ई साहितय परतिषठान

ldquoबहिणी मिण फ़डकिी धवजाrdquo ि पसिक ववनामलय वाचनासाठी आि तयावर सवााचा कायदशीर अधिकार आि या पसिकािील सवव साहितय ि ववववि वबसाईटसवरन घिल आि तया तया वबसाईटसच आमिी आभारी आिोि ि पसिक जासिीि जासि लोकााना वाटणयाच अधिकार व जबाबदारी आमिी आपलयाकड दि आिोि

ई साहितय परतिषठान ि नवीन लखक कवीाना जासिीि जासि वाचकाापयाि पोिोचणयाच सािन आि िसच समार दोन लाख वाचकाासाठी दजदार साहितय ववनामलय तनयममिपण ममळणयाच सािन आि समार दोन लाख मराठी वाचक ई मल दवार व वबसाईटदवार ई साहितय परतिषठानचया पसिकााचा आसवाद घि असिाि

भावारव जञानशवरी छतरपिी मशवाजी शाभराज मावळ वववकानाद सावरकर जािककरा आहद ववषयाावरची पसिका िी िरण मराठी मलाापयाि आणणयाचा काम ई साहितय परतिषठान करिा दर आठवडयाला नवनवीन पसिका परकामशि करणारया ई साहितय परतिषठानला आपलया सिकायावची गरज आि

नवीन साहितयासाठी

नवीन वाचकाासाठी

मराठीला नवीन कषितिजााशी नणयासाठी

कळकळीची ववनािी

आजचा काळ जागतिकीकरणाचा आि जागतिक ककिीचया ववदवानााच साहितय आिा सिजासिजी उपलि िोि आि तयाचबरोबर आपलयाकडील मिान ववचारवािााच ववचारिी जगभर पसरि आिि

२३०० वषा जनया असललया मराठी भाषििी जञानोबा िकारामाासारख मिान साि आिि तयााच साहितय जागतिक दजावच आि ि साि मोठमोठया गोषटी अगदी सिज साधया भाषि साागिाि कलीषट भाषि बोजड करन साागि नािीि मग तयाचा भाषाािर वाचन अमररकिल ववदवान जी पसिका मलहििाि िी जगभराि बसट सलर िोिाि गददव टागोराानी नोबल पाररिोवषक ववजिी गीिााजली मलहिणयाआिी िकारामााच अभाग वाचल आणण बागालीि भाषाािररि कल गददव रववादरनारााच बाि सतयदरनार ि पहिल भारिीय ICS सनदी अधिकारी ि १८७१ साली अिमदनगर सािारा पण आणण माबई भागाि िोि तया काळाि तयाानी िकारामााच अभाग वाचल आणण ि परभाववि झाल तयानािर तयाानी व तयााच भाऊ रववादरनार याानी िकारामाचया अनक अभागााच ldquoिकोबाrdquo या नावान बागाली व नािर इागरजी भाषाािर कल व याच परभावाखाली तयाानी गीिााजली मलहिली गीिााजलीचया अनक कवविाावर िकारामााची छाप आि गीिााजलीच इागरजी भाषाािर वाचन तयटस िा इागलीश कवी परभाववि झाला तयािल मानविावादी आणण भिदयावादी िततवजञान ि लोक पररमच वाचि िोि एका वषाविच तयाची फ़र च जमवन आदी दिा भाषााि भाषाािर झाली खदद गाािीजीानी िकारामाचया अभागााच भाषाािर कल

पण आमिी मराठी माडळी मातर िकाराम आणण जञानशवर शाळिलया पसिकाि नाईलाजान वाचिो आणण नािर तिकड वळनिी बघि नािी जया िकाराम मिाराजाानी छतरपिीानी पाठवलला नजराणा नमरपण नाकारला आणण मिाराजााना िातरिमावचा उपदश कला ि िकाराम मिाराज आपलयासाठी िजारो अभागााचा नजराणा ठवन गल आिि तयािली परतयक ओळ शद मिणज जीवनाचा मागव दाखवणारा परकाश झोिच आि पण िा नजराणा आपण पण नाकारि आिोि

ममतरिो मराठीिल अस अनमोल सािसाहितय आपलया परतयकाचया घरी असल पाहिज वाचनाि असल पाहिज आणण आचरणाि आल पाहिज कारण आज जग आपलया या खजजनयान शरीमाि िोि आि आणण जर आपण िा खजजना रददीि टाक िर आपलयासारख कराट आपणच ठर ि पसिक आपलया जासिीि जासि ममतरााना आणण नािवाईकााना पाठवा परतयक मराठी माणसाला ि ममळ द

सािसाहितय ववनामलय आि अमलय आि यणारया वपढयााना नवा मागव दाखवणयाची िमिा याि आि

चला िर लागा कामाला करा फ़ॉरवडव परतयक मराठी माणसाचया लपटॉप टलट डसकटॉपवर आणण मोबाईलमधय सािााची गारा असली पाहिज

आपल नमर

टीम ई साहितय

अनकरम

साि बहिणाबाई साि करा

बहिणाबाई मराठी ववकीवपडडया

Bahinabai Wikipedia

कराातिकारी साि बहिणाबाई शामसादर सोननर (परिार)

वारकरी धवजा बहिणाबाई शरीराग गायकवाड (लॉग)

बहिणाबाई मािवी का ट (मिाराषर टाईमस)

Sant Bahinabai Hindupedia

साि बहिणाबाईच अभाग

साि बहिणाबाई

शक १५५१

बहिणाबाईचा जनम वदळचया पजशचमकड वजापर िालकयािील दवगाव (रागाऱयाच) यर झाला तयााचया आईच नाव जानकी व वपतयाच नाव आऊजी कलकणी बहिणाबाई या वारकरी सापरदायाचया शवटचया साि कवतयतरी तयााच लगन वयाचया तिसऱया वषीच झाल तयााचा नवरा बबजवर िोिा तयाच वय िीस वषावच िोि तयामळ बहिणाबाई यााचया वाटयाला जासिच दख आल

एकदा साि िकारामाचा अभाग तयााचया वाचनाि आला बहिणाबाई यााचया वाचनाि आला बहिणाबाईनी साि हदवस िकाराम मिाराजााचा धयास घिला सािवया हदवशी तयााना िकाराम मिाराजााचया सवपन-सािातकार झाला

िकारामदप घऊतन परतयि

मिण पववसि सााभािीज

ठववलया कर मसिकी बोमलला

मातर सााधगिला कणवराधरी

िवषिााची जस आवड जीवन िसा वपाड पराणववण िया

बहिणी मिण िि िकोबाच ठायी

ऎकोतनया दिी पद तयााची

httpwwwsantkathacomsant-bahinabaiphp

बहिणाबाई

ववकीवपडडया

जनम (इस १६२९३० (शक १५५१) ndash मतय २ ऑकटोबर १७००) साि िकारामााचया समकालीन पढचया वपढीिील वारकरी सापरदायािील मराठी सतरी साि कवी आणण साि िकारामााचया मशषया

सतरी साि मामलकिील अगरसर मकिाबाई कानिोपातरा जनाबाई वणाबाई आककाबाई

मीराबाई याासि बहिणाबाईच सरान मानाव लागल

जीवन

बहिणाबाईचा जनम गोदावरीचया उतिरस घषणशवराचया पजशचमस वजापर िालक यािील दवगााव (रागाऱ याच) यर शक १५५१ मध य रामामिण कटाबाि झाला तिच या आईच नााव जानकी व वपत याच नााव आऊजी मािा-वपत यानी तिचा वववाि वयाच या पाचवया वषी तयाच गावािील पाठक कटमबाि लावला

साि बहिणाबाईना लिानपणापासनच परमारावची व भकिीची ओढ िोिी करा ndash कीिवन पराण-शरवण आणण सत परषााची सवा याि साि बहिणाबाई रमली िोिी पण तिची सासारावरील आसक िी कमी िोवन परमारीक वतिी वाढि गली घरची गरीबी म शिणाचा अभाव िरीिी समािानी वतिी व सािवतिीला साजशी पाणडरागाची ओढ मनाि िोिीच अखाड नामसमरण चाल अस शिाि काम कररि असिानािी िा भजकिभाव अभागाच रपान तिचया मखािन बािर पड

पढ कोल िापर वास िव याि जयराम स वामीच या करा कीिवनान साि बहिणाबाईच या मनावर परभाव पडला िी रोज िकोबाच अभाग म िण लागली व िकोबाच दशवनाचा ध यास घिला तिला िकोबारायाना सदगर करन त यााच अनगरि व आमशववाद य यावयाचा िोिा म िणन रातराहदवस िकोबाच अभाग मिणि त यााच ध यान कर लागली शवटी कातिवक व ५ शक १५६९

रोजी िकोबारायानी स वप नाि यवन गरपदश हदला बहिणाबाईच सार जीवन गरबोिामळ बदलन गल तिन आपल गद साि िकाराम मिाराज व तयााचीहि गदपरापरा आपलया अभागााि वणवन कली आि

तयााच वणवन करिाना गलया शिकािील एक शरषठ सनि सनिचररतरकार आणण शरी गजानन ववजयकि सनिकवी दासगण मिाराज मलहििाि

पिा कवढा अधिकार

ऋणण तिचा परमशवर

या साधवीची समािी शऊर या गावी आि

चमतकार

अस साागिाि की तयााना तयााचया पवीचया िरा जनमााच समरण िोि या साधवीचया चररतरािील एक परसाग जञाि आि िो असा नमापरमाण एकादशीचया वारीकररिा पाढरीला तनघाललया असिाना तयाना अचानक राडी वाजन िाप भरलापराि पाणडरागाचया भटीची कवढी िळमळ की तयानी अागावरचया फाटकया घोगडीला ववनािी कली िी माझी िडिडी िातपरिी िझयाजवळ ठव एवढी वारी करन यईन आणण मग माझा भोग भोधगन िी घोगडी तयानी एका झाडावर ठवली व तया वारीस तनघन गलया तया सखरप परि यईपयवनि ि झाड िीव भरलयामळ रडरड िालि िोि

httpmrwikipediaorgwikiE0A4ACE0A4B9E0A4BFE0A4A3E

0A4BEE0A4ACE0A4BEE0A488_E0A4AAE0A4BEE0A4A0E

0A495_(E0A4B8E0A482E0A4A4)

Bahinabai

Wikipedia

Bahinabai (1628ndash1700 AD) or Bahina or Bahini is a Varkari female-saint from

Maharashtra India She is considered as a disciple of another Varkari poet-saint Tukaram

Having been born in a brahmin family Bahinabai was married to a widower at a tender age

and spent most of her childhood wandering around Maharashtra along with her family She

describes in her autobiography Atmamanivedana her spiritual experiences with a calf and

visions of the Varkaris patron deity Vithoba and Tukaram She reports being subjected to

verbal and physical abuse by her husband who despised her spiritual inclination but who

finally accepted her chosen path of devotion (bhakti) Unlike most female-saints who never

married or renounced their married life for God Bahinabai remained married her entire life

Bahinabais abhanga compositions written in Marathi focus on her troubled marital

life and the regret being born a woman Bahinabai was always torn between her duties to

her husband and her devotion to Vithoba Her poetry mirrors her compromise between her

devotion to her husband and God

Early life

Bahinabai has written an autobiographical work called Atmamanivedana or Bahinibai

Gatha where she describes not only her current birth but also twelve previous births The

first 78 verses of the total 473 trace her current life

As per the account she was born in Deogaon(Rangari) or Devgaon(R) near Ellora or

Verul in northern Maharashtra where she spent her childhood Her parents Aaudev

Kulkarni and Janaki were brahmins the Hindu priest class and considered their first child

Bahinabai as a harbinger of good fortune Bahinabai started reciting the names of God from

an early age while playing with her mates

Bahinabai was married at the age of three with a thirty-year-old widower called

Gangadhar Pathak who she describes as a scholar and an excellent jewel of a man but

stayed with parents until she reached puberty as per the custom When Bahinabai was

about nine years old she with her parents and husband had to leave Devghar due to a

family dispute They wandered with pilgrims along the banks of river Godavari and begged

for grain as customarily wandering holy men do They visited Pandharpur the city which

hosts the chief temple of Vithoba in this period By the age of eleven she with her family

finally settled in Kolhapur She was subjected to the demands of married life at this age

but she was not into it

Later life

Bahinabai reported visions of the Varkaris patron deity Vithoba pictured

In Kolhapur Bahinabai was exposed to Hari-Kirtana songs and tales from the

scripture Bhagavata Purana Here Bahinabais husband was gifted a cow who soon gave

birth to a calf Bahinabai reports a spiritual encounter with the calf The calf in Varkari

literature symbolizes a person who has attained the highest state of yogic concentration in

the previous birth but due to some fault is forced to take birth as a calf The calf followed

Bahinabai wherever she went Bahinabai with the calf also attended the Kirtana of the

famed swami Jayaram Jayaram patted heads of the calf and Bahinabai When Bahinabais

husband heard of the incident he dragged Bahinabai by her hair beat and tied her up in the

house Following this the calf and the cow gave up food and water leading to the formers

death At its burial Bahinabai fainted and lay unconscious for days She awoke with her first

vision of the Varkaris patron deity Vithoba and later of her contemporary poet-saint

Tukaram Following the incident she had another vision of the duo that revived her from

the sorrow of the calfs death In these visions Tukaram fed her nectar and taught her the

mantra Rama-Krishna-HariThereafter Bahinabai pronounced Tukaram as her guru[7] In

her visions Tukaram initiated her into the path of bhakti (devotion) and instructed her to

recite the name of Vithoba Some people considered her behaviour as a sign of madness

while others considered it a mark of sainthood

Bahinabais husband dissuaded her by saying that she being of a Brahmin should not

listen to the lower caste Shudra Tukaram However Bahinabai did not find happiness in the

life of a dutiful wife and turns to bhakti at the same time serving her husband As her fame

spread her husband is portrayed to have been jealous of the attention Bahinabai received

Her hot-tempered husband is reported to have abused beaten and confined Bahinabai to

the cattle-shed When all methods fail to deter her he decided to leave Bahinabai who was

three months pregnant at the time However he could not do so as he suffered a burning

limbs sensation lasting a month on the day of departure Finally he repented and was

convinced of Bahinabais faith and devotion to God At the same time Bahinabai realized

her neglect of her husband and decided serving him was more important than devoting

herself to (another) god Bahinabai writes

Ill serve my husband - hes my god

My husbands my guru my husbands my way this

is my hearts true resolve

If my husband goes off renouncing the world

Pandurang (Vithoba) what good will it do me to live among men

My husbands the soul Im the body

My husbands the water Im a fish in it

How can I survive

Why should the stone god Vitthal (Vithoba)

and the dream saint Tuka (Tukaram)

deprive me of the happiness I know

The family of Bahinabai went to Dehu the home-town of Tukaram and paid their

respects to him Here the brahmin Bahinabais acceptance of the lower caste Sudra

Tukaram as her guru agitated local brahmins which led to harassment of the family and

threatening of ostracism In Dehu Bahinabai gave birth to a daughter who she named

Kasibai But she was distressed and mediated suicide Tukaram in her vision stopped her

and blessed her with poetic powers and prophesied that she would have a son who was a

companion in her previous birth thus Bahinabai is believed to have started composition of

poetry the first of which were dedicated to Vithoba Consequently she had a son who she

named Vithoba the exact time of his birth is not provided but he is mentioned in a later

part of her autobiography

Finally the family moved to Shirur where Bahinabai practised a vow of silence for a

while In 1649 on Tukarams death Bahinabai revisited Dehu and fasted for eighteen days

where according to the traditional account she was blessed with a vision of Tukaram again

She then visited the saint Ramdas and stayed in his company until his death in 1681

Afterwards she returned to Shirur

In last sections of her autobiography Bahinabai says she has seen her deathShe

prophesied her death and wrote a letter to Vithoba her son who had gone to Shukeshwar

to perform last rites of his wife On her death-bed Bahinabai told Vithoba (her son) that he

had been her son throughout her twelve previous births and also in her current (thirteenth)

birth which she believed was her last Further she narrated the tale of her twelve previous

births which are recorded in her autobiography She died in 1700 at the age of 72

Literary works

Apart from her autobiography Bahinabai composed abhangas which deal with

various subjects like praise of god Vithoba Atman Sad-guru sainthood Brahmanhood and

devotion Bahinabais abhanga compositions also focus on her troubled relationship with

her husband the conflict between husband and wife and to certain extent its resolution

She even portrays her husbands hostile and harmful feelings with empathy Unlike many of

the woman-saints of the period Bahinabai remained married her entire life dutifully serving

her husband balancing her roles pativrata (a devoted wife) and virata (the detached)

Bahinabai does not revolt against social traditions and believed denouncement of the world

is not the solution to a womans suffering Her poetry reflects her compromise between her

devotion to her husband and her god Vithoba

Bahinabai also comments on the duties of a married woman Some abhangas extol

the merits of a pativrata others advocate pure devotion to God which may lead to the ire of

society Others advocate the compromise She also speaks of pravrtti (action) and nivrtti

(quiescence) personified as wives of manas (the mind) Both of them argue over their own

superiority winning a particular moment in the debate and finally reconciling and together

directing the mind to its ultimate goal In her own life Bahinabai sought to balance these

two pravrtti - the duties of a virtuous wife and nivrtti - renunciation of the world

Bahinabai sometimes curses his fate of being born as a woman which author Tharu

interprets as her scepticism her rebelliousness and her insistent refusal to abandon her

aspiration for the truth She regrets her female birth as she was kept away from the

knowledge of the holy scriptures like Vedas and sacred mantras by the male-dominated

brahmin society Bahinabai sings in her abhanga

The Vedas cry aloud the Puranas shout

No good may come to woman

I was born with a womans body

How am I to attain Truth

They are foolish seductive and deceptive -

Any connection with a woman is disastrous

Bahina says If a womans body is so harmful

How in this world will I reach Truth

At times Bahinabais abhangas call out to her god Vithoba (Panduranga Hari) to help

her to balance her twin roles Bahinabais wisdom can be summed up in her words as A

womans body is a body controlled by somebody else Therefore the path of renunciation is

not open to her Bahinabais philosophy reveals the social status of the seventeenth

century Indian woman who was supposed to no existence apart from her husband

She has also composed a text called Pundalika-Mahatmya which details the legend

of Vithoba and devotee Pundalik a central figure in Varkari tradition

कराातिकारी साि बहिणाबाई

शामसादर सोननर

दतनक परिार सखदा October 3 2013

भारिीय समाजमनावर वणववयवसरची आणण सतरी-पदष भदभावाची मगरममठी घटट िोिी अशा कालखाडाि साि बहिणाबाई पाठक याानी कलल िाडस खऱ या अरावन कराातिकारी मिणायला पाहिज खर िर िमाम जसतरयााचया मनाि खदखदणाऱ या आकरा दनाला तयाानी आपलया किीिन वाट करन हदली रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईनी तया काळी िदर समजलया जाणाऱ या कणबी िकारामााचा अनगरि सवीकारावा ि कवढ िाडस पिीचा ववरोि झगारन न दिा तयालािी आपलया भकिीचया वाटवर चालणयास भाग पाडणारी तयााची पररपकविा खऱ या अरावन अधिक ठळकपण परतिबबाबबि िोि तया बहिणाबाईचया कराातिकारी वयजकिमततवाचा घिलला िााडोळा

वणववयवसरचया घटट मगरममठीि अडकललया समाजाला मकि करणयासाठी साि नामदव आणण जञानदवााचया पढाकारान वारकरी सापरदायाची वाट अधिक ववसिीणव झाली सतरी-शदरााना वदान नाकारलला अधिकार ममळवन दणयाच िाडसी पाऊल वारकरी सापरदायान उचलल अरावि

िी वाटचाल करणाऱ याामधय वणववयवसरच चटक बसललयााचा अधिक भरणा असला िरी समाजाचया सवव घटकााचा तयाि समावश िोिा मिणज चोखोबाासारखा गावकसाबािर वाढलला सािकवी जजिकया अधिकारान वारकरी सापरदायाि वावरि िोिा तििकयाच अधिकारान दवळाचया गाभाऱ याि पजापाठ करणार रामाहमण कळािील पररसा भागवि वारकरी सापरदायाशी एकरप झाल िोि कदाधचि िाच भदाभद भरम गाडन टाकणारा ववचार साि बहिणाबाईना भावला असावा मिणनच तयाानी तया काळाची समाज वयवसरची का पणा िोडन समिचा जागर घालणाऱ या वारकरी सापरदायाि सिभागी िोणयाचा तनिावर कला असावा

वदाानी सतरी-शदराहदकााना वद अधययनाचा अधिकार नाकारला िोिा मातर शदर मिणन गणलया गललया िकारामााना बोचणारी िी जाणीव तयाानी आपलया अनक अभागाािन मााडली

इिकच नवि िर ज वद अधययनाचा अधिकार साागिाि तयााना खडसाविाना सााधगिल िमिी वदााच पजन कल असल पाठाािर कल असल मातर तयाचा खरा अरव जर कणाला कळला असल िर िो फकि आमिीच जाणलला आि-

वदाचा िो अरव आमिाशीच ठावा

यरानी वािवा भार मारा

कदाधचि िी सल बहिणाबाईचयािी मनाि असावी इिरााना जर वदाचा अधिकार आि

िर आपलयाला का नसावा शदर िकोबाानी िो अधिकार ममळवला असल िर िच जसतरयाानािी िो अधिकार ममळवन दिील या भावनिन बहिणाबाई िकाराम मिाराजााचया ववचाराकड आकवषवि झालया असावयाि रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईचया घराि भकिी परापरा पवीपासनच िोिीच वद उपतनषद भागवि करा यााच तनतय धचािन तयााना घडलल िोि मातर िकोबााची अभागवाणी जशी तयााचया कानी पडली िशी तयााना तया ववचारााचाच धयास लागला अरावि रामाहमण कळाि जनमललया पिीला तयााची कणबी िकारामाावर असणारी तनषठा सिज पचनी पडणयासारखी नवििी मिणन पिीववरोि तयाानी झगारन हदला नािी िो सदवािीला सिन करि तयाानी िकोबााचया अभागााच धचािन सर ठवल िळिळ पिीचयािी मनाि िो आदर तनमावण कला आणण एक हदवशी िकाराम मिाराजाानी सवपनाि बहिणाबाईना अनगरि दऊन कववतवाची आजञा हदली योगायोग मिणज िकाराम मिाराज याानािी नामदव मिाराजाानी सवपनामधयच जाऊन कववतवाची सफिी हदली िोिी ि िकारामाानीच एका हठकाणी नमद कलल आि ि मिणिाि-

नामदव कल सवपना माजी जाग

सव पााडराग यऊ तनया

सााधगिल काम कराव कववतव

वावग उतिर बोलो नय

िीच परापरा पढ चालवि िकाराम मिाराजाानी बहिणाबाईना कववतव करणयाची आजञा कली सफिी हदली तया काळी एका रामाहमण सतरीन कणयाचा अनगरि ययावा ि खधचिच समाजमनाला मानवणार नविि पिीन िर तयााना एक वळ ि िकोबााचा अनगरि घणारच असशील िर मी िला टाकन दईल अशी िमकीिी हदली िोिी मातर पिीला झगारन न दिा

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

ldquoबहिणी मिण फ़डकिी धवजाrdquo ि पसिक ववनामलय वाचनासाठी आि तयावर सवााचा कायदशीर अधिकार आि या पसिकािील सवव साहितय ि ववववि वबसाईटसवरन घिल आि तया तया वबसाईटसच आमिी आभारी आिोि ि पसिक जासिीि जासि लोकााना वाटणयाच अधिकार व जबाबदारी आमिी आपलयाकड दि आिोि

ई साहितय परतिषठान ि नवीन लखक कवीाना जासिीि जासि वाचकाापयाि पोिोचणयाच सािन आि िसच समार दोन लाख वाचकाासाठी दजदार साहितय ववनामलय तनयममिपण ममळणयाच सािन आि समार दोन लाख मराठी वाचक ई मल दवार व वबसाईटदवार ई साहितय परतिषठानचया पसिकााचा आसवाद घि असिाि

भावारव जञानशवरी छतरपिी मशवाजी शाभराज मावळ वववकानाद सावरकर जािककरा आहद ववषयाावरची पसिका िी िरण मराठी मलाापयाि आणणयाचा काम ई साहितय परतिषठान करिा दर आठवडयाला नवनवीन पसिका परकामशि करणारया ई साहितय परतिषठानला आपलया सिकायावची गरज आि

नवीन साहितयासाठी

नवीन वाचकाासाठी

मराठीला नवीन कषितिजााशी नणयासाठी

कळकळीची ववनािी

आजचा काळ जागतिकीकरणाचा आि जागतिक ककिीचया ववदवानााच साहितय आिा सिजासिजी उपलि िोि आि तयाचबरोबर आपलयाकडील मिान ववचारवािााच ववचारिी जगभर पसरि आिि

२३०० वषा जनया असललया मराठी भाषििी जञानोबा िकारामाासारख मिान साि आिि तयााच साहितय जागतिक दजावच आि ि साि मोठमोठया गोषटी अगदी सिज साधया भाषि साागिाि कलीषट भाषि बोजड करन साागि नािीि मग तयाचा भाषाािर वाचन अमररकिल ववदवान जी पसिका मलहििाि िी जगभराि बसट सलर िोिाि गददव टागोराानी नोबल पाररिोवषक ववजिी गीिााजली मलहिणयाआिी िकारामााच अभाग वाचल आणण बागालीि भाषाािररि कल गददव रववादरनारााच बाि सतयदरनार ि पहिल भारिीय ICS सनदी अधिकारी ि १८७१ साली अिमदनगर सािारा पण आणण माबई भागाि िोि तया काळाि तयाानी िकारामााच अभाग वाचल आणण ि परभाववि झाल तयानािर तयाानी व तयााच भाऊ रववादरनार याानी िकारामाचया अनक अभागााच ldquoिकोबाrdquo या नावान बागाली व नािर इागरजी भाषाािर कल व याच परभावाखाली तयाानी गीिााजली मलहिली गीिााजलीचया अनक कवविाावर िकारामााची छाप आि गीिााजलीच इागरजी भाषाािर वाचन तयटस िा इागलीश कवी परभाववि झाला तयािल मानविावादी आणण भिदयावादी िततवजञान ि लोक पररमच वाचि िोि एका वषाविच तयाची फ़र च जमवन आदी दिा भाषााि भाषाािर झाली खदद गाािीजीानी िकारामाचया अभागााच भाषाािर कल

पण आमिी मराठी माडळी मातर िकाराम आणण जञानशवर शाळिलया पसिकाि नाईलाजान वाचिो आणण नािर तिकड वळनिी बघि नािी जया िकाराम मिाराजाानी छतरपिीानी पाठवलला नजराणा नमरपण नाकारला आणण मिाराजााना िातरिमावचा उपदश कला ि िकाराम मिाराज आपलयासाठी िजारो अभागााचा नजराणा ठवन गल आिि तयािली परतयक ओळ शद मिणज जीवनाचा मागव दाखवणारा परकाश झोिच आि पण िा नजराणा आपण पण नाकारि आिोि

ममतरिो मराठीिल अस अनमोल सािसाहितय आपलया परतयकाचया घरी असल पाहिज वाचनाि असल पाहिज आणण आचरणाि आल पाहिज कारण आज जग आपलया या खजजनयान शरीमाि िोि आि आणण जर आपण िा खजजना रददीि टाक िर आपलयासारख कराट आपणच ठर ि पसिक आपलया जासिीि जासि ममतरााना आणण नािवाईकााना पाठवा परतयक मराठी माणसाला ि ममळ द

सािसाहितय ववनामलय आि अमलय आि यणारया वपढयााना नवा मागव दाखवणयाची िमिा याि आि

चला िर लागा कामाला करा फ़ॉरवडव परतयक मराठी माणसाचया लपटॉप टलट डसकटॉपवर आणण मोबाईलमधय सािााची गारा असली पाहिज

आपल नमर

टीम ई साहितय

अनकरम

साि बहिणाबाई साि करा

बहिणाबाई मराठी ववकीवपडडया

Bahinabai Wikipedia

कराातिकारी साि बहिणाबाई शामसादर सोननर (परिार)

वारकरी धवजा बहिणाबाई शरीराग गायकवाड (लॉग)

बहिणाबाई मािवी का ट (मिाराषर टाईमस)

Sant Bahinabai Hindupedia

साि बहिणाबाईच अभाग

साि बहिणाबाई

शक १५५१

बहिणाबाईचा जनम वदळचया पजशचमकड वजापर िालकयािील दवगाव (रागाऱयाच) यर झाला तयााचया आईच नाव जानकी व वपतयाच नाव आऊजी कलकणी बहिणाबाई या वारकरी सापरदायाचया शवटचया साि कवतयतरी तयााच लगन वयाचया तिसऱया वषीच झाल तयााचा नवरा बबजवर िोिा तयाच वय िीस वषावच िोि तयामळ बहिणाबाई यााचया वाटयाला जासिच दख आल

एकदा साि िकारामाचा अभाग तयााचया वाचनाि आला बहिणाबाई यााचया वाचनाि आला बहिणाबाईनी साि हदवस िकाराम मिाराजााचा धयास घिला सािवया हदवशी तयााना िकाराम मिाराजााचया सवपन-सािातकार झाला

िकारामदप घऊतन परतयि

मिण पववसि सााभािीज

ठववलया कर मसिकी बोमलला

मातर सााधगिला कणवराधरी

िवषिााची जस आवड जीवन िसा वपाड पराणववण िया

बहिणी मिण िि िकोबाच ठायी

ऎकोतनया दिी पद तयााची

httpwwwsantkathacomsant-bahinabaiphp

बहिणाबाई

ववकीवपडडया

जनम (इस १६२९३० (शक १५५१) ndash मतय २ ऑकटोबर १७००) साि िकारामााचया समकालीन पढचया वपढीिील वारकरी सापरदायािील मराठी सतरी साि कवी आणण साि िकारामााचया मशषया

सतरी साि मामलकिील अगरसर मकिाबाई कानिोपातरा जनाबाई वणाबाई आककाबाई

मीराबाई याासि बहिणाबाईच सरान मानाव लागल

जीवन

बहिणाबाईचा जनम गोदावरीचया उतिरस घषणशवराचया पजशचमस वजापर िालक यािील दवगााव (रागाऱ याच) यर शक १५५१ मध य रामामिण कटाबाि झाला तिच या आईच नााव जानकी व वपत याच नााव आऊजी मािा-वपत यानी तिचा वववाि वयाच या पाचवया वषी तयाच गावािील पाठक कटमबाि लावला

साि बहिणाबाईना लिानपणापासनच परमारावची व भकिीची ओढ िोिी करा ndash कीिवन पराण-शरवण आणण सत परषााची सवा याि साि बहिणाबाई रमली िोिी पण तिची सासारावरील आसक िी कमी िोवन परमारीक वतिी वाढि गली घरची गरीबी म शिणाचा अभाव िरीिी समािानी वतिी व सािवतिीला साजशी पाणडरागाची ओढ मनाि िोिीच अखाड नामसमरण चाल अस शिाि काम कररि असिानािी िा भजकिभाव अभागाच रपान तिचया मखािन बािर पड

पढ कोल िापर वास िव याि जयराम स वामीच या करा कीिवनान साि बहिणाबाईच या मनावर परभाव पडला िी रोज िकोबाच अभाग म िण लागली व िकोबाच दशवनाचा ध यास घिला तिला िकोबारायाना सदगर करन त यााच अनगरि व आमशववाद य यावयाचा िोिा म िणन रातराहदवस िकोबाच अभाग मिणि त यााच ध यान कर लागली शवटी कातिवक व ५ शक १५६९

रोजी िकोबारायानी स वप नाि यवन गरपदश हदला बहिणाबाईच सार जीवन गरबोिामळ बदलन गल तिन आपल गद साि िकाराम मिाराज व तयााचीहि गदपरापरा आपलया अभागााि वणवन कली आि

तयााच वणवन करिाना गलया शिकािील एक शरषठ सनि सनिचररतरकार आणण शरी गजानन ववजयकि सनिकवी दासगण मिाराज मलहििाि

पिा कवढा अधिकार

ऋणण तिचा परमशवर

या साधवीची समािी शऊर या गावी आि

चमतकार

अस साागिाि की तयााना तयााचया पवीचया िरा जनमााच समरण िोि या साधवीचया चररतरािील एक परसाग जञाि आि िो असा नमापरमाण एकादशीचया वारीकररिा पाढरीला तनघाललया असिाना तयाना अचानक राडी वाजन िाप भरलापराि पाणडरागाचया भटीची कवढी िळमळ की तयानी अागावरचया फाटकया घोगडीला ववनािी कली िी माझी िडिडी िातपरिी िझयाजवळ ठव एवढी वारी करन यईन आणण मग माझा भोग भोधगन िी घोगडी तयानी एका झाडावर ठवली व तया वारीस तनघन गलया तया सखरप परि यईपयवनि ि झाड िीव भरलयामळ रडरड िालि िोि

httpmrwikipediaorgwikiE0A4ACE0A4B9E0A4BFE0A4A3E

0A4BEE0A4ACE0A4BEE0A488_E0A4AAE0A4BEE0A4A0E

0A495_(E0A4B8E0A482E0A4A4)

