||çré||

çré-caëòikä-dhyänam

oà bandhüka-kusumäbhäsäà païca-muëòädhiväsiném | sphurac-candra-kalä-ratna-mukuöäà muëòa-mäliném ||

tri-neträà rakta-vasanäà pénonnata-ghaöa-staném | pustakaà cäkña-mäläà ca varaà cäbhayakaà kramät ||

dadhatéà saàsmaren nityam uttarämnäyam änitäm |

athavä—

yä caëòé madhu-kaiöabhädi-daitya-dalané yä mähiñonmüliné yä dhümrekñaëa-caëòa-muëòa-mathané yä rakta-béjäçané | çaktiù çumbha-niçumbha-daitya-dalané yä siddhi-dätré parä

sä devé nava-koöi-mürti-sahitä mäà pätu viçveçvaré ||

-o)0(o-

atha argalä-stotram

oà namaç caëòikäyai

märkaëòeya uväca— oà jaya tvaà devi cämuëòe jaya bhü-täpa-häriëi |

jaya sarva-gate devi käla-rätri namo’stu te ||1|| jayanté maìgalä kälé bhadrakälé kapäliné |

durgä çivä kñamä dhätré svähä svadhä namo’stu te ||2|| madhu-kaiöabha-vidhvaàsi vidhätå-varade namaù |

rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||3|| mahiñäsura-nirëäçi bhaktänäà sukhade namaù | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||4||

dhümra-netra-vadhe devi dharmakämärthadäyini | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||5||

raktabéja-vadhe devi caëòa-muëòa-vinäçini | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||6||

niçumbha-çumbha-nirëäçi trailokya-çubhade namaù | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||7|| vanditäìghri-yuge devi sarva-saubhägya-däyini | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||8||

acintya-rüpa-carite sarva-çatru-vinäçini |

rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||9|| natebhyaù sarvadä bhaktyä cäparëe duritäpahe | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||10||

stuvadbhyo bhakti-pürvaà tväà caëòike vyädhi-näçini | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||11||

caëòike satataà yuddhe jayanti päpa-näçini | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||12||

dehi saubhägyam ärogyaà dehi devi paraà sukham | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||13|| vidhehi devi kalyäëaà vidhehi vipuläà çriyam | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||14|| vidhehi dviñatäà näçaà vidhehi balam uccakaiù | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||15||

suräsura-çiro-ratna-nighåñöa-caraëe’mbike | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||16||

vidyävantaà yaçasvantaà lakñmévantaà ca mäà kuru | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||17|| devi pracaëòa-dor-daëòa-daitya-darpa-niñüdini | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||18||

pracaëòa-daitya-darpa-ghne caëòike praëatäya me | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||19|| catur-bhuje catur-vaktra-saàsute parameçvari |

rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||20|| kåñëena saàstute devi çaçvad-bhaktyä sadämbike | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||21||

himäcala-sutänätha-saàstute parameçvari | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||22||

indräëé-pati-sad-bhäva-püjite parameçvari | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||23|| devi bhakta-janoddäma-dattänandodaye’mbike | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||24|| bhäryäà manoramäà dehi manovåttänusäriëém | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||25||

täriëi durga-saàsära-sägarasyäcalodbhave | rüpaà dehi jayaà dehi yaço dehi dviño jahi ||26||

idaà stotraà paöhitvä tu mahä-stotraà paöhen naraù | saptaçatéà samärädhya varam äpnoti durlabham ||27||

|| iti çré-märkaëòeya-puräëe argalä-stotraà samäptam ||

-o)0(o-

|| atha kélaka-stotram || oà namaç caëòikäyai

märkaëòeya uväca—

oà viçuddha-jïäna-dehäya trivedé-divya-cakñuñe |

çreyaù-präpti-nimittäya namaù somärdha-dhäriëe ||1|| sarvam etad vijänéyän manträëäm api kélakam |

so’pi kñemam aväpnoti satataà japya-tat-paraù ||2|| siddhyanty uccäöanädéni karmäëi sakaläny api |

etena stuvatäà devéà stotra-våndena bhaktitaù ||3|| na mantro nauñadhaà tasya na kiïcid api vidyate | vinä japyena siddhyet tu sarvam uccäöanädikam ||4|| samagräëy api setsyanti loka-çaìkäm imäà haraù |

kåtvä nimantrayämäsa sarvam evam idaà çubham ||5|| stotraà vai caëòikäyäs tu tac ca guhyaà cakära saù |

sam äpnoti sa puëyena täà yathävan nimantraëäm ||6|| so’pi kñemam aväpnoti sarvam eva na saàçayaù |

kåñëäyäà vä caturdaçyäm añöamyäà vä samähitaù ||7|| dadäti pratigåhëäti nänyathaiñä prasédati |

itthaà rüpeëa kélena mahä-devena kélitam ||8|| yo niñkéläà vidhäyainäà caëòéà japati nityaçaù |

sa siddhaù sa gaëaù so’tha gandharvo jäyate dhruvam ||9|| na caiväpäöavaà tasya bhayaà kväpi na jäyate |

näpamåtyu-vaçaà yäti måte ca mokñam äpnuyät ||10|| jïätvä prärabhya kurvéta hy akurväëo vinaçyati |

tato jïätvaiva sampürëam idaà prärabhyate budhaiù ||11|| saubhägyädi ca yat kiïcid dåçyate lalanä-jane |

tat sarvaà tat-prasädena tena japyam idam çubham ||12|| çanais tu japyamäne’smin stotre sampattir uccakaiù | bhavaty eva samagräpi tataù prärabhyam eva tat ||13||

aiçvaryaà tat-prasädena saubhägyärogyam eva ca | çatru-häniù paro mokñaù stüyate sä na kià janaiù ||14||

caëòikäà hådayenäpi yaù smaret satataà naraù | hådyaà kämam aväpnoti hådi devé sadä vaset ||15||

agrato’muà mahädeva-kåtaà kélaka-väraëam | niñkélaà ca tathä kåtvä paöhitavyaà samähitaiù ||16||

|| iti çré-bhagavatyäù kélaka-stotraà samäptam ||

-o)0(o-

|| atha devé-kavacam ||

oà namaç caëòikäyai

märkaëòeya uväca— oà yad guhyaà paramaà loke sarva-rakñäkaraà nåëäm |

yanna kasyacidäkhyätaà tan me brühi pitämaha ||1||

brahmoväca | asti guhyatamaà vipra sarva-bhütopakärakam |

devyäs tu kavacaà puëyaà tac chåëuñva mahä-mune ||2|| prathamaà çaila-putréti dvitéyaà brahmacäriëé |

tåtéyaà candra-ghaëöeti küñmäëòeti caturthakam ||3|| païcamaà skanda-mäteti ñañöhaà kätyäyané tathä | saptamaà kälarätriç ca mahä-gauréti cäñöamam ||4|| navamaà siddhi-dätré ca nava-durgäù prakértitäù | uktäny etäni nämäni brahmaëaiva mahätmanä ||5||

agninä dahyamänäs tu çatru-madhya-gatä raëe | viñame durgame caiva bhayärtäù çaraëaà gatäù ||6|

na teñäà jäyate kiïcid açubhaà raëasaìkaöe | äpadaà na ca paçyanti çoka-duùkha-bhayaìkarém ||7|| yais tu bhaktyä småtä nityaà teñäà våddhiù prajäyate |

ye tväà smaranti deveçi rakñasi tänna saàçayaù ||8|| preta-saàsthä tu cämuëòä värähé mahiñäsanä | aindré gaja-samärüòhä vaiñëavé garuòäsanä ||9||

närasiàhé mahä-véryä çiva-düté mahä-balä | mäheçvaré våñärüòhä kaumäré çikhi-vähanä ||10|| lakñméù padmäsanä devé padma-hastä hari-priyä |

çveta-rüpa-dharä devé éçvaré våña-vähanä ||11|| brähmé haàsam ärüòhä sarväbharaëa-bhüñitä |

ity etä mätaraù sarväù sarva-yoga-samanvitäù ||12|| nänäbharaëa-çobhäòhyä nänä-ratnopaçobhitäù |

çraiñöhaiç ca mauktikaiù sarvä divya-hära-pralambibhiù ||13|| indranélair mahä-nélaiù padmarägaiù suçobhanaiù |

dåçyante ratham ärüòhä devyaù krodha-samäkuläù ||14|| çaìkhaà cakraà gadäà çaktià halaà ca musaläyudham |

kheöakaà tomaraà caiva paraçuà päçam eva ca ||15|| kuntäyudhaà triçülaà ca çärìgam äyudham uttamam | daityänäà deha-näçäya bhaktänäm abhayäya ca ||16|| dhärayanty äyudhänétthaà devänäà ca hitäya vai |

namas te’stu mahä-raudre mahä-ghora-paräkrame ||17|| mahä-bale mahotsähe mahä-bhaya-vinäçini |

trähi mäà devi duñprekñye çatrüëäà bhaya-vardhini ||18|| präcyäà rakñatu mäm aindré ägneyyäm agni-devatä |

dakñiëe’vatu värähé nairåtyäà khaòga-dhäriëé ||19|| pratécyäà väruëé rakñed väyavyäà måga-vähiné | udécyäà pätu kauberé éçänyäà çüla-dhäriëé ||20||

ürdhvaà brahmäëé me rakñed adhastäd vaiñëavé tathä | evaà daça diço rakñec cämuëòä çava-vähanä ||21||

jayä mäm agrataù pätu vijayä pätu påñöhataù | ajitä väma-pärçve tu dakñiëe cäparäjitä ||22||

çikhäà me dyotiné rakñed umä mürdhni vyavasthitä | mälädharé laläöe ca bhruvau rakñed yaçasviné ||23|| netrayoç citra-neträ ca yama-ghaëöä tu pärçvake |

tri-neträ ca tri-çülena bhruvor madhye ca caëòikä ||24|| çaìkhiné cakñuñor madhye çrotrayor dvära-väsiné | kapolau kälikä rakñet karëa-müle tu çaìkaré ||25||

näsikäyäà sugandhä ca uttaroñöe ca carcikä | adhare cämåtäbälä jihväyäà ca sarasvaté ||26||

dantän rakñatu kaumäré kaëöha-deçe tu caëòikä | ghaëöikäà citra-ghaëöä ca mahä-mäyä ca täluke ||27|| kämäkñé cibukaà rakñed väcaà me sarva-maìgalä |

gréväyäà bhadrakälé ca påñöha-vaàçe dhanurdharé ||28|| nélagrévä bahiù kaëöhe nalikäà nalakübaré |

skandhayoù khaòginé rakñed bähü me vajra-dhäriëé ||29|| hastayor daëòiné rakñed ambikä cäìguléñu ca |

nakhäï chüleçvaré rakñet kukñau rakñen nareçvaré ||30|| stanau rakñen mahä-devé manaùçoka-vinäçiné |

hådaye lalitä devé udare çüla-dhäriëé ||31|| näbhau ca käminé rakñed guhyaà guhyeçvaré tathä |

meòhraà rakñatu durgandhä päyuà me guhya-vähiné ||32|| kaöyäà bhagavaté rakñed ürü me megha-vähanä |

jaìghe mahä-balä rakñet jänü mädhava-näyikä ||33|| gulphayor närasiàhé ca päda-påñöhe tu kauçiké | pädäìguléù çrédharé ca talaà pätäla-väsiné ||34||

nakhän daàñöra-karälé ca keçäàç caivordhva-keçiné | roma-küpeñu kaumäré tvacaà yogéçvaré tathä ||35|| raktamac cävasämäàsäny asthi-medäàsi pärvaté | anträëi käla-rätriç ca pittaà ca mukuöeçvaré ||36|| padmävaté padma-koçe kaphe cüòämaëis tathä |

jvälä-mukhé nakha-jväläm abhedyä sarva-sandhiñu ||37|| çukraà brahmäëé me rakñec chäyäà chatreçvaré tathä |

ahaìkäraà mano buddhià rakñen me dharma-dhäriëé ||38|| präëäpänau tathä vyänam udänaà ca samänakam |

vajra-hastä ca me rakñet präëän kalyäëa-çobhanä ||39|| rase rüpe ca gandhe ca çabde sparçe ca yoginé |

sattvaà rajas tamaç caiva rakñen näräyaëé sadä ||40|| äyü rakñatu värähé dharmaà rakñatu pärvaté |

yaçaù kértià ca lakñméà ca sadä rakñatu vaiñëavé ||41||

gotram indräëé me rakñet paçün rakñec ca caëòikä | puträn rakñen mahä-lakñmér bhäryäà rakñatu bhairavé ||42||

dhaneçvaré dhanaà rakñet kaumäré kanyakäà tathä | panthänaà supathä rakñen märgaà kñemaìkaré tathä ||43||

räja-dväre mahä-lakñmér vijayä satataà sthitä | rakñähénaà tu yat sthänaà varjitaà kavacena tu ||44||

tat sarvaà rakña me devi jayanté päpa-näçiné | sarva-rakñä-karaà puëyaà kavacaà sarvadä japet ||45||

idaà rahasyaà viprarñe bhaktyä tava mayoditam || pädam ekaà na gacchet tu yadécchec chubham ätmanaù ||46||

kavacenävåto nityaà yatra yatraiva gacchati | tatra taträrtha-läbhaç ca vijayaù särvakälikaù ||47||

yaà yaà cintayate kämaà taà taà präpnoti niçcitam | paramaiçvaryam atulaà präpsyate bhütale pumän ||48||

nirbhayo jäyate martyaù saìgrämeñv aparäjitaù | trailokye tu bhavet püjyaù kavacenävåtaù pumän ||49||

idaà tu devyäù kavacaà devänäm api durlabham | yaù paöhet prayato nityaà trisandhyaà çraddhayänvitaù ||50||

devé-kalä bhavet tasya trailokye cäparäjitaù | jéved varña-çataà sägram apamåtyu-vivarjitaù ||51|| naçyanti vyädhayaù sarve lütä-visphoöakädayaù |

