c;jh - esahity.com · ई बयर लेखक : संजय येरणे नागभड,...
Post on 14-Mar-2020
13 Views
Preview:
TRANSCRIPT
-
ई www.esahity.com
c;jh
ys[kd
lat; fo-;sj.ks
ई
-
ई www.esahity.com
बयरी
लेखक : संजय येरणे
नागभीड, जज. चंद्रपूर
9404121098
sanjayyerne100@gmail.com
या पुस्तकातील लखेनाचे सर्व हक्क लखेकाकडे सुरजित असून पुस्तकाचे
ककर्ा त्यातील अशंाचे पुनर्ुवद्रण र् नाट्य ककर्ा जचत्रपट रुपांतर
करण्यापुर्ी लेखकाची परर्ानगी घेणे आर्श्यक आह.े तसे न केल्यास
कायदशेीर कारर्ाई होऊ शकत.े
-
ई www.esahity.com
प्रकाशक :-- ई साजहत्य प्रजतष्ठान
www.esahity.com
esahity@gmail.com
प्रकाशन :- ३१ २०१७
©esahity Pratishthan®2017
जर्नार्ूल्य जर्तरणासाठी उपलब्ध
आपले र्ाचून झाल्यार्र आपण फॉरर्डव करू शकता
ह ेपुस्तक र्ेबसाईटर्र ठेर्ण्यापूर्ी ककर्ा र्ाचना व्याजतररक्त कोणताही
र्ापर करण्यापूर्ी ई साजहत्य प्रजतष्ठानची लेखी परर्ानगी आर्श्यक आह.े
-
ई www.esahity.com
euksxr %
^c;jh* gh ek>h nqljh dknacjh gks;- ;kiqohZ ^larkth txukMs ,d ;ks)k*
gh dknacjh egkjk’VªHkj xktyh- R;kyk dkj.kgh rlap gksra- dkj.k lnj lar rsyh
tkrhrhy vlwu ;k larkoj vktrkxk;r dq.khgh dknacjh fyghyh uOgrh fdaok ngk
ohl ikukaP;k iyhdMs R;kapa pfj= miyC/k uOgra- ek= eh ;koj lkjklkj fopkj
d:u txkrhy larkthoj ifgyh dknacjh lkdkj dsyh- lkfgR;ewY;kP;k vuq’kaxkus rh
mRre o ntsZnkj >kyh fu okpdkauh fryk MksD;koj ?ksrys- ijarq c;jh gh dkancjh
ek>h ys[kukRedn`’Vîk ifgyh dknacjh gks;- rh vkrk b lkfgR;kP;k :ikus
vki.kkleksj ;sr vkgs-
;kiqohZgh vusd izdkjps ys[ku djhr vktrk;xr ek>s pkSnk iqLrds
izdkf”kr >kys vkgsr- ;kr pkjksGh] ckydFkk] leh{kk] dfork] oSpkfjd xzaFk] dknacjh
o dFkk vls vusd izdkjps ys[ku lekfo’B vkgs- ;krwu ek÷;k MQja ;k
dFkklaxzgkyk pkj laLFkkRed jkT;iqjLdkjgh ykHkys- nksUgh leh{kk xzaFkkyk jkT;iqjLdkj
feGkys- rj oSpkfjd xzaFk brjgh iqLrdkyk jfldkauh nkn fnyh vkgs-
c;jh gs dFkkud dkYifud] euksjatukRed vlys rjh gh dFkk xzkeh.k
thoukrhy okLro o d:.kke;h fopkjkyk ti.kkjh vkgs- ;kr izlax gs ukfo.;iw.kZ
vlwu dkgh izlax gs iz;ksxkRed lkdkj dsys vkgsr- vkeph >kMhcksyh ;krhy cjspls
laokn ;kr Mksdkorkr- ;keqGs ;k dknacjhyk izknsf”kdrspk niZ vkysyk vkgs- gh
lkfgR;kizkarkr jfldkauk vkoMsy v”khp dFkk vkgs- tUekyk vkY;kuarj dkgh
oG.kkoj ek.klkauk vyxn izsj.kk feGrs- ekxkZr vkysys vusd vMlj rks ftn~nhP;k
tksjkoj iw.kZ djrks rj d/kh R;k izoklkr vagdkjRokpk niZ mxkGrkauk fnlrks- ek=
-
ई www.esahity.com
dkgh ek.kls vuqHkokP;k f”knksjhrwu gs lkja thou letwu ?ksr ,d ek.kwli.k lkaxrkr
uOgs rj tirkr- vlap ek.kwli.k :to.kkjh gh lanHkZdFkk d:.kke;h gksr vkiY;k
eukP;k dksiÚ;kr nMwu clsy ;kpk fo”okl okVrks vkgs-
gh dknacjh iqLrd :ikus ;s.;kiwohZp b lkfgR;kP;k :ikus nk[ky gksr
vkgs- ;k djhrk b lkfgR; fVeps vkHkkj ekuua ek>a drZO; vkgs- R;kapk eh lnSo
_.kh vlsu-
lat; fo- ;sj.ks
ukxHkhM] ft- panziwj
eks- 9404121098
-
ई www.esahity.com
lat; ;sj.ks ;kapk ifjp; %
uko % lat; foLrkjh ;sj.ks-
iÙkk % ^;s.kw fHkdkth* lnu] okMZ ua- 6] f”kokth pkSd] eq- iks- rg- ukxHkhM-
ft- panziwj- fiu 441205]
laidZ & 9404121098- f”k{k.k % ,e- ,- ¼ejkBh] lekt] MkW-
vkacsMdj FkkWVl~½
Mh- ,M] Mh- ,l- ,e-
tUe % 19 uksOgsacj 1976 O;olk; % izkFkfed f”k{kd] ukxHkhM- ft-
panziwj
izdkf”kr lkfgR; %
1½ pkjksGh % ^dkVsjh fuoMqax* Hkjkjh
izdk”ku] ukxHkhM- 2008
2½ dFkklaxzg % ^MQja* ek;cksyh izdk”ku]
eqacbZ] 2014
3½ oSpkfjd xzaFk % ^lwMkpk izokl* Hkjkjh
izdk”ku] ukxHkhM- 2014
4½ dforklaxzg % ^tkxy* Hkjkjh izdk”ku] ukxHkhM- 2011
5½ ckydFkklaxzg % ^,d vkgs vfudsr* ¼ejkBh o baxzth vko`Ùkh½ Hkjkjh
izdk”ku] ukxHkhM- 2012
6½ leh{kkxzaFk % ^uk- xks- FkqVs ;kaP;k pkjksGh dforsph leh{kk*
Js;l izdk”ku] fgax.k?kkV] 2014
7½ leh{kkxzaFk % ^dkO;Qqykaps varjax* MkW- jktu t;Loky ;kaph dfork]
Hkjkjh izdk”ku] ukxHkhM- 2014
8½ “kS{kf.kd % ^lat; ;sj.ks bafXy”k iWVuZ* Hkjkjh izdk”ku] ukxHkhM- 2016
9½ dkO;laiknu % 1- vaxkj 2- m/kku 3- vkjlk- Hkjkjh izdk”ku] ukxHkhM-
-
ई www.esahity.com
9½ dknacjh % larkth txukMs ,d ;ks)k] Hkjkjh izdk”ku] ukxHkhM 2016
9½ laiknu % ?kk.;kps vHkax] iqfLrdk Hkjkjh izdk”ku] 2016 10½ dknacjh % ^;equk* larkth txukMs egkjktkaph lkoyh izdk”ku 2017
11½ lfe{kkxzaFk % ^e/kq?kV* e/kqdj xjkVs ;kaP;k dforspk vH;kl izdk”ku 2017
lkfgR;fo”ks’k %
1½ ys[kd] dFkkdkj] dknacjhdkj] doh] laiknd] izdk”kd] oDrk Eg.kwu ifjfpr-
2½ vusd okM~-e;hu fu;rdkfydkarwu] o`Ùki=krwu ys[k] dFkk] dfork izfl)-
3½ laLFkkid&v/;{k % Hkjkjh lkfgR; f”k{k.k dyk lsok laLFkk- t- rq- lk- i- }kjk lkfgR; dk;Z] lektlsok] cgqtu pGoGhps dk;Z] lkfgR;laesyu vk;kstu] dohlaesyu vk;kstu]
uoksfnrkauk lkfgR; ekxZn”kZu] “kS{kf.kd pGoG o la?kVukRed dk;Z] vusd laLFkk o la?kVukapk
inkf/kdkjh- vusd laesyukr dfork okpu rFkk dFkk lknjhdj.k- “kS{kf.kd ekxZn”kZu-
iqjLdkj %
f”k{k.k xkSjo lUeku] fonHkZ ; qok xkSjo lUeku] deZohj HkkÅjko ikVhy lUeku] varjax
lUeku] e- Qqys jkT;Lrjh; f”k{kd lUeku] ckS)lekt iapdesVh lUeku] loZK lkfgR;jRu
iqjLdkj rFkk fofo/k lkfgfR;d] “kS{kf.kd] lkekftd laLFkkdMwu lUekfur- rsyh lekt uo[kGk]
ukxHkhM] czEgiqjh] rGks/kh] fHklh] usjh dMwu lektHkw’k.k lUeku-
fo”ks’k iqjLdkj %
1½ ^MQja* ;k dFkklaxzgkl Lo- olarjko nkanGs Le`rh jkT;Lrjh; ejkBh
okM~-e; iqjLdkj 2015 MkW- foðy ok?k ;kaps gLrs lkn cgqís”kh; laLFkk] vdksyk }kjk fn-
20 fMlsacj 2015- yk izkIr-
2½ ^MQja* dFkklaxzg o ^lwMkpk izokl* oSpkfjd xzaFkkl jkT;iqjLdkj vadqj lkfgR; la?k]
egkjk’Vª }kjk 55 os vf[ky Hkkjrh; vadqj ejkBh lkfgR; laesyu vdksyk ;sFks MkW- Qqyk
ckxwy laesyuk/;{k ;kaps gLrs izkIr- fn- 28 vkWx’V 2016-
3½ ^uk- xks- FkqVs ;kaP;k pkjksGh dforsph leh{kk* ;k leh{kkxzaFkkl frljs jkT;Lrjh; jfldjkt ejkBh lkfgR; laesyu ukxiwj- Jh fo”okl ikVhy laesyuk/;{k ;kapss gLrs iqjLdkj
izkIr- fn- 20 ekpZ 2016-
4½ dFkkLi/ksZr izFke iqjLdkj vadqj lkfgR; la?k xMfpjksyh }kjk fn- 12 ekpZ 2016-
5½ ftYgkLrjh; dkO;Li/kkZ iqjLdkj 2014 u{k=kp a ns.ka dkO;eap iq.ks] ftYgk “kk[kk panziwj
}kjk fn-23 vkWx’V 2014-
-
ई www.esahity.com
6½ jkts”ojth cks
-
ई www.esahity.com
thoukpa ekGjku Qqyfo.;kl vkiqydhph ftOgkG;kph lkFk
feGkoh i.k lkja O;FkZ Bjra] eu mnkl gksr tkra]
rjhi.k vlp txkoa
thouk”kh >qat nsr]
c;jhlkj[ka--------
-
ई www.esahity.com
c;jh
-
ई www.esahity.com
1
^vk;q’; igkoa txquh* i.k vk;q’; txrkauk [kMrj ik;okVk eukP;k
varjaxkr lnkp ckspr jkgkO;kr- txrkauk ej.;klkBh vkf.k ejrkauk tx.;klkBh
fOn/kkfLFkrhr vfHkyk’kk dks.k ckGx.kkj ukgh\ v”kkp laca/kkrwu ,d thoukrhy
lkQY; mn;kl ;sra-
dkgh ukrslaca/k vlsp vlrkr- T;kauk uko dh xkogh ukgh- uk dq.kkpk
vk/kkj dh uk dq.kkpk lgokl- R;k laca/kkph vkBo.k lnSo eukr jsaxkGr jkgkoh
vlp ?kMra- ts dkgh >kya rs ,d lR; gksra dh vkHkkl\
dMd mUgkGîkph vkx vLrkyk tkr gksrh- ikolkP;k u{k=kpa vkxeu
gks.kkj gksra- lxGhdMs “ksrdÚ;kaPkk dydykV ,sdw ;sow ykxyk- “ksrhps dke lq:
gks.kkj Eg.kwu dkekyk ykxysya- ukaxj] o[kj] [kqjI;k yksgkjkdMa usowu ik.kh nsow
ykxys- vkHkkGkpa jax dkGîk ikakya- ekrhpk xa/k njoGw ykxyk- loZ= tehu “ks.kkekrhua lkjoY;kxr okVw ykxyh-
o:.k vkxeukus “ksrdjh vkivkiY;k dkekyk ykxys gksrs-
>kMkaoj fgjohdap ikyoh QqVyh- i{kkapk fpofpokV ,sd.;kl xksM okVw
ykxyk- ik[kjkauh vkiyh ?kjVh ikolkph pkgwy ykxrkp >kMkyk Vkaxwu ltowu ?ksryh
-
ई www.esahity.com
gksrh- “ksrdjhgh vkiyh ?kjs xorkua] iMkjkua ltow ykxys gksrs-mUgkG;kP;k fnolkr
>kysyh vaxkph ykgh vkrk FkaM Ogk;yk ykxyh gksrh- iksVkph [kGxh Hkj.;klkBh
iqkykp ukgh ;kph ek= [kar okVr gksrh- FkksMaQkj f”kdya dh >kya]
thoukpk [ksG c?kk vlkp vlrks- iksVkph [kGxh Hkj.;klkBh dk; ukgh djkoa
ykxr vkf.k [kwi f”kdwu Qk;nk dk;\ “kwU;---- v”khp letwr vlk;ph-
xkokrhy iMohotk xorkauh cka/kysY;k ?kjkf”kok; nksupkj nxMfoVkaph
dkSyk: ?kj ekstdhp fnlk;ph- xkokpa uko rla lktsla ^vkcknh* vkcknhpk fodkl
ek= d/kh >kykp ukgh- vkcknh iklwu rkyqD;kyk tk.kkjk eq[; jLrk nksu eSykoj
gksrk- frFkikosrks ik;nG xsya dh rkyqD;kyk tk;yk xkMh feGk;ph- vkcknhr loZ
tkrh /kekZps yksd jkgk;ps- loZ vkivkiY;k ijhus lq[kh gksrs-
vkcknhr iUuklP;k toGikl ?kjs vlkohr- toGwup unh okgk;ph- tqua
xko unhP;k iyhdMs olysya vlrkauk nqFkMh Hk:u okg.kkÚ;k unhus xkokph ukl/kwl
>kyh gksrh- gGwgGw tqua xko vkslkaMwu ojp< Hkkxkyk vkcknh olyh- vkrk gîkauk
iqjkpk /kksdk uOgrk dh leL;kgh uOgrh-
vkcknhr ldkGP;k johfdj.kkiwohZp bFkY;k ck;kckiMîkauk tkx ;k;ph-
loZ ldkGh ?kjph dkes vkVksiwu “ksrhdMs fu?kk;ps- izR;sdkaP;k ?kjh xk;hEg”kh
vlY;kus xkokrhy nksupkj xqjk[kh xk;hlkj[kk ^xk;h lksMk* gacjMk QksMr jkukP;k
okVsua fu?kwu tkr-
vkcknhP;k izeq[kkyk ^vkck* Eg.kk;pa- vkckp R;kxkopk loZdkgh gksrk-
ljiap] U;k;nku dj.kkjk] ok brj leL;k lksMo.kkjk] dkgh vo?kM okVya dh]
-
ई www.esahity.com
izR;sd O;Drh vkckdMs /kko ?;k;ps- vkck rlk loZxq.kh ek.kwl] vkckpk xkokr
njkjk gksrk- mapf/kIikM] nkik>i ikoys Vkd.kkjk gk ek.kwl
R;kpk “kCn tho dh izk.k gksowu tk;pk- njjkst jk=ks oêîkoj cqt:d eaMGh
tek;ph- gîkr vkckgh vlk;pk- lxGîkauh feGwu felGwu ek.klkokuh okxkoa-
gîkdjhrkp rks /kMiMr vls- vkckyk ,dp eqyxh gksrh- oa”k pkyok;yk fu”kku
lqn~/kk mjya uOgra- vkckyk gîk ckchph vkBo.k >kY;kl ,dVkp fgjeqlwu jMr
clk;pk- ekxY;k tUekr dks.kra uk dks.kra iki dsya vlkoa- vlpa R;kauk okVk;pa-
vkckyk eqyxkgh >kyk gksrk- ngk o’kkZiwohZ--- vkckP;k ck;dksua vkWijs”ku dsya-
xkokrhy ifgyh L=h gksrh- vkWijs”ku dj.kkjh- lxGa cjkscj pkyw gksra- vkckps
oMhy ej.k ikoys fu loZ gDd ikp lgk o’kkZiklwu R;kaP;kdMs vkys gksrs- vpkud
vkckyk /kDdk clyk- mUgkGîkr vkacs rksMrkauk >kMkP;k “ksaMîkoj.ka [kkyh iMyk-
rkyqD;kyk nok[kk.;kr usya- i.k dkghgh mi;ksx >kyk ukgh- vkckpk eqyxk
R;kaP;kiklwu dqBarjh nwjoj xsyk gksrk- vkckua /khj /kjyk- eqyhykp loZdkgh ekur
vls- xkokrhy ygku eqykaoj R;kaph vikj ek;k- eqykph vkBo.k >kyh dh “kstkjP;k
eqykauk cksykowu R;kaP;k”kh [ksGr clk;pk- vkck xkokrhy lokZr Jhear O;Drh- i.k
R;kaps nq%[k vikj gksrs- vkckP;k ofMykapk LoHkko ek= rkiV gksrk- i.k vkck
