ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮಾಲೆ

ಪ್ರಧಾನ ಸಂಪಾದಕರುಡಾ. ಸಿದ್ಧಲಿಂಗಯ್ಯ

ಗೌರವ ಸಂಪಾದಕರುಡಾ. ಸಿ.ಆರ ್. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್

ಪಾ್ರಣ ಉಳಿಸಲು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಡಾ. ಬಿ.ಜಿ. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್

ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪಾ್ರಧಿಕಾರ ಕನ್ನಡ ಭವನ, ಜೆ.ಸಿ. ರಸ್ತೆ್ತ

ಬೆಂಗಳೂರು- ೫೬೦ ೦೦೨________________

Prana Ulisalu Prathama Chikitse - By Dr. B.G. Chandrashekar (Vydyakiya Sahitya Maale), and Published by B.H. Mallikarjuna, Administrative Officer, Kannada Pustaka Pradhikara. Kannada Bhavana, J.C.Road, Bangalore-560 002.

© ಈ ಆವೃತ್ತಿ್ತಯ ಗ್ರಂಥಸಾCಮ್ಯ : ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪಾ್ರಧಿಕಾರ, ಬೆಂಗಳೂರು

ಪ್ರಥಮ ಮುದ್ರಣ : ೨೦೧೨ ಪುಟಗಳು : xviii+೧೮೮=೨೦೬

ಪ್ರತ್ತಿಗಳು : ೧,೦೦೦ಬೆಲೆ ೧೦೦=೦೦First Print : 2012Pages : xviii+188=206 Copies : 1,000Price : 100=00

ಕರಡು ತ್ತಿದ್ದಿIದವರು: ಲೆ�ಖಕರು ಮತು್ತ ಸಂಪಾದಕರು

ಪ್ರಕಾಶಕರುಬಿ.ಹೆಚ ್. ಮಲಿNಕಾರ್ಜುುPನ

ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪಾ್ರಧಿಕಾರ

ಕನ್ನಡ ಭವನ, ಜೆ.ಸಿ. ರಸ್ತೆ್ತಬೆಂಗಳೂರು- ೫೬೦ ೦೦೨

ಮುದ್ರಕರು : ಸತ್ಯಶ್ರ್ರ� ಪ್ರಿ್ರಂಟರ ್ ಪ್ರ್ರ�. ಲಿ.,

ನಂ. ೧೬/೧, ೨ನೇ� ಮುಖ್ಯರಸ್ತೆ್ತ, ೩ನೇ� ಅಡ್ಡರಸ್ತೆ್ತ ಕಸ್ತೂ್ತರಿಬಾ ನಗರ, ಮೈ�ಸ್ತೂರು ರಸ್ತೆ್ತ, ಬೆಂಗಳೂರು- ೫೬೦ ೦೨೬ ದ್ತೂರವಾಣಿ : ೦೮೦- ೨೬೭೪ ೮೮೧೧: ಮೊ : ೯೩೪೨೮ ೬೪೭೬೧

ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮಾಲೆ

ಪ್ರಧಾನ ಸಂಪಾದಕರು

ಡಾ. ಸಿದIಲಿಂಗಯ್ಯ

ಸಂಪಾದಕರು

ಡಾ|| ಸಿ.ಆರ ್. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್

ಸದಸ್ಯರು

ಡಾ|| ನಾ. ಸ್ತೆ್ತೂ�ಮೈ�ಶCರ

ಡಾ|| ವಸಂತ ಅ. ಕುಲಕಣಿP

ಡಾ|| ಪದ್ದಿCನಿ ಪ್ರಸಾದ ್

ಡಾ|| ವಸುಂಧರಾ ಭ್ತೂಪತ್ತಿ

ಡಾ|| ವಿರ್ಜುಯಲಕೀhi ಬಾಳೇ�ಕುಂದ್ದಿ್ರ

ಡಾ|| ಕೆ.ಪ್ರಿ. ಪುತ್ತೂ್ತರಾಯ

ಶ್ರ್ರ� ಬಿ.ಹೆಚ ್. ಮಲಿNಕಾರ್ಜುುPನಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿಗಳು

________________

ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಮಾತು_____________________________________________________________________________________________

ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪಾ್ರಧಿಕಾರವು ಅಪರ್ತೂಪದ ಹಾಗ್ತೂ ಶಾಸ್ತ ್ರ ಸಂಬಂಧ ಕೃತ್ತಿಗಳನು್ನ ಪ್ರಕಟಿಸುವುದರ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆಗೆ ವಿವಿಧ ಮಾಲಿಕೆಯಡಿ ಬೆ�ರೆ ಪ್ರಕಾಶಕರು ಅಷಾwಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಪುಸ್ತಕಗಳು ರ್ಜುನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ

ಲಭ್ಯವಾಗಬೆ�ಕೆಂಬ ಉದ್ದI�ಶದ್ದಿಂದ ಪ್ರಕಟಿಸುತಾ್ತ ಬಂದ್ದಿದ್ದ. ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷPಗಳ ಇತ್ತಿಹಾಸ ಹೆ್ತೂಂದ್ದಿರುವ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಸಾಹಿತ್ಯಕವಾಗಿ ಪ ್ೌರಢಾವಸ್ತೆ್ತಯನು್ನ ತಲುಪ್ರಿರುವುದರಲಿN ಸಂಶಯವಿಲN. ಸಮಾರ್ಜು ಈ ಒಂದು

ಶತಮಾನದ್ದಿಂದ ಬಹಳ ಶ್ರ�ಘ್ರಗತ್ತಿಯಲಿN ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಿ್ತದುI ಆ ವೈ�ಗಕೆ�ತಕಾ�ಗಿ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ್ತೂ ಹೆ್ತೂಸ ಪ್ರಯೋ�ಗಗಳನು್ನ ಮಾಡುತಾ್ತ ಹೆ್ತೂಸತನು್ನ ತನ್ನಲಿN ಅರಗಿಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು ಅನಿವಾಯP. ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ,

ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ ್, ವಿಜ್ಞಾ�ನ ಲೆ್ತೂ�ಕಗಳ ಬಗೆ� ಕನ್ನಡದಲಿN ಸಾಕರ್ಷುw ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹೆ್ತೂರಬರುತ್ತಿ್ತದIರ್ತೂ ಈಗಿನ ಕಾಲ ವೈ�ಗಕೆ� ತಕ�ರ್ಷುw ಕನ್ನಡದಲಿN ಈ ವಿಭಾಗಗಳಲಿN ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹೆ್ತೂರಬರುತ್ತಿ್ತಲN. ಬಂದಂತಹ ಪುಸ್ತಕಗಳೂ ಕ್ತೂಡ

ರ್ಜುನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಎಟುಕುವ ದರದಲಿN ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತಿ್ತಲN. ಈ ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆಯನು್ನ ತುಂಬಬೆ�ಕೆಂಬ ಸದಾಶಯದ್ದಿಂದ ಕೆಲ ಮಾಲೆಗಳಲಿN ಪುಸ್ತಕಗಳನು್ನ ಹೆ್ತೂರತರುವ ಪ್ರಯತ್ನವನು್ನ ಮಾಡಿದ್ದI�ವೈ.

ಈ ದ್ದಿಶೇಯಲಿN ಪಾ್ರಧಿಕಾರವು ಹಮ್ಮಿiಕೆ್ತೂಂಡಿರುವ ಮಹತCದ ಯೋ�ರ್ಜುನೇಗಳಲಿN ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮಾಲೆಯ್ತೂ ಒಂದು. ಕನ್ನಡದಲಿN ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸಾಹಿತ್ಯಕೆ� ಹೆಚು� ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಭ್ಯವಿಲNದ್ದ ಇರುವುದನು್ನ ಗಮನಿಸಿದ

ಪಾ್ರಧಿಕಾರ ಈ ಮಾಲೆಯನು್ನ ಆರಂಭಿಸಬೆ�ಕೆಂದು ಒಂದು ಸಂಪಾದಕ ಮಂಡಳಿಯನು್ನ ನೇ�ಮ್ಮಿಸಿತು. ಈ ಸಂಪಾದಕ ಮಂಡಳಿಯಲಿN ಸಂಪಾದಕರಾಗಿರಲು ನಾಡಿನ ಹಿರಿಯ ವೈ�ದ್ಯರಾದ ಡಾ|| ಸಿ.ಆರ ್. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್

ಅವರು ಒಪ್ರಿ�ರುತಾ್ತರೆ. ಮಂಡಳಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಹಿರಿಯ ವೈ�ದ್ಯರುಗಳಾದ ಡಾ|| ನಾ. ಸ್ತೆ್ತೂ�ಮೈ�ಶCರ, ಡಾ|| ವಸಂತ ಕುಲಕಣಿP, ಡಾ| ಪದ್ದಿCನಿ ಪ್ರಸಾದ ್, ಡಾ|| ವಸುಂಧರಾ ಭ್ತೂಪತ್ತಿ, ಡಾ|| ವಿರ್ಜುಯಲಕೀhi� ಬಾಳೇ�ಕುಂದ್ದಿ್ರ, ಡಾ|| ಕೆ.ಪ್ರಿ. ಪುತ್ತೂ್ತರಾಯ ಅವರುಗಳು ಈ ಕಾಯPವನು್ನ ಸುಲಲಿತವಾಗಿ ನೇರವೈ�ರಿಸಿಕೆ್ತೂಟಿwದಾIರೆ. ಇವರೆಲNರಿಗ್ತೂ ನನ್ನ ಕೃತಜ್ಞತ್ಸೆಗಳು.

“ ” ಈ ಮಾಲಿಕೆಯಲಿN ಪಾ್ರಣ ಉಳಿಸಲು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೃತ್ತಿಯನು್ನ ರಚಿಸಿಕೆ್ತೂಡಲು ಒಪ್ರಿ� ಹಸ್ತಪ್ರತ್ತಿಯನು್ನ ನಿ�ಡಿ ಸಹಕರಿಸಿದ ಡಾ|| ಬಿ.ಜಿ. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್ ಅವರಿಗೆ ಆಭಾರಿಯಾಗಿದ್ದI�ವೈ.

ಈ ಮಾಲೆಯ ಪುಸ್ತಕಗಳನು್ನ ಹೆ್ತೂರತರುವಲಿN ಪಾ್ರರಂಭದ್ದಿಂದ ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಆಸಕೀ್ತ ವಹಿಸಿದ ಪಾ್ರಧಿಕಾರದ ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿಗಳಾದ ಶ್ರ್ರ� ಬಿ. ಹೆಚ ್. ಮಲಿNಕಾರ್ಜುುPನ ನನ ್ನ ಆಪ ್ತ ಕಾಯPದಶ್ರP ಶ್ರ್ರ� ಕೆ. ಮುಕುಂದನ ್,

ಪಾ್ರಧಿಕಾರದ ಎಲಾN ಸದಸ್ಯರು ಹಾಗ್ತೂ ಸಿಬ್ಬಂದ್ದಿ ವಗPದವರಿಗೆ ಆಭಾರಿಯಾಗಿದ್ದI�ನೇ. ಈ ಮಾಲೆಯ ಕೃತ್ತಿಗಳನು್ನ ಕನ್ನಡ ವಾಚಕರು ತುಂಬುಹೃದಯದ್ದಿಂದ ಸಾCಗತ್ತಿಸುತಾ್ತರೆಂದು ಆಶ್ರಸುತ್ಸೆ್ತ�ನೇ.

(ಡಾ. ಸಿದ್ಧಲಿಂಗಯ್ಯ)ಅಧ್ಯಕ್ಷರು

________________

ಸಂಪಾದಕರ ಮಾತು

ಎಲN ಭಾಗ್ಯಗಳಿಗ್ತೂ ಮ್ಮಿಗಿಲಾದ ಭಾಗ್ಯವೈಂದರೆ ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯ ಭಾಗ್ಯ. ಈ ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯ ಯಾವಾಗೆಂದರೆ ಆವಾಗ ಕೆಡಬಹುದು. ಅದುವರೆಗೆ ಚೆನಾ್ನಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿ್ತದ I ಶರಿ�ರದ ಒಂದು ಅಂಗದ ಚಟುವಟಿಕೆ ಥಟwನೇ ಬದಲಾಗಬಹುದು. ಅನಾರೆ್ತೂ�ಗ ್ಯ ಬರಲು ಕಾರಣ ಹಲವಾರು. ಅನುವಂಶ್ರ�ಯತ್ಸೆ, ಅಪಘಾತ, ಪ್ರಟುw, ವಿರ್ಷ ವಸು್ತಗಳು, ರೆ್ತೂ�ಗಾಣುಗಳು, ಅಂಗಾಂಗದಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವ ಅಥವಾ ರಕ್ತ ಸಂಚಾರ ಕಟಿwಕೆ್ತೂಳು�ವುದು, ಅಂಗಾಂಗ ಸವೈತ, ಪರಿಸರದ ಏರುಪ್ರ�ರುಗಳು ಇತಾ್ಯದ್ದಿ. ಥಟwನೇ ಆ ವೈ�ಳೇಯಲಿN ಯಾವುದ್ದ� ಸ್ಥಳದಲಿN ಅನಾರೆ್ತೂ�ಗ್ಯ ಉಂಟಾದರೆ, ದ್ದ�ಹಕೆ� ಪ್ರಟಾwದರೆ ನಮಗೆ ದ್ದಿಕು� ತ್ಸೆ್ತೂ�ಚುವುದ್ದಿಲN. ಸಮ್ಮಿ�ಪದಲಿN ವೈ�ದ್ಯರಾಗಲಿ�, ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಯಾಗಲಿ�

ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಏನು ಮಾಡಬೆ�ಕೆಂದು ಗೆ್ತೂತಾ್ತಗುವುದ್ದಿಲN. ಆದ ಪ್ರಟುw ಉಂಟಾದ ಅನಾರೆ್ತೂ�ಗ್ಯ ಪಾ್ರಣಾಂತಕವಾದರೆ, ನಮ i ಭಯ ಹೆಚಾ�ಗುತ್ತದ್ದ. ಪಾ್ರಣಭಯ ಮತು್ತ ಅಸಹಾಯಕತ್ಸೆಯಿಂದ ರೆ್ತೂ�ಗಿ,

ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಬಂಧುಮ್ಮಿತ್ರ ಸಹೆ್ತೂ�ದ್ದ್ತೂ್ಯ�ಗಿಗಳು ದ್ದಿಙ್ತೂiಢರಾಗುತಾ್ತರೆ. ಏನಾದರ್ತೂ ಮಾಡಿ ಪಾ್ರಣ ಉಳಿಸಬೆ�ಕು. ದ್ದ�ಹಕೆ� ಶಾಶCತವಾದ ಹಾನಿಯುಂಟಾಗುವುದನು್ನ ಅಂಗ ವೈ�ಕಲ ್ಯ ಬರುವುದನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸಬೆ�ಕು. ವ್ಯಕೀ್ತ ಬೆ�ಗ

ಸಂಪೂಣPವಾಗಿ ಚೆ�ತರಿಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಬೆ�ಕೆಂಬ ಬಲವಾದ ಆಸ್ತೆ ಎಲNರಲಿNರುತ್ತದ್ದ. ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಜ್ಞಾ�ನ- ಕೌಶಲಗಳಿಲNದ ರ್ಜುನ ಸಾಮಾನ್ಯರು ಈ ತುತುPಸಿ್ಥತ್ತಿಸಂದಭPದಲಿN ಏನು ಮಾಡಬೆ�ಕು, ಏನು ಮಾಡಬಾರದು?

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.- ಫಸ w ್ ಏಯ್ಡ ್‌- ಮೊದಲ ಸಹಾಯವು ಥಟwನೇ ಉಂಟಾಗುವ ಅನಾರೆ್ತೂ�ಗ್ಯ, ಅಂಗಾಂಗ ವಿಫಲತ್ಸೆ- ಪ್ರಟುw ಗಾಯದಂತಹ ತುತುPಸಿ್ಥತ್ತಿಯಲಿN ನಮi ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯವನು್ನ ಮರಳಿ ತರುವ, ಪಾ್ರಣವನು್ನ ಉಳಿಸುವ

ಸಂಜಿ�ವಿನಿ ಎಂದರೆ ತಪಾ�ಗಲಾರದು. ಯಾರು ಬೆ�ಕಾದರ್ತೂ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯನು್ನ ನಿ�ಡಬಹುದು. ಅಥವಾ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯನು್ನ ಕೆ್ತೂಡುವುದನು್ನ ಕಲಿತ್ತಿರಬೆ�ಕು. ಇದರಿಂದ ಅಂಗಾಂಗಹಾನಿ, ಪಾ್ರಣಹಾನಿಯನು್ನ

ತಪ್ರಿ�ಸಬಹುದು. ತರಬೆ�ತ್ತಿ ಪಡೆದ ವೈ�ದ್ಯರಿಂದ ನೇರವು ಪಡೆಯುವರೆವಿಗೆ, ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನೇ� ಸಮಥPವಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಬೆ�ಕು. ಅವನು ಪಾ್ರಣ ರಕ್ಷಕನಾಗುತಾ್ತನೇ.

* ಗಾಯವಾಗಿ ರಕ್ತ ಸುರಿಯುತ್ತಿ್ತದ್ದ* ಪ್ರಟಾwಗಿ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದ್ದಿದ್ದ* ಉಸಿರಾಟದ ಮಾಗPದಲಿN ಅಡಚಣೆಯಾಗಿ ಉಸಿರಾಡಲು ಕರ್ಷwವಾಗಿದ್ದ.* ಹೃದಯ - ನಾಡಿ ಮ್ಮಿಡಿತ ಕೀh�ಣವಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ. * ನೇ್ತೂ�ವಿನಿಂದ ವ್ಯಕೀ್ತ ಒದಾIಡುತ್ತಿ್ತದಾIನೇ. * ಭಯದ್ದಿಂದ ವ್ಯಕೀ್ತ ಗರಬಡಿದಂತ್ಸೆ ಕ್ತೂತ್ತಿದಾIನೇ. * ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಪ್ರಜೆ� ಹಾಳಾಗಿದ್ದ. ರ್ಜುನ | ಸ್ಥಳ / ಸಮಯ / ಘಟನೇಯನು್ನ ಗುರುತ್ತಿಸಲಾರ, ಗೆ್ತೂಂದಲಕೀ��ಡಾಗಿ ಚಡಪಡಿಸುತ್ತಿ್ತದಾIನೇ. ಬಡಬಡಿಸುತ್ತಿ್ತದಾIನೇ. * ಪ್ರಜೆ� ಇಲN. ಯಾವ ಪ್ರಚೆ್ತೂ�ದನೇಗ್ತೂ ಪ್ರತ್ತಿಕೀ್ರಯಿಸುತ್ತಿ್ತಲN. * ವಿಪರಿ�ತ ವಾಂತ್ತಿಬೆ�ಧಿಯಾಗಿ ಸುಸಾ್ತಗಿದಾIನೇ.* ಮೈ� ಕೆಂಡದಂತ್ಸೆ ಸುಡುತ್ತಿ್ತದ್ದ ಅಥವಾ ಹಿಮದಂತ್ಸೆ ತಣ್ಣಗಾಗಿದ್ದ. * ಆ ವ್ಯಕೀ್ತ ವಿರ್ಷ ಕುಡಿದ್ದಿದಾIನೇ. ಹತಾ್ತರು ಮಾತ್ಸೆ್ರಗಳನು್ನ ನುಂಗಿದಾIನೇ.* ಬೆಂಕೀಯಿಂದ ಸುಟw ಗಾಯಗಳಾಗಿವೈ. ಹೆ್ತೂಗೆ ಕುಡಿದ್ದಿದಾIನೇ. * ವ್ಯಕೀ್ತ ನೇ�ಣು ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡಿದಾIನೇ. * ವ್ಯಕೀ್ತ ಕತ್ತಿ್ತ / ಚಾಕು / ಕಬಿ್ಬಣದ ಸರಳನು್ನ ಹಿಡಿದು ಇತರರನು್ನ ಹೆ್ತೂಡೆಯಲು ಆಭPಟಿಸುತ್ತಿ್ತದಾIನೇ. * ಹುಚು� ಹಿಡಿದು, ವಿಚಿತ್ರವಾಗಿ, ಅಪಾಯಕರ ರಿ�ತ್ತಿಯಲಿN ವತ್ತಿPಸುತ್ತಿ್ತದಾIನೇ. * ಅಲಜಿPಯಾಗಿ, ಮೈ�ಯಲೆNಲಾN ದದುIಗಳೇದ್ದಿIವೈ. * ಆತiಹತ್ಸೆ್ಯ ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಳು�ತ್ಸೆ್ತ�ನೇಂದು ಧಮಕೀ ಹಾಕುತ್ತಿ್ತದಾIಳೇ.

ಈ ಸಂದಭPಗಳಲಿN ಯಾವ ರಿ�ತ್ತಿಯಲಿN ಪ್ರಥಮ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಹಿತ, ಇತರರಿಗ್ತೂ ಹಿತ. ಹಾಗೆ ಏನು ಮಾಡಬಾರದು ಎಂಬುದನು್ನ ತ್ತಿಳಿಸಲು ಡಾ|| ಬಿ.ಜಿ. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್ ಈ ಕೃತ್ತಿಯನು್ನ ರಚಿಸಿದಾIರೆ.

ಡಾ|| ಬಿ.ಜಿ. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್ ಸಮುದಾಯ ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯವನು್ನ ಬೆ್ತೂ�ಧಿಸುವ ಪಾ್ರಧಾ್ಯಪಕರು, ಹಲವು ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಕಾಲೆ�ರ್ಜುುಗಳಲಿN ಹಲವಾರು ವರ್ಷPಗಳ ಕಾಲ ಪಾಠ ಮಾಡಿದಾIರೆ. ಸಮುದಾಯದಲಿN ಏಕೆ ಮತು್ತ ಯಾರು

ಅನಾರೆ್ತೂ�ಗ್ಯ ಪ್ರಿ�ಡಿತರಾಗುತಾ್ತರೆ. ನಿವಾರಣೆ ಏನು ಎಂಬುದರ ಬಗೆ� ಸಂಶೇ್ತೂ�ಧನೇ ಮಾಡಿದಾIರೆ. ೨೦ಕ್ತೂ� ಹೆಚಿ�ನ ಪುಸ್ತಕಗಳನು್ನ, ನ್ತೂರಾರು ಲೆ�ಖನಗಳನು್ನ ಬರೆದ್ದಿದಾIರೆ. ನ್ತೂರಾರು ಭಾರ್ಷಣ ಉಪನಾ್ಯಸ ಸಂವಾದಗಳನು್ನ ಕೆ್ತೂಟಿwದಾIರೆ. ಸದಾ ರ್ಜುನಾರೆ್ತೂ�ಗ ್ಯ ಶ್ರಕ್ಷಣವನು್ನ ನಾಡಿನ ರ್ಜುನತ್ಸೆಗೆ ನಿ�ಡುತಾ್ತ ಬಂದ್ದಿದಾIರೆ. ಕನ್ನಡ ವೈ�ದ ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ

ಪರಿರ್ಷತ್ತಿ್ತನ ರಾಜ್ಞಾ್ಯಧಾ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದಾIರೆ. ಅನೇ�ಕ ಪ್ರಶಸಿ್ತ ಪುರಸಾ�ರಗಳಿಗೆ ಭಾರ್ಜುನರಾಗಿದIರೆ, ಅವರ ಈ ಉಪಯುಕ್ತ ಕೃತ್ತಿಯನು್ನ ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪಾ್ರಧಿಕಾರವು. ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮಾಲೆಯಲಿN ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿ್ತರುವುದು ಸಂತ್ಸೆ್ತೂ�ರ್ಷದ

ವಿರ್ಷಯ. ಡಾ|| ಬಿ.ಜಿ. ಯವರಿಗೆ ನನ ್ನ ಅಭಿಂದನೇಗಳು. ಈ ಪುಸ್ತಕವನು್ನ ಎಲNರ್ತೂ ಓದ್ದಿ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡುವುದನು್ನ ಕಲಿತರೆ ಅನೇ�ಕರ ಪಾ್ರಣಗಳು ಉಳಿಯುತ್ತವೈ.

ಡಾ|| ಸಿ.ಆರ ್. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್

_____________________________________________________________________________________________

ಲೆ�ಖಕರ ಮಾತು

“ ”ಆಪತ್ತಿ್ತಗೆ ಆದವನೇ ನೇಂಟ , “ ”ಉಪ್ರಿ�ಟwವರನು್ನ ಮುಪ್ರಿ�ನ ತನಕ ನೇನೇಯಬೆ�ಕು , “ರಕ್ತದಾನ ” ಮಹಾದಾನ ಎಂಬ ನುಡಿ ಮುತು್ತಗಳನು್ನ ಕೆ�ಳಿದ್ದI�ವೈ. ನಿ�ರಿನಲಿN ಮುಳುಗುವವನಿಗೆ ಒಂದು ಹುಲುN ಕಡಿ್ಡಯ

ಸಹಾಯಕೆ� ಬರುವುದಲNವೈ�? ಪಾ್ರಣಾಪಾಯದಲಿNರುವಾಗ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯು ಪಾ್ರಣವನೇ್ನ ಉಳಿಸುವುದಲNವೈ�? ಅಷೆw� ಅಲ N ಅದು ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸುವುದಲNದ್ದ ಅನೇ�ಕ ಭಯಾನಕ ರೆ್ತೂ�ಗಗಳಲಿN ಮುಂದ್ದ

ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕಾಗುವ ದುಬಾರಿ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ, ಪುಕ�ಟೆ ಪಾ್ರರಂಭಿಕ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಸಮಯಕೆ� ತಕ � ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಅತ್ತಿ ಮುಖ್ಯ. ತುಸು ತಡವಾದರ್ತೂ ಪಾ್ರಣಹಾನಿಯಾಗಬಹುದು. ಈ ಸಮಯವನು್ನ ಸುವಣPಕಾಲ ( ಗೆ್ತೂ�ಲ್ಡನ ್ ಟೆ�ಮ ್) ಎನು್ನತ್ಸೆ್ತ�ವೈ. ಅವಕಾಶ ಸಿಕಾ�ಗ ತುಸು ತಡವಾದರ್ತೂ ಅದು

ಕೆ�ಜ್ಞಾರಿ ಹೆ್ತೂ�ಗಬಹುದು. ವೈ�ಭವೋ�ಪ್ರ�ತ ನಸಿPಂಗ ್ ಹೆ್ತೂ�ಂಗಳಲಿN ಲಕ್ಷಗಟwಲೆ ಹಣಕೆ್ತೂಟುw ಪಡೆವ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗಿಂತಲ್ತೂ ರಸ್ತೆ್ತ ಬದ್ದಿಯಲಿN ಮೈ�ದಾನಗಳಲಿN ಮನೇಗಳಲಿN ದ್ದ್ತೂರೆಯುವ ಒಳೇ�ಯ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರ ಪ್ರಥಮ

ಸ್ತೆ�ವೈಯು ಅತ್ಯಮ್ತೂಲ್ಯವಾದುದು. ಯಾರು ಬೆ�ಕಾದರ್ತೂ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಪರಿಜ್ಞಾ�ನ ಪಡೆಯಬಹುದು. ಅದರಲಿN ಪಾ್ರವಿಣ್ಯತ್ಸೆಯನು್ನ ಪಡೆಯಬಹುದು. ಇದಕೆ� ಹಣದ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇಲN. ಕೆ�ವಲ ಮನಸು. ಮಾಡಬೆ�ಕು.

ಸ್ತೆ�ವಾ ಮನೇ್ತೂ�ಭಾವವಿರಬೆ�ಕು.

ರ್ಜುನ ಸಾಮಾನ್ಯರು ಈ ಕೀರುಹೆ್ತೂತ್ತಿ್ತಗೆಯನು್ನ ಓದ್ದಿ ಮನನ ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಂಡು ಅದನು್ನ ಚೆನಾ್ನಗಿ ಅರಿತು ಅಭಾ್ಯಸ ಮಾಡಿದರೆ ಉತ್ತಮ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರಾಗಬಹುದು. ತಮiನು್ನ ತಾವು ರ್ಜುನ ಸ್ತೆ�ವೈಯಲಿN

ತ್ಸೆ್ತೂಡಗಿಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು.

ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪಾ್ರಧಿಕಾರದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಡಾ. ಸಿದIಲಿಂಗಯ್ಯನವರು ಆದರ್ಷುw ಬೆ�ಗ ಒಂದು ಪುಸ್ತಕವನು್ನ ಬರೆದು ಕೆ್ತೂಡಲು ತ್ತಿಳಿಸಿದರು. ಇದನು್ನ ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸಾಹಿತ ್ಯ ಮಾಲೆಯಲಿN ಮುಂದ್ದಿನ ಕಂತ್ತಿನಲಿN

ಪ್ರಕಟಿಸುವುದಾಗಿ ತ್ತಿಳಿಸಿದರು. “ ಆದಕಾರಣ ಪಾ್ರಣ ಉಳಿಸಲು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ." ಎಂಬುದರ ಬಗೆ� ಬರೆದ್ದಿದ್ದI�ನೇ. ಇದರಲಿN ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟw ಎಲಾN ಉಪಯುಕ್ತ ಮಾಹಿತ್ತಿಗಳು, ಉಸಿರು ಕಟುwವಿಕೆ, ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ,

ಅಪಘಾತಗಳು, ಆಘಾತಗಳು, ಹೃದಯದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳು, ಸುಟwಗಾಯ, ವಿರ್ಷಪಾ್ರಶನ ಮುಂತಾದವುಗಳ ಕಾರಣ, HIV, AIDS ರೆ್ತೂ�ಗಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡುವಾಗ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕಾದ

ಮುನೇ್ನಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮಗಳು, ದ್ದ�ಹದ ವಿವಿಧ ಅಂಗಗಳಲಿN ಅನ ್ಯ ವಸು್ತಗಳು ಸಿಕೀ� ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡಾಗ ಅನುಸರಿಸಬೆ�ಕಾದ ಕ್ರಮಗಳು ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ, ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸುವ ಕ್ರಮ, ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಏನು

ಮಾಡಬೆ�ಕು? ಏನು ಮಾಡಬಾರದು? ಎಂಬುದರ ಬಗೆ� ವಿರ್ಷದವಾಗಿ ಬರೆದ್ದಿದ್ದI�ನೇ.

ಇದು ಈ ಮಾಲಿಕೆಯಲಿN ನನ್ನದು ಎರಡನೇಯ ಪುಸ್ತಕ, “ ಪ್ರಥಮ ಕಂತ್ತಿನಲಿN ನಾವು ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯ ಪೂಣPರಾಗಿರಲು ನಮi ಪರಿಸರ ಹೆ�ಗಿರಬೆ�ಕು?” ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವನು್ನ ಪ್ರಕಟಿಸಿದಾIರೆ. ಅದರ ಸಂಪಾದಕತCನು್ನ

ಹಿರಿಯ ವೈ�ದ್ಯ ಲೆ�ಖಕರು ನಾಡಿನ ಹೆಸರಾಂತ ಡಾ|| ಸಿ.ಆರ ್. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್‌ರವರು ವಹಿಸಿಕೆ್ತೂಂಡಿದುI, ಅವರು ಹಸ್ತಪ್ರತ್ತಿಯನು್ನ ತ್ತಿದ್ದಿI, ಕೆಲವೈಡೆ ಮಾಪPಡಿಸಿ ಆ ಪುಸ್ತಕವನು್ನ ಅಂದವಾಗಿ ಹೆ್ತೂರತಂದ್ದಿದಾIರೆ. ಸಂಪಾದಕರಿಗೆ,

ಸಂಪಾದಕ ಮಂಡಲಿಯ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ, ಪ್ರಕಾಶಕರಿಗೆ ನನ್ನ ಹೃತ್ತೂವPಕ ವಂದನೇಗಳು.

ಈ ಮಾಲೆಯಡಿ ಮತ್ತರ್ಷುw ಉಪಯುಕ ್ತ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹೆ್ತೂರಬಂದು ರ್ಜುನ ಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಇದರ ಉಪಯೋ�ಗ ಸಿಗಲೆಂದು ಹಾರೆ�ಸುತ್ಸೆ್ತ�ನೇ.

ಡಾ|| ಬಿ.ಜಿ. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್________________

ಲೆ�ಖಕರ ಪರಿಚಯ ಪೂಣP ಹೆಸರು : ಡಾ|| ಬಿ.ಜಿ. ಚಂದ್ರಶೇ�ಖರ ್ ಹುಟಿwದ ದ್ದಿನಾಂಕ : ೧೬-೧೧- ೧೯೪೫

ಪುಸ್ತಕ ವಿಳಾಸ : ನಂ. ೪೯, “ ”ಮಂರ್ಜುುನಾಥ ನಿಲಯಎಂ.ಎಸ ್.ಹೆಚ ್. ಬಡಾವಣೆ, ೨ನೇ� ಹಂತ,

ಆನಂದ ನಗರ, ಬೆಂಗಳೂರು- ೫೬೦ ೦೨೪ ಫೋ�ನ ್ ಸಿ್ಥರ : ೦೮೦- ೨೩೩೩ ೪೧೭೦

ಚರ : ೯೮೪೫೩ ೧೪೫೨೭ ವಿದಾ್ಯಭಾ್ಯಸ : ಎಂ.ಬಿ.ಬಿ.ಎಸ ್.; ಎಂ.ಡಿ.; ಡಿ.ಐ. ಹೆಚ ್

ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಪರಿಣಿತ್ತಿ ವಿರ್ಷಯ : ಸಮುದಾಯ ವೈ�ದ್ಯಶಾಸ್ತ ್ರ ಮತು್ತ ವೃತ್ತಿ್ತ ವೈ�ದ್ಯ ಶಾಸ್ತ ್ರ ಉದ್ದ್ತೂ್ಯ�ಗ : ಪಾ್ರಧಾ್ಯಪಕರು ಸಮುದಾಯ ವೈ�ದ್ಯಶಾಸ್ತ ್ರ

ಶ್ರ್ರ� ಸಿದಾIಥP ಮೈಡಿಕಲ ್ ಕಾಲೆ�ರ್ಜುು, ತುಮಕ್ತೂರು ವೈ�ದ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೃಷ್ಠಿ© : ಲೆ�ಖನಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ : ೧೦೦೦ಕ್ತೂ� ಹೆಚು�

ಪುಸ್ತಕಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ : ೧೫ ಅನುವಾದ್ದಿತ : ೧

ಸಂಪಾದ್ದಿತ : ೧. ಪಠ್ಯ ಪುಸ್ತಕಗಳು : ಇಂಗಿN�ಷ ್ : ೧೦

ಕನ್ನಡ : ೩ ಪ್ರಶಸಿ್ತ / ಪುರಸಾ�ರ, ವಿಜೆ�ತ ಕೃತ್ತಿಗಳು, ಹಣ ಪ್ರಶಸಿ್ತಯ ವಿವರ ಪಡೆದ್ದಿರುವ ಪ್ರತ್ತಿಷ್ಠಿ©ತ ಕೃತ್ತಿಗಳು, ಪ್ರಶಸಿ್ತ /

ಪುರಸಾ�ರ ಮತು್ತ ವರ್ಷP೧. “ ” ಕನ್ನಡ ವೈ�ದ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಶ್ರ್ರ� : ೨೦೦೪ ಭಾರತ್ತಿ�ಯ ಕನಾPಟಕ ಸಂಘ, ಬೆಂಗಳೂರು.೨. “ ” ವೈ�ದ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ರತ್ನ : ೨೦೦೫, ಕನಾPಟಕ ಲೆ�ಂಗಿಕ ಅಕಾಡೆಮ್ಮಿ, ಬೆಂಗಳೂರು

ಕನ್ನಡ ವೈ�ದ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿರ್ಷತು್ತ, ಬೆಂಗಳೂರು ಕನಾPಟಕ ಆರ್ಥೈ�Pಟಿಸ ್ ಫೌಂಡೆ�ರ್ಷನ ್ ಇವರುಗಳ ಸಂಯುಕ್ತ ಆಶ್ರಯದ್ದಿಂದ.

೩. “ ” ಅಭಿನಂದನ ಪತ್ರ ೨೦೧೦ : ಕನ್ನಡ ವೈ�ದ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿರ್ಷತು್ತ ಇತರ ಪ್ರತ್ತಿಭೆ ಮತು್ತ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು :

೧. ಕಾಯಾPಗಾರ : ಹತು್ತ ಹಲವು ಕನಾPಟಕದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲಿN ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಲೆ�ಖನ, ನಾಟಕ, ಕರ್ಥೈ, ಕವನಗಳನು್ನ ಕನ್ನಡದಲಿN ಬರೆಯುವುದು ಹೆ�ಗೆ? ಒಂದು ದ್ದಿನದ ಕಾಯPಕ್ರಮ.

೨. ರೆ�ಡಿಯೋ� ಮತು್ತ ಟಿ.ವಿ. ಕಾಯPಕ್ರಮಗಳು೩. ಪ್ರಚಾರೆ್ತೂ�ಪನಾ್ಯಸ ಭಾರ್ಷಣಗಳು೪. ಉಪನಾ್ಯಸಗಳು : ಶಾಲಾ, ಕಾಲೆ�ರ್ಜುು ಮತು್ತ ಸಾವPರ್ಜುನಿಕರಿಗೆ ಸಾವಿರಾರು ಉಪನಾ್ಯಸಗಳು. ೫. ಅತ್ತಿಥಿ ಉಪನಾ್ಯಸಗಳು : ವಿವಿಧ ಕೆ್ತೂ�ಸಿPನ ಶಾಲಾ ಕಾಲೆ�ಜಿನ ವಿದಾ್ಯಥಿPಗಳಿಗೆ

________________

ಪರಿವಿಡಿ

_________________________________________________________________

ಅಧಾ್ಯಯ-೧

ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಉಪಯುಕ ್ತ ಮಾಹಿತ್ತಿಗಳು : ನಿರ್ತೂಪಣೆ, ಚಾರಿತ್ತಿ್ರಕ ಹಿನ್ನಲೆ. ಧೈ�ಯೋ�ದ್ದI�ಶಗಳು, ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರ ಕತPವ್ಯಗಳು, ವಾ್ಯಪ್ರಿ್ತ, ದುಘPಟನೇಯ ಪರಿವಿ�ಕ್ಷಣೆ, ತತ್ಕ್ಷಣ ಚಿಕೀತ್ಸೆ., ಮರಣಾಂತ್ತಿಕ ತುತುP ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಗಳು, ನಿಧಾPರ, ನಿಯಮಗಳು, ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಮಾಡಬೆ�ಕಾದ ಕೆಲಸಗಳು, ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವಾಗ

ಬಳಸಬೆ�ಕಾದ ಸಂಕೆ�ತಗಳು, ಮನಶೇ��ತನ, ಭಂಗಿಯ ಅಳವಡಿಕೆ, ಎಚ�ರಿಕೆಯ ಕ್ರಮ.

ಅಧಾ್ಯಯ-೨ಉಸಿರುಕಟುwವಿಕೆ: ಕಾರಣಗಳು ಮತು್ತ ಪರಿಹಾರ. ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಸಂದಭPಗಳಲಿN ಉಸಿರು ಕಟುwವಿಕೆ, ನಿ�ರಿನಲಿN ಮುಳುಗಿದಾಗ, ನೇ�ಣು ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡಾಗ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ., ಉಸಿರು ಕಟುwವಿಕೆಯ ವಿವಿಧ ಮುಖಗಳು,

ವಾಯುನಾಳದಲಿN ತಡೆ, ಹೆ್ತೂಗೆಯಿಂದ ಉಸಿರು ಕಟುwವಿಕೆ, ವಿಷಾನಿಲದ್ದಿಂದ ಉಸಿರು ಕಟುwವಿಕೆ, ಗಂಟಲಿನ ಊತ, ವಿವಿಧ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟಗಳು.

ಅಧಾ್ಯಯ-೩ ಹೃದಯ ಮತು್ತ ರಕ್ತನಾಳಗಳ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ: ಎದ್ದನೇ್ತೂ�ವು, ಹೃದಯದ ನಿಷ್ಠಿ� ್ರಯತ್ಸೆ, ಹೃದಯಾಘಾತ, ರಕ್ತಸಾ್ರವ

ವಿವಿಧ, ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಸ್ಥಳಗಳಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವ, ದ್ದ�ಹದ ಒಳ ಅಂಗಗಳಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವ ಮತು್ತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ., ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ವಿಧಗಳು, ಕಾರಣ, ನಿಯಂತ್ರಣ, ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಉದ್ದI�ಶ, ದ್ದ�ಹದ ಒಳ ಮತು್ತ ಹೆ್ತೂರಭಾಗಗಳಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವ, ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಸ್ಥಳಗಳಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವ, ಒತ್ತಡವನು್ನ ಹೆ�ರುವುದು, ರಕ್ತ ಸಾ್ರವದ ನಿಯಂತ್ರಣ.

ಅಧಾ್ಯಯ-೪ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ : ವಿಧಗಳು, ಕಾರಣ, ಪರಿ�ಕೆh. ನಿಯಂತ್ರಣ, ವಿವಿಧ ಸಂದಭPಗಳಲಿN ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ, ಮೈದುಳಿನ

ಪ್ರಟುw, ಅಮುಕುವಿಕೆ ಶ್ರಶುಗಳ ಪ್ರಡಸುತನ, ಮಧುಮೈ�ಹ, ಲಕC, ಬವಳಿ, ಮ್ತೂರ್ಛೆPರೆ್ತೂ�ಗ, ಬವಳಿ ಬಿ�ಳುವುದು.

ಅಧಾ್ಯಯ-೫ಅಪಘಾತ, ಆಘಾತ, ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ : ಮ್ತೂಳೇ ಮತು್ತ ಕೀ�ಲುಗಳ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳು, ರಿ�ತ್ತಿ, ವಿಧ, ಪ್ರಥಮ ಆರೆ�ಕೆ, ನಿಧಾPರ, ದ್ದ�ಹದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ ಮತು್ತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ., ಮೊಣಕಾಲಿ್ಬ�ಗ,

ಕೆಲವು ಸ್ಥಳಗಳಲಿN ಸಂಭವಿಸುವ ಅಪಘಾತಗಳು : ಶಾಲೆಗಳಲಿN ಕಾರ್ಖಾಾPನೇಗಳಲಿN, ಕೀ್ರ�ಡೆಗಳಲಿN ತುತುPಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ, ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲಿN ಸಂಭವಿಸಬಹುದಾದ ಪ್ರಟುwಗಳು, ರಸ್ತೆ್ತಗಳಲಿN ಸಂಭವಿಸುವ ವಾಹನ ಅಪಘಾತಗಳು,

ತಲೆಗೆ ಪ್ರಟುw ಮತು್ತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ., ವಿದು್ಯತ ್ ಅಪಘಾತ, ಧಕೆ�, ಬಿಸಿಲುಧಕೆ�, ಸ್ತೆಳೇತ, ಹಿಮಕಚು�, ಪ್ರಟುw ಮತು್ತ ಗಾಯಗಳು, ಗಾಯದ ವಿಧಗಳು, ಲಕ್ಷಣಗಳು, ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ವಿವಿಧ ಸಂದಭPಗಳಲಿN.

ಅಧಾ್ಯಯ-೬ ಸುಟwಗಾಯಗಳು ಮತು್ತ ಬೆ್ತೂಬೆ್ಬಗಳು: ಅಥP ವಿವರಣೆ ಮತು್ತ ಕಾರಣಗಳು, ಹಂತಗಳು, ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳು,

ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸು್ತಗಳಿಂದ ಸುಟwಗಾಯ, ಆಮNದ್ದಿಂದ ಸುಟwಗಾಯ, ಕಣು್ಣಗಳೊಳಗೆ ಸುಟwಗಾಯ, ಅಡಿಗೆಯ ಮನೇಯಲಾNಗುವ ಸುಟw ಗಾಯಗಳು, ಬೆಂಕೀಯ ಅಪಘಾತಕೆ� ಸಿಲುಕೀದವರ ರಕ್ಷಣೆ.

ಅಧಾ್ಯಯ-೭ ವಿರ್ಷಪಾ್ರಶನ : ಮಾಗPಗಳು, ಲಕ್ಷಣಗಳು, ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿರ್ಷಗಳು, ಪಾ್ರಣಿಗಳ ವಿರ್ಷಗಳು, ಹಾವು, ಚೆ�ಳು, ನಾಯಿ

ಕಚಿ�ದಾಗ, ಕೀ�ಟಗಳ ಉಪಟಳ, ವಿರ್ಷತ್ಸೆ, ರಕ್ತ, ಔರ್ಷಧ ಮತು್ತ ಆಹಾರದ ವಿರ್ಷತ್ಸೆ.

ಅಧಾ್ಯಯ-೮

ತಲೆಸುತು್ತ ಬಂದು ಕುಸಿದು ಬಿ�ಳುವುದು ಆಘಾತ : ತಲೆಸುತು್ತ ಬಂದು ಕುಸಿದು ಬಿ�ಳುವುದು (SHOCK) / ಆಘಾತ - ವಿಧಗಳು, ಕಾರಣಗಳು, ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ., ರಕ್ತ ವಗಾPವಣೆ.

ಅಧಾ್ಯಯ-೯ ಮಾನಸಿಕ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಕಾರಣ, ಅಪಘಾತ, ಪ್ರಕೃತ್ತಿ ವಿಕೆ್ತೂ�ಪ, ದ್ದ�ಹಿಕ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ ಪ್ರಟಿwಗೆ

ಒಳಗಾದವರಿಗೆ, ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರ ಕತPವ್ಯ, ಚಿತ್ತಭ್ರಮೈಯ ರೆ್ತೂ�ಗಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಟನೇ್ತೂ�ನಾiದ ಹಿಂಸಾಚಾರ / ಆಕ್ರಮಣ ಶ್ರ�ಲತ್ಸೆ ಮತು್ತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೦HIV / AIDS ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕೀತರ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಸಾವPತ್ತಿ್ರಕ ಪ್ರತ್ತಿ ಬಂಧಕ ಕ್ರಮಗಳು, ವ್ಯಕೀ್ತಯ ದ್ದ�ಹದ್ರವ ಚಲಿNದರೆ, ಸಿಡಿದರೆ, ತುಳುಕೀ ದರೆ, ಮುಖದ ಮೈ�ಲೆ ಗಾಯಗಳಿದIರೆ, ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟದ ರಿ�ತ್ತಿ.

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೧ ನೇ್ತೂ�ವು ಮತು್ತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ತಲೆನೇ್ತೂ�ವು, ಅರತಲೆ ನೇ್ತೂ�ವು, ಕುತ್ತಿ್ತಗೆ ಮತು್ತ ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು ನೇ್ತೂ�ವು, ಕೀವಿ

ನೇ್ತೂ�ವು, ಬೆನು್ನ ನೇ್ತೂ�ವು, ಹೆ್ತೂಟೆw ನೇ್ತೂ�ವು, ಗಾಳಿ ಗ್ತೂಡಿನ ನೇ್ತೂ�ವು, ಹಲುN ನೇ್ತೂ�ವು,

ಜಿ�ಣಾPಂಗಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳು : ಎದ್ದ ಉರಿ, ವಾಕರಿಕೆ, ವಾಂತ್ತಿ, ವಾಂತ್ತಿ ಮತು್ತ ಬೆ�ದ್ದಿ, ರಕ್ತ ಬೆ�ದ್ದಿ.

ಸಾCಸಕಾಂಗದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳು : ಮಕ�ಳ ಗಂಟಲು ನೇ್ತೂ�ವು

ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುವಾಗ ಸಂಭವಿಸುವ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳು : ಬಿಕ�ಳಿಕೆ

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೨ ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ : ರ್ಜುCರ, ಕಡಿಮೈ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ, ಬಿಸಿಲಿನ ತಾಪ, ಬಿಸಿಲಿನ ಬವಳಿ, ಧಕೆ�.

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೩ ಅನ್ಯ ವಸು್ತಗಳು ವಿವಿಧ ಅಂಗಗಳಲಿN ಸಿಕೀ�ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡಾಗ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಚಮP, ಕಣು್ಣ, ಕೀವಿ, ಮ್ತೂಗು,

ರ್ಜುಠರಗಳಲಿN.

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೪ ಪ್ರಟುw ಮತು್ತ ಗಾಯಗಳ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್, ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್, ಸಿNಂಗ ್ ಮತು್ತ ಸಿN�ಂಟ. ್

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೫ ಔರ್ಷಧಗಳು ಮತು್ತ ಅಡ ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳು : ಔರ್ಷಧಗಳ ಅಡ್ಡ/ ವಿರ್ಷಮ ಪರಿಣಾಮ ಉಂಟಾದಾಗ ಪ್ರಥಮ

ಚಿಕೀತ್ಸೆ., ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಂಭವಿಸಬಹುದಾದ ಔರ್ಷಧಗಳ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳು, ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ವ್ರಣ.

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೬ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ವ್ಯಕೀ್ತಗಳ ಸಾಗಾಟ ಕ್ರಮ : ವಿವಿಧ ಸಂದಭPಗಳಲಿN, ವಿವಿಧ ರಿ�ತ್ತಿಗಳಲಿN ಅನುಸರಿಸುವ

ಕ್ರಮಗಳು.

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೭ ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಮಾಹಿತ್ತಿಗಳು :

ಹಾಸಿಗೆ ಸರಿಪಡಿಸುವುದು ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡಿಸುವುದು

ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡದ ಪರಿ�ಕೆh ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ ಅಳೇಯುವ ಕ್ರಮಗಳು

ಔರ್ಷಧ ಕೆ್ತೂಡುವುದು ಸಾಮಾನ ್ಯ ಕೀ್ರಮ್ಮಿನಾಶಕಗಳು ಮತು್ತ ಅವುಗಳನು್ನ ಬಳಸುವ ಕ್ರಮ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು

ಮಾಡಬೆ�ಕಾದುದು, ಮಾಡಬಾರದುದು.ಅಧಾ್ಯಯ-೧೮

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಬೆ�ಕಾಗುವ ವಸು್ತಗಳ ವಿವರಗಳು :

** **

ಅಧಾ್ಯಯ ೧

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.

ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಉಪಯುಕ್ತ ಮಾಹಿತ್ತಿಗಳು

ನಮi ನಿಮi ಜಿ�ವಮಾನದಲಿN ಎಂದಾದರೆ್ತೂಮೈi ಅನಾರೆ್ತೂ�ಗ್ಯಕರ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ, ಅಘಾತ, ಅಪಘಾತಗಳು ಸಂಭವಿಸಬಹುದು. ಕೆಲವೋಮೈi ಪ್ರಕೃತ್ತಿ ವಿಕೆ್ತೂ�ಪ ಹಾಗ್ತೂ ಮಾನವ ನಿಮ್ಮಿPತ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳೂ ಅನಾರೆ್ತೂ�ಗ್ಯಕೆ� ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು, ಪಾ್ರಣಾಪಾಯ ಸಂಭವಿಸಲ್ತೂಬಹುದು. ಅಪಘಾತ ಸಂಭವಿಸಿದಾಗ ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ನೇರವು

ಸಿಗದ್ದಿದIರೆ ಅನೇ�ಕ ವೈ�ಳೇ ಮರಣವೂ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು. ಅಂತಹ ಸಂದಭPಗಳಲಿN ಪ್ರತ್ತಿಘಳಿಗೆಯ್ತೂ ಅತ್ಯಮ್ತೂಲ್ಯ. ಇದನು್ನ ಆಂಗNಭಾಷೆಯಲಿN “GOLDEN HOUR” ಎನು್ನತ್ಸೆ್ತ�ವೈ.

ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾದಾಗ, ಉಸಿರು ಕಟಿwದಾಗ, ಹೃದಯಾಘಾತವಾದಾಗ, ವಾಹನಗಳ ಕೆಳಗೆ ಸಿಕೀ�ಕೆ್ತೂಂಡಾಗ, ಭಾರವಾದ ವಸು್ತ ಮೈ�ಲೆ ಬಿದಾIಗ, ಅಪಘಾತವಾದಾಗ, ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆಯುಂಟಾದಾಗ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯು ಪಾ್ರಣ

ಉಳಿಸುತ್ತದ್ದ. ಆದ ಕಾರಣ ಪ್ರತ್ತಿಯೋಬ್ಬರ್ತೂ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯನು್ನ ಅರಿತ್ತಿರುವುದು ಒಳೇ�ಯದು, ಪ್ರತ್ತಿಯೋಬ್ಬರ್ತೂ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರಾಗಿ ಇತರರ ಪಾ್ರಣವನು್ನ ಉಳಿಸಬಹುದು.

“STITCH IN TIME SAVES NINE” ಎಂಬಂತ್ಸೆ ನಿ�ರಿನಲಿN ಮುಳುಗುವವನಿಗೆ ಹುಲುN ಕಡಿ್ಡಯ್ತೂ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು. ಆದ ಕಾರಣ ಹುಲು ಮಾವನರಾದ ನಾವು ಇನೇ್ತೂ್ನಬ್ಬರ ಪಾ್ರಣ ಉಳಿಸಿದರೆ

ಮಾನವರಾಗಿ ಹುಟಿwದುದಕ್ತೂ� ಸಾಥPಕವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಸಮಾರ್ಜುದಲಿN ದ್ದಿನನಿತ್ಯ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಂಭವಿಸುವ ಘಟನೇಗಳನು್ನ ಆಯುIಕೆ್ತೂಂಡು ರ್ಜುನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಹಾಗ್ತೂ ಆರೆ್ತೂ�ಗ ್ಯ ಕಾಯPಕತPರಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಅಥPವಾಗುವಂತಹ ಮತು್ತ ಸುಲಭವಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಲು

ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತಹ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತಾ. ಕ್ರಮಗಳನು್ನ ಈ ಕೀರುಹೆ್ತೂತ್ತಿ್ತಗೆಯಲಿN ವಿವರಿಸಲಾಗಿದ್ದ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಎಂಬ ಪದಕೆ� ಮೊದಲ ಚಿಕೀತ್ಸೆ., ಪ್ರಥಮ ಉಪಚಾರ, ಗಾಯಗೆ್ತೂಂಡವರಿಗೆ ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸೌಲಭ್ಯ ಸಿಗುವವರೆವಿಗ್ತೂ ನಡೆಸುವ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಎಂಬ ಪಯಾPಯ ಹೆಸರುಗಳಿವೈ.

೧. ನಿರ್ತೂಪಣೆ : ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಇದIಕೀ�ದ I ಹಾಗೆ ಆಕಸಿiಕವಾಗಿ ಅನಾರೆ್ತೂ�ಗ್ಯಕೆ� ಒಳಗಾದಾಗ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯಲಿN ತರಬೆ�ತ್ತಿ ಪಡೆದ್ದಿರುವ ವ್ಯಕೀ್ತ ಆಪತ್ತಿ್ತಗೆ ಒಳಗಾದವರಿಗೆ ಪಾಣ ಉಳಿಸಲು, ಚೆ�ತರಿಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಲು,

ಉಲ್ಬಣವಾಗದಂತ್ಸೆ ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಿಸಲು ತಾತಾ�ಲಿಕವಾಗಿ ತಕ್ಷಣ ಕೆ್ತೂಡುವ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.. ಈ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ್ತೂಳಗಾದ ವ್ಯಕೀ್ತ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಅಥವ ತಜ್ಞರ ಬಳಿಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗುವವರೆವಿಗ್ತೂ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದ್ದ.

ಇದನು್ನ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಎನು್ನತ್ಸೆ್ತ�ವೈ.

೨. ಚಾರಿತ್ತಿ್ರಕ ಹಿನ್ನಲೆ : ಯುದ್ಧದ ಗಾಯಾಳುಗಳಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಒದಗಿಸಿರುವ ಬಗೆ� ಉಲೆN�ಖಗಳಿವೈ. ಮಹಾಭಾರತ ರಾಮಾಯಣದ ಯುದ್ಧಗಳಲಿN ಪ್ರಕೃತ್ತಿದತ ್ತ ಮಾನವ ನಿಮ್ಮಿPತ ಪ್ರಕೃತ್ತಿ ವಿಕೆ್ತೂ�ಪಗಳಲಿN ಪ್ರಥಮ

ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯನು್ನ, ಅಳವಡಿಸುವ ಬಗೆ� ಉಲೆN�ಖವಿದ್ದ.

೧೮೯೯ರಲಿN ಸೌತ ್ ಆಫ್ರಿ್ರಕದ ಬೆ್ರ�ಯರ ್ ಯುದ್ಧದಲಿN, ಭಾರತದ ಸಾCತಂತ ್ರ ಹೆ್ತೂ�ರಾಟದಲಿN ಗಾಂಧಿ�ಜಿಯವರು ಸCಯಂ ಸ್ತೆ�ವಕರ ಮುಂದಾಳತC ವಹಿಸಿ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯಲಿN ಪಾಲೆ್ತೂ�ಂಡಿದIರು. ಇದರಿಂದ

ಅನೇ�ಕರು ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿ ತಾವೂ ಅದರಲಿN ಸಕೀ್ರಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದIರು.

ಎಸಾiಕP ಎಂಬ ರ್ಜುಮPನ ್ ‌ ಅಮ್ಮಿ�Pಯ ಸರ್ಜುPನ ್ ರ್ಜುನರಲ ್ ಇದರ ಕಾರಣಕತPರು. ೧೮೭೯ರಲಿN ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಎಂಬ ಪದವನು್ನ ಇಂಗೆNಂಡಿನಲಿN ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗಿದ್ದ. ಇಂಗೆNಂಡಿನ ಸ್ತೆಂಟ ್ ಜ್ಞಾನ ್

ಆಂಬು್ಯಲೆನ. ್ಅಸ್ತೆ್ತೂ�ಸಿಯೇ�ರ್ಷPನ ಮ್ತೂಲಕ ವಿಶCದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಸೌಲಭ್ಯ, ದ್ದ್ತೂರೆಯಲಾರಂಭಿಸಿತು. ೧೯೦೪ರಲಿN ಸ್ತೆಂಟ ್ ಜ್ಞಾನ. ್ಅಸ್ತೆ್ತೂ�ಸಿಯೇ�ರ್ಷನ ್ ಆಫ ್ ಗೆ್ರ�ಟ ್ ಬಿ್ರಟನ ್ ಸಂಸ್ತೆ್ಥಯು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಬಗೆ� ಒಂದು

ಪುಸ್ತಕ ಬರೆದು ಅದನು್ನ ವಿತರಿಸಿದುದರಿಂದ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಬಗೆ� ವಿವರಗಳು ಎಲNರಿಗ್ತೂ ದ್ದ್ತೂರೆಯುವಂತಾಯಿತು.

೧೮೩೧ರಲಿN ಡಾ|| ಮೈ�ಯರ ್‌ರವರಿಂದ ಟೆ್ರ�ಂಯಾಂಗ್ತೂಲಾರ ್ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್‌ನ ಉಗಮವಾಯಿತು. ನಂತರ ಅದರಲಿN ಅನೇ�ಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳಾಗಿ, ಅಭಿವೃದ್ದಿ್ಧ ಹೆ್ತೂಂದ್ದಿ ಅದು ರೆ್ತೂ�ಲರ ್ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್‌ಗಿಂತಲ್ತೂ

ಉತ್ತಮವೈಂದು ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಯಿತು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಧೈ್ಯ�ಯೋ�ದ್ದI�ಶಗಳು

ಅಪಾಯಕೆ� ಸಿಲುಕೀರುವವರನು್ನ ಪಾ್ರಣಾಪಾಯದ್ದಿಂದ ಪಾರು ಮಾಡುವುದು, ರಕ್ತಸಾ್ರವ, ಉಸಿರು ಕಟುwವಿಕೆ, ಹೃದಯಾಘಾತ, ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು ಮುಂತಾದ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳಿಂದ ರಕೀhಸುವುದು. ರೆ್ತೂ�ಗ ಬೆ�ಗ ಉಲ್ಬಣಿಸದಂತ್ಸೆ, ಹಾನಿಯನು್ನಂಟು ಮಾಡದಂತ್ಸೆ ಹಾಗ್ತೂ ವಾಸಿಯಾಗಲು ಸಹಾಯ ಹಸ ್ತ ನಿ�ಡುವುದು.

ರೆ್ತೂ�ಗಿಯನು್ನ ವೈ�ದ್ಯರಲಿNಗೆ, ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸಾಗಿಸಲು ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ತೆ್ಥ ಮಾಡುವುದು.

೧. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರ ಕತPವ್ಯಗಳು : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಮ್ತೂಲ ತತCಗಳನು್ನ ತ್ತಿಳಿದು, ಚಾಚ್ತೂ ತಪ�ದ್ದ ಅವುಗಳನು್ನ ಪರಿಪಾಲಿಸಬೆ�ಕು. ಅವರು ಮಾಡಬೆ�ಕಾದ ಕೆಲಸವನು್ನ ಮಾತ್ರ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ಅದಕೀ�ಂತ ಹೆಚು� ಮಾಡಬಾರದು. ಉ.ಹ, ಅವರು ವೈ�ದ್ಯರಂತ್ಸೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು. ಏಕೆಂದರೆ

ಅವರಿಗೆ ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಜ್ಞಾ�ನ ಸಂಪೂಣPವಾಗಿರುವುದ್ದಿಲN. ಆದರೆ ವೈ�ದ್ಯರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು.

ನೇ್ತೂಂದವರನು್ನ ಕಂಡಾಗಿನಿಂದ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸ್ತೆ�ರಿಸುವವರೆವಿಗ್ತೂ ಅವರು ತಮ i ರ್ಜುವಾಬಾIರಿಯನು್ನ ನಿವPಹಿಸಬೆ�ಕು. ಅವರ ರ್ಜುವಾಬಾIರಿಯು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಕಂಡಾಗ ಪಾ್ರರಂಭವಾಗಿ ಆಪತ್ತಿ್ತನ

ಸ್ಥಳದ್ದಿಂದ ಪ್ರತ್ಸೆ್ಯ�ಕೀಸಿ, ವ್ಯವಸಿ್ಥತ ಸ್ಥಳಕೆ� ಸಾಗಿಸಿ, ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಿದ ನಂತರ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಮನೇಯವರಿಗೆ ಅಥವಾ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರ ವೈ�ದಾ್ಯಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಹಸಾ್ತಂತರ ಮಾಡುವವರೆವಿಗ್ತೂ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದ್ದ. ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಯಿಂದ ಮನೇಗೆ

ಹೆ್ತೂ�ದ ಮೈ�ಲೆ ೨೪ ಗಂಟೆಗಳ ನಂತರ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಮೈi ಭೆ�ಟಿಯಾಗಿ ಕುಂದುಕೆ್ತೂರತ್ಸೆಗಳನು್ನ ಪರಿಶ್ರ�ಲಿಸಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯು ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ವಿಜ್ಞಾ�ನದ ತಳಹದ್ದಿಯ ಮೈ�ಲೆ ನಿಂತ್ತಿದ್ದ. ಇದು ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದ್ದ.

ಯಾರಾದರ್ತೂ ಅಪಘಾತ ಅಥವಾ ತುತುP ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ಒಳಗಾಗಿದIರೆ ಅಂತಹ ಪರಿಸಿ್ಥಯನು್ನ ಎದುರಿಸಲುಬೆ�ಕಾಗುವ ಎಲಾN ಸಲಕರಣೆಗಳೂ ಲಭ್ಯವಿರಬೆ�ಕು. ಲಭ್ಯವಿಲNದ್ದಿದIರೆ ತಕ್ಷಣ ತರಿಸಲು ವ್ಯವಸ್ತೆ್ಥ

ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಸ್ಥಳದಲಿN ಸಿಗುವ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ಬಳಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವಂತ್ತಿರಬೆ�ಕು. ಅವುಗಳನು್ನ ಬಳಸುವ ಕೌಶಲ್ಯ ತ್ತಿಳಿದ್ದಿರಬೆ�ಕು. ಉ.ಹ, ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಸಿಗದ್ದಿದIರೆ ಬಾNಂಕೆಟ ್, ಹಲಗೆ. ಬಾಗಿಲುಗಳನು್ನ ಬಳಸಿ ರೆ್ತೂ�ಗಿಯನು್ನ ಸಾಗಿಸುವುದು.

ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಪಾ್ರಣ ಹಾನಿಯಾಗದಂತ್ಸೆ, ದ್ದ�ಹದ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗದಂತ್ಸೆ, ಅಂಗವಿಕಲತ್ಸೆಯಾಗದಂತ್ಸೆ ನೇ್ತೂ�ಡಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು ಅವರ ಕತPವ್ಯ. ವೈ�ದ್ಯರು ಸಿಗುವವರೆವಿಗ್ತೂ ಅಥವ ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ

ಸ್ತೆ�ವೈ ದ್ದ್ತೂರೆಯುವವರೆವಿಗ್ತೂ ನೇ್ತೂಂದ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಕಾಪಾಡುವುದು ಅವರ ಉದ್ದI�ಶ ಮತು್ತ ಕತPವ್ಯ.

ಯಾರಿಗೆ ಯಾವಾಗ ಪ್ರಟುw ಬಿ�ಳುತ್ತದ್ದ. ಭಯಾನಕ ರೆ್ತೂ�ಗ ಬರುತ್ತದ್ದ, ಉಸಿರು ಕಟುwತ್ತದ್ದ, ಹೃದಯಾಘಾತವಾಗುತ್ತದ್ದ, ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತದ್ದ ಎಂಬುದನು್ನ ಯಾರ್ತೂ ಹೆ�ಳಲಾಗುವುದ್ದಿಲN. ಆದ ಕಾರಣ

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಸದಾ ಸಿದ್ಧವಿರಬೆ�ಕು. ತಡಮಾಡದ್ದ ತಮi ಕತPವ್ಯ ನಿವPಹಿಸಬೆ�ಕು. ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ತಕ�ಂತಹ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಬೆ�ಕು. ನಂತರ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಮುಂದ್ದಿನ ಚಿಕೀತ್ಸೆಗೆ ಸಂಬಂದಪಟw ಕಡೆಗೆ ಕಳಿಸಬೆ�ಕು.

ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯು ಗಂಭಿ�ರವಾಗಿದIರೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯಿಂದ ಪ್ರಯೋ�ರ್ಜುನವಾಗದಂತ್ತಿದIರೆ ಮಾಡಬೆ�ಕಾದುದನು್ನ ತುತಾPಗಿ ಮಾಡಿ ತಕ್ಷಣ ತಜ್ಞರ ಬಳಿಗೆ ಕಳಿಸಬೆ�ಕು.

ಇಂತಹ ಸಂದಭPಗಳಲಿN ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಶಾಂತರಾಗಿ, ಸಮಾಧಾನದ್ದಿಂದ್ದಿರಬೆ�ಕು. ದುಡುಕೀ ತಪು� ನಿಧಾPರ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ದ್ದ, ತನ್ನ ಮೈ�ಲೆ ತಾನು ನಂಬಿಕೆ ಇಟುwಕೆ್ತೂಂಡು ಉತ್ಸೆ��ಕೆh ಅಥವ ಗಾಬರಿಗೆ ಒಳಗಾಗದಂತ್ಸೆ ಕಾಯP ನಿವPಹಿಸಬೆ�ಕು.

ಸರಿಯಾದ ನಿಧಾPರ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಲು ಈ ಕೆಳಕಂಡಕ್ರಮ ಅನುಸರಿಸಬೆ�ಕು. ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಕಂಡ ತಕ್ಷಣ ಅವನನು್ನ ಅಥವ ಅವನ ಸಹಚರರಿಂದ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯ ಬಗೆ� ಮಾಹಿತ್ತಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದು.

ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಛಳಿ, ಸುಸು್ತ, ಬಾಯಾರಿಕೆ, ನೇ್ತೂ�ವು, ವಾಕರಿಕೆ, ವಾಂತ್ತಿ ಇದ್ದಯೇ� ಎಂದು ವಿಚಾರಿಸಬೆ�ಕು.

ನಂತರ ಕ್ತೂಲಂಕುಶವಾಗಿ ಪರಿ�ಕೀhಸಬೆ�ಕು. ಬಾವು, ವಿಕಲತ್ಸೆ, ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ಪ್ರಮಾಣ, ಗಾಯಗಳು ಮುಂತಾದವುಗಳನು್ನ ಪರಿಕೀhಸಿ ನಂತರ ಕಾರಣವನು್ನ ಗುರುತ್ತಿಸಿ ಅದನು್ನ ಪರಿಹರಿಸಲು ತಕ � ಕ್ರಮ

ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು.

ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ತಡಮಾಡದ್ದ ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯ ಕಾಯPಕತPರು / ವೈ�ದ್ಯರು / ತಜ್ಞರಿಗೆ ಕರೆ ಕಳಿಸಿ ಅವರು ಬರುವವರೆವಿಗ್ತೂ ತಕ � ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯನು್ನ ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು. ಉ.ಹ, ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ,

ರಕ್ತಸಾ್ರವವನು್ನ ನಿಲಿNಸುವುದು, ಮುಂತಾದವುಗಳಿಗೆ ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಗಮನಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು.

೨. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಮತು್ತ ವೈ�ದ್ಯರು : ಅನೇ�ಕ ವೈ�ದ್ಯರಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡುವುದರ ಅನುಭವ ಇರುವುದ್ದಿಲN. ಏಕೆಂದರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಗಳು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಹಂತದಲಿN ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಬರುವುದ್ದಿಲN. ಪ್ರಥಮ

ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ನಂತರ ಬರುತಾ್ತರೆ. ಆದ ಕಾರಣ ಅವರಿಗೆ ಅದರ ಬಗೆ� ತ್ತಿಳಿಯುವ / ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡುವ ಸಂದಭP ಬರುವುದ್ದಿಲN. ಆದರ್ತೂ ಅವರಿಗ್ತೂ ಇದರ ಬಗೆ� ತ್ತಿಳಿದ್ದಿದIರೆ ಆಪತಾ�ಲದಲಿN ಅದು ಸಹಾಯಕೆ�

ಬರುತ್ತದ್ದ. ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಪ್ರಥಮ ಭಾಗ ಮುಗಿಸಿದಂತಾಗುತ್ತದ್ದ.

೩. ಯುದI, ಭಯೋ�ತಾ�ದನೇ, ದುರಂತಗಳಲಿN ಗಾಯಾಳುಗಳಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡುವಲಿN ಬರಬಹುದಾದ ಅಡಿ್ಡ ಆತಂಕಗಳು: ಹಿಂಸಾಚಾರ, ದುರಂತ ಸಮಯದಲಿN ಅನೇ�ಕರು ಅನೇ�ಕ ರಿ�ತ್ತಿಯ ತುತುP ಪ್ರಕರಣಗಳಿಗೆ

ಒಳಗಾಗುತಾ್ತರೆ. ಅರ್ಷುw ರ್ಜುನರಿಗೆ ಒಂದ್ದ� ಸಾರಿ, ಅದ್ದ� ಸ್ಥಳದಲಿN ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಲಾಗುವಲಿN ಕರ್ಷwವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಏಕೆಂದರೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯಲಿN ತರಬೆ�ತ್ತಿ ಹೆ್ತೂಂದ್ದಿರುವವರು ಸಾಕರ್ಷುw ಮಂದ್ದಿ ಲಭ್ಯವಿಲN.

ಅನೇ�ಕರು ಒಟಿwಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತಾ್ತರೆ. ಸಾಕರ್ಷುw ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯಲಿN ವೈ�ದ್ಯರು ಲಭ್ಯವಿರುವುದ್ದಿಲN. ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರ

ತಲುಪಲು ಬಹಳ ತಡವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಏಕೆಂದರೆ ರಸ್ತೆ್ತಗಳು ಸರಿ ಇರುವುದ್ದಿಲN. ವಾಹನಗಳ ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆ ಹಾಗ್ತೂ ಬಹಳ ದ್ತೂರ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

ನ್ತೂ್ಯಕೀNಯಾರ ್ ಯುದ್ಧದಲಿN ಗುಡಿಸಲುಗಳಲಿN, ಟೆಂಟ ್‌ಗಳಲಿN ಮನೇಗಳಲಿN ಒಂದ್ದರಡು ದ್ದಿನ ಮೊದಲೆ� ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸ್ತೆ�ರುವ ಮೊದಲೆ� ತುತುPಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ ಉಂಟಾಗಿರುತ್ತದ್ದ. ಅಂತಹ ಸಂದಭPಗಳಲಿN ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಗುಂಪ್ರಿನ ಒಬ್ಬ ಸದಸ್ಯರಂತ್ಸೆ ವತ್ತಿPಸಿ ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸ್ತೆ�ವೈಗೆ ಏಪಾPಡು ಮಾಡಿದರೆ ಮತು್ತ ಅಲಿNನ ಕಾಯPಸಾ್ಥನದ

ಬಗೆ� ತ್ತಿಳಿದ್ದಿದIರೆ ಒಳೇ�ಯದು. ಉ.ಹ, ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತಾ. ಘಟ w ಎಲಿNದ್ದ, ಇತರ ಚಿಕೀತಾ. ಸ್ಥಳಗಳು ಎಲಿNವೈ, ಹತ್ತಿ್ತರದಲಿNರುವುದು ಯಾವುದು, ಯಾರನು್ನ ಯಾವ ಘಟಕಕೆ� ಸಾಗಿಸಿದರೆ ಒಳೇ�ಯದು ಎಂಬ ಮಾಹಿತ್ತಿ ಇದIರೆ

ಅನುಕ್ತೂಲ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯು ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಒಂದು ಭಾಗ, ಅದು ಗಾಯಗಳಿಗೆ, ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿತಕೆ�, ಸುಟw ಗಾಯಗಳಿಗೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡುವಂತ್ಸೆಯೇ� ಇರುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ತರಬೆ�ತ್ತಿಯನು್ನ ಎಲNರ್ತೂ ಪಡೆದ್ದಿದIರೆ ಪರಸ�ರರಿಗೆ ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದ್ದ.

೪. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ವಾ್ಯಪ್ರಿ್ತ : ಇದರ ವಾ್ಯಪ್ರಿ್ತ ವಿಶಾಲವಾದುದು. ಇದು ದುಘPಟನೇಯ ಪರಿವಿ�ಕ್ಷಣೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ನಿ�ಡಬೆ�ಕಾದ ಶುರ್ಷ್ತೂ್ರಶೇಯವರೆವಿಗ್ತೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿದ್ದ. ಅವುಗಳೇಂದರೆ

ದುಘPಟನೇಯ ಪರಿವಿ�ಕ್ಷಣೆ. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಕತPವ್ಯಗಳು, ಪರಿಹಾರ, ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಮುಂತಾದವುಗಳು.

೫. ದುಘPಟನೇಯ ಪರಿವಿ�ಕ್ಷಣೆ: ಇದರಲಿN ಮಾಹಿತ್ತಿ ಸಂಗ್ರಹ ಅತ್ತಿ ಮುಖ್ಯವಾದುದು. ಇದಕೆ� ದುಘPಟನೇಯ ಮತು್ತ ಪ್ರಟಿwನ ವಿವರಗಳು, ಅಪಘಾತ ಹೆ�ಗೆ ಸಂಭವಿಸಿತು, ಆಗ ಅಲಿN ಯಾರಾ‌್ಯಗಿದIರು, ಘಟನೇ

ನಡೆದ ಸ್ಥಳದ ವಿವರ. ಅಪಘಾತಕೆ� ಈಡಾಗಿರುವ ವಾಹನಕಾ�ಗಿರುವ ರ್ಜುಖಮ ್, ವಾಹನ ನಡೆಸುತ್ತಿ್ತದI ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ, ಯಾರಿಗಾದರ್ತೂ ಪ್ರಜೆ� ತಪ್ರಿ�ತ್ಸೆ್ತ�?, ಎರ್ಷುw ರ್ಜುನರು ಸಾವು ನೇ್ತೂ�ವುಗಳಿಗೆ ಬಲಿಯಾದರು ಎಂಬ ಬಗೆ�

ವಾಹನ ಅಪಘಾತಗಳಲಿN ಮಾಹಿತ್ತಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಬೆ�ಕು. ಉ.ಹ. ಕಟwಡ ಕುಸಿದು ಬಿದ್ದಿIದIರೆ ಅದರ ಕೆಳಗೆ ಯಾರಾದರ್ತೂ ಸಿಕೀ�ಬಿದ್ದಿIದIರೆ ಅವರನು್ನ ಹೆ್ತೂರಗೆ ತ್ಸೆಗೆಯಲು ಬೆ�ಕಾಗುವ ಸಲಕರಣೆಗಳು ಲಭ್ಯವಿದ್ದಯೋ�

ಇಲNವೋ�? ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ತಕ್ಷಣ ತರಿಸಲು ವ್ಯವಸ್ತೆ್ಥ, ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಹೆ್ತೂರ ತ್ಸೆಗೆಯುವ ಕ್ರಮ, ಸಹಾಯಕೆ� ಬೆ�ರೆ ಯಾರಾದರ್ತೂ ಬೆ�ಕೆ? ಎಂಬ ಮಾಹಿತ್ತಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದು.

೬. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಕತPವ್ಯ : ಮೈ�ಲೆ ತ್ತಿಳಿಸಿರುವ ಎಲಾN ಮಾಹಿತ್ತಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹದ ನಂತರ ಗಾಯಾಳುಗಳನು್ನ ಸುರಕೀhತ ಸ್ಥಳಕೆ� ರವಾನೇ ಮಾಡುವುದು, ವ್ಯಕೀ್ತಗಳ ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯದ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯ ಬಗೆ� ವಿರ್ಷಯ

ಸಂಗ್ರಹ ಮತು್ತ ದ್ದ�ಹಿಕ ಪರಿ�ಕೆh, ಮ್ತೂಲಭ್ತೂತ ದ್ದ�ಹಿಕ ಕೀ್ರಯೇಯ ಪರಿ�ಕೆh ಮಾಡಿ ಸಂದಭPಕೆ� ತಕ�ಂತ್ಸೆ ತಕ್ಷಣ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡುವುದು.

೭. ಸುರಕೀhತ ಸ್ಥಳಕೆ� ರವಾನೇ : ದುಘPಟನೇಗೆ ಒಳಗಾಗಿರುವ ವ್ಯಕೀ್ತಗಳ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಇತರ ಸ್ಥಳ, ಮನೇ ಅಥವ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ರವಾನಿಸುವುದು. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಹಾಗ್ತೂ ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಇದು ಅತಾ್ಯವಶ್ಯಕ.

೮. ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯದ ಮಾಹಿತ್ತಿ ಸಂಗ್ರಹ : ವ್ಯಕೀ್ತಗಳಿಂದ ನೇ್ತೂ�ವು, ಛಳಿ, ರ್ಜುCರ, ತಲೆನೇ್ತೂ�ವು, ತಲೆಸುತು್ತ, ವಾಕರಿಕೆ, ವಾಂತ್ತಿ, ಜ್ಞಾ�ಪಕ ಶಕೀ್ತಯ ಮಟw, ನೇ್ತೂ�ವು ಇರುವ ಜ್ಞಾಗ, ಮುಂತಾದ ಮಾಹಿತ್ತಿಗಳನು್ನ ಪಡೆದರೆ ಅದು

ಪರೆ್ತೂ�ಕ್ಷವಾಗಿ ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯದ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಗಳನು್ನ ಸ್ತೂಚಿಸುತ್ತವೈ.

೯. ದ್ದ�ಹಿಕ ಪರಿ�ಕೆhಗಳು : ರಕ್ತಸಾ್ರವ, ಊತ, ಗಾಯಗಳು, ಅಂಗಾಯ. ಅಂಗ ಚಲನೇ, ಅಂಗ ವಿಕಲತ್ಸೆ, ಉಸಿರಾಟ, ಚಮP ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಂಡಿರುವುದು ಮುಂತಾದುವುಗಳನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸುವುದು.

೧೦. ಮ್ತೂಲಭ್ತೂತ ದ್ದ�ಹಿಕ ಕೀ್ರಯೇಗಳ ಪರಿ�ಕೆh : ಇವುಗಳಲಿN ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳು

ಉಸಿರಾಟ : ಉಸಿರಾಡುತ್ತಿ್ತದಾIನೇಯೇ�? ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಇಲNದ್ದ ಉಸಿರಾಡುತ್ತಿ್ತದಾIನೇಯೇ�?

ಹೃದಯದ ಬಡಿತ : ಹೃದಯ ಬಡಿಯುತ್ತಿ್ತದ್ದಯೇ� ಅದರ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ, ಲಯ, ತಾಳಗತ್ತಿ ಸರಿ ಇದ್ದಯೇ�? ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತದ್ದಯೇ�? ರಕ್ತಸಾ್ರವ ಅತ್ತಿಯಾಗಿ ಶಾರ್ಖಾ ್‌ಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗಿದಾIನೇಯೇ�?

ವಿರ್ಷ ಸ್ತೆ�ವನೇಯ ಲಕ್ಷಣಗಳಿವೈಯೇ�? ಸುಟw ಗಾಯವಿದ್ದಯೇ�? ತಲೆಗೆ ಪ್ರಟುw ಬಿದ್ದಿIದ್ದಿಯೇ�? ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ, ಒಳ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗಿದ್ದಯೇ�? ದ್ದ�ಹದ ಇತರ ಭಾಗದಲಿN ಬೆ�ರೆ ಏನಾದರ್ತೂ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳಿವೈಯೇ�?

೧೧. ಪರಿಹಾರ: ಯಾವುದಾದರ್ತೂ ವಸು್ತವಿನ ಕೆಳಗೆ, ಉರಿಯುತ್ತಿ್ತರುವ ಬೆಂಕೀಯಲಿN ಸಿಕೀ�ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡಿದIರೆ, ವಿದು್ಯತ ್ ಸಂಪಕPಕೆ� ಗುರಿಯಾಗಿದIರೆ, ಬಿದ್ದಿIರುವ ಜ್ಞಾಗದಲಿN ವಿಷಾನಿಲವಿದIರೆ, ನಿ�ರಿನಲಿN ಮುಳುಗಿದIರೆ, ನೇ�ಣು ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡಿದIರೆ, ಮೊಟ w ಮೊದಲು ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಈ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಿಂದ ಪಾರು ಮಾಡಬೆ�ಕು. ಮೊದಲು ಅಲಿNಂದ ಸುರಕೀhತ ಜ್ಞಾಗಕೆ� ರವಾನಿಸಬೆ�ಕು. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ ಉಲ್ಬಣವಾಗುತ್ತದ್ದ.

೧೨. ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಶುರ್ಷ್ತೂ್ರಶೇ: ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಆರಂಭಿಸಬೆ�ಕು. ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ತಕ � ಪರಿಹಾರ ನಿ�ಡಬೆ�ಕು. ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ ಹದಗೆಡದಂತ್ಸೆ ನೇ್ತೂ�ಡಿಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ವೈ�ದ್ಯರ ನೇರವಿಗೆ ಹೆ�ಳಿ ಕಳಿಸುವುದು. ಪ್ರಥಮ

ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ನಂತರ ಅಥವ ತುತುP ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯಾದರೆ ತಕ್ಷಣ ವೈ�ದ್ಯರ ಹತ್ತಿ್ತರಕೆ� ಸCತಃ ಕರೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು.

೧೩. ಮರಣಾಂತಕ ತುತುP ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಗಳು: ತಲೆಗೆ ಪ್ರಟುw ಬಿದುI ಮೈದುಳಿಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗಿ ಉಸಿರುಕಟುwವುದು, ಹೃದಯ ಬಡಿಯದ್ದಿರುವುದು, ಅತ್ತಿಯಾದ ಒಳ ಮತು್ತ ಹೆ್ತೂರ ರಕ್ತಸಾ್ರವ, ಶಾರ್ಖಾ ್‌,

ತ್ತಿ�ವ್ರವಾದ ಸುಟwಗಾಯ, ವಿರ್ಷತ್ಸೆ, ಮ್ತೂಳೇಗಳ ಮುರಿತದ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮ ಮುಂತಾದವುಗಳು ಈ ಗುಂಪ್ರಿಗೆ ಸ್ತೆ�ರುತ್ತವೈ.

ತಕ� ಚಿಕೀತ್ಸೆ.: ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಅಥವ ಹತ್ತಿ್ತರದ ಸಂಬಂಧಿಗಳ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಚಚಿPಸಿ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ತಕ� ತ್ತಿ�ಮಾPನ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಸುರಕೀhತ ಸ್ಥಳಕೆ� ಮೊದಲು ರವಾನಿಸಬೆ�ಕು. ಆದರ್ಷುw ಹತ್ತಿ್ತರದ ಸ್ಥಳಕೆ�, ಉ.ಹ, ಕೀNನಿಕ ್,

ನಸಿPಂಗ ್ ಹೆ್ತೂ�ಮ ್, ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ. ಗಾಯಾಳುವಿಗೆ ಹೆಚು� ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗದಂತ್ಸೆ, ಹೆಚು� ಧಕೆ�ಯಾಗದಂತ್ಸೆ ಸಾಗಿಸುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಗಳ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ಅಥವ ಬೆ�ರೆ ಯಾರಾದರ್ತೂ ಹೆ್ತೂ�ದರೆ ಉತ್ತಮ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಮುತ್ತಿ್ತನಂತಹ ಗುಣಗಳು ಮತು್ತ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಹಾಗ್ತೂ ನಿಯಮಗಳು

“ ”ಅತ್ತಿ ಅವಸರ ಅಪಾಯಕರ , “ ” ಅತ್ತಿ ನಿಧಾನ ಸಾವಿಗೆ ದಾರಿ ಎಂಬುದನು್ನ ಮರೆಯಬಾರದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ವಿರ್ಷಯ ತ್ತಿಳಿದ ತಕ್ಷಣ ಸ್ಥಳಕೆ� ಧಾವಿಸಬೆ�ಕು. ಪ್ರತ್ತಿ ಸ್ತೆಕೆಂಡ್ತೂ ಅತ್ಯಮ್ತೂಲ್ಯ, ತುಸು ತಡವಾದರ್ತೂ ಪಾ್ರಣಪಾಯ. ಮೊದಲು ಮಾಡುವುದನು್ನ ಮೊದಲು ಮಾಡಬೆ�ಕು. ಉಡುಪನು್ನ ಅನವಶ್ಯಕ ಕಳಚಬಾರದು. ಪರಿ�ಕೆhಗೆ ತಕ�ರ್ಷುw ಸರಿಸಿದರೆ ಸಾಕು. ಘಟನೇಯ ಪರಿಸರವನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸಿ ತಕ� ಕ್ರಮ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಅತ್ತಿಯಾದ ಸ್ತೆ�ವೈ ಅನಾವಶ್ಯಕ. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ವೈ�ದ್ಯರಲN. ಕನಿರ್ಷ w ಅಗತ ್ಯ ಸ್ತೆ�ವೈಯನು್ನ ಮಾತ್ರ ಒದಗಿಸಬಲNರು.

ಹೆಚು� ತಜ್ಞ ಸ್ತೆ�ವೈ ಕೆ್ತೂಡಲಾರರು, ಕೆ�ವಲ ಸಹಾಯ ನಿ�ಡಿ ಪಾ್ರಣ ಉಳಿಸಲು, ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳಾಗದಂತ್ಸೆ ತಡೆಯಬಲNರು, ವೈ�ದ್ಯರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಲNರು

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಹೆದರದ್ದ, ಶಾಂತ ಚಿತ್ತರಾಗಿ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಬೆ�ಕು. ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಮಾನಸಿಕ ಧೈ�ಯP ನಿ�ಡಬೆ�ಕು. ಭಯ ಪಡದಂತ್ಸೆ ಇರಲು ಒತಾ್ತಸ್ತೆ ನಿ�ಡಬೆ�ಕು. ದುಘPಟನೇ ನಡೆದ ಸ್ಥಳದಲಿN ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ್ತೂಳಗಾದ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಸುತ ್ತ ರ್ಜುನ ಸ್ತೆ�ರಿದರೆ ಅವರನು್ನ ದ್ತೂರ ಕಳಿಸಿ, ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಚೆನಾ್ನಗಿ ಗಾಳಿ ಸಿಗುವಂತ್ಸೆ ಬೆಳಕು ದ್ದ್ತೂರೆಯುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ಘಟನೇ ನಡೆದ ಸ್ಥಳದ

ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ತಕ�ಂತ್ಸೆ ಸ್ತೆ�ವೈ ನಿ�ಡಬೆ�ಕು. ಬಿಸಿಲು ಹೆಚಾ�ಗಿದIರೆ ಛತ್ತಿ್ರ ಬಳಸಬೆ�ಕು. ಗಾಳಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಬಿ�ಸದ್ದಿದIರೆ ಪತ್ತಿ್ರಕೆ ಅಥವಾ ಬಟೆwಯಿಂದ ಗಾಳಿ ಬಿ�ಸಬಹುದು.

ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಪರಿ�ಕೆh : ಮೊದಲು ಉಸಿರಾಟವನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸಬೆ�ಕು. ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಸರಾಗವಾಗಿ ಉಸಿರಾಡುತ್ತಿ್ತದIರೆ ಕೆh�ಮ. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡಿಸಬೆ�ಕು. ನಂತರ ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ಪರಿ�ಕೆh

ಅತ್ತಿ ಮುಖ್ಯ. ಏಕೆಂದರೆ ಹೆಚು� ರಕ್ತಸಾ್ರವ ಧಕೆ�ಗೆ (SHOCK) ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಡುತ್ತದ್ದ. ರಕ್ತಸಾ್ರವವಿದIರೆ ಮೊದಲು ಅದಕೆ� ತಕ � ಕ್ರಮ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ರಕ್ತಸಾ್ರವವಿದIರೆ ಅದನು್ನ ನಿಲಿNಸಲು ಒತ್ತಡ

ಹೆ�ರಬೆ�ಕಾದ ಸ್ಥಳವನು್ನ ಗುರುತ್ತಿಸಿ, ಅದನು್ನ ಅದುಮ್ಮಿ ಹಿಡಿದು, ನಂತರ ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಪಾ್ಯಡ ್ ಇಟುw, ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟಿw ೫- ೧೦ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷ ಒತ್ತಿ್ತ ಹಿಡಿಯಬೆ�ಕು. ಶಾರ್ಖಾ ್ ಆಗಿದIರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಅನಾವಶ್ಯಕವಾಗಿ

ಅಲುಗಾಡಿಸಬಾರದು. ಹೆ್ತೂಸಗಾಳಿ ಬೆಳಕು ಬರಲು ವ್ಯವಸ್ತೆ್ಥ ಮಾಡಿ ಕಾರಣ ಹುಡುಕೀ ಅದಕೆ� ತಕ� ಪರಿಹಾರ ಒದಗಿಸಬೆ�ಕು. ಸಹಾಯಕೆ� ಬೆ�ಕಾದರೆ ಒಬಿ್ಬಬ್ಬರನು್ನ ಕರೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಧೈ�ಯP

ತುಂಬಿ ಸಾಂತCನ ನಿ�ಡಬೆ�ಕು. ಹೆ್ತೂರಗೆ ಕಾಣುವ ಗಾಯಗಳಿಗೆ ಮತು್ತ ಪಾ್ರಣಾಪಾಯದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಬೆ�ಕು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಬೆ�ಕಾಗುವ ಸಲಕರಣೆಗಳು ಸ್ಥಳದಲಿN ಲಭ್ಯವಿದIರೆ ಅವುಗಳನು್ನ ಉಪಯೋ�ಗಿಸುವುದು, ಲಭ್ಯವಿಲNದ್ದಿದIರೆ ಸ್ಥಳದಲಿN ದ್ದ್ತೂರೆಯುವ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ಬಳಸಬೆ�ಕು ಮತು್ತ ಅದರಲಿN ಸುಧಾರಣೆ ತರಬೆ�ಕು.

ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ ಹದಗೆಡುತ್ತಿ್ತದIರೆ, ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯಿಂದ ರೆ್ತೂ�ಗಿಗೆ ಸಹಾಯವಾಗುವಂತ್ತಿದIರೆ, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗದಂತ್ತಿದIರೆ, ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಟುw ನಂತರ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಆದರ್ಷುwಬೆ�ಗ ಸCತಃ ಕರೆದುಕೆ್ತೂಂಡು

ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು ಒಳೇ�ಯದು.

೧ ತುತುP ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯಲಿN ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿದಾಗ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಮೊದಲು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಮಾಡಬೆ�ಕಾದ ಕೆಲಸಗಳು

ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಕಂಡಕ್ಷಣ ಎಂತಹವರಿಗಾದರ್ತೂ ಗಾಬರಿ, ಗಲಿಬಿಲಿ ಉಂಟಾಗುವುದು ಸಹರ್ಜು. ಇದಕೆ� ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಹೆ್ತೂರತಲN. ಆಗ ಅವರಿಗ್ತೂ ಏನು ಮಾಡಬೆ�ಕು? ಯಾವುದನು್ನ ಮೊದಲು ಮಾಡಬೆ�ಕು? ಎನು್ನವ ಜಿಜ್ಞಾ�ಸ್ತೆ ಉಂಟಾಗುವುದು ಹೆಚು�. ಆದರೆ ಅವರು ತಾಳೇiಯನು್ನ ಕಳೇದುಕೆ್ತೂಳ�ದ್ದ,

ರ್ಜುವಾಬಾIರಿಯಿಂದ ಕಾಯP ನಿವPಹಿಸಬೆ�ಕು. ಅನೇ�ಕ ವೈ�ಳೇ ಸಾವPರ್ಜುನಿಕರು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ್ತೂಳಗಾದ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಸುತ ್ತ ಮುತ್ತಿ್ತಕೆ್ತೂಂಡು ಗಲಾಟೆ ಮಾಡುತಾ್ತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂಡಕಾಗಬಹುದು. ಉದಾ.

ಯಾರಾದರ್ತೂ ಬಾವಿಗೆ ಬಿದ್ದಿದIರೆ, ಅವರನು್ನ ಬಾವಿಯಿಂದ ತ್ಸೆಗೆದ ನಂತರ ಅ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಸುತ ್ತ ರ್ಜುನ ಕೀಕೀ�ರಿದು ತುಂಬಿಕೆ್ತೂಂಡು ಆ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಹಾಗ್ತೂ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರಿಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯನು್ನಂಟು ಮಾಡಬಹುದು. ಆಗ ಅದನು್ನ

ನಿಯಂತ್ತಿ್ರಸಲು ಪೊಲಿ�ಸರನು್ನ ಕರೆಸಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಸCಯಂ ಸ್ತೆ�ವಕರ ಸಹಾಯ ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ವಾಹನ ಅಪಘಾತದಲಿN ವಾಹನದ ಕೆಳಗೆ ಯಾರಾದರ್ತೂ ಬಿದ್ದಿIದIರೆ ಮೊದಲು ಅವರನು್ನ ರಕೀhಸಲು

ಅಲಿNಂದ ಹೆ್ತೂರಗೆ ತ್ಸೆಗೆದ ನಂತರ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಅಡಿಗೆಯ ಅನಿಲದ ಸ್ತೆ್ತೂ�ರಿಕೆಯಾದಾಗ ಅಡಿಗೆ ಮನೇಯಲಿN ವ್ಯಕೀ್ತ ಬಿದ್ದಿIದIರೆ ಅವನನು್ನ ರಕೀhಸಲು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ಹೆ್ತೂ�ಗಿ ಅಲಿN ಅವನು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಸಿಲುಕೀದIರೆ ಆಗ ಆ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಮತು್ತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರನು್ನ

ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ರಹಿತ ಸ್ಥಳಕೆ� ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿ ನಂತರ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರಿಗೆ� ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಬೆ�ಕಾಗಬಹುದು. ಕೆ�ವಲ ವ್ಯಕೀ್ತಯೋಬ್ಬನೇ� ಒಳಗೆ ಸಿಕೀ�ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡಿದIರೆ ಅವನನು್ನ ಸುರಕೀhತ ಸ್ಥಳಕೆ� ತಂದು ನಂತರ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

ವಿದು್ಯತ ್ ಅಪಘಾತದಲಿN ಮೊದಲು ವಿದು್ಯತ ್ ಸಂಪಕP ತಪ್ರಿ�ಸಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅದು ಅಪಾಯಕರ ಕೆಲಸವಾದುದರಿಂದ ಎಲಾN ಮುನೇ್ನಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ವಿದು್ಯತ ್ ಸಂಪಕPವನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

೨. ತುತುP ಅವಶ್ಯಕತ್ಸೆಗಳ ನಿಧಾPರ : (FLOW CHART ನೇ್ತೂ�ಡಿ) ಮೊಟw ಮೊದಲು ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಉಸಿರಾಡುತ್ತಿ್ತದಾIನೇಯೇ� ಇಲNವೋ�, ವಾಯು ಮಾಗPದಲಿN ಏನಾದರ್ತೂ

ಅಡಚಣೆ ಇದ್ದಯೋ� ಇಲNವೋ� ಎಂದು ಪರಿ�ಕೀhಸಿ ಅವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮತು್ತ ಹೃದಯವನು್ನ ಹೆ್ತೂರಗಡೆಯಿಂದ ಅಮುಕುವ ಕ್ರಮವನು್ನ ಅನುಸರಿಸಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಸುಟwಗಾಯಗಳಿದIರೆ, ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಸಾಧ್ಯವಿದIರೆ ತಕ � ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಅತ್ತಿಯಾಗಿ ಸುಟಿwದIರೆ, ತುತುP ಅವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ, ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವ ಸಂಭವವಿದIರೆ ಬೆ�ಗ ತ್ತಿ�ಮಾPನ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ವಾಹನ ತರಿಸಿ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕರೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು. ವಾಹನವು ರೆ್ತೂ�ಗಿ ಇರುವ ಜ್ಞಾಗಕೆ� ಅತ್ತಿ ಬೆ�ಗ ಬರಬೆ�ಕಾದರೆ ರೆ್ತೂ�ಗಿ ಇರುವ ಜ್ಞಾಗದ ವಿವರ, ತಲುಪಬೆ�ಕಾದ ಮಾಗP, ಗುರುತುಗಳು, ಮುಂತಾದವುಗಳನು್ನ ಸ�ರ್ಷwವಾಗಿ ತ್ತಿಳಿಸಿದರೆ

ವಾಹನದ ಚಾಲಕ ಬೆ�ಗ ಬರಲು ಅನುಕ್ತೂಲವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನಂತಹ ಸ್ಥಳಗಳಲಿN ವಿಳಾಸ ಹುಡುಕುವುದು ಕರ್ಷwವಾಗಿ ಬರಲು ತಡವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅರ್ಷwರಲಿN ಮರಣ ಸಂಭವಿಸಿದರ್ತೂ ಆಶ�ಯPವಿಲN.

೩. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯ ಮಾಹಿತ್ತಿ : ಇದು ರೆ್ತೂ�ಗ ನಿಧಾPರಕೆ� ಸಹಾಯವಾಗಬಹುದು. ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳ ಬಗೆ� ತ್ತಿಳಿಯಲು ಅದು

ಹೆ�ಗಾಯಿತು? ಈಗ ಏನಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ? ಆಗ ಸ್ಥಳದಲಿN ಯಾರಾಗಿದIರು ಎಂಬುದನು್ನ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಕೆ�ಳಿ ತ್ತಿಳಿದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಅದರಿಂದ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರಿಗ್ತೂ ಮತು್ತ ರೆ್ತೂ�ಗಿಗ್ತೂ ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ನಂತರ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಪ್ರಜೆ� ಇದ್ದಯೋ� ಇಲNವೋ� ಎಂದು ತ್ತಿಳಿಯುವುದು.

೪. ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಪ್ರಜೆ� ಇದIರೆ : ವ್ಯಕೀ್ತಯು ನೇ್ತೂ�ವಿನಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿ್ತದIರೆ, ನೇ್ತೂ�ವಿರುವ ಸ್ಥಳಗಳನು್ನ ಸ�ರ್ಷwವಾಗಿ ತ್ಸೆ್ತೂ�ರಿಸಲು ತ್ತಿಳಿಸುವುದು.

ಅದರಿಂದ ಹೆ್ತೂಡೆತ ಬಿದ್ದಿIರುವ ಜ್ಞಾಗ, ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದ್ದಿರುವ ಜ್ಞಾಗವನು್ನ ಕ್ತೂಲಂಕುರ್ಷವಾಗಿ ಪರಿ�ಕೀhಸಲು ಅನುಕ್ತೂಲವಾಗುತ್ತದ್ದ. ನಂತರ ಇತರ ಜ್ಞಾಗಗಳಲಿN ಧಕೆ�ಯಾಗಿದIರೆ ಗುರುತ್ತಿಸಬಹುದು.

