નિ�દા�ાત્મક કસોટી

ડૉ. કેવલ અંધારિ�યા

અર્થ�• વિ�દ્યાર્થી��ઓન� અધ્યયનમાં રહેલ� કચાશન� તપાસ કર�� એટલે વિનદાન કર�ંુ. અને આ

તપાસ માટે ઉપયોગમાં લે�ામાં આ�ત� કસોટ� એટલે વિનદાનાત્મક કસોટ�.

• જે કસોટ� દ્વારા વિ�દ્યાર્થી��ઓને અભ્યાસમાં પડત� મુશ્કેલ�ઓ અને કઠિ(નતાઓ જાણ� શકાય છે તેને વિનદાનાત્મક કસોટ� કહે છે.

લક્ષણો• તેનો મુખ્ય હેતુ નબળા વિ�દ્યાર્થી��ઓને ઓળખ�ાનો છે.• તે સિસસિ1 કસોટ�ર્થી� અલગ છે.• સમગ્ર અભ્યાસક્રમને બદલે ચોક્કસ વિ�ષય�સ્તુ માટે કસોટ�ન� રચનાર્થીાય.• તેમાં સમય મયા� દા હોત� નર્થી�.• પ્રશ્નો વિ�દ્યાર્થી��ઓન� તાર્કિક:ક શક્તિ<ત, વિ�ચાર શક્તિ<ત, અને સમજ શક્તિ<ત

ચકાસ� શકે તે�ા હોય છે.• સરળર્થી� કઠિ(ન ક્રમે પ્રશ્નોન� રજૂઆત કર�ામાં આ�ે છે.

લક્ષણો• આ કસોટ� �ડે વિ�દ્યાર્થી��ઓન� કચાશ જાણ� શકાય છે પરંતુ તેના કારણો

જાણ� શકતા નર્થી�.• આ કસોટ� પર વિ�દ્યાર્થી��ઓએ મેળ�ેલ ગુણ મહત્ત્�ના નર્થી�.• આ કસોટ�માં વિ�દ્યાર્થી��ઓએઆપેલા ઉત્તારોનંુ વિ�શે્લષણ કર�ામાં આ�ેછે.

ઉપયોગિ�તા• વિ�ષય�સ્તુ સંબંધિBત કચાશ જાણ� શકાય.• વિ�ષય�સ્તુ સંબંધિBત વ્યક્તિ<તગત ર�તે કચાશ જાણ� શકાય.• કસોટ�ના પઠિરણામને આBારે,

• સલાહ- માગ� દશ� ન કર� શકાય છે.• ઉપચારાત્મક કાય� હાર્થી Bર� શકાય.• સિશક્ષક ભાવિ� અધ્યાપન વ્યૂહ રચનાઓ ઘડ� શકે.

• સિશક્ષણન� ગુણ�ત્તા સુBાર� શકાય.• વિ�દ્યાર્થી��ઓન� લઘુતાગં્રર્થી� દૂર કર� શકાય છે.

�ચ�ા�ા સોપા�ો1. વિ�ષય�સ્તુના મુદ્દાઓન� ઓળખ

1. �ગ� ખંડમાં વિ�દ્યાર્થી��ઓન� ભાગ�દાર�2. સિસસિ1 કસોટ�ના પઠિરણામ આBારે

2. વિ�ષય�સ્તુના મુદ્દાઓનંુ વિ�શ્લેષણ1. વિ�ષય�સ્તુના પેટા મુદ્દાઓ �ચ્ચે આંતઠિરક સંબંB સમજ�ા2. તે આBાઠિરત ક્રધિમક શ્રેણ� તૈયાર કર��3. શે્રણ�માં સરળર્થી� કઠિ(ન ક્રમ ગો(��ો.

3. કસોટ�નો વિ�કાસ