lokaZe/;s felGyk- “kkar LoHkkokpk ek.kwl] dq.khgh R;kaP;koj Vhdk dsyh uOgrhp-
000
-
ई www.esahity.com
2
cuh fdrh lqaanj uko\ ukokizek.ka frpa okx.ka cksy.ka- xorkP;k eÅeÅ
ikR;kizek.ka] dksey fdj.kkP;k rstkizek.ka eukr Bl.kkja lkSan;Z] [ksMîkrhy
dkckMd’Vkua kya gksra- Lor%P;k vfLrRokph iokZ ulrkauk fnolHkj
jkcjkc jkcwu dkoGîkizek.ka dko&dko dj.kkja mnj Hkj.;kP;k uknkrp eaxÚ;klkscr
rh txr jkfgyh- cuhyk izsekph Hkwd dh u”khckpa lq[kgh feGr uOgra- uoÚ;klkscr
fejowu FkksMla vY;kMiY;kM gl.ka--- vk.k[kh jkcjkc jkc.ka-
nkfjnzîkua fryk ek[kya gksra- FkksMaQkj eaxÚ;k deok;pk rksgh tqxkj o
fcMhr u’V djk;pk- eaxÚ;k jkcjkc jkcwu ;k;pk- cuhlkscr yXu >kY;koj /kêkdÍk
vlysyk eaxÚ;k lxGk dkMhizek.ka okdklkj[kk fnlw ykxyk- cuhph dwl Hk:u igkoh
;k rGeGhua txrp jkfgyk- foMhpk ukn tMyk- ukdk rksaMkrwu lksMysyk /kwj R;kpa
lkja “kjhj iks[kjr gksra- R;kyk dGyp ukgh- xsY;k fdR;sd fnolkiklwu eaxÚ;k
vktkjh gksrk- ne] [kksdyk R;kph ikB lksMr uOgrk- xkokrhy oS|kua FkksMaQkj bykt
djkoa- MkWDVjdMs tk;yk iSls rjh dqBwu ;s.kkj- cuh fnolHkj jkcwu eaxÚ;kpa iksV
Hkjr jkfgyh- i.k jkstP;k dkekph >kysyh lo; fryk dkfggh =klnk;d Bjyh ukgh-
c;jh vkt dkeko:u vkyh- pV.khHkkdj d:u eaxÚ;kyk fnya- eaxÚ;kpk
ne [kwi ok
-
ई www.esahity.com
[kkVsoj rMQMrp futyk gksrk- oS|kua ukMh cf?kryh] nksupkj >kMkaP;k ikukpk jl
d:u iktya- eaxÚ;kyk “kkar >ksi vkyh- oS| fu?kwu xsyk gksrk- cuhus nksu ?kkl
tso.k dsya- vaFk:.k Vkdwu >ksih xsyh- eukr lkj[ks fopkj ;sr gksrs- eaxÚ;k vkrk
tkLrdkG fVd.kkj ukgh- fryk dGwu pqdya gksra- ngko’kkZiklwu frph dwl Hkjyh
uOgrh- cuhua R;kyk letkoya- nqljh ck;dks dj.;kpk vkxzg dsyk- i.k eaxÚ;k
gîkyk r;kj uOgrk- eaxÚ;kps “kCn ua “kCn fryk vkBor gksrs-
ßnqljh ck;dks d:u rqyk gkdywu nsow Eg.krsl-Þ
ßrla uk; Og;] i.k vkiY;kys eqyackGa gksbZy Eg.kwu---Þ
ßcus] vkiY;k u”khckrp nsokua fygya vly rla OgbZyp] izR;sdkys dk
yodjp iksj Ogrsr Og;a-Þ
cuh fopkj djr jkgk;ph- eaxÚ;kpa cksy.ka] FkksMla eukr glw ;k;pa-
yXu >kya rsOgk eaxÚ;kpa izse ikg wu [kwi [kw”k gksrh- i.k vkrk lxGa y;kl xsya
gksra- cuhyk ,dVhp txkoa ykx.kkj- udGr frPka gkr dikGkP;k dqadokdMs xsya-
eukph /kd/kd okksispa lksax ?ksowu vk.k[kh >ksiyh- gGwp ,d gkr iksVkojrh ljdya- Lor%ph
dwl Hkjkoh frpa LoIu gksra- vk.k[kh rsp vkBor gksra- lkjadkgh eaxÚ;kpa thou]
[kksiMh leksj ldkGP;k jkeizgjh foMîk vksky;a-Þ
ßeys dk cdjk Hkktk;pk vkgs Og;a- e?kkiklwu pkj foMîk vks
-
ई www.esahity.com
ßex tkok dh] vkY;koj /kqokpa vkax-Þ
ß;s cus] vkax /kqrY;kfcxj dks.kR;k dkekph lqjokr djrsr Og;a- nso dk;
Eg.ksy oa vkiY;kys- d”khrjh nksu osGph Hkkdj feGrs Og;a-Þ
eaxÚ;k vla okpkG cksyr glk;pk] cuhua vka?kksGhyk ik.kh Vkdya gksra-
vka?kksG >kY;koj pkj nksu ?kkl [kkowu dkekP;k “kks/kkr fu?kwu tk;pk- cuh
eaxÚ;kdMa ikgkr xkykrY;k xkykr glk;ph- iqUgk vkiY;k dkekl ykxk;ph-
cuhyk vtwu tkx vkyh- lkj[ks eukr fopkj ;sr gksrs- eaxÚ;kpk vkokt
vkyk- vkrki;Zar “kkar >ksiysyk eaxÚ;k mByk gksrk- [kksdyk vtwu ;k;yk ykxyk-
ßcus---c---us--- ik.kh nsrsl Og;a-Þ
cuh iVdu mByh- ekBkrya FkaMxkj ik.kh fnya
ßvkjke okVrs Og;a\Þ
ßokVrs FkksMla---cus] vkrk eh dkgh txw “kdr uk;-Þ
cuhua eaxÚ;kys vk/kkj fnya- [kkVsoj >ksioya- eaxÚ;k [kksa--[kksa d:u
>ksik;pk iz;Ru d: ykxyk- cuhgh vaFk:.kkoj iMyh- eaxÚ;kpk [kksdyk pkyqp
gksrk- jk= okksiyk-
bdMpa&frdMpa vkBowu cuhgh r”khp iMwu jkfgyh- vkdk”kkr pkan.ks Qqywu vkys
gksrs- i.k vkt panz mxoyk uOgrk- lxGhdMs dkGkdqê va/kkj iMyk gksrk- lxGa
dkgh “kkar&“kkar gksra-
dqBwu rjh [kGcGY;kpk vkokt vkyk- cuh pVdu Hkkukoj vkyh-
lxGhdMs va/kkjgh va/kkj--- jk=ks isVr vlysyk fnok fo>yk gksrk- cuh mBwu
clyh- eaxÚ;k “kkar futyk gksrk- frP;k MksGîkoj /kqjdV va/kkj iljyk gksrk-
cuhua fnok ykoyk- fnO;kP;k ean izdk”kkr >ksiMhr HkkaMîkdMa ikgw ykxyh- ekatjhua
-
ई www.esahity.com
HkkaMîkauk /kDdk ykoyk gksrk- bdMs&frdMs utj oGowu eaxÚ;kdMa ikgw ykxyh-
nkjkP;k QVhrwu ekatj ckgsj xsY;kpa fnlya- fnok rlpa Bsowu vaFk:.kkoj iMyh-
mnîkP;k m’k%dkykph okV c?kr-
cuhyk vkt [kwi =kl okVk;yk ykxyk- jk=Hkjkr nksurhunk mByh gksrh-
vkrk igkVgh yodjp gks.kkj- ldkGh mBwu vk.k[kh dke djkoa ykx.kkj] gîkpa
Hkku u Bsork r”khp iMwu gksrh- jk=kspa dkGkfdê va/kkj--dqBwurjh dq™;kap
dksYgsdqbZizek.ks Hkqad.ka ,sdw ;sr gksra- lkja f”kokj vxnh “kkar “kkar- v/kwue/kwu dktos
pedr gksrh- {k.kk{k.kkus ldkGpk lw;ksZn; toG ;sr gksrk- vk.k[kh frp igkV
cuhyk igkoh ykx.kkj] t.kw jkstpp jMxk.ka frP;kekxs ykxkoa- {k.kHkjgh mnîkP;k
lq[kLoIukph vk”kk eukr vkyh ukgh- nkfjnzîkpa ikax d/khgh u fQV.kkja gksra- frP;k
dqflrY;k panzkpa vkxeu tj gks.kkj uOgra rj mnîkPkk vk/kkjLraHk--- oa”kkpk fnok]
eqGhp uOgrk- vlpa jkuMqdjkizek.ks jkuksjku HkVdr njjkst iksVkph f”kdkj ikgkr
txkoa ykx.kkj gksra- vkt eaxÚ;k lkscrhyk i.k iqksi ykxyh- eaxÚ;kgh jk=Hkj
mBysY;k nek [kksdY;kua cstkj gksowu fufnzLr >kysyk- R;kP;kgh eukr vusd dkgqj
ektk;ps- ek÷;kuarj cuhpa dk;\ i.k eu eksBa [kachj djk;pk- frP;k dekoysY;k
iS”kkrua ?kj pkyk;pa- fcMhpk ukn vlrkukagh vktkji.kkr eaxÚ;kPkk fcMhpk gê
ikgwu cuh jMosyh Ogk;ph-
ßv”kk vktkjkrgh fcMh vks
-
ई www.esahity.com
cuh {k.kHkj xksa/kGwu tk;ph- eaxÚ;kpa cksy.ka frP;k MksD;kr dqBsp f”kjr
uOgra- vlp ngkckjk o’ksZ myVyh gksrh] lk/;klq/;k thoukP;k
/khjxaHkhj vkBo.kh lkdkjr-
igkVsP;k ean okÚ;kph >qGwd vaxkyk tkuokoh vlk okjk eanxrhus okgw
ykxyk- vkHkkG fujHkz LoPN >kya gksra- gosP;k >ksdkr ksiyh gksrh- nksUgh gkr Nkrhoj
Bsowu eaxÚ;kP;k vkoktkdMa dkUkkMksGk dsY;kxr- jk=Hkj nksurhunk mBkoa ykxya
gksra- fnolHkjp dkckMd’V] vaxkr dqBgh frP;k =k.k mjya uOgra- MksGs pqjpqjk;yk
ykxys gksrs- rh r”khp iMwu gksrh- eaxÚ;kua [kkVs[kkyh ikfgya- ik.;kpk Xykl Hkjysyk
fnlyk- [kkVso:u gkr [kkyh d:u Xykl ?ksryk- lqdysY;k ujMîkph vkx “kkar
djkoh Eg.kwu ?kVk?kVk ik.kh fiÅ ykxyk- eukr fopkjkpa dkgqj------ eaxÚ;kpk ik.kh
firkauk ne nkVyk- [kksdyk vkyk- ik.kh lkja ukdkrwu iMya- gkr FkjFkjya- Xykl
?kjaxGr cuhP;k vaxkoj xsya- cuh ekatjhua vaxkoj ;koa R;kizek.ka npdwu mByh-
eaxÚ;kdMa ikgw ykxyh- eaxÚ;kyk ne ykxyk gksrk- eaxÚ;k /kkik Vkdhr [kksa--[kksa--
tksjtksjkus djhr gksrk- jk=his{kk tkLrp [kksdyk okksioya- eaxÚ;kpk
psgjk ykycqan >kyk- cuhyk {k.kHkjp dk; lq[k feGkya\ vk.k[kh lq: >kya gksra rsp
jMxk.ka] eaxÚ;k [kksa [kksa djrp jkfgyk cuh [kwi ?kkcjyh- dk; djkoa\ frykgh
-
ई www.esahity.com
lqpsuk- jkrP;kyk oS|kP;k ?kjkdMa tkoa] eaxÚ;kyk lksMwu] cuhyk ?kke QqVyk- eaxÚ;k
rqVd&rqVd “kCnkr cuh lkscr cksyr gksrk-
ßcus---cus---[kksa---[kksa---Þ
ßvko] pqi jgk oa tjkla- E;k gk; uk! rqEgkl dkghch gks.kkjuk;\Þ
ßcus ---rks---c?k----nsokpk---nw---r----ekgh okV----c?k---rks;--cus----
ekgîk---gîk fcMhik;h---ekgîkuarj---dq.kklkscr rjh---yXu djf”ky---cus---eh---
pkyyks---Og;a- rwgh---rwgh---dwl---Hk:u ikgkph---[kwi---bPNk---gksrh---cus]----rw
cus---- Þ
cuhpa eaxÚ;kP;k cksy.;kdMs dkghgh y{k uOgra- lkja fopkjkpa dkgqj
ektya gksra- eaxÚ;k rqVd&rqVd cksyrp jkfgyk- v/kwu&e/kwu [kksdyr ne nkVyk
gksrk- ujMîkph vkx “kkar dsyh- tksjkpk ne Hkjhr eksBîk tksjkr [kksdyyk-
v[ksjpk---- cuhleksj iMyk gksrk- cuhP;k nksUgh [kkanîkoj gkr Bsowu] cuhyk
tksjkpk gqnadk vkyk-
ßekgîa jktk-----!Þ
cuh [kwi jMk;yk ykxyh- fryk {k.kHkj eaxÚ;k xsY;kpk fo”oklp clr
uOgrk- cuhua eaxÚ;kP;k Nkrhoj Mksda Bsoya- t.kw eaxÚ;k v[ksjpk fryk dqjokGr
gksrk- eaxÚ;kpa [kkijkizek.ka >kysys xky] fidY;k dkdMhizek.ka “kjhj fnO;kP;k ean
izdk”kkr fioGlj Hkklr gksra- Nkrhpk fiatjk [kksa--[kksa-- d:u vxksnjp v/kZesyk
>kyk gksrk- lkÚ;k lkiMîk fryk fnlk;yk ykxY;k- cuhps vJw okgkrp jkfgys-
eaxÚ;kps MksGs can gksrs- ‚n;kph /kd/kd v[ksjph can >kyh gksrh- dk;epkp >ksiyk
gksrk eaxÚ;k-----
cuh Lor%ojp fo”okl jk[kw “kdr uOgrh- eaxÚ;klkBh lkj[kh jMr
gksrh- jM.ka frP;kP;kus jks[k.ka >kya ulra- tksjtksjkus gqnads nsr---- vkdk”k eksdGa
-
ई www.esahity.com
gksra- Viksj pkan.ka eaxÚ;kpa Lokxr djhr gksrs- ekatjhpa vi”kdqu] dq™;kpa Hkaqd.ka----
lkja dkgh --- [kjpa! thoukpa jku d:u xsyk- lxGhdMs futhZo okGysy jku
vlkoa vlp fryk eaxÚ;kP;k ej.kk.ka >kya gksra-
cuh /kks&/kks iM.kkÚ;k ikolkua vkdk”kkyk xolY;kxr eaxÚ;kyk fcyxwu
jMr gksrh- dq™;kP;k Hkqad.;krgh cuhpk tksjtksjkua QqV.kkjk gqandk Li’V ,sdw ;sr
gksrk- lkja xko tkxa >kya fu igkV cuhdjhrk t.kw uoh fn”kk ?ksowu vkyh gksrh-
cuh v/kZesyh gksowu r”khp jMr gksrh- eaxÚ;kP;k “ksoVkykgh iSls uOgrs- lxGa
xkokrhy yksdkauh xksGk d:u eaxÚ;kyk Le”kkukdMs ?ksowu xsys- c;jh v[ksjpa
R;kP;kdMs ikgkrp jkfgyh- gîkiqksiMhr v/kZesyh iMwu
jkgk;ph- “kstkjP;k ck;kckiMîkuhagh letkowu ikfgya i.k frua dkghgh ,sdya ukgh-
t.kw eaxÚ;klkBh osMh >kyh gksrh- ,dlkj[kh fopkj djhr- lkj[kk eaxÚ;kpk psgjk
frP;kiq
-
ई www.esahity.com
3
xkokrhy “kkGstoGhy eksdGh tkxk] R;k “kkGsyk ykxwu oêk gksrk- frFkpa
jk=ksyk yksd tek;ps- R;kiklwu rhu pkj ?kj vkM ,d iMdh >ksiMh gksrh- xorkus
“ksdkjysY;k >ksiMhr th L=h jkgk;ph rh ^cuh* gksrh- le/ka xko rhyk ^c;jh*
Eg.kk;ps- R;k xkokus fryk vk/kkj fnya gksra- i.k frp uko frykp [kVdk;pa] lxGs
c;jkckbZ Eg.kwu vkokt nîk;ps-
iwohZ c;jhpa dkSyk: ?kj gksra- rs oknGkua iMY;kus vkckuh frP;kdjhrk
gh >ksiMh cka/kqu fnyh- c;jh Qkj”kh dq.kklkscr cksyr uOgrh- dkgh yksd frph Fkêk
djk;ps- le/ka ,sdq.k rh QDr glk;ph- frpa gl.ka yksdkauk vkoMk;pa] c;jh
iLrh”khr xsyh gksrh- rk:a.;kr frP;k QDr fLer gkL;kus frP;koj vusdkapk MksGk
vlk;pk- i.k] rs rk:a.; :i o; vkrk u’V >kya gksra- nks?ksgh dkckMd’V d:u
lq[kh gksrs- fryk eqyackGa >kys uOgrs- yXukyk ngk ckjk o’ksZ yksVyh- eaxÚ;k Qkj
nq%[kh jkgk;pk- i.k nsokph d`ik Eg.kwu xIi clk;pk- R;kua c;jhyk d/khgh =kl
fnyk ukgh- i.k yodjp c;jhyk lksMwu xsyk- eaxÚ;kyk foMîk vks
-
ई www.esahity.com
eaxÚ;koj thokikM izse gksra- eaxÚ;klkBh osMh vl.kkjh c;jh] vkcknhua
fryk vkti;Zar vk/kkj fnya gksra- c;jh QkVdh&rqVdh yqxMh ?kkyk;ph- xkokrhy
