भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

16
^y_r A{YJ«hU AÜ`mXoe hmUyZ nmSm H m°. Zm_Xod JmdSo XoUJr _yë` : é. Xhm n« H meH _hmamï´ amÁ` {H gmZ g^m 314, amO^wdZ, Eg. ìhr. nr. amoS, _w§~B©-4 ^y_r A[YJ«hU H m`Xm BVŠ`m VSH m\ SH s H m ~XbVm? Hw UmÀ`m {hVmgmRr? `mMo CÎma bdH aM {_iUma Amho. H m°[aSm°a Hw UmgmRr? ñ_mQ© {gQr_Ü`o nadSUmar Kao ~m § Ybr OmVrb H m`? nSrH O{_ZrEo dOr ehamVrb d ehamOdiÀ`m O{_Zr Xw~ma {nH mÀ`m d qgMZmImbrbM O{_Zr A{YJ«hU hmoV AmhoV. H m°nm}aoQ, {~ëSa, {dH mgH `m§Mm {ZdSUwH sV dmnabobm n¡gm Agm naV H aV AmhoV.

Upload: sushil-lad

Post on 21-Jul-2016

216 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

भारतीय कम्युनिस्ट पक्षाच्या राष्ट्रीय अधिवेशनात भूमी अधिग्रहण अध्यादेशाला विरोध करण्याचे ठरले. किसान सभेच्या पुढाकाराने संपूर्ण देशभर या अध्यादेशामुळे शेतकरी, आदिवासी, कारागीर यांच्यावर काय परिणाम होणार आहेत, याची माहिती जनतेला झाली पाहिजे, म्हणून ही पुस्तिका प्रकाशित करण्यात येत आहे. - लेखक : कॉम्रेड नामदेव गावडे, राज्यसरिचिटणीस, महाराष्ट्र राज्य किसान सभा.

TRANSCRIPT

Page 1: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

y_r A{YJ«hU AÜ`mXoehmUyZ nmS>m

H$m°. Zm_Xod JmdS>o

XoUJr _yë` : é. Xhm

n«H$meH$_hmamï´> amÁ` {H$gmZ g^m

314, amO wdZ, Eg. ìhr. nr. amoS>, _w§~B©-4

y_r A[YJ«hU H$m`Xm BVŠ`m VS>H$m\$S>H$s H$m ~XbVm? Hw$UmÀ`m{hVmgmR>r? `mMo CÎma bdH$aM {_iUma Amho. H$m°[aS>m°a Hw$UmgmR>r?ñ_mQ>© {gQ>r_Ü o nadS>Umar Kao ~m§Ybr OmVrb H$m`? nS>rH$ O{_ZrEodOrehamVrb d ehamOdiÀ`m O{_Zr Xw~ma {nH$mÀ`m d qgMZmImbrbMO{_Zr A{YJ«hU hmoV AmhoV. H$m°nm}aoQ>, {~ëS>a, {dH$mgH$ `m§Mm{ZdS>UwH$sV dmnabobm n¡gm Agm naV H$aV AmhoV.

Page 2: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

2 & y_r A{YJ«hU H$m`Xm aÔ H$am

àñVmdZm

^maVr` H$å w{ZñQ> njmÀ`m amï´>r` A{YdoeZmV y_r A{YJ«hU AÜ`mXoembm{damoY H$aÊ`mMo R>abo. {H$gmZg oÀ`m nwT>mH$mamZo g§nyU© Xoe^a m AÜ`mXoem_wioeoVH$ar, Am{Xdmgr, H$mamJra m§À`mda H$m` n[aUm_ hmoUma AmhoV, 2013Mm y_rA{YJ«hU H$m`Xm d 31 _mM©, 2015Mm Ë`m_Ü o ~Xb gwM[dUmam AÜ`mXoe`m_Ü o Zo_Ho$ H$m` n[aUm_ hmoVrb, mMr _m{hVr OZVobm Pmbr nm{hOo; åhUyZ mN>moQ>çmem nwpñVHo$Mm IQ>mQ>mon H$aÊ`mV Ambm Amho.

H$mnm}aoQ, {~ëS>a, y-_m{\$`m ho `m XoemVrb Ob, O§Jb, O{_ZrMr byQ>H$aÊ`mgmR>r emgH$s` gÎmoMm H$gm dmna H$aV AmhoV, ho CKS>o gË` m nwpñVHo$V_m§S>bo Amho.

ImOJrH$aUmMo àm~ë` dmT>{dÊ`mgmR>r, gd© gmd©O{ZH$ joÌo ImOJr H$aÊ`mgmR>ràmoËgmhZ åhUyZ; VgoM eoVH$è`m§À`m d A[XdmgtÀ`m O{_Zr ~iH$dÊ`mgmR>r mH$m`ÚmMm gam©g dmna hmoUma Amho.

ñ_mQ>© {gQ>r Am{U B§S>pñQ>`b H$m°arS>m°agmR>r aoëdo éQ>À`m AmgnmgÀ`m O{_Zrd ehambJVÀ`m O{_Zr, Ë`m {nH$mdy$ AmhoV H$s ZmhrV, `mMm {dMma Z H$aVm~iH$mdÊ`mMo fS²> §Ì m AÜ`mXoemZo hmoV Amho. OZVo_YyZ m AÜ`mXoembm {damoYìhmdm, ñWm{ZH$ ñdamÁ` g§ñWm§Zr Amnë`m OZab ~m°S>r_YyZ `m AÜ`mXoembm{damoY H$aÊ`mMo R>amd H$amdoV.

àË`j Am§XmobZ H$amdo Agm m nwpñVHo$Mm hoVy Amho.

H$m°. Zm_Xod JmdS>oga{MQ>Urg,

_hmamï> amÁ` {H$gmZ g^m

Page 3: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

^y_r A{YJ«hU H$m`Xm aÔ H$am & 3

y_r A{YJ«hU AÜ`mXoe hmUyZ nmS>m

Vg§ nmhm`cm Joc§ Va "O_rZ' hr EH$_od ~m~ Aer Amho, Or dmTy> eH$V Zmhr.O{_ZrM§ _hÎd doJi§ gm§JÊ`mMr Amdí`H$Vm Zmhr. AmVmn ªV O{_Zrda V`ma hmoUmaoAÝZYmÝ`M _mZdmMr yH$ mJdV Amho. {~«{Q>em§Zr O{_ZrMr _moOUr Ho$cr. O{_ZrMogmV~mao V`ma Ho$co. m O{_Zr gmd©O{ZH$ H$m_mH$aVm, dmnaÊ`mgmR>r H$em KoVm oVrc,`m~m~V 1894 gmcr EH$ H$m`Xm H$aÊ`mV Amcm. Ë`mcm y_r A{YJ«hU H$m`Xm1894 (c±S> A°pŠd{PeZ A°ŠQ>)$Ago åhUVmV.

{~«{Q>e H$mimV H$m`ÚmMm dmna IamoIaM gd©gm_mÝ` OZVoÀ`m {dH$mgmgmR>r hmoVAgo. m XoemV nm`m yV gw{dYm {Z_m©U ìhmì`mV, mcm Hw$UmMm {damoY AgÊ`mMo H$moUVoMH$maU ZìhVo. añVo, aoëdoéi, emgH$s` H$m`m©c`o, CÚmoJ, {ejU, XdmImZo,{d_mZVimgmR>r O{_Zr KoVmZm H$moUrhr {damoY H$aVm§Zm {Xgco Zmhr.

nwT>o {~«{Q>e Joco. EVÔoer`m§Mr gËVm Amcr. Ë`m§À`mg_moahr XoemÀ`m {dH$mgmMm àûZhmoVm. PnmQ>çmZo {dH$mg Pmcm. 1894À`m H$m`Úmà_mUoM ì`dhma hmoV am{hcm. nU, mMH$m`ÚmMm Ooìhm J¡admna hmoV Agcocm OZVm CKS>çm S>moi`m§Zr nmhÿ cmJcr, Voìhm _mÌ mH$m`Úmcm {damoY hmoD$ cmJcm. _wimVM m Xoem_Ü o eoVr gwYmaUogmR>r _moR>o Am§XmocZ S>mì`mnjm§Zr C o Ho$co hmoVo. `m Am§XmocZmÀ`m n[aUm_r H$_mc O_rZ YmaUm ~m~VMm H$m`XmPmcm. O{_ZrMo \o$admQ>nhr H$mhr {R>H$mUr Pmco Am{U O{_ZrMr _mcH$s, gmV~mao H$ê$Zy{_hrZm§ZmgwÕm H$mhr amÁ`mV O{_ZrMo _mcH$ ~ZdÊ`mV Amco. `m Midir§_YyZ