ದ್ದ�ಹಿಕ ಪರಿ�ಕೆh : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಅಡಿಯಿಂದ ಮುಡಿಯವರೆವಿಗ್ತೂ ಪರಿಕೀhಸಿ, ನಂತರ ಇತರೆ ಬೆನು್ನ ಮ್ತೂಳೇ, ತಲೆ ಬುರುಡೆಯ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದ್ದಿದIರೆ ಪರಿಕೀhಸುವುದು.

ಅಂಗಗಳ ಪರಿ�ಕೆh : ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಚಮPದ ಬಣ್ಣ, ಉಗುರು, ಕಣು್ಣಗಳು, ಉಸಿರಾಟದ ತಾಳ-ಗತ್ತಿ, ನಾಡಿಯ ಮ್ಮಿಡಿತ, ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಕೆ� ಎರ್ಷುwಬಾರಿ ಮ್ಮಿಡಿಯುತ್ತದ್ದ ಎಂದು ಎಣಿಸಿ, ಅದು ತುಂಬು ನಾಡಿಯೇ� ಎಂದು

ಪರಿ�ಕೀhಸಿ, ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆಯನು್ನ ಅಳೇಯುವುದು, ಈ ಮುಖ್ಯವಾದ ಪರಿ�ಕೆhಗಳನು್ನ ಮಾತ ್ರ ಮಾಡಿ ಉಳಿದ ಅನಾವಶ್ಯಕ ಪರಿ�ಕೆhಗಳಿಗೆ ಸಮಯ ವ್ಯಯ ಮಾಡಬಾರದು.

ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯವಾಗಿದIರೆ ಸಂಪೂಣP ಪರಿ�ಕೆh ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ಗಾಯಾಳುವಿಗೆ ಗಾಬರಿಯಾಗದಂತ್ಸೆ ವತ್ತಿPಸುವುದು, ಸಾಂತCನ ಮತು್ತ ಧೈ�ಯP ತುಂಬುವುದು ಅತ್ತಿ ಮುಖ್ಯ. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಮತು್ತ ಮನೇಯವರಿಗೆ ಭಯವಾಗಬಹುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬೆ�ಡಿಕೆಗೆ ಮನ್ನಣೆ ಕೆ್ತೂಟುw ಅವನ ಮಾತ್ತಿಗೆ ಹೆಚು� ಗಮನ ಕೆ್ತೂಡದಂತ್ಸೆ, ಅವನ ಮುಂದ್ದ ಇತರರೆ್ತೂಡನೇ ಯಾವ

ವಿಚಾರವನ್ತೂ್ನ ಮಾತನಾಡದ್ದಿರುವುದು ಒಳೇ�ಯದು. ಏಕೆಂದರೆ ಅದಕೆ� ಅವನು ಅಪಾಥP ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು.

ಉಡುಪು ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು: ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಪರಿ�ಕೆhಯನು್ನ ಮಾಡಲಾಗುವರ್ಷುw, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿರುವ ಜ್ಞಾಗವು ಕಾಣುವಷ್ಠಿwದIರೆ ಸಾಕು. ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗದಂತ್ಸೆ, ತ್ಸೆಗೆಯಲು ಸುಲಭವಾಗಿ ಬರುವಂತಹ

ಉಡುಪನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದು ಇಟಿwರಬೆ�ಕು. ಅದು ನಾ್ಯಯ ವೈ�ದ್ಯಶಾಸ್ತ ್ರದ ಮುಖ ್ಯ ಸಾಕೀhಯಾಗಬಹುದು, ಉಡುಪನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯುವಾಗ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಈಡಾದ ಭಾಗದ ಉಡುಪನು್ನ ಮೊದಲು ತ್ಸೆಗೆದು ನಂತರ ಇತರ ಭಾಗದIನು್ನ

ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು, ತ್ಸೆಗೆಯಲು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾದರೆ ಕತ್ತರಿಸಿ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು.

ರ್ಷೂ್ತೂ ಗಳನು್ನ ಮತು್ತ ಕಾಲುಚಿ�ಲವನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯಲು ಕರ್ಷwವಾದರೆ ಕತ್ತರಿಸುವುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಕಾಯP ಪೂರೆ�ಸಿದ ನಂತರ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ, ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಕರೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು. ನಂತರ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ವೈ�ದ್ಯರು / ನಸ ್P ರ್ಜುವಾಬಾIರಿ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ವವರಿಗೆ ಮುಂದ್ದಿನ ಕ್ರಮಕಾ�ಗಿ ಒಪ್ರಿ�ಸುವುದು. ಸCತಃ ಹೆ್ತೂ�ಗದ್ದ ಬೆ�ರೆಯವರನು್ನ ಕಳಿಸಿದರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಹೆ�ಗಾಯಿತು, ಏನು ಪ್ರಥಮ

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಟಿwದ್ದ ಎಂಬುದನು್ನ ಸಂಕೀhಪ್ತವಾಗಿ, ಸುಲಭವಾಗಿ ಅಥPವಾಗುವಂತ್ಸೆ ಬರೆದು ಕಳುಹಿಸಿದರೆ ವೈ�ದ್ಯರು ಅದನು್ನ ಓದ್ದಿ, ಸಮಯ ಹಾಳಾಗದಂತ್ಸೆ ತನ್ನ ಮುಂದ್ದಿನ ಕ್ರಮವನು್ನ ರ್ಜುರುಗಿಸಲು ಅನುಕ್ತೂಲವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಹಾಗ್ತೂ

ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಹೆಸರು, ವಿಳಾಸ, ಅವನ ಬಂಧು- ಮ್ಮಿತ್ರರ ಹೆಸರು ವಿಳಾಸವನು್ನ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಬರೆದ್ದಿಟುwಕೆ್ತೂಂಡಿದIರೆ ಮುಂದ್ದ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಬಿದಾIಗ ಅವರನು್ನ ಸಂಪಕೀPಸಲು ಅನುಕ್ತೂಲವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಪ್ರಥಮ

ಚಿಕೀತ.ಕರು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ವೈ�ಯುಕೀ್ತಕ ವಸು್ತಗಳ ರ್ಜುವಾಬಾIರಿಯನು್ನ ಸಹ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಅತ್ತಿ ಬೆಲೆ ಬಾಳುವಂತಹದು ಅಥವ ಅತ್ತಿ ರಹಸ್ಯಕೆ� ಸಂಬಂದ್ದಿಸಿದುದು ಅಥವ ಬೆಲೆ ಕಟwಲಾಗದ

ವಸು್ತಗಳಾಗಿರಬಹುದು.

ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಮನೇಯವರಿಗೆ ಮತು್ತ ಪೊ�ಲಿಸರಿಗೆ ವಿರ್ಷಯ ತ್ತಿಳಿಸುವುದು. ಇದರಿಂದ ಮನೇಯವರಿಗೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಆಗುಹೆ್ತೂ�ಗುಗಳು ತ್ತಿಳಿಯುತ್ತವೈ. ಅದು ಪೊಲಿ�ಸರಿಗೆ ಸಂಬಂಧೂ¿ ಸಿದ ಪ್ರಕರಣವಾಗಿದIರೆ ಕಾನ್ತೂನು

ಕ್ರಮ ರ್ಜುರುಗಿಸಬೆ�ಕಾದರೆ ತನಿಖ್ಯೆ ನಡೆಸಲು ಪೊ�ಲಿ�ಸರಿಗೆ ಅನುಕ್ತೂಲವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಅಥವ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಯಲಿN ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಟ w ನಂತರ ಮನೇಗೆ ಕಳುಹಿಸಿದಾಗ ಅವನ ಮನೇಯಲಿN ಮಾಡಿಸಬೆ�ಕಾದ ತಯಾರಿ

ಪ್ರತ್ಸೆ್ಯ�ಕ ಕೆ್ತೂಠಡಿಯನು್ನ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಬಿಟುwಕೆ್ತೂಟwರೆ ಉತ್ತಮ. ಆ ಕೆ್ತೂಠಡಿಯು ಸCಚ್ಛವಾಗಿದುI, ಅದರಲಿN ಉಪಯೋ�ಗಕೆ� ಬರದಂತಹ ವಸು್ತಗಳಿದIರೆ ಅವನು್ನ ಅಲಿNಂದ ತ್ಸೆಗೆದು ಬೆ�ರೆ ಕಡೆಗೆ ಸಾಗಿಸಿ, ಕೀಟಕೀ ಬಾಗಿಲುಗಳನು್ನ ತ್ಸೆರೆದು ಗಾಳಿಯು ಚೆನಾ್ನಗಿ ಬಿ�ಸುವಂತ್ಸೆ, ಬೆಳಕು ಒಳಗೆ ಪ್ರವೈ�ಶ್ರಸುವಂತ್ಸೆ ವ್ಯವಸ್ತೆ್ಥ ಮಾಡುವುದು.

ಮಂಚವಿದIರೆ ಅದನು್ನ ಬಳಸಬಹುದು. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ನೇಲದ ಮೈ�ಲೆ ಹಾಸಿಗೆ ಹಾಸಿ ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಬೆಡ ್ ಶ್ರ�ಟ ್ ಹರಡುವುದು.

ಬೆನ್ನಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದ್ದಿದIರೆ, ಕೀ�ಳೂು� ಳಿ (PELVIS) ಮುರಿದ್ದಿದIರೆ ಹಾನಿಗಿ�ಡಾದ ಜ್ಞಾಗ ಹಾಸಿಗೆಯ ಮೈ�ಲೆ ಬರುವ ಕಡೆ ರಬ್ಬರ ್ ಶ್ರ�ಟ ್ | ಮೈಕೆಂಟಾಶ ್ ಹಾಸುವುದು. ಹಾಸಿಗೆಯ ಮೈ�ಲೆ ಒಂದು ಹೆಚು�ವರಿ ಬೆಡ ್ ಶ್ರ�ಟ ್ ಅಥವ ಕಾಗದವನು್ನ ಹಾಸಿದರೆ ಕೆ್ತೂಳೇಯಾಗುವುದನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸಬಹುದು.

ಕೆ್ತೂಳೇಯಾದರೆ, ಕಲುಶ್ರತವಾದರೆ ತ್ಸೆಗೆದು ಲಾಂಡಿ್ರಗೆ ಕಳಿಸಿ ಒಗೆಸಿ ಇಸಿ ಮಾಡಿಸುವುದು.

ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಬಿಸಿನಿ�ರಿನ ಬಾಟಲ ್ / ಚಿ�ಲ ಬಳಸಬಹುದು. ಧಕೆ� (SHOCK) ಯಾದರೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಎಲಾN ವಸು್ತವನು್ನ ಶೇ�ಖರಿಸಿಟಿwರುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಬಾNಂಕೆಟ ್ ಹೆ್ತೂದ್ದಿಸಿ ಶಾಖವಾಗಿಟಿwರುವುದು. ಬಿಸಿ ಕಾಫ್ರಿ, ಟಿ�

ಪಾನಿ�ಯ ಕೆ್ತೂಡಬಹೂುದು, ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಓಡಾಡುವ ಜ್ಞಾಗಗಳಲಿN ಅಡಚಣೆ ಇರಬಾರದು.

ಮನೇಯಲೆN� ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಬಹಳ ದ್ದಿನ ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕಾದರೆ ಈ ಕೆಳಕಂಡ ವ್ಯವಸ್ತೆ್ಥ ಮಾಡಬೆ�ಕು.

ವೈ�ದ್ಯರಿಗೆ : ಒಂದು ಪ್ರತ್ಸೆ್ಯ�ಕ ಮೈ�ರ್ಜುು, ವಾಶ ್‌ಬೆ�ಸಿನ ್, ಸ್ತೆ್ತೂ�ಪು, ಟವಲ ್, ಬಿಸಿನಿ�ರು, ಹತ್ತಿ್ತ, ಪ್ರಿನು್ನ, ಡೆ್ರಸಿ.ಂಗ್ನ ಪರಿಕರಗಳು ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತವೈ ಮತು್ತ ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ ವಸು್ತವನು್ನ ಹಾಕಲು ಒಂದು ಡಬ್ಬವನು್ನ ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಹಾಸಿಗೆಯ

ಹತ್ತಿ್ತರ ಇಡಬೆ�ಕು.

ಇಸೂ¿್ತ ್ರ ಮಾಡಿದ ಒಂದು ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಶುಭ್ರವಾದ ಉಡುಪು, ಒಂದು ಹೆಚು�ವರಿ ಬೆಡೂ ್‌ಶ್ರ�ಟ ್, ದ್ದಿಂಬು ಇಟುwಕೆ್ತೂಂಡಿದIರೆ ಅವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಬಳಸಬಹುದು.

ಅಪಘಾತ ಸಂಭವಿಸಿದಾಗ / ಪ್ರಿಡುಗು ಸಂಭವಿಸಿದಾಗ ತುತುPಚಿಕೀತೂÁ. ಗೆ ವ್ಯಕೀ್ತಗಳನು್ನ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವಾಗ ಬಳಸಬೆ�ಕಾದ ಸಂಕೆ�ತಗಳು

ಒಂದ್ದ� ಸಾರಿ ಅನೇ�ಕರಿಗೆ ಪ್ರಟುw ಬಿದುI, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಸಿಲುಕೀದಾಗ ಹೆಚು� ರ್ಜುನರನು್ನ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಒಟಿwಗೆ ಕಳಿಸಿದರೆ ವೈ�ದ್ಯರಿಗೆ ಗಲಿಬಿಲಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಯಾರೂಾ‌್ಯ ರು ಯಾವಾ್ಯವ ಹಂತದಲಿNದಾIರೆ, ಯಾರಿಗೆ ಮೊದಲ ಆದ್ಯತ್ಸೆಯ ಮೈ�ಲೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು, ಯಾರನು್ನ ಯಾವ ತಜ್ಞ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಕಳಿಸಬೆ�ಕು ಎಂದು

ನಿಧPರಿಸಲು, ಎಲNವನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸಿ ನಿಧಾPರ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಲು ಹೆಚು� ಸಮಯ ಹಿಡಿಯುತ್ತದ್ದ. ಅರ್ಷwರಲಿN ತುತುPಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯ ರೆ್ತೂ�ಗಿಗಳಿಗೆ ರೆ್ತೂ�ಗ ಉಲ್ಬಣವಾಗಬಹುದು, ಕೆಲವರಿಗೆ ಸಾವು ಸಂಭವಿಸಬಹುದು. ಪ್ರಥಮ

ಚಿಕೀತ.ಕರು ಆದ್ಯತ್ಸೆಯ ಮೈ�ರೆಗೆ ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಬೆ�ಕಾದವರಿಗೆ ಮತು್ತ ಇತರರಿಗೆ ಅವರ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳ ತ್ತಿ�ವ್ರತ್ಸೆಯ ಆಧಾರದ ಮೈ�ಲೆ ಸಂಕೆ�ತಗಳನು್ನ ಬರೆದು ಪಟಿwಯನು್ನ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ದ್ದ�ಹಕೆ� ಕಟಿwದರೆ ಚಿಕೀತ.ಕರ

ಸಮಯಉಳಿಯುತ್ತದ್ದ. ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಪಾ್ರರಂಭಿಸಲು ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಸಂಕೆ�ತಗಳು : C H M P R T X ಮತು್ತ XX C = ಅನಿಲಗಳಿಂದ ಕಲುಶ್ರತರಾಗಿರುವವರಿಗೆH = ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚು� ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗಿರುವವರಿಗೆ (HAEMORRAGE) M = ಮಾಪPೂ¿ ನ ್ ಕೆ್ತೂಟಿwರುವವರಿಗೆP = ರಂರ್ಜುಕದ್ದಿಂದ ಸುಟುwಗಾಯವಿರುವವರಿಗೆ (PHOSPHORUS) R = ರೆ�ಡಿಯೋ� ಆಕೀwವಿಟಿಗೆ ಒಳಗಾಗಿರುವವರಿಗೆT = ಟ್ತೂನಿPಕೆ ಹಾಕೀರುವವರಿಗೆX = ತುತುP ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯವರಿಗೆXX = ನರಗಳ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕ ಅನಿಲದ ವಿರ್ಷತ್ಸೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿರುವವರಿಗೆ ಅಥವ ಅನುಮಾನವಿರುವಾಗ,

ಸ್ತೂಚನೇಗಳು : X ಮತು್ತ XX ಸಂಕೆ�ತವಿರುವವನು್ನ ಆಧ್ಯತ್ಸೆಯ ಮೈ�ರೆಗೆ ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಒಳಪಡಿಸಬೆ�ಕು. ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರ ತಲುಪ್ರಿದ ತಕ್ಷಣ ಪರಿ�ಕೆh ಮಾಡಿ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಬೆ�ಕು. ಆವಶ್ಯಕವಿರುವ

ಪ್ರಯೋ�ಗಶಾಲೆಯ ಪರಿ�ಕೆhಗಳನು್ನ ಮಾಡಿಸಬೆ�ಕು. ಎದ್ದ ಮತು್ತ ಹೆ್ತೂಟೆwಯ ಮೈ�ಲೆ ಗಾಯವಿದIರೆ, ಒಳ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಿದIರೆ, ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಈ ಸಂಕೆ�ತವನು್ನ ನಮ್ತೂದ್ದಿಸಬಹುದು. ಮಾಪ್ರಿPನ ್ ಕೆ್ತೂಟಿwದIರೆ ಅದನು್ನ

ಕೆ್ತೂಟ w ಸಮಯ, ಪ್ರಮಾಣ ನಮ್ತೂದ್ದಿಸಬೆ�ಕು. ಟ್ತೂನಿPಕೆ ಹಾಕೀದIರೆ ಅದನು್ನ ಹಾಕೀದ ಸಮಯ, ಕಾರಣ, ಸಡಿಲಗೆ್ತೂಳಿಸುತ್ತಿ್ತರುವ ಅಂತರಗಳನು್ನ ಸ್ತೂಚಿಸಬೆ�ಕು.

ಪುನಃಶೂÁ��ತನ, ಚೆ�ತರಿಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು (RESUSCITATION) ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಟw ನಂತರ ಸಣ್ಣಪುಟw ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳು ಉದ್ಭವವಾಗಿ ಕೆ್ತೂನೇಗೆ ಪರಿಹಾರವಾಗಬಹುದು.

ಆದರೆ ಕೆಲವು ವಸು್ತಗಳಿಗೆ ಅದು ಕೆ�ವಲ ಪಾ್ರಣ ಉಳಿಸುವ ತಾತಾ�ಲಿಕ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯಾಗಿದುI ಮುಂದ್ದಿನ ಕ್ರಮಕೆ� ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗಬೆ�ಕಾಗಬಹೂುದು.

ಕೆಲವರನು್ನ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ನಂತರ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸದ್ದ ಮನೇಗೆ ಕಳಿಸಲು ಅವರು ಪೂತ್ತಿPಯಾಗಿ ಚೆ�ತರಿಸಿಕೆ್ತೂಂಡಿದಾIರೆ್ತೂ� ಇಲNವೋ� ಎಂಬುದನು್ನ ನಿಧPರಿಸಬೆ�ಕು. ಅದಕೆ� ಈ ಕೆಳಕಂಡ ಚೆ�ತರಿಕೆಯ

ಲಕ್ಷಣಗಳನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸಬೆ�ಕು. ಪೂಣP ಚೆ�ತರಿಸಿಕೆ್ತೂಂಡವರ ದ್ದ�ಹದಲಿN ಎಲಾN ಕೀ್ರಯೇಗಳು ಮರುಕಳಿಸಿ, ರೆ್ತೂ�ಗ ಪೂವP ಹಂತವನು್ನ ಮತ್ಸೆ್ತ ತಲುಪುತ್ತವೈ. ಅವುಗಳೇಂದರೆ:-

೧. ಚಮP : ನಿ�ಲಿ ಬಣ್ಣಕೆ� ತ್ತಿರುಗಿದI ಚಮPವು ಬಿಳಿಯ ಅಥವ ಕಂದು

ಬಣ್ಣವನು್ನ ಮತ್ಸೆ್ತ ಪಡೆಯುತ್ತದ್ದ.

೨. ಉಸಿರಾಟ : ಉಸಿರಾಟ ಮತ್ಸೆ್ತ ಪಾ್ರರಂಭವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಆದುದರಿಂದ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟದ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇಲN. ಏಕೆಂದರೆ ತಂತಾನೇ� ಆಮNರ್ಜುನಕದ ಪೂರೆ�ಕೆಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅದ್ದ� ನಮ i ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟದ ಮ್ತೂಲ

ಉದ್ದI�ಶವಾಗಿತು್ತ. ಈಗ ಅದು ಈಡೆ�ರಿದ್ದ.

೩. ನಾಡಿ ನಾಡಿಯ ಮ್ಮಿಡಿತ ಮತು್ತ ಹೃದಯದ ಬಡಿತ : ಎರಡ್ತೂ ಮತ ೂÁ್ತ ಪಾ್ರರಂಭವಾಗುತ್ತವೈ. ನಾಡಿ ಮತು್ತ ಹೃದಯದ ಬಡಿತದ ಸಂಖೂÁ್ಯ, ತಾಳ- ಗತ್ತಿ ಲಯಗಳನು್ನ ಪರಿಕೀhಸಬೆ�ಕು.

೪. ಪಾಪ್ರ (PUPIL) ಸಂಕುಚಿತವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಬೆಳಕೀಗೆ ಪ್ರತ್ತಿಕೀ್ರಯಿಸುತ್ತಿ್ತದ್ದ.

ಚೆ�ತರಿಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವವರಿಗೆ ಎಚ�ರಿಕೆಗಳು : ಎದ್ದಯನೂು್ನ ಒತು್ತವ ಕೆಲಸವನು್ನ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯಲಿN ತರಬೆ�ತ್ತಿ ಹೆ್ತೂಂದ್ದಿರುವವರು ಮಾತ್ರ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ಹೃದಯದ ಮ್ಮಿಡಿತ ಸಂಪೂಣPವಾಗಿ

ನಿಂತ್ತಿದIರೆ ಮಾತ್ರ ಈ ವಿಧಾನ ಅನುಸರಿಸಬೆ�ಕು. ಏಕೆಂದರೆ ತುಸು ಮ್ಮಿಡಿಯುತ್ತಿ್ತರುವ ಹೃದಯವೂ ಇದರಿಂದ ಸಂಪೂಣPವಾಗಿ ನಿಲುNವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆಯ್ತೂ ಇರುತ್ತದ್ದ.

ಇಬ್ಬರು ಕ್ತೂಡಿ ಮಾಡುವ ಕೆಲಸ : ಇದು ಸುಲಭ ಹಾಗ್ತೂ ಉತ್ತಮ ಮಾಗP. ಆದರೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕವೂ ಆದುದರಿಂದ ಎಚ�ರದ್ದಿಂದ ಕೆಲಸ ನಿವPಹಿಸಬೆ�ಕು. ಏಕೆಂದರೆ ಒಂದ್ದ� ಕೆಲಸವನು್ನ

ಇಬ್ಬರು ಕ್ತೂಡಿ ಮಾಡಿದರೆ ಉ.ಹ. ಹೆ್ತೂರಗಿನಿಂದ ಎದ್ದಯನು್ನ ಒತು್ತವುದು ಆಗ ಎದ್ದಯ ಒತು್ತವಿಕೆಯ್ತೂ ಹೆಚಾ�ಗುತ್ತದ್ದ. ಪುಪ�ಸ ಉಬು್ಬವಿಕೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ಹೆಚಾ�ಗುತ್ತದ್ದ. ಆದುದರಿಂದ ೫- ೬ ಸಾರಿ ಎದ್ದ ಒತ್ತಿ್ತದ ಮೈ�ಲೆ

ಒಂದು ಸಾರಿ ಮಾತ ್ರ ಗಾಳಿ ಊದಬೆ�ಕು. ಒಬ್ಬರು ಗಾಳಿ ಊದ್ದಿದರೆ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಬ್ಬರು ವಾಯುಮಾಗPವನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸುತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು, ಅಡಚಣೆ ಇಲNದಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು ಅವರ ಕೆಲಸ, ಸರಿಯಾಗಿ ಉಸಿರಾಡುತ್ತಿ್ತರುವುದನು್ನ ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು. ಎರಡು ಬಾರಿ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟದ್ದಿಂದ ಪಾ್ರರಂಭಿಸಿ ನಾಡಿ ಪರಿ�ಕೀhಸುತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು.

ಬಾಯಿಂದ ಬಾಯಿಗೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಒಬ್ಬರು ಮಾಡುತ್ತಿ್ತದIರೆ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಬ್ಬರು ಅಂದರೆ ಎರಡನೇಯ ವ್ಯಕೀ್ತ ೫-೬ ಬಾರಿ ಎದ್ದ ಒತು್ತವುದು ನಂತರ ಒಮೈi ಗಾಳಿ ಊದುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಸCತಃ ಸರಿಯಾಗಿ ಉಸಿರಾಡುವತನಕ

ಮುಂದುವರಿಸಿ ೨ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಕೆ್ತೂ�ಮೈi ಕತ್ತಿ್ತನ ನಾಡಿ ಪರಿ�ಕೀhಸುತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು. ಈ ಕೀ್ರಯೇಯು ಬಹಳ ಹೆ್ತೂತು್ತ ಮುಂದುವರಿಸುವಂತ್ತಿದIರೆ ಇಬ್ಬರ್ತೂ ತಮi ಕೆಲಸವನು್ನ ಅದಲು ಬದಲು ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಅಂದರೆ ಒಬ್ಬರು

ಎದ್ದಯನು್ನ ಒತು್ತವಾಗ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಬ್ಬರು ಗಾಳಿಯನು್ನ ಊದಬಾರದು.

ಭಂಗಿ ಮತು್ತ ಅದರ ಆಗು ಹೆ್ತೂ�ಗುಗಳು

ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಹಿ�ನತ್ಸೆ, ಅರೆಪ್ರಜ್ಞಾ�ಹಿ�ನತ್ಸೆ ಮತು್ತ ಅತ್ತಿಯಾಗಿ ಮಧುಪಾನ ಮಾಡಿರುವವರನು್ನ ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿದರೆ ಅತ್ತಿಯಾದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗುತಾ್ತರೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರಲಿN ಸಾ್ನಯುಗಳು

ನಿ�ಳವಾಗಿರುತ್ತವೈ. ಸಮಸಿ್ಥತ್ತಿಯ ಪ್ರತ್ತಿಫಲಗಳು (REFLEXES) ಕೀ್ರಯಾಶ್ತೂನ್ಯವಾಗಿರುತ್ತವೈ. ಇದರಿಂದ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಹಿ�ನತ್ಸೆಯ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳಾದ ನಾಲಿಗೆ ಹಿಂದ್ದ ಸರಿಯುವುದು, ಗಂಟಲನು್ನ ಮುಚಿ�ರುವುದು,

ಉಸಿರಾಡಲು ಅಡಿ್ಡಯಾಗುವುದು ಇಂತಹವರಲಿN ಸವೈ�Pಸಾಮಾನ್ಯ.

ಇವರ ವಾಯು ಮಾಗPದಲಿN ರಕ ್ತ / ವಾಂತ್ತಿಯ ಪದಾಥPಗಳು ತುಂಬಿ, ಉಸಿರಾಡಲು ಅಡಿ್ಡ ಪಡಿಸುತ್ತವೈ.

ಈ ವಸು್ತಗಳು ಉಸಿರಿನ ಮ್ತೂಲಕ ವಾಯು ನಾಳವನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿರಬಹುದು. ಆಗ ಮತ್ತರ್ಷುw ಅಡಚಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಹೆಚು�ತ್ತದ್ದ.

ಎಚ�ರಿಕೆ ವಹಿಸದ್ದಿದIರೆ ವಿನಾಕಾರಣ ಮರಣವೂ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು.

ಚೆ�ತರಿಕೆಯ ಭಂಗಿಯನು್ನ ಅಳವಡಿಸಿದರೆ ಈ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳಿಂದ ತಪ್ರಿ�ಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು.

೧. ಚೆ�ತರಿಕೆಯ ಭಂಗಿಯನು್ನ ಅನುಸರಿಸುವಾಗ ಎಚ�ರಿಕೆಯ ಕ್ರಮ : ಈ ಕೆಳಕಂಡ ಸಂದಭPಗಳಲಿN ಚೆ�ತರಿಕೆಯ ಭಂಗಿಯನು್ನ ಆಳವಡಿಸಬಹುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಹಿ�ನನಾಗಿಲNದ್ದಿದIರೆ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಹಿ�ನನಾಗುವ

ಸಂದಭPವಿದIರೆ ಬೆನ್ನಮ್ತೂಳೇಗೆ ಹೆ್ತೂಡೆತ ಬಿದ್ದಿIದIರೆ, ಈ ಭಂಗಿಯನು್ನ ಅಳವಡಿಸಬಾರದು. ವಾಯು ಮಾಗPದಲಿN ಅಡಚಣೆ ಇದIರೆ ತಕ್ಷಣ ತ್ಸೆಗೆಯಬೆ�ಕು.

೨. ಭಂಗಿಯ ವಿಧಾನಗಳು : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಒಂದುಪಕ� ಮೊಣಕಾಲ್ತೂರಿ ಕ್ತೂಡಬೆ�ಕು. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನು ತನ ್ನ ಒಂದು ಕೆ�ಯನು್ನ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಹತ್ತಿ್ತರ ಪಕ�ದಲಿN ಊರುವುದು. ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಕೆ�ಯನು್ನ ವ್ಯಕೀ್ತಯ

ಗದIವನು್ನ ಹಿಡಿಯಲು ಬಳಸುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಒಂದು ಮೊಣಕಾಲನು್ನ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹಿಡಿದು ಮೈ�ಲಕೆ�ತ್ತಿ್ತ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡು ತನ್ನ ಕಡೆಗೆ ತ್ತಿರುಗಿಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು, ಮೊಣಕಾಲು ನೇ�ರ ಕೆ್ತೂ�ನಾಕಾರ (STRAITANGLE)

ದಲಿNರಬೆ�ಕು. ತಲೆಯನು್ನ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹಿಂದಕೆ� ತ್ತಿರುಗಿಸಬೆ�ಕು. ಆಗ ವಾಯು ಮಾಗPದಲಿN ಅಡಚಣೆ ಇದIರೆ ಪರಿಹಾರವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಉಸಿರಾಟದ ತಾಳ ಮತು್ತ ಪ್ರಗತ್ತಿಯನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸಬೆ�ಕು.

ಅಧಾ್ಯಯ-೨

ಉಸಿರು ಕಟುwವಿಕೆ : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.________________________________________________________

_______ ಮಾನವರು ಜಿ�ವದ್ದಿಂದ್ದಿರಲು ಉಸಿರಾಟ, ಹೃದಯದ ಮ್ಮಿಡಿತಗಳು ಆತ್ಯವಶ್ಯಕ. ಉಸಿರಾಟದ್ದಿಂದ

ಶಾCಸಕೆ್ತೂ�ಶಗಳ ಮ್ತೂಲಕ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆಗೆ ತಕ�ರ್ಷುw ಆಮNರ್ಜುನಕವು ದ್ದ�ಹಕೆ� ದ್ದ್ತೂರೆಯುತ್ತದ್ದ. ದ್ದ�ಹದಲಿNರುವ ಇಂಗಾಲದ ಡೆ�ಆಕೆ.ಡ ್ ಹೆ್ತೂರಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗುತ್ತದ್ದ. ರಕ ್ತ ಶುದ್ದಿ್ಧಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಶುದ ್ಧ ರಕ ್ತ ಇಡಿ� ದ್ದ�ಹಕೆ�

ಸರಬರಾಜ್ಞಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಉಸಿರಾಟದ ಹಂತಗಳು : ಇದರಲಿN ೨ ಹಂತಗಳಿವೈ. ೧. ಉಚೂಾC ಸ (Inspiration) ೨. ನಿಶಾCಸ (Expiration)

ಉಚೂಾC ಸ ಎಂದರೆ ಗಾಳಿಯನು್ನ ಶಾCಸಕೆ್ತೂ�ಶದ್ದ್ತೂಳಗೆ ಎಳೇದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು ಎಂದಥP. ಆಗ ಗಾಳಿಯಲಿNರುವ ಆಮNರ್ಜುನಕವು ದ್ದ�ಹದ್ದ್ತೂಳಗೆ ಸ್ತೆ�ರುತ್ತದ್ದ.

ನಿಚೂಾC ಸ ಎಂದರೆ ಗಾಳಿಯನು್ನ ಶಾCಸಕೆ್ತೂ�ಶದ್ದಿಂದ ಹೆ್ತೂರಗೆ ಬಿಡುವುದು ಎಂದಥP. ಗಾಳಿಯು ಹೆ್ತೂರಗೆ ಬರುವಾಗ ದ್ದ�ಹದಲಿNರುವ ಇಂಗಾಲದ ಡೆ�ಆಕೆ.ಡ ್ ಅದರ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಹೆ್ತೂರಬರುತ್ತದ್ದ.

ಉಸಿರಾಟ ನಿಂತರೆ ದ್ದ�ಹಕೆ� ಆಮNರ್ಜುನಕದ ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆಯುಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ. ಮೈದುಳಿಗೆ ಆಮNರ್ಜುನಕದ ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆಯುಂಟಾದರೆ ಅಘಾತವಾಗುತ್ತದ್ದ. ದ್ದ�ಹದಲಿNನ ಅನಿಲಗಳನು್ನ ಸಮತ್ಸೆ್ತೂ�ಲನದಲಿNಡಲು ಉಸಿರಾಟ

ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಮರಣಗಳು ಸಂಭವಿಸಬಹುದು.

ಉಸಿರು ಕಟುwವಿಕೆ : ಕಾರಣಗಳು : ಅನೇ�ಕ೧) ವಾಯುನಾಳದಲಿN ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಮತು್ತ ಅಡಚಣೆಗಳು ಮ್ತೂಲ ಕಾರಣ, ಉ.ಹ. ನಿ�ರಿನಲಿN ಮುಳುಗಿದಾಗ

ಶಾCಸಕೆ್ತೂ�ಶ ಮತು್ತ ಶಾCಸನಾಳಗಳಲಿN ನಿ�ರು ತುಂಬಿಕೆ್ತೂಂಡು ಗಾಳಿಯ ಸಂಚಾರಕೆ� ಅಡಿ್ಡಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅನ್ಯ ವಸು್ತಗಳು ಸಿಕೀ�ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಳು�ವುದರಿಂದ, ಉ.ಹ, ಆಹಾರ, ನಿ�ರು ಮುಂತಾದವುಗಳು. ಕೃತಕ ದಂತಪಂಕೀ್ತ

ಮ್ಮಿ�ನಿನ ಮ್ತೂಳೇ, ನಾಲಿಗೆ ಹಿಂದ್ದ ಬಿ�ಳುವುದರಿಂದ ಅಡಚಣೆಯಾಗುತ್ತದ್ದ.

೨) ಅತ್ತಿಯಾದ ಒತ್ತಡ : ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯ ಸುತ್ತ ಹಗ�, ಬಟೆwಯಿಂದ ಜಿ�ರುವುದು. ನೇ�ಣು ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಳು�ವುದು, ಕೆ್ತೂಲೆಗೆ ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸುವುದು. ಸಣ ್ಣ ಮಕ�ಳ ಎದ್ದ ಮತು್ತ ಮ್ತೂಗಿನ ಮೈ�ಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೆ�ರುವುದು, ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲೆ

ಅತ್ತಿಯಾದ ಒತ್ತಡ ಬಿ�ಳುವುದು. ಉ. ಹ ಕಟwಡ ಕುಸಿದು ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲೆ ಬಿ�ಳುವುದು. ಗಣಿಗಳ ಕೆಲಸದಲಿN ಕುಸಿಯುವಿಕೆಯಿಂದ ಮಣು್ಣ ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲೆ, ಹೆ್ತೂಟೆwಯ ಮೈ�ಲೆ ಬಿ�ಳುವುದು ಮತು್ತ ಅಪಘಾತಗಳಲಿN

ಒತ್ತಡವು ಉಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ.

೩) ಗಾಳಿಯ ಗ್ತೂಡು ಹಿಸುಕುವಿಕೆಗೆ ಸಿಗುವುದು

೪) ಆಮNರ್ಜುನಕದ ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆ : ಎತ್ತರದ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲಿN, ವಾತಾವರಣದಲಿN ಒತ್ತಡ ಕಡಿಮೈ ಇರುವುದರಿಂದ ಅಲಿN ಆಮNರ್ಜುನಕದ ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆಯುಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ.

೫) ವಿರ್ಷ ವಸು್ತಗಳು ಮತು್ತ ಅನಿಲಗಳಿಂದ : ವಿಷಾನಿಲಗಳು, ಹೆ್ತೂಗೆ ಸೂ¿� ್ರ ಕ ್‌ನಿನ ್ ವೂ¿ ರ್ಷತ್ಸೆ ಮತು್ತ ಕೆರೆತದ ವಸು್ತಗಳಾದ ಅಡಿಗೆ ಅನಿಲ, ಕಲಿNದIಲಿನ ಒಲೆ, ಬಚ�ಲ ಅನಿಲ, ಬಳಕೆಯಲಿNಲNದ ಹಳೇಯ ಬಾವಿಯಲಿNರುವ

ಅನಿಲ ಹಾಗ್ತೂ ಸೌದ್ದ ಒಲೆಗಳಿಂದ ವಿರ್ಷಯುಕ್ತ ಅನಿಲ ಹೆ್ತೂರಸ್ತೂಸಬಹುದು.

೬) ವಿದು್ಯತ ್‌ಶಾರ್ಖಾ ್

೭) ಉಸಿರಾಟದ ಕೆ�ಂದ್ರದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ : ಮ್ತೂಛPೂÁರೆ್ತೂ�ಗ, ಟೆಟನಸ ್ (ಸ್ತೆಟೆಬೆ�ನೇ), ನಾಯಿ ಕೆಮುi, ಲಕC, ನರಗಳ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ, ಎದ್ದ ಮತು್ತ ವಪ್ರ (Diaphragh) ಯ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣ.

೮) ನಿದ್ದ್ರಯ ಮಾತ್ಸೆ್ರಗಳು : ಹೆಚಿ�ನ ಪ್ರಮಾಣದಲಿN ಮೂಾಪPೂ¿ನ ್, ಬಬಿPಟುರೆಟೂ.ಗಳ,

೯) ಗೆ್ತೂ�ಡೆಗೆ ವೂ¿ರುದ್ಧ ವಾಗಿ ತಲೆ ರ್ಜುರ್ಜುುÃವುದು

೧೦) ಗುಂಪ್ರಿನಲಿN ತುಳಿದಾಟಗಳು ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣಗಳು

ಉಸಿರಾಟದ ಕ್ರಮವು ತಪ�ಲು ಕಾರಣ : ವಾಯು ಮಾಗPದಲಿN ಅಡಚಣೆ, ಒತ್ತಡ, ಅಪಘಾತ, ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲೆ ಒತ್ತಡ, ಸ್ತೆಟೆಬೆ�ನೇ ರೆ್ತೂ�ಗದಲಿN

ಉಸಿರಾಟದ ಮಾಂಸಖಂಡಗಳ ಸ್ತೆಳೇತ. ಪೊ�ಲಿಯೋ� ಮೂÁ�ಲೆ್ಯ ಟಿಸ ್ ರೆ್ತೂ�ಗದಲಿN ಉಸಿರಾಟದ ಮಾಂಸಖಂಡಗಳ ಲಕC ವಿದು್ಯತ ್ ಶಾಖ್ಯೆ ಮುಂತಾದವುಗಳು.

ಈ ಕ್ರಮವು ಬಹಳ ಕಾಲ ತಪ್ರಿ�ದರೆ ಪ್ರಜೆ� ತಪು�ತ್ತದ್ದ. ಹೃದಯ ಸ್ಥಂಭನವೂ ಆಗಬಹುದು. ನಂತರ ಮರಣದಲಿN ಕೆ್ತೂನೇಯಾಗಬಹುದು.

ಆಮNರ್ಜುನಕದ ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಎರಡು ಹಂತಗಳಲಿN ಕಾಣಬಹದು.

ಹಂತ ೧: ತಲೆ ಸುತು್ತವುದು, ಸುಸು್ತ, ಮುಖ, ತುಟಿ, ಉಗುರು, ಕೆ�ಕಾಲುಗಳ ಬೆರಳುಗಳು ನಿ�ಲಿಯಾಗುವುದು, ಉಸಿರಿನ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ : ಉಸಿರಾಟದ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯಲಿN ಹೆಚ�ಳ, ಉಸಿರು ದ್ದಿ�ಘPವಾಗಿ, ನಂತರ

ಕಡಿಮೈಯಾಗುವುದು, ಉಸಿರಾಟದ ತಾಳ- ಗತ್ತಿಯಲಿN ವ್ಯತ್ಯಯ, ನಾಡಿಯ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯಲಿN ಹೆಚ�ಳ, ಅತ್ತಿಯಾದ ವೈ�ಗ, ಸ�ರ್ಷPಕೆ� ಸಿಗುವುದು ಅಸ�ರ್ಷw.

ಹಂತ ೨: ಪ್ರಜೆ� ತಪು�ವಿಕೆ: ಅರೆಪ್ರಜೆ� ಅಥವ ಸಂಪೂಣP ಪ್ರಜ್ಞಾ�ನಾಶ ನಾಡಿ: ನಿಧಾನ, ತಾಳ ತಪು�ತ್ತದ್ದ. ಉಸಿರಾಟ : ಗತ್ತಿ ತಪು�ತ್ತದ್ದ/ಇಲNವಾಗಬಹುದು. ಕಡೆಯಲಿN ತುಟಿ, ಮ್ತೂಗು, ಕೀವಿಗಳು ನಿ�ಲಿಯಾಗುತ್ತವೈ.

ಮ್ತೂಛPೂÁ ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು. ಮ್ತೂಗು ಮತು್ತ ಬಾಯಲಿN ನೇ್ತೂರೆ ಬರುತ್ತದ್ದ. ಉಸಿರು ನಿಂತ ನಂತರವು ಹೃದಯ ೫- ೧೦ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಗಳು ಮ್ಮಿಡಿಯುತ್ತಿ್ತರುತ್ತದ್ದ. ಆಗ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟದ್ದಿಂದ ಪುನಃ ಉಸಿರಾಡುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. :

ಕಾರಣಕೆ� ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ಕಾರಣ ಗೆ್ತೂತಾ್ತದರೆ ಅಡಚಣೆಯನು್ನ ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಿಸುವುದು ಸುಲಭವಾಗುತ್ತದ್ದ, ಉಸಿರಾಟದ ಮಾಗPದಲಿN ಏನಾದರ್ತೂ ಅಡಚಣೆ ಇದ್ದಯೇ�? ಇಲNವೋ� ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು.

ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಅಂಗಾತ ಮಲಗಿಸಿ, ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯನು್ನ ಒಂದು ಕೆ�ನಿಂದ ಹಿಡಿದು ತಲೆಯನು್ನ ಹಿಂದಕೆ� ತಳಿ� ದವಡೆಯನು್ನ ಮುಂದಕೆ� ತಳಿ�ದರೆ, ತಲೆ ಹಿಂದಕೆ� ಸರಿದು ನಾಲಿಗೆ ಮೈ�ಲೆದುI ಅಡಚಣೆ ತಪು�ತ್ತದ್ದ. ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಪಾ್ರರಂಭದಲಿN ಗಾಳಿಗೆ ಪರದಾಡಿ ನಂತರ ಸರಾಗವಾಗಿ ಉಸಿರಾಡಲು ಪಾ್ರರಂಭಿಸುತಾ್ತನೇ.

ಶಾCಸಕೆ್ತೂ�ಶಗಳನು್ನ ಉಬು್ಬವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಲು ಬಾಯಿಂದ- ಬಾಯಿಗೆ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡಿಸುವುದು, ಕತ್ತಿ್ತನ ಕೆರೆ್ತೂ�ಟಿಡ ್ ನಾಡಿಯನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸುತ್ತಿ್ತರುವುದು. ಉಸಿರಾಟವು ಸCಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ಬರುವವರೆವಿಗ್ತೂ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ

ಮುಂದುವರಿಸುವುದು. ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇರುವವರೆವಿಗ್ತೂ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡಿಸುವುದು.

ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಸಂದಭPಗಳಲಿN: ನಿ�ರಿನಲಿN ಮುಳುಗಿದIರೆ : ಹಸಿಯ ಬಟೆw ತ್ಸೆಗೆದು, ಒಣ ರಗಿ�ನಿಂದ ಸುತ್ತಿ್ತ ನಂತರ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ

ಮಾಡುವುದು.

ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಗೆ ಜಿ�ರಿದಾಗ : ಜಿ�ರಿರುವ ವಸು್ತ ಉ.ಹ, ಹಗ�, ದಾರ, ಬಟೆw ಮುಂತಾದುವುಗಳನು್ನ ಕತ್ತರಿಸಿ, ತ್ಸೆಗೆದು ನಂತರ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ನಡೆಸುವುದು.

ನೇ�ಣು ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡಿರುವಾಗ : ಮೃತ ದ್ದ�ಹದ ಎರಡು ಕಾಲುಗಳನು್ನ ಹಿಡಿದು ದ್ದ�ಹವನು್ನ ಮೈ�ಲಕೆ�ತ್ತಿ್ತ ಹಗ�ವನು್ನ ಕತ್ತರಿಸುವುದು.

ಪೊ�ಲಿ�ಸರು ಬರುವ ತನಕ ಕಾಯುವಂತ್ತಿಲN. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ಬರುವವರೆಗ್ತೂ ಕಾದರೆ ನಿಧಾನವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಉಳಿಯುವಂತ್ತಿರುವವರ ಪೂಾ್ರಣಪಕೀh ಹಾರಿ ಹೆ್ತೂ�ಗಬಹೂುದು.

ಚೆ್ತೂ�ಕೀಂಗ ್‌ನಲಿN : ತಡೆಯನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದು, ತಲೆ ತಗಿ�ಸಿ, ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು ಮುಂದ್ದ ಬರುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಿ ನಂತರ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಮಾಡುವುದು.

ಮಕ�ಳ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಕಾಲುಗಳನು್ನ ಮೈ�ಲಕೆ�ತ್ತಿ್ತ, ತಲೆ ಕೆಳಗೆ ತ್ತೂಗಾಡುವಂತ್ಸೆ ಮ ೂಾಡಿ ಬೆನಿ್ನ ನ ಮೈ�ಲೆ ಮೃದುವಾಗಿ ಹೆ್ತೂಡೆದರೆ ಸರಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಸರಿಯಾಗದ್ದಿದIರೆ ವೂಾಂತ್ತಿ ಮಾಡಿಸುವುದು. ಗಂಟಲ ಹಿಂಭೂಾಗಕೆ� ಬೆರಳನಿ್ನಟುw ಕೆರೆದರೆ ವಾಂತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅನ್ಯ ವಸು್ತವಿದIರೆ ಹೆ್ತೂರಗೆ ಬರುತ್ತದ್ದ.

ಉಸಿರು ಕಟಿwದIರೆ : ಕರವಸ್ತ ್ರ / ಟವಲ ್ / ಬಟೆwಯನು್ನ ನೇನೇಸಿ ಬಾಯಿ ಮತು್ತ ಮ್ತೂಗಿನ ಮೈ�ಲೆ ಹಾಕುವುದು. ನಂತರ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳುಹಿಸುವುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ನಿಯಮಗಳು : ಕಾರಣ ಕಂಡು ಹಿಡಿದು ಅದನು್ನ ಪರಿಹರಿಸುವುದು. ತತ್ಕ್ಷಣ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಪಾ್ರರಂಭಿಸಿ ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಿ್ತರುವುದು. ಬಾNಂಕೆಟ ್ ಹೆ್ತೂದ್ದಿಸಿ ಬೆಚ�ಗಿಡುವುದು, ಬೆಡ ್ ಶ್ರ�ಟ ್ ಆದರ್ತೂ ಹೆ್ತೂದ್ದಿIಸಬಹುದು. ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಹೆ್ತೂರಗಿನಿಂದ ಹೃದಯವನು್ನ ಒತು್ತವ ಕ್ರಮವನು್ನ ಅನುಸರಿಸಬೆ�ಕು. ವೈ�ದ್ಯರು ಹೆ�ಳುವ ತನಕ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ನಿಲಿNಸಬಾರದು. ಅನುಮಾನವಿದIರೆ

ಮುಂದುವರಿಸುವುದರಿಂದ ಯಾವ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯ್ತೂ ಆಗುವುದ್ದಿಲN. ವೂ್ಯಕೀ್ತ ಗೆ ಆಸರೆ ನಿ�ಡಬೆ�ಕು. ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಇತರರ ಸಹಾಯ ಪಡೆಯಬಹುದು.

ಅತ್ಯಂತ ತ್ತಿ�ವ್ರಗತ್ತಿಯಲಿN ಉಸಿರು ಕಟಿwರುವಾಗ :

ಇದು ಪ್ರಜೆ� ತಪ್ರಿ�ರುವುದರ ಸಂಕೆ�ತ. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ನಾಲಿಗೆ ಹಿಂದ್ದ ಸರಿದ್ದಿರುತ್ತದ್ದ. ಗಂಟಲಲಿN ವಾಂತ್ತಿ, ಕಫವಿದIರೆ ಅತ್ಯಂತ ತ್ತಿ�ವ್ರಗತ್ತಿಯದ್ದಂಬ ಮಾಹಿತ್ತಿಯನು್ನ ಒದಗಿಸುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಕೆಲವು ಅನಿಲಗಳು ಗಾಳಿಗಿಂತಲ್ತೂ ಭಾರವಾಗಿದIರೆ ಭ್ತೂಮ್ಮಿಯ ತಳದಲಿN, ಹಗುರವಾಗಿದIರೆ ಛಾವಣಿಯ ಹತ್ತಿ್ತರ ಶೇ�ಖರವಾಗುತ್ತವೈ. ಆದಕಾರಣ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ

ಸ್ಥಳವನು್ನ ತಲುಪಲು ನೇಲದ ಮೈ�ಲೆ ತ್ಸೆವಳಿಕೆ್ತೂಂಡು ಅಥವ ಸಂಪೂಣP ನಿಂತ್ತಿರುವ ಭಂಗಿಯಲಿN ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಸಮ್ಮಿ�ಪ್ರಿಸಿ, ಅವನನು್ನ ಆದರ್ಷುwಬೆ�ಗ ಸುರಕೀhತ ಸ್ಥಳಕೆ� ಬದಲಿಸಬೆ�ಕು. ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ/ ಹೃದಯವನು್ನ ಒತು್ತವುದು ಮುಂತಾದವುಗಳನು್ನ ಮಾಡಬಹುದು.

ನಿ�ರಿನಲಿN ಮುಳುಗಿದಾಗ (DROWNING) : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ನಿ�ರಿನಿಂದ ತ್ಸೆಗೆಯುವಾಗಲೆ� ಬಾಯಿಂದ ಬಾಯಿಗೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ನಡೆಸುವುದು.

ಉಸಿರಾಟದ ಮಧೂÁ್ಯ ಒಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶಕೆ� ಸಾಗಿಸುವುದು. ನಂತರ ಉಸಿರಾಟ ಮತು್ತ ನಾಡಿಯನು್ನ ಗಮನಿಸುವುದು. ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮುಂದುವರಿಸಬೆ�ಕಾದರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆಯನು್ನ ಒಂದು ಕಡೆಗೆ ತ್ತಿರುಗಿಸಿ ಬಾಯಲಿN ಏನಾದರ್ತೂ

ಅನ್ಯವಸು್ತವಿದIರೆ ತ್ಸೆಗೆದು, ವ್ಯಕೀ್ತ ಉಸಿರಾಡುತ್ತಿ್ತದIರೆ ಚೆ�ತರಿಕೆಯ ಭಂಗಿಯಲಿNಡುವುದು. ಉಸಿರಾಡುತ್ತಿ್ತದುI, ದ್ದ�ಹ ತಣ್ಣಗಿದIರೆ ಹೆ�ಪೊ�ಥಮ್ಮಿPಯಾಗೆ ಕೆ್ತೂಡುವ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಆದರ್ಷುwಬೆ�ಗ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ

ಕಳಿಸುವುದು.

ಮ ಗುವಿಗೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ

ನೇ�ಣು ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡಾಗ (HANGING) :

ನೇ�ಣು ಹಾಕೀ ಕೆ್ತೂಳು�ವುದರಿಂದ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಹಿ�ನತ್ಸೆ ಅಥವಾ ಮರಣ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು. ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯ ರಕ್ತನಾಳಗಳು ಒತು್ತವಿಕೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿ ಉಸಿರಾಟಕೆ� ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗಬಹುದು. ಮೈದುಳು ಬಳಿ� ಮತು್ತ ನರಗಳಿಗೆ

ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯಸುತ್ತಲಿರುವ ಹಗ�, ಬಟೆw ತ್ಸೆಗೆಯಲು ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಸCಲ� ಮೈ�ಲಕೆ� ಎತ್ತಿ್ತದರೆ, ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡಿದIರೆ ದ್ದ�ಹದ ಭಾರ ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಹಗ � ಅಥವ ನೇ�ಣು ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಳ�ಲು ಬಳಸಿರುವ

ವಸು್ತವನು್ನ ಕತ್ತರಿಸುವುದು. ಉಸಿರಾಟ ಮತು್ತ ನಾಡಿಯನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸುವುದು. ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟದ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಮಾಡಿ ಚೆ�ತರಿಕೆಯ ಭಂಗಿಯಲಿNರಬೆ�ಕು. ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸ್ತೆ�ರಿಸುವುದು. ಪೊ�ಲಿಸರಿಗೆ ವಿರ್ಷಯ ತಕ್ಷಣ ವರದ್ದಿ ಮಾಡುವುದು. ಎಲಾN ವಸು್ತಗಳನು್ನ ಸಾಕೀhಗಾಗಿ ಶೇ�ಖರಿಸಿಟಿwದುI ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ದಾಖಲಾತ್ತಿ

ಮಾಡುವುದು ಒಳೇ�ಯದು.

ಉಸಿರು ಕಟುwವಿಕೆಯ ವಿವಿಧ ಮುಖಗಳು :ಅನೇ�ಕ, ಅವುಗಳಲಿN ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳು : ೧) ನಿ�ರಿನಲಿN ಮುಳುಗುವುದು

೨) ನೇ�ಣು, ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಗೆ ಜಿ�ರುವಿಕೆ೩) ವಾಯನಾಳದಲಿN ಅಡಚಣೆ೪) ಹೆ್ತೂಗೆ ಮತು್ತ ವಿಷಾನಿಲಗಳಿಂದ೫) ಗಂಟಲಲಿN ಊತ

೧) ನಿ�ರಿನಲಿN ಮುಳುಗುವುದು :

ಮ್ತೂಗು, ಬಾಯಿ ಸಂಪೂಣPವಾಗಿ ನಿ�ರು / ದ್ರವದ್ದಿಂದ ಆವರಿಸಲ�ಟುw, ಅದು ಮ್ತೂಗಿನ ಮ್ತೂಲಕ ವಾಯುನಾಳವನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿ, ಅಲಿNಂದ ಪುಪ�ಸ (Lungs) ದ್ದ್ತೂಳಗೆ ನುಗಿ� ಅದನು್ನ ಸಂಪೂಣPವಾಗಿ ಆಕ್ರಮ್ಮಿಸಿ

ಗಾಳಿಯು ಅದರೆ್ತೂಳಗೆ ನುಗ�ದಂತ್ಸೆ ತಡೆಯುತ್ತದ್ದ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಸುಸು್ತ, ಉಸಿರು ದ್ದಿ�ಘPವಾಗಿಲNದ್ದಿರುವುದು, ಅತ್ತಿಯಾದ ನಾಡಿಯ ಮ್ಮಿಡಿತ, ಕೆನೇ್ನ, ತುಟಿ ನಿ�ಲಿಯಾಗಿರುವುದು, ನಾಡಿಯು ನಿಧಾನವಾಗಿರುವುದು ಮತು್ತ ಗತ್ತಿ ತಪು�ವುದು, ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ ಮುಂತಾದವುಗಳು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಮ್ತೂಲ ತತCಗಳು : ವಾಯು ಮಾಗPದಲಿNರುವ ದ್ರವವನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು ಮತು್ತ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡಿಸುವುದು. ಇವೈರಡ್ತೂ ತCರಿತಗತ್ತಿಯಲಿN ಸಾಗಬೆ�ಕು.

ಚಿಕೀತಾ.ಕ್ರಮ : ಬಾಯಿ, ಗಂಟಲಲಿN ಮಣು್ಣ ಅಥವ ಇತರೆ ಅನ್ಯವಸು್ತವಿದIರೆ ತ್ಸೆಗೆದು, ಉಡುಪು ಸಡಿಲಿಸಿ, ನೇಲದ ಮೈ�ಲೆ ಅಂಗಾತ ಮಲಗಿಸಿ ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಮುಖವನು್ನ ಕೆಳಕೆ� ತ್ತಿರುಗಿಸಿ, ತಲೆಯನು್ನ

ಒಂದು ಕಡೆಗೆ ವಾಲುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಿ, ಕೆ�ಯ್ಯನು್ನ ತಲೆಯ ಎತ್ತರಕೀ�ಂತ ತುಸು ಮೂÁ� ಲಿರುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ನಂತರ ಹೆ್ತೂಟೆwಯ ಮಧೈ್ಯ ಒತು್ತವುದರಿಂದ ರ್ಜುಠರ ಮತು್ತ ಪುಪ�ಸದಲಿNರುವ ನಿ�ರು ಹೆ್ತೂರಬರುತ್ತದ್ದ. ನಂತರ

ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡಿಸಬಹುದು. ಒದ್ದI ಬಟೆwಯನು್ನ ಬಿಚಿ�, ಬಾNಂಕೆಟ ್ ಹೆ್ತೂದ್ದಿIಸಿ ಬಿಸಿಯಾಗಿಡುವುದು.

ಮಕ�ಳಿಗೆ : ಆಟವಾಡುವ ಸಮಯದಲಿN ಅನ್ಯ ವಸು್ತವನು್ನ ನುಂಗಬಹುದು. ಆಕಸಿiಕವಾಗಿ ಆಹಾರವನು್ನ ನುಂಗಿದಾಗ ವಾಯುನಾಳದ್ದ್ತೂಳಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗಿ ಅಡಚಣೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ತಮ i ಕೆ�ಯನು್ನ ಮಗುವಿನ ಹೆ್ತೂಟೆwಯ ಸುತ ್ತ ಬಳಸಿ ಮಧ್ಯಭಾಗವನು್ನ ಒತು್ತವುದರಿಂದ ಪೂು ಪ�ಸದಲಿNರುವ ನಿ�ರು

ಹೆ್ತೂರಬರುತ್ತದ್ದ. ನಂತರ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡಿಸಬಹುದು.

ಎಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮ: ಪ್ರಜೆ� ತಪ್ರಿ�ದರೆ: ಪ್ರಜೆ� ಮರುಕಳಿಸಿದ ನಂತರವೈ� ಬಿಸಿ ಪಾನಿ�ಯ, ಕಾಫ್ರಿ, ಟಿ� ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು. ಮಗುವನು್ನ ಕುಳಿತುಕೆ್ತೂಳ�ಲು ಬಿಡಬಾರದು. ಸ್ತೆwಚರ ್ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸಾಗಿಸುವುದು.

೨) ನೇ�ಣು ಹಾಕುವುದು / ಹಗ�ಜಿ�ರುವುದು / ಕತು್ತ ಹಿಸುಕುವುದು ಮುಂತಾದ ಸಮಯಗಳಲಿN : ಕೆ�ಗಳಿಂದ ಕತು್ತ ಹಿಸುಕುವುದರಿಂದ, ಹಗ�ದ್ದಿಂದ ಅಥವ ಸಾ�ಫ ್P ಅಥವ ಬಟೆwಯಿಂದ ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯನು್ನ

ಜಿ�ರುವುದರಿಂದ ಅಥವ ನೇ�ಣು ಕುಣಿಕೆ ಹಾಕೀ / ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡು ಜಿ�ರಿದ ನಂತರ, ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯ ಹಿಂದ್ದಿನ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದು ಮೈದಳು ಮಜೆÃಯು ಹಿಸುಕಲ�ಡುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಕಟಿwರುವ ಹಗ�, ದಾರ, ಬಟೆwಯನು್ನ ಬಿಚು�ವುದು. ದ್ದ�ಹ ನೇ�ತಾಡುತ್ತಿ್ತದIರೆ ದ್ದ�ಹವನು್ನ ಮೈ�ಲೆತ್ತಿ್ತ ಹಗ � ಸಡಿಲ ಮಾಡಿ ನಂತರ ಬಿಚು�ವುದು ಅಥವ ಕತ್ತರಿಸುವುದು. ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ

ಪಾ್ರರಂಭಿಸುವುದು.

ಎಚ�ರಿಕೆ : ಈ ಕೆಲಸಕೆ� ಪೂÁ್ತೂ� ಲಿಸಿನವರು ಬರುವವರೆಗ್ತೂ ಕಾಯುವ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇಲN. ಏಕೆಂದರೆ ನಿಧಾನವಾದರೆ ಮರಣ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು. ಇದು ಮೈಡಿಕೆ್ತೂ�ಲಿ�ಗಲ ್ ಪ್ರಕರಣವಾಗಿರಬಹುದು. ಆದರ್ತೂ

ಪಾ್ರಣ ಉಳಿಸುವುದು, ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯನು್ನ ಕೆ್ತೂಡುವ ಮ್ತೂಲ ಉದ್ದI�ಶ.

೩) ವಾಯನಾಳದಲಿN ತಡೆ (CHOCKING) :

ಇದು ಮಕ�ಳಲಿN ಹೆಚು�. ಏಕೆಂದರೆ ಆಟವಾಡುವಾಗ ಗೆ್ತೂ�ಲಿ, ಗುಂಡಿ, ಮಣಿ ಮುಂತಾದ ಸಣ್ಣ ವಸು್ತಗಳು ವಾಯು ಮಾಗPವನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿ ತಡೆಯನು್ನಂಟು ಮಾಡಬಹುದು.

ದ್ದ್ತೂಡ್ಡವರಲಿN : ಒಮೊiಮೈi ಆಹಾರ ಪದಾಥPಗಳು ವಾಯುನಾಳದ್ದ್ತೂಳಗೆ ನುಗೂ¿� ತಡೆಯನು್ನ ಉಂಟು ಮಾಡಬಹುದು. ಈ ವಸು್ತವನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದ್ದ� ನಮi ಉದ್ದI�ಶ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ತ್ಸೆ್ತೂಡಕನು್ನ ನಿವಾರಿಸುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆ ತುಸು ಕೆಳಗಿರಬೆ�ಕು. ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳನು್ನ ಮುಂದ್ದ ಮಾಡಬೆ�ಕು.

ಮಕ�ಳಿಗೆ : ಎರಡು ಕಾಲನು್ನ ಹಿಡಿದು, ಮೈ�ಲೆತ್ತಿ್ತ, ತಲೆ ಕೆಳಗೆ, ಕಾಲು ಮೈ�ಲೆ, ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ತುಸು ತಟುwವುದು.

ದ್ದ್ತೂಡ್ಡವರಿಗೆ : ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯು ರೆ್ತೂ�ಗಿ ಇರುವ ಭಂಗಿಯನು್ನ ಅವಲಂಬಿಸುತ್ತದ್ದ. ಇದಕೆ� ೩ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಒಪ್ರಿ�ಗೆ ಪಡೆದ್ದಿರುವ ವಿಧಾನಗಳು ಲಭ್ಯವಿದ್ದ.

೧) ಬೆನಿ್ನಗೆ ಗುದುIವುದು : ೨) ಹೆ್ತೂಟೆwಯ ಮೈ�ಲೆ ಕುಟುwವುದು : ರೆ�ಮ ್ ಲಿಟ ್ ವಿಧಾನ, ೩) ಬೆರಳುಗಳ ಮ್ತೂಲಕ ಬೆನಿ್ನಗೆ ಗುದುIವುದು

೧) ಬೆನಿ್ನಗೆ ಗುದುIವುದು : ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು ಮ್ತೂಳೇಗಳ ಮಧೈ್ಯ ಗುದುIವುದು. ಇದರಿಂದ ಅನ ್ಯ ವಸು್ತವಿದIರೆ ಹೆ್ತೂರಬರುತ್ತದ್ದ.

ಶ್ರಶುವಿಗೆ : ಕಾಲು ಮೈ�ಲೆತ್ತಿ್ತ ಮಗುವಿನ ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಸಾವಧಾನದ್ದಿಂದ ಹೆ್ತೂಡೆಯುವುದು.

೨) ಹಿ�ಮ ್ ಲಿಚನ ವಿಧಾನ : ನಿಂತ್ತಿರುವ / ಕುಳಿತ್ತಿರುವವರನು್ನ ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ, ರ್ಜುಠರದ ಹತ್ತಿ್ತರ, ಪಕೆ�ಲಬುಗಳ ಕೆಳಗೆ ಒತು್ತವುದು. ಇದರಿಂದ ವಪ್ರ ಮೈ�ಲೆ�ರುತ್ತದ್ದ. ಪುಪ�ಸ ಚಿಕ�ದಾಗುತ್ತದ್ದ. ಪುರ್ಷ�ಸದಡಿ

ಉಳಿದ್ದಿರುವ ಗಾಳಿ ಹೆ್ತೂರಬರುತ್ತದ್ದ. ಆಹಾರವಿದIರೆ ವಾಯುನಾಳದ್ದಿಂದ ಹೆ್ತೂರಬರುತ್ತದ್ದ.

೩) ಬೆರಳುಗಳಿಂದ ಮಾಡುವುದು : ವ್ಯಕೀ್ತಯ ನಾಲಿಗೆಯ ತುದ್ದಿಯನು್ನ ಒಂದು ಕೆ�ನಿಂದ (ಕರವಸ್ತ ್ರದ್ದಿಂದ ಹಿಡಿದು) ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಕೆ�ನಿಂದ ಪಕ�ದ್ದಿಂದ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು.

ಭಂಗಿಗನುಗುಣವಾಗಿ : ನಿಂತ್ತಿದIರೆ : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಹಿಂದ್ದ ನಿಂತು ತನ್ನ ಕೆ�ಯನು್ನ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಸ್ತೆ್ತೂಂಟದ ಸುತ್ತ ಸುತ್ತಿ್ತ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡು ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಕೆ�ನ ಮುಷ್ಠಿ©ಯನು್ನ ಗಟಿw ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆಬೆ್ಬರಳಿನಿಂದ

ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಪಕೆ�ಲುಬಿನ ಕೆಳಗೆ, ಹೆ್ತೂಕು�ಳದ ಮೈ�ಲೆ ಹೆ್ತೂಟೆwಗೆ ತ್ತಿವಿಯುವುದು, ಮುಷ್ಠಿwಯನು್ನ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಹೆ್ತೂಟೆwಯ ಮೈ�ಲಿಟುw ಒತು್ತವುದು, ಅನ್ಯವಸು್ತ ಹೆ್ತೂರ ಬರುವವರೆವಿಗ್ತೂ ಒತು್ತತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು.

ಮಲಗಿದIರೆ : ಮುಖ ಮೈ�ಲೆ ಮಾಡಿ ಮಲಗಿಸಿ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಕಾಲಿನ ಕಡೆ ಕುಕ�ರುಗಾಲಲಿN ಕುಳಿತು, ಹೆ್ತೂಟೆwಯ ಮೈ�ಲೆ ಪಕೆ�ಲುಬುಗಳ ಕೆಳಗೆ ತನ್ನ ಒಂದು ಕೆ� ಮೈ�ಲೆ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಕೆ�ಯನಿ್ನಟುw ಹೆ್ತೂಟೆwಯ

ಮೈ�ಲೆ ತಟುwವುದು. ಅ ನ ್ಯ ವಸು್ತ ಹೆ್ತೂರಬರುವರೆವಿಗ್ತೂ ಪುನರಾವತ್ತಿPಸಬೆ�ಕು. ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡುವಂತ್ತಿದIರೆ ಒಂದು ಪಕ�ಕೆ� ತ್ತಿರುಗಿಸಿ ಮಲಗಿಸಿ ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಅನ್ಯ ವಸು್ತ ಹೆ್ತೂರಬಂದ ನಂತರ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ

ಇದIರೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡಿಸುವುದು.

ಕುಳಿತ್ತಿದIರೆ : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಹಿಂದ್ದ ನಿಂತು, ನಿಂತ್ತಿರುವ ಭಂಗಿಯಲಿN ಮಾಡಿದಂತ್ಸೆ ಈ ಭಂಗಿಯಲಿNಯ್ತೂ ಮಾಡುವುದು.

ಮಕ�ಳಲಿN : ತಲೆಕೆಳಗೆ ಮಾಡಿ ನೇ�ತಾಡುವಾಗ ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ೪- ೫ ಸಾರಿ ಗುದುIವುದು, ಅನ್ಯವಸು್ತ ಹೆ್ತೂರಬರದ್ದಿದIರೆ ಮಗುವನು್ನ ಅದ್ದ� ಭಂಗಿಯಲಿNರಿಸಿ ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳುಗಳ ಮಧ್ಯ ಸಾಧಾರಣ ಪ್ರಟwನು್ನ ಕೆ್ತೂಡುವುದು.

ಫಲಪ್ರದವಾಗದ್ದಿದIರೆ ಎರಡು ಬೆರಳುಗಳನು್ನ ಗಂಟಲಿನ ಹಿಂಭಾಗದಲಿNಟುw ಕೆರೆಯುವುದು. ಆಗ ಮಗು ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಅದರ ಮ್ತೂಲಕ ಅನ್ಯವಸು್ತ ಹೆ್ತೂರಬರುತ್ತದ್ದ.

೪) ಹೆ್ತೂಗೆ ಮತು್ತ ವಿಷಾನಿಲಗಳಿಂದ ಉಸಿರು ಕಟುwವುದು :

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನ್ತೂ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಸಿಲುಕುವ ಸಂಭವ ಉಂಟು. ಆದುದರಿಂದ ಅವನು ತನ್ನನು್ನ ತಾನು ರಕೀhಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಅದಕಾ�ಗಿ ಅವನು ಮುನೇ್ನಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮಗಳಾದ ತುಟಿ, ಮ್ತೂಗು, ಮತು್ತ ಬಾಯಿಗೆ ಬಟೆw ಕಟಿwಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಒದ್ದI ಬಟೆwಯಾದರೆ ಉತ್ತಮ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಬೆ�ರೆ ಸುರಕೀhತ ಜ್ಞಾಗಕ ೂÁ� ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಬೆ�ಕು.

ವಿಷಾನಿಲದ ಮ್ತೂಲಗಳೇಂದರೆ ವಾಹನಗಳ ಹೆ್ತೂಗೆ, ಅನಿಲ, ಪೂತ್ತಿP ಉರಿಯದ ಇದ್ದಿIಲು ಒಲೆ, ಕಲಿNದIಲ ಗಣಿಗಳು, ಇಂಗಾಲದ ಡೆ� ಆಕೂÁ.� ಡ ್ ಮತು ಇತರ ಅನಿಲಗಳು. ಗಾಳಿಗಿಂತಲ್ತೂ ಭಾರವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ.

ಇಂಗಾಲದ ಡೆ�ಆಕೆ.ಡ ್ : ಕಲಿNದIಲ ಗಣಿ, ಹಾಳು ಬಿದI ಬಳಕೆಯಲಿಲNದ ಆಳವಾದ ಬಾವಿಯ ಗಾಳಿ, ಚರಂಡಿಗಳಿಂದ ಬರುವ ಅನಿಲಗಳು ವಿಷಾನಿಲಗಳು.

ಎ) ಗಂಟಲಲಿN ಊತ : ಕಾರಣಗಳು : ಅತ್ಯಂತ ಬಿಸಿಯಾಗಿರುವ ವಸೂು್ತವನೂು್ನ ಕುಡಿಯಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸುವುದು ಅಥವ ಸುಟುw ಹಾಕುವಂತಹ ವಿರ್ಷವನು್ನ ಸ್ತೆ�ವಿಸುವುದು ಅಥವ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕೀನಿಂದ ಗಂಟಲ

ಊತ ಬರಬಹುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಕ್ತೂಡಿಸಿ. ಉಸಿರಾಟವನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸಿ, ಸರಿಯಾಗಿದರೆ / ಸರಿಪಡಿಸಿದIರೆ ಐಸ ್ ನಿ�ರು ಅಥವ ತಣ್ಣನೇಯ ನಿ�ರನು್ನ ಕುಡಿಯಲು ಕೆ್ತೂಡುವುದು, ಬೆಣೆ್ಣ, ಆಲಿವ ್ ಆಯಿಲ ್, ಲಿಕೀCಡ ್ ಪಾ್ಯರಫ್ರಿನ ್

ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು. ಕುತೂ¿್ತ ಗೆಯು ಮುಂದ್ದ ಚಾಚಿದುI ಉಸಿರು ನಿಂತ್ತಿದIರೆ / ಉಸಿರು ಕಟಿwದIರೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡಿಸುವುದು.

ಬಿ) ವಿರ್ಷದ ಅನಿಲಗಳ ಮಧೈ್ಯ ವ್ಯಕೀ್ತ ಸಿಕೀ� ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡಾಗ ರಕೀhಸುವ ಕ್ರಮ: ರೆಪ್ರಿ್ರಜಿರೆ�ಟರ ್‌ಗಳಿಂದ ಬರುವ ಅನಿಲ ಮತು್ತ ಅಡಿಗೆಗೆ ಬಳಸುವ ಮತು್ತ ದ್ದಿ�ಪಗಳಿಗೆ ಬಳಸುವ ಒತ್ತಡದ ಅನಿಲಗಳು, ವಿರ್ಷದ

ಅನಿಲಗಳು.

ರಕ್ಷಣಾ ಕ್ರಮ : ಕೆಲವು ಅನಿಲಗಳು ಗಾಳಿಗಿಂತ ಹಗುರವಾಗಿದುI ಅದು ಸ್ತೆ�ರುವ ಜ್ಞಾಗದಲಿN ಛಾವಣಿಯ ಹತ್ತಿ್ತರ ಶೇ�ಖರವಾದರೆ; ಕೆಲವು ಗಾಳಿಗಿಂತಲ್ತೂ ಭಾರವಾಗಿದುI ನೇಲದ ಮೈ�ಲಾ್ಬಗದಲಿN ಶೇ�ಖರವಾಗುತ್ತವೈ. ಈ

ಸಂದಭPದಲಿN ಯಾರಾದರು ಅಂತಹ ಕಡೆ ಸಿಕೀ�ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡಿದIರೆ ಅವರಿಗ್ತೂ ಕರ್ಷw, ಅವರಿಗೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡುವ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರಿಗ್ತೂ ಅಪಾಯ. ಅಂತಹ ಸಂದಭPಗಳಲಿN ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ತಮiನು್ನ ತಾವು ರಕೀhಸಿಕೆ್ತೂಂಡು

ಅದಕೆ� ಸಿಲುಕೀರುವವರನ್ತೂ್ನ ರಕೀhಸಬೆ�ಕು.

ಅನಿಲವು ಮೈ�ಲಾ್ಬಗದಲಿN ಶೇ�ಖರವಾಗಿದIರೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ನೇಲದ ಮೈ�ಲೆ ತ್ಸೆವಳಿಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂ�ಗಿ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ತಲುಪಬೆ�ಕು. ಭ್ತೂಮಟwದಲಿN ಶೇ�ಖರವಾಗಿದIರೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಮ್ತೂಗು ಮತು್ತ ಬಾಯಿಗೆ ಬಟೆw

ಕಟಿwಕೆ್ತೂಂಡು, ನಿಂತುಕೆ್ತೂಂಡು, ಬೆ�ಗ ಓಡಿ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ತಲುಪ್ರಿ, ಅಲಿNಂದ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಬೆ�ರೆ ಜ್ಞಾಗಕೆ� ವಗಾPಯಿಸಬೆ�ಕು. ಗಾಳಿ- ಬೆಳಕು ಯರ್ಥೈ�ಚ್ಛವಾಗಿರುವ ರ್ತೂಮ್ಮಿನಲಿN ಕೀಟಕೀ ಬಾಗಿಲುಗಳನು್ನ ಪೂತ್ತಿP ತ್ಸೆಗೆದು ಸೂಾಧ್ಯ ವಾಗದ್ದಿದIರೆ ಒಡೆದು ತ್ಸೆಗೆದು, ಶುದ್ಧ ಗಾಳಿ ದ್ದ್ತೂರೆಯುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು.

ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಶುದ ್ಧ ಆಮNರ್ಜುನಕ ಸಿಗದಂತ್ತಿದIರೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಅಳವಡಿಸುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಹೆ್ತೂರಗೆ ತ್ಸೆಗೆಯುವಾಗ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ೩- ೪ ಭಾರಿ ಜೆ್ತೂ�ರಾಗಿ ಉಸಿರನು್ನ ಎಳೇದುಕೆ್ತೂಂಡು, ಸೂಾಧ್ಯ ವಾದರ್ಷುw ಬಿಗಿಯಾಗಿ

ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡು ನೇಲದ ಮೈ�ಲೆ ತ್ಸೆವಳುತ್ತ ಹೆ್ತೂ�ಗಿ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಸಮ್ಮಿ�ಪ್ರಿಸುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಕತು್ತ, ಸ್ತೆ್ತೂಂಟದ ಸುತ್ತ ಇರುವ ಬಟೆwಗಳನು್ನ ಸಡಿಲಗೆ್ತೂಳಿಸುವುದು.

ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ : ನಿಂತ್ತಿರುವ ಉಸಿರಾಟವನು್ನ ಮತ್ಸೆ್ತ ಪಾ್ರರಂಭಿಸುವುದು. ಇದರಲಿN ೨ ವಿಧಗಳಿವೈ. (೧) ಪುಪ�ಸಕೆ�

ಸಂಬಂಧಿಸಿದುದು : (ಎ) ಬಾಯಿಂದ ಬಾಯಿಗೆ (ಬಿ) ಬಾಯಿಂದ ಮ್ತೂಗಿಗೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ, (೨) ಹೃದಯಕೆ�

ಸಂಬಂದ್ದಿಸಿದುದು : ಇದರಲಿN ೩ ವಿಧಾನಗಳಿವೈ. ೧) ಶಾಪಸ ್P ವಿಧಾನ ೨) ಹಾಲ ್‌ಗರ ್ ನಿಲ.ನ ್ ವಿಧಾನ ೩) ಪರಿಸ�ೃತ ಸಿಲೆCಸwರ ್ ವಿಧಾನ.

ಹೃದಯಕೆ� ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಧಾನಗಳು :೧) ಶಾಪಸ ್P ವಿಧಾನ : ಇದು ಎದ್ದಯನು್ನ ಒತು್ತವ ವಿಧಾನ, ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಎಡಗಡೆ

ಕುಕ�ರುಗಾಲಲಿN ಕುಳಿತು, ಎದ್ದಯ ತಳಭಾಗವನು್ನ ಎರಡು ಕೆ�ಗಳಿಂದ ಒತು್ತವುದು (ಅಮುಕುವುದು), ೨ ಸ್ತೆಕೆಂಡೆ್ತೂತ್ತಿ್ತ ೨ ಸ್ತೆಕೆಂಡ ್ ಬಿಡುವುದು. ಅಥವ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಕೆ� ೧೨ ಸಲದಂತ್ಸೆ ಅಧP ಗಂಟೆ ಒತು್ತತ್ತಿ್ತರುವುದು.

ಉಸಿರಾಟ ಪಾ್ರರಂಭವಾದ ನಂತರ ನುಂಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ಬಿಸಿ ಕಾಫ್ರಿ, ಟಿ�, ಹಾಲು ಕೆ್ತೂಡುವುದು.

೨) ಹಾಲ ್‌ಗರ ್‌ನಿಲ.ನ ್ ವಿಧಾನ : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಹೆ್ತೂಟೆwಯ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸುವುದು. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆಯಿಂದ ೧ ಅಡಿ ದ್ತೂರದಲಿN ಕುಕ�ರುಗಾಲಲಿN ಕುಳಿತು, ಎಡ ಮೊಣಕಾಲನು್ನ ಬಲವಾಗಿ

ನೇಲಕ್ತೂ�ರಬೆ�ಕು. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲು ಭಾಗವನು್ನ ೨ ಸ್ತೆಕೆಂಡ ್ ಒತ್ತಬೆ�ಕು. ನಂತರ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು, ಅವರ ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳನು್ನ ಜ್ಞಾರಿಸಿ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಕೆ�ಗಳನು್ನ ಮೊಣಕೆ� ಮೈ�ಲೆ ಹಿಡಿದು ಕೆ�ವಲ ಮೊಣಕೆ�ಯನು್ನ ಮಾತ ್ರ ೨ ಸ್ತೆಕೆಂಡ ್ ಎತ್ತಬೆ�ಕು. ಎದ್ದಯನು್ನ ಎತ್ತಬಾರದು. ನಂತರ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ತನ್ನ ಕೆ�ಯನು್ನ ಜ್ಞಾರಿಸುತ ್ತ ವ್ಯಕೀ್ತಯ

ಹಸ್ತದ ಹಿಂಭಾಗ ೧ ಸ್ತೆಕೆಂಡ ್ ಹಿಡಿಯುವುದು. ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಕೆ� ೧೦ ಸಾರಿ ಉಸಿರಾಡಬಹುದು.

೩) ಪರಿಸ�ತ ಸಿಲೆCಸwರ ್ ವಿಧಾನ : ಇದು ಬಾಯಿಂದ ಬಾಯಿಗೆ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡಿಸುವ ವಿಧಾನ. ಆದರೆ ಈಗ ಇದನು್ನ ಮಾಡಿಸುತ್ತಿ್ತಲN. ಮಾಡಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ ಹೆಚು� ಪ್ರಯೋ�ರ್ಜುನಕಾರಿಯಲN.

ವಿಧಾನ : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ, ಬಾNಂಕೆಟ ್ ಅನು್ನ ಮಡಿಸಿ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳಿನ ಕೆಳಗಿಡುವುದು, ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು ಎತ್ತಲ�ಡುತ್ತದ್ದ. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆಯನು್ನ ಹಿಂದಕೆ� ಬಾಗಿಸಿದರೆ ಕತು್ತ ಉದIವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಏನಾದರ್ತೂ ಅನ್ಯವಸು್ತ ಬಾಯೋಳಗೆ ಇದIರೆ ನಾಲಿಗೆಯ ಮೈ�ಲೆ ಬೆರಳಾಡಿಸಿ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆಯ ಹತ್ತಿ್ತರ ತನ ್ನ ಭಾರವನು್ನ ಅವರ ಒಂದು ಮೊಣಕಾಲ ಮೈ�ಲೆ ಬಿಟುw, ಇನೇ್ತೂ್ನಂದು ಪಾದದ ಮೈ�ಲೆ ಹೆ�ರುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಕೆ�ಯನು್ನ ಅವನ ಮಣಿಕಟಿwನ ಮೈ�ಲೆ ಹಿಡಿದು

ಮುಂದಕೆ� ನ್ತೂಕೀ ಕೆಳಗಿಳಿಸಿ ಒಂದ್ದ� ಸಮನಾದ ಒತ್ತಡ ಕೆ�ಮೈ�ಲೆ ಹೆ�ರಿದರೆ ಪಕೆ�ಲುಬು ಒತ್ತಿ್ತದಂತಾಗುತ್ತದ್ದ. ಶಾCಸಕೆ್ತೂ�ಶದ್ದಿಂದ ಗಾಳಿ ಹೆ್ತೂರ ಬರುತ್ತದ್ದ. ನಂತರ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಒತ್ತಡ ಬಿಡಬೆ�ಕು. ಕೆ�ಗಳನು್ನ

ನಿ�ಳಮಾಡಬೆ�ಕು. ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳನು್ನ ತಲೆಗಿಂತ ಎತ್ತರ ಎತ್ತಬೆ�ಕು. ಕೆ�ಗಳು ನಿ�ಳವಾಗಿರಬೆ�ಕು. ಇದರಿಂದ ಎದ್ದ ಬಿರಿಯುತ್ತದ್ದ. ಗಾಳಿಯು ಶಾCಸಕೆ್ತೂ�ಶದ್ದ್ತೂಳಗೆ ನುಗು�ತ್ತದ್ದ.

ಪುಪ�ಸಕೆ� ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಧಾನಗಳು :(ಎ) ಬಾಯಿಂದ ಬಾಯಿಗೆ ಉಸಿರಾಟ : ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬಾಯಲಿN ಅನ್ಯವಸು್ತವಿದIರೆ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು,

ತಲೆಯನು್ನ ಹಿಂದಕೆ� ಬಗಿ�ಸಿ ಗದI ಮೈ�ಲೆ ನೇ್ತೂ�ಡುತ್ತಿ್ತರಲಿ. ಒಂದು ಕೆ�ನಿಂದ ಗದIವನು್ನ ಮುಂದಕೆ� ಎಳೇದು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬಾಯಿ ತ್ಸೆರೆಯಬೆ�ಕು. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ತನ ್ನ ಬಾಯನು್ನ ಪೂತ್ತಿP ತ್ಸೆರೆದು ಜೆ್ತೂ�ರಾಗಿ ಉಸಿರನು್ನ

ಎಳೇದುಕೆ್ತೂಂಡು ತನ ್ನ ಬಾಯಿಂದ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬಾಯನು್ನ ಸಂಪೂಣP ಮುಚಿ� ಅವರ ಬಾಯಿಯ ಗಾಳಿಯನು್ನ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬಾಯಿಗೆ ಜೆ್ತೂ�ರಾಗಿ ಊದುವುದು, ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಅವರಿಬ್ಬರ ಬಾಯಿಯ ನಡುವೈ ಕರವಸ್ತ ್ರ,

ಗಾಜ ್‌ನಿಂದ ಬಾಯಿ ಮುಚಿ� ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಊದುವುದು. ಆ ಸಮಯದಲಿN ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಮ್ತೂಗನು್ನ ಹಿಂಡುತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು.

ನಂತರ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ತನ ್ನ ಬಾಯನು್ನ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬಾಯಿಂದ ತ್ಸೆಗೆದರೆ ಆಗ ಗಾಳಿಯು ಶಾCಸಕೆ್ತೂ�ಶದ್ದಿಂದ ಹೆ್ತೂರಬರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಈ ಕೀ್ರಯೇಯನು್ನ ಮಕ�ಳಲಿN ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಕೆ� ೨೦ ಬಾರಿ,

ದ್ದ್ತೂಡ್ಡವರಿಗೆ ೧೨ ಬಾರಿ ಮಾಡಬೆ�ಕು.

(ಬಿ) ಬಾಯಿಂದ ಮ್ತೂಗಿಗೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ : ಬಾಯಿಂದ ಬಾಯಿಗೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಸಾಧ್ಯವಾಗದ್ದಿದIರೆ, ಬಾಯಿಂದ ಮ್ತೂಗಿಗೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಕೀ್ರಯೇ ಅನುಸರಿಸಬೆ�ಕು. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬಾಯನು್ನ

ಸಂಪೂಣP ಮುಚಿ�ದ ನಂತರ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಮ್ತೂಗಿನೇ್ತೂಳಗೆ ಊದುವುದು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಮ್ತೂಗಿನ ಭಾಗ ಮತು್ತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನ ಬಾಯಿಯ ಭಾಗ ಸಿ್ಥರವಾಗಿಬೆ�ಕು (Tight). ಮಧೈ್ಯ ಎದ್ದಯ ಚಲನೇಯನು್ನ

ಪರಿ�ಕೀhಸಿ, ಎದ್ದ ಚಲಿಸದ್ದಿದIರೆ ಮ್ತೂಗು ಪೂತ್ತಿPಗಟಿwಯಾಗಿ ಮುಚಿ�ಲNದ್ದಿದIರೆ ಗಟಿwಯಾಗಿ ಮುಚು�ವುದು ಮತು್ತ ಬಲವಾಗಿ ಊದುವುದು.

________________

ಅಧಾ್ಯಯ- ೩

ಹೃದಯ ಮತು್ತ ರಕ್ತನಾಳಗಳ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಿಗೆ

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.

ಹೃದಯ ಮತು್ತ ರಕ್ತನಾಳಗಳ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಲಿN ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳೇಂದರೆ:

(೧) ಎದ್ದನೇ್ತೂ�ವು (೨) ಹೃದಯದ ನಿಷ್ಠಿ� ್ರ�ಯತ್ಸೆ ಮತು್ತ ಹೃದಯಾಘಾತಗಳು ಮುಖ್ಯವಾದವು.

(೧) ಎದ್ದನೇ್ತೂ�ವು (ANGINA PECTORIS) ಹೃದಯದ ಮಾಂಸಖಂಡಕೆ� ರಕ್ತವು ಸಾಕರ್ಷುw ಪ್ರಮಾಣದಲಿN ಸರಬರಾಜ್ಞಾಗದ್ದಿದIರೆ ಅದಕೆ� ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್

ಮತು್ತ ಆಮNರ್ಜುನಕದ ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆಯುಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ. ಹೃದಯದಲಿN ರಕ ್ತ ತುಂಬಿದIರ್ತೂ ಹೃದಯದ ಮಾಂಸಖಂಡ ಅದನು್ನ ಬಳಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದ್ದಿಲN. ಅದಕೆ� ಕರೆ್ತೂ�ನರಿ ಆಟPರಿಯು ರಕ್ತವನು್ನ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಈ

ರಕ್ತನಾಳವು ಅರ್ಥೈರೆ್ತೂ� ಸಿ�Nರೆ್ತೂ�ಸಿಸ ್ ರೆ್ತೂ�ಗಕೆ� ಗುರಿಯಾದರೆ, ರಕ್ತನಾಳದ ವಾ್ಯಸ ಕಡಿಮೈಯಾಗಿ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆಗೆ ತಕ�ರ್ಷುw ರಕ ್ತ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಆಗುವುದ್ದಿಲN. ಹೆಚು� ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಅಥವ ಮನಸು. ಉದ್ದC�ಗಕೆ�

ಗುರಿಯಾದಾಗ ಎದ್ದನೇ್ತೂ�ವು ಬರುತ್ತದ್ದ.

(೧) ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಎದ್ದಯ ಮಧೈ್ಯ ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಹಿಂಡಿದಂತಹ ನೇ್ತೂ�ವು ಕಾಣುತ್ತದ್ದ. ಹೆಚು� ಘಾಸಿಯಾದಾಗ ನೇ್ತೂ�ವು ಎದ್ದಯಿಂದ ಎಡತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು, ಕುತ್ತಿ್ತಗೆ, ಬೆನು್ನ ಹಾಗ್ತೂ ದವಡೆಗೆ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಚಮP ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಂಡು, ತುಟಿ ನಿ�ಲಿಯಾಗಿರುತ್ತದ್ದ. ಉಸಿರು ಕಟwಬಹುದು.

(೨) ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ನೇ್ತೂ�ವನು್ನ ಕಡಿಮೈ ಮಾಡುವುದು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಮ್ತೂಲ ಉದ್ದI�ಶ, ಹೃದಯದ ಕೆಲಸ ಕಡಿಮೈಯಾದರೆ ಎದ್ದ ನೇ್ತೂ�ವು ತನ್ನರ್ಷwಕೆ� ತಾನೇ ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಆದುದರಿಂದ

ನಡೆದಾಡಬಾರದು.

ಎದ್ದನೇ್ತೂ�ವು ಸಂಭವಿಸುವ ಸಂದಭPದಲಿN : ರೆ್ತೂ�ಗಿಗೆ ಅನುಕ್ತೂಲವಾಗಿರುವ ಭಂಗಿಯಲಿNರಲು ಬಿಡುವುದು. ಭಂಗಿ ಬದಲಿಸಬೆ�ಕಾದರೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು. ಸುಧಾರಿಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಲು ಅವಕಾಶ ಕಲಿ�ಸುವುದು.

ಉಡುಪನು್ನ ಸಡಿಲಗೆ್ತೂಳಿಸಿ ಉಸಿರಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು. ರೆ್ತೂ�ಗಿಯು ಈಗಾಗಲೆ� ಔರ್ಷಧ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತಿ್ತದIರೆ, ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಹತ್ತಿ್ತರ ಔರ್ಷಧವಿದIರೆ, ಮಾತ್ಸೆ್ರ ಇದIರೆ ನಾಲಿಗೆಯ ಕೆಳಗೆ ಇಟುwಕೆ್ತೂಂಡು

ಚಿ�ಪುವುದಕೆ� ತ್ತಿಳಿಸುವುದು. ಸಿಂಪಡಿಸುವ ಔರ್ಷಧವಿದIರೆ ನಾಲಿಗೆಯ ಕೆಳಗೆ ಸಿಂಪಡಿಸುವುದು. ರೆ್ತೂ�ಗಿಗೆ ಧೈ�ಯP ಮತು್ತ ಸಾಂತCನ ನಿ�ಡುವುದು.

ವಿಶಾ್ರಂತ್ತಿ ಮತು್ತ ಔರ್ಷಧ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡ ಕೆಲವು ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಗಳಲಿN ನೇ್ತೂ�ವು ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ರಕ್ತ ಪರಿಚಲನೇ ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದ್ದ. ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟದ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ವ್ಯವಸ್ತೆ್ಥ ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು.

ನೇ್ತೂ�ವು ಹಾಗೆ ಮುಂದುವರಿದರೆ ಅದು ಹೃದಯಾಘಾತಕೆ� ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ತಕ್ಷಣ ಆಂಬುಲೆನ. ್‌ನಲಿN ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸಬೆ�ಕು. ಜೆ್ತೂತ್ಸೆಯಲಿN ಯಾರಾದರ್ತೂ ಹೆ್ತೂ�ಗಬೆ�ಕು. ಒಬ್ಬರನೇ್ನ� ಕಳಿಸುವುದು

ಅಪಾಯಕರ.

೨) ಹೃದಯದ ನಿಷ್ಠಿ� ್ರಯತ್ಸೆ : ಹೃದಯದ ನಿಷ್ಠಿ� ್ರಯತ್ಸೆಯಲಿN ಮುಖ ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತದ್ದ. ಅಥವಾ ನಿ�ಲಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಕಣಿ್ಣನ ಪಾಪ್ರ

(PUPIL) ಅಗಲವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಹೃದಯ ಮ್ಮಿಡಿಯದ್ದಿದIರೆ ಕತ್ತಿ್ತನಲಿN ನಾಡಿ ಮ್ಮಿಡಿತವಿರುವುದ್ದಿಲN.

ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಬೆಂಚು ಅಥವಾ ಟೆ�ಬಲ ್ ಮೈ�ಲೆ ಮುಖ ಮೈ�ಲೆ ಬರುವಂತ್ಸೆ ಮಲಗಿಸಿ, ಎಡಗಡೆಯ ಎದ್ದಯ ತಳಭಾಗವನು್ನ ಬಲವಾಗಿ ಒತುವುದು. ಇದರಿಂದ ಹೃದಯದ ಬಡಿತ

ಪಾ್ರರಂಭವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಹೃದಯದ ಬಡಿತ ಪಾರಂಭವಾಗದ್ದಿದIರೆ ಈ ಕೀ್ರಯೇಯನು್ನ ೧೦- ೧೫ ಸಾರಿ ಮುಂದುವರಿಸುವುದು. ಕತ್ತಿ್ತನಲಿN ನಾಡಿಯನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸುತ್ತಿ್ತರುವುದು, ಉಸಿರಾಟ ಸರಿ ಹೆ್ತೂ�ದರೆ ಒತು್ತವುದನು್ನ ನಿಲಿNಸುವುದು. ನಾಡಿ ಸ�ರ್ಷPವಾದರೆ ನಿಲಿNಸುವುದು. ಅದುವರೆವಿಗ್ತೂ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮುಂದುವರಿಸುವುದು.

ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಉಸಿರಾಡಲು ಪಾ್ರರಂಭಿಸಿದರೆ ಅದು ಮೊದಲಿನಂತ್ತಿಲNದ್ದಿದIರೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮುಂದುವರಿಸುವುದು.

ಎಚ�ರಿಕೆ : ಹೃದಯದ ಒತು್ತವಿಕೆಯನ ್ನ ಮೊದಲು ಪಾ್ರರಂಭಿಸಬಾರದು. ಹೃದಯ ಮ್ಮಿಡಿಯದ್ದ ತಟಸ್ಥವಾಗಿದIರೆ ಅದು ರ್ಖಾಾತ್ತಿ್ರಯಾದ ನಂತರ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡುವುದು.

ಹೆ್ತೂರಗಿನಿಂದ ಹೃದಯ ಒತು್ತವಿಕೆ : ಈ ಕೀ್ರಯೇಗೆ ಇಬ್ಬರಿದIರೆ ಉತ್ತಮ. ಇದನು್ನ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟದ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಮುಂದುವರಿಸಬೆ�ಕು. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರಲಿN ಒಬ್ಬರು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬಲಗಡೆ ಕುಳಿತು, ಬಾಯಿ-ಬಾಯಿಯ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡಿಸಬೆ�ಕು. ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಬ್ಬರು ಎಡಗಡೆಯ ತಳಭಾಗದ ಮ್ತೂಳೇಗಳನು್ನ ಗುರುತ್ತಿಸಿ, ಅಂಗೆ�ನ

ತುದ್ದಿಯನು್ನ ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲಿಟುw, ಬೆರಳುಗಳಿಗೆ ಎದ್ದಯ ಸಂಪಕPವಾಗದಂತ್ಸೆ ಇಟುw ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಕೆ�ಯನು್ನ ಆ ಕೆ�

ಮೈ�ಲಿಟುw ಬಲಗೆ�ನಿಂದ ಎದ್ದಯ ಮ್ತೂಳೇಯನು್ನ ಕೆಳಕೆ� ಒತ್ತಿ್ತ ಎದ್ದಯು ೧- ೧ ೧/ ೨ ಅಂಗುಲದರ್ಷುw ದ್ದ್ತೂಡ್ಡದಾಗಬೆ�ಕು. ಒಂದು ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಕೆ� ೬೦ ಸಾರಿ ಒತ್ತಬೆ�ಕು. ಮಕ�ಳಿಗೆ ಒಂದು ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಕೆ� ೮೦- ೯೦ ಸಾರಿ ಒತ್ತಬೆ�ಕು. ಸಾವಧಾನದ್ದಿಂದ ಒತ್ತಬೆ�ಕು. ಅಡಾ್ಡದ್ದಿಡಿ್ಡ ಒತ್ತಿ್ತದರೆ ಅದರಿಂದ ಒಳ ಅಂಗಗಳಿಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗಬಹುದು. ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಫಲಪ್ರದವಾದರೆ ಚಮPದ ಬಣ ್ಣ ಸCಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ಬರುತ್ತದ್ದ. ಕಣಿ್ಣನ ಪಾಪ್ರ ಸಂಕುಚಿತವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಕೆರೆ್ತೂ�ಟಿಡ ್ ನಾಡಿಯನು್ನ ಸ�ಷ್ಠಿPಸಬಹುದು.

(ಬಿ) ಹೃದಯಾಘಾತ (HEART ATTACK) : ಕರೆ್ತೂ�ನರಿ ಅಟPರಿಯ ಒಂದು ಕವಲಿನಲಿN ತಡೆಯುಂಟಾದರೆ, ರಕ್ತದ ಸರಬರಾರ್ಜುು

ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅಥವ ಸಂಪೂಣP ಸರಬರಾಜ್ಞಾಗದ್ದಿರಬಹುದು. ಆ ಭಾಗ ಸಂಪೂಣPವಾಗಿ ನಿಷ್ಠಿ� ್ರಯವಾಗಬಹುದು. ಆ ಭಾಗದ ಮಾಂಸಖಂಡವು ನಾರುಗಟುwತ್ತದ್ದ. ತನ ್ನ ಬಲವನು್ನ ಕಳೇದುಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತದ್ದ.

