భాగవత గణనాధ్ాాయి

పో తన తెలుగు భాగవతము

ప్రథమ స్కంధము

ఊలప్లి్ల సాంబశివ రావు. 23/ఏప్రరల్/2014

Copy Rights :

Pothana Telugu Bhagavatam by V Sambasiva Rao is licensed under a Creative

Commons Attribution-Non-Commercial 2.5 India License as of September

2009

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

తృతీయ ప్రచురణ 2014

ప్రథమ ప్రచురణ 2010

ద్వితీయ ప్రచురణ 2013

రచయిత బమ్మెర పో తన

స్ంకలన కరత ఊలప్లి్ల సాంబశివ రావు. vsrao50@gmail.com

+91 9959613690

ప్రచురణ తెలుగుభాగవతం.ఆర్్గ

చదువుకుంద్ా భాగవతం; బాగుప్డద్ాం మనం అందరం

ప్రథమ స్కంధము

భూమిక

చదువుకుంద్ా భాగవతం; బాగుప్డద్ాం మనం అందరం భాగవతం – ప్ురాణం

శ్రమీద్ాాగవత మహాప్ురాణం అష్ాా దశ ప్ురాణాల లోనిద్వ, కావాతరయం లోనిద్వ. ముందు ప్ురాణం గుర ంచి చూద్ాా ము. “ప్ురా అప్ర నవ ఇతి ప్ురాణః ”. ఎంతో ప్ురాతన మ్మైనద్వ అయిా ఉండ;ి ఎప్పటి కప్ుపడు స్ర కొతతగా స్ుపర స్ుత ండేద్వ ప్ురాణం. స్ర్, ప్రతిస్ర్, మనువులు, మనింతరము, వంశాను చర తములు ప్ురాణానికి ప్ంచలక్షణాలు అంటారు కొందరు. స్ర్, విస్ర్, సాా న, పో షణ, ఊతులు, మనింతర, ఈశానుకథా, నిరోధ, ముకిత, ఆశయీాలు అని ప్ురాణానికి దశలక్షణాలు అంటారు కొందరు. వాటిలో ప్రధ్ానమ్మైనవి మహాప్ురాణాలు. వీటిలో ప్రసరదధమ్మైనవి మతాయ, మారకండయే, భాగవత, భవిషాత్, బపహాెండ, బార హ్ె, బరహ్ె, వ వైరత, వామన, వాయవా, వ షైణవ, వారాహ్,అగ ి , నారద, ప్దె, ల్లంగ,

గరుడ, కూరె, సాకందములు యని ప్ద్ెానిమిద్వంటిని (18) అష్ాా దశ ప్ురాణాలు అంటారు. శలి . మదియం, భదియం, చెైవ బరతరయం, వచతుషాయం. అ, నా, ప్,

ల్లం, గ, కూ, సాకని ప్ురాణాని ప్ృథక్ ప్ృథకి. ఇంకా ఉశన, కప్రల, కాళి,

స్నతుకమార, శంభు, సౌర, ద్ౌరాిస్, నంద్యీ, నారసరంహ్, నారద్యీ, పారశర,

అంగరీస్ స్ంహ,ి భృగు స్ంహతి, మారచీ, మానవ, వాశిషఠ , ల్లంగ, వాయు ప్ురాణములు – యని ప్ద్ెానిమిద్వంటిని (18) అష్ాా దశ ఉప్ప్ురాణాలు. స్మస్త

పో తన తలెుగు భాగవతము ii

ప్ురాణాలను స్ంస్కృతంలో మూలరచన గావించిన వారు, వేద్ాలను విభాగ ంచిన వారు వాాస్ భగవానులు. శ్రమీద్ాాగవతంలో భగవంతుని గుర ంచి భాగవతుల గుర ంచి చెప్పబడింద్వ. స్ద్య ాముకిత సాధనమిద్వ.

భాగవతం - కావాం

హ ందవ సాహితాంలో ముఖ్ామ్మైనవి మూడు రామాయణ భారత భాగవతాలు. వేద్ాలు ప్ునాద్వరాళ్ళు, ఈ కావా తరయం స్తంభాలు లాంటివి. రామాయణం మూల రచయిత వాల్మెకి మహ్ర ి. భారత భాగవతాలకు మూల రచయత వాాస్ భగవానులు. ప్రధ్ానంగా రామాయణం స్ూరా వంశ రాజుల చర తర. భారతం చందరవంశస్ుా లద్వ. భాగవతం భగవంతుని, భకుత ల గుర ంచినద్వ అని అనుకోవచుు. రామాయణంలో జీవన విలువలకు పరా ధ్ానాం, భారతంలో ఫలవంతమ్మైన జీవనానికి పరా ధ్ానాం. భాగవతంలో పారమారాా నికి పరా ధ్ానాం. అందుకే పో తనామాతుాలవారు గంీధ్ారంభం లోనే అనాిరు.

1-1 శ్ర ీక ైవలాప్దంబుుఁజేరుటకున ై చింతించెదన్, లోకర

క్ ైకారంభకు, భకతపాలనకళాస్ంరంభకున్, ద్ానవో ద్ేరకస్తంభకుుఁగేళిలోలవిలస్దృగాా లస్ంభూతనా నాకంజాతభవాండకుంభకు, మహానంద్ాంగనాడింభకున్.

భాగవతంలో రామాయణ భారత కథలు కూడ చెప్పబడతాయి. ప్రబంధ లక్షణ స్మాలంకృతం, బహ్ు కథాస్ుమాల స్మాహారం భాగవతం. వీటిలో చాలా వాటికి

పో తన తలెుగు భాగవతము iii

వ ైయకితక స్ంప్ూరణత కూడ గోచర స్ుత ంద్వ. ఈ స్మాహారానికి స్ూతరంగా శుక మహ్ర ి ప్రీక్ినెహారాజు లనే స్ిరణ రజత ద్ారాలతో చకకగ ప్ేన బడాా యి. మధుర శృంగారము మధుర వ ైరాగాము కలగలసరన ప్ురాణమిద్వ. అందుకే మధురాధ్వప్తే రఖిలం మథురం శ్రకీృషుణ ల వార కి ప్రథమప్ీఠం వేసారు.

వాాస్ భటాా రకుడు

ఈ మహాప్ురాణానిి వాాస్మహ్రుి లవారు స్ంస్కృతంలో రచించారు. వేద్ాలను విభాగ ంచటం, మహాభారతానిి రచించిన ప్రమెట స్మస్తమ్మైన ప్ురాణాలు ఆ మహానుభావుడే రచించారు. వాటిలో ఉతకృషామ్మైనద్వ శ్రీమద్ాాగవతం. ఈ మూల భాగవత రచనా కాలానిి నిరణయించడం కషాం. ఇద్వ 5000 స్ంవతసరాల కంటె అతి ప్ురాతనమ్మైనద్వ అనిద్వ నిర ివద్ాంశం. ఈ మూల భాగవతం ప్న ిండు స్కంధ్ాలలో ప్ద్ెానిమిద్వవేల శలి కాల బృహ్ద్రంధం.

పో తన

అటిా మహాభాగవతానికి తెలుగుసేత అప్ర వాాస్ుడు బమ్మెర పో తన చేయుట తెలుగజాతి అదృషాం. పో తన గార ప్రణతీము అంట ే ప్రహతిమ్ే, పరా ణహితిమ్,ే ప్రహతిమ్.ే వీరు హ్లం కలం ర ంటికి ప్దును యుని కవికుల తిలకులు. కావాకనాకను రాజులకీయని ఆతాెభిమానంగల హాల్లకులు. తెలుగుసేతలో ఎనిమిద్వ స్కంధ్ాలు (1, 2, 3, 4 మర యు 7, 8, 9, 10 స్కంధ్ాలు) వీర కృతి అని

మిగ ల్లన 5, 6 స్కంధ్ాలు గంగన, సరంగనల కృతి అని, 11 మర యు 12 స్కంధ్ాలు

పో తన తలెుగు భాగవతము iv

నారయ కృతి అని స్ూా లముగా అనుకోవచుు. తెలుగు సేతలో ప్న ిండు స్కంధ్ాలలో ఐదు, ప్ద్వ స్కంధ్ాలు ర ండేసర భాగాలుగా ఇవిబడాా యి. ద్ీని రచనా శ ైల్ల ప్దాగద్ాాల మే్లుకలయికతో ప్ండిత పామరుల నిద్వార ని అలరార స్ుత ంట ంద్వ. 31 రకాల ఛంద్య రీతులను ప్రయోగ స్ుత మొతతం 9014ప్దాగదాలలో సాగ ంద్వ యిా మనోహ్ర కావాం. ఆ మహాకవి పో తన జీవితకాలం కీ ీశ 1378 నుండి 1460 అని ప్లువురు ప్ండితోతతములచే నిరణయింప్డినద్వ. శ ైవమతానుయాయుల ైన ఆరువేల నియోగ బరా హ్ెణ బమ్మెర వంశంలో ప్ుటాా డు. తన వంశానేికాదు తన జాతిని ద్ేశానిి కూడ ఉదార ంచాడు. స్ంస్కృత మహాభాగవతానిి పరా ంతీయ భాష్ాంతీకరణ చేసరనవాటిలో వీర ద్ే ప్రప్రథమమ్మైనద్వ అంటారు. వీర ఇతర కృతులు వీరభదర విజయము, నారాయణ శతకము, భోగ నీ దండకము. వీటిలో వీరభదర విజయం శ ైవమతానుసార గీంధం. భాగవతమంత ప్రసరదధం కాకపో యినా

జగద్ీశాయ! నమో నమో నవస్ుధ్ాస్ంకాశి తాంగాయ! శ్ర;ీ నగనాథాయ! నమో నమో శుభకరానంద్ాయ! వేద్ారధపా; రగ వంద్ాాయ! నమో నమో స్ురనద్ీరంగతతరంగావళీ; మకుటాగాీయ! నమో నమో మునిమనోమంద్ార! స్రేిశిరా!

లాంటి చోటి వార కవితా ప్ట తిం ప్రస్ుపటం గానే ప్లుకుతుంద్వ. నారాయణ మకుటంతో సాగ ంద్వ నారాయణ శతకం. భోగ నీ దండకం వీర తొల్ల రచనే కాదు అందుబాట లో ఉని దండకాలలో ఇద్ే తొటాతొల్లద్వ అంటారు. వీరు స్హ్జ కవులు. వీర భాగవత రచనాశ ైల్ల చక కరపాకం ఆపాతమథురమని

మహాప్ండితులు పే్ర్కంటారు. ప్ండిత పామరుల నిరువరను మ్మప్రపస్ుత ంద్వ. అలా

పో తన తలెుగు భాగవతము v

చెప్పకోదగ్ ప్ద్ాాలలో ఒకటి. మంద్ార మకరందమునుఁ ద్ేలు. ఇషామ్మైన ప్దాం లేద్ా ఇషామ్మైన కథనం లేద్ా మొతతం గంీధం ఏద్ెైనా స్రే విడిగా చదువుకోవచుు

రస్ప్ూరణంగా స్ిస్ంప్ూరణంగా ఉంటాయి. ఉద్ా. అల వ కైుంఠ ప్ురంబులో ప్దాం, రుకిె ణీ కలాాణం, గజంేదర మోక్షం ఘటాా లు. ఇందుకు భాగవతంలోని ఒక ప్దామే్నా రానివాడు తెలుగువాడేకాదన డి నానుడే నిదరశనము. భాగవతంలో కథలు, శృంగారాలు, వ ైరాగాాలు, ప్ద్ాాలే కాదు వివిధ విషయాల వివరాలు, సాహితా ప్రకియీలు చాలా ఉనాియి. వీటిలో పో తన గార విశిషఠ త ప్రస్ుుటంగా కనిప్రస్ుత ంద్వ. వీర ద్వ ప్ంచద్ార పాకం ప్రమాదుాతం. అందుకే అనాిరు కరుణశ్రీ:

ముదుా లుగార భాగవతమున్ రచియించుచు ప్ంచద్ారలో అద్వాతివేమొ గంటము మహాకవిశేఖ్ర! మధామధా అ

టిదాక వటిా గంటమున నటిాట ా గీసరన తాటియాకులో ప్ద్ెాములందు ఈ మధురభావము ల చుటనుండి వచుురా!

ఇకకడ ఒక ముఖ్ా విషయం మనవిచేసాత ను. భాగవతం చదువుకొనే టప్ుపడు ప్రప్ంచ గురువులు ఎకికరాల కృషణమాచారుాలు చెప్రపన అవశాము జఞప్రత యుంచుకొన వలసరన మాటలు “ఆనంద్ానుభూతి జీవునకు ప్రమాతె యందల్ల తనెయ రూప్మున ప్ర ప్ూర త చెందుటయిే శృంగారము. ద్ానికి మనస్ుస నందు, యింద్వరయముల యందు సీికర ంప్బడు ప్రతిబంబమే్ లౌకిక కావాాదు లలో వర ణంప్బడుచు, స్ంసార జీవులలో ననుభవింప్బడు శృంగార మనబడు అభాస్ము.”

పో తన తలెుగు భాగవతము vi

ప్రథమ స్కంధము

ఈ ప్రధమ స్కంధం నిజానికి భాగవతానికి ఉపో ద్ాా తం లాంటిద్వ. ప్ ైన చెప్ుపకొని “శ్రీక వైలా ప్దంబు . . . .” ప్దాం ఈ స్కంధ్ారంభంలో మొటామొదటిద్వ. అలా క ైవలా పరా ప్రత కి ఈ గంీధం అంటూనే భాగవతం అంతటిని స్ూచించారు మన బమ్మెరవారు. ఈ స్కంధ్ానిి ఉపో ద్ాా త / ప్ర చయాలకు వాడినట ి ంట ంద్వ. ఉపో ద్ాా తంలో ద్ేవతా స్ుత తులు, పాత రచయితలను గౌరవించిన తీరు, స్మకాల్మనులను మనిించిన తీరు, భావికవుల ఆశ్రశస్ుసలు అంద్వంచిన తీరు పో తన వాకితతి విశిషఠ తను చెప్పక చెప్ుత నాియి. “ఇమెనుజేశిరాధముల కిచిు..” మానవులకు అంకిత మివిను అనే దృఢనిరణయం వాకతప్రచి నిజ జీవితంలో ద్ానిని అమలుచేసరన మహానుభావుడు కనిప్రసాత డు. “భాగవతము ద్ెల్లసర ప్లుకుట చితరంబు..” అంట ఆవిషకర ంచిన స్వినయ ఆతెవిశాిస్ం బహ్ుళ్ ప్రశంస్నీయమ్మైనద్వ.

భాగవతం అంటే భగవంతునికి భకుత లకు చెంద్వన విషయాలు చెప్ేపద్వ. “అమెలుఁ గనియమె ...” అనే అదుాత మ్మైన ప్దా స్ుత తి, “శ్ర ీకృష్ాణ యదుభూషణా..” అనే మధుర మ్మైన ప్దాం ఉని కుంతిస్ుత తి. “కుప్రపంచి యిెగసరనుఁ . ...” ప్దామాణికా ముని భీషెస్ుత తి. “గురుభీష్ాెదులు గూడి..” ప్దారతిం ఉని నరుడు నారాయణుని స్ెర స్ుత కృషణనిరాిణం చెప్పటం. భాగవతం అంటేనే పారీక్ితం అని ప్ేరుప్డాా నికి కారణమ్మైన ప్రీక్ితుత ని ప్ుట ా క శాప్ం ప ందుట మునిగు ఎతుత గడలుతో విరాజిలుి తోంద్వ యిా ప్రథమ స్కంధం.

పో తన తలెుగు భాగవతము vii

ఈ అంతరాా ల ప్ుటలు – కంప్ూాటరు దస్త రమలు

పో తనప్రణీతమ్మైన ఆంధరమహాభాగవతమును అనేక మహాప్ండితులు ప్రసరదధ స్ంసా్లు ప్ుస్తక రూప్ంలో ముద్వరంచాయి. అయితే ప్రస్ుత త కాలానికి అనువ ైన అంతరాా లం, కంప్ూాటరిలలో చదువు కొనుటకు వీలుగా అంద్వస్ుత నాిము. విండయస్ ఉండి ఎమ్ ఎస్ ఆఫీస్ు లో యూనికోడ్ ల్లప్రతో కావలసరన భాగం స్ులువుగా చదువుకొనుటకు వీలుగా చేసాము. భారతీయో వంటి ఓప్ న్ ఆఫీస్ులలో కూడ ప్నిచేయును. ఏ భాగంకావాలంటే అద్వ కాప్ీ-ప్ేస్ుా , వ దుకుటలకు వీలుగా ఉండేలా చేసాము.

స్ంకలన కరత

మా తలి్లతండుర లు ఇదారు ప్ుటిా బుద్ెార గ ప్రలిలను దండించి ఎరుగని

సాతిికులు. తలి్ల వ ంకటరతింగారు మహా ప్తివరత, ప్రమ ఉతతమురాలు. తండిర అచుాత రామయిా గారు రాషార ర వ నూా శాఖ్లో తూరుపగోద్ావర జిలాి లో ప్నిచేసారు. గణితంలో ఉదాండులు. అనిగారు లక్మెనారాయణద్ేవ్ సరవిల్ ఇంజనీరు. వార సో దరప్ేరమ బహ్ు ద్ొ డాద్వ. మార్దరశకతిం చేయుటలోను ఎనిదగ నవారు. చెల ి ళ్ళు శేష కుమార , లక్ిె యిదారు యిరువంశాల ప్ేరు నిలబెటాా రు అని మంచి ప్ేరు తెచుుకునివారు. మా ప్ూరీికులద్వ కర ణీకప్ు వంశము. ప్రతామహ్ులు చిటిారాజు గారు మాతామహ్ులు సాంబశివరావు గారు కరణాలే. శ్రమీతి లల్లత ఇవటూర భాస్కర రావు, ఛార ాడు ఎకౌకంటెంట గార ప్ుతిరక. మాకు ఫణి కిరణ్, భాస్కర కిరణ్ అని ఇదారు చకకటి ప్ుతుర లు. అటిా

పో తన తలెుగు భాగవతము viii

ఊలప్లి్ల సాంబశివ రావు అనబడే నేను గణనాధ్ాాయం అని భావగహీ్ణం (conceptualisation) చేసరకొని, స్ంకల్లపంచి, స్ంకలనం (compile) చేసర ఈ స్ంకలన చాసాను. స్ిభావ రీతాా బహ్ు గంీధ పాఠకుడను. పౌగండ వయస్ుసలోనే ప్ూజార తాతగార చలవ వలన అనేకమ్మైన ఆధ్ాాతిెకాద్వ ప్ుస్తకాలతో ప్ర చయం కల్లగ నవాడిని. వృతిత రీతాా రాషార విదుాత్ స్ంసా్లో ఇంజనీరుగా జీవించి. తలి్లలాంటి ఆ స్ంసా్ చలిని చూప్ుల వలన కుట ంబ బరువు బాధాతలు తీర ు 2007లో ప్దవీ విరమణ అనంతరం, ఈ ప్ర శలధ్ాతెక చిరు యతాినికి ధ్ెైరాం చేసాను. నాటి నుండి అందుబాట లో ఉని స్మయమంతా కేటాయిస్ుత ఈ స్ంకలనం కాగ తం కలం వాడకుండ, కంప్ూాటరు ప్ ై యూనికోడ్ ఖ్తులు వాడి చేసాను. ప్రథమంగా 2008 – 2010 లలో అంతరాా లంలో సరత రబా్డ అనే జాలగూడు (ఇంటర ిట్ స ైట ) నందు ప్రచుర ంచాను. ర ండవ ప్రతి తెలుగు భాగవతం అని ప్రతేాకంగా స ంత జాలగూడు ఏరపరచుకొని 2011-2013 లలో ప్రచుర ంచాను. ఇద్వ మూడవ ముదరణ. షరర డి సాయి అనుగహీ్ం వలన వలసరన కావలసరనవనీి ఆయనే అనుగహీిసాత రని ధ్ెైరాం చేసాను. భాగవత గణనాధ్ాాయిని యని చెప్ుపకుంట ఈ ప్రయతింలో భాగంగా ఈ తెలుగు భాగవతం స్ంకలనం చేసా.

కృతఙ్ఞతలు

ఈ కృషరకి ఉప్యోగప్డిన వివిధ ప్ుస్తకముల రచయితలు, ప్రచురణకరతలకు మర యు ఈ కృషరని సాధాము చేసరన కంప్ూాటరులు చేసరన హ చ్ సర ఎల్, డెల్,

వూాసో నిక్ కంప్ నీలకు, గూగులు, మ్మైకోీసాఫ్ుా , సరరిప్ుా లు మర యు స్హ్కర ంచి

పో తన తలెుగు భాగవతము ix

పోర తాసహించిన మితుర లు, ఇతర వాకుత లు, అంతరాా ల స్ంసా్లకు. వ ంకట కణాద 90% ప్దాగదాలకు గాతర ప్రద్ానం చేసారు ఇలా కొందరు మహానుభావులు మా తెలుగుభాగవతం అంతరాా ల జాలగూడు ఆదులను నిర ెంచుట నిరిహించుటలలో తమ అమూలామ్మైన స్హాయ స్హ్కారాలు అంద్వంచి సాకారం చేసారు. చేస్ుత నాిరు. మా కుట ంబ స్భుాలు అమూలా అనంత స్హ్కార స్హాయాలు అంద్వంచారు. ఇంచుమించు అందరు స్ిచఛందంగా ఉచితంగా సాయంచేసారు. ఇటిా సాయాలు లేకుండా ఇలా నేను అంద్వంచగలుగుట సాధాం కాదు. ఇలా స్హాయ స్హ్కారాలు అంద్వంచిన అందర కి పే్రుప్ేరునా కృతఙ్ఞతలు.

ఊలప్లి్ల సాంబశివ రావు, భాగవత గణనాధ్ాాయి.

పో తన తలెుగు భాగవతము x

పో తన తలెుగు భాగవతము

స్ంప్రద్వంచిన ముఖ్ా గీంధ్ాదులు శ్రీమద్ాాగవతము : స్ుందర చెైతనా సాిమి : స ట ా శ్రీమద్ాాగవత ప్రకాశము ( షషఠ స్కంధము వరకు) : 2003లో : మాసా్ర్గ ఇ క బుక్ టరసా్, విశాఖ్ప్టిం : స ట ా శ్రీమద్ాంధరమహాభాగవతము, దశమస్కంధము, (టీక తాతపరాాదుల స్హితము) : 1992లో : శ్రసీ్రాిరాయ ధ్ార ెక విద్ాాస్ంసా్, కాకినాడ - 533001 : స ట ా . శ్రీమద్ాంధరమహాభాగవతము (12 స్కంధములు) : 1956లో : వ ంకటరా మ అండ్ కో., బెజవాడ, మద్రా స్ు : స ట ా శ్రీమద్ాంధరమహాభాగవతము (12 స్కంధములు) : 1924లో : అమ్మర కన్ ముద్రా క్షరశాల, చెనిప్టిము : ప్ుస్తకము శ్రీమద్ాంధర మహా భాగవత ప్ురాణరాజము (12 స్కంధములు) – వరా తప్రతి – కృషర ఎవర ద్య తెలప్బడనిద్వ. శ్రమీద్ాంధర భాగవతము, స్ప్తమ స్కంధము టీక తాతపరా స్హితము : 1968లో : వావిళ్ు రామసాిమి అండ్ స్న్స, చెనిప్ుర : ప్ుస్తకము శ్రీమద్ాంధర భాగవతము (అషామ నుండి ఏకాదశ స్కంధము వరకు) : వావిళ్ు రామసాిమి అండ్ స్న్స, చెనిప్ుర : ప్ుస్తకము శ్రీ మహాభాగవతము (12 స్కంధములు) : 1983లో : ఆంధర సాహితా ఎకడమి, హ దరాబాదు - 500004 : స ట ా శబాా రా చంద్వరక : 1942లో : వావిళ్ు రామసాిమి అండ్ స్న్స, చెనిప్ుర : ప్ుస్తకము

పో తన తలెుగు భాగవతము xi

శబారతాికరము (బ. సీతారామాచారుాలువార ) : 2007లో : ఆసరయన్ ఎడుాకేషనల్ స్రీిస స్, నూాఢిలి్మ, చెన ైి : ప్ుస్తకము విద్ాార ా కలపతరువు (విద్ాిన్ ముస్ునూర వ ంకటశాసరత రగార ) : 1959లో : వ ంకటరా మ అండ్ కో., బెజవాడ, మద్రా స్ు : ప్ుస్తకము వికారీ తలెుగు వాాకరణము : వికారీ ప్బిషర్గస, విజయవాడ, 520002 : ప్ుస్తకము ల్లటలి్ మాసా్ర్గస డకి్షనరీ - ఇంగీిషు - తెలుగు : 1998లో : ప్ుస్తకము బరర న్స ఇంగీిషు - తలెుగు నిఘంట వు : ప్ుస్తకము పో తన తెలుగు భాగవతము (12 స్కంధములు) : 1990 దశకములో : తితిద్ే వార ప్రచురణ : స ట ా ప్ దబాలశిక్ష (గాజుల రామారావు) : గాజుల రామారావు : ప్ుస్తకము తవెిక - (తెలుగు వికిజిడియా) : అంతరాా లము తలెుగు ప్రాాయప్ద నిఘంట వు (ఆచారా జి ఎన్ ర డిాగార ) : 1998లో : విశాలాంధర ప్బిషరంగ్ హ్ౌస్, హ దరాబాదు - 500001 : ప్ుస్తకము గజంేదరమోక్షము : స్ుందర చెైతనా సాిమి : ప్ుస్తకము అనంతుని ఛందము : 1921లో : వావిళ్ు రామసాిమి అండ్ స్న్స, చెనిప్ుర : ప్ుస్తకము శ్రసీ్ూరాారాయాంధర నిఘంట వు, 1982 : సాహితా ఎకాడమీ వార ముదరణ.

స్ంజఞలు - చిహాిలు

ప్దాగదాలకు వాడిన స్ంజఞ = స్1-స్2-ప్.

స్1 = స్కంధం స్ంఖ్ా. 5, 10 ల దశాంశ సాా నం లోని 1, 2 ప్ంచమ, దశమ స్కంధ్ాల భాగాలని స్ూచిస్ుత ంద్వ. మిగతా వాటికి దశాంశ సాా నం ఉండదు.

స్2 = ఆ స్కంధలోని ప్దాగదా యొకక వరుస్ స్ంఖ్ా. దంశాశ సాా నంలో 1 ఉంటే అంద్వ సీస్ ప్దాం కింద్వ తేటగీతి / ఆటవ లద్వని స్ూచిస్ుత ంద్వ. మిగతా వాటికి దశాంశ సాా నం ఉండదు.

ప్ = ప్దాగదా పే్రు స్ూచిస్ుత ంద్వ. ప్దాగదాల స్ంజఞల జాబతా “పో తన తెలుగు భాగవతములో వాడబడిన ఛంద్యప్రకియీలు. చిహ్ిలు, స్ంఖ్ాలు”లో ఉనాియి.

ఈ జాబతాలోని స్ంఖ్ా ఈ స్కంధంలో ఆ ప్దాగదా ల నుినాియో స్ూచిస్ుత ంద్వ.

ప్ద్ాాలలోని అక్షరం కింద్వ గీత యతి సాా నాలని స్ూచిస్ుత ంద్వ.

ప్ద్ాాలలోని అక్షంరం బొ దుా గా ఉండటం పరా స్ సాా నానిి స్ూచిస్ుత ంద్వ.

పో తన తలెుగు భాగవతము – ప్రథమ స్కంధము వృతాత ల వార ీప్ద్ాాల ల కక

మొతతం ప్దాగదాలు 530 + సీస్ం కింద్వ తేటగీతులు 22 + సీస్ం కింద్వ ఆటవ లదులు 25, మొతతం = 577.

ప్దాం ప్రథమ స్కంధము మొతతం 577 వ. 147

క. 148

స.ీ 47

తసేతీో. 22

మ. 56

చ. 16

ఉ. 50

ఆ. 22

త.ే 4

శా. 29

ఆసతీో. 25

మతత . 6

త. 2

గ. 1

మా. 1

భు. 1

పో తన తలెుగు భాగవతం

ప్రథమ స్కంధము విషయ స్ూచిక

1-1-ఉపో ద్ాా తము ............................................................................................. 1

1-2-కృతిప్తి నిరణయము ................................................................................... 4

1-3-గీంథకరత వంశవరణనము ............................................................................... 7

1-4-షషఠ యంతములు ........................................................................................... 9

1-5-కథాపరా రంభము ........................................................................................ 10

1-6-న ైమిశారణా వరణనము ............................................................................... 12

1-7-శౌనకాదుల ప్రశింబు ............................................................................... 14

1-8-కథా స్ూచనంబు ...................................................................................... 18

1-9-ఏకవింశతావతారములు ............................................................................ 23

1-10-శుకుడుభాగవతంబుజ ప్ుపట ................................................................... 27

1-11-వాాస్చింత ............................................................................................ 31

1-12-నారద్ాగమనంబు ................................................................................... 33

1-13-నారదుని ప్ూరికలపము ........................................................................ 38

1-14-నారదునిక ిద్వేుడుద్యచుట ...................................................................... 44

1-15-కుంతి ప్ుతరశలకంబు ................................................................................ 49

1-16-అశితాా మని తెచుుట ............................................................................. 53

1-17-అశితాా మ గరి ప్ర హారంబు ................................................................... 57

1-18-కుంతి స్ుత తించుట ................................................................................... 60

1-19-ధరెజుడు భీషుెనికడకగేుట ................................................................... 66

పో తన తలెుగు భాగవతము xvi

1-20-భీషెనిరాాణంబు .................................................................................... 71

1-21-ధరెనందనరాజాాభిషకేంబు ..................................................................... 75

1-22-గోవిందునిద్ాిరకాగమనంబు ................................................................... 80

1-23-కృషుణ డుభామలజూడబో వుట .................................................................... 86

1-24-గరాసా్కుని విషుణ వురక్ించుట ................................................................... 91

1-25-ప్రీక్జాినెంబు ....................................................................................... 93

1-26-విదురాగమనంబు .................................................................................. 97

1-27-ధృతరాష్ాా ర దుల నిర్మంబు .................................................................... 102

1-28-నారదునిగాలస్ూచనంబు ...................................................................... 106

1-29-యాదవులకుశలంబడుగుట .................................................................. 111

1-30-కృషణనిరాాణంబు వినుట......................................................................... 115

1-31-పాండవుల మహాప్రసాా నంబు .................................................................. 122

1-32-ప్రీక్తిుత ద్వగ ిజయయాతర ...................................................................... 126

1-33-గోవృషభ స్ంవాదంబు ........................................................................... 129

1-34-కల్లనిగీహ్ంబు ...................................................................................... 134

1-35-ధరణధీరెద్ేవతలుదధరణంబు ................................................................. 140

1-36-ప్రీక్తిుత వటేాడుట ............................................................................... 145

1-37-శృంగ శాప్ంబు ..................................................................................... 150

1-38-ప్రీక్తిుత ని పరాయోప్వశేంబు .................................................................. 156

1-39-శుకముని యాగమనంబు .................................................................... 161

1-40-శుకునిమోక్ోపాయంబడుగట ................................................................. 164

1-41-ప్ూర ణ ................................................................................................... 165

పో తన తలెుగు భాగవతము xvii

పో తన తలెుగు భాగవతము 19

బమ్మెర పో తనమాతా విరచిత

పో తన తలెుగు భాగవతము ప్రథమ స్కంధము

1-1-ఉపో ద్ాా తము

1-1-శారూా ల వికీీడతిము శ్ర ీక ైవలా ప్దంబుుఁ జేరుటకున ై చింతించెదన్ లోక ర క్ ైకారంభకు భకత పాలన కళా స్ంరంభకున్ ద్ానవో ద్ేరకస్తంభకుుఁ గేళి లోల విలస్దాృగాా ల స్ంభూత నా నా కంజాత భవాండ కుంభకు మహానంద్ాంగనాడింభకున్.

1-2-ఉతపలమాల

వాల్లన భకిత మొొక కద నవార త తాండవ కేళికిన్ దయా శాల్లకి శూల్లకిన్ శిఖ్ర జా ముఖ్ ప్దె మయూఖ్ మాల్లకిన్ బాల శశాంక మౌళికిుఁగ పాల్లకి మనెథ గరి ప్రితో నూెల్లకి నారద్ాద్వ మునిముఖ్ా మనస్సరసీరుహాల్లకిన్.

1-3-ఉతపలమాల

ఆతత సేవుఁ జేస ద స్మస్త చరాచర భూత స్ృషరా వి జాఞ తకు భారతీ హ్ృదయ సౌఖ్ా విధ్ాతకు వేదరాశి ని రేణతకు దే్వతా నికర నేతకుుఁ గలెష జేతకున్ నత తరా తకు ధ్ాతకున్ నిఖిల తాప్స్ లోక శుభప్రద్ాతకున్.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

2

1-4-వచనము అని నిఖిల భువన ప్రధ్ాన ద్ేవతా వందనంబు సేసర.

1-5-ఉతపలమాల

ఆదర మొప్ప మొొకికడుదు నద్వర స్ుతా హ్ృదయానురాగ స్ం పాద్వకి ద్యషభేద్వకిుఁ బరప్నివినోద్వకి విఘివలి్లకా చేఛద్వకి మంజువాద్వకి నశేష జగజాన నంద వేద్వకిన్ మోదకఖ్ాద్వకిన్ స్మద మూషక సాద్వకి స్ుప్రసాద్వకిన్.

1-6-ఉతపలమాల

క్ోణితలంబునన్ నుదురు సో ుఁకుఁగ మొొకిక నుతింతు స ైకత శలీణికిుఁ జంచరీక చయ స్ుందరవేణికి రక్ితామర శేణీకిిుఁ ద్యయజాతభవ చితత వశ్రకరణ ైక వాణికిన్ వాణికి నక్షద్ామ శుక వార జ ప్ుస్తక రమా పాణికిన్.

1-7-శారూా ల వికీీడతిము ప్ుటాం బుటా, శరంబునన్ మొలవ నంభోయానపాతరంబునన్ న టాం గల్ను గాళిుఁ గ్లిను బురాణింప్న్ ద్ొరంకొంటి మీుఁ ద్ెటేా వ ంటుఁ జర ంతుుఁ దతసరణి నా కీవమెయో! యమె మే్ల్ ప్ట ా న్ నాకగుమమెనమిెతిుఁ జుమీబరా హమె! దయాంభోనిధ్ీ!

1-8-ఉతపలమాల

శారదనీరద్ేందు ఘనసార ప్టీర మరాళ్ మలి్లకా హార తుష్ార ఫేన రజతాచల కాశ ఫణీశ కుంద మం

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

3

ద్ార స్ుధ్ాప్యోధ్వ సరతతామర సామరవాహినీ శుభా కారత నొప్ుప నినుి మద్వుఁ గానగ న నిడు గలు్ భారతీ!

1-9-ఉతపలమాల

అంబ, నవాంబుజోజిలకరాంబుజ, శారదచందరచంద్వరకా డంబర చారుమూర త, ప్రకటస్ుుట భూషణ రతిద్ీప్రకా చుంబత ద్వగ ిభాగ, శృతిస్ూకిత వివికత నిజప్రభావ, భా వాంబరవీధ్వ విశీుతవిహార ణి, నన్ గృప్ుఁ జూడు భారతీ!

1-10-ఉతపలమాల

అమెలుఁ గనియమె, ముగురమెలమూలప్ుటమె, చాలుఁ బె దామె, స్ురారులమె కడు పాఱడి వుచిున యమె, తనుి లో నమిెన వేలుపటమెల మనముెల నుండెడి యమె, దుర్, మా యమె, కృపాబధ యిచుుత మహ్తతవకవితి ప్ట తి స్ంప్దల్.

1-11-మతేతభ వికీీడతిము హ్ర కిం బటాప్ుద్ేవి, ప్ున ిముల పోర వరాంప్ుుఁ బెనిికక, చం దురు తోుఁబుట ా వు, భారతీ గ ర స్ుతల్ తో నాడు ప్ూుఁబో ుఁడి, తా మరలం దుండెడి ముదారాలు, జగముల్ మనిించు నిలాి లు, భా స్ురతన్ లేములు వాప్ు తలి్ల, సరర యిచుున్ నితాకలాాణముల్.

1-12-వచనము అని యిషాద్ేవతలం జింతించి ద్వనకర కుమార ప్రముఖ్ులం దలంచిప్రథమ కవితా విరచన విద్ాావిలాసాతిరేకి వాల్మెకి నుతియించి, హ్యగీవీదనుజకర ప్ర మిళిత నిగమ నివహ్ విభాగ నిరణయ నిప్ుణతా స్ములాి స్ునకు వాాస్ునకు మొొకిక,

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

4

శ్రమీహాభాగవత కథాస్ుధ్ారస్ప్రయోగ కి శుకయోగ కి నమస్కర ంచి, మృధు మధురవచన వర్ ప్లివిత సాా ణునకున్ బాణునకుం బరణమిలి్ల, కతిప్య శలి క స్మోెద్వతస్ూరు మయూరు నభినంద్వంచి, మహాకావాకరణ కళావిలాస్ుం గాళిద్ాస్ుం గ్నియాడి కవి కమల రవిన్ భారవిన్ బొ గడి విదళితాఘు మాఘు వినుతించి, యాంధరకవితాగౌరవజనమనోహ్ర ననియ స్ూర ం గ ైవారంబు సేసర, హ్ర హ్ర చరణారవిందవందనాభిలాషరం ద్వకకమనీషరన్ భూషరంచి, మఱియు నితర ప్ూరి కవిజన స్ంభావనంబు గావించి, వరతమాన కవులకుం బరయంబు వల్లకి,భావి కవుల బహ్ూకర ంచి, యుభయకావాకరణ దక్షండన ై.

1-2-కృతిప్తి నిరణయము

1-13-ఉతపలమాల

ఇమెనుజేశిరాధముల కిచిు ప్ురంబులు వాహ్నంబులున్ స ముెలుుఁ గ్నిి ప్ుచుుకొని చ్కిక శరీరము వాసర కాలుచే స్మ్మెట వేరట లం బడక స్మెతితో హ్ర కిచిు చెప్ ప నీ బమ్మెర పో తరాజొకుఁడు భాగవతంబు జగద్వధతంబుగన్.

1-14-తటేగతీి

చేతులారంగ శివునిుఁ బూజింప్ుఁడేని నోరు నొవింగ హ్ర కీర త నుడువుఁడేని దయయు స్తాంబు లోనుగాుఁ దలుఁప్ుఁడేనిుఁ గలుగ నేటికిుఁ దలుి ల కడుప్ుుఁ జేట .

1-15-వచనము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

5

అని మఱియు మద్ీయ ప్ూరిజనె స్హ్స్ర స్ంచిత తప్ఃఫలంబున శ్రమీనాిరాయణ కథా ప్రప్ంచవిరచనాకుతూహ్లుండన ై యొకక రాకా నిశాకాలంబున సోమోప్రాగంబు రాకుఁ గని స్జానానుమతంబున నభరంకష శుభర స్ముతుత ంగభంగ యగు గంగకుం జని కుీంకుల్లడి వ డల్ల మహ్నీయ మంజుల ప్ుల్లనతలంబున మహేశిర ధ్ాానంబు సేయుచుుఁ గ ంచి దునీెల్లత లోచనుండన ై యుని యిెడ.

1-16-ససీ్ ప్దాము మ్మఱుుఁగు చెంగటనుని మే్ఘంబు క ైవడి; నువిద చెంగట నుండ నొప్ుపవాుఁడు చందరమండల స్ుధ్ాసారంబు పో ల్లక; ముఖ్మునుఁ జిఱునవుి మొలచువాుఁడు వలి్మయుత తమాల వస్ుమతీజము భంగ ుఁ; బలువిలుి మూుఁప్ునుఁబరుఁగువాుఁడు నీలనగాగ ీస్నిిహిత భానుని భంగ ; ఘన కిరీటము దలుఁ గలుగువాుఁడు

1-16.1-ఆటవ లద్వ ప్ుండరీకయుగముుఁ బో లు కనుిల వాుఁడు వ డుఁద యురమువాుఁడు విప్ులభదర మూర తవాుఁడు రాజముఖ్ుాుఁ డొకకరుుఁడు నా కనుిుఁగవకు న దురుఁ గానుఁబడియిె.

