dasar-dasar abhidhamma.pdf
TRANSCRIPT
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
1/109
Dasar-Dasar Abhidhamma
Citta dan Cetasika
(Kesadaran dan faktor mental)
Oleh
Bhikkhu Sikkhnanda
Dipersembahkan sebagai Dana Dhamma
Oleh
Keluarga Besar
Amir Sujono & Rima Sulastri
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
2/109
Ta DaaDaa Abdaa dba eaa aa ea a da
ebea abaa eeaa da eea Daa eada e eaa da a
eda a a e. Mea eda a aa eea ea, dbeaa, da dbb
daa eaa eda, da e eaa aa ebea ea ea ebaa aa eea.
Daa Aaa Naa 2.3132, Sa Bdda beaa baa eea da aa daa ebaaaa eda a aa aa ebea eaaa eba eaa 100 a (e d).
Tea, ba da daa eba eda a aa: a da ecaa ead ecaa ada
Taa, da eaa a ead a eaaa, da a bedaa ead a a,
da da baaa ead baaa (eeaa Ea Keaaa Ma), aa da ebaa
eb da c aa a ea eda a aa bea. Pe beaa ea eea daa
ead a a a e aa a daa eaa a eeb.
Ucaa ea a a a e aa eada Baa Pad J. Kaadd da
Baa Seda Laa. Mea Pa Pada e beaa abdaa eaa aa da
aa eea a e ba beabea ea ada Daa a Ma . Sea, bea aa a ea eeedaa e bea eda aa. Baa
Seda Laa adaa a a eaa ea adaa ea abdaa d aa
Padaa da eeedaa e ea. Waa ea abdaaa
e eada edaa Daa Sa Bdda, ea aa a d aa e daa
beaa abdaa da aa a eaaa, a eeb da aa eeaa. Sa
aa, aa eea beda, Ad Kad a ead Bdd KTP.
Ha a aa a e aa eada e eda da aaaa d
Yaaa Saaa Idea aa YASATI (d/ Lebaa Saaa Idea) a ea
eaa aa , ea e, bea eda aa. Mea edaaa eea ba aa daa eb eaa da ecc caaa Daa a
ea, baa daa ecaa eceaa a ebaa ebeba da edeaa.
Abdaa da, ea aa eeba ea eda aa, a aaa
ebaa e, da ba ebebaa eea da edeaa. YASATI ebea eeaa
eada eea a eeaa Daa, eaa a a a baa. Taa
ebeadaa YASATI da ea ada a aaa b Sada.
Sea eea ea, Paa Deaa Daa, bea eaa da aaaa ebaa
a ea eea a da eaa eea daa bea Jaa Ma Bea Deaa
(eda aa), eceaa ecaa edaaa ea, Nbba.
B Sada
Caa Yea Meda Cee
Hab, Maa10 Obe, 2011
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
3/109
D :
PENDAHULUAN ...............................................................................................................................
CITTA (eadaa) ........................................................................................................................... 1
Keadaa aa dea ( 54). .......................................................................... 3
Keadaa a da ba ( 12). ......................................................................... 3Keadaa a beaa ada eeaaa ( 8)........................................ 3
Keadaa a beaa ada ebeca ( 2)............................................. 7
Keadaa a beaa ada ebda ( 2).......................................... 9
Keadaa aa aa ( 18). ............................................................................. 11
Keadaa aa aaa a da ba ( 7)................................. 11
Keadaa aa aaa a ba ( 7).............................. 12
Keadaa aa aaa ( 3)................................................. 14
Keadaa aa dea a ca ( 24). ................................... 14
Keadaa aa ba ( 8)...................................................................... 15
Keadaa aa baa ( 8) ............................................................. 16
Keadaa aa baa ( 8) ...................................................... 17
Keadaa aa a baa ( 15). ............................................................... 17
Keadaa a baaba ( 5)..................................................... 18
Keadaa a baaa ( 5). ................................................... 20
Keadaa a baaa ( 5). ........................................... 20
Keadaa aa aa baa ( 12). ........................................................... 20
Keadaa aa baaba ( 4). ................................................ 21
Keadaa aa baaa ( 4). ............................................... 22
Keadaa aa baaa ( 4). ........................................ 23
Keadaa eeaa ea ( ) ........................................................ 23
Keadaa adda ( 8). ................................................................................ 23
Keadaa addaba ( 4). .......................................................... 24
Keadaa addaa ( 4). ......................................................... 25
Raaa e eadaa ( ) .................................................................................... 26
Raaa e eadaa ea a dea ( ) ............................. 28
Raaa e eadaa ea dea a ( ) ......................... 31
Hba da aa ................................................................................................. 35
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
4/109
CETASIKA (a ea) .............................................................................................................. 42
Aaaa ceaa 13 ......................................................................................................... 45
Sabbaca ddaa 7 ..................................................................................................... 45
Paaa 6.......................................................................................................................... 51
Aaa ceaa 14 ................................................................................................................. 55
Macaa 4 ................................................................................................................... 55
Lba 3 ............................................................................................................................. 59
Dacaa 4 .................................................................................................................... 63
Tda 2 ............................................................................................................................. 69
Vccc 1 .......................................................................................................................... 69
Sbaa ceaa 25 ................................................................................................................ 70
Sbaa ddaa 19 ...................................................................................................... 70
Va 3 ................................................................................................................................. 79
Aaa 2 ....................................................................................................................... 82
Paada 1 ..................................................................................................................... 83
Hba ca da ceaa ...................................................................................................... 84
Saaa ............................................................................................................................ 84
A 13 ................................................................................................. 84
A 14 ......................................................................................................... 85
25 ........................................................................................................ 86
N da .................................................................................. 88
Saaa ................................................................................................................................. 88
A 12 ............................................................................................................... 88
A 18 .............................................................................................................. 91
K 24 .......................................................................................... 92
M 27 ......................................................................................................... 95
L 40 ............................................................................................................ 96
Daa aa .............................................................................................................................. 98
Jd Bebeaa B & Ae aa .......................................................................................... 99
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
5/109
B A
Peaa ada a Tea, Laa Medaaa Peaa da Sea Ma,
Teceaa Secaa Sea aa Uaa Sed.
EDAA
Abdaa aa adaa Daa a e, a a e da Aaa
Sa Bdda, a eb daa da de daada Sa. Abdaa adaa aa a da a
a Daa (da aa adaa Vaa & Sa) Aaa Sa Bdda. Baa a a
eaa baa Abdaa adaa Aaa Sa Bdda. Pe dea, da be baa
aaa d da, a ada a a daa eaa Aaa Sa Bdda a beada daa
e Sa. Ba Abdaa adaa caa a a, aa a a eea/
eaaaa a eb ada da baaa da Sa Bdda. Ha adaa a,aea Saabdda adaa ee ebaaaa/ecaaa e a ea a
daa caa. Sea ba eea eaa Abdaa ebaa Aaa Sa Bdda, aa
da a eaa eaa Vaa da Sa.
A ?
Baa a beaaa baa eeaa Abdaa daa e, eea
eaa baa dea eeaa Sa daa c. Aaa daa
dbeaa aa aa Sa Bdda aa aa a baa a c a daa eeaa
da Sa dea ba. Saa , aaa ee Sa dea ba, aaa
daba dea edaa baaa P a aa dca adaa aaa daa baaa
aa.
C a: a daaada . 183 a aa eea (a ea daa
ae Sa) a, Hda eaaa (ebaa b), ebaaa ebaa (ebaa
ba), da ca a da a. Ba eb da, ab baa eaa aa, Hda
eaaa (ebaa b). Aaa aa dea eeaa Sa eea daa ee
a ea da eaa Sa Bdda ? Seaa ba daa, aaa ada aa
aa, bece, , beaaa, d., eea ebeba da ebaa b? Ba
aa eadaa eeaa da Sa, ea bea eaaba.
Tea ea eeaa Abdaa, a aa aa da. Seaa eaa eeb
ebeba da eeaaa (), ebeca (), da ebda ea (), aa da
ebeba da ebaa b. Maa, ba aa aa da da eea eeaaa aea
aaa a ea, da ebeba da ebaa b. Tea aa da eaa ea da
c edabaa aa a (eeaaa ) eada aaa a ea eeb,
aa eaa aa ead ebaa b.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
6/109
Ma a Peaaa aaa bea. Maa d daa Sa daaa,
da aaa bea aea eea da ba ba eeaa. Seea a
edaaa a eeb da Sa da eecaaa e aa e aa
eeb da da aa e aaa bea. Tea ba da da a,
da da aa aa aba da e aaa eeb. Jad a daa Sa
eeb aaa ba da eba. Tea ba da deaa cc da aaa a
bea, baaaa eea daa eea aaa a ead a?Ca adaa a bea, daa eda e a eeb, aa
eea a eea cc da a a ead a. Na dea,
a ba aa dea ada a, ea a ada baa aaa aa ee a,
da, d. Oe aea , eea a da baaa da a a aaa e. Ha
baaa eea aa da a ea a da ba ( ).
Sedaa, eea cc aaa a bea, baaa eea aa da
eadaa a da ba ( ). Peeaa eeb a da aa daa dea d
daa Sa.
Sea , aa daa d eb ba a, aa daa c aa daa eda
a a b, ea a a ba eebaa a a ba. Oe aea , eea
aa da a ea a aa (a ba da ea) da eadaa a aa (a
ca da adda) adaa aa e. Sea aa daa deaa d Abdaa.
Dea abaa eeaa da Abdaa, eea daa daa aa a
eaa Vaa da Sa dea eb ba. Oe aea , da eaaa eea
a ea eeaa eeaa Abdaa, eaa aa
eeaaa.
Daa abdaa, ebeaa aa eaaa aa eaa eba da: e
() da ea aa a aa ea (). Kebeaa
e adaa ebeaa a bedaaa eeaaa aa ebeaa a ecaa
dea e aaaa a. Kebeaa e daa bea e ea ()
aa ee (), aa a, aa, aa, aa, e, aaa, aa, aa, da,
a, d. Cba a aa aa baa, adaa aa eba e a daa aa
eeda daa eaa ea, aa baa ebeaa a. Ma
a ebaaa ea aa a ead aaa bae Naea da aa Mda (ab
Mda Paa eaaa aa Mda).
Naea, da beaa (aa eba) ada ead b? , Ta.
Tea, baaaa a aaa a da ? Aaa a aaa a
a .
Pada aa aa baaa aa d aa da a d a a beada d ac a, eda
bae Naea beaa eada aa, Baaa, O aa, eaa aa d aa da
d a. Baaaa eaa, aaa a a aa aa baaa eeb?
Aa a aa, Naea; baaa eeb c aea a.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
7/109
Be a, O aa, a a , ba a. Tea, aea ada a, O aa,
aa eeb c; adaa ee a baaa adaa
.
Saa a baa da eaba, Naea. Peaaa a daa eada, aa
, ea decaa dea ba!
Da ecaaa d aa daa da baa aa eeb aaa a e ac aea da daa ea a eadaa. Na ebeaa, aa
ed da ada.
Bebeda dea e, ebeaa a aa ea adaa ebeaa a c
aea a a aa ea da a a aa beda. I eaa ebeaa a
aea ebeaa da beba da a aaa aa eea d aa aa beada
d aa. Maa, eeaaa (), ba c d a, aa, dea, baa, a,
da, aa a aa , a da eeaaa da beba (ea) a ea
edabaa aa eda ea. Ada 2 e a aa a/ (): a
bea ea e eea ( ) da a e aa
ead a ea ee ( ). Sa da ea eea adaa
da ea (), edeaa aa da eaa (), da aa/aa
a/aaa (). Sedaa a e adaa a a aa d e dd/
ea ee, da d e dd/ea a aa. Ca, aa da d
aa d e a ( ); ea da eb aa d e aa
( ); da ebaaa.