ck;k fryk diMsgh nîk;P;k- rh r”khp dk;eph txr jkg.kkj gksrh-
c;jhpa rk:a.; fdrh uktqd gksra- c;jh :ikph jk.kh gksrh- frP;k
:ikyk vkt “kki feGkyk gksrk- gîk {k.kHkaxwj thoukrhy nq%[kkph O;Fkkgh rh tk.kw
“kdyh ukgh- fdrhrjh enZxGh frP;k ykspukus ?kk;kG dsys vlrs- i.k rs rk:a.;]
:i] o; dkghgh mjya uOgra- eaxÚ;k xsY;kiklqu rh v”khp vèkZesyh txr vkyh-
tx.ka Eg.kts dk;\ gs lqn~/kk fryk dGya uOgra-vèkZesyh uOgs! rh “kjhjkus laiw.kZ esyh
gksrh- gkMkeklkpk lkaxkMk rsoViV diMs
lkQ dsys- diMs frFkpa okGw ?kkrys- vkf.k “kstkjhp vlysY;k
-
ई www.esahity.com
c;jhua ika/ku ojpk foGk mpyyk- >j>j ewBHkj Hkkth dkiyh-
xorkP;k ikR;kusp tqMh cka/kwu tk;yk fu?kkyh- diMs /kqowu ÅUgkua xGk dksjMk iMyk
gksrk- rgku ykxyh] ik.kh I;koa Eg.kwu ksiMhdMa fu?kkyh-
-
ई www.esahity.com
loZdkgh yqVya gksra kyh gksrh- enkZlkj[kk mBwu diMs
pkya xsya fol:u tk c;js] E;k vla dsya dq.kkyk lkaxw udksl- okVy ra
eh iSlsgh nsbZu- ukghrj rq>a ukd tkbZy- dq.khch gqax.kkj uk;- xkokr jkgk;yk
eqf”dy gksbZy-Þ
ßvkja eqMnîk ek>a uk”k dsyal-Þ
c;jh /kqlQwl jMr ,o
kMkP;k cqanîkyk Vsdwu clyh- vkaC;kpa
>kM gksra- {k.kHkj >kysyh deZdgk.kh vkBoyh-
-
ई www.esahity.com
gksrk fryk- [kwi /kkoyh gksrh- MksGs ?kê feVwu ?ksrys- kyh gksrh-
kyk--- rlkp iMwu jkfgyk- v[ksjpk--- c;jhP;k
dkBhua tksjnkj >Vdk clyk gksrk- MksD;kyk] {k.kHkj glrk&glrkp R;kyk dkfggh
letya uOgra- MksD;krwu jDr okgkr gksra- FkksMîkosGkiwohZp eukph >kysyh QwrhZ]
funzk/khu gksowu c;jhlkscr ?kMysY;k iz.k;ØhMsps rks t.kw LoIup igkr gksrk- vlkp
rks iMyk gksrk- dkgh {k.kki;Zar R;kP;k ‚n;kph Bksds pkyw gksrh- MksD;krwu [kwi jDr
xsY;kus ^ik.kh ----ik.kh* d:u “ksoVpk “okl lksMyk-
-
ई www.esahity.com
okV ikgkr gksrs- “ksrkdMs xsysys loZ O;Drh vkcknhdMa ijrr gksrs- unhpk ?kkV
lquklquk gksrk- dq.khgh nqikjiklua vkya uOgra frFka- c;jhP;k Li”kkZuh unhpa ik=
Mksyr gksra- ik.;kph ckjhd”kh /kkj] xM~Mîkr vlysya FkksMaQkj ik.kh] c;jh Hkkth
rksMk;yk xsyh gksrh- lk;adkGP;k tso.kkph lks; dj.;kdjhrk] diMs okGr gksrs-
okGwoj ,d yqxMa iMya gksra- ,d NksfV”kh Vksiyh frFkpa iMysyh gksrh- c;jhph okV
c?kr-
c;jh Qkj nwjoj /kkor xsyh gksrh- xkokiklwu nksupkj eSykoj] va/kkj
iMk;yk vtwugh vo/kh gksrk- vkaC;kP;k >kMk[kkyh c;jh clyh gksrh- c;jhpa vax
B.kB.kr gksra- >ksi ykxyh fryk] d”kkpkgh fopkj u djrk iMwu jkfgyh- R;k
>kMkph ek;k frP;koj ika?k:u ?kkyhr gksrh- vkaC;kyk cgj vkyk gksrk- ygku&ygku
dSÚ;k ;sr gksR;k- c;jhyk tkx vkyh- vax B.kdk;yk ykxya- rh bdMs&frdMs
fHkjfHkj ikgw ykxyh- rh >kMk[kkyh clyh gksrh- lw;Z vLrkl tkr gksrk- Mksda
nq[kk;yk ykxya- MksD;koj rk.k iMyk- eh dqBa vkyh\ t.kw fryk Hkkl >kyk gksrk-
,dne vkBoya fryk- gs vkaC;kpa >kM- vkck xkopk izeq[k] vkckpk eqyxk gîkp
>kMkoj.ka [kkyh iMyk gksrk- vkacs rksMrkauk vkckpk ,dqyrk ,d eqyxk vkckyk
lksMwu xsyk gksrk- esyk gksrk rks---frpa vax “kgkjya-
{k.kHkj Mksda B.kdya- vkBoya fryk] kyh- [kjpa kyh- frpa yqxMa okGr gksra unhoj] unhP;k fn”ksus xko--- unhgh [kwi
nwjoj xsyh gksrh- bdMs&rhdMs c?kr clyh- lk;adkG >kyh gksrh-
-
ई www.esahity.com
[kwi [kwi /kkowu Fkdyh gksrh- Hkqdsph tk.kho >kyh- jMwu&jMwu lkj[kk
xGk lqdwu vkyk- ik.kh I;k;ph bPNk >kyh- bdMs&frdMs ikgw ykxyh- vkcknhdMs
frps ikoya oGys gksrs- MksGîkleksj lkj[kk frpk psgjk ;sr gksrk- fryk nqikjps “kCn
vkBow ykxys-
ß;s c;js] toG ;s] eaxÚ;kua dk; fnya rqyk\ okVsy ra E;k] ekgîk fnykph
jk.kh cuorq;k rqyk-Þ
i>i ikoya Vkfdr fu?kkyh- Hkwd
tksjkr ykxyh gksrh- lk;adkGP;k Lo;aikdkph Hkkth dqBa Qsdyh rsgh dGya ukgh- ga!
vkBoya- [kkVsP;k cktqyk iMyh gksrh- xorkus cka/kysyh tqMh fo[kqjyh gksrh- frP;k
>kysY;k fNUu fofNUu nsgkizek.ka- e/k pk[kyk gksrk kys uOgrs-
pkyrk&pkyrk “ksrkrhy kyk uOgrk- ;kis{kkgh
-
ई www.esahity.com
r”khp ekxY;k ik;kua oGyh- frFkqup rkyqD;kP;k fn”ksua tkow ykxyh-
rgku ykxyh gksrh- ufntoG vkyh- ik.kh I;koa Eg.kwu unhP;k ik=kr f”kjyh- frP;k
yqxMîkph vkBo.k >kyh fryk- va/kkj iMya gksra- vkrk yqxMa ikg.kkj rjh dqBa\
ik.kh unhP;k ik=kr pdkdkr gksra- vkatksGhus ?kVk?kVk ik.kh I;k;yk ykxyh- iksVHkj
ik.kh I;kyh- eu dla cQkZlkj[ka “kkar >kya gksra- i.k
-
ई www.esahity.com
4
jk= >kyh- jkrfdMîkpk fdjfdj vkokt okksih xsys gksrs- vkckpagh
uqdrp tso.k vkVksiya gksra- rkyqD;ko:u vkck lk;adkGhp ijryk gksrk- >ksi
MksGîkr nkVr gksrh- vkt oêîkdMs tk.;kph bPNklqn~/kk uOgrh- vaFk:.kkoj vax
>ksdwu vkck futyk gksrk-
pkjpkS?ka xkokrhy eaMGh oêîkoj teyh gksrh- “ksrh] ihd ik.;kP;k xks’Vh
lq: gksR;k- oêîkP;k rhu&pkj ?kj vkM c;jhpa ?kj gksra- c;jh ?kjh UkOgrh- frP;k
?kjh fnokgh isVyk uOgrk-
kyk gksrk-
pV.khHkkdj dsyh gksrh- ksih xsyh gksrh- /kU;kph
okV ikgkr r”khp clwu gksrh- jkrP;kyk “ksrkdM tkoa] i.k va/kkjkr ,dVa tk.ka-
Qkj Hkhrh okVyh vlrh- dq.kkph rjh fopkjiwl djkoh Eg.kwu oêîkP;k fn”ksua
fu?kkyh-
oêîkoj xkokrys] pkjikp O;Drh clyh gksrh- utj fHkjfHkj fHkjdkfor
oêîktoG vkyh- lxGîkpa y{k frP;kdMs xsya- toG tkowu gGqp Eg.kkyh-
ßvkepa /kuh fnlya dk; th\ vtwu vkya ukgh “ksrkdMua-Þ
ßdok xsya “ksrkdMa\Þ R;kaP;kryk ,d Eg.kkyk-
-
ई www.esahity.com
ßldkGiklwu xsya gksra okMhoj] vtwu vkyp uk; th- cSygh vkya uk;-Þ
rh jMdqaMhl ;sowu gyD;k Lojkr Eg.kkyh-
ß;sbZy dh uoa m”khj ik”khj-Þ R;kaP;krhy kyk uOgrk- ?kjkP;k fn”ksua tk.kkj ,oksiyk gksrk- jk= okkY;kizek.ks npdwu mByk- vkckyk
Hkkl >kyk gksrk- ,dVd f[kMdhokVs ckgsjP;k fn”ksus ikgw ykxyk- dq™;kP;k
Hkqad.;kpk vkokt dkuh ;sr gksrk- pkjikp yksdkapa vksjM.ka vkrk R;kaP;k y{kkr
vkya gksra- cSykizek.ka gacjMk QksMhr dq.khrjh ckbZ jMr gksrh- vkck rlkp mByk-
nkj fdjZ-----vkokt djhr m?kMya- ik;kr ikn=k.k Vkdwu va/kkÚ;k okVsua pkyw
ykxyk- le/ka xko tkxa >kya gksra- eU;k
-
ई www.esahity.com
c;jh dqBrjh nwj fu?kkyh- va/kkÚ;k okVk rqMfor dqBa tkr vkgs\ frykgh
dGya uOgra- rh r”khp pkyr jkfgyh- v/khZ vf/kd jk= xsyh gksrh- “ksrkrua
pkyrkauk nksu dkVh ik;kr :ryh gksrh- d”kkpgh Hkku mjya uOgra- iMY;keqGa
vaxBîkrwu jDr xsya gksra- vaxBk B.kB.kw ykxyk gksrk- pky.;kph fgaer mjyh
uOgrh- rjhi.k ,d,d ikoya iqksiyh uOgrh- eU;kP;k ck;dkspa
jM.ka vtwugh Fkkacya UkOgra- xkokrys yksd eU;kP;k “ksoVP;k yXukph r;kjh djr
gksrs- “ksoVpa yXu gksra- c;jhlkscr uOgs! ,dVîkpa- izR;sdkpsp ,dnk “ksoVps yXu
vlrs- xktkoktk vlrks i.k vkuan ek= ulrks-
loZ= vla nq%[k unh nqFkMh Hk:u okgkoa rla okgkr gksra- vkcknhua
yXukyk gkrHkkj ykoyk- vkckua loZ r;kjh dsyh- uO;kdkiMkpk lkt pkyk gksrk- nksu cSyxkMh ykdMa Hk:u leksj
tkr gksrh- pkj yksdkaP;k [kkanîkoj frjMh gksrh- ekxwu ck;k ek.kla tkr gksrh-
eU;kpk pkj o’kkZpk iksjxk leksj vkdVa /k:u pkyr gksrk- vkck R;kyk gkrkus
vk/kkj nsr gksrk- lj.kkph jk[k gksr gksrh- eU;kph ck;dks jMrp clyh- v[ksjph]
eU;kP;k oklusua frpgh thou u’V >kya gksra-
nksu fnol myVys gksrs- vkcknhr eU;k
-
ई www.esahity.com
xkokr c;jhphgh ppkZ pkyw gksrh- i.k eU;kyk c;jhua ekjya vlsy v”kh dYiuk
dq.kkP;kgh eukr vkyh ulsy- vkckuh lxGîk >ksiMhph uhV pkSd”kh dsyh gksrh-
Hkkth okGwu fo[kqjyh gksrh- R;k fno”kh jk=ksykp cSy ?kjh vk.kyh gksrh- vkck
,dlkj[kk fopkj djhr gksrs- vpkud vkckP;k MksGîkr Åu iMY;kxr pdkdh
fnlyh- gkrkryh vaxBh gksrh- vkckua vksG[kya- rh c;jhphp vaxBh gksrh- vkckP;k
MksGîkr dYiukpk mnzsd ektyk gksrk- ^rh c;jh nksu fnolkiklwu csiÙkk-- c;jhph
vaxBh] unhoj okGysya yqxMa---] Vksiyh] Hkkthph okGwu fo[kqjysyh tqMh-*
vkckyk {k.kHkj >Vdk clyk- eU;kP;k [kkVsoj clwu vkck fopkj d:
ykxys- vkckpk jkx HkMdr gksrk-
ß[kaMîk] rh c;jh dqBa fnlyh dk ja\Þ vkckua [kaMîkl fopkjya gksra-
[kaMîk vkckP;k gkrkrhy vaxBhdMs ikgkrp jkfgyk gksrk-
ßvkck] gs le/ka c;jhpa yQMa vlkoa] gîk eU;kpk tho---Þ
ßgks] c;jh f”kok; eU;k esyk uk;- vkj a! eqMnîklkj[ka dk c?krk\ pyk
xkokr] tk “kks/kk fryk- lkja f”kokj /kqaMwu dk
-
ई www.esahity.com
deZdgk.kh lkafxryh- f”kokpsgh MksGs ikukoys gksrs- f”kokp frpk ek;cki gksrk- iqkyh] kya gksra- eaxÚ;k cuhyk c;jhp
Eg.kk;pk- ^ cuh---cus--* dqBwurjh gkd vkY;klkj[kh okVyh- frpaLoIua Hkaxya gksra-
bdMs&frdMs fHkjfHkj ikgw ykxyh- dq.khgh uOgra- Hkkl >kyk gksrk- eaxÚ;kpk vkokt
gksrk- eaxÚ;k fcMh vks
-
ई www.esahity.com
eaxÚ;kyk ikgwu c;jh jMyh gksrh- pkj ?kVdspk ikgq.kk gksrk rks- c;jh
R;kyk vk/kkj nsr gksrh- Lor%P;k dqadokph iokZ u djrk- jMrkauk dikGkoj gkr
xsya- gkr jDrkus ek[kY;kxr >kya gksra- dikGkps dqadw iqlY;k xsys gksrs- rh eukrp
?kkcjyh gksrh-
ßuk;! rqEgh eyk lksMwu tk.kkj uk;-----Þ
ßcus] rqgh dwl Hk:u ikgk;ph bPNk gksrh- vkrk dkghgh gksow “kd.kkj
ukgh- cus] rqyk iksVpk iksjxk nsow “kdyks ukgh- ;k ukgh ra iqs
vèkqja LoIua---Þ
ßrqepach ra LoIua v/kqjp jkfgya- E;k ikihu gk; th- ekgh dwl fjdkehp
jkfgyh-Þ
cuh gqnadk nsr jMr gksrh- eaxÚ;k frP;kdMs ,dVd ikgkr gksrk-
dnkfpr d/khgh fnl.kkj uOgrh R;kyk- frP;k :ikdMs lkj[kk ikgw ykxyk- frP;k
xkykoj Li”kZ dsyk- c;jh R;kP;k dqf”kr f”kjyh- gqands nsr tksjtksjkus jMr gksrh-
ßcus---c---us--Þ
“ksoVpk “kCn fu?kkyk gksrk- vax dla gyda iMya- c;jh ,dlkj[kh
ikgkrp jkfgyh- gacjMk QksMwu jMyh- dqadw iqlya gksra dk;epa] ,d v/kqjh dgk.kh--
- dq.khgh mjya uOgra- dq.kklkBh tx.kkj gksrh rh\
jk= [kwi >kyh- c;jh eaxÚ;kP;k vkBo.khr rYyhu >kyh- jMosY;k nq%[kh
eukusp >ksih xsyh- MksGk dsOgk ykxyk rsgh dGya ukgh fryk-
-
ई www.esahity.com
f”kokgh jkrP;kyk fopkj djrp >ksih xsyk- ck;dkslaxs [kwi osG cksyr
clyk gksrk- c;jhpa nqHkkZX; R;k nks?kkaukgh vkBor gksra- f”kokph iqruh gksrh rh-
l[[kh uOgs! ekuysyh- c;jhpa ek;cki vlrk iklwu thokikM izse dsya gksra
frP;koj- f”kokykgh eqya eqyh gksrs- lkÚ;kaps yXu >kys gksrs- f”kokps eqya rkyqD;kyk
jkgk;ph- f”kok R;kph ck;dks nks?kp QDr bFka jkgk;ph- T;k ekrhr tUeyk R;k
ekrhps midkj QsM.;klkBh- f”kok eqykdMa xsyk uOgrk- xkokrp jkgwu nksu d’V
d:u [kk.ka R;kyk te.kkj gksra- i.k f”kdysY;k eqyk ukroklkscr jkg.ka teya ulra-
eqyxk d/kh fQjdwugh ikgkr uOgrk- Lor%pk
eqyxk vlwugh [kwi nwj gksrk- R;kyk d/kh vkBo.kgh ;sr uOgrh- R;k jk=ks
