rasadi guna sambandha

Upload: shantu-shirurmath

Post on 06-Jul-2018

262 views

Category:

Documents


9 download

TRANSCRIPT

  • 8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA

    1/15

     

    RASADI GUNA SAMBANDHARASADI GUNA SAMBANDHA

    (Relation between Rasadi Gunas)(Relation between Rasadi Gunas)Rasa,guna,virya,vipaka & prabhava are

    dependent on dravya

    The inter-relationship of these are explained

    on scintific basis by four rules

  • 8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA

    2/15

     

    First rule (Rasabaladhikya)First rule (Rasabaladhikya)

    Sheetam dravyam viryena yad dravyam madhram

    rasapakayo :|

    Tayoramla yadushnam cha yad dravyam katukamtayo:||

    Tesham rasopadeshena nirdeshyo gunasangraha:|

    iryatoaviparitanam pakataschopadekshyate ||!Ref-c"su" #$%'-$(

  • 8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA

    3/15

     

    )enerally madhura rasa dravyas *ill undergo madhura

    vipaka & are sheeta virya

    Then amla rasa dravyas *ill undergoes amla vipaka & are

    ushna virya

    +avana rasa dravyas *ill undergoes madhura vipaka & are

    ushna virya

    atu rasa dravyas *ill undergoes katu vipaka & are ushnavirya

    Tikta kashaya rasa dravyas *ill undergoes katu vipaka &

    are sheeta virya

  • 8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA

    4/15

     

    Seond rule (Sa!ana Bala Sa!bandha)Seond rule (Sa!ana Bala Sa!bandha)

    Rasa vipakastou virya prabhavasthanyapohati |

    alasamye rasadinam iti naisargikam balam ||

    !Ref-."/"S0 1%#'(2hen rasadi padarthas are having e3ual strength

    then rasa is subsided by vipaka,vipaka is subsided

     by virya,virya is subsided by prabhava

  • 8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA

    5/15

     

    For e"a!#leFor e"a!#le

    4adhura vipaka of pippali subsides katu

    rasa & acts as vrushya

  • 8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA

    6/15

     

    For e"a!#leFor e"a!#le

    5ue to ushna virya rihat 6anchamula acts

    as vatashamaka by subsiding tikta,kashaya

    rasa & katu vipaka

  • 8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA

    7/15

     

    For e"a!#leFor e"a!#le

    5anti acts as rechaka due to prabhava by

    subsiding katu rasa,katu vipaka & ushna

    virya"

  • 8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA

    8/15

     

    $hird rule (%isha!balasa!bandha)$hird rule (%isha!balasa!bandha)

    inchid rasena kurute karma viryena

    chaparam |

    5ravyam gunena pakena prabhavena cha

    kinchan|| !R78- 9"S"#$ & ."/"S0 1%#-#(

    .l*ays stronger defeats *eaker in that *ay

    in rasadi gunas *hich one is po*erful that

    *ill defeats others & make their action"

  • 8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA

    9/15

     

    For e"a!#leFor e"a!#le

    Raktarka pushpa is raktapittahara due to

    madhura,tikta rasa by subsiding katu vipaka

    & ushna virya

  • 8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA

    10/15

     

    Shunthi is vrushya due to madhura vipaka

     by subsiding katu rasa & ushna virya

  • 8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA

    11/15

     

    .malaki is amla rasa,madhura vipaka &

    sheeta virya then also it acts as tridosha

    shamaka due to its prabhava

  • 8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA

    12/15

     

  • 8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA

    13/15

     

    Fourth rule (indi&idual ations)Fourth rule (indi&idual ations)

    irudha api cha anyonyam rasadhya

    karyasadhane |

     ;avashyam syu: vidhatasya gunadosha

    mitho yatha || !R78-."S"S0

  • 8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA

    14/15

     

    For e"a!#leFor e"a!#le

    )uduchi > 

    5ue to tikta rasa acts as kaphapittahara

    0shna virya acts as vatahara

    4adhura vipaka acts as vrushya

    6rabhava acts as vataraktanashaka

  • 8/17/2019 RASADI GUNA SAMBANDHA

    15/15