Ada 4 ebeaa a: 1. Keadaa aa ada e deb ebaa a (),
ed da 89 aa 121 aca; 2. Faa ea (), ed da 52 aca; 3. Mae
(), ed da 28 aca; da 4. N. Nadaa ea a ada da a, da
ed (); edaa a eaa a eaa a ed (). Ta
ebeaa a a eaa ada aa a dea ebaa aa
. N adaa eea ea a eaa aba aaa eadaa
() da aa ea (). Sedaa, adaa eea aa aa ae.
Ba da ebaa a e eda (), aa eea daa da
ebaa be:
1. Ke aa aa ae (), ed da 28 aca ae ().
2.
Ke eaaa (), adaa .3. Ke eceaa/ee (), adaa .
4. Ke bebe ea (), ed da 50 (da ea
da ).
5.
Ke eadaa (), ed da 89 aa 121 aca eadaa ().
Ke eaa ea daa eea ae/aa () da e aa
ea daa eea ea ().
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
8/109
Daa a eaa daaada, Sa Bdda eaaa,
,
; . J
, ()
.
Daa a eda daaada, Sa Bdda eaaa, ,
; . J
, ()
.
Bedaaa da a eeb, Sa Bdda eaaa baa a adaa a a
a e. Jad, adaa a eeaa a aa a baa ba eea ea
eeaa eeaa a. Seea daa eeaa ea a ea a
da a beba dea a daa abdaa ecaa de da ea. D aaaa
adaa aa de da a ba da a aa, aa aa a eba a
ead a ba da aa, aa a eebaba edeaa, da aa e eaa
edeaa.
Oe aea , dea eeaa abdaa, eea daa eb eea
da da eaaa d a ea, a aaa eaa eea ea da
aa. Dea dea, dadaa eda a de e edeaa,
edaaa, da eeda daa daa dea ba; a dea eaa aa a
beaaa ea da eba d a ada ead eb b. Da dadaa
dea eea a ba ea a aa da eea ea da aa , eeadaa eb da daa eaa da eebaa aa a daa ebaaa e
ebebaa aa beaa edeaa (N), a Jaa Ma Bea Deaa (eda
aa).
Na dea, abdaa aaa ebaa e. Seba da eba aa e
eeb da aa ebea daa a aa ba da daa. Ba eea da
eaa a dea aa eeaa da eaa abdaa, aa da da aa
ecaa N. Jad aa a eeaa eeaa e a ea ddaa da
eeaa abdaa daa eda eaa. C: ba eea aa aa, aa
a ada aa aa eeb, ea da beeba da dadaa cea eda
da a. Dea dea, ba aa ea a aba b da aa eeb,
ea aa eaba aba ba da eadaa. Ha daa ead aea
eada aa aa eea a eeaa eadaa a ba ( ) a
dd e eaa () a ba. I ebeaa adaa a da eda
aa da aa a a a daa ebaa eea e N.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
9/109
Sebaa ea a be ea, aaa e eaa eaaa.
Pe bea aab eea eada ea eaaa a edaa daa a
. Ja ebaca eeaa, e aa aa eaa aa ada. Pe aa
dea ea a eeaa aa eeb da ebeaa eaaaa.
Sea ea eca Daa e a da beeba daa Daa. Sea eb
baa a a a a baa deb d aaa, ead ea ed deba; da
a ea ed deb d aaa, eceaa eeaa ba da eaaa aedaaa ea (N).
Sa aa,
Sea a beaaa ba aa eca Daa.
Sea ea a daa beba da ea aa ebaa a da
ea Daa .
B SadaCaa Yea Meda CeeHab, Maa10 Obe, 2011 (220811101011)
, ,
B D.
D .
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
10/109
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
11/109
1
CA ()
C adaa a eadaa a eada aa eea be. Bedaaa
aaa a aa eada be, eadaa ebeaa aaa a. Tea aea
eadaa dea e bebaa a ea () a bea 52 aca, aa
eadaa ead beaea aa ea dea ba a bee
deaa. Keadaa baaa a a e da baaa a eaa. Ja a
eeb dbe aa a, aa a aa ead a; ba dbe aa b, aa a
eeb ead b, da ebaaa. Ta ba a ead adaa 89 aa 121
aca ba d ecaa eec. Keadaa adaa ea a ed, aa a daa
ea, ea b da eea ea aa. Keceaa e beeaa eadaa
aaa a baa; eb da a eadaa a beea e dea.
C daa dea ead bebeaa ae, daaaa adaa: bedaaa
a aaa (), bedaaa aa d aa eeb e c (), bedaaa
aa (), bedaaa e eaaa (), da ebaaa. Peea eadaa
() a aa beea daa ebeaaa abdaa adaa eea
bedaaa a aaa (). Peea eba ead 4 baa, a abe 1.5,
1.
1. Keadaa a da ba aa da ea ( ). Keadaa deb eadaa
a da ba aea bee dea 1 aa 2 aa () a da ba, a
eeaaa (), ebeca/eaaa (), da ebda (). Sea ,
eadaa deb dea aea aa adaa edeaa. Ja a
aaa 12; a dea, aa da ea daa eda
a ea a (eca a c). Oe aea , aaa ba ba eeadaa eea da eaa e12 , ea daa eda
abaa. Baa, aa a eb ba ba eea daa eaaa.
2.
Keadaa a ba aa ea ( ). Keadaa adaa ebaa da eadaa
a da ba. Keadaa bee dea 2 aa 3 da aa () a ba, a
edaeaaa (a), edabeca aa edaaaa (a), da edabda
aa ebaaaa (). Keadaa ebaa ebaaaa ebaa aa. Ja
a adaa 21 aa 37. Seea a eebaa eadaa ba ,
aea a eadaa a a daa eba eea ea d aa ba da
eea eaaa Daaa aa ecaa a a (N).
3.
Keadaa a/aba ( ). Keadaa adaa eadaa a c ebaa
a aa ( ) a ea aa da eadaa 1 da 2. Daa
Nbbeda Sa AN 6.63, Sa Bdda beaa, C (eeda a) adaa aa,
aea ea a eea eaa ebaa ea aa, caa, da
a. Jad, a dada baa aa adaa daa ea, aa
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
12/109
2
eeaa ba daa ea daa aa, caa, aa a; a
eaa beaa da aa ea. Ja a adaa 36 aa 52 da
eadaa da ba da ebaa aa.
4.
Keadaa a ( ). Keadaa aa be eaaa a,
aa ea ea da eaa aa. Keadaa da daa
da e aa a da a eadaa ebea ( 13). Ja a adaa 20.
Peea eadaa () a a c beea daa ebeaaa
abdaa adaa eea bedaaa aa d aa eeb e c
(). Peea a eba ead 4 baa, a abe 1.5, 2.
1. Keadaa aa dea ( ). Keadaa adaa eadaa a beeaa
aa e c d aaaa dea; aa eadaa a ea aa edabaa
bebe dea, ca adaa be eaa (be, a, aa), aa, a
aa, aa, da ea. Ja a eadaa daa e ada 54 e. Aa
dea ed ed da 11 aa; 4 aa eda (baa, a eaaa, /aaa, da
eaa), aa aa, da 6 aa dea. Na dea, da bea baa eadaa
aa daa c d aaaa dea aa, eea a daa c d aa a
baa da aa baa.
2.
Keadaa aa a baa ( ). Keadaa a beeaa aa e
c d aa a baa, ada adaa aa baa dea ae a aa
a. Jad, baa d aa a ea aa, a aa a. Keadaa
adaa eadaa eda a ecea e ada be edaa (). Daeaaeadaa baa dcaa dea eaa eda dea be beae (a)
aa aa aa, a, a, aa, d., aa eadaa deb a eadaa a
.Keadaa bea 15 e da 10 daaaa (5 da 5) a daa
c d aaaa dea.
3. Keadaa aa aa baa ( ). Keadaa a beeaa aa e
c d aa aa baa, ada adaa aa baa aa ae. Keadaa
adaa eadaa eda a ecea e ada be eda aa ae, aa
adaa aa da eadaa aa baa. Oe aea eadaa a dcaaa adaa
eadaa aa . Keadaa a eb a da eadaa a . Seea
a eebaa eadaa , da a da a daa ea aa
eadaa a . Keadaa bea 12 e da 8 daaaa (4 da 4
) daa c d e da aa ebea.
4. Keadaa adda ( ). Keadaa a eaa aa d aa eadaa a
aa ebea, dea aa a adaa eadaa a eea da a edaa.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
13/109
3
Keadaa ed da 8 e dea Nebaa bea da daa c d a
e aa ebea.
Pada a, a aa dea ea eaa da eeaa a a
eb bea da a aa aa; ea a eea a a eb aa. Ma
baa ea eaa a a eb bea da a eb aa da a
aa dea. Na dea, eeaa a dee e a aa baa babea eeaa da be dea, eaa eeaa aa edaaa a da eaa
ea ().
( ).
Ada 54 da eea eba ead 3 e.
1. A eadaa a da ba, da ea, bea 12.
2.
A eadaa aa aa, bea 18.
3. K eadaa aa dea a ba (ca), bea 24
( ).
A adaa eadaa a da ba. Meea deb ebaa aea
eea b aa a dcea da ebea a bea edeaa. A
eba ead 3 e.
1.
8 eadaa a beaa1ada eeaaa ( ).
2. 2 eadaa a beaa ada ebeca aa eaaa ( ).
3.
2 eadaa a beaa ada ebda ( ).
Aa eeaaa da ebeca aaaa da, ea eea da ba c
beaa ada a aa. Waa dea, eea baa aa aaa, ea
aa beea ebaa aa aa; aea aa ebda bee dea ea
. Sea, 8 c beaa 2 aa, a aa eeaaa da aa
ebda; da 2 c beaa aa ebeca da aa ebda.
Sedaa, 2 aa c beaa aa ebda.
( )
1. .
Sa eadaa a dea eaaa ea, bee dea adaa aa, da
c ecaa a.
2. .
1Bada adaa c beaa aa dea e aa eeaaa, ba beebab aa debaba
e aa eeaaa.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
14/109
4
Sa eadaa a dea eaaa ea, bee dea adaa aa, da da
c ecaa a (ea aaa).
3. .
Sa eadaa a dea eaaa ea, da bee dea adaa aa, da
c ecaa a.
4. .
Sa eadaa a dea eaaa ea, da bee dea adaa aa, dada c ecaa a.
5. .
Sa eadaa a dea eaaa ea, bee dea adaa aa, da
c ecaa a.
6.
.
Sa eadaa a dea eaaa ea, bee dea adaa aa, da da
c ecaa a.
7. .
Sa eadaa a dea eaaa ea, da bee dea adaa aa, da
c ecaa a.
8. .
Sa eadaa a dea eaaa ea, da bee dea adaa aa, da
da c ecaa a.
A aaaa Pa:
: eaaa ea/baaa d a,
: beaa aa dea,
: adaa aa,
: bee, : da bee
: a, aa aaa, aa eea aa da
: da a, ea aaa, ea eea aa be
: eaaa ea
: a
Daa 8 edaa 3 a aa ebaa eba, a: eaaa
(ea aa ea), adaa aa (bee aa da), da caa ca (a aa
ea aaa).
daaaaa aaaSaaa 4
aaaUe 4
LbaaCa 8
daaaa
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
15/109
5
Peaaa (): Maa ea aa edeaa eba a ba
edaaa eeaa, be edeaa da eaa ea, bea a
c aa adaa .Tea ba da eaa baabaa aa aa ea,
a ea e edeaaa, bea . Kaa ada
aa daa eaaa d ea a eba, a ebeba da adaa
a ba, a c aea eaa ea aa ebaaaa. Aa ea, daa a
aa aa bea eaaa a ea, da eeaa aa eaa.