sthävaraà jaìgamaà caiva kåtrimaà caiva yad viñam ||52|| abhicäräëi sarväëi mantra-yanträëi bhü-tale |

bhü-caräù khe-caräç caiva kulajäç caupadeçikäù ||53|| sahajä kulajä mälä òäkiné çäkiné tathä |

antarikña-carä ghorä òäkinyaç ca mahä-raväù ||54|| gåha-bhüta-piçäcäç ca yakña-gandharva-räkñasäù |

brahma-räkñasa-vetäläù küñmäëòä bhairavädayaù ||55|| naçyanti darçanät tasya kavacenävåto hi yaù |

mänonnatir bhaved räjïäs tejo-våddhiù parä bhavet ||56|| yaço-våddhir bhavet puàsäà kérti-våddhiç ca jäyate |

tasmät japet sadä bhaktaù kavacaà kämadaà mune ||57|| japet sapta-çatéà caëòéà kåtvä tu kavacaà purä |

nirvighnena bhavet siddhiç caëòé-japa-samudbhavä ||58|| yävad bhü-maëòalaà dhatte sa-çaila-vana-känanam | tävat tiñöhati medinyäà santatiù putra-pautriké ||59|| dehänte paramaà sthänaà surair api sudurlabham | präpnoti puruño nityaà mahä-mäyä-prasädataù ||60||

tatra gacchati gatväsau punaç cägamanaà nahi | labhate paramaà sthänaà çivena samatäà vrajet ||61||

iti çré-märkaëòeya-puräëe hari-hara-brahma-viracitaà

devé-kavacaà samäptam ||

-o)0(o-

mahä-kälé-dhyänam

oà khaògaà cakra-gadeñu-cäpa-paridhän çülaà bhuçuëòéà çiraù çaìkhaà sandadhatéà karais tri-nayanäà sarväìga-bhüñävåtäm | yäà hantuà madhu-kaiöabhau jalaja-bhüs tuñöäva supte harau

néläçma-dyutim äsya-päda-daçakäà seve mahä-kälikäm ||

-o)0(o-

oà namaç caëòikäyai oà aià

|| atha prathamaà caritram ||

märkaëòeya uväca— sävarëiù sürya-tanayo yo manuù kathyate’ñöamaù | niçämaya tad-utpattià vistaräd gadato mama ||1|| mahä-mäyänubhävena yathä manvantarädhipaù |

sa babhüva mahä-bhägaù sävarëis tanayo raveù ||2|| svärociñe’ntare pürvaà caitra-vaàça-samudbhavaù |

suratho näma räjäbhüt samaste kñiti-maëòale ||3|| tasya pälayataù samyak prajäù puträn ivaurasän |

babhüvuù çatravo bhüpäù kolä-vidhvaàsinas tadä ||4|| tasya tair abhavad yuddham ati-prabala-daëòinaù |

nyünair api sa tair yuddhe kolä-vidhvaàsibhir jitaù ||5|| tataù sva-puram äyäto nija-deçädhipo’bhavat |

äkräntaù sa mahä-bhägas tais tadä prabaläribhiù ||6|| amätyair balibhir duñöair durbalasya durätmabhiù | koço balaà cäpahåtaà taträpi sva-pure tataù ||7|| tato mågayä-vyäjena håta-svämyaù sa bhüpatiù | ekäké hayam äruhya jagäma gahanaà vanam ||8||

sa taträçramam adräkñéd dvija-varyasya medhasaù | praçäntaù çväpadäkérëaà muni-çiñyopaçobhitam ||9||

tasthau kaïcit sa kälaà ca muninä tena sat-kåtaù | itaç cetaç ca vicaraàs tasmin muni-varäçrame ||10||

so’cintayat tadä tatra mamatväkåñöa-mänasaù | mat-pürvaiù pälitaà pürvaà mayä hénaà puraà hi tat ||11||

mad-dhåtais tair asad-våttair dharmataù parirakñitam | na jäne sa pradhäno me çüro hasté sadä madaù ||12|| mama vairi-vaçaà yätaù kän bhogän upalapsyate |

ye mamänugatä nityaà prasäda-dhana-bhojanaiù ||13|| anuvåttià dhruvaà te’dya kurvanty anya-mahé-bhåtäm |

asamyag-vyaya-çélais taiù kurvadbhiù satataà vyayam ||14|| saïcitaù so’tiduùkhena kñayaà koço gamiñyati |

etac cänyac ca satataà cintayämäsa pärthivaù ||15|| tatra vipräçramäbhyäso vaiçyam ekaà dadarça saù |

sa påñöas tena kas tvaà bho hetuç cägamane’tra kaù ||16|| sa-çoka iva kasmät tvaà durmanä iva lakñyase |

ity äkarëya vacas tasya bhüpateù praëayoditam ||17|| pratyuväca sa taà vaiçyaù praçrayävanato nåpam ||18||

vaiçya uväca—

samädhir näma vaiçyo’ham utpanno dhaninäà kule | putra-därair nirastaç ca dhana-lobhäd asädhubhiù ||19||

vihénaç ca dhanair däraiù putrair ädäya me dhanam | vanam abhyägato duùkhé nirastaç cäpta-bandhubhiù ||20||

so’haà na vedmi puträëäà kuçaläkuçalätmikäm | pravåttià svajanänäà ca däräëäà cätra saàsthitaù ||21||

kià nu teñäà gåhe kñemam akñemaà kià nu sämpratam | kathaà te kià nu sad-våttä durvåtäù kià nu me sutäù ||22||

räjoväca—

yair nirasto bhavän lubdhaiù putra-därädibhir dhanaiù | teñu kià bhavataù sneham anubadhnäti mänasam ||23||

vaiçya uväca—

evam etad yathä präha bhavän asmad-gataà vacaù | kià karomi na badhnäti mama niñöhuratäà manaù ||24|| yaiù santyajya pitå-snehaà dhana-lubdhair niräkåtaù | patiù svajana-härdaà ca härditeñv eva me manaù ||25||

kim etan näbhijänämi jänann api mahä-mate | yat prema-pravaëaà cittaà viguëeñv api bandhuñu ||26||

teñäà kåte me niùçväso daurmanasyaà ca jäyate | karomi kià yan na manas teñv aprétiñu niñöhuram ||27||

märkaëòeya uväca—

tatas tau sahitau vipra taà munià samupasthitau | samädhir näma vaiçyo’sau sa ca pärthiva-sattamaù ||28|| kåtvä tu tau yathä-nyäyaà yathärhaà tena saàvidam | upaviñöau kathäù käçcic cakratur vaiçya-pärthivau ||29||

räjoväca—

bhagavaàs tväm ahaà prañöum icchämy ekaà vadasva tat | duùkhäya yan me manasaù sva-cittäyattatäà vinä ||31||

mamatvaà gata-räjyasya räjyäìgeñv akhileñv api |

jänato’pi yathäjïasya kim etan muni-sattama ||32|| ayaà ca nikåtaù putrair därair bhåtyais tathojjhitaù | svajanena ca santyaktas teñu härdé tathäpy ati ||33|| evam eña tathähaà ca dväv apy atyanta-duùkhitau |

dåñöa-doñe’pi viñaye mamatväkåñöa-mänasau ||34|| tat-kenaitan mahä-bhäga yan-moho jïäninor api |

mamäsya ca bhavaty eñä vivekändhasya müòhatä ||35||

åñir uväca— jïänam asti samas tasya jantor viñaya-gocare |

viñayäç ca mahä-bhäga yänti caivaà påthak påthak ||36|| divändhäù präëinaù kecid räträv andhäs tathäpare | kecid divä tathä rätrau präëinas tulya-dåñöayaù ||37||

jïänino manujäù satyaà kintu te na hi kevalam | yato hi jïäninaù sarve paçu-pakñi-mågädayaù ||38||

jïänaà ca tan manuñyäëäà yat teñäà måga-pakñiëäm | manuñyäëäà ca yat teñäà tulyam anyat tathobhayoù ||39||

jïäne’pi sati paçyaitän patagäï chäva-caïcuñu | kaëa-mokñädåtän mohät péòyamänän api kñudhä ||40||

mänuñä manuja-vyäghra säbhiläñäù sutän prati | lobhät pratyupakäräya nanv etän kià na paçyasi ||41||

tathäpi mamatävarte moha-garte nipätitäù | mahä-mäyä-prabhäveëa saàsära-sthiti-käriëä ||42|| tan nätra vismayaù käryo yoga-nidrä jagat-pateù |

mahä-mäyä hareç caiñä tayä saàmohyate jagat ||43|| jïäninäm api cetaàsi devé bhagavaté hi sä |

baläd äkåñya mohäya mahä-mäyä prayacchati ||44|| tayä visåjyate viçvaà jagad etac caräcaram |

saiñä prasannä varadä nåëäà bhavati muktaye ||45|| sä vidyä paramä mukter hetu-bhütä sanätané |

saàsära-bandha-hetuç ca saiva sarveçvareçvaré ||46||

räjoväca— bhagavan kä hi sä devé mahä-mäyeti yäà bhavän |

bravéti katham utpannä sä karmäsyäç ca kià dvija ||45|| yat-prabhävä ca sä devé yat-svarüpä yad-udbhavä |

tat sarvaà çrotum icchämi tvatto brahma-vidäà vara ||46||

åñir uväca— nityaiva sä jagan-mürtis tayä sarvam idaà tatam |

tathäpi tat-samutpattir bahudhä çrüyatäà mama ||47|| devänäà kärya-siddhy-artham ävirbhavati sä yadä |

utpanneti tadä loke sä nityäpy abhidhéyate ||48|| yoga-nidräà yadä viñëur jagaty ekärëavé-kåte |

ästérya çeñam abhajat kalpänte bhagavän prabhuù ||49||

tadä dväv asurau ghorau vikhyätau madhu-kaiöabhau | viñëu-karëa-malodbhütau hantuà brahmäëam udyatau ||50||

sa näbhi-kamale viñëoù sthito brahmä prajäpatiù | dåñövä täv asurau cograu prasuptaà ca janärdanam ||51||

tuñöäva yoga-nidräà täm ekägra-hådayaù sthitaù | vibodhanärthäya harer hari-netra-kåtälayäm ||52||

viçveçvaréà jagad-dhätréà sthiti-saàhära-käriëém | nidräà bhagavatéà viñëor atuläà tejasaù prabhuù ||53||

brahmoväca—

tvaà svähä tvaà svadhä tvaà hi vañaö-käraù svarätmikä | sudhä tvam akñare nitye tridhä-mäträtmikä sthitäù ||54||

ardha-mäträ sthitä nityä yän uccäryäviçeñataù | tvam eva sä tvaà sävitré tvaà deva-janané parä ||55||

tvayaitad dhäryate viçvaà tvayaitat såjyate jagat | tvayaitat pälyate devi tvam atsyante ca sarvadä ||56||

visåñöau såñöi-rüpä tvaà sthiti-rüpä ca pälane | tathä saàhåti-rüpänte jagato’sya jagan-maye ||57||

mahä-vidyä mahä-mäyä mahä-medhä mahä-småtiù | mahä-mohä ca bhavaté mahä-devé mahäsuré ||58|| prakåtis tvaà ca sarvasya guëa-traya-vibhäviné |

käla-rätrir mahä-rätrir moha-rätriç ca däruëä ||59|| tvaà çrés tvam éçvaré tvaà hrés tvaà buddhir bodha-lakñaëä |

lajjä puñöis tathä tuñöis tvaà çäntiù kñäntir eva ca ||60|| khaòginé çüliné ghorä gadiné cakriëé tathä |

çaìkhiné cäpiné bäëa-bhuçuëòé-parighäyudhä ||61|| saumyä saumyataräçeña-saumyebhyas tv atisundaré |

paräparäëäà paramä tvam eva parameçvaré ||62|| yac ca kiïcit kvacid vastu sad asad väkhilätmike |

tasya sarvasya yä çaktiù sä tvaà kià stüyase mayä ||63|| yayä tvayä jagat-srañöä jagat-pätätti yo jagat |

so’pi nidrä-vaçaà nétaù kas tväà stotum iheçvaraù ||64|| viñëuù çaréra-grahaëam aham éçäna eva ca |

käritäs te yato’tas tväà kaù stotuà çaktimän bhavet ||65|| sä tvam itthaà prabhävaiù svair udärair devi saàstutä | mohayaitau durädharñäv asurau madhu-kaiöabhau ||66||

prabodhaà ca jagat-svämé néyatäm acyuto laghu | bodhaç ca kriyatäm asya hantum etau mahäsurau ||67||

åñir uväca—

evaà stutä tadä devé tämasé tatra vedhasä | viñëoù prabodhanärthäya nihantuà madhu-kaiöabhau ||68||

neträsya-näsikä-bähu-hådayebhyas tathorasaù | nirgamya darçane tasthau brahmaëo’vyakta-janmanaù ||69||

uttasthau ca jagannäthas tayä mukto janärdanaù |

ekärëave’hi çayanät tataù sa dadåçe ca tau ||70|| madhu-kaiöabhau durätmänäv ativérya-paräkramau |

krodha-raktekñaëäv attuà brahmäëaà janitodyamau ||71|| samutthäya tatas täbhyäà yuyudhe bhagavän hariù | païca-varña-sahasräëi bähu-praharaëo vibhuù ||72||

täv apy atibalonmattau mahä-mäyä-vimohitau | uktavantau varo’smatto vriyatäm iti keçavam ||73||

çré-bhagavän uväca—

bhavetäm adya me tuñöau mama vadhyäv ubhäv api | kim anyena vareëätra etävad dhi våtaà mama ||74||

åñir uväca—

vaïcitäbhyäm iti tadä sarvam äpo-mayaà jagat | vilokya täbhyäà gadito bhagavän kamalekñaëaù ||75||