O{_Zr~m~VMr AmñWm dmT>cr. O{_Zrda amoOJma dmT>Ê`mg _XV Pmcr. m XoemV OodT>mamoOJma CncãY Amho, Ë mn¡H$s 55 Q>ŠHo$ amoOJma eoVrer g§~§YrV Amho. m gd© KS>m_moS>t_YyZAÝZYmÝ`mÀ`m ~m~VrV ñd §nyU© ~ZÊ`mgmR>r n§Mdm{f©H$ moOZm AmIë`m. {Z`moOZ~Õ{dH$mg, A{YH$ YmÝ` {nH$dm, H$goc Ë`mMr O_rZ, Hw$im§Zm _mcH$ ~ZdUo, mgma»`mAË §V _hÎdmÀ`m d Cn`moJr ~m~r KSy>Z Amë`m.

na§Vw XrK©H$mi gÎmoda amhUmè`m _§S>itZr y_r A{YJ«hU H$m`Xm 1894Mm dmnaàñWm{nV dJm©À`m cm^mgmR>r H$aUo Ooìhm gwê$ Ho$co, Voìhm `m H$m`ÚmÀ`m ~XcmÀ`m_mJUrgmR>r OZVo_YyZ AmdmO CRy> cmJcm. gm_m{OH$ H$maUm§À`m ZmdmImcr dmQ>oc Ë`m~m~rgmR>r eoVH$è`m§À`m O{_Zr gaH$mar Aën {H$_VrV ~iH$mdë`m OmD$ cmJë`m,CXm. g_Om, CÚmoJmgmR>r O{_Zr KoVmZm àH$ën Xhm EH$am_Ü o hmoD$ eH$V AgVmZm,EH$ hOma EH$amMr _mJUr H$ê$Z VodT>çm O{_Zr hñVm§VarV Ho$ë`m. _moR>_moR>çm CÚmoJnVtZremgZmÀ`m gw{dYm KoVë`m, CÚmoJŸ/ dgmhVr emgZmÀ`m IMm©VyZ H$ê$Z KoVë`m. drO,

Page 4: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

4 & y_r A{YJ«hU H$m`Xm aÔ H$am

nmUr, añVo AË §V AënXamV nXamV nmSy>Z KoVco. Q>°Šg hm°cr So>, ì`dgm` H$amVgdcV mgma»`m gw{dYmhr {_idë`m. nU CÚmoJ dgmhVr_Ü o (E_.Am`.S>r.gr.)$Oo{Z`_ R>adco, VogwÕm Ë`m§Zr nm`Xir VwS>dco. CXm. Á`m CÚmoJmgmR>r OmJm KoVcr Agoc,Va nmM dfm©V Ë`m CÚmoJm_YyZ CËnmXZ {ZKmco nm[hOo. hm {Z`_ Z nmiUmè`m cmoH$m§Mrg§»`m OmñV {XgyZ Amcr. nmM dfm©V H$maImZm C^maUo eŠ` Pmco Zgoc, Va Ë`mH$maImÝ`mMr OmJm _yi _mcH$mcm naV H$aÊ`mMm {Z`_ AgVmZm Ho$di OmJm ~iH$mdUoAm{U OmJoMr qH$_V dmT>dyZ Vr Xwgè`mcm {dH$Uo Ago ì`dhma m CÚmoJ dgmhVr_YyZgam©g AmT>iyZ Amco AmhoV. àË oH$ VmcwH$m nmVirda E_.Am`.S>r.gr. {Z_m©U Ho$ë`mAm{U eoVH$è`m§À`m O{_Zr A{YJ«hU H$aÊ`mV Amë`m. na§Vw R>amdrH$ VmcwHo$ gmoS>Vmgam©g {R>H$mUr EH$hr H$maImZm m E_.Am`.S>r.gr _YyZ C^m am{hcm Zmhr. m {damoYmVeoVH$ar _mÌ ñdV:À`m O{_Zrdê$Z CX²ÜdñV Pmcm. {dH$mgmMm Va nÎmmM Zmhr.

_hmamï>mV Va ghH$mar _mÜ`_m_YyZ gmIa H$maImZo H$mT>Ê`mgmR>r emgZmZo àmoËgmhZ{Xco. _J ghH$mam_Ü o H$m_ H$aUmè`m àñWm{nV nwT>mè`m§Zr `m H$m`ÚmÀ`m AmYmamZoemgH$s` gËVoMm dmna H$ê$Z dmQ>oc VodT>çm g§ñWm {Z_m©U Ho$ë`m. EH$ ghH$mar g§ñWmH$m`ÚmZo {Z_m©U H$am`Mr. gmIa H$maImZm H$mT>Ê`mMm àH$ën XmIdm`Mm d emgZmH$So>Jm`amZ, nS>rH$ d OdiÀ`m g§~§YrV eoVH$è`mMr O_rZ àH$ënmcm hdr, Aer _mJUrH$am`Mr. gmIa H$maImZm C^m H$aÊ`mgmR>r, gmIa JmoS>mdyZgmR>r, H$_©Mmar dgmhVtgmR>rOmñVrV OmñV e§ a EH$amMr JaO AgVmZm {VWo XmoZ-XmoZ/VrZ-VrZ hOma EH$amMr_mJUr H$am`Mr. Vr emgZmH$Sy>Z _§Oya H$ê$Z ¿`m`Mr. Ë`mZ§Va eoAa m§S>dc JmoimH$aÊ`mMr _mohr_ gwê$ H$am`Mr. H$Yr H$Yr gmIa H$maImZm nyU©Ëdmg Jocm. nU AZoH$m§MreoAg© dJ©Ur JmoimM Pmcr Zmhr. _J nwT>À`m àH$ënmMo {^OV Km|JSo> VgoM. H$maImZmPmcm H$m`? Zmhr Pmcm H$m`? JmOamMr nw§Jr, dmOcr Va dmOcr, Zmhr Va _moSy>ZIm„r. OmJm _mÌ ghH$mar g§ñWoZo ~iH$mdcr. nwÝhm ghH$mar g§ñWm d§ena§naZo EImÚmZoË`mÀ`mM Vmã`mV. Aem J«m_rU mJmVë`m OmJm ghH$mar emgH$s` e¡j{UH$ g§ñWm§_m\©$VhOmamo EH$a O{_Zr A{YJ«hrV Ho$ë`m Joë`m. XdmImZo, añVo, nmUr AS>dÊ`mgmR>r,_moR>_moR>çm YaUm§gmR>r, Oo Am{Xdmgr O§JcmV amhmV AmhoV, Vr O§Jco I{ZOm§À`m ImUr§gmR>rA{YJ«hrV Ho$cr AmhoV. nmUr, O§Jc, O_rZ `m_YyZ àñWm{nV dJm©Zo Amnco CIinm§T>ao H$ê$Z KoÊ`mgmR>r 1894À`m y_r A{YJ«hU H$m`ÚmMm dmna H$aUo gwê$ Ho$ë`mZo,g§nyU© Xoe^a hm H$m`Xm ~Xccm nm{hOo, Agm AmdmO {H$gmZg^m, S>mdo nj d gd©njr` OZVm m§_YyZ CRy> cmJcm hmoVm.

1980 Z§Va OmJ{VH$sH$aUmMo dmao OJ^a dmhÿ cmJco. maV gaH$maZohr Am§Vaamï>r`H$amamda ghçm Ho$ë`m Am{U Xoer naXoer m§S>dcXmam§gmR>r {dZdÊ`m gwê$ Ho$ë`m. _moR>_moR>çm

Page 5: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

^y_r A{YJ«hU H$m`Xm aÔ H$am & 5

AmH$f©H$ moOZm Ë`mgmR>r {d{dY ñVamda AmIÊ`mV Amë`m. ñnoec BH$m°Zm°{_H$ PmoZ`m Zmdmda O{_ZrMr AmajUo Omhra Ho$cr. cmImo EH$a O{_Zr CÚmoJnVrgmR>r XoÊ`mMoYmoaU Omhra Pmco. eoH$S>mo goO {Z_m©U Ho$co. m goPÀ`m YmoaUmcmhr maVr` OZVo_YyZ{damoYmMo gÌ gwê$ Pmco. H$mhr {R>H$mUMo goP cmoH$m§Zr Am§XmocZmZo CYiyZ cmdco. Varhr_yR>^a CÚmoJnVtZr C^macoë`m goPgmR>r hOmamo EH$a O{_Zr 1894À`m H$m`ÚmÝd oeoVH$è`m§H$Sy>Z H$mTy>Z KoD$Z Ë`m§Zm dmQ>Ê`mV Amë`m. EH§$XarV 1894À`m H$m`Úmdagd© OZVo_Ü o, gd© njm_Ü o ZmamOr hmoVr. 1894Mm H$m`Xm ~Xccm nm[hOo, AerEH$dmŠ`Vm gd© njm_YyZ ~moccr OmV hmoVr.

