लिचि खेती प्रविधी

ततर्थ राज देबकोटा

पररिय

• लिचि एक महत्वपुर्ण उष्र् प्रदेशीय फिफूि हो • यो फि नेपािमा मुख्यगरी तराइ क्षेत्रमा िगाइएको पाइन्छ • ताजा बोक्रा छोडाएर खाइन्छ • चिनबाट उत्पतत भएको हो • प्रिुर मात्रामा लभटालमन लि क्यािलियम फस्फोरि फिाम • िुकाएर पतन खान िककन्छ, जेिी िवणत रक्िी तथा आइिक्रीम बनाइन्छ • काठ तथा दाउराको रुपमा पतन उपयोग गररन्छ

जातहरु

हािापानी र माटो • िामुन्द्न्िक ितह देखी ८०० लमटर िम्मको उिाइमा उपयुक्त

• नेपािमा १२०० लमटरिम्म खेतत गरेको पाइन्छ

• बढी आिता भएको गरम ओलििो तथा हहउदमा ठण्डा हुने तर तुषारो नपने हुनुपदणछ

• फुिफुल्नको िागी फुिफुल्ने िमय भन्दा अगाडड ठण्डा हावापानी हुनुपछण

• फि ववकाश तथा पाक्ने िमयमा कम आिता भएमा फि फुट्ने हुन्छ

• प्राङ्गारीक पदाथण धेरै गहहरो र बिौटे दोमट माटो राम्रो हुन्छ

बबरुिा िगाउने समय तर्ा रोप्ने तररका

खाडिमा ३० के जज पाकेको गोबरमि माचर्को माटो लमसाएर खाडि सुने खाडिको बबिमा बबरुिा रोप्ने असार साउनमा रोप्नु पदथछ बबरुिा िगाउदा १०×१० लम िा ८×८ लम को दरुीमा रोप्न सककन्छ

प्रशारण गने विचध

िेअररङ्ग

३ महहनामा जरा आउछ र माउबोटबाट छुट्याउने र निणररमा ८ महहना जतत राखेपतछ िगाउनिाइ तयार हुन्छन

माघ देखख फागनु महहनामा गनण िककन्छ

तालिम तर्ा कााँटछाट

• लिचििाइ बषेतन हल्का काटँछाटको आवश्यक पछण

• लिचिको फुि नयाँ पािुवामा िाग्ने भएकािे

• उमेर बढैगएपतछ कडा काँटछाँटको आवश्यक पछण

• खन्द्टटएका रोग िागेका र िुकेका हाँगा हटाउने

मिखाद र हाल्ने तररका फि हटपेपतछ र फुिफुिपतछ २ पटक हाल्ने

फेदको वररपरर औहठ आकारमा मि हदनुपछण

लसिंिाइ छापो व्यािस्र्ापन तर्ा गोडमेि

• फुि फुिेदेखख फि हटटनिम्म लििंिाइको व्यावस्था गनुणपछण

• फिको ववकाश हुने िमयमा लििंिाइ र छापोको व्यावस्था भएमा फि फुट्ने िमस्या कम गनण िककन्छ

• छापोको िाचग पात पततङ्गर वा कािो टिान्द्स्टक को प्रयोग गनण पछण

• िमय िमयमा गोडमेि गनण पछण

फि टटप्ने र उत्पादन

• फुि फुिेको ६५ देखख ८० हदनमा फि हटटन तयार हुन्छ

• फि राम्रो िँग पाकेपतछ मात्र हटटनु पछण • बबहानपख फि हटटने • झुटपको िाथमा केहह भाग हाँगा र पातहरु िँग ैहटटने

• १० बषणको बोटबाट ८० देखख १०० के जी फि लिन िककन्छ

मुख्य समस्याहरु फि फुट्ने समस्या उच्ि तापक्रम तातो हावा कम आिता माटोमा चिस्यानको कलम िुक्ष्म तत्वको कमी िुख्खा पतछ पानी अचधक परेमा

तनयन्रणः • बोटको िररपरर छापो टदने • २ ग्राम बोरेक्स प्रतत लिटर पानीमा

लमसाएर छने • तातो हाबा िाग्ने टदशाततर तछटो

बढ्ने रुख िगाउने

गुदी खैरो हुने

• फि हटपेको २४ घण्टामा २० देखख ३० डडचि तामक्रम भएमा फिमा भएको पानीको मात्रा घहट गदुी खैरफ हुन्छ

• ककराको आक्रमर् तथा िोटपटक िे गदाण पतन गहुद खैरो हुन्छ

तनयन्रणः फि हटटदा क्षतत नपुयाणउने फि हटपेपतछ चििो ठाउमा राख्न े

रोग तर्ा कीरा

रातो लसिंदरेु रोग लिचिको पतेरो

धन्यवाद