12. దుతయాంతతం file 1. అయాంత బల ఖల అపసవ శల చసు....
TRANSCRIPT
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
12. �దు�తయ��ంతత�ం
1. AĶæ$ÝëP…™èl ºË Æó‡QË$ çÜ…Ð]l–™éÌê? ÑÐ]lÇ…^èl…yìl? (AS1)
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
1. అయ��ంత బల ��ఖల� సంవృ��ల� మ��య� ఏ ��ండ� సంవృత��ఖల� ఒక�����కట�
ఖం��ంచు��ల�వ�
2. అయ��ంతం ల�పల అయ��ంత బల ��ఖల� ద��ణ «§ýl–Ð]l… నుం�� ఉత�ర «
§ýl–���� ప�య�ణ��� �.
3. అయ��ంతం బయట ��ప� అయ��ంత బల ��ఖల� ఉత�ర «§ýl–వం నుం�� ద��ణ
«§ýl–���� ప�య�ణ��� �.
4. �బట�� , అయ��ంత బల ��ఖల� సంవృ��ల�.
2. ç³r… (Q-2) ÌZ ^ èl*í³¯]l Ñ«§ýl…V> AĶæ$ÝëP…™èl Æó‡QË$…sôæ, ¡VýS ^ èl$rtV ýS$…yé H ¨Ô¶æÌZ ѧýl$Å™Œl
{ ç³Ð]líßæçÜ$¢…¨? (AS1)
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
1. అయ��ంత బల ��ఖల� అపసవ� ��శల� చ�సు� ����.
2. �బట�� క��� �� �º…ధన ప��రం, పటమ�ల� � అయ��ంత ��త� ��శక� లంº ��శల�
�దు�� ప�వ��సు� ం��.
3. ç³r… (- Q-3) ÌZ ^ èl*í³¯]lr$Ï JMýS § ýl…yéĶæ$ÝëP…™èl E™èl¢Æ ý‡ «§ ýl–Ð ]l…™ø ^ èl$rtOÐ ðl ç³#V> MýS§ýl$Ë$™èl$…¨. ¡VýS
^ èl$rtV ýS$…yé´ùÄôæ$ AĶæ$ÝëP…™èl AÀÐéçßæ… HÐ]l$Ð]l#™èl$…¨? (S AS1)
1. ఒక దండ అయ��ంత ఉత�ర «§ýl–వం �గ చుట� ��ప�� కదుల�త� ఉం�� అనుక�ం��మ�.
2. అయ��ంతమ� �గ చుట�ల� అయ��ంత అ����� ఏర�ర� �దు�� ను జ�ంప
జ�సు� ం��.
4. D õ³iMìS Ë…º…V> JMýS ¡VýS^ èl$rt E…¨. ç³r… (Q-4) ÌZ ^èl*í³¯]l Ñ«§ýl…V> P Ð ]l§ýl ª õ³iÌZMìS ѧýl$Å™Œl { ç³Ð]líßæ…_ Ð]l§ýl ª ºÄ¶æ$rMýS$ Ð]lçÜ$¢…¨. B ¡VýS ^ èl$rt Ð ]lËÏ HÆý‡µyól AĶæ$ÝëP…™èl „ óS{™èl ¨Ô¶æ HÑ«§ýl…V> E…r$…¨?
(AS1)
�గ చుట� వల� ఏర�� అయ��ంత ��త� ��శ ��� ��ంద�ం వద� క��� ��ప� నుం�� ఎడమ��ప�నక�
ఏర�డ�త�ం��.
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
5. ç³r… (Q-5) ÌZ ¡VýS ^ èl$rt ÌZ ѧýl$Å™Œl { ç³Ðéçßæ ¨Ô¶æ ^ èl*糺yìl…¨. Ð]l$¯]l… ^èl*çÜ$¢¯ ]l² ™èlË… OÐ ðl ç³# H «§ýl–Ð ]l…
HÆý‡µyýl$™èl$…¨? (AS1)
1. మనం చూసు� న� తలం ��ప� ఉత�ర «§ýl–Ð]l… ఏర�డ�త�ం��.
2. �రణం వలయంల� �దు�� అపసవ� ��శల� ప�య�ణ�సు� ం��.
6. §ýl…yéĶæ$ÝëP…™é°² sìæ.Ñ. ™ðlÆý‡M ýS$ §ýlV ýS YÆ ý‡V> ™ðl_a¯]l 糚yýl$ _{™èl… BM>Æý‡… G…§ýl$M ýS$ Ð ]l*Æý‡$™èl$…¨? ÑÐ]lÇ…^èl…yìl?
(AS1)
1. దండ అయ��ం���� ట�.� దగ�రక� ���నప�డ� , దండ అయ��ంతం వల� ఏర��
అయ��ంత బల ��ఖల� ట�.� ���� ల�� ఎల�� �� ల�� ప������ చూప����.
2. అందు వల� �త�ం �క� ఆ�రం మ�ర�త�ం��.