hr cmoH$^mdZm cjmV KoD$Z H|$X«emgZmZo XmoZ {~cmMo _gwXo V`ma Ho$co. XmoÝhr_gwXo y_r A{YJ«hU H$m`ÚmV ~Xc gwMdUmao hmoVo. 2007 gmcr ho _gwXo MM}gmR>rCncãY Pmco. _o, 2011 _Ü o Z°eZc A°S>ìhm`Oar H$m¡pÝgc_Ü o ho XmoZ _gwXo MMm©H$ê$Z, m XmoÝhr _gwÚmMo EH$ {~c V`ma H$aÊ`mV Amco. "{X amB©Q> Qy> \o$Aa H$m±noÝgoeZA°ÊS> Q>mÝgnaÝgr BZ c±S> A°{Šd{PeZ (gm_mÝ`V:, X c±S> A°pŠd{PeZ A°§S> [agoQ>c_o§Q>~rc 2011 `m ZmdmZo Vo AmoiIco OmVo.) 29 Am°JñQ>, 2013 amoOr Vo cmoH$g oVAm{U 5 gßQ>o§~a, 2013 _Ü o Vo amÁ`g oV _§Oya H$aÊ`mV Amco. gd© njm_Ü o `m{~bm~m~V EH$_V hmoVo. qH$~hwZm, m {~cmMm _gwXm V`ma H$aUmar Or H${_Q>r hmoVr, Ë`mS´>mâQ> H${_Q>rÀ`m AÜ`jm ^mOnÀ`m VËH$mcrZ ImgXma lr_Vr gw{_Ìm _hmOZ `mhmoË`m. Ë`m AmOÀ`m cmoH$g oÀ`m g^mnVr (ñnrH$a)$ AmhoV. Ë`m§À`m gyMZm§gh ho {~bEH$_VmZo nmg Pmco. m [~cmda cmoH$g oV d amÁ`g oV EHy$U 12 Vmg MMm© Pmcr,Am{U 60 ImgXmam§Zr m MM}V gh^mJ KoVbm. mOnÀ`mdVrZo Ho$coë`m gyMZm§Mm m{~cm_Ü o g_mdoe H$aÊ`mV Amcm. Am{U gdm©Zw_Vo hm H$m`Xm g§_V H$aÊ`mV Amcm,Am{U Vmo c±S> A{Šd{PeZ A°ŠQ> 2013 " y{_A[YJ«hU H$m`Xm 2013'$ `m ZmdmZoAmoiIcm OmD$ cmJcm.

Xaå`mZ, cmoH$g oÀ`m {ZdS>UwH$m Pmë`m Am{U mOnZo w Q>Z© KoVcm. m H$m`ÚmV^mOnÀ`m VËH$mcrZ ImgXmamV dQ>hwHy$_ H$mTy>Z ~Xc Ho$co. 2013À`m H$m`ÚmVrcn{hë`m n°aoJ«m\$_Ü oM ñWm{ZH$ ñdamÁ` g§ñWm, J«m_g^m, ì`ŠVr, ñWm{ZH$m§Mm gh^mJ`m§À`m g§_Vr{dZm O_rZ A{YJ«hU H$aVm oUma Zmhr. CÚmoJY§Úm§gmR>r, {dH$mgmgmR>r,Am¡Úmo{JH$ gw{dYm, eharH$aUmgmR>r eoVH$è`m§Mr {nH$mD$ O_rZr eŠ`Vmo H$_rV H$_rA{YJ«hU H$amì`mV, Ago g§Ho$V hmoVo. Á`m§Mr O_rZ OmB©c, Ë`m§À`m nwZd©gZmgmR>rZwH$gmZ anmB© åhUyZ Ë`m ì`ŠVrMo AWdm Hw$Qw§~mMo nwZd©gZmgmR>r nwaogm _mo~Xcm dgw{dYm XoVmZm g_mOmVrc Ë`mMo ñWmZ, d¡ pŠVH$ OrdZ (standard of living) cjmVKoD$Z gm_m{OH$ à{Vð>m A~m{YV amhrc, Ago Ë`mMo nwZd©gZ H$aÊ`mMr h_r hmoVr. _moXr

Page 6: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

6 & y_r A{YJ«hU H$m`Xm aÔ H$am

gaH$maZo Omo dQ>hþHy$_ H$mT>cm, Ë`m_Ü o m gd© g§Ho$Vm§Zm haVmi \$mgÊ`mV Amcm Amho.H$c_ 2 Am{U H$b_ 3 g§nyU©nUo dJiÊ`mV Amco AmhoV.

2013À`m y_r A{YJ«hU H$m`ÚmVrc H$c_ 2 d H$c_ 3 _Ü o 2015À`mAÜ`mXoemÝd o Agm ~Xc H$aÊ`mV Amcm Amho H$s, \$ŠV amï>r` gwajoMo àH$ën, {_ëQ>rqH$dm gwajmCËnmXZo AWdm gwajoÀ`m V`margmR>rMo àH$ën, J«m_rU nm`m yV gw{dYogmR>rdrO, J[a~m§Zm nadS>Umè`m Kam§gmR>r, Am¡Úmo{JH$ H$m°[aS>m°a Am{U nm`m yV àH$ën dgm_m{OH$ àH$ëngmR>r m_Ü o (nr.nr.nr.) àm`ìhoQ> nmQ>©ZaerngwÕm gh^mJr Agoc. hmZm_mo„oI Ho$cm Amho. nwZd©gZmg§~§Yr g§Ho$Vm§Zm Va {Vcm§Ocr XoÊ`mV Amcr Amho. {edm``m AÜ`mXoemÛmao Hw$UmMrhr H$moUVrhr O_rZ Vmã`mV KoVm oUo eŠ` Amho, AJXr ImOJr{~ëS>a Am{U ì`ŠVrcm gwÕm! H$c_ 2 d 3 dJië`mZo H$m°nm}aoQ> H§$nÝ`m§Zr Cä`mHo$coë`m àmoOoŠQ>gmR>r, ImOJr H§$nÝ`m Am{U {~ëS>a cm°~rgmR>r, _moR>_moR>çm Q>oS>g©gmR>rO_rZ g§nmXZ H$aUo gmo rMo Pmco Amho. H$maU gm_m{OH$ BÝ\«$mñQ´>ŠMa m ZmdmImcrH$mhrhr eŠ` hmoD$ eHo$c. {Oëhm{YH$mar m§Zm ho R>adÊ`mMm A{YH$ma AgUma AmhoV.{~OZog H$m°åßboŠg, H$mhr XwH$mZo, _m°ëg², {gZo_m hmD$g, _§Jc H$m`m©c`, Am°{S>Q>mo[a`_,go{_Zma hm°c, ImÚnXmW© ~ZdUmar hm°Q>oëg², [a{H«$eZ g|Q>g© Am{U ì`mdgm{`H$ Y§XoMmcdÊ`mgmR>r AmñWmnZm hm gwÕm gm_m{OH$ ñQ>ŠMaMm mJ {Oëhm{YH$mar R>ady eH$Vrb.Am{U gm_m{OH$ gw{dYm ehamÀ`m H$moUË`m mJmV, Hw$R>o Úmì`mV, ho hr {Oëhm{YH$marR>ady eHo$c Am{U H$mnm}aoQ> H§$nÝ`mM Aem gw{dYm V`ma H$aVrc, ho ñnï> Amho.

Iao Va 27 _mM© 2012cm {S>nmQ>©_|Q> Am°\$ BH$m°Zm°{_H$ A\o$AaÀ`mdVrZo EH$nÌH$ H$mTy>Z Omhra Ho$co Amho. 10 cmI dñË`m§À`m eham_Ü o W«r ñQ>ma qH$dm hm`aH°$Q>°Jar Šbm{g\$mB©S> hm°Q>oëghr ehamÀ`m ~mhoa ~m§YmdrV. `mMm AW© `mgmR>r OmJmeoVH$è`m§ZmM Úmì`m cmJUma ho ñnï> Amho.2013À`m y{_A{YJ«hU H$m`ÚmVrb VaVwXr

2013À`m y_r A{YJ«hU H$m`ÚmZo O{_ZrMm _mcH$ Omo eoVH$ar qH$dm Am{XdmgrAgob, Ë`mMm A{YH$ma n{hë`m§XmM _mÝ` Ho$cm hmoVm. O{_ZrMm VwH$S>mM Ë`mÀ`m OJÊ`mMogmYZ Amho. ho Ë`mÀ`m XrK©H$miÀ`m g§Kfm©_YyZ, dmQ>mKmQ>rVyZ emgZmZo d amOH$maÊ`m§Zr_mÝ` Ho$co hmoVo. Ogo-

1) ì`mdhm[aH$ ZwH$gmZ ^anmB© A°S>ìhmÝg_Ü o {Xcr nm{hOo. eoVH$è`mcm Vr_mÝ` Zgoc, Va H$moQ>m©V OmÊ`mMm A{YH$ma hmoVm. OmXm qH$_V oÊ`mgmR>r eoVH$è`mcmdmQ>mKmQ>rMm A{YH$ma hmoVm. EdTo>M Zmhr, Va hmoUmam àH$ën OZ{hVmMm IamoIarM AmhoH$m`? ho VnmgÊ`mMm gwÕm A{YH$ma hmoVm. Zì`mZo 31 _mM©, 2015 amoOr H$mT>coë`m

Page 7: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

^y_r A{YJ«hU H$m`Xm aÔ H$am & 7

AÜ`mXoemV O_rZ _mcH$mcm H$moQ>m©V OmVm oB©c, Agm Ho$di ~Xc Ho$cm Amho.2)$ O_rZ Vmã`mV KoÊ`mAJmoXaM nyU© ZwH$gmZ anmB© {Xcr nm{hOo. àH$ën nyU©

hmoÊ`mAJmoXa nyU© ZwH$gmZ anmB© {Xcr nm{hOo. àH$ën nyU© hmoÊ`mAJmoXa Ë`mMo nwZd©gZPmco nm{hOo Am{U Ë`mMr O~m~Xmar {Oëhm{YH$mar m§Moda hmoVr.