1-17-వచనము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

6

ఏను నా రాజశేఖ్రుం ద్ేఱి చూచి భాషరంప్ యతింబు సేయున డ నతుఁడు ద్ా, "రామభదుర ండ మనాిమాంకితంబుగా శ్రమీహాభాగవతంబుుఁ ద్ెనుంగు సేయుము;" నీకు భవబంధంబులు దె్గు నని, యానతిచిు తిరోహితుం డయిన, స్మునీెల్లత నయనుండన ై వ ఱుఁగుప్డి చితతంబున.

1-18-కంద ప్దాము ప్ల్లక డిద్వ భాగవత ముఁట, ప్ల్లకించెడివాడు రామభదుర ం డుఁట, నేుఁ బల్లకిన భవహ్ర మగునుఁట, ప్ల్లక ద, వేఱొ ండు గాథ బలుకుఁగ నేలా?

1-19-ఆటవ లద్వ భాగవతము ద్ెల్లసర ప్లుకుట చితరంబు, శూల్లక ైనుఁ దమిెచూల్లక ైన, విబుధజనుల వలన వినింత కనింత ద్ెల్లయ వచిునంత ద్ేటప్ఱతు.

1-20-కంద ప్దాము కొందఱకుుఁ ద్ెనుుఁగు గుణమగుుఁ గ్ందఱకును స్ంస్కృతంబు గుణమగు ర ండుం గ్ందఱికి గుణములగు నే నందఱ మ్మప్రపంతుుఁ గృతుల నయిెైా యెిడలన్.

1-21-మతేతభ వికీీడతిము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

7

ఒనరన్ ననియ తికకనాద్వ కవు ల్మ యుర ిం బురాణావళ్ళల్ తెనుుఁగుం జేయుచు మతుపరాకృత శుభాధ్వకాంబు ద్ా న టిాద్య తెనుుఁగుం జేయరు మునుి భాగవతమున్ ద్ీనిం ద్ెనింగ ంచి నా జననంబున్ స్ఫలంబుుఁ జేస దుఁ బునరానెంబు లేకుండుఁగన్.

1-22-మతేతభ వికీీడతిము లల్లతస్కంధము, కృషణమూలము, శుకాలాపాభిరామంబు, మం జులతాశలభితమున్, స్ువరణస్ుమనస్ుసజేఞయమున్, స్ుందరో జావలవృతతంబు, మహాఫలంబు, విమలవాాసాలవాలంబున ై వ లయున్ భాగవతాఖ్ాకలపతరు వుర ిన్ స్ద్వావజశేయీమ్మై.

1-23-వచనము ఇట ి భాసరల ి డు శ్ర ీమహాభాగవతప్ురాణ పార జాత పాదప్స్మాశయీంబునను, హ్ర కరుణావిశేషంబునను గృతారాతింబు సరద్వధంచె నని, బుద్వధ న ఱింగ లేచి మరల్ల కొనిి ద్వనంబులకు నేకశిలానగరంబునకుం జనుద్ెంచి యందు గురు వృదధ బుధ బంధుజ నానుజాఞ తుండన ై.

1-3-గీంథకరత వంశవరణనము

1-24-ససీ్ ప్దాము కౌండినాగోతర స్ంకల్లతుుఁడాప్స్తంభ; స్ూతుర ండు ప్ుణుాండు స్ుభగుుఁడెైన భీమన మంతిరకిుఁ బరయప్ుతుత ర ుఁ డనియ; కలకంఠ తద్ాారా గౌరమాంబ కమలాప్ుత వరమునుఁ గనియిె సో మన మంతిర;

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

8

వలిభ మలిమ వార తనయుుఁ డెలిన యతనికి నిలాి లు మాచమ; వార ప్ుతుత ర ుఁడు వంశవరధనుండు

1-24.1-ఆటవ లద్వ లల్లత మూర త బహ్ుకళానిధ్వ కేతన ద్ాన మాన నీతి ధనుుఁడు ఘనుుఁడు దనకు లకకమాంబ ధరెగేహిని గాుఁగ మనియెి శ ైవశాస్త రమతముుఁ గనియిె.

1-25-కంద ప్దాము నడవదు నిలయము వ లువడి తడవదు ప్రప్ురుషు గుణముుఁ దనప్తి నుడువుం గడవదు వితరణ కరుణలు విడువదు లకాకంబ విబుధ విస్రము వొగడన్.

1-26-ఉతపలమాల

మానిను ల్మడుగారు బహ్ుమాన నివార త ద్ీనమానస్ గాి నికి, ద్ాన ధరె మతిగౌరవమంజులతాగభీరతా సాా నికి, ముదుా సానికి, స్ద్ాశివపాదయుగారునానుకం పానయవాగావానికిని, బమ్మెర కేస్య లకకసానికిన్.

1-27-కంద ప్దాము ఆ మానినికిం బుటిాతి మే్ మిరువుర మగజీాతుుఁ డమశిరసేవా

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

9

కాముుఁడు తిప్పన, పో తన నామవాకుత ండ సాధునయ యుకుత ండన్.

1-28-వచనము అయిన నేను, నా చితతంబున శ్రరీామచందుర ని స్నిిధ్ానంబు గల్లపంచుకొని.

1-4-షషఠ యంతములు

1-29-ఉతపలమాల

హార కి, నందగోకులవిహార కిుఁ జకసీ్మీరద్ెైతా స్ం హార కి, భకతదుఃఖ్ప్ర హార క,ి గోప్నితంబనీ మనో హార కి, దుషాస్ంప్దప్హార క,ి ఘోషకుటీప్యోఘృతా హార కి, బాలకగహీ్మహాస్ురదురినితాప్రహార కిన్.

1-30-ఉతపలమాల

శ్రల్లకి, నీతిశాల్లక,ి వశ్రకృతశూల్లకి, బాణ హ్స్త ని రూెల్లకి, ఘోర నీరదవిముకత శిలాహ్తగోప్గోప్రకా పాల్లకి, వరణధరెప్ర పాల్లకి నరుా నభూజయుగె స్ం చాల్లకి, మాల్లకిన్, విప్ుల చక ీనిరుదధ మరీచి మాల్లకిన్.

1-31-ఉతపలమాల

క్షంతకుుఁ గాళియోరగవిశాలఫణావళినరతనకియీా రంతకు నులిస్నెగధరాజ చతుర ిధ ఘోర వాహినీ హ్ంతకు నిందర నందన నియంతకు, స్రిచరాచరావళీ మంతకు, నిర ాతేంద్వరయస్మంచితభకతజనానుగంతకున్.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

10

1-32-ఉతపలమాల

నాాయికి, భూస్ురేందరమృతనందనద్ాయికి, రుకిెణీమన సాా ాయికి, భూతస్మెదవిధ్ాయికి, సాధుజనానురాగ స్ం ధ్ాయికిుఁ బీతవస్త రప్ర ధ్ాయికిుఁ బదెభవాండభాండ ని రాెయికి, గోప్రకానివహ్ మంద్వరయాయిక,ి శేషశాయికిన్.

1-33-వచనము స్మర పతంబుగా, నే నాంధరంబున రచియింప్ం బూనిన శ్రీమహా భాగవతప్ురాణంబునకుం గథాపరా రంభం బెటిా దనిన.

1-5-కథాపరా రంభము

1-34-ససీ్ ప్దాము విశి జనెసరాతివిలయంబు ల విని; వలన నేరపడు ననువరతనమున వాావరతనమునుఁ గారాములం దభిజుఞ ుఁడెై; తాన రాజగుచుుఁ జితతమునుఁ జేసర వేదంబు లజునకు విద్వతముల్ గావించె; న విుఁడు బుధులు మోహింతుర వి నికి న ండమావుల నీటుఁ గాచాదుల; ననోానాబుద్వధ ద్ా నడరునట ి

1-34.1-ఆటవ లద్వ తిరగుణస్ృషరా యెిందు ద్ీప్రంచి స్తాము భంగ ుఁ ద్య ుఁచు స్ిప్రభానిరస్త

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

11

కుహ్కుుఁ డెవిుఁ డతనిుఁ గోర చింతించెద, ననఘు స్తుాుఁ బరుని ననుద్వనంబు.

1-35-వచనము ఇట ి "స్తాంప్రంధ్ీమహి" యను గాయతీర పరా రంభమున గాయతీర నామబరహ్ె స్ిరూప్ంబెై మతసయప్ురాణంబులోన గాయతిర నధ్వకర ంచి ధరెవిస్తరంబును వృతరా స్ుర వధంబును న ందుుఁ జ ప్పంబడు నద్వయ భాగవతం బని ప్లుకుటం జేసర, యిా ప్ురాణంబు శ్రమీహాభాగవతం బన నొప్ుపచుండు.

1-36-ససీ్ ప్దాము శ్రమీంతమ్మై మునిశేషీఠ కృతంబెైన; భాగవతంబు స్దాకితతోడ వినుఁ గోరువారల విమలచితతంబులుఁ; జ చెుర నీశుండు చికుకుఁ గాక యితరశాస్త రంబుల నీశుండు చికుకనే; మంచివారలకు నిరెతసరులకుుఁ గప్ట నిరుెకుత ల ై కాంక్ష సేయకయును; దగ ల్ల యుండుట మహాతతతవబుద్వధ ుఁ

1-36.1-తేటగీతి

బరుఁగ నాధ్ాాతిెకాద్వ తాప్తరయంబు నడుఁచి ప్రమారాభూతమ్మై యధ్వక స్ుఖ్ద మ్మై స్మస్తంబుుఁ గాకయు నయుా నుండు వస్ుత వ ఱుుఁగంగుఁ దగు భాగవతమునందు.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

12

1-37-ఆటవ లద్వ వేదకలపవృక్షవిగళితమ్మై శుక ముఖ్స్ుధ్ాదరవమున మొనసర యుని భాగవతప్ురాణఫలరసాసాిదన ప్దవిుఁ గనుుఁడు రసరకభావవిదులు.

1-6-న మైిశారణా వరణనము

1-38-కంద ప్దాము ప్ుణాంబెై మునివలిభ గణాంబెై కుస్ుమ ఫల నికాయోతాిత సా దు్ ణామయి న ైమిశాఖ్ాా రణాంబు నుతింప్ుఁ దగు నరణాంబులలోన్.

1-39-వచనము మఱియును; మధువ ైర మంద్వరంబునుం బో ల మాధవీమనెథమహితంబెై, బరహ్ెగేహ్ంబునుం బో ల శారద్ానిితంబెై, నీలగళ్స్భా నికేతనంబునుం బో ల వహిి వరుణ స్మీరణ చందర రుదర హ మవతీ కుబేర వృషభ గాలవ శాండిలా పాశుప్త జటిప్టల మండితంబెై, బలభేద్వ భవనంబునుం బో ల న ైరావతామృత రంభా గణికాభిరామంబెై, మురాస్ురు నిలయంబునుం బో ల నునెతతరాక్షస్వంశ స్ంకులంబెై, ధనద్ాగారంబునుం బో ల శంఖ్ ప్దె కుంద ముకుంద స్ుందరంబెై, రఘురాము యుదధంబునుంబో ల నిరంతర శరానలశిఖ్ాబహ్ుళ్ంబెై, ప్రశురాము భండనంబునుం బో ల నరుా నోద్ేాదంబెై, ద్ానవ స్ంగాీమంబునుం బో ల నర షా జంభ నికుంభ శకితయుకతంబెై, కౌరవస్ంగరంబునుం బో ల ద్యరణారుా న కాంచనస్ాందనకదంబ స్మే్తంబెై, కరుణ కలహ్ంబునుం బో ల

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

13

మహ్ో నితశలాస్హ్కారంబెై, స్ముదరసేతుబంధనంబునుం బో ల నలనీల ప్నసాదాద్వర ప్రద్ీప్రంతంబెై, భరు్ భజనంబునుం బో ల నానాశలకలేఖ్ా ఫల్లతంబెై, మరుని కోదండంబునుం బో ల ుఁ బునాిగశిల్మముఖ్ భూషరతంబెై, నరసరంహ్ రూప్ంబునుం బో ల ుఁ గేస్రకరజకాంతంబెై, నాటారంగంబునుం బో ల నటనటీ స్ుషరరానిితంబెై, శ ైలజానిటలంబునుం బో ల ుఁ జందన కరూపర తిలకాలంకృతంబెై, వరాి గమంబునుం బో ల నిందరబాణాస్న మే్ఘ కరక కమనీయంబెై, నిగమంబునుం బో ల గాయతీర విరాజితంబెై, మహాకావాంబునుం బో ల స్రల మృదులతా కల్లతంబెై, వినతానిలయంబునుం బో ల స్ుప్రణ రుచిరంబెై యమరావతీప్ురంబునుం బో ల స్ుమనోలల్లతంబెై, క ైటభోద్య ాగంబునుం బో ల మధుమానితంబెై, ప్ురుష్ో తతమ సేవనంబునుం బో ల నమృతఫలదంబెై, ధనంజయ స్మీకంబునుం బో ల నభరంకష ప్రాగంబెై, వ ైకుంఠప్ురంబునుం బో ల హ్ర ఖ్డ్ ప్ుండరీక విలసరతంబెై, నందఘోషంబునుం బో ల ుఁ గృషణసార స్ుందరంబెై లంకా నగరంబునుం బో ల రామమహిషీవంచక స్మంచితంబెై స్ుగీవీ స ైనాంబునుం బో ల గజగవయ శరభ శలభితంబెై, నారాయణసాా నంబునుం బో ల నీలకంఠహ్ంస్ కౌశిక భరద్ాిజ తితితర భాస్ురంబె,ై మహాభారతంబునుం బో ల నేకచక ీబక కంక ధ్ారతరాషార శకుని నకుల స్ంచార స్మిెళితంబెై, స్ూరారథంబునుం బో ల నురుతర ప్రవాహ్ంబెై, జలదకాల స్ంధ్ాా ముహ్ూరతంబునుం బో ల బహ్ువితత జాతిసౌమనస్ాంబెై యొప్ుప న ైమిశారణాం బను శ్రవీిషుణ క్ేతరంబు నందు శౌనకాద్వ మహామునులు స్ిరోి కగీయమానుం డగు హ్ర ం జేరుకొఱకు స్హ్స్రవరింబు లనుష్ాఠ నకాలంబుగాుఁ గల స్తత రస్ంజిఞకం బెైన యాగంబు సేయుచుండి రం ద్ొకకనాుఁడు వారలు రేప్కడ నితాన ైమితితక హ్ోమంబు లాచర ంచి స్తకృతుండెై స్ుఖ్ాసీనుండెై యుని స్ూతుుఁ జూచి.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

14

1-7-శౌనకాదుల ప్రశింబు

1-40-కంద ప్దాము ఆ తాప్స్ు ల్లటినిర , వి నీతున్, విజాఞ న ఫణిత నిఖిల ప్ురాణ వరా తున్, నుత హ్ర గుణ స్ం ఘాతున్, స్ూతున్, నితాంత కరుణోప్ేతున్.

1-41-మతేతభ వికీీడతిము స్మతం ద్ొ లి్ల ప్ురాణప్ంకుత ల్లతిహాస్శేణీులున్ ధరె శా స్త రములుం నీవ యుప్నాసరంప్ుదువు వేదవాాస్ముఖ్ుాలుెనుల్ స్ుమతుల్ స్ూచిన వ నిి యనిియును ద్య ుఁచున్ నీమద్వం దత్ిసా దమునం జేసర యిెఱుంగనేరుత వు స్మస్తంబున్ బుధ్ేంద్యరతతమా!

1-42-కంద ప్దాము గురువులు ప్రరయశిషుాలకుం బరమ రహ్స్ాములు ద్ెల్లయుఁ బలుకుదు రచల సరార కలాాణం బెయాద్వ ప్ురుషులకును నిశుయించి బో ధ్వంప్ు తగన్.

1-43-కంద ప్దాము మనాిుఁడవు చిరకాలము గనాిుఁడవు ప్ కుకల ైన గంీథారాంబుల్ వినాిుఁడవు వినుఁదగ నవి యునాిుఁడవు ప్ దాలొదా నుతతమగోషరఠ న్.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

15

1-44-చంప్కమాల

అలస్ులు మందబుద్వధయుతు లలపతరాయువు లుగరీోగస్ం కల్లతులు మందభాగుాలు స్ుకరెము ల విియుుఁ జేయుఁజాల రీ కల్లయుగమందు మానవులు గావున న యాద్వ స్రిసౌఖ్ామ్మై యలవడు? నేమిటం బొ డము నాతెకు? శాంతి మునీందర! చెప్పవే.

1-45-ససీ్ ప్దాము ఎవిని యవతార మ్మలి భూతములకు; స్ుఖ్మును వృద్వధయు స ర ద్వుఁజేయు; న విని శుభనామ మే్ప ర దుా నుడువంగ; స్ంసార బంధంబు స్మసరపో వు; న విని చర తంబుుఁ హ్ృదయంబుుఁ జేరపంగ; భయమొంద్వ మృతుావు ప్రువువ ట ా ; న విని ప్దనద్వ నేపాఱు జలముల; సేవింప్ న ైరెలాసరద్వధ గలుగుుఁ;

1-45.1-తేటగీతి

దప్స్ుల వాిని పాదంబు దగ ల్ల శాంతి తెరువుుఁగాంచిర ; వస్ుద్ేవద్ేవకులకు న విుఁ డుదయించెుఁ దతకథల లి వినుఁగ నిచు ప్ుటెాడు న ఱిుఁగ ంప్ు మిదధచర త!

1-46-కంద ప్దాము భూషణములు వాణికి నఘ ప్ేషణములు మృతుాచితత భీషణములు హ్ృ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

16

తోత షణములు కలాాణ వి శేషణములు హ్ర గుణోప్చితభాషణముల్.

1-47-కంద ప్దాము కల్లద్యషనివారకమ్మై యలఘుయశుల్ వొగడునటిా హ్ర కథనము ని రెలగతిుఁ గోర డు ప్ురుషుుఁడు వ లయుఁగ న వాిుఁడు దగ ల్ల వినుఁడు? మహాతాె!

1-48-ఆటవ లద్వ అనఘ! విను రస్జుఞ ల ై వినువార క ిమాటమాట కధ్వకమధురమ్మైన యటిా కృషుణ కథన మాకరణనము సేయుఁ దలుఁప్ు గలదు మాకుుఁ దనివి లేదు.

1-49-మతేతభ వికీీడతిము వర గోవింద కథా స్ుధ్ారస్ మహావరోి రు ధ్ారా ప్రం ప్రలం గాక బుధ్ేందరచందర! యితరోపాయానురకితం బరవి స్తర దురాా ంత దురంత దుస్సహ్ జనుస్సంభావితానేక దు స్తర గంభీర కఠోర కలెష కనద్ాా వానలం బాఱునే?

1-50-ససీ్ ప్దాము హ్ర నామ కథన ద్ావానలజాిలచేుఁ; గాలవే ఘోరాఘ కాననములు; వ ైకుంఠదరశన వాయు స్ంఘంబుచేుఁ;

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

17

ద్ొలుఁగవే భవదుఃఖ్ తోయదములు; కమలనాభధ్ాాన కంఠీరవంబుచేుఁ; గూలవే స్ంతాప్ కుంజరములు; నారాయణస్ెరణప్రభాకరద్ీప్రత ుఁ; ద్ీఱవే షడిర్ తిమిర తతులు;

1-50.1-ఆటవ లద్వ నల్లన నయన భకితనావచేుఁ గాక స్ం సారజలధ్వ ద్ాుఁటి చనుఁగ రాదు; వేయునేల; మాకు విషుణ ప్రభావంబుుఁ ద్ెలుప్వయా స్ూత! ధ్ీస్మే్త!

1-51-వచనము మఱియుుఁ గప్టమానవుండును గూఢుండు న ైన మాధవుండు రామ స్హితుం డెై యతిమానుషంబు ల ైన ప్రాకమీంబులు సేస నుఁట; వాని వివర ంప్ుము; కల్లయుగంబు రాుఁగల దని వ ైషణవక్ేతరంబున ద్ీరసా్తర నిమితతంబున హ్ర కథలు విన న డగల్లగ నిల్లచితిమి, ద్ెైవయోగంబున.

1-52-కంద ప్దాము జలరాశి ద్ాుఁటుఁ గోర డి కలము జనుల్ కరణధ్ారుుఁ గాంచిన భంగ ం గల్ల ద్యష హ్రణ వాంఛా కల్లతులమగు మే్ము నినుిుఁ గంటిమి స్ూతా!

1-53-కంద ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

18

చారుతర ధరెరాశికి భారకుుఁడగు కృషుణ ుఁ డాతెప్దమున కేుఁగన్ భారకుుఁడు లేక యిెవినిుఁ జేరును ధరెంబు బలుప్ు స డి మునినాథా!

1-8-కథా స్ూచనంబు

1-54-వచనము అని యిట ి మహ్నీయగుణగర షుఠ లయిన శౌనకాద్వ మునిశేషీుఠ లడిగ న రోమహ్రిణప్ుతుత ర ం డయి యుగశీవీస్ుం డను ప్ేర నొప్రప నిఖిల ప్ురాణ వాాఖ్ాాన వ ైఖ్రీ స్మే్తుం డెైన స్ూతుండు.

1-55-మతేతభ వికీీడతిము స్ముుఁడెై యిెవిుఁడు ముకతకరెచయుుఁడెై స్నాియసరయిెై యొంటిుఁ బో వ మహాభీతి నొహ్ో కుమార! యనుచున్ వాాస్ుండు చీరంగ వృ క్షములుం దనెయతం బరతిధినులు స్కకం జేస మునిటాి భూ తమయున్ మొొక కద బాదరాయణిుఁ దపో ధనాాగణీిన్ ధ్ీమణిన్.

1-56-ససీ్ ప్దాము కారావర్ంబును గారణ స్ంఘంబు; నధ్వకర ంచి చర ంచు నాతెతతతవ మధ్ాాతె మనుఁబడు నటిా యధ్ాాతెముుఁ; ద్ెల్లయుఁ జేుఁయుఁగుఁ జాలు ద్ీప్ మగుచు స్కలవేదములకు సారాంశమ్మై యేిక; మ్మై యసాధ్ారణమగు ప్రభావ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

19

రాజకంబెైన ప్ురాణ మరెంబును; గాఢ స్ంసారాంధకార ప్టల్ల

1-56.1-తేటగీతి

ద్ాుఁటుఁ గోర డివార కి దయ దల్లరప నే తపో నిధ్వ వివర ంచె నేరపడంగ నటిా శుకనామధ్ేయు మహాతెగేయు విమల విజాఞ న రమణీయు వేడకుఁ గ్లుతు.

1-57-కంద ప్దాము నారాయణునకు నరునకు భారతికిని మొొకిక, వాాస్ు ప్దములకు నమ సాకరము సేసర వచింతు ను ద్ారగంీథంబు, దళిత తను బంధంబున్.

1-58-వచనము అని యిట ి ద్ేవతాగురు నమసాకరంబుసేసర యిటినియిె "మునీందుర లారా! ననుి మీరు నిఖిల లోక మంగళ్ంబెైన ప్రయోజనం బడిగ తిర ; ఏమిటం కృషణ స్ంప్రశింబు సేయంబడు? న విింధంబున నాతె ప్రస్నింబగు? నిర ిఘియు నిరేేతుకయున ై హ్ర భకిత యేి రూప్ంబునం గలుగు? నద్వ ప్ురుషులకుుఁ బరమ ధరెం బగు, వాస్ుద్ేవుని యందుుఁ బరయోగ ంప్ుఁ బడిన భకితయోగంబు వ ైరాగా విజాఞ నంబులం బుటిాంచు; నారాయణ కథలవలన న యిేా ధరెంబులు దగులువడ వవి నిరరాకంబులు; అప్వర్ప్రాంతం బయిన ప్రధరెంబునకు దృషా శీుత ప్రప్ంచారాంబు ఫలంబు గాదు; ధరెంబు నందవాభిచార యిెైన యరాంబునకుుఁ గామంబు ఫలంబు గాదు; విషయభోగంబెైన

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

20

కామంబున కింద్వరయప్ీరతి ఫలంబు గాదు; ఎంత తడవు జీవించు నంతియ కామంబునకు ఫలంబు; తతతవజిజాఞ స్ గల జీవునకుుఁ గరెంబులచేత న యాద్వ స్ుప్రసరదధం బద్వయు నరాంబు గాదు; తతతవజిజాఞ స్ యనునద్వ ధరెజిజాఞ స్ యగుటుఁ గ్ందఱు ధరెంబె తతతవం బని ప్లుకుదురు. తతతవవిదులు జాఞ నం బనుప్ేర నదియం బెైన యద్వ తతత వ మని యెిఱుంగుదురు; ఆ తతతవంబు నౌప్నిషదులచేత బరహ్ె మనియు, హ రణాగరుాలచేతం బరమాతె యనియు, సాతితులచేత భగవంతుం డనియును బలుకంబడు; వేద్ాంత శవీణంబున గహీింప్ంబడి జాఞ న వ ైరాగాంబులతోడం గూడిన భకితచేతుఁ దతపరుల ైన ప్ దాలు క్ేతరజుఞ ండెైన యాతె యందుుఁ బరమాతెం బొ డగందురు; ధరెంబునకు భకిత ఫలంబు; ప్ురుషులు వరాణ శమీధరె భేదంబులం జేయు ధరెంబునకు మాధవుండు స్ంతోషరంచుటయిె సరద్వధ ; ఏక చితతంబున నితాంబును గోవిందు నాకర ణంప్నుం వర ణంప్నుం దగుుఁ; జకాీయుధ ధ్ాానం బను ఖ్డ్ంబున వివేకవంతు లహ్ంకార నిబదధంబెైన కరెంబు దుర ంచివ ైతురు; భగవంతుని యందల్ల శదీధయు నప్వర్దం బగు తతకథాశవీణాదుల యం దతాంతాస్కితయుుఁ బుణాతీరాా వగాహ్న మహ్తేసవాదులచే సరద్వధంచు కరెనిరూెలన హేతువు ల ైన కమలలోచను కథలం ద్ెవిండు రతిసేయు విననిచుగ ంచు, వాని కితరంబు ల విియు రుచి ప్ుటిాంప్నేరవు; ప్ుణాశవీణకీరతనుం డెైన కృషుణ ండు తనకథలు వినువార హ్ృదయంబు లందు నిల్లచి, శుభంబు లాచర ంచు నశుభంబులు ప్ర హ్ర ంచు; నశుభంబులు నషాంబు లయిన భాగవతశాస్త రసేవా విశేషంబున నిశులభకిత యుదయించు; భకిత కలుగ రజస్తమోగుణ ప్రభూతంబు ల ైన కామ లోభాదులకు వశంబుగాక చితతంబు స్తతవగుణంబునుఁ బరస్నిం బగుుఁ; ప్రస్నిమనస్ుకం డెైన ముకతస్ంగుం డగు; ముకతస్ంగుం డైెన నీశిరతతతవజాఞ నంబు సరద్వధంచు; నీశిరుండు గానంబడినుఁ జిజాడగథీనరూప్ం బెైన

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

21

యహ్ంకారంబు భినిం బగు; నహ్ంకారంబు భినింబెైన నస్ంభావనాద్వ రూప్ంబు లగు స్ంశయంబులు విచిఛనింబు లగు; స్ంశయవిచేఛదం బెైన ననారబధఫలంబు ల ైన కరెంబులు నిశేశషంబుల ై నశించుం గావున.

1-59-కంద ప్దాము గురుమతులు తప్స్ు లంతః కరణంబుల శుద్వధ సేయ ఘనతరభకితన్ హ్ర యందు స్మర పంతురు ప్రమానందమున భినిభవబంధనుల ై.

1-60-తరళ్ము ప్రమప్ూరుషుుఁ డొకకుఁ డాఢుాుఁడు పాలనోదావ నాశముల్ స ర ద్వుఁ జేయు ముకుంద ప్దెజ శూల్ల స్ంజఞలుఁ బరా కృత స్ుుర త స్తతవ రజస్తమంబులుఁ బొ ందు నందు శుభసరాతుల్ హ్ర చరాచరకోటి కిచుు ననంత స్తతవ నిరూఢుుఁడెై.

1-61-వచనము మఱియు నొకక విశేషంబు గలదు; కాషఠ ంబుకంటె ధూమంబు, ధూమంబుకంటెుఁ దరయిామయం బయిన వహిి యిెట ి విశేషంబగు నట ి తమోగుణంబుకంటె రజోగుణంబు, రజోగుణంబుకంటె బరహ్ెప్రకాశకం బగు స్తతవగుణంబు విశిషాం బగు; తొలి్ల మునులు స్తతవమయుం డని భగవంతు హ్ర నధ్యక్షజుం గ్ల్లచిర ; కొందఱు స్ంసార మందల్ల మే్లుకొఱకు ననుాల సేవింతురు; మోక్ారుా లయిన వారలు ఘోరరూప్ు ల ైన భూతప్తుల విడిచి దే్వతాంతర నిందసేయక శాంతులయి నారాయణ కథల యంద్ే ప్రవర తంతురు; కొందఱు రాజస్ తామస్ులయి సరర యు న ైశిరాంబును బరజలనుం గోర ప్రతృభూత ప్రజేశాదుల

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

22

నారాధ్వంతురు; మోక్ష మిచుుటం జేసర నారాయణుండు సేవుాండు; వేద యాగ యోగకియీా జాఞ న తపో గతి ధరెంబులు వాస్ుద్ేవ ప్రంబులు; నిరు్ ణుం డయిన ప్రమే్శిరుండు గలుగుచు, లేకుండుచు తిరగుణంబుల తోడం గూడిన తన మాయచేత నింతయు స్ృజియించి, గుణవంతుని చందంబున నిజమాయా విలసరంతంబు లయిన గుణంబులలోుఁ బరవేశించి విజాఞ నవిజృంభితుండెై వ లుుఁగు; నగ ి యొకకరుం డయుాుఁ బెకుక మాొుఁకు లందుుఁ ద్ేజర లుి చుుఁ బెకకండెైర తోుఁచు తెఱంగున విశాితెకుం డెైన ప్ురుషుం డొకకండ తనవలనం గల్లగ న నిఖిల భూతంబు లందు నంతరాామి రూప్ంబున ద్ీప్రంచు; మహాభూత స్ూక్ేెంద్వరయంబులతోడం గూడి, గుణమయంబు లయిన భావంబులం దనచేత నిర ెతంబు ల ైన భూతంబు లందుుఁ దగులు వడక తదు్ ణంబు లనుభవంబు సేయుచు, లోకకరత యైెిన యతండు ద్ేవ తిరాఙ్ెనుష్ాాద్వ జాతు లందు ల్మల నవతర ంచి లోకంబుల రక్ించు" నని, మఱియు స్ూతుుఁ డిటినియిె.

1-62-ససీ్ ప్దాము మహ్దహ్ంకార తనాెతర స్ంయుకుత ుఁడెై; చారు ష్ో డశ కళాస్హితుుఁ డగుచుుఁ బంచమహాభూత భాసరతుండెై శుదధ ; స్తుత వుఁడెై స్రాితిశాయి యగుచుుఁ జరణోరు భుజ ముఖ్ శవీణాక్ి నాసా శి; రములు నానాస్హ్స్రములు వ లుుఁగ నంబర కేయూర హార కుండల కిర;ీ టాదులు ప్ కుకవలేమరుచుండుఁ

1-62.1-తేటగీతి

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

23

బురుషరూప్ంబు ధర యించి ప్రుుఁ డనంతుుఁ డఖిల భువన ైకవరతన యతిమమర మానితోద్ార జలరాశి మధామునను యోగ నిద్రా విలాసరయిెై యొప్ుపచుండు.

1-9-ఏకవింశతావతారములు

1-63-వచనము అద్వ స్కలావతారంబులకు మొదల్ల గని యైెిన శ్రమీనాిరాయణ ద్ేవుని విరాజమానం బయిన ద్వవారూప్ంబు; ద్ానిం బరమ యోగీందుర లు దర శంతురు; అప్పరమే్శిరు నాభీకమలంబువలన స్ృషరాకరతలలోన శేషీుఠ ండెైన బరహ్ె యుదయించె; నతని యవయవసాా నంబుల యందు లోకవిసాత రంబులు గల్లపంప్ంబడియిె; మొదల నద్ేావుండు కౌమారాఖ్ా స్ర్ంబు నాశయీించి బరహ్ెణుాండెై దుశురంబెైన బరహ్ెచరాంబు చర యించె; ర ండవ మాఱు జగజాననంబుకొఱకు రసాతలగత యయిన భూమి న తుత చు యజేఞశుండయి వరాహ్ద్ేహ్ంబుుఁ ద్ాల ు; మూడవ తోయంబున నారదుం డను ద్ేవర ియిెై కరెనిరోెచకంబెైన వ ైషణవతంతరంబు స ప్ ప; నాలవ ప్ర ధరెభారాా స్ర్ంబు నందు నరనారాయణాభిధ్ానుం డెై దుషకరంబెైన తప్ంబు సేస ుఁ బంచమావతారంబునం గప్రలుం డను సరద్ేధశుం డయి యాస్ుర యను బరా హ్ెణునకుుఁ దతతవ గాీమ నిరణయంబు గల సాంఖ్ాంబు నుప్ద్ేశించె; నాఱవ శరీరంబున ననస్ూయాద్ేవి యందు నతిరమహామునికిం గుమారుండెై యలరుకనికిుఁ బరహిాద ముఖ్ుాలకు నాతెవిదాుఁ దె్ల్లప్ ; నేడవ విగహీ్ంబున నాకూతి యందు రుచికి జనిెంచి,యజుఞ ం డనుఁ ప్రకాశమానుండెై యమాద్వ ద్ేవతలం గూడి, సాియంభువమనింతరంబు రక్ించె; అషామ మూర తని మే్రుద్ేవి యందు నాభికి జనిెంచి యురుకమీుం డనం

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

24

బరసరదుధ ండెై విదిజానులకుుఁ బరమహ్ంస్ మార్ంబుం బరకటించె; ఋషులచేతుఁ గోరంబడి తొమిెదవ జనెంబునుఁ బృథుచకవీర తయిెై భూమిని ధే్నువుం జేసర స్మస్త వస్ుత వులం బద్వక ; చాక్షష మనింతర స్ంపి్వంబున దశమం బెైన మీనావతారంబు నొంద్వ మహమరూప్ం బగు నావ న కికంచి వ ైవస్ితమనువు నుదధర ంచె; స్ముదర మథన కాలంబునం బదునొకొండవ మాఱు కమఠాకృతిని మందరాచలంబుుఁ దన ప్ృషఠ కరపరంబున నేరపర యిెై నిల్లప్ ; ధనింతర యను ప్ండెరండవ తనువున స్ురాస్ుర మధామాన క్మరపాథయధ్వ మధా భాగంబున నమృత కలశ హ్స్ుత ండెై వ డల ుఁ; బదమూుఁడవద్వ యయిన మోహినీ వేషంబున నస్ురుల మోహితులం జేసర స్ురల నమృతాహారులం గావించెుఁ బదునాలుగవద్వ యిెైన నరసరంహ్రూప్ంబునం గనకకశిప్ుని స్ంహ్ర ంచెుఁ; బదునేనవద్వ యిెైన కప్ట వామనావతారంబున బల్లని బదతరయంబు యాచించి మూుఁడులోకంబుల నాకమీించెుఁ; బదునాఱువద్వ యిెైన భార్వరామాకృతిని గుప్రతభావంబుుఁ ద్ాల్లు బరా హ్ెణ ద్యరహ్ు లయిన రాజుల నిరువద్వయొకక మాఱు వధ్వయించి భూమి నిఃక్షతత రంబు గావించె; బదునేడవద్వ యిెైన వాాస్ గాతరంబున నలపమతు లయిన ప్ురుషులం గరుణించి వేదవృక్షంబునకు శాఖ్ లేరపఱచెుఁ బదున నిమిదవ ద్ెైన రామాభిధ్ానంబున ద్ేవకారాారాంబు రాజతింబు నొంద్వ స్ముదరనిగహీాద్వ ప్రాకమీంబు లాచర ంచె; నేకోనవింశతి వింశతితమంబు ల ైన రామకృషణ రూప్ంబులచే యదువంశంబు నందు స్ంభవించి; విశింభరా భారంబు నివార ంచె; నేకవింశతితమం బెైన బుదధనామధ్ేయంబునం గల్లయు గాదావస్రంబున రాక్షస్ స్మోెహ్నంబుకొఱకు మధాగయా ప్రద్ేశంబున జినస్ుతుండయి ద్ేజర లుి ; యుగస్ంధ్వ యందు వస్ుంధరాధ్ీశులు చోరపరా యుల ై స్ంచర ంప్ విషుణ యశుం డను విప్ుు నికిుఁ గల్లక యను ప్ేర నుదావింప్ంగలం" డని; యిటినియిె.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

25

1-64-మతేతభ వికీీడతిము స్రసరం బాసరన వేయు కాలువల యోజన్ విషుణ నం ద్ెైన శ్ర ీకర నానా ప్రకటావతారము లస్ంఖ్ాాతంబు లురీిశులున్ స్ురలున్ బరా హ్ెణస్ంయమీందుర లు మహ్రుి ల్ విషుణ నంశాంశజుల్ హ్ర కృషుణ ండు బలానుజనుెుఁ డెడ లే; ద్ా విషుణ ుఁడౌ నేరపడన్.

1-65-కంద ప్దాము భగవంతుం డగు విషుణ ుఁడు జగముల క వేిళ్ రాక్షస్వాధ గలుగుం దగ నవేిళ్లుఁ దడయక యుగయుగమునుఁ బుటిా కాచు నుదాలి్మలన్.

1-66-ఆటవ లద్వ అతిరహ్స్ామ్మైన హ్ర జనె కథనంబు మనుజుుఁ డెవిుఁ డేని మాప్ు రేప్ుుఁ జాల భకితతోడుఁ జద్వవిన స్ంసార దుఃఖ్రాశిుఁ బాసర తొలుఁగ పో వు.

1-67-వచనము వినుం డరూప్ుం డయి చిద్ాతెకుం డయి ప్రుఁగు జీవునికిం బరమే్శిరు మాయాగుణంబు ల ైన మహ్ద్ాద్వ రూప్ంబులచేత నాతెసాా నంబుగా స్ూా లశరీరంబు విరచితం బైెన, గగనంబు నందుుఁ బవనాశితీ మే్ఘ స్మూహ్ంబును, గాల్ల యందుుఁ బార ావధూళిధూస్రతింబును నేరీతి నారీతి దరషా యగు నాతె యందు దృశాతింబు బుద్వధమంతులు గానివార చేత నారోప్రంప్ంబడు నీ స్ూా లరూప్ంబుకంటె నదృషాగుణం బయి యశీుతం బెైన వస్ుత

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

26

వగుటం జేసర వాకతంబు గాక స్ూక్షెం బెై కరచరణాదులు లేక జీవునికి నొండొక రూప్ంబు విరచితంబెై యుండు; స్ూక్షెుఁ డయిన జీవునివలన నుత్క్ాంతి గమనాగమనంబులం బునరానెంబు ద్య ుఁచు; న ప్ుప డమ స్ూా ల స్ూక్షె రూప్ంబులు ర ండు స్ిరూప్ స్మాగ ఞాానంబునుఁ బరతిషేధ్వంప్ుఁ బడు; నప్ుడ నవిదాం జేసర యాతెను గల్లపంప్ంబడు ననియుం ద్ెల్లయు నప్ుపడు జీవుండు బరహ్ె దరశనంబున కధ్వకార యగు; దరశనం బన జాఞ న ైక స్ిరూప్ంబు; విశారదుం డెైన యిాశిరునిద్ెై కీడీించుచు నవిదా యనంబడుచుని మాయ యుప్రతయిెై యిెప్ుపడు ద్ాన విద్ాారూప్ంబునం బర ణత యగు నప్ుపడు జీవోపాధ్వ యయిన స్ూా లస్ూక్షెరూప్ంబు దహించి జీవుడు కాషఠ ంబు లేక తేజర లుి వహిి చందంబునం ద్ాన యుప్రతుం డయి బరహ్ెస్ిరూప్ంబునం బొ ంద్వ ప్రమానందంబున విరాజమానుం డగు; ఇట ి తతతవజుఞ లు స ప్ుపదు" రని స్ూతుం డిటినియిె.