7. "X' A¯ól¨ õ³iÌZMìS ѧýl$Å™Œl {ç³Ðéà°² ™ðlË$ç³#™èl$…¨. „óS{™é°MìS Ë…º…V> ѧýl$Å™Œl { ç³Ðéçßæ… VýSË ¡VýS¯ ]l$ ç³r…ÌZ ^èl*í³¯]l Ñ«§ýl…V> E…^èl$§é…. ¡VýS O ò³ „ óS{™ èl… ^èl*í³…^ól ºË ç³ÇÐ]l*×æ… G…™èl? A¨ H ¨Ô¶æÌZ
ç³°^ólçÜ$¢…¨? (AS1)
1. �గ �� ��త�ం చూ�ం� బల ప��మ�ణం, F=BIL.
ఇక�డ B = అయ��ంత ��త� ���రణ
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
I = �దు�� ప��హం
L = �గ �క� ��డవ�
2. ���ం� ఎడమ �� �యమం ప��రం బల ��శ ఎడమ �� ��ప�నక� ఉంట�ం��.
8. ѧýl$Å™Œl Ð ðl*sêÆý‡$ ç³°^ólõÜ Ñ«§é¯é°² ç³r çÜàĶæ$…™ø ÑÐ]lÇ…^èl…yìl. (AS1)
�దు�� �ట�� :- �దు�� �ట�� నందు �దు�� శ��� య�ం��క శ��� � మ�ర�త�ం��.
�దు�� �ట�� ప� �య� �యమం :- �దు�� ప�వ��సు� న� ఏ��� �గ చుట�ను అయ��ంత
��త�ం ల� ఉం�నప�డ� ఆ �గ చుట�ల� ఫ�తబలం ఏర�డ�త�ం��. బల ��శను ����ం�
ఎడమ �� �యమం సూ�సు� ం��.
ప��య� ���నం :-
1. �దు�� �ట�� నందు ABCD అను ఒక ���� చత�ర�� �ర �గ చుట�ను �శ�త
అయ��ం�� Ð]l$«§ýlÅ ఉంచు��ర�.
2. �దు�� �గ చుట� గ�ం�� ప�య�ణ�ం�నప�డ� ,�గ చుట�ల� ఏర���న ఫ�త బలం
వల� సవ� ��శల� సగం భ�మణ���� వసు� ం��.
3. �గ చుట�క� కలపబ��న �� � ��ం� ల వల� �దు�� ప��హ ��శ మ�ర�డం వల�
�గ చుట� సవ� ��శల��� భ�మణం �ందుత�ం��.
4. �గ చుట��� జడత�మ� వల� , �గ చుట� �రంతరం �ర�గ�త� ఉంట�ం��.
5. ఇ� �దు�� �ట�� ప� �య� ���నమ�.
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
9. Ô¶æM ìS ¢ °™èlÅ™èlÓ °Ä¶æ$Ð ]l$… ¯]l$…_ ¸ëÆý‡y ól ѧýl$ŧýlĶæ$ÝëP…™èl {õ³Æý‡×æ °Ä¶æ$Ð]l*°² E™éµ¨…^èl…yìl. (AS1)
�ర� �యమమ� :-�గ చుట�ల� అయ��ంత అ����� �రంతరం� మ�ర�సూ� ఉంట� ఆ �గ
చుట�ల� �దు�� ప��హం ఏర�డ�త�ం��. ����� �ర� �యమమ�
అంట�ర�.
1. పటమ�ల� చూ�న �ధం� �దు�� వలయ��� ప���� �య��.
2. సమ�ంతర �హ�లక� అడ�ం� ఉం�న �హ��� ఎడమ��ప�నక� ల��� క��� ��ప�న
జ���నప�డ� వలయంల� �దు�� జ�ంచడం మనం గమ�ంచవచు�ను.
3. ‘L’ ��డవ� గల �గ �� ‘I’ �దు�� ప�వ��ం�నప�డ� ��� �� ప���� ఫ�త బలం,
F = BIL.
4. అడ�� �గను క���ంచ����� మనం ��న ప�, W = FS= BILS.
W = I DF (Since DF = BLS)
5. �దు�� ÝëÐ]l$Æý‡¦Å… = ప� �య� ��ట�.
P = �
�
P=I ( DF
F � ) (Since
DF
F � = )
P = I
6. ���� బట�� వలయంల� ఉత��� అ��� �దు�� ÝëÐ]l$Æý‡¦Å… �����త �దు�� ���లక బలం
మ��య� �దు�� ప���ల లబ�� ��� సమ�నం.
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
7. కనుక అడ�� �గను ఒక ��క� �లంల� జరప����� �����ం�న య�ం��క శ���
�దు�� ÝëÐ]l$Æý‡¦Å… (I [ DF
F � ]) � మ���ం��.
8. అన� శ��� �త�త� �యమం �ట�ంచబ��ం��.
10. çÜÐ]l$ AĶæ$ÝëP…™èl „ óS{™èl…ÌZ AĶæ$ÝëP…™èl „óS{™èl {õ³Æý‡×æ ÑË$Ð]l 2T. „ óS{™é°MìS 1.5 Ò$.2 Eç³Ç™èlË OÐ ðlÔ>ËÅ…
VýS$…yé „óS{™é°MìS Ë…º…V> E¯]l² { ç³Ä¶æ*×ìæ…^ól AÀÐéçßæ… G…™èl? ( AS1)
ద��� ంశం :- అయ��ంత ��త� ���రణ , B =2t
ఉప��తల ���ల�ం , A = 1.5 m2
అయ��ంత అ��హమ�, F=?