äväà jahi na yatrorvé salilena pariplutä ||76||

åñir uväca— tathety uktvä bhagavatä çaìkha-cakra-gadä-bhåtä | kåtvä cakreëa vai chinne jaghane çirasé tayoù ||77|| evam eñä samutpannä brahmaëä saàstutä svayam |

prabhävam asyä devyäs tu bhüyaù çåëu vadämi te ||78||

iti çré-märkaëòeya-puräëe sävarëike manvantare devé-mähätmye madhu-kaiöabha-vadho näma

prathamo’dhyäyaù ||1||

-o)0(o-

|| atha madhyama-caritam ||

mahä-lakñmé-dhyänam

oà akña-srak-paraçuà gadeñu-kuliçaà padmaà dhanuù kuëòikäà daëòaà çaktim asià ca carma jalajaà ghaëöäà surä-bhäjanam |

çülaà päça-sudarçane ca dadhatéà hastaiù praväla-prabhäà seve sairibha-mardiném iha mahä-lakñméà saroja-sthitäm ||

(2)

oà åñir uväca— deväsuram abhüd yuddhaà pürëam abda-çataà purä |

mahiñe’suräëäm adhipe devänäà ca purandare ||1|| taträsurair mahä-véryair deva-sainyaà paräjitam |

jitvä ca sakalän devän indro’bhün mahiñäsuraù ||2|| tataù paräjitä deväù padma-yonià prajäpatim |

puraskåtya gatäs tatra yatreça-garuòadhvajau ||3|| yathä-våttaà tayos tadvan mahiñäsura-ceñöitam |

tridaçäù kathayämäsur deväbhibhava-vistaram ||4|| süryendrägny-anilendünäà yamasya varuëasya ca | anyeñäà cädhikärän sa svayam evädhitiñöhati ||5||

svargän niräkåtäù sarve tena deva-gaëä bhuvi | vicaranti yathä martyä mahiñeëa durätmanä ||6|| etad vaù kathitaà sarvam amaräri-viceñöitam |

çaraëaà vaù prapannäù smo vadhas tasya vicintyatäm ||7|| itthaà niçamya devänäà vacäàsi madhusüdanaù |

cakära kopaà çambhuç ca bhrukuöé-kuöilänanau ||8|| tato’tikopa-pürëasya cakriëo vadanät tataù |

niçcakräma mahat tejo brahmaëaù çaìkarasya ca ||9|| anyeñäà caiva devänäà çakrädénäà çarérataù |

nirgataà sumahat tejas tac caikyaà samagacchata ||10|| atéva-tejasaù küöaà jvalantam iva parvatam |

dadåçus te suräs tatra jvälä-vyäpta-dig-antaram ||11|| atulaà tatra tat-tejaù sarva-deva-çarérajam |

eka-sthaà tad abhün näré vyäpta-loka-trayaà tviñä ||12|| yad abhüc chämbhavaà tejas tenäjäyata tan-mukham |

yämyena cäbhavan keçä bähavo viñëu-tejasä ||13|| saumyena stanayor yugmaà madhyaà caindreëa cäbhavat |

väruëena ca jaìghorü nitambas tejasä bhuvaù ||14|| brahmaëas tejasä pädau tad-aìgulyo’rka-tejasä |

vasünäà ca karäìgulyaù kaubereëa ca näsikä ||15|| tasyäs tu dantäù sambhütäù präjäpatyena tejasä | nayana-tritayaà jajïe tathä pävaka-tejasä ||16||

bhruvau ca sandhyayos tejaù çravaëäv anilasya ca | anyeñäà caiva devänäà sambhavas tejasäà çivä ||17||

tataù samasta-devänäà tejo-räçi-samudbhaväm | täà vilokya mudaà präpur amarä mahiñärditäù ||18||

çülaà çüläd viniñkåñya dadau tasyai pinäka-dhåk | cakraà ca dattavän kåñëaù samutpäöya sva-cakrataù ||19||

çaìkhaà ca varuëaù çaktià dadau tasyai hutäçanaù | märuto dattaväàç cäpaà bäëa-pürëe tateñudhé ||20||

vajram indraù samutpäöya kuliçä-damarädhipaù | dadau tasyai sahasräkño ghaëöäm airävatäd gajät ||21|| käla-daëòäd yamo daëòaà päçaà cämbu-patir dadau |

prajäpatiç cäkña-mäläà dadau brahmä kamaëòalum ||22||

samasta-roma-küpeñu nija-raçmén diväkaraù | kälaç ca dattavän khaògaà tasyäç carma ca nirmalam ||23||

kñérodaç cämalaà häram ajare ca tathämbare | cüòämaëià tathä divyaà kuëòale kaöakäni ca ||24||

ardha-candraà tathä çubhraà keyürän sarva-bähuñu | nüpurau vimalau tadvad graiveyakam anuttamam ||25||

aìguléyaka-ratnäni samastäsv aìguléñu ca | viçvakarmä dadau tasyai paraçuà cätinirmalam ||26|| asträëy aneka-rüpäëi tathäbhedyaà ca daàçanam | amläna-paìkajäà mäläà çirasy urasi cäparäm ||27||

adadaj jaladhis tasyai paìkajaà cätiçobhanam | himavän vähanaà siàhaà ratnäni vividhäni ca ||28|| dadäv açünyaà surayä päna-pätraà dhanädhipaù | çeñaç ca sarva-nägeço mahä-maëi-vibhüñitam ||29||

näga-häraà dadau tasyai dhatte yaù påthivém imäm | anyair api surair devé bhüñaëair äyudhais tathä ||30|| sammänitä nanädoccaiù säööa-häsaà muhur muhuù | tasyä nädena ghoreëa kåtsnam äpüritaà nabhaù ||31||

amäyatätimahatä pratiçabdo mahän abhüt | cukñubhuù sakalä lokäù samudräç ca cakampire ||32||

cacäla vasudhä celuù sakaläç ca mahé-dharäù | jayeti deväç ca mudä täm ücuù siàha-vähiném ||33||

tuñöuvur munayaç cainäà bhakti-namrätma-mürtayaù | dåñövä samastaà saìkñubdhaà trailokyam amarärayaù ||34||

sannaddhäkhila-sainyäs te samuttasthur udäyudhäù | äù kim etad iti krodhäd äbhäñya mahiñäsuraù ||35||

abhyadhävata taà çabdam açeñair asurair våtaù | sa dadarça tato devéà vyäpta-loka-trayäà tviñä ||36||

pädäkräntyä nata-bhuvaà kiréöollikhitämbaräm | kñobhitäçeña-pätäläà dhanur-jyä-niùsvanena täm ||37||

diço bhuja-sahasreëa samantäd vyäpya saàsthitäm | tataù pravavåte yuddhaà tayä devyä sura-dviñäm ||38||

çasträstrair bahudhä muktair ädépita-dig-antaram | mahiñäsura-senänéç cikñuräkhyo mahäsuraù ||39|| yuyudhe cämaraç cänyaiç caturaìga-balänvitaù |

rathänäm ayutaiù ñaòbhir udagräkhyo mahäsuraù ||40|| ayudhyatäyutänäà ca sahasreëa mahä-hanuù |

païcäçadbhiç ca niyutair asi-lomä mahäsuraù ||41|| ayutänäà çataiù ñaòbhir bäñkalo yuyudhe raëe | gaja-väji-sahasraughair anekaiù pariväritaù ||42||

våto rathänäà koöyä ca yuddhe tasminn ayudhyata | viòäläkhyo’yutänäà ca païcäçadbhir athäyutaiù ||43||

yuyudhe saàyuge tatra rathänäà pariväritaù | anye ca taträyutaço ratha-näga-hayair våtäù ||44|| yuyudhuù saàyuge devyä saha tatra mahäsuräù |

koöi-koöi-sahasrais tu rathänäà dantinäà tathä ||45|| hayänäà ca våto yuddhe taträbhün mahiñäsuraù |

tomarair bhindi-pälaiç ca çaktibhir musalais tathä ||46|| yuyudhuù saàyuge devyä khaògaiù paraçu-paööiçaiù | kecic ca cikñipuù çaktéù kecit päçäàs tathäpare ||47||

devéà khaòga-prahärais tu te täà hantuà pracakramuù | säpi devé tatas täni çasträëy asträëi caëòikä ||48||

lélayaiva praciccheda nija-çasträstra-varñiëé | anäyastänanä devé stüyamänä surarñibhiù ||49|| mumocäsura-deheñu çasträëy asträëi ceçvaré |

so’pi kruddho dhuta-saöo devyä vähana-kesaré ||50|| cacäräsura-sainyeñu vaneñv iva hutäçanaù |

niùçväsän mumuce yäàç ca yudhyamänä raëe’mbikä ||51|| ta eva sadyaù sambhütä gaëäù çata-sahasraçaù |

yuyudhus te paraçubhir bhindipäläsi-paööiçaiù ||52|| näçayanto’sura-gaëän devé-çakty-upabåàhitäù |

avädayanta paöahän gaëäù çaìkhäàs tathäpare ||53|| mådaìgäç ca tathaivänye tasmin yuddha-mahotsave |

tato devé triçülena gadayä çakti-våñöibhiù ||54|| khaògädibhiç ca çataço nijaghäna mahäsurän |

pätayämäsa caivänyän ghaëöä-svana-vimohitän ||55|| asurän bhuvi päçena baddhvä cänyän akarñayat |

kecid dvidhä-kåtäs tékñëaiù khaòga-pätais tathäpare ||56|| vipothitä nipätena gadayä bhuvi çerate |

vemuç ca kecid rudhiraà musalena bhåçaà hatäù ||57|| kecin nipatitä bhümau bhinnäù çülena vakñasi | nirantaräù çaraugheëa kåtäù kecid raëäjire ||58|| çalyänukäriëaù präëän mumucus tridaçärdanäù |

keñäïcid bähavaç chinnäç chinna-gréväs tathäpare ||59|| çiräàsi petur anyeñäm anye madhye vidäritäù |

vicchinna-jaìghäs tv apare petur urvyäà mahäsuräù ||60|| eka-bähv-akñi-caraëäù kecid devyä dvidhä-kåtäù | chinne’pi cänye çirasi patitäù punar utthitäù ||61|| kabandhä yuyudhur devyä gåhéta-paramäyudhäù | nanåtuç cäpare tatra yuddhe türya-layäçritäù ||62||

kabandhäç chinna-çirasaù khaòga-çakty-åñöi-päëayaù | tiñöha tiñöheti bhäñanto devém anye mahäsuräù ||63||

pätitai ratha-nägäçvair asuraiç ca vasundharä | agamyä säbhavat tatra yaträbhüt sa mahäraëaù ||64|| çoëitaughä mahä-nadyaù sadyas tatra visusruvuù | madhye cäsura-sainyasya väraëäsura-väjinäm ||65|| kñaëena tan-mahä-sainyam asuräëäà tathämbikä |

ninye kñayaà yathä vahnis tåëa-däru-mahä-cayam ||66|| sa ca siàho mahä-nädam utsåjan dhuta-kesaraù |

çarérebhyo’maräréëäm asün iva vicinvati ||67||

devyä gaëaiç ca tais tatra kåtaà yuddhaà tathäsuraiù | yathaiñäà tuñöuvur deväù puñpa-våñöi-muco divi ||68||

iti çré-märkaëòeya-puräëe sävarëike manvantare devé-mähätmye

mahiñäsurasainya-vadho näma dvitéyo’dhyäyaù

||2||

-o)0(o-

|| atha tåtéyo’dhyäyaù ||

åñir uväca— nihanyamänaà tat-sainyam avalokya mahäsuraù |

senänéç cakñuraù kopäd yayau yoddhum athämbikäm ||1|| sa devéà çara-varñeëa vavarña samare’suraù |

yathä meru-gireù çåìgaà toya-varñeëa toyadaù ||2|| tasya chittvä tato devé lélayaiva çarotkarän |

jaghäna turagän bäëair yantäraà caiva väjinäm ||3|| ciccheda ca dhanuù sadyo dhvajaà cätisamucchritam | vivyädha caiva gätreñu chinna-dhanvänam äçugaiù ||4||

sa chinna-dhanvä viratho hatäçvo hata-särathiù | abhyadhävata taà devéà khaòga-carma-dharo’suraù ||5||

siàham ähatya khaògena tékñëa-dhäreëa mürdhani | äjaghäna bhuje savye devém apy ativegavän ||6||

tasyäù khaògo bhujaà präpya paphäla nåpa-nandana | tato jagräha çülaà sa kopäd aruëa-locanaù ||7||

cikñepa ca tatas tat tu bhadrakälyäà mahäsuraù | jäjvalyamänaà tejobhé ravi-bimbam ivämbarät ||8||

dåñövä tadäpatac chülaà devé çülam amuïcata | tac-chülaà çatadhä tena nétaà sa ca mahäsuraù ||9||

hate tasmin mahä-vérye mahiñasya camü-patau | äjagäma gajärüòhaç cämaras tridaçärdanaù ||10||

so’pi çaktià mumocätha devyäs täm ambikä drutam | huìkäräbhihatäà bhümau pätayämäsa niñprabhäm ||11|| bhagnäà çaktià nipatitäà dåñövä krodha-samanvitaù | cikñepa cämaraù çülaà bäëais tad api säcchinat ||12|| tataù siàhaù samutpatya gaja-kumbhäntara-sthitaù | bähu-yuddhena yuyudhe tenoccais tridaçäriëä ||13||

yudhyamänau tatas tau tu tasmän nägän mahéà gatau | yuyudhäte’tisaàrabdhau praharair atidäruëaiù ||14||

tato vegät kham utpatya nipatya ca mågäriëä | kara-prahäreëa çiraç cämarasya påthak kåtam ||15||

udagraç ca raëe devyä çilä-våkñädibhir hataù |

danta-muñöi-talaiç caiva karälaç ca nipätitaù ||16|| devé kruddhä gadä-pätaiç cürëayämäsa coddhatam |

bäñkalaà bhindi-pälena bäëais tämraà tathändhakam ||17|| ugräsyam ugra-véryaà ca tathaiva ca mahä-hanum |

tri-neträ ca triçülena jaghäna parameçvaré ||18|| viòälasyäsinä käyät pätayämäsa vai çiraù |

durdharaà durmukhaà cobhau çarair ninye yama-kñayam ||19|| evaà saàkñéyamäëe tu sva-sainye mahiñäsuraù | mähiñeëa svarüpeëa träsayämäsa tän gaëän ||20||

käàçcit tuëòä-prahäreëa khura-kñepais tathäparän | läìgüla-täòitäàç cänyän çåìgäbhyäà ca vidäritän ||21||

vegena käàçcid aparän nädena bhramaëena ca | niùçväsa-pavanenänyän pätayämäsa bhütale ||22|| nipätya pramathänékam abhyadhävata so’suraù |

siàhaà hantuà mahä-devyäù kopaà cakre tato’mbikä ||23|| so’pi kopän mahä-véryaù khura-kñuëëa-mahé-talaù |

