Alkitab

Bahasa Sunda

Edisi Formal 1997

Perjanjian Baru

Matius

11Sarsilahna Isa Al Masih turunanDaud sareng Ibrahim teh kieu:

2 Ibrahim puputra Ishak; Ishak puputraYakub; Yakub puputra Yuda jeungsaderek-saderekna pameget;3Yuda puputra Pares jeung Sara, tiTamar; Pares puputra Esrom; Esrompuputra Aram;4Aram puputra Abinadab; Abinadabpuputra Nahason; Nahason puputraSalmon;5Salmon puputra Boas, ti Rahab; Boaspuputra Obed, ti Rut; Obed puputra Isai;6 Isai puputra raja Daud. Daud puputraSulaeman, ti garwa Uria;7Sulaeman puputra Rehabeam;Rehabeam puputra Abia; Abia puputraAsa;8Asa puputra Yosapat; Yosapat puputraYoram; Yoram puputra Usia;9Usia puputra Yoatam; Yoatam puputraAhas; Ahas puputra Hiskia;10Hiskia puputra Manase; Manasepuputra Amon; Amon puputra Yosia;

MATIUS 1.11–19 211Yosia puputra Yehonia jeung saderek-saderekna pameget, keur jamandiboyong ka nagara Babul.12Di pangboyongan di nagara Babul,Yehonia puputra Salatiel; Salatielpuputra Serubabel;13Serubabel puputra Abiud; Abiudpuputra Elyakin; Elyakin puputra Asor;14Asor puputra Sadok; Sadok puputraAhim; Ahim puputra Eliud;15Eliud puputra Eleasar; Eleasarpuputra Matan; Matan puputra Yakub;16Yakub puputra Yusup, caroge SitiMaryam; nya ti anjeunna medalna Isa,anu disebat Al Masih teh.17 Jadi, ti Ibrahim nepi ka Daud teh,kabehna aya opat belas turunan; ti Daudtepi ka jaman pangbuangan ka nagaraBabul, aya opat belas turunan; ti jamanpangbuangan ka nagara Babul, nepi kaAl Masih, aya opat belas turunan oge.18Riwayat dibabarkeunana Isa tehkieu: Ti waktu Siti Maryam jeung Yusupbabakalan keneh; Maryam teh, kukersana Ruh Allah bobot.19Ku sabab Yusup, picarogeeunanatea, jelema bener; nya anjeunna henteukersaeun ngawiwirang Maryam teh.

MATIUS 1.20–2.1 3

Jadi, anjeunna rek ngabatalkeun niatnapikeun mibojo Maryam teh bari ririkipan.20Sajeroning mikir, beh, aya malaikatti Pangeran nembongan dina impian,lahirna, “He Yusup, turunan Daud, ulahhamham mibojo Maryam. Sabab anukeur dikandung teh, asalna ti Ruh Allah.21Nu bakal dibabarkeun teh, nya etahiji Murangkalih pameget nu ku anjeunkudu dingaranan Isa. Sababna, nyaAnjeunna pisan nu baris nyalametkeunumat-Na tina sagala dosa-dosana.”22Kajadian ieu teh, tandaning sakur nugeus didawuhkeun ku Pangeran ka nabitea tinekanan; kieu dawuhana-Na:23 “Tah lanjang teh bakal bobot, bakalngababarkeun hiji anak lalaki, nu kumaranehna baris dingaranan Imanuel.”Imanuel teh hartina ‘Allah nyarengan kaurang’.24Sanggeus hudang, sakumahapiwarangan malaikat Pangeran, ku Yusupdilampahkeun: Maryam lajeng ditikah,25 tapi anjeunna henteu sapatemonjeung bojona nepi ka dibabarkeunanaputra pameget tea, nu dingaranan Isa.

21 Isa teh, dibabarkeunana diBetlehem tanah Yudea, dina jamanna

MATIUS 2.2–7 4

Raja Herodes. Teu lila ti harita, ayanu daratang ka Yerusalem, nya etaparabujangga ti tebeh Wetan.2Aranjeunna mariksa, “Di mana rajaurang Yahudi anu anyar dibabarkeunteh? Kaula ti tatar Wetan parantosmendakan bentangna sarta pangnadarongkap ka dieu seja mintonkeunpersetya.”3Atuh Raja Herodes poharangagebegna, kitu deui sakur nuaya di Yerusalem.4Geuwat anjeunna nyaur Imam Agungjeung ahli-ahli Kitab bangsa Yahudi,lajeng mariksakeun, “Al Masih teh dimana bakal dibabarkeunana?”5Wangsulanana, “Di Betlehem daerahYudea, margi parantos tinulis kieu kuparanabi:6 ‘Maneh, Betlehem, di tanah Yudea,di antara rengrengan anu marentahnagara teh, lain nu pangleutikna. Sababti maneh pisan jaga baris rawuh hijipamingpin, anu bakal ngaraksa umatKami Israil.’”7Bujangga tea ku Herodes disaur,ririkipan dipariksa kalayan talete: Etabentang teh, iraha mimiti katembongna.

MATIUS 2.8–13 58Tuluy dijurung laku ka Betlehem baridiomat-omatan kieu, “Ayeuna mah,saksrak bae eta Murangkalih teh singkapanggih; lamun enggeus, kudu ka dieupupulih sabab kami oge seja ngabakti kaAnjeunna.”9Bral, bujangga-bujangga teh,mariang. — Ujug-ujug, bentang nutembong ti tatar Wetan tea bijil deui,tembong maju miheulaan aranjeunna;ahirna, kandeg di lebah Murangkalih tea—10Atuh barang bentang tea, brehkatembong, aranjeunna teh poharabaringahna!11Geus kitu, sup bae lalebet, kapendakMurangkalih teh katut Maryam, ibu-Na.Brek sarujud ngabakti, tuluy mukapepeten, ngabaktikeun emas, dupa,jeung emur (sabangsa menyan).12Aranjeunna karenging pituduh tiGusti Allah dina impenan: Ulah kaHerodes deui jeung mulihna teh kudunyandak jalan sejen.13Sanggeus bujangga teh marulih,malaikat Pangeran nembongan ka Yusupdina impenan sarta ngadawuh, “Geurahudang, Budak jeung indung-Na bawa

MATIUS 2.14–18 6

ka Mesir; cicing heula di ditu, tepi kaaya beja deui ti Kami; sabab eta Budakteh, keur disaksrak ku Herodes rekditelasan.”14Korejat Yusup tanghi. Tuluy etaMurangkalih jeung ibu-Na teh, peutingeta keneh, ku anjeunna dicandakngalolos ka Mesir.15— Maratuhna di Mesir teh, nepika pupusna Raja Herodes — Ieukajadian teh bukti laksanana PangandikaPangeran ka nabi-Na tea: ‘Kami geusnyaur Putra Kami ti Mesir.’16Ari Herodes barang ngaraos yenbujangga-bujangga teh jalir, poharabenduna. Lajeng Herodes marentahkeunnumpes kabeh barudak lalaki diBetlehem jeung sabudeureunana anuumurna dua taun ka handap; eta tehancer-ancer anu dicandak ku Herodes, —ngitung ti wates tembongna bentang —sakumaha katerangan ti bujangga tea.17Nya harita tinekananana pilahir NabiYermia anu kieu tea:18 ‘Di desa Rama kadenge tingkaroceak,midangdam aluk-alukan. Rahelnyeungceurikan anak-anakna, henteu

MATIUS 2.19–3.1 7

beunang dibangbalerkeun. Da puguh,anakna kabeh geus teu aya di kieuna.’19Sapupusna Herodes, malaikatPangeran teh nembongan ka Yusup diMesir, dina impenan, dawuhana-Na:20 “Hudang, eta Budak jeung indung-Nabawa mulang ka tanah Israil. Anu ngarahpati eta Budak teh, ayeuna mah, geusteu araya di kieuna.”21Yusup hudang, tuluy eta Murangkalihjeung ibu-Na dibawa mulang ka tanahIsrail.22Tapi ku lantaran anjeunna mendakbeja, yen raja Yudea gegentos Herodesteh Arkaleus, putrana; atuh Yusupngaraos risi matuh di dinya mah.23Sanggeusna kenging deui pituduhdina impenan, lajeng anjeunnangajugjug ka Galilea sarta bumen-bumen di hiji kota nu ngaranna Nasaret.Ku kituna, pilahir paranabi teh kajadian;nya anu kieu ungelna, ‘Mantenna bakalkatelah urang Nasaret.’

31Hiji mangsa Yahya Juru Baptisgumelar sarta ngawitan ngayakeun

hutbah-hutbah di tegal kikisik di Yudea.

MATIUS 3.2–7 82Hutbahna teh kieu: “Geura tarobatsabab Karajaan Sawarga teh geus terehngadeg!”3Nya anjeunna nu dimaksud ku NabiYesaya teh, anu kieu tea: ‘Aya nucumeluk di tegal kikisik: Sadiakeunjalan Pangeran, lelempeng pijalaneunMantenna.’4Yahya teh, panganggona tina buluonta; angkengna nganggo beulitankulit; ari tuangna, simeut jeung maduleuweung.5Urang Yerusalem jeung ti sakuliahpropinsi Yudea, kitu deui ti tempat-tempat sabudeureun Ciyordan, ngabruldaratang ka anjeunna.6Tuluy ku Yahya dibaptis di walunganCiyordan, sanggeus maranehnangawakcakeun dosa-dosana.7Barang kauninga yen loba urangParisi jeung Saduki nu harayangeundibaptis, ku anjeunna diseukseukan,“He maraneh, anu lir turunan oraywelang! Saha anu geus meringetkeun kamaraneh, supaya maraneh ngaloloskeundiri tina eta bebendon Gusti Allah nubaris datang?

MATIUS 3.8–13 98Sabab eta, tembongkeun laku lampahanu saluyu jeung pertobatan maraneh.9 Jeung deui ulah arumangkeuh dinahate maraneh, ‘Karuhun urang mahIbrahim.’ Kami netelakeun, yen GustiAllah mah iasa bae midamel turunanIbrahim tina batu-batu anu aya di dieu.10Kampak teh geus sumandingdina akar tangkal; satiap tangkal nububuahna goreng, pasti dituar pikeundijadikeun parab seuneu.11Kami ngabaptis maraneh teh ku cai,nandakeun yen maraneh tarobat; tapi nubade rawuh sapandeurieun kami mah,langkung kawasa batan kami: Ngudarantali tarumpahna oge, kami mah henteuwerat. Mantenna mah, bakal ngabaptismaraneh teh ku Ruh Allah jeung seuneu.12Panangana-Na nyepeng nyiru parantinapikeun, tempat pangirikan geusdiberesihan, bangsalna geus diangkutanka lumbung; ari kekebul jaramina mah,bakal diduruk ku seuneu nu henteupareum-pareum.”13Lajeng Isa sumping ti Galilea kawalungan Ciyordan nepangan Yahya,nyuhunkeun dibaptis.

MATIUS 3.14–4.3 1014Ku Yahya diwagel, saurna, “Abdi nuperyogi dibaptis ku Jungjunan mah,sanes Jungjunan anu mundut ka abdi.”15Diwaler ku Isa, dawuhana-Na,“Keun bae; sabab geus kitu kuduna,supaya sapangersa Allah tinekanan.”Geus kitu mah, Yahya teh ngiringan kasapamundut Isa.16Sabadana dibaptis, Isa hanjat ti cai.Sapada harita keneh langit nyingray.Katingali ku Anjeunna, Ruh Allah anumangrupi manuk japati teh, eunteupkana salira-Na.17Sarta kakuping aya sora ti sawarga,dawuhana-Na, “Nya ieu Putra Kami nukaasih, nu ku Kami dipikamanah.”

41 Isa, sanggeus dibaptis, ku RuhAllah dipingpin ka tegal kikisik sina

digoda ku Iblis.2Sanggeus saum meunang opat puluhpoe opat puluh peuting, Anjeunnangaraos lapar.3Torojol Iblis datang ngagoda, pokna,“Lamun nyata Anjeun Putra Allah, tahbatu-batu parentah sina robah jaradiroti.”

MATIUS 4.4–10 114 Isa ngawaler, “Ceuk Kitab: Manusateh, hirupna, lain ku roti wungkul, tapiku sabdaning Allah.”5Ti dinya, Isa ku Iblis diajak kaKota Suci, ka puncak Bait Allah nupangluhurna.6Si Iblis ngagoda deui, “Lamun nyataAnjeun Putra Allah, coba tuturubunngaragragkeun maneh; sabab ceukKitab: Allah baris nimbalan paramalaikatsina nyanggap Salira, supados ulahkantos tigasruk kana batu.”7 Isa ngawaler, “Aya deui ceuk Kitab,kieu: Maneh ulah ngadoja ka Pangeran,Allah nu disembah ku maneh.”8Ti dinya, Isa diajak ka puncak hijigunung anu kacida luhurna. Brehtembong karajaan alam dunya katutsagala kaagrenganana.9Pok, Iblis ngadoja, “Mangga etacandak sadayana, nyanggakeun, asalkersa nyembah sareng bakti ka kaula.”10Tapi ku Isa diwaler, “Nyingkahmaneh, Iblis! Sabab kieu ceuk Kitab:Kudu nyembah teh ka Pangeran, Allahnu disembah ku maneh, ngan Mantennanu wajib dibakti.”

MATIUS 4.11–18 1211Ti dinya si Iblis undur. Tuluy burudulparamalaikat sumping seja ngalalayananka Isa.12Aya beja, yen Yahya dilebetkeun kapanjara. Sanggeus mendak beja kitu,Isa angkat seja nyilib ka Galilea.13Saterusna, linggihna teh lain diNasaret, tapi di Kapernaum, nya eta hijikota deukeut basisir Galilea di daerahtanah Sebulun jeung Naptali;14hal ieu teh, supaya kalaksanakeundawuhan anu dilisankeun ku Nabi Yesayaanu kieu ungelna:15 “Tanah Sebulun, tanah Naptali,liliwatan anu ka laut; tempat anu ayanadi peuntaseun walungan Ciyordan,Galilea; wilayahna jelema-jelema anucan kenal ka Allah!16Bangsa-bangsa, anu hirupna di alampoek geus narenjo Cahya gumebyar! Nucaricing di tempat poek anu kahieumanku maot teh baris kasorot ku eta Cahya!”17 Isa terus ngawitan nyebarkeunwawarana-Na, “Geura areling, tobat tinadosa! Karajaan Sawarga teh geus mehngadeg!”18Waktu Isa keur angkat mapay talagaGalilea, ningali tukang ngala lauk duaan,

MATIUS 4.19–24 13

adi lanceuk; maranehna teh, keurngaheurap di sisi basisir talaga. Nusaurang ngaranna Simon (anu katelahPetrus), saurang deui Andreas.19Ku Isa digentraan, “Geura ngiringka Kami! Engke, maraneh ku Kami rekdiajar ngala jelema!”20Eta nu disaur teh teu talangke,tuluy bae marilu: Heurapna mah culditinggalkeun.21Sanggeus ngantunkeun eta tempat,Isa ningali deui dua jelema; eta nuduaan teh adi lanceuk keneh, — anakbapa Sebedeus — ngaranna Yakobusjeung Yahya; maranehna keur dangdanheurap jeung bapana, dina parahu;lajeng ku Isa disaur:22 Ieu oge teu talangke, tuluy marilucul bae bapana mah ditinggalkeun dinaparahu.23Saterusna, Isa ngider ka sakuliahtanah Galilea, nyumpingan tempat-tempat pangibadahan, hutbah,ngawulangkeun Injil Karajaan Allah,nyageur-nyageurkeun anu gareringjeung rupa-rupa kasakit.24Beja ngeunaan hal Anjeunnateh, sumebar ka sakuliah nagara

MATIUS 4.25–5.6 14

Siria. Murubul bae anu dararatangka Anjeunna, marawa anu garering,nu nandangan rupa-rupa kasakit, nunandangan musibat, nu kasurupan,nu sakalor, jeung nu lumpuh. Kabehdicageur-cageurkeun ku Anjeunna.25Antukna, Anjeunna jadi diiring-iringku balarea. Aya nu ti Galilea, ti Dekapolis,ti Yerusalem, ti Yudea, malah aya nu tidaerah-daerah peuntaseun walunganCiyordan.

51Ningali anu ngariring sakitu reana,Isa nanjak ka pasir, gek linggih,

diriung ku murid-murid.2Lajeng Isa ngawulang, saur-Na:3 “Bagja jelema-jelema anu salawasnangaharep kana pitulung sarta pituduhAllah; sabab Karajaan Sawargabagianana.4Bagja jelema-jelema anu ngarasasedih prihatin; sabab maranehna, kuAllah tangtu dililipur.5Bagja jelema-jelema nu lemahlembut; karana maranehna, di bumitangtu nampa naon nu geus dijangjikeunku Allah.6Bagja jelema-jelema nu nyoso kanahal bebeneran, karana maranehna,

MATIUS 5.7–13 15

tangtu ginanjar ka sugemaan tiPangeran.7Bagja jelema-jelema anu boga watekkarunyaan, karana maranehna, tangtuginanjar rahmat Pangeran.8Bagja jelema-jelema anu beresihhatena, karana maranehna, bakalwawuh ka Pangeran.9Bagja jelema-jelema nu daek nyapihngarapihkeun batur, sabab maranehna,ku Allah tangtu diangken putra.10Bagja jelema-jelema anu ditindeslantaran ngabela kaadilan, sababKarajaan sawarga bagianana.11Bagja sakur nu dicela, dikaniaya,dipitenah, disebut jelema jahat lantarananut ka Kami.12Mun maraneh pareng dikitu-kitu, singbungah sarta sing ngarasa gumbira;sabab gede ganjaranana di sawarga.Nabi-nabi oge, anu gumelarna samemehmaraneh, sarua dikaniaya.”13 “Maraneh teh lir uyahna dunya:Lamun uyah ilang rasa asinna, taya pisanbahan nu bisa mulangkeun deui rasana;tungtungna, teu aya deui gunana iwal tidipiceun jeung tincakaneun jelema.

MATIUS 5.14–19 1614Maraneh teh lir caangna dunya:Kota nu aya di luhur gunung moal bisadisumputkeun;15malah mah, moal aya anu nyeungeutlampu terus dituruban ku gantang;tangtu diteundeun dina parantina,supaya nyaangan nu di arimah.16Nya kitu lakuning hirup maranehoge, sing matak nyaangan batur jeungjadi conto anu hade, supaya batur ogengagungkeun ka Rama maraneh disawarga.”17 “Ulah boga panyangka Kami rekngarobah atawa miceun Toret Musajeung pangajaran nabi-nabi. Lain,lain rek kitu, sabalikna, ku Kami rekdilaksanakeun.18Sing inget: Sapanjang aya kenehlangit jeung bumi, moal aya babagian-babagian Toret anu leungit sanajansacecek, samemeh sagala tujuananakabeh kalaksanakeun.19 Jadi, sing saha bae anu nyoretsabagian tina Toret, najan ngan saeutikpisan bari ngajarkeun majar tehmemang geus kitu ti dituna; engke, diKarajaan Sawargana, bakal kaasup anupangrendahna. Sabalikna, sing saha anu

MATIUS 5.20–25 17

tigin kana eusina Hukum Toret, — barinerangkeun ka nu sejen yen kitu kuduna— di Karajaan Sawargana bakal mulya.20Kitu nu matak Kami ngabejaan: Munharayang asup ka Karajaan Sawarga,kudu boga patokan hirup anu leuwihpunjul batan patokan hirupna ahli-ahliKitab jeung urang Parisi.21Karuhun urang geus dibere timbalan,sakumaha anu geus kadarenge kumaraneh, ‘Maneh ulah maehan. Anumaehan kudu dihukum.’22Ku Kami dieceskeun: Ulah nepi kadekna maehan; ukur ambek ka baturge, geus pantes meunang hukuman.Nu nyebut si kapir ka batur, kududihadepkeun ka Pangadilan Agama. Nunyebut si gejul ka batur, geus panteskeur hakaneun seuneu naraka.23Ku sabab eta, di mana rekngahaturkeun pangbakti ka Pangeran,heug inget yen eukeur satruan jeungbatur maneh;24 tunda heula pangbakti teh deukeutmezbah, geuwat menta hampura heula,kakara meunang neruskeun niat.25Lamun aya anu merkarakeunka maneh, satungtung aya keneh

MATIUS 5.26–32 18

kasempetan mah, — samemeh dibawaka pangadilan — ulah weleh ajakanrapih. Ulah nepi maneh diserenkeun kahakim, pikeun dipasrahkeun ka nu wajibsupaya maneh dibui.26Lamun geus nepi ka kitu mah, tayajalan pikeun bebas satungtung hutangmaneh acan lunas mah.27Maraneh geus ngadarenge timbalan,‘Ulah jinah.’28Ayeuna, ku Kami rek dieceskeun:Sing saha anu nelek-nelek awewe bariaya sir napsu birahi, geus kaasup jinahdina hatena.29Ku sabab eta, mun panon katuhungajak teu bageur, cokel bae, piceun!Leuwih hade cacad; ti batan awak mulus,tapi tigebrus ka naraka mah.30Lamun leungeun katuhu ngajaksasar, teukteuk bae, balangkeun! Leuwihhade cacad; ti batan awak mulus, tapiasup ka naraka.31Oge aya timbalan, ‘Anu nyerahkeunpamajikan, kudu mere surat talak.’32Ayeuna, ku Kami dieceskeun: Anunyerahkeun pamajikan, kajaba tinasabab ngabogaan watek nyelewer;peta kitu teh, sasat ngajurung jinah

MATIUS 5.33–39 19

ka pamajikan. Upama popotongananakawin deui, lalaki anu ngawinna oge,kaasup jinah keneh bae.33Aya deui timbalan-timbalan kakaruhun maraneh, eusina, ‘Ulah ingkartina sumpah. Sing satia nyekel sumpahdi payuneun Pangeran.’34Ayeuna, ku Kami rek dieceskeun:Peupeujeuh, ulah sok sumpah. Ulahsumpah demi sawarga; sabab sawargateh singgasana Allah.35Ulah sumpah demi bumi; sababbumi teh dadampar singgasana-Na.Ulah sumpah demi Yerusalem; sababYerusalem teh panggeugeuhan RajaAgung.36 Jeung ulah sumpah nandonkeunsirah; sabab maraneh hamo bisangabodaskeun atawa ngahideungkeunbuuk salambar-lambar acan.37Kuduna teh: lamun enya sebut enya,lamun henteu sebut henteu. Leuwih tikitu mah, eta teh, karepna si Jahat.38Oge aya timbalan, ‘Mata bayar mata,huntu taur huntu.’39Ayeuna, ku Kami rek dieceskeun:Ulah sok males kanyeri. Lamun pipi

MATIUS 5.40–46 20

beulah kenca ditampiling, asongkeundeui nu beulah katuhu.40Mun aya nu merkarakeun, ku hayang-hayangna ngarebut baju maneh, bikeunbae sakalian jeung rangkepanana.41Lamun aya nu maksa menta dianteurjauhna sakilometer, anteurkeun duakilometer.42Mun pareng dipentaan, kududaek mere. Kitu deui lamun parengdiinjeuman, poma ulah nolak.43Aya deui timbalan, ‘Kudu silihpikanyaah papada batur, musuh kududipisatru.’44Ayeuna, ku Kami rek dieceskeun:Musuh ge wajib dikarunyaan. Anu dengkika urang anggur doakeun sangkansalamet,45malar urang teh diangken putra kuRama di sawarga. Sabab Mantenna mahka nu goreng ka nu hade, ka nu benerka nu teu bener, sami bae maparin hujanmaparin panas.46Naha make ngarepkeun ganjaranPangeran, ari ngan semet nyaah ka numikanyaah deui mah? Kitu peta mahbangsa tukang cuke oge barisaeun.

MATIUS 5.47–6.4 2147Semet daek someah darehdeh kabatur sorangan bae mah atuh naonhesena, naon leuwihna ti nu sejen? Nunyarembah ka berhala oge, kitu-kitu baemah, geus biasa.48Kudu leuwih ti kitu maraneh mah,kudu sampurna sabab Rama maranehnu di sawarga oge sampurna.”

61 “Poma, maraneh ulahngalampahkeun amal ibadah

teh ngan ngarah katangar ku baturbae. Sabab lamun kitu mah, maranehmoal meunang ganjaran ti Rama nu disawarga.2Saupama maraneh rek mere sidekah,ulah sok make diuar-uar ngarahkatangar, jiga jelema-jelema numunapek tea; da maranehna sok karitudi tempat-tempat pangibadahan atawadi jalan-jalan teh: Ngarah kapuji kubatur. Ceuk Kami mah, nu kitu teh, geusnarima ganjaranana.3 Jadi, upama mere sidekah teh pomaulah aya anu nganyahoankeun, indungsuku oge ulah dibejaan.4Sabisa-bisa sing rikip, ulah aya nunganyahoankeun; karana Rama anu diSawarga mah langkung uninga kana

MATIUS 6.5–9 22

pagawean maraneh, sanajan ririkipanoge. Nu kitu, tangtu meunang ganjaran.”5 “Jeung ari sembahyang teh, ulah sokjiga jelema munapek. Ari nu karitu mah,sembahyangna teh ngarah katangar, bohdi tempat-tempat pangibadahan, bohdina pengkolan-pengkolan jalan gede.Tah nu karitu teh, geus pada narimaganjaranana.6Maraneh mah, ari sembahyang tehkudu di kamar: Pantona dipeundeutansing rekep, tujukeun paneda ka Ramanu di Sawarga. Rama nu Maha uningakana kalakuan maraneh anu rikip, pastingaganjarna.7Sembahyangna henteu kudu lobacatur, kawas nu maruja ka brahala.Maranehna boga sangkaan yen sakurnu panjang doana bakal dikabul kuPangeran.8Omat, maraneh mah ulah kitu; Allah,Rama urang mah, langkung uningakana pangabutuh maraneh samemehdiunjukkeun oge.9Ku sabab eta, sembahyang teh kudukieu: Nun Ama, nu linggih di sawarga;Jenengan Ama mugi disucikeun.

MATIUS 6.10–16 2310Karajaan Ama mugi rawuh, PangersaAma mugi laksana di dunya, sapertos disawarga.11Mugi abdi dinten ieu dipasihan rejekianu picekapeun.12Sareng mugi ngahapuntenkalelepatan abdi, rehing abdi ogeparantos ngahapunten ka nu gaduhkalelepatan ka abdi.13Mugi abdi ulah tinemu sareng cocobi,sawangsulna, mugi disalametkeun ti nujahat. (Wirehing nya Ama anu kagunganKarajaan, sareng kakawasaan sarawuhKamulyaan salalanggengna. Amin.)14Upama maraneh ngahampurakasalahan batur, Rama maraneh diSawarga tangtu ngahapunten dosa-dosamaraneh.15Sabalikna, lamun maraneh henteungahampura kana kasalahan batur,maraneh oge moal dihampura ku Ramamaraneh.”16 “Maraneh ge, ari keur puasa,paroman teh ulah mesum kawas jelemanu munapek nu nembongkeun semungarah katangar yen keur puasa. CeukKami, saenyana, nu puasa sarupa kitumah mo aya ganjaranana.

MATIUS 6.17–23 2417Tapi maraneh mah, lamun puasateh anggur sing laluis jeung kudusibeungeut;18 supaya ulah kaciri ku batur, yenmaraneh keur puasa; tapi ngan ku Ramabae, kauningana teh. Rama maraneh,anu waspaos ka nu baruni, tinangtubaris ngaganjar.”19 “Maraneh ulah numpuk-numpukkakayaan dunyawiah sabab sok dihakanngenget jeung ruksak ku taihiang atawadibongkar, dipaling bangsat.20Kudu ngumpulkeun teh, kakayaanpibekeleun maraneh di sawarga; numoal aya ngenget, moal taihiangan,jeung moal aya nu ngabongkar.21Sabab di mana ayana kakayaanmaneh, nya di dinya nyantelna hatemaneh.22Panon teh damarna diri. Lamunpanon bengras, awak sakujur ge milucaang.23Tapi lamun panon maneh ruksak,sakujur awak oge kabawa poek. Jadi,lamun caang nu aya di jero diri maranehleungit; nu geus poek teh, atuh beukipoek bae.

MATIUS 6.24–28 2524Moal aya nu bisa ngawula kadua dunungan. Tangtuna oge nu hijidipikageuleuh, nu hiji deui dipikadeudeuhatawa satia ka nu sahiji, tambelar ka nusejenna. Maraneh moal bisa ngawula kaPangeran ongkoh ka Mamon (kakayaan)ongkoh.”25 “Kitu nu matak Kami ngingetan: Ulahrek salempang ku hirup, boh ku sandang,boh ku pangan. Kapan hirup teh leuwihutama batan dahareun sarta badan ogeleuwih penting batan papakean.26Tengetkeun geura manuk di awang-awang: Tara teuing tebar, tara teuingdibuat, jeung tara teuing boga simpenanpare di leuit, geuning ku Rama diSawarga teu weleh dicukupan. Atuhkomo maraneh mah, anu leuwih ti batanmanuk.27Cik, naha aya di antara maranehnu bisa numbu umur, sanajan ngansajeungkal ku lantaran ngarasasalempang?28 Jeung naha make salempang kupakeeun? Tengetan kembang bakung ditegalan: Tara teuing baranggawe, tarateuing narinun.

MATIUS 6.29–34 2629Terus terang bae, sanajanRaja Sulaeman anu kawentarkabeungharanana tea, ari kaendahanpanganggona mah, moal ngabandingkana kaalusanana eta kembang.30 Jukut anu poe ieu ngemploh, isuknadibabad, tuluy diduruk; geuning, kuPangeran didangdanan sakitu alusna;komo maraneh, piraku teuing kuMantenna henteu disandangan! Nahamaraneh teh nepi ka kurang percaya?31Ku sabab eta, maraneh ulahsalempang sarta humandeuar, ‘Ti manameunang dahareun, ti mana meunanginumeun, kumaha make?’32Anu karitu mah, lumrahna teh,disiar ku nu henteu palercaya ka Allah.Maraneh mah ulah sabab Rama nu diSawarga langkung tingali kana sagalapangabutuh maraneh.33Pentingkeun heula anu tumali jeungKarajaan Allah sarta kaadilanana nusampurna; sabab sakabeh pangabutuhmaraneh, ku Mantenna pasti dicukupan.34Ku sabab eta, henteu kudu salempangku poe isuk: Poe isuk mah ngabogaanpangabutuhna sorangan! Kasusahsapopoe oge geus cukup!”

MATIUS 7.1–7 27

71 “Ulah sok ngahukuman batur,supaya maraneh ge henteu

dihukuman.2Sabab panghukuman maraneh tehbakal malik ka diri maraneh sorangan,sakumaha anu geus dipake ngahukumanku maraneh tea. Naon nu ku maranehdipake ngukur ka diri batur bakaldigunakeun deui ka diri maraneh.3Naha maraneh nelek-nelek tatal dinapanon batur maneh, ari balok dina panonsorangan henteu karasa?4Naha pantes maraneh ngomong kabatur maraneh, ‘Cing eta tatal dinapanon teh urang laan;’ padahal, dinapanon sorangan aya balokan.5Eh jelema anu munapek, piceun heulabalok tina panon sorangan, supaya tegesnya nenjo kana tatal nu rek dilaan tinapanon batur tea.6Barang nu suci sarta munel ulahdibikeun ka anjing; jeung deui, kabagong teh, ulah dialungan mutiara. Bisibarangna diluluh, tuluy satona malikngareweg ka maraneh.”7 “Heug penta, tangtu dibere; heugnyiar, tangtu manggih; heug ketrok,tangtu panto dibuka.

MATIUS 7.8–14 288Sabab sing saha anu menta barisdibere; anu nyiar baris manggih; anukeketrok baris dipangmukakeun panto.9Saha pijalmaeunana lamun anakmenta dahar, wet dibere batu?10Atawa mun anakna menta lauk,piraku dibere oray?11 Jadi, lamun maraneh anu sakitujahatna oge bisa nganyahokeun naon nupantes dibikeun tur baris mangpa'at keurnu jadi anak; komo deui, Rama nu diSawarga mah: Nya langkung-langkungbakalna maparin teh, asal nyuhunkeunbae ka Mantenna.”12 “Ku sabab eta, upama ngaharepmalar batur nedunan kahayangmaraneh, maraneh oge kudu daeknedunan kahayang batur; ceuk Toretjeung piwulang nabi-nabi oge kitu.13Heug arasup teh ka lawang nu leutik;sabab loba jelema nu geus marilih asupka lawang anu rubak tur jalanna gede,eta mah brasna kana picilakaeun.14Sabab sanajan leutik lawangna sartaheurin jalanna, tapi ahirna matak bagjajamuga; ngan nya kitu, nu milih jalanieu mah ngan saeutik.”

MATIUS 7.15–22 2915 “Sing iatna ka nabi-nabi palsu, anudina sare'atna nyemu-nyemu domba,padahal badis ajag nu rek nekuk.16Bisa kaboker soteh tina buah-buahpagaweanana. Moal bisa ngala buahanggur tina tangkal cucuk, atawa buahkondang tina tangkal wareng.17Mun tangkalna hade, buahna ogehade, tangkal goreng buahna oge moalbaleg.18Tangkal nu hade buahna moalgoreng, atuh tangkal nu goreng buahnahamo alus.19Satiap tangkal anu henteu benerbubuahna, tangtu dituar keur parabseuneu.20 Jadi, nyirikeun nabi-nabi palsu teh,nya tina buah-buah laku lampahna.21Lain nu nyebut ka Kami: ‘Jungjunan,Jungjunan!’ Nu bisa asup ka sawargateh, tapi nu ngalampahkeun pangersaAma nu di sawarga.22Engke, dina poe panungtungan, bakalloba pisan anu unjukan kieu ka Kami,‘Jungjunan, Jungjunan! Kapan abdi tehparantos ngawuruk kalayan asmaningJungjunan, parantos nundung roh-rohsetan kalayan asmaning Jungjunan, oge

MATIUS 7.23–29 30

ngayakeun rupi-rupi mujijat kalayannyambat asmaning Jungjunan!’23Tapi terus terang bae ku Kami rekdiwalon kieu, ‘Kami sama sakali henteuwawuh ka maneh; los nyingkir, hehdurjana!’”24 “Ayeuna, saha nu ngaregepkeunomongan Kami bieu tur jeungngamalkeunana, ku Kami diupamakeunhiji jalma nu bijaksana, anu nyieun imahdina cadas.25Ana breg katinggang hujan,kateumbrag banjir, jeung diamuk anginpuyuh, imahna teh tetep tagen sababngalemahna dina cadas.26Ari anu ngadengekeun omongan Kamibari henteu jeung ngalampahkeunanamah, ibarat jelema nu bodo katotoloyoh,anu ngadegkeun imahna dina keusik.27Ana katarajang hujan, kacaahan,katebak angin gede, imahna teh pastiruntuh, ruksak paburantak.”28Saparantos Isa liren cacariosna,jalma-jalma anu sakitu ngagimbungnateh mani harookeun ku piwulang-Na.29Sabab Isa ngawulangna disarenganku kakawasaan, beda ti ahli-ahli Kitabnu biasa ngawuruk maranehna.

MATIUS 8.1–6 31

81Salungsur-Na ti gunung, loba pisanjelema anu ngiring ka Isa.

2 Jol aya jelema anu boga kasakit lepranyampeurkeun, brek sujud, nyembahdi payuneuna-Na, terus mihatur,“Nun Jungjunan, manawi Jungjunanluntur galih, tinangtos Jungjunan tiasanyageurkeun simabdi.”3 Isa lajeng nyodorkeun panangan. Nugering teh dicabak sarta ngadawuh,“Hade, sing cageur maneh!” Dadaksakala, eta kasakit leprana teh leungittanpa lebih.4Lajeng Isa ngadawuh ka manehna,“Omat, ulah bebeja ka saha-saha.Ayeuna, buru-buru bae ngadeuheus kaimam. Tembongkeun awak maneh sartakudu nyanggakeun kurban sakumahadawuhan Musa pikeun jadi bukti kamaranehna.”5Sasumpingna Isa ka kota Kapernaum,Anjeunna dipapag ku hiji perwira anunyuhunkeun tulung ka Anjeunna;6pokna, “Nun Juragan, abdi tehgaduh gandek, keur ngalempreh baedi rorompok, gaduh kasawat lumpuh.Teu tiasa walakaya sareng kalintangsangsarana.”

MATIUS 8.7–12 327Dawuh Isa, “Hade, urang cageurkeun,engke Kami ka ditu.”8Tapi perwira teh ngawalon, “Juragan,henteu layak rorompok abdi ka linggihanku Juragan mah. Dawuhkeun bae,sakecap oge cekap, tangtos gandek abditeh cageur deui.9 Jalaran abdi oge aya di bawahparentah, nanging gaduh oge bawahanperjurit. Upami abdi marentah indit kaperjurit, tangtos manehna indit; ka nusaurang diparentah datang, tangtosdatang; atanapi ka gandek nitah digawe,tangtos dilampahkeun.”10Ngadangu walonanana kitu, Isangaraos heran, tuluy ngadawuh ka anungariring, “Iman anu sakitu pengkuhna,ceuk Kami mah, moal manggih di bangsaIsrail oge.11Ceuk Kami, ka aranjeun: Loba nubakal daratang ti wetan jeung ti kulonmilu ngariung balakecrakan jeungIbrahim, Isak, jeung Yakub di KarajaanSawarga;12 tapi eta anak-anak Karajaan teh,baris dijongklok- jongklokkeun katempat anu pangpoek-poekna, sina batisasambat jeung katalangsara.”

MATIUS 8.13–19 3313Geus kitu, Isa ngadawuh ka perwiratea, “Geura mulang, anu diharepku anjeun kalawan yakin teh singtinekanan.” Harita keneh pisan bujangnanu gering teh cageur.14Sasumpingna ka imah Petrus,katingali ibu mertua Petrus keurngalempreh bae sabab keur muriangtea.15Ku Anjeunna dicepeng leungeunna.Harita keneh leungit panyakitna, terushudang sarta ngalalayanan ka Isa.16Magribna, loba pisan jelema-jelemaanu karaksuk ku setan dideuheuskeunka Isa. Ngan ku sakecap setan-setannaku Isa diusir; anu garering oge kitukeneh, dicageurkeun ku sakecap bae.17Ku sabab eta, dawuhan anuditepikeun ku Nabi Yesaya tehtinekanan; eta dawuhan anu kieuungelna, ‘Nya Anjeunna nu barisnalangan dina sagala kahengkeran urangsarta nanggel kasakit urang.’18Waktu ku Isa katingali, yen jelemaanu ngariring Anjeunna sakitu lobana,Anjeunna mundut dipeuntaskeun.19Geus kitu, datang saurang ahliToret mihatur kieu, “Guru, ka mana

MATIUS 8.20–27 34

bae Anjeun angkat, simkuring sumejangiring.”20Dawuh Isa ka manehna, “Rubahbaroga guha, manuk baroga sayang,tapi Putra Manusa mah, teu boga tempatpikeun ngagolerkeun sirah-sirah acan.”21Pok salah saurang murid-Na unjukan,“Jungjunan, abdi permios wangsul heulabade nguburkeun pun bapa.”22Tapi ku Isa diwaler, “Tuturkeun baeKami, keun bae nu paraeh mah sinanguburkeun nu paraeh.”23Ti dinya Isa nitihan parahu disarenganku murid-murid.24Dumadakan, eta talaga teh ditarajangangin ribut. Parahu dibuntang-bantingku ombak, tapi Isa raos-raos bae kulem.25Tuluy ku murid-murid digugahkeun;maranehna tingjarerit, “Jungjunan,tulung! Tiwas urang!”26Saur Anjeunna, “Eh nu kurangpercaya, naha make sarieun?” Lajeng Isangadeg, angin jeung talaga diseuseul;rep, talaga teh, ayem deui.27Murid-murid harookeun, pokna,“Saenyana ieu Guru urang teh saha?Nepi ka angin jeung talaga ogedicangking ku kakawasaana-Na!”

MATIUS 8.28–33 3528Barang parahu nepi ka peuntas, kadaerah urang Gadara, Isa dipapag kudua jelema anu karaksuk setan anu jolnati astana. Ieu dua jelema teh garalakpisan, nepi ka teu aya nu wani liwat kadinya.29Maranehna tingcorowok, pokna,“Naon patalina Anjeun jeung simkuringteh, he Putra Allah? Naha ka dieu tehAnjeun rek nyiksa ka kuring samemehcunduk kana waktuna?”30Teu jauh ti dinya, aya babi kacidalobana keur nareangan hakaneun.31Setan-setan nu nyurup ka eta duajelema tea menta kieu ka Anjeunna,“Ari Anjeun rek ngusir kuring mah,atuh idinan kuring rek nyurup ka itubabi-babi.”32Timbalan Isa ka maranehna, “Heug!”Tuluy setan-setan teh kalaluar ti etadua jelema, seug nyurup ka babi-babi.Geus kitu, babi-babi teh kalabur, tuluytinggarebrus ka talaga; kabeh paehtilelep.33Ari nu ngajaragana biur kabur kakota. Datang-datang terus nyaritakeunpapanggihanana; kitu oge hal kaayaanjelema nu diraksuk setan tea.

MATIUS 8.34–9.6 3634Nu ti kota teh, atuh budalngadatangan Isa; sanggeus amprok,maranehna ngadesek ka Isa, supayangantunkeun daerah maranehna.

91Ti dinya, Isa nitihan parahu lajengmeuntas. Anjeunna dugi ka kota

asal-Na.2Geus kitu, aya nu lumpuh dibawaka Anjeunna, ngagoler bae dina bale-balena. Sanggeus ku Isa kauninga imankapercayaan maranehna, Anjeunnangadawuh ka nu lumpuh tea, “Singpercaya, anaking. Dosa hidep geusdihampura.”3Aya sababaraha urang ahli Toretnu ngaromong dina hatena, “Eta tehmapadani ka Pangeran!”4Tapi palikiranana ku Isa kaaos.Anjeunna ngadawuh, “Naha pikiranaranjeun jarahat kitu?5Cik, babari mana, nyebut ‘Dosa manehgeus dihampura’ atawa marentahkeun‘Geura nangtung seug leumpang!’6Tapi supaya kauninga ku aranjeun,yen Putra Manusa teh di ieu dunyakawasa ngahampura dosa.” Lajeng kanu lumpuh tea, Isa ngadawuh, “Pek

MATIUS 9.7–12 37

nangtung, panggul bale-balena, jiggeura balik!”7Korejat, nu lumpuh teh, hudang, terusbalik.8 Jelema-jelema nu harita nyaraksian,galimir hatena, tapi tuluy maruji sukursarta ngamulyakeun Jenengan Allahnu kersa masihan kawasa anu sakituahengna ka manusa.9Ti dinya, Isa angkat deui. Anjeunnaningali aya jelema, Mateus ngaranna,keur diuk di kantor cuke; ku Anjeunnadigentraan, “Hiap ka dieu, tuturkeunKami!” Jung Mateus nangtung, tuluyngiring ka Anjeunna.10Satuluyna, waktu Isa nuju tuang diimah Mateus, loba tukang cuke daratangbareng jeung jelema-jelema dorakasejenna. Terus marilu dahar ngariungjeung Isa samurid-murid.11Katenjoeun ku urang Parisi, terusmaranehna ngaromong kieu ka murid-murid Isa, “Naha guru maraneh daekbae tuang jeung tukang-tukang cukesarta jeung jelema-jelema daroraka?”12Barang kadangu ku Isa, Anjeunnangadawuh, “Anu butuh ku doktor teh lainnu sehat, tapi jelema nu garering.

MATIUS 9.13–17 3813Ku margi eta, mangga ulikpihartieunana ieu dawuhan anu kieuungelna, ‘Anu diperedih ku Kami, nyaeta welas asih, lain kurban; sababKami datang teh lain rek neanganjelema-jelema nu ibadah, tapi anudaroraka.’”14Sanggeus kitu, murid-murid Yahyangadeuheus ka Isa piunjukna, “Abdi-abdisareng urang Parisi paruasa, naonmargina murid-murid Anjeun mah tara?”15Diwaler ku Isa, “Ari sobat-sobat kipanganten naha bisa ngarasa prihatinsapanjang ki panganten bareng kenehjeung maranehna? Tapi bakal datangwaktuna, ki panganten teh dicokotti maranehna. Tah, dina waktu eta,maranehna bakal paruasana teh.16 Jeung deui, moal aya nu nambal bajubutut ku lawon weuteuh; sabab anamurengked matak soeh kana bajuna;malah mah, eta soehna teh, matakngagedean.17Kitu keneh jeung cianggur nu anyarkeneh, moal disimpen dina kantong kulitnu geus heubeul; sabab kulitna pastibedah: Cianggurna mancawura mubahteu kaarah, kitu keneh wadahna. Pikeun

MATIUS 9.18–22 39

anggur anyar mah, wadahna oge kuduanyar: Kakara bisa awet duanana, boheusina, boh wadahna.”18Waktu Isa cacarios keneh, aya hijikapala tempat pangibadahan urangYahudi (Synagoge) ngadeuheus kaAnjeunna; tuluy nyembah di payuneuna-Na. Pok unjukan, “Pun anak nu awewenembe pisan maot. Mugi kersa sumping.Mugi kersa numpangkeun panangan kamanehna, tangtos pun anak teh hirupdeui.”19 Isa ngadeg, tuluy angkat, diiringku murid-murid-Na bareng jeung etajelema.20Sajeroning kitu, aya hiji awewe, geusdua welas taun katerap kasakit ngagetih.Manehna seselendep ka pungkureun Isasarta nyabak tungtung jubah Anjeunna.21Sabab cek pikirna, “Ku nyabaktungtung jubah-Na oge, pasti aing tehcageur.”22Tapi Isa ningali ka pengker baringadawuh, “Ulah pegat harepananaking. Hidep geus disalametkeunku kayakinan hidep.” Ti semet haritakasehatanana pulih deui.

MATIUS 9.23–30 4023Sasumpingna Isa ka imah kapalatempat pangibadahan tea, katingaltukang nariup suling jeung jelema-jelema di dinya keur tagiwur.24Anjeunna ngadawuh, “Cing,kalaluar heula, budak teh lain maot,keur sare!” Sakur nu aya di dinyanyaleungseurikeun.25Sanggeus jelema-jelema kalaluarkabeh, Anjeunna teras lebet. Tuluy etaleungeun budak teh dicepeng; sanggeuskitu, kulisik, eta budak teh cengkat.26Kajadian eta gancang pisansumebarna ka sakuliah daerah.27Waktu neraskeun angkat-Na ti dinya,aya nu lolong duaan naluturkeun barisasambat, pokna, “Mugi aya sih piwelaska simabdi, nun Putra Daud!”28Sanggeus Isa lebet ka hiji imah,eta nu lalolong teh ngadareuheusan.Ku Anjeunna didawuhan, “Nahamaraneh teh percaya yen Kami bisa?”Wangsulanana, “Sumuhun percanten!”29Ti dinya, nu lolong teh, panonna kuAnjeunna dicabak, dawuhana-Na, “Heug,kayakinan iman maraneh sing diijabah.”30Dadak sakala, duanana bareuntadeui. Terus ku Isa diomat-omatan kieu,

MATIUS 9.31–36 41

“Kade ulah aya anu nyahoeun saurangoge!”31Tapi maranehna, anggur ngider kasakuliah daerah eta, ngamashurkeunAnjeunna.32Sanggeus anu lalolong tea arindit;jol, ka Isa, nu mawa jelema pireu nukaranjingan setan.33Sanggeus setanna ditundung, nupireu teh bisa ngomong. Jelema-jelemaanu nyaraksian kacida hareraneunana,aromongna, “Nu ajaib kieu mah, di Israil,acan manggih.”34Tapi ceuk urang Parisi mah, kieu,“Manehna bisa ngusir setan teh, banebae make kakawasaan gegedug setan!”35 Isa damel-Na ngider nyumpingankota jeung desa-desa bari ngawulangdi tempat-tempat pangibadahan jeungngawawarkeun Injil Karajaan Sawarga;lian ti eta, Anjeunna oge nyageurkeunrupa-rupa panyakit jeung kasakit-kasakitsejenna.36Manah-Na, kalintang mikadeudeuhnaningali jelema-jelema anu sakitu lobana;bangun anu lalungse tur kalantar, jegdomba tanpa pangangon.

MATIUS 9.37–10.5 4237Lajeng ngadawuh ka murid-murid,“Pibuateunana mah lega, ari numibuatanana ngan saeutik.38Ku sabab eta, kudu nyuhunkeunka nu Kagunganana, supaya Anjeunnangintun pagawe-pagawe pikeun dibuat.”

101Murid nu dua welas tehdisaur ku Isa, tuluy dipaparin

pangawasa pikeun nundung roh-rohjahat, nyageurkeun panyakit-panyakit,jeung rupa-rupa kalemahan badan.2 Ieu ngaran-ngaranna rasul-rasul anudua welas teh: Nu mimiti Simon, anusok katelah Petrus tea, jeung dulurnaAndreas; tuluy Yakobus bin Sebedeusjeung Yahya dulurna;3 tuluy Pilipus jeung Bartolomeus;Tomas jeung Mateus, petugas pajeg tea;Yakobus bin Alpius jeung Tadeus;4Simon urang Selot jeung YudasIskariot; Yudas teh anu hianat ka Isatea.5Rasul nu dua welas teh ku Isa diutussarta didawuhan kieu, “Poma, maranehulah nepi ka mengpar kana jalan bangsadeungeun atawa asup ka kota urangSamaria;

MATIUS 10.6–13 436 tapi nu kudu dijugjug teh, nya etadomba-domba Israil nu geus kaburninggalkeun umat-Na.7Geura arindit, tuluy embarkeunyen Karajaan Sawarga teh geus terehngadeg;8hirupkeun deui nu paraeh; cageurkeunnu lepra; tundung roh-roh setan. Ieuhal, katampana ku maraneh teh, henteukudu mayar; ku sabab eta, mikeunnaoge ulah menta dibayar.9Poma, ulah mawa barang emas-emasan, perak, atawa tambaga dinabeubeur maraneh;10ulah mawa bekel keur di perjalanan,entong mawa baju dua rangkep,tarumpah, atawa iteuk; sabab ari anubarang gawe mah, sakuduna narimaburuhan.11Lamun maraneh asup ka hiji kotaatawa ka hiji desa, teangan saha didinya anu pantes; di dinya maneh kudunganjrek teh, tepi ka waktuna manehkudu indit deui ti dinya.12Lamun maraneh rek asup ka imahna,kudu uluksalam heula ka nu boga imah.13Lamun manehna suka narima kamaneh, salam maneh teh ditarima;

MATIUS 10.14–18 44

lamun henteu sukaeun, tangtu uluksalammaneh balik deui ka maraneh.14Lamun aya anu teu sukaeunkaanjangan sarta embungeunngadengekeun kana omongan maneh,maneh kudu indit ti eta imah atawa ti etakota; tuluy gibrigkeun kekebul taneuhnatina suku.15Ceuk Kami: Nasibna kota Sadumujeung Gomora bakal leuwih hade, tibatan nasib eta kota: Jaga dina poeanPangadilan.16Masing inget, maraneh diutus kuKami teh, henteu beda ti domba anudigiring ka tengah-tengah ajag. Kusabab eta, maraneh kudu pinter kawasoray, lantip kawas japati.17Tapi maraneh kudu tetep waspada,ka sing saha oge. Sabab ti antaramaranehna teh, bakal aya nu barogamaksud nyerenkeun maraneh kaMajelis Agama sarta maraneh bakaldihukum rangket di tempat-tempatpangibadahanana.18Maraneh bakal dihadepkeun kaparapembesar jeung raja-raja tinalantaran Kami. Hal ieu teh, pikeun jadi

MATIUS 10.19–25 45

saksi ka maranehna jeung ka sakur anuteu wawuh ka Allah.19Upama maraneh nepi ka diserenkeun;poma, ulah salempang kumaha atawanaon nya piomongeun; sabab dina waktueta pisan, maraneh bakal dipaparinpituduh naon anu kudu diucapkeun.20Sabab anu nyarita teh lain maraneh,tapi Ruh Allah Rama anu ngadawuh dijero diri maraneh.21Dulur jeung dulur bakal silih dakwa,supaya nu hiji dipaehan; kitu keneh bapaka anak. Barudak bakal ngalawan ka nujadi kolot, malah nepi ka wani maehan.22Maraneh bakal dipikageuleuh kusarerea tina lantaran ngaran Kami;tapi sing saha anu satia nepi kapanungtungan mah, bakal salamet.23Upama maraneh dikaniaya di hijikota, kudu nyingkir ka tempat sejen.Sabab Kami ngabejaan ka maraneh, yensamemeh kota di Israil kaider kabeh,Putra Manusa bakal rawuh manten.24Ari murid moal ngungkulan guruna;kitu deui bujang, moal ngungkulandununganana.25Geus untung, lamun si murid bisakaaku disajajarkeun jeung guruna

MATIUS 10.26–31 46

atawa bujang disajajarkeun jeungdununganana. Lamun nu boga imahgeus disebut Beelsebul, mo aya hesenanyebut Beelsebul ka saeusi imahna.26Ku sabab eta, maranehna mah ulahdipikasieun. Euweuh perkara anu gelapanu moal teu kaboker atawa perkara nubuni anu moal teu kapanggih.27Naon nu ku Kami dicaritakeun kamaraneh di nu poek, ku maraneh kududicaritakeun deui di nu caang; sakur nudiharewoskeun kana ceuli, ku maranehkudu diuar-uarkeun ti luhur suhunan.28Ulah sieun ka nu rek ngabinasa kaawak maneh, tapi teu bisaeun ngabinasakana nyawa maneh; kudu sarieun teh,ku anu bisa ngabinasa badan jeungnyawa maraneh di naraka.29Ari manuk piit, dijualna teh, laindua saduit? Sanajan kitu, moal ayaanu ragrag kana taneuh ari henteudikersakeun ku Rama maraneh mah.30Malah buuk dina sirah maraneh ogegeus kaitung jumblahna.31Ku sabab eta, ulah hariwang,maraneh teh leuwih punjul ti batanmanuk piit.

MATIUS 10.32–38 4732 Jeung deui, sing saha anu ngaku kaKami di hareupeun umum, tangtu diakudeui ku Kami di payuneun Ama Kami nulinggih di Sawarga.33Sabalikna, sing saha nu ngangleska Kami di hareupeun umum, tangtudiangles deui ku Kami di payuneun Amanu linggih di Sawarga.34Ulah boga sangkaan yen Kami bakalngadatangkeun karapihan ka ieu dunya.Saenyana mah, Kami datang teh lainmawa karapihan, tapi mawa pedang.35Kami datang rek nimbulkeun pasaliaantara anak lalaki jeung bapa, anakawewe jeung indung, antara minantuawewe jeung mitoha awewe,36 sarta batur-batur saimahna bakaljadi satru.37Sing saha anu leuwih nyaah kaindung bapa, ti batan ka Kami, henteupantes jadi murid Kami; saha nu leuwihnyaah ka anakna, — boh awewe, bohlalaki — ti batan ka Kami, nu kitu henteupantes keur Kami.38 Jeung deui, saha-saha nu teu daekmanggul salibna sarta nuturkeun kaKami, nu kitu ge teu pantes keur Kami.

MATIUS 10.39–11.1 4839Saha-saha anu ngabelaan nyawana,bakal kaleungitan nyawana; saha-sahanu kaleungitan nyawana tina lantaranKami, nyawana bakal salamet.40Sing saha nu daek ngaku kamaraneh, eta teh sarua jeung ngakuka Kami. Saha-saha nu daek ngaku kaKami, eta teh geus daek ngaku ka Nugeus ngutus ka Kami.41Saha-saha anu daek ngaku ka nabisakumaha pantesna, manehna bakalnarima ganjaran anu geus ngabaku keurnabi; jeung deui, saha-saha anu daeknarima jelema bener sakumaha mistina,bakal diganjar ku ganjaran anu geusbaku keur jelema bener.42Sing saha anu nyuguhan nginum,— sanajan ngan ukur cai herangsacangkir — ka nu panglaip-laipna tiantara murid-murid Kami, ceuk Kami kamaraneh: Anu kitu oge moal kaliwat,tangtu baris narima ganjaran.”

111Tamat ngawurukan murid-muridnu dua welas, tuluy ti dinya,

Anjeunna angkat ngabujeng ka kota-kota sejenna seja ngawulang jeungnguarkeun Injil.

MATIUS 11.2–8 492Mangsa Yahya keur dipanjara, sakurpadamelan Al Masih teh kawartoskeunka anjeunna.3Ti dinya, anjeunna ngajurungansababaraha urang muridna ngadeuheuska Isa; maksudna, rek naros kieu, “Nahaleres Anjeun nu bade rawuh teh, atanapikedah ngantos-ngantos anu sanes?”4Ku Isa diwaler, “Geura bejakeun baeku maraneh, caritakeun ka anjeunnasakur nu geus kadenge jeung kasaksianku maraneh!5Nu lolong jadi beunta; nu lumpuh bisaleumpang; nu lepra jadi setra; nu torekbisa ngadenge; nu paeh dihirupan deui;jaba ti eta, anu malarat diwawaran Injil.6Bagja sakur nu teu nganggaptatajongan ka Kami.”7Sanggeus murid-murid Yahya teaarindit deui, Isa ngawitan nerangkeunka jelema anu karumpul di dinya tinahal Yahya, saur-Na, “Ari maraneh arinditka tegalan keusik teh rek narenjo naon?Naha rek narenjo luak-leokna tangkalkaso katebak angin?8Naon sababna, maraneh ngajugjugka eta tempat? Naha rek ngadonngalalajoanan nu keur mararidang?

MATIUS 11.9–13 50

Atuh anu gararinding, nu papakeananasarwa aralus mah, ayana teh di karatonraja-raja!9 Jadi, rek naon atuh maraneh teh?Hayang nyaraho kana rupana nabi?Tah, lamun eta maksud maraneh teh,memang bener kudu ka dinya. Malahceuk Kami, Yahya teh leuwih luhurharkatna ti batan nabi.10Sabab tina hal diri anjeunna, geuskaserat kieu: Mangka waspada, Kamigeus ngutus utusan Kami saheulaeunAnjeun, anu baris nyadiakeun pijalaneunAnjeun.11Ceuk Kami ka maraneh: Di antarajelema nu dijurukeun ku awewe mah,acan manggih anu leuwih mulyaharkatna ti Yahya Juru Baptis; tapi diKarajaan Allah mah, nu panglaip-laipnaoge, leuwih mulya ti batan anjeunna.12Ti semet sumpingna Yahya JuruBaptis, — nepi ka kiwari — KarajaanSawarga teh pada nyerbu sarta anunyerbuna tea alihtiar supaya bisakumawasa di dunya.13Sabab hal eta teh, geus diwawarkeunku sakabeh nabi jeung ku Kitab Toretnepi ka waktuna Yahya sumping;

MATIUS 11.14–20 5114 jeung deui — upama ku maranehkatarima — anjeunna teh nya Elias teaanu geus dijangjikeun.15Lamun rumasa baroga ceuli, kududiraregepkeun!16Ari jelema-jelema jaman kiwari,naha kudu diupamakeun kana naon?Maranehna teh ibarat barudak nu keurdariuk arulin di pasar bari tinggorowokka papada baturna, pokna:17 ‘Ku urang dipangnyulingkeun,sarilaing mah henteu daraek ngigel; ariurang careurik, midangdam, sarilaingmah bangun nu teu riuk-riuk milu sedih!’18Ayeuna, sumping Yahya anu teutuang teu leueut, majar teh anjeunnakasurupan setan.19Geus kitu, Putra Manusa ku anjeunrawuh, tuang leueut sakumaha biasa;aromongna: Tuh tenjo jelema rakus,pamabokan tukang nginum, komplotantukang-tukang cuke jeung bangsajelema daroraka! Tapi mungguhinghikmat Allah mah, kaestuanana teh,nyata tina padamelana-Na.”20Sanggeus kitu, Isa nyeukseukanpangeusi kota anu henteu daraek tobat,

MATIUS 11.21–24 52

padahal Anjeunna midamel mujijat tehpanglobana di dinya.21 “Cilaka maneh, Korasim! Cilakamaneh, Betsaida! Sabab upama di kotaTirus jeung di Sidon aya nu nyieunmujijat saperti nu geus kasaksian kumaraneh di dieu, tangtu maranehnageus lila tarobat sarta ngarasa prihatin.a22Tapi Kami rek ngabejaan ka maraneh:Engke, dina poean Pangadilan, hukumananu baris ditibankeun ka Tirus jeung kaSidon teh, tangtu leuwih enteng ti batanhukuman maraneh.23 Jeung ari maneh, Kapernaum,naha maneh teh marukankeun bakaldijungjung diugung-ugung tepi ka langit?Moal, sabalikna, maneh bakal diroroddibalangkeun ka jero Karajaan Maot!Sabab upama kabeh mujijat anu geuskasaraksian ku maraneh kajadiananadi Sadumu, tangtu eta kota teh masihkeneh ngadeg nepi ka kiwari.24Tapi Kami rek ngabejaan ka maraneh:Dina poean Pangadilan, hukuman pikeunkota Sadumu, bakal leuwih enteng tibatan hukuman ka maraneh.”

aZa 9:2-4

MATIUS 11.25–29 5325Harita Isa mihatur kieu, “Simabdimuji sukur ka Payuneun Ama, nunAllah nu kagungan langit sarengbumi; wireh eta perkawis teh ku Amadibunikeun ka sakur nu laluhung sarengpalinter, nanging Ama parantos kersangebrehkeun eta sadayana ka jalmi-jalmilaip.26Sayaktosna pisan, nun Ama, etasadayana parantos sapuk sarengpangersa Ama.27Sagemblengna ku Rama geusdipasrahkeun ka Kami sarta moal ayaanu bisa wawuh ka Putra iwal ti nujadi Rama jeung deui moal aya anubisa wawuh ka Rama lian ti nu jadiPutra-Na jeung sakur jelema anu geusdikersakeun diebrehan ku Putra.28Hiap ka dieu ka Kami, sakur numopo sarta kalempohan jeung nu lobakabeubeurat, ku Kami maraneh rek sinareureuh.29Geura pake, — ku maraneh — ieupasangan Kami; jaba ti eta, seug,guguru oge ka Kami, — sabab Kami mahlemah lembut tur rendah hate — supayabatin maraneh manggih katengtreman.

MATIUS 11.30–12.5 5430Sabab pasangan ti Kami mah, genahjeung momotanana ge hampang.”

121Hiji mangsa, dina poe Sabat,Isa ngalangkung pahumaan

gandum. Tina sabab lapar, murid-muridAnjeunna mipit sababaraha ranggeuytuluy didalahar.2Hal eta katingal ku sababaraha urangParisi, pok arunjukan ka Anjeunna,“Geura tingal itu murid-murid Anjeun,keur baranggawe. Eta teh kapan henteukawidian dina poe Sabat mah!”3Tapi dawuhan Isa, “Naha aranjeunacan maraca carios lalampahan Daudkatut pangiringna, keur mangsapalayeun tuang tea?4Kapan ahirna, anjeunna lebet ka BaitAllah, tuluy nuang roti haturkeuneunka Allah; padahal eta roti teh henteumeunang pisan didahar, boh kuanjeunna, boh ku pangiringna, kajabaku paraimam.5Naha henteu kaaos ku aranjeun dinaKitab Toret, yen dina poean Sabat,paraimam ngalanggar hukum Sabatdi jero Bait Allah? Tapi sanajan kitu,euweuh anu ngalepatkeun!

MATIUS 12.6–12 556Ceuk Kami ka aranjeun: Palebah dieumah aya anu ngungkulan Bait Allah.7Upami aranjeun leres-leres ngartikana eusina dawuhan nu ungelna kieu,‘Nu ku Kami diperedih teh, nya etawelas asih lain kurban.’ Upama aranjeunngarti kana eusina, tangtu moal rekngahukuman ka jelema anu teu bogasalah.8Sabab Putra Manusa teh,Jungjunanning Sabat.”9Ti dinya, Isa ngantunkeun tempat eta,lajeng lebet ka tempat pangibadahan.10Di dinya, kasampak aya jelema nupaeh sabeulah leungeunna. Maranehnanararos ka Anjeunna, “Naha kawidiannyageurkeun nu gering dina poe Sabat?”Naranya kitu teh, maksudna mah rekneangan kasalahan Isa.11Tapi Isa ngadawuh, “Lamun salahsaurang ti aranjeun boga hiji domba,tigebrus kana sumur dina poe Sabat;naha manehna moal turun pikeunngangkat eta domba, supaya bisakatulungan?12Naha jelema teh lain leuwih punjulmartabatna batan domba? Kitu nu matak

MATIUS 12.13–19 56

ngalampahkeun kahadean mah, henteudilarang dina poe Sabat oge.”13Lajeng Isa ngadawuh ka nu gering,“Cing sodorkeun leungeun maneh.”Nu gering nyodorkeun leungeunna.Dumadakan leungeunna cageur, pulihdeui, sehat saperti leungeunna nusabeulah deui.14Sanggeus kitu, urang-urang Parisiteh barudal ka laluar sarta maranehnasakait pikeun maehan Isa.15 Jelema anu ngariring ka Isateh loba pisan. Kabeh ku Anjeunnadicageur-cageurkeun.16Tapi ku Isa, maranehna diomat-omatan, nya eta ulah aya anu dibejaansaurang oge saha Anjeunna teh;17 supaya laksana Dawuhan Allah nugeus dilahirkeun ku Nabi Yesaya, nyaeta:18 ‘Geura tarenjo, ieu Nu ngabdi kaKami teh, pilihan Kami, nu Kaasih, turkamanah ku Kami; Ruh Kami barisngauban ka Anjeunna, sarta hukumbaris diwawarkeun ka sagala bangsa.19Anjeunna moal kersa papaduan jeungmoal huak-haok, jeung sora-Na moalkadenge ti jalan.

MATIUS 12.20–26 5720Tangkal kaso nu pites, hamodisapatkeun ku Anjeunna; seuneudina sumbu lampu anu meh pareum,ku Anjeunna moal dipareuman; nepika datang mangsana ku lantarankakawasaana-Na, hukum teh unggul.21Sarta nya Anjeunna nu bakal jadipangarep-ngarep sagala bangsa.’22Ti dinya, aya nu karanjingan setan nudideuheuskeun ka Isa. Jelemana lolongsarta pireu, tuluy ku Isa dicageurkeun;bisa ngomong sarta bisa nenjo.23 Jalma rea hareraneun pisan,aromongna, “Anjeunna teh boa-boaPutra Daud tea!”24Eta teh kadenge ku urang-urangParisi, tuluy maranehna nyebutkeunkieu, “Anjeunna bisa ngusir setan teh,bane bae ngagunakeun kakawasaanBeelsebul, gegedugna setan tea!”Tapi Isa uningaeun kana pipikiranmaranehna, tuluy ngadawuh, “Karajaananu henteu bersatu tangtu ambruk.25Nya kitu keneh nagara atawa rumahtangga anu baruntak, teu sauyunan,moal bisa lila ngadegna.26Nya kitu oge, lamun Iblis meranganIblis deui, tangtu lumpuh kakawasaanana

MATIUS 12.27–31 58

tina sabab silih perangan tea; nahakumaha karajaanana rek bisa ngadegterus?27 Jadi, lamun Kami ngusir setan kukakawasaan Beelsebul, murid-muridaranjeun rek ku kakawasaan saha ngusirsetan teh? Ku sabab eta, nya maranehnaanu baris jadi hakim aranjeun teh!28Tapi lantaran Kami ngusir setan tehku kawasana Ruh Allah, ceuk Kami kamaraneh: Eta nandakeun yen KarajaanAllah teh geus tepi ka aranjeun.29Rek kumaha bangsat bisangagadabah imah jelema gagah,niat ngaringkid harta bandana; iwal tiku nalikung heula jelema gagah tea?Sanggeus dibarogod nu boga imahna,kakara imahna bisa dirampog.30Saha nu henteu biluk ka Kami,eta teh tangtu ngalawan ka Kami;jeung deui, saha-saha anu henteu milungumpulkeun sarta ngahijikeun, eta tehgeus tangtu ngabaruntakeun.31Ku sabab eta, ceuk Kami ka maraneh:Sagala dosa jeung ucap-ucapan manusanu sarugal bakal dihampura, tapi anungahinakeun Ruh Allah mah, hamomeunang panghampura.

MATIUS 12.32–37 5932Upama aya jelema anu ngalawan kaPutra Manusa, nu kitu bisa dihampura;tapi lamun manehna ngalawan kaRuh Allah, dosa manehna moal bisadihampura: Boh ayeuna, keurna didunya; boh engke, di alam aherat.33Upama nyebutkeun yen tangkal ‘anu’teh mulus, tangtu tina sabab buahna ogemulus. Sabalikna, lamun nyebutkeunyen tangkal ‘anu’ teh goreng, tangtu tinasabab goreng buahna. Sabab kanyahoanhade gorengna teh, tina buahna.34He, maraneh turunan oray welang!Kumaha maraneh rek bisa ngabijilkeunucap-ucapan anu harade, ari maranehsorangan jahat? Sabab nu diucapkeunku sungut teh, asalna ti jero hate.35 Jelema bener, ngabijilkeun hal-halanu bener tina sanubari nu bener.Sabalikna, jelema jahat, ngutahkeunkajahatanana tina sanubarina nu jahat.36Tapi ceuk Kami ka maraneh, sakecapsaucap maraneh anu mubadir baris ayabalitunganana dina poean Pangadilan.37Sabab maraneh, disebutna bener teh,ditilik tina ucapan maraneh; nya kitukeneh, tina sabab ucap-ucapan maranehoge, maraneh bisa dihukum.”

MATIUS 12.38–42 6038Dina hiji waktu, sababarahaurang ahli Toret jeung urang Parisingadeuheusan ka Isa, piunjukna, “Guru,mugi kersa mintonkeun hiji tanda kasimkuring, hoyong ningal.”39Tapi waler Isa, “Jelema-jelema alamkiwari anu jarahat sarta teu beunangdipercaya meredih tanda mujijat! Moaldibarere, kajaba tanda mujijat NabiYunus tea.40Nabi Yunus, cicingna, di jerobeuteung lauk teh tilu poe tilu peutinglilana. Nya kitu oge Putra Manusa, bakalaya di jero kandungan bumi teh, salilatilu poe tilu peuting.41Engke, dina poean Pangadilan, urangNiniwe bakal milu ngagugat ka ieujelema-jelema alam kiwari. Maranehnabakal milu ngahukuman. Sabab urangNiniwe teh tarobatna ku piwulang Yunus;sedeng anu keur adu hareupan di dieuteh, leuwih mulya ti Yunus.42Engke, dina poean Pangadilan, Ratuti tatar kidul bakal dihudangkeun deuibabarengan jeung jelema-jelema alamkiwari. Anjeunna tangtu baris milungahukuman. Sabab angkatna ratu titungtung bumi teh kersana ngupingkeun

MATIUS 12.43–46 61

dawuhan Sulaeman anu kawentarkabinangkitanana; padahal, anu jonghokdi dieu, saenya-enyana ngungkulanSulaeman.”43 “Upama aya roh jahat nyingkah tihiji jelema; eta teh tuluy marakayanganneangan tempat-tempat anu simpegeusan enggon cicingna, tapi henteumanggih.44Omongna, ‘Aing rek balik deui baeka tempat cicing urut tadi.’ Ti dinya,manehna balik deui ka tempat asalna.Kasampak tempat teh kosong, rapih,jeung beresih.45Ti dinya, manehna indit deui neangbaturna tujuhan. Nu tujuh teh leuwihjahat ti batan manehna. Sanggeus kitu,eta roh-roh jahat, kabeh arasup ka etatempat; tuluy maratuh di dinya. Ahirna,kaayaan jelema anu geus kasebuttadi teh, leuwih parna ti batan tadina.Tah eta pisan nu bakal kaalaman kujelema-jelema nu jarahat jaman kiwariteh.”46Mangsa Isa keur cacarios keneh jeungjelema rea, ibu-Na jeung wargi-wargi-Nangaradeg bae di luar. Maranehna sejamendakan ka Anjeunna.

MATIUS 12.47–13.5 6247Aya nu unjukan ka Anjeunna, “Mugitingali, tuang ibu sareng saderek-sadereknuju di laluar bade nepangan.”48Ka nu mawa beja Isa ngadawuh,“Saha indung Kami teh? Jeung sahadulur-dulur Kami teh?”49 Isa nunjuk ka murid-murid Anjeunna,tuluy ngadawuh, “Tah ieu indung jeungdulur-dulur Kami teh.50Sabab sing saha bae anungalampahkeun pangersa AmaKami anu linggih di Sawarga, nya etanu jadi dulur Kami lalaki, dulur Kamiawewe, jeung nu jadi indung Kami!”

131Poe harita, Isa angkat ti bumilajeng calik di basisir.

2Rob jelema-jelema daratangngarubung ka Anjeunna. Anjeunnakapaksa nitih kana parahu; arijelema-jelema mah, tetep di basisir.3Sanggeus kitu, Anjeunna ngawulangngangge siloka ka maranehna dawuh-Na,“Aya hiji patani, indit rek tebar.4Mangsa binih ditebarkeun, ayanu ragrag ka sisi jalan; tuluy beakdipacokkan ku manuk.5Aya deui, sawarehna, anu ragrag kanatanah cadas. Binih teh jadi, tapi henteu

MATIUS 13.6–12 63

lila; sabab taneuh dina cadas teh, ipispisan.6Barang mimiti kapanasan jadi alum,tuluy garing sabab ngakarna teu bisajero.7Sabagianana deui ragrag kanarungkun cucuk. Tangkal cucukngagedean. Binih anu kakara jadi tehkasedekkeun, kadeseh nepi ka paehna.8Aya oge, anu ragragna teh, kanatanah subur nepi ka bubuah. Aya nubuahna nepi ka saratus tikeleun, ayaanu genep puluh tikeleun, aya oge anutilu puluh tikeleun, lobana.9Sing saha nu rumasa boga ceuli kudungaregepkeun.”10Teu lila, jol murid-murid daratang;pok unjukan, “Naon margina Anjeunngawulang ku siloka ka jalmi-jalmi anukarempel di dieu?”11Dawuhan Isa, “Maraneh mah geusnarima sih kurnia, supaya bisa ngalartikana rasiah Karajaan Sawarga; tapi arinu sejen mah, henteu nararima.12Sabab anu dibere teh, nya eta sakurnu geus baroga, nepi ka maranehnamedah-meduh bakat ku loba. Sabalikna,anu teu boga mah, — malah anu aya di

MATIUS 13.13–17 64

maranehna teh sanajan teu pira oge —bakal dicokot.13Tah eta sababna, Kami ngawurukka maranehna teh ku siloka; lantaransanajan maranehna nyaksian, tetephenteu awas; sanajan kadengeeun kuceulina, tetep teu ngadenge jeung teungarti.14 Jadi, pangwawaran Yesaya teh keunaka maranehna, nya eta: ‘Ku maranehbakal kadenge deui, kadenge deui, nganteu terus jeung dihartikeunana. Bakalkatenjo deui, katenjo deui, ngan welehteu dipaduli.15Sabab eta bangsa, hatena geusteu mental, pangdengena geus mintul,matana geus dipeureum-peureumkeun;malar matana tong kungsi nenjo, ceulinaulah kungsi ngareungeu, sieuneunmatak kaharti ku hatena, sieuneuntarobat sarta ku Kami disina waraluya.’16Tapi untung maraneh mah sababmata bisa awas sarta ceuli bisa ngadengekeneh.17Sabab rek diterangkeun ku Kami kamaraneh: Loba pisan nabi-nabi jeungjelema-jelema nu kacida harayangeunnyahona ka nu geus kasaksian ku

MATIUS 13.18–22 65

maraneh, tapi henteu kungsi bisa. Lobanu harayangeun ngadenge ka nu geuskadarenge ku maraneh, tapi henteukungsi bisa.18Ku sabab eta, ayeuna, dengekeunkaterangan siloka nu tebar bieu teh,tuluy lenyepan.19Satiap nu ngadenge dawuhan anunerangkeun Karajaan Sawarga, tapi teubisa ngahartikeunana; nu karitu tehbakal didatangan si jahat. Binih anugeus dipelak dina hatena tea, dirampas;eta hartina binih anu ragrag kana sisijalan teh.20Binih anu ragrag kana tanah cadastea, ngagambarkeun jelema anungadenge sarta sukaeun narima kanaeta dawuhan. Tapi nya kitu, henteungakar dina hatena teh. Jadi, umurnahenteu bisa lila.21Lamun nyorang siksaan jeungpanganiaya tina sabab dawuhan tea,terus bae manehna teh murtad.22Binih anu ragrag kana rungkun cucuktea, ngagambarkeun jelema nu geusngadenge dawuhan, tapi tina sababrupa-rupa kahariwang dina hirupna;jeung deui, ku lantaran kabongroy

MATIUS 13.23–28 66

ku kabeungharan, eta dawuhan tehkadeseh, teu bisa walakaya.23Anu ditebar dina taneuh anu subur,ngagambarkeun jelema anu geusngadenge dawuhan tea, bari jeung bisangahartikeunana. Ku sabab eta, binihdawuhan teh nepi ka bubuah. Buahnaaya nu saratus tikeleun, aya nu geneppuluh tikel sarta aya oge anu tilu puluhtikel lobana.”24Lajeng Isa masihan deui piwulangku siloka nu sejen, dawuhana-Na, “AriKarajaan Sawarga teh saupama hijijelema anu nebarkeun binih anu hadedina tanah garapanana.25Tapi dina wanci sare, musuhnadatang; tuluy ngawurkeun binih eurih dihumana. Geus kitu mah, tuluy arindit.26Gandum teh jadi sarta mimitiranggeuyan. Tapi eurihna oge, milujaradi deuih.27Bujang-bujangna daratang ngabejaandununganana pokna: ‘Juragan, anudipelak di huma teh binih anu sae sanes?Naha atuh bet seueur eurihna humateh?’28 Jawab dununganana: ‘Tangtukalakuan musuh urang eta teh.’ Pok

MATIUS 13.29–33 67

deui bujangna arunjukan, ‘Naha kengingdirambet ayeuna ku abdi?’29Tapi ku dununganana, dijawabkieu: ‘Ulah; sabab bisi gandumna milukacabut, lamun dirambet ayeuna mah.30Keun bae sina bareng-barengjaradi, nepi ka waktuna dipibuatan.Engke, nu darerep ku kami rek dititahsupaya eurihna dicabutan tiheula, sinadikumpulkeun keur durukeun; geus kitu,kakara gandumna dipibuatan, terussina dikumpulkeun jeung diarakutan kalumbung kami.’”31 Isa masihan deui siloka anu sejenka maranehna, dawuh-Na, “Ari kaayaanKarajaan Sawarga teh, ibarat binihtangkal sasawi; sanggeus diala, tuluydisebarkeun di pahumaan.32Sanajan siki sasawi leuwih leutikbatan sisikian sejen; tapi ari geus jadimah, kaayaanana, leuwih gede batanpalawija sejenna. Malah mangrupatangkal, nepi ka dahanna bisa dipakenyarayang manuk.”33Lajeng Anjeunna masihan deuisiloka anu sejen. Dawuh-Na, “KaayaanKarajaan Sawarga teh, bisa ogediupamakeun ragi nu ku kaum ibu

MATIUS 13.34–38 68

sok dipake nyieun adonan. Lamundicampurkeun jeung tilu taker tipung,tuluy diadonan nepi ka dalit, tangtu siadonan teh walatra ngabeukahan.”34Piwulang Isa teh kabeh oge ku silokabae. Piwulang-Na ka maranehna tara teumake siloka.35Ku kituna dawuhan anu geusdilahirkeun ku nabi teh ngabukti:‘Baham Kami bakal muka pikeunnepikeun siloka, bakal nyaritakeunkaayaan nu ti sajlegna bumi tepi kaayeuna masih keneh buni.’36Ti dinya, Isa angkat deui ngantunkeunjelema-jelema di dinya, lajeng mulih.Murid-murid-Na ngadareuheusan,piunjukna, “Mugi kersa nerangkeuneusina siloka eurih sareng gandum teaka abdi-abdi.”37 Isa ngadawuh kieu, “Jelema anunyebarkeun binih anu hade teh, nya etaPutra Manusa.38Ari minangka taneuhna teh, nyaeta dunya. Nu disebut binih nu hadeteh, nya eta paraahli waris Karajaan;ari nu diupamakeun eurih, nya etajelema-jelema murid si jahat.

MATIUS 13.39–44 6939Anu disebut musuh teh, nya etaIblis. Usum panen ngagambarkeunahir jaman; ari nu darerepna, nya etaparamalaikat.40Saperti geus ka caritakeun tadi, yeneurih teh dikumpulkeun, tuluy diduruk.41Kitu oge, engke, Putra Manusa tehbaris nimbalan paramalaikat. Naon baenu matak nyasabkeun jeung saha baeanu ngalampahkeun kajahatan di jeroKarajaana-Na bakal disingkirkeun.42Nu karitu teh, kabeh ge, barisdibalangkeun kana durukan; nya didinya bakal kadenge reang nu careuriksarta tingkarerotna huntu.43Dina waktu eta, sakur nu balenerbakal moncorong cahayaan, — jegpanonpoe — di jero Karajaan nu jadiRama. Sing saha nu rumasa boga ceuli,kudu ngaregepkeun.”44 “Ari Karajaan Sawarga teh,diupamakeun harta anu kakubur ditegal; tuluy eta harta teh kapanggihku jelema, tapi ku manehna dikuburdeui. Bawaning ku atoh-atohna, leos baebalik. Sapangabogana kabeh dijual keurmeuli eta tegalan tea.

MATIUS 13.45–51 7045Kaayaan Karajaan Sawarga teh, bisaoge diupamakeun hiji sudagar anu keurnyiar mutiara anu pangalus-alusna.46Sanggeusna manggih, tuluy bae etasudagar teh balik heula pikeun ngajualharta bandana; nya keur ngaduitanmutiara tea.”47 “Nya kitu oge, yen kaayaan KarajaanSawarga teh, bisa diupamakeun jaringnu dipasang di laut. Sagala rupa laukarasup ka dinya.48Sanggeus pinuh, jaring teh dipulut, dika daratkeun. Pek palika kabeh dariuk,prak lauk teh dipilih. Lauk nu ngeunahdiwadahan, ari bangsa lauk nu teudidahar mah dipiceun.49Tah, kaayaan dina ahir jaman oge nyakitu pisan. Paramalaikat baris sumping,maksudna rek misahkeun jelema jahat tinu bener.50Nu jarahat mah digebruskeun kanadurukan seuneu. Di dinya, engke,baris kadenge sora anu careurik sartatingkarerotna huntu.51Bisa kaharti, eta kabeh, kumaraneh?” Walon murid-murid-Na,“Kahartos pisan.”

MATIUS 13.52–57 7152Lajeng Isa ngadawuh deui, “Ku sababeta, satiap ahli Toret nu geus narimakana pangajaran tina hal KarajaanSawarga teh, ibarat nu boga imah nungabudalkeun sakabeh barangna nu ayadi jero imahna: Boh nu heubeul, boh nuanyar.”53Rengse ngawulangna Isa angkat tidinya,54ngabujeng ka tempat asal-Na.Di dinya, Anjeunna ngawulang kajelema-jelema di tempat aribadahna.Maranehna ngarasa heran, aromongna,“Ti mana Manehna boga hikmat jeungkawasa nepi ka bisa nyieun mujijatsakitu lobana.55Lain eta teh anak tukang kayu tea?Maryam lain, indung-Na teh? DulurYakobus, Yusup, Simon jeung Yudas?56Dulur-dulur-Na, nu awewe oge,reureujeungan jeung urang di dieu lain?Naha ti mana atuh meunang kakawasaanjeung hikmat anu sakitu gedena?”57Geus kitu mah, maranehna tehngarasa cangcaya; Isa teh, tuluynamah, ditarolak ku maranehna. Ti dinya,Anjeunna ngadawuh ka maranehna, “Nujadi nabi sok pada ngahormat di tempat

MATIUS 13.58–14.7 72

mana bae oge, kajaba di kampung jeungdi imahna sorangan.”58Lantaran urang dinya, henteu percayaka Anjeunna; di dinya, henteu lobamujijat nu dipidamel ku Isa.

141Dina waktu eta, Herodes, — rajadi eta wilayah — ngadangu oge

hal ihwal Isa.2Tuluy sasauran ka pagawena, “Moalsalah, eta teh Yahya nu geus paeh tea,hirup deui. Ku sabab eta, manehnangabogaan kakawasaan dina diri-Na.”3Memang, Yahya teh ku anjeunnadipiwarang ditangkep, dirante, tuluydijebloskeun ka panjara; patali jeungHerodias, istri Pilipus, saderekna tea.4Ku Yahya, Raja Herodes kantosditegor, saurna, “Migarwa Herodias tehhenteu halal numutkeun hukum.”5Nu matak timbul niatna hoyongmaehan Yahya, tapi ngaraos rempan kujalma rea nu nganggap nabi ka Yahya.6Dina waktu pesta ulang taunanjeunna, putri Herodias majeng kapayun, ngibing, anu nyukakeun sangRaja katut paratatamu.7Tina ku bingah-bingahna, anjeunnanepi ka sumpah yen naon bae anu

MATIUS 14.8–14 73

dipundut ku nyi putri moal aya anudipungpang.8Sanggeus diasut-asut ku nu jadi ibuna,nyi putri sasauran, “Abdi nyuhunkeunsirah Yahya Juru Baptis dina ieu baki.”9Sang Raja ngarenjag, tapi tinasabab geus sumpah tur kasaksianku paratatamu, tuluy anjeunnamarentahkeun supaya sapamundut nyiputri teh dilaksanakeun.10Mastaka Yahya ditugel di jeropanjara.11Sanggeus dikabakikeun, dihaturkeunka nyi putri; tuluy ku nyi putridisanggakeun ka ibuna.12Ti dinya, layon Yahya dicandak kumurid-muridna, terus dimakamkeun.13Sanggeus Isa ngadangu wartos,yen Yahya parantos pupus, Anjeunnaangkat seja nyepi di tempat anu simpe.Angkat-Na kana parahu. Tapi maksadIsa kitu teh, kanyahoan ku jelema rea.Tuluy maranehna teh ngariring, marakejalan darat ti kotana masing-masing.14Eta sababna, barang Isa unggahka darat, katingalieun ku Anjeunnajelema-jelema geus kumpul, anu kacidalobana; hal eta teh matak ngahelas kana

MATIUS 14.15–20 74

manah-Na. Saterusna mah, nu gareringteh ku Anjeunna dicageur-cageurkeun.15Wanci sareupna, murid-murid-Nangadareuheus ka Anjeunna; pihaturna,“Di dieu teh tiiseun pisan sarengparantos sareupna. Saena mah, ieujalmi-jalmi teh sina marios bae, sinameser tedaeun di desa.”16Tapi dawuh Isa, “Henteu perlumaranehna indit ti dieu, ku maraneh baesaruguhan!”17 Jawab murid-murid, “Roti mung ayalima siki sareng laukna dua siki.”18Saur Isa, “Sok bae bawa ka dieu kaKami.”19 Jelema-jelema teh ku Anjeunnadipiwarang dariuk dina jukut. SanggeusAnjeunna nyandak roti anu lima sikijeung laukna dua siki tea, Anjeunnatanggah sarta ngucapkeun berkah. Rotiteras disemplekan, dipaparinkeun kamurid-murid supaya dibagikeun. Tuluyku murid-murid dibagikeun ka sakabehnu aya di dinya.20Kabeh dalahar nepi sareubeuheun.Tuluy kaleuwihanana dikumpulkeun, ayadua belas bakul muncung.

MATIUS 14.21–28 7521Anu dalahar, harita teh, lalakinawungkul kira-kira lima rebu urang, acankaitung awewe jeung barudak.22Geus kitu, murid-murid ku Isadipiwarang meuntas ti heula; ari jelemanu loba mah, ku Anjeunna dijurungmarulang.23Sanggeus jelema-jelema baralik,tuluy Anjeunna unggah ka pasir badengado'a. Harita teh geus peuting.Anjeunna nyalira bae di dinyana teh.24Murid-murid dina parahu geussababaraha mil jauhna ti darat;parahuna kaumbang-ambing ombaksabab angin kacida gedena.25Kira-kira pukul tilu, Isa ngabujengka murid-Na; angkat-Na tapak kancangdina beungeut cai.26Barang kabireungeuh ku murid-murid, maranehna ngarenjag, tuluytinggorowok, “Jurig, jurig!” Maranehnatingkaroceak teh kasingsieunan tea.27Tapi Isa enggal ngadawuh, “Singteger! Ieu teh Kami, entong sieun-sieun!”28Ti dinya Petrus ngagero pokna,“Jungjunan, upami leres Jungjunan,mugi abdi kawidian nyaketan leumpangdina beungeut cai.”

MATIUS 14.29–36 7629Waler Isa, “Heug, ka dieusampeurkeun Kami!” Petrus turuntina parahu; tuluy leumpang dinabeungeut cai, nyampeurkeun ka Isa.30Tapi sanggeus karasaeun tariknaangin, mimiti manehna ngarasa gimir,tuluy rek tilelep. Manehna gogorowokan,“Jungjunan, tulungan abdi!”31Enggal ku Jungjunan disodoranpanangan; Petrus dicepeng dawuhana-Na, “Euh, maneh mah kurang percaya,naha make hamham?”32Ti dinya, arunggah kana parahu, jepangin teh repeh.33Anu araya dina parahu nyarembahka Anjeunna, piunjukna, “Jungjunan tehleres Putra Allah.”34Sanggeus nepi ka peuntas ditu,maranehna balabuh di tanah Genesaret.35 Jelema-jelema di tempat etatengeteun ka Isa, tuluy bae uar-uar kasakuliah daerah eta. Geus kitu mah,sakur nu garering dideuheuskeun kaAnjeunna.36Maranehna marenta diwidian nyabakkana tungtung jubah Anjeunna. Sakuranu nyabak, terus bae calageur.

MATIUS 15.1–7 77

151Geus kitu, urang Parisi jeungahli Kitab ti Yerusalem daratang

ka Isa, naranya kieu:2 “Ku naon murid-murid Anjeunngalanggar adat karuhun urang,dalaharna henteu saribanyo heula?”3Ku Isa diwaler, “Ku naon aranjeunoge, pedah tuhu ka adat karuhun jadingalanggar parentah Allah?4Dawuhan Allah: Maneh kudu hormatka indung bapa. Jeung: Saha-saha anunyumpahan bapana atawa indungna,kudu dipaehan.5Tapi cek maraneh mah: Saha-sahaanu pupulih kieu ka bapana atawa kaindungna ‘Banda nu aya di kuring teh,nu tadina mah rek dipake ngarawatanbapa atawa ema, tapi ayeuna mah geusdihaturkeun ka Allah,’6 cek maraneh mah: Jelema anu karitumah geus teu wajib deui bakti kabapa atawa indung. Kalakuan aranjeunkitu teh ngalindih dawuhan Allah,ngagungkeun adat karuhun.7Eh, jelema-jelema munapek, piwejangNabi Yesaya hal aranjeun teh cocogjeung buktina, unina:

MATIUS 15.8–16 788 ‘Ieu umat, biwirna ngagungkeunKami, hatena mungkir ti Kami.9 Ibadahna ka Kami ge, cumah; sababnu diajarkeun teh ngan ukur aturanparentah manusa.’”10Geus kitu, jalma rea ku Isa disinakumpul, tuluy Anjeunna ngalahir:11 “Regepkeun jeung lenyepan: Anumatak jadi najis teh lain anu asup kajero sungut, tapi anu kaluar tina sungut;nu kitu, nu najis teh.”12Murid-murid mihatur, “Jungjunan,uninga eta kasauran anu bieu teh kanggeurang Parisi mah, lir batu tatajongan?”13Waler Isa, “Satiap pepelakan anulain beunang melak Ama Kami anuaya di Sawarga, bakal dirabut jeungakar-akarna.14Keun bae maranehna antep.Maranehna teh, jelema-jelema lolongnungtun anu lolong deui. Nu lolongnungtun nu lolong mah, tangtu duananabakal tigebrus ka jero lombang.”15Petrus mihatur, “Terangkeun etasiloka teh ka abdi-abdi.”16Waler Isa, “Kutan maraneh ge teungarti?

MATIUS 15.17–24 7917Na teu nyaho, yen sakur anu asup kajero sungut teh, asup ka jero beuteung,tuluy dipiceun ka jamban?18Tapi anu kedal tina sungut mah,asalna ti jero hate, eta nu matak najisteh.19Sabab nya tina hate asalna pikiran-pikiran jahat teh, maehan, jinah,pacabulan, maling, sumpah palsu jeungngahina.20Eta anu karitu, nu nganajiskeunjelema teh. Ari dahar henteu sibanyoheula mah, teu matak jadi najis.”21Geus kitu, ti dinya, Isa angkat kadaerah Tirus jeung Sidon.22 Jol aya awewe urang Kanaan nu ayadi eta daerah, ngagero, “Nun Jungjunan,Putra Daud, abdi neda piwelas! Pun anakawewe diraksuk setan, kalintang matakhawatosna.”23Tapi ku Isa henteu diwaler. Murid-murid-Na mihatur, “Sina nyingkah!Mung nutur-nutur bae ka urang barigera-gero.”24Waler Isa, “Kami diutus ngan kadomba-domba anu leungit, nya ka sakurumat Israil anu leungit.”

MATIUS 15.25–31 8025Eta awewe beuki ngadeukeutan,tuluy nyembah bari mihatur, “Jungjunan,nyuhunkeun tulung!”26 Isa ngadawuh, “Teu hade roti pikeunbarudak dialungkeun ka anjing.”27Cek eta awewe, “Leres, Jungjunan.Nanging anjing oge sok ngaletakanremeh anu ragrag tina mejadununganana.”28Saur Isa ka manehna, “Ibu, imanibu pengkuh. Heug, pamenta ibu singtinekanan.” Sapada harita keneh anaknacageur.29Sanggeus ngantunkeun eta daerah,Isa angkat-Na mapay sisi talaga Galilea,tuluy unggah ka gunung, calik di dinya.30Burubul jelema-jelema ka Anjeunna,marawa nu lumpuh, nu pincang, nulolong, nu pireu, jeung rupa-rupa deui,sina dariuk deukeut sampeana-Na; kuAnjeunna terus dicalageurkeun.31 Jelema-jelema ukur barengong nenjonu pireu bisa ngomong, nu pincangcageur, nu lumpuh bisa leumpang,nu lolong bisa nenjo. Tungtungna,maranehna ngamulyakeun ka Allah nudisembah ku urang Israil.

MATIUS 15.32–38 8132Geus kitu, Isa ngahiapkeunmurid-murid, seug ngalahir, “Karunyaieu jelema-jelema teh. Geus tilupoe mimiluna ka Kami, geus teubarogaeun keur dahar. Kami teu teganitah maranehna balik lapar, tangtukalempohan di jalan.”33Pihatur murid-murid, “Di tempattiiseun kieu ti mana aya roti kanggejalmi anu sakieu seueurna?”34Saur Isa, “Roti maraneh ayasakumaha?” “Mung aya tujuh,” jawabna“sareng lauk aralit, saeutik.”35 Jalma-jalma teh, ku Isa dipiwarangdariuk dina taneuh.36Tuluy Anjeunna nyandak roti anutujuh siki jeung lauk tea, sarta mujisukur: Rotina disemplekan, tuluydisodorkeun ka murid-murid, kumurid-murid dibagikeun ka sarerea.37Tuluy bae dalalahar nepi kasareubeuheun kabeh. Sanggeusna,kaleuwihanana, — beunang nyemplekantea — dikumpulkeun; meunang tujuhtolombong pinuh.38Nu disuguh teh, lalakina wungkul ayaopat rebu urang, can kaitung awewejeung barudak.

MATIUS 15.39–16.7 8239Geus kitu, ku Isa dijurung marulang,ari Anjeunna mah unggah kana parahu,tuluy angkat ka daerah Magadan.

161Geus kitu, daratang urang Parisijeung Saduki arek ngadoja ka

Isa. Maranehna menta tanda ti sawargaka Anjeunna.2Tapi Isa ngawaler, “Lamun pasosoredi langit aya layung, cek aranjeun hadepoena;3 lamun isuk-isuk langit mendung,cek aranjeun goreng poena. Kana rupalangit, aranjeun bisa ngabedakeun; arikana tanda-tanda jaman, teu nyaho.4 Ieu jalma-jalma kiwari anu jahatmarenta tanda. Taya tanda nu pantesdibikeun, iwal ti tanda Nabi Yunus.” Geuskitu mah, maranehna, ku Anjeunnadikantun.5Waktu keur meuntas talaga,murid-murid poho teu mekel roti.6Ari Isa sasauran kieu ka maranehna,“Sing ati-ati, kudu waspada kana ragiurang Parisi.” (Ragi di dieu hartinakamunapekan).7Eta kasaurana-Na ku murid-muriddipalikiran, tuluy ngomong pada batur,

MATIUS 16.8–14 83

“Meureun sasauran kitu teh lantaranurang teu mekel roti.”8 Isa uninga ka nu keur diaromongkeunku maranehna, Anjeunna ngalahir, “Nahawet nyebut pedah teu mekel roti; eh,maraneh nu kurang iman?9Na can ngaharti keneh bae? Na geusteu inget kana roti lima siki mahi dipakenyuguh lima rebu jelema? Sabarahatolombong deui leuwihna?10Nya kitu deui roti anu tujuh siki mahikeur opat rebu jelema, jeung sabarahatolombong leuwihna?11Na kumaha make teu ngarti yen anudimaksud ku Kami teh lain roti! CekKami: Sing waspada kana ragi urangParisi jeung Saduki.”12Geus kitu, kakara maranehnangalarti, yen anu dimaksad ku Anjeunnateh lain ragi pikeun roti; tapi ajaranurang Parisi jeung Saduki tea.13Sanggeus Isa sumping ka daerahKesarea Pilipi, Anjeunna mariksa kamurid-murid, “Ari cek nu rea, saha PutraManusa teh?”14Wangsulna, “Aya nu nyebatkeunYahya Juru Baptis; aya nu nyebatkeun

MATIUS 16.15–21 84

Nabi Elias; aya oge nu nyebatkeun NabiYermia atanapi salah sawios nabi.”15Saur Isa, “Ari cek maraneh, Kamisaha?”16Petrus ngawangsul, “Anjeun teh AlMasih, Putra Allah nu jumeneng!”17Saur Isa ka manehna, “Bagjamaneh, Simon bin Yonas. Sabab haleta dinyatakeunana ka maneh lainku manusa, tapi ku Rama Kami nu disawarga.18Ayeuna Kami ngabejaan: Manehteh, nya eta Petrus, sarta nya dinabatu karang ieu Kami baris ngadegkeunjamaah Kami, anu moal keuna kugenggeman maot.19Maneh ku Kami arek dipasrahankonci Karajaan Sawarga. Anu kumaneh dibeungkeut di ieu dunya, bakaldibeungkeut di Karajaan Sawarga.Anu ku maneh diudar di ieu dunya, diKarajaan Sawarga oge bakal diudar.”20Saterusna, murid-murid, ku Isadilarang teu meunang nyarita ka sasahayen Anjeunna teh Al Masih.21Ti waktu eta, Isa wawartos ka murid-murid yen Anjeunna kedah ka Yerusalemsarta baris nyorang kasangsaraan ti

MATIUS 16.22–26 85

pihak kokolot, ti imam-imam kapala,jeung ti ahli-ahli Kitab; terusna bakaldipaehan sarta baris hirup deui dina poekatilu.22Anjeunna ku Petrus dibantun ka behsisi, pok manehna mihatur, “Jungjunan,paliyas dugi ka kitu! Mugi-mugi hal etaditebihkeun ku Allah. Jungjunan ulahdugi ka nyorang nu kitu.”23 Isa malik, sasauran ka Petrus,“Nyingkah, Iblis! Maneh teh geus jadibatu tatajongan keur Kami; sababeta anu kapikir ku maneh teh lainmamanahan Allah, tapi pipikiranmanusa.”24Geus kitu, Anjeunna ngalahir kamurid-murid, “Sing saha nu seja ngiringka Kami, kudu nyangkal diri, manggulsalibna, jeung anut ka Kami.25Sabab saha-saha nu reknyalametkeun nyawana, bakalkaleungitan nyawa; sabalikna, anukaleungitan nyawa demi Kami, bakalmeunang nyawa.26Naon mangpa'atna meunangkeunsakuliah dunya, tapi kaleungitannyawana? Na naon barangna nu bisadipake ngaganti nyawana?

MATIUS 16.27–17.4 8627Putra Manusa teh bakal datangmake kamulyaan Rama-Na diiring kumalaikat-malaikat-Na; mangsa harita,Anjeunna baris ngayakeun wawaleska unggal jelema, nurutkeun kumahakalakuanana.28Cek Kami, ka maraneh: Saenyana,di antara anu ayeuna aya di dieu, ayanu moal waka ajal samemeh narenjoPutra Manusa datang ngajadi Raja diKarajaana-Na.”

171Heuleut genep poe, Petrus,Yakobus, jeung Yahya ku Isa

dicandak ka hiji gunung anu luhur. Didinyana ngan aranjeunna bae.2Geus kitu, ku nu tiluan katenjo,Isa salin rupi. Raray-Na moncoronglir panonpoe, panganggo-Na hurunggumebyar.3Katingal oge aya Nabi Musa jeung NabiElias, keur cacarios jeung Anjeunna.4Petrus mihatur, “Jungjunan, estu,bagja abdi-abdi aya di dieu teh.Jungjunan, saena mah, urang ngadamelsaung tilu di dieu: Kangge Jungjunan,kangge Nabi Musa, sareng kangge NabiElias.”

MATIUS 17.5–12 875Sabot manehna ngomong keneh,ngadak-ngadak aya mega anu ngagebyarturun mayungan ka Aranjeunna. Tinamega teh aya sora, “Ieu teh Putra KaasihKami, anu kamanah ku Kami. Masinganut ka Anjeunna.”b6Awahing ku sieun kana eta sora,murid-murid teh nyaluksruk kanataneuh.7Ku Isa disampeurkeun terus diusap.“Cengkat” dawuhana-Na, “tong sarieun!”8Barang maranehna cengkat geus teuaya sasaha, kantun Isa bae.9Waktu marudun ti gunung Isamesen, “Kade, tetenjoan anu tadi ulahdiucah-aceh, nepi ka Kami hudang deuiti nu maraot.”10Pihatur nu tiluan, “Upami kitu, naonmargina ahli-ahli Kitab nyebatkeun yenNabi Elias kedah sumping ti payun?”11Waler-Na, “Nabi Elias memang barissumping, pikeun ngomean sakur nuperlu.12Ku Kami dibejakeun: Nabi Eliasteh geus sumping, tapi teu aya nuwawuheun. Sikep jalma-jalma kaanjeunna sakarep-karep pisan. Putra

bMrk 1:11; Luk 3:22

MATIUS 17.13–19 88

Manusa oge bakal disangsara kumaranehna.”13Ti dinya murid-murid teh ngarti, yenanu dimaksad ku Anjeunna teh NabiYahya.14Sanggeus Isa jeung nu tiluan kumpuldeui jeung nu rea, datang hiji jelema,tuluy nyembah;15pok manehna mihatur, “Jungjunan,mugi hawatos ka pun anak, margi soksakalor. Sering pisan tikusruk kanaseuneu atanapi ka cai.16Parantos dibantun ka murid-muridJungjunan, nanging teu tariasaeunnaon-naon.”17Saur Isa, “Eh, umat nu teu bogaiman tur sasar! Sabaraha lilana deuiKami kudu babarengan teh? Kudu nepika mana Kami sabar teh? Bawa budaknaka dieu!”18Terus setanna ku Isa ditimbalankalawan bengis pisan, sina ingkah ti etabudak. Harita keneh oge, eta budak teh,cageur.19Sanggeus teu aya sasaha, murid-murid mihatur ka Isa, “Naon margina kuabdi-abdi mah teu beunang diusir etasetan teh?”

MATIUS 17.20–25 8920Saur Isa, “Lantaran maraneh henteucengeng percayana. Sabab saenyana,mun maraneh boga iman, — najan ngansagede siki sasawi — mun ieu gunung kumaraneh sina pindah tempat, tangtu ieugunung pindah; tur moal aya perkara nupamohalan keur maraneh.21Tapi bangsa nu tadi mah, moal bisadiusir lamun henteu bari nyambat kaPangeran jeung puasa.”22Sanggeus Isa jeung murid-muridaya di Galilea, Anjeunna nyarios kieu,“Putra Manusa teh bakal diserenkeunkana genggeman manusa, tuluyku maranehna dipaehan. Tapi dinapoe katilu, baris digugahkeun, nyadihirupkeun deui.”23Hal ieu kacida matak ngaherukna kamurid-murid.24Sasumping-Na, Isa samurid-murid,ka Kapernaum, Petrus disampeurkeun kutukang narik pajeg Bait Allah, ditanya,“Ari Guru anjeun sok mayar pajeg BaitAllah?” Jawab Petrus, “Osok!”25Petrus terus asup ka imah, ku Isadipiheulaan dipariksa, “Simon, kumahaari cek maneh, saha biasana anu wajib

MATIUS 17.26–18.5 90

mayar pajeg atawa upeti ka prabu?Warga nagara atawa bangsa asing?”26Walon Petrus, “Bangsa Asing.” SaurIsa ka manehna, “Jadi, warga nagaramah teu kudu mayar. Tapi keun bae,urang teu meunang ngalawan.27 Jung, ayeuna, maneh nguseup katalaga. Engke, lauk anu nyanggut ti heulaangkat; tuluy eta lauk teh calangapkeun,dina sungutna aya duitan; eta duit tehcukup keur mayar pajeg Bait Allah:Pikeun Kami jeung maneh.”

181Waktu eta, murid-murid mihaturdeui, “Dupi anu punjul di Karajaan

Sawarga, saha?”2Ti dinya, Isa nyandak hiji budak leutiksina nangtung di tengah.3Saur-Na, “Ingetkeun ieu: Lamunmaraneh henteu robah kalakuan jeungteu jadi cara barudak leutik, pimoaleunbisa asup ka Karajaan Sawarga.4Anu punjul di Karajaan Sawarga teh,nya eta anu handap asor jeung nu jadisaperti barudak leutik.5 Jeung saha-saha nu nyaah ka barudakleutik demi ngaran Kami, eta teh nyaahka Kami.”

MATIUS 18.6–12 916 “Saha-saha anu ngalantarankeuningkarna salah sahiji ti barudakleutik anu anut ka Kami, leuwih hadedibangbaluhan beuheungna ku batupanggilingan, tuluy balangkeun ka laut.7Cilaka dunya teh, loba gogoda dodoja.Tapi leuwih cilaka deui jelema anu nyieungogoda.8Upama leungeun atawa suku maranehmatak sasar, teukteuk: Piceun! Sababmending boga leungeun hiji atawasuku hiji, tapi matak salamet di aherat;tinimbang lengkep anggahota, tapitigebrus ka seuneu naraka.9Upama panon maraneh nu sabeulahmatak sasar, cokel: Piceun! Mendingpecak, tapi salamet di aheratna;tinimbang panon dua, tapi tigebrus kanaseuneu naraka.”10 “Ati-ati, maraneh ulah nepinyapelekeun salah sahiji barudakleutik ieu. Sabab cek Kami: Malaikat-malaikatna teh salawasna aya dipayuneun Rama Kami di Sawarga.11Sabab Putra Manusa sumping teh,nya seja nulungan anu sasab.12Cik, upama aya nu boga saratusdomba, leungit hiji; cek maraneh, eta

MATIUS 18.13–18 92

jelema baris kumaha? Tangtu manehnaindit neangan, ari anu salapan puluhsalapan mah ditinggalkeun heulanyaratuan di lamping pasir.13Ana nu leungit kapanggih; cek Kamimah, nu bogana, atoheunana teh leuwihti batan ku anu salapan puluh salapannu teu kungsi leungit.14Pangersa Rama Kami di Sawarga ogenya kitu: Ulah aya saurang-urang acan,ti barudak leutik ieu, anu leungit.”15 “Lamun aya dulur boga salah, teang,elingan. Lamun meunang dielingan,dulur urang teh beunang deui.16Lamun pepeling maneh teu didenge,sakali deui elingan dibantu ku saurangatawa duaan, nepi ka dadaran sualnakasaksi ku duaan atawa tiluan, luyujeung pangajaran Kitab Suci.17Lamun nu sejen oge henteu didenge,unjukkeun ka jamaah. Lamun ku jamaahoge teu beunang dipepelingan, hadedianggap deungeun-deungeun atawaTukang Cuke.18 Jeung Kami ngabejaan ka maranehsakabeh, yen sagala rupa anu kumaraneh dilarang di ieu dunya, diSawarga oge baris dilarang; naon-naon

MATIUS 18.19–26 93

anu ku maraneh diidinan di ieu dunya, diSawarga oge baris diidinan.19Oge Kami ngabejaan, yen iraha baemaraneh ngunjukkeun panuhun kalawanmupakat duaan, ku Rama di Sawargatangtu dikabul.20Sabab mun aya dua atawa tilu jalmakumpul mawa ngaran Kami, Kami tangtuaya ngareujeungan.”21Ti dinya Petrus mihatur ka Isa,“Jungjunan, upami pun dulur gaduhdosa ka abdi, sabaraha kali abdi wajibngahampura? Tujuh kali?”22Waler Isa, “Lain ngan tujuh kali, tapitujuh puluh kali tujuh kali.23Sabab Karajaan Sawarga teh,ibarat hiji raja anu mariksa hutanggandek-gandekna.24Barang prak mariksa, aya sauranganu dideuheuskeun, hutangna jutaanrupia.25 Jelemana teu bisa mayar. Ku eta raja,gandek teh sina dijual jadi budak beulian;nya kitu deui anak pamajikanana katutsagala pangabogana, pikeun ngalunasanhutangna tea.26Gandek teh ngarumpuyuk,ngomong melas-melis ka dununganana,

MATIUS 18.27–33 94

‘Nyuhunkeun sarantos bae, tangtos tiasalunas sadayana.’27Dununganana karunyaeun, tuluyhutangna dibebaskeun.28Gandek nu geus dibebaskeun tinahutangna tea, balik; di jalan amprokjeung batur papada gandek, anu bogahutang ka manehna ukur rerebuan bae.Ku manehna dicerek, terus ditagih jeungdicarekan, pokna, ‘Hayoh, bayar hutangteh!’29Nu ditagih mani nyembah, walonna,‘Tempoan heula atuh, sugan kabayar.’30Tapi teu didenge, malah terusdijebloskeun ka jero panjara geusanngalunasan hutangna.31Barang gandek-gandek sejennanyarahoeun, pohara ngareneseunana,tuluy arunjukan ka dununganana.32Eta gandek bengis teh, disaur deui.Cek dununganana, ‘Maneh gandek nuteu boga rasa rumasa. Hutang manehgeuning ku kami dibebaskeun lantaranngadenge maneh ngalengis.33Atuh maneh oge wajib ngaraskeunka batur, kawas kami ngaraskeun kamaneh!’

MATIUS 18.34–19.5 9534Ku bawaning dununganana jengkel,gandek teh dijebloskeun ka panjarapikeun ngalunasan hutangna.”35 Jungjunan nutup carios-Na, “RamaKami di Sawarga oge, moal ayahampura-Na ka maraneh; lamunmaraneh, masing-masing, taya hampuraka sasama.”

191Sanggeus cacarios kitu, Isajengkar ti Galilea, angkat ka

daerah Yudea di peuntaseun walunganCiyordan.2Loba pisan anu ngariring sarta anugareringna ku Anjeunna dicalageurkeundi dinya.3Aya sawatara urang Parisi daratangrek ngadoja ka Anjeunna, naranyakieu, “Kumaha ari Toret urang ngidinanatawa henteu, lantaran naon bae, salakinyerahkeun bojona?”4Ku Isa diwaler, “Na aranjeun acanngaji ayat anu nerangkeun, yen ti barangAllah ngadamel manusa, ngadamelnateh lalaki jeung awewe?5Sarta timbalana-Na, ‘Ku sabab etalalaki teh bakal incah ti indung bapana,tuluy ngaraketan bojona sarta duananabakal jadi sadaging.’

MATIUS 19.6–12 966Ku sabab eta, maranehna geus laindua deui, tapi hiji. Kitu nu matak,mana-mana anu dirangkepkeun kuAllah, henteu meunang dipisahkeun kujelema.”7Urang Parisi nempas, “Ku naon atuhNabi Musa marentahkeun, yen lamunsalaki nyerahkeun pamajikan kudu meresurat talak?”8Waler Isa, “Nabi Musa ngidinannyerahkeun soteh lantaran aranjeunbaredegong. Katangtuan nu mimiti mah,lain kitu.9Tapi cek Kaula ka aranjeun, ‘Sing sahaanu nyerahkeun pamajikan, — kajabaku lantaran pamajikanana ngabogaanwatek nyelewer — tuluy manehna kawinka awewe sejen, eta teh jinah.’”10Murid-murid mihatur, “Upami lakirabi kitu sualna mah, atuh langkung saehenteu kawin.”11 Isa ngawaler, “Henteu kabeh bisangaharti kana ieu sual, ngan anudiparengkeun ku Pangeran bae.12Aya nu teu bisa kawin lantaran geuskitu ti keur dikandungna keneh; aya nuku lantaran dijieun ku jelema; aya ogeanu memang ngahaja, ngarah husu kana

MATIUS 19.13–18 97

urusan kasawargaan. Tapi sing saha anubisa ngaharti, sing daek ngaharti.”13Ti dinya, aya nu ngadareuheuskeunbarudak leutik ka Isa, sina ditumpanganpanangan jeung didungakeun. Tapi kumurid-murid dicarekan.14Saur Isa ka murid-murid, “Ingkeuneta barudak teh sina ka Kami, ulahdihalang-halang. Nya jelema-jelema anusaperti maranehna, anu bakal ngamilikKarajaan Sawarga teh.”15Tuluy eta barudak teh, ku Anjeunnaditumpangan panangan jeungdidungakeun. Geus kitu, Anjeunnaangkat deui ti dinya.16Aya saurang jajaka datang ka Isa,mihatur kieu, “Guru, naon anu sae, anukedah dilakonan, supados abdi tinemusareng hirup anu langgeng?”17Waler Isa, “Naha nanyakeun nu hadeka Kami? Nu Hade mah ngan hiji. Tapiari hayang hirup langgeng mah, lakonanparentah Allah.”18 “Anu mana?” carek eta jelema.Saur Isa, “Maneh ulah maehan, ulahngaranyed, ulah maling, ulah jadi saksipalsu,

MATIUS 19.19–26 9819kudu hormat ka indung bapa, jeungkudu nyaah ka pada batur kawas nyaahka diri.”20Walonna, “Eta, sadayana, parantosdilakonan. Naon kirangna?”21Saur Isa, “Ari hayang sampurna mah,jual kabeh babandaan; tuluy duitnadermakeun ka pakir miskin, supayabeunghar di sawarga. Geus kitu, manehka dieu deui pikeun ngiring ka Kami.”22Ditimbalan kitu teh, eta jajaka,balikna mani nguyung lantaran lobapisan bandana teh.23Saur Isa ka murid-murid, “Memanghese jelema beunghar asup ka KarajaanSawarga teh.24Sakali deui, cek Kami, ‘Babari kenehonta moncor kana liang jarum, tibatan nu beunghar asup ka KarajaanSawarga.’”25Dicariosan kitu, murid-murid jadirecok, pokna, “Saha nu tiasa salametatuh, upami kitu mah?”26Maranehna ku Isa diteuteup, pokAnjeunna sasauran, “Di jelema mah,memang mustahil eta teh. Tapi di Allahmah, teu aya barang mustahil.”

MATIUS 19.27–20.3 9927Petrus mihatur, “Abdi-abdi parantoscul sagala rupi, teras ngiring kaJungjunan. Hoyong terang baris kengingnaon?”28Waler Isa, “Cek Kami, saenyana,dina jaman sarwa anyar engke, dimana Putra Manusa linggih dina tahtakamulyaana-Na; maraneh, anu geusngingiring ka Kami, oge bakal nempatandua welas tahta katut hak ngahukum kadua belas kaom Israil.29Oge sing saha anu ku lantaran anutka Kami iklas ninggalkeun rumah tangga,dulur awewe, lalaki, indung, bapa, atawaanak, atawa raja kaya, bakal meunangsaratus kalieun ti ayeuna, tur meunanghirup anu langgeng.30Tapi anu ayeuna geus ti hareula, lobanu bakal jadi pandeuri; ari nu ayeunapandeuri, loba nu bakal jadi ti heula.”

201 “Karajaan Sawarga teh, ibarathiji jelema anu rebun-rebun geus

indit neangan kuli, nya sina digawe dikebon anggurna.2Sanggeus putus yen piburuheunanasadinar sapoe, terus kuli-kuli digarawe.3Kira-kira pukul salapan, manehnaindit deui, ka pasar; di dinya manehna

MATIUS 20.4–11 100

manggih nu keur ngaligeuh, terusditawaran gawe,4pokna: ‘Hayu gawe di kebon anggurkula, buruhna pantes.’ Tuluy maranehnaarindit digawe.5Kira-kira pukul dua belas jeung pukultilu, nu boga kebon teh indit deui, caratadi.6Kira-kira pukul lima, geus burit, inditdeui bae neangan jelema. Geus manggihdiajak ngomong: ‘Ku naon tingjarantengbae ti isuk?’7Walonna: ‘Teu aya anu ngulikeun.’‘Hayu atuh milu, digawe di kebon kula.’8Sanggeus poe reupreupan, nungulikeun teh nitah ka mandor: ‘Sinakumpul nu digarawe teh, buruhananabayar. Heulakeun bayar anu daratangpangburitna.’9Tuluy nu daratang pukul lima soredibayar ti heula sadinar sewang.10Anu daratang pangisukna,maranehna nyangka rek dibayarleuwih gede. Tapi wet, sarua sadinarkeneh.11Bari nampanan buruhan maranehnagegelendeng:

MATIUS 20.12–18 10112 ‘Nu daratang pangburitna digawena ukur sajam, ari bayaranana wetdisaruakeun jeung anu ngadedeluk tiisuk keneh bari moe maneh.’13Cek anu ngagawekeun: ‘Dulur-dulur,kula henteu pilih kasih. Lain geus akururang teh, buruhna sadinar sapoe?14Geus, geura tarima ku maraneh,jung geura balik. Hanas anu daratangnapangburitna dibayar sarua jeungaranjeun, atuh eta mah geus niat kulakitu.15Na teu meunang kula make duitsorangan sakahayang? Atawa maranehsirik pedah kula bageur?’16Tah kitu, anu pangpandeurina jadi tihareula, anu pangheulana jadi pandeuri.”17Waktu Isa rek angkat ka Yerusalem,murid-murid anu dua belas sinadareukeut ka Anjeunna. Di tengah jalan,Anjeunna nyarios ka maranehna bae,saur-Na,18 “Ayeuna, urang rek ka Yerusalem; diditu, Putra Manusa teh bakal diserenkeunka imam-imam kapala jeung ahli-ahliKitab, sarta ku aranjeunna bakaldiragragan hukum pati.

MATIUS 20.19–24 10219 Jaba ti eta, Anjeunna ge bakaldipasrahkeun ka bangsa anu teu wawuhka Allah sina dihinakeun, dikaniaya,ahirna disalib. Tapi sanggeus meunangtilu poe, Anjeunna baris dihirupkeundeui.”20Sabot kitu, jol bojo Sebedeus(indungna Yakobus jeung Yahya)bareng jeung dua anakna nemonanIsa; Tiluanana ngaharempoy kapayuneuna-Na, rek aya nu dipenta.21Saur Isa, “Rek menta naon?”Wangsulna, “Dawuhkeun, yen ieu punanak duanana widi kenging tempat dikiwaeun sareng di tengeneun Salira diKarajaan Jungjunan.”22Tapi waler Isa, “Ibu teu terang kanu dipenta. Na saranggup nginum tinalumur Kami?” Wangsulna, “Sanggem.”23Saur Isa, “Lumur Kami memangbakal diinum ku maraneh. Tapi perkaratempat kenca katuhueun Kami, Kamiteu kawasa ngidinan. Eta mah pikeunjelema-jelema anu geus ditangtukeun kuRama Kami bae.”24Barang murid-murid nu sapuluhurang deui ngadenge pamenta kitu, jadiarambekkeun pisan ka anu duaan teh.

MATIUS 20.25–31 10325Tapi ku Isa diwawadian, saur-Na, “Maraneh nyaho, pamarentahbangsa-bangsa marentah rahayatnateh ku kakerasan, nya kitu deuipembesar-pembesarna, keras deui bae.26Tapi di antara maraneh mah, teumeunang kitu. Mun salah saurang ayanu hayang punjul ti nu lianna, manehnakudu daek ngabdi ka sarerea.27 Jeung saha-saha nu hayang jadijelema penting, kudu jadi badegasarerea.28Putra Manusa oge sumping ka dunyateh lain malar dikawulaan, tapi arekngawulaan jeung seja narohkeun patigeusan nebus jalma rea.”29Sanggeus Isa samurid-murid nepi kaluareun kota Yeriko, anu ngiring beukingalobaan.30Di dinya, aya nu lolong duaan keurandiprek di sisi jalan; ngadenge yen Isangalangkung, maranehna teh tinggarero,pokna, “Jungjunan, Putra Daud! Singhawatos ka abdi!”31Ku nu rea, eta nu lolong teh dicareksina repeh; tapi tinggarerona beukitarik bae, “Jungjunan, Putra Daud! Singhawatos ka abdi!”

MATIUS 20.32–21.5 10432 Isa liren heula, nu lolong teh disaur;tuluy ku Anjeunna dipariksa, “Hayangdikumahakeun ku Kami teh?”33Wangsulna, “Jungjunan, abdi tehhoyong tiasa ningal.”34 Isa ngahelas manah-Na, tuluy panonmaranehna diusap: Bray bae, eta nulolong teh bareunta, nya bisa nenjo.Geus kitu mah, maranehna teh ngiringka Anjeunna.

211Sanggeus Isa jeung murid-muridsumping ka Betpage, — di Gunung

Jetun, geus deukeut ka Yerusalem —Anjeunna miwarangan dua murid,2 saur-Na, “Teruskeun ka ditu, kakampung beh hareup. Engke, maranehbakal manggih kalde bikang keurdicangcang, teu jauh ti anakna. Udarantalina, terus bawa ka Kami.3Mun aya nu ngageureuh-geureuh,bejakeun: Rek dianggo ku Jungjunan,engke dipulangkeun deui.”4Ku hal eta, nubuwatan nabi-nabi barisbukti, kieu:5 ‘Tuduhkeun ka putri Sion: Itu Rajamaneh sumping. Lemes budi-Na,sumping-Na nitih kalde, kalde umbalngora keneh!’

MATIUS 21.6–12 1056Eta dua murid teh, tuluy inditngalakonan piwarangan.7Kaldena dibawa jeung anakna,beunang nyelaan ku jubah masing-masing. Clak, ku Isa, ditunggangan.8Anu ngiring, anu sakitu lobana, bur-barngalamparkeun jubah masing-masingdi tengah jalan; ari nu sawarehna deui,ngalamparkeun dangdaunan beunangmites-miteskeun tina tangkalna.9Leugeudeut ngaleut di payuneunjeung pungkureuna-Na, bari tinggarero:“Hosana ka Putra Daud! Mugia Anjeunnadirahmat, anu rawuh kalayan AsmaPangeran. Hosana di tempat numahaagung!”10Barang sup, — Anjeunna lebet — kajero kota, urang kota gehger, “Saha Eta?Saha Eta?”11Dijawab ku nu ngariring, “Nabi Isa,asal ti Nasaret, daerah Galilea!”12Ti dinya, Isa lebet ka Bait Allah.Anu keur jarual meuli di dinya diusir.Meja-meja tukang nalukeuran duit, —kitu deui — bangku-bangku tukangdagang japati dibalik-balikkeun sartakieu dawuhana-Na:

MATIUS 21.13–19 10613 “Geus aya tulisanana kieu: GedongKami baris kasebut tempat babakti. Ariku maraneh dijieun guha begal.”14Geus kitu, aya anu lalolong jeunggalempor nyalampeurkeun Anjeunna kajero Bait Allah; ku Anjeunna, maranehnadicalageurkeun.15Barang imam-imam kapala jeungahli-ahli Kitab nyarahoeun kitu, —turug-turug pusing ku barudak anu eardi Bait Allah tinggarero, “Hosana kaPutra Daud!” — pohara arambekna;16 tuluy maranehna negor ka Anjeunna,“Kareungeu ku Anjeun, eta barudaknyebut naon?” Waler Isa, “Kareungeu.Naha ku aranjeun can kabaca anu kieu,‘Biwir orok sareng barudak anu nyarusukeneh ku Anjeun disina ngedalkeunpupujian?’”17Ti dinya, aranjeunna ku Isa dikantun;Anjeunna terus ka luar kota, ka Betania;terus Anjeunna ngawengi di dinya.18Poe isukna, keur ka kotakeun deui, ditengah jalan Isa ngaraos lapar.19Ningali aya tangkal kondang sisijalan; tuluy ku Anjeunna dicaketan, tapiteu mendak nanaon iwal ti daunna. Geuskitu, Anjeunna ngalahir ka eta tangkal,

MATIUS 21.20–25 107

saur-Na, “Maneh moal bubuah deuisalalawasna!” Dadak sakala eta tangkalteh garing.20Murid-murid-Na arolohok bae anuaya, tuluy mihatur, “Naha bet dugi kangadadak garing kitu?”21 Isa ngawaler, “Cek Kami, kamaraneh: Saenyana, lamun maranehpercaya tur henteu hamham, maranehoge lain bae bakal mampuh nyieun kitukawas Kami ka eta tangkal, tapi ogemun cek maneh ka ieu gunung: Pindahka ditu, ka laut! Pasti ngajadi.22 Jeung naon bae sakur anu dipentadisambat dina paneda kalawan percayasagemblengna, tangtu baris dikabul.”23Geus kitu, Isa lebet ka Bait Allah,terus ngawulang. Sabot kitu, imam-imam kapala jeung kokolot bangsaYahudi naranya kieu ka Anjeunna, “Makehak naon Anjeun milampah kitu teh?Saha anu ngawasakeunana?”24Waler Isa, “Kaula ge seja nanyasaperkara. Lamun eta dijawab, Kaulatangtu ngajawab pertanyaan aranjeun,make hak naon Kaula milampah kitu.25Ari Yahya kagungan hak ngabaptisti saha? Ti sawarga atawa ti manusa?”

MATIUS 21.26–32 108

Aranjeunna badami heula, salaurna,“Disebutkeun ti sawarga, tangtu disabab:Ku naon teu dipercaya?26Disebutkeun ti manusa, urangteh sieun ku rahayat; da anggapanmaranehna mah, Yahya teh nabi.”27Tuluy aranjeunna ngawalon kieu,“Walahu'alam, teu terang!” Saur Isa kaaranjeunna, “Lamun kitu mah, Kaulage moal nerangkeun, ti mana Kaulameunang hak ngalampahkeun kitu.”28 “Kumaha pamendak aranjeun tinaieu carita? Aya Jelema nu boga dua anaklalaki. Nitah ka anakna nu cikal: ‘Ujang,geura ka kebon digawe.’29 Jawabna: ‘Mangga,’ tapi teu prak.30Nitah deui ka anakna nu kaduacara tadi. Jawabna: ‘Alim,’ tapi lila-lilakaduhungeun, tuluy digawe.31Antara eta dua anak, nu mana anungalakonan pamenta bapana?” Walonna,“Nu pandeuri.” Saur Isa ka aranjeunna,“Cek Kaula, ka aranjeun: Saenyana,aranjeun bakal kapiheulaan asup kaKarajaan Sawarga ku tukang-tukangcuke jeung awewe palacuran.32Sabab Nabi Yahya teh sumpingnaseja nuduhkeun jalan nu bener

MATIUS 21.33–36 109

ka aranjeun, tapi ku aranjeun teudipercaya. Tukang-tukang cuke jeungawewe palacuran mah, percayaeun.Ari aranjeun sakitu sidik nya ningal,angger teu aya rasa kaduhung, tetep teupercaya ka anjeunna.”33 “Aya deui misil sejen, kieu: Ayatuan tanah muka kebon anggur anusakurilingna dipager; jaba ti eta,manehna oge nyieunkeun bak pikeunpameresanana jeung nyieun ranggonparanti jaga. Geus kitu, kebonnadisewakeun, sina digararap ku nu sejen;ari manehna mah, kencling nyaba kanagri sejen.34Barang geus meh usumna mupu,manehna ngajurungan bujang-bujangnaka nu nyarewa baris narik bagianana.35Bujang-bujangna teh, ku nu nyarewakebon anggur tea, dipahala: Ayanu diteunggeulan, nu dipaehan, nudibaledogan ku batu.36Tuluy eta tuan tanah teh, nitahandeui bujang-bujang sejen leuwih loba.Tapi ieu oge, nasibna, sarua kawas nu tiheula.

MATIUS 21.37–43 11037Panungtunganana, nu dititah tehanakna; pamikirna, ka anakna mahmeureun daraek ngahargaan.38Tapi kakara ge beh ka manehna, nunyarewa teh geuwat sakait pada batur,pokna: Ieu mah, ahli warisna. Hayuurang paehan; engke, warisanana keururang.39Tuluy eta anak tuan tanah teh, kumaranehna dicerek, ditotogkeun kaluareun kebon anggur pikeun dipaehan.40Cik, di mana eta tuan tanah datangarek kumaha ka eta anu nyarewakebonna?”41Walonna, “Jelema jarahat kitu mah,tangtu dibasmi; ari kebon anggurnadisewakeun deui ka nu sejen, anupibenereun mere hasil kebonna dinawaktuna.”42Saur Isa, “Kumaha aranjeun geusngaos tina Kitab Suci? Kieu ungelna:‘Batu nu dipiceun ku tukang tembok,geus dijieun batu juru: Kitu kersaningPangeran mah, anu cek urang mah, etateh aneh.’43Ku sabab eta, Kaula ngabejaan kaaranjeun: Karajaan Allah teh bakaldirampas ti aranjeun, dipasrahkeun

MATIUS 21.44–22.4 111

ka bangsa sejen anu tangtu barisngahasilkeunana.44 Jeung saha-saha anu tibeubeut kanaeta batu, pinasti ajur; sarta saha-sahanu ditinggang ku eta batu, pinastiremuk.”45Ku imam-imam kapala jeung ahli-ahliKitab karasaeun pisan, yen anu dimaksadku Anjeunna teh nya aranjeunna.46Kahoyongna mah, Isa ditangkepharita keneh; tapi nya kitu, teu waniprak lantaran sieuneun ku rayat; darayat mah, ka Anjeunna, nganggapnateh nabi.

221 Isa nyarios deui ka maranehnaku misil, saur-Na,

2 “Karajaan Sawarga teh saupamahiji raja anu hajat ngarendengankeunputrana.3Raja nimbalan ponggawa-ponggawanyusulan paraondangan, tapi ondangantaya nu datang.4Tuluy raja miwarangan deuiponggawa-ponggawa sejenna,dawuhanana: Bejakeun ka nu geusdiarondang, hajat kami geus tarapti;sapi-sapi jalu, — nya kitu deui pipiaraan

MATIUS 22.5–12 112

sejenna — geus dipareuncit, malah mahgeus diolahkeun. Geura sarumping kitu.5Tapi anu diarondang teh, teu aya nuambil pusing: Aya nu leos ka kebonjeung aya nu jongjon-jongjon bae ditoko.6Aya oge, — anu sawarehna deui — nupada nyerek paraponggawa, nya pikeundisiksa atawa dipaehan tea.7Raja jadi wera, tuluy ngiangkeunwadya bala, jelema-jelema nu maehanteh dibasmi, padumukanana dihuru.8Geus kitu, eta raja, nimbalan kaabdi-abdina: Hajat kawin geus tarapti;ari nu geus diarondang, ayeuna geus teupantes ka dieu.9Ku sabab eta, datangan jalan-jalancagak, sakur anu liwat ondang kumaraneh ka dieu.10Abdi-abdi arindit, tuluy sakur anukapanggih di jalan-jalan, nu jahat, nubageur dikerid, nepi ka balandongan tehpinuh ku semah.11Waktu raja lebet nemonan semah,katingali nu saurang dangdananana lainparanti ka nu hajat.12Tuluy raja ngadawuh: Ki Sanak, nahaeta dangdanan teh lain pakean paranti

MATIUS 22.13–18 113

ka anu hajat? Nu dipariksa ngabetembae.13Raja nimbalan ka abdi-abdina:Borogod ieu jelema teh sukuna jeungleungeunna, terus balangkeun ka tempatanu pangpoekna, keun sina gegerunganbari kumerot huntu.14Sabab najan loba nu disaur, anukapilih mah ngan saeutik.”15Geus kitu, urang Parisi tinglaleos;tuluy maranehna baradami pipetaeunnaheunan Isa ku hiji sual.16Maranehna nitahan murid-muridnabareng jeung anggota-anggota parteynaraja Herodes nyual ka Isa, pokna,“Guru, parantos teu aya nu bireukdeui ka Anjeun, yen Anjeun teh jujurtur satarabasna ngawurukeun jalanAllah; nya Anjeun teh teuneung ludeungmayunan sing saha bae, wireh sanespangalapan.17Cobi saurkeun, kumaha panggalihAnjeun: Naha wenang atanapi henteumayar pajeg ka prabu?”18 Isa, anu uninga kana maksudmaranehna anu julig ngawaler, “Na makengadoja ka Kami, eh jelema-jelema anumunapek?

MATIUS 22.19–26 11419Ka dieukeun duit keur mayar pajegteh, cik Kami ngilikan.” Tuluy maranehnanyodorkeun duit dinaran.20Saur Isa, “Cik, ieu gambar sahajeung tulisan saha?”21 Jawabna, “Gambar sarengtulisan prabu.” Saur Isa, “Anu wajibdisanggakeun ka prabu, sanggakeunku maraneh ka prabu jeung anu wajibdisanggakeun ka Allah, sanggakeun kumaraneh ka Allah.”22Diwaler kitu teh maranehna batitingpolongo, terus ngelemet undur.23Poe eta keneh, jol deui ka Isasababaraha urang Saduki, nya eta kaomanu teu percaya kana ayana poe kiamat.24Maranehna naranya kieu, “SaurNabi Musa, upami hiji lalaki maot teuninggalan anak; tilas bojona kedah terusdikawin ku dulurna nu hilang, supadosnurunkeun turunan keur dulurna nu geusteu aya tea.25Ayeuna, aya lalaki tujuh padudulur.Nu kahiji kawin, geletuk maot. Ku margiteu ninggalan anak, randana dikawin kudulurna.26Kitu bae saterasna: Nu kadua, nukatilu dongkap ka nu katujuh, mararaot.

MATIUS 22.27–34 11527Ahirna, awewena oge maot.28Dina poe kiamat, ti antara etaanu tujuh teh, nu mana salakina etaawewe; margi tujuhanana kantos ngawinmanehna.”29Ku Isa diwaler kieu, “Aranjeun tehsasar; da aranjeun mah teu ngahartikana Kitab Suci jeung teu ngarti kanakakawasaan Allah!30Dina poe kiamat mah, jelema tehhenteu kawin, henteu dikawinkeun.Sabab hirupna teh, cara malaikat diSawarga.31Hal perkara hudangna anu maraot,naha aranjeun acan maca anudidawuhkeun ku Allah? Timbalanana:32 Ieu Kami Allah nu disembah kuIbrahim, Allah nu disembah ku Isak,jeung Allah nu disembah ku Yakub.Anjeunna, lain Allah nu disembah kujelema-jelema nu maraot, tapi Allahnu disembah ku jelema-jelema anuharirup.”33Balarea ngadarenge kitu teh kacidaheranna, mikahelok piwulang-Na.34Barang urang Parisi meunang bejayen urang Saduki beunang kabungkemku Isa, tuluy karumpul.

MATIUS 22.35–44 11635Geus kitu, nu saurang, nya eta ahliKitab nanya kieu, — maksudna ngadojaka Anjeunna —36 “Guru, timbalan nu mana anupangutamana dina Toret?”37Waler Isa, “Kudu nyaah ka Pangeran,— Allah nu disembah ku maneh —kalawan sabuleudna hate, sabuleudnajiwa, sarta saakal budi.38Eta timbalan nu pangutamana.39Timbalan anu kadua, anu saruapentingna jeung eta: Kudu nyaah kapada manusa lir ka awak sorangan.40Nya ka ieu dua timbalangumantungna saeusining Toretjeung kitab nabi-nabi.”41Waktu urang Parisi keur kumpul, kuIsa ditaros kieu:42 “Kumaha pamanggih aranjeunngeunaan Al Masih, ari Anjeunna putrasaha?” Walonna, “Putra Daud.”43Saur Isa, “Lamun bener kitu, nakumaha Daud ku pituduh Ruh bisanyebat ‘Jungjunan’ ka Anjeunna? Nyaeta waktu anjeunna nyebatkeun kieu:44 ‘Pangeran ngadawuh ka Jungjunankaula: Calik-calik di katuhueun Kami,

MATIUS 22.45–23.6 117

nepi ka sakabeh musuh Hidep ku Kamidijieun titincakan Hidep.’45Ari Daud nyebat ‘Jungjunan’ mah kaAnjeunna, na kumaha bisa jadi putrana?”46Taya saurang-urang acan anu bisangajawab ka Anjeunna. Jeung ti semetpoe eta, saurang ge, teu aya nu waninyual-nyual deui ka Anjeunna.

231 Isa terus sasauran ka jalma rea,kitu deui ka murid-murid-Na.

2 “Ahli-ahli Kitab jeung urang Parisikawaris kalungguhan korsi Musa.3Ku sabab eta, sakur piwurukna kududigugu dilakonan, tapi ulah nurutankalakuanana. Sabab ngawurukna mahgeus ahli, ari ngalampahkeun tara.4Ka batur ngabegbregan taktakna kunu bareurat, ari dirina mah noel ge teudaek.5Sagala damelna hayang katangar. Pitado'ana parubak-rubak, rumbe-rumbenapapanjang-panjang.6Di nu hajat-hajat, ana calik milihtempat nu terhormat; kitu deui ditempat-tempat ibadah, maranehnasok nyongcolang calik di jajaranpanghareupna.

MATIUS 23.7–14 1187Maranehna mah, di pasar-pasar gesok malar panghormat jeung palaydisebut Rabi (Ama Guru).8Ari maraneh mah, ulah harayangdisebut Rabi; da ngan hiji Rabi teh, Rabimaraneh, tur maraneh mah tunggalsadulur.9 Jeung maraneh teh, ulah nyebut Ramaka papada jalma mah; da ngan hiji Ramamah, Rama maraneh nu di sawarga.10Maraneh oge ulah nepi ka disebutpamingpin; sabab ngan aya hijipamingpin maraneh mah, nya eta AlMasih.11Anu pangpunjulna di antara maraneh,kudu purun jadi palayan batur sorangan.12Saha-saha anu nganggap diri punjulti batur bakal direndahkeun; tapi anuhandap asor mah, baris dijungjung.13Cilaka aranjeun, he ahli-ahli Kitabjeung urang Parisi, he jelema-jelemamunapek! Aranjeun meundeut-meundeutkeun lawang-lawang KarajaanSawarga: Sorangan teu daek asup; kabatur ngahalang-halang.14Cilaka aranjeun, he ahli-ahli Kitabjeung urang Parisi, jelema-jelemamunapek! Aranjeun neureuyan

MATIUS 23.15–18 119

kahirupan randa-randa dibarungmacikeuh batur ku do'a nu pararanjang.Ku sabab kitu, kacida beuratna engkehukuman aranjeun.15Cilaka aranjeun, he ahli-ahli Kitabjeung urang Parisi, he jelema-jelemamunapek! Aranjeun meuntas lautanngambah daratan, rek ngicuk jalmasaurang sina asup agama aranjeun. Arigeus beunang, manehna, ku aranjeundijieun ahli naraka. Nya anu jahatna teh,leuwih ti batan aranjeun.16Cilaka aranjeun, he pamingpin-pamingpin lolong! Cek aranjeun:Sumpah demi Bait Suci mah, henteusah; tapi mun sumpahna demi emas BaitSuci mah, ngabeungkeut.17He aranjeun, jelema-jelema anukabalinger jeung lolong. Na pentingmana, emasna atawa Bait Sucina anungalantarankeun emasna tea jadi suci?18Cek aranjeun: Sumpah nyebutdemi mezbah mah, henteu sah; kajabamun nyebut demi sasajen nu dinamezbah; kakara, eta sumpahna teh,ngabeungkeut.

MATIUS 23.19–23 12019Eh, nu lalolong! Na penting mana,sasajenna atawa mezbahna anungalantarankeun sasajen tea jadi suci?20 Jadi, sing saha anu sumpah barijeung nyebut demi mezbah; etasumpahna teh, nya demi mezbah nyademi sasajenna.21 Jaba ti eta, sing saha anu sumpahbari jeung nyebut demi Bait Suci; etasumpahna teh, nya demi Bait Suci, nyademi Allah anu linggih di Bait Suci.22Kitu oge anu sumpah bari jeungnyebut demi langit; manehna teh,geus sumpah demi singgasana Allahjeung demi Allah anu linggih dina etasinggasana.23Cilaka aranjeun, he ahli-ahliKitab jeung urang Parisi, he jelema-jelema munapek! Jakat perpuluh tinasolasih, hades manis, jeung jintenku aranjeun dicumponan; tapi aripepentingna pangajaran Toret, nya etakaadilan, welas asih, jeung kasatiaandilalaworakeun. Anu sarupa memangwajib dicumponan, tapi anu sarupa deuige teu meunang dilalaworakeun.

MATIUS 23.24–29 12124Eh, aranjeun pamingpin-pamingpinlolong, ari reungit tina inumeun dipiceun,ari onta diteureuy buleud!25Cilaka aranjeun, he ahli-ahli Kitabjeung urang Parisi, he jelema-jelemamunapek! Cangkir jeung mangkokluarna diberesihan, ari di jerona pinuh kubeunang rarampas jeung sipat sarakah.26Eh, urang Parisi anu lalolong!Beresihan heula beulah jerona cangkirteh, beulah luarna mah moal teu miluberesih!27Cilaka aranjeun, he ahli-ahli Kitabjeung urang Parisi, he jelema-jelemamunapek! Aranjeun teh, lir makam nudikapur; ti luar tembong bodas beresih,ari di jerona pinuh ku tulang-talengjeung rupa-rupa rereged.28Aranjeun teh ari ulat pinandita;ari jejeroanana, nya munapek, nyadurjana!”29 “Cilaka aranjeun, he ahli-ahli Kitabjeung urang Parisi, he jelema-jelemamunapek! Aranjeun ngalus-ngalusmakam nabi-nabi jeung ngahias tugujalma-jalma soleh,

MATIUS 23.30–35 12230bari umangkeuh: Mun urang sajamantea mah jeung karuhun, pamohalan milumaehan ka nabi-nabi teh.31Padahal, eta ucap kalakuan kitu tehsasat ngaku sorangan, yen aranjeunmemang turunan jelema-jelema anumaraehan nabi-nabi tea.32Pek geura cucudkeun takerankaruhun aranjeun teh!33Eh aranjeun, jelema-jelema anu liroray! He turunan jelema-jelema anu liroray! Rek luput kumaha aranjeun tinasiksa naraka?34Ku sabab eta, kanyahokeun: Kamirek ngadatangkeun nabi-nabi, paraalim,jeung guru-guru agama ka maraneh;tapi nu sawarehna, ku maraneh tehbakal dipaehan jeung disalibkeun; nusawarehna deui, ku maraneh bakaldisiksa di tempat-tempat sembahyang;ari sesana, ku maraneh bakal dikaniaya,boh di nagri itu, boh di nagri ieu;35 supaya maraneh nanggung wawalesngucurkeun getih jelema-jelema nu tayasalahna: Mimiti ti Habil nu ibadah tea,nepi ka Jakaria anak Berehya, anu kumaraneh dipaehan antara tempat sucijeung mezbah.

MATIUS 23.36–24.3 12336Cek Kaula, ka aranjeun, kabeh-kabehwawalesna keunana ka manusa-manusajaman kiwari.”37 “Weu Yerusalem, Yerusalem,nu geus maehan nabi-nabi jeungmaehan jelema-jelema utusan ku batu!Sering Kami teh micangcam hayangngarangkul anak-anak maneh, kawashayam nyirekeman anak-anakna kujangjangna; tapi maranehna, narolak.38Eta padumukan maneh engke mahsuwung.39 Jeung Kami ngabejaan, ti semetkiwari maneh moal nenjo-nenjo deuiKami nepi ka maneh ngucap: ‘Mugiawilujeng Anu sumping kalayan jenenganPangeran!’”

241 Isa kaluar ti Bait Allah, terusangkat. Geus kitu, murid-murid-

Na tingtarunjuk kana wawangunan BaitAllah.2 Isa ngalahir ka maranehna, “Kutan etaanu katenjo? Kami ngabejaan: Engkemah, di dinya teh, moal aya batu anudiantep patumpang kitu sabab bakal ayaanu ngaruntuh-runtuhkeun.”3 Isa cunduk ka luhur Gunung Jetun,terus calik. Sanggeus Anjeunna rineh

MATIUS 24.4–11 124

nyalira, pok murid-murid-Na mihatur,“Dupi anu tadi disaurkeun teh, irahapiwaktoseunana? Oge hal Jungjunanbade rawuh, kitu deui ahir jaman, naontotondenna?”4Waler-Na, “Peupeujeuh sing ati-ati,ulah nepi ka kabobodo!5Sabab loba anu bakal ngaku-ngakungaran Kami, ngakukeun: Kami Al Masih!Loba anu bakal kasasabkeun.6Turug-turug harengheng kupeperangan jeung beja-beja hal perang.Tapi maraneh mah, teu kudu geumpeur.Sabab eta kabeh geus pasti, tapi etamah, lain panganggeusanana.7Bangsa-bangsa silih lawan, nagara-nagara silih perangan, sarta di manamendi aya kalaparan jeung lini.8Najan kitu, eta mah kakara awalnatina kasangsaraan, memeh datangjaman anyar.9Engke, maraneh bakal ditangkep,dikaniaya, dipaehan, jeung dimusuhanku sarerea ku sabab Kami.10Loba anu bakal murtad, silihselehkeun, jeung silih pikangewa.11Nabi-nabi palsu maruncul sarta lobaanu kasasabkeun.

MATIUS 24.12–20 12512Kadorakaan oge beuki nambahan;ku sabab eta, loba anu bakal leungitkanyaahna.13Tapi sing saha nu bisa tetep satianepi ka jucungna, tangtu pinanggihkarahayuan.14Ari Injil, — pernyataan Karajaan tea— bakal sumebar ka sakuliah dunya,ngajadi saksi ka sakabeh bangsa; geuskitu, kakara ahir jaman teh datang.”15 “Di mana Musibat-hebat geusngajega di tempat suci sakumaha cekungel dawuhan anu ditepikeun ku NabiDaniel tea, — paramaos, perhatoskeun—16nu marangkuk di Yudea kudu mubuska pagunungan.17Nu keur aya di hateup panganginanulah turun pikeun barang cokot heula kajero imah.18Nu keur aya di huma ulah balik heulanyokot papakean.19Tapi bo, anu harita keur kakandunganatawa nyarusuan mah, estu matak watiranu aya.20Kudu ngadu'a ka Pangeran mudah-mudahan poean kabur teh, ulah eukeurusum tiris atawa ninggang di poe Sabat.

MATIUS 24.21–27 12621Sabab siksaan tina eta musibatteh, kacida matak ketirna; tayababandinganana, ti barang dunyagumelar nepi ka jaman kiwari sarta kahareupna moal aya-aya deui.22Cacakan lamun waktuna henteudisingget, kabeh anu kumelip moal ayanu salamet. Tapi ku sabab ngemutkeunjalma-jalma anu meunang milih,waktuna teh disingget.23Harita, mun aya nu uar-uar: ‘Ieu AlMasih di dieu!’ Atawa ‘Itu Al Masih diditu!’ Ulah didenge.24Sabab bakal muncul al masih-almasih palsu jeung nabi-nabi palsu,ngayakeun tanda-tanda anu hebat jeungsakur nu matak helok; nepi ka mun bisamah jelema-jelema beunang milih teage, rek disasabkeun.25Tah, eta ku Kami geus diterangkeunti ayeuna ka maraneh.26 Jadi, mun aya nu uar-uar: ‘Tuh, AlMasih aya di alas kikisik!’ Atawa ‘Eta,Anjeunna aya di kamar!’ Ulah diandel!27Sabab pisumpingeunana PutraManusa teh, lir kilat anu ngerelep diwetan sarta cahayana ngaburinyay nepika tungtung kulon.

MATIUS 24.28–33 12728Di mana ayana bangke, nya di dinyakarumpulna manuk gagak.”29 “Sanggeus jaman siksaan tea, beak;reup panonpoe surem; bulan ilangcahayana; bentang-bentang maruragan;kakuatan alam kabeh genjlong.30Breh di langit aya ciciren, cicirennaPutra Manusa. Bangsa-bangsa disakuliah bumi tingdarengek nenjo PutraManusa sumping luhureun mega dilangit, nganggo sagala kakawasaanjeung kamulyaana-Na.31Anjeunna bakal ngutus malaikat-malaikat-Na bari nariup sangkakala anusorana hebat kabina-bina; eta malaikat-malaikat teh bakal ngumpulkeun umatAnjeunna nu geus beunang milih, titungtung langit ieu nepi ka tungtunglangit itu.”32 “Lenyepan harti silokana tangkalkondang: Lamun dahanna geus mimitingandung cai jeung daunna geus mimitirenung, urang nyaho yen geus terehusum panas.33Kitu oge: Di mana perkara-perkaranu bieu dicaritakeun geus kasorang, singinget yen waktuna tereh cunduk, geusnampeu di lawang panto.

MATIUS 24.34–41 12834Cek Kami, ka maraneh: Ieu bangsanu kiwari, moal waka euweuh memehperkara-perkara nu bieu bukti.35Langit jeung bumi bakal euweuh,ari ucapan Kami mah moal keuna kueuweuh.36Tapi ari poena jeung waktuna mah,saurang ge taya nu nyaho, — malaikatge taya nu nyaho, kitu deui Sang Putra— anging Rama nu uninga.37Sabab pirawuheuna-Na, PutraManusa, bakal cara keur jaman NabiEnoh.38Samemeh ger caah, jelema-jelemajaman harita gawena ngan daharnginum, nikah jeung ditikahkeun, nepika poena Nabi Enoh unggah kana kapal.39Memeh caah datang mah, taya anuengeuh naon-naon; nya nepi ka ahirnakabeh kabasmi ku cai tea. Dina waktunaPutra Manusa rawuh ge, kaayaanana,nya kawas kitu.40Harita, ti dua jelema nu keur digawedi huma nu saurang bakal dicandak, nusaurang ditinggalkeun.41Ti dua awewe anu keur nutu, nusaurang bakal dicandak, nu saurangditinggalkeun.

MATIUS 24.42–49 12942Kitu, nu matak sing caringcing ati-ati;sabab maraneh teh, teu nyaho irahapisumpingeunana nu jadi Jungjunan.43Upama pribumi nyahoeun pukulsabaraha bangsat rek datang, tangtutaki-taki, moal diantep imahna dibobolbatur.44Ku sabab eta, sing caringcingtaki-taki; sabab pirawuheunana PutraManusa teh, sama sakali teu kasangka tianggalna.45Gandek nu mana anu geten sartatiten, anu ku dununganana bisa diangkatsina ngabawah batur-baturna meredahareunana dina waktuna?46Di mana dununganana datang, bagjajamuga gandek anu kasampak nohonankawajiban.47Cek Kami, ka maraneh: Kudununganana, tangtu bakal diangkatjadi pangawas sakabeh harta milikna.48Sabalikna, lamun si gandek teh jahatjeung pamikirna:49 ‘Dunungan teh teu datang-datang;’tuluy lain ngan nyiksa ka papadagandek sejenna wungkul, tapi manehnaoge ngadon dahar nginum jeungtukang-tukang mabok.

MATIUS 24.50–25.7 13050Waktu dununganana datang, dina poeanu teu disangka-sangka, kalakuananajadi katohyan.51Eta gandek, ku dununganana,tangtu bakal dipaehan. Manehna bakalditempatkeun di tempatna jelema-jelema munapek. Di eta tempat teh,jelema-jelema bakal gegerungan barisasambat jeung kumerot huntu.”

251 “Harita, Karajaan Sawarga teh,ibarat sapuluh mojang anu arindit

mapag panganten. Arinditna marawalampu.2Mojang nu lima barodo, nu lima deuibinangkit.3Mojang-mojang nu barodo mawalampu, tapi teu mekel minyak.4Ari mojang-mojang nu binangkit mah,lampu mawa, minyakna mekel dinabotol.5Ku sabab panganten teu datang bae,mojang-mojang teh kaheesan.6Ari geus tengah peuting, kadengeaya nu celak-celuk, ‘Panganten datang,papag!’7Mojang-mojang hararudang, pahibutngurus lampu.

MATIUS 25.8–15 1318Cek nu barodo ka nu binangkit, ‘Mentaminyakna saeutik, tingali lampu kuringrek pareum.’9Diwalon, ‘Ulah, bisi kuring teu mahianjeun teu mahi. Mending anjeun meulika warung.’10Sabot nu barodo arindit meuliminyak, pangantenna datang manten,tuluy diiring ku mojang-mojang nu geustarapti. Geus nepi ka tempat pesta, tuluypantona ditulakan.11Mojang-mojang nu limaan deuidaratang, pok pupuntenan, ‘Agan,punten!’12Ditembal ku ki Panganten, ‘Maap, teuwawuh!’13Kitu, nu matak kudu tetep taraptisapapanjangna. Sabab maraneh, teunyaho kana poe jeung waktuna.”14 “Karajaan Sawarga ge, ibarat hijijelema anu arek nyaba ka luar nagri.Eta jelema nyalukan tilu bujangna arekdipihapean duit.15Dititipanana teh, — kumahakasanggupan bujang-bujangna — ayanu lima talenta, nu dua talenta, jeunganu satalenta. Geus kitu, eta jelema tehindit nyaba.

MATIUS 25.16–23 13216Anu dipihapean lima talenta, duitnadigolangkeun, meunang untung limatalenta.17Nu dipihapean dua talenta ogemeunang untung dua talenta.18Ari nu dipihapean satalenta, anggurnyieun lombang, duitna diruang.19Lawas ti lawas dununganana datang,tuluy balitungan.20Datang nu nyekel lima talenta, — barimawa untungna lima talenta — terusnyarita, ‘Artos anu lima talenta teh ayahibar kenging untung lima talenta.’21Cek dununganana, ‘Sukur, alus.Maneh jelema bener jeung satia, tiginkana tanggung jawab leuleutikan. Engkemaneh bakal dibere tanggung jawab anuleuwih ti kitu. Ayeuna mah urang barengsabagja jeung kami.’22Datang deui nu nyekel dua talenta,terus nyarita, ‘Artos anu dua talenta teh,aya hibar kenging untung dua talenta.’23Cek dununganana, ‘Sukur, alus.Maneh jelema bener jeung satia, tiginkana tanggung jawab leuleutikan. Engkemaneh bakal dibere tanggung jawab anuleuwih ti kitu. Ayeuna mah urang barengsabagja jeung kami.’

MATIUS 25.24–30 13324Tuluy datang anu nyekel satalentatea, terus nyarita, ‘Abdi terang, yenjuragan teh jalmi lalim, sok mibuatantanduran batur sareng metik hasil pelakbatur.25Ku margi eta, artos kagungan juraganteh ku abdi diruang dina taneuh. Manggaieu kasanggakeun deui.’26 Jawab dununganana, ‘Eh, bujangjahat goreng pucus pangedulan! Kutannyaho yen kami sok mibuatan tanduranbatur jeung metik hasil pelak batur?27Ari nyaho kitu mah, atuh duitkami teh, dititipkeun ka tukangngagolangkeun duit, supaya ari kamibalik bisa dipulangkeun jeung batina.28Ayeuna, cokot duit kami ti ieu jelema,urang pasrahkeun ka anu duitna geusjadi sapuluh talenta.29Sabab nu geus boga mah kaboganabakal tambah, nepi ka lubak-libuk. Arinu teu boga mah, kabogana anu geusaya ge bakal dicokot kabeh.30Suntrungkeun ieu bujang tanpa gunateh ka tempat nu pangpoekna. Nyadi dinya, enggonna midangdam jeungkumerot huntu.’”

MATIUS 25.31–37 13431 “Di mana Putra Manusa sumpingkalawan agung-Na diiring ku sakabehmalaikat, bakal linggih dina tahtakamulyaana-Na.32Sakabeh bangsa bakal dikumpulkeunpayuneuna-Na; tuluy dibagi dua, caraki pangangon misahkeun domba jeungembe.33Domba aya di tengeneuna-Na, embedi kiwaeuna-Na.34Sang Raja lajeng ngandika ka nu ayadi tengeneuna-Na, ‘Salam ka aranjeun,anu ginuluran rahmat ti Kangjeng Rama!Tarima ganjaranana, karajaan keuraranjeun anu disadiakeunana ti barangdunya gumelar.35Sabab waktu Kami lapar, ku aranjeundibere dahar; keur Kami halabhab, kuaranjeun dibere nginum; keur Kami jadisemah, ku aranjeun dianjrekkeun;36keur Kami sataranjang, ku aranjeundibere pakean; keur Kami gering, kuaranjeun dilayad; keur Kami dipanjara,ku aranjeun dilongokan.’37Umat nu balener ngawangsul, ‘NunJungjunan, iraha Jungjunan lapar, kuabdi-abdi dihaturanan tuang; nalika

MATIUS 25.38–43 135

Jungjunan hanaang, ku abdi-abdidihaturanan ngaleueut?38Nalika Jungjunan jadi semah, irahaku abdi-abdi dihaturanan pangkulemanatanapi Jungjunan nuju sataranjang kuabdi-abdi dihaturanan anggoan?39Nalika Jungjunan teu damang, irahaku abdi-abdi dilayad atanapi nalikaJungjunan dipanjara ku abdi-abdidilongokan?’40Sang Raja ngawaler, ‘Cek Kami, kieusaenyana: Sagala pitulung aranjeunanu dibikeun ka ieu dulur Kami anupanghinana, eta teh nulungna ka Kamipisan.’41Ari ka nu di kiwaeuna-Na, kieupangandika-Na, ‘Nyingkah maraneh, heumat jahat; tuh ka ditu, ka jero seuneuanu langgeng, seuneu pikeun Iblis jeungmalaikat-malaikatna.42Sabab waktu Kami lapar, maranehteu mere dahar; waktu Kami halabhab,maraneh teu mere cai;43waktu Kami jadi semah, maranehhenteu nganjrekkeun; waktu Kamisataranjang, maraneh teu mere pakean;waktu Kami gering atawa waktu Kamidipanjara, ku maraneh teu dilayad!’

MATIUS 25.44–26.5 13644Umat nu daroraka ngajawab, ‘Irahaabdi-abdi ningal Jungjunan palay,atanapi halabhab, atanapi nuju jadisemah, atanapi nuju sataranjang,atanapi nuju dipanjara ku abdi-abdi teudipirosea?’45Sang Raja ngawaler, ‘Cek Kami, kamaraneh: Ku sabab maraneh tara nulungka ieu dulur Kami nu panghinana, etasaenyana, ka Kami pisan teu nulungteh.’”46 “Jelema-jelema anu karitu” dawuhanIsa, “bakal dijongklokkeun ka tempatsiksaan anu langgeng. Ari anu balenerbaris ginanjar hirup nu langgeng.”

261Tas sasauran kitu, Isa ngadawuhka murid-murid,

2 “Dua poe deui aya perayaan Paska.Tah waktu eta, Putra Manusa bakaldiselehkeun teh, terus disalibkeun.”3Harita, imam-imam kapala jeungkokolot bangsa Yahudi mah keurkarumpul di istana Imam Agung anujenengan Kayapas;4nya keur ngatur rencana rek nangkepka Anjeunna baris terus ditelasan.5Tapi salaurna, “Ulah keur perayaan,bisi matak jadi huru-hara ka rayat.”

MATIUS 26.6–13 1376Waktu Isa linggih di imah ki Simonlepra, di Betania;7aya hiji wanita anu ngadeuheusanka Anjeunna bari mawa sabotol minyakseungit anu mahal. Sabot Isa keurtuang, eta minyak dikucurkeun kanarambut-Na.8Murid-murid arambek dina hatena,pokna, “Wet dihahambur kitu!9Mun jual, payu mahal; tuluy duitnasidekahkeun ka nu mariskin.”10 Isa uninga kana pikiran maranehna,tuluy ngalahir, “Keun bae, maranehteu kudu openan. Ieu wanita keurnembongkeun katresnaanana ka Kami.11Nu mariskin mah, sapapanjangna ayadi maraneh. Ari Kami mah, babarenganteh moal lila.12Ayeuna Kami ku ieu wanitadiminyakan. Lampahna kieu teh,minangka sasadiaan keur mapag poeanKami dimakamkeun.13Cek Kami ka maraneh: Di mana baeInjil diwawarkeun, di sakuliah dunya,anu ayeuna dilampahkeun ku ieu wanitabaris disesebut, nya pikeun dipikaelingtea.”

MATIUS 26.14–21 13814Geus kitu, salah saurang murid ti nudua belas, — anu ngaran Yudas Iskariot— indit ka imam-imam kapala, mihaturkieu:15 “Abdi sanggup nyerenkeun etaJelema. Naon engke buruhna?” Kuimam-imam kapala dibere duit, uangperakan tilu puluh.16Ti dinya, manehna terus ngintip-ngintip waktu nu mustari, rek ngahianatka Guruna.17Dina poe kahiji tina Hari raya RotiTanpa Ragi, murid-murid unjukan kaIsa, “Di mana bade nyayagikeun kanggeriungan tuang Paska teh?”18Ku Isa dibere hiji alamat di kota.Saur-Na deui, “Bejakeun kieu: Kami tehgeus tereh cunduk kana dawuh. Kamihayang ngarayakeun pesta Paska heuladi imah anjeun jeung murid-murid.”19Sakumaha pamundut-Na ku murid-murid dilampahkeun, kaperluan tuangPaska disadiakeun.20Sanggeus magrib Isa tuang ngariungjeung murid-murid.21Sabot tuang, Anjeunna nyarios, “Didieu aya anu rek ngahianat ka Kami,saurang.”

MATIUS 26.22–29 13922Murid-murid tinghareluk, tuluypiligenti unjukan ka Anjeunna, “Abdiatanapi sanes?”23 Isa ngawaler, “Jelemana, nya eta anuengke bareng jeung Kami nganclomkeunroti kana ieu pinggan.24Putra Manusa memang kudutiwas, sakumaha cek Kitab Suci.Tapi cilaka kabina-bina, jelema anungalantarankeunana. Eta jelema, leuwihuntung lamun teu kungsi dijurukeun.”25Yudas, anu rek ngahianat mihatur,“Rabi, abdi atanapi sanes?” Waler Isa,“Sakumaha cek maneh.”26Sabot tuang, Isa nyandak rotisarta ngucapkeun berkah. Terus rotinadisemplekan, tuluy disodorkeun kamurid-murid bari saur-Na, “Tampanan,dahar. Ieu teh daging Kami.”27Geus kitu, nyandak lumur sarta mujisukur; tuluy eta lumur disodorkeun kamurid-murid bari saur-Na,28 “Heg inum ku sarerea. Ieu teh getihKami; getih perjangjian anu dikucurkeunguna mangpa'at jalma rea pikeunpanghampura dosa.29Tapi ti semet ieu Kami moal nginum-nginum deui anggur anu kieu, nepi ka

MATIUS 26.30–36 140

waktuna nginum anggur anu anyar diKarajaan Ama Kami, babarengan jeungmaraneh.”30Sanggeus pupujian, Isa angkatngajugjug ka Gunung Jetun diiring kumurid-murid.31Di tengah jalan Anjeunna sasauran,“Peuting ieu iman maraneh bakalgoncang lantaran Kami. Sabab cek KitabSuci: Pangangonna ku Kami rek digebug,domba-domba-Na sina paburencay.32Tapi di mana Kami hirup deui, Kamirek iang ti heula ka Galilea.”33Petrus nempas, “Sanaos nu sanes-sanes goncang imanna, abdi mahmoal!”34Saur Isa, “Petrus, peuting ieu memehhayam kongkorongok, maneh geus tilukali ngangles Kami.”35Walon Petrus, “Moal, Jungjunan!Sanaos dugi ka pati maot bareng sarengJungjunan, abdi mah moal dugi kangangles!” Murid-murid sejenna oge,kitu ngaromongna teh.36 Isa jeung murid-murid sumpingka hiji taman anu ngaranna TamanGetsemane. Anjeunna sasauran ka

MATIUS 26.37–42 141

murid-murid, “Daragoan di dieu, sabotKami sembahyang di ditu.”37Aya anu dicandak tiluan, nya etaPetrus jeung anak Sebedeus, duanana.Manah-Na mimiti ngangres jeung palaur.38Kedal saur ka nu tiluan, “Kami teh kunalangsa, asa rek paeh bae. Daragoan didieu, Kami baturan nyaring.”39Anjeunna majeng deui saeutik, terusnyuuh ngadu'a, “Nun Ama, manawikenging mah, ieu lumur kasangsaraanteh candak ti Abdi. Nanging ulahnumutkeun kahayang Abdi, kedahnumutkeun pangersa Ama.”40Geus kitu, Anjeunna ningali heulamurid-murid, ana kasampak geussarare. Anjeunna ngagentraan ka Petrus,“Na teu sanggup maneh nyaring maturanKami sajam bae?41Maraneh kudu tetep nyaring tur kududibarung sembahyang, supaya henteukeuna ku dodoja. Karep mah kuat, tapibadan hengker.”42Tuluy angkat deui, mindo ngadu'a,“Ama! Manawi parantos teu kengingsumingkir mah tina ieu lumurkasangsaraan, Abdi estu suka lilahngiringan kana pangersa.”

MATIUS 26.43–49 14243Waktu murid-murid ditingali deui,kasampak sarare keneh, awahing kutarunduheun.44Terus ku Anjeunna, eta nu tiluan teh,dikantun deui bae; geus kitu, Anjeunnangadu'a deui pikeun katilu kalina;sasambat-Na, saperti nu tadi keneh bae.45Geus kitu, nyampeur deui murid-murid bari ngagentraan, saur-Na, “Peksing jarongjon reureuh sarare. Tuh,waktuna geus cunduk, Putra Manusadiselehkeun kana genggeman nudaroraka.46Harudang, urang arindit. Tuh, anungahianat ka Kami teh geus deukeut!”47Sabot sasauran keneh, ki Yudas, —salah saurang murid ti anu dua belastea — geus jebul; manehna mawabalad loba pisan; eta jelema-jelemateh, titahan imam-imam kapala jeungparakokolot tea, pada marawa pedangjeung pepentung.48Yudas enggeus mere sandi kieu,“Mana-mana anu ku kula dirangkul,terus tangkep bae.”49Manehna nyampeurkeun ka Isa baringomong tarik, “Haturan, Rabi?” Poknabari ngarangkul.

MATIUS 26.50–56 14350Saur Isa ka manehna, “Kisanak, kadieu teh rek naon tea?”51Ti nu ngiring ka Anjeunna, nu saurangmesat pedang, tuluy diheumbatkeun;eta heumbatan pedang teh, keuna kanaceuli bujangna Imam Agung, nepi karampung.52Tapi Isa ngalahir, “Asupkeun etapedang teh kana sarangkana. Sababanu maen pedang, paehna, tangtu kupedang deui.53Dikira Kami teu bisa nyambat kaAma, menta malaikat dua belas legiunngabantu Kami?54Kitu carana mah atuh ayat Kitabanu unina, ‘Ieu kudu kajadian’ teh moaltinekanan.”55Geus kitu, Isa ngalahir ka nu loba,saur-Na, “Naha Kami teh rampog, nepika marawa pedang jeung pepentung?Kapan unggal poe Kami sok aya diBait Allah ngawuruk, naha ku maranehdiantep?56Tapi memang kudu kieu, cocog jeungKitab Suci.” Ti dinya mah, murid-muridteh kalalabur, naringgalkeun Anjeunna.

MATIUS 26.57–64 14457Sanggeus ditangkep, Isa dihadepkeunka Kayapas, Imam Agung. Di dinya, geuskumpul ahli-ahli Kitab jeung parakokolot.58Ari Petrus nuturkeun ti kajauhan,nepi ka buruan Imam Agung; tuluy miludiuk jeung pangawal, hayangeun nyahokumaha tungtungna.59 Imam-imam kapala, kitu deuianggota-anggota Mahkamah, satekahpolah neangan bukti palsu, supaya Isabisa dihukum paeh.60Tapi teu hasil, sanajan saksi palsu tehloba. Ahirna, aya duaan nu ka hareup,61ngong ngomong, “Ieu Jelema kungsisosoak kieu: ‘Ieu Bait Allah ku Kami rekdiruag, terus diadegkeun deui di jero tilupoe!’”62Neut Imam Agung ngadeg, mariksaka Isa, “Kumaha, moal dibantah etadakwaan teh?”63 Isa mindel teu ngawaler. ImamAgung ngalahir deui, “Demi Allah nujumeneng, aku sing bener: ‘Enya Manehteh Al Masih, Putra Allah?’”64Waler Isa, “Leres sakumahapamariksa. Sareng Kaula sejanganyatakeun ka ieu rengrengan: ‘Tisemet ieu, ku aranjeun baris katingali

MATIUS 26.65–71 145

Putra Manusa linggih di tengeneun Numaha Kawasa, sumping dina mega dilangit.’”65Berewek Imam Agung nyoehkeunanggoanana, tuluy ngalahir, “Ieu Jelemangahujat Allah. Pikeun naon urangngayakeun deui saksi-saksi? Ku uranggeus kareungeu kumaha ngahujat-Na.66Kumaha putusan aranjeun?”Jawabna, “Kudu dihukum pati!”67Ti dinya, jelema-jelema tehnyariduhan kana pameunteu-Na barinaronjok; nu sawareh deui ngagebug kaAnjeunna bari ngomong,68 “Sebutkeun ka kami, eh Al Masih,saha ieu anu neunggeul ka Maneh?”69Ari Petrus diuk di buruan. Tuluydisampeurkeun ku hiji badega awewe.Eta badega awewe ngomong kamanehna, “Maneh sok babarengan jeungIsa urang Galilea!”70Tapi Petrus mungkir, “Kumahangomong teh teu kaharti!”71Waktu manehna ngaleos ka lawangkori, katenjoeun ku badega awewesejenna, pok dibejakeun ka anu araya didinya, “Eta jalma sok babarengan jeungIsa urang Nasaret tea.”

MATIUS 26.72–27.3 14672Petrus mungkir bari susumpahan,“Teu wawuh kuring mah ka Eta teh!”73Geus kitu, sakur nu araya di dinyanyalampeurkeun ka Petrus, ngaromongkieu, “Moal salah deui maneh tehbatur-Na, kaciri tina lentong maneh.”74Petrus ngutruk bari susumpahan,“Teu wawuh, teu wawuh ka eta Jelemateh!” Harita keneh, kadenge hayamkongkorongok.75Ras, Petrus ingeteun kana dawuhanIsa anu kieu tea, “Memeh hayamkongkorongok, maneh geus tilu kalingangles ka Kami.” Leos bae, manehnaindit ka luar bari ceurik, nalangsakabina-bina.

271Sanggeus bray beurang,imam-imam kapala jeung

kokolot-kokolot bangsa Yahudikarumpul; sejana, nya mutuskeunpikeun nelasan Isa tea.2 Isa dibarogod, tuluy dibawa kagupernur Pilatus.3Barang Yudas nyahoeun yen Isadiragragan hukum pati, poharakaduhungeunana. Duit perak anu tilupuluh tea teh, dipulangkeun deui kaimam-imam kapala jeung parakokolot.

MATIUS 27.4–11 1474Terus wakca, “Abdi rumasa doraka,ngahianat getih Jelema nu tanpa dosa.”Ku aranjeunna diwalon, “Mangsa bodo,kami teu nyaho-nyaho. Eta mah urusanmaneh!”5Tuluy eta duit teh, ku Yudasdiawurkeun ka jero Bait Suci; geus kitu,manehna, ngagantung maneh.6Duit dirawatan ku imam-imamkapala, saurna, “Ieu duit teu meunangdicampurkeun kana peti persembahansabab ladang getih.”7Sanggeus barempug, duit tehdibeulikeun kana tanah nu disebut‘Lahan Panjunan,’ pikeun tanahpamakaman urang asing.8Nepi ka kiwari, eta tanah jadi nelah‘Lahan Getih.’9Ku kituna, ngabukti eta nubuwatanNabi Yermia anu kieu: ‘Duit perakan tilupuluh, — nya eta pihargaeunana hijijelema nurutkeun taksiran urang Israil— ditarima,10 tuluy dipasrahkeun pikeun meulitanah Lahan Panjunan. Kitu pangandikaPangeran ka kaula.’11 Isa geus dijagragkeun payuneungupernur. Gupernur mariksa ka

MATIUS 27.12–19 148

Anjeunna, “Anjeun teh raja urangYahudi?” Waler Isa, “Leres sakumahapilahir.”12Dakwaan imam-imam kapala jeungkokolot-kokolot mah, ku Anjeunna teudiwaler pisan.13Saur Pilatus ka Anjeunna, “Teukareungeu eta dakwaan-dakwaan sakitulobana?”14 Isa tetep teu kersa ngawaler, nepi kamatak heran ka gupernur.15Saban-saban hari raya Paska,gupernur teh geus baku sokngaleupaskeun saurang sakitan,nu mana bae sakahayang rayat.16Harita, di jero panjara, aya sakitananu kawentar jahatna; eta jelema teh,ngaranna Barabas.17Sakalian rayat harita kumpul, Pilatussasauran, “Mana anu dipikahayang, anuku kami kudu dibebaskeun: Barabasatawa Isa, anu disebut Al Masih?”18Anjeunna uninga, pangna maranehnanyerenkeun Isa teh bawaning kudengki-dengkina.19Sabot Pilatus calik dina korsipangadilan, nampi amanat tigeureuhana: “Ulah ngiring campur

MATIUS 27.20–26 149

kana perkawisna eta Jalmi bener;margi lantaran Manehna, abdi kalintangkasiksana ku impian tadi wengi.”20Tapi rayat teh, geus kaangsonan kuimam-imam kapala jeung ku kokolot-kokolotna. Maranehna menta, supayaBarabas bebas, ari Isa kudu dihukumpaeh.21Gupernur ngawaler, “Saha? Sahati antara anu dua nu ku kami kududibebaskeun?” Jawabna, “Barabas!”22Saur Pilatus, “Ari Isa anu disebut AlMasih kumaha?” Urang Yahudi nyorowok,“Gantung!”23Saur Pilatus deui, “Naha naondosana?” Urang Yahudi tinggorowokbeuki bedas, “Gantung, gantung!”24Sanggeus ngaraos yen daya upayanateu mental, Pilatus wawasuh pananganhareupeun sarerea; ti dinya, anjeunnangalahir, “Kami henteu tanggung jawabkana getih ieu Jelema, pek tanggung kumaraneh sorangan!”25Urang Yahudi bareng ngajawab,“Keun getih-Na sina malindes ka kuringsaanak incu!”26Tuluy Pilatus ngaleupaskeun Barabas,ari Isa dirangket heula; saterusna,

MATIUS 27.27–32 150

Anjeunna teh diserenkeun ka maranehnasina digantung.27Geus kitu, Isa dibawa ku serdadu-serdadu gupernur ka gedong pangadilan.Serdadu-serdadu sejenna ge disinakumpul ka dinya.28Tuluy anggoan Isa dicuculan, digantiku jubah warna wungu.29Maranehna nyieun mamakutaan anudianyam tina cucuk; tuluy diterapkeunkana mastaka-Na, ari panangana-Nasina nyepeng awi sateukteuk. Geus kitu,serdadu-serdadu teh sujud payuneuna-Na bari moyok kieu, “Wilujeng, rajaurang Yahudi!”30Geus kitu, maranehna nyariduhan kaAnjeunna. Jaba ti eta, awina direbut tinapanangana-Na, terus diteunggeulkeunkana mastaka-Na.31Sanggeus dikaniaya jubah-Nadicuculan, dianggoan ku anggoana-Na deui, terus dibawa ka tempatpanggantungan.32Di tengah jalan, anu jolna ka luarkota, aleutanana amprok jeung hijijelema urang Kirena nu ngaranna Simon;tuluy Ki Simon teh, ku paraserdadu tea,dipaksa sina manggul salib Isa.

MATIUS 27.33–42 15133Sanggeus nepi ka tempat anu disebutGulguta (hartina: Tempat Tangkorek),34 Isa dileueutan anggur anudicampuran hamperu. Tapi sanggeusngicip-ngicip, Anjeunna teu kersaeunngaleueut.35Sanggeus digantung, anggoana-Nadilotrekeun,36maranehna terus dariuk ngajaga.37Luhureun mastaka-Na aya merek anunetelakeun sababna nu matak Anjeunnadihukum, unina, “IEU RAJA URANGYAHUDI.”38Aya deui anu digantung harita,rampog duaan, digantungna di kencajeung katuhueuna-Na.39Sakur nu laliwat ka dinya padagigideug bari maroyok.40Pokna, “Hey, Anu rek ngaruag BaitSuci jeung anu sanggup ngadegkeunanadeui di jero tilu poe! Lamun enya manehPutra Allah, salametkeun diri teh, nyaturun ti dinya!”41 Imam-imam kapala, ahli-ahli Kitabjeung kokolot-kokolot oge maroyokan,pokna:42 “Ka batur bisa nyalametkeun, arika diri-Na sorangan teu bisa nanaon.

MATIUS 27.43–51 152

Eta, Raja Israil teh? Cik turun tinapanggantungan, meureun urangpercaya.43Carekna, Manehna teh nyalindungka Allah. Keun sina ditulungan ku Allah,ari enya mah kameumeut Allah! Dangaku-Na mah Putra Allah.”44Malah rampog anu papada digantungtea, oge pipilueun moyok.45Barang geus pukul dua belas, tengahpoe; reup bae, di dinya, jadi poeksakurilingna nepi ka pukul tilu.46Kira-kira dina pukul tilu, Isa ngagero,“Eli, Eli, Lama Sabahtani?” (Ya AllahPangeran Abdi, ku naon margina Abdidikantun?)47Terus aya nu ngaromong kieu,“Manehna keur sasambat ka Elias!”48Aya anu geuwat nganclomkeun seponkana anggur haseum, ditiirkeun kanagantar; maksudna, Isa sina ngaleueut.49Tapi aya nu nyarek, “Engke heula!Urang nenjo heula Nabi Elias nulunganManehna!”50 Isa ngagero deui tarik pisan, tuluyAnjeunna masrahkeun nyawa-Na.51Harita, bareng jeung pupus-Na,reregan Bait Suci bedah dua, parat ti

MATIUS 27.52–58 153

luhur ka handap sarta bumi ngariyeg kulini; gunung-gunung cadas bareulah,52makam-makam mararuka sartajasad-jasad jelema saruci anu keursumare di dinya, harudang deui.53Waktu Isa gugah tina pupus-Na, ieujasad-jasad kalaluar ti makamna; tuluyarasup ka kota suci, narembongan kajalma rea.54Barang riyeg aya lini jeungkajadian-kajadian sejenna, komandanjeung perjurit-perjuritna, kacidasarieuneunana. Tuluy ngucapkeun kieu,“Bener ieu Jelema teh Putra Allah!”55Di dinya oge, aya wanita-wanita, —teu wudu rea — anu ngarawaskeun tikajauhan bae; wanita-wanita eta teh,nya anu milu kana rombongan Isa keurti Galilea keneh.56Di antarana aya Maryam Magdalena,Maryam indung Yakobus jeung Yusup,sarta indungna anak-anak Sebedeus.57Memeh reup peuting, aya hiji jelemajegud urang Arimatea, nya eta Yusup.Manehna oge geus jadi murid Isa,58ngadeuheus ka Pilatus pikeunnyuhunkeun layon Isa. Pilatus nimbalan,supaya eta layon Isa teh dipasihkeun.

MATIUS 27.59–64 15459Tuluy eta Layon Isa teh, ku Yusupdipulasara: Nya dibungkus ku lawonbodas beresih;60 terus dimakamkeun dina makam anuanyar keneh, anu dibobok dina gunungcadas. Sanggeus lawangna ditutup kubatu gede, tuluy dikantunkeun.61Tapi Maryam Magdalena jeungMaryam nu saurang deui mah, caricingkeneh di dinya bari melong ka etamakam.62 Isukna, sabada ‘poe panyadiaan’,imam-imam kapala jeung urang Parisibareng daratang ka Pilatus.63Salaurna ka Pilatus, “Juragan, etatukang nyasabkeun teh waktos hirupkeneh uar-uar kieu: Sanggeus tilu poe,Kami bakal hudang deui.c64Ku margi kitu, mugi diparentahkeunsupados makam-Na dijaga dugi kadinten anu katilu. Margi tiasa jadi,engke, dipaling ku murid-murid-Na baridiuar-uar yen parantos hudang deui tinu maraot. Pangwadulan anu ieu mah,balukarna tangtos langkung awon ti nuti heula.”

cLuk 9:22, 18:31-33

MATIUS 27.65–28.7 15565Saur Pilatus, “Mangga pasihan baekawal, jaga sakumaha mistina.”66Geus kitu, pajaratan Isa, kuaranjeunna sina dijaga sarta disegel.

281Sanggeus liwat poe Sabat,dina poe Mingguna, rebun-rebun

keneh Maryam Magdalena jeung Maryamgeus arindit ngalongok pajaratan.2Dumadakan aya lini gede sabab ayamalaikat Pangeran lungsur ti langitka lebah pajaratan; tuluy batu tutuppajaratan teh digulingkeun, terus gekdicalikan ku eta malaikat.3Eta malaikat, rarayna, lir cahaya kilat;anggoanana putih beresih kabina-bina.4Anu keur ngajaraga pajaratan poharakasingsieuneunana nepi tingrumpuyukkawas nu paraeh.5Malaikat teh ngalahir ka wanita-wanita tea, saurna, “Ulah sieun. Kaminyaho, maraneh rek ngalongok Isa anudisalibkeun tea.6Anjeunna teu aya di dieu; sababAnjeunna teh geus gugah, sakumahadawuhana-Na. Pek ilikan, tah urut-Naebog.7Ayeuna buru-buru ka ditu, bejakeunka murid-murid-Na, yen Anjeunna geus

MATIUS 28.8–12 156

gugah ti anu geus maraot. Anjeunnageus angkat ti heula ka Galilea, tangtuAnjeunna kapanggih ku maraneh di ditu.Kami ngomong anu saenyana.”8Terus eta wanita-wanita teh arinditninggalkeun pajaratan, sieun pacampurjeung bungah nu taya hinggana;aranjeunna teh lalumpatan pikeunngabejaan murid-murid Isa.9Dumadakan Isa amprokjeung maranehna, saur-Na,“Assalamualaikum.” Terus baemaranehna teh ngagabrug kanasampeana-Na, tuluy marunjungan.10Saur Isa, “Ulah sieun. Bejakeunka ditu, ka dulur-dulur Kami, yenmaranehna kudu arindit ka Galilea.Engke, di ditu, maraneh tangtupapanggih jeung Kami.”11Sabot maranehna di tengah jalankeneh, sawatara urang anu ngajaragapajaratan arindit ka kota, ngalaporkeunkajadian tadi ka imam-imam kapala.12Aranjeunna badami jeungparakokolot, terus mutuskeunmere panyocok ku duit sacukupna kaserdadu-serdadu jaga tea,

MATIUS 28.13–19 15713bari salaurna, “Uar-uar ku maraneh,yen Manehna dipaling ku murid-murid-Na ti peuting waktu maranehharees.14Lamun hal ieu kadangueun kugupernur, keun kami anu ngomongna,supaya maraneh teu manggih kasusahannaon-naon.”15Duit ditarima ku serdadu-serdadusarta maranehna terus uar-uarsakumaha papatah tadi. Eta carita terusnerekab ka sabangsa Yahudi, manjangnepi ka kiwari.16Geus kitu, murid-murid anu sabelasarindit ka Galilea, ka hiji gunung anugeus dituduhkeun ku Isa.17Sanggeus tepung jeung Anjeunna,terus maranehna munjungan. Tapi nusawarehna mah, hamham keneh.18 Isa terus nyaketan ka maranehna baringalahir, “Sakabeh kawasa di sawargajeung di bumi geus dipasrahkeun kaKami.19Ku sabab eta, maraneh kudu iang,kabeh bangsa kudu dijadikeun muridKami sarta kudu dibaptis kalawanjenengan Rama, Putra, jeung Ruh Allah.

