या गीतारााची रोरी

अविनाश महादि नगरकर

ई सावहतय परवतषठान

या गीतारााची रोरी

लखक अविनाश महादि नगरकर

nagarkaramyahoocom

18 Amaretto Mission Height Flat bush

Auckland 2019 New Zealand

फोन नबर 00649 2714534

या पसतकातील लखनाच सिा हकक लखकाकड सरवित असन पसतकाच ककिा

तयातील अशाच पनमादरण ककिा रपातर करणयासाठी लखकाची लखी

परिानगी घण आिशयक आह तस न क यास कायदशीर कारिाय हो शकत

परकाशक य सावहतय परवतषठान

wwwesahitycom

esahitygmailcom

परकाशन ७ माचा २०१६ (महावशिरातरी)

copyesahity Pratishthanreg 1026

bull विनाम य वितरणासाठी उपलबध

bull आपल िाचन झा यािर आपण ह फ़ॉरिडा कर

शकता

bull ह पसतक िबसायटिर ठिणयापिी ककिा

िाचनावयवतररकत कोणताही उपयोग करणयापिी य सावहतय

परवतषठानची लखी परिानगी घण आिशयक आह

| |शरीगरशरण | |

सपरा जगदि नदनिन सिऽवप कलपदरमा गाङगिारर

समसतिाररवनिहा पणया समसताविया |

िाच ससकतपराकत शरवतवशरो िारारसी मवदनी

सिाा िावसरवतरसय िसतविषया दषट परबरहमवर | |

ह परबरहमरपी सदगरो आपलयासाठी सपरा विशव महरज एक नदनिनच

आह सिा िकष आपरास कलपिकषच आहत सिा जलाशय गगा आहत

ि आपलया सिा विया अतयत पवितर आहत आपली िारी ससकत

असो की पराकत ती मला िदासम वशरोधाया आह सिा भमी

आपलयासाठी िारारसीच आह कारर आपर सदि बरहमभािात

असता

अनत कोटी बरहमडनमयक भगवमन योगीरमज सदगर वममनरमवजी गळवणी महमरमजमच वणणन शरीमद आदय

शकरमचमयमाचयम यम सयोगय शबदमखरीज करतमच यत नमही तयमनी घडवलली हह कलमकती तयमचयमच चरणी

समदर समरणण

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १ ला

भगवदगीतववषयी फसबकवर बऱयाच पोसटस यऊन गलयात

तयात फकत वयथा वयकत कली गली की आपलयाच समाजात भगवदगीत

ववषयी फारशी आसथा विसत नाही त असलही तस पण तो ववषय

इथ नाही इथ भगवदगीतची थोडी ओळख करन दयावी अस वाटत त

अविक महतवाच आह कारण जी गोषट मावहतीच नाही तयाबददल

आसथा कशी वनमााण वहावी महणन हा एक छोटासा परयतन

मला सवतला असा अनभव आला आह की

शाळत असताना भगवदगीततला १२ वा अधयाय वशकवला जाई पण

तयावळी वशकषकाानी अशी वयथा बोलन िाखवलयाच समरत की

यदधभमीवर इतका वळ कसा काय वमळाला समजत नाही कारण

सगळी गीता वाचायला अडीच तीन तास तरी सहज लागतात

माझयाही मनात त ववचार तसच घर करन बसल गल तस

होत कारण आपल गरजीनी ज साावगतला त ववदयाथी परमाण मानत

असतात जया काळात ही गोषट घडली तो काळ खप पवीचा आह

कारण आज माझ वय आह ७८ वष तयानातर माझया मलानी १२वीत

असताना हाच परशन उपवसथत कला आज नककी आठवत नाही पण

समार १९७९मधय तयान ववचारल कारण तयाानाही तयााचया वशकषकाानी

असच साावगतल पण आता फरक असा होता की अडीच तीन तासा

ऐवजी सात तास कस काय वमळाल असतील असा झाला होता

महणज विवसविवस गरसमज वाढतच जाणार अस विसत पण

तयाचया परशनामळ मी असवसथ झालो

१९६७मधय महाराजााची (गळवणी महाराजााची) िीकषा

परमभागयान मला वमळालली होती मला अस परशन पडल की मी

तयाना अातरातन परशन ववचारीत अस तसा तो ववचारला व मग सदगरा नी

कललया मागािशाना परमाण सगळा अभयास सर झाला त वषा होत

१९८० तवहा पासन महाभारताचया वाचनातन अनक गोषटी समज

लागलया मला सवतला तया वाचनातन ज समजल त जस समजल

तस इथ मााडणार आह सदगरा नी मळ महाभारताचा अभयास व गीतचा

अभयास करवन घतला भगवदगीता लहानपणापासन वाचत

असलयामळ व हा अभयास सर कलयानातर झाललया सरावामळ

सगळी गीता वाचायला फकत १ तास लाग लागला महाभारत

वाचलयावर पवहली गोषट लकषात आली की भगवदगीता ही गराथ रपान

यदध सर झालयावर ११वया विवशी(महणज मागाशीषा एकािशीला)

परकावशत झाली

तस काा झाल याच कारण अस की जवहा ितराषटरान

यदधाला परवानगी विली तवहा कावताक मासातलया वदय पकषात कौरव

पााडव आमन सामन करकषतरावर जमा झाल ह महायधि फार भयाकर

होणार असलयाच वयासााना जाणवल ह महायधि टाळणयाचा

अखरचा परयतन करावा महणन महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज

आिलया विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल

वयासााच यथोवचत सवागत झाल आसनसथ झालयावर वयास

ितराषटराला काय महणाल त पढचया लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख २ रा महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज आिलया

विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल ह आपण

मागचया महणज पवहलया लखात वाचल आता वयासााच यथोवचत

सवागत झाल व आसनसथ झालयावर

वयास ितराषटराला महणाल ldquo ितराषटरा ता अजनही यधि

टाळ शकतोस राजा महणन तझी आजञा झालयावर ियोिनान जरी तझ

ऐकल नाही तरी भीषटम दरोण कप अशवतथामा कतवमाा शलय

इतयािी तझया सहाययास िावन यतील कारण तयााचयापकी

कोणालाही ह यदध नको आह तयााचयावर त लािल गल आह मला

तर भीषण साहार विसत आह ता तो टाळावास अस मला वाटत

वशवाय योगही चाागल विसत नाहीत वकरीमागळान मघा नकषतर वयापल

आह तरा तरा विवसााच िोन पकष आल आहत यतया अमावासयला

सयागरहण आह अरा िती नकषतर ववसााना डावलन पढ गल आह ह

सवा कयोग आहत यावरन सषटीत भयानक साहार साभवतो त टाळण

ह मिाावभवषकत राजाच कतावय आह महणन तझयाकडन मी तशी

अपकषा करीत आहrdquo

ह सवा अतयात थाडपण ऐकत असलला ितराषटर वयासााना

महणाला ldquoअशा कयोगामळ जर नरसाहार साभवत असल तर तो मी

विललया आजञमळ कसा टळणार ह मला समजत नाही वशवाय

पररवसथती आताा माझया हातात रावहलली नाही ियोिनान सवा

पररवसथती सवतचया आिीन करन घतली आह अशावळी मी

तयाला यदध थााबवणयाची ववपरीत आजञा कली तर तयाचा तजोभाग

होऊन तयाचा मलाच तरास होईल वशवाय ियोिनावर माझ मनापसन

परम आह तयामळ मला तस करवणार नाहीrdquo

इथ ितराषटराला थााबवीत वयास महणाल

ldquoराजा थााब ियोिनावर परम असलयाचा बहाणा कर

नकोस तस असत तर मला काही वाईट वाटल नसत कारण

परजवरील वनरपकष परमामळ कललया गोषटीसदधा भगवाताला

आवडतात ििवान ियोिनावर तझ जराही परम नाही कवळ

आपलया कवासना भागवणयासाठी ता आजवर ियोिनाचा वापर

करीत आला आहस ता तझी सवा कपट कारसथान व ववकतभोग

लालसा तपत करन घणयासाठी सोयीसकर शरीर महणन तयाचा वापर

करीत आला आहस राजन मी ज कयोगाच वणान कल आह तयाची

ववपरीत बािा ldquoकाल कमा व सवभावrdquo यााचया माधयमातन सवाथी

अिमी कपटी इतयािी िवातानी जीवााना होत असा शासतराचा

अवभपराय आह सिाचारी ईशवरभकत वनरपकष वनसवाथी व परजवर खर

परम करणाऱया जीवााना कयोग बािची साभावना फार कमी असत व

झालीच तर ती ववपरीत नसत ितराषटरा आपलया पापकमााचया

कारवाया अवयाहत चाल ठवणयासाठी ता सवतचया शरीर ऐवजी

पापान बरबटलल ियोिनाच शरीर अतयात कररपण वापरीत आहस

अस असताना परमाचा कसला बहाणा करतोस अर हया यदधाची

पररणीती अतयात वाईट होणार आह ियोिनाचया वाटयाला शारीररक

व मानवसक कलशाासह राजयतयाग व िहतयाग करावा लागल तर

तझया वाटयाला पतरववयोगाच मानवसक कलश राजयातयागाच

मानवसक कलश जया भीमाची तला अतयात भीती वाटत तया

भीमाकडन पिोपिी अपमान अवहलना इतयािी कलश साभवतात हया

सवा कलशाापासन मकत वहाव अस जर तला वाटत असल तर ता

आजही वनसवाथा बदधीन वासिवाच समरण करन सदबदधीची याचना

कर हया नशवर राजवभवाचा मनातन तयाग कर अवयवभचारी भकतीन

परजाकलयाणाचा हत मनात िारण करन यधि बािीची आजञा ि राजय

पााडवााचया हवाली कर तयाामळ ता समराट राहशील व सवा परजच

कलयाण होईलrdquo

महषी वयास ह साागत असताना ितराषटराच काही वगळच

ववचार चाल होत तयाचया मनात भीषटमााच सरसनापतीपि घर करन

होत भीषटम महणज साकषात िमा-मवता त इचछा मरणी व अवजाकय

सरसनापती महणन त कौरवााच रकषण करणारच कपाचाया अशवतथामा

ह िोघही वचराजीव आहत कणाा जवळ इादराच अमोघ वजर आह

जयदरथान वशवाकडन वर परापत करन घतला आह दरोण िमावन

आहत सवाात महतवाच महणज ियोिनान ११अकषौवहणी सनय मोठया

कशलतन वसदध कल आह तर पााडवााच फकत ७ अकषौवहणी सनय

आह मग माझा पराभव कसा शकय आह अिमा तर पााडवााना

करावा लागणार आह तयाानाच आपलया गरा ना वपतामह भीषटमााना

कपाचायााना आपलया मामाला अशा सगळयाच वडीलिाऱयााना

माराव लागणार आह महणज अिमा सगळा तयााचयाकडनच होणार

पाप पाप महणतात त आिी पााडवााचया वाटयाला जाणार मला

काळजी करणयाच काहीच कारण नाही अशा ववचारात ितराषटर गपप

बसन रावहला

महषी वयासााबरोबर चचाा करायला वमळाली तयातन

ितराषटरान सवाथाासाठी अविक जञान वमळवणयासाठी एक मोघम परशन

ववचारला ldquo ह महष कमहता तर उभय पकषाला आह यदध तर अटळ

आह यदधाचा शवट कणाचया तरी एकाचयाच ववजयान होणार तो

कोणाचा असलrdquo

यावर महषी वयास महणाल ldquoराजन तझया हया परशनाच उततर

अस आह की lsquoिमा एव हतो हवनत| िमो रकषवत रवकषत||rsquo तयामळ ता

परतयकषच पहा ह कस घडत त मी तला यदध साप पयात विवयदषटी परिान

करतो तया विवयदषटीन ता करकषतरावरच काय पण ववशवातलया

कोणतयाही वठकाणची घटना पाह शकशीलrdquo

इथ ितराषटर गोिळाला भगवान शरीकषटणााचया ववशवरपाच

िशान घणयासाठी ितराषटरान भगवान शरीकषटणााकड विवयदषटीची

याचना करताना lsquo तझ रप पवहलया नातर आणखी काही पाहणयाची

इचछा नाही rdquo अस महटल होत वनिान आयषटयात भगवाताशी एकिा

तरी खर बोललयाच पणय गाठी असाव महणन ितराषटरान ितापण ती

विवयदषटी साजयाला िणयाची ववनाती महषी वयासााना कली महषी

विवयासााचया मनात वनिान यदधातला भयानक सावहार कळन हा

यदधबािीची आजञा िईल तरी पढील अनथा टळल वनिान भीषटम

पतनानातर जरी यदध थााबवणयाची इचछा झाली तरी खप होईल महणन

वयासाानी साजयला विवय दषटी विली व आपलया आशरमात परतल

महषी विवयासाानी साजयाला जी विवय दषटी विली होती तया

दषटीच सामरथया अफाट होत तया दषटीमळ मानवी मनात परकट होणाऱया

भावााचही जञान होणार होत मनोवगान दषटय व घडन गलल अदशय

परसागही विसणार होत बसलया जागवरन साजय भलोकातील घटना

अवलोक शकणार होता ह ितराषटराला समजलयावर ितराषटरान

साजयाला िसऱया विवसापासन सापणा भलोकात समतल भमी कठ

कठ आह उपयकत खवनज कोणतया वठकाणी आहत चाागली शती

कोणतया वठकाणी होऊ शकत इतयािी मावहती ववचारणयास सरवात

कली ितराषटर मनाशी ह पकक समजन होता की सरसनापती भीषटम

असलयामळ मला काहीच काळजी करणयाच कारण नाही मी

वजाकणार व समराटपिी राहणार हया भरमात तो ववववि मावहती

साजयाचया विवयदषटीतन काढन घत होता महणज यदध सापलयावर

आपलयाला आपल वभव वाढवता यईल हया भरमात तो मागाशीषा

िशमीपयात साजयला यदधा बददल काहीच ववचारीत नवहता मागाशीषा

िशमीला रातरी बऱयाच उवशरा एक सवक भीषटम रणाागणात पडल

अशी बातमी घऊन हवसतनापरचया राजवाडयात ितराषटराकड आला

तयावळी ितराषटराचया पायाखालची वाळ सरकली तो पााढराफटक

पडला आवण तसाच कोसळला तो शदधीवर यईपयात पहाट होत

आली होती शदधीवर आलयावर तयान साजयाला पाचारण कल साजय

उजाडता उजाडता आला साजय यताच ितराषटरान अतयात उदवगान

नककी काय व कस घडल ह समजन घणयासाठी ldquoिमाकषतर करकषतर

समवता ययतसवः | मामकाः पाणडवाशचव वकमकवात साजय ||rdquo असा

परशन ववचारला आवण मग साजयान पवहलया विवसापासनचा वतताात

तयाला वनविन कला वयासाानी तो गरवथत कला ती ही भगवदगीता तया

विवशी गरवथत झाली महणन lsquoगीताrsquo जयातीrsquo मागाशीषा शदध

एकािशीला यत आताा ती रणाागणावरच साावगतली गली की कस ह

पढ पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ३ रा

गीता जयाती मागाशीषा शदध एकािशीला यत असलयामळ

अनकााचा समज असा आह की यदध एकािशीला सर झाल पण तस

नाही ह िसऱया लखात सववसतर वलवहल आह यदध मागाशीषा

परवतपिला सर झालल आह यदधाची आचारसावहता उभयपकषााचया

सरसनापतीचया अनमतीन ठरली गली होती कौरवााच सरसनापती

वपतामह भीषटम होत तर पााडवााच सरसनापती िषटदयमन होत यदधाची

सरवात सयोिया नातरच होणार होती यदध उभयपकषयााचया

सरसनापतीचया ववशष साकता खरीज सर होणार नवहत तयात अनक

वनयम ठरल गल होत तयातल काही अस की अवतरथीन अवतरथी

बरोबर महारथीन महारथी बरोबर रथीन रथी बरोबर अिारथीन

अिारथी बरोबर पिातीन पिाती बरोबर यदध करावयाच रणभमीचया

मयाािा ठरवलया गलया होतया व जो रणभमीचया बाहर जाईल

तयाचयाशी यदध करावयाच नाही तसच ज यदध सामगरी परवणार

वाहक वगर आहत तयााचयावर परहार होता कामा नय इतयािी अनक

वनयम ठरवल गल होत आताा गीता ही रणभमीवर साावगतली गली

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

या गीतारााची रोरी

लखक अविनाश महादि नगरकर

nagarkaramyahoocom

18 Amaretto Mission Height Flat bush

Auckland 2019 New Zealand

फोन नबर 00649 2714534

या पसतकातील लखनाच सिा हकक लखकाकड सरवित असन पसतकाच ककिा

तयातील अशाच पनमादरण ककिा रपातर करणयासाठी लखकाची लखी

परिानगी घण आिशयक आह तस न क यास कायदशीर कारिाय हो शकत

परकाशक य सावहतय परवतषठान

wwwesahitycom

esahitygmailcom

परकाशन ७ माचा २०१६ (महावशिरातरी)

copyesahity Pratishthanreg 1026

bull विनाम य वितरणासाठी उपलबध

bull आपल िाचन झा यािर आपण ह फ़ॉरिडा कर

शकता

bull ह पसतक िबसायटिर ठिणयापिी ककिा

िाचनावयवतररकत कोणताही उपयोग करणयापिी य सावहतय

परवतषठानची लखी परिानगी घण आिशयक आह

| |शरीगरशरण | |

सपरा जगदि नदनिन सिऽवप कलपदरमा गाङगिारर

समसतिाररवनिहा पणया समसताविया |

िाच ससकतपराकत शरवतवशरो िारारसी मवदनी

सिाा िावसरवतरसय िसतविषया दषट परबरहमवर | |

ह परबरहमरपी सदगरो आपलयासाठी सपरा विशव महरज एक नदनिनच

आह सिा िकष आपरास कलपिकषच आहत सिा जलाशय गगा आहत

ि आपलया सिा विया अतयत पवितर आहत आपली िारी ससकत

असो की पराकत ती मला िदासम वशरोधाया आह सिा भमी

आपलयासाठी िारारसीच आह कारर आपर सदि बरहमभािात

असता

अनत कोटी बरहमडनमयक भगवमन योगीरमज सदगर वममनरमवजी गळवणी महमरमजमच वणणन शरीमद आदय

शकरमचमयमाचयम यम सयोगय शबदमखरीज करतमच यत नमही तयमनी घडवलली हह कलमकती तयमचयमच चरणी

समदर समरणण

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १ ला

भगवदगीतववषयी फसबकवर बऱयाच पोसटस यऊन गलयात

तयात फकत वयथा वयकत कली गली की आपलयाच समाजात भगवदगीत

ववषयी फारशी आसथा विसत नाही त असलही तस पण तो ववषय

इथ नाही इथ भगवदगीतची थोडी ओळख करन दयावी अस वाटत त

अविक महतवाच आह कारण जी गोषट मावहतीच नाही तयाबददल

आसथा कशी वनमााण वहावी महणन हा एक छोटासा परयतन

मला सवतला असा अनभव आला आह की

शाळत असताना भगवदगीततला १२ वा अधयाय वशकवला जाई पण

तयावळी वशकषकाानी अशी वयथा बोलन िाखवलयाच समरत की

यदधभमीवर इतका वळ कसा काय वमळाला समजत नाही कारण

सगळी गीता वाचायला अडीच तीन तास तरी सहज लागतात

माझयाही मनात त ववचार तसच घर करन बसल गल तस

होत कारण आपल गरजीनी ज साावगतला त ववदयाथी परमाण मानत

असतात जया काळात ही गोषट घडली तो काळ खप पवीचा आह

कारण आज माझ वय आह ७८ वष तयानातर माझया मलानी १२वीत

असताना हाच परशन उपवसथत कला आज नककी आठवत नाही पण

समार १९७९मधय तयान ववचारल कारण तयाानाही तयााचया वशकषकाानी

असच साावगतल पण आता फरक असा होता की अडीच तीन तासा

ऐवजी सात तास कस काय वमळाल असतील असा झाला होता

महणज विवसविवस गरसमज वाढतच जाणार अस विसत पण

तयाचया परशनामळ मी असवसथ झालो

१९६७मधय महाराजााची (गळवणी महाराजााची) िीकषा

परमभागयान मला वमळालली होती मला अस परशन पडल की मी

तयाना अातरातन परशन ववचारीत अस तसा तो ववचारला व मग सदगरा नी

कललया मागािशाना परमाण सगळा अभयास सर झाला त वषा होत

१९८० तवहा पासन महाभारताचया वाचनातन अनक गोषटी समज

लागलया मला सवतला तया वाचनातन ज समजल त जस समजल

तस इथ मााडणार आह सदगरा नी मळ महाभारताचा अभयास व गीतचा

अभयास करवन घतला भगवदगीता लहानपणापासन वाचत

असलयामळ व हा अभयास सर कलयानातर झाललया सरावामळ

सगळी गीता वाचायला फकत १ तास लाग लागला महाभारत

वाचलयावर पवहली गोषट लकषात आली की भगवदगीता ही गराथ रपान

यदध सर झालयावर ११वया विवशी(महणज मागाशीषा एकािशीला)

परकावशत झाली

तस काा झाल याच कारण अस की जवहा ितराषटरान

यदधाला परवानगी विली तवहा कावताक मासातलया वदय पकषात कौरव

पााडव आमन सामन करकषतरावर जमा झाल ह महायधि फार भयाकर

होणार असलयाच वयासााना जाणवल ह महायधि टाळणयाचा

अखरचा परयतन करावा महणन महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज

आिलया विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल

वयासााच यथोवचत सवागत झाल आसनसथ झालयावर वयास

ितराषटराला काय महणाल त पढचया लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख २ रा महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज आिलया

विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल ह आपण

मागचया महणज पवहलया लखात वाचल आता वयासााच यथोवचत

सवागत झाल व आसनसथ झालयावर

वयास ितराषटराला महणाल ldquo ितराषटरा ता अजनही यधि

टाळ शकतोस राजा महणन तझी आजञा झालयावर ियोिनान जरी तझ

ऐकल नाही तरी भीषटम दरोण कप अशवतथामा कतवमाा शलय

इतयािी तझया सहाययास िावन यतील कारण तयााचयापकी

कोणालाही ह यदध नको आह तयााचयावर त लािल गल आह मला

तर भीषण साहार विसत आह ता तो टाळावास अस मला वाटत

वशवाय योगही चाागल विसत नाहीत वकरीमागळान मघा नकषतर वयापल

आह तरा तरा विवसााच िोन पकष आल आहत यतया अमावासयला

सयागरहण आह अरा िती नकषतर ववसााना डावलन पढ गल आह ह

सवा कयोग आहत यावरन सषटीत भयानक साहार साभवतो त टाळण

ह मिाावभवषकत राजाच कतावय आह महणन तझयाकडन मी तशी

अपकषा करीत आहrdquo

ह सवा अतयात थाडपण ऐकत असलला ितराषटर वयासााना

महणाला ldquoअशा कयोगामळ जर नरसाहार साभवत असल तर तो मी

विललया आजञमळ कसा टळणार ह मला समजत नाही वशवाय

पररवसथती आताा माझया हातात रावहलली नाही ियोिनान सवा

पररवसथती सवतचया आिीन करन घतली आह अशावळी मी

तयाला यदध थााबवणयाची ववपरीत आजञा कली तर तयाचा तजोभाग

होऊन तयाचा मलाच तरास होईल वशवाय ियोिनावर माझ मनापसन

परम आह तयामळ मला तस करवणार नाहीrdquo

इथ ितराषटराला थााबवीत वयास महणाल

ldquoराजा थााब ियोिनावर परम असलयाचा बहाणा कर

नकोस तस असत तर मला काही वाईट वाटल नसत कारण

परजवरील वनरपकष परमामळ कललया गोषटीसदधा भगवाताला

आवडतात ििवान ियोिनावर तझ जराही परम नाही कवळ

आपलया कवासना भागवणयासाठी ता आजवर ियोिनाचा वापर

करीत आला आहस ता तझी सवा कपट कारसथान व ववकतभोग

लालसा तपत करन घणयासाठी सोयीसकर शरीर महणन तयाचा वापर

करीत आला आहस राजन मी ज कयोगाच वणान कल आह तयाची

ववपरीत बािा ldquoकाल कमा व सवभावrdquo यााचया माधयमातन सवाथी

अिमी कपटी इतयािी िवातानी जीवााना होत असा शासतराचा

अवभपराय आह सिाचारी ईशवरभकत वनरपकष वनसवाथी व परजवर खर

परम करणाऱया जीवााना कयोग बािची साभावना फार कमी असत व

झालीच तर ती ववपरीत नसत ितराषटरा आपलया पापकमााचया

कारवाया अवयाहत चाल ठवणयासाठी ता सवतचया शरीर ऐवजी

पापान बरबटलल ियोिनाच शरीर अतयात कररपण वापरीत आहस

अस असताना परमाचा कसला बहाणा करतोस अर हया यदधाची

पररणीती अतयात वाईट होणार आह ियोिनाचया वाटयाला शारीररक

व मानवसक कलशाासह राजयतयाग व िहतयाग करावा लागल तर

तझया वाटयाला पतरववयोगाच मानवसक कलश राजयातयागाच

मानवसक कलश जया भीमाची तला अतयात भीती वाटत तया

भीमाकडन पिोपिी अपमान अवहलना इतयािी कलश साभवतात हया

सवा कलशाापासन मकत वहाव अस जर तला वाटत असल तर ता

आजही वनसवाथा बदधीन वासिवाच समरण करन सदबदधीची याचना

कर हया नशवर राजवभवाचा मनातन तयाग कर अवयवभचारी भकतीन

परजाकलयाणाचा हत मनात िारण करन यधि बािीची आजञा ि राजय

पााडवााचया हवाली कर तयाामळ ता समराट राहशील व सवा परजच

कलयाण होईलrdquo

महषी वयास ह साागत असताना ितराषटराच काही वगळच

ववचार चाल होत तयाचया मनात भीषटमााच सरसनापतीपि घर करन

होत भीषटम महणज साकषात िमा-मवता त इचछा मरणी व अवजाकय

सरसनापती महणन त कौरवााच रकषण करणारच कपाचाया अशवतथामा

ह िोघही वचराजीव आहत कणाा जवळ इादराच अमोघ वजर आह

जयदरथान वशवाकडन वर परापत करन घतला आह दरोण िमावन

आहत सवाात महतवाच महणज ियोिनान ११अकषौवहणी सनय मोठया

कशलतन वसदध कल आह तर पााडवााच फकत ७ अकषौवहणी सनय

आह मग माझा पराभव कसा शकय आह अिमा तर पााडवााना

करावा लागणार आह तयाानाच आपलया गरा ना वपतामह भीषटमााना

कपाचायााना आपलया मामाला अशा सगळयाच वडीलिाऱयााना

माराव लागणार आह महणज अिमा सगळा तयााचयाकडनच होणार

पाप पाप महणतात त आिी पााडवााचया वाटयाला जाणार मला

काळजी करणयाच काहीच कारण नाही अशा ववचारात ितराषटर गपप

बसन रावहला

महषी वयासााबरोबर चचाा करायला वमळाली तयातन

ितराषटरान सवाथाासाठी अविक जञान वमळवणयासाठी एक मोघम परशन

ववचारला ldquo ह महष कमहता तर उभय पकषाला आह यदध तर अटळ

आह यदधाचा शवट कणाचया तरी एकाचयाच ववजयान होणार तो

कोणाचा असलrdquo

यावर महषी वयास महणाल ldquoराजन तझया हया परशनाच उततर

अस आह की lsquoिमा एव हतो हवनत| िमो रकषवत रवकषत||rsquo तयामळ ता

परतयकषच पहा ह कस घडत त मी तला यदध साप पयात विवयदषटी परिान

करतो तया विवयदषटीन ता करकषतरावरच काय पण ववशवातलया

कोणतयाही वठकाणची घटना पाह शकशीलrdquo

इथ ितराषटर गोिळाला भगवान शरीकषटणााचया ववशवरपाच

िशान घणयासाठी ितराषटरान भगवान शरीकषटणााकड विवयदषटीची

याचना करताना lsquo तझ रप पवहलया नातर आणखी काही पाहणयाची

इचछा नाही rdquo अस महटल होत वनिान आयषटयात भगवाताशी एकिा

तरी खर बोललयाच पणय गाठी असाव महणन ितराषटरान ितापण ती

विवयदषटी साजयाला िणयाची ववनाती महषी वयासााना कली महषी

विवयासााचया मनात वनिान यदधातला भयानक सावहार कळन हा

यदधबािीची आजञा िईल तरी पढील अनथा टळल वनिान भीषटम

पतनानातर जरी यदध थााबवणयाची इचछा झाली तरी खप होईल महणन

वयासाानी साजयला विवय दषटी विली व आपलया आशरमात परतल

महषी विवयासाानी साजयाला जी विवय दषटी विली होती तया

दषटीच सामरथया अफाट होत तया दषटीमळ मानवी मनात परकट होणाऱया

भावााचही जञान होणार होत मनोवगान दषटय व घडन गलल अदशय

परसागही विसणार होत बसलया जागवरन साजय भलोकातील घटना

अवलोक शकणार होता ह ितराषटराला समजलयावर ितराषटरान

साजयाला िसऱया विवसापासन सापणा भलोकात समतल भमी कठ

कठ आह उपयकत खवनज कोणतया वठकाणी आहत चाागली शती

कोणतया वठकाणी होऊ शकत इतयािी मावहती ववचारणयास सरवात

कली ितराषटर मनाशी ह पकक समजन होता की सरसनापती भीषटम

असलयामळ मला काहीच काळजी करणयाच कारण नाही मी

वजाकणार व समराटपिी राहणार हया भरमात तो ववववि मावहती

साजयाचया विवयदषटीतन काढन घत होता महणज यदध सापलयावर

आपलयाला आपल वभव वाढवता यईल हया भरमात तो मागाशीषा

िशमीपयात साजयला यदधा बददल काहीच ववचारीत नवहता मागाशीषा

िशमीला रातरी बऱयाच उवशरा एक सवक भीषटम रणाागणात पडल

अशी बातमी घऊन हवसतनापरचया राजवाडयात ितराषटराकड आला

तयावळी ितराषटराचया पायाखालची वाळ सरकली तो पााढराफटक

पडला आवण तसाच कोसळला तो शदधीवर यईपयात पहाट होत

आली होती शदधीवर आलयावर तयान साजयाला पाचारण कल साजय

उजाडता उजाडता आला साजय यताच ितराषटरान अतयात उदवगान

नककी काय व कस घडल ह समजन घणयासाठी ldquoिमाकषतर करकषतर

समवता ययतसवः | मामकाः पाणडवाशचव वकमकवात साजय ||rdquo असा

परशन ववचारला आवण मग साजयान पवहलया विवसापासनचा वतताात

तयाला वनविन कला वयासाानी तो गरवथत कला ती ही भगवदगीता तया

विवशी गरवथत झाली महणन lsquoगीताrsquo जयातीrsquo मागाशीषा शदध

एकािशीला यत आताा ती रणाागणावरच साावगतली गली की कस ह

पढ पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ३ रा

गीता जयाती मागाशीषा शदध एकािशीला यत असलयामळ

अनकााचा समज असा आह की यदध एकािशीला सर झाल पण तस

नाही ह िसऱया लखात सववसतर वलवहल आह यदध मागाशीषा

परवतपिला सर झालल आह यदधाची आचारसावहता उभयपकषााचया

सरसनापतीचया अनमतीन ठरली गली होती कौरवााच सरसनापती

वपतामह भीषटम होत तर पााडवााच सरसनापती िषटदयमन होत यदधाची

सरवात सयोिया नातरच होणार होती यदध उभयपकषयााचया

सरसनापतीचया ववशष साकता खरीज सर होणार नवहत तयात अनक

वनयम ठरल गल होत तयातल काही अस की अवतरथीन अवतरथी

बरोबर महारथीन महारथी बरोबर रथीन रथी बरोबर अिारथीन

अिारथी बरोबर पिातीन पिाती बरोबर यदध करावयाच रणभमीचया

मयाािा ठरवलया गलया होतया व जो रणभमीचया बाहर जाईल

तयाचयाशी यदध करावयाच नाही तसच ज यदध सामगरी परवणार

वाहक वगर आहत तयााचयावर परहार होता कामा नय इतयािी अनक

वनयम ठरवल गल होत आताा गीता ही रणभमीवर साावगतली गली

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

परकाशक य सावहतय परवतषठान

wwwesahitycom

esahitygmailcom

परकाशन ७ माचा २०१६ (महावशिरातरी)

copyesahity Pratishthanreg 1026

bull विनाम य वितरणासाठी उपलबध

bull आपल िाचन झा यािर आपण ह फ़ॉरिडा कर

शकता

bull ह पसतक िबसायटिर ठिणयापिी ककिा

िाचनावयवतररकत कोणताही उपयोग करणयापिी य सावहतय

परवतषठानची लखी परिानगी घण आिशयक आह

| |शरीगरशरण | |

सपरा जगदि नदनिन सिऽवप कलपदरमा गाङगिारर

समसतिाररवनिहा पणया समसताविया |

िाच ससकतपराकत शरवतवशरो िारारसी मवदनी

सिाा िावसरवतरसय िसतविषया दषट परबरहमवर | |

ह परबरहमरपी सदगरो आपलयासाठी सपरा विशव महरज एक नदनिनच

आह सिा िकष आपरास कलपिकषच आहत सिा जलाशय गगा आहत

ि आपलया सिा विया अतयत पवितर आहत आपली िारी ससकत

असो की पराकत ती मला िदासम वशरोधाया आह सिा भमी

आपलयासाठी िारारसीच आह कारर आपर सदि बरहमभािात

असता

अनत कोटी बरहमडनमयक भगवमन योगीरमज सदगर वममनरमवजी गळवणी महमरमजमच वणणन शरीमद आदय

शकरमचमयमाचयम यम सयोगय शबदमखरीज करतमच यत नमही तयमनी घडवलली हह कलमकती तयमचयमच चरणी

समदर समरणण

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १ ला

भगवदगीतववषयी फसबकवर बऱयाच पोसटस यऊन गलयात

तयात फकत वयथा वयकत कली गली की आपलयाच समाजात भगवदगीत

ववषयी फारशी आसथा विसत नाही त असलही तस पण तो ववषय

इथ नाही इथ भगवदगीतची थोडी ओळख करन दयावी अस वाटत त

अविक महतवाच आह कारण जी गोषट मावहतीच नाही तयाबददल

आसथा कशी वनमााण वहावी महणन हा एक छोटासा परयतन

मला सवतला असा अनभव आला आह की

शाळत असताना भगवदगीततला १२ वा अधयाय वशकवला जाई पण

तयावळी वशकषकाानी अशी वयथा बोलन िाखवलयाच समरत की

यदधभमीवर इतका वळ कसा काय वमळाला समजत नाही कारण

सगळी गीता वाचायला अडीच तीन तास तरी सहज लागतात

माझयाही मनात त ववचार तसच घर करन बसल गल तस

होत कारण आपल गरजीनी ज साावगतला त ववदयाथी परमाण मानत

असतात जया काळात ही गोषट घडली तो काळ खप पवीचा आह

कारण आज माझ वय आह ७८ वष तयानातर माझया मलानी १२वीत

असताना हाच परशन उपवसथत कला आज नककी आठवत नाही पण

समार १९७९मधय तयान ववचारल कारण तयाानाही तयााचया वशकषकाानी

असच साावगतल पण आता फरक असा होता की अडीच तीन तासा

ऐवजी सात तास कस काय वमळाल असतील असा झाला होता

महणज विवसविवस गरसमज वाढतच जाणार अस विसत पण

तयाचया परशनामळ मी असवसथ झालो

१९६७मधय महाराजााची (गळवणी महाराजााची) िीकषा

परमभागयान मला वमळालली होती मला अस परशन पडल की मी

तयाना अातरातन परशन ववचारीत अस तसा तो ववचारला व मग सदगरा नी

कललया मागािशाना परमाण सगळा अभयास सर झाला त वषा होत

१९८० तवहा पासन महाभारताचया वाचनातन अनक गोषटी समज

लागलया मला सवतला तया वाचनातन ज समजल त जस समजल

तस इथ मााडणार आह सदगरा नी मळ महाभारताचा अभयास व गीतचा

अभयास करवन घतला भगवदगीता लहानपणापासन वाचत

असलयामळ व हा अभयास सर कलयानातर झाललया सरावामळ

सगळी गीता वाचायला फकत १ तास लाग लागला महाभारत

वाचलयावर पवहली गोषट लकषात आली की भगवदगीता ही गराथ रपान

यदध सर झालयावर ११वया विवशी(महणज मागाशीषा एकािशीला)

परकावशत झाली

तस काा झाल याच कारण अस की जवहा ितराषटरान

यदधाला परवानगी विली तवहा कावताक मासातलया वदय पकषात कौरव

पााडव आमन सामन करकषतरावर जमा झाल ह महायधि फार भयाकर

होणार असलयाच वयासााना जाणवल ह महायधि टाळणयाचा

अखरचा परयतन करावा महणन महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज

आिलया विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल

वयासााच यथोवचत सवागत झाल आसनसथ झालयावर वयास

ितराषटराला काय महणाल त पढचया लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख २ रा महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज आिलया

विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल ह आपण

मागचया महणज पवहलया लखात वाचल आता वयासााच यथोवचत

सवागत झाल व आसनसथ झालयावर

वयास ितराषटराला महणाल ldquo ितराषटरा ता अजनही यधि

टाळ शकतोस राजा महणन तझी आजञा झालयावर ियोिनान जरी तझ

ऐकल नाही तरी भीषटम दरोण कप अशवतथामा कतवमाा शलय

इतयािी तझया सहाययास िावन यतील कारण तयााचयापकी

कोणालाही ह यदध नको आह तयााचयावर त लािल गल आह मला

तर भीषण साहार विसत आह ता तो टाळावास अस मला वाटत

वशवाय योगही चाागल विसत नाहीत वकरीमागळान मघा नकषतर वयापल

आह तरा तरा विवसााच िोन पकष आल आहत यतया अमावासयला

सयागरहण आह अरा िती नकषतर ववसााना डावलन पढ गल आह ह

सवा कयोग आहत यावरन सषटीत भयानक साहार साभवतो त टाळण

ह मिाावभवषकत राजाच कतावय आह महणन तझयाकडन मी तशी

अपकषा करीत आहrdquo

ह सवा अतयात थाडपण ऐकत असलला ितराषटर वयासााना

महणाला ldquoअशा कयोगामळ जर नरसाहार साभवत असल तर तो मी

विललया आजञमळ कसा टळणार ह मला समजत नाही वशवाय

पररवसथती आताा माझया हातात रावहलली नाही ियोिनान सवा

पररवसथती सवतचया आिीन करन घतली आह अशावळी मी

तयाला यदध थााबवणयाची ववपरीत आजञा कली तर तयाचा तजोभाग

होऊन तयाचा मलाच तरास होईल वशवाय ियोिनावर माझ मनापसन

परम आह तयामळ मला तस करवणार नाहीrdquo

इथ ितराषटराला थााबवीत वयास महणाल

ldquoराजा थााब ियोिनावर परम असलयाचा बहाणा कर

नकोस तस असत तर मला काही वाईट वाटल नसत कारण

परजवरील वनरपकष परमामळ कललया गोषटीसदधा भगवाताला

आवडतात ििवान ियोिनावर तझ जराही परम नाही कवळ

आपलया कवासना भागवणयासाठी ता आजवर ियोिनाचा वापर

करीत आला आहस ता तझी सवा कपट कारसथान व ववकतभोग

लालसा तपत करन घणयासाठी सोयीसकर शरीर महणन तयाचा वापर

करीत आला आहस राजन मी ज कयोगाच वणान कल आह तयाची

ववपरीत बािा ldquoकाल कमा व सवभावrdquo यााचया माधयमातन सवाथी

अिमी कपटी इतयािी िवातानी जीवााना होत असा शासतराचा

अवभपराय आह सिाचारी ईशवरभकत वनरपकष वनसवाथी व परजवर खर

परम करणाऱया जीवााना कयोग बािची साभावना फार कमी असत व

झालीच तर ती ववपरीत नसत ितराषटरा आपलया पापकमााचया

कारवाया अवयाहत चाल ठवणयासाठी ता सवतचया शरीर ऐवजी

पापान बरबटलल ियोिनाच शरीर अतयात कररपण वापरीत आहस

अस असताना परमाचा कसला बहाणा करतोस अर हया यदधाची

पररणीती अतयात वाईट होणार आह ियोिनाचया वाटयाला शारीररक

व मानवसक कलशाासह राजयतयाग व िहतयाग करावा लागल तर

तझया वाटयाला पतरववयोगाच मानवसक कलश राजयातयागाच

मानवसक कलश जया भीमाची तला अतयात भीती वाटत तया

भीमाकडन पिोपिी अपमान अवहलना इतयािी कलश साभवतात हया

सवा कलशाापासन मकत वहाव अस जर तला वाटत असल तर ता

आजही वनसवाथा बदधीन वासिवाच समरण करन सदबदधीची याचना

कर हया नशवर राजवभवाचा मनातन तयाग कर अवयवभचारी भकतीन

परजाकलयाणाचा हत मनात िारण करन यधि बािीची आजञा ि राजय

पााडवााचया हवाली कर तयाामळ ता समराट राहशील व सवा परजच

कलयाण होईलrdquo

महषी वयास ह साागत असताना ितराषटराच काही वगळच

ववचार चाल होत तयाचया मनात भीषटमााच सरसनापतीपि घर करन

होत भीषटम महणज साकषात िमा-मवता त इचछा मरणी व अवजाकय

सरसनापती महणन त कौरवााच रकषण करणारच कपाचाया अशवतथामा

ह िोघही वचराजीव आहत कणाा जवळ इादराच अमोघ वजर आह

जयदरथान वशवाकडन वर परापत करन घतला आह दरोण िमावन

आहत सवाात महतवाच महणज ियोिनान ११अकषौवहणी सनय मोठया

कशलतन वसदध कल आह तर पााडवााच फकत ७ अकषौवहणी सनय

आह मग माझा पराभव कसा शकय आह अिमा तर पााडवााना

करावा लागणार आह तयाानाच आपलया गरा ना वपतामह भीषटमााना

कपाचायााना आपलया मामाला अशा सगळयाच वडीलिाऱयााना

माराव लागणार आह महणज अिमा सगळा तयााचयाकडनच होणार

पाप पाप महणतात त आिी पााडवााचया वाटयाला जाणार मला

काळजी करणयाच काहीच कारण नाही अशा ववचारात ितराषटर गपप

बसन रावहला

महषी वयासााबरोबर चचाा करायला वमळाली तयातन

ितराषटरान सवाथाासाठी अविक जञान वमळवणयासाठी एक मोघम परशन

ववचारला ldquo ह महष कमहता तर उभय पकषाला आह यदध तर अटळ

आह यदधाचा शवट कणाचया तरी एकाचयाच ववजयान होणार तो

कोणाचा असलrdquo

यावर महषी वयास महणाल ldquoराजन तझया हया परशनाच उततर

अस आह की lsquoिमा एव हतो हवनत| िमो रकषवत रवकषत||rsquo तयामळ ता

परतयकषच पहा ह कस घडत त मी तला यदध साप पयात विवयदषटी परिान

करतो तया विवयदषटीन ता करकषतरावरच काय पण ववशवातलया

कोणतयाही वठकाणची घटना पाह शकशीलrdquo

इथ ितराषटर गोिळाला भगवान शरीकषटणााचया ववशवरपाच

िशान घणयासाठी ितराषटरान भगवान शरीकषटणााकड विवयदषटीची

याचना करताना lsquo तझ रप पवहलया नातर आणखी काही पाहणयाची

इचछा नाही rdquo अस महटल होत वनिान आयषटयात भगवाताशी एकिा

तरी खर बोललयाच पणय गाठी असाव महणन ितराषटरान ितापण ती

विवयदषटी साजयाला िणयाची ववनाती महषी वयासााना कली महषी

विवयासााचया मनात वनिान यदधातला भयानक सावहार कळन हा

यदधबािीची आजञा िईल तरी पढील अनथा टळल वनिान भीषटम

पतनानातर जरी यदध थााबवणयाची इचछा झाली तरी खप होईल महणन

वयासाानी साजयला विवय दषटी विली व आपलया आशरमात परतल

महषी विवयासाानी साजयाला जी विवय दषटी विली होती तया

दषटीच सामरथया अफाट होत तया दषटीमळ मानवी मनात परकट होणाऱया

भावााचही जञान होणार होत मनोवगान दषटय व घडन गलल अदशय

परसागही विसणार होत बसलया जागवरन साजय भलोकातील घटना

अवलोक शकणार होता ह ितराषटराला समजलयावर ितराषटरान

साजयाला िसऱया विवसापासन सापणा भलोकात समतल भमी कठ

कठ आह उपयकत खवनज कोणतया वठकाणी आहत चाागली शती

कोणतया वठकाणी होऊ शकत इतयािी मावहती ववचारणयास सरवात

कली ितराषटर मनाशी ह पकक समजन होता की सरसनापती भीषटम

असलयामळ मला काहीच काळजी करणयाच कारण नाही मी

वजाकणार व समराटपिी राहणार हया भरमात तो ववववि मावहती

साजयाचया विवयदषटीतन काढन घत होता महणज यदध सापलयावर

आपलयाला आपल वभव वाढवता यईल हया भरमात तो मागाशीषा

िशमीपयात साजयला यदधा बददल काहीच ववचारीत नवहता मागाशीषा

िशमीला रातरी बऱयाच उवशरा एक सवक भीषटम रणाागणात पडल

अशी बातमी घऊन हवसतनापरचया राजवाडयात ितराषटराकड आला

तयावळी ितराषटराचया पायाखालची वाळ सरकली तो पााढराफटक

पडला आवण तसाच कोसळला तो शदधीवर यईपयात पहाट होत

आली होती शदधीवर आलयावर तयान साजयाला पाचारण कल साजय

उजाडता उजाडता आला साजय यताच ितराषटरान अतयात उदवगान

नककी काय व कस घडल ह समजन घणयासाठी ldquoिमाकषतर करकषतर

समवता ययतसवः | मामकाः पाणडवाशचव वकमकवात साजय ||rdquo असा

परशन ववचारला आवण मग साजयान पवहलया विवसापासनचा वतताात

तयाला वनविन कला वयासाानी तो गरवथत कला ती ही भगवदगीता तया

विवशी गरवथत झाली महणन lsquoगीताrsquo जयातीrsquo मागाशीषा शदध

एकािशीला यत आताा ती रणाागणावरच साावगतली गली की कस ह

पढ पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ३ रा

गीता जयाती मागाशीषा शदध एकािशीला यत असलयामळ

अनकााचा समज असा आह की यदध एकािशीला सर झाल पण तस

नाही ह िसऱया लखात सववसतर वलवहल आह यदध मागाशीषा

परवतपिला सर झालल आह यदधाची आचारसावहता उभयपकषााचया

सरसनापतीचया अनमतीन ठरली गली होती कौरवााच सरसनापती

वपतामह भीषटम होत तर पााडवााच सरसनापती िषटदयमन होत यदधाची

सरवात सयोिया नातरच होणार होती यदध उभयपकषयााचया

सरसनापतीचया ववशष साकता खरीज सर होणार नवहत तयात अनक

वनयम ठरल गल होत तयातल काही अस की अवतरथीन अवतरथी

बरोबर महारथीन महारथी बरोबर रथीन रथी बरोबर अिारथीन

अिारथी बरोबर पिातीन पिाती बरोबर यदध करावयाच रणभमीचया

मयाािा ठरवलया गलया होतया व जो रणभमीचया बाहर जाईल

तयाचयाशी यदध करावयाच नाही तसच ज यदध सामगरी परवणार

वाहक वगर आहत तयााचयावर परहार होता कामा नय इतयािी अनक

वनयम ठरवल गल होत आताा गीता ही रणभमीवर साावगतली गली

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

| |शरीगरशरण | |

सपरा जगदि नदनिन सिऽवप कलपदरमा गाङगिारर

समसतिाररवनिहा पणया समसताविया |

िाच ससकतपराकत शरवतवशरो िारारसी मवदनी

सिाा िावसरवतरसय िसतविषया दषट परबरहमवर | |

ह परबरहमरपी सदगरो आपलयासाठी सपरा विशव महरज एक नदनिनच

आह सिा िकष आपरास कलपिकषच आहत सिा जलाशय गगा आहत

ि आपलया सिा विया अतयत पवितर आहत आपली िारी ससकत

असो की पराकत ती मला िदासम वशरोधाया आह सिा भमी

आपलयासाठी िारारसीच आह कारर आपर सदि बरहमभािात

असता

अनत कोटी बरहमडनमयक भगवमन योगीरमज सदगर वममनरमवजी गळवणी महमरमजमच वणणन शरीमद आदय

शकरमचमयमाचयम यम सयोगय शबदमखरीज करतमच यत नमही तयमनी घडवलली हह कलमकती तयमचयमच चरणी

समदर समरणण

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १ ला

भगवदगीतववषयी फसबकवर बऱयाच पोसटस यऊन गलयात

तयात फकत वयथा वयकत कली गली की आपलयाच समाजात भगवदगीत

ववषयी फारशी आसथा विसत नाही त असलही तस पण तो ववषय

इथ नाही इथ भगवदगीतची थोडी ओळख करन दयावी अस वाटत त

अविक महतवाच आह कारण जी गोषट मावहतीच नाही तयाबददल

आसथा कशी वनमााण वहावी महणन हा एक छोटासा परयतन

मला सवतला असा अनभव आला आह की

शाळत असताना भगवदगीततला १२ वा अधयाय वशकवला जाई पण

तयावळी वशकषकाानी अशी वयथा बोलन िाखवलयाच समरत की

यदधभमीवर इतका वळ कसा काय वमळाला समजत नाही कारण

सगळी गीता वाचायला अडीच तीन तास तरी सहज लागतात

माझयाही मनात त ववचार तसच घर करन बसल गल तस

होत कारण आपल गरजीनी ज साावगतला त ववदयाथी परमाण मानत

असतात जया काळात ही गोषट घडली तो काळ खप पवीचा आह

कारण आज माझ वय आह ७८ वष तयानातर माझया मलानी १२वीत

असताना हाच परशन उपवसथत कला आज नककी आठवत नाही पण

समार १९७९मधय तयान ववचारल कारण तयाानाही तयााचया वशकषकाानी

असच साावगतल पण आता फरक असा होता की अडीच तीन तासा

ऐवजी सात तास कस काय वमळाल असतील असा झाला होता

महणज विवसविवस गरसमज वाढतच जाणार अस विसत पण

तयाचया परशनामळ मी असवसथ झालो

१९६७मधय महाराजााची (गळवणी महाराजााची) िीकषा

परमभागयान मला वमळालली होती मला अस परशन पडल की मी

तयाना अातरातन परशन ववचारीत अस तसा तो ववचारला व मग सदगरा नी

कललया मागािशाना परमाण सगळा अभयास सर झाला त वषा होत

१९८० तवहा पासन महाभारताचया वाचनातन अनक गोषटी समज

लागलया मला सवतला तया वाचनातन ज समजल त जस समजल

तस इथ मााडणार आह सदगरा नी मळ महाभारताचा अभयास व गीतचा

अभयास करवन घतला भगवदगीता लहानपणापासन वाचत

असलयामळ व हा अभयास सर कलयानातर झाललया सरावामळ

सगळी गीता वाचायला फकत १ तास लाग लागला महाभारत

वाचलयावर पवहली गोषट लकषात आली की भगवदगीता ही गराथ रपान

यदध सर झालयावर ११वया विवशी(महणज मागाशीषा एकािशीला)

परकावशत झाली

तस काा झाल याच कारण अस की जवहा ितराषटरान

यदधाला परवानगी विली तवहा कावताक मासातलया वदय पकषात कौरव

पााडव आमन सामन करकषतरावर जमा झाल ह महायधि फार भयाकर

होणार असलयाच वयासााना जाणवल ह महायधि टाळणयाचा

अखरचा परयतन करावा महणन महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज

आिलया विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल

वयासााच यथोवचत सवागत झाल आसनसथ झालयावर वयास

ितराषटराला काय महणाल त पढचया लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख २ रा महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज आिलया

विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल ह आपण

मागचया महणज पवहलया लखात वाचल आता वयासााच यथोवचत

सवागत झाल व आसनसथ झालयावर

वयास ितराषटराला महणाल ldquo ितराषटरा ता अजनही यधि

टाळ शकतोस राजा महणन तझी आजञा झालयावर ियोिनान जरी तझ

ऐकल नाही तरी भीषटम दरोण कप अशवतथामा कतवमाा शलय

इतयािी तझया सहाययास िावन यतील कारण तयााचयापकी

कोणालाही ह यदध नको आह तयााचयावर त लािल गल आह मला

तर भीषण साहार विसत आह ता तो टाळावास अस मला वाटत

वशवाय योगही चाागल विसत नाहीत वकरीमागळान मघा नकषतर वयापल

आह तरा तरा विवसााच िोन पकष आल आहत यतया अमावासयला

सयागरहण आह अरा िती नकषतर ववसााना डावलन पढ गल आह ह

सवा कयोग आहत यावरन सषटीत भयानक साहार साभवतो त टाळण

ह मिाावभवषकत राजाच कतावय आह महणन तझयाकडन मी तशी

अपकषा करीत आहrdquo

ह सवा अतयात थाडपण ऐकत असलला ितराषटर वयासााना

महणाला ldquoअशा कयोगामळ जर नरसाहार साभवत असल तर तो मी

विललया आजञमळ कसा टळणार ह मला समजत नाही वशवाय

पररवसथती आताा माझया हातात रावहलली नाही ियोिनान सवा

पररवसथती सवतचया आिीन करन घतली आह अशावळी मी

तयाला यदध थााबवणयाची ववपरीत आजञा कली तर तयाचा तजोभाग

होऊन तयाचा मलाच तरास होईल वशवाय ियोिनावर माझ मनापसन

परम आह तयामळ मला तस करवणार नाहीrdquo

इथ ितराषटराला थााबवीत वयास महणाल

ldquoराजा थााब ियोिनावर परम असलयाचा बहाणा कर

नकोस तस असत तर मला काही वाईट वाटल नसत कारण

परजवरील वनरपकष परमामळ कललया गोषटीसदधा भगवाताला

आवडतात ििवान ियोिनावर तझ जराही परम नाही कवळ

आपलया कवासना भागवणयासाठी ता आजवर ियोिनाचा वापर

करीत आला आहस ता तझी सवा कपट कारसथान व ववकतभोग

लालसा तपत करन घणयासाठी सोयीसकर शरीर महणन तयाचा वापर

करीत आला आहस राजन मी ज कयोगाच वणान कल आह तयाची

ववपरीत बािा ldquoकाल कमा व सवभावrdquo यााचया माधयमातन सवाथी

अिमी कपटी इतयािी िवातानी जीवााना होत असा शासतराचा

अवभपराय आह सिाचारी ईशवरभकत वनरपकष वनसवाथी व परजवर खर

परम करणाऱया जीवााना कयोग बािची साभावना फार कमी असत व

झालीच तर ती ववपरीत नसत ितराषटरा आपलया पापकमााचया

कारवाया अवयाहत चाल ठवणयासाठी ता सवतचया शरीर ऐवजी

पापान बरबटलल ियोिनाच शरीर अतयात कररपण वापरीत आहस

अस असताना परमाचा कसला बहाणा करतोस अर हया यदधाची

पररणीती अतयात वाईट होणार आह ियोिनाचया वाटयाला शारीररक

व मानवसक कलशाासह राजयतयाग व िहतयाग करावा लागल तर

तझया वाटयाला पतरववयोगाच मानवसक कलश राजयातयागाच

मानवसक कलश जया भीमाची तला अतयात भीती वाटत तया

भीमाकडन पिोपिी अपमान अवहलना इतयािी कलश साभवतात हया

सवा कलशाापासन मकत वहाव अस जर तला वाटत असल तर ता

आजही वनसवाथा बदधीन वासिवाच समरण करन सदबदधीची याचना

कर हया नशवर राजवभवाचा मनातन तयाग कर अवयवभचारी भकतीन

परजाकलयाणाचा हत मनात िारण करन यधि बािीची आजञा ि राजय

पााडवााचया हवाली कर तयाामळ ता समराट राहशील व सवा परजच

कलयाण होईलrdquo

महषी वयास ह साागत असताना ितराषटराच काही वगळच

ववचार चाल होत तयाचया मनात भीषटमााच सरसनापतीपि घर करन

होत भीषटम महणज साकषात िमा-मवता त इचछा मरणी व अवजाकय

सरसनापती महणन त कौरवााच रकषण करणारच कपाचाया अशवतथामा

ह िोघही वचराजीव आहत कणाा जवळ इादराच अमोघ वजर आह

जयदरथान वशवाकडन वर परापत करन घतला आह दरोण िमावन

आहत सवाात महतवाच महणज ियोिनान ११अकषौवहणी सनय मोठया

कशलतन वसदध कल आह तर पााडवााच फकत ७ अकषौवहणी सनय

आह मग माझा पराभव कसा शकय आह अिमा तर पााडवााना

करावा लागणार आह तयाानाच आपलया गरा ना वपतामह भीषटमााना

कपाचायााना आपलया मामाला अशा सगळयाच वडीलिाऱयााना

माराव लागणार आह महणज अिमा सगळा तयााचयाकडनच होणार

पाप पाप महणतात त आिी पााडवााचया वाटयाला जाणार मला

काळजी करणयाच काहीच कारण नाही अशा ववचारात ितराषटर गपप

बसन रावहला

महषी वयासााबरोबर चचाा करायला वमळाली तयातन

ितराषटरान सवाथाासाठी अविक जञान वमळवणयासाठी एक मोघम परशन

ववचारला ldquo ह महष कमहता तर उभय पकषाला आह यदध तर अटळ

आह यदधाचा शवट कणाचया तरी एकाचयाच ववजयान होणार तो

कोणाचा असलrdquo

यावर महषी वयास महणाल ldquoराजन तझया हया परशनाच उततर

अस आह की lsquoिमा एव हतो हवनत| िमो रकषवत रवकषत||rsquo तयामळ ता

परतयकषच पहा ह कस घडत त मी तला यदध साप पयात विवयदषटी परिान

करतो तया विवयदषटीन ता करकषतरावरच काय पण ववशवातलया

कोणतयाही वठकाणची घटना पाह शकशीलrdquo

इथ ितराषटर गोिळाला भगवान शरीकषटणााचया ववशवरपाच

िशान घणयासाठी ितराषटरान भगवान शरीकषटणााकड विवयदषटीची

याचना करताना lsquo तझ रप पवहलया नातर आणखी काही पाहणयाची

इचछा नाही rdquo अस महटल होत वनिान आयषटयात भगवाताशी एकिा

तरी खर बोललयाच पणय गाठी असाव महणन ितराषटरान ितापण ती

विवयदषटी साजयाला िणयाची ववनाती महषी वयासााना कली महषी

विवयासााचया मनात वनिान यदधातला भयानक सावहार कळन हा

यदधबािीची आजञा िईल तरी पढील अनथा टळल वनिान भीषटम

पतनानातर जरी यदध थााबवणयाची इचछा झाली तरी खप होईल महणन

वयासाानी साजयला विवय दषटी विली व आपलया आशरमात परतल

महषी विवयासाानी साजयाला जी विवय दषटी विली होती तया

दषटीच सामरथया अफाट होत तया दषटीमळ मानवी मनात परकट होणाऱया

भावााचही जञान होणार होत मनोवगान दषटय व घडन गलल अदशय

परसागही विसणार होत बसलया जागवरन साजय भलोकातील घटना

अवलोक शकणार होता ह ितराषटराला समजलयावर ितराषटरान

साजयाला िसऱया विवसापासन सापणा भलोकात समतल भमी कठ

कठ आह उपयकत खवनज कोणतया वठकाणी आहत चाागली शती

कोणतया वठकाणी होऊ शकत इतयािी मावहती ववचारणयास सरवात

कली ितराषटर मनाशी ह पकक समजन होता की सरसनापती भीषटम

असलयामळ मला काहीच काळजी करणयाच कारण नाही मी

वजाकणार व समराटपिी राहणार हया भरमात तो ववववि मावहती

साजयाचया विवयदषटीतन काढन घत होता महणज यदध सापलयावर

आपलयाला आपल वभव वाढवता यईल हया भरमात तो मागाशीषा

िशमीपयात साजयला यदधा बददल काहीच ववचारीत नवहता मागाशीषा

िशमीला रातरी बऱयाच उवशरा एक सवक भीषटम रणाागणात पडल

अशी बातमी घऊन हवसतनापरचया राजवाडयात ितराषटराकड आला

तयावळी ितराषटराचया पायाखालची वाळ सरकली तो पााढराफटक

पडला आवण तसाच कोसळला तो शदधीवर यईपयात पहाट होत

आली होती शदधीवर आलयावर तयान साजयाला पाचारण कल साजय

उजाडता उजाडता आला साजय यताच ितराषटरान अतयात उदवगान

नककी काय व कस घडल ह समजन घणयासाठी ldquoिमाकषतर करकषतर

समवता ययतसवः | मामकाः पाणडवाशचव वकमकवात साजय ||rdquo असा

परशन ववचारला आवण मग साजयान पवहलया विवसापासनचा वतताात

तयाला वनविन कला वयासाानी तो गरवथत कला ती ही भगवदगीता तया

विवशी गरवथत झाली महणन lsquoगीताrsquo जयातीrsquo मागाशीषा शदध

एकािशीला यत आताा ती रणाागणावरच साावगतली गली की कस ह

पढ पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ३ रा

गीता जयाती मागाशीषा शदध एकािशीला यत असलयामळ

अनकााचा समज असा आह की यदध एकािशीला सर झाल पण तस

नाही ह िसऱया लखात सववसतर वलवहल आह यदध मागाशीषा

परवतपिला सर झालल आह यदधाची आचारसावहता उभयपकषााचया

सरसनापतीचया अनमतीन ठरली गली होती कौरवााच सरसनापती

वपतामह भीषटम होत तर पााडवााच सरसनापती िषटदयमन होत यदधाची

सरवात सयोिया नातरच होणार होती यदध उभयपकषयााचया

सरसनापतीचया ववशष साकता खरीज सर होणार नवहत तयात अनक

वनयम ठरल गल होत तयातल काही अस की अवतरथीन अवतरथी

बरोबर महारथीन महारथी बरोबर रथीन रथी बरोबर अिारथीन

अिारथी बरोबर पिातीन पिाती बरोबर यदध करावयाच रणभमीचया

मयाािा ठरवलया गलया होतया व जो रणभमीचया बाहर जाईल

तयाचयाशी यदध करावयाच नाही तसच ज यदध सामगरी परवणार

वाहक वगर आहत तयााचयावर परहार होता कामा नय इतयािी अनक

वनयम ठरवल गल होत आताा गीता ही रणभमीवर साावगतली गली

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

अनत कोटी बरहमडनमयक भगवमन योगीरमज सदगर वममनरमवजी गळवणी महमरमजमच वणणन शरीमद आदय

शकरमचमयमाचयम यम सयोगय शबदमखरीज करतमच यत नमही तयमनी घडवलली हह कलमकती तयमचयमच चरणी

समदर समरणण

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १ ला

भगवदगीतववषयी फसबकवर बऱयाच पोसटस यऊन गलयात

तयात फकत वयथा वयकत कली गली की आपलयाच समाजात भगवदगीत

ववषयी फारशी आसथा विसत नाही त असलही तस पण तो ववषय

इथ नाही इथ भगवदगीतची थोडी ओळख करन दयावी अस वाटत त

अविक महतवाच आह कारण जी गोषट मावहतीच नाही तयाबददल

आसथा कशी वनमााण वहावी महणन हा एक छोटासा परयतन

मला सवतला असा अनभव आला आह की

शाळत असताना भगवदगीततला १२ वा अधयाय वशकवला जाई पण

तयावळी वशकषकाानी अशी वयथा बोलन िाखवलयाच समरत की

यदधभमीवर इतका वळ कसा काय वमळाला समजत नाही कारण

सगळी गीता वाचायला अडीच तीन तास तरी सहज लागतात

माझयाही मनात त ववचार तसच घर करन बसल गल तस

होत कारण आपल गरजीनी ज साावगतला त ववदयाथी परमाण मानत

असतात जया काळात ही गोषट घडली तो काळ खप पवीचा आह

कारण आज माझ वय आह ७८ वष तयानातर माझया मलानी १२वीत

असताना हाच परशन उपवसथत कला आज नककी आठवत नाही पण

समार १९७९मधय तयान ववचारल कारण तयाानाही तयााचया वशकषकाानी

असच साावगतल पण आता फरक असा होता की अडीच तीन तासा

ऐवजी सात तास कस काय वमळाल असतील असा झाला होता

महणज विवसविवस गरसमज वाढतच जाणार अस विसत पण

तयाचया परशनामळ मी असवसथ झालो

१९६७मधय महाराजााची (गळवणी महाराजााची) िीकषा

परमभागयान मला वमळालली होती मला अस परशन पडल की मी

तयाना अातरातन परशन ववचारीत अस तसा तो ववचारला व मग सदगरा नी

कललया मागािशाना परमाण सगळा अभयास सर झाला त वषा होत

१९८० तवहा पासन महाभारताचया वाचनातन अनक गोषटी समज

लागलया मला सवतला तया वाचनातन ज समजल त जस समजल

तस इथ मााडणार आह सदगरा नी मळ महाभारताचा अभयास व गीतचा

अभयास करवन घतला भगवदगीता लहानपणापासन वाचत

असलयामळ व हा अभयास सर कलयानातर झाललया सरावामळ

सगळी गीता वाचायला फकत १ तास लाग लागला महाभारत

वाचलयावर पवहली गोषट लकषात आली की भगवदगीता ही गराथ रपान

यदध सर झालयावर ११वया विवशी(महणज मागाशीषा एकािशीला)

परकावशत झाली

तस काा झाल याच कारण अस की जवहा ितराषटरान

यदधाला परवानगी विली तवहा कावताक मासातलया वदय पकषात कौरव

पााडव आमन सामन करकषतरावर जमा झाल ह महायधि फार भयाकर

होणार असलयाच वयासााना जाणवल ह महायधि टाळणयाचा

अखरचा परयतन करावा महणन महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज

आिलया विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल

वयासााच यथोवचत सवागत झाल आसनसथ झालयावर वयास

ितराषटराला काय महणाल त पढचया लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख २ रा महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज आिलया

विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल ह आपण

मागचया महणज पवहलया लखात वाचल आता वयासााच यथोवचत

सवागत झाल व आसनसथ झालयावर

वयास ितराषटराला महणाल ldquo ितराषटरा ता अजनही यधि

टाळ शकतोस राजा महणन तझी आजञा झालयावर ियोिनान जरी तझ

ऐकल नाही तरी भीषटम दरोण कप अशवतथामा कतवमाा शलय

इतयािी तझया सहाययास िावन यतील कारण तयााचयापकी

कोणालाही ह यदध नको आह तयााचयावर त लािल गल आह मला

तर भीषण साहार विसत आह ता तो टाळावास अस मला वाटत

वशवाय योगही चाागल विसत नाहीत वकरीमागळान मघा नकषतर वयापल

आह तरा तरा विवसााच िोन पकष आल आहत यतया अमावासयला

सयागरहण आह अरा िती नकषतर ववसााना डावलन पढ गल आह ह

सवा कयोग आहत यावरन सषटीत भयानक साहार साभवतो त टाळण

ह मिाावभवषकत राजाच कतावय आह महणन तझयाकडन मी तशी

अपकषा करीत आहrdquo

ह सवा अतयात थाडपण ऐकत असलला ितराषटर वयासााना

महणाला ldquoअशा कयोगामळ जर नरसाहार साभवत असल तर तो मी

विललया आजञमळ कसा टळणार ह मला समजत नाही वशवाय

पररवसथती आताा माझया हातात रावहलली नाही ियोिनान सवा

पररवसथती सवतचया आिीन करन घतली आह अशावळी मी

तयाला यदध थााबवणयाची ववपरीत आजञा कली तर तयाचा तजोभाग

होऊन तयाचा मलाच तरास होईल वशवाय ियोिनावर माझ मनापसन

परम आह तयामळ मला तस करवणार नाहीrdquo

इथ ितराषटराला थााबवीत वयास महणाल

ldquoराजा थााब ियोिनावर परम असलयाचा बहाणा कर

नकोस तस असत तर मला काही वाईट वाटल नसत कारण

परजवरील वनरपकष परमामळ कललया गोषटीसदधा भगवाताला

आवडतात ििवान ियोिनावर तझ जराही परम नाही कवळ

आपलया कवासना भागवणयासाठी ता आजवर ियोिनाचा वापर

करीत आला आहस ता तझी सवा कपट कारसथान व ववकतभोग

लालसा तपत करन घणयासाठी सोयीसकर शरीर महणन तयाचा वापर

करीत आला आहस राजन मी ज कयोगाच वणान कल आह तयाची

ववपरीत बािा ldquoकाल कमा व सवभावrdquo यााचया माधयमातन सवाथी

अिमी कपटी इतयािी िवातानी जीवााना होत असा शासतराचा

अवभपराय आह सिाचारी ईशवरभकत वनरपकष वनसवाथी व परजवर खर

परम करणाऱया जीवााना कयोग बािची साभावना फार कमी असत व

झालीच तर ती ववपरीत नसत ितराषटरा आपलया पापकमााचया

कारवाया अवयाहत चाल ठवणयासाठी ता सवतचया शरीर ऐवजी

पापान बरबटलल ियोिनाच शरीर अतयात कररपण वापरीत आहस

अस असताना परमाचा कसला बहाणा करतोस अर हया यदधाची

पररणीती अतयात वाईट होणार आह ियोिनाचया वाटयाला शारीररक

व मानवसक कलशाासह राजयतयाग व िहतयाग करावा लागल तर

तझया वाटयाला पतरववयोगाच मानवसक कलश राजयातयागाच

मानवसक कलश जया भीमाची तला अतयात भीती वाटत तया

भीमाकडन पिोपिी अपमान अवहलना इतयािी कलश साभवतात हया

सवा कलशाापासन मकत वहाव अस जर तला वाटत असल तर ता

आजही वनसवाथा बदधीन वासिवाच समरण करन सदबदधीची याचना

कर हया नशवर राजवभवाचा मनातन तयाग कर अवयवभचारी भकतीन

परजाकलयाणाचा हत मनात िारण करन यधि बािीची आजञा ि राजय

पााडवााचया हवाली कर तयाामळ ता समराट राहशील व सवा परजच

कलयाण होईलrdquo

महषी वयास ह साागत असताना ितराषटराच काही वगळच

ववचार चाल होत तयाचया मनात भीषटमााच सरसनापतीपि घर करन

होत भीषटम महणज साकषात िमा-मवता त इचछा मरणी व अवजाकय

सरसनापती महणन त कौरवााच रकषण करणारच कपाचाया अशवतथामा

ह िोघही वचराजीव आहत कणाा जवळ इादराच अमोघ वजर आह

जयदरथान वशवाकडन वर परापत करन घतला आह दरोण िमावन

आहत सवाात महतवाच महणज ियोिनान ११अकषौवहणी सनय मोठया

कशलतन वसदध कल आह तर पााडवााच फकत ७ अकषौवहणी सनय

आह मग माझा पराभव कसा शकय आह अिमा तर पााडवााना

करावा लागणार आह तयाानाच आपलया गरा ना वपतामह भीषटमााना

कपाचायााना आपलया मामाला अशा सगळयाच वडीलिाऱयााना

माराव लागणार आह महणज अिमा सगळा तयााचयाकडनच होणार

पाप पाप महणतात त आिी पााडवााचया वाटयाला जाणार मला

काळजी करणयाच काहीच कारण नाही अशा ववचारात ितराषटर गपप

बसन रावहला

महषी वयासााबरोबर चचाा करायला वमळाली तयातन

ितराषटरान सवाथाासाठी अविक जञान वमळवणयासाठी एक मोघम परशन

ववचारला ldquo ह महष कमहता तर उभय पकषाला आह यदध तर अटळ

आह यदधाचा शवट कणाचया तरी एकाचयाच ववजयान होणार तो

कोणाचा असलrdquo

यावर महषी वयास महणाल ldquoराजन तझया हया परशनाच उततर

अस आह की lsquoिमा एव हतो हवनत| िमो रकषवत रवकषत||rsquo तयामळ ता

परतयकषच पहा ह कस घडत त मी तला यदध साप पयात विवयदषटी परिान

करतो तया विवयदषटीन ता करकषतरावरच काय पण ववशवातलया

कोणतयाही वठकाणची घटना पाह शकशीलrdquo

इथ ितराषटर गोिळाला भगवान शरीकषटणााचया ववशवरपाच

िशान घणयासाठी ितराषटरान भगवान शरीकषटणााकड विवयदषटीची

याचना करताना lsquo तझ रप पवहलया नातर आणखी काही पाहणयाची

इचछा नाही rdquo अस महटल होत वनिान आयषटयात भगवाताशी एकिा

तरी खर बोललयाच पणय गाठी असाव महणन ितराषटरान ितापण ती

विवयदषटी साजयाला िणयाची ववनाती महषी वयासााना कली महषी

विवयासााचया मनात वनिान यदधातला भयानक सावहार कळन हा

यदधबािीची आजञा िईल तरी पढील अनथा टळल वनिान भीषटम

पतनानातर जरी यदध थााबवणयाची इचछा झाली तरी खप होईल महणन

वयासाानी साजयला विवय दषटी विली व आपलया आशरमात परतल

महषी विवयासाानी साजयाला जी विवय दषटी विली होती तया

दषटीच सामरथया अफाट होत तया दषटीमळ मानवी मनात परकट होणाऱया

भावााचही जञान होणार होत मनोवगान दषटय व घडन गलल अदशय

परसागही विसणार होत बसलया जागवरन साजय भलोकातील घटना

अवलोक शकणार होता ह ितराषटराला समजलयावर ितराषटरान

साजयाला िसऱया विवसापासन सापणा भलोकात समतल भमी कठ

कठ आह उपयकत खवनज कोणतया वठकाणी आहत चाागली शती

कोणतया वठकाणी होऊ शकत इतयािी मावहती ववचारणयास सरवात

कली ितराषटर मनाशी ह पकक समजन होता की सरसनापती भीषटम

असलयामळ मला काहीच काळजी करणयाच कारण नाही मी

वजाकणार व समराटपिी राहणार हया भरमात तो ववववि मावहती

साजयाचया विवयदषटीतन काढन घत होता महणज यदध सापलयावर

आपलयाला आपल वभव वाढवता यईल हया भरमात तो मागाशीषा

िशमीपयात साजयला यदधा बददल काहीच ववचारीत नवहता मागाशीषा

िशमीला रातरी बऱयाच उवशरा एक सवक भीषटम रणाागणात पडल

अशी बातमी घऊन हवसतनापरचया राजवाडयात ितराषटराकड आला

तयावळी ितराषटराचया पायाखालची वाळ सरकली तो पााढराफटक

पडला आवण तसाच कोसळला तो शदधीवर यईपयात पहाट होत

आली होती शदधीवर आलयावर तयान साजयाला पाचारण कल साजय

उजाडता उजाडता आला साजय यताच ितराषटरान अतयात उदवगान

नककी काय व कस घडल ह समजन घणयासाठी ldquoिमाकषतर करकषतर

समवता ययतसवः | मामकाः पाणडवाशचव वकमकवात साजय ||rdquo असा

परशन ववचारला आवण मग साजयान पवहलया विवसापासनचा वतताात

तयाला वनविन कला वयासाानी तो गरवथत कला ती ही भगवदगीता तया

विवशी गरवथत झाली महणन lsquoगीताrsquo जयातीrsquo मागाशीषा शदध

एकािशीला यत आताा ती रणाागणावरच साावगतली गली की कस ह

पढ पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ३ रा

गीता जयाती मागाशीषा शदध एकािशीला यत असलयामळ

अनकााचा समज असा आह की यदध एकािशीला सर झाल पण तस

नाही ह िसऱया लखात सववसतर वलवहल आह यदध मागाशीषा

परवतपिला सर झालल आह यदधाची आचारसावहता उभयपकषााचया

सरसनापतीचया अनमतीन ठरली गली होती कौरवााच सरसनापती

वपतामह भीषटम होत तर पााडवााच सरसनापती िषटदयमन होत यदधाची

सरवात सयोिया नातरच होणार होती यदध उभयपकषयााचया

सरसनापतीचया ववशष साकता खरीज सर होणार नवहत तयात अनक

वनयम ठरल गल होत तयातल काही अस की अवतरथीन अवतरथी

बरोबर महारथीन महारथी बरोबर रथीन रथी बरोबर अिारथीन

अिारथी बरोबर पिातीन पिाती बरोबर यदध करावयाच रणभमीचया

मयाािा ठरवलया गलया होतया व जो रणभमीचया बाहर जाईल

तयाचयाशी यदध करावयाच नाही तसच ज यदध सामगरी परवणार

वाहक वगर आहत तयााचयावर परहार होता कामा नय इतयािी अनक

वनयम ठरवल गल होत आताा गीता ही रणभमीवर साावगतली गली

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १ ला

भगवदगीतववषयी फसबकवर बऱयाच पोसटस यऊन गलयात

तयात फकत वयथा वयकत कली गली की आपलयाच समाजात भगवदगीत

ववषयी फारशी आसथा विसत नाही त असलही तस पण तो ववषय

इथ नाही इथ भगवदगीतची थोडी ओळख करन दयावी अस वाटत त

अविक महतवाच आह कारण जी गोषट मावहतीच नाही तयाबददल

आसथा कशी वनमााण वहावी महणन हा एक छोटासा परयतन

मला सवतला असा अनभव आला आह की

शाळत असताना भगवदगीततला १२ वा अधयाय वशकवला जाई पण

तयावळी वशकषकाानी अशी वयथा बोलन िाखवलयाच समरत की

यदधभमीवर इतका वळ कसा काय वमळाला समजत नाही कारण

सगळी गीता वाचायला अडीच तीन तास तरी सहज लागतात

माझयाही मनात त ववचार तसच घर करन बसल गल तस

होत कारण आपल गरजीनी ज साावगतला त ववदयाथी परमाण मानत

असतात जया काळात ही गोषट घडली तो काळ खप पवीचा आह

कारण आज माझ वय आह ७८ वष तयानातर माझया मलानी १२वीत

असताना हाच परशन उपवसथत कला आज नककी आठवत नाही पण

समार १९७९मधय तयान ववचारल कारण तयाानाही तयााचया वशकषकाानी

असच साावगतल पण आता फरक असा होता की अडीच तीन तासा

ऐवजी सात तास कस काय वमळाल असतील असा झाला होता

महणज विवसविवस गरसमज वाढतच जाणार अस विसत पण

तयाचया परशनामळ मी असवसथ झालो

१९६७मधय महाराजााची (गळवणी महाराजााची) िीकषा

परमभागयान मला वमळालली होती मला अस परशन पडल की मी

तयाना अातरातन परशन ववचारीत अस तसा तो ववचारला व मग सदगरा नी

कललया मागािशाना परमाण सगळा अभयास सर झाला त वषा होत

१९८० तवहा पासन महाभारताचया वाचनातन अनक गोषटी समज

लागलया मला सवतला तया वाचनातन ज समजल त जस समजल

तस इथ मााडणार आह सदगरा नी मळ महाभारताचा अभयास व गीतचा

अभयास करवन घतला भगवदगीता लहानपणापासन वाचत

असलयामळ व हा अभयास सर कलयानातर झाललया सरावामळ

सगळी गीता वाचायला फकत १ तास लाग लागला महाभारत

वाचलयावर पवहली गोषट लकषात आली की भगवदगीता ही गराथ रपान

यदध सर झालयावर ११वया विवशी(महणज मागाशीषा एकािशीला)

परकावशत झाली

तस काा झाल याच कारण अस की जवहा ितराषटरान

यदधाला परवानगी विली तवहा कावताक मासातलया वदय पकषात कौरव

पााडव आमन सामन करकषतरावर जमा झाल ह महायधि फार भयाकर

होणार असलयाच वयासााना जाणवल ह महायधि टाळणयाचा

अखरचा परयतन करावा महणन महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज

आिलया विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल

वयासााच यथोवचत सवागत झाल आसनसथ झालयावर वयास

ितराषटराला काय महणाल त पढचया लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख २ रा महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज आिलया

विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल ह आपण

मागचया महणज पवहलया लखात वाचल आता वयासााच यथोवचत

सवागत झाल व आसनसथ झालयावर

वयास ितराषटराला महणाल ldquo ितराषटरा ता अजनही यधि

टाळ शकतोस राजा महणन तझी आजञा झालयावर ियोिनान जरी तझ

ऐकल नाही तरी भीषटम दरोण कप अशवतथामा कतवमाा शलय

इतयािी तझया सहाययास िावन यतील कारण तयााचयापकी

कोणालाही ह यदध नको आह तयााचयावर त लािल गल आह मला

तर भीषण साहार विसत आह ता तो टाळावास अस मला वाटत

वशवाय योगही चाागल विसत नाहीत वकरीमागळान मघा नकषतर वयापल

आह तरा तरा विवसााच िोन पकष आल आहत यतया अमावासयला

सयागरहण आह अरा िती नकषतर ववसााना डावलन पढ गल आह ह

सवा कयोग आहत यावरन सषटीत भयानक साहार साभवतो त टाळण

ह मिाावभवषकत राजाच कतावय आह महणन तझयाकडन मी तशी

अपकषा करीत आहrdquo

ह सवा अतयात थाडपण ऐकत असलला ितराषटर वयासााना

महणाला ldquoअशा कयोगामळ जर नरसाहार साभवत असल तर तो मी

विललया आजञमळ कसा टळणार ह मला समजत नाही वशवाय

पररवसथती आताा माझया हातात रावहलली नाही ियोिनान सवा

पररवसथती सवतचया आिीन करन घतली आह अशावळी मी

तयाला यदध थााबवणयाची ववपरीत आजञा कली तर तयाचा तजोभाग

होऊन तयाचा मलाच तरास होईल वशवाय ियोिनावर माझ मनापसन

परम आह तयामळ मला तस करवणार नाहीrdquo

इथ ितराषटराला थााबवीत वयास महणाल

ldquoराजा थााब ियोिनावर परम असलयाचा बहाणा कर

नकोस तस असत तर मला काही वाईट वाटल नसत कारण

परजवरील वनरपकष परमामळ कललया गोषटीसदधा भगवाताला

आवडतात ििवान ियोिनावर तझ जराही परम नाही कवळ

आपलया कवासना भागवणयासाठी ता आजवर ियोिनाचा वापर

करीत आला आहस ता तझी सवा कपट कारसथान व ववकतभोग

लालसा तपत करन घणयासाठी सोयीसकर शरीर महणन तयाचा वापर

करीत आला आहस राजन मी ज कयोगाच वणान कल आह तयाची

ववपरीत बािा ldquoकाल कमा व सवभावrdquo यााचया माधयमातन सवाथी

अिमी कपटी इतयािी िवातानी जीवााना होत असा शासतराचा

अवभपराय आह सिाचारी ईशवरभकत वनरपकष वनसवाथी व परजवर खर

परम करणाऱया जीवााना कयोग बािची साभावना फार कमी असत व

झालीच तर ती ववपरीत नसत ितराषटरा आपलया पापकमााचया

कारवाया अवयाहत चाल ठवणयासाठी ता सवतचया शरीर ऐवजी

पापान बरबटलल ियोिनाच शरीर अतयात कररपण वापरीत आहस

अस असताना परमाचा कसला बहाणा करतोस अर हया यदधाची

पररणीती अतयात वाईट होणार आह ियोिनाचया वाटयाला शारीररक

व मानवसक कलशाासह राजयतयाग व िहतयाग करावा लागल तर

तझया वाटयाला पतरववयोगाच मानवसक कलश राजयातयागाच

मानवसक कलश जया भीमाची तला अतयात भीती वाटत तया

भीमाकडन पिोपिी अपमान अवहलना इतयािी कलश साभवतात हया

सवा कलशाापासन मकत वहाव अस जर तला वाटत असल तर ता

आजही वनसवाथा बदधीन वासिवाच समरण करन सदबदधीची याचना

कर हया नशवर राजवभवाचा मनातन तयाग कर अवयवभचारी भकतीन

परजाकलयाणाचा हत मनात िारण करन यधि बािीची आजञा ि राजय

पााडवााचया हवाली कर तयाामळ ता समराट राहशील व सवा परजच

कलयाण होईलrdquo

महषी वयास ह साागत असताना ितराषटराच काही वगळच

ववचार चाल होत तयाचया मनात भीषटमााच सरसनापतीपि घर करन

होत भीषटम महणज साकषात िमा-मवता त इचछा मरणी व अवजाकय

सरसनापती महणन त कौरवााच रकषण करणारच कपाचाया अशवतथामा

ह िोघही वचराजीव आहत कणाा जवळ इादराच अमोघ वजर आह

जयदरथान वशवाकडन वर परापत करन घतला आह दरोण िमावन

आहत सवाात महतवाच महणज ियोिनान ११अकषौवहणी सनय मोठया

कशलतन वसदध कल आह तर पााडवााच फकत ७ अकषौवहणी सनय

आह मग माझा पराभव कसा शकय आह अिमा तर पााडवााना

करावा लागणार आह तयाानाच आपलया गरा ना वपतामह भीषटमााना

कपाचायााना आपलया मामाला अशा सगळयाच वडीलिाऱयााना

माराव लागणार आह महणज अिमा सगळा तयााचयाकडनच होणार

पाप पाप महणतात त आिी पााडवााचया वाटयाला जाणार मला

काळजी करणयाच काहीच कारण नाही अशा ववचारात ितराषटर गपप

बसन रावहला

महषी वयासााबरोबर चचाा करायला वमळाली तयातन

ितराषटरान सवाथाासाठी अविक जञान वमळवणयासाठी एक मोघम परशन

ववचारला ldquo ह महष कमहता तर उभय पकषाला आह यदध तर अटळ

आह यदधाचा शवट कणाचया तरी एकाचयाच ववजयान होणार तो

कोणाचा असलrdquo

यावर महषी वयास महणाल ldquoराजन तझया हया परशनाच उततर

अस आह की lsquoिमा एव हतो हवनत| िमो रकषवत रवकषत||rsquo तयामळ ता

परतयकषच पहा ह कस घडत त मी तला यदध साप पयात विवयदषटी परिान

करतो तया विवयदषटीन ता करकषतरावरच काय पण ववशवातलया

कोणतयाही वठकाणची घटना पाह शकशीलrdquo

इथ ितराषटर गोिळाला भगवान शरीकषटणााचया ववशवरपाच

िशान घणयासाठी ितराषटरान भगवान शरीकषटणााकड विवयदषटीची

याचना करताना lsquo तझ रप पवहलया नातर आणखी काही पाहणयाची

इचछा नाही rdquo अस महटल होत वनिान आयषटयात भगवाताशी एकिा

तरी खर बोललयाच पणय गाठी असाव महणन ितराषटरान ितापण ती

विवयदषटी साजयाला िणयाची ववनाती महषी वयासााना कली महषी

विवयासााचया मनात वनिान यदधातला भयानक सावहार कळन हा

यदधबािीची आजञा िईल तरी पढील अनथा टळल वनिान भीषटम

पतनानातर जरी यदध थााबवणयाची इचछा झाली तरी खप होईल महणन

वयासाानी साजयला विवय दषटी विली व आपलया आशरमात परतल

महषी विवयासाानी साजयाला जी विवय दषटी विली होती तया

दषटीच सामरथया अफाट होत तया दषटीमळ मानवी मनात परकट होणाऱया

भावााचही जञान होणार होत मनोवगान दषटय व घडन गलल अदशय

परसागही विसणार होत बसलया जागवरन साजय भलोकातील घटना

अवलोक शकणार होता ह ितराषटराला समजलयावर ितराषटरान

साजयाला िसऱया विवसापासन सापणा भलोकात समतल भमी कठ

कठ आह उपयकत खवनज कोणतया वठकाणी आहत चाागली शती

कोणतया वठकाणी होऊ शकत इतयािी मावहती ववचारणयास सरवात

कली ितराषटर मनाशी ह पकक समजन होता की सरसनापती भीषटम

असलयामळ मला काहीच काळजी करणयाच कारण नाही मी

वजाकणार व समराटपिी राहणार हया भरमात तो ववववि मावहती

साजयाचया विवयदषटीतन काढन घत होता महणज यदध सापलयावर

आपलयाला आपल वभव वाढवता यईल हया भरमात तो मागाशीषा

िशमीपयात साजयला यदधा बददल काहीच ववचारीत नवहता मागाशीषा

िशमीला रातरी बऱयाच उवशरा एक सवक भीषटम रणाागणात पडल

अशी बातमी घऊन हवसतनापरचया राजवाडयात ितराषटराकड आला

तयावळी ितराषटराचया पायाखालची वाळ सरकली तो पााढराफटक

पडला आवण तसाच कोसळला तो शदधीवर यईपयात पहाट होत

आली होती शदधीवर आलयावर तयान साजयाला पाचारण कल साजय

उजाडता उजाडता आला साजय यताच ितराषटरान अतयात उदवगान

नककी काय व कस घडल ह समजन घणयासाठी ldquoिमाकषतर करकषतर

समवता ययतसवः | मामकाः पाणडवाशचव वकमकवात साजय ||rdquo असा

परशन ववचारला आवण मग साजयान पवहलया विवसापासनचा वतताात

तयाला वनविन कला वयासाानी तो गरवथत कला ती ही भगवदगीता तया

विवशी गरवथत झाली महणन lsquoगीताrsquo जयातीrsquo मागाशीषा शदध

एकािशीला यत आताा ती रणाागणावरच साावगतली गली की कस ह

पढ पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ३ रा

गीता जयाती मागाशीषा शदध एकािशीला यत असलयामळ

अनकााचा समज असा आह की यदध एकािशीला सर झाल पण तस

नाही ह िसऱया लखात सववसतर वलवहल आह यदध मागाशीषा

परवतपिला सर झालल आह यदधाची आचारसावहता उभयपकषााचया

सरसनापतीचया अनमतीन ठरली गली होती कौरवााच सरसनापती

वपतामह भीषटम होत तर पााडवााच सरसनापती िषटदयमन होत यदधाची

सरवात सयोिया नातरच होणार होती यदध उभयपकषयााचया

सरसनापतीचया ववशष साकता खरीज सर होणार नवहत तयात अनक

वनयम ठरल गल होत तयातल काही अस की अवतरथीन अवतरथी

बरोबर महारथीन महारथी बरोबर रथीन रथी बरोबर अिारथीन

अिारथी बरोबर पिातीन पिाती बरोबर यदध करावयाच रणभमीचया

मयाािा ठरवलया गलया होतया व जो रणभमीचया बाहर जाईल

तयाचयाशी यदध करावयाच नाही तसच ज यदध सामगरी परवणार

वाहक वगर आहत तयााचयावर परहार होता कामा नय इतयािी अनक

वनयम ठरवल गल होत आताा गीता ही रणभमीवर साावगतली गली

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

असताना हाच परशन उपवसथत कला आज नककी आठवत नाही पण

समार १९७९मधय तयान ववचारल कारण तयाानाही तयााचया वशकषकाानी

असच साावगतल पण आता फरक असा होता की अडीच तीन तासा

ऐवजी सात तास कस काय वमळाल असतील असा झाला होता

महणज विवसविवस गरसमज वाढतच जाणार अस विसत पण

तयाचया परशनामळ मी असवसथ झालो

१९६७मधय महाराजााची (गळवणी महाराजााची) िीकषा

परमभागयान मला वमळालली होती मला अस परशन पडल की मी

तयाना अातरातन परशन ववचारीत अस तसा तो ववचारला व मग सदगरा नी

कललया मागािशाना परमाण सगळा अभयास सर झाला त वषा होत

१९८० तवहा पासन महाभारताचया वाचनातन अनक गोषटी समज

लागलया मला सवतला तया वाचनातन ज समजल त जस समजल

तस इथ मााडणार आह सदगरा नी मळ महाभारताचा अभयास व गीतचा

अभयास करवन घतला भगवदगीता लहानपणापासन वाचत

असलयामळ व हा अभयास सर कलयानातर झाललया सरावामळ

सगळी गीता वाचायला फकत १ तास लाग लागला महाभारत

वाचलयावर पवहली गोषट लकषात आली की भगवदगीता ही गराथ रपान

यदध सर झालयावर ११वया विवशी(महणज मागाशीषा एकािशीला)

परकावशत झाली

तस काा झाल याच कारण अस की जवहा ितराषटरान

यदधाला परवानगी विली तवहा कावताक मासातलया वदय पकषात कौरव

पााडव आमन सामन करकषतरावर जमा झाल ह महायधि फार भयाकर

होणार असलयाच वयासााना जाणवल ह महायधि टाळणयाचा

अखरचा परयतन करावा महणन महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज

आिलया विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल

वयासााच यथोवचत सवागत झाल आसनसथ झालयावर वयास

ितराषटराला काय महणाल त पढचया लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख २ रा महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज आिलया

विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल ह आपण

मागचया महणज पवहलया लखात वाचल आता वयासााच यथोवचत

सवागत झाल व आसनसथ झालयावर

वयास ितराषटराला महणाल ldquo ितराषटरा ता अजनही यधि

टाळ शकतोस राजा महणन तझी आजञा झालयावर ियोिनान जरी तझ

ऐकल नाही तरी भीषटम दरोण कप अशवतथामा कतवमाा शलय

इतयािी तझया सहाययास िावन यतील कारण तयााचयापकी

कोणालाही ह यदध नको आह तयााचयावर त लािल गल आह मला

तर भीषण साहार विसत आह ता तो टाळावास अस मला वाटत

वशवाय योगही चाागल विसत नाहीत वकरीमागळान मघा नकषतर वयापल

आह तरा तरा विवसााच िोन पकष आल आहत यतया अमावासयला

सयागरहण आह अरा िती नकषतर ववसााना डावलन पढ गल आह ह

सवा कयोग आहत यावरन सषटीत भयानक साहार साभवतो त टाळण

ह मिाावभवषकत राजाच कतावय आह महणन तझयाकडन मी तशी

अपकषा करीत आहrdquo

ह सवा अतयात थाडपण ऐकत असलला ितराषटर वयासााना

महणाला ldquoअशा कयोगामळ जर नरसाहार साभवत असल तर तो मी

विललया आजञमळ कसा टळणार ह मला समजत नाही वशवाय

पररवसथती आताा माझया हातात रावहलली नाही ियोिनान सवा

पररवसथती सवतचया आिीन करन घतली आह अशावळी मी

तयाला यदध थााबवणयाची ववपरीत आजञा कली तर तयाचा तजोभाग

होऊन तयाचा मलाच तरास होईल वशवाय ियोिनावर माझ मनापसन

परम आह तयामळ मला तस करवणार नाहीrdquo

इथ ितराषटराला थााबवीत वयास महणाल

ldquoराजा थााब ियोिनावर परम असलयाचा बहाणा कर

नकोस तस असत तर मला काही वाईट वाटल नसत कारण

परजवरील वनरपकष परमामळ कललया गोषटीसदधा भगवाताला

आवडतात ििवान ियोिनावर तझ जराही परम नाही कवळ

आपलया कवासना भागवणयासाठी ता आजवर ियोिनाचा वापर

करीत आला आहस ता तझी सवा कपट कारसथान व ववकतभोग

लालसा तपत करन घणयासाठी सोयीसकर शरीर महणन तयाचा वापर

करीत आला आहस राजन मी ज कयोगाच वणान कल आह तयाची

ववपरीत बािा ldquoकाल कमा व सवभावrdquo यााचया माधयमातन सवाथी

अिमी कपटी इतयािी िवातानी जीवााना होत असा शासतराचा

अवभपराय आह सिाचारी ईशवरभकत वनरपकष वनसवाथी व परजवर खर

परम करणाऱया जीवााना कयोग बािची साभावना फार कमी असत व

झालीच तर ती ववपरीत नसत ितराषटरा आपलया पापकमााचया

कारवाया अवयाहत चाल ठवणयासाठी ता सवतचया शरीर ऐवजी

पापान बरबटलल ियोिनाच शरीर अतयात कररपण वापरीत आहस

अस असताना परमाचा कसला बहाणा करतोस अर हया यदधाची

पररणीती अतयात वाईट होणार आह ियोिनाचया वाटयाला शारीररक

व मानवसक कलशाासह राजयतयाग व िहतयाग करावा लागल तर

तझया वाटयाला पतरववयोगाच मानवसक कलश राजयातयागाच

मानवसक कलश जया भीमाची तला अतयात भीती वाटत तया

भीमाकडन पिोपिी अपमान अवहलना इतयािी कलश साभवतात हया

सवा कलशाापासन मकत वहाव अस जर तला वाटत असल तर ता

आजही वनसवाथा बदधीन वासिवाच समरण करन सदबदधीची याचना

कर हया नशवर राजवभवाचा मनातन तयाग कर अवयवभचारी भकतीन

परजाकलयाणाचा हत मनात िारण करन यधि बािीची आजञा ि राजय

पााडवााचया हवाली कर तयाामळ ता समराट राहशील व सवा परजच

कलयाण होईलrdquo

महषी वयास ह साागत असताना ितराषटराच काही वगळच

ववचार चाल होत तयाचया मनात भीषटमााच सरसनापतीपि घर करन

होत भीषटम महणज साकषात िमा-मवता त इचछा मरणी व अवजाकय

सरसनापती महणन त कौरवााच रकषण करणारच कपाचाया अशवतथामा

ह िोघही वचराजीव आहत कणाा जवळ इादराच अमोघ वजर आह

जयदरथान वशवाकडन वर परापत करन घतला आह दरोण िमावन

आहत सवाात महतवाच महणज ियोिनान ११अकषौवहणी सनय मोठया

कशलतन वसदध कल आह तर पााडवााच फकत ७ अकषौवहणी सनय

आह मग माझा पराभव कसा शकय आह अिमा तर पााडवााना

करावा लागणार आह तयाानाच आपलया गरा ना वपतामह भीषटमााना

कपाचायााना आपलया मामाला अशा सगळयाच वडीलिाऱयााना

माराव लागणार आह महणज अिमा सगळा तयााचयाकडनच होणार

पाप पाप महणतात त आिी पााडवााचया वाटयाला जाणार मला

काळजी करणयाच काहीच कारण नाही अशा ववचारात ितराषटर गपप

बसन रावहला

महषी वयासााबरोबर चचाा करायला वमळाली तयातन

ितराषटरान सवाथाासाठी अविक जञान वमळवणयासाठी एक मोघम परशन

ववचारला ldquo ह महष कमहता तर उभय पकषाला आह यदध तर अटळ

आह यदधाचा शवट कणाचया तरी एकाचयाच ववजयान होणार तो

कोणाचा असलrdquo

यावर महषी वयास महणाल ldquoराजन तझया हया परशनाच उततर

अस आह की lsquoिमा एव हतो हवनत| िमो रकषवत रवकषत||rsquo तयामळ ता

परतयकषच पहा ह कस घडत त मी तला यदध साप पयात विवयदषटी परिान

करतो तया विवयदषटीन ता करकषतरावरच काय पण ववशवातलया

कोणतयाही वठकाणची घटना पाह शकशीलrdquo

इथ ितराषटर गोिळाला भगवान शरीकषटणााचया ववशवरपाच

िशान घणयासाठी ितराषटरान भगवान शरीकषटणााकड विवयदषटीची

याचना करताना lsquo तझ रप पवहलया नातर आणखी काही पाहणयाची

इचछा नाही rdquo अस महटल होत वनिान आयषटयात भगवाताशी एकिा

तरी खर बोललयाच पणय गाठी असाव महणन ितराषटरान ितापण ती

विवयदषटी साजयाला िणयाची ववनाती महषी वयासााना कली महषी

विवयासााचया मनात वनिान यदधातला भयानक सावहार कळन हा

यदधबािीची आजञा िईल तरी पढील अनथा टळल वनिान भीषटम

पतनानातर जरी यदध थााबवणयाची इचछा झाली तरी खप होईल महणन

वयासाानी साजयला विवय दषटी विली व आपलया आशरमात परतल

महषी विवयासाानी साजयाला जी विवय दषटी विली होती तया

दषटीच सामरथया अफाट होत तया दषटीमळ मानवी मनात परकट होणाऱया

भावााचही जञान होणार होत मनोवगान दषटय व घडन गलल अदशय

परसागही विसणार होत बसलया जागवरन साजय भलोकातील घटना

अवलोक शकणार होता ह ितराषटराला समजलयावर ितराषटरान

साजयाला िसऱया विवसापासन सापणा भलोकात समतल भमी कठ

कठ आह उपयकत खवनज कोणतया वठकाणी आहत चाागली शती

कोणतया वठकाणी होऊ शकत इतयािी मावहती ववचारणयास सरवात

कली ितराषटर मनाशी ह पकक समजन होता की सरसनापती भीषटम

असलयामळ मला काहीच काळजी करणयाच कारण नाही मी

वजाकणार व समराटपिी राहणार हया भरमात तो ववववि मावहती

साजयाचया विवयदषटीतन काढन घत होता महणज यदध सापलयावर

आपलयाला आपल वभव वाढवता यईल हया भरमात तो मागाशीषा

िशमीपयात साजयला यदधा बददल काहीच ववचारीत नवहता मागाशीषा

िशमीला रातरी बऱयाच उवशरा एक सवक भीषटम रणाागणात पडल

अशी बातमी घऊन हवसतनापरचया राजवाडयात ितराषटराकड आला

तयावळी ितराषटराचया पायाखालची वाळ सरकली तो पााढराफटक

पडला आवण तसाच कोसळला तो शदधीवर यईपयात पहाट होत

आली होती शदधीवर आलयावर तयान साजयाला पाचारण कल साजय

उजाडता उजाडता आला साजय यताच ितराषटरान अतयात उदवगान

नककी काय व कस घडल ह समजन घणयासाठी ldquoिमाकषतर करकषतर

समवता ययतसवः | मामकाः पाणडवाशचव वकमकवात साजय ||rdquo असा

परशन ववचारला आवण मग साजयान पवहलया विवसापासनचा वतताात

तयाला वनविन कला वयासाानी तो गरवथत कला ती ही भगवदगीता तया

विवशी गरवथत झाली महणन lsquoगीताrsquo जयातीrsquo मागाशीषा शदध

एकािशीला यत आताा ती रणाागणावरच साावगतली गली की कस ह

पढ पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ३ रा

गीता जयाती मागाशीषा शदध एकािशीला यत असलयामळ

अनकााचा समज असा आह की यदध एकािशीला सर झाल पण तस

नाही ह िसऱया लखात सववसतर वलवहल आह यदध मागाशीषा

परवतपिला सर झालल आह यदधाची आचारसावहता उभयपकषााचया

सरसनापतीचया अनमतीन ठरली गली होती कौरवााच सरसनापती

वपतामह भीषटम होत तर पााडवााच सरसनापती िषटदयमन होत यदधाची

सरवात सयोिया नातरच होणार होती यदध उभयपकषयााचया

सरसनापतीचया ववशष साकता खरीज सर होणार नवहत तयात अनक

वनयम ठरल गल होत तयातल काही अस की अवतरथीन अवतरथी

बरोबर महारथीन महारथी बरोबर रथीन रथी बरोबर अिारथीन

अिारथी बरोबर पिातीन पिाती बरोबर यदध करावयाच रणभमीचया

मयाािा ठरवलया गलया होतया व जो रणभमीचया बाहर जाईल

तयाचयाशी यदध करावयाच नाही तसच ज यदध सामगरी परवणार

वाहक वगर आहत तयााचयावर परहार होता कामा नय इतयािी अनक

वनयम ठरवल गल होत आताा गीता ही रणभमीवर साावगतली गली

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

पााडव आमन सामन करकषतरावर जमा झाल ह महायधि फार भयाकर

होणार असलयाच वयासााना जाणवल ह महायधि टाळणयाचा

अखरचा परयतन करावा महणन महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज

आिलया विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल

वयासााच यथोवचत सवागत झाल आसनसथ झालयावर वयास

ितराषटराला काय महणाल त पढचया लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख २ रा महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज आिलया

विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल ह आपण

मागचया महणज पवहलया लखात वाचल आता वयासााच यथोवचत

सवागत झाल व आसनसथ झालयावर

वयास ितराषटराला महणाल ldquo ितराषटरा ता अजनही यधि

टाळ शकतोस राजा महणन तझी आजञा झालयावर ियोिनान जरी तझ

ऐकल नाही तरी भीषटम दरोण कप अशवतथामा कतवमाा शलय

इतयािी तझया सहाययास िावन यतील कारण तयााचयापकी

कोणालाही ह यदध नको आह तयााचयावर त लािल गल आह मला

तर भीषण साहार विसत आह ता तो टाळावास अस मला वाटत

वशवाय योगही चाागल विसत नाहीत वकरीमागळान मघा नकषतर वयापल

आह तरा तरा विवसााच िोन पकष आल आहत यतया अमावासयला

सयागरहण आह अरा िती नकषतर ववसााना डावलन पढ गल आह ह

सवा कयोग आहत यावरन सषटीत भयानक साहार साभवतो त टाळण

ह मिाावभवषकत राजाच कतावय आह महणन तझयाकडन मी तशी

अपकषा करीत आहrdquo

ह सवा अतयात थाडपण ऐकत असलला ितराषटर वयासााना

महणाला ldquoअशा कयोगामळ जर नरसाहार साभवत असल तर तो मी

विललया आजञमळ कसा टळणार ह मला समजत नाही वशवाय

पररवसथती आताा माझया हातात रावहलली नाही ियोिनान सवा

पररवसथती सवतचया आिीन करन घतली आह अशावळी मी

तयाला यदध थााबवणयाची ववपरीत आजञा कली तर तयाचा तजोभाग

होऊन तयाचा मलाच तरास होईल वशवाय ियोिनावर माझ मनापसन

परम आह तयामळ मला तस करवणार नाहीrdquo

इथ ितराषटराला थााबवीत वयास महणाल

ldquoराजा थााब ियोिनावर परम असलयाचा बहाणा कर

नकोस तस असत तर मला काही वाईट वाटल नसत कारण

परजवरील वनरपकष परमामळ कललया गोषटीसदधा भगवाताला

आवडतात ििवान ियोिनावर तझ जराही परम नाही कवळ

आपलया कवासना भागवणयासाठी ता आजवर ियोिनाचा वापर

करीत आला आहस ता तझी सवा कपट कारसथान व ववकतभोग

लालसा तपत करन घणयासाठी सोयीसकर शरीर महणन तयाचा वापर

करीत आला आहस राजन मी ज कयोगाच वणान कल आह तयाची

ववपरीत बािा ldquoकाल कमा व सवभावrdquo यााचया माधयमातन सवाथी

अिमी कपटी इतयािी िवातानी जीवााना होत असा शासतराचा

अवभपराय आह सिाचारी ईशवरभकत वनरपकष वनसवाथी व परजवर खर

परम करणाऱया जीवााना कयोग बािची साभावना फार कमी असत व

झालीच तर ती ववपरीत नसत ितराषटरा आपलया पापकमााचया

कारवाया अवयाहत चाल ठवणयासाठी ता सवतचया शरीर ऐवजी

पापान बरबटलल ियोिनाच शरीर अतयात कररपण वापरीत आहस

अस असताना परमाचा कसला बहाणा करतोस अर हया यदधाची

पररणीती अतयात वाईट होणार आह ियोिनाचया वाटयाला शारीररक

व मानवसक कलशाासह राजयतयाग व िहतयाग करावा लागल तर

तझया वाटयाला पतरववयोगाच मानवसक कलश राजयातयागाच

मानवसक कलश जया भीमाची तला अतयात भीती वाटत तया

भीमाकडन पिोपिी अपमान अवहलना इतयािी कलश साभवतात हया

सवा कलशाापासन मकत वहाव अस जर तला वाटत असल तर ता

आजही वनसवाथा बदधीन वासिवाच समरण करन सदबदधीची याचना

कर हया नशवर राजवभवाचा मनातन तयाग कर अवयवभचारी भकतीन

परजाकलयाणाचा हत मनात िारण करन यधि बािीची आजञा ि राजय

पााडवााचया हवाली कर तयाामळ ता समराट राहशील व सवा परजच

कलयाण होईलrdquo

महषी वयास ह साागत असताना ितराषटराच काही वगळच

ववचार चाल होत तयाचया मनात भीषटमााच सरसनापतीपि घर करन

होत भीषटम महणज साकषात िमा-मवता त इचछा मरणी व अवजाकय

सरसनापती महणन त कौरवााच रकषण करणारच कपाचाया अशवतथामा

ह िोघही वचराजीव आहत कणाा जवळ इादराच अमोघ वजर आह

जयदरथान वशवाकडन वर परापत करन घतला आह दरोण िमावन

आहत सवाात महतवाच महणज ियोिनान ११अकषौवहणी सनय मोठया

कशलतन वसदध कल आह तर पााडवााच फकत ७ अकषौवहणी सनय

आह मग माझा पराभव कसा शकय आह अिमा तर पााडवााना

करावा लागणार आह तयाानाच आपलया गरा ना वपतामह भीषटमााना

कपाचायााना आपलया मामाला अशा सगळयाच वडीलिाऱयााना

माराव लागणार आह महणज अिमा सगळा तयााचयाकडनच होणार

पाप पाप महणतात त आिी पााडवााचया वाटयाला जाणार मला

काळजी करणयाच काहीच कारण नाही अशा ववचारात ितराषटर गपप

बसन रावहला

महषी वयासााबरोबर चचाा करायला वमळाली तयातन

ितराषटरान सवाथाासाठी अविक जञान वमळवणयासाठी एक मोघम परशन

ववचारला ldquo ह महष कमहता तर उभय पकषाला आह यदध तर अटळ

आह यदधाचा शवट कणाचया तरी एकाचयाच ववजयान होणार तो

कोणाचा असलrdquo

यावर महषी वयास महणाल ldquoराजन तझया हया परशनाच उततर

अस आह की lsquoिमा एव हतो हवनत| िमो रकषवत रवकषत||rsquo तयामळ ता

परतयकषच पहा ह कस घडत त मी तला यदध साप पयात विवयदषटी परिान

करतो तया विवयदषटीन ता करकषतरावरच काय पण ववशवातलया

कोणतयाही वठकाणची घटना पाह शकशीलrdquo

इथ ितराषटर गोिळाला भगवान शरीकषटणााचया ववशवरपाच

िशान घणयासाठी ितराषटरान भगवान शरीकषटणााकड विवयदषटीची

याचना करताना lsquo तझ रप पवहलया नातर आणखी काही पाहणयाची

इचछा नाही rdquo अस महटल होत वनिान आयषटयात भगवाताशी एकिा

तरी खर बोललयाच पणय गाठी असाव महणन ितराषटरान ितापण ती

विवयदषटी साजयाला िणयाची ववनाती महषी वयासााना कली महषी

विवयासााचया मनात वनिान यदधातला भयानक सावहार कळन हा

यदधबािीची आजञा िईल तरी पढील अनथा टळल वनिान भीषटम

पतनानातर जरी यदध थााबवणयाची इचछा झाली तरी खप होईल महणन

वयासाानी साजयला विवय दषटी विली व आपलया आशरमात परतल

महषी विवयासाानी साजयाला जी विवय दषटी विली होती तया

दषटीच सामरथया अफाट होत तया दषटीमळ मानवी मनात परकट होणाऱया

भावााचही जञान होणार होत मनोवगान दषटय व घडन गलल अदशय

परसागही विसणार होत बसलया जागवरन साजय भलोकातील घटना

अवलोक शकणार होता ह ितराषटराला समजलयावर ितराषटरान

साजयाला िसऱया विवसापासन सापणा भलोकात समतल भमी कठ

कठ आह उपयकत खवनज कोणतया वठकाणी आहत चाागली शती

कोणतया वठकाणी होऊ शकत इतयािी मावहती ववचारणयास सरवात

कली ितराषटर मनाशी ह पकक समजन होता की सरसनापती भीषटम

असलयामळ मला काहीच काळजी करणयाच कारण नाही मी

वजाकणार व समराटपिी राहणार हया भरमात तो ववववि मावहती

साजयाचया विवयदषटीतन काढन घत होता महणज यदध सापलयावर

आपलयाला आपल वभव वाढवता यईल हया भरमात तो मागाशीषा

िशमीपयात साजयला यदधा बददल काहीच ववचारीत नवहता मागाशीषा

िशमीला रातरी बऱयाच उवशरा एक सवक भीषटम रणाागणात पडल

अशी बातमी घऊन हवसतनापरचया राजवाडयात ितराषटराकड आला

तयावळी ितराषटराचया पायाखालची वाळ सरकली तो पााढराफटक

पडला आवण तसाच कोसळला तो शदधीवर यईपयात पहाट होत

आली होती शदधीवर आलयावर तयान साजयाला पाचारण कल साजय

उजाडता उजाडता आला साजय यताच ितराषटरान अतयात उदवगान

नककी काय व कस घडल ह समजन घणयासाठी ldquoिमाकषतर करकषतर

समवता ययतसवः | मामकाः पाणडवाशचव वकमकवात साजय ||rdquo असा

परशन ववचारला आवण मग साजयान पवहलया विवसापासनचा वतताात

तयाला वनविन कला वयासाानी तो गरवथत कला ती ही भगवदगीता तया

विवशी गरवथत झाली महणन lsquoगीताrsquo जयातीrsquo मागाशीषा शदध

एकािशीला यत आताा ती रणाागणावरच साावगतली गली की कस ह

पढ पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ३ रा

गीता जयाती मागाशीषा शदध एकािशीला यत असलयामळ

अनकााचा समज असा आह की यदध एकािशीला सर झाल पण तस

नाही ह िसऱया लखात सववसतर वलवहल आह यदध मागाशीषा

परवतपिला सर झालल आह यदधाची आचारसावहता उभयपकषााचया

सरसनापतीचया अनमतीन ठरली गली होती कौरवााच सरसनापती

वपतामह भीषटम होत तर पााडवााच सरसनापती िषटदयमन होत यदधाची

सरवात सयोिया नातरच होणार होती यदध उभयपकषयााचया

सरसनापतीचया ववशष साकता खरीज सर होणार नवहत तयात अनक

वनयम ठरल गल होत तयातल काही अस की अवतरथीन अवतरथी

बरोबर महारथीन महारथी बरोबर रथीन रथी बरोबर अिारथीन

अिारथी बरोबर पिातीन पिाती बरोबर यदध करावयाच रणभमीचया

मयाािा ठरवलया गलया होतया व जो रणभमीचया बाहर जाईल

तयाचयाशी यदध करावयाच नाही तसच ज यदध सामगरी परवणार

वाहक वगर आहत तयााचयावर परहार होता कामा नय इतयािी अनक

वनयम ठरवल गल होत आताा गीता ही रणभमीवर साावगतली गली

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख २ रा महषी वयास यदधसर होणयापवी महणज आिलया