1-68-చంప్కమాల

జననము లేక కరెముల జాడలుఁ బో క స్మస్త చితత వ రతనుుఁడగు చకికీిం గవు లుద్ార ప్దంబుల జనెకరెముల్ వినుతులు సేయుచుండుదురు వేదరహ్స్ాములందు న ందుుఁ జూ చిన మఱి లేవు జీవునికిుఁ జ ప్రపన క ైవడి జనెకరెముల్.

1-69-మతేతభ వికీీడతిము భువనశేణీి నమోఘల్మలుుఁ డగుచుం బుటిాంచు రక్ించు నం తవిధ్వంజేయు మునుంగుఁడందు; బహ్ుభూతవరా తమం ద్ాతెతం తరవిహారసరాతుడెై షడింద్వరయ స్మస్తప్ీరతియున్ దవుిలన్ ద్వవిభంగ ం గ్నుుఁ జికకుఁ డింద్వరయములం ద్వరప్ుపన్ నిబంధ్వంచుచున్.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

27

1-70-చంప్కమాల

జగదధ్వనాథుుఁడెైన హ్ర స్ంతతల్మలలు నామరూప్ముల్ దగ ల్ల మనోవచోగతులుఁ ద్ార కకచాతుర యిెంత గల్్లనన్ మిగ ల్ల కుతరకవాద్వ తగ మే్రలు సేసర యిెఱుంగ నేరుునే? యగణిత నరతనకమీము నజుఞ ుఁ డెఱింగ నుతింప్ నోప్ునే?

1-71-ఉతపలమాల

ఇంచుక మాయలేక మద్వ న ప్ుపడు బాయని భకితతోడ వ ర తంచుచు న విుఁడేని హ్ర ద్వవాప్ద్ాంబుజ గంధరాశి సే వించు నతం డెఱుంగు నరవింద భవాదులక ైన దురిభో దంచితమ్మైన యా హ్ర యుద్ార మహాదుాత కరెమార్ముల్.

1-72-మతేతభ వికీీడతిము హ్ర పాదదియభకిత మీ వలన నిటాి రూఢమ్మై యుండునే తిరుగంబాఱదు చితతవృతిత హ్ర ప్ ై ద్ీప్రంచి మీలోప్లన్ ధరణీద్ేవతలార! మీరలు మహాధనుాల్ స్మస్తజుఞ లున్ హ్ర చింతన్ మిముుఁ జ ంద వ నిడును జనాెంతరియథాయోగముల్

1-10-శుకుడుభాగవతంబుజ ప్ుపట

1-73-ససీ్ ప్దాము ప్ుణాకీరతనుుఁడెైన భువనేశు చర తంబు; బరహ్ెతులాంబెైన భాగవతము స్కలప్ురాణరాజము ద్ొ లి్ల లోకభ; దరముగ ధనాముగ మోదముగుఁ బీరతి

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

28

భగవంతుుఁడగు వాాస్భటాా రకుుఁ డొనర ు; శుకుుఁ డనియిెడుుఁ తన స్ుతునిచేతుఁ జద్వవించె నింతయు స్కలవేద్ేతిహా; స్ములలోప్ల న లి సారమ్మైన

1-73.1-ఆటవ లద్వ యిా ప్ురాణమ్మలి న లమి నా శుకయోగ గంగ నడుమ నిల్లు ఘన విరకిత యొదవి మునులతోడ నుప్విషుా ుఁ డగు ప్రీ క్ినిరేందుర ుఁ డడుగుఁ జ ప్ ప వినుుఁడు.

1-74-వచనము కృషుణ ండు ధరెజాఞ నాదులతోడం దన లోకంబునకుం జనిన ప్రమెటం గల్లకాల ద్యష్ాంధకారంబున నషాదరశను ల ైన జనులకు; నిప్ుప డిప్ుపరాణంబు కమలబంధుని భంగ నునిద్వ; నాుఁ డందు భూర తేజుండయి కీర తంచుచుని విప్రర ివలన నేుఁ బఠ ంచిన కీమంబున నామద్వకి గోచర ంచి నంతయ వినిప్రంచెద" ననిన స్ూతునకు ముని వరుండయిన శౌనకుం డిటినియిె.

1-75-శారూా ల వికీీడితము స్ూతా! యిే యుగవేళ్ నేమిటికి న చోుటన్ మునిశేషీుఠ నే శలీతల్ గోర ర ? యిేమి హేతువునక ై, శలధ్వంచి లోక ైక వి ఖ్ాాతిన్ వాాస్ుడుుఁ మునుి భాగవతముం గల్లపంచెుఁ? దతుపతుత ర ుఁడే ప్ీరతిన్ రాజునకీ ప్ురాణకథుఁ జ ప్ పం? జ ప్పవే యంతయున్.

1-76-వచనము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

29

బుధ్ేంద్రా ! వాాస్ప్ుతుత ర ండెైన శుకుండను మహాయోగ స్మదరశనుండేకాంతమతి మాయాశయనంబువలనం ద్ెల్లసరన వాుఁడుగూఢుండు మూఢునికియీ నుండు నిరస్తఖ్ేదుం డద్వయునుంగాక.

1-77-తరళ్ము శుకుుఁడు గోచియు లేక ప్ ైుఁ జనుఁ జూచి తోయములందు ల జాకుుఁ జల్లంప్క చీర లొలిక చలుి లాడెడి ద్ేవక నాకలు హా! శుక! యంచు వ నక జనంగ వాాస్ునిుఁ జూచి యం శుకములన్ ధర యించి సరగు్ న స్ుర కిక రందఱు ధ్ీనిధ్ీ!

1-78-వచనము మఱియు నగుిండుుఁ దరుణుండున ై చను తన కొడుకుం గని వస్త రప్ర ధ్ానం బొ నర ంప్క వస్త రధ్ార యు వృదుధ ండును న ైన తనుం జూచి చేలంబులు ధర యించు ద్ేవరమణులం గని వాాస్ుండు కారణం బడిగ న వారలు, నీ ప్ుతుర ండు "సీత ర ప్ురుషు లన డు భేదదృషరా లేక యుండు; మఱియు నతండు నిర ికలుపండు గాన నీకు నతనికి మహాంతరంబు గల" దని రటిా శుకుండు కురుజాంగల ద్ేశంబుల స చిు హ్సరతనాప్ురంబునుఁ బరరజనంబులచే న ట ి జాఞ తుండయిెా? మఱియు నునెతుత ని కియీ మూగ తెఱంగున జడుని భంగ నుండు నమెహాయోగ కి రాజర ి యిెైన ప్రకీ్ినెహారాజు తోడ స్ంవాదం బెట ి సరద్వధంచె? బహ్ుకాలకథనీయం బయిన శ్రభీాగవతనిగమ వాాఖ్ాానం బేరీతి సాగ ? నయోాగ ముఖ్ుాండు గృహ్స్ుా ల గృహ్ంబుల గోవును బద్వకిన యంత దడవు గాని నిలువంబడం; డతండు గోద్యహ్నమాతర కాలంబు స్ంచర ంచిన సా్లంబులు తీరాంబు లగు నండుర ; ప్ దాకాలం బేక ప్రద్ేశంబున న ట ి ండె? భాగవతోతతముం డెైన జనపాలుని జనె కరెంబు లే ప్రకారంబు? వివర ంప్ుము.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

30

1-79-ససీ్ ప్దాము పాండవ వంశంబు బలము మానంబును; వర ధలిుఁ గడిమి న వాిుఁడు మనియిెుఁ; బర ప్ంథవరాజులు భరాెద్వ ధనముల; నర ుంతు ర విని యంఘి్ొయుగముుఁ; గుంభజ కరాణ ద్వ కురు భట వూాహ్ంబు; స చిు చెండాడెనే శూరు తండిర; గాంగేయ స ైనికాకాీంత గోవర్ంబు; విడిప్రంచి తెచెు నే వీరుతాత;

1-79.1-ఆటవ లద్వ యటిా గాఢకీర త యగు ప్రీక్ినెహా రాజు విడువరాని రాజాలక్ిెుఁ బర హ్ర ంచి గంగుఁ బరాయోప్విషుా ుఁడె ైయస్ువు లుండ, నేల యడుఁగ యుండె?

1-80-ఉతపలమాల

ఉతతమకీరుత ల ైన మనుజోతతము లాతెహితంబు ల నిడుం జితతములందుుఁ గోరరు హ్సరంచియు, లోకుల క లి నరా స్ం ప్తితయు భూతియున్ స్ుఖ్ము భదరముుఁ గోరుదు రనారక్షణా తుాతతమమ్మైన మే్ను విభుుఁ డూరక యిేల విరకితుఁ బాస నో?

1-81-కంద ప్దాము సారముల న లి న ఱుగుదు పారగుుఁడవు భాషలందు బహ్ువిధ కథనో

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

31

ద్ారుుఁడవు మాకు స్రిముుఁ బారము ముటాంగుఁ దె్ల్లయుఁబలుకు మహాతాె!

1-11-వాాస్చింత

1-82-వచనము అని యడిగ న, శౌనకాద్వ మునిశేషీుఠ లకు స్ూతుం డిటినియిెుఁ "దృతీయం బెైన ద్ాిప్రయుగంబు ద్ీఱు స్మయంబున నుప్ర చరవస్ువు వీరాంబున జనిెంచి, వాస్వి నాుఁ దగు స్తావతి యందుుఁ బరాశరునికి హ్ర కళ్ం జేసర, విజాఞ ని యయిన వేదవాాస్ుండు జనిెంచి యొకకనాుఁడు బదర కాశమీంబున స్రస్ితీనద్ీ జలంబుల సాినాద్వ కరెంబులం ద్ీర ు శుచియిెై, ప్రులు లేని చోట నొంటిుఁ గూరుుండి స్ూరోాదయవేళ్ నతీతానాగతవరతమానజుఞ ం డయిన యా ఋషర వాకతంబు గాని వేగంబుగల కాలంబునం జేసర యుగధరెంబులకు భువి సాంకరాంబు వొందు; యుగయుగంబుల భరతిక శరీరంబు లకు శకిత స్నింబగుుఁ బురుషులు నిస్సతుత వలు ధైె్రాశూనుాలు మందప్రజుఞ లలాపయువులు దురబలులు నయిెాద రని, తన ద్వవాదృషరాం జూచి, స్రివరాణ శమీంబులకు హితంబు సేయం దలంచి, నలుగురు హ్ో తలచేత ననుషరఠ ంప్ందగ ప్రజలకు శుద్వధకరంబు ల ైన వ ైద్వక కరెంబు లగు, యజఞంబు ల డతెగకుండుకొఱకు నేకం బయిన వేదంబు, ఋగాజుసాసమాధరిణంబులను నాలుుఁగు నామంబుల విభాగ ంచి యితిహాస్ ప్ురాణంబు లనిియుుఁ బంచమవేదం బని ప్ల క నందు.

1-83-ససీ్ ప్దాము ప్ ైలుండు ఋగేిద ప్ఠనంబు ద్ొరుఁకొన ; సామంబు జ ైమిని స్దువుచుండ ె

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

32

యజువు వ ైశంపాయనాఖ్ుాండు గ ైకొన ుఁ; దుద్వ నధరిము స్ుమంతుుఁడు ప్ఠ ంచె నఖిల ప్ురాణేతిహాస్ముల్ మా తండిర; రోమహ్రిణుుఁడు నిరూఢిుఁ ద్ాల ుుఁ దమతమ వేద మా తప్స్ులు భాగ ంచి; శిషాస్ంఘములకుుఁ జ ప్రప రంత

1-83.1-తేటగీతి

శిషుా ల లిను నాతీెయశిషాజనుల కంత బహ్ుమార్ములు స ప్రప యనుమతింప్ుఁ బెకుకశాఖ్లు గల్లగ యిా ప్ృథవవిలోన నిగమ మొపాపర భూస్ుర నివహ్మందు.

1-84-వచనము ఇట ి మే్ధ్ావిహమను లయిన ప్ురుషులచేత నటిా వేదంబులు ధర యింప్బడు చునివి; మఱియు ద్ీనవతసలుం డయిన వాాస్ుండు సీత ర శూదుర లకుం ద్ెైరవర ణకాధములకు వేదంబులు విన నరేంబులుగావు గావున మూఢుల క లి మే్లగు నని భారతాఖ్ాానంబు చేసరయు నముెని భూతహితంబు నందుుఁ దన హ్ృదయంబు స్ంతసరంప్కుని స్రస్ితీతటంబున నొంటి యుండి, హేతువు వితర కంచుచుుఁ దనలో నిటినియిె.

1-85-ససీ్ ప్దాము వరతధ్ార న ై వేదవహిి గురుశేణీి; మనిింతు విహితకరెములుఁ గ్ఱుఁత ప్డకుండ నడుప్ుదు భారతమిషమునుఁ;

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

33

బల్లకితి వేద్ారాభావ మ్మలి మునుకొని సీత రశూదరముఖ్ాధరెము లందుుఁ; ద్ెల్లప్రతి నేుఁజ లి ద్ీనుఁ జేసర యాతె స్ంతస్ మంద ద్ాతెలో నీశుండు; స్ంతసరంప్క యుని జాడ ద్య ుఁచ ె

1-85.1-ఆటవ లద్వ హ్ర క ియోగ వరుల కభిలషరతంబెైన భాగవత విధంబుుఁ బలుకన ైతి మోస్మయిెాుఁ దె్ల్లవి మొనయదు మఱచితి ననుచు వగచుచుని యవస్రమున.

1-12-నారద్ాగమనంబు

1-86-ససీ్ ప్దాము తన చేతి వలికీతంతీర స్ినంబున; స్తత నారాయణశబా మొప్ప నానన స్ంభూత హ్ర గీతరవ స్ుధ్ా ;ధ్ారల యోగీందరతతులు స కకుఁ గప్రల జటాభార కాంతిప్ుంజంబుల ;ద్వశలు ప్రభాత ద్ీధ్వతి వహింప్ుఁ దనులగి తులసరకా ద్ామగంధంబులు; గగనాంతరాళ్ంబు గప్రపకొనుఁగ

1-86.1-ఆటవ లద్వ వచెు మింటనుండి వాస్వీనందను కడకు మాటలాడుఁ గడుఁకతోడ భదరవిమలకీర తపారగుుఁ డారూఢ నయవిశారదుండు నారదుండు.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

34

1-87-కంద ప్దాము కనియిెన్ నారదుుఁ డంతన్ వినయిెైక విలాస్ు నిగమ విభజన విద్ాా జనితోలాి స్ున్ భవదుః ఖ్నిరాస్ున్ గురుమనోవికాస్ున్ వాాస్ున్.

1-88-వచనము ఇట ి నిజాశమీంబునకు వచిున నారదు న ఱింగ లేచి వాాస్ుండు విధ్వవత్ కమీంబునం బూజించిన నతండు లేనగవు న గడెడి మొగంబుతోడ విప్ంచికా తంతిర వేరల మీట చు నిటినియిె.

1-89-ఉతపలమాల

ధ్ాతవు, భారతశీుతివిధ్ాతవు, వేదప్ద్ారాజాతవి జాఞ తవు, కామముఖ్ార ప్ుషటకవిజేతవు, బరహ్ెతతతవని రేణతవు, యోగ నేతవు, వినీతుుఁడ వీవు చల్లంచి చెలిరే కాతరుక ైవడిన్ వగవుఁ గారణ మే్మి? ప్రాశరాతెజా!

1-90-వచనము అనినుఁ బారాశరుాం డిటినియిె.

1-91-కంద ప్దాము ప్ుటిాతి వజు తనువునుఁ జే ప్టిాతివి ప్ురాణప్ురుషు భజనము ప్దముల్ మ్మటిాతివి ద్వకుకలం దుద్వ ముటిాతివి మహాప్రబో ధమున మునినాథా!

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

35

1-92-వచనము అద్వయునుం గాక, నీవు స్ూరుానిభంగ మూుఁడు లోకములం జర ంతువు; వాయువు ప్గ ద్వ నఖిలజనులలోన మ్మలంగుదువు; స్రిజుఞ ండ వగుటం జేసర.

1-93-కంద ప్దాము నీ క ఱుుఁగరాని ధరెము లోకములను లేదు బహ్ువిలోకివి నీవున్ నా కొఱుఁత యిెటిా దంతయు నాకున్ వివర ంప్వయా నారద! కరుణన్.

1-94-వచనము అనిన నారదుం డిటినియిె.

1-95-ఉతపలమాల

అంచితమ్మైన ధరెచయ మంతయుుఁ జ ప్రపతి వందులోన నిం చించుక గాని విషుణ కథ లేరపడుఁ జ ప్పవు; ధరెముల్ ప్రప్ం చించిన మ్మచుునే గుణవిశేషము ల నిినుఁగాక నీకు నీ కొంచమెు వచుుటెలి హ్ర ుఁ గోర నుతింప్మి నారాప్ూజితా!

1-96-మతేతభ వికీీడతిము హ్ర నామస్ుత తి సేయు కావాము స్ువరాణ ంభోజ హ్ంసావళీ స్ురుచిభరా జితమ్మైన మానస్ స్రస్ూసూర తన్ వ లుంగ్ందు శ్ర ీహ్ర నామస్ుత తి లేని కావాము విచితరా రాా నిితం బయుా శ్రీ కరమ్మై యుండ; దయోగాదురెదనదతాకకోల గరాత కృతిన్.

1-97-మతేతభ వికీీడతిము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

36

అప్శబాంబులుఁ గూడియున్ హ్ర చర తరా లాప్ముల్ స్రిపా ప్ ప్ర తాాగము సేయుుఁ గావున హ్ర న్ భావించుచుం బాడుచున్ జప్ముల్ సేయుచు వీనులన్ వినుచు నశాీంతంబు గీర తంచుచుం దప్స్ుల్ సాధులు ధనుాలౌదురుగద్ా తతతవజఞ! చింతింప్ుమా.

1-98-వచనము మునీంద్రా ! నిర్తకరెంబెై నిరుపాధ్వకం బెైన జాఞ నంబు హ్ర భకిత లేకుని విశేషంబుగ శలభితంబు గాదు, ఫలంబు గోరక కరెం బీశిరునకు స్మరపణంబు సేయకుని నద్వ ప్రశస్తంబెై యుండదు; భకితహమనంబు లయిన జాఞ న వాచాకరె కౌశలంబులు నిరరాంబులు; గావున,మహానుభావుండవు, యథారాదరశనుండవు, స్కల ద్వగంత ధవళ్కీర తవి, స్తారతుండవు, ధృతవరతుండవు నగు నీవు నిఖిల బంధమోచనంబుకొఱకు వాస్ుద్ేవుని ల్మలావిశేషంబులు భకితతోడ వర ణంప్ుము; హ్ర వరణనంబు సేయక ప్రకారాంతరంబున నరాా ంతరంబులు వీక్ించి తద్వివక్ాకృత రూప్ నామంబులంజేసర ప్ృథగారశనుం డైెనవాని మతి ప్ నుగాల్లచేతం ద్వరప్పంబడి తప్పంజను నావ చందంబున న లవు సేర నేరదు; కామాకరెంబు లందు రాగంబు గల పరా కృతజనులకు నియమించిన ధరెంబులు స ప్రప శాస్కుండ వగు నీవు వగచుట తగ; దద్వ యెిట ా లనిన, వార లద్వయిే ధరెం బని జుగుప్రసతంబు లగు కామాకరెంబులు సేయుచుుఁ దతతవజాఞ నంబు మఱతురు; గావున, బుద్వధ మోహ్ంబు జనియింప్క తతిజుఞ ండవ ై వాధ్ా వియోగంబు సేయు" మని మఱియు నిటినియిె.

1-99-చంప్కమాల

ఎఱుిఁగ డువాుఁడు కరెచయ మ్మలిను మాని హ్ర స్ిరూప్మున్ న ఱయ న ఱింగ యవిలన నేరుప్ు జూప్ు గుణానురకుత ుఁడెై

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

37

తెఱకువ లేక కుీమెరుచు ద్ేహ్ధనాదాభిమాన యుకుత ుఁడెై యెిఱుుఁగని వానికిం ద్ెల్లయ నీశిరల్మల ల ఱుంగ చెప్పవే.

1-100-చంప్కమాల

తన కులధరెమున్ విడిచి ద్ానవవ ైర ప్ద్ారవిందముల్ ప్నిప్డి సేవసేసర ప్ర పాకము వొందక యిెవిుఁడేనిుఁ జ చిున మఱు మే్న న ైన నద్వ సరద్వధ వహించుుఁ దద్ీయ సేవుఁ బా సరనుఁ గుల ధరెగౌరవము సరద్వధ వహించున యిెనిి మే్నులన్.

1-101-వచనము అద్వగావున న ఱుక గలవాుఁడు హ్ర సేవకుం బరయతింబు సేయం దగు; గాలకమీంబున స్ుఖ్దుఃఖ్ంబులు పరా ప్త ంబు లయినను హ్ర సేవ విడువం దగదు; ద్ానం జేసర యూరావంబున బరహ్ె ప్రాంతంబు గ ీంద సాా వర ప్రాంతంబుుఁ ద్వరుగుచుని జీవులకు న యాద్వ వొందరా దటిా , మే్లు సరద్వధంచుకొఱకు హ్ర సేవ సేయవలయు; హ్ర సేవకుం డగువాుఁడు జననంబు నొంద్వయు ననుాని కియీ స్ంసారంబునం జికకండు; కమీెఱ హ్ర చరణ స్ెరణంబుుఁ జేయుచు భకిత రస్వశ్రకృతుం డయి విడువ నిచుగ ంప్ుఁడు; మఱియును.

1-102-సీస్ ప్దాము విషుణ ండు విశింబు, విషుణ నికంటెను; వేఱేమియును లేదు విశిమునకు భవవృద్వధలయము లా ప్రమే్శుచే నగు; నీ వ ఱుంగుదు గాద్ె నీ ముఖ్మున న ఱిుఁగ ంప్ బడాద్వ యేిక ద్ేశమున నీ; భువన భదరమునక ై ప్ుటిానటిా

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

38

హ్ర కళాజాతుండ వని విచార ంప్ుము, ; రమణతో హ్ర ప్రాకీమము ల లి

1-102.1-ఆటవ లద్వ వినుతిసేయు మీవు వినికియుుఁ జదువును ద్ాన మతుల నయముుఁ దప్ము ధృతియుుఁ గల్లమి క లి ఫలముగాద్ె ప్ుణాశలి కుుఁ గమలనాభుుఁ బొ గడుఁ గల్లగ నేని.

1-13-నారదుని ప్ూరికలపము

1-103-వచనము మహాతాె! నేను ప్ూరికలపంబునం ద్ొ లి్లుఁటి జనెంబున వేదవాదుల యింటిద్ాసరకిం బుటిా ప్రనినాుఁడు వారలచేుఁ బంప్ంబడి, యొకక వానకాలంబునుఁ జాతురాెస్ాంబున నేకసా్ల నివాస్ంబు సేయ నిశుయించు యోగ జనులకుం బర చరా సేయుచు.

1-104-కంద ప్దాము ఓటమితో న లిప్ుపడుుఁ బాటవమునుఁ బనులు సేసర బాలురతో నే యాటలకుుఁ బో క యొక జం జాటంబును లేక భకిత స్లుప్ుదు ననఘా!

1-105-కంద ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

39

మంగళ్మనుచును వారల యిెంగ ల్ల భక్ింతు వాన క ండకు నోడన్ ముంగల నిలతును నియతిని వ ంగల్ల కియీుఁ జనుదు నురు వివేకముతోడన్.

1-106-వచనము ఇటేిను వరాి కాల శరతాకలంబులు సేవించితి; వారును నా యందుుఁ గృప్సేసర రంత.

1-107-శారూా ల వికీీడతిము వారల్ కృషుణ చర తరముల్ చదువుఁగా వర ణంప్ుఁగాుఁ బాడుఁగా నా రావంబు స్ుధ్ారస్ప్రతిమమ్మై యశాీంతమున్ వీనులం ద్యరంబెై ప్ర ప్ూరణమ్మైన మద్వ స్ంతోషరంచి నే నంతటం బరా రంభించితి విషుణ సేవ కితరపరా రంభ దూరుండన ై.

1-108-వచనము ఇట ి హ్ర సేవారతిం జేసర ప్రప్ంచాతీతుండ న ై బరహ్ెరూప్కుండ నయిన నా యందు స్ూా లస్ూక్షెం బయిన యిా శరీరంబు నిజ మాయాకల్లపతం బని యిెఱింగ తి; యమెహాతుె లగు యోగ జనుల మూలంబున రజస్తమోగుణ ప్ర హార ణి యయిన భకిత స్ంభవించ;ె నంతుఁ జాతురాెస్ాంబు నిండిన నయోాగ జనులు యాతర సేయువార ల ై; ర విిధంబున.

1-109-మతేతభ వికీీడతిము అప్చారంబులు లేక నితాప్ర చరాాభకిత యుకుత ండన ై చప్లతింబును మాని నేుఁ గ్లువుఁగా స్ంప్ీరతుల ై వారు ని

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

40

షకప్టతింబున ద్ీనవతసలతతోుఁ గారుణా స్ంయుకుత ల ై యుప్ద్ేశించిర నాకు నీశిరరహ్సో ాద్ారవిజాఞ నమున్.

1-110-వచనము ఏనును వార యుప్ద్ేశంబున వాస్ుద్ేవుని మాయానుభావంబు ద్ెల్లసరతి; నీశిరుని యందు స్మర పతం బయిన కరెంబు ద్ాప్తరయంబు మానుప్ నౌషధం బగు; నే దరవాంబువలన నే రోగంబు జనియించె నా దరవాం బా రోగంబు మానుప్ నేరదు; దరవాాంతరంబులచేత న ైన చికితస మానుప్నోప్ు; ఇవిిధంబునుఁ గరెంబులు స్ంసార హేతుకంబు లయుా నీశిరార పతంబు ల ై తాము తముెుఁ జ ఱుప్ుకొన నోప్ర యుండు; నీశిరుని యందుుఁ జేయంబడు కరెంబు విజాఞ నహేతుకం బెై యిాశిర స్ంతోషణంబును భకితయోగంబునుం బుటిాంచు; నీశిరశిక్షం జేసర కరెంబులు సేయువారలు కృషణ గుణనామ వరణనస్ెరణంబులు సేయుదురు; ప్రణవప్ూరికంబులుగా వాస్ుద్ేవ ప్రదుామిస్ంకరిణానిరుదధ మూర త నామంబులు నాలుగు భకితం బల్లకి నమసాకరంబు సేసర మంతరమూర తయు మూర తశూనుాండు నయిన యజఞప్ురుషుం బూజించు ప్ురుషుండు స్మాగారశరశనుం డగు.

1-111-కంద ప్దాము ఏ నవిిధమునుఁ జేయుఁగ ద్ానవకులవ ైర నాకుుఁ దనయందల్ల వి జాఞ నము నిచెును మదను ష్ాఠ నము నతుఁ డెఱుుఁగు నీవు స్లుప్ుము ద్ీనిన్.

1-112-కంద ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

41

మునికులములోన మికికల్ల వినుకులు గలవాుఁడ వీవు విభుకీరుత లు నీ వనుద్వనముుఁ బొ గడ వినియిెడ ిజనములకున్ దుఃఖ్మ్మలి శాంతిం బొ ందున్.

1-113-వచనము ఇట ి నారదు జనెకరెంబులు విని కమీెఱ వాాస్ుం డిటినియిె.

1-114-మతేతభ వికీీడతిము విను మా భిక్షలు నీకు నిట ి కరుణన్ విజాఞ నముం జ ప్రప పో యిన బాలాంబున వృదధభావమున నీ కే రీతి స్ంచారముల్ స్న ? నీకిప్ుపడు ప్ూరికలపమతి యిే జాడం బరద్ీప్రంచెుఁ? ద తతనువుం బాసరన చందమ్మట ి ? చెప్ుమా ద్ాసీస్ుతతింబుతోన్.

1-115-వచనము అని యిట ి వాాస్ుం డడిగ న నారదుం డిటినియిె "ద్ాసీప్ుతుత ర ండ నయిన యిేను భిక్షలవలన హ్ర జాఞ నంబు గల్లగ యునింత.

1-116-సీస్ ప్దాము మముె నేల్లనవార మంద్వరంబునుఁ గల; ప్నుల లిుఁ గమీమున భకితుఁ జేసర తన ప్రాధ్ీనతుఁ దలుఁప్దు; స లసరతి; నలసరతి నాుఁకొంటి ననుచు వచిు మాప్ును రేప్ును మా తలి్ల మోహ్ంబు; స ంపార ముద్ాా ుఁడు చుంచు దువుి

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

42

ద్ేహ్ంబు నివురు మోద్వంచుుఁ గౌుఁగ టుఁ జేరుు; నర ెల్ల ననిిట ా లరసర మనుప్

1-116.1-ఆటవ లద్వ నేను విడిచి పో క యింట నుండితినయా, మోహిుఁగాక, యిెఱుక మోస్పో క మాఱు చింత లేక మౌనిన ై యిేనేండి వాుఁడ నగుచుుఁ గ్నిి వాస్రములు.

1-117-వచనము అంత.

1-118-కంద ప్దాము స్దనము వ లువడి తెరువునుఁ జ దరక మాతలి్ల రాతిరుఁ జీుఁకటివేళ్న్ మొదవుం బదుుఁకగ నొకఫణ ిప్దభాగముుఁ గఱచెుఁ దొ్రకకుఁబడి మునినాథా!

1-119-కంద ప్దాము నీలాయతభోగఫణా వాాళానలవిష మహ్ో గవీహిి జాిలా మాలావినిపాతితయిెై వరా ల న్ ననుుఁ గనితలి్ల వస్ుమతి మీుఁదన్.

1-120-ఉతపలమాల

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

43

తలి్ల ధర తిరప్ ై నొఱగ తలిడపాట నుుఁ జ ంద్వ చితతముం బలిటిలంగుఁ బరా ణములు వాసరనుఁ జూచి కలంగ కేను నా యులిములోన మోహ్రుచి నొందక స్ంగము వాస మే్లు రా జిల ి నటంచు విషుణ ప్దచింత యొనరపుఁగ బుద్వధ ుఁ జేరుుచున్.

1-121-వచనము ఉతతరాభిముంఖ్ుండ న ై యిేను వ డల్ల జనప్దంబులుుఁ బురంబులు బటాణంబులుుఁ గాీమంబులుుఁ బల ి లుుఁ మందలుుఁ గ రాత ప్ుళిందనివాస్ంబులు నుప్వనంబులుుఁ జితరధ్ాతు విచితిరతంబు లయిన ప్రితంబులు స్మద కర కర విదళిత శాఖ్లు గల శాఖిలును నివార త ప్థవకజనశమీాతిరేకంబు ల ైన తటాకంబులు బహ్ువిధ విహ్ంగ నినద మనోహ్రంబు ల ై వికచారవింద మధు పాన ప్రవశ ప్ర భరమద్ిమర స్ుందరంబు ల ైన స్రోవరంబులు ద్ాుఁటి చనుచు క్షతిపపాసాస్మే్తుండ న ై యొకక నద్ీహ్రదంబునుఁ గుీంకుల్లడి శుచిన ై నీరుద్రా వి గతశమీుండన ై.

1-122-కంద ప్దాము సాలావృక కప్ర భలుి క కోలేభ లులాయ శలా ఘూక శరభ శా రూా ల శశ గవయ ఖ్డ్ వాాళాజగరాద్వ భయద వనమధామునన్

1-123-వచనము దుస్తరంబుల ైన నీలవేణు కీచక గులె లతాగహ్ిరంబుల ప ంత నొకక రావిమాొని డగ్ఱుఁ గూరుుండి యిే విని చందంబున నా హ్ృదయగతుం బరమాతె స్ిరూప్ు హ్ర ం జింతించితి.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

44

1-14-నారదునిక ిద్వేుడుద్యచుట

1-124-శారూా ల వికీీడతిము ఆనంద్ాశీులు గనుిలన్ వ డల రోమాంచంబుతోుఁ దతపద ధ్ాానారూఢుుఁడ న ైన నా తలుఁప్ులో నద్ేావుుఁడుం ద్య ుఁచె నే నానంద్ాబధగతుండన ై యిెఱుుఁగలేన ైతిన్ ననునీిశిరున్ నానాశలకహ్మ్మైన యతతనువు గానన్ లేక యటింతటన్.

1-125-వచనము లేచి నిలుచుండి కమీెఱ నద్ేావుని ద్వవాాకారంబుుఁ జూడ నిచిఛంచుచు హ్ృదయంబున నిలుప్ుకొని యాతురుండునుంబో ల జూచియుం గానలేక నిరెనుషాం బెైన వనంబునం జర యించుచుని ననుి నుద్ేాశించి వాగగోచరుం డెైన హ్ర గంభీర మధురంబుల ైన వచనంబుల శలకం బుప్శమింప్ం జేయు చందంబున నిటినియిె.

1-126-ఉతపలమాల

ఏల కుమారశలషరలుఁగ? నీ జననంబున ననుిుఁగానుఁగాుఁ జాలవు నీవుకామముఖ్షటకము నిరాళితంబు సేసర ని రూెల్లతకరుెల ైన మునిముఖ్ుాలు గాని కుయోగ ుఁ గానుఁగాుఁ జాలుఁడునీదు కోర క కొనసాుఁగుటక ై నిజమూర తుఁ జూప్రతిన్.

1-127-కంద ప్దాము నావలని కోర క యూరక పో వదు విడిప్రంచు ద్యషప్ుంజములను మ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

45

తేసవం బుట ా ను వ ైళ్మ భావింప్ుఁగ నాదు భకిత బాలకవింట ే

1-128-కంద ప్దాము నాయందుుఁ గలుగు నీ మద్వ వాయదు జనాెంతరముల బాలకనీ వీ కాయంబు విడిచి మీుఁదట మా యనుమతిుఁ బుటాుఁగలవు మదాకుత ుఁడవ ై.

1-129-మతేతభ వికీీడతిము విను మీ స్ృషరాలయంబు నొంద్వ యుగముల్ వేయిెైన కాలంబు యా మినియిెైపోయిెడిుఁ బో వుఁగాుఁ గలుగుుఁజూమీుఁదం బునఃస్ృషరా యం దు నిరూఢస్ెృతితోడుఁ బుటెాదవు నిరోా షుండవ ై నా కృప్న్ ఘనతం జ ంద్ెదు శుదధ సాతిత వకులలో గణుాండవ ై యరాకా!

1-130-వచనము అని యిటాి కాశంబు మూర తయు, ఋగేిద్ాద్వకంబు నిశాిస్ంబునుగా నొప్రప, స్రినియామకం బెైన మహాభూతంబు వల్లకి యూరకుని నేను మస్తకంబు వంచి మొొకిక, తతకరుణకు స్ంతసరంచుచు మదంబు ద్వగనాడి, మచురంబు విడిచి, కామంబు నిర ాంచి,కోీధంబు వర ాంచి, లోభమోహ్ంబుల వ డల నడిచి, సరగు్ విడిచి, యనంత నామంబులు ప్ఠ ంచుచుుఁ, బరమ భదరంబు లయిన తచుర తరంబులం జింతించుచు, నిరంతర స్ంతుషుా ండన ై కృషుణ ని బుద్వధ నిల్లప్ర నిరెలాంతఃకరణంబులతోడ విషయవిరకుత ండ న ై కాలంబున క దురు స్ూచుచు భూమిం ద్వరుగుచు నుండ; నంతం గ్ంతకాలంబునకు మ్మఱుంగు మ్మఱసరన తెఱంగున మృతుావు ద్య ుఁచినం బంచభూతమయం బయి కరెస్ిరూప్ం బైెన

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

46

ప్ూరి ద్ేహ్ంబు విడిచి హ్ర కృపావశంబున శుదధస్తతవమయం బెైన భాగవతద్ేహ్ంబు స చిుతి; నంతం ద్ెైరలోకాంబు స్ంహ్ర ంచి ప్రళ్యకాల ప్యోరాశి మధాంబున శయనించు నారాయణమూర త యందు నిదురవోవ నిచుగ ంచు బరహ్ెనిశాిస్ంబు వ ంట నతని లోప్లం బరవేశించితి; నంత స్హ్స్ర యుగ ప్ర మితంబెైన కాలంబు స్నిన లేచి లోకంబులు స్ృజియింప్ నుద్య ాగ ంచు బరహ్ెనిశాిస్ంబు వలన మరీచి ముఖ్ుాలగు మునులును నేనును జనియించితిమి; అందు నఖ్ండిత బరహ్ెచరుాండన ై యేిను మూుఁడు లోకంబుల బహిరంతరంబు లందు మహావిషుణ ని యనుగహీ్ంబున నడాంబు లేక యిాశిరదతతయిెై బరహాెభివాంజకంబు ల ైన స్ప్తస్ిరంబులు దమ యంతన మొోయుచునియిా వీణాలాప్న రతింజేసర నారాయణకథాగానంబు సేయుచుుఁ జర యించు చుందు.

1-131-ఆటవ లద్వ తీరాపాదుుఁడయిన ద్ేవుండు విషుణ ండు తన చర తర మే్ను దవిల్ల పాడుఁ జీరుఁబడావాని చలెువున నేతెంచి ఘనుుఁడు నామనమునుఁ గానవచుు.

1-132-కంద ప్దాము విను మీ స్ంసారంబను వననిధ్వలో మునిుఁగ కరెవాంఛలచే వే దనుఁ బొ ంద్ెడువానికి వి షుణ ని గుణవరణనము తెప్ప స్ుముె మునీంద్రా .

1-133-చంప్కమాల

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

47

యమనియమాద్వ యోగముల నాతె నియంతిరత మయుాుఁ గామరో షములుఁ బరచోద్వతంబ యగు శాంతి వహింప్దు విషుణ సేవచేుఁ గమీమున శాంతిుఁ గ ైకొనిన క వైడి నాదు శరీర జనె క రెముల రహ్స్ా మ్మలి మునిమండనచెప్రపతి నీవు గోర నన్.

1-134-వచనము అని యిట ి భగవంతుం డగు నారదుండు వాాస్మునీందుర ని వీడొకని వీణ వాయించుచు, యదృచాఛమార్ంబునం జనియి"ె నని,స్ూతుం డిటినియిె.

1-135-కంద ప్దాము వాయించు వీణ న ప్ుపడు మొోయించు ముకుందగీతములు జగములకుం జేయించుుఁ జ వుల ప్ండువు మాయించు నఘాళి నిటిా మతి మఱి గలుఁడే

1-136-వచనము అని నారదుం గ్నియాడిన స్ూతునిం జూచి "నారదు మాటలు విని వ నుక భగవంతుండెైన బాదరాయణుం డేమి సేస " నని శౌనకుం డడిగ న స్ూతుం డిటినియిె "బరహ్ెద్ెైవతా యైెిన స్రస్ితి ప్డమటితీరంబున ఋషులకు స్తరకరెవరధనంబెై బదరీ తరుషండ మండితం బయి "శమాాపరా స్ం" బనం బరసరదధంబగు నాశమీంబు గలదు; అందు జలంబుల వార ు కూరుుండి, వాాస్ుండు తన మద్వ ద్వరంబు సేసరకొని భకితయుకతం బయిన చితతంబునం బర ప్ూరుణ ం డయిన యిాశిరుం గాంచి, యిాశిరాధ్ీన మాయావృతం బెైన జీవుని స్ంసారంబుుఁ గని, జీవుండు మాయచేత మోహితుం డయి గుణవాతిర కుత ం డయుా మాయాస్ంగతిం ద్ాను ద్వరగుణాతెకుం డని యభిమానించుచుుఁ ద్వరగుణతాిభిమానంబునం గరతయు

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

48

భోకతయు నను ననరాంబు నొందు; ననియు నయానరాంబునకు నారాయణభకితయోగంబు గాని యుప్శమనంబు వేఱొ కటి లేదనియు నిశుయించి.

1-137-మతేతభ వికీీడతిము అవనీచకమీులోన నే ప్ురుషుుఁ డే యామాియమున్ విని మా ధవుప్ ై లోకశరణుాప్ ై భవములం దప్రపంప్ుఁగాుఁ జాలు భ కితవిశేషంబు జనించు నటిా భువనక్ేమంకరంబెైన భా గవతామాియము బాదరాయణుుఁడు ద్ాుఁ గల్లపంచె నేర్పప్పగన్.