�ర��ల� :- F = BA = 2x 1.5 =3 Webers.
11. AĶæ$ÝëP…™èl „óS{™é°MìS Ë…º…V> E…_¯]l 20. òÜ….Ò$. ´÷yýlÐ]l# V ýSË ©Æý‡ ƒ^ èl™èl$Æý‡{çÜ Ñ§ýl$Å™Œl ÐéçßæMýS…Oò³ 8 ¯]l*ů]lrÏ ºË… ç³°^ól çÜ$¢…¨. ÐéçßæMýS…ÌZ 40 B…í³Ä¶æ$Æ ý‡ Ï Ñ§ýl$Å™Œl {ç³Ðéçßæ… E¯]l²ç³šyól HÆý‡µyól AĶæ$ÝëP…™èl {õ³Ç™é°² ÌñæM ìSP…^èl…yìl.
(fÐéº$ 1 tesla) (AS1)
ద��� ంశం :- F =8N
l = 20 cm or 20x10-2 m
i= 40 A
B =?
�ర��ల� :- B = �
�� =
�
�� � �� � ���� =
� � ���
�� � �� =
���
��� = 1Tesla
12. ѧýl$Å™Œl { ç³Ðéçßæ… VýSË ¡VýS AĶæ$ÝëP…™èl „óS{™é°² HÆý‡µÆý‡$ çÜ$¢…§ýl° HÐó ° Æð‡…yýl$ MýS–™éÅË §éÓÆ> ÑÐ] Ç…^èl…yìl? (AS1)
కృత�ం-1 :-
ఉ��శం :- �దు�� ప��హం గల �గ అయ��ంత ����� �� ఏర�ర�సు� ం�� అ�
�ర��ంచుట.
�వల�న ప��క�ల� :- 24 ��� ��� �గ, బ��ట��, అయ��ంత ��క���, ��.
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
�య� పద��:-
1. ధ����� �� ఒకట� �సు���, ����� 1 Cm ఎత�� న�, �� అంచువద�
��కల� గల ��ండ� సన�� కర� మ�క�ల� అమ���.
2. కర� మ�క�ల ��కల� గ�ం�� 24 ��� ��� �గను పం� ����� పటమ�ల�
చూ�నట�� 3 ���� ల బ��ట�� �� కల��.
3. ఇల� అమ���న �గ ���ంద ఒక అయ��ంత ��క��� � ఉం���.
4. �గల� �దు�� ప����ంప జ��నప�డ�, ��క���ల� అపవర�నం గమ�ంచ
వచు�.
5. అన� �దు�� ప��హం గల �గ అయ��ంత ����� �� ఏర�ర�సు� ం�� అ�
గమ�ంచవచు�.
కృత�ం-2 :-
ఉ��శం :- �దు�� ప��హం గల �గ అయ��ంత ����� �� ఏర�ర�సు� ం�� అ�
�ర��ంచుట.
�వల�న ప��క�ల� :- 24 ��� �ప� �గ, బ��ట��, అయ��ంత ��క���, ��.
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
�య� పద��:-
1. �క� మ�క� ఒక���� �సు��� ��� Ð]l$«§ýlÅ ¿êగంల� రంధ�ం �యం��.
2. ఈ రంధ�ం గ�ం�� 24 ��� ��� �గను �ల�వ�� అమర�ం��.
3. �గ ��ండ� �వరలను ��� స�యం �� 3 ���� ల బ��ట����� కలపం��.
4. �క� మ�క� �క� రం��� �� ��ంద�ం � �సు��� ఏర�ర�న వృత� ం �� ఒక
అయ��ంత ��క��� � ఉంచం��.
5. ��� ఆ� �� వలయంల� �దు�� ప�వ��ంప�యం��.
6. �గల� �దు�� ప����ంప జ��నప�డ�, ��క���ల� అపవర�నం గమ�ంచ
వచు�.
7. అన� �దు�� ప��హం గల �గ అయ��ంత ����� �� ఏర�ర�సు� ం�� అ� గమ
�ంచవచు�.
13. ѧýl$Å™Œl { ç³Ðéçßæ… VýSË ¡VýS¯]l$ AĶæ$ÝëP…™èl „óS{™èl…ÌZ E…_™ól B ¡VýS O ò³ {ç³Äñæ*W…糺yól ºÌê°² {ç³Äñæ*VýS ç³NÆý‡ÓMýS…V> Ò$Æð‡Ìê
çÜ*_Ýë¢Æ ý‡$? (AS1)
ఉ��శం : �దు�� ప��హం గల �గను అయ��ంత ��త�ం ల� ఉం�� ఆ �గ ��
ప����ంపబ� బల��� ప��గప�ర�కం� కను��నుట.