f”kokph ck;dks c;jh fo’k;h cksyr gksrs-
ßc;jhua eU;kyk ekjya] xkokr tj ekghr >kya rj---rs ;sFki;Zar ;srhy-
ex dk; djk;pa oa\Þ
ßikgw iqkya rj c;jh dk;eph tkbZy- ukgh] iksfylkauk ekghr gks.kkj
uk;- vki.kp fryk cksykoya Eg.kwu lkaxk;pa- eU;k esyk rsOgk dq.khgh ikfgya ukgh-
c;jhlkBh vki.k [kksVa cksyw-Þ
ßi.k] c;jh---Þ
ßfrpa le/ka cjkscj gksbZy-Þ
f”kok R;kph ck;dks jk=Hkj fopkj djhr clys gksrs- R;kapkgh MksGk dsOgk
ykxyk R;kaukp dGya ukgh- c;jhlkBh f”kokph rGeG lq:p jkg.kkj gksrh-
-
ई www.esahity.com
egkX;k] uanîk] [kaMîk] f>axÚ;k >i>i pkyr gksrs- ,dk gkrkr dkBh]
[kkanîkoj ?kksaxMa gksra- R;kapk psgjk dlk yky caqn >kyk gksrk- xkokrhy fn”ksus ?kqlyh
gksrh- jLR;kojua tkrkauk ,dk fofgjhoj Fkkacyh- ck;k ik.kh Hkjr gksR;k- ik.kh
dkkya gk;-
Þ-
[kaMîk R;kyk letkfor gksrk-
ßga! R;k fdlukph iksj dk;\ i.k esyk dh uo rks- c;jh bFka ;sr ch
uk;] ybZ fnl >kys-Þ
rks ljG tkow ykxyk- pkS?kgh R;k ek.klkdMs ikgkrp jkfgys- vk.k[kh
dq.kkyk rjh fopkjkpa gîk fopkjkr- pkS?kgh frFkp Fkkacysr- jLR;kP;k dMsua oMkpa
>kM gksra- R;k >kMkP;k lkoyhr fopkj djr mHks gksrs- vk.k[kh dq.hkrjh ;s.;kph
pkgwy ykxyh-
-
ई www.esahity.com
ßgîkyk fopkj dh\Þ [kaMîkua f>axÚ;kl EgVya gksra- rh O;Drh R;kP;k
toGwu tkow ykxyh gksrh-
ßvgks jko! Þ R;k ek.klkph R;kP;kdMs utj xsyh-
ßdk; j\ d”kkyk vkokt fnya\Þ
ßdke gksra rqeP;kdMa-Þ
ßdks.kra\Þ
ßgîk bFka fdluk jkgkr gksrk-Þ
ßesyk rks] ngk ckjk o’kZ >kyhr-Þ
ßR;kpa dq.kh ukrsokbZd uk; dk bFka\Þ
ßga! vkgs uk! vkcknhyk R;kph eqyxh jkgrs c;jh] dkyp fnlyh R;k
f”kokP;k ?kjh- frpk pqykr Og; uk rks!Þ
ß?kj dq.kkdMa vkgs R;kpa\Þ
ßgsp leksjpa Og;a dh-Þ
rh O;Drh leksj xsyh- egkXîk] [kaMîk] f>axÚ;k ykycaqn >kysr- c;jheqGa
[kwi fQjkoa ykxya R;kauk- pkS?ksgh f”kokP;k ?kjkdMa fu?kkyh- f”kokph ygku >ksiMh
gksrh- vkre/;s dq.kkpa rjh cksy.;kpa vkokt ;sr gksra- pkS?kgh nkjkr Fkkacys-
,desdkdMs utj fQjoyh- f>axÚ;kua tksjkr vkokt fnya-
ßf”kok gk; dk ?kjkr\Þ
f”kok nkjkrwu ckgsj vkyk- dq.hkrjh cksyoY;kpk vkokt vkyk gksrk- R;kpa
dkGht B.kdya- ‚n;kpk Fkjdki mMkyk- vkcknhpa pkS?ka t.k R;kp nkjkr mHkh gksrh-
-
ई www.esahity.com
ßc;jh dqBa gk;\Þ uanîkua jkxkr fopkjya-
ßdks.k c;jh--- bFka c;jh jkgkr uk;\Þ
ß[kksV cksyrq;kl] R;k fdlukph iksj] vk.k fryk ckgsj- uk; ra rq>k eqMnk
ikMY;kxr jkg.kkj uk;-Þ
egkX;k f”kokoj /kkowu xsyk- f”kokua nkjkr vlysY;k dkBhua okj dj.kkj
rksp f>axÚ;kua dkBh vMoyh- f”kok jkxkr cksyr gksrk-
ßekgîk ?kjh ;sowu eykp ne nsrksl dk ja\ fgaer vly ra ;s dh ,dVk-
vkcknhP;k fx/kkMkauks rqepa eqMnp /kkMhua-Þ
ßFkkac f”kok] vkepa Eg.k.ka ,sdw.k ?ks- vkEgh ekjfiB dj.;kl vkyks uk;-Þ
f>axÚ;k f”kokyk letkfor gksrk- R;kP;kp xkokr tkowu R;kauk ekj.ka
Eg.kts] xkok”kh fojks/k dj.ka gksra- le/;k xkokrhy yksdkauh R;kyk lksMya ulra-
f”kok cksyyk rs cjkscj gksra- fx/kkMkykgh R;kaph rqdMs iqjyh ulrh- f”kok “kkar >kyk
gksrk- rs iq
-
ई www.esahity.com
>kY;kxr fnlw ykxya gksra- f”kokph ck;dks frP;k toG tkowu frP;kdMs ,dlkj[kh
ikgw ykxyh- dnkfpr c;jhP;k MksGîkrp frpa Hkfo’; fnlr gksra- va/kkÚ;k okVk---
c;jhP;k thoukrhy iqkM gksra- yXu >kya rsOgk c;jhua oMkyk
rhu QsÚ;k ekjY;k gksR;k- xkokrhy rh izFkk gksrh- vktgh rh oMkyk rhu iznf{k.kk
ekj.;kl xsyh gksrh- L=hpa lkSHkkX; dk;e jkgra- i.k lkja dkgh u’V >kya gksra-
lkSHkkX; ijr feGsy gîk vk”ksuap t.kw QsÚ;k ekjY;k gksR;k- c;jh iqi ikoya iMr
gksrh- nqikjpa Åu p
-
ई www.esahity.com
5
vkcknh “kkar gksrh- ksdkr rjaxr gksrk- xkokrya nq%[k t.kw R;kpp nq%[k gksra- vkckph eqyxh
lqjs[kk [ksGr gksrh- ,dk o’kkZph >kyh vlsy- [ksG.;k”kh [ksGrkauk jkaxr&jkaxr ;sr
gksrh- vkckyk {k.kHkj glw vkya- vkck ,dlkj[ks lqjs[kkdMs ikgkrp jkfgys-
oÚgkaMîkrY;k ik;Ú;ktoG xsyh- okjaokj mHka jkgk;P;k iz;Rukr gksrh-
vkckph utj pqdyh- vkck vkiY;kp fopkjkr eXu >kyk- lqjs[kk mHkh
>kyh- ,dk,dh rksy tkowu ik;Ú;ko:u iMyh- frP;k jM.;kpk vkokt ,sdw.k vkck
?kkcjyk- vkckus /kkor tkowu fryk mpyya- frph ikB FkksiVyh i.k jM.ka ek=
Fkkacya uOgra- frph vkbZ vkyh- fryk lkscr ?ksowu xsyh- vkckph ck;dks] ikVyhuckbZ
Eg.kk;ps lxGs] “kkark uko gksra lqjs[kkP;k vkbZpa- vkckpa [kwi izse gksra frP;koj-
lklqlkljs xsY;koj gîk ?kjkyk frup lkaHkkGya gksra- nq%[kkph d/kh iokZgh dsyh
uOgrh-
nq%[k izR;sdkP;kp u”khckr vlrkr- ^ikVykusp tj nq%[k djhr clys
rj xkokpa dk;\* usgeh Eg.kk;ph rh- vkck ikG.;koj ;sowu clys- lqjs[kk iMyh]
jMyh] vkckP;k eukyk {k.kHkj /kDdk clyk- tqU;k vkBo.kh rjaxr gksR;k- vkckpk
eqyxk vlkp fu?kwu xsyk gksrk- tqU;k dkGkpa iki Hkksxrks; Eg.kwu vkck xIIk
clk;ps- R;kapk gîk tUekr rjh iq.; feGok;pk /;kl gksrk- vkckph ck;dks
-
ई www.esahity.com
ikVyhuckbZ Qkj nq%[kh >kyh- vUu ik.kh lqVya gksra- i.k vkckua lkojya fryk
izsekpk vk/kkj fnyk- vkck vlkp vkcknhykgh vk/kkj nsr jkfgyk-
vkckyk nqikjpa Fkdok vkyk gksrk- MksGs ykxr gksrs- rlkp fopkj djhr
ikG.;koj iMwu jkfgyk- vkckyk Lor%pa ckyi.k vkBok;yk ykxya- FkksMîkosGkiwohZp
iMysY;k lqjs[kkpa----vkckph ,dqyrh ,d eqyxh----
vkckpa uksdj jaX;k xMh vkyk- nqikjpa cSy okljkauk ik.kh iktwu---
jaX;k ybZ bZekunkj--- ?kjP;k O;Drhizek.ks gksrk- vkckyk R;kua gkd fnyh-
ßekydÞ
vkckpk MksGk ykxyk gksrk- vkckyk tkx vkyh-
ßdk; ja! dks.kr dke gksra\Þ
ßekyd] FkksMla iSls ikfgts gksra- ekgh ?kjokyh ckGari.kklkBh ekgsjkyk
tkra Egq.ka ---- [kpkZik.;kyk---Þ
ßfdrh iSls ikfgts ja rqyk-Þ
ßiapsfol&frl :i;s ikfgts th-Þ
ßgksbZy dk ja ,o
-
ई www.esahity.com
vkckpk MksGk vk.k[kh ykxyk- ikVyhuus nqikjpa pgk vk.kyk- jaX;k
frFkpa gksrk- vkck mBwu clysr- vkrkrjh >ksi tk.kkj gksrh- vkckus jaX;kus pgk
?ksryk-
ßjaX;k R;k
-
ई www.esahity.com
ßgs ?ks “kaHkj :i;s] [kpkZyk --- vH;kl dj--- ikl gks] dkgh vMp.k
Hkklyh rj ;sr tk-Þ
R;kus vkckP;k gkrwu iSls ?ksrys- vkckP;k ik;k iMyk vkf.k fopkj djhr
fu?kwu xsyk- vkcklkj[kk nsoek.kwl xkokr ukgh- vkckusp ikVyhuyk
-
ई www.esahity.com
[ksGk;ps- i.k vkckyk u fnlrk- vkckpk lDr fojks/k vlk;pk- iRrs [ksG.;keqGa
vkcknhrhy rhu pkj xMh tqxkjkik;h cjckn >kys gksrs- rsOgkiklwu vkck xkokr
dq.kkykgh tqxkj [ksGw nsr ulr- ts dkgh [ksGr rs vkckP;k ekxsp- vkck d/kh
[kkenîkr ;sr ulr- i.k ,[kknîk fno”kh r:.k eqyklkscr xIIkk djk;yk ;sowu
clk;ps- vkck r:.k vlrkauk njjkst bFka [ksGk;ps-
R;k fno”kh vlsp ik; fQjysr [kkenîkdMs] [kkenîkP;k ekxP;k cktqyk
nksupkj eqys tqxkj [ksGr gksrh- vkckyk dGya gksra- rlsp rs [kkenîkdMs xsys-
iS”kkpk Mko pkyw gksrk- vkck tkowu frFka Fkkacys] dq.kkpsgh R;akP;kdMs y{k uOgra-
vkck R;kaph xaer igkr clyk- dq.khrjh R;kaP;kdMs ikfgya- vkck vkys Eg.kwu gGwp
iqViqVyk- lokZaP;k vaxkph ykgh&ykgh >kyh gksrh- lxGs ,dVd ikgw ykxys- vkckyk
[kwip jkx vkyk gksrk- R;kauk dkghrjh Eg.k.kkj i.k xIip jkfgyk- gs lxGa ikgwu
ijr fQjyk] rh eqygh ,desdkdMs ikgw ykxyh- vkckuh R;kauk dkfgp EgVya uOgra-
rlkp fu?kwu xsyk- lxGîkauk uoy okVya- i.k vkck f”k{kk fnY;kf”kok; jkg.kkj
ukgh ;kph [kk=h gksrh- dnkfpr oêîkoj loZ xkokleksj f”k{kk nsrhy- vlgh okVya
R;kauk] pkS?kgh vkilkr dqtcqtr gksrs- [kkenîkr vlysyh ckdhph eqya glw ykxyh-
vkckyk [kwi fHkr] R;kapk eku jk[kr vlr- vkck vkiY;k xkokP;k
HkY;klkBh djrks- vkiY;kgh HkY;klkBh---- nqlja ikVhy vlra rj R;kaP;k
ofMykizek.ka /kunkSyr [kwi dekoyh vlrh- Lor%pk QDr fopkj d:u pSuhus txys
vlrs- dq.kh uko Bsoya] fojks/kgh dsyk rj izk.kkyk eqdkoa ykxya vlra R;kaP;kleksj-
-- i.k vla rs d/khgh okxys ukgh- U;k;nku djrkaukgh xkokP;k erkizek.ksp djhr-
Lor%pk fopkj “kD;rks cktqykp Bsor vlr- pkS?kgh ekQh ekxk;yk tk.;kP;k
fopkjkr gksrs- vkckP;k ?kjh tkowu ekQh ekxkoh] ik; idMkos- vkckpa eu
es.kkizek.ks foj?kG.kkja gksra- ;kph tk.kho R;kauk gksrh- pkS?kgh vkckP;k ?kjkdMs fu?kkys
gksrs- vkckP;k ?kjh iksgpysr- ikVyhu nkjkrp gksrh-
ßvkckth gk;r dk; th ?kjh\Þ
-
ई www.esahity.com
R;krhy ,dkus fumRlkgh eukua ikVyhuyk fopkjya gksra-
ßvkÙkkp rj ckgsj xsysr] i.k dk; ja dkgh [kkl dke\Þ
pkS?kkauhgh ekydhuyk [kkenîkrY;k tqxkjkcíy lkafxrya- ekydhu eukrp
glyh-
ß,okyh gksrh- vk.k[kh fu?kkysr [kkenîkdMs] tqxkj u [ksG.;kpk ladYi djhr-
lw;Z vLRkkyk tk.kkj gksrk- xk;hoklja jkukrwu ;k;ph osG >kyh gksrh-
“kkGsphgh lqêh >kyh gksrh- ygku eqys mMîk ekjr ?kjkdMs iGr gksrh- vkck
[kkenîkdMqu ljG “kkGsrp xsyk gksrk- nksup ekLrj gksrh frFkY;k “kkGsr-
ohl&iapsfol eqya f”kdk;ph frFka- vkck ekLrj lkscr ijr ;sr gksrs- R;kapa y{k
c;jhP;k ?kjkdMs xsya- c;jhph o eU;kkyh R;kauk- vkck
ekLrjklkscr cksyr&cksyr rlsp fu?kkys- ekLrjkaukgh R;kaP;k eukr rjax.kkÚ;k
vkBo.khph dYiuk uOgrhp- ekLrj vkiY;k ?kjkdMs fu?kwu xsys- vkck gkrkr
/kksrjkpk “ksyk idMwu lxGhdMs pkSQsj utj fQjfor ?kjkdMs tkr gksrs- nq:up
dq.khrjh /kkor ;srkauk fnlya- ia/kjk lksGk o’kkZpk eqyxk
èkkik Vkdhr ;sr gksrk- vkckpa y{k R;kP;kdMs gksra- [kkenîkr nqikjh
tqxkj [ksGr vlysyk rks eqyxk gksrk- vkckleksj ;sowu Fkkacyk- R;kyk dk; lkaxk;pa
gksra rsgh rks /kM lkaxw “kdyk ulrk-
ßdk; ja dk; >kya\ ,o
-
ई www.esahity.com
ßvkck] c;jh ;sr gk; th- f”kokjki;Zar vkyh;k- lkscr egkX;k] [kaMîk
pkS?kagh gk;-Þ
vkckyk {k.kHkj g’kZ >kyk- c;jh pkS?kklkscrp ;sr gksrh- ikp&lkr
fnolkiklwu [kwi riklya fryk- dqBgh iÙkk ykxyk uOgrk- vkck ikoya Vkdhr
?kjkdMa fu?kkys- iqhp vkgs uk!Þ
c;jh ?kkcjyh frpa dkGht /kd/kd djr gksra- frP;k vaxkyk Fkjdki
lqVyk gksrk- lxGh vkcknh frP;kdMs ikgkr gksrh- frP;k rksaMwu “kCngh QqVr
uOgrk- f”kok fryk vk/kkj nsr gksrk- c;jh dkghgh cksyyh ukgh- vkckpk jkx p
-
ई www.esahity.com
ßOg; th] rh c;jhphp vaxBh Og;-Þ
ßex eU;k
-
ई www.esahity.com
eaxÚ;kph ifo= cuh] eaxÚ;k Lohdkj.kkj dk fryk\ rh vifo= >kyh gksrh- k eaxÚ;k eyk LOkhdkjsy] {k.kHkj frP;k eukyk
vk/kkj feGkyk- eaxÚ;kus fryk ejrkauk “kiFk fnyh gksrh-
ßrw eyk fol: uxl cus]Þ
c;jh Lor%P;k {k.kHkaxqj thoukr rYyhu >kyh gksrh- fryk d”kkpgh Hkku
jkfgya uOgra- vpkud vkck mHkk >kyk- c;jhpa LoIua Hkaxya gksra vkck cksy.kkj