1-138-వచనము ఇట ి భాగవతంబు నిర ెంచి మోక్ార ాయిెైన శుకునిచేుఁ జద్వవించె" నని చెప్రపన విని శౌనకుండు " నిరాిణతతపరుండును స్రోిప్ేక్షకుండును న ైన శుకయోగ యిేమిటికి భాగవతం బభాసరంచె?" ననవుడు; స్ూతుం డిటినియిె.

1-139-కంద ప్దాము ధ్ీరులు నిరప్ేక్షలు నా తాెరాములున ైన మునులు హ్ర భజనము ని ష్ాకరణమ చేయుచుందురు నారాయణుుఁ డటిా వాుఁడనవాచర తరా !

1-140-కంద ప్దాము హ్ర గుణవరణన రతుుఁడె ైహ్ర తతపరుుఁడెైన బాదరాయణి శుభత

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

49

తపరతంబఠ ంచెుఁ ద్వరజగ దిరమంగళ్మ్మైన భాగవత నిగమంబున్.

1-141-కంద ప్దాము నిగమములు వేయుుఁ జద్వవిన స్ుగమంబులు గావు ముకితస్ుభగతింబుల్ స్ుగమంబు భాగవత మను నిగమంబుుఁ బఠ ంప్ ముకితనివస్నము బుధ్ా!

1-15-కుంతి ప్ుతరశలకంబు

1-142-వచనము అని ప్ల్లకి రాజర ియిెైన ప్రీక్ినెహారాజు జనె కరె ముకుత లును బాండవుల మహాప్రసాా నంబును గృషణకథయదయంబును జ ప్ పదం; గౌరవ దృషాదుామాిదుల యుదధంబున వీరుల ైన వారలు స్ిర్ంబునకుం జనిన వ నుక భీము గద్ాఘాతంబున దురోాధనుండు తొడలు విఱిగ కూల్లన నశితాా మ దురోాధనునకుం బరయంబు సేయు వాుఁడెై నిదురవోవు ద్రౌ ప్ద్ీప్ుతుత ర ల శిరంబులు ఖ్ండించి తెచిు స్మర పంచె; అద్వ కూీరకరెంబని లోకులు నింద్వంతురు.

1-143-ఉతపలమాల

బాలుర చావు కరణములుఁ బడాుఁ గలంగ యలంగ , యోరువం జాలక బాషపతోయ కణజాలము చెకుకల రాల నేడిు, పాం చాలతనూజ నేలుఁబడి జాల్లుఁ బడం గని యెితిత , మంజువా చాలతుఁ జూప్ుచుం జికురజాలము దువుిచుుఁ గీడీి యిటినున్.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

50

1-144-మతేతభ వికీీడతిము ధరణీశాతెజ వీవు నీకు వగవన్ ధరెంబెయా ద్రౌ ణి ని షకరుణుండెై విదళించె బాలకుల మద్ా్ ండమవ నిరుెకత భీ కరబాణంబుల నేుఁడు వానిశిరమున్ ఖ్ండించి నేుఁ ద్ెతుత ుఁ, ద చిఛరముం ద్ొరకిక జలంబు లాడు మిచటన్ శ్రతాంశుబంబాననా!

1-145-వచనము అని యి టలి డంబఱచి తనకు మితుత ర ండును సారథవయు న ైన హ్ర మే్లనుచుండం గవచంబు ద్ొడిగ గాండమవంబు ధర యించి కప్రధిజుండెై గురుస్ుతుని వ ంట రథంబు ద్యల్లంచిన.

1-146-శారూా ల వికీీడతిము తనుిం జంప్ ద నంచు వచుు విజయున్ దర శంచి తద్ౌా ర ణి యా ప్నుిండెై శిశుహ్ంత గావున నిజపరా ణేచఛుఁ బాఱెన్ వడిన్ మునాిబరహ్ె మృగాకృతిం దనయకున్ మోహించి కీడీింప్ నా స్నుిండౌ హ్రుుఁ జూచి పాఱు ప్గ ద్వన్ స్రేింద్వరయభరా ంతితోన్.

1-147-వచనము ఇటోి ప్రనంతదూరంబు బరువిడి వ నుకుఁ జూచి రథతురంగంబు లలయుటుఁ ద్ెల్లసర నిల్లచి పరా ణరక్షంబునకు నొండుపాయంబు లేమి నిశుయించి, జలంబుల వార ు, ద్యరణనందనుండు స్మాహితచితుత ండెైప్రయోగంబ కాని యుప్స్ంహారంబు నేరకయుుఁ బరా ణస్ంరక్షణారాంబుపారుా నిమీదుఁ బరహ్ెశిరోనామకాస్త రంబుం బరయోగ ంచిన నద్వ ప్రచండతేజంబున ద్వగంతరాళ్ంబు నిండి పరా ణి భయంకరంబెై తోుఁచినహ్ర కి నరుా నుం డిటినియిె.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

51

1-148-సీస్ ప్దాము ప్దెలోచన! కృషణ ! భకాత భయప్రద! ; వినుము స్ంసారాగ ివేుఁగుచుని జనుల స్ంసారంబు స్ంహ్ర ంప్ుఁగ నీవు; దకక ననుాలు లేరు దలుఁచి చూడ సాక్ాతకర ంచిన స్రేిశిరుండవు; ప్రకృతికి నవిల్ల ప్రభుుఁడ వాదా ప్ురుషుండవగు నీవు బో ధముచే మాయ; నడుఁతువు నిశేరేయసాతె యందు

1-148.1-ఆటవ లద్వ మాయచేత మునిుఁగ మనువారలకుుఁ గృప్ సేసర ధరెముఖ్ాచిహ్ిమయిన శుభము సేయు ద్ీవు స్ుజనుల నవనిలోుఁ గావుఁ బుట ా దువు జగనిివాస్!

1-149-కంద ప్దాము ఇద్వ యొక తేజము భూమియుుఁ జదలును ద్వకుకలును నిండి స్రింకషమ్మై యెిదుర ై వచుుచు నునిద్వ విద్వతముగా న ఱుగుఁ జ ప్పవే ద్ేవేశా!

1-150-వచనము అనిన హ్ర యిటినియిె.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

52

1-151-శారూా ల వికీీడతిము జిహ్ెతింబునుఁ బాఱి ద్యరణజుుఁడు దుశ్రశలుండు పరా ణేచఛమ్మై బరహాెస్త రం బద్ె యేిస ; వచెునిద్ె తద్ాబణాగ ిబీభతస, నీ బరహాెస్త రంబునుఁ గాని ద్ీని మరల్లంప్న్ రాదు, స్ంహార మీ బరహాెప్తా మ్మఱుంగుఁ డేయుము వడిన్ బరహాెస్త రమున్ ద్ీనిప్ ై.

1-152-వచనము అనిన నరుా నుండు జలంబుల వార ు, హ్ర కిం బరదక్ిణంబు వచిు, ద్యరణనందనుం డేసరన బరహాెస్త రంబు మీదుఁ దన బరహాెస్త రంబుుఁ బరయోగ ంచిన.

1-153-మతేతభ వికీీడతిము అవనివోామము లందు నిండి తమలో నా ర ండు బరహాెస్త రముల్ రవివహిిదుాతిుఁ బో రుచుం ద్వరభువనతరా స్ంబుుఁ గావింప్గా వివశభరా ంతి యుగాంతమో యని ప్రజల్ వీక్ింప్ నా వేళ్ మా ధవు నాజఞన్ విజయుండు సేస విశిఖ్దింద్యిప్స్ంహారమున్.

1-154-వచనము ఇటిస్త రదియంబు నుప్స్ంహ్ర ంచి, ధనంజయుండు ద్యరణనందనుం గూడ నర గ తఱిమి ప్ట ా కొని, రోష్ారుణితలోచనుండెై యాజిఞకుండు రజాువునం బశువు గటిానుఁ చందంబున బంధ్వంచి శిబరంబు కడకుం గ్నిచని హింసరంతు నని తిగ చినం జూచి హ్ర యిటినియిె.

1-155-ఉతపలమాల

మాఱుప్డంగలేని యస్మరుా ల స్ుప్ుత ల నస్త రవిదాలం ద్ేఱని ప్రని పాుఁప్ల వధ్వంచె నిశ్రథము నందుుఁ గూీరుుఁడెై

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

53

పాఱుుఁడె వీుఁడుపాతకుుఁడు, పరా ణభయంబున వ చునూరుుచుం బాఱెడి వీని గావుము కృపామతి నరుా న! పాప్వరానా!

1-156-చంప్కమాల

వ ఱచినవాని, ద్ెైనామున వేుఁదుఱు నొంద్వనవాని, నిదర మ్మై మఱచినవాని, సౌఖ్ామున మదాము ద్రా వినవాని, భగుిడెై ప్ఱచినవాని, సాధు జడభావమువానిని, గావు మంచు వా చఱచినవానిుఁ, గామినులుఁ జంప్ుట ధరెము గాదు ఫలు్ నా!

1-157-శారూా ల వికీీడతిము స్ిపరా ణంబుల న విుఁడేనిుఁ గరుణాస్ంగంబు సాల్లంచి య నాపరా ణంబులచేత రక్షణము సేయన్ వాుఁ డధ్యలోక దుః ఖ్పరా ప్ుత ండగురాజదండమున స్తకలాాణుుఁ డౌ న ైన నీ విప్ుు న్ దండితుుఁ జేయ నేటికి మహావిభరా ంతిచే నుండుఁగన్.

1-158-వచనము అని యివిిధంబునుఁ గృషుణ ుఁ డానతిచిున బరా హ్ెణుండు కృతాప్రాధుండయుా వధుాండు గాుఁడను ధరెంబుుఁ దలుఁచి చంప్క దుర ప్దరాజప్ుతిత రకిం దన చేసరన ప్రతిజఞం దలంచి బదుధ ండెైన గురునందనుంద్యడొకని కృషుణ ండు సారథాంబు సేయ శిబరంబుకడకు వచిు.

1-16-అశితాా మని తచెుుట

1-159-కంద ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

54

స్ురరాజస్ుతుుఁడు చూప్ ను దురవధ్వ స్ుతశలకయుతకు దుర ప్దుని స్ుతకుం బర చల్లతాంగశేణీిం బరుష మహాపాశ బదధపాణిన్ ద్రౌ ణిన్.

1-160-వచనము ఇటిరుా నుండు ద్ెచిు చూప్రన బాలవధ జనిత లజాా ప్రాఙ్మెఖ్ుం డెైన కృప్ర కొడుకుం జూచి మొొకిక స్ుస్ిభావ యగు ద్రౌ ప్ద్వ యిటినియిె.

1-161-మతేతభ వికీీడతిము ప్రుఁగన్ మా మగవార లందఱును మున్ బాణప్రయోగోప్స్ం హ్రణాద్ాాయుధవిదాలనిియును ద్యరణాచారుాచే నభాసరం చిర ప్ుతాత ర కృతి నుని ద్యరణుడవు, నీ చితతంబులో లేశముం గరుణాస్ంగము లేక శిషాస్ుతులన్ ఖ్ండింప్ుఁగాుఁ బాడియిే.

1-162-కంద ప్దాము భూస్ురుుఁడవు, బుద్వధదయా భాస్ురుుఁడవు, శుదధవీరభటస్ంద్యహా గేసీ్రుుఁడవు, శిశుమారణ, మాస్ురకృతాంబు ధరె మగునే తండమర!

1-163-శారూా ల వికీీడతిము ఉద్ేరకంబున రారు శస్త రధరుల ై యుద్ాధ వనిన్ లేరు కిం చిద్యరహ్ంబును నీకుుఁ జేయరు బలోతేసకంబుతోుఁ జీుఁకటిన్

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

55

భద్ార కారులుఁ బనిపాుఁప్ల రణపరౌ ఢకియీాహమనులన్ నిద్ార స్కుత ల స్ంహ్ర ంప్ నకటానీ చేతు ల టాి డెనో?

1-164-ఉతపలమాల

అకకట! ప్ుతత ర శలక జనితాకులభార విషణణచితతన ై ప కుకచు నుని భంగ నినుుఁ బో రుఁ గ రీటి నిబదుధ ుఁ జేసర నేుఁ డికకడ కీడిు తెచుుట స్హింప్నిద్ెై భవద్ీయ మాత, నేుఁ డెకకడ నిటిా శలకమున నేకియీ నేడుుచుుఁ బొ కుకచునిద్య?

1-165-వచనము అని కృష్ాణ రుా నులం జూచి యిటినియిె.

1-166-ఉతపలమాల

ద్యరణునితో శిఖింబడక ద్యరణకుట ంబని యుని ద్వంట న క్మణతనూజ శలకవివశ్రకృతన ై విలప్రంచుభంగ నీ ద్రౌ ణుిఁ ద్ెరల్లు తెచుుటకు ద్ెైనాము నొందుచు న ంత ప కుకనో? పరా ణవియుకుత ుఁడెైన నతిపాప్ము బరా హ్ెణహింస్ మానరే.

1-167-కంద ప్దాము భూపాలకులకు విప్ుు ల గోప్రంప్ం జేయుఁ దగదు కోప్రంచినుఁ ద తోకపానలంబు మొదల్లకి భూపాలాటవులుఁ గాలుు భూకంప్ముగన్.

1-168-వచనము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

56

అని యిట ి ధరెయంబును స్కరుణంబును నిరియళీకంబును స్మంజస్మును శాి ఘాంబునుంగాుఁ బలుకు ద్రౌ ప్ద్వ ప్లుకులకు ధరెనందనుండు స్ంతసరల ి ; నకుల స్హ్ద్ేవ సాతాకి ధనంజయ కృషుణ లు స్మెతించిర ; స్మెతింప్క భీముం డిటినియిె.

1-169-చంప్కమాల

కొడుకులుఁ బటిా చంప్ నని కోప్ము నొందదు బాలఘాతుకున్ విడువు మటంచుుఁ జ ప్ పడిని వ ఱిిద్వ ద్రౌ ప్ద్వ వీుఁడు విప్ుు ుఁడే? విడువుఁగ నేల? చంప్ుుఁ డిట వీనిని మీరలు స్ంప్రేని నా ప్రడకిిటిపో ట నన్ శిరము భినిము సేస దుఁ జూడుుఁ డిందఱున్.

1-170-వచనము అని ప్ల్లకిన నశితాా మకు ద్రౌ ప్ద్వ యడాంబు వచెు; భీముని స్ంరంభంబు స్ూచి హ్ర చతురుాజుం డయి ర ండు చేతుల భీముని వార ంచి కడమ ర ంటను దుర ప్ద ప్ుతిత రకను దలంగ ంచి నగుచు భీముని కిటినియిె

1-171-ఉతపలమాల

అవుాుఁడు గాుఁడు వీుఁడు శిశుహ్ంత దురాతెకుుఁ డాతతాయి హ్ం తవుాుఁడు బరహ్ెబంధుుఁ డగుుఁ దప్పదు నికకము బరా హ్ెణో నహ్ నతవా యటంచు వేదవిద్వతం బగుుఁ గావున ధరె దృషరా ుఁ గ రతవాము వీనిుఁ గాచుట యథాసరాతిుఁ జూడుము పాండవోతతమా!

1-172-వచనము అని స్రసాలాప్ంబులాడి ప్వన నందను నొడంబఱచి యరుా నుం జూచి "ద్రౌ ప్ద్వకి నాకు భీమసేనునకు స్మెతంబుగ మునుి నీ చేసరన ప్రతిజఞయు సరద్వధంచు నట ి

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

57

నా ప్ంప్ు సేయు" మని నారాయణుం డానతిచిున నరుా నుండు నారాయ ణానుమతంబున.

1-17-అశితాా మ గరి ప్ర హారంబు

1-173-శారూా ల వికీీడతిము విశిస్ుత తుాుఁడు శకసీ్ూనుుఁడు మహావీరుండు ఘోరాసరచే నశితాా మ శిరోజములాఱిుఁగ చూడాంతరెహారతిమున్ శశితీకర త వ లుంగుఁ బుచుుకొని పాశవరా తబంధంబులన్ విశాిస్ంబున నూడిు తరో చె శిబరోరీిభాగముం బాసరపో న్.

1-174-కంద ప్దాము నిబబరప్ు బాలహ్ంతయు గ్బుబనుఁ ద్ేజంబు మణియుుఁ గోలపడి నతుుఁడెై ప్రబబన వగచ ేవిప్ుు ుఁడు సరబబతితో నొడల్ల గబుబస డి వడిుఁ జనియిెన్.

1-175-ఆటవ లద్వ ధనముుఁ గ్నుట యొండె, దలుఁ గ్ఱుగుట యొండె, నాలయంబు వ డల నడచు టలండె, గాని చంప్ుఁ దగ న కరెంబు సేసరనుఁ జంప్ుఁ దగదు విప్రజాతిుఁ బతికి.

1-176-వచనము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

58

ఇ టిశితాా మం బరా ణావశిషుా ం జేసర వ డలనడచి, పాండవులు పాంచాల్మ స్హితుల ై ప్ుతుత ర లకు శలకించి, మృతుల ైన బంధువుల క లి దహ్నాద్వ కృతాంబులు సేసర యుదక ప్రద్ానంబు సేయు కొఱకు సీత రల ముందట నిడుకొని గోవిందుండునుం ద్ారును గంగకుం జని తిలోదకంబులు సేసర కమీెఱ విలప్రంచి హ్ర పాదప్దెజాత ప్వితరంబు లయిన భాగీరథీ జలంబుల సాితులయి యుని యెిడం బుతత రశలకాతురు లయిన గాంధ్ారీ ధృతరాషుా ర లను గుంతీ ద్రౌ ప్దులను జూచి మాధవుండు మునీందుర లుం ద్ానును బంధుమరణశలకాతురు లయిన వారల వగప్ు మానిచి మనిించె నివిిధంబున.

1-177-శారూా ల వికీీడతిము పాంచాల్మ కబరీవికరిణమహాపాప్క్షతాయుషుకలం జంచద్రుిల ధ్ారతరాషుా ర ల ననిం జంప్రంచి గోవిందుుఁ డి ప్రపంచెన్ రాజాము ధరెప్ుతుత ర నకుుఁ గల్లపంచెన్ మహాఖ్ాాతిుఁ జే యించనె్ మూుఁడు తురంగమే్ధములు ద్ేవేందరప్రభావంబునన్.

1-178-వచనము అంత వాస్ుద్ేవుండు వాాస్ప్రముఖ్ భూస్ుర ప్ూజితుం డయి,యుదధవ సాతాకులు గ్లువ ద్ాిరకాగమన ప్రయతింబునం బాండవుల వీడొకని రథారోహ్ణంబు సేయు స్మయంబునం దతతఱప్డుచు నుతతర స్నుద్ెంచి కలాాణగుణోతతరుం డైెన హ్ర కిటినియిె.

1-179-మతేతభ వికీీడతిము ఇద్ ెకాలానల తులామ్మైన విశిఖ్ం బేతెంచె ద్ేవేశ! నేుఁ డుదరాంతర్త గరా ద్ాహ్మునక ై యుగపీ్రభన్ వచుుచు

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

59

నిద్వదురోి కాము మానుప్న్ శరణ మనాం బేమియున్ లేదునీ ప్దప్దెంబుల కాని యొండెఱుుఁగ నీ బాణాగ ి వార ంప్వే.

1-180-కంద ప్దాము దురారబాణానలమున గరాములో నుని శిశువు ఘనస్ంతాపా విరాావంబునుుఁ బొ ంద్ెడి నిరారకృప్ుఁ గావుమయా నిఖిలస్ుత తాా!

1-181-కంద ప్దాము చెల ి ల్లకోడలనీ మే్ నలుి ుఁడు శతుర వులచేత హ్తుుఁ డయిెాను స్ం ఫులాి రవిందలోచన! భలాి గ ి నడంచి శిశువు బరతికింప్ుఁగద్.ే

1-182-ఆటవ లద్వ గరా మందుుఁ గమలగరాాండశతములు నిముడుకొన వహించు నీశిరేశ! నీకు నొకక మానినీగరారక్షణ మ్మంత బరువు నిరిహింతు గాక.

1-183-వచనము అనిన నాశితీవతసలుం డగు నప్పరమే్శిరుండు స్ుభదర కోడల్ల దీ్నాలాప్ంబు లాల్లంచి, యిద్వ ద్యరణనందనుండు లోక మంతయు నపాండవం బయిెాడు మని యేిసరన ద్వవాాస్త రం బని యెిఱింగ ; నంతుఁ బాండవుల కభిముఖ్ం బయి

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

60

ద్యరణనందను ద్వవాాస్త ర నిర్త నిశిత మార్ణంబులు డగ్ఱిన బెగ్డిలక వారును బరతాస్త రంబు లంద్వకొని ప్ నంగు స్మయంబున.

1-184-మతేతభ వికీీడతిము తన సేవారతిచింత గాని ప్రచింతాలేశమున్ లేని స్ జానులం బాండుతనూజులన్ మనుచు వాతసలాంబుతో ద్యరణనం దను బరహాెస్త రము నడుా ప్ టాుఁ బనిచెన్ ద్ెైతాార స్రాిర సా ధన నిరికమీు రక్ితాఖిల స్ుధ్ాంధశుకమీుం జకీమున్.

1-185-మతేతభ వికీీడతిము స్కలపరా ణిహ్ృదంతరాళ్ముల భాస్ిజోా యతియిెై యుండు స్ూ క్షెకళ్ళం డచుాతుుఁ డయిెాడన్ విరటజా గరాంబుుఁ ద్ాుఁ జకహీ్ స్తకుుఁడెై వ ైషణవమాయుఁ గప్రప కురు స్ంతానార ాయిెై యడామ్మై ప్రకటస్ూుర త నడంచె ద్యరణతనయబరహాెస్త రమున్ ల్మలతోన్.

1-186-వచనము ఇట ి ద్యరణతనయుం డేసరన ప్రతికియీారహితం బయిన బరహ్ెశిరం బనియిెడి ద్వవాాస్త రంబు వ ైషణవతేజంబున నిరరాకం బయిెా; నిజ మాయావిలస్నమున స్కలలోక స్ర్సరాతి స్ంహారంబు లాచర ంచు నటిా హ్ర కి ధరణీస్ుర బాణ నివారణంబు విచితరంబు గాదు; తతసమయంబున స్ంతసరంచి, పాండవ పాంచాల్మ స్హితయిెై గ్ంతి గమనోనుెఖ్ుం డెైన హ్ర ం జేర వచిు యిటినియిె.

1-18-కుంతి స్ుత తించుట

1-187-కంద ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

61

ప్ురుషుం డాఢుాుఁడు ప్రకృతికిుఁ బరుుఁ డవాయుుఁ డఖిలభూత బహిరంతరాా స్ురుుఁడును లోకనియంతయుుఁ ప్రమే్శిరుుఁడెైన నీకుుఁ బరణతులగు హ్రీ!

1-188-వచనము మఱియు జవనిక మఱుప్ున నాటాంబు స్లుప్ు నట ని చందంబున మాయా యవనికాంతరాళ్ంబున నిలువంబడి నీ మహిమచేుఁ బరమహ్ంస్లు నివృతతరాగద్ేిషులు నిరెలాతుెలు నయిన మునులకు నదృశామానుండ వయి ప్ర చిఛనుిండవు గాని, నీవు మూఢదృకుకలుుఁ గుట ంబవంతులు నగు మాకు న ట ి దరశనీయుండ వయిెాదు శ్రకీృషణ ! వాస్ుద్ేవ! ద్ేవకీనందన! నందగోప్కుమార! గోవింద! ప్ంకజనాభ! ప్దెమాల్లకాలంకృత! ప్దెలోచన! ప్దెస్ంకాశచరణ! హ్ృషీకేశ! భకితయోగంబునం జేసర నమస్కర ంచెద నవధర ంప్ుము.

1-189-సీస్ ప్దాము తనయులతోడ నే దహ్ామానంబగు; జతుగృహ్ంబందును జావకుండుఁ గురురాజు వ టిాంచు ఘోరవిషంబుల; మారుతప్ుతుత ర ండు మడియకుండ ధ్ారతరాషుా ర ుఁడు స్ముదధతిుఁ జీర లొలువంగ; ద్రౌ ప్ద్వమానంబు దలుఁగకుండ గాంగేయ కుంభజ కరాణ ద్వ ఘనులచే; నా బడా లనిలోన నలుఁగకుండ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

62

1-189.1-తటేగతీి

విరట ప్ుతిత రక కడుప్ులో వ లయు చూలు ద్యరణనందను శరవహిిుఁ దుర ంగకుండ మఱియు రక్ించితివి ప్ కుకమార్ములను నినుి నేమని వర ణంతు నీరజాక్ష!

1-190-మతతకోకిలము బలి్లదుం డగు కంస్ుచేతను బాధ నొందుచుచుని మీ తలి్లుఁ గాచిన భంగ ుఁ గాచితి ధ్ారతరాషుా ర లచేత నేుఁ దలిడంబునుఁ జికకకుండుఁగ ద్ావకీన గుణవరజం బెలి స్ంస్ుత తి సేసర చెప్పుఁగ న ంతద్ాన జగతపతీ!

1-191-కంద ప్దాము జననము న ైశిరాంబును ధనమును విదాయును గల మదచఛనుిల కిం చనగోచరుుఁడగు నినుిన్ వినుతింప్ుఁగ లేరు నిఖిలవిబుధస్ుత తాా!

1-192-వచనము మఱియు భకతధనుండును, నివృతతధరాెరాకామ విషయుండును, రాగాద్వరహితుండును, క ైవలాద్ాన స్మరుా ండును, గాలరూప్కుండును, నియామకుండును, నాదాంతశూనుాండును, విభుండును, స్రిస్ముండును, స్కల భూత నిగహీానుగహీ్కరుండు న ైన నినుిుఁ దలంచి నమస్కర ంచెద నవధర ంప్ుము; మనుషుాల విడంబంచు భవద్ీయ విలస్నంబు నిరణయింప్ న విుఁడు స్మరుా ండు నీకుం బరయాప్రరయులు లేరు జనెకరెశూనుాండ వయిన

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

63

నీవు తిరాగాద్వజీవుల యందు వరాహాద్వ రూప్ంబులను మనుషుా లందు రామాద్వ రూప్ంబులను ఋషుల యందు వామనాద్వ రూప్ంబులను జలచరంబుల యందు మతాసయద్వ రూప్ంబులను నవతర ంచుట లోకవిడంబనారాంబు గాని జనెకరెస్హితుం డవగుటం గాదు.

1-193-ఉతపలమాల

కోప్ముతోడ నీవు దధ్వకుంభము భినిము సేయుచునిచ ోగోప్రకుఁ ద్రా టుఁ గటిాన వికుంచిత సాంజన బాషపతోయ ధ్ా రాప్ర ప్ూరణ వకతుముుఁ గరంబులుఁ బరా ముచు వ చునూరుుచుం బాప్ుఁడవ ై నటించుట కృపాప్ర! నామద్వుఁ జోదా మయిెాడిన్.

1-194-కంద ప్దాము మలయమునుఁ జందనము కియీ వ లయుఁగ ధరెజుని కీర త వ లయించుటక ైయిలప్ ై నభవుుఁడు హ్ర యదు కులమున నుదయించె నండుర గ్ంద ఱనంతా!

1-195-కంద ప్దాము వస్ుద్ేవద్ేవకులు తా ప్స్గతి గతభవమునందుుఁ బరా ర ాంచిన స్ం తస్మునుఁ బుతత రత నొంద్వతి వస్ురుల మృతి కంచుుఁ గ్ంద ఱండుర మహాతాె!

1-196-కంద ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

64

జలరాశి నడుమ మునిగ ుఁడు కలము కియీన్ భూర భారకర శతయగు నీ యిలుఁ గావ నజుుఁడు గోర నుఁ గల్లగ తి వని కొంద ఱండుర గణనాతీతా!

1-197-తేటగతీి

మఱచి యజాఞ న కామ కరెములుఁ ద్వరుగు వేదనాతురులకుుఁ దనిివృతిత ుఁ జేయ శవీణ చింతన వందనారునము ల్లచుు కొఱకు నుదయించి తండుర నిన్ గ్ంద ఱభవ!

1-198-మతేతభ వికీీడతిము నినుుఁ జింతించుచుుఁ బాడుచుం బొ గడుచున్ నీ ద్వవాచార తరముల్ వినుచుం జూతురుగాక లోకు ల్లతరానేిషంబులం జూతురే ఘన దురానె ప్రంప్రా హ్రణ దక్షంబెై మహాయోగ వా గ ినుతంబెైన భవతప ద్ాబాయుగమున్ విశేిశ! విశింభరా!

1-199-వచనము ద్ేవా! నిరాశయీులమ్మై భవద్ీయ చరణారవిందంబు లాశయీించి నీ వారల మ్మైన మముె విడిచి విచేుయ నేల, నీ కరుణావలోకనంబుల నితాంబును జూడవేని యాదవస్హితుల ైన పాండవులు జీవునిం బాసరన యింద్వరయంబుల చందంబునుఁ గీర తస్ంప్దలు లేక తుచఛతింబు నొందుదురు; కలాాణ లక్షణ లక్ితంబులయిన నీ యడుగులచేత నంకితంబెైన యిా ధరణీమండలంబు నీవు వాసరన శలభితంబుగాదు; నీ కృపావీక్షణామృతంబున నికకడి జనప్దంబులు గుస్ుమ ఫలభర తంబుల ై యోషధ్వ తరు లతా గులె నద నద్ీ స్మే్తంబుల ై యుండు.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

65

1-200-ఉతపలమాల

యాదవు లందుుఁ బాండుస్ుతులందు నధ్ీశిర! నాకు మోహ్వి చేఛదము సేయుమయా! ఘనసరంధువుుఁ జేర డి గంగభంగ నీ పాదస్రోజచింతనముప్ ై ననిశంబు మద్ీయబుద్వధ న తాాదరవృతితతోుఁ గద్వయునట ి గుఁ జేయుఁ గదయా! యిాశిరా!

1-201-శారూా ల వికీీడతిము శ్రకీృష్ాణ ! యదుభూషణా! నరస్ఖ్ా! శృంగారరతాికరా! లోకద్యరహినరేందరవంశదహ్నా! లోకేశిరా! ద్ేవతా నీకబరా హ్ెణగోగణార తహ్రణా! నిరాిణస్ంధ్ాయకా! నీకున్ మొొక కదుఁ దుర ంప్వే భవలతల్ నితాానుకంపానిధ్ీ!

1-202-వచనము అని యిట ి స్కలస్ంభాషణంబుల నుతియించు గ్ంతిమాటకు నియాకొని, గోవిందుండు మాయా నిరూఢ మందహాస్ విశేషంబున మోహ్ంబు నొంద్వంచి రథారూఢుండెై కర నగరంబునకు వచిు కుంతీస్ుభద్రా దుల వీడొకని, తన ప్ురంబునకు విచేుయ గమకించి, ధరెరాజుచేుఁ గ ంచితాకలంబు నిలువు మని పరా ర ాతుండెై, నిల్లచ;ె నంత బంధువధశలకాతురుం డయిన ధరెజుండు నారాయణ వాాస్ ధ్ౌమాాదులచేతుఁ ద్ెలుప్ంబడియుుఁ ద్ెల్లయక మోహితుండెై నిర ివేకం బగు చితతంబున నిటినియిె.

1-203-మతేతభ వికీీడతిము తనద్ేహ్ంబునక ై యనేకమృగస్ంతానంబుుఁ జంప్రంచు దు రానుభంగ ం గురు బాలకద్విజ తనూజభరా తృ స్ంఘంబు ని

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

66

టినిుఁ జంప్రంచిన పాప్కరుెనకు రాజాాకాంక్ికిన్ నాకు హా యన లక్ావధ్వ న ైన ఘోరనరకవాాస్ంగముల్ మానునే?

1-204-వచనము మఱియుుఁ బరజాప్ర పాలనప్రుం డయిన రాజు ధరెయుదధంబున శతుర వులుఁ వధ్వయించినం బాప్ంబు లేదని, శాస్త రవచనంబు గల దయిన నద్వ, విజాఞ నంబు కొఱకు స్మరాంబు గాదు; చతురంగంబుల ననేకాక్ౌహిణీ స్ంఖ్ాాతంబులం జంప్రంచితి హ్తబంధు లయిన స్తుల కేను జేసరన ద్యరహ్ంబు దప్రపంచుకొన నేరుప లేదు; గృహ్సాా శమీధరెంబు ల ైన తురంగమే్ధ్ాద్వ యాగంబులచేతుఁ బురుషుండు బరహ్ెహ్తాాద్వ పాప్ంబుల వలన విడివడి నిరెలుం డగు నని, నిగమంబులు నిగమించు; ప్ంకంబునుఁ బంకిలసా్లంబునకు మదాంబున మదాభాండంబునకును శుద్వధ స్ంభవింప్ని చందంబున బుద్వధప్ూరిక జీవహింస్నంబు లయిన యాగంబులచేతం బురుషులకుుఁ బాప్ బాహ్ుళ్ాంబ కాని పాప్నిరుెకిత గాదని శంకించెద."

1-19-ధరెజుడు భీషుెనికడకేగుట

1-205-కంద ప్దాము అని యిట ి ధరెస్ూనుుఁడు మొనసర నిరాహారభావమున ద్ేవనద్ీ తనయుుఁడు గూల్లన చోటికిుఁ జనియిెుఁ బరజాద్యరహ్ పాప్ చల్లతాతుెండెై.

1-206-వచనము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

67

"అయావస్రంబునం దకికన పాండవులును ఫలు్ న స్హితుం డెైన ప్దెలోచనుండును గాంచన స్మంచితంబు లయిన రథంబు ల కిక ధరెజుం గూడి చనిన నతండు గుహ్ాక స్హితుం డయిన కుబేరుని భంగ నొప్ ప; నిట ి పాండవులు ప్ర జనులు గ్లువుఁ బదెనాభస్హితుల ై కురుక్ేతరంబున కేుఁగ ద్వవంబున నుండి నేలం గూల్లన ద్ేవతతెఱంగున స్ంగాీమ రంగప్తితుం డెైన గంగానందనునకు నమస్కర ంచి; రంత బృహ్దశి, భరద్ాిజ, ప్రశురామ, ప్రిత, నారద,బాదరాయణ, కశాపాంగ రస్, కౌశిక, ధ్ౌమా, స్ుదరశన, శుక, వసరష్ాఠ దానేక రాజర ి, బరహ్ెరుి లు, శిషా స్మే్తుల ై చనుద్ెంచినం జూచి స్ంతసరంచి, ద్ేశకాలవిభాగవేద్వ యిెైన భీషుెండు వారలకుం బూజనంబులు సేయించి.

1-207-కంద ప్దాము మాయాంగీకృతద్ేహ్ుం డెై యఖిలేశిరుుఁడు మనుజుుఁ డెైనాుఁ డని ప్ర జాఞ యతతచితతమున గాం గేయుుఁడు ప్ూజనము సేస ుఁ గృషుణ న్ జిషుణ న్.

1-208-వచనము మఱియు గంగానందనుండు వినయప్ేరమ స్ుందరు లయిన పాండునందనులం గూరుుండ నియోగ ంచి మహానురాగ జనిత బాషపస్ల్లల స్ంద్యహ్ స్మిెళిత లోచనుండెై యిటినియిె.

1-209-ఆటవ లద్వ ధరణిస్ురులు హ్ర యు ధరెంబు ద్వకుకగా బరదుకుఁ దలుఁచి మీరు బహ్ువిధముల

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

68

ననిలార ప్డితి రాప్తపరంప్ర ల్లటిా చితరకరె మ్మందుుఁ గలదు?

1-210-ఉతపలమాల

స్ంతస్ మింత లేదుమృగశాప్వశంబునుఁ బాండు భూవిభుం డంతము నొంద్వయుండ మిము నరాకులం గ్నివచిు కాంక్షతో నింతలవార ుఁగాుఁ బెనిచె న నిుఁడు సౌఖ్ాముప్ట ా గాన ద్ీ గ్ంతియనేక దుఃఖ్ములుఁ గుందుచు నుండునుభాగా మ్మటిాద్య .

1-211-ఉతపలమాల

వాయువశంబుల ై యిెగసర వార ధరంబులు మింటుఁ గూడుచుం బాయుచు నుండుక ైవడిుఁ బరప్ంచము స్రిముుఁ గాలతంతరమ్మై పాయుచుుఁ గూడుచుండు నొకభంగ ుఁ జర ంప్దుకాల మనిియుం జేయుచుుఁ నుండుుఁ గాలము విచితరముదుస్తర మ్మటిావార కిన్.

1-212-ఉతపలమాల

రాజుఁట ధరెజుండు, స్ురరాజస్ుతుండట ధనిి, శాతరవో ద్ేిజకమ్మైన గాండివము విలిుఁట, సారథవ స్రిభదర స్ం యోజకుుఁడెైన చకియీుఁట, యుగగీద్ాధరుుఁడెైన భీముుఁడ యాాజికిుఁద్యడు వచుునుఁట, యాప్ద గలు్ టిద్ేమి చోదామో.

1-213-ఆటవ లద్వ ఈశిరుండు విషుణ ుఁ డెవేిళ్ న విని కేమిసేయుుఁ బురుషుుఁ డేమి యెిఱుుఁగు

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

69

నతనిమాయలకు మహాతుెలు విద్ాింస్ు లడుఁగ మ్మలగుచుందు రంధు లగుచు.

1-214-వచనము కావున ద్ెైవతంతరంబెైన ప్నికి వగవం బని లేదు; రక్షకులు లేని ప్రజల నుప్ేక్ింప్క రక్ింప్ుఁ బుండరీకాక్షండు సాక్ాతకర ంచిన నారాయణుండు, తేజోనిరూఢుండు గాక యాదవులందు గూఢుండెై తన మాయచేత లోకంబుల మోహాతిరేకంబు నొంద్వంచు; నతని రహ్స్ాప్రకారంబులు భగవంతుండెైన ప్రమే్శిరుం డెఱుంగు; మఱియు ద్ేవర ి యగు నారదుండును భగవంతుం డగు కప్రలమునియు న ఱుంగుదురు; మీరు కృషుణ ండు ద్ేవకీప్ుతుత ర ం డగు మాతులేయుం డని తలంచి దూత స్చివ సారథవ బంధు మితర ప్రయోజనంబుల నియమింతు; ర నిిటం గ్ఱంత లేదు; రాగాద్వశూనుాండు నిరహ్ంకారుండు నదియుండు స్మదరశనుండు స్రాితెకుండు నయిన యిాశిరునకు నతోనితభావ మతివ ైషమాంబు ల కకడివి లేవు; అయిన భకతవతసలుండు గావున నేకాంతభకుత లకు స్ులభుండెై యుండు.

1-215-సీస్ ప్దాము అతిభకిత న వినియందుుఁ జితతముుఁ జేర ు; యెివిని నామ మూహించి ప గడి కాయంబు విడచుచుుఁ గామ కరాెద్వ ని; రూెలనుండెై యోగ ముకిత నొందు నటిా స్రేిశిరుం డఖిలద్ేవోతతంస్ుుఁ; డెవేిళ్ుఁ బరా ణంబు లేను విడుతు

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

70

నంద్ాుఁక నిద్ె మహాహ్రుి ుఁడెై వికసరత; వదనారవిందుుఁడెై వచెు నేుఁడు

1-215.1-తటేగతీి

నాలు్ భుజములుుఁ గమలాభ నయనయుగము నొప్పుఁ గనుిల ముంగట నునివాుఁడు మానవేశిర! నా భాగామహిముఁ జూడు మే్మి సేసరతినో ప్ుణా మితనిుఁ గూర ు.

1-216-వచనము అని యిట ి ధనంజయ స్ంపరా ప్రత శరప్ంజరుం డయిన కురుకుంజరుని వచనంబు లాకర ణంచి మును లందఱు వినుచుండ ధరెనందనుడు మంద్ాకినీనందనువలన నరజాతిసాధ్ారణంబు లగు ధరెంబులును, వరాణ శమీ ధరెంబులును రాగవ ైరాగోాపాధులతోుఁ గూడిన ప్రవృతిత ధరెంబులును, ద్ానధరెంబులును, రాజ ధరెంబులును, సీత ర ధరెంబులును, శమదమాద్వకంబులును, హ్ర తోషణంబులగు ధరెంబులును, ధరాెరాకామ మోక్షంబులును, నానావిధ్యపాఖ్ాానేతిహాస్ంబులును, స్ంక్ేప్విసాత ర రూప్ంబుల న ఱింగ ; నంత రథవక స్హ్స్రంబులకు గమికాుఁడెైన భీషుెండు స్ిచఛంద మరణు ల ైన యోగీశిరులచేత వాంఛితంబగు నుతతరాయణంబు స్నుద్ెంచిన నద్వ దనకు మరణోచితకాలం బని నిశుయించి.