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
�వల�న ప��క�ల� :- 24 ��� �ప� �గ, బ��ట��, గ�ర�ప� ���� అయ��ంతం, ��.
�య� పద��:-
1. ఒక పల�చ� �క� మ�క�క�, �� ��కల� గల ��ండ� కర� మ�క�లను
అమర�ం��.
2. ఈ కర� మ�క�ల� గ�ం�� ఒక 24 ��� ��� �గను అమ���, �గ ��ండ� ��నలను
బ��ట�� మ��య� �� లక� పటమ�ల� చూ�న �ధమ�� కలపం��.
3. వలయం ల� �దు�� ప�వ��ంప �� �గ �� ¿êగమ�న గ�ర�ప� ����
అయ��ంతమ�ను అమర�ం��.
4. �గ ���ం�� ��శల� అపవర�నం �ంద���� మనం గమ�ంచవచు�.
5. అన� �దు�� ప�వ��ం� �గ�� అయ��ంత ��త�ం ����ష� ��శల� బల���
ప����ం�ం�� అ� మనం ప��గప�ర�కం � �ల�సు��న వచు�ను.
14. ëÆý‡y ól ѧýl$ŧýlĶæ$ÝëP…™èl {õ³Æý‡×æ °Ä¶æ$Ð]l*°² JMýS M ýS–™èlÅ… §éÓÆ> ÑÐ]lÇ…^èl…yìl. (AS1)
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
1. ఒక ��� �గ చుట�ను పటమ�ల� చూ�న �ధం� సు��త���న �ల���� �ట� క�
కలపం��.
2. ఒక దండ అయ��ంతమ� �క� ఉత�రదృ��� �గ చుట�క� అ�మ�ఖం� �సుక�వ���
�ల��� �ట� ల� అపవర�నం ను గమ�ంచవచు�.
3. దండ అయ��ం���� �గ చుట� దగ�రక� జ���నప�డ� �ల����ట� సూ�కల� ఏర���న
అపవర�నం �గ చుట�ల� �దు�� ప��హం ఏర���ంద�� �షయ��� ��యజ�సు� ం��.
4. ఇక�డ అయ��ంత ఉత�ర దృ���� బదుల� ద��ణ దృ��� ఉప������ ప��గం
ఇప�డ� ���న �ధం��� జర�గ�త�ం��.
5. �� �ల���� �ట� సూ�కల� అపవర���ల� వ����ఖ ��శల� ఉంట��.
6. ఈ ప����� మ���� �ర�� ప�న�వృతం ���� �గ చుట� , అయ��ం��ల మద� ����
చలనం వల� �గ చుట�ల� �దు�� ఏర�డ�త�ంద� �ల�సు� ం��.
7. ����� �ర� �యమ���� ఒక ర�పమ� �ప�వచు�.
15. AC f¯]lÆó‡rÆŠ‡ ç³°^ólÄ¶æ¬ Ñ«§é¯é°² ç³r… çÜàĶæ$…™ø ÑÐ]lÇ…^èl…yìl. (AS1)
AC జన��ట�:-
1. AC జన��ట� నందు య�ం��క శ���, �దు�� శ��� � మ�ర�త�ం��.
2. AC జన��ట� �దు�� అయ��ంత ���రణ అను �యమం �� ఆ��రప�� ప��సు� ం��.
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
ప��య� ���నం :-
1. AC జన��ట� నందు ABCD అను ఒక ���� చత�ర�� �ర �గ చుట�ను �శ�త
అయ��ం��ల మద� ఉంచు��ర�.
2. ABCDఅను ��ర�చత�ర�� �ర �గ చుట�ను అయ��ం��ల మద� సవ� ��శల� ��గం�
����నప�డ�, ����ం� క��� �� �యమం ప��రం �గ చుట�ల� �దు�� జ�సు� ం��.
3. �గ చుట� సగం భ�మణం తర��త �గ చుట� �క� �� నం మ�రడం వల� �గ చుట� నుం��
వ����ఖ ��శల� �దు�� జ�సు� ం��.
4. ఈ �ధమ�� �గ చుట� �క� ప�� అర� భ�మణ���� జ�ం� �దు�� �క� ��శ
మ�ర�త� ఉంట�ం��.
5. అందువల� ���� AC క��ం� అంట�ర�.
6. ఈ యంత�మ�ను AC జన��ట� అంట�ర�.
16. DC f¯]lÆó‡rÆŠ‡ ç³°^ólÄ¶æ¬ Ñ«§é¯é°² ç³r… çÜàĶæ$…™ø ÑÐ]lÇ…^èl…yìl. (AS1)
DC జన��ట�:-
1. DC జన��ట� నందు య�ం��క శ���, �దు�� శ��� � మ�ర�త�ం��.
2. DC జన��ట� �దు�� అయ��ంత ���రణ అను �యమం �� ఆ��రప�� ప��సు� ం��.
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
ప��య� ���నం :-
1. DC
జన��ట� నందు ABCD అను ఒక ���� చత�ర�� �ర �గ చుట�ను �శ�త అయ��ం��ల
మద� ఉంచు��ర�.