ಆಭಾಗ ಸಾವಿಗಿ�ಡಾಗುತ್ತದ್ದ. ಹೃದಯದ ಹೆಚು�ಭಾಗ ಈ ರಿ�ತ್ತಿಯಾದರೆ ಸಾವು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದ್ದ. ತುಸುಭಾಗ ಮಾತ ್ರ ಆದರೆ ಚೆ�ತರಿಕೆಯುಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ. ಕೆಲವರು ಅನೇ�ಕ ಸಾರಿ ಹೃದಯಾಘಾತಕೆ� ಒಳಗಾಗಿ

ಚೆ�ತರಿಸಿಕೆ್ತೂಂಡಿರುವ ಉದಾಹರಣೆಗಳೂ ಉಂಟು. ಆದರೆ ಹೃದಯವು ಬಲಹಿ�ನವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಒಮೊiಮೈi ಹೆಚು� ದ್ದ�ಹಿಕ ಶ್ರಮದ್ದಿಂದ ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಹೃದಯಾಘಾತವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಎದ್ದಯ ಮಧೈ್ಯ ಹಿಸುಕೀದಂತಹ ನೇ್ತೂ�ವು ಕಾಣಿಸಿಕೆ್ತೂಂಡು ಅಲಿNಂದ ಭುರ್ಜು, ಬೆನು್ನ ಮತು್ತ ಗಂಟಲಿಗೆ ಹರಿಯುತ್ತದ್ದ. ತಲೆ ತ್ತಿರುಗಿ ಕೆಳಗೆ ಬಿ�ಳುವ ಸಂಭವವೂ ಉಂಟು. ಮುಖ ಮತು್ತ

ಚಮP ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಂಡು, ತುಟಿ ನಿ�ಲಿಯಾಗಿ ಒಂದ್ದ� ಸಮನೇ ಬೆವರು ಬರಬಹುದು. ವಾಕರಿಕೆ, ವಾಂತ್ತಿ ಉಬ್ಬಸವೂ ಇರಬಹುದು. ಇವೈಲ N ಪಾ್ರರಂಭವಾದ ೧ ಗಂಟೆಯ ನಂತರ ವಾಂತ್ತಿಯಾಗಿ ರೆ್ತೂ�ಗಿ ಅತ್ತಿಯಾಗಿ

ಬೆವರುತಾ್ತನೇ.

ವೈ�ಗವಾದ, ಲಯವಿಲNದ ಸ�ಶPಕೆ� ಸಿಗದ, ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಕೆ� ೮೦- ೧೦೦ರರ್ಷುw ಮ್ಮಿಡಿಯುವ ನಾಡಿ, ಉಸಿರಾಟದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ, ಹೃದಯದ ಸ್ಥಗಿತ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಈಗಾಗಲೆ ಗಿNಸ್ತೆರಲ ್ ಟೆ್ರ�ನೇ�ಟೆ್ರ�ಟ ್ ಮಾತ್ಸೆ್ರ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತಿ್ತದIರೆ, ಅದು ಅವನ ಬಳಿ ಇದIರೆ ತ್ಸೆಗೆದು ಕೆ್ತೂಂಡರೆ ನೇ್ತೂ�ವು ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಹೆಚು� ಚಲಿಸಬಾರದು. ಮದ್ಯಪಾನ, ಕುಡಿಯುವುದು ಮತು್ತ ತ್ತಿನು್ನವುದನು್ನ ನಿಲಿNಸಬೆ�ಕು.

ಹೃದಯಾಘಾತದ ಸಮಯದಲಿN : ಪ್ರಜೆ� ಇದIರೆ : ಮೊದಲು ಹಿ�ಗಾಗಿದIರ ಬಗೆ ಕೆ�ಳಿ ತ್ತಿಳಿಯುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಹಿಂದಕೆ� ಒರಗಿ ಕುಳಿತುಕೆ್ತೂಳ�ಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು, ತಲೆ, ಬುರ್ಜು, ಮೊಣಕಾಲಿನ ಕೆಳಗೆ ಮೈತ್ತನೇಯ ಬೆಡ ್‌ಶ್ರ�ಟನು್ನ ಸುರುಳಿ ಸುತ್ತಿ್ತ ಇಡುವುದು. ಮಾನಸಿಕ ಧೈ�ಯP ತುಂಬುವುದು. ಉಡುಪನು್ನ ಸಡಿಲಿಸಿ ಸರಾಗವಾಗಿ ಉಸಿರಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು, ನಾಡಿ ಮತು್ತ ಉಸಿರಾಟದ ಪರಿಕೆh ನಡೆಸುವುದು.

ಪ್ರಜೆ� ತಪ್ರಿ�ದIರೆ : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಪುನಶೇ��ತನದ ಭಂಗಿಯಲಿNರಿಸುವುದು. ಆಸ�ರಿನ ್ ಮಾತ್ಸೆ್ರಗಳನು್ನ ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು. ನಿಧಾನವಾಗಿ ಚೆ�ತರಿಸಿಕೆ್ತೂಳು�ತಾ್ತನೇ, ಮತು್ತ ಈ ಮಾತ್ಸೆ್ರ ರಕ್ತ ಹೆಪು�ಗಟುwವುದನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸುತ್ತದ್ದ.

ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ನಡೆಸಬಾರದು. ಹೃದಯದ ಮೈ�ಲೆ ಒತ್ತಡ ಕಡಿಮೈ ಬಿ�ಳಬೆ�ಕು. ಸುಲಭವಾಗಿ ಉಸಿರಾಡುವಂತ್ಸೆ ವ್ಯವಸ್ತೆ್ಥ ಮಾಡಬೆ�ಕು.

೩) ರಕ್ತಸಾ್ರವ (BLEEDING) ಮಾನವರ ದ್ದ�ಹದ ಚಮP, ಕಣಜ್ಞಾಲ (TISSUE), ಮಾಂಸ ಮುಂತಾದ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಏನಾದರ್ತೂ

ಚುಚಿ�ಕೆ್ತೂಂಡರೆ, ಪ್ರಟಾwದರೆ, ಕೆ್ತೂಯುIಕೆ್ತೂಂಡರೆ, ರ್ಜುಜಿÃ ಹೆ್ತೂ�ದರೆ ಈ ಅಂಗಾಂಗಳಲಿN ಗಾಯವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಹಾಗ್ತೂ ಗಾಯದ್ದಿಂದ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಈ ಗಾಯದ ಮ್ತೂಲಕ ರೆ್ತೂ�ಗಾಣುಗಳು ದ್ದ�ಹವನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯಲಿN ಹೆಚಿ� ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕನು್ನ ಮಾಡುತ್ತವೈ. ಈ ಗಾಯದ ವಿಸಿ್ತ�ಣP, ಆಳ, ಅತ್ತಿ ಮುಖ್ಯ, ಚಾಕು, ಚ್ತೂರಿ, ರೆ�ಫಲ ್, ಬುಲೆಟ ್

ಮುಂತಾದವುಗಳಿಂದಾಗುವ ಗಾಯಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಅಪಾಯಕರ. ಅಪಘಾತಗಳಿಂದಾಗುವ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವವೂ ಒಂದು. ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಅಪಾಯಕರ.

ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ಪ್ರಮಾಣವು ರಕ್ತನಾಳ ಕೆ್ತೂ�ಯಿIದIರೆ ಅತ್ತಿ ಹೆಚು�. ಇದರಿಂದ ರಕ್ತದ ಪ್ರಮಾಣವು ದ್ದ�ಹದಲಿN ಕಡಿಮೈಯಾದರೆ ಅನೇ�ಕ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇದರಿಂದ ಮರಣವೂ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು.

ರಕ್ತಸಾ್ರವವು ಪ್ರಟಿwನ ತ್ತಿ�ವ್ರತ್ಸೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ.

ವಿಧಗಳು : ಇದರಲಿN ೨ ಮುಖ್ಯವಾದ ವಿಧಗಳಿವೈ. ಎರಡ್ತೂ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕ. ಅವುಗಳೇಂದರೆ ೧) ಬಾಹ್ಯ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವ ಮತು್ತ ೨) ದ್ದ�ಹದ ಒಳಗಡೆಯಾಗುವ ರಕ್ತಸಾ್ರವ.

೧) ಬಾಹ ್ಯ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವ (External Bleeding) : ದ್ದ�ಹದ ಹೆ್ತೂರ ಭಾಗದಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುವುದು. ಚಮP ಮತು್ತ ಅದರ ಅಡಿಭಾಗದ್ದಿಂದಾಗುತ್ತದ್ದ. ದ್ದ�ಹದ ಹೆ್ತೂರಗೆ

ಕಾಣಿಸುತ್ತದ್ದ. ಅಪಾಯ ಕಡಿಮೈ.

೨) ಅಂತರಿಕ ರಕ್ತಸಾ್ರವ : ದ್ದ�ಹದ ಒಳಗೆ ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಎದ್ದಗ್ತೂಡಿನಲಿN, ಹೆ್ತೂಟೆwಯೋಳಗೆ, ತಲೆಬುರುಡೆಯೋಳಗೆ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾದರೆ ಅದನು್ನ ಆಂತರಿಕ ರಕ್ತಸಾ್ರವ ಎನು್ನತ್ಸೆ್ತ�ವೈ. ಇದು ಹೆ್ತೂರಗೆ ಕಾಣುವುದ್ದಿಲN.

ಗುರುತ್ತಿಸುವುದು ಕರ್ಷw. ಆದರೆ ಸCಲ � ಸಮಯದ ನಂತರ ಪ್ರಕೃತ್ತಿದತ ್ತ ಕುಳಿ (CAVITY) : ಗಳಿಂದ ರಕ್ತ ಹೆ್ತೂರಬರುತ್ತದ್ದ. ಉ.ಹ, ಮ್ತೂಗು, ಕೀವಿಯ ಮ್ತೂಲಕ, ಕೆಮ್ಮಿiದಾಗ ಕಫದ ಮ್ತೂಲಕ, ಮಲದಲಿN ಮ್ಮಿಶ್ರವಾಗಿ

ಮಲ ವಿಸರ್ಜುPನೇಯ ಸಮಯದಲಿN ಹೆ್ತೂರ ಬರುತ್ತದ್ದ. ರಕ ್ತ ವಾಂತ್ತಿಯ್ತೂ ಆಗಬಹುದು. ಮೊಳೇ ರೆ್ತೂ�ಗದಲಿN (PILES) : ರಕ್ತವು ಗುಧದಾCರದ ಮ್ತೂಲಕ ಹೆ್ತೂರಬರುತ್ತದ್ದ.

೩) ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ಲಕ್ಷಣಗಳು : ರಕ್ತಸಾ್ರವವು ಅದು ಹೆ್ತೂರಬರುವ ರಕ್ತನಾಳಗಳಿಗನುಗುಣವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ.

ಶುದ್ಧರಕ್ತನಾಳದ ಸಾ್ರವ : ಕಡುಕೆಂಪಾದ ರಕ್ತ, ಹೃದಯದ ಕೀ್ರಯೇಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಕಾರಂಜಿಯಂತ್ಸೆ ಚಿಮುiತ್ತದ್ದ. ರಕ್ತಸಾ್ರವ ಹೆಚಾ�ದರೆ ಮರಣವೂ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು.

ಮಲಿನ ರಕ್ತನಾಳಗಳಿಂದ : ಮಾಸಲು ಗೆಂಪು ರಕ್ತವು ಒಂದ್ದ� ಸಮನೇ ಹರಿಯುತ್ತದ್ದ. ಕಪು� ಮ್ಮಿಶ್ರ್ರತ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣ.

ಲೆ್ತೂ�ಮನಾಳಗಳಿಂದ (CAPILLARIES) : ಹರಿವ ರಕ್ತವು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹರಿಯುತ್ತದ್ದ. ಕಡು ಕೆಂಪು, ಚಮPದ ಅಡಿ ಅಥವ ಮೈ�ಲೆ ಕಾಣಬಹುದು.

ಬಾವು ಬಂದ್ದಿರಬಹುದು. ಶಾಬ ್‌ನಗುಣ ಲಕ್ಷಣಗಳಾದ ಚಮP ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಂಡಿರುವುದು, ದ್ದ�ಹ ತಣ್ಣಗಿರುವುದು, ವೈ�ಗವಾದ ನಾಡಿಯ ಮ್ಮಿಡಿತ ದ್ದಿ�ಘPವಲNದ ಉಸಿರಾಟ, ವಾಕರಿಕೆ, ವಾಂತ್ತಿ ಮುಂತಾದ

ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಲಕ್ಷಣಗಳನು್ನ ಕಾಣಬಹುದು.

ಸುಸು್ತ, ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆಯ ಸಂಭವ ಅಧಿಕ, ನಿತಾ್ರಣವಾದ ನಾಡಿ ಮ್ಮಿಡಿತ ಬಿಕ�ಳಿಕೆ, ಕೆಂಪು ಚಮP, ತಣ್ಣನೇಯ ಅತ್ತಿಯಾದ ಬೆವರು, ದ್ದ�ಹದ ಒಳಭಾಗದ ರಕ್ತಸಾ್ರವ ಪಾ್ರಣಾಪಾಯದ ಗುರುತು. ಅದರಲಿN

ನಿಂತುಕೆ್ತೂಂಡಾಗ ತಲೆಸುತು್ತ, ಮುಖ ಮತು್ತ ತುಟಿ ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು, ತಣ್ಣನೇಯ ಚಮP, ಅತ್ತಿಯಾದ ಬಾಯಾರಿಕೆ, ಆಯಾಸಪಟುwಕೆ್ತೂಳು�ವುದು, ವೈ�ಗವಾದ ಸ�ಶPಕೆ� ಸಿಗದ ನಾಡಿಯ ಮ್ಮಿಡಿತವಿರುತ್ತದ್ದ.

ತ್ತಿ�ವ್ರಗತ್ತಿಯ ಉಸಿರಾಟ, ಆಕಳಿಕೆ, ಶಬ I ಮಾಡುವುದು, ಗಾಳಿಗೆ ಪರದಾಟ ಉಸಿರಾಟಲು ಹೆಚು� ಹೆಣಗಾಡುವುದು. ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆಯ್ತೂ ಇರಬಹುದು. ಈ ಲಕ್ಷಣಗಳಿದIರೆ ದ್ದ�ಹದ ಒಳಗೆ

ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತಿ್ತರಬಹುದ್ದಂದು ಅನುಮಾನ ಪಡಬೆ�ಕು. ಕೆನೇ್ನ, ನಾಲಿಗೆ, ವಸಡು ಮತು್ತ ಹಲಿNನ ಸಾಕೆಟ ್‌ನಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾದರೆ ಅದು ಪುಪ�ಸ ಅಥವ ರ್ಜುಠರದ್ದಿಂದ ಎಂದು ಸ�ರ್ಷwವಾಗಿ ತ್ತಿಳಿಯುವುದ್ದಿಲN.

೪) ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು :

ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ತಲೆಸುತು್ತ, ಧಕೆ� (SHOCK), ಬವಳಿ ಬರಬಹುದು, ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ. ಚಮP ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಂಡಿರುವುದು, ತಣ್ಣಗಿದುI ಜಿಡಿ್ಡನಿಂದ ಕ್ತೂಡಿರುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು.

ನಾಡಿ : ಅತ್ತಿವೈ�ಗವಾಗಿದುI ಸ�ಶPಕೆ� ಸಿಗದ್ದಿರಬಹುದು.

ಉಸಿರು : ಹಗುರವಾದುದು, ಸ್ತೆಳೇತದ್ದಿಂದ ಕ್ತೂಡಿರುವುದು. ನಿಟುwಸಿರು, ಏದುಸಿರು ಬಿಡಬಹುದು. ಅತ್ತಿಯಾದ ಬೆವರು ಮತು್ತ ಬಾಯಾರಿಕೆಗಳು ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು.

ಚಾವಟಿ ಏಟಿನಿಂದಾಗುವ ಲಕ್ಷಣಗಳು : ತಳಮಳ, ಆಮರ್ಜುನಕದ ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆ ಉಸಿರಾಡಲು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯನು್ನಂಟು ಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಮುಖ ನಿ�ಲಿ ತ್ತಿರುಗುತ್ತದ್ದ. ನಿಚಾCಸದ ಗಾಳಿ ಹೆ್ತೂರಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗದ್ದಿರುವುದರಿಂದ ಇಂಗಾಲದ ಡೆ�ಆಕೆ.ಡ ್ ದ್ದ�ಹದಲಿN ಹೆಚು� ಶೇ�ಖರವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಭಜಿPಯಿಂದ ಚುಚಿPದ ಗಾಯ : ಎದ್ದಯ ಗ್ತೂಡಿನೇ್ತೂಳಗೆ ಗಾಳಿ ಎಳೇದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದನು್ನ ಕೆ�ಳಿಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು. ಗಾಯದಲಿN ರಕ್ತಸಿಕ ್ತ ಬುರುಗು ಬರುತ್ತದ್ದ. ಕೆಮ್ಮಿiದಾಗ ರಕ್ತಸಿಕ ್ತ ಕಫ ಹೆ್ತೂರಬರುತ್ತದ್ದ.

ಚುಚಿ�ದ ಜ್ಞಾಗ ನಿ�ಲಿ ಬಣ್ಣಕೆ� ತ್ತಿರುಗುತ್ತದ್ದ.

ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲೆ ಹುಣು್ಣ : ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲಿನ ಗಾಯದ ಮ್ತೂಲಕ ಗಾಳಿ ನೇ�ರವಾಗಿ ಎದ್ದಯ ಗ್ತೂಡಿನೇ್ತೂಳಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗುತ್ತದ್ದ. ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಉಸಿರಾಡುವಾಗ, ಗಾಳಿ ಒಳಗೆ ಎಳೇದುಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತದ್ದ. ಮತ್ಸೆ್ತ ಹೆ್ತೂರಗೆ

ಬರುತ್ತದ್ದ. ಇದು ಭಯಾನಕ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ.

ತರಚು ಗಾಯ : ದ್ದ�ಹದ ಮೈ�ಲೆ ಏಟು ಬಿದಾIಗ ತರಚುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಚಮPದ ಕೆಳಗೆ ಅತ್ತಿಯಾದ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗಬಹುದು. ಅದರ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಊತ, ಕೀ�ಲಿನ ಸಾ್ಥನಪಲNಟವಾಗಬಹುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ತಣ್ಣನೇಯ ಪಾ್ಯಕ ್ ಮಾಡುವುದು.

೫) ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುವವರ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. :(ಎ) ಧೈ್ಯ�ಯೋ�ದ್ದI�ಶಗಳು : ರಕ್ತಸಾ್ರವವನು್ನ ನಿಲಿNಸುವುದು. ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕನು್ನ ತಡೆಗಟುwವುದು,

ರಕ್ತಸಾ್ರವದ್ದಿಂದಾಗುವ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳನು್ನ ನಿಯಂತ್ತಿ್ರಸುವುದು.

(ಬಿ) ರಕ್ತಸಾ್ರವವನು್ನ ತಹಬಂದ್ದಿಗೆ ತರುವ ರಿ�ತ್ತಿಗಳು : ಇದು ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ಪ್ರಮಾಣವನು್ನ ಅವಲಂಬಿಸುತ್ತದ್ದ.

ಸಾಧಾರಣ ರಕ್ತಸಾ್ರವ : ಇದು ಕೆಲಸದ ಸಮಯ ಮತು್ತ ಆಟದ ಸಮಯದಲಿN ಹೆಚು�. ಇದು ಲೆ್ತೂ�ಮನಾಳಗಳ (CAPILLARIES) ಧಕೆ�ಯಿಂದಾಗುತ್ತದ್ದ. ರಕ್ತಸಾ್ರವ ಸCಲ � ಸಮಯದ ನಂತರ ತಂತಾನೇ

ನಿಲುNತ್ತದ್ದ. ಹೆದರುವ ಪ್ರಮೈ�ಯವಿಲN. ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಅಥವ ಒತ್ತಡ ಏರಿದರ್ತೂ ನಿಲುNತ್ತದ್ದ.

ಅತ್ತಿಯಾದ ರಕ್ತಸಾ್ರವ : ಬಲವಾದ ಪ್ರಟುw ದ್ದ್ತೂಡ್ಡ ರಕ್ತನಾಳಗಳಿಗೆ ಬಿದIರೆ ಅಥವ ವ್ಯಕೀ್ತಯು ರಕ್ತನಾಳದ ರೆ್ತೂ�ಗಕೆ� ತುತಾ್ತದರೆ ಅತ್ತಿಯಾದ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಆದರ್ಷುwಬೆ�ಗ ರಕ್ತಸಾ್ರವವನು್ನ ನಿಲಿNಸುವುದು. ತತ ್‌ಕ್ಷಣ

ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡುವುದು, ಅವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ರಕ್ತ ಸಂಯೋ�ರ್ಜುನೇ ಮಾಡುವುದು.

ಅತ್ತಿಯಾದ ಹೆ್ತೂರಮೈ�ನ ರಕ್ತಸಾ್ರವ : ದ್ತೂರವಾಗಿರುವ ಗಾಯದ ಪಕ�ಗಳನು್ನ ಒಂದುಗ್ತೂಡಿಸಿ ಗಟಿwಯಾಗಿ ಅದುಮಬೆ�ಕು. ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಸಾವಧಾನದ್ದಿಂದ್ದಿರುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಿ, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ಭಾಗದಲಿN ಮ್ತೂಳೇ

ಮುರಿಯದ್ದಿದIರೆ ಆ ಭಾಗವನು್ನ ಮೈ�ಲೆತ್ತಿ್ತ ಹಿಡಿದು ಬಟೆwಯನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದು ಗಾಯವನು್ನ ಕಾಣುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ಪ್ರಶರ ್ ‌ ಪಾಯಿಂಟ ್‌ನ ಮೈ�ಲೆ ೫- ೧೫ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷ ಒತ್ತಿ್ತ ಹಿಡಿಯವುದು. ನೇ�ರ ಅಥವ ಪರೆ್ತೂ�ಕ್ಷ ಒತ್ತಡ

ಮುಂದುವರಿಯಬೆ�ಕು. ಗಾಯಕೀ�ಂತಲ್ತೂ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡದಾದ, ಸCಚ್ಛವಾದ ಪಾ್ಯಡ ್ ಇಟುw ಭದ್ರವಾಗಿ ಅದುಮ್ಮಿ ರಕ್ತಸಾ್ರವ ಕಡಿಮೈಯಾಗುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು. ಅಂಗೆ�ನಿಂದ ಒತ್ತಿ್ತದರೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ರಕ್ತಸಾ್ರವ ನಿಲುNತ್ತದ್ದ. ರಕ್ತಸಾ್ರವ

ನಿಲNದ್ದಿದIರೆ ಪಾ್ಯಡ ್ ಅನು್ನ ಹಾಗೆ ಬಿಟುw ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಪಾ್ಯಡ ್ ಇಟುw ಬಾಂಡೆ�ಜ ್ ಅನು್ನ ಭದ್ರವಾಗಿ

ಕಟುwವುದು. ಆದರೆ ಬಹಳ ಬಿಗಿಯಾಗಿರಬಾರದು. ಶಾರ್ಖಾ ್ ಇದIರೆ ಅದಕೆ� ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಆದರ್ಷುwಬೆ�ಗ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸಾಗಿಸುವುದು.

ಎಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮ : ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಸರಿಯಾದ ಭಂಗಿಯಲಿNರಬೆ�ಕು, ಏಕೆಂದರೆ ಕುಳಿತ್ತಿರುವಾಗ ರಕ್ತಸಾ್ರವ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಆಗುತ್ತದ್ದ. ಮಲಗಿದIರೆ ಮತ್ತರ್ಷುw ನಿಧಾನವಾಗಿ ಆಗುತ್ತದ್ದ. ಪ್ರಟಿwಗೆ ಒಳಗಾದ ಭಾಗ ಮತ್ಸೆ್ತ ವ್ಯಕೀ್ತಯ

ಚಲನೇ ನಿಶ್ರದI. ಈಗಾಗಲೆ� ರಕ ್ತ ಹೆಪು�ಗಟಿwದIರೆ ಅದನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯಬಾರದು. ಅದು ರಕ್ತನಾಳದ ಕತ್ತರಿಸುವ ಭಾಗವನು್ನ ಮುಚಿ� ರಕ್ತಸಾ್ರವವನು್ನ ತಹಬಂದ್ದಿಗೆ ತರುತ್ತದ್ದ. ಅನ್ಯವಸು್ತವಿದIರೆ (ಗಾಯದಲಿN) ತ್ಸೆಗೆಯಬೆ�ಕು.

(ಸಿ) ದ್ದ�ಹದ ಒಳಭಾಗದಲಾNಗುವ ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಗಟಿwಯಾದ ವಸು್ತವಿನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ, ಮಂಚ ಇದIರೆ ಉತ್ತಮ. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ನೇಲದ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ ತಲೆಯ ಭಾಗ ತುಸು ಕೆಳಗೆ ಹಾಗು ಕಾಲುಗಳು ತುಸು ಎತ್ತರದಲಿNರುವಂತ್ಸೆ ವ್ಯವಸ್ತೆ್ಥ ಮಾಡುವುದು. ಮಂಚವಿದIರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಕಾಲುಗಳ ಕಡೆ ಅಧP ಅಡಿ ಎತ್ತರಕೆ� ಕಲುN, ಇಟಿwಗೆ ಮರದ ತುಂಡನು್ನ ಇಟುw ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಮಂಚದ ಕಾಲಿನ ತುದ್ದಿಯನು್ನ

ಇಡುವುದು. ಬರಿ ಹಾಸಿಗೆಯ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿದIರೆ ಕಾಲುಗಳ ಕೆಳಗೆ ಎತ್ತರವಾಗಿ ತಲೆದ್ದಿಂಬು ಜೆ್ತೂ�ಡಿಸಿ ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಕಾಲುಗಳನಿ್ನಡುವುದು. ಇದರಿಂದ ಮೈದುಳಿಗೆ ರಕ್ತ ಹೆಚು� ಹರಿಯಲು ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಒತಾ್ತಸ್ತೆ ನಿ�ಡಿ, ಚಲಿಸದಂತ್ಸೆ ತ್ತಿಳಿಸಿ, ಅರಾಮವಾಗಿರುವಂತ್ಸೆ ನೇ್ತೂ�ಡಿಕೆ್ತೂಂಡು ದ್ದ�ಹದ ಶಾಖವನು್ನ ನಿಯಂತ್ತಿ್ರಸುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಧೈ�ಯP ತುಂಬಬೆ�ಕು. ಕುಡಿಯಲು, ತ್ತಿನ್ನಲು ಏನನ್ತೂ್ನ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು.

ಒಮೊiಮೈi ತುತುP ಶಸ್ತ ್ರಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಮಾಡಬೆ�ಕಾಗಬಹುದು. ಹೆ್ತೂಟೆwಯಲಿN ಏನಾದರು ಇದIರೆ ಅರಿವಿಳಿಕೆ ಕೆ್ತೂಟwರೆ ವಾಂತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅರೆಪ್ರಜೆ� ಇರುವವರಿಗೆ ಏನನಾ್ನದರ್ತೂ ಕೆ್ತೂಟwರೆ ಅದು ವಾಯುನಾಳವನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿ ಉಸಿರು

ಕಟುwವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಪ್ರಜೆ� ಮರುಕಳಿಸುವ ತನಕ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆಯಲಿN ಯಾರಾದರ್ತೂ ಇರಬೆ�ಕು. ಬಿಸಿ ನಿ�ರಿನ ಬಾಟಲ ್, ಕ್ತೂಲ ್ ಪಾ್ಯಕ ್ ಹಾಕಬಾರದು. ಎದ್ದಗೆ ಹೆ್ತೂಟೆwಗೆ ಏಟು ಬಿದ್ದಿIರಬಾರದು. ಕಂಬಳಿ / ಬೆಡ ್‌ಶ್ರ�ಟ ್

ಹೆ್ತೂದ್ದಿIಸಿ ಬೆಚ�ಗಿಡಬೆ�ಕು. ಆದರ್ಷುwಬೆ�ಗ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕು. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಒಳ ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ಮಾಹಿತ್ತಿ ಬರೆದು ವೈ�ದ್ಯರಿಗೆ ತಲುಪುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಬೆ�ಕು.

(ಡಿ) ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕ್ರಮ : ರಕ್ತಸಾ್ರವವು ಗಂಡಾಂತರಕಾರಿಯಾಗಬಹುದು. ಅದನು್ನ ಆದರ್ಷುwಬೆ�ಗ ನಿಲಿNಸಬೆ�ಕು. ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ತತ ್ ಕ್ಷಣ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸಬೆ�ಕು.

ವಿಧಗಳು : ಇದರಲಿN ೨ ವಿಧಗಳಿವೈ. ೧) ನೇ�ರವಾಗಿ ಒತ್ತಡ ಏರುವುದು ೨) ಪರೆ್ತೂ�ಕ್ಷವಾಗಿ ಒತ್ತಡ ಏರುವುದು.

೧) ನೇ�ರವಾಗಿ ಒತ್ತಡ ಏರುವುದು : ಇದಕೆ� ಒತ್ತಡದ ಬಿಂದುವನು್ನ ಗುರುತ್ತಿಸಬೆ�ಕು. ಒತ್ತಡದ ಬಿಂದುವೈಂದರೆ ಶುದ್ಧ ರಕ್ತನಾಳವನು್ನ ಮ್ತೂಳೇಗೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಒತ್ತಿ್ತ ರಕ್ತದ ಚಲನೇಯನು್ನ ಅಲಿN ತಪ್ರಿ�ಸುವುದು.

ಈ ಒತ್ತಡ ಬಿಂದುಗಳು ಅನೇ�ಕ.

ಒತ್ತಡದ ಬಿಂದುಗಳು :೧) ಕೆರೆ್ತೂ�ಟಿಡ ್ ೨) ಸಬ ್ ಕೆN�ವಿಯನ ್ ೩) ಬೆ್ರ�ಖಿಯಲ ್ ೪) ಫೆಮೊ�ರಲ ್ ಬಿಂದುಗಳು

ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳು.

ಇತರ ಬಿಂದುಗಳು : ೫) ಪ್ರ�ಷ್ಠಿಯಲ ್ ೬) ರೆ�ಡಿಯಲ ್ | ಅಲಾ್ನರ ್ ೭) ಟೆಂಪೊರಲ ್ ಮತು್ತ ೮) ಪಾಮರ ್ ಒತ್ತಡ ಬಿಂದುಗಳು.

೧) ಕೆರೆ್ತೂ�ಟಿಡ ್ ಶುದ್ಧ ರಕ್ತನಾಳದ ಒತ್ತಡದ ಬಿಂದು : ಕೆರೆ್ತೂ�ಟಿಡ ್ ಎಂಬ ಶುದ್ಧ ರಕನಾಳವು ತಲೆಯ ಭಾಗಕೆ� ರಕ್ತವನು್ನ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ವಾಯು ನಳಿಕೆಯ ಪಕ�ದಲಿN ಧCನಿ ಪ್ರಟಿwಗೆಯ ಕೆಳಗೆ,

ಸCನೇ್ತೂPಮಾಸಾwಯಿಡ ್ ಮಾಂಸಖಂಡದ ಹಳ�ದಲಿN ಒತ್ತಿ್ತದರೆ ಮ್ಮಿಡಿತವನು್ನ ಸ�ಶ್ರPಸಬಹುದು. ಕತ್ತಿ್ತನಲಿN ಎರಡ್ತೂ ಪಕ� ಇದನು್ನ ಸ�ಶ್ರPಸಬಹುದು.

ಕತು್ತಕೆ್ತೂಯ್ಯಲ�ಟಿwದIರೆ : ರ್ಜುು್ಯಗು್ಯಲಾರ ್ ಮಲಿನ ರಕ್ತನಾಳದ ಹತ್ತಿ್ತರ ಗಾಯದ ಮೈ�ಲಾ್ಭಗದಲಿN ಒತ್ತಡ ಹೆ�ರಬೆ�ಕು. ಆಗಲ್ತೂ ರಕ್ತಸಾ್ರವ ನಿಲNದ್ದಿದIರೆ ಬೆರಳಿನಿಂದ ಗಾಯದ ಕೆಳಗ್ತೂ ಒತ್ತಬೆ�ಕು. ನಂತರ ಗಾಯವನು್ನ ಮುಚಿ�, ಶಾಖ್ಯೆ ಇದIರೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಿ, ತುತುP ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ತಕ್ಷಣ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸಬೆ�ಕು. ವೈ�ದ್ಯರು ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ

ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ವರೆವಿಗ್ತೂ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಮುಂದುವರಿಯಬೆ�ಕು. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ರಕ್ತಸಾ್ರವ ಹೆಚಿ� ಮರಣ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು.

೨) ಸಬ ್ ಕೆN�ವಿಯನ ್ ಶುದ್ಧ ರಕ್ತನಾಳದ ಒತ್ತಡದ ಬಿಂದು : ಈ ರಕ್ತನಾಳವು ಕಾNವಿಕಲ ್ ಮ್ತೂಳೇಯ ಹಿಂಭಾಗದಲಿNದ್ದ. ಈ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮಧ್ಯದಲಿN ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಮತು್ತ ಹಿಂದಕೆ� ಹೆಬೆ್ಬರಳಿನಿಂದ ಒತ್ತಿ್ತದರೆ ಸ�ಶPವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಕುತ್ತಿ್ತಗೆ ಮತು್ತ ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲಿನ ಬಟೆwಯನು್ನ ಸರಿಸಿ ಬುರ್ಜುವನು್ನ ಕೆಳಗೆ ಮಾಡಿ ತಲೆಯನು್ನ ಪ್ರಟಾwಗಿರುವ ಕಡೆ ಬಗಿ�ಸಿದರೆ ಮಾಂಸಖಂಡ ಹಿಗು�ತ್ತದ್ದ. ಆಗ ಒತ್ತಡದ ಬಿಂದುವನು್ನ ಸುಲಭವಾಗಿ

ಗುರುತ್ತಿಸಬಹುದು.

೩) ಬೆ್ರ�ಖಿಯಲ ್ ಶುದ ್ಧ ರಕ್ತನಾಳದ ಒತ್ತಡದ ಬಿಂದು : ಇದು ರಕ್ತವನು್ನ ಕೆ�ಗಳಿಗೆ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳಿನ ಮೈ�ಲಾ್ಭಗ ಮತು್ತ ಮಧ್ಯಭಾಗದ ೧/ ೩ಭಾಗ ಕ್ತೂಡುವ ಕಡೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ವ್ಯಕೀ್ತಯ

ಕೆ�ನ ಈ ಭಾಗವನು್ನ ಬೆರಳುಗಳಿಂದ ಬಳಸಬೆ�ಕು, ಒತ್ತಬೆ�ಕು. ಇದು ಹ್ತೂಮರಸ ್ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮೈ�ಲೆ ಒತು್ತತ್ತದ್ದ.

೪) ಫೆಮೊ�ರಲ ್ (FEMORAL) ಶುದ್ಧ ರಕ್ತನಾಳದ ಒತ್ತಡದ ಬಿಂದು : ಇದು ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಗೆ ರಕ್ತವನು್ನ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಯ ಮೈ�ಲೆ ಹಾದು ಹೆ್ತೂ�ಗುತ್ತದ್ದ. ಮೊಣಕಾಲನು್ನ ತುಸು ಬಗಿ�ಸಿ, ಬಲ

ಹೆಬೆ್ಬರಳನು್ನ ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಯ ಮೈ�ಲೆ, ಎಡ ಹೆಬೆ್ಬರಳನು್ನ ಗಾ್ರಯಿನ ್‌ನ ಮಧೈ್ಯ ಇಟುw ನೇ�ರವಾಗಿ ಹಿಂದಕೆ� ಒತ್ತಬೆ�ಕು.

೫) ಫೆ�ಷ್ಠಿಯಲ ್ ಶುದ ್ಧ ರಕ್ತನಾಳದ ಒತ್ತಡದ ಬಿಂದು : ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯ ಮೈ�ಲಾ್ಬಗದಲಿN ಅಂಗೆ�ಯನಿ್ನಟುw ಹೆಬೆ್ಬರಳನು್ನ ಕೆಳದವಡೆಯ ಕೆಳಭಾಗದಲಿNಟುw, ಉಳಿದ ಬೆರಳುಗಳನು್ನ ತಲೆಯ ಹಿಂಭಾಗ ಮತು್ತ ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯ

ಮೈ�ಲಿಟುw ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಕೆ�ನ ಬೆರಳುಗಳನು್ನ ಕೆಳದವಡೆಯ ಹಿಂಭಾಗದ ಗೆರೆಯ ಕೆಳಗೆ ಇಟುw ಒತು್ತವುದು.

೬) ರೆ�ಡಿಯಲ ್ / ಅಲಾ್ನರ ್ ಶುದ್ಧ ರಕ್ತನಾಳದ ಒತ್ತಡದ ಬಿಂದು : ಈ ಎರಡ್ತೂ ಶುದ್ಧ ರಕ್ತನಾಳಗಳು ಮಣಿಕಟುwನ (WRIST) ಮೈ�ಲೆ ಹಾದುಹೆ್ತೂ�ಗುತ್ತವೈ. ಎರಡನು್ನ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮೈ�ಲೆ ಒತ್ತಬಹುದು.

೭) ಪಾಮಾರ ್ ಆಚPನ ಒತ್ತಡದ ಬಿಂದು : ಇದು ರೆ�ಡಿಯಲ ್ ಮತು್ತ ಅಲಾ್ನರ ್ ಶುದ್ಧರಕ್ತನಾಳದ ತುದ್ದಿಯ ಲೆ್ತೂ�ಮನಾಳಗಳ ಜೆ್ತೂ�ಡಣೆಯಿಂದಾಗಿದ್ದ. ಹಸ್ತದ ಮಧೈ್ಯ ಪಾ್ರರಂಭವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಒಂದು ಹೆಬೆ್ಬರಳನು್ನ ಮಣಿಕಟಿwನ ಮೈ�ಲಿಟುw, ಉಳಿದ ಬೆರಳುಗಳು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ್ತೂಳಗಾದ ಹಸ್ತದ ಕೆಳಗಿಟುw ಒತ್ತಬೆ�ಕು.

೮) ಟೆಂಪೊರಲ ್ ಶುದ ್ಧ ರಕ್ತನಾಳದ ಒತ್ತಡದ ಬಿಂದು : ಹೆಬೆ್ಬರಳನು್ನ ಕೀವಿಯ ಮೈ�ಲೆ ಮತು್ತ ಅಂಗೆ�ಯನು್ನ ತಲೆಯ ಹಿಂಭಾಗದಲಿN ಮತು್ತ ಕೀವಿಯ ಮೈ�ಲೆ ಒಂದು ಅಂಗುಲ ಮುಂದ್ದಿಟುw ಒತ್ತಬೆ�ಕು.

ಶುದ್ಧ ರಕ್ತನಾಳದ ಬಿಂದುಗಳ ಮೈ�ಲೆ ನೇ�ರವಾಗಿ ಒತ್ತಡ ಏರುವುದು : ರಕ್ತಸಾ್ರವವನು್ನ ತಡೆಗಟwಲು ನೇ�ರವಾಗಿ ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ಜ್ಞಾಗದ ಮೈ�ಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೆ�ರಬೆ�ಕು. ಒತ್ತಿ್ತ

ಹಿಡಿದರ್ತೂ ಪ್ರಯೋ�ರ್ಜುನವಾಗದ್ದಿದIರೆ ಮೈ�ಲೆ ತ್ತಿಳಿಸಿದ ಮಾಗPವನು್ನ ಅನುಸರಿಸಬೆ�ಕು. ಅದಕೆ� ಅನೇ�ಕ ಮಾಗPಗಳಿವೈ.

ಒತ್ತಡವನು್ನ ಬಳಸುವುದ್ದಂದರೆ ಶುದ ್ಧ ರಕ್ತನಾಳದ ಮೈ�ಲೆ, ಅದರ ಕವಲುಗಳ ಮಾಗPದಲಿN ಒತ್ತಿ್ತ ಹಿಡಿದು ಮುಂದ್ದ ರಕ್ತವು ಸಾಗದಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು. ನಾಡಿಯನು್ನ ಸ�ಶ್ರPಸಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆ ಜ್ಞಾಗವನು್ನ

ಗುರುತ್ತಿಸಬಹುದು.

೪. ಹಠಮಾರಿ ರಕ್ತಸಾ್ರವಕೆ� ಪರಿಪರಿಯ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ನೇ�ರವಾದ ಒತ್ತಡ ಏರುವುದು : ಹಾಲಿ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತಿ್ತರುವ ಗಾಯವಿರುವ ಜ್ಞಾಗದ ಮೈ�ಲೆ ಪಾ್ಯಡ ್

ಇಟಿwದIರೆ ನೇ�ರವಾಗಿ ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಹೆಬೆ್ಬರಳು ಅಥವ ಇತರ ಬೆರಳುಗಳಿಂದ ಒತ್ತಡ ಏರುವುದು.

ಗಾಯದಲಿN ಅನ ್ಯ ವಸು್ತವಿದIರೆ ಅಥವ ಮುರಿದ ಮ್ತೂಳೇ ಮುಂಚಾಚಿದIರೆ ಅದರ ಪಕ � ಒತು್ತವುದು, ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಒತ್ತಬಾರದು.

ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ಮ್ತೂಲ ಕಾಣದ್ದಿದIರೆ ಒಟುw ಗಾಯವನು್ನ ಹಿಡಿದು ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಹಿಂಡುವುದು. ಇದರಿಂದ ರಕ್ತಸಾ್ರವ ನಿಲುNತ್ತದ್ದ. ಆಗ ಡೆ್ರಸಿ.ಂಗ ್ ಮಾಡಿ ಆದರ್ಷುw ಕಾಲ ನೇ�ರ ಒತ್ತಡವನು್ನ ಮುಂದುವರಿಸುವುದು.

ಅನ್ಯ ವಸು್ತ ಇಲNದ್ದಿದIರೆ, ಮ್ತೂಳೇ ಮುಂಚಾಚಿಲNದ್ದಿದIರೆ : ಸರಿಯಾದ ಅಳತ್ಸೆಯ ಪಾ್ಯಡ ್ ಇಟುw ಡೆ್ರಸ ್ ಮಾಡುವುದು. ಪಾ್ಯಡ ್ ಅನು್ನ ಕೆಳಕೆ� ಒತ್ತಿ್ತ ಗಟಿwಯಾಗಿ ನಿಲುNವಂತ್ಸೆ ಡೆ್ರಸಿ.ಂಗ ್ ಮಾಡುವುದು. ಆಳವಾದ

ಗಾಯವಿದIರೆ ಈಗಿರುವ ಪಾ್ಯಡ ್ ಮೈ�ಲೆ ಮತ್ತರ್ಷುw ಪಾ್ಯಡ ್‌ಗಳನಿ್ನಟುw ಡೆ್ರಸ ್ ಮಾಡಬೆ�ಕಾಗಬಹುದು. ಆಗ ಅದು ಗಾಯದ ತುಸು ಮೈ�ಲಿರಬೆ�ಕು. ಆಗ ಸರಿಯಾದ ಒತ್ತಡ ಬಿ�ಳುತ್ತದ್ದ.

ಅನ್ಯ ವಸು್ತವನು್ನ ಸುಲಭವಾಗಿ ತ್ಸೆಗೆಯಲಾಗದ್ದಿದIರೆ ಅಥವ ಮುರಿದ ಮ್ತೂಳೇ ಹೆಚು� ಮುಂಚಾಚಿದIರೆ : ಗಾಯಕೆ� ಡ್ರಸ ್ ಮಾಡುವುದು. ಗಾಯದ ಸುತ್ತ ಸಾಕರ್ಷುw ಪಾ್ಯಡ ್‌ಗಳನಿ್ನಟುw ಆಗ ಹೆಚು� ಒತ್ತಡ ಬಿದIರ್ತೂ ಅನ್ಯವಸು್ತ ಅಥವ

ಮ್ತೂಳೇಗೆ ಒತ್ತಡ ಬಿ�ಳುವುದ್ದಿಲN. ಪಾದಗಳು ಸಿ್ಥರವಾಗಿರಲಿ, ರಕ್ತಸಾ್ರವ ನಿಲುNವರ್ಷುw ಒತ್ತಡವನು್ನ ಮಾತ್ರ ಹೆ�ರಬೆ�ಕು. ಹೆಚು� ಒತ್ತಡ ಅನಾವಶ್ಯಕ. ಇಷಾwದರ್ತೂ ರಕ್ತ ಜಿನುಗುತ್ತಿ್ತದIರೆ ಈಗಿರುವ ಪಾ್ಯಡ ್ ತ್ಸೆಗೆಯಬಾರದು.

ಆದರೆ ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಮತ್ತರ್ಷುw ಪಾ್ಯಡ ್ ಹಾಕೀ ಡೆ್ರಸ ್ ಮಾಡುವುದು,

ಪರೆ್ತೂ�ಕ್ಷ ಒತ್ತಡ : ನೇ�ರ ಒತ್ತಡ ಹೆ�ರಿದಾಗಲ್ತೂ ರಕ್ತಸಾ್ರವವನು್ನ ನಿಯಂತ್ತಿ್ರಸಲಾಗದ್ದಿದIರೆ ಪರೆ್ತೂ�ಕ್ಷ ಒತ್ತಡ ಹೆ�ರುವ ಕ್ರಮವನು್ನ ಅನುಸರಿಸಬೆ�ಕು.

ಇದರಲಿN ಎರಡು ವಿಧ. ೧) ಬಿಂದುವಿನ ಮೈ�ಲೆ ಒತ್ತಡ ಏರುವುದು. ೨) ಅದುಮುವ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟುwವುದು.

ಕನ.ಸಿw ್ರಕೆwಡ ್ ‌(CONSTRICTED BANDAGE) ಕೆ�ಕಾಲುಗಳ ಸುತ ್ತ ತುಸು ಹೆಚು�ಕಾಲ ಒತ್ತಡ ಏರಬೆ�ಕಾದರೆ ಈ ಕ್ರಮ ಅನುಸರಿಸುವುದು. ಇದು ಕೀರಿದಾಗಿ ಮಡಿಚಿದ, ತ್ತಿ್ರಕೆ್ತೂ�ಣಾಕಾರದ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್. ೪

ಅಡಿ ಉದI ೨ ೧/ ೨ ಅಂಗುಲ ಅಗಲ, ತುದ್ದಿಗೆ ಟೆ�ಪ ್ ಸ್ತೆ�ರಿಸಿದ್ದ. ಇದು ಎಲಾಸಿwಕ ್ ಬೆಲ w ್ ಅಥವ ರಬ್ಬರ ್ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್. ಇದು ರಕ್ತ ಸಾ್ರವದ ಬಿಂಧುವಿಗೆ ಒತ್ತಡವನು್ನ ಏರುವಂತ್ತಿರಬೆ�ಕು. ಅಗ ಮಾತ್ರ ರಕ್ತಸಾ್ರವ ನಿಲುNತ್ತದ್ದ.

ಕೆ�ನ ಮಧ ್ಯ ಭಾಗ / ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಯ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮಧ ್ಯ ಮತು್ತ ಮೈ�ಲಿನ ೧/ ೩ ಭಾಗ ಕ್ತೂಡುವ ಜ್ಞಾಗ, ಎರಡು ಮ್ತೂಳೇಗಳಿರುವ ಜ್ಞಾಗಕೆ� ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟಿw ರಕ್ತಸಾ್ರವ ನಿಲಿNಸುವುದು ಕರ್ಷw ಅಥವ ಅಸಾಧ್ಯ, ಉ.ಹ. ಮುಂಗೆ�,

ಮುಂಗಾಲು, ಮುಂತಾದ ಕಡೆ ಅತ್ತಿ ಕರ್ಷw, ಈ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ರ್ಜುನು್ನ ೧೫ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಕೆ್ತೂ�ಮೈi ಸಡಿಲಗೆ್ತೂಳಿಸುತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು. ರಕ್ತಸಾ್ರವ ನಿಲNದ್ದಿದIರೆ ತಕ್ಷಣ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಅನು್ನ ಮತ್ಸೆ್ತ ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಕಟwಬೆ�ಕು. ರಕ್ತಸಾ್ರವ ನಿಂತ್ತಿದIರೆ ಸಡಿಲ ಮಾಡಿ

ಬಿಚಿ�ಡುವುದು, ಬೆ�ಕಾದರೆ ಮತ್ಸೆ್ತ ಬಿಗಿ ಮಾಡುವಂತ್ತಿರಬೆ�ಕು. ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವಾಗ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟಿwದ, ಸಡಿಲಿಸಿದ ಸಮಯ ತ್ತಿಳಿಸಬೆ�ಕು.

೫. ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಸ್ಥಳಗಳಲಾNಗುವ ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. :

೧) ತಲೆಬುರುಡೆಯ ತಳಭಾಗ : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಕಡೆಗೆ ತ್ತಿರುಗಿಸಿ ಮಲಗಿಸುವುದು. ಮ್ತೂಗಿನಿಂದ ಸಿಂಬಳ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು, ಕೀವಿ ಮತು್ತ ಮ್ತೂಗಿಗೆ ಪಾ್ಯಕ ್ ಮಾಡದ್ದ ಕೆ�ವಲ ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್ ಮಾಡಿ,

ಅವುಗಳನು್ನ ಸರಿಯಾದ ಸಾ್ಥನದಲಿNಟುw ಆದರ್ಷುwಬೆ�ಗ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳುಹಿಸುವುದು.

ತಲೆ ಬುರುಡೆಯಿಂದ : ಗಾಯವನು್ನ ಮುಟwದ್ದ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡ ಪಾ್ಯಡ ್ ಬಳಸಿ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಮಾಡಿ ಕಳಿಸುವುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದ್ದಿದIರೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗುತ್ತದ್ದ.

೨) ನಾಲಿಗೆಯ ಮುಂಭಾಗ, ಕೆನೇ್ನಯಿಂದ : ಅ ಭಾಗವನು್ನ ಚೆ್ತೂಕ�ಟಮಾಡಿ ಲಿಂಟ ್‌ನಿಂದ ಒತು್ತವುದು.

೩) ಮ್ತೂಗಿನಿಂದ ರಕ್ತಸಾ್ರವ : ತಂತಾನೇ ೨೦ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಗಳಲಿN ನಿಲುNತ್ತದ್ದ. ತಲೆಯನು್ನ ತುಸು ಮುಂದಕೆ� ಬಗಿ�ಸಿ, ಕಾಲುಗಳನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ, ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯ ಮತು್ತ ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲಿನ ಬಟೆwಗಳನು್ನ ಸಡಿಲಿಸಿ ಎರಡ್ತೂ ಬದ್ದಿಯ

ಮ್ತೂಗಿನ ಹೆ್ತೂಳೇ�ಯ ಮೃದು ಕಣಗಳನು್ನ ಹಿಸುಕೀ, ಮ್ತೂಗಿಗೆ ತಣ್ಣನೇಯ ಕಂಪ್ರ್ರರ್ಷP ಹಾಕೀ ೧೦- ೧೫ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷ ಬಿಟುw, ಕಡಿಮೈಯಾಗದ್ದಿದIರೆ ವೈ�ದ್ಯರ ಹತ್ತಿ್ತರ ಕಳಿಸುವುದು.

ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಮಲಗಿಸದ್ದ ಕ್ತೂಡಿಸಿ ಮ್ತೂಗನು್ನ ಬೆರಳುಗಳಿಂದ ಹದ್ದಿನೇ�ದು ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಕೆ್ತೂಮೈi ಹಿಂಡುವುದು. ಒಂದು ಗಂಟೆ ಕಾಲ ಸಿಂಬಳ ತ್ಸೆಗೆಯಬಾರದು. ಮ್ತೂಗಿಗೆ ಪNಗ ್ ಮಾಡಬಾರದು. ಮ್ತೂಗಿನಿಂದ ಉಸಿರಾಡಲು

ಸಾಧ್ಯವಿಲNದ್ದಿದIರೆ ಬಾಯಿಯಮ್ತೂಲಕ ಉಸಿರಾಡಲು ಬಿಡುವುದು.

೪) ಕೀವಿಯಿಂದ ರಕ್ತ ಸಾ್ರವ : ತಲೆಯನು್ನ ತುಸು ಮೈ�ಲೆತ್ತಿ್ತದಂತ್ಸೆ ಮಲಗಿಸಬೆ�ಕು. ಕತು್ತ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿರುವ ಕಡೆ ತ್ತಿರುಗಿಸಿ, ಕೀವಿಯ ಮೈ�ಲೆ ಒಣಗಿದ ಡೆ್ರಸಿ.ಂಗ ್ ಮಾಡಿ, ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಸಡಿಲವಾಗಿರಲಿ, ಕೀವಿಗೆ

ಪNಗ ್ ಮಾಡಬಾರದು.

೫) ಹಸ್ತದ್ದಿಂದ ರಕ್ತಸಾ್ರವ : ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುವ ಕೆ�ಯನು್ನ ೧೫- ೨೦ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಒತ್ತಿ್ತ ಹಿಡಿಯಬೆ�ಕು. ನಂತರ ಪಾ್ಯಡ ್ ಅನು್ನ ಗಾಯದ ಮೈ�ಲೆ ಹಾಕಬೆ�ಕು. ಮಣಿಕಟwನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟwಬೆ�ಕು. ತ್ತಿ್ರಕೆ್ತೂ�ನಾಕಾರದ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಮಾಡಿ ಸಿNಂಗ ್‌ನಲಿN ತ್ತೂಗು ಹಾಕುವುದು. ನಂತರ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ

ಕರೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು.

೬) ಒಸಡು ಮತು್ತ ಹಲಿNನ ಕುಳಿಗಳಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವ :

ಕಾರಣಗಳು : ಒಸಡಿನ ಸಾ್ರವ : ಹಲಿNನ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು, ಸCಚ�ತ್ಸೆಯ ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆ, ಏಟುಬಿದಾIಗ, ತಾತಾ�ಲಿಕವಾಗಿ ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡದಲಿN ಏರಿಕೆಯಾಗಿ ರಕ್ತ ಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಹಲುN ಕುಳಿಯಲಿN : ಹಲುN ಕೀತಾ್ತಗ, ಹಲುN ಅಥವ ದವಡೆ ಮುರಿದಾಗ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗಬಹುದು. ಸಾಕೆಟ ್‌ನಲಿN ಶುದ್ಧವಾದ ಹತ್ತಿ್ತಯುಂಡೆಯನಿ್ನಟುw ಅದನು್ನ ಹಲಿNನಿಂದ ಕಚಿ�ಕೆ್ತೂಂಡಿರಲು ತ್ತಿಳಿಸುವುದು. ಒತ್ತಡ

ಏರಿದರೆ ರಕ್ತಸಾ್ರವ ನಿಲುNವುದು ಇದಾದ ನಂತರವೂ ರಕ್ತಸಾ್ರವ ಮುಂದುವರಿದರೆ ಒತ್ತಡವನು್ನ ಮುಂದುವರಿಸುವುದು. ಹಾಗ್ತೂ ಹೆಚಿ�ಸುವುದು. ರಕ್ತ ಹೆಪು� ಕಟಿwರುವುದನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯಬಾರದು. ಕರವಸ್ತ ್ರ ಅಥವ

ಬಟೆwಯನು್ನ ಸಣ್ಣಗೆ ಸುತ್ತಿ್ತ ನಿ�ರಿನಲಿN ನೇನೇಸಿ ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ಕಂದಕದಲಿNಟುw ಹಲುNಗಳಿಂದ ಕಚಿ� ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡಿರುವುದು ಸಾಕೆಟ ್ ಅನು್ನ ಮುಚಿ�ದರೆ ಒತ್ತಡವೈ�ಪPಡುತ್ತದ್ದ. ಸಾ್ರವ ನಿಂತ ನಂತರ ಒತ್ತಡವನು್ನ

ಕರವಸ್ತ ್ರವನು್ನ ಈಚೆಗೆ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು.

೭) ಕಣಿ್ಣನಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವ ( ಕಪು� ಕಣು್ಣಗುಡೆ್ಡ) (BLACK EYE) :

ಕಾರಣ : ಕಣಿ್ಣಗೆ ಹೆ್ತೂಡೆತ ಬಿದIರೆ ಅಥವ ಕೆಳಗೆ ಬಿದIರೆ ಕಣಿ್ಣನ ರೆಪ್ರ�ಯ ಮೈ�ಲಿನ ರಕ್ತನಾಳಗಳಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಕಣು್ಣ ಕಪಾ�ಗುವುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಕಣಿ್ಣನಲಿN ಒಮೈi ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾದರೆ ತಂತಾನೇ ಕಡಿಮೈಯಾಗುವ ತನಕ ಕಾಯಬೆ�ಕು. ಅದಕೆ� ೨- ೩ ವಾರ ಹಿಡಿಯಬಹದು. ಅರ್ಷwರಲಿN ಅನೇ�ಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳಾಗುತ್ತವೈ. ಕಣಿ್ಣನ ದೃಷ್ಠಿwಯನು್ನ

ಪರಿ�ಕೀhಸಬೆ�ಕು.

ಕಣಿ್ಣನ ಮೈ�ಲೆ ಪ್ರಟುw ಬಿದI ತಕ್ಷಣ ಐಸ ್ ಪಾ್ಯಕ ್ ಮಾಡುವುದು. ದೃಷ್ಠಿw ದ್ದ್ತೂ�ರ್ಷವಿದIರೆ ಕಣಿ್ಣನ ರೆಪ್ರ�ಯನು್ನ ಸCಲ � ತ್ಸೆಗೆದು, ಮೈ�ಲೆ- ಕೆಳಗೆ ತ್ತಿರುಗಿಸುವಂತ್ಸೆ ತ್ತಿಳಿಸುವುದು. ಆಗ ಒಂದು ವಸು್ತ ಎರಡು ವಸು್ತಗಳಂತ್ಸೆ

ಕಾಣುತ್ತದ್ದಯೇ� ಎಂದು ಪರಿ�ಕೀhಸುವುದು.

೮) ವೈರಿಕೆ್ತೂ�ಸ ್ ಮಲಿನ ರಕ್ತನಾಳದ್ದಿಂದಾಗುವ ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.: ಒಮೊiಮೈi ವೈರಿಕೆ್ತೂ�ಸ ್‌ವೈ�ನ ್ ಇದIಕೀ�ದ I ಹಾಗೆ ಬಿರಿದು, ಹರಿದು, ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗಿ ಪಾ್ರಣಾಪಾಯವೂ ಆಗಬಹುದು.

ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತಿ್ತರುವ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಅಂಗಾತ ನೇಲದ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ, ಕಾಲಿನ ಕಡೆ ಸಾಧ್ಯವಾದರ್ಷುw ಎತ್ತರಿಸಿ, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಈಡಾದ ಭಾಗಕೆ� ಸCಚ್ಛವಾದ ಪಾ್ಯಡ ್ ಮತು್ತ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಅನು್ನ ಭದ್ರವಾಗಿ ಕಟುwವುದು, ಅಡಚಣೆಗೆ ಏನಾದರ್ತೂ ಕಾರಣವಿದIರೆ ಪರಿಹರಿಸುವುದು. ಶಸ್ತ ್ರಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಶಸ್ತ ್ರ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

೯) ಪ್ರಟುw ಬಿದಾIಗ ಹೆ್ತೂಟೆwಯ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುವಾಗ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ದ್ದ�ಹದ ಹೆ್ತೂರಗೆ ರಕ್ತವನು್ನ ಕಂಡರೆ ಅದನು್ನ ನಿಲಿNಸುವುದು. ಇತರೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಾದ ಪ್ರಟುw, ಗಾಯ, ಮ್ತೂಳೇಗಳ ಮುರಿತ ಇದIರೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.

ನಿ�ಡುವುದು. ಉಡುಪನು್ನ ಸಡಿಲಗೆ್ತೂಳಿಸುವುದು.

ಆಹಾರ : ದ್ರವ ಪದಾಥPಗಳನು್ನ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು. ಅರಿವಿಳಿಕೆ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ನಾಡಿ ಮತು್ತ ಉಸಿರನು್ನ ಪ್ರತ್ತಿ ಅಧP ಗಂಟೆಗೆ ಒಮೈi ಪರಿ�ಕೀhಸುತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು. ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಬೆಚ�ಗಿಡಬೆ�ಕು. ರಕ್ತದ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ

ಇದIರೆ ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಧೈ�ಯP ನಿ�ಡಿ ಆದರ್ಷುw ಬೆ�ಗ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ರವಾನಿಸುವುದು.

ಹೆ್ತೂಟೆwಯೋಳಗಿನ ಅಂಗ ಹುಣಿ್ಣನ ಮ್ತೂಲಕ ಹೆ್ತೂರಬಂದ್ದಿದIರೆ/ ಮುಂಚಾಚಿದIರೆ : ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ, ಮೊಣಕಾಲು ಬಗಿ�ಸಿ, ಮೈ�ಲಿನಂತ್ಸೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಬೆ�ಕು. ಹೆ್ತೂರ ಚಾಚಿರುವ ಭಾಗವನು್ನ ಒಳಗೆ ನ್ತೂಕಬಾರದು. ಆದರೆ ಅ ಭಾಗವನು್ನ ದ್ದ್ತೂಡ ್ಡ ಲಿಂಟ ್‌ನಿಂದ ಮುಚಿ�, ಆದರ್ಷುw ಚೆ್ತೂಕ�ಟವಾದ ಮೈತ್ತನೇಯ

ಟವಲಿನಿಂದ ಮುಚಿ�, ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಬೆಚ�ಗಿಡುವುದು. ಹೆ್ತೂಟೆwಗೆ ಅನವಶ್ಯಕ ಒತ್ತಡ ಬಿ�ಳಬಾರದು. ಬಿಸಿನಿ�ರಿನ ಸಿ�ಸ್ತೆ ಬಳಸಬಾರದು. ಹೆ್ತೂಟೆwಗೆ ಏನ್ತೂ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು. ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರ�ಘ್ರವಾಗಿ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸಿಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು.

ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲಿನ ಹುಣು್ಣ : ಇದು ಭಯಾನಕ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ. ಗಾಯದ ಮೈ�ಲೆ ಪಾ್ಯಡ ್ ಇಟುw ಡ್ರಸ ್ ಮಾಡಿ, ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಮಾಡುವುದು.

________________

ಅಧಾ್ಯಯ ೪

ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ (UNCONCIOUSNESS) ೧ (ಎ) ಅಥP ವಿವರಣೆ :

ಮಾನವರ ದ್ದ�ಹದಲಿN ಎಲ N ಕೀ್ರಯೇಗಳನು್ನ ನಿವPಹಿಸಲು ಎರಡು ರಿ�ತ್ತಿಯ ನರಕ್ತೂಟಗಳಿವೈ ೧) ಮೈದುಳು ಮತು್ತ ಮೈದುಳು ಬಳಿ�ಯ ನರಗಳು (SPINAL NERVES) ೨) ಸCಯಂ ನಿಯಂತ್ತಿ್ರತ ನರಮಂಡಲ

(AUTO NOMOUS NERVES)

ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ : ನಿರ್ತೂಪಣೆ : ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಯಾವುದರ ಬಗೆ� ಅರಿವಿಲNದ್ದಿದIರ್ತೂ ರಕ ್ತ ಪರಿಚಲನೇ ಮತು್ತ ಉಸಿರಾಟ ಸಮಪPಕವಾಗಿರುತ್ತವೈ. ಪರಿಜ್ಞಾ�ನವಿಲNದ್ದ ಯಾವ ಪ್ರಚೆ್ತೂ�ದನೇಗ್ತೂ ಪ್ರತ್ತಿಭಟನೇ ತ್ಸೆ್ತೂ�ರದಂತಹ

ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ ಎನು್ನತ್ಸೆ್ತ�ವೈ.

(ಬಿ) ವಿಧಗಳು : ಇದರಲಿN ೨ ವಿಧಗಳಿವೈ. (೧) ಅರೆ ಜ್ಞಾ�ನ : ಜ್ಞಾ�ನವು ತುಸು ಮಾತ ್ರ ಇರುತ್ತದ್ದ. ಪ್ರಟುwಗಳಾದಾಗ

ಹಿ�ಗಾಗಬಹುದು. (೨) ಸಂಪೂಣP ಪ್ರಜ್ಞಾ�ರಹಿತ : ಮೈದುಳಿಗೆ ಧಕೆ�ಯಾದಾಗ ಹಿ�ಗಾಗುತ್ತದ್ದ.

(ಸಿ) ಕಾರಣಗಳು :

೧) ಶಾರ್ಖಾ ್‌, ಉಸಿರು ಕಟುwವುದು

೨) ಅಪಘಾತ : ಮೈದುಳಿಗೆ ಧಕೆ�, ತಲೆಗೆ ಏಟು ಬಿದುI ಮೈದುಳು ಕಂಪನಕೆ್ತೂ�ಳಗಾದಾಗ.

೩) ಅತ್ತಿಯಾದ ರ್ಜುCರ : ಮಕ�ಳಲಿN ಅತ್ತಿಯಾದ ರ್ಜುCರ ಬಂದಾಗ ಮ್ತೂರ್ಛೆP ಬರುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆ ಇರುತ್ತದ್ದ.

೪) ಧಕೆ� : ತಲೆ ಸುತು್ತ ಬಂದು ಬವಳಿ ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು, ಬಿಸಿಲು ಧಕೆ�ಯಿಂದ ಸಂಪೂಣP ಶಕೀ್ತ ವ್ಯಯ.

೫) ಮಧುಮೈ�ಹ : ರಕ್ತದಲಿN ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್‌ನ ಅಂಶ ಹೆಚು� ಅಥವ ಕಡಿಮೈಯಾದಾಗ,

೬) ಹೃದಯಾಘಾತ :

೭) ಅತ್ತಿಯಾದ ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡ : ರಕ್ತಸಾ್ರವ, ವಿರ್ಷತ್ಸೆ ಮುಂತಾದವುಗಳು.

೮) ಮಾನಸಿಕ ರ್ಜುನ್ಯ- ಉನಾiದ ಸಿ್ಥತ್ತಿ.

(ಡಿ) ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆಯ ಪರಿ�ಕೆh : ಮಾತನಾಡಿಸಿದರೆ ಪ್ರತು್ಯತ್ತರ ಕೆ್ತೂಡದ್ದಿರುವುದು. ಅರೆ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ವಸ್ತೆ್ತಯಲಿN ಇರುವವರನು್ನ ಬಲವಂತದ್ದಿಂದ

ಎಬಿ್ಬಸಬಹುದು. ಅರೆ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ವಸ್ತೆ್ತಯಲಿNರುವವರ ಕಣಿ್ಣನ ರೆಪ್ರ� ಬಿಡಿಸುವುದು ಕರ್ಷw. ಏಕೆಂದರೆ ಸಹಕರಿಸುವುದ್ದಿಲN. ಪೂಣP ಪ್ರಜ್ಞಾ� ಶ್ತೂನ್ಯರಲಿN ಅಡಿ್ಡ ಆತಂಕಗಳಿಲNದ್ದ ಕಣಿ್ಣನ ರೆಪ್ರ� ತ್ಸೆಗೆಸಬಹುದು.

ಪಾಪ್ರಯ ಪರಿ�ಕೆh (Examination of Pupil) : ಕಣಿ್ಣನ ಕರಿಯ ಗುಡೆ್ಡಯ ಮೈ�ಲೆ ಟಾಚಿPನ ಬೆಳಕನು್ನ ಬಿಟwರೆ ಅರೆ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ವಸ್ತೆ್ಥಯವರಲಿN ಸಂಕುಚಿತವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಪೂಣP ಜ್ಞಾ�ನ ಶ್ತೂನ್ಯರಲಿN ಅಪೂಣP ಪ್ರತ್ತಿಕೀ್ರಯೇ ತ್ಸೆ್ತೂ�ರುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ.

(ಇ) ನಿಯಂತ್ರಣ : ವಾಯುಮಾಗPದಲಿN ಅಡಚಣೆ ಇಲNದ್ದ ತಾಜ್ಞಾಗಾಳಿ ಸಿಗುತ್ತಿ್ತರುವುದನು್ನ ರ್ಖಾಾತ್ತಿ್ರ ಪಡಿಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು.

ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯ ಪರಿಸರದ್ದಿಂದ ಮುಕೀ್ತಗೆ್ತೂಳಿಸುವುದು, ಕೀಟಕೀ ಬಾಗಿಲು ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು, ಪರಿಸರ ರ್ಜುನರಿಂದ ತುಂಬಿ ತುಳುಕುತ್ತಿ್ತದIರೆ ಅವರನು್ನ ಚದುರಿಸುವುದು. ಕೃತಕ ದಂತಪಂಕೀ್ತ

ಅಥವ ಒಂದ್ದರಡು ಹಲುN ಕಟಿwಸಿಕೆ್ತೂಂಡಿದIರೆ ಅದನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು, ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಅದು ಜ್ಞಾರಿ ವಾಯು ಮಾಗPದಲಿN ಅಡಚಣೆಯನು್ನಂಟು ಮಾಡಬಹುದು. ಕುತ್ತಿ್ತಗೆ ಎದ್ದ ಮತು್ತ ಸ್ತೆ್ತೂಂಟದ ಬಟೆwಯನು್ನ

ಸಡಿಲಗೆ್ತೂಳಿಸುವುದು. ಕಂಬಳಿ, ರಗು�. ಬೆಡ ್ ಸಿ�ಟ ್ ಯಾವುದಾದರ್ತೂ ಒಂದನು್ನ ಹೆ್ತೂದ್ದಿಸಿ ಮೈ�ಕೆ�ಯನು್ನ ಬಿಚ�ಗಿಡುವುದು.

ಉಸಿರು ಕಟಿwದIರೆ : ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ, ಬೆನ್ನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸುವುದು.

ಉಸಿರಾಡುವಾಗ ಶಬI ಬರದ್ದಿದIರೆ : ಬೆನ್ನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ, ತಲೆ ಮತು್ತ ಬುರ್ಜು ತುಸು ಮೈ�ಲಿರಲಿ ತಲೆ ಒಂದು ಕಡೆ ತ್ತಿರುಗಿರಲಿ, ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಭಂಗಿ ಬದಲಿಸಲು ಸಿದ್ಧವಿರಬೆ�ಕು.

ಶಬIವಿದIರೆ : ಮುಕಾ�ಲು ಭಾಗ ಕುಳಿತಂತ್ತಿರಲಿ, ಆಸರೆ ನಿ�ಡುವುದು. ಮೊಣಕಾಲು ಮೈ�ಲೆತ್ತಿ್ತರಲಿ.

ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಮೈ�ಲಿದIರೆ : ಕಾಲಿನ ತುದ್ದಿಯ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಅನು್ನ ಎತ್ತರಿಸಿ. ಇದರಿಂದ ಪುಪ�ಸದಲಿNರುವ ದ್ರವ ಹೆ್ತೂರಬರುತ್ತದ್ದ, ಕುತ್ತಿ್ತಗೆ, ಎದ್ದ ಸ್ತೆ್ತೂಂಟದ ಬಟೆwಗಳನು್ನ ಸಡಿಲಿಸಿ.

ಉಸಿರಾಡದ್ದಿದIರೆ : ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಭಂಗಿ ಬದಲಿಸುವುದು, ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಪಾ್ರರಂಭಿಸುವುದು. ವಾಯು ಮಾಗPದಲಿN ಅಡಚಣೆಗಳಿದIರೆ, ಗಾಳಿ ಗುಳೇ�ಗಳ ಶಬI ಬರುತ್ತಿ್ತದIರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಮುಕಾ�ಲು ಭಾಗದರ್ಷುw ಮುಂದಕೆ�

ಬಗಿ�ಸಿ ಕ್ತೂಡಿಸುವುದು. ಇದಕೆ� ಪಾ್ಯಡ ್ ಅನು್ನ ಬಳಸಬಹುದು.

ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆಯ ಕಾರಣ ತ್ತಿಳಿದು ತಕ� ಕ್ರಮ ಕೆ�ಗೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಬಾNಂಕೆಟ ್ ನಲಿN ಸುತ್ತಿ್ತ, ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯನು್ನ ಸದಾ ವಿ�ಕೀhಸುತ್ತಿ್ತರುವುದು. ಪ್ರಜೆ� ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ದ್ರವ ಆಹಾರ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು. ಆದರ್ಷುwಬೆ�ಗ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಮೈ�ಲೆ

ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸಾಗಿಸುವುದು. ಪ್ರಜೆ� ಮರುಕಳಿಸಿದಾಗ ತುಟಿಯನು್ನ ನಿ�ರಿನಿಂದ ನೇನೇಸುವುದು, ಹೆ್ತೂಟೆwಗೆ ಹೆ್ತೂಡೆತ ಬಿದ್ದಿIಲNದ್ದಿದIರೆ, ಕುಡಿಯಲು ಸCಲ� ನಿ�ರು ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು.

(ಎಫ ್) ನಿಗಾ ಇಡುವುದು : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ವೈ�ದ್ಯರಿಗೆ ಒಪ್ರಿ�ಸುವ ತನಕ ಪೂಣP ರ್ಜುವಾಬಾIರಿ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರದು.

ವಿವಿಧ ಸಂದಭPಗಳಲಿN ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ : ಮೈದುಳಿಗೆ ಪ್ರಟುw ಬಿದಾIಗ, ಮ್ತೂರ್ಛೆP ರೆ್ತೂ�ಗ ಬಂದಾಗ ಮತು್ತ ಶ್ರಶುಗಳ ಪ್ರಡಸುತನಗಳಲಿN ತಾತಾ�ಲಿಕ

ಅಥವ ದ್ದಿ�ಘಾPವಧಿಯ ಪ್ರಜ್ಞಾ� ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ ಉಂಟಾಗಬಹುದು.

೧) ಮೈದುಳಿಗೆ ಪ್ರಟುwಬಿದಾIಗ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ : (ಎ) ಕಾರಣಗಳು : ಮೈದುಳಿಗೆ ಪ್ರಟುw ೨ ರಿ�ತ್ತಿಯಲಾNಗಬಹುದು.

೧) ನೇ�ರವಾಗಿ ಮೈದುಳಿಗೆ ಪ್ರಟುw : (೧) ಮೈದುಳಿನ ವಿಕ೦ಪನ ಸಂಘರ್ಷPಣೆ (೨) ಮೈದುಳಿನ ಅಮುಕುವಿಕೆ.

೨) ಪರೆ್ತೂ�ಕ್ಷ ಪ್ರಟುw (Indirect) : ದವಡೆಗೆ ಹೆ್ತೂಡೆತ ಬಿದಾIಗ ಮೈದುಳಿನ ಕಂಕಶನ ್ (Concussion) : ಇಡಿ� ಮೈದುಳು ಅಮುಕಲ�ಡುತ್ತದ್ದ. ಮೈದುಳಿನ ಕಣ ಜ್ಞಾಲಕೆ� ಯಾವ ಧಕೆ�ಯ್ತೂ ಆಗುವುದ್ದಿಲN. ತಲೆಗೆ

ಗುದುIವುದು (Blow) ಅಥವ ಎತ್ತರದ್ದಿಂದ ಕುಂಡಿಯ ಮೈ�ಲೆ - ಕಾಲು ಮೈ�ಲೆ ಬಿ�ಳುವುದು ಸಹ ಇದಕೆ� ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.

(ಬಿ) ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಅರಿವಿನ ನಾಶ : ಸಾಧಾರಣ ಮಂಕುತನದ್ದಿಂದ ಸಂಪೂಣP ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆಯವರೆವಿಗ್ತೂ ಅರಿವಿನ ನಾಶವಾಗಬಹುದು. ಸಾಧಾರಣ ಮಂಕುತನ ತುಸು ಕಾಲ ಮಾತ್ರವಿದುI ಕಣು್ಣ ಕತ್ತಲಾದಂತಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಗಲಿಬಿಲಿಯ್ತೂ ಆಗಬಹುದು.

ವಾಸಿಯಾಗುವ ಸಮಯದಲಿN : ವಾಕರಿಕೆ ಅಥವ ವಾಂತ್ತಿಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆ ಇರುತ್ತದ್ದ. ಹೆ್ತೂಡೆತದ ತುಸು ಮೊದಲು ಮತು್ತ ನಂತರದ ತುಸುಕಾಲದವರೆಗೆ ನಡೆದ ಘಟನೇಗಳು ಜ್ಞಾ�ಪಕಕೆ� ಬರುವುದ್ದಿಲN. ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಘಟನೇ.

ಸವೈ�Pಕ್ಷಣೆ : ಮೈದುಳಿನ ಕಂಪನದ್ದಿಂದಾಗಿದIರೆ ಒತು್ತವಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ. ಆದುದರಿಂದ ಸವೈ�Pಕ್ಷಣೆ ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ. ತಲೆಗೆ ಪ್ರಟುwಬಿದIವರಿಗೆ ಹೆ್ತೂರಗಡೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು. ತಕ್ಷಣ ಕೆಲಸಕೆ�

ಹೆ್ತೂ�ಗಬಾರದು. ವೈ�ದ್ಯರ ಸಲಹೆಯ ನಂತರ ಮುಂದ್ದಿನ ಕ್ರಮ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು.

೨) ಮೈದುಳಿನ ಅಮುಕುವಿಕೆ (COMRESSION) : ಕಾರಣ : ಮೈದುಳಿನ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳ ಮೈ�ಲೆ ಒತ್ತಡ ಬಿ�ಳುವುದು, ಮೈದುಳುಗಡೆ್ಡ, ರಕ್ತದ ಗಡೆ್ಡ, ತಲೆ

ಬುರುಡೆಯ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತಗಳು ಕಾರಣ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಪಾ್ರರಂಭದಲಿN ಮಂಪರವಿದುI ನಂತರ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಹಿ�ನತ್ಸೆ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ಒಂದ್ದರಡು ದ್ದಿನಗಳಾದರ್ತೂ ಪ್ರಜೆ� ಮರು ಕಳಿಸದ್ದಿರಬಹುದು. ಉಸಿರಾಡುವಾಗ ಶಬ I ಬರುವುದು, ನಾಡಿ

ನಿಧಾನವಾಗಿರುವುದು, ಮುಖ ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಂಡಿರುವುದು, ತುಸು ರ್ಜುCರ, ಕಣಿ್ಣನ ಪಾಪ್ರಯಲಿN ಯಾವ ವ್ಯತಾ್ಯಸವೂ ಆಗದ್ದಿರುವುದು, ಪಾಶCPವಾಯು ಮುಂತಾದ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಅಪರ್ತೂಪಕೆ� ಮ್ತೂರ್ಛೆP, ಸ್ತೆಳೇತ,

ಮುಂತಾದವುಗಳು ಬರಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಉಪಚಾರ : ಮೈದುಳಿನ ಅಘಾತ ಪಾ್ರಣಾಂತಕ, ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ. ಶಸ್ತ ್ರ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಬೆ�ಕಾಗಬಹುದು.

೩) ಲಾ್ಯಸರೆ�ಶನ ್ (Laceration) : ಮೈದುಳಿನ ಕಣ ಜ್ಞಾಲಕೆ� ಹಾನಿ. ಪರಿಣಾಮ ಗಂಭಿ�ರ, ರೆ್ತೂ�ಗಿ ಕೆ್ತೂ�ಮಾ ಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗಬಹುದು.

೩) ಮಧು ಮೈ�ಹ ಮತು್ತ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ : ಮಧುಮೈ�ಹಿಗಳೇಲNರ ರಕ್ತದಲಿN ಸಕ�ರೆ (GLUCOSE) ಹೆಚಿ�ದIರ್ತೂ, ಕಡಿಮೈಯಿದIರ್ತೂ

ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆಯುಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ.

ರಕ್ತದಲಿN ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್ ಹೆಚ�ಳ (HYPER GLYCAEMIA) : ಕಾರಣಗಳು : ರಕ್ತದ ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್ ಅನು್ನ ನಿಯಂತ್ರಣದಲಿNಡುವ ಔರ್ಷಧವನು್ನ ೨- ೩ ದ್ದಿವಸಗಳು

ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ದ್ದಿದIರೆ, ಹೆಚು� ಆಹಾರ ಅದರಲ್ತೂN ಸಿಹಿಪದಾಥP ತ್ತಿಂದರೆ, ದ್ದ�ಹಿಕ ಶ್ರಮದ ಕೆಲಸವನು್ನ ಮಾಡದ್ದಿದIರೆ, ರಕ್ತದಲಿN ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸಿನ ಪ್ರಮಾಣ ಹೆಚು�ತ್ತದ್ದ.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಇನ ್‌ಸುಲಿನ ್ ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಸಲೆ್ಯನ ್ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಇನು.ಲಿನ ್ ಅನು್ನ ಮಲಿನ ರಕ್ತನಾಳದ ಮ್ತೂಲಕ ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ ಉಂಟಾಗಿದIರೆ ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ

ಕಳಿಸಬಹುದು.

ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯ ಶ್ರಕ್ಷಣ : ರೆ್ತೂ�ಗಿಗಳಿಗೆ : ವೈ�ದ್ಯರ ಸಲಹೆಯಂತ್ಸೆ ತಪ�ದ್ದ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಪಡೆಯುವುದು.

ರಕ್ತದಲಿN ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್‌ಕಡಿಮೈಯಾಗುವುದು (HYPO GLYCAEMIA) ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆಗಿಂತಲ್ತೂ ಹೆಚಾ�ಗಿ ಔರ್ಷಧ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡರೆ, ಕಡಿಮೈ ಆಹಾರ ಸ್ತೆ�ವಿಸಿದರೆ, ಹೆಚು� ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರೆ, ರಕ್ತದಲಿN ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್‌ನ ಅಂಶ ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ೧೦೦ ಮ್ಮಿ.ಗಾ್ರಂ. ರಕ್ತದಲಿN ೪೦ ಮ್ಮಿ.ಗಾ್ರಂ. ನರ್ಷುw ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್ ಇದIರೆ ಮೈದುಳಿನ

ಜಿ�ವಕೆ್ತೂ�ಶಗಳು ಶಾಶCತವಾಗಿ ನಿಷ್ಠಿ� ್ರಯವಾಗುತ್ತವೈ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ರಕ್ತದಲಿN ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್ ‌ ಕಡಿಮೈಯಾದರೆ ವಿನಾಕಾರಣ ಸುಸು್ತ, ಅತ್ತಿಯಾದ ದುವಾPಸನೇಯಿಂದ ಕ್ತೂಡಿದ ಬೆವರು ಮತು್ತ ಅತ್ತಿಯಾದ ಎದ್ದ ಬಡಿತ ಉಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಒಂದು ಲೆ್ತೂ�ಟ ನಿ�ರಿಗೆ ಒಂದು ಟೆ�ಬಲ ್ ಚಮಚದರ್ಷುw ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್ ಅಥವ ಎರಡು ಟೆ�ಬಲ ್ ಚಮಚ ಸಕ�ರೆ ಹಾಕೀ ಚೆನಾ್ನಗಿ ಕಲಸಿ ಕುಡಿಸಿದರೆ ಹೆ್ತೂಟೆw ರ್ಖಾಾಲಿ ಇರುವುದರಿಂದ ಕೆಲವೈ�

ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಗಳಲಿN ಸಕ�ರೆಯು ರ್ಜುಠರದ್ದಿಂದ ಹಿ�ರಲ�ಟುw ರಕ್ತವನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿ ಮಾಮ್ತೂಲಿ ಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ತಕ್ಷಣ ಬರುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯನಾಗಿದIರೆ : ೫೦ ಮ್ಮಿ.ಗಾ್ರಂ. ೫೦% ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್ ಅನು್ನ ರಕ್ತನಾಳದ ಮ್ತೂಲಕ ಕೆ್ತೂಡುವುದು.

ರೆ್ತೂ�ಗಿಗಳಿಗೆ ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯ ಶ್ರಕ್ಷಣ : ಪ್ರತ್ತಿ ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ್ತೂ ತನೇ್ತೂ್ನಡನೇ ಒಂದು ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್ ಪಾಕೆಟ ್ / ಸಕ�ರೆ / ಬಿಸ�ಟ ್ ಅಥವಾ ಬೆ�ರೆ ಏನಾದರ್ತೂ ತ್ತಿಂಡಿ - ತ್ತಿನಿಸನು್ನ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆಯಲಿN ಸದಾ ಇಟುwಕೆ್ತೂಂಡಿರಬೆ�ಕು. ರಕ್ತದ ಸಕ�ರೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ಮತು್ತ ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡ ಸರಿಯಾದ ಮಟwದಲಿNದIರೆ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ ಉಂಟಾಗುವುದ್ದಿಲN.

ಲಕC (HEMI PLEGIA) : ಮಧ್ಯ ವಯಸು. ಮತು್ತ ಅದಕ್ತೂ� ಹೆಚು� ವಯಸಾ.ದವರನಲಿN ಇದು ಹೆಚಾ�ಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದ್ದ.

ಕಾರಣಗಳು : ಅತ್ತಿರಕ್ತದ ಒತ್ತಡ, ರೆ್ತೂ�ಗಯುಕ್ತ ರಕ್ತನಾಳಗಳು ಒಡೆದು ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾದಾಗ, ರಕ್ತದ ಗಡೆ್ಡ, ಪ್ರಟಿwಗೆ ಒಳಗಾದ ಮೈದುಳಿನ ಭಾಗಗಳು, ಮೈದುಳಿನ ಯಾವುದಾದರ್ತೂ ಭಾಗಕೆ� ಒತು್ತವುದು, ಒತು್ತವಿಕೆಗೆ

ಒಳಗಾದ ಭಾಗಕೆ� ರಕ್ತದ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ, ಕೀ್ರಯೇಗಳು ಸ್ಥಗಿತವಾಗುತ್ತವೈ. ಇದನೇ್ನ ಲಕC ಎಂದು ಕರೆಯುವುದು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಅದುಮುವಿಕೆಯಲಿN ತ್ಸೆ್ತೂ�ರುವ ಎಲಾN ಲಕ್ಷಣಗಳು ಇದರಲಿN ಕಾಣುತ್ತವೈ.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಅದುಮುವಿಕೆಗೆ ಕೆ್ತೂಡುವ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಇಲ್ತೂN ಅನCಯವಾಗುತ್ತದ್ದ.

೫) ಮ್ತೂರ್ಛೆPರೆ್ತೂ�ಗ (FITS, EPILEPSY) : ಕಾರಣ : ಕೆಲವರಲಿN ಮೈದುಳಿನ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಯು ಮ್ತೂರ್ಛೆP ರೆ್ತೂ�ಗಕೆ� ಕಾರಣ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ವ್ಯಕೀ್ತ ಪ್ರಜೆ�ತಪ್ರಿ� ಕೆಳಗೆ ಬಿ�ಳುವುದು ಹೆಚು�. ಕೆ�ಕಾಲುಗಳು ಅದುರುತ್ತಿ್ತರುತ್ತವೈ. ವಿಕಾರವಾದ ಚಲನೇ, ಬಾಯಲಿN ನೇ್ತೂರೆ, ಮ್ತೂತ್ರ ವಿಸರ್ಜುPನೇಯ್ತೂ ಆಗಬಹುದು. ಕೆಲವರು ಕೆಲವೈ� ದ್ದಿನಗಳಲಿN ಅನೇ�ಕ ಸಾರಿ

ಮ್ತೂರ್ಛೆP ಹೆ್ತೂ�ಗಬಹುದು. ನಂತರ ಕೆಲವು ತ್ತಿಂಗಳು ಏನ್ತೂ ಆಗದ್ದಿರಬಹುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಲಭ್ಯವಿದ್ದ. ಪೂಣP ವಾಸಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಮ್ತೂರ್ಛೆP ಹೆ್ತೂ�ಗುವ ಸಮಯದಲಿN : ಮನೇಯವರಿಗೆ ಆರೆ್ತೂ�ಗ ್ಯ ಶ್ರಕ್ಷಣ : ಆ ಸಮಯದಲಿN ಏನು ಮಾಡಬೆ�ಕು ಎಂದು ತ್ತಿಳಿಸುವುದು. ಭಯಪಡದ್ದ ಧೈ�ಯPವಾಗಿರಬೆ�ಕು. ರೆ್ತೂ�ಗಿಯನು್ನ ನಿ�ರಿನಿಂದ,

ಬೆಂಕೀಯಿಂದ, ಅಪಾಯಕಾರಿ ವಸು್ತಗಳಿಂದ ದ್ತೂರ ಸರಿಸಿ ರಕೀhಸಿ, ತಲೆಯು ಗಟಿwಯಾದ ವಸು್ತಗಳಿಗೆ ಬಡಿಯದಂತ್ಸೆ ನಿಗಾವಹಿಸಬೆ�ಕು. ಉಡುಪು ಸಡಿಲಿಸಿ, ಒಂದು ಪಕ � ತ್ತಿರುಗಿಸಿ ಮಲಗಿಸಿ, ನಾಲಿಗೆ ಹಿಂದ್ದ

ಬಿ�ಳುವುದು ತಪು�ತ್ತದ್ದ. ಉಸಿರಾಟದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ತಪು�ತ್ತದ್ದ. ಬಾಯಲಿN ಬುರುಗು ಸುಲಭವಾಗಿ ಹೆ್ತೂರಬರುತ್ತದ್ದ. ಪೂಣP ಚೆ�ತರಿಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವರೆಗ್ತೂ ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಇರಬೆ�ಕು, ತ್ತಿನ್ನಲು, ಕುಡಿಯಲು ಏನ್ತೂ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು.

ದ್ದ�ಹಿಕ ಅದರುವಿಕೆಯನು್ನ ಕಡಿಮೈ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸಬಾರದು. ಕೆ�ಕಾಲು ಒತ್ತಿ್ತ ಹಿಡಿಯಬೆ�ಡಿ, ವಿಚಿತ್ರ ಚಲನೇಯ ನಂತರ ಗಾಡ ನಿದ್ದ್ರಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗುತಾ್ತರೆ. ಒಂದು ಕಡೆ ತ್ತಿರುಗಿಸಿ, ಅರಾಮವಾಗಿ ಮಲಗಲು ಬಿಡುವುದು.

ಮ್ತೂರ್ಛೆP ಒಬ್ಬರಿಂದ್ದ್ತೂಬ್ಬರಿಗೆ ಹರಡುವುದ್ದಿಲN, ಬಾಯಿಯ ಬುರುಗು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕವಲN.

೬) ಶ್ರಶುಗಳ ಪ್ರಡಸುತನ : ಕಾರಣಗಳು : ಅತ್ತಿಯಾದ ರ್ಜುCರ, ೬ ವರ್ಷPಕೀ�ನ ್ನ ಕಡಿಮೈ ವಯಸಿ.ನವರಲಿN ಹೆಚು�. ಒಂದ್ದರಡು

ಬಾರಿಯಾದರೆ FITS ರೆ್ತೂ�ಗವಲN. ಮಕ�ಳಲಿN ಕಾಣುವ ಮ್ತೂರ್ಛೆP ರೆ್ತೂ�ಗ, ಹಲುN ಬರುವಾಗ, ರ್ಜುಠರದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ, ಆಹಾರ ಉರಿಯ್ತೂತ ಬದಲಾವಣೆಯಾದಾಗ, ಪಂಗು ಸಿನಾPಳದ ಉರಿತ (BRON CHITIS),

ರ್ಜುCರದ ಸಮಯದಲಿN ಕಂಡು ಬರುತ್ತದ್ದ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಕೆ�ಕಾಲುಗಳು, ತಲೆ ಮತು್ತ ದ್ದ�ಹದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲಿN ಸಣ್ಣದಾಗಿ ಅದುರುವಿಕೆ (TWI CHINGS), ಪಾ್ರರಂಭದಲಿN ಮುಖ ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಂಡಿದುI ನಂತರ ನಿ�ಲಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಕಣು್ಣಗಳ ಗುಡೆ್ಡ ಮೈ�ಲೆ�ರುತ್ತವೈ. ಉಸಿರು ಕಟಿwದಂತಾಗುತ್ತದ್ದ ಮತು್ತ ಬಾಯಲಿN ಬುರುಗು ಕಾಣಿಸಿಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತದ್ದ.

ನಿಯಂತ್ರಣ : ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ರೆ್ತೂ�ಗದಂತ್ಸೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡುವುದು. ಸಾಮಾನ ್ಯ ರಿ�ತ್ತಿಯನು್ನ ಅನುಸರಿಸುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಬೆಚ�ಗಿರುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು.

೭) ಬವಳಿ ಬಿ�ಳುವುದು (FAINTING) : ಕಾರಣಗಳು : ಮೈದುಳಿಗೆ ರಕ್ತದ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಕಡಿಮೈಯಾಗುವುದ್ದ� ಇದರ ಮ್ತೂಲ ಕಾರಣ.

ಶಸ್ತ ್ರಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಭಯ, ಹೆದರಿಕೆ, ದುಃಖದ ವಾತ್ಸೆP ಮತು್ತ ನೇ್ತೂ�ವು, ಅವಮಾನ.

ಸಾಧಾರಣ ಕಾರಣಗಳು : ವಿಲಕ್ಷಣ ದೃಶ್ಯದ ವಿ�ಕ್ಷಣೆ, ಅತ್ತಿಯಾದ ನೇ್ತೂ�ವು. ಸುಸು್ತ, ಸಂಕಟ, ಬಿಸಿಲು, ಉಸಿರುಕಟುwವ ವಾತಾವರಣ, ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡ, ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಕಡಿಮೈಯಾದರೆ, ಪುಕ�ಲು ಸCಭಾವದವರಲಿN

ನಿಧಾನವಾಗಿ ತಲೆದ್ದ್ತೂ�ರುತ್ತದ್ದ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಕುಪುಷ್ಠಿw ರೆ್ತೂ�ಗದವರು, ಬಹಳ ಹೆ್ತೂತು್ತ ಬಿಸಿಲಲಿN ರ್ಖಾಾಲಿ ಹೆ್ತೂಟೆwಯಲಿN ನಿಲುNವವರು, ಉಸಿರು ಕಟುwವಂತಹ ವಾತಾವರಣದಲಿNದIರೆ, ದ್ದ�ಹ ಗುಡ್ಡದಂತ್ಸೆ ಕೆಳಗೆ ಬಿ�ಳುತ್ತದ್ದ. ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಪ್ರಜೆ� ತಪು�ತ್ತದ್ದ. ಮುಖ ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಂಡು, ನಾಡಿ ದುಬPಲವಾಗಿ, ನಿಧಾನವಾಗಿ ಮ್ಮಿಡಿಯುತ್ತದ್ದ. ಉಸಿರಾಟದ ಆಳ

ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಚಮP ತಣ್ಣಗಿದುI ಎಣೆ್ಣಯ ಜಿಡಿ್ಡನಂತ್ತಿರುತ್ತದ್ದ.

ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ತಕ್ಷಣ ಮಲಗಿಸಿ ತಲೆಯ ಭಾಗವು ತುಸು ಕೆಳಗಿರುವಂತ್ಸೆ ಮಲಗಿಸಿದರೆ ಮೈದುಳಿಗೆ ರಕ್ತದ ಸರಬರಾಜ್ಞಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಕುಳಿತ್ತಿದIರೆ : ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆಯನು್ನ ಎರಡು ಕಾಲುಗಳ ಮಧೈ್ಯ ತರುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು. ತುಸು ಕೆಳಗಿರುವಂತ್ಸೆ ಇಟುwಕೆ್ತೂಂಡು ಒಂದ್ದರಡು ನಿಮ್ಮಿರ್ಷ ಹಾಗೆ� ಇರಿಸುವುದು. ನಂತರ ಬೆ�ಕಾದರೆ ಮಲಗಲಿ, ತಲೆ

ತುಸು ಕೆಳಗಿರಲಿ. ವಾಸನೇಯ ವಸು್ತ ದ್ದ್ತೂರೆತರೆ ಮ್ತೂಗಿನ ಹತ್ತಿ್ತರ ಹಿಡಿದರೆ ವಾಸನೇಯನು್ನ ಸಾCದ್ದಿಸುವುದು ಗೆ್ತೂತಾ್ತಗುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಹಿ�ನನಾಗಿದIರೆ : ಮಲಗಿಸಿ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಯಾರ್ತೂ ಸುತು್ತವರಿದು ಗಾಳಿ ಬೆಳಕೀಗೆ ಅಡಿ್ಡ ಬರದಂತ್ಸೆ ತಡೆಯಿರಿ. ಸ್ತೆ್ತೂಂಟ, ಕತು್ತ ಮತು್ತ ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲಿನ ಬಟೆwಗಳನು್ನ ಸಡಿಲಿಸಿ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಬೆಚ�ಗಿಡಿ.

ಚೆ�ತರಿಸಿಕೆ್ತೂಂಡ ನಂತರ ತಲೆಯನು್ನ ಮೈ�ಲಕೆ�ತ್ತಿ್ತ, ನಂತರ ಎಬಿ್ಬಸಿ ಕುಳ�ರಿಸಿ ಸCಲ� ಕಾಫ್ರಿ, ಟಿ�, ಕೀತ್ತಲೆ ಹಣಿ್ಣನ ರಸ ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು.

________________

ಅಧಾ್ಯಯ-೫

ಅಪಘಾತ ಮತು್ತ ಆಘಾತಗಳು (ACCIDENT & INJURIES) ಮ್ತೂಳೇ ಮತು್ತ ಕೀ�ಲುಗಳ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳು :

ಅನೇ�ಕರಲಿN ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು, ಕಾಲು, ಬೆನು್ನ, ಕುತ್ತಿ್ತಗೆ ಮುಂತಾದ ಕಡೆಯಲಿN ನೇ್ತೂ�ವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಸಮಸ್ತೆ್ಯ. ಇದಕೆ� ಕಾರಣಗಳು ಅನೇ�ಕವಿರಬಹುದು. ಅಥವ ಯಾವ ಕಾರಣವೂ ಇಲNದ್ದಿರಬಹುದು. ಮ್ತೂಳೇ ಮತು್ತ

ಕೀ�ಲುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂದ್ದಿಸಿದ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳು ಅನೇ�ಕ.

ಮ್ತೂಳೇ ಮತು್ತ ಕೀ�ಲುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳು :೧) ಉಳುಕು (SPRAIN) : ಕೀ�ಲಿನ ಉಳುಕು, ೨) ಅಸಿ್ತಬಂಧನದ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳು (LIGA MENT) :

ಅಸಿ್ತಬಂಧನದ ಉಳುಕು, ಅಥವಾ ಹರಿಯುವಿಕೆ. ೩) ಮ್ತೂಳೇ ಮತು್ತ ಕೀ�ಲುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳು : ಕೀ�ಲಿನಲಿN ಮ್ತೂಳೇಯ ಸ್ಥಳಾಂತರ (DISLOCATION) ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ (FRACTURE), ) ೪)

ಮಾಂಸಖಂಡದ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳು : ಮಾಂಸಖಂಡ ಹರಿಯುವಿಕೆ

೧) ಉಳುಕು (SPRAIN) : ಕೀ�ಲಿನ ಉಳುಕು : ಕೀ�ಲುಗಳು ಇದIಕೀ�ದIಹಾಗೆ ಮಾಡಲಸಾದ್ಯವಾದ ಕೆಲಸವನು್ನ ಮಾಡಿದರೆ, ಪ್ರಕೃತ್ತಿದತ್ತ ಚಲನೇಗಿಂತ ಅಧಿಕ ಚಲನೇಗೆ ಒಳಗಾದರೆ ಉಳುಕೀಗೆ ಒಳಗಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆ

ಹೆಚು�. ಉ.ಹ, ಕೀ�ಲನು್ನ ವತುPಲಾಕಾರವಾಗಿ ಸುತ್ತಿ್ತಸಿದಾಗ ಅತ್ತಿಯಾದ ಮಡಚುವಿಕೆ, ಚಾಚುವಿಕೆ, ಹಿಂಚಲನೇ, ಮುಂಚಲನೇಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗುವುದು, ಹೆ್ತೂರಳಾಡುವ ಘನ ವಸು್ತವಿನ ಮೈ�ಲೆ ಪಾದ ಊರಿದರೆ ಕಾಲು

ಒರಳಬಹುದು, ಅಥವ ಅಸಿ್ತಬಂಧನ ತ್ತಿರುಚಿಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ವಿಶಾ್ರಂತ್ತಿ, ಹಾನಿಗೆ್ತೂಳಗಾದ ಭಾಗ, ಹೆಚು� ಚಲಿಸದಂತ್ತಿರುವುದು. ನೇ್ತೂ�ವು ನಿವಾರಕ ಮಾತ್ಸೆ್ರಗಳನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಮಾಡುವುದು. ನೇ್ತೂ�ವು ಅತ್ತಿಯಾದರೆ,

ಊತ ಹೆಚಿ�ದIರೆ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಕಳಿಸುವುದು. ೨) ಅಸಿ್ತ ಬಂಧನದ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳು : ಅಸಿ್ತಬಂಧನದ ಉಳುಕು ಮತು್ತ ಹರಿಯುವಿಕೆ : ನೇ್ತೂ�ವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದ್ದ.