Bahinabai

Wikipedia

Bahinabai (1628ndash1700 AD) or Bahina or Bahini is a Varkari female-saint from

Maharashtra India She is considered as a disciple of another Varkari poet-saint Tukaram

Having been born in a brahmin family Bahinabai was married to a widower at a tender age

and spent most of her childhood wandering around Maharashtra along with her family She

describes in her autobiography Atmamanivedana her spiritual experiences with a calf and

visions of the Varkaris patron deity Vithoba and Tukaram She reports being subjected to

verbal and physical abuse by her husband who despised her spiritual inclination but who

finally accepted her chosen path of devotion (bhakti) Unlike most female-saints who never

married or renounced their married life for God Bahinabai remained married her entire life

Bahinabais abhanga compositions written in Marathi focus on her troubled marital

life and the regret being born a woman Bahinabai was always torn between her duties to

her husband and her devotion to Vithoba Her poetry mirrors her compromise between her

devotion to her husband and God

Early life

Bahinabai has written an autobiographical work called Atmamanivedana or Bahinibai

Gatha where she describes not only her current birth but also twelve previous births The

first 78 verses of the total 473 trace her current life

As per the account she was born in Deogaon(Rangari) or Devgaon(R) near Ellora or

Verul in northern Maharashtra where she spent her childhood Her parents Aaudev

Kulkarni and Janaki were brahmins the Hindu priest class and considered their first child

Bahinabai as a harbinger of good fortune Bahinabai started reciting the names of God from

an early age while playing with her mates

Bahinabai was married at the age of three with a thirty-year-old widower called

Gangadhar Pathak who she describes as a scholar and an excellent jewel of a man but

stayed with parents until she reached puberty as per the custom When Bahinabai was

about nine years old she with her parents and husband had to leave Devghar due to a

family dispute They wandered with pilgrims along the banks of river Godavari and begged

for grain as customarily wandering holy men do They visited Pandharpur the city which

hosts the chief temple of Vithoba in this period By the age of eleven she with her family

finally settled in Kolhapur She was subjected to the demands of married life at this age

but she was not into it

Later life

Bahinabai reported visions of the Varkaris patron deity Vithoba pictured

In Kolhapur Bahinabai was exposed to Hari-Kirtana songs and tales from the

scripture Bhagavata Purana Here Bahinabais husband was gifted a cow who soon gave

birth to a calf Bahinabai reports a spiritual encounter with the calf The calf in Varkari

literature symbolizes a person who has attained the highest state of yogic concentration in

the previous birth but due to some fault is forced to take birth as a calf The calf followed

Bahinabai wherever she went Bahinabai with the calf also attended the Kirtana of the

famed swami Jayaram Jayaram patted heads of the calf and Bahinabai When Bahinabais

husband heard of the incident he dragged Bahinabai by her hair beat and tied her up in the

house Following this the calf and the cow gave up food and water leading to the formers

death At its burial Bahinabai fainted and lay unconscious for days She awoke with her first

vision of the Varkaris patron deity Vithoba and later of her contemporary poet-saint

Tukaram Following the incident she had another vision of the duo that revived her from

the sorrow of the calfs death In these visions Tukaram fed her nectar and taught her the

mantra Rama-Krishna-HariThereafter Bahinabai pronounced Tukaram as her guru[7] In

her visions Tukaram initiated her into the path of bhakti (devotion) and instructed her to

recite the name of Vithoba Some people considered her behaviour as a sign of madness

while others considered it a mark of sainthood

Bahinabais husband dissuaded her by saying that she being of a Brahmin should not

listen to the lower caste Shudra Tukaram However Bahinabai did not find happiness in the

life of a dutiful wife and turns to bhakti at the same time serving her husband As her fame

spread her husband is portrayed to have been jealous of the attention Bahinabai received

Her hot-tempered husband is reported to have abused beaten and confined Bahinabai to

the cattle-shed When all methods fail to deter her he decided to leave Bahinabai who was

three months pregnant at the time However he could not do so as he suffered a burning

limbs sensation lasting a month on the day of departure Finally he repented and was

convinced of Bahinabais faith and devotion to God At the same time Bahinabai realized

her neglect of her husband and decided serving him was more important than devoting

herself to (another) god Bahinabai writes

Ill serve my husband - hes my god

My husbands my guru my husbands my way this

is my hearts true resolve

If my husband goes off renouncing the world

Pandurang (Vithoba) what good will it do me to live among men

My husbands the soul Im the body

My husbands the water Im a fish in it

How can I survive

Why should the stone god Vitthal (Vithoba)

and the dream saint Tuka (Tukaram)

deprive me of the happiness I know

The family of Bahinabai went to Dehu the home-town of Tukaram and paid their

respects to him Here the brahmin Bahinabais acceptance of the lower caste Sudra

Tukaram as her guru agitated local brahmins which led to harassment of the family and

threatening of ostracism In Dehu Bahinabai gave birth to a daughter who she named

Kasibai But she was distressed and mediated suicide Tukaram in her vision stopped her

and blessed her with poetic powers and prophesied that she would have a son who was a

companion in her previous birth thus Bahinabai is believed to have started composition of

poetry the first of which were dedicated to Vithoba Consequently she had a son who she

named Vithoba the exact time of his birth is not provided but he is mentioned in a later

part of her autobiography

Finally the family moved to Shirur where Bahinabai practised a vow of silence for a

while In 1649 on Tukarams death Bahinabai revisited Dehu and fasted for eighteen days

where according to the traditional account she was blessed with a vision of Tukaram again

She then visited the saint Ramdas and stayed in his company until his death in 1681

Afterwards she returned to Shirur

In last sections of her autobiography Bahinabai says she has seen her deathShe

prophesied her death and wrote a letter to Vithoba her son who had gone to Shukeshwar

to perform last rites of his wife On her death-bed Bahinabai told Vithoba (her son) that he

had been her son throughout her twelve previous births and also in her current (thirteenth)

birth which she believed was her last Further she narrated the tale of her twelve previous

births which are recorded in her autobiography She died in 1700 at the age of 72

Literary works

Apart from her autobiography Bahinabai composed abhangas which deal with

various subjects like praise of god Vithoba Atman Sad-guru sainthood Brahmanhood and

devotion Bahinabais abhanga compositions also focus on her troubled relationship with

her husband the conflict between husband and wife and to certain extent its resolution

She even portrays her husbands hostile and harmful feelings with empathy Unlike many of

the woman-saints of the period Bahinabai remained married her entire life dutifully serving

her husband balancing her roles pativrata (a devoted wife) and virata (the detached)

Bahinabai does not revolt against social traditions and believed denouncement of the world

is not the solution to a womans suffering Her poetry reflects her compromise between her

devotion to her husband and her god Vithoba

Bahinabai also comments on the duties of a married woman Some abhangas extol

the merits of a pativrata others advocate pure devotion to God which may lead to the ire of

society Others advocate the compromise She also speaks of pravrtti (action) and nivrtti

(quiescence) personified as wives of manas (the mind) Both of them argue over their own

superiority winning a particular moment in the debate and finally reconciling and together

directing the mind to its ultimate goal In her own life Bahinabai sought to balance these

two pravrtti - the duties of a virtuous wife and nivrtti - renunciation of the world

Bahinabai sometimes curses his fate of being born as a woman which author Tharu

interprets as her scepticism her rebelliousness and her insistent refusal to abandon her

aspiration for the truth She regrets her female birth as she was kept away from the

knowledge of the holy scriptures like Vedas and sacred mantras by the male-dominated

brahmin society Bahinabai sings in her abhanga

The Vedas cry aloud the Puranas shout

No good may come to woman

I was born with a womans body

How am I to attain Truth

They are foolish seductive and deceptive -

Any connection with a woman is disastrous

Bahina says If a womans body is so harmful

How in this world will I reach Truth

At times Bahinabais abhangas call out to her god Vithoba (Panduranga Hari) to help

her to balance her twin roles Bahinabais wisdom can be summed up in her words as A

womans body is a body controlled by somebody else Therefore the path of renunciation is

not open to her Bahinabais philosophy reveals the social status of the seventeenth

century Indian woman who was supposed to no existence apart from her husband

She has also composed a text called Pundalika-Mahatmya which details the legend

of Vithoba and devotee Pundalik a central figure in Varkari tradition

कराातिकारी साि बहिणाबाई

शामसादर सोननर

दतनक परिार सखदा October 3 2013

भारिीय समाजमनावर वणववयवसरची आणण सतरी-पदष भदभावाची मगरममठी घटट िोिी अशा कालखाडाि साि बहिणाबाई पाठक याानी कलल िाडस खऱ या अरावन कराातिकारी मिणायला पाहिज खर िर िमाम जसतरयााचया मनाि खदखदणाऱ या आकरा दनाला तयाानी आपलया किीिन वाट करन हदली रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईनी तया काळी िदर समजलया जाणाऱ या कणबी िकारामााचा अनगरि सवीकारावा ि कवढ िाडस पिीचा ववरोि झगारन न दिा तयालािी आपलया भकिीचया वाटवर चालणयास भाग पाडणारी तयााची पररपकविा खऱ या अरावन अधिक ठळकपण परतिबबाबबि िोि तया बहिणाबाईचया कराातिकारी वयजकिमततवाचा घिलला िााडोळा

वणववयवसरचया घटट मगरममठीि अडकललया समाजाला मकि करणयासाठी साि नामदव आणण जञानदवााचया पढाकारान वारकरी सापरदायाची वाट अधिक ववसिीणव झाली सतरी-शदरााना वदान नाकारलला अधिकार ममळवन दणयाच िाडसी पाऊल वारकरी सापरदायान उचलल अरावि

िी वाटचाल करणाऱ याामधय वणववयवसरच चटक बसललयााचा अधिक भरणा असला िरी समाजाचया सवव घटकााचा तयाि समावश िोिा मिणज चोखोबाासारखा गावकसाबािर वाढलला सािकवी जजिकया अधिकारान वारकरी सापरदायाि वावरि िोिा तििकयाच अधिकारान दवळाचया गाभाऱ याि पजापाठ करणार रामाहमण कळािील पररसा भागवि वारकरी सापरदायाशी एकरप झाल िोि कदाधचि िाच भदाभद भरम गाडन टाकणारा ववचार साि बहिणाबाईना भावला असावा मिणनच तयाानी तया काळाची समाज वयवसरची का पणा िोडन समिचा जागर घालणाऱ या वारकरी सापरदायाि सिभागी िोणयाचा तनिावर कला असावा

वदाानी सतरी-शदराहदकााना वद अधययनाचा अधिकार नाकारला िोिा मातर शदर मिणन गणलया गललया िकारामााना बोचणारी िी जाणीव तयाानी आपलया अनक अभागाािन मााडली

इिकच नवि िर ज वद अधययनाचा अधिकार साागिाि तयााना खडसाविाना सााधगिल िमिी वदााच पजन कल असल पाठाािर कल असल मातर तयाचा खरा अरव जर कणाला कळला असल िर िो फकि आमिीच जाणलला आि-

वदाचा िो अरव आमिाशीच ठावा

यरानी वािवा भार मारा

कदाधचि िी सल बहिणाबाईचयािी मनाि असावी इिरााना जर वदाचा अधिकार आि

िर आपलयाला का नसावा शदर िकोबाानी िो अधिकार ममळवला असल िर िच जसतरयाानािी िो अधिकार ममळवन दिील या भावनिन बहिणाबाई िकाराम मिाराजााचया ववचाराकड आकवषवि झालया असावयाि रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईचया घराि भकिी परापरा पवीपासनच िोिीच वद उपतनषद भागवि करा यााच तनतय धचािन तयााना घडलल िोि मातर िकोबााची अभागवाणी जशी तयााचया कानी पडली िशी तयााना तया ववचारााचाच धयास लागला अरावि रामाहमण कळाि जनमललया पिीला तयााची कणबी िकारामाावर असणारी तनषठा सिज पचनी पडणयासारखी नवििी मिणन पिीववरोि तयाानी झगारन हदला नािी िो सदवािीला सिन करि तयाानी िकोबााचया अभागााच धचािन सर ठवल िळिळ पिीचयािी मनाि िो आदर तनमावण कला आणण एक हदवशी िकाराम मिाराजाानी सवपनाि बहिणाबाईना अनगरि दऊन कववतवाची आजञा हदली योगायोग मिणज िकाराम मिाराज याानािी नामदव मिाराजाानी सवपनामधयच जाऊन कववतवाची सफिी हदली िोिी ि िकारामाानीच एका हठकाणी नमद कलल आि ि मिणिाि-

नामदव कल सवपना माजी जाग

सव पााडराग यऊ तनया

सााधगिल काम कराव कववतव

वावग उतिर बोलो नय

िीच परापरा पढ चालवि िकाराम मिाराजाानी बहिणाबाईना कववतव करणयाची आजञा कली सफिी हदली तया काळी एका रामाहमण सतरीन कणयाचा अनगरि ययावा ि खधचिच समाजमनाला मानवणार नविि पिीन िर तयााना एक वळ ि िकोबााचा अनगरि घणारच असशील िर मी िला टाकन दईल अशी िमकीिी हदली िोिी मातर पिीला झगारन न दिा

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

कळकळीची ववनािी

आजचा काळ जागतिकीकरणाचा आि जागतिक ककिीचया ववदवानााच साहितय आिा सिजासिजी उपलि िोि आि तयाचबरोबर आपलयाकडील मिान ववचारवािााच ववचारिी जगभर पसरि आिि

२३०० वषा जनया असललया मराठी भाषििी जञानोबा िकारामाासारख मिान साि आिि तयााच साहितय जागतिक दजावच आि ि साि मोठमोठया गोषटी अगदी सिज साधया भाषि साागिाि कलीषट भाषि बोजड करन साागि नािीि मग तयाचा भाषाािर वाचन अमररकिल ववदवान जी पसिका मलहििाि िी जगभराि बसट सलर िोिाि गददव टागोराानी नोबल पाररिोवषक ववजिी गीिााजली मलहिणयाआिी िकारामााच अभाग वाचल आणण बागालीि भाषाािररि कल गददव रववादरनारााच बाि सतयदरनार ि पहिल भारिीय ICS सनदी अधिकारी ि १८७१ साली अिमदनगर सािारा पण आणण माबई भागाि िोि तया काळाि तयाानी िकारामााच अभाग वाचल आणण ि परभाववि झाल तयानािर तयाानी व तयााच भाऊ रववादरनार याानी िकारामाचया अनक अभागााच ldquoिकोबाrdquo या नावान बागाली व नािर इागरजी भाषाािर कल व याच परभावाखाली तयाानी गीिााजली मलहिली गीिााजलीचया अनक कवविाावर िकारामााची छाप आि गीिााजलीच इागरजी भाषाािर वाचन तयटस िा इागलीश कवी परभाववि झाला तयािल मानविावादी आणण भिदयावादी िततवजञान ि लोक पररमच वाचि िोि एका वषाविच तयाची फ़र च जमवन आदी दिा भाषााि भाषाािर झाली खदद गाािीजीानी िकारामाचया अभागााच भाषाािर कल

पण आमिी मराठी माडळी मातर िकाराम आणण जञानशवर शाळिलया पसिकाि नाईलाजान वाचिो आणण नािर तिकड वळनिी बघि नािी जया िकाराम मिाराजाानी छतरपिीानी पाठवलला नजराणा नमरपण नाकारला आणण मिाराजााना िातरिमावचा उपदश कला ि िकाराम मिाराज आपलयासाठी िजारो अभागााचा नजराणा ठवन गल आिि तयािली परतयक ओळ शद मिणज जीवनाचा मागव दाखवणारा परकाश झोिच आि पण िा नजराणा आपण पण नाकारि आिोि

ममतरिो मराठीिल अस अनमोल सािसाहितय आपलया परतयकाचया घरी असल पाहिज वाचनाि असल पाहिज आणण आचरणाि आल पाहिज कारण आज जग आपलया या खजजनयान शरीमाि िोि आि आणण जर आपण िा खजजना रददीि टाक िर आपलयासारख कराट आपणच ठर ि पसिक आपलया जासिीि जासि ममतरााना आणण नािवाईकााना पाठवा परतयक मराठी माणसाला ि ममळ द

सािसाहितय ववनामलय आि अमलय आि यणारया वपढयााना नवा मागव दाखवणयाची िमिा याि आि

चला िर लागा कामाला करा फ़ॉरवडव परतयक मराठी माणसाचया लपटॉप टलट डसकटॉपवर आणण मोबाईलमधय सािााची गारा असली पाहिज

आपल नमर

टीम ई साहितय

अनकरम

साि बहिणाबाई साि करा

बहिणाबाई मराठी ववकीवपडडया

Bahinabai Wikipedia

कराातिकारी साि बहिणाबाई शामसादर सोननर (परिार)

वारकरी धवजा बहिणाबाई शरीराग गायकवाड (लॉग)

बहिणाबाई मािवी का ट (मिाराषर टाईमस)

Sant Bahinabai Hindupedia

साि बहिणाबाईच अभाग

साि बहिणाबाई

शक १५५१

बहिणाबाईचा जनम वदळचया पजशचमकड वजापर िालकयािील दवगाव (रागाऱयाच) यर झाला तयााचया आईच नाव जानकी व वपतयाच नाव आऊजी कलकणी बहिणाबाई या वारकरी सापरदायाचया शवटचया साि कवतयतरी तयााच लगन वयाचया तिसऱया वषीच झाल तयााचा नवरा बबजवर िोिा तयाच वय िीस वषावच िोि तयामळ बहिणाबाई यााचया वाटयाला जासिच दख आल

एकदा साि िकारामाचा अभाग तयााचया वाचनाि आला बहिणाबाई यााचया वाचनाि आला बहिणाबाईनी साि हदवस िकाराम मिाराजााचा धयास घिला सािवया हदवशी तयााना िकाराम मिाराजााचया सवपन-सािातकार झाला

िकारामदप घऊतन परतयि

मिण पववसि सााभािीज

ठववलया कर मसिकी बोमलला

मातर सााधगिला कणवराधरी

िवषिााची जस आवड जीवन िसा वपाड पराणववण िया

बहिणी मिण िि िकोबाच ठायी

ऎकोतनया दिी पद तयााची

httpwwwsantkathacomsant-bahinabaiphp

बहिणाबाई

ववकीवपडडया

जनम (इस १६२९३० (शक १५५१) ndash मतय २ ऑकटोबर १७००) साि िकारामााचया समकालीन पढचया वपढीिील वारकरी सापरदायािील मराठी सतरी साि कवी आणण साि िकारामााचया मशषया

सतरी साि मामलकिील अगरसर मकिाबाई कानिोपातरा जनाबाई वणाबाई आककाबाई

मीराबाई याासि बहिणाबाईच सरान मानाव लागल

जीवन

बहिणाबाईचा जनम गोदावरीचया उतिरस घषणशवराचया पजशचमस वजापर िालक यािील दवगााव (रागाऱ याच) यर शक १५५१ मध य रामामिण कटाबाि झाला तिच या आईच नााव जानकी व वपत याच नााव आऊजी मािा-वपत यानी तिचा वववाि वयाच या पाचवया वषी तयाच गावािील पाठक कटमबाि लावला

साि बहिणाबाईना लिानपणापासनच परमारावची व भकिीची ओढ िोिी करा ndash कीिवन पराण-शरवण आणण सत परषााची सवा याि साि बहिणाबाई रमली िोिी पण तिची सासारावरील आसक िी कमी िोवन परमारीक वतिी वाढि गली घरची गरीबी म शिणाचा अभाव िरीिी समािानी वतिी व सािवतिीला साजशी पाणडरागाची ओढ मनाि िोिीच अखाड नामसमरण चाल अस शिाि काम कररि असिानािी िा भजकिभाव अभागाच रपान तिचया मखािन बािर पड

पढ कोल िापर वास िव याि जयराम स वामीच या करा कीिवनान साि बहिणाबाईच या मनावर परभाव पडला िी रोज िकोबाच अभाग म िण लागली व िकोबाच दशवनाचा ध यास घिला तिला िकोबारायाना सदगर करन त यााच अनगरि व आमशववाद य यावयाचा िोिा म िणन रातराहदवस िकोबाच अभाग मिणि त यााच ध यान कर लागली शवटी कातिवक व ५ शक १५६९

रोजी िकोबारायानी स वप नाि यवन गरपदश हदला बहिणाबाईच सार जीवन गरबोिामळ बदलन गल तिन आपल गद साि िकाराम मिाराज व तयााचीहि गदपरापरा आपलया अभागााि वणवन कली आि

तयााच वणवन करिाना गलया शिकािील एक शरषठ सनि सनिचररतरकार आणण शरी गजानन ववजयकि सनिकवी दासगण मिाराज मलहििाि

पिा कवढा अधिकार

ऋणण तिचा परमशवर

या साधवीची समािी शऊर या गावी आि

चमतकार

अस साागिाि की तयााना तयााचया पवीचया िरा जनमााच समरण िोि या साधवीचया चररतरािील एक परसाग जञाि आि िो असा नमापरमाण एकादशीचया वारीकररिा पाढरीला तनघाललया असिाना तयाना अचानक राडी वाजन िाप भरलापराि पाणडरागाचया भटीची कवढी िळमळ की तयानी अागावरचया फाटकया घोगडीला ववनािी कली िी माझी िडिडी िातपरिी िझयाजवळ ठव एवढी वारी करन यईन आणण मग माझा भोग भोधगन िी घोगडी तयानी एका झाडावर ठवली व तया वारीस तनघन गलया तया सखरप परि यईपयवनि ि झाड िीव भरलयामळ रडरड िालि िोि

httpmrwikipediaorgwikiE0A4ACE0A4B9E0A4BFE0A4A3E

0A4BEE0A4ACE0A4BEE0A488_E0A4AAE0A4BEE0A4A0E

0A495_(E0A4B8E0A482E0A4A4)

Bahinabai

Wikipedia

Bahinabai (1628ndash1700 AD) or Bahina or Bahini is a Varkari female-saint from

Maharashtra India She is considered as a disciple of another Varkari poet-saint Tukaram

Having been born in a brahmin family Bahinabai was married to a widower at a tender age

and spent most of her childhood wandering around Maharashtra along with her family She

describes in her autobiography Atmamanivedana her spiritual experiences with a calf and

visions of the Varkaris patron deity Vithoba and Tukaram She reports being subjected to

verbal and physical abuse by her husband who despised her spiritual inclination but who

finally accepted her chosen path of devotion (bhakti) Unlike most female-saints who never

married or renounced their married life for God Bahinabai remained married her entire life

Bahinabais abhanga compositions written in Marathi focus on her troubled marital

life and the regret being born a woman Bahinabai was always torn between her duties to

her husband and her devotion to Vithoba Her poetry mirrors her compromise between her

devotion to her husband and God

Early life

Bahinabai has written an autobiographical work called Atmamanivedana or Bahinibai

Gatha where she describes not only her current birth but also twelve previous births The

first 78 verses of the total 473 trace her current life

As per the account she was born in Deogaon(Rangari) or Devgaon(R) near Ellora or

Verul in northern Maharashtra where she spent her childhood Her parents Aaudev

Kulkarni and Janaki were brahmins the Hindu priest class and considered their first child

Bahinabai as a harbinger of good fortune Bahinabai started reciting the names of God from

an early age while playing with her mates

Bahinabai was married at the age of three with a thirty-year-old widower called

Gangadhar Pathak who she describes as a scholar and an excellent jewel of a man but

stayed with parents until she reached puberty as per the custom When Bahinabai was

about nine years old she with her parents and husband had to leave Devghar due to a

family dispute They wandered with pilgrims along the banks of river Godavari and begged

for grain as customarily wandering holy men do They visited Pandharpur the city which

hosts the chief temple of Vithoba in this period By the age of eleven she with her family

finally settled in Kolhapur She was subjected to the demands of married life at this age

but she was not into it

Later life

Bahinabai reported visions of the Varkaris patron deity Vithoba pictured

In Kolhapur Bahinabai was exposed to Hari-Kirtana songs and tales from the

scripture Bhagavata Purana Here Bahinabais husband was gifted a cow who soon gave

birth to a calf Bahinabai reports a spiritual encounter with the calf The calf in Varkari

literature symbolizes a person who has attained the highest state of yogic concentration in

the previous birth but due to some fault is forced to take birth as a calf The calf followed

Bahinabai wherever she went Bahinabai with the calf also attended the Kirtana of the

famed swami Jayaram Jayaram patted heads of the calf and Bahinabai When Bahinabais

husband heard of the incident he dragged Bahinabai by her hair beat and tied her up in the

house Following this the calf and the cow gave up food and water leading to the formers

death At its burial Bahinabai fainted and lay unconscious for days She awoke with her first

vision of the Varkaris patron deity Vithoba and later of her contemporary poet-saint

Tukaram Following the incident she had another vision of the duo that revived her from

the sorrow of the calfs death In these visions Tukaram fed her nectar and taught her the

mantra Rama-Krishna-HariThereafter Bahinabai pronounced Tukaram as her guru[7] In

her visions Tukaram initiated her into the path of bhakti (devotion) and instructed her to

recite the name of Vithoba Some people considered her behaviour as a sign of madness

while others considered it a mark of sainthood

Bahinabais husband dissuaded her by saying that she being of a Brahmin should not

listen to the lower caste Shudra Tukaram However Bahinabai did not find happiness in the

life of a dutiful wife and turns to bhakti at the same time serving her husband As her fame

spread her husband is portrayed to have been jealous of the attention Bahinabai received

Her hot-tempered husband is reported to have abused beaten and confined Bahinabai to

the cattle-shed When all methods fail to deter her he decided to leave Bahinabai who was

three months pregnant at the time However he could not do so as he suffered a burning

limbs sensation lasting a month on the day of departure Finally he repented and was

convinced of Bahinabais faith and devotion to God At the same time Bahinabai realized

her neglect of her husband and decided serving him was more important than devoting

herself to (another) god Bahinabai writes

Ill serve my husband - hes my god

My husbands my guru my husbands my way this

is my hearts true resolve

If my husband goes off renouncing the world

Pandurang (Vithoba) what good will it do me to live among men

My husbands the soul Im the body

My husbands the water Im a fish in it

How can I survive

Why should the stone god Vitthal (Vithoba)

and the dream saint Tuka (Tukaram)

deprive me of the happiness I know

The family of Bahinabai went to Dehu the home-town of Tukaram and paid their

respects to him Here the brahmin Bahinabais acceptance of the lower caste Sudra

Tukaram as her guru agitated local brahmins which led to harassment of the family and

threatening of ostracism In Dehu Bahinabai gave birth to a daughter who she named

Kasibai But she was distressed and mediated suicide Tukaram in her vision stopped her

and blessed her with poetic powers and prophesied that she would have a son who was a

companion in her previous birth thus Bahinabai is believed to have started composition of

poetry the first of which were dedicated to Vithoba Consequently she had a son who she

named Vithoba the exact time of his birth is not provided but he is mentioned in a later

part of her autobiography

Finally the family moved to Shirur where Bahinabai practised a vow of silence for a

while In 1649 on Tukarams death Bahinabai revisited Dehu and fasted for eighteen days

where according to the traditional account she was blessed with a vision of Tukaram again

She then visited the saint Ramdas and stayed in his company until his death in 1681

Afterwards she returned to Shirur

In last sections of her autobiography Bahinabai says she has seen her deathShe

prophesied her death and wrote a letter to Vithoba her son who had gone to Shukeshwar

to perform last rites of his wife On her death-bed Bahinabai told Vithoba (her son) that he

had been her son throughout her twelve previous births and also in her current (thirteenth)

birth which she believed was her last Further she narrated the tale of her twelve previous

births which are recorded in her autobiography She died in 1700 at the age of 72

Literary works

Apart from her autobiography Bahinabai composed abhangas which deal with

various subjects like praise of god Vithoba Atman Sad-guru sainthood Brahmanhood and

devotion Bahinabais abhanga compositions also focus on her troubled relationship with

her husband the conflict between husband and wife and to certain extent its resolution

She even portrays her husbands hostile and harmful feelings with empathy Unlike many of

the woman-saints of the period Bahinabai remained married her entire life dutifully serving

her husband balancing her roles pativrata (a devoted wife) and virata (the detached)

Bahinabai does not revolt against social traditions and believed denouncement of the world

is not the solution to a womans suffering Her poetry reflects her compromise between her

devotion to her husband and her god Vithoba

Bahinabai also comments on the duties of a married woman Some abhangas extol

the merits of a pativrata others advocate pure devotion to God which may lead to the ire of

society Others advocate the compromise She also speaks of pravrtti (action) and nivrtti

(quiescence) personified as wives of manas (the mind) Both of them argue over their own

superiority winning a particular moment in the debate and finally reconciling and together

directing the mind to its ultimate goal In her own life Bahinabai sought to balance these

two pravrtti - the duties of a virtuous wife and nivrtti - renunciation of the world

Bahinabai sometimes curses his fate of being born as a woman which author Tharu

interprets as her scepticism her rebelliousness and her insistent refusal to abandon her

aspiration for the truth She regrets her female birth as she was kept away from the

knowledge of the holy scriptures like Vedas and sacred mantras by the male-dominated

brahmin society Bahinabai sings in her abhanga

The Vedas cry aloud the Puranas shout

No good may come to woman

I was born with a womans body

How am I to attain Truth

They are foolish seductive and deceptive -

Any connection with a woman is disastrous

Bahina says If a womans body is so harmful

How in this world will I reach Truth

At times Bahinabais abhangas call out to her god Vithoba (Panduranga Hari) to help

her to balance her twin roles Bahinabais wisdom can be summed up in her words as A

womans body is a body controlled by somebody else Therefore the path of renunciation is

not open to her Bahinabais philosophy reveals the social status of the seventeenth

century Indian woman who was supposed to no existence apart from her husband

She has also composed a text called Pundalika-Mahatmya which details the legend

of Vithoba and devotee Pundalik a central figure in Varkari tradition

कराातिकारी साि बहिणाबाई

शामसादर सोननर

दतनक परिार सखदा October 3 2013

भारिीय समाजमनावर वणववयवसरची आणण सतरी-पदष भदभावाची मगरममठी घटट िोिी अशा कालखाडाि साि बहिणाबाई पाठक याानी कलल िाडस खऱ या अरावन कराातिकारी मिणायला पाहिज खर िर िमाम जसतरयााचया मनाि खदखदणाऱ या आकरा दनाला तयाानी आपलया किीिन वाट करन हदली रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईनी तया काळी िदर समजलया जाणाऱ या कणबी िकारामााचा अनगरि सवीकारावा ि कवढ िाडस पिीचा ववरोि झगारन न दिा तयालािी आपलया भकिीचया वाटवर चालणयास भाग पाडणारी तयााची पररपकविा खऱ या अरावन अधिक ठळकपण परतिबबाबबि िोि तया बहिणाबाईचया कराातिकारी वयजकिमततवाचा घिलला िााडोळा

वणववयवसरचया घटट मगरममठीि अडकललया समाजाला मकि करणयासाठी साि नामदव आणण जञानदवााचया पढाकारान वारकरी सापरदायाची वाट अधिक ववसिीणव झाली सतरी-शदरााना वदान नाकारलला अधिकार ममळवन दणयाच िाडसी पाऊल वारकरी सापरदायान उचलल अरावि

िी वाटचाल करणाऱ याामधय वणववयवसरच चटक बसललयााचा अधिक भरणा असला िरी समाजाचया सवव घटकााचा तयाि समावश िोिा मिणज चोखोबाासारखा गावकसाबािर वाढलला सािकवी जजिकया अधिकारान वारकरी सापरदायाि वावरि िोिा तििकयाच अधिकारान दवळाचया गाभाऱ याि पजापाठ करणार रामाहमण कळािील पररसा भागवि वारकरी सापरदायाशी एकरप झाल िोि कदाधचि िाच भदाभद भरम गाडन टाकणारा ववचार साि बहिणाबाईना भावला असावा मिणनच तयाानी तया काळाची समाज वयवसरची का पणा िोडन समिचा जागर घालणाऱ या वारकरी सापरदायाि सिभागी िोणयाचा तनिावर कला असावा

वदाानी सतरी-शदराहदकााना वद अधययनाचा अधिकार नाकारला िोिा मातर शदर मिणन गणलया गललया िकारामााना बोचणारी िी जाणीव तयाानी आपलया अनक अभागाािन मााडली

इिकच नवि िर ज वद अधययनाचा अधिकार साागिाि तयााना खडसाविाना सााधगिल िमिी वदााच पजन कल असल पाठाािर कल असल मातर तयाचा खरा अरव जर कणाला कळला असल िर िो फकि आमिीच जाणलला आि-