2. ABCD అను ��ర�చత�ర�� �ర �గ చుట�ను అయ��ం��ల మద� సవ� ��శల�
��గం� ����నప�డ�, ����ం� క��� �� �యమం ప��రం �గ చుట�ల�
�దు�� జ�సు� ం��.
3. �గ చుట� సగం భ�మణం తర��త �గ చుట� �క� �� నం మ���నప�ట��� �మ��ట�ట��
ఉండడం వల� �దు�� ��శ మ�రక�ం�� ఉంట�ం��.
4. ఈ �ధమ�� ఏర���న �దు�� �క� ��శమ�రదు కనుక ���� DC క��ం� అంట�ర�.
5. ఈ యంత�మ�ను DC జన��ట� అంట�ర�.
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
17. AĶæ$ÝëP…™èl ºËÆó‡QË$ ÑÐ]l–™éË$ A° AÑ §ýl…yýlAĶæ$ÝëP…™èl E™èl¢Æ ý‡ «§ ýl–Ð ]l… Ð]l§ ýl ª {´ëÆý‡…¿¶æ OÐ ðl$ §ýl„ìS×æ «§ýl–Ð ]l… Ð]l§ýl ª Ð ]l¬WÝë¢Ä¶æ$° Æ>fMýS$Ð]l*ÆŠ‡ Ðé§ýl¯]l¯ ]l$ çÜÐ]lÇçÜ*¢ ºË Æó‡QË$ çÜ…Ð]l–™éË° ^ðl ç³µyé°MìS ±Ð]l# A™èl°° H
{ç³Ô¶æ²Ë$ Ayýl$V ýS$™éÐ]l#? (AS2)
�� క�మ�� �క� �దనను స���యడ��� ���ం�� ప�శ�ల� అడగవచు�.
1. అయ��ంత బల ��ఖల� సంవృ��ల�? ల�క �వృ��ల�?
2. ఈ బల��ఖల�, అయ��ంతం ల�పల ఏ ��శ ల� ఉ����?
3. అయ��ంత బల ��ఖల� ఏ� సూ�సు� ����?
4. అయ��ంత బల ��ఖల� ద��ణ «§ýl–Ð]l… నుం�� ఉత�ర «§ýl–���� ఏ ��శల� చ�సు� ����?
18. ç³r… (Q-18) ÌZ ^èl*í³¯]lr$Ï §ýl…yýlAĶæ$ÝëP…™èl… ¡VýS ^ èl$rt JMóS ¨Ô¶æÌZ MýS§ýl$Ë$™èl* E¯é²Æ‡¬. D çÜ…§ýlÆý‡Â…ÌZ AÀÐéçßæ…ÌZ Ð]l*Æý‡$µÌôæ§ýl° Ò$ õܲíßæ™èl$Æ>Ë…¨. BÐðl$™ø Ò$Æý‡$ HMîS¿¶æÑÝë¢Æ>? AÀÐéçßæ Ð]l*Æý‡$µMýS$ çÜ…º…«¨…_ Ò$M ýS$ VýSË çÜ…§ólà˯]l$ °Ð]l–†¢ ^ ól çÜ$MøÐ]lyé°MìS Mö°² {ç³Ô¶æ²Ë¯]l$ ™èlĶæ*Æý‡$ ^ ólĶæ$…yìl.
(AS2)
దండయ��ంతం, �గ చుట� ఒ�� ��శల� కదుల�త� ఉ����. కనుక అయ��ంత అ��హంల�
మ�ర�� ల�దు. అ��హ మ�ర��నక� సంº…��ం�న సం��లను �వృ�� �సు������� ���ం��
ప�శ�లను అడగవచు�.
1. �గ చుట� మ��య� దండయ��ంతం సమ ��గం �� కదుల�త����య�?
2. దండయ��ంతం, �గ చుట� �క� చలన ��శల� వ����ఖం � ఉ���య�?
3. దండయ��ంతమ� ఉత�ర «§ýl ��� �గ చుట���ప� జ���నప�డ� ఏ ��శల� �దు��
ప��హం ఏర�డ�త�ం��.
4. ఈ సందర�ంల� �గ చుట�ల� �దు�� ��శ ఏ�ట�?
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
19. ëÆð‡y ól °Ä¶æ$Ð]l*˯]l$ AÆý‡ ¦… ^ólçÜ$Møyé°MìS Ò$Æý‡$ H {ç³Äñæ*V>°² çÜ*_Ýë¢Æý‡$? §é°MìS H H ç³ÇMýSÆ>Ë$ M>ÐéÍ? {ç³Äñæ*VýS çœÍ™éË$ çÜÇV>Y ´÷…§ýlyé°MìS çÜ*^èl¯]lÍÐ]lÓ…yìl. ¡çÜ$MøÐ]lËíܯ]l Ð ]l¬…§ýl$ gê{VýS™èl ¢Ë¯]l$ M ýS*yé ™ðlËç³…yìl.
(AS3)
ఉ�� శం :- �ర� �యమమ�ను అర�ం �సు������� ప��గమ�ను ర���ం��ంచుట.