೩) ಮ್ತೂಳೇ ಮತು್ತ ಕೀ�ಲುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳು : ಕೀ�ಲಿನಲಿN ಮ್ತೂಳೇಯ ಸ್ಥಳಾಂತರ (DISLOCATION) : ಇದನು್ನ ಅಥವ ಹೆಚಿ�ನ ಮ್ತೂಳೇಗಳು

ತಾವಿರಬೆ�ಕಾದ ಜ್ಞಾಗಬಿಟುw ಇತರೆಡೆಗೆ ಕದಲುವುದಕೆ� ಎಡೆ ತಪು�ವಿಕೆ, ಅಥವ ಸ್ಥಳಾಂತರ ಎನು್ನತ್ಸೆ್ತ�ವೈ. ಉ.ಹ. ಆಕಳಿಸಿದಾಗ ದವಡೆಯ ಕೀ�ಲು ಸ್ಥಳಾಂತರವಾಗಬಹುದು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ನೇ್ತೂ�ವು, ಚಲನೇಯ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ, ಊತ, ಕೀ�ಲಿನ ವಕ್ರತ್ಸೆ ಮುಂತಾದುವುಗಳು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ನೇ್ತೂ�ವು ಮತು್ತ ರ್ಜುCರಕೆ� ಶಮನ ನಿ�ಡಲು ಮಾತ್ಸೆ್ರಗಳನು್ನ ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದಾಗ ಮಾಡುವ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯು ಇದಕ್ತೂ� ಅನCಯವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಕೆ�ಕಾಲುಗಳ ಕೀ�ಲಾದರೆ ಆಸರೆ ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು.

ಆರಾಮವಾಗಿರುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ದವಡೆಯಲಾNದರೆ ದವಡೆಯನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ತಲೆಯ ಮೈ�ಲೆ ಬರುವಂತ್ಸೆ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟುwವುದು.

ಮ್ತೂಳೇಗಳ ಮುರಿತ : (FRACTURE OF BONES) :

ಮ್ತೂಳೇಯು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಅಥವ ಪರೆ್ತೂ�ಕ್ಷವಾಗಿ ಘಾಸಿಗೆ ಒಳಗಾದರೆ, ಮ್ತೂಳೇಯ ಸCಲ � ಭಾಗ ಅಥವ ಮ್ತೂಳೇಯ ಸುತ ್ತ ಬಿರುಕು ಬಿಟwರೆ ಅಥವ ತುಂಡಾದರೆ ಅದನು್ನ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ ಎನು್ನತ್ಸೆ್ತ�ವೈ. ಇಲಿN ಮ್ತೂಳೇಯ ಅನುಬಂಧ ತಪು�ತ್ತದ್ದ.

ಕಾರಣಗಳು : (೧) ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಒತ್ತಡ : ಯಾವ ಮ್ತೂಳೇಗೆ ನೇ�ರವಾಗಿ ಏಟು ಬಿ�ಳುತ್ತದ್ದಯೋ� ಅದ್ದ� ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿಯುತ್ತದ್ದ. ಉ.ಹ. ಘನವಸು್ತಗಳ ಮೈ�ಲೆ ನೇ�ರವಾಗಿ ಬಿದಾIಗ ಅಲಿNನ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿಯುತ್ತದ್ದ.

ಬಂಡಿಯ ಅಪಘಾತವಾದರೆ : ಬಂಡಿ ದ್ದ�ಹದ ಯಾವ ಭಾಗದ ಮೈ�ಲೆ ಹರಿಯುತ್ತದ್ದಯೋ� ಆ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿಯುತ್ತದ್ದ.

೨) ಪರೆ್ತೂ�ಕ್ಷ ಕಾರಣ : ಬೆ�ರೆ ಕಡೆ ಪ್ರಟುw ಬಿದಾIಗ ಅದಕೆ� ಸಂಬಂಧವಿಲNದ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿಯುತ್ತದ್ದ. ಉ.ಹ. ಅಗಲವಾಗಿ ಚಾಚಿದ ಹಸ್ತದ ಮೈ�ಲೆ ಬಿ�ಳುವುದು.

ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದ್ದಿದ್ದ ಎಂದು ಹೆ�ಳುವುದು ಹೆ�ಗೆ ? ಲಕ್ಷಣಗಳು : ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಬಿದ್ದಿIದIರೆ, ಜೆ್ತೂ�ರಾಗಿ ಪ್ರಟುw ಬಿದ್ದಿIದIರೆ, ಕೆ�ಕಾಲುಗಳ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿಯಬಹುದು.

ಕೆ�ಕಾಲು ಅಲಾNಡಿಸಿದಾಗ ಹೆಚು� ನೇ್ತೂ�ವಾಗುವುದು ಅಥವ ಅಲಾNಡಿಸಲಾಗದ್ದಿರುವುದು. ಮುಟಿwದರೆ ಅತ್ತಿಯಾದ ನೇ್ತೂ�ವಾಗುವುದು, ಆಕಾರ ಬದಲಾಗುವುದು. ಮುರಿದ ಸ್ಥಳದಲಿN ಅತ್ತಿಯಾದ ನೇ್ತೂ�ವು, ಊತವಿದುI, ಮುರಿದ

ತುದ್ದಿಗಳು ತಂತಾನೇ� ಚಾಲನೇಗೆ್ತೂಳು�ತ್ತವೈ.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಚಲನೇ ನಿಲಿNಸುವುದು. ಇಡಿ� ದ್ದ�ಹದ ಪರಿ�ಕೆh ಮಾಡಿ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದ್ದಿದIರೆ ಕಂಡು ಹಿಡಿಯುವುದು. ಹುಣಿ್ಣದIರೆ ಮೊದಲು ಅದಕೆ� ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡುವುದು.

೪) ಮಾಂಸಖಂಡ ಹರಿಯುವುದು : ಕೀ�ಲು ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚಾ�ದ ಅಸಂಬದ I ಚಲನೇಗೆ ಒಳಗಾದರೆ ಮಾಂಸಖಂಡಗಳ ಎಳೇಗಳು

ಹರಿಯಬಹುದು. ಉ.ಹ, ಅತ್ತಿಯಾಗಿ ನಿ�ಳ ಮಾಡುವುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಹಾನಿಗೆ್ತೂಳಗಾದ ಭಾಗದ ಚಲನೇ ನಿಶ್ರದI. ಆ ಭಾಗಕೆ� ಆಧಾರ ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು.

ಮಾಂಸಖಂಡಗಳ ಬಿಗಿತ : ಇದು ಅಪರ್ತೂಪ.

ಕಾರಣ : ಸಾ್ನಯುಗಳು ಅತ್ತಿಯಾಗಿ ಸಂಕುಚಿಸಿದಾಗ ಹಿ�ಗಾಗುತ್ತದ್ದ. ಉ.ಹ. ಎದ್ದಯ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ.

ಮ್ತೂಳೇಗಳ ಮುರಿತದ ವಿಧಗಳು : ಇದರಲಿN ಅನೇ�ಕ ವಿಧಗಳಿವೈ.

೧) ಸರಳ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಮುರಿತ (SIMPLE) : ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದ್ದಿರುತ್ತದ್ದ. ಚಮPಕೆ� ಧಕೆ�ಯಾಗಿರುವುದ್ದಿಲN. ಮುರಿದ ಮ್ತೂಳೇಯ ಭಾಗಗಳು ಒಂದಕೆ್ತೂ�ಂದು ಕ್ತೂಡಿರುತ್ತವೈ. ಮ್ತೂಳೇ ದ್ದ�ಹದ ಹೆ್ತೂರಗೆ ಕಾಣುವುದ್ದಿಲN.

೨) ಮ್ಮಿಶ ್ರ ವಿಧ (ಸಂಯೋ�ಗ) (COMPOUND) : ಮ್ತೂಳೇಯು ಮುರಿದ್ದಿರುತ್ತದ್ದ. ಮುರಿದ ಒಂದು ಅಥವ ಎರಡು ತುದ್ದಿಗಳು ಚಮPದ ಮ್ತೂಲಕ ಕಾಣಿಸುತ್ತವೈ. ಮುರಿದ್ದಿರುವ ಮ್ತೂಳೇಗಳ ಭಾಗ ಹೆ್ತೂರಗೆ

ಇಣುಕುತ್ತಿ್ತರುತ್ತವೈ. ಏಕೆಂದರೆ ಮಾಂಸಖಂಡ, ಕಣಜ್ಞಾಲ (TISSUE) ಮತು್ತ ಚಮP ಹರಿದ್ದಿರುತ್ತದ್ದ. ದ್ತೂಳು, ರೆ್ತೂ�ಗಾಣುಗಳು ಗಾಯದ ಮ್ತೂಲಕ ದ್ದ�ಹದ್ದ್ತೂಳಗೆ ಸ್ತೆ�ರಿ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕೀಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದ್ದ.

೩) ಮ್ತೂಳೇಯ ಬಿರುಕು (CRACK) : ಮ್ತೂಳೇಯು ಮುರಿದ್ದಿರುವುದ್ದಿಲN, ಸಾ್ಥನಪಲNಟವಾಗಿರುವುದ್ದಿಲN.

೪) ಹಸಿರು ಕಡಿ್ಡ ಮುರಿದಂತಹ ಮುರಿತ (GREEN STICK) : ಒಂದು ಕಡೆ ಮಾತ್ರ ಮುರಿದ್ದಿರುತ್ತದ್ದ. ಮಕ�ಳಲಿN ಅತ್ತಿ ಹೆಚು�.

೫) ಒಳ ಸರಿದ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಮುರಿತ (IMPACT) : ಮುರಿದ ಮ್ತೂಳೇ ಒಳಗೆ ನಾಟಿರುತ್ತದ್ದ, ಮುರಿದ ಒಂದು ತುದ್ದಿಯೋಳಗೆ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ತುದ್ದಿ ಸ್ತೆ�ರಿರುವುದು. ಉ.ಹ, ಕೆ್ತೂ�ಲಿ�ಸ ್‌ನ ಮುರಿತ.

೬) ವಿನಿಮಯ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಮುರಿತ (COMMUTED) : ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದು ಎರಡಕೀ�ಂತಲ್ತೂ ಹೆಚು� ಚ್ತೂರುಗಳಾಗಿರುತ್ತವೈ.

೭) ರ್ಜುಠಿಲವಾದ ಮುರಿತ (COMPLICATED) : ಎರಡಕೀ�ಂತಲ್ತೂ ಹೆಚು� ಚ್ತೂರುಗಳಾಗಿರುತ್ತವೈ. ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿತದ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಕೆಲವು ಮುಖ ್ಯ ಅಂಗಗಳು ಹಾನಿಗೆ್ತೂಳಗಾಗಿರುತ್ತವೈ. ಉ.ಹ, ರಕ್ತನಾಳಗಳು,

ಮ್ತೂತ್ರಕೆ್ತೂ�ಶ. ಮುರಿದ ಮ್ತೂಳೇಯ ತುದ್ದಿಯು ಅದರ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಕಣಜ್ಞಾಲಕೆ� ಮತು್ತ ಅಂಗಗಳ ಮೈ�ಲೆ ಒತು್ತತ್ತದ್ದ. ನೇ್ತೂ�ವನು್ನಂಟು ಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಮೈದುಳು, ಶಾCಸಕೆ್ತೂ�ಶ, ಬೆನ್ನಸಂದ್ದಿಯ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಮತು್ತ

ರಕ್ತಸಾ್ರವಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇದು ಸರಳ ಅಥವ ಸಂಯೋ�ಗ ವಿಧದಾIಗಿರಬಹುದು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ನೇ್ತೂ�ವು ಮುರಿದ ಭಾಗದಲಿN ಅಥವ ಅದರ ಹತ್ತಿ್ತರವಿರುತ್ತದ್ದ. ಉರಿ, ಊತ, ಒತ್ತಿ್ತದರೆ ನೇ್ತೂ�ವು, ಚಲನೇಯ ಸಮಯದಲಿN ಶಬI, ವಿಕಲತ್ಸೆ, ಹಾನಿಗಿ�ಡಾದ ಭಾಗದ ಶಕೀ್ತಗುಂದುವಿಕೆ, ಏನನು್ನ ಮಾಡಲು ಅಸಾಧ್ಯ. ಆ ಭಾಗದ ಚಲನೇಯ್ತೂ ಕಡಿಮೈಯಾಗಿರುತ್ತದ್ದ. ವಿಕಲತ್ಸೆಯನು್ನ ಕಾಣಬಹುದು. ಬೆ�ರೆ ಕಡೆ ವಿಪರಿ�ತ ನೇ್ತೂ�ವಿದIರೆ, ಉ.ಹ, ಕೀಳು�ಳಿ (PELVIS), ಎದ್ದ, ಪಕೆ�ಲುಬು, ಬೆನು್ನ ಮ್ತೂಳೇಗಳಲಿN ನೇ್ತೂ�ವಿದIರೆ, ಕೆ�ಕಾಲು ಆಡಿಸಲಾಗದ್ದಿರುವುದು, ತಲೆ ಬುರುಡೆಯ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದ್ದಿದIರೆ ಮ್ತೂಗು, ಕೀವಿಯಲಿN ರಕ್ತ ಸಾ್ರವ, ಪ್ರಜ್ಞಾ� ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ ಉಂಟಾಗಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಅರಾಮವಾದ ಭಂಗಿಯಲಿNರಲಿ. ಚಲನೇ ತಪ್ರಿ�ಸಲು ಸಿ�Nಂಟ ್ (SPLIENT), ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಅನು್ನ ಮುರಿದ್ದಿರುವ ಜ್ಞಾಗದ ಮೈ�ಲೆ ಮತು್ತ ಕೆಳಗೆ ಹಾಕುವುದು, ರಕ್ತಸಾ್ರವವಿದIರೆ ನಿಲಿNಸಬಹುದು.

ಶಾರ್ಖಾ ್ ಆಗಿದIರೆ ಅದಕೆ� ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಬಿಸಿ ಕಾವು ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು, ಏಕೆಂದರೆ ರಕ್ತಸಾ್ರವ ಹೆಚಾ�ಗುತ್ತದ್ದ.

ಬೆನು್ನ, ಕುತ್ತಿ್ತಗೆ, ನೇ್ತೂ�ವು : ಇದರಿಂದ ದ್ದ�ನಂದ್ದಿನ ಕೆಲಸಕೆ� ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗಿ, ಕೆಲಸದ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇದಕೆ� ಪ್ರಟುw, ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು, ವೃದಾIಪ ್ಯ ಕಾರಣವಿರಬಹುದು. ಕೀ�ಲು ಮುರಿದ್ದಿದ್ದಯೋ�?,

ಜ್ಞಾಗವು ಬಿಸಿಯಿಂದ ಕ್ತೂಡಿದ್ದಯೋ�?, ಮುಟಿwದರೆ ನೇ್ತೂ�ವಾಗುವುದ್ದ್ತೂ�?, ನೇ್ತೂ�ವು ಅತ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಯೋ�? ಎಂದು ತ್ತಿಳಿಯುವುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಕೀ�ಲು ಚಲನೇಯಲಿNರಬೆ�ಕು. ವ್ಯಕೀ್ತ ನಿಂತುಕೆ್ತೂಳ�ಬಾರದು. ನೇ್ತೂ�ವು ನಿವಾರಕ ಮಾತ್ಸೆ್ರಗಳು ಆವಶ್ಯಕವಿದIರೆ ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ನೇ್ತೂ�ವು ಅತ್ತಿಯಾಗಿದIರೆ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳುಹಿಸುವುದು. ಎರಡ್ತೂ ಕೆ�ಗಳನು್ನ ಒಟಿwಗೆ

ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ಎದ್ದಗೆ ಕಟುwವುದು, ಗಟಿwಯಾದ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಮೈ�ಲೆ ಸಾಗಿಸುವುದು.

ಪ್ರಿರೆ‌್ರ (GLUTEAL RECION) : ಮೊಣಕಾಲು ನೇ್ತೂ�ವು : ವಿಶಾ್ರಂತ್ತಿ, ಬಾರಲಾಗಿ ಮಲಗುವುದು, ಮಲಗಿರುವಾಗ ಸ್ತೆ್ತೂಂಟದ ಕೀ�ಲು ಮತು್ತ ಮೊಣಕಾಲ ಕೀ�ಲು ಒಂದ್ದ� ಸಮನಾಗಿರಬೆ�ಕು.

ಕಾNವಿಕಲ ್ ಮ್ತೂಳೇ : ಕಪ ್ ಮತು್ತ ಕಾಲರ ್ ಸಿNಂಗ ್ ಬಳಸಬೆ�ಕು.

ಕಾಲಿಗೆ : ಸಿ�Nಂಟ ್ / ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಅನು್ನ ಎರಡ್ತೂ ಕಾಲನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ಹಾಕುವುದು.

ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು : ಸಿ�Nಂಟ ್ / ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು, ಎದ್ದ, ಮುಂಗೆ�ಯನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ಕಪ ್ ಮತು್ತ ಕಾಲರ ್ ಸಿNಂಗ ್ ಹಾಕುವುದು.

ಎಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮ : ಮ್ತೂಳೇಗಳ ಮುರಿತದಲಿN ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯು ಮುರಿದ್ದಿರುವ ಮ್ತೂಳೇಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ. ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದ್ದಿದIರೆ, ಅನುಮಾನವಿದIರೆ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸಬೆ�ಕು. ಅತ್ತಿ ಎಚ�ರದ್ದಿಂದ ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕು. ಏಕೆಂದರೆ

ಸರಿಯಾದ ರಿ�ತ್ತಿ ಅನುಸರಿಸದ್ದಿದIರೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಹೆಚಾ�ಗಬಹುದು.

ಸಮಸ್ತೆ್ಯಯ ನಿಧಾPರ : ಅಪಾ್ರಕೃತ್ತಿಕ ಚಲನೇ, ಚಲಿಸುವಾಗ ಶಬIವಾಗುವುದು ಮತು್ತ ವಕ್ರತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ನಿಧPರಿಸುವುದು, ವ್ಯಕೀ್ತಯಿಂದ ರೆ್ತೂ�ಗದ ಚರಿತ್ಸೆ್ರಯನು್ನ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದರಿಂದ ಸಂಸ�ೃತ್ತಿಯ ನಿಧಾPರಕೆ� ಮತು್ತ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯ ನಿಧಾPರಕೆ� ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಪ್ರಥಮಚಿಕೀತ.ಕರು ವೈ�ದ್ಯರಲN. ಮುರಿದ ಮ್ತೂಳೇಯನು್ನ ಜೆ್ತೂ�ಡಿಸುವುದು ಅವರ ಕೆಲಸವಲN. ತಜ್ಞ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಕಳಿಸುವುದು ಅವರ ಕತPವ್ಯ. ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿದ ತುದ್ದಿಯು

ಅಲುಗಾಡದಂತ್ತಿರಲು ಅದಕೆ� ಆಸರೆ ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು. ಮ್ತೂಳೇಯು ಮುರಿದ್ದಿರುವ ಭಾಗಕೆ� ರಕ್ಷಣೆ ಕೆ್ತೂಡಲು, ವಿಶಾ್ರಂತ್ತಿಗಾಗಿ, ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿದ್ದಿರುವ ಭಾಗದ ಕೆಳಗೆ ಮೈ�ಲಾ್ಭಗದಲಿN ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ನೇ�ರವಾಗಿ

ಹಾನಿಗಿ�ಡಾದ ಜ್ಞಾಗದಲಿN ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟwಬಾರದು. ದ್ದ�ಹದ ಉಬು್ಬ ತಗು�ಗಳ ಜ್ಞಾಗದಲಿN ಪಾ್ಯಡ ್‌ಗಳನಿ್ನಡಬೆ�ಕು.

ಮುರಿದ್ದಿರುವ ಭಾಗದ ಚಲನೇ ತಪ್ರಿ�ಸುವುದು : ಮುರಿದ ಭಾಗವು ಚಲಿಸದಂತ್ತಿರಬೆ�ಕು. ಮುರಿದ ಭಾಗವನು್ನ ಗಟಿwಯಾದ ವಸು್ತವಿನ ಮೈ�ಲಿಟುw, ಹತ್ತಿ್ತರವಿರುವಲಿNಗೆ ತಂದು ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಆಸರೆಕೆ್ತೂಟುw ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಅನು್ನ, ಮೈ�ಲೆ ಮತು್ತ ಕೆಳಗೆ ಕಟುwವುದು. ಇದರಿಂದ ಚಲನೇ ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಮುಂದ್ದ

ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ ತಪು�ತ್ತದ್ದ.

ದ್ದ�ಹದ ವಿವಿಧ ಮ್ತೂಳೇಗಳು ಮುರಿದಾಗ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. :(೧) ಬೆನು್ನ ಮ್ತೂಳೇಗಳ ಮುರಿತ : ಈ ಮ್ತೂಳೇಗಳು ತಲೆ ಮತು್ತ ಮುಂಡದ ಭಾರ ಹೆ್ತೂರುತ್ತವೈ. ಈ

ಮ್ತೂಳೇಗಳು ಮುರಿಯುವುದು ಹೆಚು�, ಮತು್ತ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳು ಅಧಿಕ.

ಕಾರಣಗಳು : ೧) ಹೆಚು� ಭಾರ ಎತು್ತವುದು ಮತು್ತ ಹೆ್ತೂರುವುದು

೨) ಬಿ�ಳುವುದು: ಎತ್ತರದ್ದಿಂದ ಜೆ್ತೂ�ರಾಗಿ ಬಿ�ಳುವುದು, ಕುಂಡಿಯ ಮೈ�ಲೆ, ಪಾದದ ಮೈ�ಲೆ ಬಿ�ಳುವುದು. ೩) ವಾಹನದ ಅಪಘಾತ: ವಾಹನಗಳು ಡಿಕೀ� ಹೆ್ತೂಡೆದಾಗ ಮುಂದಕೆ� ತಳು�ವುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.: ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ: ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ. ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯನಾಗಿದIರೆ, ವಾಯುನಾಳದಲಿN ಅಡಚಣೆ ಇಲNದಂತ್ಸೆ ಮಾಡಿ ಬಾNಂಕೆಟ ್ ‌ ಹೆ್ತೂದ್ದಿIಸಿ ಬೆಚ�ಗಿಡಿ. ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ‌ ಮೈ�ಲೆ ಅಥವ

ಅಗಲವಾದ ಗಟಿwಯಾದ ಹಲಗೆ ಅಥವ ಬಾಗಿಲ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸಾಗಿಸುವುದು.

(೨) ತಲೆ ಬುರುಡೆಯ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ:ವಿಧಗಳು: ಎರಡು ಕಡೆ ಮ್ತೂಳೇಯು ಮುರಿಯುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆ ಇರುತ್ತದ್ದ, ೧) ತಲೆ ಬುರುಡೆಯ ಮೈ�ಲಾ್ಬಗ ಅಥವ ಪಕ� ೨) ತಲೆಬುರುಡೆಯ ತಳಭಾಗ

ಕಾರಣ: ನೇ�ರ ಹೆ್ತೂಡೆತ ಅಥವ ಅದರ ಬಳಿಯಲಿN ನೇ�ರ ಹೆ್ತೂಡೆತ ಅಥವ ಕೆಳಗೆ ಬಿ�ಲುವುದು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು: ಮ್ತೂಗು ಮತು್ತ ಕೀವಿಯಲಿN ರಕ್ತ ಮತು್ತ ಮೈದುಳು ಬಳಿ� ದ್ರವ (C.S.F) ಬಸರಬಹುದು. ನಂತರ ವಾಂತ್ತಿಯಾಗಬಹುದು. ಮೈದುಳಿಗೆ ಮತು್ತ ನರಗಳಿಗೆ ಧಕೆ�ಯುಂಟಾಗಿ, ಅಬಿಧಮನಿಯಲಿN

ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗಬಹುದು. ಇದರಿಂದ ತಲೆಬುರುಡೆಯಲಿN ಒತ್ತಡ ಹೆಚಾ�ಗಿ, ಮೈದುಳು ಕಂಪನ ಮತು್ತ ಹಿಸುಕುವಿಕೆಗೆ ತುತಾ್ತಗಿ ಭ್ರಮಾದ್ದಿ�ನತ್ಸೆಯುಂಟಾಗಬಹುದು.

ತಳಭಾಗದ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ: ಪರೆ್ತೂ�ಕ್ಷ ಹೆ್ತೂಡೆತ: ಪಾದದ ಮೈ�ಲೆ, ಬೆನಿ್ನನ ತಳಭಾಗದ ಮೈ�ಲೆ ಬಿದIರೆ, ಕೆಳದವಡೆಗೆ ನೇ�ರ

ಹೆ್ತೂಡೆತಬಿದIರೆ, ತಲೆಯ ಪಕ�ಕೆ� ಏಟು ಬಿದIರೆ ಈ ಭಾಗದ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿಯಬಹುದು. ಆದರೆ ಇದು ಅಪರ್ತೂಪ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.: ಉಸಿರಾಡಲು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ತಲೆ ಮತು್ತ ಬುರ್ಜು ಎತ್ತರದಲಿNರುವಂತ್ಸೆ ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ ಆಸರೆ ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಉಸಿರಾಡುವಾಗ ಶಬIಬರುತ್ತಿ್ತದIರೆ ಮುಕಾ�ಲು ಭಾಗ ಕುಳಿತ್ತಿರುವಂತ್ಸೆ

ಒರಗಿಸಿ ಕ್ತೂಡಿಸುವುದು, ಗಾಳಿಯ ಮಾಗPದಲಿN ಅಡಚಣೆ ಇಲNದಂತ್ಸೆ ನೇ್ತೂ�ಡಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತಿ್ತದIರೆ ತಕ್ಷಣ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸಿ, ತಲೆಯನು್ನ ಒಂದು ಕಡೆಗೆ ತ್ತಿರುಗಿಸಿ ಕೀವಿಯಲಿN

ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತಿ್ತದIರೆ, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಇರುವ ಕೀವಿ ತುಸು ತಳಭಾಗದಲಿNರಲಿ.

ಎಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮ : ಒಂದ್ದ� ಸಮನೇ ವಿ�ಕೀhಸುತ್ತಿ್ತರಿ. ಎಬಿ್ಬಸಬೆ�ಡಿ. ಅನಾವಶ್ಯಕ ಚಲಿಸದ್ದಿರಲಿ. ಶಾಬ ್ ಇದIರೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಿ, ಮೈ�ಲಕೆ� ಎಬಿ್ಬಸಬೆ�ಡಿ. ಕುಡಿಯಲು ಏನನು್ನ ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಡಿ. ಯಾವ ರಿ�ತ್ತಿಯ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ

ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಡಿ.

(೩) ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ : ಕಾರಣಗಳು : ಅಪಘಾತ : ಅತ್ತಿ ಸಾಮಾನ್ಯ. ಭಾರವಾದ ವಸು್ತ ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಬಿ�ಳುವುದು, ಅತ್ತಿ

ಎತ್ತರದ್ದಿಂದ ಗಟಿw ವಸು್ತಗಳ ಮೈ�ಲೆ ಬಿ�ಳುವುದು.

ಪ್ರಕೃತ್ತಿ ವಿಕೆ್ತೂ�ಪ : ಭ್ತೂಮ್ಮಿ ನಡುಗಿದಾಗ, ಬಿರುಕು ಬಿಟಾwಗ, ಭ್ತೂಕಂಪವಾದಾಗ, ಈ ಸಂದಭPಗಳಲಿN ಬೆನು್ನ ಹುರಿಯ ನರಗಳು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತವೈ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯನಾಗಿದIರೆ : ನಾಲಿಗೆ ಹಿಂದ್ದ ಸರಿಯುತ್ತದ್ದ. ತಕ್ಷಣ ವೈ�ದ್ಯರನು್ನ ಕರೆಸಿ, ವೈ�ದ್ಯರು ಬರುವ ತನಕ ನಿಗಾವಣೆ ಅತ್ತಿ ಮುಖ್ಯ. ವೈ�ದ್ಯರು ಬರದ್ದಿದIರೆ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸಿ.

ಪ್ರಜೆ� ಇದIರೆ : ಮೈ�ಲೆ�ಳಲು ಬಿಡಬಾರದು.

(೪) ಕೆಳ ದವಡೆಯ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ : ಕಾರಣ : ನೇ�ರವಾದ ಹೆ್ತೂಡೆತದ್ದಿಂದ ಮುರಿಯುತ್ತದ್ದ. ಒಂದು ಅಥವ ಎರಡು ಕಡೆಗಳಲಿN

ಮುರಿಯಬಹುದು. ಸಂಯೋ�ಗ ವಿಧದ ಮುರಿತ ಸಾಮಾನ್ಯ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು: ಬಾಯಿ: ಬಾಯೋಳಗೆ ಗಾಯವಿರಬಹುದು, ಮಾತನಾಡಲು, ಬಾಯಿ ತ್ಸೆರೆಯಲು ಕರ್ಷwವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಮಾತನಾಡುವಾಗ, ನುಂಗುವಾಗ ನೇ್ತೂ�ವು ಹೆಚಾ�ಗುತ್ತದ್ದ. ಶಬIವಿರಬಹುದು, ಅತ್ತಿಯಾದ

ರಕ್ತಸಿಕ್ತ ಉಗುಳು ಇರಬಹುದು.

ಮುಖ ಮತು್ತ ದವಡೆ : ಊತವಿರುತ್ತದ್ದ.

ಹಲುN : ನೇ�ರವಾಗಿಲNದ್ದಿರಬಹುದು, ಕೆಲವು ಇಲNದ್ದಯ್ತೂ ಇರಬಹುದು.

ನಾಲಿಗೆ : ಪ್ರಟುw ಬಿದ್ದಿIದIರೆ ಹಿಂದ್ದ ಸರಿಯಬಹುದು. ಆಗ ಉಸಿರಾಡಲು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಥಮಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಮುಂದ್ದ ಬಗಿ� ಕುಳಿತ್ತಿರಬೆ�ಕು. ತಲೆ ಮತು್ತ ಮುಖ ಕೆಳಕೆ� ಬಗಿ�ಸಿ ಮಾತನಾಡಲು ಬಿಡಬಾರದು, ಮಾತನಾಡಿಸಬಾರದು. ಕೃತಕ ಹಲುN ಅಥವ ದಂತ ಪಂಕೀ್ತ ಇದIರೆ ತ್ಸೆಗೆದ್ದಿಡುವುದು. ನಾಲಿಗೆ ಹಿಂದ್ದ

ಬಿದ್ದಿIದIರೆ ಉಸಿರಾಡಲು ಕರ್ಷwವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಆದುದರಿಂದ ತಲೆ ಬಗಿ�ಸಿ ಗದIದ ಕೆಳಗೆ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಬಟೆw ಇಡುವುದು, ತಲೆಯ ಸುತಾ್ತ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟಿw ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡುವಂತ್ತಿದIರೆ ಬಾ್ಯಂಡೆಜ ್ ಬಿಚಿ� ನಂತರ ಮತ್ಸೆ್ತ ಕಟಿw ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ ತಲೆಯ ಅಡಿಯಿಂದ ಹಣೆಗೆ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟಿw ಕಳಿಸುವುದು.

(೫) ಕಾNವಿಕಲ ್ ಮ್ತೂಳೇ ( ಕಾಲರ ್ ಬೆ್ತೂ�ನ ್) ಯಮುರಿತ : ಕಾರಣ : ಬುರ್ಜುದ ತುದ್ದಿಯ ಮೈ�ಲೆ ಬಿದIರೆ ಈ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿಯುತ್ತದ್ದ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದಾಗ ಕೆ�ನ ಸಹಾಯ ಪಡೆದ್ದಿರುತಾ್ತನೇ. ತಲೆಯನು್ನ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ಕಡೆ ತ್ತಿರುಗಿಸಿರುತಾ್ತನೇ. ಮುರಿದ ತುದ್ದಿಗಳು ಒಂದರ ಮೈ�ಲೆ್ತೂಂದು ಕುಳಿತ್ತಿರುವುದನು್ನ ಕಾಣಬಹುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಹಾನಿಗಿ�ಡಾಗದ ಕೆ�ನ ಸಹಾಯ ಪಡೆಯಬಹುದು. ತಲೆಯನು್ನ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ಕಡೆ ತ್ತಿರುಗಿಸಬೆ�ಕು, ಕಂಕುಳಲಿN ಪಾ್ಯಡಿಟುw ಮುಂಗೆ�ಯನು್ನ ಸCತಂತ್ರವಾಗಿರಲು ಬಿಡುವುದು. ಮೈ�ಲಾ್ಬಗದ ಕೆ�ಯ್ಯನು್ನ

ಎದ್ದಯ ಪಕ�ಕೆ� ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ದ್ದ್ತೂಡ ್ಡ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಅನು್ನ ಕಟಿw, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ಕೆ�ಗಳಿಗೆ ಟೆ್ರ�ಯಾಂಗು್ಯಲರ ್ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟಿw ಸಿNಂಗ ್ ಹಾಕೀ, ನಾಡಿಯನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸುತ್ತಿ್ತರುವುದು. ಶಾರ್ಖಾ ್ ಆಗಿದIರೆ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸ್ತೆ�ರಿಸುವುದು.

(೬) ಸಾ�್ಯಪುಲ (SCAPULA) ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ : ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಅಪರ್ತೂಪ.

ಕಾರಣ : ನೇ�ರ ಹೆ್ತೂಡೆತದ್ದಿಂದ, ರ್ಜುರ್ಜುುÃವುದರಿಂದ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿಯುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಸಿNಂಗ ್ ಹಾಕೀ (SLING) ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ರವಾನಿಸುವುದು.

(೭) ಎದ್ದಯ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ (STERNUM) : ಕಾರಣ : ಅಪಘಾತದಲಿN ರ್ಜುರ್ಜುುÃವಿಕೆಯಿಂದ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿಯಬಹುದು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಅತ್ತಿಯಾದ ನೇ್ತೂ�ವು, ಉಸಿರಾಡುವಾಗ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ. ಮ್ತೂಳೇಯು ಅಂಕು - ಡೆ್ತೂಂಕಾಗಿರುವುದು. ಹೃದಯ, ರಕ್ತನಾಳಗಳು ಧಕೆ�ಗಿ�ಡಾಗಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಉಡುಪನು್ನ ಸಡಿಲಿಸಿ, ಆರಾಮವಾಗಿರುವಂತ್ಸೆ ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ ಹಗುರವಾದ ಬಟೆwಯನು್ನ ಹೆ್ತೂದ್ದಿIಸಿ, ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಮೈ�ಲೆ ಸಾಗಿಸಿ.

(೮) ಪಕೆ�ಲಬುಗಳ ಮುರಿತ : ಕಾರಣಗಳು : ೧) ನೇ�ರ ಬಲ ಪ್ರಯೋ�ಗ : ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲೆ ನೇ�ರ ಹೆ್ತೂಡೆತ, ಎದ್ದಯ ಹತ್ತಿ್ತರ ಹೆ್ತೂಡೆತ

ಬಿ�ಳುವುದು, ಸುತು್ತತ್ತಿ್ತರುವ ಗಾಲಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಹೆ್ತೂ�ಗಿ ಸಿಕೀ�ಕೆ್ತೂಂಡಾಗ ಮುರಿಯುತ್ತವೈ. ೨) ಪರೆ್ತೂ�ಕ್ಷ ಹೆ್ತೂಡೆತ : ರ್ಜುರ್ಜುುÃವಿಕೆ, ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲೆ ಒತ್ತಡ ಬಿ�ಳುವುದು, ಹಿಂದಕೆ� ಬಿ�ಳುವುದು, ಅಥವ ಎರಡ್ತೂ ಒಟಿwಗೆ

ಸಂಭವಿಸುವುದು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಮುರಿದ ಮ್ತೂಳೇಯ ತುದ್ದಿ ಪುಪ�ಸಕೆ� ಚುಚಿ�ಕೆ್ತೂಂಡು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯನು್ನಂಟು ಮಾಡಬಹುದು. ತ್ಸೆರೆದ ಗಾಯವಿದIರೆ ಅಪಾಯಕರ. ರಕ್ತಸಾ್ರವದ ಲಕ್ಷಣಗಳಿರಬಹುದು. ಕೆಮುiವಾಗ,

ಉಸಿರಾಡುವಾಗ ನೇ್ತೂ�ವು ಹೆಚಾ�ಗುತ್ತದ್ದ. ಆಗ ಶಬIವೂ ಬರಬಹುದು. ನಿಧಾನವಾದ ಉಸಿರಾಟ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಮುರಿತವಿಲNದ್ದಿದIರೆ : ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲೆ ೨ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟುwವುದು ನೇ್ತೂ�ವಿರುವ ಭಾಗದ ಕೆಳಗೆ ಮತು್ತ ಮೈ�ಲೆ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟಿw ಸಿNಂಗ ್ ಹಾಕೀ. ಇದರಿಂದ ನೇ್ತೂ�ವು ಕಡಿಮೈಯಾಗದ್ದಿದIರೆ ವೈ�ದ್ಯರ

ಬಳಿ ಕಳಿಸಿ.

ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತವು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕವಾಗಿದIರೆ : ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಹಾಕುವುದು ಬೆ�ಡ. ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಮಲಗಿಸಿ ತಲೆ ಮತು್ತ ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು ತುಸು ಎತ್ತರದಲಿNರಲಿ. ಸಿNಂಗ ್ ಹಾಕೀ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ, ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸಾಗಿಸಿ,

ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರ ಹತ್ತಿ್ತರವಿದIರೆ ಸಾಗಿಸಲು ಅನುಕ್ತೂಲ. ಅನುಕ್ತೂಲವಾದ ಭಂಗಿಯಲಿN ಮಲಗಿಸಿ. ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿ ಕಾಲುಗಳನು್ನ ಅಗಲಿಸಲಿ, ಮ್ತೂತ್ರ ವಿಸರ್ಜುPನೇ ಮಾಡದ್ದಿದIರೆ ಒಳೇ�ಯದು.

ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರ ದ್ತೂರವಿದIರೆ ಮತು್ತ ರಸ್ತೆ್ತ ಸರಿ ಇಲNದ್ದಿದIರೆ : ಅಗಲವಾದ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಅನು್ನ ಭದ್ರವಾಗಿ ಕಟwಬೆ�ಕು. ಅತ್ತಿ ಗಟಿwಯಾಗಿ ಕಟwಬಾರದು. ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ೮ರ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟುwವುದು.

(೯) ಕೆ�ಗಳ ಮ್ತೂಳೇಗಳ ಮುರಿತ :(ಎ) ಹ್ತೂ್ಯಮರಸ ್ ‌ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ : ಹ್ತೂ್ಯಮರಸ ್ ಮ್ತೂಳೇಯು ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳಿನ

ಮ್ತೂಳೇ ಈ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯು ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಕರ್ಷwವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಮುರಿದ ತುದ್ದಿಗಳು ಒಂದರ ಮೈ�ಲೆ್ತೂಂದು ಕ್ತೂಡಿರುತ್ತವೈ. ಬುರ್ಜುದ ಹತ್ತಿ್ತರ, ಮಧ್ಯಭಾಗ, ತಳಭಾಗ ಮತು್ತ ಮೊಣಕೆ�

ಕೀ�ಲು ಮುರಿಯಬಹುದು.

ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು ಮ್ತೂಳೇಯ ಮೈ�ಲಾ್ಭಗದ ಮುರಿತ : ಕಂಕುಳಲಿN ಕರವಸ್ತ ್ರವನು್ನ ಸುತ್ತಿ್ತಟುw ಕೆ�ಯ್ಯನು್ನ ಎದ್ದಗೆ ಸಾವಕಾಶವಾಗಿ ಕಟಿw ಮುರಿದ ಮೊಣಕೆ�ಯ್ಯನು್ನ ಬಗಿ�ಸಿ

ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ಕಡೆಯ ಭುರ್ಜುದ ಮೈ�ಲಿಟುw ಕಾಲರ ್/ ಮತು್ತ ಸಿNಂಗ ್ ಹಾಕುವುದು, ಎದ್ದಗೆ ಕೆ�ಗಳನು್ನ ಎರಡ್ತೂ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್‌ಗಳನು್ನ ಕಟಿw, ಮುಂಗೆ�ಯನು್ನ ಸಿNಂಗ ್‌ನಲಿNಟುw ಆಸರೆ ಕೆ್ತೂಡಿ. ಮುರಿದ ಜ್ಞಾಗಕೆ� ವಿರಾಮ ಕೆ್ತೂಡುವುದು ಮಾಂಸಖಂಡ

ಸಂಕುಚಿತವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಕೆ�ನ ಉದI ಚಿಕ�ದಾಗಬಹುದು.

(ಬಿ) ಮೊಣಕೆ� ಸುತ ್ತ ಮುರಿತ : ಕೆ�ಯ್ಯನು್ನ ಎದ್ದಗೆ ಕೆ್ತೂಟುw, ಮುಂಗೆ�ಯನು್ನ ಟೆ್ರ�ಯಾಂಗು್ಯಲರ ್ ‌ ಸಿNಂಗ ್‌ನಲಿNಟುw ಆಸರೆ ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಮಡಿಚಲಾಗದ್ದಿದIರೆ ಕೆ�ಗೆ ಮತು್ತ ಮುಂಗೆ�ಗೆ ಸಾw ್ರಪ ್ ಹಾಕೀ. ನಿ�ಳವಾದ ಭಂಗಿಯಲಿNರಲಿ ಮೊಣಕೆ�ಯನು್ನ ಮಡಚುವಂತ್ತಿಲN.

(ಸಿ) ಮುಂಗೆ�, ಮ್ತೂಳೇಗಳ ಮುರಿತ : ಮುಂಗೆ�ನಲಿN -೨ ಮ್ತೂಳೇಗಳಿವೈ. ಅವುಗಳು ರೆ�ಡಿಯಸ ್ ಮತು್ತ ಅಲ್ನ, ರೆ�ಡಿಯಸ ್‌ನ

ಕೆಳತುದ್ದಿಯ ಮುರಿತ : ಇದನು್ನ ಕೆ್ತೂ�ಲಿಸ ್ ಪಾ್ರಕ�ರ ್ ಎನು್ನತ್ಸೆ್ತ�ವೈ.

ಕಾರಣ : ಪರೆ್ತೂ�ಕ್ಷವಾದ ಹೆ್ತೂಡೆತ : ಸಂಪೂಣP ಅಗಲಿಸಿದ ಹಸ್ತದ ಮೈ�ಲೆ ಬಿ�ಳುವುದರಿಂದಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಊತ ಮತು್ತ ಲಕ್ಷಣ ರಹಿತವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ. ೨ ಮ್ತೂಳೇಗಳು ಮುರಿದಾಗ ಚಿಕ�ದಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಹೆ್ತೂರ ಸಿ� ್ರಂಗ ್ ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಮುಂಗೆ�ಗೆ ಕಾಗದ ಸುತ್ತಿ್ತ ಮೊಣಕೆ�ನಿಂದ ಮಣಿಕಟಿwನ ಕಡೆಗೆ ೨ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟುwವುದು. ಮುರಿದ್ದಿರುವ ಮೈ�ಲಾ್ಬಗದಲಿN ಒಂದು ಮಣಿಕಟಿwನ ಸುತಾ್ತ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ

೮ರ ಆಕಾರದ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟಿw ಸಿ� ್ರಂಗ ್‌ನಿಂದ ಆಸರೆ ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ನೇ್ತೂ�ವಿಗೆ ನೇ್ತೂ�ವು ನಿವಾರಕ ಮಾತ್ಸೆ್ರಗಳನು್ನ ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಕೆ�ಯ್ಯನು್ನ ಸಿNಂಗ ್ ನಲಿNಟುw ಎದ್ದಗೆ ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಮಾಡಿ ಚಲನೇ ತಪ್ರಿ�ಸಿ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

(೧೦) ಕೀಳು�ಳಿ ಮತು್ತ ಕಾಲುಗಳ ಮ್ತೂಳೇಗಳ ಮುರಿತ :(ಎ) ಕೀಳು�ಳಿಯ ಮುರಿತ (FRACTURE OF PELVIS) : ಕಾರಣಗಳು : ನೇ�ರ ಒತ್ತಡ, ಬಲವಾದ ವಸು್ತ ಕೆ�ಮೈ�ಲೆ ಬಿ�ಳುವುದು, ರ್ಜುರ್ಜುುÃವುದು, ಕಾಲುಗಳನು್ನ ಭದ್ರವಾಗಿ, ಮಡಿಚಿರುವಾಗ ಎತ್ತರದ್ದಿಂದ

ಬಿದIರೆ ಮುರಿಯುತ್ತದ್ದ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ನೇ್ತೂ�ವು : ನೇ್ತೂ�ವು ಅತ್ತಿಯಾಗಿರುತ್ತದ್ದ. ಕೀಳು�ಳಿ, ಸ್ತೆ್ತೂಂಟ, ಕಾಲುಗಳ ಚಲನೇಯಿಂದ ನೇ್ತೂ�ವು ಹೆಚಾ�ಗುತ್ತದ್ದ. ನಿಲNಲು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಮ್ತೂತ್ರಕೆ್ತೂ�ಶ ಮತು್ತ ಮ್ತೂತ್ರ ನಾಳಗಳು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ

ಸಿಲುಕೀರುತ್ತವೈ. ಒಳ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗಬಹುದು. ಮ್ತೂತ ್ರ ವಿಸರ್ಜುPನೇಗೆ ಕರ್ಷwವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಮ್ತೂತ್ರವು ರಕ್ತಸಿಕ್ತವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ರೆ್ತೂ�ಗಿಯನು್ನ ಅನುಕ್ತೂಲಕರವಾದ ಭಂಗಿಯಲಿN ಮಲಗಿಸಿ, ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ ಕಾಲುಗಳನು್ನ ಅಗಲಿಸಲಿ, ಮ್ತೂತ್ರ ವಿಸರ್ಜುPನೇ ಮಾಡದ್ದಿರುವುದು ಒಳೇ�ಯದು. ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರ ಹತ್ತಿ್ತರವಿದIರೆ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್‌ನಲಿN

ಸಾಗಿಸುವುದು.

ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರ ದ್ತೂರವಿದIರೆ, ರಸ್ತೆ್ತ ಕೆಟಿwದIರೆ : ಅಗಲವಾದ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟಿw ಅದರ ಮಧ್ಯಭಾಗ ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಯ ಕೀ�ಲಿನವರೆವಿಗೆ ಗಟಿwಯಾಗಿ ಕಟುwವುದು. ಆದರೆ ಅತ್ಯಂತ ಗಟಿwಯಾಗಿ ಕಟwಬಾರದು. ಮೊಣಕಾಲಿನಿಂದ

ಕಣಕಾಲಿನವರೆವಿಗೆ ಪಾ್ಯಡ ್ ಕಟಿw. ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ೮ರ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಹಾಗ್ತೂ ಮೊಣಕಾಲಿಗೆ ಬಾ್ರಡ ್ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟುwವುದು,

ಕಾಲುಗಳ ಮ್ತೂಳೇಗಳ ಮುರಿತ :೧) ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಯ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ (FEMUR) :

ಈ ಮ್ತೂಳೇಯ ಉದIಕ್ತೂ� ಎಲಿN ಬೆ�ಕಾದರ್ತೂ ಮುರಿಯಬಹುದು ಹೆಚು�. ವಯಸಾ.ದವರು ತುಸು ಎಡವಿದರ್ತೂ ಸಾಕು, ಅದು ಅಪಾಯಕೆ� ದಾರಿ ಮಾಡಿ ಕೆ್ತೂಡುತ್ತದ್ದ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಶಾರ್ಖಾ ್ ‌ಮತು್ತ ರಕ ್ತ ಸಾ್ರವಗಳು ವಾಸಿಯಾಗುವುದನು್ನ ನಿಧಾನ ಮಾಡುತ್ತವೈ. ನೇ್ತೂ�ವು, ಊತ, ಶಾರ್ಖಾ ್‌ಮತು್ತ ಕಾಲು ಚಿಕ�ದಾಗುವುದು ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಶಾರ್ಖಾ ್‌ಗೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಚಲನೇ ಮಾಡದ್ದಿರುವುದು ಒಳೇ�ಯದು. ಮೊಣಕಾಲಿನ ಕೆಳಗೆ ಪಾ್ಯಡಿಂಗ ್ ಮಾಡಿ, ಸಿ�Nಂಟ ್ ಸಿಕ�ರೆ ಹಾಕೀ, ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ೮ರ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟುwವುದು.

೨) ಮೊಣಕಾಲಿನ ಚಿಪ್ರಿ�ನ ಮುರಿತ (PATELLAR FRACTURE): ಕಾರಣ : ನೇ�ರ ಹೆ್ತೂಡೆತ, ಮಾಂಸಖಂಡದ ಅತ್ತಿಯಾದ ಒತ್ತಡದ್ದಿಂದ ಮ್ತೂಳೇಯು ೨ ಭಾಗವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಗೆ್ತೂ�ಳಾಕಾರದಲಿN ಸಹ ಮುರಿಯಬಹದು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಓಡಾಡಲು ಕರ್ಷwವಾಗುತ್ತದ್ದ, ಕಾಲಿನ ಊತ, ಮತು್ತ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗಬಹುದು. ನಡೆಯುವಾಗ ಎರಡು ಭಾಗಗಳೂ ಒಂದಕೆ್ತೂ�ಂದು ಉರ್ಜುÃಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ಕಾಲನು್ನ ತುಸು ಮೈ�ಲೆತ್ತಿ್ತದರೆ, ಮುರಿದ ಮೈ�ಲಿನ ಭಾಗ ಮೈ�ಲಕೆ� ಎಳೇಯುತ್ತದ್ದ. ಬಾ್ರಡ ್ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಮತು್ತ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ೮ರ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟುwವುದು. ನಂತರ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸಾಗಿಸುವುದು.

೩) ಮುಂಗಾಲಿನ ಮ್ತೂಳೇಗಳ ಮುರಿತ : ೨ ಮ್ತೂಳೇಗಳಿವೈ. ೧) ಟಿಬಿಯ ಮತು್ತ ೨) ಪ್ರಿಬು್ಯಲ.

ಕಾರಣ : ನೇ�ರ ಒತ್ತಡದ್ದಿಂದ ಕಾಲಿನ ಒಂದು ಅಥವ ಎರಡು ಮ್ತೂಳೇಗಳೂ ಮುರಿಯಬಹುದು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಎರಡ್ತೂ ಮುರಿದಾಗ ನೇ್ತೂ�ವು, ಊತ, ಊನು ಕಾಣುತ್ತದ್ದ. ಶಾರ್ಖಾ ್ ‌ ಸಹ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ಪ್ರಿಬು್ಯಲ ಒಂದ್ದ� ಮುರಿದರೆ ಊನತ C ಕಾಣುವುದ್ದಿಲN. ಟಿಬಿಯವು ಅದನು್ನ ಹಿಡಿದ್ದಿಟುwಕೆ್ತೂಂಡಿರುತ್ತದ್ದ.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಎರಡ್ತೂ ಮ್ತೂಳೇಗಳನು್ನ ಕಟಿw.

೪) ಪಾದ ಮತು್ತ ಕಾಲೆ್ಬರಳುಗಳ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ : ಕಾರಣಗಳು : ಅತ್ತಿಯಾದ ಪ್ರಟುw ಅಥವ ಕಾಲಿಗೆ ನೇ�ರ ಪ್ರಟುw ಬಿ�ಳುವುದರಿಂದ ಮ್ತೂಳೇ

ಮುರಿಯಬಹುದು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ಭಾಗ ಶಕೀ್ತಗುಂದುತ್ತದ್ದ. ನೇ್ತೂ�ವು ಮತು್ತ ಊತ ಬರಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಪ್ರಟುw ಬಿದI ಜ್ಞಾಗದಲಿN ಗಾಯವಿದIರೆ ಪಾದರಕೆh ತ್ಸೆಗೆಯಿರಿ. ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ಕಾಲಿನ ಚಿ�ಲ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು, ಊತದ್ದಿಂದ ತ್ಸೆಗೆಯಲು ಕರ್ಷwವಾದರೆ ಕತ್ತರಿಸಿ ಬಿಸಾಡಿ, ಗಾಯವಿದIರೆ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು ಬೆ�ಡ,

ಗಾಯಕೆ� ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಿ. ಕಾಲನು್ನ ತುಸು ಮೈ�ಲಕೆ� ಎತ್ತಿ್ತ, ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟಿw (SPLINT) ಸಿ�Nಂಟ ್ ಹಾಕೀ. ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಮೈ�ಲೆ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ರವಾನಿಸಿ.

ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಚಿಕೀತ್ಸೆ., ತ್ಸೆ್ತೂಡೆ ಅಥವ ಕಾಲಿನ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದಾಗ ಮತು್ತ ಗಾಯಗಳಿರುವಾಗ : ನೇ್ತೂ�ವಿಗೆ ನೇ್ತೂ�ವು ನಿವಾರಕ ಮಾತ್ಸೆ್ರ ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಎರಡ್ತೂ ಕಡೆಯ ಕಾಲಿಗೆ ಸಿ�Nಂಟ ್ ಹಾಕೀ, ಎರಡ್ತೂ

ಕಾಲನು್ನ ಒಟಿwಗೆ ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ನಾಲು� ಕಡೆ ಕಟಿw. ಕಾಲುಗಳ ನಡುವೈ ಪಾ್ಯಡ ್ ಕೆ್ತೂಡುವುದು, ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಯ ಮೈ�ಲಾ್ಬಗ, ಮೊಣಕಾಲು, ಕಣಕಾಲು ಮತು್ತ ಪಾದಕೆ� ಪಾ್ಯಡ ್ ಕಟಿw ಚಲಿಸುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು, ಕೀ�ಳು�ಳಿಗೆ

ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗಿದIರೆ ೨ ಕಾಲುಗಳನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ಕಟwಬಾರದು. ಆಗ ಎರಡು ಕಾಲುಗಳು ಮರದ ಬೆ್ತೂ�ಡಿPನ ಆಸರೆಯಿಂದ ತುಸು ಇತರ ಭಾಗಗಳಿಗಿಂತ ಎತ್ತರದಲಿNರುತ್ತವೈ. ವೈ�ದ್ಯರ ಹತ್ತಿ್ತರ ಕಳಿಸಲು ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಮ್ತೂಲಕ

ಕಳಿಸುವುದು. ನಿ�ರು ಕುಡಿಯಬಹುದು. ಆದರೆ ಏನನು್ನ ತ್ತಿನ್ನಬಾರದು.

ಎಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮ : ಮುರಿದ್ದಿರುವ ಮ್ತೂಳೇಯ ಚಲನೇ ತಪ್ರಿ�ಸಲು ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಮತು್ತ ಸಿ�Nಂಟ ್ ಬಳಸಿ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದ ಭಾಗ ಚಲಿಸದಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು.

ಗಾಯ ಮತು್ತ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿತ ಎರಡ್ತೂ ಇದIರೆ ( ತ್ಸೆರೆದ ಮುರಿತ OPEN FRACTURE) : ಮ್ತೂಳೇಯ ಭಾಗವನು್ನ ಗಾಯದಲಿN ಕಾಣಬಹುದು.

ಮೊದಲು ಗಾಯದ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಗಾಯವನು್ನ ಉಗುರು ಬೆಚ�ಗಿರುವ ನಿ�ರು ಮತು್ತ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಪ್ರಿನಿಂದ ಚೆ್ತೂಕ�ಟಗೆ್ತೂಳಿಸುವುದು. ಗಾಯವನು್ನ ಚೆ್ತೂಕ�ಟವಾದ ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್‌ನಿಂದ ಮುಚು�ವುದು, ಮ್ತೂಳೇಯನು್ನ ಸರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸಬಾರದು. ಗಟಿwಯಾದ ಒತಾ್ತದ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟಿw, ಆ ಭಾಗ ತುಸು ಮೈ�ಲೆತ್ತಿ್ತದIರೆ ರಕ್ತಸಾ್ರವ ನಿಲುNತ್ತದ್ದ.

ಟೆಟನಸ ್ ಟಾಕಾhಯಿಡ ್ ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ನಂತರ ಮೈ�ಲೆ ತ್ತಿಳಿಸಿದಂತ್ಸೆ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿತದ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಮಾಡುವುದು. ರೆ್ತೂ�ಗಿ ಮನೇಯಲಿNದIರೆ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು ಉತ್ತಮ.

ಮೊಣಕಾಲಿ್ಬ�ಗ (LOCK KNEE) : ಕಾರಣ : ಒಂಟಿ ಕಾಲಲಿN ನಿಂತಾಗ ಜೆ್ತೂ�ರಾಗಿ ತ್ತಿರುಚಿಕೆ್ತೂಂಡರೆ ಹಿ�ಗಾಗುತ್ತಿ್ತದ್ದ. ಜೆ್ತೂ�ರಾಗಿ ಬಿದಾIಗ

ತಪ್ರಿ�ಸಿಕೆ್ತೂಂಡರೆ (SEMILUNAR) ಮೊಣಕಾಲಿನ ಮೃದCಸಿ್ತ (CARTILLAGE) ಯು ಸಾ್ತನ ಪಲNಟವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಅತ್ತಿಯಾದ ನೇ್ತೂ�ವು ಮತು್ತ ಕಾಲಿನ ಊತವಿರುತ್ತದ್ದ. ನೇಲದ ಮೈ�ಲೆ ಬಿ�ಳಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಕೀ�ಲನು್ನ ಮೈದುವಾದ ಪಾ್ಯಡ ್‌ನಿಂದ ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟಿw ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

೩. ಕೆಲವು ಸ್ಥಳಗಳಲಿN ಸಂಭವಿಸುವ ಅಪಘಾತಗಳು :೧) ಪಾಠಶಾಲೆಗಳಲಿN ೨) ಕೀ್ರ�ಡೆಗಳಲಿN ೩) ಕಾರ್ಖಾಾPನೇಗಳಲಿN ೪) ರಸ್ತೆ್ತಗಳಲಿN ೫) ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲಿN.

೧) ಪಾಠಶಾಲೆಗಳಲಿN ತುತುP ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ :

ಅಪಘಾತ ಮತು್ತ ಪ್ರಟಿwಗೆ ಮಕ�ಳು ಹೆಚಾ�ಗಿ ತುತಾ್ತಗುತಾ್ತರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಣ್ಣಪುಟw ಗಾಯಗಳಾಗುತ್ತವೈ. ಕೆಲವೋಮೈi ಭಯಾನಕ ಅಪಘಾತ, ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ, ರಕ್ತಸಾ್ರವ, ಆಮNದ್ದಿಂದ ಸುಟwಗಾಯಗಳು, ನಿ�ರಿನಲಿN ಮುಳುಗುವುದು, ಉಸಿರು ಕಟುwವುದು, ಬವಳಿ ಬಂದು ಬಿ�ಳುವುದು ಮತು್ತ

ವಿದು್ಯತ ್ ಅಪಘಾತಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗಬಹುದು. ಶಾಲೆಗಳಲಿN ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಸಿಬ್ಬಂದ್ದಿ ವಗPದವರು ಹೃದಯಾಘಾತ ಮತು್ತ ಉಸಿರು ಕಟುwವಿಕೆಯ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳನು್ನ ಅನುಭವಿಸಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯ ಪ್ರಖರತ್ಸೆಯನು್ನ ಗುರುತ್ತಿಸಿ ಅದಕೆ� ಅನುಗುಣವಾದ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡುವುದು, ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು. ಪ್ರತ್ತಿ ಶಾಲೆಗಳಲಿN ಸುಸಜಿÃತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಕೆ್ತೂಠಡಿ ಇರಬೆ�ಕು. ತರಬೆ�ತಾದ ವ್ಯಕೀ್ತ ಮಾತ ್ರ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನು ಶಾಲೆಯ ಪ್ರಥಮ

ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಕೆ್ತೂಠಡಿಯಲಿNದIರೆ ಉತ್ತಮ. ಕಡೆ ಪಕ್ಷ ಹೆ�ಳಿ ಕಳಿಸಿದರೆ, ತಕ್ಷಣ ಬರುವಂತ್ತಿರಬೆ�ಕು. ಪ್ರತ್ತಿ ತರಗತ್ತಿಯಲಿNಯ್ತೂ ಒಬ ್ಬ ವಿದಾ್ಯಥಿP ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯಲಿN ತರಬೆ�ತ್ತಿ ಪಡೆದು ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದಾIಗ ಸಹಾಯ

ಮಾಡುವಂತ್ತಿದIರೆ ಒಳೇ�ಯದು.

೨) ಕೀ್ರ�ಡೆಗಳಲಿN ಪ್ರಟುw / ಪಾಶCPಶ್ತೂಲೆ (STITCH) :

ಪಕೆ� ನೇ್ತೂ�ವು : ಇದು ವಪ್ರ (DIAPHRAGM) ಯ ನೇ್ತೂ�ವಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರಬಹುದು. ಅಭಾ್ಯಸವಿಲNದ ಆಟಗಾರರು, ಕೀ್ರ�ಡೆಗಳಲಿN ತ್ಸೆ್ತೂಡಗುವವರು, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪಕೆ� ನೇ್ತೂ�ವಿಗೆ ಒಳಗಾಗುತಾ್ತರೆ. ನೇ್ತೂ�ವಿನಿಂದ

ಕ್ತೂಡಿದ ಬಿಗಿತ. ಆಟವಾಡುವಾಗ, ಓಡುವಾಗ ಆಗಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಸಂಪೂಣP ವಿರಾಮ, ಕುಡಿಯಲು ಬಿಸಿನಿ�ರು, ನೇ್ತೂ�ವಿರುವ ಜ್ಞಾಗವನು್ನ ನಿ�ವುದು, ಪರಿಹಾರವನು್ನ ಕೆ್ತೂಡುತ್ತದ್ದ. ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಈಡಾಗಿರುವ ಕಡೆ ಬೆನ್ನನು್ನ ಉರ್ಜುುÃವುದು.

(೪) ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿN ಸಂಭವಿಸಬಹುದಾದ ಪ್ರಟುwಗಳು ಮತು್ತ ಕಾಯಿಲೆಗಳು : ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲಿN ಪ್ರಟುwಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಆದರೆ ಕಾರಣಗಳು ಅನೇ�ಕ.

೧) ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಬಿ�ಳುವುದು : ಮರದ ಮೈ�ಲಿಂದ ಕೆ್ತೂಂಬೆಯ ಮೈ�ಲಿಂದ, ಛಾವಣಿಯ ಮೈ�ಲಿಂದ, ಕುದುರೆಯ ಮೈ�ಲಿಂದ, ಜೆ್ತೂ�ಲಿಯಿಂದ, ಹಗ� ಹರಿದು ಬಿ�ಳುವುದರಿಂದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತಾ್ತರೆ.

೨) ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಮೈ�ಲೆ ಎರಗುವುದರಿಂದ : ಮರದ ಕೆ್ತೂಂಬೆ ಮುರಿದು ಬಿದIರೆ, ಮನೇಯ ಮಣು್ಣ, ಗೆ್ತೂ�ಡೆ, ಛಾವಣಿ ಮೈ�ಲೆ ಬಿ�ಳುವುದರಿಂದ, ನೇಲ ಅಗಿಯುವಾಗ ಮಣು್ಣ ಮೈ�ಲೆ ಬಿ�ಳುವುದು, ಕುದುರೆ, ಕತ್ಸೆ್ತ ಒದ್ದಯುವುದರಿಂದ.

೩) ನಿ�ರಿನಲಿN ಮುಳುಗುವುದು : ಹಳಿ�ಗಳಲಿN ಹೆ್ತೂಂಡದಲಿN, ಕೆನಾಲ ್‌ಗಳೂಳಗೆ, ದ್ದ್ತೂ�ಣಿ-ತ್ಸೆಪು�ಗಳು ನಿ�ರಿನಲಿN ಮುಳುಗುವುದರಿಂದ ಅಪಘಾತವಾಗಬಹುದು.

೪) ಅಪಘಾತದ್ದಿಂದ : ರೆ�ಲು ಅಪಘಾತ, ಬಸು., ಕಾರು, ಟಾ್ರಕwರ ್ ಕೆಳಗೆ ಸಿಕೀ� ರ್ಜುಜಿÃ ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು, ವಿದು್ಯತ ್ ಅಪಘಾತ, ಹೆ�ಟೆನ ್‌ರ್ಷನ ್ ವೈ�ರ ್‌ಗಳಿಂದ, ಹರಿತವಾದ ವಸು್ತಗಳಿಂದ ಕೆ್ತೂಯುIಕೆ್ತೂಳು�ವುದು,

ಸುಟwಗಾಯ, ವ್ಯವಸಾಯಕೆ� ಬಳಸುವ ಪರಿಕರಗಳಿಂದ.

೫) ವಿರ್ಷದ್ದಿಂದ : ವಿರ್ಷಪಾ್ರಸನ, ಇಂಗಾಲದ ಮಾನಾಕೆh�ಡ ್, ಡಿ.ಡಿ.ಟಿ., ಕೀ್ರಮ್ಮಿನಾಶಕಗಳು, ರಾಸಾಯನಿಕ ಗೆ್ತೂಬ್ಬರಗಳಿಂದ.

೬) ಬಿಸಿಲಿನಿಂದ : ಬಿಸಿಲುಧಕೆ�, ಬವಳಿ, ಬೆ�ಗೆ ಸುಸು್ತ, ಅತ್ತಿಯಾದ ರ್ಜುCರ

೭) ಹೆ್ತೂಡೆತ : ಲಾಟಿಯಿಂದ, ಕಲುN ತ್ತೂರುವುದರಿಂದ, ತ್ತಿವಿತದ್ದಿಂದ, ಬಂದ್ತೂಕದ್ದಿಂದ.

೮) ಪಾ್ರಣಿಗಳ ಕಡಿತ : ಹಾವು, ಚೆ�ಳು, ನರಿ, ಒಂಟೆ, ಜಿಗಣಿ, ನಾಯಿ ಕಚು�ವುದು.

ಕಾಯಿಲೆಗಳು : ಕರುಳು ಬೆ�ನೇ, ಕಾಲರ, ಮಂರ್ಜುು ಕಚು� ಬೆಟwಗುಡ್ಡಗಳಲಿN, ಸ್ತೆಟಬೆ�ನೇ, ಹಳಿ�ಗಳಲಿN, ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸ್ತೆ�ವೈಯ ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆ, ಸುರಕೀhತ ರಸ್ತೆ್ತಯಿಲNದ್ದಿರುವುದು ಮತು್ತ ವಾಹನದ ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯ.

ಹಳಿ�ಗಳಲಿN ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಇಲNದ್ದಿರುವುದರಿಂದ ಟಾಪPಲಿನ ್ ಬಳಸುತಾ್ತರೆ.

(೫) ಕಾರ್ಖಾಾPನೇಗಳಲಿN ಅಪಘಾತಗಳು : ಯಂತ್ರಗಳ ಕೆಳಗೆ ಸಿಲುಕುವುದು, – ಹರಿದ ಕೆ್ತೂಯI ಗಾಯಗಳು, ಕೆ� ಕಾಲಿನ ಬೆರಳುಗಳು ತ್ತಿರುಚುವುದು.

ಅನೇ�ಕ ಮ್ತೂಳೇಗಳು ಮುರಿಯುವುದು, ಅತ್ತಿಯಾದ ಧಕೆ�ಗಳು ಅಪಘಾತಕೆ� ಕಾರಣ. ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಹೆ್ತೂರಗೆ ತ್ಸೆಗೆಯಲು ಕರ್ಷwವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಯಂತ್ರವನು್ನ ತಕ್ಷಣ ನಿಲಿNಸಬೆ�ಕು. ವಿದು್ಯತ ್ ಸರಬರಾರ್ಜುು ತ್ಸೆಗೆಯಬೆ�ಕು. ಅನುಭವಿ

ಪೊN�ರ ್‌ಮನ ್‌ಗಳ ಸಹಾಯ ಬೆ�ಕು, ಯಂತ್ರಗಳನು್ನ ಅಥವಾ ಅದರ ಭಾಗಗಳನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯಬೆ�ಕಾಗಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ನೇ್ತೂ�ಡಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು, ರಕ್ತಸಾ್ರವ ನಿಲಿNಸುವುದು. ಧಕೆ�ಗೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ., ರೆ್ತೂ�ಗಿಗೆ ಸಾಂತCನ, ಧೈ�ಯP ನಿ�ಡಬೆ�ಕು.

ಪ್ರಜ್ಞಾಹಿ�ನನಾಗಿದIರೆ : ಉಸಿರಾಟ ನಡೆಯುತ್ತಿ್ತರುವುದನು್ನ ರ್ಖಾಾತರಿ ಪಡಿಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು, ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಸ್ಥಳದಲಿN ಮಾಡಬೆ�ಕಾದ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡುವುದು. ನಂತರ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ರವಾನಿಸುವುದು.

ವಿಮಾನ ಮತು್ತ ರೆ�ಲೆC ಅಪಘಾತಗಳು : ನುರಿತ ಸಿಬ್ಬಂದ್ದಿ ಇರುತಾ್ತರೆ. ಅವರು ಕೆ್ತೂಡುವ ಮಾಹಿತ್ತಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಕಾಯP ನಿವPಹಿಸಬೆ�ಕು.

ಆಳವಾದ ಗಣಿಗಳು : ಕಲಿNದIಲು ಗಣಿಯಲಿN ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಸ್ಥಳಾಂತರ ಮಾಡುವುದು ಇದಕೆ� ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಪರಿಕರದ್ದಿಂದ ನುರಿತ ಸಿಬ್ಬಂದ್ದಿ ಸ್ತೆ�ವೈ ಸಿಗುವಂತ್ತಿರಬೆ�ಕು. ನಿಧಾನವಾದರೆ ಪರಿಕರ ಸಿಗದ್ದಿದIರೆ ಸಾವುನೇ್ತೂ�ವು

ಅಧಿಕವಾಗಬಹುದು.

(೬) ರಸ್ತೆ್ತಯಲಿN ವಾಹನದ ಅಪಘಾತ (ROAD ACCIDENTS) :

ವಾಹನಗಳನು್ನ ಹತು್ತವಾಗ ಅಥವ ಇಳಿಯುವಾಗ, ಎಡವಿ ಅಥವ ಕಾಲುಜ್ಞಾರಿ ಬಿ�ಳುವ ಸಂಭವವಿರುತ್ತದ್ದ. ಎರಡು ವಾಹನಗಳ ನಡುವೈ ಡಿಕೀ� ಸಂಭವಿಸಿದಾಗ ಅನೇ�ಕ ಮಂದ್ದಿ ಒಂದ್ದ� ಸಾರಿ

ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾಗಬಹುದು. ಕೆಲವು ರಸ್ತೆ್ತಗಳಲಿN ಕೆಲವು ನಿಧಿPರ್ಷ w ಸ್ಥಳಗಳಲಿN ಅಪಾಯ ಹೆಚು�. ಅದನು್ನ ಅಪಘಾತ ವಲಯ ಎಂದು ಗುರುತ್ತಿಸಿ ಬೆ್ತೂ�ಡP ಹಾಕಬೆ�ಕು, ಅಪಘಾತಗಳನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸುವ ಎಲಾN

ಏಪಾPಡುಗಳನು್ನ ಮಾಡಬೆ�ಕು.

ವಾಹನದ ಅಪಘಾತದಲಿN : ಅನೇ�ಕ ವೈ�ಳೇ ರಸ್ತೆ್ತಯ ಅಪಘಾತದಲಿN ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾದವರು ರಸ್ತೆ್ತಯ ಮೈ�ಲೆ, ವಾಹನದ ಕೆಳಗೆ, ವಾಹನದ ಒಳಗೆ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯರಾಗಿ, ಸಾವುಗಳ ಮದ್ದ್ಯ ಒದಾIಡುತ್ತಿ್ತದIರ್ತೂ

ಪೊ�ಲಿ�ಸ ್‌ನವರು ಬರುವ ತನಕ ಯಾರ್ತೂ ಆ ಗಾಯಾಳುಗಳ ಹತ್ತಿ್ತರ ಸುಳಿಯುವುದ್ದಿಲN. ಏಕೆಂದರೆ ಪೊಲಿ�ಸರ ಭಯ, ನಾ್ಯಯಾಲಯಕೆ� ಅಲೆಯಬೆ�ಕಾಗಬಹುದ್ದಂಬ ಭಿ�ತ್ತಿ. ಮುಂದ್ದ ಅವರೆ� ಅಪಘಾತಕೆ� ಕಾರಣ ಎಂದು

ತ್ತಿ�ಮಾPನಿಸಿದರ್ತೂ ತ್ತಿ�ಮಾPನಿಸಬಹುದ್ದಂಬ ಅನುಮಾನವು ಇದಕೆ� ಕಾರಣ. ಇದರಿಂದ ಚಿಕೀತ್ಸೆ., ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ದ್ದ್ತೂರೆಯುವುದು ತಡವಾಗಿ ಪಾ್ರಣ ಕಳೇದುಕೆ್ತೂಂಡಿರುವವರ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಗೆ�ನ್ತೂ ಕಡಿಮೈ ಇಲN. ಆ

ಸಿ್ಥತ್ತಿಯಲಿNರುವವರನು್ನ ಕಾಪಾಡುವುದ್ದ� ಮಾನವಿ�ಯತ್ಸೆ, ಅದು ಎಲNರ ಕತPವ್ಯ.

ಅಪಘಾತಕೆ� ಒಳಗಾದ ವಾಹನದ ಇಂಜಿನ ್ ಅನು್ನ ತಕ್ಷಣ ನಿಲಿNಸಬೆ�ಕು. ಹಿಂದ್ದಿನ ಲೆ�ಟ ್‌ಗಳು ಉರಿಯುತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು. ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯ ಸವೈ�Pಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ಹೆಚು� ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾದವರನು್ನ ತಕ್ಷಣ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ

ಕಳಿಸಲು ವ್ಯವಸ್ತೆ್ಥ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ವಾಹನದ ಕೆಳಗೆ ಸಿಲುಕೀರುವವರನು್ನ ಅಲಿNಂದ ರಕೀhಸಲು ವಾಹನವನು್ನ ಅಲಿNಂದ ತ್ಸೆಗೆಯಬೆ�ಕು. ನಂತರ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಅಲಿNಂದ ತ್ಸೆಗೆಯಬೆ�ಕು. ವಾಹನ ನಿಂತ್ತಿರುವ, ಗಾಯಾಳು ಬಿದ್ದಿIರುವುದನು್ನ

ಗುರುತು ಮಾಡಿದರೆ ಪೊ�ಲಿ�ಸರ ತನಿಖ್ಯೆಗೆ ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಕಾರಿನಲಿN ಬಿದ್ದಿIದIರೆ ಜೆ್ತೂ�ರಾಗಿ ಈಚೆಗೆ ಎಳೇಯಬಾರದು. ಇದರಿಂದ ಗಾಯಾಳುವಿನ ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು, ಎದ್ದ, ಕೆ�ಕಾಲುಗಳ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿಯುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆ ಇರುತ್ತದ್ದ. ಗಾಯಾಳುಗಳ ನಾಡಿ ಮತು್ತ ಉಸಿರಾಟ ಪರಿ�ಕೀhಸಬೆ�ಕು. ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತಿ್ತದIರೆ ಅದನು್ನ ನಿಲಿNಸಲು ಕ್ರಮಕೆ�ಗೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದ್ದಿದIರೆ ಪರಿಕೀhಸಿ, ಅಂಬು್ಯಲೆನ . ್ ತರಿಸಿ ಅದರಲಿN ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು,

ಆದರ್ಷುw ರ್ಜುನರನು್ನ ಕಾಪಾಡುವುದು ಮತು್ತ ಸುರಕ್ಷತ್ಸೆ ಅತ್ತಿ ಮುಖ್ಯ.

ತಲೆಗೆ ಪ್ರಟುw ಮತು್ತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ತಲೆಗೆ ಯಾವ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಪ್ರಟುw ಬಿದIರ್ತೂ ಅಪಾಯಕರ. ಆಗ ಮೈದುಳು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಈಡಾಗಿ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ತಲೆಸುತು್ತ, ಬವಳಿ, ನಾಡಿ ಬಡಿತ ಹೆಚು�ವುದು, ಸರಿಯಾಗಿ ಸ�ಶPಕೆ� ಸಿಗದ್ದಿರುವುದು, ಮ್ತೂಗು, ಬಾಯಿ ಮತು್ತ ಕೀವಿಯಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವ, ತಲೆಶ್ತೂಲೆ, ವಾಂತ್ತಿ, ದೃಷ್ಠಿw ಕಡಿಮೈಯಾಗುವುದು ಮುಂತಾದವುಗಳು.

ವಿಕಂಪನ ಸಂಘರ್ಷPಣೆ (CONCUSSION) : ಮೈದುಳು ಹೆಚಾ�ಗಿ ಚಲನೇಗೆ ಒಳಗಾಗುವುದ್ದಿಲN. ತಲೆಗೆ ಹೆ್ತೂಡೆತ ಬಿದಾIಗ, ರಭಸದ ಧಕೆ�ಗೆ ಒಳಗಾದಾಗ, ವಿಕಂಪನ ಸಂಘರ್ಷPಣೆಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಪ್ರಜೆ� ತುಸು ಕಾಲ

ತಪ�ಬಹುದು / ಬಹಳ ಕಾಲ ತಪ�ಬಹುದು. ವೈ�ದ್ಯರ ಸಹಾಯ ಅತ್ಯಗತ್ಯ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಗಾಯಾಳುವನು್ನ ಒಂದು ಪಕ�ಕೆ� ತ್ತಿರುಗಿಸಿ ಮಲಗಿಸಿ ಉಸಿರಾಟ, ನಾಡಿಮ್ಮಿಡಿತ ಪರಿಕೀhಸುವುದು.

ಮ್ತೂರು ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಗಳಲಿN ಪ್ರಜೆ� ಬರದ್ದಿದIರೆ ವೈ�ದ್ಯರ ಸಲಹೆ ಪಡೆಯದ್ದ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ ಮುಂದುವರಿಸಲು ಬಿಡಬಾರದು.

ಹೆ್ತೂಟೆwಗೆ ಪ್ರಟುw ಬಿ�ಳಬಹುದು. ಹೆ್ತೂಟೆwಗೆ ಏಟು ಬಿದಾIಗ ಒಳಗಿನ ಅಂಗಗಳಿಗೆ ಧಕೆ�ಯಾಗಿ ಒಳ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಮಟwಸವಾಗಿ ಮಲಗಿಸಿ, ಉಡುಪನು್ನ ಸಡಿಲ ಮಾಡಿ ಮೊಣಕಾಲು ಮೈ�ಲೆತ್ತಿ್ತ, ಹೆ್ತೂಟೆwಯನು್ನ ನಯವಾಗಿ ತ್ತಿಕು�ವುದು.

(೭) ಕೀ್ರ�ಡೆಗಳಲಿN ಪ್ರಟುw : ಪಕೆ�ನೇ್ತೂ�ವು : ಇದು ವಪ್ರಯು ನೇ್ತೂ�ವಿಗೆ (DIAPHRAGM) ಸಂಬಂಧಿಸಿರಬಹುದು. ಅಭಾ್ಯಸವಿಲNದ

ಆಟಗಾರರು, ಕೀ್ರ�ಡೆಗಳಲಿN ತ್ಸೆ್ತೂಡಗುವವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪಕೆ� ನೇ್ತೂ�ವಿಗೆ ಒಳಗಾಗುತಾ್ತರೆ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಸಂಪೂಣP ವಿರಾಮ, ಕುಡಿಯಲು ಬಿಸಿ ನಿ�ರು ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ನೇ್ತೂ�ವಿರುವ ಭಾಗವನು್ನ ನಿ�ವುವುದರಿಂದ ಪರಿಹಾರ ಸಿಗುತ್ತದ್ದ.

ಸುತು್ತವುದು (WINDING) : ಹೆ್ತೂಟೆwಗೆ ಪ್ರಟುw ಬಿ�ಳುವುದರಿಂದ, ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಸ್ತೆ್ತೂಕೀ�ಗೆ ಒಳಗಾಗಿ ಕೆಳಗೆ ಬಿ�ಳಬಹುದು. ಕಾರಣ :

ಸ್ತೆ್ತೂ�ಲಾರ ್ ಫೆಕ್ಷಸ ್‌ನ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ, ಉಡುಪನು್ನ ಸಡಿಲಗೆ್ತೂಳಿಸಿ, ಮೊಣಕಾಲನು್ನ ಸಡಿಲಮಾಡಿ ತ್ಸೆ್ತೂಡೆ ಮತು್ತ ಮೊಣಕಾಲನು್ನ ಮೈ�ಲೆತ್ತಿ್ತ ಹೆ್ತೂಟೆwಯನು್ನ ನಿಧಾನವಾಗಿ ನಿ�ವುವುದು.

(೮) ವಿದು್ಯತ ್ ಅಪಘಾತ (ELECTRIC SHOCK) : ಕಾರಣಗಳು : ವಿದು್ಯತ ್ ಹರಿಯುತ್ತಿ್ತರುವ ವೈ�ರಿನ ಕೆ�ಬಲ ್, ಅಥವ ರೆ�ಲಿಂಗ ್ ಸ�ಶP, ಶಾಖ, ಸಿCಚ ್

ಹಾಳಾಗಿರುವುದು. ಪೂ್ಯಸ ್ ಅಥವ ತಪು� ಎಲೆಕೀwಕ ್ ಸಂಪಕP ಇದಕೆ� ಕಾರಣ. ಪ್ರಟುw ಸಾಧಾರಣದ್ದಿಂದ ತ್ತಿ�ವ್ರಗತ್ತಿಯವರೆಗ್ತೂ ಇರಬಹುದು. ಸಾವು ಸಂಭವಿಸಿರಬಹುದು.

ಎಲೆಕೀw ್ರಕ ್ ಕರೆಂಟ ್ ಮಾನವರ ದ್ದ�ಹದಲಿN ಪ್ರಚಲಿಸುತ್ತಿ್ತರುತ್ತದ್ದ. ಭ್ತೂಮ್ಮಿಯಲಿN ತ್ಸೆ�ವವಿದIರೆ ಘಟನೇ ತ್ತಿ�ವ್ರಗತ್ತಿಯಲಿN ಸಂಭವಿಸುತ್ತದ್ದ. ನೇನೇದ್ದಿರುವಾಗ ಓಲೆw�ಜ ್ ಕಡಿಮೈ ಇದIರ್ತೂ ಅಪಾಯ ಹೆಚು� ಪ್ರಭಲವಾದ

ಕರೆಂಟ ್ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ದ್ದ�ಹದ ಮ್ತೂಲಕ ಭ್ತೂಮ್ಮಿಗೆ ಹರಿದರೆ, ದುಭPಲ ಕರೆಂಟ ್ ಹರಿದರೆ ಕಡಿಮೈ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ. ಅದು ಕೆ� ಮತು್ತ ಬುರ್ಜುಗಳ ಮ್ತೂಲಕ ಹರಿದು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯನು್ನ ಕಡಿಮೈ ಮಾಡುತ್ತದ್ದ.

ಪರಿಣಾಮ : ಹೃದಯಾಘಾತ ಅಥವ ಮರಣ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು. ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಉಸಿರು ನಿಲNಬಹುದು. ಉಸಿರಾಟದ ಸಾ್ನಯುಗಳು ಲಕCಕೆ� ಸಿಲುಕಬಹುದು. ಹೃದಯ ಮ್ಮಿಡಿಯುತ್ತಿ್ತದIರ್ತೂ ಉಸಿರಾಟ ನಿಂತು, ಮುಖ

ನಿ�ಲಿ ಬಣ್ಣಕೆ� ತ್ತಿರುಗಿ, ಸುಟwಗಾಯಗಳಾಗಬಹುದು. ಮೈ�ಲೆ ಮೈ�ಲೆ ಅಥವ ಆಳವಾದ ಗಾಯವು ಎಲೆಕೀw ್ರಕ ್ ಓಲೆw�ಜ ್ ಅನು್ನ ಅವಲಂಬಿಸುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಥಮ ಉಪಚಾರ : ಶ್ರ�ಘ್ರಕ್ರಮ ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಹುಷಾರಾಗಿದುI ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಿಂದ ತಪ್ರಿ�ಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಲು ಎಲಾN ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಕ ಕ್ರಮಗಳನು್ನ ಅನುಸರಿಸಬೆ�ಕು. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಅವರೆ� ಎಲೆಕೀw ್ರಕ ್ ಶಾಖ್ಯೆಗೆ

ಆಹುತ್ತಿಯಾಗುತಾ್ತರೆ.

ವ್ಯಕೀ್ತಯ ದ್ದ�ಹದಲಿN ಎಲೆಕೀw ್ರಕ ್ ಕರೆಂಟ ್ ಹರಿಯುತ್ತಿ್ತದIರೆ ಕರೆಂಟಿನ ಸಿCಚ ್ ಆರಿಸಬೆ�ಕು. ಸಿCಚ� ಸಿಗದ್ದಿದIರೆ ಪNಗ ್ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು ಅಥವ ವೈ�ರನು್ನ ಕಟ ್ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ವೈ�ರ ್ ಕಟ ್ ಮಾಡುವಾಗ ಮರದ ತುಂಡಿನ ಮೈ�ಲೆ

ನಿಂತು ಕತ್ತರಿ ಅಥವ ಚಾಕು ಬಳಸದ್ದ ಕಟ ್ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ವೋ�ಲೆw�ಜ ್ ಕಡಿಮೈ ಇದIರೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ಒಣಗಿರುವ ಇನು.ಲೆ�ಟೆಡ ್ ಮೈಟಿ�ರಿಯಲ ್‌ನ ಮೈ�ಲೆ ನಿಂತು ಮಾಡಬೆ�ಕು. ಇನ ್‌ಸು್ಯಲೆ�ಟೆಡ ್ ಮೈಟಿ�ರಿಯಲ ್

ದ್ದ್ತೂರೆಯದ್ದಿದIರೆ ರಬ್ಬರ ್ ‌ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಲಿನ ಬ್ತೂಟು ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡು ಮರದ ಹಲಗೆ ಅಥವಾ ಅನೇ�ಕ ಮಡಿಕೆಗಳ ವತPಮಾನ ಪತ್ತಿ್ರಕೆ, ರಬ್ಬರ ್ ಗೌಸ ್ ( ದ್ದ್ತೂರೆತರೆ ಅದನು್ನ ಧರಿಸುವುದು). ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಪತ್ತಿ್ರಕೆ ಸಹ ರಕ್ಷಣೆ

ನಿ�ಡುತ್ತದ್ದ. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಆದರ್ಷುw ಹೆಚು� ದ್ತೂರದಲಿNರಬೆ�ಕು

ಓಲೆw�ಜ ್ ಬಹಳ ಹೆಚಿ�ದIರೆ : ಹೆ�ಟೆನ ್‌ರ್ಷನ ್ ವೈ�ರ ್‌ಹೆಚು� ಅಪಾಯ.

ಕರೆಂಟ ್ ಲೆ�ನಿನ ಸಂಪಕP ಇಲNದ್ದಿರುವಾಗ : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಆದರ್ಷುw ದ್ತೂರವಿರಬೆ�ಕು. ಹೆ್ತೂರಗುಳಿಯುವುದು ಒಳೇ�ಯದು. ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಸಿಲುಕೀರುವ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಆ ಸ್ಥಳದ್ದಿಂದ ನಾನ ್ ಕಂಡಕwರ ್

ಮೈಟಿ�ರಿಯಲ ್‌ನ ಸಹಾಯದ್ದಿಂದ ಎಳೇದು ಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ವಾಕೀಂಗ ್ ಸಿwಕ ್, ಬಣ್ಣದ ಸವೈPಮರ, ಹಲಗೆ ಅಥವ ಒಣಗಿರುವ ಹಗ�ವನು್ನ ಇದಕೆ� ಬಳಸಬಹುದು. ಉಸಿರಾಟ ಸಮಪPಕವಾಗಿಲNದ್ದಿದIರೆ, ಹೃದಯ ಮ್ಮಿಡಿಯದ್ದಿದIರೆ,

ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ಆದರ್ಷುwಬೆ�ಗ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸಾಗಿಸುವುದು. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ನಂತರ ವ್ಯಕೀ್ತ ಚೆ�ತರಿಸಿಕೆ್ತೂಂಡ ನಂತರವೂ ವೈ�ದ್ಯರು ಒಮೈi ಪರಿ�ಕೀhಸುವುದು ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ.

(೯) ಧಕೆ� (SHOCK) : ರಕ್ತನಾಳವನು್ನ ತುಂಬುವರ್ಷುw ದ್ರವವಸು್ತ ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಅಥವ ಹೃದಯವು ರಕ್ತವನು್ನ ಸಾಕರ್ಷುw

ಪ್ರಮಾಣದಲಿN ಹೆ್ತೂರದ್ತೂಡದ್ದಿದIರೆ ಈ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯುಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ. ಈ ಸಂದಭPದಲಿN ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡ ಕಡಿಮೈಯಾಗಿ ಮೈದುಳಿನಂತಹ ಮುಖ್ಯ ಅಂಗಗಳಿಗೆ ಆಮNರ್ಜುನಕದ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಆಗ ಅವುಗಳು ಸಾಕರ್ಷುw

ಕಾಯP ನಿವPಹಿಸಲಾರವು. ಆಗ ದ್ದ�ಹವು ತನ್ನರ್ಷwಕೆ� ತಾನೇ� ಹೆ್ತೂಂದಾಣಿಕೆ ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಂಡು ಚಮP, ಕರುಳು ಮುಂತಾದ ಕಡಿಮೈ ಪಾ್ರಮುಖ್ಯತ್ಸೆಯ ಅಂಗಗಳ ರಕ್ತನಾಳಗಳು ಮುಚಿ�ಕೆ್ತೂಳು�ವುದರಿಂದ ಆ ಅಂಗಗಳಿಗೆ ರಕ್ತದ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ, ಆದರೆ ಅದಕೆ� ಒಂದು ತಾಳೇi ಇರುತ್ತದ್ದ. ತಾಳೇiಗಿಂತ ಕಡಿಮೈಯಾದರೆ, ಆಗ

ಧಕೆ�ಯುಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇದು ಅತ್ತಿ ಅಪಾಯಕರ. ಇದನು್ನ ಬೆ�ಗ ಸರಿಪಡಿಸದ್ದಿದIರೆ ಸಾವು ಖಚಿತ.

ಕಾರಣಗಳು : ೧) ರಕ ್ತ ಮತು್ತ ದ್ರವ ವಸು್ತಗಳ ನಾಶ : ಅಭಿಧಮನಿಗೆ ಧಕೆ�ಯುಂಟಾದರೆ ದ್ದ�ಹದ ಒಳಗೆ ಮತು್ತ ಹೆ್ತೂರಗೆ ಹೆಚು� ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚು� ತ್ತಿ�ವ್ರತರದ ಪ್ರಟುw, ಹೆ್ತೂಡೆತ, ಗಾಯಗಳು ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ. ವಾಂತ್ತಿ ಮತು್ತ ಬೆ�ದ್ದಿಯಿಂದ, ಅತ್ತಿಸಾರ ಬೆ�ಧಿಯಿಂದಲ್ತೂ ದ್ರವ ನರ್ಷwವಾಗುತ್ತದ್ದ.

೨) ಸುಟw ಗಾಯಗಳು : ಅತ್ತಿಯಾಗಿ ಸುಟwಗಾಯದ್ದ್ತೂಳಗೆ ದ್ರವ ತುಂಬುವುದರಿಂದ ಹೆ್ತೂರಮೈ�ನಿಂದ ದ್ರವ ನಾಶವಾಗುತ್ತದ್ದ.

೩) ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು : ಕಣಜ್ಞಾಲ(TISSUE) ದ್ದ್ತೂಳಗೆ ದ್ರವ ವಸು್ತ ಹರಿಯುವುದರಿಂದ.

೪) ಹೃದಯಾಘಾತದ್ದಿಂದ :

೫) ಮಾನಸಿಕ ಕಾರಣ : ವೈ�ಸ್ತೆ್ತೂ�ವೈ�ಗಲ ್, ನ್ತೂ್ಯರೆ್ತೂ�ಜೆನಿಕ ್, ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಕೆಟw ಸುದ್ದಿI ಕೆ�ಳುವುದು.

೬) ವೃರ್ಷಣದ ಮೈ�ಲೆ ಗುದುIವುದು :

೭) ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ : ಕೀ�ಟಗಳ ಕಚು�ವಿಕೆಯಿಂದ

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಂಡಿರುವ ತಣ್ಣನೇಯ ಚಮP, ವೈ�ಗವಾದ ನಾಡಿ ಬಡಿತ, ಸುಸು್ತ ಮತು್ತ ಬವಳಿ ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು, ಅತ್ತಿಯಾದ ಬಾಯಾರಿಕೆ ಮತು್ತ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಹಿ�ನತ್ಸೆ, ಉಸಿರು ಕಟುwವಿಕೆ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಗುರಿ : ಧಕೆ� ಹೆಚಾ�ಗದಂತ್ಸೆ ನೇ್ತೂ�ಡಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಲಭ್ಯವಿರುವ ಸೌಕಯPಗಳನು್ನ ಬಳಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು, ರಕ್ತ ಪರಿಚಲನೇಯನು್ನ ಸರಿಪಡಿಸುವುದು.

ಎಚ�ರಿಕೆಯ ಕ್ರಮ : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ, ಕಾಲು ತುಸು ಮೈ�ಲಿರಲಿ, ಮತು್ತ ಅದನು್ನ ಮುಚಿ� ಬೆಚ�ಗಿಡಿ. ಕಾರಣ ತ್ತಿಳಿದು ಪರಿಹರಿಸಿ. ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ವಿನಾಕಾರಣ ಅಲುಗಾಡಿಸಬಾರದು. ಕುಡಿಯಲು ಮತು್ತ ತ್ತಿನ್ನಲು ಏನನ್ತೂ್ನ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು. ಧ್ತೂಮಪಾನವನು್ನ ಸಂಪೂಣPವಾಗಿ ನಿಲಿNಸುವುದು.

ಧಕೆ�ಯು ಹೆಚಾ�ಗದಂತ್ಸೆ ನೇ್ತೂ�ಡಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು : ದ್ತೂರವಾಣಿಯ ಮ್ತೂಲಕ ತುತುP ವಾಹನಕೆ� ಕರೆ ಕಳಿಸುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆಯು ಕೆಳಮಟwದಲಿNರಬೆ�ಕು ಹಾಗ್ತೂ ಕಾಲುಗಳು ತುಸು ಮೈ�ಲiಟwದಲಿNರಬೆ�ಕು.

ರಕ್ತಸಾ್ರವವಿದIರೆ ನಿಲಿNಸುವುದು. ಉಡುಪನು್ನ ಸಡಿಲಿಸಿ ಬಾNಂಕೆಟ ್ ಹೆ್ತೂದ್ದಿಸುವುದು, ಉಸಿರಾಟ ಮತು್ತ ನಾಡಿಯನು್ನ ಅಡಿಗಡಿಗೆ ಪರಿ�ಕೀhಸುತ್ತಿ್ತರುವುದು, ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡುವಂತ್ತಿದIರೆ, ಉಸಿರಾಡಲು

ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗುತ್ತಿ್ತದIರೆ, ಸiೃತ್ತಿ ತಪ್ರಿ�ದರೆ, ಕೆ�ಯನು್ನ ಚೆ�ತರಿಕೆಯ ಭಂಗಿಯಲಿNಡುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಸಾಂತCನ ನಿ�ಡುವುದು.

ಎ) ಬಿಸಿಲು ಧಕೆ�

ಕಾರಣಗಳು : ಅತ್ತಿಯಾದ ಉಷಾ್ಣಂಶವಿರುವಲಿN ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದು. ಮಾನಸಿಕ ಉತ್ಸೆ��ಕೆh, ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ (ALLERGY)

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ವಾಂತ್ತಿ, ಮಾಂಸಖಂಡಗಳ ಸ್ತೆಡೆತ, ಚಮP ಬಿಸಿಯಾಗಿದುI, ಒಣಗಿರುತ್ತದ್ದ, ನಾಡಿ ವೈ�ಗವಾಗಿದIರ್ತೂ ಲಯವಿರುವುದ್ದಿಲN. ಉಸಿರು ಕಟಿwಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ ೧೦೬°F : ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ,

ಚಮP ನಿ�ಲಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ೧೧೦°F : ಮರಣ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಬೆ�ಗೆ ಕಡಿಮೈ ಮಾಡುವುದು, ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ ಕಾಪಾಡುವುದು. ದ್ದ�ಹದ ಶಾಖವನು್ನ ಕಾಪಾಡುವ ಮೈದುಳಿನಲಿNರುವ ಕೆ�ಂದ್ರವನು್ನ ಸಮತ್ಸೆ್ತೂ�ಲನದಲಿNಡುವುದು. ದ್ದ�ಹದ್ದಿಂದ ನರ್ಷwವಾಗಿರುವ ಅಂಶವನು್ನ ಸರಿಗೆ್ತೂಳಿಸುವುದು. ಈ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಮ್ತೂಲ ಉದ್ದI�ಶ. ಉಡುಪನು್ನ ಸಂಪೂಣPವಾಗಿ ಬಿಚಿ�

ನಿವಾPಣರನಾ್ನಗಿ ಮಾಡಿ, ಮಂಚದ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ ಮಂಚದ ಮೈ�ಲೆ ನಿ�ರು ಹಿ�ರುವಂತಹ ಶ್ರ�ಟು ಆಥವ ಟವಲ ್ ಹಾಕುವುದು. ಫಾ್ಯನ ್ ಆದರ್ಷುw ಜೆ್ತೂ�ರಾಗಿ ತ್ತಿರುಗುತ್ತಿ್ತರಲಿ. ದ್ದ�ಹದ ಮೈ�ಲೆಲಾN ತಣಿ್ಣ�ರು

ಹಾಕುತ್ತಿ್ತರುವುದು. ಎನಿಮ ಕೆ್ತೂಡುವುದು ಒಳೇ�ಯದು. ಏಕೆಂದರೆ ಮಲಬದ್ಧತ್ಸೆಯುಂಟಾಗಬಹುದು. ಬೆಡ ್ ಪಾ್ಯನ ್ ಕೆ್ತೂಡುವುದು, ತಲೆಯ ಕ್ತೂದಲನು್ನ ಕತ್ತರಿಸಿ ಐಸ ್‌ಕಾ್ಯಪ ್ ಹಾಕೀ ಅಥವ ಕಾ್ಯನ ್‌ವಾಸ ್‌ನಲಿN ಎಣೆ್ಣಯುಕ್ತ

ತಣಿ್ಣ�ರನು್ನ ತುಂಬಿ ತಲೆಯ ಮೈ�ಲಿಡುವುದು. ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದನು್ನ ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯ ಮೈ�ಲಿಡುವುದು, ಮಲವಿಸರ್ಜುPನೇಯ ನಂತರ ಗುದದಾCರದ್ದ್ತೂಳಗೆ ತಣಿ್ಣ�ರನು್ನ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹರಿಸಿ. ಇದರಿಂದ ದ್ದ�ಹದ ದ್ರವದ ನಾಶ ಸCಲ � ಮಟಿwಗೆ

ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಕಡಿಮೈಯಾಗಿರುವುದನು್ನ ಸCಲ � ಮಟಿwಗೆ ತುಂಬಿದಂತಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇಡಿ� ದ್ದ�ಹಕೆ� ಸಾ�ಂಚ ‌್ಬಾತ ್ ಮಾಡಿಸಿ ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆಯನು್ನ ಅಡಿಗಡಿಗೆ ಪರಿ�ಕೆh ಮಾಡುತ್ತಿ್ತರುವುದು. ೧೦೨°F ಗೆ

ಇಳಿಯುವವರೆವಿಗ್ತೂ ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಿ್ತರುವುದು. ಪ್ರಜೆ� ಮರುಕಳಿಸಿದ ನಂತರ ದ್ದ�ಹವನು್ನ ತಣ್ಣಗೆ ಮಾಡುವ ಕೀ್ರಯೇಯನು್ನ ನಿಲಿNಸಿ, ಮೈ�ಯನು್ನ ಒರೆಸಿ, ಒಣಗಿಸಿ, ತ್ಸೆಳುವಾದ ಬೆಡ ್‌ಶ್ರ�ಟನನು್ನ ಹೆ್ತೂದ್ದಿIಸಿ, ಕುಡಿಯಲು ನಿ�ರನು್ನ

ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು. ಮಲಬದ್ಧತ್ಸೆಯನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸಲು ಬೆ�ದ್ದಿಗೆ ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು. ಅದು ದ್ದ�ಹದಲಿNನ ವಿರ್ಷತ್ಸೆಯನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಸಿ್ಥತ್ತಿ ಕೆಲವು ದ್ದಿನ ಚಿಂತಾರ್ಜುನಕವಾಗಿರಬಹುದು. ಆಗಾಗ ರ್ಜುCರ

ಬರಬಹುದು. ಅತ್ತಿಯಾದ ರ್ಜುCರದ್ದಿಂದ, ದ್ದಿ�ಘಾPವಧಿಯ ದ್ದ�ಹಿಕ ಮತು್ತ ಮಾನಸಿಕ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗಬಹುದು.