MATIUS 28.20 15820 Jaba ti eta, maranehna teh kududiwurukan sina ngalampahkeunsagala rupa hal anu ku Kamigeus diparentahkeun ka maraneh.Maraneh sing yakin, yen Kami tehterus ngareujeungan ka maranehsapapanjangna, tepi ka ahir jaman.”

Markus

11 Ieu uaran Injil, nya eta bewara halIsa Al Masih, Putra Allah.

2Uaranana geus ti jaman Nabi Yesayakeneh, diserat dina kitabna, kieu:“Dawuhan Pangeran: Ieu utusanKami. Ku Kami diutus ti heula, pikeunnyadiakeun jalan keur Hidep.3Aya nu cumeluk di tegal kikisik:‘Sadiakeun jalan kanggo Pangeran; nyajalan anu lempeng!’”4 Jol Nabi Yahya ka tegal kikisik,ngumumkeun baptisan sarta biantara,“Geura tarobat tina dosa, tuluy dibaptis,malar dihampura nya dosa ku Pangeran!”5Merul anu dararatang ngupingkeunbiantarana; sanggeusna, disusul kungawakcakeun dosa. Eta jelema-jelemateh, asal ti sabudeureun Yudea jeungsakur nu di Yerusalem. Tuluy ku nabidibaptis, di walungan Ciyordan.6Nabi Yahya teh anggoanana tina buluonta; disabuk ku sabuk kulit.7Ari tuangna simeut jeung maduleuweung. Anjeunna ngumumkeun

MARKUS 1.8–14 2

bewara kieu, “Sanggeus kami, engke,aya deui nu bakal sumping; Anjeunnamah leuwih agung tur kawasa. Ngudartali tarumpah-Na ge, kami teu wani.8Kami ngabaptis maraneh teh, ku cai;ari Anjeunna mah, ku Ruh Allah.”9Heuleut teu lila, Isa oge, — ti Nasaretwewengkon Galilea — sumping ka Yahya.Terus ku nabi dibaptis di walunganCiyordan.10Sanggeus hanjat ti cai, ngadak-ngadak brah bae langit beulah; terus ayanu turun siga japati, nya eta Ruh Allah;tuluy eta anu siga japati teh, eunteup kaAnjeunna.11Ngeng, ti awang-awang, aya sorakieu, “Hidep teh, Putra Kami, anudipikanyaah sarta anu kamanah kuKami!”12Geus kitu, Anjeunna digerakkeun kuRuh Allah kedah angkat ka tegal kikisik:13Di tegal kikisik, — kenging opat puluhpoe bari nadah gogoda Iblis — di antarasato galak tea, Anjeunna dilayanan kumalaikat-malaikat.14Sanggeusna Nabi Yahya ditangkep,Isa mulih deui ka Galilea sarta ngawitan

MARKUS 1.15–20 3

ngayakeun hutbah-hutbah ngeunaanInjil ti Allah Nu Mahaagung.15Kieu hutbah-Na, “Kiwari teh, geustepi ka wancina; ayeuna, geus mehdatang mangsana Karajaan Allah barisngadeg. Geura tarobat jeung kudupercaya ka Ieu Injil!”16Hiji mangsa, Anjeunna angkat mapaytalaga Galilea. Anjeunna ningali palika,duaan, keur lintar; nu saurang ngarannaSimon, nu saurang deui dulurna,ngaranna Andreas.17Ku Anjeunna digentraan, “Hiap miluka Kami; engke, maraneh, ku Kamidiajar ngala jelema!”18Nu disaur teu talangke; cul heurapnaditinggalkeun, terus ngiring ka Anjeunna.19Anjeunna jengkar deui. Teu lila,beh deui palika, duaan; duananaanak Sebedeus, nu saurang ngarannaYakobus, nu saurang deui Yahya, keurngabenahan heurap dina parahu areklintar.20Tuluy ku Isa, duanana, disaur diajakngiring. Ieu oge, terus nurut; cul,bapana jeung kuli-kuli, ditinggalkeunngiring ka Anjeunna.

MARKUS 1.21–28 421 Isa sarta murid-murid-Na, tepi ka hijikota anu ngaran Kapernaum.22Dina poe Sabat, Anjeunnangawulang di tempat ibadah. —Anu ngabarandungan piwulang-Na,kabeh mikahelok lantaran karasa bedanati ahli-ahli Kitab, turug-turug karasa ayawibawa-Na —23Harita, di dinya, aya jelema anukasurupan roh jahat ngagorowok,24 “Rek naon Isa urang Nasaret datangka urang? Arek ngabinasa? Urang nyaho,Anjeun teh Jelema suci, utusan Allah!”25Timbalan Isa ka eta roh jahat, “Repehmaneh, hayoh nyingkah ti eta jelema!”26Tuluy nu kasurupan teh ngagibrig, ariroh jahatna ngagero bari terus ingkah.27Saayana jelema di tempat ibadahbati arolohok, tuluy tingkucuwes,“Aneh, aneh! Geus puguh hutbah-Nabarang anyar. Omongana-Na ge, gedepangaruhna; bisa dipake marentah karoh-roh jahat, nepi ka narurut kitu.”28Eta kajadian teh, bejana, gancangpisan sumebar ka sakuliah wewengkonGalilea.

MARKUS 1.29–35 529Tas ti tempat ibadah, Isa ngabujengka imah Simon jeung Andreas, katutYakobus jeung Yahya.30Barang sumping, terus Anjeunnadiwartosan, yen mitoha awewe ki Simonkeur gering, muriang panas.31Ku Anjeunna ditingali, terusleungeunna dicepeng disina cengkat.Rep bae muriangna rerep, cageurngadak-ngadak; malah mah, anjeunnateh bisa ngalalayanan ka tamuna.32Wanci sareupna, hul-hol urangdinya marawa nu garering jeung anukasarurupan roh jahat.33Saayana urang dinya tumplek ka etaimah.34Ku Anjeunna nu gareringteh dicageur-cageurkeun; ari nukasarurupan, roh-roh jahatna diusir.Eta roh-roh jahat, kabeh ge, wawuheunka Anjeunna; tapi eta roh-roh jahat,ku Anjeunna sama sakali teu diberekasempetan ngomomg naon-naon.35 Isukna, poek-poek keneh, Jungjunangeus angkat; angkatna teh, — nyalirabae — ka luareun kota, nya eta ka hijitempat anu sepi.

MARKUS 1.36–42 636Anjeunna, ku ki Simon sabatur-batur,ditareangan.37Sanggeus kapendak maranehnaunjukan, “Jungjunan dipilarian kusadaya.”38Ari waler-Na, “Mending urang teruska kampung-kampung sakuriling ieu. Etaoge perlu didatangan. Maranehna ogeperlu diwawaran Injil ku Kami. Sababeta pisan perluna Kami datang ka alamdunya teh!”39Sanggeus ngalahir kitu, terusAnjeunna jengkar pikeun ngideransakuliah tanah Galilea, hutbah ditempat-tempat ibadah, sarta ngusirsetan-setan anu nyarurup ka manusa.40Kocap, aya nu katerap kasakitlepra datang ka Isa ngadeuheus. Breksideku bari unjukan yen manehnahayang cageur. Piunjukna, “SaupamiJungjunan kersa, mung Jungjunan anuiasa nyageurkeun kasakit abdi.”41 Jungjunan ngahelas manahna, tuluynu lepra teh dicabak. “Heug, cageur!”timbalana-Na.42Les bae, kasakit leprana, leungittanpa lebih; awakna jadi pulih beresih.

MARKUS 1.43–2.4 743Ku Isa ditimbalan balik buru-burubari dipesen, “Kade, ulah cacarita kasasaha.44Tapi maneh, kudu nembongkeuneta awak maneh ka imam. Jaba tieta, maneh ge kudu nyanggakeunkurban panarima, nurutkeun tetekon tiNabi Musa, tandaning awak geus pulihberesih.”45Tapi sakitu diomat-omatanana ge,teu weleh cacarita ka ditu ka dieu nepika nyebar bejana ka mana-mana. Kusabab eta, Isa teu iasa terang-teranganka jero kota; atuh kapaksa Anjeunna tehdi luar kota bae, di nu sepi-sepi. Tapi teukalis ku kitu, nu daratang mah, anggerbae merul ti mana-mana.

21 Isa mulih deui ka Kapernaum.Tuluy bejana sumebar, yen Anjeunna

parantos aya di salah sahiji imah.2 Jelema-jelema terus tamplok ka etaimah, pajejel ka luar-luar taya tempatanu kosong.3Sabot Anjeunna ngawulang, aya nulumpuh digotong dina tandu ku opatanrek dibawa ka Anjeunna.4Tapi ku sabab sakitu padedetna,pakarepanana teu hasil. Tuluy

MARKUS 2.5–10 8

maranehna make jalan ti luhur, nyaeta ku jalan ngorowek hateup palebahJungjunan calik. Geus kitu, si lumpuhteh diulur jeung tanduna.5Ku Jungjunan kauninga pisan, kumahamantepna kayakinan maranehnaka Anjeunna. Lajeng ngalahir ka silumpuh, saur-Na, “Anaking, dosa manehdihampura.”6Di dinya oge, aya ahli-ahli Kitab;maranehna teh tinggerentes dinahatena,7 “Naha ieu Jelema teh asa mapadaniteuing ka Allah, wani-wani ngomongkitu? Manusa mah teu boga hakngahampura dosa, euweuh nu bisa,ngan Allah anu wenang!”8Pipikiran maranehna, ku Jungjunankauninga. Anjeunna sasauran, “Nahaaranjeun kitu mamanahan?9Pikeun ieu anu lumpuh: Naha leuwihbabari narima ucap nu nyebutkeundosana dihampura, atawa leuwih babaridititah nangtung sina terus leumpang,tanduna sina dibawa?10Tapi ayeuna rek ditembongkeun, yenPutra Manusa teh di dunya memangboga hak ngahampura dosa.”

MARKUS 2.11–15 911Geus kitu, nu lumpuh teh ditimbalan,“Parentah Kami: Nangtung maneh, etatandu bawa balik!”12Nu lumpuh teh, — cengkat baridipencrong ku sarerea — terusnangtung, tanduna diangkat, tuluybalik gagancangan. Anu nyaraksian batibengong, tuluy maruji ka Pangeran.“Saumur-umur, kakara ayeuna, manggihkajadian anu sakieu ajaibna mah!” Kitungaromongna teh.13Ti dinya, Isa angkat deui ka sisiTalaga. Jelema-jelema tumplek deui,tuluy ku Anjeunna diwuruk.14Sarengsena, Anjeunna angkatdeui mapay-mapay sisi Talaga. Beh,Anjeunna, ningali tukang Cuke;ngaranna Lewi bin Alpius, keur diukdi panyukean. Ku Anjeunna disaur,timbalana-Na, “Hayu milu!” Terus Lewimilu.15Waktu Isa tuang di manehna, lobatukang-tukang cuke; nya kitu deuijelema-jelema nu daroraka, mariludahar, bareng jeung Anjeunna jeungmurid-murid sabab nu ngariring tehloba.

MARKUS 2.16–21 1016Nenjo Isa tuang jeung nu karitu,ahli-ahli Kitab jeung urang Parisingaromong ka murid-murid, “NahaAnjeunna wet daek tuang bareng, nyajeung tukang-tukang cuke, nya jeungjelema-jelema nu daroraka?”17Ngaromongna ku Isa ge kadangu.Anjeunna ngalahir, “Nu cageur mah, teubutuheun ku doktor; nu butuheun doktormah, nu garering. Kami datang teh lainrek nyaur anu balener, tapi rek nyauranu doraka.”18Hiji mangsa, waktu murid-muridNabi Yahya, nya kitu deui urang Parisikeur paruasa. Aya nu naranya ka Isa,“Murid-murid Yahya jeung urang Parisiparuasa. Ku naon murid-murid Anjeunmah tara paruasa?”19Ku Isa diwaler kieu, “Ari babaturanki Panganten naha kudu puasa najanki Panganten masih maturan keneh?Sapanjang ki Panganten maturan kenehmah, batur-baturna, teu kudu puasa.20Tapi ki Panganten teh bakal dibawa,nya harita maranehna bakal paruasa.21Moal aya, anu nambal baju heubeulku lamak anyar. Sabab lamak nu anyarteh, matak leuwih soeh ka nu heubeul.

MARKUS 2.22–26 11

Malah mah, soehna teh, jadi leuwihgede.22Oge moal aya anu nyimpen angguranyar kana kantong kulit nu geusheubeul. Sabab kantong nu geusheubeul teh, tangtu bedah. Tungtungnamah, nya anggurna, nya wadahnakapiceun duanana. Anggur anyar,wadahna ge kudu nu anyar.”23Hiji mangsa, dina poe Sabat,Isa angkat. Angkatna ngalangkungpahumaan. Sabot laleumpang, murid-murid tingrarawel kana gandum, maretiksababaraha ranggeuy.24Ari cek urang Parisi teh, “Tingali etatuang murid petak-petik! Kapan cekToret ge, henteu kenging barang gawedina poe Sabat!”25 Isa ngawaler, “Na teu acan ngaoscarios waktu raja Daud ngaraos butuhku tutuangeun; nya waktos anjeunnasareng anak buahna lapar tea.26Ahirna, anjeunna lebet ka BaitAllah, nyandak roti haturkeuneun kaAllah. Harita, anu jadi Imam Agungnateh, Abyatar. Cek Toret: Anu meunangngadahar haturkeuneun ka Allah teh,ngan ukur para imam; ari harita, wet

MARKUS 2.27–3.5 12

dituang ku raja Daud jeung ku anakbuahna.”27Saur Isa deui, “Sabat diayakeun tehgunana pikeun mangpa'at umat manusa.Jadi, lain manusa diayakeun pikeunSabat.28Ku lantaran kitu, Putra Manusa tehjadi Jungjunanning Sabat oge.”

31 Isa angkat ka tempat ibadahdeui. Harita, di dinya teh aya nu

kempreng.2Nu araya di dinya, aya nu hayangbisa nyalahkeun ka Isa. Kitu, numatak sagala gerak-gerik Anjeunna,kacida diawaskeunana; sugan-sugan,Anjeunna, kagungan niat nyageurkeundina poe Sabat.3 Isa nimbalan ka eta nu kempreng teh,saur-Na, “Coba ka dieu ka hareup!”4Ti dinya, Anjeunna mariksa ka nukumpul, “Naon anu ku Toret diidinandipigawe dina poe Sabat? Kudu nulungatawa kudu nyilakakeun? Kudu numbuumur atawa megatkeun nyawa batur?”Nu kumpulan ngabaretem.5Mayunan anu baredegong kitu,manah-Na ngerik. Anu kumpul dipapayditeuteup bari bendu. Tuluy ngalahir ka

MARKUS 3.6–11 13

nu kempreng tea, “Cik, jungjungkeuneta leungeun!” Barang dijungjungkeun,wet terus cageur.6Urang Parisi tinglaleos, medal sila,ti eta tempat ibadah. Langsung baemaranehna ngayakeun babadamianjeung parteyna Raja Herodes, neanganjalan pikeun nelasan Jungjunan.7 Isa katut murid-murid jengkar kaTalaga Galilea, diiring balarea.8Aya nu ti Galilea, ti Yudea, tiYerusalem, ti wewengkon Idumea, tiwewengkon peuntaseun Ciyordan, tiwewengkon nagri Tirus, jeung ti Sidon.Eta jelema rea naluturkeun teh lantaranmaranehna panasan ku beja.9Sanggeus eta jelema-jelema ngumpul;jadi pohara lobana. Isa mundut ka murid-murid, supaya disayagikeun parahu,malar henteu kasedekkeun.10Pasedek-sedek teh lantaran Anjeunnasok nyageur-nyageurkeun tea. Atuhnu garering teh parebut paheula-heulanyabak Anjeunna.11Ari anu kasurupan roh jahatmah, barang ret ka Anjeunna tehtingrumpuyuk bari ngagero, “Anjeun tehPutra Allah!”

MARKUS 3.12–20 1412Tapi Isa ngalarang pisan, ka eta roh-roh jahat, nyaritakeun saha Anjeunnateh.13Geus kitu, Isa unggah ka pasir.Anjeunna nyauran sawatara urang anucop kana manah-Na.14Sanggeusna kumpul, ku Anjeunnadipilih dua welas urang. Eta nu kapilihteh, disebatna Rasul. “Maraneh ku Kamidipilih, supaya marengan Kami salilana,”dawuhana-Na.15 “Engke, maraneh, ku Kami diutusnepikeun Injil jeung dibere kakawasaanpikeun ngusir setan-setan.”16Ngaran-ngaran nu kapilih, nya eta:Simon anu katelah Petrus; Yakobus binSebedeus jeung Yahya, dulurna.17 Ieu nu duaan ku Anjeunna disebatna“Boanerges,” hartina “Anakna guludug.”18Tuluyna: Andreas, Pilipus,Bartolomeus, Mateus, Tomas, Yakobusbin Alpius, Tadeus, Simon Selotes,19 jeung Yudas Iskariot anu engkenangahianat ka Jungjunanna.20Ti dinya, Isa lebet ka hiji imah. Bregdeui jelema-jelema, nepi ka Anjeunnakatut murid-murid teu kabujengtuang-tuang acan.

MARKUS 3.21–28 1521Barang wargi-wargi-Na meunangbeja, buru-buru nyarusulan rek dicandakmulih. Lantaran aya beja, cenah,Anjeunna teh geus kirang emutan.22Ari cek ahli-ahli Kitab mah, anudaratang ti Yerusalem, majar teh,“Kaasupan Beelsebul!” Jeung, “Bisaeunngusir setan-setan teh lantaran kukapala setan.”23Maranehna, ku Anjeunna sinakumpul; lajeng Anjeunna nyarios kuibarat-ibarat, saur-Na, “Naha bisana Iblisngusir Iblis?24Nagara anu pecah-belah tangtu moaltahan:25Rumah tangga anu pecah-belahtangtu baruntak.26Kitu keneh, lamun iblis pada iblisbentrok sarta pecah, karajaanana baristamat.27Sabalikna, ka jelema gagah mah,saurang ge moal aya nu bisa asupka imahna pikeun ngaringkid barang-barangna; lamun jelemana henteudibarogod heula.28Tengetkeun ieu ucap Kami: Dosaper dosa manusa, katut omongan-

MARKUS 3.29–4.1 16

omongan kotorna anu doraka, ayahampuraeunana.29Tapi jelema anu nganistakeun RuhAllah mah, geus teu bisa dihampurasama sakali. Sabab dosana teh, geusjadi dosa anu langgeng.”30 Jungjunan ngadawuh kitu teh, kajelema-jelema anu nyebutkeun yenAnjeunna kaasupan roh jahat.31 Ibu jeung saderek Isa, anunyarusulan tea, geus tararepi. Tapi dilaluar bae, teu bisa asup; jadi, ngantalatah supaya Anjeunna kaluar.32Ku nu dareukeut diukna ka Isadiunjukkeun, “Tuang ibu sumpingsareng saderek-saderek, saurna hoyongnepangan.”33 Isa ngawaler, “Saha kitu nu jadiindung jeung dulur-dulur Kami teh?”34Sasaurana-Na bari mencrong ka nungariung. Saur-Na deui, “Ieu indungjeung dulur-dulur Kami mah!35Nya eta, sing saha bae anu ta'at kanatimbalan Allah. Tah, nu kitu indung Kamimah; nu kitu dulur-dulur Kami mah, bohawewe, boh lalaki.”

41Hiji mangsa, Isa ngawulang deuidi sisi Talaga Galilea. Nu kumpul

MARKUS 4.2–9 17

kacida lobana, nepi ka Anjeunna kapaksangawulang-Na ngalih kana parahu, radanengah.2Pangajarana-Na rupa-rupa,nganggo ibarat. Kieu dawuhana-Na, “Raregepkeun!3Aya hiji jelema indit tebar.4Waktu tebar, binihna, aya nukatebarkeun ka jalan; eta binih teh,beak ku manuk.5Aya oge binih anu katebarkeun kanatanah cadas, taneuhna keri. Ku sababtaneuhna ipis, binih teh tereh jadi.6Tapi barang kapanasan, binih nukakara jadi teh alum, malah terusgaring, da ngakarna henteu jero.7Sawarehna deui, aya nu katebarkeunkana rungkun cucuk. Cucuknangagedean, binih tea mah boro-borobuahan, malah paeh kaelehkeun kucucuk.8Ari binih anu meneran kana tanah nuhade mah, jadina teh alus naker, nepi kabaruahanana; hasilna, aya nu tilu puluhlipet, nu genep puluh lipet, jeung saratuslipet.”9 “Ayeuna,” dawuhan Isa, “lamun enyabaroga ceuli, pek geura raregepkeun.”

MARKUS 4.10–17 1810Sanggeus Isa nyalira, para pangiringjeung murid-murid nu dua welasngadareuheusan. Maranehna mentaditerangkeun maksudna eta carita.11Dawuhan Anjeunna, “Ka maranehmah, rasiah Karajaan Allah teh diguar,dibuka.12Ka nu di luareun maraneh mah,dicaritakeunana teh ngan ku silokanabae, nepi ka maranehna mah: nenjomah nenjo, tapi tetep teu awas;ngadenge mah ngadenge, tapi tetep teungarti, supaya teu babalik pikir sartadihampura.”13Anjeunna mariksakeun, “Maraneh geteu ngarti deuih? Ana kitu kumaha rekngartina kana misil-misil sejenna?14Binih nu ditebarkeun teh, nya etaSabda Allah.15Binih anu katebarkeun ka jalan, nyaeta Sabda teh ditarimana ngan saliwat;harita kadenge, harita keneh dipupus kuIblis; teu kungsi ngendek dina hatena.16Binih anu katebarkeun kana tanahcadas, nya eta Sabda teh gancang pisanditarimana bari jeung gumbirana.17Tapi teu nepi ka ngakar kanahate, jadi bisa teu tahan. Ana datang

MARKUS 4.18–24 19

dodoja atawa disusahkeun pedahdaek nyekel Sabda tea, imanna luntur,kapercayaanana lebur.18Binih anu katebarkeun kana ruyukcucuk, nya eta Sabda teh ditarima.19Tapi sajeroning kitu, jelemana, teuweleh dikukuntit ku karisi; tur kagoda kuhaliah dunya jeung rupa-rupa kahayangnapsu, nepi ka Sabda tea mah kagencet,teu nepi ka bisa ngabukti.20Panganggeusanana binih anumeneran kana taneuh anu lendo, nyaeta Sabda teh didenge, ditarima, jeungdiimankeun; hasilna kapetik buahnakaala, aya nu tilu puluh lipet, nu geneppuluh lipet, jeung saratus lipet.”21 Isa ngalahir deui, “Urang nyeungeutlampu teh, kapan lain rek dituruban kubaskom atawa diteundeun di kolong,tapi nya keur diteundeun di tempatparantina.22Naon bae anu disumput-sumput,awal ahir mah kanyahoan. Naon bae anudirasiahkeun, awal ahir pasti kabuka.23Pake ceuli teh, pake ngadenge!”24Dawuhana-Na deui, “Ayeuna ieuperhatikeun: Ukuran anu ku manehdipake ngukur batur, ku Pangeran baris

MARKUS 4.25–31 20

dianggo ngukur deui ka maneh kalawanleuwih ti kitu.25Sabab sing saha anu geus boga,bakal ditambah. Sabalikna, nu teu boganaon-naon mah, milikna nu pang teupirana ge, bakal dieuweuhkeun pisan.”26Dawuhana-Na deui, “Karajaan Allahteh lir binih nu ditebarkeun ku hijijelema.27Geus kitu, peutingna mondok,beurangna hudang; binih jadi ku maneh.Eta jelema mah, teu nyahoeun kumahapetana binihna jadi.28Da anu ngalantarankeun jadinanepi ka buahan mah taneuh. Mimitinasirungan mentik, tuluy morontodngagedean, bijil ranggeuyanana, beukibeuneur-beuki beuneur, nepi ka asak.29Eta anu melak teh sasadiaan, mungeus meujeuhna metik panen.”30Dawuhan Isa, “Ayeuna, KarajaanAllah teh urang upamakeun naon deui?Kumaha ngupamakeunana, supaya bisaditerangkeun?31Urang upamakeun bae siki sasawi,nya eta siki anu pangleutikna di antarasisikian.

MARKUS 4.32–37 2132Tapi lamun eta siki dipelakkeun, —ari geus jadi — di antara palawija mah,tangkalna teh panggedena; dahannage, nepi ka sok dipake tempat nyayangmanuk.” Kitu cariosana-Na.33Geus baku ana nyarioskeun halKarajaan Allah ka umum mah, Anjeunnanyarioskeunana teh sok nganggo upamabae; kawas bieu, diloyogkeun kanatahap pangarti maranehna.34Anjeunna mah, tara teunganggo upama atawa ibarat-ibaratnyarioskeunana teh. Tapi di mana geusleupas ti balarea, ka murid-murid mah,eta ibarat-ibarat teh eces diterangkeunpihartieunana.35Poe eta keneh, sanggeus burit,Isa ngajak meuntas ka murid-murid,saur-Na, “Urang meuntas ka beulahditu.”36Balarea dikantun, Anjeunnamiheulaan kana parahu dituturkeunku murid-murid; tuluy mareuntas baridibaturan ku sababaraha parahu sejennadeui.37Gelebug aya angin ribut, talagajadi motah, parahu meh-meh kalebuhkaasupan cai.

MARKUS 4.38–5.3 2238Harita, Isa nuju kulem di pungkurnganggo tilam. Geuwat digugahkeun.“Pa Guru!” Cek murid-murid. “Badecicing bae urang bade cilaka teh?”39 Isa enggal gugah, terus marentah kaangin, “Jep!” Marentah deui ka ombak,“Leler!” Jep bae angin sirep, kaayaanmalik ayem kabina-bina.40Anjeunna ngadawuh ka murid-murid, “Naha wet geumpeuran teuing?Dikamanakeun eta iman teh?”41Ayeuna mah, murid-murid teh,sieunna jadi sieun ka Anjeunna. “Sahaatuh nu saenyana ieu Guru urang teh?Bet digugu parentah-Na ku angin jeungku ombak!” Pokna, ka pada batur.

51Meuntasna geus nepi ka wewengkontanah Gadara, peuntaseun Talaga

Galilea.2Barang jut, Isa, tina parahu; prok,Anjeunna, amprok jeung hiji jelema anudatangna ti hiji pamakaman.3Eta teh jelema edan anu kasurupanroh jahat; cicingna ge di pamakamanbae. Eta jelema teh, geus teu bisadiurus, teu aya nu tahan, jeung taya taliatawa rante nu kuat dipake nyangcangmanehna.

MARKUS 5.4–11 234Sababaraha kali ditalikung makerante, tapi rantena pegat-pegatbae, malah beusi bangkol sukunaoge bisa dipingges-pinggeskeun.Bedasna luar biasa, taya nu sanggupngahalang-halang deui!5Beurang peuting gawena ngaprak dipamakaman atawa di gunung-gunung,bari ceuceuleuweungan jeung nurihanmaneh ku batu seukeut.6Harita, ti kajauhan keneh geusawaseun ka Isa; deregdeg manehnamuru, brek sideku ka Anjeunna barinyembah.7Tuluy ngagorowok, “Aduh Isa, PutraAllah Mahaagung! Bade dikumahakeunabdi teh? Demi Allah, ulah nyiksa!”8Sabab tadi Isa geus nimbalan kieu,“He roh jahat, ingkah maneh ti etajelema!”9 Isa terus mariksa, “Maneh sahangaran?” Jawabna, “Legiun!” Sabab nunyurupna teh, lobaan!10Tuluy anu nyebut ngaran Legiun teh,sasambat, menta supaya anu nyurupna,anu lobaan tea, ulah diusir ti daerah eta.11Teu jauh ti dinya, aya babi sabubuhankeur nyaratuan di lamping pasir.

MARKUS 5.12–18 2412Tuluy roh-roh jahat teh menta, “Ka itubae atuh, widian nyurup ka babi-babi.”13Ku Anjeunna dirujukkan. Eta roh-rohjahat aringkah ti eta jelema, tuluynyarurup ka babi-babi. Gerebeg babi nusakitu lobana teh, kurang leuwih duarebu, tingdurugdug lalumpatan ka gawir;terus eta babi-babi teh, bras-brus kanatalaga, kabeh paraeh.14 Jelema-jelema anu ngangon etababi-babi tingbalecir, aya nu lumpatka kota, aya nu ka kampung-kampungpikeun nyebarkeun beja. Anu dibarejaanriab harayang nyaho.15Ari gok jeung Isa, nyampak nu edanteh keur anteng diuk, geus barangpake, jeung ingetanana geus sehat. Tapimaranehna mah, sarieuneun keneh.16Sanggeus nyaraho buktina, tuluyhariweusweus ka nu sejen, nyaritakeunnu edan jeung babi-babi nu jaradi edantea.17Ahirna, kabeh urang dinya rempug,maksa ka Isa supaya buru-burungantunkeun eta tempat.18Sanggeus Isa kana parahu, urut nuedan teh hayangeun milu. “Abdi ngiring,”pokna.

MARKUS 5.19–26 2519Tapi ku Isa diwagel, saur-Na,“Mending balik ka lembur. Pek, di ditu,caritakeun pitulung Pangeran anu sakituanehna ka maneh, caritakeun kumaharahman-rahim-Na ka maneh!”20Manehna nurut, tuluy indit ngidersatanah Dekapolis (21 Isa meuntas deui ka peuntaseun etatalaga. Sasumpingna, jelema-jelematumplek deui ka Anjeunna di sisi talaga.22 Jol, saurang pangurus tempat ibadah;jenenganana Yairus. Sumping-sumpingterus sujud ka Isa;23bari ngalengis mundut tulung, “Mugisumping ka rorompok. Pun anak, awewe,udur repot. Hoyong dipangningalikeunsareng dipangnumpangankeun kupanangan Anjeun; nya supadoskatulungan sareng tiasa sehat deui!”24 Isa rujuk, tuluy jengkar bareng baridiiring ku balarea anu pasesedek hayangdeukeut ka Anjeunna.25Aya hiji awewe, geus dua welas taunkaterap kasakit ngagetih.26Ka tabib geus sering, duit ge geusbeak dipake tatamba. Tapi kasakitna teh,teu cageur-cageur; malah mah, tambahparna bae.

MARKUS 5.27–35 2627Barang ngadenge beja hal Isa, tuluymilu seselendep ka pungkureuna-Na.28 “Rek nyabak tungtung jubah-Na baeaing mah, moal teu cageur!” Careknangomong sorangan.29Gap nyabak kana tungtung jubah.Set, ngagetihna, ngadadak eureun.Karasa jadi garenah, panyakit anunyusahkeun teh geus cageur.30Bareng jeung eta, karaos ku Isa asaaya tanaga anu mencar tina salira-Na.Anjeunna luak-lieuk, lajeng mariksa,“Saha anu nyabak jubah Kami?”31Diwangsul ku murid-murid, “Nahanganggo mariksakeun anu nyabak?Tangtos da sakitu pasedek-sedekna.”32Tapi Isa tetep luak-lieuk, milarianjelemana.33Nu nyabak-Na ngarasa asa bogadosa; atuh pohara sieuneunana, brukbae nyuuh kana sampeana-Na, tuluyngaku sabenerna bari ngadegdeg.34Tapi Isa ngalahir, “Geus nyai! Sukurgeus cageur mah. Eta teh ku sabab nyaiboga iman. Heug, saterusna, sing cageurti kajuwet teh.”35Sabot Anjeunna sasauran, jol ayajurungan ti bumi Pa Yairus, mawa beja,

MARKUS 5.36–41 27

“Putra teh parantos pupus. Teu kedahngarerepot deui ka Pa Guru.”36Tapi beja teh ku Isa henteu didangu.Anjeunna ngadawuh ka Pa Yairus, “Teukedah rejag, sing yakin.”37Geus kitu, balarea ku Anjeunnadiwagel teu meunang terus milu, iwal tiPetrus, Yakobus, jeung Yahya, dulurnatea.38Sasumpingna ka bumi Pa Yairus,nyampak nu keur careurik, tingrambisak,tingsalegruk, aya oge nu nepi kaaluk-alukan.39Tuluy Anjeunna lebet, nu keurcareurik ditimbalan, “Ulah dipakenalangsa, parantos ulah narangis.Murangkalih teh lain maot, tapi keursare!”40Tapi nya kitu, Anjeunna anggurdisaleungseurikeun. Tuluy eta jelema-jelema teh, ku Anjeunna dipiwarangkalaluar; Anjeunna terus lebet kakamar layon bareng jeung ibu ramanamurangkalih jeung tilu murid-Na tea.41Ceg, leungeun layon teh, dicepeng;lajeng Anjeunna ngadawuh, “TalitaKumi,” hartina, “Gugah, nyai!”

MARKUS 5.42–6.4 2842Murangkalih terus ngulisik, cengkat,tuluy leuleumpangan. (Ari yuswanageus dua welas taun). — Atuh puguhbae matak kaget, matak bengong nunarenjo, hese dipercayana.43Tapi kabeh ge, ku Isa pohara diomat-omatanana, teu meunang ucah-aceh kasasaha deui — Geus kitu, saur Isa, “Beredahar, eta budak teh!”

61Ti dinya Isa jengkar, mulihka tempat asal-Na, diiring ku

murid-murid.2Dina poe Sabat, Anjeunna ngawulangdi tempat ibadah. Jamaah anungabarandungan Anjeunna pada ngarasaheran. Tuluy silih tanya, “Na bogapamanggih ti mana? Jeung pangabisanaon eta teh, wet bisaeun nyieun mujijatsagala?3Lain tukang kayu tea eta teh, anakSiti Maryam lanceuk ki Yakobus, Yoses,Yudas, jeung Simon? Adi-adina anuawewe oge lain di urang matuhna teh?”Tuluy maranehna jadi ngarasa teuresep sarta ahirna, Isa, ku maranehnaditampik.4 Isa ngadawuh, “Nabi mah, di mana-mana diharagaan; ngan di lembur

MARKUS 6.5–11 29

sorangan, di lingkungan kulawargana,atawa di tengah dulur-dulurna anuhenteu teh.”5Di dinya mah, Anjeunna henteukantos ngayakeun mujijat naon-naon;salian ti nyageurkeun sawatara uranganu garering ku jalan numpangkeunpanangana-Na.6 Isa jengkar deui, lebet kampungkaluar kampung bari ngawulang.7Geus kitu, Anjeunna ngempelkeunmurid-murid-Na. Tuluy eta murid-muridteh, duaan-duaan, diutus bari dipaparinkawasa pikeun nundung roh-roh jahat.8Timbalana-Na, “Teu meunang mawanaon-naon, iwal ti iteuk: Teu meunangmawa roti atawa bekel, beubeur ulahdieusi ku duit,9meunang make tarumpah, tapi ulahmawa pisalin.”10Saur-Na deui, “Mun geus ditarima dihiji tempat, nganjrekna ge kudu di dinyabae, tepi ka waktuna kudu indit deui.11Upama hiji tempat embungeunnarima, embungeun ngadenge kamaraneh; tinggalkeun bae, barikejekkeun kekebul tina suku, pikeunbukti ka urang dinya.”

MARKUS 6.12–17 3012Bral murid-murid arindit, ngayakeunuar pangajak yen jelema-jelema kudutarobat.13Lian ti eta, murid-murid teh ogengusir roh-roh jahat jeung nyageurkeunanu garering ku jalan diolesan minyak.14Raja Herodes oge ngadangu halihwal Isa, kawantu jenengan Isa geuskamashur. Cek jalma rea mah, Anjeunnateh, Nabi Yahya nu hudang deui tianu geus maraot; mana jadi sakitukawasana.15Cek nu sawarehna deui mah,Anjeunna teh, Nabi Elias. Aya oge anunyangka yen Anjeunna teh, nabi; nyakawas nabi-nabi nu baheula tea.16Ari saur raja Herodes mah, “Moalsalah, eta teh, Yahya anu ku aingditeukteuk beuheungna tea; ayeuna,manehna hirup deui!”17Memang, Herodes anu miwarangnagkep Nabi Yahya teh; salian diborgol,anjeunna ge dijebloskeun ka panjara.Asalna mah, sang Raja teh nyandakHerodias, — geureuha Pilipus, saderekna— didamel prameswari;

MARKUS 6.18–23 3118ari ku Nabi Yahya, sang raja tehditegor, saurna, “Nyandak geureuhasaderek teh, haram hukumna.”19Herodias jadi neuteuli ka Nabi Yahya.Anjeunna teh, hoyong nelasan NabiYahya, tapi teu iasa.20Sabab raja Herodes, rada serabku anjeunna; da Herodes mah uningayen Yahya teh, jalmi bener tur suci;jadi, anjeunna ditangtayungan. Anaanjeunna ngadangukeun Yahya,manahna sok mandeg mayong, tapiresep ngabandungan kasauranana.21Tapi ahirna mah, Herodias tehmendak kasempetan oge. Etakasempetan teh, nya eta waktu sangraja mestakeun ulang taunna sartangondangan para pembesar, perwira-perwira, jeung pepentol-pepentol tanahYudea.22Harita, putrina Herodias majengnyirimpi, nyukakeun sang raja jeungtamu-tamu. Sang raja ngalahir ka etaputri, saurna, “Pek, nyuhunkeun naonbae ka ama; engke, ku ama dipasihan.”23Malah sang raja sumpah, “Naonsakapalay nyai, najan sabeulah karajaanpisan, ku ama ditedunan.”

MARKUS 6.24–31 3224Murangkalih lebet heula, unjukan kaibuna, “Naon anu kedah disuhunkeun?”Walon Herodias, “Nyuhunkeun sirahYahya bae!”25Murangkalih kaluar deui, unjukan,“Nyuhunkeun sirah Yahya dina baki,nyuhunkeun ayeuna!”26Sang raja ngajenghok. Tapi kusabab geus sumpah tea, tur payuneuntamu-tamuna, anjeunna teu iasa nolak.27Lajeng anjeunna marentah gulang-gulang sina nugel mastaka Yahya.Gulang-gulang terus indit, mastakaYahya ditugel.28Mastakana dibakian, dipasrahkeun kanyi putri; terus ku nyi putri dihaturkeunka ibuna.29Sanggeus murid-murid Yahyatarerangeun, layonna dicandak, terusdikurebkeun.30Rasul-rasul utusan tea, geus baralik;tuluy maranehna ngadareuheus ka Isa,ngadadarkeun hasil pagawean jeungpangajaranana.31 “Hayu sarerea urang neangan nusepi, supaya bisa jongjon ngareureuhheula,” saur Isa ka maranehna.Sabab harita teh, keur loba pisan

MARKUS 6.32–37 33

jelema balawiri, nepi ka teu kabujengtuang-tuang acan.32Terus sarerea kana parahu, meuntaska tempat anu mencil.33Tapi sabot kana parahu, katarenjoeunku jelema-jelema jeung tujuanana tehgeus kataksir. Tuluy anu ti kota-kotaburu-buru nyarusul ka ditu, ku jalandarat; eta nu nyarusul teh, tepina tiheula.34Barang Isa lungsur ka darat,maranehna geus kumpul. Kacida lobanateh, matak ngahelas kana manah-Na;nya asa ningali domba anu euweuhpangangonna. Tuluy bae ku Anjeunnadiwuruk rupa-rupa hal.a35Sanggeus rada burit, murid-muridmihatur, “Jungjunan, parantos buritsareng di dieu teh tempat mencil.36 Jalmi-jalmi teh sina mios bae, sinamaleser tedaeun masing-masing di desaatanapi kampung anu caket-caket.”37Tapi saur Isa, “Ku maraneh baesuguhan.” Wangsul murid-murid, “Jadi,abdi-abdi kedah mios meser roti keurjalmi sakitu seueurna, ari artos mungaya dua ratus dinar?”

aMat 9:36

MARKUS 6.38–45 3438Saur Isa, “Aya sabaraha roti dimaraneh? Cik, ilikan.” Sanggeus diilikan,“Roti kantun lima; lauk dua siki.”39 Jalma-jalma teh ku Anjeunnadipiwarang dariuk, gugundukan dinajukut anu keur meujeuhna hejo.40Gek, maranehna darariukgugundukan, aya nu saratus ayanu lima-lima puluh urang.41Sanggeus Anjeunna nyandak rotianu lima jeung laukna dua siki tea,Anjeunna tanggah ngucapkeun berkah.Terus rotina disemplekkan, tuluydipaparinkeun ka murid-murid sinadibagikeun. Laukna oge dibagikeun kakabehan.42Terus kabeh dalalahar nepi kasareubeuhna.43Kaleuwihanana, beunangnyemplekkan tea, dikumpulkeun;meunang dua belas bakul pinuh, jabakaleuwihan laukna.44Anu disuguh dahar, harita, aya limarebu urang.45Geus kitu, murid-murid, ku Isadipiwarang meuntas ti heula ka tanahBetsaida. Jelema-jelema ge dipiwarangbaralik.

MARKUS 6.46–53 3546Sanggeus kabeh arindit, Anjeunnaunggah ka luhur pasir bade ngadu'a.47Tengah peuting, murid-murid, geusaya di satengahing talaga; ari Anjeunnamah, di darat keneh, nyalira.48Anjeunna uninga yen murid-muridkeur tihothat ngadayung lantaranangin ngadat; ku sabab eta, kira-kiradina pukul tilu janari, Anjeunna geusaya tapak kancang deukeut parahumurid-murid, semu rek ngalangkung.49Barang katenjo ku murid-murid,maranehna mani tingsareblak; cop baeka jurig, tuluy tingkoceak,50da kabehanana narenjoeun, poharasarieuneunana. Tapi ku Anjeunnadigentraan, “Teger! Kami ieu teh, ulahsieun!”51Tuluy Anjeunna unggah kana parahu;jep bae, angin teh leler. Ari murid-muridngan bengong jeung bingung bae anuaya.52Sakitu geus nenjo mujijat tina hal rotitea oge, weleh ku maranehna henteudiuji ku ati, bangun anu sabodo bae.53Ti dinya, kebat meuntasna; jol katanah Genesaret, tuluy balabuh.

MARKUS 6.54–7.4 3654Barang lungsur tina parahu, urangdinya jol-jol tenget bae ka Anjeunna.55Atuh tuluy bae, eta urang dinya tehlalumpatan ka jero kampung; ari baliknadeui bari ngagotongan anu garering.Kitu bae, di mana-mana oge, lamun ayabeja ngeunaan Anjeunna teh.56Angkat ka mana bae, ka desa-desa,ka kota-kota, atawa kampung-kampung,nu garering teh diteundeun di pasar-pasar, marenta diwidian nyabak kanatungtung jubah-Na wungkul. Sakur anunyabak, terus bae calalageur.

71Hiji mangsa aya rombonganurang Parisi jeung ahli-ahli Kitab ti

Yerusalem nepungan Isa.2Kataringalieun ku aranjeunna yenmurid-murid Anjeunna, anu sawarehna,dalaharna teh make leungeun najis, nyaeta henteu sibanyo heula.3Urang Parisi mah, sakumaha lumrahnaurang Yahudi; ari henteu ngumbah heulaleungeun mah, aranjeunna teh tara wakadahar sabab gugon kana adat karuhun.4Tas ti pasar oge, aranjeunna mah tarawaka dahar lamun acan ngumbah heulaawak. Loba-loba deui adat titinggalkaruhunna, kacida digumatikeunana;

MARKUS 7.5–10 37

upamana bae, hal ngumbah cacangkir,kendi, jeung pakakas tina tambaga.5Kitu nu matak, harita, aranjeunnanyarios ka Isa, “Ari murid-murid Anjeun,hirupna teh, naha henteu nyekel kaadat tali paranti karuhun urang? Sababdalaharna teh, make leungeun anunajis.”6Ari waler-Na, “Cocog sakumahapiwejang Nabi Yesaya, aranjeun teh,he jelema-jelema anu munapek! Kieusaurna: Ieu umat, biwirna ngagungkeunKami; tapi batinna mah, mungkir tiKami.7 Ibadahna ka Kami teh cumah bae;sabab anu diajarkeunana teh, nya etaparentah manusa.8Aranjeun mopohokeun parentah Allahlantaran gugon ka adat istiadat manusa.”9Saur-Na deui ka aranjeunna, “Bisapisan aranjeun mah ngalindih parentahAllah, malar bisa miara adat tali parantikaruhun sorangan.10Sabab saur Nabi Musa: Kudu hormatka indung bapa! jeung: Sing saha anungagorengkeun bapa atawa indung,kudu paeh.

MARKUS 7.11–17 3811Ari cek aranjeun, mun jalma kabapana atawa ka indungna ngomong:Naon-naon nu aya di kuring, nya eta anutadina keur kaperluan bapa jeung ema;ayeuna, ku kuring parantos digunakeunpikeun kurban; — sembahkeuneun kaPangeran —12nu kitu teh, ku aranjeun mah teudijurung deui nedunan kawajibanana kaindung bapana.13Ku kituna, parentah Allah teh kuaranjeun henteu dianggap; da kukuhkana adat tali paranti karuhun bae.Loba-loba deui kalakuan aranjeun anukawas kitu teh.”14 Isa lajeng ngahiapkeun jalma rea sinakumpul, pok nyarios, “Ieu barandunganjeung lenyepan:15Sakur-sakur nu asal ti luar asup kaurang, teu aya nu matak najis. Tapisakur-sakur anu kaluar ti urang, tah etaanu najis teh.”16 (Mun enya ceuli teh parantingadenge, masing enya-enya nyangadenge!)17Sanggeus Anjeunna lebet ka hiji imahngantunkeun jalma rea, murid-murid-Na

MARKUS 7.18–24 39

mihatur hayang terang harti misil anutadi.18Waler-Na, “Kutan maraneh ogehenteu ngarti? Na enya maraneh teunyaho, yen nu asal ti luar asupna kaurang teu matak najis?19Apan asupna teh, lain ka jero hate;tapi kana beuteung, anu tuluyna dipiceunka jamban.” Ku hal ieu, ku Anjeunnadinyatakeun, yen kabeh kadaharan teuaya nu henteu halal.20Saur-Na deui, “Naon bae nu kaluar tijelema, eta najis.21Sabab anu bijilna ti jero, nya etati jero hate, nimbulkeun rupa-rupapikiran goreng, pacabulan, pamalingan,rajapati,22pajinahan, kahawekan, kajahatan,pacurangan, hawa napsu, pasirikan,parahulan, kasombongan, jeungkagejulan.23 Ieu sipat-sipat kajahatan kabehtimbul ti jero jeung matak najis.”24Sanggeus sasauran, Isa angkat tidinya, ka daerah Tirus. Anjeunna lebetka hiji imah; ari kahoyong-Na mah ulahaya nu nganyahoankeun, tapi buktinateu bisa disumput-sumput.

MARKUS 7.25–31 4025Sabab teu lila, aya hiji ibu, anuanakna nu awewe diraksuk ku roh jahatmeunang beja; tuluy manehna buru-burudatang, nyuuh kana sampeana-Na.26Eta ibu teh urang Yunani, bangsaSiropuniki; manehna aya panunuhunka Isa, nya eta supaya roh jahat anungaganggu anakna diusir.27Tapi saur Isa ka manehna, “Keun,barudak heula sina sareubeuheun;sabab teu hade ngarebut roti anu pikeunbarudak, terus dialungkeun ka anjing.”28Si ibu ngawangsul, “Leres kitunamah, Jungjunan. Nanging anjing oge,anu nagog di kolong meja, sok ngiringngaletak remeh anu nyarikclikan tileungeun barudak.”29Saur Isa ka eta ibu, “Ku sabab cekibu, kitu; ayeuna mah, ibu geura mulangsabab setan teh geus ingkah ti anak.”30Eta ibu terus balik, kasampak anaknakeur ngedeng di enggon, jeung setannageus ingkah.31 Isa jengkar ti daerah Tirus,ngalangkungan tanah Sidon, ngabujengka Talaga Galilea di tengah-tengahdaerah Dekapolis.

MARKUS 7.32–8.1 4132Di dinya, aya jelema anu, nya torek,nya pireu dideuheuskeun ka Anjeunnamenta ditumpangan panangan.33Eta jelema, ku Isa, dipisahkeun tinu rea. Sanggeus paduduaan, ceulinu torek teh dicolok ku remana; terusAnjeunna ngaludah bari tuluy nyabakkana letahna.34Bari tanggah, ningali ka langit,Anjeunna narik napas, tuluy nyaur,“Efata!” hartina “Udar!”35Plong bae, ceuli nu torek teh,ngemplong dibarung ku letahna udartina tatali, nepi ka bisa ngomong bentespisan.36Anu araya di dinya, ku Anjeunna,dipesen ulah rea omong. Tapi beukidilarang, maranehna, beuki resep baenyaritakeunana nepi ka nyebar kamana-mana.37Maranehna bati bengong mikahelokbari ngaromong kieu, “Sagala damel-Napitulung wungkul, nu torek disinabisa ngadenge, nu pireu disina bisangomong.”

81Harita, di dinya oge, loba deuibae jelema. Tapi maranehna, geus

MARKUS 8.2–8 42

teu baroga dahareun. Lajeng Isa nyaurmurid-murid, saur-Na,2 “Kami karunya ka ieu jelema-jelemaanu sakitu lobana. Geus tilu poe,maranehna mimilu ka Kami; ayeuna,maranehna geus teu barogaeundahareun.3Kami teu tega nitah balik lapar. Tangtuengke pada kalempohan sabab loba anujarauh lemburna.”4Wangsul murid-murid, “Kumaha badenyuguhanana, margi ieu tempat tehmencil pisan.”5 Isa mariksa, “Ari di maraneh ayasabaraha roti?” Wangsulna, “Tujuh siki.”6Ku Anjeunna, jelema-jelema teh,dipiwarang dariuk dina taneuh. Roti anutujuh ku Anjeunna dicandak, terus mujisukur; geus kitu, eta roti ku Anjeunnadisemplekkan, terus dipaparinkeun kamurid-murid sina dibagikeun.7 Jaba ti eta, aya oge lauk sababarahasiki; sanggeus Anjeunna muji sukurdeui, laukna dibagikeun.8Tuluy jelema-jelema teh dalalaharsaseubeuhna. Potongan-potongan roti,leuwihna, dikumpulkeun: Meunang tujuhbakul.

MARKUS 8.9–16 439Anu dalahar teh, kira-kira aya opatrebu urang. Geus kitu, ku Isa dijurungmarulang.10Ari Anjeunna, unggah kana parahujeung murid-murid, ngabujeng kadaerah Dalmanuta.11 Jol urang Parisi, tuluy soal jawabjeung Isa. Aranjeunna menta kaIsa supaya ngabijilkeun hiji tanda tisawarga; maksudna, seja ngadoja kaAnjeunna.12Anjeunna rumahuh jeroning manah,tuluy saur-Na, “Ieu jelema-jelemajaman kiwari marenta tanda? Cek Kami,maraneh, umat kiwari ku Kami moaldibere tanda!”13Anjeunna terus angkat ti dinya,unggah deui kana parahu terus meuntas.14Waktu unggah kana parahu, murid-murid poho mawa roti, ngan mawahiji.15Ari Isa lajeng nyaur, mepelingan,saur-Na, “Masing awas, ati-ati, kana ragiurang Parisi jeung ragi Herodes.” (Ragidi dieu hartina: kamunapekan).16Murid-murid malalikir terus ngomongpada batur, “Kitu nyariosna teh lantaranurang teu boga roti.”

MARKUS 8.17–23 4417Kadangu ku Isa, pok sasauran, “Nahangaromongkeun teu boga roti? Kutancan paham, can ngarti keneh? Geuspaeheun pikir?18Boga panon lain dipake nenjo, bogaceuli lain dipake ngadenge. Na geusparoho19waktu Kami nyemplekkan roti, anulima siki tea, didahar ku lima rebuurang, sabaraha bakul leuwihna beunangmaraneh ngumpulkeun?” Wangsulna,“Dua belas bakul.”20 “Jeung anu tujuh siki, disuguhkeunka opat rebu urang, sabaraha bakulsesana?” Wangsulna, “Tujuh bakul.”21Saur-Na deui, “Can ngarti kenehbae?”22Satuluyna, Isa sumping ka kampungBetsaida jeung murid-murid. Di dinya,aya nu lolong, tuluy dideuheuskeunka Anjeunna, nyuhunkeun supayadipangrampakeun.23Ku Anjeunna dicepeng leungeunna,ditungtun dicandak ka luareun kampung.Terus panonna ku Anjeunna diludahanbari dirampa, pok dipariksa, “Geus ayanu katenjo?”

MARKUS 8.24–31 4524Nu lolong nyeueung ka hareup,tuluy ngawangsul, “Ningal jalmi, rupinakeur leuleumpangan, mung katingalnasapertos tatangkalan.”25Panonna ku Isa dirampa deui; braybae, ayeuna mah beunta enyaan,tetenjoanana awas jeung cekas.26Ku Anjeunna dipiwarang balik, ngansaur-Na, “Ulah ka kampung itu deui!”27 Isa samurid-murid angkat kakampung-kampung saputereun tanahKesarea Pilipi. Di tengah jalan mariksaka murid-murid, saur-Na, “Ari cek jalmarea, ieu Kami saha?”28Wangsulna, “Aya nu nyebatkeun NabiYahya, aya nu nyebatkeun Nabi Elias,aya oge anu nyebatkeun salah sawiosnabi.”29Anjeunna mariksa deui, “Aricek maraneh, Kami saha?” Petrusngawangsul, “Cek abdi mah, Al Masih!”30Murid-murid, ku Anjeunna, diomat-omatan teu meunang rea carita sahaAnjeunna.31Geus kitu, Isa wawangsit kamaranehna; saur-Na Putra Manusa tehmisti nandang sangsara anu pohara;tur Anjeunna teh baris ditampik ku

MARKUS 8.32–37 46

parakokolot, ku imam-imam kapala,jeung ku ahli-ahli Kitab; terus Anjeunnateh bakal ditelasan, tapi bakal gugahdeui sanggeus tilu poe.32Sasaurana-Na teh, terang-teranganpisan. Ku Petrus dikenyang ka sisi,manehna mihatur maksudna ngemutan.33Tapi Anjeunna malik, ningali kamurid-murid sejen, terus nyeuseul kaPetrus, saur-Na, “Nyingkah, Iblis! Manehmikir teh lain kana pangersaning Allah,tapi kana kahayang jelema!”34Ti dinya, jalma rea ku Anjeunnadihiapkeun, kitu deui murid-murid, sinakumpul, lajeng sasauran, “Saha-sahaanu arek ngiring Kami, kudu nyegahkahayang napsuna, kudu manggulsalibna, sarta anut ka Kami.35Sabab saha-saha anu reknyalametkeun nyawana, bakalkaleungitan nyawa; sabalikna, anukaleungitan nyawa demi Kami jeungdemi Injil, pinasti bakal salamet.36Naon gunana meunangkeun saalamdunya, tapi nyawana leungit?37Naon anu bisa dipake gagantinyawana?

MARKUS 8.38–9.5 4738Sabab sing saha anu era ngakuKami sarta era kana pangajaran Kamidi kalangan umat kiwari anu teu satiatur doraka; Putra Manusa oge kitu, — dimana geus datang kalawan kamulyaanRama-Na bari diiring ku para malaikatsuci — bakal era ngaku ka jelema anukitu.”

91Saur-Na deui, “Kalawan saenyana,cek Kami ka maraneh: Di antara

anu ayeuna araya di dieu, aya anumoal waka paeh samemeh nyaraksiandatangna Karajaan Allah anu dibarenganku kakawasaan.”2Heuleut genep poe, ti harita, Isaunggah ka hiji gunung anu luhur.Anjeunna nyandak Petrus, Yakobusjeung Yahya. Di gunungna, nganaranjeunna bae. Dak dumadak, kumaranehna katenjo Isa salin rupi;3panganggo-Na bodas gumebyar, didunya moal aya anu bisa nyieun bodaskawas kitu.4Breh deui katembong aya Nabi Eliasjeung Nabi Musa, cacarios jeung Isa.5Pok, Petrus mihatur, “Rabi, kalintangasa bagjana abdi-abdi di dieu teh. Abdibade mangdamelkeun saung, hiji kangge

MARKUS 9.6–12 48

Jungjunan, hiji kangge Nabi Musa, hijideui kangge Nabi Elias.”6Ngomongna asal ngomong bae,pangpangna pikeun ngabangbalerkeunkasieun.7Sabot kitu, aya mega anu ngiuhan kaAranjeunna. Tina eta mega aya sora,“Nya ieu Putra Kami anu dipikanyaah.Masing anut ka Anjeunna.”8Sabot maranehna tingtareuteupkeneh, teu kanyahoan deui yen geus teuaya sasaha, iwal ti Isa nyalira.9Sabot marudun ti gunung, maranehnaku Isa diwawantian sina ulah rea caritatina hal papanggihanana tadi, samemehPutra Manusa gugah deui ti anu geusmaraot.10Pamundut Isa ku maranehnadisanggupan, bari terus nyoalkeun kecap“gugah deui ti anu geus maraot” padabatur.11Pok malihatur kieu, “Naon marginaahli-ahli Kitab nyaurkeun yen Nabi Eliaskedah sumping ti heula?”12Waler Isa, “Enya, Nabi Elias barissumping ti heula, pikeun ngomean sakurnu perlu. Tapi anu tumali jeung PutraManusa kumaha? Apan hal eta oge geus

MARKUS 9.13–18 49

aya tulisanana, yen Anjeunna bakalnandang sangsara anu pohara sartadihinakeun.13Tapi, cek Kami ka maraneh:Saenyana Nabi Elias teh geus sumping,tapi jelema-jelema nyieun sakarep-karep bae ka anjeunna teh; eta teh,cocog, sakumaha anu geus dituliskeunngeunaan hal anjeunna.”14Sanggeus Isa sumping jeung muridnaanu tiluan tea, kasampak eta murid-murid anu lianna keur digembrong kujalma rea; tur aya sababaraha urang ahliKitab anu keur nyual ka maranehna.15 Jalma rea nenjo Anjeunna sumpingteh bangun bengong, terus buru-burumarapagkeun.16Ku Anjeunna dipariksa, “Aya perkaranaon jeung itu?”17Pok nu saurang mihatur, “Guru, abditeh ngabantun pun anak ka dieu. Punanak teh diganggu ku roh jahat dugi kajadi pireu.18Unggal diganggu, pun anak teh dugika tibabaranting, sungutna ngabudah,huntuna tikekereket, sareng eta awaknajeger. Parantos nyuhunkeun ka Tuang

MARKUS 9.19–24 50

murid, supados roh jahatna diusir,nanging henteu tariasaeun.”19Saur Isa ka maranehna, “Beu,maraneh teh umat anu teu boga iman!Kudu sabaraha lilana Kami aya dimaraneh teh? Nepi ka mana Kami kudusabar ka maraneh? Bawa budakna kadieu!”20Tuluy eta budak teh, dibawa kaAnjeunna. Barang roh jahatna nenjoka Isa, budak teh digubag-gabig terustibeubeut kana taneuh, ngagorentel,jeung sungutna teh ngabudah.21 Isa mariksa ka bapana, “Geus lilakituna?” Wangsulna, “Ti aalit.22Sering pisan, pun anak teh, diseredkana seuneu atanapi ka cai badedibinasa. Kitu nu mawi, manawi Anjeuniasa; abdi teh neda dipihawatos,tulungan.”23Waler Isa, “Cek maneh mun Kamibisa? Euweuh barang mustahil pikeunanu percaya mah!”24Bapa budak gancang ngalengis,“Kantenan, abdi percanten. Bilih baeabdi teu percanten, nyuhunkeunpiwelas-Na bae!”

MARKUS 9.25–31 5125Barang ku Anjeunna katingalijelema-jelema beuki loba anu ngangsegngadareukeutan; Anjeunna nimbalan karoh jahat tea, bengis pisan, saur-Na,“Eh, roh jahat anu nyababkeun ieubudak pireu jeung torek, ingkah manehti eta budak; ulah ganggu-ganggu deui!”26Gancang eta roh jahat teh kaluarbari ngoceak jeung ngagubag-gabig etabudak nemen pisan. Katembongna, etabudak teh, lir paeh bae; nepi ka cekjelema-jelema teh, geus paeh.27Tuluy eta budak teh, ku Isa dicepengleungeunna, dihudangkeun; terus baemanehna hudang sorangan.28Sanggeus Anjeunna ngan kari jeungmurid-murid bae di imah, murid-muridhaturan, “Naon margina abdi-abdi teutiasa ngusir eta roh?”29Waler Isa, “Bangsa kitu mah bisanadiusir ngan ku paneda.”30 Isa katut murid-murid jengkar tidinya, ngalangkungan Galilea: Nya daAnjeunna hoyong ulah kanyahoan kusaha bae.31Sabab Anjeunna bade wawangsitka murid-murid. Kieu saur-Na, “PutraManusa teh, bakal diselehkeun

MARKUS 9.32–37 52

kana genggeman manusa; terus kumaranehna Anjeunna bakal dipaehan;tapi sanggeus tilu poe ti wates dipaehan,Anjeunna baris hudang deui.”32Teu kaharti ku murid-murid mahkasaurana-Na teh, tapi teu waninaranyakeun.33 Isa jeung murid-murid sumping kakota Kapernaum. Sanggeus araya dibumi, Anjeunna mariksa ka murid-murid,“Ngaromongkeun naon tadi di jalan?”34Murid-murid ngabaretem sabab taditeh, maranehna, cekcok marebutkeunsaha nu unggul di antara maranehna.35Gek, Anjeunna linggih, murid-muridsina kumpul; terus Anjeunna sasauran,“Anu hayang ti heula, kudu daek jadipangpandeurina jeung jadi pelayanbatur-batur.”36Tuluy Anjeunna nyandak hiji budakleutik, ditangtungkeun di tengah; teruseta budak, ku Anjeunna dirangkul.Saurna ka murid-murid,37 “Saha-saha bae anu nampa budak,pantar ieu, demi Kami; eta teh nampaKami. Saha-saha nu nampa Kami, lainnampa Kami; tapi nampi Anjeunna, nyaeta anu ngutus Kami tea.”

MARKUS 9.38–43 5338Pok, Yahya mihatur, “Pa Guru,abdi-abdi kantos ningal aya jalmi anusanes ti barisan urang, nanging ngusirsetan kalayan nyebat Tuang jenengan.Ku abdi-abdi, manehna, dicarek; dasanes ti barisan urang tea.”39Saur Isa, “Ulah dicarek! Sabab moalaya jelemana, anu tas nyieun mujijatdemi ngaran Kami terus ngagogorengKami.40Anu ka urang henteu ngalawan mah,tandaning aya di barisan urang.41Kami ngabejaan: Saenyana sing sahaanu mere nginum ka maneh, najanngan sacangkir, ku sabab nyahoeun yenmaneh panganut Al Masih; tinangtumanehna meunang ganjaran.”42 “Saha-saha anu ngalantarankeunpecatna iman salah sahiji ti barudakleutik anu percayana ka Kami kawasieu; leuwih hade, mun eta jelemadibangbaluhan beuheungna ku batupanggilingan, terus dibalangkeun kalaut.43 Jeung bisi bae, salah sahiji ti leungeunnu maraneh tea ngalantarankeunpecatna iman; teukteuk bae! Sabableuwih hade buntung, tapi maraneh

MARKUS 9.44–49 54

asup ka alam hirup; tinimbang leungeunwalagri, tapi maraneh dibalangkeunka naraka, kana seuneu nu teupareum-pareum tea44 (di dinya mah, bilatungna teh, teupaeh-paeh jeung seuneuna ge, teupareum-pareum.)45Bisi bae, salah sahiji ti suku numaraneh tea ngalantarankeun pecatnaiman; teukteuk bae! Sabab leuwihhade pincang, tapi maraneh asup kaalam hirup; ti batan suku walagri, tapimaraneh dibalangkeun ka naraka46 (di dinya mah, bilatungna teh, henteupaeh-paeh jeung seuneuna ge, teupareum-pareum.)47Bisi bae, salah sahiji ti panon numaraneh ngalantarankeun pecatnaiman; cokel bae! Sabab leuwih hadepanon kences, tapi maraneh asup kaKarajaan Allah; tinimbang ngabogaanpanon dua, tapi maraneh dibalangkeunka naraka,48anu bilatung bangkena teu paeh-paehjeung seuneuna ge teu pareum-pareum.49Sabab unggal-unggal jalma, bakaldiuyahan ku seuneu.

MARKUS 9.50–10.6 5550Uyah teh alus; tapi upama eta uyahgeus jadi tiis tawar, naon deui anu bisamulihkeun rasa asinna? Jadi, dina dirimaraneh teh kudu aya uyahna; jaba tieta, jeung pada batur, hirup teh, kuduakur.”

101Ti dinya, Isa jengkar deui kadaerah Yudea jeung daerah

peuntaseun walungan Ciyordan. Di dinyaoge, loba pisan jelema nu daratangka Anjeunna sarta saperti biasana,Anjeunna maparin piwuruk.2Urang-urang Parisi oge daratang;maksudna, rek ngadoja ka Anjeunna,nanya kieu, “Ari salaki meunangnyerahkeun bojona?”3Tapi ku Anjeunna diwaler kieu,“Parentah Nabi Musa ka aranjeun,kumaha?”4Walonna, “Nabi Musa ngidinannyerahkeun, tapi kudu make surattalak.”5Saur Isa, “Nabi Musa netepkeun etaparentah ka aranjeun teh, lantaranaranjeun baredegong.6Sabab barang mimiti alam dunya,Allah ngadamel jelema lalaki jeungawewe.

MARKUS 10.7–14 567Ku sabab kitu, lalaki teh, kudu incahti indung bapa terus ngahiji jeungpamajikanana;8nepi ka duanana ngajadi sadaging.9Kitu, nu matak naon-naon anu geusdihijikeun ku Allah, ulah dipisahkeun kumanusa.”10Sanggeus araya di bumi, murid-muridmihatur ka Anjeunna, nanyakeun halngeunaan lalaki jeung awewe tea.11Ari saur-Na, “Saha-saha anunyerahkeun pamajikanana, tuluy kawinka awewe sejen; imah-imah jeungpamajikan anu ieu teh, lampah jinah.12Kitu deui, lamun awewe ninggalkeunsalakina, terus kawin ka lalaki sejen;imah-imah jeung salakina nu ieu teh,lampah jinah.”13Ti dinya, jul-jol anungadareuheuskeun barudak leutikka Anjeunna, menta dipangrampakeun;tapi ku murid-murid mah, maranehnateh dicarekan.14Sanggeus kauninga ku Isa,eta murid-murid-Na teh, diseuseulAnjeunna, saur-Na, “Ingkeun, etabarudak teh sina ka Kami ulah dihalang-

MARKUS 10.15–20 57

halang. Sabab jelema anu saperti etabarudak, nu boga Karajaan Allah teh.15Cek Kami, ka maraneh: Saenyanapisan, saha-saha anu henteu mapagkeunKarajaan Allah lir budak leutik,pamohalan asup ka dinya.”16Tuluy barudak teh, ku Anjeunnadirangkul bari ditumpangan panangansarta diberkahan.17Waktu Isa nembe jengkar neraskeunperjalanan, aya anu lumpat mendakanAnjeunna; terus eta jelema dekupayuneuna-Na, pok mihatur, “Pa Guruanu berbudi, abdi teh hoyong tinemusareng hirup anu langgeng, kedahkumaha?”18Waler Isa, “Naha wet nyebut berbudika Kami? Saurang ge teu aya anuberbudi, anging Allah bae.19Anjeun oge tangtu nyaho parentah-parentah Allah: Ulah maehan, ulah jinah,ulah maling, ulah mere panaksen palsu,ulah macikeuh hak batur, jeung kuduhormat ka bapa ka indung!”20Eta jelema ngawangsul, pokna, “PakGuru, eta sadayana parantos dilakonanti ngongora.”

MARKUS 10.21–27 5821Tapi ku Isa diteuteup, semu nuwelas; pok, Anjeunna ngalahir, “Ngansarupa kurangna teh: Bral balikheula, jual kabeh kakayaan, duitnadermakeun ka nu mariskin, ambehanjeun meunangkeun banda sawarga;terus anjeun balik deui ka dieu, ngiringKami.”22Meunang waleran kitu, eta jelemamani melenguk; terus anjeunna mulangbari jeung semu ngungun; da kacidalobana, bandana teh.23 Isa neuteup ka murid-murid-Na, nuaya di sakuriling-Na; lajeng Anjeunnangalahir, “Hese pisan jelema jegud asupka Karajaan Allah teh.”24Murid-murid-Na, arolohok ngadengepilahir-Na teh. Tapi Anjeunna ngalahirdeui, “Barudak, kacida banggana nyaasup ka Karajaan Allah teh.25Babari keneh onta nyeplos kana liangjarum, ti batan jelema jegud asup kaKarajaan Allah.”26Murid-murid jadi gehger, ngaromongpada baturna, “Lamun kitu, saha nubaris salamet atuh?”27Sanggeus neuteup, Isa ngalahir kamaranehna, “Cek manusa mah, eta teh

MARKUS 10.28–32 59

mustahil; tapi henteu, pikeun Allah mah.Sagala rupa oge, pikeun Allah mah,euweuh anu mustahil.”28Pok, Petrus mihatur, “Abdi-abdiparantos cul naon-naon, teras ngiring kaJungjunan!”29Waler Isa, “Nah, cek Kami: Unggal-unggal jelema anu cul imah-tangga, culdulur lalaki dulur awewe, cul indung culbapa, cul anak cul pakaya, demi Kamijeung demi Injil,30 ti ayeuna keneh, eta jelema bakalnampa saratus tikel: Imah, dulur awewedulur lalaki, indung, anak, pakaya,sanajan kituna teh bari teu luputnandangan rupa-rupa panganiayaan;kitu deui, dina jaman ka hareupna,tinangtu bakal ginanjar hirup nulanggeng.31Tapi anu geus ti hareula loba nubakal datang pangpandeurina; kitudeui anu pangpandeurina, bakal jadipangheulana.”32 Isa jeung murid-murid geus di tengahjalan ka Yerusalem; ari Isa, angkatna,di beulah hareup. Murid-murid ngarasahoncewang, kitu deui nu sejen-sejennaanu ngiring ka Anjeunna; maranehna

MARKUS 10.33–38 60

ge, pada ngarasa salempang. Isa nyaurdeui murid-murid, nyaurkeun nu bakaltumiba kana salira-Na.33Saur-Na, “Ayeuna urang teh arek kaYerusalem. Di dinya, Putra Manusa bakaldiselehkeun ka imam-imam kapala jeungahli-ahli Kitab. Terus ku maranehna,Anjeunna teh bakal diragragan hukumpaeh. Jaba ti eta, maranehna ge bakalnyelehkeun Anjeunna ka bangsa anu teuwawuh ka Allah.34Anjeunna oge bakal dipoyok, dihina,dicariduhan, jeung dirangketan; geuskitu, kakara Anjeunna teh dipaehan;saterusna, sanggeus tilu poe ti harita,Anjeunna bakal hudang deui.”35Ti dinya, Yakobus jeung Yahya,anak Sebedeus tea, ngadeukeutan kaAnjeunna terus mihatur, “Pa Guru, abdigaduh panuhun, mugi didangu.”36Waler-Na, “Aya kahayang naon?”37Pihaturna, “Widian, engke, abdi-abdidina kamulyaan Pa Guru sina diuk dikiwaeun sareng di tengeneun.”38Tapi saur Isa, “Maraneh teu nyaho kanu dipenta. Sanggup maraneh nginumlumur nu ku Kami kudu diinum? Sanggupdibaptis ku baptisan anu diwajibkeun

MARKUS 10.39–45 61

ka Kami?” (“Nginum lumur” maksudna:nandangan sangsara).39Maranehna ngajawab, “Sanggem.”Saur Isa, “Puguh kitu tea mah, maranehmemang bakal nginum lumur nu ku Kamikudu diinum jeung dibaptis ku baptisananu diwajibkeun ka Kami.40Tapi hal tempat di kenca jeungkatuhueun Kami, Kami teu boga hakngidinan. Eta mah, rek dibikeunna nganka jelema-jelema anu geus ditangtukeunbae.”41Murid-murid, nu sapuluh urang deui,jadi arambekkeun ka Yakobus jeungYahya.42Tapi ku Isa disauran, “Maranehnyaho, yen anu disarebut pamarentahbangsa teh, marentah ka rayatna keraspisan; kitu deui pembesar-pembesarna,ka rayat teh kacida kerasna.43Maraneh jeung maraneh mah ulahkitu. Sing saha nu hayang punjul kudulaladen ka babaturan.44Sing saha nu hayang jadi pepentol,kudu jadi gandek sarerea.45Sabab Putra Manusa oge, datangteh, lain hayang dilalayanan; tapi seja

MARKUS 10.46–52 62

ngalalayanan jeung seja ngorbankeunpati, pikeun nebus jalma rea.”46 Isa jeung murid-murid-Na cunduk kakota Yeriko. Sanggeus kaluar ti Yeriko,bari diiring ku murid-murid jeung jalmarea sejenna, mendak jelema lolong anusok jajaluk; ngaranna Bartimeus, anakTimeus; manehna teh keur andiprek sisijalan.47Sanggeus manehna nyahoeun yenIsa, urang Nasaret tea, ngalangkung;tuluy bae gera-gero, “Nun Isa, PutraDaud, sing hawatos ka abdi!”48Dicarek oge ku nu rea anggur beukitarik gera-gerona, “Nun Putra Daud, singhawatos ka abdi!”49Anjeunna reg liren, saur-Na, “Sinaka dieu!” Tuluy eta nu lolong teh disinadatang. Cek nu neangna, “Sing mantephate teh, hiap, itu Anjeunna nyaur.”50Sot jubahna, tuluy manehnaburu-buru nyampeurkeun ka Isa.51Ku Anjeunna dipariksa, “Hayangdikumahakeun ku Kami teh?” Wangsulna,“Rabuni (hartina: Guru), abdi teh hoyongtiasa ningal!”52Saur Isa, “Heug, iman kapercayaanmaneh geus nulung!” Dadak sakala,

MARKUS 11.1–7 63

harita keneh, manehna bisa nenjo; tuluymanehna milu ngiring Anjeunna.

111 Isa katut murid-murid-Na geuscunduk ka hiji tempat deukeut

Betania jeung Betpage di suku GunungJetun, teu jauh deui ti Yerusalem.Anjeunna miwarang dua murid,2 saur-Na, “Teruskeun ka kampung itu.Sa-supna ka dinya, engke, maranehbakal manggih kalde keur dicangcang.Eta kalde teh ngora keneh jeung can ayaanu numpakan.3Leupaskeun cangcangna, tuluy bawaka dieu. Lamun aya anu negor, bejakeun:Diperlukeun ku Jungjunan, engke ge,dipulangkeun deui.”4Dua murid arindit. Sa-supna ka dinya,maranehna manggihan eta kalde keurdicangcang di buruan hiji imah di sisijalan. Tuluy cangcangna diudaran kumaranehna.5 Jelema-jelema anu keur narangtungdi dinya, negor, “Rek dibawa ka mana?”Ku nu duaan tea, dijawab sakumahapapatah Isa.6Anu negor henteu ngoretkeun.7Terus eta kalde ditungtun, dibawaka Isa; — eta tonggong kalde teh

MARKUS 11.8–13 64

geus meunang nilaman ku bajumasing-masing — tuluy ku Anjeunnaditunggangan.8 Jelema-jelema, loba anungalamparkeun papakeanana di jalan;ari anu sawarehna deui, ngalamparkeundangdaunan anu saleger beunang ngalati tegalan.9Anu ngiring, beulah hareup jeungbeulah tukang ger cumeluk, “Hosana!(hartina kira-kira: Dirgahayu). WilujengAnu sumping ngemban jenenganPangeran!10Wilujeng karajaan karuhun urang,karajaan Daud. Hosana di manggung!”11 Isa lebet ka jero kota Yerusalem.Terus Anjeunna lebet ka jero Bait Sucibari rarat-reret mariksa kaayaanana.Tapi ku sabab harita teh, geus burit; tidinya, Anjeunna kaluar deui, mulih-Naka Betania, diiring ku murid dua belas.12Poe isukna, sanggeusna Isa samurid-murid-Na jengkar ti Betania, Anjeunnateh lapar.13Ti kajauhan, Anjeunna ningali ayatangkal kondang keur meujeuhnagomplok daun. Lajeng dicaketan,panggalihna, sugan ayaan. Tapi

MARKUS 11.14–18 65

Anjeunna teu mendak naon-naon, salianti daun wungkul. Sabab can usumnabuahan.14Pok, Anjeunna ngalahir ka etatangkal kondang, “Moal aya deuijelema anu baris ngadahar buah manehsapapanjangna.” Ku murid-murid ogesidik kadarenge.15Sasumpingna Isa jeung murid-muridka Yerusalem, langsung lebet ka BaitAllah. Jelema-jelema anu keur jualmeulidi emperna ku Anjeunna diusir.16Meja-meja tukang nalukeurkeunduit jeung bangku-bangku tukangjapati, dibalik-balikkeun; anu sejenna gedilarang, nya eta teu meunang balawiribari ngakutan dagangan di emper BaitAllah.17Terus Anjeunna ngawurukan, saur-Na, “Lain nyaraho, yen kauni dina KitabSuci: Bait Kami bakal kaceluk tempatsembahyang sagala bangsa? Naha kumaraneh dijieun guha begal?”18Barang eta kajadian kauninga kuimam-imam kapala jeung ahli-ahliKitab, aranjeunna badami hayangngabinasa ka Isa; bawaning ku risi sabab

MARKUS 11.19–25 66

aranjeunna ningali rayat, kabeh, katarikku pangajaran Anjeunna.19Barang geus meh peuting, Anjeunnajeung murid-murid kaluar ti jero kota.20 Isukna, isuk-isuk keneh, waktu Isajeung murid-murid ngalangkung ka urutkamari, kasampak tangkal kondang tehgeus garing ka akar-akarna.21Pok, Petrus unjukan, — pedahingeteun keneh kana halna kamari —“Rabi, tingali, tangkal kondang anukamari disapa teh dugi ka garing kitu.”22Anjeunna ngawaler, “Nu matak gesing percaya ka Allah.23Kami mere nyaho: Saenyana, sahabae anu dina hatena boga kayakinan,— henteu hamham, yen saucapna pastingajadi — mun manehna nitah ka ieugunung sina ngeser terus ngagejebur kalaut, pinasti tinekanan.24Ku sabab eta, Kami ngabejaan deui:Naon bae anu ku maraneh dipentadisambat ka Pangeran, asal percaya yensaenyana mah ku maneh geus katarima,tinangtu dipaparinkeun.25 Jeung lamun arek sembahyang, bisiboga kateungeunah ka batur, maranehkudu ngahampura heula manehna,

MARKUS 11.26–32 67

supaya kasalahan maraneh dihampuraku Rama nu di sawarga.26Sabab mun maraneh taya hampura,Rama maraneh nu di sawarga oge moalkersaeun ngahampura dosa maraneh.”27 Isa katut murid-murid-Na sumpingka Yerusalem deui. Waktu Anjeunna keurngalangkung di palataran Bait Allah,disalampeurkeun ku imam-imam kapala,ahli-ahli Kitab jeung parakokolot.28Aranjeunna mariksa kieu, “Bogahak naon Anjeun nyieun sarupa kitu?Dikawasakeun ku saha Anjeun kikituanteh?”29Ku Isa diwaler, “Kaula rek nanyaheula. Lamun kajawab, ku Kaula tangtudisebut hak naon anu dipake ku Kaula:30Ari baptisan Nabi Yahya ti sawargaatawa ti manusa?”31Aranjeunna tinggerendeng heula,salaurna, “Disebutkeun asal ti sawarga,tangtu ditanya ku naon teu dipercaya.32Tapi piraku kudu disebutkeun asalti manusa mah!” Teu warantuneunnyebutkeun kitu mah, sieuneun ku rayat.Sabab rayat mah, kabeh ge, nganggapYahya teh nabi.

MARKUS 11.33–12.5 6833Tungtungna, ngawalonna teh, “Dukateuing!” Waler Isa, “Kaula ge moalnerangkeun, make hak naon Kaulanyieun hal-hal anu sarupa kitu.”

121Lajeng Isa ngadawuh nganggomisil, kieu, “Aya hiji jelema

muka kebon anggur, kebonna dipagersakurilingna. Terus manehna nyieun bakpameresanana jeung saung ranggonpikeun tempat jaga. Sanggeus beres,kebon teh, ku manehna disewakeunka sababaraha urang sina digarap; arimanehna mah, bral bae nyaba ka nagarasejen.2Barang geus meujeuhna panen,manehna nitahan salah saurangbujangna sina nagih sewaan bagi hasilka nu ngagararap kebonna tea.3Tapi si bujang teh bet dicarerek jeungditareunggeulan, tuluy diusir disina baliklengoh.4Nu boga kebon nitahan saurangbujang sejenna. Titahan nu ieu mah,malah ditareunggeulan sirahna manibalancunur, jaba disurakan diera-era,jeung dinyenyeri.5Nu boga kebon nitahan saurang deui;nu ieu ge, nya kitu; malah mah, nepi

MARKUS 12.6–11 69

ka dipaehanana pisan. Loba deui nudititahan teh, tapi kabeh oge nganngadon diteunggeulan atawa dipaehanpisan.6Ayeuna anu bisa dititah nagih teh karisaurang, nya eta anak kameumeutna.Nya ahirna mah, anakna ge kapaksadititah nagihan ka nu nyarewa kebontea; cek pikirna: Ku anak aing mah,meureun sarieuneun.7Tapi nu nyarewa teh, anggur sakait rekmaraehan; pokna teh, ‘Kabeneran ieumah ahli warisna pisan; urang paehanbae sakalian, warisanana keur urang.’8Tuluy anak nu boga kebon teh, ditewakterus dipaehan; mayitna dibalangkeunka luareun kebon anggur.”9 “Tah ayeuna,” dawuhan Jungjunan,“kira-kirana nu boga kebon teh rekkumaha? Tangtu datang mawa balad, nunyarewa kebon teh tangtu ditumpes. Arikebonna dipasrahkeun ka panggarap nusejen.10Naha maraneh acan maca nu kieuunina: Batu nu geus dipiceun ku tukangtembok teh, geus dijieun batu juru.11Kitu mungguhing Pangeran mah,sedeng cek urang mah eta teh aneh.”

MARKUS 12.12–16 7012Sanggeus kitu, maranehnanareangan akal, supaya Jungjunan bisaditangkep; lantaran karasaeun, yen etamisil teh nyindiran aranjeunna. Tapi kulantaran risi ku jelema rea, tuluy baetinglaleos, ngantunkeun Jungjunan.13Aya deui urang Parisi jeung anggotaparteyna Raja Herodes anu diutus kaIsa, sina mere sual pikeun nyiar-nyiarkasalahan Jungjunan.14Sadatangna, pok naranya kieu,“Guru, simkuring terang, Anjeun tehjujur sareng henteu aya nu dipikasieun;sabab Anjeun mah sanes pangarahan,estu seja ngawulang perkara jalan-jalanna hirup anu dipikarido kuPangeran. Hoyong terang: Ari urangkedah mayar pajeg ka Prabu atanapihenteu? Naha eta teh wajib atanapihenteu?”15Tapi Isa uningaeun kana niat palsuna,lajeng Anjeunna ngawaler, “Nahaaranjeun teh bet ngadoja ka Kami? Cikmana duitna, Kami ngilikan.”16Song duitna teh, ku maranehna,disanggakeun. Lajeng Isa mariksakeun,“Gambar saha jeung ngaran saha anu

MARKUS 12.17–22 71

aya dina duit ieu teh?” “Gambar sarengjenengan Prabu tea,” walonanana.17Dawuhan Isa, “Tah geuning! Arikagungan Prabu mah, atuh kududisanggakeun deui ka Prabu; kagunganAllah kitu deuih, kudu ka Gusti Allahdisanggakeunana teh!” Meunang walerankitu teh, maranehna bati bengong nuaya.18Geus kitu, jol deuih urang Saduki,nya eta golongan anu teu percaya kanapoe kiamat, tuluy naros,19 “Guru, parantos aya katangtosan tiNabi Musa kieu: Upama aya hiji jelemanu boga dulur lalaki, heug manehnamaot ninggalkeun pamajikan bari teugaduh anak; si pamajikanana teh,kedah dikawin ku nu jadi adina, supayalanceukna aya turunanana.20Cariosna, aya tujuh lalaki padudulur;anu cikalna teh gaduh bojo; geletuk teh,manehna maot bari teu gaduh anak.21Bojona ditikah ku adina. Nangingadina oge maot deuih kalawan teu bogaanak. Teras ditikah ku nu katilu.22Nu katilu oge sami, kitu keneh. Kitusareng kitu bae saterasna teh, dugika nu katujuh sadayana teu garaduh

MARKUS 12.23–27 72

turunan. Panungtunganana, awewenaoge maot deuih.23Dupi dina poe kiamat saparantosmaranehna harirup deui, jadi pamajikansaha eta awewe teh? Margi parantoskapibojo ku tujuhanana.”24Lajeng Isa ngawaler, “Sasab etapikiran aranjeun teh; ku lantaranaranjeun can ngarti kana eusining KitabSuci jeung kana kakawasaan Gusti Allah.25Di alam kiamat mah, sanggeus numaraot harirup deui, jelema teh geusmoal nikah jeung moal ditikahkeun;lantaran kaayaan hirupna, geus saruajeung kaayaan malaikat di sawarga.26Naha acan tarerang kitu, yen numaraot teh baris harirup deui? Kapanaya dina kitab Nabi Musa basa anjeunnaningali rungkun cucuk nu ngagedurhurung. Harita Pangeran ngadawuh kaanjeunna, ‘Kami teh Allah nu disembahku Ibrahim, Allah nu disembah ku Ishak,jeung Allah nu disembah ku Yakub.’27Tetela atuh, yen Gusti Allah teh, Allahnu disembah ku sakur jelema nu hirup,lain Allah nu disembah ku jelema-jelemanu geus paraeh. Naha pikiran aranjeunteh nepi ka sasab kitu!”

MARKUS 12.28–33 7328Aya hiji ahli Toret anu milungadengekeun sual jawab Isa jeungurang Saduki. Ku manehna karasaeun,yen waleran Isa teh keuna pisan. Tuluymanehna tumaros kieu, “Dupi HukumToret anu mana anu pangpentingna?”29Dawuhan Isa, “Hukum Toret anupangpentingna teh, nya eta: Regepkeunhe urang Israil. Allah nu disembah kuurang teh, nya eta Nu Mahatunggal tea.30Maraneh teh kudu nyaah kaPangeran, — Allah nu disembah kumaneh — masing tepi kana ati, paratkana jiwa, sabudi akal, sarta satekahpolah.31Hukum anu kadua nya eta: Kudunyaah ka sasama saperti ka diri. Euweuhdeui hukum Toret anu leuwih pentingbatan eta dua anu kasebut bieu.”32Ahli Toret unjukan deui, “Saepisan, leres pisan! Leres eta nudidawuhkeun teh. Leres, Mantenna tehNu Mahatunggal tea; henteu aya deui nusanesna, iwal ti Mantenna.33Saleresna, nyaah ka Pangeranteh kedah tepi kana ati, parat kanajiwa, sabudi akal, satekah polah baridibarengan ku nyaah ka sasama saperti

MARKUS 12.34–38 74

ka diri; da nu kitu teh langkung utamitibatan sagala rupi kurban, boh numangrupi kurban nu diduruk boh kurbannu dipeuncit.”34 Isa tingali yen walonan eta ahli Kitabteh pohara iklasna, lajeng ngadawuh,“Anjeun teh teu jauh deui ti KarajaanAllah!” Ti semet harita mah, henteu ayasaurang-urang acan anu wanieun deuinyual ka Jungjunan.35Waktu keur ngawulang di Bait Allah,Isa ngadawuh, “Naha kumaha ahli Toretteh nepi ka nganggap yen Al Masih tehPutra Daud.36Daud ku anjeun ku pituduh RuhAllah geus ngalahir kieu: Pangeranparantos ngadawuh ka Jungjunan kaulakieu: ‘Geura calik katuhueun Kami, nepika musuh-musuh teh ku Kami dijieuntitincakan Anjeun.’37Ku sabab Daud ku anjeun nyebutnateh Jungjunan, atuh mustahil anudisebut Jungjunan teh putrana.” Balareaanu ngadarengekeun piwulang-Na haritangarasa kacida katarikna ku piwulangAnjeunna.38Salajengna Jungjunan maparinnasehat, “Kade, sing ati-ati, di mana

MARKUS 12.39–43 75

maraneh nyanghareupan ahli-ahli Toretanu gawena resep jalang-jeleng dipasar marake jubah panjang ngarahdihalormat;39 jeung ari di tempat-tempatpangibadahan, diukna teh di nupanghareupna; di nu hajat-hajat ge nyakitu, milihna teh tempat anu terhormatbae.40Padahal maranehna teh, saenyanamah, tukang ngarayah harta bandaranda-randa sarta kalakuanana tehdipindingan ku do'a anu pararanjang.Hukuman keur maranehna, pasti bakalleuwih beurat.”41Hiji mangsa, Isa linggih mayunanpeti duit derma. Ti dinya, Anjeunnaningalikeun pepetaan jelema-jelema anungarasupan peti derma tea. Loba nugalede ngasupanana teh, nya eta anubaleunghar tea.42Teu lila, jol hiji randa miskinngasupkeun recehan tambaga dua.43 Isa nyaur ka murid-murid-Na, lajengngadawuh, “Cek Kami mah: Duit anudiasupkeun ku randa nu bieu teh, leuwihberharga batan ti nu sejen.

MARKUS 12.44–13.6 7644Sababna, nu lian-lianna mah,marerena teh lantaran duitna geusleuwih ti cukup. Ari nyi randa miskin teamah, memang ngan boga sakitu-kituna;jadi, nu didermakeun teh, saayana tinanapakahna.”

131Waktu Isa kaluar ti Bait Allah,aya murid nu unjukan, “Guru

cobi itu tingali, adegan-adegan teh manisakitu agrengna, batu-batuna sakitutohagana.”2 Isa ngawaler, “Kutan teh manehngawas-ngawas ka adegan-adegan eta?Kami rek ngabejaan ka maneh: Engkemah, moal aya hiji batu anu bakaltetep dina tempatna; kabeh oge bakaldiruntuhkeun.”3Waktu Isa nuju nyalira linggih di luhurGunung Jetun mayun ka Bait Allah,Petrus, Yakobus, Yahya, jeung Andreasnararos ka Anjeunna,4 “Hoyong diwartosan, dupi anu tadidisaurkeun teh, iraha bakal kajadiananasareng naon cicirenna?”5Lajeng Isa ngadawuh kieu, “Maranehsing ati-ati, ulah nepi ka beunang katipu.6Rea nu bakal datang ngaku-ngakungaran Kami, akon-akon: ‘Kami teh Al

MARKUS 13.7–11 77

Masih;’ sarta loba pisan anu bakal katipuku maranehanana.7 Jeung deui, lamun maraneh ngadengegeunjleungna peperangan atawangadenge beja hal peperangan, teu kudureuwas-reuwas. Eta mah, kabeh oge,memang geus kuduna kitu; tapi sanajankitu kaayaanana ge, acan nepi kana ahirjaman mah.8Sabab bangsa-bangsa bakal silihperangan, nya kitu keneh nagara jeungnagara silih tarajang; jeung deui, disababaraha tempat bakal aya lini jeungbahaya kalaparan. Eta kabeh, ngan ukurkakara mimiti kasangsaraan, ngadagojaman anyar.9Sing caringcing! Maraneh tangtu bakaldiserenkeun ka Majelis Agama sartabakal disiksa di jero tempat-tempatpangibadahan. Jeung deui, maraneh gebakal diserenkeun ka para pangagungjeung ka raja-raja ku lantaran Kami, nyapikeun jadi saksi ka maranehna.10Sabab Injil teh, kudu ditepikeun kasakabeh bangsa-bangsa.11 Jeung deui, lamun maraneh digiringdijagragkeun ka pangadilan, teu kudubingung ku picaritaeun. Pokkeun bae

MARKUS 13.12–18 78

sakumaha kereteg hate dina waktuharita. Sabab anu bakal cacarita teh lainmaraneh, tapi Ruh Allah.12Dulur jeung dulur bakal silihdakwakeun, supaya dipaehan; nya kituoge, bapa ka anak. Nu jaradi anak bakalngabarontak ka nu jadi kolotna, malahnepi ka wani maehan pisan.13Maraneh bakal dipikageuleuh kusarerea tina lantaran Kami. Tapi ari anutarahan uji nepi ka panungtungan mah,bakal salamet.”14 “Samangsa maraneh nyaraksian kanakajadian Musibat nu matak ngerik tea turkajadianana teh lain di nu samistina (ieumugi diperhatoskeun ku para maos),nu keur araya di tanah Yudea kudunyaringkah ngungsi ka pagunungan.15Sing saha nu harita aya di lotengimahna, poma ulah asup heula ka imahnyokot bawaeun;16anu keur aya di huma, ulah makebalik heula pikeun nyokot papakean.17Tada teuing bae sangsarana sakuranu keur kakandungan atawa anu keurorokan.18Kudu neneda ka Allah, supayakajadianana teh ulah dina usum tiris.

MARKUS 13.19–24 7919Sabab nya harita, datangnakatunggaraan nu panghebat-hebatnateh. Sabab ti barang langit jeung bumidiciptakeun ku Gusti Allah, musibatkawas kitu mah, kakara harita ayanateh; ka hareupna ge moal aya deui.20Lamun heug ku Gusti Allah waktunateu dikurangan, pasti moal aya anubisa lolos. Tapi demi jelema-jelema nugeus kapilih ku Mantenna, musibat tehwaktuna bakal disingget.21Lamun dina waktu harita, aya nungomong ka maraneh, ‘Tah ieu Al Masihteh,’ atawa ‘Tuh itu Al Masih teh,’ pomaulah dipercaya!22Sababna, dina waktu eta teh bakalmaruncul boh al masih-al masih palsu,boh nabi-nabi palsu; maranehna gebakal ngayakeun tanda-tanda aheng.Maksudna mah, teu aya lian, iwal ti munbisa mah rek nyasabkeun jalma-jalmaanu geus kapilih ku Gusti Allah tea.23 Jadi, maraneh kudu awas jeungwaspada! Maraneh geus dipepelingan kuKami ti samemehna keneh.”24 “Sanggeus katunggaraan tea liwat,panonpoe moal cahayaan jeung bulanoge moal caang;

MARKUS 13.25–30 8025bentang-bentang bakal ragragan tilangit; kakuatan-kakuatan nu ngatursagala nu aya di langit bakal genjlong.26Nya harita pisan, jelema-jelemabakal nyaksian rawuh-Na Putra Manusadina mega pinuh ku kakawasaan jeungkamulyaan.27Lajeng Putra Manusa teh barisnimbalan para malaikat, supayangumpulkeun sakur anu geus kapilihtea, — nu ti kaler, ti kidul, ti wetan,jeung ti kulon — ti tungtung bumi nepika tungtung deui.28Geura ngareunteung kana kaayaantangkal kondang. Lamun dahanna geusmimiti ngandung cai jeung geus mimitisirungan; eta geus teu bireuk deui,tandaning geus deukeut kana halodo.29Tah, nya kitu keneh, lamun engkemaraneh nyaksian kajadian-kajadiananu ka sebut tadi tea. Eta teh, nyirikeunyen waktuna enggeus deukeut, geusnampeu pisan!30Kami ngabejaan ka maraneh:Jelema-jelema nu hirup kiwari moalwaka tumpur samemeh naon nu kasebutbieu kajadian.

MARKUS 13.31–36 8131Langit jeung bumi bakal euweuh, tapiucap-ucapan Kami mah moal.32Tapi ari iraha-irahana mah, bohpoena, boh waktuna moal aya anunyaho; dalah para malaikat anu disawarga henteu tarerangeun; kitu kenehPutra Manusa; anging Allah, Rama, anuuninga.”33 “Masing nyaring jeung caringcing!Sabab maraneh, moal nyaho irahawaktuna.34Hal eta sarua bae jeung anurek nyaba jauh. Kapan samemehninggalkeun imah teh, tangtu manehnametakeun heula bujang-bujangna pikeuntugasna masing-masing. Purah jagapanto ge kitu, diparentahkeun supayaenya-enya ngajagana teh.35Ku sabab eta, maraneh oge kuduenya-enya caringcing teh; sababmaraneh teh moal nyaho kanapibalikeunana nu boga imah, naha sore,naha tengah peuting, janari, atawasubuh.36Supaya dina waktu nu boga imahdatang, maraneh ulah nepi ka kasampakkeur sarare.

MARKUS 13.37–14.5 8237 Ieu anu ku Kami dibejakeun kamaraneh teh, keur ka sarerea oge.Kabeh kudu nyaring jeung caringcing!”

141Pidua poeeun deui kana HariRaya Paska jeung Pesta Roti

teu diragian, imam-imam kapala jeungahli-ahli Toret nyiar akal, sangkan bisanewak jeung nelasan Isa ku tipu daya.2Cek maranehna, “Alusna mah,dilampahkeunana teh ulah dina waktuperayaan, bisi rayat jadi heboh.”3Hiji mangsa, Isa aya di wewengkonBetani, di imahna ki Simon Kusta. WaktuAnjeunna nuju tuang, jol aya awewengadeuheusan; eta awewe teh mawaminyak seungit, sapeles, nu kacidamahalna. Sanggeus cocokna dibuka,tuluy dikocrot-kocrot ka Isa, kanarambut-Na.4Ti antara nu araya di dinya, ayasababaraha urang nu ngarasa keuheul;maranehna tinggerendeng pada batur,pokna, “Nanaonan minyak seungitsamahal-mahal bet dihambur-hamburkitu;5mun dijual mah, bisa payu kana leuwihti tilu ratus dinar; duitna, meureun bisa

MARKUS 14.6–10 83

dipake nulung pakir miskin.” Si aweweteh pada ngagalendengan.6Tapi Isa ngalahir kieu, “Ari maranehbet aropenan teuing. Keun bae, da etateh keur nembongkeun kahadean kaKami.7Ari pakir miskin mah, salawasna ge,aya bae dina hirup kumbuh teh. Arienya-enya maraneh niat mere mah,iraha-iraha ge bisa. Sedengkeun Kamimah, moal salawasna babarengan jeungmaraneh teh.8Manehna nepi ka bisa migawe kieuteh, estuning geus sabisa-bisa. AwakKami ku manehna diseungitan, ieu tehmere tanda yen Kami moal lila deui ogedimakamkeun.9Rek dijelaskeun bae ku Kami:Engke, di mana bae Injil diwawarkeun,lampahna ieu awewe teh tangtu milukasebut-sebut; manehna baris tetepkapieling.”10Ti dinya, Yudas Iskariot, salahsaurang murid nu dua belas tea,ngaleos; manehna indit teh, pikeunnepungan para imam-imam kapala tea,nya eta rek nyelehkeun Isa.

MARKUS 14.11–16 8411Ngadenge Yudas nyanggupankitu, imam-imam kapala teh poharaaratoheunana, nepi ka jarangji rek mereduit. Ti harita, Yudas teh henteu welehneangan kasempetan rek nyelehkeunIsa tea.12Dina poe Hari Raya Roti teu diragiananu kahiji, nya eta waktuna meuncitdomba Paska, murid-murid arunjukan,“Dupi kangge Jamuan Paska teh palay dimana disayagikeunana?”13Lajeng Isa ngutus murid, duaan.Dawuhana-Na, “Maraneh kudu ka kota.Engke, di ditu, tangtu tepung jeung hijilalaki nu mawa kendi cai. Ku maranehtuturkeun, nepi ka asup ka imahna.14Bejakeun kieu ka nu boga imah,‘Kawiatan saur ku Ama Guru, saur-Na:Kamar mana pikeun Kami ngariungJamuan Paska jeung murid-murid teh?’15Engke, ku manehna dituduhan hijikamar gede di loteng. Parabot pikeunkaperluan Jamuan Paska ge, geuslengkep sadia. Pek sayagikeun di dinyasagala kaperluan keur urang teh.”16Bral, murid nu duaan teh, arindit.Barang nepi ka kota, sakur nu tadididawuhkeun ku Isa teh cocog jeung

MARKUS 14.17–22 85

buktina. Atuh tuluy bae maranehanananyayagikeun pikeun tuang kangge HariRaya Paska tea.17Peutingna, Isa katut dua belasmurid-murid sumping.18Waktu ngariung dalahar, Isangadawuh kieu, “Ku Kami teh aya nu rekdiwakcakeun ka maraneh: Salah saurangti antara maraneh teh, aya nu boga niatnyelehkeun Kami; jelemana ge, ayeunaaya di dieu, milu ngariung.”19Atuh murid-murid teh kacidanaralangsana. Pok arunjukan kaJungjunanna, “Naha abdi kitu?”20 Isa ngawaler, “Salah saurang timaraneh anu dua belas tea, nya eta anuengke bareng jeung Kami nyocolkeunroti kana pinggan.21Memang bener, da geus kuduna,Putra Manusa teh nyorang jalansakumaha nu geus dituliskeun dinaKitab Suci; tapi kacida cilakana eta nuhianatna teh. Pikeun manehna mah,saenyana, mending oge teu kungsi gelarka dunya.”22Sabot dalahar, Isa nyandak roti.Saparantos muji sukur, eta roti kuAnjeunna disemplekan, dibagikeun ka

MARKUS 14.23–27 86

murid-murid-Na bari ngadawuh kieu,“Tampanan, ieu teh daging Kami.”23Geus kitu, Anjeunna nyandak lumuranggur. Saparantos ngucap sukur, etalumur ku Anjeunna diasongkeun kamurid-murid-Na; rot, sarerea gentenanngarinum.24Anjeunna ngadawuh deui, “Ieu tehgetih Kami anu geus dipastikeun kudungucur keur mangpa'at jalma rea sartakeur tanda bukti ngukuhkeun jangjiPangeran.25 Jeung Kami ngabejaan, yen ti semetieu, Kami teh moal rek nginum-nginumdeui ci anggur anu kieu mah. Nu kuKami rek diinum engke mah di KarajaanAllah nya eta anggur anyar, lamun geuscunduk waktuna.”26Sanggeusna ngalagukeun hijipupujian, Isa jeung murid-muridbudalan, tuluy ngajugjug ka hiji gunungnu katelah Gunung Jetun.27Lajeng Isa ngadawuh ka murid-murid,“Engke, iman kapercayaan maranehka Kami, tangtu kaganggu; sabab dinaKitab aya dawuhan Allah anu kieu,‘Sang Pangangon teh bakal ditelasan ku

MARKUS 14.28–33 87

Pangeran, ari domba-dombana bakalpabalencar.’28Tapi engke, sanggeus Kamidihirupkeun deui ku Pangeran, Kamibakal indit ka tanah Galilea miheulaanmaraneh.”29Pok, Petrus unjukan, “Sanaos anusanes-sanes goncang imanna, abdi mahmoal dugi ka kitu.”30Diwaler ku Isa, “Terus terang baeKami mah: Peuting ieu keneh pisan,memeh hayam kongkorongok dua kali,maneh teh tilu kali ngangles ngaku teuwawuh ka Kami.”31Tapi Petrus keukeuh ngabantah,walonna, “Najan dongkap ka kedah paehbareng sareng Anjeun oge, moal; abdimah, moal dugi ka ngangles ka Anjeunteh.” Murid-murid nu lianna oge, kitudeuih ngaromongna teh.32Ti dinya, Isa samurid-murid sumpingka hiji tempat nu ngaranna Getsemane.Anjeunna ngadawuh ka murid-murid,“Sabot Kami neneda, maraneh tunggu didieu.”33Tapi Petrus, Yakobus, jeung Yahyamah dicandak sina nyarengan. Harita,

MARKUS 14.34–38 88

Anjeunna teh ngaraos pohara sieunnasareng keueungna.34Lajeng ngadawuh, “Kami teh asaku nalangsa-nalangsa teuing, mani asageus deukeut ka ajal rarasaan teh.Tungguan ku maraneh di dieu barikaremit.”35 Isa majeng saeutik deui, lajeng blukbae nyuuh kana taneuh sasambat kaPangeran, mundut supados ulah dugika kedah nyorang waktu sangsara anusakitu hebatna.36Kieu panyambat-Na: “Nun Allah,Rama; upami tiasa mah, — dadipayuneun Ama teu aya barang anumustahil — mugi Ama kersa nyandakieu lumur kasangsaraan, sing tebih tiabdi. Nanging teu pisan-pisan badengalalangkungan, mung pangersa Amaanu kedah laksana!”37Ti dinya, Anjeunna neang murid anutiluan. Kasampak tiluanana keur sarare.Anjeunna ngadawuh ka Petrus, “Simon!Sare maneh teh? Mani henteu sanggupnyaring sajam-jam acan?38Nyararing atuh bari neneda, supayaulah keuna ku cocoba; ari kahayang

MARKUS 14.39–43 89

mah gede maneh teh, ngan badan nukawalahan.”39Ti dinya, Anjeunna angkat deui katempat neneda nu tadi. Paneda-Na samicara tadi keneh.40Ana ku Anjeunna diteang deui teh,kasampak geus tinglalenggut bae,awahing teu kuat nahan pitunduheun.Atuh dipariksa teh teu ngajawabnaon-naon.41Katilu kalina Anjeunna neang, lajengngalahir, “Rek jarongjon sarare baemaraneh teh? Meujeuhna atuh ayeunamah harudang. Waktuna geus cunduk.Saksian ku maraneh, Putra Manusa tehbakal diselehkeun kana genggemanjelema-jelema jahat.42Geura harudang, urang ingkah tidieu. Tuh, nu hianat ka Kami geusdatang.”43Nembe oge tutup Jungjunannyariosna; torojol bae, Yudas, salahsaurang murid Isa anu dua welas tea,datang. Manehna mawa sarombonganjelema, — titahan imam-imam kapala,ahli-ahli Kitab, jeung Sesepuh-sesepuhtea — anu marawa pedang jeungpepentung.

MARKUS 14.44–51 9044Si penghianat teh, ka gorombolanana,geus mere isarat kieu, “Anu kududitangkep jeung diboyong ku urang teh,nya eta Jelema nu ku kuring dirangkul.”45Barang nepi ka dinya, manehnanyirilik nyampeurkeun Anjeunna.“Mama Guru!” Pokna teh, bari seug Isadirangkul.46Kerewek Jungjunan ditangkep padanyerek.47Salah saurang murid Jungjunananu aya di dinya, mesat pedang; tuluykeplas, pedangna nigas ceuli gandeknaImam Agung nepi ka rampung.48 Isa ngadawuh ka nu rek narangkep,“Na Kami teh rampog kitu, nepi kadibawakeun pedang jeung pepentung?49Padahal, unggal poe oge, Kami tehaya bae di maraneh. Kapan sok kutbah diBait Allah! Geuning Kami tara digarangguku maraneh. Heug bae; sabab ungelnaKitab Suci mah kudu bukti.”50Ari murid-murid-Na mah padakalabur, naringgalkeun Anjeunna.51Harita teh, aya budak ngora anunuturkeun ka Anjeunna, ngan ukur makekaen lenden salapis anu diharudumkeun.

MARKUS 14.52–58 9152Barang rek ditangkep, porosot,harudumna diporosotkeun; ari manehnanerejel, tuluy kabur bari sataranjang.53Ti dinya, Isa digiring ka Imam Agung.Imam-imam kapala, Sesepuh-sesepuh,jeung ahli Kitab kabeh geus karumpul didinya.54Ari Petrus nuturkeuna-Na ti kajauhanbae, nepi ka pakarangan Imam Agung.Gek, manehna milu diuk, ngariung jeungpangawal-pangawal milu siduru.55 Imam-imam kapala, malahMahkamah Agama pisan, pada neanganakal pikeun ngabuktikeun kalepatanIsa, supaya Anjeunna bisa ditibananhukuman pati; tapi weleh henteumanggih.56Ari saksi-saksi palsu mah, loba;maranehna teh, nyoba-nyoba ngadakwaAnjeunna; tapi dakwaanana, hiji oge,euweuh anu cocog.57Srog, aya nu maju sababaraha saksipalsu. Dakwaanana kieu,58 “Abdi-abdi kantos nguping, yen ieujelema teh kungsi susumbar kieu: IeuBait Suci nu beunang nyieun jelema tea,ku Kami teh rek diruntuhkeun sarta di

MARKUS 14.59–64 92

jero tilu poe, Kami rek ngadegkeun BaitSuci anyar anu lain bubuatan manusa.”59Tapi dakwaan maranehna oge, kawasti heula-heula bae, nya eta euweuhkasaluyuanana.60Neut Imam Agung ngadeg, lajengmariksa ka Jungjunan, “Kumaha, etadakwaan-dakwaan teh rek dijawabatawa moal?”61Tapi Isa mindel, teu kersa ngawaler.Pok, eta Imam Agung mariksa deui,“Ari Maneh teh enya Al Masih, Putra NuAgung?”62Waler Isa, “Leres. Engke tangtukasaksian ku anjeun, Putra Manusa tehcalik di tengeneun nu Maha Kawasa sartabaris sumping deui medal tina mega dilangit.”63Wek bae, Imam Agung teh,nyoehkeun anggoanana; lajeng ngalahir,“Keur naon make saksi sagala ayeunamah?64Tah bieu kadarangu, ieu jelema tehsakitu ngahinana ka Gusti Allah! Kumahatimbangan para saderek sadaya?”Dewan Pangadilan sapamendak: “Isakudu di hukum mati.”

MARKUS 14.65–70 9365Geus kitu mah, Anjeunna teh padanyariduhan. Aya oge anu nungkupkana socana bari nonjok, tuluy nanya,“Lamun enya nabi, teguh, saha yeuh anuneunggeul?” Ka pangawal-pangawal gepipilueun, nareunggeulan ka Anjeunnateh.66Harita, Petrus ge aya di dinya, dipakarangan ruang sidang. Teu lila, ayaawewe kaluar, pagawena Imam Agungtea.67Katenjoeun ku manehna, Petruskeur siduru. Bari neges-neges beungeutPetrus, pok ngomong, “Anjeun oge sokmimilu bae ka Isa urang Nasaret tea.”68Tapi Petrus mungkir, pokna,“Kumaha? Asa teu kaharti ngomongteh!” Ngajawabna teh bari ngaleos kaemper.69Di dieu ge, katenjoeun deui bae kuawewe nu bieu teh. Tuluy eta aweweteh, ngomong ka nu araya di dinya, “Tah,jelema eta teh murid Isa!”70Petrus mungkir deui bae. Teu lila,nu lian-lianna oge ngomong ka Petrus,pokna, “Moal salah anjeun oge batur-Na,da sidik urang Galilea!”

MARKUS 14.71–15.4 9471Ayeuna mah, Petrus teh nepi kasusumpahan mungkirna teh, pokna,“Demi Allah. Teu wawuh, ceuk kuring ge,teu wawuh ka eta Jelema teh!”72Tutup Petrus ngomongna, kadengehayam kongkorongok deui, kadua kalina.Ras bae, Petrus inget kana dawuhan Isa,“Samemeh hayam kongkorongok duakali, maneh geus tilu kali mungkir, ngakuteu wawuh ka Kami.” Ti dinya mah,segruk bae, Petrus ceurik ngagukgukbawaning ku nalangsa.

151 Isuk-isuk keneh pisan, imam-imam kapala, Sesepuh-sesepuh,

ahli-ahli Kitab, jeung sakumna anggotaMahkamah Agama geus buleudmupakatna. Tuluy Isa dirante, dibawapikeun dipasrahkeun ka GupernurPilatus.2Pilatus mariksa ka Jungjunan, “Anjeunteh raja urang Yahudi?” Waler Jungjunan,“Sakumaha kasauran anjeun.”3Eta imam-imam kapala ge,ngadakwakeun Anjeunna; panudingnateh mani rupa-rupa pisan.4Pilatus mariksa deui ka Isa, “Kumaha,bade ngabantah? Rea pisan tudingananaka Anjeun!”

MARKUS 15.5–13 955 Isa tetep mindel, — teu kersa ngawalerdeui — nepi ka Gupernur ngaraos heran.6 Jaman eta geus biasa, unggal-unggalHari Raya Paska sok aya sakitan anudibebaskeun, nu mana bae nurutkeunusulan rayat.7Harita, di jero panjara aya sakitanpemberontak, ngaranna Barabas;dibuina bareng jeung pemberontak-pemberontak sejenna anu milu barontaksarta geus maehan jelema.8Harita, rayat geus mimiti meredih,supaya eta kabiasaan teh dijalankeun.9Waler Pilatus, “Maraneh teh rek mentaieu, Raja urang Yahudi, supaya bebas?”10Ku anjeunna ge geus kauninga, naonsababna pangna imam-imam kapalanepi ka nyerenkeun Isa ka anjeunna teh.Lantaranana mah, taya lian, nya eta sirikjeung dengki.11Tapi rayat geus diojok-ojok kumaranehna teh, nya eta sina milihBarabas tea.12Sakali deui Pilatus mariksa ka rayat,“Ari ieu, anu ku maraneh disebut Rajaurang Yahudi, kumaha?”13Rayat tingcorowok, “Hukum!Gantung!”

MARKUS 15.14–21 9614Pilatus mariksa deui, “Tapi naonkajahatana-Na?” Rayat beuki tariktingcorowokna, “Gantung, hukumgantung!”15Pilatus nedunan pamenta rayat,supaya rayat sugema. Geus kitu,Barabas dibebaskeun; ari Isa, sanggeusku anjeunna dihukum rangket, tuluydiserenkeun sina disalib.16Geus kitu Isa digiring ku serdadu-serdadu ka istana Gupernuran, tempatpangadilan. Anggota pasukan sinakumpul kabeh ka dinya.17 Isa ku serdadu-serdadu dianggoanjubah wungu, terus diterapanmamakutaan tina cucuk.18Ti dinya serdadu-serdadu tehpura-pura ngahormat, “Salam ka Rajaurang Yahudi!”19Geus kitu buk-bek nareunggeulan kupanggebug kana mastaka-Na, bari jeungnyariduhan. Tuluy pura-pura darareku,nyarembah.20Ti dinya, Isa dibawa ka luar rekdisalibkeun.21Sabot kitu, lar aya jelema ngaliwatanu kakara datang ti luar kota; etajelema teh ngaranna Simon, urang

MARKUS 15.22–29 97

Kirena, bapana Alexander jeungRupus. Tuluy manehna dipaksa sinamangmanggulkeun tihang salib Isa.22Geus kitu, kebat, Anjeunna dibawa kahiji tempat anu ngaran Golgota (hartina:Tempat Tangkorek).23Sanggeus nepi, Jungjunan diasongananggur nu dicampuran ku emur sinadileueut, tapi ku Isa ditolak.24Tuluy Anjeunna teh dipaku kanatihang salib. Anggoana-Na dilotrekeundibagi-bagi.25 Isa disalib teh, pukul salapan.26Pangdakwa anu netelakeunkalepatana-Na, — pangna nepi ka disalib— dijieun merek dipasang dina salib-Na,unina: “Raja urang Yahudi.”27Aya duaan deui nu digantungbareng jeung Anjeunna teh; duananarampog, saurang tengeneun, saurangkiwaeuna-Na.28 [Nya harita ngabuktina ayat KitabSuci anu unina kieu: “Anjeunnadisaruakeun jeung panjahat.”]29 Jelema-jelema anu lalar liwat,tingtaruding bari gogodeg, “GeuningManeh teh, anu majar rek ngaruag

MARKUS 15.30–35 98

Bait Suci tea bari sasanggupanan rekngadegkeunana deui di jero tilu poe!30Turun atuh tina panggantungan,bebaskeun diri teh!”31 Imam-imam kapala jeung ahli-ahliKitab oge ngararejek deuih jeung padasaihwanna, “Ari ka batur bisa tutulung;ari ka diri-Na sorangan mah, teu bisananaon.32Keun, eta Al Masih, raja urang Yahuditeh sina turun tina panggantungan,supaya katenjo ku urang, meureunurang teh percaya.” Malah panjahat nubareng digantung tea ge, make pipilueundeuih, ngajejeleh ka Anjeunna teh.33Barang geus tengah poe, sakuliahwewengkon eta reup bae jadi poekngadak-ngadak; lilana ti pukul dua belasnepi ka pukul tilu.34Dina pukul tilu, Isa ngajerit,sasambat, “Eloi, Eloi, lama sabakhtani?”Hartina: “Ya Allah, Jungjunan Simabdi,ku naon Abdi teh dikantun kieu?”35Sababaraha jelema anu keurnarangtung di dinya, anu ngadengesasambat-Na, ngaromong kieu, “Tahdengekeun, keur nyambat Nabi Elias!”

MARKUS 15.36–41 9936Aya nu gura-giru nyokot sepondianclomkeun kana anggur beunangngahaseuman, sanggeus ditiir kututurus, tuluy disodorkeun kanalambey Jungjunan sina diseuseup, baringomong, “Keun, hayang nyaho enyahenteuna Nabi Elias sumping nurunkeunManehna tina panggantungana-Na!”37 Isa ngajerit sakali deui, lajengmasrahkeun nyawa-Na.38Sawaktu jeung eta, berewek, rereganBait Suci soeh dadak sakala, bedah tiluhur ka handap.39Komandan pasukan pangawal, anunangtungna hareupeun tihang salib, pokbae ngucap, “Tetela, ieu Jelema teh,Putra Allah!”40Rada anggang ti dinya, ayasababaraha wanita. Eta para wanitateh, di antarana, Maryam Magdalena,Siti Maryam — ibu rai-rai Isa nu ngaranYakobus jeung Yoses — sarta Salome.41Eta wanita-wanita, kabeh ge,jelema-jelema anu sok mimilu jeungngabantu ka Isa, keur Anjeunna aya diGalilea. Rea deui wanita-wanita sejennati Yerusalem, anu daratangna ka dinya,sawaktu reujeung Isa.

MARKUS 15.42–46 10042Wanci geus sareupna, aya nusumping, jenenganana Yusup urangArimatea. Anjeunna teh, anggotaterhormat ti Mahkamah Agama, anusami nganti-nganti ngadegna KarajaanAllah. Poe eta teh, poe Panyadiaan;hartina, sapoe memeh poe Sabat.43Ku sabab eta, kalayan teuneungludeung anjeunna ngadeuheus kaGupernur Pilatus pikeun mundut layonIsa.44Diwartosan Isa parantos pupusteh, Gupernur dugi ka ngarenjagheran; lajeng anjeunna manggil KapalaPasukan, mariksakeun enya henteunaIsa geus pupus.45Sanggeus kenging katerangan tiKapala Pasukan, Yusup ku anjeundiwidian nyandak layon.46Yusup teh, geus ngagaleuh boeh.Sanggeus diturunkeun tina tihang salib,layon teh terus bae dibungkus ku boeh;tuluy eta layon dikurebkeun di hijimakam, anu dijieunna dibobok dinagunung batu; geus kitu, lawang guhapajaratana-Na, ditutup ku batu gede.

MARKUS 15.47–16.6 10147Waktu ngurebkeunana, MaryamMagdalena jeung Maryam, — ibunaYoses — milu nyaraksian.

161Sabada poe Sabat, MaryamMagdalena, Maryam, — ibu

Yakobus — jeung Salome mareuli minyakseungit; nya pikeun bawaeun ka makamIsa tea; maksudna mah, rek nyeungitanlayon-Na.2Arinditna ka makam teh poe Minggu,isuk-isuk keneh, barang meletekpanonpoe.3Sajeroning laleumpang silih tanya,“Saha engke anu manggulingkeun batututup makam?”4Tapi batu tutup makam teh, anusakitu gedena, kasampak geus aya anungagulingkeun.5Barang asup, katingal aya hiji jelemangora; eta jelema anu dijubah bodasteh, keur calik di beulah katuhu. Atuhkacida rareuwaseunana.6Tapi nu keur calik teh ngalahir, kieusaurna, “Ulah rareuwas. Ibu-ibu teh rekngalayad Isa, urang Nasaret, anu disalibtea? Geus teu aya di dieu, geus gugahdeui. Tah geuning kari urutna.

MARKUS 16.7–11 1027Ayeuna mah, anggur buru-burubejakeun ka murid-murid Anjeunna,oge ka Petrus. Bejakeun, Anjeunna tehgeus ti payun angkat ka Galilea. Engkeoge, ku aranjeun kasampak di ditu,sakumaha dawuhana-Na tea.”8Nu tiluan gagancangan kalaluar ti jeropajaratan, tuluy lalumpatan bawaning kusieun jeung baluas. Ku sieun-sieunna,nepi ka teu bisa nyarita naon-naonka sasaha ge. Amanat malaikat teaditepikeun ka Petrus sabatur-batur,ringkes bae. Ti harita mah, eta amanatSuci tur abadi teh, nya eta tina halkasalametan anu salanggengna;diembarkeunana ku Isa ku Anjeun nudikawasakeun ka murid-murid-Na, timasrik tepi ka magrib.9Sanggeus Jungjunan tanghi, hirupdeui; poe Mingguna, isuk-isuk, nu kuAnjeunna mimiti ditembongan teh, nyaeta Maryam Magdalena. Jungjunankantos ngusir tujuh setan ti manehna.10Tuluy Maryam Magdalena bebeja kasakur nu sok ngingiring ka Jungjunan,anu keur pada sedih prihatin.11Tapi beja yen Isa parantos tanghi,— hirup deui — jeung nembongan ka

MARKUS 16.12–17 103

Maryam Magdalena teh, ku maranehnasama sakali teu diandel.12Terus Isa nembongan deui ka duamurid nu keur aya di satengahing jalanka luar kota, nembonganana teh geussalin rupa.13Murid-murid nu duaan teh baralikdeui sarta terus bebeja ka nu sejen.Tapi ieu oge, henteu dipalercaya kubatur-baturna teh.14Panungtunganana, Jungjunannembongan teh ka murid-muridsabelasanana waktu maranehna keurdalahar. Ku Jungjunan diweweleh kusabab teu baroga iman; turug-turug,keukeuh embung ngandel ka baturanu geus nyaksian sorangan, yen enyaJungjunan teh hirup deui.15Saterusna, Anjeunna ngadawuh,“Maraneh ku Kami rek diutus. Jugjugsakuliah dunya, embarkeun Injil ka umatsakumna.16Bagja salamet sing saha nu percayakana eta uaran sarta dibaptis; sabalikna,cilaka anu embung percaya sabab barisdihukum.17Golongan nu percaya bakal kaancikanku kakawasaan gaib: Bisa ngusir setan-

MARKUS 16.18–20 104

setan ku nyambat jenengan Kami, bisangomong basa-basa ajaib nu araneh.18Maranehna bakal wani newak oraymatih, moal nepi ka binasa sanajannginum racun keras; ana leungeunnadipake nyabak nu gering, nu gering tehterus cageur.”19Tamat ngadawuh ka murid-murid,Isa, Gusti Jungjunan urang, lajengdicandak mi'rad ka sawarga, linggih ditengeneun Gusti Allah.20Murid-murid bral arindit, sejanguarkeun Injil ka suklakna ka siklukna.Sajeroning ngajalankeun tugasna,maranehna dituyun ku Pangeran numaparin pangdeudeul ku rupi-rupi tandaajaib; eta teh pikeun bukti, yen nudiuarkeun ku murid-murid teh perkaraanu sajatina.

Lukas

11Teopilus anu mulya! Hal-hal anukapungkur kajadian di urang teh,

parantos seueur anu nyeratkeun;2anu sumberna asal ti jalmi-jalmianu kantos nyaraksian sorangan tingawitanana sareng ti guru-guru Injil.3Kitu nu mawi, saparantos ku simkuringtaliti ditalungtik ti awit-awitna, ayeunasumeja dibukukeun kalayan teratur,aoseun anjeun,4 supados kauninga yen ajaran anukatampi ku anjeun teh memang leres.5Waktu tanah Yudea dirajaan kuRaja Herodes, aya hiji imam ti kaumAbia, jenenganana Jakaria. Istrina,jenenganana Elisabet; saruana, turunanHarun.6Eta Istri pameget teh, ahli ibadah anutaya kuciwana sarta ta'at kana dawuhanjeung pangersa Allah.7Aranjeunna teh, teu kagungan putrasabab Elisabet gabug; turug-turugduanana geus sarepuh pisan.

LUKAS 1.8–16 28Hiji mangsa, waktu kaumna meunanggiliran, Jakaria kedah ngimaman dipayuneun Pangeran.9Sabab waktu dilotre pikeunnangtukeun saha-sahana anu kedahngukus di Bait Suci saperti biasa, lotrena,keuna ka anjeunna.10Sabot anjeunna di lebet, jamaahkumpul di tepas bari ngadaru'a.11Sabot kitu, aya malaikat nembonganka Jakaria, ngadeg deukeut pangukusan.12 Jakaria ngarenjag, kaget jeung sieun.13Malaikat teh ngalahir, “Ulah sieun,Jakaria. Doa panyambat manehgeus dikabul. Bojo maneh, Elisabet,bakal ngalahirkeun anak lalaki.Pingaraneunana Yahya.14Maneh tangtu baris bagja di manaeta geus lahir. Malah loba anu milu atoh.15Sabab eta budak bakal jadi abdi Allahanu kamashur. Moal nginum angguratawa inuman-inuman keras, malahti keur dikandungna keneh oge geusdilinggihan ku Ruh Allah.16Ku lantaran manehna, urang Israilbakal loba anu eling deui ka Pangeran,Allah nu disembah ku urang Israil.

LUKAS 1.17–23 317Ku Allah diutus ti heula sartadipaparinan roh jeung kakawasaanNabi Elias, pikeun ngageuing supayabapa areling ka nu jadi anak sarta nuwangkelang sina nyaho kana bebeneran.Ku jalan kitu, manehna teh nyadiakeunkeur Pangeran hiji umat anu taraptingabdi ka anu jadi Jungjunanna.”18 Jakaria mihatur, “Ieu perkawiskumaha nya bade ngabukti! Abdiparantos kolot, pun bojo pon kitu keneh.”19Waler malaikat, “Kami teh Jibril,anu salawasna aya di payuneun Allah.Ayeuna diutus ka maneh, mangnepikeunhal anu sakitu matak bungahna.20Ku sabab maneh henteu percaya,maneh bakal bisu, sama sakali moal bisangomong nepi ka ieu perkara ngabukti.”21Sajeroning kitu, anu ngarantosananjeunna kacida hareraneunana lantaransakitu lilana di lebet.22Sanggeus anjeunna ka luar bariteu iasa sasauran, kajudi yen di lebetaya titingalianana. Ku sabab jadi bisu,anjeunna ngan iasa pepeta.23Sanggeus rengse tugasna, anjeunnamulih deui.

LUKAS 1.24–32 424Teu lila ti harita, Elisabet, istrinabobot, nepi ka lima bulan ngerem manehdi bumi.25Saurna, “Ieu pangersa Pangeran,geus ngaleungitkeun wiwirang simkuringdi masarakat.”26Dina bulan nu kagenep, Allah ngutusdeui Jibril ka hiji kota di Galilea anungaran Nasaret;27nepangan Siti Maryam, parawan anukeur papacangan jeung Yusup, turunanDaud.28Sanggeus lebet, malaikat tehuluksalam ka Maryam, saurna,“Assalamualaikum, eh anjeun anudirahmat. Pangeran nyarengan kaanjeun.”29Nguping anu uluksalam, Maryamngagebeg bari ngamanahanpimaksudeunana.30Malaikat sasauran deui, “Ulah sieun,Maryam! Anjeun teh meunang sapa'atnaGusti Allah.31Anjeun bakal ngandung, terusngalahirkeun anak lalaki. Ku anjeunkudu dingaranan Isa.32Eta budak bakal agung sarta bakaldisarebut Putra Allah Anu Maha Agung.

LUKAS 1.33–39 5

Ku Gusti Allah bakal dileler singgasanaDaud, karuhun-Na,33 sarta sapapanjangna bakalngarajaan, kaom turunan Yakub, ariKarajaana-Na moal aya piahireunana.”34Maryam mihatur, “Nanging kumahapibuktoseunana, da abdi teh acan gaduhsalaki?”35Waler malaikat, “Anjeun bakaldisumpingan ku Ruh Allah jeung kukakawasaan Allah Nu Maha Agung. Kitunu matak, anu rek dilahirkeun ku anjeunteh bakal disarebut suci, Putra Allah.36 Jeung deui, Elisabet baraya anjeun,anu disarebut gabug tur geus sakitukolotna, ayeuna teh keur ngandungbudak lalaki, geus kagenep bulanayeuna.37Ari kanggo Allah mah, henteu ayaanu mustahil.”38Pihatur Maryam, “Simabdi, abdiPangeran sumeja ngiringan, satimbalanmugi tinekanan.” Geus kitu malaikat tehmulih.39Heuleut sawatara waktu ti harita, SitiMaryam angkat ka hiji kota pagunungandi tanah Yuda,

LUKAS 1.40–48 640ka bumina Jakaria, tuluy uluksalamka Elisabet.41Barang Elisabet ngadangu soraMaryam, jabang bayi dina kandungananausik-usikan sarta anjeunna kalinggihanRuh Allah;42 tuluy anjeunna ngawaler, “Mugiaanjeun mendak berkah di kalangansadaya wanita, nya kitu deui Anu kuanjeun keur dibobotkeun.43Naon atuh diri ibu teh, nepi kadisumpingan ku anu jadi ibu-Na nudipigusti?44Sayaktosna, waktu sora anjeun tepikana ceuli ibu, ieu anak ibu di jerokandungan anjrug-anjrugan bawaningku suka.45Estu bagja jalmi anu percaya kanadawuhan Pangeran ka dirina, sababsagala dawuhana-Na pasti tinekanan.”46Pok Maryam sasauran, “Batin abdingagungkeun Pangeran.47Ati sanubari estu bingah karanaAllah, Juru Salamet abdi.48Reh Anjeunna kersa merhatoskeunabdi-Na nu laip. Saleresna, ti semet ieu,turun-tumurun abdi teh bakal disarebutbagja;

LUKAS 1.49–58 749wireh ku Nu Maha Kawasa, diganjarku dadamelana-Na anu aragung sartajenengan Anjeunna teh suci.50Rahmat Anjeunna aya di jalmi anuajrih ka salira-Na, turun-tumurun.51Anjeunna mintonkeun kakawasaana-Na, ku dadamelan panangana-Nasareng ku ngubrak-ngabrik jelema nuaradigung.52Anu karawasa ku Anjeunna dirorodtina tahtana, kaom laip dijungjung luhur.53Kaom lapar sina sugih ku sugri anumangpa'at, nu baleunghar sina inditngaligincing.54Bangsa Israil, umat-Na, ditulung; rehAnjeunna tigin ka jangji-Na,55anu didawuhkeun ka karuhun urang,ka Ibrahim katut saturunanana, keursalalamina.”56Maryam, nganjrekna di Elisabetkurang leuwih tilu bulan lilana, kakaramulih.57Sanggeus bobotna Elisabet jejegbulanna, tuluy babar, putrana pameget.58Tatangga-tatanggana, kitu deuiwargi-wargi anu nyarahoeun yenanjeunna kenging ganjaran Pangeran

LUKAS 1.59–66 8

anu taya papadana, kabeh marilubungah.59Dina poe nu kadalapan, maranehnadararatang, ngaralayad pikeunnyalametan murangkalih, disepitan barisakalian dingaranan ngalap ka ramana:Jakaria.60Tapi saur Elisabet, “Ulah eta.Ngaranna kudu Yahya.”61Ari cek maranehna, “Jenengan kitumah, teu aya di wargi-wargi ibu.”62Geus kitu, maranehna mihaturka ramana murangkalih ku peta,maksudna nanyakeun, putrana teh rekdijenenganan saha.63Anjeunna pepeta mundut sabak, tretnyerat, “Ngaran Yahya.” Sarerea batiheran.64Tapi dadak sakala anjeunnaiasa nyarios deui, lajeng sasauranngamulyakeun ka Gusti Allah.65Anu marangkuk di daerah eta,sakurilingna, jadi gehger. Saterusna, etakajadian teh, jadi sabiwir hiji di sakuliahpagunungan Yudea;66 jeung jadi bahan pikiraneun. Cekmaranehna, “Rek jadi naon atuh engke

LUKAS 1.67–75 9

eta murangkalih teh?” Kawantu anjeunnateh diaping ku panangan Pangeran.67Ari Jakaria, ramana, kalebetan RuhAllah lajeng wawangsit, saurna:68 “Sadaya puji kanggo Pangeran, Allahnu disembah ku Israil. Reh Anjeunnakersa ngalayad sarta ngabebaskeunumat-Na.69Nya Pangeran nu jadi lantaran bijilnatanduk kasalametan pikeun urang dikalangan turunan Daud, abdi-Na tea;70— Cocog jeung timbalana-Na, anudikedalkeun ku parantaraan lalambenabi-nabi-Na anu suci, baheula —71yen urang baris disalametkeun: Tileungeun musuh jeung tina genggemanjalma-jalma anu mikaijid urang.72Eta teh, tawis pikeun mintonkeunrahmat ka nini aki urang, oge pikeunngalaksanakeun jangji-Na anu suci,73— anu didawuhkeun ka Ibrahim,bapa karuhun urang — sarta pikeunmaparin kabebasan:74Malar urang ucul ti leungeun musuh;taya nu dipikasieun, enggoning nedunanibadah ka Anjeunna75dina suasana anu suci tur bener dipayuneuna-Na, saumur-umur.

LUKAS 1.76–2.2 1076Ari hidep, eh anaking, bakal disarebutnabi Allah, Allah Anu Maha Agung. Sababhidep bakal lumaku heulaeun Jungjunan,naratas jalan pikeun Anjeunna;77 jeung pikeun mukakeun pangartiumat-Na kana hal hakekat kasalametan,anu make dadasar pangampura dosa;78 sabab rahmat jeung welas asihnaAllah, Pangeran urang; anu sumpingngalayad urang, nya eta Anjeunna, SangSrangenge nu meletek ti manggung,79pikeun nyaangan sugri anu kumelipdi alam poek anu dikungkung ku almaotsarta memener lengkah urang sinanyorang jalan anu aman tur santosa.”80Ari murangkalih tea, beuki ageungsarta beuki kuat bae jiwana. Arimatuhna, di leuweung kikisik; nepika datang waktuna, nya eta pikeunnganyatakeun anjeun ka urang Israiltea.

21Dina jaman eta, aya parentah tiPrabu Agustus, yen sakabeh jelema

di sakuliah dunya kudu didaptarkeun.2 Ieu teh cacah jiwa anu mimiti pisan,waktu tanah Siria digupernuran kuKirinus.

LUKAS 2.3–10 113Sakabeh jelema kudu didaptar dilembur asalna masing-masing.4Kitu deui Yusup, anjeunna oge iangti Nasaret di Galilea, ka Yudea, ka kotaDaud anu ngaranna Betlehem — sababanjeunna bibit-buit ti dinya, ti kulawargijeung turunan Daud —5pikeun didaptar bareng jeungMaryam, papacanganana, anu eukeurkakandungan.6Sanggeus narepi ka Betlehem, karaosku Maryam yen arek babar.7Tuluy bae babar nyikalan, putranapameget; terus dibedongan kulalamakan, diebogkeunana dinakombongan sabab di panginepan mahgeus teu aya pisan tempat.8Harita, di hiji tegalan di luar kota,aya nu keur ngajaraga ingon-ingon tipeuting.9 Jleg bae, aya hiji malaikat Pangerandeukeut maranehna, murub mubyarku kamulyaan Pangeran, nyaangan katukang-tukang ngangon anu kacidangarasa sieunna.10Eta malaikat ngalahir, “Ulah sieun.Kami mawa beja anu kacida baris

LUKAS 2.11–16 12

nyukakeunana ka maraneh; nya kitudeui, ka sakumna bangsa.11Sabab poe ieu, Juru Salametmaraneh, — Jungjunan urang, Isa AlMasih — geus dibabarkeun di kota Daud.12Cirina pikeun maraneh kieu: Maranehbakal tepung jeung hiji Bayi anudibedong ku lalamakan sarta ebog dinakombongan.”13Harita keneh, ujug-ujug, breh wadyabala sawarga anu kacida lobana, —maturan malaikat anu tadi — kabehmaruji ngagungkeun ka Allah, kieu:14 “Nya mulya kanggo Gusti Allahanu di manggung, mugia di bumi ayakatengtreman di antara umat manusaanu kamanah ku Anjeunna.”15Sanggeus malaikat-malaikatmarulang deui ka sawarga, tukang-tukang ngangon teh ngaromong jeungpada batur, “Hayu atuh urang kaBetlehem, urang buktikeun kasauranmalaikat Pangeran teh.”16Bring, kabeh, arindit gagancangan.Tuluy maranehna tepung jeung SitiMaryam, Yusup, sarta eta Bayi anu keurebog dina kombongan tea.

LUKAS 2.17–24 1317Sanggeus narenjo Bayi, maranehnanyaritakeun hal anu tadi anu tumalijeung eta Bayi.18Anu ngabandungan caritana kacidangarasa helokna.19Tapi eta caritaan teh, ku Maryamdikemu dina manah bae bari dilenyepan.20Pangangon-pangangon tuluy arinditdeui bari muji sukur ngagungkeun Allah.Maranehna ngarasa bagja ku lantaransagala nu geus kadenge jeung nu geuskatenjo teh, cocog jeung anu disaurkeunku malaikat tea.21Sanggeus jejeg dalapan poe,Murangkalih teh disepitan sartadipaparin jenengan Isa, numutkeunamanat ti malaikat samemeh dikandung.22Sanggeus jejeg poe pantrangnurutkeun hukum Toret, Anjeunnadicandak ka kota Yerusalem, badedisanggakeun ka Allah.23Hal ieu teh, pikeun nedunan timbalanPangeran dina Toret, yen “Kabeh anakcikal nu lalaki kudu disanggakeun kaPangeran.”24Nyanggakeunana oge kudu makekurban, sakumaha timbalan Pangeran

LUKAS 2.25–31 14

dina Kitab Suci, nya eta tikukur sajodoatawa anak japati dua.25Harita, di Yerusalem aya hiji sepuh,jenenganana Simeon. Anjeunna, ahliibadah anu ngajeng-ngajeng kanadatangna panglipur pikeun bangsa Israil.Anjeunna ditangtayungan ku Ruh Allah26 sarta kenging pituduh ti Ruh Allah,yen moal waka pupus samemeh ningaliAl Masih, Jungjunan urang tea.27Kalayan pingpinan Ruh Allahanjeunna angkat ka Bait Allah. WaktuIsa, Murangkalih tea, dicandak lebetka Bait Allah ku ibu rama-Na, — badenedunan hukum Toret tea —28ku Simeon dipapag. Tuluy etaMurangkalih teh, ku anjeunnadipangkon. Lajeng Simeon muji sukur kaAllah, saurna:29 “Ayeuna mah nun Pangeran, abditeh widian wangsul kalayan senang nyahate, sakumaha timbalan tea;30wireh abdi parantos ningal sorangankasalametan paparin Gusti,31anu parantos gumelar dinyatakeunka kalangan sagala bangsa,

LUKAS 2.32–38 1532nya eta terang caang anu nyatakangge bangsa-bangsa sanes, sarengkangge kamulyaan umat Gusti, Israil.”33Kasauran anjeunna teh matakhemeng ka ibu ramana Murangkalih.34Geus kitu, Simeon ngaberkahanka aranjeunna sarta kieu saurna kaSiti Maryam, “Ieu Murangkalih geusditakdirkeun pikeun jadi lantaranlabuhna jeung cengkatna jalma readi Israil sarta jadi hiji tanda anunimbulkeun pacengkadan,35— jiwa anjeun ge bakal parat kupedang — sangkan ku hal eta, eusipikiran jalma rea bakal kabuka.”36Di dinya oge, aya hiji nabi istri anujenenganana Hana binti Penuel, ti kaomAser. — Anjeunna teh geus sepuh pisan;kantos nikah, tapi ngan ukur tujuh taunbumen-bumen jeung carogena teh;37ayeuna parantos rarandaan sartayuswana geus dalapan puluh opat taun;tara pisan incah ti Bait Allah; beurangpeuting, damelna ibadah ku puasa jeungngadu'a. —38Harita ge, anjeunna keur aya didinya, lajeng bae muji sukur ka GustiAllah sarta nyarios-nyarioskeun eta

LUKAS 2.39–44 16

Murangkalih ka nu sejen-sejenna, anusarua keur ngarep-ngarep bebasnaYerusalem.39Sanggeus sagala hukum Pangeranberes ditedunan, Yusup jeung Maryam,— katut eta Murangkalih — marulangdeui ka lembur, nya eta ka kota Nasaretdi Galilea.40Eta Murangkalih teh, mingkin lila,mingkin ageung jeung tambah kuat jiwaragana, pinter, sarta kenging rahmatsapa'at Pangeran.41Unggal-unggal taun, dina hari rayaPaska, sepuh Isa angkat ka Yerusalem.42Sanggeus yuswana Isa dua belastaun, Anjeunna ngiring sepuh-Na kaYerusalem, sakumaha biasa ari hari raya.43Barang hari-hari raya geus lekasan,sepuh-Na marulih; ari Isa teu katitenkakantun di Yerusalem.44Panyana sepuh-Na mah, Anjeunnateh, aya bae campur jeung rencang-rencang sapanyabaan; kitu, nu matakjongjon bae arangkat. Sanggeusangkatna meunang sapoe, kakaraaranjeunna milarian; sugan Anjeunnabareng jeung wargi-wargi atawakenalan-kenalanana.

LUKAS 2.45–52 1745Ku sabab teu kapendak, aranjeunnamarulih deui ka Yerusalem barinalengteng.46Sanggeus tilu poe, beh bae kapendakdi Bait Allah, keur calik diriung kualim-ulama, ngadangukeun kasauranaranjeunna, sakapeung bari turas-taros.47Anu ngabarandungan Anjeunnangaraos helok ku kapinterana-Na, ogehelok ana Anjeunna ngawaler patarosan.48Barang sepuh-Na naringali,olohok bae anu aya. Tuluy ibu-Nanyauran, “Enung, naha bet ngadamelpikamelangeun kolot? Ama jeung ibumah neteangan mani hariwang.”49Anjeunna ngawaler, “Naha nganggodipilarian? Na teu kagalih yen Abditangtos aya di gedong Jeng Rama?”50Kasaurana-Na, ku aranjeunna teukahartos.51Ti dinya mah Isa mulih jeung sepuh-Na ka Nasaret, saterusna tetep-tumetepsareng ibu rama-Na. Ku ibu-Na, sagalarupa hal teh, dikemu bae sajeroningmanah.52 Isa beuki ageung, beuki pinter, beukidiasih ku Allah, sarta dipikaresep kusasama jalma.

LUKAS 3.1–5 18

31Dina taun kalima belas, jamanpamarentahan Prabu Tiberius, —

waktu Pontius Pilatus jeneng gupernur dinagri Yudea; Herodes jadi raja wilayahGalilea; Pilipus, saderekna jadi rajawilayah nagri Iturea jeung Trakonitis;Lisanias jadi raja wilayah Abilene, sartawaktu Anas jeung Kayapas nyekelkalungguhan Imam Agung —2harita, Gusti Allah nimbalan ka NabiYahya, putra Jakaria, anu matuh dileuweung kikisik.3Geus kitu, Nabi Yahya nyumpingansakuliah daerah walungan Ciyordansarta cumeluk, “Geura tarobat sartakudu dibaptis, tinangtu dosa aranjeundihampura ku Allah!4Hal ieu geus kaserat dina kitab-kitabnubuwatan Nabi Yesaya: ‘Aya soracumeluk di alas kikisik: Siapkeun jalankangge Pangeran, lelempeng pijalaneunAnjeunna.5Lebak-lebak bakal diurugan,gunung-gunung sarta pasir-pasir bakaldiratakeun; anu pungkal-pengkol bakaldilempengkeun, anu legak-legok bakaldirarata.

LUKAS 3.6–11 196Sing sakur anu kumelip bakal nenjokasalametan paparin Pangeran.’”7Kieu deui saurna ka jalma rea anudararatang ka anjeunna seja dibaptis,“Eh maraneh, anu lir turunan oraywelang! Saha anu geus meringetkeunmaraneh, supaya maraneh kaburnyingkiran bebendu nu baris datang?8Ku sabab eta, buah-buahna kalakuanmaraneh masing luyu jeung pertobatjeung ulah umangkeuh dina hate: NabiIbrahim teh karuhun urang! Sabab cekkami, ka maraneh: Allah teh kawasanyiptakeun turunan Ibrahim tina ieubatu-batu!9Kampak geus sumanding dina akar,unggal tangkal anu buahna gorengpinasti dituar sarta dialungkeun kanaseuneu.”10Tembal jalma rea ka anjeunna,“Saupami kitu, abdi-abdi teh kedahkumaha?”11Walerna, “Anu boga baju dua siki,bikeun hiji ka anu teu boga; anu bogakadaharan, nya kitu keneh kudu daekmere.”

LUKAS 3.12–17 2012Aya oge tukang-tukang cuke anu sejadibaptis, nanyakeun, “Guru, abdi-abdikedah kumaha?”13Walerna, “Ulah nagih leuwih ti batananu geus diwajibkeun.”14Oge serdadu-serdadu naranyakeunka anjeunna, “Ari abdi-abdi kedahkumaha?” Waler Yahya, “Ulah ngarampasjeung ulah meres, sing puas ku gajihsorangan.”15Tapi ku lantaran jalma-jalma tehtumanya dina hate sarta ngadago,ngaharep sugan-sugan anjeunna teh AlMasih tea,16Yahya ngawalerna diteruskeun kieu,“Kami mah ngabaptis maraneh teh kucai. Tapi Anjeunna, anu leuwih kawasati batan kami, engke tangtu sumping.Ngudar tali tarumpah-Na ge kami moalwani. Anjeunna mah ngabaptis maranehteh ku Ruh Allah jeung seuneu.17Panangana-Na nyepeng nyiru, keurngaberesihkeun kenging-Na ngirikjeung ngumpulkeun gandumna ka leuitkagungana-Na; ari huut jeung jaraminabaris diduruk ku seuneu anu henteupareum-pareum.”

LUKAS 3.18–26 2118Loba-loba deui piwuruk anjeunna anunganyatakeun Injil ka jalma rea teh.19Ngan barang anjeunna ngawewelehraja Herodes, tina hal perkawisna jeungHerodias geureuha saderekna, jeungtina kajahatan-kajahatan sejenna,20eta raja nyucudkeun kajahatanana kaYahya, Yahya ku anjeunna dijebloskeunka panjara.21Sanggeus jalma rea dibaptis, Isa ogedibaptis. Waktu Anjeunna keur ngadu'a,bray bae langit muka.22Geus kitu, lungsur Ruh Allah kaAnjeunna mangrupa japati. Tuluykadenge aya sora ti langit, kieu, “Hidepteh Putra Kami anu dipikaasih. Hidepmatak sugema kana manah Kami.”23Waktu Isa ngawitan barang damel,yuswa-Na, kira-kira tilu puluh taun.Sacara lahir mah, Anjeunna teh putraYusup, putra Eli,24putra Matat, putra Lewi, putra Malki,putra Yanai, putra Yusup,25putra Matica, putra Amos, putraNahum, putra Hesli, putra Nagai,26putra Maat, putra Matica, putraSimei, putra Yoseh, putra Yoda,

LUKAS 3.27–4.1 2227putra Yohanan, putra Resa, putraSerubabel, putra Sealtiel, putra Neri,28putra Malki, putra Adi, putra Kosam,putra Elmadam, putra Er,29putra Yesua, putra Elieser, putraYorim, putra Matat, putra Lewi,30putra Simeon, putra Yuda, putraYusup, putra Yonam, putra Elyakim,31putra Melea, putra Mina, putraMatata, putra Natan, putra Daud,32putra Isai, putra Obed, putra Boas,putra Salmon, putra Nahason,33putra Aminadab, putra Admin, putraArni, putra Herson, putra Peres, putraYuda,34putra Yakub, putra Isak, putraIbrahim, putra Terah, putra Nahor,35putra Serug, putra Rehu, putra Peleg,putra Eber, putra Salmon,36putra Kenan, putra Arpahsad, putraSem, putra Enoh, putra Lamek,37putra Metusalah, putra Hanok, putraYared, putra Mahalalel, putra Kenan,38putra Enos, putra Set, putra Adam,putra Allah.

41Sanggeus hanjat ti Ciyordan, Isapinuh ku Ruh Allah. Ku Ruh Allah

terus dicandak ka gurun keusik.

LUKAS 4.2–9 232Di dinya, anjeunna kenging opat puluhpoe; lian digoda ku Iblis, Anjeunnaoge teu tuang teu leueut. Sanggeusna,Anjeunna ngaraos lapar.3Ku Iblis digoda, “Lamun Anjeun PutraAllah, cik eta batu jadikeun roti.”4Ku Isa diwaler, “Cek Kitab: ‘Hirupmanusa teu cukup ku roti wungkul.’”5Ti dinya Isa dibawa ka tempat anuluhur sarta dina sakedet netra ku Iblisditembongan sakabeh karajaan-karajaanalam dunya.6Cek Iblis, “Eta kakawasaan jeungkaagungan-kaagungan, kabeh, kaula nuboga. Kaula bisa mikeun eta sakabeh kasaha bae sakahayang kaula.7Kop keur Anjeun kabeh, asal nyembahheula ka kaula.”8Waler Isa, “Cek Kitab: ‘Maneh kudunyembah ka Allah, Pangeran manehsarta ngan ka Anjeunna bae maneh kudungabakti.’”9Ti dinya, Isa dibawa ka Yerusalem, kapuncak Bait Allah bagian pangluhurna.Cek Iblis, “Lamun enya mah Putra Allah,coba ngaragragkeun maneh ti dieu.

LUKAS 4.10–18 2410Sabab cek Kitab: Anjeunna bakalnimbalan malaikat-malaikat-Na sinanangtayungan Anjeun.11 Jeung Anjeun ku malaikat-malaikatbakal dipayang, supaya ulah kungsitigasruk kana batu.”12Waler Isa, “Aya timbalan anu kieu:‘Maneh ulah ngadoja ka Allah, Pangeranmaneh.’”13Sanggeus ngadojana teu mental, Iblisundur ti Isa bari ngadago kasempetandeui.14Ku panuyun Ruh Allah, Isa mulih kaGalilea. Beja ngeunaan hal Anjeunna,sumebar ka sakuliahna.15Anjeunna ngawitan ngawulang ditempat-tempat ibadah, matak resepurang dinya.16Ti dinya sumping ka Nasaret, tempatAnjeunna keur murangkalih keneh. Dinapoe Sabat angkat ka tempat ibadah,saperti biasana, ngadeg di payun rekngaos Kitab.17Anjeunna diasongan kitab NabiYesaya. Kitab dibuka, ayatna kieuungelna:18 “Ruh Pangeran nangtayungan Kami.Kami ku Anjeunna dijenengkeun, pikeun

LUKAS 4.19–25 25

ngumumkeun yen: Kaom sangsara bakalbarungah.19Kami diutus pikeun ngumumkeunyen: Tawanan-tawanan bakal merdika,nu lalolong bakal awas, anu dikaniayabakal dibebaskeun. Jeung ngumumkeun,yen ayeuna teh jaman anu kamanah kuPangeran.”20Kitab ditutupkeun, dipasihkeunka pejabat; Anjeunna gek linggih,dipalencrong ku sajamaah.21Galindeng ngawulang, saur-Na, “Ayatnu bieu kakuping, poe ieu geus bukti.”22Pilahir Anjeunna dihaminan kujamaah, anu katarik ku kecap-kecapsakitu alusna. Jamaah ting kecewis,“Lain anak Yusup tea eta teh?”23 Isa sasauran deui, “Kawasnaaranjeun rek ngucapkeun ka Kaulaparibasa anu kieu: Ki Tabib, ubaran awaksorangan! Cik kajadian di Kapernaumteh, anu aya bejana ka dieu; ayeuna,buktikeun di dieu, di lembur sorangan!”24Saur-Na deui, “Tetela, di lemburnamah, nabi-nabi teh teu aya nu dihargaan.25Kaula rek ngasongkeun buktina:Jaman Nabi Elias, waktu langit nutuptilu taun satengah sarta paceklik di

LUKAS 4.26–34 26

sakuliahna; harita, di Israil teh lobapisan randa.26Tapi Nabi Elias henteu ditimbalan kamaranehna, anggur dipiwarang ka hijiranda urang Sarpat bawahan Sidon.27Kitu oge jaman Nabi Elisa, waktu diIsrail loba nu katerap ku lepra, teu ayasaurang-urang acan anu dicageurkeun,iwal ti Naaman urang nagara Siria.”28Diesek-esekkeun kitu, jamaah tehkacida arambekeunana, tuluy carengkat.29 Isa dijongklokkeun ka luar, tuluydibawa ka pasir anu nampeu, rekdiragragkeun tina gawir.30Tapi Anjeunna, iasa lolos di tengahjalan.31Ti dinya, Isa angkat ka Kapernaum,hiji kota di Galilea. Dina poe Sabat,Anjeunna ngawulang di tempat ibadah.32Piwulang-Na narik perhatian, pinuhku pangaruh.33Di antara kaom dangu, aya nukaranjingan roh jahat; manehnangomong tarik:34 “Isa, urang Nasaret! Rek naon kaurang? Rek ngabinasa? Urang nyaho,Anjeun teh Utusan suci ti Allah!”

LUKAS 4.35–41 2735Harita keneh Isa nyeuseul, “Repeh!Ingkah maneh ti eta jelema!” Tuluy etajelema teh ku setanna dibeubeutkeun,hadena teu kua-kieu. Setanna terusingkah.36Anu nyaraksian kabeh barengong,tuluy tingkecewis, “Ajaib kasaurana-Na!Parentah-Na teurak, kawasaan. Ruhjahat diparentahkeun ingkah, ingkah!”37Tuluy bejana, sumebar ka sakuliahdaerah.38Sanggeus ngawulang, Isa angkatka imah Simon. Harita, ibu mertuaSimon teh keur gering, muriang; tuluydiunjukkeun ka Isa.39 Isa ngadeg di sisi nu gering, panyakitteh ditimbalan ingkah. Harita keneh,muriangna cageur; tuluy bae anjeunnateh ngalalayanan tamu-tamu.40Sanggeus surup panonpoe, jul-jolanu marawa nu garering ku rupa-rupakasakit. Masing-masing ku Anjeunnaditumpangan panangan, tuluy calageur.41Anu kasurupan roh jahat ge loba;roh-roh jahatna tuluy aringkah baritinggarero, “Anjeun, Putra Allah!” KuIsa diseuseulan, jeung teu meunang

LUKAS 4.42–5.5 28

ngaromong deui. Sabab maranehna mahwawuheun, yen Anjeunna teh Al Masih.42 Isukna Anjeunna angkat ngelemetka nu simpe; atuh jalma rea teh padamilarian. Sanggeus kapendak, kumaranehna dikeukeuhan supaya ulahngantunkeun.43Tapi saur-Na, “Kota lianna, ku Kamikudu diteang sarta kudu diwawaran InjilKarajaan Allah oge. Sabab Kami, diutusteh pikeun ngalampahkeun tugas eta.”44Lajeng Anjeunna nyumpingantempat-tempat ibadah di Yudea, nyapikeun ngawulang tea.

51Hiji mangsa, Isa aya di sisi TalagaGenesaret, dirubung ku jelema, —

loba pisan — anu harayang ngupingkeundawuhan Allah.2Anjeunna ningali dua parahu kosongdi sisi, ari nu bogana keur meresihanheurap.3Cat, Anjeunna unggah kana parahu;gek linggih, tuluy ngawulang.4Beres ngawulang, sasauran kaSimon, “Welah parahuna ka nu jero,rungkupkeun heurap teh.”5Simon ngawalon, “Rabi (

LUKAS 5.6–12 296Pruk ngarungkup. Lauk nu karungkupkacida lobana, nepi ka heurapna radabedah.7Tuluy Petrus sabatur-batur, ngisarahanka nu araya di parahu sejen, mentasupaya dibantuan. Prak, maranehnateh dibarantuan ngalaan lauk di kanaparahukeun; eta parahu pinuh ku lauk,nepi ka meh kalem.8Ngalaman nu kawas kitu, brek bae,Simon sideku payuneun Isa sartaunjukan, “Jungjunan, enggal abdikantunkeun. Abdi mah jalmi doraka!”9Unjukan kitu teh bawaning ku ngarasahelok nenjo lauk beubeunangananasakitu lobana. Nu lian-lian oge kitukeneh bae.10Nya kitu deui Yakobus jeungYahya, anak-anak Sebedeus, batur anusaparahu. Tapi saur Isa, “Ulah sieun.Ti semet ayeuna, nu bakal diala kumaraneh teh nya jelema, lain lauk.”11Sanggeus parahu di kadaratkeun,cul ditaringgalkeun katut saeusina,maranehna terus ngiring ka Isa.12Hiji mangsa, Isa aya di hiji kota. Ayahiji jelema lepra. Barang breh, nenjoIsa; manehna teh, brek sideku terus

LUKAS 5.13–18 30

unjukan, “Manawi luntur galih, Juragannu iasa nyageurkeun kasakit abdi teh.”13Ku Anjeunna nu lepra teh dicabaksarta saur-Na, “Heug, geura cageur.”14Sapada harita, leprana teh, lesleungit beresih. Ku Anjeunna ditimbalanulah cacarita ka sasaha. Saur-Na deui,“Geura tembongkeun awak maneh kaimam, — bari mawa kurban ku lantaranpanyakit maneh cageur — nurutkeunparentah Nabi Musa, pikeun tanda bukti.”15Sanajan kitu, teu weleh kabejakeunbae nepi ka jauhna, nepi ka jelema-jelema teh rabul ka Anjeunna,seja ngupingkeun jeung harayangdicageurkeun kasakit-kasakitna.16Tapi Anjeunna mah, geus nyingkir katempat-tempat anu sepi sarta ngadu'a.17Dina hiji poe, waktu Isa ngawulang,aya sawatara urang Parisi jeung ahliKitab milu nungkulan, daratang ti desa-desa bawahan Galilea jeung Yudea, ogeti kota Yerusalem. Isa, anu kasartaankawasa Allah, iasa nyageurkeun anugarering.18Harita, aya nu mawa jelema lumpuh,digotong, niatna rek dideuheuskeun kaAnjeunna.

LUKAS 5.19–24 3119Tapi weleh teu bisa asup, heurinusik. Tungtungna mah, make jalan tinahateup (hateupna papak jeung maketangga umpak). Hateupna dikakat, tuluynu lumpuh teh diulur jeung gotongananaka payuneun Isa.20Ningali kayakinan iman anu sakitumantepna, nu lumpuh teh ku Anjeunnadisambut, saur-Na, “Bagea dulur! Dosasampean geus dihampura.”21Ahli-ahli Kitab jeung urang-urangParisi tinggerentes, “Naha Jelema tehbet mapadani ka Allah? Na saha anu iasangahampura dosa lian ti Allah mah!”22Gerentes hate aranjeunna ku Isakauninga, tuluy disauran kieu, “Nahaaranjeun kitu mamanahan? Cek Kaulaka ieu nu lumpuh: dosa maneh geusdihampura.23Hesean mana jeung upama ku Kauladititah: geura hudang terus leumpang?24Tapi supaya aranjeun uninga yenAnak Manusa teh kawasa ngahampuradosa, urang buktikeun.” Tuluy Anjeunnanimbalan ka nu lumpuh, “Kamimarentah: Geura hudang, terus balik,gotonganana bawa!”

LUKAS 5.25–31 3225Harita keneh, nu lumpuh teh hudang;ceg kana gotongan terus balik bari mujisukur ka Allah.26Nu nyaraksian kabeh ngarasa helokbari sari-sari sieun, tuluy ngaromong,“Poe ieu, urang geus nenjo perkara anuajaib.”27Geus kitu, Isa kaluar. Beh ningaliLewi tukang cuke, keur diuk di kantorcuke. Ku Anjeunna ditimbalan, “Milu kaKami!”28Lewi cengkat; cul, nu aya di dinya,ditinggalkeun; tuluy ngiring ka Anjeunna.29Sanggeus kitu, Lewi, di imahnangayakeun jamuan rongkah kanggeAnjeunna. Lajeng Anjeunna tuang,bareng jeung tukang-tukang cuke liannajeung nu sejen-sejenna deui.30Urang-urang Parisi jeung ahli-ahliKitab gegelendeng ka murid-muridAnjeunna, “Naha maraneh wet daharnginum bareng jeung tukang-tukangcuke jeung bangsa daroraka?”31Nanging Isa anu ngawalerna, “Nusarehat mah, teu perlu tabib. Nu perlutabib mah, anu garering.

LUKAS 5.32–37 3332Kami ka dunya teh lain rek nyaur nubalener, tapi rek nyaur nu daroraka, sinatobat tina dosana.”33Tuluy cek urang-urang Parisi teh,“Murid-murid Nabi Yahya jeung murid-murid urang Parisi rajin puasa sarta rajinngadu'a. Ari murid-murid Sampean mah,ahlina kana dahar jeung nginum.”34Waler Isa, “Na ari tamu-tamu Kipanganten kudu puasa sapanjang Kipanganten aya keneh babarengan?35Sabab aya waktuna, Ki pangantenbakal ditarik ti tamu-tamu-Na teh, nyaharita waktuna maranehna kudu puasateh.”36Geus kitu, Anjeunna masihan silokakieu, “Moal aya nu nyoehkeun bajuanyar, sosoehanana dipake nambal bajuanu geus heubeul. Sabab akibatna,hanas nu anyar disoehkeun, ari heugsosoehanana dipake nambal nu heubeulwet henteu saimbang.37Oge moal aya anu ngeusikeuncianggur anyar kana kantong kulit nugeus heubeul. Sabab akibatna, angguranyar teh matak bedah wadah, anggurnateu kapuluk, kantong wadahna ruksak.

LUKAS 5.38–6.6 3438Anggur anyar mah, wadahna ge kuduanyar.39Turug-turug, anu geus biasanginum anggur nu kawak mah, moalhayang nginum nu anyar keneh. Sababkarasaeun, yen anggur nu geus kawakteh alus sarta ngeunah rasana.”

61Dina hiji poe Sabat, Isa angkatngalangkungan huma gandum.

Murid-murid-Na maripit gandum,digelang terus didalahar.2Ku sababaraha urang Parisi dipaido,pokna, “Ieu teh poe Sabat, ku naonmake digarawe?”3Diwaler ku Isa, “Na aranjeun tacanmaca lalampahan raja Daud, waktuanjeunna sarencang-rencang ngaraoslapar?4Anjeunna lebet ka jero Bait Allahnyandak roti sasajen terus dituang;rencang-rencangna oge dibagianan.Padahal roti sasajen mah teu meunangdidahar ku nu lian, iwal ti ku imam.”5Saur-Na deui, “Saenyana PutraManusa teh Jungjunanning Sabat.”6Dina poe Sabat sejenna deui, Isangawulang di hiji tempat ibadah. Di

LUKAS 6.7–12 35

dinya, aya nu koper leungeunna, nya etanu katuhu.7 Isa diarintip ku kaom Parisi.Maranehna ngaharep supaya Anjeunnanyageurkeun eta jelema dina poe Sabat,ngarah maranehna bisa nyalahkeun.8Pikiran maranehna ku Isa oge kajudi.Anjeunna ngalahir ka nu koper tea,saur-Na, “Cik anjeun ka beh tengah,nangtung.” Jung, manehna, nangtung dibeh tengah.9Saur Isa ka kaom Parisi, “Simkuringseja nanya ka aranjeun. Mana anuhalal dina poe Sabat: nyieun kahadeanatawa kajahatan? Ngabelaan nyawasasamaning hirup atawa ngabinasa?”10Maranehna ku Anjeunna diteuteupsaurang-saurang, geus kitu Anjeunnangalahir ka nu koper, “Cik leungeunnu koper teh jungjungkeun.” Ku nukoper diturut; harita keneh, koperna tehcageur.11Kaom Parisi kacida arambekeunana.Tuluy baradami, Isa teh kududikumahakeun.12Ti dinya, Isa nanjak ka gunung bademujasmedi. Sapeupeuting Anjeunnaneneda ka Allah.

LUKAS 6.13–19 3613Sanggeus beurang Anjeunnangempelkeun murid-murid. Sanggeusnakumpul, tuluy dipilih dua welas urangsarta ku Anjeunna disebat rasul.14Ngaran-ngaran nu kapilih teh, nyaeta: Simon, katelah oge Petrus; Andreas,dulur Simon; Yakobus jeung Yahya,Pilipus jeung Bartolomeus.15Mateus jeung Tomas, Yakobus anakAlpius, Simon anu nelah Selotes, jeungYudas Iskariot, anu engkena bakalngahianat.16Geus kitu, Isa jeung nu ngariring,turun ti gunung; Anjeunna liren heuladi hiji tempat anu datar. Di dinya, geuskarumpul murid-murid Anjeunna, lobapisan.17Nu lian-lianna oge loba, dararatangti sakuliah tanah Yudea, ti Yerusalem,jeung ti daerah basisir bawahan Tirusjeung Sidon.18Pangna daratang ka dinya, jaba ti anuseja ngarupingkeun cariosan Anjeunna,oge anu harayang dicageurkeun, bohtina kasakit, boh tina kasarurupan rohjahat.19Maranehna pabisa-bisa harayangnyabak ka Isa. Sabab aya kakawasaan

LUKAS 6.20–26 37

anu mencar ti salira-Na, nepi kamaranehna kabeh calalageur.20Ti dinya, Isa neuteup ka murid-murid,tuluy nyarios kieu, “Bagja maraneh teh,sanajan maraneh taya kaboga; sababKarajaan Allah teh, boga maraneh.21Bagja maraneh teh, sanajan ayeunamaraneh kalaparan; sabab maranehbakal diseubeuhkeun. Bagja maranehteh, sanajan ayeuna maraneh ceurik;sabab maraneh bakal seuri.22Bagja maraneh sanajan dipikacua,dipencilkeun, dicela, jeung disebut jalmadoraka pedah anut ka Putra Manusa.23Lamun geus nepi ka dikitu-kitu teh,kudu atoh sabab gede ganjaranana disawarga. Nabi-nabi oge dikitu-kitu kukaruhun maranehna.24Sabalikna, cilaka nu ayeuna beungharmah. Sabab senang soteh ayeuna, rasamaneh beunghar.25Cilaka anu ayeuna geus seubeuhmah; sabab maranehna bakal kalaparan.Cilaka anu ayeuna sareuri mah; sababmaranehna teh bakal ngaheruk jeungcareurik.26Sing ati-ati, lamun jelema-jelemapada muji ka maraneh. Sabab eta nu

LUKAS 6.27–34 38

maruji teh teu beda ti karuhunna, anuresep muji ka nabi-nabi palsu.”27Saur Isa deui, “Ka sakur anu sejaanut ka Kami, Kami papatah: Kudunyaah ka musuh, kudu nyieun kahadeanka nu mikangewa.28Kudu ngadu'akeun salamet ka nunyumpahan, kudu mangnedakeun ka nunyarekan.29Upama maneh ditampiling pipi kenca,asongkeun deui anu katuhu! Atawalamun baju maneh direbut batur, keunbae sina direbut jeung rangkepanana.30Anu barang penta, saha bae ge, bere.Barang maneh anu geus ku batur ulahdipenta deui.31Lamun hayang dihadean, kudu hadeka batur.32Sabab ari saukur nyaah ka nu nyaahbae mah, lebah mana leuwihna? Nudaroraka oge, ari ka nu mikanyaah mah,nyaaheun.33 Jadi, lamun maraneh ngan saukurhade ka nu ngahadean bae mah, naonanehna! Di jalma-jalma doraka oge,kitu-kitu bae mah geus lumrah.34 Jeung upama nulung kabutuhbatur pedah aya pamrih, lebah mana

LUKAS 6.35–38 39

leuwihna maraneh ti anu sejen? Anudaroraka oge ana nginjeumkeun teh baringarep-ngarep pulang jinis.35Ulah kitu maraneh mah. Kamusuh kudu nyaah sarta kudungalampahkeun kahadean. Ari nulungulah hayang dipulang tarima, supayagede ganjaranana jeung supaya jadiputra-putra Allah nu Maha Agung. SababAnjeunna mah, ka nu teu boga rasarumasa jeung ka nu jahat ge tetepmikaasih.36Maraneh kudu jembar ku kanyaah,jembar ku kaasih, nya cara Ramamaraneh tea.”37 “Ulah neumbleuhkeun kasalahan kabatur, supaya urang ge teu disalahkeun.Ulah resep tudang-tuding, supayaeuweuh nu nuding.38Kudu daek barang bere, supaya ayanu mere; upama kitu nu baris katarimateh tangtu kalawan leuwihna, caradibahekeun tina takeran anu digedognepi ka padet. Batur ngabalesna kaurang teh make ukuran urang, anu kuurang dikeunakeun ka batur, dina sagalahal.”

LUKAS 6.39–45 4039Saterusna, Isa sasaurana-Na kusiloka. Saur-Na, “Cik, bisaeun anu lolongnungtun anu lolong? Moal; sabab lamunaya solokan, tangtu tikusruk duanana.40Murid moal leuwih ti guru. Tapi dimana diajarna geus tamat, bakal saruajeung guruna.41Naha ari kana tatal dina panon dulurawas, ari balok dina panon sorangan teukarasa?42Pamohalan maneh ngomong kieuka dulur: Maap, eta tatal dina panonmaneh urang cabut; padahal dina panonsorangan aya balok. Aranjeun anumunapek, dudut heula balok dina panonsorangan, kakara bisa awas pikeunmangnyabutkeun tatal tina panon batur.”43 “Tangkal nu hade, mustahil buahnateu hade. Nya kitu deui tangkal nugoreng, mustahil buahna hade.44Urang wawuh kana hiji-hijina tangkalteh, tina buahna. Sabab pasti, tangkalcucuk moal buahan jeruk, harendongmoal buahan kadongdong.45 Jelema oge, lamun eusi hatena hade,kaluarna oge anu hade. Lamun eusihatena jahat, kaluarna oge bangsa nu

LUKAS 6.46–7.3 41

jahat-jahat. Sabab anu mudal tina biwir,eta teh lantaran hate geus leber.”46 “Rek naon nyambat ka Kami:Jungjunan, Jungjunan, padahalomongan Kami teu didenge?47Anu datang ka Kami bari daekngadenge jeung nekanan omonganKami, ku Kami diibaratkeun kieu:48Nya eta ibarat nu nyieun imah, anugalianana jero jeung dasarna tina batu.Najan katarajang banjir, eta imah moalinggeung-inggeung acan sabab kuatpademenna.49Sabalikna, anu ngan saukurngadenge kana omongan Kami, tapi teujeung prakna dilampahkeun; nu kitumah, kawas nu nyieun imah dina keusikbae, bari jeung teu make pademen. Dinakateumbrag caah, pasti eta imah rugrugjeung ruksak burakrakan.”

71Tamat sasauran ka jalma rea,Isa angkat sarta sumping ka kota

Kapernaum.2Di dinya aya hiji perwira bangsaRum, boga badega kacida kapakena.Badegana teh gering sahoseun.3Eta perwira ngadenge perkara hal Isa.Tuluy menta tulung ka kokolot-kokolot

LUKAS 7.4–9 42

urang Yahudi ngangkir Isa supayabadegana tea katulungan.4Sanggeus daratang ka Isa, kokolotteh kacida ngaharepna supaya Anjeunnakersa nulungan. Pihaturna, “Eta jalmiteh pantes ditulungan.5Margi jalmina nyaaheun ka bangsaurang. Malah kantos ngongkosanngadamel tempat ibadah.”6 Isa rujuk, tuluy angkat sareng. Baranggeus meh tepi ka nu dijugjug, amprokjeung sobat-sobat perwira tea anumapag Anjeunna, talatahna, “Juraganteu kedah sumping ku anjeun. Abdiisin kasumpingan Anjeun teh; abdi isinnepanganana.7Cekap ku ngadawuh ti dieu, kusakecap oge tangtos badega tehkatulungan.8Abdi teh jalmi bawahan, gaduhcangkingan perjurit. Upami sanggemabdi ka perjurit: Indit, tangtos indit.Upami sanggem abdi: Ka dieu, tangtosnyampeurkeun. Atanapi marentahka badega: Ieu gawekeun, tangtosdilampahkeun.”9Ngadangu anu sarupa kitu, Isa jadikatarik. Anjeunna nyoreang ka nu

LUKAS 7.10–16 43

ngiring bari saur-Na, “Kami kakaramanggih kayakinan anu kandel kieu. Diurang Israil ge can aya.”10 Jurungan-jurungan dipiwarangmulang. Ari daratang, kasampak sibadega teh geus cageur.11Ti dinya, Isa angkat ka Kota Nainjeung murid-murid; kitu deui anulian-lianna.12Memeh asup ka kota, aya aleutananu ngagotong mayit; mayit budak lalakianak tunggal hiji randa, diiring ku urangdinya.13Barang Isa ningali eta randa, manah-Na ngahelas. “Ulah ceurik,” saur-Na barinyaketan kana pasaran.14Pasaran teh dicepeng, nungagotongna eureun. Anjeunnangalahir, “Agus, geura hudang!”15Mayit ngulisik, diuk, tuluy ngomong.Geus kitu, ku Isa dipasrahkeun kaindungna.16Nu nyaraksian jadi ngarasa sieun,terus maruji ka Allah. Aromongnadeui, “Nabi Agung aya ka urang. Allahngalayad umat-Na.”

LUKAS 7.17–23 4417Tuluy sumebar beja ngeunaanAnjeunna ka sakuliah tanah Yudea jeungtempat-tempat sakurilingna.18 Ieu kajadian diunjukkeun ka Yahyaku murid-muridna.19Tuluy Yahya ngajurung muridnaduaan ka Isa, sina unjukan kieu, “LeresAnjeun teh anu bakal sumping tea,atanapi eta mah antosaneun keneh?”20Sanggeus daratang, pok unjukan kaIsa, “Dipiwarang tumaros ku Yahya JuruBaptis, saurna leres kitu Anjeun teh nubaris sumping tea, atanapi Anjeunnamah antosaneun keneh?”21Harita, Isa keur nyageur-nyageurkeun nu garering, nukasarurupan roh jahat, jeung nulalolong.22Anjeunna ngawaler kieu, “Bejakeunka Yahya sakur anu ku maneh katenjo,kadenge: Nu lalolong cageur, arawasdeui. Nu lalumpuh cageur, barisaleumpang. Nu lepra cageur, jadi setra.Nu geus maraot dihirupkeun deui jeungka nu mariskin diwawarkeun beja numatak bungah.23Nya bagja pisan sing saha anu henteuhamham sarta nolak ka Kami.”

LUKAS 7.24–30 4524Sanggeus jurungan Yahya marulang,Isa nyarioskeun Nabi Yahya ka jalma rea,saur-Na, “Bareto, rek naraon aranjeunka tanah kikisik teh? Rek nongton eurihanu ting arulang ku angin?25Rek naraon ka daritu teh? Reknongton anu ginding? Anu garindingjeung mararewah mah ayana di karaton.26Rek naraon atuh? Rek manggihannabi? Bener! Malah cek Kami mah leuwihti nabi.27Sabab nya anjeunna, anu kieudituliskeunana dina Kitab Suci teh:‘Kanyahokeun, Kami ngajurung utusanheulaeun Maneh, geusan naratas jalansorangeun Maneh.’28Sing percaya ka Kami: Di antaramanusa mah, euweuh deui anu punjulnakawas Yahya. — Tapi di Karajaan Allahmah, anu pangrendahna ge leuwih luhurti anjeunna —29Kabeh jalma malah tukang-tukangcuke oge, — ngadarenge kana piwurukNabi Yahya teh — geus narurut kanapamundut Allah anu adil ku jalan dibaptisku pangbaptis anjeunna.30Tapi ku kaom Parisi jeung ahli-ahli Toret mah, maksad Allah ka

LUKAS 7.31–38 46

maranehna teh teu ditarimakeun, nya kuarembungna tea dibaptis ku Nabi Yahya.31Kudu kumaha disebutna ari nukaritu? Sarua jeung naon maranehnateh?32Sarua jeung barudak di pasar,nu arulin silih geroan: Ku urangdipangnabeuhkeun, maraneh teu ngigel-ngigel! Ditembangan pinalangsaeun,euweuh semu-semu nalangsa!33Nabi Yahya tara dahar tara nginumanggur, cek aranjeun jelema siwah.34Putra Manusa dahar nginum biasa,cek aranjeun ahli nginum, ahli dahar,nyobat ka tukang-tukang cuke jeungruntah masarakat.35Tetela, ieu hikmat teh beunangnamah ku nu barodo keneh.”36Aya urang Parisi, ngangkir Isaka imahna ngahaturanan tuang. Isasumping, terus tuang.37Di eta tempat aya hiji awewe, kasohorawewe doraka. Barang meunang bejayen Isa aya di eta urang Parisi, manehnadatang mawa minyak seungit sabotol.38Sanggeus datang, heug cicingdipungkureun Isa; segruk bae ceurik,cipanonna maseuhan sampean Isa. Geus

LUKAS 7.39–44 47

kitu, sampean Isa ku manehna disekaanku buukna. Sanggeus tuus, eta sampeanteh diciuman, terus diminyakan minyakseungit.39Urang Parisi teh dina hatenangomongkeun Isa, “Lamun enyaManehna nabi, moal-moal teu nyahoeunsaha, jelema naon eta awewe teh.Moal teu nyahoeun yen eta teh awewedoraka.”40 Isa nyarios ka manehna, saur-Na,“Simon, Kami boga picaritaeun.”Walonna, “Mangga saurkeun bae, Guru.”41Saur Isa, “Aya dua jelema bogahutang ka tukang nginjeumkeun. Nusaurang hutangna lima ratus dinar, nusaurang deui lima puluh dinar.42Ku sabab teu saranggupeun mayar;tungtungna, hutangna dibebaskeunbae. Cik, anu mana kira-kirana anupangtumarimana?”43Walon Simon, “Tangtos anu hutangnalangkung ageung.” Saur Isa, “Benerjawaban teh.”44Saur-Na deui ka Simon, bari nyoreangka awewe tea, “Anjeun geus sidik ka ieuawewe. Kami teh tamu anjeun. Anjeunteu nyadiaan cai keur ngumbah suku; ari

LUKAS 7.45–8.1 48

ku ieu awewe, suku Kami dikumbah kucipanon jeung disekaan ku buukna.45Anjeun ka Kami teu sasalaman-sasalaman acan; tapi ieu awewemah, ti barang Kami sup ka dieu, teueureun-eureun nyiuman kana suku.46Sirah Kami ku anjeun teu diminyakan;tapi ku ieu mah, malah suku Kami nudiminyakan ku minyak seungit.47Ku sabab eta, Kami rek nerangkeunyen: ieu awewe loba dosana, tapi geusdihampura sarta geus nembongkeunrasa tumarimana ka Kami sakitunemenna. Lamun dosana teu pira mah,ana dihampura ge, rasa tumarimanamoal sabaraha.”48Geus kitu, Anjeunna ngalahir ka etaawewe, saur-Na, “Dosa maneh geusdihampura.”49Anu keur dalahar bareng jeungAnjeunna ngaromong dina hatena, “NaSaha ieu teh? Saha jelemana nu wenangngahampura dosa?”50Saur Isa deui ka eta awewe, “Kusabab maneh boga iman, manehsalamet. Sing jongjon nya hate.”

81Teu lila ti harita, Isa angkat deui;Anjeunna ngider ti kota ka kota, ti

LUKAS 8.2–8 49

desa ka desa nguarkeun Injil KarajaanAllah, diiring ku dua belas murid.2Aya oge wanita-wanita anu ngariring,wanita-wanita anu tadina diganggu kuroh-roh jahat atawa panyakit sejenna,nya eta: Maryam Magdalena, — anu kuAnjeunna dicageurkeun tina gangguantujuh roh jahat —3Yohana, — bojo Kusa, bendahara RajaHerodes — Susana, jeung rea-rea deuianu milu ngabantu ku harta banda karombongan Isa.4Sanggeus jelema-jelema anu ti kota-kota kumpul, Isa nyarios. Nyarios-Nanganggo misil, saur-Na,5 “Aya jelema indit tebar. Waktu tebar,binihna aya anu ragragan ka sisi jalan;tuluy eta binih teh aya anu kaidek ku nulaliwat atawa beak ku manuk.6Aya anu ragragan kana taneuh cadas;ana jadi, terus perang ku sabab teumanggih cai.7Sabagian deui ragragan kana rungkuncucuk; cucukna bareng jadi, binih tehkalindih nepi ka paeh.8Anu sabagian deui ragrag di taneuhanu hade; jadina alus pisan, hasilnasaratus lipet.” Tamat misil, Isa sasauran

LUKAS 8.9–14 50

kieu, “Anu rumasa boga ceuli pikeunngadenge, geura ngadenge!”9Murid-murid mihatur, naroskeunmaksudna eta misil.10Saur Isa, “Maraneh mah geusmeunang kurnia pikeun bisangahartikeun rasiah Karajaan Allah.Ari ka nu sejen mah, dicaritakeunteh misilna bae; supaya najan panonmolotot, pikeun maranehna mah moalnenjo; jaba ti eta, najan ceuli molongo,pikeun maranehna mah moal bisa ngarti.11Eta misil hartina kieu: Binih, nya etaSabda Allah.12Binih nu ragragna di sisijalan; hartina, Sabda teh aya nungadarengekeun. Tapi ku Iblis, geuwatdipupus tina hatena supaya jelemanaulah percaya, ulah salamet.13Anu ragragna kana tanah cadas;hartina, binih teh ku nu ngadengeditarima kalawan gumbira. Tapi henteuterus nyerep kana hatena, jelemanapercayana ngan sakeudeung, ananandangan dodoja mah terus murtad.14Anu ragragna kana rungkun cucuk;eta Sabda teh didenge, tapi saterusnajelemana dirobeda ku rasa salempang,

LUKAS 8.15–20 51

kabengbat ku kabeungharan, jeungkagoda ku kasenangan; Sabda teh teruskalindih, berkahna henteu kaala.15Anu keunana kana taneuh anu hade;hartina, sabda teh didenge, ditarimana,diimankeun kalawan tigin, ngahasilkeunbuah kalakuan anu hade.”16 “Urang nyeungeut lampu teh lainkeur turubaneun ku gentong atawateundeuneun di kolong dipan, tapi keurteundeuneun dina tempatna, malarcaang ka saeusi imah.17Sabab nu ayeuna buni, moal aya nuteu bakal nembrak; moal aya rasiah anuhenteu kabuka.18Ku sabab eta, perhatikeun kumahacara-carana ngadenge. Sabab saha-saha nu geus boga, kabogana bakalditambahan. Ari nu tacan boga mah, nugeus aya ge bakal beak.”19 Ibu Isa, kitu deui saderek-saderek-Na, sarumping pikeun nepanganAnjeunna; tapi teu bisa jonghok,kahalangan ku jalma nu sakitu lobana.20Tuluy ka Isa aya nu ngunjukkeun,pokna, “Tuang ibu sareng saderek-saderek sarumping bade nepangan, itudi luar.”

LUKAS 8.21–27 5221Tapi Anjeunna ngawaler kieu, “Indungatawa dulur-dulur Kami mah, nya etasing sakur anu ngadenge kana SabdaAllah katut jeung ngamalkeunana.”22Dina hiji poe, Isa unggah kana parahubari saur-Na ka murid-murid, “Urang kapeuntas ditu.” Tuluy mareuntas.23Sabot meuntas, Isa kulem. Dak-dumadak angin topan ngamuk, parahukalembak cai, kacida bahayana.24 Isa ku murid-murid digugahkeun, “PaGuru, urang tiwas!” Isa gugah, anginjeung ombak ku Anjeunna diseuseul. Jepbae angin jeung ombak teh leler, talagatenang deui.25Anjeunna ngadawuh ka murid-murid,“Di ka manakeun iman teh?” Maranehnangan sieun jeung bengong bae anu aya;tuluy tingkucuwes sabatur-batur, “Sahaatuh saenyana ieu Guru urang teh,bet kawasa, marentah ka angin jeungombak nepi ka tunduk kitu?”26 Isa jeung murid-murid geus balabuhdi tanah urang Gadara.27Sanggeus Anjeunna hanjat ka darat,aya hiji lalaki nu nyampeurkeun kaAnjeunna. Eta jelema teh diraksuk kusetan-setan, geus tara make pakean,

LUKAS 8.28–32 53

tara balik-balik sarta matuhna dipamakaman.28Barang prok, manehna nyuuhpayuneun Anjeunna bari ngagero, “Ayaurusan naon ka kuring, he Isa PutraAllah Nu Maha Agung? Pamenta kuring,Anjeun muga ulah nyiksa.”29Kituna teh lantaran tadi ku Isaditimbalan supaya roh jahatna nyingkahti manehna. Sering pisan eta roh jahatteh ngaganggu ka manehna. Pikeunngajaga, eta jelema teh dirante jeungdibarogod. Tapi barogodna pegat-pegatbae, tuluy ku setanna dibawa ngaprakka tempat nu sararuni.30Eta jelema ku Isa dipariksa, “Ngaranmaneh saha?” Ari jawabna, “Legiun,”sabab setan anu nyurupna teh loba.31Eta setan-setan pada nunuhun kaIsa, supaya ulah diparentah ngagubrus-gubruskeun maneh kana jero jungkrangpanahanan.32Beh di lamping pasir, aya bagongsabubuhan, loba pisan. Eta bagong-bagong teh, keur nareangan hakaneun.Setan-setan teh menta diidinan nyarurupka sato-sato eta; ku Isa, eta setan-setanteh diwidian.