gksrk- c;jhps MksGs ik.kkoys gksrs-
ßnqikjyk [kkenîkr dks.k ja tqxkj [ksGr gksra\Þ vkckua fo’k;karj dsya
gksra- lxGh vkcknh R;kaP;kdMa ikgw ykxyh- vkcknhrys lxGs yksd R;kaP;kleksj
clys gksrs- tqxkj [ksG.kkjs pkS?kgh R;kaP;kdMs ekxwu pkyr ;sr gksrs- R;kauk dYiukgh
uOgrh- oêîkoj ;kosGsl cksyko.kkj Eg.kwu- R;kaph ?kkcjxqaMh mMkyh- vkckP;k
“kCnkyk tkxk;pa ,o
kyh- t.kw pkS?kgh vijk/kh gksrs] ;akuhp c;jhoj vR;kpkj dsyk gksrk-
-
ई www.esahity.com
ßeh rqEgkyk dk; f”k{kk ns.kkj ja iksjkauks! vjs] rqepa rqEghp ikgk;pa- eh
rqEgkyk ;kdjhrk cksykoya ukgh- tqxkj [ksG.kkja xqaM letrkr- i.k rqEgh rls ukghr
Lor%P;k cjcknhph tkf.ko Bsok Eg.kts >kya\Þ
vkck vkt eqyka”kh fofp=p cksyr gksrk- vkcknhP;k yksdkauk gîkrhy xw<
letyp ukgh- tso.kkph osG gksr gksrh- [kwi m”khj >kyk gksrk-
ßlkaxk ja iksjkauks] gîk c;jhyk dks.krh f”k{kk nîk;ph\Þ
lxGs yksd vkckdMs ikgkr gksrs- vkck vkt ifgY;kankp nqlÚ;kauk f”k{kk
nîk;yk ykfor gksrk- pkS?kke/kwu dq.khgh cksyyk ukgh- vki.kgh dsysY;k vijk/kkph
tk.kho R;kauk gksrh- lxGa dla “kkar gksra-
ßrqEgk yksdkae/kua dq.khrjh lkaxk ga!Þ
lxGh vkcknh “kkar gksrh- dq.khgh cksyk;yk r;kj uOgrs- lxGs vkckdMs
ikgkrp jkfgys-
eU;k
-
ई www.esahity.com
tuhdMs ikgwu dls loZ vk”p;Zpdhr >kys- c;jh] f”kokgh tuhdMs ikgw
ykxys- rh vkckP;k eukrya cksyyh gksrh- c;jhpk dkghgh nks’k uOgrk-
ßtuh ekgîa eukrya cksyyh- c;jh fo/kok vkgs- fo/kosyk vla NG.ka]
frP;koj vR;kpkj dj.ka] eyk ek= iVr ukgh- eU;k
-
ई www.esahity.com
6
vkcknhoj dkGîk&dkGîk kya gksra- vkcknhph
unh vkiyh dwl dsOgk Hkj.kkj gîkp uknkr vlkoh- vkBia/kjk fnolkr nksu&frunk
ikolkP;k ljh dkslGY;k gksR;k- ekrhph vkx “kkar >kyh gksrh-
tfeuhus Lor%yk Hksxk ikMwu vkiY;krp oSj dsya vlkoa i.k rs oSj u’V
>kya gksra- Hksxk feVY;k- vkcknhph ukaxja] o[kja dkGîk kyh gksrh- dq.kkykgh {k.kHkjkph mlar uOgrh- vkcknhpa f”kokj fgjoaxkj
fnlw ykxya- mUgkGîkP;k vkxhus detksj >kysyh xk;hoklja fgjO;kxkj xorkua Qqywu
fnlw ykxys- vkcknhtoG vlysya Mksaxj fgjoaxkj ikukQqykauh cgjya gksra- djdkauk
ikyoh QqVyh gksrh- ,d& ,d fnol tkr gksrk- toGikl efguk myVyk gksrk-
xjhc “ksrdjh vkckdMa gaxkekl iSls ekxk;yk tkr gksrh- vkck loZrksijh R;kauk
enr djk;pk- gaxke fu?kkya dh iSls ijr djk;ps- unh Hk:u okgw ykxyh- gaxke
Qk;nîkpa gks.kkj Eg.kwu vkcknh d”kh u[kÚ;kus MkSykr mHkh gksrh-
c;jh vkcknhrp jkgw ykxyh- vkcknhua frP;koj midkj dsysr-
dkckMd’V d:u iksV Hk: ykxyh- >kya xsya fol:u uO;k thoukyk lqjokr dsyh-
vkcknh t”kh u[kÚ;kua MkSykr mHkh jkfgyh rlhp c;jhgh [kachji.ks [kachji.ks
thouk”kh >qat nîk;yk r;kj gksrh- f”kok frpk pqyrk R;k fnolkuarj fu?kwu xsyk
gksrk-
vkcknhph jkso.kh >kyh- vkcknh ukp.kkj xk.kkj gksrh- “ksrdÚ;kapk l.k
vkyk- lxGs iksGîkph okV ikgw ykxys- nksu] pkj fnol ckdh gksrs- u{k=kpa
-
ई www.esahity.com
,desdkoj vkxeu gks.kkj gksra- ikÅl Fkkacyk gksrk- unh nqFkMh Hk:u okgkr gksrh-
rkyqD;kP;k cktkjkyk tk;ph r;kjh pkyw >kyh- iSlk vMdk tek d:u iksGk
lktjk gks.kkj gksrk- lxGh vkcknh iksGîkP;k m’k%dkykyk leksj tk.kkj- vkcknh
jk=ks LoIukr xqax gksrh- njo’khZ is{kk ;ko’khZ ikÅl pkaxyk >kyk gksrk- ihd Hkjiwj
;s.kkj vlp lokZauk okVk;pa- o:.kkph d`ik vkcknhoj gksrh- u[kÚ;kua Mksy.kkÚ;k
vkcknhyk dq.kkph rjh utj ykxyh vlkoh- fotspk dMdMkV] ViksÚ;k FksackP;k /kkjk]
oknG ikÅl Lkq: >kyk gksrk- lxGhdMs ikolkua FkSeku ?kkrya gksra-
ldkGpk lw;Z vkt mxoykp uOgrk- lxGa vkdk”k dkGa&dkGa gksra-
eqlG/kkj ikÅl lq:p jkfgyk- vkt vkuankpk fnol vlkp ok;k xsyk- dq.khgh
?kjkP;k ckgsj fu?kkys ukghr- dky cSykauk fnysya vkea=.k rlp jkfgya- lxGh
vkcknh ?kjkr nMwu clyh gksrh- dksYgîk] ekatjkua nMwu clkoa rla- ikolkph xjt
uOgrhp- ikolkph fjifji rlhp lq: jkfgyh- “ksrkoj.ka ik.kh okgw ykxya- lxGhdMs
leqnzklkj[kk vFkkax lkxj r;kj >kyk- vkcknh mapkoj vlY;kua xkokr ik.kh ;k;yk
/khj feGkyk-
pkj&ikp fnolkiklwu ik.kh lq:p gksrk- xk;hokljagh xksBîkr rlsp
clwu gksrs- nksu pkj “ksrdjh [kkenîkr ;sowu ikolkcíy cksyw ykxys- vkckykgh
fpark ykxyh- lxGa ihd okgwu tk.kkj gksra- dq.khgh “ksrdjh “ksrkdMa fQjdwu ikgr
uOgrs- ikp fnol vkdk”kkrhy
-
ई www.esahity.com
vkcknhph “kkGkgh can jkfgyh- dq.khgh frdMs kysY;k ikolkua frP;k
>kksiMhph uklkMh >kyh gksrh- lxGa ihd ok;k xsya gksra- xkokr dke feG.ka dBh.k
>kya gksra- c;jhykgh dke feGr uOgra- c;jh vkckdMa HksVk;yk xsyh-
ikVyhuckbZyk dkekr enr dj.kkjh ckbZ ikfgts gksrh- c;jh vkckP;k ?kjh ?kjdke
d: ykxyh- frph leL;k lqVyh gksrh- vkckP;k bFka tso.k [kko.k lq: >kya gksra-
fryk eaxÚ;kph d/kh&d/kh vkBo.k ;k;ph- d/kh jk=P;k jk= tkxk;ph- LOkr%oj
>kysY;k vU;k;kph vkBo.k djhr- eU;k kY;klkj[ka okVr gksra- rh vkt
vkckdMs dke djk;yk xsyh ukgh- jaX;k fryk cksyok;yk vkyk- c;jhyk vkokt
ns.kkj] brD;kr rksp ?kkcjyk- R;kpk Lor%oj fo”okl clr uOgrk- c;jh myVîk
djhr gksrh- jaX;kyk ikgwu rh lko/k >kyh- jaX;kua fryk vkckpk fujksi dGfoyk-
ekxY;k ik;kua rlkp ijr xsyk-
c;jhpa eu ?kkcjr gksra- c;jhyk dkgh lqpsukla >kya- c;jhyk fnol
xsys gksrs- eU;k
-
ई www.esahity.com
lq[k- i.k oklusph Nki iMyh- kyk gksrk rks- nkfjnzîkr yksG.kkÚ;k i.k :ikua jk.kh vl.kkÚ;k ,dk c;jhyk Li”kZ
d: “kdyk gksrk- c;jhP;k varjaxkrhy ‚n;kph fVdfVd okkya gksra- kyk- ^eqyxk gks.kkj] ek>k eqyxk] ekgîk tx.;kpk vk/kkj-*
c;jh osxGîkp fopkjkr xaqryh gksrh- ^i.k vkcknhpa dk;\ vkcknh
fLodkjsy dk;\ ikikpa ikrd Eg.kwu nwj rj lkj.kkj ukgh] ukgh! vla gks.kkj ukgh-
kyh- rksaMkoj.ka ik.kh ?ksrya-
dq.kkykgh “kadk ;s.kkj ukgh v”kk in~/krhua fo[kqjysY;k dslkapk vackMk cka/kyk-
MksD;koj inj ?ksowu fu?kkyh- okVsr fopkj djhr rh vkckdMs tkr gksrh- eu mnkl
gksra- “kjhj detksj >kY;klkj[ka okVr gksra-
ßvkckyk lkja dkgh lkaxkoa----ukgh! vkckyk dk; lkax.kkj] ikVyhuckbZyk
lxGa [kja [kja lkaxkoa\Þ vlkp fopkj djhr rh xsyh-
vkck oÚgkaMîkleksjhy Qqy>kMkauk ik.kh nsr gksrs- uO;k jksiVîkauh tUe
?ksryk gksrk- i.k Qqys ;k;ph gksrh- vkck R;k >kMkph lsok djhr gksrs- fdrh izse
-
ई www.esahity.com
gksra >kMkoj\ c;jhua vkckdMs utj Vkdyh- c;jhyk Lor%P;k mnjkr okkyh- vkckdMs dkukMksGk djhr ?kjkr f”kjyh- Lor%pa ?kj
vlY;kizek.ka-----
ikVyhuckbZ lkQlQkbZ djhr gksrh- c;jhdMs R;kapa y{k xsya- frpk mnkl
psgjk ikgwu rh Eg.kkyh-
ßcus] rC;sr pkaxyh ukgh okVr\ vktP;k fnl iMwu jkfgyh vlrhl- rla
dkgh dkegh uOgra-Þ
c;jh ikVyhuckbZP;k gkrph >kMw ?ksowu >kMw ykxyh-
ßrC;sr ch pkaxyh gk; i.k----Þ
ßi.k dk; xa\Þ
ß,d xks’V lkaxk;ph gksrh-Þ
ßd.kph-Þ
ßeyk---e--yk--- fnol--- xsysr-Þ eu ?kê djhr rh cksyyh-
ikVyhuckbZyk /kDdk clyk- dk; cksykoa fryk lqpsuk- c;jhua lxGa
dkgh ,dk >VD;kr lkaxwu Vkdya gksra- ikVyhu frP;kdMa ,dlkj[kh ikgkrp jkfgyh
gksrh- cuhyk jMw dkslGys- gkrkrya >kM.ka cktqyk Bsowu ikVyhuckbZyk tkowu
fpidyh- frpk ek;spk gkr c;jhoj fQjr gksrk- vk.k[kh vk/kkj feGkyk gksrk-
ßdk; gks.kkj xa rq>a] rq>a u”khcp esya QqVda c;k----Þ
ikVyhuckbZyk jMw ;k;yk ykxys- i.k c;jhyk rla Hkklgh gksow fnyk
ukgh- ikVyhuus vkckyk lkafxrya- lxGh vkcknh c;jhdMs ikgw ykxyh- c;jhyk
fnol xsysr- eU;k
-
ई www.esahity.com
vadqj:ih okkyh- [kwi fnolkauh R;kua fryk ikfgya gksra- lkj[ka jkukr tk.ka gsp R;kpa
dke gksra- c;jh R;kP;k toGwu tk.kkj rsokya- {k.kHkj rh fQ:u ikgw ykxyh-
ßgs dq.;k xa jkuVh ek.klkpa------Þ
c;jhyk R;kpk jkx vkyk- i.k c;jh dkghgh cksyyh ukgh- ljG fu?kwu
xsyh- c;jhyk Lor%ph fpM ;sow ykxyh- Lor% dsysY;k ikikph- egkX;kpk eqyxk
-
ई www.esahity.com
glr glr xsyk- ,dk xk;hyk R;kua ikBhr tksjnkj n.kdk ekjyk- xk; iqkya xsya fol:u tk cus] jMwu dk; Qk;nk\ u”khckr vlra rsp ?kMra-
i.k rw vkt ,okyk- vkck rlkp jkxkr rkyqD;kyk fu?kwu xsyk-
ik;kryh pIiy vkckP;k ik;kyk fdMîkeqaX;kuh pkokoa r”kh pkorp jkfgyh gksrh-
c;jh vkckP;k ?kjh fnolHkj gksrh- unhoj diMs /kqok;ykgh xsyh ukgh-
lkj[kk jM.;krp fnol xsyk- lw;Z ekoGyk gksrk- va/kkj iMr vkyk- vkck vtwu
vkys uOgrs- vkt [kwip m”khj >kyk gksrk- ,okyh gksrh- jaX;k loZ dkes vkVksiwu
?kjkdMs fu?kkyk- ikVyhuckbZua R;kyk vkokt fnya- jaX;k ekydhudMs vkyk-
ßjaX;k] ekyd ukgh vkys js!Þ
-
ई www.esahity.com
ß;srhy dh brD;kr] xkoyk xsys ua xokj >kys-Þ
ßi.k ,oi>i ikoys
Vkdhr gkrkr /kksrjkpk “ksyk idMwu ;sr gksrs- psgÚ;koj fof”k’V dkGth] dlY;krjh
fopkjkr xqarY;klkj[ks Hkklr gksrs-
ßekyd lxGh dke >kya th] E;k ?kjkdMa tkowu jkfgyks-Þ
jaX;k ekydkyk Eg.kkyk] vkckua R;kP;kdMa y{k fnya-
ßjaX;k] frFkyh dqÚgkM ?ks] yodj vk.k] vk.ka py ek÷;kcjkscj-Þ
vkckyk [kwi jkx vkyk vlkok- jaX;k vkckdMa ikgkrp jkfgyk-
ßjaX;k] py yodj-Þ
vkckua [kkanîkojpk nqiêk dki ikoys Vkdhr tkow ykxys- jaX;k dqÚgkM ?ksowu vkyk- vkckP;k gkrkr nkaMk
fnyk- ikVyhuckbZyk dkghrjh foijhr ?kMY;kpa eukr vkya- vkck ifgY;kankp vls
jkxkoys gksrs- vkckyk d/kh ,o
-
ई www.esahity.com
vpkud R;kaP;kr vkt [kwip cny >kyk gksrk- ikVyhuckbZ vkckdMs
ikgkrp jkfgyh- vkckP;k ekxksekx [kkanîkoj dqÚgkM ?ksowu jaX;k pkyr jkfgyk-
000
ßjkE;k vkja ckgsj ;s!Þ
jkE;k ?kjkr clwu cSykps dkljs fo.kr clyk gksrk- dq.kkpk rjh vkokt
,sdwu jkE;k ckgsj vkyk- R;kP;k ekxksekx R;kpk ckigh vkyk-
ßdks.k Og; ja\ dk vla vksjMwu jkfgykl\Þ
jkE;k ckgsj vkyk- ckgsj va/kkj iMyk gksrk- leksjhy O;Drh dks.k
vlkoa R;kyk fnlyp ukgh- R;kph utj vkckoj xsyh- jkE;kpk psgjk fgjeqlyk-
vkckyk osMkokdMk cksyyk gksrk-
ßvkck] rqEgh! ,o
-
ई www.esahity.com
ßnwj gks egkX;k--- vkt lksM.kkj uk; gîkyk- ok?kkua xk;hpk ?kksV ?;kok
rlk ?kksV ?ks.kkj gk; eh ;kP;k jDrkpk-Þ
vkck tksjkr jkE;koj /kkowu xsyk- egkX;k ykFksua cktqyk iMyk gksrk-
vkckua jkE;kP;k ikBhoj rkdnHkj dkBh ?kkryh gksrh- dkBhps nksu rqdMs >kysr-
vkckP;k gkrkr ygku”kh dkBh jkfgyh gksrh- jkE;kyk tksjkr dkBh clyh rlkp
[kkyh iMyk- jkE;k jMw ykxyk- vkckua ,dkoj ,d nksu pkj dkBîk ikBhoj
gk.kY;k- vkckpk psgjk ykyHkMd cuyk gksrk- le/kh vkcknh egkX;kP;k ?kjh
myVyh- vkckua jkE;kpk diMk gkrkr /kjyk- f[kprk&f[kpr vkck [kkenîkdMs pkyw
ykxyk- ekxksekx [kkanîkoj dqÚgkM ?ksowu jaX;k ;sr gksrk- lxGh vkcknh vkckdMs