(ಬಿ) ಸ್ತೆಳೇತ (CRAMPS) :

ಇಲಿN ಸಾ್ನಯುಗಳ ಅನೇ�ಚಿ್ಛಕ ಸಂಕುಚಿತವನು್ನ ಕಾಣಬಹುದು.

ಕಾರಣ : ವಾ್ಯಯಾಮ ಮಾಡುವ ಸಮಯದಲಿN ಅಥವ ಚಳಿಯ ಸಮಯದಲಾNಗಬಹುದು. ಲವಣಾಂಶ ಕಡಿಮೈಯಾದರೆ ಉ.ಹ. ಕಾಲರ, ವಾಂತ್ತಿ, ಬೆ�ದ್ದಿಯಲಿN ನಿ�ರಿನ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಲವಣಾಂಶದ

ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆಯುಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ. ಕಾಲು, ಕೆ�, ಪಾದ ಮತು್ತ ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಯಲಿN ಇದು ಹೆಚು�.

ದುರ್ಷwಪರಿಣಾಮಗಳು : ಮಾಂಸ ಖಂಡಗಳು ಸಂಕುಚಿತವಾಗುತ್ತವೈ.

ನಿಯಂತ್ರಣ : ಮಾಂಸಖಂಡವನು್ನ ಹಿಗಿ�ಸಬೆ�ಕು.

ಕಾಲಿನ ಮಾಂಸಖಂಡ : ಕೆ�ಗಳಿಂದ ಕಾಲನು್ನ ಮುಂದಕೆ� ನಿ�ಡುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಿ, ಬೆರಳುಗಳನು್ನ ಉದIವಾಗಿ ಮಾಡಿ ಕಾಲಿನ ಹಿಂಭಾಗದ ಮೈ�ಲೆ ನಿಂತುಕೆ್ತೂಳು�ವಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು. ಕೆ� ಬೆರಳುಗಳನು್ನ ಉದI

ಮಾಡುವುದು. ಕಾಲು ಬೆರಳುಗಳನು್ನ ಅಗಲ ಮಾಡುವುದು, ತ್ಸೆ್ತೂಡೆ, ಮೊಣಕಾಲನು್ನ ಉದIಮಾಡಿ, ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಯನು್ನ ಮುಂದಕೆ� ನ್ತೂಕುವುದು, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಈಡಾದ ಭಾಗವನು್ನ ನಿ�ವಿ, ಬಿಸಿಕಾವಟ ಕೆ್ತೂಟುw ದ್ದ�ಹದ್ದಿಂದ

ನಾಶವಾಗಿರುವ ನಿ�ರು ಮತು್ತ ಲವಣಾಂಶವನು್ನ ಸರಿಪಡಿಸುವುದು. ಉಪ�ನು್ನ ನಿ�ರಿಗೆ ಹಾಕೀ ಬೆರೆಸಿ ಉಪು� ನಿ�ರು ಕುಡಿಸುವುದು.

(ಸಿ) ಹಿಮದ್ದಿಂದಾಗುವ ಕಚು�ವ ಗಾಯ (FROST BITE) : ಮಂರ್ಜುು ಮುಸುಕೀದ, ಅತ್ತಿ�ವ ತಣ್ಣನೇಯ ಪರಿಸರದಲಿN ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಮಂರ್ಜುು ತಣ್ಣನೇಯ

ರಾರ್ಷw ್ರಗಳಲಿN, ಹಿಮದ ರಾಶ್ರಗಳ ಹತ್ತಿ್ತರವಿರುವ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲಿN ಮಂರ್ಜುುಗಡೆ್ಡ ತಯಾರಕರಲಿN ಶ್ರ�ತದ ಕೆ್ತೂಠಡಿಗಳಲಿN ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರಲಿN ಇದು ಹೆಚು�. ಕೀವಿ, ಮ್ತೂಗು, ಗದI, ಬೆರಳು, ಕಾಲುಗಳು, ಬೆರಳುಗಳು ಸ�ಶP ಶಕೀ್ತಯನು್ನ

ಕಳೇದುಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತವೈ. ಅತ್ತಿಯಾದ ಛಳಿ, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕ ಜ್ಞಾಗದಲಿN ಅತ್ತಿಯಾದ ನೇ್ತೂ�ವುಂಟಾಗಿ ಬಿರಿದುಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತದ್ದ. ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ, ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಚಮP ಕೆ್ತೂಳೇಯುತ್ತದ್ದ. ಅಥವ ಕಣಜ್ಞಾಲ ನಶ್ರಸಿ ಹೆ್ತೂ�ಗಬಹುದು. ಊತ, ನೇ್ತೂ�ವು, ಇರಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರ ಕತPವ ್ಯ : ವಾತಾವರಣವನು್ನ ಬದಲಿಸಬೆ�ಕು. ರಕ ್ತ ಪರಿಚಲನೇ ಸಮಪPಕವಾಗಿರಬೆ�ಕು. ತಣ್ಣನೇಯ ಭಾಗವನು್ನ ೪೦°CನಲಿNಡಬೆ�ಕು.

ನಿಯಮಗಳು : ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿ ಬೆ�ಗ ಕಳಿಸಬೆ�ಕು, ಕುಡಿಯಲು ಬಿಸಿ ಪಾನಿ�ಯ ಕೆ್ತೂಡುವುದು, ಉಂಗುರ, ವಾಚು, ಮುಂತಾದ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕೀಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡುವ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದ್ದಿರಿಸಿ, ಬಿಸಿ ನಿ�ರಿನ ಶಾಖ ಕೆ್ತೂಡುವಂತ್ತಿಲN. ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಈಡಾದ ಭಾಗವನು್ನ ಬೆಚ�ಗಿಡುವುದು. ಅದನು್ನ ತ್ತಿಕು�ವುದು, ಉರ್ಜುುÃವುದು ಬೆ�ಡ.

ಬಿಸಿ ಕಾಫ್ರಿ, ಟಿ� ತುಸು ಬಾ್ರಂದ್ದಿ / ವಿಸಿ� ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು. ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಆದರ್ಷುw ಬೆ�ಗ ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕು.

(೧೦) ಪ್ರಟುw ಮತು್ತ ಗಾಯಗಳು (INJURY AND WOUNDS) :

ಗಾಯದ ವಿಧಗಳು :೧) ಕೆ್ತೂಯI ಗಾಯ : ಹರಿತವಾದ ಆಯುಧ, ಚಾಕು, ಚ್ತೂರಿ, ಬೆN�ಡು ಮುಂತಾದವುಗಳಿಂದ.

೨) ತರಚು ಗಾಯ : ಕಣಜ್ಞಾಲ (Tissue) ಕೀತು್ತ ಬರಬಹುದು.

೩) ಕೀತ್ತ ಗಾಯ : ಮೊಂಡವಾದ ಆಯುಧದ್ದಿಂದಾದ ಗಾಯ, ಚಮP ಕೆ್ತೂಯ್ಯಲ�ಟಿwರುತ್ತದ್ದ.

೪) ಚುಚ�ಗಾಯ : ಸ್ತೂಜಿ, ಡಬ್ಬಳ, ಗಾರ್ಜುು, ಮೊಳೇ ಮುಂತಾದವುಗಳಿಂದಾಗುವ ಗಾಯ.

೫) ರ್ಜುರ್ಜುುÃ ಗಾಯ : ಭಾರಿ ಪ್ರಮಾಣದ ಅಪಘಾತಗಳು ಉ.ಹ, ಭ್ತೂಕಂಪ, ಭ್ತೂ ಕುಸಿತ ಯಂತ್ರಗಳ ಕೆಳಗೆ, ಬಿ�ಮುಗಳ ಕೆಳಗೆ ಸಿಕೀ�ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡಾಗ ಅನೇ�ಕ ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಒತ್ತಡದಡಿ ಸಿಲುಕೀರುವಾಗ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಪ್ರಟುw ನೇ್ತೂ�ಡಲು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಕೆ�ವಲ ಊತ, ಬೆ್ತೂಬೆ್ಬಗಳಿರಬಹುದು. ಅಥವ ಕೆ�ಕಾಲುಗಳು ಟಣ ಟಣ ಹೆ್ತೂಡೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು. ವಸು್ತಗಳ ಕೆಳಗಿಂದ ತ್ಸೆಗೆದ

ನಂತರ ಊತ ಹೆಚಾ�ಗಬಹುದು. ದ್ರವ ಮತು್ತ ರಕ್ತದ ಶೇ�ಖರಣೆಯನು್ನ ಕಾಣಬಹುದು. ಸಿರೆಯ (PLASMA) ನಾಶ. ವಿರ್ಷಕಾರಕಗಳಿಂದ ಕಣಜ್ಞಾಲ ಹಾಳಾಗುವುದು. ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡ ಕಡಿಮೈಯಾಗುವುದು. ತಣ್ಣನೇಯ,

ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಂಡ ಚಮP, ವೈ�ಗವಾದ ನಾಡಿ, ಅಪೂಣP ಪ್ರಮಾಣದ ನಾಡಿ, ಮ್ತೂತ್ರಪ್ರಿಂಡದ ನಿಷ್ಠಿ� ್ರಯತ್ಸೆ, ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡದ್ದಿದIರೆ ಹಿ�ಗಾಗಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ವಿವಿಧ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಗಾಯಗಳು : ಉದ್ದI�ಶ : ರಕ್ತದ್ದ್ತೂತ್ತಡವನು್ನ ಅಧಿಕಗೆ್ತೂಳಿಸುವ ಕಾರಣಗಳನು್ನ ನಿಯಂತ್ತಿ್ರಸುವುದು, ಮ್ತೂತ್ರಪ್ರಿಂಡದ

ನಿಷ್ಠಿ� ್ರಯತ್ಸೆಯನು್ನ ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಿಸುವುದು.

೧) ಎದ್ದಗೆ ಪ್ರಟುw : ಪ್ರಟುw ಹೆ್ತೂರಗೆ ಕಾಣದ್ದಿರಬಹುದು. ಪಕೆ�ಲುಬು, ಮ್ತೂಳೇಗಳ ಮುರಿತ, ಪುಪ�ಸ ಮತು್ತ ಹೃದಯದ ರಕ್ತನಾಳಗಳು, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಈಡಾಗಬಹುದು. ಇದನು್ನ ತುತುP ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿ,

ಆಧ್ಯತ್ಸೆಯ ಮೈ�ರೆಗೆ ಆಸತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸಬೆ�ಕು. ಪ್ರಚೆ್ತೂ�ದಕ ಔರ್ಷಧಗಳನು್ನ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು. ತಣ್ಣನೇಯ ನಿ�ರು ಮತು್ತ ಚಿ�ಪಲು ಐಸ ್‌ಕೀ್ರ�ಮ ್ ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು. ಧೈ�ಯP ತುಂಬುವುದು.

೨) ಸ್ತೆ್ತೂÈ�ಟಕಗಳಿಂದಾಗುವ ಪ್ರಟುw : ತುತುP ಮತು್ತ ಪಾ್ರಣಾಂತಕ, ತ್ತಿ�ವ್ರಗತ್ತಿಯ ಸಿಟುw, ಎದ್ದನೇ್ತೂ�ವು, ಆಯಾಸ, ತುಟಿ, ಬೆರಳುಗಳ ಮತು್ತ ಉಗುರುಗಳ ನೇ್ತೂ�ವು, ರಕ್ತಸಿಕ್ತ ಕಫ, ನೇ್ತೂ�ವಿನಿಂದ ಕ್ತೂಡಿದ ಉಸಿರಾಟ.

ಉದ್ದI�ಶ : ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮದ ನಿಯಂತ್ರಣ, ಆರಾಮವಾದ ಭಂಗಿಯಲಿNರಿಸುವುದು, ಹತ್ತಿ್ತರದ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ತಕ್ಷಣ ಸ್ತೆ�ರಿಸುವುದು. ಧೈ�ಯP ತುಂಬುವುದು.

೩) ಕಾರಿನ ಅಪಘಾತದ್ದಿಂದಾಗುವ ಪ್ರಟುw ಮತು್ತ ಗಾಯ : ಕಾರಣ ಮತು್ತ ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಇದIಕೀ�ದI ಹಾಗೆ ಬೆ್ರ�ಕ ್ ಹಾಕುವುದು, ಕಾರಿನ ಸ್ತೆw�ರಿಂಗ ್ ಎದ್ದಗೆ ತಗುಲಿ ಎದ್ದ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿಯಬಹುದು. ಪ್ರಟುw ಬಿ�ಳಬಹುದು.

ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯ ಮಾಂಸಖಂಡ ಮತು್ತ ಲಿಗಮೈಂಟ ್ ಹರಿದರೆ - ತಲೆಯು ಹಿಂದಕೆ� ಬಿ�ಳುತ್ತದ್ದ. ಆಯಾಸ ಉಸಿರಾಡಲು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ, ಮುಖವು ನಿ�ಲಿಯಾಗುವುದು ಮುರಿದ ಎದ್ದಯು ಸಿ್ಥರತ್ಸೆಯನು್ನ ಕಳೇದುಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತದ್ದ. ಉಸಿರಾಟವು ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯವಂತರಲಿNರುವುದಕೆ� ತದ್ದಿCರುದIವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ. ಉಸಿರು ಎಳೇದುಕೆ್ತೂಳು�ವಾಗ ಎದ್ದ ಒಳಗೆ

ಹೆ್ತೂ�ಗುತ್ತದ್ದ. ಉಸಿರು ಬಿಡುವಾಗ ಎದ್ದ ಬಹಳ ಮುಂದ್ದ ಬರುತ್ತದ್ದ. ಎದ್ದಯನು್ನ ಸರಿಯಾದ ಆಕಾರದಲಿNಡಬೆ�ಕು.

೪) ಎದ್ದಗೆ ಭಜಿPಯಿಂದ ಚುಚಿ�ದ ಗಾಯ : ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಅತ್ತಿಯಾದ ಶಾರ್ಖಾ ್‌ನಲಿNರಬಹುದು. ಕಳವಳ ಮತು್ತ ಭಯವಿರುತ್ತದ್ದ. ದ್ದ�ಹ ನಿ�ಲಿ ಬಣ್ಣವಿರಬಹುದು. ಗಾಳಿಯು ಎದ್ದಯಗ್ತೂಡಿನ ಒಳಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗುವಾಗ

ಶಬIವನು್ನ ಕೆ�ಳಿಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು. ಗಾಳಿಯನು್ನ ಹೆ್ತೂರಗೆ ಬಿಡುವಾಗ ಗಾಯದಲಿN ರಕ್ತಸಿಕ � ಬುರುಗನು್ನ ಕಾಣಬಹುದು. ಕೆಮ್ಮಿiದಾಗ ರಕ್ತಸಿಕ್ತ ಕಫ ಬರಬಹುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಗಾಯವನು್ನ ಮೊಹರು ಮಾಡಿ, ಗಾಳಿಯು ಎದ್ದಯ ಗ್ತೂಡಿನೇ್ತೂಳಗೆ ಅದರ ಮ್ತೂಲಕ ನುಗ�ದಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು.

೫) ಹೆ್ತೂಟೆwಯ ಗಾಯ : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಸರಿಯಾಗಿ ಮಲಗಿಸಿ ಗಾಯದ ತುದ್ದಿಗಳು ಕ್ತೂಡಿಕೆ್ತೂಳು�ವಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು.

ಕರುಳು ಹೆ್ತೂರಬಂದ್ದಿದIರೆ : ಶುಭ್ರವಾದ ಪಾ್ಯಡ ್ ಹಾಕೀ ಮುಚು�ವುದು. ತ್ತಿನ್ನಲು ಕುಡಿಯಲು ಏನನ್ತೂ್ನ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು. ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸ್ತೆ�ವೈ ತಕ್ಷಣ ಸಿಗುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು. ದ್ದ�ಹದ್ದ್ತೂಳಗೆ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಿರಬಹುದು.

ನಾಡಿಮ್ಮಿಡಿತ ನಿಧಾನವಾಗಿದIರೆ ತಕ್ಷಣ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ರವಾನಿಸುವುದು.

೬) ಚಾಟಿಗಳಿಂದಾದ ಪ್ರಟುw : ಉಡುಪನು್ನ ಸಡಿಲಿಸಿ, ಉಸಿರಾಡುವಾಗ ಎದ್ದಯ ಚಲನೇಯನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸಿ, ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲೆ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಹಾಕುವುದು. ಕೆ� ಮತು್ತ ಮುಂಗೆ�ಗಳಿಗೆ ಸಿ�ರಿಟ ್ ಹಚು�ವುದು.

________________

ಅಧಾ್ಯಯ- ೬

ಸುಟw ಗಾಯಗಳು ಮತು್ತ ಬೆ್ತೂಬೆ್ಬಗಳು (BURNS AND SCALDS) ಕಣಜ್ಞಾಲವು (TISSUE) ಧಕೆ�ಗೆ ಸಿಲುಕೀ, ತ್ತಿ�ವ್ರಗತ್ತಿಯ ಧಕೆ�ಗೆ ಒಳಗಾಗಿದIರೆ ಹಾಗ್ತೂ ಇತರ

ಕಣಜ್ಞಾಲ, ಚಮP ಮುಂತಾದ ಅಂಗಗಳು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ಒಳಗಾಗುವುದಕೆ� ಕಾರಣಗಳು ಅನೇ�ಕ.

೧) ಅಥP ವಿವರಣೆ ಮತು್ತ ಕಾರಣಗಳು : ಸುಟwಗಾಯ : ಇದಕೆ� ಒಣ ಶಾಖ ಕಾರಣ. ಉ.ಹ, ಬೆಂಕೀಯ ಉರಿ, ಕೀಡಿ, ಕೆಂಪಗೆ ಕಾದ ಲೆ್ತೂ�ಹದ

ಘನವಸು್ತಗಳು, ಸ್ತೂಯPನ ಕೀರಣಗಳು, ಸಿಡಿಲು, ಒತು್ತವಿಕೆ ಮುಂತಾದವುಗಳು.

ಬೆ್ತೂಬೆ್ಬಗಳು : ದ್ರವ ರ್ತೂಪದ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚು� ಸುಡುವ / ಕುದ್ದಿಯುವ ವಸು್ತಗಳು, ಉ.ಹ. ಕುದ್ದಿಯುವ ನಿ�ರು, ಹಾಲು, ಎಣೆ್ಣ, ಬೆಣೆ್ಣ, ಟಾರು ಹಾವಿ ಮುಂತಾದವುಗಳು. ನೇ್ತೂ�ವು ಅತ್ಯಧಿಕ.

ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸು್ತಗಳು : ಪ್ರಬಲ ಆಮN : ಸಲ್ತೂNರಿಕ ್, ನೇ�ಟಿ್ರಕ ್ ಆಮNಗಳು

ಪ್ರಬಲ ಕಾhರಗಳು : ಕಾಸಿwಕ ್ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಡ, ಪೊಟಾಶ ್, ಕೀCಕ ್ ಲೆ�ಮ ್ (ಸುಣ್ಣ). ಪ್ರಬಲ ಅಮೊ�ನಿಯ ಮುಂತಾದವುಗಳು.

ನ್ತೂ್ಯಕೀNಯಾರ ್ ವಸು್ತಗಳು : ನ್ತೂ್ಯಕೀNಯಾರ ್ ಎಕ್ಷಪೊN�ರ್ಷರ ್‌ನಿಂದ ತಕ್ಷಣ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವ ಶಾಖದ್ದಿಂದ ಅದು ಸ�ಶP ಹೆ್ತೂಂದ್ದಿದ ಚಮP ಮತು್ತ ಇತರ ಭಾಗಗಳ ಮೈ�ಲೆ ಸುಡುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆ ಇರುತ್ತದ್ದ.

ಎಲೆಕೀw ್ರಕಲ ್ ಸಾಧನಗಳು : ಹೆ�ಟೆನ.ನ ್ ವಿದು್ಯತ ್ ವೈ�ರುಗಳು, ಎಲೆಕೀw ್ರಕ ್ ಶಾಪ ್‌ನಲಿN ನೇ್ತೂ�ವು ಅಧಿಕ, ಅಪಾಯಕರ, ಚಮP ಹೆಚಾ�ಗಿ ಸುಟwರೆ ಮರಣವೂ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು.

೨) ಸುಟw ಗಾಯಗಳ ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳು : ಇವನು್ನ ೩ ಹಂತಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು.

೧ನೇ� ದಜೆPಯ ಸುಟwಗಾಯ : ಚಮPದ ಹೆ್ತೂರಪದರ ಸುಡುತ್ತದ್ದ, ಕೆಂಪಾಗುತ್ತದ್ದ. ಊತವಿರುತ್ತದ್ದ, ಬೆ್ತೂಬೆ್ಬ ಇರುವುದ್ದಿಲN.

೨ನೇ� ದಜೆPಯ ಸುಟwಗಾಯ : ಚಮPದ ಮೈ�ಲೆ ಬೆ್ತೂಬೆ್ಬಗಳಾಗುತ್ತವೈ. ಒಳಭಾಗ ಸುಟಿwರುತ್ತದ್ದ. ಕಣಜ್ಞಾಲದ ದ್ರವ ಗಾಯದ್ದ್ತೂಳಗೆ ಸ್ತೆ�ರಿ ಬೆ್ತೂಬೆ್ಬಗಳಾಗುತ್ತವೈ.

೩ನೇ� ದಜೆPಯ ಸುಟwಗಾಯ : ಒಳ ಅಂಗಾಂಗಕೆ� ಧಕೆ�ಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಸುಟುw ಕರಕಲಾಗುತ್ತದ್ದ. ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸು್ತಗಳು ಚಮPದ ಮೈ�ಲೆ ಬಟೆwಗಳ ಮೈ�ಲೆ ಬಿದIರೆ ೩ನೇಯ ದಜೆPಯ ಸುಟwಗಾಯವಾಗುತ್ತದ್ದ.

೩. ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳು : ಎರಡರಲಿNಯ್ತೂ ಒಂದ್ದ� ರಿ�ತ್ತಿ ಇರುತ್ತವೈ. ಹಾನಿಗೆ್ತೂಳಗಾಗಿರುವ ಚಮPಕೆ� ಅನುಗುಣವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ.

ದ್ದ�ಹದ ಮೈ�ಲಾ್ಭಗ ಸುಟwರೆ ಹೆಚು� ಹಾನಿಕರ. ಕೆ�ಕಾಲುಗಳ ಯಾವುದ್ದ� ಭಾಗ ಸುಟುw ಕರಕಲಾದರೆ ಎಲNಕೀ�ಂತ ಹೆಚು� ಹಾನಿಕರ. ದ್ದ�ಹದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲಿN ವಿವಿಧ ಹಂತದ ಸುಟwಗಾಯಗಳಾಗಬಹುದು. ಚಮP

ಕೆಂಪಾಗುತ್ತದ್ದ. ಬೆ್ತೂಬೆ್ಬಗಳೇ�ಳುತ್ತವೈ. ಚಮP ಹಾನಿಗಿ�ಡಾಗಿ ಕಣಜ್ಞಾಲದಲಿN ಸಹ ಅತ್ತಿಯಾದ ನೇ್ತೂ�ವು, ಸ್ತೆ್ತೂಂಕು ಮತು್ತ ಶಾರ್ಖಾ ್‌ಗೆ ಗುರಿಯಾಗಬಹುದು.

ಪ್ರಮಾಣ : ದ್ದ�ಹದ ಮೈ�ಲೆ ಶೇ�ಕಡ ೩೦ಕೀ�ಂತಲ್ತೂ ಹೆಚು� ಸುಟwಗಾಯವಾದರೆ ಗಾಯದ ಆಳ(DEPTH) ವನು್ನ ಗಣನೇಗೆ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು. ಪ್ರಬಲ ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸು್ತಗಳನು್ನ

ಕುಡಿದಾಗ ಅದು ಸಶP ಹೆ್ತೂಂದುವ ದ್ದ�ಹದ ಕಣಜ್ಞಾಲವನು್ನ ನಾಶಪಡಿಸುತ್ತದ್ದ. ತುಟಿಗಳು, ನಾಲಿಗೆ, ಗಂಟಲು, ಅನ್ನನಾಳ, ರ್ಜುಠರ ಮತು್ತ ಬಾಯಿಯಲಿN ಬೆ್ತೂಬೆ್ಬಗಳಾಗಿ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಚಮP ಬೆಂದು ಕರಕಲಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಸುಟwಗಾಯದ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಸುಟಿwರುವ ಗಾಯ : ಶುದ್ಧವಾದ ತಣ್ಣನೇಯ ನಿ�ರಿನಿಂದ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇದು ಸುಟಿwರುವ

ಭಾಗವನು್ನ ಕೀ್ರ�ಮ ್‌ನಿಂದ ಮುಚು�ವುದು. ಅಂಟಿಸ್ತೆಪ್ರಿwಕ ್ ಆಯಿಂಟ ್ ಮೈಂಟ ್ ಹಚು�ವುದು. ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ / ಗಾಜ ್‌ನಿಂದ ಮುಚು�ವುದು. ಎಣೆ್ಣ ಮತು್ತ ಹತ್ತಿ್ತಯನು್ನ ಬಳಸಬಾರದು. ದ್ರವಪದಾಥPಗಳಾದ ಕಾಫ್ರಿ, ಟಿ�,

ಶರಬತ ್, ಹಾಲು ಮುಂತಾದವುಗಳನು್ನ ಹೆಚಾ�ಗಿ ಕೆ್ತೂಡುವುದು, ಬಾಯಾರಿಕೆಗೆ ಐಸ ್ ಕ್ತೂ್ಯಬ ್ ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು.

ಹೆಚಿ�ನ ಪ್ರಮಾಣದಲಿN ಸುಟಿwರುವ ಗಾಯ : ತಲೆ, ಮುಖ ಮತು್ತ ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲಿನ ಸುಟwಗಾಯ ಅಪಾಯಕರ. ದ್ದ�ಹದ ಮೈ�ಲೆ ಇನು್ನ ಉರಿಯುತ್ತಿ್ತರುವ ಲಕ್ಷಣಗಳಿದIರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಬಾNಂಕೆಟ ್‌ನಿಂದ ಸುತ್ತಿ್ತ

ಭ್ತೂಮ್ಮಿಯಮೈ�ಲೆ ಉರುಳಿಸಿದರೆ ಉರಿಯು ಆರಿಹೆ್ತೂ�ಗುತ್ತದ್ದ.

ಎಲಾN ರಿ�ತ್ತಿಯ ಸುಟwಗಾಯ : ಸುಟಿwರುವ ಭಾಗವನು್ನ ೧೦ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ತಣಿ್ಣ�ರಿನಲಿN ಅದ್ದಿI ಉಡುಪು ಅಂಟಿಕೆ್ತೂಂಡಿದIರೆ ಮೊದಲು ತ್ಸೆಗೆಯಿರಿ ದ್ದ�ಹದ ಭಾಗವು ಊದುವ ಮೊದಲೆ� ಬ್ತೂಟು, ವಾಚು,

ಉಂಗುರ, ಬಳೇ ಮುಂತಾದವುಗಳನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯಬೆ�ಕು.

ಚೆ್ತೂಕ�ಟವಾದ ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್‌ನಿಂದ ಮುಚು�ವುದು. ಜಿ�ವ ರ್ಜುಲ (ORS) ಕುಡಿಯಲು ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಟಿ�, ಹಾಲು ಮತು್ತ ಸಕ�ರೆ ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು.

ರಸಾಯನಿಕ ವಸು್ತಗಳಿಂದ ಸುಟwಗಾಯದ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ನಿ�ರಿನಿಂದ ಆ ಭಾಗವನು್ನ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯುವುದು. ಸಾಧಾರಣ ಕೀ್ರಯಾ ತಾಟಸ್ತ್ಯ ವಸು್ತ (Simple Neutralising Substence) ವಿನಿಂದ ಸುಟಿwದIರೆ ದುಬPಲ

ಅಡಿಗೆ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಡದ ದ್ರವದ್ದಿಂದ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯುವುದು.

ಕಾhರ ವಸು್ತಗಳಿಂದ ಸುಟಿwದIರೆ : ವಿನೇ�ಗರ ್ ಬಳಸಿ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ನಿಯಮಗಳು :

ಪ್ರಥಮಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡುವವರು ತಮ i ಕೆ�ಯ್ಯನು್ನ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಪು ಮತು್ತ ನಿ�ರಿನಿಂದ ಚೆನಾ್ನಗಿ ಉಜಿÃ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ನಂಜ್ಞಾಗಬಹುದು.

ಬೆಂಕೀಯಿಂದ ಉರಿಯುತ್ತಿ್ತರುವ ಸಮಯದಲಿN : ಹಾನಿಗಿ�ಡಾದ ಭಾಗ ಮತು್ತ ಉಡುಪನು್ನ ಮುಟwಬಾರದು. ಒಣಗಿದ ಸಂಸ�ರಿಸಿದ ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್ ಬಳಸಬೆ�ಕು. ಅತ್ತಿಯಾದ ಜ್ಞಾಗರ್ತೂಕತ್ಸೆ ವಹಿಸಬೆ�ಕು.

ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಉಡುಪ್ರಿಗೆ ಬೆಂಕೀ ತಗುಲಿದIರೆ ರಗು� / ಬಾNಂಕೆಟ ್ / ಕೆ್ತೂ�ಟು ಟೆ�ಬಲ ್ ಕಾNತ ್ ಅನು್ನ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಸುತ್ತಿ್ತ ಅಂಗಾತ ಮಲಗಿಸಿದರೆ ಬೆಂಕೀ ನಂದ್ದಿ ಹೆ್ತೂ�ಗುತ್ತದ್ದ. ಬೆಂಕೀ ಹತ್ತಿ್ತರುವವರು ನೇಲದ ಮೈ�ಲೆ ಉರುಳಬೆ�ಕು.

ಗಾಳಿಯಲಿN ಓಡಬಾರದು. ಕೆ�ಗೆ ಸಿಕೀ�ದIನು್ನ ಹೆ್ತೂದುIಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಸುಟwಗಾಯದ ಮೈ�ಲೆ ಎಣೆ್ಣ, ಬೆಣೆ್ಣ, ಗಿ್ರ�ಸ ್, ಎಲೆಗಳು ಅಥವ ಕಸ ಹಾಕಬಾರದು. ಬದ್ರವಾಗಿ ಪಟಿwಕಟಿw, ಬೆ್ತೂಬೆ್ಬ ಏಳುವಂತ್ತಿದIರೆ ಸಡಿಲವಾಗಿರಲಿ,

ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ಭಾಗ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಚಲಿಸುವಂತ್ತಿರಲಿ, ಶಾರ್ಖಾ ್‌ಗೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡುವುದು. ಸCಲ� ಸುಟಿwದIರೆ ಹೆಚು� ಬಿಸಿ ಪದಾಥP ಕೆ್ತೂಡಿ. ಲಕ್ಷಣಗಳು ಹೆಚಾ�ದರೆ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸಿ, ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸು್ತಗಳಿಂದ ಸುಟಿwರುವ ಭಾಗಕೆ� ನಿ�ರು ಹರಿಸಿ.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಉದ್ದI�ಶಗಳು : ನೇ್ತೂ�ವು ನಿವಾರಿಸಲು, ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು ನಿಯಂತ್ರಣ, ಗಾಯದ ಚಿಕೀತ್ಸೆ., ಧಕೆ�ಯಾದರೆ ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಿಸುವುದು.

ಬೆಂಕೀಯ ಅಪಘಾತಕೆ� ಸಿಲುಕೀದವರ ರಕ್ಷಣೆ : ಉಡುಪುಗಳು ಸುಟುw ಹೆ್ತೂ�ಗುತ್ತಿ್ತರುವ ಸಮಯದಲಿN : ಬೆಂಕೀಯ ಅನೇ�ಕ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಮನೇಯಲಿN, ಅದರಲ್ತೂN

ಅಡಿಗೆ ಮನೇಯಲಿNಯೇ� ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೈ. ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಿಗುವ ನಿ�ರನು್ನ ಎರಚಿದರೆ ಬೆಂಕೀ ನಂದ್ದಿಹೆ್ತೂ�ಗುತ್ತದ್ದ. ಸುಟw ಜ್ಞಾಗ ತಣ್ಣಗಾಗುತ್ತದ್ದ.

ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಗಾಳಿಯಲಿN ಓಡಲು ಬಿಡಬಾರದು. ಇದರಿಂದ ಅನಾಹುತ ಹೆಚಾ�ಗುತ್ತದ್ದ. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಮುಂದ್ದ ಬೆಡ ್ ಶ್ರ�ಟ ್, ಟೆ�ಬಲ ್‌ಕಾNತ ್, ರಗು� ಮುಂತಾದವನು್ನ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಮೈ�ದಾನದಲಿN ಮಲಗಿಸಿ ಯಾವುದಾದರ್ತೂ ಒಂದನು್ನ ಸುತ್ತಿ್ತ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ನೇಲದ ಮೈ�ಲೆ

ಉರುಳಿಸುವುದರಿಂದ ಬೆಂಕೀ ಆರುತ್ತದ್ದ. ದ್ದ�ಹದ ಮುಂಭಾಗದ ಬಟೆw ಬೆಂಕೀಗೆ ಆಹುತ್ತಿಯಾಗಿದIರೆ, ಬೆಂಕೀ ನಂದ್ದಿಸಿ ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ ಒಳೇ�ಯ ಗಾಳಿ ಬೆಳಕು ಇರುವಲಿNಗೆ ಸಾಗಿಸುವುದು.

ಬೆಂಕೀಯಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ : ವ್ಯಕೀ್ತ ಕೆ್ತೂಠಡಿಯೋಳಗಿದIರೆ ತಕ್ಷಣ ತ್ತಿ�ಮಾPನ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಕೆ್ತೂಠಡಿಯ ನೇಲದ ಮಟwದಲಿN ಶುದ ್ಧ ಗಾಳಿ ಸಿಗುವುದರಿಂದ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ನೇಲದ ಮೈ�ಲೆ ತ್ಸೆವಳಿಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂ�ಗಿ,

ಗಾಯಾಳುವನು್ನ ತಲುಪ್ರಿ ಅವನನು್ನ ಎಳೇದುಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂರಗೆ ಬರುವುದು. ಒಳಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗುವಾಗ ನಿ�ರಿನಲಿN ನೇನೇಸಿದ ಕರವಸ್ತ ್ರವನು್ನ ಮುಖಕೆ� ಕಟಿwಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು.

ಕೆ್ತೂಠಡಿಯಲಿN ಇಂಗಾಲದ ಡೆ�ಆಕೆ.ಡ ್ ಹೆಚಿ�ದIರೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ಅದರ ವಿರ್ಷತ್ಸೆಗೆ ಒಳಗಾಗಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅದಕೆ� ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಕ್ರಮ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಲೆ�ಬೆ�ಕು. ಕೆ್ತೂಠಡಿಯಲಿN ಬೆಂಕೀ ಉರಿಯುತ್ತಿ್ತದIರೆ ಕದ, ಬಾಗಿಲು ಮುಚ�ಬೆ�ಕು. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಹೆಚು� ಗಾಳಿ ಒಳ ನುಗಿ� ಬೆಂಕೀ ಹೆಚಾ�ಗಿ ಹೆಚು� ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಸCಲ� ಸಮಯದ ನಂತರ ಕೀಟಕೀ ಬಾಗಿಲು ತ್ಸೆರೆಯಬಹುದು.

ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳು : ತತ ್‌ಕ್ಷಣ : ಅತ್ತಿಯಾದ ನೇ್ತೂ�ವು ಮತು್ತ ಶಾರ್ಖಾ ್.

ನಂತರ : ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ಭಾಗದಲಿN ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು.

ಮಾಗಿದ ನಂತರ : ಗಾಯದ ಮಾಗಿದ ಗುರುತು ಉಳಿಯುವುದು.

ಭಯಾನಕ ಸುಟw ಗಾಯಗಳ ಪ್ರಥಮ ಆರೆ�ಕೆ : ತತ ್ ಕ್ಷಣ ಮಾಡಬೆ�ಕಾದ ಕತPವ ್ಯ : ಗಾಯಾಳುವನು್ನ ನಿಶಬ I ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿNರಿಸಿ ಧೈ�ಯP ತುಂಬಿ

ಸCಚ್ಛವಾದ ಬಟೆwಯಲಿN ಸುತ್ತಿ್ತ, ಸುಟಿwರುವ ಭಾಗವನು್ನ ಸCಚ್ಛವಾದ ಬಟೆwಯಿಂದ ಮುಚಿ� ಬೆಚ�ಗಿರುವಂತ್ಸೆ ಏಪಾPಟು ಮಾಡಿ. ಕೆ�ಗಳು ಸುಟಿwದIರೆ ಎದ್ದಯ ಮಟwಕೀ�ಂತ ಮೈ�ಲಾ್ಬಗದಲಿN ಸುಟಿwದIರೆ ಪಾದ ಅಥವ ಕಾಲುಗಳನು್ನ ತುಸು ಮೈ�ಲಿಟುw, ಮುಖ ಸುಟಿwದIರೆ ಕ್ತೂಡಿಸಿ, ಉಸಿರಾಟದ ಕಡೆ ನಿಗಾವಹಿಸಿ, ಶಾCಸಕಾಂಗದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಇದIರೆ

ಶುದIಗಾಳಿ ಬರುವಂತ್ಸೆ ವ್ಯವಸ್ತೆ್ಥ ಮಾಡಿ, ಹತ್ತಿ್ತರದ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ತಕ್ಷಣ ಸಾಗಿಸುವುದು.

ಗಾಯಕೆ� ಅಂಟಿಕೆ್ತೂಂಡಿರುವ ಬಟೆwಯನು್ನ ಕೀ�ಳಬಾರದು. ಸುಟಿwರುವಜ್ಞಾಗವನು್ನ ನಿ�ರಿನಲಿN ಮುಳುಗಿಸಬಾರದು. ಏಕೆಂದರೆ ತಣ್ಣನೇಯ ಪದಾಥPಗಳು ಶಾರ್ಖಾ ್‌ಗೆ ಆಸ�ದ ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಡಬಹುದು. ಆದರೆ ಕ್ತೂಲ್ಡ ್

ಪಾ್ಯಕ ್ ಅನು್ನ ಮುಖಕೆ� ಅಥವ ಪಾದಕೆ� ಹಾಕಬಹುದು, ಬೆ್ತೂಬೆ್ಬಗಳನು್ನ ಒಡೆಯಬಾರದು. ಆಯಿಂಟ ್‌ಮೈಂಟ ್, ಗಿ್ರ�ಸ ್ ಅಥವ ಇತರ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ಹಚ�ಬಾರದು. ಶಾರ್ಖಾ ್‌ಗೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡುವುದು, ಮೈ�ಮೈ�ಲೆ ಒತು್ತತ್ತಿ್ತರುವ

ವಸು್ತಗಳನು್ನ ತಕ್ಷಣ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು. ಉ.ಹ, ಉಂಗುರ, ಬಳೇ, ಬೆಲw,್ ಹ್ತೂಗಳನು್ನ ತಕ್ಷಣ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು, ಏಕೆಂದರೆ ಊತ ಬಂದರೆ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು ಕರ್ಷwವಾಗುತ್ತದ್ದ. ತಜ್ಞ ವೈ�ದ್ಯರು ಒಂದು ಗಂಟೆಯೋಳಗೆ ಬರದ್ದಿದIರೆ

ದುಬPಲ ಲವಣದ ದ್ರವ ಮತು್ತ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಡವನು್ನ ಕುಡಿಯಲು ಕೆ್ತೂಡುವುದು.

ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸು್ತಗಳಿಂದ ಸುಟwಗಾಯಗಳು : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ದ್ದ�ಹದ ಮೈ�ಲಿರುವ ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ಯರ್ಥೈ�ಚ್ಛವಾದ ನಿ�ರಿನಿಂದ

ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯುವುದು. ಶವರ ್ / ಹೆ್ತೂ�ಸ ್ ಇದIರೆ ಬಳಸುವುದು. ಆದರ್ಷುw ಬೆ�ಗ ಕೆರೆತದ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯಬೆ�ಕು. ಕಲುಶ್ರತ ಬಟೆwಗಳನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು. ಸುಟ w ಜ್ಞಾಗವನು್ನ ಕೆ�ಯಿಂದ ಮುಟwದ್ದ, ಅದಕೆ� ತಕ�

ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಏಪಾPಟು ಮಾಡುವುದು.

(ಎ) ಆಮNದ್ದಿಂದ ಸುಟwಗಾಯ : ಕಣಿ್ಣನಲಿN : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಕನಿರ್ಷw ೫ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮುಖ, ಕಣು್ಣ ರೆಪ್ರ� ಮತು್ತ ಕಣ್ಣನು್ನ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯಬೆ�ಕು.

ನೇ್ತೂಂದ ವ್ಯಕೀ್ತ ಮಲಗಿದIರೆ : ತಲೆಯನು್ನ ಒಂದು ಪಕ�ಕೆ� ತ್ತಿರುಗಿಸಿ, ರೆಪ್ರ� ತ್ಸೆರೆದು, ಒಂದು ಪಕ�ದ್ದಿಂದ ನಿ�ರನು್ನ ಹಾಕುತಾ್ತ, ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸು್ತವನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯಬೆ�ಕು, ತ್ಸೆ್ತೂಳೇದ ನಿ�ರು ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಕಣಿ್ಣಗೆ ಹರಿಯದಂತ್ಸೆ

ತಡೆಯಬೆ�ಕು. ಕಣ್ಣನು್ನ ಒಣ ರಕ್ಷಕ ಡೆ್ರಸಿ.ಂಗ ್‌ನಿಂದ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಮಾಡುವುದು, ಹತ್ತಿ್ತಯನು್ನ ಬಳಸಬಾರದು. ಕಣ್ಣನು್ನ ಉರ್ಜುÃಬಾರದು. ಕೆ�ಯಿಂದ ಸುಟ w ಜ್ಞಾಗವನು್ನ ಮುಟwಬಾರದು. ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ಕಣ್ಣನು್ನ

ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯುವಾಗ ಅದು ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಕಣಿ್ಣಗೆ ಬಿ�ಳದಂತ್ಸೆ ಎಚ�ರವಹಿಸಬೆ�ಕು.

ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ತಜ್ಞ ವೈ�ದ್ಯರಿಂದ ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ತಕ� ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಏಪಾPಡು ಮಾಡುವುದು. ಕಣಿ್ಣಗೆ ಹರಳೇಣೆ್ಣ ಬಿಡಬಹುದು.

(ಬಿ) ಕಾhರವಸು್ತಗಳಿಂದ ಕಣಿ್ಣನ ಸುಟ w ಗಾಯ : ಸCಚ್ಛಗೆ್ತೂಳಿಸುವ ವಸು್ತಗಳು, ಮೊ�ರಿಯನು್ನ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯುವ ವಸು್ತಗಳು ಇದಕೆ� ಕಾರಣ. ಪಾ್ರರಂಭದಲಿN ತುಸು ಪ್ರಟಿwನಂತ್ಸೆ ಕಂಡು, ನಂತರ ಆಳವಾಗಿ ಬೆ�ರ್ತೂರಿ,

ಸ್ತೆ್ತೂಂಕೀಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಕಣಜ್ಞಾಲ ಹಾಳಾಗಬಹುದು. ದೃಷ್ಠಿw ಕಳೇದುಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು. ಕಣು್ಣಗಳನು್ನ ೧೫ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷ ಚೆನಾ್ನಗಿ ನಿ�ರಿನಲಿN ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯುವುದು, ನಲಿNಯನು್ನ ಬಿಟುw ತ್ಸೆ್ತೂಳೇದುಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು.

ವ್ಯಕೀ್ತ ಮಲಗಿದIರೆ : ಕಣ್ಣನು್ನ ಒಂದು ಕಡೆಗೆ ತ್ತಿರುಗಿಸಿ, ರೆಪ್ರ� ತ್ಸೆರೆದು ಒಂದು ಪಕ�ದ್ದಿಂದ ನಿ�ರು ಹಾಕುತಾ್ತ ಚೆನಾ್ನಗಿ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯುವುದು. ಎರಡ್ತೂ ಕಣಿ್ಣಗೆ ಒಂದರ ನಂತರ ಒಂದನು್ನ ಪ್ರತ್ತಿ ಸ್ತೆಕೆಂಡಿಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯುತ್ತಿ್ತರುವುದು.

ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸು್ತ ಕಣಿ್ಣನಲಿN ಹರಿದಾಡುತ್ತಿ್ತದIರೆ ಸಂಸ�ರಿಸಿದ ಗಾಜ ್ ಅಥವ ಕರವಸ್ತ ್ರ ಬಳಸಿ ಅದನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು. ಒಣ ಪಾ್ಯಡ ್‌ನಿಂದ ಡ್ರಸ ್‌ಮಾಡಿ, ತಕ್ಷಣ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಕಳಿಸುವುದು. ಸ್ತೆ್ತೂ�ಡಾ ದಾ್ರವಣದ್ದಿಂದ

ಕಣ್ಣನು್ನ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯಬಾರದು. ಹಾಲು, ಬಿ�ರು, ಮ್ತೂತ್ರದ್ದಿಂದ ಸಹ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯಬಹುದು. ಮ್ತೂತ್ರವು ರೆ್ತೂ�ಗಕಾರಕಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ.

ಅಡಿಗೆ ಮನೇಯಲಿN ಸುಡುವ ಗಾಯದ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಇದಕೆ� ಕಾರಣಗಳು ಅನೇ�ಕ. ಅವುಗಳನು್ನ ಪ್ರತ್ತಿ ಬಂಧಿಸಬಹುದು. ಇದು ಮಕ�ಳು ಮತು್ತ ಸಿ್ತ ್ರ�ಯರಲಿN

ಹೆಚು�. ಸಿ್ತ ್ರ�ಯರು ಅಡಿಗೆ ಮನೇಯಲಿN ಸುಟುwಕೆ್ತೂಳು�ವುದು ಹೆಚು�. ಇದಕೆ� ಎಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮ ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ.

ಸ wೌವ ್ ಮತು್ತ ಒಲೆ ಭ್ತೂ ಮಟwದ್ದಿಂದ ೨ ಅಡಿ ಎತ್ತರದಲಿNರಬೆ�ಕು. ಅಡಿಗೆ ಮಾಡುವಾಗ, ಒಲೆ ಉರಿಯುತ್ತಿ್ತರುವಾಗ, ಉಟಿwರುವ ಬಟೆwಗಳ ಭಾಗ ಬೆಂಕೀಗೆ ತಗುಲದಂತ್ಸೆ ಸ್ತೆರಗನು್ನ ಸಿಕೀ�ಸಿಕೆ್ತೂಂಡಿರಬೆ�ಕು. ಸಿಂಥಟಿಕ ್, ನೇ�ಲಾನ ್ ಹಾಕೀರುವಾಗ ಅಡಿಗೆ ಮನೇಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗಬಾರದು. ಹತ್ತಿ್ತ ಬಟೆw ಅಡಿಗೆ ಮನೇಗೆ ಸುರಕೀhತ. ಬಿಸಿ

ಪದಾಥPಗಳನು್ನ ಒಲೆಯ ಮೈ�ಲಿಂದ ಸಿ�ರೆಯ ಸ್ತೆರಗಿನಿಂದ ಎತ್ತಬಾರದು. ಮಕ�ಳಿಗೆ ಹೆಚು� ಬಿಸಿಯಾದ ಪದಾಥP ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಸೌವ ್ ಹತ್ತಿ್ತರ ನಿಲುNವುದು. ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಅಡಿಗೆ ಮನೇಯಲಿN ಬಿಡುವುದು. ಹಾಸಿಗೆ

ಪಕ � ಸಿ�ಮೈಎಣೆ್ಣ ದ್ದಿ�ಪ, ಉರಿಯುತ್ತಿ್ತರುವ ಮೈ�ಣದ ಬತ್ತಿ್ತ ಇಟುwಕೆ್ತೂಂಡು ಮಲಗಬಾರದು, ತ್ಸೆರೆದ ಬೆಂಕೀಯ ಹತ್ತಿ್ತರ ಬಟೆwಗಳನು್ನ ಒಣಗಲು ಹಾಕಬಾರದು.

________________

ಅಧಾ್ಯಯ-೭

ವಿರ್ಷಪಾ್ರಶನ (POISONING) ಕೆಲವು ವಸು್ತಗಳನು್ನ ಕುಡಿದ ನಂತರ, ಸ�ಶ್ರPಸಿದಾಗ, ಚುಚಿ�ದಾಗ, ಉಸಿರಾಡಿದಾಗ ಅವುಗಳು

ದ್ದ�ಹವನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯನು್ನಂಟು ಮಾಡುತ್ತವೈ. ಅವುಗಳಿಂದ ಮರಣವೂ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು. ಇಂತಹ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ವಿರ್ಷಕಾರಕ ವಸು್ತಗಳೇನು್ನತ್ಸೆ್ತ�ವೈ.

ಈ ವಿರ್ಷಗಳನು್ನ ಆತiಹತ್ಸೆ್ಯಗೆ ಅಥವ ಇತರರನು್ನ ಕೆ್ತೂಲNಲು ಬಳಸಬಹುದು. ಒಮೊiಮೈi ಗೆ್ತೂತ್ತಿ್ತಲNದ್ದ ಆಕಸಿiಕವಾಗಿ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಲ್ತೂಬಹುದು. ಈ ಘಟನೇಗಳು ಮ್ತೂರರಿಂದ ಆರು ವರ್ಷPಗಳವರೆಗಿನ ಮಕ�ಳಲಿN

ಹೆಚು�. ದ್ದ್ತೂಡ್ಡವರು ಉದ್ದI�ಶಪೂವPಕವಾಗಿ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು. ಇದನು್ನ ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಿಸಬಹುದು.

(ಎ) ದ್ದ�ಹವನು್ನ ಸ್ತೆ�ರುವ ಮಾಗPಗಳು : ಅನೇ�ಕ೧) ನುಂಗುವುದರಿಂದ : ಒಮೊiಮೈi ಆಮN, ಕಾhರ ಮತು್ತ ಕೀ್ರಮ್ಮಿನಾಶಕಗಳನು್ನ ಗೆ್ತೂತ್ತಿ್ತಲNದ್ದ

ನುಂಗಬಹುದು. ವಿರ್ಷಯುಕ್ತ ಫಂಗೆ�, ಖನಿರ್ಜುಗಳ ವಿರ್ಷ, ಆಹಾರದ ವಿರ್ಷವನು್ನ ನುಂಗಬಹುದು.

ಆಲೆ್ತೂ��ಹಾಲ ್ ( ಮ್ಮಿ�ರ್ಥೈ�ಲೆ�ಟೆಡ ್ ಸಿ�ರಿಟ ್), ಕಳ�ಭಟಿw, ಸಿ�ರಿಟ ್, ಬೆಲNಡೆ್ತೂ�ನ, ಸಿ� ್ರಕ ್‌ನಿನ ್ ಮಾತ್ಸೆ್ರಗಳು ನುಂಗಲು ಲಭ್ಯವಿವೈ.

ನೇ್ತೂ�ವು ನಿವಾರಕಗಳಾದ ಅಸಿ�ರಿನ ್ ಹಾಗ್ತೂ ಲಾಗಾ್ಯPಕೀCಲ ್, ಗಾಡಿPನಾಲ ್, ನಿದಾ್ರಮಾತ್ಸೆ್ರಗಳು ಈ ಗುಂಪ್ರಿಗೆ ಸ್ತೆ�ರುತ್ತವೈ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಆಮN ಮತು್ತ ಕಾhರಗಳು, ತುಟಿ, ನಾಲಿಗೆ, ಗಂಟಲು, ಅನ್ನನಾಳ ಮತು್ತ ರ್ಜುಠರವನು್ನ ಸುಟುw ನೇ್ತೂ�ವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಕೆಲವು ನೇ್ತೂ�ವು, ವಾಂತ್ತಿ, ನಂತರ ಅತ್ತಿಸಾರಕೆ� ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಕೆಲವು

ನರಗಳ ಮೈ�ಲೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯನು್ನಂಟು ಮಾಡಬಹುದು. ಉ.ಹ. ಆಲೆ್ತೂ��ಹಾಲ ್, ಬೆಲNಡೆ್ತೂ�ನ, ಸಿ� ್ರಕ ್‌ನಿನ ್. ನಿದ್ದ್ರ ಗುಳಿಗೆಗಳು, ಉನಾiದ, ಮ್ತೂರ್ಛೆP, ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆಯ್ತೂ ಉಂಟಾಗಬಹುದು.

೨) ಉಸಿರಾಟದ ಮ್ತೂಲಕ : ಅನಿಲಗಳ ಆವಿ, ಇದ್ದಿIಲು ಸೌಟ ್‌ನಿಂದ ಬರುವ ಅನಿಲ, ಅಡಿಗೆ ಅನಿಲ, ವಾಹನಗಳ ಎಕಾ.ಸ ್, ಹೆ್ತೂಗೆ, ಸ್ತೆ್ತೂÈ�ಟಕಗಳ ಹೆ್ತೂಗೆ ಮುಂತಾದವುಗಳು.

೩) ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ಮ್ತೂಲಕ : ಸCತಃ ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ಅನು್ನ ಚುಚಿ�ಕೆ್ತೂಳು�ವದು. ಪಾ್ರಣಿಗಳ (ಹಾವು) ವಿರ್ಷದ ಹಲುNಗಳಿಂದ, ಚೆ�ಳಿನ ಕೆ್ತೂಂಡಿ, ಕೀ್ರಮ್ಮಿಕೀ�ಟಗಳ ದ್ರವಗಳು ವಿರ್ಷತ್ಸೆಗೆ ಕಾರಣ.

೪) ಗಾ್ರಮ್ಮಿ�ಣ ಪ್ರದ್ದ�ಶದಲಿN ವಿರ್ಷ ವಸು್ತಗಳು : ವಿರ್ಷದ ಬಿ�ರ್ಜುಗಳು, ಬೆರಿ‌್ರ. ಕಾಡಿನ ಹಣು್ಣಗಳು, ಮಶ್ತೂ್ರಮ ್, ಕೀ�ಟನಾಶಕಗಳು, ಸಿ�ಮೈ ಎಣೆ್ಣ, ಔರ್ಷಧಗಳಾದ ಅಸಿ�ರಿನ ್ ಕ್ತೂNರೆ್ತೂ�ಕೀ.ನ ್‌ಗಳು.

೫) ಪಟwಣಗಳಲಿN ವಿರ್ಷ ವಸು್ತಗಳು : ಸಿ�ಮೈಎಣೆ್ಣ, ಪ್ರಟೆ್ತೂ್ರ�ಲ ್, ಆಸಿ�ರಿನ ್ ಮಾತ್ಸೆ್ರ, ಕಬಿ್ಬಣದ ಮಾತ್ಸೆ್ರಗಳು, ಬಾಬಿPರೆ�ಟ.,್ ಪೊಟಾ್ಯಸಿಯಂಟು ಪರ ್‌ಮಾಂಗನೇ�ಟ ್, ಇಲಿ ಪಾಶಾಣಗಳು, ಕೀ�ಟನಾಶಕಗಳು ಸುಲಭವಾಗಿ ದ್ದ್ತೂರೆಯುತ್ತವೈ.

ಆಲೆ್ತೂ��ಹಾಲ ್ ಮತು್ತ ಔರ್ಷಧವನು್ನ ಮಕ�ಳು ಹಾಗ್ತೂ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡವರು ಹೆಚಾ�ಗಿ ಒಂದ್ದ� ಸಾರಿ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡರೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಹೆಚು�. ಬಹಳ ವರ್ಷP ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡರೆ, ಸ್ಥಳಿ�ಯವಾಗಿ ತಯಾರಿಸಿದುದನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡರೆ ಅಪಾಯ. ಹೆ್ತೂಗೆಸ್ತೆ್ತೂಪು� ಸಹ ಅನೇ�ಕ ವರ್ಷP ಸ್ತೆ�ದ್ದಿದರೆ, ತ್ತಿಂದರೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕ.

(ಬಿ) ಮಗು ವಿರ್ಷ ಸ್ತೆ�ವಿಸಿದ್ದ ಎಂದು ತ್ತಿಳಿಯುವುದು ಹೆ�ಗೆ? ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯವಾಗಿದI ಮಗು ಇದIಕೀ�ದ I ಹಾಗೆ ಈ ಕೆಳಕಂಡ ಒಂದ್ದರಡು ಲಕ್ಷಣಗಳನು್ನ ತ್ಸೆ್ತೂ�ರಿದರೆ ಅದು

ವಿರ್ಷ ಸ್ತೆ�ವನೇಯ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿರಬಹುದು. ಪ್ರಜೆ� ಇಲN, ವಾಂತ್ತಿ, ಹೆ್ತೂಟೆwನೇ್ತೂ�ವು, ಫ್ರಿಟ.,್ ಮಗುವು ವಿರ್ಷ ಸ್ತೆ�ವಿಸುವಾಗ ಯಾರಾದರ್ತೂ ನೇ್ತೂ�ಡಿದವರು ತ್ತಿಳಿಸಿದರೆ, ತ್ಸೆ್ತೂ�ರಿಸಿದರೆ, ವಿರ್ಷ ವಸು್ತವನು್ನ ಕಂಡರೆ ಆಗ

ನಿಧಾPರವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಖಚಿತವಾಗಿ ವಿರ್ಷ ಯಾವುದ್ದಂದು ತ್ತಿಳಿದರೆ ಗೆ್ತೂತಾ್ತದರೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಸುಲಭವಾಗುತ್ತದ್ದ.

೬) ಸ�ರ್ಷPದ ಮ್ತೂಲಕ : ಪ್ರಬಲ ಆಮN, ಕಾhರ, ಮುಂತಾದವುಗಳು.

(ಸಿ) ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ವಿರ್ಷಗಳು ಅನೇ�ಕ ವೈ�ಳೇ ಭಯಾನಕ, ತಕ್ಷಣ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು. ಕೆ�ಸಿನ ಬಗೆ� ಒಂದು ಟಿಪ�ಣಿ

ಬರೆದು, ಸಾಧ್ಯವಿದIರೆ ವಿರ್ಷದ ಹೆಸರು ಬರೆದು ಕಳಿಸುವುದು, ವಿರ್ಷದ ಬಾಟಲ ್ - ಡಬ್ಬ ಇದIರೆ ಹಾಗೆ� ತ್ಸೆಗೆದ್ದಿಟುw, ಅದರ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ವಾಂತ್ತಿ ಮತು್ತ ಕಫ ವೈ�ದ್ಯರಿಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂ�ರಿಸಲು (ತ್ಸೆಗೆದ್ದಿಟುw) ಕಳಿಸಿಕೆ್ತೂಡುವುದು.

ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯನಾಗಿದIರೆ : ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡಿಸಬಾರದು. ಗಟಿwಯಾದ ವಸು್ತವಿನ ಮೈ�ಲೆ ಬೆನ ್ನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ, ತಲೆಯನು್ನ ಒಂದು ಕಡೆ ತ್ತಿರುಗಿಸಿ ಮಲಗಿಸುವುದು. ದ್ದಿಂಬು ಹಾಕುವುದು ಬೆ�ಡ. ಏಕೆಂದರೆ ವಾಂತ್ತಿ

ಮಾಡಿದರೆ ವಾಂತ್ತಿಯು ವಾಯು ನಾಳದ್ದ್ತೂಳಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದನು್ನ ತಡೆಯುತ್ತದ್ದ. ನಾಲಿಗೆ ಹಿಂದ್ದ ಬಿ�ಳದ್ದಿರುವುದರಿಂದ ಉಸಿರು ಸರಾಗವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡುವುದು, ವಾಂತ್ತಿ

ಇದIರೆ ಕುಳ�ರಿಸಿ, ಮುಕಾ�ಲು ಭಾಗ ಮುಂದಕೆ� ಬಗಿ�ಸಿ, ಒಂದು ಕಾಲು ನಿ�ಡಿ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಮೊಣಕಾಲು ಹತ್ತಿ್ತರ

ಮಡಿಚಿರಲಿ. ಉಸಿರು ನಿಧಾನವಾಗಿದುI / ನಿಂತ್ತಿದIರೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟವನು್ನ ವೈ�ದ್ಯರಿಗೆ ಒಪ್ರಿ�ಸುವವರೆವಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಿ್ತರುವುದು.

ಪ್ರಜೆ� ಇದIರೆ : ಗಂಟಲಲಿN ಬೆರಳನು್ನ ಇಟುw ಕೆರೆದರೆ ವಾಂತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅಥವ ಉಗುರು ಬೆಚ�ಗಿನ ನಿ�ರಿಗೆ ೨ ಚಮಚ ಅಡಿಗೆ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಡ ಬೆರೆಸಿ ಕುಡಿಸಿ. ಜ್ಞಾ�ನವಿದIರ್ತೂ ವಿರ್ಷವು ಕಣಜ್ಞಾಲವನು್ನ ಸುಟಿwದIರೆ ವಾಂತ್ತಿ

ಮಾಡಿಸಬಹುದು.

(ಡಿ) ವೈ�ದ್ಯರ ಪಾತ್ರ : ಸುಟಿwರುವ ಲಕ್ಷಣಗಳು : ತುಟಿ, ಬಾಯಿ, ಚಮP, ಬಿಳಿ ಅಥವ ಹಳದ್ದಿ ಬಣ್ಣದ್ದಿIರುತ್ತದ್ದ. ಗಂದ್ದಯನು್ನ

ನೇ್ತೂ�ಡಿ ಆಮNಕಾhರಗಳು ಸುಟwಗಾಯವನು್ನಂಟು ಮಾಡಿರಬಹುದು ಎಂದು ನಿಧPರಿಸಬಹುದು.

೭) ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ವಿರ್ಷಹಾರಿಗಳನು್ನ (ANTI DOTES) ಕಂಪನಿಯವರು ಗುರುತ್ತಿಸಿಟಿwರಬೆ�ಕು ಮತು್ತ ಅದನು್ನ ತ್ತಿಳಿಸಬೆ�ಕು.

ದುಬPಲಗೆ್ತೂಳಿಸುವುದು : ಐಸ ್ ನಿ�ರನು್ನ ಹೆಚಾ�ಗಿ ಕೆ್ತೂಟwರೆ ದುಬPಲವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇದು ಕೆರೆತವನು್ನ ಕಡಿಮೈ ಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಹಿ�ರುವಿಕೆಯನು್ನ ಕಡಿಮೈ ಮಾಡುತ್ತದ್ದ ಮತು್ತ ಹಿ�ರುವಿಕೆಯನು್ನ ತಡ ಮಾಡುತ್ತದ್ದ.

ವಾಂತ್ತಿಯಿಂದ ದ್ರವ ನಾಶವಾಗಿದIರೆ ಎಳೇನಿ�ರು ಒಳೇ�ಯದು. ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಆಹಾರವಿದIಂತ್ಸೆ ಮ್ತೂತ್ರ ಪ್ರಚೆ್ತೂ�ದಕ ಸ್ತೂತ್ತಿಂಗ ್ ‌ ಪಾನಿ�ಯ ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು. ಹಾಲು, ಮೊಟೆwಯ ಬಿಳಿ ಭಾಗ, ರವೈಗಂಜಿ ತಯಾರಿಸಿ

ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು.

ನುಂಗಿದIರೆ, ಪ್ರಜೆ� ಇದIರೆ : ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡಿಸಬೆ�ಕು. ಗಂಟಲಹಿಂಭಾಗ ಕೆರೆಯಿರಿ, ೨ ಟಿ� ಚಮಚ ಉಪ�ನು್ನ ಒಂದು ಲೆ್ತೂ�ಟ ನಿ�ರಿನಲಿN ಕಲಿಸಿ ಕೆ್ತೂಡಿ. ಅಂಟಿಡೆ್ತೂ�ಟ ್ ಮತು್ತ ಯರ್ಥೈ�ಚ� ನಿ�ರು ಕೆ್ತೂಟುw ವಿರ್ಷವನು್ನ

ದುಬPಲಗೆ್ತೂಳಿಸಿ ಹಾಲು, ಬಾಲಿP, ಹಸಿಮೊಟೆw, ಗಂಜಿ ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು.

೧. ಸಾಸಿವೈಯ ವಿರ್ಷತ್ಸೆ (MUSTARD POISONING) ಸಾಸಿವೈಯ ಅನಿಲ ಅಥವ ದ್ರವರ್ತೂಪದ ಎಣೆ್ಣ ಚಮPದ್ದ್ತೂಳಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗಬಹುದು.

ರೆ್ತೂ�ಗ ಲಕ್ಷಣ : ಇದು ಬಿದ I ಕಡೆ ಸುಡುವಂತಹ ಗಾಯವಾಗಬಹುದು. ಉಸಿರಾಟ ನಿಲNಬಹುದು. ನರಗಳು ವಿರ್ಷತ್ಸೆಗೆ ಒಳಗಾಗಬಹುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಒದ್ದIಯ ಹತ್ತಿ್ತಯಿಂದ ಒರೆಸಿ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು. ನಂತರ ನಿ�ರು ಮತು್ತ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಪ್ರಿನಿಂದ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯುವುದು. ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯು ಅದು ಸ�ರ್ಷPವಾಗಿರುವ ಸ್ಥಳಕೆ� ಅನುಗುಣವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ.

ಸಾಸಿವೈ ಎಣೆ್ಣ ನುಂಗಿದIರೆ : ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡಿಸುವುದು. ವಾಂತ್ತಿಯಾದ ನಂತರ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಡ ಬೆ�ಕಾಬ ್P ದಾ್ರವಣ ಕುಡಿಸುವುದು.

ಕಣಿ್ಣಗೆ ಬಿದ್ದಿIದIರೆ : ತಕ್ಷಣ ನಿ�ರಿನಿಂದ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯುವುದು.

ಅನಿಲದ್ದಿಂದ ಸುಟಿwದIರೆ : ಸಾಧಾರಣ ಸುಟwಗಾಯಕೆ� ಕೆ್ತೂಡುವ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯನೇ್ನ� ಕೆ್ತೂಡುವುದು.

ನರಗಳ ವಿರ್ಷತ್ಸೆಗೆ : ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ. ಪ್ರತ್ತಿರೆ್ತೂ�ಧ (ANTIDOTE) ಅಟೆ್ತೂ್ರ�ಪ್ರಿನ ್, ಮಾಂಸಖಂಡಕೆ� ಅಟೆ್ತೂ್ರ�ಪ್ರಿನ ್ ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ಕೆ್ತೂಡುವುದು.

ಉಸಿರಾಟ ನಿಂತರೆ / ನಿಲುNವಂತ್ತಿದIರೆ : ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡಿಸುವುದು.

ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಸ್ತೂಚನೇ : ೨- ೮ ವರ್ಷP ವಯಸಿ.ನ ಮಕ�ಳಿಗೆ ಕೆ�ವಲ ಅಧPಭಾಗ ಮಾತ್ರ ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ೨ ವರ್ಷಕೀ�ನ್ನ ಕಡಿಮೈ ವಯಸಿ.ನ ಮಕ�ಳಿಗೆ ಕಾಲುಭಾಗ. ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡಿಸಬೆ�ಕಾದರೆ ಪ್ರಜೆ� ಇರಬೆ�ಕು.

ಕೀ್ರಮ್ಮಿನಾಶಕ ಮತು್ತ ಕಳೇನಾಶಕಗಳ ವಿರ್ಷತ್ಸೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು : ತಲೆಸುತು್ತ, ದೃಷ್ಠಿw ಮಸುಕು, ಉಸಿರಾಡುವಾಗ ಎದ್ದಯಲಿN ಶಬI. ನಿಧಾನವಾದ ನಾಡಿ ಮತು್ತ ಪಾಪ ಸಂಕುಚಿತವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ. ಬೆವರುವಿಕೆ,

ನಿ�ಲಿ ತುಟಿ, ಮ್ತೂರ್ಛೆP ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ದೃಶ್ಯ.

೩. ಪಾ್ರಣಿಗಳ ವಿರ್ಷ ಮತು್ತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಇದರಲಿN ಹಾವಿನ ಮತು್ತ ಚೆ�ಳಿನ ವಿರ್ಷ ಹಾಗ್ತೂ ಹುಚು� ನಾಯಿಯ ವಿರ್ಷ ನುಸಿ, ಉಣೆ್ಣ, ಜಿಗಣಿಗಳ ಕಚು�ವಿಕೆ ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳು. ಜೆ�ನುನೇ್ತೂಣ, ಕಣರ್ಜು. ಚಿಗಟ,

ಹೆದುIಂಬಿಗಳ ವಿರ್ಷ. ಹಿಮದ ಕೆ್ತೂರೆತದ ಕಚು�ವಿಕೆ ಮುಂತಾದವುಗಳು ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳು. ಎಲಾN ಪಾ್ರಣಿಗಳ ಕಚು�ವಿಕೆಯು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕ, ಪಾ್ರಣಾಂತಕವೂ ಆಗಬಹುದು. ಆದ ಕಾರಣ ಆದರ್ಷುw ಬೆ�ಗ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.

ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ.

ಪಾ್ರಣಿ ಕಚಿ�ದ ಎಲಾN ಗಾಯಗಳೂ ನಂಜಿಗೆ್ತೂಳಗಾಗಬಹುದು. ಸ್ತೆಟೆಬೆ�ನೇ (TETANUS) ಯುಂಟಾಗಬಹುದು. ಆದುದರಿಂದ ಚೆನಾ್ನಗಿ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯಬೆ�ಕು. ಪಾ್ರರಂಭದ ರಕ್ತಸಾ್ರವ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕವಲN.

ಅದರಿಂದ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕುಕಾರಕಗಳು ದ್ದ�ಹದ್ದಿಂದ ಹೆ್ತೂರಬರಬಹುದು. ಹಾವಿನ ಕಚು�ವಿಕೆಯು ಮಾರಣಾಂತಕ. ಆದರೆ ಅದು ಎಲಾN ಪ್ರಕರಣಗಳು ಮಾರಣಾಂತ್ತಿಕವಲN. ಸ್ಥಳಿ�ಯರಲಿN ಕೆಲವರಿಗೆ ಅಲಿN ಸಿಗುವ ವಸು್ತವಿನಿಂದ ಹಾವು ಕಚಿ�ದIಕೆ� ಹೆ�ಗೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು ಎಂದು ಗೆ್ತೂತ್ತಿ್ತರುತ್ತದ್ದ. ಆಂಟಿವೈನಮ ್ ಸಿಗದ್ದಿದIರೆ ಸ್ಥಳಿ�ಯರನು್ನ

ವಿಚಾರಿಸಿ ಸ್ಥಳಿ�ಯ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು.

ಕಚು�ವಿಕೆಯು ಮರಣಕೆ� ಕಾರಣವಾಗದ್ದಿರಬಹುದು. ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಸಾಧ್ಯವಿದ್ದ, ನಿ�ಡಬಹುದು. ಆದರೆ ವ್ಯಕೀ್ತ ಭಯಪಡಬಾರದು. ಶಾಂತ ಚಿತ್ತತ್ಸೆ, ವಿರಾಮ ಮತು್ತ ಮಧುಪಾನ ಮಾಡದ್ದಿರುವುದರಿಂದ ವಿರ್ಷವು ದ್ದ�ಹದ್ದ್ತೂಳಗೆ

ಹಬು್ಬವುದನು್ನ ತಡೆಯುತ್ತದ್ದ. ಭಯ ಮತು್ತ ಉದ್ದC�ಗ ರೆ್ತೂ�ಗಿಯನು್ನ ಹದಗೆಡಿಸುತ್ತದ್ದ.

೧) ಹಾವು ಕಚಿ�ದಾಗ : ೨೫೦೦ ಕೀ�ಂತಲ್ತೂ ಹೆಚು� ಜ್ಞಾತ್ತಿಯ ಹಾವುಗಳಿವೈ. ಅವುಗಳಲಿN ಕೆ�ವಲ ೨೦೦ ಜ್ಞಾತ್ತಿಯ ಹಾವುಗಳು ಮಾತ ್ರ ಕಚಿ ವಿರ್ಷವನು್ನ ಮನುರ್ಷ್ಯರ ದ್ದ�ಹಕೆ� ತುಂಬುತ್ತವೈ. ಅಂದರೆ ಎಲಾN ಜ್ಞಾತ್ತಿಯ ಹಾವುಗಳ ಕಚು�ವಿಕೆಯು ಪಾ್ರಣಾಪಾಯವನು್ನಂಟು ಮಾಡುವುದ್ದಿಲN. ಹಾವು ಕಚಿ� ಸCಲ � ಮಾತ ್ರ ವಿರ್ಷವನು್ನ

ದ್ದ�ಹದ್ದ್ತೂಳಗೆ ಸ್ತೆ�ರಿಸಬಹುದು. ಅನೇ�ಕರು ಹಾವು ಕಚಿ�ದ ಭಯದ್ದಿಂದಲೆ� ಮರಣ ಹೆ್ತೂಂದುತಾ್ತರೆ. ಹಾವಿನ ವಿರ್ಷದ್ದಿಂದಲN.

ವಿರ್ಷಭರಿತ ಹಾವುಗಳಲಿN ನಾಗರ ಹಾವು, ರಸಲ ್ ವೈ�ಸರ ್, ಪೂಸP, ಕೆ್ರ�ಟ ್‌ಗಳು ವಿರ್ಷದ ಹಾವುಗಳು. ಸಮುದ್ರದ ಹಾವುಗಳು ಹೆಚು� ವಿರ್ಷಕರ ಆದರೆ ಕಚು�ವುದು ಅಪರ್ತೂಪ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಉದ್ದI�ಶ : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಉಳಿಸುವುದು. ವಿರ್ಷವು ದ್ದ�ಹದ್ದ್ತೂಳಗೆ ಪ್ರವೈ�ಶ್ರಸಿ ರಕ್ತದಲಿN ಹರಿಯುವದನು್ನ ತಡೆಯುವುದು ಮತು್ತ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡಿಸುವುದು,

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಹಾವು ಕಡಿಸಿಕೆ್ತೂಂಡಿರುವ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಮತು್ತ ಅವರ ಮನೇಯವರಿಗೆ ಹಾವಿನ ವಿರ್ಷ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕವಾದರ್ತೂ ಎಲಾN ಹಾವುಗಳು ವಿರ್ಷದ ಹಾವುಗಳಲN, ಭಯಪಡಬೆ�ಕಾದ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇಲN

ಎಂಬ ಭರವಸ್ತೆ ಮತು್ತ ಅಭಯ ಹಸ್ತ ನಿ�ಡುವುದು ಅತ್ತಿಮುಖ್ಯ, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ್ತೂಳಗಾದ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ನೇಲದ ಮೈಲೆ ಮಲಗಿಸಿ ಸಂಪೂಣP ವಿಶಾ್ರಂತ್ತಿ ದ್ದ್ತೂರೆಯುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು ಮತು್ತ ಓಡಾಡಲು ಬಿಡದ್ದಿರುವುದು

ಒಳೇ�ಯದು.

ಭುರ್ಜು ಮತು್ತ ಕಾಲುಗಳ ಮೈ�ಲೆ ಕಚಿ�ದIರೆ : ಸಂಕುಚಿತಗೆ್ತೂಳಿಸುವ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟಿw, ಅದರಿಂದ ಕಚಿ�ದ ಭಾಗದ ಹೃದಯದ ಕಡೆ ಬದ್ರವಾಗಿ ಮಲಿನ ರಕ್ತನಾಳದಲಿN ರಕ್ತ ಪರಿಚಲನೇಯನು್ನ ತಡೆಯುವಂತ್ತಿರಬೆ�ಕು. ಆದರೆ ಜ್ಞಾರುವಂತ್ತಿರಬಾರದು. ಅಗಲವಾದ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಅನು್ನ ತಕ್ಷಣ ಕಚಿ�ದ ಜ್ಞಾಗದ ಮೈ�ಲ�ಡೆ ಕಟಿw, ಕಚಿ�ರುವ

ಕಾಲನು್ನ ಹೆಚು� ಅಲುಗಾಡಿಸದಂತ್ಸೆ ಇಡಬೆ�ಕು. ಕಾಲಿಗೆ ಸ್ತೆw ್ರ�ನ ್ ಆದಾಗ ಕಟುwವಂತ್ಸೆ ಇಲ್ತೂN ಸಹಕಟwಬೆ�ಕು. ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಅನು್ನ ಆದರ್ಷುw ಮೈ�ಲಕೆ� ಮುಂದುವರಿಸಿ, ಪಾ್ಯಂಟ ್ ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡಿದIರೆ ತ್ಸೆಗೆಯದಂತ್ಸೆ ಮಡಿಚಿ ಚಲನೇ

ಕಡಿಮೈ ಇರುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು. ಕಾಲು ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದಾಗ ಕಾಲಿಗೆ ಸಿ�Nಂಟ ್ (Splint) ಹಾಕುವಂತ್ಸೆ ಇಲಿN ಹಾಕೀ, ಅದು ಆದರ್ಷುw ಗಟಿwಯಾಗಿರಲಿ. ಎರಡನು್ನ ಸರಿಯಾಗಿ ಕಟಿwದರೆ ವ್ಯಕೀ್ತ ಕೆಲವೈ� ಗಂಟೆಗಳಲಿN ಅರಾಮವಾಗುತಾ್ತನೇ. ಇದರಿಂದ ರೆ್ತೂ�ಗಿಯನು್ನ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸಾಗಿಸುವವರೆವಿಗ್ತೂ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಇರುವುದ್ದಿಲN. ರೆ್ತೂ�ಗಿ

ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರ ಸ್ತೆ�ರುವವರೆವಿಗ್ತೂ ಎರಡನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯುವಂತ್ತಿಲN. ಇದರಿಂದ ವೈ�ದ್ಯರು ಯಾವ ಜ್ಞಾತ್ತಿಯ ಹಾವು ಕಚಿ�ದIಕೆ� ಆಂಟೆವೈನಮ ್ (Antivenom) ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕೆಂದು ನಿಧPರಿಸಲು ಅನುಕ್ತೂಲ. ಕಚಿ�ದ ಜ್ಞಾಗದಲಿN ಕೆ್ತೂಯುI ವಿರ್ಷ

ತ್ಸೆಗೆಯುವುದ್ದ್ತೂ�, ಬೆ�ಡವೋ� ಎಂಬ ಬಗೆ� ಅಭಿಪಾ್ರಯವನು್ನ ಹೆ್ತೂಂದುವುದು.

ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಅನು್ನ ಅಧP ಗಂಟೆ ಬಿಟುw, ಅಧP ನಿಮ್ಮಿರ್ಷ ಸಡಿಲ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ಅಂಟಿವೈನಮ ್ ಸಿಗುವವರೆವಿಗ್ತೂ ರಕ ್ತ ಪರಿಚಲನೇಯಾಗದಂತ್ಸೆ ತಡೆಯಬೆ�ಕು. ೩ ಗಂಟೆಗಳವರೆವಿಗೆ ಯಾವ ಲಕ್ಷಣವೂ

ತ್ಸೆ್ತೂ�ರದ್ದಿದIರೆ ಕನ. ್‌ಟಿ್ರಕ ್‌ಟಿ�ವ ್‌ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ತ್ಸೆಗೆದು ಹಾಕುವುದು. ಕಚಿ�ದ ಒಂದು ಗಂಟೆಯ ನಂತರ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಹಾಕೀದರೆ ಪ್ರಯೋ�ರ್ಜುನವಿಲN. ಕಚಿ�ದ ಜ್ಞಾಗವನು್ನ ನಿ�ರಿನಲಿN / ಪೊಟಾ್ಯಸಿಯಂ ಪರ ್‌ಮಾಂಗನೇ�ಟ ್ ನಲಿN

ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯುವುದು. ಕಚಿ�ದ ಜ್ಞಾಗವನು್ನ ಸಂಸ�ರಿಸಿದ ಬೆN�ಡ ್‌ನಿಂದ ಕುಯIರೆ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತದ್ದ. ತ್ಸೆ್ತೂಳೇದರೆ ವಿರ್ಷ ಹೆ್ತೂ�ಗುತ್ತದ್ದ.

ಕಚಿ�ದ ಗಾಯದ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಗಾಯವನು್ನ ನಿ�ರು ಮತು್ತ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಪ್ರಿನಿಂದ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯಬೆ�ಕು. ಸಂಸ�ರಿಸಿದ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಕಟwಬೆ�ಕು. ನಂತರ ಆಂಟಿವೈನಮ ್ (Antivenom) ಕೆ್ತೂಡಲು ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಮೈ�ಲೆ

ಕಳಿಸಿಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು.

ಉಸಿರಾಟ ನಿಂತ್ತಿದIರೆ : ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಪಾ್ರರಂಭಿಸಬೆ�ಕು. ದ್ದ�ಹದ ಚಲನೇ ಆದರ್ಷುw ಕಡಿಮೈ ಇರಬೆ�ಕು. ರೆ್ತೂ�ಗಿ ಅರಾಮವಾಗಿರಲಿ. ಬಿಸಿ ಕಾಫ್ರಿ, ಟಿ� ಕೆ್ತೂಡಿ. ವೈ�ದ್ಯರಿಗೆ ಸುದ್ದಿ್ಧ ತ್ತಿಳಿಸಿ.

೨) ನಾಯಿ ಕಚಿ�ದಾಗ : ನಾಯಿ ಕಚಿ�ದರೆ ನಂಜ್ಞಾಗಬಹುದು. ಕೆಲವೋಮೈi ಪಾ್ರಣಾಂತಕ, ಹುಚಿ�ನಿಂದ ನರಳುತ್ತಿ್ತರುವ ನಾಯಿ ಕಚಿ�ದರೆ, ಕಚಿ�ಸಿಕೆ್ತೂಂಡವರಿಗೆ ರೆ್ತೂ�ಗ ಹರಡುತ್ತದ್ದ. ಈ ರೆ್ತೂ�ಗವನು್ನ ರ್ಜುಲ ಭಯ

(HYDROPHOBIA) ಎನು್ನತ್ಸೆ್ತ�ವೈ. ನಾಯಿ ಕಚಿ�ದ ನಂತರ ಆ ನಾಯನು್ನ ೧೦- ೧೪ ದ್ದಿವಸ ನೇ್ತೂ�ಡುತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು. ೧೦ ದ್ದಿವಸಗಳ ಕಾಲ ನಾಯಿಗೆ ಯಾವ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯ್ತೂ ಇಲNದ್ದ ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯವಾಗಿದIರೆ ಅದು ಹುಚು� ನಾಯಿಯಲN.

ಹುಚು� ನಾಯಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅನೇ�ಕರನು್ನ ಕಚು�ತ್ತದ್ದ. ಆಹಾರ ತ್ತಿನು್ನವುದ್ದಿಲN. ವಿಚಿತ್ರವಾಗಿ ಸದಾ ಬೆ್ತೂಗುಳುತ್ತಿ್ತರುತ್ತದ್ದ. ಮ್ತೂರ್ಛೆP ಬರಬಹುದು. ಸದಾ ಜೆ್ತೂಲುN ಸುರಿಯುತ್ತಿ್ತರಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಉದ್ದI�ಶ : ರೆ�ಬಿ�ಸ ್ ಹುಚು� ನಾಯಿ ರೆ್ತೂ�ಗವನು್ನ ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಿಸಬಹುದು. ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಸ್ತೆ�ವೈ ದ್ದ್ತೂರೆಯುವರೆವಿಗ್ತೂ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಮುಂದುವರಿಯಬೆ�ಕು.

ನಿಯಂತ್ರಣ : ಹುಚು� ನಾಯಿ ಕಚಿ�ದ ನಂತರ ಭಯ ನಿವಾರಣೆಗೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು. ಗಾಯದ್ದಿಂದ ವಿರ್ಷವನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯಲು ಸ್ತೆ್ತೂ�ಪು ಮತು್ತ ನಿ�ರನು್ನ ಬಳಸಬೆ�ಕು. ಕಚಿ�ದ ಅಧP ಗಂಟೆಯೋಳಗಾಗಿ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯಬೆ�ಕು. ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಆವಶ್ಯಕ. ಕಡಿದ್ದಿರುವ ಅಥವ ಕೆರೆದ್ದಿರುವ ಜ್ಞಾಗವನು್ನ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಪು ಮತು್ತ ನಿ�ರಿನಿಂದ

ಚೆನಾ್ನಗಿ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇದು ಶುದ ್ಧ ಕಾಬಾPಲಿಕ ್ ಆಸಿಡ ್ ಸಿಕ�ರೆ ಅದನು್ನ ಬಳಿಯಬೆ�ಕು. ಇದು ಹಲಿNನ ಗುರುತ್ತಿನ ಆಳದವರೆವಿಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗಲಿ, ಕಣಿ್ಣನ ಹತ್ತಿ್ತರ ಬಳಿಯುವಾಗ ಎಚ�ರವಿರಲಿ. ಇದು ಸಿಗದ್ದಿದIರೆ ಪೊಟಾಸಿಯಂ

ಪPಮಾಂಗನೇ�ಟ ್ ಬಳಸಬಹುದು. ನಂತರ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ನಾಯಿ ಕಚಿ�ದ ರೆ್ತೂ�ಗದ ನಿಯಂತ್ರಣಕೆ� ಅಂಟಿರೆ�ಬಿಸ ್ ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್‌ಗೆ ಕಳಿಸಿಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು. ATS, ARS ಇಂದು ಲಭ್ಯವಿದ್ದ.

೩) ಚೆ�ಳು ಕುಟುಕೀದಾಗ : ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗಲು ಬಿಡುವುದು, ಮಾನಸಿಕ ಧೈ�ಯP ತುಂಬುವುದು. ಕಚಿ�ದ ಗಾಯಕೆ� ಸ್ತೆ್ತೂ�ಡ, ಅಮೊ�ನಿಯ ಅಥವ ಪೊಟಾ್ಯಸಿಯಂ ಪPಮಾಂಗನೇಟ ್ ದಾ್ರವಣ ಹಚಿ�, ನಂತರ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ

ಕಳಿಸಿಕೆ್ತೂಡುವುದು.

೪) ಕೀ�ಟಗಳ ಉಪಟಳ : ಜೆ�ನು, ಕಣರ್ಜು, ಚಿಗಟ, ಹೆದುIಂಬಿ, ಜಿಗಣೆ, ಉಣೆ್ಣ, ನುಸಿಗಳು : ಇವುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪೊದ್ದಗಳಲಿN, ಕಾಡುಗಳಲಿN ಇರುತ್ತವೈ. ಮನುರ್ಷ್ಯರ ಮತು್ತ ಪಾ್ರಣಿಗಳ ಚಮPಕೆ� ಗಟಿwಯಾಗಿ ಕಚಿ�ಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತವೈ. ಜೆ�ನು, ಕಣರ್ಜು, ಚಿಗಟ, ಹೆದುIಂಬಿಗಳ ಕೆ್ತೂಂಡಿಗಳು ನೇ್ತೂ�ವನು್ನಂಟು ಮಾಡುತ್ತವೈ.

ಕಚಿ�ದ ಕಡೆ ಬಾವು ಬರಬಹುದು. ಕೆಲವು ಗಂಟೆಗಳ ನಂತರ ಶಾರ್ಖಾ ್‌ಆಗಬಹುದು. ಜೆ�ನು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕ. ಆದರೆ ರಕ್ತವನು್ನ ಕುಡಿಯುವುದ್ದಿಲN. ಜೆ�ನಿನ ಭಾಗವು ಚಮPದಲಿN ಉಳಿದರೆ ನಂರ್ಜುು ಮತು್ತ ಉರಿತಕೆ�

ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದ್ದ. ನುಸಿ ಮತು್ತ ಉಣೆ್ಣಗಳು ಟೆ�ಪಸ ್‌ಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೈ.

ವಿರ್ಷಕರ ಕೀ�ಟಗಳ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಇವುಗಳನು್ನ ಬರಿಕೆ�ನಿಂದ ತ್ಸೆಗೆಯದ್ದ ಚಿಮುಟದ್ದಿಂದ ಅಥವ ಸಂಸ�ರಿಸಿದ ಸ್ತೂಜಿಯಿಂದ ತ್ಸೆಗೆಯಬೆ�ಕು. ಉಣೆ್ಣ, ಜೆ�ನು ನೇ್ತೂಣದ ದ್ದ�ಹದ ಮೈ�ಲೆ

ಸಿಗರೆ�ಟಿನ ಉರಿಯುವ ತುದ್ದಿಯನು್ನ ಇಟwರೆ ಅವು ಕೆಳಗೆ ಬಿ�ಳುತ್ತವೈ. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಇವುಗಳ ಬಾಯಿಯಲಿNರುವ ಅಂಗಗಳು ಚಮPದಲಿN ಉಳಿದ್ದಿದುI ನಂರ್ಜುು ಮತು್ತ ಉರಿಯ್ತೂತಕೆ� ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಜಿಗಣೆಗಳಿಗೆ : ಉಪ�ನು್ನ ಬಳಿದರೆ ಅವು ಕೆಳಗೆ ಬಿ�ಳುತ್ತವೈ. ಇವು ರಕ್ತವನು್ನ ಕುಡಿಯುತ್ತವೈ. ನುಸಿ : ಇದು ಕಾಣಿಸದ್ದಿರುವುದರಿಂದ ಇದನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು ಕರ್ಷw, ಸಿ�ರಿಟ ್‌ನಿಂದ ಆ ಜ್ಞಾಗವನು್ನ ಚೆ್ತೂಕ�ಟಗೆ್ತೂಳಿಸಿ

ದುಬPಲ ಅಮೊ�ನಿಯ ಅಥವ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಡಾ ಬೆ�ಕಾಬ ್P ಅನು್ನ ಬಳಿಯುವುದು. ಅಂಟಿಹಿಸwಮ್ಮಿನ ್ ಅನು್ನ ಬಳಿದರೆ ಉರಿತ ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ.

೫) ವಿರ್ಷಮಯ (TOXI CITY) : ರಕ್ತ, ಔರ್ಷಧಗಳು ಹಾಗು ಆಹಾರವು ವಿರ್ಷಮಯವಾಗಬಹುದು.

(ಎ) ವಿರ್ಷಮಯ ರಕ್ತ : ಕಾರಣಗಳು : ಬಾ್ಯಕೀw�ರಿಯದ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು. ಉ.ಹ. ಗಾಯಗಳು, ಕುರು, ಶಸ್ತ ್ರಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಗಾಯಗಳು,

ಗಡೆ್ಡಗಳ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು, ಪ್ರಿತ್ತರ್ಜುನಕಾಂಗದ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕುಗಳಿಂದ ರಕ್ತವು ವಿರ್ಷಮಯವಾಗಬಹುದು. ಇದಕೆ� ಲಿಂಗ ಮತು್ತ ವಯಸಿ.ನ ಬೆ�ಧವಿಲN.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ತ್ತಿ�ವ್ರಗತ್ತಿಯ ನಡುಕ, ರ್ಜುCರ, ಅತ್ತಿಯಾದ ಬೆವರು, ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡ ಕಡಿಮೈಯಾಗುವುದು, ನೇ್ತೂ�ವು ಮತು್ತ ಅನೇ�ಕ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ರೆ್ತೂ�ಗಿಯನು್ನ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕು. ಏಕೆಂದರೆ ಆಂಟಿಬಯಾಟಿಕ ್ ಅನು್ನ ಹೆಚಿ�ನ ಪ್ರಮಾಣದಲಿN ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ನಿ�ಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಶಸ್ತ ್ರ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆಯ್ತೂ ಉಂಟಾಗಬಹುದು.

(ಬಿ) ವಿರ್ಷಮಯ ಔರ್ಷಧಗಳು : (DRUGS TOXICITY) : ಕಾರಣಗಳು : ಅತ್ತಿ ಹೆಚಿ�ನ ಪ್ರಮಾಣದಲಿN ಔರ್ಷಧಗಳ ಚಟವಾದರೆ ವಿರ್ಷಮಯವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಉ.ಹ.

ನಿಕೆ್ತೂಟಿನ ್, ಕೆ್ತೂಕೆ�ನ ್, ಮದ್ಯಸಾರ ಮುಂತಾದವುಗಳು. ಇದಕೆ� ವಯಸು. ಮತು್ತ ಲಿಂಗದ ಬೆ�ಧವಿಲN.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ವಾಂತ್ತಿಯಾಗಬಹುದು. ಕಣು್ಣಗಳು ಹೆ್ತೂಳೇಯುತ್ತಿ್ತರುತ್ತವೈ. ತುಸು ಶಬIವಾದರ್ತೂ ಸಹಿಸಲಾರರು. ಇವು ಕೆ�ಂದ್ರನರಮಂಡಲ, ರಕ್ತ, ರ್ಜುಠರ, ಮ್ತೂತ್ರ ಪ್ರಿಂಡಗಳ ಮೈ�ಲೆ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮ ಬಿ�ರುತ್ತವೈ.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ರೆ್ತೂ�ಗಿಯು ಎಚ�ರವಾಗಿದIರೆ : ಔರ್ಷಧದ ಹೆಸರು ಕೆ�ಳಿ ತ್ತಿಳಿಯುವುದು.

ರೆ್ತೂ�ಗಿಯು ಎಚ�ರದ್ದಿಂದ್ದಿಲNದ್ದಿದIರೆ : ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಹತ್ತಿ್ತರ ಬಾಟಲ ್, ಸಿw ್ರಪ ್ ಬಿದ್ದಿIದIರೆ ಅದನು್ನ ಜೆ್ತೂ�ಪಾನವಾಗಿ ತ್ಸೆಗೆದ್ದಿಟುwಕೆ್ತೂಂಡು ವೈ�ದ್ಯರಿಗೆ ಕೆ್ತೂಡುವುದು.

(ಸಿ) ವಿರ್ಷಮಯ ಆಹಾರ (FOOD POSION) : ಕಾರಣಗಳು : ಆಹಾರದಲಿN ಬಾ್ಯಕೀw�ರಿಯಗಳು ವಿರ್ಷ ವಸು್ತವನು್ನ ಉತ�ತ್ತಿ್ತ ಮಾಡುತ್ತವೈ. ಡಬ್ಬದ

ಆಹಾರಗಳಿಂದ, ಮ್ಮಿ�ನು, ಮಾಂಸ, ಹಣು್ಣ ತರಕಾರಿಗಳು ವಿರ್ಷಮಯವಾಗಿರಬಹುದು. ಇದಕೆ� ವಯಸು. ಮತು್ತ ಲಿಂಗದ ತಾರತಮ್ಯವಿಲN.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಊಟದ ನಂತರ ಕೆಲವು ಗಂಟೆಗಳಲಿN ತುಟಿಯು ಒಣಗಿ ಬಿರಿಯಬಹುದು. ನೇ್ತೂ�ಟ ಮಸುಕಾಗಬಹುದು. ಪಾಪ್ರ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡದಾಗಬಹುದು. ಮಲಬದ್ಧತ್ಸೆ, ಮ್ತೂತ್ರ ವಿಸರ್ಜುPನೇ ಕಡಿಮೈಯಾಗುವುದು, ನಿಶ್ಯಕೀ್ತ ಬರಬಹುದು. ಕೆ�ಂದ ್ರ ನರಮಂಡಲ ಮತು್ತ ಮಾಂಸಖಂಡಗಳು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾಗುವುದ್ದ� ಇದರ ಸ�ರ್ಷw ಕಾರಣ.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಡಬ್ಬದ ಆಹಾರದ ರಕ್ಷಣೆ ಅತ್ತಿ ಮುಖ್ಯ. ಡಬ್ಬವನು್ನ ತ್ಸೆರೆದಾಗ ಅನುಮಾನವಾದರೆ, ಭಯವಾದರೆ ಅದರಲಿNರುವ ಆಹಾರ ಪದಾಥPಗಳನು್ನ ತ್ತಿನ್ನದ್ದಿರುವುದು ಒಳೇ�ಯದು.

ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿರುವ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ತುತುP ನಿಗಾವಣಾ ಘಟಕಕೆ� ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕು. ಏಕೆಂದರೆ ಈ ರೆ್ತೂ�ಗಿಗೆ ಔರ್ಷಧಗಳನು್ನ ಕೆ್ತೂಟುw ದ್ದ�ಹದ್ದ್ತೂಳಗಿರುವ ವಿರ್ಷವನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದು ಹಾಕಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

________________

ಅಧಾ್ಯಯ- ೮

ತಲೆಸುತು್ತ ಬಂದು ಕುಸಿದು ಬಿ�ಳುವುದು(SHOCK) / ಆಘಾತ :

ಈ ಸಂದಭPದಲಿN ಅತ್ತಿ ಮುಖ್ಯವಾದ ಅಂಗಗಳು ಕೀ್ರಯೇಯಲಿN ಹೆಚು� ನಾಶವಾಗಿರುತ್ತವೈ. ಭಯಾನಕತ್ಸೆಯು ಪ್ರಟಿwನ ಗುಣ ಮತು್ತ ಪ್ರಮಾಣವನು್ನ ಅವಲಂಬಿಸುತ್ತದ್ದ. ಅಪಘಾತದಲಿNನ ಮರಣಕೆ� ಇದು

ಪ್ರಧಾನ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಇದಕೆ� ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ ಏಕೆಂದರೆ ಕೆಲವೋಮೈi ಇದು ಭಯಾನಕ ರೆ್ತೂ�ಗದ ಗುರುತಾಗಿರಬಹುದು. ಉ.ಹ. ರಕ್ತದಲಿN ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್‌ನ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೈಯಾದರೆ ಅಥವ ಹೆಚಾ�ದರೆ ತಲೆಯ ಬುರುಡೆಯ ಒಳಗೆ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾದರೆ ಈ ಲಕ್ಷಣ ತಲೆದ್ದ್ತೂ�ರಬಹುದು. ಅಘಾತದ್ದಿಂದ

ಪಾ್ರರಂಭವಾಗಿರಬಹುದು. ಆದುದರಿಂದ ಇದನು್ನ ಕಡೆಗಣಿಸುವಂತ್ತಿಲN. ಅಘಾತವಾದ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಉಸಿರು ಕಟಿwದIರೆ, ಹೃದಯದ ಬಡಿತ ನಿಂತ್ತಿದIರೆ, ಅತ್ತಿಯಾಗಿ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗಿ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಪಡೆದ್ದಿದIರ್ತೂ ಹಿ�ಗಾಗಬಹುದು.

(A) ವಿಧಗಳು : ಇದರಲಿN ಎರಡು ವಿಧಗಳಿವೈ :೧) ನರ ಸಂಬಂಧಿತ ಆಘಾತ ೨) ನೇ�ರ್ಜು ಅಘಾತ

೧) ನರ ಸಂಬಂಧಿತ ಆಘಾತ : ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚು� ಉದ್ದC�ಗವಾದಾಗ, ಉ.ಹ. ಭಯ, ಅಧೈ�ಯP, ಕೆಟw ಸುದ್ದಿIಗಳನು್ನ ಕೆ�ಳಿದಾಗ, ಅಪಘಾತ, ಪ್ರಟುw, ನೇ್ತೂ�ವು ಮುಂತಾದವುಗಳು ನರ ಸಂಬಂಧಿತ ಆಘಾತಗಳು. ಇದು

ಪ್ರಟಿwನಿಂದ ಆಗಿಲNದ್ದ ಕೆ�ವಲ ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರಬಹುದು.

೨) ನೇ�ರ್ಜು ಆಘಾತ : ಹೆ್ತೂರ ಮೈ�ನ ರಕ್ತಸಾ್ರವ, ಶುದ ್ಧ ರಕ್ತನಾಳ ಕತ್ತರಿಸಿದರೆ, ವೈರಿಕೆ್ತೂ�ಸ ್ ‌ ವೈ�ನಿ್ನಂದ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾದರೆ ಆಗಬಹುದು. ಇದು ಇದIಕೀ�ದIಂತ್ಸೆ ಪಾ್ರರಂಭವಾಗಬಹುದು, ಅಥವ ನಿಧಾನವಾಗಿ

ತಲೆದ್ದ್ತೂ�ರಬಹುದು.