विवशी हवसतनापरला ितराषटराच मन वळवणयास आल ह आपण

मागचया महणज पवहलया लखात वाचल आता वयासााच यथोवचत

सवागत झाल व आसनसथ झालयावर

वयास ितराषटराला महणाल ldquo ितराषटरा ता अजनही यधि

टाळ शकतोस राजा महणन तझी आजञा झालयावर ियोिनान जरी तझ

ऐकल नाही तरी भीषटम दरोण कप अशवतथामा कतवमाा शलय

इतयािी तझया सहाययास िावन यतील कारण तयााचयापकी

कोणालाही ह यदध नको आह तयााचयावर त लािल गल आह मला

तर भीषण साहार विसत आह ता तो टाळावास अस मला वाटत

वशवाय योगही चाागल विसत नाहीत वकरीमागळान मघा नकषतर वयापल

आह तरा तरा विवसााच िोन पकष आल आहत यतया अमावासयला

सयागरहण आह अरा िती नकषतर ववसााना डावलन पढ गल आह ह

सवा कयोग आहत यावरन सषटीत भयानक साहार साभवतो त टाळण

ह मिाावभवषकत राजाच कतावय आह महणन तझयाकडन मी तशी

अपकषा करीत आहrdquo

ह सवा अतयात थाडपण ऐकत असलला ितराषटर वयासााना

महणाला ldquoअशा कयोगामळ जर नरसाहार साभवत असल तर तो मी

विललया आजञमळ कसा टळणार ह मला समजत नाही वशवाय

पररवसथती आताा माझया हातात रावहलली नाही ियोिनान सवा

पररवसथती सवतचया आिीन करन घतली आह अशावळी मी

तयाला यदध थााबवणयाची ववपरीत आजञा कली तर तयाचा तजोभाग

होऊन तयाचा मलाच तरास होईल वशवाय ियोिनावर माझ मनापसन

परम आह तयामळ मला तस करवणार नाहीrdquo

इथ ितराषटराला थााबवीत वयास महणाल

ldquoराजा थााब ियोिनावर परम असलयाचा बहाणा कर

नकोस तस असत तर मला काही वाईट वाटल नसत कारण

परजवरील वनरपकष परमामळ कललया गोषटीसदधा भगवाताला

आवडतात ििवान ियोिनावर तझ जराही परम नाही कवळ

आपलया कवासना भागवणयासाठी ता आजवर ियोिनाचा वापर

करीत आला आहस ता तझी सवा कपट कारसथान व ववकतभोग

लालसा तपत करन घणयासाठी सोयीसकर शरीर महणन तयाचा वापर

करीत आला आहस राजन मी ज कयोगाच वणान कल आह तयाची

ववपरीत बािा ldquoकाल कमा व सवभावrdquo यााचया माधयमातन सवाथी

अिमी कपटी इतयािी िवातानी जीवााना होत असा शासतराचा

अवभपराय आह सिाचारी ईशवरभकत वनरपकष वनसवाथी व परजवर खर

परम करणाऱया जीवााना कयोग बािची साभावना फार कमी असत व

झालीच तर ती ववपरीत नसत ितराषटरा आपलया पापकमााचया

कारवाया अवयाहत चाल ठवणयासाठी ता सवतचया शरीर ऐवजी

पापान बरबटलल ियोिनाच शरीर अतयात कररपण वापरीत आहस

अस असताना परमाचा कसला बहाणा करतोस अर हया यदधाची

पररणीती अतयात वाईट होणार आह ियोिनाचया वाटयाला शारीररक

व मानवसक कलशाासह राजयतयाग व िहतयाग करावा लागल तर

तझया वाटयाला पतरववयोगाच मानवसक कलश राजयातयागाच

मानवसक कलश जया भीमाची तला अतयात भीती वाटत तया

भीमाकडन पिोपिी अपमान अवहलना इतयािी कलश साभवतात हया

सवा कलशाापासन मकत वहाव अस जर तला वाटत असल तर ता

आजही वनसवाथा बदधीन वासिवाच समरण करन सदबदधीची याचना

कर हया नशवर राजवभवाचा मनातन तयाग कर अवयवभचारी भकतीन

परजाकलयाणाचा हत मनात िारण करन यधि बािीची आजञा ि राजय

पााडवााचया हवाली कर तयाामळ ता समराट राहशील व सवा परजच

कलयाण होईलrdquo

महषी वयास ह साागत असताना ितराषटराच काही वगळच

ववचार चाल होत तयाचया मनात भीषटमााच सरसनापतीपि घर करन

होत भीषटम महणज साकषात िमा-मवता त इचछा मरणी व अवजाकय

सरसनापती महणन त कौरवााच रकषण करणारच कपाचाया अशवतथामा

ह िोघही वचराजीव आहत कणाा जवळ इादराच अमोघ वजर आह

जयदरथान वशवाकडन वर परापत करन घतला आह दरोण िमावन

आहत सवाात महतवाच महणज ियोिनान ११अकषौवहणी सनय मोठया

कशलतन वसदध कल आह तर पााडवााच फकत ७ अकषौवहणी सनय

आह मग माझा पराभव कसा शकय आह अिमा तर पााडवााना

करावा लागणार आह तयाानाच आपलया गरा ना वपतामह भीषटमााना

कपाचायााना आपलया मामाला अशा सगळयाच वडीलिाऱयााना

माराव लागणार आह महणज अिमा सगळा तयााचयाकडनच होणार

पाप पाप महणतात त आिी पााडवााचया वाटयाला जाणार मला

काळजी करणयाच काहीच कारण नाही अशा ववचारात ितराषटर गपप

बसन रावहला

महषी वयासााबरोबर चचाा करायला वमळाली तयातन

ितराषटरान सवाथाासाठी अविक जञान वमळवणयासाठी एक मोघम परशन

ववचारला ldquo ह महष कमहता तर उभय पकषाला आह यदध तर अटळ

आह यदधाचा शवट कणाचया तरी एकाचयाच ववजयान होणार तो

कोणाचा असलrdquo

यावर महषी वयास महणाल ldquoराजन तझया हया परशनाच उततर

अस आह की lsquoिमा एव हतो हवनत| िमो रकषवत रवकषत||rsquo तयामळ ता

परतयकषच पहा ह कस घडत त मी तला यदध साप पयात विवयदषटी परिान

करतो तया विवयदषटीन ता करकषतरावरच काय पण ववशवातलया

कोणतयाही वठकाणची घटना पाह शकशीलrdquo

इथ ितराषटर गोिळाला भगवान शरीकषटणााचया ववशवरपाच

िशान घणयासाठी ितराषटरान भगवान शरीकषटणााकड विवयदषटीची

याचना करताना lsquo तझ रप पवहलया नातर आणखी काही पाहणयाची

इचछा नाही rdquo अस महटल होत वनिान आयषटयात भगवाताशी एकिा

तरी खर बोललयाच पणय गाठी असाव महणन ितराषटरान ितापण ती

विवयदषटी साजयाला िणयाची ववनाती महषी वयासााना कली महषी

विवयासााचया मनात वनिान यदधातला भयानक सावहार कळन हा

यदधबािीची आजञा िईल तरी पढील अनथा टळल वनिान भीषटम

पतनानातर जरी यदध थााबवणयाची इचछा झाली तरी खप होईल महणन

वयासाानी साजयला विवय दषटी विली व आपलया आशरमात परतल

महषी विवयासाानी साजयाला जी विवय दषटी विली होती तया

दषटीच सामरथया अफाट होत तया दषटीमळ मानवी मनात परकट होणाऱया

भावााचही जञान होणार होत मनोवगान दषटय व घडन गलल अदशय

परसागही विसणार होत बसलया जागवरन साजय भलोकातील घटना

अवलोक शकणार होता ह ितराषटराला समजलयावर ितराषटरान

साजयाला िसऱया विवसापासन सापणा भलोकात समतल भमी कठ

कठ आह उपयकत खवनज कोणतया वठकाणी आहत चाागली शती

कोणतया वठकाणी होऊ शकत इतयािी मावहती ववचारणयास सरवात

कली ितराषटर मनाशी ह पकक समजन होता की सरसनापती भीषटम

असलयामळ मला काहीच काळजी करणयाच कारण नाही मी

वजाकणार व समराटपिी राहणार हया भरमात तो ववववि मावहती

साजयाचया विवयदषटीतन काढन घत होता महणज यदध सापलयावर

आपलयाला आपल वभव वाढवता यईल हया भरमात तो मागाशीषा

िशमीपयात साजयला यदधा बददल काहीच ववचारीत नवहता मागाशीषा

िशमीला रातरी बऱयाच उवशरा एक सवक भीषटम रणाागणात पडल

अशी बातमी घऊन हवसतनापरचया राजवाडयात ितराषटराकड आला

तयावळी ितराषटराचया पायाखालची वाळ सरकली तो पााढराफटक

पडला आवण तसाच कोसळला तो शदधीवर यईपयात पहाट होत

आली होती शदधीवर आलयावर तयान साजयाला पाचारण कल साजय

उजाडता उजाडता आला साजय यताच ितराषटरान अतयात उदवगान

नककी काय व कस घडल ह समजन घणयासाठी ldquoिमाकषतर करकषतर

समवता ययतसवः | मामकाः पाणडवाशचव वकमकवात साजय ||rdquo असा

परशन ववचारला आवण मग साजयान पवहलया विवसापासनचा वतताात

तयाला वनविन कला वयासाानी तो गरवथत कला ती ही भगवदगीता तया

विवशी गरवथत झाली महणन lsquoगीताrsquo जयातीrsquo मागाशीषा शदध

एकािशीला यत आताा ती रणाागणावरच साावगतली गली की कस ह

पढ पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ३ रा

गीता जयाती मागाशीषा शदध एकािशीला यत असलयामळ

अनकााचा समज असा आह की यदध एकािशीला सर झाल पण तस

नाही ह िसऱया लखात सववसतर वलवहल आह यदध मागाशीषा

परवतपिला सर झालल आह यदधाची आचारसावहता उभयपकषााचया

सरसनापतीचया अनमतीन ठरली गली होती कौरवााच सरसनापती

वपतामह भीषटम होत तर पााडवााच सरसनापती िषटदयमन होत यदधाची

सरवात सयोिया नातरच होणार होती यदध उभयपकषयााचया

सरसनापतीचया ववशष साकता खरीज सर होणार नवहत तयात अनक

वनयम ठरल गल होत तयातल काही अस की अवतरथीन अवतरथी

बरोबर महारथीन महारथी बरोबर रथीन रथी बरोबर अिारथीन

अिारथी बरोबर पिातीन पिाती बरोबर यदध करावयाच रणभमीचया

मयाािा ठरवलया गलया होतया व जो रणभमीचया बाहर जाईल

तयाचयाशी यदध करावयाच नाही तसच ज यदध सामगरी परवणार

वाहक वगर आहत तयााचयावर परहार होता कामा नय इतयािी अनक

वनयम ठरवल गल होत आताा गीता ही रणभमीवर साावगतली गली

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

ह सवा अतयात थाडपण ऐकत असलला ितराषटर वयासााना

महणाला ldquoअशा कयोगामळ जर नरसाहार साभवत असल तर तो मी

विललया आजञमळ कसा टळणार ह मला समजत नाही वशवाय

पररवसथती आताा माझया हातात रावहलली नाही ियोिनान सवा

पररवसथती सवतचया आिीन करन घतली आह अशावळी मी

तयाला यदध थााबवणयाची ववपरीत आजञा कली तर तयाचा तजोभाग

होऊन तयाचा मलाच तरास होईल वशवाय ियोिनावर माझ मनापसन

परम आह तयामळ मला तस करवणार नाहीrdquo

इथ ितराषटराला थााबवीत वयास महणाल

ldquoराजा थााब ियोिनावर परम असलयाचा बहाणा कर

नकोस तस असत तर मला काही वाईट वाटल नसत कारण

परजवरील वनरपकष परमामळ कललया गोषटीसदधा भगवाताला

आवडतात ििवान ियोिनावर तझ जराही परम नाही कवळ

आपलया कवासना भागवणयासाठी ता आजवर ियोिनाचा वापर

करीत आला आहस ता तझी सवा कपट कारसथान व ववकतभोग

लालसा तपत करन घणयासाठी सोयीसकर शरीर महणन तयाचा वापर

करीत आला आहस राजन मी ज कयोगाच वणान कल आह तयाची

ववपरीत बािा ldquoकाल कमा व सवभावrdquo यााचया माधयमातन सवाथी

अिमी कपटी इतयािी िवातानी जीवााना होत असा शासतराचा

अवभपराय आह सिाचारी ईशवरभकत वनरपकष वनसवाथी व परजवर खर

परम करणाऱया जीवााना कयोग बािची साभावना फार कमी असत व

झालीच तर ती ववपरीत नसत ितराषटरा आपलया पापकमााचया

कारवाया अवयाहत चाल ठवणयासाठी ता सवतचया शरीर ऐवजी

पापान बरबटलल ियोिनाच शरीर अतयात कररपण वापरीत आहस

अस असताना परमाचा कसला बहाणा करतोस अर हया यदधाची

पररणीती अतयात वाईट होणार आह ियोिनाचया वाटयाला शारीररक

व मानवसक कलशाासह राजयतयाग व िहतयाग करावा लागल तर

तझया वाटयाला पतरववयोगाच मानवसक कलश राजयातयागाच

मानवसक कलश जया भीमाची तला अतयात भीती वाटत तया

भीमाकडन पिोपिी अपमान अवहलना इतयािी कलश साभवतात हया

सवा कलशाापासन मकत वहाव अस जर तला वाटत असल तर ता

आजही वनसवाथा बदधीन वासिवाच समरण करन सदबदधीची याचना

कर हया नशवर राजवभवाचा मनातन तयाग कर अवयवभचारी भकतीन

परजाकलयाणाचा हत मनात िारण करन यधि बािीची आजञा ि राजय

पााडवााचया हवाली कर तयाामळ ता समराट राहशील व सवा परजच

कलयाण होईलrdquo

महषी वयास ह साागत असताना ितराषटराच काही वगळच

ववचार चाल होत तयाचया मनात भीषटमााच सरसनापतीपि घर करन

होत भीषटम महणज साकषात िमा-मवता त इचछा मरणी व अवजाकय

सरसनापती महणन त कौरवााच रकषण करणारच कपाचाया अशवतथामा

ह िोघही वचराजीव आहत कणाा जवळ इादराच अमोघ वजर आह

जयदरथान वशवाकडन वर परापत करन घतला आह दरोण िमावन

आहत सवाात महतवाच महणज ियोिनान ११अकषौवहणी सनय मोठया

कशलतन वसदध कल आह तर पााडवााच फकत ७ अकषौवहणी सनय

आह मग माझा पराभव कसा शकय आह अिमा तर पााडवााना

करावा लागणार आह तयाानाच आपलया गरा ना वपतामह भीषटमााना

कपाचायााना आपलया मामाला अशा सगळयाच वडीलिाऱयााना

माराव लागणार आह महणज अिमा सगळा तयााचयाकडनच होणार

पाप पाप महणतात त आिी पााडवााचया वाटयाला जाणार मला

काळजी करणयाच काहीच कारण नाही अशा ववचारात ितराषटर गपप

बसन रावहला

महषी वयासााबरोबर चचाा करायला वमळाली तयातन

ितराषटरान सवाथाासाठी अविक जञान वमळवणयासाठी एक मोघम परशन

ववचारला ldquo ह महष कमहता तर उभय पकषाला आह यदध तर अटळ

आह यदधाचा शवट कणाचया तरी एकाचयाच ववजयान होणार तो

कोणाचा असलrdquo

यावर महषी वयास महणाल ldquoराजन तझया हया परशनाच उततर

अस आह की lsquoिमा एव हतो हवनत| िमो रकषवत रवकषत||rsquo तयामळ ता

परतयकषच पहा ह कस घडत त मी तला यदध साप पयात विवयदषटी परिान

करतो तया विवयदषटीन ता करकषतरावरच काय पण ववशवातलया

कोणतयाही वठकाणची घटना पाह शकशीलrdquo

इथ ितराषटर गोिळाला भगवान शरीकषटणााचया ववशवरपाच

िशान घणयासाठी ितराषटरान भगवान शरीकषटणााकड विवयदषटीची

याचना करताना lsquo तझ रप पवहलया नातर आणखी काही पाहणयाची

इचछा नाही rdquo अस महटल होत वनिान आयषटयात भगवाताशी एकिा

तरी खर बोललयाच पणय गाठी असाव महणन ितराषटरान ितापण ती

विवयदषटी साजयाला िणयाची ववनाती महषी वयासााना कली महषी

विवयासााचया मनात वनिान यदधातला भयानक सावहार कळन हा

यदधबािीची आजञा िईल तरी पढील अनथा टळल वनिान भीषटम

पतनानातर जरी यदध थााबवणयाची इचछा झाली तरी खप होईल महणन

वयासाानी साजयला विवय दषटी विली व आपलया आशरमात परतल

महषी विवयासाानी साजयाला जी विवय दषटी विली होती तया

दषटीच सामरथया अफाट होत तया दषटीमळ मानवी मनात परकट होणाऱया

भावााचही जञान होणार होत मनोवगान दषटय व घडन गलल अदशय

परसागही विसणार होत बसलया जागवरन साजय भलोकातील घटना

अवलोक शकणार होता ह ितराषटराला समजलयावर ितराषटरान

साजयाला िसऱया विवसापासन सापणा भलोकात समतल भमी कठ

कठ आह उपयकत खवनज कोणतया वठकाणी आहत चाागली शती

कोणतया वठकाणी होऊ शकत इतयािी मावहती ववचारणयास सरवात

कली ितराषटर मनाशी ह पकक समजन होता की सरसनापती भीषटम

असलयामळ मला काहीच काळजी करणयाच कारण नाही मी

वजाकणार व समराटपिी राहणार हया भरमात तो ववववि मावहती

साजयाचया विवयदषटीतन काढन घत होता महणज यदध सापलयावर

आपलयाला आपल वभव वाढवता यईल हया भरमात तो मागाशीषा

िशमीपयात साजयला यदधा बददल काहीच ववचारीत नवहता मागाशीषा

िशमीला रातरी बऱयाच उवशरा एक सवक भीषटम रणाागणात पडल

अशी बातमी घऊन हवसतनापरचया राजवाडयात ितराषटराकड आला

तयावळी ितराषटराचया पायाखालची वाळ सरकली तो पााढराफटक

पडला आवण तसाच कोसळला तो शदधीवर यईपयात पहाट होत

आली होती शदधीवर आलयावर तयान साजयाला पाचारण कल साजय

उजाडता उजाडता आला साजय यताच ितराषटरान अतयात उदवगान

नककी काय व कस घडल ह समजन घणयासाठी ldquoिमाकषतर करकषतर

समवता ययतसवः | मामकाः पाणडवाशचव वकमकवात साजय ||rdquo असा

परशन ववचारला आवण मग साजयान पवहलया विवसापासनचा वतताात

तयाला वनविन कला वयासाानी तो गरवथत कला ती ही भगवदगीता तया

विवशी गरवथत झाली महणन lsquoगीताrsquo जयातीrsquo मागाशीषा शदध

एकािशीला यत आताा ती रणाागणावरच साावगतली गली की कस ह

पढ पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ३ रा

गीता जयाती मागाशीषा शदध एकािशीला यत असलयामळ

अनकााचा समज असा आह की यदध एकािशीला सर झाल पण तस

नाही ह िसऱया लखात सववसतर वलवहल आह यदध मागाशीषा

परवतपिला सर झालल आह यदधाची आचारसावहता उभयपकषााचया

सरसनापतीचया अनमतीन ठरली गली होती कौरवााच सरसनापती

वपतामह भीषटम होत तर पााडवााच सरसनापती िषटदयमन होत यदधाची

सरवात सयोिया नातरच होणार होती यदध उभयपकषयााचया

सरसनापतीचया ववशष साकता खरीज सर होणार नवहत तयात अनक

वनयम ठरल गल होत तयातल काही अस की अवतरथीन अवतरथी

बरोबर महारथीन महारथी बरोबर रथीन रथी बरोबर अिारथीन

अिारथी बरोबर पिातीन पिाती बरोबर यदध करावयाच रणभमीचया

मयाािा ठरवलया गलया होतया व जो रणभमीचया बाहर जाईल

तयाचयाशी यदध करावयाच नाही तसच ज यदध सामगरी परवणार

वाहक वगर आहत तयााचयावर परहार होता कामा नय इतयािी अनक

वनयम ठरवल गल होत आताा गीता ही रणभमीवर साावगतली गली

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

झालीच तर ती ववपरीत नसत ितराषटरा आपलया पापकमााचया

कारवाया अवयाहत चाल ठवणयासाठी ता सवतचया शरीर ऐवजी

पापान बरबटलल ियोिनाच शरीर अतयात कररपण वापरीत आहस

अस असताना परमाचा कसला बहाणा करतोस अर हया यदधाची

पररणीती अतयात वाईट होणार आह ियोिनाचया वाटयाला शारीररक

व मानवसक कलशाासह राजयतयाग व िहतयाग करावा लागल तर

तझया वाटयाला पतरववयोगाच मानवसक कलश राजयातयागाच

मानवसक कलश जया भीमाची तला अतयात भीती वाटत तया

भीमाकडन पिोपिी अपमान अवहलना इतयािी कलश साभवतात हया

सवा कलशाापासन मकत वहाव अस जर तला वाटत असल तर ता

आजही वनसवाथा बदधीन वासिवाच समरण करन सदबदधीची याचना

कर हया नशवर राजवभवाचा मनातन तयाग कर अवयवभचारी भकतीन

परजाकलयाणाचा हत मनात िारण करन यधि बािीची आजञा ि राजय

पााडवााचया हवाली कर तयाामळ ता समराट राहशील व सवा परजच

कलयाण होईलrdquo

महषी वयास ह साागत असताना ितराषटराच काही वगळच

ववचार चाल होत तयाचया मनात भीषटमााच सरसनापतीपि घर करन

होत भीषटम महणज साकषात िमा-मवता त इचछा मरणी व अवजाकय

सरसनापती महणन त कौरवााच रकषण करणारच कपाचाया अशवतथामा

ह िोघही वचराजीव आहत कणाा जवळ इादराच अमोघ वजर आह

जयदरथान वशवाकडन वर परापत करन घतला आह दरोण िमावन

आहत सवाात महतवाच महणज ियोिनान ११अकषौवहणी सनय मोठया

कशलतन वसदध कल आह तर पााडवााच फकत ७ अकषौवहणी सनय

आह मग माझा पराभव कसा शकय आह अिमा तर पााडवााना

करावा लागणार आह तयाानाच आपलया गरा ना वपतामह भीषटमााना

कपाचायााना आपलया मामाला अशा सगळयाच वडीलिाऱयााना

माराव लागणार आह महणज अिमा सगळा तयााचयाकडनच होणार

पाप पाप महणतात त आिी पााडवााचया वाटयाला जाणार मला

काळजी करणयाच काहीच कारण नाही अशा ववचारात ितराषटर गपप

बसन रावहला

महषी वयासााबरोबर चचाा करायला वमळाली तयातन

ितराषटरान सवाथाासाठी अविक जञान वमळवणयासाठी एक मोघम परशन

ववचारला ldquo ह महष कमहता तर उभय पकषाला आह यदध तर अटळ

आह यदधाचा शवट कणाचया तरी एकाचयाच ववजयान होणार तो

कोणाचा असलrdquo

यावर महषी वयास महणाल ldquoराजन तझया हया परशनाच उततर

अस आह की lsquoिमा एव हतो हवनत| िमो रकषवत रवकषत||rsquo तयामळ ता

परतयकषच पहा ह कस घडत त मी तला यदध साप पयात विवयदषटी परिान

करतो तया विवयदषटीन ता करकषतरावरच काय पण ववशवातलया

कोणतयाही वठकाणची घटना पाह शकशीलrdquo

इथ ितराषटर गोिळाला भगवान शरीकषटणााचया ववशवरपाच

िशान घणयासाठी ितराषटरान भगवान शरीकषटणााकड विवयदषटीची

याचना करताना lsquo तझ रप पवहलया नातर आणखी काही पाहणयाची

इचछा नाही rdquo अस महटल होत वनिान आयषटयात भगवाताशी एकिा

तरी खर बोललयाच पणय गाठी असाव महणन ितराषटरान ितापण ती

विवयदषटी साजयाला िणयाची ववनाती महषी वयासााना कली महषी

विवयासााचया मनात वनिान यदधातला भयानक सावहार कळन हा

यदधबािीची आजञा िईल तरी पढील अनथा टळल वनिान भीषटम

पतनानातर जरी यदध थााबवणयाची इचछा झाली तरी खप होईल महणन

वयासाानी साजयला विवय दषटी विली व आपलया आशरमात परतल

महषी विवयासाानी साजयाला जी विवय दषटी विली होती तया

दषटीच सामरथया अफाट होत तया दषटीमळ मानवी मनात परकट होणाऱया

भावााचही जञान होणार होत मनोवगान दषटय व घडन गलल अदशय

परसागही विसणार होत बसलया जागवरन साजय भलोकातील घटना

अवलोक शकणार होता ह ितराषटराला समजलयावर ितराषटरान

साजयाला िसऱया विवसापासन सापणा भलोकात समतल भमी कठ

कठ आह उपयकत खवनज कोणतया वठकाणी आहत चाागली शती

कोणतया वठकाणी होऊ शकत इतयािी मावहती ववचारणयास सरवात

कली ितराषटर मनाशी ह पकक समजन होता की सरसनापती भीषटम

असलयामळ मला काहीच काळजी करणयाच कारण नाही मी

वजाकणार व समराटपिी राहणार हया भरमात तो ववववि मावहती

साजयाचया विवयदषटीतन काढन घत होता महणज यदध सापलयावर

आपलयाला आपल वभव वाढवता यईल हया भरमात तो मागाशीषा

िशमीपयात साजयला यदधा बददल काहीच ववचारीत नवहता मागाशीषा

िशमीला रातरी बऱयाच उवशरा एक सवक भीषटम रणाागणात पडल

अशी बातमी घऊन हवसतनापरचया राजवाडयात ितराषटराकड आला

तयावळी ितराषटराचया पायाखालची वाळ सरकली तो पााढराफटक

पडला आवण तसाच कोसळला तो शदधीवर यईपयात पहाट होत

आली होती शदधीवर आलयावर तयान साजयाला पाचारण कल साजय

उजाडता उजाडता आला साजय यताच ितराषटरान अतयात उदवगान

नककी काय व कस घडल ह समजन घणयासाठी ldquoिमाकषतर करकषतर

समवता ययतसवः | मामकाः पाणडवाशचव वकमकवात साजय ||rdquo असा

परशन ववचारला आवण मग साजयान पवहलया विवसापासनचा वतताात

तयाला वनविन कला वयासाानी तो गरवथत कला ती ही भगवदगीता तया

विवशी गरवथत झाली महणन lsquoगीताrsquo जयातीrsquo मागाशीषा शदध

एकािशीला यत आताा ती रणाागणावरच साावगतली गली की कस ह

पढ पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ३ रा

गीता जयाती मागाशीषा शदध एकािशीला यत असलयामळ

अनकााचा समज असा आह की यदध एकािशीला सर झाल पण तस

नाही ह िसऱया लखात सववसतर वलवहल आह यदध मागाशीषा

परवतपिला सर झालल आह यदधाची आचारसावहता उभयपकषााचया

सरसनापतीचया अनमतीन ठरली गली होती कौरवााच सरसनापती

वपतामह भीषटम होत तर पााडवााच सरसनापती िषटदयमन होत यदधाची

सरवात सयोिया नातरच होणार होती यदध उभयपकषयााचया

सरसनापतीचया ववशष साकता खरीज सर होणार नवहत तयात अनक

वनयम ठरल गल होत तयातल काही अस की अवतरथीन अवतरथी

बरोबर महारथीन महारथी बरोबर रथीन रथी बरोबर अिारथीन

अिारथी बरोबर पिातीन पिाती बरोबर यदध करावयाच रणभमीचया

मयाािा ठरवलया गलया होतया व जो रणभमीचया बाहर जाईल

तयाचयाशी यदध करावयाच नाही तसच ज यदध सामगरी परवणार

वाहक वगर आहत तयााचयावर परहार होता कामा नय इतयािी अनक

वनयम ठरवल गल होत आताा गीता ही रणभमीवर साावगतली गली

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

आहत सवाात महतवाच महणज ियोिनान ११अकषौवहणी सनय मोठया

कशलतन वसदध कल आह तर पााडवााच फकत ७ अकषौवहणी सनय

आह मग माझा पराभव कसा शकय आह अिमा तर पााडवााना

करावा लागणार आह तयाानाच आपलया गरा ना वपतामह भीषटमााना

कपाचायााना आपलया मामाला अशा सगळयाच वडीलिाऱयााना

माराव लागणार आह महणज अिमा सगळा तयााचयाकडनच होणार

पाप पाप महणतात त आिी पााडवााचया वाटयाला जाणार मला

काळजी करणयाच काहीच कारण नाही अशा ववचारात ितराषटर गपप

बसन रावहला

महषी वयासााबरोबर चचाा करायला वमळाली तयातन

ितराषटरान सवाथाासाठी अविक जञान वमळवणयासाठी एक मोघम परशन

ववचारला ldquo ह महष कमहता तर उभय पकषाला आह यदध तर अटळ

आह यदधाचा शवट कणाचया तरी एकाचयाच ववजयान होणार तो

कोणाचा असलrdquo

यावर महषी वयास महणाल ldquoराजन तझया हया परशनाच उततर

अस आह की lsquoिमा एव हतो हवनत| िमो रकषवत रवकषत||rsquo तयामळ ता

परतयकषच पहा ह कस घडत त मी तला यदध साप पयात विवयदषटी परिान

करतो तया विवयदषटीन ता करकषतरावरच काय पण ववशवातलया

कोणतयाही वठकाणची घटना पाह शकशीलrdquo

इथ ितराषटर गोिळाला भगवान शरीकषटणााचया ववशवरपाच

िशान घणयासाठी ितराषटरान भगवान शरीकषटणााकड विवयदषटीची

याचना करताना lsquo तझ रप पवहलया नातर आणखी काही पाहणयाची

इचछा नाही rdquo अस महटल होत वनिान आयषटयात भगवाताशी एकिा

तरी खर बोललयाच पणय गाठी असाव महणन ितराषटरान ितापण ती

विवयदषटी साजयाला िणयाची ववनाती महषी वयासााना कली महषी

विवयासााचया मनात वनिान यदधातला भयानक सावहार कळन हा

यदधबािीची आजञा िईल तरी पढील अनथा टळल वनिान भीषटम

पतनानातर जरी यदध थााबवणयाची इचछा झाली तरी खप होईल महणन

वयासाानी साजयला विवय दषटी विली व आपलया आशरमात परतल

महषी विवयासाानी साजयाला जी विवय दषटी विली होती तया

दषटीच सामरथया अफाट होत तया दषटीमळ मानवी मनात परकट होणाऱया

भावााचही जञान होणार होत मनोवगान दषटय व घडन गलल अदशय

परसागही विसणार होत बसलया जागवरन साजय भलोकातील घटना

अवलोक शकणार होता ह ितराषटराला समजलयावर ितराषटरान

साजयाला िसऱया विवसापासन सापणा भलोकात समतल भमी कठ

कठ आह उपयकत खवनज कोणतया वठकाणी आहत चाागली शती

कोणतया वठकाणी होऊ शकत इतयािी मावहती ववचारणयास सरवात

कली ितराषटर मनाशी ह पकक समजन होता की सरसनापती भीषटम

असलयामळ मला काहीच काळजी करणयाच कारण नाही मी

वजाकणार व समराटपिी राहणार हया भरमात तो ववववि मावहती

साजयाचया विवयदषटीतन काढन घत होता महणज यदध सापलयावर

आपलयाला आपल वभव वाढवता यईल हया भरमात तो मागाशीषा

िशमीपयात साजयला यदधा बददल काहीच ववचारीत नवहता मागाशीषा

िशमीला रातरी बऱयाच उवशरा एक सवक भीषटम रणाागणात पडल

अशी बातमी घऊन हवसतनापरचया राजवाडयात ितराषटराकड आला

तयावळी ितराषटराचया पायाखालची वाळ सरकली तो पााढराफटक

पडला आवण तसाच कोसळला तो शदधीवर यईपयात पहाट होत

आली होती शदधीवर आलयावर तयान साजयाला पाचारण कल साजय

उजाडता उजाडता आला साजय यताच ितराषटरान अतयात उदवगान

नककी काय व कस घडल ह समजन घणयासाठी ldquoिमाकषतर करकषतर

समवता ययतसवः | मामकाः पाणडवाशचव वकमकवात साजय ||rdquo असा

परशन ववचारला आवण मग साजयान पवहलया विवसापासनचा वतताात

तयाला वनविन कला वयासाानी तो गरवथत कला ती ही भगवदगीता तया

विवशी गरवथत झाली महणन lsquoगीताrsquo जयातीrsquo मागाशीषा शदध

एकािशीला यत आताा ती रणाागणावरच साावगतली गली की कस ह

पढ पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ३ रा

गीता जयाती मागाशीषा शदध एकािशीला यत असलयामळ

अनकााचा समज असा आह की यदध एकािशीला सर झाल पण तस

नाही ह िसऱया लखात सववसतर वलवहल आह यदध मागाशीषा

परवतपिला सर झालल आह यदधाची आचारसावहता उभयपकषााचया

सरसनापतीचया अनमतीन ठरली गली होती कौरवााच सरसनापती

वपतामह भीषटम होत तर पााडवााच सरसनापती िषटदयमन होत यदधाची

सरवात सयोिया नातरच होणार होती यदध उभयपकषयााचया

सरसनापतीचया ववशष साकता खरीज सर होणार नवहत तयात अनक

वनयम ठरल गल होत तयातल काही अस की अवतरथीन अवतरथी

बरोबर महारथीन महारथी बरोबर रथीन रथी बरोबर अिारथीन

अिारथी बरोबर पिातीन पिाती बरोबर यदध करावयाच रणभमीचया

मयाािा ठरवलया गलया होतया व जो रणभमीचया बाहर जाईल

तयाचयाशी यदध करावयाच नाही तसच ज यदध सामगरी परवणार

वाहक वगर आहत तयााचयावर परहार होता कामा नय इतयािी अनक

वनयम ठरवल गल होत आताा गीता ही रणभमीवर साावगतली गली

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

याचना करताना lsquo तझ रप पवहलया नातर आणखी काही पाहणयाची

इचछा नाही rdquo अस महटल होत वनिान आयषटयात भगवाताशी एकिा

तरी खर बोललयाच पणय गाठी असाव महणन ितराषटरान ितापण ती

विवयदषटी साजयाला िणयाची ववनाती महषी वयासााना कली महषी

विवयासााचया मनात वनिान यदधातला भयानक सावहार कळन हा

यदधबािीची आजञा िईल तरी पढील अनथा टळल वनिान भीषटम

पतनानातर जरी यदध थााबवणयाची इचछा झाली तरी खप होईल महणन

वयासाानी साजयला विवय दषटी विली व आपलया आशरमात परतल

महषी विवयासाानी साजयाला जी विवय दषटी विली होती तया

दषटीच सामरथया अफाट होत तया दषटीमळ मानवी मनात परकट होणाऱया

भावााचही जञान होणार होत मनोवगान दषटय व घडन गलल अदशय

परसागही विसणार होत बसलया जागवरन साजय भलोकातील घटना

अवलोक शकणार होता ह ितराषटराला समजलयावर ितराषटरान

साजयाला िसऱया विवसापासन सापणा भलोकात समतल भमी कठ

कठ आह उपयकत खवनज कोणतया वठकाणी आहत चाागली शती

कोणतया वठकाणी होऊ शकत इतयािी मावहती ववचारणयास सरवात

कली ितराषटर मनाशी ह पकक समजन होता की सरसनापती भीषटम

असलयामळ मला काहीच काळजी करणयाच कारण नाही मी

वजाकणार व समराटपिी राहणार हया भरमात तो ववववि मावहती

साजयाचया विवयदषटीतन काढन घत होता महणज यदध सापलयावर

आपलयाला आपल वभव वाढवता यईल हया भरमात तो मागाशीषा

िशमीपयात साजयला यदधा बददल काहीच ववचारीत नवहता मागाशीषा

िशमीला रातरी बऱयाच उवशरा एक सवक भीषटम रणाागणात पडल

अशी बातमी घऊन हवसतनापरचया राजवाडयात ितराषटराकड आला

तयावळी ितराषटराचया पायाखालची वाळ सरकली तो पााढराफटक

पडला आवण तसाच कोसळला तो शदधीवर यईपयात पहाट होत

आली होती शदधीवर आलयावर तयान साजयाला पाचारण कल साजय

उजाडता उजाडता आला साजय यताच ितराषटरान अतयात उदवगान

नककी काय व कस घडल ह समजन घणयासाठी ldquoिमाकषतर करकषतर

समवता ययतसवः | मामकाः पाणडवाशचव वकमकवात साजय ||rdquo असा

परशन ववचारला आवण मग साजयान पवहलया विवसापासनचा वतताात

तयाला वनविन कला वयासाानी तो गरवथत कला ती ही भगवदगीता तया

विवशी गरवथत झाली महणन lsquoगीताrsquo जयातीrsquo मागाशीषा शदध

एकािशीला यत आताा ती रणाागणावरच साावगतली गली की कस ह

पढ पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ३ रा

गीता जयाती मागाशीषा शदध एकािशीला यत असलयामळ

अनकााचा समज असा आह की यदध एकािशीला सर झाल पण तस

नाही ह िसऱया लखात सववसतर वलवहल आह यदध मागाशीषा

परवतपिला सर झालल आह यदधाची आचारसावहता उभयपकषााचया

सरसनापतीचया अनमतीन ठरली गली होती कौरवााच सरसनापती

वपतामह भीषटम होत तर पााडवााच सरसनापती िषटदयमन होत यदधाची

सरवात सयोिया नातरच होणार होती यदध उभयपकषयााचया

सरसनापतीचया ववशष साकता खरीज सर होणार नवहत तयात अनक

वनयम ठरल गल होत तयातल काही अस की अवतरथीन अवतरथी

बरोबर महारथीन महारथी बरोबर रथीन रथी बरोबर अिारथीन

अिारथी बरोबर पिातीन पिाती बरोबर यदध करावयाच रणभमीचया

मयाािा ठरवलया गलया होतया व जो रणभमीचया बाहर जाईल

तयाचयाशी यदध करावयाच नाही तसच ज यदध सामगरी परवणार

वाहक वगर आहत तयााचयावर परहार होता कामा नय इतयािी अनक

वनयम ठरवल गल होत आताा गीता ही रणभमीवर साावगतली गली

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

िशमीपयात साजयला यदधा बददल काहीच ववचारीत नवहता मागाशीषा

िशमीला रातरी बऱयाच उवशरा एक सवक भीषटम रणाागणात पडल

अशी बातमी घऊन हवसतनापरचया राजवाडयात ितराषटराकड आला

तयावळी ितराषटराचया पायाखालची वाळ सरकली तो पााढराफटक

पडला आवण तसाच कोसळला तो शदधीवर यईपयात पहाट होत

आली होती शदधीवर आलयावर तयान साजयाला पाचारण कल साजय

उजाडता उजाडता आला साजय यताच ितराषटरान अतयात उदवगान

नककी काय व कस घडल ह समजन घणयासाठी ldquoिमाकषतर करकषतर

समवता ययतसवः | मामकाः पाणडवाशचव वकमकवात साजय ||rdquo असा

परशन ववचारला आवण मग साजयान पवहलया विवसापासनचा वतताात

तयाला वनविन कला वयासाानी तो गरवथत कला ती ही भगवदगीता तया

विवशी गरवथत झाली महणन lsquoगीताrsquo जयातीrsquo मागाशीषा शदध

एकािशीला यत आताा ती रणाागणावरच साावगतली गली की कस ह

पढ पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ३ रा

गीता जयाती मागाशीषा शदध एकािशीला यत असलयामळ

अनकााचा समज असा आह की यदध एकािशीला सर झाल पण तस

नाही ह िसऱया लखात सववसतर वलवहल आह यदध मागाशीषा

परवतपिला सर झालल आह यदधाची आचारसावहता उभयपकषााचया

सरसनापतीचया अनमतीन ठरली गली होती कौरवााच सरसनापती

वपतामह भीषटम होत तर पााडवााच सरसनापती िषटदयमन होत यदधाची

सरवात सयोिया नातरच होणार होती यदध उभयपकषयााचया

सरसनापतीचया ववशष साकता खरीज सर होणार नवहत तयात अनक

वनयम ठरल गल होत तयातल काही अस की अवतरथीन अवतरथी

बरोबर महारथीन महारथी बरोबर रथीन रथी बरोबर अिारथीन

अिारथी बरोबर पिातीन पिाती बरोबर यदध करावयाच रणभमीचया

मयाािा ठरवलया गलया होतया व जो रणभमीचया बाहर जाईल

तयाचयाशी यदध करावयाच नाही तसच ज यदध सामगरी परवणार

वाहक वगर आहत तयााचयावर परहार होता कामा नय इतयािी अनक

वनयम ठरवल गल होत आताा गीता ही रणभमीवर साावगतली गली

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ३ रा

गीता जयाती मागाशीषा शदध एकािशीला यत असलयामळ

अनकााचा समज असा आह की यदध एकािशीला सर झाल पण तस

नाही ह िसऱया लखात सववसतर वलवहल आह यदध मागाशीषा

परवतपिला सर झालल आह यदधाची आचारसावहता उभयपकषााचया

सरसनापतीचया अनमतीन ठरली गली होती कौरवााच सरसनापती

वपतामह भीषटम होत तर पााडवााच सरसनापती िषटदयमन होत यदधाची

सरवात सयोिया नातरच होणार होती यदध उभयपकषयााचया

सरसनापतीचया ववशष साकता खरीज सर होणार नवहत तयात अनक

वनयम ठरल गल होत तयातल काही अस की अवतरथीन अवतरथी

बरोबर महारथीन महारथी बरोबर रथीन रथी बरोबर अिारथीन

अिारथी बरोबर पिातीन पिाती बरोबर यदध करावयाच रणभमीचया

मयाािा ठरवलया गलया होतया व जो रणभमीचया बाहर जाईल

तयाचयाशी यदध करावयाच नाही तसच ज यदध सामगरी परवणार

वाहक वगर आहत तयााचयावर परहार होता कामा नय इतयािी अनक

वनयम ठरवल गल होत आताा गीता ही रणभमीवर साावगतली गली

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

वका वा कस हा परशन आह तर महाभारत अस साागत की गीता

रणभमीवरच साावगतली गली कशी त समजन घणया सारख आह

करकषतरावर पााडवसना व कौरवसना बराहममहताापासनच वयहरचनत िाग

झाली होती आता बराहममहता महणज आजचया काल मापनाचया

पररमाणात पहाट साडतीनचया आसपास समज महाभारतात वणान

आह की उजडासाठी मोठ मोठ पवलत तयार कल गल होत

तयापरकाशात िोनही बाजन तयारी होत होती

भीषटमााना मधयावर ठवन कौरवसना रणमिानाकड

वनघाली होती तयाात जललोष नवहता पण समदराचया लाटा जशा

भरतीचयावळी फोफावत पढ यतात तसा तो सनासागर पढ पढ

सरकताना विसत होता वीस हजार रथी िहाहजार हतती साठलकष

पायिळ याानी घरलल उाच विपपाड गोरपान तजसवी भीषटम

भासकरासारख मधयभागी तळपत होत तयााच लखलखणार पााढरशभर

वशरोभषण चकाकणार पााढरशभर कवच झळझळीत पााढरशभर

कवटवसतर भरिार छातीवर रळणारी पााढरीशभर िाढी टपोर तजसवी

तीकषण व अातकरणाचा वि घणार नतर गाभीर व करारी चहरा

आजानबाहामधय िरण कलल त भवय िनषटय असा ववशाल मनाचा

तो एक मरपवातच भासत होता

तयाचया समोरनच lsquoवजरवयहrsquoरचनत यविवर

महाराजााच आमन झाल भगवान शरीकषटण अजानाचया रथाच साररथय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