�వల�న ప��క�ల� :- దండయ��ంతం, �గ చుట� , సు��త���న �ల����ట��.
�య� పద�� :-
1. ఒక ��� �గ చుట�ను పటమ�ల� చూ�న �ధం� సు��త���న
�ల���� �ట� క� కలపం��.
2. ఒక దండ అయ��ంతమ� �క� ఉత�ర «§ýl–����గ చుట�క� అ�మ�ఖం�
�సుక�వ��� �ల��� �ట� ల� అపవర�నం ను గమ�ంచవచు�.
3. దండ అయ��ం���� �గ చుట� దగ�రక� జ���నప�డ� �ల����ట� సూ�కల�
ఏర���న అపవర�నం �గ చుట�ల��దు�� ప��హంఏర���ంద�� �షయ���
��య జ�సు� ం��.
4. ఇక�డ అయ��ంత ఉత�ర «§ýl–���� బదుల� ద��ణ «§ýl–��� ఉప������ ప��గం
ఇప�డ� ���న �ధం��� జర�గ�త�ం��.
5. �� �ల���� �ట� సూ�కల� అపవర���ల� వ����ఖ ��శల� ఉంట��.
6. ఈ ప����� మ���� �ర�� ప�న�వృతం ���� �గ చుట� , అయ��ం��ల మద�
����చలనం వల� �గ చుట�ల� �దు�� ఏర�డ�త�ంద� �ల�సు� ం��.
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
7. ����� �ర� �యమ���� ఒక ర�పమ� �ప�వచు�.
జ�గ�త�ల� :-
1. దం��య��ం���� �గ చుట� ��ప� అ�మ�ఖం � జర�ప�త� ఉం���.
2. అ��క �దు�� ను ��ం��లంట� �గ చుట� సంఖ� ఎక��వ � ఉం���.
3. �గ చుట� ���ల�ం ��ం���.
4. �గ చుట� ��ప�నక� , బయటక� దండ అయ��ం���� �సు������� �����
��ం���.
20. ѧýl$Å™Œl { ç³Ðéçßæ… VýSË ¡VýSÌZ AĶæ$ÝëP…™èl „óS{™ èl… HÆý‡µyýl$™èl$…§ýl° { ç³Äñæ*VýS… §éÓÆ> GÌê °Æý‡*í³…^èlV ýSËÐ]l#?
(AS3)
ఉ�� శం :- �దు�� ప��హం గల �గ అయ��ంత ����� �� ఏర�ర�సు� ం�� అ�
�ర��ంచుట.
�వల�న ప��క�ల� :- 24 ��� �ప� �గ, బ��ట��, అయ��ంత ��క���, ��.
�య� పద�� :-
1. ధ����� �� ఒకట� �సు���, ����� 1 Cm ఎత�� న�,
�� అంచువద� ��కల� గల ��ండ� సన�� కర� మ�క�ల� అమ���.
2. కర� మ�క�ల ��కల� గ�ం�� 24 ��� ��� �గను పం� ����� పటమ�ల� చూ�నట��
3 ���� ల బ��ట�� �� కల��.
3. ఇల� అమ���న �గ ���ంద ఒక అయ��ంత ��క��� � ఉం���.
4. �గల� �దు�� ప����ంప జ��నప�డ�, ��క���ల� అపవర�నం గమ�ంచవచు�.
5. అన� �దు�� ప��హం గల �గ అయ��ంత ����� �� ఏర�ర�సు� ం�� అ�
గమ�ంచవచు�.
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
21. ¸ëÆð‡y ól °Ä¶æ$Ð]l*°² Eç³Äñæ*W…_ ѧýl$Å™Œl¯ ]l$ E™èlµ†¢ ^ ólõÜ ç³§ýl®†MìS çÜ…º…«¨…_ çÜÐ]l*^éÆ>°² õÜMýSÇ…^èl…yìl?
(AS4)
1. �ర� �దు�� అయ��ంత ���రణ �యమ��� అనుస��ం� AC, DC
ఎల����� జన��టర�� ప� ��� �.
2. ఒక �గ చుట�ను సమ అయ��ంత ��త�ంల� ����నప�డ� �గ చుట�ల� �దు�� ఉత���
అవ�త�ం��.
3. �గ చుట� భ�మణం �ం��నప�డ� ��� గ�ం�� ప����ం� అయ��ంత
అ��హమ� మ�రడం వల� �గ చుట�ల� �దు�� ������ంచబడ�త�ం��
4. �గ చుట�ల� జ�ం�న �దు�� ను ��ంద����� �గ చుట� ��ండ� �వరల �� � ��ంగ�ల�
కలపబ�� ఉంట��.
5. ఈ �� � ��ంగ� లను అ��� పట���ట� నుం�� �దు�� ను ��ందు �ధమ�� ��ండ� బ�� ల�
అమ��� ఉంట��.
6. ఈ బ�� లక� �గల అమ��� �ట� నుం�� �దు�� ను మనం ��ందవచు�ను.
7. ఈ �ధమ�� జన��ట� నుం�� �దు�� శ���� ఉత��� ��� పద���
కను��న�ందుక� �ర� ల�ంట� �స� ���త�క� మనం MýS–™èlfq™èl క��� ఉం���.