ಅಂತರಿಕ ರಕ್ತಸಾ್ರವ : ಹೆ್ತೂಟೆwಯೋಳಗೆ, ಎದ್ದಯ ಗ್ತೂಡಿನಲಿN ತಲೆ ಬುರುಡೆಯೋಳಗೆ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾದರೆ, ರಕ್ತವು ಶ್ರ�ಘ್ರಗತ್ತಿಯಲಿN ನರ್ಷwವಾದರೆ ಆಘಾತವು ಶ್ರ�ಘ್ರಗತ್ತಿಯಲಿN ಪಾ್ರರಂಭವಾಗುತ್ತದ್ದ. ರಕ್ತಸಾ್ರವವು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಆದರೆ ಹುಷಾರಾಗಿರಬೆ�ಕು. ಏಕೆಂದರೆ ಪಾ್ರರಂಭದಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವವು ಕಡಿಮೈ ಪ್ರಮಾಣದಲಿNದುI ನಂತರ

ಹೆಚಾ�ಗಬಹುದು.

(B) ಆಘಾತದ ಕಾರಣಗಳು :೧) ಅತ್ತಿಯಾದ ರಕ್ತಸಾ್ರವ

೨) ಅತ್ತಿಯಾಗಿ ಬೆಂದ ಗಾಯ, ಸುಟwಗಾಯ, ಚಮP ಅಧPಕೀ�ಂತಲ್ತೂ ಹೆಚು� ಭಾಗ, ಸುಟಾwಗ.

೩) ಹೃದಯಾಘಾತ : ಹೃದಯಕೆ� ರಕ್ತದ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಕಡಿಮೈಯಾದರೆ ಅಥವಾ ಸಂಪೂಣPವಾಗಿ ನಿಂತ್ತಿದIರೆ.

೪) ಹೆ್ತೂಟೆwಯೋಳಗೆ ಭಯಾನಕ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾದಾಗ : ಉ.ಹ. ಅಪ್ರಂಡಿಕ. ್ವ್ರಣವಾಗಿ ಒಡೆದಾಗ, ರ್ಜುಠರದಲಿN ರಂದ್ರ, ಕರುಳು ತಡೆಯುಂಟಾದಾಗ.

೫) ರ್ಜುಜಿÃದ ಗಾಯ : ವ್ಯಕೀ್ತ ಕಟwಡದ ಕೆಳಗೆ ಸಿಕೀ� ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡಾಗ, ಸಿಡಿತದ್ದಿಂದ.

೬) ಜಿ�ವರ್ಜುಲ ನರ್ಷwವಾದಾಗ : ಅತ್ತಿಸಾರಿ ಬೆ�ದ್ದಿ, ರಕ್ತಬೆ�ದ್ದಿ, ಅತ್ತಿಯಾದ ವಾಂತ್ತಿಯಾದಾಗ,

೭) ಬಾ್ಯಕೀw�ರಿಯಗಳ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು : ಇದರಲಿN ಟಾಕೀ.ನ ್ ಉತ�ತ್ತಿ್ತಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅದು ರಕ್ತವನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಡುತ್ತದ್ದ.

ರೆ್ತೂ�ಗಲಕ್ಷಣಗಳು : ತಲೆಸುತು್ತ, ವಾಕರಿಕೆ, ದೃಷ್ಠಿw ಮಾಂದ್ಯತ್ಸೆ, ಚಮP ತಣ್ಣಗಿರುವುದು, ತಣ್ಣನೇಯ ಭಾವನೇ, ಮುಖ ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು, ತುಟಿ ಬೆಳ�ಗಾಗುವುದು ಮುಂತಾದುವುಗಳು.

ನಾಡಿ ಮ್ಮಿಡಿತ : ಪಾ್ರರಂಭದಲಿN ನಿಧಾನವಿದುI ನಂತರ ವೈ�ಗವಾಗಿ ಮ್ಮಿಡಿದರ್ತೂ ಸ�ರ್ಷPಕೆ� ಸಿಗುವುದ್ದಿಲN. ವಾಂತ್ತಿಯ ನಂತರ ಜ್ಞಾ�ನ ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆಯುಂಟಾಗಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಶುರ್ಷ್ತೂ್ರಶೇ : ಪ್ರಜೆ� ಇಲNದ ರೆ್ತೂ�ಗಿಗಳಿಗೆ ಅಭಯ ಹಸ್ತ ಅತ್ತಿ ಮುಖ್ಯ. ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸುವುದು. ಆದರೆ ಪ್ರಟುw ತಲೆಗೆ, ಎದ್ದಗೆ ಬಿದ್ದಿIರಬಾರದು. ತಲೆಯನು್ನ ಒಂದು ಕಡೆಗೆ ತ್ತಿರುಗಿಸುವುದು.

ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು ಮತು್ತ ತಲೆಯ ಭಾಗವನು್ನ ದ್ದ�ಹದ ಇತರ ಭಾಗಕೀ�ಂತ ಸCಲ � ಕೆಳಗೆ ಇರುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಿ ಕತು್ತ, ಎದ್ದ ಮತು್ತ ಸ್ತೆ್ತೂಂಟದ ಸುತ್ತ ಇರುವ ಉಡುಪನು್ನ ಸಡಿಲಿಸಿ, ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಬಾNಂಕೆಟ ್‌ನಲಿN ಸುತ್ತಿ್ತ, ಬಾಯಾರಿಕೆಯಾದರೆ ತುಸು ನಿ�ರು, ಕಾಫ್ರಿ, ಟಿ�, ಹಾಲು ಕೆ್ತೂಟುw, ಬಿಸಿ ಶಾಖ, ಬಿಸಿ ನಿ�ರಿನ ಬಾಟಲ ್ ಬಳಸದ್ದ ಇರುವುದು.

ಆಲೆ್ತೂ��ಹಾಲ ್ ಅನು್ನ ಸಹ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು. ದ್ದ�ಹದ ಯಾವ ಭಾಗಕ್ತೂ� ಮುಲಾಮು ಹಚ�ಬಾರದು. ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ರಕ್ತ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಮಾಡಬಹುದು. ಎದ್ದಗೆ, ಹೆ್ತೂಟೆwಗೆ ಏಟು ಬಿದ್ದಿIದIರೆ, ಪ್ರಜೆ� ಇದIರೆ, ಬಿಸಿ ಹಾಲು, ಕಾಫ್ರಿ,

ಟಿ� ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು. ಆದರ್ಷುw ಬೆ�ಗ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು. ವಾಂತ್ತಿಯಾದರೆ ಅಥವಾ ಉಸಿರಾಟಕೆ� ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾದರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಮುಕಾ�ಲು ಭಾಗ ಕುಳಿತ್ತಿರುವ ಭಂಗಿಯಲಿN ಒರಗಿಸಿ ಕ್ತೂಡಿಸುವುದು.

ರಕ ್ತ ವಗಾPವಣೆ : ರಕ್ತದ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇರುವವರಿಗೆ ರಕ ್ತ ವಗಾPವಣೆ ಮಾಡುವ ಮೊದಲು ಯಾರು ರಕ್ತದಾನ ಮಾಡಬಹುದು. ಯಾರಿಂದ ರಕ ್ತ ಪಡೆಯಬಾರದು ಎಂಬುದನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸಿ ನಂತರ ತ್ತಿ�ಮಾPನ

ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು.

ರಕ್ತ ವಗಾPವಣೆ (BLOOD TRANSFUSION) : ರಕ್ತದಲಿN ಮುಖ್ಯವಾದ ೪ ಗುಂಪುಗಳಿವೈ. A, B, AB ಮತು್ತ 0. Rh ನಲಿN ೨ ಗುಂಪುಗಳಿವೈ. Rh+V

ಮತು್ತ Rh-v ಬೆ�ರೆಯವರ ರಕ್ತವನು್ನ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಬ್ಬರಿಗೆ ವಗಾPವಣೆ ಮಾಡುವಾಗ ಅದ್ದ� ಗುಂಪ್ರಿನ ರಕ್ತವನು್ನ ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು. ರಕ ್ತ ಕೆ್ತೂಡುವ ಮೊದಲು ದಾನಿಯ ಮತು್ತ ದಾನ ಪಡೆವರ ರಕ್ತದ ಕಾ್ರಸ ್ ಮಾ್ಯಚಿಂಗ ್ ಪರಿ�ಕೆh ನಡೆಸುವುದು. ಒಂದ್ದ� ಮನೇಯವರ ರಕ್ತದ ಗುಂಪು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಒಂದ್ದ� ಇರುತ್ತದ್ದ.

ಯಾರು ಬೆ�ಕಾದರ್ತೂ ೩- ೪ ತ್ತಿಂಗಳಿಗೆ್ತೂಮೈi ರಕ ್ತ ದಾನ ಮಾಡಬಹುದು. ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯವಂತ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡವರ ದ್ದ�ಹದಲಿN ೫ ಲಿ�ಟರ ್ ರಕ್ತವಿರುತ್ತದ್ದ. ಅದರಲಿN ಒಂದು ಸಲಕೆ� ೨೫೦- ೩೦೦ ಮ್ಮಿ.ಗಾ್ರಂ. ರಕ್ತವನು್ನ ಮಾತ್ರ

ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ತಾ್ತರೆ.

ಯಾರಿಗಾದರ್ತೂ ಹಿಂದ್ದ ಅರಿಸಿನ ಕಾಮಾಲೆ ರೆ್ತೂ�ಗ ಬಂದ್ದಿದIರೆ ಅವರು ರಕ್ತದಾನ ಮಾಡುವಂತ್ತಿಲN. ಅತ್ಯಂತ ತುತುP ಸಮಯದಲಿN ಮಾತ ್ರ ಗಂಡ - ಹೆಂಡತ್ತಿಯರ ಪರಸ�ರ ರಕ ್ತ ವಗಾPವಣೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಗಭಿPಣಿಯು ಮುಂದ್ದಿನ ಗಭP ಧರಿಸಿದಾಗ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಸಿಲುಕಬಹುದು.

________________

ಅಧಾ್ಯಯ-೯ ಮಾನಸಿಕ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.

ಉತ್ತಮ ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯಕೆ� ಮಾನಸಿಕ ಮತು್ತ ದ್ದ�ಹಿಕ ಸಾCಸ್ತ್ಯ ಅತ್ಯಗತ್ಯ.

I (೧) ಮಾನಸಿಕ ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯವಂತರು : ದುಃಖ ದುಮಾiನಗಳಿಲNದ್ದ, ಸುಖವಾಗಿ, ಸಂತ್ಸೆ್ತೂ�ರ್ಷವಾಗಿ, ಇತರರೆ್ತೂಡನೇ ಹೆ್ತೂಂದ್ದಿಕೆ್ತೂಂಡು ಬಾಳುವವರು, ತಮ i ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳನು್ನ ತಾವೈ� ಬಗೆಹರಿಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವವರು.

ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇರುವಾಗ ಇತರರಿಂದ ಸಹಾಯ ಪಡೆದು, ಇತರರಿಗೆ ಬೆ�ಕಾದಾಗ ಸಹಾಯ ನಿ�ಡಿ ಅವರ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳನು್ನ ಪರಿಹರಿಸುತಾ್ತರೆ.

II ಮಾನಸಿಕ ಅಸCಸ್ಥತ್ಸೆಯವರು : ಇತರರ ಮನಸಿ.ಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗುವಂತಹ ನಡೆ-ನುಡಿಗಳನು್ನ ಹೆ್ತೂಂದ್ದಿದುI, ವಿಚಿತ್ರ ನಡಾವಳಿಕೆಗಳನು್ನ ಹೆ್ತೂಂದ್ದಿರುವವರು.

ವಿಚಿತ ್ರ ನಡಾವಳಿಕೆ : ಕಾ್ರಂತ್ತಿಕಾರಕ ಮತು್ತ ಕೆ್ತೂ�ಪ್ರಿರ್ಷwತ್ಸೆಯ ಗುಣ, ಕ್ತೂಗಾಡುವುದು, ವಿನಾಕಾರಣ ರ್ಜುಗಳ ವಾಡುವುದು, ದುಃಖಿತರಾಗಿ ಅಳುವುದು, ಇತರರಿಗೆ ಇರ್ಷwವಾಗದಂತಹ ನಡೆ-ನುಡಿಗಳು, ಸ್ಥಳ-ಸಮಯ ಮತು್ತ ವ್ಯಕೀ್ತಗಳ ಬಗೆ� ಪರಿಜ್ಞಾ�ನವಿಲNದ್ದಿರುವ ನಡತ್ಸೆಗಳೇ� ವಿಚಿತ್ರ ನಡತ್ಸೆಗಳು.

ಇವರು ತಮiರ್ಷwಕೆ� ತಾವೈ� ಒಂಟಿಯಾಗಿರುತಾ್ತರೆ. ಇತರರೆ್ತೂಡನೇ ಸ್ತೆ�ರಲು ಬಯಸುವುದ್ದಿಲN. ಇತರರು ಕೆ�ಳದ ಶಬIವನು್ನ ಇವರು ಕೆ�ಳುತಾ್ತರೆ. ಇತರರು ಕಾಣದ ದೃಶ್ಯವನು್ನ ಇವರು ಕಾಣುತಾ್ತರೆ. ಸರಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ

ಮಾಡುವುದಕಾ�ಗುವುದ್ದಿಲN. ಶುಚಿತCವಿರುವುದ್ದಿಲN. ಆತiಹತ್ಸೆ್ಯ ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದ್ದಂದು ಹೆದರಿಸುತಾ್ತರೆ. ಮನೇ ಬಿಟುw ಓಡಿ ಹೆ್ತೂ�ಗುತಾ್ತರೆ. ಕಲಿಕೆಯಲಿN ಹಿಂದ್ದ ಬಿ�ಳುತಾ್ತರೆ.

III ಅಸ�ರ್ಷw ರೆ್ತೂ�ಗಗಳು : ಯಾವುದಕೆ� ಸಂಬಂದವಿಲNದ ಅಪರ್ತೂಪದ ಲಕ್ಷಣಗಳನು್ನ ತ್ಸೆ್ತೂ�ರುತಾ್ತರೆ. ಬೆ�ಗ ಸುಸಾ್ತಗುವುದು, ನೇ್ತೂ�ವು, ತಲೆ, ಎದ್ದ, ಹೆ್ತೂಟೆw, ಕೆ�ಕಾಲುಗಳಿಗೆ ಏನೇ್ತೂ� ಆಗಿದ್ದ ಎಂಬ ಭಾವನೇ,

ಹಸಿವಿಲNದ್ದಿರುವುದು, ತಲೆಯಲಿN ಬಿಸಿ ಬಿಸಿ ಹಿಸುಕೀದಂತಹ, ಜೆ್ತೂ�ರಾಗಿ ಒತ್ತಿ್ತದಂತಹ ಭಾವನೇ, ನಿದ್ದ್ರ ಬರದ್ದಿರುವುದು, ವಿನಾಕಾರಣ ಎದ್ದಿIರುವುದು, ಲೆ�ಂಗಿಕ ಕೀ್ರಯೇಯಲಿN ನಿರಾಸಕೀ್ತ ಮುಂತಾದವುಗಳನು್ನ ಅಡಿಗಡಿಗೆ ಹೆ�ಳುತಾ್ತರೆ.

IV) ಕಾರಣಗಳು : ೧) ವಾಹನ ಅಪಘಾತಗಳು೨) ಪ್ರಕೃತ್ತಿ ವಿಕೆ್ತೂ�ಪಗಳು೩) ದ್ದ�ಹಿಕ ಪ್ರಟುw೪) ಮಾನಸಿಕ ಸಂದ್ದಿಗ್ಧ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ, ಉದ್ದC�ಗ೫) ಹಳೇಯ ರೆ್ತೂ�ಗಗಳು೬) ಮದ್ಯಪಾನ ಮತು್ತ ಮಾದಕ ವಸು್ತಗಳ ಸ್ತೆ�ವನೇ೭) ಉನಾiದ

II. ಮಾನಸಿಕ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾದವರಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ದ್ದ�ಹಿಕ ಪ್ರಟುw ಅಥವ ಇದIಕೀ�ದ I ಹಾಗೆ ರೆ್ತೂ�ಗಗ್ರಸ್ತರಾಗುವವರಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.

ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಆದರೆ ಮಾನಸಿಕ ಸಂದ್ದಿಗ ್ಧ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯವರಿಗೆ ಮಾನಸಿಕ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅನೇ�ಕರಿಗೆ ಎರಡ್ತೂ ಒಟಿwಗೆ ಬೆ�ಕಾಗಬಹುದು. ಮಾನಸಿಕ ಸಂದ್ದಿಗ್ಧ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯ ವ್ಯಕೀ್ತ ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಭಾವೋ�ದ್ದC�ಗಕೆ� ಒಳಗಾದರೆ ರೆ್ತೂ�ಗಿಗೆ ಮಾನಸಿಕ ಒತಾ್ತಸ್ತೆ ನಿ�ಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

ವಾಹನ ಅಪಘಾತ, ಪ್ರಕೃತ್ತಿ ವಿಕೆ್ತೂ�ಪದ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಗಳಲಿN ಅನೇ�ಕರು ಒಟಿwಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತಾ್ತರೆ. ಕೆಲವರು ದ್ದ�ಹಿಕ ಅಥವ ಮಾನಸಿಕ ಆಘಾತಕೆ� ಒಳಗಾಗಿದIರ್ತೂ ಸಹ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿ್ತರುವ ಸಾವು-

ನೇ್ತೂ�ವುಗಳನು್ನ ಕಂಡ ಅವರ ಮನಸಿ.ಗೆ ಕಸಿವಿಸಿಯಾಗಿ ಮಾನಸಿಕ ಚಂಚಲತ್ಸೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ದ್ದ�ಹಿಕ ಪ್ರಟಿwಗೆ ಒಳಗಾದವರಿಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಲಿಸಿದರೆ ಮಾನಸಿಕ ಪ್ರಟಿwನವರು ಚೆ�ತರಿಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಲು ಹೆಚು�ಕಾಲ ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅವರಿಗೆ ವಾರಗಟwಲೆ ಸಹಾಯ ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

೧) ದ್ದ�ಹಿಕ ಪ್ರಟಿwಗೆ ಒಳಗಾದವರಿಗೆ : ಪ್ರಟುw ಅಘಾತಕೆ� ಕಾರಣ. ಆ ಸಂದಭPಗಳಲಾNಗುವ ಮಾನಸಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳಲಿN ೪ ಹಂತಗಳನು್ನ ಗುರುತ್ತಿಸಬಹುದು. ೧) ಧಕೆ�ಯ ಹಂತ ೨) ಪ್ರತ್ತಿಕೀ್ರಯೇಯ ಹಂತ ೩)

ಅಘಾತದ ಸಮಯದಲಿN ನಡೆಸುವ ಕಾಯPಗಳ ಹಂತ ೪) ಪುನಃ ಮೊದಲ ಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ಬರುವ ಹಂತ.

೧) ಧಕೆ� : ಇವರಿಗೆ ಹಿಂದ್ದಂದ್ತೂ ಆಗದ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತದ್ದ. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಮನಸಿ.ನಲಿN ಗಲಿಬಿಲಿ, ವಿಚಿತ್ರ ರಿ�ತ್ತಿಯ ವತPನೇ ತ್ಸೆ್ತೂ�ರಿಸುತಾ್ತರೆ.

೨) ಪ್ರತ್ತಿಕೀ್ರಯೇ : ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಅಪಾಯಕೆ� ಒಳಗಾಗುತಾ್ತರೆ. ಏನಾಯಿತ್ಸೆಂದು ಅಥPಮಾಡಿಕೆ್ತೂಳ�ಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸುತಾ್ತರೆ. ಅನುಭವಕೆ� ಪ್ರತ್ತಿಕೀ್ರಯಿಸುತಾ್ತರೆ.

೩) ಅಪಘಾತದ ಸಮಯದ ನಂತರ ನಡೆವುದು : ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ಹೆ್ತೂಂದಾಣಿಕೆ ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಳು�ತಾ್ತರೆ. ದ್ದ�ನಂದ್ದಿನ ಕಾಯPಗಳಲಿN ತ್ಸೆ್ತೂಡಗುತಾ್ತರೆ. ಮುಂದ್ದಿನ ಭವಿರ್ಷ್ಯದಯೋ�ಚನೇ ಮಾಡುತಾ್ತರೆ.

೪) ಮೊದಲ ಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ಬರುವುದು : ಇರ್ಷwರಲಿN ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಮುಗಿದ್ದಿರುತ್ತದ್ದ. ಅನುಭವವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ. ಜಿ�ವನದಲಿN ಹೆ್ತೂಸ ಅನುಭವ ಪಡೆದ್ದಿರುತಾ್ತರೆ. ಅದು ಮುಂದ್ದಿನ ಜಿ�ವನದ ಅಡಿಪಾಯವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ.

(ಎ) ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ದ್ದ�ಹಿಕ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಗಳಿಗೆ : ಜಿ�ವ ಉಳಿಸುವುದಕೆ� ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಪ್ರಶಸ್ತ್ಯ, ಅಪಘಾತದ್ದಿಂದಾಗುವ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳನು್ನ ಕಡಿಮೈ ಮಾಡಲು

ಎಲಾN ರಿ�ತ್ತಿಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ್ಥಗಳನು್ನ ಮಾಡುವುದು. ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇರುವವರಿಗೆ ಪಾ್ರಣ ಉಳಿಸಲು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ್ತೂಳಗಾದವರನು್ನ ಜಿ�ವ ಸಹಿತ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ರವಾನಿಸುವುದು. ಪ್ರಟwನು್ನ ಆದರ್ಷುw ಕಡಿಮೈ

ಮಾಡುವುದು, ಗಾಯಾಳುವಿಗೆ ದಯೇ ತ್ಸೆ್ತೂ�ರುವುದು. ಅಲಿNರುವವರಲಿN ಅನೇ�ಕರು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ತಯಾರಿರಬಹುದು. ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಅವರ ಸಹಾಯ ಪಡೆಯುವುದು.

(ಬಿ) ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರ ಕತPವ್ಯ : ಶಾಂತರಿ�ತ್ತಿಯಲಿN ವತ್ತಿPಸುವುದು. ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದವರಿಗೆ ಇದು ಸಾಂತCನ ನಿ�ಡುತ್ತದ್ದ.

ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ರಿ�ತ್ತಿಯಲಿN ಮಾತನಾಡುವುದು. ಅಲಿN ಇಲಿN ಓಡಾಡದ್ದ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಇರುವುದು. ನೇ್ತೂ�ಡಿಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತಿ್ತದಾIನೇ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಬರಬೆ�ಕು.

(ಸಿ) ಖಚಿತ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ದ್ದ�ಹಿಕ ಪ್ರಟುw ಅಥವ ಇದIಕೀ�ದI ಹಾಗೆ ರೆ್ತೂ�ಗಗ್ರಸ್ತರಾಗುವವರಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಆದರೆ ಮಾನಸಿಕ ಸಂದ್ದಿಗ ್ಧ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯವರಿಗೆ ಮಾನಸಿಕ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅನೇ�ಕರಿಗೆ ಎರಡ್ತೂ ಒಟಿwಗೆ ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಮಾನಸಿಕ ಸಂದ್ದಿಗ ್ಧ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯ ವ್ಯಕೀ್ತ ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಬಾವೋ�ದ್ದC�ಗಕೆ� ಒಳಗಾದರೆ ರೆ್ತೂ�ಗಿಗೆ ಮಾನಸಿಕ ಒತಾ್ತಸ್ತೆ ನಿ�ಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಮಠಾಧಿ�ಶರು ಕೆಲವು ರೆ್ತೂ�ಗಗಳಿಗೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡುತಾ್ತರೆ,

ಮತು್ತ ಮಾನಸಿಕ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾದವರಿಗೆ ತ್ತಿಳುವಳಿಕೆ ನಿ�ಡುತಾ್ತರೆ. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಅವರ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಸಂಪಕP ಹೆ್ತೂಂದ್ದಿದುI ಅವರಿಗೆ ಸಹಾಯ ನಿ�ಡಬಹುದು.

ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸಬೆ�ಕಾದ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ತುತುP ವಾಹನವನು್ನ ತರಿಸಿ ರವಾನಿಸುವುದು. ತಡಮಾಡುವಂತ್ತಿಲN.

ಹಳೇಯ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ದೌರ್ಜುPನ್ಯದ ಗುಣವಿಲNದ್ದಿದIರೆ : ಔರ್ಷಧದ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇಲN. ಮನೇಯವರ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಮಾತನಾಡಿ ನೇರೆಹೆ್ತೂರೆಯವರ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ, ಧಾಮ್ಮಿPಕ ಮುಖಂಡರ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಚಚಿPಸಿ ಹಿತವಚನ ನಿ�ಡಿ

ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳಿಂದ ಪಾರಾಗುವಂತ್ಸೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು.

ದೌರ್ಜುPನ್ಯದ ಗುಣವಿದIರೆ : ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ ಹದಗೆಟಿwದIರೆ ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಕ್ರಮ ತ್ಸೆಗೆದು ಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಹಾಗು ನೇರೆಹೆ್ತೂರೆಯವರಿಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇದಕೆ� ಕಾರಣ ತ್ತಿಳಿಯಬೆ�ಕು.

ಅತ್ತಿಯಾದ ಮದ್ಯಪಾನದ್ದಿಂದಾದರೆ : ನಿದ್ದಿ್ರಸುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಿ ಅವನ ಮನೇಮಂದ್ದಿಯ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಚಚಿPಸಿ ಮದ್ಯಪಾನದ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳನು್ನ ತ್ತಿಳಿಸುವುದು. ಪ್ರಿತ್ತರ್ಜುನಕಾಂಗ ಮತು್ತ ಮೈದುಳಿನ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆ, ಲೆ�ಂಗಿಕ ಶಕೀ್ತನಾಶ, ರೆ್ತೂ�ಗ ನಿರೆ್ತೂ�ಧಕ ಶಕೀ್ತ ಹಾಳಾಗುವಿಕೆ, ಮುಂದ್ದ ಅದು

ದುಶ�ಟವಾಗುವ ವಿರ್ಷಯ, ಹಿಂಸಾತiಕ ನಡತ್ಸೆ, ಆಥಿPಕ ನರ್ಷwವಾಗುವುದನು್ನ ತ್ತಿಳಿಸುವುದು. ದುಶ�ಟ ನಿವಾರಣಾ ಕೆ�ಂದ್ರಕೆ� ಕರೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂ�ಗಲು ತ್ತಿಳಿಸುವುದು.

ಅತ್ತಿಯಾದ ಉದ್ದC�ಗ : ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಪ್ರತ್ಸೆ್ಯ�ಕವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿ ವಿಚಾರಿಸುವುದು. ಕುಡಿಯಲು ನಿ�ರು ಕೆ್ತೂಟುw, ರ್ಜುCರವಿದIರೆ ಪರಿ�ಕೀhಸಿ ಶಾಂತವಾಗಿರುವಂತ್ಸೆ ತ್ತಿಳಿಸಿ ಸಾಧ್ಯವಾಗದ್ದಿದIರೆ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

ಸಮುದಾಯದ ಸಹಕಾರ : ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತು್ತ ಮಾನಸಿಕ ಒತಾ್ತಸ್ತೆ ಮನೇಯಲಿN / ಸಮುದಾಯದಲಿN ಈ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಯಾರಾದರ್ತೂ ಸಹಾಯಕೆ� ಸಿಗುತಾ್ತರಾ ನೇ್ತೂ�ಡುವುದು, ಸಮುದಾಯದ ಮುಖಂಡರ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಮಾತನಾಡಿ

ಅವರಿಗೆ ಹೆ�ಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದ್ದಂದು ನಿಧPರಿಸುವುದು.

ಗುಂಪು ಚಚೆPಯ ಅನಾನುಕ್ತೂಲಗಳು

ಆತiಹತ್ಸೆ್ಯಯ ಮನಸು. : ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಹೆ�ಳುವ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳನು್ನ ಕೆ�ಳಿಕೆ್ತೂಳಿ�, ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳನು್ನ ಕೆ�ಳಿ ತ್ತಿಳಿದುಕೆ್ತೂಳಿ�, ಸಮಯಕೆ� ತಕ � ಆಹಾರ, ಪಾನಿ�ಯ ಕೆ್ತೂಟುw ಕರುಣೆ ತ್ಸೆ್ತೂ�ರಿಸಿ, ತುತುPವಾಹನ ಬರಲು ತ್ತಿಳಿಸುವುದು. ತಡಮಾಡಬಾರದು.

ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಹೆ�ಗೆ ವತ್ತಿPಸುವುದು : ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಅವನಿಗಾದ ಅನುಭವದ ಬಗೆ� ತ್ತಿಳಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಅವನು ಹೆ�ಳುವುದಕೆ� ವಿರೆ್ತೂ�ಧಿಸದ್ದ ನಂಬಿದಂತ್ತಿರುವುದು. ಅವನು

ಹೆ�ಳುವುದನು್ನ ಹೆಚು� ಕೆ�ಳಲು ಹೆ�ಳುವಂತ್ಸೆ ಪೊ್ರ�ತಾ.ಹಿಸುವುದು. ಇದರಿಂದ ಅವನಿಗೆ ಆದ್ಯತ್ಸೆ ಕೆ್ತೂಟwಂತಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅದು ನಂಬಲಹPವಾಗಿಲNದ್ದಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಅದನು್ನ ತ್ತಿಳಿಸಬಾರದು. ಅನುಭವವನು್ನ

ಕೆ�ಳುವುದರಿಂದ ಅವನನು್ನ ಗುರುತ್ತಿಸಲು ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅನುಭವಗಳು ಭಯಪಡಿಸಬಹುದು. ಹೆ�ಳುವುದರಿಂದ ಅವು ಮೈದುಳಿನಲಿN ಮುದ್ದಿ್ರತವಾಗಿ ಬಹಳ ಕಾಲ ಜ್ಞಾ�ಪಕವಿರುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನು ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು, ಅಥವ ದ್ದ�ಹಿಕ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾಗದ ಇತರರು ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು. ಮಾನಸಿಕ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾದ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಸಹಾನುಭ್ತೂತ್ತಿ ತ್ಸೆ್ತೂ�ರಿಸಿ, ಎಲಿNಗೆ

ಹೆ್ತೂ�ಗಬೆ�ಕು. ಹೆ�ಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗಬೆ�ಕು, ಅಲಿN ಅವರನು್ನ ನೇ್ತೂ�ಡಿಕೆ್ತೂಳು�ವವರು ಯಾರು ಎಂಬ ಬಗೆ� ಕೆ�ಳಿ ತ್ತಿಳಿದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು.

ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಬೆರೆಯುವುದು: ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನ ದ್ದ�ಹಿಕ ಅಂಗಗಳ ಸ�ಶPವು ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಸಮಾಧಾನ ಮತು್ತ ರಕ್ಷಣೆಯನು್ನ ಕೆ್ತೂಡುತ್ತದ್ದ. ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಮಾಡನಾಡುವಾಗ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನು ಅವನ ಕೆ�ಯನು್ನ

ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಳ�ವುದು, ಅವನ ಹೆಗಲ ಮೈ�ಲೆ ಕೆ�ಹಾಕುವುದು, ವ್ಯಕೀ್ತ ತನ್ನ ತಲೆಯನು್ನ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನ ಹೆಗಲ ಮೈ�ಲೆ ಹಾಕೀದರೆ ಆಕೆh�ಪಣೆ ಮಾಡದ್ದಿರುವುದು ಒಳೇ�ಯದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಅವನಿಗೆ ಅರಿವಿಲNದಂತ್ಸೆ ರಕ್ಷಣೆ

ಬಯಸುತಾ್ತನೇ. ಆದುದರಿಂದ ಹಿರಿಯ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಸಹಾಯ ಬಯಸುತಾ್ತನೇ. ಸಾಮಾನ್ಯ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ ಪಡೆಯುವುದು ಅವನ ಆಸ್ತೆ.

ಅತ್ತರೆ ಅಳಲಿ ಬಿಡಿ : ಈ ವ್ಯಕೀ್ತಗಳು ತಮ i ಮನದ ದುಃಖವನು್ನ ಅಳುವುದರ ಮ್ತೂಲಕ ಹೆ್ತೂರದ್ತೂಡುತಾ್ತರೆ. ಆದ ಕಾರಣ ಅಳುವುದಾದರೆ ಅಳಲಿ. ಆದರೆ ಅದು ಕಾಣುತ್ತದ್ದ, ಕೆ�ಳುತ್ತದ್ದ. ಅದು

ಮಾನಸಿಕ ತುಮುಲಗಳ ಕುರುಹು. ಇದು ನಮi ಸಂಸ�ೃತ್ತಿಯಲಿN ಹಾಸುಹೆ್ತೂಕಾ�ಗಿದ್ದ. ಬಿಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿ್ತಲN. ಸಹಿಸಲ್ತೂ ಆಗುತ್ತಿ್ತಲN. ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಅಥP ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಂಡರೆ ಸಾಕು. ಅದು ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಮನದಟಾwಗಬೆ�ಕು.

ಇತರರಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ : ಈ ವ್ಯಕೀ್ತಗಳು ತಮ i ಭಾವನೇಗಳನು್ನ ಇತರರಿಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂ�ರಿಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಲು ಮುರ್ಜುಗರ ಪಟುwಕೆ್ತೂಳು�ತಾ್ತರೆ. ತಮiನು್ನ ಇತರರು ನೇ್ತೂ�ಡುತ್ತಿ್ತದಾIರೆ ಎಂದು ತ್ತಿಳಿಯುತಾ್ತರೆ. ಅದನು್ನ ಅವರು ಇರ್ಷwಪಡುವುದ್ದಿಲN. ಆದರೆ ವಿಧಿ ಇಲN. ನೇ್ತೂ�ಡುಗರಿಗೆ ಮರೆ ಮಾಚಲು ಬೆ�ರೆಡೆ ಅವರನು್ನ ಒಂಟಿಯಾಗಿ

ಬಿಡುವುದರಿಂದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಹೆಚು�. ಆದಕಾರಣ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಇರಲಾಗದ್ದಿದIರೆ ಯಾರನಾ್ನದರ್ತೂ ಅವನ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಇರಲು ಬಿಡಬೆ�ಕು. ಅವರಿಗೆ ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿ ಗೆ್ತೂತ್ತಿ್ತದIರೆ ಮತ್ತರ್ಷುw ಉತ್ತಮ.

ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ವಿಚಾರ ಗೆ್ತೂತ್ತಿ್ತದIರೆ ಇನ್ತೂ್ನ ಒಳೇ�ಯದು. ಮಾನವರ ಒತಾ್ತಸ್ತೆ ಇವರಿಗೆ ಅತ್ತಿಮುಖ್ಯ.

ಸಂಪಕP ಮಾಗPದ ತಜ್ಞತ್ಸೆಯನು್ನ ಬಳಸಿ, ಆಲಿಸಿ, ಓಲೆ�ಸಿ ಸಮಾಧಾನಗೆ್ತೂಳಿಸಿ ಗೆ್ತೂಂದಲಕೆ್ತೂ�ಳಗಾದವರನು್ನ ಕಳೇದು ಹೆ್ತೂ�ಗಿರುವವರನು್ನ ಮನೇಮುಂದ್ದಿಯಿಂದ ಬೆ�ಪPಟಿwರುವವರನು್ನ ಅವರ

ಕುಟುಂಬದ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಮತ್ಸೆ್ತ ಸ್ತೆ�ರಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು, ಅಪಘಾತದಲಿN ಅನೇ�ಕರು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾಗಿರುವುದರಿಂದ ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಗುಂಪ್ರಿನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರ ಮಾತ್ತಿನಂತ್ಸೆ ವತ್ತಿPಸಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

III. ಚಿತ್ತಭ್ರಮೈಯ ರೆ್ತೂ�ಗಿಗಳಿಗೆ (DELIRIUM) :

ಒತ್ತಡ, ಭ್ರಮೈ, ಅತ್ತಿಯಾದ ಉದ್ದC�ಗಗಳು, ಚಿತ ್ತ ಭ್ರಮೈಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದು, ಅದು ಹೆರಿಗೆಯ ನಂತರವೂ ಬರಬಹುದು. ಇದನು್ನ ಸಿ್ತ ್ರ� ಪುರುರ್ಷರಿಬ್ಬರಲಿN, ಎಲN ವಯಸಿ.ನವರಲಿN ಕಾಣಬಹುದು.

ಅವರದು ಅಸಂಬದ್ಧ ಮಾತು ಮತು್ತ ನಡತ್ಸೆ, ಗಲಿಬಿಲಿ, ಭಯ, ಭಿ�ತ ಮನೇ್ತೂ�ಭಾವ ಮತು್ತ ಭಯದ ಶಂಕೆಯ ಗುಣಗಳು, ಚಿತ್ಸೆ್ತೂ್ತ�ದ್ದ್ರ�ಕ, ಇಲNದ್ದಿರುವ ನೇ್ತೂ�ಟಗಳನು್ನ ಕಲಿ�ಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು, ಅತ್ತಿಯಾದ

ಮದ್ಯಪಾನದವರಲಿN ಇದು ಹೆಚು�. ಮೊದಲು ಇದಕೆ� ಕಾರಣ ತ್ತಿಳಿದು ಅದನು್ನ ಹೆ್ತೂ�ಗಲಾಡಿಸುವುದು. ರ್ಜುCರವಿದIರೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡುವುದು, ಹುಚೆ್ತೂ��ದ್ದ್ರ�ಕವಿದIರೆ ಮಂಕುಗೆ್ತೂಳಿಸುವ ಔರ್ಷಧವನು್ನ ಕೆ್ತೂಡುವುದು.

IV. ಉನಾiದ (HYSTERIA) : ಕಾರಣ : ಉನಾiದ ಮಾನಸಿಕ ಒತ್ತಡದ ಮ್ತೂಲ ಕಾರಣ. ಇದು ಪುರುರ್ಷರಿಗಿಂತಲ್ತೂ ಸಿ್ತ ್ರ�ಯರಲಿN ಅತ್ತಿ

ಹೆಚು�. ಆದರೆ ಅಪರ್ತೂಪ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಕ್ತೂಗಾಡುವುದು ಅಥವ ಅಳುವುದು, ಕ್ತೂದಲು ಕೀತು್ತ ಕೆ್ತೂಳು�ವುದು, ಕಣು್ಣ ಸCಲ� ಮುಚಿ�ಕೆ್ತೂಂಡಿರುವುದು, ಅವರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು. ಅವರಿಗೆ ಪ್ರ್ರ�ಕ್ಷಕರು ಬೆ�ಕು. ಆದ ಕಾರಣ ಅವರನು್ನ

ಆಕಷ್ಠಿPಸಲು ಬೆ�ಕಂತಲೆ� ಕೆಳಗೆ ಬಿ�ಳುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಒಂಟಿಯಾಗಿದIರೆ ಬಿ�ಳುವುದ್ದಿಲN. ಬಿದಾIಗ ದ್ದ�ಹದ ಯಾವ ಭಾಗಕಾ�ಗಲಿ� ಪ್ರಟಾwಗುವುದ್ದಿಲN. ಅವರ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯನು್ನ ಕಂಡು ಹಿಡಿಯುವುದು ಕರ್ಷw.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯ ಮ್ತೂಲ ತ್ತಿಳಿಯುವುದು ಕರ್ಷwವಲN. ದಯೇ ತ್ಸೆ್ತೂ�ರಬೆ�ಕು. ಆದರೆ ಕಟುwನಿಟಾwಗಿರಬೆ�ಕು. ಚಲನೇಯನು್ನ ಗಮನಿಸಬಾರದು. ಚೆ�ತರಿಸಿಕೆ್ತೂಂಡ ನಂತರ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಆಸ�ದ ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು. ಇದು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರ ಪರಿಮ್ಮಿತ್ತಿಯಲಿN ಬರುವುದ್ದಿಲN. ಆದರೆ ಅಪರ್ತೂಪಕೆ� ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕಾಗಬಹುದು.

ಹಿಂಸಾಚಾರ / ಆಕ್ರಮಣ ಶ್ರ�ಲತ್ಸೆಯನು್ನ ಪ್ರದಶ್ರPಸುತಾ್ತ ಅಪಾಯಕಾರಿ ವ್ಯಕೀ್ತಯಾಗಿ ಕಾಣುವ ಮನೇ್ತೂ�ರೆ್ತೂ�ಗಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಹಿಂಸಾಚಾರವು ಶಾಂತ್ತಿಭಂಗವನು್ನಂಟು ಮಾಡುವ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ನಡತ್ಸೆ,

ಮಾನವರ ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯಕರ ನಡತ್ಸೆಯಲಿNನ ಬದಲಾವಣೆ, ಆಕ್ರಮಣಕಾರಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿ್ತಯ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣವಾಗಿರಬಹುದು. ಅದೃರ್ಷwವಶಾತ ್ ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೆಚು� ಕಂಡುಬರುತ್ತಿ್ತಲN. ಆದರೆ ಕೆಲವರಲಿN

ಇದು ಔರ್ಷಧದ ಅಥವ ಮದ್ಯದ ಕುಡಿತದ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮ ಅಥವ ಮತ್ತಿಭ್ರಮಣೆಯಿಂದಾಗಿರಬಹುದು. ಅಪರ್ತೂಪಕೆ� ಅದು ಸಾCಭಾವಿಕ ಕಾರಣದ್ದಿಂದ ಉಂಟಾಗಿರಬಹುದು. ಕೆಲವರು ಉದ್ದI�ಶಪೂವPಕವಾಗಿ

ಅದರಲಿN ತ್ಸೆ್ತೂಡಗಬಹುದು. ಕೆಲವರು ನಟನೇಯನು್ನ ಸಹ ಪ್ರದಶ್ರPಸಬಹುದು.

ಕಾರಣಗಳು : ಅನೇ�ಕ ಹಾಗ್ತೂ ಸಂಯುಕ್ತ, ಮಾನಸಿಕ ರೆ್ತೂ�ಗಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟಿwರಬಹುದು. ಅಥವಾ ರೆ್ತೂ�ಗರಹಿತ ಕಾರಣವೂ ಇರಬಹುದು. ಅವುಗಳಲಿN ಪ್ರಧಾನವಾದವು.

೧. ಮಾನಸಿಕ ರೆ್ತೂ�ಗ : ಇಚಿ�ತ್ತ ಮನೇ್ತೂ�ಬೆ�ನೇ (SCHIZOPHRENIA)

೨. ರೆ್ತೂ�ಗ ರಹಿತ ಕಾರಣಗಳು : ಇವುಗಳಲಿN ಪ್ರಧಾನವಾದ ೩ ಕಾರಣಗಳಿವೈ.

(ಎ) ಜೆ�ವಿಕ ಕಾರಣಗಳು : ರ್ಜುನಿಕಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರಬಹುದು.

(ಬಿ) ಮಾನಸಿಕ ಕಾರಣಗಳು : ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಬೆಳೇದು ಬಂದ ಪರಿಸರ, ಚಿಕ�ಂದ್ದಿನಲಿN ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯಕರವಾಗಿ ಬೆಳೇಯಲು ದ್ದ್ತೂರೆತ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು, ಅನುಭವಿಸಿದ ಕರ್ಷw ಕಾಪPಣ್ಯಗಳನು್ನ ಅವಲಂಬಿಸುತ್ತದ್ದ.

(ಸಿ) ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರಣಗಳು : ೧. ಸಹವಾಸ ದ್ದ್ತೂ�ರ್ಷ, ನಿರ್ಜು ಜಿ�ವನದಲಿN ದ್ದ್ತೂರೆತ ಬಂಧು-ಮ್ಮಿತು್ರಗಳ ನಡಾವಳಿಗಳು

೨. ನಗರಿ�ಕರಣ : ಶ್ರ�ಘ್ರಗತ್ತಿಯ ನಗರದ ಬೆಳವಣಿಗೆ, ಉದ್ದ್ತೂ್ಯ�ಗದ ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆ, ಬಡತನ, ಗಳಿಕೆಯ ಆಸ್ತೆ, ವಿವಿಧ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಮಾನಸಿಕ ಮತು್ತ ದ್ದ�ಹಿಕ ಒತ್ತಡಗಳು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : (ಎ) ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಮತು್ತ ಇತರರ ರಕ್ಷಣೆ ಅತ್ತಿ ಮುಖ್ಯ ಮತು್ತ ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ.

(ಬಿ) ಅಪಾಯಕರ ನಡಾವಳಿಕೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣ : ಇದಕೆ� ಪ್ರಶಾಂತ ಮಾಗP (CALM APPROCH) ಅತ್ಯಂತ ಒಳೇ�ಯ ಮಾಗP. ಆದರೆ ಇದಕೆ� ಕ್ರಮ ರ್ಜುರುಗಿಸಲು ಸಾಕರ್ಷುw ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯ ಸಿಬ್ಬಂದ್ದಿ ವಗP ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

ರೆ್ತೂ�ಗಿಯನು್ನ ಬಲವಂತದ್ದಿಂದ ತಡೆಹಿಡಿಯಲೆ�ಬೆ�ಕು. ಇದಕೆ� ಕಾನ್ತೂನಿನ ರಕ್ಷಣೆಯ್ತೂ ಇದ್ದ. ಇದಕೆ� ಅತ್ತಿ ಶ್ರ�ಘ್ರ ಪರಿಶ್ರ�ಲನೇ ಅತಾ್ಯವಶ್ಯಕ. ಏಕೆಂದರೆ ಇಲಿN ೨ ರಿ�ತ್ತಿಯ ತ್ತಿ�ಮಾPನ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

೧) ಈ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಬದಲಾವಣೆ (ಆಕ್ರಮಣಕಾರಕ) ರೆ್ತೂ�ಗದ್ದಿಂದಲೆ? ಅಲNವೈ�? ರೆ್ತೂ�ಗದ್ದಿಂದಲNದ್ದಿದIರೆ ಪೊ�ಲಿಸರಿಗೆ ಒಪ್ರಿ�ಸಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ರೆ್ತೂ�ಗಿಯು ಆಯುಧವನು್ನ ಹೆ್ತೂಂದ್ದಿದIರೆ ಅಥವ ಇತರರ ಮೈ�ಲೆ ದ್ದ�ಹಿಕ

ಹಲೆN ಲೆ�ಂಗಿಕ ಹಲೆN ನಡೆಸಿದರೆ ಕಾನ್ತೂನು ಕ್ರಮ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

೨) ರೆ್ತೂ�ಗಿಯಾಗಿದIರೆ ಅದು ಅವಯವಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ರೆ್ತೂ�ಗವೈ�? ಅಥವ ಕಾಯPಸಂಬಂಧಿತವೈ? (FUNCTIONAL DISORDER) ಎಂದು ನಿಧPರಿಸಬೆ�ಕು. ಇದಕೆ� ಸಾಕರ್ಷುw

ಮಾಹಿತ್ತಿಯನು್ನ ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಕಡೆಯವರಿಂದ ಪಡೆಯಬೆ�ಕು. ಇತ್ತಿ್ತ�ಚೆಗೆ ನಡತ್ಸೆಯಲಿN ವ್ಯತ್ಯಯವಾಗಿತ್ಸೆ್ತ�? ಮಾನಸಿಕ ರೆ್ತೂ�ಗದ ಲಕ್ಷಣಗಳಾದ ಹುಚು� ನಡತ್ಸೆ ತ್ಸೆ್ತೂ�ರಿದನೇ? ಹಳೇಯ ಮಾನಸಿಕ ರೆ್ತೂ�ಗದ ಚರಿತ್ಸೆ್ರ

ಇರಬಹುದು. ಇತ್ತಿ್ತ�ಚೆಗೆ ದ್ದ�ಹಿಕ ರೆ್ತೂ�ಗ, ತಲೆಗೆ ಪ್ರಟುw ಅಥವ ಔರ್ಷಧದ್ದಿಂದಾಗಿರಬಹುದು. ಇಲಿN ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಮಾನಸಿಕ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯನು್ನ ಅಳೇಯಬೆ�ಕು. ಅಂಗಾಂಗಗಳ ವ್ಯತ್ಯಯದ ಪುರಾವೈ. ಹುಚು� ಉನಾiದ, ಅಕ್ರಮಣ

ಕಾರಕ ನಡತ್ಸೆ ಆತiಹತ್ಸೆ್ಯಯ ಸಂಭವಗಳನು್ನ ಪರಿಗಣಿಸಬೆ�ಕು. ಇತ್ತಿ್ತ�ಚೆಗೆ ಯಾವುದಾದರ್ತೂ ಕಾರಣದ್ದಿಂದ ಉಲ್ಬಣವಾಗಿದ್ದಯೇ�? ಈ ರ್ಜುನರಲಿN ಅನೇ�ಕರು ಅಧಿಕ ಪ್ರಸಂಗಿಗಳು, –ಅತ್ತಿಯಾಗಿ ವತ್ತಿPಸುವವರು ಭಯ

ಭಿ�ತ್ತಿ ಉಳ�ವರು ಇವರನು್ನ ಆತi ವಿಶಾCಸಕೆ� ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆದರಿಸದ್ದ ದಾರಿಗೆ ತರಬೆ�ಕು. ವೈ�ದ್ಯರು ಅವರನು್ನ ಅಥPಮಾಡಿಕೆ್ತೂಂಡಿದಾIರೆ ಎಂಬ ಭಾವನೇ ಅವರಿಗೆ ಬಂದರೆ ಅದು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಒಮೈi ಹತ್ಸೆ್ತೂ�ಟಿಗೆ

ಬಂದರೆ ನಂತರ ಅವರಿಗೆ ಉಪಶಾಮಕ (SEDATIVE) ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಹೆಲೆ್ತೂ ಪ್ರರಿಡಾಲ ್ ೫- ೧೦ ಮ್ಮಿ.ಗಾ್ರಂ. ಪಾ್ರರಂಭದಲಿN ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ರೆ್ತೂ�ಗಿ ಚೆ�ತರಿಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವತನಕ ಮುಂದುವರಿಸಬೆ�ಕು. ನಂತರ ಮುಂದ್ದಿನ ಕ್ರಮ

ಯೋ�ಚಿಸಬೆ�ಕು. ಮಾನಸಿಕ ರೆ್ತೂ�ಗಕೆ� ಚಿಕೀತ್ಸೆ., ಅವರನು್ನ ಮನೇಗೆ ಕಳಿಸುವುದ್ದ್ತೂ� ಅಥವ ವಾಡಿPನಲಿN ಇಟುwಕೆ್ತೂಂಡಿರುವುದ್ದ್ತೂ�? ಎಂದು ತ್ತಿ�ಮಾPನಿಸಬೆ�ಕು. ಅವರನು್ನ ವಾಡ ್‌PನಲಿN ಇಟುwಕೆ್ತೂಳು�ವ ಅಧಿಕಾರ

ಮೈಂಟಲ ್ ಹೆಲ ್ತ ್ ಆಕw ್‌ನಡಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದ. ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಇಟುwಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು. ಮುಂದ್ದಿನ ಕ್ರಮ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು.

ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಕ ಕ್ರಮಗಳು :೧) ಪಾ್ರಥಮ್ಮಿಕ ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಕ ಕ್ರಮ : ವ್ಯಕೀ್ತಯ ನಡತ್ಸೆಯಲಿN ಬದಲಾವಣೆಯನು್ನ ಬಾಲ್ಯದಲೆN� ಕಂಡರೆ,

ಉ.ಹ. ಕಳ�ತನ, ಸುಳು� ಹೆ�ಳುವುದು, ಲೆ�ಂಗಿಕ ಕೀರುಕುಳ ಮುಂತಾದವನು್ನ ಗಮನಿಸಿದಾಗ ತಕ್ಷಣ ನಡತ್ಸೆಯ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಶ್ರಕ್ಷಣ ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಸರ್ಜುÃನರ ಸಹವಾಸ ಮಾಡುವುದು.

ಅರಿವಿನ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.: ದ್ತೂಮಪಾನ ಮತು್ತ ಮದ್ಯಪಾನದ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳ ಬಗೆ�, ಅರಿವನು್ನಂಟು ಮಾಡುವುದು, ಮದ್ಯಪಾನ ಬಿಡಲು ಸಹಾಯ, ದ್ತೂಮಪಾನ ಮದ್ಯಪಾನದ ಬಗೆ� ಇರುವ ತಪು� ಜ್ಞಾಹಿರಾತ್ತಿನ ಬಗೆ� ಶ್ರಕ್ಷಣ, ವಸತ್ತಿಹಿ�ನ ಮಕ�ಳಿಗೆ ವಸತ್ತಿ ಸೌಕಯP, ಬಡತನದವರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಹಸ ್ತ ನಿ�ಡುವುದು. ಶಾಲಾ

ಆರೆ್ತೂ�ಗ ್ಯ ಕಾಯPಕ್ರಮಗಳ ಉಪಯೋ�ಗ ಪಡೆಯುವುದು. ಒತ್ತಡ ನಿವಾರಣ ಕಾಯPಕ್ರಮಗಳ ಬಳಕೆ, ವಿರಾಮದ ಸಮಯದ ಸದ್ದಿCನಿಯೋ�ಗ, ವಿಶಾ್ರಂತ್ತಿ, ಅಪರಾಧಕೆ� ತಕ� ಶ್ರಕೆhಯ ಬಗೆ� ಅರಿವು ಮ್ತೂಡಿಸುವುದು.

ದ್ದಿCತ್ತಿ�ಯ ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಕ ಕ್ರಮ : ಶ್ರ�ಘ ್ರ ರೆ್ತೂ�ಗ ನಿಧಾPರ, ಆರೆ್ತೂ�ಗ ್ಯ ಸ್ತೆ�ವಾ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನು್ನ ಒದಗಿಸುವುದು, ಸ್ತೆ�ಕೆ್ತೂ�ಟೆ್ತೂ್ರ�ಪ್ರಿಕ ್ ಔರ್ಷಧದ ಬಳಕೆ

ತೃತ್ತಿ�ಯ ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಕ ಕ್ರಮ : ಮರು ಜಿ�ವನ, ಉದ್ದ್ತೂ್ಯ�ಗವನು್ನ ಕೆ್ತೂಡುವುದು.

________________

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೦

ಹೆಚ ್.ಐ.ವಿ. / ಏಯ್ಡ. ್‌ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕೀತರಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ರೆ್ತೂ�ಗಗ್ರಸ್ತರಾಗಬಹುದು : HIV/AIDS ರೆ್ತೂ�ಗದ್ದಿಂದ ನರಳುತ್ತಿ್ತರುವವರ ದ್ದ�ಹದ ದ್ರವಗಳಲಿN ವೈ�ರಸ ್‌ಗಳಿರುತ್ತವೈ. ಈ ವೈ�ರಸ ್ ಗಳು ಪುರುರ್ಷರ ವಿ�ಯPದಲಿN, ಸಿ್ತ ್ರ�ಯರ ಯೋ�ನಿ ಮತು್ತ ಗಭPಶ್ರರದ ದ್ರವಗಳಲಿN ಹಾಗ್ತೂ ಇಬ್ಬರ ರಕ್ತದಲಿN ಯರ್ಥೈ�ಚ್ಛವಾಗಿರುತ್ತವೈ. ಇಬ್ಬರ ಕಂಬನಿ, ಜೆ್ತೂಲುN, ಬೆವರು,

ಮೈದುಳು ಬಳಿ� ರಸದಲಿNಯ್ತೂ ಸಾಧಾರಣ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯಲಿN ಇರುತ್ತವೈ. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಅದರ ಸಂಪಕP ಹೆ್ತೂಂದ್ದಿದIರೆ, ರೆ್ತೂ�ಗಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಹೆಚಿ�ರುವ ಪ್ರದ್ದ�ಶಗಳಲಿN ಶಸ್ತ ್ರಚಿಕೀತ.ಕರು ಶಸ್ತ ್ರಕೀ್ರಯೇ ನಡೆಸಿದರೆ,

ಶಸ್ತ ್ರಚಿಕೀತ.ಕರು ಮತು್ತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರ ಮೈ�ಕೆ�ಗಳ ಮೈ�ಲೆ ಗಾಯಗಳಿದIರೆ, ಅದನು್ನ ಮುಚಿ�ರದ್ದಿದIರೆ, ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ರಕ ್ತ ಈ ಗಾಯದ ನೇ�ರ ಸಂಪಕP ಪಡೆದರೆ ರೆ್ತೂ�ಗ ಬರುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆ ಹೆಚು�. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬಾಯಿಯ ಸುತ್ತ

ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತಿ್ತದIರೆ ಬಾಯಿಂದ ಬಾಯಿಗೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡುವಾಗ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕೀಗೆ ಒಳಗಾಗಬಹುದು.

ದಂತ ವೈ�ದ್ಯರು ರೆ್ತೂ�ಗಿಗಳಿಗೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡುವಾಗ, ಅವರ ಬೆರಳುಗಳು ಜೆ್ತೂಲಿNನ ಸಂಪಕPದಲಿNರುವುದರಿಂದ, ವೈ�ದ್ಯರ ಬೆರಳುಗಳಿಗೆ ಗಾಯವಾದರೆ ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಜೆ್ತೂಲುN, ರಕ ್ತ ಗಾಯವನು್ನ

ಸಂಪಕೀPಸಿದರೆ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆಯು ಉಂಟು. ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ರೆ್ತೂ�ಗ ನಿಧಾPರ, ಮತು್ತ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಬಳಸಿದ ಸಲಕರಣೆಗಳು ಕಲುಸಿತವಾಗಿದIರೆ, ಅದರ ಸಂಪಕP ಹೆ್ತೂಂದ್ದಿದರೆ, ಕಲುಷ್ಠಿತ ವಸು್ತ ಚುಚಿ�ಕೆ್ತೂಂಡರೆ ರೆ್ತೂ�ಗ

ಹರಡುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆ ಅತ್ತಿ ಹೆಚು�.

ಆದರೆ ಈ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಪ್ರಸಾರವು ಅಪರ್ತೂಪವೈಂದು ಅನೇ�ಕ ತನಿಖ್ಯೆಗಳು ನಿರ್ತೂಪ್ರಿಸಿದIರ್ತೂ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆಯನು್ನ ತಳಿ� ಹಾಕುವಂತ್ತಿಲN. ಇದು ಭಯಾನಕ, ಪಾ್ರಣಾಂತಕ, ಕಳಂಕ ಪೂರಿತ ರೆ್ತೂ�ಗವಾದುದರಿಂದ ಇದರಿಂದ

ತಪ್ರಿ�ಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು ಮೈ�ಲಲNವೈ�? ಪ್ರಸ್ತೂತ್ತಿ ತಜ್ಞರು ಹೆರಿಗೆ ಮಾಡಿಸುವಾಗ ಉಲ್ಬದ್ರವ ಮತು್ತ ಸತ್ಸೆ್ತಯ ರಕ್ತದಲಿN ವೈ�ರಸ ್‌ಗಳಿರುವುದರಿಂದ ಅವುಗಳು ಹೆರಿಗೆ ಮಾಡಿಸುವವರ ದ್ದ�ಹದ್ದ್ತೂಳಗೆ ನುಸುಳುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆಯ್ತೂ ಉಂಟು.

ಅನೇ�ಕ ವೈ�ಳೇ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕೀತರು ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡುವವರಿಗೆ ತಮ i ರೆ್ತೂ�ಗವನು್ನ ತ್ತಿಳಿಸದ್ದ ಗೌಪ್ಯವಾಗಿಟುwಕೆ್ತೂಂಡು, ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಪಡೆಯುತಾ್ತರೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಕಳಂಕ ರೆ್ತೂ�ಗ, ಅದರ ವಿರ್ಷಯ ತ್ತಿಳಿದರೆ

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡುವುದ್ದಿಲN ಎಂಬ ಭಯದ್ದಿಂದ ಸುಮiನಿರುತಾ್ತರೆ. ರೆ್ತೂ�ಗದ ವಿರ್ಷಯ ತ್ತಿಳಿದ್ದಿದIರೆ ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಕ ಕ್ರಮ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಲು ಅನುಕ್ತೂಲ ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಎಲNರನು್ನ ಅನುಮಾನಿಸಿ ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಕ ಕ್ರಮ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಒಬ್ಬರ ರೆ್ತೂ�ಗದ್ದಿಂದ ತಪ್ರಿ�ಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಲು ನ್ತೂರಾರು ರ್ಜುನರ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಸಮಯದಲಿN ಅನಾವಶ್ಯಕವಾಗಿ ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಕ ಕ್ರಮ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇದಕೆ� ಲಭ್ಯವಿರುವ ಕ್ರಮವೈಂದರೆ ಸಾವPತ್ತಿ್ರಕ ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಕ ಕ್ರಮ.

೨) ಸಾವPತ್ತಿ್ರಕ ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಕ ಕ್ರಮ (UNIVERSAL WORK PRECAUTIONS) ಮತು್ತ ಜೆ�ವಿಕ ಸುರಕೀhತಾ ಮಾಗP (BIO SAFETY PRECAUTIONS) ಈ ಕ್ರಮಗಳು ಕೆh�ಮದಾಯಕ.

I. ಸಾವPತ್ತಿ್ರಕ ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಕ ಕ್ರಮಗಳು : ಪ್ರಟುw ಬಿದIವರಿಗೆ ಹಾಗ್ತೂ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತಿ್ತರುವವರಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡುವಾಗ ಈ ಕೆಳಕಂಡ ಕ್ರಮಗಳನು್ನ ತಪ�ದ್ದ ಅನುಸರಿಸಬೆ�ಕು.

೧) ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಮೊದಲು ಮತು್ತ ನಂತರ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಪು ಮತು್ತ ನಿ�ರಿನಿಂದ ಚೆನಾ್ನಗಿ ಉಜಿÃ ಕೆ� ತ್ಸೆ್ತೂಳೇದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು.

೨) ಮೈ�ಕೆ� ಕಾಲುಗಳ ಮೈ�ಲೆ ಗಾಯ, ಹುಣು್ಣ, ವ್ರಣ, ಕುರು ಇದIರೆ ಅದಕೆ� ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಮಾಡಿ ಅದನು್ನ ಸಂಪೂಣP ಮುಚ�ಬೆ�ಕು. ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ನಿ�ರು ಹಿ�ರದಂತಹ ವಸು್ತವನು್ನ ಸುತ್ತಬೆ�ಕು. ಸಾಧ್ಯವಿಲNದ್ದಿದIರೆ ಹತ್ತಿ್ತ

ಅಥವ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಬಟೆwಯ ಪಾ್ಯಡ ್‌ನಿಂದ ಮುಚಿ�ಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು.

೩) ಕೆ�ಗೆ ಗ Nೌಸ ್ ಅನು್ನ ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಸಾಧ್ಯವಿದIರೆ ಗೌನು ಧರಿಸಬೆ�ಕು. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನ ಚಮP ವ್ಯಕೀ್ತಯ ರಕ್ತದ ಸಂಪಕPಕೆ� ಒಳಗಾದರೆ ತಕ್ಷಣ ಒರೆಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಮತು್ತ ಚನಾ್ನಗಿ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಈ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಹರಡುವಿಕೆ ಅಪರ್ತೂಪವಾದರ್ತೂ ಎಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮ ಅತ್ಯಗತ್ಯ.

೪) ಎಲಾN ರಿ�ತ್ತಿಯ ಸಲಕರಣೆಗಳನು್ನ ಹುಷಾರಾಗಿ ಬಳಸಬೆ�ಕು. ರಕ್ತದ ಸಂಪಕPವಾಗದಂತ್ಸೆ, ಚುಚಿ�ಕೆ್ತೂಳ�ದಂತ್ಸೆ ಎಚ�ರವಹಿಸಬೆ�ಕು. ರಕ ್ತ ಸಿಡಿದರೆ ಎಚ�ರಿಕೆಯಿಂದ ಚೆ್ತೂಕ�ಟಗೆ್ತೂಳಿಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು.

ರಕ್ತಸಿಕ್ತವಾದ ಉಡುಪನು್ನ ತಕ್ಷಣ ಬಿಚಿ�, ನಿ�ರಿನಲಿN ಕುದ್ದಿಸಿ. ನಂತರ ಒಗೆಯಬೆ�ಕು,

ಉಪಕರಣಗಳನು್ನ ನಿ�ರಿನಲಿN ಕುದ್ದಿಸಬೆ�ಕು / ಅಟೆ್ತೂ�ಕೆN�ವ ್ ಮಾಡಬೆ�ಕು. ರೆ್ತೂ�ಗಿಯಿಂದ ಬಂದ ತಾ್ಯರ್ಜು ್ಯ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ಸರಿಯಾದ ರಿ�ತ್ತಿಯಲಿN ಶೇ�ಖರಿಸಿಟಿwದುI ನಂತರ ಸುಡಬೆ�ಕು. ಉ.ಹ. ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್,

ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್, ಹತ್ತಿ್ತ ಮುಂತಾದವುಗಳು.

೫) ಕೆಲಸ ನಿವPಹಿಸುವ ಜ್ಞಾಗದಲಿN ಒಡೆಯದಂತಹ ಸಲಕರಣೆಗಳನು್ನ ಬಳಸಬೆ�ಕು. ಕಣು್ಣಗಳನು್ನ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇದುಕೆ್ತೂಳ�ಲು ವ್ಯವಸ್ತೆ್ಥ ಇರಬೆ�ಕು.

ಹೆಚ ್.ಐ.ವಿ. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ದ್ದ�ಹಿಕ ದ್ರವ ಪದಾಥPಗಳು ಚೆಲಿNದರೆ, ಸಿಡಿದರೆ, ತುಳುಕೀದರೆ ಕ್ರಮ : ದ್ರವ ಪದಾಥPದ ಮೈ�ಲೆ ಹಿ�ರುವ ವಸು್ತವಾದ ಹತ್ತಿ್ತ, ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಬಟೆw ಹಾಕಬೆ�ಕು. ನಂತರ ಹಿ�ರುವ ವಸು್ತ

ತ್ಸೆಗೆದು ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಕೀ್ರಮ್ಮಿನಾಶಕಗಳನು್ನ ಹಾಕೀ ೩೦ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷ ಹಾಗೆ� ಬಿಡಬೆ�ಕು. ಮಾಸ�,್ ಗ Nೌಸ ್, ಗೌನ ್ ಧರಿಸಿ ಹಿ�ರುವ ವಸು್ತವನು್ನ ಶುದ್ಧಗೆ್ತೂಳಿಸುವುದು. ನಂತರ ಪರಿಕರಗಳನು್ನ ಬಿಚಿ� ಲಾಂಡಿ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು. ತಾ್ಯರ್ಜು್ಯ

ವಸು್ತಗಳನು್ನ ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯಕರ ರಿ�ತ್ತಿಯಲಿN ವಿಲೆ�ವಾರಿ ಮಾಡುವುದು.

೪) ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಮುಖದ ಮೈ�ಲೆ ಗಾಯವಿದIರೆ, ಬಾಯಿಯ ಸುತ್ತ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಿದIರೆ :

ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟದ ಕ್ರಮ : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ರಕ ್ತ ಸಂಪಕPದ್ದಿಂದ ತಪ್ರಿ�ಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಅದರಲ್ತೂN ಕಣಿ್ಣಗೆ, ಕರಿಯ ಗುಡೆ್ಡಗೆ ತಗುಲದಂತ್ಸೆ ಎಚ�ರವಹಿಸಬೆ�ಕು. ರಕ ್ತ ಸಂಪಕPವಾದರೆ ತಕ್ಷಣ

ಒರೆಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. - ಹೆಚ ್.ಐ.ವಿ. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬಾಯಿಯ ಸುತ್ತ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಿದIರೆ ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯಬೆ�ಕು. ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟಕೆ� ಮೊದಲು ಪಾಲಿಥಿ�ನ ್ ಶ್ರ�ಟ ್ ಅನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ಅದರಲಿN ಒಂದು ತ್ತೂತು ಮಾಡಿ ಆ ತ್ತೂತು

ಹೆಚ ್.ಐ.ವಿ. ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಬಾಯಿಯ ಮೈ�ಲೆ ಬರುವಂತ್ಸೆ ಮುಚು�ವುದು. ಈಗ ಬಾಯಿಂದ - ಬಾಯಿಗೆ ಉಸಿರಾಟ ನಡೆಸಿದರೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನಿಗೆ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕೀನ ಭಯವಿರುವುದ್ದಿಲN. ಗಾಳಿಯನು್ನ ನಿಭPಯದ್ದಿಂದ

ಊದಬಹುದು. ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟದ್ದಿಂದ ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಪಾ್ರಣ ಉಳಿಸಬಹುದು.

________________

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೧

ನೇ್ತೂ�ವು ಮತು್ತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. (PAIN AND FIRST AID) ಮಾನವರೆಲNರ್ತೂ ಹುಟಿwದಂದ್ದಿನಿಂದ ಸಾಯುವವರೆವಿಗೆ ಅವರ ದ್ದ�ಹದ ಒಂದಲ N ಒಂದು ಅಂಗದ

ನೇ್ತೂ�ವನು್ನ ಯಾವಾಗಲಾದರ್ತೂ ಅನುಭವಿಸುವುದು ತಪು�ವುದ್ದಿಲN. ಅದಕೆ� ತಕ� ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಪಡೆದರೆ ನೇ್ತೂ�ವಿನಲಿNಯ್ತೂ ನಲಿಯಬಹುದು.

ನೇ್ತೂ�ವು ಬಂದಾಗ ಏನು ಮಾಡಬೆ�ಕು? ಅದರ ಕಾರಣಗಳೇ�ನು? ಎಂದು ತ್ತಿಳಿಯುವುದು ಒಳೇ�ಯದಲNವೈ�?

೧) ತಲೆನೇ್ತೂ�ವು (HEADACHE) ಕಾರಣಗಳು : ತಲೆ ಇರುವವರೆವಿಗ್ತೂ ತಲೆ ನೇ್ತೂ�ವು ತಪು�ವುದ್ದಿಲN. ಅದಕೆ� ಕಾರಣಗಳು ನ್ತೂರಾರು.

ಆದರೆ ಅನೇ�ಕ ಕಾರಣಗಳು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕವಲN. ಅವುಗಳಲಿN ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳೇಂದರೆ ದ್ದ�ಹಿಕ ಮತು್ತ ಮಾನಸಿಕ ಒತ್ತಡಗಳು. ಉ.ಹ. ರಕ್ತದ ಅತ್ತಿ ಒತ್ತಡ, ಅತ್ತಿಯಾದ ಶಬI, ಬೆಳಕು ( ಚುಚು�ವ ಬೆಳಕು)

ಮಧುಮೈ�ಹ, ಹಸಿವು, ಸುಸು್ತ, ತಣ್ಣನೇಯ ಗಾಳಿ, ನೇಗಡಿ, ಮೈ�ಗೆ್ರ�ನ ್, ಮೈದುಳಿನ ರೆ್ತೂ�ಗ, ಮೈದುಳು ಗಡೆ್ಡ, ತಲೆಯ ಹತ್ತಿ್ತರ ಅತ್ತಿಯಾದ ಒತ್ತಡ ಬಿ�ಳುವುದು, ರಕ್ತನಾಳಗಳ ಬುಡೆ್ಡ, ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ ಹಾಗ್ತೂ ಇತರಮಾನಸಿಕ

ಕಾರಣಗಳಿರಬಹುದು.

ತಲೆನೇ್ತೂ�ವು ಕೆಲವು ಭಯಾನಕ ರೆ್ತೂ�ಗಗಳ ಮುನ್ತೂ.ಚನೇಯ್ತೂ ಆಗಿರಬಹುದು. ಮತು್ತ ಅದರ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಇತರ ಲಕ್ಷಣಗಳೂ ಇರಬಹುದು.

ಉ.ಹ, ಸುಸು್ತ ಮತು್ತ ಚುರುಕರಿವಿನ ನಾಶವೂ ಇರಬಹುದು.

ತಲೆನೇ್ತೂ�ವು ಅಪಾಯಕರವೈಂದು ತ್ತಿಳಿಯುವ ಬಗೆ : ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ತಲೆನೇ್ತೂ�ವಿನ ಪೂಣP ವಿವರಗಳನು್ನ ಕೆ�ಳಿ ತ್ತಿಳಿದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಉ.ಹ, ಎರ್ಷುw ದ್ದಿನದ್ದಿಂದ ತಲೆನೇ್ತೂ�ವಿದ್ದ. ಬೆ�ರೆ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಇರುವುವೈ�? ಎಂದು ಕೆ�ಳಿ ತ್ತಿಳಿಯುವುದು. ಅವರು ಕೆ್ತೂಡುವ ಉತ್ತರದ ಆಧಾರದ ಮೈ�ಲೆ ತ್ತಿ�ವ್ರತ್ಸೆಯನು್ನ ಪರಿಗಣಿಸುವುದು.

ಅಪಾಯವಿಲNದ ತಲೆ ನೇ್ತೂ�ವು : ರ್ಜುCರ, ಕತು್ತ ಬಿಗಿಯಾಗಿಲNದ್ದಿರುವುದು, ವತPನೇಯಲಿN ಬದಲಾವಣೆ ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಅಪಾಯಕರದ ತಲೆನೇ್ತೂ�ವಲNವೈಂದು ತ್ತಿಳಿಯುವುದು.

ಅಪಾಯಕರ ತಲೆ ಶ್ತೂಲೆ : ಥಟwನೇ ವಿಪರಿ�ತ ನೇ್ತೂ�ವು, ವಾಂತ್ತಿ, ದೃಷ್ಠಿw ಮಂಜ್ಞಾಗುವುದು/ಪ್ರಜ್ಞಾ� ಹಿ�ನತ್ಸೆ, ನಿದ್ದ್ರ ಕೆಡಿಸಿದರೆ, ಯಾವುದಕ್ತೂ� ಗಮನ ಕೆ್ತೂಡಲಾಗದ್ದಿದIರೆ, ಆಯಾಸ, ಭಯ, ಮತು್ತ

ದುಃಖಕರವಾಗಿದIರೆ ಅಪಾಯಕರ ತಲೆನೇ್ತೂ�ವೈಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ವಿನಾಕಾರಣ ತಲೆನೇ್ತೂ�ವು ಬಂದರೆ ಸಂಪೂಣP ದ್ದ�ಹಿಕ ಪರಿ�ಕೆh, ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡ ಮತು್ತ ರಕ್ತದಲಿN ಸಕ�ರೆಯ ಪರಿ�ಕೆh ಮತು್ತ ದೃಷ್ಠಿwದ್ದ್ತೂ�ರ್ಷದ ಪರಿ�ಕೆh ಮಾಡಬೆ�ಕು. ರೆ್ತೂ�ಗಿಯು ವಿಶಾ್ರಂತ್ತಿ ಪಡೆದು, ನೇ್ತೂ�ವು ನಿವಾರಕ ಮಾತ್ಸೆ್ರಯಾದ ಪಾ್ಯರಾಸಿಟಮಲ ್ ಮಾತ್ಸೆ್ರಯನು್ನ ದ್ದಿನಕೆ� ೩ ಸಾರಿ ಒಂದ್ದ್ತೂಂದು ಅಥವ

ಎರಡೆರಡು ಮಾತ್ಸೆ್ರಗಳನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡು, ತಲೆಗೆ ಬಿಸಿ ಅಥವ ತಣಿ್ಣ�ರಿನ ಪಟಿw ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡು, ಅತ್ತಿಯಾದ ಬೆಳಕು ಮತು್ತ ಶಬIವನು್ನ ದ್ತೂರಿಕರಿಸಿದರೆ ತಲೆನೇ್ತೂ�ವು ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಕಡಿಮೈಯಾಗದ್ದಿದIರೆ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ

ಕಳಿಸುವುದು.

೨) ಅರೆತಲೆನೇ್ತೂ�ವು (MIGRAINE) ತಲೆಯ ಒಂದು ಕಡೆ ಮಾತ್ರ ನೇ್ತೂ�ವಿರುತ್ತದ್ದ. ವಾರಗಳು ಅಥವ ತ್ತಿಂಗಳುಗಳಲಿN ಮರುಕಳಿಸುತ್ತದ್ದ. ಆಗ

ವ್ಯಕೀ್ತ ರೆ್ತೂ�ಗಿಯಂತ್ಸೆ ಕಾಣುತಾ್ತನೇ. ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡಬಹುದು, ಹೆ್ತೂಳೇವ ಬೆಳಕು ಸಹಿಸುವುದ್ದಿಲN. ದೃಷ್ಠಿwಯ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಇರುತ್ತದ್ದ. ಮೊದಲೆ� ಗೆ್ತೂ�ಚರಿಸಬಹುದು.

ಕಾರಣಗಳು : ಸಿ್ತ ್ರ�ಪುರುರ್ಷರಿಬ್ಬರಲಿNಯ್ತೂ ಕಾಣಬಹುದು. ಸಿ್ತ ್ರ�ಯರಲಿN ಮುಟ್ಯಂತ್ಯದ ಕಡೆಗೆ ಹೆಚು� ಸಾಧ್ಯ. ಚಿಂತ್ಸೆ, ಭಾವಾವೈ�ಶ, ಒತ್ತಡ, ದ್ತೂರದಶPನದ ಹೆಚು� ವಿ�ಕ್ಷಣೆ, ಅತ್ತಿಯಾದ ಶಬIಗಳು.

ರೆ್ತೂ�ಗ ಲಕ್ಷಣಗಳು : ತಲೆಯ ಒಂದು ಕಡೆ ಮಾತ್ರ ನೇ್ತೂ�ವಿರುತ್ತದ್ದ. ಕಣು್ಣಗುಡೆ್ಡಯ ಮೈ�ಲೆ ಕೀವಿಗಳ ಮೈ�ಲೆ, ನೇ್ತೂ�ವು ಕಂಡು ಬರುತ್ತದ್ದ. ವಾಕರಿಕೆ / ವಾಂತ್ತಿ ಸಹ ಇರಬಹುದು. ಅತ್ತಿಯಾದ ಶಬI ಮತು್ತ ಬೆಳಕೀಗೆ

ತಾಳೇi ಇರುವುದ್ದಿಲN.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ನಿಶಬIವಾದ, ಹೆಚು� ಬೆಳಕೀಲNದ ಕೆ್ತೂಠಡಿಯಲಿN ಸಾಕರ್ಷುw ವಿಶಾ್ರಂತ್ತಿ ಪಡೆಯಬೆ�ಕು. ಮಂದ ಬೆಳಕೀನಲಿNರುವುದು, ನೇ್ತೂ�ವು ನಿವಾರಕ ಮಾತ್ಸೆ್ರಗಳನು್ನ ಬಳಸುವುದು. ಅಡಿಗಡಿಗೆ ಹತ್ತಿ್ತ ಆರುವಂತಹ ದ್ದಿ�ಪದ ಬೆಳಕನು್ನ ವಿ�ಕೀhಸದ್ದಿರುವುದು ಒಳೇ�ಯದು. ನೇ್ತೂ�ವು ಕಡಿಮೈಯಾಗದ್ದಿದIರೆ ವೈ�ದ್ಯರ ಹತ್ತಿ್ತರ ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು.

೩) ಕುತ್ತಿ್ತಗೆ ಮತು್ತ ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳಿನ ನೇ್ತೂ�ವು : ಕಾರಣಗಳು : ಬಹಳ ಸಮಯದವರೆವಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದು, ಒಂದ್ದ� ಭಂಗಿಯಲಿN ಬಹಳ ಹೆ್ತೂತು್ತ

ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದು, – ಅಡಿಗಡಿಗೆ ನಿಂತು ಕುಳಿತು ಮಾಡುವುದು, ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು, ತಲೆ, ಕತು್ತ ಒಂದ್ದ�

ಭಂಗಿಯಲಿNರದ್ದಿರುವುದು, ಕುತ್ತಿ್ತಗೆ ಮತು್ತ ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳಿನ ನೇ್ತೂ�ವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದು. ಕತು್ತ ತ್ತಿರುಚಿದಾಗ, ಪ್ರಟುw ಬಿದಾIಗ ಮತು್ತ ವೃದಾIಪ್ಯದ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಂದಲ್ತೂ ನೇ್ತೂ�ವು ಬರಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ನೇ್ತೂ�ವು ಹೆಚಾ�ಗದಂತಹ, ಕತ್ತಿ್ತನ ಚಲನೇ ಮತು್ತ ಭಂಗಿಯನು್ನ ಅಳವಡಿಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು, ಕೆಲಸದಲಿN ನಿರತರಾಗಿರುವಾಗ ಭಂಗಿಯನು್ನ ಬದಲಿಸುತ್ತಿ್ತರುವುದು. ಯೋ�ಚನೇಯನು್ನ

ಹೆಚು� ಮಾಡದ್ದಿರುವುದು, ಬೆನು್ನ, ತಲೆ ಮತು್ತ ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳುಗಳನು್ನ ನಿ�ಳ ಮಾಡುವುದು. ಸಾವಕಾಶವಾಗಿ ತ್ತಿರುಗಿಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು ಮತು್ತ ನೇ್ತೂ�ವಿಗೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಪಡೆಯುವುದು.

ನೇ್ತೂ�ವು ನಿವಾರಕ ಮಾತ್ಸೆ್ರ : ಆಸಿ�ರಿನ ್ ಕಡಿಮೈ ಬೆಲೆ ಮತು್ತ ಸುಲಭವಾಗಿ ದ್ದ್ತೂರೆಯುತ್ತದ್ದ. ಇದನು್ನ ಬೆ�ಕಾದಾಗ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದರಿಂದ ನೇ್ತೂ�ವು ಶಮನವಾಗುತ್ತದ್ದ.

೪) ಕೀವಿಯ ನೇ್ತೂ�ವು (EAR ACHE) : ಕಾರಣಗಳು : ಕೀವಿಯ ಯಾವುದ್ದ� ಭಾಗದ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು ಅದರಲ್ತೂN ಮಧ್ಯ ಕವಿಯ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು, ಗುಗೆ�,

ಒಣಗುವುದು, ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ, ಕೀವಿಯೋಳಗೆ ಕೀ�ಟಗಳು ಸ್ತೆ�ರುವುದು, ಅನ ್ಯ ವಸು್ತಗಳು ಕೀವಿಯನು್ನ ಸ್ತೆ�ರುವುದು ಮುಂತಾದವುಗಳು ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣಗಳು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ರ್ಜುCರ, ಕೀವಿ ಮುಚಿ�ಕೆ್ತೂಳು�ವುದು, ಸರಿಯಾಗಿ ಕೆ�ಳಿಸದ್ದಿರುವುದು, ಘಂಟೆ ಬಾರಿಸಿದಂತಹ ಶಬI ಕೆ�ಳುವುದು, ತಲೆ ಚಿಟುw ಹಿಡಿಯುವುದು, ಕೀವಿ ಸ್ತೆ್ತೂ�ರುವುದು ಮುಂತಾದವುಗಳು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಕೀವಿಯನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸಿ ಸ್ತೆ್ತೂ�ರುತ್ತಿ್ತದIರೆ, ರ್ಜುCರದ್ದಿಂದ ಕ್ತೂಡಿದIರೆ, ಕೀವಿಗೆ ಶಾಖ, ಬಿಸಿ ನಿ�ರಿನ ಚಿ�ಲ, ಅಥವ ಬಿಸಿನಿ�ರಿನ ಬಾಟಲನು್ನ ಕೀವಿಯ ಮೈ�ಲಿಡುವುದು, ಕೀವಿಯೋಳಗೆ ಕೀ್ರಮ್ಮಿ- ಕೀ�ಟ ಸ್ತೆ�ರಿದIರೆ

ಎಣೆ್ಣಯನು್ನ ಬಿಸಿ ಮಾಡಿ ಕೀವಿಗೆ ಹಾಕೀದರೆ ಕೀ�ಟವು ಅದರಲಿN ತ್ಸೆ�ಲಾಡುತ್ತದ್ದ. ಆಗ ಸುಲಭವಾಗಿ ತ್ಸೆಗೆಯಬಹುದು. ನೇ್ತೂ�ವು ಕಡಿಮೈಯಾಗದ್ದಿದIರೆ, ಅನ್ಯವಸು್ತವಿದIರೆ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

೫) ಬೆನು್ನ ನೇ್ತೂ�ವು (BACKACHE) ಕಾರಣಗಳು : ಅನೇ�ಕ, ಸಾಧಾರಣ ಕಾರಣದ್ದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಭಯಾನಕ ರೆ್ತೂ�ಗಗಳ ಪಾ್ರರಂಭದ

ಲಕ್ಷಣವಾಗಿರಹುದು. ಪ್ರಸು್ತತದಲಿN ಬಿದI ಪ್ರಟುw ಅಥವ ಹಿಂದ್ದಂದ್ದ್ತೂ� ಬಿದI ಪ್ರಟಿwನ ಕಾರಣವೂ ಆಗಿರಬಹುದು. ಕೆಲಸ ಅಥವ ವಾ್ಯಯಾಮ ಮಾಡುವಾಗ, ಭಾರವಾದ ವಸು್ತವನು್ನ ಎತು್ತವಾಗ, ಹೆ್ತೂರುವಾಗ ಸರಿಯಾದ ಕ್ರಮ

ಅನುಸರಿಸದ್ದಿದIರೆ, ದ್ದ�ಹದ ಭಂಗಿ ಸರಿ ಇಲNದ್ದಿದIರೆ, ನುಲಿಯುವುದರಿಂದ ಮುಂದಕೆ� ಹೆಚು� ಬಾಗುವುದರಿಂದಲ್ತೂ ಬೆನು್ನ ನೇ್ತೂ�ವು ಬರಬಹುದು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ನೇ್ತೂ�ವು ಸಾಧಾರಣದ್ದಿಂದ ಭಯಾನಕ ಮಟwದವರೆವಿಗ್ತೂ ಇರಬಹುದು. ಕಾಲುಗಳಲಿN ನಿಶ್ಯಕೀ್ತ ಅಥವ ಕಾಲುನೇ್ತೂ�ವು ಇರಬಹುದು. ಮ್ತೂತಾ್ರಂಗ ಮತು್ತ ಜಿ�ಣಾPಂಗಗಳ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಸಹ ಇದರ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಇರಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಸಾಧಾರಣವಾದ ನೇ್ತೂ�ವಿದIರೆ ಒಂದ್ದರಡು ದ್ದಿವಸಗಳಲಿN ತಂತಾನೇ ಸರಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ನೇ್ತೂ�ವು ಕಡಿಮೈಯಾಗುವ ಭಂಗಿಯಲಿN ಮಲಗುವುದು ಅಥವ ಕ್ತೂಡುವುದು, ಕುಳಿತುಕೆ್ತೂಳು�ವುದಕೀ�ಂತ

ಮಲಗುವುದು ನಿಂತ್ತಿರುವುದು ಒಳೇ�ಯದು. ನೇ್ತೂ�ವಿರುವ ಜ್ಞಾಗಕೆ� ಬಿಸಿ ನಿ�ರಿನ ಕಾವಟ, ಬಿಸಿ ನಿ�ರಿನ ಬಾಟಲ ್‌ನ ಶಾಖ, ಅಥವ ವಿದು್ಯತ ್ ಶಾಖ ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ನೇ್ತೂ�ವು ನಿವಾರಕ ಮಾತ್ಸೆ್ರಗಳು ನೇ್ತೂ�ವನು್ನ ಕಡಿಮೈ

ಮಾಡುತ್ತವೈ.

ಸಮತಟಿwಲNದ ಜ್ಞಾಗದಲಿN ನಡೆಯಬಾರದು. ಅತ್ತಿಯಾದ ಭಾರ ಎತ್ತಬಾರದು. ಬೆಟwಗುಡ್ಡಗಳನು್ನ ಹತ್ತಿ್ತ ಇಳಿಯಬಾರದು. ನೇ್ತೂ�ವನು್ನಂಟು ಮಾಡುವಂತಹ ಚಲನೇ, ಅದರಲ್ತೂN ಭಾರ ಎತು್ತವಾಗ, ಹೆ್ತೂತು್ತ

ನಡೆಯುವಾಗ ನುಲಿಯಬಾರದು, ಭಾರ ಎತು್ತವಾಗ ಮೊಣಕಾಲುಗಳನು್ನ ಬಗಿ�ಸಿ ಎತ್ತಬೆ�ಕಾದ ವಸು್ತವಿನ ಹತ್ತಿ್ತರದಲಿNದುI ಎತ್ತಬೆ�ಕು. ನೇ್ತೂ�ವು ಅತ್ತಿಯಾದರೆ ಇತರ ಲಕ್ಷಣಗಳಿದIರೆ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

೬) ಸ್ತೆ�ನುಸ್ತೆ�ಟಿಸ ್ (SINUSITIS) ಕಾರಣಗಳು : ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು, ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ (ALLERGY) ಗಳು ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಅತ್ತಿಯಾದ ನೇ್ತೂ�ವು ಕಣಿ್ಣನ ಮೈ�ಲೆ, ಕೆಳಗೆ ಇರಬಹುದು. ರ್ಜುCರದ್ದಿಂದ ಕ್ತೂಡಿರಬಹುದು. ಅತ್ತಿಯಾಗಿ ಚುಚಿ�ದಂತಹ ನೇ್ತೂ�ವಿರುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಮ್ತೂಗಿಗೆ ಔರ್ಷಧದ ಹನಿ ಅಥವ ಸಿಂಪಡಿಕೆಯ ಔರ್ಷಧವನು್ನ ಬಳಸುವುದು, ಬಿಸಿಯಾದ ಕಾಫ್ರಿ, ಟಿ� ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು.

ಆವಿ ಎಳದು ಕೆ್ತೂಳು�ವ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಒಂದು ಪಾತ್ಸೆ್ರಯಲಿN ಚೆನಾ್ನಗಿ ಕಾಯಿಸಿದ ನಿ�ರನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ಅದಕೆ� ಟಿಂಕ�ರ ್ ಬೆಂಜೆ್ತೂ�ಯಿನ ್ ಹಾಕುವುದು, ಆವಿ ಬರುತ್ತದ್ದ. ತಲೆಯ ಮೈ�ಲೆ ಬಟೆw ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡು

ಆವಿಯನು್ನ ಸCಲ�ಕಾಲ ಎಳೇದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು (ಉಸಿರಾಡುವುದು) ಒಗ�ದ್ದಿಕೆಗೆ ಮಾತ್ಸೆ್ರ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತಿ್ತದIರೆ ಮುಂದುವರಿಸುವುದು. ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಹೆಚಾ�ದರೆ ಮ್ತೂಗು, ಗಂಟಲು ಮತು್ತ ಕೀವಿಯ ರೆ್ತೂ�ಗಗಳ ತಜ್ಞರನು್ನ ಭೆ�ಟಿ ಮಾಡುವುದು.

೭) ಹಲುNಗಳ ನೇ್ತೂ�ವು (TOOTH ACHE)

ಕಾರಣ : ಹಲುN ನಶ್ರಸುವುದು, ಉಳುಕು ಹಲುN, ಹಲಿNನ ಹೆ್ತೂರಭಾಗದ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು, ಚುರಕರಿಯುವಿಕೆಯ ನಾಶ, ಹಲಿNನ ಸಂದ್ದಿಯಲಿN ತ್ತೂತು, ಹಲುN ಮುರಿಯುವುದು, ಅತ್ತಿ ಬಿಸಿ ಅಥವ ತಣ್ಣನೇಯ

ಪಾನಿ�ಯ, ಆಹಾರ ಸ್ತೆ�ವನೇಗಳು ಕಾರಣ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಅತ್ತಿಯಾದ ನೇ್ತೂ�ವು, ರ್ಜುುಂ ಎನು್ನವುದು. ಕೆಲವೋಮೈi ಒಸಡಿನಿಂದ ರಕ್ತಸಾ್ರವವೂ ಆಗಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ನೇ್ತೂ�ವು ನಿವಾರಕ ಮಾತ್ಸೆ್ರಗಳು, ಕೆನೇ್ನ ಮತು್ತ ಗದIಕೆ� ಬಿಸಿ ಕಾವಟ. ಲವಂಗದ ಎಣೆ್ಣ : ಈ ಎಣೆ್ಣಯನು್ನ ಹತ್ತಿ್ತಯ ಸಣ್ಣ ಉಂಡೆಯಲಿN ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ನೇ್ತೂ�ವಿರುವ ಹಲಿNನ ಮೈ�ಲಿಟುw ( ಹುಳುಕು ಹಲುN)

ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ದವಡೆ ಇಟುw ಕಚಿ�ಕೆ್ತೂಳು�ವುದು, ಮಲಗುವಾಗ ಕತು್ತ ಬಗಿ�ಸಿ ಮಲಗುವುದು.

ಚುರುಕರಿವಿನ ಆಮNದ ಹಣು್ಣಗಳು, ಐಸ ್‌ಕೀ್ರ�ಮ ್ ವಜಿPಸುವುದು. ನೇ್ತೂ�ವು ಕಡಿಮೈಯಾಗದ್ದಿದIರೆ, ಒಸಡಿನಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವ, ಕೀ�ವು ಗದIದ ಊತ ಬಂದರೆ ದಂತ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು.

೨. ಜಿ�ಣಾಂಗಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂದ್ದಿಸಿದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳು :೧) ಎದ್ದ ಉರಿ (HEART BURN) : ಯಾರು ಬೆ�ಕಾದರ್ತೂ ಇದರಿಂದ ನರಳಬಹುದು. ಆದರೆ

ಗಭಿPಣಿಯರಲಿN ಹೆಚು� ಹೃದಯದ ಭಾಗದ್ದಿಂದ ಗಂಟಲಿಗೆ ಹರಿಯಬಹುದು.

ಕಾರಣಗಳು : ರ್ಜುಠರದಲಿN ಹೆ�ಡೆ್ತೂ�ಕೆ್ತೂN�ರಿಕ ್ ಆಮ N ಹೆಚು� ಉತ�ತ್ತಿ್ತಯಾಗುವುದು. ಅನ್ನನಾಳದಲಿN ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು, ಅತ್ತಿಯಾಗಿ ಊಟ ಮಾಡುವುದು, ಕಾಫ್ರಿ, ಟಿ�, ರ್ಖಾಾರ ಹೆಚಾ�ಗಿ ಬಳಸುವುದು. ಮಧುಪಾನ, ಧ್ತೂಮಪಾನ, ಆಮN ತುಂಬಿದ ಹಣು್ಣಗಳನು್ನ ವಜಿPಸುವುದು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಅನ್ನನಾಳದ ಹತ್ತಿ್ತರ ಉರಿಯುತ್ತಿ್ತರುತ್ತದ್ದ.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಅಂಟಾಸಿಡ ್ ಬಳಸುವುದು, ಮಜಿÃಗೆ, ಹಾಲು ಕುಡಿಯುವುದು.

೨) ವಾಕರಿಕೆ, ವಾಂತ್ತಿ (NAUSEA, VOMITTING) :

ಕಾರಣಗಳು : ರ್ಜುಠರದ ಕೆರೆತ, ರ್ಜುಠರದ ಉಬು್ಬವಿಕೆ, ಅತ್ತಿಯಾದ ಆಹಾರ, ಮಧುಪಾನ, ಆಹಾರದ ವಿರ್ಷ, ಕರುಳು ಬೆ�ನೇ, ರ್ಜುಠರ, ಡುಯೋ�ಡಿನಂನಲಿN ಹುಣು್ಣ, ಅಪ್ರಂಡಿಸ್ತೆ�ಟಿಸ ್ ಮುಂತಾದವು ಕಾರಣಗಳು. ಇದು

ಕೆಲವು ರೆ್ತೂ�ಗದ ಮುನ್ತೂ.ಚನೇಯಾಗಿರಬಹುದು. ರ್ಖಾಾರವಿಲNದ ಆಹಾರ, ನಿ�ರು, ಹಾಲು ಕುಡಿಯುವುದು. ಒಂದು ಗಂಟೆಯೋಳಗೆ ವಾಂತ್ತಿ ನಿಲNದ್ದಿದIರೆ, ಒಂದು ದ್ದಿನದಲಿN ವಾಕರಿಕೆ ನಿಲNದ್ದಿದIರೆ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

ಆಹಾರದ ವಿರ್ಷತ್ಸೆಯಿಂದಾದರೆ ಆಹಾರ ಮತು್ತ ವಾಂತ್ತಿಯನು್ನ ಪರಿ�ಕೆhಗೆ ಕಳಿಸಿಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು.

೩) ಹೆ್ತೂಟೆwನೇ್ತೂ�ವು (ABDOMINAL PAIN) : ಕಾರಣಗಳು : ನಿಗ್ತೂಢ ಹಾಗ್ತೂ ಅನೇ�ಕ. ಉ.ಹ, ಮಲಬದ್ಧತ್ಸೆ, ರ್ಜುಂತು ಹುಳುಗಳ ಉಪಟಳ,

ಅತ್ತಿಸಾರ ಬೆ�ಧಿ, ಅಮ್ಮಿ�ಯತ್ಸೆ, ರ್ಜುಠರ ಅಥವ ಕರುಳಿನ ಹುಣು್ಣ ಕಾರಣವಿರಬಹುದು. ಊಟ ಮಾಡಿದ ೨ ಗಂಟೆಯ ನಂತರ ನೇ್ತೂ�ವು ಬರಬಹುದು.

ಸಿ್ತ ್ರ�ಯರಲಿN : ಋತುಸಾ್ರವದ ಸಮಯದಲಿN, ಹೆರಿಗೆಯ ಸಮಯದಲಿN ಹಾಗ್ತೂ

ಪುರುರ್ಷರಲಿN : ಪೊ್ರ�ಸ್ತೆw�ಟ ್ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡದಾಗಿದIರೆ ಬರಬಹುದು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ನೇ್ತೂ�ವು ಸಾಧರಣದ್ದಿಂದ ಅತ್ಯಂತ ಉಗ್ರವಾಗಿರಬಹುದು. ಮ್ತೂತ ್ರ ವಿಸರ್ಜುPನೇಯ ಸಮಯದಲಿN ಬರಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಹೆ್ತೂಟೆwನೇ್ತೂ�ವು ಊಟ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಬಂದರೆ. ಅಲ್ತೂ್ಯಮ್ಮಿನಿಯಂ ಹೆ�ಡಾ್ರಕೆ.ಡ ್ ಅನು್ನ ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಸಾಮಾನ ್ಯ ನೇ್ತೂ�ವಾದರೆ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸದ್ದ ಸ್ಥಳದಲಿN ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಬಹುದು. ನೇ್ತೂ�ವು

ಹೆಚಾ�ಗುತ್ತಿ್ತದIರೆ, ಅತ್ತಿಯಾಗಿದIರೆ, ಪೊ್ರಸ್ತೆ�ಟ ್ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡದಾಗಿದIರೆ, ಹೆರಿಗೆಯ ನೇ್ತೂ�ವಾಗಿದIರೆ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

೪) ವಾಂತ್ತಿ ಮತು್ತ ಬೆ�ದ್ದಿ (DIARRHOEA & VOMITTING) ಅತ್ತಿಸಾರ ಬೆ�ದ್ದಿ : ೨೪ ಗಂಟೆಗಳ ಅಂತರದಲಿN ಮ್ತೂರು ಭಾರಿಗಿಂತಲ್ತೂ ಹೆಚು� ಬಾರಿ ನಿ�ರಿನಂತಹ

ಮಲವಿಸರ್ಜುPನೇಯಾಗುವುದಕೆ� ಅತ್ತಿಸಾರ ಬೆ�ದ್ದಿ ಎನು್ನತ್ಸೆ್ತ�ವೈ. ಈ ರೆ್ತೂ�ಗಿಗಳ ದ್ದ�ಹದಲಿN ನಿ�ರು ಮತು್ತ ಲವಣಗಳ ಅಂಶ ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ದ್ದ�ಹವು ನಿರ್ಜುPಲಿ�ಕರಣಕೆ� ತುತಾ್ತಗಬಹುದು. ಅತ್ತಿಯಾದ ಸುಸು್ತ ಇರುತ್ತದ್ದ. ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ದ್ದ್ತೂರೆಯದ್ದಿದIರೆ ಮರಣವು ಸಂಭವಿಸಬಹುದು.