वदाचा िो अरव आमिाशीच ठावा

यरानी वािवा भार मारा

कदाधचि िी सल बहिणाबाईचयािी मनाि असावी इिरााना जर वदाचा अधिकार आि

िर आपलयाला का नसावा शदर िकोबाानी िो अधिकार ममळवला असल िर िच जसतरयाानािी िो अधिकार ममळवन दिील या भावनिन बहिणाबाई िकाराम मिाराजााचया ववचाराकड आकवषवि झालया असावयाि रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईचया घराि भकिी परापरा पवीपासनच िोिीच वद उपतनषद भागवि करा यााच तनतय धचािन तयााना घडलल िोि मातर िकोबााची अभागवाणी जशी तयााचया कानी पडली िशी तयााना तया ववचारााचाच धयास लागला अरावि रामाहमण कळाि जनमललया पिीला तयााची कणबी िकारामाावर असणारी तनषठा सिज पचनी पडणयासारखी नवििी मिणन पिीववरोि तयाानी झगारन हदला नािी िो सदवािीला सिन करि तयाानी िकोबााचया अभागााच धचािन सर ठवल िळिळ पिीचयािी मनाि िो आदर तनमावण कला आणण एक हदवशी िकाराम मिाराजाानी सवपनाि बहिणाबाईना अनगरि दऊन कववतवाची आजञा हदली योगायोग मिणज िकाराम मिाराज याानािी नामदव मिाराजाानी सवपनामधयच जाऊन कववतवाची सफिी हदली िोिी ि िकारामाानीच एका हठकाणी नमद कलल आि ि मिणिाि-

नामदव कल सवपना माजी जाग

सव पााडराग यऊ तनया

सााधगिल काम कराव कववतव

वावग उतिर बोलो नय

िीच परापरा पढ चालवि िकाराम मिाराजाानी बहिणाबाईना कववतव करणयाची आजञा कली सफिी हदली तया काळी एका रामाहमण सतरीन कणयाचा अनगरि ययावा ि खधचिच समाजमनाला मानवणार नविि पिीन िर तयााना एक वळ ि िकोबााचा अनगरि घणारच असशील िर मी िला टाकन दईल अशी िमकीिी हदली िोिी मातर पिीला झगारन न दिा

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

ममतरिो मराठीिल अस अनमोल सािसाहितय आपलया परतयकाचया घरी असल पाहिज वाचनाि असल पाहिज आणण आचरणाि आल पाहिज कारण आज जग आपलया या खजजनयान शरीमाि िोि आि आणण जर आपण िा खजजना रददीि टाक िर आपलयासारख कराट आपणच ठर ि पसिक आपलया जासिीि जासि ममतरााना आणण नािवाईकााना पाठवा परतयक मराठी माणसाला ि ममळ द

सािसाहितय ववनामलय आि अमलय आि यणारया वपढयााना नवा मागव दाखवणयाची िमिा याि आि

चला िर लागा कामाला करा फ़ॉरवडव परतयक मराठी माणसाचया लपटॉप टलट डसकटॉपवर आणण मोबाईलमधय सािााची गारा असली पाहिज

आपल नमर

टीम ई साहितय

अनकरम

साि बहिणाबाई साि करा

बहिणाबाई मराठी ववकीवपडडया

Bahinabai Wikipedia

कराातिकारी साि बहिणाबाई शामसादर सोननर (परिार)

वारकरी धवजा बहिणाबाई शरीराग गायकवाड (लॉग)

बहिणाबाई मािवी का ट (मिाराषर टाईमस)

Sant Bahinabai Hindupedia

साि बहिणाबाईच अभाग

साि बहिणाबाई

शक १५५१

बहिणाबाईचा जनम वदळचया पजशचमकड वजापर िालकयािील दवगाव (रागाऱयाच) यर झाला तयााचया आईच नाव जानकी व वपतयाच नाव आऊजी कलकणी बहिणाबाई या वारकरी सापरदायाचया शवटचया साि कवतयतरी तयााच लगन वयाचया तिसऱया वषीच झाल तयााचा नवरा बबजवर िोिा तयाच वय िीस वषावच िोि तयामळ बहिणाबाई यााचया वाटयाला जासिच दख आल

एकदा साि िकारामाचा अभाग तयााचया वाचनाि आला बहिणाबाई यााचया वाचनाि आला बहिणाबाईनी साि हदवस िकाराम मिाराजााचा धयास घिला सािवया हदवशी तयााना िकाराम मिाराजााचया सवपन-सािातकार झाला

िकारामदप घऊतन परतयि

मिण पववसि सााभािीज

ठववलया कर मसिकी बोमलला

मातर सााधगिला कणवराधरी

िवषिााची जस आवड जीवन िसा वपाड पराणववण िया

बहिणी मिण िि िकोबाच ठायी

ऎकोतनया दिी पद तयााची

httpwwwsantkathacomsant-bahinabaiphp

बहिणाबाई

ववकीवपडडया

जनम (इस १६२९३० (शक १५५१) ndash मतय २ ऑकटोबर १७००) साि िकारामााचया समकालीन पढचया वपढीिील वारकरी सापरदायािील मराठी सतरी साि कवी आणण साि िकारामााचया मशषया

सतरी साि मामलकिील अगरसर मकिाबाई कानिोपातरा जनाबाई वणाबाई आककाबाई

मीराबाई याासि बहिणाबाईच सरान मानाव लागल

जीवन

बहिणाबाईचा जनम गोदावरीचया उतिरस घषणशवराचया पजशचमस वजापर िालक यािील दवगााव (रागाऱ याच) यर शक १५५१ मध य रामामिण कटाबाि झाला तिच या आईच नााव जानकी व वपत याच नााव आऊजी मािा-वपत यानी तिचा वववाि वयाच या पाचवया वषी तयाच गावािील पाठक कटमबाि लावला

साि बहिणाबाईना लिानपणापासनच परमारावची व भकिीची ओढ िोिी करा ndash कीिवन पराण-शरवण आणण सत परषााची सवा याि साि बहिणाबाई रमली िोिी पण तिची सासारावरील आसक िी कमी िोवन परमारीक वतिी वाढि गली घरची गरीबी म शिणाचा अभाव िरीिी समािानी वतिी व सािवतिीला साजशी पाणडरागाची ओढ मनाि िोिीच अखाड नामसमरण चाल अस शिाि काम कररि असिानािी िा भजकिभाव अभागाच रपान तिचया मखािन बािर पड

पढ कोल िापर वास िव याि जयराम स वामीच या करा कीिवनान साि बहिणाबाईच या मनावर परभाव पडला िी रोज िकोबाच अभाग म िण लागली व िकोबाच दशवनाचा ध यास घिला तिला िकोबारायाना सदगर करन त यााच अनगरि व आमशववाद य यावयाचा िोिा म िणन रातराहदवस िकोबाच अभाग मिणि त यााच ध यान कर लागली शवटी कातिवक व ५ शक १५६९

रोजी िकोबारायानी स वप नाि यवन गरपदश हदला बहिणाबाईच सार जीवन गरबोिामळ बदलन गल तिन आपल गद साि िकाराम मिाराज व तयााचीहि गदपरापरा आपलया अभागााि वणवन कली आि

तयााच वणवन करिाना गलया शिकािील एक शरषठ सनि सनिचररतरकार आणण शरी गजानन ववजयकि सनिकवी दासगण मिाराज मलहििाि

पिा कवढा अधिकार

ऋणण तिचा परमशवर

या साधवीची समािी शऊर या गावी आि

चमतकार

अस साागिाि की तयााना तयााचया पवीचया िरा जनमााच समरण िोि या साधवीचया चररतरािील एक परसाग जञाि आि िो असा नमापरमाण एकादशीचया वारीकररिा पाढरीला तनघाललया असिाना तयाना अचानक राडी वाजन िाप भरलापराि पाणडरागाचया भटीची कवढी िळमळ की तयानी अागावरचया फाटकया घोगडीला ववनािी कली िी माझी िडिडी िातपरिी िझयाजवळ ठव एवढी वारी करन यईन आणण मग माझा भोग भोधगन िी घोगडी तयानी एका झाडावर ठवली व तया वारीस तनघन गलया तया सखरप परि यईपयवनि ि झाड िीव भरलयामळ रडरड िालि िोि

httpmrwikipediaorgwikiE0A4ACE0A4B9E0A4BFE0A4A3E

0A4BEE0A4ACE0A4BEE0A488_E0A4AAE0A4BEE0A4A0E

0A495_(E0A4B8E0A482E0A4A4)

Bahinabai

Wikipedia

Bahinabai (1628ndash1700 AD) or Bahina or Bahini is a Varkari female-saint from

Maharashtra India She is considered as a disciple of another Varkari poet-saint Tukaram

Having been born in a brahmin family Bahinabai was married to a widower at a tender age

and spent most of her childhood wandering around Maharashtra along with her family She

describes in her autobiography Atmamanivedana her spiritual experiences with a calf and

visions of the Varkaris patron deity Vithoba and Tukaram She reports being subjected to

verbal and physical abuse by her husband who despised her spiritual inclination but who

finally accepted her chosen path of devotion (bhakti) Unlike most female-saints who never

married or renounced their married life for God Bahinabai remained married her entire life

Bahinabais abhanga compositions written in Marathi focus on her troubled marital

life and the regret being born a woman Bahinabai was always torn between her duties to

her husband and her devotion to Vithoba Her poetry mirrors her compromise between her

devotion to her husband and God

Early life

Bahinabai has written an autobiographical work called Atmamanivedana or Bahinibai

Gatha where she describes not only her current birth but also twelve previous births The

first 78 verses of the total 473 trace her current life

As per the account she was born in Deogaon(Rangari) or Devgaon(R) near Ellora or

Verul in northern Maharashtra where she spent her childhood Her parents Aaudev

Kulkarni and Janaki were brahmins the Hindu priest class and considered their first child

Bahinabai as a harbinger of good fortune Bahinabai started reciting the names of God from

an early age while playing with her mates

Bahinabai was married at the age of three with a thirty-year-old widower called

Gangadhar Pathak who she describes as a scholar and an excellent jewel of a man but

stayed with parents until she reached puberty as per the custom When Bahinabai was

about nine years old she with her parents and husband had to leave Devghar due to a

family dispute They wandered with pilgrims along the banks of river Godavari and begged

for grain as customarily wandering holy men do They visited Pandharpur the city which

hosts the chief temple of Vithoba in this period By the age of eleven she with her family

finally settled in Kolhapur She was subjected to the demands of married life at this age

but she was not into it

Later life

Bahinabai reported visions of the Varkaris patron deity Vithoba pictured

In Kolhapur Bahinabai was exposed to Hari-Kirtana songs and tales from the

scripture Bhagavata Purana Here Bahinabais husband was gifted a cow who soon gave

birth to a calf Bahinabai reports a spiritual encounter with the calf The calf in Varkari

literature symbolizes a person who has attained the highest state of yogic concentration in

the previous birth but due to some fault is forced to take birth as a calf The calf followed

Bahinabai wherever she went Bahinabai with the calf also attended the Kirtana of the

famed swami Jayaram Jayaram patted heads of the calf and Bahinabai When Bahinabais

husband heard of the incident he dragged Bahinabai by her hair beat and tied her up in the

house Following this the calf and the cow gave up food and water leading to the formers

death At its burial Bahinabai fainted and lay unconscious for days She awoke with her first

vision of the Varkaris patron deity Vithoba and later of her contemporary poet-saint

Tukaram Following the incident she had another vision of the duo that revived her from

the sorrow of the calfs death In these visions Tukaram fed her nectar and taught her the

mantra Rama-Krishna-HariThereafter Bahinabai pronounced Tukaram as her guru[7] In

her visions Tukaram initiated her into the path of bhakti (devotion) and instructed her to

recite the name of Vithoba Some people considered her behaviour as a sign of madness

while others considered it a mark of sainthood

Bahinabais husband dissuaded her by saying that she being of a Brahmin should not

listen to the lower caste Shudra Tukaram However Bahinabai did not find happiness in the

life of a dutiful wife and turns to bhakti at the same time serving her husband As her fame

spread her husband is portrayed to have been jealous of the attention Bahinabai received

Her hot-tempered husband is reported to have abused beaten and confined Bahinabai to

the cattle-shed When all methods fail to deter her he decided to leave Bahinabai who was

three months pregnant at the time However he could not do so as he suffered a burning

limbs sensation lasting a month on the day of departure Finally he repented and was

convinced of Bahinabais faith and devotion to God At the same time Bahinabai realized

her neglect of her husband and decided serving him was more important than devoting

herself to (another) god Bahinabai writes

Ill serve my husband - hes my god

My husbands my guru my husbands my way this

is my hearts true resolve

If my husband goes off renouncing the world

Pandurang (Vithoba) what good will it do me to live among men

My husbands the soul Im the body

My husbands the water Im a fish in it

How can I survive

Why should the stone god Vitthal (Vithoba)

and the dream saint Tuka (Tukaram)

deprive me of the happiness I know

The family of Bahinabai went to Dehu the home-town of Tukaram and paid their

respects to him Here the brahmin Bahinabais acceptance of the lower caste Sudra

Tukaram as her guru agitated local brahmins which led to harassment of the family and

threatening of ostracism In Dehu Bahinabai gave birth to a daughter who she named

Kasibai But she was distressed and mediated suicide Tukaram in her vision stopped her

and blessed her with poetic powers and prophesied that she would have a son who was a

companion in her previous birth thus Bahinabai is believed to have started composition of

poetry the first of which were dedicated to Vithoba Consequently she had a son who she

named Vithoba the exact time of his birth is not provided but he is mentioned in a later

part of her autobiography

Finally the family moved to Shirur where Bahinabai practised a vow of silence for a

while In 1649 on Tukarams death Bahinabai revisited Dehu and fasted for eighteen days

where according to the traditional account she was blessed with a vision of Tukaram again

She then visited the saint Ramdas and stayed in his company until his death in 1681

Afterwards she returned to Shirur

In last sections of her autobiography Bahinabai says she has seen her deathShe

prophesied her death and wrote a letter to Vithoba her son who had gone to Shukeshwar

to perform last rites of his wife On her death-bed Bahinabai told Vithoba (her son) that he

had been her son throughout her twelve previous births and also in her current (thirteenth)

birth which she believed was her last Further she narrated the tale of her twelve previous

births which are recorded in her autobiography She died in 1700 at the age of 72

Literary works

Apart from her autobiography Bahinabai composed abhangas which deal with

various subjects like praise of god Vithoba Atman Sad-guru sainthood Brahmanhood and

devotion Bahinabais abhanga compositions also focus on her troubled relationship with

her husband the conflict between husband and wife and to certain extent its resolution

She even portrays her husbands hostile and harmful feelings with empathy Unlike many of

the woman-saints of the period Bahinabai remained married her entire life dutifully serving

her husband balancing her roles pativrata (a devoted wife) and virata (the detached)

Bahinabai does not revolt against social traditions and believed denouncement of the world

is not the solution to a womans suffering Her poetry reflects her compromise between her

devotion to her husband and her god Vithoba

Bahinabai also comments on the duties of a married woman Some abhangas extol

the merits of a pativrata others advocate pure devotion to God which may lead to the ire of

society Others advocate the compromise She also speaks of pravrtti (action) and nivrtti

(quiescence) personified as wives of manas (the mind) Both of them argue over their own

superiority winning a particular moment in the debate and finally reconciling and together

directing the mind to its ultimate goal In her own life Bahinabai sought to balance these

two pravrtti - the duties of a virtuous wife and nivrtti - renunciation of the world

Bahinabai sometimes curses his fate of being born as a woman which author Tharu

interprets as her scepticism her rebelliousness and her insistent refusal to abandon her

aspiration for the truth She regrets her female birth as she was kept away from the

knowledge of the holy scriptures like Vedas and sacred mantras by the male-dominated

brahmin society Bahinabai sings in her abhanga

The Vedas cry aloud the Puranas shout

No good may come to woman

I was born with a womans body

How am I to attain Truth

They are foolish seductive and deceptive -

Any connection with a woman is disastrous

Bahina says If a womans body is so harmful

How in this world will I reach Truth

At times Bahinabais abhangas call out to her god Vithoba (Panduranga Hari) to help

her to balance her twin roles Bahinabais wisdom can be summed up in her words as A

womans body is a body controlled by somebody else Therefore the path of renunciation is

not open to her Bahinabais philosophy reveals the social status of the seventeenth

century Indian woman who was supposed to no existence apart from her husband

She has also composed a text called Pundalika-Mahatmya which details the legend

of Vithoba and devotee Pundalik a central figure in Varkari tradition

कराातिकारी साि बहिणाबाई

शामसादर सोननर

दतनक परिार सखदा October 3 2013

भारिीय समाजमनावर वणववयवसरची आणण सतरी-पदष भदभावाची मगरममठी घटट िोिी अशा कालखाडाि साि बहिणाबाई पाठक याानी कलल िाडस खऱ या अरावन कराातिकारी मिणायला पाहिज खर िर िमाम जसतरयााचया मनाि खदखदणाऱ या आकरा दनाला तयाानी आपलया किीिन वाट करन हदली रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईनी तया काळी िदर समजलया जाणाऱ या कणबी िकारामााचा अनगरि सवीकारावा ि कवढ िाडस पिीचा ववरोि झगारन न दिा तयालािी आपलया भकिीचया वाटवर चालणयास भाग पाडणारी तयााची पररपकविा खऱ या अरावन अधिक ठळकपण परतिबबाबबि िोि तया बहिणाबाईचया कराातिकारी वयजकिमततवाचा घिलला िााडोळा

वणववयवसरचया घटट मगरममठीि अडकललया समाजाला मकि करणयासाठी साि नामदव आणण जञानदवााचया पढाकारान वारकरी सापरदायाची वाट अधिक ववसिीणव झाली सतरी-शदरााना वदान नाकारलला अधिकार ममळवन दणयाच िाडसी पाऊल वारकरी सापरदायान उचलल अरावि

िी वाटचाल करणाऱ याामधय वणववयवसरच चटक बसललयााचा अधिक भरणा असला िरी समाजाचया सवव घटकााचा तयाि समावश िोिा मिणज चोखोबाासारखा गावकसाबािर वाढलला सािकवी जजिकया अधिकारान वारकरी सापरदायाि वावरि िोिा तििकयाच अधिकारान दवळाचया गाभाऱ याि पजापाठ करणार रामाहमण कळािील पररसा भागवि वारकरी सापरदायाशी एकरप झाल िोि कदाधचि िाच भदाभद भरम गाडन टाकणारा ववचार साि बहिणाबाईना भावला असावा मिणनच तयाानी तया काळाची समाज वयवसरची का पणा िोडन समिचा जागर घालणाऱ या वारकरी सापरदायाि सिभागी िोणयाचा तनिावर कला असावा

वदाानी सतरी-शदराहदकााना वद अधययनाचा अधिकार नाकारला िोिा मातर शदर मिणन गणलया गललया िकारामााना बोचणारी िी जाणीव तयाानी आपलया अनक अभागाािन मााडली

इिकच नवि िर ज वद अधययनाचा अधिकार साागिाि तयााना खडसाविाना सााधगिल िमिी वदााच पजन कल असल पाठाािर कल असल मातर तयाचा खरा अरव जर कणाला कळला असल िर िो फकि आमिीच जाणलला आि-

वदाचा िो अरव आमिाशीच ठावा

यरानी वािवा भार मारा

कदाधचि िी सल बहिणाबाईचयािी मनाि असावी इिरााना जर वदाचा अधिकार आि

िर आपलयाला का नसावा शदर िकोबाानी िो अधिकार ममळवला असल िर िच जसतरयाानािी िो अधिकार ममळवन दिील या भावनिन बहिणाबाई िकाराम मिाराजााचया ववचाराकड आकवषवि झालया असावयाि रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईचया घराि भकिी परापरा पवीपासनच िोिीच वद उपतनषद भागवि करा यााच तनतय धचािन तयााना घडलल िोि मातर िकोबााची अभागवाणी जशी तयााचया कानी पडली िशी तयााना तया ववचारााचाच धयास लागला अरावि रामाहमण कळाि जनमललया पिीला तयााची कणबी िकारामाावर असणारी तनषठा सिज पचनी पडणयासारखी नवििी मिणन पिीववरोि तयाानी झगारन हदला नािी िो सदवािीला सिन करि तयाानी िकोबााचया अभागााच धचािन सर ठवल िळिळ पिीचयािी मनाि िो आदर तनमावण कला आणण एक हदवशी िकाराम मिाराजाानी सवपनाि बहिणाबाईना अनगरि दऊन कववतवाची आजञा हदली योगायोग मिणज िकाराम मिाराज याानािी नामदव मिाराजाानी सवपनामधयच जाऊन कववतवाची सफिी हदली िोिी ि िकारामाानीच एका हठकाणी नमद कलल आि ि मिणिाि-

नामदव कल सवपना माजी जाग

सव पााडराग यऊ तनया

सााधगिल काम कराव कववतव

वावग उतिर बोलो नय

िीच परापरा पढ चालवि िकाराम मिाराजाानी बहिणाबाईना कववतव करणयाची आजञा कली सफिी हदली तया काळी एका रामाहमण सतरीन कणयाचा अनगरि ययावा ि खधचिच समाजमनाला मानवणार नविि पिीन िर तयााना एक वळ ि िकोबााचा अनगरि घणारच असशील िर मी िला टाकन दईल अशी िमकीिी हदली िोिी मातर पिीला झगारन न दिा

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

अनकरम

साि बहिणाबाई साि करा

बहिणाबाई मराठी ववकीवपडडया

Bahinabai Wikipedia

कराातिकारी साि बहिणाबाई शामसादर सोननर (परिार)

वारकरी धवजा बहिणाबाई शरीराग गायकवाड (लॉग)

बहिणाबाई मािवी का ट (मिाराषर टाईमस)

Sant Bahinabai Hindupedia

साि बहिणाबाईच अभाग

साि बहिणाबाई

शक १५५१

बहिणाबाईचा जनम वदळचया पजशचमकड वजापर िालकयािील दवगाव (रागाऱयाच) यर झाला तयााचया आईच नाव जानकी व वपतयाच नाव आऊजी कलकणी बहिणाबाई या वारकरी सापरदायाचया शवटचया साि कवतयतरी तयााच लगन वयाचया तिसऱया वषीच झाल तयााचा नवरा बबजवर िोिा तयाच वय िीस वषावच िोि तयामळ बहिणाबाई यााचया वाटयाला जासिच दख आल

एकदा साि िकारामाचा अभाग तयााचया वाचनाि आला बहिणाबाई यााचया वाचनाि आला बहिणाबाईनी साि हदवस िकाराम मिाराजााचा धयास घिला सािवया हदवशी तयााना िकाराम मिाराजााचया सवपन-सािातकार झाला

िकारामदप घऊतन परतयि

मिण पववसि सााभािीज

ठववलया कर मसिकी बोमलला

मातर सााधगिला कणवराधरी

िवषिााची जस आवड जीवन िसा वपाड पराणववण िया

बहिणी मिण िि िकोबाच ठायी

ऎकोतनया दिी पद तयााची

httpwwwsantkathacomsant-bahinabaiphp

बहिणाबाई

ववकीवपडडया

जनम (इस १६२९३० (शक १५५१) ndash मतय २ ऑकटोबर १७००) साि िकारामााचया समकालीन पढचया वपढीिील वारकरी सापरदायािील मराठी सतरी साि कवी आणण साि िकारामााचया मशषया

सतरी साि मामलकिील अगरसर मकिाबाई कानिोपातरा जनाबाई वणाबाई आककाबाई

मीराबाई याासि बहिणाबाईच सरान मानाव लागल

जीवन

बहिणाबाईचा जनम गोदावरीचया उतिरस घषणशवराचया पजशचमस वजापर िालक यािील दवगााव (रागाऱ याच) यर शक १५५१ मध य रामामिण कटाबाि झाला तिच या आईच नााव जानकी व वपत याच नााव आऊजी मािा-वपत यानी तिचा वववाि वयाच या पाचवया वषी तयाच गावािील पाठक कटमबाि लावला

साि बहिणाबाईना लिानपणापासनच परमारावची व भकिीची ओढ िोिी करा ndash कीिवन पराण-शरवण आणण सत परषााची सवा याि साि बहिणाबाई रमली िोिी पण तिची सासारावरील आसक िी कमी िोवन परमारीक वतिी वाढि गली घरची गरीबी म शिणाचा अभाव िरीिी समािानी वतिी व सािवतिीला साजशी पाणडरागाची ओढ मनाि िोिीच अखाड नामसमरण चाल अस शिाि काम कररि असिानािी िा भजकिभाव अभागाच रपान तिचया मखािन बािर पड

पढ कोल िापर वास िव याि जयराम स वामीच या करा कीिवनान साि बहिणाबाईच या मनावर परभाव पडला िी रोज िकोबाच अभाग म िण लागली व िकोबाच दशवनाचा ध यास घिला तिला िकोबारायाना सदगर करन त यााच अनगरि व आमशववाद य यावयाचा िोिा म िणन रातराहदवस िकोबाच अभाग मिणि त यााच ध यान कर लागली शवटी कातिवक व ५ शक १५६९

रोजी िकोबारायानी स वप नाि यवन गरपदश हदला बहिणाबाईच सार जीवन गरबोिामळ बदलन गल तिन आपल गद साि िकाराम मिाराज व तयााचीहि गदपरापरा आपलया अभागााि वणवन कली आि

तयााच वणवन करिाना गलया शिकािील एक शरषठ सनि सनिचररतरकार आणण शरी गजानन ववजयकि सनिकवी दासगण मिाराज मलहििाि

पिा कवढा अधिकार

ऋणण तिचा परमशवर

या साधवीची समािी शऊर या गावी आि

चमतकार

अस साागिाि की तयााना तयााचया पवीचया िरा जनमााच समरण िोि या साधवीचया चररतरािील एक परसाग जञाि आि िो असा नमापरमाण एकादशीचया वारीकररिा पाढरीला तनघाललया असिाना तयाना अचानक राडी वाजन िाप भरलापराि पाणडरागाचया भटीची कवढी िळमळ की तयानी अागावरचया फाटकया घोगडीला ववनािी कली िी माझी िडिडी िातपरिी िझयाजवळ ठव एवढी वारी करन यईन आणण मग माझा भोग भोधगन िी घोगडी तयानी एका झाडावर ठवली व तया वारीस तनघन गलया तया सखरप परि यईपयवनि ि झाड िीव भरलयामळ रडरड िालि िोि

httpmrwikipediaorgwikiE0A4ACE0A4B9E0A4BFE0A4A3E

0A4BEE0A4ACE0A4BEE0A488_E0A4AAE0A4BEE0A4A0E

0A495_(E0A4B8E0A482E0A4A4)

Bahinabai

Wikipedia

Bahinabai (1628ndash1700 AD) or Bahina or Bahini is a Varkari female-saint from

Maharashtra India She is considered as a disciple of another Varkari poet-saint Tukaram

Having been born in a brahmin family Bahinabai was married to a widower at a tender age

and spent most of her childhood wandering around Maharashtra along with her family She

describes in her autobiography Atmamanivedana her spiritual experiences with a calf and

visions of the Varkaris patron deity Vithoba and Tukaram She reports being subjected to

verbal and physical abuse by her husband who despised her spiritual inclination but who

finally accepted her chosen path of devotion (bhakti) Unlike most female-saints who never

married or renounced their married life for God Bahinabai remained married her entire life

Bahinabais abhanga compositions written in Marathi focus on her troubled marital

life and the regret being born a woman Bahinabai was always torn between her duties to

her husband and her devotion to Vithoba Her poetry mirrors her compromise between her

devotion to her husband and God

Early life

Bahinabai has written an autobiographical work called Atmamanivedana or Bahinibai

Gatha where she describes not only her current birth but also twelve previous births The

first 78 verses of the total 473 trace her current life

As per the account she was born in Deogaon(Rangari) or Devgaon(R) near Ellora or

Verul in northern Maharashtra where she spent her childhood Her parents Aaudev

Kulkarni and Janaki were brahmins the Hindu priest class and considered their first child

Bahinabai as a harbinger of good fortune Bahinabai started reciting the names of God from

an early age while playing with her mates

Bahinabai was married at the age of three with a thirty-year-old widower called

Gangadhar Pathak who she describes as a scholar and an excellent jewel of a man but

stayed with parents until she reached puberty as per the custom When Bahinabai was

about nine years old she with her parents and husband had to leave Devghar due to a

family dispute They wandered with pilgrims along the banks of river Godavari and begged

for grain as customarily wandering holy men do They visited Pandharpur the city which

hosts the chief temple of Vithoba in this period By the age of eleven she with her family

finally settled in Kolhapur She was subjected to the demands of married life at this age

but she was not into it

Later life

Bahinabai reported visions of the Varkaris patron deity Vithoba pictured

In Kolhapur Bahinabai was exposed to Hari-Kirtana songs and tales from the

scripture Bhagavata Purana Here Bahinabais husband was gifted a cow who soon gave

birth to a calf Bahinabai reports a spiritual encounter with the calf The calf in Varkari

literature symbolizes a person who has attained the highest state of yogic concentration in

the previous birth but due to some fault is forced to take birth as a calf The calf followed

Bahinabai wherever she went Bahinabai with the calf also attended the Kirtana of the

famed swami Jayaram Jayaram patted heads of the calf and Bahinabai When Bahinabais

husband heard of the incident he dragged Bahinabai by her hair beat and tied her up in the

house Following this the calf and the cow gave up food and water leading to the formers

death At its burial Bahinabai fainted and lay unconscious for days She awoke with her first

vision of the Varkaris patron deity Vithoba and later of her contemporary poet-saint

Tukaram Following the incident she had another vision of the duo that revived her from

the sorrow of the calfs death In these visions Tukaram fed her nectar and taught her the

mantra Rama-Krishna-HariThereafter Bahinabai pronounced Tukaram as her guru[7] In

her visions Tukaram initiated her into the path of bhakti (devotion) and instructed her to

recite the name of Vithoba Some people considered her behaviour as a sign of madness

while others considered it a mark of sainthood

Bahinabais husband dissuaded her by saying that she being of a Brahmin should not

listen to the lower caste Shudra Tukaram However Bahinabai did not find happiness in the

life of a dutiful wife and turns to bhakti at the same time serving her husband As her fame

spread her husband is portrayed to have been jealous of the attention Bahinabai received

Her hot-tempered husband is reported to have abused beaten and confined Bahinabai to

the cattle-shed When all methods fail to deter her he decided to leave Bahinabai who was

three months pregnant at the time However he could not do so as he suffered a burning

limbs sensation lasting a month on the day of departure Finally he repented and was

convinced of Bahinabais faith and devotion to God At the same time Bahinabai realized

her neglect of her husband and decided serving him was more important than devoting

herself to (another) god Bahinabai writes

Ill serve my husband - hes my god

My husbands my guru my husbands my way this

is my hearts true resolve

If my husband goes off renouncing the world

Pandurang (Vithoba) what good will it do me to live among men

My husbands the soul Im the body

My husbands the water Im a fish in it

How can I survive

Why should the stone god Vitthal (Vithoba)

and the dream saint Tuka (Tukaram)

deprive me of the happiness I know

The family of Bahinabai went to Dehu the home-town of Tukaram and paid their

respects to him Here the brahmin Bahinabais acceptance of the lower caste Sudra

Tukaram as her guru agitated local brahmins which led to harassment of the family and

threatening of ostracism In Dehu Bahinabai gave birth to a daughter who she named

Kasibai But she was distressed and mediated suicide Tukaram in her vision stopped her

and blessed her with poetic powers and prophesied that she would have a son who was a

companion in her previous birth thus Bahinabai is believed to have started composition of

poetry the first of which were dedicated to Vithoba Consequently she had a son who she

named Vithoba the exact time of his birth is not provided but he is mentioned in a later

part of her autobiography

Finally the family moved to Shirur where Bahinabai practised a vow of silence for a

while In 1649 on Tukarams death Bahinabai revisited Dehu and fasted for eighteen days

where according to the traditional account she was blessed with a vision of Tukaram again

She then visited the saint Ramdas and stayed in his company until his death in 1681

Afterwards she returned to Shirur

In last sections of her autobiography Bahinabai says she has seen her deathShe

prophesied her death and wrote a letter to Vithoba her son who had gone to Shukeshwar

to perform last rites of his wife On her death-bed Bahinabai told Vithoba (her son) that he

had been her son throughout her twelve previous births and also in her current (thirteenth)

birth which she believed was her last Further she narrated the tale of her twelve previous

births which are recorded in her autobiography She died in 1700 at the age of 72

Literary works

Apart from her autobiography Bahinabai composed abhangas which deal with

various subjects like praise of god Vithoba Atman Sad-guru sainthood Brahmanhood and

devotion Bahinabais abhanga compositions also focus on her troubled relationship with

her husband the conflict between husband and wife and to certain extent its resolution

She even portrays her husbands hostile and harmful feelings with empathy Unlike many of

the woman-saints of the period Bahinabai remained married her entire life dutifully serving

her husband balancing her roles pativrata (a devoted wife) and virata (the detached)

Bahinabai does not revolt against social traditions and believed denouncement of the world

is not the solution to a womans suffering Her poetry reflects her compromise between her

devotion to her husband and her god Vithoba

Bahinabai also comments on the duties of a married woman Some abhangas extol

the merits of a pativrata others advocate pure devotion to God which may lead to the ire of

society Others advocate the compromise She also speaks of pravrtti (action) and nivrtti

