाउन सकदन बकनभन मरपबछ बववाहको नाता बसबदधनछ । (ठीक -

बठीक)

२७. परष र मबहलाल तयो मानछलाई नहाउन............................................

२८. कसल मतकमाबथ जनाजाको नमाज पढन नापाओस भन ...........पढछ, बकनत तयो..........बभतर ।

२९. मतक माबथ रन बबलकल जायज छ । (ठीक - बठीक)

३०. मतकलाई बचहानमा उसको अनहार बकबलाबतर गरी राखनपछव । (ठीक - बठीक)

बवषय सबच

157

परवबशका .......................................................................................................................२

पबहलो पाठ ....................................................................................................................४

परवबशका र तफसीरको परशनहर .......................................................................................... ३२

दोसरो पाठ ................................................................................................................... ४५

तसरो पाठ .................................................................................................................... ५३

चौथो पाठ ................................................................................................................... ५८

पााचौ पाठ ................................................................................................................... ६३

छठौ ा पाठ .................................................................................................................... ६९

सातौ ा पाठ ................................................................................................................... ७३

आठौ ा पाठ .................................................................................................................. ७५

नवौ ा पाठ .................................................................................................................... ७६

दसवौ ा पाठ .................................................................................................................. ७७

एघारौ ा पाठ .................................................................................................................. ७९

तबजवरको माधयमल नमाजको एक झलक ............................................................................ ८२

नमाजको छोटकरीमा वणवन .............................................................................................. ९२

नमाजको समबनधमा परशनहर ............................................................................................. ९५

बाहरौ पाठ ................................................................................................................. १०१

तहरौ पाठ .................................................................................................................. १०३

चौधौ पाठ ................................................................................................................. १०४

वजगन बवबधको बचबतरत बयान ........................................................................................ १०६

इजलामका बसदधानतहर समबबनधत कबह समजयाहर माबथ अधाररत पररबशषट (अनलगनक) .............. १०९

पबहलो: पबवतरता ......................................................................................................... १०९

पबवतरता समबबनधत परशनहरिः .......................................................................................... ११३

दोसरो : दान (जकात) ................................................................................................... ११६

जकात समबबनधत परशनहर ............................................................................................. १२१

तसरो: वरत (उपवास) ..................................................................................................... १२४

उपवास समबबनधत परशनहरिः ........................................................................................... १३१

चौथो - हजज ........................................................................................................ १३४

सरषय ससच

बवषय सबच

158

हजज र उमरहको बवबधिः ................................................................................................. १३९

हजज समबबनधत परशनहरिः .............................................................................................. १४२

पनौ पाठ ................................................................................................................. १४४

सोहरो पाठ ................................................................................................................. १४५

सतरहौ पाठ ................................................................................................................ १४७

अठाहरौ पाठ .............................................................................................................. १४९

माबथ समबबनधत परशनहरिः .............................................................................................. १५५

बवषय सबच ............................................................................................................... १५७

बकताब सबच .............................................................................................................. १५९

बकताब सबच

159

१. करआन करीम

२. सहीह बखारी : ईमाम मोहममद बबन ईजमाईल अल- बखारी (बनधन २५६ बहजरी.)

३. सहीह मबजलम : ईमाम मबजलम बबन हजजाज अल- कोशरी (बनधन २६१ बहजरी.)

४. शरह ममतअ : शख मोहममद बबन सालह अल- उसमीन (बनधन १४२१ हजरी.)

५. अल-कौल अल-मफीद अला बकताब अल-तौहीद : शख मोहममद बबन सालह अल- उसमीन

(बनधन १४२१ हजरी.)

६. तसीर अल-करीम अरवहमान बफ तफसीर कलाम अल-मननान (तफसीर अल-साअबद) : अबदरवहमान

बबन नाबसर अल-सअबद (बनधन १३७६ बहजरी.)

सकताब ससच