Padaa aa (): aa adaa bee dea
adaa aa, a da eada baa ebaa eeb adaa aa aa da
eada baa eda c da aa ebea a a da ba.
Daa adaa da bee dea adaa aa, a eada
baa ebaa eeb adaa aa aa eada baa eda c da
aa ebea a a da ba. Na dea, be e
bea ea adaa bea (), aa da e ea aa
a . C, ada a aaa a a eaaa baa ec adaa aa, ea
eea da eecaa aa. Maa, ba eea ec (aa: )
aa da bee dea adaa aa (), ea da bea
ea adaa bea. Ba eea a ecaa aa, aa eea a
ea adaa bea. Haa ea a edaa ea ecaa a eca
a a beabea ea ebeba da adaa aa, da ea e 4
a bee dea adaa aa ().
Caa ca ( aa ): a aa ea aaa ().
Aaa daa c da d ed aa aaa e a a. Aaa daa c ea
a caa:1.
Mea baaa b (), aa ea abaa aa.
2. Mea caa (), aa ea ecaaa.
3. Mea a (), aa eeaa aa be eeb da.
Aaa e a a aa ba ea 2 caa a 1 da 2; edaa, aaa da d
ed ba ea ea caa eeb.
C a a ea 8 e :
1. Dea eaaa ea, aa eada baa eab baa a da dbea
adaa aa, ea eda a eab a a da ea d aa.
2.
Dea eaaa ea, aa eada baa eab baa a da dbea
adaa aa, ea eda eab a a da ea d aa aa aa
eaa.
U a 3 da 4, aa dea a 1 da 2, ea daa a eda
eeb eada baa eab baa a da dbea adaa aa. Sedaa
a 5 8, aa dea a 1 4, ea daa a eda eeb
eab a eeb dea eaaa ea.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
16/109
6
Keba (), e abdaa, ea daa e eadaa a
beaa ada eeaaa. Keba aa daa c ada 4 eeaaa a da
bee dea adaa aa (), ea da ea aa. Ha
daeaa, aa ea eea baa ebaaa adaa aa, ea da ea
eaaa. Kebaaa a eda daa eaa eaaa eeb.
L c ada ea eadaa aa eea edabaa ea,a da edabaa a aa a aa aa a. C, ea ad
e aba aa ea eb ca, ea aea edabaaa da ea a,
da daa edaa aa beabea edaaa a a ea. Tea ba
edabaaa aa a aa da da ba edaa ebea . Ka eaa baa
deb ebaa edabaa, eda, aa eeeaa (); ea a eda deb
ebaa eceeaa (). Sea ea eeaaaa, ea aa
a edeaa a dbaa ba edabaa eeb da ee.
Keeaaa baaa d, ea a deaa, ea daa eacaa
da ea aa edeaaa. Seaa ba aa bed a deaa d eaa
aa aa eabaa eaa aa bee ee da aa ada a ecba
eab ba aa eeb. Kaea eeeaa da aa aa eada ba aa
eeb, aa da eea, aa deaa ba aa eeb. Ba dea, aa ada
a ecba eaba, aa ea ba aa eea ea, ea eaa
aa eeb daa be da eca daa. C a: a da ea, ba
ea eeb be deea ea aa ba deaa d aa a, aa ba
edaa daa da aa ea bea eeaa. Saa ea eeb ba
dee, aa ea deaa aa ea bea eeaa. Tea, ba ea da
ee, aa ba edaa daa ba a aa eaa aaaaaa be. I eadaa baa ea a eeeaaa, ea bea a
edeaa a dbaa.
Bae Ta2Tea eaa ea dea ba a ba ddaaa da ea
eaaa d eea aa. Saaa, aa a a ea; da aea
aa eea ada baa eeb a ea ead baa. Oe aea Sa
Bdda beaa, Seaa, aa b, eeeaa aaa bebaaa; baaa
aa a ea be ea da beaa; eeeaa aa eaca eea da
ebaaa e eaa (da 3 aa eda aa). U eeaa eb a ea
eeaaa, aa baca . Jad, aa baba, ea aa , eeaaa
aa aa eabaa edeaa. Beaaa ea aada da aa baa
a da e eeaaa, da caa eba adaa dea bea eda
aa.
2Daaada aaaa a . 240, Te S Tea Ta, aa ba dbaca d ae 4 Je Maa
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
17/109
7
( )
1. D .
Sa eadaa a dea eaaa da eeaa, bee dea ebeca,
da c ecaa a.
2. D .
Sa eadaa a dea eaaa da eeaa, bee dea ebeca,da da c ecaa a.
A aaaa Pa:
D : eaaa da eeaa d a ee ed, ecea, d.
: aa, bec, deda.
Keadaa a c beaa aa ebeca ebaa aa aaa aa
dbedaa da caa ca, a a aa ea aaa. Keadaa a da daa
bee dea adaa aa (), aea ebeca () da eaa be
dea ee a bebeda. Dc aea da ea (ebec) be, edaa
(baa da ) c aea ea be a deaa. Kaea aa bec da
ea da ba c beaaa, aa da da ba c beaaa. Kada
ebeca a ea aa eabaa eaaa da ada ebeca a e
aa eabaa eeda.
Dbeaa da aa daa = b + = a, adaa eaaa a
da eeaa d a aa d a, a dbedaa dea eaaa da
eeaa (a) ada aa (). Peaaa aa c dea eadaa a
beaa ada ebeca ( ) da eadaa eaa de aa bea da .Jad a beabea deaa da ceacea
dada aa da bea aa, aea eba ea ada a eaaa da
eeaa da aa b.
C a a ea 2 e :
1. Sea aa eaa ed be eea a aa aeaaa da ba.
2. Aa aa eaa, ea eda dea de e aa aa e
eaaa.
Waa ebeca () da eeaaa () a bea beaa, eaeea a ea aa a aa ea. Keeaaa () baa daa deb
ebaa ec ca ebeca. Pada a, ea a ea edabaa
edaaa aa a eea a; ea aa a ead ba edaaa a a
ebaa? Aa a ead ba eaa ea a daa? Kebecaa a c.
Kebeca daa c ea aa ea 6 dea (aa, ea, d, da, b,
da a) da ebaa ee a aa b. Maa, eea edaaa aaa
a da ea dea eeaa. Kaea bea daa da da eea Daa
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
18/109
8
dea ba, aa ca aa ea aa baa aa. Maa adaa aea da e
a ea, ba aa aaa ead ea eeaa, ea eaa daaa
ead ea. Adaa aa baa eaa daa a ea eaa aa a
a aa eebab eada eaa a da ecaa eb daa (e), da
da aa a aa be ada eaa. Seadaa da aa ea da da
a aa da eada baa daaa adaa aea da ebda beaa, aa da
aa eeaa. Peeaa () a ea daa eadaa a beaa adaebeca, da eba aa b a ba a.
Ka aaaa a aa aa3da a Ma (a d baa ) daa
dada c baa eeaa adaa a a b. aaaa, a aa aa, d
eda ebea adaa ea b daa ea Kaaa Bdda. Sa ea, a
eaa eaaa a eada aa a eaa eba a ead ecaa
da deaa, a eebaba a aa eaa eaaa dea ea.
Saa a aa ea, a ea aa eaaa a da c eceaa da
eeaa () aea be ea ebea eaaa eeb, aa a ea
ead ee aa (ea daa ae baa). U eea aaa ea
Bdda ea c d da, a eaaa 4 eaaa eada a a ca ea,
da ea, aa a ba eaab eaaa eeb daa eea. Da
daaa 4 eaaa eeb adaa: aa a deb eaa? da a ee aaa
a deb ebaa a bd? Jaabaa adaa: adaa a a
da a a ()
a deb ebaa .
Sa Bdda eea ea eda a beaa Uaa a eda e
ee aa eeb aa ecaa a eca ebadea eaaa eeb, aa Bea eaaa aabaa. Seea edea aaba
eeb, da ead da eaa ee aa eeb
a. Tea de ea da ebaaaa baa a, da ea e e aa
eaab eaaa eeb. Sa aa aaaa a edea aaba eea
baa ea Bdda ea c d da da ea eda Uaa eaaaa
ee Sa Bdda. Seea a aa bee Sa Bdda, da eceaa a
edaa da baaaa eeaa eada a a eee ebaa ea ead
ee aa. Seea edeaa ceaa, Sa Bdda ecaa a 182,
, ,
, .4 Weaa
edaaa baa aaaa ba aa a a edeaa aa ; daaaa
baa a ead da dd bae Sa ead A. Saaa,
aea a aa aaaa ea daa e baa, da da ba ead
aa .
3Daaada aaaa a . 182, Te S aaaa e Na K.
4U eea beaa da aa ea ead aa, aa baca b Keda Ma I.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
19/109
9
Ma ceaa adaa eadaa a beaa ada ebeca (ea d daaa
adaa: eceba, eea, da eeaa) aaa bebaaa; da aa baaaa
dea eadaa a beaa ada eeaaa. Maaaaa eeaa ea ead
aa, a aa ddaa , beaa Daa . Kebaaa
ebaaaa, aea a ba a aab eaa ebeca da ecaa
edaaa ea, N.
( )
1.
.
Sa eadaa a dea eaaa ea, bee dea eaa.
2. .
Sa eadaa a dea eaaa ea, bee dea eeaa.
A aaaa Pa:
: eaa.
: eeaa.
Keda eadaa a beaa ada ebda aa c beaa aa ebda
ea bee dea eaaa ea, aea a daa eadaa bba da ea,
ea da daa ea da eaa ( ada) be dea ba. Jad, aa
a dea be a ea aa b, da aa c aa ea aa bec,
ea ea. Keaa () d adaa eaa a beba dea Taa,
aa aaa Sa Bdda ea ea ada? Keaa aa a ba eeaedaa ea ecaa a eca a eaa (). Jad ba eaa
ee daa a e aa a a da aa beada d eba eeaa; ebab daa
a dea, aaa ea , baa A a ba a. Keeaa
() bee dea ea , ea ada ebea eadaa aa
eaaa ea.
Tea baa daa da eadaa da deaa aaa eea c a
aa ea aaa. Meea a , ada da adaa a bebeda. Bedaaa ab
ea da M da , eda eadaa da ba
daaa c ecaa a aea da adaa ecedaa (eaaa) aa. Meea ada daa daaa c ea aaa aea da ada ea d aa eea
dea eaa ecaa. Na dea, Led Saada, ea edaa eeb.
Bea beedaa, Daeaa eda c ecaa aa, eea da e
dca ea aaa. Meea ea c dea eda aa ea aa,
aa eea adaa ea e a; da a a da ebaa aaa eaa
ebedaa caa ca da deba d .
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
20/109
10
C a a ea 2 e :
1. Sea eda aea edaaaa eaa a eada Bdda, Daa, da
Saa.
2.
Sea eda aa de eeaa ea da daa beea aa
ea ada be edaa aa bea eda.