1-217-శారూా ల వికీీడతిము ఆలాప్ంబులు మాని చితతము మనీష్ాయతతముం జేసర దృ గాా లంబున్ హ్ర మోముప్ ైుఁ బఱప్ర తతాకరుణాదృషరాన్ విని

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

71

రూెల్మభూత శరవాధ్ా నిచయుుఁడెై మోద్వంచి భీషుెండు స్ం శ్రలం బొ ప్ప నుతించెుఁ గలెషగజశేణీీహ్ర న్ శ్రహీ్ర న్.

1-20-భీషెనిరాాణంబు

1-218-వచనము ఇట ి ప్ీతాంబరధ్ార యుుఁ జతురుాజుండు నాద్వప్ూరుషుండు బరమే్శిరుండు నగు హ్ర యందు నిష్ాకముండెై విశుదధం బగు ధ్ాానవిశేషంబుచే నిరస్తద్యషుుఁ డగుచు ధ్ారణావతియిెైన బుద్వధని స్మర పంచి, ప్రమానందంబు నొంద్వ ప్రకృతివలన న ైన స్ృషరాప్రంప్రలుఁ బర హ్ర ంచు తలప్ున మంద్ాకినీ నందనుం డిటినియిె.

1-219-మతేతభ వికీీడతిము తిరజగనోెహ్న నీలకాంతిుఁ దను వుద్ీాప్రంప్ుఁ బరా భాత నీ రజబంధుప్రభమ్మైన చేలము ప్యిన్ రంజిలి నీలాలక వరజ స్ంయుకత ముఖ్ారవింద మతిసేవాంబెై విజృంభింప్ మా విజయుం జేర డు వన ిలాుఁడు మద్వ నావేశించు న లిప్ుపడున్.

1-220-మతేతభ వికీీడతిము హ్యర ంఖ్ాముఖ్ ధూళి ధూస్ర ప్ర నాసాత లకోప్ేతమ్మై రయజాతశమీ తోయబందుయుతమ్మై రాజిలుి న మోెముతో జయముం బారుా న కిచుువేడక నని నాశసాత ర హ్తిం జాల నొ చిుయుుఁ బో ర ంచు మహానుభావు మద్వలోుఁ జింతింతు నశాీంతమున్.

1-221-మతేతభ వికీీడతిము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

72

నరుమాటల్ విని నవుితో నుభయసేనామధామక్ోణిలో బరు ల్మక్ింప్ రథంబు నిల్లప ప్రభూపాలావళిం జూప్ుచుం బరభూపాయువు ల లిుఁ జూప్ులన శుంభతేకళి వంచించు నీ ప్రమే్శుండు వ లుంగుచుండెడును హ్ృతపద్ాెస్నాసీనుుఁడెై.

1-222-కంద ప్దాము తనవార ుఁ జంప్ుఁజాలక వ నుకకుుఁ బో నిచుగ ంచు విజయుని శంకన్ ఘన యోగవిదాుఁ బాప్రన మునివందుాని పాదభకిత మొనయున్ నాకున్.

1-223-సీస్ ప్దాము కుప్రపంచి యిెగసరనుఁ గుండలంబుల కాంతి; గగనభాగం బెలిుఁ గప్రపకొనుఁగ; నుఱికిన నోరిక యుదరంబులో నుని; జగముల వేరుఁగున జగతి గదలుఁ; జకంీబుుఁ జేప్టిా చనుద్ెంచు రయమునుఁ; బెైనుని ప్చునిప్టము జాఱ; నమిెతి నాలావు నగుుఁబాట సేయక; మనిింప్ు మని కీడీి మరలుఁ ద్వగువుఁ;

1-223.1-తటేగతీి

గర క ిలంఘి్ంచు సరంహ్ంబుకరణ ిమ్మఱసర నేుఁడు భీషుెనిుఁ జంప్ుదు నినుిుఁ గాతు

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

73

విడువు మరుా న యనుచు మద్విశిఖ్ వృషరా ుఁ ద్ెరల్ల చనుద్ెంచు ద్ేవుండు ద్వకుక నాకు.

1-224-మతేతభ వికీీడతిము తనకున్ భృతుాుఁడు వీనిుఁ గాుఁచుట మహాధరెంబు వొమెంచు న రుా నసారథాము ప్ూని ప్గ్ములు చేుఁ జోదాంబుగాుఁ బట ా చున్ మునికోలన్ వడిుఁ బూని ఘోటకములన్ మోద్వంచి తాడించుచున్ జనులనోెహ్ము నొందుఁ జేయు ప్రమోతాసహ్ుం బరశంసరంచెదన్.

1-225-కంద ప్దాము ప్లుకుల నగవుల నడప్ుల నలుకల నవలోకనముల నాభీరవధూ కులముల మనముల తాల్లమి కొలుకులు వదల్లంచు ఘనునిుఁ గ్ల్లచెద మద్వలోన్.

1-226-ఆటవ లద్వ మునులు నృప్ులుుఁ జూడ మును ధరెజుని స్భా మంద్వరమున యాగమండప్మునుఁ జితరమహిమతోడుఁ జ లువొందు జగద్ాద్వ ద్ేవుుఁ డమరు నాదు దృషరాయందు.

1-227-మతేతభ వికీీడతిము ఒక స్ూరుాండు స్మస్తజీవులకుుఁ ద్ా నొకొకకకుఁడెై తోుఁచు పో ల్లక నే ద్ేవుుఁడు స్రికాలము మహాల్మలన్ నిజోతపని జ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

74

నా కదంబంబుల హ్ృతసరోరుహ్ములన్ నానావిధ్ానూన రూ ప్కుుఁడెై యొప్ుపచునుండు నటిా హ్ర నేుఁ బరా ర ఠ ంతు శుదుధ ండన ై.

1-228-వచనము అని యిట ి మనోవాగారశనంబులం బరమాతుెం డగు కృషుణ ని హ్ృదయంబున నిల్లప్రకొని, నిశాిస్ంబులు మాని, నిరుపాధ్వకం బయిన వాస్ుద్ేవ బరహ్ెంబు నందుం గలసరన భీషుెనిం జూచి స్రిజనులు ద్వవసావసానంబున విహ్ంగంబు లూరకయుండు తెఱంగున నుండిర ; ద్ేవ మానవ వాద్వతంబుల ై దుందుభి నినాదంబులు మొరస ; మృతుం డయిన భీషుెనికి ధరెజుండు ప్రలోక కియీలు సేయించి ముహ్ూరత మాతరంబు దుఃఖితుం డయిెా; నంత నచుటి మునులు కృషుణ నిుఁ తమ హ్ృదయంబుల నిల్లప్రకొని స్ంతుష్ాా ంతరంగు లగుచుం దద్ీయ ద్వవాావతార నామంబులచే స్ుత తియించి సాిశమీంబులకుం జనిర ; ప్రదప్ నయుాధ్వషరఠ రుండు కృషణస్హితుండెై గజప్ురంబునకుం జని గాంధ్ారీ స్మే్తుం డయిన ధృతరాషుా ర నొడంబఱచి తతసమెతంబున వాస్ుద్ేవానుమోద్వతుండెై ప్రతృప్ ైతామహ్ంబెైన రాజాంబుుఁ గ ైకొని ధరెమార్ంబునుఁ బరజాపాలనంబు సేయుచుండె" నని చెప్రపన విని స్ూతునకు శౌనకుం డిటినియిె.

1-229-ఆటవ లద్వ ధనము లప్హ్ర ంచి తనతోడుఁ జ నక డు నాతతాయి జనుల నని వధ్వంచి బంధు మరణ దుఃఖ్ భరమున ధరెజుుఁ డెట ి రాజాలక్ిెనిచుగ ంచె?

1-230-వచనము అనిన స్ూతుం డిటినియిె.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

75

1-21-ధరెనందనరాజాాభిషేకంబు

1-231-కంద ప్దాము కురుస్ంతతికిుఁ బరీక్ి నిరవరు నంకురము సేసర నారాయణుుఁ డమ ధరణీరాజామునకు నీ శిరుుఁగా ధరెజుని నిల్లప్ర స్ంతోషరంచెన్.

1-232-వచనము ఇట ి జగంబు ప్రమే్శిరాధ్ీనంబు గాని స్ితంతరంబుగా దనునద్వ మొదలగు భీషుెని వచనంబులం గృషుణ ని స్ంభాషణంబులం ధరెనందనుండు ప్రవరధమాన విజాఞ నుండును నివర తత శంకా కళ్ంకుండునున ై నారాయణాశయీుం డెైన యిందుర ండునుం బో ల ుఁ జతుసాసగరవేలాలంకృతం బగు వస్ుంధరామండలంబు స్హ్ో దర స్హాయుండెై యేిలుచుండె.

1-233-సీస్ ప్దాము స్ంప్ూరణ వృషరా ుఁ బరానుాండు గుర యించు; నిల యిెలిుఁ గోరుకల నీనుచుండు గోవులు వర ించు ఘోషభూములుఁ బాలు; ఫలవంతములు లతాపాదప్ములు ప్ండు స్స్ాములు దప్పక ఋతువుల న లి; ధరె మ్మల ి డలను దనర యుండు ద్ెైవభూతాతె తంతరము లగు రోగాద్వ; భయములు స ందవు ప్రజల క ందు

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

76

1-233.1-ఆటవ లద్వ గురుకులోతతముండు గుంతీతనూజుండు ద్ాన మానఘనుుఁడు ధరెజుండు స్తావాకాధనుుఁడు స్కలమహమరాజా విభవభాజి యయిన వేళ్ యందు

1-234-వచనము అంతుఁ గృషుణ ండు చుటాా లకు శలకంబు లేకుండం జేయుకొఱకును,స్ుభదరకుుఁ బరయంబు సేయుటకును, గజప్ురంబునం గ్నిి న లలుండి ద్ాిరకానగరంబునకుం బరయాణంబు సేయం దలంచి, ధరెనందనునకుం గృతాభివందనుం డగుచు నతనిచే నాల్లంగ తుండెై, యామంతరణంబు వడసర, కొందఱు దనకు నమస్కర ంచినం గౌుఁగల్లంచుకొని కొందఱు దనుం గౌుఁగ ల్లంప్ నానంద్వంచుచు రథారోహ్ణంబు సేయు నవస్రంబున స్ుభదరయు ద్రౌ ప్ద్వయుుఁ గుంతియు నుతతరయు గాంధ్ార యు ధృతరాషుా ర ండును విదురుండును యుధ్వషరఠ రుండును యుయుతుసండును గృపాచారుాండును నకుల స్హ్ద్ేవులును వృకోదరుండును ధ్ౌముాండును స్తసంగంబు వలన ముకతదుస్సంగుం డగు బుధుండు స్కృతాకల స్ంకీరతయమానంబెై రుచికరం బగు న విని యశంబు నాకర ణంచి విడువ నోప్ం డటిా హ్ర తోడి వియోగంబు స్హింప్క దరశన స్పరశనాలాప్ శయనాస్న భోజనంబులవలన నిమిషమాతరంబును హ్ర కి న డ లేని వారల ైన పాండవులం గూడికొని హ్ర మరలవలయునని కోరుచు హ్ర చనిన మార్ంబు స్ూచుచు హ్ర వినాస్త చితుత లయి లోచనంబుల బాషపంబు లొలుక నంత నిలువంబడి రయావస్రంబున.

1-235-సీస్ ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

77

కనకసౌధములప్ ైుఁ గౌరవకాంతలు; గుస్ుమవరింబులు గోర కుర య మౌకితకద్ామ స్మంచితధవళాత; ప్తత రంబు విజయుండు ప్ట ా చుండ నుదధవసాతాకు లుతాసహ్వంతుల ై; రతిభూషరతచామరములు వీవ గగనాంతరాళ్ంబు గప్రప కాహ్ళ్భేర ; ప్టహ్శంఖ్ాద్వశబాములు మొరయ

1-235.1-ఆటవ లద్వ స్కలవిప్రజనులు స్గుణనిరు్ ణరూప్ భదరభాషణములు ప్లుకుచుండ భువనమోహ్నుండు ప్ుండరీకాక్షండు ప్ుణారాశి హ్సరతప్ురము వ డల .

1-236-వచనము తతసమయంబునం బరరస్ుందరులు పరా సాదశిఖ్రభాగంబుల నిల్లచి గోపాలస్ుందరుని స్ందర శంచి, వర్ంబుల ై మార్ంబు ర ండు ద్ెస్ల గరారవిందంబులు సాచి యొండొరులకుం జూప్ుచుం దమ లోనం ద్ొ లి్ల గుణంబులం గూడక జీవులు ల్మనరూప్ంబుల ై యుండం బరప్ంచంబు బరవర తంప్ని స్మయంబున నొంటి ద్ీప్రంచు ప్ురాణప్ురుషుం డితం డనువారును; జీవులకు బరహ్ెతింబు గలుగ లయంబు సరద్వధంచుట యిెటినువారును; జీవనోపాధ్వ భూతంబు లయిన స్తాత వద్వశకుత ల లయంబు జీవుల లయం బనువారును; గమీెఱ స్ృషరాకరత యైెిన యప్పరమే్శిరుండు నిజవీరాప్ేరర తయైెి నిజాంశ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

78

భూతంబు ల ైన జీవులకు మోహిని యగుచు స్ృషరా సేయ నిశుయించి నామ రూప్ంబులు లేని జీవు లందు నామరూప్ంబులు గల్లపంచుకొఱకు వర తలుి స్ిమాయ నంగీకర ంచు; ననువారును నిరెలభకిత స్ముతకంఠావిశేషంబుల నకుంఠ తుల ై జితేంద్వరయులగు విద్ాింస్ు ల్లమెహానుభావు నిజరూప్ంబు దర శంతు రను వారును; యోగమార్ంబునం గాని దర శంప్రాదను వారును న ై; మఱియును.

1-237-మతేతభ వికీీడతిము రమణీ! దూరము వోయిెుఁ గృషుణ రథమున్ రాద్వంక వీక్ింప్ నీ కమలాక్షం బొ డుఁగానలేని ద్వనముల్ గలపంబుల ై తోుఁచుగే హ్ము లం దుండుఁగ నేలపో యి ప్ర చరాల్ సేయుచున్ న మిె నుం దము రమాెయన నొకక చందరముఖి కందరాపశుగభరా ంతయిెై.

1-238-మతేతభ వికీీడతిము తరుణీ! యాదవరాజు గాుఁ డితుఁడు; వేదవాకుత ుఁడెై యొకకుఁడెై వరుస్న్ లోకభవసరాతిప్రళ్యముల్ వర తంప్ుఁగాుఁ జేయు దు స్తరల్మలారతుుఁడెైన యిాశుుఁ, డితనిన్ దర శంచితిం బుణాభా స్ుర నే నంచు నటించె నొకకతె మహాశుద్ాధ ంతరంగంబునన్.

1-239-కంద ప్దాము తామస్గుణు లగు రాజులు భూమిం బరభవించి ప్రజలుఁ బొ ల్లయింప్ుఁగ స్ తాత వమలతనుుఁడెై యిాతుఁడు భామినివారల వధ్వంచుుఁ బరతికలపమునన్.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

79

1-240-వచనము ఇద్వయునుం గాక.

1-241-సీస్ ప్దాము ఈ యుతతమశలి కుుఁ డెలమి జనిెంప్ంగ; యాదవకుల మ్మలి ననఘ మయిెా నీ ప్ుణావరతనుం డే ప ర దుా నుండంగ; మథురాప్ురము దొ్డా మహిముఁ గనియిె నీ ప్ూరుషశేషీుఠ నీక్ింప్ భకితతో; ద్ాిరకావాస్ులు ధనుాల ైర యిా మహాబలశాల్ల యెిఱిుఁగ శిక్ింప్ంగ; నిషకంటకం బయిెా నిఖిలభువన

1-241.1-తటేగతీి

మీ జగనోెహ్నాకృతి నిచుగ ంచి ప్ంచశర భలి జాల విభజామాన వివశమానస్మ్మై వలివీస్మూహ్ మితని యధరామృతము గోీలు న లి ప ర దుా .

1-242-ఉతపలమాల

ఈ కమలాక్ష నీ స్ుభగు నీ కరుణాంబుధ్వుఁ పరా ణనాథుుఁగాుఁ జేకొని వేడకుఁ గాప్ురము సేయుచు నుండెడు రుకిెణీముఖ్ా నేక ప్తివరతల్ నియతి నిరెలమానస్ల ై జగనుితా సోత కవిశేషతీరాములుఁ ద్ొ లి్లటి బాముల నేమి నోుఁచిరో.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

80

1-243-వచనము అని యిట ి నానావిధంబులుగా బలుక ప్ురస్ుందరుల వచనంబు లాకర ణంచి కటాక్ించి నగుచు నగరంబు వ డల ; ధరెజుండును హ్ర కి రక్షణంబుల ై కొల్లచి నడువం జతురంగ బలంబులం బంచినుఁ దతేసనా స్మే్తుల ై దనతోడి వియోగంబున కోరిక దూరంబు వ నుతగ ల్లన కౌరవుల మరల్లంచి; కురుజాంగల, పాంచాల దే్శంబులు ద్ాటి శూరసేన యామున భూములం గడచి బరహాెవరత కురుక్ేతర మతసయ సారస్ిత మరుధని సౌవీరాభీర స ైంధవ విషయంబు లతికమీించి, తతతద్ేాశవాస్ు ల్లచిున కానుకలు గ ైకొనుచు నానరతమండలంబు స చిు, ప్దెబంధుండు ప్శిుమ సరంధు నిమగుిం డయిన స్మయంబునుఁ బర శాీంతవాహ్ుండెై చనిచని.

1-22-గోవిందునిద్ాిరకాగమనంబు

1-244-మతేతభ వికీీడతిము జలజాతాక్షుఁడు శౌర డగ్ఱె మహాసౌధ్ాగశీృంగారకన్ గలహ్ంసావృతహేమప్దెప్ర ఖ్ా కాసారకన్ ద్యరణా వళిస్ంఛాద్వతతారకన్ దరులతావరా్ నువేలోదయ తులప్ుష్ాపంకుర కోరకన్ మణిమయపరా కారకన్ ద్ాిరకన్.

1-245-వచనము ఇట ి దన ప్రరయప్ురంబు డగ్ఱి.

1-246-మతతకోకిలము అనాస్నుిత సాహ్స్ుండు మురార యొతెత యదూతతముల్ ధనుాల ై వినుఁ బాంచజనాము ద్ార తాఖిలజంతు చైె

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

81

తనామున్ భువన ైకమానాము ద్ారుణధిని భీతరా జనామున్ బర మూర ుతాఖిలశతుర ద్ానవస ైనామున్.

1-247-శారూా ల వికీీడతిము శంఖ్ారావము వీనులన్ విని జనుల్ స్ిరాణ ంబరదరవాముల్ శంఖ్ాతీతము కొంచు వచిుర ద్వదృక్ాదర పతోతకంఠన ప్ేరంఖ్దాకుత లు వంశ కాహ్ళ్ మహాభేరీ గజాశాివళీ ర ంఖ్ారావము లులిసరలి దనుజార ం జూడ నాస్కుత ల ై.

1-248-కంద ప్దాము బంధులుుఁ బరరులుుఁ దె్చిున గంధ్ేభ హ్యాదుల ైన కానుకలు దయా సరంధుుఁడు గ ైకొన నంబుజ బంధుుఁడు గ్ను దతత దీ్ప్ ప్ంకుత లభంగ ంన్.

1-249-వచనము ఇటాి తాెరాముండును బూరణకాముండును న ైన యప్పరమే్శిరునికి నుపాయనంబు ల్లచుుచు నాగరులు వికసరతముఖ్ు లయి గద్ద భాషణంబుల తోడ డయాకుండ నడప్ునయాకు న యాంప్ుుఁ జూప్ుల నడాంబులేని బడాల చందంబున మొొకిక యిటినిర .

1-250-శారూా ల వికీీడతిము నీపాద్ాబాము బరహ్ెప్ూజాము గద్ా, నీ సేవ స్ంసార స్ం తాప్ధింసరనియౌుఁ గద్ా, స్కలభదరశేణీులం బీరతితో

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

82

నాపాద్వంతు గద్ా, ప్రస్నుిలకుుఁ గాలాధ్ీశ! కాలంబు ని రాియపారంబు గదయా చాలరు నినున్ వర ణంప్ బరహాెదులున్.

1-251-కంద ప్దాము ఉనాిరము సౌఖ్ాంబున వినాిరము నీ ప్రతాప్ వికమీకథలన్ మనాిరము ధనికులమ్మై కనాిరము తావకాంఘి్కొమలములు హ్రీ!

1-252-కంద ప్దాము ఆరాటము మద్వ న ఱుుఁగము పో రాటము ల్లండికడలుఁ బుటావు ప్ుర లోుఁ జోరాటన మ్మగయదు నీ దూరాటన మోరిలేము తోయజనేతరా !

1-253-ఉతపలమాల

తండుర ల క లిుఁ దండిరయగు ధ్ాతకుుఁ దండిరవి ద్ేవ! నీవు మా తండిరవిుఁ దలి్లవిం బతివి ద్ెైవమవున్ స్ఖివిన్ గురుండ; వే తండుర లు నీ కియీం బరజల ధనుాలుఁ జేసరర , వేలుప ల ైన నో తండిర భవనుెఖ్ాంబుజము ధనాతుఁ గానరు మా విధంబునన్.

1-254-కంద ప్దాము చెచుెరుఁ గర నగర కి నీ విచుేసరన నిమిషమ్మైన వేయిేండిగు నీ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

83

వ చోుటిక ివిచేుయక మచిుకతో నుండుమయా మా నగరమునన్.

1-255-ఆటవ లద్వ అంధకారవ ైర యప్రాద్వర కవిలుఁ జనిన నంధమయిన జగముభంగ నినుిుఁ గానకుని నీరజలోచన! యంధతమస్ మతుల మగుదు మయా.

1-256-వచనము అని యిట ి ప్రజలాడెడి భకితయుకత మధుర మంజులాలాప్ంబులు గరణ కలాప్ంబులుగా నవధర ంచి, కరుణావలోకనంబులు వర ించుచు హ్ర ించుచుుఁ, దన రాక విని మహానురాగంబున స్ంరంభ వేగంబుల మజానభోజనశయనాద్వ కృతాంబు లొలిక యుగసీే నాకూీర వస్ుద్ేవ బలభదర ప్రధుామి సాంబ చారుధ్ేషణ గద ప్రముఖ్ యదు కుంజరులు కుంజర తురగ రథారూఢు ల ై ద్వకుకంజరస్నిిభం బయినయొకక కుంజరంబు ముందట నిడుకొని; స్ూత మాగధ నట నరతక వంద్వ స్ంద్యహ్ంబుల మంగళ్ భాషణంబులును, భూస్ురాశిరాిద వేదఘోషంబులును, వీణా వేణు భేరీ ప్టహ్ శంఖ్ కాహ్ళ్ ధ్ాినంబులును, రథారూఢ విభూషణ భూషరత వారయువతీ గానంబులును నస్మానంబుల ై చెలంగ న దురుకొని యథయచిత ప్రణామాభివాదన ప్ర రంభ కరస్పరశన స్ంభాషణ మందహాస్ స్ందరశనాద్వ విధ్ానంబుల బహ్ుమానంబులు సేసర, వారలుం ద్ానును భుజగేందరపాల్లతంబెైన భోగవతీనగరంబు చందంబున స్ిస్మాన బల యదుభోజ దశారే కుకురాంధక వృషరణ వీరపాల్లతంబును, స్కల కాలస్ంప్దామానాంకుర ప్లివ కోరక కుటెల కుస్ుమ ఫల మంజరీప్ుంజ భార

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

84

వినమిత లతా పాదప్రాజ విరాజితోద్ాాన మహావనోప్వనారామ భాసరతంబును, వనాంతరాళ్ రసాల సాల శాఖ్ాంకురఖ్ాదనక్షణణకష్ాయ కంఠ కలకంఠ మిథున కోలాహ్ల ఫలరసాసాిదప్ర ప్ూరణ శార కా కీర కుల కలకల కలాే ర ప్ుషప మకరంద పాన ప్రవశ భృంగ భృంగీ కదంబ ఝంకార స్రోవర కనక కమల మృదులకాండ ఖ్ండ సీికార మతత వరాటాయతత కలహ్ంస్ నివహ్ కేంీకారస్హితంబును, మహ్ో నిత సౌధజాల రంధరనిర్త కరూపర ధూప్ధూమప్టల స్ందరశన స్ంజాత జలధర భరా ంతి విభరా ంతి స్ముదూధ తప్రంఛ నరతన ప్రవరతమాన మతతమయూర కేకారవ మహితంబును,నానారూప్ తోరణ ధిజ వ ైజయంతికా నికాయ నిరుదధ తారకాగహీ్ప్రకాశంబును, ముకాత ఫలవిరచితరంగవలి్ల కాలంకృత మంద్వర ద్ాిరద్ేహ్ళీ వేద్వకా ప్రద్ేశంబును, ఘనసార గంధసార కస్ూత ర కా స్ంవాసరత వణిగే్హ్ గేహ్ళీ నికర కనకగళ్ంతికా వికీరామాణ స్ల్లలధ్ారా స్ంసరకత విప్ణి మార్ంబును బరతినివాస్ బహిరంగణ స్మర పతరసాలదండ ఫల కుస్ుమ గంధ్ాక్షత ధూప్ ద్ీప్ రతాింబరాద్వ వివిధ్యప్హారవర్ంబును, బరవాళ్ నీల మరకత వజర వ ైఢూరా నిర ెతగోప్ురాటాా లకంబును, విభవ నిర ాత మహేందరనగరాలకంబును న ైన ప్ురవరంబుం బరవేశించి; రాజమార్ంబున వచుు స్మయంబున.

1-257-మతతకోకిలము కనుిలారగ నితామున్ హ్ర ుఁ గాంచుచున్ మనువార ల యుానివీన కుతూహ్లోతసవయుకిత నాగరకాంత ల తుానితోనితహ్రెయరేఖ్ల నుండి చూచిర నికిక చే స్నిలం దమలోనుఁ దద్విభు సౌకుమారాము స్ూప్ుచున్.

1-258-సీస్ ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

85

కలుముల నీనేడు కలకంఠ యిెలనాుఁగ; వర తంచు న వాిని వక్షమందు; జనదృకుకోరకస్ంఘంబునకు స్ుధ్ా; పానీయపాతర మే్ భవుాముఖ్ము; స్కలద్వకాపలకస్మితికి న వాిని; బాహ్ుదండంబులు ప్ట ా ుఁగ్మె; లాశితీశేణీి కే యధ్వప్ుని పాదరా; జీవయుగెంబులు చేరుగడలు;

1-258.1-ఆటవ లద్వ భువనమోహ్నుండు ప్ురుషభూషణుుఁ డెవిుఁ డటిా కృషుణ ుఁ డర గ హ్రెయశిఖ్ర రాజమాన లగుచు రాజమార్ంబున రాజముఖ్ులు గుస్ుమరాజిుఁ గుర య.

1-259-ఉతపలమాల

జలజాతాక్షుఁడు స్ూడ నొప్ ప ధవళ్ఛఛతరంబుతోుఁ జామరం బులతోుఁ బుషప ప్రశంగ చేలములతో భూష్ామణిసీుతుుఁ డెై నల్లనీభాంధవుతో శశిధిజముతో నక్షతరస్ంఘంబుతో బలభిచాఛప్ముతోుఁ దటిలితికతో భాసరలుి మే్ఘాకృతిన్.

1-260-వచనము ఇటిర గ తలి్లదండుర ల నివాస్ంబు స చిఛ ద్ేవకీ ప్రముఖ్ు లయిన తలుి ల కేడుిరకు మొొకికన.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

86

1-261-కంద ప్దాము బడాుఁడు మొొకికనుఁ దలుి లు జడాన నంకముల నునిచి చనుిల తుద్వుఁ బా లొడాగ లుఁ బేరమభరమున జడుా వడం దడిప్ర రక్ిజలముల ననఘా!

1-23-కృషుణ డుభామలజూడబో వుట

1-262-వచనము తదనంతరంబ యష్ోా తతర శత ష్ో డశస్హ్స్ర సౌవరణసౌధకాంతం బయిన శుద్ాధ ంతభవనంబు స చిు హ్ర తన మనంబున.

1-263-మతేతభ వికీీడతిము ఒక భామాభవనంబు మునుిస ర వేఱొ కకరుత లోుఁగుందునో స్ుకరాలాప్ము లాడద్య స లయునో స్ుప్ీరతి వీక్ింప్ద్య వికలతింబున నుండునో యనుచు నవేిళ్న్ వధూగేహ్ముల్ ప్రకటాశురావిభూతిుఁ జొచెు బహ్ురూప్వాకుత ుఁడెై భార్వా!

1-264-వచనము ఆ స్మయంబున.

1-265-కంద ప్దాము శిశువులుఁ జంకలనిడి తను కృశతలు విరహాగ ిుఁ ద్ెలుప్ గృహ్గేహ్ళ్ళలన్ రశనలు జాఱుఁగ సరగు్ న శశిముఖ్ు ల దురేుఁగ రప్ుడు జలజాక్షనకున్.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

87

1-266-మతేతభ వికీీడతిము ప్తి నా యింటికి మునుి వచెు నిద్ె నా పరా ణేశుుఁ డస్ెద్ృహా గతుుఁడయిెాన్ మును సేర ుఁ బో తొలుత మతాకంతుండు నా శాలకే నితరాలభా స్ుఖ్ంబు గంటి నని తార ంటింట నర ుంచి ర యాతివల్ నూఱుుఁబద్ారువేలు న నమం డరవేిళ్ నాతేెశిరున్.

1-267-వచనము వారలం జూచి హ్ర యిటినియిె.

1-268-మతేతభ వికీీడతిము కొడుకుల్ భకితవిధ్ేయు లౌదురు గద్ా? కోడండుర మీ వాకాముల్ గడువంజాలక యుందురా? విబుధ స్తాకరంబు గావింతురా? తొడవుల్ వస్త రములుం బద్ారా రస్ స్ంద్యహ్ంబులుం జాలునా? కడమల్ గావు గద్ా? భవనిిలయముల్ గలాాణయుకతంబులే?

1-269-సీస్ ప్దాము తిలక మే్టికి లేదు తిలకనీతిలకమా! ; ప్ువుిలు దుఱుమవా ప్ువుిుఁబో ుఁడి! కస్ూత ర యలుఁదవా కస్ూత ర కాగంధ్వ! ; తొడవులు దొ్డవవా తొడవుతొడవ! కలహ్ంస్ుఁ బెంప్ుద్ే కలహ్ంస్గామిని! ; కీరముుఁ జద్వవింతె కీరవాణి! లతలుఁ బో షరంతువా లతికాలల్లత ద్ేహ్! ; స్రసర నోలాడుద్ే స్రసరజాక్ి!

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

88

1-269.1-ఆటవ లద్వ మృగ కి మే్ుఁత ల్లడుద్ె మృగశాబలోచన! గురుల నాదర ంతె గురువివేక! బంధుజనులుఁ బోర తె బంధుచింతామణి! యనుచు స్తులనడిగ నచుాతుండు

1-270-వచనము అని యడిగ న వారలు హ్ర ం బాసరన ద్వనంబు లందు శరీరస్ంసాకర కేళీవిహార హాస్ వనమంద్వరగమన మహ్ో తసవదరశనంబు లొలిని యిలాి ండుర కావున.

1-271-మతేతభ వికీీడతిము సరర చాంచలాముతోడిదయుాుఁ దనకున్ జీవేశిరుం డంచు నే ప్ురుషశేషీుఠ వర ంచె నటిా ప్రమున్ బుద్వధన్ విలోకంబులన్ గరయుగెంబులుఁ గౌుఁగ ల్లంచిర స్తుల్ గలాాణబాషపంబు లా భరణశేణీలుగాుఁ బరతిక్షణ నవపరా పాత నురాగంబులన్.

1-272-మతతకోకిలము ప్ంచబాణుని నీఱు సేసరన భరు్ నిం దన విలుి వ ర ాంచి మూర ఛలుఁ జేయుఁ జాలు విశేష హాస్ విలోక నో దంచి ద్ాకృతులయుాుఁ గాంతలు దంభచేషాల మాధవుం స్ంచల్లంప్ుఁగ జేయ నేమియుుఁ జాలర ైర బుధ్యతతమా!

1-273-వచనము ఇవిిధంబున స్ంగవిరహితుం డెైన కంసార స్ంసార క ైవడి విహ్ర ంప్ నజాఞ న విలోకులయిన లోకులు లోక సామానా మనుషుాం డని తలంతు;

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

89

రాతాెశయీయిెైన బుద్వధ యాతె యందుని యానంద్ాదులతోడం గూడని తెఱంగున నీశిరుండు ప్రకృతితోడం గూడియు నా ప్రకృతిగుణంబుల ైన స్ుఖ్దుఃఖ్ంబులుఁ జ ందక యుండుుఁ; బరస్పర స్ంఘరిణంబులచే వేణువులవలన వహిిుఁ బుటిాంచి వనంబుల దహించు మహావాయువు చందంబున భూమికి భారహేతువుల ై యనేకాక్ౌహిణులతోడం బరవృదధతేజులగు రాజుల కనోానావ ైరంబులు గల్లపంచి నిరాయుధుండెై స్ంహారంబు సేసర, శాంతుండెై ప్రదప్ం గాంతామధాంబునుఁ బరా కృతమనుషుాండునుం బో ల స్ంచర ంచుచుండె నా స్మయంబున.

1-274-కంద ప్దాము యతు ల్మశిరుని మహ్తతవము మిత మ్మఱుుఁగని భంగ ుఁ నప్రమే్యుుఁడగు హ్ర సరాతి న ఱుుఁగక కాముకుుఁ డని రతములు స్లుప్ుదురు తిగ చి రమణులు స్ుమతీ!

1-275-కంద ప్దాము ఎలిప్ుపడు మా యిండిను వలిభుుఁడు వసరంచు; నేమ వలిభలము శ్రీ వలిభున కనుచు గోప్ీ వలిభుచే స్తులు మమతవలుఁ బడి రనఘా!

1-276-వచనము అని చెప్రపన విని శౌనకుండు స్ూతున కిటినియిె.

1-277-సీస్ ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

90

గురునందనుండు స్కోీధుుఁడెై యిేసరన; బరహ్ెశిరోనామబాణవహిిుఁ గంప్రంచు నుతతరగరాంబు గీమెఱుఁ; బదెలోచనుచేతుఁ బరతిక నండుర ; గరాస్ుత ుఁ డగు బాలుుఁ గంసార యిే రీతి; బరతికించె? మృతుావు భయము వాప్ర జనియించి యతుఁడెనిి స్ంవతసరములుండె? ; న బాంగ వర తంచె? నేమిసేస ?

1-277.1-ఆటవ లద్వ వినుము, శుకుుఁడు వచిు విజాఞ నప్దధతి నతని క ట ి స్ూప్ నతుఁడు ప్రదప్ుఁ దన శరీర మే్ విధంబున వర ాంచె విప్రముఖ్ా! నాకు విస్తర ంప్ు.

1-278-వచనము అనిన స్ూతుం డిటినియిె; "ధరెనందనుండు చతుస్సముదర ముద్వర తాఖిల జంబూద్ీిప్ రాజాంబు నార ాంచియు, మినుిముటిాన కీర త నుపార ాంచియు నంగనా తురంగ మాతంగ స్ుభట కాంచ నాద్వ ద్వవాస్ంప్దలు స్ంపాద్వంచియు, వీరసో దర విప్ర విదిజాన వినోదంబులుఁ బరమోద్వంచియు, వ ైభవంబు లలవర ంచియు గతీువు లాచర ంచియు, దుషాశిక్షణ శిషారక్షణంబు లొనర ంచియు, ముకుందచరణారవింద సేవారతుండెై స్మస్త స్ంగంబు లందు నభిలాషం వర ాంచి యర షడిర్ంబు జయించి రాజాంబు సేయుచు.

1-279-తేటగతీి

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

91

చందనాదుల నాుఁకట స్రగు్ వాుఁడు దనివి నొందని క ైవడి ధరెస్ుతుుఁడు స్ంప్దలు ప్ కుక గల్లగ యుుఁ జకిపీాద సేవనంబులుఁ ప్ర ప్ూర త స ందకుండ.ె

1-280-వచనము అంతం గ్నిి ద్వనంబులకు నభిమనుాకాంతాగరాంబు నందునిడింభకుండు దశమమాస్ప్ర చేఛదుాండెై గరాాంతరాళ్ంబున దురంతంబెైన యశితాా మ బాణానలంబున దందహ్ామానుండెై తలిడిలుి చు.

1-24-గరాసా్కుని విషుణ వురక్ంిచుట

1-281-ఉతపలమాల

కుయిాడ శకిత లే దుదరగోళ్ములోప్ల నునివాుఁడ ద్వ క కయాద్వ ద్ా ననాథ నని యెిప్ుపడుుఁ దలి్ల గణింప్ విందు నే డియిాషువహిి వాయుటకు న యాద్వ మార్ము ననుిుఁ గావ నే యయా గలండు? గరాజనితాప్ద న విుఁ డెఱుంగు ద్ెైవమా!

1-282-కంద ప్దాము చిచుఱకోలవశంబునుఁ జచిు బహిర్తుుఁడుఁ గాని స్మయమునను ద్ాుఁ నుచుల్లతగరావేదనుఁ జచుును మా తలి్ల ఘోర స్ంతాప్మునన్.

1-283-కంద ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

92

చెచుెర బాణజాిలలు వచిున విషుణ ండు గావవచుు ననుచుుఁ ద్ాుఁ ముచుటలు స ప్ుప స్తులకు నిచులు మాయవి నేుఁడు నిజమయిెాడినో.

1-284-శారూా ల వికీీడతిము రాుఁడా చూడ స్మస్తభూతములలో రాజిలుి వాుఁ డిచుటన్ లేడా? పాఱుని చిచుఱముెుఁ ద్ొలుఁగన్ ల్మలాగతిం ద్యరచి నా కీుఁడా? నేుఁ డభయప్రద్ాన మతుఁ డూహింప్న్ నతతరా త మున్ గాుఁడా? యిెందఱిుఁ గావుఁ డమ యిెడల మతకరెంబు ద్ా న టిాద్య?

1-285-వచనము అని గతాగతపరా ణుండెై భూర ణగతుండెైన శిశువు చింతించు స్మయంబున.

1-286-సీస్ ప్దాము మే్ఘంబుమీుఁద్వ కొీమ్మెఱుుఁగుక ైవడి మే్ని; ప్ ై నుని ప్చుని ప్టమువాుఁడు; గండభాగంబులుఁ గాంచన మణి మయ; మకరకుండలకాంతి మలయువాుఁడు; శరవహిి నడుఁగ ంచు స్ంరంభమునుఁ జేసర; కనుిల నునుుఁ గ ంప్ు కలుగువాుఁడు; బాలారకమండల ప్రతిమాన రతి హా; టక విరాజిత కిరటీంబువాుఁడు;

1-286.1-తటేగతీి

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

93

కంకణాంగద వనమాల్లకా విరాజ మానుుఁ డస్మానుుఁ డంగుషామాతరద్ేహ్ుుఁ డొకక గదుఁ జేతుఁ ద్ాల్లు నేతరో తసవముగ విషుణ ుఁ డావిరావించె నవేిళ్ యందు.

1-287-వచనము ఇట ి భకతప్రాధ్ీనుం డయిన ప్రమే్శిరుం డావిరావించి మంచు విర యించు మారాత ండు చందంబున శిశువునకు దశద్వశలం దనచేతి యఖ్ండిత మహ్ో లాకస్నిిభంబెైన గద్ాదండంబు మండలాకారంబుగ జిఱజిఱం ద్వరప్రప విప్ుు ని చిచుఱముె వేుఁడిమి పో ుఁడిమిుఁజ ఱచి డింభకుని ప్ర తాప్విజృంభణంబు నివార ంచి గరాంబు గందకుండ నరాకునికి నానందంబు గల్లపంచిన.