LUKAS 8.33–39 5433Tuluy setan-setan teh nyaringkah tieta jelema nyarurup ka bagong-bagongtea. Geus kitu, bagong-bagong tehtinggejebur tina sisi jungkrang ka talaga,kabeh paraeh tilelep.34Anu ngajaraga eta bagonglalumpatan, nyebarkeun beja ka kotajeung kampung-kampung sakurilingna.35Urang dinya terus budal harayangnyaho. Barang daratang ka tempat Isa,kasampak nu karanjingan setan teh keurdiuk deukeut sampeana-Na; tur enggeusmake papakean, geus waras. Tapijelema-jelema teh, anggur sarieuneun.36Anu nyaraksian sorangan etakajadian, natalepakeun beja ka anusejen-sejenna jalan-jalanna eta anukaranjingan teh bisa waras deui.37Tuluy sakabeh urang Gadara nunuhunka Isa, supaya Anjeunna enggal angkatti maranehna ku bawaning sarieuneun.Anjeunna unggah deui kana parahu.38 Jelema anu kakara waras teh nyaritaka Anjeunna, yen manehna hayang milu.Tapi saur-Na,39 “Maneh leuwih hade balik, pek diimah caritakeun lalakon maneh ditulungku Gusti Allah.” Manehna nurut, tuluy

LUKAS 8.40–45 55

indit, ngider sakuliah kota, nyaritakeunlalakonna ditulung ku Isa.40Sasumpingna Isa ka peuntas dieudeui, Anjeunna dipapag ku jalma reaanu eukeur nunggu-nunggu.41Geus kitu, jol Yairus anu jadi kapalatempat ibadah di dinya, nepangan;anjeunna nyuuh payuneuna-Na, ngajaksindang ka bumina.42Sabab anakna anu awewe, nu nganhiji-hijina umur dua belas taun, udurparna; samar kana menyat deui. Isaangkat ka ditu, ari anu ngariring manipagelek-gelek.43Aya hiji wanita anu boga kasakitngagetih geus dua belas taun, taya nubisa ngubaran.44Manehna milu pasesedek,ngadeukeutan Anjeunna ti pungkureuna-Na, terus nyabak kana jubah-Na. Dadaksakala ngagetihna eureun.45 Isa mariksakeun, saur-Na, “Saha anunyabak ka Kami?” Ku sabab teu ayaanu ngaku, pok bae Petrus mihatur, “PaGuru, seueur anu nyedekkeun ka Salirateh, dugi ka pagugulung.”

LUKAS 8.46–52 5646Tapi saur-Na, “Aya saurang, anunyabak ka Kami sabab karasa aya tanagaanu mencar ti awak Kami.”47Ngarasa kalakuanana katohyan,wanita nu tadi teh, bruk bae nyuuhka payuneuna-Na bari ngadegdeg;manehna ngawakcakeun sabab-sababnanu matak nyabak ka Anjeunna, teruswawartos yen panyakitna jadi cageur.48 “Anaking,” saur Isa ka manehna,“iman maneh eta anu nyalametkeun teh,heug ka ditu sing salamet saterusna!”49Sabot Anjeunna sasauran, ayajurungan ti kulawargina kapala tempatibadah tea, mopoyankeun kieu, “Tuangputra teh parantos pupus, teu kedahngarerepot deui ka Pa Guru.”50Kadangueun ku Isa, Anjeunna nyarioska Yairus, “Teu kedah rejag manah, singyakin, putra teh katulungan.”51Sanggeus cunduk ka bumi Yairus; nusejen teu aya nu meunang terus milu,iwal ti Petrus, Yahya, jeung Yakobus,jeung ibu rama murangkalih tea.52Anu araya di bumi reangnyeungceurikan murangkalih, tapiku Isa disauran kieu, “Ulah careurik.Budak teh lain maot, keur sare.”

LUKAS 8.53–9.5 5753Tapi Anjeunna disaleungseurikeun,da sidik murangkalih teh geus maot.54Leungeun murangkalih teh kuAnjeunna dicandak, terus ngalahir,“Hudang anaking!”55Sup, nyawa murangkalih teh, asupdeui; eta murangkalih cengkat, terusnangtung. Ku Isa, eta murangkalih,dipiwarang dipasihan neda.56Sepuhna mah ngan bengong baeanu aya, tapi ku Anjeunna dilarang teukenging seueur carios ka sasaha oge.

91 Isa nyaur murid anu dua belas,lajeng dipaparin kakuatan jeung

kakawasaan pikeun ngelehkeun setanjeung nyageurkeun panyakit.2Terus diutus pikeun ngembarkeunKarajaan Allah jeung nyageurkeun anugarering.3Kieu amanat-Na, “Maraneh ulah mawanaon-naon, ulah mawa iteuk, ulah mawabekel, boh roti, boh duit, atawa pisalin.4Lamun geus aya anu daekeun narimadi imahna, nganjrek teh di dinya baesarta inditna deui oge, ti dinya keneh.5Upama jelemana embungeun narima,tinggalkeun kotana, bari kebutkeun

LUKAS 9.6–11 58

kekebul tina suku, minangka ngelinganka urang dinya.”6Bral, murid-murid, arinditngadatangan desa-desa; aranjeunnangembarkeun Injil bari nyageur-nyageurkeun anu garering.7Sagala hal anu tumali jeung Isa tea,kadangu ku Herodes, raja wilayah Yudea.Anjeunna ngaraos bingbang jeung risi,sabab loba nu nyarita, yen Isa teh, NabiYahya anu hudang deui ti anu maraot.8Aya oge anu nyebutkeun, yenNabi Elias muncul deui. Aya deui anunyebutkeun, yen Anjeunna teh, salahsahiji nabi anu baheula hudang deui.9Saur Raja Herodes, “Yahya ku ainggeus diteukteuk beuheungna. Na sahaatuh sabenerna eta Jelema teh, wet bisakitu?” Tuluy anjeunna ihtiar hoyong iasajonghok jeung Isa.10Rasul-rasul nu diutus tea, geus baralikdeui. Tuluy aranjeunna ngadareuheuska Isa ngalaporkeun hasil gawena.Aranjeunna ku Isa dicandak nyingkirheula ka hiji tempat di kota Betsaida,maksad-Na supaya rineh.11Tapi kanyahoan ku jalma rea, terusditaluturkeun. Ku Anjeunna ditampi bae

LUKAS 9.12–17 59

terus diwuruk hal Karajaan Allah, ari nuperlu dicageurkeun, dicageurkeun.12Poe geus maju ka burit. Murid-muridarunjukan ka Anjeunna, “Jalmi-jalmiteh sina warangsul, sina nareangandahareun sareng pamondokan dikampung-kampung anu caraket ka dieu;margi di dieu mah, tempatna sepi pisan.”13Tapi saur-Na, “Barere dahar heula kumaraneh!” Ari wangsulna, “Kedah meserheula rotina; jalmi sakitu seueurna, ariroti mung gaduh lima siki sareng laukdua siki.”14 Jelema-jelema teh, lobana, kira-kiralima rebu urang. Isa ngalahir deui, “Cobasina dariuk sagunduk-sagunduk kira-kiralima puluhan.”15Pek jelema-jelema teh ku murid-murid sina dariuk.16Roti anu lima siki jeung lauk anudua siki tea, ku Isa dicandak; terusAnjeunna tanggah ngucapkeun berkah,rotina disemplekan terus disodorkeunka murid-murid, supaya dibagikeun kajalma rea.17Brak dalalahar nepi ka sareubeuheun.Sanggeus eta, sesemplekan roti teh

LUKAS 9.18–23 60

dikumpulkeun, kaleuwihanana, aya duabelas bakul.18Hiji mangsa, Isa sembahyang nyalira.Sanggeus sembahyangna, murid-muridngadareuheus. Ku Anjeunna dipariksakieu, “Ari cek nu rea, Kami teh saha?”19Wangsulna, “Aya nu nyebatkeun NabiYahya, aya nu nyebatkeun Nabi Elias,aya oge anu nyebatkeun salah sawiosnabi hudang deui.”20 Isa mariksa deui, “Ari cek maraneh,Kami saha?” Pok, Petrus ngawangsul,“Jungjunan teh Al Masih, utusan Allah.”21Maranehna ku Anjeunna diomat-omatan pisan, yen hal eta ulah pisandicaritakeun ka sasaha.22Saur Isa, “Putra Manusa teh kudunandang sangsara anu pohara, ditokerku para kokolot, ku imam-imam kapalajeung ku ahli-ahli Kitab, terus dipaehansarta bakal dihudangkeun deui dina poenu katilu.”23Geus kitu, ngalahirna ditujukeunka kabehan, saur-Na, “Saha-sahaanu niat ngiring Kami, kudu nyegahkarep sorangan, kudu manggul salibnasapopoe, terus anut ka Kami.

LUKAS 9.24–30 6124Sabab sing saha anu rek ngabelaannyawana, tangtu bakal kaleungitannyawa. Sabalikna, anu nepi ka leungitnyawa ku lantaran Kami, tinangtusalamet.25Naon gunana meunangkeun saalamdunya, ari matak ngabinasa atawangarugikeun ka nyawa?26Sabab saha-saha anu era, ku halKami jeung ku pangajaran Kami;Putra Manusa oge, — di mana geusngancik dina kamulyaana-Na jeungdina Kamulyaan Rama katut malaikat-malaikat suci — bakal era ku halmanehna.27Kami ngabejaan: Ti antara jelema-jelema anu ayeuna jonghok di dieu, ayaanu moal waka paeh samemeh narenjoheula Karajaan Allah.”28Kira-kira dalapan poe ti harita, Isaunggah ka hiji gunung bari nyandakPetrus, Yahya, jeung Yakobus; kersa-Nabade neneda.29Tengah-tengah Anjeunna ngadu'a;dumadakan Anjeunna salin rupi,anggoana-Na hurung mancur.30Breh deui Nabi Musa jeung Nabi Eliaskeur cacarios jeung Anjeunna.

LUKAS 9.31–36 6231Aranjeunna oge tembongna tehmulya pisan, keur nyarioskeun tujuanperjalanan Anjeunna anu ku Anjeunnabaris disorang nepi ka tutugna diYerusalem.32Harita, Petrus jeung nu duaan deuitea mah, kasarean; ari hudang brehka Isa anu ngagem kamulyaana-Na,disarengan ku nu duaan tea.33Barang anu duaan tea arek paturayjeung Anjeunna, pok Petrus unjukan,“Rabi, abdi-abdi ngaraos kalintangbagjana di dieu teh. Saena mah, urangngadegkeun saung tilu, hiji kanggeJungjunan, hiji kangge Nabi Musa, hijideui kangge Nabi Elias.” Ngomongna kituteh, saenyana mah henteu sadar.34Sabot manehna ngomong, wet ayamega anu mayungan ka Aranjeunna,Aranjeunna kaliputan. Maranehna kacidangarasa sieunna.35Tina mega teh aya sora, “Tah ieuPutra Kami anu pinilih. Kudu anut kaAnjeunna.”36Barang ngong sora, nu tembongteh ngan kantun Isa nyalira. Hal eta,ku maranehna tetep dirasiahkeun teudibejakeun ka saha-saha.

LUKAS 9.37–43 6337 Isukna, waktu aranjeunna geusmudun ti gunung, ditepungan ku jelemarea pisan.38Pok, nu saurang, nyarita ka Isa,“Guru, mugi pangningalikeun pun anakanu mung hiji-hijina.39Sok diganggu bae ku roh jahat, dugika ujug-ujug jejeritan sareng sungutnateh ngabudah, digubag-gabigkeun kueta roh. Kitu sareng kitu bae, nyiksateterasan teu ingkah-ingkah.40Parantos nyuhunkeundipangnundungkeun ka murid-muridAnjeun, nanging henteu tariasaeun.”41 Isa ngalahir, “Eh, maraneh anu teubaroga iman tur sasar, sakumaha lilanadeui Kami kudu aya di maraneh barijeung nyabaran teh? Bawa budakna kadieu!”42Tuluy budakna dibawa ka Isa, tapiku setanna terus dibeubeutkeun jeungdigeugeuweung. Roh jahatna ku Isadiseuseul bengis pisan. Sanggeusbudakna cageur lajeng diserenkeun kabapana.43Sabot maranehna hareran keneh kueta anu dipidamel-Na, Anjeunna nyarioska murid-murid, saur-Na,

LUKAS 9.44–50 6444 “Tengetkeun ieu omongan Kamijeung ingetkeun: Putra Manusa teh bakaldiselehkeun kana genggeman manusa.”45Tapi eta carios-Na teh teu kahartieunku murid-murid, maksad Anjeunnahenteu kabuka, teu kahalartieun. Tapiteu waranieun nanyakeun.46Geus kitu murid-murid teh cekcok,saha cenah ti maranehna anupangpunjulna.47Ku Isa kauninga, tuluy Anjeunnanyandak hiji budak leutik sina nangtunggedengeuna-Na,48 lajeng nyarios, “Saha-saha anungarawatan ieu budak demi ngaranKami, eta teh narima ka Kami. Saha-sahaanu narima ka Kami, eta teh narimaka Allah nu ngutus Kami. Sabab anupangrendahna ti antara maraneh, etateh nya anu pangpunjulna tea.”49Pok Yahya mihatur, “Abdi-abdi kantosningal aya anu ngusir setan bari nyambatjenengan Anjeun, teras dicarek, margisanes ti golongan urang.”50Saur Isa, “Ulah dicarek. Sabab anuhenteu ngalawan ka urang, eta teh ayadi pihak urang.”

LUKAS 9.51–59 6551Sanggeus meh cunduk kana waktunaIsa bakal dicandak ka sawarga, Anjeunnanangtoskeun bade ka Yerusalem.52Lajeng ngintun utusan ti payungeusan sasadiaan. Bral utusan arinditterus asup ka hiji desa urang Samaria.53Tapi urang Samaria embungeunnarima Isa, dumeh tujuanana kaYerusalem.54Dua murid Anjeunna, nya etaYakobus jeung Yahya, — barangnyarahoeun kitu — tuluy mihatur kaAnjeunna, “Jungjunan, kumaha upamieta jelema-jelema teh basmi bae kuseuneu ti langit? Kumaha upami kitu?”55Tapi maranehna ku Anjeunnadiweweleh.56Geus kitu, aranjeunna arindit ka desasejen.57Di satengahing jalan, aya jelema anumihatur ka Isa, pokna, “Abdi teh sumejangiring, ka mana bae.”58 Isa ngawaler, “Rubah baroga liang,manuk baroga sayang. Putra Manusamah teu boga anggel-anggel acan keurngagolerkeun sirah.”59Geus kitu, ngalahir ka nu saurangdeui, “Tuturkeun Kami.” Tapi jelemana

LUKAS 9.60–10.3 66

ngawangsul, “Permios heula badengurebkeun pun bapa.”60Saur Isa, “Keun bae anu paeh mahsina dimakamkeun ku nu paeh; manehmah, bral geura indit ka mana ka mendingembarkeun Karajaan Allah.”61Pok deui saurang ngomong kieu,“Jungjunan, abdi oge sumeja ngiring,nanging permios bade pamitan heula kawargi-wargi.”62Waler Isa, “Geus arek prak ngawulukudiselang luak-lieuk ka tukang mah, moalbisa kaaku di Karajaan Allah.”

101Geus kitu, Jungjunan urangnujul murid-murid sejen tujuh

puluh urang, diutus duaan-duaan;nya sina ngadatangan kota-kotajeung tempat-tempat lianna anu bakaldisumpingan ku Anjeunna.2Saur-Na, “Pibuateun teh lega, ari nudibuat ngan saeutik. Perlu nyuhunkeunka Anu kagunganana, supaya ngintunjelema-jelema keur ngagarapna.3Bral didoakeun; sabab maraneh diutuska ditu teh, lir domba anu dikeprik katengah ajag.

LUKAS 10.4–11 674Ulah mawa rajut duit atawa bekel,ulah mawa tarumpah, jeung sapanjangdi jalan ulah uluksalam ka sasaha.5Memeh asup ka imah batur, uluksalamheula: Sing wilujeng nu kagungan bumi!6Upama uluksalam maraneh dijawabsapantesna, tandaning katarimaeun.Upama teu dipalire, teureuy deui bae etauluksalam teh.7Upama ditarima, pek nganjrek didinya, susuguhna tarima, boh dahareunatawa inumeun; — sabab baranggaweteh, wajib meunang upah — jeung ulahpundah-pindah.8Mun maraneh datang ka hiji kota sartaditarima, susuguhna tarima.9Mun aya anu garering cageurkeun,jeung bejakeun yen Karajaan Allah bakaltereh ngadeg di dinya.10Tapi lamun eta kota embungeunnampa, papay jalan-jalan gedena baricumeluk kieu:11 ‘Sanajan lebuna pisan, kekebul ieukota anu napel kana suku kuring, ayeunadikebutkeun hareupeun panon aranjeun.Tapi ayeuna geura tengetkeun: KarajaanAllah tereh ngadeg!’

LUKAS 10.12–16 6812Cek Kami: Di mana cunduk waktuna,anu bakal karandapan ku nagaraSadumu, bakal leuwih enteng ti bataneta kota.”13 “Cilaka maneh tanah Korasin! Cilakamaneh tanah Betsaida! Sabab lamunheug mujijat-mujijat anu karandapanku maraneh teh, karandapanana kunagri Tirus jeung Sidon; ti bareto kenehoge, tangtu maranehna geus tarobatdibarung jeung prihatin.a14Engke dina poean nibankeunkaadilan, anu bakal karandapan ku Tirusjeung Sidon bakal leuwih enteng ti batananu bakal karandapan ku maraneh.15Oge maneh, tanah Kapernaum!Pangrasa teh bakal dijungjung tepi kalangit? Lain kitu: Maneh bakal tigebluska jero Karajaan almaot!”16Geus kitu, Anjeunna sasauran kamurid-murid-Na, kieu, “Sing saha anudaek ngadenge ka maraneh, eta tehdaek ngadenge ka Kami. Sing saha anunampik ka maraneh, eta teh nampik kaKami. Sing saha anu nampik ka Kami,eta teh nampik ka Allah anu ngutusKami.”

aZa 9:2-4

LUKAS 10.17–21 6917Murid-murid, anu tujuh puluh tea,geus baralik semu gumbira. “Jungjunan,”cek maranehna “setan-setan oge talukka abdi sadaya pedah nguping jenenganJungjunan!”18Saur Isa, “Ku Kami katenjo si Iblisragrag lir kilat ti langit.19Saenyana maraneh ku Kami geusdibekelan kawasa pikeun nincakanoray jeung kalajengking, nya kitu deuikakuatan pikeun ngalawan kakuatanmusuh, nepi ka euweuh bahayana kamaraneh.20Tapi bungah teh, ulah pedah roh-rohtea taraluk ka maraneh; kudu bungahteh ku sabab ngaran maraneh geus ayadina daptar di sawarga.”21Saharita keneh, ku pangaruhnaRuh Allah, Isa ngaraos bingahsakalangkung; kedal lisan-Na kieu,“Hatur nuhun, nun Ama Jungjunanningbumi langit, wireh eta sadaya perkawisku Ama dirasiahkeun ka nu palintersareng terpelajar, nanging ku Amadibukakeunana teh ka jalma-jalmaleutik. Nuhun, nun Ama, wireh kagunganpangersa kitu.

LUKAS 10.22–27 7022Sagala rupi perkawis ku kersa Amaparantos dipasrahkeun ka Jisim Abdisareng moal aya anu terang ka Putralintang ti Kangjeng Rama; moal aya nuterang ka Kangjeng Rama, lintang tiPutra sareng jalmi-jalmi anu ku Putrabade dipasihan terang.”23Geus kitu, Anjeunna ngareretka murid-murid, terus sasauran kamaranehna, saur-Na, “Kacida bagjanapanon anu bisa nenjo anu katenjo kumaraneh teh.24Sabab saenyana, cek Kami: Lobanabi-nabi jeung raja-raja anu harayangnenjo ka eta anu katenjo ku maranehteh, tapi teu aya nu pareng. Ogeloba anu harayang ngadenge anukadarenge ku maraneh teh, tapi taya nudiparengkeun.”25Hiji mangsa, aya hiji ahli Kitab arekngadoja ka Isa, pokna, “Kudu kumahaieu simkuring, supaya tinemu sarenghirup anu langgeng?”26Waler-Na, “Kumaha cek pangajaranToret? Naon anu kabaca?”27Walonna, “Kudu wedi asih kaPangeran Allah nu disembah ku maneh,ku hate, ku jiwa, ku akal budi, sakuat

LUKAS 10.28–34 71

tanaga. Jeung: Kudu nyaah ka batur singcara ka awak sorangan.”28Saur Isa, “Bener kitu. Pek lakonan,tangtu tinemu jeung hirup.”29Tapi eta ahli Kitab teh hayang benersorangan, pok deui ngadoja, “Sahasasamaning hirup simkuring teh?”30Waler Isa, “Aya anu nyaba, mudun tiYerusalem ka Yeriko. Manehna dipegatku begal. Tuluy babawaanana dirampogjeung awakna dipahala; sanggeus kitu,lur bae manehna ditinggalkeun satengahpaeh.31Kabeneran aya imam ngaliwat kadinya, korban rampog katenjoeun, tapimanehna teh anggur nguriling jalanna.32Lar deui saurang, kaom Lewi; barangnenjoeun ka eta korban, oge ngurilingkawas nu tadi.33Ti dinya, jol urang Samaria eukeurnyaba, ngaliwat ka dinya. Barang ret kanu cilaka, hatena ngaleketey awahing kukarunyaeun.34Geuwat diboro, raheutna dibeberan,terus dikucuran ku minyak jeung cianggur. Geus kitu, diunggahkeun kanakalde tungganganana, terus dibawa kahiji panginepan sarta dirawatan.

LUKAS 10.35–41 7235 Isukna, manehna mikeun duit kanu boga panginepan, bari omongna,‘Pangrawatankeun. Ieu keur ongkosna.Bisi kurang, engke bae digantian baribalik.’36Cik, di antara eta nu tiluan, sahasasamaning manusa eta korban rampogteh?”37 Jawabna, “Anu nembongkeunkarunya ka manehna.” Saur Isa, “Bener,pek turutan!”38Di satengahing perjalanan, Isasamurid-murid anjog ka hiji desa,ditampi ku hiji wanita ngaran Marta.39Marta boga dulur hiji, ngarannaMaryam. Maryam gek diuk, emokdeukeut kana sampean Jungjunan,ngabandungan cariosana-Na.40Ari Marta pakpikpek sasadiaan. Geuskitu, Marta unjukan ka Anjeunna, pokna,“Jungjunan, bade diantep bae eta pundulur ngeunah-ngeunah, ari abdi repotsosoranganan ngalalayanan? Piwarangmantuan atuh!”41Tapi ku Jungjunan diwaler, “Marta,Marta! Teu kudu salempang baringarerepot maneh sagala rupa.

LUKAS 10.42–11.7 7342 Ieu nu perlu teh, turutan: Maryammah geus milih anu utama, tur moalucul deui ti dirina.”

111Hiji mangsa Isa neneda di hijitempat. Anggeus neneda-Na aya

murid anu mihatur, “Jungjunan, ajarabdi-abdi neneda, sapertos Yahya kamurid-muridna.”2Saur Isa, “Ari maraneh neneda tehkudu kieu: Nun Ama, jenengan Amamugi disucikeun. Karajaan Ama mugidongkap.3Mugi abdi-abdi dipaparin tedaeunsadidintenna.4Sareng mugi dihapunten nyadosa, rehing abdi-abdi oge parantosngahampura ka batur anu aya lepatna kaabdi-abdi; sareng mugi abdi-abdi ulahdicandak kana dodoja.”5Saur-Na deui, “Upama maraneh,datang ka imah sobat tengah peutingarek nginjeum roti tilu siki,6pedah kadatangan sobat anukapeutingan sarta teu boga keurnyuguhan;7piraku ki sobat tega ngajawab embungdiganggu da geus tutulak, geus hareeswegah hudang wegah merean.

LUKAS 11.8–14 748Cek Kami: Sakumaha wegaheunanahudang pikeun nedunan pamentana nujadi sobat tea, tapi ku sabab nu mentanateh, keukeuh; tungtungna mah, tangtuhudang pikeun nedunan kaperluansobatna.9Kitu nu matak cek Kami: Penta, tangtudibikeun. Teangan, tangtu kapanggih.Keketrok, tangtu dibuka.10Sabab saha-saha anu menta, tangtudibere; saha anu neangan, tangtumanggih; saha-saha anu ngetrok-ngetrok, tangtu dipangmukakeunpanto.11Bapa mana, lamun anakna mentalauk, ana sok dibere oray!12Atawa mun menta endog, ana sokteh kalajengking!13 Jadi, lamun maraneh anu dorakanyaho keneh mere anu matakmangpa'at ka anak, geus komo Ramamaraneh nu di sawarga mah! Pek, kaAnjeunna suhunkeun Ruh Allah, tangtudipaparinkeun.”14Hiji mangsa, Isa ngusir setan anungabisukeun hiji jelema. Sanggeus setantea nyingkah, nu pireuna bisaeun deuingomong, matak bengong jalma rea.

LUKAS 11.15–21 7515Tapi wet aya anu nyeletuk kieu,“Ngusirna setan teh make kawasaBeelsebul, gegedug setan.”16Aya oge anu ka Anjeunna mentatanda ti sawarga, maksudna ngadoja.17Tapi Isa tingalieun kana niatna,lajeng nyarios, “Karajaan mana oge aribaruntak mah tangtu ruksak, rumahtangga anu baruntak tangtu ambruk.18 Iblis oge kitu, ari baruntak jeungmerangan batur sorangan mah,karajaanana teh kumaha rek bisa tagen?Cek maraneh, Kami ngusir setan tehmake kawasa Beelsebul.19Lamun Kami ngusir setan makekawasa Beelsebul, ari balad aranjeunngusirna rek make kawasa naon? Tangtumaranehna bakal nyalahkeunana teh kaaranjeun.20Tapi ku sabab Kami ngusir setanku kawasa-Na Gusti, eta saenyana,nandakeun yen Karajaan Allah teh geusaya di aranjeun.21Upama anu ngajaga imahna soranganteh, jelemana, gagah tur pakarangnalengkep. Harta kakayaanana, tangtuaman.

LUKAS 11.22–27 7622Tapi lamun diserang tepi ka elehna kuanu leuwih gagah, pakarang andelananatangtu dirangsadan, harta kakayaananadirampas dipajorewatkeun.23Anu henteu saihwan jeung Kami,tandaning ngalawan. Anu henteusabeungkeutan jeung Kami, tandaningngabaruntakkeun.”24 “Di mana roh jahat geus ingkahti hiji jelema, sok ngulayab neanganpanonoban nu suni. Ana teu manggih,pok ngomong sorangan, ‘Aing rek balikdeui ka imah anu bareto.’25Barang diteang deui, kasampak urutenggonna teh geus lalingih beresih jeungbareres.26Eta roh jahat teh, leos indit heulaneangan batur. Sanggeus meunangtujuh roh sejen anu leuwih jahat, terusbareng nyurup. Tungtungna, — jelemaanu diranjingan teh — kaayaanana, jadileuwih sangsara ti bareto.”27Sabot Anjeunna sasauran keneh,ngong ti tengah jalma rea aya wanitangomong kieu ka Anjeunna, “Bagjatemen ibu anu kantos ngakandungAnjeun sareng pinareup anu kantosnginangan Anjeun.”

LUKAS 11.28–32 7728Tapi waler-Na, “Anu bagja tea mah,anu ngaregepkeun dawuhan-dawuhanAllah bari jeung ngalakonanana.”29Waktu Isa dirarubung deui ku jalmarea, Anjeunna nyarios, “Ieu umat jamankiwari teh, umat anu doraka. Maranehnamenta tanda, tapi taya tanda anu rekditembongkeun iwal ti tanda Nabi Yunus.30Sabab sakumaha Nabi Yunus geusjadi tanda pikeun urang nagara Ninewe,nya kitu Putra Manusa oge bakal jaditanda pikeun umat jaman kiwari.31Dina poean pangadilan, ratu anu tiKidul tea, baris muncul bareng jeungieu umat sarta baris ngahukum kamaranehna. Sabab ieu ratu teh, geusmerlukeun sumping ti tungtung bumi kuhayang-hayangna nyaksikeun kapinteranRaja Sulaeman. Padahal anu ayeunakeur jonghok di dieu teh, leuwih ti batanRaja Sulaeman!32Oge urang nagara Ninewe, dina poepangadilan tea bakal muncul barengjeung ieu umat sarta baris ngahukum kamaranehna. Sabab urang nagara Ninewemah, barang ngadarenge embaran tiNabi Yunus teh, buru-buru tarobat.

LUKAS 11.33–39 78

Saenyana, anu keur jonghok ayeuna didieu teh leuwih ti batan Nabi Yunus!”33 “Sing saha ge, moal aya anunyeungeut lampu keur teundeuneundi kolong dipan atawa turubaneun kugentong. Tangtuna, keur teundeuneundina parantina, supaya nyaangan ka nuaraya di imah.34Sakumaha panon minangka palitaawak: Lamun panon walagri, sakujurawak caang; lamun panon ruksak,sakujur awak poek.35Nya kitu pisan kudu diperhatikeun,supaya terangna caang diri urang tehulah nepi ka robah jadi poek.36Lamun sakujur diri urang caang,taya babagian anu kapoekan; sakujurnatangtu caang, sakumaha lampu anucahayana nyaangan ka urang.”37Satamatna Isa ngawulang, Anjeunnadiondang tuang ku hiji urang Parisi. KuAnjeunna ditedunan, lajeng tuang.38Eta urang Parisi ngarasa heran,dumeh Anjeunna memeh tuang tehhenteu wawasuh heula panangan.39Tapi Anjeunna ngalahir, “Aranjeunmah, urang Parisi! Ari barang sipatlahir kayaning cacangkir jeung pinggan

LUKAS 11.40–45 79

dikumbah, ari batin pinuh ku napsurarampas jeung kajahatan-kajahatanlianna.40Aranjeun teh kabalinger! Ari anudijadikeun ku Allah teh naha lain sipatlahir ongkoh, sipat batin ongkoh?41Sidekahkeun eta nu sipat batin teh,supaya diri aranjeun sagemblengnangajadi beresih.42Tapi cilaka aranjeun, urang Parisi!Sabab ari sereh, jinten jeung bangsasayur-sayuran perpuluhanana kuaranjeun dibayar, ari murah asih jeungkaasihan Allah ditoker. Benerna mah,lakonan anu sarupa, anu sarupa deuioge ulah dipopohokeun.43Cilaka aranjeun, urang Parisi! Sababaranjeun, ari di tempat ibadah resepdiuk nyongcolang-nyengceling; kitudeuih di pasar-pasar, aranjeun teh resepkana narima panghormat teh.44Cilaka aranjeun teh! Sabab teu bedati makam anu teu make tetengger,anu laliwat teu nyarahoeun yen nincakmakam.”45Aya saurang ti antara ahli-ahli Kitabanu nempas kieu, “Guru, ana kitu Anjeunteh ngahina oge ka golongan kaula!”

LUKAS 11.46–51 8046Ku Anjeunna diwaler, “Aranjeun ogeahli-ahli Kitab, cilaka! Sabab aranjeunngabugbrugkeun momotan leuwih tiukuran ka batur. Ari aranjeun soranganmah, noel ge henteu.47Cilaka aranjeun, sok nyieun makamnabi-nabi; padahal, eta nabi-nabi teh,beunang maehan karuhun aranjeun.48Pagawean aranjeun kitu tehnuduhkeun, yen aranjeun satuju kanakalakuan karuhun. Karuhun anu maehannabi-nabi-Na, aranjeun anu nyieunmakamna.49Pantes carek ujaring hikmat Allah:Kami baris ngutus ka maranehnanabi-nabi jeung rasul-rasul, nu sawarehku maranehna bakal dibinasa; kitu deuinu sawarehna, ku maranehna teh bakaldikaniaya,50 supaya ieu umat kiwari, nandanganwawales getih sakabeh nabi anu geusdikucurkeun ti barang dunya gumelar.51Mimiti ti getih Habil nepi ka getihJakaria anu dipaehan antara mezbahjeung Bait Allah. Sakali deui, cek Kami:Eta kabeh baris dipenta ka ieu umatkiwari.

LUKAS 11.52–12.4 8152Cilaka aranjeun, he ahli-ahli Kitab!Sabab aranjeun nyumputkeun konciningpangaweruh kana Toret; aranjeunsorangan teu asup ka dinya, ari baturanu seja arasup dihalang-halang!”53Sanggeus Anjeunna angkat ti dinya,ahli-ahli Kitab jeung urang Parisi tehhenteu weleh ngintip-ngintip picilakaeunAnjeunna bari hantem ngadoja kurupa-rupa sual.54Estuning dipancing-pancing diarahlepat saur-Na, supaya bisa ditangkep.

121Sajeroning kitu, rebuanjelema karumpul deui nepi ka

pacocok-cocok. Isa ngawulang deui kamurid-murid-Na heula, saur-Na, “Singati-ati, ulah nepi kapangaruhan ku ragikamunapekan urang Parisi.2Saniskara anu disumput-sumput geustangtu kabuka atawa anu ku maranehdiucapkeun rerencepan, tangtu bakalkadenge terang-terangan;3atawa anu diharewoskeun kana ceuli dijero kamar, tangtu bakal diuar-uarkeuntina loteng-loteng.4Dulur-dulur kami ngingetan: Ulahsieun ku anu ukur bisa ngabinasa kana

LUKAS 12.5–11 82

awak, tapi geus kitu teu bisa nanaondeui.5Ku Kami rek diterangkeun, sahaanu wajib dipikasieun: Anu wajibdipikasieun teh, nya eta Anjeunna anuiasa maehkeun tur kagungan kawasangajebloskeun maraneh ka naraka.Sakali deui: Masing sieun ku Anjeunna!6Piit lima siki, hargana teh lain nganpeperakan bae? Tapi sahiji ge, taya anudilali-lali ku Allah.7Malah buuk anu dina sirah maranehoge, kabeh geus dietang. Ku sabab etaulah salempang, da pangaji maraneh tehleuwih ti batan piit saabrulan.8Ceuk Kami: Saha-saha anu ngakuka Kami di kalangan manusa, PutraManusa oge baris ngaku ka manehna dihareupeun malaikat-malaikat Allah.9Sabalikna, anu nampik ka Kami dikalangan manusa, oge bakal ditampik dihareupeun malaikat-malaikat Allah.10Tiap jelema anu omongananangalawan ka Putra Manusa, bisa kenehdihampura. Tapi anu ngagogoreng RuhAllah mah, moal dihampura.11Lamun maraneh dijagragkeun kamajelis-majelis, ka pamarentah, atawa

LUKAS 12.12–18 83

ka pembesar-pembesar, ulah bingungkumaha ngomongna enggoning ngabeladiri.12Sabab waktu eta keneh oge, RuhAllah tangtu mere piomongeun.”13Ngong ti jalma rea aya anu mihaturka Isa, “Guru, pangwawadiankeun pundulur, supados babagi warisan sarengabdi.”14Tapi ku Anjeunna diwaler kieu,“Kisanak, na saha anu ngajenengkeunKami jadi hakim pikeun mutus urusanmaneh?”15Saur-Na deui ka nu loba, “Kahadesing ati-ati, ulah hawek. Sabab jelemateh, najan sugih mukti beurat beunghar;umurna mah, henteu gumantung kanaharta kakayaanana.”16Geus kitu, Anjeunna nyarioskeunhiji misil ka maranehna, saur-Na, “Ayajelema beunghar, hasil bumina mucekil.17Ngomong dina hatena: Kumaha nyapeta, ieu hasil bumi teh di mana deuinyimpenna.18Wah kieu bae: Gudang-gudang nugeus aya dirombak, nyieun deui anuleuwih gede keur sisimpenan, bohgandum, boh barang-barang sejenna.

LUKAS 12.19–24 8419Terus aing rek ngogo maneh: Tah,banda enggeus loba, numpuk nyusunmahi keur mangtaun-taun; pek reureuh,dahar, nginum, senang-senang!20Tapi Allah ngadawuh ka manehna:Eh, nu gejul, peuting ieu keneh nyawamaneh baris dicabut ku Kami! Cikkeur saha engke eta banda beunangkukumpul teh?21Tah kitu, balukarna jelema anungumpul-ngumpul bae kabeungharankeur sadirieunana bari jeung henteubeunghar di payuneun Allah teh.”22 Isa ngalahir ka murid-murid-Na deui,“Ku sabab eta, Kami rek ngawawadian kamaraneh: Pikeun hirup ulah salempangku pangan; pikeun awak ulah salempangku sandang.23Sabab penting keneh hirupna, tibatan pangan; penting keneh awakna, tibatan sandang.24Pek titenan manuk gagak, tara teuingtandur, tara dibuat, teu boga gudangatawa leuit, tapi ku Allah teu burungdiparaban. Komo deui maraneh, anujauh tangeh pangajina ti batan gagak!

LUKAS 12.25–31 8525Naha ari ku salempang teh maranehpibisaeun nyambung jalaning hirupbarang saasta?26Ari rumasa teu sanggup nyieunbarang anu paling teu pira, naon gunanasalempang ku hal-hal sejen?27Perhatikeun kembang bakung, taranganteh tara ninun, tapi cek Kami:Raja Sulaeman anu sakitu agungna,panganggona mah eleh alus ku kembangbakung.28Kitu oge jukut di tegalan, anu poeieu aya keneh isukna geus diawurkeunkana seuneu, ku Allah teu burungdiropea; atuh komo deui maraneh, ehanu karurang iman!29Kitu nu matak ulah sok ngarasula,sieun teu dahar, sieun teu make, barinajeung leutik hate.30Memang eta hal teh, ku jelema-jelema anu teu wawuh ka Allah mah,ditareang. Nanging Rama maraneh mahuninga, yen maraneh teh butuh kusagala kaperluan eta.31Teangan heula Karajaan Anjeunna,da pangabutuh hirup mah tinangtu kuAnjeunna diwuwuhan.

LUKAS 12.32–39 8632Ulah honcewang, eh barisan leutik!Sabab ku kersaning nu jadi Rama,maraneh teh ginanjar eta Karajaan.33 Jual kabeh harta milik, sidekahkeun!Kudu boga pepeten anu teu keuna kuruksak, nya eta banda sawarga numoal aya sudana, moal kagadabah kubangsat, jeung moal diruksak ku geget.34Sabab di mana ayana hartabanda maneh, di dinya hate manehcumantelna.”35 “Sing caringcing, sing saringsettaki-taki, jeung ulah pareumeun damar.36Maraneh teh sing kawas nu keurngadago-dago dunungan ti nu hajatngawinkeun, supaya di mana dunungandatang keketrok, maraneh bisa gancangmuka panto.37Untung bujang anu ku dunungananakasampak nyaring. Cek Kami:Dununganana tangtu singkil, nitahdalahar ka maranehna bari seugngalaladenan.38Lamun datangna tengah peutingatawa janari, untung bujang-bujang anukasampak nyaring ngadago.39Maraneh nyaho: Lamun nu bogaimah nyaho iraha-irahana bangsat

LUKAS 12.40–46 87

pidatangeunana, tangtu taki-taki, moalngantep imahna dibongkar.40Maraneh oge, kudu waspada; sababPutra Manusa teh, datang-Na teukataksir ti anggalna.”41Petrus mihatur, “Jungjunan, eta misilteh nujul ka abdi-abdi bae atanapi kasadayana?”42Saur-Na, “Cik, pangawas rumahtangga anu mana nu geten tulaten,anu ku dununganana bakal diangkatngapalaan bujang-bujang sejen,baris mere dahar ka maranehna dinawaktuna?43Untung eta bujang teh, lamundununganana datang kasampakmanehna keur ngalakonan papancen.44Cek Kami: Ku dununganana,manehna, bakal diangkat kana ngurussakabeh harta bandana.45Sabalikna, lamun eta gandek nyangkadununganana moal tereh-tereh datang,bari tuluy nyiksa ka nu pada-padabubujang jeung lalanjang; ari manehnangadon dahar, nginum, jeung mabok.46Ana kurutak dunungan datangdina poe jeung waktu anu jauh tinasangkaanana, munasabah lamun ku

LUKAS 12.47–51 88

dununganana nepi ka disiksa oge,sina sanasib jeung jelema-jelema anubarengkok sembah.47Gandek anu nyaho kana karepdunungan, tapi henteu parigel atawahenteu jeung prakna ngalakonankarep dunungan, tangtu dirangketanpupuasan.48Sabalikna, gandek anu teu nyahokana karep dunungan, nepi ka nyieunkasalahan anu balukarna matakdirangket, dirangketna moal sabaraha.Anu loba narimana, loba deui dipentana;anu kacida dipercayana, leuwih gededeui tanggung jawabna.”49 “Kami datang rek ngalungkeunseuneu ka ieu bumi, bari kacida ngarep-ngarepna, sing hurung eta seuneuteh!50Kami wajib meunangkeun baptisan;samemeh eta kasorang, Kami kacidasusahna!51Naha panyangka teh Kami datang rekmawa karapihan ka ieu bumi? Lain, cekKami: Lain mawa karapihan, tapi mawapicekcokkeun.

LUKAS 12.52–58 8952Sabab mimiti ti semet ieu, antaralima urang di sahiji imah bakal cekcok,tilu lawan dua, dua lawan tilu.53Maranehna bakal cekcok: Bapa jeunganak lalaki; anak lalaki jeung bapa;indung jeung anak awewe; anak awewejeung indung; mitoha awewe jeungminantu awewe; minantu awewe jeungmitoha awewe.”54Saur-Na deui ka jalma rea, “Mundi langit beulah kulon aya mega, cekmaraneh bakal hujan jeung enya hujan.55Mun angin niup ti kidul, cek maranehbakal panas poe jeung enya panas poe.56Eh, jelema-jelema munapek, kanagalagat bumi jeung langit maranehtenget!57 Jeung ku naon teu barisa nimbang-nimbang perkara nu pibenereun?58Benerna, lamun maraneh ku nujadi lawan dibawa ka pangadilan,meungpeung di jalan keneh ulah welehihtiaran nepi ka lawan daekeun akur,supaya maneh teu tulus dikahakimkeun.Lamun henteu kitu, manehna tangtubakal nyelehkeun maneh ka nu wajib,maneh dijebloskeun ka jero panjara.

LUKAS 12.59–13.6 9059Cek Kami: Maneh moal kaluar-luar tidinya, samemeh hutang maneh lunas.”

131Harita, aya sababaraha jelemawawartos ka Isa ngeunaan

sawatara urang Galilea, anu careknamah getihna ku Pilatus dicampurkeunkana getih sato anu ku maranehna keurdikurbankeun.2Waler Isa, “Na dikira ku maraneh, etaurang-urang Galilea teh leuwih dorakati batan urang Galilea umumna, pedahnasibna nepi ka kitu?3Cek Kami, henteu. Maraneh sorangange, ari henteu tarobat mah, tangtu cilakakawas kitu.4Nya kitu deui jelema-jelema anudalapan belas urang, anu katinggangmunara deukeut kota Siloam tea; nahamaranehna teh leuwih doraka, batanurang Yerusalem nu lianna?5Cek Kami, henteu. Maraneh soranganoge, ari henteu tarobat mah, tangtucilaka kawas kitu.”6Geus kitu, Anjeunna nyarioskeun hijimisil, saur-Na, “Aya jelema anu bogatangkal kondang di kebon anggurna;tuluy ditanggahan sugan buahan, tapihenteu.

LUKAS 13.7–14 917Pok dibejakeun ka pangebonna,kieu, ‘Geus katilu usum ayeuna, ieukondang teh unggal diilikan bet teubuahan-buahan. Tuar bae. Keur naondipiara oge, ngaheurinan bae lahan!’8Cek pangebonna, ‘Ingkeun heulajuragan sataun deui mah, urang cobidiputer sareng urang gemuk;9manawi taun payun mah daekeunbuahan. Upami teu buahan keneh bae,nembe tuar.’”10Hiji mangsa, poe Sabat, Isangawulang di hiji tempat babakti.11Di dinya aya hiji awewe anu digangguroh jahat geus dalapan belas taun,nepi ka ngajadikeun panyakit bongkok;bengkung henteu bisa ajeg.12Ku Isa disaur, tuluy ngalahir, “Ibu,geura cageur!”13Anjeunna lajeng numpangkeunpanangan ka manehna; anu terus cageursaharita keneh, tuluy muji sukur kaPangeran.14Tapi kapala tempat babakti mahanggur ambek, dumeh Anjeunnanyageurkeun dina poe Sabat. Pok,manehna, ngomong ka jalma rea, “Ayagenep poe, waktu pikeun barang gawe

LUKAS 13.15–21 92

teh. Coba datang ka dieu teh dina antarawaktu eta, ari rek menta dicageurkeunmah, ulah dina poe Sabat!”15Tapi ku Isa diwaler kieu, “Eh, jelema-jelema munapek! Aranjeun, najan keurpoe Sabat, lain sok ngencarkeun sapiatawa kalde ti kandang, terus dibawadiinumkeun?16 Ieu awewe teh geus dalapan belastaun dibarogodna ku Iblis, naha ulahdileupaskeun sina bebas; da manehnage turunan Ibrahim keneh?”17Diwaler kitu, lawan-lawan Anjeunnajadi areraeun sorangan. Sabalikna, jalmarea mah, — nu nyaksian padamelanAnjeunna anu sakitu mulyana teh —semu saruka pisan.18Saur-Na deui, “Saibarat naon ariKarajaan Allah? Jeung naon anu bisadipake ngibaratkeunana?19Saibarat siki sasawi nu diipukdipelakkeun, ana geus jadi gede,dahan-dahanna nepi ka bisa dipakenyayang manuk.20Kana naon deui diupamakeunanaKarajaan Allah teh?21Lir upama ragi, sasiki oge matak bisangahaseuman tipung tarigu tilu taker.”

LUKAS 13.22–28 9322 Isa jengkar, angkat ti kota ka kota, tidesa ka desa bari ngawulang, ngajugjugYerusalem.23Aya anu mihatur ka Anjeunna,“Jungjunan, leres kitu anu baris salametteh mung saeutik?”24Saur Anjeunna ka maranehna, “Kudumaksakeun maneh asup tina lawanganu sempit. Sabab cek Kami: Lobaanu harayangeun asup mah, tapi teubarisaeun.25Lamun nu boga imah geus tutulak,ari maraneh di luar nya bari keketrok,nya bari ngalengis: Juragan! Juragan!Menta dipangmukakeun panto tea; kuAnjeunna tangtu dijawab: Kami teunyaho maraneh teh anu ti mana.26Walon maraneh: Abdi-abdi kantosneda sareng nginum di payuneunJuragan; Juragan ge sok ngawuruk disisi-sisi jalan di lembur abdi-abdi.27Tapi saur Anjeunna: Kami teu nyahomaraneh teh anu ti mana. Nyingkah kadituh, jelema-jelema jahat!28Tangtu maraneh tinggarerung jeungkekerot huntu! Sabab engke ku maranehkatenjo Ibrahim, Isak, Yakub, jeungkabeh nabi-nabi, geus araya di Karajaan

LUKAS 13.29–34 94

Allah; sedeng maraneh mah, barisdijongklok-jongklokkeun ka luareunana.29 Jeung engke oge katenjo jelema-jelema daratang ti Wetan, ti Kulon, tiKaler, ti Kidul, ngarariung dalalahar diKarajaan Allah.30Memang kitu buktina: Ayanu majuna pangpandeurina, aridatangna pangheulana; aya numajuna pangheulana, ari datangnapangpandeurina.”31Ti dinya, aya sawatara urang Parisianu wawartos ka Isa, yen Raja Herodesgeus siap arek nelasan ka Anjeunna.Jadi, Anjeunna kudu enggal-enggalangkat ti tempat eta.32Tapi waler Isa, “Bejakeun ka etasi rubah, kieu: Kami ngusir setan,nyageur-nyageurkeun nu gering, ayeunajeung isukan; ari dina poe nu katilu,kawajiban Kami baris anggeus kabeh.33Tapi poe ieu, isukan, atawa pageto,ieu perjalanan ku Kami rek diteruskeunka ditu. Sabab teu umum, pikeunnabi mah, lamun dipaehanana lain diYerusalem teh.34Beu Yerusalem, Yerusalem, tukangmaehan nabi-nabi, tukang maledogan

LUKAS 13.35–14.5 95

utusan-utusan ku batu! Mindeng Kamiteh nyileuk hayang ngumpulkeunanak-anak maneh, — lir hayam mependeanak-anakna handapeun jangjang —tapi weleh teu daraekeun.35Masing inget, saenyana, maneh tehbakal suwung pada naringgalkeun. CekKami: Maneh moal nenjo-nenjo Kamideui, nepi ka datang sa'atna maranehngucap: Mugi diberkahan Anjeunna, anusumping ngemban jenengan Pangeran.”

141Dina hiji poe Sabat, Isa sindangtuang ka hiji pepentol urang

Parisi. Tamu-tamu sejenna, kacidangarawaskeunana ka Anjeunna.2Sabot kitu, jol aya jelema busungngadon nangtung payuneuna-Na.3Anjeunna ngalahir ka ahli-ahli Kitabjeung urang Parisi, saur-Na, “MeunangKaula nyageurkeun ayeuna dina poeSabat?”4Maranehna teu ngajawab. Tuluy kuAnjeunna, — nu busung teh, dicepengleungeunna — busungna dicageurkeun;geus kitu, dipiwarang indit.5Anjeunna sasauran deui, “Lamunkalde atawa sapi aranjeun tigebrus ka

LUKAS 14.6–12 96

jero sumur dina poe Sabat, naha moalditulungan?”6Euweuh anu sanggup ngajawab.7Ku Anjeunna katiten, yen tamu-tamuteh bangun parebut tempat terhormat.Pok, Anjeunna ngalahir, saur-Na,8 “Lamun aranjeun pareng aya nungondang kana hajat kawinan, ulahdiuk di tempat terhormat, bisi geusdisadiakeun pikeun tamu anu leuwihluhur batan aranjeun.9Ulah nepi ka ditegor ku nu boga hajat:Ngalih, ieu mah kangge juragan anu.Meureun aranjeun kaisinan kudu pindahka tempat nu pangtukangna.10Lamun datang ka nu hajat, diuk teh,mending di tempat nu pangbocetna bae.Teu mustahil nu boga hajatna muru kaanjeun bari ngahaturanan: Sae ngalihka ditu, ka payun! Meureun aranjeun tehasa diajenan di hareupeun tamu-tamusejenna.11Sabab saha-saha anu ngunculkeunmaneh, bakal direndahkeun. Saha-sahaanu ngarendahkeun maneh, bakaldiunculkeun.”12Saurna deui, ka nu nuangkeun kaAnjeunna, “Bisi anjeun aya niat hajat, —

LUKAS 14.13–18 97

beurang atawa peuting — nu diondangteh ulah ngan sobat-sobat, dulur-dulur,kulawarga, atawa tatangga-tatanggaanu baleunghar bae anu kuateun malesngondang nepi ka anjeun meunangpamulangtarimana.13Rek ngondang mah ka nu miskin, kanu cacad, ka nu lumpuh, ka nu lolong.14Tangtu bakal karasa kumaha bagjanararasaan, najan maranehna mahmoal kuat ngabales da taya kaboga.Babalesna mah pasti katarima ku anjeundina poean hudangna jelema-jelema anubalener.”15Geus kitu, tamu nu saurang mihaturka Isa, “Bagja temen jalmi anu bakaldijamu di Karajaan Allah.”16Tapi saur Isa ka manehna, “Aya anunyieun hajat gede, ngondangan lobapisan.17Sanggeus hajatna arek derngamimitian, manehna nitahanbujang-bujangna sina ngahaturananondangan-ondangan: Mangga geurasarumping, parantos sayagi.18Tapi nu diarondangna, kabeh marentaditawakup. Cek saurang: Tawakup bae,

LUKAS 14.19–25 98

kakara tas meuli kebon, hayang ngilikanheula.19Cek nu sejen-sejenna: Tawakup bae,kakara tas meuli sapi kabiri lima rakit,rek dicobaan.20Aya oge anu akon-akon anyar kawinjadi teu bisa datang.21Bujang-bujang teh, lalapor kadununganana. Jawab dununganana bariambek: Teang ka jalan-jalan cagak; anumiskin, anu cacad, anu lolong, jeung anulumpuh, sina ka darieu.22Bujang-bujang teh lalapor deui:Pamundut parantos dilakonan, nangingtempat aya keneh anu kosong.23Cek dununganana: Teang deuika jalan-jalan jeung sisimpangan-sisimpangan. Sakur nu kapanggih bawaka dieu, paksa bae, supaya imah kamipinuh.24Cek Kaula ka andika: Ti nu geusdiarondang mah saurang ge moal ayaanu milu ngasaan kumaha ni'matnakadaharan Kami.”25Hiji mangsa, anu naluturkeun Isa tehkacida lobana. Anjeunna nyoreang tuluysasauran ka maranehna,

LUKAS 14.26–32 9926 “Anu rek milu ka Kami, tapi henteuiklas ninggalkeun bapa, indung,pamajikan, anak, dulur lalaki, dulurawewe, jeung ka diri sorangan, moalbisa jadi murid Kami.27Anu embung manggul salib, tapihayang milu ka Kami, moal bisa jadimurid Kami.28Sabab upama bae maraneh reknyieun munara, naha lain kudu ngitung-ngitung heula piongkoseunana: Cukupatawa moal nepi ka eta pagaweananggeus.29Engke, hanas rarancang geusnangtung, tapi anggeus henteu; kapanjadi piomongeun batur:30Humayua make hayang ngabangun,ari nganggeuskeun teu bisa.31Atawa raja mana anu arek mapagperang henteu ngitung-ngitung heulasanggup henteuna ku serdadu salaksangalawan musuh anu perjuritna dualaksa?32Mun teu sanggupeun, tangtumusuh anu jauh keneh teh dipapagku utusanana anu kudu mawa badamingajak dame.

LUKAS 14.33–15.5 10033Nya kitu deui maraneh, saha bae, ariteu iklas ninggalkeun sakabeh nu jadimilik mah, moal bisa jadi murid Kami.34Uyah teh gede gunana, tapi lamunjadi tiis taya rasana, rek bisa asin kunaon deui?35Keur lahan taya gunana, keur gemukkitu keneh, iwal ti kudu dipiceun. Anurumasa ceulina paranti ngadenge, pekpake ngadenge!”

151Tukang cuke, kitu deui jelema-jelema anu kasebutna doraka,

daratang ka Isa seja ngadarengekeunkasaurana-Na.2Ari urang Parisi jeung ahli Kitabtinggelendeng, “Eta Anjeunna makedaek nampa jalma-jalma doraka, daharbareng sagala!”3Tapi Isa nyarios ka aranjeunnamalapah gedang, saur-Na,4 “Upama aranjeun boga saratusdomba, leungit hiji; kumaha jeung anusalapan puluh salapan deui, na aranjeunteh moal ninggalkeun heula di tegalanpikeun neangan anu leungit tea?5 Jaba ti eta, kumaha lamun geuskapanggih? Kapan eta domba teh manidipunggu ku atoh-atohna.

LUKAS 15.6–12 1016Nepi ka imah, tuluy nepunganbabaturan jeung tatangga bari nyarita:Kuring boga pakaulan sabab domba nuleungit teh geus kapanggih.7Cek Kaula ka aranjeun: Nya kitu ogedi sawarga; lamun aya saurang jelemadoraka tobat, atohna teh leuwih ti ku nusalapan puluh salapan anu geus balenerjeung teu perlu ku pertobat.”8 “Atawa, lamun aya awewe bogasapuluh dinar, leungit hiji; cik kumaha,diteang moal? Kapan nepi ka masanglampu sarta imahna disapuan, nepi kadinarna kapanggih deui.9Ana geus kapanggih, terus nyalukanbabaturan jeung tatangga bari nyarita:Kuring boga pakaulan sabab dinar kuringanu leungit kapanggih deui.10Cek Kaula ka aranjeun: Nya kitupisan deuih, lamun aya saurang jelemadoraka tobat, malaikat-malaikat ciptaanAllah teh pohara barungaheunana.”11Saur-Na deui, “Aya nu boga anaklalaki dua.12Anu bungsu ngomong ka bapana:‘Bapa, harta banda urang teh anu keurbagian abdi mah disuhunkeun ayeunabae.’ Bapana nurut, tuluy babagi.

LUKAS 15.13–20 10213Heuleut sawatara poe, si bungsungajualan warisan bagianana kabeh;geus kitu, manehna indit ngalalanaka nagara sejen anu jauh. Di dituna,manehna roroyalan.14Barang duitna beak, datang baepaceklik, si bungsu mimiti malarat.15Tuluy ngadon buburuh ka urangdinya. Ku dununganana dititah ngangonbagong.16Bakating ku lapar, manehna ku lolohbagong ge nepi ka kabita. Tapi watir, nukitu oge euweuh nu mere.17Kakara manehna eling ka diri, tuluyhumandeuar: ‘Di bapa mah kuli gereyek,dahareun ngaleuya; ari aing nepi kakudu paeh kalaparan!18Mending balik, arek wakca ka bapa:Bapa, abdi rumaos doraka, ka sawargasareng ka bapa;19entong diangken deui anak, rumaosteu pantes, damel kuli bapa bae abdimah.’20Sanggeus mikir kitu, bral baeindit, balik ka bapana. Jauh keneh kubapana geus katenjoeun sarta poharawatireunana; tuluy diburu, barang prok

LUKAS 15.21–27 103

amprok, gabrug bae si bungsu tehdirangkul ku bapana.21Pok, si bungsu nyarita: ‘Bapa, abdirumaos doraka, ka sawarga sareng kabapa; ayeuna mah, entong diangkendeui anak, rumaos teu pantes.’22Tapi bapana, anggur nitah kabujangna: ‘Bawa ka dieu jubah anupangalusna keur ieu anak kami; oge alijeung tarumpah, keur ieu anak kami.23Peuncit deuih anak sapi anupanglintuhna, urang pakaulan.24Sabab ieu anak kami anu geus paeh,ayeuna hirup deui; anu geus leungit,datang deui.’ Geus kitu, si bungsu tehdipestakeun.25Ari lanceukna, harita eukeur di tegal.Barang balik geus deukeut ka imah,ngadenge aya sora suling jeung lagutari-tarian.26Tuluy nyalukan bujang saurang,nanyakeun: ‘Aya naon eta di imah?’27 Jawab si bujang: ‘Tuang rai sumping,ku tuang rama dipangmeuncitkeun anaksapi anu lintuh tea, dumeh putranasumping deui kalayan teu kirangsawios-wios.’

LUKAS 15.28–16.1 10428Si cikal terus pundung, embungeunka imah. Tuluy ku bapana di teang baridicombo.29Tapi cek si cikal teh: ‘Abdi babantudi bapa teh, parantos mangtaun-taunsareng can kungsi ngalawan parentah;tapi ku bapa, teu dibere anak embe-embe acan pikeun abdi sukan-sukanjeung babaturan.30Ayeuna, eta tuang putra anu nembesumping entas ngawur-ngawur hartabanda bapa; anu entas senang-senangsareng palacur-palacur, ku bapa manidipangmeuncitkeun anak sapi anu sakitulintuhna.’31Walon bapana: ‘Anaking, ujang mahkapan jeung bapa bae; jeung deui,banda bapa teh, nya banda ujang keneh.32Asa pantes, urang ayeuna sukan-sukan suka bungah sabab adi ujang anusasatna geus paeh, ayeuna hirup deui;anu leungit, datang deui.’”

161Saur Isa ka murid-murid-Na,“Aya anu beunghar; manehna

boga hiji pagawe nu jadi bendaharana.Aya anu ngabejaan yen kakayaananageus dihambur-hambur ku etabendahara.

LUKAS 16.2–8 1052Bendaharana dipanggil jeung ditanya:‘Naha euy maneh teh bet kitu bejana?Kami menta pertanggungan jawabsabab maneh teu meunang terus jadibendahara.’3Cek eta bendahara dina hatena:‘Kumaha akal? Ku dunungan dipecat tinabendahara. Pucal-pacul teu kauntup,menta-menta era.4Euh kieu, sangkan ari geus dipecattina bendahara, aya anu daekeunnyanggap ka aing.’5Ti dinya manehna manggilan anubaroga hutang ka dununganana,saurang-saurang. Nanya ka nu kahiji:‘Sabaraha hutang ka juragan?’6Dijawab: ‘Saratus tong minyak.’Carekna: ‘Tah ieu surat hutangna, tahdiuk, ganti ku nu anyar, jieun lima puluhtong.’7Nanya ka nu kadua: ‘Sabaraha hutangteh?’ Dijawab: ‘Saratus pikul gandum.’Carekna: ‘Ieu surat hutangna, ganti kunu anyar, jieun dalapan puluh pikul.’8Dununganana jadi muji oge ka etabendahara anu teu jujur teh, muji kupelitna. Memang nu pidunya mah, ngatur

LUKAS 16.9–13 106

hartana teh, leuwih bisa ti batan nu ta'atka Allah.9Ku sabab eta cek Kami: Pek, etaMamon, — harta anu teu lana tea— ku maraneh pake pikeun nyieunpisobateun; supaya dina mangsa hartatea geus teu bisa nulung deui, maranehbisa ditarima di tempat kalanggengan.”10 “Anu satia nyekel urusan leutik,tangtu satia nyekel urusan gede. Anugeus teu bener nyekel urusan leutik,komo-komo nyekel urusan gede.11 Jadi, lamun maraneh teu bener dinaurusan Mamon anu teu lana, saha anudaek mercayakeun ka maraneh hartasajatining harta?12 Jeung lamun maraneh teu jujurdina ngurus harta batur, saha anu barismercayakeun ka maraneh harta anu jadihak maraneh sorangan?13Ari gandek moal bisa ngaulaan duadunungan. Sabab dina kituna, tangtungan bisa mikaresep ka saurang, tapika nu saurang deui mikangewa. Atawaka nu saurang satia, ka nu saurang deuingolembar. Maraneh moal bisa ngaula kaAllah bari mupunjung ka Mamon.”

LUKAS 16.14–19 10714Eta kasauran Anjeunna kadarengeeunku urang Parisi, anu piduit tea, sarta kuaranjeunna diiyehkeun.15Tapi saur Isa, ka aranjeunna,“Aranjeun bisa bae ngakukeun diri benerka papada jelema. Tapi Allah mah,uninga kana pangeusi hate aranjeun.Ongkoh anu dipikaresep ku jelema teh,ari ku Allah mah dipikacua.16Hukum Toret jeung kitab nabi-nabiteh, kakuatanana nepi ka semet jamanYahya. Sanggeus eta, Karajaan Allahdiwawarkeun, jelema-jelema parebutharayangeun asup.17Leuwih gampang musna langit jeungbumi, ti batan gagalna hiji cecek tinahukum Toret.18Unggal jelema anu nyerahkeunpamajikan, tuluy ngawin awewe sejen,eta jinah. Kitu deui lalaki, anu manabae anu kawin ka eta awewe beunangnyerahkeun, eta jinah.”19 “Aya jelema beunghar, papakeananabangsa nu wungu-wungu bae, pakeanjerona tina lawon bangsa lalemes.Unggal-unggal poe, gawena, sukan-sukan mewah pisan.

LUKAS 16.20–24 10820Aya deui saurang, nu ieu mah miskin,ngaranna Lasarus, awakna pinuh kuborok. Manehna sok ngadon ngalungsardeukeut lawang, tempat masamoanjelema beunghar tea;21manehna teh ngarep-ngarep bubukroti, — anu murag tina meja makansakadar keur ganjel beuteung — tapimalah anjing-anjing, nu daratangngalaletakan borokna.22Geletuk, Ki Miskin teh maot; tuluymanehna, ku para malaikat teh dipayangka pangkonan Ibrahim.23Geletuk deui, anu beunghar tea ogemaot, terus dimakamkeun. Di alammaot, — satengahing ngarandapansiksaan — manehna tanggah; tikajauhan teh, ku manehna katenjo NabiIbrahim keur mangkon Ki Lasarus.24Tuluy manehna gegeroan: ‘AmaIbrahim, sing hawatos ka abdi. Lasaruspiwarang ka dieu nganclomkeuntungtung curukna kana cai, tetelkeunkana letah abdi ngarah rada tiis, margiparantos teu kiat ku seuneu anu sakieupanasna.’

LUKAS 16.25–17.1 10925Waler Ibrahim: ‘Anaking sing inget;maneh mah waktu keur hirup geusseubeuh, ari Lasarus ngan sangsara bae.26 Jaba ti eta, antara kami jeungmaneh teh aya jungkrang anu hamobisa kasorang. Anu ti dieu, moal bisa kadinya; anu ti dinya, moal bisa ka dieu.’27Walonna: ‘Ama, upami kitu mah atuhpiwarang bae anjeunna ka rorompok punbapa;28da abdi teh gaduh dulur limaan, keunsina dipepelingan ku Lasarus, supadosmaranehna mah ulah kantos tigebrus kaieu enggon siksaan.’29Tapi saur Ibrahim: ‘Kapan barogaeunpanyaksen Nabi Musa jeung nabi-nabisejen. Turut bae eta.’30Walonna: ‘Sanes kitu ama Ibrahim;manawi ari didongkapan ku anu hudangtina maot mah tiasa babalik pikir.’31Waler Ibrahim: ‘Ari teu nurut kanapanyaksian Nabi Musa jeung nabi-nabimah, najan didatangan ku nu paeh hirupdeui oge hamo datang ka tobat.’”

171 Isa nyarios ka murid-murid,saur-Na, “Teu meunang

henteu, tangtu bakal aya dodoja anu

LUKAS 17.2–7 110

nyasarkeun. Tapi cilaka, pikeun jelemaanu ngalantarankeun ayana eta dodoja.2 Jelema anu kitu, mendingdibangbaluhan beuheungna kubatu panggilingan, tuluy balangkeun kalaut, ti batan matak nyasabkeun salahsaurang ti ieu kaom anu lemah.3 Jaga diri maraneh! Upama aya dulurboga dosa ka maraneh, pepelingan;lamun manehna kaduhungeun, kududihampura.4Malah najan sapoe tujuh kali dosa,tapi lamun tujuh kali ngarasa kaduhung,ku maneh kudu dihampura.”5Rasul-rasul mihatur, “Jungjunan,pasihan abdi-abdi iman kapercayaan.”6Waler Jungjunan, “Upama maranehboga kapercayaan najan ngan sagedesiki sasawi, tangtu bisa marentah ka ieutangkal kondang: Maneh sing karabut,tuluy melak maneh di laut, tangtuditurut.”7 “Upamakeun salah saurang ti maranehboga bujang. Eta bujang kakara datangtas ngawuluku atawa tas ngangonpipiaraan. Pamohalan ku dunungananadititah buru-buru dahar?

LUKAS 17.8–14 1118Malah cek dununganana teh tangtu:Geura sadiakeun heula dahareun keurkami, ganti pakean, laladenan kami nepika beres dahar nginum, kakara manehdahar. Lain kitu?9 Jeung piraku dununganana nyebutnuhun ka eta bujangna pedah pamentanaditurut!10Maraneh oge, ari tas lakon gawe anudiwajibkeun teh kudu ngarumasakeunkieu: Urang mah ukur abdi-abdi nu tayapangaji, darma ngalakonan timbalan.”11Dina perjalanan ka Yerusalem, Isaangkatna mapay wawatesan tanahSamaria jeung Galilea.12Barang sumping ka hiji desa,Anjeunna ditepungan ku sapuluh jelemalepra. Maranehna narangtung bae di nurada jauh.13Tuluy arunjukan rada tarik, “Nun Isa,Guru abdi, mugi aya sih piwelas ka abdisadaya!”14 Isa neuteup ka maranehna, lajengnimbalan, “Bral, tembongkeun awakmaraneh ka imam!” Sabot maranehnalaleumpang, dadak sakala jadi calageur,leprana leungit tanpa lebih.

LUKAS 17.15–21 11215Anu saurang, barang yakin yenmanehna geus cageur; geuwat manehnabalik deui bari muji sukur ka Pangeran,sorana ditarikkeun;16datang-datang teh, brek bae,manehna nyuuh kana sampean Isa baripohara nganuhunkeun ka Anjeunna. Etajelema teh urang Samaria.17Anjeunna nimbalan, “Lain geuscalageur kabeh eta nu sapuluh urangteh? Mana anu salapan urang deui?18Naha maranehna henteu ka darieudeui pikeun muji sukur ka Pangeran? Nangan ieu urang asing wungkul atuh?”19Geus kitu, nimbalan ka eta jelema,“Nangtung, geura balik, maneh geussalamet ku lantaran iman kapercayaanmaneh.”20Ngawaler pertanyaan urang Parisingeunaan iraha-irahana pidatangeunanaKarajaan Allah; saur Isa kieu, “KarajaanAllah datangna tanpa tanda-tandalahiriah.21Ku jalma-jalma moal bisadisebutkeun: Ieu di dieu! Atawaitu di ditu! Sabab saenyana mah,Karajaan Allah teh aya di kalanganaranjeun.”

LUKAS 17.22–29 11322Saur-Na deui, ka murid-murid-Na,“Engke aya waktuna maraneh hayangnyaksian salah sahiji poe datang-NaPutra Manusa, tapi moal kalakon.23Engke bakal aya nu ngomong kamaraneh: Tuh Anjeunna teh di ditu!Atawa: Ieu Anjeunna teh! Kade, ulahkabengbat, ulah kabawakeun.24Sabab sakumaha kilat ngerelep titungtung langit ka tungtungna deui, nyakitu keneh Putra Manusa oge datang-Nateh.25Tapi samemeh eta, Anjeunna tehkudu nandangan sangsara heula jeungditampik ku jelema-jelema jaman kiwari.26Datangna Putra Manusa teh dinajaman anu teu beda ti jaman Nabi Enoh.27 Jelema-jelema teh gawena ngandahar, nginum, nikah, jeung ditikahkeunnepi ka poean Nabi Enoh unggah kanakapal; tuluy der bae caahna datang sartangabinasakeun sakabeh jelema.28Oge cara kajadian keur jamanElut: Jelema-jelema gawena dahar,nginum, jarual meuli, pulak-pelak, jeungngaradegkeun.29Sanggeus Elut kaluar ti nagaraSadumu, breg bae, turun hujan

LUKAS 17.30–37 114

seuneu jeung walirang ti langit sartangabinasakuen sakabeh jelema nu ayadi dinya.30Nya kitu halna, dina poean PutraManusa nganyatakeun Anjeun oge.31Dina poean eta, lamun keur aya diloteng paniisan, ulah turun ka jero imahpikeun nyokot nanaon heula. Kitu deui,anu keur araya di tegalan, ulah ka imahheula.32Sing eling, kumaha nasibnapamajikan Elut!33Sing saha anu ngabelaan nyawa,bakal kaleungitan nyawa. Sing saha anukaleungitan nyawa, eta nu mawa rahayu.34Cek Kami ka maraneh: Dina peutingeta, mun aya duaan sare saranjang, nusaurang bakal dicandak, nu saurang deuiditinggalkeun.35Dua awewe keur ngagiling, nusaurang bakal dicandak, saurang deuiditinggalkeun.36Dua jelema keur di taregal, nusaurang bakal dicandak, saurang deuiditinggalkeun.”37Cek maranehna ka Anjeunna, “Dimana Jungjunan teh?” Waler-Na, “Di

LUKAS 18.1–7 115

mana aya bangke, di dinya ngagulungnamanuk-manuk anu bareuki bangke.”

181Geus kitu, Isa nyarioskeunhiji misil pikeun nandeskeun

yen maranehna ulah bosen kanasembahyang.2Saur-Na, “Di hiji nagara aya hiji hakimanu teu sieun ku Allah jeung tara pisanngahargaan batur.3Di dinya keneh, aya hiji randa anusering datang ka eta hakim menta dibelaperkarana urusan jeung lawan.4Geus sakitu lilana, pamentana teh,ku eta hakim ditolak bae. Tapi lila-lila,eta hakim teh ngomong dina hatena:‘Najan aing teh teu sieun ku Allah jeungsangeuk ngahargaan batur,5 tapi si randa teh nyusahkeun pisan;keun ku aing rek dimeunangkeun,supaya ulah terus bae datang deui,datang deui, bisi malik nyalahkeunaing.’”6Saur Jungjunan, “Pek eta omonganhakim anu lalim teh lenyepan!7Na Allah teh teu kersa ngabelaumat pilihana-Na anu beurang peutingsasambat ka Anjeunna? Jeung memeh

LUKAS 18.8–13 116

ngabela teh naha Anjeunna sokngulur-ngulur waktu heula?8Cek Kami: Anjeunna mah moal tempodeui, tangtu ngabela ka maranehna.Najan kitu, lamun engke Putra Manusadatang, kira-kirana bakal manggihaniman kapercayaan di ieu dunya?”9 Isa nyaurkeun deui hiji misil,ditujukeun ka jelema-jelema anuumangkeuh ibadah bari nyapirakeunbatur, saur-Na,10 “Aya dua jelema arasup ka Bait Allahrek sembahyang. Nu saurang, urangParisi, nu saurang deui tukang cuke.11Ari urang Parisi dina hatena kieusembahyangna: ‘Ya Allah, simkuringmuji sukur ka Anjeun; jalaran simkuringmah, henteu sami sareng anu sanes,sanes rampog, sanes jelema kejem,sanes tukang jinah, sareng oge henteusami sareng eta si tukang cuke.12Simkuring mah dua minggu sakalisok puasa, kawajiban mayar perpuluhantina panghasilan dicumponan.’13Ari tukang cuke tea, nangtungna ogenyingkurkeun maneh, jeung teu wanidangah; malah bari jeung neunggeulandada, — sembahyangna teh — pokna:

LUKAS 18.14–18 117

‘Duh Gusti Pangeran, jisim abdi rumaosdosa, taya sanes mung nyuhunkeun sihpiwelas-Na.’14Cek Kami: Ieu tukang cuke mulangnateh geus jadi jelema anu kaetangbener ku Allah; ari nu saurang deuimah, henteu. Sabab saha-sahaanu umangkeuh jeung luhur hate,bakal direndahkeun; saha-sahaanu ngarendahkeun maneh, barisdijungjung.”15Ti dinya, loba anu dararatang marawaanakna anu laleutik keneh ka Isa,rek marenta dipangusapkeun. Ari kumurid-murid dicarekan.16Tapi saur Isa, ka maranehna,“Ingkeun eta barudak teh sina kaKami, ulah dihalang-halang, sababnya jelema-jelema anu kawas eta anungamilik Karajaan Allah teh.17Cek Kami: Saenya-enyana, saha-saha anu henteu narima Karajaan Allahsakumaha budak leutik, manehna moalbisa asup ka dinya.”18Aya hiji pamingpin, nanyakeun kieuka Isa, “Nun Guru anu saestu, simkuringteh kudu kumaha, supaya tinemu sarenghirup anu langgeng?”

LUKAS 18.19–26 11819Waler Isa, “Naha Kami disebutsaestu? Saurang ge teu aya anu saestu,kajaba ti Allah nyalira.20Tangtu anjeun ge uninga kanatimbalan-timbalan Allah anu kieu: ‘Ulahjinah, ulah maehan, ulah maling, ulahngucapkeun panyaksen palsu, jeungkudu hormat ka indung bapa.’”21Walonna, “Eta parantos dilakonan, tingongora.”22 Jawabanana, ku Isa diwaler deui,“Aya keneh sarupa deui anu kududijalankeun: Jualan kabeh pangaboga,bagi-bagikeun ka nu mariskin; engke,tangtu bakal meunang harta sawarga;geus kitu, ka dieu deui, tuturkeun Kami.”23Dititah kitu teh, eta jelema manimelenguk, inget kana kakayaanana.24Ku Isa dipeleng bae, geus kituAnjeunna sasauran, “Bangga pisanpikeun jelema nu loba duit mah rek asupka Karajaan Allah teh.25Babari keneh onta nyeplos kana liangjarum, ti batan jelema beunghar asup kaKarajaan Allah.”26Anu ngadarenge eta kasaurana-Nangaromong kieu, “Kitu galagatna mah,atuh saha nu bisa disalametkeun?”

LUKAS 18.27–34 11927Saur Isa, “Anu mustahil cek manusa,pikeun Allah mah bisa.”28Petrus mihatur, “Ieu abdi-abdi tehparantos cul sagala rupi sarta ngiring kaJungjunan.”29Saur Isa, “Kieu cek Kami, saenya-enyana, saha-saha anu ku lantaran milihKarajaan Allah cul imah, cul pamajikan,cul dulur, cul kolot, jeung cul anak,30dina waktu ieu keneh sakuranu ditinggalkeun teh baris kagantimanglipet-lipet; jeung engke, dinajaman nu bakal datang, bakal ginanjarhirup nu langgeng.”31Murid-murid anu dua belas ku Isadipanggil, terus kieu saur-Na, “Ayeunaurang ka Yerusalem. Sagala rupa perkaraanu geus diserat ku nabi-nabi, tina halPutra Manusa, tinangtu bukti.32Sabab Anjeunna bakal diselehkeunka bangsa anu teu wawuh ka Allah,dihina-hina, dipoyok, diciduhan,33dikaniaya, sarta terus dipaehan kumaranehna; tapi dina poe nu katilu,tangtu Anjeunna teh hirup deui.”34Tapi murid-murid teh, kabeh oge,euweuh anu ngarti. Kasaurana-Na teh,

LUKAS 18.35–43 120

hartina henteu katepi, maksudna henteukasusud.35Sanggeus Anjeunna meh sumping kakota Yeriko, aya nu lolong keur andiprekmusapir di sisi jalan.36Ngadenge loba jelema ngasrek,manehna nanyakeun, “Aya naon?”37Dijawab, “Isa, urang Nasaret,ngalangkung.”38Tuluy manehna ngagero, “Nun Isa,Putra Daud, mugi aya piwelas ka abdi!”39Ku nu laleumpang panghareupnadicarek sina repeh. Tapi gegeroananabeuki tarik, “Nun Putra Daud, mugi ayapiwelas ka abdi!”40Reg, Isa liren, nu lolong dipiwarangdicandak ka Anjeunna. Sanggeusdideuheuskeun ku Anjeunna dipariksa,41 “Hayang dikumahakeun ku Kamiteh?” Jawabna, “Nun Jungjunan, abditeh hayang tiasa ningal!”42Saur Isa, “Heug, geura bisa nenjo.Maneh geus salamet lantaran bogaiman!”43Sapada harita keneh, bray bae,panonna awas; terus milu ngiring kaAnjeunna bari ngamulyakeun ka Allah.

LUKAS 19.1–8 121

Bala rea anu nyaraksian oge ragemmaruji ka Allah.

191 Isa lebet ka jero kotaYeriko, neraskeun perjalanan

ngalangkungan eta kota.2Di eta kota aya hiji jelema beunghar,kapala tukang cuke, ngaranna Sakeus.3Manehna pohara hayangna nyahokumaha jelemana anu jenengan Isa teh,tapi teu bisa lantaran kahalangan kujalma rea; ma'lum manehna teh pendek.4Kitu nu matak manehna lumpatmiheulaan nu rea, terekel naek kanatangkal kondang megat Isa, anumemang baris ka dinya ngalangkungna.5Di lebah dinya, Isa tanggah baringalahir, “Sakeus, turun! Poe ieu Kamiarek nganjang ka maneh.”6Sakeus tuturubun, Isa ku manehnadimanggakeun bari semu anu bungah.7Tapi jalma rea gegelendeng, pokna,“Kumaha Anjeunna teh, bet kersa calikka jelema anu doraka kitu!”8Tapi Sakeus terus unjukan banguntatag, “Jungjunan, kagaduh abdisatengahna sumeja dihajatkeun ka numariskin. Sareng bilih bae di antawisna

LUKAS 19.9–14 122

aya kekengingan tina meres batur, badedipulangkeun opat kalieun.”9Ku Isa diwaler, “Poe ieu, rumah tanggaieu jelema geus meunang nugraha, daieu oge putu Ibrahim keneh.10Sabab Putra Manusa teh datangnarek neang jeung nyalametkeun anupoekeun jalan.”11Ka sakur anu harita ngabarandunganAnjeunna, nya eta anu nyangka yenKarajaan Allah tereh ngawujud pedahAnjeunna geus deukeut ka Yerusalem,Anjeunna nyarioskeun hiji misil.12Saur-Na, “Aya hiji ningrat indit kanagara jauh. Di dituna anjeunna teh rekdijenengkeun raja sarta sarengsena rekbalik deui.13Memeh bral, anjeunna manggil heulasapuluh pagawena; tuluy maranehnateh dititipan duit, gedena sapuluh mina;pesenna: ‘Golangkeun ku maraneh nepika kami datang ti ditu.’14Tapi eta ningrat teh, teu dipisukaku sakumna warga nagara. Maranehnangajurungan utusan sina nyusul sartabebeja kieu: ‘Urang mah embungdirajaan ku eta jelema.’

LUKAS 19.15–22 12315Sanggeus eta ningrat anu geusjeneng raja balik, pagawe-pagawe anudititipan duitna dipanggil, rek nanyakeunkauntungan masing-masing.16Cek nu saurang: ‘Juragan, artos anusa-mina teh parantos jadi sapuluh mina.’17Cek dununganana: ‘Sukur, tandaningmaneh hade gawe, suhud dina nyekelurusan leuleutikan. Ku sabab eta, kukami dibere kawasa nyekel sapuluhkota.’18 Jol anu kadua, omongna: ‘Juragan,artos anu sa-mina teh parantos jadi limamina.’19Cek dununganana: ‘Maneh ayeunadikawasakeun nyekel lima kota.’20 Jol pagawe nu katilu, omongna:‘Juragan, artos kagungan anu sa-mina teh ieu kasanggakeun, kengingmumungkus dina saputangan;21da sieun ku juragan, margi terangjuragan teh bengis, sareng resepnyandak teundeun batur, resep mupupelak batur.’22Cek dununganana: ‘Maneh pagawejahat, ku kami baris ditindak satimpaljeung omongan maneh bieu. Ongkoh

LUKAS 19.23–29 124

nyaho kami bengis, resep nyokotteundeun batur, resep mupu pelak batur.23Komo nyaho, naha eta duit kami kumaneh henteu menta dipanggolangkeunku tukangna, supaya ari kami balik kukami katampa reujeung batina?’24Ti dinya, manehna marentah kapagawe-pagawe sejenna: ‘Cokot ti ieujelema, eta duit anu sa-mina teh; bikeunka nu duitna geus jadi sapuluh mina.’25Cek maranehna: ‘Juragan, kapan etamah parantos kenging sapuluh mina.’26Tembal dununganana: ‘Cek kami, anugeus aya beubeunanganana bakal diberedeui, tapi anu henteu beubeunanganmah, anu geus aya di manehna oge barisdicokot.27Saterusna, kabeh musuh-musuhkami anu henteu suka kami jadi rajana,jagragkeun kabeh ka dieu terus paehandi dieu hareupeun kami.’”28Sanggeus sasauran kitu, Isa angkatti payun neraskeun perjalanan kaYerusalem.29Deukeut kota Betpage jeung Betaniaanu pernahna di hiji gunung ngaranGunung Jetun, Anjeunna miwarangandua murid,

LUKAS 19.30–38 12530 saur-Na, “Teruskeun ka kampungbeh hareup. Engke, barang sup ka dinyabakal nenjo kalde keur dicangcang,ngora keneh can aya nu numpakan. Laancangcangna, terus bawa ka dieu.31Mun aya nu ngageureuh-geureuh kunaon dileupaskeun, bejakeun bae rekdianggo ku Jungjunan.”32Bral nu duaan arindit, kaldenakapanggih cocog jeung nu disaurkeuntadi.33Sabot ngudar cangcangna, nu boganananyakeun naha dileupaskeun?34Dijawab, “Rek dianggo ku Jungjunan.”35Kalde disanggakeun ka Isa sartageus beunang nilaman ku pakeanmaranehna. Ku Isa dititihan dibantuanku maranehna.36Sabot kitu, jelema-jelema teh bur-barngalamparkeun jubahna di jalan.37Sanggeus deukeut ka Yerusalem,— di pupudunan Gunung Jetun —murid-murid anu ngariring mimitigalumbira jeung maruji ka Allah; soranatarik, galumbira lantaran kaparengkeunnarenjo mujijat-mujijat.38Cek maranehna, “Wilujeng Anjeunna,anu sumping jumeneng Raja kalayan

LUKAS 19.39–44 126

jenengan Pangeran. Kerta santosa disawarga, agung luhur nu di manggung!”39Sawatara urang Parisi anu milujeung aleutan jalma rea mihatur ka Isa,“Eh, Guru cobi eta murid-murid Anjeuncarek!”40Waler-Na, “Cek Kaula, lamunmaranehna repeh, tah batu nu bakalsurak teh.”41Sanggeus deukeut ka Yerusalemsarta geus katingalieun; Anjeunnasasauran semu ngalimba ngeunaannasib eta,42 “Tada teuing hadena, upama heugmaneh poe ieu ngarasa yen manehteh pohara mikabutuhna kasajahtraan.Hanjakal maneh teh lir meungpeunanmata!43Sabab pidatangeun mangsa barisdirurug musuh, dikepung ti unggal juruditingker rapet nepi ka mojok.44Maneh katut sakumna rayat baristumpur jadi lebu, rata saampar lemah.Eta teh bongan maneh keneh, embungmalire keur waktu pitulung ti Pangerantumiba.”

LUKAS 19.45–20.4 12745Ti dinya Isa lebet ka Bait Allah. Anukeur jarual meuli di dinya ku Anjeunnadiusiran;46 sarta kieu pilahir-Na, “Cek Kitab,Gedong Kami teh gedong parantisembahyang. Tapi ku maraneh dijieunguha begal.”47Saterusna, saban-saban poeAnjeunna ngawuruk di Bait Allah. Kuimam-imam kapala, ku ahli-ahli Kitab,jeung ku pepentol-pepentol bangsa Israilterus diarah-arah bae rek ditelasan.48Tapi maranehna henteu manggihpijalaneun sabab rayat kabeh katariksarta narurut ka Anjeunna.

201Dina hiji poe, waktu Isangawuruk jeung nyarioskeun

Injil ka jalma rea di Bait Allah, torojolimam-imam kapala, ahli-ahli Kitab,jeung para kokolot nyalampeurkeun.2Terus maranehna teh nanya kieu, “Ciksebutkeun ka kaula, make hak naonAnjeun nyieun hal sarupa kitu, saha anungawasakeuna-Na?”3Waler Isa, “Kaula oge arek nanya kaaranjeun. Cik sebutkeun:4Ari pangbaptis Yahya ti sawarga atawati jelema?”

LUKAS 20.5–11 1285Aranjeunna nimbang-nimbang,“Disebutkeun ti sawarga, meureundijawab-Na ku naon atuh teu dipercaya?6Disebutkeun ti jelema, bisa-bisa urangdirempug ku rayat dibaledogan ku batu.Sabab cek maranehna mah, Yahya tehnabi.”7Tungtungna, aranjeunna ngawalon teuterang bae ti mana eta pangbaptis Yahyateh.8Saur Isa ka aranjeunna, “Atuh Kaulaoge moal nerangkeun make hak naonKaula nyieun hal sarupa kitu.”9Geus kitu, Anjeunna nyarioskeun ieumisil ka jalma rea, saur-Na, “Aya numuka kebon anggur, tuluy disewakeun kasababaraha urang; geus kitu, manehnanyaba ka nagri sejen rada lila.10Dina musim panen, manehnangajurungan pagawena ka nunyararambut tanahna, sina nyokot hasilbagianana. Tapi jurungan teh, ku etaanu nyarambut dipahala, terus disinabalik nyamos.11Ngajurungan saurang deui; tapianu ieu oge dipahala, diera-era kumaranehna, terus sina balik nyamos.

LUKAS 20.12–17 12912Ngajurungan deui katilu kalina; tapinya kitu keneh ditareunggeulan, terusdijongklokkeun ka luareun kebon.13Cek nu boga tanah: ‘Kumaha akal?Keun ayeuna mah anak nu nganhiji-hijina sina ka ditu. Sugan ku anakaing mah sarieuneun.’14Tapi barang nyaho yen ayeunamah anakna pisan anu datang, nunyarambut tanah teh buru-buru sakaitpada batur: ‘Ayeuna mah ahli warisnapisan, urang paehan sakalian, urangrebut warisanana.’15Tuluy anak nu boga tanah teh digusurka luareun kebon, bek dipaehan. Cik,rek kumaha kira-kirana nu boga kebonteh ka eta jelema-jelema anu ngagaraptanahna?16Tangtu datang ngabinasakeunmaranehna, ari kebon anggurnadipercayakeun ka nu sejen.” Anungabarandungan eta misil nempas,“Palias dugi ka kitu!”17Tapi ku Isa diteuteup, terus ngalahir,“Lamun kitu, naon atuh maksud ayat ieuanu ungelna: ‘Batu anu geus dipiceun kutukang tembok geus dijieun batu juru?’

LUKAS 20.18–22 13018Anu tibeubeut kana eta batu, tangturemuk; nu katinggang, tangtu bubuk.”19Tuluy ahli-ahli Toret jeung imam-imam kapala neangan jalan rek nangkepAnjeunna harita keneh. Sabab karasaeunpisan yen anu ditujul dina misil Anjeunnateh, aranjeunna pisan. Tapi maranehnateh, teu barisaeun nanaon lantaransieuneun ku rayat.20Ti harita ahli-ahli Kitab jeungimam-imam kapala teh teu welehngintip-ngintip Isa. Tuluy maranehna,nitahan mata-mata sina api-api anu niathade pikeun mancing kalepatana-Nadina ngawaler pertanyaan-pertanyaanmaranehna; ku jalan eta, Anjeunnabisa diselehkeun ka nu nyepeng kawasajeung wewenang, nya eta gupernur.21Kieu cek mata-mata teh, “Guru,simkuring sadaya terang, sugri anudisaurkeun sareng diwurukkeun kuAnjeun teh leres. Tebih tina pupujieun,Anjeun ngajarkeun jalan Allah kalayansajujurna pisan.22Kumaha, simkuring sadaya kengingmayar pajeg ka Prabu atanapi teukenging?”

LUKAS 20.23–28 13123Tapi niat maranehna anu licik teh, kuIsa oge kauninga. Ku Anjeunna diwalerkieu,24 “Cik mana duit dinarna, ka dieukeun.Gambar jeung ngaran saha dina ieu duitteh?” Tembalna, “Gambar sareng ngaranPrabu.”25Saur Isa ka maranehna, “Anu wajibdisanggakeun ka Prabu, sanggakeun kaPrabu; anu wajib disanggakeun ka Allah,sanggakeun ka Allah.”26Diwaler kitu di hareupeun jalmarea, maranehna bati ngabetem jeungheran ku walerana-Na lantaran teu bisamancing kalepatan Anjeunna.27Datang deui sababaraha urangSaduki ka Isa. Ieu golongan jelema-jelema anu teu percaya yen nu paraehbaris dihudangkeun deui. Maranehnananya kieu ka Anjeunna,28 “Guru, Nabi Musa ngadamel parentahkieu ka urang: Upama hiji lalaki maotninggalkeun bojo, tapi teu boga anak;dulur eta lalaki kudu nikahan urutbojona, supaya nu geus maot teh bogaturunan.

LUKAS 20.29–37 13229Di urang aya tujuh lalaki padudulur.Nu kahiji kawin ka hiji awewe; geletuk,manehna maot bari teu gaduh anak.30Urut bojona ditikah ku nu kadua;31 teras ku nu katilu; kitu sareng kitubae patuturut, tujuhanana oge maotpatuturut bari teu gaduh anak.32Tungtungna, awewena oge maot.33Kumaha engke dina poe kiamat, sahapisalakieunnana teh, margi parantosditikahan ku tujuhanana?”34Waler Isa, “Urang dunya mah, nikahjeung ditikahkeun.35Sabalikna, maranehna anu dianggaplayak meunang ganjaran sawarga, — anageus dihudangkeun deui ti alam maot —moal narikah jeung moal ditarikahkeun.36Sabab geus kawas malaikat-malaikat,tur jaradi putra-putra Allah lantaran geusdihudangkeun deui tea.37Hal hudangna deui nu geus paraeh,Nabi Musa geus nerangkeun dina ayatanu ngeunaan rungkun cucuk tea; waktuPangeran nyebatkeun Anjeun Allah nudisembah ku Ibrahim, Allah nu disembahku Isak, jeung Allah nu disembah kuYakub.

LUKAS 20.38–46 13338Anjeunna lain Allah nu disembah kujelema-jelema nu paraeh, tapi Allah nudisembah ku jelema-jelema anu harirup;da kabeh jelema teh, hirupna pikeunMantenna.”39Waleran Anjeunna kitu disambut kusawatara ahli Kitab, pokna, “Guru, tepateta waleran teh!”40Saterusna, aranjeunna teu waranieundeui nanya kitu-kieu ka Isa.41Tapi Isa nyarios kieu ka aranjeunna,“Ku naon jelema-jelema nyarebut yen AlMasih teh Putra Daud?42Kapan Daud ku anjeun dina kitabZabur ngangkenna kieu: Pangeran geusnimbalan ka Jungjunan kaula: Geuracalik katuhueun Kami,43nepi ka kabeh musuh-musuh Hidep,ku Kami dijadikeun jojodog suku Hidep.44Ka Anjeunna, Daud teh nyebatnaJungjunan; jadi, kumaha bisana jadiputra ongkoh?”45Waktu jalma rea ngabarandungankeneh kasaurana-Na, Anjeunna nyarioska murid-murid-Na, saur-Na,46 “Sing waspada ka ahli-ahli Kitab;maranehna osok jalan-jalan mamakejubah panjang, malar dihormat di

LUKAS 20.47–21.5 134

pasar-pasar; di tempat ibadat diuknadi tempat anu terhormat, nya kitu deuidina perjamuan-perjamuan.47Maranehna sok ngaleglegankahirupan randa-randa jeung macikeuhku doa-doa panjang. Maranehna pinastidihukumna leuwih beurat.”

211Waktu Isa ningali anu keurngarasupkeun duit kana kotak

persembahan, loba anu baleunghar,marerena teh galede.2Katingali deui aya randa miskin,ngasupkeun rupiaan dua siki kana etakotak.3Anjeunna ngalahir, “Cek Kami: Etaranda merena leuwih gede ti batan nusejen.4Nu sejen mah, marerena teh, awahingku kaleuwihan teuing duit; ari eta randamah, mere sakitu teh, awahing ku teuboga; malah eta anu dibaktikeun tehduit balanjana anu ngan sakitu- kituna.”5Aya sababaraha jelema anu marujikaalusan Bait Allah, helok ku wangunanaanu dihias ku batu-batu anu arendahjeung rea-rea deui barang pangbakti.Isa ngalahir, saur-Na,

LUKAS 21.6–11 1356 “Eta kabeh, anu katembong ayeuna,baris datang kana mangsana burak-barikdiruntuhkeun, nepi ka moal aya batuhiji-hiji acan anu diantep nyusunpatumpang.”7Murid-murid tumaros ka Anjeunna,pokna, “Iraha bakal kajadianana,Jungjunan? Sareng upami mangsanadatang, kumaha galagatna?”8Waler-Na, “Maraneh sing caringcing,supaya teu kabawa ku sakaba-kaba.Sabab bakal loba jelema anu mamakengaran Kami, ngaku-ngaku: Kami AlMasih teh. Atawa ngaromong: Geustereh ninggang kana ugana! Peupeujeuhmaraneh ulah kabengbat.9 Jeung lamun ngadenge peperanganjeung huru-hara, maraneh teu kudureuwas-reuwas. Eta kabeh pasti kajadianti samemehna keneh, tapi eta teh lainhartina geus tereh ninggang kana waktupanungtungan.”10Saur-Na deui, “Pidatangeun jamanbangsa ngalawan bangsa, karajaan-karajaan ngalawan karajaan.11 Jeung bakal aya lini anu hebat; kitudeui pagebug jeung paceklik di manamendi; kitu deui kajadian-kajadian anu

LUKAS 21.12–18 136

matak ketir jeung galagat-galagat dilangit anu pohara pikasieuneunana.12Tapi memeh eta kabeh kajadian,maraneh mah geus ditangkep mantenjeung dikaniaya, digusur ka tempat-tempat ibadah jeung ka panjara-panjara,diserenkeun ka raja-raja, jeung ka nukarawasa ku lantaran percaya ka Kami.13Maraneh teh kudu ngalakonan kitu,supaya bisa jaradi saksi Kami.14Ku sabab eta sing teger hate, ulahbingung-bingung mikiran kudu kumahanya ngomong ngabela diri.15Sabab Kami pribadi nu baris merepiomongeun kalawan perceka, nepi kalawan-lawan maraneh moal mampuhngalawan atawa ngabantah.16 Jaba ti kitu, maraneh ge bakaldiserenkeun ku kolot sorangan, dulursorangan, kaum kulawarga, jeungsobat-sobat. Malah mah, ti antaramaraneh teh aya sababaraha urang anubakal nepi ka dipaehan.17 Jelema kabeh bakal mikaijid kamaraneh ku sabab percaya ka Kami.18Najan kitu, buuk maraneh salambarge moal aya nu leungit tina sirah.

LUKAS 21.19–25 13719Asal maraneh kuat nandanganana,geus pasti hirup.”20 “Baris datang mangsana, Yerusalemdikepung ku musuh. Dina geus kitunamaraneh kudu nyaho, yen eta teh cicirengeus tereh kana rugrugna.21Dina waktu eta, jelema-jelema numarangkuk di Yudea kudu kabur kapasir-pasir, urang kotana kudu ngungsi,urang desana ulah ka kota.22Sabab nya harita pisan datangnawawales ka ieu kota, sagala nu kasebutdina kitab nya harita kabuktianana teh.23Tada teuing balangsakna ibu-ibuanu harita keur kakandungan atawakeur nyarusuan! Sabab sakuliah nagara,pinuh ku kasangsaraan anu poharahebatna sarta hukuman geus tumiba kaieu bangsa.24Maranehna baris tiwas dihakanpedang sarta jadi tawanan sagalabangsa. Kota Yerusalem bakal dilaleyekku bangsa-bangsa anu teu wawuh kaAllah, lilana nepi ka datang dawuh-Na.”25 “Jeung bakal aya galagat-galagat anutembong dina panonpoe, dina bulan,dina bentang-bentang. Bangsa-bangsadi sakuliah tonggong bumi bakal ngarasa

LUKAS 21.26–33 138

sieun bari samar polah ku kaayaan lautanu ngamuk tingjelegur.26 Jelema-jelema lebur kabehpangacianana, awahing ku sieunnyanghareupan kajadian-kajadiananu tumiba ka ieu bumi sababkakuatan-kakuatan langit genjlong.27Nya harita, jelema-jelema teh bakalnarenjo Putra Manusa sumping dinamega, kawasa tur mulya.28Dina geus kituna, maraneh sing gedehate, ulah ngaheruk sabab geus terehsalamet.”29Geus kitu, Anjeunna nyariosdeui nganggo misil, saur-Na, “Pek,tengetkeun tangkal kondang atawatangkal naon bae:30Lamun geus bijilan sirung, eta tehtandaning geus tereh usum halodo.31Kitu deui, upama maraneh narenjoeta kajadian-kajadian, kudu nyaho yenKarajaan Allah tereh ngawujud.32Cek Kami: Saenyana, ieu umat anukiwari bakal ngalaman eta sakabehkajadian.33Langit jeung bumi bakal euweuh,tapi ucap Kami mah moal datang kaeuweuh.”

LUKAS 21.34–22.3 13934 “Jaga diri sing ati-ati, hate ulah kabitaku senang-senang jeung mabok-mabok;ulah haben bae mikiran kapentinganlahir, supaya ulah kaberedeg jeungkajiret ku datangna poean Pangeran.35Sabab eta poe teh, narajang kasapangeusi dunya.36Kudu sayaga sapapanjangnadibarung neneda, supaya maranehboga kakuatan bisa luput tina etakajadian-kajadian, malar bisa madep kapayuneun Putra Manusa.”37Beurangna, Isa ngawuruk di BaitAllah, peutingna ka luar kota, ngawengidi gunung anu ngaran Gunung Jetun.38 Isukna, jelema-jelema dararatangdeui ka Anjeunna seja ngadarengekeunpiwuruk-Na di Bait Allah.

221Pesta anu disebutna “PestaPaska” geus tereh datang.

Jalma-jalma teh, dalaharna ngan ukurroti anu teu diragian.2 Imam-imam kapala jeung ahli-ahliKitab nareangan akal pikeun maehanIsa, tapi sarieuneun ku jalma rea.3Sup, Iblis nyurup ka hiji murid ti anudua belas anu ngaran Yudas Iskariot.

LUKAS 22.4–11 1404Ki Yudas terus nepungan imam-imamkapala jeung kapala pangawal BaitAllah, mere akal petana nangkep Isakalawan lantip nepi ka bisa diserenkeunka aranjeunna.5Aranjeunna gumbira sarta geusmupakat yen ki Yudas rek dibere duitsaanu.6Ki Yudas satuju sarta ti wates harita,manehna terus ngintip wanci nu mustarirek nyerenkeun Isa bari ulah kanyahoanku jalma rea.7Hari raya Roti Tanpa Ragi tea geusmimiti, domba korban Paska kududipeuncit.8Petrus jeung Yahya ku Isadipiwarang sasadiaan, saur-Na,“Geura indit nyadiakeun kaperluan urangngarayakeun Paska.”9Maranehna mihatur, “Di mana badengersakeun teh?”10Waler-Na, “Di kota. Engke, barangsup ka kota, maraneh bakal panggihjeung lalaki anu mawa kendi dieusi cai.Tuturkeun ka imah nu mana asupna.11Ka nu boga imah bejakeun kieu:Guru simkuring mariksakeun, mana

LUKAS 22.12–19 141

kamar keur Kami dahar Paska jeungmurid-murid?12Maraneh tangtu dibawa ka hijikamar di loteng, lega sarta cukuppaparabotanana. Sadiakeun ku maranehdi dinya.”13Bral, Petrus jeung Yahya arindit sartakapanggih anu disaurkeun ku Isa teh,tuluy bae nyayagikeun.14Sanggeus cunduk kana waktu, Isacalik, tuang jeung rasul-rasul-Na.15Saur-Na, “Geus meunang hayangpisan Kami ngarayakeun Paska barengjeung maraneh teh, samemeh Kamisangsara.16Sabab sabalakana mah, Kami tehmoal kungsi ngarayakeun deui nepi kamangsana deui engke di Karajaan Allah.”17Anjeunna nyandak lumur, ngucapsukur, pok deui sasauran, “Heh ieutampanan, bagikeun ka sarerea.18Sabab cek Kami, ti wates ieu Kamimoal nginum-nginum deui cai buahanggur, nepi ka ngawujudna KarajaanAllah.”19Geus kitu, Anjeunna nyandakroti, muji sukur, disemplekan, sartadipaparinkeun ka murid-murid, saur-Na,

LUKAS 22.20–27 142

“Ieu teh awak Kami anu dibikeun kamaraneh. Pek, lalampahkeun pikeuntanda mieling ka Kami.”20Sanggeus tuang Anjeunna nyandaklumur, tuluy sasauran deui, “Ieu lumureusina perjangjian anyar ku karana getihKami anu dikucurkeun pikeun maraneh.21Tapi di dieu, anu bareng ngariung ieumeja jeung Kami, aya nu boga leungeunhasud anu niat nyerenkeun Kami.22Putra Manusa memang geus pastikudu iang, tapi estu cilaka jelema anungalantarankeun Kami diselehkeun!”23Murid-murid recok silih tanya sahaanu kitu teh.24Ahirna, maranehna jadi cekcokmarebutkeun saha nu unggul.25Ku Isa diwawadian, saur-Na, “Ari dibangsa-bangsa, raja-raja teh marentahka rayatna, anu nyarekel kawasadisebutna pelindung rayat.26Maraneh mah ulah kitu. Anu dipikolotdi maraneh mah malah kudu daek jadipangngorana, anu jadi pamingpin kududaek jadi juru laden.27Cik antara nu dilaladenan daharjeung anu ngalaladenanana luhur mana?

LUKAS 22.28–34 143

Luhur anu dilaladenan. Tapi kapan Kamioge di maraneh teh pelayan.28Maraneh salawasna babarenganjeung Kami, sajeroning Kami nyorangsagala cocoba.29Sarta Kami geus nangtukeun hak-hakKarajaan pikeun maraneh, nya eta hakanu geus dipaparinkeun ka Kami kuAma.30 Jadi, maraneh boga hak daharnginum sameja jeung Kami di jero etaKarajaan. Jaba ti eta, maraneh ge diberekalungguhan pikeun nerapkeun hukumka dua belas kaom Israil.31Simon, Simon! Tuh Iblis geus ngincerka maneh, rek ditapikeun kawas kagandum.32Tapi maneh ku Kami geusdipangnedakeun, supaya ulah nepika pecat iman. Di mana geus tobat,maneh wajib mere sumanget ka padabatur.”33 Jawab Petrus, “Jungjunan, abdirido dipanjara atanapi kedah paehbabarengan sareng Jungjunan!”34Tapi saur Isa, “Cek Kami:Petrus, peuting ieu memeh hayamkongkorongok, maneh geus tilu kali

LUKAS 22.35–40 144

mungkir, nya eta nyebutkeun teu wawuhka Kami.”35Saur-Na deui ka sarerea, “Waktumaraneh ku Kami diutus bari teumeunang mawa rajut duit, bekel,jeung tarumpah, kumaha ngarasa ayakakurang?”36Diwangsul, “Teu pisan-pisan.”Saur-Na deui, “Tapi ayeuna mah ariboga, bawa rajut duit teh, kitu deui bekelsejenna. Pedang oge, lamun euweuh,jual bae jubah beulikeun pedang.37Sabab masing nyaho, yen ayat KitabSuci ngeunaan diri Kami tereh bukti,unina: Anjeunna geus disaruakeunjeung jelema doraka. Kabeh anu geusditulis ngeunaan diri Kami, ayeuna geusngamimitian.”38Maranehna ngawangsul, “Jungjunan,kaleresan ieu aya pedang dua.”Waler-Na, “Cukup.”39Geus kitu, Anjeunna angkat kaluar kota kawas sasari, nya etangajugjug Gunung Jetun sarta diiring kumurid-murid-Na.40Sasumpingna ka ditu Anjeunnasasauran, “Maraneh kudu sembahyangsupaya ulah beunang ku dodoja.”

LUKAS 22.41–47 14541Geus sasauran kitu, Anjeunnamencilkeun anjeun jauhna kira-kirasapamaledog; tuluy bruk nyuuh barisasambat,42 “Duh Ama, manawi kenging mah,candak ieu lumur kasangsaraan tehti abdi; Sanaos kitu, ulah numutkeunpanuhun abdi, nanging pangersa Amanu kedah laksana.”43Ti dinya, aya malaikat ti langitnembongan ka Anjeunna pikeun maparinsumanget.44Anjeunna teh keur katarajangkasieun anu pohara; sasambat-Na beukihusu. Cikaringet-Na lir tetesan-tetesangetih, nyakclakan kana taneuh.45Tamat ngadu'a, lajeng cengkatnyampeurkeun murid-murid. Maranehnateh kasampak keur sarare teu kawawaku nalangsa.46Ku Anjeunna disauran, “Naha sarare?Harudang! Heg sarembahyang, supayaulah beunang ku dodoja.”47Sabot sasauran keneh, breg baedaratang ka Anjeunna jelema loba pisan.Di antarana, aya Yudas Iskariot, —murid ti antara anu dua belas — anu

LUKAS 22.48–54 146

leumpangna teh pangheulana. Manehnanyampeurkeun ka Isa arek ngarangkul.48Saur Isa ka manehna, “Yudas,maneh nyerenkeun Putra Manusa teh kungarangkul?”49Ari murid-murid aya kajadian kituteh hohoak, pokna, “Jungjunan, kumahaurang sabetan bae ku pedang?”50Nu saurang mah geus keplas mantennyabet bujangna Imam Agung, keunakana ceulina nepi ka rampung.51Tapi saur Isa, “Geus, cukup!” Daunceuli nu rampung teh ku Anjeunnaditerapkeun nepi ka jadi walagri deui.52Saur-Na ka imam-imam kapala,kapala pangawal jeung ka parakokolot, “Na Kami teh rampog nepi kadibawakeun pedang jeung pepentung?53Ongkoh unggal poe Kami aya jeungmaraneh di jero Bait Allah, naha henteuditangkep di dinya bae? Heug, memangieu teh kasempetan maraneh sartahakna kawasa gelap tea.”54 Isa geus ditangkep, dibawa ti dinya,digiring ka bumi Imam Agung. Petrusnuturkeun ti kajauhan.

LUKAS 22.55–63 14755Di tengah buruan bumi aya anu keurmirunan diparake siduru, Petrus milusiduru.56Katenjoeun ku hiji gandek awewe,sanggeus neges-neges pok manehnangomong, “Tah ieu ge baturna itu.”57Ku Petrus dipungkir, “Lain, wawuh gehenteu ka dinya teh!”58Teu lila aya deui anu ngomong,pokna, “Maneh ge sarombongan jeungitu!” Petrus mungkir deui, “Lain, lain!”59Heuleut sajam, pok deui bae, aya nungomong, tandes pisan pokna, “Sidik ieujelema teh baturna itu, urang Galileakeneh!”60Tapi cek Petrus, “Lain, kuring mahteu nyaho-nyaho!” Harita keneh kadengehayam kongkorongok.61 Isa ngareret ka Petrus. Ras Petrusinget kana kasauran Anjeunna: “Memehhayam kongkorongok peuting ieu,maneh geus tilu kali mungkir, nyebut teuwawuh ka Kami.”62Leos bae, manehna indit bari ceurik,awahing ku nalangsa.63Ari Isa ku anu narahan teh diparoyokjeung disiksa.

LUKAS 22.64–23.2 14864Raray-Na dirungkupan tuluy ditanya,“Sebut, saha ieu anu neunggeul?”65Rea-rea deui omongan-omonganbiadab anu ditujukeun ka Anjeunna.66Sanggeus bray beurang, parakokolot bangsa Yahudi, imam-imamkapala, jeung ahli-ahli Kitab ngayakeunrundingan. Geus kitu, Isa ku aranjeunnadijagragkeun ka Mahkamah Agama.67Cek aranjeunna, “Lamun enyamaneh Al Masih, sebutkeun!” WalerIsa, “Disebutkeun oge aranjeun moalpercaya.68Kitu deui, lamun Kaula ayapertanyaan ku aranjeun moal diwalon.69Mimiti ayeuna Putra Manusa tehgeus jumeneng di tengeneun Allah NuMahakawasa.”70Cek aranjeunna, ragem, “Jadi, manehteh Anak Allah?” Waler-Na, “Tah, cekaranjeun keneh Kaula teh Putra Allah.”71Cek aranjeunna, “Naon gunana deuisaksi? Terang-terangan ku Manehnasorangan geus diaku.”

231Sidangna terus dibubarkeun, Isadihadepkeun ka Pilatus.

2Ku aranjeunna didakwakeun, “IeuJalmi parantos katalungtik nyasabkeun

LUKAS 23.3–9 149

ka bangsa simkuring sareng ngalarangmayar pajeg ka Prabu; jabi ti eta,ngaku-ngaku Al Masih anu hartosnaRaja.”3Anjeunna ku Pilatus dipariksa,“Jadi, Maneh teh Raja urang Yahudi?”Waler-Na, “Leres, sakumaha kasaurananjeun.”4Saur Pilatus ka imam-imam kapalajeung ka jalma rea, “Cek kami: IeuJelema henteu salah naon-naon.”5Tapi maranehna beuki heuras, “EtaJelema ngasut rayat di sakuliah Yudeaku ajaran-ajarana-Na. Ngawitanana diGalilea, ayeuna nepi ka dieu.”6Pilatus mariksakeun na enya ieuJelema urang Galilea?7Barang kauninga yen Isa pendudukwilayah cepengan Raja Herodes, tuluydikintunkeun ka eta raja, anu kabenerankeur aya di Yerusalem.8Atuh kacida bingahna, waktu RajaHerodes ningali Isa teh. Sabab hoyongnatepang teh, geus lila; da geus seringngadangu hal Anjeunna jeung hoyongningali carana Isa ngadamel mujijat.9Loba pisan papariksana ka Isa teh,tapi hiji ge taya anu diwaler.

LUKAS 23.10–16 15010Sajeroning kitu, imam-imam kapalajeung ahli-ahli Kitab maju ngadakwa kaAnjeunna beurat pisan.11Geus kitu mah, Raja Herodessabaladna mimiti nganistakeun kaAnjeunna ku rupa-rupa pamoyok.Anjeunna dianggoanan jubahkaagungan, terus dikintun deui kaPilatus.12Ti semet poe eta, Raja Herodes jeungPilatus jadi mimitran; ari tadina mah,aranjeunna teh, mumusuhan.13 Imam-imam kapala, para pepentol,jeung rayatna ku Pilatus dipiwarangkumpul.14Kieu saurna, “Ieu Jelema ku maranehdibawa ka kami, didakwa nyasabkeunrayat. Ku maraneh geus kasaksian yenku kami geus dipariksa. Kasalahan-kasalahan anu ku maraneh ditudingkeunka diri-Na teu kapanggih buktina.15Ku Raja Herodes oge henteu, kitunu matak dipulangkeun deui ka kami.Sarupa ge euweuh kasalahana-Na anumanjing kana hukum pati.16Ku sabab eta, ku kami ngan arekdirangket wungkul, tuluy dibebaskeun.”

LUKAS 23.17–25 15117— Memang anjeunna kagunganwewenang ngabebaskeun salah sahijisakitan dina unggal-unggal hari raya —18Tapi nu ngadarakwa, barengtingsaroak, “Singkirkeun! Barabasleupaskeun!”19Barabas teh, dipanjarana, lantarannyieun huru-hara jeung maehan.20Pilatus keukeuh, sasauranana heurasku bawaning hoyong ngabebaskeun Isa.21Tapi ku maranehna dibales ku sosoak,“Gantung! Gantung eta Jelema teh!”22Pilatus ngalahir deui katilu kalina,“Sebutkeun naon kasalahana-Na!Ku kami teu kapanggih dosa-Na nusatimpal jeung hukuman pati. Etasababna, pangna Manehna ku kamingan rek dirangket wungkul sarta tuluydibebaskeun.”23Tapi maranehna, sosoakna, beukitarik; keukeuh maksa supaya Anjeunnadihukum salib sarta ahirna mah, hasil.24Pilatus ngadamel putusan ngabulkeunpamenta maranehna.25Sakitan anu geus nyieun huru-hara jeung maehan tea dibebaskeunsakumaha pamenta maranehna; ari Isa

LUKAS 23.26–32 152

diserenkeun kumaha karep maranehnabae.26Waktu maranehna ngagiring Isa, ayahiji jelema urang Kirena anu kakaradatang ti luar kota, ngaran Simon.Manehna teh dipaksa dititah manggulsalib pungkureun Isa.27Loba pisan anu marilu nganteur,kaasup ibu-ibu anu sapapanjang jalannyaleungceurikan Anjeunna.28 Isa sasauran ka maranehna baringareret, “Ulah nyaleungceurikanKami, ibu-ibu Yerusalem! Mendingnyeungceurikan diri jeung anaksorangan.29Sabab pidatangeun mangsa jelema-jelema teh nganggap untung ka awewegabug, anu teu kungsi kakandungan, teukungsi nyusuan anak.30Harita jelema-jelema bakalsasambat: Duh gunung-gunung geuragugur, kami tindihan; duh pasir-pasir,kami urugan!31Sabab upama tangkal kai nu hirupnepi ka dituar ku maranehna, komo deuitangkal nu geus garing!”32Harita teh, aya duaan deui penjahatanu rek dihukum pati bareng jeung Isa.

LUKAS 23.33–38 15333Sanggeus narepi ka hiji tempatnu disebut Gulguta (hartina: TempatTangkorek), Isa terus disalib barengjeung penjahat anu dua tea, nudigantungna teh di kenca jeungkatuhueuna-Na.34Sabot disalib Isa sasambat, “NunAma, mugi dihapunten ieu jalmi-jalmi,margi kieuna teh lantaran maranehnateu terang.” Geus kitu, anggoanAnjeunna ku maranehna dilotre terusdibagikeun.35 Jalma-jalma milu ngadareugdeug.Pamingpin-pamingpin maroyok kaAnjeunna, pokna, “Ieu Jelema purahnulung batur teh. Keun ayeuna sinanulungan diri-Na sorangan, mun enyamah manehna Al Masih anu kamanah kuAllah!”36Serdadu-serdadu oge milu maroyokbari ngasongkeun anggur haseum kaAnjeunna,37pokna, “Lamun enya Manehraja urang Yahudi, cik tulungan dirisorangan!”38Ari di luhureun mastaka-Na ayatulisan, unina: “Ieu raja urang Yahudi.”

LUKAS 23.39–46 15439Penjahat anu saurang anu pada-padadigantung oge milu ngajejeleh kaAnjeunna, pokna, “Maneh teh lain AlMasih tea? Coba atuh tulungan dirisorangan jeung kami deuih!”40Tapi manehna diwawadian ku anusaurang deui, pokna, “Na ari maneh teusieun ka Anjeunna, teu sieun ka Allah,padahal sarua papada keur dihukum?41Urang mah pantes dihukum oge,satimpal jeung kasalahan, ari Eta maheuweuh pisan dosa-Na!”42Pok unjukan ka Isa, “Nun Isa, singemut ka abdi upami parantos jenengRaja.”43Saur Isa, “Cek Kami, poe ieu kenehmaneh bakal bareng jeung Kami diPirdus.”44Poe eta keneh, kira-kira pukul duabelas, — di sakabeh tempat, ngadak-ngadak reup poek; malah mah, poeknateh, nepi ka pukul tilu —45panonpoe teh jiga nu ilang caangna;dibarung ku soehna reregan Bait Allahtea, nu bedah jadi dua.46 Isa ngagero bedas, saur-Na, “NunAma, Simabdi masrahkeun nyawa kapanangan Ama.” Tuluy, sanggeusna

LUKAS 23.47–53 155

sasauran kitu, Anjeunna masrahkeunnyawa-Na.47Komandan pasukan nu nyaksian etakajadian, tuluy ngamulyakeun Allah,pokna, “Tetela, ieu Jelema teh, jelemabener!”48 Jelema-jelema anu eukeurngadareugdeug, — barang ayakajadian kitu — kabeh ngolesed, terusbaralik bari narepakan dada.49Sakur anu enya-enya wawuh ka Isa,kitu deui para wanita anu marilu kaAnjeunna ti Galilea, narangtung keneh didinya, ngawaskeun ti kajauhan.50Aya hiji jelema nu ngarana Yusup;anjeunna teh anggota Majelis Agung;jalmana, hade jeung bener.51Anjeunna mah, teu satuju kanaputusan jeung tindakan Majelis Agungteh. Anjeunna teh bibit-buitna tiArimatea, salah sahiji kota di tanahYahudi. Anjeunna oge kaasup jalmi anungadago-dago ngadegna Karajaan Allah.52Anjeunna ngadeuheus ka Pilatus,nyuhunkeun layon Isa.53Geus kitu, layon-Na, ku anjeunnaditurunkeun, dibungkus ku lawon bodas,terus dikurebkeun dina hiji guha anu

LUKAS 23.54–24.5 156

anyar beunang ngabobok dina gunungcadas.54Poe eta teh poe panyadiaan,piisukaneun poe Sabat.55Para wanita, anu harita marilu kaIsa ti Galilea, oge marilu ka tempat-Nadikurebkeun, ngawaskeun caranaAnjeunna dikurebkeun.56Sanggeus marulang, maranehnanyadiakeun rampe jeung minyakemur. Poe Sabatna, maranehnarareureuh heula, sakumaha nu geusdiparentahkeun ku hukum Toret.

241Rebun-rebun keneh, dina poekahiji tina minggu eta, para

wanita geus arindit ka pajaratan barimarawa rampe jeung minyak seungitbeunang nyadiakeun mangkukna tea.2Barang geus tepi, kasampak batututup guha pajaratan teh geus ngagoler.3Tuluy maranehna teh, sup ka jero, tapilayon Isa teu aya.4Sabot tingharuleng, ujug-ujug, brehbae aya anu narangtung duaan deukeutmaranehna; papakeanana ngageburcahayaan.5Maranehna mareungpeunan beungeutbawaning ku sieun, tapi anu duaan teh

LUKAS 24.6–12 157

ngajak ngomong, “Anjeunna teh hirup,naha diteang ka enggon anu paraeh?6Teu aya di dieu Anjeunna mah, geusgugah. Sing inget ka dawuhana-Na keurbasa di Galilea tea.b7Kapan saur-Na: Putra Manusa teh geusmistina diselehkeun ka jelema-jelemadoraka terus disalib, tapi tangtu gugahdeui dina poe katiluna.”8Ras bae, maranehna, inget deui kanadawuhan Anjeunna tea.9Samulangna ti pajaratan, hal eta,ku maranehna dicaritakeun ka murid-murid anu sabelas; kitu deui, kaduduluran-duduluran sejenna.10Eta wanita-wanita teh, — nya etaMaryam Magdalena, Yohana, Maryamibu Yakobus, jeung anu sejen-sejennaanu ngabarengan — pada nyaritakeunhal eta ka rasul-rasul tea.11Tapi caritaanana dianggap omongkosong bae, teu dipercaya.12Ngan Petrus anu buru-buru lumpatmuru ka pajaratan. Barang manehnangalongok ka jero guha pajaratan, ngannenjo boeh bae ngalumbuk. Manehna

bLuk 9:22, 18:31-33

LUKAS 24.13–20 158

teh, leos indit deui bari tumanya di jerohatena, aya naon kira-kirana.13Poe eta keneh, aya dua murid Isaanu keur laleumpang ka hiji kampungngaranna kampung Emaus. Jauhna tiYerusalem kira-kira tujuh pal.14Bari leumpang nyaritakeun sagalaanu anyar kajadian.15Sabot gunem catur tukeur pikiran,jol bae Isa nyaketan maranehna, terusangkat bareng jeung maranehna.16Tapi panon maranehna kawas anukalampudan, nepi ka teu warawuh kaAnjeunna.17Saur Isa, “Keur gunem catur naon?”Maranehna ngarandeg semu nu heran.18Pok, nu ngaranna Kleopas, ngajawab,“Naha Anjeun teh jalmi ngumbara diYerusalem, nepi ka teu terang kanakajadian anu sakitu haneutna keneh?”19Saur Isa, “Naon tea?” Jawabna,“Eta, perkara Isa, urang Nasaret tea, nukagungan daya kakuatan dina kasauranjeung dina tindakan di payuneun Allahjeung di kalangan bangsa kuring.20Tapi ditangkep ku imam-imam kapalajeung ku pepentol-pepentol bangsa

LUKAS 24.21–27 159

kuring, tuluy Anjeunna diserenkeunpikeun dihukum pati, nya eta disalib tea.21Tadina, pohara diharepna ku kuringsarerea, diharep bakal ngabebaskeunbangsa Israil. Kajadianana teh, tilu poeka tukang.22Geus kitu, meunang deui beja anupikareuwaseun pisan ti babaturanwanita, anu rebun-rebun keneh tasngalongok pajaratan.23Cek maranehna: Layon Anjeunna tehteu aya. Maranehna nerangkeun nenjomalaikat-malaikat anu nyaurkeun, yenAnjeunna geus gugah hirup deui.24Terus disidikkeun ku babaturan kapajaratan, enya Anjeunna geus teu aya.”25Saur Isa, “Bodo maraneh, pikiranmaraneh teh kuled, nepi ka teu percayakana sagala kasauran nabi-nabi!26Ari Al Masih teh naha lain geusmistina nandangan eta sakabeh, geusanjalan kana kamulyaana-Na?”27Ti dinya, ku Anjeunna diterangkeunka maranehna naon-naon anu geusdituliskeun dina Kitab Suci, mimiti tikitab-kitab Musa nepi ka kitab-kitabparanabi.

LUKAS 24.28–34 16028Sanggeus deukeut ka kampunganu dijugjug, Anjeunna kawas anu reklajeng.29Tapi ku maranehna dikeukeuhandiajak sindang, pokna, “Ngarereb heuladi kuring, geus burit, sakeudeung deuige panonpoe surup.” Terus Anjeunnasindang ka maranehna.30Waktu tuang ngariung jeungmaranehna, Anjeunna nyandak roti,muji sukur, nyemplekan roti, terusdisodorkeun ka maranehna.31Geus kitu, kakara panon maranehnateges, wawuh deui ka Anjeunna, tapiAnjeunna terus ngaleungit ti dinya.32Cek maranehna, “Pantes waktuAnjeunna sasauran tadi di jalan barinerangkeun Kitab Suci, hate urangkacida kumejotna.”33Ti dinya, kencling bae maranehnabaralik deui ka Yerusalem pikeunnepungan murid-murid anu sabelas;ari kasampak teh, nya keur kumpulsabatur-batur.34Cek murid-murid nu di darinya,“Enya Jungjunan teh geus gugah, geusnembongan ka Simon.”

LUKAS 24.35–43 16135Ti dinya, murid-murid anu ti Emauspupulih perkara papanggihanana tadi dijalan, jeung carana maranehna wawuhdeui ka Anjeunna waktu Anjeunnanyemplekan roti.36Sabot keur gunem catur kitu, brehbae, Isa geus ngadeg di tengah-tengahmaranehna; lajeng Anjeunna sasauran,“Bagea!”37Maranehna ngararenjag pacampurjeung sieun, panyangkana jurig.38Anjeunna sasauran deui, “Nahangararenjag jeung hamham sagala?39Tenjo ieu leungeun jeung suku Kami,pek rampa sarta sidikkeun; da jurig mah,euweuh jirimna, henteu tulangan henteudagingan, sakumaha Kami ayeuna.”40Bari sasauran kitu Anjeunnanembongkeun panangan jeungsampeana-Na.41Maranehna bati hemeng atohpacampur jeung heran, tapi acan patipercaya keneh. Ku sabab eta, Anjeunnalajeng mariksakeun, “Aya kadaharan?”42Ku maranehna dihaturanan lauksapotong,43 terus ku Anjeunna dituang di dinya.

LUKAS 24.44–49 16244Anjeunna sasauran deui, “BaretoKami geus ngomong waktu urang masihbabarengan keneh, yen sagala rupa anugeus ditulis ngeunaan diri Kami dinakitab Toret Musa, kitab nabi-nabi jeungkitab Zabur pinasti kudu dilakonan. Etaomongan Kami, ayeuna kabuktian.”45Ti dinya, Anjeunna nyaangkeunpikiran maranehna, nepi ka maranehnabisa ngahartikeun Kitab Suci.46Saur-Na deui, “Geus dituliskeun kieu:Al Masih kudu nandangan eta kabeh,dina poe nu katilu gugah deui ti antaranu paraeh.47 Jeung deui: Kalayan Asmana, halpertobat jeung panghampura dosa tehkudu diwawarkeun ka sagala bangsa,mimiti ti Yerusalem.48Nya maraneh saksina tina ieusakabeh perkara.49Kami ge tangtu ngutus anu geusdijangjikeun ku Ama Kami ka maraneh.Tapi maraneh kudu tetep heula diieu kota, nepi ka mangsana maranehmeunang pangdeudeul kakawasaan timanggung.”

LUKAS 24.50–53 16350Geus kitu, maranehna ku Isadicandak ka luar kota, nepi ka deukeutkampung Betania.51Sabot Anjeunna keur ngaberkahanka maranehna, tuluy paturay, diangkatka sawarga.52Brek, maranehna, sarujud nyembahka Anjeunna; terus maranehna tehmarulang deui ka Yerusalem kalawansuka bungah.53Maranehna, sapopoena, araya bae diBait Suci bari ngamulyakeun ka Allah.

Yohanes

11Ti awal kadim keneh, Pangandikateh geus jumeneng. Eta Pangandika

manunggal jeung Allah tur Pangandikateh nya Allah tea.2Manunggalna jeung Allah teh, tiawitna keneh.3Sakur jajadian alam, nya Anjeunnaanu ngajadikeunana. Mun lain kuAnjeunna mah, sakur nu geus gumelarteh pamohalan aya.4Eta Pangandika teh, sumberinghirup; ari hirup tea jadi caang atawapapadangna umat manusa.5Caang teh, gumebyar di alampoek tur ku poek henteu kaungkulanpangawasana.6 Jol bae, sumping hiji utusan Allah,Yahya jenenganana.7Sumpingna, pikeun jadi saksi nubaris nerangkeun saha eta Papadangteh, supaya ku lantaran anjeunna,eta Papadang teh dipercaya ku umatmanusa.

YOHANES 1.8–15 28Ari anjeunna mah, lain Caang tea; daanjeunna mah, sakadar utusan anu kudunerangkeun saha eta Caang teh.9Tapi Caang anu sajatina mah, —nu nyaangan unggal jelema — nujusumping ka alam dunya.10Anjeunna teh parantos aya di alamdunya, — kenging-Na ngajadikeun tea —tapi pangeusi dunya teh teu wawuheun.11Sumping-Na teh, nya ka nu jadimilik-Na ku anjeun, tapi ku umat-Nahenteu ditarima.12Tapi sing saha anu daek narimasarta percaya ka Anjeunna, ku Allahdipaparinan hak jadi putra-Na.13Kituna teh, lain ku sabab turunan;lain oge ku jalan anu ilahar anu lumrahdi manusa, tapi estu ku kakawasaanAllah bae.14Eta Pangandika teh geus mijalma,aya dina hirup kumbuh urang sarta kuurang kasaksian kamulyaana-Na, nyaeta kamulyaan anu dinugrahakeun kuIngkang Rama ka Putra Tunggal, nusajati tur leber ku sih kurnia.15Ngeunaan Anjeunna, Yahyanerangkeun, “Tah ieu Anjeunna teh; anucek kami: Engke, pandeurieun kami rek

YOHANES 1.16–22 3

sumping Anjeunna anu aya-Na heulaeunkami; sabab jumenengna teh, samemehkami gumelar.16Ku kajembaran manah-Na, urangsarerea geus kaseundeuhan sih kurniaanu taya wates wangenna.17Nabi Musa ka urang geus merehukum Toret, ari Isa Al Masih mah,ngadatangkeun sih kurnia jeungkasayaktian.18Saurang ge, can aya anu geus nenjoAllah. Tapi ku Anjeunna, — anu jadiPutra Tunggal Allah, anu hirup-Na dinapangkonan Rama — Allah teh bakaldinyatakeun ka urang.”19Waktu Nabi Yahya ditaros ku utusanurang Yahudi di Yerusalem, nya etapanghulu-panghulu agung sarta urangLewi, “Saha tea anjeunna teh?”20Ku Nabi Yahya diwaler sajujurna bae,saurna, “Kaula lain Al Masih!”21Pok deui nu naros teh, “Upami kitu,saha atuh? Naha Nabi Elias?” Walernadeui, “Lain.”22Pok deui nararos, “Saha tea atuh?Simkuring kudu mawa jawaban ka nungutus. Cobi, saha salira teh?”

YOHANES 1.23–30 423Walerna, “Kami teh, nya eta soaraanu cumeluk di alas kikisik kieu:‘Geura lelempeng pijalaneun Pangeran,’sakumaha pilahir Nabi Yesaya.”24Di antara eta utusan-utusan teh, ayasababaraha urang Parisi.25Aranjeunna mariksa kieu, “Naonmargina atuh anjeun ngabaptis, padahalAl Masih, lain; Nabi Elias, lain; nabi anukeur didago-dago oge, lain!”26Ku Yahya diwaler, “Kaula mahngabaptis oge ku cai; tapi di antaraaranjeun teh, saenyana, geus aya Anuku aranjeun teu kawawuhan;27nya nu sumping-Na teh, pandeurieunkaula tea. Muka tali tarumpahna oge,kaula mah henteu wani.”28Eta kajadian teh di daerah Betania,peuntaseun walungan Ciyordan, anu kuNabi Yahya dianggo tempat ngabaptistea.29Poe isukna, Nabi Yahya ningaliIsa bade mendakan anjeunna; tuluydituduhkeun, saurna, “Tarenjo tuh, AnakDomba Allah, anu kawasa mupus dosaalam dunya.30Nya Anjeunna nu dimaksud ku kamiteh, anu cek kami, ‘Pandeurieun kami,

YOHANES 1.31–36 5

tangtu sumping Anjeunna anu aya-Naheulaeun kami; sabab jumeneng-Naoge, samemeh kami gumelar.’31Mimitina mah, kami oge henteuwawuh ka Anjeunna teh. Sanajan kitu,nu matak kami diutus jeung ngabaptisku cai teh, supaya ngawawuhkeunAnjeunna ka bangsa Israil.”32Nabi Yahya masihan deui panaksen,saurna, “Kami geus nyaksian Ruhlungsur ti langit mangrupa manuk japati,eunteup kana salira-Na.33Tadina mah, kami can wawuh kaAnjeunna. Tapi Allah, anu nimbalan kakami kudu ngabaptis ku cai, samemehnageus netelakeun ciciren-Na ka kami,timbalana-Na: ‘Samangsa- mangsamaneh nenjo aya Ruh lungsur teruseunteup ka hiji jelema, eta teh Anjeunnaanu bakal ngabaptis ku Ruh Allah.’34Geus katenjo eta teh ku kami. Kusabab eta, ayeuna kami mere panaksen:Anjeunna teh Putra Allah.”35 Isukna, Nabi Yahya ngadeg deui ditempat eta keneh bareng jeung duamuridna.36Waktu anjeunna ningali Isangalangkung, ngalahir, “Tuh, tenjo

YOHANES 1.37–43 6

Anjeunna, nu diibaratkeun Anak DombaAllah tea!”37Kadengeeun ku muridna anu duaan,tuluy bae duanana nuturkeun Isa.38 Isa nyoreang ka pungkur, anunaluturkeun teh dipariksa, “Nareangannaon?” Piunjukna, “Rabi (hartina Guru),dupi linggih di mana?”39Saur Isa ka maranehna, “Tuturkeunbae Kami, engke ge nyaho.” Maranehnatuluy naluturkeun; jadi bae nyarahoeunpanglinggihana-Na sarta poe eta mah,maranehna ngendek heula di Anjeunna.Harita teh kira-kira pukul opat.40Salah saurang anu ngadenge pilahirYahya anu terus nuturkeun Isa, nya etaAndreas, dulurna Simon Petrus.41Tuluy manehna nepungan heulaSimon dulurna, pok cacarita, “Kuringmah geus papanggih jeung Al Masih.”42Tuluy Petrus dibawa ngadeuheus kaIsa. Manehna ku Isa diteuteup, tuluysaur-Na, “Ieu teh Simon, anak Yonas.Anjeun bakal dilandih Kepas (Kepas teh,nya Petrus tea nu hartina: Batu karang).”43Poe isukna, Isa mutuskeun angkat kaGalilea. Di dinya pendak jeung Pilipus,saur-Na, “Tuturkeun Kami!”

YOHANES 1.44–50 744Pilipus teh asalna urang Betsaida,lemburna Andreas jeung Petrus.45Pilipus tepung jeung Natanael, poknyarita, “Kuring mah geus papanggihjeung anu disebut-sebut ku Nabi Musajeung nabi-nabi sejen dina Kitab Torettea, jenenganana Isa, Putra Yusup tiNasaret.”46Cek Natanael, “Wah, na aya kitukira-kirana barang hade asal ti Nasaret?”47 Jawab Pilipus, “Ayeuna mah hayuurang saksikeun bae!” Kakara ogeNatanael datang, Isa geus ngalahirmanten, saur-Na, “Tah ieu urang Israiltulen anu euweuh kuciwana teh.”48Pihatur Natanael, “Naha geuninguninga ka abdi?” Waler Isa, “Memehmaneh dicalukan ku Pilipus, ku Kamigeus katenjo aya di handapeun tangkalkondang.”49Cek Natanael, “Rabi, Jungjunan tehPutra Allah, Raja urang Yahudi!”50Saur Isa, “Naha eta kayakinan anjeunteh lantaran cek Kami bieu maneh geuskatenjo ku Kami handapeun tangkalkondang? Loba keneh anu leuwih ahengbatan eta, geura engke oge kasaksian.”

YOHANES 1.51–2.8 851Saur-Na deui, “Cek Kami, saenyana,maneh bakal nenjo langit muka jeungmalaikat-malaikat turun unggah kaKersa Putra Manusa.”

21Tilu poe ti harita, di lembur Kana,Galilea, aya nu hajat nikahkeun. Ibu

Isa angkat ka dinya;2 Isa oge jeung murid-murid-Nadiondang.3Barang nu hajat beakeun anggur,ibu-Na wawartos ka Isa, “Nu hajat tehseepeun anggur!”4Waler Isa, “Kedah dikumahakeun kituku Abdi, ibu? Teu acan waktosna ayeunamah.”5Tapi ibu-Na marentah ka anu laladen,“Turutkeun engke saparentah-Na!”6Di dinya, aya genep buyung, biasanaparanti wawasuh sakumaha tali parantiurang Yahudi, masing-masing bisa muatti salapan nepi ka dua welas liter.7Tuluy Isa ngadawuh ka nulaladen, “Pinuhan buyung teh kucai.” Tuluy buyung-buyungna, diareusiansapinuhna.8 Isa ngadawuh deui, “Pek siukan, bawaka ditu, ka nu mangku hajat.” Tuluy kumaranehna dianteurkeun.

YOHANES 2.9–14 99Sanggeus ku nu mangku hajatdiasaan, cai teh geus jadi anggur, teunyahoeun asal-asalna mah. Tapi anulaladen, nya eta anu nyiukan tea mahnyarahoeun. Manehna tuluy manggil kipanganten,10pok nyarita, “Biasana nu disuguhkeunti heula teh anggur nu raos nepi kawarareg, nembe anu kirang raos. Dupiieu tibalik, nu raosna kaluar nembeayeuna.”11Eta mujijat di lembur Kana, Galilea,mujijat Isa anu munggaran pisan,dianggo mintonkeun kamulyaana-Na.Ku hal eta, murid-murid-Na jadi mantephatena percaya ka Anjeunna.12Ti dinya, Isa angkat ka kotaKapernaum disarengan ku ibu-Na,saderek-saderek-Na, jeung ku murid-murid-Na. Di Kapernaumna teu lami,ngan popoean bae.13Sanggeus deukeut kana hari rayaYahudi nu disebut “Paska,” Isa angkat kaYerusalem.14Di emper Bait Suci ku Anjeunna kasampak loba tukang dagang, nu dagangsapi, nu dagang domba, tukang japati,jeung tukang nukeur-nukeurkeun duit.

YOHANES 2.15–22 1015Anjeunna ngarara tali, ngadamelpecut. Tuluy anu daragang teh,kabeh, diusir sadagang-daganganana:Embe, domba, jeung sapi. Tukangnalukeur-nukeurkeun duit, duitnadibahe-bahekeun, mejana dijungkir-jungkirkeun.16Ka nu dagang japati, Isa sasauran,“Bawaan kabeh ka ditu, PanglinggihanAma Kami, ulah dijarieun pasar.”17Murid-murid-Na, ras bae, inget kanaungelna Kitab Suci anu kieu, “Lantaranbanget deudeuhna ka padalemanAnjeun, hate asa kaleleban.”18Urang Yahudi nangtang ngaralawanka Isa, pokna, “Mana buktina hakAnjeuna nyieun tindakan kieu teh?”19Waler Isa, “Ruag ieu Bait Allah, dijero tilu poe ku Kami rek ditangtungkeundeui.”20Dijawab ku maranehna, “Opat puluhtaun ngadegkeun ieu Bait Allah teh! AriAnjeun sanggup ku tilu poe?”21Padahal, nu ku Isa disebut Bait Allahteh, maksudna mah salira-Na ku Anjeun.22Ngeunaan hal ieu, murid-murid-Nateh kakara aringeteun deui yen Isa geuspernah ngadawuh kitu, nya eta sanggeus

YOHANES 2.23–3.3 11

Anjeunna hirup deui tina pupus-Na. Kusabab eta, kakara maranehna percayakana eusi Kitab Suci jeung ka etadawuhan Isa tea.23Sabot Anjeunna di Yerusalem, —sapanjang hari raya Paska tea — loba nujaradi percaya ka Jenengana-Na lantarannarenjo mujijat-mujijat damelana-Na.24Najan kitu maranehna ku Isa henteudidamel andelan; da kabeh ge, kuAnjeunna mah geus kauninga tabeatnateh.25Lian ti eta, Anjeunna ge teu butuh kukaterangan saha bae, tina hal kaayaanmanusa mah. Sabab Anjeunna mah,geus uninga kana keretegna hatemasing-masing.

31Aya hiji urang Parisi, pamingpinAgama Yahudi, ngarana Nikodemus.

2Dina hiji peuting, anjeunna nepanganIsa, saurna, “Rabi (Guru) simkuringterang, yen Anjeun teh guru utusanAllah; margi anu sanes mah, moal ayanu tiasa nyieun mujijat-mujijat kitu,kajaba upami disarengan ku Allah.”3Waler Isa, “Kieu cek Kaula, upamaurang henteu dijurukeun deui,

YOHANES 3.4–10 12

pamohalan bisa ningal Karajaan nudiparentah ku Allah.”4Walon Nikodemus, “Kumaha abdi nuparantos sakieu kolotna tiasa dijurukeundeui? Naha tiasa lebet deui ka jerobeuteung indung, teras dijurukeundeui?”5Waler Isa, “Masing percaya: Upamajelema henteu dijurukeun tina cai jeungRuh, hamo teuing bisa asup ka KarajaanAllah.6Anu dijurukeunana ku manusa,sipat-sipatna, tangtu kumaha ilaharnamanusa. Ari anu medalna tina Ruh,tangtu rohani sipatna.7Anjeun teu kudu heran, mun cek Kaulatadi kudu dijurukeun deui.8Ari Ruh teh, lir angin nu ngahiuksakarepna. Ku anjeun kakuping sorana,tapi anjeun henteu terang ti mana asalnajeung ka mana losna. Anu dijurukeuntina Ruh oge, kaayaanana teh kawaskitu.”9Walon Nikodemus, “Teu kahartos etatiasa kitu?”10Waler Isa, “Anjeun teh guruna bangsaIsrail? Piraku henteu ngarti?

YOHANES 3.11–17 1311Nu diterangkeun ka anjeun teh, nyaeta ngeunaan hal anu geus katingal kuKami sorangan sarta nu geus kasaksianku sorangan; tapi ku aranjeun mah,henteu katarima eta katerangan teh.12Lamun katerangan Kaula, tina haldunya, ku anjeun geus teu dipercaya;geus komo lamun nyaritakeun perkarasawarga, tangtu kana moal percayanateh!13Ari jelema mah, acan aya anu geusindit sarta nyaho sawarga, iwal ti PutraManusa anu terah asal ti dinya.14 Jeung sakumaha oorayan tambagatea, nu ku Musa geus ditanjeurkeun disagara kikisik; kitu oge, Putra Manusakudu dijungjung dikaluhurkeun,15 supaya unggal jelema anu percayaka Anjeunna ginanjar hirup abadi.16Sabab dunya teh, pohara nya diasihnaku Allah; nepi ka Putra Tunggal-Naoge dipasrahkeun, supaya sing sahaanu percaya ka Anjeunna ulah nepi kabinasa; tapi sabalikna, bisa tinemu jeunghirup abadi.17Pangna Allah ngutus Putra-Na kaalam dunya teh, lain rek ngahukum,

YOHANES 3.18–23 14

enyana mah rek nyalametkeun alamdunya ku parantaraan Putra-Na.18Saha bae anu percaya ka Anjeunna,moal dihukum; anu baris dihukum teh,anu embung percaya sabab henteungandel ka nu ngaran Putra TunggalAllah tea.19Ari duduk hukumna kieu: Caang teageus datang ka dunya, tapi manusaleuwih resep kana poek tibatan kanacaang. Sabab kalakuanana nu jahat.20Munasabah, da tukangngalampahkeun kajahatan mah,ijid kana caang teh sarta moal daeknyampeurkeun, supaya kajahatananateu kaboker.21Sabalikna, anu kalakuanana benermah, kana caang teh nyampeurkeun;ngarah jelas, yen kalakuanana teh sapukjeung Pangersa Allah.”22Sanggeus kitu, Isa katut murid-muridangkat ka tanah Yudea sarta terusngarereb di dinya bari ngabaptis.23Yahya oge ngabaptis, tempatna diAinon deukeut lembur Salim. Sabab didinya, loba cai tur loba jelema anu kadarinya harayangeun dibaptis;

YOHANES 3.24–29 1524da harita mah, Yahya teh acandipanjara.25Pareng timbul pasalingsingan pahamantara murid-murid Yahya jeung salahsahiji urang Yahudi, nya eta tina halsusuci.26Tuluy maranehna nepunganNabi Yahya pokna, “Rabi, jalmi anukapungkur sumping ka anjeun, nukantos dicarioskeun tea, Anjeunna ogegeuning ngabaptis di walungan Ciyordanpalih peuntas; jalmi-jalmi ngabrul baeka dinya sadayana.”27Waler Yahya, “Saha oge moal ayaanu bisa narima naon-naon, lamun teudipaparinan ti sawarga mah.28Maraneh pribadi bisa merekaterangan sabage saksi, yen kami geusngomong kieu: Kami teh lain Al Masih,tapi anu diutus samemeh Anjeunna.29Panganten awewe teh haknapanganten lalaki; tapi sabage sobatki panganten anu ngarendengjeung ngabandungan di dinya, milumikayungyun ku sora ki panganten. Etateh, pikeun kami mah, geus mangrupakabagjaan tur nepi ka jucungna pisanayeuna mah.

YOHANES 3.30–36 1630Anjeunna mah geus kuduna beukiunggul, kami anu kudu beuki asor.31Anu asal ti sawarga, tangtungungkulan ka kabeh; anu asal ti dunya,tangtu kaasup warga ieu dunya sartacacaritana tangtu ku basa duniawi.Anu asal ti sawarga, tangtu baepangunggulna.32Anjeunna maparin katerangan tinasagala rupa anu geus kabandunganjeung kadangu ku anjeun, tapipanyaksi-Na euweuh nu daek narima.33Saha-saha nu daek narima kanapanyaksi-Na, tangtu ngarasa yen Allahteh saestu.34Pangna Anjeunna diutus ku Allahteh, geus tangtu pikeun nepikeundawuhana-Na. Sabab Anjeunna, ku Allahgeus dianugrahan Ruh Mantenna tanpawangenan.35Rama nu mikaasih ka Putra geusmasrahkeun sakabeh perkara kaAnjeunna.36Anu percaya ka eta Putra, tangtutinemu jeung hirup langgeng. Tapianu henteu anut ka Putra mah, moalpapanggih jeung hirup; sabalikna,pinasti nandangan hukuman Allah.”

YOHANES 4.1–9 17

41Barang Jungjunan urang uninga,yen urang-urang Parisi nyarahoeun

Anjeunna geus ngabaptis leuwih lobasarta kenging murid leuwih loba batanYahya,2— padahal anu ngabaptisna mahmurid-murid-Na, lain Isa ku anjeun —,3Anjeunna tuluy angkat deui bae kaGalilea, ngantunkeun Yudea.4Ari jalanna kudu nyorang daerahSamaria.5Angkat-Na geus nepi ka kota Sikardi daerah Samaria, teu jauh ti tanahmilik Yakub anu diwariskeun ka Yusup,putrana.6Di dinya, aya hiji sumur anu katelahsumur Yakub. Ku bawaning ngaraos capeurut angkat sakitu tebihna; gek, Isa caliksisi eta sumur. Harita teh kira-kira pukuldua welas beurang.7 Jol wae, aya awewe urang Samaria rekngala cai. Ku Isa dipundutan, saur-Na,“Cik menta cai, hayang nginum!”8Ari murid-murid mah teu araya, dakeur ka kota meuli dahareun.9Eta wanita ngawangsul, “Naha mundutngaleueut ka abdi urang Samaria? KapanAnjeun teh urang Yahudi!” (Urang Yahudi

YOHANES 4.10–15 18

mah cadu cacampuran jeung urangSamaria).10Waler Isa, “Lamun Nyai terang mahkana nugraha ti Allah, jeung wawuhka nu menta nginum, tangtu Nyai anumenta nginum teh ka Kami, tur tangtudibere cai cikahuripan.”11 Jawab eta awewe, “Timana Anjeuniasa masihan cai cikahuripan? Teunyandak timba-timba acan, mangkaningjero pisan ieu sumur teh.12Naha Anjeun teh langkung punjul tiYakub karuhun abdi, nu ngawakapkeunieu sumur ka urang dieu? Yakub kuanjeun sapala putra ngaleueutna teh didieu, kitu deui ingon-ingonna.”13Waler Isa, “Nginum tina sumur ieumah bakal halabhab deui;14 tapi cai nu rek dibikeun ku Kami mah,moal matak halabhab-halabhab deuisapapanjangna oge. Sabab cai pamereKami mah, bakal ngajadi cinyusu di jerodiri nu nginumna; anu moal saat-saatnepi ka hirup di kalanggengan oge.”15Cek eta awewe, “Mangga atuhpasihkeun ayeuna, supados abdi ulahhalabhab-halabhab deui sareng teukedah nimba-nimba deui ti dieu.”

YOHANES 4.16–23 1916Saur Isa, “Teang heula salaki, sina kadieu.”17Tembalna, “Teu gaduh salaki abdimah.” Saur Isa deui, “Bener, Nyaimemang teu boga salaki.18Tapi Nyai geus lima kali boga salaki.Nu ayeuna mah lain salaki. PangakuanNyai bener.”19Tembalna, “Jungjunan, moal lepat,yakin yen Jungjunan teh nabi!20Karuhun abdi ngalakonan ibadahnadi dieu, di gunung; nanging sanggemurang Yahudi mah, kedah di Yerusalem.”21Saur Isa, “Sing percaya ka Kami,engke mah ngabakti ka Allah teh digunung ieu lain, di Yerusalem lain.22Urang dieu mah, nyarembahna tehkana sesembahan anu asing, ari Kamimah wawuh saha Anu disembah teh.Sabab kasalametan mah, jalanna tibangsa Yahudi.23Tapi tangtu cunduk waktu datangmangsa, — malah ayeuna ge geus mimiti—, umat anu tulen ibadah teh, nya etaanu nyembah ka Rama kalawan rohjeung kayaktian. Kudu kitu, ngabaktinurutkeun pangersa Allah mah.

YOHANES 4.24–32 2024Ari Allah teh sipat Ruh, jadi babaktika Anjeunna ge ngalampahkeunanakudu kalawan roh jeung kayaktian.”25Diwalon ku eta awewe, “Abdi geterang, yen engke rek aya nu sumping,nya eta Al Masih tea. Upami Anjeunnaparantos sumping, sagala rupi perkawistangtos ku Anjeunna diterangkeun.”26Saur Isa, “Kapan ieu Al Masih teh,nya anu ayeuna keur cacarita.”27Sabot kitu murid-murid daratang;kacida hareraneunana nenjo Gurunakeur sasauran jeung awewe teh; tapisaurang oge, teu aya nu wani naros:Nuju mundut naon? atawa: Nujunyarioskeun naon?28Ari awewe tea, cul buyung terus inditka kota, hariweusweus ka batur-baturna;29 “Leuh, aya jelema wet nyahoeunkana sagala lampah kuring! Boa-boa AlMasih tea! Hayu urang ka ditu!”30Bral bae arindit manggihan Anjeunna.31Sajeroning kitu, murid-muridngahaturkeun tuangeun, pokna, “Rabimangga geura tuang.”32Tapi waler-Na, “Geus boga dahareunmah. Tapi maraneh mah, acan nyahokana rupana.”

YOHANES 4.33–40 2133Murid-murid silih tanya pada batur,“Aya nu ngintunan kitu?”34Saur Isa, “Kadaharan Kami mah,nya eta: Ngalampahkeun pangersaAnjeunna, Anu ngutus ka Kami jeungnganggeuskeun padamelana-Na.35Opat bulan deui ge dibuat, lain kitucek maraneh? Geura tuh, pasawahansakitu legana! Parena geus karoneng,meujeuhna dipibuatan.36Malah nu kudu dibuatna gegeus narima buruhanana, tinggalngumpulkeun beubeunanganana,pibekeleun hirup di kalanggengan,supaya boh nu melak boh nu dibuatsarua suka bungahna.37Sabab bener cek kacapangan: ‘Ayanu kudu melak, aya nu kudu ngala.’38Nya maraneh ku Kami dititahngalana, da melakna mah geus nitah nusejen; maraneh nu wajib metik hasilna.”39Ku caritaan awewe nu tadi tea, anunyebutkeun, “Anjeunna uningaeun kanakabeh lampah kuring;” ahirna, lobaurang Samaria anu percaya ka Isa.40Sanggeus pada terang, kumaranehna Anjeunna diandeg; sarta

YOHANES 4.41–46 22

Anjeunna ngarereb heula dua poe dimaranehna.41Sanggeus ngadarenge kasaurana-Na,beuki loba bae urang Samaria anupercaya ka Anjeunna.42Ceuk maranehna ka awewe tea,“Urang oge percaya ayeuna mah, tapilain ku carita maneh bae; sabab ayeunamah, geus ngadenge sorangan. Yakinurang oge, Anjeunna teh tetela JuruSalametna alam dunya.”43Sanggeus dua poe tea, Isa angkatdeui ti dinya ngabujeng ka Galilea,44 sabab Isa ku anjeun kungsinyaurkeun, yen di lemburna soranganmah nabi teh tara dihargaan.45Sasumping-Na di Galilea, Anjeunnapada ngabageakeun. Sabab urang dinya,geus kungsi nyaraksian sakur anu kuAnjeunna dipidamel di Yerusalem, waktumaranehna keur milu kana pesta didinya.46Ti dinya Isa mulih deui ka lemburKana (Galilea), tempat Anjeunnangadamel cai jadi anggur tea. Di dinya,aya hiji pagawe karaton; anakna tehkeur gering di Kapernaum.

YOHANES 4.47–53 2347Barang ngadenge beja yen Isageus mulih ti Yudea ka Galilea, terasbae nepungan, menta tulung supayaAnjeunna kersa sumping nyageurkeunanakna nu geus samar kana menyatdeui.48Saur Isa ka manehna, “Maranehmoal percaya, lamun henteu nenjotanda-tanda jeung mujijat-mujijat mah!”49Wangsul pagawe karaton,“Jungjunan, mugi sumping, meungpeungpun anak teu acan maot!”50Saur Isa, “Geura mulang, anakanjeun hirup!” Eta jelema percaya pisankana dawuhana-Na, tuluy balik.51Di jalan keneh manehna papapagjeung bujang-bujangna, anu ngabejaanyen anakna geus cageur.52Ka bujangna ditanyakeun pukulsabaraha mimiti cageurna. Dijawab,“Kamari, tabuh satu siang panasnarerep.”53Bapa budak teh ingeteun yen wancieta pisan Isa ngadawuh-Na, “Anakanjeun hirup.” Geus kitu mah, manehna— kitu deui kulawargana — jadi percayaka Isa.

YOHANES 4.54–5.6 2454Eta kajadian teh, tanda mujijat kadua— di Kana — anu dipidamel ku Isa,samulih-Na ti Yudea ka Galilea tea.

51Teu lila ti harita, dina poean hariraya urang Yahudi, Isa angkat ka

Yerusalem.2Deukeut panto gapura, nu katelah“Panto Gapura Domba,” aya kulahpamandian. Eta kulah, — anu tepasnaaya lima tea — ngaran dina basa Ibranina“Betesda.”3Kabehanana, dipinuhan ku nugarering: nu lolong, nu deog, jeung nulumpuh. Kabeh keur ngadago-dago oyagna cai kulah tea.4Sabab sawaktu-waktu, ka dinya,sok lungsur malaikat Pangeran pikeunngoyagkeun cai kulah. Anu pangheulanaancrub, — sanggeus caina dioyagkeunku malaikat — boga panyakit kumahaoge sok terus cageur.5Harita, aya saurang anu geringna geustilu puluh dalapan taun.6Ku Isa katingali keur ngagoler. Kusabab geus uninga yen kaayaan kitunateh geus lila, tuluy mariksa, saur-Na kamanehna, “Maneh hayang cageur?”

YOHANES 5.7–14 257 Jawabna, “Jungjunan, abdi teh teuaya nu ngancrubkeun waktos cai kulahoyag. Nembe oge kumarayap, geuskapiheulaan ku nu sanes.”8Ti dinya, Isa ngadawuh, “Geurahudang, panggul enggon ngedengna,tuluy leumpang!”9Dadak sakala manehna cageur; heugenggon ngedengna dipanggul, tuluyleumpang. Harita teh poe Sabat.10Puguh bae nu kakara cageur tehku urang Yahudi digeunggeureuhkeun,“Hey, ieu teh poe Sabat, teu meunangpunggal-panggul!”11Ari jawabna, “Da dipiwarang kuItu, anu nyageurkeun panyakit abdi,saur-Na: Panggul enggon ngedengmaneh, terus indit!”12Cek nu naranya, “Saha jelemananu nitah maneh manggul eta enggonngedeng jeung nitah indit teh?”13Tapi manehna, teu nyahoeun saha-sahana mah; sabab Isa, terus nyulumunka tengah jalma rea nu ngagimbung didinya.14Teu kungsi lila, Anjeunna papendakjeung manehna di jero Bait Allah; lajengAnjeunna ngadawuh, “Ayeuna maneh

YOHANES 5.15–19 26

geus cageur; ulah nyieun dosa deui,supaya ulah pinanggih jeung anu leuwihmahala.”15Sanggeus balik, manehna bebejaka urang Yahudi yen nu geusnyageurkeunana teh, nya eta Isa.16Ku sabab eta, urang-urang Yahudinareangan jalan rek nganiaya kaAnjeunna, pedah geus ngalampahkeunpagawean dina poe Sabat.17Tapi saur Isa ka manehna, “Ama Kamibarang damelna teh teu aya kendatna;tug, nepi ka ayeuna. Jadi, Kami oge kitu,dina barang gawe teh.”18Ku sabab eta, urang-urang Yahuditeh tambah nyongkab, satekah polahhayang maehan ka Anjeunna. Lantarancek maranehna teh, jaba Isa teu tolihkana poe Sabat, oge geus nerangkeunyen Allah teh Rama-Na, mapadani kaAllah.19Ku Isa diwaler kieu, “Cek Kamika maraneh: Putra moal bisa migawenaon-naon ku pokalna sorangan, upamahenteu nenjo heula padamelan Rama.Anu dipigawe ku Putra, kabeh oge, sakuranu dipidamel ku Rama.

YOHANES 5.20–25 2720Sabab Rama teh asih ka Putra, jeungmintonkeun ka Anjeunna sakur anugeus dipidamel. Malah ka Putra teh,Rama bakal mintonkeun padamelan-padamelan anu leuwih agung batan nuenggeus-enggeus nepi ka maraneh bakalngarasa helok.21Sabab sakumaha Rama iasangahudangkeun jeung ngahirupkeunanu geus maraot, Putra oge bisangahirupkeun nurutkeun pangersa-Na.22Rama ku anjeun, moal ngahukumsaha-saha. Sabab kalungguhan Hakimgeus dikawasakeun ka Putra,23 supaya jelema-jelema kabeh ajrih kaPutra, cara ajrih ka Rama. Sing saha anuhenteu hormat ka Putra, saenyana mahhenteu hormat ka Rama anu ngutus.24Cek Kaula ka aranjeun: Saha-sahaanu nurut kana omongan Kami jeungpercaya ka Anu ngutus ka Kami, bakaltinemu jeung hirup anu langgeng turmoal milu kahukum sabab geus pindahti alam maot ka alam hirup.25Cek Kaula ka aranjeun: Engke ayamangsana, malah mimiti ti ayeuna,nu geus paraeh teh bakal ngadarenge

YOHANES 5.26–30 28

gentra Putra Allah. Sing saha anu nurut,tinangtu hirup.26Sabab sakumaha Rama anu nyepenghirup, Putra oge dikawasakeun nyekelhirup.27Lian ti eta, Rama ge geus masrahkeunkakawasaan pikeun jadi hakim ka Putra;sabab Anjeunna, Putra Manusa teh.28Hal eta, ku aranjeun henteu kududipikaheran. Sabab pidatangeunmangsa, anu keur sumare di alamkubur, kabeh bakal ngadarenge kanagentra-Na.29Sakur nu keur hirupna bener,harudangna ti alam kubur teh bakalterus kana hirup nu langgeng. Anutadina hirupna jahat mah, dina mangsaharudang ti alam kubur teh, geusdisampakkeun hukuman.30Kami sorangan henteu kawasanangtukeun naon-naon. Hukuman anuditibankeun ku Kami teh, saluyu jeungsakumaha timbalana-Na. TimbanganKami bakal adil, lain ngarah puassorangan, tapi numutkeun pamundut Nungutus ka Kami.

YOHANES 5.31–37 2931Lamun hal ihwal Kami,diterangkeunana ku Kami sorangan, canpuguh anu sabenerna.32Anu nerangkeun hal ihwal Kamiteh, anu sejen sarta Kami nyaho yenkaterangana-Na ngeunaan Kami tehsaestu.33Aranjeun geus ngajurungan utusanka Yahya sarta anjeunna geus merekaterangan ngeunaan hal anu sayaktina;34 saenyana, Kaula mah henteubutuh ku panyaksen ti jelema; Kaulanerangkeun soteh supaya aranjeuntinemu jeung kasalametan.35Anjeunna ibarat lampu anu hurungcaang. Tapi eta lampu teh, ku aranjeunmah, ngan dipake keur sajongjonganwungkul.36Tapi Kaula boga katerangan anuleuwih penting batan panyaksen Yahya,nya eta anu mangrupa papancen anuku Rama dipasrahkeun supaya ku Kauladilampahkeun ayeuna. Eta wujudna nujadi saksi Kaula teh, nu nerangkeun yenKaula teh bener diutus ku Rama.37Rama anu ngutus ka Kaula tea, SaksiKaula teh. Aranjeun acan ngadarengeGentra-Na, acan nyaraho kana jirim-Na,

YOHANES 5.38–45 3038 jeung dawuhana-Na henteu ngancikdi jero hate. Sabab aranjeun, henteupercaya ka Nu geus diutus ku Mantenna.39Kitab-kitab Suci ku aranjeun diarulik,bari umangkeuh yen ku jalan kituteh bakal bisa tinemu jeung hirup nulanggeng. Tapi sanajan eta Kitab-kitabSuci geus muat katerangan-katerangantina hal ihwal Kaula,40aranjeun tetep embung datang kaKaula malar bisa tinemu jeung hirup tea.41Kaula henteu hayang dihormat kumanusa.42Tapi kaula, wawuh pisan ka aranjeun;hate aranjeun teh teu boga kanyaah kaAllah.43Kaula datang ngagem jenengan AmaKaula, tapi ku aranjeun henteu ditarima;ari nu sejen, — anu datangna mawangaran sorangan — ku aranjeun malahditarima.44Kumaha aranjeun bisa percaya sababanu dipamrih teh panghormat ti papadamanusa, lain panghargaan anu asal tiAllah nu Tunggal.45Ulah disangka Kaula nu rek ngadakwaaranjeun, engke, di payuneun Rama.Nu baris ngadakwa aranjeun mah Nabi

YOHANES 5.46–6.5 31

Musa, nya eta Nabi nu jadi gunungpananggeuhan aranjeun.46Padahal, lamun aranjeun percayaka Musa, ka Kaula oge tangtu percaya.Sabab anjeunna, geus nyeratkeun halihwal Kaula.47Tapi lamun aranjeun henteu percayakana hal anu geus diseratkeun kuMusa, kumaha rek bisa percaya kanakaterangan Kaula?”

61Ti dinya Isa angkat meuntas talagaGalilea, nu disebut oge talaga

Tiberias.2Loba pisan jelema anu naluturkeunAnjeunna. Sabab maranehna, geusnenjo kana mujijat-mujijat-Na, nyaeta waktu Anjeunna nyageurkeun nugarering.3Di peuntas, Anjeunna unggahka gunung kersa ngareureuh jeungmurid-murid.4Harita teh, geus meh Paska, nya etahari rayana urang Yahudi tea.5Ningali anu naluturkeun sakitungabrulna, Anjeunna sasauran kaPilipus, “Di mana urang bisa meuli rotikeur nyuguhan maranehna?”

YOHANES 6.6–13 326Sasauran kitu soteh rek ngadojawungkul, da geus uninga kudukumaha-kumahana mah.7Walon Pilipus, “Roti dua ratus dinareunoge moal cekap kangge jalmi sakieuseueurna mah, sanaos saeutik sewang.”8Pok, murid sejenna anu ngaranAndreas, — dulurna Simon Petrus —mihatur:9 “Aya budak ngabantun roti lima sikisareng lauk dua siki; nanging badecekap ti mana, jalmi sakieu seueurna?”10Saur Isa, “Eta jelema-jelema teh,sina dariuk heula bae.” Di dinya teh,tempatna genah, loba jukutna. Etajelema-jelema teh, gek bae, dariuk;lobana, kira-kira lima rebu urang.11Tuluy roti nu bieu teh, ku Isadicandak. Sanggeus muji sukur, rotinadibagikeun ka nu dariuk. Kitu ogelaukna, dibagi-bagikeun sacukupna.12Sanggeus sareubeuheun, Isangadawuh ka murid-murid, “Kumpulkeunkaleuwihanana, ulah aya nu kapiceun!”13Tuluy kaleuwihanana tehdikumpulkeun, meunang dua welasbakul.

YOHANES 6.14–21 3314Nenjo mujijat nu sakitu ahengna,jalma-jalma ngaromong, “Tetela,Anjeunna teh Nabi nu keur diarep-areptea, lumungsur-Na, di alam dunya!”15Ku sabab Isa uninga, yen maranehnateh, tangtu bakal maraksa supaya kersajadi raja; Anjeunna angkat, nyingsalkeunanjeun, nyalira bae ka tempat behtonggohna deui.16Wanci sareupna, murid-murid Isa katalaga deui, tuluy meuntas ngagunakeunparahu,17pikeun ngajugjug kota Kapernaum.Barang geus reupreupan poek, Isa acanbae sumping.18Dumadakan laut jadi motah lantarangede angin.19Sanggeus balayarna kira-kira tilu mil,beh bae katingal ku murid-murid-Na,Isa angkat tapak kancang dina cainyaketan parahu. Maranehna teh, kacidasarieuneunana.20Tapi Anjeunna ngadawuh kamaranehna, “Ieu teh Kami, ulahsarieun.”21Kakara oge Anjeunna rekdiunggahkeun ku murid-murid

YOHANES 6.22–26 34

kana parahu; parahu teh geus nepimanten ka nu dijugjug.22Poe isukna, jelema-jelemangagimbung keneh di peuntasditu. Sabab ti kamarina keneh, kumaranehna geus katangen yen parahunu balabuh di dinya ngan hiji. Lian tieta, maranehna ge nyarahoeun, yenwaktu murid-murid arindit teh henteu dibarengan ku Isa.23Sabot kitu, jul-jol parahu ti Tiberiaska dinya, teu jauh ti tempat maranehnadisuguhan roti beunang ngaberkahanJungjunan tea.24Sanggeus tetela yen Isa, kitu deuimurid-murid-Na teu aya di dinya; cat,sarerea teh, kana parahu ngajugjugKapernaum rek nareangan Isa.25 Isa kapendak ku maranehna dipeuntaseun talaga. Pok arunjukan,“Rabi, iraha sumping ka dieu?”26Saur Isa, “Kami nyaho, maranehnareangan Kami teh lain pedah ngarasakatarik ku tanda-tanda mujijat ti Kami;tapi saenya-enyana mah, tina lantaranbeuteung maraneh geus seubeuh ku rotitea.

YOHANES 6.27–32 3527Pek digarawe, tapi ulah ngan ukurmalar dahareun nu gampang burukwungkul; nu kudu disiar teh, kadaharananu bisa awet; nu bisa dibawa kahirup di kalanggengan, nya eta anubaris dibikeun ka maraneh ku PutraManusa. Sabab Putra Manusa teh, geusdikawasakeun ku Allah, Rama, kalawansah.”28Pihatur maranehna, “Naon anukedah dilakonan, anu sapagodos sarengPangersa Allah?”29Saur Isa, “Nu wajib dilakonan teh,nya eta: maraneh kudu percaya ka Anugeus diutus ku Allah.”30Cek maranehna, “Naon tawisna tiAnjeun ka abdi sadaya, supados percayaka Anjeun? Saleresna naon padamelanAnjeun teh?31Waktos karuhun abdi nyorang tegalkikisik, kadaharanana teh roti ‘manna.’Dina Kitab Suci oge ditulis: Maranehnadibere dahar roti ti sawarga.”32Saur Isa deui, “Cek Kami, anu mereroti ti sawarga ka maraneh teh lainMusa, tapi anu saenya-enyana mah AmaKami.

YOHANES 6.33–39 3633Roti paparin Allah teh, nya eta roti nuti sawarga tea, anu mere hirup-hurip kaalam dunya.”34Wangsulanana, “Jungjunan, mugising saterasna eta roti teh dipaparinkeunka abdi-abdi.”35Saur Isa, “Kapan Kami nu jadiroti sumberna hirup teh. Sing sahaanu datang ka Kami, moal nyoranglapar-lapar deui; kitu deui anu percayaka Kami, moal halabhab-halabhab deui.36Tapi ku Kami geus diterangkeun, yensanajan geus papanggih jeung Kami,maraneh tetep henteu percaya.37Sakabeh nu dipaparinkeun ku Ramaka Kami, tangtu katarima ku Kami sartasing saha anu datang ka Kami, ku Kamimoal ditampik.38Kami datang ti sawarga teh lainrek ngayunkeun karep sorangan, tapirek ngalampahkeun Pangersa Ama anungutus Kami.39Pangersa-Na Nu ngutus teh, nya etasupaya sakur nu geus dipaparinkeun kaKami ulah aya nu leungit; sabalikna,malar engke, — dina ahir jaman — kuKami baris diharudangkeun deui.

YOHANES 6.40–45 3740 Jadi, pangersa Ama Kami teh, nyaeta supaya unggal-unggal jelema anugeus wawuh jeung Putra tur percayaka Anjeunna, tinemu jeung hirup anulanggeng; lian ti eta, ku Kami maranehnabaris dihirupkeun deui dina ahir jaman.”41Urang Yahudi, tuluy kukulutusngaromongkeun Anjeunna; — pedahIsa nyaurkeun kieu, “Kami teh, roti nuditurunkeun ti sawarga” —42Aromongna, “Eta teh lain Isa tea,anak Yusup? Urang nyaho indungbapa-Na. Kari-kari wani umaku turun tisawarga?”43Maranehna ku Isa di waler, “Ulahngaromel.44Moal aya anu bisa datang ka Kamilamun henteu dikersakeun ku Ama anungutus Kami. Anu datang ka Kami,tangtu ku Kami baris dihudangkeun dinaahir jaman.45Aya ayatna dina Kitab nabi-nabi,kieu: Maranehna kabeh bakal diwurukku Allah. Unggal-unggal jelema anu geusngadenge tur nurut kana piwuruk Ramatangtu datang ka Kami.

YOHANES 6.46–53 3846Tapi lain hartina aya jelema nu geusnenjo Rama. Nu geus nenjo Rama mah,ngan Anjeunna bae anu asalna ti Allah.47Cek Kami: Sing saha anu enya-enyapercayana, bakal ginanjar hirup nulanggeng.48Kami teh nu jadi roti sumberinghirup.49Karuhun aranjeun, waktu keur ditegal keusik, geus ngadalahar manna.Maranehna geus teu araya di kieuna.50Sakur anu ngadahar ieu roti, anuturun ti sawarga, moal keuna ku paeh.51Nya Kami nu jadi roti sumberna hirupteh, nu turun ti sawarga. Sakur anungadaharna, bakal hirup salalawasnasarta eta roti teh, — nya daging Kami —nu rek dibikeun pikeun ngahirupan alamdunya.”52Urang-urang Yahudi parea-rea omongjeung pada baturna, pokna, “Kumahapetana, manehna bisa mere dagingnasupaya didahar ku urang!”53Dawuhan Isa, “Cek Kami, lamunaranjeun henteu ngadahar daging PutraManusa sarta henteu nginum getih-Na,diri aranjeun moal kaancikan ku hirup.

YOHANES 6.54–60 3954Sing saha nu ngadahar daging Kamijeung nginum getih Kami, bakal ngamilikhirup nu langgeng sarta dina ahir jamanku Kami bakal dihudangkeun.55Sabab daging Kami teh sajatiningkadaharan, getih Kami sajatininginuman.56Anu ngadahar daging Kami jeungnginum getih Kami bakal manunggaljeung Kami. Kami ge kitu, nya bakalmanunggal jeung manehna teh.57Kami diutus ku Rama Anu jumenengsarta Kami oge hirup ku kersa Rama.Nya kitu keneh anu ngadahar Kami,manehna bakal hirup ku karana Kami.58Nya Kami roti nu diturunkeunti sawarga teh, lain roti kawas anudidalahar ku karuhun maraneh anu geusmaraot tea. Anu ngadahar roti ieu, bakalhirup salalanggengna.”59Kitu dawuhan Isa teh, waktuAnjeunna ngawuruk di tempatpangibadahan di Kapernaum.60Ngadenge piwuruk kitu, murid-murid-Na loba nu ngaromong kieu, “Etapiwulang-Na karasana peureus pisan,saha nu kuat ngadenge?”

YOHANES 6.61–67 4061Ku Anjeunna oge, geus kauningadina manah-Na yen murid-muridngaromongkeun piwulang-Na tea.Anjeunna lajeng ngadawuh, “Naha ieupiwuruk Kami teh jadi panghalang kanaiman maraneh?62 Jeung rek kumaha lamun aranjeunnarenjo Putra Manusa mi'rad ka tempatasal-Na?63Anu mere hirup teh Ruh, sipatingdaging mah sama sakali euweuh gunana.Anu bieu ku Kami disebut-sebut teh, nyaeta Ruh jeung Hirup tea.64Tapi di antara maneh, aya anuembung percaya.” Isa memang geusuninga, ti memehna, saha anu henteupercaya jeung saha anu bakal hianat kaAnjeunna.65Tuluy ngadawuh, “Ku sabab eta, cekKami tadi: moal aya anu bisa tinemujeung Kami lamun henteu dikersakeunku Rama.”66Ti semet harita, loba murid Anjeunnaanu murtad sarta arembungeun deuingiring ka Anjeunna.67Geus kitu, Isa ngadawuh ka murid-Naanu dua welas, “Naha maraneh oge rekarindit?”

YOHANES 6.68–7.3 4168 Jawab Simon Petrus, “Abdi tehindit bade nuturkeun saha? Dawuhan-dawuhan Jungjunan teh, estu dawuhananu hirup tur langgeng;69 sarta abdi-abdi percanten sarengngaku, Jungjunan teh asal ti Allah NuMaha Suci.”70Saur Isa, “Maraneh, dua welasananateh, naha lain Kami sorangan anu milih?Najan kitu, nu saurang mah geuningIblis.”71Anu dimaksud ku Anjeunna, nyaeta Yudas, anak Simon Iskariot; sababnya manehna, anu boga niat hianat kaAnjeunna teh.

71Ti dinya, Isa angkat ngider kasakuliah tanah Galilea. Anjeunna

henteu kersaeun matuh di Yudealantaran diarah-arah ku urang-urangYahudi rek ditelasan.2Harita teh, geus deukeut kana hariraya urang Yahudi, anu disebut HariRaya Saung Dangdaunan.3Cek saderek-saderek-Na, “Mending geangkat ka ditu ka Yudea, supaya murid-murid nu di daritu oge bisa nyaraksiankana sakur pagawean Anjeun.

YOHANES 7.4–12 424Baranggawe teh ulah ririkipan bae,ari hayang meunang pangakuan timasarakat mah. Tembongkeun etapagawean Anjeun teh ka masarakat.”5Saderek-saderek-Na mah, teu daekpercaya ka Anjeunna.6 Isa ngawaler, “Waktu Kami tacancunduk, ari aranjeun mah salawasna ayawaktu.7Da jalma rea, ka aranjeun mahmoal mikangewa; ari ka Kami mah,ngarewaeun lantaran Kami nyebut jahatkana kalakuanana.8 Jung bae, aranjeun ka ditu murupesta. Kami mah moal waka, sabab acanwaktuna,”9kitu saur-Na ka maranehna. Isa mahangger bae linggih-linggih di Galilea.10Tapi sabada saderek-saderek-Naarindit kana eta pesta, Isa oge angkatka ditu, ngan henteu terang-terangan.11Di tengah-tengah pesta, Anjeunnaditareangan ku urang Yahudi, bariaromongna, “Di mana atuh eta Jelemateh?”12 Jelema-jelema loba anu tingkarecewisngaromongkeun Anjeunna. Aya nunyebut kieu, “Anjeunna mah jelema

YOHANES 7.13–19 43

bener.” Aya deui nu nempas, “Wah,puguh tukang mawa murtad ka rayat.”13Tapi ari ngomongkeun terang-terangan mah teu waranieun, sarieuneunku urang Yahudi nu sejenna.14Tengah-tengah pesta, Isa lebet kaBait Allah lajeng ngawulang.15Urang Yahudi kabeh hareraneunaromongna, “Naha ku luhur teuingpangartina, padahal henteu sakola!”16Dawuhan Isa ka maranehna, “Anudiwurukkeun ku Kami teh, lain tinapangarti Kami sorangan, tapi asal ti Anungutus ka Kami.17Sakur anu daek ngalampahkeunPangersa-Na mah, tangtu bakal nyaho;naha ieu piwuruk Kami teh, ti Allahatawa tina pangarti sorangan.18Sing saha anu nyaritakeun dirinasorangan, eta teh hayang kapuji. Tapilamun nyaritana teh pikeun kamulyaanAnu ngutus-Na, anu dicaritakeunana tehtangtu bener, moal aya teu benerna.19Aranjeun lain geus dibere Toret kuMusa? Tapi teu saurang-urang acan nungalakonan parentahna. Naon alesananamaraneh hayang maehan ka Kami?”

YOHANES 7.20–26 4420 Jawab jalma rea, “Sugan Anjeunkaranjingan setan. Na saha nu rekmaehan Anjeun?”21Saur Isa, “Ku hiji pagawean nu kuKami dilampahkeun, maraneh kabehheran.22Musa geus netepkeun hal sunat, —saenyana sunat teh ti karuhun urang,lain ti Musa — maraneh sok nyunatandina poe Sabat.23Lamun meunang nyunatan dina poeSabat pikeun nyumponan kana hukumMusa tea, naha maraneh ararambekpedah Kami geus nyageurkeun hijijelema sakujur awakna dina poe Sabat?24Ulah sok gampang-gampangngahukuman ku nenjo sare'atnawungkul; kudu timbang-timbang heulasing asak supaya adil.”25Cek sawatara urang Yerusalem, “EtaJelema teh lain anu keur diarah rekdipaehan tea?26Geuning, bisa nyarita laluasa kitu tureuweuh anu bisa kua-kieu ka Manehna.Kawasna, pamingpin-pamingpin urangteh, saenyana mah nyahoeun yen etaJelema teh Al Masih.

YOHANES 7.27–32 4527Tapi kapan urang oge nyaho kanaasal-usul-Na teh. Cacakan mun enyaAl Masih, saha nu rek nyaho kanaasal-usul-Na?”28Dina piwulang-Na di Bait Allah, Isangadawuh, “Memang maraneh wawuh kaKami sarta nyaho kana asal-usul Kami.Kami mah diutus ku Rama nu LangkungEstu, anu maraneh teu wawuh.29Kami mah wawuh sabab asal tiMantenna sarta diutus ku Mantenna.”30Tuluy maranehna nareangan akalpikeun nangkep Anjeunna, tapi saurangoge euweuh anu wani prak sabab acancunduk kana waktu-Na.31Tapi loba oge jelema, anu percaya kaAnjeunna, ngaromong kieu, “Lamun AlMasih tea datang, naha bakal midamelmujijat leuwih hebat ti batan nu dijieunku ieu jelema?”32Kadenge ku urang Parisi ge,tingharewosna jelema-jelema anunyaritakeun hal Anjeunna teh. Ku sababeta, imam-imam kapala jeung urangParisi marentahkeun ka pangawal-pangawal Bait Allah kudu nangkepAnjeunna.

YOHANES 7.33–39 4633 Isa ngadawuh, “Moal bisa lila-liladeui, Kami aya di maraneh teh, sababkudu buru-buru mulang ka Anu ngutusKami.34Maraneh bakal nareangan Kami, tapimoal kapanggih sabab maraneh moalbisa nepi ka tempat Kami.”35Cek urang Yahudi pada batur, “Narek ka mana cenah nepi ka moal bisapapanggih deui jeung urang? Nahakitu rek ka sebrang ka tanah Yunani,nyampeurkeun nu ngalumbara di ditu?Rek ngajar ka urang Yunani kitu?36Carek-Na tadi: Maraneh bakalnareangan, tapi moal kapanggih. Jeungcenah: Maraneh moal bisa nepi katempat Kami. Naon eta teh maksudna?”37Dina poe panutupan hari raya, keurraramena pesta, Isa ngadeg tuluyngadawuh, “Saha-saha anu halabhab,hiap ka Kami, nginum!38Saha-saha anu percaya ka Kami,sakumaha cek Kitab Suci: Dina hatenabakal aya cinyusu anu hirup.”39Anu dimaksud ku Anjeunna teh,nya eta Ruh anu bakal ditarima kuanu percaya ka Anjeunna. Harita mah,

YOHANES 7.40–47 47

Ruh teh acan lungsur sabab Isa acandimulyakeun.40Ti anu ngabarandungan piwulang-Na,aya sawatara urang anu ngaromong kieu,“Enya, ieu mah Nabi (anu didago-dago).”41Aya deui nu nyebutkeun, “Ieu mahAl Masih.” Tapi aya nu ngabantah, “Lain!Piraku Al Masih datangna ti Galilea.42Cek Kitab Suci oge: Al Masihteh rundayan Daud, kalahiran kotaBetlehem, tempat Daud baheula matuh.”43Timbul bae paham anu pabentarngeunaan Anjeunna.44Aya sababaraha urang anu niatnangkep Anjeunna, tapi euweuh anuwani terus jeung prakna.45Pangawal-pangawal tea,ngadareuheus ka imam-imam kapalajeung ka urang-urang Parisi. Tuluy sauraranjeunna, “Mana Jelemana, ku naonteu dibawa?”46 Jawab pangawal-pangawal, “Jalmibiasa mah, moal tiasa cacarios sapertosAnjeunna!”47Cek urang Parisi, “Kutan maranehoge milu kabaud ka ditu?

YOHANES 7.48–8.3 4848Naha aya pepentol atawa salahsaurang urang Parisi anu kabengbat kueta Jelema?49Tapi eta jelema-jelema anu teunyaraho kana Toret! Katulah tahjelema-jelema anu karitu teh!”50Pok, Nikodemus — salah saurangParisi anu kungsi gunem catur jeung Isa— tumaros, saurna,51 “Naha ari Toret urang ngahalalkeunngahukum jelema memeh perkaranadipariksa, memeh puguh salah benerna?”52Tuluy ceuk aranjeunna teh, “Nahaanjeun oge urang Galilea kitu? Talungtikdeui Kitab Suci masing telik, tangtuengke kauninga, yen ti Galilea mahhenteu aya saurang oge anu jadi nabi.”53Sanggeus kitu, maranehna baralik kaimahna sewang-sewang.

81Ari Isa mah, angkat ka GunungJetun.