:
Keadaa a da ba ( ) aa bea 12 da 89 aa 121 e
eadaa. Waa dea, aa da ea eaaa daa eda
a ea a. Sebaa c: ea ba ba, eea a eca aaa
aa a, adaa eadaa a bee dea eeaaa (). Ba da ecc
a aa ad eeb da, daa daa da aa bece eaa
eaaa ea ( = ), ea aa da edaaa ada ea a a,
aa da a c ( = ). Ba a b, aa da deaa da beaa
aaa d aa (= ). Saa edaaa aaa aa aa da ea eea,
c edaaa (ea, ecea, aa baa aa = ), ea ba ea dea eea
aa daaa dea e a (= ). Keda da be ea eaa a
a daaa a , ba eaa aa eeaa aa da eba (= ), ba
ebaa aa da ecea (= ), ba baabaa aa ea ea a eaaa aa
da ada eaa da aa (= ). Tda ba d, baa ada a a be
ea daa, a, da eda; ea aa a , ed ea a be aa a
eeb. Sebaa bea aa be baaaa eaaa aaa dea e
eeaa, eebaa, da ebaaaa; a ada d aa aaa a a, aa,
, , aaaa, da bebeaa (= ).
Bedaaa eaa d aa, ea dea ea baa aa
eda a ea aa. Ba eea da eada a aa da aa e
beaa d aa eaa da eaa a de e edeaa. Sa ea
bae ada5 beaa eada Sa Bdda, M,
D? Sa Bdda eaab, , (/),
(), () 3
D. . D
7 , .
() . Pe a dea, baa eeaaa () aa
ebaa eea ea ead ea aa a eaaa () da /aaa (),
ebeca () aa ebaa eea ea ead a e eaa (),
da ebda () aa ebaa eea ea ead baa ().
Saa , aa ea ead aa, daa d dea ea da aa, daa
edeaa Aaa Bdda, da ada ea Bdda eceaa, adaa aa a a
5 Daa a Daaada aaaa a beba dea a . 251, Te S Fe LaDce.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
21/109
11
a, aea a aa a ea eeaa Daa Ma (M, , da
N). Maaaaa a eba 6 eeaa da eaa
Daa, eeaa aaa ddaa. Beaa edaa
eeaa eceaa a eaa aa ead , aea ecaaa a a
daa eaa eea da aa a eba e 4 aa eda.
( ).
Aeba ead 3 e.
1.
7 eadaa aa aaa a da ba ( ).
2. 8 eadaa aa aaa a ba ( ).
3. 3 eadaa aa aaa ( ).
Keadaa adaa eadaa aa aa (= aa + = aa) ba aa ebab
da 15 eadaa a eaa eaa eadaa a ( ). Mada adaa
eadaa a c ebaa aea da aba ebaa ( ) a ea
daa, ba ebaa ba aa b (ad ca debaba e aa). Kaea
da bee dea aa, aa eaa da eadaa eb ea dbada dea
eadaa a beaa. Ta eadaa ea deb ebaa eadaa a aea
eadaa aa c eaaa a da da ebea aa. Ta
eadaa ea da ba dea e e eadaa ea aa aa a
da aa.
( )
1. .
Keadaa aa a dea eaaa ea.
2.
.
Keadaa ea a dea eaaa ea.
3. .
Keadaa d a dea eaaa ea.
4.
.
Keadaa da a dea eaaa ea.
5. D .
Keadaa b a dea eaaa da eeaa.6.
.
Keadaa eea a dea eaaa ea.
7. .
Keadaa ea/eed a dea eaaa ea.
6Baa a da eada baa eea ea eaaa aa a a da beaaa,
eeaa aa baca ae Maaaa Wa Seaa M.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
22/109
12
T eadaa adaa a da ebaa da ba, ad ba eadaaa a
da ba aea eaa da ea aa. Kaea beaa da a aa b, aa
be a c da ba aa da eeaa (). Kaa da
deaa d , aea ea a da ebaa da ba adaa aa aa, ad aa
da dea.
( )
1. .
Keadaa aa a dea eaaa ea.
2.
.
Keadaa ea a dea eaaa ea.
3. .
Keadaa d a dea eaaa ea.
4.
.
Keadaa da a dea eaaa ea.
5.
.
Keadaa b a dea eaaa eeaa.
6.
.
Keadaa eea a dea eaaa ea.
7. .
Keadaa ea/eed a dea eaaa ea.
8.
.
Keadaa ea/eed a dea eaaa ea.
Deaa eadaa adaa a da ebaa aa ba ( ), eaeaaa ea aea da ea aa. U ebedaa dea a da
a ea aa, aa eaa dbb dea aa . Ha aa ba
ea be dea da aa, be a eeaa () da be a aa
eeaa ().
La eadaa a eaa ada eaa, a b () da ba (), a
ead ada ae e () da aca dea. Meea baa deb ebaa da e
eadaa aca dea (). Pea be ada 4 aa eadaa a
eaa adaa ea, aa eea b beaa eaaa ea (). Tea ada
aaa ea, a eadaa aa, ea bea a; ea ada eadaaa da ba dea edeaa aa () da ada eadaa a ba dea
eaaa eeaa aa ().
Keadaa eea da eadaa ea/eed ( da
): aa ada be dea eaa e aa a eadaa aca dea,
aa eadaa ea edea aa, aa aa a eaa eeb daa e
eadaa bea a eadaa eea, a bea eea aa eeb.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
23/109
13
Keda daa a e eadaa ea a bea eed aa a ea
dea e eadaa eea. Sea eadaa aa aa c a a
da daa e eadaa bea. Meea aa c ada e eadaa (a)
a dea () da c dea eaaa ea ( 6 da 7).
Keadaa ea/eed () 8 c beaa eaaa ea.
Keadaa bea eed be a aa eeaa ().
Kea bea eadaa c ea aa ea eea ea, edea,
ec, eeca, da eaaa ea ada b. Saa be a eaa e
aca dea eaa be a ba, aa: aa a ed, bea eea
eea ba da aa baa. Ba be a eaa adaa be a da ba,
bea eea ba da aa ba. Maaa a aa da a eada be a
dea, da eaa a ea da eadaa a beaa.
C: da a aa, A & B, aa aa eea e ca
dea aa a aa. A ea aa ca ea B da eaa, bea A
eea aa baa da B eea aa ba. Saa A ea eeb,
eaa aea da eadaa ea ; ea B, da
eaa dea eadaa ea . A a eeaa dea
ea, a a beaa daa a edaaa da da da da eea
adaa ba da aa baa (da a aa). I bea eaaa ea A
b dea eadaa a beaa ada eeaaa, a 1. Tea, ba A a
eeaa dea ea da da eea adaa ba da aa baa, A
eeaa dea eadaa a eaa. Seadaa B a eaa,
bea aea da eaaa a beaa ada ebeca, a 1. Tea, ba B
ea eeaa dea eaaa ea aa da e eaaa ebea da daeea adaa ba da aa ba; aa B eeaa dea eadaa
a ea.
C da aa eeaa ea aa da bebaa aca eadaa a
daa c. Obe a aa dea e A & B adaa aa, a aea ecedea
aa a bebeda, aa beaea ebaa a a bebeda. Ka A a eaa,
aa ba a deaa ead ec ca aa b a ba, aea a
bee dea eeaaa. Tea d a edaa, aa ba eeb ead d
ba aa ba a ba. Pada a B, aa b a ba ead ec ca
aa b da aa ba a ba. Sea adaa ea baaaa eea daa
ea a a dadaa. C a eeaa beaa ea eaa
ebaaaa daa eda eea. Taa ebaaaa, a ba daa ead ec
eada a b. Sebaa, dea ebaaaa a ba, a b daa daa
ebaa d eaa a ba. Oe aea , ea ea eeaa,
beaaa eebaa ebaaaa eaa .
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
24/109
14
( )
1. .
Keadaa a dea a bea aa eaa e be, dea eaaa ea.
2. .
Keadaa dea a a bea aa eaa e be, dea eaaa
ea.3.
.
Keadaa ea ada eaAa dea eaaa ea.
: eadaa bea bea () eada be.
C, eea da e eaa da beaa, ebe ead eadaa ea,
aa da a eaa/eaaa eaaa eeb da e ea a
eaa eeb. Daa a , eaa/eaaa eaa baaa a
a bea eada be. Na dea, eadaa da
ea, edea, ec, eeca, aa eaaa ea be. Oe aea ,
eadaa dea eaaa ea. Keadaa aa bea eada be ea da
e eadaa aca dea () daa c (eadaa: ea, edea,
d.).
M: eadaa ea da a a bebeda da daa
c ba d e eadaa a dea () aa d e eadaa
dea a (). Daa eadaa c eea
eadaa ea da dea ebaa a bea ea aa ea
be ebaa ba aa b. Sedaa daa eadaa ea a
a aa ee , a bea bea () eadabe.
H: eadaa adaa aa a da a aca eadaa a
daa e ea A (ea da ) aa eea
ee. Keadaa aa c ada ea A. Kaea beba dea
ea, aa eadaa dea eaaa ea.
(
).
K eba ead 3 e.
1.
8 eadaa aa ba ( ).
2. 8 eadaa aa baa ( ).
3. 8 eadaa aa baa ( ).
Pada ebaaa ebea, ea dbaa da e eadaa a da ca
( ) a 12 da 18. Da dea e
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
25/109
15
24, 59 aa 91 ca aa adaa ea daa e
eadaa a ca ( ). Meea deb ebaa eadaa a ca aea
bee dea a ea () a ca. Keadaa aa dea a ca
( ) a dea dea eba .
( )
1.
.
Sa eadaa a dea eaaa ea, bee dea eeaa, da c
ecaa a.
2.
.
Sa eadaa a dea eaaa ea, bee dea eeaa, da da
c ecaa a (ea aaa).
3. .
Sa eadaa a dea eaaa ea, da bee dea eeaa, da
c ecaa a.
4.
.
Sa eadaa a dea eaaa ea, da bee dea eeaa, da
da c ecaa a.
5. .
Sa eadaa a dea eaaa ea, bee dea eeaa, da c
ecaa a.
6.
.
Sa eadaa a dea eaaa ea, bee dea eeaa, da da
c ecaa a.
7.
.Sa eadaa a dea eaaa ea, da bee dea eeaa, da
c ecaa a.
8. .
Sa eadaa a dea eaaa ea, da bee dea eeaa, da da
c ecaa a.
Kaaaa P da a da 8 eadaa d aa a aa dea eadaa
8, aa e ea aa (adaa aa) dea aa
(eeaa).
Peeaa (): Sea eadaa ea edaa 2 aa, a aa
edaeaaa () da aa edabeca (). Ba bee dea eeaa,
aaa
aaa
aaaaSaaa 4
aaaUe 4
Ma aaCa 8
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
26/109
16
aa eadaa eeb ea eeaa (aa) ebaa aa a ea.
Peeaa d ada adaa eaaa ea ea ebaaaa adaa
(); ca, eaaa aa da a aae da ea
eea a: edaeaa (), edeaa aa edaaa (), da aa
a, , , aa (). Pe dea baa eadaa a da bee dea
eeaa (), ba bea bee dea ebda (), aea
ebda aa bee dea eadaa a da ba.
Caa ca ( aa ): daa a eadaa aa ba ,
aa c debaba e bebeaa a, aa: eaaa ea da aa,
aaa, caca, da aba ea eaa a ea d eda ebea. Sedaa
eadaa a c ea aaa (), eeaaa aa dea eeaa
ebea ada 8. Pebedaaa adaa ada 8, aaa
c eada dea dea e ceaa a da ba, a: da
(eaaa da eabaa da eadaa da a ea); ea d da.
Deaa eadaa daa c d 30 aa eda (eca aa , aa
a aa eadaa). Sea a, ba a be c aa a ea baa
ea ea () a a da c ( ) ee ,
,daA (eca A) eaa eadaa eaa ea
daa a beba dea ebaa ee daa, a, da eebaa ea aa
eda. Sea a daa e ea A da ea eaa
eaa aa a, ea bea da eaa eadaa , ea
eaa eadaa .