(quiescence) personified as wives of manas (the mind) Both of them argue over their own

superiority winning a particular moment in the debate and finally reconciling and together

directing the mind to its ultimate goal In her own life Bahinabai sought to balance these

two pravrtti - the duties of a virtuous wife and nivrtti - renunciation of the world

Bahinabai sometimes curses his fate of being born as a woman which author Tharu

interprets as her scepticism her rebelliousness and her insistent refusal to abandon her

aspiration for the truth She regrets her female birth as she was kept away from the

knowledge of the holy scriptures like Vedas and sacred mantras by the male-dominated

brahmin society Bahinabai sings in her abhanga

The Vedas cry aloud the Puranas shout

No good may come to woman

I was born with a womans body

How am I to attain Truth

They are foolish seductive and deceptive -

Any connection with a woman is disastrous

Bahina says If a womans body is so harmful

How in this world will I reach Truth

At times Bahinabais abhangas call out to her god Vithoba (Panduranga Hari) to help

her to balance her twin roles Bahinabais wisdom can be summed up in her words as A

womans body is a body controlled by somebody else Therefore the path of renunciation is

not open to her Bahinabais philosophy reveals the social status of the seventeenth

century Indian woman who was supposed to no existence apart from her husband

She has also composed a text called Pundalika-Mahatmya which details the legend

of Vithoba and devotee Pundalik a central figure in Varkari tradition

कराातिकारी साि बहिणाबाई

शामसादर सोननर

दतनक परिार सखदा October 3 2013

भारिीय समाजमनावर वणववयवसरची आणण सतरी-पदष भदभावाची मगरममठी घटट िोिी अशा कालखाडाि साि बहिणाबाई पाठक याानी कलल िाडस खऱ या अरावन कराातिकारी मिणायला पाहिज खर िर िमाम जसतरयााचया मनाि खदखदणाऱ या आकरा दनाला तयाानी आपलया किीिन वाट करन हदली रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईनी तया काळी िदर समजलया जाणाऱ या कणबी िकारामााचा अनगरि सवीकारावा ि कवढ िाडस पिीचा ववरोि झगारन न दिा तयालािी आपलया भकिीचया वाटवर चालणयास भाग पाडणारी तयााची पररपकविा खऱ या अरावन अधिक ठळकपण परतिबबाबबि िोि तया बहिणाबाईचया कराातिकारी वयजकिमततवाचा घिलला िााडोळा

वणववयवसरचया घटट मगरममठीि अडकललया समाजाला मकि करणयासाठी साि नामदव आणण जञानदवााचया पढाकारान वारकरी सापरदायाची वाट अधिक ववसिीणव झाली सतरी-शदरााना वदान नाकारलला अधिकार ममळवन दणयाच िाडसी पाऊल वारकरी सापरदायान उचलल अरावि

िी वाटचाल करणाऱ याामधय वणववयवसरच चटक बसललयााचा अधिक भरणा असला िरी समाजाचया सवव घटकााचा तयाि समावश िोिा मिणज चोखोबाासारखा गावकसाबािर वाढलला सािकवी जजिकया अधिकारान वारकरी सापरदायाि वावरि िोिा तििकयाच अधिकारान दवळाचया गाभाऱ याि पजापाठ करणार रामाहमण कळािील पररसा भागवि वारकरी सापरदायाशी एकरप झाल िोि कदाधचि िाच भदाभद भरम गाडन टाकणारा ववचार साि बहिणाबाईना भावला असावा मिणनच तयाानी तया काळाची समाज वयवसरची का पणा िोडन समिचा जागर घालणाऱ या वारकरी सापरदायाि सिभागी िोणयाचा तनिावर कला असावा

वदाानी सतरी-शदराहदकााना वद अधययनाचा अधिकार नाकारला िोिा मातर शदर मिणन गणलया गललया िकारामााना बोचणारी िी जाणीव तयाानी आपलया अनक अभागाािन मााडली

इिकच नवि िर ज वद अधययनाचा अधिकार साागिाि तयााना खडसाविाना सााधगिल िमिी वदााच पजन कल असल पाठाािर कल असल मातर तयाचा खरा अरव जर कणाला कळला असल िर िो फकि आमिीच जाणलला आि-

वदाचा िो अरव आमिाशीच ठावा

यरानी वािवा भार मारा

कदाधचि िी सल बहिणाबाईचयािी मनाि असावी इिरााना जर वदाचा अधिकार आि

िर आपलयाला का नसावा शदर िकोबाानी िो अधिकार ममळवला असल िर िच जसतरयाानािी िो अधिकार ममळवन दिील या भावनिन बहिणाबाई िकाराम मिाराजााचया ववचाराकड आकवषवि झालया असावयाि रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईचया घराि भकिी परापरा पवीपासनच िोिीच वद उपतनषद भागवि करा यााच तनतय धचािन तयााना घडलल िोि मातर िकोबााची अभागवाणी जशी तयााचया कानी पडली िशी तयााना तया ववचारााचाच धयास लागला अरावि रामाहमण कळाि जनमललया पिीला तयााची कणबी िकारामाावर असणारी तनषठा सिज पचनी पडणयासारखी नवििी मिणन पिीववरोि तयाानी झगारन हदला नािी िो सदवािीला सिन करि तयाानी िकोबााचया अभागााच धचािन सर ठवल िळिळ पिीचयािी मनाि िो आदर तनमावण कला आणण एक हदवशी िकाराम मिाराजाानी सवपनाि बहिणाबाईना अनगरि दऊन कववतवाची आजञा हदली योगायोग मिणज िकाराम मिाराज याानािी नामदव मिाराजाानी सवपनामधयच जाऊन कववतवाची सफिी हदली िोिी ि िकारामाानीच एका हठकाणी नमद कलल आि ि मिणिाि-

नामदव कल सवपना माजी जाग

सव पााडराग यऊ तनया

सााधगिल काम कराव कववतव

वावग उतिर बोलो नय

िीच परापरा पढ चालवि िकाराम मिाराजाानी बहिणाबाईना कववतव करणयाची आजञा कली सफिी हदली तया काळी एका रामाहमण सतरीन कणयाचा अनगरि ययावा ि खधचिच समाजमनाला मानवणार नविि पिीन िर तयााना एक वळ ि िकोबााचा अनगरि घणारच असशील िर मी िला टाकन दईल अशी िमकीिी हदली िोिी मातर पिीला झगारन न दिा

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

साि बहिणाबाई

शक १५५१

बहिणाबाईचा जनम वदळचया पजशचमकड वजापर िालकयािील दवगाव (रागाऱयाच) यर झाला तयााचया आईच नाव जानकी व वपतयाच नाव आऊजी कलकणी बहिणाबाई या वारकरी सापरदायाचया शवटचया साि कवतयतरी तयााच लगन वयाचया तिसऱया वषीच झाल तयााचा नवरा बबजवर िोिा तयाच वय िीस वषावच िोि तयामळ बहिणाबाई यााचया वाटयाला जासिच दख आल

एकदा साि िकारामाचा अभाग तयााचया वाचनाि आला बहिणाबाई यााचया वाचनाि आला बहिणाबाईनी साि हदवस िकाराम मिाराजााचा धयास घिला सािवया हदवशी तयााना िकाराम मिाराजााचया सवपन-सािातकार झाला

िकारामदप घऊतन परतयि

मिण पववसि सााभािीज

ठववलया कर मसिकी बोमलला

मातर सााधगिला कणवराधरी

िवषिााची जस आवड जीवन िसा वपाड पराणववण िया

बहिणी मिण िि िकोबाच ठायी

ऎकोतनया दिी पद तयााची

httpwwwsantkathacomsant-bahinabaiphp

बहिणाबाई

ववकीवपडडया

जनम (इस १६२९३० (शक १५५१) ndash मतय २ ऑकटोबर १७००) साि िकारामााचया समकालीन पढचया वपढीिील वारकरी सापरदायािील मराठी सतरी साि कवी आणण साि िकारामााचया मशषया

सतरी साि मामलकिील अगरसर मकिाबाई कानिोपातरा जनाबाई वणाबाई आककाबाई

मीराबाई याासि बहिणाबाईच सरान मानाव लागल

जीवन

बहिणाबाईचा जनम गोदावरीचया उतिरस घषणशवराचया पजशचमस वजापर िालक यािील दवगााव (रागाऱ याच) यर शक १५५१ मध य रामामिण कटाबाि झाला तिच या आईच नााव जानकी व वपत याच नााव आऊजी मािा-वपत यानी तिचा वववाि वयाच या पाचवया वषी तयाच गावािील पाठक कटमबाि लावला

साि बहिणाबाईना लिानपणापासनच परमारावची व भकिीची ओढ िोिी करा ndash कीिवन पराण-शरवण आणण सत परषााची सवा याि साि बहिणाबाई रमली िोिी पण तिची सासारावरील आसक िी कमी िोवन परमारीक वतिी वाढि गली घरची गरीबी म शिणाचा अभाव िरीिी समािानी वतिी व सािवतिीला साजशी पाणडरागाची ओढ मनाि िोिीच अखाड नामसमरण चाल अस शिाि काम कररि असिानािी िा भजकिभाव अभागाच रपान तिचया मखािन बािर पड

पढ कोल िापर वास िव याि जयराम स वामीच या करा कीिवनान साि बहिणाबाईच या मनावर परभाव पडला िी रोज िकोबाच अभाग म िण लागली व िकोबाच दशवनाचा ध यास घिला तिला िकोबारायाना सदगर करन त यााच अनगरि व आमशववाद य यावयाचा िोिा म िणन रातराहदवस िकोबाच अभाग मिणि त यााच ध यान कर लागली शवटी कातिवक व ५ शक १५६९

रोजी िकोबारायानी स वप नाि यवन गरपदश हदला बहिणाबाईच सार जीवन गरबोिामळ बदलन गल तिन आपल गद साि िकाराम मिाराज व तयााचीहि गदपरापरा आपलया अभागााि वणवन कली आि

तयााच वणवन करिाना गलया शिकािील एक शरषठ सनि सनिचररतरकार आणण शरी गजानन ववजयकि सनिकवी दासगण मिाराज मलहििाि

पिा कवढा अधिकार

ऋणण तिचा परमशवर

या साधवीची समािी शऊर या गावी आि

चमतकार

अस साागिाि की तयााना तयााचया पवीचया िरा जनमााच समरण िोि या साधवीचया चररतरािील एक परसाग जञाि आि िो असा नमापरमाण एकादशीचया वारीकररिा पाढरीला तनघाललया असिाना तयाना अचानक राडी वाजन िाप भरलापराि पाणडरागाचया भटीची कवढी िळमळ की तयानी अागावरचया फाटकया घोगडीला ववनािी कली िी माझी िडिडी िातपरिी िझयाजवळ ठव एवढी वारी करन यईन आणण मग माझा भोग भोधगन िी घोगडी तयानी एका झाडावर ठवली व तया वारीस तनघन गलया तया सखरप परि यईपयवनि ि झाड िीव भरलयामळ रडरड िालि िोि

httpmrwikipediaorgwikiE0A4ACE0A4B9E0A4BFE0A4A3E

0A4BEE0A4ACE0A4BEE0A488_E0A4AAE0A4BEE0A4A0E

0A495_(E0A4B8E0A482E0A4A4)

Bahinabai

Wikipedia

Bahinabai (1628ndash1700 AD) or Bahina or Bahini is a Varkari female-saint from

Maharashtra India She is considered as a disciple of another Varkari poet-saint Tukaram

Having been born in a brahmin family Bahinabai was married to a widower at a tender age

and spent most of her childhood wandering around Maharashtra along with her family She

describes in her autobiography Atmamanivedana her spiritual experiences with a calf and

visions of the Varkaris patron deity Vithoba and Tukaram She reports being subjected to

verbal and physical abuse by her husband who despised her spiritual inclination but who

finally accepted her chosen path of devotion (bhakti) Unlike most female-saints who never

married or renounced their married life for God Bahinabai remained married her entire life

Bahinabais abhanga compositions written in Marathi focus on her troubled marital

life and the regret being born a woman Bahinabai was always torn between her duties to

her husband and her devotion to Vithoba Her poetry mirrors her compromise between her

devotion to her husband and God

Early life

Bahinabai has written an autobiographical work called Atmamanivedana or Bahinibai

Gatha where she describes not only her current birth but also twelve previous births The

first 78 verses of the total 473 trace her current life

As per the account she was born in Deogaon(Rangari) or Devgaon(R) near Ellora or

Verul in northern Maharashtra where she spent her childhood Her parents Aaudev

Kulkarni and Janaki were brahmins the Hindu priest class and considered their first child

Bahinabai as a harbinger of good fortune Bahinabai started reciting the names of God from

an early age while playing with her mates

Bahinabai was married at the age of three with a thirty-year-old widower called

Gangadhar Pathak who she describes as a scholar and an excellent jewel of a man but

stayed with parents until she reached puberty as per the custom When Bahinabai was

about nine years old she with her parents and husband had to leave Devghar due to a

family dispute They wandered with pilgrims along the banks of river Godavari and begged

for grain as customarily wandering holy men do They visited Pandharpur the city which

hosts the chief temple of Vithoba in this period By the age of eleven she with her family

finally settled in Kolhapur She was subjected to the demands of married life at this age

but she was not into it

Later life

Bahinabai reported visions of the Varkaris patron deity Vithoba pictured

In Kolhapur Bahinabai was exposed to Hari-Kirtana songs and tales from the

scripture Bhagavata Purana Here Bahinabais husband was gifted a cow who soon gave

birth to a calf Bahinabai reports a spiritual encounter with the calf The calf in Varkari

literature symbolizes a person who has attained the highest state of yogic concentration in

the previous birth but due to some fault is forced to take birth as a calf The calf followed

Bahinabai wherever she went Bahinabai with the calf also attended the Kirtana of the

famed swami Jayaram Jayaram patted heads of the calf and Bahinabai When Bahinabais

husband heard of the incident he dragged Bahinabai by her hair beat and tied her up in the

house Following this the calf and the cow gave up food and water leading to the formers

death At its burial Bahinabai fainted and lay unconscious for days She awoke with her first

vision of the Varkaris patron deity Vithoba and later of her contemporary poet-saint

Tukaram Following the incident she had another vision of the duo that revived her from

the sorrow of the calfs death In these visions Tukaram fed her nectar and taught her the

mantra Rama-Krishna-HariThereafter Bahinabai pronounced Tukaram as her guru[7] In

her visions Tukaram initiated her into the path of bhakti (devotion) and instructed her to

recite the name of Vithoba Some people considered her behaviour as a sign of madness

while others considered it a mark of sainthood

Bahinabais husband dissuaded her by saying that she being of a Brahmin should not

listen to the lower caste Shudra Tukaram However Bahinabai did not find happiness in the

life of a dutiful wife and turns to bhakti at the same time serving her husband As her fame

spread her husband is portrayed to have been jealous of the attention Bahinabai received

Her hot-tempered husband is reported to have abused beaten and confined Bahinabai to

the cattle-shed When all methods fail to deter her he decided to leave Bahinabai who was

three months pregnant at the time However he could not do so as he suffered a burning

limbs sensation lasting a month on the day of departure Finally he repented and was

convinced of Bahinabais faith and devotion to God At the same time Bahinabai realized

her neglect of her husband and decided serving him was more important than devoting

herself to (another) god Bahinabai writes

Ill serve my husband - hes my god

My husbands my guru my husbands my way this

is my hearts true resolve

If my husband goes off renouncing the world

Pandurang (Vithoba) what good will it do me to live among men

My husbands the soul Im the body

My husbands the water Im a fish in it

How can I survive

Why should the stone god Vitthal (Vithoba)

and the dream saint Tuka (Tukaram)

deprive me of the happiness I know

The family of Bahinabai went to Dehu the home-town of Tukaram and paid their

respects to him Here the brahmin Bahinabais acceptance of the lower caste Sudra

Tukaram as her guru agitated local brahmins which led to harassment of the family and

threatening of ostracism In Dehu Bahinabai gave birth to a daughter who she named

Kasibai But she was distressed and mediated suicide Tukaram in her vision stopped her

and blessed her with poetic powers and prophesied that she would have a son who was a

companion in her previous birth thus Bahinabai is believed to have started composition of

poetry the first of which were dedicated to Vithoba Consequently she had a son who she

named Vithoba the exact time of his birth is not provided but he is mentioned in a later

part of her autobiography

Finally the family moved to Shirur where Bahinabai practised a vow of silence for a

while In 1649 on Tukarams death Bahinabai revisited Dehu and fasted for eighteen days

where according to the traditional account she was blessed with a vision of Tukaram again

She then visited the saint Ramdas and stayed in his company until his death in 1681

Afterwards she returned to Shirur

In last sections of her autobiography Bahinabai says she has seen her deathShe

prophesied her death and wrote a letter to Vithoba her son who had gone to Shukeshwar

to perform last rites of his wife On her death-bed Bahinabai told Vithoba (her son) that he

had been her son throughout her twelve previous births and also in her current (thirteenth)

birth which she believed was her last Further she narrated the tale of her twelve previous

births which are recorded in her autobiography She died in 1700 at the age of 72

Literary works

Apart from her autobiography Bahinabai composed abhangas which deal with

various subjects like praise of god Vithoba Atman Sad-guru sainthood Brahmanhood and

devotion Bahinabais abhanga compositions also focus on her troubled relationship with

her husband the conflict between husband and wife and to certain extent its resolution

She even portrays her husbands hostile and harmful feelings with empathy Unlike many of

the woman-saints of the period Bahinabai remained married her entire life dutifully serving

her husband balancing her roles pativrata (a devoted wife) and virata (the detached)

Bahinabai does not revolt against social traditions and believed denouncement of the world

is not the solution to a womans suffering Her poetry reflects her compromise between her

devotion to her husband and her god Vithoba

Bahinabai also comments on the duties of a married woman Some abhangas extol

the merits of a pativrata others advocate pure devotion to God which may lead to the ire of

society Others advocate the compromise She also speaks of pravrtti (action) and nivrtti

(quiescence) personified as wives of manas (the mind) Both of them argue over their own

superiority winning a particular moment in the debate and finally reconciling and together

directing the mind to its ultimate goal In her own life Bahinabai sought to balance these

two pravrtti - the duties of a virtuous wife and nivrtti - renunciation of the world

Bahinabai sometimes curses his fate of being born as a woman which author Tharu

interprets as her scepticism her rebelliousness and her insistent refusal to abandon her

aspiration for the truth She regrets her female birth as she was kept away from the

knowledge of the holy scriptures like Vedas and sacred mantras by the male-dominated

brahmin society Bahinabai sings in her abhanga

The Vedas cry aloud the Puranas shout

No good may come to woman

I was born with a womans body

How am I to attain Truth

They are foolish seductive and deceptive -

Any connection with a woman is disastrous

Bahina says If a womans body is so harmful

How in this world will I reach Truth

At times Bahinabais abhangas call out to her god Vithoba (Panduranga Hari) to help

her to balance her twin roles Bahinabais wisdom can be summed up in her words as A

womans body is a body controlled by somebody else Therefore the path of renunciation is

not open to her Bahinabais philosophy reveals the social status of the seventeenth

century Indian woman who was supposed to no existence apart from her husband

She has also composed a text called Pundalika-Mahatmya which details the legend

of Vithoba and devotee Pundalik a central figure in Varkari tradition

कराातिकारी साि बहिणाबाई

शामसादर सोननर

दतनक परिार सखदा October 3 2013

भारिीय समाजमनावर वणववयवसरची आणण सतरी-पदष भदभावाची मगरममठी घटट िोिी अशा कालखाडाि साि बहिणाबाई पाठक याानी कलल िाडस खऱ या अरावन कराातिकारी मिणायला पाहिज खर िर िमाम जसतरयााचया मनाि खदखदणाऱ या आकरा दनाला तयाानी आपलया किीिन वाट करन हदली रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईनी तया काळी िदर समजलया जाणाऱ या कणबी िकारामााचा अनगरि सवीकारावा ि कवढ िाडस पिीचा ववरोि झगारन न दिा तयालािी आपलया भकिीचया वाटवर चालणयास भाग पाडणारी तयााची पररपकविा खऱ या अरावन अधिक ठळकपण परतिबबाबबि िोि तया बहिणाबाईचया कराातिकारी वयजकिमततवाचा घिलला िााडोळा

वणववयवसरचया घटट मगरममठीि अडकललया समाजाला मकि करणयासाठी साि नामदव आणण जञानदवााचया पढाकारान वारकरी सापरदायाची वाट अधिक ववसिीणव झाली सतरी-शदरााना वदान नाकारलला अधिकार ममळवन दणयाच िाडसी पाऊल वारकरी सापरदायान उचलल अरावि

िी वाटचाल करणाऱ याामधय वणववयवसरच चटक बसललयााचा अधिक भरणा असला िरी समाजाचया सवव घटकााचा तयाि समावश िोिा मिणज चोखोबाासारखा गावकसाबािर वाढलला सािकवी जजिकया अधिकारान वारकरी सापरदायाि वावरि िोिा तििकयाच अधिकारान दवळाचया गाभाऱ याि पजापाठ करणार रामाहमण कळािील पररसा भागवि वारकरी सापरदायाशी एकरप झाल िोि कदाधचि िाच भदाभद भरम गाडन टाकणारा ववचार साि बहिणाबाईना भावला असावा मिणनच तयाानी तया काळाची समाज वयवसरची का पणा िोडन समिचा जागर घालणाऱ या वारकरी सापरदायाि सिभागी िोणयाचा तनिावर कला असावा

वदाानी सतरी-शदराहदकााना वद अधययनाचा अधिकार नाकारला िोिा मातर शदर मिणन गणलया गललया िकारामााना बोचणारी िी जाणीव तयाानी आपलया अनक अभागाािन मााडली

इिकच नवि िर ज वद अधययनाचा अधिकार साागिाि तयााना खडसाविाना सााधगिल िमिी वदााच पजन कल असल पाठाािर कल असल मातर तयाचा खरा अरव जर कणाला कळला असल िर िो फकि आमिीच जाणलला आि-

वदाचा िो अरव आमिाशीच ठावा

यरानी वािवा भार मारा

कदाधचि िी सल बहिणाबाईचयािी मनाि असावी इिरााना जर वदाचा अधिकार आि

िर आपलयाला का नसावा शदर िकोबाानी िो अधिकार ममळवला असल िर िच जसतरयाानािी िो अधिकार ममळवन दिील या भावनिन बहिणाबाई िकाराम मिाराजााचया ववचाराकड आकवषवि झालया असावयाि रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईचया घराि भकिी परापरा पवीपासनच िोिीच वद उपतनषद भागवि करा यााच तनतय धचािन तयााना घडलल िोि मातर िकोबााची अभागवाणी जशी तयााचया कानी पडली िशी तयााना तया ववचारााचाच धयास लागला अरावि रामाहमण कळाि जनमललया पिीला तयााची कणबी िकारामाावर असणारी तनषठा सिज पचनी पडणयासारखी नवििी मिणन पिीववरोि तयाानी झगारन हदला नािी िो सदवािीला सिन करि तयाानी िकोबााचया अभागााच धचािन सर ठवल िळिळ पिीचयािी मनाि िो आदर तनमावण कला आणण एक हदवशी िकाराम मिाराजाानी सवपनाि बहिणाबाईना अनगरि दऊन कववतवाची आजञा हदली योगायोग मिणज िकाराम मिाराज याानािी नामदव मिाराजाानी सवपनामधयच जाऊन कववतवाची सफिी हदली िोिी ि िकारामाानीच एका हठकाणी नमद कलल आि ि मिणिाि-

नामदव कल सवपना माजी जाग

सव पााडराग यऊ तनया

सााधगिल काम कराव कववतव

वावग उतिर बोलो नय

िीच परापरा पढ चालवि िकाराम मिाराजाानी बहिणाबाईना कववतव करणयाची आजञा कली सफिी हदली तया काळी एका रामाहमण सतरीन कणयाचा अनगरि ययावा ि खधचिच समाजमनाला मानवणार नविि पिीन िर तयााना एक वळ ि िकोबााचा अनगरि घणारच असशील िर मी िला टाकन दईल अशी िमकीिी हदली िोिी मातर पिीला झगारन न दिा

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

बहिणाबाई

ववकीवपडडया

जनम (इस १६२९३० (शक १५५१) ndash मतय २ ऑकटोबर १७००) साि िकारामााचया समकालीन पढचया वपढीिील वारकरी सापरदायािील मराठी सतरी साि कवी आणण साि िकारामााचया मशषया

सतरी साि मामलकिील अगरसर मकिाबाई कानिोपातरा जनाबाई वणाबाई आककाबाई

मीराबाई याासि बहिणाबाईच सरान मानाव लागल

जीवन

बहिणाबाईचा जनम गोदावरीचया उतिरस घषणशवराचया पजशचमस वजापर िालक यािील दवगााव (रागाऱ याच) यर शक १५५१ मध य रामामिण कटाबाि झाला तिच या आईच नााव जानकी व वपत याच नााव आऊजी मािा-वपत यानी तिचा वववाि वयाच या पाचवया वषी तयाच गावािील पाठक कटमबाि लावला

साि बहिणाबाईना लिानपणापासनच परमारावची व भकिीची ओढ िोिी करा ndash कीिवन पराण-शरवण आणण सत परषााची सवा याि साि बहिणाबाई रमली िोिी पण तिची सासारावरील आसक िी कमी िोवन परमारीक वतिी वाढि गली घरची गरीबी म शिणाचा अभाव िरीिी समािानी वतिी व सािवतिीला साजशी पाणडरागाची ओढ मनाि िोिीच अखाड नामसमरण चाल अस शिाि काम कररि असिानािी िा भजकिभाव अभागाच रपान तिचया मखािन बािर पड

पढ कोल िापर वास िव याि जयराम स वामीच या करा कीिवनान साि बहिणाबाईच या मनावर परभाव पडला िी रोज िकोबाच अभाग म िण लागली व िकोबाच दशवनाचा ध यास घिला तिला िकोबारायाना सदगर करन त यााच अनगरि व आमशववाद य यावयाचा िोिा म िणन रातराहदवस िकोबाच अभाग मिणि त यााच ध यान कर लागली शवटी कातिवक व ५ शक १५६९

रोजी िकोबारायानी स वप नाि यवन गरपदश हदला बहिणाबाईच सार जीवन गरबोिामळ बदलन गल तिन आपल गद साि िकाराम मिाराज व तयााचीहि गदपरापरा आपलया अभागााि वणवन कली आि

तयााच वणवन करिाना गलया शिकािील एक शरषठ सनि सनिचररतरकार आणण शरी गजानन ववजयकि सनिकवी दासगण मिाराज मलहििाि

पिा कवढा अधिकार

ऋणण तिचा परमशवर

या साधवीची समािी शऊर या गावी आि

चमतकार

अस साागिाि की तयााना तयााचया पवीचया िरा जनमााच समरण िोि या साधवीचया चररतरािील एक परसाग जञाि आि िो असा नमापरमाण एकादशीचया वारीकररिा पाढरीला तनघाललया असिाना तयाना अचानक राडी वाजन िाप भरलापराि पाणडरागाचया भटीची कवढी िळमळ की तयानी अागावरचया फाटकया घोगडीला ववनािी कली िी माझी िडिडी िातपरिी िझयाजवळ ठव एवढी वारी करन यईन आणण मग माझा भोग भोधगन िी घोगडी तयानी एका झाडावर ठवली व तया वारीस तनघन गलया तया सखरप परि यईपयवनि ि झाड िीव भरलयामळ रडरड िालि िोि

httpmrwikipediaorgwikiE0A4ACE0A4B9E0A4BFE0A4A3E

0A4BEE0A4ACE0A4BEE0A488_E0A4AAE0A4BEE0A4A0E

0A495_(E0A4B8E0A482E0A4A4)

Bahinabai

Wikipedia

Bahinabai (1628ndash1700 AD) or Bahina or Bahini is a Varkari female-saint from

Maharashtra India She is considered as a disciple of another Varkari poet-saint Tukaram

Having been born in a brahmin family Bahinabai was married to a widower at a tender age

and spent most of her childhood wandering around Maharashtra along with her family She

describes in her autobiography Atmamanivedana her spiritual experiences with a calf and

visions of the Varkaris patron deity Vithoba and Tukaram She reports being subjected to

verbal and physical abuse by her husband who despised her spiritual inclination but who

finally accepted her chosen path of devotion (bhakti) Unlike most female-saints who never

married or renounced their married life for God Bahinabai remained married her entire life

Bahinabais abhanga compositions written in Marathi focus on her troubled marital

life and the regret being born a woman Bahinabai was always torn between her duties to

her husband and her devotion to Vithoba Her poetry mirrors her compromise between her

devotion to her husband and God

Early life

Bahinabai has written an autobiographical work called Atmamanivedana or Bahinibai

Gatha where she describes not only her current birth but also twelve previous births The

first 78 verses of the total 473 trace her current life

As per the account she was born in Deogaon(Rangari) or Devgaon(R) near Ellora or

Verul in northern Maharashtra where she spent her childhood Her parents Aaudev

Kulkarni and Janaki were brahmins the Hindu priest class and considered their first child

Bahinabai as a harbinger of good fortune Bahinabai started reciting the names of God from

an early age while playing with her mates

Bahinabai was married at the age of three with a thirty-year-old widower called

Gangadhar Pathak who she describes as a scholar and an excellent jewel of a man but

stayed with parents until she reached puberty as per the custom When Bahinabai was

about nine years old she with her parents and husband had to leave Devghar due to a

family dispute They wandered with pilgrims along the banks of river Godavari and begged

for grain as customarily wandering holy men do They visited Pandharpur the city which

hosts the chief temple of Vithoba in this period By the age of eleven she with her family

finally settled in Kolhapur She was subjected to the demands of married life at this age

but she was not into it

Later life

Bahinabai reported visions of the Varkaris patron deity Vithoba pictured

In Kolhapur Bahinabai was exposed to Hari-Kirtana songs and tales from the

scripture Bhagavata Purana Here Bahinabais husband was gifted a cow who soon gave

birth to a calf Bahinabai reports a spiritual encounter with the calf The calf in Varkari

literature symbolizes a person who has attained the highest state of yogic concentration in

the previous birth but due to some fault is forced to take birth as a calf The calf followed

Bahinabai wherever she went Bahinabai with the calf also attended the Kirtana of the

famed swami Jayaram Jayaram patted heads of the calf and Bahinabai When Bahinabais

husband heard of the incident he dragged Bahinabai by her hair beat and tied her up in the

house Following this the calf and the cow gave up food and water leading to the formers

death At its burial Bahinabai fainted and lay unconscious for days She awoke with her first

vision of the Varkaris patron deity Vithoba and later of her contemporary poet-saint

Tukaram Following the incident she had another vision of the duo that revived her from

the sorrow of the calfs death In these visions Tukaram fed her nectar and taught her the

mantra Rama-Krishna-HariThereafter Bahinabai pronounced Tukaram as her guru[7] In

her visions Tukaram initiated her into the path of bhakti (devotion) and instructed her to

recite the name of Vithoba Some people considered her behaviour as a sign of madness

while others considered it a mark of sainthood

Bahinabais husband dissuaded her by saying that she being of a Brahmin should not

listen to the lower caste Shudra Tukaram However Bahinabai did not find happiness in the

life of a dutiful wife and turns to bhakti at the same time serving her husband As her fame

spread her husband is portrayed to have been jealous of the attention Bahinabai received

Her hot-tempered husband is reported to have abused beaten and confined Bahinabai to

the cattle-shed When all methods fail to deter her he decided to leave Bahinabai who was

three months pregnant at the time However he could not do so as he suffered a burning

limbs sensation lasting a month on the day of departure Finally he repented and was

convinced of Bahinabais faith and devotion to God At the same time Bahinabai realized

her neglect of her husband and decided serving him was more important than devoting

herself to (another) god Bahinabai writes

Ill serve my husband - hes my god

My husbands my guru my husbands my way this

is my hearts true resolve

If my husband goes off renouncing the world

Pandurang (Vithoba) what good will it do me to live among men

My husbands the soul Im the body

My husbands the water Im a fish in it

How can I survive

Why should the stone god Vitthal (Vithoba)

and the dream saint Tuka (Tukaram)

deprive me of the happiness I know

The family of Bahinabai went to Dehu the home-town of Tukaram and paid their

respects to him Here the brahmin Bahinabais acceptance of the lower caste Sudra

Tukaram as her guru agitated local brahmins which led to harassment of the family and

threatening of ostracism In Dehu Bahinabai gave birth to a daughter who she named

Kasibai But she was distressed and mediated suicide Tukaram in her vision stopped her

and blessed her with poetic powers and prophesied that she would have a son who was a

companion in her previous birth thus Bahinabai is believed to have started composition of

poetry the first of which were dedicated to Vithoba Consequently she had a son who she

named Vithoba the exact time of his birth is not provided but he is mentioned in a later

part of her autobiography

Finally the family moved to Shirur where Bahinabai practised a vow of silence for a

while In 1649 on Tukarams death Bahinabai revisited Dehu and fasted for eighteen days

where according to the traditional account she was blessed with a vision of Tukaram again