2 Isukna, isuk-isuk pisan, Isa geusaya deui di Bait Allah. Sanggeusjelema-jelema daratang; gek, Isa calikterus ngawulang.3Sabot keur ngawulang, jol ahli-ahli Kitab jeung urang-urang Parisi;

YOHANES 8.4–9 49

maranehna teh, nungtun hiji awewe anukapergok keur jinah.4Eta awewe teh disina nangtungdi tengah-tengah pasamoan; tuluymaranehna nuduhkeun ka Isa, salaurna,“Rabi, ieu awewe teh jinah, kapergokpisan.5Hukuman ka awewe anu kitu mah,saur Musa dina Kitab Toret teh, nya etakudu dibaledogan ku batu nepi ka paeh.Kumaha ayeuna pamendak Anjeun?”6Nyararu'al kitu soteh, saenyana mahngadoja pikeun mancing kalepatana-Na.Tapi Isa anggur dongko, bari curat-coretdina taneuh.7Tapi nu ngadaroja teh, maksa marentadijawab. Neut, Isa cengkat ngadegbari nyarios ka maranehna, “Ari arayaonaman ti aranjeun anu teu boga dosa,pek bae geura ngamimitian maledog kaieu awewe!”8Geus nyarios kitu, Anjeunna dongkodeui neraskeun curat-coretna, — kawassaacanna — dina taneuh tea.9Dijawab kitu, nu ngadaroja tehtingkolesed saurang-saurang, nupangkolotna tiheula, nepi ngan ukur kariAnjeunna jeung awewe tea.

YOHANES 8.10–15 5010Tuluy Isa cengkat; pok Anjeunnangadawuh, “Ka marana nu ngadarakwanyai teh? Euweuh saurang-urang acananu wani ngahukum?”11Wangsulna, “Sumuhun teu aya,nun Jungjunan.” Saur Isa, “Kami ogemoal. Jung geura mulang! Tapi tisemet ayeuna, omat, ulah deui-deuingalampahkeun dosa.”12Geus kitu Isa neruskeunngawulangna, saur-Na, “Kami tehnu jadi caangna dunya. Anu anut kaKami moal tinemu jeung poek, malahtangtu hirup di alam caang.”13Ditempas ku urang Parisi, “Anjeunmere katerangan tina hal diri Anjeunsorangan. Bohong, eta katerangan teh!”14Waler Isa, “Najan jadi saksi pikeundiri sorangan oge, tapi katerangan Kamiteh sah. Sabab Kami mah, terang pisan,ti mana nya asal jeung ka mana nyakudu mulang. Aranjeun mah teu terangKami, asal ti mana atawa kudu ka manabakal mulang teh.15Aranjeun mah, ngahakiman teh,nurutkeun patokan manusa. Ari Kamimah, ka saha bae oge, moal rekngahakiman.

YOHANES 8.16–21 5116Tapi lamun Kami ngahakiman,hukuman Kami teh tangtu adil. SababKami henteu sorangan, tapi disarenganku Anu ngutus ka Kami.17Dina Kitab Toret aranjeun, aya bagiananu netelakeun yen katerangan ti duasaksi teh sah.18Memang, Kami teh geus jadi saksipikeun diri Kami sorangan; tapi aya deuisaksi sejenna, nya eta Rama anu ngutuska Kami tea.”19Cek urang Parisi, “Mana atuh buktina,anu cek Anjeun Rama teh?” Waler-Na,“Tetela, yen aranjeun teh henteu wawuhka Anjeunna. Atuh, ka Kami oge moalwawuh! Padahal, mun aranjeun wawuhka Kami, ka Rama oge moal tepi ka teuwawuh.”20Kitu waleran Isa dina keur ngawulangdeukeut peti derma di jero Bait Allah.Tapi henteu aya, saurang oge, anu waninangkep ka Anjeunna, ku sabab tacanwaktuna tea.21 Isa nyarios deui ka aranjeunna,“Kami teh kudu mulang, sarta tangtuku aranjeun bakal ditareangan. Tapiaranjeun mah, moal bisa daratang katempat anu dijugjug ku Kami teh. Sabab

YOHANES 8.22–27 52

aranjeun mah, bakal maraot ku lantarandosa aranjeun sorangan.”22Urang Yahudi tinggerendeng, “Suganrek maehan maneh, da cek Manehnabieu pamohalan urang bisa daratang katempat anu rek dijugjug-Na.”23 Isa nyarios deui, “Aranjeun teh ti ieudunya, Kami mah lain. Aranjeun wargaieu dunya, Kami mah lain.24Ku sabab eta, tadi ku Kami geusdisebutkeun yen aranjeun bakal maraotku dosa aranjeun. Hartina, upamaaranjeun henteu percaya yen enya ieuteh Kami, aranjeun tangtu bakal maraotku lantaran dosa aranjeun sorangan.”25Cek urang Yahudi, “Na saha kituAnjeun teh?” Waler Isa, “Ana kitu mah,atuh naon gunana Kami cacarita kaaranjeun teh?26Kalakuan aranjeun teh loba pisansalahna anu manjing kana hukuman.Sabalikna, Mantenna, — anu ngutusKami tea mah — sipat saestu. Ari anudicaturkeun ku Kami, eta teh asal tiMantenna.”27Tapi ku aranjeunna henteukahalartieun yen Anjeunna teh keurnerangkeun hal Allah, Rama.

YOHANES 8.28–33 5328Ku sabab eta, Isa nyambung deui,“Di mana Putra Manusa geus dipentangdi tempat nu luhur, nya kakara aranjeunterang yen Kami teh utusana-Na;nya kakara tembong benerna, yensaucap-ucap Kami teh ngan numutkeunpiwuruk nu jadi Rama bae, lain ucapansorangan.29Ku kituna, Kami teh salawasna ogetara nyorangan; tapi salawasna, Kamidisarengan ku Anu ngutus tea lantaransalalawasna, Kami teh migawe anusapuk jeung pangersa-Na.”30Kasaurana-Na anu kitu teh,ngalantarankeun loba anu percaya kaAnjeunna.31Geus kitu, Anjeunna nyarios ka urangYahudi anu geus palercaya tea, saur-Na,“Upama aranjeun tetep nyekel kana halanu dicaturkeun ku Kami, aranjeun tehenya-enya jadi murid-murid Kami;32 lian ti eta, aranjeun ge baristerang kana kayaktian, anu barisngamerdikakeun aranjeun.”33 Jawab maranehna, “Kaula teh,sarerea oge, turunan Ibrahim. Saumur-umur tacan kungsi ngawula ka saha

YOHANES 8.34–40 54

bae oge. Naha wet disebutkeun barisdimerdikakeun?”34Waler Isa, “Sing percaya, yensaha-saha anu migawe dosa, eta tehngawula kana dosa.35Ari nu jadi kawula tea, kapan moaltetep bisa jadi anggota pangeusi imah,teu cara anu jadi anak.36 Jadi, upama aranjeun geusdimerdikakeun ku Sang Putra tea,kakara aranjeun teh enya merdika.”37 “Kami oge nyaho, yen aranjeun tehturunan Ibrahim, tapi keukeuh boga niathayang maehan ka Kami pedah ijid kanapangajaran Kami.38Anu diterangkeun ku Kami teh,nya eta anu ku Kami katenjo di Ama;sakumaha aranjeun bae, kapan aranjeunge migawe papatah anu jadi bapa.”39Cek maranehna, “Bapa kaula tehIbrahim!” Waler Isa, “Lamun enyaaranjeun anak-anak Ibrahim, atuh geussawajibna nulad kana tapak lacakna.40Tapi buktina, anggur niat maehanka Kami; pedah Kami nyaritakeunkasayaktian anu geus kareungeu ti kersaAllah. Padahal Ibrahim mah henteu kitu.

YOHANES 8.41–46 5541 Jadi anu dilalampahkeun ku aranjeunteh tetela pagawean bapa aranjeunsorangan.” Tembal maranehna, “Kaulamah, lain anak anu teu puguh bapasabab Allah nu jadi Rama kaula teh!”42Saur Isa, “Upama enya Ramaaranjeun teh Allah, meureun nyaraah kaKami; da Kami teh medal ti Anjeunna,lain datang niat sorangan, tapi ngembanpiutus-Na.43Naon sababna atuh aranjeun maketeu ngahalarti kana omongan Kami?Sabab aranjeun arembung ngadengekana piwuruk Kami.44 Iblis, bapa aranjeun mah! Anudipigawe ku aranjeun oge estu kahayangeta bapa aranjeun tea. Tibaheulanaoge memang Iblis teh tukang maehan,cadu kana bener, da musuh ka nu benerteh. Jeung memang perbawa watekna,tukang bohong, guru wadul, sarta rajanatukang merdaya.45Ari Kami, anu nyaritakeunkasayaktian ku aranjeun henteudipalercaya!46Cik saha ti aranjeun anu bisangabuktikeun yen Kami kungsi nyieundosa? Sakur nu diomongkeun ku Kami

YOHANES 8.47–53 56

teh, kabeh, anu sayaktina; naon sababnaku aranjeun henteu dipercaya?47Anu medalna ti Allah mah, tangtunurut kana sagala timbalana-Na. Kusabab nyata aranjeun teu nurut, atuhtetela aranjeun teh lain medal ti Allah.”48Cek urang Yahudi teh, “Atuh benerari kitu mah, Anjeun teh jelema nu teuwaras pipikiran, urang Samaria tea!”49Waler-Na, “Kami lain jelema teuwaras! Kami teh hormat ka nu jadiRama, tapi ku maraneh dihina-hina.50Tapi lain kahormatan keur dirisorangan, nu ku Kami diteangan teh; daeta mah geus aya nu mangusahakeun,nya eta Anu baris jadi Hakim nu sajati.51Sing percaya kana omongan Kami,yen sing saha anu percaya ka Kamisalilana oge moal keuna ku pati.”52Tarembalna, “Bener, tetela Anjeunteh henteu waras pipikiran. Geus buktikapan, Ibrahim pupus, nabi-nabi geusteu araya di kieuna; ari cek Anjeun,saha-saha anu percaya kana omonganAnjeun moal keuna ku pati!53Naha Anjeun teh leuwih punjul tibatan suwargina Ibrahim, karuhun

YOHANES 8.54–59 57

kaula? Anjeunna geus pupus, kitu deuinabi-nabi! Na saha kitu Anjeun teh?”54Saur Isa, “Lamun Kami ngagungkeundiri, kaagungan Kami teh euweuhhartina. Tapi kaagungan Kami teh, tiRama asalna, nya Allah anu disembah kuaranjeun tea;55padahal aranjeun teh, henteuwarawuh ka Mantenna. Kami mahwawuh. Upama cek Kami: Kami teuwawuh ka Mantenna, Kami teh tukangbohong kawas aranjeun. Tapi Kamiwawuh ka Mantenna sarta Kami nurutkana dawuhana-Na.56 Ibrahim nu jadi karuhun aranjeun,suka bungah lantaran baris ningal poeanKami datang ka dunya. Eta teh ayeunageus kasaksian ku anjeunna kalawansuka bungah.”57Tarembal urang-urang Yahudi, “UmurAnjeun teh can aya lima puluh taun, tapigeus nyaho ka Ibrahim?”58Waler Isa, “Samemeh Ibrahimgumelar Kami mah geus aya.”59Geus kitu, maranehna nareanganbatu boga niat rek maledogan kaIsa; tapi Anjeunna enggal nyilib sartangantunkeun Bait Allah.

YOHANES 9.1–7 58

91Dina hiji waktu, basa Isa keurangkat, tepang jeung hiji jelema anu

lolong bawa ngajadi.2Murid-murid-Na mihatur, “Rabi, sahanu gaduh dosana teh, nu mawi eta jalmijadi lolong ti barang burusut? Manehnasorangan atanapi kolotna?”3Waler Isa, “Lain manehna jeunglain kolotna oge. Eta mah pikeunnganyatakeun kakawasaan Allah kadirina.4Meungpeung beurang keneh, urangwajib nedunan pangersa Nu ngutusKami; sabab mun geus peuting mah,moal aya nu bisa baranggawe.5Satungtung di dunya, Kami nunyaangan dunya teh.”6Sanggeus nyarios kitu, Anjeunnangaludah kana taneuh; tuluy eta taneuhteh, diguley-guley jadi leutak; geus kitu,ku Anjeunna dipopokeun kana panon nulolong tea,7bari saur-Na, “Jung sibeungeutka kulah Siloam.” Kecap Siloam tehpihartieunana ‘Nu diutus.’ Nu lolongteh indit ka kulah Siloam nurutkeunparentah. Sanggeus sibeungeut, tuluy

YOHANES 9.8–15 59

manehna datang deui jeung eta panonnateh geus bisa pake nenjo.8Tatangga-tatanggana, kitu deui anutuman narenjo manehna barang maen,silih tanya, “Eta teh lain anu sok musapirtea?”9Ceuk anu ditanya, “Enya geuning!”Tapi cek sabagian deui, “Lain, meureunpedah sarimbag bae eta mah.” Tapi nuboga awakna ngaku sorangan pokna,“Enya, kuring!”10Tuluy pada naranya, “Geuning etageus henteu lolong, kumaha cageurna?”11Ditembal, “Dipopokan leutak kunu jenenganana Isa, terus dititahsibeungeut ka Kulah Siloam. Kuringnurut, nya kajadian: Ari sibeungeut aribray panon teh bisa nenjo.”12Pok deui nu naranya, “AyeunaAnjeunna di mana?” Walonna, “Dukaatuh!”13Geus kitu, anu tadina lolong tehdibarawa ka urang Parisi.14Waktu Isa ngaguley-guley taneuhpikeun nyageurkeun manehna teh,kajadianana, dina poe Sabat.15Ku urang Parisi, manehna dititahnyaritakeun deui kumaha lantaranana

YOHANES 9.16–21 60

pangna jadi bisa nenjo. Ari jawabna, “KuAnjeunna panon abdi dipopokan leutak;ku abdi teras dikumbah, bray bae ningal,mung sakitu.”16 “Mustahil, eta Jelema teh, utusanAllah; sabab henteu ngendahkeun poeSabat,” cek urang Parisi. Tapi dibantahku nu sejen, “Mun enya Manehna jalmadoraka, na kira-kirana bisaeun nyieunmujijat anu aheng kitu?” Maranehna jadipasalingsingan paham.17Pok deui naranya ka jelemana, “Cekmaneh, saha eta Jelema teh? Pedah bae,maneh geus bisa beunta ku eta jelema!”Jawabna, “Moal lepat, Anjeunna tehnabi.”18Ari urang Yahudi mah, teu percayayen eta jelema teh, asalna lolong; nepika nyalukan indung bapana,19 tuluy ditanya, “Bener ieu anakmaraneh, nu lolong ti barang burusuttea? Naon sababna nepi ka bisa nenjokitu?”20 Jawab indung bapana, “Leres, ieu tehpun anak, anu ti barang gubrag parantoslolong.21Nanging naon lantaranana numawi ayeuna tiasa ningal, atanapi

YOHANES 9.22–27 61

saha anu nyageurkeunana, eta mahduka teh teuing teu terang-terang.Sae dipariksakeun ka jinisna bae, daparantos baleg, tangtos tiasa ngajawabsorangan.”22Ngajawab kitu soteh, bakating kusieun; lantaran geus nyarahoeun, yeneta urang Yahudi teh geus mupakat,nya eta mun aya anu wani nyebutkeuncageurna eta jelema teh ku Al Masih,baris dikaluarkeun ti pakumpulankaagamaan.23Eta sababna, ngajawabna teh cukupku, “Sae dipariksakeun bae ka jinisna,da parantos baleg.”24Tuluy jelemana dicalukan deui,seug diomongan, “Ku lantaran ayakajadian kitu ka maneh, maneh wajibngagungkeun teh ka Allah; da Jalma itumah, Jalma doraka.”25Tembalna, “Doraka henteuna mah,abdi teu terang; terang soteh, tadinaabdi lolong ayeuna tiasa ningal.”26Cek urang Yahudi, “Dikumahakeunbae maneh teh? Kumaha petananyageurkeuna-Na?”27Dijawab, “Ongkoh tadi parantosdisanggemkeun, na teu kadarangu kitu,

YOHANES 9.28–33 62

nganggo marundut disanggemkeundeui? Bade jaradi murid-murid-Na kitu?”28Ngadarenge jawab kitu teh, urangYahudi jadi nyareuneu, ngomongnasugal, “Puguh maneh murid-Na mah!Urang mah murid Musa.29Ka Musa mah Allah teh geus puguhngandika, urang ge nyaho eta mah. Tapika eta Jelema mah, nyaho teuing; nepika ayeuna oge euweuh nu nyaho ti manaasal-usul-Na.”30Manehna nembal deui, “Asa kalintanganehna dugi ka teu acan aruninga kanaasal-usul Anjeunna, sakitu parantoskauninga iasa nyageurkeun anu lolong.31Padahal unggal jalmi oge ngarti,yen jalma doraka mah, piraku ku Allahdugi ka dijungjung kitu. Tiap-tiap anudijungjung ku Allah, tandaning jalmahormat ka Allah sareng ngalakonantimbalana-Na.32Ti sajlegna dunya oge, can kakupingaya nu tiasa nyageurkeun nu lolongbawa ngajadi.33 Jadi, cek abdi mah, upami yaktosAnjeunna sanes asal ti Allah, pamohalaniasa midamel kieu.”

YOHANES 9.34–41 6334 “Dasar maneh mah geus kasiku kudosa ti kodratna, ayeuna rek mapatahanka urang?” Cek maranehna barinyuntrungkeun, ngusir nitah nyingkah.35Kajadian eta teh kauninga ku Isa.Dina parengna patepang deui, kuAnjeunna diajak sasauran, “Ari manehpercaya ka Putra Manusa?”36Tembalna, “Saha tea Anjeunna teh?Cobi atuh wartoskeun, supados abdi ulahrumegag nya percanten.”37Saur Isa, “Ongkoh geus papanggih,malah ayeuna oge keur cacarita jeungmaneh!”38Brek bae, manehna sembah sujudtuluy mihatur, “Aduh Jungjunan,kantenan abdi teh percanten!”39Saur Isa deui, “Kami datang ka dunyateh, supaya aya kaadilan: Anu lolongdibeuntakeun, ari anu barareunta, jegnu lalolong.”40Eta kasaurana-Na teh, kadarengeeunku sawatara urang Parisi anu keur arayadi dinya. Maranehna narempas ka Isa,“Maksud Anjeun teh, kaula oge dianggaplolong kitu?”41Waler Isa, “Upama aranjeun enyalolong, teu bisa nenjo, tangtu aranjeun

YOHANES 10.1–6 64

henteu salah. Tapi lantaran aranjeuntetep umangkeuh bisa nenjo, — padahalpuguh-puguh teu awas — dosa teh,tetep aya di aranjeun.”

101 “Kieu geura,” saur Isa, “Anuasup ka pakarangan kandang

domba, — lain tina lawang anu baku —tapi naek kana kuta; moal salah, tangtubangsat arek maling.2Da ari ki pangangon mah, asupna tehbiasa ti lawang,3beunang muka anu jaga. Jeungdombana ge, arapaleun kana sorana,nya kitu oge manehna: Apal ka ngaran-ngaran dombana, disebutan hiji-hiji anuarek dikencarkeun teh.4Kitu deui, upama geus di laluar, anamanehna leumpang ti hareup tangtunadombana naluturkeun lantaran geuswarawuheun tea.5Tapi ka anu anyar pinanggih mah,tangtu domba-domba teh moalnaluturkeun; malah sabalikna, kalaburngajarauhan sabab teu arapaleun kanasorana.”6Kitu, saur Isa mere siloka kamaranehna; ngan nya kitu, maranehna

YOHANES 10.7–14 65

teh henteu ngalartieun, naon maksudnaAnjeunna mere siloka kitu.7 Isa nyarios deui, “Supaya tetela,urang terangkeun: Anu diupamakeunlawang teh nya eta Kami.8Anu miheulaan Kami ka dinya,kabeh oge bangsat atawa rampog, kudomba-domba ge moal diturut.9Nya Kami lawang teh. Sing saha anuasupna ti dinya, tangtu jamuga, bisa larsup sarta bakal pinanggih jeung tegaljukut.10Bangsat mah, datang teh ngan arekmaling, maehan, jeung ngabinasa; ariKami mah, kalawan maksud supayaumat tinemu jeung hirup-hurip sartakaseundeuhan ku berkah.11Kami teh satia, lir pangangon anubumela. Pangangon anu bumela, tangtuwani toh pati ngaraksa ingon-ingonna;12moal kawas anu ngan ukur buburuhngangon: pedah domba teh lain bogana,ana aya kerud mah ngabecir, angonandiantep sina dirareweg sina paburisat.13Munasabah kabur oge, ma'lum nububuruh tea, moal enya aya kanyaahna.14Eta pangangon anu bumela teh,nya Kami buktina: Kami wawuh ka nu

YOHANES 10.15–21 66

diangon, nu diangon ge warawuheun kaKami teh;15— Nya cara Ama wawuh ka Kami,Kami ge wawuh ka Anjeunna — lian tieta, Kami ge masrahkeun nyawa Kamika domba-domba Kami.16Aya keneh domba Kami anu lianna,anu henteu sakandang; ku Kami arekdibawa ka dieu — tur tangtu bakalnarurutna — nya sina sakandang sartasapangangon tea.17Ama nyaaheun ka Kami lantaranKami iklas nandonkeun nyawa, kalawanyakin baris kapimilik deui.18Saenyana mah, moal aya nu bisangarebut nyawa Kami; da kari kumahaKami sorangan. Sabab Kami, bogakawasa pikeun mikeun sarta kawasanyokotna deui. Tapi Kami iklas sabab etateh papancen ti Ama Kami.”19Eta kasaurana-Na tehngalantarankeun urang Yahudipabentar paham. Ceuk sabagian gede;20 “Puguh Jelema kasurupansetan, Jelema miring kitu, nahawet dibarandungan keneh bae?”21Ditempas ku nu lianna, “Pirakuanu karasuk ku setan kitu omongana-

YOHANES 10.22–27 67

Na! Jeung deui, naha bisaeun setannyageurkeun anu lolong?”22Teu lila ti harita, — dina usumtiris — di Yerusalem aya pesta pikeunmestakeun poe pangeling-elingdiistrenanana Bait Allah.23Lar, Isa ngalangkung di salah sahijirohangan Bait Allah nu disebut tepasSulaeman.24Gancang ku urang Yahudi dilingkungjeung ditanya kieu, “Arek terus kenehbae Anjeun teh ngaririsi pihak kaula?Balaka bae, ari enya mah, Anjeun teh AlMasih!”25Waler Isa, “Ongkoh Kaula geus terusterang, aranjeun bae anu arembungpercaya. Padahal, pagawean Kaula anudi pigawena kalawan asmana KangjengRama teh, geus cukup dipake saksi kanabenerna omongan Kaula.26Hanas aranjeun henteu palercaya,pantes da lain domba Kaula.27Domba Kaula mah, wawuh kana soraKaula; Kaula nya kitu keneh, wawuh kadarinya nepi ka maranehna araranut kaKaula sarta ku Kaula baris diganjar kuhirup anu langgeng.

YOHANES 10.28–34 6828Sapapanjangna moal keuna ku binasajeung moal bisa karampas ti leungeunKaula.29Kangjeng Rama, anu masrahkeunmaranehna ka Kaula, punjulna teuaya anu mapakan. Nu geus aya dinagenggeman panangana-Na, mustahilbisa karebut ku batur.30Ari Kaula jeung Rama teh, estusatunggal.”31Eta urang Yahudi teh, geus pek deuibae nareangan batu rek ngabaledoganka Isa.32Tapi Anjeunna nyarios deui, “Seringpisan Kaula teh ngabuktikeun pitulung-pitulung ti kersaning Ama Kaula,nembongkeun kahadean. Eta kitu,sababna nu matak Kaula rek dibaledoganteh?”33 Jawab maranehna, “Arek maledogansoteh lain dumeh kitu, tapi dumehManeh ngahina ka Allah, nyaruakeunManeh jeung Allah; padahal, Maneh tehjelema ilahar bae.”34Waler Isa, “Lain hal eta teh ayakateranganana dina Kitab Toretaranjeun? Ungelna: Cek Kami aranjeunteh utusan-utusan Allah.

YOHANES 10.35–40 6935Sing aringet, Kitab Suci mahmoal ngabobodo! Ceuk Kitab, Allahnyebatkeun yen aranjeunna teh utusananu ngemban timbalana-Na.36Masih keneh bae eta Jelema anu kuRama geus disucikeun sarta ku Anjeunnadiutus ka dunya teh, ku aranjeundidakwa ngahina ka Allah?37Upama Kaula henteu migawepadamelan-padamelan anu jadi Rama,pantes najan aranjeun henteu palercayaoge ka Kaula.38Sabalikna, upama Kaulangalampahkeun eta papancen tiKangjeng Rama, sanajan ka Kaulapribadi aranjeun arembung percaya,atuh percaya-percaya kana hal-halanu ku Kaula dipigawe tea, supayaaranjeun bisa tarerang jeung ngalartiyen Rama nyarengan ka Kami sarta Kamisasarengan jeung Rama.”39Eta urang-urang Yahudi teh geus rekkerewek deui bae, nya hayang nangkepAnjeunna tea. Tapi Anjeunna lolos,henteu kungsi kacerek ku maranehna.40Ti dinya, Isa angkat ka peuntaseunwalungan Ciyordan, ngabujeng tempatanu pangmimitina dipake ku Yahya tea

YOHANES 10.41–11.5 70

pikeun ngabaptis; terus nganjrek heuladi dinya.41Urang dinya, loba pisan anudararatang ka Anjeunna bari ngaromongpada batur, “Sanajan Yahya teu kungsinembongkeun hal-hal anu aheng, tapikasauranana ngeunaan ieu jelema teamah kabeh oge bener.”42Ku lantaran eta, di dinya teh jadi lobaanu percaya ka Isa.

111Di Betania aya nu gering payahngaranna Lasarus, dulurna

Maryam jeung Marta.2Maryam teh, nya eta anu baretongaminyakan Isa ku minyak seungitjeung nyusutan sampeana-Na ku buuknatea.3Maryam jeung Marta ngirim kabarka Isa kieu, “Jungjunan, pun dulur anuku Jungjunan dipikanyaah ayeuna nujuudur.”4Saur Isa, sanggeus kenging wartos,“Panyakitna moal nepi ka matak ajal,malah bakal jadi lantaran tembongnakakawasaan Allah sarta dimulyakeunanaPutra Allah.”5Anjeunna memang nyaah pisan kaMarta, Maryam, jeung Lasarus teh.

YOHANES 11.6–15 716Tapi diwartosan Lasarus gering teh,Anjeunna mah calik-calik bae di dinya.7Heuleut dua poe ti harita, Anjeunnanyarios ka murid-murid, saur-Na,“Ayeuna urang ka Yudea deui.”8Cek murid-murid, “Rabi (Guru), teuacan lami Rabi teh bade dibaledogan kuurang Yahudi di ditu, dupi ayeuna badeka ditu deui!”9Waler Isa, “Sapoe teh, lain ayadua welas jam? Lamun indit beurang-beurang piraku suku titajong, kapan tibeurang mah caang.10Titatarajong soteh, lamun leumpangpeuting sabab teu tembong tincakeun.”11Saur-Na, “Lasarus, dulur urang tehkeur sare, ayeuna urang teang, ku Kamirek dihudangkeun.”12Cek murid-murid, “Parantos tiasamondok mah atuh majeng kana sae,Jungjunan!”13Maksud Isa mah, “keur sare” teh geusmaot; ari ku murid-murid dihartikeunanasare biasa bae.14Ku Isa diterangkeun sageblasna,saur-Na, “Geus maot Lasarus teh.15Maotna keur Kami euweuh di ditu.Tapi pikeun maraneh aya alusna, baris

YOHANES 11.16–25 72

mawa maraneh kana percaya. Ayeunamah, hayu urang ka ditu!”16Cek Tomas — anu katelah Didimus —ka batur-baturna, “Hayu urang arindit,urang ngadon paeh babarengan jeungAnjeunna.”17Opat poe sanggesna Lasarusdimakamkeun, jol, Isa sumping.18Betania teh deukeut ka Yerusalem,ngan kurang leuwih dua pal jauhna.19Loba urang Yahudi anu ngaralayadnembongkeun katresnan ka Marta jeungMaryam anu keur kapapatenan.20Barang ngadenge beja yen Isasumping, Marta ka luar mapagkeun, ariMaryam mah cicing bae di imah.21 “Jungjunan,” cek Marta sanggeusamprok, “upami Jungjunan aya mahharita, pun dulur teh moal dugi ka maot;22 sanaos kitu, ayeuna oge abdi yakinyen mundut naon bae oge Jungjunanmah ku Allah tangtos dikabul.”23Waler Isa, “Dulur nyai teh tangtuhirup deui.”24Cek Marta, “Leres, bakal hirup deui,engke dina poe kiamat.”25Waler Isa, “Kapan Kami nu jadisumbering hirup sarta anu baris

YOHANES 11.26–33 73

ngahudangkeun jelema-jelema dina poekiamat teh. Anu percaya ka Kami bakaltetep hirup, sanajan geus paeh oge.26Sing saha anu keurna hirup percayaka Kami, salalawasna oge moal keunaku paeh. Percaya atawa henteu?”27Tembal Marta, “Jungjunan, abdipercanten. Jungjunan teh Al Masih,Putra Allah, anu parantos lumungsur kadunya.”28Ti dinya Marta balik deui ka imahterus ngaharewos ka Maryam, “Guruurang ngantos di jalan, mariksakeunmaneh.”29Maryam cengkat, terus ka luar rekmapagkeun Isa,30anu keur di jalan keneh di palebahurut amprokna tadi jeung Marta.31Ku nu ngaralayad ditaluturkeun,samarukna Maryam rek ka makamngadon ceurik.32Maryam ngarangkul kana sampeanIsa bari unjukan, “Duh Jungjunan, upamiJungjunan aya mah, harita, pun dulurteh tangtos moal dugi ka maot.”33Ningali Maryam ceurik, kitu deuiningali anu ngaralayad, Isa jadi

YOHANES 11.34–42 74

nalangsa, tuluy mariksa bari dumareuda,saur-Na,34 “Di mana makamna?” Dijarawab, “Diditu, mangga tingalian.”35 Isa nangis kagagas.36Cek urang Yahudi anu ngaralayad,“Tetela nyaaheunana ka nu geusninggalkeun teh.”37Aya oge anu ngaromong kieu, “Na teubisaeun kitu nyegah almarhum maot; dabisaeun ari ngabeuntakeun anu lolongmah?”38Ngadangu nu ngaromong kitu,Isa tambah nalangsa, terus muru kamakam. Makamna teh mangrupa guha,lawangna ditutup ku batu gede.39 “Singkirkeun batuna!” Saur-Na.“Jungjunan,” cek Marta, “parantos bau,margi parantos opat dinten.”40Saur Isa, “Cek Kami oge, lamun nyaipercaya tangtu bakal nenjo kakawasaanPangeran!”41Sanggeus batuna disingkirkeun, Isatanggah terus sasauran, “Nun Ama,pinten-pinten nuhunna wireh Ama kersangadangu kana panuhun.42Abdi terang, panuhun Abdi salaminaku Ama di makbul. Dikedalkeun soteh,

YOHANES 11.43–49 75

supados ieu jalmi-jalmi palercaya yenAbdi teh utusan Ama.”43Geus kitu Anjeunna nyoara tarikpisan, “Lasarus, geura bijil!”44Kurunyung nu maot teh ka luar,suku jeung leungeunna dibeungkeutkeneh ku boeh, beungeutna katutupankapas. Saur Isa, “Buka boehna, supayalaluasa!”45Ti antara urang Yahudi anu daratangka Maryam, sanggeus narenjo etamujijat loba anu tuluy percaya ka Isa.46Tapi eta padamelan Anjeunna teh,aya anu ngalaporkeun ka urang Parisi.47Geus kitu, imam-imam kapala jeungurang Parisi ngumpulkeun anggota-anggota Mahkamah Agama. Aromongna,“Kumaha sikep urang ka eta Jelema!Geus loba nyieunna mujijat.48Upama terus diantep, rayat kabehtangtu palercaya ka Manehna. Ahirna,ieu tanah Suci direbut ku urang Rumsarta bangsa urang teh tangtu tamatriwayatna.”49Pok, Kayapas, — Panghulu Agungdina taun eta — sasauran, “Aranjeuntangtu acan tarerang

YOHANES 11.50–56 7650 sarta acan sadar yen pikeun aranjeunleuwih hade jelema ieu anu hiji paehgaganti bangsa ti batan bangsa urangtumpur pisan.”51 Ieu ucapanana, saenyana, lain buahpikiranana ku anjeun. Tapi anjeunnaanu jeneng Panghulu Agung tauneta, ucapanna nya geus ngajadi hijinubuwatan pikeun ngagambarkeun yenIsa kudu dipaehan gaganti bangsa;52malah lain guna eta bangsa wungkul,tapi oge baris ngumpulkeun sartangahijikeun deui sakumna putra-putraAllah anu geus pabalencar.53Ti semet poe eta aranjeunnasamupakat baris maehan Isa.54Ku sabab eta, Isa tara nembongandeui di hareupeun umum bangsa Yahudi.Anjeunna angkat ti dinya ka Epraim,hiji kota anu pernahna deukeut sagarakikisik sarta teras nganjrek heula didinya sareng murid-murid-Na.55Harita teh, geus tereh ka hariraya Paska; jelema-jelema loba anudararatang ka Yerusalem, rek beberesihdiri samemeh Paska.56Di jero Bait Allah, maranehnanareangan Isa bari silih tanya, “Kumaha

YOHANES 11.57–12.6 77

kira-kirana Manehna bakal datang kanapesta?”57Sajeroning kitu imam-imam kapalajeung urang Parisi geus ngaluarkeunparentah, sing saha anu nyaho Isa ayadi mana kudu buru-buru lapor, supayaAnjeunna buru-buru ditangkep.

121Pigenep poeeun deui kanapesta Paska, Isa angkat deui ka

Betania, urut Anjeunna ngahirupkeundeui Lasarus tea.2Di dinya Anjeunna aya anu ngondangtuang. Tuangna bareng jeung Lasarus,dilaladenan ku Marta.3Ari Maryam ngaluarkeun minyakseungit satengah kati anu tulen turmahal hargana, tuluy dibalurkeun kanasampean Isa. Saenggeusna, disusutanku buukna. Seungitna nyambuangsaimah-imah.4Pok, Yudas Iskariot, murid anu boganiat ngahianat ka Isa ngomong,5 “Minyak anu kitu mah payu kana tiluratus dinar, mun heug dijual, ladangnabisa disidekahkeun ka pakir miskin.”6Ngomong kitu soteh, lain ku tinakarunyaeun ka nu mariskin; ngan nyakitu, manehna teh tukang malingan

YOHANES 12.7–13 78

duit sumbangan anu disimpennadipercayakeun ka manehna.7Saur Isa, “Ulah diopenan, keun baesakarepna. Eta teh aya patalina jeungpoean Kami dimakamkeun.8Anu mariskin mah, salawasna oge ayadi maraneh; ari Kami mah, moal salilanababarengan teh.”9Urang Yahudi loba anu nyarahoeun,yen Isa aya di dinya; tuluy maranehnadararatang ka dinya. Sajaba ti sejamaranggihan Anjeunna, maranehna teh,harayangeun nenjo Lasarus ongkoh anugeus dihirupkeun deui tea.10Akibatna, Lasarus oge diarah kuimam-imam kapala rek dipaehan,11ku sabab geus jadi lantaranloba urang Yahudi anu narukanganninggalkeun aranjeunna, malik jadipalercaya ka Isa.12Poe isukna, barang anu keurpararesta nyarahoeun yen Isa geus dijalan rek sumping ka Yerusalem,13maranehna seug ngaralaan palapahkorma; terus budal marapagkeun barisalusurakan, pokna, “Hosana! WilujengRaja Israil, anu sumping kalayan asmaPangeran!”

YOHANES 12.14–21 7914 Isa nunggang kalde ngora keneh,panggih di perjalanan; ku kitunatinekanan ungel kitab anu kieu:15 “Ulah sieun Putri Sion! Tuh rajamaneh sumping, nitihan anak kalde!”16Tadina mah, ieu ayat ku murid-muridteu kahalartieun. Ayeuna, sanggeus Isadipapag sarta dihormat-hormat ku jalmarea, kakara kahalartieun yen eta ayatteh ngeunaan Anjeunna.17Hal Anjeunna nyaur Lasarus nepi kahirup deui kaluar tina makamna, geuskauar-aer diutarakeun ku jalma-jalmaanu nyaraksian kajadianana.18Pangna jalma rea mapagkeunAnjeunna teh, nya lantaran ngadarengeeta mujijat tea.19Harita, urang Parisi mah anggurtinggelendeng pada batur, pokna, “Kitupuguh oge! Paniatan urang teu laju-laju.Tuh geuning, mani sadunya marilu bilukkabeh ka Manehna!”20Dina pesta Paska teh, aya sawataraurang Yunani anu milu ngalakonanibadah.21Maranehna nyampeurkeun ka Pilipus,urang Betsaida, di Galilea. “Juragan,”

YOHANES 12.22–27 80

pokna ka Pilipus, “abdi-abdi teh hoyongtepang sareng Isa.”22Pilipus bebeja heula ka Andreas;geus kitu, duanana mihatur ka Isa.23 Isa nyarios, saur-Na, “Ayeuna, PutraManusa teh geus waktuna dimulyakeun.24Rek diterangkeun ku Kami, yenupama binih henteu mebes kana taneuhjeung henteu nyorang paeh heula;lamun sasiki teh, tetep bae sasiki. Tapilamun eta binih, nyorang paeh heulamah; tangtu bakal loba buahna.25Anu lebar kana nyawana, bakalkaleungitan nyawa. Anu dina hirupnaiklas kana nyawana, eta teh geusmulasara nyawa guna ngahontal hiruplanggeng.26Anu seja ngabdi ka Kami, kudunuturkeun Kami; di mana Kami aya,manehna oge kudu aya di dinya. Anungabdi ka Kami baris diajenan ku Rama.27Mangsa anu matak lewang kanajiwa Kami, ayeuna geus datang. Nakumaha Kami nya pipetaeun? Nahakudu unjukan: Nun Ama, mugi abdidiluputkeun, nyorang mangsa ieu!Paralun teuing menta kitu! Sabab ieu

YOHANES 12.28–34 81

mangsa teh, wajib ku Kami disorang tureta pisan anu jadi tujuan Kami.28Nun, Ama, mugi jenengan Amadimulyakeun.” Sapada harita keneh, ayasoara ti langit, kieu, “Enggeus ku Kamidimulyakeun jeung baris dimulyakeundeui!”29Eta soara kadarengeeun oge ku jalmarea teh. Ari cek maranehna mah, nu ayadidinya, eta teh sora guludug. Cek nusawarehna deui, “Malaikat sasauran kaAnjeunna!”30Saur Isa, “Eta soara lain nyarita kaKami, tapi ka aranjeun.31Ayeuna mangsana ngamimitiannerapkeun hukuman ka ieu dunya sartaanu ngageugeuhna baris dipeclengkeun.32Ari Kami, di mana geus diangkat tibumi, baris narik sakabeh manusa sinadaratang ka Kami.”33Ucapana-Na kitu teh pikeunngagambarkeun petana maot nu kuAnjeunna bakal kasorang.34 Jalma rea malihatur, “Numutkeunanu kakuping tina Toret, Al Masih tehbaris jumeneng salalanggengna. Tapinaha saur Anjeun Putra Manusa teh

YOHANES 12.35–40 82

baris ‘diangkat’? Saha anu disebat PutraManusa teh?”35Waler Isa, “Anu jadi Caang teh, ayanadi maraneh ngan kari sakeudeung deui.Geura lalumaku, meungpeung caangkeneh bisi kaburu poek. Geus poek mah,lumaku teh tangtu utag-atog teu nyahodi jalan.36Sing percaya ka Anu jadi Caang,meungpeung caangna aya di maraneh,supaya maraneh jaradi umatna Caang.”Sanggeus nyarios kitu, Isa terus nyingkirti dinya.37Sakitu reana Isa nembongkeunmujijat, tapi urang Yahudi weleh teudaraek percaya ka Anjeunna.38Cocog pisan jeung kasauran NabiYesaya, baheula, kieu: “Nun Pangeran,saha anu daek percaya kana uaranabdi? Sareng ka saha kawasa pananganJungjunan teh barisna ngabukti?”39Pantes atuh, teu daraek percaya oge,sabab saur Nabi Yesaya keneh:40 “Ku Anjeunna panon maranehnadisina lolong, sina baredegongnareuaskeun hate, datang ka teuarawas sanajan beunta, hatena henteu

YOHANES 12.41–47 83

daraek narima, seug tarobat, malar bisadiwaluyakeun ku Kami.”41Kitu saur Nabi Yesaya, anu geusningal kamulyaan Al Masih, nepi ka bisanyarioskeun hal Anjeunna.42Tapi papadaning kitu, loba tigolongan para pamingpin anu percaya kaAnjeunna; ngan nya kitu, teu waranieunbruk-brak sabab sarieuneun ditoker kuurang Parisi.43Maranehna leuwih kataji kupanghormat ti pada jalma ti batan kupangajen ti Allah.44Ti dinya Isa nyarios, saur-Na, “Anupercaya ka Kami teh, dina hakekatnamah lain percaya ka Kami, tapi ka Anungutus Kami.45Anu awas nenjo ka Kami, tangtuawas nenjo ka Anu ngutus Kami.46Kami — Anu jadi Caang — turun kadunya teh, supaya anu percaya ka Kamiulah hirup di alam poek.47Sing saha anu ngadengeomongan Kami, tapi henteu jeungngalampahkeunana, ku Kami moal rekdihukum. Sabab pangna Kami datangteh, lain seja ngahukum. Tapi sabalikna,rek nyalametkeun pangeusi dunya.

YOHANES 12.48–13.3 8448Ari anu nolak ka Kami jeung embungngadenge kana omongan Kami, geusaya anu baris ngahukumna. Nya ucap-ucapan Kami anu baris ngahukumna,engke, dina poe kiamat.49Sabab omongan anu dikedalkeun kuKami teh, lain ucapan Kami sorangan,tapi pangandika Rama anu ngutus Kami.Nya Anjeunna, anu nimbalan naon anukudu diucapkeun ku Kami sarta naonanu kudu ditepikeun.50Tur Kami nyaho, yen wujudnaPangandika Anjeunna teh, nya eta hiruplanggeng. Omongan anu kedal ti Kamige, kabeh teh, diucapkeunana nurutkeunsakumaha timbalan Rama.”

131Samemeh poe Paska dimimitian,Isa geus ngaraos yen Anjeunna

tereh ngantunkeun alam dunya mulangka kersa Rama-Na. Manah-Na ngaitka murid-murid-Na anu salawasnadipikaasih nepi ka tutug tugas-Na.2Kacatur, dina waktu dahar peuting,Iblis sumanding ka Yudas Iskariot binSimon, mere pokal pikeun ngahianat kaIsa.3 Isa ngaraos geus kapasrahan sagalarupana ti Ramana sarta uninga Anjeunna

YOHANES 13.4–10 85

asal ti Allah sarta kudu mulang deui kaAllah.4Tuluy Anjeunna ngadeg sarta mukajubah-Na; top, kana kaen panyeka; rap,dibeulitkeun kana angkeng-Na;5 cur, nyicikeun cai kana baskom; terusAnjeunna ngumbahan suku murid-murid-Na sakalian diseka dituuskeun kukaen panyeka tea.6Barang nepi ka giliran Petrus,manehna mihatur, “Jungjunan teh badengumbah suku abdi?”7 Isa ngawaler, “Moal kaharti ayeunamah ku maneh naon sababna Kamimigawe kieu, tapi engke ge kaharti.”8Petrus nempas, “Ulah Jungjunan,paralun teuing Jungjunan dugi ka kedahngumbah suku abdi!” Waler Isa, “Teudikumbah ku Kami mah, maneh tehmoal meunang naon-naon ti Kami.”9Tembal Petrus, “Upami kitu, ulahmung suku wungkul, neda sakalian baesareng leungeun katut sirah deuih.”10Waler Isa, “Nu geus mandi mah, teukudu beberesih deui iwal ti ngumbahsuku, tangtu beresih sakujur awak.Maraneh memang geus bararesih,hanjakal henteu kabeh.”

YOHANES 13.11–18 8611Pangna Anjeunna nyaurkeun henteukabeh bararesih teh lantaran geusuninga saha anu boga niat ngahianat.12Anggeus ngumbahan suku, Anjeunnadijubah deui terus calik dina urut-Na tadi; pok, sasauran ka sarerea,“Kahalarti maksud pagawean Kami bieu?13Maraneh ka Kami nyarebut Gurujeung Jungjunan. Merenah pisannyarebut kitu teh. Enya, Kami teh Gurumaraneh jeung Jungjunan maraneh.14Kami, Guru jeung Jungjunanmaraneh, geus ngumbahan sukumaraneh. Ku kituna, maraneh oge wajibsilih kumbah suku pada batur.15Bieu Kami teh nyontoan, supayamaraneh oge daraek ngalampahkeunkitu, sakumaha conto ti Kami.16Sing kaharti, harkat badega moalngaleuwihan dunungan, harkat utusanmoal ngaleuwihan anu ngutusna.17Upama geus ngalalarti, pinastimaraneh tinemu jeung bagja lantaranmilampah kitu.”18 “Ieu omongan Kami teh, henteuditujukeun ka kabehan. Kami nyaho,saha jelema-jelemana anu beunangKami milih. Ngan bae ungel Kitab teh

YOHANES 13.19–24 87

kudu tinekanan, nya eta: ‘Jalma anungilu ngadahar roti Kami, geus noker kaKami.’19Memeh eta kajadian, ku Kamidibejakeun ti ayeuna, supaya ana geuskajadian maraneh percaya yen anuditoker teh Kami.20Cek Kami ka maraneh: Sing saha anungaku ka utusan Kami, hakekatna mahngaku ka Kami. Sing saha anu ngakuka Kami, hakekatna mah ngaku ka Anungutus ka Kami.”21Sanggeus nyarios kitu, Anjeunnakatarajang nalangsa kabina-bina; tuluypok, Anjeunna nyarios, “Kami rek terusterang bae, yen ti antara maraneh ayasaurang anu boga niat nyilakakeun kaKami.”22Murid-murid silih pelong bari silihtaksir saha jelemana.23Aya hiji murid, nu diukna mani mehpadempet jeung Isa, ma'lum diasihpisan.24Eta murid, ku Simon Petrusdiisarahan sina nanyakeun ka Anjeunna,“Tanyakeun saha kituh jelemana!”

YOHANES 13.25–31 8825Pok, eta murid, mihatur ka Isa baringalendean, “Saha tea jalmina teh,Jungjunan?”26Waler-Na, “Nu ku Kami diasonganroti beunang nyocolkeun kana pinggan;tah eta, jelemana teh.” — bari top kanaroti, tuluy dicocolkeun kana pinggan —Ari song teh, diasongkeunana, ka Yudasbin Simon Iskariot.27Ku Yudas ditampanan, harita kenehmanehna kasandingan Iblis. Ku Isa terusdijurung ku saur, “Heug geura pigaweniat maneh teh!”28Anu keur dalahar, saurang ge, tayanu ngarti pangna Isa nyarios kitu ka kiYudas.29Ngan ku sabab ki Yudas teh tukangnyimpen duit, aya anu nyangka, yenmanehna dititah barang beuli keurkaperluan pesta atawa dititah meresidekah ka anu miskin.30Ari ki Yudas, sanggeus nampananroti, terus ngajengkat; gejlig, manehnaindit teu nolih geus peuting.31Sanggeus Yudas indit, Isa nyarios,“Ayeuna Anak Manusa teh geus waktunadimulyakeun, mancurkeun kamulyaanAllah.

YOHANES 13.32–37 8932Upama Allah geus dimulyakeun kuparantaraan Anak Manusa, Anak Manusaoge, tanwande dimulyakeun ku Allah turmoal diengkekeun deui.33Anaking, moal lila-lila deui Kamibisa reureujeungan kieu teh; engke,maraneh, tangtu bakal nareanganKami, tapi sakumaha anu ku Kamigeus diomongkeun ka urang Yahudi: Katempat anu ku Kami dijugjug, pamohalanmaraneh bisa datang. Ka maraneh ogekitu Kami ngomong teh.34Ayeuna, Kami rek mere patokananyar: Kudu silih pikanyaah pada batur.Sing sakumaha Kami mikanyaah kamaraneh, maraneh oge kudu silihpikanyaah pada batur.35Sabab ku jalan silih pikanyaah teh,tanwande tembong ka nu sejen, yenmaraneh murid Kami.”36Simon Petrus mihatur, “DupiJungjunan bade ka mana?” Waler-Na,“Ka hiji tempat, anu ku maneh moal bisakatuturkeun. Sanajan kitu, ari engkenamah, maneh bisa nuturkeun Kami.”37Tembal Petrus, “Naon margina abdimoal tiasa nuturkeun Jungjunan ti

YOHANES 13.38–14.6 90

ayeuna keneh? Abdi sumeja iklas tohpati demi salira Jungjunan!”38 “Jadi, maneh teh rek bela pati kaKami?” Waler Isa. “Ieu dengekeunomongan Kami: Memeh aya hayamkongkorongok subuh, maneh geus tilukali mungkiran, ngangles ka Kami.”

141 “Maraneh teu kudu rentag hate.Sing tigin iman ka Allah sarta sing

percaya ka Kami.2Di panglinggihan Ama Kami lobatempat. Mun euweuh ge, maraneh kuKami tangtu dibejaan. Kami dek iangteh pikeun nyadiakeun tempat keurmaraneh.3Lamun pitempateun maraneh di ditugeus sadia, Kami tangtu datang deuipikeun mapagkeun maraneh; maranehrek dibawa ka tempat Kami, supaya dimana Kami aya, maraneh oge aya didinya.4Maraneh tangtu nyaraho tempatna,nyaraho jalanna.”5Tomas nempas, “Tempatna teu acanterang, bade terang jalanna kumaha?”6Waler Isa, “Kapan Kami anu jadijalanna, nu jadi kayaktian, jeungsumbering hirup teh. Ku sabab eta,

YOHANES 14.7–11 91

lamun henteu make jalan Kami,pamohalan aya anu bisa datang kaRama.7Upama maneh enya-enya nyaah kaKami, ka Rama oge tangtu wawuh. Malahayeuna ge, maraneh teh geus wawuh turgeus pajonghok jeung Anjeunna.”8Pihatur Pilipus, “Jungjunan, singkatingal bae Rama teh, supados abdihenteu panasaran.”9Ku Isa diwaler, “Pilipus! Geus sakitulilana Kami sagulung-sagalang jeungmaneh, piraku maneh can tengetkeneh bae? Anu geus nyaho ka Kami,hakekatna mah nyaho ka Rama. Arimaneh keukeuh menta supaya Ramakatingal.10Na teu percaya, yen Kami tehmanunggal jeung Rama; kitu deui Rama,Mantenna oge manunggal jeung Kamiteh. Ucapan-ucapan Kami lain omonganKami pribadi, tapi dawuhan Rama numanunggal di Kami.11Cek Kami bieu: Kami manunggaljeung Rama; kitu deui Rama, Mantennaoge manunggal jeung Kami teh. Manehpercaya atawa henteu? Upama henteu

YOHANES 14.12–17 92

ge, sakurang-kurangna mah, singpercaya kana pagawean Kami.12Sabab anu percaya ka Kami mah,tangtu bakal ngalakonan pagaweanKami, malah leuwih ti kitu ka hareupmah; sabab Kami mah, rek mulang kanu jadi Rama.13Ku sabab eta, mun maraneh ayapanuhun ka Rama kalawan nyambatngaran Kami, tangtu dikabul, supaya nujadi Putra teh nyieun kamulyaan anu jadiRama.14Menta naon bae maraneh ka Kami,lamun nyebut ngaran Kami, tangtuditedunan.”15 “Lamun enya maraneh nyaah kaKami, tangtu narurut kana parentahKami.16Kami rek menta ka Ama, supayamaraneh dibere pikeun pigantieun Kami,hiji Pangaping anu baris ngalilipur sartangaping maraneh sapapanjangna.17Eta Pangaping teh, nya eta RuhKayaktian, anu ku dunya umumna mahmoal diaku lantaran teu warawuheunjeung teu nyarahoeun. Maraneh mahtangtu warawuh, tangtu diaping ku

YOHANES 14.18–23 93

Anjeunna anu baris ngancik sajeroninghate.18 Jadi, maraneh teh ku Kami moaldiantep nunggelis, nyorangan: Kamitangtu datang deui.19Sakeudeung deui oge, ku nusejen-sejen mah, Kami teh moal katembong-tembong deui. Tapi ari kumaraneh mah, tetep katembong. SababKami teh, saenya-enyana, hirup; kitudeui maraneh, tangtu harirup oge.20Geus dina waktuna mah, ku maranehbakal karasa, yen Kami manunggaljeung Rama, maraneh manunggal jeungKami, sarta Kami ge manunggal jeungmaraneh teh.21Anu tigin sarta nurut kana pepeling-pepeling Kami, tandaning nyaah kaKami. Tiap jalma anu nyaah ka Kami,baris diasih ku Rama jeung ku Kami,supaya sina enya-enya wawuheunana kaKami teh.”22Yudas (lain Yudas Iskariot) unjukan,“Jungjunan, naon margina ngenalkeunsalira teh mung ka abdi-abdi bae, henteuka masarakat umumna?”23Waler Isa, “Upama aya anu nyaah kaKami, nurut kana pangajaran-pangajaran

YOHANES 14.24–28 94

Kami, tangtu diasih ku Rama. Mun ayaanu kitu, tangtu diteangna sarta Ramajeung Kami bakal ngancik dina hatena.24Anu henteu nyaah ka Kami mah,tangtu moal nurut kana pangajaranKami. Ieu teh lain cek Kami sorangan,tapi dawuhan Rama, anu ngutus Kamitea.25Tah ku Kami geus dibejakeun,meungpeung Kami aya di maranehkeneh.26Engke, anu geus diomongkeunku Kami teh baris diwurukkeun,ditetelakeun ka maraneh ku Anjeunna,nu baris ngaping maraneh tea, nya etaRuh Allah, anu baris diutus ku Ramakalawan pamenta Kami.27Maraneh ku Kami baris ditinggalankakertaan: kakertaan Kami pribadi, anusipatna beda tina kakertaan jieunandunya. Jadi, maraneh henteu kudurentag hate, henteu kudu kaleleban.28Cek Kami ge tadi: Kami rek mulang,tapi tangtu balik deui ka maraneh.Lamun enya nyaraah ka Kami, anggurkudu barungah Kami mulang ka Ramateh; sabab Rama mah, langkung agungbatan Kami.

YOHANES 14.29–15.4 9529Memeh kajadian ku Kami dibejakeuntiheula, supaya dina kajadianana imankapercayaan maraneh ka Kami ulahrobah.30Teu bisa lila-lila, Kami cacarita kamaraneh teh; sabab roh anu ngageugeuhieu dunya, geus tatandang. Saenyana,manehna mah, moal bisaeun nanaon kaKami teh.31Najan kitu, Kami kudu ngestokeunpangersa Rama pikeun bukti ka dunya,yen Kami nyaah ka Anjeunna. Hayu,ayeuna mah urang arindit ti dieu.”

151 “Kami teh tangkal anggur anusaestuna, ari Ama Kami teh anu

miarana.2Upama aya dahanna anu teu daekbuahan, ku Anjeunna ditilas, anu buahandiurus sarta diberesihan, supaya buahnaleubeut.3Maraneh geus dibararesihan kupangandika-Na anu diwurukkeun kuKami.4Sing tetep manunggal jeung Kamitangtu Kami tetep manunggal jeungmaraneh. Sabab sakumaha dahan,mustahil buahan, lamun henteu ngahijikeneh jeung tangkalna. Maraneh oge

YOHANES 15.5–10 96

moal beubeunangan naon-naon, lamunhenteu manunggal jeung Kami.5Kami teh tangkal anggurna; arimaraneh, dahan-dahanna. Anu barisaya beubeunanganana teh, nya eta anuhirupna manunggal jeung Kami sartaKami ge, manunggal jeung manehnateh.6Hirup pisah ti Kami lir dahan geusbeunang nilas, baris garing jadi suluhkeur durukeun.7Mun maraneh tetep rarumaket kaKami sarta arariman kana piwuruk Kami;maraneh meunang barang penta naonbae, tanwande ditedunan.8Tah ku lantaran hal eta, Ama Kamidimulyakeun teh; nya supaya maranehteh, anu lir dahan-dahanna tea, jaba tileubeut ku buah; maraneh ge, bakal jadimurid-murid Kami.”9 “Kami teh nyaah ka maraneh, caraAma nyaah ka Kami. Muga hirupmaraneh sing tetep ngaub dina kanyaahKami.10Mun hayang dipikanyaah, sing nurutkana parentah, cara Kami diasih ku Amalantaran ngestokeun kana timbalana-Na.

YOHANES 15.11–16 9711Disebutkeun soteh, supaya maranehmilu ngarasakeun kabagjaan Kami,malar kabagjaan maraneh cacapsampurna.12Parentahna mah, nya eta: Singsilih pikanyaah; cara Kami mikanyaahmaraneh!13Euweuh kanyaah anu ngungkulankanyaahna jalma anu iklas ngetohkeunpati sajeroning ngabela anu jadi sobat.14Maraneh teh sobat Kami, asal iklasngalakonan parentah-parentah Kami.15Ku Kami, maraneh moal dianggapbadega; da badega mah, moal nyahoeunkana pikarepeun dunungan. Tandanadijieun sobat teh, kapan maraneh kuKami geus dibarere nyaho sakur anu kuAma didawuhkeun ka Kami.16Lain maraneh anu milih Kami, tapiKami anu geus milih maraneh. Lianti eta, maraneh oge, — sakumahadahan-dahan tea — ku Kami tehgeus ditangtukeun kudu bral arindit,ngagelarkeun buah-buah sarta hasilnateh sing datang ka awet langgeng;supaya sagala panuhun maraneh kaAnjeunna, kalawan mawa ngaran Kami,bisa dikabul.

YOHANES 15.17–22 9817Tah kitu pameredih Kami: Sing silihpikanyaah!”18 “Upama maraneh dipikangewa kudunya, sing inget: Kami mah geusdipikageuleuh ti heula.19Mun maraneh ti kalangandunya keneh mah, tangtu bae kumaranehna diaraku, dipiheman. Tapi kulantaran maraneh mah ku Kami geusdipilih, dicokot ti dinya, munasabahdipikageuleuh oge.20Sing inget kana omongan Kami anukieu: Harkat badega, moal ngaleuwihanharkat dunungan. Upama Kami kumaranehna dikaniaya, maraneh ogetangtu dikaniaya. Upama omongan Kamiku maranehna didarenge, omonganmaraneh oge tangtu didarenge.21Tapi ku lantaran maraneh teh muridKami, geus tangtu kana dikaniayanateh, ku eta anu teu warawuheun ka Anungutus Kami.22Lamun tea mah maranehna ku Kamiteu didatangan, teu diwurukan, tangtumoal matak dosa ka maranehna. Tapi arigeus kitu mah buktina, kadorakaananahamo bisa diangles ku maranehna.

YOHANES 15.23–16.1 9923 Jalma anu mikangewa ka Kami, etateh mikangewa ka Rama.24Lamun seug Kami acan kungsinembongkeun hal-hal anu hamo bisadipigawe ku anu lian-lianna, tangtu moalmatak jadi dosa ka dirina. Tapi da geuskitu kajadianana, narenjo pagawean-pagawean Kami teh maranehna anggurijid, boh ka Kami, boh ka Ama Kami.25Dasar kudu tinekanan ungel timbalananu aya dina Kitab Toretna, yen: ‘Tanpasabab, maranehna geus mikageuleuh kaKami.’26Tapi engke oge datang Pangaping,Ruh Kayaktian tea, anu mencar tiAma Kami jeung anu baris diutus kuKami ka maraneh. Anjeunna anu bakalnetelakeun saha saenya-enyana Kamiteh.27Tapi maraneh oge kudu marerepanyaksen, netelakeun nu eces sahasaenyana Kami teh. Sabab maraneh,geus hirup babarengan jeung Kami tiawal mulana keneh.”

161 “Eta kabeh, ku Kami dicaritakeunka maraneh; supaya engkena,

maraneh ulah harandeueul ku lantaranKami, seug bae noker ka Kami.

YOHANES 16.2–8 1002Maraneh bakal dikucilkeun timasarakat, malah bakal aya mangsa:Sing saha anu ngala pati maraneh, cekpangrasana mah ngabdi ka Allah.3Kituna teh bawaning ku balilu, teuwawuh ka Kami.4Maraneh dibarejaan soteh, supayadina kasorangna maraneh aringet, yenhal eta teh ku Kami geus diomongkeunka maraneh tiheula. Henteu dibejakeunti bareto soteh, pedah Kami aya kenehbabarengan.5Ayeuna Kami geus tereh mulang kaAnu ngutus; ari maraneh bet euweuhanu panasaran nanyakeun Kami teh rekka mana.6Ku kituna mah, kaharti. Sababmaraneh ngarasa kaletir, ku hal anu bieuku Kami disebutkeun tea.7Tapi masing percaya, Kami iang tehhade temahna ka maraneh. Sabab lamunKami henteu iang, nu baris ngaping tehmoal sumping. Sabalikna, mun Kamiiang, nya Kami nu baris ngutus Anjeunnaka maraneh.8Di mana Anjeunna geus sumping,baris nginsafkeun umat dunya kana

YOHANES 16.9–15 101

dosa-dosana, kana kayaktian, jeungkana kaadilan.9Sual dosa-dosana, nya eta: Maranehnateu palercaya ka Kami,10 sual kanyataan anu sabener-benerna,nya eta: Bener, yen Kami mulang tehka Rama sarta moal tembong deui kamaraneh.11Sual kaadilan, nya eta: roh anungageugeuh, ngawasaan ieu dunya tehgeus meunang hukuman.12Loba keneh, anu perlu dicaritakeunka maraneh teh. Ngan nya kitu, ayeunamah maraneh moal kuat nyanggana.13Engke bae, ari Ruh Kayaktian teasumping, tangtu maraneh ku Anjeunnaditungtun kana hal-hal anu saestuna.Sabab Anjeunna, moal sasaur-saurna;anu bakal disaurkeunana teh, kabehoge, sakur anu geus kadangueunku Anjeunna sarta ka maraneh barisnuduhkeun hal-hal anu bakal kajadian.14Anjeunna baris ngamulyakeun kaKami, ku jalan nerangkeun ka maranehsakur nu ku Anjeunna geus katarima tiKami.15Sakur anu jadi kagungan Rama, jadimilik Kami ongkoh. Eta sababna, cek

YOHANES 16.16–20 102

Kami bieu: Anjeunna bakal nerangkeunsakur nu ku Anjeunna geus katarima tiKami.16Geus tereh kana waktuna, maranehmoal papanggih deui jeung Kami; tapimoal lila deui oge, tangtu patepungdeui.”17Murid-murid tingkucuwes pada batur,“Naha kitu nyarios-Na? Ongkoh saur-Nageus tereh waktuna maraneh moalpanggih deui jeung Kami, ongkoh moallila deui oge baris patepung deui. Jeungsaur-Na deuih: Kami rek mulang kaAma.18Naon maksudna ‘geus tereh’ teh? Asateu ngalalarti!”19Ku Isa kasurti, yen maranehnaharayangeun naranyakeun naonpihartieunana. Ku sabab eta, Anjeunnanyarios kieu, “Cek Kami, geus terehwaktuna maraneh moal papanggih deuijeung Kami, tapi moal lila deui ogetangtu patepung deui. Eta anu jadipasualan pikeun maraneh teh, lain?20Hartina anu saenyana teh kieu:Maraneh teh bakal pinuh ku kapaurjeung dipuhit ku prihatin; sabalikna,dunya umumna mah suka gumbira.

YOHANES 16.21–25 103

Moal henteu, maraneh teh bakalnandangan sungkawa anu pohara. Tapieta kasungkawaan teh, pasti robahngajadi kabagjaan.21Awewe ari keur ngajuru, estu pinuhku rasa kanyeri; tapi ari orokna geus brolmah, lat poho kana kanyerina; kasilih kubungah jeung bagja, ku medalna jabangbayi ka alam dunya.22Kitu oge maraneh. Ayeuna lobakasusah, engke mah hate maraneh tehbungangang; suka bungah lantaranpapanggih deui jeung Kami.23Dina mangsa eta mah, maranehgeus moal aya tanyakeuneun deui kaKami. Sing percaya: Naon bae panuhunmaraneh ka Ama, anu disuhunkeunkalawan mawa ngaran Kami, tangtudikabul.24Nepi ka ayeuna maraneh acanneneda kalawan mawa ngaran Kami. Pekayeuna mah neneda teh mawa ngaranKami, pasti ditedunan malar meunangkabungahan anu taya papadana.25Nu enggeus-enggeus, Kami ngomongka maraneh teh sok make jalan silokabae. Engke mah, kaayaan Rama teh rek

YOHANES 16.26–32 104

ditetelakeun saterang-terangna, moal kujalan siloka deui.26Ka hareup mah, maraneh nenedateh, tangtu kalawan nyambat ngaranKami. Jadi, Kami teu perlu jangji barismangnyuhunkeun ka Ama pikeunmaraneh.27Sabab Ama ku anjeun, nu mikanyaahka maraneh teh. Eta teh, ku lantaranmaraneh geus nyaraah sarta palercayaka Kami, yen Kami asal ti Allah.28Bener pisan Kami teh asal ti Rama,datang ka dunya. Ayeuna Kami rekninggalkeun dunya, mulang deui kaAma.”29Pihatur murid-murid, “Ayeuna mah,cariosan Jungjunan teh terang; tetela,teu nganggo jalan siloka.30Leres, ayeuna mah, abdi-abdi terangyen Jungjunan teh sarwa uninga, abdi-abdi parantos teu gaduh kapanasarandeui. Percanten ayeuna mah, yenJungjunan teh asal ti Allah.”31Waler Isa, “Percaya maraneh ayeunamah?32Saksian: Bakal datang mangsana,malah geus der ti ayeuna keneh;maraneh bakal dipaburencaykeun,

YOHANES 16.33–17.4 105

marulang ka tempat masing-masing, ariKami ditinggalkeun sorangan bae. TapiKami, moal nyorangan sabab aya Amaanu nyarengan.33Eta kabeh ku Kami dibejakeun,supaya hate maraneh jongjon enggoninganut ka Kami. Di dunya, maranehdikaniaya teh, tapi kuatkeun hatemaraneh sabab dunya teh, geusditundukkeun ku Kami.”

171Sanggeus sasauran kitu, Isatanggah bari ngucap kieu, “Nun

Ama, ayeuna parantos dongkap kanawaktosna Putra Ama dijungjung deuikana kamulyaan, supados matak mulyaka Ama.2Sakumaha Ama anu parantos maparinkawasa ka ieu Putra, nya eta kawasa kasakumna manusa pikeun masihan hiruplanggeng; nya ka sakur anu ku Amaparantos diserenkeun ka Putra.3Eta hirup langgeng teh nya eta: Kenalka Ama, sajatining Allah Nu Tunggalsareng ka Utusan Ama: Isa Al Masih.4Abdi parantos ngagungkeun Amadi dunya, ku ngalampahkeun sugripapancen numutkeun sapangersa dugika tutugna.

YOHANES 17.5–10 1065Kitu nu mawi, nun Ama, etakamulyaan pasihan ti Ama nu aya dipangkonan Ama, anu dipaparinkeunka Putra ti samemeh aya dunya, mugikatampi deui ku Putra.6Kaayaan Ama ku abdi parantosdiwawuhkeun ka jalmi-jalmi di dunyaanu ku Ama diserenkeun ka abdi.Maranehna teh kagungan Ama; anuku Ama diserenkeun ka Abdi, ayeunaparantos sami-sami ngestokeun kanatimbalan Ama.7Maranehna oge parantos tarerangeun,yen sagala rupi anu ku Abdi katampi tiAma teh saleresna Ama anu maparinna.8Maranehna tarerangeun teh,jalaran sagala timbalan Ama kuAbdi parantos didugikeun, ditarampisareng diarestokeun. Maranehna ogetarerangeun, leres-leres, yen Abdi tehasal ti Ama sareng palercayaeun yenAbdi utusan Ama.9Paneda panyambat Abdi teh saneskanggo ieu dunya, nanging kanggomaranehna, nya eta jalmi-jalmi anu kuAma dipasrahkeun ka Abdi tea.10Maranehna teh kagungan Ama, margisakur kagaduh Abdi tunggal kagungan

YOHANES 17.11–14 107

Ama keneh, kagungan Ama tunggalkagaduh Abdi. Dupi Abdi parantos jadieusi hate maranehna.11Abdi di dunya mung kantun sakedapdeui, moal lami deui oge tangtos wangsulka pangkonan Ama, dupi maranehnamah tetep-tetep bae di dunya. Nun Ama,Anu Mahasuci, mugi maranehna, anu kuAma parantos diserenkeun ka Abdi tehku jenengan Ama diraksa, sadayana sinadalit ngahiji sapertos Urang.12Sapanjang direujeungan ku Abdimaranehna teh tetep dicangking dinajenengan Ama anu dipercayakeun kaAbdi, dijagi dijaring teu aya anu keunabinasa, kajabi saurang anu jadi bibitwerejit akar mamala; da eta mah,supados bukti ungeling Kitab Suci.13Dumeuheus ka Ama, ngunjukkeunieu panuhun teh, meungpeung Abdidi dunya keneh; supados kasukaananu karaos ku Abdi, karaos oge kumaranehanana kalayan sagemblengna.14Maranehna, ku Abdi parantos diwarispangandika Ama; nya parantos teukalebet deui bibit buit dunya, samisareng Simabdi. Kitu nu mawi ku dunyaoge parantos dipikaceuceub.

YOHANES 17.15–22 10815Dipangnyambatkeun soteh, sanessupados dicandak ti dunya; nangingsupados diraksa ti si durjana;16margi maranehna teh parantoshenteu sabibit deui sareng dunya,sakumaha Abdi.17Ku karana kayaktian, mugimaranehna dijadikeun milik Ama. Dupikayaktian teh nya Pangandika Ama.18Sakumaha Abdi, ku Ama parantosdiutus ka dunya; maranehna oge, kuAbdi diutus ka dinya.19Abdi parantos ngorbankeun hiruppribadi keur maranehna, supadosmaranehna jadi milik Ama ku karanakayaktian.20Sajabi ti maranehna, Abdi ogemangnedakeun jalmi-jalmi anupalercaya ka Abdi lantaran uar pangajakmaranehna;21 supados sadayana jadi sahiji.Sakumaha Ama manunggal di diri Abdisareng Abdi manunggal di salira Ama,mugi-mugi maranehna oge manunggaldi Urang, supados dunya percaya yennya Ama anu ngutus Abdi teh.22Maranehna ku Abdi parantos diganjarku kamulyaan pamasihan Ama ka Abdi

YOHANES 17.23–26 109

tea, sina dalit ngahiji sapertos Urang ogedalit ngahiji:23Abdi manunggal jeung maranehna,Ama manunggal sareng Abdi, dugi kakum sadayana anu percaya aya dinasampurnaning katunggalan, supados kudunya katembong, yen Ama ngutus Abdika dunya teh kajurung ku welas asihka maranehna, sapertos Ama miasih kaAbdi.24Nun Ama, sugri anu ku Ama parantosdiserenkeun ka Abdi teh panuhunmah sing diparengkeun tiasa riungmungpulung sareng Abdi di tempatAbdi ngancik; sina eta jalmi-jalmi tehtarerangeun kana kamulyaan Abdi, nudipasihkeunana ka Abdi ti samemehdunya gumelar, bawaning Ama asih kaAbdi.25Nun Ama nu Mahaadil, sanaos dunyateu wawuh ka Ama, nanging ku margiAbdi mah wawuh, jalmi-jalmi teh ahirnatarerangeun yen anu ngutus ka Abdi tehnya Ama.26Salira Ama ku Abdi diwawuhkeunka maranehna, sarta baris terasdimashurkeun, supados kaasih Ama kaAbdi minuhan ati sanubari maranehna;

YOHANES 18.1–5 110

kitu deui Abdi, ngancik dina jiwamaranehna oge.”

181Tamat sasaurana-Na, Isajeung murid-murid-Na arangkat

ngajugjug ka hiji tempat di peuntaseunlebak Cikidron, terus arasup ka hijitaman.2Yudas Iskariot, anu rek ngahianattea, oge nyahoeun tempatna; sababmanehna ge, ku Isa teh sering dibawaka dinya jeung murid-murid sejenna.3Atuh teu kungsi lila, manehnage nyusul — geus meunang idin tiimam-imam kapala jeung urang-urangParisi — mawa pasukan serdadu jeungpangawal-pangawal Bait Allah, sagedsapakarangna bari marawa lantera jeungobor.4 Isa anu ti anggalna keneh geus uningakana bahaya anu ngancam salira-Na,terus maju nembongkeun anjeun barimariksa, “Nareangan saha aranjeunteh?”5Dijarawab, “Isa urang Nasaret!” SaurIsa, “Ongkoh ieu Kami!” Ari ki Yudas anuhianat, harita aya di dinya bareng jeungnu sejen.

YOHANES 18.6–12 1116Barang saur Isa “Ongkoh ieuKami,” reok kabeh alundur nepi ka tijararengkang.7 Isa mariksa deui, “Nareangansaha?” Dijarawab cara tadi, “Isa, urangNasaret!”8Waler Isa, “Ongkoh cek Kami oge,ieu Kami teh. Upama enya Kami anuditareangan teh, sok atuh geura tangkep,tapi anu sejenna ulah diganggu.”9 (Ieu teh pikeun ngabuktikeunkasaurana-Na anu kieu tea, “Maranehna,anu ku Ama parantos diserenkeun kaAbdi, saurang oge moal diantep sinacilaka.”)10Ari Simon Petrus anu nyoren gobang,serepet nyabut gobangna, keplasdikadekkeun ka bujangna Imam Agung,anu ngaranna Malkus: Keuna kanaceulina nepi ka rampung.11Tapi saur Isa ka Petrus, “Asupkeundeui pedang maneh teh kanasarangkana! Sabab geus jadi kawajibanKami nguyup eusi lumur anu disodorkeunku Ama Kami teh, lain?”12Kerewek, Isa ditangkep kuserdadu-serdadu kalawan dipingpinku komandanna jeung kokolot-kokolot

YOHANES 18.13–18 112

bangsa Yahudi; Anjeunna ditangkepsarta dibarogod panangana-Na.13Mimitina, Isa dibarawa ka Anas,mertuana Kayapas, anu taun haritajeneng Imam Agung.14Kungsi Kayapas teh mere timbangankieu, “Mending paeh jalma hiji keurkapentingan jalma rea.”15Waktu Isa dibawa, Simon Petrusnuturkeun, duaan jeung murid saurangdeui. Ari eta baturna, anu saurang deuitea, wawuheun ka Imam Agung. Jadiwaktu Isa dibawa asup ka gedong Imamteh, manehna mah terus bae milu asup;16ari Petrus mah, ninggalkeun manehdi luar. Teu lila, murid anu asup tadi teh,kaluar deui; tuluy cacarita jeung hijiawewe purah ngajaga panto. Geus kitu,Petrus, ku manehna dibawa asup.17Tapi ku awewe nu ngajaga pantotea, Petrus ditanya, “Ari maneh teh lainmurid Isa keneh?” Jawab Petrus, “Lain!”18Harita, hawa kacida tirisna,pangawal-pangawal jeung bujang-bujang marirun seuneu, tuluy saliduru;Petrus oge milu siduru.

YOHANES 18.19–24 11319 Isa dipariksa ku Imam Agung tinaperkara murid-murid-Na jeung perkarapangajarana-Na.20Ku Isa diwaler, “Simkuring unggalnyarita di hareupeun jalma rea tehsalamina oge satarabasna, boh ditempat-tempat ibadah, boh di Bait Allahtempat kumpulan urang Yahudi, taradipandang-dipinding.21Naha nganggo mariksakeundeui? Ari palay uninga mah, saepariksakeun bae ka sugri anu kungsingabarandungan caritaan Simkuring,tangtos tarerangeun.”22Tutas sasauran kitu, jebot, Anjeunnadicabok ku pangawal anu ngajagapangdeukeutna ka Anjeunna. Cek etapangawal, “Ka Imam Agung maneh waningajawab sarupa kitu!”23Saur Isa, “Naon salahna ucapanKami, coba sebutkeun! Sabalikna,upama ucapan Kami bener, naon perlunamaneh nyabok?”24Geus kitu, Anjeunna ku Anasdikirim ka Kayapas Imam Agung; aripanangana-Na tetep dibarogod.

YOHANES 18.25–31 11425Ari Simon Petrus keur siduru keneh.Ku nu saliduru ditanya, “Ari maneh tehlain murid-Na?”26Petrus mungkir, pokna, “Lain!”Pok, deui hiji bujang Imam Agung, —barayana ki Malkus anu dikadek ceulinatea — ngomong, “Lain maneh teh anuku kuring katembong bareng jeung Isadi taman tea?”27Sakali deui, Petrus ngangles.Harita keneh, kadenge sora hayamkongkorongok.28Barang bray, beurang; Isa dibawaka gedong Pangadilan Pilatus, tapi anumarawa-Na, arembungeun asup. Sababsarieuneun kanajisan, bisi batal sartahenteu bisa milu kana riungan ‘daharPaska.’29Ku sabab eta, Pilatus ka luarnepungan maranehna. Tuluy anjeunnamariksa, “Naon perkarana ieu Jelemateh?”30 Jawab maranehna, “Upami sanesJalma jahat, piraku dibantun ka dieu!”31Saur Pilatus, “Hukum bae kusorangan, sakumaha hadena cek Toretmaraneh.” Tembal urang Yahudi, “Bangsasimkuring teu wenang ngahukum pati.”

YOHANES 18.32–37 11532Lebah dieu baris bukti pilahir Isa basaAnjeunna ngagambarkeun cara-caraningpipupuseuna-Na.33Pilatus lebet deui ka rohanganpangadilan; Isa disaur, tuluy dipariksa,“Maneh teh raja urang Yahudi?”34Waler Isa, “Mariksakeun kitu teh,naha kajurung ku gerentesing manah kuanjeun atanapi ku margi mendak wartosti anu sanes?”35Waler Pilatus, “Na kami teh bangsaYahudi kitu? Maneh diserenkeun ka kamiteh, ku bangsa Maneh sorangan jeungku imam-imam kapalana. Nyieun dosanaon Maneh teh?”36 “Karajaan Simkuring sanes di dunyaayana. Upama karajaan Simkuring didunya mah, balad Simkuring tangtubebela, supaya Simkuring ulah nepika beunang ku urang Yahudi. Sanes,karajaan Simkuring sanes di dunya ieu.”37Saur Pilatus, “Jadi, bener Anjeun tehraja?” Waler Isa, “Tah geuning disebat.Memang Simkuring Raja. Simkuringdijurukeun, lahir ka alam dunya, sejangabuktikeun naon kayaktian teh.Jalmi-jalmi anu sayaktina mah, tangtu

YOHANES 18.38–19.4 116

apal kana sora Simkuring.” Saur Pilatus,“Naon ari kayaktian teh?”38Sanggeus sasauran, Pilatus kaluar deui mendakan urang Yahudi,tuluy nyarios, “Eta sakitan teh euweuhdosa-Na.39Ayeuna kieu: Ngingetkeun yendina unggal-unggal hari raya Paskamaraneh geus biasa menta supaya kamingabebaskeun salah saurang hukuman,kumaha upama eta Jelema dibebaskeunayeuna?”40Urang Yahudi raong tingcorowok,“Ulah! Barabas bae leupaskeun!” AriBarabas teh jelema jahat.

191Pilatus marentahkeun supayaIsa dirangket.

2Ari serdadu-serdadu, nyieun makutatina cucuk; seug dianggokeun kanamastaka-Na bari diharuduman ku jubahungu.3Geus kitu, serdadu-serdadu tehpura-pura ngahormat ka Anjeunna.“Wilujeng, Raja urang Yahudi!” Pokna,bari nyararabokan.4Pilatus ka luar deui, sasauran ka urangYahudi, “Tarenjo, jelema-Na ku kamidibawa ka luar deui, supaya maraneh

YOHANES 19.5–10 117

nyaho yen ku kami teu kapanggihdosa-Na.”5Bari Isa dijonghokkeun, — beunangngamakutaan ku cucuk jeungdiharuduman ku jubah ungu —pok anjeunna ngalahir deui, “Pek,tarenjo ieu jelema.”6Ger bae, imam-imam kapala jeungwakil-wakil resmi bangsa Yahudi sejennaraong, pokna, “Gantung, gantung dinakayu salib!” Saur Pilatus, “Jung barawa,gantung ku maraneh bae; sabab ku kamimah, teu kapanggih dosa-Na.”7Urang Yahudi ngajarawab, “Cekhukum bangsa simkuring mah, etaJelema teh, kudu dipaehan. Sababmanehna, ngaku-ngaku Putra Allah!”8Ningali maranehna kitu, Pilatus beukiseber bae,9 tuluy lebet deui ka rohanganpangadilan, mariksa deui ka Isa,saur-na, “Ari Maneh ti mana nya asal?”Tapi ku Isa henteu diwaler.10Saur Pilatus, “Maneh teh embungngajawab? Na teu nyaho yen kamikawasa ngabebaskeun atawa ngahukumgantung ka Maneh?”

YOHANES 19.11–15 11811Waler Isa, “Anjeun henteu kagungankawasa naon-naon ka Simkuring, kajabiupami aya idin ti Nu linggih di sawarga.Kitu nu mawi jalmi-jalmi anu nyerenkeunSimkuring ka dieu, dosana leuwih gedeti batan dosa anjeun.”12Pilatus saiasa-iasana milari tarekah,supaya Isa bisa bebas. Tapi urang Yahuditingcorowok deui, “Upama eta Jelemadibebaskeun, tetela anjeun teh ngalawanka Sang Prabu. Margi saha-saha anungajenengkeun maneh jadi raja, eta tehgeus ngalawan ka Prabu.”13Sanggeus dijawab kitu, Pilatusmarentahkeun supaya Isa dibijilkeun;ari anjeunna mah linggih dina bagianrohangan pangadilan anu disebutLitostrotos, basa Ibranina: Gabata,hartina panggung batu.14Harita teh poe sasadiaan Paska,kira-kira pukul dua welas beurang.Pilatus ngalahir, “Tah ieu, Raja maranehteh!”15Urang Yahudi tinggorowok deui,“Singkirkeun, singkirkeun!” Saur Pilatus,“Jadi, ieu Raja maraneh teh ku kamikudu digantung?” Imam-imam kapala

YOHANES 19.16–22 119

ngajarawab, “Simkuring teu gaduh deuiraja, iwal ti Prabu!”16Tungtungna, Pilatus nyerah; Isadiserenkeun ka maranehna sinadigantung. Geus kitu, tuluy Isa dibawaku maranehna.17 Isa digiring ka hiji tempat anu dinabasa Ibrani disebut Gulguta, — hartina:tempat tangkorek — bari di sina manggulkayu salib-Na ku anjeun.18Nya di dinya, Anjeunna digantungteh, bareng jeung dua penjahatnu digantung di kencaeun jeungkatuhueun-Na; ari Isa di tengah.19Dina pucuk salib, Pilatus nulis kieu:Isa Urang Nasaret Raja Urang Yahudi.20Kabaca ku pirang-pirang urangYahudi, kawantu tempat eta teh deukeutka kota; ditulisna, dina basa Ibrani,Laten, jeung Yunani.21 Imam-imam kapala urang Yahudiarunjukan ka Pilatus, pokna, “Kalimahnasaena mah ulah Isa Urang Nasaret RajaUrang Yahudi, nanging: Kami Raja UrangYahudi.”22Waler Pilatus, “Naon nu geus ditulisku kami, eta tetep moal dirobah.”

YOHANES 19.23–28 12023Sanggeus digantung ku serdadu-serdadu, anggoana-Na ku maranehnadibagi jadi opat bagian, masing-masingmeunang sabagian. Barang jubah-Na rekdibagi, horeng ngan mangrupa lawonsagebar nu teu dikaput.24Cek serdadu-serdadu, “Ulahdipotongan, urang lotrekeun bae kusaha engke beunangna.” Lebah dieubukti pisan unina Kitab Suci anu kieu:Papakean Kami dibagikeun, jubahKami dilotrekeun. Nya kitu pisan anudijalankeun ku serdadu-serdadu, haritateh.25Deukeut salib-Na aya ibu-Na jeungsaderek ibu-Na, nya eta Maryam, bojonaKleopas, jeung Maryam Magdalena.26Barang Anjeunna ningali, yen ibu-Najeung murid nu dipikaasih-Na aya didinya; Isa sasauran ka ibu-Na, saur-Na,“Ibu, eta teh tuang putra!”27Ari ka eta murid saur-Na teh, “Etateh indung hidep!” Ti harita ibu-Na kueta murid dibawa ka imahna, diaku sartadirawatan.28Sanggeus kitu, Isa ngaraos yenkiwari sagala rupana geus beres.Anjeunna nyoara deui (luyu jeung anu

YOHANES 19.29–33 121

kaungel dina Kitab Suci) saur-Na, “Kamihalabhab!”29Di dinya, memang geus disadiakeunanggur nu rasana haseum, sawadah.Tuluy aya anu niirkeun sepon kanagantar dianclomkeun ka dinya, seugdiantelkeun kana lambey-Na.30Sanggeus ngaraosan, Anjeunnanyoara deui, saur-Na, “Geus cacap!”Geus kitu, mastaka-Na ngulaheklantaran Anjeunna geus masrahkeunnyawa-Na.31Ku lantaran poe eta malem Paska,hukuman-hukuman teh teu meunangdiingkeun dina kayu salib nepi ka poeSabat, isukna. Komo Sabat anu haritamah, Sabat istimewa. Urang Yahudimarenta idin ka Pilatus, nya eta pikeunmingges-minggeskeun suku anu keurdigarantung tea, supaya mayit-mayitnabisa gancang diturunkeun.32Prak bae, hukuman-hukuman teh, kuserdadu-serdadu dipingges-pinggeskeunsukuna. Mimiti anu saurang terus anusaurang deui.33Barang giliran Isa, eta serdadu-serdadu teu tulus minggeskeun

YOHANES 19.34–38 122

sampeana-Na lantaran geus tetelapupus.34Tapi aya salah saurang serdadu, anubres bae numbak kana angkeng-Na. Cur,harita keneh, bijilan getih jeung cai.35Eta kajadian teh geus ka tenjoeunku hiji jelema. Naon nu geus kasaksianku eta jelema teh, beunang dipercaya.Manehna yakin, yen naon anu geuskasaksian ku manehna teh enya-enyakajadian. Ku sabab eta, urang oge bisapercaya kana kateranganana.36Kaayaan Anjeunna anu kitu teh,cocog pisan jeung anu geus kaungeldina Kitab Suci, kieu: “Tulang Anjeunna,sahiji oge, moal aya anu dipotongkeun.”37Aya deui, ayat Kitab Suci anuungelna, “Maranehna bakal neuteup kasalira-Na, anu ku maranehna ditumbaktea.”38Geus kitu, Yusup, urang Arimatea(salah saurang murid Isa kalawansusulumputan lantaran sieun ku urangYahudi), ngadeuheus ka Pilatus;anjeunna menta idin pikeun nurunkeunlayon Isa. Sanggeus kawidian, layon-Nateh diturunkeun.

YOHANES 19.39–20.2 12339Nikodemus oge, — anu bareto kungsingadeuheus ka Isa peuting-peutingtea — milu bari mawa minyak emuranu dicampur jeung minyak candanakira-kira lima puluh kilo lobana.40Layon-Na diturunkeun ku duaan,tuluy dibungkus ku boeh jeung dibauranrarampean sakumaha adat kabiasaanurang Yahudi ari ngamakamkeun mayit.41Di dinya, deukeut tempat Isa disalib,aya hiji taman; di dinya teh aya hijiguha, — pikeun ngamakamkeun mayit— anu can kungsi dipake.42Ku sabab harita teh pikeun urangYahudi mah poe panyadiaan Paska tea,layon Isa teh di lebetkeun ka dinya bae.

201Dina poe anu kahiji, — minggueta — rebun-rebun keneh,

Maryam Magdalena geus indit kapajaratan. Sadatangna, kasampak,batu tutup pajaratan teh geus aya anumindahkeun.2Manehna balik deui, lumpat,manggihan Simon Petrus jeungmurid nu dipikaasih ku Isa tea;terus hariweusweus bebeja, pokna,“Jungjunan teh aya nu maling, ti makam,duka dibawa ka mana!”

YOHANES 20.3–11 1243Simon Petrus lumpat gagancanganmuru ka pajaratan,4duaan jeung anu saurang deui tea.Manehna mah, lumpatna leuwih tarikbatan Petrus. Datangna ka makam oge,pangheulana.5Sadatangna, terus nempo ka jero, tapingan tembong boeh bae ngalumbrukdina taneuh. Manehna teu terus asup.6Ari Simon Petrus mah, datang-datangteh, terus bae asup beh kana boeh;7ari lawon bungkus mastaka-Nakapanggih aya di tempat anu radaanggang ti dinya, geus beunang nilepan.8Sup, murid anu saurang deui oge,nuturkeun asup. Sanggeus sidik kanakaayaan di dinya, kakara manehnapercaya kana maksud Kitab Suci anunyebutkeun: Anjeunna tangtu gugahdeui tina pupusna. Tadina mah, eusiKitab Suci teh weleh ku maranehna teukahalartieun.9 (20:8)10Geus kitu duanana marulang deui kaimahna.11Ari Maryam Magdalena mah,ngajentul keneh bae deukeut pajaratan;

YOHANES 20.12–17 125

tuluy anjeunna tumpa-tempo ka jero,bari ceurik.12Ana breh teh aya malaikat duaan,panganggona sarwa bodas, keur caralikdina urut layon Isa: Nu saurang palebahmastaka; ari anu saurang deui, behtunjangeun.13Malaikat teh mariksa, “Ibu, ku naonnangis?” Jawab Maryam, “Jungjunanabdi aya nu maling, duka dibantun kamana!”14Geus kitu, manehna malik ngalieukka luar; breh bae, nenjo Isa keurngadeg, tapi manehna teu nyangka yeneta teh Isa.15Ku Isa dipariksa, “Ku naon ceurik?Aya anu diteangan?” Samaruk Maryam,eta teh tukang kebon di dinya; pok,manehna ngajawab, “Bapa, manawi bapaanu nyandakna, wartoskeun dicandak kamana? Ku abdi bade dibantun deui.”16Saur Isa, “Maryam!” Maryamngaranjug, terus ngucap ku basa Ibrani,pokna, “Rabuni!”, hartina: Guru.17Saur Isa deui, “Kade, ulah wakanyabak ka Kami sabab Kami acanngadeuheus ka Rama. Ayeuna mah,tepungan bae dulur-dulur Kami,

YOHANES 20.18–22 126

bejakeun yen Kami ayeuna rek mulangka Rama anu jadi Rama maraneh oge:Allah nu disembah ku Kami jeung Allahnu disembah ku maraneh.”18Maryam Magdalena terus nepunganmurid-murid. “Kuring mah geus tepungdeui jeung Jungjunan!” Pokna, barinyaritakeun deui kasauran-kasauranAnjeunna dina waktu tepung tea.19Poe eta keneh, wanci magribna,murid-murid Isa karumpul di hiji imah;pantona ditulakan lantaran sarieuneunku urang Yahudi.20Sabot kitu, breh bae, Isa geus ngadegdi tengah-tengah maranehna. Anjeunnauluksalam: “Assalamualaikum!”Sanggeus ngucapkeun salam, Anjeunnanembongkeun panangana-Na, tuluyangkeng-Na oge. Murid-murid poharabarungaheunana barisa tepung deuijeung Jungjunanna teh.21 Isa nyarios deui, “Mugia maranehsalamet! Sakumaha Rama geus ngutuska Kami; Kami oge, ayeuna, rek ngutusmaraneh.”22Geus kitu, murid-murid teh kuAnjeunna ditiup sarta tuluy nyarios,“Geura tarampa ieu Ruh Allah.

YOHANES 20.23–27 12723Sing saha anu dosana ku maranehdihampura, geus tangtu bakaldihampura; tapi sabalikna, upama ceukmaraneh eta jelema teh dosa, tangtutetep dosana teh.”24Ari Tomas, — salah saurang murid tinu dua belas, anu katelah Didimus —waktu Isa sumping teh, manehna mahteu milu kumpul di dinya.25Barang dibejaan ku babaturanana“Urang mah geus patepung deui jeungJungjunan.” Manehna ngajawab, “Muncan sidik, nenjo sorangan, panangana-Na anu bolong tapak paku jeung acannyolokkeun curuk kana angkeng-Na,kuring mah moal rek ngandel.”26Heuleut dalapan poe ti harita,murid-murid teh karumpul deui di imahanu geus kacaritakeun tea; Tomasoge, harita mah, aya. Panto kabehditarulakan, tapi ari breh teh Isa geusaya di tengah-tengah maranehna bariuluksalam: “Assalamualaikum!”27Tuluy sasauran ka Tomas, “Ilikanyeuh leungeun Kami. Colokkeun curukmaneh. Rampa ku leungeun maneh ieupalebah cangkeng Kami. Maneh singpercaya, ulah terus cangcaya.”

YOHANES 20.28–21.3 12828Cek Tomas, “Duh Gusti Jungjunansimabdi sarta Allah panutan simabdi!”29Waler Isa, “Ayeuna maneh percayalantaran geus pajonghok jeung Kami.Bagja, sakur anu percaya ka Kami,sanajan teu pajonghok.”30Loba keneh tanda-tanda anudipintonkeun ku Isa sarta nu kasaksianku murid-murid-Na, tapi henteu dimuatdina ieu Kitab.31Sanajan kitu, sagala rupa anu geusdimuat di dieu, kabeh geus dicatet,supaya aranjeun palercaya yen Isateh Al Masih, Putra Allah. Upamaaranjeun percaya ka Anjeunna, tinangtuhirup aranjeun teh aya dina nugrahingjenengana-Na.

211Sakali deui, Isa nembonganka murid-murid-Na di basisir

Tiberias. Kieu kajadianana teh:2Harita, di eta basisir teh aya Simon,Tomas anu katelah Didimus, Natanaelurang Kana Galilea, anak-anak Sebedeusjeung dua urang murid sejenna.3Cek Simon Petrus, “Urang mah rekngala lauk.” Ditempas ku batur-baturna,“Urang oge arek, hayu urang bareng!”Clak, sarerea, unggah kana parahu.

YOHANES 21.4–9 129

Balangsiarna sapeuting jeput, tapi luputteu beubeunangan pisan.4Ari geus bray, beurang; Isa ngadeg dibasisir, tapi maranehna paranglingeun;samarukna, lain Anjeunna.5Anjeunna ngagentraan, “Barudak,geus beubeunangan?” Dijarawab, “Numawi, teu acan!”6Anjeunna ngagentra deui, “Cobarungkupkeun heurapna ka katuhueunparahu, tangtu aya nu beunang.” Pruk,heurap dirungkupkeun; barang dipulutmeh-meh teu kabawa, ku loba-lobanalauk nu beunang.7Murid anu dipikaasih ku Isa tea,ngomong ka Petrus, “Euleuh, geuningJungjunan eta teh!” Dibejaan yen etateh Jungjunan; rap bae, Petrus dibajulantaran keur bubulucunan tea; geuskitu, manehna teh, brus ka cai, tuluyngojay.8Nu sejenna naluturkeun dina parahu,— anu ngan kari kira-kira kurang tisaratus meter deui ti darat — baringagusur heurap anu pinuh ku lauk.9Di darat, kasampak aya pirunan ruhaykeur dipake manggang lauk jeung roti.

YOHANES 21.10–16 13010Saur Isa, “Cik lauk beunang bieu tehka dieukeun sababaraha siki mah.”11Heurapna terus dipulut ku Petrus,laukna diitung, aya saratus lima puluhtilu siki. Beubeunangan sakitu lobanateh, heurapna henteu nepi ka bedah.12Saur Isa, “Hayu urang sasarap.”Murid-murid henteu aya anu waninyasaha ka Anjeunna, sugan nanya,“Saha tea Anjeun teh?” Ongkoh geusnyarahoeun yen Anjeunna teh Isa.13 Isa ngarongkong nyandak roti jeungpanggang lauk, tuluy disodorkeun kamurid-murid.14Harita teh, anu katilu kalina,Anjeunna nembongan ka murid-murid-Na sanggeus gugah tina pupus-Na.15Rengse salasarapan, Isa mariksaka Simon Petrus, “Simon bin Yonas,bener maneh nyaah ka Kami leuwih tinu sejen?” Jawab Petrus, “SumuhunJungjunan, Jungjunan nu langkunguninga yen abdi nyaah ka Salira?”16Saur Isa, “Panguruskeun anak-anak domba Kami.” Geus kitu, kaduakalina mariksa ka Petrus, “Simon binYonas, bener maneh nyaah ka Kami?”“Sumuhun Jungjunan,” jawab Petrus,

YOHANES 21.17–19 131

“Jungjunan nu langkung uninga yenabdi nyaah ka Jungjunan.” Saur Isa,“Panguruskeun domba-domba Kami.”17Katilu kalina Isa mariksa deui,“Simon bin Yonas, bener maneh nyaahka Kami?” Dipariksa nyaah henteunanepi ka tilu kali kitu teh, Simon jadipohara nalangsana sarta pok, ngajawabdeui, “Duh Jungjunan, anu uningakana sagala perkawis, Jungjunan anulangkung uninga kumaha kanyaah abdika Jungjunan.” Saur Isa, “Panguruskeunkabeh domba-domba Kami.18Cek Kami ayeuna, kieu: Manehkeur ngora mah bisa indit-inditan kamana bae, dangdan ku sorangan. Geuskakolotnakeun mah dangdan oge kubatur, leungeun digusur ku nu sejen.Indit teu bisa sakahayang, kari kumahacek nu mawa.”19Kasauran Anjeunna kitu teh,ngagambarkeun baris kumaha Petrusnekanan ajalna enggoning babaktingamulyakeun ka Gusti Allah. Sanggeussasauran kitu, Simon ku Anjeunnadipiwarang ngiring, saur-Na, “Hayu,tuturkeun Kami!”

YOHANES 21.20–25 13220Barang Petrus ngalieuk ka tukang,katenjo yen dituturkeun ku murid nudipikaasih ku Isa, nya eta murid anudina peutingan riungan tuang, diuknangalendean ka Isa sarta naroskeun kaAnjeunna saha-sahana nu niat hianat kaAnjeunna.21Ku Petrus ditaroskeun ka Isa,“Jungjunan, dupi murid anu itu kumahaengkena?”22Waler Isa, “Upama manehna ku Kamidiparengkeun hirup keneh nepi ka Kamidatang, eta lain urusan maneh. Manehmah tuturkeun bae Kami.”23Geus kitu, di kalangan panganut-panganut Isa, jadi rame yen eta muridanu saurang moal maot-maot. Padahal,Isa mah henteu nyaurkeun yen manehnamoal maot. Nyaurkeun soteh, “Upamamanehna ku Kami diparengkeun hirupkeneh nepi ka mangsana Kami datang,eta lain urusan maneh.”24Nya murid eta pisan anu geus merepanyaksen sarta geus nyatetkeun sakuranu geus kajadian. Urang oge yakin, yenpanyaksenna teh beunang dipercaya.25Loba keneh perkara-perkara sejennaanu dipidamel ku Isa teh. Upama

YOHANES 21.25 133

sakabeh kajadian dicatet kalawan talitisarta dibukukeun, kawasna mah dunyateh moal pimahieun keur nyimpenna.

Kisah Para Rasul

11Saderek Teopilus. Dina bukunu kahiji, simkuring parantos

ngadadarkeun padamelan sarengpangajaran-pangajaran Isa, ti kawitnadongkap ka dintenna mi'rad-Na.2Samemeh mi'rad, ku kawasana RuhAllah, Anjeunna maparin parentah-parentah ka rasul-rasul anu geus dipilihku Anjeunna.3Satutasna tina sangsara tea, Isa tehkantos ku rupi-rupi jalan ngayakinkeunka murid-murid-Na yen Anjeunnaleres-leres hirup. Dina salebet opatpuluh dinten, Anjeunna sababaraha kalinembongan ka murid-murid-Na barinyarioskeun hal Karajaan anu diparentahku Allah.4Dina hiji dinten, waktos tuangngariung, Anjeunna amanat supayarasul-rasul ulah waka incah ti Yerusalem;kedah tetep-tetep heula di dinya,ngantos-ngantos jangji Rama. Saur-Na,“Sakumaha anu geus dicaritakeun teaku Kami.

KISAH PARA RASUL 1.5–11 25Ari Yahya ngabaptis teh ku cai, tapimaraneh mah sakeudeung deui ogebakal dibaptis ku Ruh Allah.”6Pok nu karumpul teh tumaroska Anjeunna, “Gusti Jungjunansimabdi, manawi ayeuna Anjeun badengadegkeun deui karajaan Israil teh?”7Waler-Na, “Mangsa jeung waktunamah geus ditetepkeun pangersa Ramaku anjeun, maraneh teu kudu nyaho.8Ngan di mana Ruh Allah tea geuslungsur nyarengan, maraneh bakalmeunang kawasa sarta jaradi saksi-saksiKami di Yerusalem, di sakuliah Yudea,jeung Samaria, tug nepi ka tungtungbumi.”9Sanggeus sasauran kitu, seugAnjeunna diangkat ka sawarga,kasaksian ku murid-murid-Na; geus kitu,reup bae, mega mindingan salira-Na.10Sabot keur nareuteup langitngawaskeun Anjeunna mi'rad. Ujug-ujug, jleg, aya anu nangtung duaan— anggoanna barodas — deukeutmurid-murid.11Aranjeunna, sasauran kieu, “He,urang Galilea! Ku naon nareuteup baeka langit? Isa, anu bieu dicandak ka

KISAH PARA RASUL 1.12–16 3

sawarga ninggalkeun maraneh teh, bakalsumping deui kucara kawas kitu keneh,nya eta saperti mi'rad-Na.”12Rasul-rasul marulang deui ka kotaYerusalem ti Gunung Jetun, anu jauhnati Yerusalem ngan saperjalanan poeSabat. (Kira-kira salapan ratus meter).13Aranjeunna teh, nya eta Petrusjeung Yahya, Yakobus jeung Andreas,Pilipus jeung Tomas, Bartolomeus jeungMateus, Yakobus bin Alpius, SimonSelotes, sarta Yudas bin Yakobus. Dikotana, maratuh di hiji imah tumpangan,nya eta nyicingan kamar anu aya diloteng.14Aranjeunna hirup samiuk sauyunantur getol neneda babarengan. Lian tiaranjenna, aya oge sababaraha urangwanita katut Maryam ibu-Na Isa; kitudeui, saderek-saderek Isa.15Dina hiji poe, waktu keur kumpul carasasari; di dinya, aya kira-kira saratusdua puluh urang. Petrus ngadeg lajengsasauran kieu,16 “Dulur-dulur, ayat Kitab Suci kudulaksana sakumaha dawuhan Ruh Allahanu kedalna tina lambey Daud ngeunaan

KISAH PARA RASUL 1.17–22 4

Yudas Iskariot, anu ngaluluguan nangkepIsa tea.17Tadina, manehna batur urang, saruaboga tugas ngaladenan kawas urang.18Ki Yudas ge geus meuli lahansaluwuk ku duit ladang hianat; tapiahirna, manehna ragrag nangkubansarta beuteungna gudawang peujitnaamburadul.19Urang Yerusalem ge, kabeh,nyarahoeun; matakna, eta lahandingaranan ku basa maranehna“Akel-dama,” hartina: Lahan-getih.20Hal eta geus aya dina kitab Zabur,ungelna: Pakuwonna sing narikolot,masing suwung ku nu matuh. Jeung:Jabatanana sing kacokot ku nu sejen.21Ku sabab eta, urang butuh saurangdeui, keur gagantina. Ieu jelema tehkudu salah saurang ti anu sok milubabarengan salila Isa, Gusti Jungjunanurang, aya di urang keneh, nya eta22 ti ngawitan Anjeunna dibaptis kuYahya nepi ka paturay-Na jeung urang,dicandak ka sawarga; supaya cara urangoge, manehna baris jadi saksi tina halgugah-Na.”

KISAH PARA RASUL 1.23–2.3 523Tuluy ku sakur nu aya didinyadiusulkeun dua jalma. Nu saurang Yusupalias Barsabas, anu katelah oge Yustus.Saurang deui Matias.24Duanana diunjukkeun dina paneda,kieu, “Nun Gusti, anu langkung waspaoskana ati sanubari abdi sadaya! Mugimaparin pituduh, anu mana ti antawisieu pun dulur, duaan, anu kamanah,25anu kedah nyangking tugasngaladenan, nya eta jabatan rasulgegentos Yudas Iskariot anu parantostigubrag ka tempat anu satimpal.”26Sanggeus diunjukkeun, tuluy duajalma bieu dilotre. Undianana teh, keunaka Matias; terus bae anjeunna tehdiangkat jadi rasul, pikeun nambahananu sabelas urang tea.

21Dina poe Pentakosta, sakabehjelema-jelema anu geus percaya,

karumpul di hiji tempat.2Dumadakan aya sora ti langit,ngaguruh lir angin barat; soranaminuhan sakuliah imah anu keurdicaralikan tea.3Breh bae, katembong ku aranjeunna,aya anu pating suliwer mangrupaletah-letah anu harurung lir seuneu;

KISAH PARA RASUL 2.4–10 6

tuluy eta letah-letah anu harurung lirseuneu teh areunteup ka aranjeunna.4Eta teh cirining yen aranjeunnageus kalinggihan Ruh Allah; tuluybae, aranjeunna teh salasauran dinarupa-rupa basa numutkeun gerak ti RuhAllah tea.5Harita, di Yerusalem loba urang Yahudianu saraleh; marenehna teh, daratang tisakuliah dunya.6Waktu aya sora ngaguruh kitu teh,maranehna tuluy ngagarimbung; barangngadarenge rasul-rasul sasauran dinabasa maranehna, masing-masing,pohara hareraneunana.7Cek maranehna bari rungah-ringeuh,“Lain urang Galilea tea maranehna teh?8Na geuning kadengena teh cacarita kurupa-rupa basa, nurutkeun basa urangmasing-masing?9Nu karumpul di dieu teh, kapanaya anu ti Partia, ti Media, ti Elam, tiMesopotami, ti Yudea, ti Kapadokia, tiPontus, ti Asia,10 ti Prigia, ti Pampilia, ti Mesir, tiwilayah-wilayah Libia nu dareukeut kaKirena, jeung aya oge anu ti nagri Rum.

KISAH PARA RASUL 2.11–17 711— boh urang Yahudi, boh anungaragem agama Yahudi — kitu deui,urang Kreta jeung urang Arab padangadenge maranehna cacarita dinabasana masing-masing, nyaritakeunpadamelan-padamelan Allah anuaraheng.”12Maranehna tingpelengek semubingung, silih tanya pada batur,13 “Alamat naon ieu teh?” Tapi cek nusawareh deui mah, bari semu moyok,“Kabeh ge jelema mabok eta teh, lobateuing nginum anggur!”14Neut Petrus ngadeg, dibarenganku sabelas rasul sejenna, pok nyariostarik, “Dulur-dulur, urang Yahudi jeungsakur anu maratuh di Yerusalem! Mugabarandungan, simkuring rek nyarita.15Sangkaan aranjeun yen simkuringsarerea mabok teh, teu bener. Ayeunateh kakara pukul salapan.16 Ieu kajadian saenyana geusdidawuhkeun ku Allah, ku perantaraanNabi Yo"el, anu kieu tea:17Kieu dawuhan Allah: Engke dinajaman ahir, Kami rek ngucurkeunRuh Kami ka sakabeh manusa; anakmaraneh, boh lalaki, boh awewe,

KISAH PARA RASUL 2.18–22 8

bakal barisa narubuwat, barudakngorana mareunang ilapat, nu karolotnabaris mareunang tetenjoan dinaimpian-impian.18 Jeung dina jaman ahir tea, Kamiarek ngucurkeun Ruh Kami ka abdi-abdiKami boh anu lalaki, boh anu awewe;maranehna bakal narubuwat.19Sarta di luhur, di langit, Kamirek ngayakeun mujijat-mujijat, aridi handap, di bumi, rek ngayakeuntanda-tanda: getih, seuneu, jeunghaseup meledug.20Panonpoe bakal robah, ngajadi poekngajumbleng, bulan ngajadi getih,samemeh datang mangsa rawuhna GustiJungjunan urang dina poe anu agung turmulya.21Sing saha anu nyambat kapajenengan Gusti, tangtu barisdisalametkeun.22Eh, urang Israil, barandungan ieuomongan simkuring! Anu dimaksud kusimkuring, nya eta Isa ti Nasaret tea.Anjeunna geus ditangtukeun ku Allahtur geus dibuktikeun ka aranjeun kurupa-rupa pangawasa jeung mujijat.Kitu deui, ku tanda-tanda dadamelan

KISAH PARA RASUL 2.23–27 9

Allah anu dilaksanakeun ku perantaraanAnjeunna, sakumaha anu geus kasaksianku sarerea.23Anjeunna, ku Allah diselehkeun,cocog jeung maksad katut rarancang-Na; Anjeunna digantung dina salibsarta ditelasan ku aranjeun, ku jalannginjeum leungeun ka jelema-jelemaanu daroraka.24Tapi ku Allah, Anjeunna geusdigugahkeun deui, leupas tina siksaanmaot. Sabab mustahil, Anjeunna bisakagenggem ku kawasa almaot.25Tur hal ieu teh sapagodos jeung anugeus disaurkeun ku Daud kieu: Simabdisapapaosna madep ka Pangeran,Anjeunna ngadeg di katuhueun abdi;abdi moal unggut kalinduan.26Kitu nu mawi hate abdi pinuh kukabingahan, jiwa abdi surak gerah;raga pasrah sumerah, ayem tengtremdina pangharepan ku ayana jangji-jangjiAllah;27wireh nyawa ku Gusti moaldiserenkeun ka alam maot, Gusti moalngantep abdi-Na nu satia ruksak binasa.

KISAH PARA RASUL 2.28–33 1028Gusti ka abdi nuduhkeun jalan kanahirup, di payuneun pangersa, abditangtos ngaraos bagja.29Dulur-dulur! Simkuring sejasatarabasna bae, nyaritakeun hal Daudkaruhun bangsa urang ka aranjeun.Anjeunna parantos pupus sartadikurebkeun; makamna ge, aya kenehnepi ka ayeuna.30Tapi anjeunna teh nabi, uninga yenAllah geus jangji kalawan sumpah, barisngajenengkeun dina tahtana saurang tiantara seuweuna ku anjeun.31Ku kituna, anjeunna teh geusuninga ti anggalna. Jadi, anjeunna iasanyaurkeun hal pigugaheunana Al Masih;sakumaha kasauranana anu nyebatkeun,yen Anjeunna moal dikantunkeun aya dialam maot sarta salira-Na moal keunaku ruksak.32Nya Isa anu eta, anu geusdigugahkeun deui ku Allah teh sartasimkuring sarerea saksina.33Sanggeus Anjeunna dijungjung kupanangan tengen Allah sarta nampi RuhAllah anu geus dijangjikeun tea; kiwari,eta Ruh teh, ku Anjeunna dikucurkeun;

KISAH PARA RASUL 2.34–39 11

sakumaha anu ayeuna kataringal jeungkakaruping ku aranjeun.34Daud teh henteu munggah kasawarga, malah Daud ku anjeunsasauran kieu: Pangeran ngadawuh kaGusti Jungjunan kaula:35Geura calik di katuhueun Kami, nepika musuh-musuh Hidep ku Kami dijieunjojodog titincakan Hidep.36Ku sabab eta, sakumna bangsa Israilkudu terang kalawan pasti, yen Isa anuku aranjeun geus dihukum gantungteh ku Allah geus dijenengkeun GustiJungjunan jeung Al Masih.”37Barang ngadarenge hal eta, jelema-jelema teh mani tinghareruk ngarasakagagas. Tuluy maranehna naranyakeunka Petrus jeung ka rasul-rasul sejenna,“Kedah kumaha atuh simkuring teh,dulur-dulur?”38Diwaler ku Petrus, “Kudu tarobatjeung kudu daraek dibaptis kalawanpajenengan Isa Al Masih, supaya dosaaranjeun dihampura; mun geus kitu,tangtu aranjeun bakal narima Ruh Allah.39Da eta anu dijangjikeun teh, nyapikeun aranjeun saanak incu, oge pikeunanu araya di tempat-tempat nu jarauh,

KISAH PARA RASUL 2.40–46 12

sarta pikeun sakur nu bakal disaur kuGusti Jungjunan urang.”40Rea-rea deui kasauran Petrusenggoning nganyatakeun kasaksiananasarta maparin pepeling. Kieu saurna,“Aranjeun kudu pasrah supaya bisa luputti ieu bangsa alam kiwari anu teu jalujur.”41Sakur anu daek narima kanakasauran Petrus, kabeh sumerahmarenta dibaptis. Poe eta, bilanganjalma nu ariman tambah kira-kira tilurebu urang.42Kabeh saregep kana pangajaranrasul-rasul tur sabeungkeutan:Salawasna babarengan milu kanariungan tuang roti jeung kumpulan doa.43Maranehna timbul rasa kagimirnanarenjo rasul-rasul sering ngayakeunrupa-rupa mujijat jeung tanda-tandaanu ajaib.44Kaom percaya teh, estu rempugjukung sarta sabanda saboga.45Unggal poe tara towong, aya baeanu jujualan, beubeunanganana dibagikeur sarerea, sakumaha bae perlunamasing-masing.46Ti poe ka poe deui, maranehna manirajin karumpul di Bait Allah kalawan

KISAH PARA RASUL 2.47–3.5 13

saniat sapikir. Jaba ti kitu, sok bagilirngayakeun riungan tuang roti di imahmasing-masing, didalahar barengdibarung ku gumbira tur iklas.47Maranehna maruji sukur ka Allahsarta masarakat umum oge jadi katarik.Unggal-unggal poe, jumlahna kuGusti ditambah ku jalan lobana anudisalametkeun.

31Dina hiji poe, geus meh waktunasembahyang — kira-kira pukul tilu

sore — Petrus jeung Yahya arangkat kaBait Allah.2Di dinya, aya hiji lalaki anu lumpuhti barang burusut, nepi ka kududigogotong bae. Baku, saban poena, sokdipernahkeun deukeut panto gapura BaitAllah anu ngaranna Gapura Endah, sinamenta sidekah ka anu rek arasup ka BaitAllah.3Petrus jeung Yahya oge, basa reklalebet ka Bait Allah, ku manehnadipentaan sidekahna.4Ku aranjeunna, manehna diteuteup;geus kitu, Petrus sasauran, “Cobaneuteup ka kula duaan.”5Nu lumpuh teh tuluy neuteup, hatenamah ngarep-ngarep sidekah.

KISAH PARA RASUL 3.6–12 146Tapi saur Petrus, “Emas perak kulateu boga. Tapi kaboga kula ayeuna arekdibikeun. Demi pajenengan Isa Al Masihurang Nasaret, pek leumpang!”7Tuluy Leungeun jelema eta, kuanjeunna dicekel pikeun mantuannangtungkeun. Harita keneh, suku jeungkeuneungna jadi kuat.8Korejat bae hudang, — semu luncat— tuluy manehna leuleumpangan bulak-balik; seug manehna teh nuturkeunaranjeunna ka jero Bait Allah, semuajret-ajretan, bari muji ka Allah.9Ku sarerea oge katingal manehnaleuleumpangan jeung muji ka Allah teh.10Sanggeus nyarahoeun yen manehnateh anu sok musapir di Gapura Endahtea, kacida pada mikahelokna, heran kukajadian nu kaalaman ku eta jelema.11Ku lantaran eta jelema teh, ngikintilbae ka Petrus jeung Yahya. Tungtungnamah, anu pada mikaheran teh, rob baengarubung ka aranjeunna di hiji tepasanu disebut Tepas Sulaeman.12Ningali kitu pok Petrus nyarios,saurna, “Dulur-dulur, urang Israil! Nahakudu heran ku ieu kajadian? Ku naonmalalencrong ka kaula? Sangkana ieu

KISAH PARA RASUL 3.13–17 15

jelema teh cageur lantaran pangawasaatawa ku ka ibadahan kaula sorangan?13Allah nu disembah ku Ibrahim, Isak,jeung Yakub, — Allah nu disembahku karuhun urang — geus maparinkamulyaan ka Abdi-Na, nya eta ka Isaanu ku aranjeun geus diselehkeun sartaditarampik di payuneun Pilatus; sanajancek timbangan Pilatus mah, Anjeunnapantes dibebaskeun.14Anjeunna, Anu Adil tur Suci, kuaranjeun ditampik, ari anu ngundeurnyawa batur kalah ka dihadiahankabebasan ti Pilatus.15Anjeunna nu jadi Pamingpinkana hirup teh, ku aranjeun geusditelasan. Tapi ku Allah, Anjeunna geusdigugahkeun deui ti enggon anu maraot,nya kaula sarerea saksina.16Ku sabab manehna percaya kapajenengan Isa, — ieu jelema anu kuaranjeun dipikawawuh sarta katarenjosapopoena — ku eta Jenengan geusdibere tanaga kakuatan. Nya ku lantaranmanehna percaya bisana cageur teh,kasaksian ku aranjeun.17Dulur-dulur, kaula terang pangnaaranjeun kitu pepetaan teh, bakating

KISAH PARA RASUL 3.18–23 16

ku balilu; saruana jeung pamingpinaranjeun.18Tapi nya ku jalan kitu, Allah tehngabuktikeun dawuhana-Na anudidawuhkeun ka nabi-nabi-Na baheula,yen Al Masih utusana-Na teh wajibnandangan sangsara.19Ayeuna, nu penting mah aranjeunteh geura areling sarta tarobat, malarlubar tina dosa,20 supaya dilongsongkeun nya hate kuAllah. Supaya Anjeunna ngutus Isa,anu ti awalna keneh oge memang geusdipastikeun pikeun ngajadi Al Masiharanjeun.21Ari Al Masih teh, kudu mulih heulaka sawarga nepi ka sagala perkaradianyarkeun deui; sakumaha anu geusdidawuhkeun ku Allah, ti baheula, kuperantaraan nabi-nabi-Na anu saruci.22Geuning saur Musa oge kieu:Maraneh ku Gusti Allah bakal diberehiji nabi saperti kami, anu asal timaraneh keneh. Sagala kasaurananaanu ditujukeun ka maraneh teh, kududigugu.23Ari anu teu ngagugu tanwandedibasmi ti hirup kumbuh bangsa urang.

KISAH PARA RASUL 3.24–4.2 1724Nabi-nabi, mimiti ti Nabi Samuel nepika nabi-nabi sabada anjeunna, kabehkungsi ngucapkeun wangsit ngeunaanjaman kiwari.25Nya ka aranjeun buktina eta wangsitteh; aranjeun anu ngabogaan hakmeunangkeun jangji subaya anu ku Allahdidawuhkeun ka karuhun urang, nalikaAnjeunna ngadawuh kieu ka Ibrahim: Kujalan turunan maneh, sakabeh bangsa disakuliah bumi bakal ginuluran berkah.26Nya pikeun kasalametan aranjeun,utamana mah, Allah ngagugahkeun sartangutus Abdi-Na ka aranjeun teh; supayaAnjeunna iasa mingpin ka aranjeunmasing-masing, malar bisa tarobat tinasagala kalakuan anu jahat.”

41Sabot Petrus jeung Yahya sasauran,ngadak-ngadak diberedeg ku

panghulu-panghulu dibarengan kukapala pangawal Bait Allah jeung urangSaduki,2anu pohara arambekeunana kaaranjeunna, pedah aranjeunna ngajarkitu ka jalma rea jeung netelakeun yenIsa kawasa gugah ti nu paraeh.

KISAH PARA RASUL 4.3–10 183Kerewek aranjeuna ditangkep, ditahannepi ka poe isukna sabab harita geuspeuting.4Tapi anu ngabarandungan kasauranaranjeunna teh loba nu terus percaya,nepi ka jumblahna jadi lima rebu urang;eta teh ngan ukur lalakina wungkul.5Poe isukna, pamingpin-pamingpinurang Yahudi, parakokolot, jeungahli-ahli Kitab ngayakeun sidang,6diluuhan ku Panghulu Agung Anasjeung Kayapas, Yahya jeung Aleksanderkatut lian-lianna anu kaasup turunanPanghulu Agung.7Petrus jeung Yahya dijagragkeun,tuluy dipariksa, “Meunang kawasa timana atawa make ngaran saha maranehnyieun peta kitu?”8Waler Petrus anu geus kaancikanku Ruh Allah, “Parapamingpin bangsasareng parasesepuh sadaya!9Saupami simkuring dipariksa tehlantaran nulungan nu gering sarengkedah nerangkeun kenging kawasa timana nyageurkeun ieu jalmi:10Mugi kauninga ku sadaya, kitu deuiku sakumna umat Israil, yen tindakansimkuring teh taya sanes estu demi

KISAH PARA RASUL 4.11–14 19

pajenengan Isa Al Masih urang Nasaret,anu ku aranjeun parantos digantungtea; tapi ku Allah Anjeunna parantosdigugahkeun deui ti alam nu paraeh. Nyaku karana Isa pisan cageurna ieu jalmianu nuju dipayunan teh.11Mugi kauninga, Isa teh: batu anuparantos dipiceun ku tukang ngawangunimah. Aranjeun nu jaradi tukangna teh.Tapi eta batu teh parantos dijieun batululugu.12 Jalmi teh, saha bae ge, teu ayaanu ngagaduhan kasalametan, iwal tiAnjeunna. Margi di sakolong langit teuaya deui jenengan anu dipaparinkeunka manusa iwal ti eta-etana sarta nganku lantaran Jenengan eta, urang sadayapitiasaeun salamet teh.”13Wawanen Petrus jeung Yahyaanu sakitu gedena — tur kanyahoanaranjeunna teh lain jalma terpelajar— estu matak heran anu keur sidang.Kabeh ge nyarahoeun yen aranjeunnateh panganut Isa.14Tapi ku sabab aya bukti, jelemanaanu dicageurkeun jonghok di dinyagigireun rasul-rasul, sidang teu bisangabantah.

KISAH PARA RASUL 4.15–21 2015Rasul-rasul dikaluarkeun heula titempat sidang; sidangna terus badami,16 “Kudu dikumahakeun eta dua jelemateh? Mujijatna sakitu terangna ka urangYerusalem; ku urang teu bisa dipungkir.17Tapi supaya hal eta ulah nepi katambah nyaliara, leuwih hade urangancam bae, nya eta teu meunangnyarita-nyarita deui mamawa etangaran.”18Geus kitu Petrus jeung Yahyadijagragkeun deui ka sidang, tuluyaranjeunna dilarang cacarita atawangajar mamawa deui jenengan Isa.19Tapi Petrus jeung Yahya ngawaler,“Aranjeun kantun nimbang-nimbang,mana anu sapagodos sareng pangersaAllah: Kedah tunduk ka manusa, atanapikedah ta'at ka Allah?20Dupi simkuring mah, pamohalandongkap ka henteu nyanggemkeun sugrianu kantos katingal sareng kakuping.”21Sidang ngancamna beuki keras,tapi kapaksa aranjeunna dileupaskeun.Sabab sidang henteu manggih jalanpikeun ngahukum, turug-turug sieun kubalarea anu geus ragem maruji ka Allah.

KISAH PARA RASUL 4.22–27 2122Lantaran jalma rea teh, narenjo pisanjelema anu gering sapanjang umurna,nya eta salila opat puluh taun leuwih,bisa cageur ku jalan anu sakitu ahengna.23Sanggeus leupas, Petrus jeungYahya nepangan rerencanganana.Pamariksaan imam-imam kapala jeungkokolot-kokolot teh, ku aranjeunnadicarioskeun deui.24Geus kitu, rerencanganana ragemsasambat ka Allah, kieu, “Nun Pangerananu ngadamel langit, bumi, laut, katutsaeusina.25Ku jalan Ruh Allah anu diilhamkeunka Daud abdi Gusti tea, karuhun abdisadaya, Gusti parantos nimbalan kieu:Ku naon bangsa-bangsa pada amarah;suku-suku bangsa ngareka perkara anumubadir?26Raja-raja alam dunya tatan-tatan,rek ngalawan ka Pangeran jeung ka AlMasih-Na.27Saleresna pisan, di ieu kota, rajaHerodes, Pontius Pilatus, bangsa-bangsaanu teu palercaya, sareng kaom-kaombangsa Israil, parantos kumpul sakaitngalawan Isa, — Abdi Gusti anu suci,kenging Gusti ngalisahan —

KISAH PARA RASUL 4.28–33 2228kanggo ngalakonan papasten anuku Gusti dipastikeun ti awalna kalayankawasa sareng pangersa Gusti.29Nun Pangeran, mugi tingali,maranehna ayeuna ngancam ka abdisadaya. Kitu nu mawi, mugi abdi-abdi dikersakeun teuneung ludeungngadongkapkeun pangandika Gusti tea.30Mugi Gusti kersa nyodorkeunpanangan, maparin kacageuran ka anualudur sareng ngadamel tanda-tandaajaib sarawuh mujijat-mujijat demipajenengan Isa, Abdi Gusti anu suci.”31Sabot-sabot rasul-rasul nenedakitu, tempat aranjeunna kumpul tehngariyeg inggeung sarta aranjeunnakalinggihan ku Ruh Allah. Nepi kaludeung ngembarkeun pangandika Allah.32Pakumpulan jelema-jelema anu geusariman teh estu salulut, saniat sapikir,sarta teu aya pisan anu ngaku-ngakuyen bandana teh muklis milikna pribadi,estu sabanda saboga.33Ari rasul-rasul pohara soson-sosonnanetelakeun hal gugahna Isa, GustiJungjunan urang, sarta hirup dinakaayaan ginuluran kurnia tanpa tanding.

KISAH PARA RASUL 4.34–5.4 2334Tara aya anu kakurangan sabab singsaha bae anu boga tanah atawa imah soktuluy dijual. Beubeunanganana dibawa,35disanggakeun ka rasul-rasul terusdibagikeun ka unggal jalma, luyu jeungkaperluan masing-masing.36Nya kitu deui Yusup, anu ku rasul-rasul dilandi Barnabas, — anu hartina‘anak panglipur’ — kaasup kaom Lewiasal ti Kiprus.37Manehna oge ngajual lahan milikna,duitna dibawa disanggakeun karasul-rasul.

51Aya hiji jelema ngaran Ananiasjeung bojona Sapirah, ngajual

tanahna saluwuk.2Tapi duit beubeunanganana, henteudisanggakeun kabeh ka rasul-rasul.Aya anu disalingkuhkeun, sailon jeungbojona.3Tapi Petrus uninga, saurna, “Ku naonmaneh, Ananias, kapangaruhan Iblisnepi ka wani ngabohong ka Ruh Allah,nya eta nyalingkuhkeun sabagian duitladang tanah maneh?4Upama tanah eta henteu dijual, nahalain tetep boga maneh? Kitu kenehupama dijual, duitna teh naha lain hak

KISAH PARA RASUL 5.5–10 24

maneh keneh? Maneh ngabohong tehlain ka jelema, tapi ka Allah!”5Barang dilahiran kitu, bluk baeAnanias tibeubeut, paragat nyawana.Anu nyarahoeun urusanana poharangararenjagna.6Mayit Ananias diurus ku barudakngora, diboehan tuluy digotong ka luarbaris dimakamkeun.7Heuleut kira-kira tilu jam, jol deuibojona. Manehna teu nyahoeun naonanu geus tumiba ka salakina.8Dipariksa ku Petrus, saurna, “Bejakeunnu saenyana, bener tanah teh sakitudijualna?” Jawabna, “Sumuhun sakitu.”9Saur Petrus, “Ku naon ieu salakipamajikan sailon ngadoja ka RuhPangeran? Tuh tenjo ka lawang, jalma-jalma anu cikeneh tas ngamakamkeunsalaki maneh, baris ngagotong manehoge!”10Bluk awewe teh tibeubeut deukeutsampean Petrus, paeh sapada harita.Ku barudak ngora tea, eta awewekasampak geus jadi mayit; tuluy bae etamayit teh digotong ka luar, dimakamkanpagigir-gigir jeung salakina.

KISAH PARA RASUL 5.11–17 2511Sakumna jamaah, sanggeusnyarahoeun kana urusanana, poharagaleumpeurna.12Rasul-rasul teh sering pisanngayakeun tanda-tanda ajaib jeungmujijat-mujijat. Jamaahna kalawansauyunan sering kumpul di TepasSulaeman.13Masarakat luareunana teu ayaanu wani turut campur, tapi kacidangajenanana.14Bilangan anu aranut ka GustiJungjunan urang, terus bae nambahansaban poena, boh awewe, boh lalaki.15 Jelema-jelema anu gareringdiangkutan kaluar ka jalan gede, dibawajeung bale-balena atawa jeung samakna.Maksudna di mana Petrus ngalangkung,tangtu saurang bae mah aya anukakalangkangan ku anjeunna.16 Jelema-jelema ti kota-kotasakurilingeun Yerusalem oge, merulmarawa anu garering atawa anu jiwanadiganggu ku roh jahat: Kabeh calageurdeui.17Kajadian-kajadian eta teh,tungtungna mah nimbulkeun dengki tipihak Panghulu Agung katut panganut-

KISAH PARA RASUL 5.18–23 26

panganutna, nya eta ti madhab Saduki.Tah ti dinya, mimitina aranjeunnangaganggu teh.18Rasul-rasul ditangkep, dijebloskeunka panjara kota.19Tapi peutingna, panto panjara tehdibuka ku malaikat Pangeran sartadituyun ka luar.20Saur malaikat, “Bral geura arindit kaBait Allah, embarkeun pangandika halhirup anyar teh ka umum.”21Tumut kana amanat, wanci rek braybeurang, aranjeunna geus lalebet deui kaBait Allah terus ngawulang. Sajeroningkitu, Panghulu Agung mundut ka DewanSanhedrin, nya eta Mahkamah Agamajeung Rengrengan Sesepuh, supayangayakeun sidang sarta miwarang ngalarasul-rasul ka panjara.22Barang anu dipiwarang daratang kapanjara, rasul-rasul teh geus teu arayadi dinya. Tuluy maranehna baralik deuipikeun ngalapor, pokna,23 “Panjara kasampak ngonci keneh,kawal-kawal tetep ngajagi satempatna-satempatna, nanging barang dibukaparantos kosong.”

KISAH PARA RASUL 5.24–30 2724Nampa laporan kitu, kapala kawalBait Allah jeung imam-imam kapala batitingpelengek teu ngarti bari mikir: Narasul-rasul teh baris kumaha.25Sabot kitu, jol anu unjukan, “Geuningjalmi-jalmi anu ku bapa-bapa dipanjarateh araya di Bait Allah, nuju ngawulangka umum!”26Kapala kawal sabaladna ngagidigka Bait Allah, tuluy rasul-rasul tehdigiringkeun deui. Tapi henteu baripapaksa, da maranehna teh sieuneunbisi dibaledogan ku balarea.27Sanggeus jagrag di MahkamahAgama, rasul-rasul dipariksa kuPanghulu Agung, saurna,28 “Maraneh geus diwanti-wanti pisan,nya eta teu meunang ngajar ku caranyebut-nyebut eta Ngaran; tapi maranehanggur ngaliar-liarkeun eta pangajaran,nepi ka pinuh sa-Yerusalem jeung rekneumbleuhkeun pangwales pati etaJalma ka kami sakabeh!”29Saur Petrus sarencang-rencang,“Abdi sadaya ngaraos, langkung wajibta'at ka Allah batan ka jelema.30 Isa anu ku bapa-bapa dihukumgantung sareng ditelasan, ku Allah nu

KISAH PARA RASUL 5.31–36 28

disembah ku karuhun urang parantosdigugahkeun.31Anjeunna ku Allah parantosdijungjung ku panangan tengen-Na,dijenengkeun Pamingpin sareng ngajadiJuru Salamet, baris mingpin bangsaIsrail kana pertobat supados kengingpangampura dosa.32Abdi sadaya anu jaradi saksina;kitu deui, Ruh Allah anu parantosdikurniakeun Allah ka sadaya jalmi anuanut ka Anjeunna.”33Meunang waleran kitu teh,aranjeunna kacida geregeteunana;niatna mah hayang maehan.34Di Majelis Agama aya hiji urang Parisi,ahli Kitab anu kacida dihormat-hormatnaku sakumna rayat. Neut anjeunnangadeg, mundut ka sidang supayarasul-rasul dikaluarkeun sakeudeung.35Geus kitu, anjeunna nyarios kasidang, saurna, “Saderek-saderekurang Israil, sing atos-atos mutuskeunperkarana eta jalmi-jalmi, manahanheula sing lantip.36Emut, kapungkur aya si Teodas anungakukeun jalma luar biasa, — anugaduh panganut kinten-kinten opat

KISAH PARA RASUL 5.37–41 29

ratus urang — nanging ahirna dipaehan,panganut-panganutna ge bubar dugi kamusna.37Saparantos eta, nalika aya cacahjiwa tea, jol deui si Yudas urang Galileaanu ngered jelema rea pisan dibawangabarontak. Ieu oge ahirna tiwassareng panganut-panganutna bencarbubar.38Nilik ka dinyana simkuring sumejangahaturkeun wawadi, keun baeeta jalmi-jalmi teh ulah dikitu-kieu.Upami pakarepan atanapi pagaweanmaranehna teh, timbul tina karepnasorangan, tangtos moal teu gagal.39Sawangsulna, upami leres kalayankersaning Allah, atuh mustahil ku urangtiasa dibasmi; malah palangsiang matakmalindes ka urang sabab urang sorangananu ngalawan ka Allah.” Nasehatnakatarima.40Tuluy rasul-rasul teh disaur deui;sanggeus dihukum rangket, aranjeunnadibebaskeun bari dilarang teu kawidianngajar mamawa jenengan Isa.41Rasul-rasul arangkat ngantunkeunMahkamah Agama dibarung kukagumbiraan, dumeh ngaraos layak

KISAH PARA RASUL 5.42–6.5 30

nyorang sangsara sarupa kitu lantaranngagem jenengan Isa.42Aranjeunna, saban poe, teu eureun-eureun ngawuruk, boh di Bait Allah, bohka somah-somah bari ngawawarkeunInjil hal Isa Al Masih.

61Hiji mangsa, sanggeus murid-muridbeuki loba, urang Yahudi anu

sapopoena ngaromong dina basaYunani kukulutus. Lantaran ngarasaranda-randana disapirakeun dina urusanngabayuanana, beda ti randa-randaurang Yahudi asli.2Ku dua belas rasul, murid-murid tehdipiwarang kumpul. Tuluy ku rasul-rasuldicariosan, “Pangandika Allah teumeunang kateler-teler ku nguruskeunbae sual-sual sejen.3Matak eta, dulur-dulur, coba milihbatur tujuhan anu kasebut hadekalakuan jeung budina. Jelema-jelemabieu, engke urang angkat keur urusaneta;4 supaya bapa sapara kanca bisajongjon dina urusan sembahyang jeungPangandika Allah.”5 Ieu usul kacida padangarempuganana; tuluy jamaah

KISAH PARA RASUL 6.6–10 31

teh milih: Stepanus, jelema anu ibadahpisan tur kaancikan Ruh Allah, Pilipus,Prokorus, Nikanor, Timon, Parmenas,jeung Nikolaus urang Antioki anu nyekelagama Yahudi.6Sanggeus anu tujuhan etadideuheuskeun, ku rasul-rasuldipangnedakeun jeung ditumpanganpanangan.7Pangandika Allah beuki sumebar,bilangan murid beuki loba, malah lobapanghulu anu tumut kana kapercayaanjamaah.8Kocap, Stepanus — anu ginulurankurnia jeung kawasa — bisa ngayakeuntanda-tanda ajaib jeung mujijat-mujijathareupeun umum.9Geus kitu, ka anjeunna aya anu ngajakpadu. Jelema-jelema anu ngajak paduteh, nya eta ti jamaah Yahudi anu disebutkaum Libertini, — anggota-anggotanateh, sawatara asal ti jamaah urangKirena, sawatarana deui ti Aleksandria— urang Yahudi ti Kilikia, jeung ti Asia.10Tapi maranehna teu kuat ngalawankapercekaan Stepanus, teu sanggupnandingan Ruh Allah anu ngaturkasauranana.

KISAH PARA RASUL 6.11–7.2 3211Seug bae maranehna ngarorojokbatur, pokna, “Eta jelema teh ucap-ucapanana ngahina ka Nabi Musa jeungka Allah!”12Pangaruhna teurak ka jalma rea,ka rengrengan sesepuh, jeung kaahli-ahli Kitab; terus bae maranehna tehnangkep Stepanus sarta ngagiringna kaMahkamah Agama.13Maranehna ngayakeun saksi-saksipalsu sina ngucapkeun pitenah: “Ieujalmi teu eureun-eureun ngaluarkeunomongan anu nganistakeun tempat sucisareng hukum Toret.14Kakuping pisan ku simkuring sabatur-batur, anjeunna nyebat-nyebat yen Isa,urang Nasaret tea, baris ngaruag tempatsuci sareng ngarobah adat tali parantibangsa urang titilar Musa.”15Rengrengan marerong ka Stepanus,tapi pasemonna katembong cahayaan lirraray malaikat bae.

71Panghulu Agung mariksa, “Enyakitu, eta dakwaan teh?”

2Stepanus ngawalon, “Saderek-sadereksareng bapa-bapa sadaya, darangukeun.Allah, anu Maha Mulya, ngebrehkeunsalira ka Ibrahim, rama karuhun urang,

KISAH PARA RASUL 7.3–8 33

di Mesopotami; samemeh anjeunnangalih ka tanah Haran.3Kieu timbalana-Na: “Geura incah tilemah cai lembur kiwari, tinggalkeunbabarayaan. Teang hiji nagri, anu barisdituduhkeun ku Kami.”4 Ibrahim jengkar ngantunkeun tanahurang Kasdim, teras mukim di tanahHaran. Saparantos ramana pupus, kuAllah ditimbalan ka dieu, nya ka tempatpamatuhan aranjeun ayeuna.5Nanging anjeunna henteu dipasihantanah sacangkewok-cangkewok acan,mung dijangjian wungkul, yen ieu tanahtanwande jadi milik anjeunna sarengturunanana. Padahal harita anjeunna teuacan kagungan putra.6Kieu dawuhan Allah teh, nya eta:Turunan anjeunna baris nyiruruk ditanah deungeun, dibudakkeun, sarengdikakaya ku eta bangsa salami opatratus taun.7Tapi bangsa anu nganiayana, moalhenteu dihukum ku Kami; saterusna,maranehna bakal budal ti pangumbaraanbaris babakti ka Kami di ieu tempat.8 Ibrahim, ku Allah, dipaparin saratsunat. Kitu nu mawi saparantos anjeunna

KISAH PARA RASUL 7.9–14 34

puputra Isak, putrana oge dina yuswadalapan dinten disepitan. Isak puputraYakub, Yakub puputra dua belas urang,anu jadi luluhur urang sadaya.9Luluhur-luluhur urang sirik dengkika Yusup, raina. Yusup dijual ka Mesir,nanging Yusup diaping ku Allah.10Ahirna, Yusup dikersakeun leupastina kabalangsakan tur mendak kurniasareng dikersakeun pinter wijaksana dipayuneun Piraon raja Mesir. Ku Piraondijenengkeun raja anom, ngurus nagriMesir sareng saeusi karaton.11Salajengna, timbul bahla kalaparandi sakuliah Mesir sareng tanah Kanaan,anu tigeratna, nepi luluhur karuhunurang teu mendak pisan bahan tedaeun.12Aya wartos ka Yakub yen di Mesiraya gandum; lajeng Yakub ngajurungkaruhun urang ka ditu; eta teh, iangananu ngawitan.13Dina iangan kadua kalina, aranjeunnaditepangan ku Yusup anu ngenalkeunanjeun, dugi ka Piraon uningaeun kanaasal-usul Yusup.14Yusup ngangkir Yakub, ramana, kaMesir katut wargi-wargina; sadayanaaya tujuh puluh lima jalmi.

KISAH PARA RASUL 7.15–22 3515Yakub jengkar sareng matuh di Mesir.Anjeunna, kitu deui karuhun-karuhunurang, parupusna di Mesir.16Nanging dikurebkeunana mah ditanah Sekem, di hiji pajaratan kengingngagaleuh Ibrahim ti anak ki Hemorurang Sekem.17Beuki caket kana laksanana jangjiAllah ka Ibrahim tea, bangsa urang diMesirna wuwuh jembar;18 tug, dugi ka jumenengna raja Mesiranu anyar, anu sama sakali henteuuningaeun ka Yusup.19Eta raja, ngatur tipu daya pikeunngagencet bangsa urang. Karuhun urangditeungteuinganan, orok-orok bangsaurang diparentah kedah dipiceun,supados bangsa urang ulah ngarekahan.20Nya dina jaman eta, Musadibabarkeun; kasepna teh kabina-bina.Dirorokna di bumi ibu ramana teh mungkenging tilu sasih, teras bae dipiceun.21Saparantos dipiceun, Musa, dipulungku putri Piraon, tuluy diasuh sarengdiasih lir ka putra ku anjeun.22Ku putri, Musa, dipiwarang dididiksareng diwulang elmu panemu urang

KISAH PARA RASUL 7.23–29 36

Mesir, nepi ka perceka, pinter nyarita,sarta ageung pangaruhna.23Musa, dina yuswa opat puluh taun,jorojoy kahoyongna maluruh kaayaandulur-dulur sabangsana, bangsa Israil.24Hiji waktos, anjeunna ningali urangIsrail anu dipahala ku urang Mesir,enggal dibelaan, ku jalan urang Mesirnadipaehan.25Dina panggalihna, tangtos dulur-dulur sabangsa teh baris ngartos yenanjeunna dikersakeun ku Allah pikeunnyalametkeun bangsana; nangingpanggalihna mencog.26Enjingna deui, anjeunna ningali urangIsrail duaan garelut, enggal disapihsaurna, ‘Dulur-dulur, ku naon garelutsilih pahala pada bangsa?’27Nanging ku anu saurang, nya etaanu lepat tea, Musa disuntrungkeun barisanggemna:28 ‘Na saha anu ngangkat anjeun jadikapala jeung hakim urang! Rek maehandeuih, ka kuring, cara kamari maehanurang Mesir?’29Kenging walonan kitu Musa enggalkabur, nyiruruk di tanah Midian. Didinyana puputra dua, lalaki sadayana.

KISAH PARA RASUL 7.30–35 3730Heuleut opat puluh taun, anjeunnaningali malaikat nembongan di GunungSinai, di tegal keusik, dina seuneuhurung anu ngagedur dina rungkuncucuk.31Atuh kalintang heraneunana. Lajengnyaketan hoyong nyidikkeun, nangingaya gentra Pangeran, dawuhana-Na:32 ‘Kami teh Allah nu disembah kukaruhun maneh, nya eta Allah nudisembah ku Ibrahim, Isak, jeungYakub.’ Musa dugi ka ngadegdeg sarengteu wantuneun ningali.33Allah nimbalan deui, ‘Laan tarumpahmaneh sabab tempat anu ditincak kumaneh teh, suci.34Kami nyaho pisan yen kaayaan umatKami di Mesir teh balangsak; Kami ge,geus ngadenge rarumahuhna. AyeunaKami turun rek ngaleupaskeun. Ku sababeta, hiap, maneh rek diutus ka Mesir.’35Musa, anu ku jelema kantos ditolakku omongan, ‘Na saha anu ngangkatanjeun jadi pamingpin jeung hakim teh?’Nanging ku Allah, anjeunna anu diutusjadi pamingpin jeung anu ngaleupaskeunbani Israil; kalayan pitulung malaikatanu tembong tina rungkun cucuk tea.

KISAH PARA RASUL 7.36–41 3836Nya anjeunna anu mingpin budalnaurang Israil, ku jalan ngayakeun tanda-tanda sareng kaahengan-kaahengan diMesir, di Laut Kolsum, sareng di tegalkeusik salami opat puluh taun.37Nya anjeunna oge, anu ngalahir yen,‘Maraneh ku Gusti Allah bakal dibere hijinabi anu saperti kami, asal ti maranehkeneh.’38Nya anjeunna keneh, anu sasaurandina pajemuhan di tegal keusik, jadiperantara antawis karuhun urangsareng malaikat anu ngalahir di GunungSinai tea. Nya anjeunna anu ngembandawuhan-dawuhan, pangandika anuhurip nu baris ditepikeun ka aranjeun.39Nanging ku karuhun urang henteuditurut, anjeunna ditolak; karuhun uranganggur malik tibelat ka Mesir.40Salajengna, maranehna meredih kaHarun, ‘Cik pangdamelkeun arca-arcaaallahan pikeun lulugu urang; margiMusa, anu ngabudalkeun urang ti Mesirteu sumping-sumping, duka katarajangnaon.’41Nya lajeng maranehna ngadamelhiji arca anak sapi tea; teras si berhala

KISAH PARA RASUL 7.42–46 39

bubuatanana sorangan teh, disasajenansareng dipuja-puja.42Kitu nu mawi, lajeng ku Allahditilar, diantep sina nyarembah kadangiang-dangiang, cocog sareng anukaserat dina kitab nabi-nabi: ‘Na osokmaraneh, sajero opat puluh taun digurun alas mere pangbakti atawa kurbanpeuncitan ka Kami, eh, bani Israil?43Tara! Maraneh anggur mamawatempat si Molok jeung bebentangandewa Repan! Sesembahan maraneharca. Ku sabab eta maraneh ku Kamibaris dibuang ka beh ditueun tanahBabul.’44Di karuhun urang, di gurun alas, ayaKemah Suci anu dipidamelna numutkeunpituduh Allah ka Musa.45Nalika ngarebut ieu tanah, ti bangsalian anu diusir ku Allah ti hareupeunkaruhun, dina pingpinan Yosua; etaKemah teh ngiring dibantun ka ieutanah, tug dumugi ka jaman Daud.46Daud, anu ginuluran rahmat kurniaAllah, mundut diwidian ngadegkeunwangunan kanggo panglinggihan Allahnu disembah ku Yakub.

KISAH PARA RASUL 7.47–53 4047Nanging Sulaeman, anukalaksanakeun ngadegkeunanamah.48Nanging Anu Maha Agung mahtangtos moal linggih di tempat kengingnyieun jalmi, sakumaha saur nabi:49 ‘Singgasana Kami teh, langit;sedengkeun tatapakan suku Kami, nyaeta bumi. Imah nu kumaha, nu kumaneh rek dijieun pikeun Kami?’ —timbalan Pangeran — ‘atawa tempat nukumaha pikeun Kami reureuh teh?50Eta sakabeh, naha lain beunangleungeun Kami?’”51 “Aranjeun teh bangsa bedegong, hatejeung ceuli teu disunat, teu diberesihan.Sapapanjangna ngalawan ka Ruh Allah,saruana jeung nu jadi karuhun.52Nabi mana anu henteu dikaniayaku karuhun aranjeun? Sadayanadipaehan, oge iber-iber anu ngiberanpisumpingeunana Sampurnaning Manusateh, ku aranjeun dihianat tug dumugi kadipaehan pisan.53Kalayan jalan anu aheng aranjeundipaparin kitab Toret, katampina tipanangan para malaikat, nanging kuaranjeun teu dipake!”

KISAH PARA RASUL 7.54–8.1 4154Barang anggota-anggota MahkamahAgama ngadarenge omongan sarupakitu, mani ngagalidir awakna baritikekereket.55Ari Stepanus, anu pinuh ku RuhAllah, tanggah ka langit; breh ningalkamulyaan Allah jeung Isa ngadeg ditengeneun Allah.56Pok sasauran, “Tuh, simkuring ningallangit muka. Putra Manusa katingal nujungadeg di tengeneun Allah!”57Dijawab ku nu tingsaroak barinyarocokan ceuli, breg bae anjeunnadiambreg;58 tuluy anjeunna disered ka luareunkuta; geus kitu, maranehna padamaledogan, ka anjeunna, ku batu. Nukeur narapsu teh, maruka jubahna;suk-sok, jarubahna teh, diteundeunandeukeut hiji budak ngora ngaran Saulus.59Stepanus sasambat, “Nun Isa, GustiJungjunan simabdi, mugi tampi nyawaabdi.”60Bari sideku anjeunna ngagero, “NunGusti Pangeran, ieu jalmi-jalmi teh mugidihampura!” Geus kitu les bae lastari.

81Ari Saulus, dina hatena, poharapanujuna Stepanus dipaehan teh. (8-

KISAH PARA RASUL 8.2–7 42

1b) Ti semet harita, jamaah di Yerusalemteh nandangan panganiayaan anu poharahebatna. Anggota-anggotana, iwal tirasul-rasul mah, jadi pabalencar kawilayah-wilayah Yudea jeung Samaria.2Layon Stepanus dipulasara ku anusaraleh kalawan hate anu poharanalangsana.3Ari Saulus, terus bae nguwak-ngawikboga niat numpes jamaah; awewe lalaki,ku manehna, disaksrak ka saban imahterus diseredan diasup-asupkeun kapangbuian.4Ari anggota-anggota anu geus mencartea mah, ngasruk ka ditu ka dieungawawarkeun Injil.5Aya hiji kota di Samaria anudidatangan ku Pilipus; terus anjeunnaoge, ngawanohkeun Al Masih ka urangdinya teh.6Urang dinya saregep pisanngabandungan; pituturna anu diwuwuhku ngayakeun tanda-tanda ajaib jeungmujijat-mujijat ditarima kalawan hateanu buleud.7Karana loba jelema-jelema anudiraksuk ku roh-roh jahat, dicageurkeun;roh-roh jahatna, nyalingkir bari

KISAH PARA RASUL 8.8–14 43

tingjarerit; nu lalumpuh jeung nu dareogoge, dicalageurkeun;8pohara matak bungahna ka urangdinya.9Di dinya aya hiji jelema ngarannaSimon, anu ngakukeun jalma pinunjulpedah bisa nyieun sihir anu matakbengong; manehna jadi tukang sihir tehgeus lila.10Urang dinya, ti nu pangluhurnanepi ka nu panghandapna, kacidamupunjungna; nyarebutna oge:“Jelema anu kasinungan ku kaagungankakawasaan Allah.”11Geus lila pisan maranehna keunaku pangaruh eta jelema teh, nya etalantaran ku sihirna tea.12Tapi sanggeus ku Pilipus diwawaranInjil Al Masih nepi ka palercayana;maranehna, awewe lalaki kabehdibaptis.13Simon oge percaya sarta sanggeusdibaptis manehna jadi embung pisah tiPilipus. Nenjo kaahengan-kaahenganjeung mujijat-mujijat teh, manehna batiheran bae.14Beja yen tanah Samaria geus narimakana pangandika Allah geus nepi ka

KISAH PARA RASUL 8.15–21 44

rasul-rasul di Yerusalem; tuluy Petrusjeung Yahya diutus ka ditu.15Sasumpingna, aranjeunna neneda,nyuhunkeun supaya urang dinyapada-pada ginanjar Ruh Allah.16Sabab harita mah, Ruh Allah acanturun ka saurang-urang acan di Samariateh. Maranehna kakara dibaptis kupajenengan Isa bae.17Sabada ku anu duaan ditarumpanganpanangan, kakara maranehna ginanjarRuh Allah.18Barang katenjo ku Simon yenRuh Allah bisa katarima ku jalannumpangkeun leungeun; seug bae,manehna teh ngahaturan duit karasul-rasul,19bari pokna, “Abdi oge hoyong gaduhkabisa kitu, tiasa nurunkeun Ruh Allahka saha bae anu ku abdi ditumpanganleungeun.”20Tapi saur Petrus, “La'nat eta duitteh, kitu deui anjeun! Naha panyangkaanjeun kurnia Allah teh beunang dibeuliku duit?21Pamohalan anjeun meunang bagianatawa hak dina ieu perkara, sabab

KISAH PARA RASUL 8.22–27 45

bengkok sembah enggoning ibadah kaAllah.22Leuwih hade anjeun buru-buru tobat,ulah tonggoy dina kajahatan. Buru-buruanjeun sasambat ka Pangeran, malahmandar eta pikiran anu sakitu gorengnateh dihampura ku Anjeunna.23Sabab kaimplengna anjeun teh badishamperu, pait ku dengki jeung kajiret kudosa pasirikan!”24Simon terus tomada pokna,“Nyuhunkeun dipangnedakeun bae kaPangeran, mugi-mugi diri abdi ulah cioskatarajang nasib anu bieu disaurkeun kubapa.”25Sanggeus maparin panyaksen jeungngawurukkeun pangandika Allah, Petrusjeung Yahya marulih deui ka Yerusalembari sajajalan ngawawarkeun Injil dikampung-kampung wilayah Samaria.26Kakocapkeun, Pilipus didawuhanku malaikat Pangeran, saurna, “Geuraleumpang ngajugjug ka kidul, makejalan anu mudun ti Yerusalem ka Gasa,anu tiiseun tea.” Pilipus tumut, bralmiang.27Harita, aya hiji mantri jero urangEtiopi, nya eta ponggawa anu ngurus

KISAH PARA RASUL 8.28–34 46

harta kakayaan ratu Sri Kandasi, ratunagara Etiopi; anjeunna teh tas tiYerusalem ngalakonan ibadah.28Ayeuna, anjeunna teh eukeur di jalanseja mulih, tunggang kareta bari ngaoskitab Nabi Yesaya.29Saur Ruh ka Pilipus, “Tuhsampeurkeun, deukeutan karetana!”30Sanggeus disampeurkeun, ku Pilipuskakuping, anjeunna keur ngaos kitabNabi Yesaya tea; tuluy bae ku Pilipusteh ditaros, “Kumaha kahartos nu diaosteh?”31Waler mantri jero bari ngajak Pilipusunggah kana kareta, “Bade ngartoskumaha margi teu aya anu nerangkeun.”32Ayat anu diaosna teh kieu: ‘Lir dombaanu ditungtun ka pameuncitan, jeganak domba diguntingan buluna teukecet-kecet: Anjeunna mindel, sakecapteu kedal saur.33Sajeroning nandangan panghina,Anjeunna ditibanan hukuman. Saha anuseja ngaguar asal-usul-Na? Nyawanalastari dicabut ti dunya.’34Saur mantri jero, “Anu badeditaroskeun teh eta anu dimaksad ku

KISAH PARA RASUL 8.35–9.1 47

nabi tea: Saha? Salirana ku anjeunatanapi anu lian?”35Barabat ku Pilipus diterangkeun nepika Injil Isa, mimiti ti ayat anu bieu tea.36Sabot kitu, aranjeunna nepi ka hijitempat di sisi cai. Saur mantri jero,“Kaleresan, eta aya cai. Kumaha moalaya kaabotan upami simkuring dibaptis?”37Pilipus, “Atuh mangga upamileres-leres percanten mah.” Walerna,“Kantenan, percanten pisan: Isa tehPutra Allah.”38Reg karetana dieureunkeun, crubduanana, nya eta Pilipus jeung anjeunnaancrub ka cai; tuluy anjeunna dibaptisku Pilipus.39Pilipus mah, barang hanjat ti cai, teukatingal deui ku mantri jero lantarandigaibkeun ku Ruh Pangeran. Ti dinya,mantri jero, terus ngalajengkeunperjalanan bari pinuh ku kabingahan.40Ari Pilipus terang-terang geusaya di daerah Asdod, terus kebatlalampahanana bari ngawawarkeun Injilsapanjang jalan nepi ka nagara Kesarea.

91Sajeroning kitu, Saulus beukingentab bae hatena; manehna

KISAH PARA RASUL 9.2–8 48

hayang ngabasmi murid-murid GustiJungjunan urang, nepi ka musna.2Manehna geus meunang surat kawasati Imam Agung pikeun tembongkeuneunka Majelis-majelis Yahudi, eusina: Idinnewakan jelema-jelema anu ngalakonanJalan Lempeng Jungjunan urang, sahabae boh lalaki, boh awewe kudu digusurka Yerusalem.3Waktu keur ngajugjug kota Damsik,barang manehna geus rek nepi,dumadakan manehna katojo ku cahayaanu moncorong ti langit.4Blug bae, manehna ngagebut kanataneuh; terus aya soara anu nyebutngaranna, “Saulus, Saulus! Kaniayatemen maneh ka Kami!”5Saulus nyoara, “Saha eta anusasauran teh?” Soara, “Kami Isa, anudikaniaya ku maneh tea.6Geura hudang, tuluykeun asup ka jerokota teh, engke ku Kami dituduhan kudukumaha nya pilampaheun maneh teh.”7Babaturanana mah bati tingpolongobae, da ku maranehna oge kadarengesoara teh tapi jirimna mah teu aya.8Korejat, Saulus hudang, terusnangtung. Barang beunta bet manehna

KISAH PARA RASUL 9.9–14 49

teu bisa nenjo naon-naon; atuhkapaksa, manehna kudu ditungtun kubabaturanana ka jero kota Damsik teh.9Meunang tilu poe manehna teu bisanenjona teh, nya bari henteu kararabancai-cai acan.10Di Damsik teh aya hiji murid GustiJungjunan urang, ngaranna Ananias.Ditimbalan ku Gusti Jungjunan urang,dina tetenjoan, dawuhana-Na, “Ananias!”Ananias ngawangsul, “Nun, ieu abdi!”11Dawuhana-Na deui, “Ka dituleumpang ka imah Yudas di JalanLempeng, tanyakeun jelema anu ngaranSaulus urang Tarsus, ayeuna manehnakeur neneda.12Ku Kami geus dibere tetenjoan yenbakal kadatangan jeung ditumpanganleungeun ku nu ngaran Ananias anungalantarankeun panonna baris awasdeui bisa nenjo cara sasari.”13Wangsul Ananias, “Gusti Jungjunansimabdi, eta jalmi teh seueur pisankawartoskeunana yen kalintang jahatnaka umat suci, kagungan Anjeun diYerusalem.14Dongkapna ka dieu oge nganggosurat kawasa ti imam-imam kapala,

KISAH PARA RASUL 9.15–19 50

bade newakan sugri anu sumambat kapajenengan Gusti Jungjunan simabdi.”15Tapi saur Gusti Jungjunan urang,“Jung bae teang; sabab ku Kami geusdijadikeun pangbantu pikeun ngembanngaran Kami ka bangsa-bangsa sejenkatut raja-rajana jeung ka bani Israil.16Memang, Kami pribadi seja merenyaho ka manehna yen manehnabaris nandangan sangsara anu poharalantaran ngemban ngaran Kami.”17Bral Ananias indit, sup ka imah Yudas;tuluy anjeunna numpangkeun leungeunka Saulus bari nyarita kieu, “SaderekSaulus, simkuring teh dipiwarangnepangan ku Gusti Jungjunan simkuring,nya eta Isa, — anu nembongan kasaderek di tengah jalan tea — supayasaderek tiasa deui ningal sareng ginanjarRuh Allah.”18Sapada harita keneh, lir aya lamadanu coplok tina panonna; jadi, manehnabisa deui nenjo; tuluy manehnanangtung geus kitu terus dibaptis.19Di Damsik, Saulus nganjreksababaraha lila reureujeungan jeungmurid-murid.

KISAH PARA RASUL 9.20–25 5120Malah geus mimiti medarkeun halIsa di tempat-tempat ibadah; anjeunnanerangkeun yen Isa teh Putra Allah.21Atuh anu ngadarengena tehhareraneun pisan, aromongna, “Eta tehlain anu jahat kabina-bina tea ka urangYerusalem anu marupunjung ngaranIsa? Ka dieuna teh lain ngahaja reknyangkalak anu karitu serenkeuneun kaimam-imam kapala?”22Tapi pangaruh Saulus teh, beukitambah-tambah bae. Anjeunnangahariwangkeun urang Yahudi anudi Damsik lantaran teu asa-asangayakinkeun yen Isa teh Al Masih.23Teu lila ti harita, urang Yahudi sakaitrek maehan Saulus.24Tapi maksud jahat maranehna,kanyahoan manten terus dibejakeun kaSaulus. Anu ngararahna, nya eta pikeunmaehan anjeunna, beurang peutingmegat Saulus ku jalan ngajaraga lawangkuta.25Tapi dina hiji peuting, Saulus bisadiloloskeun ku murid- murid, nya eta kujalan diulur dina karanjang tina tembokkuta.

KISAH PARA RASUL 9.26–31 5226Sanggeus aya di Yerusalem, Saulusnyampeurkeun ka murid- murid. Tapimaranehna sarieuneun, teu ngandelyen manehna geus jadi murid GustiJungjunan urang.27Tapi Barnabas mah, daekeunnarima anjeunna. Tuluy anjeunnadibawa ka rasul-rasul, bari diunjukkeunlalakonna ningal Gusti Jungjunanurang, keur waktu di tengah jalan turngadenge gentra-Na. Oge diunjukkeunwawanenna, basa di Damsik, teuneungludeung biantara ngemban pajenenganIsa.28Saterusna, Saulus jeung aranjeunnangider ka sakuliah Yerusalem. Anjeunnateu inggis-inggis, biantara ngembanpajenengan Gusti Jungjunan urang.29 Jaba ti kitu, anjeunna oge tarainggis-inggis sual jawab jeung urangYahudi anu ngagunakeun basa Yunani,nepi ka diarah- arah patina.30Barang kanyahoan yen anjeunnakeur diarah-arah, ku anggota- anggotajamaah disilibkeun ka Kesarea; ti dinya,terus anjeunna teh, dicandak ka Tarsus.31Ti semet harita, pikeun sawataralilana, jamaah-jamaah di sakuliah Yudea,

KISAH PARA RASUL 9.32–36 53

Galilea, jeung Samaria bisa nyeunghapaya dina katengtreman. Jamaah teh,ngadeg jeung hirupna aya dina rasa wediasih ka anu jadi Gustina. Bilangananaoge beuki jembar bae ku lantaranpangdeudeul jeung panglilipurna RuhAllah.32Sajeroning kitu, Petrus angkat ngiderka daerah-daerah sarta nyimpang kamurid-murid Gusti Jungjunan urang, numatuh di Lida.33Di dinya, anjeunna mendakan hijijelema anu lumpuh geus dalapan taunngagoler bae di enggon, ngarannaEneas.34Saur Petrus ka Eneas, “Eneas, anjeuntangtu cageur ku pitulung Isa Al Masih.Geura hudang, enggonna benahan.”Sapada harita keneh, Eneas ngorejathudang.35Urang Lida jeung urang Saron barangnyaho Eneas cageur, tuluy bae aranut kaGusti Jungjunan urang.36Kacatur, di Yopa aya hiji murid wanitangaranna Tabita, ari dina basa Yunanimah, ngaran Dorkas (hartina: Uncal);wanita ieu teh, resep kana tutulungresep mere sidekah.

KISAH PARA RASUL 9.37–41 5437Brek bae, Tabita teh gering malahnepi ka hanteuna. Meunang ngamandian,mayitna, dipernahkeun di loteng.38Ku sabab Yopa teu jauh ti Lida,murid-murid tarerangeun yen Petruskeur aya di Lida. Tuluy murid-muridteh nitahan duaan ngangkir anjeunna,supaya enggal-enggal sumping ka Yopa.39Sanggeus tarapti, bral Petrus angkatgagancangan bareng jeung nu ngangkir.Sanggeus sumping, Petrus terus kakamar mayit; anjeunna dituturkeunku randa-randa anu bari tingsalegrukngunjukkeun rupa-rupa pakean beunangnyieun marhumah Dorkas.40Tapi ku anjeunna, dipiwarangkalaluar. Geus kitu, brek anjeunnasideku, ngadu'a. Saterusna, anjeunnamayun ka lebah mayit bari saurna,“Tabita, geura hudang!” Nyah mayitteh beunta; waktu panonna ngagilerka Petrus, eta wanita, tuluy cengkatnyanghunjar.41Ku Petrus dituyun leungeunnadibantuan nangtung. Geus kitu umat-umat suci jeung randa-randa tehdisalaur, sina narepungan ka Tabita anugeus hirup deui.

KISAH PARA RASUL 9.42–10.6 5542Eta kajadian terus sumebar kasakuliah Yopa, ngalantarankeun lobapisan anu tuluy aranut percaya ka GustiJungjunan urang.43Meunang sababaraha poe Petrusnganjrek heula di Yopa, di imah ki Simontukang ngawidang kulit.

101Di nagri Kesarea, aya hiji opsirpasukan Itali, ngaranna Kornelius.

2Anjeunna teh hade lampah jeung getoltapakur; anjeunna, sakulawarga, ajrihka Allah jeung mindeng mere derma kabangsa Yahudi.3Dina hiji sore, kira-kira wanci pukultilu, aya malaikat nembongan kaanjeunna, bari nyaur, “Kornelius!”4Sieun-sieun oge Kornelius ngawalonbari neuteup, “Aya pikersaeun naon,Gusti?” Waler malaikat, “Do'a panedamaneh geus tepi ka hadirat Allah jeunggeus meunang sapaat-Na.5Geura nitahan jelema ka kota Yopa,angkir jalma anu ngaran Simon anukatelah Petrus.6Ayeuna, anjeunna keur aya di imahtukang ngawidang kulit ngaran Simonkeneh, pernahna di sisi laut.” Geus kitumalaikat teh mulih.

KISAH PARA RASUL 10.7–14 567Gancangna Kornelius nyalukanbujangna duaan jeung hiji serdadu anugeus kadeuheus.8Maranehna diparentah ka Yopa,harita keneh, sanggeus dibejaan naonkaperluanana.9Poe isukna, waktu jurungan geusdeukeut ka kota, Petrus unggah kaloteng — anu aya di hateup imahna nupapak — seja tapakur.10Bet ngadadak anjeunna ngaraoslapar. Tapi sabot disadiakeun, leng baepana ku pangawasa ilahi.11Anjeunna ningal langit muka sartakatenjo aya nu jiga lawon rubak, —anu ditalian dina kaopat juruna —diturunkeun nepi kana taneuh.12Eusina lawon teh, nya eta rupa-rupasato boh bangsaning suku opat, boh nungarayap, jeung bangsa manuk oge.13Ngong aya soara kieu, “Geurahudang, Petrus! Heug peuncit, heugdahar eta sato teh!”14Waler Petrus, “Palias Gusti! Abdi mahtara neda barang haram atanapi anunajis.”

KISAH PARA RASUL 10.15–22 5715Ngong deui soara, “Anu geusdihalalkeun ku Allah, ku maneh teumeunang diharamkeun.”16Kitu jeung kitu bae, nepi ka tilubalikan. Geus kitu, eta barang teh,gancang bae dipulut deui ka langit.17Petrus mikiran, hal eta teh, naonpihartieunana. Sabot kitu, jurunganKornelius geus narepi, nya eta araya dihareupeun panto, bari maluruh,18 “Leres kitu, bapa Simon anu katelahPetrus teh di dieu calikna?” carekmaranehna ka hiji jelema di dinya.19Ari Petrus masih keneh mikirantitingalanana tea. Tuluy Ruh nimbalanka anjeunna, “Tuh, aya nu nareanganduaan.20Buru-buru tepungan ku maneh, kahandap; tuluy maneh kudu milu jeungmaranehna. Lian ti eta, maneh ulahrumegag sabab ka darieuna teh dititahku Kami.”21 Jut, Petrus turun nepungan. “Ieubapa,” saurna, “aya naon anu diseja?”22 Jurungan ngawalon, “Nu mawi,ngadeuheus teh ngemban piwaranganKornelius, opsir anu luhur budi. Anjeunnadisumpingan malaikat anu ngemban

KISAH PARA RASUL 10.23–28 58

pidawuh Allah, dipiwarang ngangkirbapa ka bumina; anjeunna seja ngalappiwulangna bapa.”23Semah ku Petrus diaku sinamareuting di anjeunna. Poe isukna, bral,anjeunna miang jeung nu ngangkir,dibarengan ku sawatara urang Yopa anusaiman.24 Isukna, anjeunna sabatur-baturgeus aranjog ka Kesarea, nya keurmeujeuhna diarep-arep ku Kornelius nugeus ngangkiran sanak baraya jeungsobat-sobatna.25Gancang-gancang Petrus ku Korneliusdiboro, terus disembah bari sideku.26Tapi ku Petrus, geuwat bae anjeunnadiajak nangtung. Saurna, “Ngadeg bae,bapa mah jalma biasa.”27Sup, aranjeunna arasup bari cacariospikeun nepungan anu di jarero imah.28Saur Petrus ka pribumi, “Dulur-duluraruninga yen urang Yahudi henteu pisankenging gaul atanapi natamu ka anusanes Yahudi deui. Tapi bapa parantosdiisaratan ku Allah, dawuhana-Na, ‘Pomaulah nganggap najis atawa haram kapada jalma.’

KISAH PARA RASUL 10.29–34 5929Atuh waktu diteang teh, bapa henteurumegag deui; teras bae bapa kadieu. Ayeuna bapa seja tumaros, naonpasejaanana neang bapa teh?”30Waler Kornelius, “Opat dintenkalangkung, kinten-kinten wayah kieu,— tabuh tilu sonten — abdi teh tapakur.31 Jleg, aya malaikat ngadeg hareupeun.Panganggona murub mubyar. ‘Kornelius,’saurna, ‘do'a paneda maneh geustepi ka hadirat Allah; kitu deui amalsidekah maneh, geus meunang sapa'atdi payuneuna-Na.32Geura nitahan jelema ka Yopa, angkirSimon anu katelah Petrus, anu keur ayadi imah tukang ngawidang kulit ngaranSimon keneh, anu pernahna di sisi laut.’33Enggal-enggal abdi ngajurunganrencang ka bapa. Hatur nuhun, bapaparantos luntur manah kersa sumping.Ieu anu karempel di payuneun Allah,sadayana ngajeng-ngajeng pisan sumejangarupingkeun dawuhan Allah anudiemban ku bapa.”34Pok, Petrus muka carita, saurna,“Ayeuna ku bapa kaharti, yen mungguhAllah mah teu ngabeda-beda umat.

KISAH PARA RASUL 10.35–39 6035Unggal jalma, bangsa naon bae, anuajrih ka Anjeunna jeung ngamalkeunkahadean, tangtos baris diangkeun.36Hal ieu teh, — Dawuhan Anjeunnatea — kudu ditepikeun ka bani Israil, nyaeta pangandika anu mawa katengtremanjiwa ku karana Isa Al Masih nu jadiGustining sakumna jalma.37Saderek-saderek oge, tangtosaruninga kana kajadian-kajadian ditanah Yudea anu diawitanana di Galilea,sanggeus diayakeun baptisan nudiembarkeun ku Yahya.38Hal ieu teh, nya ngeunaan Isa AlMasih, — urang Nasaret tea — anuparantos diistrenan ku Allah, ku jalanmaparin Ruh Allah sarta kakawasaan.Lajeng, Anjeunna teh ngider baringamalkeun kahadean jeung nyageur-nyageurkeun sakur anu digenggemku kawasa Iblis. Sabab Anjeunna,disarengan ku Allah.39Nya bapa sapara kanca anu geusnyaraksian kana sakur padamelana-Na,tug, nepi ka pupus-Na pisan; Anjeunnadiperlaya ku urang Yahudi, nya eta kujalan digantung dina tihang gantungan.

KISAH PARA RASUL 10.40–45 6140Nanging dina poe anu katilu, Isa tehku Allah digugahkeun deui tina pupus-Nasarta diwidian nembongan.41Sanajan kitu, nembongana-Na teh,henteu ka sadayana. Tapi ngan ukur kasaksi-saksi-Na bae, — anu ti samemehnakeneh parantos ditangtoskeun ku Allah,nya eta ka bapa sapara kanca — anukungsi dahar nginum jeung Anjeunnasanggeus Anjeunna digugahkeun deui tiantara anu geus maraot.42Bapa sapara kanca, ku Anjeunna,dipapancenan kedah mere embaransareng panyaksen ka bangsa sakumna;yen Anjeunna teh, ku Allah parantosdijenengkeun Hakimna sakumna jalma,boh anu harirup keneh, boh anu geusmaraot.43Kitu oge, Nabi-nabi, sadayana samimaparin panyaksenna tina perkawissalira Anjeunna, nya eta sing saha anupercaya ka Anjeunna bakal dihampuradosana ku karana pajenengana-Na.”44Sabot Petrus cacarios, RuhAllah lungsur ka nu keur karumpulngabarandungan.45Pangiring Petrus ti Yopa, nya etarencang-rencangna anu saiman ti

KISAH PARA RASUL 10.46–11.3 62

golongan anu disunat, bati arolohok;pamikirna, geuning bangsa sejen ogesarua ginuluran Ruh Allah.46Sabab sajeroning ngamulyakeunAllah teh, maranehna, cacaritana kubasa roh.47Petrus sasauran deui, “Saupama ieudulur-dulur ayeuna marenta dibaptis kucai, naha aya anu seja mapalangan?Margi geus bukti maranehna geusnararima Ruh Allah sarua jeungurang-urang!”48Geus kitu Petrus ngahaturananmaranehna, supaya dibaraptis kalawanpajenengan Isa Al Masih. Sanggeuskitu, Petrus, ku maranehna diandeg,nya pikeun sosonoan heula. Di dinya,anjeunna, meunang sababaraha poe.

111Yen ayana bangsa sejen anunarima kana pangandika Allah

teh, geus kabejakeun ka rasul-rasuljeung dulur-dulur sakapercayaan nuaraya di tanah Yudea.2Waktu Petrus ngalongok ka Yerusalem,anjeunna diweweleh ku dulur-dulur tigolongan anu disunat tea,3pokna, “Naha bapa teh kersangasupan imah bangsa nu teu disarunat,

KISAH PARA RASUL 11.4–10 63

malah tuang babarengan jeung golongananu karitu?”4Tuluy, hal ihwalna teh, ku Petrusdijentrekeun parele; saurna,5 “Hiji mangsa, basa bapa keur di Yopa,sabot sembahyang dumadakan bapakabawa ku pangawasa ilahi. Bapa ningalsarupaning barang anu mangrupa lawonrubak nu ditalian kaopat juruna. Etabarang teh, turun nepi ka srogna dihareupeun bapa.6Barang ku bapa ditingali, eusina, nyarupa-rupa sato, ti bangsa suku opat nepika bangsa nu ngarayap jeung bangsamanuk.7Ngong aya soara, pokna: ‘Geurahudang, Petrus! Heug peuncit, heugdahar Eta sato teh!’8Cek bapa teh, palias Gusti, sungutabdi tara pirajeunan kana barang haramatanapi najis.9Tuluy, eta soara ti sawarga teh, ngongdeui: ‘Anu geus dihalalkeun ku Allah, kumaneh teu meunang diharamkeun.’10Kitu jeung kitu bae nepi ka tilubalikan; sanggeus eta, kakara barangnadipulut deui ka langit.

KISAH PARA RASUL 11.11–17 6411Waktu eta keneh, wet, aya anucarunduk tiluan geus di hareupeun pantoimah tempat bapa nganjrek. Sihoreng,maranehna teh, utusan ti Kesarea.12Geus kitu, bapa didawuhan ku RuhAllah, saur-Na: ‘Maneh kudu milu jeungmaranehna kalawan ulah rumegag.’ Kadituna bapa teh dianteur ku genepan.Sanggeusna tepi, sarerea asup ka imahnu ngangkir.13Ki pribumi nyaritakeun yen anjeunnageus kasumpingan malaikat, ngadegdi imahna. Eta malaikat nimbalan, yenanjeunna kudu nitahan jelema ka Yopapikeun ngangkir Simon anu katelahPetrus,14nu bakal nungtun maranehsakulawarga kana jalan pisalameteun.15Sabot bapa cacarita di dinya, RuhAllah lungsur ka maranehna, kawas kaurang-urang tea, bareto.16Ras bae, bapa inget kana dawuhanGusti Jungjunan urang, anu nyaurkeunyen Yahya mah ngabaptisna ku cai, ariurang mah bakal dibaraptis teh ku RuhAllah.17Sabab Allah ku manten, geusmaparinkeun sih kurnia ka maranehna

KISAH PARA RASUL 11.18–21 65

sarua jeung ka urang bareto, nya etabasa mimiti percaya ka Isa Al Masih. Atuhpimanaeun bapa bisa ngahalang-halangkana pangersa-Na?”18Geus kitu mah, anu ngawewelehteh laleler; malah antukna mahngamulyakeun ka Allah, pokna, “Allahteu ngabeda-beda ka bangsa deungeun;lian ti eta, oge maparin kurnia pertobatnu jadi marganing hirup.”19Geus kacatur, ti barang Stepanusdipaehan para panganut teh dikaniaya,nepi ka papencar arincah ka manamendi. Aya nu nepi ka Penisia, kaSiprus, jeung ka Antioki oge. Di ditu ge,maranehna teh tetep bae ngawawarkeunInjil; sanajan ngan ka papada urangYahudi deui oge.20Ti antara anu marubus ka Antioki,aya sawatara urang nu asal ti Siprusjeung ti Kirena. Maranehna ngabarkeunInjil oge ka urang Yunani. Ku maranehnaditerangkeun, yen Isa teh GustiJungjunan.21Lantaran kabiruyungan kupangheuyeukna panangan GustiJungjunan urang, loba pisan jelema anujadi percaya sarta aranut ka Anjeunna.

KISAH PARA RASUL 11.22–28 6622 Ieu hal, kabejakeun oge ka jamaahnu di Yerusalem, anu terus ngirimkeunBarnabas ka Antioki.23Barnabas kacida bungaheunana,sanggeus anjeunna ningal buktibuah-buahna rahmat Pangeran di etatempat. Anjeunna nganasehatan, supayamaranehna tetep tuhu ka Gusti.24Lantaran Barnabas teh jelema hadebudi tur kadeudeul ku Ruh Allah jeungku iman, loba jelema anu katarik nepi kapalercayana ka Gusti Jungjunan urang.25Ti Antioki Barnabas terus ka Tarsusnepungan Saulus. Tuluy Saulus diajak kaAntioki ku Barnabas.26Duanana marukim di jamaahAntioki, meunang sataun campleng baringawuruk ka jalma rea. Murid-muridpanganut Al Masih teh, nya di Antiokipisan mimiti disarebut ‘Urang Masihi.’27Sajeroning kitu, aya oge nabi-nabianu ti Yerusalem ngadongdon ka Antioki.28Salah saurang di antarana, ngaranAgabus. Anjeunna kaserepan ku Ruh,nyebutkeun yen bakal aya paila hebatdi sakuliah dunya. Naon nu geusdisebutkeun kuanjeunna, bukti; etakajadian teh keur jaman Prabu Klaudius.

KISAH PARA RASUL 11.29–12.6 6729Murid-murid baradami rek arudunan,— gedena kumaha mampuhna masing-masing bae — pikeun disumbangkeun kadulur-dulur nu marukim di Yudea.30Prak bae, murid-murid teh arudunan;tuluy beubeunanganana dipasrahkeunka pangurus jamaah di Yudea ku jalandipihapekeun ka Barnabas jeung Saulus.

121Kira-kira dina jaman eta keneh,raja Herodes mimiti nyieun talajak

keras ka sawatara anggota jamaah.2Yakobus, lanceukna Yahya tea, kuanjeunna dipaehan ku pedang.3Uninga yen talajakna kitu teh kapakeku urang Yahudi; kerewek deui bae,manehna teh nangkep Petrus, nya etadina hari raya “Roti Teu Ragian.”4Terus, Petrus teh dipanjarakeun sartadijaga ku opat regu serdadu, saregunaopat-opat. Maksudna, sabada PaskaPetrus teh arek dipariksa perkaranakalawan disaksian ku balarea.5 Jamaah ngan ukur bisamangdo'akeun ka Allah, mugaanjeunna ditangtayungan.6Piisukaneun Herodes rek nyerenkeunPetrus, peutingna, anjeunna kulem tehdihapit ku dua serdadu sarta dirante

KISAH PARA RASUL 12.7–12 68

dua beulitan. Jaba ti eta, aya serdadusejenna deui anu ngajaraga panto.7Ujug-ujug, Jleg, aya malaikat ngadegdeukeut Petrus; kamar jadi hibar kucahayana. Petrus digeuingkeun, saurna,“Geuwat hudang!” Dadak sakala, rantelesot tina leungeun Petrus.8 “Buru pake jubah maneh, tuturkeunkami,” saurna deui.9Petrus ngiclik nuturkeun malaikatka luar bari asa samar; naha ieu tehmalaikat enyaan atawa titingalan bae.10Tempat jaga kahiji jeung kadua geuskaliwat, jol ka panto beusi, nya etagapura anu losna ka kota. Eta panto,bray, muka ku maneh; bras aranjeunnaka luar, maraju nepi ka tungtung jalan;barang nepi ka dinya tuluy, les, malaikatngaleungit.11Barang emutanana geus jejeg, Petrusngagerendeng, “Yakin atuh, mo salahdeui, Gusti geus ngutus malaikat-Nangaluputkeun aing tina genggeman rajaHerodes jeung tina angkara murkanaurang Yahudi.”12Sanggeus mikir-mikir sakeudeung,anjeunna terus bae ka imah Maryam,indungna Yahya Markus. Kabeneran,

KISAH PARA RASUL 12.13–19 69

di dinya, loba jelema karumpul keurngadaro'a.13Anjeunna keketrok, tuluydisampeurkeun ku hiji awewe ngaranRode; anjenna teh, disaha-saha.14Rode ujug-ujug tenget bae kanasorana; tapi bawaning ku atoh-atohna,manehna lain buru-buru muka panto,anggur ngadon hariweusweus heula kaanu araya di jero: Petrus cenah anukeketrok teh.15Cek batur-baturna, “Boa ngalindurmaneh mah!” Tapi manehna, keukeuhngaenyakeun. Tuluy cek batur-baturna,“Malaikatna meureun eta mah!”16Petrus haben bae keketrok. Barangpanto dibukakeun, gok, maranehnangajarenghok karaget.17Petrus pepeta ngisarahan ulahrecok, bari pok medarkeun lalakonnaditulung ku Gusti lolos ti pangbuian.“Pangbejakeun bae ka Yakobus, kitudeui ka dulur-dulur sejenna,” saurna bariterus ka luar deui muru tempat sejen.18 Isukna, serdadu-serdadu jaga,raribut silih tanyakeun Petrus;19 raja Herodes gancang marentahkeunsupaya Petrus diteangan, tapi weleh

KISAH PARA RASUL 12.20–23 70

teu kapanggih. Ari serdadu-serdadujaga sanggeus dipariksa, tuluy baemaranehna, kabehanana, diparaehan.Beres eta, sang raja ngantunkeun Yudea,angkat ka Kesarea sarta linggih di dinya.20Hiji mangsa, raja Herodes bendupisan ka urang Tirus jeung Sidon.Sanggeus samupakat, urang Tirusjeung Sidon teh ngadareuheusan kaanjeunna. Eta teh sanggeus maranehnahasil ngawujukan salah saurang pagawekaraton anu ngaran Blastus, nepi kabiluk daek ngadeudeul mangmentakeunpangampura raja. Ari sababna mah,bahan pangan Tirus jeung Sidonteh, kacida gumantungna ka wilayahcangkingan eta raja.21Dina hiji waktu anu geus ditetepkeun,Herodes dangdan, nya eta make anggoankarajaan; tuluy manehna linggih dinasinggasana sarta ngagalantang karayatna.22Rayatna nempas ku surak, majar teh,“Ieu mah gentra ilahi, lain sora manusa!”23Sapada harita keneh, sang rajadigebug ku malaikat Pangeran lantarankacida teu hormatna ka Allah. Anjeunna

KISAH PARA RASUL 12.24–13.4 71

keuna ku panyakit, salirana beakdihakanan ku bilatung nepi ka pupusna.24Ari pangandika Gusti beuki sumebarbae, kawentar ka jalma rea.25Barnabas jeung Saulus marulangdeui, — ti Antioki ka Yerusalem —sanggeus tugas-tugasna beres, barimawa Yahya anu sok katelah ogeMarkus.

131Harita, di jamaah Antioki, ayasawatara nabi jeung guru agama,

nyaeta Barnabas, Simeon anu katelahNiger, Lukius urang Kirena, Saulus jeungMenahem anu tadina diurusna barengjeung raja Herodes.2Dina hiji poe, waktu aranjeunnanekanan ibadah jeung puasa, Ruh Allahnimbalan, “Kami menta Barnabas jeungSaulus sabab maranehna rek diberetugas husus anu ditangtukeun ku Kamipribadi.”3Sabada Puasa jeung sembahyang, anuduaan teh, ku aranjeunna ditarumpanganleungeun, tuluy dijarurung laku.4Kalawan parentah Ruh Allah, Barnabasjeung Saulus mariang ka Selukia; tidinya, aranjeunna balayar ka puloSiprus.