3) Omon ªV g§~§YrV eoVH$è`mMr g§_Vr d g§~§YrV O{_Zrer d Ë`mda Adc§~yZAgUmè`m ì`ŠVrÀ`m qH$dm g_mOmÀ`m g§_Vr{edm` O_rZ A{YJ«hU H$aVm oUmaZmhr, J«m_n§Mm`Vrer g§~§YrV J«m_g oMr g§_Vr O_rZ g§nmXZmgmR>r Amdí`H$ hmoVr.

4) ~hwnrH$ KoUmar O_rZ, qgMZmMr O_rZ, yg§nmXZ H$m`ÚmÝd o A{YJ«hUH$aVm oUma Zmhr, Aer VaVyX hmoVr.

5) O_rZ g§nmXZ H$aVmZm gm_m{OH$ n[aUm_m§Mo _yë`_mnZ Pmco nm{hOo. Ho$dieoVH$è`m§Mr g§_Vr MmcUma Zmhr. `m gd© ì`dhmamV nmaXe©H$Vm d gmd©O{ZH${hA[a¨J$(åhUUo) EoHy$Z KoVco nm{hOo Ago ~§YZ hmoVo.

6) Á`m§À`m O{_Zr A{YJ«hrV Pmë`m AmhoV, Ë`m§Zm A{YJ«hUmZ§Va Ë`m§Mo OrdZ_mZCÎm_ Agoc mMr H$miOr KoVcr nm{hOo.

_moXr emgZmÀ`m dQ>hþHw$_mÛmao O_rZ Vmã`mV KoUmar §ÌUm ~iO~arZo eoVH$è`mH$Sy>ZO_rZ KoD$ eH$Uma Amho. EdT>o A{YH$ma ~hmc H$aÊ`mV Amco AmhoV.

eoVH$è`m§Zm m dQ>hþHw$_mZo hŠH$m§nmgyZ d§{MV Ho$co Amho. eoVH$è §mMo nwZd©gZmMoA{YH$ma Á`m 2013À`m H$m`ÚmZo _mÝ` Ho$co, Vo m ZdrZ AÜ`mXoemZo nyU©nUo H$mTy>ZKoVco AmhoV. 2013Mm H$m`Xm n{hë`m§XmM ehar^mJmV ~mOmaXamÀ`m MmanQ> qH$_VAm{U J«m_rU mJmV ~mOma^mdmÀ`m XwßnQ> qH$_V Am{U ZwH$gmZ^anmB© d nwZ©dgZmMrh_r XoV hmoVm. nyU© nwZd©gZm{edm` O{_Zrdarc Vm~m KoVm oV ZìhVm. {edm` OJÊ`mMogmYZ d Ka XoÊ`mMr h_r hm H$m`Xm XoV hmoVm.

2013À`m H$m`ÚmV npãbH$ àm`ìhoQ> nmQ>©Za{engmR>r O_rZ A{YJ«hU H$aVmZmàmoOoŠQ>g§~§YrV 70 Vo 80Q>ŠHo$ cmoH$m§À`m g§_Vr{edm` O_rZ A{YJ«hU H$aVm oUmaZmhr, Ago ~§YZ hmoVo. Am{Xdmgr Am{U BVa Jar~ eoVH$è`m§Mr O_rZ KoVmZm J«m_g oMr_§Owar KoVcr nm[hOo, Aer `m H$m`ÚmV VaVyX hmoVr. nogm H$m`Xm 1996, O§JcA{YH$ma H$m`Xm 2006, m H$m`ÚmÀ`m A{YZ amhÿZM O{_Zr g§nmXZ H$aVm oVrc.BVHo$ g§ajU m H$m`ÚmÛmao O_rZ_mcH$m§Zm XoÊ`mV Amco hmoVo.

2013À`m y_r A{YJ«hU H$m`XmV eoVH$è`m§H$Sy>Z O[_Z KoVbr, Am{U Vr Á`mH$maUmgmR>r KoVbr Amho Ë`mgmR>r Z dmnaVm, OmXm XamZo {dH$ë`mg Ë`mÀ`m qH$_VrV OrdmT> oB©c Ë`mÀ`m 40Q>ŠHo$ aŠH$_ _yi _mcH$mcm XoÊ`mMr VaVyX hmoVr. _moXr gaH$maZoZì`m AÜ`mXoemZo hr VaVyX H$mTy>Z Q>mH$cr. J«m_g oMo A{YH$mahr H$mTy>Z KoVco. `mo½`

Page 8: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

8 & y_r A{YJ«hU H$m`Xm aÔ H$am

O{_ZrMm _mo~Xcm Zì`m AÜ`mXoemZo ~XcyZ ~mOma^mdmEodOr J«rZ PmoZ_Yrc qH$_V XoUmaAgë`mMo Omhra Ho$co Amho. m AÜ`mXoemZo H$mnm}aoQ>g² Am{U {~ëS>a cm°~rcm J«m_g oÀ`mnadmZJrMo ~§YZ H$mTy>Z Q>mH$co. 70 d 80Q>ŠHo$ g§_VrMr AQ> H$mTy>Z Q>mH$Ê`mV AmcrAmho. AmVm qgMZmImcrc d ~hw{nH$m§À`m O{_Zr KoD$ Z oV, Aer AQ>hr H$mTy>Z Q>mH$Ê`mVAmcr Amho. m AÜ`mXoemZo gm_m{OH$ n[aUm_ {dMmamV Z KoVm eoVrda Adc§~yZ AgUmè`meoV_Oya, H$mam[Jam§Zm ZOaA§XmO Ho$co Amho. {deof åhUOo J«m_n§Mm`V, J«m_g^m `m§Mo_hÎdhr ZmH$maco Amho.

emgZ H$mnm}aoQ> H§$nÝ`m Am{U {~ëS>a cm°~rÀ`m [H$Vr X~mdmImcr Amho ho `mAÜ`mXoemZo {XgyZ oVo. Vm|S>XoIco H$~yc Ho$coë`m ZwH$gmZ ^anmB©À`m O~m~Xmè`mS>mdnoM åhUyZM _mÝ` Ho$ë`mgmaIo dmQ>Vo. hr n{hcr nm`ar Amho. O_rZ H$mTy>Z KoVë`mdaeoVH$è`m§Mr H$m` AdñWm hmoB©c, mMr emgZmcm _m{hVr Zmhr Ago Zmhr. OJÊ`mMmA{YH$ma H$mTy>Z KoUo åhUOo, KQ>Zm nm`Xir VwS>dUo Ago hmoB©c. nU H$mnm}aoQ²>g, {~ëS>g©`m§À`m X~mdm_wio Agm AÜ`mXoe _moXr emgZmZo H$mT>cm Amho.

AmVm Zì`m AÜ`mXoem~Ôc (((((Ordinance)))))

n{hcm AÜ`mXoe 31 {S>g|~a, 2014 amoOr H$mT>cm. Vmo cmoH$g oV ~hw_VmZo_§Oya Pmcm. nU amÁ`g oV ~hw_V Zgë`mZo nwÝhm nyduÀ`m AÜ`mXoemV {H$aH$moi gdcVrd A{YH$ma XoD$Z 31 _mM©, 2015 amoOr Zdm AÜ`mXoe H$mT>Ê`mV Amcm. bmoH$g^m damÁ`g^m EH$[ÌV H$ê$Z ~imÀ`m Omoamda mbm H$m`Xoera _mÝ`Vm {_iUma Amho.