1-288-మతేతభ వికీీడతిము గదుఁ జేుఁబటిా ప్ర భరమించుచు గద్ాఘాతంబులం దురాయ ప్రదమ్మై వచుు శరాగ ిుఁ దుతుత మురుగా భంజించి రక్ించు నీ స్దయుం డెవిుఁడొకో యటంచు మద్వలోుఁ జర ుంచుచున్ శాబకుం డెదుర ై చూడ నదృశుాుఁ డయిెా హ్ర స్రేిశుండు విపోర తతమా!

1-25-ప్రీక్జాినెంబు

1-289-వచనము అంత ననుకూల శుభగహీ్ో దయంబును, స్రిగుణోతతర ఫలస్ూచకంబును న ైన శుభలగింబునం బాండవ వంశలద్ాధ రకుం డయిన కుమారుండు జనిెంచిన ధరెనందనుండు ధ్ౌమాాద్వ భూస్ురవర్ంబు రప్రపంచి, ప్ుణాాహ్ంబు స్ద్వవించి జాతకరెంబు సేయించి కుమారు జనెమహ్ో తసవ కాలంబున భూస్ురులకు

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

94

విభవాభిరామంబు లయిన గో భూ హిరణా హ్యానేక గాీమంబులును సాిదురుచిస్ంప్నింబు లయిన యనింబు ల్లడిన వారలు తృప్ుత ల ై ధరెప్ుతుర న కిటినిర .

1-290-చంప్కమాల

ప్రకటిత ద్ెైవయోగమునుఁ బరరవ స్ంతతి యంతర ంప్ుఁగా వికలత నొందనీక ప్రభవిషుణ ుఁడు విషుణ ుఁ డనుగహీించి శా బకుుఁ బరతికించెుఁ గావున నృపాలక! శాబకుుఁ డింక శాతరవాం తకుుఁ డగు; విషుణ రాతుుఁ డన ధ్ాతిరుఁ బరసరద్వధకి న కుకుఁ బూజుాుఁడెై

1-291-వచనము అనిన విని భూద్ేవోతతములకు నరద్ేవోతతము డిటినియిె.

1-292-శారూా ల వికీీడతిము ఓ ప్ుణాాతెకులార! నాప్లుకు మీ రూహింప్ుుఁడా మొొక కదన్ మా ప్ దధల్ శీుతకీరుత ల ై స్దయుల ై మనాిరు రాజరుి ల ై యిా ప్రనాితుఁడు వార ుఁ బో ల డిుఁ గద్ా యెిలిప్ుపడున్ మాధవ శ్రపీాద్ాంబుజ భకితయుకుత ుఁ డగుచున్ జీవించునే? చూడరే.

1-293-వచనము అనిన విని "నరేంద్రా ! భవద్ీయపౌతుర ండు మనుప్ుతుర ం డయిన యిక్ాికుని చందంబున బరజల రక్ించు; శ్రరీామచందుర ని భంగ బరహ్ెణుాండు స్తాప్రతిజుఞ ండు నగు; డేగ వ ంటనంటిన బట ా భీతంబెై వ నుకకు వచిున కపో తంబుుఁ గాచిన శిబచకవీర త రీతి శరణుాండును వితరణఖ్నియు నగు; దుషాంతస్ూనుం డెైన భరతు ప్గ ద్వ సో మానియ జాఞ తివర్ంబులకు యజిలకు ననర్ళ్ కీర త విస్తర ంచు;

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

95

ధనంజయ కారతవీరుాల కరణి ధనురధరాగేసీ్రుం డగుుఁ; గీల్ల పో ల్లక దురధరుి ం డగు; స్ముదుర ని తెఱంగున దుస్తరుం డగు; మృగేందరంబు క ైవడి వికమీశాల్ల యగు; వస్ుమతివోల నక్షయక్ాంతియుకుత ం డగు; భానుని లాగున ప్రతాప్వంతుం డగు; వాస్ుద్ేవు వడువున స్రిభూతహితుం డగు; దలి్లదండుర లమాడిక స్హిషుణ ం డగు; మఱియును.

1-294-సీస్ ప్దాము స్మదరశనంబున జలజాతభవుుఁడనుఁ; బరమప్రస్నిత భరు్ ుఁ డనగ న లిగుణంబుల నింద్వరావిభుుఁడన; నధ్వకధరెమున యయాతి యనుఁగ ధ్ెైరాస్ంప్ద బల్లద్ెైతావలిభుుఁడన; నచుాతభకిత బరహిాదుుఁ డనుఁగ రాజితోద్ారత రంతిద్ేవుండన; నాశితీమహిమ హమేాద్వర యనుఁగ

1-294.1-తటేగతీి

యశము నార ాంచుుఁ, బెదధల నాదర ంచు, నశిమే్ధంబు లొనర ంచు, నాతెస్ుతుల ఘనులుఁ బుటిాంచు, దండించు ఖ్లులుఁ బటిా , మానధనుడు నీ మనుముఁడు మానవేందర!

1-295-భుజంగ ప్రయాతము హ్ర ంచుం గల్లప్ేరర తాఘంబు ల లిన్ భర ంచున్ ధరన్ రామభధుర ండుుఁబో ల న్

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

96

జర ంచున్ స్ద్ా వేదశాసాత ర నువృతితన్ వర ంచున్ విశేషరంచి వ ైకుంఠుభకితన్.

1-296-వచనము ఇట ి ప్ కేకండుి జీవించి భూస్ుర కుమార ప్ేరర తం బయిన తక్షకస్రప విష్ానలంబునం దనకు మరణం బని యిెఱింగ , స్ంగవర ాతుం డయి, ముకుంద ప్ద్ారవింద భజనంబు సేయుచు, శుకయోగీందుర ని వలన నాతెవిజాఞ న స్ంప్నుిం డెై, గంగాతటంబున శరీరంబు విడిచి, నిర్త భయశలకం బయిన లోకంబుుఁ బరవేశించు" నని, జాతకఫలంబు స ప్రప లబాకాము లయి భూస్ురులు స్ని రంత.

1-297-కంద ప్దాము తన తలి్ల కడుప్ులోప్ల మును స్ూచిన విభుుఁడు విశిమున న లిుఁ గలం డనుచుుఁ బరీక్ింప్ుఁగ జను లనఘుుఁ బరీక్షనిరేందుర ుఁ డండుర మునీంద్రా !

1-298-ఆటవ లద్వ కళ్లచేత రాజు గమీమునుఁ బర ప్ూరుణ డయిన భంగ ుఁ ద్ాత లనుద్వనంబుుఁ బో షణంబు సేయుఁ బూరుణ ుఁ డయిెాను ధరె ప్టలపాలకుండు బాలకుండు

1-299-వచనము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

97

మఱియు ధరెనందనుండు బంధు స్ంహారద్యషంబు వాయుకొఱకు నశిమ్ేధయాగంబు సేయం దలుఁచి, ప్రజలవలనం గరదండంబుల నుపార ాతం బయిన వితతంబు సాలక చితతంబునుఁ జింతించు న డ; నచుాతప్ేరర తుల ై భీమారుా నాదులు, ద్ొ లి్ల మరుతుత ండను రాజు మఖ్ంబు సేసర ప్ర తాజించి నిక్ేప్రంచిన స్ువరణ పాతరా ద్వకంబెైన వితతం బుతతరద్వగాాగంబువలన బలవంతుల ై తెచిున; నా రాజస్తతముండు స్మాయతత యజోఞ ప్కరణుండెై స్కలబంధు స్మే్తంబుగుఁ గృషుణ ని నాహాినంబు సేసర, ప్ురుష్ో తతము నుద్ేధశించి మూడు జనింబులు గావించెుఁ; దదనంతరంబ కృషుణ ండు బంధుప్రరయంబు కొఱకుుఁ గర నగరంబునుఁ గ్నిి న ల లుండి ధరెప్ుతరా దులచే నామంతరణంబు ప్డసర యాదవ స్మే్తుం డయి ధనుంజయుడు ద్యడరా నిజనగరంబునకుం జనియిె; నంతకు మునుి విదురుండు తీరాయాతర స్ని మ్మైతేరయు ముందటుఁ గరెయోగవరతాద్వ విషయంబు లయిన ప్రశింబులుఁ కొనిింటిం జేసర, యతనివలన నాతెవిజాఞ నంబు ద్ెల్లసర, కృతారుా ండెై హ్సరతనాప్ురంబునకు వచిున.

1-26-విదురాగమనంబు

1-300-కంద ప్దాము బంధుుఁడు వచెు నటంచును గాంధ్ారీవిభుుఁడు మొదలుగా నందఱు స్ం బంధములు న ఱప్ర ప్ీరతిం బంధురగతిుఁ జేసర రప్ుడు మనిన లనఘా!

1-301-వచనము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

98

అంత ధరెనందనుండు విదురునికి మజానభోజనాద్వ స్తాకరంబులు సేయించి స్ుఖ్ాసీనుండెై తనవార లందఱు విన నిటినియిె.

1-302-సీస్ ప్దాము ఏ వరతనంబున నింత కాలము మీరు; స్ంచర ంచితి రయా జగతిలోన నే తీరాములు గంటి ర కకడ నుంటిర ; భావింప్ మీవంటి భాగవతులు తీరాస్ంఘంబుల ధ్వకకర ంతురు గద్ా; మీయందు విషుణ ండు మ్మఱయు కతన మీరు తీరాంబులు మీకంటె మికికల్ల; తీరాంబు లునివే తెల్లసర చూడ

1-302.1-తటేగతీి

వేఱు తీరాంబు లవనిప్ ై వ దక నేల మిముెుఁ బొ డగని భాషరంచు మే్ల చాలు వారత లేమండుర లోకులు వస్ుధలోన మీకు స్రింబు న ఱిుఁగ డి మే్ధ గలదు.

1-303-మతతకోకిలము తండిర స్చిునమీుఁద మా ప్ దతండిరబడాలు దొ్లి్ల ప్ కకండుర స్రపవిష్ాగ ిబాధల గాసరుఁ బెటాుఁగ మముె ని లాి ండర నంతముుఁ బొ ందకుండుఁగ లాలనంబున మీరు మా తండిర భంగ స్ముదధర ంతురు తద్విధంబు దలంతురే?

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

99

1-304-కంద ప్దాము ప్క్షలు తమఱెకకలలోుఁ బక్షంబులు రాని ప్రలిప్దువుల మమతన్ రక్ంిచిన కియీ మీరలు ప్క్మకరణంబు సేయ బరతికితిమి గద్ే.

1-305-కంద ప్దాము మనాిరా ద్ాిరకలో నునాిరా యదువు లంబుజోదరు కరుణన్ గనాిరా లోకులచ ేవినాిరా మీరు వార విధ మ్మటిాద్వయో?

1-306-చంప్కమాల

అన విని ధరెరాజునకు నా విదురుండు స్మస్తలోక వ రతనముుఁ గమీంబుతోడ విశదంబుగుఁ జ ప్రప యదుక్షయంబు స ప్రపన నతుఁ డుగశీలకమున బెగ ్లుచుండెడి నంచు నేమియున్ విను మని చెప్పుఁ డయిెా; యదువీరుల నాశము భార్వోతతమా!

1-307-ఆటవ లద్వ మే్లు స ప్ పనేని మే్లండుర లోకులు చేట చెప్ పనేని చెటాయండుర నంతమీుఁద శూదుర ుఁ డెైన కతంబున శిషామరణ మతడు స ప్పుఁడయిెా.

1-308-వచనము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

100

అద్వ యిెటినిన మాండవామహాముని శాప్ంబునం ద్ొ లి్ల యముండు శూదర యోని యందు విదురుండెై జనిెంచి యుని నూఱు వతసరంబు లరాముండు యథాకమీంబునం బాప్కరుెల దండించె; ఇట యుధ్వషరఠ రుండు రాజాంబుుఁ గ ైకొని లోకపాలస్ంకాశు లయిన తముెలుం ద్ానును గులద్ీప్కుం డెైన మనుమని ముదుా సేయుచుుఁ బెదాకాలంబు మహావ ైభవంబున స్ుఖియిెై యుండె నంత.

1-309-కంద ప్దాము బాలాజన శాలా ధన ల్మలావన ముఖ్ా విభవ ల్మన మనీష్ా లాలస్ు లగు మానవులను గాలము వంచించు దురవగాహ్ము స్ుమతీ!

1-310-వచనము అద్వ నిమితతంబుగాుఁ గాలగతి యిెఱింగ విదురుండు ధృతరాషుా ర న కిటినియిె.

1-311-మతేతభ వికీీడతిము కనకాగార కళ్తర మితర స్ుత స్ంఘాతంబులన్ ముందటం గని పరా ణేచఛల నుండు జంతువుల నే కాలంబు దురింఘామ్మై యనివారాసరాతిుఁ జంప్ునటిా నిరుపాయంబెైన కాలంబు వ చెు నుపాంతంబున; మాఱు ద్ీనికి మద్వం జింతింప్ు ధ్ాతీరశిరా!

1-312-శారూా ల వికీీడతిము ప్ుటాంధుండవు, ప్ దావాుఁడవు, మహాభోగంబులా లేవు, నీ ప్టెా లిం జ డిపో యిె, దుస్సహ్ జరాభారంబు ప్ ైుఁగప్ ప, నీ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

101

చుటాా ల లిను బో యి; రాలు మగుఁడున్ శలకంబునన్ మగుిల ై కటాా ! ద్ాయలప్ంచ నుండుఁదగవే? గౌరవావంశాగణీీ!

1-313-కంద ప్దాము ప్ టిాతిర చిచుు గృహ్మునుఁ బటిాతిర దద్ీయభారాుఁ, బాడడవులకుం గ్టిాతిర వారు మనుప్ుఁగ న టాన భర యింప్వల న ? యిా పరా ణములన్.

1-314-కంద ప్దాము బడాలకు బుద్వధ స ప్పని గుీడిా కిుఁ బండంబు వండికొని ప ం; డిద్ె ప్ ైుఁ బడాా ుఁ డని భీముం డొఱ గ్డెాము లాడంగుఁ గూడు గుడిచెద వధ్వపా!

1-315-కంద ప్దాము కనియిెదవో బడాల నిుఁక, మనియిెదవో, తొంటికంటె మనుమల మాటల్ వినియిెదవో, యిచెుద ర మెనియిెదవో ద్ానములకునవనీస్ురులన్.

1-316-కంద ప్దాము ద్ేహ్ము నితాము గా దని మోహ్ముుఁ ద్ెగుఁ గోసర సరదధ మునివరతనుుఁడెై

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

102

గేహ్ము వ లువడు నరుుఁడు తాసహ్ముతోుఁ జ ందు ముకితస్ంప్ద ననఘా!

1-27-ధృతరాష్ాా ర దుల నిర్మంబు

1-317-వచనము అని విదురుండు ధృతరాషుా ర నకు విరకితమార్ం బుప్ద్ేశించిన, నతండు ప్రజాఞ చక్షండెై, స్ంసారంబు ద్వగనాడి, మోహ్పాశంబు వలన నూడి విజాఞ నమార్ంబునం గూడి దుర్మం బగు హిమవనిగంబునకు నిర్మించిన.

1-318-శారూా ల వికీీడతిము అంధుండెైన ప్తిన్ వర ంచి, ప్తిభావాస్కిత నేతరదియిా బంధ్ాచాఛదనమున్ ధర ంచి, నియమప్రఖ్ాాతయిెై యుని త ద్ా్ ంధ్ారక్ితినాథుకూుఁతురును యోగప్ీరతి చితతంబులో స్ంధ్వలిం బతివ ంట నేుఁగ , నుదయతాసధ్ీిగుణారూఢయిెై.

1-319-చంప్కమాల

వ నుకకు రాక చ్చుు రణవీరునిక ైవడి, రాజదండనం బునకు భయంబు లేక వడిుఁ బో యిెడి ధ్ీరుని భంగ , నప్ుప డా వనిత దురంతమ్మైన హిమవంతము ప ంత వనాంతభూమికిం బెనిమిటితోడ నించుకయు భీతి వహింప్క యిేగ ుఁ బీరతితోన్.

1-320-వచనము ఇట ి విదురస్హితుల ై గాంధ్ారీధృతరాషుా ర లు వనంబునకుం జనిన మఱునాుఁడు ధరెనందనుండు ప్రభాతంబున స్ంధ్ాావందనంబు సేసర, నితాహ్ోమంబు గావించి,

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

103

బరా హ్ెణోతతములకు గో హిరణా తిల వసాత ర ద్వ ద్ానంబులు సేసర నమస్కర ంచి, గురువందనముకొఱకుుఁ ప్ూరి ప్రకారంబునం దండిర మంద్వరమునకుుఁ జని యందు విదురస్హితు లయిన తలి్లదండుర లం గానక మంజుప్ీఠంబునుఁ గూరుునిస్ంజయున కిటినియిె.

1-321-సీస్ ప్దాము మా తలి్లదండుర ల్మ మంద్వరంబున లేరు; స్ంజయ! వా ర ందుుఁ జనిర నేుఁడు ముందఱ గానుఁడు ముదుస్ల్ల మా తండిర; ప్ుతరశలకంబునుఁ బొ గులుుఁ దలి్ల సౌజనానిధ్వ పరా ణస్ఖ్ుుఁడు మా ప్రనతండిర; మందబుదుధ లమ్మైన మముె విడిచి యెిటుఁ బో యిరో మువుి ర ఱిుఁగ ంప్ు గంగలోుఁ; దన యప్రాధంబుుఁ దడవి కొనుచు

1-321.1-ఆటవ లద్వ భారాతోడుఁ దండిర ప్ర తాప్మునుఁ బడుుఁ గప్ట మింత లేదు కరుణ గలదు పాండుభూవిభుండు ప్రలోకగతుుఁడెైన మముెుఁ బనివాండర మనిచె నతుఁడు.

1-322-వచనము అనిన స్ంజయుండు దయాసేిహ్ంబుల నతికర శతుం డగుచు దన ప్రభువు వోయిన తెఱం గ ఱుంగక, కొంత దడ వూరకుండి తద్వియోగ దుఃఖ్ంబునుఁ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

104

గనీిరు దుడిచికొనుచు, బుద్వధబలంబునం జితతంబు ధ్ెైరాాయతతంబు సేసర, తన భరతృ పాదంబుల మనంబుల న నుిచు ధరెజున కిటినియిె.

1-323-తేటగతీి

అఖిల వారతలు మునుి ననిడుగుచుండు నడుగుఁ డమ రేయి మీ తండిర యవనినాథ! మంద్వరములోన విదురుతో మంతనంబు నిని యాడుచు నుండెను నేుఁడు లేుఁడు.

1-324-వచనము విదురగాంధ్ారీధృతరాషుా ర లు ననుి వంచించి యెిందుుఁ బో యిరో వారల నిశుయంబు ల టిావో యిెఱుంగ" నని స్ంజయుండు దుఃఖించు స్మయంబునుఁ దుంబురు స్హితుండెై నారదుండు వచిున; లేచి నమస్కర ంచి తముెలుం ద్ానును నారదుం బూజించి కౌంతేయాగజీుం డిటినియెి.

1-325-ఉతపలమాల

అకకట! తలి్లదండుర లు గృహ్ంబున లేరు మహాతె! వారు నేుఁ డెకకడ వోయిరో యెిఱుుఁగ, న ప్ుపడు బడాల ప్ేరు గుీచిు తాుఁ బొ కుకచునుండుుఁ దలి్ల యెిట వోయిెనొకో? విప్దంబురాశికిన్ నికకము కరణధ్ారుుఁడవు నీవు జగజానపారదరశనా!

1-326-వచనము అనిన విని స్రిజుఞ ండెైన నారదుండు ధరెజున కిటినియిె "నీశిరవశంబు విశింబు ఈశిరుండ భూతముల నొకటితో నొకటిుఁ జేరుు న డుఁబాప్ు, స్ూచీ భినినాసరక లందు రజాుపోర తంబు లగుచుుఁ గంఠరజాువులుఁ గటాబడిుఁన

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

105

బల్మవరధంబులంబో ల ుఁ గరతవాాకరతవావిధ్ాయక వేదలక్షణ యగు వాకతంతిర యందు వరాణ శమీ లక్షణంబులు గల నామంబులచే బదుధ ల ైన లోకపాలస్హితంబు ల ై, లోకం బీశిరాద్ేశంబు వహించు గీడీాసాధనంబు లగు నక్షకందుకాదుల క ట ి స్ంయోగ వియోగంబు లట ి కీడీించు నీశిరుని కీడీాసాధనంబుల ైన జంతువులకు స్ంయోగ వియోగంబు లగుచుండు, స్మస్త జనంబును జీవరూప్ంబున ధుర వంబును, ద్ేహ్రూప్ంబున నధుర వంబున ై యుండు;మఱియు నొకక ప్క్షంబున ధుర వంబు నధుర వంబునుం గాక యుండు, శుదధబరహ్ెస్ిరూప్ంబున ననిరిచనీయంబుగ ర ండున ై యుండు, అజగరంబుచేత మిొంగంబడిన ప్ురుషుం డనుాల రక్ింప్లేని తెఱంగునుఁ బంచభూత మయంబెై కాలకరె గుణాధ్ీనంబెైన ద్ేహ్ంబు ప్రుల రక్ింప్ స్మరాంబు గాదు, కరంబులు గల జంతువులకుుఁ గరంబులు లేని చతుషపదంబు లాహారంబు లగుుఁ; జరణంబులు గల పరా ణులకుం జరణంబులు లేని తృణాదులు భక్షణీయంబు లగు; నధ్వక జనెంబుగల వాాఘాొదులకు నలపజనెంబులుగల మృగాదులు భోజాంబులగు; స్కలద్ేహి ద్ేహ్ంబు లందు జీవుండు గలుగుటం జేసర జీవునికి జీవుండ జీవిక యగు; అహ్స్త స్హ్సాత ద్వ రూప్ంబెైన విశి మంతయు నీశిరుండు గాుఁ ద్ెల్లయుము;అతనికి వేఱు లేదు; నిజమాయా విశేషంబున మాయావి యిెై జాతిభేద రహితుండెైన యిాశిరుండు బహ్ుప్రకారంబుల భోగ భోగారూప్ంబుల నంతరంగ బహిరంగంబుల ద్ీప్రంచు, గాన యనాథులు దీ్నులు నగు నాదు తలి్లదండుర లు ననుం బాసర యిేమయిెాదరో యిెట ి వర తంతురో యని వగవం బని లేదు, అజాఞ న మూలం బగు సేిహ్ంబున న ైన మనోవాాకులతింబు ప్ర హ్ర ంప్ు" మని మఱియు నిటినియిె.

1-327-ఆటవ లద్వ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

106

అటిా కాలరూప్ుుఁ డఖిలాతుెుఁ డగు విషుణ ుఁ డస్ురనాశమునకు నవతర ంచి ద్ేవకృతామ్మలిుఁ ద్ీర ు చికికన ప్ని క దురుస్ూచుచుండు నిప్ుప డధ్వప్!

1-28-నారదునిగాలస్ూచనంబు

1-328-మతతకోకిలము ఎంత కాలము గృషుణ ుఁ డమశిరుుఁ డిదధర తిరుఁ జర ంచు మీ రంత కాలము నుండుుఁ డందఱుుఁ నవిలం బనిలేదు, వి భరా ంతి మానుము కాలముం గడవంగ న విరు నోప్ రీ చింత యిేల నరేందరస్తతమ! చెప్ పదన్ విను మంతయున్.

1-329-వచనము ధృతరాషుా ర ండు గాంధ్ారీ విదుర స్హితుండెై హిమవతపరిత దక్ిణ భాగంబున నొకక ముని వనంబునకుం జని, తొలి్ల స్ప్తరుి లకు స్ంతోషంబు సేయుకొఱకు నాకాశగంగ యేిడు ప్రవాహ్ంబులయి, పాఱిన ప్ుణాతీరాంబునం గృతసాినుం డెై యథావిధ్వ హ్ోమం బొ నర ంచి, జలభక్షణంబు గావించి, స్కలధరెంబుల విస్ర ాంచి విఘింబులం జ ందక నిరాహారుండయి, యుప్శాంతాతుెండయి ప్ుతరా రాద్ార ైషణంబులు వర ాంచి, వినా సాత స్నుండెై పరా ణంబుల నియమించి, మనస్సహితంబు ల ైన చక్షరాద్ీంద్వరయంబుల నాఱింటిని విషయంబులం బరవర తంప్నీక నివర తంచి, హ్ర భావనారూప్ం బగు ధ్ారణాయోగంబుచే రజస్సతతవతమో రూప్ంబు లగు మలంబుల మూుఁటిని హ్ర ంచి, మనంబు నహ్ంకారాస్పదం బైెన స్ూా లద్ేహ్ంబువలనం బాప్ర బుద్వధ యందు నేకీకరణంబు

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

107

సేసర, యటిా విజాఞ నాతెను దృశాాంశంబువలన వియోగ ంచి, క్ేతరజుఞ ని యందుుఁ బొ ంద్వంచి దృషాం బైెన యిాశిరునివలన క్ేతరజుఞ నిం బాప్ర, మహాకాశంబుతోడ ఘటాకాశముం గలుప్ు క ైవడి నాధ్ారభూతంబెైన బరహ్ె మందుుఁ గల్లప్ర, లోప్ల్ల గుణక్ోభంబును వ లుప్ల్ల యింద్వరయ విక్ోప్ంబును లేక నిరూెల్లత మాయా గుణ వాస్నుం డగుచు, నిరుదధంబు లగు మన శుక్షరాద్ీంద్వరయంబులు గల్లగ , యఖిలాహారంబులను వర ాంచి, కొఱడు చందంబున.

1-330-మతేతభ వికీీడతిము ఉటజాంతసా్ాలవేద్వకిన్ నియతుుఁడెై యునాిుఁడు నే డాద్వగా నిటప్ ై నేనవనాుఁడు మే్న్ విడువుఁగా నిజాాగ ి యోగాగ ి త తపట ద్ేహ్ంబు దహింప్ుఁ జూచి, నియమప్రఖ్ాాత గాంధ్ార యి టాట వో నొలిక పరా ణవలిభునితో నగ ిం బడున్ భూవరా!

1-331-కంద ప్దాము అంతట వారల మరణము వింత యగుచుుఁ జూడుఁబడిన విదురుుఁడు చింతా స్ంతాప్ మొదవుఁ బీరత సాింతుండెై తీరాములకుుఁ జనియిెడు నధ్వపా!

1-332-వచనము అని విదురాదుల వృతాత ంతం బంతయు ధరెనందనుని క ఱిగ ంచి తుంబుర స్హితుం డయిన నారదుండు స్ిర్ంబునకు నిర్మించిన వ నుక ధరెజుండు భీమునిం జూచి యిటినియిె.

1-333-సీస్ ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

108

ఒక కాలమునుఁ బండు నోషధ్వచయము వే; ఱొ క కాలమునుఁ బండకుండు నండుర ; కోీధంబు లోభంబు కూీరత బొ ంకును; ద్ీప్రంప్ నరులు వర తంతు రండుర ; వావహారములు మహావాాజయుకతము లండుర ; స్ఖ్ాంబు వంచనా స్హిత మండుర ; మగలతో నిలాి ండుర మచుంర చెద రండుర ; స్ుతులు దండుర లుఁ ద్ెగుఁ జూతు రండుర ;

1-333.1-తటేగతీి

గురుల శిషుాలు దూషరంచి కూడ రండుర ; శాస్త రమార్ము ల విియుుఁ జరుగ వండుర ; నాాయప్దధతి బుధుల ైన నడవ రండుర ; కాలగతి నింతయిెై వచెుుఁ గంటె నేుఁడు.

1-334-మతేతభ వికీీడతిము హ్ర ుఁ జూడన్ నరుుఁ డేగ నాడు న ల లే డయిెాం గద్ా రారు కా లరు ల వాిరును; యాదవుల్ స్మద లోలసాింతు ల్మవేళ్ స్ు సరారుల ై యుండుదురా? మురార స్ుఖియిెై సేమంబుతో నుండునా? యెిరవ ై యునిద్వ చితత మీశిరకృతం బెటోి కద్ే! మారుతీ!

1-335-కంద ప్దాము మానస్ము గలుఁగుచునిద్వ మానవు బహ్ుదుర ిమితత మరాాదలు స్

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

109

నాెనవద్ేహ్కీడీలు మాన విచార ంప్ నోప్ు మాధవుుఁ డనుజా!

1-336-కంద ప్దాము మనవులు స ప్పక ముందఱ మన ద్ార పరా ణ రాజా మాన శ్రలీన్ మనుప్ుదు నని మాధవుుఁ డిట మనమునుఁ దలపో సర మనిచె మనలం గరుణన్.

1-337-కంద ప్దాము నారదుుఁ డాడిన క ైవడిుఁ గూీరప్ుుఁ గాలంబు వచెుుఁ గుంభిని మీుఁదన్ ఘోరములగు నుతాపతము లారభటిం జూడుఁబడియి ెననిలజ! కంట.ే

1-338-సీస్ ప్దాము ఓడక ముందట నొక సారమే్యంబు; మొఱగుచు నునిద్వ మోర యెితిత ; యాద్వతుాుఁ డుదయింప్ నభిముఖ్ంబెై నకక; వాపోయిె మంటలు వాతుఁ గలుగ; మికికలుచునివి మ్మఱసర గృధ్రా దులు; గరాభాదులు ద్ీర ు కంీదుకొనియిె; నుతతమాశింబుల కుదయించెుఁ గనీిరు; మతతగజంబుల మదము లుడిగ ;

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

110

1-338.1-ఆటవ లద్వ గాలు దూతభంగ ుఁ గద్వస ుఁ గపో తము; మండ దగ ి హ్ోమ మంద్వరములుఁ; జుట ా ుఁ బొ గలు ద్వశల స ర ద్వ నాచాఛద్వంచెుఁ; దరణి మాస ుఁ; జూడు ధరణి గదల .

1-339-కంద ప్దాము వాతములు విస్ర ; రేణు వరా తము లాకస్ముుఁ గప్ ప; వడి స్ుడిగ్ని ని రాాతములు వడియి;ె ఘన స్ం ఘాతంబులు రకతవరి కల్లతము లయిెాన్.

1-340-కంద ప్దాము గహీ్ములు పో రాడెడి నా గహీ్ముల వినుఁ బడియిె; భూత కలకలములు దు స్సహ్ములగుచు శిఖికీలా వహ్ముల కియీుఁ ద్యచె; గగన వస్ుధ్ాంతరముల్.

1-341-కంద ప్దాము దూడలు గుడువవు చనుిలు; దూడలకున్ గోవు ల్మవు దుగధము; లొడలం బీడలు మానవు; ప్శువులుఁ గూడవు వృషభములు తఱప్ర కుఱిల న కుకన్.

1-342-కంద ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

111

కదల డు వేలుపల రూప్ులు వదల డుుఁ గనీిరు వానివలనం జ మటల్ వొదల డిుఁ బరతిమలు వ ల్లుఁ జని మ్మదల డి నొకకకక గుడిని మే్ద్వని యందున్.

1-343-కంద ప్దాము కాకంబులు వాపోయిెడి; ఘూకంబులు నగరుఁ బగలు గుండరలు గ్ల్లప్ న్; లోకంబులు విభరషా శ్రకీంబులు గతి నశించి శిథలము లయిెాన్.

1-344-మతేతభ వికీీడతిము యవ ప్ద్ాెంకుశ చాప్ చక ీఝష రేఖ్ాలంకృతంబెైన మా ధవు పాదదియ మింక మ్మటెాడు ప్వితరతింబు నేుఁ డాద్వగా నవనీకాంతకు లేదు పో ? మఱి మద్ీయాంగంబు వామాక్ి బా హ్ువు లాకంప్ము నొందుచుండు నిల కే యుగసీరాతుల్ వచుునో?

1-345-వచనము మఱియు మహ్ో తాపదంబులు ప్ కుకలు ప్ుట ా చునియవి; మురాంతకుని వృతాత ంతంబు వినరా" దని, కుంతీస్ుతాగీజుండు భీమునితో విచార ంచు స్మయంబున.

1-29-యాదవులకుశలంబడుగుట

1-346-కంద ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

112

ఖ్ేదమున నిందరస్ూనుుఁడు యాదవప్ుర నుండి వచిు యగజీుుఁ గని త తాపదముల నయనస్ల్లలో తాపదకుుఁడెై ప్డియిె ద్ీనుభంగ నరేంద్రా !

1-347-కంద ప్దాము ప్లిటిల్లన యులిముతోుఁ దలిడప్డుచుని ప్రనితముెనిుఁ గని వ ల ిలినగు మొగముతో జను ల లిను విన ధరెప్ుతుర ుఁ డిటిని ప్ల్లక న్.

1-348-సీస్ ప్దాము మాతామహ్ుండెైన మనశూరుుఁ డునాిడె? ; మంగళ్మే్ మనమాతులునకు? మోదమే్ నలుగురు ముగురు మే్నతతల? ; కానందమే్ వార యాతెజులకు? నకూీర కృతవరె లాయు స్సమే్తులే? ; జీవితుుఁడే యుగసీేనవిభుుఁడు? కలాాణయుకుత లే గద సారణాదులు; మాధవుతముెలు మానధనులు?

1-348.1-తటేగతీి

నందమే్ మనస్తాకనందనునకు? భదరమే్ శంబరాస్ురభంజనునకుుఁ?

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

113

గుశలమే్ బాణదనుజేందరకూుఁతుప్తికి? హ్రిమే్ పారా! ముస్ల్లకి హ్ల్లకి బల్లకి?

1-349-వచనము మఱియు నంధక యదు భోజ దశారే వృషరా సాతితులు మొదలయిన యదువంశ వీరులును, హ్ర కుమారుల ైన సాంబ స్ుషేణప్రముఖ్ులును, నారాయణానుచరుల ైన యుదధవాదులును, గృషణస్హ్చరుల ైన స్ునంద నంద్ాదులును, స్ుఖ్ానందులే?" యని, యందఱ నడిగ ధరెజుండు గమీెఱ నిటినియిె.

1-350-సీస్ ప్దాము వ ైకుంఠవాస్ుల వడువున న విని; బలమున నానందభర తు లగుచు వ ఱవక యాదవ వీరులు వర తంతు; రమరులు గ్లువుండు నటిా కొలువు చవిక నాకర ించి చరణసేవకుల ైన; బంధుమితరా దుల పాదయుగము న విడు ద్ొరకికంచె నిందరప్ీఠముమీుఁద; వజరంబు జళిప్రంచి వరా లువాని

1-350.1-తటేగతీి

పరా ణవలిభ క ంగేలుఁ బాదు సేసర యమృతజలములుఁ బో షరంప్ నలరు పార జాత మ్మవిుఁడు గ్నివచిు స్తాభామ కిచెు నటిా మహాతుెన కిప్ుడు శుభమ్మ?

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

114

1-351-శారూా ల వికీీడతిము అనాి! ఫలు్ న! భకతవతసలుుఁడు, బరహ్ెణుాండు, గోవిందుుఁ డా ప్నాినీకశరణుాుఁ డమశుుఁడు, జగదాద్రా నుస్ంధ్ాయి, శ్ర ీమనివాాంబుజ ప్తరనేతుర ుఁడు, స్ుధరాెమధాప్ీఠంబునం దునాిుఁడా బలభదుర ుఁ గూడి స్ుఖియిెై యుతాసహియిెై ద్ాిరకన్?

1-352-కంద ప్దాము ఆ రామకేశవులకును సారామలభకిత నీవు స్లుప్ుదువు గద్ా గారాములు సేయుదురా పో రాముల బంధు ల లి ప ర దుధ ? జితారీ !

1-353-శారూా ల వికీీడతిము మునుిగాీటవిలో వరాహ్మునక ై ముకకంటితోుఁ బో రుచ ోస్నాిహ్ంబునుఁ గాలకేయుల ననిం జకాకడుచ ుోఁ బరా భవ స్కనుిండెై చను కౌరవేందుర ప్నిక ై గంధరుిలం ద్యలుచ ుోఁ గనీిర నిడుుఁ ద్ేవు తండిర! చెప్ుమా కలాాణమే్ చకిీకిన్?

1-354-వచనము అద్వయునుం గాక.

1-355-కంద ప్దాము ఓడతిివో శతుర వులకు, నాడతిివో సాధు దూషణాలాప్ములం;

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

115

గూడితివో ప్రస్తులను, వీడితివో మానధనము వీరుల నడుమన్;

1-356-కంద ప్దాము తప్రపతివో యిచెుదనని; చెప్రపతివో కప్టసాక్ి; చేసరన మే్లుం ద్ెప్రపతివో; శరణారుా ల ర్ప్రపతివో ద్విజులుఁ, బస్ుల, రోగుల, స్తులన్;

1-357-కంద ప్దాము అడిచితివో భూస్ురులను; గుడిచితివో బాలవృదధగురువులు వ ల్లగా; విడిచితివో యాశితీులను; ముడిచితివో ప్రుల వితతములు లోభమునన్;

1-358-వచనము అని ప్ల్లకినం గనీిరు కరతలంబునం దుడిచికొనుచు గద్దస్ిరంబున మహానిధ్వం గోలుపో యిన ప్ేదచందంబున నిటూా రుపలు నిగ డించుచు నరుా నుం డని కిటినియిె.

1-30-కృషణనిరాాణంబు వినుట

1-359-కంద ప్దాము మన సారథవ, మన స్చివుడు, మన వియాము, మ నస్ఖ్ుండు, మన భాంధవుుఁడున్,

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

116

మన విభుడు, గురుడు, ద్ేవర, మనలను ద్వగనాడి చనియిె మనుజాధ్ీశా!

1-360-కంద ప్దాము కంటకులు నృప్ులుస్ూడుఁగ, మింటం గంప్రంచు యంతరమీనముుఁ గోలన్ గ ంటించి మనము వాలుం గంటిం జేకొంటి మతని కరుణన కాద్ే?

1-361-కంద ప్దాము దండిననేకులతో నా ఖ్ండలుుఁ డెదు రయిన గ ల్లచి ఖ్ాండవవనముం జండార ుకి నర పంచిన గాండమవము నిచెుుఁ జకి ీగలుగుట నధ్వపా!

1-362-కంద ప్దాము ద్వకుకల రాజుల న లిను మకికంచి ధనంబు గ్నుట మయకృతస్భ ము న ికుకట జనిము సేయుట నికకము హ్ర మనకు దండ నిల్లచినుఁ గాద్ే?

1-363-మతేతభ వికీీడతిము ఇభజిద్ీిరా! మఖ్ాభిషరకతమగు నీ యిలాి ల్ల ధమిెలిమున్ స్భలో శాతరవు ల్మడిునన్ ముడువకా చంద్రా స్ా దుఃఖింప్ుఁగా

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

117

నభయం బచిు ప్రతిజఞ సేసర భవద్ీయారాతికాంతా శిరో జభరశ్రలీ హ్ర ంప్ుఁడే విధవల ై సౌభాగాముల్ వీడుఁగన్.

1-364-శారూా ల వికీీడతిము వ ైరుల్ గటిాన ప్ుటాముల్ విడువుఁగా, వార ంప్ నా వలిభుల్ రారీవేళ్, నుప్ేక్ష సేయుఁ దగవే, రావే, నివార ంప్వే? లే ర ేతరా తలు కృషణ ! యంచు స్భలో ల్మనాంగ యిెై కుయిాడం గారుణాంబున భూర వస్త రకల్లతంగాుఁ జేయుఁడే ద్రౌ ప్ద్వన్?

1-365-సీస్ ప్దాము దురాిస్ుుఁ డొకనాడు దురోాధనుుఁడు వంప్ుఁ; బద్వవేల శిషుాలు భకితుఁ గ్లువుఁ జనుద్ెంచి మనముుఁ బాంచాల్లయుుఁ గుడిచిన; వ నుక నాహారంబు వేుఁడికొనినుఁ బెటెాద ననవుడుుఁ బెటాకుని శప్రంతు; ననుచుుఁ ద్యయావగాహ్మున కేుఁగుఁ గడవల నని శాకములు ద్ీఱుటుఁ జూచి; పాంచాలప్ుతిరక ప్రణశాల

1-365.1-తటేగతీి

లోనుఁ దలుఁచిన విచేుసర లోవిలోని శిషాశాకానిలవముుఁ బరా శించి తప్సర కోప్ ముడిగ ంచి ప్ర ప్ూరణకుక్ిుఁ జేస నిటిా తెై రలోకా స్ంతర ప యిెందుుఁ గలుఁడు?