She then visited the saint Ramdas and stayed in his company until his death in 1681

Afterwards she returned to Shirur

In last sections of her autobiography Bahinabai says she has seen her deathShe

prophesied her death and wrote a letter to Vithoba her son who had gone to Shukeshwar

to perform last rites of his wife On her death-bed Bahinabai told Vithoba (her son) that he

had been her son throughout her twelve previous births and also in her current (thirteenth)

birth which she believed was her last Further she narrated the tale of her twelve previous

births which are recorded in her autobiography She died in 1700 at the age of 72

Literary works

Apart from her autobiography Bahinabai composed abhangas which deal with

various subjects like praise of god Vithoba Atman Sad-guru sainthood Brahmanhood and

devotion Bahinabais abhanga compositions also focus on her troubled relationship with

her husband the conflict between husband and wife and to certain extent its resolution

She even portrays her husbands hostile and harmful feelings with empathy Unlike many of

the woman-saints of the period Bahinabai remained married her entire life dutifully serving

her husband balancing her roles pativrata (a devoted wife) and virata (the detached)

Bahinabai does not revolt against social traditions and believed denouncement of the world

is not the solution to a womans suffering Her poetry reflects her compromise between her

devotion to her husband and her god Vithoba

Bahinabai also comments on the duties of a married woman Some abhangas extol

the merits of a pativrata others advocate pure devotion to God which may lead to the ire of

society Others advocate the compromise She also speaks of pravrtti (action) and nivrtti

(quiescence) personified as wives of manas (the mind) Both of them argue over their own

superiority winning a particular moment in the debate and finally reconciling and together

directing the mind to its ultimate goal In her own life Bahinabai sought to balance these

two pravrtti - the duties of a virtuous wife and nivrtti - renunciation of the world

Bahinabai sometimes curses his fate of being born as a woman which author Tharu

interprets as her scepticism her rebelliousness and her insistent refusal to abandon her

aspiration for the truth She regrets her female birth as she was kept away from the

knowledge of the holy scriptures like Vedas and sacred mantras by the male-dominated

brahmin society Bahinabai sings in her abhanga

The Vedas cry aloud the Puranas shout

No good may come to woman

I was born with a womans body

How am I to attain Truth

They are foolish seductive and deceptive -

Any connection with a woman is disastrous

Bahina says If a womans body is so harmful

How in this world will I reach Truth

At times Bahinabais abhangas call out to her god Vithoba (Panduranga Hari) to help

her to balance her twin roles Bahinabais wisdom can be summed up in her words as A

womans body is a body controlled by somebody else Therefore the path of renunciation is

not open to her Bahinabais philosophy reveals the social status of the seventeenth

century Indian woman who was supposed to no existence apart from her husband

She has also composed a text called Pundalika-Mahatmya which details the legend

of Vithoba and devotee Pundalik a central figure in Varkari tradition

कराातिकारी साि बहिणाबाई

शामसादर सोननर

दतनक परिार सखदा October 3 2013

भारिीय समाजमनावर वणववयवसरची आणण सतरी-पदष भदभावाची मगरममठी घटट िोिी अशा कालखाडाि साि बहिणाबाई पाठक याानी कलल िाडस खऱ या अरावन कराातिकारी मिणायला पाहिज खर िर िमाम जसतरयााचया मनाि खदखदणाऱ या आकरा दनाला तयाानी आपलया किीिन वाट करन हदली रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईनी तया काळी िदर समजलया जाणाऱ या कणबी िकारामााचा अनगरि सवीकारावा ि कवढ िाडस पिीचा ववरोि झगारन न दिा तयालािी आपलया भकिीचया वाटवर चालणयास भाग पाडणारी तयााची पररपकविा खऱ या अरावन अधिक ठळकपण परतिबबाबबि िोि तया बहिणाबाईचया कराातिकारी वयजकिमततवाचा घिलला िााडोळा

वणववयवसरचया घटट मगरममठीि अडकललया समाजाला मकि करणयासाठी साि नामदव आणण जञानदवााचया पढाकारान वारकरी सापरदायाची वाट अधिक ववसिीणव झाली सतरी-शदरााना वदान नाकारलला अधिकार ममळवन दणयाच िाडसी पाऊल वारकरी सापरदायान उचलल अरावि

िी वाटचाल करणाऱ याामधय वणववयवसरच चटक बसललयााचा अधिक भरणा असला िरी समाजाचया सवव घटकााचा तयाि समावश िोिा मिणज चोखोबाासारखा गावकसाबािर वाढलला सािकवी जजिकया अधिकारान वारकरी सापरदायाि वावरि िोिा तििकयाच अधिकारान दवळाचया गाभाऱ याि पजापाठ करणार रामाहमण कळािील पररसा भागवि वारकरी सापरदायाशी एकरप झाल िोि कदाधचि िाच भदाभद भरम गाडन टाकणारा ववचार साि बहिणाबाईना भावला असावा मिणनच तयाानी तया काळाची समाज वयवसरची का पणा िोडन समिचा जागर घालणाऱ या वारकरी सापरदायाि सिभागी िोणयाचा तनिावर कला असावा

वदाानी सतरी-शदराहदकााना वद अधययनाचा अधिकार नाकारला िोिा मातर शदर मिणन गणलया गललया िकारामााना बोचणारी िी जाणीव तयाानी आपलया अनक अभागाािन मााडली

इिकच नवि िर ज वद अधययनाचा अधिकार साागिाि तयााना खडसाविाना सााधगिल िमिी वदााच पजन कल असल पाठाािर कल असल मातर तयाचा खरा अरव जर कणाला कळला असल िर िो फकि आमिीच जाणलला आि-

वदाचा िो अरव आमिाशीच ठावा

यरानी वािवा भार मारा

कदाधचि िी सल बहिणाबाईचयािी मनाि असावी इिरााना जर वदाचा अधिकार आि

िर आपलयाला का नसावा शदर िकोबाानी िो अधिकार ममळवला असल िर िच जसतरयाानािी िो अधिकार ममळवन दिील या भावनिन बहिणाबाई िकाराम मिाराजााचया ववचाराकड आकवषवि झालया असावयाि रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईचया घराि भकिी परापरा पवीपासनच िोिीच वद उपतनषद भागवि करा यााच तनतय धचािन तयााना घडलल िोि मातर िकोबााची अभागवाणी जशी तयााचया कानी पडली िशी तयााना तया ववचारााचाच धयास लागला अरावि रामाहमण कळाि जनमललया पिीला तयााची कणबी िकारामाावर असणारी तनषठा सिज पचनी पडणयासारखी नवििी मिणन पिीववरोि तयाानी झगारन हदला नािी िो सदवािीला सिन करि तयाानी िकोबााचया अभागााच धचािन सर ठवल िळिळ पिीचयािी मनाि िो आदर तनमावण कला आणण एक हदवशी िकाराम मिाराजाानी सवपनाि बहिणाबाईना अनगरि दऊन कववतवाची आजञा हदली योगायोग मिणज िकाराम मिाराज याानािी नामदव मिाराजाानी सवपनामधयच जाऊन कववतवाची सफिी हदली िोिी ि िकारामाानीच एका हठकाणी नमद कलल आि ि मिणिाि-

नामदव कल सवपना माजी जाग

सव पााडराग यऊ तनया

सााधगिल काम कराव कववतव

वावग उतिर बोलो नय

िीच परापरा पढ चालवि िकाराम मिाराजाानी बहिणाबाईना कववतव करणयाची आजञा कली सफिी हदली तया काळी एका रामाहमण सतरीन कणयाचा अनगरि ययावा ि खधचिच समाजमनाला मानवणार नविि पिीन िर तयााना एक वळ ि िकोबााचा अनगरि घणारच असशील िर मी िला टाकन दईल अशी िमकीिी हदली िोिी मातर पिीला झगारन न दिा

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

रोजी िकोबारायानी स वप नाि यवन गरपदश हदला बहिणाबाईच सार जीवन गरबोिामळ बदलन गल तिन आपल गद साि िकाराम मिाराज व तयााचीहि गदपरापरा आपलया अभागााि वणवन कली आि

तयााच वणवन करिाना गलया शिकािील एक शरषठ सनि सनिचररतरकार आणण शरी गजानन ववजयकि सनिकवी दासगण मिाराज मलहििाि

पिा कवढा अधिकार

ऋणण तिचा परमशवर

या साधवीची समािी शऊर या गावी आि

चमतकार

अस साागिाि की तयााना तयााचया पवीचया िरा जनमााच समरण िोि या साधवीचया चररतरािील एक परसाग जञाि आि िो असा नमापरमाण एकादशीचया वारीकररिा पाढरीला तनघाललया असिाना तयाना अचानक राडी वाजन िाप भरलापराि पाणडरागाचया भटीची कवढी िळमळ की तयानी अागावरचया फाटकया घोगडीला ववनािी कली िी माझी िडिडी िातपरिी िझयाजवळ ठव एवढी वारी करन यईन आणण मग माझा भोग भोधगन िी घोगडी तयानी एका झाडावर ठवली व तया वारीस तनघन गलया तया सखरप परि यईपयवनि ि झाड िीव भरलयामळ रडरड िालि िोि

httpmrwikipediaorgwikiE0A4ACE0A4B9E0A4BFE0A4A3E

0A4BEE0A4ACE0A4BEE0A488_E0A4AAE0A4BEE0A4A0E

0A495_(E0A4B8E0A482E0A4A4)

Bahinabai

Wikipedia

Bahinabai (1628ndash1700 AD) or Bahina or Bahini is a Varkari female-saint from

Maharashtra India She is considered as a disciple of another Varkari poet-saint Tukaram

Having been born in a brahmin family Bahinabai was married to a widower at a tender age

and spent most of her childhood wandering around Maharashtra along with her family She

describes in her autobiography Atmamanivedana her spiritual experiences with a calf and

visions of the Varkaris patron deity Vithoba and Tukaram She reports being subjected to

verbal and physical abuse by her husband who despised her spiritual inclination but who

finally accepted her chosen path of devotion (bhakti) Unlike most female-saints who never

married or renounced their married life for God Bahinabai remained married her entire life

Bahinabais abhanga compositions written in Marathi focus on her troubled marital

life and the regret being born a woman Bahinabai was always torn between her duties to

her husband and her devotion to Vithoba Her poetry mirrors her compromise between her

devotion to her husband and God

Early life

Bahinabai has written an autobiographical work called Atmamanivedana or Bahinibai

Gatha where she describes not only her current birth but also twelve previous births The

first 78 verses of the total 473 trace her current life

As per the account she was born in Deogaon(Rangari) or Devgaon(R) near Ellora or

Verul in northern Maharashtra where she spent her childhood Her parents Aaudev

Kulkarni and Janaki were brahmins the Hindu priest class and considered their first child

Bahinabai as a harbinger of good fortune Bahinabai started reciting the names of God from

an early age while playing with her mates

Bahinabai was married at the age of three with a thirty-year-old widower called

Gangadhar Pathak who she describes as a scholar and an excellent jewel of a man but

stayed with parents until she reached puberty as per the custom When Bahinabai was

about nine years old she with her parents and husband had to leave Devghar due to a

family dispute They wandered with pilgrims along the banks of river Godavari and begged

for grain as customarily wandering holy men do They visited Pandharpur the city which

hosts the chief temple of Vithoba in this period By the age of eleven she with her family

finally settled in Kolhapur She was subjected to the demands of married life at this age

but she was not into it

Later life

Bahinabai reported visions of the Varkaris patron deity Vithoba pictured

In Kolhapur Bahinabai was exposed to Hari-Kirtana songs and tales from the

scripture Bhagavata Purana Here Bahinabais husband was gifted a cow who soon gave

birth to a calf Bahinabai reports a spiritual encounter with the calf The calf in Varkari

literature symbolizes a person who has attained the highest state of yogic concentration in

the previous birth but due to some fault is forced to take birth as a calf The calf followed

Bahinabai wherever she went Bahinabai with the calf also attended the Kirtana of the

famed swami Jayaram Jayaram patted heads of the calf and Bahinabai When Bahinabais

husband heard of the incident he dragged Bahinabai by her hair beat and tied her up in the

house Following this the calf and the cow gave up food and water leading to the formers

death At its burial Bahinabai fainted and lay unconscious for days She awoke with her first

vision of the Varkaris patron deity Vithoba and later of her contemporary poet-saint

Tukaram Following the incident she had another vision of the duo that revived her from

the sorrow of the calfs death In these visions Tukaram fed her nectar and taught her the

mantra Rama-Krishna-HariThereafter Bahinabai pronounced Tukaram as her guru[7] In

her visions Tukaram initiated her into the path of bhakti (devotion) and instructed her to

recite the name of Vithoba Some people considered her behaviour as a sign of madness

while others considered it a mark of sainthood

Bahinabais husband dissuaded her by saying that she being of a Brahmin should not

listen to the lower caste Shudra Tukaram However Bahinabai did not find happiness in the

life of a dutiful wife and turns to bhakti at the same time serving her husband As her fame

spread her husband is portrayed to have been jealous of the attention Bahinabai received

Her hot-tempered husband is reported to have abused beaten and confined Bahinabai to

the cattle-shed When all methods fail to deter her he decided to leave Bahinabai who was

three months pregnant at the time However he could not do so as he suffered a burning

limbs sensation lasting a month on the day of departure Finally he repented and was

convinced of Bahinabais faith and devotion to God At the same time Bahinabai realized

her neglect of her husband and decided serving him was more important than devoting

herself to (another) god Bahinabai writes

Ill serve my husband - hes my god

My husbands my guru my husbands my way this

is my hearts true resolve

If my husband goes off renouncing the world

Pandurang (Vithoba) what good will it do me to live among men

My husbands the soul Im the body

My husbands the water Im a fish in it

How can I survive

Why should the stone god Vitthal (Vithoba)

and the dream saint Tuka (Tukaram)

deprive me of the happiness I know

The family of Bahinabai went to Dehu the home-town of Tukaram and paid their

respects to him Here the brahmin Bahinabais acceptance of the lower caste Sudra

Tukaram as her guru agitated local brahmins which led to harassment of the family and

threatening of ostracism In Dehu Bahinabai gave birth to a daughter who she named

Kasibai But she was distressed and mediated suicide Tukaram in her vision stopped her

and blessed her with poetic powers and prophesied that she would have a son who was a

companion in her previous birth thus Bahinabai is believed to have started composition of

poetry the first of which were dedicated to Vithoba Consequently she had a son who she

named Vithoba the exact time of his birth is not provided but he is mentioned in a later

part of her autobiography

Finally the family moved to Shirur where Bahinabai practised a vow of silence for a

while In 1649 on Tukarams death Bahinabai revisited Dehu and fasted for eighteen days

where according to the traditional account she was blessed with a vision of Tukaram again

She then visited the saint Ramdas and stayed in his company until his death in 1681

Afterwards she returned to Shirur

In last sections of her autobiography Bahinabai says she has seen her deathShe

prophesied her death and wrote a letter to Vithoba her son who had gone to Shukeshwar

to perform last rites of his wife On her death-bed Bahinabai told Vithoba (her son) that he

had been her son throughout her twelve previous births and also in her current (thirteenth)

birth which she believed was her last Further she narrated the tale of her twelve previous

births which are recorded in her autobiography She died in 1700 at the age of 72

Literary works

Apart from her autobiography Bahinabai composed abhangas which deal with

various subjects like praise of god Vithoba Atman Sad-guru sainthood Brahmanhood and

devotion Bahinabais abhanga compositions also focus on her troubled relationship with

her husband the conflict between husband and wife and to certain extent its resolution

She even portrays her husbands hostile and harmful feelings with empathy Unlike many of

the woman-saints of the period Bahinabai remained married her entire life dutifully serving

her husband balancing her roles pativrata (a devoted wife) and virata (the detached)

Bahinabai does not revolt against social traditions and believed denouncement of the world

is not the solution to a womans suffering Her poetry reflects her compromise between her

devotion to her husband and her god Vithoba

Bahinabai also comments on the duties of a married woman Some abhangas extol

the merits of a pativrata others advocate pure devotion to God which may lead to the ire of

society Others advocate the compromise She also speaks of pravrtti (action) and nivrtti

(quiescence) personified as wives of manas (the mind) Both of them argue over their own

superiority winning a particular moment in the debate and finally reconciling and together

directing the mind to its ultimate goal In her own life Bahinabai sought to balance these

two pravrtti - the duties of a virtuous wife and nivrtti - renunciation of the world

Bahinabai sometimes curses his fate of being born as a woman which author Tharu

interprets as her scepticism her rebelliousness and her insistent refusal to abandon her

aspiration for the truth She regrets her female birth as she was kept away from the

knowledge of the holy scriptures like Vedas and sacred mantras by the male-dominated

brahmin society Bahinabai sings in her abhanga

The Vedas cry aloud the Puranas shout

No good may come to woman

I was born with a womans body

How am I to attain Truth

They are foolish seductive and deceptive -

Any connection with a woman is disastrous

Bahina says If a womans body is so harmful

How in this world will I reach Truth

At times Bahinabais abhangas call out to her god Vithoba (Panduranga Hari) to help

her to balance her twin roles Bahinabais wisdom can be summed up in her words as A

womans body is a body controlled by somebody else Therefore the path of renunciation is

not open to her Bahinabais philosophy reveals the social status of the seventeenth

century Indian woman who was supposed to no existence apart from her husband

She has also composed a text called Pundalika-Mahatmya which details the legend

of Vithoba and devotee Pundalik a central figure in Varkari tradition

कराातिकारी साि बहिणाबाई

शामसादर सोननर

दतनक परिार सखदा October 3 2013

भारिीय समाजमनावर वणववयवसरची आणण सतरी-पदष भदभावाची मगरममठी घटट िोिी अशा कालखाडाि साि बहिणाबाई पाठक याानी कलल िाडस खऱ या अरावन कराातिकारी मिणायला पाहिज खर िर िमाम जसतरयााचया मनाि खदखदणाऱ या आकरा दनाला तयाानी आपलया किीिन वाट करन हदली रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईनी तया काळी िदर समजलया जाणाऱ या कणबी िकारामााचा अनगरि सवीकारावा ि कवढ िाडस पिीचा ववरोि झगारन न दिा तयालािी आपलया भकिीचया वाटवर चालणयास भाग पाडणारी तयााची पररपकविा खऱ या अरावन अधिक ठळकपण परतिबबाबबि िोि तया बहिणाबाईचया कराातिकारी वयजकिमततवाचा घिलला िााडोळा

वणववयवसरचया घटट मगरममठीि अडकललया समाजाला मकि करणयासाठी साि नामदव आणण जञानदवााचया पढाकारान वारकरी सापरदायाची वाट अधिक ववसिीणव झाली सतरी-शदरााना वदान नाकारलला अधिकार ममळवन दणयाच िाडसी पाऊल वारकरी सापरदायान उचलल अरावि

िी वाटचाल करणाऱ याामधय वणववयवसरच चटक बसललयााचा अधिक भरणा असला िरी समाजाचया सवव घटकााचा तयाि समावश िोिा मिणज चोखोबाासारखा गावकसाबािर वाढलला सािकवी जजिकया अधिकारान वारकरी सापरदायाि वावरि िोिा तििकयाच अधिकारान दवळाचया गाभाऱ याि पजापाठ करणार रामाहमण कळािील पररसा भागवि वारकरी सापरदायाशी एकरप झाल िोि कदाधचि िाच भदाभद भरम गाडन टाकणारा ववचार साि बहिणाबाईना भावला असावा मिणनच तयाानी तया काळाची समाज वयवसरची का पणा िोडन समिचा जागर घालणाऱ या वारकरी सापरदायाि सिभागी िोणयाचा तनिावर कला असावा

वदाानी सतरी-शदराहदकााना वद अधययनाचा अधिकार नाकारला िोिा मातर शदर मिणन गणलया गललया िकारामााना बोचणारी िी जाणीव तयाानी आपलया अनक अभागाािन मााडली

इिकच नवि िर ज वद अधययनाचा अधिकार साागिाि तयााना खडसाविाना सााधगिल िमिी वदााच पजन कल असल पाठाािर कल असल मातर तयाचा खरा अरव जर कणाला कळला असल िर िो फकि आमिीच जाणलला आि-

वदाचा िो अरव आमिाशीच ठावा

यरानी वािवा भार मारा

कदाधचि िी सल बहिणाबाईचयािी मनाि असावी इिरााना जर वदाचा अधिकार आि

िर आपलयाला का नसावा शदर िकोबाानी िो अधिकार ममळवला असल िर िच जसतरयाानािी िो अधिकार ममळवन दिील या भावनिन बहिणाबाई िकाराम मिाराजााचया ववचाराकड आकवषवि झालया असावयाि रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईचया घराि भकिी परापरा पवीपासनच िोिीच वद उपतनषद भागवि करा यााच तनतय धचािन तयााना घडलल िोि मातर िकोबााची अभागवाणी जशी तयााचया कानी पडली िशी तयााना तया ववचारााचाच धयास लागला अरावि रामाहमण कळाि जनमललया पिीला तयााची कणबी िकारामाावर असणारी तनषठा सिज पचनी पडणयासारखी नवििी मिणन पिीववरोि तयाानी झगारन हदला नािी िो सदवािीला सिन करि तयाानी िकोबााचया अभागााच धचािन सर ठवल िळिळ पिीचयािी मनाि िो आदर तनमावण कला आणण एक हदवशी िकाराम मिाराजाानी सवपनाि बहिणाबाईना अनगरि दऊन कववतवाची आजञा हदली योगायोग मिणज िकाराम मिाराज याानािी नामदव मिाराजाानी सवपनामधयच जाऊन कववतवाची सफिी हदली िोिी ि िकारामाानीच एका हठकाणी नमद कलल आि ि मिणिाि-

नामदव कल सवपना माजी जाग

सव पााडराग यऊ तनया

सााधगिल काम कराव कववतव

वावग उतिर बोलो नय

िीच परापरा पढ चालवि िकाराम मिाराजाानी बहिणाबाईना कववतव करणयाची आजञा कली सफिी हदली तया काळी एका रामाहमण सतरीन कणयाचा अनगरि ययावा ि खधचिच समाजमनाला मानवणार नविि पिीन िर तयााना एक वळ ि िकोबााचा अनगरि घणारच असशील िर मी िला टाकन दईल अशी िमकीिी हदली िोिी मातर पिीला झगारन न दिा

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

Bahinabai

Wikipedia

Bahinabai (1628ndash1700 AD) or Bahina or Bahini is a Varkari female-saint from

Maharashtra India She is considered as a disciple of another Varkari poet-saint Tukaram

Having been born in a brahmin family Bahinabai was married to a widower at a tender age

and spent most of her childhood wandering around Maharashtra along with her family She

describes in her autobiography Atmamanivedana her spiritual experiences with a calf and

visions of the Varkaris patron deity Vithoba and Tukaram She reports being subjected to

verbal and physical abuse by her husband who despised her spiritual inclination but who

finally accepted her chosen path of devotion (bhakti) Unlike most female-saints who never

married or renounced their married life for God Bahinabai remained married her entire life

Bahinabais abhanga compositions written in Marathi focus on her troubled marital

life and the regret being born a woman Bahinabai was always torn between her duties to

her husband and her devotion to Vithoba Her poetry mirrors her compromise between her

devotion to her husband and God

Early life

Bahinabai has written an autobiographical work called Atmamanivedana or Bahinibai

Gatha where she describes not only her current birth but also twelve previous births The

first 78 verses of the total 473 trace her current life

As per the account she was born in Deogaon(Rangari) or Devgaon(R) near Ellora or

Verul in northern Maharashtra where she spent her childhood Her parents Aaudev

Kulkarni and Janaki were brahmins the Hindu priest class and considered their first child

Bahinabai as a harbinger of good fortune Bahinabai started reciting the names of God from

an early age while playing with her mates

Bahinabai was married at the age of three with a thirty-year-old widower called

Gangadhar Pathak who she describes as a scholar and an excellent jewel of a man but

stayed with parents until she reached puberty as per the custom When Bahinabai was

about nine years old she with her parents and husband had to leave Devghar due to a

family dispute They wandered with pilgrims along the banks of river Godavari and begged

for grain as customarily wandering holy men do They visited Pandharpur the city which

hosts the chief temple of Vithoba in this period By the age of eleven she with her family

finally settled in Kolhapur She was subjected to the demands of married life at this age

but she was not into it

Later life

Bahinabai reported visions of the Varkaris patron deity Vithoba pictured

In Kolhapur Bahinabai was exposed to Hari-Kirtana songs and tales from the

scripture Bhagavata Purana Here Bahinabais husband was gifted a cow who soon gave

birth to a calf Bahinabai reports a spiritual encounter with the calf The calf in Varkari

literature symbolizes a person who has attained the highest state of yogic concentration in

the previous birth but due to some fault is forced to take birth as a calf The calf followed

Bahinabai wherever she went Bahinabai with the calf also attended the Kirtana of the

famed swami Jayaram Jayaram patted heads of the calf and Bahinabai When Bahinabais

husband heard of the incident he dragged Bahinabai by her hair beat and tied her up in the

house Following this the calf and the cow gave up food and water leading to the formers

death At its burial Bahinabai fainted and lay unconscious for days She awoke with her first

vision of the Varkaris patron deity Vithoba and later of her contemporary poet-saint

Tukaram Following the incident she had another vision of the duo that revived her from

the sorrow of the calfs death In these visions Tukaram fed her nectar and taught her the

mantra Rama-Krishna-HariThereafter Bahinabai pronounced Tukaram as her guru[7] In

her visions Tukaram initiated her into the path of bhakti (devotion) and instructed her to

recite the name of Vithoba Some people considered her behaviour as a sign of madness

while others considered it a mark of sainthood

Bahinabais husband dissuaded her by saying that she being of a Brahmin should not

listen to the lower caste Shudra Tukaram However Bahinabai did not find happiness in the

life of a dutiful wife and turns to bhakti at the same time serving her husband As her fame

spread her husband is portrayed to have been jealous of the attention Bahinabai received

Her hot-tempered husband is reported to have abused beaten and confined Bahinabai to

the cattle-shed When all methods fail to deter her he decided to leave Bahinabai who was

three months pregnant at the time However he could not do so as he suffered a burning

limbs sensation lasting a month on the day of departure Finally he repented and was

convinced of Bahinabais faith and devotion to God At the same time Bahinabai realized

her neglect of her husband and decided serving him was more important than devoting

herself to (another) god Bahinabai writes

Ill serve my husband - hes my god

My husbands my guru my husbands my way this

is my hearts true resolve

If my husband goes off renouncing the world

Pandurang (Vithoba) what good will it do me to live among men

My husbands the soul Im the body

My husbands the water Im a fish in it

How can I survive

Why should the stone god Vitthal (Vithoba)

and the dream saint Tuka (Tukaram)

deprive me of the happiness I know

The family of Bahinabai went to Dehu the home-town of Tukaram and paid their

respects to him Here the brahmin Bahinabais acceptance of the lower caste Sudra

Tukaram as her guru agitated local brahmins which led to harassment of the family and

threatening of ostracism In Dehu Bahinabai gave birth to a daughter who she named

Kasibai But she was distressed and mediated suicide Tukaram in her vision stopped her

and blessed her with poetic powers and prophesied that she would have a son who was a

companion in her previous birth thus Bahinabai is believed to have started composition of

poetry the first of which were dedicated to Vithoba Consequently she had a son who she

named Vithoba the exact time of his birth is not provided but he is mentioned in a later

part of her autobiography

Finally the family moved to Shirur where Bahinabai practised a vow of silence for a

while In 1649 on Tukarams death Bahinabai revisited Dehu and fasted for eighteen days

where according to the traditional account she was blessed with a vision of Tukaram again

She then visited the saint Ramdas and stayed in his company until his death in 1681

Afterwards she returned to Shirur

In last sections of her autobiography Bahinabai says she has seen her deathShe

prophesied her death and wrote a letter to Vithoba her son who had gone to Shukeshwar

to perform last rites of his wife On her death-bed Bahinabai told Vithoba (her son) that he

had been her son throughout her twelve previous births and also in her current (thirteenth)

birth which she believed was her last Further she narrated the tale of her twelve previous

births which are recorded in her autobiography She died in 1700 at the age of 72

Literary works

Apart from her autobiography Bahinabai composed abhangas which deal with

various subjects like praise of god Vithoba Atman Sad-guru sainthood Brahmanhood and

devotion Bahinabais abhanga compositions also focus on her troubled relationship with

her husband the conflict between husband and wife and to certain extent its resolution

She even portrays her husbands hostile and harmful feelings with empathy Unlike many of

the woman-saints of the period Bahinabai remained married her entire life dutifully serving

her husband balancing her roles pativrata (a devoted wife) and virata (the detached)

Bahinabai does not revolt against social traditions and believed denouncement of the world

is not the solution to a womans suffering Her poetry reflects her compromise between her

devotion to her husband and her god Vithoba

Bahinabai also comments on the duties of a married woman Some abhangas extol

the merits of a pativrata others advocate pure devotion to God which may lead to the ire of

society Others advocate the compromise She also speaks of pravrtti (action) and nivrtti

(quiescence) personified as wives of manas (the mind) Both of them argue over their own

superiority winning a particular moment in the debate and finally reconciling and together

directing the mind to its ultimate goal In her own life Bahinabai sought to balance these

two pravrtti - the duties of a virtuous wife and nivrtti - renunciation of the world

Bahinabai sometimes curses his fate of being born as a woman which author Tharu

interprets as her scepticism her rebelliousness and her insistent refusal to abandon her

aspiration for the truth She regrets her female birth as she was kept away from the

knowledge of the holy scriptures like Vedas and sacred mantras by the male-dominated

brahmin society Bahinabai sings in her abhanga

The Vedas cry aloud the Puranas shout

No good may come to woman

I was born with a womans body

How am I to attain Truth

They are foolish seductive and deceptive -

Any connection with a woman is disastrous

Bahina says If a womans body is so harmful

How in this world will I reach Truth

At times Bahinabais abhangas call out to her god Vithoba (Panduranga Hari) to help

her to balance her twin roles Bahinabais wisdom can be summed up in her words as A

womans body is a body controlled by somebody else Therefore the path of renunciation is

not open to her Bahinabais philosophy reveals the social status of the seventeenth

century Indian woman who was supposed to no existence apart from her husband

She has also composed a text called Pundalika-Mahatmya which details the legend

of Vithoba and devotee Pundalik a central figure in Varkari tradition

कराातिकारी साि बहिणाबाई

शामसादर सोननर

दतनक परिार सखदा October 3 2013

भारिीय समाजमनावर वणववयवसरची आणण सतरी-पदष भदभावाची मगरममठी घटट िोिी अशा कालखाडाि साि बहिणाबाई पाठक याानी कलल िाडस खऱ या अरावन कराातिकारी मिणायला पाहिज खर िर िमाम जसतरयााचया मनाि खदखदणाऱ या आकरा दनाला तयाानी आपलया किीिन वाट करन हदली रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईनी तया काळी िदर समजलया जाणाऱ या कणबी िकारामााचा अनगरि सवीकारावा ि कवढ िाडस पिीचा ववरोि झगारन न दिा तयालािी आपलया भकिीचया वाटवर चालणयास भाग पाडणारी तयााची पररपकविा खऱ या अरावन अधिक ठळकपण परतिबबाबबि िोि तया बहिणाबाईचया कराातिकारी वयजकिमततवाचा घिलला िााडोळा

वणववयवसरचया घटट मगरममठीि अडकललया समाजाला मकि करणयासाठी साि नामदव आणण जञानदवााचया पढाकारान वारकरी सापरदायाची वाट अधिक ववसिीणव झाली सतरी-शदरााना वदान नाकारलला अधिकार ममळवन दणयाच िाडसी पाऊल वारकरी सापरदायान उचलल अरावि

िी वाटचाल करणाऱ याामधय वणववयवसरच चटक बसललयााचा अधिक भरणा असला िरी समाजाचया सवव घटकााचा तयाि समावश िोिा मिणज चोखोबाासारखा गावकसाबािर वाढलला सािकवी जजिकया अधिकारान वारकरी सापरदायाि वावरि िोिा तििकयाच अधिकारान दवळाचया गाभाऱ याि पजापाठ करणार रामाहमण कळािील पररसा भागवि वारकरी सापरदायाशी एकरप झाल िोि कदाधचि िाच भदाभद भरम गाडन टाकणारा ववचार साि बहिणाबाईना भावला असावा मिणनच तयाानी तया काळाची समाज वयवसरची का पणा िोडन समिचा जागर घालणाऱ या वारकरी सापरदायाि सिभागी िोणयाचा तनिावर कला असावा

वदाानी सतरी-शदराहदकााना वद अधययनाचा अधिकार नाकारला िोिा मातर शदर मिणन गणलया गललया िकारामााना बोचणारी िी जाणीव तयाानी आपलया अनक अभागाािन मााडली