Ë`m_Yë`m n{hë`m goŠeZ_Ü o AÜ`mXoemMo Zmd d VmarI Amho. AÜ`mXoemÀ`mgoŠeZ 2 _Ü o àm`ìhoQ> (ImOJr H§$nZr), àm`ìhoQ> EÝQ>rQ>r åhUOo ImOJr H§$nÝ`m _JË`m gd© àH$maÀ`m Agë`m Var emgZ y_r A{YJ«hUmgmR>r m§Zm _hÎd XoVo. JìhZ©_|Q>EÝQ>rQ>r qH$dm emgZ nwañH¥$V ImOJr EÝQ>rQ>rgmR>rgwÕm `m AÜ`mXoemÛmao emgH$s`{Z`_mà_mUoM O_rZ A{YJ«hU H$aVm oB©c. àmoàm`Q>aern, nmQ>©Zaern, H§$nZr H$mnm}aoeZ,Zm°Z àm°{\$Q> Am°J©Zm`PoeZ Aem H$m`ÚmZo a{OñQ>S>© g§ñWm§Zm O_rZ A{YJ«hU H$aVmoB©c. mMm AW© gd© àH$maÀ`m H§$nÝ`m Am{U ì`ŠVtZm gwÕm O_rZ A{YJ«hU H$aÊ`mMm

A{YH$ma Amho. AÜ`mXoemÀ`m goŠeZ 3 _Ü o ImOJr hm°pñnQ>c/XdmImÝ`m§gmR>r Am{UImOJr {ejU g§ñWm§gmR>r d gd© àH$maÀ`m H§$nÝ`m§gmR>r m AÜ`mXoemZo O_rZ {_idVmoB©c. emgH$s` XdmImZo d emgH$s` {ejUg§ñWm§EodOr ImOJr XdmImZo d ImOJr

{ejU g§ñWm m gmd©O{ZH$ H$m © nyU©Ëdmg ZoV AmhoV, Ago emgZ gVV _m§S>Ur H$aVAmho.

ImOJr CÚmoJ nU gmd©O{ZH$ {hVmMo, Aer ì`m»`m H$ê$Z eoVH$ar Am{U Am{Xdmgr

Page 9: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

^y_r A{YJ«hU H$m`Xm aÔ H$am & 9

`m§§À`m O{_Zr ghO KoVm oVrc. Am{U 2013À`m H$m`ÚmZo {Xcoco hŠH$ nyU©nUoS>mdcco OmVrc. Or à{Vð>m eoVH$ar Am{XdmgtZm H$m`ÚmZo {Xcr hmoVr, ZwH$gmZ anmB©nyU© {Xë`m{edm` O{_Zrdê$Z hwgH$mdVm oV ZìhVo, AmVm Ë`m§Zm Ho$di Agmhmæ`nUoOJmdo cmJoc. Ë`m§À`m åhUÊ`mcm m AÜ`mXoemZo AW© Cacm Zmhr. {Oëhm{YH$mar åhUocVmo AW©. H$mnm}aoQ> H§$nÝ`m§À`m XmXm{JarnwT>o gd©gm_mÝ` Am{Xdmgr d eoVH$è`m§Zm VoåhUVrc Ver O_rZ Ë`m§À`m KemV Kmcmdr cmJoc.

2013À`m y_r A{YJ«hU H$m`ÚmVrb MmßQ>a 2 Am{U MmßQ>a 3 H$mhr àH$ënm§ZmcmJy hmoUma Zmhr. MmßQ>a 2 _Ü o gm_m{OH$ {hV Am{U gm_m{OH$ n[aUm_ H$moU R>adUma?`m~m~V gm§{JVco Amho.

0213À`m H$m`ÚmV H$b_ 4-1 _Ü o, EImXr OmJm gm_m{OH$ {hVmgmR>r åhUyZ¿`m`Mr emgZmZo R>adë`mg, g§~§YrV J«m_g oMr g§_Vr Amdí`H$ hmoVr. ZJanm{cH$mqH$dm _hmZJanm{cHo$Mm dm°S©> qH$dm dm°S©>_Ycr O_rZ Agoc Va, Vr O_rZ Vmã`mVKoVë`mg Ë`mMm gm_m{OH$ n[aUm_ H$m` hmoB©c mÀ`m _yë`_mnZmMm Aä`mg hm Ë`m§À`mMM}VyZ V`ma hmoB©c, Aem nÕVrZo g§~§YrV OmJo_YyZ g_mOmdarc gm_m{OH$ n[aUm_VnmgyZ _JM Zmo{Q>{\$Ho$eZ {ZKob.

Agm Aä`mg H$aVmZm ñWm{ZH$ mfm AdJV Agcocr EH$ Cn-H${_Q>r ~ZdÊ`mMrgyMZm hmoVr. {Oëhm A{YH$mar qH$dm VmcwH$m A{YH$mar qH$dm å w[Z{gnc qH$dm H$mnm}aoeZA{YH$mar `m§Zm ~mYrV (affected) OmJm H$moUVr Amho, {VMo gm_m{OH$ _yë` d VrKoVë`mZ§Va H$moUVo gm_m{OH$ n[aUm_ hmoVrc, ho Omhra H$aÊ`mMo ~§YZ hmoVo. Or O_rZVmã`mV KoVcr OmB©c Vr IamoIarM gm_m{OH$ H$m`m©gmR>r Amho H$s Zmhr? O_rZ {H$VrHw$Qw>§~m§Mr OmUma?, {H$Vr Hw$Qw>§~o CR>dcr OmVrc?, O_rZ, Kao, Vmã`mV KoVmZm {H$Vrà_mUmV gmd©O{ZH$ d ImOJr ZwH$gmZ hmoUma Amho? Vmã`mV KoUmar O_rZ IamoIarMAË §V Amdí`H$ Aem gm_m{OH$ {hVmÀ`m àH$ënmgmR>r KoVcr Amho H$m? O_rZ Vmã`mVKoVmZm `mnojm Xwgam H$moUVm Mm§Jcm n`m© g§~§YrV àH$ënmg CncãY Amho H$m`?àH$ënmÀ`m gm_m{OH$ n[aUm_m§Mm Aä`mg H$aVmZm, {ZgJm©Mm {dMma Am{U EHy$UàH$ënmÀ`m IMm©Mm VwcZmË_H$ Aä`mg d àH$ënmVyZ {Z_m©U hmoUmè`m cm^mMm {dMmaH$amdm. n`m©daUmMm {dMma - Agm n[anyU© Aä`mg Pmë`m{edm` gm_m{OH$ n[aUm_R>adVm ody eH$V Zmhr Ago ñnï> Amho. EImÚmMr O_rZ Vmã`mV KoÊ`mAJmoXa Ë`mMogm_m{OH$ n[aUm_ H$m` hmoVrc, mMm Aä`mg H$aVmZm g§~§YrV emgH$s` à{V{ZYtZrImcrc ~m~tda H$m` n[aUm_ hmoUma Amho, mMm {dMma Ho$cm nm{hOo. OJÊ`mMr gmYZoM{hamdyZ KoVcr OmV AmhoV H$m`? Aer {H$Vr Hw$Qw>§~o m àH$ënm_wio ~mYrV hmoVmV?gm_m{OH$ Am{U gmd©O{ZH$ Cn`moJmÀ`m {H$Vr àm°nQ>uMo ZwH$gmZ hmoVo? gmd©O{ZH$

Page 10: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

10 & y_r A{YJ«hU H$m`Xm aÔ H$am

_mc_ËVoMo {H$Vr ZwH$gmZ hmoVo? CXm. añVo, npãbH$ Q>mÝgnmoQ>©, S>oZoO g°{ZQ>oeZ, {nÊ`mÀ`mnmÊ`mMr gw{dYm, OZmdam§À`m nmÊ`mMr gw{dYm, H$å w{ZQ>r nm±S>g², J«oqgJ c±S>, ßb°ÝQ>oeZ,gmd©O{ZH$ gw{dYm Oer nmoñQ> H$m`m©c o, YmÝ`JmoS>mdyÝg², drO nwadR>m, Amamo½` godm,gw{dYm emim qH$dm e¡j{UH$ Q>oqZJ gw{dYm, A§JUdmS>r, {MëS>Z nmH©$, _§{Xao, Am{Xdmgrg§ñWm, IoimMr _¡XmZo, Q>oqZJ H°$åßg²Mr OmJm.

g§~§YrV emgZmÀ`mdVrZo àH$ënm_wio H$moUVo gm_m{OH$ n[aUm_ co AWdm ~waohmoVrc? mMm Aä`mg gmXa Ho$cm nm{hOo. da gm§{JVcoë`m ~m~tda g§~§YrV àH$ënm_wioH$m` n[apñWVr {Z_m©U hmoB©c, `mMm Aä`mg nm°BªQ> Qy> nm°BªQ> ZOaog_moa R>odyZ Ho$cmnm{hOo, Am{U H|$X« gaH$ma Am{U H$mhr Ho$gog_Ü o amÁ`gaH$ma Ë`m~m~V H$m` ZwH$gmZ^anmB© XoUma?, H$er XoUma?, H$m ©dmhr H$er H$aUma?, Am{U H$moUË`m H$m ©H«$_mÀ`mAmYmao H$aUma?, ho ñnï>nUo AJmoXa Omhra H$amdo.

àH$ënmgmR>r OmJm Vmã`mV KoÊ`mAJmoXa gd© n[aUm_, ZwH$gmZrMr g§~§YrVHw$Qw>§~mg_moa gmd©O{ZH$ gwZmdUr Pmcr nm{hOo. Ë`mAJmoXa Ë`mMm nwaogm àMma Pmcm nm{hOo.d Ë`mÛmao doi, VmarI, dma gdmªZm g_Ocr nm{hOo, Am{U gwZmdUrÀ`m doir ~mYrVHw$Qw>§~mMo åhUUo coIr {chÿZ KoVco nm{hOo, Aer VaVyX hmoVr.