çåìgäbhyäà parvatän uccäàç cikñepa ca nanäda ca ||24|| vega-bhramaëa-vikñuëëä mahé tasya viçéryata |

läìgülenähataç cäbdhiù plävayämäsa sarvataù ||25|| dhuta-çåìga-vibhinnäç ca khaëòaà khaëòaà yayur ghanäù |

çväsäniläs täù çataço nipetur nabhaso’caläù ||26|| iti krodha-samädhmätam äpatantaà mahäsuram |

dåñövä sä caëòikä kopaà tad-vadhäya tadäkarot ||27|| sä kñiptvä tasya vai päçaà taà babandha mahäsuram |

tatyäja mähiñaà rüpaà so’pi baddho mahä-mådhe ||28|| tataù siàho’bhavat sadyo yävat tasyämbikä çiraù | chinatti tävat puruñaù khaòga-päëir adaçyata ||29||

tata eväçu puruñaà devé ciccheda säyakaiù | taà khaòga-carmaëä särdhaà tataù so’bhün mahä-gajaù ||30||

kareëa ca mahä-siàhaà taà cakarña jagarja ca | karñatas tu karaà devé khaògena nirakåntata ||31||

tato mahäsuro bhüyo mähiñaà vapur-ästhitaù | tathaiva kñobhayämäsa trailokyaà sa-caräcaram ||32|| tataù kruddhä jagan-mätä caëòikä pänam uttamam |

papau punaù punaç caiva jahäsäruëa-locanä ||33|| nanarda cäsuraù so’pi bala-vérya-madoddhataù |

viñäëäbhyäà ca cikñepa caëòikäà prati bhüdharän ||34|| sä ca tän prahitäàs tena cürëayanté çarotkaraiù |

uväca taà madoddhüta-mukha-rägäkuläkñaram ||35||

devy uväca— garja garja kñaëaà müòha madhu yävat pibämy aham |

mayä tvayi hate’traiva garjiñyanty äçu devatäù ||36||

åñir uväca—

evam uktvä samutpatya särüòhä taà mahäsuram | pädenäkramya kaëöhe ca çülenainam atäòayat ||37||

tataù so’pi padäkräntas tayä nija-mukhät tataù | ardha-niñkränta eväséd devyä véryeëa saàvåtaù ||38||

ardha-niñkränta eväsau yudhyamäno mahäsuraù | tayä mahäsinä devyä çiraç chittvä nipätitaù ||39||

tato hähä-kåtaà sarvaà daitya-sainyaà nanäça tat | praharñaà ca paraà jagmuù sakalä devatä-gaëäù ||40||

tuñöuvus täà surä devéà saha divyair maharñibhiù | jagur gandharva-patayo nanåtuç cäpsaro-gaëäù ||41||

iti çré-märkaëòeya-puräëe sävarëike manvantare devé-mähätmye

mahiñäsura-vadho näma tåtéyo’dhyäyaù

||3||

-o)0(o-

(4)

|| atha caturtho’dhyäyaù ||

åñir uväca— çakrädayaù sura-gaëä nihate’tivérye

tasmin durätmani suräri-bale ca devyä | täà tuñöuvuù praëati-namra-çirodharäàsä

vägbhiù praharña-pulakodgama-cäru-dehäù ||1||

devyä yayä tatam idaà jagad ätma-çaktyä niùçeña-deva-gaëa-çakti-samüha-mürtyä |

täm ambikäm akhila-deva-maharñi-püjyäà bhaktyä natäù sma vidadhätu çubhäni sä naù ||2||

yasyäù prabhävam atulaà bhagavän ananto

brahmä haraç ca na hi vaktum alaà balaà ca | sä caëòikäkhila-jagat-paripälanäya

näçäya cäçubha-bhayasya matià karotu ||3||

yä çréù svayaà sukåtinäà bhavaneñv alakñméù päpätmanäà kåta-dhiyäà hådayeñu buddhiù |

çraddhä satäà kula-jana-prabhavasya lajjä täà tväà natäù sma paripälaya devi viçvam ||4||

kià varëayäma tava rüpam acintyam etat

kiïcätivéryam asura-kñaya-käri bhüri |

kià cähaveñu caritäni taväti yäni sarveñu devy-asura-deva-gaëädikeñu ||5||

hetuù samasta-jagatäà triguëäpi doñair na jïäyase hari-harädibhir apy apärä |

sarväçrayäkhilam idaà jagad-aàça-bhütam avyäkåtä hi paramä prakåtis tvam ädyä ||6||

yasyäù samasta-suratä samudéraëena

tåptià prayäti sakaleñu makheñu devi | svähäsi vai pitå-gaëasya ca tåpti-hetur

uccäryase tvam ata eva janaiù svadhä ca ||7||

yä mukti-hetur avicintya-mahä-vratä tvaà abhyasyase suniyatendriya-tattva-säraiù |

mokñärthibhir munibhir asta-samasta-doñair vidyäsi sä bhagavaté paramä hi devi ||8||

çabdätmikä suvimala åg-yajuñäà nidhänam

udgétha-ramya-pada-päöhavatäà ca sämnäm | devé trayé bhagavaté bhava-bhävanäya

värtä ca sarva-jagatäà paramärti-hantré ||9||

medhäsi devi viditäkhila-çästra-särä durgäsi durga-bhava-sägara-naur asaìgä |

çréù kaiöabhäri-hådayaika-kåtädhiväsä gauré tvam eva çaçimauli-kåta-pratiñöhä ||10||

éñat sa-häsam amalaà paripürëa-candra- bimbänukäri kanakottama-känti-käntam | atyadbhutaà prahåtam ätta-ruñä tathäpi

vaktraà vilokya sahasä mahiñäsureëa ||11||

dåñövä tu devi kupitaà bhrukuöé-karälam udyac-chaçäìka-sadåça-cchavi yan na sadyaù |

präëän mumoca mahiñas tad atéva citraà kair jévyate hi kupitäntaka-darçanena ||12||

devi praséda paramä bhavaté bhaväya

sadyo vinäçayasi kopavaté kuläni | vijïätam etad adhunaiva yad astam etan

nétaà balaà suvipulaà mahiñäsurasya ||13||

te sammatä janapadeñu dhanäni teñäà teñäà yaçäàsi na ca sédati dharma-vargaù |

dhanyäs ta eva nibhåtätmaja-bhåtya-därä yeñäà sadäbhyudayadä bhavaté prasannä ||14||

dharmyäëi devi sakaläni sadaiva karmäëy

atyädåtaù pratidinaà sukåté karoti | svargaà prayäti ca tato bhavaté-prasädäl

loka-traye’pi phaladä nanu devi tena ||15||

durge småtä harasi bhétim açeña-jantoù svasthaiù småtä matim atéva çubhäà dadäsi | däridrya-duùkha-bhaya-häriëi kä tvad-anyä sarvopakära-karaëäya sadärdra-cittä ||16||

ebhir hatair jagad upaiti sukhaà tathaite kurvantu näma narakäya ciräya päpam |

saàgräma-måtyum adhigamya divaà prayäntu matveti nünam ahitän vinihaàsi devi ||17||

dåñövaiva kià na bhavaté prakaroti bhasma

sarväsurän ariñu yat prahiëoñi çastram | lokän prayäntu ripavo’pi hi çastra-pütä

itthaà matir bhavati teñv api te’tisädhvé ||18||

khaòga-prabhä-nikara-visphuraëais tathograiù çülägra-känti-nivahena dåço’suräëäm |

yan nägatä vilayam aàçumad-indu-khaëòa- yogyänanaà tava vilokayatäà tad etat ||19||

durvåtta-våtta-çamanaà tava devi çélaà

rüpaà tathaitad avicintyam atulyam anyaiù | véryaà ca hantå-håta-deva-paräkramäëäà

vairiñv api prakaöitaiva dayä tvayettham ||20||

kenopamä bhavatu te’sya paräkramasya rüpaà ca çatru-bhaya-käry atihäri kutra |

citte kåpä samara-niñöhuratä ca dåñöä tvayy eva devi varade bhuvana-traye’pi ||21||

trailokyam etad akhilaà ripu-näçanena

trätaà tvayä samara-mürdhani te’pi hatvä | nétä divaà ripu-gaëä bhayam apy apästam

asmäkam unmada-suräri-bhavaà namas te ||22||

çülena pähi no devi pähi khaògena cämbike | ghaëöä-svanena naù pähi cäpa-jyä-niùsvanena ca ||23||

präcyäà rakña pratécyäà ca caëòike rakña dakñiëe | bhrämaëenätma-çülasya uttarasyäà tatheçvari ||24||

saumyäni yäni rüpäëi trailokye vicaranti te | yäni cätyanta-ghoräëi tai rakñäsmäàs tathä bhuvam ||25||

khaòga-çüla-gadädéni yäni cästräni te’mbike | kara-pallava-saìgéni tair asmän rakña sarvataù ||26||

åñir uväca—

evaà stutä surair divyaiù kusumair nandanodbhavaiù | arcitä jagatäà dhätré tathä gandhänulepanaiù ||27||

bhaktyä samastais tridaçair divyair dhüpaiù sudhüpitä | präha prasäda-sumukhé samastän praëatän surän ||28||

devy uväca—

vriyatäà tridaçäù sarve yad asmatto’bhiväïchitam | dadämy aham atiprétyä stavair ebhiù supüjitä ||29||

devä ucuù—

bhagavatyä kåtaà sarvaà na kiïcid avaçiñyate | yad ayaà nihataù çatrur asmäkaà mahiñäsuraù |

yadi cäpi varo deyas tvayä’smäkaà maheçvari ||30|| saàsmåtä saàsmåtä tvaà no hiàsethäù param äpadaù |

yaç ca martyaù stavair ebhis tväà stoñyaty amalänane ||31|| tasya vitta-rddhi-vibhavair dhana-därädi-sampadäm |

våddhaye’smat-prasannä tvaà bhavethäù sarvadämbike ||32||

åñir uväca— iti prasäditä devair jagato’rthe tathätmanaù |

tathety uktvä bhadrakälé babhüväntarhitä nåpa ||33|| ity etat kathitaà bhüpa sambhütä sä yathä purä |

devé deva-çarérebhyo jagat-traya-hitaiñiëé ||34|| punaç ca gauré-dehä sä samudbhütä yathäbhavat |

vadhäya duñöa-daityänäà tathä çumbha-niçumbhayoù ||35|| rakñaëäya ca lokänäà devänäm upakäriëé |

tac chåëuñva mayäkhyätaà yathävat kathayämi te ||42||

iti çré-märkaëòeya-puräëe sävarëike manvantare devé-mähätmye çakrädi-stutir näma caturtho’dhyäyaù

||4||

-o)0(o-

|| atha uttama-caritam ||

atha dhyänam

ghaëöä-çüla-haläni çaìkha-musale cakraà dhanuù säyakaà hastäbjair dadhatéà ghanänta-vilasac-chétäàçu-tulya-prabhäm |

gauré-deha-samudbhaväà trijagatäm ädhära-bhütäà mahä- pürväm atra sarasvatém anu bhaje çumbhädi-daityärdiném ||

-o)0(o-

(5)

|| atha païcamo’dhyäyaù ||

oà

åñir uväca— purä çumbha-niçumbhäbhyäm asuräbhyäà çacépateù | trailokyaà yajïa-bhägäç ca håtä mada-baläçrayät ||1|| täv eva süryatäà tadvad adhikäraà tathaindavam |

kauberam atha yämyaà ca cakräte varuëasya ca ||2|| täv eva pavana-rddhià ca cakratur vahni-karma ca |

tato devä vinirdhütä bhrañöa-räjyäù paräjitäù ||3|| håtädhikäräs tridaçäs täbhyäà sarve niräkåtäù |

mahäsuräbhyäà täà devéà saàsmaranty aparäjitäm ||4|| tayäsmäkaà varo datto yathäpatsu småtäkhiläù |

bhavatäà näçayiñyämi tat-kñaëät paramäpadaù ||5|| iti kåtvä matià devä himavantaà nageçvaram |

jagmus tatra tato devéà viñëu-mäyäà pratuñöuvuù ||6||

devä ücuù— namo devyai mahä-devyai çiväyai satataà namaù |

namaù prakåtyai bhadräyai niyatäù praëatäù sma täm ||7|| raudräyai namo nityäyai gauryai dhätryai namo namaù | jyotsnäyai cendu-rüpiëyai sukhäyai satataà namaù ||8||

kalyäëyai praëatä våddhyai siddhyai kurmo namo namaù | nairåtyai bhübhåtäà lakñmyai çarväëyai te namo namaù ||9||

durgäyai durga-päräyai säräyai sarva-käriëyai | khyätyai tathaiva kåñëäyai dhümräyai satataà namaù ||10||

atisaumyätiraudräyai natäs tasyai namo namaù | namo jagat-pratiñöhäyai devyai kåtyai namo namaù ||11||