ಕಾರಣಗಳು : ಕಲುಶ್ರತ ನಿ�ರು ಮತು್ತ ಆಹಾರದ ಸ್ತೆ�ವನೇ, ಆಹಾರದ ವಿರ್ಷತ್ಸೆ, ವಿರ್ಷ ಪಾ್ರಶನ, ಕರುಳುಬೆ�ನೇ, ಅಜಿ�ಣP, ರ್ಜುಂತುಹುಳುಗಳ ಬಾಧೈಯು ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ. ಮಕ�ಳಲಿN ಇದು ಅತ್ತಿ ಹೆಚು�.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಹೆ್ತೂಟೆwನೇ್ತೂ�ವಿನಿಂದ ಕ್ತೂಡಿದ ನಿ�ರಿನಂತಹ ಮಲ ವಿಸರ್ಜುPನೇ ವಾಂತ್ತಿಯಾಗುವುದು ಇದರ ಮುಖ ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು, ದ್ರವ ಮತು್ತ ಲವಣಗಳ ನಾಶವು ನಿರ್ಜುPಲಿ�ಕರಣಕೆ� ಕಾರಣವಾಗಿ ಮರಣ

ಸಂಭವಿಸಬಹುದು.

ನಿರ್ಜುPಲಿ�ಕರಣವನು್ನ ಗುರುತ್ತಿಸುವಿಕೆ : ಕಣು್ಣಗಳು ಗುಳಿ ಬಿ�ಳುವುದು. ಅತ್ತರ್ತೂ ಕಣಿ್ಣನಲಿN ನಿ�ರು ಬರದ್ದಿರುವುದು. ನಾಲಿಗೆ ತುಟಿ ಒಣಗುವುದು, ಚಿವುಟಿದರೆ ಚಮPದ ಸುಕು�ಂಟಾಗಿ ಅದು ಕಾಣದಾಗಲು

ಬಹಳ ಸಮಯ ಹಿಡಿಯುತ್ತದ್ದ. ಮಗುವಿಗೆ ಒಂದ್ತೂವರೆ ವರ್ಷP ವಯಸಾ.ಗುವವರೆವಿಗೆ ನೇತ್ತಿ್ತಯಲಿN ಗುಳಿಬಿ�ಳುತ್ತದ್ದ. ಇವು ಮುಖ್ಯ ರೆ್ತೂ�ಗ ಲಕ್ಷಣಗಳು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಹೆಚು� ದ್ರವ ಪದಾಥPಗಳನು್ನ ಕೆ್ತೂಡುವುದು.

ಉ.ಹ, ಗಂಜಿ, ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್, ನಿ�ರು, ಹಣಿ್ಣನ ರಸ, ಉಪು�, ಸಕ�ರೆ ನಿ�ರು, ಇಳನಿ�ರು, ಮಜಿÃಗೆ, ಬೆ�ಳೇಕಟುw, ಬೆ�ಳೇ ನಿ�ರು, ಯಾವುದ್ತೂ ಸಿಗದ್ದಿದIರೆ ಕಡೆ�ಪಕ್ಷ ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರನಾ್ನದರ್ತೂ ಕೆ್ತೂಟwರೆ

ನಿರ್ಜುPಲಿ�ಕರಣವನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸಬಹುದು.

ಜಿ�ವ ರ್ಜುಲ : ORS ಪಟwಣಗಳು ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗಳಲಿN, ಅಂಗನವಾಡಿಗಳಲಿN ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯ ಕಾಯPಕತPರ ಬಳಿ ಸಿಗುತ್ತದ್ದ. ಒಂದು ಲಿ�ಟರ ್ ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರಿಗೆ ಒಂದು ಪೊಟwಣದ ಪುಡಿಯನು್ನ ಬೆರೆಸಿ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆಗೆ ತಕ�ಂತ್ಸೆ

ರೆ್ತೂ�ಗಿಗೆ ಕುಡಿಸುತ್ತಿ್ತರುವುದು. ಪ್ರತ್ತಿಸಾರಿ ಬೆ�ದ್ದಿಯಾದಾಗಲ್ತೂ ೨೦೦ ಎಂ.ಎಲ ್. ಕುಡಿಸುವುದು. ಜಿ�ವ ರ್ಜುಲ ತಯಾರಿಸಿದ ನಂತರ ೨೪ ಗಂಟೆಯೋಳಗೆ ಬಳಸಬೆ�ಕು. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಹುಳಿ ಬರುತ್ತದ್ದ. ಸಾಫw ್ಡಿ್ರಂಕ.,್ ಸಿಹಿ ಟಿ�

ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು.

ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಕ ಕ್ರಮ : ಶುದ್ಧವಾದ ಕುಡಿಯುವ ನಿ�ರಿನ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಸರಿಪಡಿಸುವುದು, ಸCಚ್ಛ ಶೌಚಾಲಯದ ಬಳಕೆ ಅತ್ತಿ ಮುಖ್ಯ.

WHO ಶ್ರಫಾರಸಿ.ನ ಜಿ�ವ ರ್ಜುಲ ತಯಾರಿಕೆ : ORS ಪಟwಣ ಸಿಗದ್ದಿದIರೆ ಮನೇಯಲಿN ಲಭ್ಯವಿರುವ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ಬಳಸಿ W.H. ೦ ಶ್ರಫಾರಸಿ.ನಂತ್ಸೆ ಜಿ�ವರ್ಜುಲ ತಯಾರಿಸಬಹುದು. ಇದನು್ನ ತಯಾರಿಸುವವರು

ಮೊದಲು ಸ್ತೆ್ತೂ�ಪು ಮತು್ತ ನಿ�ರಿನಿಂದ ಚೆನಾ್ನಗಿ ಕೆ�ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯಬೆ�ಕು.

೪ ಟಿ� ಚಮಚ ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್, ೩. ೫ ಗಾ್ರಂ ಅಂದರೆ ೩ ಬೆರಳು ಹಿಡಿಸುವರ್ಷುw ಅಡಿಗೆ ಉಪು�, ೨. ೫ ಗಾ್ರಂ ಅಡಿಗೆ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಡ, ೧. ೫ ಗಾ್ರಂ ಪೊಟಾಸಿಯಂ ಕೆ್ತೂN�ರೆ�ಡ ್ ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಕೆ್ತೂN�ರೆ�ಡ ್‌ಗೆ ಒದಲು ಒಂದು ಸಾಧಾರಣ ಗಾತ್ರದ ನಿಂಬೆಹಣಿ್ಣನ ರಸ / ಒಂದು ಎಳನಿ�ರು / ಎರಡು ತ್ಸೆಂಗಿನ ಕಾಯಿಗಳ ನಿ�ರು ಬಳಸಬಹುದು. ಇದನು್ನ

೧ ಲಿ� ನಿ�ರಿನಲಿN ಬೆರಸಿದರೆ, ವಿಶ C ಆರೆ್ತೂ�ಗ ್ಯ ಸಂಸ್ತೆ್ಥ ಶ್ರಫಾರಸು. ಮಾಡಿದ ORS ಅನು್ನ ಹೆ್ತೂ�ಲುತ್ತದ್ದ. ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್ ‌ ಸಿಗದ್ದಿದIರೆ ಸಕ�ರೆ ಬಳಸಬಹುದು. ಆದರೆ ಸಕ�ರೆಯನು್ನ ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್‌ನ ಎರಡರರ್ಷw ಬೆರಸಬೆ�ಕು.

ಇದರ ರುಚಿಯು ಕಣಿ್ಣ�ರಿನ ರುಚಿಯಂತ್ತಿರುತ್ತದ್ದ. ಇದನು್ನ ತಯಾರಿಸಿದ ನಂತರ ೨೪ ಗಂಟೆಗಳ ಒಳಗೆ ಬಳಸಬೆ�ಕು. ಬೆ�ದ್ದಿ ನಿಲNದ್ದಿದIರೆ, ವಾಂತ್ತಿ ನಿಲNದ್ದಿದIರೆ, ನಿರ್ಜುPಲಿ�ಕರಣ ಹೆಚಾ�ದರೆ ವೈ�ದ್ಯರಲಿNಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

ಏನನು್ನ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು? : ಸಾಫw ್ಡಿ್ರಂಕ. ್ಸಿಹಿ ಮತು್ತ ಹಣಿ್ಣನ ರಸ, ಸಿಹಿ, ಟಿ� ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು.

೫) ರಕ್ತಬೆ�ದ್ದಿ (DYSCENTRY) ಕಾರಣಗಳು : ಬಾ್ಯಕೀw�ರಿಯಗಳು ಹಾಗ್ತೂ ಕರುಳಿನ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು ಮ್ತೂಲ ಕಾರಣ, ಸಿ್ತ ್ರ�ಪುರುರ್ಷರಿಬ್ಬರಲಿNಯ್ತೂ ಇದನು್ನ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಣಬಹುದು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಅನೇ�ಕ ಸಲ ರಕ್ತಸಿಕ ್ತ ಮಲ ವಿಸರ್ಜುPನೇ, ವಾಕರಿಕೆ ಮತು್ತ ರ್ಜುCರ, ೧ ವಾರದವರೆವಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಹೆಚು� ನಿ�ರು ಕುಡಿಸುವುದು. ಸಂಪೂಣP ವಿಶಾ್ರಂತ್ತಿ, ಲಕ್ಷಣಗಳು ಉಲ್ಬಣವಾದರೆ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಕ : ಪರಿಸರ ಮತು್ತ ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯಕರ ನೇ�ಮPಲ್ಯ, ಆಹಾರ ನೇ�ಮPಲ್ಯ, ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯಕರ ಆಹಾರ ಸ�ರ್ಷPಕರು ಮಾತ್ರ ಆಹಾರವನು್ನ ಮುಟುwವುದು.

೩. ಮಕ�ಳ ಗಂಟಲು ರೆ್ತೂ�ಗ (CROUP) : ಸಣ ್ಣ ಮಕ�ಳಲಿN ಧCನಿಪ್ರಟಿwಗೆ ಉಬಿ್ಬ ಒಂದು ಕಡೆ ಗಾಳಿಯ ಪ್ರಸಾರಕೆ� ಅಡಚಣೆಯನು್ನಂಟು

ಮಾಡಬಹುದು. ಅಥವ ಗಂಟಲಲಿN ಉರಿ ಇರಬಹುದು. ಗಂಟಲು ಮುಚಿ�ಕೆ್ತೂಂಡಿರಬಹುದು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಗೆ್ತೂಂದಲಮಯ ಉಸಿರಾಟ, ಗೆ್ತೂರ ಗೆ್ತೂರ ಶಬI, ಗಂಟಲು ನೇ್ತೂ�ವು, ಎದ್ದನೇ್ತೂ�ವು, ಸುಸು್ತ, ನಿಶ್ಯಕೀ್ತ.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ನಿ�ರಿಗೆ ಬೆಂಜೆ್ತೂ�ಯಿನ ್ ಹಾಕೀ ಅದರ ಹೆ್ತೂಗೆಯನು್ನ ಎಳೇದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಸಿw�ಮ ್‌ನಿಂದ ತುಂಬಿರುವ ಕೆ್ತೂಠಡಿಯಲಿN ಮಗುವನು್ನ ಬಿಡುವುದು. ನೇ್ತೂ�ವು ನಿವಾರಕಗಳ ಬಳಕೆ, ಕೆ�ವಲ ದ್ರವ

ಪದಾಥPಗಳನು್ನ ಮಾತ್ರ ತ್ಸೆಗೆದು ಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಹೆಚಾ�ದರೆ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

ಇತರೆ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳು :೧) ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುವಾಗ ಆಗುವ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುವಾಗ ಮಾನವರ ದ್ದ�ಹವು ಅಡಿಗಡಿಗೆ ಚಲನೇಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಆ ಸಮಯದಲಿN ಆಳವಾಗಿ ಉಸಿರಾಡುವುದು, ಹೆಚು� ಬಾರಿ ಉಸಿರಾಡುವುದು, ಆಕಳಿಕೆ, ವಾಕರಿಕೆ, ವಾಂತ್ತಿ, ತ್ತೂಕಡಿಕೆ, ತಲೆಶ್ತೂಲೆ, ಕಣು್ಣ ಕತ್ತಲೆ, ಆಯಾಸ, ಜೆ್ತೂಲುN ಸುರಿಸುವುದು,

ಹೆ್ತೂಟೆwಯಲಿN ತಳಮಳ, ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು, ಬೆವರುವುದು. ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ತಲೆಯನು್ನ ಹಿಂದಕೆ� ಬಗಿ�ಸಿ ಕುಳಿತುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಶುದ್ಧ ಗಾಳಿಗೆ ಮುಖ ಒಡು್ಡವುದು.

ದ್ದ್ತೂ�ಣಿಯಲಿN ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುವಾಗ : ಮನಸ.ನು್ನ, ಕಣು್ಣಗಳನು್ನ ಚಲಿಸದ್ದಿರುವ ವಸು್ತವಿನ ಮೈ�ಲೆ ಕೆ�ಂದ್ದಿ್ರ�ಕರಿಸುವುದು ಒಳೇ�ಯದು.

ಪ್ರಯಾಣದ ವಾಂತ್ತಿ : ಪ್ರಯಾಣಕೆ� ಮೊದಲು ಹೆಚು� ಆಹಾರ - ಎಣೆ್ಣ ಜಿಡಿ್ಡನ ಮಸಾಲೆಯುಕ್ತ ಆಹಾರವನು್ನ ಸ್ತೆ�ವಿಸಬೆ�ಡಿ, ಲಘು ತ್ತಿಂಡಿ / ಆಹಾರ ಸ್ತೆ�ವಿಸಿ. ಪ್ರಯಾಣದ ಅಧP ಗಂಟೆಯ ಮೊದಲು ಅವೋ�ಮ್ಮಿನ ್ ಮಾತ್ಸೆ್ರ ಸ್ತೆ�ವಿಸಿ. ಒಂದು ಪಾNಸಿwಕ ್ ಬಾ್ಯಗ ್ ಇಟುwಕೆ್ತೂಂಡು ವಾಂತ್ತಿಯಾದಾಗ ಅದನು್ನ ಈ ಬಾ್ಯಗ ್‌ನಲಿN

ಶೇ�ಖರಿಸಿ, ಇತರರಿಗೆ ಮುರ್ಜುುಗರ ತಪ್ರಿ�ಸುವುದು.

೨) ಬಿಕ�ಳಿಕೆ (HICUFF) :

ಕಾರಣ : ಇದಕೆ� ವಾಯುನಾಳ (TRACHEA) ಮುಚಿ�ಕೆ್ತೂಳು�ವುದು ಮತು್ತ ವಪ್ರಯ ಕೆರೆತ ಕಾರಣ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ರಕ್ತದಲಿN ಇಂಗಾಲದ ಡೆ�ಆಕೆ.ಡ ್ ಅನು್ನ ಹೆಚಿ�ಸುವುದು. ಆರಾಮವಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ನಂತರ ಜೆ್ತೂ�ರಾಗಿ ಉಸಿರನು್ನ ಎಳೇದುಕೆ್ತೂಂಡು ಸಾಧ್ಯವಾದರ್ಷುw ಸಮಯದವರೆಗೆ

ಉಸಿರನು್ನ ಹಾಗೆ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡಿದುI ನಂತರ ಪಾಲಿಥಿನ ್ ಬಾ್ಯಗ ್‌ಗೆ ಉಸಿರು ಬಿಡುವುದು.

ಮ್ತೂಗು ಮತು್ತ ಬಾಯನು್ನ ಸCಲ � ಕಾಲ ಮುಚಿ� ಕೆ್ತೂಂಡಿರುವುದು. ನಿ�ರನು್ನ ಹೆಚು� ಕುಡಿಯುವುದು ಕಡಿಮೈಯಾಗದ್ದಿದIರೆ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿ ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು.

________________

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೨

ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ (BODY TEMPARATURE) ಮನುರ್ಷ್ಯರ ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ೯೮.೬°F ಇರುತ್ತದ್ದ. ಕೆಲವೋಮೈi ಅದು ೯೮.೬°F ಗಿಂತ

ಹೆಚಿ�ರಬಹುದು. ಉ.ಹ, ರ್ಜುCರ ಬಂದಾಗ ಅಥವ ೯೮.೬°F ಗಿಂತಲ್ತೂ ಕಡಿಮೈ ಇರಬಹುದು. ಉ.ಹ. ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆಯ ಕೆ್ತೂರೆ (HYPOTHERMIA)ಯಲಿN.

(ಎ) ರ್ಜುCರ (FEVER) : ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ ೯೮.೬°F, (೩೭.೫°C) ಗಿಂತಲ್ತೂ ಹೆಚಾ�ಗಿದIರೆ ರ್ಜುCರವೈಂದ್ತೂ ಕರೆಯುತ್ಸೆ್ತ�ವೈ. ಶಾಲಾ

ಪೂವP ಮಕ�ಳಲಿN ೩೮°C ಇದIರ್ತೂ ಅದು ಅತ್ತಿ ಹೆಚು�, ರ್ಜುCರದ್ದಿಂದ ದ್ದ�ಹದ ದ್ರವ ನಾಶವಾಗುತ್ತದ್ದ. ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆಯು ಹೆಚ�ಲು ಕಾರಣಗಳು ಅನೇ�ಕ. ಅವುಗಳಲಿN ಮುಖ್ಯವಾದವುಗಳು :

ಕಾರಣ : ೧) ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು : ಬಾ್ಯಕೀw�ರಿಯ, ವೈ�ರಸ ್‌ಗಳ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು, ಪರಪ್ರಿಂಡಕಗಳಾದ ಮಲೆ�ರಿಯ.

೨) ನಿರ್ಜುPಲಿ�ಕರಣ : ದ್ದ�ಹದ ದ್ರವವು ನಾಶವಾಗುವುದರಿಂದ

೩) ತಲೆಗೆ ಹೆಚು� ಬಿಸಿ ತಗಲುವುದರಿಂದ

೪) ಹೃದಯಾಘಾತ

೫) ಕಾ್ಯನ.ರ ್‌ಗಳಿಂದ ಉ.ಹ, ಲಿಂಫೋ�ಮ

೬) ರ್ಥೈ�ರಾಯಿಡ ್‌ನ ಅತ್ತಿಯಾದ ಕೀ್ರಯೇಯಿಂದ ಅಥವ

೭) ಕೆಲವು ರೆ್ತೂ�ಗಗಳ ಪಾ್ರರಂಭದ ಗುರುತಾಗಿರಬಹುದು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಅತ್ತಿ ಹೆಚು� ರ್ಜುCರವಿದIರೆ ಅಪಾಯ. ೧೦೨° F ಗಿಂತ ಹೆಚಿ�ದIರೆ ವೈ�ದ್ಯಕೀ�ಯ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಹೆಚು� ರ್ಜುCರವು ಮೈದುಳಿನ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ೪೧.೦-೪೨.೫°C ನಲಿN ಅಪಾಯ ಹೆಚು�. ೪೦.೫°C ನಲಿN ಹುಚಾ�ಟವಾಡಬಹುದು. ರ್ಜುCರವಿರುವಾಗ ಆಸಿ�ರಿನ ್ ಕೆ್ತೂಡದ್ದಿರುವುದು ಒಳೇ�ಯದು. ಅದು

ಟೆ�ಫಾಯಿಡ ್‌ನಲಿN ಕರುಳು ತ್ತೂತು ಬಿ�ಳಲು, ರಕ್ತಸಾ್ರವಾಗಲು ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.

ಅದು ರೆ (REV) ರೆ್ತೂ�ಗಲಕ್ಷಣ ಕ್ತೂಟಕೆ� ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಇದರಲಿN ಭಯ, ಮೈದುಳು ಮತು್ತ ಪ್ರಿತ್ತರ್ಜುನಕಾಂಗದ ರೆ್ತೂ�ಗಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಚಳಿ, ತಲೆನೇ್ತೂ�ವು, ಮೈ� ಕೆ� ನೇ್ತೂ�ವು, ನಡುಕ, ಬಾಯಾರಿಕೆ, ಅತ್ತಿಸಾರ

ಅಥವ ಮಲಬದ್ಧತ್ಸೆ, ಉಸಿರಾಟ ಮತು್ತ ನಾಡಿಯ ಮ್ಮಿಡಿತದ ಹೆಚ�ಳವು ಇದರ ಲಕ್ಷಣಗಳು. ಬಾಯಿ ಒಣಗಿ, ಮ್ತೂತ್ರ ವಿಸರ್ಜುPನೇ ಕಡಿಮೈಯಾಗಿ, ಹಸಿವು, ಮ್ತೂರ್ಛೆP, ಮಾನಸಿಕ ಗೆ್ತೂಂದಲಕೆ� ಸಿಲುಕಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ರೆ್ತೂ�ಗಿಯನು್ನ ಚೆ್ತೂಕ�ಟವಾದ ಕೆ್ತೂಠಡಿಯಲಿN ಮಲಗಿಸಿ, ಉಗುರು ಬೆಚ�ಗಿನ ನಿ�ರಿನಲಿN ಸಾ�ಂಜ ್‌ಬಾತ ್ ಮಾಡಿಸಿ, ದ್ದಿನಕೆ� ಪ್ರತ್ತಿ ಸಾರಿ ಒಂದರಂತ್ಸೆ ೩ ಸಾರಿ ಪಾ್ಯರಸಿಟಮಾಲ ್ ಮಾತ್ಸೆ್ರ ಕೆ್ತೂಡುವುದು.

ಮಕ�ಳಿಗೆ ಪಾ್ಯರಸಿಟಮಾಲ ್ ಸಿರಫ ್ ಅಧP ಚಮಚದಂತ್ಸೆ ಕೆ್ತೂಡುವುದು.

(ಬಿ) ತಾಪವಿಳಿತ (HYPOTHERMIA) : ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ ೯೮.೬°F ಗಿಂತಲ್ತೂ ಕಡಿಮೈಯಾಗುವುದಕೆ� ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆಯ ಕೆ್ತೂರೆ ಎನು್ನತ್ಸೆ್ತ�ವೈ. ಸಣ್ಣ

ಮಕ�ಳು, ವೃದ್ಧರು ಅತ್ತಿ ಸಣ್ಣಗಿರುವವರು ಹೆಚು� ಆಯಾಸಗೆ್ತೂಂಡವರು. ಹಸಿವಿನಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿ್ತರುವವರು, ಬಿಸಿಲು ಬಿ�ಳದ ಮನೇಗಳಲಿN ವಾಸಿಸುವವರು ಹೆಚು� ಹಿಮಪಾಥದಲಿN ಸಿಕೀ�ಕೆ್ತೂಂಡವರು ಕೆ್ತೂರೆಯುವ

ಛಳಿಯಲಿNರುವವರು ಇದಕೆ� ಒಳಗಾಗುವುದು ಹೆಚು�.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ನಡುಕ, ತಣ್ಣನೇಯ ಒಣಚಮP, ನಾಡಿಯ ಮ್ಮಿಡಿತ ಮತು್ತ ಉಸಿರಾಟ ಕಡಿಮೈಯಾಗುವುದು ನೇನಪ್ರಿನ ಶಕೀ್ತ ಕುಂದುವುದು ಇದರ ಸಾಮಾನ ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು. ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ ೯೫°F

ಗಿಂತಲ್ತೂ ಕಡಿಮೈಯಾದರೆ ತ್ತೂಕಡಿಕೆ ನಂತರ ಮದುIತನ, ಗಲಿಬಿಲಿ, ೮೬°F : ಮಾಂಡಖಂಡಗಳ ಜ್ಞಾ�ನ, ಪ್ರಜ್ಞಾ� ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ, ೮೦.೬°F ಹೃದಯಾಘಾತ, ನಾಡಿ ಮ್ಮಿಡಿತದಲಿN ಕಡಿತವಾಗಿ ಮೈದುಳಿಗೆ ಆಮNರ್ಜುನಕದ

ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆಯುಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಆಮNರ್ಜುನಕದ ಕೆ್ತೂರತ್ಸೆಯಿಂದ ರಕೀhಸುವುದು. ಹೆಚು� ಕಾಲ ಬದುಕೀರುವಂತ್ಸೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು.

ಕೆ್ತೂಠಡಿಯ ಹೆ್ತೂರಗಿದIರೆ : ಮನೇ ಅಥವ ಸುರಕೀhತ ಸ್ಥಳಕೆ� ವಗಾPಯಿಸುವುದು, ತ್ಸೆ್ತೂಟಿwರುವ ತಣ್ಣಗಿನ ಉಡುಪನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು, ಬೆಚ�ಗಿನ ಬಾNಂಕೆಟ ್ / ದುಪಟಿಯನು್ನ ಹೆ್ತೂದ್ದಿIಸುವುದು, ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಒಂದ್ದ�

ಹೆ್ತೂದ್ದಿIಕೆಯಡಿ ಯಾರಾದರ್ತೂ ಮಲಗಿದರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ದ್ದ�ಹ ಬಿಸಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಬಿಸಿ ಪಾನಿ�ಯ. ಬಿಸಿ ಊಟ ಕೆ್ತೂಡುವುದು, ಉಸಿರಾಟ ಮತು್ತ ನಾಡಿಯನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸುವುದು.

ಕೆ್ತೂಠಡಿಯ ಒಳಗಿದIರೆ : ಬಿಸಿ ನಿ�ರಿನ ಟಬ ್‌ನಲಿN ಸಾ್ನನ ಮಾಡಲು ತ್ತಿಳಿಸುವುದು. ಬಿಸಿನಿ�ರು ಹಾಸಿಗೆ ಬಳಸುವುದು, ತಲೆಯನು್ನ ಬಿಸಿ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸಿ, ಬಿಸಿಊಟ ಪಾನಿ�ಯ ಕೆ್ತೂಡುವುದು.

ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯನಾಗಿದIರೆ : ಉಸಿರಾಟ ಮತು್ತ ನಾಡಿಯ ಬಡಿತ ಪರಿ�ಕೀhಸಿ, ಪುನಃಚೆ�ತನಗೆ್ತೂಳಿಸಿ, ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಬಾಯಿಂದ ಬಾಯಿಗೆ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡಿಸುವುದು ಹಾಗ್ತೂ ಎದ್ದಯನು್ನ ಹೆ್ತೂರಗಿನಿಂದ

ಒತು್ತವುದು.

ಈ ಕೆಳಕಂಡ ಅಂಶಗಳು ಅತ್ತಿ ಮುಖ ್ಯ : ಕೆ�ಕಾಲುಗಳನು್ನ ನಿ�ಡಬಾರದು. ಹೆಚು� ಓಡಾಡಬಾರದು. ಧ್ತೂಮಪಾನ ಮಾಡಬಾರದು. ಬಿಸಿ ನಿ�ರಿನಲಿN ಮುಳುಗುವುದು. ಬಿಸಿ ನಿ�ರಿನ ಬಾಟಲ ್ ಬಳಸುವುದು

ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕ.

೨. ಬಿಸಿಲಿನ ತಾಪ ( ಅತ್ತಿಯಾದ ಶಾಖ) (HEAT EXHAUSTION, HEAT STROKE):

ಅತ್ತಿಯಾದ ಬಿಸಿಲಿನಲಿN ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಕೃಷ್ಠಿಕರು, ಕ್ತೂಲಿ ಕಾಮ್ಮಿPಕರು, ಫೌಂಡಿ್ರಯಲಿN ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರು, ಅತ್ತಿಯಾದ ಶಾಖದ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗುತಾ್ತರೆ. ಅತ್ತಿಬಿಸಿಯಾದ, ಗಾಳಿ ಇಲNದ ಕೆ್ತೂಠಡಿಗಳಲಿNರುವವರು, ಬೆವರುವಂತಹ ಬಟೆw ತ್ಸೆ್ತೂಟwವರು, ಅತ್ತಿ ರ್ಜುನ ಸಾಂದ್ರತ್ಸೆಯ ಸ್ಥಳಗಳಲಿN, ಕಳಪ್ರ

ಮನೇಗಳಲಿN ವಾಸಿಸುವವರು, ರೆ�ಲುಗಳಲಿN ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುವವರು ಹೆಚು� ಶಾಖದ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆ ಹೆಚು�.

ಶಾಖದ ಪರಿಣಾಮಗಳು : ೧) ಬಿಸಿಲು ಭವಣೆ ಅಥವಾ ತಾಪ ೨) ಬಿಸಿಲಿನ ಧಕೆ� : ಪರಿಸರದಲಿN ಅತ್ತಿಯಾದ ಬಿಸಿಲು, ಮತು್ತ ನಿ�ರಿನ ಅಂಶ (HUMIDITY) ಹೆಚಿ�ದIರೆ ಮತ್ತರ್ಷುw ಪ್ರಕೆ್ತೂ�ಪಕೆ� ಒಳಗಾಗುತಾ್ತರೆ. ದ್ದ�ಹದಲಿNನ ದ್ರವ ಮತು್ತ ಲವಣಾಂಶ ಕಡಿಮೈಯಾಗಿ ತಾಪದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಸಿಲುಕೀ ಪರಿತಾಪಪಡುತಾ್ತರೆ.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಪಾ್ರರಂಭದಲಿN ತಲೆಸುತು್ತ, ಬವಳಿ ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು, ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು, ನಾಡಿ ವೈ�ಗವಾಗಿ ಮ್ಮಿಡಿಯುವುದು ಮತು್ತ ಪ್ರಬಲತ್ಸೆಯಿಂದ ಕ್ತೂಡಿರುವುದು, ಚಮPದಲಿN ಹೆಚು� ಬದಲಾವಣೆಯಾಗದ್ದಿರುವುದು,

ಬಿಸಿ ಮತು್ತ ಒಣಗಿದ ಚಮPವಿರಬಹುದು. ದ್ದ�ಹದ ಶಾಖ ಸರಾಸರಿಯಷ್ಠಿwರಬಹುದು, ಅಥವ ತುಸು ಕಡಿಮೈ ಇರಬಹುದು. ಉಸಿರಾಡಲು ಕರ್ಷwಪಡುವುದು.

ಮಾನಸಿಕ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳು : ಮಾನಸಿಕ ಪ್ರಚೆ್ತೂ�ದನೇ, ನಡತ್ಸೆಯಲಿN ವ್ಯತ್ಯಯ, ಒದಾIಟ, ಹುಚಾ�ಟ, ವಾಂತ್ತಿ, ಮಾಂಸಖಂಡಗಳ ಸ್ತೆಳೇತ.

ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ : ೧೦೬°F ಗೆ ತಲುಪ್ರಿದರೆ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ, ಚಮP ನಿ�ಲಿಯಾಗುವುದು. ೧೧೦°F ನಲಿN ಮರಣ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು.

ಕಾರಣಗಳು : ಅತ್ತಿ ಹೆಚು� ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ, ಹೆಚು� ತ್ಸೆ�ವಾಂಶದ ಗಾಳಿ, ಚಲಿಸದ ತಾಟಸ್ತ್ಯ ಗಾಳಿ, ಮಧುಪಾನ, ದ್ದ�ಹದಲಿN ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ ಹೆಚು�ವುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಬಿಸಿಲಿನ ತಾಪವನು್ನ ಅನುಭವಿಸುವವರನು್ನ ತಂಪಾದ ಜ್ಞಾಗಕೆ� ವಗಾPವಣೆ ಮಾಡುವುದು. ತಂಪಾದ ಲೆ್ತೂ�ರ್ಷನ ್, ಕೀ್ರ�ಮ ್ ಬಳಸಬಹುದು. ತಲೆಗೆ ಐಸ ್ ಕಾ್ಯಪ ್ ಹಾಕುವುದು. ಹೆಚು� ನಿ�ರು ಕುಡಿಸುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಮಲಗಿಸಿ, ಕತ್ತಿ್ತನ ಸುತ್ತಲಿರುವ ಬಟೆwಯನು್ನ ಸಡಿಲಿಸಿ, ತಣಿ್ಣ�ರು ಸಿಂಪಡಿಸಿ, ಜೆ್ತೂ�ರಾಗಿ ಫಾ್ಯನ ್

ಹಾಕುವುದು, ಬವಳಿಗೆ ಕೆ್ತೂಡುವ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯನು್ನ ಕೆ್ತೂಡುವುದು.

(ಬಿ) ಬಿಸಿಲು ಧಕೆ� : ಕಾರಣಗಳು : ಮಾನಸಿಕ ಉತ್ಸೆ� ್ರ�ಕೆh, ನಡತ್ಸೆಯ ವ್ಯತ್ಯಯ, ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ, ವಾಂತ್ತಿ, ಚಮP ಬಿಸಿಯಾಗಿದುI

ಒಣಗಿರುವುದು, ನಾಡಿಯ ವೈ�ಗ ಹೆಚಿ�ದುI ಲಯವಿಲNದ್ದಿರುವುದು, ಉಸಿರು ಕಟಿwಕೆ್ತೂಳು�ವುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಉದ್ದI�ಶ : ಬಿಸಿಲಿನ ಬೆ�ಗೆಯನು್ನ ಕಡಿಮೈ ಮಾಡುವುದು. ದ್ದ�ಹದುರ್ಷwತ್ಸೆಯನು್ನ ಕಾಪಾಡುವುದು. ದ್ದ�ಹದ ಶಾಖವನು್ನ ಕಾಪಾಡುವ ಮೈದುಳಿನ ಕೆ�ಂದ್ರವನು್ನ ಸಮತ್ಸೆ್ತೂ�ಲನದಲಿN ಇಡುವುದು.

ದ್ದ�ಹದ್ದಿಂದ ನರ್ಷwವಾಗುವ ದ್ರವದ ಪ್ರಮಾಣ, ಲವಣಾಂಶಗಳನು್ನ ಸರಿಪಡಿಸುವುದು.

ಇದರ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಮ್ತೂಲ ಉದ್ದI�ಶ, ಉಡುಪನು್ನ ಸಂಪೂಣPವಾಗಿ ಕಳಚಿ ( ಮರಾ‌್ಯದ್ದಯ ಭಾಗವನು್ನ ಮಾತ್ರ ಮುಚಿ�) ಮಂಚದ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ, ಮಂಚದ ಮೈ�ಲೆ ನಿ�ರನು್ನ ಹಿ�ರಲಾರದಂತಹ ಬೆಡ ್‌ಶ್ರ�ಟ ್ ಅಥವ

ಟವಲ ್‌ನು್ನ ಹಾಸಿ ಫಾ್ಯನ ್ ಅನು್ನ ಜೆ್ತೂ�ರಾಗಿ ತ್ತಿರುಗಿಸಿ, ದ್ದ�ಹದ ಮೈ�ಲೆ ತಣಿ್ಣ�ರು ಹಾಕುತ್ತಿ್ತರುವುದು.

ಎನಿಮ : ಮಲಬದ್ಧತ್ಸೆ೦ದುಂಟಾಗುವ ಸಾದ್ಯತ್ಸೆ ಇವರಲಿN ಹೆಚಾ�ಗಿರುವುದರಿಂದ ಎನಿಮ ಕೆ್ತೂಟುw ಬೆಡ ್‌ಪಾನ ್ ಬಳಸುವುದು, ತಲೆಗೆ ಐಸ ್ ಕಾ್ಯಪ ್ ಹಾಕೀ ಅಥವ ಕಾ್ಯನ ್‌ವಾಸ ್‌ಗಳಲಿN ಎಣೆ್ಣ ಮತು್ತ ತಣಿ್ಣ�ರನು್ನ ತುಂಬಿ

ಒಂದನು್ನ ತಲೆಯ ಮೈ�ಲಿಟುw ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದನು್ನ ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯ ಮೈ�ಲಿಡುವುದು. ಮಲವಿಸರ್ಜುPನೇಯ ನಂತರ ಗುದದಾCರದ ಮ್ತೂಲಕ ತಣಿ್ಣರನು್ನ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹರಿಸುವುದು. ಇದರಿಂದ ದ್ದ�ಹದ್ದಿಂದ ನಾಶವಾಗಿರುವ ದ್ರವದ

ಅಂಶ ಸCಲ� ಮಟಿwಗೆ ಸರಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಇಡಿ� ದ್ದ�ಹಕೆ� ಸಾಂಜ ್ ಬಾತ ್ ಮಾಡಿಸಿ ಬೆವರುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಿ ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆಯನು್ನ ಅಡಿಗಡಿಗೆ ಪರಿ�ಕೀhಸುತ್ತಿ್ತರುವುದು. ೧೦೨°F ಗೆ ಬರುವವರಿಗ್ತೂ ಈ ಕ್ರಮ ಅನುಸರಿಸುವುದು, ಜ್ಞಾ�ನ ಮರು ಕಳಿಸಿದ ನಂತರ

ದ್ದ�ಹವನು್ನ ತಣ್ಣಗೆ ಮಾಡುವ ಕ್ರಮವನು್ನ ನಿಲಿNಸುವುದು. ಮೈ�ಯ್ಯನು್ನ ಒರೆಸಿ, ಒಣಗಿಸಿ, ತ್ಸೆಳುವಾದ ಬೆಡ ್ ಶ್ರ�ಟ ್ ಹೆ್ತೂದ್ದಿಸಿ ಕುಡಿಯಲು ನಿ�ರು ಬೆ�ಕಾದರೆ ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು.

ಮಲಬದ್ಧತ್ಸೆ ತಪ್ರಿ�ಸಲು ಬೆ�ಧಿಗೆ ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು. ಇದರಿಂದ ದ್ದ�ಹದಲಿNರುವ ವಿರ್ಷವು ತುಸು ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ಸಿ್ಥತ್ತಿ ಕೆಲವು ದ್ದಿನ ಚಿಂತಾರ್ಜುನಕ, ಆಗಾಗ ರ್ಜುCರ ಬರಬಹುದು, ಅತ್ತಿಯಾದ

ರ್ಜುCರದ್ದಿಂದ ದ್ದಿ�ಘಾPವಧಿಯ ದ್ದ�ಹಿಕ ಮತು್ತ ಮಾನಸಿಕ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗಬಹುದು.

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೩ ಅನ್ಯ ವಸು್ತಗಳು ವಿವಿಧ ಅಂಗಗಳಲಿN

ಸಿಕೀ�ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡಾಗ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಚಮP, ಕಣು್ಣ, ಕೀವಿ, ಮ್ತೂಗು, ಗಂಟಲು, ರ್ಜುಠರಗಳಲಿN ಸಿಕೀ�ಕೆ್ತೂಂಡಾಗ:

೧) ಚಮPದ್ದ್ತೂಳಗೆ : ಮುಳು�, ಗಾರ್ಜುು, ಸ್ತೂಜಿ, ಕಬಿ್ಬಣದ ಚ್ತೂರು ಮುಂತಾದವು ಚಮPದ್ದ್ತೂಳಗೆ ಚುಚಿ�ಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು. ಸುಲಭವಾಗಿ ತ್ಸೆಗೆಯುವಂತ್ತಿದIರೆ ತ್ಸೆಗೆದು ಡ್ರಸ ್ ಮಾಡಿ, ಅಡೆಸಿವ ್ ಟೆ�ಪ ್ ಹಾಕೀ ಆ ಭಾಗ

ಚಲಿಸದಂತ್ಸೆ ಮಾಡಿ, ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಅದನು್ನ ತಡೆಗಟwಲು ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

೨) ಕಣು್ಣಗಳಲಿN : ಕೀ�ಟಗಳ ರೆಕೆ�, ಕಬಿ್ಬಣ, ಮರ, ಕಲಿNದIಲು ಪುಡಿ, ಲೆ�ತ ್‌ನಿಂದ ಬರುವ ಲೆ್ತೂ�ಹದ ಪುಡಿ, ಧ್ತೂಳು, ಸಡಿಲವಾದ ಕಣಿ್ಣನ ರೆಪ್ರ�ಯ ಕ್ತೂದಲು, ಕಣಿ್ಣನೇ್ತೂಳಗೆ ಸ್ತೆ�ರಬಹುದು. ತ್ಸೆಗೆಯದ್ದಿದIರೆ ಅದರಿಂದ

ನೇ್ತೂ�ವುಂಟಾಗಿ ಕೆಂಪಗಾಗಬಹುದು. ಕೆಲವೋಮೈi ಕಬಿ್ಬಣ ಅಥವ ಮರದ ಚ್ತೂರು, ಕರಿಯ ಗುಡೆ್ಡಯ ಒಳಗೆ ಸ್ತೆ�ರಬಹುದು. ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಹರಿತವಾದ ಚುಚಿ�ಕೆ್ತೂಳು�ವಂತಹ ವಸು್ತವಾದರೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕ, ಕಣ್ಣನು್ನ ಉರ್ಜುÃಬಾರದು. ಉಜಿÃದರೆ ಅದು ಮತ್ತರ್ಷುw ಒಳಗೆ ಸ್ತೆ�ರಿ ತ್ಸೆಗೆಯಲಾಗದ್ದಿರಬಹುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಸಾವಧಾನವಾಗಿಕುಡಿಸಿ, ಕಣಿ್ಣನ ಕೆಳರೆಪ್ರ�ಯನು್ನ ಸCಲ � ಕೆಳಗೆ ಎಳೇದು, ಕಣಿ್ಣನ ಮೈ�ಲೆ ಬೆಳಕು ಬಿಟುw, ವಸು್ತ ಸಿ್ಥರವಾಗಿಲNದ್ದಿದIರೆ, ಹಾರಾಡುತ್ತಿ್ತದIರೆ, ನೇನೇಸಿದ ಹತ್ತಿ್ತಯಿಂದ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು,

ಕರವಸ್ತದ ತುದ್ದಿಯನು್ನ ತ್ತಿರುಗಿಸಿ ಸಣ್ಣಗೆ ಮಾಡಿ ಅದರಿಂದಲ್ತೂ ತ್ಸೆಗೆಯಬಹುದು.

ಅನ್ಯವಸು್ತ ಕಾಣದ್ದಿದIರೆ : ಮೈ�ಲು ರೆಪ್ರ�ಯ ಅಡಿಯಲಿNದIರೆ ಸCಚ�ವಾದ ತಣಿ್ಣ�ರಿನಿಂದ ತ್ಸೆ್ತೂಳೇದು ಕಣ್ಣನು್ನ ಆದರ್ಷುw ಬಾರಿ ಮುಚಿ� ತ್ಸೆರೆದು ಮಾಡುವಂತ್ಸೆ ತ್ತಿಳಿಸುವುದು. ಕಣು್ಣ ರೆಪ್ರ�ಯನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯಲಾಗದ್ದಿದIರೆ ಮೈ�ಲಿನ

ರೆಪ್ರ�ಯನು್ನ ಮೈ�ಲಕೆ�ತ್ತಿ್ತ ಕೆಳಗಿನ ರೆಪ್ರ�ಯನು್ನ ಮುಂದಕೆ� ಎಳೇದರೆ ಕೆಳರೆಪ್ರ�ಯ ಕ್ತೂದಲು ಸಾ್ಥನಪಲNಟವಾಗಿ ಅನ್ಯ ವಸು್ತವನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯುತ್ತದ್ದ. ಈ ವಿಧವನು್ನ ೨- ೩ ಸಾರಿ ಪುನರಾವತ್ತಿPಸುವುದು.

ಸಿ್ಥರವಾಗಿ ಕುಳಿತ್ತಿದIರೆ : ಕರಿಯ ಗುಡೆ್ಡಯನು್ನ ಮುಟwದ್ದ, ಉರ್ಜುÃದ್ದ, ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸಬೆ�ಕು. ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಕರಿಯಗುಡೆ್ಡಯೋಳಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗಿ ಮಸ್ತೂರಕೆ� ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯನು್ನಂಟು ಮಾಡಿ ಅಂಧತCಕೆ�

ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.

ಚುಚಿ�ಕೆ್ತೂಂಡಿದIರೆ : ಅದು ರಕ್ತಸಾ್ರವಕೆ� ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇದರಿಂದ ಗುರುತ್ತಿಸಲು ಸುಲಭವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಮಧುಮೈ�ಹದ ರೆ್ತೂ�ಗಿಗಳಿಗೆ ಚುಚಿ�ಕೆ್ತೂಂಡರೆ ತಕ್ಷಣ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಮಾಡಿ ಕಳಿಸುವುದು.

ತುಕು� ಹಿಡಿದ ವಸು್ತ, ಆಮN, ಕಾhರ, ಗಿಡದ ರಸವಾದರೆ : ಕಣು್ಣಗಳ ರೆಪ್ರ�ಯನು್ನ ನಿ�ರಿನಲಿNಟುw ತ್ಸೆಗೆದು ಮಾಡುತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು. ನಂತರ ಉಗುರು ಬೆಚ�ಗಿನ ನಿ�ರಿನಲಿN ಹಾಗೆ ಮುಂದುವರಿಸಬಹುದು. ನಂತರ ನುಣುಪಾದ

ಪಾ್ಯಡ ್ ಕಟಿw ತಕ್ಷಣ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

ಕೀ್ರಮ್ಮಿ ಕೀ�ಟಗಳು ಸಹ ಕಣಿ್ಣಗೆ ಬಿ�ಳಬಹುದು. ಅದನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು ಅತ್ತಿ ಸುಲಭ,

ಹೆ್ತೂರ ಕೀವಿಯಲಿN ಅನ್ಯವಸು್ತ : ಕೀ್ರಮ್ಮಿ- ಕೀ�ಟಗಳು ಒಳಗೆ ಪ್ರವೈ�ಶ್ರಸಬಹುದು. ಕೀ�ಟವಿದIರೆ ಕೀವಿಗೆ ಗಿNಸರಿನ ್, ಎಳನಿ�ರು, ಸಾಸಿವೈ ಎಣೆ್ಣ ಅಥವ ಬಿಸಿಯ ಉಪು�, ನಿ�ರು, ಆಲಿವ ್ ಆಯಿಲ ್‌ಗಳಲಿN ಯಾವುದಾದರ್ತೂ

ಒಂದನು್ನ ಹಾಕೀದರೆ ಕೀ�ಟವು ಅದರಲಿN ತ್ಸೆ�ಲುವಾಗ ಸುಲಭವಾಗಿ ತ್ಸೆಗೆಯಬಹುದು. ತ್ಸೆ�ಲದ್ದಿದIರೆ ಹಾಗೆ� ಬಿಟುw ಅದನು್ನ ಮುಟwದಂತ್ಸೆ ವೈ�ದ್ಯರ ಹತ್ತಿ್ತರ ಕಳಿಸುವುದು.

೪) ಮ್ತೂಗಿನಲಿN ಅನ್ಯವಸು್ತ : ಮಣಿ, ಬಟಾಣಿ, ಹುಣಸ್ತೆಬಿ�ರ್ಜು, ಮುಂತಾದವುಗಳು ಸಿಕೀ� ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು. ಅದನು್ನ ಮಟwಬಾರದು. ಉಸಿರಾಡಲು ತ್ತಿಳಿಸುವುದು, ಬಾಯಿಯ ಮ್ತೂಲಕ ಮಾತ್ರ

ಉಸಿರಾಡುತ್ತಿ್ತದIರೆ ಆದರ್ಷುw ಬೆ�ಗ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ರವಾನಿಸುವುದು. ಮಕ�ಳಾದರೆ ಕೆ�ಗಳನು್ನ ಕಟwಬೆ�ಕು. ಏಕೆಂದರೆ

ಮ್ತೂಗಿನೇ್ತೂಳಕೆ� ಅದನು್ನ ನ್ತೂಕೀಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು. ತ್ಸೆಗೆಯಲು ಸುಲಭವಾದರೆ ತ್ಸೆಗೆದು, ತ್ಸೆಗೆಯಲಾಗದ್ದಿದIರೆ ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸದ್ದ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

೫) ಗಂಟಲಲಿN ಅನ್ಯವಸು್ತ : ಅನೇ�ಕ ಅನ್ಯ ವಸು್ತಗಳು ಸಿಕೀ� ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು. ಉ.ಹ, ಗುಂಡುಪ್ರಿನು್ನ, ನಾಣ್ಯ, ಅಂಕುಡೆ್ತೂಂಕಾದ ವಸು್ತಗಳು, ಮ್ಮಿ�ನಿನ ಮ್ತೂಳೇ ಮುಂತಾದವು.

ಗುಂಡುಪ್ರಿನು್ನ : ನಿ�ರು ಮುಕ�ಳಿಸುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು.

ಅಂಕು- ಡೆ್ತೂಂಕು ವಸು್ತಗಳು : ದ್ದ್ತೂಡ್ಡ ವಸು್ತಗಳು ಸಿಕೀ�ಕೆ್ತೂಂಡರೆ, ನೇ್ತೂ�ಡಲು ಲಭ್ಯವಿದIರೆ, ತ್ಸೆಗೆಯಲು ಸುಲಭವಾಗಿದIರೆ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು.

ಮಕ�ಳಲಾNದರೆ : ಕಾಲುಗಳನು್ನ ಹಿಡಿದು ಮೈ�ಲೆತ್ತಿ್ತ ತಲೆ ಕೆಳಗೆ ಮಾಡಿ ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ತುಸು ಗುದುIವುದು.

ಮ್ಮಿ�ನಿನ ಮ್ತೂಳೇ : ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

೬) ನುಂಗಿದ ನಂತರ ರ್ಜುಠರದಲಿNದIರೆ : ನಾಣ್ಯ, ಗುಂಡಿ, ಬಿ�ರ್ಜು ಗುಂಡುಪ್ರಿನು್ನ ಮುಂತಾದವುಗಳನು್ನ ನುಂಗಿರಬಹುದು. ಅದು ತಂತಾನೇ ಕರುಳಿನ ಮ್ತೂಲಕ ಮಲದಲಿN ಹೆ್ತೂರಬರಬಹುದು. ಗಾಬರಿಪಟುwಕೆ್ತೂಳ�ದ್ದ

ಬೆ�ದ್ದಿಗೆ ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಬಾಳೇಹಣು್ಣ ತ್ತಿನಿ್ನಸಬಹುದು. ಒಂದ್ದರಡು ದ್ದಿನ ಮಲದಲಿN ಬಿದ್ದಿIದ್ದಯೇ� ಇಲNವೈ� ಎಂದು ಮಲವನು್ನ ಒಂದು ಕಡಿ್ಡಯಿಂದ ಕೆದಕೀ ಪರಿ�ಕೀhಸುವುದು.

ಮಕ�ಳಿಗಾದರೆ ಮೈ�ಲೆ ತ್ತಿಳಿಸಿದಂತ್ಸೆ ತಲೆಕೆಳಗೆ ಹಿಡಿದು ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಗುದುIವುದು, ಹೆ್ತೂಟೆwಯನು್ನ ಮೈದುವಾಗಿ ಒತು್ತವುದು, ಹೆ್ತೂರಬರದ್ದಿದIರೆ ಒಂದ್ದರಡು ದ್ದಿವಸಗಳ ನಂತರ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

________________

ಅಧಾ್ಯಯ- ೧೪

ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್, ಬಾ್ಯಂಡೆಜ ್, ಸಿNಂಗ ್ ಮತು್ತ

ಸಿ�ಂಟಗಳು

I ಗಾಯದ ಹೆ್ತೂದ್ದಿಕೆ (DRESSING) ಗಾಯವನು್ನ ಅನ್ಯ ವಸು್ತವಿನಿಂದ ಮುಚು�ವುದು.

ಹೆ್ತೂದ್ದಿಕೆಯ ಉಪಯೋ�ಗಗಳು : ಗಾಯವನು್ನ ರಕೀhಸಲು, ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕನು್ನ ತಡೆಗಟwಲು, ಗಾಯದ ಕೀ�ವು, ರಕ್ತವನು್ನ ಹಿ�ರಿಕೆ್ತೂಳ�ಲು, ರಕ್ತ ಸಾ್ರವವನು್ನ ತಡೆಯುವುದು, ಮುಂದಾಗುವ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸುವುದು.

ಅನುಸರಿಸ ಬೆ�ಕಾದ ರಿ�ತ್ತಿ - ನಿ�ತ್ತಿಗಳು : ಗಾಯಕೆ� ಹೆ್ತೂದ್ದಿಕೆಯಾಕುವ ಮೊದಲು ಕೆ� ತ್ಸೆ್ತೂಳೇಯಬೆ�ಕು. ಗಾಯವನು್ನ ಕೀ್ರಮ್ಮಿನಾಶಕ ಔರ್ಷಧದ್ದಿಂದ ಮುಚ�ಬೆ�ಕು. ಗಾಯವನು್ನ ಕೆ�ಯಲಿN ಮುಟwಬಾರದು. ಅದರ ಮೈ�ಲೆ

ಕೆಮುiವುದು, ಸಿ�ನುವುದು ಅಪಾಯಕರ. ಅದನು್ನ ದೃಢಪಡಿಸಬೆ�ಕು.

ದೃಢಪಡಿಸುವ ವಸು್ತಗಳು : ಅಡ್ಹಸಿ�ವ ್ ಪಾNಸwರ ್‌, ಅಡ್ಹಸಿ�ವ ್ ಪಾNಸಿwಕ ್ ಟೆ�ಪ ್, ಅಡ್ಹಸಿ�ವ ್ ಫಾ್ಯಬಿ್ರಕ ್ ಟೆ�ಪ ್ (FABRIC)

ಹೆ್ತೂದ್ದಿಕೆಯ ವಿಧಗಳು : ಪ್ರಿ�ಲ ್ಡ ್ ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್, ಗಾಜ ್ ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್, ಪರಿವತ್ತಿPತ, ಸುಧಾರಿತ ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್ (IMPROVISED)

II, ಪಟಿw (BANDAGE) : ಹತ್ತಿ್ತಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಜ್ಞಾಳು - ಜ್ಞಾಳಾಗಿ ನೇ�ಯI ಬಟೆwಯಂತಹ ವಸು್ತ.

ಉಪಯೋ�ಗ : (೧) ರಕ ್ತ ಸಾ್ರವದ ನಿಯಂತ್ರಣ, ರಕ್ತವನು್ನ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಬಳಸಲು (೨) ಗುಂಪು ವಾಸಿಯಾಗಲು ಸಹಾಯಕ (೩) ಊತ ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ (೪) ದ್ದ�ಹಕೆ� ಒತಾ್ತಸ್ತೆ ನಿ�ಡಲು, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ

ಒಳಗಾಗಿರುವ ಭಾಗಕೆ� ರಕ್ಷಣೆ ನಿ�ಡಲು. (೫) ಸಾಗಾಟಕೆ� ಸಹಾಯಕ, ಚಲನೇಗೆ ಒತಾ್ತಸ್ತೆ ನಿ�ಡಲು. (೬) ಸಿ�Nಂಟ ್‌ ಮತು್ತ ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್ ಸCಸಾ್ತನದಲಿNಡಲು ಸಹಾಯಕ

ಎಚ�ರಿಕೆ : ಬಹಳ ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಕಟwಬಾರದು. ವಿಧಗಳು : ೧) ತ್ತಿ್ರಕೆ್ತೂ�ನಾಕಾರದ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ (TRIANGULAR BANDAGE.) ೨) ಸುರಳಿಪಟಿw

(ROLLER BANDAGE) ತ್ತಿ್ರಕೆ್ತೂ�ನಾಕಾರದ ಪಟಿw (TRIANGULAR BANDAGE) : ೧ ಮ್ಮಿ�ಟರ ್ ಚೌಕದ ಬಟೆwಯಿಂದ

ಮಾಡಲ�ಡುತ್ತದ್ದ. ಡಯಗೆ್ತೂ�ನಲ ್ ಆಗಿ ೨ ಭಾಗ ಮಾಡಲ�ಡುತ್ತದ್ದ. ತುದ್ದಿಗಳನು್ನ ರಿ�ಪ ್ (REEP) ನಾಟದ್ದಿಂದ ಕಟwಬೆ�ಕು. ತುದ್ದಿ ಬಿಚಿ�ಕೆ್ತೂಳು�ವುದ್ದಿಲN. ಎಳೇದರ್ಷುw ಗಟಿwಯಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಗಾ್ರನಿನಾಟ ್ ಹಾಕೀದರೆ ಎಳೇದರೆ ಬಿಚಿ�ಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತದ್ದ, ಜ್ಞಾರುತ್ತದ್ದ. ಒಂದು ತುದ್ದಿಯಿಂದ ಬೆ�ಪPಡುತ್ತದ್ದ. ಉಪಯೋ�ಗ : ತ್ತಿ್ರಕೆ್ತೂ�ನಾಕಾರದ ಪಟಿwಯನು್ನ ಅಮPಸಿNಂಗ ್ ಆಗಿ ಬಳಿಸಬಹುದು. ಇದು

ಮುಂಗೆ�ಯನು್ನ ರಕೀhಸುತ್ತದ್ದ. ಪಕೆ�ಲುಬು ಮುರಿದಾಗ, ಗಾಯವಾದಾಗ, ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು ಮತು್ತ ಮುಂಗೆ�, ಮುರಿದಾಗ, ತಲೆಬುರುಡೆಗೆ ಪಟಿw ಕಟwಲು, ಮುಂಗೆ�, ಅಂಗೆ�, ಮುಂಗಾಲು, ಮೊಣಕಾಲು ಮತು್ತ ಮುಂಗೆ� ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದಾಗ,

ಸಿ�Nಂಟ ್ ಬಳಸಿದಾಗ, ಇದನು್ನ ಮಡಿಚಿ ಬಳಸಬಹುದು. ಸಣ್ಣ ಪಟಿw ಮಾಡಿ ಕಫ ಮತು್ತ ಕಾಲರಿ‌N.ಂಗ ್ ಆಗಿ ಬಳಸಬಹುದು.

ಸುರುಳಿ ಪಟಿw (ROLLER BANDAGE) : ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆಗೆ ತಕ�ಂತ್ಸೆ ಮಾಡಲ�ಟಿwದ್ದ. ಹತ್ತಿ್ತ, ಗಾಜ ್ ಅಥವ ಲಿನನ ್‌ನಿಂದ ತಯಾರಿಸಲ�ಟಿwದ್ದ. ೧- ” ೬ ಅಂಗುಲ ಅಗಲ ಬೆರಳಿಗೆ ಬಳಸಲು ೧ ಅಗಲ,

”ಮುಂಡಕೆ� ಬಳಸಲು ೪ -೬" ಅಗಲ. ನೇತ್ತಿ್ತಯ ಚಮP ಮತು್ತ ತಲೆಗೆ, ಎದ್ದಗೆ, ಬೆನಿ್ನಗೆ, ಮೊಣಕೆ�, ಮೊಣಕಾಲು, ಹಸ್ತ ಮತು್ತ ಪಾದಕೆ�.

ಸುರುಳಿಪಟಿwಯ ಉಪಯೋ�ಗಗಳು :೧) ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್ ಮತು್ತ ಸಿ�Nಂಟ ್ ಬಹಳ ಕಾಲ ಅದ್ದ� ಸ್ಥಳದಲಿN ಸಿ್ಥರವಾಗಿರಲು

೨) ಮುರಿದ ಮ್ತೂಳೇ ಚಲಿಸದ್ದಿರಲು

೩) ಹಾನಿಗೆ್ತೂಳಗಾದ ಭಾಗಕೆ� ಆಸರೆ ನಿ�ಡಲು, ಉ.ಹ. ಕಪ ್ ಮತು್ತ ಕಾಲರ ್‌ಸಿ�Nಂಗ ್ ಆಗಿಬಳಸಲು

೪) ರಕ್ತಸಾ್ರವ ನಿಲಿNಸಲು : ಟ್ತೂರಿ‌್ನಕೆ ತರಹ ಬಳಸುವುದಕೆ�

೫) ಊತ ಕಡಿಮೈ ಮಾಡಲು ಅಥವ ತಡೆಗಟwಲು.

ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ೮ರ ಪಟಿw (FIGURE OF 8 BANDAGE)ಕಾಲುಗಳಿಗೆ, ಕೆ� ಮತು್ತ ಎದ್ದಯ ಮಧೈ್ಯ, ತ್ಸೆ್ತೂಡೆ ಮತು್ತ ಪ್ರಿರೆ‌್ರಯ ಮಧೈ್ಯ ಬಳಸಿದರೆ ಅದನು್ನ ಸ್ತೆ��ಕ

ಎನು್ನತ್ಸೆ್ತ�ವೈ. ಇದು ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್‌ನು್ನ ಬಹಳ ಕಾಲ ಅದ್ದ� ಸ್ಥಳದಲಿN ಸಿ್ಥರವಾಗಿಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದ್ದ ಹಾಗ್ತೂ ಸಮತಟಾwದ ಒತ್ತಡವನು್ನಂಟು ಮಾಡುತ್ತದ್ದ. ಕೀ�ಲನು್ನ ಸCಲ� ಮಟಿwಗೆ ಚಲಿಸಬಹುದು.

ಇತರ ವಿಧದ ಪಟಿwಗಳು : - ೧) ಸ್ತೆ��ರಲ ್ ಪಟಿw : ಒಂದ್ದ� ಸಮನಿರುವ ಜ್ಞಾಗಕೆ� ಬಳಸುವುದು.

೨) ರಿವಸ ್P ಸ್ತೆ��ರಲ ್ ಪಟಿw : ಕೆ�ಕಾಲುಗಳ ಮುರಿತದಲಿN, ಒಂದು ಕಡೆ ಚಿಕ�ದಾಗಿರುತ್ತದ್ದ.

೩) ತ್ತಿ್ರಕೆ್ತೂ�ನಾಕಾರದ ಪಟಿwಯಲಿNನ ವಿಧಗಳು :

ಬಾ್ರಡ ್ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ : ೧ ಮ್ಮಿ�ಟರ ್ X ೧ ಮ್ಮಿ�ಟರ ್ ಬಟೆw ೨ ಭಾಗ ಮಾಡಿ ತಯಾರಿಸಿದುದು. ಟ್ರಯಾಂಗ್ಯಲರ ್ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್‌ನ ೧ ತುದ್ದಿ ಮತು್ತ ೨ ಭಾಗ ಮಾಡುವುದು.

ನಾ್ಯರೆ್ತೂ� ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ : ಮ್ತೂರು ಮ್ತೂಲೆಯ ಬಟೆwಯನು್ನ ೨ ಬಾರಿ ಮಡಿಚಿರುವುದು.

ರಿಬ. ್ಪಾ್ಯಡು : ಮುರಿದ ಮ್ತೂಳೇ ಹೆ್ತೂರಗೆ ಬಂದಾಗ, ಗಾಯದಲಿN ಅನ್ಯವಸು್ತವಿರುವಾಗ, ಚಲಿಸಬಾರದು, ತಡಮಾಡಬಾರದು.

ಪಟಿw ಕಟಿwದ ನಂತರ : ಸ್ತೆ�ಫ್ರಿw ಪ್ರಿನ ್, ಅಡೆಸಿವ ್ ಟೆ�ಪ ್, ರಿ�ಪನಾಟ ್ ಬಳಸುವುದು.

III. ತ್ತೂಗುಗಳು (SLINGS) : ಉಪಯೋ�ಗಗಳು : ಒತಾ್ತಸ್ತೆಗೆ, ಎಳೇದಾಡುವುದನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸಲು, ಎದ್ದ, ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು, ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಗೆ ಪ್ರಟುw ಬಿದI

ಜ್ಞಾಗದಲಿN, ಎಳೇದಾಡುವುದನು್ನ ತಡೆಯಲು ಬಳಸುತಾ್ತರೆ.

ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳಿನ ತ್ತೂಗು : ಗಾಯವಿರುವ ಮುಂಗೆ� ಮತು್ತ ಕೆ�ಗೆ ಆಸರೆ ನಿ�ಡಲು, ಗಾಯ, ಪ್ರಟುw ಮತು್ತ ಪಕೆ�ಲುಬುಗಳ ಮುರಿತದಲಿN ಬಳಸುತಾ್ತರೆ.

ತ್ತಿ್ರಕೆ್ತೂ�ನಾಕಾರದ ತ್ತೂಗು : ಕೆ� ಮತು್ತ ಮುಂಗೆ�ಗೆ ಆಸರೆ ನಿ�ಡಲು, ಕೆ�ಗೆ ಪ್ರಟುw ಬಿದಾIಗ, ಕಾ�ವಿಕಲ ್ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದಾಗ,

ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳಿನ ತ್ತೂಗು : ದ್ದ್ತೂಡ್ಡ ತ್ತೂಗು, ಪಕೆ�ಲುಬಿನ ಮುರಿತ, ಮುಂದ್ದ್ತೂ�ಳು. ಮಣಿಕಟುw, ಹಸ್ತದ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದಾಗ,

ತ್ತಿ್ರಕೆ್ತೂ�ನಾಕಾರದ ತ್ತೂಗು : ಕಾNವಿಕಲ ್ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದಾಗ ಕೆ್ತೂರಳಪಟಿw ಮತು್ತ ಮಣಿಕಟಿwನ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದಾಗ ಮಣಿಕಟಿwನ ಆಧಾರಕೆ� ಬಳಸುತಾ್ತರೆ.

ಎಲಿವೈ�ರ್ಷP ಸಿNಂಗ ್ : ಸಿNಂಗ ್‌ನ ವಿಧಗಳು: ಆಮP ಸಿNಂಗ ್ (Elevated sling) ಕೆ�ನಲಿN ರಕ್ತಸಾ್ರವವಿರುವಾಗ, ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು

ಮತು್ತ ಎದ್ದಗೆ ಪ್ರಟುwಬಿದಾIಗ,

ಜ್ಞಾ�ಪಕದಲಿNಟುw ಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕಾದ ಅಂಶಗಳು :೧) ಉಸಿರಾಟ ನಿಮ್ಮಿಶಕೆ� ೧೮ ಬಾರಿ

೨) ನಾಡಿ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಕೆ� ೭೦ - ೮೦ ಸಾರಿ ಮಕ�ಳಲಿN ೧೦೦ ಸಾರಿ

೩) ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡ; ಸಂಕುಚಿತ ಒತ್ತಡ ೧೨೦ - ೧೪೦ MM ವಿಕಸಿತ ಒತ್ತಡ ೮೦ MM

೪) ರಕ್ತದ ಪ್ರಮಾಣ : ವ್ಯಕೀ್ತಗಳಲಿN ೫ - ೬ ಲಿ�ಟರ ್

ಅದರಲಿN ೧/ ೫ ನಿಂದ ೨/ ೫ ರಕ್ತದಾನವನು್ನ ೧- ೨ ಲಿ�ಟರ ್‌ವರೆವಿಗೆ ಮಾಡಬಹುದು. —ಒಮೈi ೩೦೦ ೩೫೦ ML ಮಾತ್ರ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ತಾ್ತರೆ.

IV. ಸಿ�Nಂಟ ್‌ಗಳು (SPLINTS) : ಇದು ಗಟಿwಯಾದ ಮರ ಅಥವ ಲೆ್ತೂ�ಹದ್ದಿಂದ ಮಾಡಿದ ಸಾಧನ.

ಬಳಕೆ : ಮುರಿದ ಕೆ� ಕಾಲುಗಳಿಗೆ ಆಸರೆ ನಿ�ಡಲು, ಚಲನೇಯನು್ನ ತಡೆಯಲು ಹಾಕುವುದು.

ತುತುP ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯಲಿN : ಸ್ಥಳದಲಿN ಸಿಗುವ ಬಲವಾದ ವಸು್ತವನು್ನ ಬಳಸಬಹುದು. ಉ.ಹ, ಸುರುಳಿ ಸುತ್ತಿ್ತದ ಕಾಗದ, ದ್ದಿನಪತ್ತಿ್ರಕೆ, ಪುರವಣೆ, ಮರದ ಕೆ್ತೂಂಬೆ ಮುಂತಾದವುಗಳು.

ದ್ದ�ಹದ ಭಾಗವನು್ನ ಬಳಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಬಹುದು. ಉ.ಹ. ಮುರಿದ ಕೆ� ಎದ್ದಗೆ ಕಟಿw ಚಲಿಸದಂತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು. ಮುರಿದ ಕಾಲನು್ನ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಕಾಲಿಗೆ ಕಟುwವುದು.

ಸಿ�Nಂಟ ್‌ನ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು : ಸರಿಯಾಗಿ ಬಳಸದ್ದಿದIರೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಸಿ�Nಂಟ ್ ಮೈ�ಲೆ ಮುರಿದ ಭಾಗವನು್ನ, ಮುರಿದ ಭಾಗಕೆ� ಸರಿಯಾಗಿ ಆಸರೆ ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು. ಸಿ�Nಂಟ ್‌ಗೆ ಹತ್ತಿ್ತ ಅಥವ ಬಟೆwಯ ಪಾ್ಯಡ ್

ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು. ಸಾಕರ್ಷುw ಉದIವಿರಬೆ�ಕು. ಮುರಿದ ಭಾಗದ ಮೈ�ಲಿನ ಮತು್ತ ಕೆಳಗಿನ ಕೀ�ಲನು್ನ ಮುಚು�ವಂತ್ತಿರಬೆ�ಕು. ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಬಳಸಿದರೆ ಗಂಟು ಗಾಯದ ಮೈ�ಲೆ ಬರಬಾರದು. ಸಿ�Nಂಟ ್ ಮೈ�ಲಿರಬೆ�ಕು.

ಪಕೆ�ಲುಬಿನ ಮುರಿತದಲಿN ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲೆ ಕಟಿwಕೆ್ತೂಳು�ವ ಪಾNಸwರ ್‌ಹಾಕಬೆ�ಕು.

________________

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೫ ಔರ್ಷಧಗಳು ಮತು್ತ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳು

ಔರ್ಷಧಗಳ ಅಡ್ಡ / ವಿರ್ಷಮ ಪರಿಣಾಮ ಉಂಟಾದಾಗ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.

ಔರ್ಷಧಗಳನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ವ ಉದ್ದI�ಶಗಳು :೧) ರೆ್ತೂ�ಗವನು್ನ ವಾಸಿ ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಳ�ಲು

೨) ರೆ್ತೂ�ಗ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತರಾಗಲು

೩) ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳಿಂದ ತಪ್ರಿ�ಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಲು

ಔರ್ಷಧಗಳ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳು : ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳಿಲNದ ಯಾವ ಔರ್ಷಧವೂ ಲಭ್ಯವಿಲN. ಎಲಾN ಔರ್ಷಧಗಳೂ ತಮiದ್ದ� ಆದ

ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳನು್ನ ಹೆ್ತೂಂದ್ದಿರುತ್ತವೈ. ಕೆಲವು ಔರ್ಷಧಗಳ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳು ಅತ್ತಿ ಕಡಿಮೈ ಇದುI, ವಾಸಿ ಮಾಡುವ ಗುಣವು ಹೆಚಿ�ರಬಹುದು. ಈ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಔರ್ಷಧಗಳು ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯದ ದೃಷ್ಠಿwಯಿಂದ ಉತ್ತಮ.

ಕೆಲವು ಔರ್ಷಧಗಳು ಸಾಧಾರಣ ಅಡ ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳನು್ನಂಟು ಮಾಡಿದರೆ ಕೆಲವು ಪಾ್ರಣಾಂತಕ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳನು್ನಂಟು ಮಾಡುತ್ತವೈ. ಆದುದರಿಂದ ಔರ್ಷಧಗಳನು್ನ ಸ್ತೂಚಿಸಬೆ�ಕಾದರೆ ಹೆಚು�

ಪ್ರಯೋ�ರ್ಜುನವಿರುವ ಕಡಿಮೈ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳಿರುವ ಔರ್ಷಧಗಳನು್ನ ಸ್ತೂಚಿಸಬೆ�ಕು.

ಒಂದಕೀ�ಂತ ಹೆಚು� ಔರ್ಷಧಗಳನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ಸಂಯುಕ ್ತ ಔರ್ಷಧಗಳನು್ನ ತಯಾರಿಸುತ್ತಿ್ತದಾIರೆ. ಅವುಗಳಲಿN ಕೆಲವು ಔರ್ಷಧಗಳು ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಔರ್ಷಧದ ಮರು ಹಿ�ರಿಕೆ (RE ABSORPTION) ಯನು್ನ ಅಡಿ್ಡಪಡಿಸುತ್ತವೈ. ಅಥವ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳು ಹೆಚಾ�ಗುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡುತ್ತವೈ. ಆದ ಕಾರಣ ಸಂಯುಕ ್ತ ಔರ್ಷಧಗಳನು್ನ

ಸ್ತೂಚಿಸದ್ದಿರುವುದು ಒಳೇ�ಯದು.

ಕೆಲವು ದ್ದ�ಹಿಕ ರೆ್ತೂ�ಗಗಳು, ಔರ್ಷಧವನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡಾಗ ಹಾಲಿ ರೆ್ತೂ�ಗವು ಆ ಔರ್ಷಧವನು್ನ ನಿಷ್ಠಿ� ್ರಯಗೆ್ತೂಳಿಸಬಹುದು. ಆಗ ಔರ್ಷಧದ ಪ್ರಮಾಣ ಸಾಲದ್ದಂದು ಅದರ ಪ್ರಮಾಣವನು್ನ ಹೆಚಿ�ಸಿ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.

ಕೆ್ತೂಡುವಂತಹ ಸಂದಭPಗಳೂ ಉಂಟು. ಕೆಲವು ಔರ್ಷಧಗಳ ಪ್ರಮಾಣ ಅಥವ ಔರ್ಷಧಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಕಡಿಮೈ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡರ್ತೂ ಅದರ ಪ್ರಭಾವ ಸಿ್ಥರವಾಗಿರಬಹುದು.

ವೃದ್ಧರಿಗೆ ಮತು್ತ ಮಕ�ಳಿಗೆ ಅವರ ವಯಸು. ಮತು್ತ ದ್ದ�ಹದ ತ್ತೂಕಕೆ� ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಔರ್ಷಧದ ಪ್ರಮಾಣವನು್ನ ನಿಧPರಿಸಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಎಲಾN ಔರ್ಷಧಗಳು ಎಲNರಿಗ್ತೂ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳನು್ನಂಟು ಮಾಡುವುದ್ದಿಲN. ಇದು ಕೆಲವರಲಿN ಮಾತ್ರ, ಔರ್ಷಧ ಕೆ್ತೂಡುವ ಮೊದಲು ರೆ್ತೂ�ಗಿಯನು್ನ ಕೆ�ಳಿ ತ್ತಿಳಿದುಕೆ್ತೂಂಡು ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ ಇಲNದ ಮಾತ್ಸೆ್ರ ಕೆ್ತೂಟwರೆ ಅಡ್ಡ

ಪರಿಣಾಮವಾಗುವುದ್ದಿಲN. ಕೆಲವೋಮೈi ಪ್ರನಿಸಿಲಿನ ್ ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ಕೆ್ತೂಡುವಾಗ TEST DOSE ಕೆ್ತೂಟುw ಅದರ ಪ್ರತ್ತಿಕೀ್ರಯೇಯನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸಿ ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ಕೆ್ತೂಟwರೆ ಯಾವ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಮವೂ ಆಗುವುದ್ದಿಲN.

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಂಭವಿಸಬಹುದಾದ ಔರ್ಷಧಗಳ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳು: ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ (ALLERGIC REACTION) ಮತು್ತ ಮರೆ ಹಾರಿಕೆ (ANAPHILACTIC

SHOCK) ಗಳು ಔರ್ಷಧಗಳ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳಲಿN ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದವುಗಳು.

ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ (ALLERGY) : ಇದು ಸರಳ ರಿ�ತ್ತಿಯಿಂದ ಅತ್ಯಂತ ಭಯಾನಕ ರ್ತೂಪದವರೆವಿಗೆ ಇರಬಹುದು. ಪಾ್ರಣಾಪಾಯದ ಅಡ ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳನು್ನ ಉಂಟು ಮಾಡಬಹುದು. ಉ.ಹ. ಪುಪ�ಸದ

ವಾಯುನಾಳಗಳ ಸ್ತೆಳೇತ (BRONCHO SPASM) ರಕ್ತನಾಳಗಳ ಸ್ತೆಳೇತ (VASOSPASM) ಹೃದಯದ್ದಿಂದ ರಕ ್ತ ಹೆ್ತೂರದ್ತೂಡುವ ಪ್ರಮಾಣವು ಕಡಿಮೈಯಾಗುವುದು (DECREASED CARDIAC OUTPUT)

ಹೃದಯದ ರಕ್ತನಾಳಗಳಲಿN ರಕ್ತದ ಸರಬರಾರ್ಜುು ಕಡಿಮೈಯಾಗುವುದು (DECREASED CORONARY FLOW) ರಕ್ತನಾಳಗಳ ಹಿಗು�ವಿಕೆ (VASODILATATION) ರಕ್ತನಾಳಗಳಿಂದ ರಕ್ತ ಒಸರುವಿಕೆ (LEAK OF BLOOD FROM BLOOD VESSELS) ಚಮPದ ನವೈ, ಚಮPದ ತುರುಚಿಕೆ ಮತು್ತ ಊತ ಉಂಟಾಗಬಹುದು.

I ಸರಳ ರಿ�ತ್ತಿಯ ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ (MILD TYPE OF ALLERGY) : ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಔರ್ಷಧದ ಸ�ಶPದ ಜ್ಞಾಗದಲಿN ಊತ, ರಕ್ತನಾಳಗಳ ಊತ (ANGIO OEDEMA),

ಸ್ಥಳಿ�ಯ ಕೆರೆತ (LOCAL IRRITATION, IT CHING), ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದದುI.

II. ಭಯಾನಕ ರ್ತೂಪದ ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ ( ಮರೆ ಹಾರಿಕೆ ) (ANAPHYLYCTIC SHOCK) : ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಊತ : ತುಟಿ, ನಾಲಿಗೆ, ಗಂಟಲುಗಳಲಿN

ಉಸಿರಾಟ : ವೈ�ಗವಾಗಿ ಉಸಿರಾಡುವುದು (TACHYPNFA), ಉಸಿರಾಟದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ, ಸಿಳು�ಧCನಿ (STRIDER), ಎಳೇತ (WHIEEZING) ಎದ್ದ ಬಿಗಿತ, ಬಳಲಿಕೆ (FAINTNESS), ತಲೆಸುತು್ತ, ಗೆ್ತೂಂದಲ,

ಅತ್ತಿಯಾದ ಎದ್ದ ಬಡಿತ, ಚಮPದ ದದುI, ತುರುಚಿಕೆ (URTI CARIA) ಸ್ಥಳಿ�ಯ ಅಥವ ದ್ದ�ಹದ ರಕ್ತನಾಳಗಳ ಊತ, ಅತ್ತಿಯಾದ ಬೆವರುವಿಕೆ (DIAPHORESIS) ಚಮP ಬಿಳಿಚಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು ಅಥವ ನಿ�ಲಿ

ಬಣ್ಣಕೆ� ತ್ತಿರುಗುವುದು (CYANOSIS). ವಾಕರಿಕೆ, ವಾಂತ್ತಿ, ಅತ್ತಿಸಾರ, ಸ್ತೆಡೆತ (CRAMPS), ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡ ಕಡಿಮೈಯಾಗುವುದು. ಒಗ�ದ್ದಿಕೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಎಲNರಲಿN ಒಂದ್ದ� ರಿ�ತ್ತಿ ಇರುವುದ್ದಿಲN. ಒಬೆ್ತೂ್ಬಬ್ಬರಲಿN

ಒಂದ್ದ್ತೂಂದು ರಿ�ತ್ತಿ ಇರುತ್ತದ್ದ. ಅದು ಒಮೈi ದ್ದ�ಹದ ಒಂದು ಅಥವ ಒಂದಕೀ�ಂತ ಹೆಚು� ಅಂಗಗಳ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಎಲಾN ಲಕ್ಷಣಗಳು ಎಲNರಲಿN ಒಂದ್ದ� ಸಾರಿ ಕಂಡು ಬರುವುದ್ದಿಲN.

ಉ.ಹ. ನರಮಂಡಲ, ಉಸಿರಾಟದ ಅಂಗಗಳ ಮಂಡಲ, ಹೃದಯದ ರಕ್ತಪರಿಚಲನೇಯ ಅಂಗ, ಚಮP, ರ್ಜುಠರ ಮತು್ತ ಕರುಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಹೆಚು� ಈಡಾಗುತ್ತವೈ. ಒಗ�ದ್ದಿಕೆಯು ಎಲNರಲಿNಯ್ತೂ

ಮರೆಹಾರಿಕೆಯಲಿN (ANAPHYACTU SHOCK) ಕೆ್ತೂನೇಯಾಗುವುದ್ದಿಲN. ಎರಡನೇ ಸಲ ಒಗ�ದ್ದಿಕೆಯುಂಟಾದರೆಮೊದಲನೇಯ ಒಗ�ದ್ದಿಕೆಯ ಬಗೆ� ವಿವರ ಪಡೆಯಬೆ�ಕು.

ಚಿಕೀತಾ. ಕ್ರಮ : ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿರುವ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ ಮುಕ್ತನನಾ್ನಗಿ ಮಾಡಲು ತಕ� ಕ್ರಮ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ಅವನನು್ನ ಪೂವP ಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ತರುವುದು. ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಮ್ತೂಲ ಉದ್ದI�ಶ. ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿರುವ

ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಗೆ್ತೂಂದಲದ್ದಿಂದ ತಪ್ರಿ�ಸಲು ಬೆ�ರೆ ಸ್ಥಳಕೆ� ವಗಾPಯಿಸುವುದು ಒಳೇ�ಯದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸಿ ಆಗಿನ ಸಿ್ಥತ್ತಿಗತ್ತಿಗಳನು್ನ ಗುರುತ್ತಿಸಿ ಸಾಧ್ಯವಿದIರೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ಒಗ�ದ್ದಿಕೆಯಿಂದ

ಮುಕ್ತನನಾ್ನಗಿ ಮಾಡುವುದು. ಸಾಧ್ಯವಿಲNದ್ದಿದIರೆ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಕಳಿಸುವುದು.

ಈ ಕೆಳಕಂಡ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇರುತ್ತದ್ದ.

೧) ಅಡಿ್ರನಲಿನ ್ ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ : ಇದು ಪುಪ�ಸದ ವಾಯು ನಳಿಕೆಗಳನು್ನ ಒಗಿ�ಸುತ್ತದ್ದ ಮತು್ತ ರಕ್ತನಾಳಗಳನು್ನ ಕುಗಿ�ಸುತ್ತದ್ದ.

೨) ಅಭಿಧಮನಿಗೆ ದ್ರವವನು್ನ ಕೆ್ತೂಡುವುದು (I.V. FLUIDS), ಇದರ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಡೆ್ತೂ�ಪಮ್ಮಿನ ್ ಮತು್ತ ಎಪ್ರಿನೇನ ್ ಸಹ ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡವು ಕಡಿಮೈಯಾಗಿದIರೆ ಬಳಸಬಹುದು.

೩) ಅಂಟಿಹಿಸwಮ್ಮಿನ ್ (ಬೆನಟ್ರಲ ್) ಉಪಯೋ�ಗಕರ

೪) ಆಮNರ್ಜುನಕವೂ ಕೆಲವೋಮೈi ಬೆ�ಕಾಗಬಹುದು.

೫) ಕಾಟಿPಕೆ್ತೂಸಿwರಾಯಡ ್ ಮ್ಮಿ�ರ್ಥೈ�ಲ ್ ಪ್ರ್ರಡಿ್ನಸಲೆ್ತೂ�ನ ್ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಡಿಯಂ ಸಕ್ಷನೇ�ಟ ್ ಬೆ�ಕಾಗಬಹುದು.

ಉದಾಹರಣೆಗಳು :

೧) ಸ್ತೆಮ್ಮಿಟಿಡಿನ ್ : ಅನ್ನನಾಳ ಮತು್ತ ರ್ಜುಠರದ ಹುಣಿ್ಣನವರಿಗೆ ಪಾ್ರರಂಭದಲಿN ತಾತಾ�ಲಿಕವಾಗಿ ಬಳಸುತಾ್ತರೆ. ರ್ಜುಠರ - ಕರುಳು ಹುಣಿ್ಣಗೆ ದ್ದಿ�ಘಾPವಧಿಯವರೆಗೆ ಬಳಸುತಾ್ತರೆ. ಎದ್ದ ಉರಿ, ಅಮ್ಮಿN�ಯತ್ಸೆ (ACIDITY) ಗೆ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ತಾ್ತರೆ.

ಪಾಶCP ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ : ಶೇ�. ೧- ೧೦ರರ್ಷುw ರೆ್ತೂ�ಗಿಗಳಿಗೆ ತಲೆನೇ್ತೂ�ವು, ತಲೆ ಸುತು್ತ, ಮಂಪರ, ಅತ್ತಿಸಾರ, ವಾಕರಿಕೆ, ವಾಂತ್ತಿ ಬರಬಹುದು.

ಶೇ�. ೧ರರ್ಷುw ರೆ್ತೂ�ಗಿಗಳಲಿN ರ್ಜುCರ ಸಹ ಕಂಡು ಬರಬಹುದು. ಹೃದಯದ ಮ್ಮಿಡಿತದ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡವೂ ಕಡಿಮೈಯಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಕೆಲವರಲಿN ಹೃದಯದ ಬಡಿತವು ಹೆಚು�ತ್ತದ್ದ. ಗೆ್ತೂಂದಲಮಯ ಉಂಟಾಗುತ್ತದ್ದ. ಚಮPದ ಮೈ�ಲೆ ಗಂದ್ದ, ಹೆಣಿiಲೆತನ, ಸ್ತನದಊತ, ಲೆ�ಂಗಿಕ ನಿರಾಸಕೀ್ತ, ಮಾಂಸಖಂಡಗಳ ನೇ್ತೂ�ವು ಉಂಟಾಗಬಹುದು.

ಒಗ�ದ್ದಿಕೆಗೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಇದರಲಿN ೩ ವಿಧಗಳಿವೈ.

೧) ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯ ಶ್ರಕ್ಷಣ, ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ ವಸು್ತವಿನಿಂದ ದ್ತೂರವಿರುವುದು.

೨) ಔರ್ಷಧಗಳು : ಅಂಟಿಹಿಸwಮ್ಮಿನಿಕ ್ ಔರ್ಷಧಿ : ಬಾಯಿಯ ಮ್ತೂಲಕ, ಮ್ತೂಗಿನ ಮ್ತೂಲಕ (INTRA NASAL), ಗಾಳಿಯ ನಳಿಕೆಗಳ ಹಿಗು�ವಿಕೆ ಔರ್ಷಧ ಮ್ತೂಸುವುದು (BRONCHODILATORS)

ಮ್ತೂಗಿನೇ್ತೂಳಕೆ� (INTRA NASAL) ಸಿw�ರಾಯಿಡ ್, ಅತ್ತಿಯಾದರೆ : ಎಪ್ರಿನೇಫೆನ ್ ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ಸCತಃ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು.

೩) ಇಮು್ಯನೇ್ತೂ� ರ್ಥೈರಪ್ರಿ : ಸಂವೈ�ಧನಾ ಶ್ರ�ಲತ್ಸೆಯನು್ನ ಕಡಿಮೈ ಮಾಡುವುದು (DE SENSITISATION) : ಒಗ�ದ್ದಿಕೆಯನು್ನಂಟು ಮಾಡುವ ಔರ್ಷಧವನು್ನ ಬೆ�ರೆ ಬೆ�ರೆ ಪ್ರಮಾಣದಲಿN

ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ರ್ತೂಪದಲಿN ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ನಂತರ ಹೆಚಿ�ಸುತಾ್ತ ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು ದ್ದ�ಹವು ಅದಕೆ� ಹೆ್ತೂಂದಾಣಿಕೆ ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತದ್ದ.

ಮರೆ ಹಾರಿಕೆ (ANAPHYLACTIC SHOCK) : ಬೆಕು�, ನಾಯಿ, ವಿರ್ಷದ ಕೆ್ತೂಂಡಿ (ಜೆ�ನು), ಆಹಾರ, ಹಾಲು, ಶೇಲಿÈಶ ್, ಬಟಾಣಿ, ಲೆ�ಟೆಕ. ್ಮುಂತಾದವುಗಳಿಗೆ,

ಔರ್ಷಧಗಳು : ಸ್ತೆಪ್ರಲೆ್ತೂ�ಸ್ತೆ್ತೂ��ರಿನ ್, ಹಾಮೊ�Pನ ್‌, ಎಂಜೆ�ಮ ್, ಡೆ�, ಸ್ಥಳಿ�ಯ ಅರಿವಿಳಿಕೆ, ಬೆ�ರೆ ಗುಂಪ್ರಿನ ರಕ್ತದ ಸರಬರಾರ್ಜುು, ಹಿಪಾ್ರಟಿಕ.,್ ಓಪ್ರಿಯಾಯಿಡ ್, ಸಾ್ನಯುಗಳನು್ನ ಹಿಗಿ�ಸುವ ಔರ್ಷಧಗಳು

(MUSCLE RELAXANT), ಅಂಟಿಬಯಾಟಿಕ. ್(ಪ್ರನಿಸಿಲಿನ ್‌) ಸಾಲಿಸಿಲೆ�ಟ ್ (ಆಸಿ�ರಿನ ್), ಸಲ�ನಮೈ�ಡ ್.

ಲಸಿಕೆಗಳು : ಡಿ.ಪ್ರಿ.ಟಿ., ಪೊ�ಲಿಯೋ�, ಮ್ಮಿ�ಸಲ. ್ಮುಂತಾದವುಗಳು.

ಪಾಶಾ�ತ್ಯ ದ್ದ�ಶಗಳಲಿN : EPI PEN ಲಭ್ಯವಿದ್ದ. ಇವುಗಳನು್ನ ಪಾ್ರಣಾಂತಕ ಪ್ರತ್ತಿಕೀ್ರಯೇ ತ್ಸೆ್ತೂ�ರುವವರಿಗೆ ಈ ಪ್ರನ ್ ಅನು್ನ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಇಟುwಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂ�ದಲೆNಲಾN ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂ�ಗಲು, ತ್ಸೆ್ತೂ�ಟಗಾರಿಕೆ, ಕಾ್ಯಂಪ ್‌ಗಳಲಿN

ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಬಂದರೆ ಬಳಸಲು, ಹೆ�ಗೆ ಬಳಸಬೆ�ಕು ಎಂಬುದರ ಬಗೆ� ತ್ತಿಳಿಸಲಾಗುವುದು.

ಎಪ್ರಿಪ್ರನ ್ ಅನು್ನ ಒಮೈi ಆಪರೆ�ಟ ್ ಮಾಡಿದರೆ ೧೦ ಸ್ತೆಕೆಂಡುಗಳಲಿN ಎಪ್ರಿನೇಪ್ರಿ್ರನ ್ ದ್ದ�ಹದ್ದ್ತೂಳಗೆ ಸ್ತೆ�ರುತ್ತದ್ದ. ಪ್ರತ್ತಿಕೀ್ರಯೇಯನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸುತ್ತದ್ದ.

ಎಪ್ರಿಪ್ರನ ್‌ನ ಬಗೆಗಳು : ೨ ರಿ�ತ್ತಿಗಳಲಿN ಲಭ್ಯವಿವೈ.

೧) ದ್ದ್ತೂಡ್ಡವರು ಬಳಸುವುದು : ಸCತಃ ಚುಚಿ�ಕೆ್ತೂಳು�ವುದು ೦. ೩ ಮ್ಮಿ. ಗಾ್ರಂ ಔರ್ಷಧ ಸಿಗುತ್ತದ್ದ.

೨) ಮಕ�ಳು ಬಳಸುವುದು : ಸCತಃ ಚುಚಿ�ಕೆ್ತೂಳು�ವುದು ೦. ೧೫ ಮ್ಮಿ. ಗಾ್ರಂ ಔರ್ಷಧ ಸಿಗುತ್ತದ್ದ.

ವಿಧಾನ : ೧) ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ವ ಜ್ಞಾಗವನು್ನ ಹತ್ತಿ್ತಗೆ ಆಲೆ್ತೂ��ಹಾಲ ್ ಹಾಕೀ ಚಮPವನು್ನ ಅದರಿಂದ ಒರೆಸುವುದು. ೨) ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್‌ನ ಮುಚ�ಳ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು. ೩) ಪ್ರನ್ನನ ್ನ ರೆ್ತೂ�ಗಿಯು ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಯ

ಮೈ�ಲಿಟುwಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ೪) ಸ್ತೂಜಿಯನು್ನ ಚಮPಕೆ� ಚುಚಿ�ಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ೫) ೧೦ ಸ್ತೆಕೆಂಡ ್ ಹಾಗೆ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡಿರುವುದು. ೬) ನಂತರ ಪ್ರನ್ನನು್ನ ಹೆ್ತೂರಗೆ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು.

ಆಸಿ�ರಿನ ್ ‌: ನೇ್ತೂ�ವು ನಿವಾರಕ. ಹೆ್ತೂಸದಾಗಿ ಎದ್ದ ನೇ್ತೂ�ವು ಕಾಣಿಸಿಕೆ್ತೂಂಡವರು (M.I), ಮೈದುಳಿನ ರಕ್ತನಾಳಗಳ ಧಕೆ�ಗೆ ಒಳಗಾದವರು ಬಳಸುತಾ್ತರೆ.

ಪಾಶCP ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ : ಎದ್ದ ಉರಿ, ಆಮ್ಮಿN�ಯತ್ಸೆ, ಹುಣು್ಣ, ಅಸ್ತಮ, ರ್ಜುಠರ ಕರುಳಿನಿಂದ ರಕ್ತ ಸಾ್ರವ, ವಾಕರಿಕೆ, ವಾಂತ್ತಿ, ಉಸಿರಾಡುವಾಗ ಶಬI ಉತ�ತ್ತಿ್ತ, ಇತರ ಔರ್ಷಧದ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಸ್ತೆ�ರಿದರೆ ಹೆಚು� ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ. ಉ.ಹ. NSALID.

ಪ್ರಮಾಣ : ೧೦೦ ಮ್ಮಿ. ಗಾ್ರಂ ಅಥವ ೩೨೫ ಮ್ಮಿ. ಗಾ್ರಂ ಗಭಿPಣಿಯರಿಗೆ, ಮಕ�ಳಿಗೆ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು. ಪ್ರಥಮಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಮೈ�ಲೆ ತ್ತಿಳಿಸಿದಂತ್ಸೆ.

ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್ ಪುಡಿ : ರಕ್ತದಲಿN ಸಕ�ರೆಯ ಅಂಶ ಕಡಿಮೈಯಾದರೆ ಇಳಿಸವಿ ರಕ ್ತ (HYPO GLY CAEMIA), ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ, ಔರ್ಷಧ ನಿಲಿNಸುವುದು, ವಾಂತ್ತಿಗೆ ಔರ್ಷಧಿ TV 300 ML ಬಾಟಲ ್, ಪ್ರ�ಸw,್ ರ್ಜುಲ ್ ಲಭ್ಯವಿದ್ದ.

I. ಅವಶ್ಯಕತ್ಸೆಗಿಂತಲ್ತೂ ಹೆಚಿ�ನ ಪ್ರಮಾಣದಲಿN ಔರ್ಷಧ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡರೆ? ಕೆಲವು ಔರ್ಷಧಗಳನು್ನ ಹೆಚಿ�ನ ಪ್ರಮಾಣದಲಿN ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡಾಗ ಆಗಬಹುದಾದ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಮತು್ತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. :

ಎಚ�ರಿಕೆ : ರಕ್ತಹಿ�ನತ್ಸೆ ಇರುವವರು ಈ ಔರ್ಷಧ ಬಳಸಬಾರದು. ಹಾಗ್ತೂ ಹೃದಯ - ಮುಪ�ಸ ರೆ್ತೂ�ಗದವರು ಸಹ ಈ ಔರ್ಷಧ ಬಳಸಬಾರದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಔರ್ಷಧದ ಪ್ರಮಾಣವನು್ನ ಕಡಿಮೈ ಮಾಡುವುದು, ಔರ್ಷಧದ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳ ಬಗೆ� ನಿಗಾವಣೆ.

ನಿಧಾನಗತ್ತಿಯ ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳು : ಔರ್ಷಧದ ಬಳಕೆ ಕಡಿಮೈ ಮಾಡುವುದು, ಅಥವ ಬಳಸದ್ದಿರುವುದು. ಬೆ�ರೆ ಔರ್ಷಧದ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಬಳಸದ್ದಿರುವುದು.

ರಕ್ತದ ಅತ್ತಿ ಒತ್ತಡದ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ACE ಇನಿ್ಹಬಿಟಾರ ್‌ಗಳ ಬಳಕೆ, ಮ್ತೂತ ್ರ ಹೆಚಿ�ಸುವ ಮಾತ್ಸೆ್ರ (DIURETICS) ಕೆ್ತೂಡುವುದು.

ಎಚ�ರಿಕೆ : ದುರ್ಷ�ರಿಣಾಮಗಳಿಂದ ತಪ್ರಿ�ಸಲಾಗದ್ದಿದIರೆ ಕಡಿಮೈ ಮಾಡುವುದು. ಪ್ರಧಾನ ಔರ್ಷಧದ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೈ ಮಾಡುವುದು, ಔರ್ಷಧದ ಪರಿಣಾಮದ ಬಗೆ� ನಿಗಾವಣೆ.

ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ವ್ರಣ (ABSCESS) : ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡ ಸ್ಥಳದಲಿN ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು :

ಕಾರಣ : ಕಲುಷ್ಠಿತ ಸ್ತೂಜಿ ಮತು್ತ ಸಿರಂಜ ್‌ನಿಂದ ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಔರ್ಷಧ ಚಟದವರು ಸಿರೆಂಜ ್ ಅನು್ನ ಇತರರಿಂದ ಎರವು ಪಡೆದು, ಸಂಸ�ರಿಸದ್ದ ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. (HIV/AIDS)

ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕೀನವರಲಿN ಇದು ಹೆಚು�. ಈ ಸ್ಥಳದಲಿN ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕಾಗಿ, ಕಣಜ್ಞಾಲ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕೀಗೆ ಸಿಲುಕುವುದ್ದ� ಇದರ ಕಾರಣ.

ಪರಿ�ಕೆh : ಆ ಸ್ಥಳದ ಕೀ�ವನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ರೆ್ತೂ�ಗಕಾರಕಗಳನು್ನ ಗುರುತ್ತಿಸುವುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಅಂಟಿಬಯಾಟಿಕ.್ನ ಬಳಕೆ

ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ವ ಜ್ಞಾಗದಲಿN ವ್ಯತ್ಯಯವಾಗುವುದು : ಆಕಸಿiಕವಾಗಿ ಶುದ ್ಧ ರಕ್ತನಾಳಕೆ� ಚುಚಿ�ಕೆ್ತೂಂಡರೆ ಅದರಿಂದ ಪ್ರಿ�ಮರಲ ್ ವೈ�ನ ್‌ನಲಿN ರಕ್ತ

ಹೆಪು�ಗಟುwವುದು, ಮ್ಮಿಥ್ಯಗಂಟು (FALSE ANEURISM) ಕುರು, ಕೀ�ಲಿನ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು, ಕಂಪಾಟ ್‌Pಮೈಂಟ ್ ಸಿಂಡೆ್ತೂ್ರ�ಮ ್‌ಗಳುಂಟಾಗಬಹುದು.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಸCತಃ ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ವ ವಿಧಾನವನು್ನ ತ್ತಿಳಿಸುವುದು.

ಔರ್ಷಧಗಳಿಂದಾಗುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಮಸ್ತೆ್ಯಗಳು : ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳು : ರ್ಜುCರ, ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ (ALLERGY), ಧಕೆ� (SHOCK), ಎದ್ದ ಉರಿ,

ಚಮPದ ಮೈ�ಲಾಗುವ ಅಡ ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳು : ಔರ್ಷಧದ ಗುಳೇ�ಗಳು (ERUPTIONS) ಮೊಡವೈಗಳು, ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು, ಬೆ್ತೂಕೆ� (BLISTER) ಅಟಿPಕೆ�ರಿಯಫೋ�ಟೆ್ತೂ�ಸ್ತೆನಿ.ಟಿವ ್ ಡಮPಟೆ�ಟಿಸ ್

ಕ್ತೂದಲು ಉದುರುವುದು : ಬೆ್ತೂಕ� ತಲೆ

ಅಂಗಗಳ ಮೈ�ಲೆ : ನೇ್ತೂ�ವು ನಿವಾರಕಗಳಿಂದ ಮ್ತೂತ್ರಪ್ರಿಂಡದ ನಿಷ್ಠಿ� ್ರಯತ್ಸೆ.

೧) ರ್ಜುCರ : ರ್ಜುCರವಿರುವವರು ಔರ್ಷಧವನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡಾಗ ರ್ಜುCರ ಅದರಿಂದ ಬಂದರ್ತೂ ಅದು ಬೆಳಕೀಗೆ ಬರುವುದ್ದಿಲN.