àH$ënmer g§~§YrV emgZmZo gm_m{OH$ n[aUm_ d gmd©O{ZH$ {hVmMm àH$ën V`maH$aVmZm J«m_n§Mm`VrÀ`m ñWm{ZH$ mfoV Vmo Ho$cm nm{hOo Am{U emgZmÀ`m g§Ho$VñWimda(do~gmB©Q>da) CnbãY Ho$cm nm{hOo. n`m©daUmdahr gm_m{OH$ n[aUm_m~m~VMm [anmoQ>©~Zdcm Agoc, Va Ë`mMr EH$ àV H|$X« emgZmcm nmR>dcr nm{hOo.

`m{edm`, qgMZmImcrc O_rZ Amho H$s Zmhr, ho n`m©daUmMm [anmoQ>© V`ma H$aVmZmgm§JUo ~§YZH$maH$ Amho, hr AQ> Amho. Am{U qgMZmImcrc O_rZ Agë`mg àH$ënmgmR>rgm_m{OH$ n[aUm_ Ahdmc H$aÊ`mMm àíZM CX² dV Zmhr H$maU Vr A{YJ«hU H$ê$Z o Ago 2013 H$m`ÚmV hmoVo.

Vkm§_m\©$V gm_m{OH$ n[aUm_m§Mm _yë`m§H$Z Ahdmc (2013)hm Ahdmc ~ZdVmZm ñdV§Ì d doJdoJù`m {df`m§À`m Vkm§_m\©$V ~Zdcm Omdm.

Ë`m_Ü o XmoZ gm_m{OH$ H$m ©H$V}, XmoZ J«m_n§Mm`V qH$dm J«m_g^m qH$dm ZJanm{cH$mAWdm _hmZJanm{cH$m à{V{ZYr, XmoZ nwZd©gZ VÁk, EH$ Vm§{ÌH$ VÁk, g§~§YrVàH$ënm_Ycm emgZmZo Zo_cocm VÁk g{_VrMm gXñ` m gd© g{_VrMm AÜ`j amhrc._yë`m§H$Z g{_Vr {Z_m©U Pmcr, Va gmd©O{ZH$ {hV d gmd©O{ZH$ qH$_V Am{U Ë`mMogmd©O{ZH$ n[aUm_, àH$ënmMr EHy$U qH$_V Am{U àH$ënmMo \$m`Xo cjmV KoD$Z XmoZ_{hÝ`mÀ`m AmV {e\$maer H$amì`m cmJVrc. Ë`m coIr Úmì`m cmJVrc. {edm` Vnercdma

Page 11: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

^y_r A{YJ«hU H$m`Xm aÔ H$am & 11

H$maUmgh gd© {ZU© ñnï> AgVrc. m AhdmcmZ§Va g§~§YrV emgZmZo m {e\$maerñdrH$maë`mg Vgm coIr {ZU© H$idyZ nwT>rc H$m ©dmhr hmoB©c.2013À`m H$m`Úmà_mUo, emgZmZo O_rZ Vmã`mV KoÊ`mAJmoXa Imcrc ~m~r§Mrh_r {Xcr nm{hOo.B àH$ën gmd©O{ZH$ H$maUmMm Agë`mMr h_r.B àH$ënm_YyZ gm_m{OH$ {hVmnojm gm_m{OH$ ZwH$gmZrMo à_mU OmñV Agy Z o,

`mMr XjVm gmd©O{ZH$ _yë`_mnZ H$aVmZm KoVcr Omdr.B H$_rVH$_r OmJm {Z`mo{OV àH$ënmgmR>r Vmã`mV KoVcr OmB©c, mMo mZ Agmdo.B àH$ën OoWo Agoc, VoWo nydu ZŠH$s Ho$cocr OmJm dmnacocr Zmhr, Aer OmJm Zì`m

àH$ënmgmR>r dmnacr Omdr.B àH$ënmgmR>r OmJm ZŠH$s H$aÊ`mAJmoXa {Oëhm{YH$mar m§Mm Ahdmc, VÁk H${_Q>rMm

Ahdmc, gm_m{OH$ ZwH$gmZ _yë`_mnZ g{_VrÀ`m AhdmcmMm Aä`mg Ho$cm nm{hOod H$_rV H$_r cmoH$, {dñWm{nV hmoVrc `mMr I~aXmar KoVcr nm{hOo. nm`m yV§ÌUog n`m©daUmMo H$_rVH$_r ZwH$gmZ hmoB©c mMr H$miOr KoVcr nm{hOo. ì`ŠVr

d Hw$Qw>§~mMo J§ ra ZwH$gmZ Q>mico nm{hOo.B emgZmMm {ZU© ñWm{ZH$ mfoVyZ n§Mm`V, ZJanm{cH$m, _hmnm{cH$m d {Oëhm{YH$mar

g§~§YrV gd© Vhgrc, n§Mm`V g{_Ë`m, {Oëhm n[afX H$m`m©c`m§Zm nÌmZo,dV©_mZnÌm§VyZ, do~gmB©Q> gmoec _r{S> m_m\©$V H$idcm nm{hOo. _yi _mcH$, Hw$imMr,J«m_g oMr g§_Vr KoVcr nm{hOo.

ImÚgwajoÀ`m g§ajUmW© {deof VaVwXr2013 À`m H$m`Úmà_mUo qgMZmImcrc Am{U ~hw[nH$m§Mr H$moUVrhr O_rZ m

H$m`ÚmÛmao A{YJ«hU H$aVm oUma Zmhr. AË §V _hÎdmÀ`m Am{U Amdí`H$ H$maUmgmR>rMAer O_rZ A{YJ«hrV H$aVm oB©c. Ë`mgmR>r amÁ`gaH$maÀ`m nwT>mH$mamZo gd© H$m ©dmhrH$aÊ`mMo ~§YZ amhrc.

aoëdo, hm`do d {OëhmnmVirdarc añVo, qgMZH$mcdo, drO nwadR>m Am{U mgma»`màH$ënm§Zm darc ~§YZo cmJy ZmhrV. na§Vw qgMZmImcrc O_rZ ImÚgwajoÀ`m h_rgmR>rA{YJ«hrV H$aVm oUma Zmhr, Ago 2013À`m H$m`ÚmV ñnï>nUo C„o{Ibobo hmoVo.

nU,L Eo{Vhm{gH$ ñWio, Am{H$©Am°cm°OrH$c gmB©Q>g² 1958À`m H$m`ÚmZoL The Damodar Vally Corporaniol Act 1948

L c±S> ApŠd{PeZ A°ŠQ> 1886

Page 12: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

12 & y_r A{YJ«hU H$m`Xm aÔ H$am

L _oQ´>mo aoëdo A°ŠQ> 1978L Z°eZc hm`do A°ŠQ> 1956L noQ´>mo{b`_ A°ÊS> {_Zac nmB©ncmB©Z A°ŠQ> 1962L [apŠd{PeZ A°ÝS> A°pŠd{PeZ Am°\$ Bå_wìho~c àm°nQ>uO² A°ŠQ> 1932L [agoQ>c_|Q> Am°\$ {S>gßboñS> ng©Z (LAA)1952L {X H$moc ~oA[a¨J E[a`mO A°pŠd{PeZ A°ÊS> So>ìhcn_|Q> A°ŠQ> 1937L {X BcopŠQ´>{gQ>r A°ŠQ> 2003L {X aoëdo A°ŠQ> 1889

na§Vw Zì`mZo H$mT>coë`m AÜ`mXoem_Ü o 3 E Agm MmßQ>a g_mdoe H$ê$Z Ë`m_Ü o{c{hco Amho H$s, goŠeZ 2 d H$ZgoQ> Am{U M°ßQ>a 2 {S>Q>a{_ZoeZ Am°\$/gmoecBån°ŠQ> Am{U MmßQ>a 3 (\w$S> {gŠ w[aQ>r go\$JmS©>)$ dJiÊ`mV Amco Amho. åhUOo`mmMm AW© 2013À`m y{_A{YJ«hU H$m`ÚmMm m_wio AmË_mM H$mTy>Z KoVbm Amho.

ho gm_m{OH$ n[aUm_ d AÝZgwajoMm {dMma O_rZ A{YJ«hU H$aVmZm hmoUma Zmhr,Ago ñnï>nUo Zì`m AÜ`mXoemV Amho. mMm AW© hm dQ>hþHy$_ H$mnm}aoQ>, ImOJr H§$nÝ`m,ImOJr O_rZ {dH«$rMo Xcmc Am{U y-_m{\$`m m§À`m \$m`ÚmMm Amho. mMm ñnï> AW©Agm Amho H$s, Zì`m AmXoemZo AmVm,1) gmd©O{ZH$ qH$dm gm_m{OH$ n[aUm_ H$m` hmoB©c? àH$ën gm_m{OH$ H$maUmgmR>r

gmd©O{ZH$ {hVmgmR>r Amho H$m`?, mMr Mm¡H$er hmoUma Zmhr.2) n§Mm`V, J«m_g^m, ZJanm{cH$m, _hmZJanm{cH$m m§Zm AmVm H$moUVohr _hÎd m