yä devé sarva-bhüteñu viñëu-mäyeti çabditä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||12|| yä devé sarva-bhüteñu cetanety abhidhéyate |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||13|| yä devé sarva-bhüteñu buddhi-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||14|| yä devé sarva-bhüteñu nidrä-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||15|| yä devé sarva-bhüteñu kñudhä-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||16|| yä devé sarva-bhüteñu chäyä-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||17|| yä devé sarva-bhüteñu çakti-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||18|| yä devé sarva-bhüteñu tåñëä-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||19|| yä devé sarva-bhüteñu kñänti-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||20|| yä devé sarva-bhüteñu jäti-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||21|| yä devé sarva-bhüteñu lajjä-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||22|| yä devé sarva-bhüteñu çänti-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||23|| yä devé sarva-bhüteñu çraddhä-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||24|| yä devé sarva-bhüteñu känti-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||25|| yä devé sarva-bhüteñu lakñmé-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||26|| yä devé sarva-bhüteñu våtti-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||27|| yä devé sarva-bhüteñu småti-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||28|| yä devé sarva-bhüteñu dayä-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||29|| yä devé sarva-bhüteñu tuñöi-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||30|| yä devé sarva-bhüteñu mätå-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||31|| yä devé sarva-bhüteñu bhränti-rüpeëa saàsthitä |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||32|| indriyäëäm adhiñöhätré bhütänäà cäkhileñu yä |

bhüteñu satataà tasyai vyäpti-devyai namo namaù ||33|| citi-rüpeëa yä kåtsnam etad vyäpya sthitä jagat |

namas tasyai namas tasyai namas tasyai namo namaù ||34||

stutä suraiù pürvam abhéñöa-saàçrayät

tathä surendreëa dineñu sevitä | karotu sä naù çubha-hetur éçvaré

çubhäni bhadräëy abhihantu cäpadaù ||35||

yä sämprataà coddhata-daitya-täpitair asmäbhir éçä ca surair namasyate |

yä ca småtä tat-kñaëam eva hanti naù sarväpado bhakti-vinamra-mürtibhiù ||36||

åñir uväca—

evaà stavädi-yuktänäà devänäà tatra pärvaté | snätum abhyäyayau toye jähnavyä nåpa-nandana ||37|| säbravét tän surän subhrür bhavadbhiù stüyate’tra kä | çaréra-koçataç cäsyäù samudbhütä’bravéc chivä ||38|| stotraà mamaitat kriyate çumbha-daitya-niräkåtaiù | devaiù sametaiù samare niçumbhena paräjitaiù ||39||

çaréra-koçäd yat tasyäù pärvatyä niùsåtämbikä | kauçikéti samasteñu tato lokeñu géyate ||40||

tasyäà vinirgatäyäà tu kåñëäbhüt säpi pärvaté | käliketi samäkhyätä himäcala-kåtäçrayä ||41||

tato’mbikäà paraà rüpaà bibhräëäà sumanoharam | dadarça caëòo muëòaç ca bhåtyau çumbha-niçumbhayoù ||42||

täbhyäà çumbhäpa cäkhyätä sätéva sumanoharä | käpy äste stré mahä-räja bhäsayanté himäcalam ||43|| naiva tädåk kvacid rüpaà dåñöaà kenacid uttamam | jïäyatäà käpy asau devé gåhyatäà cäsureçvara ||44||

stré-ratnam aticärv-aìgé dyotayanté diçäs tviñä | sä tu tiñöhati daityendra täà bhavän drañöum arhati ||45||

yäni ratnäni maëayo gajäçvädéni vai prabho | trailokye tu samastäni sämprataà bhänti te gåhe ||46||

airävataù samänéto gaja-ratnaà purandarät | pärijäta-taruç cäyaà tathaivoccaiùçravä hayaù ||47|| vimänaà haàsa-saàyuktam etat tiñöhati te’ìgaëe |

ratna-bhütam ihänétaà yadäséd vedhaso’dbhutam ||48|| nidhir eña mahä-padmaù samänéto dhaneçvarät |

kiïjalkinéà dadau cäbdhir mäläm amläna-paìkajäm ||49|| chatraà te värüëaà gehe käïcana-snävi tiñöhati |

tathä’yaà syandana-varo yaù puräsét prajäpateù ||50|| måtyor utkräntidä näma çaktir éça tvayä håtä |

päçaù salila-räjasya bhrätus tava parigrahe ||51|| niçumbhasyäbdhi-jätäç ca samastä ratna-jätayaù |

vahniç cäpi dadau tubhyam agni-çauce ca väsasé ||52|| evaà daityendra ratnäni samastäny ähåtäni te |

stré-ratnam eñä kalyäëé tvayä kasmän na gåhyate ||53||

åñir uväca— niçamyeti vacaù çumbhaù sa tadä caëòa-muëòayoù | preñayämäsa sugrévaà dütaà devyä mahäsuram ||54||

iti ceti ca vaktavyä sä gatvä vacanän mama | yathä cäbhyeti samprétyä tathä käryaà tvayä laghu ||55||

sa tatra gatvä yaträste çailoddeço’tiçobhane | sä devé taà tataù präha çlakñëaà madhurayä girä ||56||

düta uväca—

devi daityeçvaraù çumbhas trailokye parameçvaraù | düto’haà preñitas tena tvat-sakäçam ihägataù ||57||

avyähatäjïaù sarväsu yaù sadä deva-yoniñu | nirjitäkhila-daityäriù sa yad äha çåëuñva tat ||58||

mama trailokyam akhilaà mama devä vaçänugäù |

yajïa-bhägän ahaà sarvän upäçnämi påthak påthak ||59|| trailokye vara-ratnäni mama vaçyäny açeñataù |

tathaiva gaja-ratnaà ca håtaà devendra-vähanam ||60|| kñéroda-mathanodbhütam açva-ratnaà mamämaraiù |

uccaiùçravasa-saàjïaà tat praëipatya samarpitam ||61|| yäni cänyäni deveñu gandharveñürageñu ca |

ratna-bhütäni bhütäni täni mayy eva çobhane ||62|| stré-ratna-bhütäà tväà devi loke manyämahe vayam |

sä tvam asmän upägaccha yato ratna-bhujo vayam ||63|| mäà vä mamänujaà väpi niçumbham uru-vikramam | bhaja tvaà caïcaläpäìgi ratna-bhütäsi vai yataù ||64||

paramaiçvaryam atulaà präpsyase mat-parigrahät | etad-buddhyä samälocya mat-parigrahatäà vraja ||65||

åñir uväca—

ity uktä sä tadä devé gambhéräntaù-smitä jagau | durgä bhagavaté bhadrä yayedaà dhäryate jagat ||66||

devy uväca—

satyam uktaà tvayä nätra mithyä kiïcit tvayoditam | trailokyädhipatiù çumbho niçumbhaç cäpi tädåçaù ||67|| kià tv atra yat parijïätaà mithyä tat kriyate katham | çrüyatäm alpa-buddhitvät pratijïä yä kåtä purä ||68|| yo mäà jayati saìgräme yo me darpaà vyapohati | yo me pratibalo loke sa me bhartä bhaviñyati ||69||

tad ägacchatu çumbho’tra niçumbho vä mahäsuraù | mäà jitvä kià cireëätra päëià gåhëätu me laghu ||70||

düta uväca— avaliptäsi maivaà tvaà devi brühi mamägrataù |

trailokye kaù pumäàs tiñöhed agre çumbha-niçumbhayoù ||71|| anyeñäm api daityänäà sarve devä na vai yudhi |

tiñöhanti sammukhe devi kià punaù stré tvam ekikä ||72|| indrädyäù sakalä deväs tasthur yeñäà na saàyuge |

çumbhädénäà kathaà teñäà stré prayäsyasi sammukham ||73|| sä tvaà gaccha mayaivoktä pärçvaà çumbha-niçumbhayoù |

keçäkarñaëa-nirdhüta-gauravä mä gamiñyasi ||74||

devy uväca— evam etad balé çumbho niçumbhaç cätirvéryavän | kià karomi pratijïä me yad anälocitä purä ||75||

sa tvaà gaccha mayoktaà te yad etat sarvam ädåtaù | tad äcakñväsurendräya sa ca yuktaà karotu yat ||76||

iti çré-märkaëòeya-puräëe sävarëike manvantare devé-mähätmye

devyä düta-saàvädo näma païcamo’dhyäyaù

||5||

-o)0(o-

(6)

|| atha ñañöho’dhyäyaù ||

åñir uväca— ity äkarëya vaco devyäù sa düto’marña-püritaù | samäcañöa samägamya daitya-räjäya vistarät ||1|| tasya dütasya tad-väkyam äkarëyäsura-räö tataù |

sa-krodhaù präha daityänäm adhipaà dhümra-locanam ||2|| he dhümra-locanäçu tvaà sva-sainya-pariväratiù | täm änaya baläd duñöäà keçäkarñaëa-vihvaläm ||3||

tat-pariträëa-daù kaçcid yadi vottiñöhate’paraù | sa hantavyo’maro väpi yakño gandharva eva vä ||4||

åñir uväca—

tenäjïaptas tataù çéghraà sa daityo dhümra-locanaù | våtaù ñañöayä sahasräëäm asuräëäà dåtaà yayau ||5||

sa dåñövä täà tato devéà tuhinäcala-saàsthitäm | jagädoccaiù prayähéti mülaà çumbha-niçumbhayoù ||6||

na cet prétyädya bhavaté mad-bhartäram upaiñyati | tato balän nayämy eña keçäkarñaëa-vihvaläm ||7||

devy uväca— daityeçvareëa prahito balavän bala-saàvåtaù |

balän nayasi mäm evaà tataù kià te karomy aham ||8||

åñir uväca— ity uktaù so’bhyadhävat täm asuro dhümra-locanaù | huìkäreëaiva taà bhasma sä cakärämbikä tataù ||9||

atha kruddhaà mahä-sainyam asuräëäà tathämbikäm | vavarña säyakais tékñëais tathä çakti-paraçvadhaiù ||10||

tato dhuta-saöaù kopät kåtvä nädaà subhairavam | papätäsura-senäyäà siàho devyäù sva-vähanaù ||11||

käàçcit kara-prahäreëa daityän äsyena cäparän | äkräntyä cädhareëänyän sa jaghäna mahäsurän ||12||

keñäïcit päöayämäsa nakhaiù koñöhäni kesaré | tathä tala-prahäreëa çiräàsi kåtavän påthak ||13||

vicchinna-bähu-çirasaù kåtäs tena tathäpare | päpau ca rudhiraà koñöhäd anyeñäà dhuta-kesaraù ||14|| kñaëena tad-balaà sarvaà kñayaà nétaà mahätmanä |

tena kesariëä devyä vähanenätikopinä ||15|| çrutvä tam asuraà devyä nihataà dhümra-locanam | balaà ca kñayitaà kåtsnaà devé-kesariëä tataù ||16|| cukopa daityädhipatiù çumbhaù prasphuritädharaù | äjïäpayämäsa ca tau caëòa-muëòau mahäsurau ||17||

he caëòa he muëòa balair bahulaiù pariväritau | tatra gachataà gatvä ca sä samänéyatäà laghu ||18|| keçeñv äkåñya baddhvä vä yadi vaù saàçayo yudhi | tadäçeñäyudhaiù sarvair asurair vinihanyatäm ||19||

tasyäà hatäyäà duñöäyäà siàhe ca vinipätite | çéghram ägamyatäà baddhvä gåhétvä täm athämbikäm ||20||

iti çré-märkaëòeya-puräëe sävarëike manvantare devé-mähätmye

dhümra-locana-vadho näma ñañöho’dhyäyaù

||6||

-o)0(o-

(7)

|| atha saptamo’dhyäyaù ||

åñir uväca— äjïaptäs te tato daityäç caëòa-muëòa-purogamäù | caturaìga-balopetä yayur abhyudyatäyudhäù ||1|| dadåçus te tato devém éñad dhäsäà vyavasthitäm |

siàhasyopari çailendra-çåìge mahati käïcane ||2|| te dåñöä täà samädätum udyamaà cakrur udyatäù |

äkåñöa-cäpäsi-dharäs tathänye tat-samépagäù ||3|| tataù kopaà cakäroccair ambikä tän arén prati |

kopena cäsyä vadanaà mañé-varëam abhüt tadä ||4|| bhrukuöékuöilättasyä laläöaphalakäddåtam | kälé karälavadanä viniñkräntäsipäçiné ||5||

vicitrakhaöväìgadharä naramälävibhüñaëä | dvépicarmaparédhänä çuñkamäàsätibhairavä ||6||

ativistäravadanä jihvälalanabhéñaëä | nimagnäraktanayanä nädäpüritadiëmukhä ||7||

sä vegenäbhipatitä ghätayanté mahäsurän | sainye tatra suräréëämabhakñayata tadbalam ||8|| pärñëigrähäìkuçagrähiyodhaghaëöäsamanvitän | samädäyaikahastena mukhe cikñepa väraëän ||9|| tathaiva yodhaà turagai rathaà särathinä saha |

nikñipya vaktre daçanaiç carvayatyatibhairavam ||10|| ekaà jagräha keçeñu gréväyämatha cäparam |

pädenäkramya caivänyamurasänyamapothayat ||11|| tair muktäni ca çasträëi mahästräëi tathäsuraiù |

mukhena jagräha ruñä daçanair mathitäny api ||12|| balinäà tadbalaà sarvam asuräëäà durätmanäm |

mamardäbhakñayac cänyänanyäàç cätäòayattathä ||13|| asinä nihatäù kecitkecitkhaöväìgatäòitäù |

jagmurvi-näçamasurä dantägräbhihatäs tathä ||14|| kñaëena tadbalaà sarvam asuräëäà nipätitam |

dåñövä caëòo’bhidudräva täà kälématibhéñaëäm ||15|| çaravarñair mahä-bhémair bhémäkñéà täà mahäsuraù |

chädayämäsa cakraiç ca muëòaù kñiptaiù sahasraçaù ||16|| täni cakräëyanekäni viçamänäni tanmukham |

babhuryathä’rkabimbäni subahüni ghanodaram ||17|| tato jahäsätiruñä bhémaà bhairava-nädiné |

kälé karäla-vakträntar-durdarça-daçanojjvalä ||18|| utthäya ca mahä-siàhaà devé caëòam adhävata |

gåhétvä cäsya keçeñu çirastenäsinäcchinat ||19|| atha muëòo’bhyadhävattäà dåñövä caëòaà nipätitam | tamapyapätayadbhümau sä khaògäbhihataà ruñä ||20||

hataçeñaà tataù sainyaà dåñövä caëòaà nipätitam | muëòaà ca sumahävéryaà diço bheje bhayäturam ||21||