22. C…rÆð‡²sŒæ §éÓÆ> çÜ$Ë¿¶æ 糧ýl®†ÌZ ѧýl$Å™Œl Ð ðl*sêÆý‡$¯]l$ ™èlĶæ*Æý‡$ ^ ólõÜ Ñ«§é¯é°MìS, §é°MìS M>Ð]lËíܯ]l
ç³ÇMýSÆ>ËMýS$ çÜ…º…«¨…_¯]l çÜÐ]l*^éÆý‡… ™ðlË$çÜ$Mö° JMýS °Ðól¨MýS ™èlĶæ*Æý‡$ ^ ólĶæ$…yìl. (AS4)
ఉ�� శం :- �దు�� �ట�� ను తయ�ర��య�ట.
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
�వల�న ప��క�ల� :- 1.5 V DC బ��ట��, 2m ��డవ�క���న 22 ��� �ప� �గల�,
2 ���సుల�, అయ��ంతమ� మ��య� రబ�� బ��ండ�� .
�య� పద��:-
1. ఒక ��� �గను �సు���, ���� 10 నుం�� 15 వరక� చుట�ల�� చుట�ం��.
2. ఈ �గ చుట�ను ��ండ� ���సుల స�యం�� పటమ�ల� చూ�న �ధం� ఒక
బ��ట���� కలపం��.
3. �గ చుట�క� దగ�ర� ఒక అయ��ంతమ�ను ఉంచం��.
4. ఇప�డ� � «§éరణ �దు�� �ట�� తయ�ర� అ�న��
5. �గ చుట�ల� �దు�� ప�వ����� �గచుట� �ర�గ�త�ం��.
23. ¸ëÆð‡y ól °Æý‡Óíßæ…_¯]l { ç³Äñæ*V>ËMýS$ çÜ…º…«¨…_ çÜÐ]l*^éÆ>°² õÜMýSÇ…^èl…yìl. (AS4)
������ �ర� �దు�� అయ��ంత ���రణ� �యమమ�ను, ���� �దు�� ����షణ �యమ�లను
క��� ప�����ం��ర�.
�దు�� ����షణ �యమ�ల వల� ఉప��ల�:-
1. ల�హ సంగ�హణల� ల��లను �దు� �య�����
2. ఎల���� ��� ట�ం� పద��ల�
3. ఎల���� ట��ం� నందు ఉప����� ర�.
4. ఈ�ధమ�� �ర� అ��క ప���ల� �� �దు�� అయ��ంత ���రణ �యమ�ల
ను ప�����ం��ర�.
24. GË{MìS tM ŠS Ð ðl*sêÆŠ‡ ç³r…¯]l$ XíÜ ¿êV>˯]l$ VýS$Ç¢…^èl…yìl. (AS5)
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
25. AC f¯]lÆó‡rÆŠ‡ ç³rÐ]l¬¯]l$ XíÜ ¿êV>˯]l$ VýS$Ç¢…^èl…yìl. (AS5)
26. Ô ¶æMìS ¢™ èlÅ™ èlÓ °Ä¶æ$Ð]l*°² {糆¼…¼…^ól ¸ëÆð‡y ól °Ä¶æ$Ð]l*°² ±ÐðlÌê AÀ¯]l…¨Ýë¢Ð ]l#. (AS6)
శ��� �త�త� �యమమ��� ప���ం�ం� �ర� �యమమ� :-
1. ఒక దండ అయ��ంతం ఉత� దృ���, �గ చుట� ��ప� క����నప�డ� �గ చుట�ల�
�దు�� శ��� జ�సు� ం��.
2. ఈ �ధమ�� అయ��ంతమ�ను �గ చుట� ��ప� �సుక��వ����� ��ంత ప� �య
వల� ఉంట�ం��.
3. ఈ ��న ప�� �దు�� శ��� � మ�ర�త�ం��.
4. �బట�� �దు�� అయ��ంత ���రణ ల� శ��� �త�త�ం జర�గ�ను.
27. Ð]l*¯]lÐ ]l iÐ]l¯]l Ñ«§é¯é°² Ð]l*ÇaÐólíܯ]l AĶæ$ÝëP…™èl „ óS{™èl…, ѧýl$Å™Œl { ç³Ðéçßæ…Ë Ð]l$«§ýlÅVýSË çÜ…º…«§é°²
Ò$Æð‡sêÏ { ç³Ô¶æ…íÜÝë¢Æ ý‡$? (AS6)
1. �హకంల� �దు�� ప�వ��సు� న�ప�డ� అయ��ంత ��త�ం ఏర�డ�త�ం��.
2. అయ��ంత అ��హంల� మ�ర�� �హకంల� �దు�� ను జ�ంపజ�సు� ం��.
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
3. ఆ�� ���� మ��య� �ర� ప���ల ఫ�తం �, అయ��ంత ��త�ం, �దు�� ప�వహం
లమద� సంభందం వల��� మనం �దు�� �ట��, జన��ట� మ��య� ఇండ�� స��
లను ఉప���ంచగల�గ�త����మ�.