C a a ea 8 e :1.
Dea eaaa ea, eada aaa da edeaa Daa, ea b
a e e aa be eea aa ada ceaa Daa d aaa.
2. Dea eaaa ea, eada aaa da beeda, ea ae bea
eda ea a aa aa aa aaa.
3.
Dea eaaa ea, aa eada aaa da bedaa, ea eda a
ebea eb a eada ea ee a eda eaa.
4. Dea eaaa ea, aa eada aaa da bedaa, ea ad ec bedaa
aaa eada ea b aa aa a aa.
U a 5 8, aa dea a 1 4, ea daa a daa eea
daa dea eaaa ea.
( )
Keadaa da eadaa adaa a da eadaa
. Pebedaaa adaa ada aa, , da aa d aa eadaa daa c.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
27/109
17
Kaa eadaa edaa ea 2 aa eaa eb a da ada
eadaa a da ea aa. Baaa , ea baa
aaa, aa ea a ceeaaa. Daa daaa baa eadaa
a ebea a bea eadaa a, da e
e da, d.
M aa c d aa dea ( ), ea daa c d aa dea ( ) da aa a baa ( ). F
da adaa ebaa eadaa eaa eda a aa eaa eba
ead ( ), eadaa eaa eda aa a ( ), eadaa
ea eda a aa eaa ead ( ), da ebaa eadaa ea
( ), ada aa da dea a ea dea a. F a
c ada eadaa ea () eadaa e da
, ea a a eaa da eadaa ea c ada aa
a caca ea a da dea ea eda da aa dea a eaa ().
F aa a edaa ada (ee: eadaa ea,
edea, d.) da edaa ada .
( )
Keadaa ea eaa a aa dea ;ebedaaa
adaa, eadaa aa c ada eaA.
Sea 24, ea aaaa P a aa ee ada
baa . U ebedaaa, baaa ada a aa dbea
abaa aa ea dea aea (, , aa) ee be:
1. .
2.
.
3. .
( ).
Ada 15 da eea eba ead 3 e.
1.
5 eadaa a baaba ( ).2.
5 eadaa a baaa ( ).
3. 5 eadaa a baaa ( ).
Keadaa adaa eadaa a dcaa ea eebaa eda ea
aa eda aaa. Saa a eea e ada be eda da
eeaa ebeba da a aa ea (), a eeb daaa beada
daa eadaa . Sea eadaa bee dea a aa a ba (,
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
28/109
18
, da ), aa a a a eebaa ea aa a
eaadaa a a ea dea a aa,a baa deb ebaa
. Obe eda a daa daa daaaa adaa eaa aa da .
Obe da eadaa adaa abaa ea a aa ceea ()
da eaa e (). Pada a abaa ea c da
eaa be eda bea be be () aa aa, aaa eadaa
a dcaa deb ebaa .
Ha e a e dea adaa,ed da da aca:
. : aa ea e ada be eda, ca adaa
ecaaa a da ea .
.
L: aa ea e a eaa aae da be
eda, ed da a aca: , , da . Pada eda aa,
aa ea e adaa eaaa a aae da eea
ea da aa, a: edaeaa (), edeaa aa edaaa (),
da aa a, , aa a (). Sedaa ada , da, ada adaa
aa ea e a eaa aae da N.
( ).
1. , , , .
Keadaa eaa beaa dea eeaa/aa a aa (),
eeaa/aa a aa (), ea (), ebaaaa (), da
eaa a ().
2. , , .
Keadaa eda beaa dea eeaa/aa a aa (),ea (), ebaaaa (), da eaa a ().
3. , .
Keadaaea beaa dea ea (), ebaaaa (), da eaa
a ().
4.
.
Keadaa eea beaa dea ebaaaa (), da eaa a
().
5.
.
Keadaa ea beaa dea eebaa ea (), da eaa
a ().
Ada a a (), eea adaa a a ea () a a
da da ea baa a ea a bee dea eadaa. Ta aa
ea aa bebeda, ea aaa, ea ed a
a bee. Ha debaba aa a eb dcaa dea caa
eaa aa eb aa. Faaeeb adaa:
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
29/109
19
: eeaa/aa a aa aa aa eaa (eeea) a
ada be. baaa ea b a eba aaa () a ba a
ea a e ea da dd da d a eeaa a. Na,
aea be ebaa, a aa da daa dd dea ea da ebeaebea ea
eaa ea. Maa, a b a e beaa eba aaa eeb
a e eaa, dd, da eeaa a eba. Daa eda,
daaa daa eaa aa ea bea eaaa da eabaa ().
: eeaa/aa a aa eba a e beada da e
ada be. Meab eaaa d aa, aa baaa aa a ea daa
dd dea c ea da beaa eeaa a. D ab ea dbea
bebeaa eaaa ea da a . baaa b a
eeaa aaa eba e aaa da baaa b a eaa dea
aa a ebea. baaa eba a eba e e ba da
baaa eba a eba beaa d aa ba eeb. baaa aa a
eea ea a da baaa aa a ebeaa aa
ea. Daa eda, daaa daa eaa aa ea bea
eaa ().
: ea a b aea eeaa ada be ea eaa ea.
U eb eaa, a eaaa ; aa ea eebaa eda eaa, da
daa baa eea eda ebaaa aa a, ba aa
ea (). Kea da ea aa eeb eda dbaa, da aa e aa
eaaa ea () da ead ea (). Saa da e aaa, da
eaaa ebaaaa (). Jadadaa adaa ba ca . Ada a aca
, aa a baa . Daa eda, daaa daa eaa aaea bea a aa ().
: eda adaa eebaa ea (a), aa ebaaaa () a
dad d adaa ebaaaa ea, ba ebaaaa aa. Na dea,
aea a eaa baaa da aa ea a bee adaa a ea a
ba, aa b aa eaa aa da a. Kebaaaa deaa ebaa
,ebaaaa a a c aea eea da ebaaaa be dea.
Daa eda, daaa daa eaa aa ea bea eeaa da
eeaa ().
E: a a adaa, a () + e () + eadaa (), a eadaa
a e ada a be aa eaa a ada a be. Eadaa
a bee dea ea e eadaa, ad eaa aa beaea aa. Daa
a , adaa a a aa e ada be aa a a eaca aa
ecea ada be. Ba da da ea aa , ea ad, aea
adaa a aa aa a da ea. Daa eda, daaa
daa eaa aa ea bea ea aa bebe dea ().
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
30/109
20
Sebe ea bea aa a eb , da a eaa a
eaa a beaa dea ecaaa a. La aca eaa ( )
adaa:
.
: eaa daa bea/bea e a a bebeda ee
, , d., dea da da cea ee a daa.
.
: eaa daa ea/ecaa dea da da ceaaa baa a c.
. A: eaa beada daaea dea eaa.
. : eaa ea dadea da da cea.
. : eaa daa ea/eea eea da ea da
eeb.
( ).
Keadaa adaa a da da be ebaa eadaaeaa eda a aa eaa eba ead ( ), eadaa eaa
eda aa a ( ), eadaa ea eda a aa eaa ead
( ) a a baa. Seea a eebaa eadaa a,
ba da daa eeaaa a aa ada aa aa ea, aa
aa eaaa ea d aa a baa. Keadaa aa ba
c d aa a baa.
B aa eadaa aa dea , aa a
ea baa aa da ead . Be a dea eadaa
dea eaa ead . C:
, , ,
, , ,
( ).
Keadaa aa c ada ea Aa e a. Saa ee
eadaa , eadaa aa c d 22 aa, a:
K 7: aa aa da 6 aa dea (da ea 4 aa eda).
15: Sea aa a baa eca aa baa ,aea baa
da ea eadaa.
( ).
Ada 12 da eea eba ead 3 e.
1.
4 eadaa aa baaba ( ).
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
31/109
21
2.
4 eadaa aa baaa ( ).
3. 4 eadaa aa baaa ( ).
Keadaa deb ebaa eadaa aa aea ea d aa eadaa
e c adaa aa aa baa (baa aa ae). Na dea, ba bea
eadaa aa daa c d aa , eca eadaa .
Keadaa ea dcaa e aa eaa ebe ada Bdda, ea dea eea ae. Meea eebaa eadaa aa aea eaa baa aaa
ebaa eebab eada edeaa; aa, d eaa, eea ebaa , d.
Ha adaa ea a bea beaa dea ea aa a e aa
(aa a aa a baa), a be baa edeaa debaba e
adaa eadaa (ea). Tea Sa Bdda eaaa baa edeaa da aa a
eaa a ada eea ea, aa, aa ea da aa. U ecaa
eadaa aa , eea a da eaa a ea. Waa ada
ea a eadaa aa , eaa ea a a aa dea
eadaa a ea, a da . Pebedaa ea a eadaa
aa dea e bea.
( ).
1. .
Keadaa e () beaa eebaa ea
da eaa a.
2. .
Keadaa e () beaa eebaa ea
da eaa a.3.
.
Keadaa e () beaa eebaa ea da
eaa a.
4.
.
Keadaa e (
) beaa eebaa ea da eaa a.
Keadaa aa eaa: ecaa eadaa , a ea a
daa a ea dea be ,eba a be edaa a bea
abaa ea a aa ceea () ead aa bea (aa aea). Dea ea be eeb (ada adaa da ebea eaa
ada be eeb da abaa be eeb ea), edaaa aa aa
baa a beada d ba be eeb. Keda da eaa eaa a ()
da eea aa aa baa ebaa , ecaa eee a
b eadaaea e aa aa baa .
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
32/109
22
Keadaa aa eda: ecaa eadaa , eada eadaa
da aa eaa ebaa bea dea de baa eadaa a eada aa
aa baa adaa eadaa aa baa. Keda da eaa eaa a ( )
da eea eadaa ebaa , ecaa eee a b
eadaaea e eadaa aa baa .
Keadaa aa ea: aa ecaa eadaa aa eda,eadaa aa ea ea. Y a ecaa eadaa aa ea,
eada e ea () da eaa eadaa aa
ea ebaa bea. Keda da eaa eaa a () da
eeaa ebaa , ecaa eee a b
eadaaea e ea .
Keadaa aa eea: ecaa eadaa , eada
eadaa aa ea ebaa bea. Keda da eaa eaa a
() da eeaa ebaa daa, daa ecaa eee a b
eadaa ea e ba eceaa aa ba aa eceaa .
Keadaa daaa dea aea ea ee () aaa a ea da
ba daaa ada aa da ada. Waa d aa daaa ea ee a
a, ea ebeaa aa ea a aa ee eaaa, a, d.,
dea adaa.
U ecaa aa a eb , a eaa a eaa
() da eaa eeeaaa ada aa ebea dea
daa ea baa eadaa eeb da edaa aa a da aa caa.
C, ecaa aa ea, aa a eaa eeeaaaada aa a ea, da eea.
( ).
Keadaa adaa a da da be ebaa eadaa
eaa eda a aa eaa eba ead ( ), eadaa eaa
eda aa a ( ), eadaa ea eda a aa eaa ead
( ) a aa baa. Keadaa aa ba c d aa aa baa.
B aa eadaa aa dea , aa a
ea baa aa da ead . Be a dea eadaa
dea eaa ead . C:
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
33/109
23
( ).
Keadaa aa c ada eaAa e aa.Saa ee
eadaa , eadaa aa c d 20 aa, a:K 7: aa aa da 6 aa dea.