KISAH PARA RASUL 13.5–10 725Sadatangna ka tempat nu ngaranSalamis, aranjeunna, prak baengamimitian ngawawarkeun pangandikaAllah di tempat-tempat ibadah urangYahudi; aranjeunna teh dibarengan kuYahya Markus, nya eta pikeun babantu.6Aranjeunna ngideran eta pulonepi ka Pafos. Di dinya, aranjeunnapapanggih jeung hiji urang Yahudi,ngaran Baryesus; manehna teh, tukangsihir anu ngaku-ngaku jadi nabi.7Eta jelema nyobat jeung SergiusPaulus, jelema pinter, anu jadi gupernurdi eta pulo. Sang gupernur manggilBarnabas jeung Saulus; sabab anjeunna,hayangeun nyaho pangandika Allah.8Tapi aranjeunna dihalang-halang kuElimas, — ngaran sejenna Baryesus dinabasa Yunani — tukang sihir tea. Sanggupernur oge dihalang-halang tina niatibadahna.9Saulus anu harita geus dilandi Paulustur kaancikan ku Ruh Allah, mencrongka eta jelema.10 “He, anak setan,” saurna, “gudangnatipu daya jeung kadurjanaan, satruningbebeneran, na moal eureun-eureun

KISAH PARA RASUL 13.11–15 73

maneh teh mengkol-mengkolkeun JalanLempeng pituduh ti Pangeran?11Ayeuna rasakeun, maneh pinastilolong katiban panangan Pangeran.Sababaraha poe, lilana, maneh moalbisa neuleu panonpoe!” Sapada haritakeneh, reup wae, eta jelema ngarasapoek, asa kakurung ku pepedut; tuluymanehna uyup-ayap, neangan anu ha'atdaek nunungtun.12Nenjo kajadian kitu teh, sanggupernur terus percaya sarta poharangarasa katajina deuih ku ajaran GustiJungjunan urang.13Ti Pafos, Paulus jeung nu duaan deuibalayar ka Perga bawahan Pampilia; tapiYahya Markus mah, ti dinya teh, mulangdeui ka Yerusalem.14Ti Perga, aranjeunna terus lumaku,nepi ka jol di Antioki bawahan Pisidia.Dina poe Sabatna, aranjeuna, sup katempat ibadah terus dariuk.15Anggeus maca hukum Toret jeungkitab Nabi-nabi, pangurus di dinyanawaran ka aranjeunna, pokna,“Bilih bade masihan amanat geusanngawangun atanapi ngabeberah ka umatdi dieu, mangga dihaturanan.”

KISAH PARA RASUL 13.16–21 7416 Jung, Paulus nangtung; tuluyanjeunna mere isarah ku panangan,barabat sasauran, “Dulur-dulur baniIsrail, oge aranjeun anu sumujud kaAllah, simkuring amit sumeja nyarita.17Allah nu disembah ku umat Israilparantos milih karuhun urang sarengngajembarkeun eta bangsa sapanjangngumbara di Mesir. Panangana-Na anudigjaya parantos nuyun eta bangsa budalti eta nagara.18Opat puluh taun, Anjeunna tetepsabar nangankeun pamolahna etabangsa di alas kikisik.19Tujuh bangsa anu ngageugeuhtanah Kanaan, ku Anjeunna ditumpes;urut tanah wilayahna diserenkeun,dibagi-bagi, ka eta umat-Na ngajaditanah warisan.20Kira-kira opat ratus lima puluh taun tiharita, maranehna, ku Anjeunna diberehakim-hakim, — tug — nepi ka jamanNabi Samuel.21Geus kitu, maranehna marenta raja,ku Allah diturut; maranehna dibere Saulbin Kis, ti kaom Binyamin, meunang opatpuluh taun.

KISAH PARA RASUL 13.22–27 7522Saul henteu kaanggo ku Allah; tuluyeta raja diganti ku Nabi Daud. NgeunaanNabi Daud, Allah parantos ngadawuh:Kami geus manggih Daud tur matakpanuju, jelema pantes keur nyubadanansagala maksud-maksud Kami.23Nya ti turunan anjeunna, — cocogsakumaha anu parantos disubayakeunAllah — digelarkeun Juru Salametna baniIsrail, nya eta Isa tea.24Selang mangsa pisumpingeunAnjeunna, aya uar pangajak ti Yahyaka sakumna bani Israil supaya tarobatjeung dibaraptis.25Nalika tugasna meh rengse, Yahyanyaurkeun kieu: ‘Ulah saralah sangka,kula mah lain Anjeunna. Anjeunnamah, sumping-Na teh engke, nya etasapandeurieun kula. Kula mah hamowani muka tali tarumpah-tarumpah-Naacan.’26Dulur-dulur! Boh anu turunanIbrahim, boh anu lianna, anu sami-samisieun ku Allah! Eta uaran pisalameteunteh, nya ka urang ditujulkeunana.27Ku urang Yerusalem mah, nya kitudeui ku parapamingpinna, Anjeunna tehditampik. Anjeunna dihukum pati ku

KISAH PARA RASUL 13.28–33 76

maranehna. Ku kituna, sakumaha anugeus disaurkeun ku nabi-nabi anu sokdiaraji saban poe Sabat teh, ku lantarantalajak maranehna, jadi ngabukti.28Sanajan henteu bisa maranggihkeunkasalahan anu manjing kana hukumanpati, maranehna geus maraksa ka Pilatussupaya Anjeunna ditelasan.29Sanggeus sagala paniatanana kaAnjeunna tinekanan, — sakumahaanu geus kaungel dina Kitab — layonAnjeunna diturunkeun tina tihangpanggantungan tuluy dikurebkeun.30Tapi Anjeunna, ku Allah, digugahkeundeui tina pupus-Na.31Sanggeus gugah, Anjeunnanembongan sababaraha kali ka nukungsi ngariring ka Anjeunna waktosangkat ti Galilea ka Yerusalem. Nyaaranjeunna, nu ayeuna jaradi saksi kabalarea teh.32Ayeuna simkuring sumejangadongkapkeun uaran nu mataksuka ati, nya eta: Jangji anu baheuladitimbalkeun ka karuhun urang teh,33ku Allah parantos dibuktikeun kaurang, nu jadi turunanana, nya eta kujalan ngagugahkeun Isa; hal ieu teh,

KISAH PARA RASUL 13.34–39 77

sami sareng anu parantos diseratkeundina Kitab Zabur anu kadua: ‘Hidep,Anaking! Poe ieu pisan hidep ku Kamidiyugakeun.’34 Isa parantos digugahkeun kuAllah tina pupusna sarta moal bisakeuna ku buruk deui. Eta teh pikeunngalaksanakeun timbalana-Na anu ieu:‘Jangji Kami ka Daud, jangji suci turbeunang diuji, baris dilaksanakeun.’35Salajengna, dina zabur sejennadisebatkeun kieu: ‘Gusti Pangeran!Gusti moal tega ngantep jalmi-jalmianu parantos disucikeun ku Gusti sinabinasa.’36Ari Daud, dina keur hirupna,ngalakonan sagala pangersa Allahsajeroning mingpin bangsana, dugi kapupusna; salajengna, anjeunna tehdikurebkeun sagigireun karuhunna;kajabi ti eta, salirana ge buruk, sanes.37Nanging Isa mah henteu kungsiburuk, margi digugahkeun deui ku Allah.38Mugi aruninga dulur-dulur! Nya kulantaran Anjeunna pangna dulur-dulurkenging uaran pangampura dosa teh.39Nya ku jasa Anjeunna sakur jelemaanu percaya bisana leupas tina dosa

KISAH PARA RASUL 13.40–44 78

teh, anu hamo tea bisa kaalaman kuaranjeun ku sakadar nurut kana hukumMusa wungkul mah.40Kitu nu mawi sing ati-ati, ulah dugika nyorang hal-hal anu kasebat dinakitab nabi-nabi, nu kieu ungelna:41 ‘Ati-ati maraneh tukang-tukangngahina! Tanwande maranehngararenjag sarta tumpur. Sabab jamanieu, Kami keur ngalaksanakeun hijipagawean; ku maraneh moal dipercaya,sanajan aya anu nerangkeun.’”42Sanggeus Paulus jeung Barnabaskalaluar, ku maranehna diparenta supayapiwulangna anu bieu teh dibalikan deuidina poe Sabat hareup.43Sabubarna ibadah, loba urang Yahudijeung anu ngaragem agama Yahudi anusarieun ku Allah naluturkeun ngiringka aranjeunna. Ku aranjeunna terusdiwurukan jeung dinasehatan, supayahirupna masing-masing tetep dina aubnaasihing kurnia Allah.44Poe Sabat hareupna, mehsapangeusi kota tumplek daratangseja ngaregepkeun pangandika Allah.

KISAH PARA RASUL 13.45–49 7945Nenjo anu daratang sakitu lobanateh, urang Yahudi jadi sirik; ucap-ucapanPaulus dibarantah.46Tapi kalawan henteu asa-asa kuPaulus jeung Barnabas diterangkeunkieu, “Sayaktosna, ieu pangandikaAllah teh, ka aranjeun heuladidongkapkeunana. Nanging kulantaran aranjeun narolak sarta henteungarasa butuh ku hirup langgeng,didongkapkeunana teh ayeuna mah kabangsa anu lian.47Sabab simkuring kudu ngestokeunkana parentah Allah anu kieu: ‘Manehku Kami enggeus dipastikeun kudunyaangan bangsa- bangsa anu teupalercaya ka Allah, ngadatangkeunkasalametan, tug, nepi ka tungtungbumi.’”48Ngadarenge ieu ucapan, jalma-jalmati golongan luar bangsa Yahudi teh kacidabarungaheunana. Tuluy maranehnangamulyakeun pangandika Allah; sakuranu geus ditakdirkeun hirup langgengmah, jadi palercaya.49Geus kitu mah, pangandika Allah tehsumebar ka sakuliah wilayah.

KISAH PARA RASUL 13.50–14.2 8050Tapi jelema-jelema ti kaum Yahudi,henteu caricingeun. Wanita-wanitaanu palercaya ka Allah tur kapandangdi masarakat katut para gegeden dieta kota, ku maranehna dihasud;tuluy maranehna ngayakeun rupa-rupatarekah, nepi ka Paulus jeung Barnabasteh diusir ti wilayah eta.51Sabab eta, Paulus jeung Barnabasteh ngebutkeun kekebul tina suku, keurnembongkeun ka teu sugemaanana kamaranehna; tuluy aranjeunna angkat kakota Ikonium.52Ari murid-murid anu di Antioki,hatena, pinuh ku rasa bagja jeung kuRuh Allah.

141Di Ikonium, ieu dua rasul teh,terus ngajugjug ka tempat ibadah

urang Yahudi sarta ngawulang di dinya.Piwulangna pohara ngayakinkeunana,nepi ka loba urang Yahudi jeung urangYunani anu palercaya.2Tapi urang Yahudi, — ti golongananu narolak kana piwulangna —ngahucuhkeun jalma-jalma anuteu palercaya ka Allah tea, nepi kamaranehna maralik jadi arijideun karasul-rasul.

KISAH PARA RASUL 14.3–8 813Rada lila oge Paulus jeung Barnabascaricing di dinya teh — nya aranjeunnateh bari neruskeun ngawulangnakalawan teuneung ludeung — lantaranaranjeunna percaya ka Allah. Uarantina hal sih kurnia Gusti teh, ku Allahdideudeul, ku jalan maparin kakawasaanka aranjeunna pikeun nyieun tanda-tanda ajaib sarta mujijat-mujijat.4Harita, urang dinya bengkah jadidua golongan; aya anu biluk ka urangYahudi, aya anu biluk ka rasul-rasul.5Golongan anu teu percaya ka Allah,bareng jeung urang Yahudi katutparapamingpinna terus gerak; karepnamah, rasul-rasul teh dikaniaya sartadibaledogan ku batu.6Tapi ku aranjeunna kanyahoan, nyaburu bae aranjeunna teh ngejat kakota Listra, Derbe, jeung ka kota-kotaanu aya di sakurilingeunana, bawahanLikonia.7Di dinya, aranjeunna ngawawarkeunInjil oge.8Di Listra, aya hiji jelema anu lumpuh tibarang burusut; manehna teh ngan ukurbisa diuk bae, teu bisa leumpang.

KISAH PARA RASUL 14.9–15 829Waktu Paulus ngawuruk, kabeneranmanehna milu ngadengekeun. Ku Paulusdipencrong sarta kapeleng gede imanna,aya bahan bisa dicageurkeun.10 “Pek nangtung sing ajeg!” SaurPaulus ka manehna, tarik pisan. Dadaksakala, jung bae, manehna bisaeunnangtung, malah tuluy leuleumpangan.11Bawaning ku ngarasa aneh, jalmarea raong ngaromong dina basa Likonia,pokna, “Dewa lungsur, miraga jalma!”12Ku jelema-jelema di dinya, Barnabasdisebut dewa Zeus, ari Paulus dewaHermes, nya eta juru sabda dewa.13Geus kitu, imam dewa Zeus — anukuil pamujaanana aya di saluareuneta kota — datang ka kota bari mawasapi jalu pikurbaneun jeung rupa-rupakekembangan. Maksudna mah, arekngajak urang dinya ngahaturkeunkurban ka rasul-rasul tea.14Paulus jeung Barnabas nepikeun kanyosoeh jubah nu dianggo bari terusmuru jalma rea, pok ngagero,15 “Dulur-dulur! Nanaonan aranjeunteh? Kaula duaan teh jalma biasa, teubeda ti aranjeun. Ka dieu soteh sejangawawarkeun Injil, rek ngelingan ka

KISAH PARA RASUL 14.16–20 83

aranjeun supaya ninggalkeun kalakuananu gaplah; malar hirup nyanghareupka Allah anu jumeneng, anu ngadamellangit, bumi jeung laut katut pangeusina.16Baheula-baheula mah, manusateh, ku Allah diantep nyorang jalannamasing-masing.17Tapi papadaning kitu, Anjeunnatetep miasih sarta henteu kendat-kendatmintonkeun sipat murah asih-Na,maparin hujan ti langit, maparinmusim bubuahan, maparin dahareun,jeung maparin lian-lianna anu matakpikabungaheun.”18Tapi rasul-rasul teh, meh-mehkawalahan; sabab keukeuh bae arekdihaturanan kurban ku maranehna.19Sabot kitu, jul-jol, — ka dinya —urang Yahudi ti Antioki jeung Ikonium.Maranehna ngarorojok urang dinya,nepi ka bariluk ka maranehna. Malahanmah, eta urang dinya teh, nepi kamaraledogan Paulus ku batu sartanyered anjeunna ka palebah luareunkota sabab pada nyarangka geus maot.20Tapi waktu keur diriung-riung kumurid-muridna, anjeunna cengkat deui,tuluy indit deui ka jero kota. Poe isukna,

KISAH PARA RASUL 14.21–26 84

anjeunna miang ka Derbe, bareng jeungBarnabas.21Di Derbe, Paulus jeung Barnabasngawawarkeun Injil tur hasil, nya etaloba anu palercaya. Ti dinya, aranjeunna,wangsul deui ka Listra, Ikonium, jeungAntioki.22Di tempat-tempat eta, aranjeunnateh negerkeun murid-murid supayamurid-murid sing karuat iman; sauraranjeunna, “Asup ka Karajaan Allahmah kudu nyorang heula rupa-rupakasangsaraan.”23Di tiap-tiap jamaah, aranjeunnangangkat kokolot-kokolot jamaah,tuluy dipangnedakeun sarta dipuasaan;geus kitu, eta kokolot-kokolot tehdipasrahkeun ka Gusti Sumberingkapercayaanana.24Aranjeunna ngider di sakuliahwilayah Pisidia, nepi ka aranjog kawilayah Pampilia.25Di wilayah Pampilia aranjeunnangawawarkeun Injil oge, nya eta ditempat anu ngaranna Perga sarta diAtalia anu pernahna di basisir.26Ti dinya, aranjeunna balayar kaAntioki di tanah Siria; nya di tempat eta

KISAH PARA RASUL 14.27–15.3 85

pisan aranjeunna ginanjar asihing Allahteh pikeun ngemban tugas nu ayeunageus rengse dilampahkeun.27Di dinya, aranjeunna ngumpulkeunanggota jamaah, tuluy ngadadarkeunpadamelan Allah anu diembankeun kaaranjeunna sarta nerangkeun, yen Allahparantos mukakeun lawang pikeun jalankana iman ka bangsa-bangsa sejen oge.28Lila oge, aranjeunna nganjrek dimurid-muridna di Antioki teh.

151Hiji mangsa, jamaah di Antiokikadatangan dulur-dulur ti jamaah

Yudea, anu nerangkeun yen jamaahAntioki kudu disarunat nyumponan adatistiadat warisan ti Musa; sabab mun teukitu, hamo bisa salamet.2Tapi pendirian maranehna anu kituteh, pohara dibantahna ku Paulus jeungBarnabas mah. Ahirna, jamaah ngutusPaulus, Barnabas, jeung sawatara urangdeui ka Yerusalem pikeun nyawalakeunsualna.3Ku jamaah, eta utusan-utusan teh,dianteur nepi ka wates kota; ti dinya,karebat lumaku, — jalanna — ka tanahPuniki jeung Samaria. Dulur-dulur anucaricing di dinya, barang dibarejaan

KISAH PARA RASUL 15.4–9 86

yen loba bangsa-bangsa anu asalna teungenal Allah teh, tarobat sarta meunangnugraha, kabeh marilu atoh.4Di Yerusalem, — sanggeusdibageakeun ku jamaah jeung ku rasul-rasul katut parakokolotna — parautusanteh ngadadarkeun beubeunangananaenggoning ngalaksanakeun padamelanAllah.5Tapi cek anggota-anggota anu asal tigolongan Parisi mah, anggota-anggotaanu lain Yahudi teh wajib disarunat heulapikeun nyumponan hukum Musa.6Hal eta, ku rasul-rasul jeungparakokolot tuluy digunemcaturkeun.7Sanggeus sual jawab rada lila,ahirna Petrus nyarita, “Dulur-dulurtangtu aremut keneh, yen baheula,simkuring geus dipilih ku Allah jadibiwir panyambung lemek pikeun ngajakbangsa- bangsa anu teu ngenal Allah,supaya percaya kana uaran Injil.8Allah anu uninga kana eusi hate tiap-tiap jelema, kersa nampi maranehnasarta maranehna geus dipaparinan RuhAllah cara urang.9Eta teh nandakeun, yen Anjeunnateu ngabeda-beda; jiwa urang jeung

KISAH PARA RASUL 15.10–14 87

maranehna sarua; ku lantaran imankapercayaan, maranehna oge geusdisucikeun ku Anjeunna.10 Jadi, naha atuh urang makearek ngadoja ka Anjeunna, niat rekngamomotan papada dulur ku pasangananu hamo baris katanagaan, boh kukaruhun, boh ku urang-urang.11Ari sual pisalameteun mah, kaayaanurang jeung maranehna teh sarua bae.Sabab anu jadi lantaran urang bisasalamet mah, nya eta upama urangpercaya kana sih kurnia-Na Isa, GustiJungjunan urang.”12 Jep, jamaah jempe; terus maranehnangabarandungan katerangan ti Paulusjeung Barnabas anu medarkeuntanda-tanda ajaib jeung mujijat-mujijat padamelan Allah di kalanganbangsa-bangsa sejen ku perantaraanaranjeunna.13Geus kitu, ngong Yakobus nyarita,“Dulur-dulur!14Ku saderek Simon geus diterangkeunyen ti awalna keneh kajurung ku welasasih-Na ka bangsa-bangsa sejen, Allahparantos milih hiji bangsa anu barisngemban pajenengana-Na.

KISAH PARA RASUL 15.15–21 8815 Ieu teh luyu pisan jeung pisaurnabi-nabi dina Kitab anu kieu ungelna:16 ‘Engke Kami bakal datang deui, sejangawangun deui pondok Daud nu geusruntuh, sina ngadeg sarta weweg,17 supaya umat sejenna oge nareanganPangeran, nya eta sakumna bangsa-bangsa anu acan wawuh ka Allah, anukaasup milik Kami keneh.18Kitu dawuhan Gusti anu padamelana-Na geus kawentar ti awit awalnakeneh.’19Ku sabab eta, atuh dulur-dulur urangnu teu sabangsa anu geus tarobat kaAllah teh, cek simkuring mah, ulahdiririweuh.20Cek timbangan simkuring, hadenamah urang suratan bae. Urang nasehatanyen maranehna kudu pantrang ngadaharkadaharan-kadaharan anu disajenkeunka berhala-berhala, kana pajinahan,ngadahar daging sato anu paeh bangkar,sarta ngadahar getih.21Sabab hukum Musa teh, geussumebar di tiap-tiap tempat ti baheulakeneh; tug, nepi ka kiwari oge, etahukum teh masih keneh terus dibaraca

KISAH PARA RASUL 15.22–25 89

di tempat-tempat ibadah unggal-unggalpoe Sabat.”22Geus kitu, rasul-rasul jeung kokolotkatut sakumna jamaah mutuskeunngirim utusan ka Antioki, anu kudu inditbareng jeung Paulus sarta Barnabas.Anu kapilih jadi utusan teh, nya etaYudas anu katelah Barsabas jeung Silas,duanana, jelema anu kapandang dijamaah.23Maranehna mawa surat, unina,“Rasul-rasul, parakokolot, katutanggota-anggota jamaah di dieu,ngaturkeun salam ka dulur-dulur nuteu sabangsa di jamaah Antioki, Siria,sareng Kilikia.24Nampi wartos, yen saderek-saderek kenging kabingung lantarankadongkapan jalmi-jalmi ti pihaksimkuring, anu pangajarananaabot katampina ku para saderek.Darongkapna teh, sanes pisan kupangjurung ti simkuring.25Tumali sareng eta, simkuring, ayeunangutus jalmi-jalmi ka saderek-saderek,anu disarengan ku saderek Paulussareng saderek Barnabas anu kaasih,

KISAH PARA RASUL 15.26–31 9026anu parantos nandonkeun nyawademi pajenengan Gusti Jungjunan urang,Isa Al Masih.27Anu diutus ku simkuring teh, nya etasaderek Yudas sareng Silas, anu barisnerangkeun eusi serat langkung paos.28Numutkeun putusan ti Ruh Allah, kitudeui ti jamaah; ka para saderek moalbade ditambih ku kawajiban-kawajibananu abot sapertos kitu, iwal ti ieupepeling:29Saderek-saderek kedah pantrangkana kadaharan-kadaharan anudisuguhkeun ka berhala-berhala,getih, daging sato anu paeh bangkar,sarta kana kalakuan anu kaasupjinah. Kalintang saena upami kersangestokeun kana ieu pepeling. Sakituanu kahaturkeun. Mugia para saderekginanjar kawilujengan.”30Sanggeus kitu, Yudas jeung Silaspamitan pikeun indit ka Antioki.Sadatangna, terus aranjeunnangumpulkeun jamaah sarta suratnadipasrahkeun.31Sanggeus dibaca, jamaah ngarasabungah sabab eusina pinuh ku ucappanglipur.

KISAH PARA RASUL 15.32–38 9132Saterusna, Yudas jeung Silas anuoge jaradi nabi, nganasehatan kupituah-pituah anu matak nguatkeuniman.33Sanggeus mangkuk rada lila, kakaradijarurung mulang deui ka nu ngarutusnakalawan dibarengan ku pidu'ana sarerea.34Tapi ari Silas mah, tetep di dinya,henteu ngiring mulang.35Paulus jeung Barnabas masih kenehngalanjrek di Antioki sarta ngawuruk;nya babarengan jeung urang dinya,ngawawarkeun pangandika Gusti.36Sanggeus rada lila, Paulus sasauranka Barnabas, “Urang ngalongok dulur-dulur di tempat urang bareto nepikeunpangandika Gusti tea; nya hayangterang bae, kumaha kaayaanana teh.”37Barnabas ngarempugan asaldibaturan ku Yahya anu katelah Markustea.38Tapi ku Paulus, henteu disaluyuan;sababna, Markus geus kungsininggalkeun aranjeunna waktu diPampilia lantaran teu puruneun digawebabarengan.

KISAH PARA RASUL 15.39–16.4 9239Tungtungna, aranjeunna jadi cekcoknepi ka jadi paturay. Barnabas balayarka pulo Siprus mawa Yahya.40Ari Paulus mah, milih Silas. Sanggeusku jamaah dipercayakeun kanapangjaring Gusti,41bral, aranjeunna, mariang ka tanahSiria jeung Kilikia pikeun nguatkeunjamaah-jamaah di dinya.

161Paulus sindang oge ka Derbejeung Listra. Di dinya, aya hiji

murid ngaranna Timoteus. Indungnaurang Yahudi, — kaasup ka anu percayaka Allah — ari bapana mah urang Yunani.2Ku dulur-dulur saiman anu arayadi Listra jeung Ikonium, Timoteus tehdikenal pisan.3Paulus hoyong supaya manehnamaturan anjeunna dina perjalanan. KuPaulus, Timoteus, disina disunat heulacara urang Yahudi di dinya, ma'lumbapana teh urang Yunani.4Paulus jeung Silas ngider, asupkota kaluar kota, bari nepikeunputusan-putusan anu geus diputuskeundi Yerusalem ku rasul-rasul jeungkokolot-kokolot, dibarengan ku pangajakmuga ditarurut ku jamaah-jamaah.

KISAH PARA RASUL 16.5–12 935 Jamaah-jamaah teh beuki reugreugbae imanna, anggotana oge beuki loba.6Ari tanah Prigia jeung Galata mah kuaranjeunna diliwat bae lantaran ku RuhAllah dicegah ngabarkeun Injil di Asia.7 Jol, aranjeunna, di tanah Misia, terusnyoba-nyoba asup ka wilayah Bitinia,tapi ku Ruh Isa teu diwidian.8Sanggeus liwat Misia, jol bae di Troas.9Peutingna, Paulus ningal hiji titingalan;katingalna teh, aya urang Makedoninangtung, ngageroan ka anjeunna, “Kadieu meuntas, kuring tulungan!”10Lantaran aya titingalan Paulus anukitu, simkuring sabatur-batur sabisa-bisa seja ariang ka Makedoni. Sababeta titingalan Paulus teh, ku sarereadianggap tanda panyaur Allah, yensimkuring kabeh kudu ka ditu nguarkeunInjil.11Bral bae, sarerea arindit, nya eta tiTroas balayar ka Samotrake; isukna, tidinya, anjog ka kota Neapolis.12Ti dinya, ngaheulakeun ngadatanganhiji wilayah di Makedoni, nya eta kotaPilipi; kota pangumbaraan urang Rum. Didinya, sarerea nganjrek heula meunangsawatara poe.

KISAH PARA RASUL 16.13–16 9413Dina poe Sabat, simkuring sabatur-batur kaluar ti lawang saketeng. Barimapay-mapay walungan, beh, sarareateh ningal hiji tempat ibadah urangYahudi. Memang, ku sararea ge, geuskataksir yen baris manggih nu kitu.Bari dariuk, simkuring sabatur-baturcacarita jeung sawatara wanita anu keurkarumpul di dinya.14Salah saurangna mah, nya eta tukangdagang lawon wungu, — jalma ibadahka Allah, asal ti kota Tiatira — ngarannaLidia; Hatena ku Allah dibukakeun nepika saregep pisan ngabandungananakana caritaan Paulus.15Tungtungna mah, anjeunnasakulawarga menta dibaptis. Sanggeusdibaptis, terus ngangkir ka imahna,pokna, “Upami kagalihna ku bapa-bapaabdi teh leres-leres parantos percayaka Gusti Jungjunan aranjeun, mugibapa-bapa kalalersa lalinggih karorompok.” Ku sabab dikeukeuhan,simkuring sabatur-batur narurut geusannedunan pangondangna.16Dina hiji waktu, keur simkuringsabatur-batur arindit ka tempat ibadahtea, di jalan paamprok jeung hiji awewe

KISAH PARA RASUL 16.17–20 95

palayan anu kaancikan roh anu bisanujum. Eta pangabisa teh nguntungkeunpisan ka anu jadi dununganana sababngadatangkeun pangasilan anu lainlumayan.17Manehna, hantem bae, nutur-nuturPaulus sakancana bari celak-celukpokna, “Ieu jelema-jelema teh kabehoge abdina Allah Anu Maha Agung, keurnuduhkeun jalan pijamugaeun!”18Kitu bae, petana teh, nya teu eureun-eureun; hal eta, matak ngajengkelkeunPaulus lantaran ngaganggu pisan.Anjeunna malik nyoreang ka eta awewe;terus anjeunna marentah kieu ka etaroh, “Demi pajenengan Isa Al Masih,geura ingkah maneh ti eta awewe!”Sapada harita keneh, si roh teh, ingkahti eta awewe.19Nempo galagat kitu, ku anu maliaraeta awewe kaerong yen maranehna barisleungit pangasilanana. Kerewek, Paulusjeung Silas ku maranehna ditewak; tuluyaranjeunna digiring ka pasar pikeundiserenkeun ka pangagung-pangagungkota.20Cek maranehna ka nu wajib, “Ieujelema ngagujrudkeun kota.

KISAH PARA RASUL 16.21–27 9621Urang-urang Yahudi ieu teh,nyebarkeun adat istiadat anu ku urangmah, urang Rum, hamo bisa ditarimaatawa dipake!”22 Jalma rea oge milu nyaralahkeun kaaranjeunna teh. Pakean aranjeunna, kunu wajib teh sina dibuka paksa, nya etaku jalan disaroehkeun; geus kitu, jebrodbae, aranjeunna dihukum rangket.23Tuluy aranjeunna dijebloskeun kapanjara sarta diparentahkeun kududijaga masing tohaga.24Blus, Paulus jeung Silas, digebluskeunka kamar tahanan pangjerona barisukuna dibelok tohaga pisan.25Kira-kira geus tengah peuting,Paulus jeung Silas anggur ngadaru'ajeung parupujian, kadarenge kusakitan-sakitan lianna.26Sabot kitu, riyeg bae, aya lini gedepisan. Gedong panjara teh, nepi kainggeung, panto-pantona bluk-blakmaruka kabeh, sarta rante-rante sakitanalaludar.27Kapala panjara ngorejat nyaring,kasampak teh panto-panto kamartahanan geus marolongo. Serepet bae,manehna mesat gobang rek maehan

KISAH PARA RASUL 16.28–34 97

maneh. Sabab manehna nyangkasakitan-sakitan kabeh geus kalabur.28Tapi Paulus ngagorowok, saurna,“Ulah waka luluasan! Araya keneh kabehoge!”29Kapala panjara teh terus mentaobor ka bawahanana. Manehna moro kaPaulus jeung Silas; tuluy bluk, nyuuhka aranjeunna bari ngagibrig sakujurawakna.30Sanggeus eta, Paulus jeung Silasdiajak kaluar. “Juragan,” cek eta kapalapanjara, “kumaha ieu abdi teh malarsalamet?”31Walonna, “Kudu percaya ka IsaAl Masih, Gusti Jungjunan simkuring,saanak bojo tangtu salamet.”32Satuluyna, manehna saimah-imah, ku aranjeunna diwuruk haldawuhan-dawuhan Allah.33Sanggeus manehna meresihanraheut-raheut Paulus jeung Silas; haritakeneh, eta kapala panjara, sakulawarga,menta dibaptis.34Aranjeunna diangkir ka imahna, terusdituangkeun. Manehna pohara ngarasabagjana ku sabab sakulawargana geuspercaya ka Gusti Allah.

KISAH PARA RASUL 16.35–39 9835Barang bray, beurang, jol utusan-utusan ti pamarentah kota mawa putusanka kapala panjara kieu, “Sakitan, anuduaan tea, kudu dileupaskeun.”36Cek kapala panjara ka Paulus,“Numutkeun kaputusan pamarentahkota, juragan-juragan ayeuna kenehkedah dibebaskeun. Mangga geuraarangkat, didungakeun sing warilujeng.”37Tapi cek Paulus, “Simkuring duaangeus dihukum rangket kalawankasaksian ku umum. Padahal simkuringduaan teh, warga nagara Rum; turhenteu dipariksa heula perkarana;malah mah nepi ka ngarandapan dibuipisan. Ayeuna bade dileupaskeunkitu-kitu bae, bari ririkipan. Teu tiasanampi ari kitu mah. Sakedahna mah,aranjeunna anu kedah ka darieu kuanjeun, ngabebaskeun simkuring sacararesmi.”38Kasauran Paulus tea, ku utusan-utusan, dihaturkeun ka pangagung kota.Barang dibejaan yen Paulus jeung Silasteh warga nagara Rum, maranehnakacida sarieuneunana.39Tuluy daratang bari tomada marentahampura. Paulus jeung Silas ku

KISAH PARA RASUL 16.40–17.4 99

maranehna dianteur ka luar, terusdijurung laku ti eta kota.40Sakaluarna ti panjara, Paulus jeungSilas muru imah Lidia. Sanggeustepung jeung dulur-dulur anu araya didinya sarta geus mere paneger hate,aranjeunna arangkat deui.

171Paulus jeung Silas kebat lumakudeui, — liwat kota Amipolis jeung

Apolonia — jol bae, di kota Tesalonika.Di dinya oge, aya tempat ibadah urangYahudi.2Sakumaha kabiasaan, Paulus asupka eta tempat. Meunang tilu Sabat,anjeunna, noron medarkeun mesekbagian-bagian Kitab Suci ka urangYahudi.3Ditetek dieceskeun ka maranehna,yen Al Masih teh geus kuduna nyorangkasangsaraan sarta geus kuduna gugahdeui tina pupusna. Satuluyna, cekanjeunna, “Tah eta Al Masih teh, Isa tea,anu ayeuna diuarkeun ku simkuring kaaranjeun.”4Aya sawatara urang anu terus percayakalawan yakin, tuluy maranehna marilu,ngahiji, ka Paulus jeung Silas. Ti urangYunani oge, loba pisan anu sarieun ku

KISAH PARA RASUL 17.5–8 100

Allah; kitu deui, ti wanita-wanita anuterkemuka, jumblahna lain saeutik.5Orokaya, urang-urang Yahudianu sejenna, jadi dararengki. Ger,maranehna nyieun huru-hara, nya etangaributkeun kaayaan kota; maranehnateh, dibantuan ku jelema-jelema anuteu araruni ti pasar. Tuluy maranehnangambreg ka imah Yason, nya pikeunnyered Paulus jeung Silas ka pangadilanrayat.6Tapi anu dimaksudna teu kasampak;tungtungna mah, anu digusur teh, Yasonjeung sababaraha deui dulur-dulursaiman anu kaparengan aya di darinya.Tuluy maranehna diserenkeun ka parapangagung kota. Anu ngarusuhkeun tehtingcorowok, pokna, “Jelema-jelematukang ngacowkeun sakuliah jagat teh,ayeuna geus jol ka urang,7diampihan ku ki Yason! Kalakuananangalanggar aturan-aturan prabu kalawannyebut-nyebut, aya deui raja anungaranna Isa.”8Barang aya ribut kitu, para gegedenkatut rayatna jadi geunjleung.

KISAH PARA RASUL 17.9–14 1019Tapi Yason sabatur-batur teh,dibebaskeun deui bae. Sabab manehna,mere jaminan.10Peutingna, Paulus jeung Silas, kudulur-dulur teh dijurungkeun ka Berea.Di Berea, anu dijugjug ku aranjeunnateh, nya tempat ibadah urang Yahudioge.11Urang Yahudi di dinya mah, leuwihbalageur ti batan anu di Tesalonika.Nya lian ti daraek tur ariklas narimapangandika Allah, maranehna oge, terusngarulik Kitab Suci pikeun dicocogkeunjeung anu geus diterangkeun tea.12Teu wudu loba anu terus jeungpercayana, malah ti kaom wanitaterkemuka jeung kaom bapa ti urangYunani oge aya.13Barang urang Yahudi di Tesalonikanyarahoeun, yen di Berea oge Paulusteh ngawawarkeun pangandika Allah;geuwat bae, jelema-jelema eta teh,maruru ka Berea ngadon ngahasud kaurang dinya, ngageumpeurkeun hatena.14Tuluy Paulus, ku dulur-dulur teh,geuwat diiangkeun ka daerah basisir;ari Silas jeung Timoteus mah, angger diBerea keneh.

KISAH PARA RASUL 17.15–19 10215Ku maranehna, Paulus teh dianteurnepi ka kota Atena; geus kitu, anungalanteurna, marulang deui bari mawapesen ti Paulus yen Silas jeung Timoteuskudu buru-buru nyarusul.16Sabot di Atena, ngadago-dago Silasjeung Timoteus, Paulus teh poharangarasa ngerikna. Lantaran eta kota,pinuh ku arca brahala.17Ku sabab eta, urang Yahudi jeungjelema-jelema anu palercaya ka Allah kuanjeunna diajak tukeur pikiran di tempatibadahna; kitu deui jeung saha bae anupareng papanggih di pasar saban poe.18Malah anjeunna mah, sual jawabnateh, sok jeung ahli-ahli pikir ti golonganEpikorus jeung Stoa. Aya anu ngomongkieu, “Rek dagang carita naon etatukang ngobrol teh?” Aya oge anu kieungomongna, “Kawasna bae manehna tehmawa agama dewa anyar.” Kituna teh,lantaran anjeunna nepikeun Injil anumedar hal Al Masih katut hal gugahnadeui tina pupus-Na.19Geus kitu, anjeunna diajak ka sidanganu disebut “Sidang Areopagus.” Kieucek maranehna, “Meunang simkuring

KISAH PARA RASUL 17.20–24 103

terang, eta agama anyar anu ditepikeunku anjeun teh agama naon?20Kakupingna teh asa araraneh-araraneh pisan, estu matak panasaran,naon pimaksudeunana?”21Adat urang Atena, — kitu deui adatbangsa-bangsa asing anu ngaradonngamukim di dinya — maranehna tarapisan ngamonyah-monyah waktu pikeunurusan ieu atawa urusan itu, iwal keurmedarkeun atawa ngabandungan halanu anyar karasana.22 Jung, Paulus nangtung di Areopagus,tuluy biantara; saurna, “Para saderekurang Atena, katembong ku simkuringpara saderek teh dina sagala hal estupohara aribadahna ka dewa-dewa.23Buktosna, waktu simkuring jalan-jalan di ieu kota, ningal barang-barangpupujan aranjeun; malah bet bae, ningalhiji mezbah tempat sasajen make tulisananu unina: ‘Kahaturkeun ka Allah anuacan dikenal.’ Tah anu ku simkuringdicarioskeun ka aranjeun teh, eta; nyaanu ku aranjeun dipunjung bari teuwawuh tea.24Allah teh, nya eta anu parantosngajadikeun ieu bumi katut sagala

KISAH PARA RASUL 17.25–28 104

eusina. Anjeunna teh Gustining langitjeung bumi, linggih-Na sanes di jerokuil-kuil bubuatan leungeun manusa.25Tur Anjeunna ge, henteu butuh ku nudiasong-asongkeun ku leungeun manusakawas nu aya kakurang. Sabab Anjeunnapisan malah anu maparin hirup, maparinnapas, katut naon bae pangabutuh jalmasakumna.26Tina asal jalma saurang, Anjeunnaparantos ngajadikeun umat manusasaalam dunya. Jaradi bangsa itu sartabangsa ieu. Anjeunna anu nangtoskeunpamusiman pikeun kaperluan umatmanusa teh; kitu deui, Anjeunna oge anumaparin wates tempat padumukanana.27Pangersana supaya maranehna tehdaraek nyukcruk maluruh salira-Na,malahmandar Anjeunna ku maranehnabisa karagap sarta bisa kapanggih;da saenyana mah, ieuh, Anjeunna tehhenteu tebih ti urang masing-masing.28Sabab urang hirup, kumelip, sartakumelendang teh nya di jero aub-aubkakawasaan Anjeunna; eta teh, cocogsareng anu dicarioskeun ku bujangga-bujangga aranjeun. Urang teh, sadayanaoge, asal turunan Allah keneh.

KISAH PARA RASUL 17.29–33 10529Ku margi, urang teh asal ti turunanAllah; poma, ulah garaduh pikiran yensipat kaayaan ilahi teh sami sareng sipatemas, perak, atanapi batu. Sabab etamah, ukur hasil tina cipta seni sarengkaahlian manusa.30 Jaman bihari nu tuna harti, kuAllah geus teu diemut-emut deui.Kiwari, Anjeunna ngembarkeun ka umatmanusa, yen nu di mana nu di mendisadaya kedah tarobat.31Lantaran Anjeunna teh parantosngadegkeun hiji poe, anu baris dianggonerapkeun pangadilan anu saadil-adilnaka ieu dunya tur dijalankeunana kuhiji Hakim anu parantos dipastikeunti anggalna keneh. Anu baris jadiHakimna oge, ku Anjeunna parantosdibuktikeun ka umat manusa; nya kujalan ngagugahkeun deui eta Hakim tialam anu maraot.”32Barang maranehna ngadarenge halhudangna anu maraot; seug bae, ayaanu ngeyehkeun, malah aya anu pokpisan kieu, “Euh, sual anu kitu, saenamah carioskeun engke deui bae.”33Geus kitu mah, Paulus, terus baekaluar tina sidang.

KISAH PARA RASUL 17.34–18.4 10634Tapi aya oge anu narima jeungpalercaya kana pangajaranana. Terusmaranehna ngahiji jeung anjeunna,nya eta aya lalaki sababaraha urang.Malah salah saurangna mah, nya etaanggota majelis Areopagus pisan,ngaran Dionisius; lian ti eta, aya deuiawewe, saurang, ngaran Damaris jeungsababaraha urang deui anu harita barengaraya di dinya.

181Ti Atena Paulus terus ka Korinta.2Di dinyana, anjeunna tepung

jeung urang Yahudi asal ti Pontus,ngaranna Akuila sarta bojona, ngaranPriskila. Duanana anyar datang ti Italilantaran aya parentah ti Prabu Klaudius:yen urang Yahudi, kabeh, kudu ingkah tinagara Rum. Paulus nyimpang heula kaimahna.3Sihoreng, Akuila teh, saruapacabakanana jeung anjeunna. Atuh,anjeunna teh, tuluy bae numpang didinya bari mantuan Akuila; da saruanatukang nyieun tenda.4Tapi unggal poe Sabat, Paulus tetepngawulang di tempat ibadah sarta usahangahudangkeun kayakinan urang Yahudijeung urang Yunani.

KISAH PARA RASUL 18.5–9 1075Sanggeus Silas jeung Timoteusdaratang deui ti Makedoni, Paulus jadilaluasa nguarkeunana Pangandika jeungmere panyaksen yen Isa teh, Al Masihtea.6Tapi lila-lila mah, anjeunna tehdimarusuhan jeung dicacampah kumaranehna; eta sababna, anjeunnangirabkeun kekebul tina jubahna barisaurna, “Aranjeun tangtu binasa kupamolah sorangan! Kuring teu tanggungjawab. Geus, ti seret ieu mah anggursinepungan bangsa sejen!”7Leos, anjeunna kaluar; terus anjeunnaka imah Titus Yustus, jalma anu ibadahka Allah, anu imahna pagigir-gigir jeungtempat ibadah.8Ari Krispus mah, kapala tempatibadah di dinya, tuluy bae percaya kaGusti Jungjunan urang teh, katut saeusiimahna. Urang Korinta oge anu haritamarilu ngabandungan piwuruk Paulusloba anu tuluy palercaya jeung marentadibaptis.9Dina hiji peuting, Pangeran nimbalanka Paulus dina hiji titingalan, dawuhana-Na, “Tong sieun-sieun! NguarkeunPangandika teruskeun, ulah kandeg!

KISAH PARA RASUL 18.10–15 10810Ku Kami, maneh, baris dibarengan.Saurang oge, moal aya anu waningaragap atawa nganiaya ka maneh.Sabab di dieu teh, loba umat Kami.”11Ku sabab eta, anjeunna lami calikdi dinyana, nya eta nepi ka sataunsatengah ngawurukkeun pangandikaAllah ka urang dinya.12Tapi barang kota Ahaya, digupernuranku Galio; breng bae, urang Yahudi tehngaralawan ka Paulus, saterusnaanjeunna dijagragkeun ka pangadilan.13Cek maranehna, “Jalmi ieu teh,nyimpangkeun rayat tina tata ibadahnaka Allah ku cara-cara anu papalingpangsareng pangajaran anu kaserat dinaToret.”14Barang Paulus rek mimiti nyarita,Galio geus pok manten nyarios ka urangYahudi, saurna, “He rayat, urang Yahudi!Upama dakwaan aranjeun teh sualpalanggaran atawa kajahatan, wajarmun ku kaula dianggap.15Tapi ari sakadar sual paketrok ucapatawa sakadar pasentrok sual ngaran,atawa sual hukum anu diaranut kuaranjeun, eta mah beberes bae ku

KISAH PARA RASUL 18.16–21 109

sorangan; kaula mah, teu sudi pipilueunnguruskeun anu kararitu.”16Tuluy sidang teh dibubarkeun, haritakeneh.17Geus kitu, maranehna tehngararamuk ka Sostenes, kapalatempat ibadah; nya terus bae Sostenesteh ditareunggeulan di hareupeungedong pangadilan. Tapi ku Galio, teudipalire.18Ti kajadian harita, Paulus ayakeneh di Korinta, meunang sawatarapoe. Geus kitu, anjeunna amitan kadulur-dulur di dinya, — sanggeusmotong heula rambutna di Kengkreanedunan panadaranana — tuluy kebatdeui balayar ka tanah Siria. Priskilajeung Akuila ge, marilu.19Barang geus nepi ka Epesus, Priskilajeung Akuila ditinggalkeun di dinya; ariPaulus mah, terus ka tempat ibadahpikeun nyarita ka urang Yahudi.20Ku anu di darinya, anjeunna diandegheula, sangkan nganjangna rada lila.Tapi ku anjeunna, teu diturutkeun.21Terus bae anjeunna amitan barisaurna, “Engke oge ka dieu deui, manawi

KISAH PARA RASUL 18.22–26 110

Allah marengkeun.” Tuluy bae anjeunnabalayar ti Epesus.22Sanggeus nepi di Kesarea, anjeunnaturun ka darat pikeun ngalongok heulajamaah; ti dinya, anjeunna kebat deuika Antioki.23Sanggeus sawatara poe, kenclingdeui bae, ngadongdon sakuliah tanahPrigia jeung Galata pikeun negerkeunmurid-murid.24Harita, ka Epesus aya anu datang,— hiji urang Yahudi asal Aleksandri —ngaranna Apolos. Ieu jelema teh percekapinter nyarita tur paham kana ayat-ayatKitab Suci.25Manehna memang geus meunangpangajaran tina hal Jalan Allah. Barabat,anjeunna nyarita, sumanget pisan sartangajarkeun sual Isa kalawan apik jeungtaliti. Hanjakal, kanyahona teh ngantepi ka semet mangsa baptisan Yahyawungkul.26Geus kitu, manehna nyobaan ngajardi tempat ibadah kalawan poharaludeungna. Barang halna, kadenge kuPriskila jeung Akuila; ku maranehnadisambat ka imahna, diaraku bari jeung

KISAH PARA RASUL 18.27–19.3 111

diwuruk tina hal Jalan Allah nepi kasataliti-talitina.27Ku sabab Apolos boga kahayang sejameuntas ka kota Ahaya, dulur-dulur diEpesus teh nyuratan ka murid-muridanu di daritu pikeun mihapekeun Apolosmuga ditararima. Sanggeus aya diAhaya, Apolos teh jadi gede pisangunana keur sakur anu geus palercaya.28Manehna mah taya kabosen, teukendat-kendat ngabantahan urangYahudi, — kasaksian ku umum oge —bari mere bukti tina Kitab Suci yen Isateh, Al Masih.

191Keur Apolos aya di Korintakeneh, Paulus geus aya di kota

Epesus, sabada ngider pilemburan-pilemburan nu aya di wilayah Korinta.Di Epesus, nyampak, aya sababarahamurid.2Tuluy dipariksa, “Aranjeun basa mimitipercaya geus nararima Ruh Allah?”Jawabna, “Teu acan. Malah nguping yenaya Ruh Allah oge nembe ayeuna.”3Dipariksa deui, “Ku baptisan anu manaaranjeun dibaraptis teh?” Jarawabna,“Ku baptisan Yahya.”

KISAH PARA RASUL 19.4–9 1124Saur Paulus deui, “Baptisan Yahyamah pikeun tanda pertobat. Kapan Yahyangembarkeun yen kudu palercaya kaAnu rek sumping pandeurieun anjeunna,nya eta Isa Al Masih.”5Sanggeus kitu maranehna tuluymarenta dibaptis demi pajenengan Isa,Gusti Jungjunan urang.6Sabot keur ditarumpangan leungeunku Paulus, lungsur bae Ruh Allah kamaranehna; tuluy maranehna barisanyarita ku basa ajib jeung narubuwat.7 Jumblah maranehna kurang leuwihdua welas urang.8Meunang tilu bulan Paulus ngawurukdi tempat-tempat ibadah di dinya, bariteu aya kasieun. Anjeunna ihtiar geusanngayakinkeun urang dinya kana KarajaanAllah.9Sawatara urang anu teu bisa diongget-ongget, batan beunang diyakinkeunanggur ngagogoreng Jalan Lempenghareupeun umum. Ku Paulus tuluyditinggalkeun, tapi anu geus jaradimurid mah ku anjeunna dipisahkeun tianu karitu. Ngawurukna teh, nya eta digedong kuliah Tiranus.

KISAH PARA RASUL 19.10–16 11310Kitu bae saterusna, meunang duataun, nepi ka sakumna urang Asiakaembaran Pangandika Pangeran, bohurang Yahudi, boh urang Yunani.11Paulus, ku Allah, dianggo pikeunnganyatakeun mujijat-mujijat-Na anuluar biasa.12Ukur saputangan atawa lawonsejenna urut Paulus, ana diusapkeun kanu garering terus bae calalageur, roh-rohjahat oge araringkah.13Aya sawatara dukun urang Yahudi,ngalider di eta nagara, nyoba jampenaka anu kaancikan roh jahat kungucapkeun jenengan Isa, GustiJungjunan urang. Pokpokanana, “Manehku kami ditumbalan ku pajenengan IsaAl Masih anu diuarkeun ku Paulus!”14Eta dukun-dukun teh, aya tujuhan;kabehanana anak hiji imam kapala urangYahudi nu ngaran Skewa.15Tapi roh jahat teh anggur nambalangkieu, “Aing ka Isa wawuh, ka Pauluswawuh. Tapi ari silaing saha tea?”16Tuluy jelema anu ditambaan tehnarajang, kabeh digaley ku manehnanepi ka lalumpatan bari barulucun, jabaawakna raruksak.

KISAH PARA RASUL 19.17–24 11417Eta beja, — terus nerekab kasa-Epesus — nimbulkeun kasieun kasararea, boh ka urang Yahudi, boh kaurang Yunani sarta pajenengan Isa tehbeuki mashur bae.18Nu geus palercaya oge rea anudaratang, ngararaku ka balarea yenmaranehna oge sok karitu.19 Jelema-jelema anu tadina tukangmetangan, loba anu ngaduruk buku-buku paririmbonna hareupeun umum.Pipangajieunana eta buku-buku teh,kira-kira lima puluh rebu duit perak.20 Jadi, pangandika Allah tehgancang pisan sumebarna jeung gedepangaruhna.21Sabada kajadian eta, Paulus niatmuru ka Yerusalem make jalan kaMakedoni jeung Ahaya. Saurna, “Tas tidinya, nagara Rum oge rek diteang.”22Geus kitu, anjeunna ngajurungkeunTimoteus jeung Erastus sina ti hareulaka Makedoni. Sabab anjeunna mah, rekrada lila di Asia teh.23Dina mangsa harita keneh, ger, ayahuru-hara gede tina sual Jalan Lempeng.24Nu jadi luluguna, nya eta hiji tukangkamasan ngaran Demetrius purah

KISAH PARA RASUL 19.25–29 115

nyieun kukuilan tina perak pikeun dewiArtemis; hiji pagawean anu kacidanguntungkeunana ka tukang-tukangna.25Tukang-tukang teh ku manehnadikumpulkeun jeung pagawe-pagawesejenna. Tuluy manehna nyarita kieu,“Batur-batur, ku sarerea ge karasa, yenieu pacarian teh nguntungkeunana kaurang lain lumayan.26Tapi jelema anu ngaran Paulus tea,— aranjeun oge geus moal barireukdeui — geus nyasabkeun jelema-jelematur lain di urang bae, malah meh disa-Asia. Anjeunna uar-uar, yen bubuatanleungeun jelema mah lain dewa.27Talajakna anu kitu teh, jaba timaehan pausahaan urang, kuil DewiArtemis nu Agung oge jadi matakcambal dangiangna. Sang dewi kuanjeun, pupujaan manusa sa-Asia malahpupujan sadunya, moal diagung-agungdeui.”28Barang ngadarenge kitu, poharaarambekeunana; ger bae, tingcorowok,“Agung Artemis, dewi urang Epesus!”29Tuluyna mah, atuh timbul huru-haradi sakuliah kota teh. Sabab jelema-jelema eta, terus ngambreg nyerbu ka

KISAH PARA RASUL 19.30–34 116

gedong kasenian bari ngagusur Gayusjeung Aristarkus, urang Makedoni baturnyaba Paulus.30Tadina mah, ku Paulus teh rekdisampeurkeun; tapi ku murid-murid,anjeunna diharalangan.31Malah aya sababaraha gegeden asalAsia anu nyobat ka Paulus marepelinganka anjeunna, supaya ulah nyampeurkeunka ditu.32Sajeroning kitu, jelema-jelema digedong kasenian tingcorowok rupa-rupa.Cek ieu kieu, cek itu kitu, nya raribut teupuguh; da lolobana mah, teu nyarahopikeun naon maranehna kumpul teh.33Geus kitu, aya jelema anu disurung-surung ku urang Yahudi, ngarannaAleksander. Manehna teh, disinanyanghareupan anu keur raribut.Sanggeus manehna meunang raratanpasualanana, tuluy ngisarahan kuleungeun menta nyarita.34Tapi barang nyarahoeun yen manehnaurang Yahudi, ger bae jelema-jelema tehtinggorowok deui, “Agung Artemis, dewiurang Epesus!” Teu eureun-eureun nepika aya dua jamna.

KISAH PARA RASUL 19.35–40 11735Ahirna beunang direpehkeun oge,nya eta ku Sekretaris Pamarentah Kota.“He, rayat Epesus,” cek Sekretaris Kota,“saha anu teu nyaho yen kota Epesusteh purah ngurus hade-hade kuil dewiArtemis, dewi anu maha agung; kitudeui, ngamumule arca anjeunna anulumungsur ti langit?36Hal eta teh, hamo aya anu bisangabantah. Ku sabab eta, coba masingsalabar, ulah ngalajur napsu ngumbaramarah.37Eta dua jelema ku aranjeun digusurka dieu. Padahal, maranehna teh teuaya kasalahanana; nya teu ngarampogkuil sang dewi, nya teu ngagogorengjenenganana oge.38Upama Demetrius sabatur-batur ayaurusan ka salah sahiji jelema, kapansalian aya pangadilan, oge aya gupernur.Ka dinya kuduna ngasongkeun urusanteh, boh pihak ieu, boh pihak itu.39Kitu deui, upama aya kahayangsejenna, eta oge dibereskeunana tehkudu dina sidang rayat anu resmi.40 Ieu urang kikieuan dina poe ieu teh,bisa dicap nyieun huru-hara. Lantaranmoal bisa mere alesan, pikeun urang

KISAH PARA RASUL 19.41–20.5 118

bisa dibenerkeun kana ieu gempungananu sakieu matak ngariweuhkeunana.”Geus kitu, eta jelema-jelema teh, dititahbubar.41 (19:40)

201Sasirepna huru-hara, Paulusngumpulkeun murid-murid,

dililipur sina taleger. Sanggeus amitan,bral, anjeunna miang ka Makedoni.2Di Makedoni, anjeunna oge ngalilipurdulur-dudulur sarta neguhkeun imanna.Sanggeus daerah Makedoni katatab,bral, anjeunna miang deui ka nagriYunani.3Sanggeus tilu bulan di dinya, ayamaksud balayar ka tanah Sam. Tapi kusabab diancam rek diarah pati ku urangYahudi di dinya, anjeunna mutuskeunyen pimulangeun teh rek make jalanMakedoni bae.4Anjeunna dibaturan ku sababarahaurang, nya eta Sopater anak Pirus, urangBerea; Aristarkus jeung Sekundus,urang Tesalonika; Gayus urang Derbe,jeung Timoteus; Tihikus jeung Tropimus,urang Asia.5Maranehna, ku anjeunna disina tihareula, megat di nagri Troas.

KISAH PARA RASUL 20.6–11 1196Simkuring jeung Paulus mah arinditteh ti Pilipi, nya kana kapal; inditna teh,sabada hari raya Roti Teu Make Ragi.Poe kaopatna geus tepung deui jeungmaranehna di Troas. Sarerea nganjrekheula di dinya, meunang tujuh poe.7Dina poe Ahad, waktu sarereangariung rek dalahar, Paulus ngawurukheula ka duduluran dumeh isukna barispaturay. Ngawurukna ngagelendut nepika tengah peuting.8Kumpulna teh di loteng nu raang kulampu.9Aya budak ngora ngaranna Etikus,diukna dina jandela; lenggut bae,manehna teh nundutan ku sabab lilanaPaulus ngawuruk. Antukna, kalepasan,hees tibra pisan; tuluy gebut bae,ragrag; mangkaning tina loteng katilu.Ari diboro teh, bet, geus teu nyawaan.10Paulus turun, terus ngagoleahkeunanjeun kana awak budak ngora teabari dirangkul. Cek anjeunna, “Ulahgaleumpeur, aya keneh nyawaan.”11Geus kitu mah, anjeunna unggahdeui ka loteng, ngabagi-bagikeun roti,tuluy sarerea dalahar. Anggeus daharditeruskeun deui ngawurukna teh, nepi

KISAH PARA RASUL 20.12–18 120

ka wanci carangcang tihang, kakaraanjeunna amitan.12Budak ngora tea hirup deui, tuluydialanteurkeun dipirig ku kabungah.13Simkuring jeung batur-batur kuPaulus dititah balayar ti heula ka Asos.Saurna, anjeunna kudu dipegat di dinya;da anjeunna mah, rek mapay jalandarat.14Sanggeus tepung di Asos, sarereaunggah kana kapal pikeun balayar kaMitilena.15Ti dinya, sarerea balayar deui:Isukna, geus paeunteung-eunteungjeung pulo Kios; pagetona, nyimpang kapulo Samos; isukna deui, nepi ka nagriMileta.16Ku Paulus geus diputus teu kudunyimpang ka Epesus, bisi waktu beak diAsia. Sabab anjeunna, keur rurusuhan;Nya sabisa-bisa mah, anjeunna, hayanggeus aya di Yerusalem teh dina hari rayaPaska.17Ti Mileta nitahan jurungan ka Epesus,manggil kokolot jamaah.18Cek Paulus ka kokolot-kokolot, —sanggeusna daratang — “Pagaweansimkuring, sapanjang jeung aranjeun,

KISAH PARA RASUL 20.19–24 121

ti barang nincak Asia, ku aranjeun geuskasaksi.19Tangtu kataringali, simkuring baktika Gusti teh bari eling kana kalaipan diri,sering ragragan cipanon, sarta teu arangmanggih cocoba diarah-arah ku urangYahudi.20Tangtu karasa ku aranjeun, yensimkuring tara towong nyaturkeun sakurnu baris mangpa'at keur aranjeun. Taratowong mere nasehat, boh di tempatumum, boh di rumah-rumah tanggaaranjeun.21Teu kendat-kendat ngelingan, nyaka urang Yahudi, nya ka urang Yunani,malar tarobat ka Allah jeung ariman kaIsa, Gusti Jungjunan urang.22Ayeuna, simkuring teh ku Ruh Allahdipundut kudu ka Yerusalem; bari jeungteu terang, nasib nu kumaha nu bariskasorang ku simkuring.23 Iwal ti anu digambarkeun kuAnjeunna, ka simkuring, yen di unggaltempat anu didatangan, simkuring tehkeur didago ku panjara sarta didodohoku sangsara.24Najan kitu, simkuring moal reklebar ku nyawa, dapon anu jadi tujuan

KISAH PARA RASUL 20.25–30 122

kahontal, nya eta ngarengsekeunpapancen ti Isa, Gusti Jungjunan urang,ngawawarkeun hal kurnia piwelas Allah.25Simkuring geus boga pirasat yenmoal patembong beungeut deui jeungaranjeun, nu beunang simkuring neangjeung ngawurukan hal Karajaan Allah.26Tumali jeung eta, poe ieu sejanganyatakeun, yen simkuring henteuhutang nyawa ka sakur anu barisbarinasa.27Sabab sakabeh pangersa Allah,ku simkuring geus diwawarkeun kaaranjeun taya towongna.28Kawajiban aranjeun ayeuna, nyaeta kudu jaga diri sarta ngajagapakumpulan. Sabab aranjeun, ku RuhAllah geus diangkat kana ngaraksa-ngariksa eta jamaah kagungan Allah,kenging-Na nebus ku getih-Na kuanjeun.29Ku simkuring parantos kasawang, dimana aranjeun geus ditinggalkeun bariskadatangan kerud-kerud, nya garalak,nya ngagalaksak ka jamaah.30Turug-turug, ti kalangan aranjeunkeneh oge, baris aya nu nyebarkeun

KISAH PARA RASUL 20.31–35 123

piwuruk palsu pikeun narik murid-muridsina bariluk ka pihakna.31Ku sabab eta, aranjeun sing areling.Poma sing aringet, yen simkuringteh tepi ka tilu taun nya mamatahanka aranjeun taya towongna beurangpeuting, dibarung ku hujan cipanon.32Ayeuna aranjeun dipasrahkeun kaPangeran jeung kana pangandika cicirenwelas asih-Na, nu kawasa ngawangunaranjeun jeung maparin ganjaran,anu disadiakeun keur sakur anu geusdisucikeun ku Anjeunna.33Simkuring, ka saha bae oge, taramenta pupulur, naha emas, naha perak,atawa papakean.34Ku aranjeun oge katembong, sagalakaperluan simkuring sabatur-baturenggoning ngalalana, kabeh ogebeunang itikurih leungeun sorangan.35Dina sagala hal, simkuring teh mereconto, yen urang teh kudu bantingtulang supaya bisa tutulung, nya nalangka anu susah tea. Aranjeun sing aringetkana kasauran Isa, Gusti Jungjunanurang, anu kieu: ‘Bagja keneh merebatan dibere.’”

KISAH PARA RASUL 20.36–21.4 12436Tamat mere amanat; brek, Paulustapak deku ngadu'a ka Gusti Allah jeungmaranehna.37Awahing ku naralangsa maranehna,nepi ka tingsalegruk; terus padangararangkul ka anjeunna barinyariuman.38Pangpangna mah, kagagas kukekecapanana anu nyebutkeun moalpatembong beungeut deui. Sanggeuscacap sarosonoan, Paulus dijajapkeunnepi kana kapal.

211Sanggeus silih pileuleuyankeun,bral, simkuring sabatur-batur

balayar ngajugjug pulo Kos. Isukna, jol,di pulo Rodos; tuluy diteruskeun deui kanagri Patara.2Di dinya, simkuring sabatur-baturpindah kana kapal anu rek ka Punikia.3Pulo Siprus anu tembong ngalamukdi beulah kenca teh, diliwat; kebat baeka tanah Sam; tuluy barang geus tepika Palabuhan Tirus kapal balabuh sababmuatan kapal kudu dibongkar di dinya.4Simkuring sabatur-batur turuntina kapal, terus neang imah murid-murid anu aya di dinya; simkuringsabatur-batur teh nganjrek heula di

KISAH PARA RASUL 21.5–8 125

dinya, meunang tujuh poe. Di dinya,murid-murid meunang harewos ti Ruh,seug malihatur ka Paulus, nyarek ulahterus ka Yerusalem.5Tapi dina waktuna indit mah,simkuring sabatur-batur oge arinditpikeun neruskeun perjalanan; simkuringsabatur-batur teh, dialanteur ku murid-murid, saanak bojona, nepi ka basisir.Tuluy, brek bae, simkuring sabatur-baturjeung murid-murid tapak deku baringadu'a ka Allah, terus uluk salam.6Sanggeus kabeh arunggah kana kapal,nu ngalanteurkeun marulang deui kakota.7Ti Tirus, simkuring sabatur-baturbalayar ka nagri Petolomais, tuluynganjrek heula di murid-murid nu arayadi dinya, sapoe.8 Isukna, simkuring sabatur-baturteh, neruskeun lalampahan nepi kanagri Kesarea; di dinya, simkuringsabatur-batur manggihan nu ngaranPilipus, juru Injil; anjeunna teh, salahsaurang ti antara tujuh juru laden anu diYerusalem tea; tuluy simkuring sabatur-batur teh, nganjrek di dinya.

KISAH PARA RASUL 21.9–14 1269Ari Pilipus teh boga opat anakparawan; opatanana geus kersaningAllah barisa narubuwat.10Sanggeus meunang sawatara poe,aya nabi ti Yudea ngaranna Agabus.11Barang tepung jeung simkuringsabatur-batur, kek bae, anjeunna kanabeubeur Paulus, terus dibuka dipakenalian panangan jeung sampeanana kuanjeun. Pok nyarios, “Kieu saur RuhAllah: Anu boga ieu beubeur bakaldibarogod kieu, — kawas kaula ayeuna— ku urang Yahudi di Yerusalem sartabakal diserenkeun ka bangsa sejen.”12Ku sabab hal eta, simkuring sabatur-batur sarta dulur-dulur di dinya padamuntangan Paulus, supaya ulah tulus kaYerusalemna.13Tapi Paulus keukeuh bari saurna,“Naha make dicaleungceurikan, nyiar-nyiar pinalangsaeun simkuring? Ulahboro ngan semet dibarogod wungkul;simkuring mah, dalah nepi ka nemahanpati di Yerusalem ge, — ari tina lantarananut ka Isa, Gusti Jungjunan urang —sumeja pasrah sumerah.”14Ku sabab anjeunna teu beunangdihulang; ahirna mah, anjeunna ku

KISAH PARA RASUL 21.15–20 127

sarerea diridokeun, aromongna, “Atuhayeuna mah ngan kantun sumerah kanapangersa Gusti urang bae.”15Di Kesareana, simkuring sabatur-batur, meunang sababaraha poe, terusmaraju deui muru ka Yerusalem.16Aya oge murid-murid anu marilu,malah nyimpangkeun simkuring sabatur-batur ka imah hiji murid nu ngaranMenason, — urang Siprus anu geusheubeul jadi murid — maksudna rekdibawa nganjrek di dinya.17Sadatangna ka Yerusalem, kabehduduluran pohara ngabageakeunana.18 Isukna, Paulus sakanca-kanca kaimah Yakobus, nepungan kokolot-kokolotanu geus kumpul di dinya.19Sanggeus uluk salam, Paulus mukacarita. Anjeunna ngadadarkeun sakabehpadamelan Allah anu diembankeun kaanjeunna di kalangan bangsa-bangsasejen, ti awal nepi ka ahir.20Parakokolot maruji ngagungkeun kaAllah, bari terus nyarita kieu, “SaderekPaulus! Tangtos saderek tingali, parantosmangrebu-rebu urang Yahudi anungariring percaya tur sadayana saregepkana Toret.

KISAH PARA RASUL 21.21–26 12821Tapi maranehna ngaruping wartos,majar teh saderek ngajarkeun anunyimpang tina hukum Toret kaurang Yahudi anu marukim di nagaradeungeun, yen barudakna teu perludisunat, teu perlu ngukuhan adat urang.22Ayeuna kumaha, margi tangtosmaranehna ngaruping saderek sumpingka dieu.23Kumaha upami kieu: Kaleresan didieu aya opatan anu garaduh panadaran.24Saderek ngiring susuci bareng sarengmaranehna; paparin bae waragad keurongkos cukur maranehna. Ku jalankieu, engke kaciri ku sadaya yen anukawartoskeun ka maranehna teh henteuleres, margina katingal saderek ogenedunan hukum Toret.25Bangsa-bangsa sanes anu parantosngariring ariman mah parantos diseratanti dieu, yen kedah mantrang kadaharansasajen keur brahala, mantrangngadahar getih kitu deui kana lakuningsahwat anu ingkar tina susila.”26 Isukna, Paulus susuci barengjeung anu opatan tea, nurutkeunsakumaha nasehat. Anggeus susuci,terus Paulus sabatur-batur ka Bait Allah,

KISAH PARA RASUL 21.27–30 129

nya eta pikeun mopoyankeun waktupitamateunana susuci sarta waktunanyaranggakeun kurban nyumponanpanadaran.27Barang geus rek tujuh poe, urangYahudi anu ti Asia narenjoeun, yenPaulus aya di Bait Allah. Paulusditewak ku maranehna bari tingharaokngahucuhkeun jalma rea,28aromongna, “He, urang Israil,barantuan! Ieu yeuh jelema tukangngosol-ngosol batur di mana-mana teh,supaya ngamusuhan bangsa urang,sina arijid kana Toret jeung ka nagaraurang! Tenjo, ayeuna oge manehnangasupkeun urang Yunani ka Bait Allahpikeun ngananajis tempat suci!”29Cararekna kitu teh, pedah keur aya dikota keneh, katarenjoeun ku maranehna,yen Paulus teh bareng jeung Tropimusurang Epesus tea; panyangkana, Paulusmawa asup Tropimus ka Bait Allah.30Gancangna terus geunjleungsadadayeuh, jalma-jalma terus napukngoroyok ka Paulus. Paulus digusur tijero Bait Allah, panto-pantona, kabeh,geuwat bae ditutup-tutupkeun.

KISAH PARA RASUL 21.31–37 13031Paulus rek tuluy dipaehan. Tapiaweuhan geunjleung sa- Yerusalem tehgeus aya nu ngalaporkeun ka komandanpasukan.32Teu tempo deui, anjeunna mepekbalad saperwira-perwirana, terusdiangsitkeun muru tempat kaributan.Barang komandan anu mawa pasukanteh, jebul, didinya; kakara anunareunggeulan Paulus teh areureun.33Paulus ku komandan disampeurkeunterus ditangkep, sina dibarogod ku rantedua beulitan. Komandan papariksa sahaanjeunna jeung naon dosana.34 Jelema-jelema narembalananatinggorowok, cek ieu kieu, cek itu kitu.Ku sabab teu meunang katerangananu bener, — lantaran tinggorowok teupuguh dengekeunana — Paulus disinadibawa ka markas.35Nepi kana tangga markas, Pauluskapaksa kudu dipunggu ku serdadu-serdadu.36Sabab kagencet ku jalma rea anuterus naluturkeun bari tingharaok,“Paehan mangkeluk kitu mah!”37Barang rek diasupkeun ka jeromarkas, Paulus mihatur ka komandan,

KISAH PARA RASUL 21.38–22.4 131

“Kenging simkuring mihatur?” Jawabkomandan, “Kutan bisa basa Yunani?38Lain maneh teh urang Mesir tea,anu bareto nyieun huru-hara jeungmawa kabur pemberontak bersenjata kaleuweung kikisik?”39Waler Paulus, “Simkuring urangYahudi, asal ti Tarsus kota anu kacelukdi tanah Kilikia. Simkuring neda idinnyarita ka eta jalmi-jalmi.”40Kieu kasauranana,

221 “Dulur-dulur sareng bapa-bapa: Simkuring amit seja

ngahaturkeun katerangan.”2Ngadarenge anjeunna ngagunakeunbasa Ibrani, jelema- jelema beuki jempe.3Paulus neruskeun, “Simkuring tehbangsa Ibrani, lahir di Tarsus bawahanKilikia, nanging digedekeun di dieu.Kenging didikan dina panalingaan ahlihukum jenengan Gamaliel, dididikenya-enya ngulik-ngulik palaturan Toretkaruhun urang, nepi ka jadi jelema anusuhud ngalakonan parentah Allah, caraaranjeun ayeuna.4Simkuring, bareto mah tukangnganiaya panganut-panganut agamaanu ayeuna dianut ku simkuring, nepi

KISAH PARA RASUL 22.5–8 132

ka maranehna naremahan pati. Nuditangkepan ku simkuring mangpirang-pirang, awewe lalaki, dijeblos-jebloskeunka pangbuian.5Kalakuan simkuring anu kitu teh,kasaksian pisan ku Panghulu Agung;kitu deui, ku sarengrengan sesepuh.Sakali mangsa, simkuring dibahanansurat kawasa ku aranjeunna keur kadulur-dulur sabangsa anu maratuh diDamsik. Iang teh ngandung niat sejanewakan panganut-panganut eta agama,nya eta pikeun digiring ka Yerusalemsina diharukum.6Sabot di jalan keneh, teu pati jauhdeui ti Damsik; kira-kira wanci tengahpoe, dumadakan simkuring kasorot kuhiji cahaya ti langit.7Bluk bae, simkuring tibeubeut kanataneuh; teras aya soara anu ditujulkeunka simkuring, pokna: ‘Saulus, Saulus!Ku naon maneh nganiaya ka Kami?’8Simkuring ngawalon: Saha anjeunteh, Jungjunan? Ari waler-Na: ‘Kamiteh Isa, urang Nasaret, nya anu keurdikaniaya ku maneh!’

KISAH PARA RASUL 22.9–14 1339Babaturan anu marengan simkuringge, sami naringal kana eta cahaya teh;ngan gentra tea mah, teu kadarengeeun.10Sanggem simkuring: Nun Junjungan,kedah kumaha abdi teh? Waler-Na:‘Geura cengkat, teruskeun ka Damsik.Engke, di ditu, ku Kami dibejaan naonpilampaheun.’11Asup ka Damsik teh, dugi kaditungtun-tungtun. Sabab urut kasorotcahaya teh, jadi teu tiasa ningalnaon-naon.12Di eta kota, aya hiji jalmi wastanaAnanias. Anjeunna teh, jalmi ibadah anutuhu kana hukum Toret sareng hadekasebutkeunana ku urang Yahudi anumaratuh di dinya.13Anjeunna ngalayad ka simkuring,saurna: ‘Paulus, saderek sing bisa ningalideui.’ Sapada harita keneh, simkuringbisa deui ningal, teras mencrong kaanjeunna.14Saurna deui: ‘Saderek teh, ku Allahnu disembah ku karuhun urang, parantosdipilih malar ngartos kana pangersa-Na,supados weruh ka Nu Langkung Benertea, sareng nguping gentra-Na tinalambey-Na ku anjeun.

KISAH PARA RASUL 22.15–20 13415Margi, saderek teh, bakal dijieunsaksi pikeun sagala perkara anu engkeku anjeun baris katingal sareng kakupingti Mantenna.16Ayeuna bade ngantos naon deui?Mangga urang baptis bari nyambatpajenengana-Na, supados dosa-dosaanjeun disucikeun.’17Saterasna, waktu simkuring aya diYerusalem, nya eta di Bait Allah; lengbae, simkuring kaancikan ku kawasailahi.18Sajeroning kitu, breh bae, simkuringningal Mantenna, ngadawuh kieu:‘Buru-buru, ayeuna keneh, tinggalkeunYerusalem. Sabab urang dieu,arembungeun ngadarenge kateranganmaneh tina hal Kami.’19Simkuring ngawangsul: Nun GustiJungjunan simabdi, maranehna tangtostarerangeun, yen abdi teh, asalna tukangnganiaya sareng ngagusuran jalmi-jalmianu aranut ka Anjeun ti tempat-tempatibadah pikeun dijeblos-jebloskeun kapanjara.20Kitu deui nalika pun Stepanus,sahid Gusti tea mandi getih, abdioge ngiring nyakseni sarta nyatujuan

KISAH PARA RASUL 22.21–26 135

bari mangnungguankeun papakeanjalmi-jalmi anu maraehanana.21Dawuhana-Na deui: ‘Indit bae, sababmaneh ku Kami rek diutus ka nu jauh,ka bangsa deungeun.’”22Barang Paulus nyaritana nepi kalebah dinya, — jelema-jelema anu tadinajempling teh — ger bae, tinggorowok,“Singkirkeun eta jelema teh ti alamdunya, hirup ge cumah bae!”23Tinggorowokna teu eureun-eureunbari ngalung-ngalungkeun jubahnamasing-masing jeung ngawur-ngawurkeun taneuh ngebul.24Ku sabab eta, Paulus ku komandandiparentahkeun dibawa ka markas,arek dirangket supaya daek nerangkeunnaon dosana pangna nepi ka sakitudikakalakeunana.25Barang geus dipentang, rekdirangket, Paulus sasauran ka hijiperwira di gigireunana, “Na wenanganjeun ngarangket warga nagara Rumtur perkarana acan dipariksa?”26Si perwira terus laporan kakomandanna, pokna, “Bapa, eta jelemateh geuning warga nagara Rum. Ayeunabade dikumahakeun?”

KISAH PARA RASUL 22.27–23.2 13627Ti dinya komandan nyampeurkeun,mariksa ka Paulus, “Na enya manehwarga nagara Rum?” Walon Paulus,“Yaktos.”28Saur komandan, “Kami mah jadiwarga nagara Rum teh beunang meulimahal kacida.” Walon Paulus, “Simkuringmah memang turunan.”29Nu rek ngarangket terus undur, teutulus ngarangketna. Barang nyaho,yen Paulus teh warga nagara Rum; etakomandan teh, malik risi.30Tapi anjeunna, ngarasa wajibnalungtik; naon saenyana dosa Pauluska urang-urang Yahudi teh. Ku sababeta, isukna Paulus dikaluarkeun tinatahanan, barogodna dilesotkeun. Geuskitu, komandan nyaur imam-imamkapala katut rengrengan MahkamahAgama; tuluy Paulus dijagragkeun sinadipariksa.

231Bari neuteup ka rengrenganMajelis, Paulus mihatur, “Para

saderek! Dugi ka wanci ieu, simkuringlumampah di payuneun Allah kalawanbudi rasa anu saiklas-iklasna.”2Kakara sakitu sasauranana, kuPanghulu Agung Ananias, anjeunna

KISAH PARA RASUL 23.3–7 137

dititah dicabok ku anu deukeut kaanjeunna.3Tapi ku Paulus dibales kieu, “Eh jalmapupulasan, anu lir tembok bodas balasdikapur, anjeun engke bakal keuna kupanyabok Allah. Anjeun, di dieu teh, keurngahakiman anu saluyu jeung hukumToret. Naha marentah nyabok, apan etateh mengpar tina hukum”4Geus kitu, anjeunna aya anu nyentak,“Maneh wani kumalancang ka PanghuluAgung Pangeran?”5Walon Paulus, “Panginten simkuringteh, sanes Panghulu Agung. Leres, cekKitab oge: ‘Maneh ulah ngagorengkeunanu jadi pamingpin bangsa.’”6Saterusna, dumeh Paulus terangeunyen eta majelis teh diwangun kugolongan Parisi jeung Saduki, anjeunnamihatur kieu, “Saderek-saderek,simkuring teh urang Parisi, turunanParisi. Dugi ka ngalaman sarupi kieu tehlantaran percaya kana pihudangeunanaanu maraot.”7Balukar tina ucapanana, ger bae, didinya jadi cekcok antara golongan Parisijeung golongan Saduki, nya pabentarpaham.

KISAH PARA RASUL 23.8–12 1388Sababna, cek kayakinan urang Sadukimah kiamat, malaikat, atawa roh teheuweuh; sabalikna, urang Parisi mahpercaya yen aya.9Tuluyna mah, eta dua pihak jadipatorong-torong. Neut, sawatara ahliKitab ti golongan Parisi narangtung teruspadu, pokna, “Eta jelema cek kaulaeuweuh kasalahanana! Kawasna bae,aya roh atawa malaikat anu sasauran kamanehna.”10Ku sabab pasentrokan beukiharengheng, komandan inggiseun,bisi Paulus dipagorenyangkeun; tuluyanjeunna marentah pasukan kudu turunngabedol Paulus ti tengah sidang, sinadiasupkeun ka markas.11Barang geus peuting, Gusti Jungjunanurang nembongan ka Paulus, ngadegsagigireunana sarta ngadawuh, “Singgede hate. Sabab sakumaha manehgeus sakitu wanina jadi saksi Kami diYerusalem; engke, di nagara Rum oge,kudu kitu.”12Poe isukna, urang-urang Yahudi tehnyieun komplotan; seug maranehnasarumpah yen moal nyatu moal nginumsamemeh bisa maehan Paulus.

KISAH PARA RASUL 23.13–19 13913Eta komplotan teh, lobana, opatpuluh urang leuwih.14Maranehna daratang ka PanghuluAgung, ngaromong kieu, “Abdi sadayaparantos sarumpah moal neda moalnginum samemeh tiasa maehan Paulus.15Mugi bapa sareng Mahkamah Agamausul ka komandan, supados si Paulusdibantun deui ka dieu, pura-pura badedipariksa deui langkung paos. Abdi-abdisanggup maehan manehna samemehdongkap ka dieu.”16Sukur eta akal jahat teh katohyanku alona Paulus, anak dulurna awewe.Tuluy manehna indit ka markas, mentanepungan Paulus sarta popoyan.17Geus kitu, Paulus nyauran hijiopsir; saurna, “Pangdeuheuskeun ieubudak ngora ka komandan, bade ayapisanggemeun.”18Tuluy ku eta opsir, manehna dibawaka komandan sarta pokna, “SakitanPaulus ngageroan ka abdi, nyuhunkeundipangdeuheuskeun ieu pamuda, ayaanu bade diunjukkeun.”19Ceg, komandan nyekel kana leungeunsi pamuda tea, terus dibawa nyingkursarta dipariksa, “Aya beja naon?”

KISAH PARA RASUL 23.20–24 14020 Jawabna, “Juragan, urang Yahuditeh parantos baradami. Enjing, Paulusteh bade disuhunkeun supados juragannyandak deui anjeunna ka pangadilan,pura-purana mah bade diparios deui anulangkung paos.21Tapi eta teh, ulah dipercanten; margisayaktosna mah, anjeunna teh badedipegat ku opat puluh jalmi langkung.Maranehna parantos sarumpah moalneda moal nginum samemeh tiasamaehan Paulus. Ayeuna, maranehnaparantos taki-taki kantun ngantosputusan ti juragan.”22Si pamuda teh ku komandan dijurungbalik bari diomat-omatan, “Kahade, ulahkanyahoan yen maneh bebeja ka kami.”23Geus kitu, komandan manggilperwirana duaan sarta parentahna,“Siapkeun perjurit dua ratus urang,pasukan kuda tujuh puluh urang,pasukan tumbak dua ratus urang;inditkeun engke peuting pukul salapanka Kesarea.24Anteurkeun Paulus kagupernur Peliks, sadiakeun kaldetumpakaneunana. Jaga sing kuat, ulahnepi ka cilaka.”

KISAH PARA RASUL 23.25–30 14125Ti dinya komandan nyieun surat:26 “Konjuk hing pangersa anu mulya,gupernur Peliks. Ieu serat ti simkuring,Klaudius Lisias; ngahaturkeun wilujeng.27 Ieu jalmi ditangkep ku urangYahudi bade dipaehan, nangingkabujeng dicegah ku simkuring sarengpasukan. Salajengna, manehna, kusimkuring dibebaskeun; margi manehnangakukeun warga nagara Rum.28Nanging supados katalungtikperkawis dakwaanana, ku simkuringdijagragkeun ka Mahkamah Agamamaranehna.29Anu kapendak ku simkuring, dakwaanka manehna teh ngeunaan sual-sualhukum Toret maranehna. Dosana numanjing hukum pati atanapi bui mah,teu aya.30Teras aya jalmi ngawartosan, yenaya komplotan anu masang baya bademaehan ka manehna. Ku margi kitu, kusimkuring diparentahkeun dibantun kakersa gupernur. Ka pihak anu ngadakwa,parantos diwartosan yen ieu perkawiskedah diasongkeun ka kersa salira.”

KISAH PARA RASUL 23.31–24.2 14231Saluyu jeung parentah, peutingna,Paulus dicokot ku pasukan pangawaldibawa ka nagara Antipatris.32 Isukna, sabagian pasukan baralikdeui ka markas. Sedengkeun anu ngawalPaulus saterusna mah, ngan pasukankuda.33Sadatangna ka kota Kesarea, suratdisanggakeun ka gupernur sarta Paulusdiserenkeun.34Sanggeus surat diaos, gupernurmariksa ka Paulus asal ti propinsi mana.Sanggeus kauninga yen asalna ti Kilikia,35 saur gupernur, “Perkara manehbaris dipariksa ku kami, lamun nungadarakwana geus ka darieu.” Paulus,ku anjeunna, ditahan di karaton rajaHerodes.

241Heuleut lima poe, AnaniasPanghulu Agung tea, sumping

ku anjeun ka gupernur; manehnadibarengan ku sawatara kokolot bangsajeung pokrol saurang ngaran Tertulus,anu rek ngadakwa Paulus.2Sanggeus Paulus disaur, galantangTertulus ngelakkeun, kieu pokpokanana,“Bapa gupernur anu mulya. Kalayanberkah tarekah bapa gupernur, abdi-abdi

KISAH PARA RASUL 24.3–8 143

teu kendat-kendat ginanjar kani'matantur karaos, yen bangsa abdi aya dinakamajengan ku kawijaksanaan bapagupernur.3Eta sadayana, boh di mana baesapapaosna estu katampi, kasuhun kuabdi-abdi sadaya.4Ayeuna, supados waktos bapa henteupatos kaganggu, bade dibujeng enggalnabae seja nyuhunkeun sih citeres bapagupernur anu parantos kakoncara,mugi kersa ngadangukeun ieu pihatursakedap.5 Ieu jalmi teh parantos nyata jadisasalad, tukang nagiwurkeun urang-urang Yahudi di sa-alam dunya, hijiulon-ulon ti madhab agama Masihi.6Malah kantos nyobi-nyobi menalkeunkasucian Bait Allah. Kitu kawitna, numawi ku abdi sadaya ditangkep, badedihukum anu satimpal numutkeunhukum Toret bangsa Yahudi.7Nanging kapegat ku komandanLisias, eta jalmi teh dileupaskeun tinagenggeman abdi-abdi.8Saurna, upami bade ngadakwa mah,kedah ka Gupernur bae. Upami jinisnaku bapa diparios, tangtos baris ka uninga

KISAH PARA RASUL 24.9–14 144

saniskanten pakelakan abdi sadaya kadirina.”9Kitu dakwaanana sarta dikuatkeun kuurang-urang Yahudi yen memang kitududuk perkarana.10Gupernur maparin isarah ka Paulusmiwarang nyarita. Pok Paulus sasauran,“Ku margi Bapa Gupernur parantosmangtaun-taun ngatur ieu bangsa,simabdi moal asa-asa deui ngunjukkeunieu perkawis.11Bapa tangtos langkung tingali,simabdi aya di Yerusalem teh nembe duawelas dinten kalangkung, nya eta badengalakonan ibadah.12 Iraha tea simabdi sok kapendakpapaduan, sumawonten ngarusuhkeun,boh di Bait Allah, boh di tempatpangibadahan, atanapi di tempatsanesna di kota.13Aranjeunna sorangan moal tariasangabuktikeun pangdakwaanana.14Nanging sumeja diangken pisan kusimabdi, yen sajeroning babakti ka Allahnu disembah ku karuhun simabdi sarereateh, abdi nganut Jalan Lempeng; nyahiji agama anu ku aranjeunna disebutMadhab.

KISAH PARA RASUL 24.15–20 14515Abdi ngagaduhan pangarep-ngarepka Allah, sami sareng anu diarep-arep kuaranjeunna, nya eta pangarep-ngarepkana hudangna deui anu maraot, bohanu ibadah, boh nu doraka.16Dumasar kana eta pangarep-ngarep,sapapaosna abdi teh ihtiar satekahpolah supados hirup teh taya kuciwanadi payuneun Allah; pon kitu deui kasasama.17Mangtaun-taun abdi lunta tiYerusalem, wangsul deui teh sumejaamal ibadah ka sasama bangsa sarengbade ngalampahkeun kurban.18Sabot ngalaksanakeun niat, nya etanuju abdi aya di Bait Allah, kasampak kuurang-urang Yahudi ti Asia. Harita abditeh nembe ngalakonan susuci,19 teu ngabantun jalmi seueur sarenghenteu aya karusuhan. Ku emutan,pantesna mah anu ngadakwa teh, ya etaurang Yahudi anu ti Asia, upami aya teamah kelakeunana.20Nanging anu ayeuna parantos arayadi dieu oge mangga teh teuing badengadakwa mah, naon dosa abdi anukapendak ku aranjeunna nalika dipariosku Mahkamah Agama.

KISAH PARA RASUL 24.21–25 14621Rupina anu dianggap dosa kuaranjeunna teh ku margi simabdi haritanyebatkeun kieu: Lantaran percaya kanapihudangeunana anu maraot, simkuringdijagragkeun ka ieu Mahkamah Agama.”22Tapi lantaran Gupernur Peliksparantos apal kana seluk-belukna JalanLempeng, papariksaan ku anjeunnaditunda. Saurna, “Ieu perkara ku kamirek diputus upama komandan Lisiasgeus datang.”23Geus kitu, anjeunna marentahka perwira tea, supaya Paulus tetepditahan, tapi tahanan enteng bae; barisaurna, bisi aya kanca mitrana anu niatngalaladenan kaperluan anjeunna, ulahdihalang-halang.24Sawatara poe ti harita, GupernurPeliks sumping deui jeung Drusilageureuhana, urang Yahudi. Paulusdisaur, ditimbalan nyaritakeun sual imankapercayaanana ka Isa Al Masih.25Barang ngabandunganana nepi kanasual bebeneran, sual mawas diri jeungsual hukuman aherat, anjeunna kacidasieuneunana; tuluy anjeunna sasauranka Paulus, “Cukup, sakitu bae heula;

KISAH PARA RASUL 24.26–25.4 147

jung, ka ditu deui. Mun kami aya waktuengke maneh disaur deui.”26Sajeroning kitu, Gupernur Peliksteh dina manahna mah, ngarep-ngarepkana hadiah duit ti Paulus. Ku sababeta, Paulus mindeng pisan disaur diajakgunem catur.27Tapi heuleut dua tahun, gupernurteh diganti ku Perkius Pestus. Ari Paulusangger keneh diantep dina tahanan,dumeh Gupernur Peliks teh hayangkapake ku urang Yahudi.

251Sanggeus tilu poe, aya di etapropinsi, Pestus miang ti Kesarea

ka Yerusalem.2Ti dinya, imam-imam kapala jeungurang Yahudi golongan terkemukadaratang ngadeuheus pikeun ngadakwaPaulus.3Malah ngasongkeun pamenta anungabahayakeun Paulus, nya eta supayaPaulus diparentahkeun dibawa kaYerusalem. Ku maranehna geus diatur,nya eta rek dipegat di tengah jalan barisdipaehan.4Tapi saur Pestus, Paulus teh rekditahan di Kesarea bae; da anjeunnabaris buru-buru ka ditu deui.

KISAH PARA RASUL 25.5–10 1485Saurna deui, “Alusna mah, anunyarangking wewenang di aranjeunbareng jeung kula ka daritu. Pekmanehna dakwa di ditu, ari enya ayakasalahanana mah.”6Pestus, di Yerusalemna, kira-kirangan dalapan atawa sapuluh poe; tuluyanjeunna mulang ka Kesarea. Poeisukna, anjeunna marentahkeun ngalaPaulus, rek disidangkeun perkarana.7Sanggeus Paulus aya di pangadilan,ku urang Yahudi anu ti Yerusalemdilingkung, tuluy didakwa ku rupa-rupatudingan anu bareurat anu teu ayabuktina.8Sabalikna, Paulus ngabela diri,kieu, “Simkuring henteu ngalanggarnaon-naon, boh ka Toret urang Yahudi,boh ka Bait Allah, boh ka Sang Prabu.”9Tapi Pestus, ku sabab seja ngalaphate urang Yahudi, mariksa, “Kumahaupama maneh diiangkeun ka Yerusalem,dipariksa di ditu di harepan ku kami?”10Walon Paulus, “Ku margi simkuringparantos aya dina lingkungan pangadilanSang Prabu, dipariksa oge kedah didieu. Ku bapa oge kauninga leres-leres,

KISAH PARA RASUL 25.11–15 149

simkuring ka urang Yahudi teh teupisan-pisan gaduh kalepatan.11Upami leres-leres simkuring lepatatanapi nyieun kajahatan anu manjinghukum pati, sukalilah simkuring sejanampi. Sawangsulna, upami dakwaanmaranehna henteu leres, pihak mana ogeteu aya hakna nyerenkeun simkuring kamanehna. Simkuring seja naek bandingka Sang Prabu.”12Sanggeus anggota-anggotapangadilan rundingan, Pestus ngawalerka Paulus, “Maneh geus naek banding kaSang Prabu, jadi kudu ka ditu, ngadepka anjeunna.”13Sawatara poe ti harita, sumping rajaAgripa jeung Bernika ka Pestus tawispanghormat ka anjeunna.14Natamuna meunang sababaraha poe.Ku Pestus dicariosan perkara Paulus,saurna, “Di dieu aya hiji sakitan titinggalPeliks anu nembe dialihkeun ti dieu tea.15Nalika simkuring ka Yerusalem, etasakitan teh didakwa ku imam-imamkapala sareng ku sesepuh bangsaYahudi; malah saur aranjeunna mah, etasakitan teh, kedah ditibanan hukuman.

KISAH PARA RASUL 25.16–21 15016Sanggem simkuring, bangsa Rumhenteu biasa masrahkeun atanapingahadiahkeun sakitan kitu bae,nya kedah lawung heula sareng anungadakwana tur kedah dipaparinkasempetan ngabela diri.17Bral bae, aranjeunna sarumping kadieu bareng sareng simkuring. Enjingna,eta sakitan teh dijagragkeun, perkaranadisidangkeun.18Manehna dilingkung ku anungadarakwana. Nanging maranehna,teu tiasa ngabuktikeun kajahatan etasakitan. Ku simkuring oge parantoskataksir kitu ti samemehna.19Perkarana mung ngeunaan sual-sual agama sareng perkawis Isa, anusayaktosna parantos tilar dunya, nangingnumutkeun Paulus mah hirup deui.20Simkuring bingung, kumahamariksana perkawis sarupi kitu. Kumargi eta, Paulus teh, ku simkuringditaros daek henteuna upami perkaranadipariksa di Yerusalem.21Sanggemna bade naek banding.Malah, samemeh perkarana diputus kusang Prabu bade ngantos dina tahananbae. Nya ditahan dongkap ka ayeuna,

KISAH PARA RASUL 25.22–26 151

ngantos kana waktosna dideuheuskeunka sang Prabu.”22Saur Raja Agripa, “Simkuring hoyongnguping ti jalmina sorangan.” WalerPestus, “Manawi, enjing oge tiasa.”23Poe isukna, raja Agripa sumpingka Pangadilan, — nganggo anggoankarajaan — dibarengan ku Bernika,perwira-perwira, jeung jalma-jalma anu parenting di kota eta.Pestus marentahkeun supaya Paulusdideuheuskeun.24Geus kitu, Pestus sasauran, “Kanjengraja Agripa anu mulya, miwah hadirinsadaya. Ieu Jalmi, didakwa ku sakumnaurang Yahudi, boh ku nu di Yerusalem,boh ku nu di darieu. Ceuk maranehna,ieu jalmi ulah dibere hirup lila-lila.25Ku simkuring parantos dipariksa.Nanging nya kitu, teu aya kalepatananaanu manjing hukum pati. Ku margimanehna nyuhunkeun naek banding,ku simkuring bade diiangkeun ka sangPrabu.26Nanging naon anu kedahdisanggemkeun ka sang Prabu,margi teu aya sanggemkeuneunana.Kitu margina, nu mawi ayeuna dibantun

KISAH PARA RASUL 25.27–26.4 152

ka payuneun sadaya, utamina nya kapangersa raja Agripa. Nyuhunkeundipangmarioskeun, manawi ayaperkawisna anu pantes dihaturkeun kasang Prabu.27Margi ku emutan simkuring mah,teu pantes ngintunkeun sakitan tanpakaterangan-katerangan perkawisdakwaanana.”

261Saur raja Agripa ka Paulus,“Maneh ayeuna aya kasempetan

ngabela diri.” Paulus ngacung mereisarah; derekdek, ngucapkeunpembelaanana, kieu,2 “Nun raja Agripa nu mulya, simabdiestu bagja wireh dinten ieu kawidianngabantah dakwaan-dakwaan ti urangYahudi.3Utamina mah, wireh kanjeng raja tehleres-leres uninga kana adat istiadatsareng hal ihwalna urang Yahudi. Kumargi eta, disuhunkeun luntur galihnamugia kersa ngadangukeun.4Simabdi, ti ngongora keneh dikenalku sakumna urang Yahudi teh; margi tiaalit, simabdi teh matuh di Yerusalem, dibangsa sorangan.

KISAH PARA RASUL 26.5–10 1535Sakitu lamina maranehna kenal kaabdi. Jadi, upami perlu, maranehna tiasanerangkeun di dieu, yen abdi teh kantosjadi urang Parisi, nya eta madhab agamaanu pangkeras-kerasna di urang.6Ayeuna, nu mawi dugi ka unggahka pangadilan teh, jalaran ngaharepkana laksananing jangji Allah anudipaparinkeun ka karuhun urangbaheula;7 tur diantos-antos pisan ku dua belaskaom ti bangsa urang sareng dibarungku leket ibadah siang kalawan wengi.Nya ku margi ngagaduhan pangharepaneta, nu mawi abdi didakwa ku urangYahudi teh, nun kanjeng raja!8Naon margina hadirin sadaya dugika nganggap mustahil, yen Allah tiasangahudangkeun deui anu parantosmaot?9Boh kitu boh kieu, pamendak abdi ogekapungkur mah sami sareng maranehna,yen ngaran Isa, anu ti Nasaret teh kedahdilawan sakuat-kuatna.10Eta oge kantos ku abdi dilampahkeundi Yerusalem. Seueur pisan jalmi anupalercaya ku abdi dijeblos-jebloskeunka panjara, margi dipasihan kawasa ti

KISAH PARA RASUL 26.11–15 154

imam-imam kapala. Sanes kitu bae,malah abdi kalintang satujuna upamiheug maranehna teh dihukum pati.11Sering pisan abdi nyiksa maranehna,di tempat-tempat ibadah, maksa sinamungkiran imanna. Kajurung ku hate nuceuceub, maranehna ku abdi dibeberikdugi ka kota-kota di saluareun nagara.12Dina kaayaan kitu, hiji mangsasimabdi mios ka Damsik, ngembankawasa anu gembleng sareng tugas tiimam-imam kapala.13Dumadakan, nun kanjeng raja,tengah dinten ereng-erengan;satengahing jalan simabdi ningal ayacahaya ti langit, nyorot ka abdi sabatur-batur. Eta cahaya teh, ngagebyarnalangkung ti batan cahaya panonpoe.14Abdi sabatur-batur sami tibeubeutkana taneuh. Lajeng abdi nguping soara,ngucapna dina basa Ibrani, ditujulkeunka simabdi: ‘Saulus, Saulus, ku naonnganiaya ka Kami? Cilaka maneh tehnyepak panyocog mah!’15Ku abdi diwangsul: ‘Jungjunan, sahaAnjeun teh?’ Ari waler-Na, ‘Kami teh Isa,anu keur dikaniaya ku maneh!

KISAH PARA RASUL 26.16–20 15516Geura cengkat, pek nangtung. Kaminembongan teh rek ngangkat maneh,rek dijadikeun abdi sarta saksi ngeunaansagala hal nu ku maneh geus katenjosarta oge hal-hal anu ku Kami barisditembongkeun ka maneh.17Maneh teh, ku Kami geus kapilih ti ieubangsa sarta ti antara bangsa-bangsalianna. Engkena, maneh baris diutus kamaranehna.18Nya, pikeun ngabeunta-beuntakeunpanonna, malar bisa maralik ti nu poekka nu caang sarta tina genggemankawasa Setan ka kersa Allah. Supayalamun geus palercaya ka Kami, dosanameunang panghampura sarta sinakabagian ganjaran anu geus disadiakeunpikeun jelema-jelema anu geusdisucikeun.’19Kitu nu mawi, nun kanjeng raja, etatitingalan ti sawarga teh ku abdi teupisan-pisan bade dilalaworakeun.20Anu ku abdi ngawitan diwawaranteh, urang Yahudi anu di Damsik, diYerusalem, sareng nu aya di sakuliahtanah Yudea. Bangsa-bangsa sanesnaoge teu kalarung; da sami kedahtarobat, ngesto ka Allah; jabi ti eta,

KISAH PARA RASUL 26.21–25 156

kalakuan-kalakuan dina hirupna ogekedah cocog sareng eta pertobat.21Ku jalaran hal anu kitu, simabdi tehditangkep di Bait Allah ku urang Yahudi,bade dipaehan.22Nanging berekah, ku pitulungnaAllah, abdi, salian tiasa kenehkumelendang di alam dunya dugi kawangkid ieu, oge tiasa keneh maparinpanyaksen, boh ka rayat, boh ka parapamingpinna. Hal anu diwawarkeun kuabdi teh teu aya sanes, lintang ti anukapungkur-pungkur diwawarkeun kunabi-nabi sareng ku Musa.23Nya eta: Al Masih teh, memangkedah nyandang sangsara sareng jadiAnu pangpayunna hudang ti antaraanu maraot. Anjeunna oge barisngembarkeun hal caang, boh ka ieubangsa, boh ka bangsa sanesna.”24Tengah-tengah Paulus ngasongkeunpertanggungan jawabna, ku Pestusdipegat, saurna teugeug, “Gelo maneh,Paulus! Weureu ku elmu mana kitu ogemaneh teh!”25Cek Paulus, “Abdi henteu gelo, nunPestus anu mulya! Pikiran abdi masih

KISAH PARA RASUL 26.26–30 157

keneh waras. Anu disanggemkeun kuabdi teh perkawis anu saleres-leresna.26Sagala perkawis sadayana ogekauninga ku kanjeng raja. Kitu nu mawiabdi wantun nyanggemkeun sabalakanaka mantenna. Abdi yakin ieu perkawisteh, sagala rupina oge, moal aya anuteu kadangu ku mantenna; margikajadianana teh sanes di tempat anumencil.27Nun, kanjeng raja Agripa, kumahagamparan percanten ka paranabi?Sanggem abdi mah tangtos kanapercantenna teh.”28Raja Agripa ngawaler, “Bis, bis baekami ka bongroy, hayang asup Masihi!”29Saur Paulus, “Ku abdi sumeja pisandipangnedakeun ka Allah. Supados sanesbae kanjeng raja enggal-enggal singsami sapertos abdi, nanging lami-lamimah anu sanes oge anu ayeuna hadirngabarandungan di dieu; nanging ulahsami-sami kieu, nya dina kaayaandibangkol ku rante.”30Ti dinya sang raja ngadeg, dibarenganku wali nagara, ku Bernika jeung kusakabeh anu araya.

KISAH PARA RASUL 26.31–27.4 15831Tuluy Aranjeunna kalaluar bariguntreng, “Eta jalma teh teu aya dosanaanu manjing kana hukum pati atawapanjara.”32Saur raja Agripa, “Sayaktosna, upamimanehna henteu terus naek banding kasang Prabu mah, da tiasa dibebaskeun.”

271Sanggeusna diputus yen kududiiangkeun ka Itali, Paulus jeung

sawatara sakitan deui dipasrahkeun kahiji perwira ti resimen Prabu ku anjeun,ngaranna Yulius.2Simkuring sabatur-baturdiunggahkeun kana kapal anu tiAdramiti, nu rek balayar ka palabuan-palabuan sapanjang basisir Asia. Ayadeui batur saurang nya eta Aristarkusurang Makedoni ti Tesalonika.3Poe isukna, simkuring sabatur-baturanjog ka palabuan Sidon. KabeneranYulius teh bageur ka Paulus, ngidinananjeunna nepungan heula sobat-sobatsina marekelan.4Ti Sidon, ku lantaran kapal mapagangin, jadina balayar teh malipid puloSiprus.

KISAH PARA RASUL 27.5–11 1595Sanggeus ngaliwatan laut hareupeunbasisir Kilikia jeung Pampilia, kapalanjog ka palabuan Mira di tanah Likia.6Di dinya simkuring sabatur-baturdipindahkeun kana kapal anu tas ti nagriAleksandri seja terus ka Itali.7Meunang sababaraha poe, balayar teh,meh taya lajuna. Hayang ngahontal kotaKenidos oge, mehmehan teu sanggup.Ku sabab angin angger goreng bae,kapal teh jalanna mipir-mipir basisir puloKreta liwat Tanjung Salmone.8Sanggeus hese beleke ngaliwataneta tanjung; jol bae, di hiji tempat anungaranna Palabuan Endah, deukeut kotaLasea.9Tapi waktu teh, geus loba pisankapiceunna. Sabab geus liwat usumpuasa jeung lamun diteruskeun balayarteh loba pikarempaneunana. Ku sababeta, Paulus mepelingan kieu,10 “Batur-batur! Cek pangrasa kuringperjalanan urang teh baris balangsakjeung karurugian, lapur barang lapurumur.”11Tapi opsir mah, leuwih percaya kajurumudi jeung nangkoda batan kaPaulus.

KISAH PARA RASUL 27.12–17 16012Sabab eta palabuan teh, kuranghade dipake pangeureunan dina musimes mah. Panumpang-panumpang oge,karereaanana mah, rempugna supayaterus; sugan bisa nepi ka kota Penik,eureun didinya bae. Penik teh, kotapalabuan pulo Kreta anu nyanghareupnangidul ngulon jeung ngaler ngulon nyelabumi.13Pareng datang angin leuleuy kawasnu ngajurung maksud. Tuluy ngangkatjangkar terus balayar mapay sisi-sisibasisir pulo Kreta.14Ari teu lila, gelebug teh, angin ribut tidarat anu disebutna angin “Kaler Wetan”.15Kapal henteu tahan nadah angin tihareup. Tuluy digubag-gabigkeun kueta angin, nya antukna mah diantep;sarerea teh pasrah kana kadar.16Saterusna, kapal kapalidkeun ka hijipulo leutik nu ngaranna pulo Kauda.Lebah dinya, sabisa-bisa diihtiarkeunnyalametkeun sampan.17Sanggeus sampan bisa kajait,kapalna dipalincang ku tambang.Ku sabab sieun neumbrag karanganu ngaran Karang Sirtus, layar

KISAH PARA RASUL 27.18–23 161

digulung sarta kapal diantep luak-leoksaparan-paran.18Ku sabab kapal pohara galuang-galeongna, isukna, barang-barangmuatan dipiceunan ka laut.19Malah katilu poena deui mah,pakakas-pakakas kapal oge dihajadialung-alungkeun ka laut.20Srangenge geus sababaraha poe teutembong-tembong; bentang taya hiji-hijiacan; angin ribut ngamuk terus, nepi kasarerea geus pada nyamarkeun manehkana salamet.21Geus mangpoe-poe taya nu ingetdahar-dahar acan. Geus kitu, Paulusngingetan, saurna, “Dulur-dulur, munkamari ieu nurut mah kana omongankuring ulah waka ninggalkeun puloKreta, moal balangsak kieu jeung moalkungsi karurugian kawas ayeuna.22Tapi najan kaayaan siga kieu,pamenta kuring aranjeun ulah pegatpangharepan. Moal, moal aya anu tiwas,ngan ari kapal mah moal katulungan.23Terang baris kitu soteh, tadi peutingaya malaikat Pangeran ka kuring, nyaeta ti Allah anu disembah jeung anukagungan jiwa raga kuring.

KISAH PARA RASUL 27.24–29 16224Saur anjeunna: ‘Ulah salempang,Paulus! Maneh pasti baris jagrag kaPrabu. Malah babaturan sakapal ogegeus dipiwelas ku Allah, bakal saralametku karana maneh.’25Ku hal eta, sing tararabah dulur-dulur! Kuring beak-beak nya percaya kaAllah yen kabeh bakal ngabukti, moalmencog ti anu didawuhkeuna-Na.26Ngan ari kapal mah geus pasti kandasdi salah sahiji pulo.”27Nepi ka maleman kaopat belas, tibarang ditempuh ku angin ribut, kapalmasih angkleung-angkleungan di LautAdriatik. Tapi dina tengah peutingna,ku kalasi-kalasi karasa yen kapal asanyampeurkeun daratan.28Tuluy maranehna nyemplungkeunbatu pangjugjug, kanyahoan jerona ayadua puluh deupa. Maju saeutik deuidijugjugan deui, ngadeetan jadi limabelas deupa.29Ku sabab sieun kandas kana karang,tuluy labuh jangkar — opat jangkar— beulah tukang, bari ngarep-ngarephayang geura beurang.

KISAH PARA RASUL 27.30–36 16330Tapi kalasi-kalasi arek maringgat tikapal, narurunkeun sampan pura-purarek nurunkeun jangkar hareup.31Ku Paulus dipopoyankeun ka opsirsaperjuritna, saurna, “Upami maranehnadiantep naringgalkeun kapal, tayaharepan aranjeun bisa salamet.”32Geuwat sampanna ku perjurit-perjurit ditilas; tuluy eta sampan,diantep ngangkleung sorangan.33Wanci rek bray beurang, Paulusngingetan sarerea yen kudu dalahar.Saurna, “Geus opat belas poe aranjeunteu kararaban naon-naon, balasngarep-ngarep salamet.34Geus meujeuhna, ayeuna mahdalahar heula bae. Paksakeun malarjagjag. Sing percaya, moal sakara-kara,moal aya nu leungit buuk-buuk acannajan salambar.”35Anjeunna nyontoan nyandak rotisawatara siki, tuluy ngadu'a ka Allah,kasaksian ku sarerea. Sanggeus rotinadisemplek-semplek terus didahar.36Geus kacontoan mah, maranehnajadi tarareteg hatena, tuluy sarereadalahar.

KISAH PARA RASUL 27.37–43 16437Kabehna, nu araya di kapal teh, duaratus tujuh puluh genep urang.38Sanggeus dalaharna sarareubeuh,muatan gandumna dipiceun ka lautngarah kapal ngahampangan.39Barang bray, beurang, tembongaya teluk anu basisirna ngampar, teunyarahoeun ngaranna mah pulo naon.Kabeh rempug arek balabuh di dinyasabisa-bisa.40Tali jangkar ditilas, jangkarna diantepngerelep ka dasar laut. Tali kamudidiudar, tuluy nebengkeun layar hareup,supaya kapal katebak angin ka basisir.41Tapi kapal, ujug-ujug ngagesruk teubisa maju, kandas kana dasar laut anumunjul. Eta kapal, beulah hareupnanyeblok pageuh teu obah-obah; ari titukang mah, diteumbragan ku ombaknepi ka amburadul.42Kahayang serdadu-serdadu mah,sakitan-sakitan teh diparaehan baesina peren kabeh, bisi ngarojay terusmaringgat.43Tapi perwirana mah, ku sabab hayangnyalametkeun Paulus, marentah supayaanu barisa ngojay mah, ngarojay bae tiheula ka darat.

KISAH PARA RASUL 27.44–28.4 16544Nu teu barisa ngojay, kudu nyusulmuntang kana papan-papan atawanaon bae bebejadan kapal. Gancangna,sarerea geus araya di darat kalawansalamet.

281Sanggeus sarerea salamet,bisa nepi ka basisir. Kakara

kanyahoan, yen eta daratan teh, puloMalta.2Pribumina darehdeh arakuan pisan.Maranehna teh, mangnyieunkeundurukan sagala, ajang saliduru; kawantupoe eta teh kacida tirisna, turug-turughujan deuih.3Ari Paulus ngumpulkeun pangpung;tuluy brus, diasupkeun kana durukan.Ana borengkal teh, oray matih pisan,ngaleor tina tumpukan pangpunglantaran kapanasan. Cok bae, macokkana panangan anjeunna.4Mireungeuh oray meulit kanapanangan Paulus, urang dinyana manipukpok pada batur, “Eta jelema teh moalsalah deui tukang maehan! Najan geusluput ti laut, ku Dewi Kaadilan mah hamodiantep hirup terus.”

KISAH PARA RASUL 28.5–11 1665Tapi si oray teh ku Paulus dikepretkeunkana seuneu, ari anjeunna mah teusakara-kara.6Tapi tetep pada nyarangka moal teubareuh, moal teu ngagolepak maotsapada harita. Ari seug sakitu geuslilana, wet, teu kua-kieu; ahirna, cekmaranehna anjeunna teh dewa.7Teu jauh ti dinya aya tanah kagungangupernur Publius, gupernur eta pulo. Etagupernur nyuguhan ka kuring saparakanca tur kacida darehdehna, nepi kameunang tilu poe diaku di bumina.8Harita teh, ramana Publius keur teudamang, nya muriang nya disentri. KuPaulus dilayad, dipangnedakeun sartaditumpangan leungeun, terus cageur.9Geus kitu mah, jul-jol, nu garering tehdaratang ka anjeunna; eta oge kabehdicageur-cageurkeun.10Ku kituna kuring sapara kanca tehpohara dihormat-hormatna. Baranggeus waktuna kana balayar deui, kumaranehna sarerea dibekelan ku sakuranu jadi pangabutuh simkuring sarerea.11Ngendek di eta pulo teh, meunangtilu bulan. Geus kitu, unggah ka hijikapal asal ti Iskandaria anu kabeneran

KISAH PARA RASUL 28.12–17 167

keur balabuh di dinya salila musim es.Eta kapal make perlambang bentangkembar Dioskuri.12Barang nepi ka kota Sirakusa, kapalbalabuh heula tilu poe.13Ti dinya terus mipir-mipir basisir,jol, nepi ka Regium. Heuleut sapoe tiharita, — kabeneran aya angin ti kidul —isukna, deui geus nepi ka kota Putioli.14Simkuring sakanca mitra nepunganheula anggota-anggota jamaah didinya, disambat diaraku, reureujeunganmeunang tujuh poe. Kakara neruskeundeui, nya balayar ka nagara Rum.15Dulur-dulur nu di darinya teh,geus mareunang beja ngeunaanhal-ihwal simkuring sapara kanca. Tuluymaranehna dararatang ka Forum Apiusjeung Tras Taberne, narepungan. Paulusmah, barang tepung jeung maranehnateh, tuluy bae muji sukur ka Allahlantaran ngarasa gede hate.16Ku pamarentah Rum, Paulus diwidiannyicingan imah dibaturan ku salahsaurang perjurit pikeun ngajaga.17Tilu poe ti harita, Paulus ngumpulkeunpamingpin-pamingpin bangsa Yahudi.Sanggeus karumpul, anjeunna nyarios

KISAH PARA RASUL 28.18–21 168

kieu, “Para saderek! Simkuring, boh kabangsa, boh kana adat istiadat karuhunurang, teu gaduh salah naon-naon.Tapi di Yerusalem simkuring ditangkepku bangsa sorangan, diserenkeun kapamarentah Rum.18Lantaran bukti, yen simkuring beresihtina kasalahan nu manjing hukum pati,ku aranjeunna mah rek dibebaskeunbae.19Tapi orokaya urang Yahudingalalawan, nepi ka kapaksa simkuringkudu naek banding ka Prabu. Sanajankitu, simkuring teu pisan-pisan niatngadakwa bangsa sorangan.20Ku sabab eta, simkuring mentasupaya bisa papanggih sarta cacaritajeung aranjeun. Sabab simkuringnyandang rante teh, sualna mah,lantaran tina hal anu jadi pangarep-ngarep bangsa Israil tea.”21Ku maranehna dijawab kieu,“Nanging da teu aya serat-seratna acanperkawis anjeun ti Yudea. Nu ti ditu ogeteu aya anu ka dieu; jadi, teu kantosmendak wartos yen anjeun teh jelemajahat.

KISAH PARA RASUL 28.22–25 16922Sanajan kitu, simkuring sadayahoyong terang perkawisna. Margisakaterang mah, eta madhab anyar teh,di mana di mendi oge mung dilalawanbae.”23Tuluy maranehna nangtukeunpoe pikeun narima katerangan-katerangan ti Paulus. Dina poeananamaranehna daratang deui ka dinya,ngabrul, loba pisan. Derekdek, Paulusnerangkeun sarta mere panyaksen tinahal Karajaan Allah. Sabisa-bisa anjeunnangahudangkeun kayakinan maranehnangeunaan Isa Al Masih, make dasarToret Musa jeung kitab nabi-nabi.Nerangkeunana hal eta teh, ti isuk nepika sore.24Hasilna, aya anu bisa diyakinkeun,aya nu angger bae teu percaya.25Nepi ka bubaran gempungan, tetepmaranehna henteu bisa sapaham.Memeh bubar Paulus ngucap kieu,“Tetela, pangandika anu ku Ruh Allahditepikeun ka karuhun urang, kuperantaraan Nabi Yesaya teh, teumencog saeutik-eutik acan. Kieuungelna:

KISAH PARA RASUL 28.26–31 17026 ‘Geura tepungan eta bangsa.Caritakeun: Ku ceuli bakal kadenge,ngan teu bisa ngahartikeunana. Kupanon bakal katenjo, tapi maranehweleh teu terang.27Sabab ieu bangsa, hatena geusngabatu, pangdengena geus mintul,matana geus rarapet merem; malarmatana tong kungsi nenjo, ceulina ulahkungsi ngadenge, bisi matak kaharti kuhatena, heug tarobat ka Kami geusanbisa disalametkeun.’28Ayeuna, mugi kaaruninga, ieu jalanpisalameteun ti Allah teh baris dibikeunka bangsa-bangsa sejen sarta tangtubakal ditararima.”29 [Sanggeus Paulus namatkeuncariosanana, urang Yahudi tuluybalubaran bari tetep pasalingsinganpaham.]30Meunang dua taun campleng, Paulusnyalikan imah sewaan teh. Nu daratangka anjeunna, kabeh ge diaku ditarima.31Kabeh ku anjeunna diwawaran halKarajaan Allah sarta diwurukan hal Isa AlMasih, Gusti Jungjunan urang. Teu ayaanu didingding kelir tur lungsur-langsarteu aya halangan naon-naon.

Roma

11 Ieu surat ti simkuring, Paulus, —abdina Isa Al Masih, anu ku Anjeunna

diangkat jadi rasul teh, nya eta pikeunnguarkeun Injil Allah.2Eta Injil ti baheula keneh geusdijangjikeun ku Allah, diserat dina KitabSuci ku nabi-nabi-Na.3Eusina, nyaturkeun hal ihwal Putra-Natea, anu mungguhing jasmanina mahlahir ti turunan Daud.4Tapi mungguhing rohani mah,Anjeunna teh Putra Allah nu kawasa, nyaeta Isa Al Masih, Gusti Jungjunan urang.Hal ieu nyata, ku gugahna Anjeunna tinu maraot.5Anjeunna anu ngersakeun simkuringjeung batur-batur jadi rasul, nyaeta pikeun mawa sagala bangsa,supaya palercaya jeung tigin kapajenengana-Na.6Aranjeun ge teu kaiwalkeun, milik AlMasih keneh nu pada-pada disaur,7dumateng sakumna dulur-dulur, —anu beunang nyaur, beunang nyucikeun,

ROMA 1.8–13 2

tur anu diasih ku Allah — anu marukim dinagara Rum. Hatur salam ka sadayana,mugi-mugi aranjeun ginanjar kurnia tiAllah, Rama urang tea, jeung ti Isa AlMasih, Gusti Jungjunan urang.8Ti payun simkuring matur puji sukurka Gusti Allah demi Isa Al Masih, rehnanguping yen iman aranjeun geus kacelukka jauhna.9Demi Allah anu ku simkuringdisembah dibakti enggoning ngembanInjil ngeunaan Putra-Na, yen sajeroningneneda, hate mah teu weleh cumantelka aranjeun.10Dina paneda tara towong nyanyuhunkeun, mugi-mugi Anjeunna kersamarengkeun simkuring bisa patepungjeung aranjeun.11Pohara hayangna nepungan aranjeunteh, bari hayang mawakeun pangdeudeuleusining batin;12malakmandar, ku kitu teh, simkuringoge beuki pangger. Jadi, urang silihkuatkeun iman.13Geus lila simkuring hayang nepunganteh, dulur-dulur! Simkuring hayangnyaho buah-buah rohani anu ayadi antara aranjeun, nya kawas anu

ROMA 1.14–18 3

kaalaman di kalangan sejen nu sarualain bangsa Yahudi. Tapi saban-saban,sok aya bae halanganana.14Boh ka urang Yunani, boh ka nu lain,boh ka nu terpelajar, boh kanu henteu,simkuring teh kahutangan budi.15Ku kituna ka aranjeun oge, anumarukim di Rum, simkuring teh manikumejot hayang nguarkeun Injil.16Simkuring moal rek era-eranguarkeun Injil teh, boh ka urangYahudi, boh ka urang Yunani. SababInjil teh, pangawasa Allah pikeunnyalametkeun sing sakur anu percaya:Pikeun urang Yahudi mah pangheulana;geus kitu, kakara bangsa-bangsasejenna.17Dina Injil, nyata, yen Allah teh estumikersa supaya manusa satia imanka Mantenna, malar bisa diangken.Sabab ceuk Kitab Suci oge: ‘Jalma anudiangken ku Allah lantaran iman kaMantenna, tinangtu dipaparin hirup.’18Ka jelema anu resep kana masiatjeung kadorakaan, anu ngidek-ngidekbebeneran ku kajahatan, bebendu Allahgeus nompo ti sawarga.

ROMA 1.19–24 419Sabab maranehna teh lain can nyahokana hal-hal ka-Pangeranan, da ku Allahteh geus dibejaan.20Kapan ti barang aya dunya oge,sipat-sipat Anjeunna, — sanajan teu bisakatenjo, upamana bae kakawasaana-Naanu langgeng — geus nyata tur tetelatina yasa dadamelana-Na, nepi kamaranehna teh taya pikeun ukal-ekol.21Tapi sakitu maranehna nyaho, yenAllah teh aya; maranehna, keukeuhmungkiran Anjeunna; boro-boro daekmuji nganuhunkeun kana padamelana-Na. Tangtu bae, ari kitu mah, sagalakalakuanana teh manjing kana sia-sia;hatena ge, beuki mintul jeung beukipoekkeun bae.22Heug bae, maranehna dadaku pinterge; padahal, maranehna teh, geuskabalinger.23Kamulyaan Allah anu sipatnalanggeng, diganti ku titironana-Na anusipatna teu lana, nya eta arca jalma,arca manuk, jeung arca sato nu sukuopat atawa anu ngarayap.24Kulantaran maranehna geus teumalire ka Allah; jadi, ku Allah oge,maranehna teu dipalire; maranehna

ROMA 1.25–28 5

teh dilurkeun bae, kumaha karepnaanu rarujit tea; malah mah, di antaramaranehna teh nepi ka silih ngahinakeundirina.25Maranehna, nyokot bohong miceunkayaktian Allah. Tuluy maranehnanyembah ka mahluk dadamelan, lainngabakti ka Anu midamelna. Padahal,anging Mantenna nu wajib disembahsalalanggengna. Amin.26Eta sababna, maranehna ku Allahdiantep kaimpungan napsu teu jujur.Awewena ngalampahkeun sapatemonanu henteu munasabah;27 lalakina saruana, ngaleok kanabirahi nu jorok, nya eta tepung sahwatjeung papada lalaki. Tangtu bae, pikeunmaranehna, aya balukarna; temahnamalindes ka diri, upah tina geteringbirahi nu rujit.28Leuwih goreng deui, maranehna geusngarasa teu perlu ngendahkeun ka Allah,dumeh ngarasa gagah jeung pinter. Kusabab eta, ku Allah oge, maranehnadilurkeun. Pipikiranana, jadi mahiwal;laku lampahna,

ROMA 1.29–2.4 629pinuh ku napsu teu patut: Jejel kukadorakaan, sarakah, licik, dengki, wanimaehan, resep pasea, cidra, jail,30 resep ngupat, mitenah, ijid ka Allah,kurang ajar, adigung adiguna, pinterkana kagorengan, basangkal ka kolot,31baid kana diajar, linca-linci, tayakarunya, sarta taya hampura.32Nyucudna pisan, sakitu nyaraho kanahukum Pangeran yen kalakuan-kalakuankitu teh manjing kana hukum pati,tapi tonggoy bae dilalampahkeun. kusabab maranehna sorangan kitu, munaya nu kawas kitu deui teh, kacidapanujueunana.

21Ari jadi jelema, boh pangkat naonoge ulah sok nyalahkeun ka batur.

Sabab nyalahkeun batur teh, sasatngahukum maneh; da dirina sorangananu ngahukum ge, sarua doraka.2Tapi papadaning kitu, urang masingyakin, yen nu nyarieun dosa teh moalteu dihukum saadil-adilna ku Pangeran.3Na ku ngahukum dosa batur, urangbisa luput tina pangadilan Allah?4Naha piwelas jeung kasabaran Allahnu taya watesna teh ku urang rekdianggap kalemahan Anjeunna? Teu

ROMA 2.5–10 7

maphum kitu, yen kasabaran Allah teh,maksudna mere kasempetan pikeunurang tobat?5 Jelema anu neugtreug nolak pertobat,eta teh numpukkeun bebendu Allah anubaris mahala ka dirina kalawan jujur turadil, di mana enggeus mangsana.6Moal henteu, tangtu baris nandanganwawales ti Allah, satimpal jeungkalakuanana.7Nu ngamalkeun kahadean, ngipukkamulyaan budi ngutamakeunjatnikaning lampah, baris ginanjar hiruplanggeng.8Ari nu wangkelang ka Pangeran, nuresep keneh ngawula ka dosa batanngabdi ka Pangeran, baris nandanganbebendu jeung wawales-Na.9Sangsara reujeung rurubed baristumiba ka jelema anu resep kanakagorengan: Pangheulana ka urangYahudi, terus ka urang Yunani.10Sabalikna, — sakali deui —kamulyaan, kahormatan, jeungkatengtreman batin baris ganjaransaban jalma nu ngamalkeun kahadean:Pangheulana urang Yahudi, terus urangYunani;

ROMA 2.11–16 811da Allah mah heunteu pilih kasih.12Nu migawe dosa bari teu terang kanahukum Toret, maotna moal didakwaku Toret. Sabalikna, nu migawe dosa,padahal terang kana hukum Toret, barisdihukum nurutkeun Toret.13Sabab anu bener di payuneunPangeran mah, lain anu dapon terangkana Toret, tapi anu ngamalkeun eusina.14Upama bangsa nu can terang kanahukum Toret, ku perbawa wateknamigawe anu sapagodos jeung Toret,najan nyatana teu boga Toret, dinahakekatna mah geus ngabogaan.15Sabab lampahna tea, nyirikeun yenhukum Toret geus kaukir dina hatena.Jaba ti eta, lelembutanana ge, sajalanjeung eta hukum; lantaran budi rasanadaek ngamudi pikir, nya eta nyalahkeunatawana ngabenerkeun.16Sing percaya, eta kabeh barisdibalitungkeun dina poean pamutusannangtukeun hukuman. Sagala lampahanu buni baris nembrak, nya eta dinawaktu Allah — ku Isa Al Masih — mimitingahakiman, sakumaha anu ditetelakeundina Injil anu ku simkuring diwawarkeun.

ROMA 2.17–23 917Aranjeun teh rasa maneh urangYahudi, reueus pedah boga Toret, agulpedah jadi umat Allah,18ngarasa diri terang kana pangersa-Na, terang ka nu bener jeung nu salah,dumeh geus ngaji Toret.19Heug bae arumangkeuh, ieu aingtukang tuduh jalan ka batur, ngarasa jadiobor keur nyaangan batur nu hirupnapoekkeun,20purah nungtun nu balilu, ahlingawarah ka barudak, dumeh ngarasanyekel jejer bebeneran, nya eta Toretsumberna elmu nu luhung.21Cik, majar ahli papatah teh kersakitu mamatahan maneh? Ka batur mah,anjeun ngalarang ulah maling; ari anjeuntara pulang-paling kitu?22Anjeun ngalarang ka batur ulahjinah; ari anjeun tara jinah kitu? Anjeunceuceub ka brahala-brahala; ari anjeunteu ngarasa yen aranjeun teh sokmupusti barang-barang asal ti imahbrahala?23Anjeun nu reueus ku Toret, naha teungarasa yen anjeun geus ngahina Allahlantaran ngarempak Toret?

ROMA 2.24–29 1024Dina Kitab geus sidik ditulis: Kupamolah tabeat urang Yahudi, temahnapajenengan Allah goreng dianggapna kubangsa-bangsa sejen!25Mungguhing sunat, eta memang hijitanda yen urang kagungan Allah. Kitusoteh lamun anjeun ta'at kana parentahToret. Ari anjeun henteu ta'at mah,najan disunat oge, sarua jeung henteu.26Sabalikna, anu teu disunat, tapingalampahkeun hukum Toret, na eta tehlain kaasup disunat?27Ku sabab eta, jelema anu teudisunat, tapi tunduk kana hukum Toret;tangtu eta jelema bakal nyalahkeun kaaranjeun. Sabab aranjeun mah, geus teumake kana Toret teh. Padahal, eta Toretteh milik aranjeun tur aranjeun teh geusdisunat.28Sabab nu disebut ‘Yahudi’ teh, lainpedah nurutkeun lahirna bae Yahudi.Sajatining sunat ge kitu, lain sunat nujasmani.29Yahudi sajati mah, lain ku dumehbangsa Yahudi; tapi saenyana mah,jelema anu jiwana madep ka Allah.Sajatining sunat ge kitu, lain hiji cirilahir; tapi saenyana mah sual kajiwaan,

ROMA 3.1–6 11

anu timbulna ku karana iman: Lainku karana parentah Toret; lain ngarahmeunang pangakuan ti papada jalma,tapi ngan ti Allah.

31Ana kitu naon leuwihna urangYahudi? Jeung ari sunat aya gunana?

2Aya, malah loba. Pangpangna mah,maranehna teh geus ginuluran jangjiAllah.3Memang aya sababaraha uranganu teu daraek percaya kana hal eta,tapi naha eta matak ngaleungitkeunkasaestuan Allah?4Henteu, kasaestuan Allah moal sirna.Allah tetep saestu, sanajan manusaeuweuh nu bener. Cek Kitab: ‘Margisugri timbalan Gusti teh nyata saestu,tur moal mencog sanajan kedah diuji.’5Tapi upama heug kadorakaan urangteh anggur matak nyata yen Allahsaestu, na pantes urang nyalahkeunPangeran teu adil upama Anjeunnangahukum? Upama aya anu nanya kitumah, kama'lum.6 Jawab simkuring kieu: Allah teh samasakali lain teu adil. Upama enya Allahteu adil, naha bisa jadi Hakimna umatmanusa?

ROMA 3.7–15 127Tapi upama kateubeneran urang teamatak tambah nyata kasaestuan Allah,naha atuh eta dosa urang teh masihkudu dihukum keneh bae?8Kapan sidik yen urang teh mencog,majarkeun: Atuh urang teh kudu nyieundosa, supaya kaciri aya nu bener. Jelemaanu kieu palsapahna mah, munasabahpisan upama dihukum oge!9Ana kitu, naon atuh punjulna urangYahudi teh? Sama sakali teu aya! Kapanku simkuring geus disebutkeun, bohurang Yahudi, boh urang Yunani, kabehge, geus kabeulit ku dosa.10Cek Kitab: ‘Euweuh nu bener saurangoge!11Euweuh anu kaancikan budi, euweuhnu hayang nyukcruk ka Pangeran.12Geus malurtad, taya pigunaeunana,euweuh nu bener lampahna, teu hiji-hijiacan.13Genggerongna jeg makam nu geusgorowong, letahna keur palacidra,biwirna pikeun ngaracun.14Sungutna gampang sasapa.15Sukuna merod kana ngocorkeungetih,

ROMA 3.16–24 1316 tapak-tapak lengkahna ngan ukurruruntuhan jeung kasangsaraan.17Kana jalan karapihan nyaho gehenteu.18Taya pisan semuna sieun ku Allah.’19Urang pada terang, yen hukum Toretteh pikeun nu kabawah ku eta hukum,supaya maranehna euweuh anu bisamungkir deui pikeun ngabela diri. Sababsadunya oge, kabeh, kudu ngadep kapayuneun pangadilan Allah.20Sabab di payuneun Allah mah, jelemateh moal disebut bener dumeh nedunansareat Toret. Karana ari hukum Torettea, sipatna teh, ngan ukur jadi pituduhnu nerangkeun naon dosa urang teh.21Tetela tanpa Toret oge, kasaestuanAllah mah, geus nyata. Komo ieusanggeus dinyatakeun ku Toret jeungkitab nabi-nabi, yen:22Kasaestuan Allah tumerap ka sakurnu baroga iman ka Isa Al Masih. SababAllah mah, moal ngabeda-beda.23Lantaran kabehanana oge, geusnyieun dosa, jauh mengpar tinakamulyaan Allah.24Diangken bener soteh, estuningku piwelas kurnia Allah bae, nu geus

ROMA 3.25–29 14

ngersakeun supaya urang ditebus ku IsaAl Masih.25Anjeunna ku Allah diserenkeun sinapupus disalib, pikeun jadi marga lantaranpanghampura dosa umat anu percaya.Ieu teh ngabuktikeun Allah saestu, dugika kersa mupus dosa anu geus sakitulilana ku Anjeunna disabaran.26Oge keur bukti di jaman kiwari, yenAnjeunna estu Maha adil, nepi ka sakuranu percaya ka Isa Al Masih ku Anjeunnadiangken bener.27Tumali jeung eta, upama jalma masihkeneh ngagul-ngagul lampah, ayeunamah geus teu jaman. Agul ku naonana?Ku amal perbuatanana? Ayeuna mahkudu robah: Piceun eta kaagulan teh,hirupkeun iman kapercayaan!28Sabab geus tetela, yen anu benerdi payuneun Allah mah, nya eta anunyata iman kapercayaanana teh kaJuru Salamet ti Allah, lain ku dumehngalakonan parentah Toret.29Allah teh lain milik urang Yahudiwungkul, tapi milik bangsa-bangsanu lain Yahudi oge. Ieu kudu dicekelbener-bener!

ROMA 3.30–4.5 1530Hartina, boh nu disunat demi imanna,boh nu teu disunat tapi boga iman, kuAllah anu Tunggal baris diangken bener.31Naha pedah urang geus boga iman,Toret jadi batal? Henteu! Sabalikna!Ku lantaran iman, urang teh malahngukuhkeun Toret.

41Ari ka Ibrahim, nu dina sareatnajadi pupuhu karuhun urang, kumaha

larapna sual iman teh?2Kieu: Upama anjeunna diangkenbenerna teh ku sabab hade lampahna,arek agul oge pantes. Tapi pamohalan,anjeunna ngagulkeun anjeun kaPangeran.3Cek Kitab oge kumaha? Cek Kitab:‘Ibrahim percaya ka Pangeran sarta etakapercayaanana ku Pangeran dietangjadi bebeneranana.’4Buruhan anu katampa ku nu digawe,memang geus hakna, lain hadiah.5Tapi upama aya jalma anu geusnampa panghampura, lain tina hasilpagaweanana; jadi, muklis ku lantaranmanehna percaya ka Anu barisngahampurana. Eta anu katampanateh, estu sih kurnia. Sabab anu jadi

ROMA 4.6–12 16

dasar teh, kapercayaan manehna, laindibalitungkeun jeung pagaweanana.6Tah ieu anu matak bagja mah, nyaeta diangken bener tina iman, lain tinalampah. Sakumaha saur Daud:7 ‘Bagja jamuga jalma anu dihampurakadorakaanana, anu dipupus dosana.8Estu bagja jelema anu kaluluputananahenteu dibalitungkeun ku Pangeran.’9Naha ieu hal bagja teh ngan keurjelema anu disunat wungkul? Atawa ogekeur nu teu disunat? Ieu pertanyaandumeh aya katerangan, yen Ibrahimdiangken bener ku karana imanna tea.10Harita kumaha, — basa hal etadinyatakeun ka Ibrahim — anjeunnageus disunat? Acan, acan disunat.11Kengingna tanda sunat mah,pandeuri, nya eta pikeun tanda capkasaestuanana, demi imanna ti memehanjeunna disunat. Tumali jeung eta,anjeunna teh geus jadi bapa pikeunsakumna jalma iman najan teu disunat,nya eta anu diangken bener ku karanaiman.12Oge jadi bapa sakumna umat sunatanu lain ngan ukur disunat wungkul,tapi lakuning hirupna ge kudu sakumaha

ROMA 4.13–17 17

Ibrahim, pupuhu karuhun urang, anugeus iman ka Pangeran ti samemehnadisunat.13 Jangji Allah, yen Ibrahim katutturunan-turunanana baris diwaris jagatteh, lain ku sabab anjeunna ngalakonanhukum Toret; tapi ku sabab boga iman,anu ngalantarankeun lampahna jadibener.14Sabab upama hal anu dijangjikeun kuAllah teh bisa katampa ku ngalakonanhukum Toret, iman teh, atuh cumah bae;tur jangji tea oge, taya eusina.15Sabab Toret mah, ngandungancaman. Memang, lamun Toret teahenteu aya, palanggaran oge moal aya.16Ku sabab eta, tetela, yen lampahbener anu dumasar kana iman tehgeus nimbulkeun sih kurnia. Ku kituna,jangji Allah ka Ibrahim saturunananateh, lain ngan pikeun anu boga Toretbae; tapi oge pikeun anu boga iman,kawas Ibrahim. Jadi, tetela, Ibrahim tehkaruhun sarerea.17Sakumaha cek Kitab: ‘Maneh kuKami diangkat jadi bapa pirang-pirangbangsa.’ Ku kituna, Ibrahim teh, jadibapa sarerea. Mungguh kanggo Allah

ROMA 4.18–24 18

mah, Allah anu ku anjeunna dipercaya,anu iasa ngahirupkeun anu maot,anu ku lantaran pangandika-Na iasangajadikeun nu can aya jadi aya.18Sanajan harita mah, jangji tea, acanaya buktina; tapi pangharepan Ibrahimteu kalis ku kitu. Anjeunna yakin, yenmoal mencog deui tangtu bakal jadi bapapirang-pirang bangsa teh. Cek KitabSuci: Kitu reuayna katurunan manehengke.19Najan ngemutkeun kana yuswanaanu geus saratus taun; tanagana ge,geus suda kabina-bina; turug-turugSarah oge geus taya bahan kana bisangandung;20kapercayaanana kana eta jangjiAllah, teu galideur. Malah beuki pageuhbae, dibarung ku mumuji ka Mantenna.21Tetep manteng tur yakin, yen Allahkawasa ngalaksanakeun jangji-Na.22Eta sababna, anjeunna diangkenbener.23Kecap ‘anjeunna diangken bener,’ lainngan ka Ibrahim wungkul,24 tapi oge pikeun urang. Sababurang oge ku Allah diangken kitu,tegesna urang anu percaya ka Anu geus

ROMA 4.25–5.5 19

ngagugahkeun Isa, Gusti Jungjunanurang, ti nu maraot;25 Isa teh, geus dikurbankeun ku karanadosa urang; tapi Anjeunna ge geusdigugahkeun deui, supaya urang bisadiangken jelema bener ku Allah.

51Sanggeus urang diangken benerlantaran iman, urang teh dicandak

rapih deui ku Allah ku karana Isa, GustiJungjunan urang.2Ku karana Anjeunna, urang anuiman meunang asup kana alam sihkurnia, alam hirup anu pinuh ku bagjasarta dipaparin harepan baris meunangkamulyaan ti Allah.3Untungna deui, sanajan dina larabalangsakna, bagjana mah mo welehkarasa; dumeh urang terang yenkasangsaraan teh ngan keur ngujikasabaran wungkul.4Lamun geus bisa sabar, tangtubaris tahan uji; ari anu tahan uji bogapangharepan.5Eta pangharepan teh, moal matakkaduhung ahirna; sabab urang geusmeunang sih kurnia Allah, nya eta RuhAllah anu ngancik di jero hate.

ROMA 5.6–11 206Sajeroning urang dina kaayaan teudaya teu upaya keneh, — dina mangsanu ku Allah geus dipasti — Al Masih geusnemahan pati pikeun nalangan urangjalma doraka tea.7Manusa mah arang langka aya nu belapati, sanajan ka jalma anu teu tuah teudosa. Di ayana ge, tangtu anu dibelanateh jalma anu luar biasa hadena.8Ari Allah mah, ti alam urang hirupdina kadorakaan keneh oge geusngabuktikeun asih-Na, nya eta nepi kaAl Masih kudu pupus pikeun urang.9Komo ayeuna, sanggeus urangdiangken bener ku karana getih Al Masih,tinangtu luput tina bebendu-Na.10Ti alam urang nyatru keneh,Anjeunna kersa ngarapihkeun anjeunjeung urang ku jalan maparin panebus,nya eta nyawa Putra-Na. Komo ayeuna,sanggeus puguh aya karapihan; urangteh, ku Anjeunna tangtu kana leuwihdirahayukeun deui ku lantaran Putra-Naanu jumeneng di jero diri urang.11Lain ngan sakitu bae, ayeuna mah,urang teh malah bisa maruji sartangagungkeun ka Allah ku lantaran Gusti

ROMA 5.12–15 21

Jungjunan urang, Isa Al Masih, nu geusmaparinkeun karapihan tea.12Ku sabab dosa nu mateni teh asupnaka alam dunya ku pamolahna jelemasaurang, temahna kabeh manusa kudupaeh; lantaran kabeh ge, geus karingkusku dosa.13Ari dosa teh, ayana di alam dunya,jauh ti samemeh aya Toret. Ngansamemeh aya Toret mah, dosa teh teudibalitungkeun.14Najan kitu, ari paeh mah teumeunang henteu; sabab ajal mahgeus murba, ti jaman Adam nepi kajaman Musa. Kabeh keuna ku paeh,najan dosana henteu sarua jeung dosaanu dilampahkeun ku Adam, nya etamanusa anu jadi gambaran Anu barispisumpingeun tea.15Sukur, ari sih kurnia Allah mah,beda deui sipatna ti pangrempakAdam. Ari pangrempak mah najananu ngalampahkeunana ngan saurang,balukarna matak paeh ka sarerea.Sabalikna, kamurahan sarta sih kurniaAllah, matak jembar ka kabeh manusa.Sabab ku lantaran hiji Manusa, nya

ROMA 5.16–19 22

eta Isa Al Masih kabeh manusa geusginuluran berkah tanpa wangenan.16Kaasihan jeung sih kurnia Allahmah sabalikna ti dosa anu saurangtea, anu nungtunna kana pangdakwajeung hukuman. Ari sih kurnia Allahmah ngalantarankeun kabeh manusanajan geus migawe kadorakaanmangpirang-pirang oge dihampura,dietang bener.17Sabab nyata, pangrempak nu saurangngalantarankeun kabeh manusa kapurbaku ajal; sabalikna, padamelan nusaurang deui mah, nya eta Isa Al Masih,matak jembar taya babandinganana,nepi ka kabeh manusa meunang sihkurnia anu taya wiwilanganana, nya etadiangken bener tur baris hirup murbajeung kawasa.18 Jadi ku lantaran dosa jalma saurang,sakabeh manusa geus keuna kuhukuman; nya kitu deui, sakabehmanusa geus diangken bener kulantaran benerna manusa anu saurangtea.19Cindekna, tina sabab teu ta'atnamanusa anu saurang, sakumna manusageus kabawah ku dosa; nya kitu oge, ku

ROMA 5.20–6.4 23

ta'atna manusa anu saurang deui teh,sakabeh manusa geus diangken bener.20Sanggeus aya hukum Toret, dosa tehanggur beuki tambah-tambah. Tapi pujisukur ka Pangeran, sih kurnia Anjeunnaestuning tanpa wangenan!21Sabab sakumaha dosa, geusngawasaan alam maot; kitu keneh sihkurnia-Na oge, murba di alam hirup anulanggeng ku karana Isa Al Masih, GustiJungjunan urang.

61Kumaha sikep urang? Arek jongjonmigawe dosa malar sih kurnia Allah

beuki rosa?2Salah kitu mah! Urang anu geus paehpikeun dosa, mustahil bisa keneh hirupdina dosa!3Sageuy geus paroho, yen urangsakabeh geus dibaptiskeun ka saliraAl Masih; ku kituna, urang teh, dinahakekatna mah geus milu maotbabarengan jeung Anjeunna.4Ku lantaran geus dibaptis, urang tehgeus milu paeh sarta dimakamkeunbareng jeung Anjeunna; malar bisa asupka alam hirup anu anyar, sakumahaAl Masih oge ku kawasa Rama geusdihirupkeun deui ti nu maraot.

ROMA 6.5–12 245Sabab lamun urang geus satunggaljeung Anjeunna dina pupus-Na, tangtuoge baris satunggal dina gugah-Na.6Tegesna, kamanusaan urang anuheubeul teh, geus disalib bareng jeungAnjeunna, supaya diuculkeun tinapanyerek dosa;7 sabab ari urang geus maot mah, moalteurak ku dosa.8Ku sabab eta, lamun urang geustunggal maot jeung Al Masih, tangtu ogebakal tunggal hirup deui jeung Anjeunna.9Sabab sanggeus Al Masih gugah ti numaraot, Anjeunna henteu nyorang deuipupus lantaran geus teu bisa kapurbadeui ku kakawasaan maot.10Sakali Anjeunna pupus, geus cukupkeur ngamusnakeun dosa salalawasna;ari hirup-Na nu anyar mah ngan kanggoAllah.11 Jadi, kudu kieu mandangna: Uranggeus maot pikeun dosa. Ku lantaransatunggal jeung Isa Al Masih, urang geusdipaparin hirup nu anyar sanggakeuneunka Allah.12Ku sabab eta, badan urang anusipatna teu langgeng teh, ulah nepi

ROMA 6.13–17 25

ka sina kapurba deui ku dosa katutpanggodana.13Anggahota-anggahota badan urangoge, ulah dibikeun jadi pakakasna dosa.Malah sanggakeun diri urang, — anutadina geus aya di alam maot — kaAllah; sabab ayeuna mah, geus ayadeui di alam hirup. Sakujur awak urangoge pasrahkeun ka Anjeunna, jadikeunpakarang kayaktian Pangeran.14Sabab dosa teh, kiwari mah, geuslain dunungan urang deui. Lantaranurang geus henteu diparentah ku Toret,tapi aya dina panangtayungan sih kurniaAllah.15Naha pedah urang teh geus dierehku sih kurnia, lain ku hukum Toret deui,arek terus migawe kadorakaan? Singeling!16Sageuy teu terang, yen samangsa-mangsa urang masrahkeun diri kana hijikawasa bari ulun kumawula ka dinya,saenyana urang teh geus ngabdikeundiri: Boh kana kawasa dosa anungabalukarkeun maot; boh kana kawasaAllah anu nungtun kana kasaestuan.17Puji jeung sukur ka lenggah Allah!Memang, bareto mah urang teh

ROMA 6.18–23 26

badegana dosa; tapi kiwari mah, buleudnurut kana piwuruk anu enggeuskatarima,18geus dibebaskeun tina dosa, sartajadi kawulaning kasaestuan.19 (Simkuring ngomong kieu teh makealam pikiran sapopoe bae, supayagampang kaharti). Tadina, anggahota-anggahota badan aranjeun teh sinakumawula kana rereged jeung hiruprucah, nu matak jadi nambahan doraka.Ayeuna mah, sakujur badan teh kududipake ngabdi kana hal anu pibenereun,supaya jadi suci.20Sabab waktu aranjeun dijajah kudosa, aranjeun teh lesot tina bebeneran.21Naon hasilna nu geus kapetik? Estumatak muringhak nginget-ngingetnaoge; sabab nu kapetik teh, taya lian,iwal ti maot!22Tapi ayeuna, sanggeusna ngabaktika Allah aranjeun bebas tina dosa sartametik hal anu suci, hiji jalan anu brasnakana hirup anu langgeng.23Sabab upahna dosa teh, Maot;sabalikna, berkahna sih kurnia mah,hirup langgeng jeung Isa Al Masih, GustiJungjunan urang.

ROMA 7.1–5 27

71Dulur-dulur! Piraku teu terang, yenhukum teh, kakuatanana ngan keur

satungtung urang hirup keneh. (Ieuomongan simkuring teh ditujulkeun kaanu geus arahli).2Contona: Hiji awewe, kakurungnaku hukum tikah teh ngan sapanjangsalakina hirup keneh. Ari salakina geusmaot mah, manehna leupas tina etahukum.3Satungtung salakina hirup keneh,upama awewena kawin kanu sejen,ngaranna jinah. Lamun kawinna deuisanggeus salakina maot mah, lain jinah;sabab manehna, geus teu kakurung deuiku hukum.4Nya kitu pisan, pupusna Al Masih dinatihang salib teh geus ngalantarankeunaranjeun maot, leupas tina hukum Toret.Ku sabab eta, aranjeun bisa kapimilik kunu lian, nya eta ku Anu geus dihirupkeundeui ti nu maraot, pikeun ngabijilkeunbuah-buah pagawean anu hade kanggoAllah.5Waktu urang hirup dina sipat jasmani,ku sabab kapangaruhan ku Toret, tabeatteh pinuh ku napsu kana ngalampahkeundosa; nya anu balukarna mah, maot tea.

ROMA 7.6–10 286Tapi ayeuna mah, urang teh geusdibebaskeun tina hukum Toret. Jadi,pikeun Toret anu sakitu ngabeungkeutnateh, urang geus paeh. Ku kituna, uranggeus lugina enggoning ngabakti kaAllah. Lain ngabakti nurutkeun caraanu heubeul, sakumaha sacerewelenauni Toret, tapi ku cara hirup nu anyarkalawan panuyun Ruh.7Kumaha anggapan urang ayeuna?Naha ari Toret teh dosa? Lain! Malahsimkuring terang kana dosa teh tinahukum Toret. Simkuring moal terangnaon dosana jalma hawek, lamun teuaya hukum Toret anu unina: ‘Maneh ulahhawek.’8Ku sabab aya eta larangan, dosa tehboga kasempetan ngahudangkeun rupa-rupa napsu teu uni di diri simkuring. Damun teu aya hukum Toret mah, dosa tehpaeh.9Waktu keur di luareun hukum Toretmah, simkuring teh hirup. Tapi sanggeuskabeungkeut ku undang-undangna, jaditibalik, nya eta dosa anu hirup,10ari simkuring anu paeh. Jadi, etaundang-undang anu kuduna nungtun

ROMA 7.11–16 29

kana hirup teh, malah maehan kasimkuring.11Ku ayana eta undang-undang, dosateh bisaeun ngagoda ka simkuring,nepi ka simkuring paeh ku etaundang-undang.12Najan kitu, ari Toretna mah estuningsuci. Undang-undangna oge suci, adil turhade.13 Jadi, na enya eta anu sakitu hadenateh matak paeh keur simkuring?Mustahil! Kieu nu saenyana mah: Dosateh dasar dosa, eta hal nu hade tehku dosa tetep dipake alat maehansimkuring. Tetela, pohara jahatna, dosateh!14Sarerea oge terang, hukum Toretteh sipatna rohani, ari simkuring sipatjasmani, geus kabeuli sarta kabeulit kudosa.15Simkuring nepi ka helok ku lampahdiri sorangan; dumeh anu dipilampahteh, salawasna, wet lain nu dipimaksud,tapi anu ku sorangan ge dipikaijid.16Papadaning kitu, unggal-unggal,simkuring teh ngalampahkeun anudipikaijid tea; ari kitu mah, simkuringngaku, yen hukum Toret teh hade.

ROMA 7.17–24 3017Ana kitu atuh anu ngalampahkeunkagorengan teh lain simkuring, tapi anunyayang di diri simkuring, nya dosa tea.18Simkuring rumasa pisan, yensakumaha ilaharna manusa simkuringteh sama sakali henteu kaancikan kubebeneran. Aya oge karep anu hade,tara sok nepi ka prakna.19Da anu dipilampah teh lain anu hade,sakumaha anu dicita-cita, anggur anujahat jeung anu dipikaijid tea.20Atuh tetela, anu ngalampahkeunpagawean nu teu dipikahayang teh,saenyana mah lain simkuring, tapi dosaanu nyayang dina diri tea.21 Jadi simkuring teh manggihpangalaman kieu: Unggal boga niatngalampahkeun nu hade, anu jahat tehenggeus nyampak.22Ari batin kataji ku hukum Allah;23 tapi dina awak karasa aya kakuatansejen anu merangan budi rasa, anutemahna simkuring teh kaboyong ku etakakuatan dosa anu ngawasaan sakujurawak simkuring.24Beu, tetela, jalma cilaka simkuringteh! Saha atuh anu bisa nulungan

ROMA 7.25–8.3 31

simkuring tina ieu hirup nu katungkulkupati teh?25Aya, nya eta Isa Al Masih, GustiJungjunan urang. Sembah nuhun kaAllah. (7-26) Tah kitu simkuring teh,mun diantep karep mah: Ari cek budirasa kudu ngawula teh ka hukum Allah,tapi perwatekna diri ngajak biluk kanakakawasaan dosa.

81Ku sabab eta, pikeun anu geusmanunggal jeung Isa Al Masih mah,

hukuman teh geus teu aya.2Sabab geus dileupaskeun tina hukumdosa, anu mateni tea; geus dibebaskeunku Ruh anu nungtun kana alam hirupdina kamanunggalan jeung Al Masih.3Sabab hal anu teu bisa dilaksanakeunku hukum Toret, — dumeh perwatekmanusa mah teu daya teu upaya —enggeus dicumponan ku Allah, nya etaku jalan ngutus Putra-Na ku manten, IsaAl Masih. Eta Putra-Na teh, sumping-Na,nganggo kaayaan anu sarua jeungperwatek manusa anu kabawah ku dosasarta ngajadi kurban pikeun dosa; geuskitu, dosa anu tumerap dina perwatekmanusa teh dihukum.

ROMA 8.4–10 324Ku jalan kitu, hukum Toret teh bisajalan dina hirup urang; lantaran uranggeus henteu kapurba deui ku napsubadani, tapi nurut kana pangersa RuhAllah.5Hirup nurutkeun napsu badani,mikirna oge nurutkeun karepna; tapihirup nurutkeun Ruh, mikirna oge kanahal-hal anu rohani.6Pangajak badani balukarna ajal maot,pangajak Ruh nungtun kana alam hirupanu jamuga.7Pangajak badani ngamusuh kaAllah lantaran embung tunduk kanahukum-Na, ongkoh pamohalan daekeuntunduk.8Hirup ngawula kana pangajak badanimah, mustahil sapagodos jeung manahAllah.9Sabalikna, lamun aranjeun kaancikanku Ruh Allah, mustahil beunangkaperuhkeun ku pangajak badani; anuditurut teh tangtu pangajak Ruh. Anuhenteu kaancikan ku Ruh Al Masih,tangtu lain kagungana-Na.10Upama Al Masih ngancik dina hiruparanjeun, jasad anu pinuh ku dosa tehmemang pipaeheun; tapi rohna mah,

ROMA 8.11–17 33

hirup-hurip lantaran geus diangken kuAllah.11Upama Ruh anu geus ngahirupkeunIsa Al Masih ti nu maraot tea ngancikdina hirup aranjeun, tangtu barisngahirupkeun deui jasad aranjeun anusipatna teu lana tea.12Ku sabab eta, dulur-dulur, urang tehgeus kahutangan; nya tapi lain ku nusipat badani, anu kahayangna kudu baediturut tea.13Kapan hirup nurutkeun badani mah,temahna teh paeh. Jadi, kahutanganteh ku Ruh, anu maehkeun jasad nupinuh ku dosa sarta anu nungtun kanasajatining hirup.14Kabeh jalma anu nurut kana panuyunRuh Allah, jadi putra-putra Allah.15Hartina: Bebas tina perbudakan anupinuh ku kasieun, dumeh geus nampaRuh anu ngalantarankeun urang jadiputra-putra Allah tur laluasa nyebut‘Abba, Ama,’ ka Allah.16Ruh teh ngayakinkeun hate urang,yen urang teh memang putra-putraAllah.17Ku sabab urang teh putra-putra-Na,tangtu oge jadi ahli-ahli waris-Na. Urang

ROMA 8.18–22 34

boga hak narima sakur anu ku Mantennadijangjikeun, sakumaha ka Al Masih.Upama urang geus milu sangsara jeungAl Masih, supaya urang oge dimulyakeunjeung Anjeunna.18Simkuring boga kayakinan, yenkasangsaraan ayeuna teh dibandingjeung agungna kamulyaan anu ku Allahbaris dipaparinkeun mah, meh tayahartina.19Ayeuna sakumna mahluk poharanyongsrongna, kumejot ngarep-ngarepkana wanci diembarkeunana saha anukaasup putra-putra Allah.20Sababna mahluk taluk ka nu sarwamubadir teh, lain ku karepna sorangan,tapi ku kersaning Mantenna Anu geusnalukkeunana. Tapi sajeroning kitu, kuMantenna dipaparin hiji pangharepan,21yen mahluk teh baris dibebaskeuntina genggeman kabinasaan sartaginanjar kamerdikaan kamulyaananaputra-putra Allah.22Geus teu matak bireuk deui, yennepi ka kiwari kabeh mahluk nu kumelipnandangan kanyeri, lir kanyeri nungajuru.

ROMA 8.23–28 3523Lain batur bae anu kitu teh, urangoge anu geus ti heula ginanjar Ruh,sarua rumahuh jeroning kalbu; eta tehbawaning kumejot ngarep-ngarep hakkaputraan tea, nya eta leupasna badanurang tina kabinasaan tea.24Pangna urang salamet teh lantaranboga pangharepan eta. Tapi inget, aripangharepan teh, nya eta hiji hal anucan bukti. Ari geus breh buktina mah,atuh naon deui anu rek diarep-arep?25Ku sabab anu diarep-arep canngabukti, urang teh kudu sabar tawekal.26Dina keur lemah, urang teh dideudeulku Ruh tea. Sabab urang mah teuterang, kudu kumaha neneda teh; nyaRuh tea anu mangnedakeun urang kaAllah teh: Nepikeun kereteg-kereteghate anu henteu kakedalkeun ku urang.27Allah anu tingali kana usikingati sanubari urang uninga, yen anudipangnedakeun ku Ruh teh, nya etajalma-jalma anu disebut suci, anusapagodos jeung pangersa-Na.28 Jadi, sing sakur anu ngesto ka Allah,nya eta anu geus disalaur saluyu jeungpangersa-Na, ku Mantenna oge dibantu

ROMA 8.29–34 36

dina sagala perkarana supaya hadetemahna.29Sabab sakabeh jalma anu memanggeus kapilih mah, ti barang mimitikeneh, ku Mantenna geus ditangtukeunbaris jadi saharkat jeung Putra-Na sartaPutra-Na tea diangkat jadi dulur cikalmaranehna.30Sakur anu geus ditangtukeun kitu,baris disalaur dina waktuna. Sakur anudisalaur, tangtu ku Mantenna diangkenbener. Sakur nu diangken bener, tangtudipaparin kamulyaan.31Ku kituna, urang teh rek ngucap naondeui? Lamun Allah di pihak urang, sahanu bisa ngalawan ka urang?32Mantenna geus sakitu iklasnanyerenkeun Putra ku manten gunaurang; ku sabab eta, sagala-galana oge,ku Mantenna moal teu dipaparinkeun kaurang.33Saha anu bisa ngagugat-gugatjalma-jalma anu geus dipilih ku Allah,anu ku Mantenna geus diangken bener?34Saha nu wenang ngahukum kamaranehna? Anging Al Masih nyalira!Tapi papadaning kitu, Anjeunna malahnepi kapupus enggoning ngabelaan

ROMA 8.35–39 37

urang. Gugah-Na deui oge, pikeunurang. Anjeunna linggih di tengeneunAllah ge, pikeun ngabelaan urang.35Saha nu bisa megatkeun urangtina asihna Al Masih? Kasangsaraanatawa panganiayaan, naha bisaeunmegatkeun? Hal tuna sandang tunapangan, naha bisaeun megatkeun?Bahaya atawa kakuatan pakarangbisaeun misahkeun?36Memang geus aya tulisananadina Kitab: ‘Ku margi anut ka Gusti,saban-saban dinten abdi-abdi diriung kubahya pati, disamikeun sareng dombapeunciteun.’37Najan kitu, hamo! Sabab sajeroningkitu, urang teh geus leuwih ti unggul kukarana Anjeunna anu sakitu asih-Na kaurang.38Simkuring estu yakin, boh kawasapati, boh hirup, boh malaikat-malaikat,boh pamarentahan-pamarentahan, bohnu kiwari boh nu bakal datang,39boh kakawasaan nu ti luhur atawaanu ti handap, boh mahluk-mahluklianna, pamohalan aya anu bisamegatkeun urang tina asihing Allah anu

ROMA 9.1–7 38

ngancik di Isa Al Masih, Gusti Jungjunanurang.

91Demi Al Masih, nu rek diterangkeunku simkuring teh nu saenyana. Lain

bohong, estu medal tina getering atisanubari, Ruh Allah oge tingalieun.2Simkuring teh teuing ku nalangsa,hate teu weleh asa digerihan.3Ari ras ka dulur-dulur, anu sare'atnamah tunggal sabangsa; simkuring tehiklas najan upamana nepi ka kudupaturay ti Al Masih oge, asal matakjamuga ka maranehna.4Ngingetkeun maranehna teh bangsaIsrail bangsa anu dibere hak jadiputra Allah, dibere kamulyaan, dibereperjangjian, kitu deui Toret jeung tuduhjalan ibadah, katut jangji-jangji Allah.5Maranehna teh rundayan paraluluhur anu ngayugakeun Al Masihgumelar ngajadi manusa, nya ManusaIlahi nu nyakrawati, agungkeuneunsalalanggengna. Amin.6Tapi pangandika Allah mah, pamohalankana meleset. Sabab henteu kabehturunan Israil, kaasup bangsa Israil teh.7Oge henteu kabeh terah Ibrahim,enya-enya kaasup turunan Ibrahim.

ROMA 9.8–13 39

Sabab (dawuhan Allah ka Ibrahim):‘Nu baris jadi turunan maneh teh anugumelar ti Isak.’8Tegesna, putra-putra Allah mah, lainanu gumelar tina jasmani, tapi anumedal ku karana perjangjian Mantenna.9Ari perjangjian Mantenna teh kedaldina dawuhan ieu: ‘Tepung waktumangsa ieu, Kami rek ka dieu deui; dinamangsa eta, Sarah bakal pibogaeunanak lalaki.’10Nu leuwih eces mah dawuhan kaRabeka, basa Rabeka keur kakandungankembar ti carogena, Isak tea, karuhunurang.11Ti memeh kakandunganana teamedal, jadi acan lakon hade atawagoreng, nu hiji enggeus dipilih sartaAllah geus netelakeun yen pamilihMantenna henteu dumasar kana hadegorengna kalakuanana, estu wungkul kukarana pangersa-Na bae.12Kieu dawuhana-Na: ‘Lanceukna bakalkumawula ka adina.’13Oge kauni dina Kitab: ‘Ka Yakub Kamiteh asih, ari ka Esau mah giruk.’

ROMA 9.14–19 4014Kumaha ari kitu! Naha urang reknyalahkeun, majarkeun Allah teu adil?Piraku Allah teu adil!15Baheula Mantenna ngadawuh kaMusa: ‘Kami rek mikarunya ka sakur anugeus ditangtukeun ku Kami. Kami niatngurniaan ka sakur nu geus kapilih kuKami.’16Eta teh, netelakeun yen Allah henteugumantung kana kahayang atawatingkah laku jelema. Kabeh gumantungkana pangersa-Na.17Oge dina Kitab aya dawuhanMantenna ka Piraon: ‘Nu matak manehku Kami dijungjung teh lantaran kuKami arek dipake pikeun nembongkeunkakawasaan, supaya ngaran Kamikakoncara ka sakuliah dunya.’18 Jadi, Allah mah, mikawelas teh kasaha bae anu kamanah ku Mantenna;kitu oge, upama Mantenna ngersakeunjelema jadi bedegong, nu mana bae.19Meureun cek aranjeun: ‘Ana kitu,naha atuh Mantenna sok ngawewelehkalakuan manusa, da saha atuhjelemana anu bisa mapalangan kanapangersa-Na?’

ROMA 9.20–25 4120Kieu saenyana: ‘Ambeu, naha sahamanusa teh make wani-wani ngalawanka Allah?’ Upama urang barang jieun,eta barang anu dijieun teh moal bisanyalahkeun kieu: ‘Ku naon kuring dijieunkieu?’21Upamana bae Ki panjunan, tangtubisa kumaha karep kana taneuhlempung, naha rek dijieun wadah anuendah atawa anu basajan bae.22 Jadi, upama Allah rek nibankeunbebendu jeung pangawasa-Na ka anu kuMantenna rek dibenduan jeung diruksak,tapi kersa nyabaran keneh;23eta teh taya lian, ti seja mintonkeunkamulyaana-Na anu tanpa wangenan, kanu baris dipiwelas jeung baris diangkatkana kamulyaan.24Nya eta urang tea, anu ku Mantennageus disaur. Ari anu disalaur teh lainngan ti urang Yahudi wungkul, tapi tibangsa-bangsa sejenna oge.25Sakumaha dawuhana-Na dina kitabHosea: ‘Anu tadina lain umat Kami,seja diaku jadi umat Kami. Kami sejanerapkeun kaasih ka anu tadina henteudipikaasih.

ROMA 9.26–32 4226Kitu deui di tanah anu tadina disebut:Maraneh mah lain umat Kami, —baris diaku jadi putra-putra Allah Anujumeneng.’27Nabi Yesaya oge, kieu saurnangeunaan urang Israil teh: ‘Sanajan baniIsrail lobana, lir keusik lautan, nu barisdirahayukeun mah ngan sabagian leutik.’28Sabab sakur anu ku Pangeran geusditimbalkeun, tinangtu ku Mantennadibuktikeun di ieu bumi kalawansahinasna tur sampurna.29Memeh eta, Nabi Yesaya nyaurkeunkieu: ‘Cacakan upama Pangeran henteungarikeun binih, nasib urang teh moalbeda ti nagara Sadumu jeung Gomora.’30Kumaha ayeuna cek urang? Kieu:Bangsa-bangsa lian, anu teu nareanganjalan kana kayaktian geus diangken kuAllah, ku lantaran imanna.31Sabalikna, urang Israil, sanajannaluturkeun tuduh jalan kanu sayakti,ku Allah teu diangken.32Naon sababna? Sababnaluturkeunana, lain ku imankapercayaan, tapi ku amal-amalansorangan.

ROMA 9.33–10.6 4333Cek Kitab: ‘Kahade, Kami di Sionneundeun hiji batu sesentugan, hijicadas tatajongan. Tapi sing saha anupercaya ka Anjeunna, pinasti moalhanjakal.’ Urang Israil mah, titajongkana eta batu (Al Masih) teh.

101Dulur-dulur! Nurutkeun rasakatineung mah, malah ditedakeun

pisan ka Pangeran, mugi-mugimaranehna teh pinarinan salamet.2Da anu kasaksian ku simkuring oge,maranehna teh saregep ka Allah, nganbae teu bener dina ngahartikeunana.3Ku sabab teu nyarahoeun kanakasaestuan Allah, heug bae maranehnanyarieun bebeneran sorangan,tungtungna embung tunduk kanakasaestuan Allah.4Padahal bukti palaksanaan Toretteh, nya Al Masih pisan. Sing sahaanu percaya ka Anjeunna, tinangtumeunangkeun nu saestuna.5Sabab ku Musa oge diserat kieu:‘Jalma anu ngalakonan bebenerananu aya dina Toret, tangtu ti dinyameunangkeun hirup.’6Ari bener ku karana iman teh nyokodina kalimah ieu: ‘Ulah ngomong dina

ROMA 10.7–12 44

hate: Saha anu bisa ka Sawarga pikeunmawa Al Masih turun ka urang?7Atawa: Saha nu bisa nurunan jurangpati pikeun ngahanjatkeun Al Masih ti numaraot?’8Kumaha atuh? Kieu: ‘RasiahnaPangandika deet bae, ngukir dina biwir,nete dina hate.’ Eta rasiah iman teh,anu diwawarkeun ku simkuring sakancamitra.9Sabab upama biwir ngaku, yen Isa tehGusti Jungjunan tur percaya dina hate,yen Anjeunna ku Allah geus digugahkeunti nu maraot, tanwande urang ginanjarsalamet.10Kapan percaya teh ku hate,ngalantarankeun urang diangkenbener. Ari ngaku teh ku biwir, anungalantarankeun urang disalametkeun.11Cek Kitab: ‘Sakur nu percaya kaAnjeunna, ku Anjeunna moal diangles.’12Sakur teh, hartina, sing saha baekalawan teu dibeda-beda, taya urangYahudi taya urang Yunani. Sabab Allahanu tunggal teh Allah nu disembah kukabehan, lautan kurnia keur sakur anusumambat ka Mantenna.

ROMA 10.13–18 4513Sabab sing saha anu sumambatka pajenengan Pangeran, tinangtudisalametkeun.14Tapi kumaha arek sumambat kaMantenna, ari maranehna embungpercaya ka Anjeunna? Kumaha arekpercaya ka Anjeunna, ari henteungadenge? Kumaha arek ngadenge halAnjeunna, ari teu aya anu ngabaran?15Saha anu rek ngabaran, ari teuaya anu diutus? Cek Kitab: ‘Ku endahlengkahna jalma-jalma anu ngembanwarta pikabungaheun!’16Tapi anu narima eta kabarpikabungaheun teh, henteu kabeh. Nepika Yesaya ngarahuh: ‘Nun Pangeran,saha anu daek nguping kana ieupangwawaran?’17Padahal iman kapercayaan teh asalnatina ngadenge, ari anu kudu didengena,nya eta dawuhan Al Masih.18Simkuring sok nanya dina hate, nahakitu maranehna teh can ngadarengekana hal eta? Padahal simkuring terangmaranehna teh enggeus ngadarenge,sabab: ‘Sorana parat ka saampar jagat,lisan-lisanna tepi ka satungtung bumi.’

ROMA 10.19–11.3 4619Simkuring tumanya deui: Didarengeatawa henteu ku maranehna? Tapi pirakuteu didarenge mah, sabab saur Musa:‘Kami baris nimbulkeun sirik maneh kajalma-jalma anu henteu kaasup umat,jeung nimbulkeun amarah maneh kabangsa nu gejul keneh.’20Komo Yesaya mah, leuwih wani deuingeceskeunana: ‘Kami geus ngahajasina kapanggih ku jalma anu teu nariatneangan, sarta geus nembongan kajalma-jalma anu tara maluruh hal Kami.’21Ari ngeunaan urang Israil mah, kieusaur anjeunna: ‘Sapoe jeput Kami tehnyodorkeun leungeun ka ieu bangsa anuwangkelang jeung tukang ngabantah.’

111 Ieu teh nimbulkeun pertanyaan:Na geus dipiceun kabeh eta

umat teh ku Pangeran? Piraku! Kapansimkuring oge urang Israil, turunanIbrahim ti Kaom Binyamin.2Moal enya Allah miceun ka umat-Na,kenging-Na ku manten milih! Cek Kitab,basa Elias rumahuh ka Allah ngadukeunurang Israil:3 ‘Nun Pangeran, maranehna tehparantos maraehan nabi-nabi Gusti.Mezbah-mezbah Gusti ge, ku maranehna

ROMA 11.4–11 47

diruntuh-runtuhkeun. Mung kantunabdi nu masih hirup, nanging abdi gediarah-arah pati.’4Kumaha waleran Allah? ‘Aya kenehpikeun Kami. Ku Kami dikarikeun tujuhrebu urang deui anu henteu marilusembah sujud ka arca Baal.’5Nya kitu kiwari oge, aya keneh saeutikanu nyesa, lantaran aya piwelas Allah.6Disesakeun soteh, ku lantaran aya sihkurnia, lain pedah bener kalakuanana.Ari ngukur kana kalakuanana mah, atuhlain oge sih kurnia.7 Jadi, kumaha cindekna? Kieu: UrangIsrail teh henteu kabeh bisa ngahontaludaganana, ngan anu kapilih bae. Nusejen-sejenna mah geus naleugtreug.8Cek Kitab: ‘Maranehna ku Allah disinatalibra. Matana sina teu arawas, ceulinasina norek, tug nepi ka kiwari.’9Oge saur Daud: ‘Sukan-sukanna singjadi jiret jeung burang, jadi mamalakatut wawales ka maranehna keneh.10Panonna sina kalampud ulah sinaawas, tonggongna sing barengkungbalas nanggung.’11Simkuring sok mikir kieu: Nahapedah maranehna geus lalabuh teh

ROMA 11.12–15 48

ngandung harti moal bisa marenyatdeui? Henteu, lain kitu! Eta mah, lalabuhsoteh, pedah ngalalawan. Eta sababna,kasalametan teh diragragkeun kabangsa-bangsa lian; maksudna, pikeunmapanas maranehna, bangsa Israil tea.12Kagagalan maranehna, geus matakjadi bagja ka saalam dunya sartakakuranganana, matak jembar kabangsa-bangsa sejen; geus komo deuilamun maranehna satia mah.13Hal ieu diwakcakeun ka aranjeunnu lain bangsa Yahudi. Malah ku sababsimkuring teh rasul pikeun nu luareunbangsa Yahudi, ku ngawakcakeun etahal teh, tugas karasulan simkuring jadikarasa mulyana.14Mudah-mudahan ku jalan kitu bangsasimkuring hatena bisa kageuing sartatarobat; malakmandar ku kitu teh, ayaanu bisa kasalametkeun.15Sabab upama dipiceunna eta bangsageus ngalantarankeun bangsa-bangsaluareunana salamet, komo lamunmaranehna ditarima deui; naonpibasaeunana, lian ti lir nu geus paehhirup deui?

ROMA 11.16–21 4916 Ibarat roti, lamun bibitna beresih,rotina oge beresih. Atawa lamun akarnamulus, dahan-dahanna oge tangtumulus.17Ku sabab eta, lamun dahan-dahantina tangkal jetun piaraan, aya anuditilas; tuluy aranjeun, anu lir sirung tinatangkal jetun leuweung, dicangkokkeunkana urut dahan nu ditilas tea jeung milunyeuseup kahakanan tina akarna,18aranjeun ulah rasa maneh leuwihutama ti batan dahan anu ditilas tea.Upama nepi ka boga rasa kitu, mangkaareling; lain aranjeun anu ngahuripanakar, tapi akar anu ngahuripan aranjeun.19Bisa jadi cek aranjeun: ‘Nu mataketa dahan ditilas ge pikeun tempat aingsirungan.’20Lain, lain kitu! Nu matak maranehnaditilas teh, tina bonganna embungpercaya. Sabalikna, aranjeundicangkokkeun soteh lantaran daekpercaya. Jadi, poma ulah rek nyombong,anggur kudu sieun!21Sabab upama Allah teu lebar-lebarnilas dahan anu pituin, ka aranjeun ogemoal ngaraos lebar nilas.

ROMA 11.22–26 5022Ku sabab eta, mangka tigin kanawelas asih-Na; kitu deui, kana sipatMantenna anu keras. Keras soteh, ka nubaredegong. Upama aranjeun tigin mah,welas asih-Na tangtu karasa. Lamun teutigin, aranjeun oge moal teu ditilas.23Tapi maranehna oge, ari geus tarobatmah tina kateupercayaanana, tinangtudipulihkeun; da Allah mah, kawasanyangkokeunana deui.24Sabab upama aranjeun, anu tadinasaibarat sirung tina tangkal jetunleuweung, geus dicangkokkeun kanajetun piaraan sanajan beda sipat bedabakat; komo deui maranehna, nu asalnaoge sasipat, tangtu baris dipulihkeundeui kana tangkal asalna.25Dulur-dulur! Simkuring ngaharep,supaya aranjeun ulah ngarasa guminter.Ku sabab eta, simkuring rek mere ieurasiah: Sabagian urang Israil geusnaleugtreug. Kituna teh, ngan nepi kamangsa jejegna bilangan anu disalaur tibangsa-bangsa luareunana geus asup kakarajaan Allah.26Upama eta geus kahontal, pinastiIsrail baris disalametkeun, sakumahacek Kitab Suci: ‘Ti Sion baris sumping

ROMA 11.27–33 51

Pambebas, sagala kadorakaan ti Yakubbaris dieuweuhkeun.27 Ieu jadi jangji ti Kami ka maranehna,di mana dosa-dosana ku Kami geusdilubarkeun.’28Maranehna teh, ari ditilik ti pihak Injilmah, satru Allah. Ku lantaran hal eta,nu untung teh aranjeun, nu lain urangYahudi. Tapi ku sabab tadina oge umatkapilih tur ngaraskeun ka karuhunna,tetep maranehna ku Allah dipikaasih.29Sabab Allah mah, sakali miasih jeungmikurnia moal barobah deui.30Aranjeun nu asal teu ngesto kaMantenna, ayeuna malah ginanjar murahasih-Na; eta teh, balukar ti maranehnateu ngesto ka Allah.31Kitu oge maranehna, tinangtungalaman sakumaha anu kaalaman kuaranjeun, — sanajan ayeuna maranehnateu ngesto ka Allah — nya eta barispinarinan deui murah asih-Na.32Sabab sakabeh manusa ku Allahgeus dikerem di jero lingkungankabasangkalan, supaya Mantenna iasamintonkeun murah asih-Na ka sakabeh.33Beu, pohara matak helokna arikawijaksanaan jeung timbangan Allah!

ROMA 11.34–12.3 52

Putusana-Na henteu bisa kajugjugan,pangreka manah-Na henteu bisakateuleuman!34Ku kitu tea mah: ‘Saha nu awas kanamamanahan Pangeran? Saha nu geuskungsi nganasehatan ka Mantenna?35Atawa saha anu geus kungsingahaturanan naon-naon, nepi kaMantenna kedah mulangkeun?36Sabab saniskara oge, asal tiMantenna, kenging Mantenna, jeungkanggo Mantenna, salalanggengna.Amin.’

121Ku sabab kitu, dulur-dulur, demiAllah nu murah asih, simkuring

rek mere pepeling. Sanggakeun kaMantenna diri sakujur, nya eta pikeunjadi korban anu hirup, suci tina rereged,sarta kamanah ku Mantenna. Eta teh,lakuning ibadah ka Allah anu sajati.2Ulah rek kabawakeun ku tabeat dunyaanu ilahar; enyana mah, anyarkeunbatin pikeun ngarobah hirup, supayaterang ka anu jadi pangersa Allah, nyaeta nyaho mana nu hade tur sampurnaanu sapuk jeung pangersa-Na.3Simkuring anu geus nampa sihkurnia-Na, arek papatah ka aranjeun

ROMA 12.4–8 53

masing-masing. Ulah rek mikiran nulain-lain nu pamohalan; hadena mah,anu baris kabedag bae, anu saimbangkana kamampuhan jeung iman kurnia tiAllah.4Tilik bae awak; anggahotanarupa-rupa; gunana oge beda-beda.5Urang oge nya kitu: Lobaan tapitunggal sabadan lantaran iman ka AlMasih sarta anggota pada anggota silihpikabutuh.6Demi murah asih-Na Allah, urangmasing-masing pada-pada meunangkurnia, tapi henteu sarua; da bakaturang ge, beda-beda. Ku sabab eta,anu dipaparin bakat mere piwejang,gunakeun eta bakat teh, asal saluyujeung iman urang.7Anu dipaparin bakat ngalalayanan,gunakeun kana ngalalayanan. Anudipaparin bakat ngajar, gunakeun kanangajar.8Anu dipaparin bakat bisa merenasehat, pake nganasehatan. Dinabarang bere, merena kudu jeung iklas.Anu kudu mingpin, kudu mingpin barijeung tanggung jawabna. Anu seja merepitulung, nulungna kudu bari bear budi.

ROMA 12.9–17 549Ulah nyaah pupulasan! Dosa kududilawan, nu hade lampahkeun.10Aranjeun kudu silih raketan, lirjeung dulur sorangan, jeung kudupaheula-heula ngajenan.11Enggoning lakon gawe nu karanaAllah, aranjeun ulah melencing, tapi singsaregep jeung sumanget.12Enggoning mantengkeun harepan kaAl Masih teh kudu jeung ngarasa bagja,sing sabar tawekal dina nandangancocoba, jeung ulah petot-petot neneda.13Dulur saiman anu keur kakurangankudu dideudeul, mun kasemahan kududaek kapondokan.14Ka nu nganyerikeun ulah malesnganyenyeri, anggur doakeun singhade-hade.15Ka nu meunang kabungahan kudumilu bungah; ka nu kasusahan kudumilu susah.16 Jeung pada batur kudu akursauyunan. Dina mikir ulah mikiran nupamohalan, sing salayakna bae. Poma,ulah asa pinter sorangan.17Nu jahat ulah dibales jahat; ulah teupayaan ku sikep batur.

ROMA 12.18–13.3 5518Sabisa-bisa urang mah, ka itu ka ieuoge, kudu repeh kudu rapih.19Weu, dulur-dulur kadeudeuh! Poma,urang mah ulah hayang ngabales. Sualwawales mah kagungan Allah. Cek KitabSuci oge: ‘Hak wawales aya di Kami.Kami nu wajib ngabales.’ Kitu dawuhanPangeran.20Maneh mah, mun musuh lapar, beredahar; mun musuh halabhab, berenginum! Ku dikitukeun teh, si musuhmoal teu asa nyunyuhun ruhak.21Poma, ulah kaelehkeun ku sipatjahat; tapi elehkeun eta sipat jahat teh,ku sipat nu hade.

131Unggal jelema kudu nurutka pamarentahna, nu nyekel

kakawasaan. Sabab kakawasaan tehkabeh ge asal ti Allah. Pamarentah nukeur ngadeg, eta geus kersaning Allah.2Ku sabab eta, bahula ka pamarentahteh, sarua jeung ngalawan pangersaAllah; anu ngalawanna, tinangtudihukum.3Pamarentah teh, pikeun rayat nuhade mah, teu matak sieun; kajabapikeun nu jahat. Malar ulah sieun ku

ROMA 13.4–9 56

kakawasaanana, urang kudu bener,supaya jadi pujieun pamarentah.4Aranjeunna teh kawula Allah anubaris nangtayungan ka urang. Mataksieun soteh pikeun nu jahat; sababkakawasaan pamarentah teh, moaltambuh-tambuh; tur sapagodosjeung pangersa Allah, nya eta pikeunnibankeun hukuman ti Mantenna kajelema anu jahat.5Ku sabab eta,urang wajib nurut kapamarentah. Lain samata-mata malarsalamet bae, pangpangna mah,lantarangeus wajibna kudu bener lalampahan.6 Jaba ti eta, urang teh wajib mayarpajeg, ngingetkeun aranjeunna tehkawula Allah tea, anu ngatur rayat.7Sakur anu diwajibkeun kududicumponan: Iuran bayar ka nu narikiuran; pajeg bayar ka nu wajib narikpajeg; ka nu pantes dipiajrih kudu ajrih;ka nu pantes dihormat kudu hormat.8Ka itu ka ieu oge, ulah aya hutang,kajaba ti hutang budi. Hartina, kudunyaahan. Sabab jelema anu nyaahanteh, hartina, nyumponan hukum Toret.9Cek Toret: ‘Maneh ulah jinah. Manehulah maehan. Maneh ulah maling. Maneh

ROMA 13.10–14 57

ulah kabongroy ku barang batur.’ Ieukabeh, kitu deui saeusining Toret, ari intisarina mah nyoko dina timbalan nu kieuungelna: ‘Kudu nyaah ka batur, lir kaawak sorangan.’10Nu nyaahan mah, pamohalan nyieunkagorengan ka batur. Tah eta sababna,pangna nu gede kanyaahna kasebutgeus nekanan hukum Toret teh.11Eta teh wajib pikeun urang. Sababku aranjeun oge tangtu karasa, yenjaman kiwari teh geus nitih kana wancinyaring. Sabab kasalametan nu ti Allahgeus beuki leuwih deukeut bae, tibatanbareto-bareto.12Peuting geus meh beak, geus terehbeurang. Kalakuan-kalakuan jahat anubiasa dilampahkeun popoekan geus kududitinggalkeun, geus kudu sadia sagedkeur baranggawe dina waktu caang.13Kudu pantes nya lampah sakumahapantesna ti beurang. Beurang tehulah dipake balakecrakan, ulah dipakemamabokan, ulah dipake rucah ngumbarsahwat, ulah dipake pasea, jeung ulahdipake sirik pidik.14Diri urang sakujur, ti luhur sausaprambut ti handap sahibas dampal,

ROMA 14.1–5 58

jadikeun abdi Al Masih. Ulah migustikarep badani, nu kahayangna ngalajurnapsu.