इिकच नवि िर ज वद अधययनाचा अधिकार साागिाि तयााना खडसाविाना सााधगिल िमिी वदााच पजन कल असल पाठाािर कल असल मातर तयाचा खरा अरव जर कणाला कळला असल िर िो फकि आमिीच जाणलला आि-

वदाचा िो अरव आमिाशीच ठावा

यरानी वािवा भार मारा

कदाधचि िी सल बहिणाबाईचयािी मनाि असावी इिरााना जर वदाचा अधिकार आि

िर आपलयाला का नसावा शदर िकोबाानी िो अधिकार ममळवला असल िर िच जसतरयाानािी िो अधिकार ममळवन दिील या भावनिन बहिणाबाई िकाराम मिाराजााचया ववचाराकड आकवषवि झालया असावयाि रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईचया घराि भकिी परापरा पवीपासनच िोिीच वद उपतनषद भागवि करा यााच तनतय धचािन तयााना घडलल िोि मातर िकोबााची अभागवाणी जशी तयााचया कानी पडली िशी तयााना तया ववचारााचाच धयास लागला अरावि रामाहमण कळाि जनमललया पिीला तयााची कणबी िकारामाावर असणारी तनषठा सिज पचनी पडणयासारखी नवििी मिणन पिीववरोि तयाानी झगारन हदला नािी िो सदवािीला सिन करि तयाानी िकोबााचया अभागााच धचािन सर ठवल िळिळ पिीचयािी मनाि िो आदर तनमावण कला आणण एक हदवशी िकाराम मिाराजाानी सवपनाि बहिणाबाईना अनगरि दऊन कववतवाची आजञा हदली योगायोग मिणज िकाराम मिाराज याानािी नामदव मिाराजाानी सवपनामधयच जाऊन कववतवाची सफिी हदली िोिी ि िकारामाानीच एका हठकाणी नमद कलल आि ि मिणिाि-

नामदव कल सवपना माजी जाग

सव पााडराग यऊ तनया

सााधगिल काम कराव कववतव

वावग उतिर बोलो नय

िीच परापरा पढ चालवि िकाराम मिाराजाानी बहिणाबाईना कववतव करणयाची आजञा कली सफिी हदली तया काळी एका रामाहमण सतरीन कणयाचा अनगरि ययावा ि खधचिच समाजमनाला मानवणार नविि पिीन िर तयााना एक वळ ि िकोबााचा अनगरि घणारच असशील िर मी िला टाकन दईल अशी िमकीिी हदली िोिी मातर पिीला झगारन न दिा

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

Bahinabai was married at the age of three with a thirty-year-old widower called

Gangadhar Pathak who she describes as a scholar and an excellent jewel of a man but

stayed with parents until she reached puberty as per the custom When Bahinabai was

about nine years old she with her parents and husband had to leave Devghar due to a

family dispute They wandered with pilgrims along the banks of river Godavari and begged

for grain as customarily wandering holy men do They visited Pandharpur the city which

hosts the chief temple of Vithoba in this period By the age of eleven she with her family

finally settled in Kolhapur She was subjected to the demands of married life at this age

but she was not into it

Later life

Bahinabai reported visions of the Varkaris patron deity Vithoba pictured

In Kolhapur Bahinabai was exposed to Hari-Kirtana songs and tales from the

scripture Bhagavata Purana Here Bahinabais husband was gifted a cow who soon gave

birth to a calf Bahinabai reports a spiritual encounter with the calf The calf in Varkari

literature symbolizes a person who has attained the highest state of yogic concentration in

the previous birth but due to some fault is forced to take birth as a calf The calf followed

Bahinabai wherever she went Bahinabai with the calf also attended the Kirtana of the

famed swami Jayaram Jayaram patted heads of the calf and Bahinabai When Bahinabais

husband heard of the incident he dragged Bahinabai by her hair beat and tied her up in the

house Following this the calf and the cow gave up food and water leading to the formers

death At its burial Bahinabai fainted and lay unconscious for days She awoke with her first

vision of the Varkaris patron deity Vithoba and later of her contemporary poet-saint

Tukaram Following the incident she had another vision of the duo that revived her from

the sorrow of the calfs death In these visions Tukaram fed her nectar and taught her the

mantra Rama-Krishna-HariThereafter Bahinabai pronounced Tukaram as her guru[7] In

her visions Tukaram initiated her into the path of bhakti (devotion) and instructed her to

recite the name of Vithoba Some people considered her behaviour as a sign of madness

while others considered it a mark of sainthood

Bahinabais husband dissuaded her by saying that she being of a Brahmin should not

listen to the lower caste Shudra Tukaram However Bahinabai did not find happiness in the

life of a dutiful wife and turns to bhakti at the same time serving her husband As her fame

spread her husband is portrayed to have been jealous of the attention Bahinabai received

Her hot-tempered husband is reported to have abused beaten and confined Bahinabai to

the cattle-shed When all methods fail to deter her he decided to leave Bahinabai who was

three months pregnant at the time However he could not do so as he suffered a burning

limbs sensation lasting a month on the day of departure Finally he repented and was

convinced of Bahinabais faith and devotion to God At the same time Bahinabai realized

her neglect of her husband and decided serving him was more important than devoting

herself to (another) god Bahinabai writes

Ill serve my husband - hes my god

My husbands my guru my husbands my way this

is my hearts true resolve

If my husband goes off renouncing the world

Pandurang (Vithoba) what good will it do me to live among men

My husbands the soul Im the body

My husbands the water Im a fish in it

How can I survive

Why should the stone god Vitthal (Vithoba)

and the dream saint Tuka (Tukaram)

deprive me of the happiness I know

The family of Bahinabai went to Dehu the home-town of Tukaram and paid their

respects to him Here the brahmin Bahinabais acceptance of the lower caste Sudra

Tukaram as her guru agitated local brahmins which led to harassment of the family and

threatening of ostracism In Dehu Bahinabai gave birth to a daughter who she named

Kasibai But she was distressed and mediated suicide Tukaram in her vision stopped her

and blessed her with poetic powers and prophesied that she would have a son who was a

companion in her previous birth thus Bahinabai is believed to have started composition of

poetry the first of which were dedicated to Vithoba Consequently she had a son who she

named Vithoba the exact time of his birth is not provided but he is mentioned in a later

part of her autobiography

Finally the family moved to Shirur where Bahinabai practised a vow of silence for a

while In 1649 on Tukarams death Bahinabai revisited Dehu and fasted for eighteen days

where according to the traditional account she was blessed with a vision of Tukaram again

She then visited the saint Ramdas and stayed in his company until his death in 1681

Afterwards she returned to Shirur

In last sections of her autobiography Bahinabai says she has seen her deathShe

prophesied her death and wrote a letter to Vithoba her son who had gone to Shukeshwar

to perform last rites of his wife On her death-bed Bahinabai told Vithoba (her son) that he

had been her son throughout her twelve previous births and also in her current (thirteenth)

birth which she believed was her last Further she narrated the tale of her twelve previous

births which are recorded in her autobiography She died in 1700 at the age of 72

Literary works

Apart from her autobiography Bahinabai composed abhangas which deal with

various subjects like praise of god Vithoba Atman Sad-guru sainthood Brahmanhood and

devotion Bahinabais abhanga compositions also focus on her troubled relationship with

her husband the conflict between husband and wife and to certain extent its resolution

She even portrays her husbands hostile and harmful feelings with empathy Unlike many of

the woman-saints of the period Bahinabai remained married her entire life dutifully serving

her husband balancing her roles pativrata (a devoted wife) and virata (the detached)

Bahinabai does not revolt against social traditions and believed denouncement of the world

is not the solution to a womans suffering Her poetry reflects her compromise between her

devotion to her husband and her god Vithoba

Bahinabai also comments on the duties of a married woman Some abhangas extol

the merits of a pativrata others advocate pure devotion to God which may lead to the ire of

society Others advocate the compromise She also speaks of pravrtti (action) and nivrtti

(quiescence) personified as wives of manas (the mind) Both of them argue over their own

superiority winning a particular moment in the debate and finally reconciling and together

directing the mind to its ultimate goal In her own life Bahinabai sought to balance these

two pravrtti - the duties of a virtuous wife and nivrtti - renunciation of the world

Bahinabai sometimes curses his fate of being born as a woman which author Tharu

interprets as her scepticism her rebelliousness and her insistent refusal to abandon her

aspiration for the truth She regrets her female birth as she was kept away from the

knowledge of the holy scriptures like Vedas and sacred mantras by the male-dominated

brahmin society Bahinabai sings in her abhanga

The Vedas cry aloud the Puranas shout

No good may come to woman

I was born with a womans body

How am I to attain Truth

They are foolish seductive and deceptive -

Any connection with a woman is disastrous

Bahina says If a womans body is so harmful

How in this world will I reach Truth

At times Bahinabais abhangas call out to her god Vithoba (Panduranga Hari) to help

her to balance her twin roles Bahinabais wisdom can be summed up in her words as A

womans body is a body controlled by somebody else Therefore the path of renunciation is

not open to her Bahinabais philosophy reveals the social status of the seventeenth

century Indian woman who was supposed to no existence apart from her husband

She has also composed a text called Pundalika-Mahatmya which details the legend

of Vithoba and devotee Pundalik a central figure in Varkari tradition

कराातिकारी साि बहिणाबाई

शामसादर सोननर

दतनक परिार सखदा October 3 2013

भारिीय समाजमनावर वणववयवसरची आणण सतरी-पदष भदभावाची मगरममठी घटट िोिी अशा कालखाडाि साि बहिणाबाई पाठक याानी कलल िाडस खऱ या अरावन कराातिकारी मिणायला पाहिज खर िर िमाम जसतरयााचया मनाि खदखदणाऱ या आकरा दनाला तयाानी आपलया किीिन वाट करन हदली रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईनी तया काळी िदर समजलया जाणाऱ या कणबी िकारामााचा अनगरि सवीकारावा ि कवढ िाडस पिीचा ववरोि झगारन न दिा तयालािी आपलया भकिीचया वाटवर चालणयास भाग पाडणारी तयााची पररपकविा खऱ या अरावन अधिक ठळकपण परतिबबाबबि िोि तया बहिणाबाईचया कराातिकारी वयजकिमततवाचा घिलला िााडोळा

वणववयवसरचया घटट मगरममठीि अडकललया समाजाला मकि करणयासाठी साि नामदव आणण जञानदवााचया पढाकारान वारकरी सापरदायाची वाट अधिक ववसिीणव झाली सतरी-शदरााना वदान नाकारलला अधिकार ममळवन दणयाच िाडसी पाऊल वारकरी सापरदायान उचलल अरावि

िी वाटचाल करणाऱ याामधय वणववयवसरच चटक बसललयााचा अधिक भरणा असला िरी समाजाचया सवव घटकााचा तयाि समावश िोिा मिणज चोखोबाासारखा गावकसाबािर वाढलला सािकवी जजिकया अधिकारान वारकरी सापरदायाि वावरि िोिा तििकयाच अधिकारान दवळाचया गाभाऱ याि पजापाठ करणार रामाहमण कळािील पररसा भागवि वारकरी सापरदायाशी एकरप झाल िोि कदाधचि िाच भदाभद भरम गाडन टाकणारा ववचार साि बहिणाबाईना भावला असावा मिणनच तयाानी तया काळाची समाज वयवसरची का पणा िोडन समिचा जागर घालणाऱ या वारकरी सापरदायाि सिभागी िोणयाचा तनिावर कला असावा

वदाानी सतरी-शदराहदकााना वद अधययनाचा अधिकार नाकारला िोिा मातर शदर मिणन गणलया गललया िकारामााना बोचणारी िी जाणीव तयाानी आपलया अनक अभागाािन मााडली

इिकच नवि िर ज वद अधययनाचा अधिकार साागिाि तयााना खडसाविाना सााधगिल िमिी वदााच पजन कल असल पाठाािर कल असल मातर तयाचा खरा अरव जर कणाला कळला असल िर िो फकि आमिीच जाणलला आि-

वदाचा िो अरव आमिाशीच ठावा

यरानी वािवा भार मारा

कदाधचि िी सल बहिणाबाईचयािी मनाि असावी इिरााना जर वदाचा अधिकार आि

िर आपलयाला का नसावा शदर िकोबाानी िो अधिकार ममळवला असल िर िच जसतरयाानािी िो अधिकार ममळवन दिील या भावनिन बहिणाबाई िकाराम मिाराजााचया ववचाराकड आकवषवि झालया असावयाि रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईचया घराि भकिी परापरा पवीपासनच िोिीच वद उपतनषद भागवि करा यााच तनतय धचािन तयााना घडलल िोि मातर िकोबााची अभागवाणी जशी तयााचया कानी पडली िशी तयााना तया ववचारााचाच धयास लागला अरावि रामाहमण कळाि जनमललया पिीला तयााची कणबी िकारामाावर असणारी तनषठा सिज पचनी पडणयासारखी नवििी मिणन पिीववरोि तयाानी झगारन हदला नािी िो सदवािीला सिन करि तयाानी िकोबााचया अभागााच धचािन सर ठवल िळिळ पिीचयािी मनाि िो आदर तनमावण कला आणण एक हदवशी िकाराम मिाराजाानी सवपनाि बहिणाबाईना अनगरि दऊन कववतवाची आजञा हदली योगायोग मिणज िकाराम मिाराज याानािी नामदव मिाराजाानी सवपनामधयच जाऊन कववतवाची सफिी हदली िोिी ि िकारामाानीच एका हठकाणी नमद कलल आि ि मिणिाि-

नामदव कल सवपना माजी जाग

सव पााडराग यऊ तनया

सााधगिल काम कराव कववतव

वावग उतिर बोलो नय

िीच परापरा पढ चालवि िकाराम मिाराजाानी बहिणाबाईना कववतव करणयाची आजञा कली सफिी हदली तया काळी एका रामाहमण सतरीन कणयाचा अनगरि ययावा ि खधचिच समाजमनाला मानवणार नविि पिीन िर तयााना एक वळ ि िकोबााचा अनगरि घणारच असशील िर मी िला टाकन दईल अशी िमकीिी हदली िोिी मातर पिीला झगारन न दिा

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

three months pregnant at the time However he could not do so as he suffered a burning

limbs sensation lasting a month on the day of departure Finally he repented and was

convinced of Bahinabais faith and devotion to God At the same time Bahinabai realized

her neglect of her husband and decided serving him was more important than devoting

herself to (another) god Bahinabai writes

Ill serve my husband - hes my god

My husbands my guru my husbands my way this

is my hearts true resolve

If my husband goes off renouncing the world

Pandurang (Vithoba) what good will it do me to live among men

My husbands the soul Im the body

My husbands the water Im a fish in it

How can I survive

Why should the stone god Vitthal (Vithoba)

and the dream saint Tuka (Tukaram)

deprive me of the happiness I know

The family of Bahinabai went to Dehu the home-town of Tukaram and paid their

respects to him Here the brahmin Bahinabais acceptance of the lower caste Sudra

Tukaram as her guru agitated local brahmins which led to harassment of the family and

threatening of ostracism In Dehu Bahinabai gave birth to a daughter who she named

Kasibai But she was distressed and mediated suicide Tukaram in her vision stopped her

and blessed her with poetic powers and prophesied that she would have a son who was a

companion in her previous birth thus Bahinabai is believed to have started composition of

poetry the first of which were dedicated to Vithoba Consequently she had a son who she

named Vithoba the exact time of his birth is not provided but he is mentioned in a later

part of her autobiography

Finally the family moved to Shirur where Bahinabai practised a vow of silence for a

while In 1649 on Tukarams death Bahinabai revisited Dehu and fasted for eighteen days

where according to the traditional account she was blessed with a vision of Tukaram again

She then visited the saint Ramdas and stayed in his company until his death in 1681

Afterwards she returned to Shirur

In last sections of her autobiography Bahinabai says she has seen her deathShe

prophesied her death and wrote a letter to Vithoba her son who had gone to Shukeshwar

to perform last rites of his wife On her death-bed Bahinabai told Vithoba (her son) that he

had been her son throughout her twelve previous births and also in her current (thirteenth)

birth which she believed was her last Further she narrated the tale of her twelve previous

births which are recorded in her autobiography She died in 1700 at the age of 72

Literary works

Apart from her autobiography Bahinabai composed abhangas which deal with

various subjects like praise of god Vithoba Atman Sad-guru sainthood Brahmanhood and

devotion Bahinabais abhanga compositions also focus on her troubled relationship with

her husband the conflict between husband and wife and to certain extent its resolution

She even portrays her husbands hostile and harmful feelings with empathy Unlike many of

the woman-saints of the period Bahinabai remained married her entire life dutifully serving

her husband balancing her roles pativrata (a devoted wife) and virata (the detached)

Bahinabai does not revolt against social traditions and believed denouncement of the world

is not the solution to a womans suffering Her poetry reflects her compromise between her

devotion to her husband and her god Vithoba

Bahinabai also comments on the duties of a married woman Some abhangas extol

the merits of a pativrata others advocate pure devotion to God which may lead to the ire of

society Others advocate the compromise She also speaks of pravrtti (action) and nivrtti

(quiescence) personified as wives of manas (the mind) Both of them argue over their own

superiority winning a particular moment in the debate and finally reconciling and together

directing the mind to its ultimate goal In her own life Bahinabai sought to balance these

two pravrtti - the duties of a virtuous wife and nivrtti - renunciation of the world

Bahinabai sometimes curses his fate of being born as a woman which author Tharu

interprets as her scepticism her rebelliousness and her insistent refusal to abandon her

aspiration for the truth She regrets her female birth as she was kept away from the

knowledge of the holy scriptures like Vedas and sacred mantras by the male-dominated

brahmin society Bahinabai sings in her abhanga

The Vedas cry aloud the Puranas shout

No good may come to woman

I was born with a womans body

How am I to attain Truth

They are foolish seductive and deceptive -

Any connection with a woman is disastrous

Bahina says If a womans body is so harmful

How in this world will I reach Truth

At times Bahinabais abhangas call out to her god Vithoba (Panduranga Hari) to help

her to balance her twin roles Bahinabais wisdom can be summed up in her words as A

womans body is a body controlled by somebody else Therefore the path of renunciation is

not open to her Bahinabais philosophy reveals the social status of the seventeenth

century Indian woman who was supposed to no existence apart from her husband

She has also composed a text called Pundalika-Mahatmya which details the legend

of Vithoba and devotee Pundalik a central figure in Varkari tradition

कराातिकारी साि बहिणाबाई

शामसादर सोननर

दतनक परिार सखदा October 3 2013

भारिीय समाजमनावर वणववयवसरची आणण सतरी-पदष भदभावाची मगरममठी घटट िोिी अशा कालखाडाि साि बहिणाबाई पाठक याानी कलल िाडस खऱ या अरावन कराातिकारी मिणायला पाहिज खर िर िमाम जसतरयााचया मनाि खदखदणाऱ या आकरा दनाला तयाानी आपलया किीिन वाट करन हदली रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईनी तया काळी िदर समजलया जाणाऱ या कणबी िकारामााचा अनगरि सवीकारावा ि कवढ िाडस पिीचा ववरोि झगारन न दिा तयालािी आपलया भकिीचया वाटवर चालणयास भाग पाडणारी तयााची पररपकविा खऱ या अरावन अधिक ठळकपण परतिबबाबबि िोि तया बहिणाबाईचया कराातिकारी वयजकिमततवाचा घिलला िााडोळा

वणववयवसरचया घटट मगरममठीि अडकललया समाजाला मकि करणयासाठी साि नामदव आणण जञानदवााचया पढाकारान वारकरी सापरदायाची वाट अधिक ववसिीणव झाली सतरी-शदरााना वदान नाकारलला अधिकार ममळवन दणयाच िाडसी पाऊल वारकरी सापरदायान उचलल अरावि

िी वाटचाल करणाऱ याामधय वणववयवसरच चटक बसललयााचा अधिक भरणा असला िरी समाजाचया सवव घटकााचा तयाि समावश िोिा मिणज चोखोबाासारखा गावकसाबािर वाढलला सािकवी जजिकया अधिकारान वारकरी सापरदायाि वावरि िोिा तििकयाच अधिकारान दवळाचया गाभाऱ याि पजापाठ करणार रामाहमण कळािील पररसा भागवि वारकरी सापरदायाशी एकरप झाल िोि कदाधचि िाच भदाभद भरम गाडन टाकणारा ववचार साि बहिणाबाईना भावला असावा मिणनच तयाानी तया काळाची समाज वयवसरची का पणा िोडन समिचा जागर घालणाऱ या वारकरी सापरदायाि सिभागी िोणयाचा तनिावर कला असावा

वदाानी सतरी-शदराहदकााना वद अधययनाचा अधिकार नाकारला िोिा मातर शदर मिणन गणलया गललया िकारामााना बोचणारी िी जाणीव तयाानी आपलया अनक अभागाािन मााडली

इिकच नवि िर ज वद अधययनाचा अधिकार साागिाि तयााना खडसाविाना सााधगिल िमिी वदााच पजन कल असल पाठाािर कल असल मातर तयाचा खरा अरव जर कणाला कळला असल िर िो फकि आमिीच जाणलला आि-

वदाचा िो अरव आमिाशीच ठावा

यरानी वािवा भार मारा

कदाधचि िी सल बहिणाबाईचयािी मनाि असावी इिरााना जर वदाचा अधिकार आि

िर आपलयाला का नसावा शदर िकोबाानी िो अधिकार ममळवला असल िर िच जसतरयाानािी िो अधिकार ममळवन दिील या भावनिन बहिणाबाई िकाराम मिाराजााचया ववचाराकड आकवषवि झालया असावयाि रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईचया घराि भकिी परापरा पवीपासनच िोिीच वद उपतनषद भागवि करा यााच तनतय धचािन तयााना घडलल िोि मातर िकोबााची अभागवाणी जशी तयााचया कानी पडली िशी तयााना तया ववचारााचाच धयास लागला अरावि रामाहमण कळाि जनमललया पिीला तयााची कणबी िकारामाावर असणारी तनषठा सिज पचनी पडणयासारखी नवििी मिणन पिीववरोि तयाानी झगारन हदला नािी िो सदवािीला सिन करि तयाानी िकोबााचया अभागााच धचािन सर ठवल िळिळ पिीचयािी मनाि िो आदर तनमावण कला आणण एक हदवशी िकाराम मिाराजाानी सवपनाि बहिणाबाईना अनगरि दऊन कववतवाची आजञा हदली योगायोग मिणज िकाराम मिाराज याानािी नामदव मिाराजाानी सवपनामधयच जाऊन कववतवाची सफिी हदली िोिी ि िकारामाानीच एका हठकाणी नमद कलल आि ि मिणिाि-

नामदव कल सवपना माजी जाग

सव पााडराग यऊ तनया

सााधगिल काम कराव कववतव

वावग उतिर बोलो नय

िीच परापरा पढ चालवि िकाराम मिाराजाानी बहिणाबाईना कववतव करणयाची आजञा कली सफिी हदली तया काळी एका रामाहमण सतरीन कणयाचा अनगरि ययावा ि खधचिच समाजमनाला मानवणार नविि पिीन िर तयााना एक वळ ि िकोबााचा अनगरि घणारच असशील िर मी िला टाकन दईल अशी िमकीिी हदली िोिी मातर पिीला झगारन न दिा

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

She then visited the saint Ramdas and stayed in his company until his death in 1681

Afterwards she returned to Shirur

In last sections of her autobiography Bahinabai says she has seen her deathShe

prophesied her death and wrote a letter to Vithoba her son who had gone to Shukeshwar

to perform last rites of his wife On her death-bed Bahinabai told Vithoba (her son) that he

had been her son throughout her twelve previous births and also in her current (thirteenth)

birth which she believed was her last Further she narrated the tale of her twelve previous

births which are recorded in her autobiography She died in 1700 at the age of 72

Literary works

Apart from her autobiography Bahinabai composed abhangas which deal with

various subjects like praise of god Vithoba Atman Sad-guru sainthood Brahmanhood and

devotion Bahinabais abhanga compositions also focus on her troubled relationship with

her husband the conflict between husband and wife and to certain extent its resolution

She even portrays her husbands hostile and harmful feelings with empathy Unlike many of

the woman-saints of the period Bahinabai remained married her entire life dutifully serving

her husband balancing her roles pativrata (a devoted wife) and virata (the detached)

Bahinabai does not revolt against social traditions and believed denouncement of the world

is not the solution to a womans suffering Her poetry reflects her compromise between her

devotion to her husband and her god Vithoba

Bahinabai also comments on the duties of a married woman Some abhangas extol

the merits of a pativrata others advocate pure devotion to God which may lead to the ire of

society Others advocate the compromise She also speaks of pravrtti (action) and nivrtti

(quiescence) personified as wives of manas (the mind) Both of them argue over their own

superiority winning a particular moment in the debate and finally reconciling and together

directing the mind to its ultimate goal In her own life Bahinabai sought to balance these

two pravrtti - the duties of a virtuous wife and nivrtti - renunciation of the world

Bahinabai sometimes curses his fate of being born as a woman which author Tharu

interprets as her scepticism her rebelliousness and her insistent refusal to abandon her

aspiration for the truth She regrets her female birth as she was kept away from the

knowledge of the holy scriptures like Vedas and sacred mantras by the male-dominated

brahmin society Bahinabai sings in her abhanga

The Vedas cry aloud the Puranas shout

No good may come to woman

I was born with a womans body

How am I to attain Truth

They are foolish seductive and deceptive -

Any connection with a woman is disastrous

Bahina says If a womans body is so harmful

How in this world will I reach Truth

At times Bahinabais abhangas call out to her god Vithoba (Panduranga Hari) to help

her to balance her twin roles Bahinabais wisdom can be summed up in her words as A

womans body is a body controlled by somebody else Therefore the path of renunciation is

not open to her Bahinabais philosophy reveals the social status of the seventeenth

century Indian woman who was supposed to no existence apart from her husband

She has also composed a text called Pundalika-Mahatmya which details the legend

of Vithoba and devotee Pundalik a central figure in Varkari tradition

कराातिकारी साि बहिणाबाई

शामसादर सोननर

दतनक परिार सखदा October 3 2013

भारिीय समाजमनावर वणववयवसरची आणण सतरी-पदष भदभावाची मगरममठी घटट िोिी अशा कालखाडाि साि बहिणाबाई पाठक याानी कलल िाडस खऱ या अरावन कराातिकारी मिणायला पाहिज खर िर िमाम जसतरयााचया मनाि खदखदणाऱ या आकरा दनाला तयाानी आपलया किीिन वाट करन हदली रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईनी तया काळी िदर समजलया जाणाऱ या कणबी िकारामााचा अनगरि सवीकारावा ि कवढ िाडस पिीचा ववरोि झगारन न दिा तयालािी आपलया भकिीचया वाटवर चालणयास भाग पाडणारी तयााची पररपकविा खऱ या अरावन अधिक ठळकपण परतिबबाबबि िोि तया बहिणाबाईचया कराातिकारी वयजकिमततवाचा घिलला िााडोळा

वणववयवसरचया घटट मगरममठीि अडकललया समाजाला मकि करणयासाठी साि नामदव आणण जञानदवााचया पढाकारान वारकरी सापरदायाची वाट अधिक ववसिीणव झाली सतरी-शदरााना वदान नाकारलला अधिकार ममळवन दणयाच िाडसी पाऊल वारकरी सापरदायान उचलल अरावि

िी वाटचाल करणाऱ याामधय वणववयवसरच चटक बसललयााचा अधिक भरणा असला िरी समाजाचया सवव घटकााचा तयाि समावश िोिा मिणज चोखोबाासारखा गावकसाबािर वाढलला सािकवी जजिकया अधिकारान वारकरी सापरदायाि वावरि िोिा तििकयाच अधिकारान दवळाचया गाभाऱ याि पजापाठ करणार रामाहमण कळािील पररसा भागवि वारकरी सापरदायाशी एकरप झाल िोि कदाधचि िाच भदाभद भरम गाडन टाकणारा ववचार साि बहिणाबाईना भावला असावा मिणनच तयाानी तया काळाची समाज वयवसरची का पणा िोडन समिचा जागर घालणाऱ या वारकरी सापरदायाि सिभागी िोणयाचा तनिावर कला असावा

वदाानी सतरी-शदराहदकााना वद अधययनाचा अधिकार नाकारला िोिा मातर शदर मिणन गणलया गललया िकारामााना बोचणारी िी जाणीव तयाानी आपलया अनक अभागाािन मााडली

इिकच नवि िर ज वद अधययनाचा अधिकार साागिाि तयााना खडसाविाना सााधगिल िमिी वदााच पजन कल असल पाठाािर कल असल मातर तयाचा खरा अरव जर कणाला कळला असल िर िो फकि आमिीच जाणलला आि-

वदाचा िो अरव आमिाशीच ठावा

यरानी वािवा भार मारा

कदाधचि िी सल बहिणाबाईचयािी मनाि असावी इिरााना जर वदाचा अधिकार आि

िर आपलयाला का नसावा शदर िकोबाानी िो अधिकार ममळवला असल िर िच जसतरयाानािी िो अधिकार ममळवन दिील या भावनिन बहिणाबाई िकाराम मिाराजााचया ववचाराकड आकवषवि झालया असावयाि रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईचया घराि भकिी परापरा पवीपासनच िोिीच वद उपतनषद भागवि करा यााच तनतय धचािन तयााना घडलल िोि मातर िकोबााची अभागवाणी जशी तयााचया कानी पडली िशी तयााना तया ववचारााचाच धयास लागला अरावि रामाहमण कळाि जनमललया पिीला तयााची कणबी िकारामाावर असणारी तनषठा सिज पचनी पडणयासारखी नवििी मिणन पिीववरोि तयाानी झगारन हदला नािी िो सदवािीला सिन करि तयाानी िकोबााचया अभागााच धचािन सर ठवल िळिळ पिीचयािी मनाि िो आदर तनमावण कला आणण एक हदवशी िकाराम मिाराजाानी सवपनाि बहिणाबाईना अनगरि दऊन कववतवाची आजञा हदली योगायोग मिणज िकाराम मिाराज याानािी नामदव मिाराजाानी सवपनामधयच जाऊन कववतवाची सफिी हदली िोिी ि िकारामाानीच एका हठकाणी नमद कलल आि ि मिणिाि-

नामदव कल सवपना माजी जाग

सव पााडराग यऊ तनया

सााधगिल काम कराव कववतव

वावग उतिर बोलो नय

िीच परापरा पढ चालवि िकाराम मिाराजाानी बहिणाबाईना कववतव करणयाची आजञा कली सफिी हदली तया काळी एका रामाहमण सतरीन कणयाचा अनगरि ययावा ि खधचिच समाजमनाला मानवणार नविि पिीन िर तयााना एक वळ ि िकोबााचा अनगरि घणारच असशील िर मी िला टाकन दईल अशी िमकीिी हदली िोिी मातर पिीला झगारन न दिा

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

The Vedas cry aloud the Puranas shout

No good may come to woman

I was born with a womans body

How am I to attain Truth

They are foolish seductive and deceptive -

Any connection with a woman is disastrous

Bahina says If a womans body is so harmful

How in this world will I reach Truth

At times Bahinabais abhangas call out to her god Vithoba (Panduranga Hari) to help

her to balance her twin roles Bahinabais wisdom can be summed up in her words as A

womans body is a body controlled by somebody else Therefore the path of renunciation is

not open to her Bahinabais philosophy reveals the social status of the seventeenth

century Indian woman who was supposed to no existence apart from her husband

She has also composed a text called Pundalika-Mahatmya which details the legend

of Vithoba and devotee Pundalik a central figure in Varkari tradition

कराातिकारी साि बहिणाबाई

शामसादर सोननर

दतनक परिार सखदा October 3 2013

भारिीय समाजमनावर वणववयवसरची आणण सतरी-पदष भदभावाची मगरममठी घटट िोिी अशा कालखाडाि साि बहिणाबाई पाठक याानी कलल िाडस खऱ या अरावन कराातिकारी मिणायला पाहिज खर िर िमाम जसतरयााचया मनाि खदखदणाऱ या आकरा दनाला तयाानी आपलया किीिन वाट करन हदली रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईनी तया काळी िदर समजलया जाणाऱ या कणबी िकारामााचा अनगरि सवीकारावा ि कवढ िाडस पिीचा ववरोि झगारन न दिा तयालािी आपलया भकिीचया वाटवर चालणयास भाग पाडणारी तयााची पररपकविा खऱ या अरावन अधिक ठळकपण परतिबबाबबि िोि तया बहिणाबाईचया कराातिकारी वयजकिमततवाचा घिलला िााडोळा

वणववयवसरचया घटट मगरममठीि अडकललया समाजाला मकि करणयासाठी साि नामदव आणण जञानदवााचया पढाकारान वारकरी सापरदायाची वाट अधिक ववसिीणव झाली सतरी-शदरााना वदान नाकारलला अधिकार ममळवन दणयाच िाडसी पाऊल वारकरी सापरदायान उचलल अरावि