ikgw ykxyh- dk; >kya gksra dq.kkykgh dGya ukgh- lxGs ,desdkP;k rksaMkdMs ikgw
ykxys- vkckua jkE;kyk [kkenîktoG vkskyk gksrk- vkckP;k psgÚ;koj ?kke vkyk gksrk-
ßegkX;k cktqyk Og;a vkua vkiY;k ck;dksykgh cktqyk dj] ukghrj
rqepsgh eqMns iMrhy bFka-Þ
vkckua nks?kkaukgh >Vdk fnyk] nks?kgh cktqyk iMyh gksrh- lxGh vkcknh
dkoGîkizek.ka dkodko] fpofpo djhr gksrh- i.k dq.kkphgh fgaer vkckyk
vMo.;kph >kyh ukgh-
ßjaX;k ns js dqÚgkM bdMs] ;kpa /kM dkiwu gîk vkcknhP;k [kkenîkyk
yVdorks Eg.kts lety gîk vkcknhyk-Þ
-
ई www.esahity.com
jaX;kua eqdkVi.ks vkckP;k gkrkr dqÚgkM fnyh- lxGh vkcknh {k.kHkj
dkiyh- vkckua dqÚgkM mpyyh- jkE;k ,dlkj[ka dqÚgkMhdMs ikgwu jMr gksrk-
ßuk;---vkck--- uk;--- eyk ek: udk-- vkck eh dk; xqUgk dsyk\Þ
vkckus gosP;k >ksdkr dqÚgkM mpyyh- jkE;kpa {k.kHkj vax “kgkjya-
vkcknhP;k MksG;kps ikj.ks fQVys- vkckus rkdnHkj gosP;k >ksdkrwu jkE;koj dqÚgkM
lksMyh- jaX;kua {k.kHkj MksGs can dsys- vkckyk d”kkpsgh Hkku mjys uOgrs- jkE;kps
ek;cki {k.kHkj ,dlkj[ks ikgkrp jkfgys- vkckP;k gkrwu dqÚgkMlqVyh gksrh- vkck
Hkkukoj vkyk- ikVyhuckbZua vkckpa gkr idMya gksra- vkckpa y{k ikVyhudMs xsya-
jaX;kua gGwp dqÚgkM mpywu ?ksryh gksrh- vkckyk Lor%P;k mxzrsph tk.kho >kyh
gksrh-
ßjkE;k y{kkr Bso] vktiklwu R;k c;jhyk dkgh Eg.kykl rj!Þ
jkE;kyk Lor%ph pwd dGyh gksrh- jkukr tkrkauk c;jhyk Vkseuk ekjyk
ekjyk gksrk- ,oi ikoys Vkdhr fu?kkyk- R;kP;k ekxs ikVyhuckbZ
vkf.k jaX;k gksrk- lxGh vkcknh vkt izFkep vkckpk jkx ikgkr gksrh- dq.khgh
vMoya uOgra vkckyk- vkckpk /kkd gksrk vkcknhoj] lenîkauk letya gksra jkE;kua
c;jhyk fMopya Eg.kwu] lxGs vkiY;k ?kjkdMs tkow ykxyh- dq.kh tso.k djrk
djrk mBwu vkys gksrs- dk; >kya Eg.kwu ikgk;yk- egkX;k R;kph ck;dks jkE;kyk
mpywu ?kjkdMs fu?kwu xsys- jkE;kyk [kwi ekjya gksra- jkE;kP;k MksGîkr vkckpk
psgjk lyr gksrk- R;kua dsysY;k pqdhpa QG feGkya gksra R;kyk- jkE;k mik”khp >ksih
xsyk- ekj [kkowu R;kpa iksV Hkjya gksra- R;kph vkbZ xje dkiMkua vaxa “ksdwu nsr
-
ई www.esahity.com
gksrh- rks ^vkbZ vkbZ* Eg.kwu vksjMrp jkfgyk- egkX;k vkiY;k iksjkph yky ikB
ikgkrp jkfgyk- R;kP;k vkbZP;kgh MksGîkr vJw ;sr gksrs- jkE;kP;k ikBhojhy
t[kesoj vJwps Fksac iMys gksrs- jkE;kyk t[kesph tk.kho >kyh gksrh- ^vkbZ] vkbZ---
-*
000
vkck [kkVsoj IkMwu jkfgyk- vkckpa eLrd isVya gksra- vkckpk jkx
“kkar >kyk gksrk- vki.kp dsysY;k pqdhph vkckyk tk.kho >kyh] [kwi ekjya jkE;kyk]
vla djk;yk udks gksra- i.k--letkoya vlra dnkfpr jkxkoya vlra rjh jkE;kus
ekQh ekxhryh vlrh- vkck fopkj djhr rlkp iMwu jkfgyk-
ßik= okkyk gksrk-
ßjkE;k vlkp >ksih xsyk vlsy- vki.k rjh dk Eg.kwu [kkoa\Þ
ikVyhuckbZP;k MksGîkr vJw vkys gksrs- ok?kklkj[kk MjdkGh QksM.kkjk
T;kyk le/kh vkcknh Hkhr gksrh rksp ok?k ektajhlkj[kk E;ko&E;ko djr t.kw jMr
gksrk- Lor%ph pwd dcqy dsyh gksrh- ikVyhu ?kjkr xsyh- ikVyhuckbZykgh
jMw ;k;yk ykxys gksrs- vkckpa LoHkko fo”ks’k ikgwu c;jhyk dGya gksra-
vkckuh jkE;kyk ekjya Eg.kwu ldkGh fryk jkE;kpk [kwi jkx vkyk gksrk- vkckph
fLFkrh ikgwu c;jhykgh jMw dkslGya- ikVyhuckbZus c;jhyk vkckdMa cksyko.;klkBh
ikBoya- vkck MksGs ykowu “kkar eukua >ksih xsys gksrs-
ßvkck] vkck th] ---ik= ok
-
ई www.esahity.com
vkckua MksGs m?kMys- c;jhP;kp fopkjkr vkck xqax gksrs- c;jhdMs
ikgwu R;kaP;k MksGîkr ik.kh vkya- c;jhyk lxGa dGya gksra- vuokuh ik;kyk
cksp.kkja kya gksra- c;jh vkcktoG tkowu jMw ykxyh- vkck mByk gksrk-
c;jhlkBh] c;jhyk txk;pa gksra- frP;k ckGklkBh] vkckua c;jhpk ek;sua gkr
idMyk-
ßcus rw vktiklwu bFkpa jkgk;phl dk;eph-Þ
ßi.k vkck--- xkokrya dk; Eg.krhy th-Þ
ßdk; ch Eg.k.kkj uk; cus] rqgîkdMs ikgY;koj ek>a dkGht rqVY;klkj[ka
okVrs] cus rw bFkp jkgf”ky uk!Þ
c;jh jMr gksrh- vkckua fryk izsekua cuh EgVya gksra- ikVyhuckbZ
nkjkrwu nks?kkapgh izse ikgkrp jkfgyh-
ßcus] rw ek>h cgh.k uk cus---- cgh.k HkkokP;kp ?kjh jkfgy uk! py cus
tso.k djk;k----Þ
vkckua cuhyk gkrkr /k:u usya- vkt c;jh vkckph cgh.k cuyh
gksrh-
000
-
ई www.esahity.com
7
vkcknhpa lxGa ihd xsya gksra- FkksMaQkj ts dkgh mjya R;kojp vkcknh
lek/kkukus ,d ,d fnol iqkyh- jkE;kP;k eukr lSrku isVwu mByk gksrk- vkcklkscr caM dj.;klkBh]
vkck”kh >qat ns.;klkBh-----
vkck xkokdMs fo”ks’k y{k nsr uOgrs- vkckpa rkyqD;kyk v/kke/kkr
tk.ka ;s.ka pkyqp gksra- c;jh vkckdMs jkgw ykxyh- vkckph ekuysyh cgh.k gksrh rh-
vkckus c;jhph >ksiMh jaX;kP;k gkrkus eksMwu dkkya gksra-
c;jh frdMs d/kh fQjdwugh ikgkr uOgrh- c;jhpa iksV okkyh- c;jh FkksMaQkj dke djk;ph- frps lq[kh fnol ijr vkys
gksrs- vkckus fryk vk/kkj fnya gksra- vkckph lqjs[kk c;jhP;k vaxk[kkanîkoj [ksGw
ykxyh gksrh- vkck ?kjh vlys dh ekStetk dj.;kr] gl.;kr lkja dqVaqc nax
-
ई www.esahity.com
Ogk;pa- lqjs[kkyk c?krkp c;jhyk vkiY;k gks.kkÚ;k ckGkph vkBo.k Ogk;ph- d/kh
d/kh tqU;k vkBo.kh mQkGwu vkY;koj fgjeqlk;ph- ,d ,d fnol lq[kkr yksGr
gksrs- vkcknhyk c;jhpk gsok okVw ykxyk- c;jhyk vkcknhua tsokyhr-
lxGîakph eku [kkyh okdyh jkE;kPkk psgjk ykycqan >kyk-
ßrqEgh dks.k fopkj.kkj\Þ
ßdk\ rq>h eLrh vtwu xsyh ukgh okVr-Þ
ßekgh eLrh uk; xsyh i.k rqeph nknkfxjh [ki.kkj uk; ekgîktoG-Þ
ßrksaMkoj rksaM nsrksl Og;a] [kwi ektykl dk ja!Þ
ßvkck rksaM lkaHkkGwu cksyk- E;k vkiY;k ckikpa mMforks] rqEgh dks.k
cksy.kkj-;kjs--- pyk clk-Þ
jkE;k vk.k[kh [kkyh clyk dq.khgh R;kP;k toG xsyk ukgh-
-
ई www.esahity.com
ßfHkrk dk; ja ;k ikVykyk] iSdk vkgs Eg.kwu ikVhy cuyk;- ukghrj dq=h
ch fopkjyh ulrh ;kyk-Þ
ßjkE;k fojks/kkr tkrksl dk; ja\Þ
ß/kkd iMyk; dk rqepk\Þ
ß/kkd ukgh i.k [kwi egkxkr iMsy js rqyk-Þ
ßtk ja ikVyk] ikgwu ?ksbZu rqyk ch---Þ
vkck HkMdys gksrs- vkckP;k psgÚ;koj jkx vkyk gksrk- vkckP;k fojks/kkr
cksy.kkjk rks ifgykp O;Drh gksrk- jkE;kP;k toGps lxGsp fe= iGkys gksrs- frFka
tqxkj [ksG.kkÚ;k iSdh dq.khgh jkfgyk ukgh- vkckus uers ?ksrys- vkck iq
-
ई www.esahity.com
ßga! iS”kkph rsokya Og;a!Þ
vkckpa y{k EgkrkÚ;kdMs xsya- vkckyk Lor%ph tk.kho >kyh- ,dk jkuVh
ek.klk”kh vki.k cksyr gksrks- vkckua Lor%gwu ek?kkj ?ksryh- vkck >i>i ikoya
Vkdhr ?kjkdMs fu?kwu xsyas- jkek porkGysY;k dq™;kizek.ka mHka jkgwu vkckdMs
ikgkrp jkfgyk-
vkck jkxkrp ?kjh vkyk- ikG.;koj tkowu clyk- c;jh oÚgkMîkar
Hkkth [kqMr gksrh-
ßcus ikf.k ?ks I;k;yk-Þ
vkck jkxkrp Eg.kkys- frFka BsoysY;k ykac nqiêîkua ?kke iqlw ykxys-
vkckps MksGs ykycqan >kys gksrs- c;jh vkckdMs ikgw ykxyh- c;jhua ?kjkr tkowu
ik.kh vk.kya- vkckua ?kVk?kVk ik.kh fiya- nk:P;k ?kksVkizek.ka ik.kh ujMîkrwu pjpj
>ksachr xsya gksra- ,dkp nekr XyklHkj ik.kh I;k;yk gksrk- vkckdMa ikgwu c;jhua
fopkjya-
ßvkck] dk; ?kMya th vla\Þ
ßdkgh ?kMya uk;] rks egkX;kpk iksj porkGyk Og;a-Þ
c;jh jkE;kps uko ?ksrkp ?kkcjyh-
-
ई www.esahity.com
ßvktgh ekjY;kr dk; th R;kyk-Þ
ßekjya uk;---i.k-Þ
c;jh vkckdMs ,dlkj[kh ikgw ykxyh- vkckpk jkx mQkGwu ;sr gksrk-
vkckua c;jhyk lxGa lkaxwu Vkdya c;jhua vkckyk vk/kkj fnyk gksrk-
ßiksjxk gk; rks R;kpa eukoj ?;kpa dk; th-Þ
ßgks; cus] eukoj ?ksrY;kua dk; gks.kkj\ i.k ,dk vkaC;kua nqljk vkack
lMrks; R;kpa dk;\Þ
c;jhyk vkckfo’k;h fpaark okVw ykxyh- vkckP;k eukr fopkj ;sow
ykxys- ^,dk vkaC;kua----*
vkckyk vkiY;k eqykph vkBo.k >kyh- vkckpk eqyxk vkaC;kojua iMwu
esyk gksrk- {k.kHkj jkx deh >kyk- eukr nq%[kkph tk.kho >kyh- c;jh vkiY;k
dkekr xqaryh- vkckph lqjs[kk ^vkck--- vkck* djhr cuh us [kqMysyh Hkkth Qsdr
gksrh- cuh Hkkth tek d: ykxyh- lqjs[kk Hkkth Qsdk;ph] rh tek djk;ph- vkckpa
y{k frP;kdMs xsya- vkckpk jkx xsyk gksrk- vkck glw ykxys- c;jh vkckdMs ikgw
ykxyh- lqjs[kkgh glr gksrh- c;jhps MksGs ikukoys gksrs- cuhP;k MksGîkrwu Fksac
iMysr] cuhps vkuankJw---- vkckua fnysY;k vk/kkjkps--- cuhgh eukrp glw ykxyh-
ikVyhuckbZ ?kjkrwu vkyh rhyk dkgh ,d mexya uOgra- R;kP;kcjkscj frgh glyh-
osMîklkj[kh---- lxGsp glw ykxys- lqjs[kk vkck--- vkck djhr Hkkth Qsd.;kr xqax
gksrh-
-
ई www.esahity.com
jkE;kua vkckP;k fojks/kkr caM iqdkjyk gksrk- vkckP;k leksj cksyk;ph
fgaer dj.kkjk ;qxiq:’k >kyk gksrk- t.kw tUekstUeh xqykefxjh Hkksx.kkjk vkt
xqykefxjh”kh >qat nîk;yk fu?kkyk gksrk- fiatÚ;kr cafnLr iksiV mM.;klkBh vksjMr
gksrk- cafnLr lektkP;k ckgqik”kkrwu t.kw rks ik[k: mM.kkj gksrk- jkE;kyk Lor%ph]
vkcknhph tk.kho jkfgyh ukgh- vkck nsokleku ek.kwl vkcknhr tUeyk t.kw
vkcknhps _.k QsM.;klkBh- vkckP;k oMhykauh gqdwe”kkgh dsyh gksrh- i.k vkckua eh
/kqowu dkkyh- vkcknhpk lw;kZLr >kyk gksrk- vkcknh iqUgk
iqUgk va/kkje; txk”kh lkeuk dj.kkj gksrh-
ß,sdk gks ,sdk--- vkt oêîkoj le/;k vkcknhua tek Ogkoa gks-Þ
vkcknhr kys- vkckpk toGpk loaxMh jkfgyk
gksrk egkX;k- vkckua QDr dke lkaxkoa] egkX;kua th vkck Eg.kr djkoa- ia/kjk
fnolkiklwu vkckyk HksVk;ph cksyk;ph fgaergh >kyh uOgrh- egkX;k ?kjh clwu
gksrk- egkX;kph ck;dks Hkkdjh Hkktr gksrh- jkE;kgh frFkpa clwu gksrk- jkE;kph
vkbZ jkE;kl Eg.kkyh-
ßvkja eqMnîk--- vlk clykl dk bFka\ R;k nsokleku ek.klkpa ik; /kj.k
lksMwu R;kuysp f”kohxkG dsyl- u”khc js ek;a esya! ,suosGsl pV.khHkkdjhyk vkck
iSls iqjok;pk] foljykl dk ja vkckpa midkj-Þ
-
ई www.esahity.com
ßrw eys “kgk.ki.k lkaxw uxl- E;k gks.kkj gîk xkopk ikVhy- yksdkapa
yqVwu iksV Hkj.kkÚ;kyk nso ek.krl Og;a-Þ
jkE;k vkiY;k vkbZoj HkMdyk gksrk- egkX;k fopkjkr xqaryk- iq
-
ई www.esahity.com
egkX;k jkE;koj fpMyk gksrk- jkE;k mBwu tkow ykxyk- jkE;kph vkbZ
jMw ykxyh- rO;kojph Hkkdjh djiyh gksrh- frpa HkkdjhdMs y{k xsya- ljksR;kua
Hkkdj iyVoyh- Hkkdj tkLrp foLro >kY;keqGa tGyh gksrh- vkiY;kgh eqykpa eu
vlp djiya gksra Hkkdjhizek.ka-*
tso.ka [kko.ka vkViwu oêîkoj lxGh vkcknh tek >kyh gksrh- egkX;k]
jkE;kph vkbZgh vkyh gksrh- jkE;k”kh HkkaM.k >kY;keqGa iksVkr vUukpk rqdMkgh
Vkdyk uOgrk- vkck ;k;ps gksrs- xkokrys iap] ekLrj] oêîkoj vkckph okV ikgkr
gksrs- lxGh vkcknh ,desdkauk fopk: ykxyh- jkE;kpk dqBagh iÙkk uOgrk- e?kk”kh
?k:u dqBa xsyk rs egkX;kykgh dGya uOgra- vkck >i>i ikoya Vkdr gksrs-