4. ఇం� ���లంట� అయ��ంత ��త� ���రణ,
i. �దు�� ప������ అనుల�మ�ను �తంల� ఉంట�ం��. i.e., B I …..(1)
ii. �గ చుట� ����� ��� �ల�మ�ను �తంల� ఉంట�ం��. i.e., B �
� …..(2)
iii. �గ చుట� ల�, �గ� చుట��న సంఖ� క� అనుల� మ�ను �తం ల� ఉంట�ం��.
i.e., B N …..(3)
5. (1), (2) మ��య� (3), ల నుం��, B ��
�
6. �� స�కరణం నుం�� �గ చుట� గ�ం�� ప�య�ణ�ం� అయ��ంత బల��ఖల సంఖ� ������న
ప�డ�, �గ చుట�ల� జ�ం� �దు�� క��� ��ర�గ�త�ం��.
28. °™èlÅiÑ™èl…ÌZ ¸ëÆð‡y ól °Ä¶æ$Ð]l*Ë A¯]l$Ð]lÆý‡ ¢¯é˯]l$ Mö°²…sìæ° ™ðlË$ç³…yìl? (AS6)
�ర� �యమమ� �క� అనువర���ల� :-
1. ��క����ట� ���ం� వద� ఏ��ట���న ���రంల� బల��న���న అయ��ంత ��త�ం ఉంట�ం��
. మనం ఏ��� ఇనుమ� వంట� అయ��ంత ప����త ప��ర�ంను �సు��ల�� అయ��ంత
అ��హంల� మ�ర�� ఏర��� అల�రం �గ�త� ��చ���సు� ం��.
2. ట�ప� ���ర�� ����� ట�ప��� ఐర� ఆ����� ప�త ప�యబ�� ఉంట�ం��. ట�ప� ���ర�� ల�
గల �న� �గ చుట�ను (���) అంట�ర�. ఈ ట�� ��� ను ��క�త�, కదుల�త�
ఉన�ప�డ� ��� అయ��ంత ��త�ంల� క��� మ�ర��ల� వల� �న��గ చుట�ల�
�దు�� ప��హం ఏర�డ�త�ం��.అందువల� �టల� �నగల�గ���మ�.
3. ATM ��� ల� ఉం� అయ��ంత పట��� ��న� ల� ఉం�నప�డ� �దు�� అయ��ంత
���రణ వల� ���� �� �వ�లను చూడగల�గ���మ�.
4. ఇండ�� స�� �దు�� అయ��ంత ���రణ �యమం �� ఆ��రప�� ప� �సు� ం��.
www.sakshieducation.com
www.sakshieducation.com
29. HÄôæ$ 糧ýl®†ÌZ ѧýl$Å™Œl E™éµ§ýl¯]l §éÓÆ> Ð]l$¯]l… { ç³MýS–†° çÜ…Æý‡„ ìS…^èl$MøVýSË…? Ò$ çÜÐ]l*«§é¯é°² çÜÐ]l$Ǧ…^ ól
Mö°¯]l E§éçßæÆý‡×æÍÐ]lÓ…yìl? (AS7)
ప�కృ�� సంర��ంచు��గల �దు�� ఉ���ధనల� :-
a. సమ�ద�ప� అలల శ��� :-
1. ఇ�� తరగ� శ��� వనర�.
2. �త�మ� ఎ����ప� అలల�� �దు�� తయ�ర� �య����� ట����న�ను నడపవచు�.
3. జ�� ల�� యమ�ట� �ష� �ంల�� న�ట� జల �దు�� ��ంద�ం అలల శ��� నుం��
60 ��ల� �ట� �దు�� ను తయ�ర� �సు� ం��.
b. జల శ��� :-
1. ప�వ��ం��ర� ఒక తరగ� శ��� వనర�.
2. ఇ�� ఉ�తం � ల�సు� ం��. ���వరణ�� �ల�ష� పరచదు.
3. ఆనకట�ల� �ల� ��న �ర� ఎక��వ ఎత�� నుం�� ప�� ట����� ల� ��ప�డం వల�
�దు�� ఉ���దనక� స�య పడ�త�ం��.
4. �ట��� ����� పవ� ���ష� అం��ర�.
c. ��ర శ��� :-
1. తరగ� శ��� వనర�క� ��ర శ��� ఒక ఉ��హరణ.
2. ��ల�� ������ ఉప���ం� �దు�� ను తయ�ర� �యవచు�.
3. 100 ���లల� భ�� గ���ం� ��ర శ��� అ�� ��ల�ర� కల� ఒక సంవత�రం
ల� �డ�క��� �దు�� శ����� సమ�నం.
d. �య� శ��� :-
1. �� మరల� �� �క� గ�జ శ��� � గ���ం� ����, �దు�� శ��� � మ�ర��� �
.
2. �స� ృత �� �ల� �దు�� శ��� � తయ�ర� ��� బ��� �� మరల ర�పకల�న ఇం�
�� ���క దశల��� ఉం��.
3. పవన శ��� �ల�ష� ర��త���న తరగ� శ��� మ�లమ�.