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

118

1-366-సీస్ ప్దాము ప్ంద్వక ైపో రాడ ఫాలాక్షుఁ డెవిని; బలమున నా కిచెుుఁ బాశుప్తము? న విని లావున నిమే్ెన ద్ేవేందుర ; ప్ీఠారామున నుండ బెంప్ుుఁ గంటిుఁ? గాలకేయ నివాత కవచాద్వద్ెైతుాలుఁ; జంప్రతి న విని స్ంస్ెర ంచి? గోగహీ్ణము నాుఁడు కురుకులాంభోనిధ్వుఁ; గడచితి న విని కరుణుఁ జేసర?

1-366.1-ఆటవ లద్వ కరణ సరంధురాజ కౌరవేంద్రా దుల తలలపాగ ల లిుఁ దడవి తెచిు యేి మహాతుె బల్లమి నిచిుతి విరట ని ప్ుతిర యడుగ బొ మెప తితకలకు?

1-367-మతేతభ వికీీడతిము గురుభీష్ాెదులు గూడి ప్నిిన కురుక్ోణీశచకంీబులో గురుశకితన్ రథయంత యిెై నొగలప్ ైుఁ గూరుుండి యా మే్టి నా శరముల్ వాఱక ముని వారల బలోతాసహాయు రుద్య ాగ త తపరతల్ చూడుకల స్ంహ్ర ంచె నమితోతాసహ్ంబు నా కిచుుచున్.

1-368-మతేతభ వికీీడతిము అస్ురేందుర ం డొనర ంచు కృతాములు ప్రహిాదుం బరవేశించి గ లి స్మరాంబులు గాని క ైవడిుఁ గృపాశితాా మ గాంగేయ స్ూ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

119

రాస్ుతద్యరణ ధనుర ిముకత బహ్ుద్వవాాస్త రప్రప్ంచంబు నా ద్ెస్కున్ రాక తొలంగ మాధవు దయాదృషరాన్ నరేంద్యరతతమా!

1-369-చంప్కమాల

వస్ుమతి ద్వవాబాణముల వరకకలు వాప్ర కొలంకు సేసర, నా రస్ములు మాట గాుఁ బఱప్ర రథాములన్ ర ప్ు ల లిుఁ జూడ సా హ్స్మున నీటుఁ బెటిాతి రణావని స ైంధవుుఁ జంప్ునాుఁడు, నా కస్ురవిరోధ్వ భదరగతి నండయి వచిునుఁ గాద్ె? భూవరా!

1-370-సీస్ ప్దాము చెల్లకాుఁడ రమెని చీరు న నొికవేళ్, ; మనిించు నొకవేళ్ మఱుఁద్వ యనుచు, బంధుభావంబునుఁ బాటించు నొకవేళ్, ; ద్ాతయిెై యొకవేళ్ ధనము ల్లచుు, మంతిరయిెై యొకవేళ్ మంతర మాద్ేశించు, ; బో ధ్వయిెై యొకవేళ్ బుద్వధ స ప్ుప, సారథా మొనర ంచుుఁ జనవిచిు యొకవేళ్ుఁ, ; గీడీించు నొకవేళ్ గేల్ల సేయు,

1-370.1-తటేగతీి

నొకక శయాాస్నంబున నుండుుఁ గని తండిర క ైవడిుఁ జేసరన తప్ుపుఁ గాచు, హ్స్తములు వటిా ప తుత న నారగ ంచు మనుజవలిభ! మాధవు మఱవ రాదు.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

120

1-371-కంద ప్దాము విజయ, ధనంజయ, హ్నుమ దధవజ, ఫలు్ న, పారా, పాండుతనయ, నర, మహేం దరజ, మితరా రుా న, యంచును భుజములు దలకడవ రాకపో కలుఁ జీరున్.

1-372-కంద ప్దాము వార జగంధులు దమలో వార ంప్ుఁగరాని పే్రమ వాదము సేయన్ వార జనేతుర ుఁడు ననుుఁ దగ వార ండికుుఁ బనుప్ు నలుక వార ంప్ నృపా!

1-373-కంద ప్దాము నిచులు లోప్ల్లకాంతలు మచిుకుఁ దనతోడ నాడు మాటలు నాకున్ ముచుటలు స ప్ుప మ్మలిన విచులవిడిుఁ దొ్డలమీుఁద విచేుసర నృపా!

1-374-చంప్కమాల

అటమటమయిెా నా భజన మంతయు భూవర! నేుఁడు స్ూడుమా యిట వల గారవించు జగద్ీశుుఁడు గృషుణ ుఁడు లేని ప్రమెటం బట తర ద్ేహ్లోభమునుఁ బరా ణములునివి వ ంటుఁబో క నేుఁ గటకట! ప్ూరిజనెమునుఁ గరెము ల టిావి చేసరనాుఁడనో?

1-375-శారూా ల వికీీడతిము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

121

కాంతారంబున నొంటి ద్యడుకొని రాుఁగాుఁ జూచి గోవిందు శు ద్ాధ ంతసీత రలుఁ బద్ాఱువేల మదరాగాయతుత ల ై తాుఁకి నా చెంతన్ బో యలు మూుఁగ ప్టిాకొన, నా సీమంతినీ స్ంఘమున్ భరా ంతిన్ భామిని భంగ నుంటి విడిప్రంప్న్ లేక; ధ్ాతీరశిరా!

1-376-శారూా ల వికీీడతిము ఆ తరేా రథవకుండు నా హ్యము లా యసాత ర స్నం బా శర వరా తం బనుాలుఁ ద్ొ లి్ల జంప్ును దుద్వన్ వారాంబు ల ైపో యిె మ చేుతోధ్ీశుుఁడు చకి ీలేమి భసరతక్ిపాత జా మాయావి మా యాతంతరోషరభూమిబీజముల మరాాదన్ నిమ్ేషంబునన్.

1-377-మతేతభ వికీీడతిము యదువీరుల్ మునినాథుశాప్మునుఁ గాలాధ్ీనుల ై, యందఱున్ మద్వరాపాన వివరధమాన మదస్మెరోా గ ీరోష్ాంధుల ై కదనంబుల్ దమలోన ముషరాహ్తులం గావించి నీఱెైర న షాదశం జికికర నలుి రేవు రచటన్ స్రింస్హావలిభా!

1-378-కంద ప్దాము భూతములవలన న ప్ుపడు భూతములకు జనె మరణ పో షణములు ని రీణతములు సేయుచుండును భూతమయుం డమశిరుండు భూతశరణాా!

1-379-కంద ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

122

బలములు గల మీనంబులు బలవిరహితమీనములను భక్ించు కియీన్ బలవంతు లయిన యదువులు బలరహితులుఁ జంప్ర రహితభావముల నృపా!

1-380-మతేతభ వికీీడతిము బలహమనాంగులకున్ బలాధ్వకులకుం బరతార ా భావోదామం బులు గల్లపంచి, వినాశమున్ న ఱప్ర, యిా భూభారముం బాప్ర, ని శులబుద్వధం గృతకారుాుఁడెై చనియిె; నా స్రేిశిరుం డచుాతుం డలఘుం డేమని చెప్ుపదున్ భగవద్ాయతతంబు ప్ృథీిశిరా!

1-31-పాండవుల మహాప్రసాా నంబు

1-381-వచనము మఱియు ద్ేశకాలారాయుకతంబులు, నంతఃకరణ స్ంతాప్ శమనంబులునయిన హ్ర వచనంబులం దలంచి, చితతంబు ప్రాయతతంబయియునిద్వ;" అని యనికుం జ ప్రప నిరుతతరుండెై, నిరంతర హ్ర చరణారవిందచింతామలబుధ్వయిెై, శలకంబు వర ాంచి, స్ద్ా ధ్ాాన భకితవిశేషంబులం గామకోీధ్ాదుల జయించి, తొలి్ల తన కుభయసేనా మధాంబున నచుాతుం డానతిచిున గీతలు దలంచి, కాలకరె భోగాభినివేశంబులచేత నావృతంబయిన విజాఞ నంబుుఁ గీమెఱ నధ్వగమించి,హేతుమద్ాావంబున శలకహేతు వహ్ంకార మమకారాతెకంబయిన ద్ెైితభరమం బనియును, ద్ెైితభరమంబునకుుఁ గారణంబుద్ేహ్ం బనియును, ద్ేహ్ంబునకు బీజంబు ల్లంగంబనియును,ల్లంగంబునకు మూలంబు గుణంబు లనియును, గుణంబులకు నిద్ానంబు ప్రకృతియనియును, "బరహాెహ్"

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

123

మనియిెడు జాఞ నంబున ల్మనయిెై ప్రకృతి లేకుండుననియు, ప్రకృతి యడంగుటయ న ైరు్ ణాంబనియును న ైరు్ ణాంబువలన గారాల్లంగ నాశం బనియును, గారాల్లంగనాశంబున నస్ంభవంబగు ప్రకృతింబాసర, కమీెఱ స్ూా లశరీర పరా ప్ుత ండుగాక ప్ురుషుండు స్మాగోాగంబున నుండు ననియును నిశుయించి యరుా నుండు విరకుత ండెై యూరకుండ;ె ధరెజుండు భగవద్ీయమార్ంబు ద్ెల్లసర యాదవుల నాశంబు విని నారదువచనంబులం దలంచి నిశులచితుత ండెై స్ిర్మార్గమనంబునకుయతింబు సేయు చుండె నా స్మయంబున.

1-382-కంద ప్దాము యదువుల నాశము మాధవు ప్దవియు విని కుంతి విమలభకితన్ భగవ తపదచింతాతతపరయిెై ముదమున స్ంసారమార్మునకుం బాస న్.

1-383-వచనము ఇట ి కంటకంబునం గంటకోనూెలనంబు సేసర కంటకంబులు ర ంటినిప్ర హ్ర ంచు వినాిణి తెఱంగున యాదవ రూప్ శరీరంబునం జేసరయిాశిరుండు లోక కంటక శరీరంబులు స్ంహ్ర ంచి నిజ శరీరంబువిడిచె; స్ంహారంబునకు నిజ శరీర ప్ర శరీరంబులు ర ండు నీశిరునకు స్మంబులు, నిజరూప్ంబున మ్మలంగుచు రూపాంతరంబులు ధర యించి కమీెఱ నంతరాధ నంబు నొందు నట ని క ైవడి ల్మలా ప్రాయణుండెైన నారాయణుండు, మీన కూరాెద్వ రూప్ంబులుధర యించుుఁ బర హ్ర ంచు" నని చెప్రప మఱియు నిటినియిె.

1-384-కంద ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

124

ఏ ద్వనమున వ ైకుంఠుుఁడు మే్ద్వనిప్ ైుఁ ద్ాల్లునటిా మే్ను విడిచినాుఁ డా ద్వనమున నశుభప్రతి పాదక మగు కల్లయుగంబు పరా ప్తం బయిెాన్.

1-385-సీస్ ప్దాము కల్లవరతనంబునుఁ గౌీరాహింసాస్తా; దంభకౌటిలాాదాధరె చయము ప్ురముల గృహ్ముల భూములుఁ దమలోనుఁ; గలుగుట దలపో సర కర ప్ురమున మనుమని రాజవ ై మను మని దీ్వించి; సరంధుతోయకణాభిషరకుత ుఁ జేసర యనిరుదధనందనుండెైన వజురనిుఁ ద్ెచిు; మధురుఁ బటాము గటిా మమతుఁ బాసర

1-385.1-ఆటవ లద్వ కరుల హ్రుల భట లుఁ గంకణాద్వకముల మంతిరజనుల బుధుల మానవతుల నఖిల మయిన ధనము నభిమనుాస్ుతునకు నప్పగ ంచి బుద్వధ నాశయీించి.

1-386-వచనము విరకుత ండెైన ధరెనందనుండు పరా జాప్తాం బనియిెడి యిషరా ుఁ గావించి యగుిల నాతాెరోహ్ణంబు సేసర నిరహ్ంకారుండును నిరాళితాశేష బంధనుండును న ై స్క లేంద్వరయంబుల మానస్ంబున నడంచి పరా ణాధ్ీనవృతిత యగు మానస్ంబును

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

125

బరా ణమందును, బరా ణము నపానమందును, నుతసర్స్హితం బయిన యపానము మృతుావునందును, మృతుావును ప్ంచభూతంబులకు న ైకాంబెైన ద్ేహ్ంబు నందును, ద్ేహ్ము గుణతరయంబు నందును, గుణతరయంబు నవిదా యందును, స్రాిరోప్హేతువగు నవిదాను జీవుని యందును, జీవుండయిన తనుి నవాయం బయిన బరహ్ె మందును, లయింప్ంజేసర బహిరంతరంగ వాాపారంబులు విడిచి, నార చీరలు ధర యించి, మౌనియు నిరాహారుండును ముకతకేశుండునున ై యునెతత ప్రశాచ బధ్వర జడుల చందంబున నిరప్ేక్షకతింబున.

1-387-కంద ప్దాము చితతంబున బరహ్ెము నా వృతతముుఁ గావించుకొనుచు విజాఞ నధనా యతుత లు దొ్లి్ల వ లంగ డి యుతతరద్వశ కేుఁగ నిరెలోద్య ాగమునన్.

1-388-సీస్ ప్దాము అంత నాతని తముె లనిలప్ుతరా దులు; గల్లరాకచేుఁ బాప్కరుె లగుచుుఁ జర యించు ప్రజల స్ంచారంబు ల్మక్ించి; యఖిల ధరెంబుల నాచర ంచి వ ైకుంఠ చరణాబా వర తత హ్ృదయుల ై; తదాకితనిరెలతిమును జ ంద్వ విషయయుకుత లకుుఁ బరవేశింప్ుఁగా రాక; నిరూధ తకలెష నిప్ుణమతులు

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

126

1-388.1-తటేగతీి

బహ్ుళ్విజాఞ నద్ావాగ ి భసరతకరుె ల ైన యిేకాంతులకు లక్షామ్మై వ లుంగు ముఖ్ానారాయణసాా నమునకుుఁ జనిర విగతరజమ్మైన యాతెల విప్రముఖ్ా!

1-389-వచనము అంత విదురుండు ప్రభాస్తీరాంబున హ్ర యందు జితతంబు సేర ు, శరీరంబు విడిచి, ప్రతృవర్ంబుతోడ దండధరుం డగుటం జేసర నిజాధ్వకారసాా నంబునకుం జనియిె; దుర ప్దరాజప్ుతిరయుుఁ బతులవలన నుప్ేక్ితయిెై జగతపతియిెైన వాస్ుద్ేవు నందుుఁ జితతంబు సేర ు తతపదంబు సేర నిట ి .

1-390-కంద ప్దాము పాండవకృషుణ ల యానము, పాండురమతి న విుఁడెైనుఁ బల్లకిన వినిన్ ఖ్ండితభవుుఁడె ైహ్ర ద్ా స్ుండె ైక ైవలాప్దము స చుు నరేంద్రా !

1-32-ప్రీక్తిుత ద్వగ ిజయయాతర

1-391-వచనము అంత నటం బరీక్ితుకమారుండు జాతకరెవిదుల ైన ప్ దాలు స ప్రపన చందంబున భూస్ురోతతమ శిక్ావశంబున మహాభాగవత శేఖ్రుండెై ధరణీపాలనంబు సేయుచు నుతతరుని ప్ుతిరక నిరావతి యనుమతతకాశినిం బెండిి యయి, జనమే్జయ ప్రముఖ్ుల ైన నలువురు గ్డుకుల నుతాపద్వంచి, గంగాప్ుల్లనతలంబునుఁ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

127

గృపాచారుాండుగురుతింబు సేయ యాగభాగంబులకు వచిున ద్ేవతల నీక్ించుచు భూర దక్ిణంబులుగా మూుఁడశిమే్ధంబు లాచర ంచి ద్వగ ిజయకాలంబున గోమిథునంబుుఁ దనుి శూదుర ండును రాజ చిహ్ిముద్వరతుండును నగు కల్లం బటిా నిగహీించ"ె అని చెప్రపన, శౌనకుండు పౌరాణికున కిటినియిె.

1-392-కంద ప్దాము భూవరరూప్ుుఁడు శూదుర ుఁడు గోవుం ద్ా నేల తన ిుఁ గోర ప్రీక్ి దూావరుుఁడు ద్వశల గ లుచుచు నే విధ్వుఁ గల్ల నిగహీించె న ఱిుఁగ ంప్ుఁ గద్.ే

1-393-మతేతభ వికీీడతిము అరవింద్ాక్ష ప్ద్ారవింద మకరంద్ాస్కుత ల ై యుని స్ తుపరుషశేషీుఠ ల వృతతముల్ వినక దురుబద్వాన్ విలంఘి్ంచి, దు రిరవారాత కథనప్రప్ంచములు గరణపరా ప్తముల్ సేసర, వా స్రముల్ వారాతుఁ ద్యచుచుండుఁ జన ద్ీ స్ంసారమోహ్ంబునన్.

1-394-సీస్ ప్దాము మనుట నితాము గాదు మరణంబు నిజ మని; యెిఱిుఁగ మోక్షసరాతి నిచుగ ంచు నలాపయువు లగు మా కనాదురాన చర ; తరములోల్లుఁ గరణరంధరములుఁ బెటిా బంగారు వంటి యిా బరతిక డు కాలంబుుఁ; బో నాడుఁ గానేల ప్ుణాచర త!

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

128

మాధవప్దప్దె మకరందపానంబు; సేయింప్వే యిేము సేయునటిా

1-394.1-ఆటవ లద్వ స్తరయాగమునకు స్నుెనీందుర లు సీర వాుఁడె దండధరుుఁడు వచెుుఁ జూడు చంప్ుఁ డొకనిన ైన జని మయిెాడుద్ాక, వినుచు నుండుుఁ దగ ల్ల విషుణ కథలు.

1-395-కంద ప్దాము మందునకు మందబుద్వధకి మంద్ాయువునకు నిరరామారు్ నకును గో విందచరణారవింద మ రందము గ్నుఁ ద్ెఱప్ర లేదు రాతిరంద్వవముల్.

1-396-వచనము అని శౌనకుండు వల్లకిన స్ూతుం డిటినియిెుఁ "బరీక్ినిరేందుర ండు నిజవాహినీస్ంద్యహ్ స్ురక్తింబగు కురుజంగాలద్ేశంబునం గల్ల ప్రవేశంబు నాకర ణంచి, యుదధకుతూహ్లత నంగీకర ంచి, యొకకనాుఁడు స్ములాి స్ంబున బాణాస్నంబు గ ైకొని, నీల నీరద నిభ తురంగ నివహ్ యోజితంబును, ఫల్లత మనోరథంబును న ైన రథంబు నారోహ్ణంబు సేసర, మృగేందర ధిజంబు వ లుుఁగ రథ కర తురంగమ స్ుభట స్ంఘటితంబగు వాహినీచకీంబు నిరికంీబుగం గ్లువ, ద్వగ ిజయారాంబు వ డల్ల ప్ూరి దక్ిణ ప్శిుమోతతర స్ముదర లగింబు లయినయిలావృత రమాక హిరణెయ హ్ర వరి కింప్ురుష భద్రా శి కేతుమాల భారతవరింబులు నుతతరకురు దే్శంబులును జయించి,ప్ుషకల ధన

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

129

ప్రద్ానప్ూర ికలగు స్ప్రాల నభార ుతుండెై తతతద్ేాశవాస్ు ల్లచిున కానుకలు గ ైకొనుచు, మంగళ్ పాఠక స్ంఘాత జేగీయమాన ప్ూరిరాజవృతాత ంతంబు లాకర ణంచుచుుఁ బాఠకప్ఠ త ప్దాంబుల వలనం బాండవులకు భకతవతసలుండెై ప్ుండరీకాక్షం డాచర ంచిన సారథా స్ఖ్ా సాచివా స్భాప్తితి వీరాస్నతి దూతభావాద్వకరెంబులు నశితాా మాస్త ర తేజంబు వలనుఁ దనుి రక్ించుటయు యాదవ పాండవు లందల్ల సేిహానుబంధంబును, వారలకుుఁ గల్లగ న భగవదాకిత విశేషంబును విని, విశింభరుని భకత వాతసలాంబునకు నాశురాంబు నొందుచు, వంద్వబృందంబులకు నెహారాంబులగు హారాంబరాభరణాద్వ స్ంద్యహ్ంబుల నొస్ంగుచుుఁ బదెనాభ పాద ప్దెభజనప్రతంతర ప్వితర మానస్ుండెై యుండె; నయిెాడ వృషభరూప్ంబున నేక పాదంబున స్ంచర ంచు ధరెద్ేవుండు దన స్మీప్ంబున లేుఁగలేని లేుఁగటికుఱిి చందంబున హ్తప్రభయిెై నేతరంబులస్ల్లలంబులు గుర యుచు గోరూప్యిెై యుని ధ్ాతిర కిటినియిె.

1-33-గోవృషభ స్ంవాదంబు

1-397-మతేతభ వికీీడతిము నయనాంభఃకణజాల మే్ల విడువన్ నా తలి్ల నీ మే్ను సా మయమ్మై యునిద్వ; మోము వాడినద్వ; నీ మనిించు చుటాా లకున్ భయదుఃఖ్ంబులు న ందు వొందవు గద్ా? బంధ్వంచి శూదుర ల్ ప్ద తరయహమనన్ ననుుఁ బటావతుత రనియో, తాప్ంబు నీ కేటికిన్.

1-398-సీస్ ప్దాము మఖ్ములు లేమి నమరుత యల కిటమీుఁద; మఖ్భాగములు లేక మాను ననియొ?

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

130

రమణులు రమణుల రక్ింప్ రనియొ? ప్ు; తుర లుఁ దలి్లదండుర లు పోర వరనియొ? భారతి గుజనులుఁ బరా ప్రంచుననియొ? స్; ద్విప్ుు లు నృప్ుల సేవింతు రనియొ? కుల్లశహ్స్ుత ుఁడు వాన గుర యింప్కుండుఁగుఁ; బరజలు దుఃఖ్ంబులుఁ బడుదురనియొ?

1-398.1-ఆటవ లద్వ హమనవంశ జాతు లేల దరనియొ? రా జాములు పాడిగల్లగ జరుగవనియొ? మనుజు లని పాన మ్మైథున శయ నాస్ నాద్వ కరెస్కుత లగుదు రనియొ?

1-399-మతేతభ వికీీడతిము జననీ! నీ భరమ్మలి డించుటకున ై చకాీయుధుం డినిి హా యనముల్ ద్ాను నరాకృతిన్ మ్మలుఁగ నితాానందముం జేసర పో యిన నే నింక ననాథ న ైతిుఁ గుజనుం డెవాిుఁడు శాసరంచునో? ప్ ను దుఃఖ్ంబులుఁ నేమి ప ందు ననియో? భీతిలి్ల చింతించుటల్.

1-400-కంద ప్దాము ద్ెప్పర మగు కాలముచే న ప్ుపడు ద్ేవతల క లి నిషాం బగు నీ యొప్రపదముుఁ గృషుణ ుఁ డర గ నుఁ దప్ పుఁ గద్ా! తలి్ల! నీవు తలిడప్డుఁగన్.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

131

1-401-వచనము అనిన భూద్ేవి యిటినియిె.

1-402-కంద ప్దాము ఈ లోకంబునుఁ బూరిము నాలుగు పాదముల నీవు నడతుుఁవు నేుఁ డా శ్రలీలనేశుుఁడు లేమిని గాలముచే నీకు నొంటి కాలయిెాుఁ గద్!ే

1-403-వచనము మఱియు స్తా శౌచ దయా క్ాంతులును, ద్ాాగ స్ంతోష్ారావంబు లును, శమ దమ తప్ంబులును, స్మతింబును, ప్రాప్రాధ స్హ్నంబును, లాభంబు గల యిెడ నుద్ాశ్రనుండెై యుండుటయును,శాస్త రవిచారంబును, జాఞ న విరకుత లును, న ైశిరా శౌరా ప్రభా దక్షతింబులును, స్ెృతియును, సాితంతరయంబును, గౌశల కాంతి ధ్ెైరా మారావ ప్రతి భాతిశయ ప్రశయీ శ్రలంబులును, జాఞ నేంద్వరయ కరేెంద్వరయమనోబలంబులును, సౌభాగా గాంభీరా స థారాంబులును, శదీ్ాా కీర తమా నగరాిభావంబులును, ననియిెడి ముప్పద్వతొమిెద్వ గుణంబులు నవియునుం గాక బరహ్ెణాతా శరణాతాద్వ మహాగుణ స్మూహ్ంబును శ్రకీృషణద్ేవుని యందు వర తలుి ం గావున.

1-404-కంద ప్దాము గణనాతీతము లగు స్ దు్ ణములు గల చకి ీస్నిన ఘోరకల్లప్ేర రణమునుఁ బాప్ స్మూహ్ వరణ యుతు లగు జనులుఁ జూచి వగచెదుఁ దండమర!

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

132

1-405-కంద ప్దాము ద్ేవతలకు ఋషులకుుఁ బతృ ద్ేవతలకు నాకు నీకు ధ్ీరులకును నా నావరాణ శమీములకును గోవులకును బాధ యనుచుుఁ గుంద్ెద ననఘా!

1-406-సీస్ ప్దాము బరహాెదు ల విని భదరకటాక్ష వీ; క్షణము వాంఛింతురు స్తతప్ములుఁ గమలాలయము మాని కమల యిెవిని పాద; కమలంబు సేవించుుఁ గౌతుకమునుఁ బరమ యోగీందుర లు భవాచితతములందు; నిలుప్ుదు ర విని నియతితోడ వేదంబుల విని విమలచార తరముల్; వినుతింప్ుఁగా లేక వ గడువడియి ె

1-406.1-ఆటవ లద్వ నటిా వాస్ుద్ేవు నబా వ జరా ంకుశ చక ీమీన శంఖ్ చాప్ కేతు చిహిితంబుల ైన శ్రచీరణము ల్లంక సో ుఁక వనుచు వగప్ు సో ుఁక నయా!

1-407-కంద ప్దాము హ్ర పాదంబులు సో ుఁక డి సరర కతమున నఖిల భువన సేవాతిముతో

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

133

సరార న ైతి నినిి ద్వనములు హ్ర నా గరింబు మానిు యర గ మహాతాె!

1-408-కంద ప్దాము ల్మలాకారము ద్ాల ును శ్రలీలనేశుండు ఖ్లుల శిక్ించి భవో నూెలనము సేయుకొఱకును నాలుగు పాదముల నినుి నడిప్రంచుటకున్

1-409-ఉతపలమాల

ఆ మధరోకుత లా నయము లా దరహాస్ము లా దయారస్ం బా ముర ప్ంబు లా తగవు లా గమనకియీ లా మనోహ్ర ప్ేరమకరావలోకనము ప్ీరతిుఁ గనుంగ్నలేమి మాధవుం గామినులేల? నిరాళితకరుెలు యోగులుుఁ బాయనేరుత రే?

1-410-కంద ప్దాము మ్మలిన నాప్ ై యాదవ వలిభుుఁ డడుగ డుఁగ మోహ్వశన ై నేరం జిలిగ రోమాంచము కియీ మొలిముల ై మొలచు స్స్ాములు మార్ములన్.

1-411-వచనము అని యిట ి ప్ూరివాహినియిెైన స్రస్ితీతీరంబున ధరెద్ేవుండును భూమియు వృషధ్ేనురూప్ంబుల భాషరంప్ రాజర ి యైెిన ప్రీక్ిదూావరుండు డగ్ఱియిె; నా స్మయంబున.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

134

1-412-శారూా ల వికీీడతిము క ైలాసాచలస్నిిభంబగు మహాగంభీరగోరాజముం గాలకోీధుుఁడు దండహ్స్ుత ుఁడు నృపాకారుండు కూీరుండు జం ఘాలుం డొకకుఁడు శూదుర ుఁ డాస్ురగతిం గారుణానిరుెకుత ుఁడెై నేలం గూలుఁగుఁ దన ిుఁ బంచితలుఁగా నిరాాతపాద్ాహ్తిన్.

1-413-వచనము మఱియును.

1-414-శారూా ల వికీీడతిము ఆలోలాంగక నశీు తోయ కణ జాలాక్ిన్ మహాంభారవన్ బాలారూఢ తృణావళీకబళ్లోభవాాప్త జిహాిగ ీనాం ద్యళ్సాింతనజీవవతస నుదయదుా ఃఖ్ానిితన్ ఘరెకీ లాలాప్ూరణశరీర నా మొదవు నులింఘి్ంచి తన ిన్ వడిన్.

1-34-కల్లనిగహీ్ంబు

1-415-వచనము ఇటాి ధ్ేను వృషభంబుల ర ంటిం గంటకుండెై తనుిచుని రాజలక్షణ ముద్వరతుండయిన శూదుర నిం జూచి స్ువరణ ప్ర కరస్ాందనారూఢుం డగు నభిమనుానందనుండు గోదండంబు స్గుణంబు సేసర మే్ఘగంభీరరవంబు లగు వచనంబుల నిటినియిె.

1-416-శారూా ల వికీీడతిము నినుిం గ్ముెలుఁ జిమ్మెనో? కద్వస నో? నిరీాతివ ై గోవులం దనిం గారణ మే్మి? మదుాజస్నాథక్ోణి నే వేళ్లం

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

135

దునేి రంబులు సేయ రా; ద్ెఱుుఁగవా? ధూరతతిమున్ భూమిభృ తసనాిహ్ంబు నొనర ు ద్ెవిుఁడవు? నిన్ శాసరంచెదన్ దురెతీ!

1-417-కంద ప్దాము గాండమవియుుఁ జకియీు భూ మండల్లుఁ బెడుఁబాసర చనిన మదమతుత ుఁడవ ై దండంిప్ుఁ దగనివారల దండంిచెదు నీవ తగుదు దండనమునకున్.

1-418-వచనము అని వృషభంబు నుద్ేాశించి యిటినియిె.

1-419-మతేతభ వికీీడతిము కురుధ్ాతీరశిర బాహ్ు వప్ర యుగళీ గుప్తక్షమా మండల్లం బర కింప్న్ భవద్ీయ నేతర జనితాంభశేణీిుఁ దకకన్ జనుల్ ద్ొరుఁగం జేయ రధరె స్ంజనిత జంతుశేణీిబాషపంబులన్ గురుశకితన్ విదళింతుుఁ జూడు మితనిన్ గోమూర తద్ేవోతతమా!

1-420-కంద ప్దాము జాల్లుఁ బడ నేల? నా శర జాలంబుల పాలు సేసర చంప్ ద వీనిన్ భూలోకంబున నిప్ుడ ేనాలుగు పాదముల నినుి నడిప్రంతుుఁ జుమీ.

1-421-ఉతపలమాల

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

136

వాచవియిెైన గడిా ుఁ ద్వని వాహిను లందు జలంబు ద్రా వుఁగా నీ చరణంబు ల విుఁ డిట నిరాళితంబుగుఁ జేస వాుఁడు ద్ా ఖ్ేచరుుఁడెైన, వాని మణి కీల్లత భూషణ యుకత బాహ్ులన్ వేచని తుర ంచివ ైతు వినువీథవకి నేగ న నేల డాుఁగ నన్.

1-422-వచనము అని మఱియు గోరూప్ యయిన భూద్ేవితో నిటినియిె.

1-423-చంప్కమాల

అగణితవ ైభవుం డగు మురాంతకుుఁ డకకట పోయిె నంచు న విగలుఁ గృశించి నేతరముల వార కణంబులు ద్ేకు మమె! లో బెగడకు మమె! మద్విశిఖ్బృందములన్ వృషలున్ వధ్వంతు నా మగుఁటిమిుఁ జూడ వమె! వ ఱ మానుఁ గదమె! శుభప్రద్ాయినీ!

1-424-కంద ప్దాము సాధువులగు జంతువులకు బాధలు గావించు ఖ్లుల భంజింప్ని రా జాధము నాయుస్ిర్ శ్రధీనములు వీటిుఁబో వు సరదధము తలి్మ!

1-425-కంద ప్దాము దుషాజననిగహీ్ంబును శిషాజనానుగహీ్ంబుుఁ జేయుఁగ నృప్ులన్ స్రషా విధ్వంచెుఁ బురాణ దరషాలు స ప్ుపదురు ప్రమధరెము సాధ్ీి!

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

137

1-426-వచనము అనిన ధరెనందనపౌతుర నకు వృషభమూర త నుని ధరెద్ేవుం డిటినియిె.

1-427-ఉతపలమాల

కూీరులుఁ జంప్ర సాధువులకున్ విజయం బొ నర ంచు నటిా యా పౌరవవంశజాతుుఁడవు భాగాస్మే్తుుఁడ వౌదు తొలి్ల మీ వా ర ట వంటివా రగుట వార జనేతుర ుఁడు మ్మచిు ద్ౌతాస్ం చారము సేస ుఁ గాద్ె నృప్స్తతమ! భకితలతానిబదుధ ుఁడెై.

1-428-వచనము నరేంద్రా ! యిేము పరా ణులకు దుఃఖ్హేతువులము గాము; మా వలన దుఃఖ్ంబు నొంద్ెడు ప్ురుషుండు లేడు; వాద్వ వాకా భేదంబుల యోగీశిరులు మోహితుల ై భేదంబు నాచాఛద్వంచి, తమకు నాతె స్ుఖ్దుఃఖ్ంబుల నిచుు ప్రభు వని చెప్ుపదురు; ద్ెైవజుఞ లు గహీ్ద్ేవతాదులకుుఁ బరభుతింబు స్ంపాద్వంతురు; మీమాంస్కులు గరెంబునకుం బరా భవంబుం బరకటింతురు; లోకాయతికులు స్ిభావంబునకుుఁ బరభుతింబు స్ంపాద్వంతురు; ఇంద్ెవిర కిని స్ుఖ్దుఃఖ్ ప్రద్ానంబు సేయ విభుతింబు లేదు; ప్రుల వలన దుఃఖ్ంబువచిున నధరెంబు ప్రులు సేసర రని విచార ంప్ వలదు; తర కంప్ను నిరేాశింప్ను రాని ప్రమే్శిరునివలన స్రింబు నగుచుండు" ననిన ధరెద్ేవునికి ధరెనందనపౌతుర ం డిటినియిె.

1-429-ఆటవ లద్వ ధరెమూర తవయా ధరెజఞ! వృషరూప్! ప్రమధరె మీవు ప్లుకు తరో వ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

138

పాప్కరుె చేయు పాప్ంబు స్ూచింప్ుఁ బాప్కరుెుఁ డేుఁగు ప్థము వచుు.

1-430-వచనము మఱియు ద్ేవమాయవలన భూతంబుల వాజాెనస్ంబులకు వధాఘాతుక లక్షణం బగు వృతిత స్ులభంబునం ద్ెల్లయ రాదు; నీవుధరెద్ేవతవు; కృతయుగంబునం దప్శౌశచదయాస్తాంబు లనునాలుగు నీకు బాదంబు లని చెప్ుపదురు; తేరతాయుగంబునుఁ బూరోికత పాదచతుషకంబు నం ద్ొకక పాదంబు క్మణం బయిెా; ద్ాిప్రంబునం పాద దియంబు నశించెం గల్లయుగం బందు నివిడువుననిప్ుపడు నీకుుఁ బాదతరయంబు భగిం బయిెా నవశిషాంబగు, భవద్ీయ చతురా పాదంబున ధరెంబు గలాంతంబున నిగహీింప్ గమకించుచునియద్వ విను మద్వయునుం గాక.

1-431-మతేతభ వికీీడతిము భరముం బాప్ర రమావిభుండు గరుణం బాదంబులం ద్ొకకుఁగా సరారయిెై వేడుక నింతకాలము స్ుఖ్శ్రీ నొంద్ె భూద్ేవి త చురణస్పరశము లేమి శూదరకులజుల్ శాసరంతు రంచున్ నిరం తరశలకంబున నీరు గనుిల నిడెన్ ధరెజఞ! వీక్ించితే.

1-432-వచనము అని యిట ధరణీధరెద్ేవతల బుజాగ ంచి, మహారథుండయిన విజయపౌతుర ండు కొీకాకరు మ్మఱుంగు చకకదనంబుుఁ ధ్వకకర ంచి ద్వకుకలకు వ కకస్ంబయిన యడిదంబు బెడిదంబుగ జడిప్రంచి పాప్హేతు వయిన కల్లని రూప్ుమాప్ నుద్య ాగ ంచిన, వాుఁడు రాజరూప్ంబు విడనాడి వాడిన మొగంబుతోడ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

139

భయవిహ్ిలుండెై హ్స్తంబులు సాుఁచి తతాపదమూల వినాస్తమస్తకుండెై ప్రణామంబు సేసర.

1-433-కంద ప్దాము కంప్రంచె ద్ేహ్ మ్మలిం జంప్కు మో! రాజతిలక! శరణాగతు ర క్ింప్ు మని, తనకు మొొకికనుఁ జంప్క కల్లుఁ జూచి నగచు జనప్తి ప్లుకున్.

1-434-కంద ప్దాము అరుా నకీర తస్మే్తుం డరుా నపౌతుర ండు భయర సావృత జనులన్ నిర ాతులుఁ జంప్ నొలిడు దురానభావంబు విడిచి తొలుఁగు దురాతాె!

1-435-వచనము నీవు పాప్బంధుడవు మద్ీయబాహ్ుపాల్లతం బయిన మహమమండలంబున నిలువ వలవదు; రాజద్ేహ్ంబునందు వర తంచు నినుినస్తా లోభ చౌరా ద్ౌరానా దురాచార మాయాకలహ్ కప్ట కలుష్ాలక్ాెయద్వ ధరేెతర స్మూహ్ంబు లాశయీించు; స్తాధరెంబులకు నివాస్ం బగు బరహాెవరత దే్శంబున యజఞ విసాత ర నిప్ుణు లయినవారు యజేఞశిరుండయిన హ్ర ం గూర ు యాగంబు సేయుచునివారు, యజించు వారలకు స్ుఖ్ప్రద్ాయనంబు సేయుచు, స్కలభూతాంతరాామి యైెి భగవంతుడయిన హ్ర జంగమ సాా వరంబులకు నంతరంగ బహిరంగముల స్ంచర ంచు వాయువు చందంబున నాతెరూప్ంబు

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

140

మనోరథంబు నిచుుం; గావున, నీ విందుండ వలవ దనుచు దండహ్స్ుత ం డయిన జముని క ైవడి మండలాగంీబు సాుఁచిన రాజవరుానకుం గల్ల యిటినియిె.

1-436-కంద ప్దాము జగద్ీశిర! నీ యడిదము ధగధగ తప్రభలతోడుఁ దఱచగ మ్మఱయన్ బెగడెం జితతము గుండెలు వగ ల డి నిుఁక న ందుుఁ జొతుత భావింప్ుఁ గద్ే.

1-35-ధరణధీరెద్వేతలుదధరణంబు

1-437-వచనము "నరేంద్రా ! నినుి నారోప్రతశరశరాస్ను స్రిప్రద్ేశంబు లందును విలోకించుచునివాడ; నే న కకడ నుండుదు నానతిమె" నిన, రాజనాశేఖ్రుండు పరా ణవధ సీత ర దూాత పానంబు లనియిెడు నాలుగు సాా నంబుల నిచిు, మఱియు నడిగ న స్ువరణ మూలం బగు నస్తా మదకామ హింసా వ ైరము లనియిెడు ప్ంచప్రద్ేశంబుల నొస్ంగ యితరసా్లంబుల స్పృశియింప్కుండ నియమించ;ె నిట ి కల్లనిగహీ్ంబుసేసర హమనంబు లయిన తప్ శౌశచ దయ లనియెిడి మూుఁడుపాదంబులు వృషభమూర త యయిన ధరెద్ేవుని కిచిు విశింభరకు నిరారం బయిన స్ంతోషంబు స్ంపాద్వంచి.

1-438-కంద ప్దాము గజనామధ్ేయప్ురమున గజర ప్ుప్ీఠమున ఘనుుఁడు గల్లదమనుం డ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

141

గ్జవ ైర ప్రాకమీుుఁ డెై గజిబజి లేకుండుఁ ద్ాల ుుఁ గౌరవలక్ిెన్.

1-439-వచనము ఇట ి కృషుణ ని యనుగహీ్ంబున నశితాా మ బాణపావకంబు వలన బరతికి; వృషభమూర త యయిన ధరెద్ేవతకు నభయం బచిున ప్రీక్ినిరేందుర ండు బరా హ్ెణశాప్పరా ప్త తక్షకాహిభయంబు వలనుఁ బరా ణంబులు వోవు నని యెిఱింగ , స్రిస్ంగంబులు వర ాంచి శుకునకు శిషుాండెై విజాఞ నంబు గల్లగ , గంగాతరంగ ణీ తీరంబునం గళేబరంబువిడిచె వినుుఁడు.