करीत होत भगवान शरीकषटण व रथावर धवजिारक हनमात यााचयामळ

रथ अतयात विवय विसत होता िोनही सना एका वववववकषत अातरावर

यऊन आमन सामन वसथर झालया यविवरान ती परचाड सना पावहली

व तया मानान आपली सना खपच कमी असलयाच जाणवन तयाचया

मनात नकळत ववचारााच काहर माजल तयाचया चहऱयावर

काळजीची छटा उमटली ती नमकी अजानाचया नजरन वटपली अजान

साविानतन यविवरा जवळ आला सनाबळ व अजय वपतामह समोर

असताना आपण ववजयाची आशा ठवावी काय असा परशन तयान

अजानाला ववचारला ततकषणी बवदधमान व सायमी पाथा महणाला ldquo

यदधात कवळ बल व पराकरम याानी ववजय परापत होत नाही महाराज

सतयवना िमावना सजजनता व उतसाह याानी बळ व पराकरम

कायाावनवत झाललयाानाच यदधात ववजय परापत होतो अिमा भोगचछा

लोभ मोह िपा अहाकार व हाव यााचा िमााविवत वनरपकष तयाग वजथ

असतो वतथच ववजयाला वासतवय कराव लागत आपलया सनत

ववजयिमा भगवान शरीकषटण सवतच आहत तयामळ महाराज आपण

वनःशाक मनान भगवान शरीकषटणााचया मागािशाना परमाण यदध कर

तयात ज होईल त आपलया कलयाणाच असल मग जय वा पराजय

यााचया ववचाराला वाव कठलाrdquo

अजानाचया या उतसाहविाक बोलणयामळ यविवर

महाराजााचा चहरा कषातरतजान एकिम चमक लागला सळसळतया

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

रणोतसाहान तयााच बाह सफरण पावल इतकयात यविवराानी

िनषटयाला मसतक लावल व त नीट रथात ठवल अागावरच कवचही

उतरवल रथातन खाली उतरल यविवरााचया या कतीमळ अजानच

काय पण सवाच गोिळल अजानान भगवान शरीकषटणााकड पावहल

शरीकषटणााचा साकत जाणन अजान पिाती होऊन यविवरााचया मागोमाग

चाल लागला त पाहन भीम नकल व सहिव ह पण तयााचया माग

वनघाल यविवर हात जोडन भीषटमााचया रथाकड चाल लागला ह

पाहन कौरवसनाच काय पण तयााच सवा सनापातीसदधा गोिळल

पााडव यदधावाचनच शरण यतात की काय अस तयााना वाटल महामना

िमावन यविवरााची बदधी तयाना कशी समजणार सवा पााडव

भीषटमााचया रथाजवळ आल भीषटम वनशचल उभ होत ियोिन ताातडीन

पिाती होऊन वतकड िाावला यविवराानी भीषटमााचया चरणी वािन

कल इतर पााडवाानी तयाच अनकरण कल

भीषटम अतयात परसनन झाल तयाानी अातकरणपवाक

पााडवााना ldquoववजयी वहालrdquo असा आवशवााि विला

यविवराानी ततकाळ ldquoआपण यदधभमीवर असताना ह कस

शकय होईलrdquo असा सचक परशन कला

तवहा भीषटम महणाल ldquoता महणतोस त खर आह पण माझा

आशीवाािही वततकाच खरा आह माझीही एक परवतजञा आह ती पणा

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

होई पयात तला िम िरावा लागल ती पणा झाली की मी माझया यदध

वनवततीचा मागा तला साागन तयासाठी तला पाथाासह माझयाकड याव

लागल पाथा ज कर शकल त इतर कोणीही कर शकणार नाही

पाथााला वकतीही अवपरय असल तरी मी साागन त करावच लागल

आज तमही सवाजण माझा आवशवााि मागणयास आला आहात

तयामळ मी परसनन आह अनयथा तमची िडगत नवहती आताा

आनािान परत जा तमहा सवा पााडवााना मी पनहा ववजयाचा आशीवााि

ितोrdquo अस बोलन भीषटमाानी तयाना परत पाठवल

यविवर आपलया भावाडाासह गर दरोणाचायााजवळ

आला तयााना वािन कल यदधाची परवानगी मावगतली गगनापकषाही

गहन हियाचया दरोणाचायाानी तयााना ववजयाचया आवशवाािासह

यदधाची परवानगी विली

तवहाा यविवराानी तयानाही त कस शकय होईल असा परशन

ववचारताच विलखलास हसत त महणाल ldquoतझी शाका रासत आह पण

ियोिनाचया अथािासयतवामळ मी कवळ अिमााचया बाजन यदध

करीत असलयामळ व िमारपी शरीकषटण तमचया बाजला असलयामळ

ववजय तमचाच होईल ता जराही शाका बाळग नकोसrdquo अस महणन

आपलया मतयचा मागा महणज िषटदयमन असलयाच साागन परत एकिा

काय वाटटल त झाल तरी ववजय तमहालाच परापत होईल असा

आवशवााि िऊन पााडवााना परत पाठवल

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

आपलया रथाकड परत जाताना अजानाचया मनात जी

घालमल सर झाली ती वपतामह भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना

विललया ववजयाचया आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया

मनावर काय व क वहाा झाला त पढ पाह अथाात तो पररणाम

ितराषटराचया मातर यदधाचा पररणाम होता

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ४ था

लखक- अववनाश मनगरकर

आपलया रथाकड परत जाताना

अजानाचया मनात जी घालमल सर झाली ती वपतामह

भीषटम व गर दरोणाचाया याानी तयााना विललया ववजयाचया

आशीवाािामळ तयाचा पररणाम अजानाचया मनावर

काय झाला व क वहाा झाला ह आपण समजन घणार

आहोत आजच ह वणान महणज गीततलया पवहलया

अधयायात साजयान िसऱया शलोकापासन सर कलल त

साडववसावया शलोकापयात आहपण त परतयकष घडत

होत महणन अजान व शरीकषटण यााचया सावािात यत नाही

पााडव आपलया वजरवयह रचनत परतल

भगवान शरीकषटणााना वािन करन आपआपलया रथात

आरढ होऊन यदध सजज झाल उभय सनत वसथरसथावर

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

झालयावर वपतामह भीषटम आपलया रथाात उभ रावहल

परवतपकषाचया सनासागराकड आपली तीकषण व िारिार

नजर टाकली आवण आपलया आजानबाहत वसाहनाि

नामक शाख िारण करन िीघाशवास घऊन मखाजवळ

नऊन फा कला तयाचया वननािान रथच काय पण

रणभमीही थरथरली तया पाठोपाठ इतरााचया शाखााच व

इतर वादयााच ववववि धवनी उमटन रणोतसाहाला उिाण

आल

परवतपकषाचा शाखनाि पणा ववरणयाचया

आतच अजानाच साररथय करणार भगवान शरीकषटण उभ

रावहल तयाानी आपलया ववशालबाहाचया लााबसडक

बोट असललया पाजात हासासारखा गबगबीत पााचजनय

नामक शाख घतला आपलया गलाबी अिरााजवळ

आणला तयावळी पवकड मख असललया भगवान

शरीकषटणााच मख अतयात तजसवी विसत होत तशा

वसथतीत अतयात ववलोभनीय विसणाऱया भगवाताानी शाख

फा कणयासाठी शाखाच टोक वकषवतजाचया वर उचलल व

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

आवषान शाख फा कला तयाचया तीवर वननािान सापणा

िरणीच काय पण आकाशही हािरत आह की काय

अस वाट लागल अनक पिाती तया धवनीचया

तीवरतमळ मचछाना यऊन खाली पडल

भगवान शरीकषटण आपलया शाखाचा वननाि

वाढवीत असतानाच पाथाान आपला िवितत नामक

शाखाचा धवनी वननािवला तया िोघााचया धवनी

वननािामळ बरहमकटाहाच आताा तकड होणार की काय

असच वाट लागल परचाड हलकललोळ माजला

सवनक अशव गज सगळ जागीच सतबि झाल तया

गोिळात भीमान आपलया पौडरक नामक शाखाचया

वननािाची भर टाकन जण आता परलयच होणार

असलयाचा साकत विला पाठोपाठ िमाराजान

lsquoअनातववजयrsquo नकलान lsquoसघोषrsquo व सहिवान lsquoपषटपकrsquo

अस आपापलया शाखााच वननाि तयाात वमसळन सवा

वननािाची तीवरता इतकी वाढवली की ती बरहमकटाह

भिन गली भगवतसमरणात असलला शषही िचकला

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

ितराषटरपतरााचया अातकरणाचा थरकााप

उडाला पााडवााचया शाखााच नाि ववरतात न ववरतात

तोच यविवरााचा रथ भरघाव वनघाला व िोनही

सनयााचया मिोमि यऊन वसथरावला यविवराानी

आपलया घनगाभीर आवाजात घोषणा कली ldquoजयााना

अजनही पकष बिलायचा असल तयााना पणा मभा आह

कौरव पकष अनयायय लढयासाठी उभा आह तर आमचा

पकष नयायय लढयासाठी उभा आह जयााना ह योगय

वाटत तयाानी आमचया पकषात याव व अयोगय वाटत

तयाानी कौरव पकषास जाऊन वमळावrdquo

यविीरााची ही आगळी वगळी घोषणा करतााच

काही कषण वनरव शााततत गल इतकयात ियोिनाला

िकका बसला कारण तयाचा सावतर भाऊ ितराषटराचा

िासीपतर lsquoययतसrsquo रणवशाग फा कीत विमाखान छाती पढ

काढन व ताठ मानन पााडवााचया पकषात आला तयाला

इतर सवा परषाथाापकषा िमा हा परषाथा अविक

महतवाचा वाटला ययतसचया सारकषणाची जबाबिारी

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

सवाचया सवा िाताराषटरााना मारणाऱया भीमावर पडली

ययतसचया या कतीन पााडवसनचा आतमववशवास वाढला

तर कौरवसनत नाही महटल तरी सवकतीचा नयनगाड

वनमााण झालाच ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत

होता तोवर एकवार सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर

टाकावी हया हतन अजानान भगवान शरीकषटणााना आपला

रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली अजन

सयोिय झालला नवहता सयोियाला अवकाश होता

अजान जवहा सगळी परवतसपिी सना नयाहाळ लागला

तवहा तयाची अवसथा कशी बिलत गली ह आपण

पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ५ वा

ययतस पााडवसनत सथीरसथावर होत होता तोवर एकवार

सवा परवतसपिी योिधयाावर नजर टाकावी हया हतन अजानान भगवान

शरीकषटणााना आपला रथ उभय सनचया मधय घणयाची ववनाती कली

भगवान शरीकषटणाानी रथ उभय सनासागराचया मधयावर आणतााच

अजानान परथम कोणाकोणाला वटपायच ह नयाहाळायला सरवात

कली ियोिन िःशासन इतयािी पाहता पाहाता कतवमयाावर नजर

गली मग शलयमामा गरकपाचाया गरदरोणाचाया तयााचा पतर

अशवतथामा आवण मग वपतामह भीषटमाावर अजानाची नजर वसथरावली

आपलया परातःसमरणीय आजोबााना पाहन अजानाचया मनाात

कालवाकालव सर झाली भीषटमााचा पोलािा सारखा विपपाड

पााढऱयाशभर वसतराातला िह जया रबाबात िनषटय सरसावन उभा

असलला पाथाान पावहला तवहा तयाचया मनात परथम भीषटमााचा

ldquoववजयी वहालrdquo हा आवशवााि आठवला अजानाला मी साागन तस

आचरण करणयास सााग वगर सगळा सावाि आठवला याचा अथा

भीषटम सवखषीन मरण पतकरणार होत तसच आपल गर दरोणाचायाही

जाणन बजन मतय सवीकारणार होत सवखषीन आतमिान करायला

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

वनघाललया हया महामनसक वडीलिाऱया माडळीनी अजानाचया मनात

चाागलीच कालवाकालव वनमााण कली तयाच सवााग शहारल

हातातलया गाणडीविनषटया वरची पकड सल झाली सवतला कसबस

साावररत भगवान शरीकषटणााना तो महणाला lsquoह कशवा महामना

वपतामह आचाया दरोण मामा शवशर नात ह सवा आमचयाच

कळातल आमहाला ववजयाचा आवशवााि िऊन सवत मरण

पतकरणयास वसदध झाललया वपतामहााचया अथााग मनाचा थाागच

लागत नाही अशा महान वपतामहााना व गरा ना मारन आमही

राजयसख भोगाव ह माझया मनात यइनास झाल आह िसर अस की

ह एकट मारन थााबताच यणार नाही हा सगळा गोतावळा वनपटावा

लागल तयाात ह सगळ तरणबााड नात मारायच मग तयााचया

कलवसतरयााच वाकड पाऊल पडायच महणज आिी तयााना मारलयाच

िोष माथी घयायचा आवण नातर यााचया वसतरयााचया वयवभचाराचा िोष

कळाला जडवन घयायचा शरादध घालायला कोणी उरणार नाही अशी

वसथती होणार महणज कळात अिमा वाढणार तयाात काय लाभ

आह वपतामह भीषटमाासारखया दरोणाचाया कपाचाया इतयािी सारखया

िमावनााना मारन राजयसख उपभोगणयाच मनाला इतक तापिायक

वाट लागल आह की तयापकषा ितराषटरान वनरोप पाठवन कळवल होत

तस वभकषा मागण काय वाईटrdquo अस महणन विगमढ झालला अजान

गाणडीव िनषटय रथातच ठऊन उवदवगन होऊन बसला

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

भगवान शरीकषटण कषणभर आवाक झाल तयााना

अजानाची कीव आली आपलया कणखर वाणीन त अजानाला

महणाल ldquoनको तया वठकाणी अवसानघात करन बसण तझया

सारखया ववजयी ववराला शोभत नाही मोठया जञानाचया गोषटी बोलन

असथानी सवतच िौबालय परकट कर नकोसrdquo तयावर अजान महणाला

ldquoनाही भगवाता ह मानवसक िौबालय नाही हा िमाववचार आह एकतर

ववशाल हियाचया वपतामहााचया रकतान हात बरबटवन घयायच मग

परचाड साहार करन आपलयाच लोकााचया रकतान हात बरबटवन

घयायच गरा चया रकतान हात बरबटवन घयायच तयापकषा वभकषा मागन

उिरवनवााह कलला काय वाईटrdquo तयाचवळी भगवान शरीकषटणााचया

चहऱयावर उमटलला उपहासगभा हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन

महणाला ldquo ह भगवाता माझी मनवसथती वदविा झालली आह माझया

मनात वनमााण झालला िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो

आह मला ता गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा

मनवसथती वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवाताानी कलला उपिश व

अजानाच परशन आपण पढील लखात पाह

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ६ वा

भगवान शरीकषटणााचया चहऱयावर उमटलला उपहासगभा

हासयाचा भाव पाहन अजान वरमन महणाला ldquo ह भगवाता माझी

मनवसथती वदविा झालली आह माझया मनात वनमााण झालला

िमासाभरम कपया िर कर मी तला शरण आलो आह मला ता

गरसथानी आहस ता कललया उपिशान माझी वदविा मनवसथती

वनवशचतच नाहीशी होईलrdquo

अस अजानान महटलयावर भगवान शरीकषटणाानी ह जाणल

की उपपलवयात साजय वशषटाईचया माधयमातन ितराषटरान कललया

मातरयदधाचा हा पररणाम आह याच वनराकरण कलया खरीज गतयातर

नाही ह जाणन भगवान शरीकषटण महणाल ldquoह नरोततम पाथाा वववकी

परष अशापरकारचा ववचार असथानी करीत नाहीत कारण तयाानी ह

नककी कलल असत की सविमााचरण ह वनरपकषतन व कतावयबदधीन

ईशवरासाठी करावयाच असत वयवकतगत सौखयासाठी नाही तला

तझया कषातरिमाापरमाण यदध करण अटळ आह आताा ता कोणतयाही

कारणान परत वफरलास तर ता भयालास हाच तयाचा अथा होईल तझी

ववजय नामावभिान परापत झालली कीती लयास जाईल ह तर होईलच

पण ता असच गहीत िरन चालला आहस की ता तयााना मारणारा व त

मरणार आहत तमहा पााडवााना ववजय वमळावा महणन भीषटम दरोण

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

कपाचाया इतयािी महायोदध इथ आल आहत अस तला वाटत काा

शवटी ह यदध आह काहीही घड शकत समज ता ह यदध कलच

नाहीस तर ह काय अमर होणार आहत काा यदध महणज एक घोर कमा

आह ह मलाही मानय आह पण ह कषवतरयोवचत िमायदध आह महणज

यदधाचा कताा ता नसन िमा आह ता कवळ वनवमततमातर आहस हया

यदधाचया वनवमततान िोघाानाही फायिाच आह मतयनातर सवगाभोग व

ववजयानातर राजयभोग पण पळन जाणयान तला यातल काय परापत

होणार आह तझी अपकीती तर होईलच पण पिोपिी अपमान

होईल अिमा घडणार तो वगळाच वभकषा मागायला गलयावर

अपमानासपि भीक मातर वमळल कारण वभकषा मागण हा काही

कषातरिमा नाही सविमााच थोडस पालनही महाभयापासन मकत करत

ह यदध काही अचानक उदभवलल नाही िता ितराषटराचया कपट

बदधीमळ ह उदभवल आह िमा व अिमा यााचा सतयाचया वनशचयातमक

बदधीन सािक बािक ववचार करनच आपण सवाानी हा यदधाचा

वनणाय घतला आह तयावळी आपत सवकीय भीषटम दरोण इतयािी सवा

लकषात घऊनच योजना आखणयात आलया आहत तो वनशचय महणज

सतय व सतय महणज lsquoईशवरrsquo मग आता परतयकष भीषटम समोर आलयावर

तझया मनाात ज भाव उमटल आहत त कषणभागर आहत सतय ह

शाशवत तर असतय ह अशाशवत बदधी वसथर कर महणज हया साभरमातन

बाहर यशील जडाचया िशानान भााबावन जायच काय कारण आह

विााच अधययन करन ता काय फकत मातरच आतमसात कलस मग

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

तयातलया उपवनषिाानी साावगतललया आतमजञानाच काय अर बाबा

वि ह वतरगणातमक आहत तयातील सतय फकत उपवनषि परवतपािन

करतात बाकी वि सगळ रज-तमातमक सख-िःखािीच वणान

करतात सखासाठी सवगााविफळााच कमा परवतपािन करतात महणन ता

तया मोहात टाकणाऱया ववषयााचया आिीन होऊ नकोस जो

ववषयााचया आिीन न होता कमा करतो तयाला सवगाािी भोगााची

आसकती वनमााण होत नाही तो वनतयमकत असतो फलापकषा न ठवता

कतावय पालनासाठी जर ता यदध करशील तर कोणतयाच पापाची तला

बािा होणार नाही तझया मनाात ज दवादव वनमााण झाल आह त कवळ

विाात वणान कललया वतरगणातमक ववषयाामळ झालल आह ता जर

विाात साावगतलला आतमानातम वववक सवीकारन तया

आतमानातमवववकाचा धयास िरशील व ववषयरप दवादवाचा तयाग

करशील तर तझी बदधी लगच वसथर होईल अर तहानलला जीव

जलाशया जवळ जाऊन जस तहान भागणया परत पाणी वपतो सगळा

जलाशय काही पीत नाही तदवत विातन फकत शाशवत तततव सवीकाराव

कमाफलाची आसकती न िरता कमा करणयाचा कमायोग विाानी

परवतपािन कलला आह विातलया पषटपासम मिर परलोभन

िाखवललया वचनाानी बदधीला मोह उतपनन होतो ह खर पण तया

मोहात न अडकता ता जर मन व बदधी यााच ऐकय सािशील तर तझया

वचतताला समतव परापत होईल हच तर योगाच सार आह तया समतवान

ता वसथतपरजञ होशीलrdquo

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

अजानान वसथतपरजञ महणज काय ह ववचारल भगवान

शरीकषटण महणाल ldquoवसथतपरजञ महणज सवाथाबदधीचा तयाग करन

तततवाविवत वववकान परापत झालल उवचत कमा करण आतता तझया

मनात वपतामह भीषटम गर दरोणाचाया इतयािीचा तझया हातन होणारा

मतय कलपन ज मोह माया ममता इतयािी भाव वनमााण झाल आहत

त ता सवतला शर िनिार व जता समजन झालल आहत जवहा

वसथतपरजञता नसत तवहाच अहाकारािी ववकार सवाथाबदधीन उतपनन

होतात सवाथाामळच ववषयसख घयावस वाटत तयालाच काम उतपनन

होण अस महणतात कामामळ बवदध ववचवलत होत मग तया

कामाचया वसवदधचया आड यणाऱया कोणतयाही कारणान करोि उतपनन

होतो मग मोहगरसतता यत महणजच ईशवराचा ववसर पडतो ईशवराचा

ववसर महणज समवतभराश समवतभराशान बवदधनाश बवदधनाशाची

पररणीती पराण नाशात होत परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही

तयाचया वठकाणी वसथर कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात

तयालाच जञान महणतात जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी

परष परमशवराला किीच ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग

किीच ववसरत नाही तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी

परष कशानच मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo

इतक साागन भगवान शरीकषटण थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ७ वा

परबरहमा खरीज काहीच सतय नाही तयाचया वठकाणी वसथर

कललया बवदधला वसथतपरजञ अस महणतात तयालाच जञान महणतात

जञानी व अजञानी यातला फरक हाच की जञानी परष परमशवराला किीच

ववसरत नाही तर अजञानी मनषटय वमरथया जग किीच ववसरत नाही

तयामळ जञान ह ससवाशर व पववतर आह जञानी परष कशानच

मोहगरसत होत नाही तो परबरहमाशी तािातमय पावतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण थोड थााबल ह आपण सहावया लखात पावहल

आताा पढ काय झाल त पाह

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता परबरहमाशी

तािातमयता सािण हाच जर जीवाचा परिान हत असल तर तया

वनशचयाला मी तयार आह तयासाठी मला या यदधाचया भरीस का

पाडत आहात आताा माझा अविकच गोिळ झाला आहकारण

कषटणा ता कमा परवतती साागतोस की कमा वनवतती साागतोस हच मला

समजनास झाल आह तवहा एक काय त वनवशचत सााग की जण करन

माझया मनाचा गोिळ नाहीसा होईलrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना वववहतकमापरवततीचया

आिार कमा करन कमा वनवतती सािायला मी साागत आह वववहत

िमााचरणाचया आिार कतावय महणन कललया कमााच फल ईशवराला

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

अपाण करण महणज वनषटकाम कमा हीच कमावनवतती सवा वववहत कम

ईशवराला अपाण करन शोक मोह रवहत राहन िमायदध करण महणजच

नषटकमया सविमााचरण ह इह व परलोकीचया सवा भयाापासन मकत

करणार आह हाच योग मी पवी वववसवान मनला साावगतला होता

वववसवानान इकषवाकला साावगतला होता मग परापरन तो कााही काळ

चालला पण पढ परापरा खावडत झालयान तो लपत झाला ता माझा

परमसखा महणन मी तला हा आज परत साावगतला आहrdquo

अजान महणाला ldquoह कस शकय आह वववसवानाचा काळ

उलटन अनक वष होऊन गलीत तझा जनम तर अलीकडचा तयमळ

ह सगळ ववसागत वाटत तयाचा खलासा करन मला वनःसाशय करrdquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना तझ व माझ यापवी अनक जनम

होऊन गल आहत ता परकवतचया आिीन झालयामळ तझया वठकाणी

ववसमती शोक मोह इतयािी जीविशन परापत होणार िमा वनमााण झाल

आहत तस त माझया वठकाणी नाहीत मी अजनमा अववनाशी व

परकतीचा वनयाता आह मी जनमाला आलो अस अववदयन गरासललया

जीवााना वाटत मी चराचरातलया सवा जीवााना यथाथा जाणतो तयााच

वनयातरणही मीच करतो मी तझ व माझ पवीच सवा जनम जाणतो तस ता

जाणत नाहीस मी अनािी अनात वनगाण सवासाकषी सवागामी

सवाातयाामी असलयाच जाणन ज मतपर होतात तयााना जीविशच पाप

वा पणयाच सवाभाववक गणिमा लागत नाहीत सामवहक सहजीवन

सरळीत व सखावह वहाव या उददशान मी गणकमााविवत चातवाणया

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

वनमााण कला आह त जरी गणकमााविवत असल तरी जो वनरपकषतन

माझया समरणात राहन माझया मननात माझयासाठी सविमााचरण करतो

तयाला माझी परापती होत असा मनषटय जरी इतर सासारी मनषटयासारखा

कमााचरण करताना विसत असला तरी तयान मनातन सासाराची

आसकती सोडलली असत परारबि परमाण मानन ववविवशात ज

वमळल तयात तो सातषट असतो तयान अदवत भावान दवष व मतसर रवहत

होऊन सवा कम मला अपाण करणयाची हतोटी साधय कलली असत

महणन तयाला कम करनही नषटकमया सािलल असत तो मतपरतन

गरा ना शरण जाऊन गरमखातन वमळणाऱया परोकषजञानान ववचारपरवण

होऊन आतमसखाचा परतयय घतो त आतमजञान तया जञाना इतक

पववतर काहीच नाही महणन ता सवत जञानरपी खडगान साशयाचा नाश

कर साकलप ववकलप रवहत सनयसत हो वनषटकाम कमायोग आचरन

यदध करrdquo अजान महणाला lsquoएकिा सनयसत हो महणतोस व लगच

कमायोगी हो महणतोस तर नककी काय करrsquo

भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना याचा अथा

असा की मनात जय-पराजय मी मारणारा व ह मरणार वका वा ह

मारणार व मी मरणारा अस ज साकलप अथवा ववकलप वनमााण होतात

तयााचयाकड पणा िलाकष कर कतावयबदधी जागत कर ईशवरीय काया

करणयास ततपर हो ही वचतताची समवसथती महणज साकषीरप

जञानवसथती थोडकयात महणज अहाकार रवहत होऊन वववहत व वनयत

कमा करण महणजच नषटकमया कमा व कतातव मला अपाण करन यदध

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

कर की तोच सानयास सानयास महणज मी कताा या जाणीवचा तयाग

करन ईशवरकताा व मी वनवमततमातर हया जाणीवतन सिाचारान फळाची

अपकषा न ठवता कलल कमा तोच कमासानयास बाहयिहाची रहाटणी

अपररहाया असलयामळ ती सविमाानसार सिाचारान व वनषटकाम बदधीन

करावी तोच कमायोग व कमासानयास तयानच माझी महणज परबरहमाची

परापती होत तया साठीच सदगरकपा लागत

आताा योगाभयासाववषयी थोड समजन घ योग महणज

सवचचिानाि रपाशी ऐकय सािण आपण सवतच सवतशी शतरतव

कस करतो त ऐक अहाकारान सवतला हया सवचचिानािरपाहन वभनन

समजण ह शतरतव आह अनात जनमााचया िहिारणमळ िह महणज

lsquoमीrsquo ही ववपरीत कलपना आपलया मनाात खोल रजलली असत

तयामळ तो िहाहाकार या सवचचिानािरपाहन सवतला वभनन

समजणयामळ फोफावत जातो हा िहाहाकार घालवणयासाठी गरभकती

व ईशवरभकती आवशयक असत इथनच योगाभयास सर होतो

गरवाचनावर वना व शरदधा ठवलयास योगसािनत कषट होत नाहीत

मनाला परसनन वाटल अशा पववतरसथानी िभाासनावर मगावजन व

मगावजनावर ितवसतर घालन समतल आसन घालाव तयावर

आसनसथ होऊन तयाग करणयास अतयात कठीण अशा अहाकाराचा

तयाग करन तयाग जमण कठीण असत महणन िलाकष करन

सदगरसमरण कराव मनात यणाऱया सवा ववचारााकड िलाकष कराव

हळहळ वचतत एकागर कराव मग धयानाचा अभयास करावा धयान जम

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

लागल की तन-मन िोनही ववसरन सदगर समरण होईल अशा

अभयासापरत याव मग शरीगरकपन ज घडल तयाचा अनभव घयावा

तयात शवासावर ववजय परापत होईल सािना करता करता अचानक

शरीराातगात हालचालीना जोर यईल पण न घाबरता सािना चाल

ठवावी हळहळ असा योगी मन व बदधी यााच ऐकय सािन माझी

वनगाण वनववाकार वनराकार वनशचल वनिोष वनतय व सवचचिानाि

सवरपाची अनभती घतो ही वनःशबि अवसथा असत हया वसथती

पयात यणयासाठी आहार ववहारािी वनयम काटकोर पाळाव लागतात

वनयमााच पालन करताना lsquoमी वनयमााच पालन करतोrsquo अशी अहाकारी

िारणा ठवलयास योगवसदधी परापत होत नाही सदगर माझयाकडन ह सवा

करवन घत आहत अशी अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच

उपयोग होतोrdquo इतक साागन भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच

भाव नयाहाळ लागल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ८ वा

सदगर माझयाकडन ह सवा करवन घत आहत अशी

अवयवभचारी िारणा झाली पावहज तरच उपयोग होतोrdquo इतक साागन

भगवान शरीकषटण अजानाचया चहऱयावरच भाव नयाहाळ लागल

ह ऐकन अजान महणाला ldquoह भगवाता मनाचया

चाचलतवामळ मला ह जरा कठीणच विसत मला माझी योगयता तवढी

विसत नाहीrdquo तवहा भगवात महणाल ldquoअर योगयतची काय खाण

असत की काय आपणच वनशचय करन मनाला हया अभयासाची

गोडी लावली की मन वतथ रम लागत हया मनाच तच तर ववशषटय

आह की त एकिा अनभवलल सख पनहा पनहा अनभवणयाची इचछा

वनमााण करत महणन तया मनाला हया बरहम रसाची गोडी एकिा वनमााण

कलीस की तझ काम झाल महणन ता तयाला माझया भकतीची गोडी

चाखव वनगाण वनववाकार परबरहमाचया वठकाणी मन एकागर करण

सरवातीला अहाकारी ववचाराानी व मनाचया चााचलयामळ कठीण जात

पण सगणोपासनचया अभयासान त साधय होत जनमजनमाातरीचया

सावयीमळ विसल तच सतय मानायची मनाची फार परातन सावय आह

ती एकाएकी बिलत नसत आज आतता मी जरी तला सगणात विसत

असलो तरी मी सगणही नाही वा वनगाणही नाही माझ सवरप शबि

रप रस गाि सपशा यााचया अतीत अस अनावि आह त शबिाात

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

साागता यत नाही त जयाच तयाला अनभवाव लागत जडसवरपाचा

lsquoजड व ववनाशी परतययrsquo नाहीसा झाला महणज lsquoसत-वचत-आनािrsquo

यााचा परतयय यतो हा परतयय आला महणज महणज अधयातम

अविभत आवििव व अवियजञ ह सवा मीच असलयाची अनभती यत

ह ऐकन अजानान ववचारल lsquoिवा मला ह साागा की

बरहम अधयातम कमा अविभत आवििव अवियजञ महणज नककी

कायrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoज पणा आह जयाला जनम-मतय

नाही ज अकषय आह ज वनतय व पररपणा आह विसत नसल तरी

उतपततीच पररणा सथान आह ज वसथर आह त बरहम अशा बरहमाची

वनरातर जाणीव ठवण ह अधयातम सवत न विसता बरहम जो आकार

वनमााण करत व जयाचयामळ वयवहार वनमााण होतो त कमा

पाचमहाभतााचया सासगाान ज जडतव वनमााण होत व नातर नाश पावत त

अविभत शरीरगरामाात (महणज शरीराात) जो चतनयपरष जयाला जीव

अशी साजञा विली जात व जो सवतच शरीर समजन अहाकारान सख

वा िःख यााचा अनभव घतो त अवििव जीव जवहा भकतीन मला

शरण यऊन गरकपन आतमवनविन करतो तयावळी अवििवाचा

महणजच अहाकाराचा उपशम करणारा मी महणज अवियजञ माझ

सावकषतव जीवाला परपाच भासवणयास कारणीभत होत अस जीवाला

वाटत परात तस नसन तया जीवाचया अजञानभराातीचा तो पररणाम

असतो याच अजञानभराातीमळ वकतयकजण मला मानतच नाहीत त

असरी परवततीच असतात मला तयााचा वा इतर कोणाचाही दवष नाही

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

अथवा कोणी वपरयही नाही मी सवााचया बाबतीत सम आह तथावप

अवयवभचारी भकतीन व अननयभावान मला भजणाऱयााच मला सााकड

पडत मग मी तयााचया योगकषमाची काळजी घतो तस पहाशील तर

माझी भकती अगिी सोपी आह तयासाठी माझ अखाड समरण करण

िह आपला नसन माझा असलयाची भावना करण माझ सगण चररतर

वाचण सतकतय करन तयाच कतातव सवतकड न घता मला अपाण

करण इतयािी नानाववि मागाानी माझी परापती सहज सोपी होत अजाना

सिाचारान ता ज करशील ज भोगशील त सवा मला अपाण कर

तयायोग तला कोणतही पाप लागणार नाही अशापरकार जो माझया

परमाात पडतो तयाचयाच परमाात मी पडतो अगिी िराचारी जरी

अननयभावान मला शरण आला तर मी तयाला ततकाळ सनमागाात

आणन माझया परापतीचा मागा सगम करन ितो पवा वासना व कलपना

ह या जनमाच मळ आह तला जर हया जनम-मतयचया फऱयातन मकत

वहावस वाटत असल तर मतपर हो माझी भकती कर वचततात अखाड

माझ धयान मनात माझ समरण बवदधत माझया आवसतकयभावनची

वसथरता व अातकरणाात वनववाकलपता असा मतपरायण झालास की

तला कोणतयाच कमााचा िोष लागणार नाही ता यदध करनही वनषटपाप

राहशील व अाती मलाच यऊन वमळशीलrdquo भगवान शरीकषटण इतक

साागन थोड थााबल

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ९ वा

अजान महणाला ldquoिवा ह करणयासाठी आपलया ववभतीची

सथान साागा महणज ववववि परकारचया वयवहारात आपल अनसािान

ठवण सोप होईलrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना अर मी

आज जरी तला सगणात विसत असलो तरी मी अनाविअनात

सवावयापी अजनमा जनम-मतयरवहत दशयादशय ववशवाचा महणजच

अवखल बरहमााडाचा सवामी आह ह सवा दक परतययी व भासमान होणार

ववशव महणज लोकालोक पवाताचया अलीकडच व पलीकडच अस

सवा ववशव महणज अथााग जलाशयावर उमटणाऱया तरागा सारख आह

महणजच मी सवातर परीपणा आह तर कोणतया कोणतया महणन ववभती

सााग तथावप तझया समािानासाठी काही ववभती साागतो ऐक बवदध

जञान कषमा सतय मन इतयािी सकषम भाव मीच आह सथलभावाात

चादर-सया मरदगण इादर बरहमिव ववषटण शाकर बहसपती कावताकय

सागर ॐकार अशवतथ नारि वचतररथ गािवा कामिन कवपल

इतयािी मीच आह काल मवहनयाामिला मागाशीषा ऋतामधय वसात

अशा माझया अनक ववभती आहत तयामळ तया वकतीही साावगतलया

तरी कमीच होतील थोडकयात काय तर सापणा ववशव मी फकत एका

अाशान वयापन उरलो आह तयामळ ता भिरवहत दषटीन माझयाकड

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

पाहायला वशकrdquo ह ऐकन अजानाचया मनात आल की शरीकषटण जर

परबरहम आह तर याचा परतयय यईल अस ववशवरप िशान िणयाची

ववनाती करावी तयामळ आपलयाला वनःशाकपण शरीकषटण साागतील

तयापरमाण वागणयाच िया तरी यईल असा ववचार करन अजान

भगवान शरीकषटणााना महणाला ldquoिवा ता विललया जञानामळ माझा

आपतषटााबददलचा मोह जरी गला असला तरी तझ ववशववयावपतव काही

कळलल नाही त तझ ववशववयावपतव पाहणयाची माझी इचछा आह मी

जर तया योगयतचा तला वाटत असल तर तवढा अनगरह ता माझयावर

करrdquo अजानाला चमाचकषानी त विसणार नसलयामळ शरीकषटणाानी तयाला

विवयदषटी परिान करन आपल ववशवरप परकट कल अजान जवहा तया

विवयदषटीन त रप नयाहाळ लागला तवहा तयाला शरीकषटणााना अनात

मसतक अनात मख अनात हसत अनात पाि व अवतपरचाड ववशाल व

तजसवी शरीर विस लागल मसतकावर असलल गगनचाबी अगवणत

मकट सशोवभत तजसवी व चादरासम शीतल अनक मख अजान

अवाक होऊन पाहतच रावहला पाहता पाहता तयाच लकष हळहळ

इतर मखााकड जाऊ लागल िवकषण कडील मख भयाकर व उगर विसत

होती अजान कषणकाल चरकला पण ियाान पाह लागला तयाला तया

मखाामधय कौरव व पााडव यााच सनय वगान ओढल जाऊन ववकराळ

िाढााखाली वचरडल जात असलयाच विस लागल तयाातच दरोणाचाया

व भीषटमाानाही वछनन वभनन होताना पाहन तयाची सहनशीलता सापली

तयाला सवतचया मतयची शाका यऊन तयान भगवाताला lsquoह काय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

िाखवत आहात मला वभववणयाचा तर आपला हत नाही नााrsquo अस

ववचारल भगवान महणाल नाही माझा ह िाखवणयामागचा हत

इतकाच आह की परतयकषात यदध करताना ता वनवमतत मातर होणार

आहस सवा सषटीचा उतपततीकताा व सावहारकताा जो काल तो कालही

मीच आह ह मी तला विवयदषटी िऊन िाखवीत आह अर िवाानाही

अगमय व अपरापत अस ह माझ अपवा िशान ता कवळ माझा परमवपरय व

आवडता भकत आहस महणन तला वनभाय वनवर होऊन यदध करता

याव यासाठी िाखवत आहrdquo तवहा अजानान त उगर िशान असहय

होऊन पनहाा मळरपाात परकट होणयाची ववनाती कली भगवान मळ

रपाात परकट होताच अजानान शरीकषटणााची मनःपवाक कषमा मावगतली

अजान महणाला ldquo ह शरीकषटणा तझ सामरथया व योगयता न जाणता

पवीपासन मी तझयाशी थटटामसकरी करीत आलो तझयाशी परतयक

गोषटीत सपिाा करीत आलो तयाबददल मला कषमा कर मी तला

मनापासन वािन करतोrdquo अस महणन अजानान शरीकषटणाला वारावार

वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला महणाल ldquoअर अजाना ता

आवण मी काही वगळ नाही ता माझा परमभकत महणन मी तला ह

ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप विाधययनान तपान यजञान

अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण शकय नाही त फकत

अननयभकतीनच साधय होतrdquo

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १० वा

ववशवरपिशान झालयावर कषमायाचना करन अजानान

शरीकषटणाला वारावार वािन कल तवहा भगवान शरीकषटण तयाला

महणाल ldquoअर अजाना ता आवण मी काही वगळ नाही ता माझा

परमभकत महणन मी तला ह ववशवरप िशान विल आह एरवही ह रप

विाधययनान तपान यजञान अथवा ततसम कोणतयाही सािनान विसण

शकय नाही त फकत अननयभकतीनच साधय होतrdquo

ह ऐकन अजानान ववचारल ldquoह शरीकषटणा तझया सगण

सवरपाची भकती शर की वनगाण ववशवरपाची भकती शर ह मला

समजाऊन साागrdquo भगवान शरीकषटण महणाल ldquoअजाना िहिारी

मनषटयाला माझया सगण सवरपाचया वठकाणी मन एकागर करण सोप

असलयामळ परमपवाक भकती करण सहज शकय होत ह ता सवतचया

उिाहरणा वरन समजन घ िहिारी जीवाला माझया अवयकत व

अतीवदरय ववशवरपाची भकती अशकय नसली तरी सहज साधय नाही

वनगाणाच धयान कस करणार वनगाणाच पजन कस करणार ज विसत

नाही भासत नाही अनभवास यत नाही वतथ मन वसथर कस करणार

जडिहाला वनगाणाच परम उतपनन होण कठीण असत सगणोपासनत ती

अडचण राहात नाही सगणोपासनन माझया ववषयी परम उतपनन होण

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

सोप जात परम उतपनन होऊन िहिारी जीव मतपर होऊन सवा कम

मला अपाण कर लागला की मीच तयाचया वचततात मनाात व बदधीत

वसथरता उतपनन करतो तयाला फारस कषट पड न िता तयाला या

भवसागरातन पार करतो मग तसा िहिारी हळहळ माझया वनगाण

सवावयापी सवरपाचा अनभव घऊ लागतो िहात असतानाच तयाला

वनववाकलप होऊन माझी परापती होत अजाना परमातमा आपलया

भकताासाठीच सगण सवरप िरण करतो वनगाण सवरपाच वनःसाविगि

जञान होणयासाठी सगणसवरपाला फार महतव आह या सवरपाला

कषतर व मला कषतरजञ अस साबोिल जात विाातिशाना खरीज इतर

िशानकार तयाला यथाथा जाण शकत नाहीत महणन बरहमसतर फार

महतवाच आह कषतर ह सववकार आह तयाात पराणपञचक

अातकरणपञचक ववषयपञचक जञानवदरयपञचक कमवदरयपञचक

पञचमहाभत व सतव-रज-तम ह तीन गण कषतराात अहाकारान महणज हा

माझा िह हया भावनन कायाावनवत झालल असतात त कषतरजञाचया

वठकाणी नसतात आतमानातम वववकान त कळत परकवत पासन

कायारप पिाथा होतात तर परष हा साकषीरपान काया-कारण-

रपािीचया परभावान उतपनन झललया गणााचा भोग घतो परकतीमळ

उतपनन झालला गणसाग अहाकारी जीवाला बऱयावाईट जनमास

कारणीभत होतो परष वनःसाग असतो याचा अथा कषतर व कषतरजञ

यााचया सायोगामळ जड व चतनयरप सषटी वनमााण होत तयाात अनात

परकार कषतरवभननता आह पण कषतरजञ एकच आह कषतरजञ महणज

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

आतमतततव ज सवातर सिा सम व अववनाशी आह परकतीला तस

सवतातर अवसततव नाही ह दढवनशचयान जाणता आल की परमपि परापत

होत आताा ता महणशील की वनःसाग आतमयाला साग कसा होतो कषतर-

कषतरजञ महणज काय गण महणज काय वकती व तयााचा बाि कसा

वशवाय परष गणातीत कसा तो कोणतया लकषणाानी जाणावा

इतयािी परशन तझया मनाात उतपनन होण अगिी सवाभाववक आह तर

काना-मनाला एक करन ऐक आतमतततव ह सवावयापी अखाड

असलयान कषतर तयापासन महणज कषतरजञापासन वभनन नाही समदर व

तयावरच तराग जस वभनन नसल तरी तया तरागााना आपण तरागच

महणतो समदर नाही तसच ह आह समदरावरच तराग व लाटा उतपनन

होतात व तयातच ववलय पावतात तसच ह ववशव भासमान होणार व

कषतरजञात ववलीन होणार आह ज शाशवत नाही पण विसत व भासत त

सवा कषतर ज शाशवत असन विसत जरी नसल तरी सवााच चतनय त

कषतरजञ अस समज गण महणशील तर त सतव रज व तम अजञान व

ववकषप यामळ कषतर सवतला माझया पासन महणज कषतरजञापासन वभनन

समज लागत तयामळ गणााचा बाि वनमााण होतो आता गणातीताच

लकषण ऐक आतमानातमवववकान परबरहमाला जाणन पराककमााचा दवष

न करता परारबिभोग भोगताना माझया समरणात राहन सख-िःखावि

समान मानणारा तो गणातीत मान-अपमान सख-िःख सातोष-खि

वपरय-अवपरय पाप-पणय वनािा-सतती इतयािी कोणतयाही परकारचया

दवादवाची बािा न होता माझया समरणात ववकषप उतपनन होऊ न िता कमा

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

करणारा गणातीत असतो तयाला सवतचया इचछा नसतात पण

माझयासाठी तो सवा वववहत कम ततपरतन करीत असतो तो गणातीत

व आतमजञानी असतो

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख ११ वा

अजाना वरागयाखरीज वचतताात आतमजञान दढ होऊ शकत

नाही वरागय महणज सासाराची अवनतयता समरणात ठऊन lsquoमी आवण

माझrsquo याचा पणा तयाग करन सतत आतमानातम वववकात राहण

सासाराचा वकष उलटा आह अशवतथ महणज ज अशाशवत आह तो हा

सासार ज विसत भासत त कालाातरान नासत हया अशाशवत

सासाराचमळ माया अजाना शव महणज कषणोकषणी बिलणारा महणन

अशवतथाच ह रपक आह मायच महतततव वर आवण वतरगणातमक

वासनााचया फाादया खाली आहत वासनााचमळ मायत आह महणन

मळावर घाव घालणयासाठी जञानरप खडग वापराव लागत जञानाला

पोषक िवी सापतती महणज सतवगणातील सतय तप िया व पाववतरय ह

मखय तयाला पोषक कषमा शााती सरलता आमवनतव अिाभ

ववरकती वनभायतव अधययनाची आवड कावयक-वावचक-मानवसक

अवहासा इतयािीची आवशयकता असत याला मारक असत ती असरी

सापतती तयाग कसला करायच त समजणयासाठी ऐकन ठव िाभ

मानीपणा गवा ताठा अहाकार करोि पशनय (महणज चहाडी-चगली

करणयाची वतती) सवाथा हाव इतयािी तमोगण आहत तयातही काम-

करोि-लोभ ह वतरगण महणज नरकाच दवारच समज अजाना ता िवी

सापतती घऊन जनमाला आलला आहस तयामळ िमाशासतर परमाण

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

मानन तयापरमाण वतान कर शासतरवववहत नसलल व सवतचया सवाथी

सोयीन ववषयसखासाठी कलल वतान इह व पर अिोगतीला कारण

होतrdquo

अजानान ववचारल ldquoिवा मग शासतरवविीला सोडन

कलल तझ यजन सावतवक राजस की तामसrdquo शरीभगवान महणाल

ldquoअजाना जीवाकडन कोणतही कमा शरदध वशवाय घडत नसत रजोगणी

व तमोगणी शरदधा अिपतनाला कारण होतात सावतवक शरदधावान पण

शासतरवविी न जाणणारा व सावतवक आहार ववहार करणारा माझ यजन

करील तर तही फलिायी होत वनरपकष वनःसवाथी अहाकार नसलला

माझयाववषयी आसथा असलला सिाचरणी महणज सावतवक तप

महणज वनःसवाथा बदधीची माझया समरणात सतत जोपासना करण

परतयपकाराची अपकषा न ठवता तसच िान करतो ही भावनाही न

ठवता कलल िान महणज सावतवक िान तयामळ सावतवक कमा ह

ईशसमरणात बरहमापाण करणयाचया वकरयमळ तप व पाववतरय उतपनन

होऊन इह-पर कलयाण सािन मोकष िणार असतrdquo अजान महणाला

ldquoिवा आता एक गोषट मला समजावन साागा की तयाग आवण सानयास

यात काय फरक आह शासतरवविीत सवाकमा ह वविी वनषिासह

परवतपािन कल आह सानयासाच सदधा अनक वनयम आहत

मतमताातरााचया गलकयात पवीचया शरवणाचा गोिळही डोकयात

आहच तयामळ तो िर वहावा हीच नमर पराथाना आह rdquo भगवान

शरीकषटण महणाल ldquo अजाना अर सानयास आवण तयाग यातला गवभात

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

अथा साागतो गरा कडन िीकषापरापत सािक घर कटाब यााचयासह

वनयतकमााचा तयाग करन जीवन बरहमापाण करणयाचया परवकरयत यतो

असा सािक बाहयत सानयासी विसत असला तरी सासार मोहातन

वनवतत झालला नसल तर तो खरा सानयासी नाही गहाविकााचया ववषयी

जरी ववरकती असली आवण पाचववषयातलया कोणतयाही रचीबाबत

जर ववरकती नसली तरी तो सिोष असतो पाच ववषय पणा तयागन तसच

आपण ववषय तयाग कला वह भावनाही मनात न ठवता जो मतपरायण

होतो तो खरा सानयासी महणज अपररगरह मखय अपररगरह महणज

माझया वशवाय काहीच नको असण माझया समरणाात िहिारण परता

वयवहार करन परारबिवशात ज परापत होईल तयात सातषट असण काया

कलशाचया भयान कलला तयाग महणज राजस तयाग मोहावशतन

कलला तयाग तामस

अजाना बदधीमान शभाशभाचा दवष न करणारा फलापकषा

न ठवता आवसतकयबदधीन कवळ कतावय महणन कमा करणारा खरा

तयागी असतो कमाफळाचा तयाग हा सापणा मानवसक असतो महणज

आपण कमा कल असा अवभमान तयाला नसतो मी व माझ ही

िरणाच लोप पावलली असली तरच त घडत कमाफलाचा तयाग न

करणाऱयाला बऱया-वाईट कमााच फळ भोगावच लागत कमा उतपनन

होणारी सााखयशासतराात जी पााच कारण साावगतली आहत ती ऐक

अविान महणज िह कताा महणज जीव करण महणज कमा पथकचषटा

महणज ववववि वकरया व पााचव िव शरीर मन वाणी नयायय वा

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

अनयायय कती व हत ह पााच कमााच पररक तीन पवहल त जञान महणज

जीवाला ज समजत त िसर महणज जया वसतच जञान होत ती वसत

वतसर महणज पररजञाता महणज जाणणारा कमााची अाग तीन पवहल

अाग कताा िसर कारण व वतसर वकरया जञान कताा व कमा यााचही

सावतवक राजस व तामस अस तीन भि आहत समदषटीच जञान

सावतवक भिदषटीच जञान राजस व सवाथाबदधीच जञान तामस वववियकत

वनयतकमा परीती वा दवष न ठवता कतावयभावनन वनरहाकार वततीन कमा

करणारा सावतवक कताा lsquoमीrsquoपणान व फलापकषा ठवन कमा करणारा

राजस कताा पररणामाचा ववचार न करता सवाथाबदधीन सवसामरथयााचया

जोरावर कलल अनयायय कमा करणारा तो तामसकताा

अजाना थोडकयात महणज अहाकार रवहत वनःसवाथाबदधीन

वनरपकषवततीन व कतावयततपरतन जो सवा कम बरहमापाण करतो तो

िहतयागानातर कोणतयाच कमाबािनात अडकत नाही बरहम-ईशवर-

आतमतततव ह जरी वगळ नसल तरी काल कमा व सवभाव यााचया

माधयमातन काया घडतच असत बरहमच ईशवराचया रपान सवा

परावणमातरााचया हियाात वास करन आतमतततवाचया माधयमातन चतनय

उतपनन करन शरीर चालवत आतमतततवच शरीरभावाचया आवशयक

गोषटी जाण शकत महणन गणकमा ववभागन सविमा हा सवभाव होतो

तयामळच शरीर परकती सवभावाचया माधयमातन कायाावनवत होत जर

ता माझया समरणात असशील तर बदधी जो वनणाय िईल तो माझा वनणाय

असल व जर ता अहाकारान वनणाय घशील तर तो परारबिभोग असल

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

तयामळ माझया समरणात ता जर यदध करशील तर तला कोणतही पाप

लागणार नाही पण जर ता अहाकारान मी यदधच करणार नाही अस

महणशील तर परकती तझयाकडन त करवन तर घईलच पण वर

पापाचा िनी होशील ता माझा परमवपरय भकत असलयामळ मी ह गहय

जञान तला साावगतल आह आताा तझा ता नीट ववचार करन तला ज

योगय वाटल त ता कर अजाना अर माझया भकतान जरी आपला हा

सावाि शरवण करन मनन कल तर तो सदधा उदधरन जाईल इतकच

नाही तर तो मला वपरय होईलrdquo ह ऐकन अजान भगवान शरीकषटणााना

नमसकार करन महणाला ldquo ह िवावििवा मी अगिी वनःशाक व

वनःसािह झालो आह ता साागशील तच मी आता करणार आहrdquo ह

बोलता बोलता अजानाच नतर पाणावल कणठ सदगि झाला कपाळावर

घमाववाि जमा झाल अागावर रोमााच उभ रावहल थोडकयात महणज

अजानाच अषटसावतवक भाव जाग झाल तयाची भावसमािीच

लागली तयाला भानावर आणणयासाठी भगवातान तयाला आवलागन

िऊन उठवल ततकषणी भानावर आलला अजान यदधासाठी सजज

झाला

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

शरीमदभगवदगीत ववषयी

लख १२ वा

अजान भगवातााचया उपिशा नातर यदधास उभा रावहला

तयाला आनाि झाला वगर वणान गीतत आलल आह आता हा

उपिश झालया नातर यदध सर झाल अस महाभारत साागत कारण

तयावळ पयात सयोिय झालला नवहता सयोिय होणया पवीच हा

सावाि झाला तयात साजय उवाच यत नाही अकरावा अधयाय यत

नाही कारण तो भगवाताचया लीलतला व काळाचा साकोच करन

कलला परकार होता यदध भमीवर इतर कोणालाही त समजलल नाही

साागणयाचा हत असा की हया सगळया सावािाला फार फार तर

अिाातास लागलला आह तवढा वळ तयााना सहजच वमळाला आह

कारण यदधाची जी आचार सावहता ठरली होती तयाात िोनही बाजानी

सरसनापती जोवर ववशष अनमती ित नाहीत तो वर यदध सरच

होणार नवहत हा एक भाग िसर अस की गीतत गरवथत कलल

अजानाच शलोक फकत ८४ आहत व शरीकषटणाच शलोक ५८४ आहत

गीतत एकण ७१० शलोक आहत माझया सारखया सामानय मनषटयाला

गीता वाचायला १ तास परतो महणज एक शलोक ५०७ सका िात

वाचन होतो तयामळ ५८४+८४= ६६८ शलोक ५७ वमवनटात वाचन

होणार भगवान शरीकषटण आवण अजान याचा हा सावाि आह तयामळ

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

तवढा वळ तर तयााना नककीच वमळाला असणार असो साागणयाच

तातपया काय की गीता रणाागणावर साावगतली गली परशन ववचारणारा

बवदधमान अजान होता व उततर िणार साकषात परबरहम होत तयामळ

खपच कमी वळ लागला असणार यदध सर झाल तयावळी ितराषटर

ववजयाचया िािीत होता पण जवहा भीषटम रणाागणावर पडलयाच

तयाला समजल तवहा तयाला अशी गरज भासली की ह काय व कस

घडल महणन तयान साजयाला पाचारण करन उदवगान ववचारल ldquo

िमाकषतर करकषतर rdquo हा पवहला शलोक यतो मग साजय साागायला

सरवात करतो जञानशवर महाराजानी जञानशवरीत अठरावया अधयायात

ldquoमहणौवन शरीवयासााचा हा थोर| ववशवा जाला उपकार| ज शरीकषटण उकती

आकार| गराथाचा कला ||१७०८||rdquo असा उललख कला आह कारण

ह सगळ वयासााचयामळ घडल आह तयाानी साजयाला विवयदषटी विली

होती साजयान ती हकीकत एकािशीला ितराषटराला साावगतली ती

वयासाानी गरवथत कली तयामळ उपरोकत सवा लखाामधय गीतचा भावाथा

घऊन सावाि वलवहलला आह माझया सारखया अपरबदध मनषटयान त

वलवहल आह उददश आपलया िमागराथाची मावहती वहावी हा आह

तयातन जञानशवर महाराज की ज परतयकष मानवीरपात अवतरलल परबरहम

त सवत अस महणतात ldquoया गीताथााची थोरी| सवय शाभ वववरी| जथ

भवानी परशन करी| चमतकारौवन ||७०|| तथ हर महण नवणज| िवी जस

काा सवरप तझ| तस ह वनतय नतन िवखज| गीताततव ||७१||हा विाथा

सागर| जया वनवदरताचा घोर| तो सवय सवशवर| परतयकष अनवािला ||७२

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

|| ऐस ज अगाि| जथ वडावती वि| तथ अलप मी मवतमाि| काई होय

||७३|| परी एथ अस एक आिार| तणवच बोल मी सिर| ज सानकळ

शरीगर| जञानिवो महण ||७५||rdquo तयामळ माझया सारखा यकवशचत मनषटय

काय वलह शकणार पण सदगरा चया आिारच मीही हा खारीचा वाटा

उचलणयाचा परयतन कला आह

आपण सवाानी मनपवाक वाचल हयाचा आनाि आह

जमल वततका गरसमज िर करणयाचा परयतन कला आह पण मानवी

तरटी राह शकतात तयामळ लखनात कठ कमी जासत आढळलयास

कषमा करावी काही सचना असलयास कपया वनःसाकोच वलहावया ही

ववनाती

~~~लखन सीमा ~~~~

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

परकाशकाच दोन शबद

२०१६ ह िषा ई सावहतयासाठी फ़ारच

उतसाहान सर झाल या िषााची सरिातच मळी वलओ

टॉलसटॉय पॉल बरनटन आवर मनसमतीन होत आह

धमााकड पहाणयाच तीन विविध दषटीकोन यात आहत

२०१५ मधय ई सावहतय मधन सत जञानशवर सत

तकाराम सत नामदि सत बवहरािाई सत

कानहोपातरा सत चोखामळा गीतारहसय भगिदगीता

अशा अनक मौलयिान गरराची ई वनवमाती करणयाचा

योग आला २०१६ ची सरिात बायबल मनसमती

पासन झाली आवर तयात करार बौदधमत जनधमा

जय पारशी िद उपवनषद अशा विविध धमाशासताची

भर पडािी असा योग वदसतो आह योग वदसतो अस

यासाठी महरतो की ही पसतक गलयािषीही आमही

कठ मददाम शोधायला गलो नवहतो शरी विजय पाढर

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

डॉ शरी अशोक धाड शरी अविनाश नगरकर शरी अरर

फ़डक शरी रतनाकर महाजन शरी फ़रावनसस आलमडा

शरी मधकर सोनािर शरी अशोक कोठार शरी अरर

काकतकर या ि इतर अनक विदवानानी ह सावहतय

मोठया विशवासान आमचया हाती सोपिल आवर

आमही फ़कत पोसटमनवगरी कली आमचया सदिान

परचड मोठया िाचकिगाान या सावहतयाचा आसिाद

घतला या महानभािाचया शरमाच काही परमारात चीज

झाल

ई सावहतय परवतषठान वनमाार झाल निीन

सावहवतयकासाठी एक वयासपीठ महरन त तसच आह

आवर तसच राहील साधारर ८० टकक पसतक ही

निसावहवतयकाचीच असतील पर समार िीस टकक

पसतक नािाजलली िाचकवपरयही असािीत महरज

िाचकाचा ओघ िाढता आवर िाहता रहातो

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

मराठीतलया महान परकाशकाचया

तलनत ई सावहतय अगदीच नगणय आह आवर

तयाचयाशी तलना िा सपधाा करणयाचा मानसही नाही

परत दजााचया बाबतीत मातर आमही तोडीस तोड राह

ह िषा अतयत दजदार करा कादबरया आवर कावय-

विनोद-शासत पसतकाच असल याची आमही गिाही

दतो

आपर या सावहतय यजञात यराशकती

इधन परिाि ही विनती आपलया ओळखीचया दहा

वकिा अवधक मराठी साकषराच ई मल पतत आमचयाकड

पाठिा आमही तमहाला आमच VIP सभासद कर

यावशिाय या कामात इतर अनक तरहानी आपर

सहभागी होऊ शकता िबसाईटला भट तर दतच रहा

खबीरपर पाठीशी उभ रहा मग बघाच काय काय

चमतकार घडतील त

आपल विशवास

टीम ई सावहतय

आपल विशवास

टीम ई सावहतय