9: 3 aa a eaa, 3 aa a eda, 3 aa a ea. 7
aa a eea (, , 5) da ea.Ha debaba baa da ea eadaa; edaa baa
e aa 5, da eaa a dea aaa
aa, ea eea da aa eebaa eadaa aa.
A 4: a d bedaaa eadaa aa a eeda, aea
eadaa aada ba c d aa a eb eda.
( )
Seea a eaa 5 a da 4 aa daa eebaa
eadaa eeaa ea (eaa). Sebea da a eebaa 9
aca eadaa d edeaa be (eca (aa/a)
(caaa) ). Sea da a a ea eaa eedaa a daa 14
aca a (Vddaa XII,2). Keadaa adaa eadaa e5, ea
daa a eaA,eadaa adaa eadaa e5. Ada 5 aca
eeaa ea: eaa ea (ee eba, aa d aa a, d.), ea
dea, aa dea, ebaca a a a, da ea eda aa a. Ada a
a eaaa 6 aca, daa aa , a e6 adaa eeaa a eba
ea ea (A ). Peeaa e6 aa dcaa ea eda
aa da bea adda, 5 a eaa bea da.
( ).
Ada 8 da eea eba ead 2 e.
1. 4 eadaa aa eca ( ).
2. 4 eadaa ba eca ( ).
Kaa beaa da da aa, = da aa aa da = d aa, ea
daa daa ebaa eadaa a eaa eadaa da. Da aa aa ()a dad d adaa 11 aa dea, 16 aa a baa, da 4 aa aa baa.
Keadaa a a daa ebaa eea ea da aa eda (eaa da
eaa) da ecaa edaaa ea (N). Keadaa adda eba ead
da e, a e a baa dea ebaa da e
eadaa a ( ) a baa dea ebaa . Sea eadaa adda
eada N ebaa bea. Keadaa aa ba dcaa dea eaa
ebaaaa (); eaa a da ea () da ba ecaaa. Oe
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
34/109
24
aea , ecaa eadaa eea a eaaa ebaaaaa
dea eebaa Jaa Ma Bea Deaa. Saaa aa ecaa a
eeb adaa dea bea eda aa.
( ).
1.
.Keadaa aa eca .
2. .
Keadaa aa eca .
3.
A.
Keadaa aa ecaA.
4. A.
Keadaa aa ecaA.
Ea aca eadaa bea eba ea ea dea eaa
a bebedabeda da aa eadaa aa c a a. Saa ea
bea eda aa, da ebeaa eda eebaa Jaa Ma Bea Deaa.
Pada aa eaa, deaa a e Jaa Ma a ed da adaa bea,
a bea, caa bea, ebaa bea, eda bea, aa bea, eaa
bea, da ea bea, a bea da. Saa eeaa adaa ea
ead aa, edeaa a ead a eaa a da ecaaa eadaa
aa eca ( ). Keadaa aa c a a ada d ea a
eaaa da a d e eadaa ba eca ( ). Oe aea ,
da ada eadaa ( ) daa e ; aea da dba. Keadaa
a a eeaa Ea Keaaa Ma (da, ebab da, eaa da, daaa e eaa da). M c eaaa, baaaa daa a e
eadaa daa eeaa ea a ea. Ha daaa ee aa ca
a (aa) . Seea eea eaa (aa a) ada ea a a ead, a:
ebaa, b ebaa, c caaa, da aa eeaa.
: a, ea (N) eaa aa,
da Jaa Ma Bea Deaa aa aa eca. Keadaa a a ebaa
eaa aa ea N, eda a d dea eadaa
ba eca () da ead ea . Saa
ecaa, eaa ea da a a ea a da ba a ea aada aa eda () dba; ad a dba baa a eaa, a
aa eaa aa eaa eaa. Ta eeb adaa: ,
, da . adaa adaa aa a eaa
aba da eea ea da aa () ebaa eea aa a.
adaa eaa eada (1) Bdda, (2) Daa, (3) Saa, (4) Ta aa , ,
da, (5) eda aa a, (6) eda aa dea, (7) eda aa a da aa
dea, (8) ebab aba a a beaa .
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
35/109
25
adaa eecaaa a aa a eaa acaa aa a ee
ebaa, eaaa a, ad a a ee, d., aa daa eba eea
ead c. Sea a ea ea ea aca eadaa a beaa
ada eeaaa a bee dea adaa aa da a eadaa a beaa ada
ebda a bee dea eaa. Sea , ea da aa a e
ea aa eda da a daa eda aa ecaa N.
: eadaa da eba , ea aa
eeaa ada da eeaaa (), ebeca (), da ebda () a
ea. Seea a ecaa aaa dea ebaa a a aa aa eba a
a a e aa dea ebe aa ecaa N.
A: eadaa eba da a bea a:
eeaaa a beba dea be dea () da ebeca ().
Keadaa a eeaa ada da eeaaa () da ebda ea ()
a ea. Da eadaa a beaa ada ebeca a dba, ea da ada a
ebeca, eaaa, aa eeda. Seea a ecaa aaa dea ebaa
a a da eba a, ada adaa da aa eba e aa dea a. Ba da
da ecaa Nd eda a aa, aa da aa ea d aa a da a
aa (a aa e d aa abaa) da ecaa Nd aa.
A: eadaa eba a a ea, a:
eeeaa adaa da eda d aa abaa (), eeeaa ada
aa da eda d aa aabaa (), eba (), eeaa
(), da ebda ea (). I aa ea eadaa a b ( )
a ea, a ea eadaa a beaa ada eeaaa a da bee deaadaa aa da a eadaa a beaa ada ebda a bee dea
eeaa a dbaa. Ta d ea ecaa eea, edaa ead
eda a ea a, da ecaaa a da edeaa N.
( ).
1. .
Keadaa ba eca .
2. .
Keadaa ba eca .3. A .
Keadaa ba ecaA.
4. A .
Keadaa ba ecaA.
Ea eadaa adaa ba da eadaa eca a ecaa aa eda a
eea eadaa aa eca ecaa. Ba eadaa aa eca aa c a a,
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
36/109
26
eadaa ba eca ba c beaa. Keadaa daa ea
edaaa N e a a ea ecaa eca ( ) ea a
eaa eda.
Deaa eadaa d aa ba dbaa dea 5 a ecaaa , aa
daa 20 (4 5) eadaa aa eca da 20 eadaa ba eca, a 40 eadaa.
C:
1.
, , , .
Keadaa eaa aa eca beaa dea eeaa/aa
a aa (), eeaa/aa a aa (), ea (),
ebaaaa (), da eaa a ().
2. , , .
Keadaaeda aa eca beaa dea eeaa/aa a
aa (), ea (), ebaaaa (), da eaa a ().
3.
, .
Keadaa ea aa eca beaa ea (), ebaaaa(), da eaa a ().
4. .
Keadaa eea aa eca beaa ebaaaa (), da
eaa a ().
5. .
Keadaaea aa eca beaa eebaa ea (),
da eaa a ().
Keadaa aa eca a aa a ea aa dea aa
, A, aa A. Sedaa eadaa ba eca a
ea aa dea aa. Seea a eaa eadaa aa
ebaa adaa ba eebaa eeaa adaa eaa, aa eadaa aa
eca da ba ecaa daea e ea a aa dea aea.
( )
Pada baa ebea ea deaa bebaa aca eadaa a da a ba
aa dea eadaa adda a daa ebaa eea ebeba da aa
eaa da eaa. Pada baa aa deaa ecaa a bea baaaa eadaa
eadaa eeb bee ea ea a daa ea, edea, d. Tedaa
ea e aaa e eadaa, da ecaa eba ead da e, a:
1.
aaa e eadaa ea a dea.
2. M aaa e eadaa ea dea a.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
37/109
27
Ada bebeaa eaaa aa aaa e eadaa daa ead, e aa
ab ea edaa ea d a a dba a e
eadaa daa ead.
.
Keadaa aa (aaa e eadaa ea dea aa):
Oa e aa ()
Obe eaa ()
Caaa ()
Peaa ()
.
Keadaa ea (aaa e eadaa ea dea ea):
Oa e ea ()
Saa ()
Raa/daa ()
Peaa ()
.
Keadaa d (aaa e eadaa ea dea d):
Oa e d ()
Ba ()
U a ()
Peaa ()
.
Keadaa da (aaa e eadaa ea dea da):
Oa e da ()
Raa ()
U a ()
Peaa ()
. Keadaa b (aaa e eadaa ea dea b):
Oa e b ()
Obe ea, ee aa, d, aa, eb, da eaa ()
U aa ()
Peaa ()
.
Keadaa a (aaa e eadaa ea dea a): P a ( = )
Obe ea ()7
Ladaa a ()
Peaa ()
7 Oa e aca dea ( ), 16, , , , e ().
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
38/109
28
***
( )
Sea aa ea ead aa e eadaa, baa aa eea eda da a
ee ea d dea ea; ea ea ebaa aea da aa
e eadaa, aa da ada eda a a aa a aa aa e
eadaa. B a e cea daaa ea aca aaa e
eadaa, ca daaa e eadaa edea, ea, d., da daaa eeadaa da a dea da dea a.
Ma a aaa e ea dea aa aa aa eadaa aa.
Pe da da eada bea aa abaa aaa be eaa dea aa
. Saa ead abaa, aa ead eaa; aa be a daa eeb
daa daa aa aa a d aa dea da daa dea
aa e eadaa aa. Sa aa e eadaa a e daa
ed da bea . U eb da eaaa aa a abe d baa .
Tabe 1.1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
*** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** ***
Keeaa:
Aa e eadaa d aa adaa a da dea be a aa
ea ()
***
B
Ba
Bc
B
:
:
:
:
:
Sea ed daa b e: c (), bea (), ada
().
B ea aa , eadaa eaa eda
aa eadaa a/da a. C a eaaaa a ada 19,
a: 2, 8, 5, da
4. Saa a da 19 ea B,Ba, Bc, da B.
A aa: a bea, aa deb
aa. I adaa a a dba be dea beeba dea
ea da ead ea (be dea ea eb ea eba a
eb aa). Obe dea da a e aca dea eaa aa
c d da Ba (aa aa a eaa).
B beea: eea ead bea aaa
da be dea, ead beea. Obe dea a a ead
ea ada aa beada d da Bc (aa aa a eda).
B daa: aa e eadaa aa daa ead
BB BcBa B PPd S VS Ja Ja JaJa Ja Ja Td TdJa
***
Pe eadaa aa bea
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
39/109
29
Pd
P
S
S
V
Ja
Td
:
:
:
:
:
:
:
aa aa a daa da dbeea, e ead ada aa
adaa ( da B).
eba eadaa bea eada be a a, d
a aa d aa e eadaa aa da. Ia aa da eadaa a,
a e ebea a ea eadaa a (da ea daa e
eadaa aa).
d a ea eada eadaa aca dea eaaaa, aa a da c; daa a adaa eadaa
aa () c. Saa , eadaa aa aa ea be, be
ee aa eea beda a daa aa ea. U eeaa
a d edaa e ea aca e eadaa d a. Be
a dea be aa ee aa, ba, aa, da ea.
eadaa eea be a da e P, a daa
e aa a da 2.
eadaa eed be a ea dea e S, aaa be
eeb ba aa b. Ta daa e aa a da
2 da 1.
eadaa eea aaa be a deaa ba ()
aa b (), a daa e . Tea daa
a ea A, aa be a deaa, da aa da ebaa
aa b ea ebaa .
J a aa ed adaa bea dea cea. J aa
beeaa da d a be ecaa e da aa daa e eadaa.