ಔರ್ಷಧಗಳು : ಪ್ರನಿಸಿಲಿನ ್, ಸ್ತೆಪ್ರಲೆ್ತೂ�ಸ್ತೆ್ತೂರಿನ ್, ಸಲ�ನಮೈ�ಡ ್, ಪ್ರಿನಿಟಾಯಿನ ್ ಎಂ. ಡೆ್ತೂ�ಪ, ಕೀCನಿಡಿನ ್, ಕ್ಷಯ ರೆ್ತೂ�ಗದ ವಿರುದ್ಧ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ವ ಔರ್ಷಧಗಳು ರ್ಜುCರಕೆ� ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೈ. ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ ಇರುವವರಲಿN ಇದು

ಹೆಚು�.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಖಚಿತವಾದ ಔರ್ಷಧಕೆ� ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ ಇರುವವರಿಗೆ ಅ ಔರ್ಷಧ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು. ಅಂಟಿ ಹಿಸwಮ್ಮಿನಿಕ ್‌ ಗಳಾದ ಸ್ತೆ�ನೇ್ತೂ�ಪ್ರನ ್, ಇನಿ.ಡಾಲ ್ ಮಾತ್ಸೆ್ರ ಅಥವ ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಕೆಲವೋಮೈi ಕಾಟಿPಸ್ತೆ್ತೂ�ನ ್

ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ.

೨) ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ (ALLERGY) : ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾಗಬಹುದಾದ ಅಂಗಗಳು : ಚಮP, ಕರುಳು, ಕೀ�ಲುಗಳು, ಉಸಿರಾಟದ

ಅಂಗಗಳು.

ಲಕ್ಷಣಗಳು : ಚಮP : ಕೆಂಪು ಗಂದ್ದಗಳು, ಕಣಿ್ಣನ ಸುತ್ತ ಊತ, ಉಸಿರು ಕಟುwವುದು, ಅತ್ತಿಸಾರ.

ಚಿಕೀತ್ಸೆ. : ಕಾರಣಕೆ� ತಕ � ಚಿಕೀತ್ಸೆ., ಔರ್ಷಧ ನಿಲಿNಸುವುದು, ಕಾಟಿPಸ್ತೆ್ತೂ�ನ ್, ಅಂಟಿಹಿಸwಮ್ಮಿನಿಕ ್ ಮಾತ್ಸೆ್ರ, ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ ತಕ�ಂತ್ಸೆ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ರವಾನೇ.

ಪ್ರತ್ತಿಬಂಧಕ ಕ್ರಮ : ಔರ್ಷಧಗಳನು್ನ ಕೆ್ತೂಡುವುದಕೆ� ಮೊದಲು ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕಾದ ಮುನೇ್ನಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮಗಳು :

ಕೆಲವು ಔರ್ಷಧಗಳನು್ನ ಕೆಲವರಿಗೆ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು. ಅಂಟಿಬಯಾಟಿಕ . ್ ಯಾರಿಗೆ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು : ಸ್ತೆಪಲೆ್ತೂ�ಸಿ�ರಿನ ್ ಮತು್ತ ಪ್ರನಿಸಿಲಿನ ್ ಒಗ�ದ್ದಿಕೆ ಇರುವವರಿಗೆ

ಕೀCನಲೆ್ತೂ�ನ ್ : ಗಭಿPಣಿಯರಿಗೆ ಮತು್ತ ಮಕ�ಳಿಗೆ

ಸಲ�ನಮೈ�ಡ ್ : ಮಕ�ಳಲಿN : ಮ್ತೂಳೇ ಮತು್ತ ಹಲುNಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕುಂಠಿತ, ಮ್ತೂತ್ರಪ್ರಿಂಡದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಇರುವವರಿಗೆ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು.

ಸಮಪPಕವಾದ ಔರ್ಷಧಗಳನೇ್ನ� ಆಯೇ� ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು.

ಅಸ್ತಮ : ತ್ತಿ�ವ್ರಗತ್ತಿಯಲಿN : ಬಾ್ರಂಕೆ್ತೂ�ಡೆ�ಲೆ�ಟಾರ ್‌

ಮಧುಮೈ�ಹ : ಮಾತ್ಸೆ್ರಗಳು, ಇನು.ಲಿನ ್ ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್

(CCF) : ಡೆ�ಜಿಪಾಮ ್ (ACEINHIBITORS) ವೈ�ಸ್ತೆ್ತೂ�ಡ�ಲೆ�ಟರ ್‌ಗಳು (VASODILATORS)

ರಕ್ತದ ಅತ್ತಿ ಒತ್ತಡ : ನಿ�ರು ದ್ದ�ಹದ್ದಿಂದ ಹೆ್ತೂರಹೆ್ತೂ�ಗುವಂತಹ ಔರ್ಷಧ (DIURETICS), ಬಿ-ಬಾNಕಸ ್P, ಕಾ್ಯಲಿ.ಯಂ ಅಂಟಗೆ್ತೂ�ನಿಸw. ್‌ಈರಿ�ತ್ತಿ ಆಯೇ� ಮಾಡಿದರೆ ಸಾಧ್ಯವಾದರ್ಷುw ಮಟಿwಗೆ ತಪು� ಔರ್ಷಧಗಳನು್ನ

ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡಾಗ ಆಗಬಹುದಾಗಿದI ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತರಾಗಬಹುದು.

________________

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೬ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ವ್ಯಕೀ್ತಗಳ ಸಾಗಾಟ

(SHIFTING OF VICTIMS) ದ ಕ್ರಮ : ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಕಂಡ ತಕ್ಷಣ ಆ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಸಂಪೂಣP ದ್ದ�ಹಿಕ ಪರಿ�ಕೆh ನಡೆಸುವುದು

ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ. ಇದರಿಂದ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಅದ್ದ� ಸ್ಥಳದಲಿN ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಲು ಸಾಧ್ಯವೋ� ಇಲNವೋ� ಎಂದು ತ್ತಿಳಿಯುತ್ತದ್ದ. ಬೆ�ರೆಡೆಗೆ ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕೆ್ತೂ� ಬೆ�ಡವೋ� ಎಂದು ತ್ತಿಳಿಸುತ್ತದ್ದ. ವೈ�ದ್ಯರ ಸಲಹೆ ಬೆ�ಕಾದರೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ

ನಂತರ ಅಥವ ಅಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡದ್ದ ನೇ�ರವಾಗಿ ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕಾಗಬಹುದು. ಸಾಗಿಸುವಾಗ ಸರಿಯಾದ ಕ್ರಮ ಅನುಸರಿಸಬೆ�ಕು. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಕಟಿwಟw ಬುತ್ತಿ್ತ.

(ಎ) ಯಾವಾಗ ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕು : ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಸಿಗದಾಗ, ಅಥವ ಪಾ್ರಣಾಪಾಯವಿರುವಾಗ ತಕ್ಷಣ ಕಳಿಸಬೆ�ಕು. ಉ.ಹ. ರಸ್ತೆ್ತಯ

ಅಪಘಾತದಲಿN, ಅಪಾಯಕರ ಕಟwಡದಲಿNದIರೆ, ಬೆಂಕೀಯ ಅಪಘಾತದಲಿN ಸಿಲುಕೀದIರೆ, ಪ್ರಜ್ಞಾ� ಶ್ತೂನ್ಯರಾಗಿದIರೆ, ಕಟwಡದಲಿN ಅನಿಲ, ವಿರ್ಷದ ಗಾಳಿ ಇದIರೆ ಉ.ಹ. ಮೊ�ಟಾರ ್ ‌ ಗಾ್ಯರೆ�ಜ ್‌ಗಳಲಿN ಇಂಗಾಲದ ಮಾನಾಕೆ.ಡ ್ ತುಂಬಿದIರೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಇಂತಹ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದ ತಕ್ಷಣ ಹೆ್ತೂರ ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕು.

ಪ್ರಟಿwಗೆ ಒಳಗಾದವರನು್ನ ಸಾಗಿಸಲೆ� ಬೆ�ಕಾದರೆ : ಮೊದಲು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯನು್ನ ನೇ್ತೂ�ಡಿ ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಗೆ, ಎದ್ದಗೆ, ಹೆ್ತೂಟೆwಗೆ, ಕೆ�ಕಾಲುಗಳಿಗೆ ಪ್ರಟುw ಬಿದ್ದಿIದ್ದಯೋ� ಇಲNವೋ� ಎಂಬುದನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸುವುದು, ಏಟು ಬಿದ್ದಿIದIರೆ

ಸಾಗಿಸುವಾಗ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಆಸರೆ ನಿ�ಡಬೆ�ಕು.

ಪ್ರಜೆ� ಇದIರೆ, ಉಸಿರಾಡುತ್ತಿ್ತದIರೆ, ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಇರುವ ಭಂಗಿಯಲಿNಯೇ� ಸಾಗಿಸಬಹುದು. ರ್ಜುರ್ಜುುÃಗಾಯವಾಗಿರುವವರನು್ನ ಸಾಗಿಸದ್ದಿರುವುದು ಒಳೇ�ಯದು. ಏಕೆಂದರೆ ಸಾಗಿಸುವಾಗ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗುವುದು

ಹೆಚು�. ಒಬ್ಬರಿಂದ ಸಾಗಿಸಲಾಗುವುದ್ದಿಲN. ಇತರರ ಸಹಾಯ ಪಡೆಯಬೆ�ಕು.

(ಬಿ) ಸಾಗಿಸುವ ಉದ್ದI�ಶ :

ಪ್ರಟುw ಬಿದIವರ ಸಿ್ಥತ್ತಿ ಮತ್ತರ್ಷುw ಹದಗೆಡದಂತ್ಸೆ ಕಾಪಾಡುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಹಿತಕರವಾಗಿಟುw ಸಾಗಿಸುವುದು, ಅವನ ಹಿತ ಕಾಪಾಡುವುದು, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗದಂತ್ಸೆ ಸಾಗಿಸುವುದು ಅತ್ತಿಮುಖ್ಯ.

(ಸಿ) ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಎತು್ತವಾಗ ಅನುಸರಿಸಬೆ�ಕಾದ ನಿಯಮಗಳು : ಪ್ರಥಮಚಿಕೀತ.ಕರು ರೆ್ತೂ�ಗಿಗೆ ಆದರ್ಷುw ಹತ್ತಿ್ತರವಿದುI, ಕಾಲುಗಳನು್ನ ಸಾಧ್ಯವಾದರ್ಷುw ದ್ತೂರ ದ್ತೂರ

ಇಟುwಕೆ್ತೂಂಡಿರಬೆ�ಕು. ಆಗ ರೆ್ತೂ�ಗಿಯನು್ನ ಎತ್ತಲು ಅನುಕ್ತೂಲವಾಗುತ್ತದ್ದ. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಮಟwಕೆ� ಬಗಿ�ದರೆ ಎತ್ತಲು ಸುಲಭ, ಬೆನ್ನನು್ನ ಬಗಿ�ಸದ್ದ ಮೊಣಕಾಲು ಮಾತ್ರ ಬಗಿ�ಸಬೆ�ಕು. ಬೆನು್ನ ನೇಟwಗಿರಬೆ�ಕು. ಕೆ�ಗಳನು್ನ ಬಳಸಿ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ

ಗಟಿwಯಾಗಿ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಕಾಲುಗಳನು್ನ ಮೈ�ಲೆತ್ತಿ್ತ, ಬೆನಿ್ನನಲಿN ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಭಾರವನು್ನ ಹೆ್ತೂರುವಂತ್ಸೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಭುರ್ಜುವನು್ನ ಬಳಸಬೆ�ಕು. ವ್ಯಕೀ್ತ ಜ್ಞಾರಿದರೆ ನೇಲದ ಮೈ�ಲೆ ಸಾವಕಾಶವಾಗಿ ಉರುಳುವಂತ್ತಿರಬೆ�ಕು. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಮತ್ತರ್ಷುw ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗಬಹುದು. ಹಾಗು ವ್ಯಕೀ್ತ ಬಿ�ಳುವಂತ್ತಿದIರೆ ತಡೆಯಬಾರದು. ಏಕೆಂದರೆ

ತಡೆಯುವುದರಿಂದ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನ ಬೆನಿ್ನಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅತ್ತಿ ಭಾರವಾಗಿರುವವರನು್ನ ಎತ್ತಬಾರದು, ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಇತರರ ಸಹಾಯ ಪಡೆಯಬೆ�ಕು. ಹೆಚು� ರ್ಜುನರಿದIರೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯು ಕಡಿಮೈ.

(ಡಿ) ಯಾವ ವಿಧವನು್ನ ಅಳವಡಿಸಬೆ�ಕು : ಇದಕೆ� ಅನೇ�ಕ ವಿಧಗಳು ಲಭ್ಯವಿದ್ದ. ಅವುಗಳ ಆಯೇ�ಯು ಈ ಕೆಳಕಂಡ ಅಂಶಗಳನು್ನ

ಅವಲಂಬಿಸುತ್ತದ್ದ. ಅವುಗಳೇಂದರೆ ಈ ಕಾಯPಕೆ� ಲಭ್ಯವಿರುವ ಸಹಾಯಕರ ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ; ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕಾದ ದ್ತೂರ, ಸಾಗಬೆ�ಕಾದ ರಸ್ತೆ್ತಯ ಸಿ್ಥತ್ತಿಗತ್ತಿ, ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯ ಹಂತ, ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಗಾತ್ರ, ತ್ತೂಕ, ಮತು್ತ ಬಳಕೆಗೆ

ಲಭ್ಯವಿರುವ ಸಾಧನಗಳು, ಸೌಕಯPಗಳು.

1. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಒಬ್ಬರೆ ಇರುವಾಗ :೧) ತ್ಸೆ್ತೂಟಿwಲ ವಿಧ (CRADLE METHOD) ೨) ಊರುಗೆ್ತೂ�ಲ ಆಸರೆ (CRUTCHES) ೩)

ಪ್ರಿಕ ್-ಎ- ಬಾ್ಯಕ ್ ೪) ಪ್ರ�ರ ್‌ಮನ.ಲಿಸw ್ಮತು್ತ ಕಾ್ಯರಿ ೫) ಎಳೇದುಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು.

೧) ತ್ಸೆ್ತೂಟಿwಲ ವಿಧ : ಚಿಕ� ಮಕ�ಳು ಮತು್ತ ಕಡಿಮೈ ತ್ತೂಕದ ವ್ಯಕೀ್ತಗಳಿಗೆ ಇದು ಯೋ�ಗ್ಯ ವಿಧಾನ, ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಯ ಕೆಳಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳು ಮತು್ತ ಬೆನಿ್ನನ ಹಿಂದ್ದ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳನು್ನ ಬಳಸಿ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ

ಹೆ್ತೂತು್ತ ಸಾಗುವುದು.

ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಹೆ್ತೂರುವುದು. ಚಿಕ� ವಯಸಿ.ನ, ತ್ತೂಕ ಹೆಚಿ�ರದ, ಪ್ರಜೆ� ಇರುವ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಮತು್ತ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರನು್ನ ಗಟಿwಯಾಗಿ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಳು�ವ ಸಾಮಥ್ಯPವಿರುವ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಇದು ಸಮಪPಕ ರಿ�ತ್ತಿ.

ಬೆಂಕೀ ಅಪಘಾತದ ರಕ್ಷಕರ ತರಹ ಎತು್ತವುದು : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನು ಕೆ�ಯ್ಯನು್ನ ಸರಾಗವಾಗಿ ಅಲಾNಡಿಸುತ ್ತ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಭುರ್ಜುದ ಮೈ�ಲೆ ಹೆ್ತೂತು್ತ ಸಾಗಿಸುವ ವಿಧ, ವ್ಯಕೀ್ತ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ವಂತ /

ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯನಾಗಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಮಗು ಅಥವ ಕಡಿಮೈ ತ್ತೂಕದವರಾಗಿರಬೆ�ಕು.

ನಿಂತುಕೆ್ತೂಳ�ಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನು ತನ ್ನ ಎಡಗೆ�ಯಿಂದ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬಲ ಮಣಿಕಟwನು್ನ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡು, ಮೊಣಕಾಲನು್ನ ಮುಂದಕೆ� ಬಗಿ�ಸಿ ನಿಂತು, ತನ ್ನ ಬಲತ್ಸೆ್ತೂ�ಳನು್ನ ವ್ಯಕೀ್ತಯ

ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಸಂದ್ದಿಯ ಹತ್ತಿ್ತರ ಹಾಕೀ, ಮೈ�ಲೆತ್ತಿ್ತ ನಿಂತುಕೆ್ತೂಂಡು, ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತ್ತೂಕವನು್ನ ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳಿನ ಮೈ�ಲೆ ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಂಡು ಸರಿಪಡಿಸಿಕೆ್ತೂಂಡು ನಂತರ ಮುಂದ್ದ ಸಾಗುವುದು.

ನಿಂತುಕೆ್ತೂಳ�ಲಾಗದವರಿಗೆ : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನು ತನ ್ನ ಮುಖವನು್ನ ತಗಿ�ಸಿ, ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಮೊಣಕಾಲ ಮೈ�ಲೆ ಎಳೇದುಕೆ್ತೂಂಡು ನಂತರ ನಿಲುNವಂತ್ಸೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿ, ಹತ್ತಿ್ತರ ನಿಂತು ಕಂಕುಳಿಗೆ ಕೆ�ಹಾಕೀ

ಊರುಗೆ್ತೂ�ಲಿನಂತ್ಸೆ ನಡೆಸುತಾ್ತ ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು.

ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಎಳೇದುಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನಿಂದ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಎತ್ತಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ್ದಿದIರೆ, ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ನಿಲNಲಾಗದ್ದಿದIರೆ, ಬೆ�ಗ ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕಾದರೆ ಮಾತ್ರ ಈ ವಿಧ ಅನುಸರಿಸುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯ

ಭುರ್ಜುಗಳನು್ನ ಎದ್ದಯ ಮೈ�ಲಿಟುw, ಮಡಿಚಿ, ವ್ಯಕೀ್ತ ಕೆ್ತೂ�ಟು ಅಥವ ಜ್ಞಾಕೆಟ ್ ಧರಿಸಿದIರೆ ಗುಂಡಿಗಳನು್ನ ಬಿಚಿ�, ಅದನು್ನ ತಲೆಯ ಕೆಳಗಿಡುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಹಿಂದ್ದ ನಿಂತು ನೇಲಕೆ� ಸಮನಾಗಿ ಬಗಿ� ಬುರ್ಜುವನು್ನ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡು

ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಹಿಂದಕೆ� ಎಳೇದುಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು.

ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಕೆ್ತೂ�ಟು ಅಥವ ಜ್ಞಾಕೆಟ ್ ಅನು್ನ ಧರಿಸದ್ದಿದIರೆ : ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಕಂಕುಳನು್ನ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡು, ಎಳೇದುಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂ�ಗಬಹುದು.

ಮಾನವ ಊರುಗೆ್ತೂ�ಲು : ವ್ಯಕೀ್ತಯು ನಡೆಯುವಂತ್ತಿದIರೆ, ಸಹಾಯ ಬೆ�ಕಾದರೆ, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಈಡಾಗಿರುವ ಕಡೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರುನಿಂತು, ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಕೆ�ಯ್ಯನು್ನ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ತಮ i ಕತ್ತಿ್ತನ ಸುತ್ತ ಬಳಸುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಿ ಆ ಕೆ�ಯ್ಯನು್ನ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡು, ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಕೆ�ಯ್ಯನು್ನ ವ್ಯಕೀ್ತಯ

ಸ್ತೆ್ತೂಂಟದ ಸುತ ್ತ ಬಳಸಿ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬಟೆwಯನು್ನ ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡು ಮುಂದ್ದ ನಡೆಸುವುದು. ಆದರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಕೆ�ಗೆ ಪ್ರಟಾwಗಿದIರೆ ಈ ಕ್ರಮ ಸ್ತೂಕ್ತವಲN.

II. ಇಬ್ಬರು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರಿದIರೆ :(ಬಿ) ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಎತು್ತವುದು : ಇಬ್ಬರು ಒಟಿwಗೆ ಎತು್ತವಂತ್ತಿದIರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ೪ ಕೆ�ಗಳ ಆಸನವನು್ನ

ಸಂಯೋ�ಜಿಸಬಹುದು.

(೧) ೪ ಕೆ�ಗಳ ಆಸನ : ವ್ಯಕೀ್ತಯು ತನ್ನ ಒಂದು ಅಥವ ಎರಡು ಕೆ�ಗಳನು್ನ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರಿಗೆ ಕೆ್ತೂಟುw ಸಹಕರಿಸುವುದು. ಪ್ರತ್ತಿಯೋಬ್ಬ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನ್ತೂ ಅವನವನ ಎಡಮಣಿಕಟwನು್ನ ಬಲಗೆ�ಲಿ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡ

ನಂತರ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಬ್ಬರ ಬಲ ಮಣಿಕಟನು್ನ ಎಡಗೆ�ನಿಂದ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಇಬ್ಬರ್ತೂ ಕುಕ�ರುಗಾಲಲಿN ಕ್ತೂಡುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಅವರ ಕೆ�ಗಳ ಮೈ�ಲೆ ಕ್ತೂಡಿಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯು ತನ್ನ ಒಂದ್ದ್ತೂಂದು ಕೆ�ಯನು್ನ

ಒಬೆ್ತೂಬ್ಬ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನ ಹೆಗಲ ಮೈ�ಲೆ ಹಾಕುವುದು. ಇಬ್ಬರ್ತೂ ಒಟಿwಗೆ ಹೆ್ತೂರುವುದು. ನಂತರ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ನಡೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ಹೆ್ತೂತು್ತಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು.

(೨) ಎರಡು ಕೆ�ಗಳ ಆಸನ : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರಿಗೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಸಹಕರಿಸಲಾಗದ್ದಿದIರೆ ಈ ವಿಧವನು್ನ ಅನುಸರಿಸುವುದು, ಇಬ್ಬರು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಎದರು ಬದರು ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳಿನ ಹತ್ತಿ್ತರ, ಬೆನು್ನ ಹಿಂದ್ದನಿಂತು

ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬಟೆwಯನು್ನ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬೆನ್ನನು್ನ ತುಸು ಎತು್ತವುದು, ಅವರ ಇನೇ್ತೂ್ನಂದು ಕೆ�ಯನು್ನ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಯ ಮಧೈ್ಯ ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ಪರಸ�ರರರು ಕೆ�ಯ್ಯನು್ನ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರಿಬ್ಬರ್ತೂ ಒಟಿwಗೆ ಮೈ�ಲೆ

ಏಳುವುದು. ನಡೆಯಲು ಪಾ್ರರಂಭಿಸುವುದು. ನಂತರ ಸಾವಧಾನವಾಗಿ ನಡೆಯುವುದು.

ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಬಟೆw ಇಲNದ್ದಿದIರೆ : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಳ�ಲು ಬಟೆw ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಅವರು ಪರಸ�ರ ಮಣಿಕಟwನು್ನ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು.

೩) ಅಡಿಗೆ ಕೆ್ತೂ�ಣೆಯ ಕುಚಿPಯ ವಿಧ : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಪಾ್ಯಸ್ತೆ�ಜ ್‌ನಲಿN ಅಥವ ಮೈಟಿwಲ ಕೆಳಗೆ ಮೈ�ಲೆ ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕಾದರೆ, ಈ ಕೀ್ರಯೇ ಅತ್ಯಂತ ಸ್ತೂಕ ್ತ ಆದರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ವಂತನಾಗಿರಬೆ�ಕು. ಮತು್ತ ಭಯಾನಕ ಪ್ರಟಾwಗಿರಬಾರದು. ಕುಚಿPಯು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಭಾರವನು್ನ ತಡೆಯುವಂತ್ತಿರಬೆ�ಕು. ಸಾಗಿಸುವ ದಾರಿಯು

ಅಡಚಣೆಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗಿರಬೆ�ಕು. ಎಡವಿ ಬಿ�ಳುವಂತಹ ರ್ಜುಮರ್ಖಾಾನವಿರಬಾರದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಮುಂಡ ಮತು್ತ ತಲೆಯನು್ನ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್‌ನಿಂದ ಕುಚಿPಗೆ ಕಟwಬೆ�ಕು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರಲಿN ಒಬ್ಬರು ಕುಚಿPಯ ಹಿಂದ್ದ ಮತು್ತ ಮುಂದ್ದ ಒಬ್ಬರು ನಿಂತು ಕುಚಿPಯನು್ನ ತುಸು ವಾಲಿಸಿ ಒಬ್ಬರು ಹಿಂದ್ದ, ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಬ್ಬರು ಮುಂದ್ದ, ಕುಚಿPಯ ಕಾಲು ಹಿಡಿದು ಹಿಂದಕೆ� ನಿಧಾನವಾಗಿ ಚಲಿಸಬೆ�ಕು.

ಮೈಟಿwಲಗಳ ಮೈ�ಲೆ ಅಥವ ಪಾ್ಯಸ್ತೆ�ಜ ್‌ನಲಿN ಸಾಗಬಹುದು. ಮೈಟwಲು/ ಹೆ್ತೂ�ಗುವ ಜ್ಞಾಗ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡದಾಗಿದIರೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಕುಚಿPಯ ಪಕ�ಗಳಲಿN ನಿಂತು ಒಬ್ಬರು ಕುಚಿPಯ ಹಿಂಭಾಗದ ಕಾಲು ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಬ್ಬರು ಮುಂಭಾಗದ

ಕಾಲನು್ನ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡಿರಬೆ�ಕು.

ಕುಚಿPಯನು್ನ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ತ್ತಿಳಿಸದ್ದ ತ್ತಿರುಗಿಸಬಾರದು. ಏಕೆಂದರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಗಲಿಬಿಲಿ ಮತು್ತ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗುತ್ತದ್ದ.

೪) ಕೆ�ಮಂಚ (STRETCHER) : ಬಹಳ ದ್ತೂರ ಸಾಗಿಸಲು ಈ ವಿಧವು ಸಮಪPಕ. ಅದು ಸಿಗದ್ದಿದIರೆ ಸ್ಥಳಿ�ಯ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ಬಳಸಬಹುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆ ಮತು್ತ ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯು ದ್ದ�ಹದ ಭಂಗಿಗೆ

ನೇ�ರವಾಗಿರಬೆ�ಕು. ಉಸಿರಾಟವನು್ನ ಪರಿಶ್ರ�ಲಿಸಬೆ�ಕು.

ಸ್ಥಳಿ�ಯ ವಸು್ತಗಳು ಕೆ� ಮಂಚದಂತ್ಸೆ : ಬಾNಂಕೆಟ ್ ಲಭ್ಯವಿದIರೆ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಮೈ�ಲೆ ಹರಡಿ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ ಅದನು್ನ ಹೆ್ತೂದ್ದಿಸುವುದು. ಗಟಿwಯಾದ ಜ್ಞಾಕೆಟ ್ ಅಥವ ಕೆ್ತೂ�ಟು ಸಿಕ�ರೆ ಅದನೇ್ನ�

ಬಳಸಬಹುದು. ಸಿಗದ್ದಿದIರೆ ಈ ಕೆಳಕಂಡ ಪಯಾPಯ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ಬಳಸಬಹುದು.

ಗಟಿwಯಾದ ಗೆ್ತೂ�ಣಿ ಚಿ�ಲ (SACKS) : ಒಂದು ಅಥವ ಹೆಚು� ಗೆ್ತೂ�ಣಿಚಿ�ಲಗಳಲಿN ತಳಗಡೆಯ ತುದ್ದಿಯಲಿN ರಂಧ್ರಗಳನು್ನ ಮಾಡಿ ಅದರೆ್ತೂಳಗೆ ಇತರ ಗೆ್ತೂ�ಣಿಚಿ�ಲಗಳ ತುದ್ದಿಯನು್ನ ತುರುಕುವುದು.

ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ : ಅಗಲವಾದ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್‌ಗಳ ತುದ್ದಿಯನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ಒಂದಕೆ್ತೂ�ಂದು ಕಟುwವುದು. ಗಟಿwಯಾದ ಬಾNಂಕೆಟ ್, ಟಾಪPಲಿನ ್, ರಗ ್, ಗೆ್ತೂ�ಣಿಚಿ�ಲದ ತುಂಡುಗಳನು್ನ ಹಾಸಿ ತುದ್ದಿಗಳನು್ನ ಕ್ತೂಡಿಸಿ

ಮಡಿಚುವುದು ಅದು ಭಾರವನು್ನ ತಡೆಯುತ್ತದ್ದ.

ಹೆ್ತೂಸ ಮಾದರಿಯ ಕೆ� ಮಂಚ (IMPROVED STRETCHER) : ೨- ೩ ಕೆ್ತೂ�ಟು / ಕೆ�ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳಿನ ಅಂಗಿ, ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳನು್ನ ಒಳಕೆ� ಮಡಿಚಿ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡ ಕೆ್ತೂ�ಲನು್ನ ತ್ಸೆಳ�ನೇಯ ರಂಧ್ರದಲಿN ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ಜಿಪ ್ ಅಥವ

ಗುಂಡಿ ಹಾಕೀದರೆ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ರೆಡಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ. ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ರಹಿತ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಮಲಗಿಸಿ ಪರಿ�ಕೀhಸುವುದು.

ಕೆ� ಮಂಚಕೆ� ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುವುದು : ಒಬ್ಬ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಈಡಾದ ಕಡೆಗೆ ಸಾವಧಾನವಾಗಿ ತ್ತಿರುಗಿಸುವುದು. ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಬ್ಬರು ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸುವುದು.

ವ್ಯಕೀ್ತ ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯನಾಗಿದIರೆ : ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಮುಂದ್ದ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ನಿಲಿNಸಿ ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸುವುದು.

III. ಇಬ್ಬರಿಗಿಂತಲ್ತೂ ಹೆಚು� ಮಂದ್ದಿ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರಿದIರೆ :(ಎ) ಬೆನಿ್ನನ ಮ್ತೂಳೇಯ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯ ಅನುಮಾನಿತ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ತ್ತಿರುಗಿಸುವುದು : ವ್ಯಕೀ್ತಯು ವಾಂತ್ತಿ

ಮಾಡಬೆ�ಕಾದರೆ ಚೆ್ತೂ�ಕ ್ ಆಗದ್ದಿರಲು, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗುವುದನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸಲು ತ್ತಿರುಗಿಸುವುದು. ಇದಕೆ� ೬ ರ್ಜುನರು ಬೆ�ಕಾಗುತ್ತದ್ದ. ಮ್ತೂರು ರ್ಜುನರು ಒಂದು ಕಡೆ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡರೆ, ಇಬ್ಬರು ಎದುರುಗಡೆ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಬ್ಬರು ತಲೆಯನು್ನ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಅತ್ತಿ ನಿಧಾನವಾಗಿ, ಮಡಿಚದಂತ್ಸೆ, ಅಥವ ಬೆನು್ನ ಮ್ತೂಲೆ ಬಗ�ದಂತ್ಸೆ ತ್ತಿರುಗಿಸುವುದು.

ಯಾವುದ್ದ� ಕಾರಣಕ್ತೂ� ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆಯ ಭಂಗಿ ಮತು್ತ ದ್ದ�ಹದ ಭಂಗಿಯ ಒಂದ್ದ� ಕೆ್ತೂ�ನದಲಿNರಬೆ�ಕು.

(ಬಿ) ಬೆನು್ನ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತದ ಅನುಮಾನಿತ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಸಾಗಿಸುವುದು : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆ, ಭುರ್ಜು, ಕೀಳು�ಳಿ (PELVIS) ಗಳನು್ನ ಭದ್ರವಾಗಿ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡು ಪಾದದ ಕೀ�ಲು (Ankle),

ಮೊಣಕಾಲು ಮತು್ತ ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಯ ನಡುವೈ ಮೈತ್ತನೇಯ ಪಾ್ಯಡ ಇಟುw ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಕಾಲುಗಳನು್ನ ಜೆ್ತೂ�ಡಿಸಿ ಕಟುwವುದು. ಸಂಖ್ಯೆ್ಯ ೮ರ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್‌ನಿಂದ ಪಾದಗಳನು್ನ ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ಕಟುwವುದು.

ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಎರಡ್ತೂ ಕಡೆ ಮ್ತೂರು- ಮ್ತೂರು ರ್ಜುನರಿದುI, ಉಳಿದ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ಕುಕ�ರುಗಾಲಲಿN ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆಯ ಹತ್ತಿ್ತರ ಕುಳಿತು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ದ್ದ�ಹದ ಕೆ್ತೂ�ನವನು್ನ ಪರಿಶ್ರ�ಲಿಸುವುದು. ತಲೆ ಮತು್ತ ಕುತ್ತಿ್ತಗೆ ದ್ದ�ಹದ ಕೆ್ತೂ�ನ

(Angle) ಕೆ� ಹೆ್ತೂಂದ್ದಿಕೆ್ತೂಂಡಿರಬೆ�ಕು. ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆಯ ಎರಡ್ತೂ ಕಡೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ಕೆ� ಇಟುw ಪರಿಶ್ರ�ಲಿಸುವುದು, ತಲೆಕಡೆ ಇರುವ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ಉಳಿದವರಿಗೆ ಆಜೆ� ಮಾಡಿದಾಗ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ತುಸು

ತ್ತಿರುಗಿಸಿದರೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ತಮi ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳುಗಳನು್ನ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ದ್ದ�ಹದ ಕೆಳಗೆ ತರಲು ಅನುಕ್ತೂಲವಾಗುತ್ತದ್ದ. ತಲೆ ಬೆ�ರೆಡೆ ತ್ತಿರುಗಿರಬಾರದು.

ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಬಟೆw ಮತು್ತ ಹೆಲiಟ ್‌ನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು : ಅನೇ�ಕ ವೈ�ಳೇ ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಸಮಪPಕ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಲು, ಗಾಯಗಳನು್ನ ಪರಿಕೀhಸಲು, ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯನು್ನ

ತ್ತಿಳಿಯಲು ಬಟೆwಗಳನು್ನ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು ಅತ್ಯವಶ್ಯಕವಾಗಬಹುದು. ಆದರೆ ಆವಶ್ಯಕತ್ಸೆ ಇದIರೆ ಆದರ್ಷುw ಕಡಿಮೈ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು. ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಜ್ಞಾ�ನವಿದIರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಪರವಾನಿಗೆ ಪಡೆದು ರೆ್ತೂ�ಗಿಗೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗದಂತ್ಸೆ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು, ಒಳ ಉಡುಪು ಬಿಗಿಯಾಗಿದIರೆ ತ್ಸೆಗೆಯಬೆ�ಕಾಗಬಹುದು. ಅತ್ಯವಶ್ಯಕವಿದIರೆ ಮಾತ್ರ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಅದರಿಂದ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಹೆಚು�.

ಕೆ್ತೂ�ಟು, ಜ್ಞಾಕೆಟ ್, ವೈ�ಸw ್ಕೆ್ತೂ�ಟು, ಶಟುP ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು : ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಸCಲ� ಮೈ�ಲಕೆ�ತ್ತಿ್ತ ಅವರ ಭುರ್ಜುದ್ದಿಂದ ಈ ವಸ್ತ ್ರವನು್ನ ಎಳೇಯುವುದು.

ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳನು್ನ ಬಗಿ�ಸಿ ಬಟೆw ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು, ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಕೆ�ಯನು್ನ ಬಳಸಿ ಬಟೆwಯನು್ನ ಹಿಂದಕೆ� ಎಳೇಯುವುದು.

ಬಿಚ�ಲು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಇದIರೆ : ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಈಡಾದ ಕಡೆ ಹೆ್ತೂಲಿಗೆಯನು್ನ ಕತ್ತರಿಸುವುದು.

ಪಾ್ಯಂಟ ್ : ಪಾ್ಯಂಟ ್ ಹಾಕೀರುವವರ ಕಾಲನು್ನ ಸCಲ� ಮೈ�ಲೆತು್ತವುದು. ಅದರೆ ಕಾಲು ಆಥವ ಮೊಣಕಾಲು ಅಥವ ಕಾಲು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿದIರೆ, ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಗೆ ಪ್ರಟುw ಬಿದ್ದಿIದIರೆ ಸ್ತೆ್ತೂಂಟದ್ದಿಂದ ಪಾ್ಯಂಟನು್ನ ಕೆಳಕೆ�

ಎಳೇಯುವುದು, ತ್ಸೆಗೆಯಲು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾದರೆ ಹೆ್ತೂಲಿಗೆಯನು್ನ ಕತ್ತರಿಸುವುದು.

ಪಾದರಕೆh ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು : ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಕಾಲನು್ನ ಸರಿಯಾಗಿಟುw ಲೆ�ಸನು್ನ ಬಿಚಿ� ರ್ಷ್ತೂ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು, ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆ ಇದIರೆ ಲೆ�ಸನು್ನ ಕತ್ತರಿಸಿ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು. ಶ್ತೂ ಕಾಲಿನಲಿN ಎತ್ತರದವರೆಗೆ ಇದIರೆ ಶ್ತೂನ ಹಿಂಭಾಗದ

ಹೆ್ತೂಲಿಗೆ ಕತ್ತರಿಸುವುದು.

ಕಾಲುಚಿ�ಲ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು : ಸುಲಭವಾಗಿ ತ್ಸೆಗೆಯಲು ಬಂದರೆ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಕಾಲು ಚಿ�ಲದಲಿN ೨ ಬೆರಳುಗಳನಿ್ನಟುw ( ಕಾಲು ಮತು್ತ ಕಾಲು ಚಿ�ಲದ ನಡುವೈ) ಕತ್ತರಿಯಿಂದ

ಕತ್ತರಿಸುವುದು.

ಹೆಲೆNಟ ್ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು : ವ್ಯಕೀ್ತಯು ರಕ್ಷಣಾ ಹೆಲೆiಟ ್ (SAFETY) ಅಥವ ಸಂಪೂಣP ಮುಖ ಮುಚು�ವ ಕಾ್ರಸ ್ ಹೆಲೆiಟ ್ ಧರಿಸಿರಬಹುದು, ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಹೆಲiಟ ್ ತ್ಸೆಗೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸದ್ದಿರುವುದು

ಒಳೇ�ಯದು. ಏಕೆಂದರೆ ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದ್ದಿದIರೆ ಲಕC ಅಥವ ಮರಣಕೆ� ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಅನೇ�ಕ ಪ್ರಕರಣಗಳು ತ್ತಿ�ವ್ರಗತ್ತಿಯ ತಲೆಯ ಪ್ರಟಿwನಿಂದ ರಕೀhಸಲ�ಟಿwರುತ್ತದ್ದ.

ಕಾ್ರಶ ್ ಹೆಟ ್ ತ್ಸೆಗೆಯುವಾಗ ಗಮನಿಸಬೆ�ಕಾದ ಅಂಶಗಳು : ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯೇ� ಹೆಲೆ�ಟ ್ ತ್ಸೆಗೆದರೆ ಉತ್ತಮ. ಮೊಟw ಮೊದಲು ಕನ್ನಡಕ ಅಥವ ತಂಪು ಕನ್ನಡಕ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು. ಈ ಹೆಲೆ�ಟ ್ ತ್ಸೆಗೆಯಲು ಇಬ್ಬರು ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ. ಒಬ್ಬರು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆ ಮತು್ತ ಕುತ್ತಿ್ತಗೆ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡರೆ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಬ್ಬರು ಹೆಲೆiಟ ್ ಬಿಚ�ಲು ಅನುಕ್ತೂಲ.

ಪಾ್ರಣಾಪಾಯವಿದIರೆ ಮಾತ ್ರ ಹೆಲೆiಟ ್ ‌ ತ್ಸೆಗೆಯಬಹುದು. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ತ್ಸೆಗೆಯದ್ದಿರುವುದು ಒಳೇ�ಯದು. ಹೆಲೆiಟ ್‌ನಿಂದ ಉಸಿರಾಟಕೆ� ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗುತ್ತಿ್ತದIರೆ, ಉಸಿರಾಡದ್ದಿದIರೆ, ನಾಡಿ ಸಿಗದ್ದಿದIರೆ, ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತಿ್ತದIರೆ

ತ್ಸೆಗೆಯಬೆ�ಕು.

ಒಬ್ಬ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ದವಡೆಯ ಕಡೆ ಬೆರಳುಗಳನು್ನ ತ್ತೂರಿಸಿ ಎರಡನೇಯವರು ಗದIದ ಸಾw ್ರಪ ್ ‌ ಅನು್ನ ಬಿಚ�ಬೆ�ಕು. ಅಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ಕತ್ತರಿಸಬಹುದು. ಒಬ್ಬರು ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆಯ ಕೆಳಗೆ ಕೆ�ಕೆ್ತೂಟುw

ತಲೆಯನು್ನ ರಕೀhಸಿ ಹೆಲೆiಟ ್ ಅನು್ನ ಹಿಂದಕೆ� ರ್ಜುರುಗಿಸಿ. ಇದರಿಂದ ಗದI ಮತು್ತ ಮ್ತೂಗಿಗೆ ಅಡಚಣೆಯಾಗುವುದ್ದಿಲN. ಹೆಲiಟ ್ ಅನು್ನ ಮುಂದಕೆ� ತ್ತಿರುಗಿಸಿ, ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆಬುರುಡೆಯ ತಳಭಾಗವನು್ನ ತಡೆರಹಿತವನಾ್ನಗಿ ಮಾಡಿ ಹೆಲೆ�ಟ ್

ಅನು್ನ ಮೈ�ಲೆತ್ತಬಹುದು.

ರಕ್ಷಣಾ ಹಲೆiಟ ್ ತ್ಸೆಗೆಯುವುದು : ಇದು ತಲೆಯನು್ನ ಮಾತ್ರ ಮುಚು�ವಂತಹ ಹೆಲೆ�ಟ ್, ಒಬ್ಬ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ಗದIದ ಸಾw ್ರಪ ್ ಅನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದು ಅಥವ ಕತ್ತರಿಸಿ ಎರಡನೇ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಕುತ್ತಿ್ತಗೆ ಮತು್ತ

ತಲೆಯನು್ನ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಂಡರೆ ಹೆಲೆ�ಟ ್ ಅನು್ನ ಪಕ�ಕೆ� ರ್ಜುರುಗಿಸಿ, ಅಲುಗಾಡಿಸಿ ಹಿಂದಕೆ� ಎಳೇಯಬಹುದು.

IV. ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕ ಸ್ಥಳಗಳಲಿN ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಸಾಗಿಸುವುದು :೧) ಹಳ�- ದ್ದಿಣೆ್ಣ ಇರುವ ನೇಲದ ಮೈ�ಲೆ ಸಾಗಿಸುವುದು : ೪ ರ್ಜುನರು ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಅನು್ನ ಹೆ್ತೂರುವುದು ಸ್ತೂಕ್ತ.

ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಅನು್ನ ಕೆಳಗಿಡಬೆ�ಕಾದರೆ ಸಾಧ್ಯವಾದರ್ಷುw ಮಟಿwಗೆ ನೇಲ ಸರಿ ಇರುವ ಜ್ಞಾಗದಲಿN ಇಡುವುದು. ಇದರಿಂದ ವ್ಯಕೀ್ತ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್‌ನಿಂದ ಬಿ�ಳುವುದನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸಬಹುದು.

೨) ಹಳ�ವನು್ನ ದಾಟುವುದು : ಕಾಲಿನ ಕಡೆ ಹೆ್ತೂತ್ತಿ್ತರುವವರು ಮೊದಲು ಹಳ�ದಲಿN ಇಳಿಯಬೆ�ಕು. ನಂತರ ಇತರರು ಇಳಿಯಬೆ�ಕು. ಮೊದಲನೇಯವರು ಮತು್ತ ಎರಡನೇಯವರು ಕೆಳಗಿಳಿದು ಮ್ತೂರು ಮತು್ತ

ನಾಲ�ನೇಯವರು ಅದಕೆ� ತಕ�ಹಾಗೆ ಸಮತ್ಸೆ್ತೂ�ಲನ ಕಾಪಾಡಬೆ�ಕು. ನಂತರ ಅವರು ಕೆಳಗಿಳಿಯಬೆ�ಕು. ಈಗ ಎಲNರ್ತೂ ವಿರುದ ್ಧ ದ್ದಿಕೀ�ಗೆ ತ್ತಿರುಗಬೆ�ಕು. ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಅನು್ನ ನೇಲದ ಮೈ�ಲೆ ಇಳಿಸಿ ಬದಲಾವಣೆ ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಂಡು

ಒಂದು ಮತು್ತ ಎರಡನೇಯವರು ಮೈ�ಲೆ�ರಬೆ�ಕು. ನಂತರ ಮ್ತೂರು ಮತು್ತ ನಾಲ�ನೇಯವರು ಏರಬೆ�ಕು.

ಅಂಬು್ಯಲೆನ.ಗೆ ಸಾಗಿಸುವುದು : ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆಯ ಕಡೆ ಹೆ್ತೂತ್ತಿ್ತರುವವರು ಮೊದಲು ಬಾಗಿಲಿನ ಒಳಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗಬೆ�ಕು. ಹಿಂದ್ದಿನವರು ಸಮತ್ಸೆ್ತೂ�ಲನವನು್ನ ಕಾಪಾಡಬೆ�ಕು. ಮುಂದ್ದಿನ ಭಾಗ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್‌ನ ಗ್ತೂ್ರಪ ್‌ನೇ್ತೂಳಗೆ ಭದ್ರಪಡಿಸಬೆ�ಕು. ಸಿNಂಗ ್ ಹಾಕೀದIರೆ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಇಡಬೆ�ಕು.

ಅಂಬು್ಯಲೆನ. ್‌ನಿಂದ ಇಳಿಸುವುದು : ಮೊದಲು ಬೆ್ತೂ�ಲ w ್‌ ಅನು್ನ ಬಿಚಿ� ಗ್ತೂ್ರಪ ್‌ನಿಂದ ಹೆ್ತೂರಗೆಳೇಯಲು ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್‌ನ ಹಾ್ಯಂಡಲ ್ ಅನು್ನ ಹಿಡಿದು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹೆ್ತೂರಗಡೆಗೆ ಎಳೇಯಬೆ�ಕು. ಕೆಳಗೆ ನಿಂತ್ತಿರುವ ಇಬ್ಬರು

ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಹೆ್ತೂರಗೆ ಬರುವಾಗ ಗಟಿwಯಾಗಿ ಹಿಡಿದ್ದಿರಬೆ�ಕು. ನಂತರ ಕಾಲು ಮತು್ತ ತಲೆಯ ಎರಡ್ತೂ ಕಡೆಯವರು ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಹಿಡಿದು ಸಾವಕಾಶವಾಗಿ ಟಾ್ರಲಿಯ ಮೈ�ಲೆ ಅಥವ ನೇಲದ ಮೈ�ಲಿಡಬಹುದು.

ಹಾಸಿಗೆಗೆ ವಗಾPಯಿಸುವುದು : ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಅನು್ನ ಮಂಚದ ಎತ್ತರದಲಿN ಇಟುwಕೆ್ತೂಂಡು ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಪಕ�ಕೆ ಹಾಸಿಗೆಯ ಮೈ�ಲೆ ಬರುವಂತ್ಸೆ ರ್ಜುರುಗಿಸಬೆ�ಕು. ನಂತರ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಅನು್ನ ದ್ತೂರ ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕು.

ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳಿನ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದ್ದಿರುವ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಸಾಗಿಸುವುದು : ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಕೆ�ಯನು್ನ ಸಿNಂಗ ್‌ನಲಿNಟುw ಅದನು್ನ ಎದ್ದಗೆ ಕಟುwವುದು, ರೆ್ತೂ�ಗಿಯು ಓಡಾಡಬಹುದು. ಕ್ತೂಡಬಹುದು.

ತ್ಸೆ್ತೂಡೆ ಅಥವ ಕಾಲು ಮುರಿದ್ದಿದIರೆ : ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗಿ�ಡಾದ ಕಾಲಿಗೆ ಸಿ�Nಂಟ ್ ಹಾಕುವವರೆವಿಗೆ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಕದಲಿಸಬಾರದು. ಗಟಿwಯಾದ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಮೈ�ಲೆ ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕು. ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಸಿಗದ್ದಿದIರೆ ಗಟಿwಯಾದ ಬೆ್ತೂ�ಡ ್P ಅಥವ

ಬಾಗಿಲು ತರಿಸಿ, ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ, ಸಾವಕಾಶವಾಗಿ ಸಾಗಿಸಬಹುದು.

ಬೆನು್ನ, ಕತು್ತ, ಎದ್ದ, ಕೀಳು�ಳಿ(PELVIS) ಗಳಿಗೆ ಪ್ರಟುw ಬಿದ್ದಿIರುವ ಅನುಮಾನವಿದIರೆ : ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ತನ್ನ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ೩ ರ್ಜುನ ಸ್ತೆ�ರುವರೆಗೆ ರೆ್ತೂ�ಗಿಯನು್ನ ಎತ್ತಬಾರದು. ಸಾಕರ್ಷುw ಅಗಲ ಮತು್ತ

ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಎತ್ತರಕೆ� ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಉದIವಾಗಿರುವ ಬೆ್ತೂ�ಡ ್P ಅಥವ ಬಾಗಿಲು ತರಿಸಿ ಇತರರ ಸಹಾಯದ್ದಿಂದ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ ಅದನು್ನ ಹೆ್ತೂತು್ತ ವೈ�ದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದು, ಅನಾವಶ್ಯಕವಾಗಿ

ರೆ್ತೂ�ಗಿಯನು್ನ ಕದಲಿಸುವುದು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕ.

ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಯಿಂದ ಮನೇಗೆ ವಾಪಸು. ಬಂದ್ದಿದIರೆ ೨೪ ಗಂಟೆಯೋಳಗೆ ಮತ್ಸೆ್ತ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಭೆ�ಟಿ ಮಾಡಿ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ನೇ್ತೂ�ವು, ಬೆರಳುಗಳು ನಿ�ಲಿ ಬಣ್ಣಕೆ� ತ್ತಿರುಗಿರುವುದು. ಅವುಗಳ ಚಲನೇಗೆ

ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾಗಿರುವುದು, ದ್ದ�ಹ ತಣ್ಣಗಿರುವ ಬಗೆ� ಕೆ�ಳಿ ತ್ತಿಳಿದು ಪರಿ�ಕೀhಸುವುದು. ಇವುಗಳಲಿN ಯಾವುದಾದರ್ತೂ ಇದIರೆ ತಕ್ಷಣ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸಾಗಿಸುವುದು.

ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಸಿಗದಾಗ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಮಾನವರಿಂದಲೆ� ಸಾಗಿಸುವುದು : ಮಾನವರಿಂದ : ಪರಸ�ರರ ನಡುವೈ ಹೆ್ತೂಂದಾಣಿಕೆ ಇದIರೆ ಅಪಘಾತಕೆ� ಸಿಲುಕೀದ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ

ಮನುರ್ಷ್ಯರೆ� ಸಾಗಿಸಲು ಪರಸ�ರರು ತಮi ಕೆ�ಗಳನು್ನ ಕೆ್ತೂಂಡಿಯಂತ್ಸೆ ಮಾಡಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಒಬ್ಬ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕ ಮಾತ ್ರ ಇದIರೆ : ಮಾನವ ಕ್ರಚ ‌್ನಂತ್ಸೆ ಕಾಯP ನಿವPಹಿಸಬಹುದು. ಗಾಯಾಳುವಿಗೆ ನಡೆಯಲು

“ ” ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಯಾದರೆ ಪ್ರಿಕ ್ ಎ ಬಾNಕ ್ ರಿ�ತ್ತಿ ವತ್ತಿPಸಬಹುದು.

ಇಬ್ಬರು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರಿದIರೆ : ಎರಡು ಕೆ�ಗಳ ಆಸನದ ರಿ�ತ್ತಿ ವತ್ತಿPಸಬಹುದು. ಗಾಯಾಳುವನು್ನ ಕೆ�ಗಳ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿಕೆ್ತೂಂಡು ಸಾಗಿಸುವುದು.

೪. ಕೆ�ಗಳ ಆಸನದ ರಿ�ತ್ತಿ : ಇಬ್ಬರು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯನು್ನ ಹಿಡಿದುಕೆ್ತೂಳು�ತಾ್ತರೆ. ಗಾಯಾಳು ಒಬ್ಬರು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು, ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಕಂಕುಳನು್ನ ಹಿಡಿದು ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಬ್ಬರು ವ್ಯಕೀ್ತಗಳ ಕಾಲುಗಳ ನಡುವೈ ಕೆ�ಹಾಕೀ,

ಮೊಣಕಾಲಿನ ಆಸರೆ ಪಡೆದು ಸಾಗಿಸುತಾ್ತರೆ. ಕುಚಿPಯ ಮೈ�ಲೆ ಕ್ತೂರಿಸಿ ಸಾಗಿಸಲ್ತೂಬಹುದು.

ವ್ಯಕೀ್ತ ಮಲಗಿರುವಾಗ ಸಾಗಿಸುವುದು : ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಬಳಸಬಹುದು. ಇಬ್ಬರು ಅಥವ ನಾಲು� ರ್ಜುನ ಹೆ್ತೂತು್ತ ಸಾಗಿಸಬಹುದು. ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಇಬ್ಬರು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಅವರ ತ್ಸೆ್ತೂ�ಳುಗಳನು್ನ ಸಿNಂಗ ್‌ನಂತ್ಸೆ ಮಾಡಿ,

ತಲೆ ಮತು್ತ ಮುಂಡಕೆ� ಆಸರೆ ಕೆ್ತೂಟುw, ಮ್ತೂರನೇಯವರು ಕಾಲುಗಳಿಗೆ ಆಸರೆ ಕೆ್ತೂಟುw ಸಾಗಿಸಬಹುದು.

ನೇಲದ್ದಿಂದ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್‌ಗೆ ಸಾಗಿಸುವುದು : ಸಾಕರ್ಷುw ಸಂದಭPಗಳಲಿN ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್‌ನ ಒಂದು ರಾಡ ್ ತ್ಸೆಗೆದು ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ, ನಂತರ ರಾಡ ್ ಮತು್ತ ಅಡ್ಡ ರಾಡಗಳನು್ನ ಅಳವಡಿಸುವುದು.

ಬೆನು್ನ ಮ್ತೂಳೇಯ ಮುರಿತ : ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ನೇಲದ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸುವುದು. ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ‌ಮೈ�ಲೆ ಬೆಡ ್ ಹಾಕೀ, ಭದ್ರಪಡಿಸುವುದು, ಕಣಕಾಲು, ಮೊಣಕಾಲು, ತ್ಸೆ್ತೂಡೆಗಳ ಮದ್ದ್ಯ ಪಾ್ಯಡ ್ ಇಟುw ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಮಾಡಿದರೆ

ಮಂಚದ ಚಲನೇ ತಪು�ತ್ತದ್ದ.

ಬೆನಿ್ನನ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ, ಮಡಿಚದಂತ್ಸೆ, ತ್ತಿರುಚದಂತ್ಸೆ, ಅತ್ತಿಯಾಗಿ ನಿ�ಡದಂತ್ಸೆ ಇರಬೆ�ಕು. ಸಹಾಯಕರು ತಲೆ ಮತು್ತ ಕುತ್ತಿ್ತಗೆಯನು್ನ ಸಿ್ಥರಗೆ್ತೂಳಿಸುವುದು. ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಬ್ಬರ ಸಹಾಯದ್ದಿಂದ ಕಾಲುಗಳನು್ನ

ಸಿ್ಥರಗೆ್ತೂಳಿಸುವುದು. ಇನಿ್ನಬ್ಬರು ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್‌ಗೆ ಅಥವ ಬಾNಂಕೆಟ ್‌ಗೆ ಸಾಗಿಸುವುದು, ಬಾNಂಕೆಟ ್ ಸಮೈ�ತ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್‌ಗೆ ಸಾಗಿಸುತಾ್ತರೆ.

ಮಹಡಿಯಿಂದ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಇಳಿಸುವಾಗ : ಇಬ್ಬರು ಸಹಾಯಕರು ಸ್ತೆw ್ರಚರನ ಮೈ�ಲಾ್ಭಗವನು್ನ, ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಅನು್ನ ತ್ತೂಗಾಡುವ ಭಂಗಿಯಲಿN, ಕೆ�ಗಳನು್ನ ಹಿಡಿಯುತಾ್ತರೆ. ಇಬ್ಬರು ಕೆಳಭಾಗದ ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್ ಅನು್ನ ಹೆಗಲ ಮೈ�ಲೆ

ಹೆ್ತೂರುತಾ್ತರೆ.

ವಿಧಾನಗಳು : ಒಬ ್ಬ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕನ ಸಹಾಯ, ಕೆ�ನ ಸಿ�ಟು, ಕೀಚಿನ ್ ಚೆ�ರ ್‌ನಲಿN ಕ್ತೂಡಿಸಿ ಸಾಗಿಸುವುದು. ಬಾNಂಕೆಟ ್ ಲಿಫw ್‌ಸ್ತೆw ್ರಚರ ್, ಅಂಬು್ಯಲೆನ್ನಗಳನು್ನ ಬಳಸಬಹುದು.

________________

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೭ ವಿಶೇ�ರ್ಷ ಮಾಹಿತ್ತಿಗಳು

೧) ಹಾಸಿಗೆಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ್ಥ, ೨) ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡಿಸುವುದು, ೩) ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡದ ಪರಿ�ಕೆh, ೪) ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆಯನು್ನ ಅಳೇಯುವುದು, ೫) ಔರ್ಷಧ ಕೆ್ತೂಡುವುದು, ೬) ಸಾಮಾನ್ಯ ಕೀ್ರಮ್ಮಿನಾಶಕಗಳು ಮತು್ತ ಕ್ರಮ, ೭)

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಮಾಡಬೆ�ಕಾದುದು, ಮಾಡದ್ದಿರುವುದು, ೮) ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಬೆ�ಕಾದ ವಸು್ತಗಳು

೧) ಹಾಸಿಗೆಯ ವ್ಯವಸ್ತೆ್ಥ (BED MAKING) : ಮಂಚವು ಲಭ್ಯವಿದIರೆ ಗಟಿwಯಾದ ಒಂದು ಹಾಸಿಗೆಯನು್ನ ಮಂಚದ ಮೈ�ಲೆ ಹಾಕುವುದು, ಬೆನಿ್ನನ ಮ್ತೂಳೇ, ಕೀಳು�ಳಿ, ಕಾಲು ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದ್ದಿದIರೆ ಹಾಸಿಗೆಯ

ಕೆಳಗೆ ಅಡ್ಡವಾಗಿ ಬೆಡ ್ ಒಂದನು್ನ ಹಾಕುವುದು, ತ್ಸೆ್ತೂಟಿwಲು ಮಂಚವನು್ನ ಕಾದ್ದಿರಿಸುವುದು,

ಹಾಸಿಗೆಯ ಮೈ�ಲೆ ಹಾಸಿರುವ ಬೆಡ ್ ಶ್ರ�ಟ ್ ತ್ಸೆಗೆದು ಅದರ ಮೈ�ಲೆ ಮೈಕೆಂಟಾಶ ್, ಅಥವ ನಿ�ರು ಹಿ�ರದಂತಹದನು್ನ ಹಾಸಿಗೆಯನು್ನ ತತಾ�ಲಕೆ� ಬಳಸುವುದು. ಇದಕೆ� ಬೆಡ ್‌ಶ್ರ�ಟ ್ ‌ಅಥವ ಪಾNಸಿwಕ ್ ಶ್ರ�ಟ ್ ಅಥವ

ಏಪಾ್ರನ ್ ಅಥವ ಬ ್ೌರನ ್ ಕಾಗದ ಅಥವ ದ್ದಿನ ಪತ್ತಿ್ರಕೆಯನು್ನ ಬಳಸಬಹುದು. ಕೆ್ತೂಳೇಯಾಗಿರುವ ಬಟೆw ತ್ಸೆಗೆದು ಬೆ�ರೆ ಹಾಸುವವರೆವಿಗೆ, ವೈ�ದ್ಯರು ರೆ್ತೂ�ಗಿಯನು್ನ ಪರಿ�ಕೀhಸಿ ಹೆ್ತೂ�ಗುವವರೆಗೆ ಈ ಕ್ರಮವನು್ನ ಅನುಸರಿಸುವುದು.

೨) ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡಿಸುವುದು (INDUCE VOMITTING) :

ಸಂದಭPಗಳು : ತ್ತಿ�ವ್ರತರದ ವಿರ್ಷ ಸ್ತೆ�ವನೇಯಲಿN : ತುಟಿ, ಬಾಯಿ, ಗಂಟಲು ಸುಟಿwಲNದ್ದಿದIರೆ, ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಪ್ರಜೆ� ಇದIರೆ ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ತಿ್ನಸಬಹುದು.

ಪ್ರಜೆ� ಇದIರೆ : ವ್ಯಕೀ್ತಯ ತಲೆಯು ಎದ್ದಯ ಮಟwಕೀ�ಂತ ಕೆಳಗಿರುವಂತ್ಸೆ ಹೆ್ತೂಟೆwಯ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸುವುದು. ಗಂಟಲಿನ ಹಿಂಭಾಗವನು್ನ ಚಮಚ ಅಥವ ಬೆರಳುಗಳಿಂದ ಮುಟwಲು ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ತ್ತಿಳಿಸುವುದು

ಅಥವ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಇದನು್ನ ಮಾಡಬಹುದು.

ಇತರ ವಿಧಾನಗಳು : ೧) ೨ ಟಿ� ಚಮಚ ಉಪ�ನು್ನ ಕಾಲು ಲಿ�ಟರ ್ ನಿ�ರಿನಲಿN ಕರಗಿಸಿ ಕುಡಿಸುವುದು.

೨) ೫ ಎಂ. ಎಲ ್ ಎಪ್ರಕೀwನಾನದ ಸಿರಫ ್ ಅನು್ನ ೨೦ ಎಂ. ಎಲ ್ ನಿ�ರು ಬೆರೆಸಿ ಕುಡಿಸುವುದು. ೧೫ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷದ ನಂತರ ಮತ್ಸೆ್ತ ಕುಡಿಸಬಹುದು.

ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯನಾಗಿದIರೆ : ತುಟಿ ಬಾಯಿ ಸುಟಿwದIರೆ ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡಿಸಬಾರದು. ಹೆ್ತೂಟೆwಗೆ ಏನ್ತೂ ಕೆ್ತೂಡದ್ದ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಸಾಗಿಸುವುದು,

ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡಿಸಿದ ನಂತರ : ಹೆಚು� ನಿ�ರು ಟಿ� ಕೆ್ತೂಡಬಹುದು. ಅಕೀCವೈ�ಟೆಡ ್ ಇದ್ದಿIಲನು್ನ ೧- ೨ ಚಮಚ ನಿ�ರಿನಲಿN ಸ್ತೆ�ರಿಸಿ ಕೆ್ತೂಡುವುದು. ಮೊಟೆwಯ ಬಿಳಿಯ ಭಾಗ, ಹಾಲು ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು.

೩) ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡವನು್ನ (BLOOD PRESSURE) ಪರಿ�ಕೀhಸುವ ರಿ�ತ್ತಿ : ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡವನು್ನ ಅಳತ್ಸೆ ಮಾಡುವ ಯಂತ ್ರ (B.P.APPARATUS) ದ ಕಫ (CUFF) ಅನು್ನ ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಮೊಣಕೆ� ಮತು್ತ ಬುರ್ಜುದ ನಡುವೈ ಕಟwಬೆ�ಕು. ಅದರ ಬಲ ್ಬ ್‌(BULB) ಅನು್ನ ಅದುಮುತ್ತಿ್ತದIರೆ ಗಾಳಿಯು ಕಫ ್‌ನೇ್ತೂಳಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗಿ

ಕಫ ಅನು್ನ ಬಿಗಿಗೆ್ತೂಳಿಸುತ್ತದ್ದ. ಸ್ತೆwತಾಸ್ತೆ್ತೂ��ಪನ ಬಿಲೆNಯನು್ನ ಮೊಣಕೆ�ನ ಮುಂಭಾಗದಲಿNಟುw ನಾಡಿಯನು್ನ ಕೆ�ಳಿಸಿಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಕೆ�ಳಿಸುತ್ತಿ್ತದIರೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಬಲ ್ಡ ್ ಅನು್ನ ಅದುಮುತ್ತಿ್ತದIರೆ ಒಂದು ಹಂತದಲಿN ಶಬI ನಿಲುNತ್ತದ್ದ. ಆಗ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಬಲ È ್ಅನು್ನ ಸಡಿಲ ಮಾಡಿ ಗಾಳಿಯನು್ನ ಹೆ್ತೂರಗೆ ಬಿಡುತಾ್ತ ಶಬ I ಕೆ�ಳಿಸಿದಾಗ

ನಿಲಿNಸಿ ಒತ್ತಡವನು್ನ ಬರೆದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಇದು ಸಿಸಾwಲಿಕ ್ ಒತ್ತಡ. ನಂತರ ಶಬIವನು್ನ ಕೆ�ಳಿಸಿಕೆ್ತೂಳು�ತಾ್ತ ಗಾಳಿಯನು್ನ ಬಿಡುತಾ್ತ ಹೆ್ತೂ�ದರೆ ಶಬI ಕೆ�ಳಿಸುವುದು, ಮಸುಕಾಗುತಾ್ತ ಹೆ್ತೂ�ಗುತ್ತದ್ದ. ಮತ್ತರ್ಷುw ಗಾಳಿ ತ್ಸೆಗೆದರೆ

ಸಂಪೂಣPವಾಗಿ ಕೆ�ಳಿಸುವುದ್ದ� ಇಲN. ಇದು ೫ನೇ� ಹಂತ ಈ ಹಂತದಲಿN ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡವನು್ನ ಬರೆದ್ದಿಟುwಕೆ್ತೂಳು�ವುದು. ಇದು ಡಾಯಾಸwಲಿಕ ್ ಒತ್ತಡ.

ಎಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮಗಳು : ವಿಶC ಆರೆ್ತೂ�ಗ್ಯ ಸಂಸ್ತೆ್ಥಯ ಸಲಹೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಎಲNರ್ತೂ ಒಂದ್ದ� ರಿ�ತ್ತಿಯಲಿN ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡ ಅಳೇದರೆ ಅದನು್ನ ಇತರರಿಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಲಿಸಲು ಸುಲಭವಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ತಪು� ನಿಧಾರಕೆ� ಬರುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆ

ಇರುತ್ತದ್ದ.

ಇದರಲಿN ೩ ರಿ�ತ್ತಿಯ ತಪು�ಗಳಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆ ಇರುತ್ತದ್ದ. (೧) ಪರಿ�ಕ್ಷಕರಿಂದ ತರ್ಷುw (೨) ಪರಿ�ಕಾh ಯಂತ್ರದ ನ್ತೂ್ಯನತ್ಸೆ (೩) ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ತಪು� ಮಾಹಿತ್ತಿ,

(೧) ಪರಿ�ಕ್ಷಕರಿಂದ ತಪು� : ಡಯಾಸಾwಲಿಕ ್ ಒತ್ತಡವನು್ನ ಶಬ I ಪೂತ್ತಿP ನಿಂತ ಮೈ�ಲೆ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳು�ವುದು ಉತ್ತಮ. ಕೆಲವರು ಶಬ I ಮಸುಕಾದಾಗ, ಕೆಲವರು ಪೂತ್ತಿP ನಿಂತಾಗ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡರೆ

ವ್ಯತಾ್ಯಸವಿರುತ್ತದ್ದ.

(೨) ಪರಿ�ಕಾh ಯಂತ್ರದ ನ್ತೂ್ಯನತ್ಸೆ (ದ್ದ್ತೂ�ರ್ಷ): ಕಫ ್ ಮೈ�ಲುಗೆ�ಯನು್ನ ಪೂತ್ತಿP ಆವರಿಸಿರಬೆ�ಕು. ದ್ದ್ತೂಡ್ಡವರಿಗೆ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡ ಕಫ ್, ಮಕ�ಳಿಗೆ ಚಿಕ� ಕಫ ್ ಕಟwಬೆ�ಕು. ಬಿಗಿಯಾಗಿರಬೆ�ಕು. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ಹೆಚು� ಒತ್ತಡವನು್ನ

ತ್ಸೆ್ತೂ�ರಿಸುತ್ತದ್ದ.

(೩) ವ್ಯಕೀ್ತಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ತಪು� ಮಾಹಿತ್ತಿ (ವ್ಯತ್ಯಯಗಳು) : ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಪರಿಸರ, ಮಾನಸಿಕ ಒತ್ತಡ, ಭಯ ಮುಂತಾದುವುಗಳಲಿN ಒತ್ತಡ ಹೆಚಿ�ರುತ್ತದ್ದ.

ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡವನು್ನ ೩ ಸಾರಿ ಪರಿ�ಕೀhಸಿ, ಮೊದಲನೇಯ ಪರಿ�ಕೆhಯಲಿN ಒತ್ತಡ ಹೆಚು� ಇರುತ್ತದ್ದ. ಆದುದರಿಂದ ೩ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಗಳಲಿN ೩ ಸಾರಿ ಪರಿಕೀhಸಿ ಕಡಿಮೈ ಇರುವುದನು್ನ ಗಣನೇಗೆ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು.

೪) ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆಯನು್ನ ಅಳೇಯುವ ವಿಧಾನ : ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆಯನು್ನ ಅಳೇಯಲು ಉರ್ಷ್ಣಮಾಪ್ರಿ (CLINICAL THERMAMETERE) ಬಳಸಬೆ�ಕು. ಬಾಯಿ ಅಥವ ಕಂಕುಳಲಿN ಉರ್ಷ್ಣಮಾಪ್ರಿಯ ಬಲ್ಬ ್( ಪಾದರಸ ಇರುವ ಭಾಗ) ಅನು್ನ ಇಟುw ೧ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷದ ನಂತರ ಹೆ್ತೂರಗೆ ತ್ಸೆಗೆದು ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆಯನು್ನ ಗುರುತು ಹಾಕೀಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಬಲ್ಬ ್ ಅನು್ನ ನಾಲಿಗೆಯ ಕೆಳಗೆ ಅಥವ ಕಂಕುಳಲಿN ಇಟಾwಗ ಬಲ್ಬ ್‌ಗೆ ಆ ಭಾಗದ ಸಂಪಕP

ಸಂಪೂಣPವಾಗಿ ಆಗಬೆ�ಕು.

ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ ೯೮.೬°F ಇರುತ್ತದ್ದ. ವ್ಯಕೀ್ತಯು ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾದಾಗ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ ಇದಕೀ�ಂತಲ್ತೂ ಹೆಚಿ�ರಬಹುದು ಅಥವಾ ಕಡಿಮೈ ಇರಬಹುದು.

ಕೆಲವೋಮೈi ಗುದನಾಳದ್ದ್ತೂಳಗೆ ಉರ್ಷ್ಣಮಾಪ್ರಿಯನಿ್ನಟುw ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆಯನು್ನ ಅಳೇಯಬಹುದು. ಇದಕೆ� ಪ್ರತ್ಸೆ್ಯ�ಕ ಉರ್ಷ್ಣಮಾಪ್ರಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದ. ಅದನು್ನ ಮಾತ್ರ ಬಳಸಬೆ�ಕು.

ಬಾಬಯ ಫಮಾP ಮ್ಮಿಟರ ್

|

ಎಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮ : ಉರ್ಷ್ಣಮಾಪ್ರಿಯನು್ನ ಬಳಸುವ ಮೊದಲು ಅದರಲಿN ಪಾದರಸ ಎಲಿNಯವರೆಗೆ ಇದ್ದ ಎಂದು ಪರಿ�ಕೀhಸಬೆ�ಕು. ಪಾದರಸ ಕಾಂಡದಲಿNದIರೆ ಕೆ�ನಿಂದ ಒದರಿ ಪಾದರಸ ಬಲ್ಬನೇ್ತೂಳಗೆ ಸಂಪೂಣPವಾಗಿ

ಹೆ್ತೂ�ಗುವಂತ್ಸೆ ಮಾಡಿ ನಂತರ ಬಳಸುವುದು, ಬಾಯಿಯಲಿN ಉರ್ಷ್ಣಮಾಪ್ರಿ ಇಡುವ ಮೊದಲು ಅದನು್ನ

ಸಿ�ರಿಟ ್‌ನಿಂದ ಸಂಸ�ರಿಸಬೆ�ಕು. ಏಕೆಂದರೆ ಅದರಿಂದ ರೆ್ತೂ�ಗಾಣು ಇತರರಿಗೆ ಹರಡುವ ಸಾಧ್ಯತ್ಸೆ ಇರುತ್ತದ್ದ. ಉರ್ಷ್ಣಮಾಪ್ರಿಯಲಿN ಪಾದರಸ ರ್ಖಾಾಂಡಕೆ� ಹರಿದ್ದಿದIರೆ ಅದು ವಾಪಸು. ಬಲ್ಬ ್‌ಗೆ ಹೆ್ತೂ�ಗುವುದ್ದಿಲN. ದ್ದ�ಹದ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ

ಹೆಚು� ಕಡಿಮೈ ಇದIರೆ ಮಾತ್ರ ಹಿಂದಕೆ� ಅಥವ ಮುಂದಕೆ� ಸಾಗುತ್ತದ್ದ. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ತಟಸ್ತವಾಗಿರುತ್ತದ್ದ.

ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಅತ್ತಿಯಾದ ಬಿಸಿ ಅಥವ ಕೆ್ತೂರೆಯುವಂತಹ ಪದಾಥP ತ್ತಿಂದ್ದಿದIರೆ ಅಥವ ಕುಡಿದ್ದಿದIರೆ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ ಬಾಯಿಯಲಿN ತಕ್ಷಣ ಅಳೇಯಬಾರದು. ಸCಲ � ಹೆ್ತೂತು್ತ ಕಾದ್ದಿದುI ಬಾಯಿಯ ಉರ್ಷ್ಣತ್ಸೆ ಮೊದಲ ಸಿ್ಥತ್ತಿಗೆ

ಬಂದ ನಂತರ ಅಳೇಯಬೆ�ಕು. ಇಲNದ್ದಿದIರೆ ತಪು� ಮಾಹಿತ್ತಿ ದ್ದ್ತೂರೆಯುತ್ತದ್ದ.

೫) ಔರ್ಷಧಗಳನು್ನ ರೆ್ತೂ�ಗಿಗಳಿಗೆ ಕೆ್ತೂಡುವುದು (ADMINISTRATION OF DRUGS) : ಸರಿಯಾದ ರಿ�ತ್ತಿಯಲಿN ಸರಿಯಾದ ಪ್ರಮಾಣದಲಿN, ವೈ�ಳೇಗೆ ತಕ�ಂತ್ಸೆ ಔರ್ಷಧಗಳನು್ನ

ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡರೆ ಮಾತ್ರ ರೆ್ತೂ�ಗ ವಾಸಿಯಾಗುತ್ತದ್ದ.

ವಯಸು. : ಔರ್ಷಧದ ಪ್ರಮಾಣವು ವಯಸಿ.ಗೆ ತಕ�ಂತ್ಸೆ ಇರಬೆ�ಕು. ಒಂದು ವರ್ಷPದ್ದ್ತೂಳಗೆ, ೧ ರಿಂದ ೩ ವರ್ಷP, ೪ ರಿಂದ ೧೨ ವರ್ಷP, ೧೨ ವರ್ಷPಕೆ� ಮೈ�ಲ�ಟುw ಈ ವಯಸಿ.ಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣ ಬದಲಾಗುತ್ತದ್ದ.

ಮಾಗP : ಬಾಯಿಯಮ್ತೂಲಕ : ಪುಡಿ, ಮಾತ್ಸೆ್ರ, ದ್ರವದ ತ್ಸೆ್ತೂಟುwಗಳು, ದ್ರವದ ಟಾನಿಕ ್. ಮ್ತೂಗಿನ ಮ್ತೂಲಕ : ನೇ�ಸಲ ್ ಸ್ತೆ� ್ರ ಚಮPದ ಮ್ತೂಲಕ : ಮುಲಾಮು

ಕಣಿ್ಣಗೆ : ಮುಲಾಮು ಇಂರ್ಜುಕ್ಷನ ್ ಮ್ತೂಲಕ : ಚಮPದ್ದ್ತೂಳಗೆ (INTRADERMAL) ಚಮPದಡಿ (Sub Cutnbous)

ಸಾ್ನಯುಗಳಿಗೆ (INTRA MUSCULAR) ಅಭಿಧಮನಿಗಳಿಗೆ (INTRA VENOUS)

ಎಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮಗಳು : ಗೆ್ತೂತ್ತಿ್ತಲNದ ಔರ್ಷಧ ಬಳಸಬಾರದು. ಔರ್ಷಧಗಳು ಹೆಚು� ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆದಾಯಕವಾದುದರಿಂದ ಎಚ�ರಿಕೆಯಿಂದ ಬಳಸುವುದು, ಪೊ�ಲು ಮಾಡಬಾರದು. ಎಲNರಿಗ್ತೂ ಔರ್ಷಧ

ಬೆ�ಕಾಗದ್ದಿರಬಹುದು. ಪ್ರಕೃತ್ತಿಯು ಕೆಲವರ ರೆ್ತೂ�ಗವನು್ನ ವಾಸಿ ಮಾಡಬಹುದು. ತಪು� ಔರ್ಷಧ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು. ರೆ್ತೂ�ಗಿಗೆ ಹೆ�ಗೆ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕೆಂಬ ಮಾಹಿತ್ತಿ ಇರಬೆ�ಕು.

ಔರ್ಷಧದ ಹೆಸರು : ರ್ಜುನರಿಕ ್ ನೇ�ಮ ್‌ನಲಿN ಔರ್ಷಧದ ಮಾಹಿತ್ತಿ ಹೆ್ತೂಂದ್ದಿದIರೆ ಅನುಕ್ತೂಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಒಂದು ರ್ಜುನರಿಕ ್ ನೇ�ಮ ್‌ನ ಔರ್ಷಧವನು್ನ ಒಂದ್ದ್ತೂಂದು ಕಂಪನಿಯವರು ಒಂದ್ದ್ತೂಂದು ಮಾರಾಟದ ಹೆಸರಿನಲಿN

ತಯಾರಿಸುತಾ್ತರೆ. ಒಂದಕೀ�ಂತ ಹೆಚು� ಔರ್ಷಧವನು್ನ ಬೆರೆಸಿ ಕೆಲವು ಔರ್ಷಧಗಳನು್ನ ತಯಾರಿಸುತಾ್ತರೆ.

ಔರ್ಷಧದ ಪ್ರಮಾಣವು ಒಂದು ಕಂಪನಿಗ್ತೂ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಕಂಪನಿಗ್ತೂ ವ್ಯತಾ್ಯಸವಿರುತ್ತದ್ದ. ಒಂದು ದ್ದ�ಶದ ಔರ್ಷಧಕ್ತೂ� ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ದ್ದ�ಶದ ಔರ್ಷಧಕ್ತೂ�, ಪ್ರಮಾಣದಲಿN ವ್ಯತಾ್ಯಸವಿರುತ್ತದ್ದ.

೬) ಕೀ್ರಮ್ಮಿನಾಶಕಗಳು ಮತು್ತ ಕ್ರಮ : ಡಿಸ ್ ‌ ಇನ ್‌ಫೆಕ್ಷನ ್ : ದ್ದ�ಹದ ಹೆ್ತೂರಗೆ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು ಕಾರಕಗಳನು್ನ ಕೆ್ತೂಲNಲು ಬಳಸುವ ರಾಸಾಯನಿಕ

ವಸು್ತ ಹಾಗ್ತೂ ನಿಜಿPವ ವಸು್ತಗಳ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು ಮುಕ ್ತ ಮಾಡಲು ಬಳಸಬಹುದು. ಕಡಿಮೈ ಪ್ರಮಾಣದಲಿN (ಪ್ರಬಲತ್ಸೆ) ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು ನಿರೆ್ತೂ�ಧಗಳಾಗಿ ವತ್ತಿPಸುತ್ತವೈ.

ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು ನಿರೆ್ತೂ�ಧಕ : ಇವು ಸ್ತೆ್ತೂ�ಂಕು ಕಾರಕಗಳನು್ನ ನಾಶಗೆ್ತೂಳಿಸುತ್ತವೈ / ಅವುಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನು್ನ ತಡೆಗಟುwತ್ತವೈ. ಉ.ಹ, ಆಲೆ್ತೂ�ಹಾಲ ್, ಡೆಟಾಲ ್,

ಕುದ್ದಿಸುವುದು (ಪಾಶ�ರಿ�ಕರಣ) (PASTURISATION) :

೨೦ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷ ಕುದ್ದಿಸಿದರೆ ಎಲಾN ಕೀ್ರಮ್ಮಿಗಳು ಸಾಯುತ್ತವೈ.

೩೦ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷ ಕುದ್ದಿಸಿದರೆ ಎಲಾN ಕವಚ (SPORE) ಗಳು ಸಾಯುತ್ತವೈ.

ಲೆ್ತೂ�ಹದ ವಸು್ತಗಳು: ಸಿರೆಂಜ ್, ಸ್ತೂಜಿಗಳು, ರಬ್ಬರ ್ ಸಾಧನಗಳು ಉ.ಹ. ಗ Nೌಸ ್‌ಗಳು. ಸಿರೆಂಜ ್ ‌ ಅನು್ನ ಕುದ್ದಿಸುವ ಮೊದಲು ಬಾ್ಯರಲ ್‌ಮತು್ತ ಪ್ರಿಸwನ ್ ‌ಅನು್ನ ಬೆ�ಪPಡಿಸಬೆ�ಕು. ಗಾಸ ್‌ನಲಿN ಸುತ್ತಿ್ತ ನಿ�ರಿನಲಿN ಮುಳುಗಿಸಿ

ಕುದ್ದಿಸಬೆ�ಕು.

ಲಿನನ ್ : ಇವುಗಳನು್ನ ಕುದ್ದಿಸಬಹುದು. ಇದಕೆ� ಶೇ� ೧ರ ಸ್ತೆ್ತೂ�ಪು

೦. ೩ರ ವಾಶ್ರಂಗ ್‌ಸ್ತೆ್ತೂ�ಡ ಹಾಕೀ ೨ ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಕುದ್ದಿಸಬೆ�ಕು. ಅಡಿಗಡಿಗೆ ತ್ತಿರುಗಿಸುತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು.

ಕುದ್ದಿಸುವುದು : ಹಾಸಿಗೆಗೆ, ಉಲNನ ್ ವಸು್ತಗಳಿಗೆ ಸಮಪPಕವಲN. ರಕ್ತದ ಕಲೆ ಇದIರೆ ಅಂಟಿಕೆ್ತೂಳು�ತ್ತದ್ದ.

ಎಂಡೆ್ತೂ�ಸ್ತೆ್ತೂ��ಪ್ರಿಕ ್ ಸಲಕರಣೆ : ನಿ�ರಿನಲಿN ೮೦°C ನಲಿN ೧೦ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷ ಕಾಯಿಸುವುದು. ಆನೇ�ಕ ರೆ್ತೂ�ಗಕಾರಕಗಳು ಸಾಯುತ್ತವೈ.

೭) ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಮಾಡಬೆ�ಕಾದುದು :(೧) ತುತುP ಪರಿಸಿ್ಥತ್ತಿಯ ಬಗೆ� ಕರೆಬಂದಾಗ ವಿರ್ಷಯವನು್ನ ಸಂಪೂಣPವಾಗಿ ವಿಚಾರಿಸಿ

ತ್ತಿಳಿದುಕೆ್ತೂಂಡು ಜ್ಞಾಗ್ರತ್ಸೆಯಾಗಿ ಆ ಸ್ಥಳಕೆ� ಧಾವಿಸಿ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನೇ್ತೂ�ಡಬೆ�ಕು.

(೨) ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತಿ್ತದIರೆ ತಕ್ಷಣ ನಿಲಿNಸಬೆ�ಕು. ಸುಸು್ತ ಧಕೆ� ಇದIರೆ ತಕ್ಷಣ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಕೆ್ತೂಡಬೆ�ಕು.

(೩) ವ್ಯಕೀ್ತಯು ಧರಿಸಿರುವ ಉಡುಪನು್ನ ಎರ್ಷುw ಬೆ�ಕೆ್ತೂ� ಅರ್ಷುw ಮಾತ್ರ ತ್ಸೆಗೆಯಬೆ�ಕು.

(೪) ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಒಂದು ಕಡೆಯಿಂದ ಮತ್ಸೆ್ತೂ್ತಂದು ಕಡೆಗೆ ಸಾಗಿಸುವಾಗ ಈ ಕೆಳಕಂಡ ನಿಯಮಗಳನು್ನ ಪರಿಪಾಲಿಸಬೆ�ಕು.

- ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯರನು್ನ ಸಾಗಿಸುವಾಗ ಮುಕಾ�ಲು ಭಾಗ ಬೆ್ತೂ�ರಲು ಮಲಗಿಸಿ ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕು.

- ಕೆಳದವಡೆ ಮುರಿದ್ದಿರುವವರನು್ನ ಬೆ್ತೂ�ರಲಾಗಿ ಮಲಗಿಸಿ/ ಕ್ತೂಡಿಸಿ ಸಾಗಿಸಬೆ�ಕು.

(೫) ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದವರನು್ನ ಅಪಘಾತದ ಸ್ಥಳದಲೆN� ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಬೆ�ಕು. ಅನುಮಾನವಿದIರೆ ತ್ಸೆ್ತೂಂದರೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಭಾಗವನು್ನ ಮ್ತೂಳೇ ಮುರಿದಾಗ ಮಾಡುವಂತ್ಸೆ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ಮಾಡಬೆ�ಕು.

(೬) ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಎತು್ತವಾಗ : ಬೆನು್ನ ಮ್ತೂಳೇ, ಕೀಳು�ಳಿ, ಕಾಲು, ಮುರಿದ್ದಿರುವ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ಕಂಬಳಿಯ ಮೈ�ಲೆ ಮಲಗಿಸಿ ಎತ್ತಬೆ�ಕು.

(೭) ಮುನೇ್ನಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮ : ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತಿ್ತರುವಾಗ ವ್ಯಕೀ್ತಯ ಮುಖವನು್ನ ಒಂದು ಕಡೆಗೆ ತ್ತಿರುಗಿಸಬೆ�ಕು.

(೮) ರಕ್ತಸಾ್ರವ ನಿಲಿNಸಲು ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ಉಪಯೋ�ಗಿಸಿದIರೆ ೧೫ ನಿಮ್ಮಿರ್ಷಕೆ್ತೂ�ಮೈi ಸಡಿಲ ಮಾಡುತ್ತಿ್ತರಬೆ�ಕು.

ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ.ಕರು ಏನನು್ನ ಮಾಡಬಾರದು :೧) ಹೆಚಿ�ಗೆ ಯಾವುದನು್ನ ಮಾಡಬಾರದು, ತರಬೆ�ತಾದವರು ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ. ನಿ�ಡಬೆ�ಕು.

೨) ರಕ್ತಸಾ್ರವವನು್ನ ನಿಲಿNಸಲು ಪಟಿwಯನು್ನ ಕಟಿwದIರೆ ಅತ್ತಿಯಾಗಿ ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಕಟwಬಹುದು.

೩) ತತ್ಕ್ಷಣ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಈ ಕೆಳಕಂಡ ಸಂದಭPದಲಿN ಕಳಿಸಬೆ�ಕು. ದ್ದ�ಹದ್ದ್ತೂಳಗೆ ರಕ್ತಸಾ್ರವವಾಗುತ್ತಿ್ತರುವಾಗ, ತಲೆಗೆ ಪ್ರಟುw ಬಿದಾIಗ ಮತು್ತ ಹಾವು ಕಚಿ�ರುವ ವ್ಯಕೀ್ತಯನು್ನ ತಕ್ಷಣ ಆಸ�ತ್ಸೆ್ರಗೆ ಕಳಿಸಬೆ�ಕು.

೪) ಕೀ�ಲು ತಪ್ರಿ�ದIರೆ ಸರಿಪಡಿಸಬೆ�ಡಿ. ಸಿ�Nಂಟ ್‌ಗಳನು್ನ ಹೆಚಿ�ಗೆ ಬಳಸದ್ದಿರುವುದು,

ಪ್ರಜೆ� ತಪ್ರಿ�ದವರಿಗೆ ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡಿಸಬಾರದು, ವಾಂತ್ತಿ ಮಾಡುವ ರೆ್ತೂ�ಗಿಯ ತಲೆಯನು್ನ ಒಂದು ಪಕ�ಕೆ� ತ್ತಿರುಗಿಸಬೆ�ಕು. ಇಲಿ ಪಾಷಾಣ ತ್ತಿಂದವರಿಗೆ ಎಣೆ್ಣ ಕುಡಿಸಬಾರದು, ಅಫ್ರಿ�ಮು ತ್ತಿಂದವನಿಗೆ ಉಪು� ನಿ�ರು ಕೆ್ತೂಡದ್ದಿರುವುದು, ಮ್ತೂರ್ಛೆP ಬಂದವರ ಕೆ�ಗೆ ಬಿ�ಗದ ಕೆ� ಕೆ್ತೂಡದ್ದಿರುವುದು, ಕಣಿ್ಣನ ಹತ್ತಿ್ತರ ಅಥವ ತ್ಸೆರೆದ್ದಿರುವ

ಗಾಯಕೆ� ಸಿ�ರಿಟ ್ ಬಳಸಬೆ�ಡಿ. ಸಿ�Nಂಟ ್‌ಗಳನು್ನ ಸಾಧ್ಯವಾದರ್ಷುw ಮಟಿwಗೆ ಬಳಸಬಾರದು. ನಾಯಿ ಅಥವಾ ಕೆ್ತೂ�ತ್ತಿ ಕಚಿ�ದರೆ ನಿಲPಕ್ಷ ಮಾಡಬಾರದು. ದ್ದ�ಹದ ಒಳಗೆ ರಕ್ರಸಾ್ರವದ ಅನುಮಾನ, ಪ್ರಜ್ಞಾ�ಶ್ತೂನ್ಯತ್ಸೆ, ಸ್ತೆಳೇತವಿರುವವರಿಗೆ

ಊಟ ಕೆ್ತೂಡಬಾರದು. ಸುಟwಗಾಯಗಳಿಗೆ, ಎಣೆ್ಣ ಅಥವ ಇತರೆ ಯಾವ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ಹಾಕಬಾರದು.

________________

ಅಧಾ್ಯಯ-೧೮ ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಗೆ ಬೆ�ಕಾಗುವ ವಸು್ತಗಳು

ಈ ವಸು್ತಗಳನು್ನ ಕೀಟ ್ 'ಎ' ನಲಿN ಮತು್ತ ಡಬ ್ಬ 'ಬಿ' ದಲಿN ಶೇ�ಖರಿಸಿಡಬೆ�ಕು. ಇವು ಸದಾ ಇರಬೆ�ಕು. ತತ ್‌ಕ್ಷಣ ಸಿಗುವಂತ್ತಿರಬೆ�ಕು.

(ಎ) ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಕೀಟ ್ (ಎ)೧) ವಿವಿಧ ಅಳತ್ಸೆಯ ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್ ಗಳು : ೨ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡವು ಮತು್ತ ೨ ಸಣ್ಣ ಅಳತ್ಸೆಯವು.೨) ಟಿರ್ಷು್ಯಪ್ರ�ಪರ ್೩) ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ : ಟೆ್ರ�ಯಾಂಗು್ಯಲರ ್‌ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ : ೩ ಛಲನೇಯನು್ನ ತಪ್ರಿ�ಸಲು ರೆ್ತೂ�ಲರ ್ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್

” ೧ (ಅಗಲ)೪) ಹತ್ತಿ್ತ : ಸಂಸ�ರಿಸಿದ ಹತ್ತಿ್ತಯ ಸಾCಟಗಳು ೨ಪಾ್ಯಕೆಟ ್, ಸಂಸ�ರಿಸಿದ ಹತ್ತಿ್ತ ೨ ರೆ್ತೂ�ಲ ್೫) ಔರ್ಷಧ ಅಳೇಯುವ ಗಾNಸ ್೬) ಕತ್ತರಿ (ಬ�ಂಟ ್‌, ಪಾಯಿಂಟೆಡ ್) ”೫ , ಗುಂಡು ತುದ್ದಿಯದು. ೭) ಸ್ತೆ�ಫ್ರಿwಪ್ರಿನ ್, ತುಕು� ಹಿಡಿಯದಂತಹದು ವಿವಿಧ ಅಳತ್ಸೆಯದು. ೮) ಲೆ�ಬಲ ್, ನೇ್ತೂ�ಟು ಪುಸ್ತಕ, ಪ್ರನಿ.ಲ ್. ೯) ಡೆ್ರಸಿ.ಂಗ ್ : ತಯಾರಾದ, ಸಂಸ�ರಿಸಿದ ಸಣ್ಣ ಗಾತ್ರದ ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್, ಡೆ್ರಸಿ.ಂಗ ್: ತಯಾರಾದ, ಸಂಸ�ರಿಸಿದ

ಸಾಧಾರಣ ಗಾತ್ರದ ಡೆ್ರಸಿ.ಂಗ ್ ಡೆ್ರಸಿ.ಂಗ ್ : ತಯಾರಾದ, ಸಂಸ�ರಿಸಿದ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್

೧೦) ಲಿಂಟ ್ ಗಾಜ ್ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದುI ಲಿಂಟ ್ ಗಾಜ ್ ಬಣ್ಣವಿಲNದುI೧೧) ವಾಸನೇಯ ಉಪು�೧೨) ಪಾNಸwರ ್ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡ ಮತು್ತ ಸಣ್ಣ ಅಳತ್ಸೆಯದು :೧೩) ಗಾಜ ್ (GAUGE) : ೨ ಪಾ್ಯಕೆಟ ್ ೧೦ ನಂ, ೧೦ CM X ೧೦ CM, ೪ ಓಪನ ್ ವೈಟ ್ ಕಾಜ ್‌ನ

ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್.೧೪) ಎಲಾಸ್ತೆ್ತೂ�ಪಾ�ಸw ್ಅಥವ ರೆಯಾರ ್‌ಟೆ�ಪ ್ ೧ ರೆ್ತೂ�ಲು

೧೫) ಒಂದು ಅಗಲವಾದ ಚಪ�ಟೆಯ ಡಬ್ಬದಲಿN ಸಂಸ�ರಿಸಿದ ಪಾರಪ್ರಿನ ್, ಕೆ್ತೂ�ಟ ್ ಮಾಡಿದ ಗಾಜ ್, ( ಬೆ್ತೂಬೆ್ಬಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲು.)

೧೬) ಪಾರಸಿಟಮಲ ್ ಮಾತ್ಸೆ್ರ ೧ ಬಾಟಲ ್೧೭) ಥಮಾPಮ್ಮಿ�ಟರ ್‌೧೧೮) ೧ ಜೆ್ತೂತ್ಸೆ ಅಗಲವಾದ ತುದ್ದಿಯ ಪಾರ ್‌ಸ್ತೆಪ. ್‌, ಅನ್ಯ ವಸು್ತವಿದIರೆ ತ್ಸೆಗೆಯಲು೧೯) ಅಂಟಿ ಸ್ತೆಪ್ರwಕ ್ ಲೆ್ತೂ�ರ್ಷನ ್ ಒಂದು ಪಾNಸಿwಕ ್ ಬಾಟಲ ್೨೦) ಹೆ�ಡೆ್ತೂ್ರ� ಕಾಟಿPಸ್ತೆ್ತೂ�ನ ್ ಮುಲಾಮ್ಮಿನ ಒಂದು ಟ್ತೂ್ಯಬ ್

ಎಚ�ರಿಕೆ ಕ್ರಮ : ಬೆ�ಕಾದ ಎಲಾN ವಸು್ತಗಳು ಸಾಕರ್ಷುw ಸಂಖ್ಯೆ್ಯಯಲಿNರುವುದನು್ನ ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೆ್ತೂಳ�ಬೆ�ಕು. ಇಲNದ್ದಿರುವುದನು್ನ ತ್ಸೆಗೆದುಕೆ್ತೂಂಡು ಅದರಲಿN ಹಾಕೀಡುವುದು. ಕೀಟ ್‌ಗೆ ಬಿ�ಗ ಹಾಕಬಾರದು. ಮಕ�ಳ ಕೆ�ಗೆ ಸಿಗದಂತ್ತಿಡಬೆ�ಕು.

(ಬಿ) ಪ್ರಥಮ ಚಿಕೀತ್ಸೆ.ಯ ಡಬ್ಬ (ಬಿ)

೧) ಸಿ�Nಂಟ ್ : ಲೆ್ತೂ�ಹದ್ದಿಂದ ಅಳವಡಿಸಿರುವುದು, ಸಿ� ್ರಂಗ ್ ಸಾw ್ರಪ ್, ಮರದ ಸಿ�Nಂಟ ್ ೧ ಸ್ತೆಟುw೨) ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ : ಟ್ರಯಾಂಗು್ಯಲರ ್ ‌ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ...... ”೧೨ ರೆ್ತೂ�ಲರ ್ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್ ೧ , ”೨ , ”೩

ಒಟುw ೯ ಕಂಸಿwಕೆ.�ಡ ್ ಬಾ್ಯಂಡೆ�ಜ ್೩) ಹತ್ತಿ್ತ : ಸಣ್ಣ ರೆ್ತೂ�ಲ, ೩ ಪಾ್ಯಕೆಟ ್ ಲಿಂಟ ್ ಸಣ್ಣ ರೆ್ತೂ�ಲ, ೧ ಗಾಜ ್೪) ಅಂಟಿಸುವ ಪಾNಸwರ ್ ೧/೨,” x ೫ ಗರ್ಜು ; ೧ ಸ್ತೂ�ಲ ್೫) ” ಕತ್ತರಿ ೫ ಬNಂಟ ್, ಪಾಯಿಂಟೆಡ ್ . ೧೬) ಔರ್ಷಧದ ಅಳತ್ಸೆಯ ಗಾNಸ ್೭) ಪ್ರಿತು್ತಗಳು ೧ ಪಾ್ಯಕೆಟ ್ . ೮) ”ಕೀಡಿ್ನ ಟೆ್ರ ೬೯) ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್ ೬ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡದು ೩, ಮ್ಮಿ�ಡಿಯಂ ೩, ೩ ಸುಟ w ಗಾಯದ ಡೆ್ರಸಿ.ಂಗ ್ ಬೆರಳುಗಳಿಗೆ, ಪಾದ ಮತು್ತಕೆ�ನ ಡೆ್ರಸಿ.ಂಗ ್‌ಗಳು೧೦) ಬಾರ ್‌ಸ್ತೆ್ತೂ�ಪು೧೧) ಪುಸ್ತಕ, ಪ್ರನಿ.ಲ ್ ಮತು್ತ ೧ ಟಾಚ ್P೧೨) ಎಲೆಕೀwಕ ್ ಟಾಚ ್P ಸ್ತೆಲ ್‌ಗಳು೧೩) ಸಂಸ�ರಿಸಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್ : ಸಾಧಾರಣ ಅಳತ್ಸೆ ದ್ದ್ತೂಡ್ಡ ಅಳತ್ಸೆಯದು ಬನ ್P ಡೆ್ರಸಿಂಗ,

ಶೇಲ ್ ಡೆ್ರಸಿಂಗ ್೧೪) ಗ್ತೂNಕೆ್ತೂ�ಸ ್, ಸಿಹಿ, ಸಕ�ರೆ ಗಡೆ್ಡ೧೫) ಗಾಯದ ಪಟಿw ೧೬) ಮೈಕೆಂಟಾಶ ್, ಪಾNಸಿwಕ ್ ಶ್ರ�ಟ ್೧೭) ವಾಸನೇಯ ಉಪು�೧೮) ೨ ಕಣಿ್ಣನ ಪಾ್ಯಡ ್೧೯) ಸ್ತೆಟೆವಲಾನ ್ ೧ ಟ್ತೂ್ಯಬ ್, ಡೆಟಾಲ ್, ೧ ಬಾಟಲ ್೨೦) ಕಣಿ್ಣನ ಆಯಿಂಟ ್‌ಮೈಂಟ ್ ೧ ಟ್ತೂ್ಯಬ ್೨೧) ೧ ಗಾಜ ್೨೨) ೧ ಬಾಟಲ ್ ಅಸಿ�ರಿನ ್೨೩) ಬಾಯಿಂದ ಬಾಯಿಗೆ ಕೃತಕ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡಿಸುವ ಪಾNಸಿwಕ ್‌ನ ರಿಸಸಿಟೆ�ಟರ ್ ೧೨೪) ಚಮPಕೆ� ಹಚು�ವ ಮುಲಾಮು ಸಿಲCರ ್ ಸಲ�ಡಯಜಿನ ್೨೫) ಕೆ್ತೂN�ರೆ್ತೂ�ಮೈ�ಸಿಟಿನ ್ ಕಣಿ್ಣನ ಆಫ್ರಿಕಾ್ಯಪ ್‌ಗಳು

_______________________________________________________