1-440-కంద ప్దాము హ్ర వారత ల ఱుుఁగువార కి హ్ర ప్దములు దలుఁచువార కనవరతంబున్ హ్ర కథలు విన డివార కి మరణాగతమోహ్స్ంభరమము లే దనఘా!

1-441-కంద ప్దాము శుభచర తుుఁడు హ్ర యర గ నుఁ బరభవించి ధర తిర న లిుఁ బరబబయుుఁ గల్ల ద్ా నభిమనుాస్ుతుని వేళ్ను బరభవింప్క యడుఁగ యుండె భార్వముఖ్ాా!

1-442-వచనము ఇవిిధంబునుఁ జతుస్సముదరముద్వరతాఖిలమహమమండలపరా జా సామాొజాంబు ప్ూజాంబుగాుఁ జేయుచు నా యభిమనుాస్ంభవుండు

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

142

1-443-ఉతపలమాల

చేసరనుఁ గాని పాప్ములు స ందవు; చేయుఁ దలంచి నంతటం జేస ద ననిమాతరమునుఁ జ ందుుఁ గద్ా కల్లవేళ్ుఁ బుణాముల్ మోస్ము లే దటంచు నృప్ముఖ్ుాుఁడు గాచెుఁ గల్లన్ మరంద ము లాి స్ముతోడుఁ గోీల్ల విరులం ద్ెగుఁజూడని తేుఁటి క ైవడిన్.

1-444-వచనము మఱియుం బరమతుత ల ై యధ్ీరులగు నరులయందు వృకంబు చందంబున నొద్వుఁగ కాచుకొని యుండి చేషరాంచుం గాని, ధ్ీరుల ైనవార కిం గల్లవలని భయంబు లేదని కల్ల నంతంబు నొంద్వంప్ డయిెా" ననిన విని ఋషులు స్ూతున కిటినిర .

1-445-సీస్ ప్దాము పౌరాణికోతతమ! బరతుకుము ప్ కేకండుి ; తామరసాక్షని ధవళ్యశము మరణశ్రలురమ్మైన మా క ఱింగ ంచితి; కల్లపతంబగు కతీుకరెమందుుఁ బొ గలచేుఁ బొ గ ల్ల యబుదాచితుత లమ్మైన; మము హ్ర ప్దప్దె మధుర రస్ము ద్రా వించితివి నీవు ధనుాలమ్మైతిమి; స్ిర్మే్నియు నప్వర్మే్ని

1-445.1-తటేగతీి

భాగవత స్ంగ లవ భాగాఫలము కీడె? ప్రకృతిగుణహమనుుఁడగు చకి ీభదరగుణము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

143

ల్మశ కమలాస్నాదులు న ఱుగుఁ లేరు వినియు వినుఁజాల ననియిడెి వ ఱిి గలుఁడె?

1-446-కంద ప్దాము శ్రపీ్ంబులు ఖ్ండిత స్ం తాప్ంబులు గలెష్ాంధతమస్ మహ్ో దా ద్ీాప్ంబులు పాషండ దు రాప్ంబులు విషుణ వందనాలాప్ంబుల్.

1-447-కంద ప్దాము పావనములు దుర తలతా లావనములు నితామంగళ్పరా భవ స్ం జీవనములు లక్మె స్ం భావనములు వాస్ుద్ేవు ప్దసేవనముల్.

1-448-ఆటవ లద్వ ప్రమ భాగవతుుఁడు పాండవపౌతుర ండు శుకుని భాషణముల శుదాబుద్వధ యిెై విరాజమానుుఁడెై ముకిత యగు విషుణ పాదమూల మ్మట ి వడస ననఘ!

1-449-వచనము మహాతాె! విచితరయోగనిష్ాా కల్లతంబును, విషుణ చర తలల్లతంబును, బరమ ప్ుణాంబును, స్కలకలాాణగుణగణాంబును, భాగవతజనాప్ేక్ితంబునున ైన పారీక్ితభాగవతాఖ్ాానంబు వినిప్రంప్ు" మనినస్ూతుం డిటినియిె.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

144

1-450-కంద ప్దాము మిముబో ుఁటి ప్ దావారలు కమలాక్షని చర త మడుగుఁగాుఁ జ ప్ పడి భా గాము గల్లగ నేుఁడు నా జ నెము స్ఫలం బయిెా వృదామానుాుఁడ నగుటన్

1-451-కంద ప్దాము కులహమనుుఁడు నారాయణ విలస్తకథనములు గడుఁక వినిప్రంచినుఁ ద తుకలహమనతుఁ బాసర మహ్ో జావల కులజతిమును బొ ందు స్నుెనులారా!

1-452-సీస్ ప్దాము ఎవిని గుణజాల మ్మని జిహ్ిలు లేక; నల్లనగరాాదు లనంతుుఁ డండుర కోర డు విబుధ్ేందరకోటి నొలిక లక్ిె; పరా ర ాంచె న విని పాద రజము బరహ్ె యిెవిని పాదప్దెంబుగడిగ న; జలము ధనాత నిచెు జనుల క లి భగవంతుుఁ డనియిెడి భదరశబామునకు; న విుఁ డరాా కృతి నేప్ు మిగులు

1-452.1-ఆటవ లద్వ నే మహాతుె నాశయీించి శరీరాద్వ స్ంగకోటి న లి స్ంహ్ర ంచి

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

145

పరా భవమున మునులు పారమ హ్ంస్ాంబు నొంద్వ తిర గ రాక యుందు ర లమి.

1-453-చంప్కమాల

కమీమున మింటిక ై యిెగయుుఁగాక విహ్ంగము మింటిద్ెైన పా రము గన నేరుునే? హ్ర ప్రాకమీ మోప్రనయంతుఁ గాక స్ రిము వివర ంప్ న విుఁడు ప్రవరతకుుఁడౌ? మునులార! నాదు చి తతమునకు న ంత గానుఁబడెుఁ దప్పక చెప్ పద మీకు నంతయున్.

1-36-ప్రీక్తిుత వటేాడుట

1-454-కంద ప్దాము వేదండప్ురాధ్ీశుుఁడు, గోదండము సేతుఁ బటిాకొని గహ్నములో వేదండాదుల నొకనాుఁ డే దండలుఁ బో వనీక యెిగచెన్ బల్లమిన్.

1-455-కంద ప్దాము ఒగ్ములు దరవిి ప్డు మని యొగ ్డు ప్ నుద్ెరల వలల నురలు మృగములన్ డగ్ఱి చంప్ డు వేడుక వ గ్లమ్మై చితతమందు వేుఁటాడింప్న్.

1-456-కంద ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

146

కోలముల గవయ వృక శా రూా లములుఁ దరక్ష ఖ్డ్ రోహిత హ్ర శుం డాలముల శరభ చమర వాాలముల వధ్వంచె విభుుఁడు వడి నోలములన్,

1-457-కంద ప్దాము మృగయులు మ్మచు నరేందుర ుఁడు మృగరాజ ప్రాకమీమున మ్మఱసర హ్ర ంచెన్ మృగధరమండలమునుఁ గల మృగ మొకకటి దకక స్రిమృగముల న లిన్.

1-458-వచనము ఇట ి వాటంబయిన వేుఁటతమకంబున మృగంబుల వ ంబడిం బడి యెిగచుచుం జర ంచుటంజేసర బుభుక్ా ప్రపాస్ల వలన మిగుల బర శాీంతుండయి ధరణీకాంతుండు చలిని నీటి కొలంకుం గానక కలంగ డు చితతంబుతోుఁ జని, యొకక తపో వనంబు గని యందు.

1-459-సీస్ ప్దాము మ్మలుఁగుట చాల్లంచి మీల్లతనేతుర ుఁడెై; శాంతుుఁడెై కూరుుండి జడత లేక పరా ణ మనోబుద్వధ ప్ంచేంద్వరయంబుల; బహిరంగవీథులుఁ బాఱనీక జాగరణాధ్వక సాా నతరయము ద్ాుఁటి; ప్రమమ్మై యుండెడి ప్దముుఁ ద్ెల్లసర

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

147

బరహ్ెభూతతి స్ంపరా ప్ా వికియీుుఁ డయి; యతిద్ీరజాటలుుఁ ద నాివర ంప్

1-459.1-తటేగతీి

నలఘు రురు చరెధ్ార యిెై యలరుచుని తప్సరుఁ బొ డగని శలషరతతాలుుఁ డగుచు న ండి తడిలేక కుతుత క న లుుఁగు డింద మందభాషల నిటిను మనుజవిభుుఁడు.

1-460-కంద ప్దాము తోయములు ద్ెముె మా కీ తోయము వేుఁటాడు వేళ్ ద్ొ లి్ల ప డమ దీ్ తోయము కియీ జలద్ాహ్ము తోయమువారలును లేరు దుస్సహ్ మనఘా!

1-461-వచనము అని భూవరుండు శమీకమహాముని స్మాధ్వనిష్ాా నిమీల్లతనేతుర ండును విస్ెృతబాహాాంతర ంద్వరయకృతస్ంచారుండును హ్ర చింతాప్రుండునున ై యుండుటం ద్ెల్లయలేక.

1-462-ఉతపలమాల

కనుిలు మూసర బరా హ్ెణుుఁడు గరిముతోడుత నునివాుఁడు, చే స్నిలన ైన రమెనుఁడు, సారజలంబులు దె్చిు పోయుఁ, డే మనిన ల ైనుఁ జేయుఁడు, స్మగఫీలంబులు వ టాుఁ, డింత స్ం ప్నిత నొంద్ెన?ే తన తప్శురణాప్రతిమప్రభావముల్.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

148

1-463-ఆటవ లద్వ వార ుఁ గోరుచునివార కి శ్రతల వార యిడుట యిెటిావార కయిన వార తంబుగాని వలసరన ధరెంబు వార యిడుఁడు ద్ాహ్వార గాుఁడు.

1-464-చంప్కమాల

అని మనుజేశిరుండు మృగయాప్ర ఖ్ేదనితాంతద్ాహ్స్ం జనిత దురంతరోషమున స్ంయమిదనుిుఁద్వరస్కర ంచి ప్ూ జనములుసేయుఁడంచు మృతస్రపమునొకకటి వింటికోప్ునం బనివడి తెచిు వ ైచె నట బరహ్ెమునీందుర ని యంస్వేద్వకన్.

1-465-వచనము ఇటితండు ప్రతాాహ్ృతబాహాాంతర ంద్వరయుం డగుట నిమీల్లతలోచనుండు గా నోప్ునో? యట ి గాక గతాగతులగు క్షతరబంధులచే నేమియని మృష్ాస్మాధ్వ నిషుా ండుగా నోప్ునో? యని వితర కంచుచు, వృథారోషదరపంబున ముని మూుఁప్ున గతాస్ువయిన స్రపంబు నిడి నరేశిరుండు దన ప్ురంబునకుం జనియిె; నంత స్మీప్వరుత ల ైన మునికుమారు లంతయుం ద్ెల్లయం జూచి శమీకనందనుం డెైన శృంగ కడకుం జని.

1-466-కంద ప్దాము నరగంధ గజస్ాందన తురంగములనేలు రాజు తోయాతురుుఁడెై ప్రుఁగన్ నీజనకునిమ్మడ నురగముుఁదగ ల్లంచిపోయిెనోడక తండమర!

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

149

1-467-వచనము అని ప్ల్లకిన, స్మానవయోరూప్ మునికుమారల్మలాస్ంగ యయిన శృంగ శృంగంబుల తోడి మూర త ధర ంచినట ి విజృంభించి రోష స్ంరంభంబున నద్వర ప్డి, బలానింబుల భుజించి ప్ుషాంబు లగు నర షాంబులుం బో ల బల్లసరయు ద్ాిరంబుల గాచికొని యుండుసారమే్యంబుల ప్గ ద్వ ద్ాస్భూతులగు క్షతిరయాభాస్ు ల ట ి బరా హ్ెణోతతములచే స్ిరక్షకులుగ నిరూప్రతులయిర ? అటిావార ల ట ి తద్ృహ్ంబుల భాండస్ంగతంబగు ననింబు భుజింప్ నరుే లగుదురు తతకృతంబు లయిన ద్యరహ్ంబు ల ట ి నిజ సాిమిం జ ందు" నని మఱియు నిటినియిె.

1-468-ఉతపలమాల

ఆడడు తనుి దూషణము, లాశమీవాస్ులుఁ గాని వ ైరులం గూడుఁడు కందమూలములు గూడుగుఁ ద్వంచు స్మాధ్వనిషుా ుఁడెై వీడుఁడు లోనిచూడుకలను, విషుణ నిుఁ దకకుఁ బరప్రప్ంచముం జూడుఁడు మదు్ రుండు ఫణిుఁ జుటాుఁగ నేటికి రాచవానికిన్?

1-469-ఉతపలమాల

పో ము హిరణాద్ానములుఁ బుచుుకొనంగ, ధనంబు లేమియుం ద్ేము స్ వంచనంబులుగ ద్ీవనల్లచుుచు వేస్ర ంప్ుఁగా రాము, వనంబులన్ గృహ్విరాములమ్మై నివసరంప్ుఁ జ లిరే పామును వ ైవుఁగా దగున ? బరహ్ెమునీందుర భజార్ళ్ంబునన్.

1-470-కంద ప్దాము ప్ుడమిుఁగల జనులు వొగడుఁగుఁ గుడుతురు గట ా దురు గాక కువలయప్తుల ై

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

150

యడవుల నిడుమలుఁ బడియిెడ ిబడుగులమ్మడ నిడుఁగ దగున ప్నిగశవమున్?

1-471-కంద ప్దాము భగవంతుుఁడు గోవిందుుఁడు జగతిం బెడుఁబాసర చనిన శాసరంప్ంగాుఁ దగువారు లేమి దురాను ల గసర మహాసాధుజనుల నేుఁచెద రకటా!

1-472-కంద ప్దాము బాలకులారా! ధ్ాతీర పాలకు శప్రయింతు ననుచు బలువడిని విలో లాలకుుఁడగు మునికుంజర బాలకుుఁ డర గ ం ద్వరలోకపాలకు లదరన్.

1-37-శృంగ శాప్ంబు

1-473-వచనము ఇట ి రోషరంచి కౌశకీనద్వకిం జని జలోప్స్పరశంబు సేసర.

1-474-ఉతపలమాల

ఓడక వింటికోప్ున మృతోరగముం గ్ని వచిు మాఱు మా టాడకయుని మజానకు నంస్తలంబునుఁ బెటిా దురెద కీడీుఁ జర ంచు రాజు హ్రకేశవు లడిానుఁ న ైనుఁ జచుుుఁ బో యేిడవ నాుఁడు తక్షకఫణీందర విష్ానల హేతి స్ంహ్తిన్.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

151

1-475-వచనము అని శమీకమహామునికుమారుం డయిన శృంగ ప్రీక్ినిరేందుర ని శప్రయించి, నిజాశమీంబునకుం జనుద్ెంచి, కంఠలగి కాకోదర కళేబరుండెైన తండిరం జూచి.

1-476-కంద ప్దాము ఇయిెాడ నీ కంఠమునను నియుారగ కళేబరంబు నిట వ ైచిన యా యయా నిుఁక నేమి సేయుదు న యాంబులు లేవు స్ుముె నృప్ులకుుఁ దండమర!

1-477-శారూా ల వికీీడతిము పరా రంభంబున వేుఁట వచిు ధరణీపాలుండు, మా తండిరప్ ై నేరం బేమియు లేక స్రపశవమున్ నేుఁ డుగుీుఁడెై వ ైచినాుఁ డమరతీిన్ ఫణి గమీెఱన్ బరతుకునో? హింసరంచునో కోఱలన్? రార ేతాప్స్ులార! ద్ీనిుఁ ద్వవరే, రక్ింప్రే, మొొక కదన్.

1-478-వచనము అని వ ఱప్ున స్రపంబుుఁ ద్వగుచు నేరుప లేక యెిలుంగ తిత యేిడుుచుని కుమారకు రోదనధిని విని యాంగ రస్ుం డయిన శమీకుం స్మాధ్వ సాల్లంచి మ్మలిన కనుిలు దె్ఱచి మూుఁప్ున వేరలుచుని మృతోరగంబు నీక్ించి, తీసర పాఱవ ైచి; కుమారకుం జూచి.

1-479-కంద ప్దాము ఏ కడీు నాచర ంప్ము లోకులకున్ మనము స్రిలోక స్ములమున్

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

152

శలకంిప్ నేల ప్ుతరక కాకోదర మే్ల వచెుుఁ? గంఠంబునకున్.

1-480-వచనము అని యడిగ నుఁ దండిరకిుఁ గ్డుకు, రాజు వచిు స్రపంబు వ ైచుటయుం ద్ాను శప్రంచుటయును వినిప్రంచిన, నముెని తన ద్వవాజాఞ నంబున నమాెనవేందుర ండు ప్రీక్ినిరేందుర ం డని యెిఱింగ కొడుకువలన స్ంతసరంప్క యిటినియిె.

1-481-కంద ప్దాము బెటిాదమగు శాప్మునకు దటాప్ు ద్యరహ్ంబు గాదు ధరణీకాంతుం గటాా ! యిేల శప్రంచితి ప్టీా ! తక్షకవిష్ాగ ి పాలగు మనుచున్.

1-482-ఆటవ లద్వ తలి్ల కడుప్ులోన ధగుధ డెై కమీెఱుఁ గమలనాభు కరుణుఁ గల్లగ నాుఁడు; బల్లమి గల్లగ ప్రజలుఁ బాల్లంచుచునాిడు ద్వటావడుగ రాజుుఁ ద్వటాుఁ దగున ?

1-483-ఉతపలమాల

కాప్ర లేని గ్ఱిియల క వైడిుఁ గంటక చోర కోటిచే నేప్ఱి యునిద్ీ భువన మీశుుఁడు గృషుణ ుఁడు లేమి నిటిాచ ో

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

153

భూప్ర పాలనంబు స్మబుద్వధ నితం డొనర ంప్ుఁ జ లిరే! యిా ప్ర పాటి ద్యరహ్మున కిట ి శప్రంప్ుఁగ నేల? బాలకా!

1-484-సీస్ ప్దాము పాప్ంబు నీచేత పరా ప్రంచె మన; కింక; రాజు నశించిన రాజామందు బలవంతుుఁ డగువాుఁడు బలహమను ప్శు ద్ార; హ్య స్ువరాణ దుల నప్హ్ర ంచు; జార చోరాదులు స్ంచర ంతురు; ప్రజ; కనోానా కలహ్ంబు లతిశయిలుి ; వ ైద్వకంబెై యుని వరాణ శమీాచార; ధరె మించుక లేక తప్రపపో వు;

1-484.1-ఆటవ లద్వ నంతమీుఁద లోకు లరాకామంబులుఁ దగ ల్ల స్ంచర ంప్ ధరణి న లి వరణస్ంకరములు వచుును మరకట సారమే్య కులము మే్రుఁబుతర!

1-485-ఉతపలమాల

భారతవంశజుం బరమభాగవతున్ హ్యమే్ధయాజి నా చారప్రున్ మహానయవిశారదు రాజ కుల ైకభూషణున్ నీరము గోర నేుఁడు మన నేలకు వచిున యర ా భకిత స్ తాకరము సేసర ప్ంప్ుఁ జనుుఁ గాక శప్రంప్ుఁగ నీకు ధరెమే్?

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

154

1-486-కంద ప్దాము భూప్తికి నిరప్రాధమ శాప్ము ద్ా నిచెు బుద్వధ చాప్లమున మా పాప్ుఁడు వీుఁ డొనర ంచిన పాప్ము ద్ొలుఁగ ంప్ు కృషణ ! ప్రమే్శ! హ్రీ!

1-487-కంద ప్దాము ప డిచినుఁ ద్వటిానుఁ గ్టిానుఁ బడుచుందురు గాని ప్రమభాగవతులు ద్ా ర్డుఁబడరు మాఱు సేయుఁగుఁ గ్డుకా విభుుఁ డెగు్ సేయుఁ గోరుఁడు నీకున్.

1-488-కంద ప్దాము చెలుఁగరు కలుఁగరు సాధులు మిళితములయి ప్రులవలన మే్లుం గీడున్ న లకొనిన న ైన నాతెకు నొలయవు స్ుఖ్దుఃఖ్చయము యుగెము లగుచున్.

1-489-వచనము అని యిట ి శమీకమహామునీందుర ండు గమీెఱింప్ శకిత లేని కొడుకు సేసరన పాప్ంబునకు స్ంతాప్ంబు నొంద్వ, తన శిషుా నొక మునికుమారునిం బల్లచి, యిేతదిృతాత ంతం బంతయు రాజున క ఱింగ ంచి రమెని ప్ంచె నంత నా యభిమనుాప్ుతుర ండు శమీకముని శిషుానివలన శాప్వృతాత ంతంబు విని, కామకోీధ్ాద్వ విషయాస్కుత ండగు తనకుం దక్షకవిష్ాగ ి విరకిత బీజం బగు ననుచుుఁ గర నగరంబునకుం జని యేికాంతంబున.

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

155

1-490-ఉతపలమాల

ఏటికి వేుఁట వోయితి మునీందుర ుఁడు గాఢస్మాధ్వ నుండుఁగా నేటకిిుఁ దదుాజాగమీున నేసరతి స్రపశవంబుుఁ ద్ెచిు? నేుఁ డేటకిిుఁ బాప్సాహ్స్ము ల్మ కియీుఁ జేసరతి? ద్ెైవయోగమున్ ద్ాుఁటుఁగ రాదు వేగ రమ తథాము గీడు జనించు ఘోరమ్మై.

1-491-ఉతపలమాల

పాము విష్ాగ ికీలలను బరా ణము లేగ ుఁన నేుఁగుుఁగాక, యిా భూమియు రాజాభోగములుుఁ బో యిన నిప్ుపడ పో వుుఁగాక, సౌ ద్ామనిుఁ బో లు జీవనము దథాముగాుఁ దలపో సర యింక నే నేమని మాఱు ద్వట ా దు మునీందరకుమారకు దుర ివారకున్.

1-492-ఆటవ లద్వ రాజ ననుచుుఁ బో యి రాజాగరింబున వనముకొఱకు వార వనము స చిు దందశూక శవముుఁ దండిరప్ ై వ ైచినుఁ బొ ల్లయుఁ ద్వటా కేల పో వు స్ుతుుఁడు?

1-493-కంద ప్దాము గోవులకును బరా హ్ెణులకు ద్ేవతలకు న లి ప ర దుా ుఁ ద్ెంప్ునుఁ గీడుం గావించు పాప్మానస్ మే్ విధమునుఁ బుటాకుండ, నే వార ంతున్,

1-494-వచనము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

156

అని వితర కంచె.

1-495-కంద ప్దాము ద్ామోదరప్దభకితం గామాదుల గ ల్లునాుఁడు గావునుఁ గరుణన్ భూమీశుుఁ డలుగుఁ డయిెాను సామరాయము గల్లగ ద్యషస్ంగ న్ శృంగ న్.

1-496-వచనము అంత మునికుమారుండు శప్రంచిన వృతాత ంతంబు దక్షకుండు విని యెిడరు వేచి యుండె; నిటుఁ దక్షకవాాళ్విష్ానలజాిలాజాలంబునం దనకు స్ప్తమ ద్వనంబున మరణం బని యెిఱింగ న వాుఁడు గావున భూపాలుండు భూలోక స్ిర్లోక భోగంబులు హేయంబు లని తలంచి రాజాంబు విస్ర ాంచి నిరశన ద్ీక్ాకరణంబు స్ంకల్లపంచుకొని.

1-38-ప్రీక్తిుత ని పరాయోప్వశేంబు

1-497-మతేతభ వికీీడతిము తులసీస్ంయుతద్ెైతాజితపదరజసోత మంబుకంటెన్ మహ్ో జావలమ్మై ద్వకపతిస్ంఘస్ంయుతజగతౌసభాగాస్ంధ్ాయియిెై కల్లద్యష్ావళి న లిుఁ బాప్ు ద్వవిషద్ంగాప్రవాహ్ంబు లో ప్ల్లకిం బో యి మర షామాణుుఁ డగుచుం బరాయోప్వేశంబునన్.

1-498-కంద ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

157

చితతము గోవిందప్ద్ా యతతముుఁ గావించి మౌనియిె ైతనలో నే తతతఱము లేక భూవర స్తతముుఁడు వసరంచె ముకతస్ంగతిమునన్.

1-499-వచనము ఇట ి పాండవపౌతుర ండు ముకుంద చరణారవింద వందనానందకంద్ాయమాన మానస్ుండెై విషుణ ప్ద్ీతీరాంబున బరా యోప్వేశంబున నుండుట విని స్కలలోక పావనమూరుత లు మహానుభావులు నగుచు ద్ీరాంబులకుం ద్ీరాతింబు లొస్ంగ స్మరుా ల ైన యతిర, విశాిమితర, మ్మైతేరయ, భృగు, వసరషఠ , ప్రాశర, చావన, భరద్ాిజ, ప్రశురామ, ద్ేవల, గౌతమ, కశాప్, కణి, కలశస్ంభవ, వాాస్, ప్రిత, నారద ప్రముఖ్ుల ైన బరహ్ెర ి, ద్ేవర ి, రాజర ిప్ుంగవులును కాండరుి లయిన యరుణాదులును మఱియు నానాగోతరస్ంజాతుల ైన మునులును శిషా ప్రశిషా స్మే్తుల ై చనుద్ెంచిన వారలకుుఁ బరతుాతాత నంబు సేసర, ప్ూజించి, దండప్రణామంబు లాచర ంచి, కూరుుండ నియోగ ంచి.

1-500-కంద ప్దాము కమీెఱ నముెనివిభులకు నమెనుజేందుర ండు మొొకిక హ్రాి శీుతతుల్ గమీెుఁగ ముకుళితకరుుఁడెై స్మెతముగుఁ జ ప్ ప నాతె స్ంచారంబున్.

1-501-ఉతపలమాల

ఓప్రక లేక చచిున మహ్ో రగముం గ్ని వచిు కోప్రన ై తాప్స్ు మూప్ుుఁప్ ై నిడిన ద్ారుణచితుత ుఁడ; మతుత ుఁడన్ మహా

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

158

పాప్ుుఁడ మీరు పాప్తృణపావకు; లుతతము లయాలార! నా పాప్ము వాయు మార్ముుఁ గృపావరులార! విధ్వంచి చెప్పరే.

1-502-ఉతపలమాల

భూస్ురపాదరేణవులు ప్ుణుాలుఁజేయు నరేందుర లన్ ధర తీరస్ురులార! మీచరణరేణుకణంబులు మే్ను సో ుఁక నా చేసరన పాప్మంతయు నశించెగృతారుా ుఁడన ైతిన ద్వా యేిుఁ జేసరన ముకిత ప్దధతికిుఁజ చెురుఁబో వుఁగుఁవచుుుఁజ ప్పరే.

1-503-కంద ప్దాము భీకరతర స్ంసార వాాకులతన్ విసరగ ద్ేహ్ వరాన గతి నా లోకంిచు నాకుుఁ దక్షక కాకోదరవిషము ముకితకారణ మయిెాన్.

1-504-కంద ప్దాము ఏపారు నహ్ంకార వాాపారము లందు మునిుఁగ వర తంప్ంగా నాపాల్లటి హ్ర భూస్ుర శాప్వాాజమున ముకతస్ంగుం జేస న్.

1-505-మతేతభ వికీీడతిము ఉరుగాధ్ీశువిష్ానలంబునకు మే్ నొప్రపంతు శంకింప్ నీ శిరస్ంకలపము నేుఁడు మానదు; భవిషాజానెజనెంబులన్

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

159

హ్ర చింతారతియున్ హ్ర ప్రణుతి భాష్ాకరణ నాస్కితయున్ హ్ర పాద్ాంబుజ సేవయుం గలుగ మీ రర ాం బరసాద్వంప్రే?

1-506-కంద ప్దాము చూడుుఁడు నా కలాాణము పాడుుఁడు గోవిందుమీుఁద్వ పాటలు దయతో నాడుుఁడు హ్ర భకుత లకథ లే డహ్ముల లోన ముకిత కేుఁగుఁగ నిచటన్.

1-507-కంద ప్దాము అమాె! నినుుఁ జూచిన నరుుఁ బొ మాె యని ముకిత కడకుుఁ బుతుత వుఁట కృప్న్ ల మాె నీ రూప్ముతో రమాె నా క దుర గంగ! రమాతరంగా!

1-508-వచనము అని తనకు మీుఁద నయిెాడి జనాెతరంబు లందును హ్ర పాదభకిత సౌజనాంబులు స్ంధ్వలుి ం గాత మని గంగాతరంగ ణీ దక్ిణకూలంబునం బూరాిగ ీదరాాస్నంబున నుతతరాభిముఖ్ుండెై, యుప్వేశించి జనమే్జయు రప్రపంచి, రాజాభారంబు స్మర పంచి, యతింబు స్ంసార బంధంబునకుం దప్రపంచి, చితతంబు హ్ర కి నొప్రపంచి, ప్రమ భాగవతుండెైన పాండవపౌతుర ండు పరాయోప్విషుా ండెై యుని స్మయంబున.

1-509-కంద ప్దాము

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

160

ఒతితల్ల ప గడుచు స్ురలు వి యతతలముననుండి మ్మచిు యలరుల వానల్ మొతతముల ై కుర సరర నృప్! స్తతముప్ ై భూర భేర శబాంబులతోన్.

1-510-వచనము ఆ స్మయంబున స్భాసీనులయిన ఋషు ల్లటినిర .

1-511-మతేతభ వికీీడతిము క్ితినాథయతతమ. నీ చర తరము మహాచితరంబు మీ తాత లు గ ీతపో ధనుాలు విషుణ పారశవప్దవిం గామించి రాజనాశల భిత కోటీర మణిప్రభానిిత మహాప్ీఠంబు వర ాంచి రు నితుల ై నీవు మహ్ో నితుండవు గద్ా నారాయణధ్ాాయివ ై.

1-512-మతేతభ వికీీడతిము వస్ుధ్ాధ్ీశిర! నీవు మరతయ తనువున్ వర ాంచి నిశలశకమ్మై వాస్నచేఛదకమ్మై రజోరహితమ్మై వర తంచు లోకంబు స్ రిస్మతింబునుఁ జేరునంతకు భవద్ాికాంబులన్ వించు నే ద్ెస్కుం బో వక చూచుచుండెదము నీ ద్వవాప్రభావంబులన్.

1-513-వచనము అని యిట ి ప్క్షపాత శూనాంబులును మహ్నీయ మాధురా గాంభీరా సౌజనా ధురాంబులును న ైన భాషణంబు లాడుచు మూుఁడులోకంబులకు నవిల్లద్ెైన స్తాలోకంబునందు మూర తమంతంబుల ై న గడుచుని నిగమంబుల చందంబునం

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

161

ద్ేజర లుి చునిఋషులం జూచి భూవరుండు నారాయణకథాశవీణ కుతూహ్లుం డయి నమస్కర ంచి యిటినియిె.

1-514-కంద ప్దాము ఏడు ద్వనంబుల ముకితం గూడుఁగ నేరీతి వచుు గురు స్ంసార కీడీన మే్ కియీ న డతెగుుఁ, జూడుుఁడు మాతండుర లార! శీుతివచనములన్.

1-515-శారూా ల వికీీడతిము పరా పాత నందులు బరహ్ెబో ధన కళాపారీణు లాతెప్రభా లుపాత జాఞ నులు మీర లారుాలు దయాళ్ళతాిభిరాముల్ మనో గుప్తంబుల్ స్కలారాజాలములు మీకుం గానవచుుం గద్ా? స్పాత హ్ంబుల ముకిత కేుఁగ డు గతిం జర ుంచి భాషరంప్ర.ే

1-516-వచనము అని యుతతరానందనుం డాడిన వచనంబులకు మును లందఱుుఁ బరతుాతతరంబు విమర శంచు న డ దైె్వయోగంబున.

1-39-శుకముని యాగమనంబు

1-517-సీస్ ప్దాము ప్రతినిమే్షము బరబరహ్ెంబు నీక్ించి; మద్వుఁ జొకిక వ లుప్ల మఱచువాుఁడు; కమలంబుమీుఁద్వ భృంగముల క ైవడి మోము;

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

162

ప్ ై న ఱప్రన కేశప్టల్లవాుఁడు; గ ఱి వరా సర మాయ నంగీకర ంచని భంగ ; వస్నంబుుఁ గటాక వచుువాుఁడు; స్ంగ గాుఁ డని వ ంటుఁ జాట భూతములు నా; బాలుర హాస్ శబాములవాుఁడు;

1-517.1-తటేగతీి

మహిత ప్ద జాను జంఘోరు మధా హ్స్త బాహ్ు వక్ోగళానన ఫాల కరణ నాసరకా గండ మస్తక నయన యుగళ్ళుఁ డెైన యవధూతమూర త వాుఁ డరుగుద్ెంచె.

1-518-ఉతపలమాల

ఈరని లోకులం గ నిసర యెిగు్ లు వలకనివాుఁడు గోర కల్ గోరనివాుఁడు గూట వలుఁ గూడనివాుఁడు వృథా ప్రప్ంచముం జేరనివాుఁడు ద్ెైవగతిుఁ జేర న లాభముుఁ స్ూచి తుషుా ుఁడెై నేరనివాని చందమున నేరుపలు స్ూప్ డువాుఁడు వ ండియున్.

1-519-ఆటవ లద్వ అమెహాతుె ష్ో డశాబా వయోరూప్ గమన గుణ విలాస్ కౌశలములు ముకితకాంత స్ూచి మోహిత యగునన నితర కాంత ల లి నేమి స ప్ప.

1-520-ఆటవ లద్వ

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

163

వ ఱిితనము మాని విజాఞ నమూర తయిెై బరహ్ెభావమునను బరాటింప్ వ ఱిి యంచు శుకుని వ ంట నేతెంతురు వ లుఁదు లరాకులును వ ఱుి లగుచు.

1-521-వచనము ఇట ి వాాస్నందనుండెైన శుకుం డరుగుద్ెంచిన నందల్ల మునీందుర లమెహానుభావుని ప్రభావంబు ల ఱుంగుదురు గావున నిజాస్నంబులు డిగ ్ ప్రతుాతాా నంబు సేసరర ; పాండవపౌతుర ండు నా యోగ జనశిఖ్ామణికి నతిథవ స్తాకరంబులు గావించి దండప్రణామంబుసేసర ప్ూజించె; మఱియు గహీ్ నక్షతర తారకా మధాంబునం ద్ేజర లుి రాకాస్ుధ్ాకరుండునుం బో ల బరహ్ెర ి దే్వర ి రాజర ి మధాంబున గూరుుండి విరాజమానుండెైన శుకయోగీందుర ం గనుంగ్ని.

1-522-ఉతపలమాల

ఫాలము నేలమోప్ర భయభకుత లతోడ నమస్కర ంచి, భూ పాలకులోతతముండు గరప్దెములన్ ముకుళించి, నేుఁడు నా పాల్లటి భాగా మ్మటిాద్వయొ పావనమూర తవి ప్ుణాకీర త వీ వేళ్కు నీవు వచిుతి వివేకవిభూషణ! ద్వవాభాషణా!

1-523-మతేతభ వికీీడతిము అవధూతోతతమ! మంటి, నేుఁడు నిను డాయం గంట,ి నీవంటి వి ప్రవరుం బేర్కను నంతటన్ భసరత మౌుఁ బాప్ంబు నా బో టికిన్ భవద్ాలోకన భాషణారున ప్దప్రక్ాళ్నస్పరశనా ద్వ విధ్ానంబుల ముకిత చేప్డుట చింతింప్ంగ నాశురామే్?

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

164

1-524-కంద ప్దాము హ్ర చేతను దనుజేందుర లు ధరుఁ దుర ంగ డు భంగ నీ ప్దస్పరశముచే గురుపాతకస్ంఘంబులు ప ర మాలుుఁ గదయా యోగ భూషణ! వింట.ే

1-525-మతేతభ వికీీడతిము ఎలమిన్ మే్నమఱంద్వయైెి స్చివుుఁడెై యేి మే్టి మాతాతలన్ బల్లమిం గాచి స్ముదర ముద్వరత ధరం బటాంబుుఁ గటిాంచె న యాలఘుం డమశుుఁడు చకి ీరక్షకుుఁడు గాకనుాల్ విప్దరక్షకుల్ గలరే వేుఁడెద భకిత నా గుణనిధ్వం గారుణావారానిిధ్వన్

1-40-శుకునిమోక్ోపాయంబడుగట

1-526-సీస్ ప్దాము అవాకతమారు్ ండవ ైన నీ దరశన; మాఱడి పో నేర దభిమతారా సరద్వధ గావించుట సరదధంబు నే డెలి్ల; ద్ేహ్ంబు వర ాంచు ద్ేహ్ధ్ార కేమి చింతించిన నేమి జప్రంచిన; నేమి గావించిన నేమి వినిన నేమి సేవించిన న నిుఁడు స్ంసార; ప్దధతిుఁ బాసరన ప్దవి గలుగు

1-526.1-తటేగతీి

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

165

నుండు మనరాదు గురుుఁడవు యోగ విభుుఁడ వావుుఁ బద్వకిన తడ వ ంత యంత సేప్ు గాని యొక ద్ెస్ నుండవు కరుణతోడుఁ జ ప్పవే తండిర! ముకితకిుఁ జేరు తెరువు.

1-527-వచనము అని ప్రీక్ినిరేందుర ండు బాదరాయణి నడిగ నని చెప్రప.

1-41-ప్ూర ణ

1-528-కంద ప్దాము రాజీవప్తరలోచన! రాజేందర కిరీట ఘటిత రతి మరీచి బరా జితపాద్ాంభోరుహ్! భూజనమంద్ార! నితాప్ుణావిచారా!

1-529-మాల్లని

అనుప్మగుణహారా! హ్నామా నార వీరా! జన వినుతవిహారా! జానకీ చితత చోరా! దనుజ ఘన స్మీరా! ద్ానవశ్ర ీవిద్ారా! ఘన కలుష కఠోరా! కంద్వ గరాిప్హారా!

1-530-గదాము ఇద్వ శ్రపీ్రమే్శిర కరుణాకల్లత కవితా విచితర కేస్నమంతిర ప్ుతర స్హ్జపాండితా పో తనామాతా ప్రణీతంబెైన శ్రమీహాభాగవతం బను మహాప్ురాణంబు నందు

పో తన తలెుగు భాగవతము - ప్రథమ స్కంధము

166

న ైమిశారణా వరణనంబును, శౌనకాదుల ప్రశింబును, స్ూతుండు నారాయణకథా స్ూచనంబు సేయుటయు, వాాస్ చింతయు, నారద్ాగమనంబును, నారదుని ప్ూరికలప వృ తాత ంతంబును, బుతరశలకాతురయిెైన దుర ప్దరాజనందన కరుా నుం డశితాా మం ద్ెచిు యొప్పగ ంచి గరిప్ర హారంబు సేయించి విడిప్రంచుటయు, భీషెనిరాాణంబును, ధరెనందను రాజాాభిషేకంబును, గోవిందుని ద్ాిరకాగమనంబును, విరాటకనాకాగరా విదామానుండెైన యరాకు నశితాా మ బాణానలంబు వలనం బాప్ర విషుణ ండు రక్ించుటయుుఁ, బరీక్ిజానెంబును, గాంధ్ారీ ధృతరాషార విదురుల నిర్మంబును, నారదుండు ధరెజునకు గాలస్ూచనంబు సేయుటయుుఁ, గృషణ నిరాాణంబు విని పాండవులు మహాప్థంబునం జనుటయు, నభిమనుాప్ుతుర ండు ద్వగ ిజయంబు సేయుచు శూదరరాజలక్షణ లక్ితుండగు కల్లగరింబు స్రింబు మాప్ర గోవృష్ాకారంబుల నుని ధరణీ ధరెద్ేవతల నుదధర ంచుటయు, శృంగ శాప్భీతుం డెై యుతతరానందనుండు గంగాతీరంబునం బరా యోప్వేశంబున నుండి శుకస్ందరశనంబు సేసర మోక్ోపాయం బడుగటయు నను కథలు గల ప్రథమ స్కంధము స్ంప్ూరణము.

--0--