141Sing ngama'lum ka baturnu kurang yakin. Sual kurang

kayakinan ulah direcok-recok.2 Jelema mah, kayakinanana teh teusarua. Aya nu yakin yen ngadahar naonoge meunang; aya nu ukur ngadaharbangsa sayuran lantaran kurang yakinmeunang henteuna ngadahar sagalarupa.3Dina sual ieu, anu sok ngadaharsagala rupa, ulah nyawad ka nu tara.Masing-masing bae, da Allah mah kaduanana oge nampi.4Barina oge naon hak aranjeun nyawadka bujang batur? Masih kumaha baeoge, ari anu wenang nangtukeunmah, dununganana; naha bujangnateh, suhud atawa henteu. Urang ulahmanghamhamkeun, da Allah mahiasa bae ngarobah jelema jadi suhudsumujud.5Aya jalma anu nganggap, yen ‘poeanu’ leuwih penting batan poe-poesejen; aya oge anu nganggap poemah kabeh ge sarua. Keun, eta mah,

ROMA 14.6–11 59

nurutkeun kayakinan masing-masingnabae.6Anu yakin, yen aya poe anu istimewa,yakinna teh ka Gusti Allah. Anu dahar,daharna teh bari teu poho ka Gusti,ku ngucap sukur ka Allah anu maparindahareunana. Anu puasa, puasana barieling ka Gusti, ku ngucap sukur pedahbisa ngajalankeun puasa.7Sabab jelema mah, — boh hirupna,boh paehna — lain ngan keursadirieunana bae.8Eukeur hirup, hirupna teh kanggoGusti; ana paeh, nyawana teh kanggoGusti. Boh hirupna, boh paehna,nyawana teh kagungan Gusti.9Nya kitu oge pangna Al Masih pupussarta hirup deui teh, supaya jumenengGusti Jungjunan: Boh keur nu geusparaeh; boh keur nu harirup keneh.10Ku sabab eta, nanaonan cuwud-cawad kana kayakinan batur? Nahakayakinanana dianggap hina? Urang teh,kabeh oge, kudu jagrag kana pangadilanAllah ku manten.11Sabab cek Kitab: ‘Demi Kamijumeneng, timbalan Pangeran, unggal

ROMA 14.12–17 60

jalma baris tapak deku ka Kami. Kabehjalma baris ngamulyakeun ka Allah.’12 Jadi, urang teh moal bisa sumingkirdeui; kudu tanggung jawab kana lakulampah masing-masing.13Ku sabab eta, poma ulah silih cawaddeui. Rek nyawad mah kana kalakuansorangan bae. Jaga, supaya batur ulahnepi ka kasigeung perasaanana.14Simkuring yakin, — dinakamanunggalan jeung Isa, GustiJungjunan urang — yen dina hakekatnamah, taya barang anu najis. Najis soteh,cek nu nganggap najis.15 Jadi, upama aranjeun nyigeungperasaan batur ku alatan anu didaharna;hartina, aranjeun geus ingkar tinakanyaah. Poma, ulah nyieun nu mataktideuha ka batur ku sual kadaharan;sabab Al Masih teh, pupusna, keur gunamanehna ongkoh.16Anu hade pikeun aranjeun ulahdipake ngadorakakeun batur.17Sabab Karajaan Allah mah, moalngarecokkeun sual naon nu wenangdidahar atawa diinum. Karajaan Allahmah, ukur mentingkeun sual kasaestuan,

ROMA 14.18–23 61

karapihan, jeung kabagjaan hirup dinaaub-aubna Ruh Allah.18Sing saha anu ngawula ka Al Masihku cara kitu, tangtu ku Allah kamanah,ku pada jalma oge diajenan.19Ku sabab eta, hayu rampak ngudaghal-hal anu nuju kana karapihan sartasilih kuatkeun iman kapercayaan.20Poma, ulah ngaruksak padamelanAllah ku sual kadaharan! Enya kadaharanteh taya nu najis, tapi ari ngadaharnamatak nyigeung hate batur mah, kacidagorengna.21Utamana, ari matak jaheut hate baturmah, hade ge, ulah ngadahar dagingatawa inuman keras jeung sabangsana.22Nu dipake kayakinan ku sorangan,tungkus sajeroning ati; da eta mah,urusan iman sorangan ka Gusti Allah.Bagja, jalma anu teu kaganggu ku budirasana enggoning milampah naon-naonanu cek kayakinanana hade.23Sabalikna, jalma anu hamham,— tapi teu burung ngalampahkeunanu cek kayakinanana teu meunang— eta teh geus kahukum; lantaranngalampahkeunana, henteu dibarengan

ROMA 15.1–6 62

ku imanna. Sabab naon-naon anu henteudibarengan ku iman, eta teh dosa.

151Anu kuat imanna, wajibngadeudeul ka anu kurang kuat,

ulah genah-genah sorangan bae.2Kamampuhan urang masing-masingkudu dimangpa'atkeun pikeun batur,supaya imanna dikuatkeun.3Kapan Al Masih oge tara mentingkeunsalira ku anjeun, sakumaha cek Kitab:‘Pamoyokna jalma-jalma ka maraneh,keunana ka Kami.’4Sabab anu ditulis baheula teh,maksudna, keur pepeling ka urangkiwari. Upama dibaca, eta Kitab Suciteh, bisa nguatkeun pangharepan urangku lantaran pangajaranana tea, nya etangeunaan katawekalan jeung panglipur.5Mugia Allah anu jadi sumberkapengkuhan jeung lautan panglipur,marengkeun aranjeun runtut-rautsauyunan, — luyu jeung pangersa Isa AlMasih —6 supaya aranjeun bisa ragem, sasorasabiwir, ngamulyakeun ka Allah nu jadiRama Isa Al Masih, Gusti Jungjunanurang.

ROMA 15.7–13 637Ku sabab eta kudu silih tembrakeunhate, sakumaha Al Masih oge geusnembrakkeun manah-Na ka aranjeun,supaya jadi kamulyaan ka Allah.8Nu dimaksud ku simkuring tegesnakieu: Pikeun ngabuktikeun kasaestuanAllah, Isa Al Masih teh geus kumawulaka bangsa anu disunat, pikeunngayakinkeun eta bangsa tina halperjangjian Allah ka karuhun-karuhunna.9 Jaba ti eta, supaya bangsa-bangsalianna oge ngamulyakeun Allah, anusakitu welas asih-Na ka maranehna. CekKitab: ‘Abdi sumeja ngagung-ngagungAnjeun di kalangan bangsa-bangsa lian.Pajenengan Gusti sumeja dipuji-puji.’10Saterusna: ‘He bangsa-bangsa,masing suka bungah, babarengan jeungumat Mantenna!’11Saterusna deui: ‘He bangsa-bangsakabeh, paruji Pangeran! Sakabeh umatmangka ngamulyakeun ka Mantenna.’12Terus saur Nabi Yesaya: ‘Tina bongkotIsai, engke bijil hiji seuweu, baris ngerehbangsa-bangsa, sarta jadi pangharepanpikeun bangsa-bangsa lian.’13Mugia iman aranjeun ginanjarkabagjaan jeung katengtreman ti

ROMA 15.14–18 64

Allah, supaya ku kawasaning Ruh Allahpangharepan aranjeun tambah mantengjeung tambah manteng bae.14Dulur-dulur! Saenyana simkuringpercaya, yen aranjeun teh geuskaancikan ku watek-watek anu hade,asak pangalaman, tur sanggup silihgeuing.15Hanas kitu, simkuring teh, ngawani-wanikeun maneh nyuratan ka aranjeun.Lantaran kajurung ku karumasaan yen,simkuring geus dikersakeun ku Gusti jadirasul jeung awahing ku keyeng hayangngingetan.16Bubuhanana simkuring tehdikersakeun jadi rasul anu kudungawawarkeun Injil ti Allah ka bangsa-bangsa luareun bangsa Yahudi. Maksudsimkuring mah, ngan seja nyanggakeunbangsa-bangsa luareun bangsa Yahuditea ka pangkon Allah, sanggeusmaranehna disucikeun ku Ruh Allah.17Enggoning ngawula ka Allah kukersaning Al Masih, simkuring teh asaagul.18Ari nyaritakeun nu sejen-sejen mah,simkuring teh, teu wani. Nyaritakeunsoteh nu kaalaman ku sorangan, perkara

ROMA 15.19–22 65

padamelan Anjeunna anu dipercayakeunka simkuring, nya eta nungtun anutbangsa-bangsa luareun bangsa Yahuditea. Eta ku simkuring parantos dilakonanboh ku ucap, boh ku lampah,19 sarta ku tanda-tanda ajaib, mujijat-mujijat, jeung pangawasaning RuhAllah. Simkuring ngawawarkeunInjil Kasalametan teh, estu nepi katutugna: Mimiti ti Yerusalem jeungsakurilingeunana, tug nepi ka Ilirikum.20Ngawawarkeunana ge ka tempat-tempat anu sama sakali can ngadengejenengan Al Masih. Atuh simkuring teh,pohara ngarasa agulna lantaran tetela,ngawangun teh di tempat anu samasakali can aya tapak batur.21Eta teh saluyu jeung tulisan dinaKitab Suci: ‘Jelema-jelema anu tadinacan kasumpingan, malah eta nu barisdiparengkeun narenjo ka Anjeunna. Anutadina can kawawaran, malah eta nubaris diparengkeun ngadarenge jeungngalarti kana hal eta.’22Tah kitu sababna, nu matak unggalrek ngalongok ka aranjeun, aya baehalanganana.

ROMA 15.23–27 6623Tapi ayeuna mah, pagawean di dieuteh geus teu perlu ditungkulan deui.Jaba ti kitu, ongkoh geus mangtaun-taunsimkuring hayang nepungan aranjeun.Atuh pohara kumejotna.24Mudah-mudahan engke, ari rekka tanah Sepanyol, simkuring bisanyimpang heula ka aranjeun. Kahayangmah, sanggeus urang sosonoan, hayangdianteurkeun ku aranjeun ka ditu, kaSepanyol tea.25Ayeuna simkuring teh keur di jalanrek ka Yerusalem, mawa kiriman keur kajamaah di dinya.26Nya eta kikiriman ti urang Makedonijeung Ahaya, sidekahna beunangmaranehna iuran, sumbangkeuneun kaanggota-anggota jamaah anu mariskindi Yerusalem.27Maranehna teh ngarasa wajib; nyakitu itung-itung mulang tarima, dumehngarasa kahutangan budi ku urangYerusalem. Maranehna nu lain urangYahudi, rumasa geus ngabogaan hartaanu sipat rohani ti urang Yahudi. Jadi,ngarasa wajib ngabantu ku harta anusipat jasmani.

ROMA 15.28–16.1 6728Di mana ieu urusan masrahkeuneta sumbangan ti bangsa-bangsa sejengeus beres dilakonanana ku simkuring,simkuring rek terus ka Sepanyol sartatangtu nyimpang ka aranjeun.29Simkuring yakin datang ka aranjeunteh baris rebo ku berkah-berkah ti AlMasih.30Sajeroning kitu, dulur-dulur, — demiIsa Al Masih sarta demi kanyaah anuasal ti Ruh Allah — simkuring teh mentadibantu dipangnedakeun ka Allah.31Mugi-mugi simkuring ulah kungsimeunang gangguan naon-naon tijelema-jelema anu marantangul diYudea; kitu deui jeung tugas simkuringnepikeun kikiriman, bisa lungsur-langsar katarima sakumaha mistina kuumat-umat suci di Yerusalem.32Supaya di mana geus diparengkeunku Allah bisa tepung jeung aranjeun teh,urang masing-masing bisa sosonoankalawan senang jeung gumbira.33Mugi-mugi Allah, anu jadi sumberkabagjaan, nyarengan ka aranjeun.

161Simkuring nitipkeun Pebe, dulururang nu awewe, anu ngabantu

jamaah di Kengkrea.

ROMA 16.2–7 682Demi Gusti, pangnarimakeunsakumaha pantesna ka umat nu suci.Bantu-bantu tugasna, dina perluna.Manehna sorangan geus poharangabantuna ka jalma rea; kitu deui kasimkuring.3Pangnepikeun salam katineungka Priskila jeung Akwila, anu kungsibabarengan lakon gawe jeung simkuringdemi Isa Al Masih.4Maranehna geus naruhkeun pati,ngabelaan nyawa simkuring. Kamaranehna, lain simkuring bae anunganuhunkeun teh, malah sakumnajamaah nu lain Yahudi oge.5Kitu deui ka anggota-anggotajamaah anu caricing di imahna, salamti simkuring. Salam ka Epenetus,katineung simkuring, cikalna panganutAl Masih ti Asia.6Salam ka Maryam, anu geus digawekeur aranjeun sakitu temen wekelna.7Salam ka Andronikus jeung Yunias,batur sabangsa simkuring anu kungsibareng dipanjara jeung simkuring.Di antara rasul-rasul, duanana ogejelema-jelema terpandang, tur jadinaMasihi oge heulaeun simkuring.

ROMA 16.8–16 698Salam ka Ampliatus katineungsimkuring, papada anut ka Al Masih.9Salam ka Urbanus, batur gawe demiAl Masih, oge ka Setakis.10Salam ka Apeles anu geus kaujipercayana ka Al Masih. Salam ka saeusiimah Aristobulus.11Salam ka Herodion, barayasimkuring. Salam ka sakur nu anutka Gusti Jungjunan urang di imahnaNarkisus.12Salam ka Tripena jeung Triposa,anu geus banting tulang digawe pikeunGusti. Oge ka Persis anu geus enya-enyadigawe pikeun Gusti.13Salam ka Rupus; kitu deui ka ibuna,anu karasana ku simkuring mah, lir kaindung teges.14Salam ka Asinkritus, ka Plegon, kaHermes, ka Patrobas, ka Hermas, katutkum duduluran Masihi sakumbuhan eta.15Oge ka Pilologus jeung Yulia, Nerkusjeung dulurna nu awewe, jeung kaOlimpas, katut umat-umat suci lianna nuaraya di maranehna.16Muga aranjeun pada pataremaleungeun masing-masing, sasalamansaiklasing ati minangka wawakil

ROMA 16.17–20 70

simkuring. Aya oge salam ti sakumnajamaah Al Masih, ka aranjeun.17Aya keneh nasehat ti simkuring,nya eta muga aranjeun sing telik jeungati-ati ka jelema-jelema anu boga niatngalindih pangajaran anu ku aranjeungeus kacekel, niat ngagoda, jeungngabengkahkeun. Poma, nu karitu mah,ku aranjeun teh kudu dijauhan.18 Jelema-jelema anu karitu teh,saenyana mah, lain rek lakon kumawulaka Al Masih, Gusti Jungjunan urang; tapimaranehna mah, ngan rek ngaradonngabelaan beuteung wungkul. Lamunkurang-kurang awasna, lamun urangnabolostrong, weu, matak katipu enya-enya; ma'lum maranehna teh palalinterngolo, maranis omonganana.19Simkuring pohara bungahnangadenge aranjeun tigin jeung satia turkagurnita ka mana mendi. Ku simkuringdidoakeun pisan sing parigel ngalakonananu hade, ulah mirucaan kagorengan.20Mugi-mugi Allah nu jadi sumbernakabagjaan, sing enggal-enggalngancurkeun Iblis dina dampal sukuaranjeun. Mugi-mugi aranjeun pinarinanberkahna Isa, Gusti Junjungan urang.

ROMA 16.21–26 7121Salam ti Timoteus, anu ngabantusimkuring. Kitu deui ti Lusius, Yason,jeung Sosipater, batur sabangsasimkuring.22 (Panyelang ti simkuring Tertius, anumangnyeratkeun ieu serat. Simkuringoge, sami-sami saiman sareng aranjeun,nyanggakeun salam baktos).23Salam ti Gayus, anu mere tempattumpangan ka simkuring jeung meretempat ka sajamaah. Salam ti Erastuspanitera kota; kitu deui ti Kwartus nusaiman keneh jeung urang.24Mugi-mugi aranjeun ditangtayunganku sih kurniana Isa Al Masih, GustiJungjunan urang. Amin.25Simkuring ngahaturkeun pirang-pirang nuhun ka Mantenna, anu kawasanguatkeun ka aranjeun sabada meunangwawaran ti simkuring, jeung ku hibaringpiwulang Isa Al Masih ku anjeun. Eta tehcocog jeung eusi rasiah, anu kiwari mahgeus ditembrakkeun.26Eta rasiah anu geus mangabad-abaddiarep-arep teh, kiwari mah malahgeus kamashur. Eusina cocog jeunganu diwartakeun dina kitab-kitabparanabi kalawan parentah Allah Nu

ROMA 16.27 72

Maha Langgeng, diwawarkeun ka sagalabangsa, supaya maranehna ngabakti kaMantenna lantaran geus palercaya tea.27Demi Isa Al Masih, anging kaMantenna anu jumeneng Allah, pulangnasagala kamulyaan salalanggengna.Amin. Wassalam, Paulus.

1 Korintus

11Ti simkuring, Paulus, anu jadi rasulIsa Al Masih ku kersaning Allah,

jeung ti Sostenes dulur urang.2Kahatur jamaah Allah di Korinta, —nu kapilih jadi umat percaya, disucikeunku karana Isa Al Masih — katut sakabehumat di mana-mana anu sami muntangka jenengan Isa Al Masih, GustiJungjunan urang; nya Gusti Jungjunanmaranehna ongkoh.3Mugi-mugi aranjeun dipaparin rahmatjeung katengtreman ti Allah, Ramaurang, jeung ti Isa, Gusti Jungjunanurang tea.4Simkuring teu kendat muji sukur kaAllah, dumeh dina kamanunggalan jeungIsa Al Masih teh, aranjeun geus nampasih kurnia-Na.5Nya ku lantaran ngesto ka Mantenna,aranjeun dikersakeun sakitu jembarna:Perceka ucap jeung rebo ku kanyaho6anu luyu jeung kanyataan piwuruk AlMasih anu geus diyakinkeun ka aranjeun,

1 KORINTUS 1.7–13 27nepi ka aranjeun pinuh ku sih kurniasajeroning nunggu-nunggu sumpingnaGusti Jungjunan urang, Isa Al Masih.8 Iman aranjeun dipengkuhkeun,supaya engke ana Gusti Jungjunanurang sumping, dulur-dulur teu ayacawadeunana.9Eta teh nandakeun, yen Allah, — anugeus ngersakeun aranjeun satunggaljeung Putra-Na, nya eta Isa Al Masih,Gusti Jungjunan urang — maha satia.10Saterusna, dulur-dulur, simkuringaya pamenta! Demi pajenengan GustiJungjunan urang, Isa Al Masih, mugaaranjeun tetep sauyunan, ulah pakia-kia.Sing tetep satunggal dina pikir jeungpangrasa.11 Ieu pamenta lantaran simkuringmeunang beja ti kulawarga Kloe, magararanjeun keur pagetreng.12Ceuk nu saurang, kuring mahgolongan Paulus. Ceuk saurang deui,kuring mah golongan Apolos; kuring mahgolongan Kepas; kuring mah golonganAl Masih.13Na Al Masih teh bisa dibagi-bagi?Na Paulus kitu anu nalangan aranjeun

1 KORINTUS 1.14–19 3

nepi ka digantung teh? Na demi ngaranPaulus kitu aranjeun dibaptis teh?14Nganuhunkeun ka Pangeran,simkuring teu kungsi ngabaptisaranjeun, iwal ti Krispus jeung Gayus.15Asa pimanaeun aya nu rek ngaku-ngaku dibaptis demi ngaran simkuring!16Aya deui anu dibaptis ku simkuringteh, nya eta Stepanus sakulawarga.Salian ti eta mah, sainget simkuring, teuaya deui.17Simkuring diutus ku Al Masih teh,lain pikeun ngabaptis, tapi pikeunngawawarkeun Injil. Sanajan kitu, lainku pipinteranan sorangan ngarang carita,bisi matak cambal kana kakawasaanSalib Al Masih.18Sabab piwuruk hal Salib teh,ari pikeun jelema-jelema anu losnakana picilakaeun mah, siga mahiwal.Sabalikna, pikeun urang mah, — anugeus disalametkeun — eta teh taya lianti kakawasaan Allah.19Sabab ceuk Kitab: ‘Anu luhung,pangartina ku Kami baris dimusnakeun,anu pinter, kapinteranana barisdileungitkeun.’

1 KORINTUS 1.20–26 420Cik mana ahli pikirna, ahli Kitabna,jeung ahli sawalana ieu dunya teh? Laingeus dinyatakeun ku Allah, yen elmukapinteran ieu dunya teh bodo?21Ku sabab dunya, katut elmukapinteranana, tetep teu bisa nyahoka Allah Nu maha Luhung; lajengAllah ku manten ngersakeun maparinkasalametan ka umat-Na anu percaya,ku jalan pangwawaran Injil anu dianggapmahiwal tea.22Urang Yahudi marenta tanda; urangYunani nyalukcruk elmu;23ari ku simkuring disodoran wawaranhal Al Masih disalib. Tangtu pikeunurang Yahudi mah, eta teh jadi bahantatajongan; ari pikeun urang Yunani, etateh kabodoan.24Tapi pikeun anu geus percaya mah,— boh urang Yahudi boh urang Yunani —Al Masih teh, tegesing kakawasaan Allahjeung kaluhungan Allah.25Sabodo-bodoning Pangeran, leuwihluhung batan manusa; sahengker-hengkerna Pangeran, leuwih bedas batanmanusa.26 Inget dulur-dulur! Kumaha kaayaanaranjeun waktu mimiti disaur. Geuning

1 KORINTUS 1.27–2.1 5

nu meunang panyaur teh, lain anu pinterceuk jelema, lain anu gede pangaruhna,jeung lain menakna.27Sabalikna, anu ceuk dunya bodo, kuAllah dianggo ngera-ngera nu palinter;anu hengker dianggo ngera-ngera anubaredas.28Anu ceuk dunya hina jeung laip, etaanu ku Allah dipilih teh. Malah anu samasakali teu aya pangajina oge, ku Allahmah dipilih pikeun ngalindih anu luhurharkat.29Eta maksudna, sangkan ulah aya anuadigung dipayuneun Allah.30Dulur-dulur oge, bisana manunggaljeung Al Masih teh, lantaran kurniaMantenna. Al Masih, ku Allah didamelhikmah pikeun urang. Nya ku Anjeunna,urang diangken bener, disucikeun, sartaditebus.31 Ieu sapagodos jeung nu diserat dinaKitab: ‘Upama rek agul, kudu agul dinakamanunggalan jeung Gusti.’

21Simkuring, basa datang nerangkeunmaksad Allah ka dulur-dulur, henteu

nganggit-nganggit basa jeung teu makenu luhur-luhur.

1 KORINTUS 2.2–8 62Da maksudna oge, lain rek ngayakeunpanalungtikan, estu ngan sejangenalkeun Isa Al Masih anu pupusdigantung dina salib.3Sajeroning kitu, ayana di aranjeunge, simkuring teh nya hengker, nya asageumpeur, nya ngarasa sieun.4Basa jeung carana simkuringngawawarkeun ge, jauh ti matakkapincut; tapi nya kitu, da simkuringmah, ngan sumerah kana pituduh jeungkakawasaan Ruh Allah bae.5Nu ku simkuring dipalar mah, nyaeta supaya dulur-dulur percaya teh ulahku karana kapinteran manusa, tapi kukarana kakawasaan Allah.6Tapi ka kalangan luhur mah, nu kusimkuring diwawarkeun teh, memangelmu kapinteran. Ngan lain kapinteranasal ti ieu dunya atawa ti para pamingpindunya, anu bakal dimusnakeun tea.7Tapi anu diwawarkeun ku simkuringmah, elmu hikmah Allah anu gaib jeungrasiah, anu ku Mantenna disayagikeun tisamemeh alam dunya dijadikeun, nyaeta pikeun kamulyaan urang.8Para pamingpin mah, teu nyarahoeunkana ieu hal teh. Mun enya nyarahoeun

1 KORINTUS 2.9–13 7

ge, tangtu moal nepi ka nyalibkeunRajaning kamulyaan!9Tapi ku Kitab oge geus diserat: ‘Anucan kungsi katenjo ku panon, can kungsikadenge ku ceuli, can kagerentes ku ati,kabeh ku Allah geus disayagikeun pikeunjalma anu ajrih asih ka Mantenna.’10Eta rasiah Allah, ka urang mah, geusditembrakkeun ku Ruh Allah. Sababpikeun Ruh mah, teu aya hal anu buni;sanajan ayana dina manah Allah.11Saha pijalmaeunana anu terang kanaeusi hate, iwal ti roh jelemana anungancik dina dirina? Kana eusi manahAllah oge, moal aya anu terang, iwal tiRuh Allah ku manten.12Ari Ruh anu katampa ku urangteh, lain asal ti dunya ieu; tapi asal tiAllah nyalira, nepi ka urang ngarasaenya-enya kana sih kurnia-Na anu sakitumurah asihna.13Perkara ieu, ku simkuringdicaturkeunana lain ku akal pikiransorangan, tapi nurutkeun pituduhRuh Allah. Sabab anu dicaritakeun kusimkuring teh, hal-hal rohani pikeun anugeus mareunang Ruh.

1 KORINTUS 2.14–3.3 814 Jalma-jalma duniawi mah, teu milunampa hal-hal anu asalna ti Ruh Allah;sabab najan narima ge, teu guna, sartamoal kapaham lantaran teu asup kanaakalna. Sabab ari anu asal ti Ruh mah,ditimbang-timbangna oge, kudu kalawanpituduh Ruh.15 Jalma anu hirup dina karohanianmah, neuleuman saniskara; sabalikna,dirina sorangan mah moal kateuleumanku batur.16Sabab: ‘Saha anu bisa neuleumanmanah Pangeran, nepi ka bisa merenasehat ka Mantenna?’ Tapi ari urangmah, geus kaserepan panggalih AlMasih.

31Basa keur mimiti ka aranjeun,simkuring teh can bisa cumarita

kawas ka jalma-jalma anu geus hirupdina karohanian, tapi kawas ka jalma-jalma umumna bae; da aranjeun, haritamah, di Al Masih teh sasat orok keneh.2 Ibarat kudu dibere cisusu kenehlantaran can kuat. Najan kitu, ayeunage, aranjeun teh tetela can kuatna.3Aranjeun teh masih keneh bae jadiahli duniawi. Sabab aranjeun teh,masih katerap keneh ku pasirikan jeung

1 KORINTUS 3.4–10 9

pacekcokan. Lain masih keneh jadi ahliduniawi ari nu kitu?4Make cekcok, aya nu ngaku golonganPaulus, aya nu ngaku golongan Apolos.Lain ahli duniawi ari kitu?5Naon pangkatna Paulus teh? Naonpangkatna Apolos teh? Teu kurangteu leuwih ti kawula-kawula Pangeran,anu dipake lantaran sangkan aranjeunpercaya sarta masing-masing nurutkeunkumaha dikersakeuna-Na:6Simkuring anu ngipuk, Apolos anunyeboran; ari anu maparin hirup huripnamah, Gusti Allah.7Teu penting anu ngipuk jeungnyeboran mah, anu penting teh Allahanu ngajadikeunana.8Anu ngipuk jeung nu nyebor tayabedana, masing-masing meunangburuhan anu saimbang jeungpagaweanana.9Simkuring jeung anjeunna teh, kuAllah dicandak, nya eta pikeun barangdamel babarengan; ari aranjeun,ibarat huma-Na atawa wawangunankagungana-Na.10Kalayan rahmat kurnia Allah,simkuring, — ibarat tukang wawangunan

1 KORINTUS 3.11–17 10

anu ahli — geus masang hiji pademenpikeun diadegan ku nu sejen. Anungadegkeun di dinya, kudu nyaluyukeunadeganana jeung eta.11Sababna, moal aya nu bisa masangpademen sejen di dinya. Ari anu jadipademenna teh, nya eta Isa Al Masih kuanjeun.12Anu ngadegkeun di dinya, naharek tina bahan emas, perak, batu-batupermata, kai, eurih, atawa jarami,13kudu geus ngawangwang timemehna, yen pagaweanana sakalimangsa baris diuji. Sabab baris ayaseuneu dina Poean Pangeran, anu ngujipagawean saban jalma.14Lamun wawangunan beunangna teatahan uji, baris karasa ganjaranana.15Sabalikna, upama pagaweanana teutahan ku seuneu, tangtu mubadir turnandang rugi. Najan dirina salamet, tapitangtu ngaligincing, sasat geus milukahuru.16Na can aruninga, yen aranjeun tehbait panglinggihan Allah; nya tempatnaRuh Allah.17Sing saha anu ngaruksakpanglinggihan Allah, tangtu ku

1 KORINTUS 3.18–4.1 11

Allah diruksak; sabab panglinggihana-Na teh, suci; aranjeun Bait Sucipanglinggihana-Na teh.18Poma ulah katipu ku diri. Ulah asaaing pinter di dunya teh. Mendingngarumasakeun bodo, supaya enya jadianu pinter.19Sabab kapinteran manusa, dipayuneun Allah mah, bodo balilu.Ceuk Kitab: ‘Mantenna ngelehkeunanu palinter ku kapinteran maranehnakeneh.’20Dina bagian sejen kaserat: ‘Pangeranlangkung uninga kana pangrekaning nubaroga elmu, kabeh ge percumah.’21Ku sabab eta, ulah sok paunggul-unggul pamingpin, da kabeh ge geusjadi milik aranjeun:22Paulus, Apolos, Kepas, dunya ieu,hirup jeung paeh, alam kiwari jeungjaga, kabeh geus jadi milik aranjeun.23Tapi aranjeun ge milik-Na Al Masih,ari Al Masih kagungan Allah.

41Simkuring sabatur-batur mah,anggap bae, kawula-kawula Al Masih

anu keur dipercaya ngemban rasiahAllah.

1 KORINTUS 4.2–7 122Ari nu dipercaya teh, tangtu kudubeunang dipercaya.3Simkuring onaman diputus ku sasahage, boh ku aranjeun boh ku pihaksejen, meh teu aya hartina. Simkuringsorangan teu wenang nangtukeun,4da teu terang naon-naon, tur cantangtu simkuring teh dibenerkeun.Anging Pangeran nu wenangmutuskeunana.5Ku sabab eta, urang ulah rusuh-rusuhngahukuman memeh Gusti Jungjunanurang sumping. Engke, Anjeunna anubakal ngabuka hal-hal anu ayeuna masihkeneh samar, ku sabab poek tea; sartangaboker sagala pangreka hate manusa.Nya harita, satiap jalma bakal nampapanghargaan anu satimpal ti Allah.6Anu ditataan tadi ngeunaan simkuringjeung Apolos, pikeun conto ka aranjeunsangkan: ‘Ulah liwat ti nu geus kaseratdina Kitab.’ Sangkan ulah ngutamakeunnu saurang, ngapeskeun anu sejenna.7Saha karah anu nganggap aranjeunsakitu pentingna teh? Jeung naonpangaboga aranjeun anu henteukatarima teh? Sabalikna, upama

1 KORINTUS 4.8–12 13

katarima, naha make adigung kawas kabeunang ihtiar sorangan bae?8Sihoreng, aranjeun teh geus sugihmukti! Henteu jeung simkuring ge teuburung jadi raja, nya? Leuh, untungatuh mun enya mah jadi raja! Meureunsimkuring sabatur-batur oge bisa milujadi raja!9Ma'lum simkuring mah, ceuk pamikir:Enya oge jadi rasul, ari tempat mahti Allah teh pangbocetna; kawas anugeus dikeunaan hukum pati, tongtoneundunya, sarta lalajoaneun pada jelemajeung malaikat.10Kumawula ka Al Masih teh, rasul-rasul mah, anggur barodo; teu kawasaranjeun, aya di Al Masih teh jadilaluhung; rasul-rasul mah, jadi nu apes;aranjeun mah, jaya; rasul-rasul mah,laip; aranjeun mah, mulya harkat.11Nepi ka kiwari pisan, rasul-rasulmah, nya lapar nya kalantar, rudin, padangutiplak, jeung hirupna ge utrak-atrok.12Keur sahuap sakopeunana kudubanting tulang heula. Ana aya nunyarekan, nu nyarekanana kududidoakeun; mun diteungteuinganan teumeunang ngalawan.

1 KORINTUS 4.13–18 1413Ka anu ngagogoreng kudu anggersareh bae. Ma'lum nepi ka kiwari ge,rasul-rasul mah dijieun runtah anungabalaan jagat.14 Ieu dituliskeun ka aranjeun soteh,simkuring mah lain rek nyindiran; tapirek mepelingan, tina geus asa ka anaksorangan.15Sabab najan aranjeun boga gurusarebu anu nungtun ngadidik iman ka AlMasih, ari anu jadi bapa mah teu loba.Simkuring teh, — dina kamanunggalanjeung Al Masih — lir bapa aranjeunlantaran Injil anu diwawarkeun kaaranjeun.16Ku sabab eta, cik ieu bapa aranjeunteh jadikeun tuladan.17Nya patali jeung ieu, nu mataksimkuring ngajurungkeun Timoteus;Timoteus teh, — jalma anu sumujud kaGusti, kanyaah simkuring jeg ka anak —ku simkuring dititah ngingetan aranjeunngeunaan jalan-jalaning iman ka AlMasih; nya sakumaha anu ku simkuringbiasa diwurukkeun di mana-mana, disaban jamaah.18Simkuring terang, yen di aranjeun,aya sawatara jalma anu jadi garumede;

1 KORINTUS 4.19–5.3 15

panyangkana, simkuring moal wani kadinya-dinya deui.19Puguh simkuring arek buru-buru kadinya, manawi diparengkeun mah kuAllah. Engke, moal teu kanyahoan, etakasombongan maranehna teh; naha ayakakuatanana?20Sabab ngadegna Karajaan Allahmah, lain ku gede omong, tapi kupangawasa-Na.21Kumaha ayeuna kahayang aranjeun?Hayang dibawakeun pecut atawadibawakeun hate anu pinuh ku kanyaah?

51Rame beja, yen di aranjeun, ayalampah anu pohara aebna. Cacakan

di bangsa anu teu nyekel agama ge,kalakuan nu sakitu aebna mah, cankapanggih: Ngawin pamajikan bapa!2Ari heug aranjeun, ti batan ngaherukkalah ka dangah. Lain diceumpaljelemana ti jamaah!3Sanajan raga badag simkuring teujonghok, ari lelembutan mah nyaksianeta kajadian. Tur moal beda ti upamajonghok, jelema anu nyieun kalakuan nusakitu aebna teh, ayeuna ku simkuringditibanan hukuman.

1 KORINTUS 5.4–10 164Kalayan Asmana Gusti Jungjunanurang, Isa Al Masih, aranjeun kudukarumpul sarta dibarengan ku rohsimkuring. Kalayan ngemban kawasaIsa, Gusti Jungjunan urang,5urang serenkeun eta jelema teh, kaIblis; keun sina ruksak jasmaniahna,supaya rohna bisa salamet dina waktusumping-Na Gusti Jungjunan urang.6Goreng pisan aranjeun kalah kagarumede kitu teh! Kapan aya paribasa:‘Ragi sasiki saadonan haseum kabeh.’7Piceun ragi anu heubeul teh, supayaaranjeun jadi adonan anyar. Ongkoharanjeun teh, lir adonan tanpa ragi. Tur‘Domba Paska’ ge, nya eta Al Masih,geus dikurbankeun pikeun aranjeun.8 Jadi, hayu urang ngarayakeun Paskatanpa ragi heubeul, nya eta sumberkadorakaan jeung kagorengan tea. Tapingarayakeunana teh, kudu ku roti anutanpa ragi; tegesna, jiwa anu beresih,anu dieusi ku kayaktian.9Dina surat anu ti heula simkuringgeus ngingetan, sangkan aranjeun ulahsagulung-sagalang jeung nu rarucah.10Eta lain hartina aranjeun ulah wawuhjeung umumna jalma-jalma nu karitu,

1 KORINTUS 5.11–6.2 17

atawa jeung tukang-tukang tipu, atawajeung nu hararawek jeung sarakah,atawa jeung anu nyarembah ka brahala.Ari nepi ka kudu kitu mah, atuh urangnaulah cicing di ieu dunya.11Nu dimaksud ku simkuring mah, ulahdibawa sagulung-sagalang teh, nya etajelema-jelema anu ngaku saiman arihirupna rucah, nipu, nyembah brahala,mitenah, mabok, jeung curang. Jeungjelema nu karitu mah, sakalieun daharbareng ge ulah!12Keur naon simkuring make kudungahukuman jelema-jelema anu diluareun jamaah? Da aranjeun oge ngannguruskeun anggota jamaah bae, lain?13Ari ngahukuman anu di laluar mah,ngan Allah anu wenang. Singkirkeunanggota jamaah anu garorengkalakuanana teh!

61Upama aya hiji dulur anu bentrokjeung baturna, na wanieun menta

tulung ka anu teu baroga bebeneran,supaya perkarana dibereskeun? Na lainkudu menta tulung ka papada umatAllah?2Naha aranjeun teu terang, yen umatAllah teh baris ngahakiman dunya?

1 KORINTUS 6.3–9 18

Lamun aranjeun boga hak mutus perkarasadunya, lain boga oge kakawasaanmutus perkara leuleutikan?3Naha henteu terang, yen urangbaris ngahukuman para malaikat? Atuhsumawonna kana perkara-perkara anusapopoe!4Ku sabab eta, naha urusan-urusankitu-kitu bae make dipasrahkeun ka nuteu aya patalina jeung jamaah?5 Ieu hal kapaksa diomongkeun, supayaaranjeun era. Naha di antara aranjeunteu aya anu sanggup mutus perkaradulur pada dulur?6Na pantes dulur jeung dulur nyiarkaadilan ka pihak anu teu boga iman?7Ku ayana peperkaraan papada dulurbae ge, sidik yen aranjeun teh gagal.Naon sababna, aranjeun euweuh nudaek wayahna meunang kateuadilan?8Kalah ka teu adil jeung ngarugikeundulur sorangan!9Naha henteu terang, yen anu teuadil teh, teu aya bagianana di KarajaanAllah? Poma, ulah sasar! Nu ngaranyed,nu nyembah brahala, nu jinah, nusapatemon jeung pada lalaki,

1 KORINTUS 6.10–15 1910nu maling, nu kumed, pamabokan,nu mitenah, jeung tukang tipu, moalmeunang asup ka Karajaan Allah.11Kalakuan-kalakuan anu teu balenersaperti kitu teh, bareto, aya di aranjeun.Sukur, ayeuna mah, aranjeun geusberesih dikumbah, disucikeun, sartageus diangken bener ku karana jenenganIsa Al Masih, Gusti Jungjunan urang,jeung ku Ruh Allah Pangeran urang.12Naon oge, pikeun simkuring mah,wenang; tapi tangtu, teu kabehmangpa'at. Papadaning sagala wenangge, simkuring mah embung nepi kanyandu.13Kadaharan teh pikeun beuteung;beuteung pikeun kadaharan; tapiduanana, ku Allah bakal dileungitkeun.Ari badan teh lain pikeun dipake lacur,tapi sanggakeuneun ka Gusti, sartaGusti pikeun badan.14Allah anu geus ngagugahkeun GustiJungjunan urang tina pupus-Na, ogebaris ngahudangkeun badan urang kupangawasa-Na.15Na teu terang, yen badan aranjeunteh anggahota salira Al Masih? Nasimkuring kudu nyokot eta anggahota

1 KORINTUS 6.16–7.2 20

salira Al Masih, sina jadi jelemapalacuran? Teu wararantun teuing!16Na teu terang, yen sapatemonjeung awewe palacuran teh hartinanunggalkeun badan jeung manehna?Kapan ceuk Kitab oge: ‘Duanana bakaljadi sadaging.’17Sabalikna, sing saha anununggalkeun diri ka Al Masih, tangtusa-roh jeung Anjeunna.18Baidkeun lacur teh! Dosa-dosasejenna anu dipilampah ku manusa,kabeh dosa ka nu sejen. Tapi ari lacurmah dosa ka badan sorangan.19Naha teu terang, yen badan aranjeunteh jadi panglinggihan Ruh Allah;Ruh paparin ti Allah, anu ngancikdi diri aranjeun? Na teu rarumasa,yen aranjeun teh lain milik aranjeunsorangan?20Aranjeun teh geus meunang nebus,geus dilunasan. Ku sabab eta badan tehkudu dipake pikeun kamulyaan Allah.

71Ayeuna ngeunaan sual anu dinasurat aranjeun. Memang alus lalaki

anu teu kawin teh.2Tapi ku sabab gede mamalana,gampang ngaleok kana rucah ka

1 KORINTUS 7.3–8 21

awewe, leuwih hade kawin. Lalaki bogapamajikan masing-masing; awewe bogasalaki masing-masing.3Salaki kudu nyumponan kawajiban kanu jadi pamajikan, pamajikan kitu kenehka nu jadi salaki.4Awewe taya hak kana dirina sababgeus jadi hak salakina. Lalaki oge tayahak kana dirina sabab geus jadi hakpamajikanana.5Dina urusan mondok, ulah papencil-pencil; kajaba sawaktu-waktu, lamunarek tapakur; kitu ge, upama geus satujuti duanana. Geus anggeus tapakurnamah, reujeung deui bae, supaya ulahbeunang kagoda ku Setan.6Simkuring lain ngudukeun, ngan kitupihadeeunana.7Memang alusna mah, kabeh singkawas simkuring, teu kawin. Tapi dalahdi kumaha, da jelema mah, pribadinabeda-beda ti Allah: Aya nu tahan; ayanu henteu.8Anu teu kawin, — kitu deui randa-randa — alusna mah, tetep lelengohancara simkuring.

1 KORINTUS 7.9–14 229Tapi bisi teu kuat mah, leuwih hadekawin. Sabab tinimbang marudah pikirmah, mending keneh kawin.10Ka nu geus narikah, parentah ti Gusti,— lain ti simkuring — kieu: Pamajikanteu meunang ninggalkeun salaki;11dina geus ninggalkeunana; papacuan,ulah rek boga deui; atawa alusna mah,balik deui. Kitu deui salaki, henteumeunang nyerahkeun pamajikan.12Ka nu lian-lianna, papatah simkuring,— lain ti Gusti — kieu: Upama, ayaanggota jamaah, lalaki, anu geus bogapamajikan; tapi pamajikanana teh,can saiman; ari awewena daekeundibawa hirup babarengan mah, ulahdiserahkeun.13Kitu keneh jeung anggota jamaahanu dikawin ku lalaki anu henteu saiman;ari lalakina daekeun hirup babarenganmah, ulah menta diserahkeun.14Sabab najan salakina teu saimanoge, kabawa ku pamajikanana jadi umatAllah. Kitu keneh sabalikna. Upama teukitu, anak-anakna baris jadi barudaktuna agama; padahal, anak teh paparinti Allah.

1 KORINTUS 7.15–20 2315Tapi lamun pihak anu teu saiman teangajak pepegatan, turutkeun bae. Dinahal anu kitu, lalakina atawa awewenaanu ti pihak jamaah teu kataliannaon-naon. Ngan ari pangersa Allahmah, hirup teh kudu rukun.16Naha enya geus katoong, yenpamajikan anu geus iman teh moalbisa nyalametkeun salakina? Kitu deuisalaki anu geus iman, naha enyanangtukeun moal bisa nyalametkeun kapamajikanana?17Ku sabab eta, aranjeun kudutumarima kana kaayaan diri masing-masing, — sakumaha dikersakeun kuPangeran tadina — nya eta waktu mimitidisaur ku Mantenna. Hal ieu ku simkuringdimistikeun ka sakabeh jamaah.18 Jadi, upama waktu disaur, aranjeunteh geus dina kaayaan disunat; aranjeunhenteu kudu kaduhung. Sabalikna, anukeur disaurna dina kaayaan teu disunat,entong hayang disunat.19Disunat jeung teu disunat teujadi sual. Sabab anu penting mah,ngestokeun pangersa Allah.20 Jadi, sing anteng dina kaayaan waktuaranjeun disaur ku Allah.

1 KORINTUS 7.21–28 2421Naha keur waktu disaur teh, urangkeur jadi nu kumawula? Teu nanaon!Kajaba lamun aya kasempetan pikeunmerdika, pek bae pake kasempetan teh.22Sabab anu disaur waktu eukeurjadi nu kumawula, saenyana eta tehdimerdikakeun ku Gusti Jungjunganurang. Sabalikna, anu merdika keurwaktu disaur, eta saenyana sangkanngawula ka Al Masih.23Aranjeun teh, ku Gusti enggeusdibeuli lunas. Jadi, ulah kakungkungdeui ku pada manusa.24Sing anteng di payuneun Allah, dinakaayaan saperti keur waktu disaur.25Pikeun anu can narikah, simkuringacan meunang katangtuanana ti Gusti.Jadi, kalayan rahmat Allah, simkuringseja nepikeun pamanggih pribadi.26Dina kaayaan darurat kawas kiwari,lalagasan teh alus.27Kumaha ari geus boga pamajikan?Ulah pepegatan! Kumaha ari anulelengohan keneh? Ulah neanganpipamajikaneun!28Tapi najan rek kawin ge, teusalah. Kitu deui parawan henteu salahupama kawin. Ngan tangtu, ari anu

1 KORINTUS 7.29–34 25

rumah tangga mah repot, nya eta lobauruseun. Ari simkuring mah, nganmangkarunyakeun bae29Kieu maksud simkuring: Jaman tehgeus cueut ka hareup. Ku sabab waktunageus samporet, anu baroga pamajikan,ulah siga boga;30anu ceurik, ulah kaciri ceurik; anugumbira, ulah kaciri gumbira; anubarang beuli, tong jiga tas barang beuli.31Cindekna, sakur anu aya urusananajeung kapentingan dunyawiah, singkawas anu teu aya patalina naon-naon;lantaran dunya urang anu kiwari teh,engke mah euweuh.32Tegesna, aranjeun teh ulah bogakariridu. Kapan ari nu lagas mah, bisalugina ngesto ngabakti, malar kamanahku Gusti.33Ari nu geus rumah tangga mah,tangtu teu ari; balas ngurus kapentinganrumah tangga tea, malar kapake kupamajikan;34perhatianana kabagi-bagi. Aweweanu teu kawin, kitu deui parawan,bisa laluasa ngalampahkeun pagaweanpikeun Gusti; nya ngabaktikeun jiwaragana ka Anjeunna. Ari boga salaki

1 KORINTUS 7.35–39 26

mah, tangtu teu kaur; lantaran repot kuurusan rumah tangga, malar kapake kusalakina.35Hal eta ditetek soteh, keur paedaharanjeun keneh; simkuring mah lain rekngahalang-halang. Malah simkuring mahrek nuduhkeun kumaha kuduna jeunghadena, malar aranjeun bisa antengmuseurkeun pikiran ka Gusti.36Tapi bisi aya jajaka anu ngarasa, —yen ku jalan kitu — neungteuingananka mojang kakasihna tur manehna gehayang buru-buru kawin deuih; nyalaksanakeun bae, ari kudu mah. Prukbae rek kawin mah, da lain dosa.37Sabalikna, lamun tekadna gilig turtaya nu maksa, estu geus karepnapribadi megatkeun mojang kakasihnalantaran rek lalagasan, eta hade pisan.38Tegesna pisan mah, kieu: Mun tuluskawinna ka eta mojang kakasihna, etahade. Tapi leuwih hade deui, lamunkawinna teu tulus.39Sapanjang salaki hirup keneh,pamajikan teh katalian ku salaki. Upamasalakina maot, manehna bisa bebaskawin deui ka saha bae sukaeunana:Asal ka anu saiman deui.

1 KORINTUS 7.40–8.6 2740Ngan manehna baris leuwih bagja,upama tetep teu kawin deui. Kitu ceukpangrasa simkuring, anu ceuk rarasaanmah, simkuring teh disarengan ku RuhAllah.

81Ayeuna sual sasajen pikeun brahala.Kana hal eta, urang geus taya nu

bireuk deui. Ceuk aranjeun tea mah:‘Urang mah, sarerea ge, geus nyaho.’Tapi eta kanyaho aranjeun teh nungtunkana takabur. Teu cara kanyaahan tea,anu matak mangpa'at.2 Jalma anu boga rasa nyaho kanasagala teh, saenyana mah, nyahona tehcan sampurna.3Sabalikna, jalma anu nyaah ka Allahmah, tangtu ku Mantenna diangken.4Sual ngadahar sasajen pikeun brahala,urang terang, yen: ‘Brahala teh, didunya, sama sakali lain naon-naon.’Jeung: ‘Teu aya deui Allah sejen, salianti Anu Mahatunggal tea.’5Sanajan aya deui oge, anu ngaranna‘allah,’ boh di langit, boh di bumi; — daloba pisan allah anu disembah jeungdipigusti teh —6ari pikeun urang mah, Allah tehngan Anu Mahatunggal tea, nya eta

1 KORINTUS 8.7–10 28

anu jumeneng Rama; — anu jadi asalsaniskara, tempat sumerahna hirupurang — nu jadi Gusti Jungjunan oge,ngan hiji, nya eta Isa Al Masih, nujadi marganing jadina saniskara jeungmarganing urang hirup.7Tapi teu kabeh jalma nu boga etakanyaho teh. Da nepi ka ayeuna atuh,aya keneh anu yakin, yen bangsa dewateh aya. Ana milu dahar sasajen, budirasana nyebutkeun yen eta sasajen teh,memang enya pikeun dewa. Ku lantaranbudi rasana lemah kitu, atuh jadi keunaku kokotor.8Padahal, kadaharan mah, teu matakjadi leuwih ngaraketkeun ka Allah: Teudidahar moal matak rugi; didahar moalmatak untung.9Ngan omat, najan aranjeun nyaho, —yen ngadahar ge taya matakna — tapikahade, ulah matak jaheut hate baturanu lemah imanna.10Sabab lamun aranjeun anu geus‘nyaho’ kana hal eta, katenjo milu dahardina upacara di tempat pamujaan;tangtu pikeun anu imanna lemah mah,asa dihatean kana milu ngadaharsasajen pikeun dewa tea.

1 KORINTUS 8.11–9.4 2911Dina kituna, eta ‘kanyaho’ aranjeunteh, sasat nyilakakeun dulur sorangananu hengker imanna: Nya dulur manehtea, anu keur manehna oge Al Masihgeus pupus teh.12Ku kituna, kalakuan aranjeunngaraheutan hate batur nepi ka baturjadi dosa teh, sarua jeung nyieun dosaka Al Masih.13Nu matak simkuring mah, mun nyahoaya kadaharan atawa daging anu matakngaraheutan hate, — atawa mataknyieun dosa ka batur — saumur hirupmoal ngadahar nu kitu.

91Na teu bebas kitu ari simkuring?Na lain rasul? Na can kungsi jonghok

jeung Isa, Gusti Jungjunan urang? Naaranjeun anut ka Gusti Jungjunan urangteh lain ku simkuring?2Kajeun ceuk nu lian simkuring teh,lain rasul; ari pikeun aranjeun mah, enyarasul. Cirina, kapan bukti aranjeun geusaranut ka Gusti Jungjunan urang.3Ka jelema-jelema anu sok maido, ieujawaban simkuring:4Na simkuring teh kudu ulah daharulah nginum?

1 KORINTUS 9.5–11 305Na teu meunang simkuring luluntaandibaturan ku wanita saiman nu geusrimbitan, kawas rasul-rasul sejen jeungdulur-dulur saiman sejenna, kitu deuiKepas?6Na ngan simkuring jeung Barnabasbae anu kudu hese cape heula nyiarkipayah?7Ari nu jadi tentara, na kudu neangansorangan keur gajihna? Ari anu melakanggur, na teu meunang ngasaanbuahna? Atawa nu ngingu sapi, na teungicip-ngicip cisusuna?8 Ieu catur lain samata-mata pikiransimkuring, cek Toret oge kitu.9Ceuk hukum Musa: ‘Sapi keur dipakengirik ulah diborongsongan.’ Cik eta, —nu disebut sapi di dinya — nu dimaksudteh, memang sapi;10atawa jelema? Tangtu, nu dimaksudteh jelema anu digawe. Anu ngawulukuatawa anu ngirik, tangtu bogamaksud sangkan bisa ngasaan hasilpagaweanana.11Simkuring jeung Barnabas geusmelakkeun bibit rohani di aranjeun.Upama simkuring meunang buruhan

1 KORINTUS 9.12–16 31

sakumaha ilaharna, na eta teh luarbiasa?12Mun nu sejen aya hak menta kaaranjeun, hak simkuring mah komoleuwih ti batur. Papadaning kitu, eta hakteh, ku simkuring teu dipake. Ti batankitu mah, kajeun teuing sangsara bae;da bisi, matak ngahalang-halang kanapangwawaran Injil.13Na aranjeun teu terang yen anudigarawe di Bait Suci, hirupna tehdicukupan ti dinya? Kitu deui purahngatur kurban dina mezbah, keurdahareunana lain sok meunang ti dinya?14Pikeun anu ngawawarkeun Injiloge kitu, geus ditetepkeun kuPangeran, hirupna kudu dibayuan tinapagaweanana ngawawarkeun Injil.15Najan kitu, eta hak-hak simkuringteh, hiji ge acan aya nu digunakeun.Ieu lain maksud nagih. Ti batan kitu,simkuring mah mending paeh bae.Sakieu ge, simkuring mah sugema turieu kasugemaan teh moal kapupus kusaha bae ge.16Ngawawarkeun Injil teh pikeunsimkuring mah, lain keur agulkeuneun,tapi geus kawajiban. Tada teuing

1 KORINTUS 9.17–21 32

asa cilakana, lamun Injil nepi ka teudiwawarkeun ku simkuring!17Upama ngawawarkeun teh karananiat sorangan, eta hiji pahla keursimkuring. Sabalikna, upama lain kukarana niat sorangan, tandaning etakawajiban teh ku Allah dipercayakeun kasimkuring.18Naon ganjaranana? Ieu: Kasugemaanlantaran bisa ngawawarkeun bari teumandang buruhan; jadi juru Injil bari teukudu nagih hak anu geus sapantesna.19Simkuring teh lain badega saha-saha,tapi geus gilig seja kumawula ka sabanjalma, hayang bisa narik jalma masingloba ka Al Masih.20Ka urang Yahudi, simkuring rek jadiurang Yahudi, malar bisa nganutkeunurang Yahudi. Ka jalma-jalma anu kabawah ku Toret, simkuring rek jadianu kabawah ku Toret, malar bisanganutkeun jalma anu kabawah ku eta;sanajan simkuring mah henteu kabawahku Toret.21Ka bangsa anu teu kabawah ku Toret,simkuring rek jadi bangsa eta; sanajansimkuring teh aya di bawah hukum AlMasih, di bawah hukum Allah; sangkan

1 KORINTUS 9.22–26 33

simkuring bisa nganutkeun bangsa anuteu kabawah ku hukum Toret.22Ka kaom lemah, simkuring rek jadikaom lemah, malar bisa nganutkeunkaom lemah. Cindekna, simkuring arekkabala-kabale, malar bisa nganutkeunmaranehna sawareh-wareheun.23Eta kabeh, ku simkuringdilampahkeun demi Injil, supayasimkuring oge bisa milu ngala buah-buahna.24Na aranjeun teu terang, yensakumaha lobana ge anu milu balap;ari anu meunang hadiah unggul mah,ngan saurang? Ku sabab eta, simkuringarek lumpat masing tarik, ngetrukkeuntanaga, malar bisa ngahontal hadiahkaunggulan.25Tiap-tiap anu milu balap, kudu rikattur caringcing, malar bisa ngarebuttanda kaunggulan: Najan eta teh ukurbarang nu keuna ku ruksak. Tapi anukeur diberik ku simkuring mah, makutaanu abadi.26Simkuring ibarat keur tandingan:Mun balap lumpat, moal dapon lumpat;mun ngadu peureup, moal nepi kanonjok angin.

1 KORINTUS 9.27–10.7 3427Simkuring geus ngalatih diri enya-enya, nepi ka paham, malar ulah gagal.Bisi, hanas ka batur nguarkeun Injil, arisorangan teu ditarima.

101Dulur-dulur! Pek ngeunteungkana lalakon karuhun. Karuhun

diauban mega, meuntas nyorang dasarLaut Beureum.2Ku Musa sasat dibaptis ku mega jeungcilaut, terus diasuh.3Dalaharna kadaharan nu ajaib.4Ngarinumna cai ajaib, anu bijiltina batu karang ajaib anu nuturkeunperjalanan maranehna. Batu Karang nuajaib eta teh, Al Masih.5Tapi sakitu diraksa diriksa teh,karuhun mah anggur nyieun pijaheuteunmanah Allah, nepi ka loba anu nemahanpati di alas kikisik.6 Ieu kudu jadi conto pikeun urang,malar ulah doraka kawas karuhun.7Urang mah, ulah nyembah ka brahalakawas karuhun; ngeunaan karuhun teh,ceuk Kitab Suci mah: ‘Gek, eta bangsadariuk, ngariung balakecrakan; seugcarengkat, marotah igel-igelan.’

1 KORINTUS 10.8–15 358Urang mah, ulah jinah kawasmaranehna; temahna, nepi ka dua puluhtilu rebu urang tariwas dina sapoe.9Urang mah, ulah ngadoja ka Pangerankawas maranehna; balukarna, nepi kamaranehna paraeh dipacok oray.10Urang ulah kukulutus ka Pangeran,kawas sabagian maranehna; temahna,nepi ka maranehna dibasmi kuMalakalmaot.11Eta kabeh keur pieunteungeun,dituliskeunana pikeun mepelingan uranganu ayeuna geus nincak jaman ahir.12Ku sabab eta, ati-ati, ulah rasamaneh kuat bisi tigubrag.13Cocoba ka aranjeun sakitu mah,jamak; da teu leuwih ti batur. Tur kusabab Allah teh adil palamarta, moalngantep aranjeun meunang cocoba liwatti misti. Jeung ana urang meunangcocoba, salawasna Mantenna maparinpikeun jalan kaluarna, supaya urangkuat nandanganana.14Omat dulur-dulur, ulah reknyarembah ka brahala!15Pek, lalenyepan ieu omongansimkuring, da aranjeun teh jalma anungalarti.

1 KORINTUS 10.16–21 3616Kapan lumur berkah anu ku urangditarima ku muji sukur teh, na lain geusngalantarankeun urang tunggal sagetihjeung getih Al Masih? Na urang teh laingeus jadi sadaging jeung salira Al Masih,waktu urang ngabagi-bagi roti?17Ku sabab roti anu dibagi-bagi teh,ngan hiji; urang oge anu sakieu lobanateh, kabeh geus jadi tunggal sabadan.18Pek, tengetan peta ibadahna urangYahudi. Anu ngadahar kurban anudisanggakeun ka Allah teh, naha lainnunggalkeun diri ka Mantenna?19Tapi naon maksudna, ieu omongansimkuring teh? Naha simkuring tehrek nerangkeun, yen dewa-dewa katutsasajenna aya hartina?20Lain! Maksud simkuring mah reknuduhkeun, yen kurban urang kapir mahmaksudna pikeun roh-roh jahat, lainkanggo Allah. Jadi, poma, aranjeun mahulah nunggalkeun diri ka roh-roh jahat.21Da aranjeun teh moal bisa nginumtina lumur Gusti Jungjunan urangongkoh, tina lumur roh-roh jahatongkoh. Moal bisa aranjeun ngariungpangjamu ti Gusti Jungjunan urangongkoh, ti roh-roh jahat ongkoh.

1 KORINTUS 10.22–29 3722Kajaba ari aranjeun rek mapanas kaGusti mah! Naha kitu urang teh leuwihkuat ti batan Anjeunna?23Ceuk aranjeun: ‘Kabeh ge wenang.’Bener! Tapi henteu kabeh aya gunana.Najan kabeh wenang, tapi henteu kabehaya tulungna.24Ku sabab eta, poma, ulah hayanguntung keur sorangan bae; tapi aranjeunteh, kudu inget oge ka batur.25Sagala rupa daging anu dijual dipasar halal didahar, teu kudu risi sieunteu akur jeung anu jadi kayakinan.26Sabab: ‘Bumi katut saeusina teh,kagungan Allah.’27Mun aranjeun datang nyumponanondangan ti jelema anu muja ka brahala,naon bae susuguhna, dahar: Ulahkahalangan ku panyaram sanubari.28Tapi lamun ceuk pribumi: ‘Nu ieumah kanggo ka pamujaan,’ kahadeulah wani-wani ngadahar. Urang kudungahargaan jeung demi kayakinan.29Lain kayakinan aranjeun, tapikayakinan batur. Bisa jadi pamikiraranjeun teh: ‘Naha kayakinan soranganmake kudu kahalangan ku kayakinanbatur?

1 KORINTUS 10.30–11.3 3830Naon salahna lamun didahar, da geusditarimakeun ku muji sukur ka Allah?’31Kieu pijawabeun simkuring: Dinasagala hal, dahar, nginum, atawa naonbae, ulah tinggal ti tujuan pikeunkamulyaan Allah.32Omat, ulah nyieun picurigaeun jeungpinyerieun hate batur, boh ka urangYahudi, boh ka urang Yunani; kitu deui,ka anggota jamaah Allah.33Da simkuring mah, dina sagala haloge, hayang nyenangkeun hate baturjeung teu hayang ngeunah sorangan.Ka sarerea ge hayang mentingkeun.Malakmandar, ku jalan kitu teh,maranehna bisa kasalametkeun.

111Pek tulad simkuring teh, sapertisimkuring nulad ka Al Masih.

2Nuhun pisan, aranjeun aringet kasimkuring tur tigin kana aturan-aturan tisimkuring.3Ngan pamenta simkuring mah,aranjeun mangka terang: Al Masih tehjadi sirah pikeun lalaki, ari lalaki jadisirah pikeun awewe, sarta Allah jadimastaka Al Masih.

1 KORINTUS 11.4–11 394Ari ngadoa atawa medar dawuhanAllah, lalaki mah ulah make tiung; sababeta teh, ngahina ka nu jadi sirah.5Sabalikna, awewe, ari ngadoa atawamedar dawuhan Allah kudu make tiung.Lamun henteu, eta awewe teh, saruajeung ngahina ka nu jadi sirah sababsarua jeung awewe gundul.6Ti batan awewe teu ditiung mah,mending gunting bae buukna. Jadi,awewe mah, kudu ditiung; da buuktukung atawa gundul teh, di awewemah, hina.7Lalaki teh gambaran Allah,nyumiratkeun kamulyaan Allah;jadi, lalaki mah, ulah ditiung. Ari awewegambaran anu nyumiratkeun kamulyaanlalaki.8Sabab lain lalaki, anu asal ti awewe;tapi awewe, anu asal ti lalaki.9Lalaki ge, diciptakeun teh lain pikeunawewe; sabalikna, awewe diciptakeunpikeun lalaki.10Ku sabab eta, — ku karana malaikat-malaikat — awewe teh, sirahna kududitiung pikeun ciri kawanitaanana.11Tapi papadaning kitu, — dinakamanunggalan jeung Gusti mah —

1 KORINTUS 11.12–18 40

awewe gumantung ka lalaki sarta lalakigumantung ka awewe;12da puguh, awewe teh asal ti lalaki;lalaki ge kitu, dijurukeun ku awewe; tapisagala rupa oge, ari asalna mah ti Allah.13Rarasakeun bae ku aranjeun, nahapantes awewe ngadoa ka Allah teu maketiung?14Kudrat alam oge nembongkeun, yenbuuk panjang teh, di lalaki mah hina.15Sabalikna, pikeun awewe mah, buukpanjang teh tanda kamulyaan. Etasababna, awewe mah, ku alam dibereanugrah buuk panjang; nya pikeun tiungsirahna tea.16Kanu rek ngabantah kana ieu adat,simkuring netelakeun: Bangsa urangmah, kitu deui jamaah Allah, teu bogaadat sejen salian ti eta.17Dina sual sejenna, nya eta caraningaranjeun sidekah jamaah, kacidacawadeunana. Lantaran dina prakna, reakeneh gorengna batan hadena.18Simkuring meunang beja: Majararanjeun, ari sidekah jamaah teh, sokaing-aingan sagolongan-sagolongan.Simkuring rada percaya kana eta bejateh;

1 KORINTUS 11.19–24 4119da aranjeun mah, memang sokpasalingsingan paham tur simkuring genyaho, mana-manana anu bener.20Anu kuduna rempug ngariung hajat tiGusti Jungjunan urang teh, dina praknamah, lain-lainna deui.21Aranjeun pada paheula-heula muraksisihan bawana sorangan. Tungtungna,anu lapar angger lapar; nu seubeuh,nepi ka weureu kaseubeuhan.22Na aranjeun teu bisa dahar di imahheula? Atawa arek ngahina ka jamaahAllah? Atawa ngahaja arek ngabibitabatur anu taya kaboga? Cik, lebah manapujieunana? Sama sakali lain pujieun!23Da hajat anu asalna ti GustiJungjunan urang mah, kapandiajarkeunana ge ku simkuringteh, kieu: Dina peutingan Anjeunnaditangkep, Isa, Gusti Jungjunan urang,nyandak roti.24Tuluy muji sukur sarta rotinadisemplekan. Ti dinya Anjeunnasasauran: ‘Ieu tampanan, dalahar. Ieuteh badan Kami anu dikurbankeun pikeunkasalametan maraneh. Lampahkeun ieuhal, pikeun panginget-nginget ka Kami.’

1 KORINTUS 11.25–29 4225Rengse eta, Anjeunna nyandaklumur, bari saur-Na: ‘Ieu lumur tandaperjangjian anyar anu disahkeun kugetih Kami. Lampahkeun saterusna.Satiap-tiap maraneh nginum kieu, kuduinget ka Kami.’26 Jadi, satiap-tiap aranjeun ngadaharroti, saperti kitu; jeung nginum tinaeta lumur, saperti kitu; aranjeun teh,nganyatakeun pupusna Gusti Jungjunanurang, nepi ka mangsa sumping-Nadeui.27Ku lantaran eta, saha-saha anungadahar roti, saperti kitu; jeungnginum tina eta lumur, saperti kitu;tapi anu ngalampahkeunana tanpa tatakasopanan, eta teh doraka, ngotoransalira jeung getih Gusti Jungjunan urang.28Ku sabab eta, samemeh prakngariung dahar jeung nginum tinalumur-Na, kudu nguji heula diri.29Sabab milu kana riungan tanpapangakuan yen anu disuguhkeun tehsalira Gusti Jungjunan urang, sasatgeus ngaragragkeun hukuman ka dirinasorangan.

1 KORINTUS 11.30–12.3 4330Eta sababna, di aranjeun, loba anukurang sehat, garering, jeung loba anumaraot oge.31Da upama masing-masing ngujiheula diri mah, piraku nepi ka meunanghukuman.32Tapi Pangeran mah, papadaningngahukum oge, ngadidik; sangkanengke, urang ulah kabaud kanahukuman anu baris tumiba ka ieu dunya.33Ku sabab eta, dulur-dulur! Memehprak ngariung hajat anu ti Gusti teh,kudu silih tungguan.34Bisi sieun lapar mah, dahar baeheula ti imah; sangkan aranjeun milukana riungan teh, ulah matak kahukumtemahna. Sual-sual sejen mah, urangomongkeun engke bae, ari simkuringdatang.

121Ngeunaan anugrah-anugrahanu rohani, dulur-dulur, aranjeun

kudu uninga kanyataanana.2Tangtu aranjeun aringet keneh, basaacan terang ka Allah; aranjeun teungarasa, yen aranjeun teh sumembahka brahala anu ngabigeu.3Ku sabab eta, aranjeun ku simkuringrek diyakinkeun; ari jalma anu dituyun ku

1 KORINTUS 12.4–10 44

Ruh Allah mah, pamohalan nyebutkeun:‘Al Masih jelema dila'nat.’ Sabalikna,jelema anu henteu dituyun ku Ruh Allah,pamohalan nyebut ‘Gusti Jungjunan’ kaIsa.4Anugrah-anugrah rohani teh rupa-rupa, tapi Ruh anu maparinkeunana mahhiji.5Rupa-rupa caraning ngabakti, tapiPanutan anu dibaktian mah hiji.6Aya rupa-rupa dadamelan nu araheng,tapi kabeh, nu kumaha bae oge, anungadamelna mah Allah anu tunggal.7Tiap jalma anu meunang anugrahrohani, kudu ngagunakeun eta anugrahkeur kapentingan umat.8Sabab aya anu ku Ruh dipaparinanugrah catur wijaksana; aya anu kuRuh dipaparin anugrah catur elmu.9Ku Ruh eta keneh, aya anu dipaparinanugrah iman; aya anu dipaparinanugrah bisa nyageurkeun;10aya anu dipaparin anugrah bisanyieun hal-hal anu luar biasa; ayaanu dipaparin anugrah bisa nepikeunnubuwat; aya anu dipaparin anugrahbisa ngabedakeun rupa-rupa roh; ayaanu dipaparin anugrah bisa rupa-rupa

1 KORINTUS 12.11–16 45

basa ajaib; aya anu dipaparin anugrahbisa napsirkeun basa-basa ajaib.11Eta anugrah-anugrah, kabeh oge,paparin jeung padamelan Ruh eta keneh,nya eta anu maparinna ka tiap-tiap jalmamasing-masing beda-beda, nurutkeunkumaha kersa-Na.12Sakumaha halna badan, anudiwangun ku rupa-rupa babagian sartababagian-babagian anu sakitu lobanateh, kabeh, ngawujud hiji badan sakujur;kaayaan urang jeung Al Masih oge,kawas kitu.13Ku kituna, urang teh, — boh urangYahudi, boh urang Yunani, boh jalmakumawula, boh jalma merdika — kabehgeus jadi sabadan. Lantaran geusdibaptis jeung diinuman ku Ruh nu hijitea.14Sabab badan teh, diwangunna, lainngan ku sahiji anggahota wungkul, tapiku rupa-rupa anggahota.15Upama ceuk suku: ‘Kuring mah, lainbabagian badan; da lain leungeun,’ naenya kitu, suku teu kaasup badan?16Atawa upama ceuk ceuli: ‘Kuringmah, lain babagian badan; da lain mata,’na enya kitu, ceuli teu kaasup badan?

1 KORINTUS 12.17–24 4617Cik, upama awak sakujur teh,ngan panon bae hiji; naon ari parabotngadenge? Atawa upama nu jadi awaksakujur teh, ceuli bae hiji; na naon ariparabot ngambeu?18Kapan anggahota anu rupa-rupateh, masing-masing ku Allah geusdipernahkeun dina badan, dina tempatanu samistina, sarta luyu jeungpangersa-Na.19Upama kabeh, ngan jadi anggahotasahiji; na mana ari awakna?20Memang anggahotana mah, loba;tapi badan mah, ngan hiji.21Ku sabab eta, panon moal bisangomong ka ceuli: ‘Urang mah teu butuhmaneh!’ Sirah moal bisa ngomong kasuku: ‘Urang mah teu butuh maneh!’22Malah babagian awak, anu siganateu sapira teh, sok leuwih-leuwihdipikabutuhna.23Kitu deui babagian badan anu siganateu pati kudu dipalire, tampolana, kuduleuwih dipalire. Sarta babagian anugoreng bangunna, kudu enya-enyadiriksana.24Ari babagian anu geus alus bangunnamah, teu mikabutuh perhatian urang.

1 KORINTUS 12.25–30 47

Badan urang teh, geus kitu dipidamelnaku Allah; babagian anu sigana teupenting, ku Mantenna dipaparin tugasanu penting;25nya supaya di jero badan ulahaing-aingan, tapi silih pentingkeun.26Upama anggahota anu hiji nyeri, nusejen-sejenna oge ngarasa nyeri; upamanu hiji didama-dama, anu sejen-sejennaoge, milu kadama-dama.27Aranjeun teh, kabeh, Salira Al Masih;masing-masingna jadi anggahota-Na.28Di jero Jamaah, Allah teh netepkeunsawatara jalma: Kahiji, rasul-rasul;kadua, nabi-nabi; katilu, guru-guru.Saterusna, aya oge anu dipaparinanugrah-anugrah: aya nu bisangayakeun mujijat-mujijat; aya anubisa nyageurkeun; aya anu bisa kanababantu; aya anu bisa ngatur kahirupanJamaah; aya anu bisa basa ajaib.29Na kudu sarerea kitu jadi rasul,jadi nabi, atawa jadi guru? Na kudusarerea kitu dikersakeun bisa ngayakeunmujijat?30Na kudu sarerea kitu dipaparin bisanyageurkeun? Na sarerea kitu kudu bisa

1 KORINTUS 12.31–13.6 48

basa ajaib atawa bisa napsirkeun basaajaib?31Anu kudu diihtiaran teh, sangkanaranjeun meunangkeun anugrah rohanianu pangutamana. Simkuring areknuduhkeun jalanna, anu leuwih hade.

131Upamana, najan simkuring bisasagala basa manusa atawa basa

malaikat, ari teu boga kanyaah mah,simkuring teu beda ti sora goong.2Najan bisa awas ka nu tacan katingal,telik ka nu gaib-gaib, pinuh ku elmupanemu, boga iman nu sampurna nepika bisa mindahkeun gunung, ari teuboga kanyaah mah, taya hartina.3Najan simkuring nyidekahkeunsaayana pangaboga, — malah najan nepika diduruk ngorbankeun maneh — arihenteu boga kanyaah mah, cumah.4Perbawana kanyaah teh: Sabar, teutegaan, teu sirikan, teu takabur, teugumede;5 tara nyieun teu sopan, tara hayangngeunah sorangan, tara panasan, taranginget-nginget kagorengan batur;6Cua kana kateuadilan, resep kanaperkara nu bener,

1 KORINTUS 13.7–13 497 sadrah narimakeun sagala perkara,sarta dibarung ku iman, pangharepan,jeung kasabaran.8Nubuwat-nubuwat aya beakna; basaajaib aya waktuna teu dipikabutuhdeui; elmu pangaweruh aya buntuna.Tapi kanyaah mah, hamo ayapanganggeusanana.9Ari sababna, elmu panemu urangteh, henteu sampurna; kitu kenehnubuwat-nubuwat.10Ana anu sampurna geus datang, anuteu sampurna tangtu leungit. —11Keur simkuring budak keneh,ngomong jeung mikir ge, kumaha budaktea bae. Tapi sanggeus simkuring kolot,sipat-sipat budak teh leungit. —12Anu katenjo ku urang ayeuna, nyaeta ukur kalangkangna anu samar, dijero eunteung. Engke mah, baris brehwujudna pisan. Hal-hal anu simkuringnyaho, ayeuna mah kakara saeutik,kakara taram-taram. Engke mah, barisnyaho enya-enya, sakumaha Allah mahauninga ka diri simkuring.13Ku kituna, dina hirup urang, sipat-sipat hade teh ngan kari tilu rupa, nya

1 KORINTUS 14.1–5 50

eta Iman, Pangharepan, jeung Kanyaah.Ari anu pangutamana mah, Kanyaah.

141Ku sabab eta, Kanyaah tehkudu jadi udagan utama. Tapi

anugrah-anugrah rohani ge, udag;pangpangna mah, sih kurnia pikeunnepikeun nubuwat.2Sing saha anu ngomong ku basa ajaib,ngomongna teh ka Allah, lain ka jelema;da jelema mah, moal aya nu ngartieun.Anu diomongkeunana ge, hal-hal anumasih keneh rasiah, meunang kereteg tiRuh.3Beda jeung anu nepikeun nubuwatan,ieu mah ditujukeun ka jelema, gunangawangun iman, negerkeun hate, jeungmere panglipur.4Anu ngomong ku basa ajaib,mangpa'atna ngan karasa ku sorangan.Ari nu nepikeun nubuwatan mah, gunangawangun hirupna Jamaah.5Simkuring atoh, upama aranjeun bisabasa ajaib; tapi leuwih atoh deui, upamaaranjeun bisa nepikeun nubuwatan.Ieu leuwih penting ti batan ngomongku basa ajaib; kajaba, upama aya anunapsirkeunana, sangkan karasa gunanaku Jamaah.

1 KORINTUS 14.6–12 516Cik, lamun simkuring ngomong kubasa ajaib, — tegesna lain nerangkeunwahyu ti Allah, lain medar anu perludipikanyaho, sarta lain ngawuruk — naaya paedahna ka aranjeun?7Tangtu moal beda ti barang nu teunyawaan, suling atawa kacapi upamana;najan ditabeuh oge, ari sorana ngansarupa mah na bisa dibedakeun, yen etateh suling atawa kacapi?8Atawa: Upama tarompet panyelukjurit teu puguh sorana, saha nu rekngarti, yen eta ngajak indit jurit?9Kitu keneh halna anu nyarita ku basaajaib; lantaran basana teu puguh unina,saha nu rek ngarti? Teu beda ti ngomongka angin!10Basa-basa di dunya teh, kacidalobana; duka sabaraha lobana, tapikabeh unina aya hartina.11Tapi upama simkuring teu ngarti, kunu boga eta basa, tangtu disebut urangasing; kitu keneh sabalikna.12Ku kituna, — aranjeun anu sakitunyongsrongna kana anugrah-anugrahti Ruh — leuwih utama, upama etaanugrah-anugrah teh, ku aranjeundipake keur pangwangunan Jamaah.

1 KORINTUS 14.13–20 5213Ku sabab eta, sing saha anu sokngomong ku basa ajaib, kudu neneda kaAllah sing nepi ka bisa jeung nerangkeunhartina.14Sabab lamun simkuring ngadoa kubasa roh, anu ngadoana teh ngan rohsimkuring sorangan; pikiran simkuringmah, teu milu.15Kudu kumaha atuh? Kuduna,simkuring ngadoa atawa mumuji ka NuMaha Suci teh, jeung roh ongkoh, jeungpikiran ongkoh.16Sabab lamun urang muji sukurna tehku roh, saha nu rek milu nyebut ‘Amin;’da puguh anu ngadarengekeunana teh,teu ngalartieun?17Najan ucap-ucapna kacida aralusnage, sama sakali euweuh gunana keur nusejen mah.18Hatur sembah nuhun ka Pangeran,simkuring leuwih bisa kana basa ajaib tibatan aranjeun.19Da ari pikeun Jamaah mah, mendingukur lima kecap, tapi matak kaharti; tibatan rebuan kecap dina basa anu teupikahartieun.20Dulur-dulur, pikiran teh, ulah kawasbudak; kudu kawas budak soteh, kana

1 KORINTUS 14.21–25 53

sual kajahatan; ari pikiran mah, kudusawawa.21Dina Kitab Suci Toret kaungel: ‘Kamirek ngandika ka ieu bangsa, lain kujalma-jalma anu asing basana wungkul,tapi make biwir urang asing oge. Sanajankitu, ieu bangsa teh moal nurut!’22Kitu pangandika Pangeran. Tina halieu tetela, yen basa ajaib teh tandalain pikeun anu palercaya, tapi pikeunanu teu palercaya. Sabalikna, anugrahnepikeun nubuwatan mah tanda pikeunanu palercaya, lain pikeun anu teupercaya.23Pek wangwang, upama Jamaah keurkumpulan, masing-masing ngaromongku basa anu teu puguh unina tea; heug,datang jalma-jalma awam atawa nu canpalercaya, atuh aranjeun teh disebutngacambling?24Sabalikna, lamun aranjeun, masing-masing, nepikeun nubuwatan mah,jalma awam atawa nu can percaya tehbisa katarik sarta picatur aranjeun barisdilenyepan.25Bisa jadi, ahirna manehnangabudalkeun eusi hate sarta sembah

1 KORINTUS 14.26–32 54

sujud ka Allah bari bijil ucapna: ‘Leresaranjeun teh disarengan ku Allah!’26Kudu kumaha atuh alusna kumpulanteh, dulur-dulur? Kudu kieu: Arikumpulan, teu nanaon mun aya nu sadiazabur, piwuruk, wahyu, basa ajaib, atawatapsirna. Tapi kabeh kudu ditujukeunpikeun pangwangunan Jamaah.27Anu ngomong ku basa ajaib kududiwates, ulah leuwih ti duaan atawatiluan piligenti; jeung kudu aya jurutapsirna.28Lamun teu aya juru tapsirna, leuwihhade sina repeh, sina ngomong jeungdirina atawa jeung Gusti Allah.29Anu nepikeun nubuwatan, cukup kudua atawa tilu urang bae; anu sejenmah, hade ngararegepkeun.30Sajeroning kitu, upama ti nu hadirngadadak aya anu cengkat lantarankaturunan wahyu, anu keur nyarita kudueureun.31Sabab masing-masing kudu ayagiliranana, piligenti medar ilhamna,supaya bisa silih asah silih asuh.32Anu nepikeun nubuwatan kudu daekngawatesan maneh.

1 KORINTUS 14.33–39 5533Sabab Allah teh, lain Pangeran pikeunkateuberesan, tapi pikeun katartiban.34Kaom wanita dina kumpulan kudurepeh, teu wenang milu nyarita. Kitukatangtuanana dina kumpulan mah, diJamaah mana bae oge, kaom wanitamah kudu tarungkul bae, kitu ceuk KitabSuci Toret oge.35Mun aya tanyakeuneun mah, —engke bae di imah — tanyakeun kasalaki. Teu pantes kaom wanita mahnyarita dina kumpulan teh.36Papadaning kitu, aranjeun ulah bogasangka, yen pangandika Allah teh tiaranjeun mencarna atawa ngan kaaranjeun bae datangna!37Nu nyangka dirina kailhamanpangandika Allah atawa ngarasameunang anugrah rohani kudu sadar,yen ieu anu dituliskeun ku simkuring didieu teh, estu parentah ti Gusti.38Anu teu daek malire kana ieu hal, kuaranjeun oge ulah dipalire!39 Jadi, dulur-dulur! Anu kudu enya-enya dijieun kahayang teh, nya etahayang bisa nepikeun nubuwatan. Tapianu ngomong ku basa ajaib oge, ulahdigeureuh-geureuh.

1 KORINTUS 14.40–15.6 5640Ngan kudu diingetkeun, yen sagalarupa oge kudu pantes sarta kudu tartib.

151Dulur-dulur! Simkuring kaaranjeun rek ngingetan deui

hal Injil, anu bareto diwawarkeunku simkuring jeung anu ku aranjeungeus ditarima, tur anu dipercayanaenya-enya.2Upama ku aranjeun dicekel kalawansatuhu, sakumaha anu diwurukkeun kusimkuring, tangtu aranjeun salamet.Kajaba ari teu palercaya mah.3Pohara pentingna eta anudiwawarkeun ka aranjeun teh; tursimkuring mah, geus kacida percayanateh, nya eta hal Al Masih tea: Al Masihteh geus pupus ku karana dosa urang,sakumaha ceuk ungeling Kitab Suci.4Anjeunna dikurebkeun sarta geusdigugahkeun deui, — sanggeus tilupoe dikurebkeun tea — cocog jeung nukaungel dina Kitab Suci.5Anjeunna ge geus nembongan kaKepas sarta ka murid-murid anu duawelas urang;6 terus sakaligus nembongan kadulur-dulur anu lobana lima ratus urangleuwih; anu nepi ka kiwari, sawarehna

1 KORINTUS 15.7–12 57

mah geus maraot; tapi lolobana mah,harirup keneh.7Geus kitu, nembongan ka Yakobus;terus nembongan deui ka rasul-rasul anudua welas urang tea.8Simkuring oge ditembongan,pangpandeurina; najan simkuring teh,jeg jelema beunang kaluron.9Rumasa pisan simkuring mah, jadirasul oge panglaipna; simkuring mah,teu pantes-pantes acan jadi rasullantaran tadina tukang nganiaya JamaahAllah.10 Jadi rasul soteh, ngan ku bawaningsih piwelas Allah bae. Eta sih piwelas-Na,ku simkuring henteu dilalaworakeun, nyaeta ku jalan dipake digawe jeung babaktileuwih soson-soson ti batan rasul-rasulsejen. Saenyana anu soson-soson tehlain simkuringna, tapi nya sih piwelas-Nakeneh bae, anu teu kendat-kendat nuyunka simkuring.11 Jadi, boh rasul-rasul sejen, bohsimkuring: Ngawawarkeun teh hal AlMasih geus digugahkeun, anu jadi dasarkapercayaan aranjeun.12Tapi ku naon, sakitu geus ditetelakeunyen Al Masih teh geus digugahkeun tina

1 KORINTUS 15.13–19 58

pupus-Na, tapi di aranjeun, bet aya anuuar-uar magar anu maraot mah maotbae, moal dihudangkeun deui?13Ari anu maraot moal dihudangkeundeui mah, Al Masih oge, tangtu moaldigugahkeun.14Upama Al Masih henteu digugahkeundeui; atuh pangwawaran rasul-rasulteh percumah, iman aranjeun ogepercumah. —15Upama kitu, atuh pohara kalirunarasul-rasul nerangkeunana tina hal GustiAllah teh; ku rasul-rasul diwawarkeunyen Mantenna ngagugahkeun Al Masih,padahal henteu. — Kitu, lamun enya anumaraot moal dihudangkeun deui mah.16Sabab lamun anu maraot moaldihudangkeun deui, Al Masih oge tangtumoal digugahkeun.17Lamun Al Masih teu digugahkeun,iman kapercayaan aranjeun taya gunanasarta aranjeun ge, tetep aya dinagenggeman dosa.18Lamun enya kitu, atuh anu aranutka Al Masih teh, ana maraot, maraotsalalanggengna.19Upama urang gumantung ka AlMasih, tapi ngan sawates lilana hirup

1 KORINTUS 15.20–24 59

urang; atuh urang teh, mahluk anupangcilaka-cilakana.20Tapi saestuna, Al Masih teh geusdigugahkeun! Tur nya ieu pisan anumastikeun, yen sakabeh anu maraot tehbaris dihudangkeun deui.21Sakumaha halna manusa anusaurang, Nabi Adam tea, geusngalantarankeun saalam dunyakagenggem ku Pati, Manusa anusaurang deui oge, Al Masih tea, geusngalantarankeun sakabeh anu maraotbaris dihudangkeun deui.22Sakumaha halna kabeh manusa kudumaot ku karana Nabi Adam; sakabehmanusa oge, baris dihirupkeun deui kukarana Al Masih.23Tapi kudu nurutkeun giliranana: AlMasih pangheulana, nu jadi marganinglantaranana; geus kitu, giliran anuaranut ka Anjeunna; waktuna, nya etadina wanci Anjeunna sumping deui.24Geus kitu, kakara datang poepanungtungan sarta Anjeunna haritabaris masrahkeun Karajaan ka Allah anujumeneng Rama. Pamasrahana-Na teh,nya eta sanggeus Anjeunna ngelehkeun

1 KORINTUS 15.25–29 60

sagala pamarentahan, sagala kawasa,jeung sagala kakuatan.25Sabab Al Masih kudu nyepengpamarentahan, jumeneng Raja, nepi kakabeh musuh-Na, ku Allah diteundeun dihandapeun dampal sampean Al Masih.26Musuh panganggeusan anu barisdibinasa, nya eta Ajal Pati.27Sabab sakumaha ceuk Kitab Suci:‘Saniskara ku Allah ditalukkeun kanadampal sampean Al Masih.’ Tina ieutetela Allah mah henteu kalebet kana‘saniskara’ tea; da malah Mantenna anunalukkeun saniskara teh, nya eta sinataraluk ka Putra-Na.28Malah sanggeus nampi saniskara nutaraluk, Putra-Na oge nalukkeun anjeunka Allah, anu nalukkeun saniskara kaAnjeunna. Ku kituna, ngan Allah nyaliraanu murba wisesa.29Lamun anu maraot moaldiharudangkeun deui, naon untungnakeur jelema-jelema anu dibaraptispikeun anu geus maraot teh? Keur naondibaraptis, ari enya mah anu maraotmoal diharudangkeun deui?

1 KORINTUS 15.30–35 6130Kitu deui simkuring rasul-rasul, pikeun naon unggal waktunyanghareupan bahaya?31Mangkaning simkuring mah, dulur-dulur, sasat paeh bae unggal-unggalpoe oge. Nyarita kieu soteh, dumeh kaaranjeun mah geus teu asa jeung jiga,jeung papada saiman.32Ari kudu paeh salalanggengnamah, naon untungna. Simkuring diEpesus, cek cohagna, nepi ka tarungjeung sato-sato galak? Mun enya anumaraot moal dihudangkeun deui, atuhmending oge ‘Hayu urang curak-curakbalakecrakan; da biheung teuing, isukange urang paraeh,’ sakumaha ceuk ayatKitab.33Kahade dulur-dulur! Pergaulan anugoreng matak ngaruksak nu hade.34Gunakeun akal sehat, jeung enggeusulah daroraka bae. Da enya, di aranjeunteh, aya anu teu nyaho ka Allah. Cik singarera atuh!35Meureun aya nu hayang nanyakeun:‘Kumaha petana dihirupkeun deui teh?Engkena rek make badan anu kumaha?’

1 KORINTUS 15.36–42 6236Bodo eta pertanyaan teh! Binih ge,dipelak teh paeh heula, supaya hirupdeui.37Aranjeun ari pepelakan teh, lainmelak nu geus jadi tangkal; nu dipelakteh, siki tanpa cangkang, boh gandumatawa naon bae.38Eta siki, pitangkaleun, ku Allah disinajadi hiji tangkal anu nurutkeun sipatna.39Anu tina sipat daging oge, boga sipatmasing-masing: Manusa beda deui, satobeda deui, manuk beda deui, lauk bedadeui.40Aya wujud-wujud di langit, ayawujud-wujud di bumi. Wujud-wujuddi langit, kaendahanana, beda jeungwujud-wujud nu di bumi.41Kaalusan panonpoe, beda ti bulan;kaalusan bentang-bentang beda deui;kaalusan cahayana ge, masing-masingbentang teh, beda-beda.42Hudangna anu maraot oge, kitupijadieunana, nya eta lir binih: Dikuburdi jero taneuh dina kaayaan paeh;dihudangkeun deui dina kaayaan hiruplanggeng;

1 KORINTUS 15.43–49 6343keur dikubur, laip taya pangajina;ana dihudangkeun, jadi mulya jeungkawasa;44keur dikubur, jasad jasmani; anageus dihudangkeun, ngajadi mahlukroh. Mun anu jasmani, aya jasadna; anurohani oge, aya jasadna.45Eta sababna, ceuk Kitab Suci:‘Manusa kahiji, nya eta Adam, ngajadimahluk anu hirup;’ sabalikna, Adamwekasan mah, Ruh anu ngahirupkeun.46Tengetkeun: Tetela anu gumelar tiheula teh, lain anu sipat rohani, tapi anusipat jasmani. Sabab anu sipat rohanimah, datangna pandeuri.47Manusa kahiji asal tina taneuh,dijieun tina lebu. Ari Manusa kadua mah,terah ti sawarga.48Kabeh manusa anu jasmani, saruasipatna jeung manusa anu asal tinalebu taneuh. Ari manusa-manusa sipatsawarga, sarua jeung sipat Anjeunnaanu ti sawarga.49Urang dijurukeun teh sakumahamahluk anu asal tina lebu taneuh; ariengke mah, urang teh baris sakumahaanu asal ti sawarga.

1 KORINTUS 15.50–56 6450Dulur-dulur! Anu dimaksud kusimkuring teh, nya eta: Sipat dagingjeung getih mah moal kabawa ka jeroKarajaan Allah. Anu teu langgeng mah,moal kabawa ka alam nu langgeng.51Simkuring rek muka rasiah: Urangteh, moal kabeh maot. Dina wancisangkakala ditiup panganggeusan,52di jero sakedet netra, — etasangkakala teh, memang bakal ditiupsarta harita keneh, nu paraeh bakaldihirupkeun deui pikeun dibebaskeunsalalanggengna tina Ajal Pati — urangbaris dirobah.53Anu tadina kagenggem ku Ajal Pati,diuculkeun tina Ajal Pati; anu tadinakeuna ku paeh, dirobah jadi teu keunaku paeh.54Di mana anu kagenggem ku Ajal Patigeus ucul ti Ajal Pati, di mana anu keunaku paeh geus teu keuna ku paeh, haritalaksana ungeling Kitab Suci anu kieu:‘Ajal Pati geus dilegleg ku kaunggulan.55He Ajal Pati, mana kakawasaanmaneh? Mana panyeureud maneh?’56Panyeureud Ajal Pati teh, nya etadosa; dosa tambah kuat ku ayanahukum Toret.

1 KORINTUS 15.57–16.5 6557Tapi hatur sembah nuhun ka GustiAllah, — ku jalan Gusti Jungjunan urang,Isa Al Masih — Mantenna geus maparinkaunggulan ka urang.58Ku sabab eta, sing pengkuh,ulah galideur. Sing temen-tinemenanngalampahkeun tugas ti Gusti teh.Sing yakin, kalayan panangtayunganAnjeunna sagala pagawean aranjeunmoal mubadir.

161Hal ngumpulkeun duit tea, pakecara anu ku simkuring diusulkeun

ka Jamaah di Galata.2Unggal minggu, dina poe nu kahiji,saban anggota sina nyengcelengan diimahna. Sakadugana bae, saimbangjeung pangalana. Maksudna, supaya arisimkuring datang, duit geus sadia. Jadi,ulah nepi ka ngadadak neangan heula.3Pilih sawatara urang, — upamasimkuring geus datang — urang utuska Yerusalem bahanan surat pikeunnyerenkeun duit sumbangan. Jelemana,kudu anu kira-kira bisa diandelkeun.4Dina perluna, simkuring soranganbaris milu.5Pidatangeun simkuring ka aranjeunteh, engke, tas ti Makedoni. Sabab ka

1 KORINTUS 16.6–12 66

dinyana teh, — nya ka tempat aranjeun— simkuring rek make jalan ti Makedoni.6Ngendek di aranjeun hayang rada lila,— kawasna, salila usum tiris — kakarasimkuring neruskeun deui perjalanan.Muga-muga bae aranjeun bisa ngabantu.7Ayeuna-ayeuna mah, simkuring moalwaka ka dinya; sabab asa taya gunana,ari ngan sakeudeung mah. Da hayangseubeuh sosonoan teh, manawi Allahmarengkeun.8Nepi ka hari raya Pentakosta mah,simkuring rek ngendek di Epesus baeheula.9Loba kasempetan di ieu tempat teh,nya eta pikeun ngalaksanakeun anuparenting; najan teu kurang-kurang nungahalang-halang mah.10Pangakukeun Timoteus sing hade,supaya hatena bisa jongjon. Saruajeung simkuring manehna oge, keurngalakonan padamelan Gusti.11Mihape ulah dilalaworakeun. Baliknadeui ka dieu sing senang hatena. Ayeunaku simkuring, kitu deui ku dulur-dulursejenna, keur diarep-arep pisan.12Apolos mah can daekeun manggihanaranjeun, najan satengah dipaksa ge ku

1 KORINTUS 16.13–19 67

simkuring. Kawasna can diparengkeunku Allah. Tapi engke ge, ari geus salsemah, tangtu datang.13Omat, aranjeun sing waspada, singpengkuh nya iman. Ulah geumpeurankawas lain lalaki.14Ngalampahkeun naon bae, aranjeunteh ulah tinggal ti rasa kanyaah.15Aranjeun tangtu aringet keneh kaStepanus sakulawarga, nya eta urangAhaya anu pangheulana nampi Isa AlMasih jeung terus ngabaktikeun diri kaJamaah tea.16Aku ku aranjeun, sakumaha layaknaka sasama abdi Al Masih bae; kitu deuika anu lian-lianna, anu geus marilusoson-soson digarawe.17Simkuring kacida atohna lantaranStepanus, Portunatus, jeung Akaikusdaratang ka aranjeun: Asa kawakilansabot simkuring can datang.18Aranjeunna sasat jadi banyupanghurip, boh keur simkuring, bohkeur aranjeun. Jelema-jelema sapertiaranjeunna, pantes lamun dihargaan.19Aya salam ti Jamaah-jamaah diAsia Leutik, ti Akuila, ti Priska, jeung

1 KORINTUS 16.20–24 68

ti anggota-anggota Jamaah anu sokkarumpulan di imahna.20Oge dulur-dulur saiman lianna, kabehngaririm salam. Pangnepikeun salamsimkuring ka sarerea, tawis kaeling tilamkanyaah.21Tulisan anu unina ‘Salam ti simkuring,Paulus,’ beunang ngotretkeun simkuringsorangan.22Sing tetep iman ka Gusti Jungjunanurang, malar aranjeun ulah meunangbebendu-Na. Nun Gusti, sumanggageura sumping.23Mugia sih kurnia katut asihing Isa,Gusti Jungjunan urang, nyarengan kaaranjeun.24Sakieu surat simkuring, anu nyaahka aranjeun ku karana Isa Al Masih.

2 Korintus

11Ti Paulus, rasul-Na Al Masih kukersaning Allah, jeung ti Timoteus.

Dumateng jamaah Allah di Korinta katutdulur-dulur saiman di wilayah Ahaya.2Mugia dulur-dulur ginanjar rahmatrahayu ti Rama, nya eta Allah jeung tiIsa Al Masih, Gusti Jungjunan urang.3Rebu-rebu nuhun ka lenggah Allah,Rama Gusti Jungjunan urang, Isa AlMasih; Rama anu henteu kendat-kendatmiwelas, nya eta Allah sumberingpanglipur.4Allah anu geus ngalilipur simkuring tisagala rupa kasukeran teh, ngamaksudsupaya eta panglipur-Na teh bisa keurngabeberah sakur anu keur nandangankasusah.5Sabab sakumaha simkuring, nu geusmilu ngarandapan kabalangsakanana AlMasih, — nya ku karana Al Masih pisan —simkuring teu kurang narima panglipurti Allah teh.6Mun simkuring balangsak, etateh itung-itung pangbeberah jeung

2 KORINTUS 1.7–10 2

kasalametan pikeun aranjeun. Kitu oge,upama simkuring meunang panglipur,eta teh keur aranjeun oge; sangkanmun aranjeun nyorang sangsara kawassimkuring, aranjeun ge bisa tagennandanganana.7Dina hal ieu, simkuring teu hamhamdeui. Ku sabab, aranjeun geusmilu nandangan dina kasangsaraansimkuring; tangtu dina sual panglipur tiAllah ge.8Sing percaya dulur-dulur, poharasangsarana simkuring di Asia Leutik teh,— jiga geus liwat ti mistina — nepi kageus nyamarkeun hirup.9Malah simkuring teh, geus asa pastikana pipaeheun. Tapi eta teh jadipangajaran, yen urang ulah sok percayateuing ka diri sorangan. Percaya tehkudu ka Allah, anu kawasa ngahirupkeunanu paeh.10Nya ngan ka Mantenna, urang kudumuntang teh. Mantenna geus nulungansimkuring, nya eta ngaleupaskeunsimkuring tina baya pati. Saterusna ge,nya pitulung Mantenna keneh bae anudiarep-arep teh.

2 KORINTUS 1.11–15 311Doa ti aranjeun ge, pohara diarep-arepna. Meureun ari dikabul, lainsimkuring bae anu baris narimana teh;anu mangnedakeunana oge, tangtumarilu kasinugrahaan.12Dina diri simkuring, aya anukarasana matak agul teh, nya etadumeh simkuring ku Allah dikersakeunbisa campur gaul jeung masarakatkalawan jujur tur iklas; pangpangnadina campur gaul jeung aranjeun. Lainpedah simkuringna anu bisa, ieu mahestu berkah-Na Pangeran.13 Ieu, anu dibaca ku aranjeun teh,henteu geseh ti nu saenyana. Kahayangmah muga sing kaharti kabeh, ulahngan sawareh-sawareh kawas nuenggeus-enggeus.14Supaya dina poean sumpingna Isa AlMasih, Gusti Jungjunan urang, aranjeunagul ku simkuring, saperti simkuring kaaranjeun.15Ari simkuring mah yakin yen bariskitu. Eta sababna, pangna hayangtepung deui jeung aranjeun teh. Dabareto ge, niatna simkuring mah rek kaaranjeun heula;

2 KORINTUS 1.16–23 416 ti dinya, simkuring rek terus kaMakedoni. Ti Makedoni, simkuring rekbalik deui ka aranjeun, arek mentadianteur ka Yudea.17 Jadi, kumaha? Simkuring teh lanca-linci kitu? Pedah simkuring geus jangjirek datang, tapi lebeng bae.18Demi Allah, simkuring taya niatlanca-linci.19 Isa Al Masih, Putra Allah, anudikenalkeun ku simkuring, Silpanus,jeung Timoteus ge, henteu lanca-linci. DiAnjeunna mah, mun ‘enya’ teh, ‘enya.’20Sababna, nya Al Masih anungaenyakeun sakabeh jangji Allah teh.Eta pisan sababna, mun urang mujika Allah, ana ngucapkeun ‘Amin’ tehkalawan nyambat jenengan Isa Al Masih.21Simkuring jeung aranjeun teh,ku Allah geus dikukuhkeun nepi kababarengan jadi panganut Al Masihanu satia. Ari simkuring ku Mantennadiangkat,22 jeung diterapan cap Mantenna turdipaparin hiji pamanjer sajeroning hate,nya eta Ruh Mantenna.23Nu matak simkuring teu tulus kaKorinta teh lantaran karunya bae ka

2 KORINTUS 1.24–2.4 5

aranjeun. Allah nu langkung uninga jadisaksina.24Upama simkuring datang ge,taya maksud mapatahan tina sualkapercayaan sabab iman aranjeun geussakitu kandelna. Maksud teh, taya lian tiseja ngabantu ngupayakeun pibagjaeunjeung pijamugaeun aranjeun.

21Geus gilig seja ka dieu deui, malarulah nguciwakeun deui.

2Sabab upama aranjeun dikuciwakeun,saha deui atuh anu baris ngabeberahsimkuring lian ti aranjeun keneh, anugeus dikuciwakeun ku simkuring.3Maksud nu matak nyuratan oge,supaya engke, mun simkuring datang,ulah disampakkeun ku budi haseum.Sabalikna, simkuring hayang dipapagku kabungahan. Sabab yakin munsimkuring bungah, aranjeun oge moalteu bungah.4Waktu nulis surat nu ti heula tea, hatesimkuring mah pohara nalangsana, nepika ragragan cipanon. Harita, simkuringteh, teu pisan-pisan rek nganyerikeun kadulur-dulur; malah seja nembongkeunkanyaah anu taya papadana.

2 KORINTUS 2.5–11 65Sabalikna, mun aya nu nyieunpikanyerieun, balukarna lain kasimkuring bae, tapi ka aranjeun oge.Papadaning kitu, simkuring moalnyalah-nyalahkeun teuing ka nu kitu teh.6 Jadi, mun aya anu kitu, weweleh baeku sarerea. Ku dikitukeun ge, tangtugeus beurat karasana ku jelemana.7 Jadi, sapantesna jelemana mahdihampura bae, dibeberah, ulah nepi kakagegeringan bawaning ku nalangsa.8Kudu enya-enya dipikanyaahna teh!Kitu nasehat ti simkuring.9Nu matak nyuratan ge, maksudsimkuring teh kitu, nya eta seja ngujiaranjeun: Taat henteuna kana papatah.10Upama jelemana ku aranjeundihampura, ku simkuring oge tangtudihampura. Sabab upama aya anukudu dihampura, geus tangtu simkuringngahampura oge, eta teh lantaranngingetkeun ka aranjeun jeung kukarana Al Masih.11Maksudna, supaya Setan ulah kungsibeubeunangan ti urang. Kapan urang,kabeh ge, geus apal kana tabeatnaSetan teh.

2 KORINTUS 2.12–17 712Basa simkuring datang ka Troasrek nguarkeun Injil Al Masih, Gusti gemaparin jalan.13Tapi hate simkuring teh asahoncewang, lantaran henteu papanggihjeung Titus, dulur urang tea. Ku sababkitu, sanggeus pamitan mah, kebat deuibae ngajugjug ka Makedoni.14Tapi sukur ka Allah anu teu petot-petot ngajaring, ngalantarankeunsimkuring bisa hasil sarta unggul.Simkuring, ku Mantenna dianggo lirseuseungitan pikeun ngawanohkeunjenengan Al Masih ka mana-mana.15Memang ku Allah, simkuring teh,didamel seungiting Al Masih ku anjeunanu ngawangikeun jenengana-Na, bohka jalma-jalma anu baris disalametkeun,boh ka nu baris dibinasakeun.16Pikeun anu baris dibinasakeun mah,kaambeuna matak paeh; sabalikna,pikeun anu baris disalametkeun mah,kaambeuna matak hurip. Saha anusanggup ngajalankeun anu sarupa kitu?17Sabab simkuring mah sabatur-batur,henteu cara anu sejen-sejen nyiarkauntungan tina pangandika Allah.Ucap carita oge, sacerewelena ti nu

2 KORINTUS 3.1–6 8

ditimbalkeun ku Allah tea bae; kalawanhate anu beresih di hadirat-Na sarta kukarana iman ka Al Masih.

31Naha simkuring teh rek mimiti deuimuji maneh? Atawa naha rek nurutan

batur nembong-nembong surat tandajasa ka aranjeun atawa ti aranjeun?2Surat tanda jasa simkuring mah,kapan aranjeun buktina, diukirna ge dinaati, tapi nyata sarta kaaji ku sarerea.3Tegesna mah, aranjeun teh surat-NaAl Masih anu dikirimkeun ku simkuring.Ditulisna lain ku mangsi, tapi kuRuh Allah anu jumeneng. Lian ti eta,dituliskeunnana oge lain dina papanbatu, tapi dina hate manusa.4Hatur nuhun, agungna, ka Al Masih;simkuring bisa iman ka Allah teh lantaranku pitulung Anjeunna.5Simkuring rumasa teu bogapangabisa, boga soteh paparin ti Allah.6Nya ngan ku Allah, nu matak simkuringsanggup jadi abdi tina Perjangjian anuanyar oge. Eta Perjangjian teh, lainmangrupa tulisan, tapi Ruh. Anumangrupa tulisan tea mah maehkeun,tapi ari Ruh mah ngahirupkeun.

2 KORINTUS 3.7–13 97Hukum (Toret), anu diukirna dinapapan batu tea, ngancam ku hukumanpati. Tapi waktu diumumkeunana tehdiiring ku cahaya kamulyaan, nepi kaurang Israil teu kadarugaeun neuteupkana raray Nabi Musa anu moncorong,padahal moncorongna ngan sakeudeung.Upama eta geus sakitu mulyana,8atuh anu tina Ruh mah komo leuwihmulya.9Lamun undang-undang anu ngandunghukuman geus sakitu mulyana, atuhkomo deui undang-undang anu mawamanusa kana hal nu sabenerna, tangtuleuwih-leuwih mulyana.10Dibandingkeun jeung agungnakamulyaan anu ieu mah, anu baretodianggap mulya teh, kasilep.11Upama eta anu sipatna teu lana teangandung kamulyaan, komo anu sipatnalanggeng, tangtu leuwih mulyana.12Simkuring mah yakin pisan kana halieu. Ku sabab eta, nyaritakeunana ogehenteu asa-asa.13Moal kawas Nabi Musa anu mindinganraray, sangkan sinar anu ngiles tinararayna ulah kaciri ku urang Israil.

2 KORINTUS 3.14–4.1 1014Ku sabab eta, urang Israil mahana dipangmacakeun Kitab PerjangjianLawas teh, tetep bae henteu ngarti-ngarti, sabab pipindingna nepi ka kiwariacan dibuka-buka. Eta pipinding kakarabisa muka, upama urang percaya ka AlMasih.15Sabab dipangmacakeun Kitab NabiMusa ge, urang Israil mah, — nepi kakiwari oge — tetep bae batinna tehkapindingan.16Sabalikna, pikeun jelema anu mantepka Gusti mah, hal-hal anu matakmindingan teh tangtu leungit.17Ari Gusti teh nya eta Ruh tea. Di manaaya Ruh Gusti tangtu aya kamerdikaan,nya eta taya anu ngahalangan.18Ku sabab beungeut urang mah, geusteu kapindingan, kaayaan urang teh,ibarat eunteung anu ngagambarkeunkamulyaan Gusti. Tegesna urang tehdieunteupan ku kamulyaan Al Masih,beuki lila beuki mulya ku padamelanGusti, nya Ruh tea.

41Ku lantaran jabatan simkuring tehmutlak sih kurnia ti Allah, simkuring

teu salempang kana naon-naon.

2 KORINTUS 4.2–7 112Kalakuan anu matak era, anu tadinadikilungan, geus dipiceun. PangandikaAllah, ku simkuring mah, moal diputerbalik; rek diwawarkeun sakumahamistina, kari gumantung kumahajelemana anu rek narimana di payuneunAllah.3Upama tea mah, ieu Injil teh, masihkeneh kapindingan, eta ngan pikeunjelema-jelema anu baris cilaka,4nya eta anu teu palercaya, anupikirna geus lolong ku Iblis. Etasababna, maranehna nepi ka teu awaskana cahaya Injil anu nyumiratkeunkamulyaan Al Masih, nu jadi kanyataanAllah.5Anu dimashurkeun ku simkuring tehlain diri sorangan, tapi Isa Al Masihanu jumeneng Gusti Jungjunan urang.Simkuring sabatur-batur mah, ngansaukur bujang aranjeun ku karana Isa.6Allah anu nimbalan: ‘Ti nu poeksing bijil caang’ tea, nyaangkeun hatesimkuring, nepi ka awas kana kamulyaanMantenna anu sumorot tina pameunteuAl Masih.7Simkuring mah, anu nyimpen etarajabrana teh, ngan saukur ibarat wadah

2 KORINTUS 4.8–14 12

tina taneuh; sangkan kanyahoan yenkakawasaan anu mencar tina eta wadahteh istuning kakawasaan ti Allah, lain tisimkuring asalna.8Simkuring digencet ti saban pihak,tapi tara kasedekkeun. Sok pareng buntuakal, tapi tara nepi ka buntu kalakuan.9Sanajan dikaniaya, ku Mantenna taradikantun. Sering kapeupeuh, tapi taraeleh.10 Indit ka mana-mana ge, diri tehkudu nandang sangsara tina pupusnaIsa, supaya Isa oge bisa nyata tina dirisimkuring.11Sabab nya ku karana Isa, hirupsimkuring sabatur-batur diserenkeunkana paeh, supaya jumenengna Isa tehnyata katara aya di sajeroning ieu dirianu sipatna teu langgeng tea.12 Jadi, simkuring diancam ku ajal teh,sangkan aranjeun hirup.13 Iman kapercayaan simkuringsabatur-batur saluyu jeung uni Kitab:‘Kaula percaya, ku sabab eta waninyaturkeun.’ Sabab simkuring oge wanicacarita teh lantaran percaya;14 tur percaya yen Allah anungagugahkeun Isa, Gusti Jungjunan

2 KORINTUS 4.15–5.1 13

urang, — tina pupus-Na — tangtungahudangkeun urang bareng jeungAl Masih. Urang sarerea baris barengngadeuheus ka Mantenna.15Simkuring sabatur-batur nyorangkieu teh, malar beuki loba jelema anunarima sih piwelas Allah. Ku kituna,beuki loba jelema anu baris narimana,beuki loba oge anu ngucap sukurngamulyakeun Pajenengana-Na.16Eta sababna, nu matak simkuringtara leutik hate teh. Keuna ku sangsarajeung nalangsa soteh raga badag, daari batin mah, unggal ganti poe ge,dianyarkeun.17Kasangsaraan anu ayeuna, anuteu pira, eta teh pikeun ngahontalkaunggulan anu langgeng tur tanpatanding.18Hal-hal anu geus puguh ngawujudmah moal rek dipikiran. Nu rek diimplengteh, nya eta anu tacan ngawujud. Sababanu geus aya wujudna mah moal lanaayana. Sabalikna, anu can katembongwujudna mah sipatna langgeng.

51Urang hirup di dunya teh, lir ngancikdina hiji kurungan anu engkena

diburak. Tapi simkuring terang yen di

2 KORINTUS 5.2–8 14

sawarga ku Allah teh, geus disayagiankurungan sejen anu sipatna langgeng,lain buatan manusa.2Dina kurungan anu ayeuna, hirup tehkumejot hayang geura ngancik kanakurungan anu ti sawarga tea.3Geus make anu eta mah urang tehmoal bulucun.4Sapanjang make kurungan anuayeuna mah, hirup urang teh eungapku lobana kabeubeurat. Ku sabab uranghayang make nu anyar, ngan anuheubeul oge hayang ulah ucul. Malahanu sipatna keuna ku ajal teh hayangsina kakurung ku anu sipatna langgeng.5Tapi memang kitu, disayagikeunanaku Allah oge sarta tangtu dilaksanakeun.Tawisna apan urang ku Mantennadipaparinan Ruh-Na.6Ku sabab eta, najan dina jasad nuayeuna can bisa ngahiji jeung Gusti, arihate mah reugreug;7ku lantaran simkuring mah percaya,sanajan eta hal teh, acan tembong.8Simkuring tetep yakin ka Anjeunna,rido ucul tina jasad anu ieu, asal bisangahiji jeung Gusti.

2 KORINTUS 5.9–14 159Ku sabab eta, boh di dieu boh di dituanging sumeja tumut kana pangersa-Nabae.10Sabab urang kabeh, pasti kudujonghok di pangadilan Al Masih —sakumaha kaayaan masing-masing —pikeun narima ganjaran satimpal jeungkalakuan hirupna, boh hade boh jahat.11Ku lantaran nyaho yen Allah wajibdipikagimir, simkuring ngajak ka sarerea,sangkan gimir oge ka Mantenna. Allahmah uningaeun kana kaayaan simkuring,atuh aranjeun ge sing enya-enya wanohka simkuring teh.12Tapi lain rek ngasongkeun maneh,ieu mah supaya aranjeun agul kusimkuring teh puguh dasarna. Ieu perlu,supaya aranjeun bisa nyanghareupanjalma-jalma anu leuwih agul ku nu sipatlahir, ti batan ku nu sipat batin.13Upama simkuring sok nepi ka siga nuleungit akal waras, eta taya lian nganpikeun kamulyaan Allah. Sabalikna,keur kapentingan aranjeun mah akalsimkuring teh walagri.14Kageuing ku asih-Na Al Masih,simkuring yakin yen geus aya hiji

2 KORINTUS 5.15–19 16

Manusa anu pupus keur kapentingansarerea, anu kuduna paraeh.15Al Masih pupus ngagentosan manusa.Ku sabab eta, anu saralamet teh,hirupna ulah ngan keur kapentingandirina sorangan bae, tapi kudu dipakepikeun ngabakti ka Al Masih. Anjeunnapupus, tapi geus digugahkeun deuipikeun kasalametan kabeh manusa.16Ku sabab eta, ti semet ayeunasimkuring moal nilik jelema tina kaayaanlahiriahna. Simkuring oge tadina mahnilik ka Al Masih teh tina kaayaanlahiriah-Na, tapi ayeuna mah geushenteu.17Saha-saha anu geus aya dinakatunggalan jeung Al Masih, eta tehmahluk anyar; sipat heubeulna geusleungit kasilih ku anu anyar.18Eta teh kabeh oge padamelan Allah.Al Masih, ku Mantenna dijadikeun jalanngahontal karapihan antara urangjeung salira-Na. Ari simkuring saparakanca dipercanten ngawawarkeun etakarapihan.19Ku jalan Al Masih, pangeusi dunyateh, ku Allah diraketan deui turdosa-dosana henteu dibalitungkeun.

2 KORINTUS 5.20–6.3 17

Nya simkuring, rasul-rasul, anu kuMantenna dipercanten ngawawarkeuneta piwelas-Na teh.20 Jadi, simkuring teh, — kitu deuirasul-rasul sejenna — nya geus kapilihjadi utusan-utusan Al Masih. Ku jalanngutus simkuring sapara kanca, Allahteh sasat sumping ku anjeun ngelinganka dulur-dulur. Lantaran jadi wawakilAl Masih, simkuring neda-neda, mugaaranjeun daraek dirapihkeun deui jeungAllah.21Al Masih anu suci tina dosa, kuAllah geus dipinuhan ku dosa keurpisalameteun urang, supaya urang anugeus jadi satunggal jeung Al Masih bisadiangken bener ku Allah.

61Simkuring, anu ku Allah dipercantenngabantu padamelana-Na, cumeluk;

muga eta sih kurnia Allah teh, kudulur-dulur ulah dibaekeun.2Kieu timbalana-Na: ‘Upama geus tepika wanci, maraneh tangtu dikabul kuKami. Samangsa cunduk waktu rahayu,maraneh tangtu dirahayukeun.’3Simkuring, lain rek ngabobodo, ogemoal nyimpang tina papancen.

2 KORINTUS 6.4–9 184Sabalikna, dina sagala perkara,nembongkeun yen simkuring saparakanca teh enya-enya abdi Allah. Kujalan tetep tawekal, dina kasusah, dinabahaya, dina panjara, dina panyiksaan,5dina huru-hara, dina gawe beurat,dina kurang dahar, boh dina kurangmondok.6Eta kabeh, ku simkuring,disanghareupan kalawan tekadanu buleud dibarengan ku sipatwaspada, sabar, sareh, bari nyuhunkeunpangdeudeul Ruh Allah dina kanyaahanu sajati.7Bari muntang kana kakawasaan Allahseja nyaturkeun kayaktian nurutkeunanu saenyana. Pikeun nyanghareupanlawan atawa pikeun ngabela diri, nudipake pakarang nya eta kajujuran;8 jujur narima pamuji, panghina,panghargaan, kitu deui upamadisapirakeun. Memang sok dicap tukangtipu najan ngomongkeun perkara nubener.9Sering disaha-saha sanajan geus padawawuh. Geus dianggap paeh, sanajanhirup keneh. Sering keuna ku panyiksa,tapi tara nepi ka pegat nyawa.

2 KORINTUS 6.10–16 1910Sareatna sangsara, tapi karasanasugema. Hirup malarat, tapi bisangabeungharkeun ka batur. Sareatnataya kaboga; tapi boga sagala rupa.11Dulur-dulur di Korinta! Simkuringgeus nembrakkeun eusi hate sabalakanaka aranjeun.12Hate simkuring, estu laluasa narimaka aranjeun; sabalikna, hate aranjeunanu sesek, enggoning narima simkuring.13Cik atuh, hate aranjeun oge singlaluasa ka simkuring; sabab ka aranjeunteh, simkuring mah, geus asa ka anak.14Ulah deudeukeutan jeung jelema-jelema anu teu palercaya ka Allah. Sababnaon saruana kaadilan jeung kajahatan?Naon patalina caang jeung poek?15Na iraha, Al Masih satujuan jeungIblis? Dina naon samilikna antara nupalercaya ka Allah jeung anu henteu?16Bisa kitu Bait Allah disajajarkeunjeung imah berhala? Kapan urang tehjadi bait suci-Na Allah anu jumeneng,sakumaha dawuhana-Na: ‘Kami rekngancik di maranehna, marengan hirupkumbuhna. Kami anu baris jumenengAllah nu disembah ku maranehna, arimaranehna jadi umat Kami.’

2 KORINTUS 6.17–7.4 2017Ku sabab kitu, dawuhan Pangeran:‘Geura kaluar maraneh ti nu daroraka,ulah campur jeung jelema-jelemaanu narajis. Tangtu maraneh ku Kamiditarima.18Sarta Kami baris jadi Rama maraneh.Maraneh baris diaku anak ku Kami, bohnu awewe, boh nu lalaki.’ Kitu timbalanPangeran Nu Langkung Kawasa.

71Ku lantaran geus meunang jangjianu kitu, urang kudu miceun sagala

rereged lahir batin, supaya urangnyampurnakeun hirup suci sarta iasakumureb ka Allah.2Muga aranjeun langsar hate kasimkuring. Sabab simkuring, can kungsinyieun codeka ka saurang oge; kitudeuih, ngabobodo atawa ngarugikeunaranjeun.3Nyebut kieu teh lain keur maido;da tadi oge geus disebutkeun, yensimkuring sarerea ge kataji ku aranjeunsarta paeh hirup teh seja babarenganjeung aranjeun.4Najan babasaan poksang, hatesimkuring mah agul ku aranjeun teh,nepi ka keur sangsara ge, simkuring teuweleh asa kaubaran jeung asa bungah.

2 KORINTUS 7.5–9 215Memang, basa kakara datang kaMakedoni tea mah, simkuring teh teubisa reureuh da loba pikahariwangeun.Nu di luar parasea, nu di jero matak risi.6Tapi ku kersaning Allah anu mikawelaska nu keur nandang karupekan, jol tehTitus datang; atuh simkuring teh manipohara asa bungahna.7Nya bungah ku datangna, nya bungahlantaran anjeunna ku dulur-dulur geusdisugemakeun. Turug-turug saurna,aranjeun mikatineung, mikamelang,jeung pohara ngadoakeunana kasimkuring; atuh kabungah simkuring tehtambah.8 Jadi, simkuring nyuratan sakitupeurihna oge teu panasaran. Memangmimitina mah, simkuring teh saeutikngahanjakalkeun, lantaran aranjeun teuwudu nalangsa ku surat simkuring teh.9Nu jadi kabungah simkuring ayeuna,lain ku dumeh aranjeun nalangsa, tapiku sabab tina nalangsa tea aranjeun jadieling. Eta kanalangsaan ku aranjeundipake geusan babalik pikir, sapukjeung pangersa Allah. Jadi, dina sual ieuaranjeun henteu dirugikeun ku simkuringteh.

2 KORINTUS 7.10–13 2210Nalangsa anu sapuk jeung pangersaAllah mah, nungtun kana pertobat,matak jamuga sarta moal matakkaduhung. Sabalikna, nalangsa kulantaran barang dunya mah, nungtunkana pipaeheun.11Pek geura tengetkeun, kanalangsaananu sapuk jeung pangersa Allah mah,nungtun kana perih, matak elingkana diri, sadar kana kasalahan,nimbulkeun rasa ajrih, ngahudangpangharepan, sarta ngajak soson-sosonkana kahadean! Tur bukti, yen dinasual-sual eta, aranjeun teh teu ayacelana.12Ku sabab eta, simkuring nyuratanteh lain pedah di aranjeun aya nunyieun teu adil atawa aya anu jadikorban kateuadilan. Maksud teh, pikeunnembongkeun ka payuneun Allah,kumaha satiana aranjeun ka simkuring.13Sabab nya ieu pisan anu matak tegerkana hate simkuring teh. Simkuringteh, beuki tambah teger bae sababkabungahanana Titus tea, anu ngarasabagja dumeh ku aranjeun geusdisugemakeun.

2 KORINTUS 7.14–8.4 2314 Jadi, teu hanjakal, mun simkuringgeus ngagulkeun aranjeun ka Titus teh;sabab anu dicaritakeun ku simkuringteh, — kitu deui pamuji simkuring kaaranjeun di hareupeun Titus — memangakur jeung buktina.15Atuh katineung Titus ka aranjeunoge beuki tambah lantaran kagagasku kahadean aranjeun, anu sakituenya-enyana ngahormat ka anjeunna.16Simkuring bungah taya papadana,dumeh aranjeun enya-enya bisadiandelkeun dina sagala perkara.

81Dulur-dulur, simkuring rek medarsih kurnia Allah ka umat-Na di

Makedoni.2Maranehna teh nandang cocoba anupohara beuratna, tapi bubudenna tehbarerag bae; tur sakitu mariskinnaoge, tapi maranehna garetol kana merederma.3Tangtu, maranehna ngalakukeun kituteh bari mereketkeun maneh.4Malah kalah ka mararenta, —keukeuh pisan — hayang milu ngabantunyumbang-nyumbang ka sasama umatGusti.

2 KORINTUS 8.5–10 245Teu nyana, nepi ka kitu! Lian tisumerah ka Gusti, maranehna teh, —bari jeung kerna Allah — nawarkeuntanaga ka simkuring sapara kanca.6Atuh simkuring sapara kanca teh,ngadesek ka Titus sina neruskeun amalsaleh anu bareto ku anjeunna dimimitiandi aranjeun tea, supaya nepi ka hasil.7Ayeuna aranjeun teh geus jembar.Jembar iman, jembar basa, jembarpangarti, jembar pitulung, turug-turugjembar kanyaah ka simkuring saparakanca. Muga-muga deuih sing jembar kupangrojong kana eta usaha amal saleh.8Tapi ieu mah lain marentah. Ieumah ngan nyaritakeun sumanget baturkana tutulung, malakmandar bisangahudangkeun sumanget aranjeunkana tutulung cara kitu.9Aranjeun geus ngarasa welas asih-NaGusti Jungjunan urang, Isa Al Masih.Anjeunna anu sugih taya kakurang, dugika iklas nandang walurat ngabelaanaranjeun, supaya aranjeun jaradi sugih.10Tumali jeung eta, kieu timbangansimkuring, sugan katarima: Ngingetkeuneta usaha teh, — nya aranjeun anu

2 KORINTUS 8.11–17 25

pangheulana mikiran — geus dimimitiandiusahakeun ti taun tukang keneh;11kumaha upama eta usaha teh,dijalankeun deui ayeuna nepi ka hasil tursing suhud cara barang mimiti. Dipentaridona, sakumaha bae ti nu geus aya.12Da anu bisa ditarima teh, tangtu tianu rido jeung ti nu geus aya, lain ti nutacan aya.13Dipentaan soteh, lain hartina kudungentengkeun batur bari soranganseuseut-seuat. Ieu mah, malar ayakasaimbangan.14Kaleuwihan aranjeun teh, kududipake nalang ka maranehna nu keur teubaroga; supaya kaleuwihan maranehnaoge, nalangan aranjeun. Mun kitu tangtukasaimbangan teh aya.15 Ieu luyu jeung Kitab: ‘Anu lobabeubeunanganana ulah kaleuwihan, anusaeutik ulah kakurangan.’16Sukur, Allah geus ngersakeun Titusgeten ngabantu ka aranjeun carasimkuring.17Bawaning ku getenna, miangna kaaranjeun teh lain sakadar nyumponanpamenta simkuring, tapi bari jeungniatna sorangan.

2 KORINTUS 8.18–24 2618Anjeunna dibaturan ku hiji dulur anukapake ku jamaah dina ngawawarkeunInjil;19malah dipercaya pikeun ngabantusimkuring dina ieu usaha amal kahadeannu diurus ku simkuring, geusankamulyaan salira Gusti jeung pikeunnandakeun karidoan simkuring.20Enggoning ngajalankeun ieu usahatur ngurus duit sumbangan anu sakitugedena, simkuring seja nyegah ulah nepika aya sangkaan teu hade ti batur.21Sabab hayang hade teh lain ngandi payuneun Allah bae, tapi oge dihareupeun sasama jalma.22Aya saurang deui anu bareng diutusteh, nya eta dulur simkuring anu geussering dicoba sarta bukti kagetenanana;malah ka dieunakeun mah, beuki getenbae lantaran kataji ku aranjeun.23Ari Titus mah geus puguh deui kancasimkuring anu babarengan ngabantu kaaranjeun. Ari anu duaan deui, kabeh ge,wawakil jamaah sarta kamanah ku AlMasih.24Ku sabab eta, muga ditararima.Tembongkeun kanyaah aranjeun.

2 KORINTUS 9.1–5 27

Tembongkeun ka jamaat yen aranjeunbeunang diandelkeun.

91Perkara ngabantu ka sasama umatAllah, saenyana, aranjeun geus teu

kudu dititah-titah.2Simkuring percaya yen hate aranjeunjembar. Ka urang Makedoni mah kusimkuring malah dibejakeun kieu: ‘UrangAhaya mah, ti taun tukang keneh gegeus ngamimitian.’ Temahna maranehnakahudang sumangetna.3Nu matak simkuring ngirimkeunutusan teh, malar pangalem simkuringperkara aranjeun henteu gagal. Hayangsupaya aranjeun enya-enya geussadia-sadia sakumaha anu diomongkeunku simkuring.4Sabab mun simkuring, jol ka dieujeung sawatara urang Makedoninyampak aranjeun can naon-naon,kapan tada teuing simkuring erana, nyakitu keneh aranjeun anu geus sakitudiugungna.5Eta sababna, memeh datang,sorangan teh ngajurungkeun heulabatur sina muguhkeun sumbangananu geus disanggupan ku aranjeuntea. Ngarah enya, eta sumbangan teh,

2 KORINTUS 9.6–11 28

beubeunangan ti anu nyarumbang,lain beunang duduk-dadak simkuringkokobet tina saku aranjeun.6Masing inget: Anu tandurna saeutik,dibuatna ge saeutik. Anu tandurna lega,dibuatna ge loba.7Kira-kira ku sorangan, rek nyumbangsabaraha-sabarahana mah; eta ge kuduiklas, ulah ngarasa dumeh dipaksa. Numere jeung suka lilah, tangtu diasih kuAllah.8Allah teh kawasa ngarijkian aranjeunmedah-meduh, nepi ka sagala kaperluanaranjeun cukup tur laluasa sarta bisangabantu ku kahadean.9Sakumaha ceuk Kitab: ‘Mantennamaparin berkah, nyekapan ka numariskin; welas asih-Na, mayengsalalanggengna.’10Mantenna Nu maparin binih keur nutebar jeung maparin keur tedaeunana;tangtu ka aranjeun oge, Mantennamaparin binih. Tur binihna tangtudikersakeun jadi, sangkan amal usahaaranjeun hasilna manglipet-lipet.11Mantenna baris ngersakeun aranjeunlubak-libuk, nepi ka bisa nulung mereka nu lian. Sarta eta pitulung aranjeun

2 KORINTUS 9.12–10.2 29

teh, baris ngalantarankeun maranehnangucap sukur ka Allah.12Sabab eta sumbangan teh, lain baebaris nulung ka umat Allah, tapi ogebaris ngalantarankeun rea jalma ngarasasukur taya papadana ka kersa Allah.13 Ieu usaha amal kahadean teh geusannembongkeun iman aranjeun, sangkandulur-dulur urang ngamulyakeunka Allah. Lian ti eta, oge pikeunnembongkeun, yen aranjeun tuhukana pangajaran Al Masih; aranjeunboga hate anu mulya, dibuktikeun kumitulung maranehna; kitu deui, ka nusejen-sejenna.14Ku maranehna baris katembong,kumaha luar biasana pitulung Allah kaaranjeun sarta maranehna bakal kacidangadoakeunana.15Puji jeung sukur ka lenggah Allah,anu kurnia-Na taya babandinganana.

101Simkuring, Paulus, dipajarkeunteh, rajeun wani ari jauh; ari

adu hareupan mah, teu wani kitu kieu.Demi Al Masih anu lemes panggalih-Na,simkuring seja ngelingan ka aranjeun:2Kahade, ulah ngajak simkuring kerasana adu hareupan. Ulah maksa simkuring

2 KORINTUS 10.3–7 30

kudu ngaweweleh jelema-jelema anunuding yen ieu usaha simkuring teh,keur nyocokan pangabutuh jasmani.3Memang simkuring oge jalma lumrah,nya eta tina daging jeung getih; tapibajuangna simkuring teh, lain katarik kupangabutuh jasmani.4Pakarang anu dipake ku simkuring,lain buatan manusa; tapi kakawasaanAllah, anu sanggup ngancurkeunbenteng-benteng, numpes akal-ekolpalsu,5 sanggup ngabedah tiap-tiap hahalanganu mendetan usaha jalma pikeun nyahosaha Allah teh. Sanggup ngaboyongsagala pikiran jeung angen-angenmanusa sina aranut ka Al Masih.6Upama aranjeun enggeus kabehtunduk ka Al Masih, simkuring saparakanca geus sadia baris ngahukum kasakur anu mungpang.7Ari aranjeun nilik jelema teh tinalahirna bae? Sing saha anu bogaangkeuh jadi milik-Na Al Masih, kudunalek maneh bari mikir, yen simkuringsapara kanca ge, kagungan Al Masihcara manehna.

2 KORINTUS 10.8–13 318Malah simkuring mah, najan rekagul-agul oge pantes; sabab simkuring,ku Gusti geus dipercaya pikeun ngolaharanjeun: Dipiwarang ngolah, laindipiwarang ngancurkeun!9Surat-surat simkuring oge, ulahdisangka nyingsieunan wungkul.10Bisa jadi, aya anu ngomongkeunkieu: ‘Surat-suratna mah, Paulus teh,memang ngareusi jeung aranteb. Tapiari geus adu hareupan mah, teu pirajeung nyaritana ge, teu pati bisa.’11Ka anu karitu, — ku aranjeun ge,engke kanyahoan — yen simkuringteh heunteu beda, boh dina surat, bohpahareup- hareup.12Tapi simkuring mah, moal nurutanatawa nandingan jalma-jalma anu sokngagul-ngagul maneh, anu ngukurdirina ku ukuran sorangan, jeunganu nandingkeun maneh kana dirinasorangan. Sabab jalma kitu teh, tetelabodo balilu!13Simkuring mah, agul ge moal liwatwates: Moal kaluar ti jero lingkungananu diwates ku Allah kaasup daeraharanjeun.

2 KORINTUS 10.14–11.1 3214Simkuring ngawawarkeun InjilAl Masih ka aranjeun teh, henteungaronjat-ronjatkeun maneh; — kawasnu sieun teu nepi bae — sabab aranjeun,teu burung kahontal.15Di tempat-tempat anu geus dipigaweku batur, paliyas simkuring rek agul-agul.Tapi di tempat cekelan sorangan, nyaeta di aranjeun, — mun gawe simkuringmekarkeun iman aranjeun tea, geushasil — simkuring pantes mun miharepleuwih dihargaan deui ku aranjeun teh.16Upama iman aranjeun geus hiruphurip, tangtu simkuring bisa neruskeungawe ngawawarkeun Injil ka tempat-tempat anu leuwih jauh, nya eta anu candigarap ku batur; da simkuring mah,embung agul ku pagawean batur.17Ceuk Kitab oge: ‘Mun aya nu niatseja ngagungkeun, ngagungkeunana tehkudu ka Pangeran.’18 Jalma anu pujieun mah, lain anusok muji maneh, tapi anu kapuji kuPangeran.

111Muga aranjeun teh, ulahkurang-kurang, ngama'lum ka

simkuring anu bodo.

2 KORINTUS 11.2–7 332Simkuring osok timburuan ka aranjeunteh, bawaning ku nyaah, nya eta kanyaahanu asalna ti Allah. Sabab aranjeundisanggakeun ka Al Masih teh, ibaratlanjang anu geus dipapacangankeun.3Kainggis teh, sieun bisi aranjeunkagoda ku nu sejen; heug udarkasatiaan aranjeun ka Al Masih teh,kawas Hawa anu kaosol ku Si Oray pelittea.4Da geuning aranjeun mah jongjonbae, sakitu aya anu uar-uar magar ayaAl Masih sejen, aya Ruh sejen, sarta ayaInjil sejen anu beda ti nu dikabarkeun kusimkuring.5Sanajan kitu, simkuring mah henteuasa leuwih handap ti eta rasul-rasul anumagar laluhung teh.6Bener, yen simkuring mah lain ahlinyarita, tapi ari pangarti mah boga.Hal ieu, unggal aya kasempetan, kusimkuring sok teu kendat ditetelakeunka aranjeun.7Enggoning ngabarkeun Injil Allah kaaranjeun, tara teh teuing simkuringmenta buruhan. Kaperluan soranganmah dipandeurikeun bae, mentingkeunheula aranjeun. Cik, naha salah ari kitu?

2 KORINTUS 11.8–13 348Pikeun nyumponan ongkos-ongkossupaya bisa terus baranggawe diaranjeun, simkuring dibelaan ngurihit kajamaah-jamaah sejen menta disumbang.9Salila di aranjeun, najan sakumahabutuhna ku duit, can sakali simkuringngurihit ka aranjeun. Kabeh pangabutuhgeus dicukup ku dulur-dulur anudaratang ti Makedoni. Kalah ka kumahage, aranjeun mah moal dibeungbeuratan.Ieu pamadegan simkuring teh keursaterusna.10Lebah dieu simkuring agul. Demikayaktian Al Masih anu aya di dirisimkuring, ieu rasa agul teh, di sakuliahAhaya hamo aya anu bisa mupus.11Naha simkuring ngomong kitu? Napedah teu nyaah ka aranjeun? Puguh baenyaah mah, Allah ge langkung tingali.12Simkuring rek angger kitu, geusannyegah hal-hal anu bisa dijieun gara-gara ku tukang nyieun gara-gara: Anuakon-akon magar maranehna oge saruaboga jabatan kawas jabatan simkuring.13Eta, nu karitu teh, rasul-rasul titironrek macikeuh, nyamur-nyamur rasul-NaAl Masih.

2 KORINTUS 11.14–21 3514Teu aneh, ma'lum Iblis oge osokniron-niron malaikat sajati.15Atuh teu aneh deuih, lamunbawahanana oge nyalalamur jadiabdi-abdi kayaktian teh. Tapi moal teuaya balukarna ka maranehna, satimpaljeung kalakuanana.16Sakali deui, muga simkuring ulahdianggap Si Bodo. Tapi ari kapaksa-kapaksa teuing mah, dianggap kituge, teu naon-naon. Asal bae tetepkaaku ku aranjeun, sangkan bisa kenehngagulkeun aranjeun saeutik-eutikeun.17Puguh bae, ieu mah lain ucapanpanganut Al Masih. Ieu mah ucapansimkuring, Si Bodo anu agul kukabodoanana.18Sabab loba jalma anu aragul kusual-sual sipat lahir; jadi, naon salahna,upama simkuring nurutan?19Bongan aranjeun anu palinter daekdikutiplak ku nu barodo!20Buktina sakitu diutuh-etah, diperes,dipacikeuh, diangkuhan, jeung ditalipakku nu karitu, aranjeun mah jongjon bae.21Era-era ge rek waleh, simkuringsapara kanca mah pimanaeun kuatdikitu-kitu! Rumasa teu kaopan.

2 KORINTUS 11.22–26 36

Sabalikna, mun aya anu wani agul-agul,— ceuk pikiran simkuring anu bodo —simkuring oge wani agul-agul mah?22Ari maranehna teh urang Ibrani?Simkuring oge urang Ibrani. Arimaranehna teh urang Israil? Simkuringoge urang Israil. Ari maranehna tehturunan Ibrahim? Simkuring ge turunanIbrahim.23Ari maranehna teh abdi-abdi AlMasih? Komo simkuring mah! Reknyombong ge, simkuring mah pantes.Sabab ngabdi ka Anjeunna teh, estutohtohan, nya eta nepi ka dipanjara,disiksa, sarta mindeng mehmehan ajal.24Dirangketan ku urang Yahudi ge,mani lima rintakan: Masing-masing opatpuluh kali ngarangket kurang hiji.25Diteunggeulan ku gegendir, tilurintakan. Dibaledogan ku batu sakali.Cilaka di laut lantaran kapal kalebuh, tilukali. Kungsi sakali, awak ngangkleung dilaut sapoe sapeuting.26Sajeroning luluntaan, simkuringmindeng dipegat bahaya: Bahaya diwalungan, bahaya dibegal, bahaya tibangsa sorangan kitu deui ti bangsadeungeun, bahaya di kota, di alas kikisik,

2 KORINTUS 11.27–32 37

di laut, kitu deui bahaya ti jelema-jelemaanu pura-pura midulur.27Simkuring ge, mindeng kudu bantingtulang, carang mondok, mindeng lapar,halabhab, sering teu manggih dahar,mindeng kabulusan, tur teu bogapapakean anu bener.28Mana ripuh ku urusan-urusansapopoe, — anu ku simkuring teu kududicaturkeun deui — mana melang kajamaah-jamaah!29Upama aya nu nandang apes; nahakitu simkuring teu milu apes? Naha kituhate simkuring tara remuk ku kasedih,upama aya dulur anu tigubrag kanadosa?30Lamun simkuring rek agul, agul tehku perkara-perkara anu tumali jeungkahengkeran sorangan.31Enyaan, simkuring teu bohong. Allah,— Ramana Isa, Gusti Jungjunan urang,sembaheun salalawasna — uninga yenieu lain akon-akon.32Basa keur di Damsik, simkuring tehrek ditangkep ku gupernur di dinya,bawahan raja Aretas. Kota dikepungjeung dijaga sakurilingna.

2 KORINTUS 11.33–12.6 3833Tapi berekah, simkuring teh ayaanu nulungan. Simkuring diulur dinakaranjang ti luhur kuta; ku jalan eta,simkuring teh bisa salamet, henteukacerek.

121Da saenyana mah, simkuringagul teh taya untungna. Sanajan

kitu, simkuring baris nyaritakeuntetenjoan sarta wahyu ti Gusti.2Opat belas taun ka tukang, simkuringdiparengkeun ningal salahsaurang tiumat Al Masih anu diangkat ka langitkatilu. Ningal teh duka jeung raga badag,duka henteu; anging Allah anu uninga.3Simkuring ningal (duka jeung ragabadag duka henteu anging Allah anuuninga):4Eta jalma ngadadak diangkat kaPirdus, terus ngadenge hiji pangandikaluar biasa, anu moal katurutan ku basamanusa.5Simkuring agul teh ku lantaran etajelema. Ari diri sorangan mah, naon atuhagulkeuneunana, lian ti kahengkeranmah.6Tapi upama rek agul ge, naon salahna;da ieu anu dicaritakeun teh, saenyana.Tapi moal, — moal agul — bisi aya

2 KORINTUS 12.7–11 39

anu nyangka yen simkuring teh jelemaluhung, nepi ka mencog tina panenjona,beda tina dedengeanana.7Ngan supaya ulah kungsikamagungan, pedah simkuringgeus meunang eta wahyu anu sakitu luarbiasana, simkuring teh dibere hiji cucukdi jero awak anu nimbulkeun kalara.Saenyana, eta teh utusan Iblis supayasimkuring ulah agul!8Simkuring geus sasambat ka Gusti,nepi ka tilu kali, neda ucul tina etakalaraan.9Tapi ku Gusti diwaler kieu: ‘Kurangkumaha Kami nyaah ka maneh? Singtahan, sabab kakuatan teh sampurnanaku ayana kahengkeran.’ Eta sababna,simkuring agul ku kahengkeransorangan teh, sangkan kakawasaan AlMasih manjing sajeroning diri.10 Jadi, simkuring rido narimakahengkeran, dihina-hina, disangsara,dikaniaya, dipeupeurih, demi keurkamulyaan Al Masih. Ku lantaran rumasahengker, iman simkuring jadi kuat.11Simkuring jadi bodo kieu teh,ku lantaran aranjeun nu maksana.Benerna mah, hargaan simkuring teh ku

2 KORINTUS 12.12–16 40

aranjeun. Sabab dina sagala rupa oge,simkuring teh teu eleh geleng ku etarasul-rasul anu magar laluhung teh.12Ciri yen simkuring rasul kapankanyahoan ku aranjeun oge, dibuktikeunku tanda-tanda, mujijat-mujijat, jeungrupa-rupa kawasa.13Dibanding jeung jamaah-jamaahsejen, cik iraha aranjeun teh rajeun kusimkuring disingsalkeun, iwal ti taradipentaan pangabutuh? Bisi ieu karasanateu adil mah, hampura bae!14Geus rek katilu kalina ieu, simkuringniat nganjang ka aranjeun teh. Lainarek barangpenta. Nu diboro-boro teharanjeun, lain pangabogana. Anak mah,memang teu wajib ngipayahan kolot,tapi kolot anu wajib ngipayahan anak.15Ku kituna, pikeun aranjeun mahulah bon harta banda, nyawa oge moaldiowelkeun. Tah nepi ka kitu, kanyaahsimkuring ka aranjeun teh. Sageuy nuasih rek dipulang sengit mah!16Tapi sakitu simkuring tarangabeungbeuratan, ku aranjeunkalah ka dipajarkeun rek macikeuh, arekmeres lelemesan.

2 KORINTUS 12.17–21 4117Cik iraha simkuring, — kusalahsaurang ti utusan-utusan nudikirim ka aranjeun — kungsi narikkauntungan ti aranjeun?18Nyebut kitu teh, pedah bae simkuringgeus ngutus Titus jeung baturna,saurang, sina ka aranjeun. Kungsi kituTitus narik kauntungan ti aranjeun?Lain sarua tekad jeung caraning hirupanjeunna jeung simkuring?19Geus lila pisan aranjeun nyangkasimkuring jeung Titus hayang meunangsorangan teh, nya? Salah eta teh,dulur-dulur! Demi Allah, demi Al Masih:Nu diseja ku simkuring teh, taya lian tihayang ngahudangkeun iman aranjeun!20Simkuring rempan bisi engkeana urang tepung masing-masingbeda anggapan: Aranjeun sulaya tinakahayang simkuring, simkuring sulayatina kahayang aranjeun. Sieun matakjadi cekcok, hiri dengki, amarah,masing-masing hayang bener sorangan,tingkecewis silih upat, silih omongkeun,silih angkuhan, sarta kusut ribut.21 Inggis bisi jol teh simkuringdiparengkeun apes ku GustiPangeran. Tada teuing ngerikna

2 KORINTUS 13.1–4 42

hate, mangkarunyakeun ka jalma-jalmaanu ti bareto nepi ka ayeuna darorakakeneh bae, can tarobat tina kalakuananaanu kalotor, rarucah, jeung ngalajurnapsu.

131Geus rek katilu kalina ieu,simkuring niat nganjang deui

teh. Ceuk Kitab: Hiji perkara kakara sahlamun kasaksian ku duaan atawa tiluan.2Basa simkuring nganjangkadua kalina, jelema-jelema anungalalampahkeun dosa teh, — kitu deuinu sejen-sejenna salian ti eta — kusimkuring geus diwawadian. Ayeuna oge,sajeroning pajauh keneh rek diwawadiandeui. Sabab engke mah mun nganjangdeui, saha bae ge nu salah mah moalaya anu dihampura deui.3Ku aranjeun baris kanyahoanyen simkuring enya-enya ngembantimbalan Al Masih. Baris karasa yenmayunan aranjeun teh, Al Masih moalnembongkeun kalemahan, tangtunembongkeun kakawasaan.4Bareto, beunang disalib sotehbawaning ku diapeskeun. Tapi kukawasaning Allah, ayeuna, Al Masihteh jumeneng. Simkuring sapara kanca

2 KORINTUS 13.5–10 43

oge, milu apes ka Anjeunna; tapi kukawasaning Allah bakal hirup barengjeung Anjeunna, supaya aranjeun ogemareunang mangpa'atna.5Pek pariksa diri, na aranjeun tehboga iman kapercayaan atawa henteu?Yakin atawa henteu yen aranjeun tehdisarengan ku Isa Al Masih? Lamun teuyakin, tetela aranjeun moal tahan uji.6Mungguh simkuring mah, sabatur-batur, taya nu mungkir ti Gusti.7Mugi-mugi Allah ngersakeun aranjeunulah nepi ka nyieun kasalahan. Laindumeh simkuring hayang katangar tahanuji, ieu mah hayang supaya aranjeunhararade kalakuan, najan simkuringkatembongna siga henteu tahan uji.8Teu kaduga simkuring mah ngalawankana kayaktian teh, kaduga sotehngalampahkeunana.9Sanajan hengker, ari aranjeun kuatmah simkuring bungah. Dipangnedakeunpisan malar aranjeun bisa ngahontalkasampurnaan.10Pangna simkuring nyuratan tianggalna, malar ari geus jol datangka aranjeun ulah kungsi ngagunakeunkakerasan. Sabab dipaparin wewenang

2 KORINTUS 13.11–14 44

ku Gusti oge, lain pikeun ngaruntagkeun,tapi pikeun ngomean hirup aranjeun.11Dulur-dulur! Sakieu bae heula.Sabisa-bisa usahakeun ngahontalkasampurnaan tea. Masing akur padabatur sarta hirup masing repeh-rapih.Mugi-mugi Allah nu jadi sumbering asihjeung asaling karapihan, nyarenganhirup aranjeun.12Sing silih ajenan jeung silih doakeun.13 (13-12b) Aya salam ti sakumnadulur-dulur anu saiman.14 (13-13) Mugi-mugi aranjeun ginanjarsih kurnia Isa Al Masih, Gusti Jungjunanurang, mendak welas asihing Allah, dijero katunggalan Ruh Allah.

Galatia

11Ti Paulus, — anu jadina rasul lainku lantaran diangkat ku pada jalma,

oge lain nurutkeun karep manusa, tapilantaran ditimbalan ku Isa Al Masih,Gusti Jungjunan urang jeung ku Allah,Rama, anu parantos ngagugahkeun Isati alam kubur —2 sarta ti sakabeh dulur saiman anu didarieu, ngahaturkeun salam ka sakabehdulur saiman di Galata.3Mugi aranjeun sing marendak sihkurnia katut berkahna ti Allah, Rama;kitu deui, ti Isa Al Masih, Gusti Jungjunanurang,4anu geus ngorbankeun salira-Natina sabab dosa urang, malar urangbisa bebas tina ieu pajamanan anujahat, saluyu jeung pangersa Allah anujumeneng Rama.5Ku kituna, urang teh wajibngagungkeun Allah sapapaosna!Amin.6Teu sangka! Geuning babari pisanaranjeun teh mungkir ti Allah, — anu

GALATIA 1.7–12 2

geus ngangken ka aranjeun ku sihpiwelas-Na Al Masih — tuluy maruhitkana injil anu sejen.7Padahal sidik, yen teu aya deui Injilsejenna. Aya soteh sawatara jelemaanu rek nyasabkeun aranjeun ku jalanngarobah Injil Al Masih.8Sing saha anu ngawawarkeun injil numencog tina Injil anu geus diwawarkeunku simkuring, sok sanajan simkuringsorangan, atawa malaikat ti sawargapisan, sing ulah jamuga.9Bareto aranjeun geus diomat-omatan,ayeuna perlu diingetan deui: Sing sahaanu ngaliarkeun injil anu mencog tinaInjil wawaran simkuring, sing keuna kula'nat jelemana.10Naha simkuring teh rek leuwihngutamakeun karep manusa ti batanpangersa Allah? Naha rek nyiar pangajenti manusa? Kitu peta mah, atuh, lain geabdining Al Masih!11Tengetkeun, dulur-dulur! Injil anudiwawarkeun ku simkuring teh lainbeunang ngarang jelema.12Simkuring narimana lain ti jelema,terangna oge lain beunang guguru ti

GALATIA 1.13–17 3

jelema. Estu, Isa Al Masih ku anjeun anunerangkeunana ka simkuring.13Aranjeun ge tangtu geus teu bireukdeui, simkuring teh, tadina mah kapannyekel agama Yahudi. Tangtu tarerang,kumaha katelengesan simkuringenggoning nganiaya pikeun ngabasmijamaah Allah.14Basa nyekel keneh agama Yahudi,— di antara babaturan sabangsa anusapantar — dina elmu agama, simkuringteh pang nyongcolangna tur pangkukuhna kana adat tali paranti karuhun.15Tapi sihoreng, ti keur dikakandungkeneh ku indung, simkuring teh ku Allahnu sipat murah geus dipilih geusandijadikeun abdi-Na.16Mantenna kersa ngawanohkeunPutra-Na ka simkuring, supaya kusimkuring saterusna diwanohkeun deuika bangsa-bangsa luareun bangsaYahudi. Harita, simkuring sama sakaliteu menta nasehat ti pada jalma;17 rasul-rasul anu saheulaeun oge,nu araya di Yerusalem, teu kungsiditepungan-tepungan acan. Ti dinyasimkuring kencling bae indit ka tanahArab, tuluy ka Damsik.

GALATIA 1.18–2.1 418Sanggeus meunang tilu taun,kencling deui ka Yerusalem pikeunmanggihan anu jenengan Petrus, hayangmeunang laratan. Lima belas poesimkuring nganjrek di anjeunna.19 Jeung rasul-rasul sejenna mah,iwal ti Yakobus, — saderek-Na Isa,Gusti Jungjunan urang — teu kungsipapanggih.20 Ieu nu dicaritakeun teh, lain jijieunan.Allah ku Manten Saksina!21Ti Yerusalem, simkuring, laju deuika daerah basisir di tanah Siria jeungKilikia.22Sedengkeun jeung anggota-anggotajamaah di Yudea mah, simkuring teh teukungsi wawawuhan heula.23Aranjeunna ukur ngadenge bejanabae, yen si tukang-nganiaya-jamaah teh,ayeuna mah geus malik ngawawarkeunkapercayaan anu tadina ku manehna rekdibasmi tea.24Aranjeunna maruji sukur ka Allahtina sabab simkuring geus dikersakeunbabalik pikir.

21Heuleut opat belas taun ti harita,simkuring, Barnabas, jeung Titus,

tiluan, ka Yerusalem deui.

GALATIA 2.2–6 52Ka ditu teh lantaran meunangpituduh ti Allah. Dina hiji riunganjeung rasul-rasul anu parenting tea,simkuring medar pangalaman nginjilanbangsa-bangsa sejen. Hal ieu pikeunmastikeun, yen sakur anu eukeur jeunganu enggeus dipigawe ku simkuring teh,teu mubadir atawa nyalahan.3Dalah batur sorangan oge anungaranna Titus, urang Yunani tea, kusimkuring henteu diwajibkeun disunat,4 sanajan sawatara dulur-dulurngadongsok supaya manehna disunat.Sihoreng, anu ngariribut teh jelema-jelema Masihi keneh, tapi anu nganngaranna wungkul; maranehnateh nyulusup rek nalungtik rasiahkamerdikaan umat Al Masih. Karepnamah, urang teh rek dijieun kawula deui.5Tapi simkuring teu mundur, supayakayaktian Injil tetep weuteuh pikeunaranjeun.6Tapi ari jelema-jelema anu kaasuppenting tea (saenyana pikeun simkuring,jelema mah najan tadina sakumahapentingna oge taya bedana; da Allahmah, tara nilik kana harkat), ahir-ahirna

GALATIA 2.7–10 6

mah, aranjeunna teu ngaraos kaabotannaon-naon ka simkuring teh.7Malah sabalikna, kahartoseun, nyayen kawajiban simkuring teh nginjilannu lain bangsa Yahudi; sakumaha Petrussakanca-kancana anu kapapancenannginjilan urang Yahudi.8Sabab sakumaha Petrus, ku Allah,dikawasakeun nginjilan bangsa Yahudi;simkuring ge, geus dikawasakeun kuMantenna teh jadi rasul anu barisnginjilan bangsa-bangsa sejen.9Ahirna mah, ku Yakobus, Petrus, jeungYahya, — anu kasarebat jaradi pamingpinjamaah — diangken yen Allah parantosmaparin tugas husus ka simkuring.Aranjeunna sasalaman ka simkuringjeung Barnabas tandaning geus ayakasaluyuan: Simkuring nginjilan bangsa-bangsa sejen, aranjeunna nginjilanurang Yahudi.10Pamundut ti aranjeunna ngan sarupa,nya eta supaya simkuring oge inget kaanggota-anggota cepengan aranjeunnaanu mariskin; nya memang, da hal etamah, ku simkuring teh geus diusahakeunsatekah polah.

GALATIA 2.11–14 711Tapi waktu Petrus di Antioki, kusimkuring kapaksa diweweleh, bonganlepat.12Harita anjeunna teh keur ngiringriungan tuang; berjamaah barengjeung dulur-dulur ti golongan anu teudisunat. Teu lila, aya sababaraha urangutusanana Yakobus daratang. Ngadak-ngadak Petrus pindah calikna mencilkeunmaneh, sieun dinaha-naha ku eta anuarumangkeuh jadi pahlawan-pahlawansunat tea.13Nepi ka dulur-dulur urang Yahudi anusejenna, jadi sarua munapekna jeunganjeunna. Malah Barnabas pisan ogekabawakeun.14Ku sabab peta kitu teh, tetelapapalimpang jeung eusining Injil; tuluybae ku simkuring, harita keneh sarta dihareupeun umum, Petrus diweweleh.Ceuk simkuring: “Anjeun teh urangYahudi, nanging hirup anjeun niron-nironadat bangsa sejen, henteu nurutkeun taliparanti bangsa Yahudi. Atuh pimanaeunrek tiasa maksa nerapkeun tatakramahirup Yahudi ka anu sanes bangsaYahudi!”

GALATIA 2.15–19 815Memang, da simkuring mah tulenbangsa Yahudi, lain bangsa nu aya diluareun Toret; anu ku bangsa Yahudiumumna mah, nya disebut bangsadoraka tea.16Tapi papadaning kitu, simkuring geterang, yen pangna manusa diangkenbener ku Allah teh lantaran anut ka IsaAl Masih, lain dumeh nurut kana Toret.Jadi, simkuring oge pangna diangkenbener ku Allah teh nya ku lantaran anutka Isa Al Masih, lain ku dumeh nurutkana Toret. Ceuk Kitab oge: Euweuhjelema anu diangken bener ku Allah kulantaran nurut kana Toret.17Ceuk urang Yahudi mah, nu hayangdiangken bener ku Allah ku jalan anut kaAl Masih teh dosa; da ceuk maranehnamah, eta teh ngalanggar Toret. Tahupama enya kitu, naha eta teh Al Masihanu jadi sabab? Teu pisan-pisan!18Anu jadi dosa tea mah, nya eta:Lamun sajeroning hayang diangkenbener ku Allah teh ku jalan ngalakonandeui Toret anu ku simkuring geusdipiceun tea.19Ku sabab simkuring ayeuna mahgeus kawengku ku hukum anyar, atuh

GALATIA 2.20–3.3 9

tina hukum Toret mah simkuring tehgeus sirna; da simkuring mah geusmasrahkeun hirup ka Allah ku lantarangeus milu digantung jeung Al Masih.20Ku kituna, anu hirup di simkuringteh geus lain simkuring sorangan deui,tapi saenyana mah Al Masih anu ngancikdi jero diri simkuring. Hirup simkuringanu kiwari teh, estu ku karana imanka Nu jumeneng Putra Allah, anu geusmikaasih sarta ngorbankeun salira-Nanalangan simkuring.21Eta sih piwelas-Na ku simkuring,tangtu moal ditolak. Sabab upama urangbisa salamet kulantaran hukum Toret,atuh pangorbanan Al Masih dugi kapupusna teh, mubadir bae!

31Ku barodona aranjeun, urangGalata! Aranjeun teh kasasarkeun

ku saha, atuh? Kapan sakitu ecesnasimkuring nerangkeun ngeunaan hal IsaAl Masih anu geus disalibkeun teh.2Cik ieu jawab: Aranjeun nepi ka bisadiancikan ku Ruh Allah teh, naha pedahnurut kana parentah Toret atawa kusabab percaya kana wawaran Injil?3Aya ku kituna teuing bararodo teh!Aranjeun teh geus ngamimitian hirup

GALATIA 3.4–8 10

nu alus, nya nurutkeun panuyun Ruhtea; naha ari ahirna, bet, aranjeun teh,rek balik deui nurutkeun sakumaha adattabeat manusa!4Naha rek disina percumah bae etapangalaman aranjeun anu sakitu matakbalangsakna teh? Asa piraku teuing!5Allah, ka aranjeun, geus maparinkeunRuh-Na kalawan taya wates wangennatur loba pisan mujijat-Na anu geusdipidamel di lingkungan aranjeun. Nahaeta teh pedah aranjeun tuhu kana Toretatawa lantaran aranjeun percaya kanaeusina Injil?6Sing inget ka Nabi Ibrahim, kumahaUngeling Kitab Suci ngeunaan Ajeunna:“Ibrahim, disebat jelema benerteh, lantaran anjeunna percaya kaMantenna.”7 Jadi, sing saha anu percaya ka Allah,eta kaasup turunan Ibrahim.8Dina Kitab Suci geus ti anggalna kenehditetelakeun, yen sakur anu percaya,najan bangsa sejen oge baris diangkenbener. Eta sababna, ti anggalna kenehoge uaran Injil teh ku Kitab Suci geusditepikeun ka Ibrahim. Ungelna kieu:

GALATIA 3.9–13 11

“Ku lantaran maneh, sakabeh bangsabaris kaberkahan.”9Tegesna, sakur anu keur hirupnapercaya kawas Ibrahim, tinangtumeunang berkah.10Sabalikna, anu ngarepkeun salametku nedunan hukum Toret mah,hirupna teh kaancam ku hukuman.Sabab cek Kitab Suci ge kieu: “Pastikahukum, jelema anu henteu enya-enyangimankeun sakabeh parentah hukumToret.”11Tetela, yen ku lantaran Toret mah teuaya pisan jelema anu diangken bener kuAllah. Sabab ceuk Kitab Suci: “Jelemaanu diangken bener ku Allah ku lantaraniman kapercayaan, tangtu hirup.”12Antara Toret jeung iman kapercayaanteh taya pisan patalina, sabab ceuk Toretmah: Hirup teh, gumantung kana amalpagawean anu luyu jeung ungel Toret.13Urang, ku Al Masih, geus dibebaskeuntina panyapa hukum Toret; nya ku jalanAl Masih ku anjeun nandangan etapanyapa pikeun nalangan urang. Sababgeus kaungel kieu: “Sing saha anudigantung dina salib, eta teh jalmakasapa!”

GALATIA 3.14–18 1214Pangna Isa Al Masih disalib teh,nya eta pikeun bangsa-bangsa anu lainYahudi oge milu kaauban berkah anudipaparinkeun ka Ibrahim tea. Upamaurang percaya kana hal ieu, Ruh anudijangjikeun Allah teh tangtu katarima.15Dulur-dulur, ngeunaan wasiatAllah tea, urang nyokot conto tinahirup sapopoe. Hiji wasiat anu geusdisahkeun, ku sing saha bae ge moalbisa dibatalkeun atawa ditambahaneusina.16 Jangji Allah anu ditujukeun kaIbrahim, nujul oge ka salah saurangturunan anjeunna. Sing tenget, lain kasakabeh turunan anjeunna, tapi ka salahsaurang turunan anjeunna. Jadi, ngansaurang, henteu kabeh. Eta anu saurangteh, nya eta Al Masih.17Anu dimaksud ku simkuring teh kieu:Allah maparin wasiat anu pamohalan bisadibatalkeun atawa leungit kakuatananaku hukum Toret. Sabab Toret mah,medalna teh pandeuri, kaheuleutan opatratus tilu puluh taun.18Ari sih kurnia Allah gumantung kanaToret mah, atuh di luareun perjangjianAllah. Padahal geus tetela, Allah

GALATIA 3.19–23 13

maparinkeun sih kurnia-Na ka Ibrahimteh, estu pikeun ngalaksanakeun WasiatMantenna.19Lamun kitu, naon atuh gunanaHukum Toret? Toret mah pikeunngalengkepan undang-undang lantaranlobana palanggaran; sipatna ngankeur saheulaanan, memeh turunananu dijangjikeun tea gumelar. Toretditurunkeunana ku malaikat-malaikat;ditepikeunana ka hiji wawakil.20Anu diwakilanana, tangtu lain jelemasaurang. Sedeng Allah teh hiji.21Lamun kitu, meureun Toret teh jadipatonggong-tonggong jeung jangji Allahtea? Sama sakali henteu! Upama Toretkawasa mere hirup ka manusa; atuh,anu hayang diangken bener ku Allah tehgeus cukup ku nedunan parentah Toret.22Tapi Kitab Suci nerangkeun, yensakumna umat manusa teh hirupnadikungkung ku kawasa dosa, supayasakur anu percaya sarta iman ka AlMasih bisa dipaparin wasiat nu geusdijangjikeun tea.23Sajeroning iman acan digelarkeunmah, hirup urang teh kawengku ku Toret

GALATIA 3.24–29 14

sarta aya dina kungkunganana, nepi kaeta iman tea medal.24Ku sabab eta, Toret teh nganmangrupa hiji pituduh wungkul; nya anunungtun urang ka Al Masih tea; tapi kulantaran percaya tea, saenyana mah,urang bisa diangken bener ku Allah teh.25Kiwari, iman teh geus aya di urang;ku kituna, urang teh geus teu kawengkuku anu nungtun tea.26Ku sabab percaya ka Isa Al Masih,urang teh ayeuna dijadikeun putra-putraAllah.27Sabab aranjeun, sakur anu dibaptis,— anu geus manunggal jeung Al Masihtea — geus kaancikan sipat-sipat AlMasih.28Dina sual ieu mah, teu aya bedanadeui, boh urang Yahudi, boh urangYunani, boh nu kumawula, boh jalmamerdika, boh lalaki, atawa awewe;kabeh ge geus sabeungkeutan kulantaran iman ka Isa Al Masih.29Upama urang geus jadi kagunganAl Masih, urang oge kaasup turunanIbrahim, ahli waris anu boga hak narimawarisan sakumaha jangji Allah tea.

GALATIA 4.1–7 15

41Simkuring perlu nerangkeun:Sanajan geus jadi ahli waris, tapi

ari can cukup umur mah, teu bedakaayaanana ti badega.2Memeh cunduk kana waktu anu geusditangtukeun ku bapana, urusananadikawasakeun ka walina.3Urang oge nya kitu keneh. Samemehjiwa sawawa mah, kageugeuh ku rupa-rupa kapercayaan kana kakawasaan anungatur dunya.4Tapi sanggeus cunduk kana waktuna,Allah ngutus Putra-Na, nu dilahirkeun kusalah saurang wanoja sarta kaereh kuhukum Toret.5Anjeunna diutus teh, nya pikeunnebus sakur anu kabawah ku hukumToret tea, supaya bisa diangkat jaradiputra-Na.6Buktina yen urang jadi putra-Nateh, nya eta hate urang geus kawidiandiancikan ku Ruh Putra-Na, Nu nyambatkieu ka Allah: “Ama, nun Ama!”7Ayeuna dulur-dulur teh geus lainkawula deui, tapi geus jaradi putra Allah,ahli-ahli waris Allah. Wajib urang mujisukur.

GALATIA 4.8–14 168Basa can terang ka Allah mah,dulur-dulur nyembah teh sama sakalilain ka Allah.9Tapi sanggeus tarerang ka Allahmah, atawa leuwih hade, mun disebutsanggeus diangken ku Allah; nahaaranjeun teh, bet, baralik deui kanakakuatan alam anu taya kawasana?Naha rek kumawula deui ka anu karitu?10Make aya poe-poe, bulan-bulan,waktu-waktu, jeung taun anu kacidadimumule sarta dipusti-pustina kuaranjeun!11Estu, eta teh, matak salempang;boa-boa sakabeh usaha simkuringpikeun aranjeun teh, mubadir bae.12Kahayang mah, dulur-dulur singkawas simkuring; da simkuring oge geusjadi sarua jeung aranjeun. Aranjeun tehcan kungsi neungteuinganan.13Tangtu aranjeun ge aringet keneh,kumaha asalna simkuring nginjilan kaaranjeun teh, nya eta lantaran simkuringkatarajang panyakit.14Awak simkuring ruksak ku panyakit,tapi ditarima sarta diaku ku aranjeunkalawan taya semu-semu jejeregedatawa geuleuh; sabalikna tea, nya

GALATIA 4.15–19 17

aranjeun teh dagdag-degdeg pikeunngabageakeun simkuring kawas kautusan Allah, malah kawas ka Isa AlMasih ku anjeun.15Tur kituna teh bari jeung ngarasabagja. Kumaha ari ayeuna masih kenehkitu? Harita mah, cek wiwilanganana,mun heug nepi ka kudu nyokel panonkeur kaperluan simkuring, aranjeun moburung iklas.16Ayeuna pedah simkuring ngomongsatarabasna, naha rek diaranggapmusuh?17 Jelema-jelema anu dicaritakeun kusimkuring teh, memang pohara getentulatenna ka aranjeun. Tapi tekadna tayanu jujur. Saenyana mah, maranehna tehrek misahkeun aranjeun ti simkuring;nya rek narik aranjeun, supaya biluk kamaranehna.18Geten tulaten teh alus, asal jujur.Malah kudu salawasna kitu, ulah nganari keur katungkulan ku simkuring bae.19Anaking! Sapanjang Al Masih acanbreh ngajanggelek dina hirup aranjeun,simkuring teu weleh paur, lir paurna nurek ngajuru.

GALATIA 4.20–26 1820Simkuring hayang geura-geurapajonghok, hayang cacarita beda tiayeuna. Pohara salempangna simkuring,ku aranjeun teh.21Pedah dulur kawas nu resep kabawahku Toret, simkuring hayang nyaho: Sokdigugu atawa henteu parentahna?22Cek Kitab, Ibrahim kagungan putradua, nu saurang ti abdina nu awewe,nu saurang deui ti geureuhana, turunanjalma merdika.23Putra ti abdina, nu awewe,dilahirkeunana ku jalan anu lumrah bae;sabalikna, putra ti geureuha, turunanmerdika mah, dilahirkeunana teh asaltina kawasaning jangji Allah.24 Ieu teh, ngandung harti anu jero.Istri anu dua eta teh, ngupamakeundua perjangjian Allah. Nu saurang, nungaran Hajar, asal ti Gunung Sinai;anu anak-anakna baris jadi jalma-jalmakumawula.25Hajar teh ngupamakeun GunungSinai, anu pernahna di tanah Arab; jadi,hal eta teh perlambang Yerusalem kiwari,anu hirupna saanak-anak kumawula.26Geureuhana, nya nu saurang deuitea; anjeunna teh, wanita golongan

GALATIA 4.27–5.1 19

jalma merdika, hal eta teh perlambangYerusalem ti kalanggengan, anu mawakamerdikaan. Urang ngindung teh kadinya.27Sabab kieu cek Kitab: “Eh, nu gabug,nu teu boga anak, sing suka bungah. Eh,nu can ngarasa nyerina ngajuru, masinggerah. Sabab awewe anu nunggelisteh, anak-baranahanana bakal leuwih tibatan awewe anu baroga salaki.”28Aranjeun oge kawas Isak bae, dulur-dulur, nya eta anak tina perjangjianAllah.29Tapi teu beda ti baheula, kiwari gekitu: Anu diyugakeunana ku jalan lumrahteh, bet, nganiaya ka nu diyugakeunanaku karana kawasa Ruh Allah.30Padahal, kumaha cek Kitab Suci?Kieu: “Eta badega awewe katut anaknasina ingkah. Sabab anak ti manehnamah, moal dijieun ahli waris kawas anakti wanita anu merdika.”31Ku kituna dulur-dulur, urang teh lainturunan nu asal ti wanita anu kumawula.Urang mah, turunan nu asal ti wanitagolongan jalma merdika.

51Urang teh geus ditebus ku AlMasih, supaya jadi jelema merdika.

GALATIA 5.2–8 20

Pageuhan eta kamerdikaan ti Al Masihteh, ulah beunang dijieun deui budakbeulian!2Simkuring, Paulus, ngingetan: Lamunaranjeun kudu disunatan keneh mah,atuh euweuh hartina Al Masih pikeunaranjeun teh!3Sakali deui, sing inget: Sing saha anudisunatan, wajib tunduk kana sakabehhukum Toret.4Hayang jadi jelema bener ku jalantunduk kana Toret mah atuh leupas ti AlMasih, pegat tina sih kurnia Allah.5Kapan bisa ngaharep diangken benerteh, ngan ku pitulungna Ruh sarta kukarana iman.6Sabab manunggal jeung Al Masihmah, disunatan atawa teu disunatan ogetaya bedana. Nu penting mah darmaningiman anu kajurung ku rasaning kanyaah.7Sakitu suhudna aranjeun baretomah nyorang jalan anu bener teh. Kunaon henteu diteruskeun? Saha anungarobahna?8Robahna kalakuan aranjeun kitu teh,lain ku kersaning Allah anu geus nyauraranjeun tea.

GALATIA 5.9–14 219Cek babasan: “Ragi saeutik matakbeukah saadonan.”10Simkuring yakin, dumeh aranjeunpapada sa-Gusti baris sapikiran jeungsimkuring. Saha bae anu ngarobaharanjeun jadi kitu, tangtu kabendon kuAllah!11 Jeung deui, dulur-dulur, upamasimkuring ngajarkeun yen disunat tehwajib hukumna, piraku simkuring tehtetep diarah-arah rek dikaniaya kumaranehna? Lamun enya kitu, atuhpangajaran simkuring ngeunaan salibteh moal diaranggap tatajongan deui kumaranehna!12Hadena mah, maranehna, nu sokngahasud ka aranjeun teh, sina ngabiridirina sorangan bae!13Kapan aranjeun mah, dulur-dulur,geus disaur ka alam merdika. Cik, etakamerdikaan teh ulah dipake nyimbutanlampah doraka. Anggur pake silihtulungan bari silih pikaheman.14Kapan parentah Toret oge,kabehanana, geus kawengku ku hijitimbalan anu unina: “Kudu nyaah kabatur lir ka awak sorangan.”

GALATIA 5.15–21 2215Ari silih cakar atawa silih rewegkawas sato mah, ahirna mah matak silihlegleg. Kahade, sing waspada!16Ku sabab eta, hirup teh kudunurutkeun Ruh, supaya ulah kaereh kupangajak napsu.17Ari pangajak napsu teh, salawasnage, ngalawan bae kana pangersanaRuh. Kitu deui Ruh, nya ngalawan ogekana pangajak napsu teh. Duanana silihlawan, temahna aranjeun hamo bisangalampahkeun naon-naon, sakumahacita-cita.18Tapi upama aranjeun pasrah kanapanuyun Ruh, moal keuna ku hukumToret.19Buah-buahna pangajak napsu tehnya eta: Rucah, jinah, ngalajur napsu,20muja brahala, ngelmu sihir,mumusuhan, pasea, sirik-pidik,panasan, mentingkeun maneh, resepribut, ngabengkahkeun,21hiri dengki, resep mabok, sukan-sukan balakecrakan, jeung salian tieta. Sakumaha anu enggeus-enggeus,simkuring ayeuna ngelingan sakali deui:Sing saha anu lampahna kitu, hamomeunang tempat di Karajaan Allah.

GALATIA 5.22–6.3 2322Ari buah-buah padamelan Ruh, nyaeta: Nyaahan, gumbira, tengtrem hate,sabar, karunyaan, hade lampah, satia,23darehdeh, kuat mengkek napsu.Kabeh oge taya anu patonggong-tonggong jeung hukum.24Saha bae anu geus anut ka AlMasih, sagala napsu jahatna katutangen-angenna nu goreng teh, geuspaeh digantung dina salib.25Upama urang hirup teh ku pangawasaRuh, atuh kudu nurut kana panuyunRuh.26Kahade, ulah malar kahormatantanpa guna, ulah silih kakalakeun, sartaulah silih dengkian.

61Dulur-dulur, upama aya jelema anukaperegok migawe anu teu bener; ku

aranjeun teh, anu ariman keneh, kududipapatahan sing sareh; bari aranjeunsorangan ngajaga diri, bisi keuna kugogoda.2Aranjeun teh, enggoning nedunanpatokan ti Al Masih, kudu silih tulungansarta silih sundang babawaan jeungpada batur.3 Jalma anu ieu aing, padahal tayanaon-naonna, sasat ngabobodo maneh.

GALATIA 6.4–11 244Masing-masing kudu naliti lakulampahna pribadi. Dina karasa yen hade,rarasakeun ku sorangan bae, teu kududibanding-banding jeung kalakuan batur.5Sabab unggal jalma, boga pasualanmasing-masing.6Anu rumasa yen geus meunangpangajaran tina hal dawuhan Allah, kuduboga pamulang tarima nu hade ka nungajarna.7Kahade, ulah boga pikir yen Allahbeunang dibobodo. Naon anu dipelak kuurang, eta nu baris kapetik.8Lamun urang pepelakan dina hawanapsu, anu baris kapetik teh, tangtuanu temahna matak paeh jeung binasa.Sabalikna, lamun pepelakan dina Ruh,anu baris kapetikna teh, nya eta hirupanu langgeng.9Ulah bosen-bosen melak kahadeanmah; sabab eta pepelakan urang teh,dina waktuna, pasti kapetik hasilnaupama urangna teu lanca-linci.10Ku sabab eta, ka saha-saha ge singsabisa-bisa nyieun kahadean, komo kabatur nu saiman mah.11Tengetkeun nu aksarana baradag! Etateh beunang nulis simkuring sorangan!

GALATIA 6.12–17 2512 Jalma-jalma anu ngudukeun aranjeundisunatan teh, — kabeh oge — ngan ukurjalma-jalma nu hayang kapuji, malarulah milu dikaniaya ku tina lantaran salibAl Masih.13Maranehna teh, sanajan disarunatanoge, hirupna mah teu tuhu kana hukumToret. Maranehna mamaksa ka aranjeunngudukeun disunatan teh, nya hayangkapuji tea, yen maranehna geus bisangeunakeun eta ciri lahir ka aranjeun.14Moal aya anu rek dipake agul kusimkuring mah, iwal ti salib Isa Al Masihanu jadi lantaran dunya teh pikeunsimkuring mah geus paeh digantung;kitu deui, simkuring pikeun dunya.15 Jadi, boh disunatan boh henteu,sarua taya hartina. Tapi anu pentingmah, nya eta sual geus ngajadi mahlukanu dianyarkeun deui.16Mugia sakabeh, sakur anu hirupnanurutkeun ieu patokan, kitu deui urangIsrail, umat kagungan Allah dipaparinanrahmat jeung karahayuan.17Ti semet ayeuna, hayang teh,aranjeun ulah ngarurudet deui simkuringku rupa-rupa kasusah. Lantaranenggoning kumawula teh, diri simkuring

GALATIA 6.18 26

mah geus pinuh ku ceda-ceda tatunasalira Al Masih.18Dulur-dulur, mugi-mugi GustiJungjunan urang, Isa Al Masih,maparinkeun sih kurnia-Na ka aranjeun,lahir batin. Amin.

Efesus

11Ti Paulus, rasul Al Masih kalawankersaning Allah. Kahatur dulur-dulur

saiman di Epesus anu saratia ka Isa AlMasih.2Mugi dulur-dulur ginuluran rahmatkatut karahayuan ti Allah, nya eta Ramaurang, jeung ti Isa Al Masih, GustiJungjunan urang.3Puji sukur ka Allah, - Rama Isa AlMasih, Gusti Jungjunan urang - Anu geusmaparinan berkah rohani ti sawargalantaran urang raket ka Al Masih.4Ti samemeh alam dunya diciptakeun,Allah - dina katunggalana-Na jeung AlMasih - parantos mutuskeun ngangkaturang, supaya jadi umat-Na anu suci turtaya kuciwana di payuneuna-Na.5Ku karana sih piwelas-Na, urang tehgeus ditakdirkeun baris diangken jadiputra-putra-Na ku karana Isa Al Masih,saluyu jeung pangersa-Na anu agung.6Sadaya puji kagungan Allah sababkamulyaan sih kurnia-Na, nu geusdinugrahakeun ka urang. Eta teh,

EFESUS 1.7–11 2

ku lantaran kamanunggalan urangjeung Anjeunna, Isa Al Masih, nya anudipikaasih ku Allah tea.7Nya dina kamanunggalan eta oge,- Ku jalan pupusna Al Masih - uranggeus dibebaskeun, nya dosa urangteh dihampura; eta teh luyu sarengkajembaranana sih kurnia Allah,8anu dipaparinkeun ka urang dinasagala rupa kawijaksanaan jeungpangarti.9Mantenna nganyatakeun rasiahpangersa-Na ka urang teh, saluyu jeungmaksad anu memang geus dikandungsajeroning panggalih,10anu tanwande dilaksanakeun dinawaktuna, nya eta ngabeungkeut sakuliahjagat ka salira Al Masih; saniskara anuaya di sawarga jeung di bumi barisdisatunggalkeun ka Al Masih sababAnjeunna teh, nya kapala tea.11Nya dina kamanunggalan jeung AlMasih oge, simkuring sapara kanca —anu asal ti bani Israil — geus kapilih, timimitina, baris jadi ahli waris-Na. Kituditetepkeunana ku Allah, Anu kawasangalaksanakeun sagala pangersana-Na.

EFESUS 1.12–17 312Maksad-Na, supaya bani Israil anupangheulana ngarep-ngarep ka Al Masih— ngajadi lantaran sangkan jalma-jalmangamulyakeun ka Allah Nu Maha Agung.13Dina kamanunggalan jeung AlMasih oge, Aranjeun teh percayasanggeus meunang uaran anu sajatinahal pisalameteun aranjeun; dinakamanunggalan jeung Al Masih oge,Aranjeun teh, geus diterapan cap RuhAllah sakumaha anu geus dijangjikeun.14Ruh Allah teh, jadi pamanjertina warisan urang, pamanjertina kamerdikaan umat Allahanu sagemblengna. Hayu urangngamulyakeun kaagungan Allah.15Simkuring oge nguping, tina halkapercayaan aranjeun ka Al Masih tursakumaha mikanyaahna aranjeun kasakabeh umat kagungan Allah.16Ku hal eta, taya wiwilanganana,simkuring nya nganuhunkeun kaMantenna; unggal-unggal neneda ogesimkuring sok mangnedakeun aranjeun,17 supaya Allah, - Panutan Isa Al Masih,Gusti Jungjunan urang - Rama Nukagungan sagala puji, maparin pangarti

EFESUS 1.18–22 4

jeung pituduh ka aranjeun sangkanleuwih ngarti kana pangersa-Na.18Kitu deuih, aranjeun oge, sinadicaangkeun pikir malar bisa ngahartikana wujudna anu jadi pangarep-arepsanggeus disaur ku Allah. Lian ti eta,supaya aranjeun oge ngarasa kumaharosana sarta agungna sih kurnia-Na anubaris dipaparinkeun ka umat-Na;19Satuluyna, kumaha rongkahna etakakawasaan Mantenna anu barangdameldi kalangan urang anu percaya.20Kakawasaana-Na teh, nya eta anuku Mantenna dianggo ngagugahkeunAl Masih ti nu maraot sarta anungalinggihkeun Anjeunna di tengeneuna-Na di sawarga;21Anjeunna teh dipunjulkeun ti sakabehraja, parapangawasa, gegeden-gegeden,jeung pamarentah-pamarentah;Anjeunna oge ngungkulan sakabehjeneng, boh nu aya di jaman kiwari, bohengke ka hareup.22Al Masih ku Allah diserenan sagala-galana, dijungjung pangluhurna, sartadipaparinkeun ka jamaah sangkan jadiGustining saniskara.

EFESUS 1.23–2.6 523Ku sabab eta, jamaah tehjadi wujudna salira Al Masih, jadisampurnaning kamulyaan Anjeunna anuminuhan satungkebing alam.

21Bareto, dulur-dulur teh sasat geusparaeh ku kasalahan jeung ku dosa

sorangan.2Aranjeun teh, hirup dina etakadorakaan sabab nurutkeun hawadunya, muhit ka roh-roh gaib anujarahat. Eta roh-roh jahat teh geusngageugeuh jelema-jelema anu kiwaringalawan ka Allah.3Hirup urang oge, bareto mah, nyacara kitu: Ngalajur napsu, ngumbarkahayang, sagala angen-angen hate,jeung pikiran jahatna diabur; saruajeung nu sejen, anu pantes meunanghukuman ti Allah.4Tapi Allah teh pohara mikawelasna,pohara miasihna.5Urang anu sasatna geus paeh kukadorakaan teh, dihirupkeun deui barengjeung digugahkeunana Al Masih. Nya kulantaran sih kurnia Allah pisan nu matakaranjeun salamet teh.6Ku manunggalna jeung Isa Al Masih,ku Allah, urang teh dihirupkeun deui

EFESUS 2.7–12 6

sarta dipasihan tempat di sawargabareng jeung Al Masih.7Eta teh pikeun nembongkeun kaurang, yen welas asih Allah anu geusdinyatakeun ku Al Masih teh, salilanajembar taya papadana.8Aranjeun bisa salamet soteh, nyaku sabab iman. Eta teh, ngan kulantaran sih kurnia-Na bae; lain beunangsorangan, tapi estu anugrah ti Allah!9Lain beunang ihtiar aranjeunsorangan! Ulah pisan aya anu bogaangkeuhan kitu!10Sabab urang mah darma dadamelanAllah, anu geus diciptakeun deui dinakamanunggalan jeung Al Masih pikeunngalampahkeun kahadean, nu parantosdisayagikeun ku Allah, sangkan urangngalakonan pangersa-Na.11Tadina aranjeun teh henteu kaasupbangsa Yahudi. Ku urang Yahudi mah,aranjeun teh disebutna teh bangsa“kulup;” nya lantaran teu disunat caramaranehna tea.12Sing inget, harita mah, hiruparanjeun teh jauh ti Al Masih; aranjeunteh, luareun warga Israil keneh, nyaeta acan kawengku ku katangtuan-

EFESUS 2.13–17 7

katangtuan anu ku Allah dijangjikeun kabangsa Israil tea. Hirup aranjeun teh,aya dina hiji alam anu sama sakali teungandung harepan tur tanpa Allah.13Sukur, ayeuna mah aranjeun teh geusmanunggal jeung Isa Al Masih: Tadinamah jauh, tapi ayeuna jadi padeukeut,ku lantaran getih Al Masih.14Al Masih anu ngaruntutkeun urang,anu nyatunggalkeun bangsa Yahudijeung nu lain bangsa Yahudi supayajadi sabangsa, ku jalan nyirnakeun rasamumusuhan nu jadi pamisahna.15Anjeunna ngorbankeun salira-Na,dianggo gaganti hukum Toret katutsagala aturan jeung sarat-saratna.Bangsa Yahudi jeung nu lain Yahudiku Anjeunna dirapihkeun. Ku salira-Nadua golongan bangsa teh disina ngahiji,dijadikeun hiji wangunan manusa anyar.16Ku ngorbankeun salira-Na, nya pupusdisalib tea, maranehna jadi tunggalsabadan, diangken deui ku Allah, sartarasa mumusuhanana disirnakeun.17Sumpingna Al Masih tehngadatangkeun beja pibungaheunhal karapihan, boh ka nu jauh, boh kanu deukeut.