vkckpk jkx vtwugh “kkar >kyk uOgrk- vkckP;k ekxksekx jaX;k vkyk gksrk- gkrkr
dkBh ?ksowu le/kh vkcknh vkckdMs ikgw ykxyh- vkck iapkr tkowu clys- lxGs
vkilkr ppkZ d: ykxys- ns”keq[k iap mHkk >kyk-
ßegkX;k vkgs dk; ja\Þ
egkX;k yksdkrwu mBwu iapktoG vkyk- lxGîkauk gkr tksMwu ueLdkj
dsya-
ßth!Þ
ßjkE;k dqBa gk; ja\Þ
ßvkrki;Zar ?kjhp gksrk] E;k ,d FkkiM ekjya rokiklqu rks ?k:u xsyk th-
Þ
ns”keq[kkua lxGîk yksdkdMs utj fQjoyh va/kkjkr jkE;k fnlkoa Eg.kwu-
--
-
ई www.esahity.com
ßle/;k vkcknhyk jkE;kpk LoHkko ekghrp >ky;- jkE;k xkok”kh oSj
djk;yk fu?kkyk;- ,dk ek.klkua lxGh vkkcknh vkaC;kizek.ka uklokoh rqEgkyk rjh
iVya dk; ja\Þ
dq.khgh cksyya ukgh- lxGa dla “kkar gksra- vkck bdMs frdMs utj
fQjohr gksrk-
ßle/;k xkok”kh oSj dsya uk; ikVhy--- rqEghp ekgîk”kh oSj dsya gk;a-Þ
jkE;kpk ekxwu tksjkr djMk vkokt vkyk- lxGs jkE;kdMa ikgw ykxys-
jkE;k oêîkoj ;sr gksrk- iapktoG ;sowu lxGîkdMs utj fQjoyh- ViksÚ;k MksGîkua
vkx vksrkoa rlk R;kpk jkxh’V psgjk tk.kow ykxyk-
ßjkE;k rqgîklkscr dks.k oSj dsya j!aÞ ns”keq[kkua R;kyk iz”u dsyk-
ßdks.k Eg.kts\ E;k vkiY;kua /kkowu xsyks uk; vkckoj---Þ
vkck jkE;kdMs ikgw ykxys-
ßjkE;k Hkyrp cksyw uxl-Þ
ßuk;rj dk; dj.kkj rqeh--- ikVhy gk; Eg.kwu /kedh nsrk; dk\Þ
ßvkja rqyk /kedh dk Eg.kwu ns.kkj- lxGîk”kh pkaxya dla okxkoa- i.k
vkiY;kis{kk eksBîka”kh cksyrkauk fopkj rjh dsyl dk\Þ
ns”keq[kkua jkE;kyk EgVya gksra- jkE;kpk jkx ok
-
ई www.esahity.com
ßxkok”kh oSj dj.kkÚ;kyk lektkrwu gkdywu fnya tkra- ,dVa txkoa ykxya
rqyk-Þ
ßns”keq[k rw xkokrwu gkdy.kkja dks.k ja\Þ
ßrqgîk Hkk’ksr vkEgh gîk xkops ikVhy vkgksr-Þ
ßikVhy vkgkr Eg.kwu dk; >kya\ ;k xkok”kh ek>a oSj uk;] QDr
rqeP;k”kh gk;-Þ
ßrjhi.k rq>a vla okx.ka vkcknhP;k fgrkpa ukgh R;kpa dk;\Þ
ns”keq[k iap myVk iz”u fopkjr gksrk-
ß;s ns”keq[kk gk nks?kkpk iz”u gk;- xkokr lHkk Hkjowu le/;k yksadkauk
cksykowu rqEgh Lor%ys dk usrk letrk Og;a-Þ
vkck jkE;kP;k myVîk mÙkjkua HkMdyk gksrk- vkckyk [kwi jkx vkyk-
ßjkE;k rqyk eqdkVîkua jkgk;pa uk; gîk xkokr---- ;kiqkya rqepa ukVd- rqEgh ;k xkokrua gkdy.kkja dks.k\ ehp gs
xko lksMwu tkrw;k- i.k y{kkr Bso ikVhy- iqUgk ijr ;sbZu rqEgh vMow “kd.kkj
ukgh- oSj QDr nks?kkr gk;- xkok”kh uk;] Lor%pa yQMa xkokleksj ekaMwu Lor%ys
jktk gfj”panz letw udk\Þ
jkE;k Qkj dMkD;kr vkckyk B.kdkor cksyyk gksrk- {k.kHkjgh frFka u
Fkkacrk ljG fu?kwu xsyk- lxGh vkcknh jkE;kdMa ikgw ykxyh- vkckpa Mksda
fBdk.kkoj uOgra-
-
ई www.esahity.com
ßegkX;k vkiY;k iksjkyk letko- vkt lksMyk; R;kyk] i.k ,okya gksra- jkE;kyk letkowu lkaxkoa;klkBh vkckus lHkk Hkjfoyh
i.k lkja fujFkZd Bjya gksra- jkE;kP;k MksDîkr caMkph fB.kxh isVyh gksrh-
xqykefxjh”kh] gqdqe”kkgh”kh dsysyk caM uOgs rj ,dk lR;k”kh fnysyh >qat-------
-
ई www.esahity.com
8
^T;kpa djkoa Hkya rks Eg.ks ek>p [kja-* ;kph izfprh vkckyk vkyh-
vkckpa vkcknhoj.ka nqyZ{k >kya- vkck ,dydksaMs cuys gksrs- pkjikp fnolkiklwu
oêîkoj dk; [kkenîkrgh xsyk uOgrk- dq.kkP;k ?kjkdMs tk.ka rj nqjp jkfgya-
Lor%pa dkedkt vkf.k Lor%pa dqVqac gîkrp vkiya fgr letw ykxyk- ,d,d
fnol dlk tkr gksrk gs vkckykp dGya ukgh- jkE;kus dsysY;k la?k’kkZyk vkck
foljyk- vkckus Qkjla eukojgh ?ksrya ukgh- lqjs[kk {k.kk{k.kkus eksBh gksow ykxyh-
ikVyhuckbZ loZ dkedkt d: ykxyh- c;jhP;kua dke dj.ka ter uOgra- c;jh”kh
lqjs[kk vaxk[kkanîkoj [ksGw ykxyh- c;jhpk fnol lqjs[kkyk [ksGo.;krp tk;pk-
lqjs[kk c;jhph Hkkph gksrh- c;jh dsOgk dsOgk fgjeqlwu tk;ph- vkiY;kyk gks.kkÚ;k
eqykpa dk;\ ,dk jkuVh ek.klkP;k okluspk cGh gksrk rks- i.k vkckua izsekus fryk
rla Hkklwgh fnya ukgh- c;jhpa nkfjnzî] nq%[k vkrk fofyu >kya gksra- ,dk uO;k
vk”ksP;k fdj.kkpk mn~; gks.kkj ;kp fopkjkr xqax vlk;ph-
jkE;k R;k fnolkiklwu dq.kkykgh fnlyk ukgh- jkE;k vkcknh lksMwu xsyk
gksrk- >qat ns.;kph LoIuQwrhZ djk;yk- egkX;k] jkE;kph vkbZ fparsr cqMkY;k gksR;k-
-
ई www.esahity.com
^eqyxk “ksacMk vlyk rjh vkbZyk fiz;p vl.kkj uk!* vlp >kya gksra R;kP;k
vkbZofMykpa- egkX;k Lor% dke/kank d:u iksV Hk: ykxyk- toGikl efguk
myVyk- dq.khrjh egkX;kyk lkafxrya- jkE;kus /kank Vkdyk;- gkrHkêhph nk: fodwu
iksV Hk: ykxyk- rkyqD;kyk jkgk;pk rks- toGikl [ksMîkrwu nk: vk.kk;ph vkf.k
dq.kkykgh u tqekurk Lor%P;k fgerhoj fodk;ph- jkE;kua dq.kkP;k rjh gkrkua
ek;ckikyk iSls ikBoys- egkX;kyk vk/kkj feGkyk gksrk- egkX;kua jkE;kyk HksVk;yk
tk;pa Bjoya i.k jkE;k rkyqD;kyk dqBa jkgrks gsgh ekghr uOgra- vkt uk mnîk
jkE;k ;sbZy gîk vkBo.khrp fnol tkow ykxys-
000
vkckuh c;jhP;k tkxsojrh ?kj cka/kk;pa Bjoya- c;jhph >ksiMh vkckuh
eksMwu dkkya-
c;jhyk ewy Ogk;P;k vxksnjp ?kjkpa dke iw.kZ djk;pk fopkj gksrk- dkekph xrh
ok
-
ई www.esahity.com
ikfVy cuysr- [kwi yksdkadMs dtZ ckdh gksra- vkckuh lxGîkauk dtkZrwu eqDr dsya-
T;kaP;k tfeuh rkC;kr gksR;k R;k ijr dsY;k- R;kauk tehu UkOgrh R;kauk “ksrkps rqdMs
okV.;kr vkys- R;kauh njo’khZ gaxke >kY;koj FkksMa FkksMa iSlk nîk;pk gksrk-
vkcknhyk vkckps _.k dÄhgh QsMrk vkys ulrs- i.k R;kp vkcknhryk jkE;k
R;akP;kfo:n~/k caM djk;yk mByk gksrk- ,dk lR;k”kh caM djk;yk- vkckps MksGs
ikukoys gksrs- vkck lkj[kk fopkj djk;pk- vkcknhpk--- iq:’kkauh Hkkoukiz/kku
vlwp u;s- vkck vxnh rlkp---
ikVyhuckbZ] c;jh vkcktoG clwu gksrs- lqjs[kk”kh [ksGr ekSt ?ksr
gksrs- d/kh c;jh [kwi glk;ph- t.kw fryk d/kh vJw vkys uOgrs- d/kh d/kh vkck
frP;kdMs ,dlkj[kk ikgkr jkgk;pk- frP;k thoukr izQqYyhr >kysya gkL;] [kwi [kwi
osXkGh fnlk;ph rh- frP;k,oh [kwi eksBh tkxk vkgs uk! frFka ,d okMk cka/kk;pk fopkj
djrq;k----rq>h lEerh gk; dk\*
^vkck gs dk fopkjk;yk ikfgts Og;a-*
^ukgh cus] rla uk; i.k tkxk rq>h---mnîk rq>h tkxk rw dkghgh d:
“kdrsl-*
^i.k vkck gîko’khZ ihd ik.kh xsya uk! ,o
-
ई www.esahity.com
^rqEgkyk iVra; rla djk] eyk dk; letra R;krya\*
^cus] rqgîk tkxsoj “kgjkizek.ka eksBk okMk cka/kk;pk- le/kh vkcknh
dkekya ;sbZy- R;kauk iSlk feGy- ,do’kZ R;kauk jkstxkj feGsy- ex ikolkpa gaxkegh
;s.kkj] vkf.k FkksMaQkj [kkenîktoGhy eafnjkpgh dke djk;pa-*
c;jhua vkckyk gksdkj fnyk gksrk- vkckua ?kjkpa dke lq: dsya- foVk]
flaesaV] fXkêh] eq:e lxGa lkfgR; xksGk dsya- vkcknh gkrkr gkr ?kkywu dkekyk
ykxyh- vkckpk eksBk okMk r;kj gks.kkj gksrk- toGiklP;k xkodÚ;kauhgh d/kh
ikfgyk ukgh vlk vkckpk okMk---- vkcknhyk vk.k[kh ,dnk vkckus vk/kkj fnyk
gksrk- vkckpa eu cQkZizek.ka forG.kkja gksra- R;kapa eu ek= LoLFkp clr uOgra-
pkj fnol ?kjkckgsj iMys UkOgrs- uarj vkcknhpkp fopkj- egkX;k o R;kph
ck;dksgh dkeky fHkMyh gksrh- vkckua egkX;kyk okMîkoj cksykoya gksra- vkckpk
loaXkMh gksrk rks- usgehp vkckP;k ekxa iq
-
ई www.esahity.com
cksyr gksrs- c;jh] ikVyhu frFkwu fQjr gksR;k- c;jhP;k eukr fopkj ;sow ykxys-
tqukV vkBo.khpk rjax---------
eaxÚ;kpa ?kj gksra frFka- oknGikolkus iMY;koj vkckua >ksiMh ckaèkwu
fnyh- vkckua oknGk ikolkiklwu c;jhpa j{k.k Ogkoa Eg.kwu >ksiMh cka/kwu fnyh- i.k
R;k >ksiMhrp oknG f”kjya gksra- eaxÚ;k fryk lksMwu xsyk gksrk- rh ,dVh iMyh
gksrh- Lor% dkCkkMd’V d:u iksV Hk: ykxyh- ,dsfno”kh dkG frP;koj /kkowu
vkyk- laFk okg.kkja ufnpa ik.kh---- nqikjpa rGi.kkja Åu---- yqxMa---- okMh---
fo[kqjysyh Hkkth---- [kkVspk dpdp vkokt--- kY;kr- c;jh “kkar gksrh-
ikVyhuckbZpa c;jhdMs y{k xsya- c;jh Hkkukoj vkyh gksrh- vkcknhps ck;k ek.kla
c;jhdMs ikgw ykxyh- [kwi fnolkauh c;jhyk cf?krya gksra- dkgh fnolkiklwu
?kjkrY;k ?kjkrp jkgk;ph- c;jhpa iksV eksBa >kya gksra- c;jh”kh lxGîk ck;k
cksyk;P;k- i.k dq.khgh frph Fkêk dsyh ukgh- c;jh] ikVyhu vkckdMs xsyh- vkck
glyk- baftfuvjus R;kauk ueLdkj dsya- vkckua okMîkfo’k;h FkksMhQkj ekfgrh fnyh-
c;jhyk ewy Ogk;P;k vxksnj okMk iw.kZ gks.kkj uOgrk- c;jh ,dlkj[kh ikgkrp
jkfgyh- vkcknhpa j{k.k dj.kkÚ;k tknqxkjkph fde;k------
000
vkcknhpk lw;Z dsOgk mxorks o dsOgk ekoGrks ;kpa Hkkulqn~Äk gjiya
gksra- izR;sd dqVqackrhy O;Drhyk jkstxkj feGkyk gksrk- vkck vkcknhpk nso ek.kwl--
- [kkenîkP;k cktqyk vlysY;k guqeku eafnjkpgh cka/kdke lq: >kya- vkcknhr
-
ई www.esahity.com
QDr ,dp eafnj gksra- loZ/keZleHkkokpa gs eafnj- njo’khZ rhFka mRlo lktjk dsyk
tk;pk- guqeku t;arh ;k;yk Qkj m”khj gksrk- eafnjkpa dke rlp lq: jkfgya-
c;jhpa “kjhj detksj gksr pkyya gksra- c;jhyk rkyqD;kyk usya
vkS’kèkksipkj pkyw gksrk- vkckyk c;jhph dkGth okVw ykxyh- c;jhlkBh nksu fnol
vkck rkyqD;kykp jkfgys- rjhi.k ?kjkpa dke rlp lq: gksra- vkckpk fo”okl gksrk
vkcknhoj- vkckusp vk/kkj fnya gksra xkodÚ;kauk] c;jh vkcknhyk ijr vkyh gksrh-
c;jhpa ckGrai.k dsOgkgh gksow “kdya vlra- vkckyk Hkkpk fdaok Hkkph gks.kkj]
vkckyk vkuan gks.kkj] vkckph cfgu---- ekuysyh cfgu gksrh rh- vkckyk l[[kh
cfgu uOgrhp- Eg.kwup izse gksra frP;koj] ikVyhuckbZua cuhyk d/khgh nwj lkjya
uOgra- vkckP;k LoHkkokph oG.k frykgh ykxyh gksrh- vkcknhP;k HkY;klkBh la?k’kZ
dj.kkjk vkck fryk usgeh vkoMk;pk- lkr tUekpa iq.; feGkya gksra- vkckph iRuh
cuwu okojY;keqGa i.k c;jhpa dk;\ ekgsjP;k oMkyk rhu iznf{k.kk ek:ugh bZ”ojkua
fryk nwj lkjya- i.k R;kyk v[ksj n;sph fHkd c;jhP;k injkr ?kkykohp ykxyh-
vkck:ih bZ”oj frpk HkkÅ >kyk gksrk------
pkj fnolkoj gksGh vkyh- vkcknhua iksGk lktjk dsykp uOgrk-
o:.kkph vod`ik >kyh gksrh- vkrk gksGh lktjh gks.kkj gksrh- nksu fnol vkckpa
?kjdke can jkg.kkj gksra- vkcknh lxGh vkuankr oko: ykxyh- vkck fnolHkj
dkekph ikg.kh djr vlk;pk- euktksxa dke gksr gksra-
egkX;kgh dkekyk ykxyk gksrk- vkckpa egkX;klkscr cksy.ka lq: gksra
nq:up dq.kkph rjh gkd vkyh-
ßvkck----vkck---Þ
le/kh vkcknh frdMs ikgw ykxyh- jaX;k vkckdMs /kkorp ;sr gksrk-
vkckyk {k.kHkj dkghp letya ukgh- jaX;k vkcktoG vkyk- jaX;kP;kusgh cksy.ka
dBh.k >kya gksra-
-
ई www.esahity.com
ßv---vkck--- c---uh--ph rC;sr---Þ
dkGht xGwu iMkoa rlp vkckyk okVya gksra- jaX;k iw.kZ cksyk;P;k
vxksnjp vkck ?kjkdMs >i>i ikoya Vkdr fu?kkyk- cuh--- cuh yk dk; >kya