AÜ`mXoem_Ü o Zmhr.3)$ {H$Vr cmoH$m§Mo {dñWmnZ hmoB©c, mÀ`m [anmoQ>m©Mr Amdí`H$Vm amhUma Zmhr.4) gmd©O{ZH$ gwZdmB©Mr JaO Zmhr.5) {dñWmnZmZ§Va Ë`m§Mo mo½` nwZd©gZ Pmco Amho H$s Zmhr, mÀ`m Mm¡H$erMr JaO

Zmhr.6) n`m©daUmcm g§~§YrV àH$ënm_YyZ YmoH$m Amho H$s Zmhr, mMr Mm¡H$er H$aÊ`mMr

H$moUVrM JaO m AÜ`mXoemZo am{hcocr Zmhr.7) `m gdmªMr H$moUVrhr h_r AmVm KoVcr OmUma Zmhr.L `m AÜ`mXoemZo gmd©O{ZH$ {hVmMm àH$ën R>adÊ`mMm H$m`Xoera A{YH$ma

{Oëhm{YH$mar m§Zm gai Amcm Amho.L àH$ënm§_YyZ hmoUmam cm^ d gmd©O{ZH$ {hVmnojm gmd©O{ZH$ ZwH$gmZ Am{U qH$_V

OmñV Agoc.

Page 13: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

^y_r A{YJ«hU H$m`Xm aÔ H$am & 13

L AìdmÀ`m gìdm O{_Zr àH$ënmgmR>r _mJUr hmoD$Z _§Oya hmoUma AmhoV.L nydu A{YJ«{hV Ho$cocr O_rZ Z dmnacocr Agoc, Varhr Zdr O_rZ A{YJ«hrV

H$aÊ`mMm YmoH$m dmT>cm Amho.L AcrH$So> A{YJ«hrV Ho$cocr O_rZ dmnamV Z Amë`mg, Zì`m àH$ënmcm gmd©O{ZH$

{hVmgmR>r XoVm oD$ eHo$c.`m AÜ`mXoemZo ~imÀ`m Omoamda gm_mÝ`m§À`m O{_Zr {hgH$mdyZ KoÊ`mMm YmoH$m

dmT>cm Amho. AmVm gmd©O{ZH$ gwZdmB© hmoUma Zmhr. H$moUVmhr Ya~§Y CaUma Zmhr.àË`j O_rZ OodT>r nm{hOo, Ë`mnojm {H$Vrhr OmXm O_rZ g§nm{XV hmoD$ eH$Vo.qgMZmImcÀ`m ~hw{nH$m§À`m O{_Zrhr ê$nm§V[aV hmoD$ eH$VmV Am{U aoëdo _oQ´>moÀ`mcmB©Z Odirc gd© OmJm ê$nm§V[aV hmoUma AmhoV. _oQ´>moQ>mD$Zg² H$_{e© c g|Q>g©B§S>ñQ´>r`c h~, B§S>ñQ´>r`c H$m°[aS>m°a, ñ_mQ>©{gQ>r mgmR>r {dî`mV Á`m OmJm§Zm àM§S>dmT>Ë`m {H$_Vr oVrc, Aem OmJm emgH$s` gËVoMm dmna H$ê$Z ~iH$mdë`m OmUmaAmhoV. emgH$s` gËVoÀ`m A§VJ©VM m OmJm§Mm {~PZog Q´>oS> Am°{\${e`cr gwê$ hmoB©c.H$maU, A°S>ìhmÝg _m{hVrMm dmna H$ê$Z hm Y§Xm dmT>oc. nadS>Umè`m KamgmR>r åhUyZH$maU gm§JyZ O{_ZtMr cyQ> H$aÊ`mMr gdcV {_iy eHo$c. eoVH$è`m§Zm \$g{dco OmB©c.Am{XdmgtZm \$gdco OmB©c. nwZd©gZmMo Zmdhr amhUma Zmhr.AÜ`mXoemVrc goŠeZ 6 _Ü o ~Xc

nydu 5 dfm©nydu O_rZ A{YJ«hU H$ê$Zhr ZwH$gmZ anmB© {_imcr Zmhr. Va O_rZA{YJ«hU aÔ hmoV hmoVo. AmVm Ë`mV ~Xc H$ê$Z {d{eï> n[apñWVrV Agm eãX dmnê$ZH$moQ>m©_m\©$V ñQ>o AmUë`mg ZwH$gmZ anmB©Mo n¡go H$moQ>m©V aë`mg O_rZ A{YJ«hUJ«mhç YaÊ`mV Amco Amho. hm H$mnm}aoQ> H§$nÝ`m§Mm H$moQ>m©V AS>H$dÊ`mMm S>md gd©lwVAmho.AÜ`mXoemVrb goŠeZ 7 _Ü o

nydu Ý`m`mc`mV OmÊ`mMm A{YH$ma 2013À`m H$m`ÚmV hmoVm. 1 E{àc,2014À`m AÜ`mXoemZo H$mTy>Z KoVcm. nwÝhm dmXir MM©oZ§Va 31 _mM©, 2015À`mAÜ`mXoemZo Vmo XoÊ`mV oB©c, Ago gm§JÊ`mV Amco Amho.

AÜ`mXoemV goŠeZ 8 _Ü o ~Xc2013À`m goŠeZ 87 _Ü o emgZmÀ`m A{YH$mar dJm©H$Sy>Z MwH$m Pmcoë`m

AmT>iyZ Amë`mg qH$dm {gÕ Pmë`mg {ejoMr VaVyX hmoVr. AÜ`mXoem_Ü o goŠeZ 8_Ü o Aem àH$aUmV H$moQ>© H$moUVrhr XIc KoUma Zmhr. åhUyZ emgZmMo {ZU© åhUOod[að> A{YH$mè`m§Zr KoVcoco {ZU© AIoaMoM amhVrc.

Page 14: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

14 & y_r A{YJ«hU H$m`Xm aÔ H$am

AÜ`mXoemÀ`m goŠeZ 9_Ü o ~Xc2013À`m goŠeZ 101_Ü o A{YJ«hU Ho$coë`m O{_Zrda 5 df} H$moUVmhr

àH$ën C^m Zgoc, Va Vr O_rZ _yi _mcH$mcm naV Úmdr qH$dm O_rZ ~±Ho$cm naVÚmdr, Aer VaVyX H$aÊ`mV Amcr hmoVr. Zì`m AÜ`mXoemZo "nmM df}' eãX H$mTy>ZQ>mH$cm Amho d àH$ën nyU© hmoÊ`mÀ`m {d{eîQ> H$mimV Vmo {H$Vr Agoc, Vo Ë`m§ZmM _mhrVAgm eãX dmnê$Z eoVH$è`m§da AÝ`m` Ho$cm Amho. Ago eãXÀN>c H$ê$Z H$m`ÚmMoA{YH$ma AÜ`mXoemZo H$mTy>Z KoVco AmhoV d àH$ën nyU© Z Pmë`mg O_rZ naV {_iÊ`mMreŠ`Vm H$mTy>Z KoVcr Amho.

Amnë`mcm _mhrV AgocM, {~ZdmnamÀ`m O{_Zr Oar nSy>Z am{hë`m, Var gÜ`mO{_ZtÀ`m {H$_Vr H$em dmT>V AmhoV, Am{U IaoXr-{dH«$r H$em hmoV AmhoV. H°$JÀ`mAhdmcmZwgma 45635 hoŠQ>g© O_rZ goP_m\©$V {Xcr Jocr. H$moUVmhr àH$ën {H$Ë oH$df© C^macm Zmhr, Aer 38 Q>ŠHo$ O_rZ Ë`mn¡H$s A{YJ«hrV Amho. {dH$mgH$ Ogo[acm`Ýg, Bñgma S>r.Eb.E\$. Aer H$mhr Zmdo AmhoV.

doJdoJio S>mdnoM cT>dyZ O{_Zr Vmã`mV KoÊ`mMm H$mdm AmnU g_OyZ KoVcmnm{hOo. H°$JZo EH$ CXmhaU ñnï>nUo _m§S>co Amho. _wHo$e A§§~mZr `m§Zr Zdr _w§~B© oWo1250 hoŠQ>a O_rZ goP_m\©$V {_idcr. H$emgmR>r? Va X«moUm{Jar, _hmamï´> 2006`m Zmdmda _pëQ>àm°S>ŠQ>g² goP mgmR>r. nU H$moUVohr B§S>pñQ>`c w{ZQ> VoWo C^macocoZmhr. H°$JZo Amnë`m AhdmcmV Ago gm§{JVco Amho H$s, AZoH$ CÚmoJm§Zm H$O© {_iÊ`mgmR>rhr goPMr OmJm ~±Ho$cm _mJo©O H$ê$Z {Xcr Amho, Am{U 6309.53 H$moQ>r EdT>r qH$_V`m O{_ZrMr XmIdcr Amho. goP~amo~aM ImOJr Amamo½` Am{U {ejU g§ñWm, npãbH$àm`ìhoQ> gmoec BÝ\«$mñQ´>ŠMa àH$ën, `m§ZmgwÕm AmVm Iwcr Ny>Q> `m AÜ`mXoem_wio{_imcr Amho.