EFESUS 2.18–3.2 818Nya ku karana Al Masih, nu Yahudijeung nu lain Yahudi dibeungkeut dinahiji Ruh sarta widi dumeuheus ka Allahnu jumeneng Rama.19Ku kituna, aranjeun teh geus lainbangsa deungeun anu teu ngabogaanhak naon-naon. Ayeuna mah, aranjeunteh geus jadi warga umat Allah,anggahota kulawargi Mantenna,20anu diadegkeun dina hiji pademenbeunang rasul-rasul jeung nabi-nabi;sedengkeun nu jadi batu pamageuhna,nya Al Masih ku anjeun.21Nya salira Al Masih anu jadipamageuh adegan sagemblengna, nepika ngajengleng ngajadi hiji bait Allahanu suci.22Ku jalan manunggal jeung Al Masih,aranjeun oge diadegkeun jadi hijiwangunan panglinggihan Ruh Allah.

31Simkuring, Paulus, pangnadipanjara teh geus kersaning Isa Al

Masih keur kapentingan aranjeun, anulain bangsa Yahudi.2Sakumaha dulur-dulur oge terang, yenAllah nu sipat welas asih teh, maparintugas ka simkuring kudu digawe pikeunkapentingan aranjeun.

EFESUS 3.3–8 93Pamaksadan Allah anu gaib teh, geusdiwahyukeun ka simkuring; sakumahanu geus dipedar saperluna dina suratsimkuring.4Mun eta geus dibaca, tanwande kudulur-dulur kagambarkeun nepi ka manasimkuring terang kana eta rasiah hal AlMasih teh.5Baheula-baheula mah, can ayaanu dibere nyaho rasiahna teh. Tapikiwari, eta rasiah teh, ku Ruh Allahgeus diwahyukeun ka rasul-rasul sartanabi-nabi-Na anu sajati.6Rasiahna kieu: Bangsa-bangsa anulain Yahudi, ku jalan manunggal jeungIsa Al Masih — ku sabab diwawaranInjil — baris disaruakeun jeung urangYahudi: Nya jadi sawaris, sabadan, jeungmeunang bagian tina perjangjian Allahge babarengan.7Kalayan kurnia Allah, nya simkuringanu dikersakeun ngawawarkeunana,numutkeun kakawasaan Mantenna.8Nya simkuring, anu panglaipna tisasama abdi Allah, geus dipaparinkurnia pikeun ngawawarkeun eta Injil;hususna mah, ka dulur-dulur, — nyanu lain bangsa Yahudi tea — pikeun

EFESUS 3.9–15 10

ngembarkeun yen Al Masih teh sugihtaya babandinganana.9Oge pikeun mere terang, kumahangalaksanakeunana eta rasiah Allah —Anu nyipta sajagat raya — anu geusdirasiahkeun mangabad-abad lilana.10Tapi ari kiwari mah, ku jamaah, etasaniskara hikmat kawijaksanaan Allahteh kudu diwawarkeun ka parapimpinansarta pangawasa sawarga;11 sapagodos jeung pamaksadan Allahanu dikandung geus mangabad-abadtea, anu kiwari geus laksana ku Isa AlMasih, Gusti Jungjunan urang.12Ku jalan manunggal sarta iman kaAl Masih, urang teh widi ngadeuheus kaAllah kalawan hate yakin.13Ku sabab eta, pamenta simkuring,aranjeun ulah rek leutik hate pedahsimkuring kabalangsak. Malah kududipake gede hate lantaran hal eta teh,nya keur kapentingan aranjeun.14Ku sabab eta, simkuring tapak dekuka Allah, Rama,15anu maparin ngaran ka sakabehgolongan anu aya di sawarga jeung dibumi.

EFESUS 3.16–4.1 1116Simkuring muntang ka Mantenna anumulya tanpa tanding, supaya kawasaRuh-Na nguatkeun batin aranjeun,17malar Al Masih linggih dina hatearanjeun anu ariman, sarta aranjeunbisa kuat akaran dina dasar kanyaahan.18Disuhunkeun ka Mantenna, malardulur-dulur katut sakabeh jelema anupercaya ka Allah, ngarasa yen kanyaahAl Masih teh teu aya wates wangenna.19Eta welas asih Anjeunna anu tanpawangenan teh, sing sumerep sumurup,sanajan henteu kahontal ku akal.Mugi-mugi jiwa dulur-dulur pinuh kusing sarwa kasampurnaan Allah.20Sabab Allah teh iasa ngabulkeunpanuhun urang leuwih ti anudikedalkeun, malah leuwih ti anuaya dina angen-angen; sakumaha nyatatina kakawasaana-Na anu barangdameldi jero diri urang.21Mantenna wajib dimulyakeun dijamaah sarta dina kamanunggalananajeung Isa Al Masih, turun-tumurun,salalanggengna. Amin.

41Simkuring, hiji sakitan tinasabab jadi abdina Gusti, kacida

EFESUS 4.2–8 12

ngaharepna, muga hirup dulur-dulursing saluyu jeung maksad panyaur Allah:2Handap asor salawasna sarta sarehbudi; kalawan tetep sabar ka papadasabab dilimpudan ku kanyaah.3Masing ruket layeut dina katunggalanRuh:4Sabadan, sa-Ruh, — kapan anudiarep-arep oge sarupa, nya etapangarep-ngarep anu dumasar kanamaksud panyaur Allah tea —5 sa-Gusti Jungjunan, saiman, sartasabaptisan;6 lian ti eta, Allah anu disembah kuurang ge kudu tunggal, nya eta Ramasakumna manusa, — Gustining sakabeh— Nu barangdamel dina sagala rupa hal,Nu jumeneng dina sagala perkara.7Urang geus dipaparin kurnia. Masing-masing nurutkeun kumaha perlunanumutkeun timbangan Al Masih.8Sakumaha ceuk Kitab: “MangsaAnjeunna munggah ka manggung,munggahna nyandak boyongan-boyongan, sarta maparin rupa-rupakurnia ka manusa.”

EFESUS 4.9–14 139Kecap-kecap “Anjeunna munggah kamanggung,” eta teh netelakeun yenAnjeunna kungsi lungsur ka ieu bumi.10Eta Anu lungsur teh lajeng munggahka manggung nu aya di jabaning langit,pikeun jumeneng tur ngereh sajagatraya.11Sih kurnia-Na nu dipaparinkeunteh, nya eta aya jalma anu dijadikeunrasul-rasul, aya nu dijadikeun nabi-nabi,juru-juru Injil, pamingpin-pamingpinjamaah, sarta guru-guru jamaah.12Eta sakabeh dianggo jalan, sangkanumat anu percaya ka Allah bisangalampahkeun tugas anu geusdipaparinkeun ku Mantenna, nya pikeunkajembaranana salira Al Masih.13Lian ti eta, supaya urang oge bisangahontal katunggalan dina hal imansarta dina hal kanyaho ka Putra Allah,malar bisa jadi Manusa nu sampurnasaperti kasampurnaan Al Masih.14Upama geus bisa kitu, urang teh geusmoal kawas budak anu masih kenehbisa dibibitaan; moal kawas ombak anubeunang diulinkeun ku angin; moal kaoloku rupa-rupa pangajaran teu uni, nya nudiasong-asong ku jelema-jelema julig,

EFESUS 4.15–20 14

nu rek nipu merdaya sarta nyilakakeuntea;15 sabalikna, kalawan dibarung kukanyaah, urang teh kudu medar nubener; tangtu urang baris leuwih mekarnuju kana kasampurnaan saperti AlMasih anu jadi kapala urang.16Nya Anjeunna puseur nu ngatursakujur badan katut sagala babagianana.Upama tiap-tiap babagian badansauyunan ngalakonan kawajibanananurutkeun tugasna masing-masing turdidadasaran ku silih pikanyaah, tinangtusakujur badan bakal hirup kalawanhuripna.17Kalawan asma Gusti, simkuringrek ngelingan: Omat, dulur-dulur, ulahangger bae hirup nurutan jelema-jelema anu teu percaya ka Allah, anuangen-angenna marinculak.18Nu kararitu teh hirupna poekkeun,geus teu make kana jalan ti Allah,baredegong, tur bodo katotoloyoh.19Geus euweuh kaerana, resepngalajur napsu, sarta paboro-boro nyiarkauntungan ku jalan kotor.20Kapan piwulang Al Masih ka aranjeunmah lain kitu!

EFESUS 4.21–28 1521Dulur-dulur geus terang ka Anjeunna,geus jaradi murid-Na sarta arapal kanapiwulang-Na tina sual bebeneran.22Ku sabab eta, geura piceun eta adathirup aranjeun nu heubeul teh! Geuraruang watek nu heubeul teh! Upama teukitu, cilaka; tangtu aranjeun palid kuhawa napsu sorangan.23Hate jeung pikiran kudu robah, kuduanyar.24Kudu jadi manusa anyar anu luyujeung keur waktu diciptakeunanaku Allah, nya eta sayakti jeung sucikaayaanana.25 Jadi, aranjeun teh ulah silih bohongandeui. Kudu jujur pada batur sabab geusjaradi anggahota tina hiji badan.26Mun aranjeun pareng ambek, omat,ulah katalanjuran nepi ka jadi dosa.Memeh panonpoe surup, ambek ogekudu geus sirna.27Masing ati-ati, Iblis mah ulah dibereomber!28 Jelema anu pagaweanana maling,ulah pulang-paling deui. Kudu daeksingkil, usaha nyiar pagawean anuhalal; ngarah bisa tutulung ka nu butuhongkoh.

EFESUS 4.29–5.2 1629Mun aranjeun ngucap ge, ulahmatak nyugak. Sing hade pokpokananasakumaha perluna, malar katarima kunu ngadengena.30Ulah nyiar-nyiar pinalangsaeun RuhAllah nu suci; da aranjeun teh enggeusdisegel ku Mantenna pikeun tanda dinapoean aranjeun narima kasalametan.31Aranjeun ulah sok ngunek-ngunek,ngayunkeun kakeuheul ngumbaramarah, ulah sentak-sengor, sartasupu-sapa; anu kitu mah kudu dijauhan;kitu deuih, sagala lampah nu goreng.32 Jeung pada batur kudu sareh,langsar hate, sarta silih hampura. Sababaranjeun oge geus dihampura ku Allah,ku karana Al Masih.

51Dulur-dulur geus diangken putrasarta dipikaasih ku Allah. Ku sabab

eta, aranjeun teh kudu nulad kaMantenna.2hirup aranjeun teh kudu dilimpudanku kanyaah, saperti conto ti Al Masih.Geuning Anjeunna mah ku bawaningasihna ka dulur-dulur, nepi ka pupusngorbankeun anjeun jadi hiji kurban anuseungit kaambungna ku Allah.

EFESUS 5.3–10 173Ku sabab aranjeun geus jadi kagunganAllah, kudu mahing kalakuan rucah katutanu ingkar tina susila; kitu deui, tabeathawek.4Ulah ngomong sugal, gagabah atawacawakah, leuwih hade muji ka Allah.5Sabab tangtu aranjeun ge terang,yen jelema-jelema rucah, nu ingkar tinasusila, sarta nu hawek, - da hawek tehkaasup nyembah ka brahala keneh -pamohalan meunang tempat di KarajaanAl Masih; hartina, pamohalan ku Allahdipaparin warisan.6Aranjeun ulah ngadenge kana omongpangoloan sabab anu ngalawan kaMantenna teh pasti dibenduan.7Kahade, aranjeun teh ulah kabaud kuanu kararitu.8Bener, tadina mah, dulur-dulur tehjelema poek; tapi ayeuna mah, geusngajadi jelema caang; Jadi, kudu hirupsakumaha pantesna nu jadi caang.9Sabab sipat hade, sipat adil, sartasipat sajati teh ngajadi ngan ku caang.10Kalakuan aranjeun teh kudu singsapuk jeung Gusti.

EFESUS 5.11–18 1811Ulah milu-milu kana lampah teumangpa'at, anu asal ti nu poek. Malahanu kararitu teh kudu dicaangkeun.12Pagawean anu sok dilalampahkeunbari susulumputan teh, nyebutna ogegeus matak era parada.13Sagala rupa oge, ari geus kasorotku caang mah, ngabuliklak: Tembongkumaha kaayaanana anu sabenerna.14Sabab naon bae anu geus kasorotmah, jadi caang. Geuning ayakacaturkeun kieu: “Eh, nu hees! Geuranyaring, geura hudang tina paeh.Tuh cahaya Al Masih gumebyar, barisnyaangan maneh!”15 Jadi, aranjeun teh, hirup sing ati-ati:Kudu lantip wijaksana, ulah milih anunirca.16Urang teh hirup dina jaman anugoreng; jadi, tiap waktu anu katimbangmustari kudu digunakeun enya-enya.17Aranjeun teh ulah balangah, singawas kana pangersa Allah;18Aranjeun ge, ulah sok mabok,temahna matak ngaberung napsu;sabalikna, turutkeun panuyun Ruh.

EFESUS 5.19–27 1919Kudu silih lilipur ku lagu-lagu Zabur,lagu-lagu pupujian, jeung kidung-kidungrohani sejenna.20Salawasna, aranjeun ulah kendatmuji nganuhunkeun kana sagala pasihanAllah, kalawan asma Gusti Jungjunanurang, Isa Al Masih.21Lian ti eta, jeung pada batur,aranjeun teh kudu silih kawulaantandaning ngabakti ka Anjeunna.22Pamajikan kudu ngesto ka salaki,cara ngesto ka Al Masih.23Sabab salaki teh anu ngapalaanpamajikan, saperti Al Masih oge jadiKapala jamaah. Anjeunna anu ngabelajamaah teh, nya salira-Na tea.24Dina sagala hal pamajikan teh kudungesto ka salaki, cara jamaah ngesto kaAl Masih.25Sabalikna, salaki kudu nyaah kapamajikan, cara Al Masih nu bumela kajamaah, nepi ka iklas naruhkeun pati;26nya eta teh pikeun nyucikeunjamaah, salira-Na tea; mersihkeunanateh ku cai kalawan pangandika-Na;27ku jalan eta, Anjeunna iasanempatkeun jamaah dipayuneuna-Na:

EFESUS 5.28–33 20

Ngagenclang, taya cacad kuciwana,sarta taya kusut karijutna.28Kitu sababna, nu matak salaki kudunyaah ka pamajikan teh, lir ka awaksorangan tea. Nu nyaah ka pamajikanteh, sarua jeung nu nyaah ka diri pribadi.29Da moal aya jelema anu ngewa kaawak sorangan; sabalikna, awakna tehdimemenan dipulasara. Kitu oge, AlMasih ka jamaah teh.30Lantaran jamaah teh salira-Na kuanjeun, ari urang jadi anggahota-anggahotana.31Ceuk Kitab: “Ku sabab kitu, lalaki tehbakal ingkah ti indung bapana; terusmanehna ngahiji jeung pamajikananasarta duanana bakal ngajadi tunggalsabadan.”32 Ieu teh, rasiah anu jero hartina.Ari ceuk simkuring mah, eta tehngeunaan kasatunggalan Al Masih jeungjamaah-Na.33Tapi kumaha bae oge hartina,tetep bae, salaki mah kudu nyaah kapamajikan lir ka awak sorangan sartapamajikan kudu ngesto ka salaki.

EFESUS 6.1–8 21

61Barudak, sing nurut ka kolot,sakumaha wajibna anu percaya ka Al

Masih.2 “Sing hormat ka indung bapa.” Eta tehtina Sapuluh Timbalan, anu pangheulanangandung jangji. Jangjina kieu:3 “Supaya hirup maraneh jamuga turdipanjangkeun nya umur.”4Aranjeun, - nu jadi kolot - poma, ulahnyieun piambekeun anak. Didik anak tehkana kasatiaan nurutkeun piwulang AlMasih.5Aranjeun, parakawula! Satungtungkumawula, aranjeun wajib tunduk, sieun,jeung ajrih ka dunungan. Kumawula tehkudu saiklas-iklasna, cara kumawula kaAl Masih bae.6Rajin teh ulah ngan rajin di hareupeunwungkul, ngarah pangalem papadajelema, tapi sing cara ngalakonanparentah Allah. Anu kumawula ka AlMasih mah wajib kitu teh.7Baranggawe ge kudu jeung gumbira,lir nu kumawula ka Gusti, lain ka jelema.8Kapan aranjeun teh terang, yen tiapjalma, — boh nu kumawula, boh numerdika — nu hade gawe mah tangtu kuGusti diganjar.

EFESUS 6.9–15 229Aranjeun, paradunungan, kudu adil,ulah pilih kasih ka anu jadi kawulasarta ulah sok maen ancam. Inget:Gusti maranehna teh, tunggal kenehGusti aranjeun nu di sawarga, anu teungabeda-beda harkat jelema.10Pamungkas, dulur-dulur, aranjeun tehkudu kuat, tapi kuatna teh kudu lantaranmuntang ka Al Masih anu kawasa.11Gunakeun sakabeh pakarang jurit tiAllah, supaya sanggup ngayonan akaltipu muslihat Iblis.12Sabab anu diayonan ku urang teh,lain papada mahluk tina daging jeunggetih, tapi bangsa gegedug-gegedug, nukarawasa, nu ngagareugeuh karajaan-karajaan poek kiwari, sarta roh-roh jahatti alam gaib.13Ku sabab kitu, gunakeun sakabehpakarang ti Allah, supaya dina mangsadatang panarajang, aranjeun bisa tagensarta bisa unggul.14Sing tarapti. Dangdanan jeungpakarang anu kudu dipake teh nya eta:Kayaktian lir sabukna sarta kaadilan, lirtameng dadana;15kaiklasan nyebarkeun Injil-karukunanlir tarumpahna;

EFESUS 6.16–22 2316 Iman urang, lir tamengna nu sanggupmareuman jamparing-jamparing seuneusi Jahat;17Kasalametan, lir balakutak panutupsirah; ari pedangna, nya eta Ruh,tegesna Pangandika Allah tea.18Salawasna kudu neneda, muntangkana panuyunna Ruh. Jadi, sing waspadasalalawasna jeung ulah kendat-kendatneneda ka Allah pikeun kasalametansakumna umat Mantenna.19Pangnedakeun oge, simkuring,mugi-mugi ku Allah dipaparin percekapinter nyarita, malar ludeung tayakakeueung enggoning ngamashurkeunrasiah Injil,20anu ngalantarankeun simkuring,utusan Mantenna, dipanjara.Pangnedakeun, supaya simkuringdipaparin wawanen pikeun medarkeundawuhana-Na, nu geus jadi kawajibansimkuring.21Hal kaayaan simkuring ayeuna,engke bakal didadarkeun ku Tihikus,dulur urang nu kameumeut, anu rajinngabantu baranggawe kanggo Gusti.22Anjeunna diutus teh, nya sinanyaritakeun kaayaan simkuring tea;

EFESUS 6.23–24 24

sakalian, pikeun nengtremkeun hatedulur-dulur oge.23Mugi-mugi Allah, - Rama - kitu deuiIsa Al Masih, Gusti Jungjunan urang,maparin katengtreman, sih piwelas,jeung iman ka dulur-dulur.24Mugi-mugi Allah maparinkeunrahmat-Na ka sakur anu satia, nya etaanu mikanyaah ka Isa Al Masih, GustiJungjunan urang tea.

Filipi

11Ti Paulus jeung Timoteus, abdi-abdiIsa Al Masih. Kahatur umat Allah

di Pilipi, parapamingpin jamaah, katutparapangbantuna.2Pidu'a simkuring, mugi aranjeun singsami marendak rahmat karahayuan tiAllah, — Rama urang — jeung ti Isa AlMasih, Gusti Jungjunan urang.3Saban inget ka dulur-dulur, simkuringteu weleh muji sukur ka Allah.4 Jeung deui, saban-sabanmangnedakeun dulur-dulur, simkuringteu petot gumbira;5dumeh dulur-dulur teh, geus ngabantusimkuring dina pangwawaran Injil, tibarang prak nepi ka ayeuna pisan.6Kalawan berkah Allah, ieu kawajibanteh ku dulur-dulur dilakonan kalawanlungsur-langsar. Simkuring yakin, yenka hareupna oge, Mantenna barisnyarengan ka aranjeun nyacapkeunpadamelana-Na nepi ka mangsasumpingna Isa Al Masih.

FILIPI 1.7–13 27Geus munasabah, mun simkuringtibelat ka dulur-dulur teh; sabab ieuhate simkuring teh, cumantel bae.Ngarasa papada dipaparin sih kurniaku Allah, sanajan simkuring ayeunakeur dipanjara. Nya kitu keneh dinawaktu ngabela jeung ngukuhkeun Injil dihareupeun pangadilan oge.8Allah anu langkung tingali, kumahatibelatna simkuring ka dulur-dulur,kajurung ku asihna Isa Al Masih kuanjeun.9Pamenta simkuring, mugi dulur-dulursing beuki gede kanyaah, sing beukingarti, jeung tambah lantip;10malar bisa milih-milih mana anuhade,11 tur leubeut ku sipat-sipat anu sajati,ku berkahna padamelan Isa Al Masih,anu matak jadi puji jeung hormat kaAllah.12Supaya dulur-dulur terang: Sagalaanu karandapan ku simkuring teh geuspohara ngabantuna kana sumebarnaInjil.13Saeusi karaton prabu Rum, kitudeui anu lian-lianna, ayeuna mah geustarerangeun yen pangna simkuring

FILIPI 1.14–18 3

dipanjara teh lantaran percaya ka AlMasih.14 Jaba ti kitu, ku lantaran simkuringdipanjara teh loba dulur-dulur saimananu beuki teleb percayana ka GustiJungjunan urang, tur laludeung nepikeundawuhan Allah.15Enya, di antara maranehna, ayaanu ngawawarkeunana hal Al Masih tehkajurung ku sirik jeung niat ngalindih kasimkuring; tapi anu enya-enya iklas oge,loba.16Ari anu ariklas tea, kajurung kuha'atna ka simkuring; dumeh karasaeun,yen pangna simkuring dipanjara tehlantaran ngabela Injil.17Ari nu sejenna mah, ngawawarkeunAl Masih teh, keur tujuan kapentingansorangan; jaba ti eta, tekadna geteu beresih. Maksudna mah, supayasimkuring anu keur dipanjara teh, beukisangsara.18Tapi da henteu matak ayapangaruhna; sabab ku kitu kukieu oge, boh ku nu jujur boh ku anupura-pura, buktina mah tetep Al Masihteh diwawarkeun. Jadi, simkuring mahbungah bae anu aya.

FILIPI 1.19–23 419Bungahna teh, lantaran ngarasayen ieu teh jadi pijalaneun simkuringkana kasalametan, berkah pidu'a tidulur-dulur katut pangjaring-Na kawasaRuh Isa Al Masih.20Tekad simkuring geus buleud,moal rek boga lampah anu matakngawirangkeun. Nyarita rek tatag jeungsatarabasna, seja ngamulyakeun AlMasih kalawan diri sakujur sakumahasasari; malah ayeuna mah rek leuwih tikitu, sanajan nepi ka kudu ngarandapanmaot.21Da naon atuh ari hirup teh? Pikeunsimkuring mah, hirup teh, nya eta AlMasih. Jadi, paeh teh mangrupa hijikauntungan.22Tapi upama simkuring diparengkeunpanjang umur sarta bisa migawehal-hal anu penting, kumaha atuhpihadeeunana? Lebah dieu, simkuringteu bisa nangtukeun mana anu kududipilih!23Asa dibedol ka ditu ka dieu: Ayahayang geura los mulang ngahiji jeungAl Masih; sabab eta anu panghadenamah;

FILIPI 1.24–29 524 tapi aya oge hayang tetep kenehhirup, tina ngaraskeun ka dulur-dulur.25Panghadena, pikeun aranjeun mah,upama simkuring tetep hirup. Ku kituna,simkuring yakin, yen urang baris bisakeneh reureujeungan, nya eta pikeunnguatkeun iman jeung nambahankabungah dulur-dulur.26 Jadi, engke, di mana simkuringdatang deui, dulur-dulur baris leuwihngarasa reueusna ku simkuring tehsajeroning iman ka Isa Al Masih.27Utamana, ayeuna mah, hirup dulur-dulur teh sing saluyu jeung piwuruk AlMasih. Bisa bae simkuring datang, tangtubakal kasaksian ku panon sorangan;atuh dina ayana halangan nepi ka teubisa datang, hayang meunang bejana,yen dulur-dulur teh pengkuh sartasatekad enggoning ngimankeun Injil.28Ulah rentag ku nu jadi lawan. Sababpikeun maranehna mah, eta teh, jaditanda yen maranehna aya di pihak anurugi. Tapi pikeun dulur-dulur mah, etateh, tandaning diraksa ku Allah.29Sabab sih kurnia anu geusdipaparinkeun ka dulur-dulur teh, lainbae pikeun percaya ka Al Masih; tapi

FILIPI 1.30–2.6 6

pikeun nandangan sangsara oge, tinalantaran iman ka Anjeunna.30Anu diperjuangkeun ku dulur-dulurjeung simkuring teh sarua. Kumahasimkuring memperjuangkeunana,bareto; kapan ku dulur-dulur ge, geuskasaksian. Tah ayeuna, dulur-dulurge, meunang beja yen hal eta teh kusimkuring masih keneh diperjuangkeun.

21Ku sabab dina kamanunggalanjeung Al Masih teh aya pepeling, aya

panglipur ti asih-Na, aya apingan Ruh,aya silih asih, sarta silih pikanyaah;2 sabab eta, dulur-dulur, sampurnakeunkabungah simkuring teh, ku jalan singsahate, sapikir, sakanyaah, sajiwa, sartasing sauyunan.3Ulah pakia-kia atawa pagirang-girangtampian; anggur kudu handap asor,mandang batur leuwih luhur harkatna.4Ulah ngan inget kana kaperluansorangan bae, kaperluan batur oge kududiperhatikeun.5Aranjeun kudu miboga sipat eta,sakumaha Al Masih tea.6Kapan Al Masih teh, ari wujud-Namah, salira Allah; tapi sanajan kitu,Anjeunna henteu kamagungan.

FILIPI 2.7–13 77Eta kaagungana-Na teh, anggurdianggo kumawula; Anjeunna ngajadisaharkat jeung manusa, nyorang hirupsakumaha manusa ilahar.8Estuning ngalaipkeun Anjeun, ta'at-Na, tug nepi ka pupus: Paragat nyawadisalib.9Nu matak ku Allah, Anjeunna teh,dijungjung pangluhurna sarta dipaparingelaran pangpunjulna,10nepi ka sakabeh nu di sawarga, nu dibumi, jeung nu di alam kubur sarujud kaAnjeunna anu ngagem jenengan Isa.11Kabeh baris ngaku: “Isa Al Masih tehGusti Panutan,” pikeun kamulyaan Allahanu jumeneng Rama.12Nu enggeus-enggeus mah, dulur-dulur teh, teu weleh satia. Kitu teh,ulah ngan keur di hareupeun simkuringwungkul; tapi komo ayeuna, keur urangpajauh kieu, sing leuwih-leuwih. Jaba tieta, sampurnakeun naon nu geus jadimilik aranjeun teh, - kasalametan tea -kalawan sing hormat ka Pangeran.13Lantaran nya Mantenna anubarangdamel nyarengan ka dulur-dulur,nepi ka karep jeung kalakuan aranjeunbisa sapuk jeung pangersa-Na.

FILIPI 2.14–19 814Enggoning ngalampahkeun kawajibanulah bari kukulutus jeung pahiri-hiri.15Sing kuat ku dodoja, ulah galideur,tandaning enya jaradi putra Allah, anutaya kuciwana. Hirup di masarakat nujahat sarta doraka, aranjeun teh kudujadi saibarat bentang-bentang anutingkaretip di langit.16 Jadi, aranjeun kudu pageuh muntangkana Pangandika tea, anu maparin hirupkalawan huripna. Mun heug kitu, manateuing sugemana simkuring engke dinamangsana Al Masih sumping, dumehbeunang usaha hese cape teh henteumubadir.17Sanajan simkuring kudu nepi kangocorkeun getih jadi kurban marganingiman kayakinan dulur-dulur, simkuringestuning rido. Mugia, eta karidoansimkuring teh, sing jadi matak bungahka aranjeun.18Ku kituna, aranjeun oge sing rido,supaya simkuring oge bisa milu bungah.19Lantaran yakin yen Isa, GustiJungjunan urang, baris marengkeun;niat simkuring teh, buru-buru bisangutus Timoteus ka aranjeun;

FILIPI 2.20–26 9

pangpangna hayang buru-buru terangkumaha kaayaan dulur-dulur.20Kakara simkuring mah manggihjelema anu totomplokan nyaahna kasimkuring, tur sakitu gede kamelangnaka dulur-dulur.21Da lumrahna mah, jelema-jelemateh, ngan ukur mentingkeun dirina bae;boro-boro ngesto ka Al Masih.22Kapan ari Timoteus mah, ku dulur-dulur oge, geus kanyahoan kabelaanana.Simkuring jeung anjeunna teh, dinangawawarkeun Injil, lir bapa jeung anak.23Saberesna urusan simkuring,anjeunna baris gancang-gancang diutus.24Simkuring sorangan hayang bisatereh-tereh ngalongok aranjeun. MugiaGusti kersa marengkeun.25Ku timbangan simkuring, Epaproditusrek buru-buru dijurung mulang deui.Anjeunna teh, nya jadi sobat, nya jadipangdeudeul, nya kanca saperjuangan,anu ku dulur-dulur diutus sina maturanjeung ngentengkeun karepotansimkuring.26Anjeunna oge, hayangeun geura-geura bral mah; cenah, karunya ka

FILIPI 2.27–3.3 10

dulur-dulur anu mikamelang, dumehmeunang beja yen anjeunna gering.27Enya, payah geringna teh. SukurAllah mikawelas, lain ka anjeunna bae,tapi ka simkuring oge, nepi ka simkuringteu kungsi meunang kasusah leuwihbeurat.28Eta sababna, anjeunna sina buru-buru mulang teh. Ari geus tepung mah,aranjeun bungah, simkuring bungah.29Heug, bageakeun eta dulur saimanteh. Jelema kawas anjeunna mah, kabehoge, pantes dihormat samistina.30Bawaning ku satia ngalampahkeuntugas ti Al Masih, meh bae anjeunnatiwas; kituna teh, enggoning ngabantusimkuring pikeun nyuluran aranjeun tea.

31Cindekna mah, dulur-dulur, heugsing barungah dina kamanunggalan

jeung Gusti. (3-1b) Simkuring teuhoream malikan papatah anu bareto,anu baris pisalameteun mah.2Kahade sing ati-ati, loba anjing jahat,nya eta jelema-jelema tukang sunatpalsu.3Da urang mah geus narima sunat anusajati. Urang mah ibadah ka Allah teh

FILIPI 3.4–9 11

kalawan panuyun Ruh Allah. Urang mahmuntang ka Al Masih, lain kana ciri lahir.4Simkuring sorangan, upama teamah rek ngandel ka anu kararitu,kacida munasabahna; malah leuwihmunasabah, ti batan batur.5Lantaran keur simkuring umurdalapan poe ge, geus disunatan; turturunan Israil ti kaom Binyamin; urangIbrani asli; ta'atna kana hukum Toret,simkuring teh ti madhab Parisi;6malah simkuring mah, kacidasumangetna dina nganiaya jamaah AlMasih; kitu deui dina nyumponan hukumToret, simkuring mah taya cawadeunana.7Tapi sanggeus simkuring raket ngahijijeung Al Masih, eta kabeh teh, anutadina disangka nguntungkeun, sihorengngan ngarugikeun.8Malah lain eta bae. Sanggeus terangyen Isa Al Masih, — Gusti Jungjunansimkuring — estu mulya tanpa tanding;hal-hal sejenna mah, asa taya pangajinapisan; anu karitu mah geus dipiceun, —da ngan ukur runtah — malar diri bisakapimilik ku Al Masih;9bisana manunggal jeung Anjeunnateh, lain ku tarekah sorangan, — nya eta

FILIPI 3.10–15 12

ku jalan ta'at kana hukum Toret — tapiku lantaran percaya ka Al Masih. Nya kulantaran percaya tea, simkuring ku Allahdiangken jelema bener teh.10Taya deui cita-cita simkuring, jaba tihayang enya-enya wanoh ka Anjeunna,bisa ngarasakeun hikmat mujijatgugah-Na ti nu maraot, ancrub kanakasangsaraana-Na, sarta dina nyorangajal oge, hayang kawas Anjeunna;11kalawan pangarep-ngarep, yensimkuring bisa hudang deui ti nu maraot.12Simkuring henteu boga angkeuhangeus hasil atawa geus sampurna. Tapisimkuring rek enya-enya ngudag etatujuan, nepi ka beunangna. Sabab etapisan anu ditugaskeun ku Isa Al Masih,nalika simkuring disaur ku Anjeunna teh.13Dulur-dulur, simkuring henteu bogaangkeuh geus bisa ngahontal etacita-cita. Kieu nu enya mah: Nu geuskaliwat teh dipopohokeun, sateka-tekarek ngudag pikahareupeun.14Ngudag teh junun ka anu jadi tujuan,ngalap pahla ti sawarga, numutkeunpanyaur Allah ku karana Isa Al Masih.15Sarerea ge, anu jiwana sawawamah, kudu kitu tekad teh. Dina

FILIPI 3.16–21 13

ayana salah saurang di aranjeun anubeda pamanggihna, tangtu ku Allahdipaparinan terang.16Ku kitu ku kieu, tetep kudu junun kaanu jadi tujuan.17Tuturkeun hirup simkuring, bariawaskeun batur nu hirupna nurutkeunconto ti simkuring sabatur-batur.18Simkuring geus sering mepelinganaranjeun; ayeuna ge kitu, sejamepelingan deui bari jeung ceurikbalilihan, yen loba pisan jelema anu milihjalan hirup anu sejen, jadi musuh-musuhAl Masih anu disalib.19Nu karitu lampahna teh, pasticilaka; da nu dilulugukeun teh nganeusi beuteung bae; nu dipuhit ngankagorengan wungkul; nu dipikiran nganhal-hal kadunyaan.20Tapi ari urang mah, warga-wargasawarga; ti dinya oge urang nganti-nganti sumpingna Juru Salamet teh,tegesna Isa Al Masih.21Anjeunna baris ngarobah kaayaandiri urang anu kacida hinana, ngajadisarua jeung salira-Na anu mulya, anupangawasa-Na geus bisa ngungkulansaniskara.

FILIPI 4.1–6 14

41Ku sabab eta, dulur-dulur, — nujadi kanyaah reujeung katineung; nu

jadi makuta jeung puseur kabungahansimkuring — sing pengkuh ka Gusti.2Ka Nyi Eodia jeung Nyi Sintika,simkuring mere pepeling: Sing sahatejeung sapikiran, nya ngesto ka Gusti!3Ka saderek Sunsugos, ki sobatanu bumela, simkuring meredih:Muga ieu dua wanita teh dibantu.Maranehna geus enya- enya ngabantuka simkuring ngamashurkeun Injil, —bareng jeung saderek Klemen katutbatur-batur simkuring lianna — anungaran-ngaranna geus kacatetkeun dinaKitab Kahirupan.4Dulur-dulur, sing ngarasa bagjasalilana dina kamanunggalan jeungGusti! Sakali deui, cek simkuring: Singngarasa bagja!5Kasarehan aranjeun ge, keun sinakatembong ku unggal jelema. GustiJungjunan urang teh tereh sumping.6Ulah aya kasalempang di aranjeunmah. Sagala anu jadi pangabutuharanjeun, unjukkeun bae ka Allah kupaneda dibarung ku muji sukur.

FILIPI 4.7–11 157Dina kamanunggalan aranjeun jeungIsa Al Masih, tangtu sih kurnia-Na, —anu moal kahontal ku akal — barisnengtremkeun jiwa aranjeun.8Cindekna, dulur-dulur, kudu bisamilih-milih: Mana nu bener, nu mulya,nu adil, nu suci, nu picontoeun sartakaajen, anu hade tur pujieun.9 Jalankeun sagala piwuruk katut conto-conto ti simkuring, boh anu mangrupanasehat, boh nu mangrupa kalakuan.Upama kitu, Allah nu jadi tangkalingkarahayuan, tangtu nyarengan kaaranjeun.10Simkuring pohara asa bagjana,da ayeuna mah geus karasa gedenakatineung aranjeun ka simkuringteh. Memang, ti beh ditu keneh oge,geus gede kamelang dulur-dulur kasimkuring teh; ngan nya kitu, baretomah, aranjeun acan aya kasempetanpikeun ngabuktikeunana.11Tapi simkuring nyarita kieu teh, lainpedah bareto ngarasa kakurangan; dasimkuring mah, hirup teh, geus biasacukup ku saaya-aya.

FILIPI 4.12–17 1612Simkuring mah, geus teu bireukdeui kana ngalaman kekerehet atawalubak-libuk teh.13Hirup nu kumaha bae oge, simkuringmah kuat nandanganana. Tangtu eta tehlantaran dikuatkeun ku Anjeunna.14Papadaning kitu, hade oge etapangdeudeul ti dulur-dulur teh; etahartina, yen aranjeun teh geus milunyorang lara balangsakna simkuring.15Aranjeun, saderek-saderek diPilipi, tangtu aringet keneh basasimkuring miang ti Makedoni rek mimitingawawarkeun Injil tea; kapan anupohara bumelana ka simkuring tehngan aranjeun. Hiji-hijina jamaah anudaek sapapait samamanis enggoningngabayuan keur kahirupan simkuring.16Sabab ti keur di Tesalonika kenehoge, dulur-dulur teh nepi ka dua kalingiriman, mantu-mantu pangabutuhsimkuring.17Saenyana, teu pisan-pisan simkuringmalar pamere ti dulur-dulur. Ari nudipalar teh, mugi eta kahadean aranjeunsing ngadatangkeun pahla pikeunkajembaran hirup aranjeun.

FILIPI 4.18–23 1718Sakabeh pangabutuh simkuring,ayeuna mah, ku dulur-dulur geusdicumponan, malah leuwih ti kitu.Turug-turug ku kiriman aranjeun anuditepikeun ku Epaproditus, simkuringnepi ka lubak-libuk. Eta pitulungaranjeun teh, di payuneun Allah, tangtumangrupa hiji kurban anu seungit,kamanah, tur matak kayungyun.19Allah anu ku simkuring disembahbaris nyumponan sakabeh pangabutuhdulur-dulur, numutkeun kasugihana-Nakarana kamulyaan dina kamanunggalanaranjeun jeung Isa Al Masih.20Sagala puji ka sanggakeun ka Allahanu jadi Rama urang, sapapaosna. Amin.21Pangnepikeun salam simkuring kasakur anu percaya ka Isa Al Masih.Dulur-dulur anu babarengan jeungsimkuring ge, ngahaturkeun salam kaaranjeun.22Kitu deui umat Al Masih sejenna,pangpangna anu darines di karaton sangprabu.23Sih kurnia Isa Al Masih, GustiJungjunan urang, nyarengan kadulur-dulur sadaya.

Kolose

11Ti Paulus, rasul-Na Isa Al Masihkalayan pangersa Allah, jeung ti

Timoteus dulur urang.2Kahatur anggota-anggota jamaahAllah di Kolosa, nya eta dulur-dulur anusaratia ka Al Masih. Mugi marendak sihkurnia katut karahayuan ti Allah Nu jadiRama urang.3Saban-saban mangnedakeun dulur-dulur, simkuring teu weleh muji sukur kaAllah, Rama Gusti Jungjunan urang, IsaAl Masih.4Lantaran simkuring nguping, yendulur-dulur teh ariman ka Al Masih turmikaheman ka umat kagungan Allah,5anu dumasar dina pangharepankana hal anu geus disayagikeunpikeun aranjeun di sawarga. Ayana etapangharepan teh, ku dulur- dulur geuskakuping ti beh ditu keneh, tina halpangandika anu sajati, nya eta Injil anugeus ditepikeun ka dulur-dulur tea.6Eta Injil geus sumebar ka sakuliahdunya sarta geus mimiti katingal

KOLOSE 1.7–11 2

buah-buahna sarta kamekaranana.Ti barang dulur-dulur nguping sartasanggeus enya-enya tarerang kana sihkurnia Allah anu sajati tea, buah-buahnasarta kamekaranana teh oge katingal.7Nu geus ngawulang ka dulur-dulurteh saderek Epapras, papada kaula anudipikameumeut, abdi Al Masih anu satiapikeun dulur-dulur.8Nya ti anjeunna, simkuring terangkana kanyaah dulur-dulur teh, nya etakanyaah anu asal ti Ruh tea.9Eta sababna, ti barang ngupingkitu, teu petot-petot simkuring nyamangnedakeun sarta nyuhunkeun malardulur-dulur dipaparin lantip pikir caangbatin; maksudna, supaya dulur-dulurterang kana pangersa Allah, hirup sapukjeung pangersa-Na, sarta tumut kanaparentah-Na.10Sabab upama kitu, sagala usahadulur-dulur teh, — boh dina widang naonbae — baris hade tur loba hasilna sartabaris wuwuh terang ka Allah.11Dipangnedakeun deuih, mugi kukawasa Allah anu agung, dulur-dulur bisatagen dina rupa-rupa cocoba kalawansabar tawekal.

KOLOSE 1.12–17 312Lian ti eta, dulur-dulur oge, iasamaruji sukur ka Rama bari jeungbungah; rehna, Mantenna kersa maparinjalan supaya aranjeun layak meunangwarisan anu geus dihancengkeun pikeunumat Allah di alam caang.13Urang teh, ku Mantenna, geusdirebut tina pangaruh kawasa alampoek; dicandak ka jero karajaanPutra-Na nu kaasih.14Nya Anjeunna anu jadi panebus sartaanu nanggel dosa-dosa urang.15Al Masih teh, sanyataning gambaranAllah anu sipat gaib, anu dijungjungngungkulan sakabeh ciciptan.16Sabab sakabeh nu aya teh, nya kuAnjeunna dijadikeunana: Boh nu di langitatawa nu di bumi; boh nu nyata atawanu sipat gaib; boh pangaruh-pangaruhatawa pangawasa anu sipat roh jeungraja-raja, atawa parapangawasa disatungkebing alam. Kabeh dijadikeunanateh ku Anjeunna sarta pikeun Anjeunnaoge.17Anjeunna anu pangpunjulna sartasakabeh anu aya teh nya ku lantaranAnjeunna.

KOLOSE 1.18–23 418Nya Anjeunna anu jadi kapalajamaah, lir sirahna awak. Anjeunna anujadi huluwotan jamaah, nu pangheulanagugah ti alam maot. Eta sababna,Anjeunna dina sagala perkara jadipangpunjulna.19Sabab Allah ku Manten anu kersangancik di salira-Na;20 tuluy Salira-Na, ku Allah, didameljalan pikeun ngadatangkeun karapihanantara Mantenna jeung sakur anukumelip, boh nu di sawarga, boh nu dibumi. Ku jalan ngucurkeun getih-Na,dugi ka pupus, dina kayu salib.21Dulur-dulur oge, tadina mah, hirupteh jauh ti Allah; malah mah ngamusuhpisan, sakumaha bukti tina kalakuanaranjeun anu doraka.22Tapi ayeuna, aranjeun, ku Mantennageus dicandak rapih deui; sabab geusditebus ku Al Masih anu geus toh patijiwa raga, malar dulur-dulur jadi suci,taya cacad kuciwana di payuneun Allah.23Ku sabab eta, masing panggermuntang kana kapercayaan jeung ulahleupas tina pangharepan anu diajarkeunku Injil tea. Eta Injil teh geus sumebarka sagala mahluk di kolong langit sarta

KOLOSE 1.24–28 5

simkuring, Paulus, geus dijadikeunabdi-Na.24Ayeuna simkuring teh bungah, dumehgeus diparengkeun nandangan sangsaraenggoning ngabelaan aranjeun. Sababhal eta teh, pikeun nyumponan naon anujadi kakurangan dina kasangsaraan AlMasih, nya eta jamaah, salira-Na tea.25Kawajiban simkuring, nya kudungabdi ka jamaah. Ieu teh luyujeung tugas anu geus dipaparinkeunAllah ka simkuring, nya eta pikeunngawawarkeun pangandika-Na kalawansagemblengna ka aranjeun.26Eta pangandika-Na anu geusmangabad-abad dirasiahkeun ka umatmanusa teh, ayeuna, ku Mantenna geusditembrakkeun ka umat-Na.27Mantenna seja mintonkeun, kumahajembarna tur agungna eusi eta anudirasiahkeun teh; nya anu kiwari geuskagurnitakeun ka sagala bangsa. Eusinaeta rasiah teh, nya eta: Al Masih teh geusngancik di diri aranjeun; Anjeunna anujadi harepan aranjeun pikeun ngawariskamulyaan anu langgeng.28Nya Al Masih eta pisan anu kusimkuring dimashurkeun teh, ku jalan

KOLOSE 1.29–2.4 6

mepelingan jeung ngawurukan sabanjalma kalawan taya anu kaliwat.Maksudna, supaya hirup maranehananajadi sampurna lantaran iman ka AlMasih.29Eta anu ku simkuring keurdiusahakeun jeung ditarekahan teh,kalayan pitulung Anjeunna keneh anukawasa maparin kakuatan ka simkuring.

21Perlu ku simkuring diterangkeun,yen kacida hese-belekena usaha

pikeun dulur-dulur teh; kitu deui,usaha pikeun urang Laodikea jeunganu sejen-sejenna anu tacan kungsipatepung jonghok jeung simkuring.2Nu dipalar ku simkuring teh, supayamaranehna taleger jeung tetep satunggalsilih pikanyaah tur sugih ku pangarti,rebo ku kanyaho tina hal rasiahnakasalametan ti Allah, tegesna Al Masihtea.3Sabab nya Anjeunna, anu jadi sumberkawijaksanaan jeung pangaweruh anusajati teh.4Simkuring nerangkeun teh, supayadulur-dulur ulah katipu ku omongpangoloan.

KOLOSE 2.5–11 75Simkuring gede hate ningal dulur-dulur pengkuh nya iman ka Al Masih.Sabab paanggang soteh, sacara lahir;mungguhing batin mah, simkuring teh,teu weleh deukeut jeung aranjeun teh.6Ku dulur-dulur geus diaku yen AlMasih teh Panutan. Heug hirup teh singsapuk sareng pangersa Anjeunna.7Masing ngakar sarta pageuh nyamuntang ka Anjeunna, dibarung ku hateanu leber ku panarima.8Kahade, ulah kabengbat ku elmu anukosong-molongpong tur matak sasab,nya anu ngakarna lain ka Al Masih tea;tapi kana elmu titinggal karuhun jeungpangaruh kakuatan alam anu gaib.9Padahal sajatining kamulyaan Allahteh, nya di salira Al Masih ngajirimna;10ku lantaran iman ka Anjeunnadulur-dulur bisa kawaris hirup anu sajatiteh. Anjeunna ngungkulan sakabehkakuatan jeung sakabeh pangawasalianna anu aya di satangkaraking jagat.11Nu manunggal jeung Anjeunnateh, geus narima sunat. Lain sunat nuilahar nu ngeunaan badan jasmani, tapisunat ti Al Masih, nya eta sunat anu

KOLOSE 2.12–15 8

ngalantarankeun aranjeun leupas tinapangaruh napsu diri anu jahat.12Ku jalan narima baptisan, dulur-dulurteh geus milu dimakamkeun barengjeung Anjeunna. Nya kitu deui, aranjeunoge baris diharudangkeun sarta hirupbareng jeung Anjeunna; lantaranaranjeun, percaya kana kakawasaanAllah anu parantos ngagugahkeunAnjeunna tea.13Bareto, lantaran hirup sasar,nuturkeun adat jelema-jelema anu teupalercaya ka Allah. Dulur-dulur teh,sasatna mah, geus paeh. Tapi ayeuna,aranjeun, ku Allah geus dihirupkeun deuibareng jeung Al Masih. Dosa-dosa urangkabeh geus dihampura.14Hutang urang teh, — anu sarat-saratna pohara matak rugi turkacida ngabeuratkeunana — suratperjangjianana, geus dicoret. Malahgeus dimusnakeun, dipaku dina salib.15Al Masih teh geus unggul, ngelehkeunsakumna pamarentahan katutpangawasa si jahat. Nya haritadina salib, maranehna, ku Anjeunnadijadikeun tongtonan balarea tandaningkaunggulan Anjeunna.

KOLOSE 2.16–20 916Ku sabab eta, tong sieun dicawadtina perkara kadaharan jeung inuman,tina pasal pesta-pesta taunan, atawamestakeun mimiti tembongna bulanatawa poe Sabat.17Eta kabeh, ukur kalangkangna nubaris datang engke; da ari anu sajatinamah, nya Al Masih.18Oge ulah beunang kagebrag kujelema-jelema anu sok pura-purangalaip-laip dirina, anu nyarembahnaka malaikat-malaikat, umangkeuhkaseundeuhan tetenjoan nu garaib, sartangagul-ngagul hasil pamikirna soranganbari jeung teu puguh sabab-musababna.19Ari ka Al Masih, anu jadi Kapala, geustara nolih. Al Masih teh, kapan saibaratsirah, nya anu ngatur sakujur awak tea;nu matak awak teh jadi weweg, ngahiji,lantaran katunjang ku tulang-tulangsandi jeung kasimpay ku urat, supayadina kamekaranana tumuwuh tumutkana pangersa Allah.20Dulur-dulur teh, kapan sasatna mahgeus paeh babarengan jeung Al Masihsarta geus leupas tina pangaruh roh-rohanu ngawasaan alam. Naha atuh masih

KOLOSE 2.21–3.3 10

keneh taluk kana rupa-rupa cegahanhukum Toret, kayaning:21Teu meunang nyabak anu, teumeunang ngadahar anu, atawa ulahpaantel jeung anu!22Eta mah, kabeh oge, ngan ukurngeunaan barang anu keuna ku beakwungkul. Ukur nurut kana parentahjeung pangajaran manusa.23Sanajan dibarung ku nyembah kamalaikat, nganista-nista diri jeungngisat awak oge, supaya katembongnaenya-enya ngajalankeun ibadah; da tayagunana pisan atuh. Malah anggur matakngangsonan napsu anu matak dorakabae.

31Dulur-dulur, kapan aranjeun tehgeus dihirupkeun deui bareng jeung

Al Masih. Atuh geus kuduna aranjeunmikiran hal-hal kasawargaan, nyatempat panglinggihan Al Masih tea, anucalikna teh tengeneun Allah.2 Implengkeun angen-angen teh kanahal kasawargaan, ulah kana hal-hal anuasal ti dunya keneh.3Dulur-dulur teh, sasatna mah, geuspaeh; ari hirup aranjeun geus ngancikbuni jeung Al Masih di Allah.

KOLOSE 3.4–10 114Di mana Al Masih, — anu jadi hirupurang tea — nganyatakeun salira-Na kaumum; dina waktu eta oge, dulur-dulurbaris nganyatakeun diri sarta bariskaauban ku kamulyaana-Na.5Ku sabab eta, geura eureunan etakalakuan aranjeun anu nurutkeunperbawa hawa dunya teh. Ulah rucah,jinah ma'siat, goreng hate, jeungsarakah. Sarakah teh, kaasup nyembahka brahala keneh.6Kalakuan anu kitu, tangtu barisdihukum ku Allah.7Tah hirup dulur-dulur oge, katukang-tukang mah kitu, teu uni.8Ayeuna, geura piceun eta kalakuanteh, ulah sok ngumbar amarah, ngunek-ngunek, supu-sapa jeung ngumbarsungut.9 Jeung ulah sok silih bohongan deuih!10Pribadi aranjeun anu heubeul teh,anu teu uni, kapan geus dipiceun,geus diganti ku kapribadian anu anyar.Tegesna mah, geus jadi manusa anyar,supaya bisa nyusul pangaweruh anusajati; tur salawasna dina kaayaan anyarsakumaha gambaran Anu Nyiptana.

KOLOSE 3.11–16 1211Di alam hirup anyar mah, sual-sualurang Yunani, urang Yahudi, nu disunat,nu teu disunat, urang Barbar, urangTartar, nu kumawula, nu merdika tehgeus moal aya deui; sabab kabeh, geusjadi kagungan Al Masih.12Dulur-dulur teh, umat anu geuskapilih jeung diasih ku Allah. Kudukarunyaan, sing boga rasrasan, rendahhate, someah darehdeh, tur sabar.13Kudu silih eledan jeung silih hampurapada batur. Ngahampura teh wajib,kapan Gusti oge ngahampura kadulur-dulur.14Pangpangna mah, urang teh kudusilih pikanyaah. Sabab eta teh, jadisimpayna kasatunggalan.15Mugi, dulur-dulur, ku Gustidipaparinan reugreug hate. Kapanpangna dulur-dulur disaur teh, supayangajadi satunggal, ngawangun hijibadan. Lebah dieu, urang teh wajib mujisukur.16Piwulang Al Masih, anu sakitu matakjembarna teh, sing nepi ka ngancikdina ati sanubari. Kudu silih papatahan,silih elingan kalawan hate anu lantip.Sanggakeun ka Allah puji tina Zabur,

KOLOSE 3.17–22 13

pupujian, jeung kidung-kidung rohanisejenna dibarengan ku pinuh rasapanarima jeung sukur.17Ucap lampah, salawasna, kudukalawan asmana Isa, Gusti Jungjunanurang, sarta ulah tinggal ti muji sukurka Allah nu kersa jumeneng Rama,kulantaran Anjeunna.18Aranjeun, parawanita anu rumahtangga, masing ngesto ka salaki. Sababeta teh, kawajiban umat Al Masih.19Aranjeun, nu jaradi salaki, kudunyaah ka pamajikan jeung ulahnganyenyeri.20Maraneh barudak, dina sagala rupamasing nurut ka kolot. Budak anu nurutka kolot teh, ku Gusti dipikanyaah.21Aranjeun anu jadi kolot, ulah sokcempadan teuing ka anak, bisi mataktinggar kalongeun.22Aranjeun anu keur kumawula,satungtung hirup mah, dina sagala halkudu ngesto ka dunungan. Nurut teh,ulah ngan keur hareupeun wungkul,nya ngarah kapake tea. Nurut teh,kudu saiklas-iklasna kalawan sieun kuPangeran.

KOLOSE 3.23–4.4 1423Lampahkeun sagala pagawean singenya-enya, kawas digawe pikeun AlMasih ku anjeun, lain keur manusa.24Sing yakin, yen Gusti anu barisngaganjarna teh; sakumaha anu geusditangtukeun ku Anjeunna. Sababdunungan anu sajati pikeun aranjeunmah, nya Al Masih.25Sing saha bae anu lampahna jahat,tangtu meunang hukuman. Pangeranmah, moal rek pilih bulu.

41Aranjeun anu jadi dunungan,masing adil, masing jujur ka anu jadi

bujang; lantaran aranjeun oge, saruakeur kumawula ka Dunungan anu linggihdi sawarga.2Sing manteng dina paneda, singcaringcing, sarta kudu muji sukur kaPangeran.3Pangnedakeun deuih simkuring,mugi ku Allah diparengkeun bisangawawarkeun Injil-Na, medarkeunrasiah hal Al Masih, anu jadi sababpangna simkuring ayeuna dipanjara.4Pangnedakeun, supaya simkuring waninyaritakeunana kalawan satarabasna,sakumaha mistina.

KOLOSE 4.5–10 155Dina nyanghareupan golongan anuteu palercaya, aranjeun kudu lantip.Satungtung aya keneh waktu mah,aranjeun kudu enya-enya digawe teh.6Nyarita kudu hade tur lantip, supayabisa mere jawaban anu merenah ka sahabae oge.7Hal kaayaan simkuring barisditepikeun ka aranjeun ku saderekTihikus, pangbantu anu satia tur rajinngabantuan enggoning ngalampahkeuntugas ti Gusti; nya jelema pikanyaaheuntea.8Anjeunna dijurung nepungan teh,supaya dulur-dulur terang kanakaayaan simkuring. Jaba ti eta, geusanngareugreugkeun hate aranjeun ongkoh.9Datangna teh, anjeunna barisdibarengan ku Onesimus, anu saruarajinna jeung matak pikanyaaheunana;nya asal teh, kapan ti dulur-dulur keneh.Aranjeunna baris nyaritakeun sagalarupa anu kajadian di dieu.10Aya salam ti Aristarkus anu barengdipanjara jeung simkuring. Oge tisaderek Markus, alona saderek Barnabastea. Ari hal-ihwal anjeunna mah,

KOLOSE 4.11–16 16

dulur-dulur oge geus dipopoyanan. Mugaku dulur-dulur diaku sing hade.11Aya deuih salam ti Isa tea, anukatelah Yustus. Ti antara urang MasihiYahudi mah, ngan ieu bae anu tiluananu marilu baranggawe jeung simkuringpikeun karajaan Allah teh.12Oge salam ti Epapras, abdina Isa AlMasih, nya anu asal ti dulur-dulur keneh.Anjeunna kacida neda-nedana ka Allah,nyuhunkeun supaya iman dulur-dulurdipengkuhkeun, dipaparin kasadaranpikeun tumut ka pangersa Allah.13Simkuring terang pisan, kumahasoson-sosonna anjeunna digawe pikeunaranjeun; kitu deui, pikeun dulur-dulursaiman di Laodikea jeung di Herapolis.14Sobat simkuring, tabib Lukas sartasaderek Demas ngahaturkeun salam.15Pangnepikeun salam ti simkuring,ka dulur-dulur di Laodikea jeung kasaderek Nimpa katut dulur-dulur anu sokkarumpulan di imahna.16Upama ieu surat geus dibaca diaranjeun, ihtiarkeun supaya dibacadeuih di hareupeun jamaah Laodikea.Kitu deui, surat anu ditujulkeun

KOLOSE 4.17–18 17

pikeun jamaah Laodikea oge hade kudulur-dulur dibaraca.17Pangnepikeun ka Arsipus: Omat, singjunun ngalampahkeun tugas ti Gusti teh.18Salam sono simkuring, Paulus.Kalimah ieu mah ditulis ku simkuringsorangan. Masing inget, simkuringteh keur dipanjara. Mugi sadayanamarendak sih kurnia ti Allah.

1 Tesalonika

11Ti Paulus, Silpanus, jeung Timoteus.Kahatur dulur-dulur di jamaah

Tesalonika, umat kagungan Rama, —nya eta Allah — jeung kagungan Isa AlMasih, Gusti Jungjunan urang. Mugiaaranjeun sing marendak rahmat rahayu.2Upama nilik kaayaan dulur-dulur,simkuring sapara kanca teh teu weleh-weleh muji sukur ka kersa Allah jeungteu petot-petot mangnedakeun.3Sababna inget bae teh, lantaraniman dulur-dulur wuwuh nyata kalawanprakna; teu eureun-eureun ngajalankeunamal kanyaahan, bari teu pegat ngandelka Isa Al Masih, Gusti Jungjunan urang,di payuneun Allah, Rama urang.4Eta teh tandaning dulur-dulur geusdipilih jeung diasih ku Mantenna.5Sabab simkuring sapara kancangawawaran jalan pisalameteun kaaranjeun teh, lain ku caritaan wungkul,estu dibarengan ku kayakinan anu kuatsarta dituyun ku Ruh Allah. Ku dulur-dulur oge geus kanyahoan, kumaha

1 TESALONIKA 1.6–10 2

soson-sosonna simkuring sapara kancaharita upaya pikeun dulur-dulur.6Ayeuna dulur-dulur geus daek narurutkana pangajak simkuring sapara kanca,nya eta anut ka Gusti. Sanajan lobahalangan-harungan oge, aranjeun daeknarima; tur kalawan sukana ku sababhibarna Ruh Allah.7Aranjeun teh, nepi ka dipiconto kudulur-dulur saiman di Makedoni jeungAhaya.8Pangandika Gusti teh, ti dulur-dulur,terus nerekab; — lain ngan semetMakedoni jeung Ahaya bae — kaimanandulur-dulur ka Allah teh, geus kauar-aerkeun ka mana-mana; jadi, kusimkuring sapara kanca geus teu perludiutik-utik deui.9Aranjeun teh, diparuji ku sarerea tinahal panarimaan ka simkuring saparakanca, bareto; kitu deui hal aranjeungeus ninggalkeun brahala-brahala sartamalik ngabakti ka sayaktining Allah Anujumeneng;10bari nganti-nganti sumping Putra-Nati sawarga, nya eta Isa — anu geusdigugahkeun ti antara nu paraeh — anungabebaskeun urang tina bebendu Allah.

1 TESALONIKA 2.1–7 3

21Ku dulur-dulur oge tangtu karasa,yen pagawean simkuring sapara

kanca keur aranjeun teh henteu gaplah.2Di Pilipi mah, simkuring sapara kancateh dianiaya jeung dihina; kapan dulur-dulur oge terang. Tapi sanajan kitu,kalawan pitulung Allah nu disembah kuurang, simkuring sapara kanca dipaparinwawanen ngawawarkeun ka aranjeun,sanajan loba nu ngahalang-halang.3Sabab maksud teh lain areknyasabkeun, macikeuh atawangabobodo.4Sabalikna, lantaran ngarasadipercanten ku Allah ngemban Injil. Lainmalar dipikaresep ku pada jalma, estuseja nyiar nu dipikamanah ku Allah, anuuninga kana eusi hate urang.5Dulur-dulur tangtu aringet keneh,iraha teuing simkuring sapara kanca soklumah-lameh. Iraha teuing sandar-sindiranu asal tina hate hawek. Allah nulangkung tingali.6Tara deuih malar pamuji ti pada jalma,boh ti aranjeun, boh ti nu lianna.7Padahal lamun simkuring saparakanca rek boga niat kitu mah, bisabae; da simkuring sapara kanca teh,

1 TESALONIKA 2.8–13 4

rasul-rasul-Na Al Masih. Nu karasamah simkuring sapara kanca tehkacida nyaahna ka aranjeun, ngasuhngamumule lir indung ka anak.8Ku nyaah-nyaahna ka aranjeun,ulah-bon Injil Allah, nyawa oge moaldikoretkeun, tina awahing kabeuli nyahate.9Tangtu aringet keneh, kumahatohtohanana simkuring sapara kancaharita: Bari ngawurukkeun Injil Allahteh, simkuring sapara kanca digawebeurang peuting nyiar kipayah sorangan,malar ulah ngaripuhkeun ka aranjeun.10Tangtu kasaksian ku aranjeun teh;tur Allah oge ningali, kumaha jujurna,terus terangna, jeung taya cawadeunanasimkuring sapara kanca, sapanjang keuraya di aranjeun teh.11Enggoning ngawurukan jeungnegerkeun hate aranjeun teh, simkuringsapara kanca, teu beda ti bapa ka anak;12bari ngaping, sangkan hirup aranjeunteh sapuk jeung pangersa Allah, anugeus nyaur aranjeun sangkan arasup kaKarajaana-Na anu mulya.13Teu weleh ngarasa sukur ka kersaAllah, reh dulur-dulur teh geus sakitu

1 TESALONIKA 2.14–16 5

leahna narima pangwawaran simkuringsapara kanca; kalawan kayakinanyen anu diwawarkeun ku simkuringsapara kanca teh, lain asal ti manusa,tapi hal pangandika Allah anu geusngagerakkeun hate aranjeun datang kapercaya.14Anu kaalaman ku aranjeun, saruajeung anu kaalaman ku jamaah Allah diYudea, nya eta sakur anu percaya kaIsa Al Masih. Dulur-dulur dikakaya kudulur sabangsa; maranehna oge kitu,dikakaya ku bangsana, nya eta bangsaYahudi.15Urang Yahudi teh nepi ka nelasan Isa,Gusti Jungjunan urang, jeung nabi-nabi;saterusna, sakur umat Gusti nu aya diditu ge dibeberik ku aranjeunna. Kukituna, urang Yahudi teh ku Allah henteuditolih, ku sasama manusa ge dipikaijid.16Anu ngawawarkeun pangandikaAllah ka sejen bangsa supaya padasalamet, dihalang-halang ku maranehna.Maranehna sorangan tonggoy henteueuih-euih, nu matak dosana teh beukigede bae. Ayeuna wawalesna geusdatang, maranehna nandangan bebenduAllah.

1 TESALONIKA 2.17–3.2 617Geus lila naker urang kapaksapapisah kieu teh, dulur-dulur! Tapipapisah soteh raga, ari batin mahtetep padeukeut. Rasa kasono geusteu kaampeuh, tur geus satekah polahsimkuring sapara kanca teh narekahanhayang papanggih.18Pangpangna nya pihak simkuring,Paulus, anu pohara nyongsrongna teh.Geus aya dua kalina ihtiar, tapi ku Iblisdihalang-halang bae.19Saha deui atuh anu baris jadiharepan, pibungaheun, atawa anu jadipoko agulkeuneun simkuring saparakanca — ari Gusti Jungjunan urang,Isa Al Masih geus sumping — salian tiaranjeun?20Lain bebenjon, ngan aranjeunpibungaheun sarta reueus simkuringsapara kanca teh!

31Ku sono-sonona, ahirna ceuk pikir,keun bae sorangan di Atena oge!

2Nya tuluy ngajurung Timoteus heula,sina negerkeun hate aranjeun jeungmepeling iman aranjeun; sanajananjeunna teh penting keur maturansimkuring sapara kanca ngawawarkeunInjil Al Masih.

1 TESALONIKA 3.3–6 73Nu dimaksud, sangkan dulur-dulur,saurang ge, ulah kungsi aya nu mundurku disusuker. Dulur-dulur tangtu geusngama'lum, urang teh baris loba nunyusahkeun pedah boga kapercayaankieu.4Basa babarengan keneh ge, kapanku simkuring sapara kanca teh geusdibejaan yen urang baris katarajangkasukeran. Bukti geuning karandapan.5Eta sababna, nu matak ngutusTimoteus teh, lantaran hate poharakumejotna hayang buru-buru terangkana kaayaan iman dulur-dulur; awahingku risi bisi aranjeun beunang kagoda kusetan.6Tapi saenggeusna Timoteus datangdeui jeung mawa carita anu ngagedekeunhate, nya eta tetela yen dulur-dulurteh tetep pengkuh boh dina sual iman,boh dina sual kanyaah. Saurna deui,dulur-dulur teh kacida mikatineungnaka simkuring sapara kanca; etateh, teu beda ti simkuring saparakanca; da simkuring sapara kancaoge, mikatineung jeung mikasono kaaranjeun teh.

1 TESALONIKA 3.7–12 87 Iman kapercayaan aranjeun anusakitu pengkuhna, mawa tengtrem kanahate simkuring sapara kanca, nepi kapoho kana kasusah jeung kasukeran.8Sanggeus sidik mah yen dulur-dulurtetep mantep ka Pangeran, simkuringsapara kanca ngarasa teger deui.9Simkuring sapara kanca teumanggih pikecapeunana, nya eta kudukumaha simkuring sapara kanca tehngahaturkeun nuhun ka kersa Allah.Ku sabab Anjeunna geus maparinkabungahan patali jeung kaayaanaranjeun di payuneun Mantenna, Allahnu disembah ku urang.10Beurang peuting simkuring saparakanca neneda, hayang diparengkeuntepung deui, malar matak ngagedeaniman kapercayaan aranjeun.11Mugi-mugi Allah, — Rama urangjeung ka Isa, Gusti Jungjunan urang —maparin jalan geusan urang patepungdeui;12 jeung disuhunkeun sih Mantenna,sangkan dulur-dulur beuki leuwih silihpikanyaah, boh pada batur, boh kasasama sejenna; sakumaha gedena

1 TESALONIKA 3.13–4.4 9

kanyaah simkuring sapara kanca kaaranjeun.13Mugi aranjeun tetep dikersakeunpengkuh ka Mantenna; sangkan ari Isa,Gusti Jungjunan urang, sumping baridiiring ku sakur anu jadi kagungana-Naanu saruci, dulur-dulur kapendak mulusberesih di payuneun Allah, Rama urang.

41Urang teruskeun deui. Dulur-dulur geus diwuruk, kumaha

kuduna sangkan hirup sapuk jeungpangersa Allah. Hal eta ku aranjeungeus dilakonan. Parandene kitu,kalawan pajenengan Gusti Jungjunanurang, simkuring sapara kancameupeujeuhkeun, sangkan leuwihenya-enya.2Kalawan timbalan Isa, Gusti Jungjunanurang, tea kapan ku simkuring saparakanca oge geus dibere pituduh-pituduhna.3Allah mundut, sangkan lampaharanjeun teh kudu sapuk jeungpangersa-Na, nya eta suci beresih: Sipatcawokah kudu dijauhan ku aranjeun.4Pek bogaan ku aranjeun pamajikansewang-sewangan; sanajan kitu, tetepkudu jeung tatakrama anu pantes.

1 TESALONIKA 4.5–11 105Ulah kajurung ku pangajak napsu,saperti jelema anu teu wawuh ka Allah.6 Jeung omat, ulah pisan aya anungalakukeun dosa jeung ngabobodo kadulur-dulur saiman. Bareto ku simkuringsapara kanca geus diomat-omatan, yenkalakuan sarupa kitu teh pasti keuna kubebendu Gusti.7Nu matak disaur ku Allah teh, nya etasangkan ulah sakarep-karep, tapi hirupdina jalan Mantenna.8Ku sabab eta, sing saha anu teu malirekana eta katangtuan, lain teu malirekana aturan jelema; tapi teu malire kanaaturan ti Allah, anu geus maparinkeunRuh Allah anu suci ka aranjeun.9Ari sual kudu silih pikanyaah mah kusimkuring sapara kanca moal ditetekdeui; kapan dulur-dulur ge, geustarerang sorangan tina piwulang Allah;10 tur ku aranjeun geus dibuktikeun kadulur-dulur saiman di Makedoni. Anudipenta ku simkuring sapara kanca, singleuwih ti kitu.11Lian ti eta oge, kudu boga tekadseja itikurih sorangan, ngudag hirupanu cukup. Ieu teh, sakumaha anu

1 TESALONIKA 4.12–17 11

diwurukkeun ku simkuring sapara kancabareto,12malar jaradi jalma nu kaajen jeunghenteu gumantung ka batur.13Dulur-dulur! Simkuring sapara kancahayang nerangkeun hal nu geus paraeh.Dina sual ieu, dulur-dulur teu kudurempan hariwang; ulah kawas nu teubaroga pangharepan jaga.14Urang, anu percaya ka Isa, — anugeus gugah tina pupus-Na — yakin yenanu maot dina iman ka Anjeunna bariskumpul jeung Anjeunna di payuneunAllah.15Sumender kana piwulang-Na Gusti,simkuring sapara kanca ngabejaan:Jelema-jelema anu harirup keneh dinawanci Gusti Jungjunan urang sumping,moal rek dianak-emaskeun ti batan nugeus maraot.16Di mana geus aya tangara, malaikatkapala baris cumeluk handaruan sartatarompet Allah ditiup, ti dinya GustiJungjunan urang, ku anjeun lumungsurti sawarga. Anu maraot di jero iman kaAl Masih baris harudang ti heula.17Ari nu harita harirup keneh, kabehbaris dikumpulkeun jeung anu kakara

1 TESALONIKA 4.18–5.5 12

harudang tea; saterusna, urang barisdiangkat babarengan jeung maranehnakana mega di awang-awang, mapagkeunGusti Jungjunan urang. Ti dinyaurang kabeh baris ngancik di Gustisalalanggengna.18Tumali jeung eta, urang teh kudusilih tegerkeun hate.

51Simkuring sapara kanca sama sakaliteu terang, iraha Gusti Jungjunan

urang teh baris sumping.2Teu perlu diterangkeun mangsapisumpingeuna-Na teh, da hamo kajudi;sabab sumping-Na teh, kawas ti peutingurang teu nyangka-nyangka bariskaasupan bangsat.3Waktu anu ku jalma-jalma disangkaaman sarta taya naon-naon, ana geletukteh harita pisan kadatangan bahla, nepika maranehna teu bisa sumingkir deui:Kantun nyerina, lir kanyerina awewe nukeur ngajuru.4Tapi hirup aranjeun mah, kapanhenteu kabawah ku poek. Jadi, aranjeunmoal kabongohan ku eta Wanci, kawaskabongohan ku bangsat.5Sabab Dulur-dulur mah kabawah kucaang, nya eta beurang tea. Ari peuting

1 TESALONIKA 5.6–12 13

mah urang moal bisa naon-naon lantaranpoek.6Kahade urang mah ulah keuna ku teueling, nya eta ngeunah-ngeunah jeg nuhees, nurutan batur. Sabalikna, kudutetep nyaring pikir, eling salalawasna.7Mun aranjeun hees atawa mabok mah,atuh teu beda tina jeung ti peuting!8Urang mah anu di lingkungan caang,nya eta beurang tea, kudu waspadajeung sayaga. Lir ibarat prajurit anumake bae baju kere iman jeungkanyaah; ari balakutakna pangharepankana mangsaning rahayu.9Urang ku Allah teh henteu ditakdirkeungeusan nadah hukuman, tapi geusandirahayukeun ku Isa Al Masih, GustiJungjunan urang.10 Isa Al Masih geus pupus pikeunnalangan urang, sangkan boh keurhirup keneh, boh geus paeh bisa tetepsasarengan jeung Anjeunna.11Tumali jeung eta, sing tetep kawasayeuna, nya eta silih aping silih geuing.12Simkuring sapara kanca meredih:Muga aranjeunna, anu nungtun kadulur-dulur jeung ngelingan enggoninganut ka Gusti, anu geus didaramel

1 TESALONIKA 5.13–23 14

sakitu paeh-posona pikeun aranjeun;ku aranjeun teh kudu dihargaan jeungdiajenan.13 Jungjung ku hate anu pinuh ku tresnaasih. Hargaan padamelanana. Masinglayeut runtut-raut.14 Jeung omat, lamun aya anu ngedul,papatahan; nu geus pegat pangharepanlilipur, tegerkeun hatena; nu lemah,belaan; ka itu ka ieu sing sabar.15Poma, ulah aya anu ngabales gorengku goreng. Sabalikna, keprik sangkanraresep kana melak kahadean, boh kapada batur, boh ka masarakat umum.16Salawasna kudu janglar kudu hegar.17Ulah tinggal ti neneda.18Tarimakeun sagala nu dikersakeun.Kitu anu dipundut ku Allah ti sakur anuanut ka Isa Al Masih.19Poma ulah mareuman Ruh.20Ulah ngabaekeun kana ucapan-ucapan kanabian.21Sagala rupa kudu diuji jeungdipaluruh. Nu hade pageuhan,22 sakur nu goreng kudu disinglar.23Mugi-mugi Allah ku Manten, — anujadi sumbering Karahayuan — nyucikeunaranjeun tina sagala kaluluputan sarta

1 TESALONIKA 5.24–28 15

jiwa raga katut roh aranjeun ge,tetep jeung mulus banglus nepi kawanci sumping-Na Isa Al Masih, GustiJungjunan urang.24Anu geus nyaur dulur-dulur teh,nya eta Anu Maha Saestu, tangtungalaksanakeun jangji-Na.25Doakeun simkuring sapara kanca.26Salam sono ka sakabeh dulur-dulur.27Demi Gusti, bacakeun ieu suratsimkuring ka sakumna jamaah.28Mugi-mugi Gusti Jungjunan urang,Isa Al Masih, maparinan rahmat kaaranjeun.

2 Tesalonika

11Ti Paulus, Silpanus, jeung Timoteus.Kahatur dulur-dulur di jamaah

Tesalonika, umat Allah Nu jumenengRama jeung Gusti Jungjunan urang, IsaAl Masih.2Mugia aranjeun dipaparin sih kurniakatut rahayu ti Allah jeung ti Isa AlMasih, Gusti Jungjunan urang.3Simkuring sapara kanca sapara kanca,kudu teu petot-petot muji sukur kaAllah; ku sabab, iman aranjeun ka Isa AlMasih jeung kanyaah aranjeun ka padabatur, anu beuki tambah jembar.4Munasabah, mun aranjeun, kusimkuring sapara kanca dipake reueuska jamaah-jamaah umat Allah teh.Sabab memang saenyana. Sakituaranjeun teh digencet jeung dikaniaya,tapi tetep junun ngalakonan imankapercayaan.5Eta teh jadi bukti, tina adilnakatangtuan hukum Allah; nu geusnganyatakeun, yen aranjeun layak jadi

2 TESALONIKA 1.6–10 2

warga Karajaana-Na lantaran aranjeungeus nandang sangsara ku karana eta.6Nya ku sabab adil tea, Allah barisngahukum ka jelema-jelema anu ayeunangagencet ka aranjeun.7Ari aranjeun, — anu ayeuna eukeurdigencet — tanwande ku Mantenna barisdiganjar bareng jeung simkuring saparakanca. Eta moal teu bukti, dina waktuIsa, Gusti Jungjunan urang, rawuh tisawarga dina gedurna seuneu jeungdiiring ku malaikat-malaikat-Na anugaragah.8Sakur anu dina hirupna henteu malireka Allah, kitu deui anu henteu malirekana amanat Injil tina hal Isa, GustiJungjunan urang, baris dihukum.9Tur dihukumna teh salalanggengna;disingkirkeun ti payuneun Gusti, nya etadijauhkeun tina kamulyaan nu mahaagung nu jadi kagungana-Na.10Eta pasti kajadian; di mana geusdatang poe nu agung, nya eta rawuhnaAl Masih pikeun dimulyakeun di antaraumat-Na anu suci; dita'juban ku sakabehnu percaya, kaasup oge aranjeun, anupercaya kana amanat pangandika-Na

2 TESALONIKA 1.11–2.2 3

anu diwawarkeun ku simkuring saparakanca.11Ku sabab hal eta, simkuring saparakanca teu petot-petot mangnedakeunka kersa Allah. Mugi-mugi aranjeunteh, ku Mantenna, dipandang layakpikeun panyaur-Na. Mugi-mugi kukawasa Mantenna, dulur-dulur bisadisampurnakeun boh dina kahoyongmigawe sagala anu hade, boh dinanohonan darmaning iman.12Upama kitu, tangtu hirup dulur-dulurmatak mulya ka pajenengan Isa, GustiJungjunan urang; tur dulur-dulur ogebaris dipaparin kamulyaan ku Anjeunna:Ku berkahna sih kurnia Allah jeungkurnia-Na Isa Al Masih, Gusti Jungjunanurang.

21Tumali jeung pisumpingeuna-Na —Gusti Jungjunan urang, Isa Al Masih

— sarta hal urang baris kumpul jeungAnjeunna teh, simkuring seja pepeling:2Pacuan, aranjeun teh ulah beunangkapangaruhan, — nepi ka tuluy baebingung teu puguh — lamun aya bejaanu nyebutkeun yen wancina GustiJungjunan urang sumping teh geusdatang: Boh beja ti roh, boh tina hutbah,

2 TESALONIKA 2.3–8 4

atawa tina surat-surat simkuring saparakanca.3Kajeun kumaha oge, aranjeun tehulah gampang kabobodo. Sabab etaWanci moal waka nepi, samemehjelema-jelema malurtad sarta anu jadiulon-ulon kadorakaanana katangen.4Eta nu jadi ulon-ulon kadorakaan teh,baris ngalawan ka anu disebut Allah,ka Anu disembah dibakti ku manusa.Malah baris anegleng di Bait Allah jeungsusumbar nyebut ieu kami Allah.5Hal ieu, bareto ku simkuring geusdibablaskeun basa keur aya di aranjeun.Aranjeun aringet keneh?6 Jadi, tangtu geus moal bireukdeui, naon sababna ayeuna manehnaacan wanieun ngamimitian. Tapiupama wancina geus tepi mah, tangtunembongkeun maneh.7Tapi saenyana, cicing-cicing soteh,eta tukang ngadorakakeun teh keurtatan-tatan. Acan prak soteh lantaranaya keneh anu nahan.8Geus nepi kana waktuna mah, — etaulon-ulon kadorakaan teh — tangtunembongkeun maneh. Tapi pinastimanehna baris tiwas, mun Isa, Gusti

2 TESALONIKA 2.9–13 5

Jungjunan urang, sumping; manehnabaris dihebos ku napas tina baham-Najeung baris musna ku cahaya Anjeunna.9Munculna eta ulon-ulon teh, barinyangking pangawasa setan; jadi,manehna teh, baris dibarengan kurupa-rupa kakawasaanana, nya eta bisanyieun rupa-rupa kaahengan jeungkaajaiban-kaajaiban nu mawa sasar.10Cilaka sakur anu nolak kanakayaktian nu mawa kana jamuga; sababpasti, maranehna, kagoda ku rupa-rupatipu dayana.11Batin maranehna ku Allah disinalolong, nepi ka percaya ka anu nipumerdaya.12Ku sabab milihna teh, lain kanapijamugaeun atawa kana nu sayakti,tanwande maranehna baris dihukum.13Dulur-dulur, kakasih Gusti! Nilikkana kaayaan aranjeun, simkuring wajibmuji sukur ka Allah. Sabab aranjeunteh, asup kana golongan jalma-jalmanu dipilih Allah pikeun disalametkeunpangheulana: Ku jalan disucikeunku kawasaning Ruh jeung ku sababaranjeun percaya ka nu sayakti.

2 TESALONIKA 2.14–3.2 614Ku Mantenna, aranjeun teh geusdisaur, nya eta ku jalan Injil anu geusdiwawarkeun ku simkuring saparakanca; sangkan aranjeun layak nampakamulyaan Gusti Jungjunan urang, IsaAl Masih.15Ku sabab eta, sing pangger sartasing pageuh nyekel pangajaran anuditepikeun ku simkuring sapara kanca,boh ku lisan boh ku surat.16Mugi-mugi Gusti Jungjunan urang,Isa Al Masih, kitu deui Rama, — nya etaAllah anu ka urang teh kersa miwelasmiasih, maparin panglipur abadi jeungpangharepan anu agung —17kersa maparinan kakuatan jeungwawanen pikeun ngamalkeun kahadean,boh ku ucap, boh ku lampah.

31Doakeun simkuring. Pangnedakeun,mugi-mugi sing bisa neruskeun

nyebar pangandika Gusti, sina tumuwuhturta gancang kaala kalawan hasil anugumilang saperti di aranjeun.2Pangnedakeun simkuring saparakanca, muga ucul ti nu hasud sartabisa leupas ti nu niat jahat; ma'lum, dahenteu kabeh jelema daraek percaya.

2 TESALONIKA 3.3–9 73Tapi Pangeran mah, satia. Dulur-dulurtangtu ku Mantenna baris dipaparinankuat hate sarta diraksa ti Setan.4Simkuring menta, demi Gusti, mugasagala papatah sarta pituduh simkuring,ku aranjeun teh dilakonan: Ayeuna jeungsaterusna.5Ka Gusti, simkuring nunuhun; mugiaati sanubari aranjeun dipingpin kanawelas asihing Pangeran sarta tahan ujisaperti Al Masih.6Kalayan pajenengan Isa Al Masih,Gusti Jungjunan urang, simkuringseja meredih, sangkan dulur-dulurngajauhkeun maneh ti jalma kedul, anuteu daek ngalampahkeun papatah anu tisimkuring sapara kanca.7Simkuring geus mere conto: Saliladi aranjeun, tara teuing ngalulungkutnangkeup tuur embung digawe.8Sagala anu kadahar ku simkuring,teu aya anu teu dibayar; eta tehbeunang dekal-dekul barang gawebeurang peuting, sangkan ulah matakngaripuhkeun ka aranjeun.9Lain ku dumeh simkuring teu layakmeunang sokongan, tapi ku bawaning

2 TESALONIKA 3.10–16 8

hayang mere conto pikeun turutaneunaranjeun.10Basa keur di aranjeun tea, simkuringgeus mere ieu pamadegan: “Mun teungoprek moal nyapek.”11Sabab harita, simkuring ngadengeaya jelema-jelema anu taya gadag sartagawena teh ngan ngarerecok urusanbatur bae.12Ka jalma-jalma nu kitu, demi GustiJungjunan urang, Isa Al Masih, simkuringsapara kanca ngawawadian: Kudu daekngoprek jeung kudu daek susah payah,sangkan anu didahar teh beunangladang kesang sorangan.13Ari aranjeun, dulur-dulur! Ulahkapok-kapok tatalang reujeung tutulung.14Teu mustahil, ieu pituah-pituah tisimkuring sapara kanca teh aya anuembung ngadenge. Upama aya cirian,ulah dirapetan, sina eraeun sorangan.15Tapi ulah ari dimusuhan mah, leuwihhade pepelingan sakumaha pantesna kadulur.16Mugi-mugi Pangeran Nu jadisumbering bagja, maparinkeun nugraha-Na ka aranjeun, dina sagala perkara.

2 TESALONIKA 3.17–18 9

Mugi Mantenna kersa nangtayunganaranjeun.17Ahirna, ayeuna, ieu simkuringngotretkeun tulisan salam ku leungeunsorangan: “Salam sono ti Paulus.” Ieuteh cirina surat-surat simkuring. Tah kiturupana tulisan simkuring teh!18Mugia aya sih piwelas Isa Al Masih kaaranjeun.

1 Timotius

11Ti Paulus, rasulna Isa Al Masih,— numutkeun pangersa Allah, Juru

Salamet urang jeung Isa Al Masih,sumber pangharepan urang —2Dumateng Timoteus, anak teges bapadina iman. Muga-muga hidep ginuluranrahmat, welas asih, sarta karahayuan tiAllah — Rama — jeung ti Isa Al Masih,Gusti Jungjunan urang.3Kahayang bapa mah hidep teh kuduaya di Epesus, sakumaha pamentabapa basa keur arek ka Makedonitea. Ari sababna, di ditu teh aya anunyebar-nyebar pangajaran mahiwal.Perlu ku hidep dieureunkeun.4Teges-tegeskeun ka maranehna, geuraleungitkeun kituh eta dongeng-dongengnataan berendelan ngaran karuhun-karuhun anu sakitu panjangnateh; lantaran ngan ngondangpacekcokan wungkul, lain nungtunkana katartiban hirup anu ti Allah, anukudu dibeunangkeun ku iman.

1 TIMOTIUS 1.5–10 25Bapa menta kieu teh seja ngahudangdeui kanyaah anu bijil ti ati nu wening,kaluar tina pikiran nu mencrang, jeungtina iman anu iklas.6Geus loba anu naringgalkeun sipatkieu teh, kalah ka ngaradu omong anuteu uni.7Boro bae hararayang jadi guru Toret,ari heug kana omongan sorangan ge teungarti sarta kana sual nu dipadukeun teunyaho.8Memang urang nyaho, Toret teh hade,asal dipake jeung samistina.9Papadaning kitu, kudu diingetkeun:Hukum Toret teh dijieunna lain keurjelema anu harade, tapi keur anurerempak, keur penjahat, keur nu kupurjeung doraka, keur nu teu raresep kananu suci atawa sual kabatinan, keuranu ngabinasa indung bapa, keur numaehan,10keur tukang rucah jeung jinah,keur anu bangkawarah, keur culik,keur tukang ngajualan jelema, keurtukang bohong, keur saksi palsu,jeung saterusna deui, nya eta anupapalingpang jeung ajaran anu bener.

1 TIMOTIUS 1.11–16 311Ari ajaran anu bener teh dasarnamah, nya eta Injil nu nyaritakeunka-Agungan jeung ka-Mulyaan Allah, nudipercayakeun ka bapa sarta ku bapakeur diwawarkeun.12Bapa muji sukur ka Isa Al Masih,Juru Salamet urang, anu geus maparinkakuatan ka bapa. Muji sukur, reh kuAnjeunna dipercanten ngemban ieupapancen.13Padahal bapa teh, bareto mah, sakitumoyokna, ngahina, jeung nganiaya kaAnjeunna. Tapi Allah, anggur mikawelaska bapa; ma'lum ku sabab bapa, baretomah, teu percaya; jadi, teu nyaho yenkalakuan kitu teh salah.14Ku Allah, nu maha welas, bapa tehdigunturan sih kurnia, iman, jeungkanyaah tina sumberna pisan, nya etaIsa Al Masih.15Picatur anu nyebutkeun yen: “IsaAl Masih sumping ka dunya pikeunnyalametkeun nu daroraka” teh, tetelabenerna; bukti beunang dipercaya. Tiantara anu daroraka, nya bapa anupangdoraka-dorakana.16Tapi malah nya ku sabab eta pisan,Allah miwelas-Na ka bapa teh. Isa

1 TIMOTIUS 1.17–20 4

Al Masih, ka bapa, geus mintonkeunkasabaran anu luar biasa; nepi ka ieupangalaman bapa teh, dijadikeun contoka sakabeh anu palercaya ka Anjeunnasapandeurieun bapa, nya eta anu padangarep-ngarep geusan meunangkeunhirup anu langgeng.17Kahormatan jeung kaagungan,kasanggakeun sapapaosna ka payuneunRaja nu langgeng, nu teu keuna kubinasa, jeung maha gaib, nya eta AllahAnu Tunggal! Amin.18Timoteus, anaking! Tugas anu kubapa dipercayakeun ka hidep teh,sajalan jeung hiji nubuwat anu baretodiucapkeun ka hidep ngeunaan tugashidep kiwari.19Puhit eta ucapan ti nubuwat teh kusanubari hidep anu murni, supaya kuatiman kapercayaan hidep ngalakonanutamaning jurit. Aya sawatara jalmaanu ngabarandel, nepi ka leungit imankapercayaanana;20upamana bae Himenius jeungAleksander. Maranehna ku bapa mahgeus diserenkeun ka setan, sinamaranehna teh karapok ngahinakeunAllah.

1 TIMOTIUS 2.1–8 5

21Nomer hiji bapa mentamalar hidep mangnedakeun,

mangdoakeun, mangnyuhunkeun, jeungmangnuhunkeun sakabeh jelema,2kapala-kapala nagara jeung anunyarangking pamarentahan. Sambat,suhunkeun ka Allah, mugi-mugi urangbisa hirup ayem tengtrem tur bisanekanan hirup saleh kalawan mulya.3Paneda kitu tangtu didangu ku Allah,Juru Salamet urang,4anu mikersa sangkan sakabeh jelemasalamet jeung aranut kana kayaktianMantenna.5Sabab pikeun datang ka Allah anutunggal teh, jalanna oge tunggal, nyangan ka manusa anu jenengan Isa AlMasih tea.6Anjeunna geus ngorbankeun salirajadi panebus, pikeun nebus sakabehmanusa.7 Ieu amanat iman jeung kayaktianteh, kudu ditepikeun ka bangsa-bangsaluareun Yahudi. Guna kaperluan eta,bapa teh dijieun rasul sarta diutus pikeunngaguruan maranehna.8Saterusna, kahayang bapa mah,jelema teh di mana bae oge kudu

1 TIMOTIUS 2.9–15 6

neneda. Kaom lalaki anu ngabdi ka Allahari neneda kudu nadahkeun leungeunkalawan hate anu beresih, ulah ayageuneuk-maleukmeuk; ulah mawaunek-unek atawa ambek.9Ka kaom wanita, pamenta bapamah barang pake teh kudu sarwamerenah. Dangdan sapantesna bae, anusopan; ulah kaleuleuwihi: Buuk ulahdimodel-model; pakean teu kudu numararahal; ulah reuceum ku perhiasan,emas, inten, jeung sajabana.10Diri mah mending ge didangdananku tingkah laku anu hade, sakumahalayakna wanita anu ibadah.11Wanita mah, kudu diajar lungguhampuh andalemi;12kudu pantrang mamatahan atawamarentah ka lalaki, jeung kudu sarehsumerah.13Sabab manusa anu pangheulanadipidamel ku Allah teh, nya eta Adam;geus kitu, kakara Hawa.14Anu beunang ku pangwujuk Iblisnepi ka ragragna kana dosa oge, nya etawanita, lain lalaki.15Papadaning kitu, wanita oge, barisdisalametkeun; ku sabab maranehna

1 TIMOTIUS 3.1–6 7

geus nyorang kanyeri dina ngajuru;jaba ti eta, maranehna ge kudupengkuh iman, boga kanyaah, jeunglaku-lampahna ge kudu basajan.

31Aya kacapangan anu kacidakeunana: “Hayang jadi pamingpin

teh cita-cita nu kacida mulyana.”2Sabab pamingpin jamaah teh, teumeunang aya cacad celana: Kudu satiaka bojo, titih jeung rintih, daek nyaliksikdiri, tartib, adab, akuan ka tatamu, ahlikana ngatik,3ulah nyandu kana inuman, teumeunang ketus haseum budi, kudusomeah, daek akur daek ngakurkeun,tur ulah piduit.4Kudu bisa ngamudi rumah tanggana,bisa ngawarah tur dipikaajrih ku anak.5Upama ka rumah tangga sorangange, geus teu bisa ngamudi; atuh komonungtun jamaah Allah, rek bisa ti mana?6Lebah dieu tetela, jalma anu kakarabus, jadi murid Gusti Jungjunan urangmah, teu meunang diangkat jadipamingpin jamaah; bisi unggah adat,anu antukna kabendon sanasib jeungIblis.

1 TIMOTIUS 3.7–13 87Di luareun jamaah oge, pamingpinmah, ngaranna teh kudu seungit, ulahaya anu bireuk; sangkan ulah meunangpanangtang anu antukna bisa ngaleokkabawa setan.8Kitu deui, anu jaradi pangatik jamaahoge, kudu jelema anu diajenan, jujur,ulah pamabokan, ulah hawek;9batinna ge, kudu beresih jeungpageuh muhitna kana rasiah imankapercayaan.10Memeh diangkat teh, aranjeunna,kudu dipaluruh heula. Mun geus tetelataya cacad kuciwana, kakara aranjeunnameunang mangku jabatan.11Bojona ge kudu hade tabeatna, ulahresep ngupat, jeung kudu jujur sagalalaku-lampahna.12Pangatik jamaah teh, kudu caroge tihiji bojo, kudu bisa nungtun anak bojo,kudu bisa nerapkeun pangwarah kakulawarga.13Pangatik nu hade, pangaruhna gebaris hade tur bisa laluasa, waktuanjeunna nyarita perkara iman ka Isa AlMasih.

1 TIMOTIUS 3.14–4.3 914 Ieu perkara ku bapa perlu ditulisayeuna, najan bapa teh aya niatburu-buru manggihan hidep.15Maksudna, bisi bae, bapa elatdatang; jadi, hidep geus terang kumahakuduna hirupna parawarga Allah Anujumeneng, Anu jadi pamageuh jeungdasaring kayaktian tea.16Teu hamham deui, rasiah kaimananurang teh mutuh agungna: “Anjeunna,anu geus kersa ngalap rupa manusa, kuRuh Allah geus dibuktikeun bener-Na,kasaksi ku paramalaikat, dimashurkeunka saban bangsa, dipercaya ku nu arayadi dunya, dijungjung kana kamulyaan.”

41Ruh Allah geus teges nerangkeun,yen dina jaman-jaman ka dieunakeun

bakal loba anu murtad; maranehnateh, kagusur ka jalan sasar, kasarad kuroh-roh anu matak nyasabkeun jeungpangajaran setan-setan.2nya eta tukang-tukang tipu anumunapek, anu geus teu boga bebeneransama sakali.3Ku maranehna, jelema-jelemadilarang kawin jeung sawatarakadaharan diharamkeun; padahal,eta kadaharan teh tunggal, ciciptan

1 TIMOTIUS 4.4–9 10

Pangeran; taya halanganana didaharku anu palercaya ka Allah mah, asaldinuhunkeun heula dina paneda.4Da taya atuh, hiji oge, dadamelanAllah anu teu hade teh. Kadaharan mah,teu aya anu teu meunang didahar; asalditarimakeun ku puji jeung sukur.5Lantaran kabeh oge enggeus jadi suci,disucikeun ku pangandika Allah jeung kupaneda tea.6Upama hidep sanggup negeskeun sualieu, ka dulur-dulur urang nu saiman;nyata hidep teh berbudi, ciri abdining IsaAl Masih. Hidep pribadi kudu ngabayuandiri ku papakon-papakon kaimananjeung ajaran anu waras, anu ku hidepkiwari eukeur dianut.7Kahade hidep teh, ulah kapincut kudongeng-dongeng anu sipat tahayul.Anggur latih diri hidep kana ibadah.8Latihan badaniah gunana teh kawates.Sabalikna, ari latihan kana ibadah mah,gunana teh keur sagala-gala; sababdieusi ku jangji pijamugaeun hirup, bohkeur ayeuna, boh keur jagana.9 Ieu teh saestu pisan wajib dipercayajeung ditarima mutlak.

1 TIMOTIUS 4.10–15 1110Naon sababna urang daek nyorangsusah payah hese cape? Taya lianlantaran urang ngandel ka Allah,Juru Salametna sakabeh manusa,pangpangna sakur anu percaya kaMantenna.11Pek sual ieu teh ku hidepparentahkeun jeung papatahkeun.12Sanajan hidep ngora keneh,tembongkeun yen hidep teu bisadisapelekeun. Ucapan, tingkah laku,kanyaah, iman, katut kamulusan hidepmugia sing matak jadi conto ka sakuranu saiman.13Sabot bapa acan datang, hidep kuduleukeun, boh dina maca Kitab Suci,boh dina mepelingan ka dulur-dulursakapercayaan, boh dina pangajaran.14Kurnia ti Allah anu geus nyampakdi diri hidep, ulah diteler-teler. Etakurnia teh, asalna tina nubuwat; kuhidep geus katarima, waktu hidepditumpangan panangan ku parakokolot,basa diistrenan tea.15Pake eta teh, lampahkeun, imankeun,malar hidep maju sarta kamajuananakatembong ku balarea.

1 TIMOTIUS 4.16–5.5 1216 Jaga diri hade-hade, sing ati-atinya ngajar. Sing suhud sing jununngalakonanana; sabab eta teh matakjamuga, boh keur hidep pribadi, boh keurbatur anu balalener ngabandungananaka hidep.

51Saterusna, hidep oge, ari negorka nu enggeus karolot mah, ulah

keras-keras; jadi, sing cara ka bapa.2Ari ka sasama budak ngora, sing caraka dulur. Kitu deuih, ari ka wanita-wanitaanu geus kolot, sing kawas ka indung.Tuluy ari ka paramojang, sing kawaska lanceuk atawa adi kalawan hate anujujur.3Ka randa-randa, anu enya randa,masing hormat.4Sabalikna, upama randa-randa etateh, boga anak atawa incu; eta anakincuna teh, sing sina rumawat, minangkapamales budi ka indung bapa atawanini akina. Eta teh, sapuk pisan jeungpangersa Allah.5Upama randa, anu enya randana teageus tinggal nyorangan pisan, kudu sinamuntang ka Allah neda piwelas-Na; daMantenna nu baris mitulung teh jeungngajaring beurang peuting.

1 TIMOTIUS 5.6–11 136Sabalikna, randa anu resep kanasenang-senang jeung sakama-kama,najan hirup keneh oge, beunangdisebutkeun geus paeh.7Bejaan kudu ngajaga tingkah laku,ulah nyieun picelaeun.8Sing saha bae oge anu tambelar kakaom kulawargana, komo ka anggotarumah tanggana sorangan; eta tehngaranna murtad, leuwih goreng ti batananu henteu boga iman.9Randa anu umurna acan genep puluhtaun, ulah waka diasupkeun kana daptar.Dina geus meujeuhna diasupkeun kanadaptar ge, kudu nyumponan heula sarat:Bogana salaki ngan sakali;10kalakuanana kaceluk hade; alusrumawatna ka anak; akuan ka tatamu;daek mangumbahkeun suku sasamaumat Allah; lian ti eta, manehna ogedaek nalang ka nu susah. Cindekna,kumureb kana sagala gawe anu harade.11Randa-randa anu ngarora kenehmah, ulah diasupkeun kana daptar. Bisi,maranehna, katarik hayang kawin deui;— heug bae embung ngalakonan deuikawajiban ti Al Masih —

1 TIMOTIUS 5.12–18 1412eta hartina ingkar tina jangji sejasatia ka Anjeunna.13Atawa sok unjung-anjang ngadonngobrol miceunan waktu, pipilueun kanaurusan batur, sarta ngobrolkeun nu teuparantes.14Alusna, randa-randa nu ngarorakeneh mah, heug karawin deui bae:Sina baroga anak jeung ngurus rumahtangga; malar anu jaradi lawan teh, ulahboga upatkeuneun ti urang.15Da aya randa-randa anu ingkar tinajalan anu bener, terus ngapruk kanajalan setan.16Kitu deuih, upama dina hiji kulawargaaya randana. Eta kulawarga teh,boga kawajiban ngabayuan anggotanaanu geus randa tea. Jadi, ulah nepingarerepot jamaah; sangkan jamaahbisa laluasa ngabayuan randa-randa,anu enya-enya perlu dibantu hirupna.17Kokolot anu hade ngokolotanana,kudu diajenan dua kali lipet. Komolamun anjeunna getol hutbah jeungngawuruk mah.18Sabab ceuk Kitab oge: “Mundinganu keur dipake, ulah diborongsongan;”

1 TIMOTIUS 5.19–23 15

jeung: “Nu digawe wajib meunangupah.”19Hidep ulah guguan ka anu ngadukeunkokolot, kajaba lamun pangaduananakuat saksi, nya eta aya dua atawa tilujalma.20Anu tetela salah, bolekerkeun baedosana sina kanyahoan ku sarerea,sangkan anu sejen oge sarieuneun.21Bapa meredih ka hidep: Demi Allah,demi Isa Al Masih, jeung malaikat-malaikat anu kapilih; jalankeun ieukatangtuan teh ka nu karitu, tongasa-asa jeung ulah beurat sabeulah.22 Jaba ti kitu, hidep ulah gampang-gampang numpangkeun leungeun,ngangkat jalma geusan nyekel papancenjamaah. Ulah kabaud ku jelema anudoraka. Jaga diri hidep sangkan tetepmulus.23Nginget hidep teh, sakitu ririwitna;bapa nganasehatan, sangkan hidepnginum anggur oge, barang saregotmah; jadi, ulah ngan nginum caiwungkul. Eta teh perlu, keurngalembutkeun kadaharan dinapadaharan.

1 TIMOTIUS 5.24–6.5 1624Mungguh kasalahan jalma teh, ayaanu ujug-ujug breh katohyan, — sigaanu miheulaan lumpat arek ngadakwaka pangadilan — aya oge anu kabukanasanggeus kalilanakeun.25Lampah hade ge, kitu; aya anu brehharita keneh, aya nu henteu; tapi kabehoge, mo burung nembrak.

61Anu hirup di bawah pasangan,tegesna nu kumawula, kudu boga

anggapan yen dununganana teh jalmanu wajib dihormat. Eta teh wajibhukumna, malar nu lian ulah meunangjalan geusan moyok kana pajenenganAllah jeung rukun ibadah urang.2Wurukkeun eta teh ku hidep.3Sing saha anu ngajar tojaiah, bohjeung timbalan nu saestu — nya eta anuti Gusti Jungjunan urang, Isa Al Masih —boh jeung nu rukun ibadah urang;4 tetela nu kitu teh jalma guminter,padahal taya kanyaho. Kikituananawungkul keur pipaseaeun, nyieunpadengkian, pacekcokan, upat-sinuat,timburu,5 jeung papaduan anu manjang antarajelema-jelema anu geus leungiteun akalsehat jeung anu geus leungit bebeneran,

1 TIMOTIUS 6.6–12 17

anu nyangka yen ibadah teh bisa dipakejalan cari untung.6Memang, lamun dibarengan kukatumarimaan mah, ibadah teh, bisamere kauntungan anu luar biasa.7Sabab urang gumelar ka dunya tehteu mawa naon-naon, oge ana mulangmoal bisa mawa naon-naon.8Ku bisa dahar jeung make ge, urangteh geus kudu ngarasa untung.9Sabab kapincut ku kabeungharan teh,matak mawa kana sasar; lian ti eta, ogematak karanggeum ku angen-angenanu nya minculak, nya nyilakakeun; anuantukna mah, tigebrus kana kabinasaan.10Sabab watek pidunya atawa piduitteh, mangrupakeun akar sagalakajahatan. Sababaraha jalma oge,aya anu geus cul iman ku sababkatungkulkeun ku nyiar duit tea;da antukna mah, maranehna tehnganyenyeri hate sorangan.11Hidep mah da jalma anu percaya kaAllah, kudu baid ka nu karitu teh. Anggurmasing adil, jujur, ibadah, kuat iman,nyaahan, tahan uji, sarta someah.12Prung geura tarung; pek balapngamalkeun kayaktian di medan iman.

1 TIMOTIUS 6.13–17 18

Hontal hirup langgeng nu jadi pahlana.Hidep disaur ku Allah teh, — ku jalanngikrarkeun pangaku kapercayaan dihareupeun saksi-saksi tea — nya geusaneta tujuanana!13Di payuneun Allah — numaparin hirupkana saniskara — sarta di payuneunAl Masih, — anu geus mintonkeunpanyaksen sakitu sampurnana kaPontius Pilatus — hidep, ku bapa ayeunadipentes:14 Jalankeun ieu parentah sajujur-jujurna, sing ulah aya kuciwana, nepika datang Poening sumpingna GustiJungjunan urang, Isa Al Masih.15Sumpingna geus pasti dina wanci-Na,kalayan timbalan pangjurung Allah,Maha Kawasa Nu tunggal, Rajaningsagala raja, Gustining sakabeh gusti;16 tur anging Mantenna nyalira anu tankenang pati, anu ngancik sajeroningcahaya anu teu bisa katembus. Tayahiji jalma anu kungsi nenjo Mantenna,taya hiji jalma nu baris nenjo Mantenna.Kahormatan, kakawasaan anu langgeng,kasanggakeun ka Mantenna. Amin.17Anu baleunghar ku hidep kududiwawantian, supaya ulah adigung; ulah

1 TIMOTIUS 6.18–21 19

neundeun harepan kana barang anu tayakatangtuanana, nya eta kabeungharanupamana. Ngaharep mah kudu ka Allah,anu kawasa maparin sagala kani'matan.18Titah ku hidep, sina maranehna hadelaku, sing sugih ku amal asih, amalsaleh, sarta mere maweh;19 itung-itung nyengcelengankahadean; teangeun keur jamanengke, nya eta pikeun dasar hirup anukiwari eukeur disungsi.20Timoteus, anaking! Rawatanpangajaran anu geus kacangking kuhidep teh masing apik. Jauhan omongan-omongan anu teu aruni sarta pangajarangapong taya pulunganeunana, anudipajarkeun teh “elmu” tea.21Teu wudu aya, sabab sababarahaanggota teh geus nganut ka eta elmu,nepi ka ingkar tina iman kapercayaan.Mugia hidep katut dulur-dulur mendakberkah Allah.

2 Timotius

11Ti Paulus, anu ku marga timbalanAllah, jadi rasul-Na Isa Al Masih;

diutus pikeun ngembarkeun amanatngeunaan hirup anu asalna ti Isa AlMasih.2Dumateng jeng putra Timoteus. Mugiahidep ginuluran berkah rahayuning Allah— Rama — jeung Gusti Jungjunan urang,Isa Al Masih.3Puji jeung sukur — anu medal tisaliring ati sanubari — kasanggakeun kapangkon Allah, anu dibaktian ku bapajeung ku karuhun-karuhun bapa. Bapangarasa sukur ku kaayaan hidep, anuku bapa teu eureun-eureun didoakeunbeurang peuting.4Bapa teh inget bae ka hidep lantarancipanon hidep tea. Jadi bapa teh poharatibelatna, hayang gok bae papanggih,tada teuing pibungaheunana.5Bapa yakin, iman hidep ka Allah estusaiklasna; moal beda ti iman Lois, eyanghidep anu istri, kitu deui ti iman Enika,indung hidep.

2 TIMOTIUS 1.6–10 26Pamenta bapa, lakonan eta iman tehmasing sumanget. Eta teh sih kurniati Allah ka hidep, waktu hidep ku bapadiberkahan tea. Gedurkeun dina hatehidep.7Nu dipaparinkeun Allah ka hidepteh, lain roh anu kecing; tapi Ruh anungahudang wawanen, kanyaah, jeungmatak bisa ngadalian diri.8Ku sabab eta, hidep ulah ngarasaera ku perkara Gusti Jungjunan urang.Jeung ulah era ku hal bapa dijieunsakitan pedah satuhu ka Anjeunna.Muga hidep dijurung ku kakawasaanAllah, sangkan wani nyorang bahlabahayana ngawawarkeun Injil-Na.9Urang geus disalametkeun kuMantenna, dipilih jeung dijadikeunumat-Na. Lain pedah urang boga jasa,tapi ku karana geus kitu maksad-Na.Jadi, dasarna teh sih kurnia, anu geusti samemeh gelar pajamanan oge geusditangtoskeun baris dipaparinkeun kaurang, demi Isa Al Masih.10Kiwari, eta sih kurnia-Na teh, geusbukti ku sumpingna Isa Al Masih,Juru Salamet urang. Anjeunna geusnamatkeun kakawasaan Maot sarta ku

2 TIMOTIUS 1.11–16 3

karana Injil, jalan anu brasna kana hirupnu langgeng, geus kabuka.11Geusan ngawawarkeun Injil eta, bapadiangkat jadi juru wawar, rasul, sartaguru.12Nya ku sabab eta, nu matak bapanandang sangsara oge. Tapi bapa henteukaduhung. Sabab bapa nyaho pisan, kasaha percaya teh. Bapa yakin yen Allahkawasa ngaraksa kana amanat-Na anudiembarkeun ku bapa tea, tug, nepi kaPoe nu agung.13Eta pangajaran ti bapa anu sakitumulusna, ku hidep cekel sing bener.Jadikeun pituduh enggoning ngalakonaniman jeung ngamalkeun kanyaah anuasalna ti Isa Al Masih.14Sagala anu geus dipercayakeun kahidep teh mulya kabina-bina. Heug, haleta teh, dijaga sing hade-hade kalawanpitulungna Ruh Allah anu ngancik di diriurang.15Hidep nyaho, bapa teh geusditaringgalkeun, boh ku urang AsiaLeutik, boh ku Figelus, boh kuHermogenes.16Bapa ngadoakeun pisan kaOnesiporus sakulawarga. Anjeunna

2 TIMOTIUS 1.17–2.4 4

sering pisan niiskeun pikir bapa. Muga-muga anjeunna mendak rahmat Allah.Sabab anjeunna, teu era-era ngalongokbapa ka jero panjara.17Basa di Rum, anjeunna kungsi ngubekneangan bapa, nepi ka kapanggihna.18— Di mana enggeus datang kanaPoe-Na, mugi-mugi anjeunna mendaknugraha ti Gusti — Kitu deui, basa bapakeur di Epesus. Anjeunna ge poharadagdag-degdegna nguruskeun; kapanhidep oge nyaho.

21Anaking! Mugia hidep kuatngemban amanat pangandika anu

dikurniakeun ku Allah dina katunggalanjeung Isa Al Masih.2Pangandika anu ku hidep kadengeti bapa, waktu dikotbahkeun ka jalmarea tea, ku hidep kudu diajarkeunka jelema-jelema anu kira-kira barisbisaeun deuih ngajarkeun ka nu sejen.3Hidep pribadi ulah jejerih sieun kukasukeran, kumaha layakna perjurit IsaAl Masih anu utama.4Perjurit anu eukeur manggul tugas,henteu musingkeun dirina ku urusananu aya di saluareun kadinesan, malarkapake ku kapalana.

2 TIMOTIUS 2.5–10 55Kapan dina olahraga ge, ari hayangmeunang mah, kudu nurut kanaaturan-aturanana.6Dina tani, anu pangheulana bisametik hasil teh, patani anu digawenaenya-enya.7Eta sababna, ieu weweling bapateh ingetkeun, malar hidep meunangpitulung ti Gusti.8Hidep sing inget, Isa Al Masih, —anu geus sumping ngajadi manusa,gelar ka dunya ti turunan Daud —geus digugahkeun tina pupus-Na. Ieupisan anu ku bapa dijieun aciningpangwawaran teh.9Ku lantaran bapa ngawawarkeun haleta, bapa teh, nepi ka dibui, dijieunkawas ka penjahat. Tapi mungguhpangandika Allah mah pamohalan bisakabarogod.10Tur bapa oge daek ngawayahnakeunmaneh, dina nandanganana; sangkanjelema-jelema anu ku Allah geusdipilih teh, marareunang kasalametansarta kamulyaan anu langgeng, kumanunggalna jeung Isa Al Masih. Ieupicatur di handap teh, bener:

2 TIMOTIUS 2.11–17 611 “Ku sabab urang geus ngiring paehka Anjeunna, tangtu oge baris ngiringhirup jeung Anjeunna.12Lamun kuat tur sabar dinanandangan, urang baris ngiringngarajaan. Sabalikna lamun mungkir, kuAnjeunna ge tangtu dipungkir.13Najan urang teu satia, Anjeunna mahtetep satia-Na. Sabab Anjeunna mah,hamo mungkiran salira-Na.”14Pepelingkeun ku hidep, ngeunaan haleta, ka anggota-anggota. Demi Allah,wanti-wantikeun ka maranehna ulah sokparebut omong, euweuh hasilna, nganmatak bingung ngadengena bae.15Hidep sorangan kudu ihtiar, sangkanhidep kaanggo ku Allah; sakumahalayakna pagawe anu hade, anu teu erangemban timbalan ti Mantenna, turati-ati enggoning ngawurukkeun amanatkayaktian.16Hidep kudu ngajaga diri, ulah nepika gorgar parebut paisan kosong jeungjelema-jelema tukang loba omong.Sabab hal eta teh, ngan matak tambahngajauhkeun jelema ti Allah.17Pangajaran maranehna teh, lir ibaratpanyakit kangker anu nyaliara dina

2 TIMOTIUS 2.18–22 7

awak. Di antara maranehna teh, ayajelema anu ngarana Himenius jeungPiletus,18anu geus alingkar tina kayaktian.Ceuk maranehna: Kiamat teh geuskajadian. Temahna, aya sawatara jalmaanu nepi ka ruksak imanna.19Tapi pademen kenging Allah mah,reugreug pageuh sarta dicap ku tulisananu kieu unina: “Pangeran uninga,nu mana kagungana-Na.” Jeung: “Nurumasa jadi umat Pangeran, kudumiceun kadorakaan.”20Paparabotan imah anu gede mahpepek, aya nu tina emas perak, aya anutina kayu, jeung anu tina taneuh ogeaya. Anu tina emas jeung perak parantipesta, anu tina kayu jeung taneuh mahpikeun sapopoe.21Anu geus meresihkeun diri tinakadorakaan, baris dipakena kana tujuananu luhung; lir parabot imah anu ku nubogana dipupusti, dipakena ngan pikeunmaksud-maksud anu utama wungkul.22Hidep ulah nurutkeun perbawanapsu kangoraan. Udag kaadilan jeungkanyaahan, hontal kaakuran, barengjeung kanca-kanca anu pada-pada

2 TIMOTIUS 2.23–3.3 8

temen-tinemenan ngandel jeungngaharepna ka Pangeran.23Hidep ulah daek diajak papaduanngeunaan sual-sual anu mahiwal tureuweuh mangpa'atna. Ku hidep tangtukama'lum, yen nu kitu mah ngannungtun kana papaseaan wungkul.24Padahal nu jadi abdining Gusti mah,teu meunang papaseaan sarta salawasnakudu someah ka sarerea. Kudu jadi guruanu luhung, lantip, sabar,25 sarta lemah-lembut dinanyanghareupan lawan. Malakmandarlawan teh ku Allah dipaparinan jalankana pertobat, nya eta daek narimakayaktian,26 lilir pikirna lantaran diuculkeun tinacangkereman Iblis anu ngawasaanmaranehna.

31Anaking! Dina jaman ahir bakal ayarupa-rupa kasukeran.

2 Jalma-jalma jaradi sararakah, piduitkabina-bina, takabur, galede hulu,upatan, ngalawan ka kolot, tayapanarima, ngapilainkeun ka Allah,3 ilang kanyaah, ahli ngagogoreng,ngumbar napsu, telenges, dedegler,

2 TIMOTIUS 3.4–10 94hianat, nekad, mokahaan, ieu aing,batan ibadah anggur biur ngecak-ngebur.5 Ibadahna teh, ti luarna wungkul;ari jero-jerona mah, teu dipake. Anukararitu teh kudu singkiran sing jauh!6Aya deui anu sok unjung-anjangka imah batur jeung mangaruhanawewe-awewe anu gampang kaolo,anu geus kabugbrugan dosa, sartakarimbunan napsu-napsu.7Awewe-awewe eta teh, teu weleh-weleh ngulik kana bebeneran mah, tapitetep teu nyaho kana kayaktian.8Eta teh, ku lantaran ngalawan kanakayaktian, nepi ka ruksak budina pecatimanna. Awewe-awewe nu kitu teh,teu beda ti Yanes jeung Yambres, anubaheula ngalawan ka Musa tea.9Lian ti eta, kalakuan anu kararitu mah,moal bisa lana; geuning kawas Yanesjeung Yambres tea ge, kabodoananateh, baris gancang-gancang katangar kusarerea.10Sukur, hidep mah satia kanapangajaran bapa, kalakuan bapa,pamadegan bapa, iman bapa,kasabaran bapa, kanyaahan bapa, sarta

2 TIMOTIUS 3.11–16 10

kapengkuhan bapa. Hidep ge, geusnyorang dikaniaya jeung sangsara,11 sakumaha nu geus kaalaman ku bapadi Antioki, Ikonium jeung di Listra tea.Bapa geus nandangan kaniaya-kaniayaeta jeung Gusti ge, geus ngaleupaskeunbapa tina sakabeh kaniaya.12Memang, anu ibadah ka Allah jeungpercaya ka Isa Al Masih mah geus pastinandangan panganiayaan.13Tapi mungguhing anu jahat mah,baris tambah jahat; tukang tipu ge,baris beuki maceuh bae tupa-tipuna teh;maranehna ngalakukeun hal eta, lain kabatur bae, tapi ka dirina sorangan oge.14Kayaktian anu ku hidep enggeuskacangking tur geus jadi kayakinan. Haleta, ku hidep kudu terus dicangking barikudu eling ka anu merena.15 Inget, ti leuleutik hidep geus diajarKitab Suci, anu ngalantarankeun hidepboga pangarti jeung nungtun kanakasalametan, ku jalan iman ka Isa AlMasih.16Saeusining Kitab Suci teh, kabehge, wahyu ti Allah, keuna pisanpikeun ngadegkeun kayaktian, pikeunngawuruk, pikeun nuduhkeun kasalahan,

2 TIMOTIUS 3.17–4.5 11

pikeun ngomean tingkah laku, nungtunkana hirup anu lempeng tur bener.17 Jadi, jelema-jelema nu jaradi abdiAllah teh, geus dilengkepan ku pangarti,supaya maranehna bisa ngalampahkeunsagala pagawean anu hade.

41Bapa menta ka hidep di hadiratAllah jeung Isa Al Masih, anu baris

nerapkeun hukum adil ka anu harirupjeung nu paraeh. Demi pisumpingeuna-Na jeung demi Karajaana-Na:2Embarkeun amanat pangandika Allah!Sing sabisa-bisa, boh keur salse, bohkeur riweuh; sing bisa ngayakinkeun kabatur, papatahan, benerkeun, bari ulahtinggal ti kasabaran.3Sabab baris datang mangsana,jelema-jelema teh arembung ngadengekana omongan sehat, kalah ka sakama-kama jeung maluruh guru-guru anuucap-ucapanana dapon ngareunah kanaceuli wungkul.4Kana perkara anu sayaktina mah,maranehna wani nyarocokan ceuli; teucara kana perkara anu bid'ah jeungtahayul, ceulina wani raracung.5Dina suasana anu kumaha bae oge,hidep kudu tetep bisa ngawasaan

2 TIMOTIUS 4.6–11 12

diri jeung kudu daek wayahna. Hidepulah kapok ngalakonan papancen.Pangwawaran kudu jalan terus!6Bapa onaman, geus tereh kana ngocorgetih — lir kurban — sarta tereh kananekanan ajal.7Ayeuna bapa geus rengse tina jurit turjeung unggulna; iman bapa ge, teu cecelteu bobocel.8Ayeuna bapa eukeur ngadago pahlana,nya eta makuta kayaktian, anu ku GustiHakim Nu adil baris diserenkeun dinaWanci poeana-Na. Lain ka bapa bae, tapika sarerea oge, nya eta sakur anu nyaahjeung nganti-nganti pisumpingeuna-Na.9Coba ihtiar, sangkan hidep bisaburu-buru datang ka bapa.10Sabab bapa geus kaleungitan kusababaraha urang. Kahiji ku Demas, anuninggalkeun bapa lantaran kagembangku barang dunya. Manehna geus indit kaTesalonika. Kadua ku Kreskes, anu kubapa dititah ka Galata. Katilu ku Titus,anu ku bapa dititah ka Dalmatia.11Ayeuna bapa teh ngan ukur jeungLukas bae. Ajakan Markus ka dieu, perlupikeun ngurusanan bapa.

2 TIMOTIUS 4.12–18 1312Sabab Tihikus, ku bapa geus dititahka Epesus.13Sakalian, ku hidep, bawa jubah bapaanu ditunda di Troas tea, di imah Karpus;kitu deui, kitab-kitab bapa, sumawonnakitab anu tina kulit tea mah.14Aleksander, Ki paledang tea, poharagorengna ka bapa. Anging Gusti anuwenang ngabalesna mah: Satimpaljeung kalakuanana.15Hidep oge, kudu ati-atinyanghareupan manehna. Sababkacida ijideunana, kana pangajaran tiurang teh.16Basa perkara bapa mimiti dipariksa,mani taya hiji-hiji acan anu bela, kabehnyalingkir ti bapa. Tapi mugi-mugibae, ku Allah teu dietangkeun kananaon-naon!17Sukur, harita, Gusti mah henteungantunkeun. Tapi maparin kategerannepi ka bapa bisa jucung merepangwawaran tur didarenge ku jelema-jelema anu aya di saluareun bangsaYahudi. Harita, bapa teh sasat leupas timaung anu rek nekuk.18Taya deui — anging Gusti — nubaris ngaleupaskeun bapa tina sagala

2 TIMOTIUS 4.19–22 14

pakewuh sarta baris nyandak bapa kaKarajaana-Na di sawarga. Kamulyaankasanggakeun ka Anjeunna sapapaosna!Amin.19Tepikeun salam bapa ka Priska,Akuila, jeung ka Onesiporussakulawarga.20Ari Erastus, tuluy bae matuh diKorinta. Sedengkeun Tropimus mahditinggalkeun di Mileta; da keur gering.Hidep ka dieu teh, kudu samemeh usumtiris.21Aya salam ti Ebulus, Pudes, Linus,jeung Klaudia; kitu deui, ti sakabehdulur-dulur.22Muga hidep disarengan ku Gusti sartadiaping ku berkah sih kurnia-Na!

Titus

11Ti Paulus, abdining Allah sartarasul Isa Al Masih, anu dipiwarang

nguatkeun iman umat Allah sartanungtun maranehna kana kayaktiannurutkeun agama anu diagem ku urang,2anu didadasaran ku pangarep-ngarepkana hirup langgeng tea. Allah anungajangjikeun hal ieu ka urang, ti alambihari keneh, mustahil jalir.3Sanggeus nitih kana wanci, eta jangjiteh ku Mantenna dibuktikeun dinapangwawarana-Na. Eta pangwawaranteh dipercayakeun ka simkuring, kuAllah, Juru Salamet urang.4Surat dumateng Titus, anu ku karanasaiman sasat anak pituin, nepi kaurang jadi sabeungkeutan. Muga anjeunpinanggih rahmat, piwelas katut rahayuti Allah Rama, jeung ti Isa Al Masih, JuruSalamet urang.5Nu matak anjeun ditinggalkeun di puloKreta teh, nya eta pikeun memeres jeungneruskeun hanca. Anjeun kudu ngangkatkokolot-kokolot pikeun jamaah, di

TITUS 1.6–11 2

unggal-unggal tempat. Dasarna kudunurutkeun pituduh ti simkuring tea, nyaeta:6Nu kudu diangkat teh, anu muluskalakuan, anu teu nyandung, anu anak-anakna balageur, anu taya cawadeunana,jeung anu tara ngabarandel.7Sabab jeneng pamingpin jamaah tehmanggul papancen ti Allah, teu meunangnyieun codeka, teu meunang gumede,panas-baran, mabok, teu kaopan, jeunghawek.8Sabalikna, pamingpin jamaah mahkudu darehdeh, biluk ka nu hade, sabar,adil, iklas, lantip,9kukuh kana ajaran sajati sartaluyu jeung pangajaran anu geuskatarima. Tah nu karitu anu barisbisa nerapkeun ajaran sajati teh, anubaris bisa ngahatean jamaahna, turwani menerkeun kasalahan-kasalahanjelema-jelema anu boga tekad ngalawan.10Da loba keneh atuh anu ngaralawanteh, anu rek ngasupkeun pangajarannu nyeleweng; pangpangna mah, tigolongan umat turunan Yahudi.11Nu kararitu, kudu dibekem sungutna.Sabab pangajaranana, matak runtag

TITUS 1.12–2.1 3

sajamaah. Pangna ngarulik elmu teu unioge, taya lian ti rek nyiar untung nu teuhalal.12Nepi ka aya urang Kreta, nabinapisan, kungsi ngomong kieu: "UrangKreta mah, saumur-umur, jaba ti wadulteh teu beda ti kerud, nya gembul nyakedul."13Bener naker eta ucapan teh. Wewelehnu karitu teh ku anjeun, malakmandariman kapercayaanana pulih deui;14ulah sina ngeukeuweuk bae talarikaruhun Yahudi, ngagul-ngagul aturan-aturan beunang manusa, teu malirekayaktian.15Pikeun anu hatena suci mah, sagalage suci. Sabalikna, pikeun nu pecatiman mah, euweuh nu suci lantaran nyapipikiran nya kalakuan, kotor bae.16Majar maneh nyaho ka Allah, arikalakuan sabalikna. Jelema-jelemakaritu mah, gawena ngan ngaralawanbae, pinuh ku kaijid, jeung tayapupurieunana.

21Tepikeun ku anjeun pangajaran anusehat.

TITUS 2.2–10 42Nu karolot, papatahan: Kudu rintih,asak jeujeuhan, make wibawa, mulusiman, nyaahan, jeung sabar.3Kaum ibuna, papatahan: Kudu hirupsakumaha pantesna nu dipikolot, ulahupatan, ulah jadi budak inuman, kudubisa mere pituah pupurieun,4ngajar anu ngora sina nyaah ka salakijeung ka anak,5 lantip, surti, jadi ibu rumah tanggaanu utama, anu ngesto ka salaki,pikeun ngajaga supaya ulah aya anungagorengkeun kana pangandika Allah.6Barudak ngorana kudu dididik sinaharideng barisa mawa diri.7Anjeun sorangan, kudu jadi picontoeundina sagala hal. Mun ngawuruk, anjeunkudu jujur, enya-enya,8basana sing ngaguluyur, ulahngondang pibantaheun, sangkan nu niatngalawan era sorangan tina teu manggihcawadeun ti anjeun.9Anu karumawula, papatahan: Kudunurut dina sagala rupa ka dunungan,ulah bantahan,10ulah salingkuh, kudu beunangdipercaya salawasna, sagalapagaweanana kudu matak tambah

TITUS 2.11–3.1 5

jinungjungna ajaran Allah, Juru Salameturang.11Sabab Allah teh, geus maparinrahmat kasalametan ka sakumnamanusa.12Sih kurnia Mantenna teh ngandungpepeling, sangkan urang miceun lampahdoraka jeung hawa napsu dunya; jaba tieta, urang ge supaya nyaliksik diri, jujur,sopan, sarta ibadah dijaman kiwari;13bari manteng kana pidatangeunanamangsaning rahayu, nya eta wanciebrehna kamulyaan Allah jeung JuruSalamet urang Nu agung, Isa Al Masih.14Anjeunna geus ngorbankeun salirangabela urang, sangkan urang luput tinasagala nu jahat, ngajadi hiji umat anugeus disucikeun tina dosa, sarta rajinngalampahkeun kahadean.15Tah wurukkeun kitu. Dina meresumanget jeung ngayakinkeun jelema,anjeun, sabisa-bisa kudu ngandungpangaruh; sangkan saha bae ge, ulahbisa ngajojore.

31Anjeun kudu ngawawadian Jamaah,supaya tunduk ka anu nyekel

pingpinan, nurut kana pituduhna, sartasiap nohonan gawe nu hade.

TITUS 3.2–7 62Ulah sok upat-sinuat ulah nyiarpicekcokeun, hade tata hade basa ka ituka ieu.3Da urang ge tadina mah cupet,bantahan ka Allah, sasar, jeung jadibujang kahayang, tukang ngumbarkasukaan, pikacuaeun batur bari silihpikangewa.4Sukur, Allah, nu jadi Juru Salametgeus mintonkeun welas asih-Na,5kersa nyalametkeun ka urang. Lainpedah urang hade laku; tapi eta mah,saestu ku karana sih piwelas-Na bae;Ari Mantenna nyalametkeun urang teh,nya eta ku jalan urang geus enya-enyanarima baptisan anu ngalambangkeunyen urang teh geus ngajadi hiji jelemaanu anyar dijurukeun sarta narima hirupanu salawasna dianyarkeun ku RuhAllah.6Eta Ruh Allah, dipaparinkeun ku Allahka urang teh tanpa wates wangen, kuperantaraan Isa Al Masih, Juru Salameturang.7Ku berkahna sih kurnia Isa Al Masih,urang teh bisa nyorang hirup anu bener,tur aya hak meunang warisan tina hirupanu langgeng, anu keur diarep-arep tea.

TITUS 3.8–13 78 Ieu teh pasti, hamo gagal. Omat, halieu muga ditetelakeun enya-enya kuanjeun, sangkan anu keur aribadah tehsuhud junun dina kahadean. Tanwandegede tur alus mangpa'atna.9Ulah sina beunang kapancing ku anuniat ngajak padu sual berendelan ngaran-ngaran karuhun bari nyawalakeun ajaranToret nepi ka matak parasea. Kalakuankitu teh, siwah tur sama sakali tayagunana.10Anu sok ngabengkahkeun mah,lamun geus teu beunang diingetan kusakali dua kali, geus ulah dipirosea deui.11Kama'lum ku anjeun ge, jelemakitu mah sasar, engke ge kahukum kupolahna sorangan.12Upama utusan simkuring geus datangka anjeun, duka Artemas duka Tihikus,sabisa-bisa anjeun kudu geuwat neangsimkuring ka kota Nikopolis; sabab salilausum tiris mah, simkuring rek mukimheula di dinya.13Pangnulungankeun Senas, ahlihukum tea, kitu deui Apolos. Sabisa-bisa,pangihtiarkeun sagala kaperluanana,sina maranehna buru-buru bisa mariangngalakonan gawe.

TITUS 3.14–15 814Dulur-dulur ge, ku anjeun nasehatan:Kudu dialajar digawe kituh, nyiar rejekianu halal keur nyumponan pangabutuhsorangan, malar hirupna aya gunana.15Dulur-dulur anu keur bareng jeungsimkuring ayeuna, ngaririm salam.Pangnepikeun salam sono simkuring kadulur-dulur saiman. Mugi-mugi rahmatAllah nyarengan ka saderek.

Filemon

11Ti Paulus, anu keur dipanjaraku karana Isa Al Masih, jeung ti

saderek Timoteus. Serat kahatur saderekPilemon, sobat jeung mitra sagawe.2Oge kahatur Nyi Apia jeung saderekArsipus kanca saperjuangan urangtea; katut dulur-dulur jamaah anukarumpulanana sok di saderek.3Mugi-mugi sadayana ginanjar rahmatrahayu berkah ti Allah, Anu jumenengRama, jeung ti Isa Al Masih, GustiJungjunan urang.4Saban-saban neneda, simkuring taratinggal ti ngunjukkeun saderek ka Allahdibarung ku muji sukur;5 lantaran ngadenge saderek poharanyaah satiana ka Isa, Gusti Jungjunanurang, jeung ka sakumna umat Allah.6Simkuring neneda deui, mugi-mugitali mimitran jeung saderek teh mataknambahan jembarna paningal saderekkana satiap mangpa'at buah-buahnapagawean urang kanggo Al Masih tea.

FILEMON 1.7–13 27Kanyaah anu ku saderek diipuk dinahate sakur anu palercaya teh, estumatak bungah jeung matak lipur kasimkuring.8Ngingetkeun urang teh saiman ka AlMasih, simkuring wani tadah-tuduh anuku saderek perlu dilakonan.9Tapi ngingetkeun kana kanyaahsaderek, simkuring moal rek ngudukeun.Simkuring, Paulus, — tina rumasa geuskolot tur keur aya di jero panjara kukarana Isa Al Masih —10 seja menta tulung keur Onesimustea; anu sasatna, dina harti rohani mah,manehna teh anak simkuring.11Tadina mah, pikeun anjeun,Onesimus teh tanpa guna. Tapi ayeunamah, geus jadi tanaga anu penting, bohkeur saderek, boh keur simkuring.12Ayeuna, eta beubeulahan hatesimkuring teh, rek dipulangkeun deui kasaderek.13Saenyana, nurutkeun kahayang mah,mending sina tetep heula ngabantusimkuring sabot eukeur dipanjara, — kukarana Injil tea — itung-itung wawakilanjeun.

FILEMON 1.14–19 314Tapi papadaning kitu, teu pisan-pisanseja nangtukeun kudu kitu. Ieu mahmanawi saderek rido, supaya saderekulah ngarasa kapaksa enggoningngalampahkeun ka hadean teh.15Kawasna, pangna saderek kudu pisahti Onesimus sawatara lilana teh, sangkanayeuna manehna saumur-umur aya deuidi saderek.16Bedana, ayeuna mah, manehna tehgeus lain harkat kawula deui. Tapi leuwihti kitu, da manehna teh geus jadi dulurnu dipikanyaah. Kitu, ari simkuring kamanehna mah. Nya komo ku saderekmah, boh sacara lahir, kitu keneh sacaraiman ka Al Masih.17Ku kituna, upama enya anjeun ngakumitra ka simkuring; ngaku ka Onesimusteh, sing cara ka simkuring bae.18Bisi bae manehna kungsi ngarugikeunatawa boga hutang ka anjeun,tempuhkeun ka simkuring bae.19Nya Paulus, anu nandatangandina ieu surat nu baris mayaranana.Simkuring moal rek nyabit-nyabit, yensaderek teh geus kahutangan pati kasimkuring.

FILEMON 1.20–25 420Tapi demi pajenengan Gusti, mugianjeun kersa nulungan simkuring sakaliieu mah. Demi Al Masih, simkuring tehku hayang dibubungah ku anjeun.21Simkuring nyuratan teh kajurung kukayakinan, yen saderek baris mere tehleuwih ti nu dipenta.22Salian ti eta, simkuring teh hayangdipangnyadiakeun kamar; sabab gedeharepan yen simkuring teh, — berkahdoa anjeun keneh — baris kawidian kuAllah mulang deui ka anjeun.23Aya salam pikeun anjeun ti saderekEpapras, batur sapanjara simkuring;dipanjarakeun teh, nya kitu, pedahanjeunna percaya ka Al Masih oge.24Kitu deui anu eukeur ngabarantupagawean simkuring: Markus,Aristarkus, Demas jeung Lukas ngaririmsalam oge.a25Mugi-mugi aranjeun mendak sihpiwelas-Na Al Masih.

a2Tim 4:10-11

Ibrani

11Baheula, Allah sering ngandikanganggo rupa-rupa cara ka karuhun

urang, ditepikeunana ku nabi-nabi.2Kiwari, — dina jaman ahir — ngandika-Na ka urang teh, ku perantaraan Putra-Na anu geus diserenan sakabeh perkara.Langit jeung bumi oge, dijadikeunanateh, nya ku Putra-Na.3Nya Anjeunna nu jadi cahayakamulyaan Allah, nu ngalap kana saliraAllah ku manten. Nya Anjeunna anumurba ka saniskara ku PangawasaPangandikana. Sanggeus nyucikeunmanusa tina dosa, Anjeunna munggahdeui ka sawarga, linggih di tengeneunAllah Nu Maha Kawasa.4Allah ngajungjung Putra-Na leuwihluhur batan paramalaikat; hal eta, tetelatina gelaran-gelarana-Na anu aragung.5Taya hiji malaikat oge, an u geusdidawuhan kieu ku Allah cara Anjeunna:“Hidep estu Anak Kami, anu diyugakeunku Kami kiwari.” Taya hiji malaikat anukenging dawuhan cara Anjeunna: “Nya

IBRANI 1.6–12 2

Kami pi-Ramaeunana, ari Anjeunna nyaPutra Kami.”6Nalika eta Putra Cikal teh diutus kadunya, Allah ngandika kieu: “Malaikat-malaikat Allah, kabeh wajib ngabakti kaAnjeunna.”7Ari hal malaikat-malaikat mahdidawuhkeuna-Na teh kieu: “Malaikat-malaikat ku Mantenna dijadikeungelebugna angin ribut, abdi-abdi-Nadijadikeun gedurna seuneu.”8Ngeunaan Putra-Na: “SinggasanaGusti, nun Pangeran, sapapaosna moaloyag moal gedag. Gusti ngereh Karajaankalawan adilna.9Gusti miasih ka nu satuhu, cua kanakajahatan. Eta margina, nu mawi kuAllah, Panutan Gusti diserenan kawasanyangking kamulyaan, punjul ti anusanes-sanesna.”10Aya deui, kieu: “Kawitna, nun Gusti,Gusti ngajadikeun langit jeung bumi,dipidamel ku panangan ku anjeun.11Eta sadayana bakal sirna, nangingGusti mah tetep jumeneng. Sadayanabaris bobo sapertos anggoan,12ku Gusti baris ditilepan sapertosnilepan lawon, baris digentos jeg

IBRANI 1.13–2.3 3

ngagentos anggoan. Dupi Gusti mahhamo barobah, hamo aya heubeul-Na.”13Ka paramalaikat mah, Allah teukantos ngadawuh kieu: “Hiap, hidep diukkatuhueun Kami, Kami baris ngagusuranmusuh-musuh hidep, sina ngajaloprakdina suku hidep.”14Ana kitu, naon atuh ari paramalaikat?Taya lian, eta mah kabeh oge bangsaroh purah ngalalayanan; nu diutus kuAllah purah ngadeudeul manusa anu rekdipaparin kasalametan.

21Ku kituna, urang kudu beukisaregep kana perkara-perkara anu

geus tepi kana ceuli urang. Sabablamun teu kitu, urang baris leungiteunpadoman.2Amanat anu ditepikeun ngan ukurku malaikat-malaikat ge sakitu pentingkabina-bina. Tepi sing saha nu teumalire, nya teu nurut kana eta amanatteh, pinasti meunang hukuman anusatimpal.3Rek bisa lolos kumaha urang tinahukuman, upama urang teu daek malirekana eta amanat kasalametan. Nya anungawitan ngembarkeunana teh, GustiJungjunan urang ku anjeun. Ti dinya, ku

IBRANI 2.4–8 4

sakur anu ngarupingna dinyatakeun kaurang yen hal eta, estu saenyana.4Tur, hal eta teh, dikuatan ku Allahku manten anu mintonkeun rupa-rupatanda ajaib, mujijat-mujijat, jeungdadamelan-dadamelan anu araheng.Lian ti eta, Allah teh ngurniakeun RuhAllah, numutkeun pisapuk manah-Na.5Dunya, dina jaman anu bakal datang,ku Allah henteu dikawasakeun kaparamalaikat.6Anggur sakumaha ceuk Kitab: “NunPangeran, naon tea manusa teh, pangnaku Gusti dugi ka dipikamelang? Sarengsaha manusa teh, nu mawi ku Gustidilayad?7Mung pikeun sakedap bae, Anjeunna,ku Gusti dikersakeun aya di sahandapeunmalaikat-malaikat teh; salajengna mah,Anjeunna dimakutaan ku kamulyaansareng kaagungan.8Dikawasakeun murba kana saniskara,nalukkeun sagala rupi kana dampalsampeana-Na.” Ari anu ku Allahditalukkeun ka Anjeunna teh, estuningsaniskara perkara. Tegesna, taya pisananu diiwalkeun. Kiwari, yen saniskara

IBRANI 2.9–12 5

geus ditalukkeun ka Anjeunna teh, kuurang acan katembong.9Anu ku urang geus kasaksian mah,nya eta: Isa teh kantos sakeudeungku Allah disina leuwih rendah batanmalaikat, sina pupus pikeun kabehmanusa anu kalintang dipiwelas-Na kuAllah. Tapi sanggeus Anjeunna nemahanpati, lajeng ku Allah dimakutaan kukamulyaan jeung kaagungan.10Sabab ku Allah, — anu jadi MahaCipta jeung anu jadi panyacapansakabeh perkara — Isa teh dijadikeunjejer jalan kasalametan; Anjeunna ge,geus disina nyorang sangsara heula,nya pikeun ngahontal kasampurnaantea, sangkan Anjeunna iasa nyandakloba manusa manjing kana kamulyaansawarga.11Anjeunna, — anu nyanggakeunmanusa ka pangkon Allah — jeungmanusa anu disanggakeuna-Na teh,asalna sami tunggal sa-Rama. Kukituna, Anjeunna teh henteu lingsemeunngangken dulur ka manusa.12Saur-Na oge: “Pajenengan Ama, nunAllah, ku Abdi sumeja dimashurkeun

IBRANI 2.13–18 6

ka sadaya dulur-dulur, sumeja dipuji dijamaah.”13Saur-Na keneh: “Kami nanggeuhkeunpangharepan ka Allah.” Jeung: “IeuKami, babarengan jeung anak-anakKami paparin ti Allah.”14Ku sabab anu diangken jadi putra-putra-Na teh manusa biasa, Anjeunnaiklas nyamikeun salira ka maranehna;nya hurip-Na teh sakumaha hirupmaranehna, supaya ku jalan pupus-Na,setan anu ngereh alam maot teh,ditumpes.15Lian ti eta, supaya sakur anu saumurhirupna teu leupas-leupas tina kasieunku kawasaning ajal, bisa leupas tinageugeuhanana.16Tetela, anu dibela dipiwelas kuAnjeunna teh lain paramalaikat, tapiumat turunan Ibrahim.17Kitu, pangna Anjeunna dina sagalaperkara disamikeun jeung dulur-dulur-Nateh; nya supaya enggoning maranehnangabdi ka Allah, Anjeunna iasa jadiImam Agung anu satia tur welas asihenggoning nebus dosa umat-Na.18Ku lantaran Anjeunna kantosnandangan rupi-rupi cocoba, Anjeunna

IBRANI 3.1–6 7

iasa maparin kakuatan ka sakur anukeuna ku cocoba.

31Dulur-dulur! Aranjeun anu kuAllah enggeus disaur jadi umat

kagungana-Na. Puseurkeun perhatianaranjeun ka Isa, anu ku Allah geusdiutus pikeun jadi Imam Agungna urang.2Anjeunna kacida kumurebna ka Allah,anu ngajenengkeuna-Na; sakumahaMusa kumureb kana nohonan papancendi sakuliah wangunan Allah.3Parandene, Isa mah leuwih-leuwihhormateuna-Na ti batan Musa. Dasawajarna, ari nu ngawangun mah,leuwih mulya ti batan nu diwangunna.4Tiap wangunan, tangtu aya anungawangunna. Ari wangunan jagat alamraya, diwangunna teh ku Allah.5Di jero eta wangunan kagungan Allah,nya Musa anu jadi abdi Allah anu tuhukana papancen. Papancenna teh, nya etajadi saksining timbalan Allah anu bakaldiandikakeun.6Tapi Al Masih mah, kumureb-Nateh, sakumaha kumurebna nu jadiPutra, anu dikawasakeun nguruspanglinggihan kagungan Rama. Urangbisa ngarasa betah matuh di dinya, tapi

IBRANI 3.7–12 8

saratna urang kudu berjuang kalawantemen-tinemenan tur tahan uji tepika panganggeusan, jeung mantengcengeng ka anu diarep-arep.7Regepkeun dawuhan Ruh Allah kaaranjeun, anu ungelna: “Upama maranehpoe ieu ngadenge timbalana-Na,8poma, ulah neuaskeun hate kawasnu enggeus-enggeus, waktu maranehngalawan ka Allah, jaman diuji di tegalkikisik tea.9Harita, karuhun-karuhun maranehgeus wani wangkelang sarta curigaka Kami; padahal, nepi ka opat puluhtaun pisan maranehna teu petot-petotnyaksian padamelan Kami.10Ahirna, Kami nepi ka kudu amarah kamaranehna. Nepi ka ceuk Kami: ‘Dasartukang sasar pikir, arembung nyahokana jalan nu ti Kami.’11Bawaning amarah, Kami nepi kasumpah: ‘Maranehna hamo bisa milu katempat pangreureuhan Kami.’”12Ku sabab eta, masing ati-ati; ulahnonggongan jeung nyieun pamolahanu matak jaheut manah Allah Anujumeneng.

IBRANI 3.13–18 913Anggur kudu silih elingan unggal-unggal poe, satungtung anu disebut“poe ieu” aya keneh, supaya ulah nepika aya anu sasar kasered ku dosa, tuluybae mengpetan hate!14Mun rumasa jadi anggota kaluwargaAl Masih, kudu teguh kudu pengkuhnangtung dina kayakinan anu enggeusdiyakinkeun ti awal-awalna, kudu tagennepi ka jucungna.15Sing inget, kumaha ceuk Kitab:“Upama maraneh poe ieu ngadengetimbalana-Na, poma ulah mengpetbae kawas ka tukang-tukang, waktumaraneh ngalawan ka Allah.”16Saha jelema-jelemana, anungadarenge timbalana-Na, tapi anggurngaralawan? Nya eta jelema-jelema anuku Musa dituyun budal ti Mesir tea.17Saha jelema-jelemana, anu ku Allahdibenduan salila opat puluh tahun? Nyaeta jelema-jelema anu daroraka, anudisina paraeh di alas kikisik.18Saha jelema-jelemana, anudiragragan supata sina ulah bisa manjingka tempat pangreureuhan Allah? Nasaha atuh lamun lain anu warangkelangka Mantenna?

IBRANI 3.19–4.4 1019Munasabah teu barisa manjing kadinya oge, bongan henteu palercaya!

41Widi Allah pikeun manjing katempat pangreureuhan Mantenna,

saenyana laku keneh tepi ka kiwari.Tinggal urangna anu kudu ati-ati,sangkan ulah aya anu nepi ka tinggaleuncara maranehna.2Padahal maranehna oge kawas urangngadarenge uaranana. Tapi tetela, etauaran anu sakitu pentingna teh, pikeunmaranehna mah teu aya berkahnalantaran ngadarenge ge embungpercaya.3Tapi urang, anu percaya saestu-estuna, tangtu widi ka tempatpangreureuhan Mantenna, tempatanu ku Mantenna ditimbalkeun:“Bawaning amarah, Kami nepi kasumpah: Maranehna hamo asup katempat pangreureuhan Kami.” Kituditimbalkeunana, sanajan saniskarapadamelana-Na geus rengse ti barangdunya dijadikeun.4Tumali jeung poe anu katujuh, ayatimbalan anu kieu: “Dina poe nu katujuh,Allah reureuh tina sagala damel-Na.”

IBRANI 4.5–10 115Parandene, bet aya timbalana-Na, anuungelna: “Maranehna hamo manjing katempat pangreureuhan Kami.” Naha?6 Jadi, tetela aya hiji tempat reureuh,anu bisa kajugjug ku sabagian manusa.Tapi jelema-jelema anu pangheulanangadarenge uaran anu sakitu pentingna,malah teu barisa nepi ka dinya lantaranarembung nurut.7Ku sabab eta, sakumaha urangterang, Allah teh nyayagian keneh hijipoe anu disebut “Poe ieu,” anu enggeusmangpirang-pirang alam ku Mantennaditimbalkeun ku parantaraan Daud,ungelna: “Upama maraneh, poe ieu,ngadenge timbalana-Na, poma ulahmengpet hate.”8Upama jaman harita Yosuabisa mingpin rayatna ka tempatpangreureuhan Allah tea, Allah teh moalkantos nyayagian poe sejen.9 Jadi, umat Allah teh masih kenehkudu nunggu datangna hiji Sabat (poekareureuhan) nu sajatina.10Sabab sing saha anu manjing katempat pangreureuhan Allah, barisreureuh tina sagala kawajibanana;

IBRANI 4.11–15 12

sakumaha Allah oge anu geus reureuhtina sagala damel-Na.11Ku sabab eta, urang kudu ihtiarsing junun malar bisa asup ka etatempat; ulah nepi ka tikosewad lantaranwangkelang cara anu daroraka tea.12Pangandika Allah teh, saestu hiruptur kawasa; leuwih seukeut alah batanti pedang anu dua pangadekna, bisaparat kana puseurna nyawa jeung roh,sanggup tembus kana sungsum reujeungtulang, sanggup maca kalayang talitisagala angen-angen jeung pipikiranmanusa.13Taya hiji mahluk anu bisa nyingkuranMantenna, kabeh ge nembrak nonggerakdi hadirat-Na. Nya ka Mantenna urangkudu tanggung jawab teh.14Sing pageuh ngagem imankapercayaan teh. Sabab urang bogaImam Agung anu geus nyungsi sawarga,nya eta Isa, Putra Allah.15 Imam Agung urang teh kalintangmihawatirna kana kahengkeran urang,da puguh Anjeunna oge geus sami-sami ngarandapan cocoba kawasurang. Bedana teh, Anjeunna mah teukagungan dosa.

IBRANI 4.16–5.5 1316Ku hal eta, urang teh bisa ngarasareugreug nya hate nyolondo kapayuneun singgasana Allah anu mahawelas asih. Tanwande, urang, kuMantenna diangken, ditampi kalayanasih sarta dipaparin rahmat dina dangeturang butuh.

51Tiap imam agung, dipilihna teh,pikeun ngawakilan bangsana

ngajalankeun ibadahna ka Allah;nya pikeun nyanggakeun pangbakti-pangbakti jeung kurban panebus dosatea.2Anjeunna kudu tahan jeung sabarmayunan rayat anu kurang pangarti tursok sarasab.3Ku sabab papada lemahna, pangbakti-pangbakti jeung kurban teh, lain keurnebus dosa bangsana wungkul, tapi ogekeur nebus dosana ku anjeun.4Pikeun nyangking pangkat anusakitu agungna teh, henteu bisa kungajenengkeun anjeun, tapi kudu ayapanyaur heula ti Allah, saperti ImamHarun.5Al Masih oge, kenging-Na kahormatanjadi Imam Agung teh lain ngajenengkeunanjeun, estu ku timbalan Allah anu kieu:

IBRANI 5.6–12 14

“Hidep estu Anak Kami, anu diyugakeunku Kami poe ieu.”6Sakumaha dawuhana-Na dinasalah sahiji enas lianna: “Hidep tehImam langgeng, numutkeun papagonMelkisidik.”7Sapanjang jumeneng di dunya,Anjeunna teu lesot-lesot tina nenedaka Allah, anu sanggup nyalametkeunAnjeunna ti alam kubur. Neneda-Na tehsok nepi ka lumengis sarta ku lantarankasalehan-Na, matak paneda-Na kuAllah dikabul bae.8Najan jadi Putra Allah, Anjeunna sukalilah diajar sadrah nandangan sangsara,9nepi ka ngahontal kasampurnaanjeung jadi marganing kasalametanlanggeng keur anu palercaya kaAnjeunna.10Lajeng ku Allah dijenengkeun ImamAgung, saperti Melkisidik.11Tina sual Isa jadi Imam Agung teh,saenyana mah, loba pisan anu kududiterangkeun teh. Tapi rek nerangkeunnepi ka eces mah, hese; da aranjeunmah kana ngarti teh laliat pisan.12Pantesna mah, aranjeun tehgeus bisa; malah kuduna mah, geus

IBRANI 5.13–6.3 15

ngajarkeunana; lantaran nya geussakitu lilana, dialajar nyaho kanaeta pernyataan Allah teh. Ari heug,aranjeun masih keneh bae nguyekdina alip-alipanana. Hayoh bae masihnyarusu, acan kuat kana sangu!13Orok tea atuh ngaranna, ari nyusukeneh bae mah; da masih keneh baebalata-boloto, teu nyaho di anu bener.14Sabab ari geus sawawa mah, tangtusangu anu didahar teh sarta kudu geusbisa ngabedakeun hade jeung gorengkalawan ngagunakeun budi akalna.

61Ku sabab eta, pangajaran alip-alipan tina hal Al Masih teh, urang

teruskeun kana tahap anu leuwihluhur jeung pepek; ulah haben baengucel poko-poko pertobat tina lampahsiwah jeung poko-poko iman ka Allah,kayaning:2Pituduh rupa-rupa baptisan, halnumpangkeun leungeun, hal hudangnanu paraeh, sarta hal hukuman langgeng.3Hayu maju! Sual-sual eta mah urangsampeur deui engke, manawi Allahmarengkeun.

IBRANI 6.4–9 164Sanajan hate urang geus meunangcaang, geus meunang nikmat ti sawarga,geus meunang bagian Ruh Allah,5geus ngasaan kumaha matak bagjanaari pangandika Allah, geus bisa ngileng-ngileng pikumahaeunana jaman nu bakaldatang,6ari murtad deui mah cumah,pamohalan bisa dihadean deui,pamohalan bisa tobat deui. Sababsategesna, eta teh nyalibkeun deui PutraAllah sarta nganista-nistakeun deuiAnjeunna ka balarea.7 Ibarat tanah anu rea nyeuseup cihujantur subur ku pepelakan anu mangpa'at,tangtu nguntungkeun ka nu bogana,kaseundeuhan ku berkah Allah.8Sabalikna, mun eta tanah teh pinuh kuareuy-areuyan jeung rungkun-rungkuncucuk, taya pisan gunana. Tanah kitumah, moal lila deui ge diduruk; dakatinggang ku la'nat Allah tea.9Dulur-dulur! Sakieu resagna simkuringnya ngomong. Tapi ari hate mah, yakinyen dulur-dulur teh masih boga kenehberkah anu leuwih utama, nu matakjamuga.

IBRANI 6.10–16 1710Sabab Allah hamo jalir; moal teuemut kana pagawean jeung kanyaaharanjeun ka Mantenna, nya eta nulungdulur-dulur anu saiman tea.11Anu pohara dipenta-pentana kusimkuring mah, muga aranjeun masingtemen-tinemenan kawas bareto,sangkan anu ayeuna keur diarep-arepteh nepi kana laksanana.12Poma, ulah laliat! Kudu nyonto kaanu ariman jeung anu salalabar, sangkanjangji Allah tinekanan katarima.13Harita, mangsa Allah nimbalkeunjangji ka Ibrahim, Mantenna lajengsumpah demi salira-Na; lantaran tayadeui anu jadi saluhureun Mantenna, nyaeta anu pantes pikeun jadi saksi-Na.14Sumpah-Na: “Kami sumpah, sejangaberkahan ka maneh jeung mereturunan anu lobana tanpa wilangan.”15 Ibrahim pohara sabarna ngantos-ngantos eta jangji, nepi ka laksanatinekanan.16Manusa upama sumpah kudumake saksi anu saluhureun, sangkansumpahna boga kakuatan hukum anuhamo bisa diganggu gugat.

IBRANI 6.17–7.2 1817Allah oge ngaraos peryogimintonkeun kaestuan jangji-Na kaanu dipaparinan subaya, yen hamo cidra.Nya lajeng dikukuhkeun ku sumpah tea.18Boh jangji-Na boh sumpah-Na,hamo batal. Jadi, pamohalan Allah cidratina subaya. Pikeun anu sumalindungka Mantenna, sumpah-Na teh jadihiji pamageuh pangharepan kanalaksananing jangji Mantenna tea.19 Ieu pangharepan teh, jadi jangkaranu pageuh tur aman; nanceb dina hirupurang tur sanggup nembus reregan BaitSuci sawarga, tepi ka Kamar Pangsucinapisan.20Ka dinya teh, Isa mah geus ti heulalebet-Na guna kapentingan urang,dumeh Anjeunna mah geus jenengImam Agung salanggengna, sapertiMelkisidik tea.

71Melkisidik teh raja nagara Salem,oge Imam Allah Nu Maha Agung.

Nalika Ibrahim mulih jurit, tas nalukkeunraja-raja; anjeunna teh, dipapag jeungdiberkahan ku Melkisidik.2Tuluy ku Ibrahim dihaturanan barangjarahan saperpuluhna. Harti Melkisidikteh, tina jenenganana, saenyana

IBRANI 7.3–8 19

“rajaning kaadilan.” Ari harti raja Salemnya eta “rajaning karahayuan.”3Saha ibu ramana, saha karuhun-karuhunna, kumaha awal ahirjumenengna, teu aya nu terang. Ngananjeunna teh sababad jeung Putra Allah,nya eta Imam salalanggengna.4Kaagungan pangkatna, Melkisidikteh, tetela tina panghaturanan Ibrahim,barang-barang jarahan nepi kadihaturkeun saperpuluhna!5Turunan-turunan Lewi anu jaradiimam, saluyu jeung hukum kudu narikpajeg pangasilan rayatna, najan papadaturunan Ibrahim keneh.6Tapi Melkisidik, najan lain turunanLewi, bet narik pajeg ti Ibrahim pisan;tur Ibrahim anu geus kenging jangji tiAllah ge, ku anjeunna teh, diberkahandeuih.7Ku sarerea oge mo bisa dipungkir, yenharkat anu ngaberkahan mah tangtuleuwih luhur ti batan anu diberkahanana.8 Imam-imam anu wenang narikperpuluhan tea, kabeh ge mahluk anukakurung ku pati. Ari Melkisidik mahceuk Kitab Suci tetep jumeneng.

IBRANI 7.9–15 209Saenyana, Lewi ku anjeun anu wenangnarik perpuluhan teh; tapi malah tibalik,sasat mayar perpuluhan ka Melkisidik,ku jalan Ibrahim tea.10Memang keur jaman Ibrahim, Lewiacan gelar ka dunya. Tapi anjeunna tehkapan terah Ibrahim, karuhunna, anudipapagkeun ku Melkisidik tea.11Bani Israil narima aturan kitu tehlantaran patali jeung kaimaman kaomLewi. Upama enya, kaimaman kaomLewi teh sampurna; naha bet kudu ayadeui imam sejen, kawas Melkisidik anulain turunan Harun?12Sejen kaimaman tangtu sejen deuiaturanana.13Gusti Jungjunan urang anu ayeunadicaritakeun ge, beda kaom-Na; dati kaom Anjeunna mah, teu aya anukapapancenan mingpin upacara kurbandina mezbah.14Tangtu sarerea ge terang, yenAnjeunna mah asal ti kaom Yuda, nyaeta hiji kaom anu dina sual kaimamanteu disebut-sebut ku Musa.15Sual anu keur dicaturkeun teh, barisleuwih tetela; nya lantaran aya deuiImam anu saperti Melkisidik tea,

IBRANI 7.16–22 2116anu dijenengkeunana luareunkatangtuan-katangtuan beunangmanusa, tapi ku karana hiji kawasaninghirup anu teu keuna ku musna.17Hal ieu Imam, kieu diumumkeunana:“Maneh dijenengkeun Imam pikeunsalalanggengna, saperti Melkisidik.”18Aturan-aturan heubeul, — lantarantetela taya dayana jeung taya gunana —kudu dipiceun.19Toret Musa teh, geus tetela, teunungtun manusa kana kasampurnaansarta geus aya gantina, nya eta anumere harepan leuwih utama sarta anubaris ngaraketkeun urang ka Allah.20Turug-turug, dikuatkeun pisan kuikrar sumpah Allah. Sabab imam-imamlianna mah, taya saurang oge anudikuatkeun ku sumpah Allah.21Tapi nalika Anjeunna dijenengkeunImam, Allah teh ngikrarkeun sumpah-Na: “Pangeran geus ragrag sumpah,hamo ku Mantenna diudar. Sumpah-Na:Maneh dijenengkeun Imam keursalalanggengna.”22Lebah dieu kaciri bedana teh: Kujalan kitu, Isa teh ngajadi hiji tanggelantina hiji perjangjian anu leuwih kuat.

IBRANI 7.23–28 2223Bedana deui: Imam-imam kaom Lewimah, gunta-ganti; taya nu bisa terusjadi imam lantaran kapegat ku ajal.24Tapi kaimaman Isa mah, hamoaya anu megat sabab jumenengsalanggengna.25Ku kituna, Anjeunna kawasa maparinkasalametan kalawan sampurna ka singsaha anu sumeja dumeuheus ka Allah kuperantaraan Anjeunna; nya ku lantaranAnjeunna teh jumeneng salalanggengnatea.26Nya ieu Imam Agung anu dipikabutuhku urang teh: Suci, tanpa salah, tanpanoda, teu keuna ku dosa, sarta raket kaAllah.27 Imam Agung nu sejen mah, unggalpoe kudu kurban keur miceun dosanajeung dosa bangsana. SedengkeunIsa mah, henteu. Sakali korban salira,maunatna keur salalawasna.28 Imam Agung anu diangkatnanurutkeun Toret Musa mah, mahluk anusipat hengker tea. Tapi Imam Agungsanggeus jaman Toret, dijenengkeunanateh kalawan ikrar sumpah ti Allah, nyaPutra Allah tea sampurnaning ImamAgung salalanggengna.

IBRANI 8.1–6 23

81Eusi ieu pedaran, nya eta: Urangboga Imam Agung, anu lenggah

tengeneun singgasana Nu Maha Agungdi sawarga.2Nyepengna pancen di KamarPangsucina, sajatining Kemah Sucikenging Pangeran ku anjeun ngawangun,lain beunang manusa.3Sakumaha mistina, Imam Agungteh nyepeng papancen nyanggakeunpangbakti-pangbakti jeung korban;Imam Agung urang oge kudungajalankeun sarupaning korban.4Keur jumeneng-Na di dunya mah,Anjeunna teu jeneng Imam; sabab geusaya imam-imam anu kapapancenannyanggakeun kurban anu ditangtukeunku Toret.5Tapi eta mah ukur cangkang jeungkalangkang ti nu di sawarga, sakumahaanu ku Allah ditimbalkeun ka Musa nalikadipiwarang ngadamel Kemah Suci tea.Timbalana-Na: “Kemah teh dijieunnakudu make conto ti Kami, sakumaha anugeus ditembongkeun ka maneh basa diluhur gunung tea.”6Pancen kaimaman Isa mah leuwihmulya ti pancen imam-imam sejen.

IBRANI 8.7–11 24

Sabab Anjeunna mah, Wawakiling tinaPerjangjian anu leuwih mulya deui, anueusina oge hiji jangji anu pangagungna.7Upama perjangjian anu ti heula tayakakuranganana mah, perjangjian kaduateh moal aya.8Pangeran memang geus ngiberan kieuka umat-Na: “Bakal datang mangsana,Kami rek nyieun hiji perjangjian anyar,pikeun bani Israil jeung bani Yuda.9Eusina beda ti nu diikrarkeun kakaruhun-karuhunna, basa maranehna kuKami ditungtun budal ti Mesir. Ku sababmaranehna ngalaleupaskeun maneh tinajangji Kami, ku Kami teu dipalire deui.”Kitu, timbalan Allah teh.10 “Kieu perjangjian anyar ti Kami kabani Israil sanggeus eta: Papakon Kamidibeulitkeun dina hatena, diukir dinabatinna. Jeung Kami baris jadi Allahnu disembah ku maranehanana, arimaranehna nya umat Kami.11Ka hareupna maranehna geus teukudu dialajar ku parawarga, atawa kupada dulur dititah: ‘Geura wawuh kaAllah!’ Sabab kabeh gede leutik, moalteu wawuh ka Kami

IBRANI 8.12–9.4 2512Sagala salahna ku Kami dihampura.Sagala dosana ku Kami dipupus tinaingetan.”13Ku sabab Mantenna geus ngikrarkeunjangji nu anyar, jangji anu ti heulateh resmi ku Mantenna dianggapbatal. Sagala anu heubeul jeung batal,sakeudeung deui ge baris euweuh.

91Perjangjian nu ti heula ge, bogatata cara ibadah jeung tempat suci

beunang nyieun manusa.2Di bagian panghareupna, aya tempatkaramat, disebutna “Kamar Suci.” Dijerona aya kendil, aya meja, jeung rotipangbakti.3Satukangeun reregan anu kadua,aya deui hiji kamar, disebutna “KamarPangsucina.”4Di jerona aya tungku parukuyan emasparanti meuleum seuseungitan; ayapeti anu ngaranna “Peti Perjangjian”anu disaput ku emas, eusina: Buli-buliemas nu dieusi sabangsa kadaharananu ngaranna “manna;” aya iteuk ImamHarun anu kungsi sirungan tea, jeungpapan batu anu diukiran ayat-ayatperjangjian.

IBRANI 9.5–9 265Di luhureun eta peti perjangjianaya dua mamalaikatan, cahayanatingkeredep, make jangjang anumayungan rohang paranti mentahampura ka Allah. Tapi geus bae,sual-sual bubuk leutikna mah teu kududiwincik deui.6Kitu, diaturna eta tempat suci teh.Imam-imam netepan ibadahna tehsaban-saban waktu, di Kemah anupanghareupna bae.7Anu wenang asup ka kamar anukadua mah ngan Imam Agungna, sataunsakali. Lebetna bari nyandak getihkurbankeuneun kanggo ka Allah, nya etakeur panebus dosana ku anjeun jeungdosa bangsana anu kurang pangarti.8Dina sual ieu, Ruh Allah netelakeun,yen salila aya keneh anu netepan ibadahdi Kemah anu kahiji, Kamar Pangsucinadilarang diasupan.9Eta kabeh teh, ngan ukur kalangkangatawa kias jaman kiwari. Luyu jeungkaayaan harita, korban-korban jeungpangbakti-pangbakti teh, teu bisangaberesihkeun kana diri sakumaha anudicita-cita ku anu ngalakonan.

IBRANI 9.10–14 2710Ma'lum, kabeh oge, — nya kitu deuipangbakti-pangbakti anu mangrupakadaharan jeung inuman katut rupa-rupadeui — ngan ukur sare'at lahiriyah;kakuatanana ge, ngan nepi ka semetgumelarna jaman saniskara dianyarkeunku Allah.11Tapi Al Masih rawuh ngajadi ImamAgung anu nguruskeun sagala hal anuharade, anu marengan sumping-Na.Kemah tempat Anjeunna netepankawajiban teh, ambahanana leuwih lega,leuwih sampurna, jeung lain beunangnyieun manusa; jadi, teu kaasup bagianti ieu dunya ciciptan.12Anjeunna geus lebet ka KamarPangsucina tur keur saterusna. Nudikurbankeunana lain getih domba jalujeung getih anak sapi, tapi getih-Na kuanjeun. Eta sababna, ku Anjeunna mah,urang bisa salamet salalanggengna.13Upama kurban getih domba jalu,getih sapi jalu, katut lebuna anak sapitea bisa ngaberesihkeun maranehna tinarereged nepi ka lahirna jadi suci;14atuh komo getih Al Masih! Kukersaning Ruh anu langgeng, Anjeunnangorbankeun salira-Na anu mulus

IBRANI 9.15–19 28

taya kuciwa ka Allah. Memang, getihAnjeunna mah, sanggup nyucikeun atisanubari urang tina rupa-rupa lampahjahat anu maehkeun. Ku jalan kitu,kapan matak urang leuwih leket ibadahka Allah Anu jumeneng teh.15Ku marga Anjeunna jadi ayaPerjangjian Anyar, sangkan anudisalaur ku Allah meunang hibahan anulanggeng, anu dijangjikeun tea. Sababkadorakaan-kadorakaan salila jamanperjangjian anu ti heula tea, kabeh geusditebus ku pati Anjeunna.16 Jelema nu nyieun wasiat, lamun maotkudu sidik bukti-bukti tina maotna.17Sabab wasiat mah, kakara bisadilaksanakeun lamun anu nyieunnageus sah ti dunya. Satungtung anungawasiatan hirup keneh, wasiatna moalbisa dijalankeun.18Eta sababna, perjangjian anu ti heulakudu make sarat getih, supaya sah.19Ari prak-prakanana kieu: MimitinaMusa mangaoskeun heula hukum-hukum Toret ka sakabeh bangsa. Tidinya nyandak getih anak sapi, getihdomba jalu, jeung cai; tuluy dikepret-kepretkeun kana Kitab Suci Toret jeung

IBRANI 9.20–25 29

ka sakumna bangsa, make bulu-buluwarna beureum jeung hisop,20bari sasauran: “Ieu getih panguatPerjangjian Allah ka maraneh.”21Kemah Suci katut parabot-parabotibadah oge, dikepretan.22Nurutkeun hukum Toret mah, mehkabeh bae sagala rupa kudu disucikeunku getih, supaya jadi suci. Lamun tayasarat getih, moal aya panghampura.23 Jadi, kurban-kurban teh, maksudnasarat pikeun nyucikeun kias-kias anungagambarkeun kaayaan anu sajatina disawarga. Pikeun anu sajatina mah, — disawarga — anu dikurbankeun teh leuwihluhur ajenna.24Sabab anu dilebetan ku Al Masihteh, lain Kamar Suci tiruan beunangmanusa. Anu dilebetan teh sawargapisan, ngadep ka hadirat Allah gunakapentingan urang.25Lian ti eta, urang ge teu perlunyangga-nyanggakeun deui kurban.Sabab Anjeunna mah, sakalingurbankeun salira geus cumpon.Henteu cara imam-imam agung sejen,anu saban taun kudu asup ka Kamar

IBRANI 9.26–10.2 30

Pangsucina tea, seba getih nu laingetihna pribadi.26Upama kurban Al Masih ge, carakitu mah; atuh, ti sajleg aya dunya teh,Anjeunna tinangtu kudu sering nandangsangsara. Tapi dina jaman ahir ieu,cukup ku sakali bae Al Masih nebusdosa manusa, nya eta ku ngurbankeunsalira-Na.27Sakumaha manusa bae, kapanpaehna teh ngan sakali, tuluy diadilan.28Al Masih oge kitu. Anjeunna ngansakali pupus, ngurbankeun salirapikeun nebus dosa-dosa manusa. Dinakasumpingana-Na deui, — nu kaduakali — Anjeunna teh, geus henteukamomotan deui ku dosa, tapi pikeunmaparin nugraha ka sakur anu ngaharepka Anjeunna.

101Kurban-kurban anu dikudukeundi urang Yahudi, eta ukur

kalangkang tina kurban nu sajatina.Dilampahkeunana teu petot-petotunggal-unggal taun; kurbanna ge, nukitu kitu keneh bae, tur teu bisa merekasampurnaan ka anu ngalakonanana.2Mun enya bisa, tangtu teu kuduterus-terusan dilampahkeun. Sakali

IBRANI 10.3–9 31

ge geus kudu bisa mupus dosa keursalawasna.3Kurban-kurban anu dikurbankeun kumaranehna teh, anu saban-saban tauntea, malah nembongkeun yen dosa tetepaya.4Memang pamohalan, yen dosa bisaleungit ku getih sapi jeung getih domba.5Eta sababna, barang Al Masih sumpingka ieu dunya unjukan kieu ka Allah:“Pamundut Ama sanes kurban hewansareng rupi-rupi pangbakti, nangingAnjeun parantos nyayagikeun salirakanggo Abdi.6Kurban durukan, kurban panebusdosa, ku Ama teu dipirosea.7Kitu nu mawi Abdi sumeja miunjuk:‘Nun Allah, Abdi pasrah bakti diri, sejatumut kana pangersa, sakumaha anudikedahkeun dina Kitab Suci.’”8Kawitna piunjuk-Na teh: “Kurbanhewan, rupi-rupi pangbakti, kurbandurukan sareng kurban panebusdosa, ku Ama teu dipirosea,” tur etakurban-kurban teh dikudukeun ku Toret.9Piunjuk-Na deui: “Abdi pasrah baktidiri, sumeja tumut kana pangersa.”Tetela, yen kurban nurutkeun talari kuno

IBRANI 10.10–15 32

teh, ku Allah geus teu kaanggo sartadigentos ku anu sajatina, nya eta kusalira Al Masih.10Pikeun nyaosan eta pamundut Allah,Al Masih teh geus ngurbankeunsalira-Na: Ngan ukur sakali,tapi pikeun salalanggengna. Kulantaran pangorbanan-Na, urang geusdiberesihkeun tina dosa.11 Imam-imam urang Yahudi, unggalpoena teh, repot; nya netepan upacara-upacara kurban anu kitu kitu keneh bae,anu pamohalan bisa mupus dosa.12Tapi ku kurban Al Masih mah,sakali ge dosa teh sirna. Sanggeusngorbankeun salira-Na, Al Masih tehjumeneng salalanggengna tengeneunAllah.13Ayeuna Anjeunna keur ngantoslawan-lawan anu ku Allah barisdiserenkeun pikeun idekkeun Anjeunna.14Ku kurban tunggalna, Al Masihgeus nyampurnakeun sakur anu kuAnjeunna geus disucikeun, tur pikeunsalalanggengna.15Hal eta ku Ruh Allah diterangkeunkieu ka urang:

IBRANI 10.16–23 3316 “Kieu perjangjian Kami kamaranehna: Hukum Kami barisdibeulitkeun dina hatena, diukir dinabatinna.” Kitu timbalan Pangeran.17 Jeung: “Dosa-dosa maranehna kuKami geus dipupus tina ingetan.”18Ku sabab eta, sing saha anu geusmeunang pangampura, teu perlu deuikurban pikeun panebus dosa.19Tah dulur-dulur, berkahna getih AlMasih tea, urang meunang widi asup kaKamar Pangsucina di jero Bait Allah.20Sabab Al Masih geus ngayakeun jalananyar anu brasna kana hirup, nembusrereganana, tegesna nembus salira-Naku anjeun.21Anjeunna, Imam Agung urang, anungapalaan padaleman Allah.22Ku sabab eta, hayu dumeuheus kaAllah kalawan hate nu iklas, iman nuyakin, batin anu suci tina kagorengan,jeung raga anu geus beresih ku caipangbaptis.23Masing teguh, nangtung dinapangharepan jeung pangakukapercayaan urang teh; sababAllah mah, tigin kana jangji.

IBRANI 10.24–30 3424Hayu urang silih titipkeun nya diri,silih sangsangkeun kanyaah.25 Jeung ulah ngabaekeun kanakumpulan ibadah bareng, ulahkabawakeun ku nu tara milu. Anggursilih ajak, sing tambah junun sabotnganti-nganti pisumpingeuna-Na GustiJungjunan urang anu sakeudeung deuitea.26Sabab mun urang dibere jalanpisalameteun, tapi kalah ka ngahajanyieun pidorakaeun, geus hamo aya deuikurban anu bisa mupus dosa.27Nu aya teh, nya ngan ukur nungguhukuman anu dipikasieun tea, nya etaseuneu anu baris ngabasmi sakur anudoraka.28Kapan anu miceun hukum Musa oge,sarta bukti tina panyaksi dua atawa tiluurang, geuning geus taya hampura;terus bae dihukum dipaehan.29Komo mun nincak ka Putra Allah,nyapirakeun getih perjangjian anunyucikeun diri, ngahina Ruh anu geusmaparin pangampura; weu, kumahateuing pibeurateunana hukumanana!30Urang apal ka Anu ngandika:“Kami moal teu ngabales, moal teu

IBRANI 10.31–35 35

mere timpalan!” Piraku teu apal ka Nungandika: “Pangeran moal teu nibankeunhukum adil ka umat-Na!”31Mun urang nepi ka dicerek kupanangan Allah Anu jumeneng, duhpikumahaeun teuing!32Aranjeun sing inget ka bareto,basa mimiti pisan meunang papadang.Geuning aranjeun teh tahan, dinanandangan paneungteuinganan anusakitu beuratna;33aranjeun ge, teu burung tabah najansok dijieun tongtoneun, dihina-hina,sarta dikakaya di hareupeun balarea,bari milu tunggara ka sasama saimananu sarua dikaniaya.34Memang, aranjeun teh geus miluprihatin, ka anu digeblus-gebluskeun kapanjara. Kitu deui, waktu harta bandamilik aranjeun dirayah; aranjeun sadrah,narimakeun kana bagja awak dumehyakin, yen aranjeun teh boga hartabanda anu leuwih berharga.35Omat, ayeuna ulah nepi kapecat iman. Sing percaya, gedepiganjareunana.

IBRANI 10.36–11.3 3636Ngalakonan pangersa Allah pikeunmeunangkeun ganjarana-Na teh,memang meredih kasabaran luar biasa.37Ceuk Kitab Suci oge: “Ngan karisakeudeung deui pisan, AnjeunnaAnu geus mutuskeun baris sumpingtangtu gancang-gancang sumping, moaldiengke-engke.38Umat Kami anu aribadah, asal terustigin ka Kami, tinangtu meunang hirup.Tapi sing saha anu undur, ku Kami modipisuka.”39Sageuy, urang daek kaasupkeun kaanu disebut undur ti Mantenna nepi kabinasa tea mah; da urang mah, jelemanu geus miboga hirup, lantaran iman kaMantenna.

111Hartina percaya nya eta:Panteng ka nu diarep-arep. Yakin

kana ayana hiji perkara, sanajan kupanon henteu katenjo.2Loba jalma-jalma baheula anukamashurkeun wawangina, lantarankapercayaanana.3Ti mana urang terang, yen bumi alamdijadikeun ku marganing pangandikaAllah? Nya tina percaya tea! Ku kituna,urang percaya yen sakur anu katenjo

IBRANI 11.4–7 37

bungkeuleukanana teh, asalna mah tianu henteu katenjo.4Tina sabab PERCAYA, Habilngahaturkeun kurban anu leuwihhade ka Allah, ti batan Kain. Tina sababPERCAYA, Habil ku Allah diangken benersarta kurbanna ditampi. Tina sababPERCAYA, sakitu enggeus perlaya, Habilmasih nyoara.5Tina sabab PERCAYA, Hanokdigaibkeun ti alam dunya henteunyorang ajal heula. Anjeunna teh,teu aya nu manggihan deui lantarandicandak ku Allah. Nurutkeun panyaksenKitab suci, samemeh anjeunnadigaibkeun, hirupna teh sapuk jeungpangersa Allah.6Cacak, mun henteu percaya mah,mustahil eta teh. Sabab mun hayangdatang ka Allah, kudu percaya yenMantenna aya jumeneng; jeung kudupercaya yen Mantenna baris maparinpahla ka nu temen-tinemenan milariMantenna.7Tina sabab PERCAYA, Enoh kersangahartoskeun ma'lumat Allah ngeunaanbahla nu harita acan aya remeng-remengna. Tumut bae dipiwarang

IBRANI 11.8–11 38

ngadamel kapal, pikeun ngaluputkeunanjeun sakulawargi tina eta pibahlaeun.Ku sabab eta, anjeunna wenangngahukuman dunya jeung dipaparinkayaktian. Lantaran PERCAYA.8Tina lantaran PERCAYA, Ibrahimtumut kana panyaur Allah, anu nimbalaniang ka hiji tanah anu ku Mantennadijangjikeun pikeun anjeunna turun-tumurun; sanajan eta tanah teh, dukadimana ayana.9Tina percayana tea, anjeunna sadrahngumbara di tanah anu dijangjikeunteh, kawas urang asing; eta sababna,anjeunna teh ngan ukur nyaung-nyaungbae dina kemah. Kitu deui, Isak jeungYakub anu pada-pada kaasup kana etajangji.10Eta teh, lantaran manahna mantengkana pingadegeunana hiji nagaraanu tohaga, anu baris dicipta jeungdiadegkeun ku Allah ku manten.11Tina sabab PERCAYA, sanajan geussepuh pisan, Ibrahim iasa kagunganputra ti Sarah, geureuhana, anu geusliwat ti mangsa. Anjeunna percaya, yenjangji Allah pasti bukti.

IBRANI 11.12–17 3912Tina sabab PERCAYA, anjeunna nugeus rerempo bisa ngajadi bapa; nyajadi karuhun hiji bangsa gede, anubilanganana lir bentang-bentang dilangit, tanding keusik di basisir.13Nepi ka parupusna aranjeunna teteppercaya, sanajan acan ningali bukti tinajangji Allah tea. Tapi ti anggalna, kuaranjeunna teh geus kasawang pastilaksana; malah mah, geus dibageakeunti memehna. Aranjeunna rumasa didunya ukur ngumbara, ukur nganjreksakedapan.14Sakur nu rumasa kawas anjeunna,tandaning geus sadia nyungsi lemah cainu sajati, tanah maneuh asal teureuh.15Ku sabab manahna tetep cumantel katanah asal-muasal, dina rek mulangnadeui teh leahna kabina-bina.16Anu dipitineungna teh, nya eta lemahcai anu sagala-galana leuwih utama, nyasawarga tea. Ku sabab eta, Allah henteulingsemeun dipuhit ku aranjeunna, jeunggeus mangdamelkeun hiji pamatuhankeur aranjeunna.17Tina sabab PERCAYA, Ibrahim ridonampi ujian ti Allah anu mundut Isakkudu dikurbankeun. Putra anu ngan

IBRANI 11.18–23 40

hiji-hijina tur yugana ku jangji Allah,dipundut deui teh teu diowelkeun,18bari ngandel kana jangji Allah: “Nubaris jadi turunan maneh teh ngan anurunday ti Isak.”19 Ibrahim yakin, yen Allah kawasangahirupkeun deui Isak; najan Isak geusmaot. Tur memang kitu kanyataanana,Isak teh sasat hanjat tina pati, teu tulusdikurbankeun.20Tina sabab PERCAYA, Isak nibankeunberkah ka putrana, Yakub jeung Esau.21Tina sabab PERCAYA, Yakub nalikarek puput yuswa ngaberkahan duaputra Yusup. Anjeunna neneda ka Allah,bari nguat-nguatkeun anjeun ngadegditunjang ku iteuk.22Tina sabab PERCAYA, Yusupsamemeh — dug — pupus, nyarioskeunsawanganana yen bangsa Israil barisbudal ti Mesir sarta amanat sangkantulang-taleng anjeunna kudu kacandakbudal.23Tina sabab PERCAYA, ibu rama Musateu inggis-inggis ngalawan parentahraja, nyumputkeun Musa, — orok anusakitu kasepna — nepi ka yuswa tilubulan.

IBRANI 11.24–30 4124Tina sabab PERCAYA, Musa sanggeusdewasa narah diangken deui putra kuputri Piraon;25anggur milih ngiring sangsara jeungbangsana, ti batan milih kasenangan anulamokot ku dosa tur umurna moal lana.26Keur anjeunna mah, Al Masih anudihina-hina teh, leuwih diutamakeunti batan harta banda sanagaraMesir lantaran enggeus kasawangpitemaheunana.27Tina sabab PERCAYA, Musa tehngantunkeun Mesir, teu sieun ku angkaramurkana sang raja; nya ku lantaranmandang ka Allah Nu sipat gaib tea.28Tina sabab PERCAYA, anjeunnangawajibkeun lampah “Paska,” jeungmiwarang sangkan tarang panto imahbangsana diulasan ku getih domba,supaya cikal-cikal lalaki kulawarga Israilulah jadi mangsa malakalmaot.29Tina sabab PERCAYA, bangsa Israil,bisa meuntasan Laut Beureum; jeg,kawas nyorang daratan bae. Urang Mesirmah, nu ngaberikna, teu barisaeun;anggur paraeh, titeuleum.30Tina sabab PERCAYA, urang Israil,bisa ngarubuhkeun kuta tembok nagri

IBRANI 11.31–35 42

Yeriko, ukur ku dikurilingan tujuh kali dijero tujuh poe.31Tina sabab PERCAYA, Rahab — sundeltea — daek nulungan mata-mata ti Israil,nepi ka Rahab teu milu cilaka jeungurang Yeriko nu daroraka tea.32Rek terus nataan conto-conto kawaskitu? Wah, matak beak waktu, sababloba keneh, kayaning: Gidion, Barak,Simson, Yepta, Daud, Samuel, jeungparanabi.33Ku iman kapercayaanana, aranjeunnamampuh nempuh karajaan-karajaanjeung ngahontal kaunggulan, mampuhngamalkeun amal saleh, mampuhngahontal anu diparentahkeun ku Allah,mampuh ngonci sungut singa,34mampuh nyirep amukan seuneu,sarta bisa lolos tina seuseukeutpedang teu kungsi kasambut. Sanajanaranjeunna golongan lemah, tapiaranjeunna sanggup ngahontalkaunggulan, tandang dina peperangan,sarta sanggup ngagempur pasukanmusuh.35Tina sabab PERCAYA, kaom wanitateu tulus kaleungitan kaom lalaki; sababbisa marulang deui ti medan jurit, sasat

IBRANI 11.36–39 43

kalaluar ti enggon paeh. Lian ti eta,teu kurang-kurang anu milih kajeunpejah ku panyiksa ngabela kapercayaan;lantaran percaya baris hudang deuipikeun ngahontal hirup anu leuwihsampurna.36Oge teu kurang-kurang anumilih kajeun dinista-nista, dikaniaya,nandangan barogod, disered kapangberokan,37dirajam, digencet dina papanpanyiksaan, dibeulah ku ragaji, sartaditugel sirah. Aya anu balangsak,dikaniaya, sarta diteungteuinganan:Utrak-atrokna teh, nya ngan ukurmarake kulit domba jeung kulit embe.38Aranjeunna mah, teu layak pikeundunya teh. Ku kituna, aranjeunna tehkudu kadungsang-dungsang di alaskikisik, di pagunungan, caricing diguha-guha, jeung gorowong-gorowong.39Aranjeunna pada kamashurkeunwawangina, ku marga imankapercayaanana. Kabeh, taya iwalna!Parandene, aranjeunna mah tayasaurang-urang acan anu kungsi ngasaanlaksananing Perjangjian Allah teh, teucara urang.