vlsy\ vkckP;k PksgÚ;koj ?kke vkyk- ‚n; /kM/kMw ykxya- vkckP;k ekxs jaX;kgh
xsyk-- cuhph rC;sr fc?kMyh gksrh- cuh [kkVsoj rMQMr gksrh- cuhyk rkyqD;kyk
U;koa ykx.kkj gksra-
ßjaX;k cSyxkMh vk.k ja!Þ
jaX;k cSyxkMh ?ksowu gtj >kyk- vkckua cuhyk rkyqD;kyk usya- lkscr
ns”keq[k iapkykgh ?ksrya- cSyxkMh rkyqD;kdMs /kkow ykxyh- c;jh rMQMr gksrh-
ikVyhu frP;k toG clyh gksrh- ekxksekx ns”keq[k o vkck xsysr- bdMs ?kjkpa dke
rlp lq: jkfgya- c;jhyk nok[kk.;kr Hkjrh dj.;kr vkya- jk=Hkj ikVyhuckbZ
lkscr gksrh- vkckyk Qkj fpark ykxyh gksrh- c;jhyk dkgh >kya rj] cuhpa
ckGari.k lq[k:i Ogkoa vlp okVk;pa- vkck jk=Hkj tkxr jkfgys- ns”keq[kkua
vkckyk vk/kkj fnyk gksrk- fe=Rokpk vkÄkj] vkcknhr vkckP;k ?kjh dq.khgh uOgra-
vkck lxGs dkea Vkdwu vkys gksrs- egkX;k ?kjkph ns[kjs[k djk;yk vkckP;k ?kjh
Fkkacyk gksrk- le/kh vkcknh rj lkscrp gksrh-
vkckua c;jhyk [kwi tiya gksra- ,okyh ukgh-
c;jhyk eqyxk >kyk- ikVyhuckbZ /kkorp vkckdMs vkyh- vkckyk
vkuankJw vkys- vkckyk Hkkpk gksrkp Qkj vkuan >kyk gksrk- c;jhph rC;sr
laiw.kZi.ks cjh gksrh- ns”keq[kkyk vkcknhyk ikBfoya] le/;k vkcknhr kyk gksrk-
-
ई www.esahity.com
gksra- xkokr ,dp gksGh isVk;ph- vkckpk ifgyk eku vlk;pk gksGh isVfo.;kpk-
nqlÚ;k fno”kh fp[kykr ek[kY;kizek.ks jaxkr fHktk;ps- xqyky m/kGk;pk- vkcknhph
gksGh lq[kkr xsyh- lxGh vkcknh vkuankua ukpr gksrh- vkckpk rj mRlkg xxukr
ekosuklk >kyk- tuwdkgh vkckP;k ?kjh fnokGhpk l.k lktjk dsyk tkr gksrk-
vkckua ekuif=dk NkiY;kr- vkckP;k Hkk’kkpa ckjla FkkVkekVkr lktja gks.kkj gksra-
lxGîk xkokyk Hkkstu nîk;pa Bjya- vkckuh lxGh t¸;r r;kjh lq: dsyh- cuh
vkiY;k xksthjokU;k ckGkdMs ikgwu glk;ph-
ikVyhuckbZ gGwp Eg.kkyh-
ßckikP;k psgÚ;koj xsyk okVra-Þ
c;jh kY;kr- cuhP;k eqykpk ukedj.k lksgGk ikj iMyk- joh
vkcknhpk mnîkpk m’k%dky gksrk- ns”keq[k iapkph ck;dks ikVyhuckbZl Eg.kkyh]
ßnqlja uko d.kpa Bsok;pa\Þ
joh P;k dkukr Qwdaj ekjk;ph vkf.k uko ?;k;pa- ikVyhuckbZua uko
?ksrya- ^jksuVîk--*
cuhyk {k.kHkj glw vkya- uohup uko gksra dq.khgh u ,sdysya- R;kyk
“kksfHkoar vla- ikVyhuckbZykp R;k ukokrhy vFkZ dGyk gksrk-
-
ई www.esahity.com
ßikVyhuckbZ rqEgkyk gs uko dla lqpya\Þ
ikVyhuckbZ {k.kHkj xIi jkfgyh-
ßVksi.k uko vlp vlra] joh pk jksuVîkp dj.kkj dh eqya-Þ
lxGîk fL=;k glw ykxY;k- vkcknhr lw;Z mxfoyk gksrk- iapiDokU;
cuOk.;kr vkya- lxGh vkcknh okMîkr Hkkstukyk mifLFkr >kyh gksrh-
000
vkcknhP;k okVsua laFki.ks ikoya ;sr gksrh- uok rst] uok mRlkg] uohu
diMîkpk lkt] nkkyk- vkckph vkBo.k >kyh
R;kyk- {k.kkr iwohZpa thou rjaxw ykxya- c;jhlkBh [kwi ekjya gksra vkckua- ik;k
iMyk gksrk egkX;k-
ß;s c;js] gs dq.;k jkuVh ek.klkpa xa-Þ
ikBhoj oG meVys gksrs- pkj ikp fnol mBw “kdyk uOgrk- jkE;kP;k
eukr vkckfo’k;h Øqjrk fuekZ.k >kyh- [kkenîkrgh tqxkj [ksGrkauk oê;koj lHkk
?ksryh gksrh- xkokrua gkdyya gksra- jkE;kua foMh isVoyh- foMhpk ne tksjkr ?ksryk-
-
ई www.esahity.com
vkf.k vkBo.kh ukfg”kk OgkO;kr rlk ne lksMyk gksrk- jkE;k ?kjkdMs tkow ykxyk-
jkE;kph vkbZ dqBrjh tk;P;k ?kkbZr gksrh- jkE;knkjkleksj ;sowu Fkkacyk- ,dlkj[ka
ikgkr jkfgyk vkbZdMs- cnyysya jkE;kpa :i ikgwu {k.kHkj frgh Fkcdyh-
ßjkE;k--- dok vkykl ja!Þ
jkE;kua vkbZyk feBh ekjyh gksrh- R;kP;k vkbZps MksGs ik.kkoys gksrs- [kwi
fnolkuarj jkE;kyk rh c?kr gksrh- jkE;kdMs ,dlkj[kh rh ikgkrp jkfgyh-
R;kfno”kh mik”khp fu?kwu xsyk gksrk- vkckP;k jkxkoj.ka xkokrwu gkdyya gksra R;kyk-
ßvkbZ ckok dqBa xsyk oa-Þ jkE;k vkbZyk gGqp cksyyk-
ßvkckP;k ?kjh tsok;yk xsyk ja!Þ
jkE;kPkk psgjk ykycqan gksow ykxyk- MksGîkrwu jkxhV Hkko meVysr- i.k
jkE;kua rla psgÚ;kua >kdwu ?ksrya-
ßdk; vkgs oa vkckdMs\Þ
ßc;jhyk iksjxk >kyk Og;a] vkckpk Hkkpk] ckjla gk; dh ja-Þ
c;jhpa uko ,sdrkp tqU;k vkBo.khus dkgqj ekaMya gksra-
ß;s c;js] dq.;k jkuVh ek.klkpa xa-Þ
c;jhyk ekjysyk Vkse.kk jkE;kP;k ‚n;kr FkSeku ?kkywu gksrk- jkE;kpa Mksda
xjxj fQ: ykxya- jkE;kpa Hkku gjiya gksra- [kksad.;kpk vkokt vkyk- ^[kks--[kks--*
jkE;kpa y{k xsya- egkX;k vkyk gksrk- egkX;k jkE;kdMs igkrp jkfgyk- jkE;k [kwi
cnyyk gksrk- jkE;k iSlk dekow ykxyk- [kwi Jhear Ogk;ps LoIu gksrs- R;kyk
/kanîkph dyk voxr >kyh gksrh-
ßjkE;k tsok;yk tk dh vkckdMa-Þ
-
ई www.esahity.com
jkE;kyk jkx vkyk gksrk-
ßga! vkckdMa] dk\ dq= cuwu tkow rksaM nk[kok;yk] xkokrqu gkdyya]
vkt vkyks vkgs vla ekghr tjh >kya rj porkGwu ;sbZy rks ok?k] jaX;klkscr-Þ
ßuk; ja! vkck rlk ek.kwl uk;- R;kykp rqgh dkGth gksrh- vkckup nksu
osGk fopkjya] jkE;k ukgh vkyk dk Egwu\Þ
jkE;kpk jkx “kkar >kyk gksrk- ckikdMa ikgkrp jkfgyk-
ßE;k Hkkdjh Vkdwu nsrks dh ja! [kkowu ?ksf”ky-Þ
jkE;kP;k vkbZyk n;k vkyh gksrh- jkE;kpa eu lek/kkuh >kya- ?kjph
pV.khHkkdjh [kkowu] [kwi fnolkiklua vkbZP;k gkrpa [kkYya uOgra- vkcknhr
le/;kauk jkE;k vkya Eg.kwu ekghr >kya- jkE;k QDr jk=Hkj Fkkacyk- ldkGhp mBwu
xsyk gksrk- jkE;kP;k vkbZua [kwi vkxzg dsyk gksrk- i.k jkE;k Fkkacyk ukgh- jkE;kua
?kj [kpkZyk iSlsgh fnys- jkE;k dq.kkgh lkscr cksyyk ukgh- egkX;k igkrp jkfgyk-
jkE;k MksGîkauk fnlsikosrks- jkE;kP;k MksGîkr caMkph vkx vtwugh isVrp gksrh-
okMîkpa dke vk.k[kh lq: >kya gksra- vkcknh lxGa dkgh fol:u
dkekyk ykxyh gksrh- egkX;kgh dkekoj vkyk- jkE;k vkyk gksrk Eg.kwu rks vkuanh
vlk;pk- vkckyk ekfgrh feGkyh-
ßjkE;k vkyk gksrk ja] egkX;k-Þ
ßOg;a th] ckjlkP;k fnlh jkrP;kyk-Þ
ßex tsok;yk dk ukgh vk.kyla ja\Þ
ßE;k Eg.kya i.k rks ;k;ykp r;kj uOgrk-Þ
ßFkkacyk ukgh dk ja\Þ
-
ई www.esahity.com
ßdkekr vkgks Eg.ks] ?kkbZxMcMhrp xsyk th-Þ
ßdks.kra dke djrs ja-Þ
ßfopkjya ra Eg.ks] rqEgkyk dk; djk;p;a] iSls HksVrs uoa] [kkok ua jkok-Þ
ßvtwu jkE;kph ftí xsyh uk; okVra-Þ
egkX;k dkekr fHkMyk gksrk- vkck iqkyh Og;a-Þ
ßukgh cus] d/kh d/kh vkiY;kp u”khckyk jMkoa ykxra-Þ
ßjksuVîk rqeP;k eqyklkj[ka uk; dk\Þ
ßOg; cus] jksuVîk ekgîk eqyklkj[kk gk;] ekgîk Hkkpk--- gks.kkjk tkobZ]
gks.kkjk ikVhy-Þ
vkck fgjeqlwu jMrkauk c;jhlkscr glw ykxk;pk-
ßvkck] i.k jksuVîkyk lqjs[kk d”kh te.kkj Og;a-Þ
ßu tek;ys dk gksbZy\Þ
-
ई www.esahity.com
ßlqjs[kk jksuVîkis{kk nksu ojlkua eksBh gk; uk!Þ
ßeksBh gk; Eg.kwu yXu d: u;s vla dksBa fygya gk; dk\Þ
c;jh vkckps cksy ,sdwu eukrY;k eukr jewu tk;ph- ,d ,d
fnolkauh c;jhpk jksuVîk eksBk gksow ykxyk- ?kjkr loZ= vkuan iljyk gksrk- c;jh
ekxhy thoukyk foljyh gksrh- fryk d”kkphgh dkGth mjyh ukgh- okMîkpa dke
lq:p jkfgya- eafnjkpa dke iw.kZ >kya gksra- guqeku t;arhyk vkckua xkoHkkstu fnya-
egkizlkn okVyk- vkcklkj[kk nsoek.kwl “kks/kwugh feGkyk ulrk vkcknhyk-
mUgkGîkpa Åu rkow ykxya lw;kZpa rst vaxkoj ?kke mxkjr gksra- ÅUgkr dke dj.ka
tM tkow ykxya- vaxkph ykgh ykgh gksr gksrh- okMîkpa dke iw.kZ gks.kkj gksra-
le/kh vkcknh usgeh izek.ka dkekr O;Lr gksrh-
000
-
ई www.esahity.com
9
vkcknh toGp nksu eSykoj rkyqD;kpk jLrk gksrk- ;s.kkjh tk.kkjh okg.ka
okkY;kl frFkp
eksVkjxkM;kaph okV ikgkoh ykxs- rkyqD;kyk dksG”;kph [kk.k ykxyh- Vªd xkMîk
Hkj/kko osxkua /kkow ykxY;k- vklikl rsokya- jkE;kyk vkckpk
v/kZoV >kysyk okMk fnlw ykxyk- vki.kgh vlkp okMk r;kj djkok- jkE;kua
eukrgh fopkjgh dsyk- i.k iSlk viqjk iMyk vlrk- /kanîkph tserse lqjokr >kyh
gksrh- jkE;k lkj[kk fopkj d: ykxyk- vkck izek.ka eksBa Ogk;pa- vkck”kh dsysyk
caM---
vkck”kh >kysyh >qat jkE;kP;k eukr Fkjdki lksMk;ph- jkE;k [kwi
cnyyk gksrk- i.k LoHkko ek= dk;e jkfgyk- jkE;kua frFkya “ksr fodr ?ksrya-
gkWVsypa dke lq: >kya- gkWVsyP;k leksj ygku ckx r;kj dsyh- rkyqD;koj.ka lkeku
[kjsnh dsya- rhu ek.kla uksdj Bsoyh- jkE;kua gkWVsy lq: dsya- ^>aqt /kkck* lqjs[k
uko fnya- vkckP;k lqjs[kkizek.ka lqanj vla uko- ;s.kkjh tk.kkjh okg.ka frFka Fkkacw
ykxyh- njjkstpk /kank ok
-
ई www.esahity.com
olya vlra ;kp LoIukr jkE;k gksrk- jkE;kyk vkbZ ofMykaph vkBo.k ;k;ph-
vkcknhr jkE;k fo’k;h dGya- jkE;kua gkWVsy lq: dsya- egkX;kyk vkuan >kyk-
egkX;k jkE;kyk HksVk;ykgh xsyk- egkX;kyk iS”kkph fpark mjyh ukgh- jkE;kP;k eukr
vkckpk lwM ?;k;pk fopkj lyrp gksrk-
ßckok] vkckpk okMk cka/kwu >kyk dk\Þ
ßFkksMala dke mjya vkgs] i.k rw vla fopkj dk djrksl\Þ
ßehgh vlkp okMk cka/khu Eg.krks-Þ
ßrw okMk cka/k.kkj dk ja\ ,okyk- egkX;k pqipki jkfgyk- egkX;k R;k fno”kh
frFkpa Fkkacyk gksrk-
-
ई www.esahity.com
ßxkoyk ukgh ;s.kkj dk ja\Þ
jkE;kua dslkoj gkr fQjoya- MksGîkojhy p’ek dkkyh- jkE;k vkiY;k ckikdMa ikgkrp jkfgyk-
ß;sbZu i.k brD;kr uk; te.kkj-Þ
egkX;k jkE;kdMa ,dlkj[ka ikgkrp jkfgyk- {k.kHkj lkja dkgh fol:u
xsyk gksrk- jkE;kua fnysyh fi”koh R;kP;ktoG gksrh- [kpkZyk iSlsgh fnys gksrs- egkX;k
vkcknhdMs pkyw ykxyk-
ßckok---Þ
egkX;k Fkkacyk] jkE;kua gkd fnyh- nksupkj ikoya iq
-
ई www.esahity.com
jkE;kps MksGs ykycaqn >kys] ckikP;k rksMkaoj vkckpa uko ;srkp {k.kHkj
cQkZizek.ka “kkar FkaM eu xje Ogk;yk ykxya- R;kpa “kjhj lw;kZP;k rstkr gksjiGwu
fu?kkoa rla HkMdya gksra- i.k jkE;kua la;ekua gkrkP;k eqBh ?kê nkcwu ?ksrY;k-
ßvkck---vkck-- tsOgk dsOgk rq;k rksaMkr nsoek.kql vlrs Og;a- eh dk;
ukyk;d gjke[kksj gk;-Þ
egkX;kua jkE;kP;k ykycqan MksGîkdMs ikfgya vkf.k rlkp vkcknhdMs
tk;yk ykxyk- jkE;kP;k eukr fujfujkGs fopkj nkVwu ;sr gksrs-
gksGhP;k fno”kh vkckpk ikfgysyk v/kZoV okMk--- c;jh] vkck] [kkenk]
ikBhojps oG] lkÚ;k ckch MksGîkr fHkjfHkjr gksR;k- jkE;k {k.kHkjk.ks Hkkukoj vkyk-
bdMs frdMs ikgw ykxyk- egkX;k Qkj ykacoj xsyk gksrk- ikBeksjh vkd`rh iqlV”kh
>kY;kxr okVw ykxyh gksrh- nksu rhu Vªd jLR;koj Fkkacys gksrs- ldkGP;k
pgkikukph osG >kY;kua fxÚgkbZd Vscykojrh clwu gksrs- jkE;kP;k gkWVsykph Hkêh
dksG”kkua /kx/kx isVr gksrh- yky yky vaxkj vkf.k dkGk /kwj dqBrjh nwjoj tkr
gksrk- jkE;k ,dlkj[kk R;k HkêhdMs ikgkrp jkfgyk- ,okyh gksrh-
,d ,d {k.k] ,d ,d fnol myVr gksra- xkodÚ;ka”kh R;kps laca/k ok
-
ई www.esahity.com
u >ksirk ,dlkj[kk fopkj djhr clk;pk- ,dp LoIua R;kP;k n`’Vhleksj gksra-
^vkcknhpk ikVhy Og.kkj eh!*
000
-
ई www.esahity.com
10
,d o’kZ myVya gksra- vkcknhr vkckpk V
top related