åhUyZ O{_ZrÀ`m g§Kfm©cm AmVm A§VM amhUma Zmhr, ho gË` Amho. åhUyZ 2013`m y_r A{YJ«hU H$m`Xm ~XcÊ`mÀ`m AÜ`mXoemZo Ho$cm Amho. H$mnm}aoQ>²gZm O{_ZtMm_{cXm XoÊ`mgmR>r hm H$m`Xm ~XcyZ AÜ`mXoe AmUcm Amho.

AÜ`mXoemÀ`m goŠeZ 10 _Ü o ~Xc2013 À`m H$m`ÚmVrc H$c_ 105 nwZd©gZmg§~§YrÀ`m gd© gdcVr ZmH$mê$Z

1 OmZodmar, 2015 amoOr Ë`m_Ü o Ho$di emgZmÀ`mdVrZo XIc KodyZ EH$ dfm©VZwH$gmZ anmB© XoÊ`mMo A{^dMZ {Xco Amho. \$moW© eoS>çycH$So> AO© _mJdyZ nwZd©gZmMm{dMma hmoB©c. AmVm Ë`m_Ü o ZmoH$arÀ`m g_mdoemMo AmídmgZ Z§Va {Xbo Amho.

Page 15: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

^y_r A{YJ«hU H$m`Xm aÔ H$am & 15

AÜ`mXoemVrc goŠeZ 11AÝd oàH$ënm_Ü o EImXm AS>Wim V`ma Pmë`mg nyduÀ`m 113 H$c_m_Ü o emgZmZo

Vmo 2 dfm©V nyU© Ho$cm nm{hOo, Aer VaVyX hmoVr. AÜ`mXoemVrc goŠeZ 11 Zwgma Vr5 dfm©V nyU© H$amdr, Agm ~Xc H$aÊ`mV Amcm Amho.

`m AÜ`mXoemVrc VaVwXtMm {dMma Ho$ë`mg 2013À`m H$m`Úm_YyZ gaH$ma niH$mTy> nmhmV Amho. mMm AW© AJXr ñnï> Amho, H$s hm AÜ`mXoe H$mnm}aoQ>g²À`m {hVmgmR>rMH$mT>cm Amho. 2013À`m H$m`ÚmVrc AË §V _hÎdmMm Jm^mM `m _moXr gaH$maÀ`mAÜ`mXoemZo H$mTy>Z Q>mH$cm Amho. m AÜ`mXoemZo H$m`ÚmMm _yi hoVyM Hy$MH$m_r Ho$cmAmho. `m_wio AmUIr H$mhr nmdco gd©gm_mÝ` eoVH$ar, Am{Xdmgr `m§À`m g§ajUmMrCMccr OmVrc hr Amem \$moc Amho. åhUyZM m AÜ`mXoemcm {damoY H$am. 2013À`mO_rZ A{YJ«hU H$m`ÚmgmR>r AmJ«h Yam. emgZmda XS>nU AmUm. AÜ`mXoemZo O{_ZrA{YJ«hrV hmoV AgVrc, Va Am§XmocZ C o H$am. OZ_V g§K{Q>V H$am. {dñWm{nVm§MocT>o C o H$am. Oc-O§Jc-O_rZ dmMdm.

{_Ìhmo,y_r AYrJ«hU AÜ`mXoembm {damoY H$aÊ`mgmR>r Amnmnë`m ñWm{ZH$ J«m_g^m

n§.g. d {O.n.À`m OZab ~m°S>r_Ü o R>amd H$ê$Z _w»`_§Í`m§Zm d n§VàYmZ m§Zm hmR>amd ghr{eŠŠ`m{Zer nmR>dyZ XoUoMm Amho d Ë`mMr EH$ àV {H$gmZg obm nmR>dmdr.

yg§nmXZmMm AÜ`mXoe dQ>hþHy$_ aÔ H$amdmR>amd

_m. n§VàYmZ,^maV gaH$maZdr {Xëbr.

_w»`_§Ìr,_hmamï> amÁ`_w§~B© - 30

R>amd H$aUma-n§. g./{O.n./ J«m_n§Mm`V _m¡Oo..........................Vm. .............................. {O...............................H|$ÐemgZmZo 31 _mM©, 2015 y_r A{YJ«hU (dQ>hþHy$_) AÜ`mXoe H$mT>bm

Page 16: भूमी अधिग्रहण अध्यादेश हाणून पाडा

Amho, Ë`mAJmoXa 1894 gmbr {~«{Q>em§Zr yg§nmXZmMm H$m`Xm H$ê$Z m XoemVrbeoVH$è`m§À`mda AÝ`m` Ho$bm Amho. åhUyZ 2013 gmbÀ`m VËH$mbrZ wnrEgaH$maZo yg§nmXZ nwZd©gZmMm H$m`Xm ~XbÊ`mV Ambm. Ë`mgmR>r gd©njr` Am§XmobZH$aÊ`mV Ambo hmoVo. Za|Ð _moXr gÎmoda oVmM, Ë`m§Zr n{hë`m§Xm H$m°nm}aoQ> bm°~r d{~ëS>g© m§Zm O{_Zr ghO CnbãY ìhmì`mV, mgmR>r 2013 Mm H$m`Xm ~XbyZAÜ`mXoe (dQ>hþHy$_) H$mT>bm. bmoH$g oV _moXtÀ`m ~hþ_Vm_wio Vmo _§Oyahr Pmbm.na§Vw amÁ`g oV ~hþ_V Zgë`mZo {S>g|~a 2014Mm AÜ`mXoe g§nwï>mV oV hmoVm.åhUyZ 31 _mM©, 2015 amoOr Ë`m§Zr Zì`mZo AÜ`mXoe (dQ>hþHy$_) H$mT>bm Amho.

`m AÜ`mXoem_wio eoVH$ar XoemoYS>rbm bmJUma AmhoV. naXoer Am{U XoerH$mnm}aoQ> H§$nÝ`m, y-_m{\$`m Am{U {~ëS>a d Xbmb ho ~mJm`Vr Xþ~ma {nH$m§À`mnmÊ`mImbÀ`m O{_Zr ~iH$mdUma AmhoV. hm AÞgwajobm YmoH$m Amho.

L 2013 gmbr yg§nmXZ H$m`ÚmZo eoVH$è`m§À`m {hVmÀ`m Ho$boë`m gd©VaVwXr m AÜ`mXoemÛmao H$mTy>Z KoÊ`mV Amë`m AmhoV.

L Zì`m AÜ`mXoemZo 80% eoVH$è`m§À`m g§_Vr{edm` yg§nmXZ H$aVm oUmaZmhr hr AQ> H$mTy>Z Q>mH$Ê`mV Ambr Amho.

L yg§nmXZmZ§Va gm_m{OH$ n[aUm_m§Mm {dMma m AÜ`mXoem_Ü o H$aÊ`mVAmbobm Zmhr.

L _moXr gaH$ma 18 B§S>pñQ´>`b H$m°[aS>m°a H$aUma Amho. Ë`m_Ü o XoemVrbEHy$U {nH$mdy$ O{_Zrn¡H$s 35% O_rZ g§nmXZ H$aÊ`mV oUma Amho. hOmamo JmdoJm`~ hmoUma AmhoV. aoëdoê$Q>À`m OdiÀ`m gd© O{_Zr bmQ>ë`m OmUma AmhoV. VaH$amoS>mo eoVH$è`m§Mo OJÊ`mMo gmYZ {hamdyZ KoVbo OmUma Amho. Ë`m_wio g§nyU©eoVH$arM CX²ÜdñV hmoD$Z g_mOmV Jm|YimMr pñWVr {Z_m©U hmoUma Amho.

åhUyZ {Oëhm n[afX/............................................................n§Mm`Vg{_Vr...................................J«m_n§Mm`V _m¡Oo....................................Vm.............................{O.................... m R>amdmÛmao H|$ÐmVrb mOnm emgZmbmd _hmamï>mVrb mOnm goZm emgZmg {dZ§Vr H$aV Amho H$s, hm AÜ`mXoe Vm~S>Vmo~naV KoD$Z b±S> A°pŠd{PeZ, [ah°[~{bQ>oeZ A°ÝS> [agoQ>b_|Q> A°ŠQ> 2013MmH$m`Xm A§_b ~OmdUrV AmUmdm, AÝ`Wm A{Ib maVr` {H$gmZg oZo m XoemVrbgd© nj, gd©g§KQ>Zm d eoVH$ar eoV_Oya H$mam{Jam§Zm `m AÜ`mXoembm {damoYH$aÊ`mMo Am§XmobZ Omhra Ho$bo Amho. m Am§XmobZmV Amåhr gh^mJr hmoV AmhmoV .

^maVr _wÐUb`, H$moëhmnya