çiraç caëòasya kälé ca gåhétvä muëòam eva ca | präha pracaëòäööahäsamiçramabhyetya caëòikäm ||22||

mayä tavätropahåtau caëòa-muëòau mahä-paçü | yuddhayajïe svayaà çumbhaà niçumbhaà ca haniñyasi ||23||

åñir uväca—

täv änétau tato dåñövä caëòa-muëòau mahäsurau | uväca käléà kalyäëé lalitaà caëòikä vacaù ||24||

yasmäc caëòam ca muëòaà ca gåhétvä tvam upägatä | cämuëòeti tato loke khyätä devé bhaviñyasi ||25||

iti çré-märkaëòeya-puräëe sävarëike manvantare devé-mähätmye

caëòa-muëòa-vadho näma saptamo’dhyäyaù

||7||

-o)0(o-

(8)

|| atha añöamo’dhyäyaù ||

åñir uväca— caëòe ca nihate daitye muëòe ca vinipätite |

bahuleñu ca sainyeñu kñayiteñv asureçvaraù ||1|| tataù kopa-parädhéna-cetäù çumbhaù pratäpavän |

udyogaà sarva-sainyänäà daityänäm ädideça ha ||2|| adya sarva-balair daityäù ñaò-açétirudäyudhäù |

kambünäà caturaçétir niryäntu sva-balair våtäù ||3|| koöi-véryäëi païcäçad asuräëäà kuläni vai |

çataà kuläni dhaumräëäà nirgacchantu mamäjïayä ||4|| kälakä daurhådä mauryäù kälikeyäs tathäsuräù | yuddhäya sajjä niryäntu äjïayä tvaritä mama ||5|| ity äjïäpyäsura-patiù çumbho bhairava-çäsanaù |

nirjagäma mahä-sainya-sahasrair bahubhir våtaù ||6|| äyäntaà caëòikä dåñövä tat-sainyam atibhéñaëam | jyä-svanaiù pürayämäsa dharaëé-gaganäntaram ||7||

tataù siàho mahä-nädam atéva kåtavän nåpa | ghaëöä-svanena tän nädän ambikä copabåàhayat ||8||

dhanur-jyä-siàha-ghaëöänäà nädäpürita-dië-mukhä | ninädair bhéñaëaiù kälé jigye vistäritänanä ||9||

taà ninädam upaçrutya daitya-sainyaiç caturdiçam | devé siàhas tathä kälé sa-roñaiù pariväritäù ||10|| etasminn antare bhüpa vinäçäya sura-dviñäm |

bhaväyämara-siàhänäm ativérya-balänvitäù ||11|| brahmeça-guha-viñëünäà tathendrasya ca çaktayaù |

çarérebhyo viniñkramya tad-rüpaiç caëòikäà yayuù ||12|| yasya devasya tad-rüpaà yathä bhüñaëa-vähanam |

tadvad eva hi tac-chaktir asurän yoddhum äyayau ||13|| haàsa-yukta-vimänägre säkña-sütra-kamaëòaluù |

äyätä brahmaëaù çaktir brahmäëé säbhidhéyate ||14||

mäheçvaré våñärüòhä triçüla-vara-dhäriëé | mahähi-valayä präptä candra-rekhä-vibhüñaëä ||15||

kaumäré çakti-hastä ca mayüra-vara-vähanä | yoddhum abhyäyayau daityän ambikä guha-rüpiëé ||16||

tathaiva vaiñëavé çaktir garuòopari saàsthitä | çaìkha-cakra-gadä-çärìga-khaòga-hastä’bhyupäyayau ||17||

yajïa-väräham atulaà rüpaà yä bibhrato hareù | çaktiù säpyäyayau tatra värähéà bibhraté tanum ||18||

närasiàhé nåsiàhasya bibhraté sadåçaà vapuù | präptä tatra saöäkñepa-kñipta-nakñatra-saàhatiù ||19||

vajra-hastä tathaivaindré gaja-räjopari sthitä | präptä sahasra-nayanä yathä çakras tathaiva sä ||20||

tataù parivåtas täbhir éçäno deva-çaktibhiù | hanyantäm asuräù çéghraà mama prétyäha caëòikäm ||21||

tato devé-çarérät tu viniñkräntätibhéñaëä | caëòikä çaktir atyugrä çivä-çata-ninädiné ||22||

sä jäha dhümra-jaöilam éçänam aparäjitä | dütas tvaà gaccha bhagavan pärçvaà çumbha-niçumbhayoù ||23||

brühi çumbhaà niçumbhaà ca dänavävatigarvitau | ye cänye dänaväs tatra yuddhäya samupasthitäù ||24|| trailokyam indro labhatäà deväù santu havir-bhujaù |

yüyaà prayäta pätälaà yadi jévitum icchatha ||25|| balävalepäd atha ced bhavanto yuddha-käìkñiëaù |

tad ägacchata tåpyantu mac-chiväù piçitena vaù ||26|| yato niyukto dautyena tayä devyä çivaù svayam |

çiva-dütéti loke’smiàs tataù sä khyätim ägatä ||27|| te’pi çrutvä vaco devyäù çarväkhyätaà mahäsuräù |

amarñäpüritä jagmur yataù kätyäyané sthitä ||28|| tataù prathamam evägre çara-çakty-åñöi-våñöibhiù |

vavarñur uddhatämarñäs täà devém amarärayaù ||29|| sä ca tän prahitän bäëäï chüla-çakti-paraçv-adhän |

ciccheda lélayädhmäta-dhanur-muktair maheñubhiù ||30|| tasyägratas tathä kälé çüla-päta-vidäritän |

khaöväìga-pothitäàç cärén kurvanté vyacarat tadä ||31|| kamaëòalu-jaläkñepa-hata-véryän hataujasaù |

brahmäëé cäkaroc chatrün yena yena sma dhävati ||32|| mäheçvaré triçülena tathä cakreëa vaiñëavé |

daityäï jaghäna kaumäré tathä çaktyä’tikopanä ||33|| aindré kuliça-pätena çataço daitya-dänaväù |

petur vidäritäù påthvyäà rudhiraugha-pravarñiëaù ||34|| tuëòa-prahära-vidhvastä daàñörägra-kñata-vakñasaù | väräha-mürtyä nyapataàç cakreëa ca vidäritäù ||35|| nakhair vidäritäàç cänyän bhakñayanté mahäsurän |

närasiàhé cacäräjau näda-pürëa-dig-ambarä ||36|| caëòäööa-häsair asuräù çiva-düty-abhidüñitäù |

petuù påthivyäà patitäàs täàç cakhädätha sä tadä ||37|| iti mätå-gaëaà kruddhaà mardayantaà mahäsurän |

dåñövä’bhyupäyair vividhair neçur deväri-sainikäù ||38|| paläyana-parän dåñövä daityän mätå-gaëärditän |

yoddhum abhyäyayau kruddho raktabéjo mahäsuraù ||39|| raktabindur yadä bhümau pataty asya çarérataù |

samutpatati medinyäà tat-pramäëas tadäsuraù ||40|| yuyudhe sa gadä-päëir indra-çaktyä mahäsuraù | tataç candrä sva-vajreëa raktabéjam atäòayat ||41||

kuliçenähatasyäçu bahu susräva çoëitam | samuttasthus tato yodhäs tad-rüpäs tat-paräkramäù ||42||

yävantaù patitäs tasya çaréräd rakta-bindavaù | täv antaù puruñä jätäs tad-vérya-bala-vikramäù ||43||

te cäpi yuyudhus tatra puruñä rakta-sambhaväù | samaà mätåbhir atyugra-çastra-pätätibhéñaëam ||44||

punaç ca vajra-pätena kñatam asya çiro yadä | vaväha raktaà puruñäs tato jätäù sahasraçaù ||45|| vaiñëavé samare cainaà cakreëäbhijaghäna ha | gadayä täòayämäsa aindré tam asureçvaram ||46||

vaiñëavé-cakra-bhinnasya rudhira-sräva-sambhavaiù | sahasraço jagad-vyäptaà tat-pramäëair mahäsuraiù ||47||

çaktyä jaghäna kaumäré värähé ca tathä’sinä | mäheçvaré triçülena raktabéjaà mahäsuram ||48||

sa cäpi gadayä daityaù sarvä evähanat påthak | mätèù kopa-samäviñöo raktabéjo mahäsuraù ||49||

tasyähatasya bahudhä çakti-çülädibhir bhuvi | papäta yo vai raktaughas tenäsaï chataço’suräù ||50||

taiç cäsuräsåk-sambhütair asuraiù sakalaà jagat | vyäptam äsét tato devä bhayam äjagmur uttamam ||51||

tän viñaëëän surän dåñövä caëòikä prähasat tvarä | uväca käléà cämuëòe vistérëaà vadanaà kuru ||52||

mac-chastra-päta-sambhütän rakta-bindün mahäsurän | rakta-bindoù pratéccha tvaà vaktreëänena vegitä ||53||

bhakñayanté cara raëe tad-utpannän mahäsurän | evam eña kñayaà daityaù kñéëa-rakto gamiñyati ||54|| bhakñyamäëäs tvayä cogrä na cotpatsyanti cäpare | ity uktvä täà tato devé çülenäbhijaghäna tam ||55||

mukhena kälé jagåhe raktabéjasya çoëitam | tato’säv äjaghänätha gadayä tatra caëòikäm ||56|| na cäsyä vedanäà cakre gadä-päto’lpikäm api |

tasyähatasya dehät tu bahu susräva çoëitam ||57|| yatas tatas tad-vakreëa cämuëòä sampratécchati |

mukhe samudgatä ye’syä rakta-pätän mahäsuräù ||58|| täàç cakhädätha cämuëòä papau tasya ca çoëitam |

devé çülena vajreëa bäëair asibhir åñöibhiù ||59||

jaghäna raktabéjaà taà cämuëòäpéta-çoëitam | sa papäta mahé-priñöhe çastra-saìgha-samähataù ||60||

néraktaç ca mahépäla raktabéjo mahäsuraù | tatas te harñam atulam aväpus tridaçä nåpa ||61||

teñäà mätå-gaëo jäto nanartäsåì-madoddhataù ||62||

iti çré-märkaëòeya-puräëe sävarëike manvantare devé-mähätmye raktabéja-vadho näma

añöamo’dhyäyaù ||8||

-o)0(o-

(9)

|| atha navamo’dhyäyaù ||

räjoväca— vicitram idam äkhyätaà bhagavan bhavatä mama |

devyäç carita-mähätmyaà raktabéja-vadhäçritam ||1|| bhüyaç cecchämy ahaà çrotuà raktabéje nipätite |

cakära çumbho yat karma niçumbhaç cätikopanaù ||2||

åñir uväca— cakära kopam atulaà raktabéje nipätite |

çumbhäsuro niçumbhaç ca hateñv anyeñu cähave ||3|| hanyamänaà mahä-sainyaà vilokyämarñam udvahan | abhyadhävan niçumbho’tha muravyayäsura-senayä ||4||

tasyägratas tathä påñöhe pärçvayoç ca mahäsuräù | sandañöauñöha-puöäù kruddhä hantuà devém upäyayuù ||5||

äjagäma mahä-véryaù çumbho’pi sva-balair våtaù | nihantuà caëòikäà kopät kåtvä yuddhaà tu mätåbhiù ||6||

tato yuddham atéväséd devyä çumbha-niçumbhayoù | çara-varñam atévograà meghayor iva varñatoù ||7||

cicchedästäï charäàs täbhyäà caëòikä sva-çarotkaraiù | täòayämäsa cäìgeñu çastraughair asureçvarau ||8||

niçumbho niçitaà khaògaà carma cädäya suprabham | atäòayan mürdhni siàhaà devyä vähanam uttamam ||9||

täòite vähane devé kñurapreëäsim uttamam | niçumbhasyäçu ciccheda carma cäpy añöa-candrakam ||10||

chinne carmaëi khaòge ca çaktià cikñepa so’suraù | täm apy asya dvidhä cakre cakreëäbhimukhägatäm ||11||

kopädhmäto niçumbho’tha çülaà jagräha dänavaù | äyäntaà muñöi-pätena devé tac cäpy acürëayat ||12|| äviddhayätha gadäà so’pi cikñepa caëòikäà prati |

säpi devyä triçülena bhinnä bhasmatvam ägatä ||13|| tataù paraçu-hastaà tam äyäntaà daitya-puìgavam |

ähasya devé bäëaughair apätayata bhütale ||14|| tasmin nipatite bhümau niçumbhe bhéma-vikrame |

bhrätary atéva saìkruddhaù prayayau hantum ambikäm ||15|| sa ratha-sthas tathätyuccair gåhéta-paramäyudhaiù |

bhujair añöäbhir atulair vyäpyäçeñaà babhau nabhaù ||16|| tam äyäntaà samälokya devé çaìkham avädayat |

jyä-çabdaà cäpi dhanuñaç cakärätéva duùsaham ||17|| pürayämäsa kakubho nija-ghaëöä-svanena ca |

samasta-daitya-sainyänäà tejo-vadha-vidhäyinä ||18|| tataù siàho mahä-nädais tyäjitebha-mahä-madaiù | pürayämäsa gaganaà gäà tathopa diço daça ||19|| tataù kälé samutpatya gaganaà kñamäm atäòayat |

karäbhyäà tan-ninädena präk svanäste tirohitäù ||20|| aööäööa-häsam açivaà çiva-düté cakära ha |

taiù çabdair asuräs tresuù çumbhaù kopaà paraà yayau ||21|| durätmaàs tiñöha tiñöheti vyäjahärämbikä yadä |

tadä jayety abhihitaà devair äkäça-saàsthitaiù ||22|| çumbhenägatya yä çaktir muktä jvälätibhéñaëä | äyänté vahni-küöäbhä sä nirastä maholkayä ||23||

siàha-nädena çumbhasya vyäptaà loka-trayäntaram | nirghäta-niùsvano ghoro jitavän avanépate ||24||