IBRANI 11.40–12.2 4440Sabab kaayaan anu leuwih utamatea mah, disayagikeunana ku Allahteh pikeun urang. Aranjeunna mahmareunangkeun eta teh kudu barengjeung urang. Di saluareun urang,aranjeunna moal bisa ngahontalkasampurnaan.

121Sakitu lobana, conto-contongeunaan jelema-jelema anu

karandel iman kapercayaanana teh. Kusabab eta, cag, geura aranjeun ecagkeunmomotan dosa anu sakitu beuratnajeung ngagokan kana hirup teh! Malarurang, hampang-himping bisa ancrub kapakalangan, nya pikeun balap ngudaganu diwajibkeun tea.2Ti barang prak nepi ka anggeus,aranjeun kudu museurkeun perhatianka Isa; malar teteg nempuh halangan-harungan. Anjeunna oge, geuning,henteu jejerih ku salib. Guna ngahontalkamulyaan, Anjeunna henteu ngahidingnajan kedah pupus ku jalan disalib,nya bari dipoyok, sarta dihina-hinatea. Ayeuna, Anjeunna teh enggeusjumeneng, linggih, di tengeneunsinggasana Allah.

IBRANI 12.3–9 453Anjeunna nandang panganiayaananu sakitu beuratna ti anu daroraka.Pek eling-eling, malar aranjeun ulahmelempem jeung jejerih.4Aranjeun mah, dina tarung jeung dosateh, acan nepi ka ngeclakkeun getih.5Piraku, aranjeun teh, geus parohokana timbalan Allah; nya anudikedalkeunana teh, jeg, bapamapatahan anak: “Anaking! Ulahngabaekeun pameperih Pangeran.Ulah sungkan mun ku Mantennadiseukseukan.6Sing saha nu dipeperih, eta tandaningdiasih. Sing saha anu diwarah, tandaningdiangken putra.”7Maksudna teh pikeun ngadidik,wayahna tarimakeun. Allah, ka aranjeunteh, lir bapa ka putra. Bapa mana anutara nyepret-nyepret acan ka anak?8Lamun aranjeun tara diwarah kuMantenna, sakumaha ka putra, etanyirikeun aranjeun lain putra-Na, tapinya anakna si manyang-munyung tea.9Ka bapa sorangan oge, kapan urangteh teu weleh ngahormat; sanajananjeunna osok ngahukum urang. Komoka Allah, — anu leuwih-leuwih agung-Na

IBRANI 12.10–15 46

ti bapa sorangan — urang kudu leuwih-leuwih hormat tilawat; malar urang bisangahontal sampurnaning hirup.10Bapa ti papada mahluk mah,ngahukumna ka anak teh, kumaha ceukpamikirna bae jeung henteu awet. TapiAllah ngawarah urang mah, nya etapikeun pijamugaeun urang; malar urangbisa ngiring kana kasucian Mantenna.11Ku kitu tea mah, saha nu rekbungah ku diwarah! Barang prak gegeus nalangsa. Tapi lamun heug sadrahnandanganana jeung terus dipake eling,tangtu kaala rahmatna, hirupna tangtujamuga.12Nu matak, heug, geura babatek!Batek eta leungeun anu lembek teh sartajagjagkeun tuur nu leuleus!13Terus pake leumpang mapay-mapayanu lempeng supaya nu pincang teutijalikeuh, sangkan cangker jeung jadiwaluya.14Sing akur jeung sasama kaula jeungkudu diajar hirup suci. Mun teu kitu,mustahil wawuh jeung Gusti.15Poma, ulah aya anu nepi kangalalaworakeun kana kurnia Allah. Ulahnyieun tugenah atawa ngabaruntakkeun

IBRANI 12.16–20 47

jamaah, kawas eurih anu nyaliara mataknyusahkeun.16Ulah aya nu kawas Esau tea,nya munapek nya gagabah; nepi kanukeurkeun kacikalan kana hakaneunkeur sakalieun.17Kumaha caritana, kapan aranjeun geterang. Antek-antekna mah, manehnateh ngarenghik ka nu jadi bapa, —ngurihit — menta berkahna. Tapi najannepi ka ceurik balilihan ge, pamentanahenteu bisa disubadanan; hal eta teh,ku lantaran manehna geus kaleungitanhakna jeung geus teu bisa deui ngarobahkakaliruanana.18Aranjeun mah, lain ngajugjug kaGunung Sinai, anu aya jentulna sartabisa diragap tea. Anu ka darinya mahbangsa Israil, anu ti eta gunung tehnarenjo rupa-rupa pikasieuneun: Seuneuhebat anu ngagugudag, narenjo angkeubjeung poek mongkleng ditimpalan anginribut.19Malah aya sora, sengekna,sangkakala jeung timbalan anu ungelna:20 “Najan sato pisan, anu nete ka ieuGunung kudu dirajam ku batu!”

IBRANI 12.21–25 4821Anu katingal mutuh matak ketir, nepika Musa ku anjeun nyebatkeun: “Kamingadegdeg, bakat ku sieun!”22Lain, lain ka dinya. Aranjeunmah keur nyungsi Gunung Sion;ngajugjug kota panglinggihan AllahAnu jumeneng, nya Yerusalem tisawarga katut malaikat-malaikat-Na numangrebu-rebu.23Aranjeun keur ngajugjug kanapestana putra-putra cikal Allah, anungaran-ngaranna ditulis di sawarga. Keurngajugjug ka Allah, — Hakim sakumnamanusa — jeung ka tempat kumpulnajiwa-jiwa nu geus sampurna, nya etajiwa jalma-jalma anu aribadah.24Keur ngajugjug ka Isa, anu jadipangukuh Perjangjian Allah anu anyar;keur ngajugjug ka getih-Na, anu geusdikucurkeun jadi kurban tea: Nya anuleuwih hade batan getihna Habil.25Ku sabab eta, poma, ulah baha kanatimbalana-Na. Aya conto: Jelema-jelemaanu ngabaha kana amanat Allah, anudiembarkeunana di ieu dunya bae teubisa luput tina hukuman. Komo urang,pimanaeun bisa luput, upama urangnyocokan ceuli embung ngadenge

IBRANI 12.26–13.2 49

timbalana-Na anu diandikakeun tisawarga?26Baheula, timbalana-Na teh nepika genjlong jagat. Timbalan anuayeuna mah, komo, matak genjlong kalangit-langit! Sabab timbalana-Na teh:“Ku Kami baris digenjlongkeun deui. Lainbumi bae, langit ge rek digenjlongkeun.”27Eta kecap “deui,” nandakeun yensaniskara dadamelana-Na baris genjlongterus musna. Tapi anu teu keuna kuowah gingsir mah, baris tetep ayana.28Ku sabab eta, urang kudu ngarasasukur; sabab anu katarima ku urangmah, hiji karajaan anu teu keuna kuowah gingsir. Hayu urang ngabakti kaAllah, kumureb kana sakersa-Na, hormatjeung ajrih.29Sabab Allah, nu disembah kuurang teh, kagungan kakawasaan anungandung daya pangbasmi kawasseuneu.

131Kanyaah ka pada batur saimanteruskeun. Ka semah kudu daek

ngaku, keun bae teu wawuh oge.2Ku perbawa akuanana, aya anu kungsingampihan semah teu kanyahoan yensemahna teh, sihoreng, malaikat.

IBRANI 13.3–9 503Sing mangkarunyakeun ka sakitan-sakitan, upamakeun ka diri sorangan.Sing manghawatirkeun ka anuditeungteuinganan, larapkeun ka awaksorangan.4Pupusti tatali laki rabi. Salakipamajikan kudu pada-pada satia. Ulahserong sarta ulah nyelewer, matakdihukum ku Allah.5Ulah mata duiteun; tarimakeun miliknu aya. Ulah hamham, da Allah parantosngadawuh: “Maneh ku Kami moaldiantep nepi ka teu dipalire.”6Ku sabab eta, kalawan teger hateurang bisa ngucap: “Tong salempang,Pangeran Anu ngaraksa! Naha wet sieunku pada jalma?”7Ulah mopohokeun ka sakur anugeus nungtun aranjeun, nya eta anugeus nyaangan aranjeun ku amanatpangandika Allah. Eling-eling deuilakuning hirupna nepi ka dugna parupus.Piconto iman kapercayaanana.8Sing inget, Isa mah teu owahgingsir: Bareto, ayeuna, malih dugi kasalalawasna.9 Jadi, poma, aranjeun ulahkapangaruhan ku rupa-rupa ajaran

IBRANI 13.10–15 51

bid'ah. Kuatkeun jiwa aranjeun ku sihkurnia ti Allah, ulah ku jalan nedunanrupa-rupa sarat tina sual kadaharan.Nu karitu mah, sama sakali tayamangpa'atna dilakonan ge.10Di Kemah Suci aya altar pangurbanan.Imam-imam teu boga hak ngadaharkurban tina mezbah anu eta.11Anu ku Imam Agung dikurbankeun didinya teh, nya pikeun nyirnakeun dosa.Anu dikurbankeunana mah, ngan ukurgetihna wungkul; da ari awak satonamah, diduruk di luar.12 Isa oge kitu; Anjeunna digiringka luar kota, getih-Na anu dianggonyucikeun umat-Na.13Ku sabab eta, tinggalkeun eta kemahteh; anggur urang muru ka Isa, nya milukana kahinaan Anjeunna.14Sabab dunya ieu mah, lainpadumukan urang anu matuh. Urangkudu nyungsi pangancikan pikeun jaga.15Ku sabab eta, ku parantaraan Isa,urang salawasna kudu ngunjukeunpamuji sukur ka Allah minangka kurbanti urang, nya eta ngaku, — ku cara lisan— yen Mantenna teh Pangeran.

IBRANI 13.16–21 5216Silih talang silih tulung pada batur,eta saenyana hiji kurban anu poharasapukna jeung pangersa Allah.17Sing nurut, ka nu ngatur dulur-dulur.Imankeun wewelingna. Aranjeunnangatur ngasuh dulur-dulur teh, estujeung tanggung jawabna. Ihtiaran,supaya aranjeunna janglar ngajalankeunkawajibanana, — henteu bari jeungnguluwut — sangkan paedahna ulah nepika teu kaala ku aranjeun.18Doakeun deuih simkuring. Singpercaya, tekad simkuring estu beresih.Unggal waktu, taya deui nu dipamrih lianti seja melak kahadean.19Pangpangna mah pangnedakeun,mugi-mugi simkuring ku Pangerandikersakeun bisa buru-buru balik deui kaaranjeun.20Mugi-mugi Allah, sumberingkarahayuan tea, — Nya Anjeunna pisananu geus ngagugahkeun Isa, GustiJungjunan urang, tina pupus- Na (Isateh, lir Pangangon Agung sakur nupercaya); anu getih-Na teh, geus jadipangukuh perjangjian anu langgeng —21maparin berekah sangkan aranjeunbisa ngalakonan sagala timbalana-Na.

IBRANI 13.22–25 53

Mugi-mugi Mantenna kersa nuyunsangkan urang bisa ngalampahkeun anusapuk jeung manah-Na, ku karana IsaAl Masih. Sadaya Kaagungan kanggoMantenna bae, salalanggengna. Amin.22Muga ieu pepeling-pepelingsimkuring, dina ieu surat, anu pondokditarimakeun jeung iklasna.23Sakalian simkuring wawarti, dulururang Timoteus geus kaluar ti panjarana.Upama anjeunna geus datang, simkuringseja buru-buru nepungan ka aranjeunbareng jeung Timoteus.24Salam ti simkuring ka pamingpin-pamingpin aranjeun; kitu deui, kadulur-dulur sakapercayaan umumna. TiItali aya salam keur aranjeun.25Mugi-mugi aranjeun marendakrahmat sih kurnia Allah.

Yakobus

11Surat ti simkuring, Yakobus,abdining Allah jeung abdining Isa

Al Masih, Gusti Jungjunan urang tea.Kahatur dulur-dulur saiman ti dua belaskaom anu araya di pangumbaraan.2Dulur-dulur! Cocoba teh kududianggap hiji rahmat.3Sabab upama geus lulus tina cocoba,iman urang beuki mencrang,4 jaga, malar iman tetep pengkuh,supaya dulur-dulur jaradi jalma pasagi,pepek jeung lengkep taya kakurang.5Upama aya nu kurang panemu, sinaneneda nyuhunkeun ka Allah, tanwandedipaparin; sabab Allah mah, jembarpangasih ka sarerea.6Saratna neneda teh, kudu jeungyakinna ulah cangcaya. Jalma cangcayamah saibarat ombak laut, beunangdigebah diluak-leok ku angin.7 Jalma kitu, ulah boga rasa barismeunang kurnia Pangeran.8Anu lanca-linci mah, hirupna, hamobisa anteng.

YAKOBUS 1.9–14 29Anu miskin sapantesna ngarasa bagja,upama dijungjung harkatna ku Allah,10 sabalikna, nu beunghar kudutawekal dina mangsa tijungkel. Sababkabeungharan teh, lir kembang jukutanu babari sirna.11Ana katinggang ku panas panonpoeanu ngentak-ngentak, jukut tehperang: Kembangna murudul, musnakaendahanana. Nya kitu oge nubeunghar bakal tijungkel dina keurjongjon-jongjonna usaha.12 Jalma anu imanna henteu eleh kucocoba, estu bagja. Sanggeus lulustina cocoba, eta jelema baris nampahiji pahla, nya eta hiji hirup anu geusdijangjikeun ku Allah keur sakur anuiman ka Mantenna.13Anu keuna ku cocoba, ulah pisannyebutkeun: “Ieu cocoba ti Allah!” Allahmah moal beunang dicoba ku nu jahat,tur tara teh teuing maparin cocoba kamanusa.14Saenyana, cocoba teh asalna tinakahayang manusa sorangan keneh,nepi ka manehna beunang kagelo jeungkajiret ku tariking napsuna sorangan.

YAKOBUS 1.15–21 315Ana napsu jahatna diabur, temahnangajadi dosa. Ana dosa teh geus jucung;temahna mah, paeh tea.16Sing ati-ati dulur-dulur, ulah beunangkasasabkeun.17Mana nu hade reujeung sampurna,asalna tangtu ti sawarga, ti Allahsumbering sagala sipat terang.Mantenna ku anjeun mustahil barobahatawa owah gingsir.18Geus jadi pangersa Mantenna, urangdipaparin hirup ku jalan pangandika-Naanu sayakti; malar urang bisa jadiumat-Na anu pangpunjulna ti sakabehmahluk-Na.19Regepkeun, dulur-dulur! Ulah sokgancang-gancang nyarita. Dengekeunheula sing bener. Jeung ulah gancang-gancang ambek.20Sabab nu gampang amarah teh, teusapuk jeung kersa Allah.21Ku sabab eta, piceun kabiasaan-kabiasaan anu matak aeb jeung gorengteh. Sing pasrah ka Allah. Tarimakeunpangandika-Na anu dicecebkeun dina atisanubari aranjeun, anu kawasa ngaraksajiwa.

YAKOBUS 1.22–2.1 422Kahade ulah bodo: Pangandika Allahteh teu cukup ku didengekeun wungkul,tapi kudu jeung prakna dilampahkeun.23Ari ngan ukur didenge bari henteujeung prakna ngalampahkeun mah; etateh, lir nenjo beungeut sorangan dinaeunteung.24Sanajan geus telek oge, ana inditmah, poho deui bae kana rupa beungeutsorangan teh.25Sabalikna, anu terus ngeunteungkana pituduh Injil nu sampurna, anungabebaskeun manusa tina hukuman;jadi, lain nu ngan ukur ngadengekeunterus poho, tapi nu jeung praknangalampahkeun; sagala usahana, tangtubaris nyugemakeun hatena.26 Jelema anu umangkeuh ibadah, tapisungutna teu dikadalian biwirna henteudiwengku, ngaranna ngabobodo manehsarta ibadahna teh cumah bae.27Sajatining ibadah anu sapuk jeungpangersa Allah mah, nya eta anurumawat ka nu yatim, ha'at ka randa-randa, bari ngajaga diri malar henteukatepaan ku reregedna dunya.

21Dulur-dulur! Anu anut ka Isa AlMasih mah, — Gusti Jungjunan

YAKOBUS 2.2–7 5

urang anu mulya tea — teu meunangngabeda-beda jelema.2Upamana bae: Aya dua jelema datangkana kumpulan. Nu saurang ginding dialiemas, nu saurang deui rudin.3Ka nu ginding mah kieu ngakuna oge:“Mangga di dieu linggihna di nu utami.”Ari ka nu rudin: “Maneh mah nangtungbae di dinya.” Atawa: “Tah sila deukeutsuku kami!”4Peta kitu teh, tandaning ngabeda-bedakeun jelema, goreng hate jahatpikiran.5Sing emut dulur-dulur! Anu mariskincek pandangan dunya ku Allahdikersakeun beunghar ku iman, sinajaradi ahli waris karajaana-Na, anudijangjikeun keur sakur anu wedi asih kaMantenna.6Ari heug, ku aranjeun dihina. Cik sahaanu sok ngagencet jeung ngajagragkeunaranjeun ka pangadilan? Kapan anubaleunghar!7Naha lain maranehna oge anu sokngagogoreng jenengan Al Masih anusakitu mulyana sarta anu geus jadi milikaranjeun teh?

YAKOBUS 2.8–14 68Kacida hadena dulur-dulur daraeknohonan timbalan anu pangutamanadina Kitab Suci, anu kieu unina: “Masingnyaah ka batur lir ka awak sorangan.”9Tapi ari sok ngabeda-beda jelematina sabab harkatna mah, aranjeun tehkabeulit ku dosa jeung ku Kitab Suci ogedicap ngarempak eta timbalan.10Sabab ngarempak salah sahijitimbalan Toret, sarua jeung ngarempaksakabeh timbalan Toret.11Sabab Anu nimbalan: “Maneh ulahngaranyed,” oge nimbalan: “Maneh ulahmaehan.” Jadi, sanajan upamana anjeunhenteu ngaranyed, tapi maehan; etateh, dosa keneh.12Boh ucap boh lampah, kudusakumaha layakna umat anu barisdiserenkeun kana hiji hukum anukawasa ngabebaskeun.13Sabab pamohalan, Allah mikawelaska jelema anu teu boga rasrasan.Papadaning kitu, sipat welas asih mahbisa ngungkulan hukum.14Dulur-dulur! Naon gunana pikeunanu ngaku-ngaku: “Aing boga iman,”tapi teu nyata dina lampahna. Na bisa,eta imanna teh, nulung ka dirina?

YAKOBUS 2.15–21 715Urang upamakeun kieu: Ayaduduluran lalaki atawa awewe anukurang pake kurang dahar.16Ku aranjeun ukur didoakeun,sing cukup pake cukup dahar, aripangabutuhna teu dicumponan. Na ayagunana, eta pangdoa aranjeun teh?17Tah iman teh kitu: Iman nu teudibarengan jeung amal; eta iman teh,hakekatna mah paeh.18Bisa jadi aya nu ngomong: “Jalmamah aya nu boga iman, aya nu bogaamalan.” Simkuring rek nanya: Imanteh rek bisa tembong kumaha lamuntaya amalanana? Simkuring mahnembongkeun iman teh ngan ku amalan.19Aranjeun tangtu percaya yen Allahteh tunggal. Hade! Tapi iblis-iblis ogepercayaeun kana hal eta, tur kacidagalimireunana.20Nu matak jelema teh kahadekalangsu. Kumaha ayeuna dulur-dulurdaraek ngaenyakeun, yen iman tanpaamalan teh kosong molongpong?21Cik kumaha jalanna pangna Ibrahim,karuhun urang, ku Allah diangken benerteh? Kapan ku amal padamelanana

YAKOBUS 2.22–3.1 8

nu ngiklaskeun Isak, putrana, dianggokurban.22Sakitu tetelana, yen iman anjeunnateh dibarengan ku amalanana. Sartanya ku amal padamelanana pisan imananjeunna ngajadi sampurna.23Cocog jeung anu kaserat dina KitabSuci, yen: “Ibrahim percaya ka Allah.Ibadahna, ku Allah diangken lantaranimanna.” Sarta ku lantaran eta, Ibrahimteh disebut mitra Allah.24Ayeuna tetela pisan, jelema bisanadiangken bener ku Allah teh lain kudumeh iman wungkul, tapi katut jeungamal perbuatanana ongkoh.25 Inget deuih hiji awewe anu ngaranRahab. Manehna awewe palacuran.Tapi ku Allah, diangken jelema bener;lantaran ku pagaweanana nulunganmata-mata anu dikirim ku urangYahudi, mere jalan pileupaseun nepi kamata-mata tea leupas tina bahaya.26Cindekna, iman tanpa amal pagaweanteh, nya eta jeg raga taya nyawaan,paeh ngaranna.

31Dulur-dulur! Ulah sarerea harayangjadi guru. Ku urang ge geus karasa,

YAKOBUS 3.2–8 9

guru mah ana geus disalahkeun sokleuwih beurat ti nu lian.2Mangkaning urang teh sarerea ogetara luput tina kasalahan-kasalahan. Anuucap-ucapanana tara salah tur sanggupngadalian diri, nya jelema sampurna teangaranna.3Kuda beunang dikadalian, sina nurutdikuah-kieuh ku urang.4Kapal kajeun sakumaha gedena turlajuna ku tanaga angin gede, geuningbisa digulak-gilek ku kamudi anu sakituleutikna.5Letah oge nya kitu: Kajeun leutik,tapi mungguhing kalungguhanana mahkacida pentingna. Seuneu saenyay, bisangahuru leuweung geledegan.6Letah oge kawas seuneu, jadisumbering balai anu ngancik dinadiri, anu bisa nyebarkeun kajahatanjeung ngahuru tata cara kahirupanurang sagemblengna. Sabab letah teh,sategesna mah mawa seuneu naraka.7 Jelema bisa ngalilindeuk mahluksejen: Sato leuweung, manuk, satobangsa kadal, kitu deui lauk.8Tapi letah mah, hamo aya anu bisangalilindeuk. Letah mah, estuning

YAKOBUS 3.9–15 10

mangprung teu beunang diatur-atur, jadisumber werejit anu mateni.9Ku urang sok dipake muji sukur kaPangeran, Allah Nu jumeneng Rama tea.Tapi sok dipake nyumpahan ongkoh,nyumpahan papada manusa anudijadikeunana ngalap ka salira Allah.10Nya pamuji sukur nya panyapa,ngaburulana tina sungut eta-eta keneh.Dulur-dulur ulah nepi ka kitu.11Sageuy, aya cinyusu ngabijilkeun caitawar ongkoh cai asin ongkoh.12Sageuy, aya tangkal kondang buahanjetun atawa anggur buahan kondang.Sageuy, aya cai ti laut anu rasana tawar.13Saha di aranjeun anu alim jeungluhung panemu? Kudu bukti tinacaraning hirupna ku amal-amal anuhade, anu medal tina usiking budi anulemes tur lantip.14Ari boga hate sirik-pidik, ngunek-ngunek jeung hawek mah ulah wakaagul-agul! Ulah nyiar ekol pikeunngalawan sual nu bener.15Budi pangarti kawas kitu mahkaluaran ti dunya, lain bijilan sawarga,tapi asal tina hawa napsu idajil.

YAKOBUS 3.16–4.4 1116Sipat sirik jeung hawek mah,perbawana ngan ngajak kusut, mawakana lampah jahat.17Sabalikna, budi pangarti anu asal tisawarga, — sipat anu pangutamana —nya eta suci. Lian ti eta: Resep rapih,darehdeh, nurut, karunyaan, jembar kuamal, leubeut ku kahadean, tara beuratsabeulah, sarta tara munapek.18Buah-buahna oge tangtu hade jeungbener, anu disebarkeun ku sing saha anuresep kana karapihan.

41Naon tea nu ngalantarankeun dulur-dulur pasentrok jeung pabengkah

teh? Naha eta teh lain ku lantaran hawanapsu anu salawasna ngagoda?2Ana kahayang henteu kahontal, dulur-dulur tega nepi ka maehan. Hayang anu,tapi teu bisa laksana, dibelaan ributnepi ka garelut. Tapi keukeuh henteubeunang, da puguh henteu neneda tea.3Atawa neneda, tapi teu dikabullantaran tekadna salah, nya eta nganseja muaskeun kahayang sorangan.4Dasar golongan henteu satia! Kawasnu teu nyaho bae, yen misobat kanakadunyaan teh ngamusuh ka Allah.

YAKOBUS 4.5–11 12

Raket kana kadunyaan teh, hartina jauhti Allah.5Ulah dikira taya maksudna KitabSuci nyebutkeun: “Ruh anu ku Allahdiancikkeun di diri urang, dimaksadkanggo Mantenna ku anjeun.”6Sabalikna, kurnia-Na oge ka urangleuwih agung batan eta, sakumaha ceukKitab Suci: “Jelema nu garumede kuAllah ditolak, sabalikna, nu rarendahhate ku Mantenna diberkahan.”7Ku sabab eta, masing sumerah kaAllah. Lawan Setan teh, tanwandemanehna kabur.8Sing raket ka Allah, tanwandeMantenna oge raket ka aranjeun.Sucikeun leungeun, ulah daroraka kitu!Sucikeun hate, ulah marunapek kitu!9Aranjeun teh kuduna mah nalangsa,ceurik, ngerik, jauh ti matak gumbirajeung bagja. Kudu prihatin!10Tundukkeun diri di payuneunPangeran, tangtu ku Mantennadijungjung.11Omat dulur-dulur, ulah silihgorengkeun. Sing saha anungagorengkeun atawa ngahukumanbatur, eta tegesna moyok jeung nyebut

YAKOBUS 4.12–5.1 13

teu bener kana hukum. Lamun aranjeunnyebut teu bener kana hukum, tandaningembung nurut kana hukum, malah sasatjadi hakimna.12Anging Allah Anu wenangngaluarkeun jeung nyalahkeun hukumteh. Anging Mantenna Anu kawasanyalametkeun jeung ngaruksakna. Sahakarah aranjeun teh, make nyebut teubener ka batur?13Aranjeun sok ujub kieu: “Poe ieuatawa poe Anu, urang rek ka dayeuhAnu, sataun lilana; nya rek balantik nyiaruntung.”14Padahal teu nyaho isukan bariskumaha. Tur hirup teh ibarat halimunipis, aya sakeudeung les leungit deui.15Kuduna ngomong teh kieu: “ManawiAllah marengkeun, kuring teh gaduh niatseja anu.”16Ari aranjeun anggur ujub jeungtakabur. Salah kabina-bina eta teh!17Ku sabab eta, anu nyaho kanalampah hade, tapi teu prak dipilampah;eta teh dosa!

51He nu baleunghar, dengekeun:Aranjeun saenyana mah kudu

YAKOBUS 5.2–7 14

careurik nyeungceurikan diri bariskatarajang bahla.2Kakayaan aranjeun saenyana geusbulukan. Papakean aranjeun ge, geusrarenyah ku geget.3Emas perak aranjeun geus karahaansarta karahana baris ngajadi saksi anumalik ngalawan, malah baris ngahuru lirseuneu, ngahakan daging aranjeun nepika beak! Taya gunana numpuk-numpukkabeungharan lantaran aranjeun terehenggeusan.4Aranjeun ngagawekeun jalmapercumah, buruhanana henteu dibayar.Koceak maranehna teh, geus tepi kanacepil Allah Nu murbeng alam.5Hirup aranjeun di ieu dunyangahenang-ngahening taya kakurang.Awak haben dilintuhan nepi ka gigiblihan,meujeuhna pisan eukeur peunciteun.6Aranjeun nyiksa, malah maehanjelema-jelema anu teu tuah teu dosa turteu werat ngalawan!7Dulur-dulur! Sing tagen, singsabar ngadago sumpingna GustiJungjunan urang. Tenjo patani, teuweleh sabar ngarep-ngarep sangkan

YAKOBUS 5.8–13 15

pepelakanana hade hasilna. Teu welehsabar ngarep-ngarep usum hujan.8Sing salabar sarta kuatkeun hate;sabab Gusti Jungjunan urang teh, moallila deui oge sumping.9Ulah luhlah ngarasula, bisi keunaku hukumanana. Tuh Hakimna geussumping, geus sayagi.10Kudu nyonto ka paranabi purahngemban timbalan Allah, geuning sakitusalalabarna najan salangsara oge.11Saenyana, anu sabar tawekal teh,ceuk simkuring mah jelema bagja. Sahaanu bireuk kana carita Ayub anu sabartaya babandinganana? Geuning ari geuswaktuna mah, teu luput tina ganjaranAllah; sabab Allah mah, sugih ku asihjembar ku piwelas.12Ari nyarita ulah jeung bari sumpahsagala, demi langit demi bumi, atawademi itu demi ieu. Kudu dipahing kikituanteh. Sebutkeun bae “enya” lamun enya;“henteu” lamun henteu, supaya henteukeuna ku hukuman ti Allah.13Upama aya anu meunang karerepet,ulah poho neneda. Sabalikna, anumeunang kasenangan ulah poho mujisukur.

YAKOBUS 5.14–19 1614Dulur anu gering kududipangneangkeun pangurus jamaah, anukudu mangnedakeun jeung ngolesan kuminyak kalayan nyambat pajenenganAllah.15Ku paneda anu medal tina imankapercayaan, nu gering baris katulungan,ku Gusti baris dikersakeun cageur. Malahupama aya kasalahanana oge, barisdihampura.16Ku sabab eta, ari aya kasalahanpada batur teh sing daraek waleh, singdaraek silih hampura, bari silih doakeun.Pangdoa jelema nu hade hate mah, gedemaunatna.17Contona Nabi Elias. Anjeunna ogejelema biasa cara urang. Tapi waktuanjeunna nyuhunkeun ka Allah supayasatanah Israil ulah turun hujan, buktihujan henteu turun-turun nepi kacampleng tilu taun satengah; sababanjeunna, nyuhunkeunana panteng.18Kitu deui, waktu anjeunna nenedanyuhunkeun hujan, cur bae hujan tehturun ti langit, nepi ka tanah teh suburdeui.19Dulur-dulur! Kumaha upama ayaanu kasasar lampah, mengpar tina

YAKOBUS 5.20 17

bebeneran? Sing saha nu bisa nungtuneta jelema kana jalan anu bener deui;20eta teh, sasat baris nyalametkeunpatina sarta nyegah manehna tinangalampahkeun deui dosa.

1 Petrus

11Surat ti simkuring, Petrus, rasul-NaIsa Al Masih. Kahatur dulur-dulur

anu keur ngalumbara di wilayah Pontus,Galata, Kapadokia, Asia, jeung Bitinia.2Dulur-dulur, anu geus kapilihnumutkeun pangersana Allah, Rama;anu geus disucikeun ku Ruh Mantenna,dianutkeun ka Isa Al Masih anungaberesihan dulur-dulur, ku getih-Na.Mugi sing marendak rahmat rahayu.3Sagala puji kasembahkeun ka Allah,Rama Gusti Jungjunan urang, Isa AlMasih. Mantenna sakitu welas asih-Na,nya eta nepi ka hirup urang ku Mantennadianyarkeun deui sarta dipaparinpangharepan; ku jalan Mantennangagugahkeun deui Isa Al Masih tinapupus-Na.4Ku sabab eta, urang baris narimawarisan, — anu teu keuna ku ruksak, teukeuna ku cacad, tur moal aya sudana —nu geus disadiakeun di sawarga.5Nya pikeun urang, anu geus dituyunku kakawasaan Allah; ku jalan iman

1 PETRUS 1.6–10 2

sarta percaya. Urang baris dicandak kanakasalametan anu geus disayagikeunjeung baris katarima dina jaman ahir.6Hal eta, pohara matak bagjana;sanajan ayeuna mah dulur-dulur teh,keur sarusah nandangan rupa-rupacocoba. Tapi eta teh moal lila.7 Itung-itung keur diuji. Geuning emasoge, barang anu keuna ku ruksak, sokdibesot ku seuneu. Iman dulur-dulur ogenu leuwih mahal ti batan emas, kududibesot supaya tahan uji. Ku jalan kitu,dimana cunduk waktuna Isa Al Masihpinton salira, urang baris meunangkahormatan jeung kamulyaan.8Dulur-dulur can kungsi tepungjonghok jeung Anjeunna, tapi teu burungnyaah ka Anjeunna. Can kungsi patingal,tapi teu burung percaya ka Anjeunna.Tangtu baris karasa kumaha bungahna,— bagja taya pibasaeunana —9 lantaran nu jadi udagan imankapercayaan, nya eta kasalametanpikeun jiwa, geus katarima.10Nya kasalametan anu ieu, anu diarulikjeung ditalungtik ku nabi-nabi teh. Ieusih kurnia Allah anu geus kapimilik ku

1 PETRUS 1.11–14 3

dulur-dulur teh, ku aranjeunna geuskapeleng jeung geus disalaurkeun.11Sabab hal Al Masih, — barisnandangan sangsara sarta ahirna barismulya — ku aranjeunna geus kauninga, tisamemehna, ku pituduh Ruh Al Masih kuanjeun. Ku aranjeunna terus dipaluruh,iraha jeung kumaha pijadieunana.12Ku Allah geus diuningakeun, yen anukeur dipaluruh teh lain keur aranjeunna,tapi nya pikeun aranjeun kiwari. Ayeunadulur-dulur geus terang kana eta Injilamanat ti sawarga, ku karana Ruh Allahanu geus dilungsurkeun ti sawarga. Kanaieu perkara najan malaikat-malaikat ogeharayangeun uninga.13Ku sabab eta, kudu sadia-sadia,kudu cegahan, sarta sing antek; nyangarep-ngarep sih kurnia Allah, anubaris dipaparinkeun dina waktu Isa AlMasih nembongan, engke.14Lakuning hirup teh, kudu sing sapertibarudak anu ngesto ka kolot. Ulahkabawa deui ku pangajak napsu, kawasnu enggeus-enggeus, basa eukeur butatuli keneh.

1 PETRUS 1.15–21 415Hirup teh kudu suci. Sabab Allah,anu geus nyaur ka dulur-dulur teh, sucikaayaana-Na.16Kudu sakumaha ceuk Kitab: “Manehkudu suci sabab Kami teh suci.”17Lamun aranjeun nyambat ka Allah,kudu sakumaha ka Bapa. Mantennatara pilih kasih. Nu adil ka saban jalma,numutkeun kalakuan jelemana masing-masing. Ku sabab eta, meungpeungeukeur di dunya masing tuhu kaMantenna.18Dulur-dulur geus terang, yen numatak bisa lesot tina hirup anu tanpaguna warisan karuhun teh, lain ditebusku dunya barana anu sipatna owahgingsir, lain ku emas, atawa perak.19Panebusna teh mahal kabina-bina, nya eta: Getih Al Masih, anudilambangkeun ku getih anak dombaanu mulus tea.20Dipilihna Al Masih ku Allah teh, geusti samemeh alam dunya dijadikeun. Arinu matak dinyatakeuna-Na kakara dinajaman ahir kiwari, maksudna nya pikeunkapentingan aranjeun.21Ku jalan Anjeunna, dulur-dulurjadi percaya ka Allah, Anu geus

1 PETRUS 1.22–2.1 5

ngagugahkeun Al Masih ti jero kuburbari terus dipaparin kamulyaan. Ku jalankitu oge, ayeuna dulur-dulur teh jadipanteng, boh iman, boh pangharepan kaAllah.22Ayeuna dulur-dulur geusngaberesihkeun diri, ku jalan anutkana kayaktian. Geus bisa ngamalkeunkanyaah ka sasama batur saiman.Lakonan terus kalawan saiklas-iklasna,heman asih ka pada batur.23Sabab ayeuna, dulur-dulur geusanyar, lir nu anyar dijurukeun. Lain lahirtina wiji nu keuna ku pati, tapi tina wijianu hirup salalawasna, nya eta tinapangandika Allah anu sipatna hirup turlanggeng.24Karana: “Jalma mah ibarat jukut,harkatna lir kembang tegalan. Jukutperang, kembang ragragan.25Tapi pangandika Pangeran mah,tetep salalanggengna.” Ari anu disebutpangandika teh, nya eta Injil tea, anugeus diwawarkeun ka aranjeunna.

21Kalakuan-kalakuan anu goreng,tipu daya, palacidra, hiri dengki,

jeung upat pitenah geura piceun.

1 PETRUS 2.2–7 62Kudu hirup lir anu kakara dijurukeun,digedekeun jeung dihirupan ku cisusuanu murni, nya eta cisusu anu rohani.3Kudu kitu ari enya mah ngarasa kanakasaean Gusti.4Kudu muntang ka Anjeunna. Anjeunnasaibarat hiji batu hirup. Ku manusadipiceun, ku Allah mah malah dianggotur dibere pangaji.5Aranjeun pribadi, kudu jaradi lir batuhirup nu digunakeun keur ngadegnabait suci rohani; ambeh aranjeunngajadi hiji imamat anu suci, anu bakukana ngahaturkeun kurban rohani anukamanah ku Allah lantaran Isa Al Masih.6Sabab dina Kitab kaungel: “Hiji batuanu gede pangajina, ku Kami geusdipilih, dijadikeun batu juru adegandi Sion. Anu percaya ka dinya (kaAnjeunna), moal kawiwirangan.”7Keur aranjeun anu percaya ka etabatu hirup teh, gede pangajina. Ari keuranu henteu percaya, ungelna Kitab tehkieu: “Batu anu dipiceun ku juru adegan,geus dijieun batu juru. Maranehnabaris titajong, ngudupruk kana eta batucadas.”

1 PETRUS 2.8–12 78Maranehna, anu henteu palercaya tea,memang titajong; da geus kitu nasibna.9Sabalikna, aranjeun mah turunan anukapilih, ngagem hak imam karajaan,jadi bangsa anu suci, umat Allah kumanten, anu geus ditangtukeun geusannguarkeun padamelan-padamelanMantenna anu aragung, nya eta anunyaur dulur-dulur: Kaluar ti alam poekgeusan asup kana cahaya Mantenna anuaheng.a10Asalna, dulur-dulur teh lain umatAllah, ayeuna jadi kagungana-Na. Anutadina sepi ku piwelas Allah, kiwarihenteu kendat dipiwelas dipiasih.11Paramitra! Hirup di dunya teh ukurngumbara. Kudu nyegah kahayangjasmani anu salawasna patonggong-tonggong jeung pangajak jiwa.12Sing ati-ati hirup di tengahbangsa deungeun. Kudu jadi contotuladaneun; kudu tembong ka sakurnu ngagorengkeun yen dulur-dulurteh estuning jelema hade, supayamaranehna daek teu daek barisngagungkeun ka Allah di mana uranggeus dilayad ku Mantenna.

aTit 2:14

1 PETRUS 2.13–20 813Ka nu nyepeng pamarentahan, demiAllah, masing ngesto, boh ka prabu anunyepeng kakawasaan pangluhurna,14boh ka pamarentah-pamarentahdaerah anu dikawasakeun ngahukum nusalah jeung ngaganjar ka nu bener.15Aranjeun dipundut kitu ku Allah,supaya jelema-jelema anu paralungkabekem sungutna ku kalakuan aranjeunanu hade.16Kudu boga jiwa merdeka, tapikamerdekaanana ulah salah dipakena.Ulah dipake keur nyimbutan kama'siatan.Sabalikna, kamerdekaan teh kudu dipakepikeun kumureb ka Allah.17Unggal jalma kudu diajenan; singha'at ka dudulur; sing gimir ka Allahjeung sing hormat ka Pamingpin Nagara.18Anu eukeur kumawula masing ngestojeung ajrih ka dunungan, boh dununganbageur, boh rewel jeung bengis.19Upama aranjeun, — lantaran ayakarumasaan ka Pangeran — kuat ku laraanu asalna lain tina kasalahan sorangan,tangtu ku Mantenna dipaparin rahmat.20Ari sabar ku pameupeuh lantaranbalukar tina kasalahan sorangan mah,naon pujieunana? Sabalikna, upama

1 PETRUS 2.21–3.1 9

nyorang lara teh ku lantaran milampahanu hade, — tur sabar nandanganana —tangtu aya pahlana ti Allah.21Aranjeun nu matak disaur kuMantenna teh, nya keur eta tujuanana.Al Masih ku anjeun nandang sangsarateh lantaran dosana manusa. Anjeunnageus maparin conto anu kudu ditulad kuaranjeun.22Tara teh teuing Anjeunna mahmidamel dosa atawa cidra.23Ana aya anu nyapa, tara kersaeunmalik nyapa. Diteungteuinganan oge,tara kersaeun ngancam, estu sumerahka Allah anu nyepeng hukum adil.24Dosa-dosa urang ku Anjeunnaditanggel nyalira dina salib-Na, malarurang dipaehkeun tina dosa sartadihirupkeun dina kayaktian. Tatu-tatusalira-Na geus ngajadikeun dulur-dulurwaras waluya.25Bareto, dulur-dulur teh lir domba anukasarung; ayeuna enggeus kapanggih,balik ka Gusti Panuyun, anu ngaraksajeung ngariksa hirup aranjeun.

31 Istri-istri kudu ngesto ka salaki.Malakmandar, upama nu jadi salaki

1 PETRUS 3.2–7 10

henteu tigin kana dawuhan Allah, bisaeling teu karana ucap pangajak,2 tapi lantaran kageuing ku lakulampah nu suci katut iman aranjeun kaPangeran.3Perhiasan anu utama teh lain hiasanlahiriah, lain gelung anu model, lainemas anu rimbil dina awak, sarta lainpakean anu aralus.4Nu utama mah, kalemesan budi; etaanu jadi kageulisan ati teh, anu moalluntur ku usum moal suda ku mangsa,turta luhur pangajina dina soca Allah.5 Istri-istri suci, baheula, ogemaridangna teh nya kitu pisan, nya eta:Ngarep-ngarep ka Allah sarta ngesto kacaroge.6Kudu nyonto ka Sarah anu sakitugumustina ka Ibrahim, ngabasakeunanaoge dunungan ka caroge teh. Aranjeunteh ayeuna geus jadi putra-putra Sarah.Kitu soteh upama hade tata hade hate,tur henteu jejerih enggoning ngalakonankawajiban.7Sabalikna, kaom lalaki ge, kuduhade ka pamajikan. Wanita teh kaomnu lemah, anu kudu diajenan, sartadijadikeun batur hirup sauyunan ti sih

1 PETRUS 3.8–14 11

kurnia hirup. Supaya du'a aranjeun teh,teu kahalangan. kana paneda.8Cindekna, kabeh masing sapaham,silih pikaheman, silih hadean, sarta siliheledan.9Anu jail ulah dibales ku jail; nunyarekan oge, ulah dibales. Anggurdoakeun sing meunang berkah. Sababpangna aranjeun disaur ku Allah teh,nya geusan narima berkah-Na.10Ceuk Kitab oge: “Sing saha nuhayang senang hirupna, jeung hayangmulus jamuga, kudu ngajaga letahna,tong dipake ngucap jahat, atawa linyokjeung bohong.11Nu goreng singkahan, nu hadetedunan. Siar karapihan, udagkaruntutan.12Sabab Pangeran salawasnatumeuteup ka jalma nu hade lampah,kersaeun ngadangu panyambatna.Sabalikna, ka anu goreng lampahnamah, Mantenna teu mirosea.”13Saha anu rek tega goreng kaaranjeun, upama aranjeun sorangannyieun kahadean?14Upama kudu-kudu teuing nandanganlara pedah iman ka Pangeran, malah

1 PETRUS 3.15–19 12

bagja. Teu kudu gimir ka nu dipikagimirku maranehna jeung ulah rempan.15Sabalikna, kudu tetep ngagungkeunAl Masih dina jero hate maraneh;sabab Anjeunna teh, Gusti Jungjunanurang. Upama aya nu hayangmeunang katerangan tina hal anu jadipangharepan umat Gusti, salawasnakudu daek nerangkeun kalawan hadebasana hade tatana,16dibarung ku hate anu beresih. Kujalan kitu, anu tadi niat moyok dumeharanjeun anut ka Al Masih teh, malik eraku omonganana sorangan.17Ti batan teu jamuga lantaran kulampah goreng, mending keneh nandanglara lantaran hade lampah.18Kapan Al Masih oge pupus-Nateh lantaran dosa urang. Anjeunnanu tanpa dosa, pupus ku karanadosa-dosa manusa, supaya manusa bisadisanggakeun ka Allah. Al Masih teh,raga badag-Na mah beunang dipaehan,tapi mungguhing Ruh-Na mah tetepkawasa.19Ruh Anjeunna tetep unggul sarta dinakaunggulana-Na tea, Anjeunna mawa

1 PETRUS 3.20–4.1 13

warta ka jiwa-jiwa anu keur dikungkungdi alam kubur;20eta teh, jiwana jelema-jelema anudaroraka keur jaman Enoh, anu ku Allahgeus sakitu lilana disabaran nalika Enohngadamel kapal tea. Harita ngan saeutikpisan jiwa-jiwa anu disalametkeun tinacaah sadunya teh, nya eta ngan dalapanurang.21Eta caah, ayeuna mah dilambangkeunkana baptisan, anu ngalantarankeunaranjeun jadi salamet. Eta lambang anumangrupa banyu baptisan, lain keurmeresihan kokotor awak; tapi pikeunnyuhunkeun kaweningan budi, ka kersaPangeran ku hikmat gugah-Na Al Masih,22anu geus munggah ka sawargajeung jumeneng di tengeneun Allah;paramalaikat, parakawasa, kitu deuiroh-roh anu wisesa taraluk ka Anjeunna.

41Al Masih teh geus nandangansangsara badaniah. Aranjeun kudu

eling kana hal eta, malar meunangkakuatan. Sabab anu nandangansangsara badaniah ku karana iman, etateh geus taya patalina deui jeung dosa.

1 PETRUS 4.2–7 142Ti semet ayeuna ka hareup, sesaumur teh ulah dipake kumawula ka hawanapsu, tapi kudu dipake ngesto ka Allah.3Lesotkeun kabiasaan ngumbar karep,nya eta anu jadi kabiasaanana jelema-jelema anu teu percaya ka Allah. Baretoge geus sareubeuh hirup sakama-kama,borak-borak, rucah, mabok-mabok,jeung nyembah ka brahala-brahala teh!4 Jelema anu teu nyembah ka Allahmah, ayeuna tangtu bae heraneun; kusabab aranjeun henteu milu deui guyangdina kolomberan anu sakitu rujitna;tuluy bae maranehna mah ngagogoreng.5Tapi kalakuan maranehna nu kituteh, baris aya balitunganana jeungMantenna; Allah anu saged nibankeunhukum adil, boh ka nu harirup, kitu deuika nu geus paraeh.6Pangna anu geus maraot ogediwawaran Injil teh, supaya maranehna,ana geus paraeh sakumaha galibnamanusa tea, bisa tetep hirup sasarenganjeung Allah nu jumeneng.7Sagala perkara geus tereh kanawekasan. Nu matak kudu cegahan, kudueling pikir, malar bisa husu neneda.

1 PETRUS 4.8–13 158Utamana pisan mah, kudu enya-enyasilih pikanyaah. Sabab najan alahsakumaha salahna oge, ari ku kanyaahmah kasilep.9Kudu daek katumpangan batur bariulah ngarasula.10Rejeki nu katarima, ku sing sahabae, kudu dipake keur silih tulungan;eta nandakeun yen aranjeun teh jadipangurus anu hade dina makihikeunrupa-rupa berkah ti Allah.11Anu osok hutbah, anu dihutbahkeunteh kudu dawuhan-dawuhan Allah.Anu ngalakonan papancen jamaah,kudu rumasa yen kuat soteh,ngalampahkeunana, estu ngan kukarana pangdeudeulna kawasa Allah.Ku jalan kitu, dina sagala rupa perkara,Allah baris dimulyakeun ku karana IsaAl Masih. Nya Mantenna Nu kagungankahormatan sarta kakawasaan,salalanggengna. Amin.12Paramitra! Ulah kaget ku siksaananacocoba, najan karasana teh kaliwatanbeuratna.13Malah beuki banget, eta sangsara— saperti anu kalakon ku Al Masih— kudu beuki dipake bungah. Tangtu

1 PETRUS 4.14–18 16

engke karasa sukana, anu tayababandinganana, di mana Al Masih geuspinton kamulyaan.14Kudu ngarasa bagja mun aya anungahina pedah aranjeun anut ka AlMasih. Sabab eta teh, tandaning RuhAgung, nya eta Ruh Allah geus ngancikdi diri aranjeun.15Kahade timbulna sangsara teh, ulahku lantaran salah sorangan; upamanabae lantaran maehan, maling, jahat,atawa hianat ka batur.16Sabalikna, upama sangsara tehlantaran anut ka Al Masih, teu kudu era;malah kudu muji sukur ka Allah, dumeharanjeun kaasup umat Al Masih.17Kiwari enggeus wancina pangadilanteh dimimitian. Anu diheulakeun teh nyaeta ngadilan warga-warga umat Allahku manten. Upama dimimitianana tiurang heula mah, beu, sakumaha teuingpibalukareunana ka jelema-jelema anuteu percaya kana Injil pangwawaran tiAllah!18Cacakan jelema hade geus seuseutsalamet, mana komo jalma nu dosadoraka, kumaha pitemaheunana?

1 PETRUS 4.19–5.5 1719Ku sabab eta, anu sangsara kukarana nohonan pangersa Allah teh,sing sumerah ka Mantenna, — Allah Anumurbeng alam tur satuhu — sumerah kujalan lampah nu hade.

51Ka parakokolot jamaah, simkuringseja mere wawadi, dumeh simkuring

oge jadi kokolot saperti aranjeun.Simkuring teh nyaksian pisan, kumahasangsarana Al Masih teh; tur simkuringoge baris kacandak mulya, lamunkamulyaan Anjeunna geus dinyatakeun.2Urus sing bener domba-domba Allahdina cangkingan aranjeun teh. Ngurusnaulah jeung asa kapaksa, kudu jeungiklas, luyu jeung pamundut Allah. Ulahku dumeh pandang buruh, tapi kudumeh ngarasa yen eta teh kawajiban.3Kahade ulah boga pikir kawasamarentah sakahayang ka maranehnaanu dipercayakeun ka aranjeun, anggurkudu mere tuladan.4Di mana Gusti, Pangangon Agung,sumping; aranjeun baris diganjarmakuta, anu cahayana moal suda-suda.5Ari aranjeun anu ngarora! Sing ngestoka nu leuwih kolot. Kitu deui jeungpapada saumur kudu silih rendah.

1 PETRUS 5.6–10 18

Sabab: “Ka jelema nu gumede, Allah tehcua manah-Na. Sabalikna, ka jelema nudaek rendah, Allah maparin berekah.”6Di bawah panalingaan Allah Anungagem kawasa, maraneh kudungalaipkeun diri; supaya di manawaktuna cunduk, maraneh ku Mantennadijungjung.7Sagala kasusah maraneh unjukkeunka Mantenna, geus tangtu Mantennakersa nulungan.8Sing caringcing taki-taki. Musuhmaraneh, si Iblis, guar-gaur cara maungeukeur neangan rewegeun!9Lawan manehna ku kapengkuhaniman. Maraneh oge terang yen dulur-dulur anu lianna, di sakuliah bumi, saruabae pada nandangan sangsara sarupakitu.10Tapi di mana sangsara geus liwat, —lantaran sangsara teh moal sabarahalilana — maraneh baris disampurnakeun,dipaparin katangguhan, dipulihkeuntanaga ngajadi rosa kabina-bina kuAllah ku manten. Allah teh sumbersagala kurnia, anu geus nyaur maraneh,supaya ku karana Al Masih, maraneh,

1 PETRUS 5.11–14 19

bisa milu kana kamulyaan Mantenna anulanggeng.11Nya Mantenna anu kagungankakawasaan teh, salalanggengna. Amin.12 Ieu surat pondok bae.Dipangnuliskeun ku saderek Silwanus,hiji dulur anu ceuk pangrasa simkuringmah pohara pengkuh imanna. Maksudnateh, taya lian ti seja mere kayakinanjeung panyaksen; yen hal ieu teh,saestuna sih kurnia Allah. Sing pageuhnya muntang ka dinya.13Dulur-dulur, jamaah di Babul,ngahaturkeun salam; kitu deui anaksimkuring, Markus. Maraneh masingsilih boro ku kasono, silih rangkul kupangjurung.14Mugi-mugi, kum sakabeh dulur-duluranu saiman anut ka Al Masih, sami-samimendak rahmat rahayu.

2 Petrus

11Surat ti simkuring, Simon Petrus,rasul anu eukeur kumawula ka Isa

Al Masih. Kahatur dulur-dulur, anu kukarana adil-Na Allah jeung Juru Salameturang, Isa Al Masih, geus ngamilik bandaanu mulya saperti simkuring, nya etaiman kapercayaan.2Mugi-mugi aranjeun ginanjar rahmatrahayu, dumeh geus terang ka Allahjeung ka Gusti Jungjunan urang, Isa AlMasih.3Ku kawasaning Allah nu agung,urang geus dipaparin sakur nu perlugeusan hirup kalawan ibadah, nya etaku lantaran diwanohkeun ka Nu geusnyaur ka urang, malar kamulyaan jeungkakawasaan Anjeunna tumerap kaurang.4 Jangji-jangji Mantenna ka urang,anu agung tur luhur pangajina, geustutas laksana. Ku kituna, — ku karanakudrat ilahi — aranjeun geus bisa ngejattina pangaruh-pangaruh dunya anungaruksak.

2 PETRUS 1.5–11 25Ku sabab eta, aranjeun kudu ihtiarsakuat-kuatna: iman deudeul kukanyaahan; kanyaahan deudeul kupangarti;6pangarti deudeul ku mawas diri;mawas diri deudeul ku kamantepan;7kamantepan deudeul ku ibadah;ibadah deudeul ku midulur pada batur;midulur pada batur deudeul ku nyaah kasakumna jalma.8Upama sipat-sipat eta, geus kapimilikku aranjeun. Tangtu wanoh ka Isa AlMasih, Gusti Jungjunan urang teh, barisbeuki subur buah-buahna.9Sabalikna, saha bae nu teu ngabogaansipat-sipat anu kasebut tadi mah, etateh poekkeun. Manehna poho, yen dirinageus dilubarkeun tina dosa-dosa nubaheula.10Sabab eta, dulur-dulur kudunarekahan sakuat-kuatna, sangkanpanyaur jeung pamilih Allah ka aranjeunteh ngajadi reugreug pageuh. Upamageus bisa kitu, pamohalan aranjeuntigedebug.11Aranjeun baris dipaparin kalangsaranasup ka Karajaan anu langgeng

2 PETRUS 1.12–17 3

kagungan Gusti jeung Juru Salameturang, Isa Al Masih.12Eta sababna, sanajan aranjeun geustabah tur pengkuh madeg dina etakayaktian, simkuring moal weleh-welehngelingan.13Sapanjang make keneh ieu ragaawak, ngageuing ka aranjeun teh pikeunsimkuring mah jadi hiji kawajiban.14Sabab simkuring geus terang ti IsaAl Masih, Gusti Jungjunan urang kuanjeun, yen ieu kurungan simkuring tehsakeudeung deui oge baris ruag.15Nu matak ayeuna simkuring tehtarekah, sangkan hal ieu ku dulur-dulurtetep ditungkus jeroning kalbu, sanajansimkuringna geus teu aya.16Dulur-dulur! Anu diwawarkeun kusimkuring teh lain dongeng jijieunan.Gusti Jungjunan urang, Isa Al Masih,anu baris rawuh deui teh memang mulyatanpa tanding. Simkuring sabatur-baturgeus naringal sorangan kumahakamulyaana-Na.17Kasaksian pisan caraning Anjeunnanampi kahormatan jeung kamulyaan tiAllah Rama, anu leuwih ditetelakeun deui

2 PETRUS 1.18–2.1 4

ku gentra ti Anu Maha Mulya, ungelna:“Ieu Putra Kami! Kakasih Kami!”18Eta gentra ti sawarga teh, sidik pisankadenge ku simkuring jeung dua baturanu nyarengan Anjeunna, disalahsahijipuncak gunung anu suci.19Sanggeus nyaksian eta, kayakinansimkuring sabatur-batur kana dawuhanAllah anu ditepikeun ku nabi-nabi teh,jadi beuki teguh. Ieu hal, perlu kuaranjeun diperhatikeun, lir neuteupcahaya palita anu nyaangan poeknapeuting, ngadago cahaya bentang isukanu moncorong jeroning ati, mapagdatangna beurang.20 Jeung kudu diingetkeun: Moal ayahiji nubuwat dina Kitab anu bisa dibukapihartieunana ku uteuk pangarti manusasorangan.21Sabab taya hiji nubuwatbeubeunangan uteuk manusa.Nabi mah darma ngucapkeunana sartangucapkeunana ge salawasna kalawanpajenengan Allah; sabab kedalna teh, kupangjurungna Ruh Allah.

21Sakumaha baheula, umat Allahteh kadatangan ku nabi-nabi palsu.

Kiwari, aranjeun ge baris kadatangan

2 PETRUS 2.2–5 5

ulama-ulama palsu, anu ngasupkeunpangajaran-pangajaran teu uni nubalukarna matak nyilakakeun; lian ti eta,ulama-ulama palsu eta teh, nolak ogeka anu kudu dipi-Gusti, anu geus nebusmaranehna. Tapi kalakuan maranehnateh, tangtu malindes ngabinasa kamaranehna keneh.2Sakitu garorengna, eta lampah, tapibaris loba jalma anu biluk bari terusngagogoreng Jalan Kayaktian.3Bawaning ku rakus-rakusna nyiarkauntungan, eta ulama-ulama palsuteh moal euleum-euleum ngasong-ngasong dongeng anu teu aruni. Tapihukumanana oge, keur maranehna teh,enggeus lila disampakkeun tur moaldiengke-engke.4Allah henteu ngantep ka malaikat-malaikat anu barontak: Kabehdigebluskeun ka naraka; dibarogod dialam poek pikeun ngadago waktu PoePangadilan.5Allah ge henteu ngantep dunya purba,— dina jaman Enoh — tempat jelema-jelema nu marasiat nu ku Mantennageus dibasmi ku caah gede tea; nganEnoh jeung tujuh urang wungkul anu

2 PETRUS 2.6–10 6

dirahayukeun; sabab Enoh mah, anggurngajak supaya jelema-jelema anumarasiat teh tarobat.6Allah ge ngahukum kota Sadumujeung Gomora; kadua kota eta, kuMantenna dibasmi ku seuneu pikeunjadi conto ka hareupna: Kitu temahna,mungguh jalma nu doraka mah.7Anu dirahayukeun tina eta hukumanngan Elut, jalma anu ibadah. Di etanagara, Elut teu eureun-eureun asakasiksa ku kalakuan-kalakuan urangdinya anu teu ngendahkeun hukumjeung ngan ngalajur napsu jahatna bae.8Ma'lum anjeunna hirup di masarakatanu siga kitu, unggal-unggal poenyaksian kalakuan anu jarahat, teuararuni, nepi ka jiwa Elut kacidakasiksana.9Tina hal-hal anu bieu, tetela Pangeranteh uninga ka umat-Na anu kududilepaskeun tina kasukeranana sartangahukum ka jelema-jelema anu jahat;ku jalan ngagebluskeun maranehnaka jero tahanan pikeun ngadago PoePangadilan.10Mantenna pohara ngahukumnaka jelema anu ngumbar napsu jahat,

2 PETRUS 2.11–13 7

anu ngumbar pangajak badani, jeungngahina kana pamarentahan Allah.Eta ulama-ulama palsu teh kacidagarumedena, nepi ka taya pisanhormatna ka Nu leuwih kawasa tibatan dirina, malah teu euleum-euleumngagorengkeun teh.11Cacakan malaikat-malaikat anu jauhtangeh leuwih luhur jeung leuwih kawasabatan maranehna teh, teu warantuneunngagogoreng maranehna di payuneunAllah.12Tapi eta ulama-ulama palsu tea,jelema soteh ukur ngaranna, arikalakuanana mah teu beda ti sato anuhenteu boga akal. Maranehna teh, blegsato bae, nya ngan pikeun boroeunjeung paehaneun wungkul. Maranehnangagorengkeun perkara nu teu kahartiku akalna. Nya kalakuanana keneh baeanu bakal ngalantarankeun maranehnabinasa lir sato alas teh.13Kajahatanana tangtu baris meunangpangwales. Kana ngumbar pangabeuki,makmak-mekmek sapanjang poe, geusngabaju. Mutuh matak era, matak mawacacad ku kalakuanana anu sasar mun

2 PETRUS 2.14–19 8

pareng aranjeun dahar bareng jeungmaranehna.14Matana giras, pinuh ku geter birahi,nya eta kana hirup rucah sarta tayaseubeuhna migawe dosa. Tukangngolo ka nu barodo. Hatena kebek kutabeat hawek. Jelema-jelema sapaeunPangeran!15 Jalanna ngalalapruk, nepi kamaranehna teh sasab; nya tuluy baenyokot jalan kawas anu dipake kuBalhum bin Beor anu sapongkol jeungmusuh, pedah kagembang ku uang.16Tuh geuning, Balhum ge geusditegor ku Allah. Kalde tutumpakananangadak-ngadak bisa ngomong kawasjelema, megeg kapalunganana eta nabi.17Eta ulama-ulama palsu teh, jeg hulucai anu geus saat atawa kawas mega anukatebak ku angin barat. Pitempateunanateh, nya eta di nu poek mongkleng, nugeus disampakkeun ku Pangeran.18Sungutna lir lodong kosong harusngelentrung. Lampah rucahna, dipakengabibita batur anu kakara bae lilir tinakabiasaan-kabiasaan anu aeb.19Majar maneh bisa mere kamerdikaan,padahal soranganana jadi badegana

2 PETRUS 2.20–3.2 9

napsu-napsu anu matak ngabinasa.Sabab sing saha anu kasoran, eta tehkudu kumawula ka anu ngelehkeunana.20Upama jelema anu geus ucultina pangaruh-pangaruh dunya anungaruksak ku lantaran geus wanohka Isa Al Masih, — Gusti Jungjunanurang sarta Juru Salamet urang — heugkabeulit deui ku nu karitu; kaayaananateh baris leuwih cilaka tibatan tadina.21Pikeun jelema anu kitu mah,saenyana leuwih hade ulah nyaho samasakali kana jalan anu bener; tibatannyaho, tapi balik deui nukangan parentahsuci anu diwawarkeun ka manehna.22 Jelema anu kitu, ninggang kanaparibasa: “Anjing ngaletakan deuiutahna, babi nu beunang ngamandianancrub deui kana pangguyangan.”

31Paramitra! Geus dua kali jeung ieu,simkuring nyuratan teh. Eusina mah,

sarua maksudna, nya eta tarekah sejamepelingan aranjeun.2Malakmandar aranjeun areling teruskana pilahir nabi-nabi baheula nu saruci;kitu deui, kana timbalan Gusti Jungjunanurang sarta Juru Salamet, anu ditepikeunku rasul-rasul anu daratang ka aranjeun.

2 PETRUS 3.3–8 103Anu kudu pohara diingetkeunanateh, nya eta: Dina mangsa-mangsajaman ahir, bakal aya tukang-tukangnyacampah anu ngaberung. Maranehnabakal nyarieun lulucon anu eusinangahina ka urang, basana:4 “Baruk, eta teh enggeus jangji arekdatang deui? Ari ayeuna eukeur ka manaheula? Geuning ti sapesna karuhunurang, kaayaan teh angger kenehbae, dunya ngadeg ti baheula henteurobah-robah.”5Maranehna ngahaja mopohokeunsajarah, yen baheula, sanggeus Allahngandika, jleg langit jeung bumi ngajadi.6Mopohokeun, yen bumi anu asal tinacai jeung ku cai; geus dibasmi ku caioge, nya eta waktu aya caah sadunyatea.7Mopohokeun, yen langit jeung bumianu kiwari teh, oge dicawiskeun keurparab seuneu, sakumaha PangandikaAllah; ngan sabot ngadago wancina, nyaeta Poean jelema-jelema anu darorakadipariksa jeung ditibanan hukuman.8Paramitra masing inget! Mungguh diPangeran mah, sapoe jeung sarebu taun

2 PETRUS 3.9–12 11

teh teu beda. Da pikeun Mantenna mah,sarua bae.9Pangeran mah, kana ngalaksanakeunjangji teh, tara talangke cara ceuksangkaan jelema. Nu saenyana mah,Mantenna, sabar-Na kalangkung-langkung ka aranjeun teh; dumehkahoyong-Na mah, ulah aya saurang geanu cilaka; sabalikna, kahoyong-Na mah,kabeh teh tarobat tina dosa-dosana.10Demi Wanci pisumpingeuna-Na GustiJungjunan urang teh, hamo kataksiriraha, cara urang teu bisa naksir wancipidatangeunana bangsat. Dina Wancieta, langit baris ngiles sirna; soranangagulugur, unsur-unsur jagat raya leburku seuneu; kitu deui, bumi katut sagalaeusina baris musna kaduruk.11 Jadi, ku sabab kabeh baris lebur kujalan kitu; atuh hirup aranjeun teh kudupohara suci kalawan takwana,12bari sing manteng dina ngarep-ngarep jeung bajuang pikeunpisumpingeunna-Na eta PoeanGusti. Dina poe eta, langit lebur kuseuneu sarta unsur-unsur jagat buanaajur ku panas.

2 PETRUS 3.13–16 1213Tapi mungguhing urang mah, panpageuh ngarep-ngarep kana jangjiPangeran, Anu ngajangjikeun langitanyar jeung bumi anyar, pangancikananu dicita-cita ku urang, anu diereh kukaadilan.14Sabab eta, dulur-dulur! Sajeroningnganti-nganti, aranjeun teh kudubajuang; sangkan aranjeun,kasondongna ku Allah teh, ulahaya dina kaayaan cacad atawanguciwakeun, malar bisa reureujeunganjeung Mantenna kalawan santosana.15Kasabaran Pangeran ka urang teh,hartina Mantenna maparin temposangkan urang salamet; sakumahaanu geus disaurkeun ku Paulus, mitrasimkuring, dina suratna ka aranjeun,dulur-dulur. Anjeunna nyebatkeun kituteh lantaran kenging hikmat kapinteranti Allah.16Dina surat-suratna, unggal-unggaloge anjeunna tara luput, kudu baenyarioskeun ieu perkara. Surat-suratanjeunna sok dieusi ku sababaraha halanu muskil, matak hese kahartina. Kujelema-jelema anu kurang pangarti turkurang pengkuh imanna mah, hal eta,

2 PETRUS 3.17–18 13

dihartikeunana teh sok diputerbalikkeun,nepi ka matakkeun maranehnacilaka: Nya cara kana tulisan-tulisanKitab sejenna bae, maranehna, munngahartikeun teh sok diputerbalikkeun.17Tapi mungguh aranjeun mah, tisamemehna oge, geus terang kana haleta teh. Kari waspadana bae, malar ulahkasered ku anu salalasar, — nya etajalma-jalma nu teu tara'at kana hukum— bisi matak poho kana cecekelan.18Anggur sing leuwih rajin ngagunakeunbakat jeung pangarti kurnia ti Isa AlMasih, Gusti Jungjunan urang, sarta JuruSalamet urang tea. Pikeun Anjeunnabae, kamulyaan teh, ti ayeuna dugisalalanggengna.

1 Yohanes

11 Ieu anu seja dipicatur, nya eta hal:Sabda Hirup (Sabda nu jumeneng

Hirup), anu estu geus kasaksi kurasul-rasul pribadi, geus karungu kupangrungu, katingal ku siki mata, sartakacabak ku dampal leungeun.2Sabab eta Nu jumeneng Hirup teh,anu tadina ngancik di Anu jumenengRama, enggeus gumelar mijalma jeungkasaksian ku simkuring, rasul-rasul.Ayeuna, eta Anu jadi Hirup langgeng tehdiwartakeun ka aranjeun.3Tah eta, anu geus katingal jeungkadenge ku rasul-rasul teh, ku simkuringrek diwanohkeun ka aranjeun; supayaaranjeun oge asup kana beungkeutana-Na, saperti simkuring sapara kanca,hirup satunggal jeung Anu jumenengRama miwah Putra-Na, Isa Al Masih.4Sagala perkarana ku simkuring sejadipedar, malar cacap kasukaan hate.5Perkara anu katarima ti Anjeunna,anu ku simkuring seja diwartakeun kaaranjeun, nya eta: Allah teh Sumbering

1 YOHANES 1.6–2.1 2

terang. Di Mantenna mah sama sakaliteu aya poek.6 Jadi, upama urang ngaku geus hirupsatunggal jeung Mantenna tapi resepkeneh di alam poek, eta teh ngabohongsabab urang teh patonggong-tonggongjeung perkara anu sabenerna.7Sabalikna, upama enya, urang geusaya di alam caang sakumaha Mantenna;tanwande urang teh ngajadi hiji,sabeungkeutan, sarta baris disucikeuntina dosa ku getih Isa Putra-Na.8Upama urang ngakukeun teu bogadosa, eta teh tetela ngabobodo manehtur beda jeung kanyataan.9Sabalikna, upama urang balakangaku dosa ka Mantenna; tinangtu,ku Mantenna, baris dihampura jeungkadorakaan urang teh dipupus; karanaAllah teh, adil tur satia tuhu kana jangji.10Upama urang nyebutkeun teuboga dosa; atuh eta mah, sasatnyebutkeun Allah teh Tukang bohongsarta pangandika-Na teu ngancik di diriurang.

21Anaking! Bapa nulis ieu teh kalawantekad ngelingan, malar aranjeun ulah

milampah dosa. Dina ayana oge anu

1 YOHANES 2.2–7 3

milampah dosa; di Anu jumeneng Ramamah aya Anu adil, Anu pingabelaeunurang, nya eta Isa Al Masih.2Nya Al Masih ku anjeun anungahapunten dosa teh. Nu dihampurateh lain dosa urang bae, tapi oge dosasakabeh jelema saalam dunya.3Kumaha jalanna sangkan urangenya-enya wawuh ka Anjeunna? Ku jalananut, tumut kana dawuhan-dawuhanAllah.4Ngaku wawuh ka Anjeunna, tapi teunurut kana timbalana-Na; eta teh, tetelabohongna; jelema anu kitu teh henteukaancikan ku bebeneran.5Sabalikna, pikeun anu nurut kanatimbalana-Na, saestuna kaasihanAllah teh geus sumerep sumarambahsajeroning dirina. Upama geus kitu,tanwande baris karasa enya-enya yenbener urang teh hirup geus manunggaljeung di Allah.6 Jadi, sing saha anu ngaku yen hirupnageus manunggal jeung Allah, lampahnage kudu sakumaha lampah Al Masih.7Paramitra! Ieu anu ditulis di dieuteh, lain timbalan anyar; sabalikna, nyaanu lawas keneh bae, anu geus kungsi

1 YOHANES 2.8–13 4

kadarenge ku dulur-dulur ti barangmimiti diwawarkeunana.8Tapi papadaning kitu, memang ieuteh anyar, nya eta hal anu sayaktinangeunaan salira Al Masih sarta ogengeunaan aranjeun. Sabab poek teh, nyageus musna; diganti ku caang padang.9Ayeuna, sing saha anu ngakukeundirina lumampah di alam caang, tapi ijidka papada kaula; eta hartina manehnamasih keneh hirup di alam poek.10Anu hirup di alam caang mah kapapada kaula teh nyaah, tur pamohalankana nyangka goreng.11Anu ijid ka pada kaula mah hirupnateh aya di alam poek keneh, teu nyahokudu jig ka mana. Sabab euweuh nukatenjo manehna, lantaran ku poek tea.12Barudak! Ieu bapa nyuratan tehrek ngabejaan; ku karana pajenenganAl Masih, dosa maraneh teh geusdihampura.13Bapa-bapa! Simkuring nyuratanteh lantaran aranjeun geus kenal kaAnjeunna, nya eta anu geus jumeneng tikawitna. Paranonoman! Kuring nyuratanteh lantaran aranjeun geus sanggupngelehkeun pangajak Setan.

1 YOHANES 2.14–18 514Barudak! Maraneh teh ayeuna mahgeus wawuh ka Anu jumeneng Rama.Bapa-bapa, sakali deui: Aranjeunteh geus kenal ka Anjeunna, nyaeta Anu geus jumeneng ti kawitna.Paranonoman! Tetela aranjeun tehdigjaya; salian eta, pangandika Allah gegeus ngancik di aranjeun sarta aranjeunteh enggeus ngelehkeun si Jahat.15Ulah rek kabungbulengan kukadunyaan katut sagala unak-anikna.Anu batinna kaered ku kadunyaanmah, mustahil kaancikan ku asihing Nujumeneng Rama.16Sabab dunya mah ngan jadi enggonkahayang jasmani wungkul, enggonpangajak mata, enggon hirup angkuh,enggon kahayang-kahayang anu asalnati dunya, lain ti Nu jumeneng Rama.17Padahal dunya katut sagala rupa anumatak kabungbulengan teh, keuna kumusna. Sabalikna, jelema anu tumutkana pangersa Allah mah, baris hirupsalalanggengna.18Anaking! Ayeuna teh geus jamanahir. Geus nepi kana wancina datangsi Dajal anu bareto disebut-sebut tea.Ayeuna, eta dajal-dajal teh geus loba nu

1 YOHANES 2.19–23 6

narembongan. Eta, ciciren yen ayeunageus jaman ahir.19Ari jelema-jelemana mah, asal tiurang-urang keneh. Ngan maranehnageus naringgalkeun. Ma'lum tadina ge,miluna henteu niat saenyana. Cacak munniat enya ge, tangtu tetep ngahiji jeungurang. Ku kituna tetela, yen maranehna,ti mimiti keneh oge geus henteu kaasupka urang.20Tapi aranjeun, dulur-dulur, geusdipaparin kakuatan ku Al Masih, geusdibekelan ku pangarti.21 Jadi, disuratan soteh, ku simkuring,lain ku sabab aranjeun can ngarti kanaeta kayaktian. Malah sabalikna, nyaeta ku lantaran geus ngalarti kana haleta; tur ngarti, yen ti nu sayakti mahpamohalan bijil bohong.22Saha Tukang bohong eta teh? Lainsasaha deui, lian ti nu nyebutkeun yenIsa teh lain Al Masih. Eta teh si Dajal,anu embungeun ngaku, boh ka Nujumeneng Rama boh ka Putra-Na.23Sabab sing saha anu nampik kaPutra, tegesna nampik ka Anu jumenengRama. Sing saha anu narima ka Putra,tegesna narima ka Anu jumeneng Rama.

1 YOHANES 2.24–29 724Ku sabab eta, cekel sing pageuhamanat anu geus katarima ti barangdiwawarkeun teh, masing nyantel dinahate. Lamun kitu, tinangtu aranjeunbaris bisa reureujeungan, boh jeungPutra, boh jeung Anu jumeneng Rama.25Da pahlana mah sakumaha anuenggeus dijangjikeun tea, ya eta hirupanu langgeng.26Tah simkuring ngabejaan, yen ayajelema-jelema anu nyoba-nyoba reknyasabkeun aranjeun.27Sukur pisan aranjeun geus meunangkakuatan ti Anjeunna jeung diaping kuRuh Allah. Jadi teu perlu ku pangajaranti nu sejen deui. Sabab sagala perkaraoge, ku Ruh Mantenna geus diwurukkeunka aranjeun; tur kalawan sayaktina, tayabohongna. Cekel kabeh eta piwulang tehjeung sing tetep satuhu ka Anjeunna.28Ayeuna, anaking, sing tetep satuhuka Anjeunna, supaya ari Anjeunnasumping aranjeun henteu rumegagjeung teu kudu era-era ngadeuheus.29Aranjeun mo bireuk deui yenAnjeunna teh adil bener. Ku sabab eta,masing inget, yen sing saha anu hirupna

1 YOHANES 3.1–5 8

adil bener, baris diangken jadi putraAllah.

31Pan karasa, kumaha asih-Na Anujumeneng Rama ka urang teh, nepi

ka urang diangken jadi putra-putra-Na;da memang urang teh putra-putra Allah!Hal ieu, ku dunya mah teu kahartieun;ma'lum dunya mah teu ngaku ka Allah.2Tapi najan geus jadi putra-putra Allahoge, acan bisa ngira-ngira kumahaengkena kaayaan urang teh. Nganlamun Al Masih geus sumping, urang tehbaris sarua jeung Anjeunna. KaayaanAnjeunna, nu sajatina, engke tangtuebreh ka urang.3Saha-saha anu ngarep-ngarep kanaeta kaayaan sarta ngandel ka Al Masih,kudu ngajauhan dosa, sabab Al Masihteu kagungan dosa.4Anu milampah dosa, eta ngarempakhukum Allah; sabab dosa teh ngalawankana hukum Allah.5Ku dulur-dulur geus kaharti, yen numatak Al Masih mijalma teh geusannyirnakeun dosa-dosa manusa. Geustarerang deuih, yen Anjeunna teukagungan dosa.

1 YOHANES 3.6–11 96Anu geus jinek anut ka Anjeunna,tangtu moal milampah dosa. Sing sahaanu milampah dosa keneh, hartina canawas jeung can wawuh ka Anjeunna.7Anaking! Kahade ulah beunangkasasabkeun ku batur. Anu lampahnaadil teh, bener: Sakumaha Al Masih anubener tea.8Anu tonggoy milampah dosa, etamah anak-anak Iblis. Sabab Iblismah ti awitna keneh oge, geusmilampah dosa. Putra Allah nu matakmijalma teh nya geusan ngagagalkeunpagawean-pagawean Iblis tea.9Sing saha anu jadi putra Allah, moalmilampah dosa. Lantaran hirupna geuskaancikan ku kakawasaan Allah; malahmoal bisaeun milampah dosa teh,lantaran diyugakeun ku Allah.10Gampang bae ngabedakeunana,nu mana putra-putra Allah, nu manaanak-anak Iblis: Mana-mana anu gorenglampah jeung teu nyaah ka dulur-dulur,tah nu kitu, nu lain putra Allah teh.11Ti kawitna keneh dulur-dulur geusdiwurukan, supaya silih pikanyaah jeungpada batur.

1 YOHANES 3.12–18 1012Ulah kawas Kain, anak Iblis, anumaehan adina tea. Ku naon Kain kitukalakuanana? Bawaning ku jahat adatna,teu cara adina, ibadah ka Allah.13Ulah heran upama dulur-dulurdipikangewa ku dunya.14Urang terang yen geus pindahpileumpangan, tina paeh kana hirup,lantaran aya kanyaah ka dudulur. Anuteu boga kanyaahan mah, kaayaananatetep paeh.15Anu mikageuleuh ka dulur, ngarannamaehan. Ari tukang maehan mah, teukaancikan ku hirup langgeng.16Ti Al Masih, urang geus terangnu kumaha ari nu nyaah jeung asihteh. Anjeunna geus ngorbankeunsalira ngabela urang. Urang oge wajibngorbankeun diri keur kapentinganduduluran.17 Jelema beunghar, tapi cadu nulungka nu butuh; majar boga kanyaah tiAllah teh, tapi mana buktina?18Anaking! Ulah ngan semet biwirwungkul nyebut-nyebut nyaah teh!Buktikeun kalawan prakna jeung iklasna.

1 YOHANES 3.19–24 1119Engkena, tangtu karasa yen enyaurang teh kaasup jelema bener; jadi,bisa teger di payuneun Allah.20Memang dina sagala hal hate urangsok ngadakwa. Tapi Allah mah langkunguninga, ti batan anu karasa ku urangsorangan. Mantenna uninga kana sagalarupa.21Upama tina budi rasa urang tayadakwaan naon-naon, rek barangsuhunkeun ka Allah teh tangtu moalrumegag;22naon bae anu disuhunkeun kaMantenna, tangtu dikabul; lantaranurang nurut kana timbalana-Na jeunglaku lampah urang teh sapuk jeungpangersa-Na.23Ari timbalana-Na teh, urang kudumantep percaya ka Isa Al Masih, Putra-Na; bari silih Pikanyaah, sakumaha anudipiwarang ku Al Masih.24Anu nurut kana timbalan Allah, etateh manunggal jeung Allah sarta Allahlinggih dina hatena. Bisana ngarasa yenAllah linggih di jero hate urang teh, nyaku karana Ruh Allah anu ku Mantennageus dikurniakeun ka urang tea.

1 YOHANES 4.1–6 12

41Paramitra! Kahade ulah gampangpercaya ka anu ngaku-ngaku

kalinggihan roh. Uji heula sing taliti; naenya roh anu ngancik dina dirina teh,Ruh Allah? Ayeuna mah, loba pisan nabipalsu anu kulayaban.2Pikeun nganyahokeunana kieu: Lamunenya, Ruh dina dirina teh Ruh Allah,tangtu ngaenyakeun yen Al Masih geussumping ngajadi manusa.3Anu teu ngaku ka Isa, tetela roh anungancik di dirina teh, lain Ruh ti Allah.Nu kitu mah roh Dajal, nya eta satru AlMasih. Dulur-dulur geus dibejaan yenbaris aya anu karitu. Nya ayeuna pisandaratangna maranehna teh.4Anaking! Aranjeun mah umat Allah,geus bisa ngelehkeun anu karitu.Sabab Mantenna anu linggih dina hatearanjeun, langkung-langkung kawasanati batan pangaruh-pangaruh dunya.5Lantaran nabi-nabi palsu teh,ti bawahan dunya; jadi, anudiaromongkeunana, nya urusandunya jeung digaruguna ge, nya kuurang dunya.6Ari urang mah ti Allah. Anu nyaho kaAllah tangtu daek ngagugu ka urang.

1 YOHANES 4.7–13 13

Anu teu nyaho ka Allah mah moaldaekeun. Kitu bedana antara Ruh anusayakti jeung roh anu mawa kana sasarteh.7Paramitra, aranjeun, kudu silihpikanyaah. Sabab kanyaahan teh asalnati Allah. Anu nyaahan, eta teh putraAllah, wawuh ka Allah.8Anu tuna kanyaah, ciri can wawuh kaAllah, sabab Allah mah sipat asih.9Kumaha asihna Allah ka urang, nyatatina kurnia-Na: Geus ngutus Putra-Naanu tunggal ka ieu dunya, supaya kujalan Putra-Na urang ngamilik hirup.10Dina sual kanyaah; lain urang anunyaah ka Allah, tapi Allah anu asih kaurang; malahan nepi ka nyelehkeunPutra-Na, supaya ku jalan kitu dosaurang dihampura.11Ku sabab Allah sakitu asihna kaurang, urang oge kudu silih pikanyaah.12Urang memang can aya anu geuskungsi nenjo Allah. Tapi upama urangsilih pikanyaah, tangtu Mantennangalinggihan hate urang; tur cacapasih-Na ka urang.13Ciri yen urang teh hirup manunggaljeung Mantenna sarta Mantenna

1 YOHANES 4.14–18 14

ngalinggihan hate urang, — kapan geuskabukti — nya eta urang dipaparinanRuh Mantenna.14 lian ti eta, Allah Anu jumenengRama ge, geus ngutus Putra-Na pikeunnyalametkeun manusa saalam dunya;nya simkuring, rasul-rasul, saksi-Naanu nyaksian ku sorangan, tur waninyaturkeunana.15Sing saha anu ngaku yen Isa tehPutra Allah, hirupna manunggal jeungAllah sarta Allah ge manunggal dinahirup manehna.16Ari urang mah, lian ti terang tehjeung percaya ongkoh, yen Allah tehasih ka urang. Memang Allah teh mahaasih. Sing sakur anu nyaahan, hirupnateh manunggal jeung Allah sarta Allahge manunggal jeung hirupna.17Kanyaah urang baris ngajadisampurna, upama laku lampahsajeroning hirup nulad ka Al Masih. Etateh baris ngalantarankeun urang tegerdina Poe Hukuman.18Sabab kanyaah mah bebas tina rasakasieun. Kanyaah anu sajati mah bisanyirnakeun kasieun. Bijilna kasieun tehlantaran nyaho baris disiksa. Ari jalma

1 YOHANES 4.19–5.4 15

anu ngandung kasieun teh, lantarankanyaahna henteu sampurna.19Urang boga kanyaah, lantaran Allahmikaasih ti heula ka urang.20Anu ngaku nyaah ka Allah, tapingewa ka pada jalma; eta teh tetelabohongna. Upama ka pada jalma anuaya bungkeuleukanana bae geus teunyaah, pamohalan bisa nyaah ka Allahanu sipatna gaib.21 Ieu Amanat ti Mantenna teh, nyaeta: Sing saha anu nyaah ka Allah, kudunyaah ka papada jalma.

51Sakur anu percaya yen Isa teh AlMasih, disebut putra-putra Allah.

Upama urang mikanyaah ka nu jadibapa, tangtu mikanyaah ka nu jadianak-anakna oge.2Kitu keneh ka putra-putra Allah; Urangteh mikanyaah ka maranehna, upamaurang nyaah ka Allah sarta nurut kanatimbalana-Na.3Sabab nyaah ka Allah teh, hartinanohonan parentah-Na. Tur, parentahMantenna teh, teu beurat-beurat teuing.4 Jeung ongkoh anu yuga ti Allah mah,kabeh oge, sanggup ngalawan hawaningdunya ku iman kapercayaanana.

1 YOHANES 5.5–10 165 Jadi, anu sanggup ngelehkeunhawaning dunya teh, ngan anu percayayen Isa Al Masih teh Putra Allah.6 Isa Al Masih, sumping-Na ka dunyateh nya ngalakonan dibaptis ku cai,nya ngalakonan mandi getih dugi kapupus-Na. Jadi, Anjeunna teh henteungan semet dibaptis bae, tapi nepi kamandi getih, nya eta pupus disiksa. RuhAllah ngiring nyaksian kana benerna ieuperkara; tur Ruh Allah teh, kapan sipatsaestu.7 Jadi, aya tilu saksina, nya eta8Ruh Allah, cai, jeung getih. Panyaksenanu tilu teh, kabeh sapagodos.9Upama panyaksen ti manusa ge bisadipercaya, komo panyaksen ti Allahmah; sabab pertelaanana leuwih kuat.Panyaksen Allah ngeunaan Putra-Na,estu cocog jeung bukti anu saenyana.10Sakur anu percaya ka Putra Allah,percayana teh nya kana panyaksenti Allah. Sabalikna, anu teu percayakana panyaksen ti Allah, eta tegesnanganggap Allah teh Tukang bohong.Lantaran teu percaya kana pertelaanMantenna, ngeunaan Putra-Na tea.

1 YOHANES 5.11–16 1711Demi aci-acining eta panyaksenkieu: Allah teh, ka urang, ngurniakeunhirup langgeng. Ari hirup langgeng teh,dicangking ku Putra-Na.12Anu percaya ka Putra-Na, tinangtubaris ngamilik eta hirup langgeng.Sabalikna, anu teu percaya ka Putramah, hamo bisa ngamilik.13Dina ieu surat simkuring reknerangkeun, yen eta hirup langgeng tehku dulur-dulur geus beunang, lantarandulur-dulur percaya ka Putra Allah.14Dulur-dulur bisa ngunjukkeun angen-angen ka Allah kalawan kapercayaan,yen sagala panuhun anu sapuk jeungmanah-Na tinangtu dikabul.15Sabab terang, yen iraha-irahaoge Mantenna kersa ngadangukeunpanuhun urang, yakin yen sagala anudisuhunkeun dina paneda urang tangtudipaparinkeun.16Upama aya dulur anu milampahhiji kasalahan anu teu matak mateni,pangnedakeun ka Allah, anu tangtu kersamaparin keneh umur ka eta jelema.Ieu teh ngan pikeun anu kasalahananahenteu matak mawa kana hukum pati.Sabab aya kasalahan atawa dosa anu

1 YOHANES 5.17–21 18

matak mateni. Pikeun anu kitu mahsimkuring moal nitah mangnedakeun.17Tiap-tiap lampah anu salah kabehge dosa. Tapi teu kabeh dosa anunemahkeun paeh.18 Jelema anu yuga ti Allah mah moalmilampah dosa. Sabab diraksa ku PutraAllah jeung moal bisa dijailan ku Iblis.19Urang terang yen urang teh asal tiAllah. Terang yen saalam dunya kabehaya dina kakawasaan Setan.20Tapi urang oge terang, yen PutraAllah geus sumping ka ieu dunya,maparin pangarti ka urang malar kenalka Allah Nu Sajati. Urang hirup teh geusmanunggal jeung Allah Anu Sayakti,lantaran ngahiji jeung Putra-Na, Isa AlMasih. Nya Mantenna Sayaktining Allah;Nya Mantenna Nu jadi Hirup langgeng.21Anaking! Ati-ati, sing waspada kabrahala-brahala!

2 Yohanes

11 Ieu serat ti simkuring, kokolotjamaah tea. Kahatur Ibu pinilih katut

putra-putra, anu salamina cumanteldina hate. Anu nyaah ka Ibu teh, sanessimkuring bae; nanging sadayana,nya eta sakur anu parantos kengingpangajaran perkawis kayaktian.2Eta kayaktian teh, parantos jadimilik urang sarta baris marengansaumur-umur.3Mugi kurnia Rama, nya eta Allah,sareng Putra-Na — katut rahmatrahayu-Na — mayungan urang sadayasajeroning nohonan jalan kayaktianjeung silih pikanyaah.4Simkuring kalintang bingahna, basatepang sareng sababaraha urang putraIbu anu junun kana kayaktian, nohonanparentah-parentah Nu jumeneng Rama.5Simkuring, nyeratan teh, sanes sejangadongkapkeun parentah anyar. Ieuteh, parentah anu kapungkur keneh bae,— etang-etang ngemutan — nya etaparentah kedah silih pikanyaah tea.

2 YOHANES 1.6–10 26Ari silih pikanyaah teh hartina tumutkana timbalan Allah. Margi ti barangku urang katampi oge, parentah tiMantenna teh nya eta: Kudu silihpikanyaah. Ieu parentah anu kapungkurteh, ku urang kedah didamel patokanhirup.7Sabab ayeuna mah geus seueur pisantukang nyasabkeun teh, rabeng kasakuliah jagat. Sanggem maranehna:Mustahil Isa Al Masih gumelar ayawujudna, miraga cara manusa.Maranehna memang satru-satru AlMasih, seja nyasabkeun ka urang.8Kedah atos-atos, supadoskekengingan urang didamel leres-leres teh kenging ganjaran anu layak,ulah dugi ka gagal.9Anu tonggoy-tonggoy ingkar tinapiwulang Al Masih, eta teh ngalesotkeunmaneh ti Allah. Anu mantep kanapiwulang-Na, hirupna manunggal sarengAllah katut Putra-Na.10Upami Ibu kadongkapan ku nu mawapangajaran sejen, ulah ditampi jeungulah nyalaman.

2 YOHANES 1.11–13 311Sabab uluksalam ka nu karitu mah,sami bae sareng ngiring teu bener kadinya.12Seueur keneh carioskeuneun mah,nanging moal ku jalan serat. Urangsanggemkeun engke bae ari patepang,margi simkuring gaduh niat sejanepangan, supados karaos bingahna kusadayana.13Aya salam ti putra-putra saderek Ibuanu istri anu kapilih ku Allah tea.

3 Yohanes

11Surat ti simkuring, kokolot jamaah.Kahatur saderek Gayus, kanyaah

simkuring dina bebeneran.2Paneda simkuring, mugi saderek tetepsehat walafiat lahir batin.3Aya wartos ti dulur-dulur anu daratangka simkuring, yen saderek poharapageuhna kana bebeneran: Sakumahaaranjeun geus nohonan pamentanakayaktian.4Pikeun simkuring mah, taya deui anumatak leuwih bungah, lian ti upamangadenge nu jadi anak aya dina jalananu bener.5Kumaha pageuhna saderek kanakayaktian, tembong, nya eta basakadatangan ku dulur-dulur saiman anucan wawuh tea; kapan ku saderek tehpohara diuruskeunana.6Tah perkara eta, anu dicaritakeun kudulur-dulur di dieu teh, di jamaah. Kacidahadena, manawi saderek kersa deuihngabantu maranehna pikeun neruskeunperjalanana ku jalan ngabantu

3 YOHANES 1.7–11 2

mangusahakeun pibekeleunana. Asalbae, hal eta teh, kamanah ku Pangeran.7Sabab maranehna, laleumpangna tehkeur nohonan kawajiban ti Al Masih turti anu henteu saiman mah, pamohalanmeunang pitulung.8Nya urang anu wajib ngabantumaranehna; eta teh, tandaning urangmilu digawe babarengan nyebarkeunkayaktian.9Simkuring geus ngirim surat pondokka jamaah. Tapi jelema anu ngaranDiopretes teu resepeun, dumeh manehnahayang jadi pamingpin.10Engke, upama simkuring ka dinya,kalakuanana rek dibolekerkeun. Gawena,ka ditu ka dieu, ngan ngomongkeunbae simkuring sarta omonganana, maninyararugak. Teu anggeus ku sakitu baesabab ka dulur-dulur anu anyar datangoge, mani embung narima. Aya anu areknarima ge, ku manehna dihalang-halang;malah antukna dikaluarkeun pisan tijamaah!11Lain turutaneun, nu goreng kitu mah.Wajib ditiru soteh, lamun alus. Jelemanu hade lampah memang asal ti Allah.

3 YOHANES 1.12–14 3

Ari goreng lampah mah kalakuan jelemaanu can nyaho ka Allah.12Tapi nu saurang deui, — anu ngaranDemetrius — eta mah ku itu ku ieu padangaluskeun tur memang bener buktiyen manehna jelema hade. Manehnamah, ku simkuring oge diaku pisan.Saderek tangtu percaya kana benernaieu omongan simkuring.13Rea keneh picaritaeun simkuring teh,tapi moal ku jalan surat.14Engke bae ari urang geus tepung,pahareup-hareup; hal eta, urangomongkeun. Sabab simkuring, geusaya niat hayang buru-buru nepungan.(1-15) Mugi saderek marendakkawilujengan. Aya salam ti sobat-sobatanjeun. Pangnepikeun oge salamsimkuring ka sakabeh sobat-sobat sartakawawuhan-kawawuhan.

Yudas

11Surat ti simkuring, Yudas, —dulurna Yakobus — abdi-Na Isa Al

Masih. Dumateng paramitra, anu geusmeunang panyaur ti Allah, anu diasih kuAnu jumeneng Rama sarta diraksa kuIsa Al Masih.2Mugi-mugi saderek-saderekkaseundeuhan ku rahmat rahayukatut nugraha-Na.3Paramitra sadaya! Memang simkuringteh ngarasa perlu nyuratan ka aranjeuntina perkara kasalametan tea. Tapiayeuna leuwih karasa perluna nyuratanteh, nya eta pikeun ngelingan kaaranjeun, yen urang teh kacida perlunangabela iman kapercayaan anu jadi sihkurnia Allah anu langgeng.4Sabab ayeuna, urang teh geuskaasupan ku sababaraha jelemaanu memang kuduna enggeusdihukum; maranehna teh, nyulumunteu kanyahoan sarta ngarobah sihkurnia Allah nu disembah ku urang,ku pangajaran-pangajaran cabul tur

YUDAS 1.5–8 2

mungkir ka nu jumeneng Gusti Panutanurang anu Tunggal, Isa Al Masih.5Sanajan aranjeun sorangan ge terangkana hal-ihwalna, simkuring tetep sejangingetan deui. Pangeran memang enyageus ngaleupaskeun umat-Na ti Mesir.Tapi ahirna mah, najan ka umat-Na ge;ari nu angger bedang wangkelang mah,ku Mantenna tetep dibasmi.6Pangeran geus ngaberok malaikat-malaikat anu naringgalkeunkapangkatanana dumeh ngarasakurang utama. Ku Pangeran dibarogodandi alam poek mongkleng anu hamo bisakasorang, nya kari ngadago hukumananabae dina Poe nu geus dipastikeun.7Kitu deui, nagara Sadumu jeungGomora katut kota-kota nu dareukeutka dinya, nasib pangeusina teu bedati eta malaikat-malaikat. Ku Pangerandisiksa, — tina sabab jararahat sarta lakulampahna nu kacida aebna — nandanganseuneu naraka anu langgeng, pikeunjadi conto ka nu sejen;8 Jelema-jelema anu nyulumun ka urangtea oge, kitu jahatna. Lantaran percayakana impian, tuluy bae ngarereged

YUDAS 1.9–12 3

dirina, ngaharina kana kakawasaan Allahjeung kana kawibawaan sawarga.9Padahal Mikail ku anjeun, anu jadikapala malaikat, nalika padu jeungIblis marebutkeun layon Nabi Musateu wantuneun ngahina ninggangkeunhukuman ka manehna; anjeunna ukursasauran kieu: “Anging Pangeran anubaris ngahukum ka maneh.”10Tapi kumaha jelema-jelema anukasebut bieu? Geus warani ngahinakana hal-hal anu maranehna acannyaho! Kanyahona teu beda ti sato, lakulampahna henteu ditungtun ku akal budi,temahna matak binasa.11Estuning cilaka jelema anu kararituteh! Kalakuanana ngala ka kalakuanKain. Oge ngala ka Balhum, beunangkawujuk ku pangruruba, tungtungnacilaka sajeroning doraka, saperti anukalakon ku Korah.12Unggal aranjeun ngayakeun sidekahberjamaah, ku maranehna dikokotor kukalakuanana anu makmak-mekmek teuboga kaera, dapon baluncir sorangan.Maranehna: Lir mega teu ngandungpihujaneun barang satetes ge, ngankumalayang wungkul katebak ku angin;

YUDAS 1.13–17 4

lir tangkal anu teu daek buahan, sanajanenggeus usumna; badis tangkal nu geusrungkad jeung paeh ka akar-akarna;13 sok nembongkeun kaaeban sorangan,jeg ombak laut nembongkeun budahsorangan; lir bentang-bentang anunyimpang tina jalanna. Temahna, moalka mana deui jigna, tangtu losna teh kaalam nu poek mongkleng.14Hal jelema anu karitu, baheulaenggeus ditorah ku Hanok, turunanAdam anu katujuh, kieu: “Tuh Pangeransumping, diiring ku laksaan malaikat anusaruci,15bade ngaragragkeun hukumka jelema-jelema anu nyebarkeunkajahatan, jeung bade nyiksa kajelema-jelema anu omong-omongananasarugal ngalawan kana timbalana-Na.”16Maranehna teh tukang pundungkukulutus, tukang aral subahaan,lampahna ngalajur napsu, tukangsompral jeung suaban, tukang ngajilatpangoloan supaya bisa ngahontalkahayangna.17Kahade paramitra lali kana kasauranrasul-rasul-Na Gusti Jungjunan urang, —Isa Al Masih — bareto, yen:

YUDAS 1.18–24 518Dina jaman ahir bakal aya tukang-tukang moyok, purah ngalajur napsungumbar kahayang.19Gawena ngabengkah-bengkahkeun,hirupna diranjah ku napsu jahat, jeungteu kaancikan ku Ruh Allah.20Masing tagen, paramitra! Masingajeg madeg dina dadasaring iman anupang suci-sucina, bari muntang kanakawasaning Ruh Allah.21Masing pasrah sumerah ka Allah NuMaha Asih, sajeroning ngarep-ngarepGusti Jungjunan urang, — Isa Al Masihtea — anu jembar manah, anu barisnyandak urang ka alam hirup nulanggeng.22 Jelema-jelema anu hirupna acanboga kapastian, kudu dirawu diaku,karunya.23Rebut maranehna sina ucul tinaancaman seuneu. Tapi papadaningnyieun kahadean jeung tutulung teh singati-ati, malar “papakean” urang ulahkatepaan ku kokotorna.24Nya Mantenna, Anu kawasangaraksa paramitra tina tatajongan, anumerenahkeun paramitra di payuneun

YUDAS 1.25 6

singgasana-Na kalawan pinuh ku sukatur taya kuciwa;25nya kagungan Allah, — Anu jumenengJuru Salamet, Anu nyalametkeun urangngalangkungan Isa, Gusti Jungjunanurang — kamulyaan, kaagungan,kakawasaan jeung kawibawaan, tisamemeh alam jumadi tepi ka mangsakiwari, saterusna, tug salalanggengna.Amin.

Wahyu

11 Ieu wahyu Isa Al Masih, wahyuti Allah ka Anjeunna, sangkan

dipintonkeun ka sakabeh abdi-Na; ieuwahyu teh, ngeunaan perkara-perkaraanu meh kajadian. Al Masih ngutusmalaikat-Na, mintonkeun ieu wahyu kaYahya abdi-Na.2Yahya nyarioskeun sakabehtitingalianana. Nya ieu pertelaananaanu diandikakeun ku Allah jeung anudipintonkeun ka anjeunna ku Isa AlMasih.3Bagja anu maraca katut ngadarengekana ieu pangandika tur ngimankeunsugri anu kauni di dinya. Sabab terehpijadieunana.4Surat ti simkuring, Yahya. Kahaturjamaah anu tujuh, di wilayah Asia.Rahmat rahayu ti Mantenna — anukiwari jumeneng, bihari jumeneng,sarta anu baris rawuh deui; kitu deui, titujuh roh anu lumungguh di payuneunsinggasana-Na — nyarengan aranjeun.

WAHYU 1.5–9 25Sarta ti Isa Al Masih, Saksi Anu saestu,anu pangpayunna gugah ti antara nuparaeh, Kapalaning raja-raja di bumi.Demi welas asih-Na ka urang, Anjeunnapupus pikeun ngaleupaskeun urang tinadosa; —6urang ge geus dijadikeun hiji karajaan,dijadikeun imam-imam anu kumureb kaAllah, Rama Anjeunna — kamulyaan,kakawasaan, kagungan Al Masihsalalanggengna. Amin.7 Ieu nu katingali ku simkuring teh:Al Masih rawuh dina mega, tembongka saban jelema, kaasup jelema anunumbak ka salira-Na. Jelema satonggongbumi narenjo ka Anjeunna jeung barialuk-alukan. Saestuna pisan. Amin.a8 “Kami teh Alif jeung Ya!” TimbalanPangeran, Nu Murba Wisesa, anu kiwarijumeneng, bihari jumeneng, sarta anubaris rawuh deui.9Simkuring, Yahya, — dulur aranjeun,batur di jero kasusah, batur di jeroKarajaan Allah, batur mantep dinakamanunggalan jeung Isa — keur mencildi pulo Patmos, marga ku pagawean anu

aYoh 19:34, 37; 1Tes 4:17

WAHYU 1.10–16 3

tumali jeung pangandika Allah jeungngamashurkeun panyaksen-Na Isa.10Dina hiji poe, anu disebut PoeanPangeran, simkuring aya dina pangaruhRuh. Geus kitu, ngadenge anungagentra di tukangeun; tarikna tandingsangkakala, ungelna:11 “Tuliskeun sakur anu katenjo, tuluykirimkeun ka jamaah anu tujuh, nyaeta anu di Epesus, Semirna, Pergamus,Tiatira, Sardis, Piladelpia, jeungLaodikea!”12Simkuring malik, hayang ningal kanu ngadawuhna. Tuluy simkuring ningalaya tujuh ajug emas;13di satengaheunana aya Nu ngaraga,wujud-Na siga manusa, nganggo jubahlandung jeung sabuk emas.14Rambut-Na ngeplak lir kapas,soca-Na moncorong lir seuneu hurung.15Sampeana-Na gilap herang, lirsuasa keur dibesot; ari gentra-Na, lirgumuruhna curug gede.16Panangan tengen-Na, nyepeng tujuhbentang; tina baham-Na, bijil pedanganu dua pangadekna; ari pameunteu-Na,gumebyar lir srangenge keur manceran.

WAHYU 1.17–2.2 417Bruk, simkuring ngalumpuruk lebahsampeana-Na, kapupul bayu. Gap,panangana-Na nyabak ka simkuringsarta ngadawuh: “Ulah sieun.18 Ieu Kami Nu Awal jeung Nu Ahir. IeuKami Nu jumeneng. Kami geus nemahanajal pati. Tapi tenjo, ieu Kami hirupsalalanggengna. Nya Kami anu ngerehajal pati katut karajaanana.19Tuliskeun sakur anu katenjo kumaneh, boh anu ayeuna, boh anu bakaldatang.20 Ieu tujuh bentang dina leungeunkatuhu Kami teh, nya eta perlambangtujuh malaikat jamaah. Ari tujuh ajugemas, nya eta perlambang jamaah nutujuh.”

21 “Tulis! Pikeun malaikat jamaah diEpesus. Ieu pangandika anu nyepeng

tujuh bentang dina panangan tengen,anu angkat-Na digondeng ku tujuh ajugemas:2Kami nyaho pagawean-pagaweanmaneh; Kami ge nyaho kasuhudan jeungkamantepan maneh. Kami nyaho manehjengkel ku jelema-jelema anu garorengtekad, nya eta anu ngaku-ngaku nabipadahal lain; da ku maneh geus dijajal

WAHYU 2.3–9 5

tea sarta kanyahoan, yen maranehnateh titiron.3Maneh tagen, sabar nandangansangsara ku karana Kami.4Tapi aya cawadeunana: Maneh geuskurang nyaah ka Kami, teu kawas keurmimiti.5Maneh geus pohara tibeubeutna!Geura tobat sarta lampahkeun deuikahadean saperti anu enggeus-enggeus.Lamun henteu! Kami tangtu datangnyokot ajug maneh tina tempatna.6Ngan papadaning kitu, aya keneh numatak suka ka Kami, dumeh maneh cuaku tingkah lakuna murid-murid Nikolausanu dipake kacua ku Kami.7Mun rumasa boga ceuli, dengesakur anu diandikakeun ku Ruh kajamaah-jamaah. Sing saha nu unggul,baris wenang ngadahar buah Tangkalki-Hirup ti Taman Pangeran.”8 “Tulis! Pikeun malaikat jamaahdi Semirna: Ieu pangandika ti Nujumeneng, Nu Awal jeung Nu Ahir, Nugeus nyorang ajal pati, Nu hirup deui.9Kami nyaho kalaraan maneh. Kaminyaho maneh miskin, tapi saenyanamaneh teh beunghar! Kami nyaho

WAHYU 2.10–14 6

maneh digogoreng ku jelema-jelema anungaku-ngaku urang Yahudi padahal lain.Sabab maranehna, kabeh, umat Setan.10Ulah rentag ngayonan kasangsaraannu kudu kasorang! Maneh barisditempuh ku kasukeran sapuluh poelilana, nandangan panggoda Iblis:Sawatara jalma, ti maraneh, barisdijebloskeun ka jero panjara. Maranehsing pengkuh ka Kami, tumeka ing pati;tangtu maraneh, ku Kami diganjaranmakutaning hirup.11Mun rumasa boga ceuli, dengesakur anu diandikakeun ku Ruh kajamaah-jamaah. Sing saha nu unggul,hamo kasiksa ku maot anu kadua.”12 “Tulis! Pikeun malaikat jamaah diPergamus: Ieu pangandika ti Nu nyepengpedang anu dua pangadekna.13Kami nyaho di mana maneh nyangancik: Di enggon Iblis! Parandenemaneh tetep kumureb ka Kami. Kitudeui, basa Antipas saksi Kami nu satuhutea dipaehan di enggon Iblis, manehtetep satuhu ka Kami.14Tapi aya sababaraha hal di manehanu Kami teu sapuk, nya eta: Aya nunyarekel paham Balhum, anu baheula

WAHYU 2.15–20 7

ngajar ka Balak nitah nyasabkeun urangIsrail sina rucah jeung ngadahar sasajenpikeun brahala.15 Jeung aya anu marilu kana ajarankaom Nikolaus.16Geura tobat. Lamun henteu! Kamitangtu gancang-gancang datang, pikeunnumpes anu kararitu ku pedang ti bahamKami.17Mun rumasa boga ceuli, denge sakuranu diandikakeun ku Ruh ka jamaah.Sing saha nu unggul, baris meunangsabangsa kadaharan anu disebut: MannaGaib jeung diganjar hiji batu putih, anudiukiran hiji ngaran anyar, anu hamo ayanu nyaho iwal ti anu narimana.”18 “Tulis! Pikeun malaikat jamaahdi Tiatira: Ieu pangandika ti Nu jadiPutra Allah, anu soca-Na moncorong,lir seuneu hurung; sampeana-Na gilapherang, lir suasa.19Kami nyaho lampah maneh. Manehgede kanyaah, kandel iman, daektutulung, tur sabar. Kami nyaho, etakabeh ku maneh dilakonan leuwih ti nuenggeus-enggeus.20Tapi Kami aya cawadeun ka maneh:Awewe anu ngaran Isebel, anu ngaku-

WAHYU 2.21–24 8

ngaku jadi nabi Allah, ku maneh diantepbae. Eta teh mapatahan teu bageur,ngagoda ka abdi-abdi Kami, ngajakngaranyed jeung ngajak ngadaharsasajen pikeun brahala.21Eta awewe ku Kami geus diberetempo, sangkan babalik pikir; tapimanehna euweuh euih-euihna, tetep baerucah jinah.22Ku Kami baris dibeubeutkeun kanapangheesanana, diterapan kasakit.Sakur anu geus jinah jeung manehna gebaris diterapan lara anu parna, saupamahenteu tobat tina rucahna jeung etaawewe.23Anak-anak eta awewe baris disinaparaeh, sangkan jamaah nyaho, yenKami teh estu awas kana saeusininghate jeung angen-angen manusa.Masing-masing ku Kami baris dibalessatimpal jeung kalakuanana.24Anu lian-lianna, nya maraneh anudi Tiatira, anu henteu ancrub kanaeta kalakuan aeb jeung henteu milunyukcruk elmu anu disebut ‘Seluk-belukrasiah Setan,’ ku Kami moal dimomotankabeubeurat nanaon deui.

WAHYU 2.25–3.2 925Tapi anu geus kapimilik ku manehkudu dicekel sing pageuh, tepi ka Kamidatang.26Sing saha nu unggul, jeung tiginnohonan parentah Kami nepi kajucungna, ku Kami baris dikawasakeunmurba ka bangsa-bangsa anu teu barogaAllah;27manehna rek sina nyangking iteukbeusi pikeun ngancurkeun nu teu barogaAllah tepi ka bubuk, lir pariuk remuk.28Manehna baris dibere kawasa,cara kawasa anu ku Kami katarima tiKangjeng Rama, jeung diganjar BentangTimur.29Mun rumasa boga ceuli, dengesakur anu diandikakeun ku Ruh kajamaah-jamaah.”

31 “Tulis! Pikeun malaikat jamaahdi Sardis. Ieu pangandika-Na anu

kagungan tujuh Ruh Allah jeung tujuhbentang. Kami nyaho kaayaan maneh.Maneh kasebutna bae hirup, padahalpaeh.2Nyaring! Omean anu bisa kenehdiomean, memeh sagalana mudedessama sakali. Sabab ku Kami kanyahoan,pagawean maneh teh dina pamendak

WAHYU 3.3–7 10

Allah nu disembah ku Kami teu mataksugema.3 Inget-inget deui, amanat naon anubareto ku maneh kungsi kadenge jeungkatarima. Turutkeun eta amanat sartamaneh kudu tobat. Upama manehembung nyaring, pamohalan manehnyaho kana pidatangeun Kami, nyaeta saperti moal nyahona maneh kanapidatangeun bangsat.4Sukur, ti maneh anu di Sardis, ayakeneh anu pamakena henteu kaceretanku rereged. Eta layak leumpangngarendeng jeung Kami, make papakeanbodas beresih.5Sing saha nu unggul, baris diberepapakean anu bodasna ngeplak kitu;tur ngaranna, moal dicoret tina KitabKahirupan. Ngaran-ngaranna ku Kamibaris diaku di payuneun Ama Kami jeungmalaikat-malaikat-Na.b6Mun rumasa boga ceuli, dengesakur anu diandikakeun ku Ruh kajamaah-jamaah.”7 “Tulis! Pikeun malaikat jamaah diPiladelpia: Ieu pangandika ti Nu suci tursayakti, anu nyepeng sosi Daud, anu

bWhy 20:12

WAHYU 3.8–12 11

upama mukakeun hamo aya nu bisameundeutkeun, upama meundeutkeunhamo aya anu bisa muka.8Kami nyaho lampah maneh. Kaminyaho tanaga maneh teu sabaraha.Kami nyaho maneh nuturkeun piwurukKami kalawan tigin. Maneh ku Kami geusdipangmukakeun lawang, hamo aya nubisa meundeutkeun.9Dengekeun: Aya sababaraha urangjelema di maneh anu biluk ka Setan,ngaku-ngaku urang Yahudi padahal lain.Ku Kami baris diserenkeun sina sembahkuriling ka maneh, sina waleh ngaku yenmaneh kanyaah Kami.10Maneh kuat ngalakonan parentahKami, yen kudu tagen jeung tigin. Kusabab eta, tangtu ku Kami diluputkeuntina kasangsaraan anu baris nyangkeremka saalam dunya pikeun nguji sakabehmanusa.11Kami teh geus tereh datang.Pageuhan sing sakur anu geus kacekel.Kahade makuta maneh beunang karebut.12Saha anu unggul, ku Kami barisdijadikeun lir hiji tihang di karatonAllah nu disembah ku Kami tur moalincah balilahan deui ti dinya. Dirina ku

WAHYU 3.13–18 12

Kami rek diukir ku jenengan Allah nudisembah ku Kami jeung ku ngaran kotapanglinggihana-Na: Yerusalem Anyar,anu baris turun ti sawarga ti Allah nudisembah ku Kami. Kitu deui ngaranKami anu anyar, seja diukir dina dirina.13Mun rumasa boga ceuli, dengesakur anu diandikakeun ku Ruh kajamaah-jamaah.”14 “Tulis! Pikeun malaikat jamaah diLaodikea: Ieu pangandika Sang Amin,Saksi Nu estu beunang dipercaya,cikal-Na ciciptan Allah.15Kami nyaho kaayaan maneh. Manehteu panas teu tiis. Leuwih hade mun tiisatawa panas.16Ku sabab teu tiis teu panas tea,maneh ku Kami rek diburakeun!17Ceuk maneh: “Aing beunghar, mukti,euweuh kakurang!” Teu nyaho yen keurmasakat, pikawatireun, nya muluntu nyalolong!18Nasehat Kami: Beuli emas ti Kami,emas tulen, supaya jadi beunghar.Beuli ti Kami papakean bodas ngeplak,pikeun mungkus eta awak nu bulucunmatak aeb. Jeung beuli peureuh ti Kami,peureuhan eta mata malar awas.

WAHYU 3.19–4.3 1319Maneh ku Kami diseukseukan,diwarah, bawaning Kami nyaah. Kuduwayahna, geura tobat.20 Ieu Kami ngetrokan. Ka anungadenge tur daek mukakeun panto,Kami seja asup baris dahar barengdidinya.21Sing saha anu unggul, baris dibawadiuk satahta jeung Kami, sakumahaKami sanggeus unggul diuk satatasatahta jeung Ama Kami.22Mun rumasa boga ceuli, denge sakuranu diandikakeun ku Ruh ka jamaah!”

41Tutas titingalan anu eta, brehaya titingalan sejen. Aya panto

di sawarga anu muka. Tuluy aya Nungagentra, lir sada sangkakala anukadenge ti heula tea, ungelna: “Kadieu unggah! Kami rek nembongkeunkajadian-kajadian saterusna!”2Harita keneh simkuring kapurba kuRuh. Geus kitu, di sawarga simkuringningal anu keur linggih dina hijisinggasana.3Pameunteu-Na mancur, lir permatayaspis jeung yakut. Singgasana-Nadikubeng ku katumbiri nu sumirat warnajambrut,

WAHYU 4.4–8 144diputer ku dua puluh opat tahta anudicaralikan ku dua puluh opat sesepuhanu ngaranggo anggoan bodas ngeplakjeung makuta emas.5Tina singgasana tea, bijil kilattinggurilap, sada gugur tinggulugur.Di hareupeunana aya tujuh obor anuhurung, anu tinggalebur; eta teh tujuhRuh Allah;6 jeung aya nu siga laut kacangagenclang, jeg kristal anu ngagenclanglumenggang. Sakuriling singgasana,unggal sisi, — tukang, hareup, kenca,katuhu — dikawal ku opat mahluk anupinuh ku mata saluluarna.7Mahluk anu kahiji, bangunna, sigasinga; nu kadua, siga anak sapi; nukatilu, beungeutna, siga beungeutjelema; nu kaopat, siga galudra eukeurngalayang.8Opat-opatna, baroga genep jangjangtur luar jerona pinuh ku mata;opat-opatna, beurang peuting, teueureun-eureun pupujian, pokna: “Suci,suci, suci Pangeran Allah Nu MurbaWisesa, Nu jumeneng ti bihari tug kakiwari, jumeneng salalanggengna.”

WAHYU 4.9–5.3 159Saban-saban eta mahluk nu opatmaruji, ngahormat, sarta muji sukurka Anu linggih dina singgasana, Nujumeneng salalanggengna;10 sesepuh anu dua puluh opattea, sembah sujud ka Anu linggihdina singgasana, — Nu jumenengsalalanggengna — bari marukamakuta-makutana sarta arunjukan kieu:11 “Nun Jungjunan, Allah Pangeran!Estu layak Gusti ngasta kaagungan,kahormatan, sareng kakawasaan. Rehnya Gusti nu nyiptakeun saniskara. Nyaku karana pangersa Gusti, pangna etasadaya ayeuna aya.”

51Di tengeneun Anu linggih dinasinggasana aya gulungan kitab; dua

beulahanana pinuh ku aksara tur disegelku tujuh segel.2Hiji malaikat anu gagah cumeluk,sorana handaruan, “Saha anu layakmucat segel eta gulungan kitab?”3Boh di sawarga, boh di bumi, kitudeui di handapeun bumi, horeng canaya sama sakali anu bisa muka segelnajeung ngilik eusina eta gulungan kitab.

WAHYU 5.4–9 164Ku lantaran taya pisan anu layak mukajeung ngilik eusina, segruk, simkuringceurik bawaning ku nalangsa.5Tapi dicombo ku sesepuh nu saurang,saurna, “Ulah nalangsa. Aya anupibisaeun muka tujuh segelna jeungmuka gulunganana, nya eta Singa tikaom Yuda anu pinunjul, seuweu Daud.”6Breh bae di tengah-tengah, hareupeunsinggasana anu dikawal ku opat mahlukjeung sesepuh teh, aya Anak Domba anujiga urut tapak dipeuncit. Tandukna, etaAnak Domba teh, aya tujuh; panonna gekitu, aya tujuh; tah eta teh, roh-Na Allahanu tujuh tea, anu diutus ka sakuliahdunya.7Tuluy eta Anak Domba teh maju,nampanan gulungan tea tina pananganAnu linggih dina singgasana.8Geus kitu, opat mahluk jeung duapuluh opat sesepuh teh, sujud ka etaAnak Domba. Ari sesepuh anu dua puluhopat tea, nyarekel kacapi jeung pingganemas anu dieusi ku barang seungit, nyaeta paneda-paneda jalma-jalma saruci.9Aranjeunna ngawihkeun hiji pupujiananyar: “Nya Salira anu layak nampina,sareng muka segel-segelna. Rehing

WAHYU 5.10–13 17

Salira parantos ditandasa; getih Saliradianggo nebus manusa ti saban kaom,saban basa, saban bangsa, katutseler-seler bangsa pikeun diwangsulkeunka Pangeranna.10Sadayana dijadikeun hiji karajaan,dijadikeun imam-imam anu kumureb kaAllah nu disembah ku urang, anu barisnyakrawati di tonggong bumi.”11Ti dinya, breh aya malaikatmangrebu-rebu jeung mangjuta-juta;eta malaikat-malaikat teh, narangtungngabudeur singgasana, mahluk nu opat,jeung parasesepuh;12breng pupujian, sorana ngageder:“Anak Domba nu geus ditelasan,layak nampi kakawasaan, kamuktian,kaluhungan, jeung kabedasan; enyaeta Anak Domba teh layak nampi puji,kahormatan, sareng kamulyaan.”13Kitu deui mahluk-mahluk nu disawarga, nu di bumi, nu di handapeunbumi, jeung nu di laut, — cindeknasakabeh pangeusi jagat raya — kabehparupujian, pokna: “Sanggakeun kaMantenna, Anu linggih dina singgasana,jeung ka Anak Domba, Puji jeung

WAHYU 5.14–6.6 18

bakti, kamulyaan jeung kakawasaan,salalanggengna!”14Ditema ku mahluk anu opat: “Amin!”Brek, parasesepuh dareku.

61Ti dinya, segel anu kahiji, ku AnakDomba dibuka. Mahluk anu kahiji, ti

nu opat tea, ngucap tarik, lir sada gelap:“Ka dieu!”2Torojol hiji kuda bodas. Nu tumpaknanyikep gondewa, tuluy dibere makuta.Geus kitu, bral manehna iang: Tandangtanggoh, layak pikeun unggul pupuh.3Anak Domba muka segel nu kadua.Mahluk anu kadua, ngucap: “Ka dieu!”4Torojol hiji kuda beureum. Nutumpakna dibere pedang gede jeungdibere kawasa pikeun nyabut karuntutanti bumi, supaya manusa silih paehan.5Anak Domba muka segel nu katilu.Mahluk anu katilu, ngucap: “Ka dieu!”Torojol hiji kuda hideung. Nu tumpaknanyekel timbangan.6Ti tengah mahluk nu opat bijil ucapan,ungelna: “Tarigu sataker saharga buruhsapoe, gandum tilu taker saharga buruhsapoe. Tapi anggur jeung minyak, ulahdiruksak!”

WAHYU 6.7–12 197Anak Domba muka segel nu kaopat.Mahluk nu opat teh, bareng cumeluk:“Ka dieu!”8Torojol hiji kuda hawuk. Nu tumpakna,ngaranna Ajal sarta diiring ku Hades,Alam Maot. Heug manehna diberekawasa kana saparapat dunya, sinangundeur nyawa ku perang, paceklik,pagebug, jeung ku sato-sato galak.9Anak Domba muka segel nu kalima.Breh, ti kolong mezbah, bararijil nyawa-nyawa parasahid, anu diparaehan tinasabab nyangking jeung ngawawarkeunpangandika Allah.10Tuluy nyawa parasahid teh sasambat,sorana mani ngageder: “Nun SajatiningGusti Nu Suci! Sakumaha deui laminaGusti ngantep, teu ngabales naur getihabdi-abdi ka anu ngarancik di bumi?”11Maranehna dileler jubah bodasngeplak, jeung ditimbalan sabar heulangadago bari ngareureuh sakeudeungdeui, nepi ka jangkepna katambahan kudulur-dulurna sasama ngabdi, anu ogebaris diparaehan cara maranehna.12Anak Domba muka segel nu kagenep.Der, aya lini gede kabina-bina sarta

WAHYU 6.13–7.1 20

panonpoe jadi hideung ngabelegbeg;bulan jadi beureum lir getih; c

13bentang-bentang murubut ragraganka bumi, lir pepentilan anu digedag kuangin ribut;14 langit nyinglid jiga anu digulungkeun;gunung-gunung jeung nusa-nusangalaleser tina tempatna;15bangsa manusa di bumi, raja-raja,gegeden-gegeden, jendral-jendral,nu baleunghar, nu garagah jeung nulian-lianna, nu bubujang, nu merdika,masing-masing mararubus ka guha-guhajeung sela-sela cadas di gunung-gunung;16maranehna sasambat ka gunung-gunung jeung cadas-cadas: “Kuringurugan, bunian ti soca Anu linggih dinasinggasana, jeung ti Anak Domba anukeur bendu!17Nya ayeuna waktuna aranjeunnanyieun wawales. Saha nu bisa tagennyanghareupanana?”

71Geus kitu, aya opat malaikat,narangtung di opat jihat bumi.

Eta malaikat-malaikat nyerek anginbumi anu opat, teu meunang nebak kadaratan, lautan, atawa kana tatangkalan.

cLuk 21:25; Why 11:13, 16:18

WAHYU 7.2–9 212Breh deui hiji malaikat, unggah tinapangbijilan panonpoe nyekel cap-NaAllah Nu jumeneng. Eta malaikat,cumeluk ka opat malaikat anu diberekawasa pikeun ngaruksak daratan jeunglautan tea; kieu cumelukna:3 “Daratan, lautan, tatangkalan, ulahwaka digempur; urang cap heula tarangabdi-abdi Allah nu disembah ku urang!”4Ku simkuring kadenge, jumblah anugeus dicap teh aya saratus opat puluhopat rebu urang ti sakabeh kaom Israil.5Anu dicap ti kaom Yuda dua belasrebu urang. Ti kaom Rubin dua belasrebu urang. Ti kaom Gat dua belas rebuurang.6Ti kaom Aser dua belas rebu urang. Tikaom Naptali dua belas rebu urang. Tikaom Menase dua belas rebu urang.7Ti kaom Simon dua belas rebu urang.Ti kaom Lewi dua belas rebu urang. Tikaom Isaskar dua belas rebu urang.8Ti kaom Sebulun dua belas rebuurang. Ti kaom Yusup dua belas rebuurang. Ti kaom Binyamin dua belas rebuurang.9Ti dinya, simkuring ningal jelemamangpirang-pirang reana tanpa

WAHYU 7.10–14 22

wilangan, — ti sagala bangsa, seler-selerbangsa, kaom-kaom, jeung basa-basa —narangtung payuneun singgasana jeungpayuneun Anak Domba, marake jubahbodas ngeplak jeung nyarekel daunpalem.10Breng bareng ngararucap, soranangageder: “Kasalametan urang asalti pangersa Allah, anu linggih dinasinggasana, jeung ti Anak Domba!”11Malaikat-malaikat anu rajegsabudeureun singgasana, kitu ogeparasesepuh jeung mahluk anu opat tea,— payuneun singgasana — bruk sarujudka Allah;12breng, kabeh ngarucap: “Amin!Puja, puji, kaagungan, kaluhungan,pamuji sukur, kahormatan, kakawasaan,kawisesaan, salamina kagungan Allahnu disembah ku urang, salalanggengna.Amin!”13Hiji sesepuh mariksa ka simkuring,saurna, “Anu dijarubah bodas teh saha,jeung ti mana?”14Walon simkuring, “Sumuhun teuterang. Juragan anu langkung uninga.”Saurna deui, “Eta teh jelema-jelemaanu tas dikaniaya kacida hebatna.

WAHYU 7.15–8.3 23

Jubahna jadi barodas ngeplak sababgeus diseuseuh dina getih itu AnakDomba.15Kitu lantaranana, pangna ayeunaaraya di dieu, di payuneun singgasanaAllah. Beurang peuting ngabdi kaMantenna di Bait-Na anu suci.Maranehna ditangtayungan kuMantenna, anu linggih dina singgasanatea.16Maranehna moal kasorang deui kulapar, moal ngarasa halabhab deui, moalkarerab deui ku panasna panonpoe,atawa ku panas naon bae.17Sabab baris diaping ku Anak Dombanu aya di tengah-tengah singgasana,dituyun ka cinyusu kahirupan sartacipanon maranehna ge, ku Allah, bakaldipupus.”

81Barang segel anu katujuh dibuka;jep, sawarga jempling kira-kira

satengah jam lilana.2Geus kitu, tujuh malaikat anunarangtung payuneun Allah tea, dibagitujuh sangkakala.3Datang deui hiji malaikat anu mawaparukuyan emas, tuluy eta malaikatnangtung deukeut hiji mezbah; seug, ka

WAHYU 8.4–9 24

eta malaikat dibere dupa loba pisan, anukudu dikukuskeun dina mezbah emaspayuneun singgasana tea, bareng jeungpaneda jelema-jelema anu aribadah.4Haseup tina parukuyan ngelun,nyambuang bareng jeung panedajelema-jelema nu aribadah, kahaturkeunka lenggah Allah.5Ari parukuyan tea, ku eta malaikat,dieusian ruhak tina mezbah, terusdiawurkeun ka bumi; tuluy bae disusulku gelap tingbeledag, tinggulugur, jeungdibarengan ku kilat; jaba ti eta, bumi ge,inggeung ku lini.6Tujuh malaikat nu nyarekel sangkakalageus sadia-sadia.7Malaikat nu kahiji, niup sangkakalana:Breg, aya hujan es campur seuneu jeunggetih ditamplokkeun kana beungeutbumi. Sapertilu taneuh, sapertilutatangkalan, jeung sapertilu jujukutannu keur harejo kahuru.8Malaikat nu kadua, niup sangkakalana:Breh, aya nu siga gunung ngajungkiring,hurung ku seuneu, dikunclungkeun kalaut; sapertilu laut ngajadi lautan getih.9Sapertilu mahluk nu hirup di laut, kitudeui sapertilu kapal-kapal, beak musna.

WAHYU 8.10–9.1 2510Malaikat nu katilu, niupsangkakalana: Hiji bentang anukabina-bina gedena nyuruwuk tilangit bari hurung ngagugudag;breg, eta bentang, ninggang kanasapertilu walungan-walungan jeungsumber-sumber cai lianna.11 Ieu bentang, ngaranna Apsintos anuhartina, pait. Cai anu katinggang kueta bentang, jadi pait teu bisa diinum;akibatna, loba manusa nu paeh.12Malaikat nu kaopat, niupsangkakalana: Eta sora sangkakalanangahantem sapertilu panonpoe, sapertilubulan, sapertilu bentang-bentangnepi ka sapertilu cahayana leungit.Jaba ti eta sapertiluna beurang ge,henteu kacaangan; kitu deui sapertilunapeuting.13Ari di langit, aya hiji galudra anu keurngalayang, — kacida luhurna — baridisada; sorana gede jeung aya unina:“Balai! Balai! Balai pangeusi bumi,upama tilu sangkakala malaikat sejennadeui enggeus ditiup!”

91Geus kitu, malaikat nu kalima, niupsangkakalana. Tuluy aya hiji bentang

anu ragrag ti langit ninggang ka bumi.

WAHYU 9.2–7 26

Eta bentang diserenan sosi hiji guha anujero (pangancikan roh-roh jahat).2Barang lawang eta guha dibuka,peledug bijil haseup, — pohara kandelna,kawas haseup tina pameuleuman gede— anu moekan panonpoe.3Ti jero eta haseup, merul simeut, —matih lir kalajengking — ambreg kabumi.4Eta simeut-simeut teh, geus dibereparentah teu meunang ngaruksakbangsa jujukutan, tatangkalan, atawatutuwuhan lianna; tapi ngan pikeunngagalaksak ka manusa wungkul, anudina tarangna henteu marake cap Allah.5Sanajan kitu, eta jelema-jelema tehhenteu meunang nepi ka dipaehan;cukup ku disiksa, — dibere kanyerikawas diseureud ku kalajengking —lilana lima bulan.6Di sajero lima bulan tea, jelema-jelema teh nareangan jalan pikeun paeh,tapi teu nimu. Paeh diteangan, tapiPaehna nyingkir.7Simeut-simeut tea, bangunna,siga kuda beunang ngararahabanku dangdanan perang. Huluna, siga

WAHYU 9.8–15 27

make makuta emas; beungeutna, sigabeungeut jelema;8 jeung baruukan, siga buuk awewe;huntuna, siga huntu singa;9dadana, siga nu make baju beusi; sorajangjangna, ngaguruh lir sada karetaperang anu ditarik ku kuda loba;10buntutna, siga buntut kalajengkingjeung peurahan deuih; nya pikeun nyiksajelema-jelema tea, lilana lima bulan.11 Jeung aya rajana anu ngatur, nyaeta malaikat guha tea; ngarannadina basa Ibrani, Abadon, ari dinabasa Yunani Apolion (hartina: Tukangngamusnakeun).12Liwat balai nu ieu, aya dua rupakeneh balai.13Malaikat nu kagenep niupsangkakalana: Ti opat juru mezbahemas, — di payuneun Allah tea —14bijil parentah ka malaikat anu bieuniup sangkakala: “Bebaskeun opatmalaikat anu ditahan di sisi walunganCi-Eprat!”15Tuluy malaikat nu opat teh,dileupaskeun. Eta opat malaikat ditahandi dinya teh, diancokeun kana hiji wancianu geus dipasti jamna, poena, bulanna,

WAHYU 9.16–20 28

jeung taunna pikeun maehan sapertiluumat manusa.16Ti dinya, simkuring ningal ayawadyabalad gede kacida; bilangananakadenge aya dua puluh juta urang.17Kabeh tarumpak kuda, dibaraju kere,warnana beureum euceuy, biru langit,jeung koneng walirang. Ari kudana,huluna siga hulu singa. Tina bangusna,bijilan seuneu, haseup, jeung walirang.18 Ieu tilu rupa balai anu kaluartina bangus-bangus kuda teh, nyaeta seuneu, haseup, jeung walirang.Ngabalaikeun ka manusa, nepi kasapertilu umat manusa paraeh.19Kasaktian eta kuda memang dinabangusna, jeung dina buntut-buntutnaanu bangunna jiga oray haruluan, saruangaruksakna.20Manusa nu sakarina, anu teu paraehku eta bahla, tetep henteu euih-euihtina kalakuan masiatna. Angger baenyararembah ka brahala, anu dijieunnatina emas, tina perak, tina parunggu,tina batu, jeung tina kai; nya jijieunanmaranehna keneh: Arca anu teu nenjoteu ngadenge, jeung teu leumpang.

WAHYU 9.21–10.6 2921Angger bae maranehna resepmaehan, resep sihir, resep rucah, sartaresep pulang-paling.

101Ti dinya, simkuring ningal deuihiji malaikat anu gagah, turun ti

sawarga. Eta malaikat teh diharudumku mega; mastakana, dikukudungkuwung-kuwung; rarayna, gumebyarlir panonpoe; sampeanana, jeg pilarseuneu.2Pananganana, nyepeng gulungan kitableutik beunang muka. Sampeanana, nukatuhu napak ka laut, nu kenca napakka darat.3Eta malaikat ngagero handaruan, lirsada singa ngagaur, ditembalan ku tujuhguludug anu ngagulugur.4Sanggeus jempe, ku simkuringrek dituliskeun; tapi kaburu aya anungagentraan ti sawarga, ungelna: “Etapicatur tujuh guludug ulah dituliskeun.Kudu dirasiahkeun!”5Geus kitu, malaikat anu napak ka lautsarta napak ka darat tea, ngacungkeunpanangan anu katuhu ka langit;6 tuluy ngucapkeun sumpah demi AllahNu jumeneng, anu ngadamel langit

WAHYU 10.7–11 30

sapuratina, bumi sapuratina, jeung lautsapuratina: “Geus cunduk waktuna!7Engke, samangsa geus kadengesangkakala anu baris ditiup ku malaikatnu katujuh, nya harita Allah sejangabudalkeun rasiah putusan-putusana-Na, sakumaha anu geus diwartakeun kaparanabi, nya eta abdi-abdi Mantennatea.”8Gentra nu tadi kadenge ti sawargatea, ngagentraan deui ka simkuring:“Cokot ku maneh ka ditu gulungan kitabanu muka ti malaikat anu napak ka lautjeung ka darat!”9Tuluy simkuring indit, nyuhunkeuneta gulungan kitab ka eta malaikat. Arisaurna: “Heh tampanan, tuluy hakan!Eta gulungan kitab teh di jero beuteungmah rasana pait, tapi dina sungut amisasa madu!”10Eta gulungan kitab ku simkuringditampanan, terus didahar. Enya dinasungut mah, amisna, asa madu; tapibarang geus di jero beuteung, poharapaitna.11Geus kitu, simkuring dipiwarang kieu:“Sakali deui, maneh kudu ngembarkeunpangandika Allah ka bangsa-bangsa nu

WAHYU 11.1–6 31

loba, ka seler-seler bangsa anu basanarupa-rupa, jeung ka raja-raja!”

111Ti dinya, simkuring dibere hijitumbakan, jiga iteuk. Tuluy

simkuring dipiwarang kieu: “Geura ukurBait Suci katut mezbahna; terus itungjelema anu keur ngajalankeun ibadah didinya.2Buruan luarna kudu diiwalkeun, ulahdiukur; sabab geus diserenkeun ka anuteu nyarembah ka Allah, anu bakalngidek-ngidek Kota Suci, opat puluh duabulan lilana.3Kami baris ngutus dua saksi Kami,sina ngembarkeun pangandika barimarake karung, sarebu dua ratus geneppuluh poe lilana.”4Eta dua saksi teh, — nya eta duatangkal jetun jeung dua obor anupernahna di payuneun Gustining sabumialam tea —5 sungutna, bisa ngabijilkeun seuneupikeun ngahuru ka anu niat jail ka dirina.Ku sabab eta, sing saha bae anu jahatka eta dua saksi, geus tangtu paehkaduruk.6Maranehna barisaeun meundeutanlangit, supaya salila maranehna

WAHYU 11.7–11 32

ngajalankeun kawajiban ulah turunhujan. Maranehna oge barisaeunngarobah cai jadi getih atawa ngagebugbumi ku rupa-rupa musibat, iraha baeniatna.7Sanggeus kawajibanana rengse,maranehna baris tarung jeung Sato anubijil tina gorowong bumi sarta bariskasoran nepi ka tiwas duanana.8Mayitna baris ngajaloprak di jalanraya, dihiji nagara gede, nya eta nagaraanu geus nyalibkeun Gusti Jungjunanmaranehna. Ngaran samaran etanagara: Sadumu atawa Mesir.9Mayit dua saksi teh didareugdeug kujalma-jalma, — ti saban nagara, sabanbangsa nu basana rupa-rupa, seler-selerbangsa — lilana tilu satengah poe; etamayitna teh, ku eta jelema-jelema,henteu meunang dimakamkeun.10Ku sabab duanana geus paraeh,jalma sadunya aratoh, pararesta barisilih kiriman kagegelan; sabab etadua nabi teh, pikeun maranehna mah,ngajadi hiji siksaan.11Sanggeus meunang tilu poesatengah, ku kersaning Allah, napasnaeta dua saksi teh, arasup deui kana

WAHYU 11.12–17 33

kurungan, terus hararudang deui.Nu narenjo eta kajadian teh, nepisarieuneun.12Geus kitu, aya anu ngagentraan tisawarga: “Hiap unggah!” Tuluy duananaarunggah ka sawarga dina hiji mega,dipalencrong ku musuh-musuhna.13Der, harita keneh aya lini gede teukira-kira, nepi ka saperpuluh eta nagaraancur sarta anu paraeh nepi ka tujuhrebu urang. Anu harirup keneh padakatarajang baluas kabina-bina, seugmasing-masing ngaku kana kaagunganAllah nu di sawarga.14Balai anu kadua geus liwat, balai anukatilu tereh nyusul!15Ti dinya, malaikat anu katujuh, niupsangkakalana: Harita keneh, di sawargaaya sora ngageder, nyarebut: “Alamdunya, ayeuna jadi purbaan Allah nudisembah ku urang katut Anjeunna anugeus diistrenan ku Mantenna, nya etaanu baris ngarajaan salalanggengna!”16Dua puluh opat sesepuh anu caralikdina tahta payuneun Allah, bruk sarujud;17 tuluy bareng mariunjuk: “NunPangeran, Allah Nu Murba Wisesa,Anu jumeneng kiwari, anu jumeneng

WAHYU 11.18–12.2 34

bihari! Sembah sewu-sewu sukur, Gustingasta kawasa rohaka, kiwari Gusti Nunyakrawati.18Bangsa-bangsa anu henteu daraeksumembah, pada narembongkeunamarah. Nanging wawales ti Gustiparantos nitih ka wanci: Ngaragragkeunhukum ka nu paraeh, ngaganjar kaparaabdi, nabi-nabi sareng jalmi nusaruci, anu ngaraos gimir ku Gusti, bohnu aya harkat, boh nu tuna harkat.Ayeuna ninggang mangsana, ngabasmimaranehna, anu ngaruksak jagatbuana.”19Sanggeus kitu, bray Bait Suci disawarga muka. Peti Perjangjian Allahanu disimpen di dinya katembong.Kilat-kilat tingkerelep, guludug ngaguruhpating gulugur, dibarung ku lini jeunghujan es anu pohara hebatna.

121Geus kitu, di langit aya hijitotonde nu kacida ahengna. Aya

hiji awewe anu papakeanana panonpoe;sukuna ngadampal bulan; sirahna makemakuta dua belas bentang.2Eta awewe teh rek ngajurusagebroleun, mani ngoceak awahing kunyeri ngahaeutkeun kana gebrol.

WAHYU 12.3–8 353Aya deui kaahengan sejen di langit:Aya naga anu kacida gedena, beureumburahay, huluna tujuh, tanduknasapuluh, jeung unggal huluna makemakuta.4Buntutna dipake ngaranggeumsapertiluna bentang-bentang di langit,tuluy dibabetkeun ka bumi. Geus kitu,eta naga ngadangong hareupeun nurek ngajuru; karepna rek nyapluk orokupama enggeus kaluar.5Brol, awewe teh ngajuru, oroknalalaki. Ieu orok teh bakal murba kuiteuk beusi ka sakabeh bangsa. Harita,dumadakan, orokna teh aya anungejatkeun ka Allah pikeun dibawa kasinggasana-Na.6Ari indungna mah, ngejat ka alaskikisik. Satuluyna, eta awewe tehmatuh dihiji tempat: Kenging Allahnyayagikeun sarta bakal dibayuandidinya, pililaeunana sarebu dua ratuspoe.7Geus kitu, di sawarga aya perang.Mikail jeung malaikat-malaikatna tarungngayonan naga sawadya baladna.8Naga kasoran, teu bisa deui ngancikdi sawarga.

WAHYU 12.9–13 369Naga, si oray kahot, — anu ngarannaIblis atawa Setan anu nyasabkeunsaalam dunya — ditotogkeun ka bumikatut sawadya baladna.10Geus kitu, di sawarga aya sora anungaguruh, anu ngarucap: “Kasalametankagungan Allah ayeuna enggeusgumelar. Allah geus mintonkeunkawasa-Na nawiskeun Mantenna Raja.Kitu oge Anjeunna, anu diistrenanku Mantenna, geus mintonkeun yennyangking pamarentahan. Tukangistori, anu beurang peuting gawenangelak-ngelakkeun dulur-dulur urang kaAllah, geus dipiceun ti sawarga.11Dulur-dulur urang geus unggul, bisangelehkeun manehna, berkah getih-NaAnak Domba, jeung ku kayaktian anudiwawarkeunana, tur tarungna toh patijiwa raga.12Ku sabab eta, sing gerah, eh sawarga,kitu deui aranjeun anu ngarancik didinya! Balai maneh, bumi jeung laut!Iblis geus turun ka tempat maneh,ambekna kaliwat saking, dumeh ngarasageus meh kasedek ku waktu.”13Barang Naga tea eling, yen geusditotogkeun ka bumi; sebrut, eta naga,

WAHYU 12.14–13.1 37

ngudag ka awewe anu ngajurukeunbudak lalaki tea.14Tapi eta awewe teh, ku Allahdipaparin jangjang galudra; tuluy etaawewe disina hiber ka alas kikisik, urutnabareto: Meunang tilu taun satengahdi dinya, dibayuan jeung dijaga tinaancaman Naga.15Ti dinya, Naga teh nyebrotkeun caitina sungutna anu ngajadi walunganbanjir; maksudna mah, sina ngaleglegka awewe tea.16Tapi bumi nulungan ka eta awewe,wag calangap, walungan buatan Nagateh dicapluk.17Bawaning ku gemes ka eta awewe,leos, Naga teh indit: Arek nempuhkana sesa turunan eta awewe, nya etajelema-jelema anu iman kana dawuhanAllah jeung nyarekel kana pertelaan Isa.

131 (12-18) Tuluyna mah, Deg,Naga teh nangtung di sisi basisir.

(13-1) Geus kitu, Jebul, ti laut hiji satohanjat ka darat. Huluna tujuh, tanduknasapuluh; dina unggal-unggal tandukaya makuta; ari huluna, masing-masingditulisan hiji ngaran anu ngahina;

WAHYU 13.2–8 382awakna, siga maung tutul; sukuna,siga suku biruang; bangusna, sigabangus singa. Seug ku Naga diserenanpangawasana, kapangkatanana, jeungkagagahanana.3Huluna, salahsahijina, aya raheutnabangun matak paeh, tapi bet bisa cageurdeui. Saeusi dunya mani hookeun, seugsato teh ditaluturkeun.4 Jelema-jelema kabeh muji ka Naga,anu geus mere kakawasaan ka eta sato;tuluy eta sato teh, disembah-sembah.Ceuk maranehna: “Saha nu bisanandingan tur kuat ngalawan eta sato?”5Eta sato dibere kabisa kana susumbar,ngaburulakeun ucap-ucap jahat, opatpuluh dua bulan lilana.6Seug mimiti nangtang ka Allah,nyacampah jenengana-Na, ngahina kanakasucian panglinggihana-Na, jeung kasakur anu ngarancik di sawarga.7 Jeung deui, eta sato teh, dibere idinmerangan jeung ngelehkeun umat Allah;tur dibere kawasa oge pikeun ngajajahka kaom-kaom, seler-seler bangsa,bangsa-bangsa, jeung basa-basa.8 Jelema saalam dunya baris nyarembahka dinya. Anu karitu teh, ngan ukur

WAHYU 13.9–14 39

jelema-jelema anu ngaranna tibarang dunya dijadikeun geus henteukatuliskeun dina kitab hayat cangkinganAnak Domba anu dipeuncit tea.9Ku sabab eta, nu rumasa boga ceulikudu ngadenge!10Anu pastina kudu kaboyong tangtukaboyong; anu pastina dipaehan kupedang, tangtu paeh ku pedang. Lebahdieu pentingna, jelema anu aribadah tehkudu tabah nyekel imanna.11Breh deui, aya sato anu kadua. Bijilnati jero bumi. Ieu sato, boga dua tandukanu bangunna siga tanduk anak dombajeung bisa ngomong kawas Naga tea.12Seug, eta sato, ngajalankeunsagala pangawasa sato anu kahijidi hareupeunana. Ieu sato tehngalantarankeun bumi sakuliahnakatut jelema-jelema anu ngeusianana,nyarembah ka sato anu kahiji, anuraheutna cageur deui tea.13 Ieu sato anu kadua teh,nembongkeun kaahengan-kaahengananu hebat ka manusa, malah bisa nyieunhujan seuneu ti langit.14Ku jalan nembongkeun kaahengan-kaahengan anu wenang dijalankeun

WAHYU 13.15–14.1 40

dihareupeun sato anu kahiji, ieu satoteh, bisa nyasabkeun manusa-manusaanu ngarancik di bumi sarta marentaharca pikeun ngahormat sato anu hulunaraheut cageur deui tea.15Tur eta sato teh boga pangawasangahirupkeun eta arca, nepi ka arcanabisa ngomong ngaragragkeun hukumpati ka anu embung nyembah.16Malah nyieun aturan anu keras pisan,yen sakabeh jelema gede leutik, anubeunghar anu miskin, nu merdika anukumawula, kudu marake tanda dinaleungeun katuhu jeung dina tarang.17 Jelema anu teu boga eta tanda,— nya ngaran eta sato atawa angkaperlambang ngaranna — henteumeunang barang beuli atawa barangjual.18 Ieu teh siloka, jadi urang kudulantip jeung surti. Anu surti mah, bisanyaho kana angka bilanganana; sababbilanganana teh, nuduhkeun ngaranhiji manusa. Angkana teh: Genep ratusgenep puluh genep.

141Geus kitu, breh, Anak Dombatea ngadeg di Gunung Sion.

Eta Anak Domba teh disarengan ku

WAHYU 14.2–6 41

saratus opat puluh opat rebu jelema,anu tarangna masing-masing ditulisanjenengan Anjeunna jeung jenenganRama-Na.2Di sawarga kadenge aya anungaguruh, lir sada curug gede jeungsada gulugurna guludug. Ari soranatinanding kacapi loba anu keur ditabeuh.3 Jelema anu saratus opat puluh opatrebu tea nyanghareup ka singgasana,ka mahluk nu opat, jeung ka dua puluhopat sesepuh. Breng ngawihkeun hijipupujian anyar. Anu bisa ngawihkeun etapupujian teh, ngan maranehna wungkul,nya eta anu geus ditebus ti dunya.4Da maranehna mah, hirupna tehhenteu ngotoran dirina ku awewe-awewe, suci kawas parawan. Maranehnangingiring bae ka Anak Domba tea kamana bae. Kabehna beunang nebus tiantara manusa, dijadikeun cikal-cikalanu pangheulana disanggakeun ka Allahjeung ka Anak Domba.5Maranehna mah, tara pisanngucapkeun bohong, beresih tayakuciwana.6Breh deui, aya hiji malaikat keurngalayang di angkasa, mawa Injil abadi,

WAHYU 14.7–10 42

embarkeuneun ka pangeusi bumi: Kasakabeh bangsa, seler-seler bangsa,kaom-kaom, jeung ka rupa-rupa basa.7Seug eta malaikat cumeluk: “Masingnagimir ku Allah! Agungkeun Mantenna!Sabab ayeuna, enggeus mangsanaMantenna nerapkeun hukum adil-Na.Geura sumembah ka Mantenna anungajadikeun langit, bumi, laut, jeungsakabeh sumber cai!”8Breh, aya deui hiji malaikat, nu kadua,nyusul bari cumeluk: “Geus tumpur!Geus tumpur Babul nagara gede, tukangngaloloh bangsa-bangsa ku lampahkamasiatanana!”9Breh, aya hiji deui malaikat, nu katilu,nyusul anu kadua bari cumeluk: “Anunyarembah ka sato jeung ka arcana,anu marake tandana dina tarang jeungleungeun,10bakal dicekok ku anggur bebenduAllah, keras teu dicampur ku nanaon!Anggur bebendu Allah geus dicicikeunkana lumur bebendu-Na! Maranehnabaris disiksa ku seuneu walirang,disaksian ku malaikat-malaikat sarucijeung ku Anak Domba.

WAHYU 14.11–16 4311Haseup seuneu panyiksana, meledugsalalanggengna. Nu nyarembah ka satokatut arcana, jeung anu marake tandangaranna, baris disiksa beurang peutingteu eureun-eureun!”12 Ieu ngingetan ka anu aribadah, anunurut kana timbalan Allah jeung satia kaIsa, supaya tigin dina imanna.13Geus kitu, simkuring digentraan tisawarga, saur-Na: “Tuliskeun: Ti semetayeuna, estu bagja anu paehna dinakamanunggalan jeung Gustina.” Diwalerku Ruh: “Saestuna! Maranehna barisreureuh tina kacape; ganjaran tinabuah-buah pagaweanana anu hade,tangtu baris katarima.”14Breh, aya mega bodas. Dina etamega aya nu calik, mangrupi manusa.Mastaka-Na, nganggo makuta emas;panangana-Na, nyepeng arit seukeut.15Breh deui, aya hiji malaikat kaluar tiBait Suci; tuluy eta malaikat cumeluk kaNu calik dina mega bodas: “Sumanggapibuateun geura kawitan, babad ku arit.Bumi parantos asak, parantos waktosnadipibuatan!”16Anu calik dina mega ngababadkeunarit-Na, bumi mimiti dipibuatan.

WAHYU 14.17–15.1 4417Breh, aya hiji deui malaikat, anukaluar ti Bait Suci di sawarga. Ieu ogemawa arit.18Aya keneh hiji deui malaikat anupurah ngajaga seuneu; eta malaikatteh, kaluar ti jero mezbah, cumeluk kamalaikat nu nyekel arit: “Arit andikageura gunakeun, pake mupu buahanggur, keureutan ranggeuyanana sababgeus arasak!”19Tuluy malaikat teh ngulangkeunaritna ka bumi, ngeureutan ranggeuyananggur. Buah anggurna dialung-alungkeun kana bak pameresan anugede pisan anu jadi perlambangbebendon Allah.20Anggur teh, diperes di luar kota;tapi barang diperes, nu kaluar tinapameresan teh getih, anu nepi ka jadiwalungan getih: Panjangna tilu ratuskilometer, jerona sameter satengah.

151Geus kitu, aya deui hiji totondeanu aheng, di langit: Agung sarta

matak helok kabina-bina. Aya tujuhmalaikat, mawa tujuh rupa balai anupanganggeusan, nya eta kanyataan anupanutup tina bebenduning Allah.

WAHYU 15.2–7 452Breh, aya anu jiga laut kaca pagalojeung seuneu. Jelema-jelema anu geusngelehkeun sato, arcana, katut nu makecap angka-angka lambang tina ngarannatea, narangtung di sisi eta laut kaca,nyarekel kacapi ti Allah.3Breng ngawihkeun pupujian Musa, —abdi Allah tea — jeung pupujiana-NaAnak Domba: “Nun Pangeran, Allah NuMurba Wisesa, padamelan Gusti agungaheng teu aya bandingna! Nun Rajaningsadaya bangsa, jalan Gusti estu adil tursayaktosna!4Saha anu teu gimir ku Gusti? Sahaanu moal ngaku kaagungan Gusti?Anging Gusti Anu suci. Bangsa-bangsasadayana baris darongkap sumembah,wireh padamelan Gusti anu adil, nyatakasaksi ku sadayana.”5Ti dinya, katingal Bait Suci nu disawarga, muka; breh, anu aya di jeronakatembong.6Tujuh malaikat anu mawa tujuh rupabalai, kalaluar ti Bait Suci; papakeananangeplak bodas jeung harerang; dadana,marake beulitan emas.7Salah sahiji mahluk nu opat tea,ngabagikeun tujuh pinggan emas, —

WAHYU 15.8–16.4 46

anu dieusi ku bebenduning Allah Anujumeneng salalanggengna — ka malaikatanu tujuh tea.8Geus kitu, Bait Suci teh pinuhku haseup ku karana kaagunganjeung kakawasaan Allah. Teu ayasaurang-urang acan anu bisa asup kadinya: Samemeh balai anu tujuh rupaanu dicekel ku tujuh malaikat tea,dilaksanakeun kabeh.

161Ti jero Bait Suci aya Nungagentra, handaruan; nimbalan

ka malaikat anu tujuh tea: “Geura bral!Eusi tujuh pinggan bebendu Allah teh,tamplokkeun ka bumi!”2Bral, nu kahiji, indit; eusi pingganna,ditamplokkeun ka bumi. Seug jelema-jelema anu marake cap sato jeungnyarembah ka arcana tea, awaknapinuh ku bisul, nya jahat, nya nyerikabina-bina.3Malaikat nu kadua, eusi pingganna,ditamplokkeun ka laut. Seug cai lautrobah, badis getih jelema anu geuspaeh. Tuluy mahluk-mahluk nu hirup dilaut, kabeh, paraeh.4Malaikat nu katilu, eusi pingganna,ditamplokkeun ka walungan-walungan

WAHYU 16.5–10 47

jeung sumber-sumber cai. Bruy cainangajadi getih.5Malaikat anu nyangking cai, nyoara:“Nun Anu kalangkung nya suci! Gustiningkiwari Gustining bihari! Hukum Gustiestu adil.6Parantos sawajarna tukang-tukangngocorkeun getih umat Allah sarengnabi-nabi teh, ku Gusti diinuman deuigetih!”7Tina mezbah oge bijil soara:“Saestuna, nun Allah Nu Murba Wisesa!Hukum Gusti adil tur sayakti!”8Malaikat nu kaopat, eusi pingganna,ditamplokkeun kana panonpoe. Sebretpanonpoe ngaluarkeun panas luar biasapikeun ngagarang manusa.9Seug jelema-jelema kagarangku panonpoe, tuluy maranehnanyarumpahan ka Allah anu kagungankawasa ngaragragkeun eta balai. Tapimanusa teh, teu aya euih-euihna: Ulahbon muji kana kaagungan Allah.10Malaikat anu kalima, eusi pingganna,ditamplokkeun kana tahta sato tea.Reup, wilayah kakawasaanana ngajadipoek sarta jelema-jelema katarajang ku

WAHYU 16.11–15 48

nyeri anu kabina-bina, nepi ka patingpereket ngegelan letah sorangan.11Seug nyarumpahan ka Allah nu disawarga lantaran aral ku kanyeri sartaawakna pinuh ku bisul tea: Tobat mahhenteu!12Malaikat nu kagenep, eusi pingganna,ditamplokkeun ka hiji walungan gede,nya eta Ci Eprat. Set, eta Ci Eprat, saatngoletrak sarta jadi pijalaneun raja-rajati tatar wetan.13Seug tina sungut Naga, tina sungutsato, jeung tina sungut nabi palsunaaya tilu roh najis kaluar, bangunna jigabangkong;14eta teh roh-roh setan, anu nyarieunkaahengan-kaahengan. Terus ngulayabka sakuliah dunya, ngadatangan raja-raja, arek dibawa sakait kana hiji perangdina poe anu agung, Poening PangeranNu Murba Wisesa.15Mangka waspada! Kami datangmo kasangka-sangka, lir waktudatang bangsat. Untung sing saha nunyaring terus; tur geus saged lengkepdangdanan, moal kaberedeg, kudu inditditataranjang, jadi tongtonan batur.

WAHYU 16.16–21 4916Roh-roh najis tea, ngerid raja-rajaka hiji tempat anu ngaranna dina basaIbrani: Armagedon.17Malaikat nu katujuh, eusi pingganna,ditamplokkeun ka awang-awang. Tinasinggasana nu aya di Bait Suci, aya Anungagentra handaruan: “Geus laksana!”18Der, kilat pating burinyay, guludugpating gulugur, jeung aya lini anu teukira-kira gedena. Ti sabarang manusadijadikeun, can aya lini anu sakitugedena. Panghebat-hebatna lini!19Nagara gede tea, nepi ka beulahtilu. Kabeh kota-kota anu teu barogaAllah, ancur lebur. Nagara Babul Rayateh, geus leungit tina emutan Allah.Nya harita, ku Mantenna digelekgek kuanggur bebendu-Na anu dibahekeun tinalumur wawales-Na.20Pulo-pulo leungit musna; gunung-gunung, kabeh, sirna.21Breg hujan es, — anu beuratnatiap-tiap keclak opat puluh kiloan— ngaburubut ti langit ningganganka manusa. Hujan es anu poharangabalaikeunana, nepi ka jelema-jelemateh nyarumpahan ka Allah.

WAHYU 17.1–6 50

171Hiji ti antara tujuh malaikatanu nyarangking pinggan balai

tea, nyampeurkeun ka simkuring, barisaurna: “Ka dieu! Urang nenjo hukumananu baris dikeunakeun ka aweweratuning palacuran, nya eta nagara gedeanu di sisi walungan gede tea.2Raja-raja sakuliah jagat, kabeh, geuslalacur jeung manehna. Jelema saalamdunya ge, geus marabok ku anggurpalacuranana.”3Geus kitu, lelembutan simkuringdibawa ku malaikat ka alas kikisik.Di dinya, aya hiji awewe keur diuknumpakan hiji sato anu beureumeuceuy, anu pinuh ku tulisan ngaran-ngaran anu sipatna ngahina. Satona,huluna tujuh tandukna sapuluh.4Warna papakean eta awewe, wungujeung beureum euceuy, pinuh kuperhiasan emas, permata, jeungmutiara. Leungeunna nyekel mangkokemas, pinuh ku rereged kamasiatanana.5Dina tarangna aya tulisan rasiah, anupihartieunana: “Babul Raya, indungungkluk, sarta bibit rurujiting bumi.”6Manehna keur mabok ku getih umatAllah jeung ku getih jelema-jelema anu

WAHYU 17.7–11 51

sumpah satia ka Al Masih. Simkuringngarasa heran kabina-bina.7Saur malaikat ka simkuring, “Nahaandika heran? Ku kaula rek dibejakeunrasiahna eta awewe; kitu deui satotutumpakanana, anu huluna tujuhtandukna sapuluh.8Eta sato anu katenjo, bareto tehhirup, tapi ayeuna mah geus ngiles. Tapiengke, eta sato, baris muncul deui, —ti jero guha tea — sarta baris binasaku polahna. Jalma-jalma pangeusibumi, anu ti barang dunya mimitidijadikeun ngaranna teu dicatet dinakitab Kahirupan, bakal hareraneun nenjoeta sato. Sabab eta sato anu geus ngilesteh, bet muncul deui.9Hal eta teh, bisana kaharti ngan ku nulantip jeung surti. Huluna anu tujuh teh,hartina, tujuh gunung pangancikan etaawewe jeung nuduhkeun tujuh raja.10Nu lima diantarana geus tijungkel, nukagenep jeneng keneh, ari nu katujuhacan aya; tapi mun geus aya, jenengnamoal lila.11Ari eta sato anu asal aya, tapi tuluyngiles teh, nya eta perlambang raja nu

WAHYU 17.12–17 52

kadalapan anu milu ka golongan anutujuhan tea sarta eta oge baris binasa.12Ari hartina sapuluh tanduk,nuduhkeun sapuluh raja nu acan jeneng.Engkena baris bareng jeung sato teajaradi raja, tapi lilana ngan sajam.13Tujuan ieu sapuluh raja, ngan sarupa,nya eta rek nyerenkeun kakawasaanjeung wewenangna ka sato tea.14Maranehna bakal merangan AnakDomba. Tapi nu unggul mah, AnakDomba tea katut parapanganut-Na nusatia; sabab Anjeunna teh, Gustiningsagala gusti, Rajaning sagala raja.”15Saurna deui ka simkuring,“Walungan-walungan anu ayeunakatenjo, anu jadi tempat awewepalacuran tea, nuduhkeun bangsa-bangsa, rayat murba, kaom-kaom, katutbasana masing-masing.16Eta awewe, baris dipikaijid kutanduk anu sapuluh jeung ku satona;sagala kakayaanana dijabel, awaknaditaranjangan, dagingna diharakan,terus diduruk ku seuneu tepi ka beak.17Sabab hate maranehna, ku Allahdikersakeun boga maksud anusarua pikeun ngalaksanakeun tujuan

WAHYU 17.18–18.4 53

Mantenna, nya eta disina nyerenkeunkarajaan eta awewe ka sato tea, nepi kapangandika Allah bukti laksana.18Ari eta awewe, hartina, nuduhkeunnagara gede tea, anu marentah raja-rajasaalam buana.”

181Sanggeus eta, breh aya malaikatsejen, turun ti sawarga; ieu

malaikat teh, gagah perkosa. Cahayakamulyaanana, sumirat ka sajagatbuana.2Tuluy eta malaikat cumelukhandaruan: “Geus rugrug! Babulnu sohor teh geus rugrug! Geusjadi panonoban setan-setan, tempatnyilib roh-roh najis, tempat kumbuhmanuk-manuk nu gareuleuh piijideun.3Sabab geus nyekok bangsa-bangsaku anggur kamasiatanana anu poharangaruksakna. Raja-raja di saalamdunya geus marilu lacur ka dinya.Napsuna nu taya kaseubeuhanana geusngabeungharkeun ka parasudagar!”4Geus kitu, aya deui sora sejen anudatangna ti sawarga: “He umat Kami,geura kaluar ti dinya, ulah kabaud kanadosana, bisi kabawa cilaka.

WAHYU 18.5–10 545Sabab dosana geus sundul kasawarga, kajahatanana hamo diantep kuAllah.6Geura bales sakumaha kalakuananaka maraneh. Bales dua kalieun. Eusianlumurna ku anggur anu kerasna duakalieun ti anggur anu ku eta arekdicekokkeun ka maraneh.7Siksa sarta nalangsakeun, satimpaljeung kamulyaan kasenanganana tadina.Sabab ceuk pangrasana: ‘Tenjo ieu aingratu! Aing lain randa. Aing moal pernahnyaho disusah!’8Ku sabab eta, balaina geus nuturkeun,wawalesna rek disapoekeun, diragraganpanyakit, kalaraan jeung kalaparan.Dirina ge bakal diduruk, dihakan seuneu;nandakeun yen Pangeran, Allah, — anumutus perkarana — Mahaperkosa!”9Raja-raja sabuana, anu geus kapincutku dayaning napsuna eta awewe nepi kalacur jeung manehna, baris midangdamaluk-alukan, nyeungceurikan kota anueukeur ngabulak-bulak ku seuneu,haseupna pating peledug.10Maranehna narenjokeun tikaanggangan sabab gimir ku etabalai. Aromongna: “Nya pohara! Babul

WAHYU 18.11–15 55

nu sohor nu tohaga! Ngan ukur sajam,andika tumpes sapisan!”11Parasudagar sadunya kabeh marilungaheruk, lantaran moal bisa dagangdeui jeung manehna.12Barang-barang dagangan nu aya didinya geus hamo aya nu meuli deui:emas, perak, inten, mutiara, lawonlenen, lawon wungu, sutra, sakelat,barang-barang tina kai, tina gading, tinakayu kelas satu, tina parunggu, tinabeusi, tina marmer,13kayu manis, bungbu-bungbu,seuseungitan, menyan, emur, anggur,minyak, tipung, gandum, sapi, domba,kuda, kareta, budak-budak beulian,malah nyawa manusa pisan.14Ceuk eta parasudagar: “Barang-barang kahasilan anu dipicangcam kuanjeun, ayeuna kabeh geus musna. Nuaralus nu arendah sarta sakitu lobana,ayeuna kabeh geus sirna, hamo kapimilikdeui!”15Ari sudagar-sudagar anu geusbaleunghar ku bati dagang jeung etakota, ukur nareuteup ti kajauhan;lantaran gimir ku balai, nu nyorang kaeta kota.

WAHYU 18.16–20 5616Aromongna deui: “Nya pohara! Cilakakabina-bina eta kota anu sakitu gedena!Urut midang saban poe ku pakeannu harade, tina lenen, lawon wungureujeung sakelat, jeung reuceum kuperhiasan emas inten jeung mutiara!17Kakayaan sakitu lobana ayeunadi jero sajam ledis beresih pisan!”Nangkoda-nangkoda, pagawe-pagawekapal, kalasi-kalasi, kitu deui anupakasabanana di laut,18 tingkoceak ti kajauhan barangnarenjo eta kota keur ngagegedurkahuruan, haseupna mulek ka awang-awang. Aromongna: “Eta kota euweuhnu mapakan!”19Seug maranehna ngawurkeunlebu kana sirah bari micangcam:“Lebar temen ku eta kota! Nasibnamatak ginggiapeun! Urut sakitungabeungharkeunana ka parajuragankapal ku barang-barangna anu aralus,ayeuna geus tumpes di jero sajam!”20He sawarga, kitu deui umat Allah,rasul-rasul jeung paranabi! Masingbarungah! Tukang nyiksa aranjeun,ayeuna ku Allah enggeus dihukum!

WAHYU 18.21–19.2 5721Ti dinya, hiji malaikat ngangkat batugede naker, sagede batu panggilingan;tuluy eta batu, ku malaikat tehdibalangkeun ka laut, bari cumeluk:“Kieu petana maneh, Babul Raya, barisdibalangkeun, moal katenjo-tenjo deuiku manusa.22Sora kacapi, sora kawih, sorasuling jeung tarompet, di maneh geushamo kadenge deui. Geus moal ayadeui pagawe, moal aya deui sorapanggilingan!23Moal nenjo-nenjo deui sinar lampu.Moal kadenge deui gerendengnapanganten anyar. Sudagar-sudagarmaneh anu pangjegud-jegudna disakuliah bumi, kitu deui rayat manehsagemblengna, ku maneh enggeusdisihir nepi ka salalasar!”24Eta kota teh geus ngajagal nabi-nabi,paraumat Allah, jeung parasahid lianna.

191Geus kitu, di sawarga aya soramani ngageder, sora pupujian

jalma loba, pokna: “Muji sukur ka Allah!Haturkeun ka Mantenna: Kawilujengan,kamulyaan jeung kakawasaan.2Putusan Mantenna adil saestu. Indungpalacuran, anu jahat ngaruksak buana,

WAHYU 19.3–9 58

tur geus maehan abdi-abdi Mantenna,ayeuna enggeus dihukum.”3Muji sukur ka Allah! Nagarana geusdihuru, haseupna meledug salawasna.4Dua puluh opat sesepuh jeung mahluknu opat tea nyarembah ka Allah, anulinggih dina singgasana bari nyarebut:“Amin! Muji sukur ka Allah!”5Tina singgasana bijil soara:“Sanggakeun puji ka Allah nu disembahku urang, he sadaya abdi-Na anu gimirka Mantenna, gede leutik!”6Der sora ngageder deui, lir sadagumuruhna banjir sarta sadana gugurngagulugur. Unina: “Muji sukur ka Allah!Pangeran, Allah nu disembah ku urang,Nu Murba Wisesa, jumeneng Raja.7Hayu urang suka bungah sartamuji ka Mantenna. Sabab ayeuna,poe rendenganana anu ngagem gelarAnak Domba. Panganten istri geusdidangdosan,8 sarta geus dipaparin sangkan nganggolenen bodas lemes cahayaan.” [Lawonlenen bodas lambang kaibadahan umatAllah].9Malaikat tea sasauran ka simkuring,“Tulis: Estu bagja anu diondang kana

WAHYU 19.10–15 59

ieu pesta rendengan Anu ngagem gelarAnak Domba!” Saurna deui, “Ieu tehsaestuna dawuhan Allah!”10Brek, simkuring deku seja nyembahka anjeunna. Tapi saurna, “Ulah kitu!Kaula ge sarua, ngabdi keneh, — sasamaandika sarta sasama dulur-dulur andika,nya eta sakur anu nyarekel pertelaanIsa — ngan Allah anu wajib disembah.Sabab pertelaan Isa teh, jadi sumberilhamna nabi-nabi.”11Geus kitu, simkuring ningalsawarga muka. Torojol hiji kuda bodas,ditunggangan ku Nu jenengan Satuhu-Saestu, anu adil dina tarung tur adil dinangahukum.12Socana moncorong, lir seuneuhurung; mastaka-Na nganggo makuta,rea pisan. Dina mastaka-Na aya tulisanhiji jenengan, taya nu wawuh lian tiAnjeunna.13Panganggo-Na beunang nyelep kugetih; gelarana-Na: Pangandika Allah.14Anjeunna diiring ku sawadya baladsawarga tararumpak kuda bodas,papakeanana lenen bodas ngeplak.15Tina baham-Na bijil pedang seukeutkabina-bina, pikeun nyabetan sakabeh

WAHYU 19.16–20 60

jelema anu teu dipiboga ku Allah.Jelema-jelema anu karitu, ku Anjeunnabaris dikeprik ku iteuk beusi, digiringjeung digebruskeun kana pameresan,bak bebenduning Allah Anu MurbaWisesa.16Dina jubah jeung pingping-Na ayagelaran anu unina: “Rajaning sagalaraja, Gustining sakabeh gusti.”17Breh deui, simkuring ningal hijimalaikat, nangtung dina panonpoe.Tuluy eta malaikat cumeluk ka manuk-manuk, anu keur halaliber di langit.Sorana handaruan:18 “Ka darieu kumpul kana pesta Allah!Loba hakaneun, daging raja-raja, dagingjendral-jendral, daging prajurit-prajurit,daging kuda jeung nu tarumpakna,daging sakabeh jelema, daging jelemamerdika, daging jelema nu kumawula,nu gede nu leutik!”19Geus kitu, katembong sato tea; etasato bareng jeung raja-raja saalamdunya katut sawadya baladna, geusngahiji arek perang ngayonan Anutunggang kuda bodas sawadya balad.20Tapi sato teh kacerek, kitu deui nabinaanu palsu, anu geus ngalantarankeun

WAHYU 19.21–20.4 61

jelema salalasar daraek dicap ku eta satojeung nyembah kana arcana. Duananadigubruskeun hirup-hirup kana lautanseuneu walirang anu hurung ngagedur.21Ari anu lian-lianna paraeh disabetanku pedang anu bijil tina baham Nutunggang kuda bodas tea. Manuk-manuksarareubeuh ku bangke-bangke.

201Breh deui, aya hiji malaikatkaluar ti sawarga, mawa konci

hiji guha anu jero kabina-bina, jeungngajingjing rante gede.2Geus kitu, eta malaikat newak Nagatea, si oray kahot, — anu saenyana mahIblis atawa tukang merdaya — terusdirante pikeun sarebu tauneun.3Naga digebruskeun kana jero guhasarta lawang guhana dikonci terusdisegel, sangkan eta Naga teu bisanyasabkeun ka manusa sajero jamansarebu taun. Mun geus tutup jaman eta,Naga dikencarkeun deui sakeudeung.4Breh deui, simkuring ningaltahta-tahta katut anu nyaralikanana.Aranjeunna dipaparin hak ngaragragkeunhukum. Lian ti eta, simkuring ningalnyawa jelema-jelema anu diteukteukbeuheungna, dumeh tigin kana pertelaan

WAHYU 20.5–9 62

Al Masih jeung kana amanat pangandikaAllah; — arembung nyembah ka satojeung arcana, arembung narima cap dinatarang jeung leungeunna — Maranehnaharirup deui, pada jadi raja bareng jeungAl Masih dina jaman sarebu taun.5Salian ti maranehna mah, harudangnateh engke, nya eta sabada beak jamananu sarebu taun tea. Ieu hudang ti numaraot nu kahiji.6Nya bagja nya suci sakur anu hudangdina mangsa hudang kahiji; sabab geuspasti, moal ngarasa Paeh kadua. Kabehbaris jaradi imam-imam Allah jeungimam-imam Al Masih, tur bareng jeungAnjeunna ngarajaan dina jaman nusarebu taun.7Sanggeus liwat jaman nu sarebu tauntea, Iblis baris dikencarkeun tina tempattahanan,8 tuluy ngagoda bangsa-bangsasakuliah dunya anu disebut Gog jeungMagog dikeprik kana perang, lobanatanding keusik di basisir.9Mani nakleuk sajajagat, ningkerpakemahan paraperjurit Allah, ngepungeta kota anu ku Allah didama-dama. Tapi

WAHYU 20.10–13 63

sabot kitu, kaburu ger hujan seuneu tilangit, maranehna beak ditumpes.10Ari Iblis anu ngagodana digebruskeunkana lautan seuneu walirang. Di dinyageus nyampak sato tea katut nabipalsuna anu geus digebruskeun tiheula, bareng disiksa beurang peutingsalalanggengna.11Ti dinya simkuring ningal hijisinggasana gede, warnana bodas sartaaya nu nyalikan. Bumi jeung langitngejat kabur ti dinya, leungit musnageus sirna ti tempatna.12Breh deui, simkuring ningaljelema-jelema anu geus paraeh, gedeleutik, keur narangtung dipayuneunsinggasana. Di dinya, loba pisan kitabmeunang mukaan jeung aya deuihiji Kitab anu harita dibuka, nya etaKitab Kahirupan. Nu geus paraeh teh,diragragan hukuman anu satimpal jeunglampahna masing-masing sakumahaanu geus dicatet dina kitab-kitab tea.13Nu paraeh di laut, kitu deui anu titempat lianna hararudang tina paehna,terus diragragan hukuman anu satimpal.

WAHYU 20.14–21.5 6414Geus kitu, Paeh katut karajaananadigebruskeun ka lautan seuneu. (Ieulautan seuneu ngaranna: Paeh kadua).15Nya kitu deui, sakur anu ngarannahenteu dicatet dina Kitab Kahirupan,kabeh digebruskeun ka eta lautanseuneu.

211Geus kitu, simkuring ningal ayalangit anyar jeung bumi anyar. Ari

langit jeung bumi nu heubeul mah, geusmusna.2Breh deui, aya Kota Suci, nya etaYerusalem anyar keur diturunkeunti sawarga ku Allah. Geus sagedsapuratina, lir panganten awewe anumidang keur panganten lalaki.3Ti lebah singgasana aya anu sasauran:“Kiwari Bait Allah geus ngadeg di tempatmanusa. Di dinya Allah baris linggihsalalawasna nyarengan manusa, anugeus diangkat jadi umat-Na.4Cipanonna dipupus ku Mantenna.Paeh, kasedih, kapeurih, kanyeri, geushamo aya deui. Sagala nu heubeul geusliwat.”5Nu linggih dina singgasana ngadawuh:“Kabeh ku Kami geus dianyarkeun!”Geus kitu, nimbalan ka simkuring:

WAHYU 21.6–11 65

“Tuliskeun! Sabab dawuhan Kami tehsaestuna pisan, layak dipercaya.”6Ngadawuh deui: “Kami teh Alif jeungYa: Nu Awal jeung Nu Ahir. Sakur nuhalabhab, ku Kami dibere nginum tinaCinyusu Kahirupan, teu kudu mayar.7Sakur nu unggul, eta jadi putraKami; ari Kami, Allah anu disembah kumaranehna. Kitu ganjaranana.8Sabalikna, anu lemah imanna, anuhenteu satia, anu masiat, nu maehan,anu rucah, tukang sihir, nu nyembahka brahala, jeung tukang bohongganjaranana teh, nya eta lautan seuneuwalirang; tah eta, Paeh kadua teh.”9Salah sahiji ti malaikat nu nyarangkingtujuh pinggan balai anu panutup tea,ngajak ka simkuring, saurna, “Hayu!Urang nenjo panganten istri geureuha-Na Anu ngagem gelaran Anak Dombatea.”10Ti dinya, simkuring dibawa kupangawasa Ruh ka hiji puncak gununganu luhur kabina-bina. Breh ebrehYerusalem anyar, nya eta Kota Suci anuditurunkeun ku Allah ti sawarga.11Endah taya papadana; ngempurmancur ku kamulyaan Allah; gilang-

WAHYU 21.12–17 66

gumilang, lir mata berlian jeung permatayaspis; ngeclong mencrang, lir kacakristal.12Kutana, nya kandel nya luhur, makedua belas lawang anu dikawal ku duabelas malaikat. Unggal tarang lawangaya tulisanana, ngaran dua belas kaomIsrail.13Unggal pongpokna tilu-tilu lawang:Tilu di wetan, tilu di kidul, tilu di kaler,sarta tilu di kulon.14Pademen kuta, ngadegna dina duabelas batu anu diukir ku jenengan duabelas rasul-Na Anak Domba.15Malaikat nu ngajak ka simkuringtea, mawa hiji tumbakan emas, pikeunngukur eta kota katut lawang-lawangjeung kutana.16Bangun eta kota pasagi bener, kapanjangna ka rubakna sarua. Sanggeusku malaikat diukur, panjangna aya duabelas rebu istadi (sarebu lima ratus mil);rubakna jeung luhurna oge sakitu.17Ari luhur kutana aya saratus opatpuluh opat asta. Ukuran anu dipake kueta malaikat, sarua jeung ukuran dimanusa.

WAHYU 21.18–24 6718Kutana tina inten yaspis. Kotana tinaemas duket anu ngagenclang.19Pademen tempat ngadegna, dihiasku rupa-rupa batu anu marulya. Batupademen anu kahiji tina yaspis; nukadua tina nilem; nu katilu tina kalsedon;nu kaopat tina jambrut;20nu kalima tina angkik; nu kageneptina yakut; nu katujuh tina krisolit;nu kadalapan tina beril; nu kasalapantina ratna campaka; nu kasapuluh tinakrisopras; nu kasabelas tina hiyakin;21nu kadua belas tina kucubung. Arilawang-lawangna dua belasanana tinamutiara, hiji lawang tina hiji mutiara.Jalan-jalanna tina emas duket, heranglumenggang.22Di dinya, teu aya Bait Suci; sabab Nujadi Bait Sucina, nya Allah ku manten, —Nu Maha Kawasa — jeung Anak Domba.23Tur teu perlu panonpoe atawa bulansabab geus caang ku kamulyaan Allah.Ari Anak Domba, ibarat lampuna.24Bangsa-bangsa bakal kacaangan kueta kota, raja-rajana bakal daratang kadinya bari marawa pangbakti.

WAHYU 21.25–22.3 6825Lawang-lawangna sapapanjangnatara meundeut-meundeut; sabab didinya mah, teu aya peuting.26Bangsa-bangsa daratang marawarupa-rupa anu marulya.27Najan kitu, eta kota moal kaasupanku nu sipat najis, nu goreng lampahna,atawa ku tukang bohong. Sabab anubaris ka darinya teh, ngan anu ngarannaaya dina Kitab Kahirupan nu dicangkingku Anak Domba tea.

221Geus kitu, malaikat tehnuduhkeun walungan kahirupan,

anu matak hirup hurip; caina ngenclongngagenclang, lir kaca kristal; sirahna,tina singgasana Allah jeung tinasinggasana Anak Domba;2Ngocorna, ngaliwatan tengah-tengahkota; di sisina, kenca katuhu, ayatangkal; eta teh tangkal kahirupan,anu buahanana saban bulan, nya etasataun dua belas kali; daunna, bisa merekacageran.3Di eta kota, geus moal aya deuianu kudu meunang la'nat ti Allah.Warga-wargana ngabaraktina kaMantenna,

WAHYU 22.4–9 694bisa ningal ka Mantenna sarta dinatarang masing-masing aya jenenganAllah.5Di dinya, geus taya peuting; teu perlulampu atawa panonpoe; sabab geuscaang ku kamulyaan Pangeran, Allahnu disembah ku urang. Kabeh warganangalalatur, — saperti raja-raja — pikeunsalalanggengna.6Saur malaikat tea ka simkuring:“Ieu dawuhan teh saestuna pisan,layak dipercaya. Pangeran, — Allah anumaparin nyawa hirup ka nabi-nabi —ngutus malaikat-malaikat-Na pikeunngumumkeun ka abdi-abdi-Na, nya etasakur anu baris kajadian sakeudeungdeui.”7Mangka waspada! Kami tereh datang.Bagja pikeun jelema anu percaya kananubuwat-nubuwat anu ditulis dina ieuKitab! Kitu dawuhan Isa.8Eta kabeh, kadenge jeung katingalku simkuring. Tutas ngadenge jeungningal eta sakabeh; brek, simkuringsideku ka eta malaikat, seja nyembah kaanjeunna.9Tapi saurna, “Ulah kitu! Kaula ogesarua ngabdi, sasama andika sarta

WAHYU 22.10–16 70

sasamana nabi-nabi, nya eta sakur anuiman kana eusi ieu Kitab. Ngan Allah anuwajib disembah!”10Saurna deui, “Nubuwatan-nubuwatandina ieu Kitab, ulah dirasiahkeun sababkabeh oge, geus meh kajadian.11Sing saha nu lampahna jahat,mangka tetep dina jahatna; nu kotormangka tetep kotorna; sing saha nuhade, mangka tetep hadena; nu sucimangka tetep sucina.”12 “Sing waspada! Kami tereh datang,mawa ganjaran pikeun sakabeh,satimpal jeung lampah masing-masing.13Kami teh Alif jeung Ya: Nu Awal jeungNu Ahir!” Kitu dawuhan Isa.14Bagja pikeun jelema anu pamakenarapih beresih; manehna boga hakngadahar buah tangkal kahirupanjeung meunang asup ka eta kota liwatlawang-lawangna.15Sabalikna, anjing-anjing jarian:Tukang-tukang sihir, tukang rucah,tukang maehan, tukang nyembahbrahala, tukang wadul omong jeunglampah, harirupna, di luareun eta kota.16 “Kami Isa, geus ngutus malaikat Kamika maneh, nya eta pikeun ngembarkeun

WAHYU 22.17–21 71

ieu perkara di jamaah Kami. Kami sirungturunan Daud; Kami, Bentang Timur numoncorong.”17Ruh jeung panganten istri teaunjukan: “Nun sumangga, geura rawuh!”Kitu deui sakur anu ngadenge ieu hal,kudu ngucap: “Sumangga, rawuh!” Sahabae nu halabhab, ka darieu. Sakur anuharayang nginum, pek geura ngarinumcikahuripan.18Simkuring, Yahya, seja ngomat-ngomatan pisan ka sing saha bae anungadenge nubuwatan tina ieu Kitab: Ulahrek nambahan unina ieu Kitab; sababtangtu ku Allah ditambah hukumanana,ku balai-balai anu ditulis di jerona.19Sabalikna deui, sing saha anungurangan uni ieu Kitab, ku Allah barisdicabut hakna; manehna moal diberebagian tina tangkal kahirupan jeung teumeunang asup ka Kota Suci.20Anjeunna, Anu nyingkabkeun ieusakabeh, ngadawuh: “Saestuna pisan.Kami tereh datang!” Leres pisansatimbalan. Sumangga rawuh nun Gusti!21Mugi-mugi sih kurnia Isa, GustiJungjunan urang, ginuluran kadulur-dulur. Amin!

Bahasa Sunda

==========

Sunda

IBS - Formal Version

(p) 2007 Hosanna

Website:

http://www.faithcomesbyhearing.com

© 1997 Indonesian Bible Society

http://www.bible.is/copyright?base=SUNIBSN