िी वाटचाल करणाऱ याामधय वणववयवसरच चटक बसललयााचा अधिक भरणा असला िरी समाजाचया सवव घटकााचा तयाि समावश िोिा मिणज चोखोबाासारखा गावकसाबािर वाढलला सािकवी जजिकया अधिकारान वारकरी सापरदायाि वावरि िोिा तििकयाच अधिकारान दवळाचया गाभाऱ याि पजापाठ करणार रामाहमण कळािील पररसा भागवि वारकरी सापरदायाशी एकरप झाल िोि कदाधचि िाच भदाभद भरम गाडन टाकणारा ववचार साि बहिणाबाईना भावला असावा मिणनच तयाानी तया काळाची समाज वयवसरची का पणा िोडन समिचा जागर घालणाऱ या वारकरी सापरदायाि सिभागी िोणयाचा तनिावर कला असावा

वदाानी सतरी-शदराहदकााना वद अधययनाचा अधिकार नाकारला िोिा मातर शदर मिणन गणलया गललया िकारामााना बोचणारी िी जाणीव तयाानी आपलया अनक अभागाािन मााडली

इिकच नवि िर ज वद अधययनाचा अधिकार साागिाि तयााना खडसाविाना सााधगिल िमिी वदााच पजन कल असल पाठाािर कल असल मातर तयाचा खरा अरव जर कणाला कळला असल िर िो फकि आमिीच जाणलला आि-

वदाचा िो अरव आमिाशीच ठावा

यरानी वािवा भार मारा

कदाधचि िी सल बहिणाबाईचयािी मनाि असावी इिरााना जर वदाचा अधिकार आि

िर आपलयाला का नसावा शदर िकोबाानी िो अधिकार ममळवला असल िर िच जसतरयाानािी िो अधिकार ममळवन दिील या भावनिन बहिणाबाई िकाराम मिाराजााचया ववचाराकड आकवषवि झालया असावयाि रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईचया घराि भकिी परापरा पवीपासनच िोिीच वद उपतनषद भागवि करा यााच तनतय धचािन तयााना घडलल िोि मातर िकोबााची अभागवाणी जशी तयााचया कानी पडली िशी तयााना तया ववचारााचाच धयास लागला अरावि रामाहमण कळाि जनमललया पिीला तयााची कणबी िकारामाावर असणारी तनषठा सिज पचनी पडणयासारखी नवििी मिणन पिीववरोि तयाानी झगारन हदला नािी िो सदवािीला सिन करि तयाानी िकोबााचया अभागााच धचािन सर ठवल िळिळ पिीचयािी मनाि िो आदर तनमावण कला आणण एक हदवशी िकाराम मिाराजाानी सवपनाि बहिणाबाईना अनगरि दऊन कववतवाची आजञा हदली योगायोग मिणज िकाराम मिाराज याानािी नामदव मिाराजाानी सवपनामधयच जाऊन कववतवाची सफिी हदली िोिी ि िकारामाानीच एका हठकाणी नमद कलल आि ि मिणिाि-

नामदव कल सवपना माजी जाग

सव पााडराग यऊ तनया

सााधगिल काम कराव कववतव

वावग उतिर बोलो नय

िीच परापरा पढ चालवि िकाराम मिाराजाानी बहिणाबाईना कववतव करणयाची आजञा कली सफिी हदली तया काळी एका रामाहमण सतरीन कणयाचा अनगरि ययावा ि खधचिच समाजमनाला मानवणार नविि पिीन िर तयााना एक वळ ि िकोबााचा अनगरि घणारच असशील िर मी िला टाकन दईल अशी िमकीिी हदली िोिी मातर पिीला झगारन न दिा

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

कराातिकारी साि बहिणाबाई

शामसादर सोननर

दतनक परिार सखदा October 3 2013

भारिीय समाजमनावर वणववयवसरची आणण सतरी-पदष भदभावाची मगरममठी घटट िोिी अशा कालखाडाि साि बहिणाबाई पाठक याानी कलल िाडस खऱ या अरावन कराातिकारी मिणायला पाहिज खर िर िमाम जसतरयााचया मनाि खदखदणाऱ या आकरा दनाला तयाानी आपलया किीिन वाट करन हदली रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईनी तया काळी िदर समजलया जाणाऱ या कणबी िकारामााचा अनगरि सवीकारावा ि कवढ िाडस पिीचा ववरोि झगारन न दिा तयालािी आपलया भकिीचया वाटवर चालणयास भाग पाडणारी तयााची पररपकविा खऱ या अरावन अधिक ठळकपण परतिबबाबबि िोि तया बहिणाबाईचया कराातिकारी वयजकिमततवाचा घिलला िााडोळा

वणववयवसरचया घटट मगरममठीि अडकललया समाजाला मकि करणयासाठी साि नामदव आणण जञानदवााचया पढाकारान वारकरी सापरदायाची वाट अधिक ववसिीणव झाली सतरी-शदरााना वदान नाकारलला अधिकार ममळवन दणयाच िाडसी पाऊल वारकरी सापरदायान उचलल अरावि

िी वाटचाल करणाऱ याामधय वणववयवसरच चटक बसललयााचा अधिक भरणा असला िरी समाजाचया सवव घटकााचा तयाि समावश िोिा मिणज चोखोबाासारखा गावकसाबािर वाढलला सािकवी जजिकया अधिकारान वारकरी सापरदायाि वावरि िोिा तििकयाच अधिकारान दवळाचया गाभाऱ याि पजापाठ करणार रामाहमण कळािील पररसा भागवि वारकरी सापरदायाशी एकरप झाल िोि कदाधचि िाच भदाभद भरम गाडन टाकणारा ववचार साि बहिणाबाईना भावला असावा मिणनच तयाानी तया काळाची समाज वयवसरची का पणा िोडन समिचा जागर घालणाऱ या वारकरी सापरदायाि सिभागी िोणयाचा तनिावर कला असावा

वदाानी सतरी-शदराहदकााना वद अधययनाचा अधिकार नाकारला िोिा मातर शदर मिणन गणलया गललया िकारामााना बोचणारी िी जाणीव तयाानी आपलया अनक अभागाािन मााडली

इिकच नवि िर ज वद अधययनाचा अधिकार साागिाि तयााना खडसाविाना सााधगिल िमिी वदााच पजन कल असल पाठाािर कल असल मातर तयाचा खरा अरव जर कणाला कळला असल िर िो फकि आमिीच जाणलला आि-

वदाचा िो अरव आमिाशीच ठावा

यरानी वािवा भार मारा

कदाधचि िी सल बहिणाबाईचयािी मनाि असावी इिरााना जर वदाचा अधिकार आि

िर आपलयाला का नसावा शदर िकोबाानी िो अधिकार ममळवला असल िर िच जसतरयाानािी िो अधिकार ममळवन दिील या भावनिन बहिणाबाई िकाराम मिाराजााचया ववचाराकड आकवषवि झालया असावयाि रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईचया घराि भकिी परापरा पवीपासनच िोिीच वद उपतनषद भागवि करा यााच तनतय धचािन तयााना घडलल िोि मातर िकोबााची अभागवाणी जशी तयााचया कानी पडली िशी तयााना तया ववचारााचाच धयास लागला अरावि रामाहमण कळाि जनमललया पिीला तयााची कणबी िकारामाावर असणारी तनषठा सिज पचनी पडणयासारखी नवििी मिणन पिीववरोि तयाानी झगारन हदला नािी िो सदवािीला सिन करि तयाानी िकोबााचया अभागााच धचािन सर ठवल िळिळ पिीचयािी मनाि िो आदर तनमावण कला आणण एक हदवशी िकाराम मिाराजाानी सवपनाि बहिणाबाईना अनगरि दऊन कववतवाची आजञा हदली योगायोग मिणज िकाराम मिाराज याानािी नामदव मिाराजाानी सवपनामधयच जाऊन कववतवाची सफिी हदली िोिी ि िकारामाानीच एका हठकाणी नमद कलल आि ि मिणिाि-

नामदव कल सवपना माजी जाग

सव पााडराग यऊ तनया

सााधगिल काम कराव कववतव

वावग उतिर बोलो नय

िीच परापरा पढ चालवि िकाराम मिाराजाानी बहिणाबाईना कववतव करणयाची आजञा कली सफिी हदली तया काळी एका रामाहमण सतरीन कणयाचा अनगरि ययावा ि खधचिच समाजमनाला मानवणार नविि पिीन िर तयााना एक वळ ि िकोबााचा अनगरि घणारच असशील िर मी िला टाकन दईल अशी िमकीिी हदली िोिी मातर पिीला झगारन न दिा

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

इिकच नवि िर ज वद अधययनाचा अधिकार साागिाि तयााना खडसाविाना सााधगिल िमिी वदााच पजन कल असल पाठाािर कल असल मातर तयाचा खरा अरव जर कणाला कळला असल िर िो फकि आमिीच जाणलला आि-

वदाचा िो अरव आमिाशीच ठावा

यरानी वािवा भार मारा

कदाधचि िी सल बहिणाबाईचयािी मनाि असावी इिरााना जर वदाचा अधिकार आि

िर आपलयाला का नसावा शदर िकोबाानी िो अधिकार ममळवला असल िर िच जसतरयाानािी िो अधिकार ममळवन दिील या भावनिन बहिणाबाई िकाराम मिाराजााचया ववचाराकड आकवषवि झालया असावयाि रामाहमण कळाि जनमललया बहिणाबाईचया घराि भकिी परापरा पवीपासनच िोिीच वद उपतनषद भागवि करा यााच तनतय धचािन तयााना घडलल िोि मातर िकोबााची अभागवाणी जशी तयााचया कानी पडली िशी तयााना तया ववचारााचाच धयास लागला अरावि रामाहमण कळाि जनमललया पिीला तयााची कणबी िकारामाावर असणारी तनषठा सिज पचनी पडणयासारखी नवििी मिणन पिीववरोि तयाानी झगारन हदला नािी िो सदवािीला सिन करि तयाानी िकोबााचया अभागााच धचािन सर ठवल िळिळ पिीचयािी मनाि िो आदर तनमावण कला आणण एक हदवशी िकाराम मिाराजाानी सवपनाि बहिणाबाईना अनगरि दऊन कववतवाची आजञा हदली योगायोग मिणज िकाराम मिाराज याानािी नामदव मिाराजाानी सवपनामधयच जाऊन कववतवाची सफिी हदली िोिी ि िकारामाानीच एका हठकाणी नमद कलल आि ि मिणिाि-

नामदव कल सवपना माजी जाग

सव पााडराग यऊ तनया

सााधगिल काम कराव कववतव

वावग उतिर बोलो नय

िीच परापरा पढ चालवि िकाराम मिाराजाानी बहिणाबाईना कववतव करणयाची आजञा कली सफिी हदली तया काळी एका रामाहमण सतरीन कणयाचा अनगरि ययावा ि खधचिच समाजमनाला मानवणार नविि पिीन िर तयााना एक वळ ि िकोबााचा अनगरि घणारच असशील िर मी िला टाकन दईल अशी िमकीिी हदली िोिी मातर पिीला झगारन न दिा

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

तयाच कौशलयान मन वळवणयाच काम बहिणाबाईनी कल पिीलाच परमशवराचा दजाव दऊन तयाानी तयाचयावर असणारी आपली तनषठा परकट कली तया मिणिाि-

भरिाराची सवा िोधच आमिा दव

भरिार सवयमव पररामहम

वारकरी ववचारााचा िाच खरा गाभा आि समाजािलया अनक भककम वयवसरला मोडन काढि असिाना तयाानी कठिी ववदरोिाची भाषा न करिा समनवयाचा मागव सवीकारलयाच हदसि समिचा जागर मााडि असिाना कठ िरी आमिी फार मोठ पररविवन घडवायला तनघालो आिोि आणण अगोदरच सववच उलरवन टाकणार आिोि अशी आकरसिाळी भममका न घिा तयाानी रट किीिन आपला ववचार पढ नला नामदव मिाराजाानी चोखोबााना पााडरागाचया माहदराि परवश ममळावा मिणन आादोलन कली नािीि मोच काढल नािीि जर मला भकिाला दवाकड निा यि नसल िर मग दवालाच भकिाकड घऊन जाईन अशी भममका घिली मिणन नामदवान आपल पहिल कीिवन पााडरागाचया माहदराि कल नािी िर ि पाढरपरचया वाळवाटाि कल कारण तया काळी समाजािलया सवावनाच माहदरामधय परवश नवििा वाळवाटािील कीिवनाि मातर सवव जण सिभागी िोऊ शकल जयाि दमलि समाजािील चोखोबाापासन ि उचच समजलया जाणाऱ या रामाहमण कळािील पररसा भागवि यााचा समावश िोिा तया बदलाचीच परककरया पढ साकरममि िोऊन वणववयवसरचया गाठी कािी परमाणाि सल झालयाच हदसि बहिणाबाईनीिी तयााचया िकारामभकिीला ववरोि िोि असिाना कठिी ववदरोिाची भाषा कली नािी मातर आपलया पिीसि सवव नािवाइकााच मन वळवन तयाानािी िकारामभकिीि सामील करन घिल

वारकरी ववचाराचा झडा खाादयावर घऊन या परापरचा इतििास आपलया कावयािन मााडणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबाद जजलहयािील वजापर िालकयािील मशऊर यर गोदावरीचया पववतर कशीि झाला तयााचया आईच नाव जानकी िोि िर वपतयाच नाव आऊजी तयावळचया परापरपरमाण तयााचा वववाि वयाचया पाचवया वषीच तयाच गावािील पाठक घराणयाि झाला मािरी आणण सासरी दोनिीकड भकिी परापरा असलयान तयााना लिानपणापासन भकिीची गोडी िोिी घरची पररजसरिी बिाचीच असली िरी वतिी समािानी िोिी मातर पढ पररजसरिी अधिकच खालावलयान तयााना आपल गाव सोडाव लागल कोलिापर यर वासिवयास जाव लागल िर असिाना जयराम सवामी यााची करा-कीिवन ऐकणयाची सािी तयााना ममळाली तयािन तयााची भकिी अधिकाधिक पररपकव िोि गली तयावळी मावळ पराािाि िकोबाानी भकिीचा डाागोरा वपटला िोिा तयााची कीिी सववदर पसरली िोिी जयराम

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

सवामी यााचया कीिवनाििी िकारामााचया अभागााच अनक सादभव यि तयाि सतरी-िदरााना वदाचा अधिकार नाकारणाऱ यााना िकोबाानी खडसावल तयाचा अरव आपलयालाच कवळ lsquoठाऊकrsquo

असलयाच सााधगिल या ववचारााचा बहिणाबाईवर पररणाम झाला असावा तयािन तयाानी िकोबााची अनक अभाग मखोदगि कल तयााचया भटीची ओढ मनाि लागन राहिली पिीला सााधगिल िविा तयान सदवािीला दलवि कल िविा ि िकोबााचया भटीचा नाद सोड नािी िर मी िला सोडिो अशी िमकी हदली बहिणाबाईनी पिीचीिी आजञा मोडली नािी आणण िकारामाावरील शरदधािी कमी िोऊ हदली नािी तया धयासािनच तयााना िकाराम मिाराजाानी सवपनाि अनगरि हदला तयानािर पिीच मन वळवन बहिणाबाईनी िकाराम मिाराजााची दि यर जाऊन भट घिली तयााचया साजननधयाि दोघ पिी-पतनी कािी काळ राहिल िकाराम मिाराजााचया ववचारााचा आणण शदकळचा परभाव बहिणाबाईचयािी अभागााि हदसन यिो पढ आपलया सासरी गलयानािर बहिणाबाईनी आपली अभाग सािना सरच ठवली तयाानी एकाच अभागािन वारकरी सापरदायाचा इतििास मााडला आि

जञानदव रधचला पाया

उभारील दवालया १

नामा ियाचा ककाकर

िण कला िा ववसिार २

जनादवन एकनार खााब हदला भागवि ३

िका झालस कळस

भजन करा सावकास ४

बहिणी मिण फडकिी धवजा

तनदपण कल ओजा ५

असा समिचा जागर मााडि डोळस भकिीचा डाागोरा वपटणाऱ या िकारामााचया परापरशी बहिणाबाईची असलली नाळ कायम राहिली पढ तया आपलया मशऊर गावी गलयानािर तयाानी आपली अभागरचना सरच ठवली िकाराम मिाराजााचया ववचारााशी असणारा एकतनषठ भाव लिाि घऊनच दि गावाि बहिणाबाईचयािी मिीची परतिषठापना करणयाि आली आि मशऊर गावाििी तयााच भवय माहदर आि ि माहदरच जसतरयााना खऱ या भकिीची वाट दाखवि रािील

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

वारकरी धवजा- बहिणाबाई

शरीराग गायकवाड

जािीपािीाची बािना िोडन वारकरी पाराची धवजा फडकावणयाचा मिान काम कला साि बहिणाबाईना रामामिण जािीिलया बहिणाबाईना कणबी समाजािलया िकोबारायााचा मशषयतव पतकरला आणण सािसाहितयाि मोलाची भर घािली

lsquoजञानदव रधचला पाया िका झालास कळसrsquo िी वारकरी साापरदायाची रचना सााधगिली िी साि बहिणाबाईनी वारकरी पाराचा ितवजञान साागणाऱ या बहिणाबाईचा जनम औरागाबादमिील दवगावचा वयाचया तिसऱ याच वषी तयााचा लगन झाला एका ३० वषााचया बीजवराशी

बहिणाबाईच पिी मराठवाडयािलया मशऊर गावच कमवठ रामामिण लिानगया बहिणाबाईला या नवऱ याचा जाच िोऊ लागला बहिणाबाईनी आईवडील आणण नवऱ यासोबि गाव सोडला कोलिापरला एका बहिराभट नावाचया रामामिणाचया घराि तयााना आशरय ममळाला इराच तयााना अधयातमाची गोडी लागली

िकोबारायााचा दषटााि

एका लिान परसागान बहिणाबाई िकोबारायााशी जोडलया गलया बहिराभटाचया घरी तयााचया एका गायवासरावर जीव जडला यािील वासराचा मतय झालयान दखान बहिणाबाई बशदध पडलया या अवसरिच तयााना िकोबारायााचा दषटााि झाला

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

िकोबारायााचया भटीची ओढ लागललया बहिणाबाईना िकोबारायाानी दषटााि दऊन lsquoरामकषण िरीrsquo िा मातर हदला िकोबारायााचा धयास घिललया बहिणाबाईचया नवऱ याचा मनिी नािर पालटला आणण ि दोघिी दिला पोिोचल दिि तयााना िकाराममिाराजााचा मागवदशवन ममळाला आणण िकोबारायाापरमाणाच तयाानी आयषयभर सासाराि रािन परमारव कला

मशऊरमधय अभागलखन

िकोबारायााच मागवदशवन घऊन बहिणाबाई आपलया सासरी मिणजच औरागाबाद जजलहयािलया मशऊर इरा परिलया इराच बहिणाबाईनी ववपल अभाग मलहिल

बहिणाबाईच अस अनक अभाग वारकरी गािाि पद आरतया िमामा पाळणा वपागा णझापा सौरी डोिो अशी ववववि परकारची रचना बहिणाबाईनी कली तयाि कािी हिादी रचनािी आिि

िकोबारायाापरमाण या अभागाािन बहिणाबाईचया शदााना िार चढि भोद साि भरषट रामामिण अतनिी दराचार वयसन याावर बहिणाबाई कोरड ओढिाि

आपलया अभागािन बहिणाबाईनी कराािीकारक ववचार मााडल बौदधततवधचािक अशवघोष याानी मलहिललया रामामिणयववधवासक lsquoवजरसधचrsquoवर बहिणाबाईनी अभागातमक भाषय कला िी वजरसधच जनमाधिषठीि रामामिणयाला ववरोि करि वारकरी पारान सााधगिलला समिचा ववचार बहिणाबाईनी खऱ या अरावन उाच नला

मशऊरमधय भवय माहदर

साि बहिणाबाईच अभाग िर अमर झाल आििच पण तिचया आठवणीिी वारकऱ याानी जपन ठवलयाि मशऊरमधय तिच भवय माहदर उभारणयाि आलाय िर दिि बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

इरा बहिणाबाईची समािीिी आि िकारामााची राागडी भाषा बोलणाऱ या बहिणाबाई मळचया औरागाबादमिील वजापरािलया मशऊर गावािलया गावचया या रोर लकीचा गावकऱ याानी भवय मादीर बाािलाय इरा तनयममिपण भजन कीिवनाच कायवकरम िोिाि

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

माहदराचया मभािीवर सागमरवरी दगडाावर बहिणाबाईच अभाग कोरणयाि आलि महिला भाववकााची माहदराि सिि वदवळ असि

दिि बहिणाबाईची मिी

बहिणाबाईची अशीच आठवण जपलीय िी साि िकोबारायााचया दि नगरीना इरा बहिणाबाईचया मिीची परतिषठापना करणयाि आलीय

बहिणाबाईची िी समारका माणसकी मशकवणारी िसाच सवााना सवव िमव समभावाची पररणा दणारी ठरली आिि

httpshreerangngaikwadblogspotin201107blog-post_267html

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

बहिणाबाई

- मािवी का ट

Maharashtra Times

Jul 3 2009

कानिोपातरखरीज ववठठलाला सापणव समवपिव झालली ठळक सतरीसाि मिणज बहिणाबाई बहिणाबाईन सवि रोडकयाि आपला ओवीबदध आतमवति मलहिला आि तयामळ तयााचा जीवन समजन घणा अधिक सलभ िोिा बहिणाबाईचा जनम शक १५५० मधय झाला आणण शक १६२२ मधय तया समाधिसर झालया वरळचया पजशचमस असलला दवगाव ि तयााचा जनमगराम दवगावाचा फार सादर वणवन बहिणाबाईन कला आि गावाचया पजशचमस मशवनदी वािि आणण तया िीरवनजीकचया लिागरामाि लितिर वास करिाि असा तयाानी मिटला आि अशा पावन सरळी आऊजी आणण जानकी कळकणी यााचया पोटी तयााचा जनम झाला बहिणाबाई नवसान झालया असा मिटला जािा की बारशाचया उतसवानािर आऊदव अरणयाि गल िविा वदळचया वाटवर पीिााबराचया गाठीि बाािलली मोिर सापडली या शभशकनानािर जयोतिषानिी सााधगिला की या मलीमळ िमचा कलयाण िोईल पाच वषााचया बहिणाबाईचा िीस वषााचया वविर रतनाकर पाठक यााचयाशी लगन लावन हदला रतनाकर मशरर इर जयोतिषी िोि नािर तयााचया वडडलााचा कळकणीपण िोकयाि आलयावर तयाानी जावई आणण लकीस बोलावन घिला सगळ ममळन दवदशवन करि भीमािीरी आल पाढरीला यिाच बहिणाबाईला वाटला तिरच रािावा पण पढ शाकरदशवन करन माडळी मशागणापरला आली यावळी बहिणाबाई नऊ वषााचया िोतया नािर सवाानी रहिमिपरला मककाम कला तया अकरा वषााचया झालया आणण तयााना सािपदाची िीवर ओढ लागली योगयोगान माडळी कोलिापरला आली बहिराभट या रामाहमणाकड बबऱिाड करन राहिल

इर बहिणाबाईचया आयषयाला मोठी कलाटणी ममळाली बहिराभटाला एक सवतस िन ममळाली तयाला सवपनाि दषटााि झाला की िझया ओसरीि रामाहमाण कटाब आि तयााना गाय द तयानसार गायीची सवा करणयाची जबाबदारी बहिणाबाईकड आली गाईचा वासर

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

सदासववकाळ तयााचया बरोबर रािी बाईचा जीव तयाचयाि फार गािला तयाच समारास कोलिापरास जयरामसवामी वडगाावकर आल बाई तयााचा कीिवन ऐकणयास जाि िविा वासरिी तयााचयासोबि जाई बाईचया जवळ उभ रािी पढ मोरोपाि नावाचया गिसराघरी कीिवन िोिा तिरिी ि वासर गला लोकाानी तयाला िाकललयावर वासर िाबर लागला ि ऐकन बाई रड लागलया िविा जयरामसवामीानी सवि वासरास तिर आणला बहिणाबाईनी जयरामसवामीाचया चरणी लोटाागण घालिाच वासरानिी िसाच कला ि सवव घडलयावर माडळी घरी आली

पिाट मीराबाई नावाचया बाईन िा परकार बहिणाबाईचया नवऱयाचया कानावर घािला तयामळ नवऱयाला परचाड सािाप आला तयान बाईना बदम मारला नािर आईवडडलाानी ववचारला की तिन असा कोणिा अपराि कला िविा िर तयान तिला मोटस बाािला ि सगळा बघन बहिराभटाानाच असहय झाला तयान सवाानाच घराबािर काढला सवाानी तयाचयाकड एक हदवस आसऱयाची ववनािी कली तया हदवशी गाय आणण वासर याानी अननपाणी ववजय कला िविा बहिणाबाईनीिी अननपाणी ववजय कला तिर सवि जयरामसवामी आल तयाानी गाय वासर आणण बहिणाबाईचया पववजनमीच वति सााधगिला दवादशीला वासर मरणासनन असिाना बहिराभटान मिटललया शलोकाचा उतिरािव वासरान सिज मनषयवाणीि मिटला नािर वासर मि झाला बहिणाबाई बशदध पडलया लोकाानी तया वासराची अातययातरा काढन समािी हदली बहिणाबाई िीन हदवस बशदध िोतया चौथया हदवशी मधयरातरी एक रामाहमण तयााचया सवपनाि यऊन मिणाला - बाई सावि विा बाई जागया झालया आणण तयााचयाच शदाि साागायचा झाला िर

िरतनयाा मन करनी सावि

समरणी सविमसदध धचति कल

बिणी मिण दि सवविी ववकळ

पररि तनशचळ धचति माझ

उघडोतनया नतर पाि जाव पढ

िाव दषटीपढ पााडराग

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

बाईना डोळयासमोर पाढरपर हदसला िकारामाच अभाग तया मिण लागलया िकारामचया दशवनाची उतका ठा लागली लिान वयाि पराकाषठचा छळ वासराचा चमतकार आणण तयाचा मतय तयानािर तयााचया आयषयाला ि वळण ममळाला गर कोण ि कळला पढील आयषयाची वाट लखख हदसली बाई िकारामबवााचया भटीसाठी िळमळ लागलया

बिणी मिण माझा जाऊ पाि जीव काा बा नय कीाव िकोबा र अशी अवसरा झाली िकाराम बवाानी तयााना सवपनाि यऊन दशवन हदला गरकपा झालयाचा आनाद बहिणाबाईना झाला तयााना वासराचया मतयनािर आठवडयाचया आि या गोषटी घडलया ि ऐकन खदद जयरामसवामी बाईना भटायला आल बाईनी सवामीाची मनािलया मनाि पजा कली पढ सवामीाना आणण बाईनािी िकारामबवाानी मनोमय दशवन हदला आणण आिा आतमजञानबोिाचया मागावला लागा असा सााधगिला ि सवव कळलयावर लोकााचया झाडी बाईना भटायला यऊ लागलया बाईचया नवऱयाला शदर िकारामान बायकोला सवपनाि दशवन हदलयाचा खप सािाप आला िी बबघडली आि असा कारण दऊन तयान तिचा तयाग करणयाचा ठरवला बाईना तयान तनदवयिन मारला झोडला छळ कला पण बाईचया मनाि जरािी राग नवििा

यानािर िो खप आजारी पडला बाईनी अपार सवा करन तयाला जीवावरचया आजारािन वाचवला तयाची अािकरणशदधी झाली सववजण दिला गल िकारामबवााचा दशवन घिला माबाजीन तयााना आगरि कला की तया सवाानी तयाचा मशषयतव ययावा या माडळीानी नकार हदला िविा तयान तयााचा खप छळ कला तयााचया गायीला मारला तया माराच वळ िकोबाचया पाठीवर उमटल असा मिटला जािा िकोबाच मशषयतव पतकरलयावर बाईची अधयाजतमक परगिी िोऊ लागली तया मिण लागलया -

परपाच असतय कळो आल जया ववषय ि िया नावडिा

रामाहमणयाववषयी तयााच ववचार सपषट िोि तयाानी मिटला आि की

जरामतयभय सवाासी समान

िरी ि रामाहमाण का वी मिणो

या लागी वववक िरन मानसी

रामाहमाण पदासी ओळखाव

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

हदवसहदवस तया ववठठलभकिीि मरि गलया सवव जीवमातरााि ववठठल असलयाचा परतयय यऊ लागला ववठठलाववण कािीच अजसितवाि नािी ि अनभवास आल तया मिण लागलया -

आमिी िो तनििव साि ऐसी यि

भोगा माजी धचति िण नािी

आिा मना िझ यर काय चाल

तनििव पाऊल ववठठलाचीा

मनाि पाहिल बदधीि गाईल

धचतिााि धयाइल ववठठलासी

वासना गामळली सवविी चाळीली

शााति जसररावली ववठठलीा ि

काम करोि लोभ मतसराच अाग

झाला पााडराग आपणाच

बिणी मिण मना ििचा उगाणा

करनी तनवावणा पाििस

वयाचया पाचवया वषाापासन बाईचा ओढा परमारावकड िोिा ि पववजनम साधचि असावा असा मिटला जािा गर साि िकारामबवा तयााचयापरमाण बहिणाबाईनािी सािााचा सिवास आवड पण साि कोण याबददल तयााचा मि अरावि िकाराम मिाराजााचया ववचार मशीिन ियार झालला िोिा

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

दसररयाच दख मशण जयाच धचतर

िोधच एक साि ओळखावा

पााडरागाचया पायी धचति एकागर झालयावर तयाच ज सादर वणवन बाईनी अभागाि कल आि ि अससल भकिीिन उमटलला आि बहिणाबाई मिणिाि -

माझी दीनानार दीनबाि िरर

नााद भीमािीरी पाढररय

ववट नीट उभा समचरण साजजरीा

पाऊल गोजजरी सकमार

वजयािी माळा रळिस गळाा

कााससी वपावळा पीिााबर

भाळी ऊधवव पाड का ठल गोमटी

चादनाची उटी सवाागासी

मशरी टोप साज रतनाचा साजजरा

काहढयला िरा मोतियााचा

जशा हिऱयााचया शोभिी दािपाजकि

बिणी मिण धयािी हरदयासी

ववठोबाचया भकिीि िललीन झालयावर बहिणाबाई मिण लागलया-

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

भकिी परम सख न कळ आणणकाा

पाडडिाा वाचकाा वहदकासी

ववठठलापायी बदधी एकागर झालयावर बदधीपलीकड असललया परजञचया परदशाि बहिणाबाई सिज पोिोचलया असावया गीिचा ितवजञान तयाानी सिज सोपया शदाि हठकहठकाणी उलगडलला हदसिा

सयावधचय अागी भासल मगजळ

सयव िो कवळ नण िया

िसी जाण माया रामहमाीाच आभास

परी सपशव नस रामहमातवासी

तयााचा अधयातम जञान वाढि गला तया जोडीला ववठठलभकिी रोमरोमाि िोिी ववठठलनाम शवासागणणक उचचारल जाि िोि आपला िा जनम अखरचा असलयाचा तयााना समजला िोिा या आिीचया िरा जनमााचा सपषट जञान तयााना िोिा

दि इर असिाना एकदा िीन रातर बाई इादायणीिीरी एकाािाि बसललया िोतया तिर तिसऱया हदवशी िकाराम मिाराज तयााना िीन सोप मातर साागन मिणाल की िा िझा िरावा जनम अखरचा िझया पवव योगसािनमळ आिा मकिी समीप आली आि िझया उदरी पतर आि िो िझा िरा जनमााचा सोबिी आि िोिी आतमतनषठ जञानी असल िला कववतवशकिी हदली आि िझी बदधी आतमजञानाि जसरर रािील इिक बोलन बाईचया मभवयााचयामधय सपशव करन िकाराबवा गपि झाल

नािर बाईनी इादायणीि सनान करन ववठठल दशवन घिल पाच पद आणण एक आरिी रचन ववठठलाला समवपिव कली तयानािर अखरचया शवासापयाि तया उतकषट भकिी अधयातमपर अभाग रचना करि राहिलया तयााचा मलगा ववठोबा आपलया पतनीचया अातयवविीनािर गावी

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

गला िोिा तयास बाईनी बोलावला वयाची बाितिर वष उलटली िोिी आजपासन पाच हदवसाानी आपण दि ठवणार असलयाचा सााधगिला तया वायतनरोिन करन मतयकालची वाट बघि िोतया तयाानी आपलया िरा गिजनमााची िकीगि आपलया मलाला सााधगिली अखरच अभाग साागन बाई समाधिसर झालया