çumbha-muktäï charän devé çumbhas tat-prahitäï charän | ciccheda sva-çarair ugraiù çataço’tha sahasraçaù ||25||

tataù sä caëòikä kruddhä çülenäbhijaghäna tam | sa tadäbhihato bhümau mürcchito nipapäta ha ||26|| tato niçumbhaù sampräpya cetanäm ätta-kärmukaù |

äjaghäna çarair devéà käléà kesariëaà tathä ||27|| punaç ca kåtvä bähünäm ayutaà danujeçvaraù |

cakräyudhena ditijaç chädayämäsa caëòikäm ||28|| tato bhagavaté kruddhä durgä durgärti-näçiné |

ciccheda täni cakräëi sva-çaraiù säyakäàç ca tän ||29|| tato niçumbho vegena gadäm ädäya caëòikäm |

abhyadhävata vai hantuà daitya-senä-samävåtaù ||30|| tasyäpatata eväçu gadäà ciccheda caëòikä |

khaògena çita-dhäreëa sa ca çülaà samädade ||31|| çüla-hastaà samäyäntaà niçumbham amarärdanam |

hådi vivyädha çülena vegäbiddhena caëòikä ||32|| bhinnasya tasya çülena hådayän niùsåto’paraù |

mahä-balo mahä-véryas tiñöheti puruño vadan ||33|| tasya niñkrämato devé prahasya svanavat tataù |

çiraç ciccheda khaògena tato’säv apatad bhuvi ||34|| tataù siàhaç cakhädogra-daàñöräkñuëëa-çiro-dharän |

asuräàs täàs tathä kälé çiva-düté tathäparän ||35||

kaumäré-çakti-nirbhinnäù kecin neçur mahäsuräù | brahmäëé-mantra-pütena toyenänye niräkåtäù ||36||

mäheçvaré-triçülena bhinnäù petus tathäpare | värähé-tuëòa-ghätena kecic cürëäkåtä bhuvi ||37||

khaëòaà khaëòaà ca cakreëa vaiñëavyä dänaväù kåtäù | vajreëa caindré-hastägra-vimuktena tathäpare ||38||

kecid vineçur asuräù kecin nañöä mahähavät | bhakñitäç cäpare kälé-çivadüté-mågädhipaiù ||39||

iti çrimärkaëòeyapuräëe sävarëike manvantare devé-mähätmye

niçumbha-vadho näma navamo’dhyayaù

||9||

-o)0(o-

(10)

|| atha daçamo’dhyäyaù ||

åñir uväca— niçumbhaà nihataà dåñövä bhrätaraà präëa-sammitam |

hanyamänaà balaà caiva çumbhaù kruddho’bravéd vacaù |1|| balävalepa-duñöe tvaà mä durge garvam ävaha |

anyäsäà balam äçritya yuddhyase yätimäniné ||2||

devy uväca— ekaivähaà jagaty atra dvitéyä kä mamäparä |

paçyaitä duñöa mayy eva viçantyo mad-vibhütayaù ||3|| tataù samastäs tä devyo brahmäëé-pramukhä layam | tasyä devyäs tanau jagmur ekaiväsét tadämbikä ||4||

devy uväca—

ahaà vibhütyä bahubhir iha rüpair yad ästhitä | tat saàhåtaà mayaikaiva tiñöhämy äjau sthiro bhava ||5||

åñir uväca—

tataù pravavåte yuddhaà devyäù çumbhasya cobhayoù | paçyatäà sarva-devänäm asuräëäà ca däruëäm ||6||

çara-varñaiù çitaiù çastrais tathästraiç caiva däruëaiù | tayor yuddham abhüd bhüyaù sarva-loka-bhayaìkaram ||7||

divyäny asträëi çataço mumuce yäny athämbikä | babhaïja täni daityendras tat-pratéghäta-kartåbhiù ||8||

muktäni tena cästräëi divyäni parameçvaré | babhaïja lélayaivogra-huìkäroccäraëädibhiù ||9||

tataù çara-çatair devém äcchädayata so’suraù | säpi tat-kupitä devé dhanuç ciccheda ceñubhiù ||10|| chinne dhanuñi daityendras tathä çaktim athädade |

ciccheda devé cakreëa täm apy asya kare sthitäm ||11|| tataù khaògam upädäya çata-candraà ca bhänumat | abhyadävat tadä devéà daityanäm adhipeçvaraù ||12||

tasyäpatata eväçu khaògaà ciccheda caëòikä | dhanur muktaiù çitair bäëaiç carma cärka-karämalam ||13||

hatäçvaù sa tadä daityaç chinna-dhanvä visärathiù | jagräha mudgaraà ghoram ambikä-nidhanodyataù ||14||

cicchedäpatatas tasya mudgaraà niçitaiù çaraiù | tathäpi so’bhyadhävat täà muñöim udyamya vegavän ||15||

sa muñöià pätayämäsa hådaye daitya-puìgavaù | devyäs taà cäpi sä devé talenorasy atäòayat ||16||

tala-prahäräbhihato nipapäta mahétale | sa daitya-räjaù sahasä punar eva tathotthitaù ||17|| utpatya ca pragåhyoccair devéà gaganam ästhitaù |

taträpi sä nirädhärä yuyudhe tena caëòikä ||18|| niyuddhaà khe tadä daityaç caëòikä ca parasparam |

cakratuù prathamaà siddha-muni-vismaya-kärakam ||19|| tato niyuddhaà suciraà kåtvä tenämbikä saha |

utpäöya bhrämayämäsa cikñepa dharaëé-tale ||20|| sa kñipto dharaëéà präpya muñöim udyamya vegataù | abhyadhävata duñöätmä caëòikä-nidhanecchayä ||21||

tam äyäntaà tato devé sarva-daitya-janeçvaram | jagatyäà pätayämäsa bhittvä çülena vakñasi ||22|| sa gatäsuù papätorvyäà devé çülägra-vikñataù |

cälayan sakaläà påthvéà säbdhi-dvépäà sa-parvatäm ||23|| tataù prasannam akhilaà hate tasmin durätmani |

jagat-svästhyam atéväpa nirmalaà cäbhavan nabhaù ||24|| utpäta-meghäù solkä ye prägäsaàs te çaà yayuù | sarito märga-vähinyas tathäsaàs tatra pätite ||25|| tato deva-gaëäù sarve harña-nirbhara-mänasäù |

babhüvur nihate tasmin gandharvä lalitaà jaguù ||26|| avädayaàs tathaivänye nanåtuç cäpsaro-gaëäù |

vavuù puëyäs tathä vätäù suprabho’bhüd diväkaraù ||27|| jajvaluç cägnayaù çäntäù çänta-dig-janita-svanäù ||28||

iti çré-märkaëòeya-puräëe sävarëike manvantare devé-mähätmye

çumbha-vadho näma daçamo’dhyäyaù

||10||

-o)0(o-

(11)

|| atha ekädaço’dhyäyaù ||

åñir uväca— devyä hate tatra mahäsurendre

sendräù surä vahni-purogamäs täm | kätyäyanéà tuñöuvur iñöa-läbhäd vikäsi-vakträbja-vikäsitäçäù ||1||

devi prapannärti-hare praséda praséda mätar jagato’khilasya | praséda viçveçvari pähi viçvaà

tvam éçvaré devi caräcarasya ||2||

ädhära-bhütä jagatas tvam ekä mahé-svarüpeëa yataù sthitäsi | apäà svarüpa-sthitayä tvayaitad

äpyäyate kåtsnam alaìghya-vérye ||3||

tvaà vaiñëavé çaktir ananta-véryä viçvasya béjaà paramäsi mäyä |

saàmohitaà devi samastam etat tvaà vai prasannä bhuvi mukti-hetuù ||4||

vidyäù samastäs tava devi bhedäù striyaù samastäù sakalä jagatsu | tvayaikayä püritam ambayaitat

kä te stutiù stavya-paräparoktiù ||5||

sarva-bhütä yadä devé bhukti-mukti-pradäyiné | tvaà stutä stutaye kä vä bhavantu paramoktayaù ||6||

sarvasya buddhi-rüpeëa janasya hådi saàsthite | svargäpavargade devi näräyaëi namo’stu te ||7||

kalä-käñöhädi-rüpeëa pariëäma-pradäyini | viçvasyoparatau çakte näräyaëi namo’stu te ||8|| sarva-maìgala-mäìgalye çive sarvätha-sädhike |

çaraëye try-ambake gauri näräyaëi namo’stu te ||9|| såñöi-sthiti-vinäçänäà çakti-bhüte sanätani |

guëäçraye guëa-maye näräyaëi namo’stu te ||10|| çaraëägata-dénärta-pariträëa-paräyaëe |

sarvasyärti-hare devi näräyaëi namo’stu te ||11|| haàsa-yukta-vimäna-sthe brahmäëé-rüpa-dhäriëi |

kauçämbhaù-kñarike devi näräyaëi namo’stu te ||12|| tri-çüla-candrähi-dhare mahä-våñabha-vähini |

mäheçvaré-svarüpeëa näräyaëi namo’stute ||13|| mayüra-kukkuöa-våte mahä-çakti-dhare’naghe |

kaumäré-rüpa-saàsthäne näräyaëi namo’stu te ||14|| çaìkha-cakra-gadä-çärìga-gåhéta-paramäyudhe | praséda vaiñëavé-rüpe näräyaëi namo’stu te ||15||

gåhétogra-mahä-cakre daàñöroddhåta-vasundhare | varäha-rüpiëi çive näräyaëi namo’stu te ||16||

nåsiàha-rüpeëogreëa hantuà daityän kåtodyame | trailokya-träëa-sahite näräyaëi namo’stu te ||17||

kiréöini mahä-vajra sahasra-nayanojjvale | våtra-präëa-hare caindri näräyaëi namo’stu te ||18||

çiva-düté-svarüpeëa hata-daitya-mahä-bale | ghora-rüpe mahä-räve näräyaëi namo’stu te ||19||

daàñörä-karäla-vadane çiro-mälä-vibhüñaëe | cämuëòe muëòa-mathane näräyaëi namo’stu te ||20||

lakñmi lajje mahä-vidye çraddhe puñöi svadhe dhruve | mahä-rätri mahä-mäye näräyaëi namo’stu te ||21||

medhe sarasvati vare bhüti bäbhravi tämasi | niyate tvaà prasédeçe näräyaëi namo’stu te ||22||

sarva-svarüpe sarveçe sarva-çakti-samanvite | bhayebhyas trähi no devi durge devi namo’stu te ||23||

etat te vadanaà saumyaà locana-traya-bhüñitam | pätu naù sarva-bhütebhyaù kätyäyani namo’stu te ||24||

jvälä-karälam atyugram açeñäsura-südanam | tri-çülaà pätu no bhéter bhadrakäli namo’stu te ||25||

hinasti daitya-tejäàsi svanenäpürya yä jagat | sä ghaëöä pätu no devi päpebhyo naù sutän iva ||26||

asuräsåg-vasä-paìka-carcitas te karojjvalaù | çubhäya khaògo bhavatu caëòike tväà natä vayam ||27||

rogän açeñän apahaàsi tuñöä

ruñöä tu kämän sakalän abhéñöän | tväm äçritänäà na vipannaräëäà

tväm äçritä hy äçrayatäà prayänti ||28||

etat-kåtaà yat kadanaà tvayädya dharma-dviñäà devi mahäsuräëäm | rüpair anekair bahudhätma-mürtim kåtvämbike tat prakaroti känyä ||29||

vidyäsu çästreñu viveka-dépeñv

ädyeñu väkyeñu ca kä tvad-anyä | mamatva-garte’timahä-ndhakäre

vibhrämayaty etad atéva viçvam ||30||

rakñäàsi yatrogra-viñäç ca nägä yaträrayo dasyu-baläni yatra |

dävänalo yatra tathäbdhi-madhye tatra sthitä tvaà paripäsi viçvam ||31||

viçveçvari tvaà paripäsi viçvaà viçvätmikä dhärayaséti viçvam | viçveça-vandyä bhavaté bhavanti

viçväçrayä ye tvayi bhakti-namräù ||32||

devi praséda paripälaya no’ri- bhéter nityaà yathäsura-vadhäd adhunaiva sadyaù |

päpäni sarva-jagatäà praçamaà nayäçu utpäta-päka-janitäàç ca mahopasargän ||33||

praëatänäà praséda tvaà devi viçvärti-häriëi |

trailokya-väsinäm éòye lokänäà varadä bhava ||34||

devy uväca— varadähaà sura-gaëä varaà yan manasecchatha |

taà våëudhvaà prayacchämi jagatäm upakärakam ||35||

devä ücuù— sarväbädhä-praçamanaà trailokyasyäkhileçvari |

evam eva tvayä käryam asmad-vairi-vinäçanam ||36||

devy uväca— vaivasvate’ntare präpte añöäviàçatime yuge |

çumbho niçumbhaç caivänyäv utpatsyete mahäsurau ||37|| nanda-gopa-gåhe jätä yaçodä-garbha-sambhavä | tatas tau näçayiñyämi vindhyäcala-niväsiné ||38||

punar apy atiraudreëa rüpeëa påthivé-tale | avatérya haniñyämi vaipracitäàs tu dänavän ||39||

bhakñayantyäç ca tän ugrän vaipracitän mahäsurän | raktä dantä bhaviñyanti däòimé-kusumopamäù ||40|| tato mäà devatäù svarge martya-loke ca mänaväù | stuvanto vyähariñyanti satataà rakta-dantikäm ||41||

bhüç ca çata-värñikyäm anävåñöäyäm anambhasi | munibhiù saàstutä bhümau sambhaviñyämy ayonijä ||42||

tataù çatena neträëäà nirékñiñyämi yan munén | kértayiñyanti manujäù çatäkñém iti mäà tataù ||43||

tato’ham akhilaà lokam ätma-deha-samudbhavaiù | bhariñyämi suräù çäkair ävåñöeù präëa-dhärakaiù ||44||