Pe bea eaa e eadaa dea eadaa a aa
da 17. J adaa aa a da 29
( 12, 1, 8, 8). J eaa baa ee da e aea d a eada
e aa. Baaa a c aa ea dea a, eaa,
aa ebaaa eea a ea daaa da edaeda
ebea. Sea a ea a eaa, aa ea bea
a c adaa aa a da 8, aaa ba da bee
dea be a daa. Na dea, a eeb daa a, dea
eaa eea aa ebaa a ba ( ) aa
ebaaaa, eea ba eea a; aa a eba
c a da a aa a eea ada baa .
eadaa ea c da a eea e eea
eaa ea be a aa da eba e bea
e/ eaa 17 e eadaa (ea dea a da be ae a
a). Tea ba be a a ba eaa be a aa ea, aa
da c aa ea. Ta daa e aa a da 11
, a: 2, 1,
da 8.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
40/109
30
B : Seea e eadaa aa bea, aa daa eba dea
eadaa eaa eda aa eadaa a.
Aa eeaa d aa ead ea aa eaaa Ba Maa. Cea
ea dda aa eb da dee.
Sea a ed d baa aa a eda beba, baaa aa (B), eadaa a/da a.Seba aa a aa a d dea a
eeb da aa a dbaa eaba eda eaa, baaa be dea
(daa a adaa be eaa) eaba aa (Ba) ea eabaa
eaa (Bc) da beea aa (B). Saa eba a eeb eba
da bea e aa aa beaa, baaa ca eadaa bea (Pd) a
bea e be. Keda a eeb eba aaa ea ba aa a
eebaba ca aa eeb, baaa eadaa ea (P) ea be. Pa
eeb ea aaa da eab ba aa eeb, baaa eadaa
eea (S) eea be. Keda ba aa eeb dea da dea/
dece da dca, baaa eadaa ea (S) eed be. Meada
baa ba aa eeb ea aa aa da a baa aa eeb ba
daa, baaa eadaa eba ea (V) ea aa be. Da
eda eaa aa eeb, baaa e (Ja) ea aa
eaa be. Aa, eea da da ea da aa a ba aa
eeb, da eeaa, baaa eadaa ea (Td) a eea e
ea be a e e bea ecaa /. Keda a eeb
eba eea da, baaa eba e e eadaa a aa eba e
aa (B).
Cea aa,8 ea a dea eaa e d d baa aa a
eda beba (B). Keda eba aa a aa a da aaa e aa,
aaa ee eaa (Ba, Bc, B). Teba e aa eeb (Pd), da eba
aaa da ea (P); eda ea aaa eab aa eeb (S),
eece (S), ec (V), da eaaa (Ja).
Aa ea ea, aa eaaa Ba aa ea. Raaa e
eadaa dea aa d aa baaa e eaba aba ba aa dea
eaa aea e a a edee eaa. Saa eea ea
eaa ba aa d dea aea e a beada daa eadaa da a (ad
b ), aa eaa a ead aa ba aa eeb edea e aea
eba e edee eaa beea (Ba, Bc, B). Keda aea ead a da
beea e aa be a daa ba aa (Pd), a eaa aa ba aa
eeb (P). Kaea eda eea (eea eba caaa a ea
8Bddaa Aa Te E Taaaed b Pe Ma T, M.A. eded ad eed b M. R
Dad, D.L., M.A. Te Pa Te Sce, Ld, aaa 359360.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
41/109
31
abaa ae ba eeb S, eeda S, ea aaa V,
ea aa eea Ja, eaa Td, da eba da a B).
Kaea e baaa dea aa a eaa be eaa ebaa
aea e a bea eba caaa dea aa eba a bebeda (be
eeb adaa be a ebeaa , ba e). Daa a d a
baa bebe ba aa, ea aaa de ee a ea aaeba caaa da ba aa eeb. Jad eea e eadaa aa eea,
eea be daa eea aa eea aa a daa. Aa daa ead
bebe ebaa eaa ba aa ea aa daa eeb a de eba
(deeaa) e a ea aba (a beea ebaa a). Sa e
bea d .
Pada be dea ea a ea aa c ea (), aa
eea bea, a eba e aa . Pada be dea
ea ea aa da ea (), aa aaa e eadaa aa
bea aa V () da a eba e aa . Ba be a
daa eaa aa ea (), aa be eeb aa a
eeaa da e ( ) da a eba e aa
; bea da dea aa ea. Dea eaa eaa () aa
daa eda eaa da be eaa (a be dea aa) dea
eadaa, daa a dea caa eaa ecaaa ea, ea. Dea
dea, da e aaa eadaa ea da da e be a ea daa
daaa ead, ea daa eda eada e aa (aea da aa
c). Seadaa aa c, dea eaa , daa daaa
eda da . I adaa c aa da aaa bea edaaa.
( )
M ecaa eba ead da a:
1. K aaa e eadaa a beba dea be dea.
2. A aaa e eadaa a beba dea e abb,
daaaa adaa ecaaa, , da.
M da bedaaa aa bea eba ead da a:
be a aa ea () da be a da ea (). Na
ada a a ebaa ead ea aca a: be a aa ea
(), ea (), da ea (), da aa da
ea (). Me e aa eada, a eba da
a: beaa (ebaa aa) da aaa e eadaa ea a dea
() da beaa d dea a ().
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
42/109
32
BB Bc Ma Ja Ja JaJa Ja Ja Td TdJa
M ea aaa e a eb a dbada
, a debaba bea da ea de, ad da e a ada
eeaa (S), eeda (S), da eba ea (V) eadaa da dea.
Saa a abe 1.2 M . Sea eeaa da e eeb aa dea
eeaa ada . Haa ada abaa a b ba, a Ma =
ada , beea aa ebaa ebaea (V), ea d a aaa adaa eba eadaa bea
eada be a a (). Na dea, ba dea Ma daa ea
eba; a adaa a ede (a eeaaa d baa a ).
Tabe 1.2 M
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
*** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** ***
Keeaa:
Aa e eadaa d aa adaa a da dea be a aa
ea (). Ba bea da ea (), aa aaa ea
da da e Td, eea ea a eba e .
Pada aaa e eadaa a ead ea a dea a ea
deaa d aa, be a daa e a aa bea aea e (be
eaa = a a eea ae () a ea aa ea c da
eea) bea ba aa da ba. Saa be be daa dea ba aa, be,
a aaa. Oe aea , e eeb bea e a; d be
eaa eeb edaa aa ea ea e, a: e eeaa, e
eea aa, be, da aaa.
. Pe eeaa: daa e be a beaa da e eadaa aa dea
e a. Obea a bea aea e (be a ebeaa aa
) da eaa be aa a (aea beaa da e aa a ea
bea). Seea eeaa, be eeb dcca (da) eba dea
be a beaa da e eadaa aa. Seea ea, be eeb baa
daba ead a be a , bebe ba aa.
.
Pe eeaa aa: be a ea bebe ba aa eeb de
eea aaa. Ma da e , bea da ba eaa
ebaa e aea ea bebe ba. Seea e eeaa aa bea,
aa dea baa aa ba aa eeb adaa ea, Saa ea ea.
B
Pe eadaa a
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
43/109
33
.
Pe eeaa be: ebeaa eea e eda () eea, eea be
eea baa be adaa eba ba. Haa eea e eeaa be
eea, baa be eeb dea ebaa eba ba dea aa ea, ea
be dea aa da ba eeb.
.
Pe eeaa aa: d , be bebe ba eeb d bada dea
daa aa ba a ea da da dea (ea e eeaa
adaa a aa da , baca d bab ceaa). Seea e eeaaaa eea, baa eea daa eea baa be a daa adaa
eaa ba aa ea.
Sea e da aa ead a a, ea ead aa aa ba aa a
b a aa eb; ea ada a ea bea, a eaaba
(ae) da a ada eadaa aa eda baa aa aa da. Gaa daa
bea beba da baaa a, e, dee, aa baaa aa ea
eaa. C, aa eea daa a da eba aa baaa a a be be
e daaa, aa e eaa eba a a ea eb aa
dbada dea aa a ea da ea dea ba. Sea aa bea
(eaa) bea ea baa aaa e eadaa a ead.
Tea aea eceaa e a a aa a baa (da a da 1
eadaa daa b da eea a da a de), aa eea ea ea da
a eeaa be a daa. Baa eaa ee daa eaa bebeaa
e daa a a beaaa; ca ada aa aa, eea daa eaaa
caaa aaaa, eaa, eca, eaaa ea, da a ab
edeaa a. Haa eea ea aaa e eadaa dea a a
eea ba daa eea aa a da a. Tea, ba eea da eeaaa be a daa, aa e ea (eeaa aa) da ada. Ca aa
eea ba eaa a ea beda (ba, aa, b, d.) a be ea
deaa.
Raaa e eadaa a baaa caa ea e a aa
eaa aba ba aa ea a ea dea e aea. Daa eeb, a
bea de ee dea ( ) e a ea aba (beea
baaa dea a), eda daa eeb deeaa edaaa daa aa
eba caaa a ea ba aa eeb. Waa ebeaa aaa aea
da aa aa eba caaa a ea. Da ea baa aa a
ada eda d da dea ead a ea dea aa, aa eada
be ba aa. Baa eda d dea da
. Seadaa a ea aba eeb ea da ea
de aa cc ba aa, aa aa ba eaa
ba eeb. Sebeaa a e eb aea, daa eea daa
ebaa a , aa a ada e abaa. Tea ada daaa adaa aa.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
44/109
34
Raaa a d aa aa eb da dbaaa ba dbada
dea e eaa aba ada eba TV beaa aa da. Saa daa a
dea ( ) da aea TV da a e aa (cae) a ea, aa
aa a ead d aa TV aaa bea beaa a beea aa cea.
Ba da c ea, aa d aa TV aa aa aba a da ea dea
eba a beea a aa e e aa. Daa e ea baa
e eeaa aa eda e eeaa be. Keba e ebaaae, aea eaa e a aa ea, eceaa e eaa
a baa. Oe aea , eea e ba eeaa bebeaa aa
ada a a beaaa, aa: aa ea, ea, eaaa aba,
, d. Saa ea baaaa eada e edeaa, edaaa
ba ebadaa dea e ad a eaa eba aa.
Mea ebada aaa e a aa da e e aa TV daa
e eaa aba, ea baa aa da e beea dea e a
be daaa a aa. Ba dea, a aa dea e e a
ea a a, aa aa eca b a ea eaa a aa
dea aa. Ma a ead? Ya. Sebeaa aa baaa b e
a aa ed da eea ea da aa, aea ebda ea ba
adaa aa, aa ea eea ea da aa daa ebaa aa
(ea a) da ea /a. B
( )
(). Baaaa
ba dea?
. Saaa a eaba aa eea e be dea? Keadaaee eda ( ). Saaa a bea eada be? Keadaa bea
( aa ). Saaa a ea, edea,
ec, eeca, da eaaa ea? Maa, ea, d, da, da b aa
aca dea. Saaa a eada ea, edea, ec, eeca, da
eaaa ea? La aa eadaa aca dea ( ). Saaa
a eea be dea? Keadaa eea (). Saaa a
eed be dea? Keadaa eed (). Saaa a ea
be ba aa b? Keadaa eba ea ( aa
). Saaa a ea aa eaa be?J . Saaa a eea
eaa be? Keadaa ea ( ). B ,
() ()? BA. A
/? DA. A , , , , ()?
BA. A /?DA. Ba dea aa a deb ebaa
aa? D aa /a beada? Seaa ebeaa aaa eea ea da
aa.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
45/109
35
T ea a . Pada a aa abdaa da eaaa baa
Ma ( )a daa beea ebaa eadaa eba ea daa
, eaa da dea. Haa d b Te Eece Bdda
Abdaa aaa DR. Me T M, dea eaaa baa Ma a eaa
a bea da ea.