आपल आपण दणखल मरण

िो झाला शकन खानदशी

उभाररली गढी मनाचया शवटी

झाली मज भटी आतमारामी

कला पराणायाम सोिा िारणशी

ममळाली जयोिीसीजयोि नण

सरल साधचि आयषय दिाच

ककरयामाण अािीच रामरप

अशी आपलया अािकाळची जसरिी खदद बहिणाबाईनी वणवन कली आि आिा आपलयाला पनजवनम नािी याबददल तयााचया मनाि कािीिी सादि नवििा बहिणाबाई रोडबिि मशकललया िोतया लोक तयााना मान दि पण तयााना कसलाच अिाकार नवििा राग लोभिी तनमाल िोि ववठठल भकिीिन अधयातमजञानापयाि पोिोचलली रोर सतरीसाि मिणन बहिणाबाईचा सरान अढळ आि तयााचया परासाहदक साधया सोपया अभाग रचनन तयााची मशकवण आजिी लोकमानसाि दढ आि

httpmaharashtratimesindiatimescomarticleshow4730929cms

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

Sant Bahinabai

Bahinabai was not just a poetess she was a devout worshipper of Lord Vithoba of

Pandharpur She was born to Audeo Kulkarni and Jankibai in 1628 AD at a town named

Deogaon to the west of Verula a place well known for its carved temples Her father

Audeo Kulkarni was a Yajurvedi Brahman and village scribe A childless couple Bahinabai

was born to them after much penance and austerities After the birth of Bahinabai they

were also blessed with two sons

When Bahina was five years old her parents married her off to a very learned

businessman in Shivpur called Ratnakar Pathak a widower aged thirty After Bahinas

marriage her father Audeo due to family feuds fell into debts and was imprisoned The son-

in-law Ratnakar helped to set him free and the whole family set off to Rahimatpur After

staying there for two years they finally decided to settle in Kolhapur where they got shelter

in the verandah of a learned Brahmin named Bahirambhat But of all the places they visited

Bahina liked Pandharpur the best She was fascinated by the idol of Lord Vithoba and

thrilled to hear the Abhangas by Tukaram

Very soon Bahirambhat received the gift of a cow and a calf which in response to his

dream he offers to Ratnakar Bahina and Ratnakar They took great care of the cow The

calf took a great liking for Bahina and followed her wherever she went Once it so happened

that Jayaram-swami a well-known Kirtankar performer of kirtans or devotional musical

discourses) had come to Kolhapur Bahina attended the kirtans with her family and as

usual the calf followed her to the kirtan Jayaram Swami noticed this and appreciated the

bond between the calf and Bahina but the people around thought that the calf had strayed

into the pandal and drove it out Noticing this Jayaram Swami called the calf back and

patted both the calf and Bahina Some people around at the time of the incident dont take

kindly to the Swamis chidings and complain to Bahinas husband Ratnakar does not

approve of the attention shown by Swami on Bahina and beat her severely The calf unable

to bear the ill-treatment meted to Bahina gives up eating thus giving up her life

Grief-stricken Bahina falls unconscious for three days on hearing about the calfs

death On regaining consciousness she finds herself surrounded by her family but Bahina

was a changed person She had experienced enlightenment in her unconscious state and

had seen Lord Vithal before her She had also seen Sant Tukaram She becomes a devotee of

Lord Vithal and spents her time singing Tukarams abhangas On hearing this Jayaram

Swami tells Ratnakar that his wife Bahina was no ordinary woman but a saint and Yoga-

brastha (a former yogi under a temporary lapse) and that he was very fortunate in having

her as a wife

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

The fame of Bahinas devotional music spread far and wide but Ratnakar consumed

by jealousy decides to leave her On hearing this Bahina was determined to give up her life

in case he did leave her And strangely enough before leaving the house Ratnakar was

taken suddenly ill and was in great agony Bahina nursed him patiently day and night which

made Ratnakar realize his mistakes more so since he had abused not just another mortal

but a saint After Ratnakar recovers his health the whole family shifts to Dehu In Dehu

they wanted to shift to locality of Mumbaji but were refused admission because he was

against them being devotees of Tukaram who was of a low caste But this time Ratnakar

stood by his wife and she came to be respected even more They were given a place to stay

in the temple of Tukaram Here they regularly listened to Tukarams abhangas and kirtans

and Bahinabai thought herself most fortunate because she could hear Tukarams Abhangas

day and night Since then Ratnakar also became a devotee of Tukaram

The couple Bahinabai and Ratnakar lived quite happily in the premises of the temple

but Mumbaji could not bear to see their happiness Once he drags their cow ties it in his

house and thrashes it severely which the people around cant bear to see and beat him

However Bahinabai intervenes in the nick of time and saves Mumbaji who repents for his

wrong doings and becomes a follower of Bahinabai In Dehu Bahinabai gives birth to a

daughter Kashi and son Vithoba who becomes a great poet and kirtankar like her in the

future

One day in the absence of her husband Bahinabai goes to pilgrim quarters and

meditates continuously for three days At the end of the meditation she felt as though

Tukaram himself had placed his hand on her head blessed her and asked her to compose It

was a transcendental event for her Overjoyed she went to bathe in the river and as she

came out words flowed from her mouth With the blessings of Tukoba she got full

inspiration to compose devotional songs She began composing abhangas on spiritual

subjects

In many of her abhangas she has expressed on how she attained knowledge of

Advaita Vedanta She lived till 72 years In her verses her last message to her son gives

description of her previous thirteen births and it is said she knew beforehand the time of

her death It is surmised that she had initiated disciples too Deenakavi the author of

Panchkaran Mahavakya was one of her disciples A collection of her abhangas songs and

poems has been published in a book form by Shri Umarkhani Bahinabai has specifically

acknowledged Tukaram as her Guru and that he initiated her has been clearly expressed in

all her Abhangas

httpwwwhindupediacomenSant_Bahinabai

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

साि बहिणाबाईच अभाग

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- १ -----------------

आहदनार उपदश पावविीस कला मतसयदर ऐककला मचछगभी १

मशवहरदयीाचा मातर प अगाि जालास परमसदध भजकियोग २

िण तया गोरिा कल कपादान िरोनी परकट जाण गहिनीपरिी ३

गहिनीन दया कली तनवजतिनारा बाळक असिाा योगरप ४

िरोतन जञानश पावल परसाद जाल ि परमसदध मसदधासनीा ५

सजचचदानाद बाबा भकिीचा आगर तयासी अभयवर जञान कला ६

पढ ववशवाभर मशवरप सादर िण राघवीा ववचार ठववलास ७

कशव चिनय बाबाजी चिनय झालस परसनन िकोबासी ८

एकतनषठ भाव िकोबा-चरणीा मिणोनी बहिणी लािलीस ९

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- २ -----------------

उघडोनी नतर पाि जाव पढ िाव दषटी पड पााडराग १

दणखली पाढरी धयाना िची यि जयराम हदसि दषटीपढ २

रामाहमण सवपनााि दणखला िो जाण तयाची आठवण मनीा वाि ३

न हदस आणणक नतराापढ जाण नामाच समरण मनीा राि ४

पवील िररकरा आयककलया िोतया तया मनीा मागतया आठविी ५

िकोबाची पद अदवि परमसदध तयााचा अनवाद धचति झरवी ६

ऐसीा जयाचीा पद िो मज भटिाा जीवास या िोिाा िोष बि ७

िकोबाचा छाद लागला मनासी ऐकिाा पदाासी करमाजीा ८

िकोबाची भटी िोईल ि िण वका ठासमान िोय मज ९

िकोबाची ऐकन कानीा िररकरा िोय िस धचतिा समािान १०

िकोबाच धयान करोनी अािरीा राि तयाभीिरीा दिामाजीा ११

बहिणी मिण िका सद गद सिोदर भटिाा अपार सख िोय १२

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- ३ -----------------

मचछ जसा जळावााचोनी िडफडी िसीच आवडी िकोबाची १

अािरीाचा सािी असल जो पराणी अनभव मनीा जाणल िो २

िवषिाासी जस आवड जीवन िसा वप ाड पराणावीण िया ३

बहिणी मिण िि िकोबााच पायीा ऐकोतनया दिीा पद तयााचीा ४

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- ४ -----------------

साधचिासी दगि करी ऐसा कोण सद गदवााचोन जाण मना १

यालागीा सद गद असावा उतिम जण तनम शरम सासाराचा २

बतरववि िापासी कोण करी शााि सद गद एकानि न जोडिाा ३

जनममरणाची करा क तनवार सद गद तनिावर न भटिाा ४

वासना तनिःशष तनवारल िविाा भटल िकोबा सद गद िो ५

बहिणी मिण माझा जाऊा पाि जीव का िो न य कीाव िकोबा ६

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- ५ -----------------

न बोलव शद अािरीाचा िावा नायक िकोबा काय कीज १

अदषट कराट साहय न िो दव अािरीाची िााव काय करा २

िरा हदवस जयान वहया उदकााि घालोतनयाा सतय वाचववलया ३

मिाराषरी शदााि वदानिाचा अरव बोमलला लोकााि सववदरषटा ४

अािर साि आि तनरोपणीा िि जड परी धचति वोळखना ५

बहिणी मिण मीच असन अपरािी अधयाय बतरशदधी काय तयााचा ६

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- ६ -----------------

बिि अािरीा शोक आरामभला काा मज ववठठला मोकमलल १

बतरववि िपान िापल मी बि जाईना काा जीऊ पराण माझा २

िाव अकसमाि सािववया हदनीा नामसाकीिवनीा घोषयकि ३

िकाराम रप यवोनी परतयि मिण पववपि सााभाळीाज ४

नको करा धचािा अस मी िजपाशीा घई अमिाशी िािीाचीया ५

गाय कल वतस मखीा तनघ िार अमि ि सार सवीा िची ६

ठवोतनयाा कर मसिकीा बोमलला मातर सााधगिला कणवराधरीा ७

मयाािी पायाावरी ठववल मसिक हदिल पसिक मातर गीिा ८

कातिवकााि वदय पाचमी रवववार सवपनीाचा ववचार गदकपा ९

आनादल मन धचदरपीा कोदल उठोतन बसल चमतकार १०

मातर आठवविी िकोबासवरपा सवपनामाजीा कपा पणव कली ११

अमि पाजजल चवीा अनाररसीा साि जयाची तयासी मनामाजीा १२

बहिणी मिण ऐसी कपा सद गरची िकाराम साची पणव कली १३

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- ७ -----------------

जाल समािान रामाहमणाचया शद सवपनामाजीा पद आठवविी १

परी अािरीाच िकोबाच धयान दशवनावााचोन कररिस २

जयाधचया पद िोिस ववशराािी िधच दिाकति ववठठलाची ३

ववठठलासी िया नािीा भदभाव ऐस माझ मन साि आि ४

पााडराग िका पााडराग िका वगळीक दखा िोय कवीा ५

कमलयगीा बौदधरप िरी िरी िकोबा शरीरीा परवशला ६

िकोबाची बवदध पााडराग रप मन ि सवरप िकोबाच ७

िकोबाच सवव इाहदरयचालक पााडराग दख सतय आि ८

िकोबाच नतर ििी पााडराग शरोि ि अभागरप तयाच ९

िकोबाच िाि मलहििािी ज ज िधच ि सिज पााडराग १०

सवविी वयापार िकोबाच िरी आपणधच करी अदवयतव ११

बहिणी मिण रप वयापक िका वा धयान माझया जीवा िधच पाि १२

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- ८ -----------------

भरिार टाककल मोट बाािोतनया न सोसी ि िया कलशावसरा १

चिरव हदवशीा जीव टाककयला ववठठल दाववला चमतकाद २

रामाहमणाचया रप यवोनी साागि साविान धचति करीा पढ ३

अािरीा सावि िोउनी राहिल धचति मयाा गोववल िकोबासी ४

वतस गलीयासी हदवस सािवा यवोनी िकोबा सवपनामाजीा ५

कल समािान पाजजल अमि वतसासी करीि गाय भटी ६

अमिा पाजोनी सााधगिला मातर जो काा िा सववतर लोक जपिी ७

मसिकीा िसिक ठवोतनया कपा कली तया सवरपा िोची जाण ८

कपचा महिमा आि िो अपार वतस बोल सार शलोकअरव ९

आठव हदवशीा सावि इाहदरय अमि िामलय िकोबाचया १०

ििवाा िी गाय दणखली सनमख तनमालीस दख वतस कळ ११

मिण या वतसाि पाजजल अमि ियासी िो मतय कदाा नोि १२

अमर ि वतस आि मजपासीा धचति अमिासी घि गोडी १३

बहिणी मिण इिक विवलीयावरी पढिी ववसिारीा सााधगजल १४

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- ९ -----------------

जयराम समरव जञानाचा सागर साि ि अािर तयाच िया १

बोलाववल िण हिराभटापरिी माझी िया जसरिी पसीयली २

सााधगिला िण वतिानि सवविी विवला जो काािीा गिीा तयाच ३

सवपनागि गद िकोबाच रप सवपनीाधचय कप बोि कला ४

सावि िोउनी ि मली बसली गायीस गौरववली कवावळनी ५

दगि दोिोतनया घिल तियन पाणी आणी िण भिीिस ६

परी ि मलीच रप पालटल पणव ि दाटल हरदय तिच ७

िकोबाचा छाद अािरीा लागला मायबाप तिला साागिािी ८

भरिार िा तिचा वडावला राि उगाची िो पाि तियकड ९

छााहदषटा िोउनी बसली घरााि िकोबासी धचति लावनीया १०

ऐसा िा वतिााि हिराभट सााग जयराम तनजााग सािोषला ११

बहिणी मिण ऐसा तनिावर ऐकोनी जयराम सवामीानीा कपा कली १२

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- १० -----------------

मजवरी दषटी कपची ओतिली परमाची गािली माय जसी १

अािरीाची पजा घऊनी जयराम गला िो सपरम सवसराना २

उगाची बसला आसनीा समसि करोतनयाा सवसर धचतिवजति ३

िव काािीा एक अपवव विवल िकाराम हदल दशवनासी ४

कला नमसकार भटनी आनाद अतयाि आलिाद सवामी सखा ५

मजिी दशवन हदिल अळमाळ घािला कवळ मखामाजीा ६

मज मिण आलो जयराम भटीसी िजिी मानसीा ओळणखल ७

िमिी आिाा यर नको रािो कदा आतमजञानबोिा न साडी वो ८

बहिणी मिण दशवन दसर मनाचया वयापार िकोबाच ९

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- ११ -----------------

भरिार वरागय घिलीया वरी जीव िा तनिावरीा दईन मी १

वतसा साठीा दि अचिन पड ि िाव रोकड पररामहम २

भरिाराच िीरव न साापड जरी अनन खाय िरी माास आमिाा ३

भरिाराच शष न साापड िरी पाप माझया मशरीा तरलोकयाचीा ४

धचति ि भरिाराववण जरी जाय िरी वास िोय नरकीा आमिाा ५

भरिारदशवनाववण जाय दीस िरी िधच रास पािकााची ६

बहिणी मिण मज आजञाची परमाण रामहम सनािन सवामी माझा ७

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- १२ -----------------

पाषाण ववठठल सवपनाािील िका परतयि काा सखा अािराव १

घईन उदाड सवासख दिीा साि या ववदिी आि मज २

भरिाराची सवा पतिवरिा करी िरी िी उदधरी उभय कळ ३

बहिणी मिण माझया जीवाची ववशरााति भरिार समापिी जनममतय ४

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- १३ -----------------

भरिार तनशचय कला मनामाजीा जाव उदया आजज टाकोनीया १

िाव तयासी वयरा जाली शरररास झाला साि हदवस जवाळ दिीा २

ओळखीच जन नायक उतिर आपण अिोरातर ियापासीा ३

हदिलया औषि नदी िया मान जीव वयरा फार पणव सोसी ४

एक मासवरी अनन वववजीि वयरा ि अद भि सोसीिस ५

नाना दव कळ दविााची भाष ठववलया ववशष बि काािीा ६

परी िया वयरलागीा न य गण मिण िो मरण आल मज ७

काय पााडरागा िकोबासी तनादी वयरा िधच साधि आली मज ८

जरी िकाराम तनाहदला तयागण असल दखण वयरा मज ९

िरी चमतकार दाखवावा सधयाा जीवीा ववशववादया िकारामा १०

बहिणी मिण झाला अनिाप भरिारा पााडराग परा अािरसाि ११

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- १४ -----------------

वदधसा रामाहमण यऊनी बोलि मिण काा र मतय इजचछिोसी १

वरागय काा िज आल अस मना सतरीचा तयाग कोणा गण कला २

आिीा इचा ववचारीा अपराि अािरीा मग कोपा करीा परविावव ३

वााचणयाची इचछा असमलया मानसीा िरी िा इयसी अाधगकारीा ४

सविमावववरहिि विल िी जरी िरी तिचा करीा तयाग वडया ५

िी आि ववरकि तनजशचिी िररभकि िवाा पािीा सतय िस विाव ६

िोईल कलयाण बोलि रामाहमण भरिार चरण वाहदयल ७

सााधगिल सवव कारण आपण दई जीवदान आजी मज ८

य वयरपासोनी वााचवीा सवामीया जीव िझया पायाा वािीन मी ९

जसतरयसी सववरा न बोल आपण िरीसी शरण जीवभाव १०

कला नमसकार परतयि उठोन िोईल कलयाण मिण दववज ११

ऐकि मीिी दोघााच बोलण घालीा लोटाागण भरिारासी १२

झाला िो अदशय रामाहमण िातकाळ आरोगय कशल दि झाला १३

बहिणी मिण दव कपा करी िरी सवव मसदधी दवारीा तिषठिील १४

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- १५ -----------------

आरोगय िातकाळ वयरचा िारास झाला हदसादीस भरिाराचा १

मग करी कपा बोल समािान दवषाच ि ठाण दर कल २

मिण आिाा सवव जाव यरतनयाा आपलीया ठाया सवसरानाा ३

दव आपणासी रामाहमणाचया वष सााधगिला शष पराकिनाचा ४

िधच आिाा करा िरीची वो भकिी ममरासीाची खािी वाहटयली ५

माझीा मायबाप ियाासी साागि िमिी जा तनवााि दवगाावा ६

आपण अरणयाि दोघ करा वास दवाचया बोलास िरोनीया ७

िोवो आिाा कलयाण कका वा अकलयाण आमिी िो सापणव भकिी करा ८

िकोबाच गाावा जाऊनीया रािो मनीाच दढावो िरोनीया ९

ऐसी पालटली भरिाराची बवदध सवामी कपातनिी अािरसाि १०

काय एक दव करील ि नवि परतयि अनभव सववजनाा ११

बहिणी मिण अवघी चामललो िकोबाचया आलो दशवनासी १२

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- १६ -----------------

वतसाधचय माय कवपला साागाि िााव एकधचति आमिाापढ १

मायबाप बाि भरिारासहिि इादरायणी जर िर आलो २

करोनीया सनान पााडरागभटी आनादली सषटी अािराग ३

िकोबा आरिी करीि िोि िर नमसकार सवसर धचति कल ४

सवपनीा जो दणखला िच धयान िर दणखल नमसि पणव दषटी ५

बहिणी मिण िर भरिार साषटााग कला अािराग भावयकि ६

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- १७ -----------------

माबाजी गोसावी तया सरळीा नाादिाा गि परवशिाा दणखयल १

जाऊनी ियासी माधगिल सरळ िो अति चाचळ करोि िया २

मारावया उठ घािल बािरी आनाद वो वरी पराधरवयल ३

िर रािोतनया भोजनासी गलो बिि पावलो समािान ४

वतिानि पसीला कोठोतन आलााि चालिसा पार कवण कायाव ५

काािीाबािी िया सााधगिल पवव मिण रिा सवव पववणीसी ६

सोमवरीा आि अमावसया पढ रिा भजकिकोड सख ययाव ७

तनतय िररकरा िोिस दऊळीा िकोबा माऊली वषणवीची ८

रिा यर िमिाा भिावया िानय दऊा ििी पणय आमिाा घड ९

बहिणी मिण मग राहिलो दिस िरनी िवयास िकोबाचा १०

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- १८ -----------------

दऊळााि करा सवव काळ िोि शरवण करीि हदनरातरीा १

िकोबाची करा वदाािील अरव पाव माझ धचति समािान २

िकोबाच धयान पवी कोलिापरीा ज सवपनामाझारीा दणखयल ३

िधच धयान डोळाा परतयि दखोनी आनाद लोचनीा िलावि ४

रातराहदन तनदरा न य तिळभरी िकोबा अािरीा परवशला ५

बहिणी मिण यिी सखाच डोलाव जाणिी अनभव जाणि ज ६

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- १९ -----------------

आपाजी गोसावी पणयााि रिाि जो अति ववखयाि राजयोगी १

ियापरिी पतर माबाजी पाठवी िकोबा गोसावी शदरवाणी २

करा कररिस दऊळीा सववदा दववज तयाचया पदा लागिािी ३

रामशवर भट अति योगी रोर ििी नमसकार तयाासी कररिी ४

आमिाासी अनयाय िाची रोर वाट िोि अस खोट वदवाकय ५

िमिी रोर आिाा दाड करावया बाािोनीया िया नयाव िर ६

आणीक िी एक सतरी-पदष आििी ििी मिणवविी मशषय तयाच ७

मिणवविी रामाहमण आििी सोनार कळकणी िी फार मानय कल ८

सविमावचा लोप िोिस दखोन िाडडल मलिोन मिणोतनया ९

याचा कीा अपमान न कररिाा जाण राजयिी बडोन जाय िरी १०

डोबाळ मााडन सविमव लोपला पाहिज रकषिला सवामीराज ११

बहिणी मिण ऐस पतर पाठववल चोरोनी मलहिल घरामाजीा

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- २० -----------------

आपाजी गोसावी वाचोनीया पतर करोि फार नतर भोवाडीि १

शदर िोवोतनया नमसकार घि पाप ि अद भि िोि अस २

सोनाराचया जािी मिणवविी रामाहमण ियाच दशवन घऊा नय ३

शदराचा अनगरि घिािी रामाहमण भरषटाकार पणव िोि अस ४

तयासी मशिा दयावी दोष नािीा यासी ऐसा तनशचयसी नम कला ५

बहिणी मिण याच परतयतिर मलहिल िोय यराकाल कायवमसदधी ६

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- २१ -----------------

कोलिापरीा गाय िोिी ज साागाि काािीा ि दगिाि दि िोिी १

गाय ि बाािोनी घािकी घरााि सोटिी मारीि ियलागीा २

पािो गाय िाव न हदस पाििाा िकोबासी वयरा िधच झाली ३

पािािोसी काय िोि अस कषटी िीन रातरी खाटी बाािलीस ४

नािीा िण पाणी माररलस फार िाावणयासी रोर नािीा हदस ५

िकोबा जागि झाल िाव पाठ सजली िी नीट िोयची ना ६

सोट अागावरी हदसिी िकोबा आठवी ववठोबा नानापरी ७

दखोनी ियासी कषट िोिी जनाा सााधगिल सवपनाािील सवव ८

िकोबा अािरीा आठवनी दवा िााव र मािवा सोड मिण ९

कोण गाय कोठ बााधिली कळना िााव नारायणा गाय रिीा १०

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

िाव अकसमाि ियाधचय गिीा अजगन लाग िोिी मिारोर ११

िाावोतनया लोक ववझवविी अजगन गाय ि तनमगनीा बसलीस १२

ज गाय पिािी आजी िीन हदवस चााडाळ तियस बााधिलस १३

गाय सोडोतनया आणणली बािरी िाव पाहठवरी माररलस १४

भरिार आपला बोलावनी पाि गाय सााभाळीा ि रामाहमणा िा १५

िकोबा िाावोनी करी परदकषिणा नमसकारी गणा िनय िझ १६

दाखववल सवपन मज गाय िवाा न कळधच िाावा कला माझा १७

िझा माझा एका आतमा सवाागि ि साि तनजशचि आली मज १८

ऐसा िकोबान कला फार िाावा िाव माझया जीवा दिःख झाल १९

मजिी िसची कलश झाल फार साि ि अािर ववठठलाच २०

िकोबाच पाठी पािािािी जन गायिी दखोन रोर कषटी २१

बहिणी मिण ऐस विवल ि जाण गायीच तनवावण िरी जाण २२

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- २२ -----------------

रामशवरभटट ऐककला वतिानि िाावोनी तवरीि िर आला १

िकोबाच िीािीा घिल दशवन गाय ििी पणव पाहियली २

दोिीच पाठीचा हदस एक भाव ददनीा ि सवव परविवल ३

िकोबाच पार वणणवलासा कोण कमलयगीा जाण परलिाद िा ४

सवाािर सािी करोनीया सििी सवमख रमिी आपमलया ५

बहिणी मिण लोक बोलिी सकळ िकोबा कवळ पााडराग ६

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- २३ -----------------

िटक साधचि जाल शदध धचति अािरीाचा िि ओळणखला १

कपा कली दव इादरायणीिीरीा दिगरामीा रोर भजकिपार २

िर पााडराग दवाच दऊळ रािावया सरळ परापि झाल ३

िकाराम साि सािाच कीिवन तिनिी काळ िीन दषटीपढ ४

नमसकार िया न घड पतिभय परर धचति राि सदा पायीा ५

बहिणी मिण ऐस मास झाल साि अवघची साचीि सरो आल ६

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- २४ -----------------

आनादवोवरी िोिी िय ठायीा वाट िर काािीा बसावस १

करतनया धयान लावाव लोचन कराव समरण ववठोबाच २

िकाराम िाव दखिाा दखि आल अकसमाि गदरप ३

बहिणी मिण िर पसोनी मािसी करममयलया तनशी िीन िरा ४

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- २५ -----------------

नण जप िप नण अनषठान घालाव आसन कळना ि १

धयानाच लिण इाहदरयााचारोि नािीा याचा बोि ऐककयला २

पाषाणपरतिमा ववठोबाच धयान हरदयीा धचािन राममदरा ३

िकारामकरा करावी िी दवारीा ऐसा िा अािरीा िि िोिा ४

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- २६ -----------------

टाळया धचपोळयााचा धवनी आयकिाा आनाद िा धचतिाा सामावना १

लाववयल नतर तनदरि जागिी िकाराममतिव दणखयली २

ठववयला िसि मसिकीा बोलन हदिल वरदान कववतवाच

बहिणी मिण नण सवपन कीा जागिी इाहदरयााचया वतिी वोसरलया ४

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- २७ -----------------

आनाद सद गद जािलीा इाहदरय िकारामपाय आठवल १

िोऊनी सावि उघडडल नतर आठवला मातर षडिरी २

ठसावला धयानीा मनाधचय ठायीा आणणक कािीा आठवना ३

बहिणी मिण िाि घािला मसिकीा दि िो या लोकीा आढळना ४

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- २८ -----------------

ि सख साागिाा वाच पड मौन जाणिा ि िनय गदभकि १

झालास आनाद इाहदरयाच दवारीा बसल शजारीा चिनयाच २

घट िा बडावा जसा डोिाआाि न फा टिाा ओिपरोि पाणी ३

बहिणी मिण िस झाल माझ मना िकाराम खणा ओळखी तया ४

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- २९ -----------------

वाट उठो नय जीव जाय िरी सख ि अािरी िलावल १

आनाद तनभवर िोउनीया मन करा आल सनान इादरायणी २

घिल दशवन पााडरागमिी िाव झाली सफतिव वदावया ३

िकोबासी िर कदनी नमसकार आल मी सतवर बबऱ िाडासी ४

बहिणी मिण जसा लोटला समदर हरदयाकाशीा इादर बोल वाचा ५

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- ३० -----------------

गदपरापरा आमिाा चिनय बळी

ियाच समरण आमिी वका ठीा बळी १

नमसकार िा िया साषटााग माझा

वोवाळा जीव साि चिनय राजा २

चिनय सववगि वयापक सद गद

परगटला िा िकाराम वष दािाद ३

ियाच ि धयान सदा माणझय अािरीा

अािरीच धयान िका सबाहयाभयािरीा ४

नण सनान दान जप आसन मदरा

सदा सवव काळ धयाऊा चिनयपदाा ५

बहिणी मिण मकि आमिी सद गरच धयान

परम भजकिभाव िया वोवाळा पराण ६

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

----------------- ३१ -----------------

सािकपा झाली इमारि फळा आली १

जञानदव रधचला पाया उभाररल दवालया २

नामा ियाचा ककाकर िण रधचल ि आवार ३

जनादवन एकनार खााब हदिला भागवि ४

िका झालास कळस भजन करा सावकाश ५

बहिणी मिण फडकिी धवजा तनरपणा कल वोजा ६

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

ई साहितय परतिषठान

मराठी २३०० वषा जया भाषि जनवयविार आणण जञानवयविार चाल आिि अशी भाषा गारा सपिशिी पासन ि जञानोबा िकोबा आणण आिाचया िरण लखकााचया परतिभचा अखाड झरा जया भाषिन वाििो आि अशा भाषला इाटरनटचया काळाि झळझळि ठवणयाचा यशसवी परयतन अनक वयकिी व सासरा करीि आिि तयािली एक ई साहितय परतिषठान करोडो पसिकाासि इाटरनट वयापललया इागरजी भाषसमोर या सवव सासरााच एकबतरि कायविी खपच लिान आि पण आमिी आशावादी आिोि मराठी भाषिील आतमगि शकिीचा पाहठाबा आणण बारा कोटी मराठी लोकााच पाठबळ या परयतनााचया पाठीशी आि फ़ार पवी लढाया दगड िोडयाानी िोि नािर बाण िलवारीानी िोि नािर बादका रणगाड आणण ववमानााचया लढाया झालया पण या पढचया लढाया बटनााचया लढाया असणार आिि इाटरनट आणण एकणच ममडडयावर जयााची सतिा ि जि अशा काळाि इाटरनटवर मराठी भाषच वचवसव हदसायला िव

आपणा सवााच सिकायव असल िर ि अजजबाि अशकय नािी आपण तनदान आपल साि साहितय िरी परतयक मराठी माणसापयाि पोचव या मिाराषराचया गाावोगावी आणण जगभरािलया दशोदशी ई साहितय परतिषठानची पसिक मोबाईलवर वाचिा यिाि अनक आघाडीचया ऍ ाडरॉईड ऍप वर ई साहितय परतिषठानची पसिक उपलि आिि एका बटनाचया अािरावर ि वादळ आिा घरोघरी जाऊ दया आपलया ओळखीचया परतयक वयकिीला िी गारा फ़ॉरवडव करा व तयााच ई मल पति esahitygmailcom वर कळवा दिािन जासि लोकााना पसिक पाठवणारयााना कका वा तयााच ई मल पति आमिाला कळवणारयााना आमिी ई साहितयच VIP सभासद करन घिो ववनामलय ई साहितय परतिषठानच आिा दोन लाखाािन अधिक वाचक आिि सवााना सवव पसिका पाठवणा कठीण आि पण VIP सदसयााना मातर पसिक तनतयतनयमान ववनामलय ववनासायास ई मलन पाठवली जािील VIP सभासद बनणा अगदी सोपपा आि आपलया ओळखीचया दिा मराठी लोकााच मल आय डी कळवा आणण

बना VIP सभासद एका दमाि िीन कामा 1 पहिला मिणज िमिी VIP सभासद बनिा िमिाला ई साहितय परतिषठानचा ईपसिक इिरााआिी तनतयतनयमान ममळि रिािा तयााचया परतयक कायवकरमाचा आमातरण ममळिा तयााचया भावी योजनााची माहििी ममळि तयााचया कामाि सवििः सिभागी िोणयाची सािी ममळि 2 जया दिा कका वा अधिक लोकााना िमचयामळ फ़री पसिका ममळिाि ि खश िोिाि तयााना तयााचया आवडीची पसिका ममळाली की ि इिर लोकााना िमचयाबददल साागिाि तयााचयासाठी िमिी मिणजच ई साहितयच परतितनिी बनिा 3 सवावि मिततवाचा मिणज यािन िमिी मराठी भाषचया साविवनाला अमलय असा िािभार लाविा आमचा उददश आि मराठीिलया सिा कोटी सािरााना वाचक बनवणा आणण ि लकषय साधय करणा ि कवळ आणण कवळ

मराठी लोकााना तयााचया भाषवर असललया परमािनच शकय आि आपलया भाषचा राजय विावा मिणन १०६ ििातम झाल आपलया भाषना राजा विावा मिणन आपण दिा-वीस ई मल आयडी दणारच ना वाचनाची आवड असो वा नसो फ़कि मराठी सािर अशा दिा लोकााच ई मल पति पाठवा तयााना वाचनाची आवड आपोआप लागल आपणच लाव लावच लाव करनच दाखव आि ना एक दम िीन कामा सापकव सािा esahitygmailcom िी सवा पणवपण तनिःशलक आि तयामळ आपल ममतर आपलयावर खश िोिील मशवाय आमिी िी खातरी दिो की या ई मलसचा वापर फ़कि आणण फ़कि मराठी साहितय पाठवणयासाठीच कला जाईल इिर कसलयािी जाहिरािी पाठवन तयााना तरास हदला जाणार नािी िविा लवकराि लवकर आपलया माहििीिलया दिा कका वा अधिक मराठी सािरााच ई मल पति आमिाला दया अधिक माहििीसाठी आमिी कोण ि जाणन घणयासाठी एकदािरी wwwesahitycom या वबसाईटला भट दया आपलया पतराची वाट पिाि आिोि िनयवाद जय हिाद जय मिाराषर

टीम ई साहितय wwwesahitycom वर ई साहितय परतिषठानची सापणव माहििी धचतराासि ममळल