çäkambharéti vikhyätià tadä yäsyämy ahaà bhuvi | tatraiva ca vadhiñyämi durgamäkhyaà mahäsuram ||45||

durgä-devéti vikhyätaà tan me näma bhaviñyati | punaç cähaà yadä bhémaà rüpaà kåtvä himäcale ||46||

rakñäàsi kñayayiñyämi munénäà träëa-käraëät | tadä mäà munayaù sarve stoñyanty änamra-mürtayaù ||47||

bhémä-devéti vikhyätaà tan me näma bhaviñyati | yadäruëäkhyas trailokye mahä-bädhäà kariñyati ||48||

tadähaà bhrämaraà rüpaà kåtväsaìkhyeya-ñaöpadam | trailokyasya hitärthäya vadhiñyämi mahäsuram ||49||

bhrämaréti ca mäà lokäs tadä stoñyanti sarvataù | itthaà yadä yadä bädhä dänavotthä bhaviñyati ||50|| tadä tadävatéryähaà kariñyämy ari-saìkñayam ||51||

iti çré-märkaëòeya-puräëe sävarëike manvantare devé-mähätmye

näräyaëé-stutir näma ekädaço’dhyäyaù

||11||

-o)0(o-

(12)

|| atha dvädaço’dhyäyaù ||

devy uväca— ebhiù stavaiç ca mäà nityaà stoñyate yaù samähitaù |

tasyähaà sakaläà bädhäà näçayiñyämyasaàçayam ||2|| madhu-kaiöabha-näçaà ca mahiñäsuragätanam |

kértayiñyanti ye tadvadvadhaà çumbha-niçumbhayoù ||3|| añöabhyäà ca caturdaçyäà navamyäà caikacetasaù |

çroñyanti caiva ye bhaktyä mama mähätmyamutamam ||4|| na teñäà duñkåtaà kiïcidduñkåtotthä na cäpadaù | bhaviñyati na däridrayaà na caiveñöaviyojanam ||5||

çatruto na bhayaà tasya dasyuto vä na räjataù | na çastränalatoyaughät kadäcit sambhaviñyati ||6||

tasmänmamaitanmähätmyaà paöhitavyaà samähitaiù | çrotavyaà ca sadä bhaktyä paraà svastyayanaà hi tat ||7||

upasargänaçeñäàs tu mahä-märésamudbhavän | tathä trividhamutpätaà mähätmyaà çamayenmama ||8||

yatraitatpaöhyate samyaënityamäyatane mama | sadä na tadvimokñyämi sännidhyaà tatra me sthitam ||9||

balipradäne püjäyämagnikärye mahotsave | sarvaà mamaitac caritamuccäryaà çrävyam eva ca ||10||

jänatäjänatä väpi balipüjäà tathä kåtäm | pratécchiñyämyahaà prétyä vahnihomaà tathäkåtam ||11||

çaratkäle mahä-püjä kriyate yä ca värñiké |

tasyäà mamaitanmähätmyaà çrutvä bhaktisamanvitaù ||12|| sarväbädhävinirmukto dhanadhänyasutänvitaù |

manuñyo matprasädena bhaviñyati na saàçayaù ||13|| çrutvä mamaitanmähätmyaà tathä cotpatayaù çubhäù | paräkramaà ca yuddheñu jäyate nirbhayaù pumän ||14||

ripavaù saàkñayaà yänti kalyäëaà copapadyate | nandate ca kulaà puàsäà mähätmyaà mama çåëvatäm ||15||

çäntikamaëi sarvatra tathä duùsvapnadarçane | grahapéòäsu cogräsu mähätmyaà çåëuyänmama ||16||

upasargäù çamaà yänti grahapéòäç ca däruëäù | duùsvapnaà ca nåbhir dåñöaà susvapnamupajäyate ||17||

bälagrihäbhibhütänäà bälänäà çäntikärakam | saìghätabhede ca nåëäà maitrékaraëamutamam ||18||

durvåtänämaçeñäëäà balahänikaraà param | rakñobhütapiçäcänäà paöhanädeva näçanam ||19||

sarvaà mamaitanmähätmyaà mama sannidhikärakam | paçupuñpärdhyadhüpaiç ca gandhadépais tathotamaiù ||20 ||

vipräëäà bhaujanarhomaiù prokñaëéyair aharniçam | anyaiç ca vividhair bhogaiù pradänair vatsareëa yä ||21||

prétirme kriyate säsmin sakåtsucarite çrute | çrutaà harati päpäni tathärogyaà prayacchati ||22||

rakñäà karoti bhütebhyo janmanäà kértanaà mama | yuddheñu caritaà yanme duñöadaityanivarhaëam ||23|| tasmiïc chrute vairikåtaà bhayaà puàsäà na jäyate |

yuñmäbhiù stutayo yäç ca yäç ca brahmarñibhiù kåtäù ||24|| brahmaëä ca kåtästäs tu prayacchanti çubhäà matim |

araëye präntare väpi dävägnipariväritaù ||25|| dasyubhir vä våtaù çünye gåhéto väpi çatrubhiù |

siàhavyäghnänuyäto vä vane vä vanahastibhiù || 26|| räjïä kruddhena cäjïapto vadhyo bandhagato’pi vä | ädhürëito vä vätena sthitaù pote mahä-rëave ||27||

patatsu cäpi çastreñu saìgräme bhåçadäruëe | sarväbädhäsu ghoräsu vedanäbhyardito’pi vä ||28|| smaran mamaitac caritaà naro mucyeta saìkaöät |

mama prabhävätsiàhädyä dasyavo vairiëas tathä ||29|| dürädeva paläyante smarataç caritaà mama ||30||

åñir uväca—

ity uktvä sä bhagavaté caëòikä caëòavikramä | paçyatäm eva devänäà tatraiväntaradhéyata ||32||

te’pi devä nirätaìkäù svädhikäränyathä purä | yajïabhägabhujaù sarve cakrurvinihatärayaù ||33|| daityäç ca devyä nihate çumbhe devaripau yudhi |

jagadvidhvaàsini tasmin mahogre’tulavikrame ||34|| niçumbhe ca mahä-vérye çeñäù pätälamäyayuù ||35||

evaà bhagavaté devé sä nityäpi punaù punaù | sambhüya kurute bhüpa jagataù paripälanam ||36|| tayaitanmohyate viçvaà saiva viçvaà prasüyate |

sä yäcitä ca vijïänaà tuñöä åddhià prayacchati ||37|| vyäptaà tayaitatsakalaà brahmäëòaà manujeçvara |

mahä-kälyä mahä-käle mahä-märésvarüpayä ||38|| saiva käle mahä-märé saiva såñöirbhavatyajä |

sthitaà karoti bhütänäà saiva käle sanätané ||39|| bhavakäle nåëäà saiva lakñmérvåddhipradä gåhe |

saiväbhäve tathälakñmérvinäçäyopajäyate ||40|| stutä sampüjitä puñpair dhüpagandhädibhis tathä |

dadäti vitaà puträàç ca matià dharme gatià çubhäm ||41||

iti çré-märkaëòeya-puräëe sävarëike manvantare devé-mähätmye phala-stutir näma dvädaço’dhyäyaù

||12||

-o)0(o-

(13)

|| atha trayodaço’dhyäyaù ||

åñir uväca— etate kathitaà bhüpa devé-mähätmyam uttamam | evam-prabhävä sä devé yayedaà dhäryate jagat ||1||

vidyä tathaiva kriyate bhagavad-viñëu-mäyayä | tayä tvam eña vaiçyaç ca tathaivänye vivekinaù ||2|| mohyante mohitäç caiva moham eñyanti cäpare | täm upaihi mahä-räja çaraëaà parameçvarém ||3|| ärädhitä saiva nåëäà bhoga-svargäpavarga-dä ||4||

märkaëòeya uväca—

iti tasya vacaù çrutvä surathaù sa narädhipaù | praëipatya mahä-bhägaà tam åñià saàçita-vratam ||5||

nirviëëo’timamatvena räjyäpaharaëena ca | jagäma sadyas tapase sa ca vaiçyo mahä-mune ||6|| sandarçanärtham ambäyä nadé-pulina-saàsthitaù |

sa ca vaiçyas tapas tepe devé-süktaà paraà japan ||7|| tau tasmin puline devyäù kåtvä mürtià mahé-mayém |

arhaëäà cakratus tasyäù puñpa-dhüpägni-tarpaëaiù ||8|| nirähärau yatähärau tan-manaskau samähitau |

dadatus tau balià caiva nija-gäträsåg-ukñitam ||9|| evaà samärädhayatos tribhir varñair yatätmanoù |

parituñöä jagad-dhätré pratyakñaà präha caëòikä ||10||

devy uväca— yat prärthyate tvayä bhüpa tvayä ca kula-nandana |

mattas tat präpyatäà sarvaà parituñöä dadämi tat ||11||

märkaëòeya uväca— tato vavre nåpo räjyam avibhraàçy-anya-janmani | atra caiva nijaà räjyaà jita-çatru-balaà balät ||12|| so’pi vaiçyas tato jïänaà vavre nirviëëa-mänasaù |

mamety aham iti präjïaù saìga-vicyuti-kärakam ||13||

devy uväca— svalpair ahobhir nåpate svaräjyaà präpsyate bhavän |

hatvä ripün askhalitaà tava tatra bhaviñyati ||14|| måtaç ca bhüyaù sampräpya janma deväd vivasvataù | sävarëiko näma manur bhavän bhuvi bhaviñyati ||15|| vaiçya-varya tvayä yaç ca varo’smato’bhiväïchitaù |

taà prayacchämi saàsiddhyai tava jïänaà bhaviñyati ||16||

märkaëòeya uväca— iti dattvä tayor devé yathäbhilañitaà varam ||17||

babhüväntarhitä sadyo bhaktyä täbhyäm abhiñöutä | evaà devyä varaà labdhvä surathaù kñatriya-rñabhaù | süryäj janma samäsädya sävarëir bhavitä manuù ||18||

sävarëir bhavitä manuù kléà om ||

iti çré-märkaëòeya-puräëe sävarëike manvantare devé-mähätmye

suratha-vaiçyayor vara-pradänaà näma trayodaço’dhyäyaù

||13||

çré-saptaçaté-devé-mähätmyaà samäptam oà tat sat oà

||

-o)0(o-

|| atha aparädha-kñamäpaëa-stotram ||

oà aparädha-çataà kåtvä jagad-ambeti coccaret |

yäà gatià sam aväpnoti na täà brahmädayaù suräù ||1|| säparädho’smi çaraëaà präptas tväà jagad-ambike |

idäném anukampyo’haà yathecchasi tathä kuru ||2|| ajïänäd vismåter bhräntyä yan nyünam adhikaà kåtam |

tat sarvaà kñamyatäà devi praséda parameçvari ||3|| kämeçvari jagan-mätaù sac-cid-änanda-vigrahe |

gåhäëärcäm imäà prétyä praséda parameçvari ||4|| sarva-rüpa-mayé devé sarvaà devé-mayaà jagat |

ato’haà viçva-rüpäà tväà namämi parameçvarém ||5|| yad akñaraà paribhrañöaà mäträ-hénaà ca yad bhavet | pürëaà bhavatu tat sarvaà tvat-prasädän maheçvari ||6||

yad atra päöhe jagad-ambike mayä

visarga-bindv-akñara-hénam éritam | tad astu sampürëatamaà prasädataù

saìkalpa-siddhiç ca sadaiva jäyatäm ||7||

yan-mäträ-bindu-bindu-dvitaya-pada-pada-dvandva-varëädi-hénaà bhaktyäbhaktyänupürvaà prasabha-kåti-vaçät vyaktam avyaktam amba |

mohäd ajïänato vä paöhitam apaöhitaà sämprataà te stave’smin tat sarvaà säìgam ästäà bhagavati varade tvat-prasädät praséda ||8||

praséda bhagavaty amba praséda bhakta-vatsale |

prasädaà kuru me devi durge devi namo’stu te ||9||

|| iti aparädha-kñamäpaëa-stotraà samäptam ||

-o)0(o-

|| atha devé-süktam ||

oà ahaà rudrebhir vasubhiç carämy aham

ädityair uta viçvadevaiù | ahaà miträ-varuëobhä bibharmy aham

indrägné aham açvinobhä ||1||

ahaà somamähanasaà bibharmy ahaà tvañöäram uta püñaëaà bhagam |

ahaà dadhämi draviëaà haviñmate suprävye yajamänäya sunvate ||2||

ahaà räñöré saìgamané vasünäà cikituñé prathamä yajïiyänäm |

täà mä devä vyadadhuù puruträ bhüri sthäträà bhüry äveçayantém ||3||

mayä so annam atti yo vipaçyati yaù präëiti ya éà çåëoty uktam | amantavo mäà ta upakñiyanti

çrudhi çruta çraddhivaà te vadämi ||4||

aham eva svayam idaà vadämi juñöaà devebhir uta mänuñebhiù |

yaà kämaye taà tam ugraà kåëomi taà brahmäëaà tam åñià taà sumedhäm ||5||

ahaà rudräya dhanurä tanomi

brahma-dviñe çarave hantavä u | ahaà janäya samadaà kåëomy ahaà

dyäväpåthivé ä viveça ||6||

ahaà suve pitaram asya mürdhan mama yonir apsv antaù samudre |

tato vi tiñöe bhuvanänu viçvo- tämüà dyäà varñmaëopa spåçämi ||7||

aham eva väta iva pra vämyä- rabhamäëä bhuvanäni viçvä | paro divä para enä påthivyai-

tävaté mahinä saà babhüva ||8||

|| iti åg-vedoktaà (10.125) devé-süktaà samäptam ||

|| oà tat sat oà ||

-o)0(o-