Ma a aaaa. Ba Ma da eaa eaba ea eba ada aadba, aa a c ada aa ea aa dea
ada . Ha eaa a a a e, aea edaa eea daa
beba. C: ebe ee baa ceca daa bebaaa, baa A eaa a
ea ea ceca. Kaea a adaa aea da ebeca () aa a
c adaa aa a da a eaa . Seaa, aea
eea baa eaa ceca daa bebaaa, da da a a. Aaa ea aa
aa ceca da aa a eeb c e a, a c ea ca?
Te da, aea eaa da da a a.
Ma a a a eb eaa. SeaA da da ada a eeaaa
(), ebeca (), da ebda ea (). Seadaa ebe bea ead
A, bea aa eea ada aaa eaaa, aa a e. Te ada aa
a c aa ea a e adaa aa a da
4. Seaa, eea ead Aaa, aaa aa bea ea eba ea a
e a da aa bea a c a aa d aaa e dea
aa? Jaabaa a da, aea da ada a eeaaa.
Seaa a ead eaaa, baaaa daa beba? Te a
da eba da a daa eaa a eab ea aaa Ma( ). Oe aea , ba daaa baa Ma aa eaa a
bea eada be daa , a eeb daa ea. Tea,
ba edaa aa adaa aa d a eeb a aa aa da beba, e
aa Ma da a ea eba.
See a ea deaa ebea baa e aa ead dba daa
aa . Na dea, eaa a aa daa
a eb a aea e eeaa be ea eb ea.
Bedaaa eaa a aa da e eeb, eea eba ead a
e. J eaa adaa eea a ebea a aa d
eda a; e a eaa eda eea ebea a
aa d eda bea (ea eea eda , aa eda e2); edaa
edaeea adaa a ea, eea ebea a aa a da
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
46/109
36
eda ea aa eda ea eea a eda d aa eea
ea ea aa ebe ecaa N.
Pe dea baa eceaa e c da eeaa eadaa ()
aaa a baa, da a da a (1012) bee daa a eda aa
aa ea a. Ja ebaa a dba daa a aaa e eadaa
() adaa 17 (ada ). Tea, e eadaa a ead d dea a ( ) a eb da, eb e, da a eb cea aea
aa eea 12 e e. Dea dea, daa a de aa aa ead
aa daa e ea a da aa ebea aa d aa d a ea
ead.
J eaa ead a eea aea da ada e a edaa
(eaa). Ha aa da eaa ba da ea d a ea
beba d eda aa aa ead ad. Ka Pa aaa Ua a
edaaa ea a aa baa eea bedaa eada bae Sa da a
Aaba9 (ca bae Add) a a ead aa aa eea bedaa eada
ea beaa Uaa adaa aea a aa ba da
eaa. Sedaa, a dea b da a e eaaa Deadaa a eeca bea
Saa (daaada a 17), Cca a ea Sa Bdda ea
eaa (daaada a 176),da a aa Sabdda (aa da Deadaa da
Yada) a eaa aa Sa Bdda beea ba Saa (daaada
a 128) adaa aea a aa b da eaa.
Je ead a eda eea aea beada d a e. Ha aa
da e ba da ea d a ea beba d eda edaaa aa ead ad. Ka aa Aaaa a a ea d eaa aba eb
aaa (ab ea Da Na, P Pe Nae); Cdaaa a eaa bab
a eaa edeaa da eee ee bab eaa 7 a ebe ea da
aa ea d eaa (daaada a 15); da a a Maa a ea d
eaa eaa 7 a; ea adaa aea a aa b da e.
Jeda aa eea adaa a ea eaa a a aea
adaa e eaa a a aa ebaa 5 a. Sebaa abaa, eaa aa
a da ea aaa a baa. Kaa da daa edaaa, eaaa
aa daa dda dea ecaaa N. Dea aa a, a aa da ea
aa e bee aa eda ea eea. Tda ada ea
a daa eceaa, ea Sa Bdda. C aea a aa da ea
daaaa adaa: Sa Bdda a eea aa da Cca, 10Bea
a a eaa dae, d. Bae Caaaa a ead a ad aba
9Kaa daa dbaca d b Keda Ma I aa DANA
10A..299; UdA.263, aba da daa bea ecea ea Pacceabdda beaa Sab ea ea
ead bdaa beaa M, P Pe Nae.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
47/109
37
ebaaa ee b a bd ada aa Bdda Kaaa. Bae Ma
Maa, d Sa Bdda a a da a ebaaaaa aa eda eea
bae Sa, aba eb eda a aa d aa a eda aa aa,
a ea d eaa daa aa a a aa aa. Tda bea aa d ,
baa a aa da ebaa eeb ebaa ea d eda eaa
dea caa eeaa, a d a e aaa ac (daaada
a 137140). Bae Caa Tea, a eaa ebaa d baa eda daeda eaa aea d eda aa aa ea bea ead ea
abb/de eba aa ea aea ead ba (daaada a 1). P R11
(ca bae ada Tea) aba eaa eea dea a a, bea
a ea d eaa Ra aa a a aa, eda ea ebaa ea
(ab, e, da eb aa) a deb da d ebaa aa a da daa
deb ebaa a aa aa.
Kaa d aa ea baa a aca daa aa daa ebea a
a beaa da beaea aa d baa eda. Ha debaba e baaa
a a eaa daa a daa. Da c a d aa aa a
bae Ma Maa a eb eda a aa, edaa bea
eba a eb da 5 e, aea bea e eea dea a. Ba eb
da 1 ead daa a dea, aa daa 5 e edaa ada 300
a c. Sa aaa e a a eaa eba 17 ca, aa a
a eaa eaa 5 e a eb 123,5 (7 / 17 * 300 T). Te
aa eb baa a a eaa ba aaa e eadaa dea
a debaa, aea a aaa e eeb aa ed da 12 .
Jad beaaa, aea e aa ea ead d a, ba ada caa
aa daa aa; eea aaa aea da a ead d a. Tea aeba adaa e aa a ea daaa e aa Bdda, a Hda eaaa
(ebaa b), ebaaa ebaa (ebaa ba), da ca a da a. Ha
bea eea da be aa daa bea eda, aea ea a aa daa
daa ea aa eda aa.
11Jaa . 544, Ma Nada KaaaJaa aa daa dbaca d b Kaa H Kaa
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
48/109
38
Tabel 1.4SKEMA CITTA 89 121
LobhamlaCitta 8
AkusalaCitta 12
Asakhrika 1DosamlaCitta 2
Asakhrika 2Sasakhrika 1
Mohamla Citta 2Upekkhsahagata= Cakkhuvia s/d Jivhavia
Akusalavipka-citta 7 Dukkhasahagata= KayaviaUpekkhsahagata= Sampaticchana-citta dan Sant rana-citta
Sukhasahagata= KayaviaUpekkhsahagata= Cakkhuvia s/d Jivhavia
Upekkhsahagata= Sampaticchana-citta dan Sant raa-cittaAhetukaCitta 18 Somanassasahagata= Sant raa-citta
Kmvacara-citta 54
Pacadvrvajjana-CittaManodvrvajjana-CittaUpekkh
Ahetukakiriya-citta 3 Asakhrika 1Sasakhrika 1
Asakhrika 1
Mahkusala-citta 8 Asakhrika 1Sasakhrika 1
Sasakhrika 1Asakhrika 1Sasakhrika 1
Sasakhrika 1Asakhrika 1
Asakhrika 1Sasakhrika 1avippayutta
Kmvacara-sobhanacitta 24
Mahvipka-citta 8
Sasakhrika 1Asakhrika 1
Asakhrika 1Sasakhrika 1Asakhrika 1
Citta 89-121Asakhrika 1Sasakhrika 1
Sasakhrika 1
Mahkiriya-citta 8 Asakhrika 1Sasakhrika 1
Sasakhrika 1Asakhrika 1
1. Rpvacara-Pathamajjhna-Citta 1
3. Rpvacara-Tatiyajjhna-Citta 1
5. Rpvacara-Pancamajjhna-Citta 1
Rpvacarakusala-citta 5
2. Rpvacara-Dutiyajjhna-Citta 1
4. Rpvacara-Cattuthajjhna-Citta 1Rpvacara-citta 15 Rpvacaravipka-citta 5
Rpvacarakiriya-citta 5
1. Upekkh Ekaggatsahita ksnancyatana2. Upekkh, Ekaggatsahita, Viancyatana3. Upekkh, Ekaggatsahita, Akincayatana4. Upekkh, Ekaggatsahita, Nevasansayatana
Arpvacara-citta 12 Arpvacaravipka-citta 4Arpvacarakusala-citta 4
Arpvacarakiriya-citta 4
- Pathamajjhna- Dutiyajjhna- Tatiyajjhna- Catutthajjhna- Pacamajjhna
- Sotpatti-Magga- Sakadgmi-Magga- Angmi-Magga- Arahatta-Magga
Magga 20
Phala 20
Magga 4 x 5
Lokuttara-
Citta 8 - 4040
- Pathamajjhna- Dutiyajjhna- Tatiyajjhna- Catutthajjhna- Panamajjhna
- Sotpatti-Phala- Sakadgmi-Phala- Angmi-Phala- Arahatta-Phala
Somanassa-Hasituppdacitta
avippayutta
asampayuttaUpekkh 4
Somanassa 4avippayutta
asampayutta
avippayutta
asampayuttaUpekkh 4
Somanassa 4asampayutta
avippayutta
asampayuttaUpekkh 4
Somanassa 4avippayutta
asampayutta
Ahetukakusalavipka-citta 8
Asakhrika 1Dihigatasampayutta Sasakhrika 1
Somanassa 4Dihigatavippayutta Sasakhrika 1
Asakhrika 1
Dihigatavippayutta Sasakhrika 1Asakhrika 1
Dihigatasampayutta Sasakhrika 1Asakhrika 1
Upekkh 4
Magga-Citta 4
Phala-Citta 4Phala 4 x 5
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
49/109
39
Tabel 1.5CITTA 89 121
321
Sobhana 2Jti 4 Bhmi 4
Vipka-Jti 36-52
Kiriya-Jti 20
Kma-citta 54Akusala-J i 12
Rpa-citta 15Kusala-Jti 21-37
Asobhana 30
Sobhana 59-91
Arpa-citta 12
Lokuttara-citta 8-40
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
50/109
40
Tabel 1.6CITTA 89 121
654
Sahetu71-103
Ahetu18
Lokuttara8-40
Lokiya81
Loka 2 Jhna2Hetu 2
Ajhna54
Jhna67
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
51/109
41
Tabeabe ca d aa dab da b Abdaaaaaa Pa Pad.
Tabel 1.7CITTA 89 121
987
Vedan 5 Sampayoga 2
Vippayutta34
Sam a utta 55-87
Sakhra 2
Asakhrika37
Sasakhrika52-84
Sukha-sahagata 1Dukkha-sahagata 1Somanassa-sahagata 62Domanassa-sahagata 2Upekkh-sahagata 55
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
52/109
42
CEAA ( )
C (a ea) adaa a eea ea a b beaa eadaa
da eea eadaa a dea. C ed da 52 e, ea ea
baaa a eaa dea aa eed da daa eba a a e ead
beaa ea dea aaa. Na eaa ea 4 aae, a:
1.
Mc beaa dea eadaa ().
2. Pada beaa dea eadaa ().
3. Mea be a aa dea eadaa ().
4.
Mea adaa a aa dea eadaa ().
Hba aaa eadaa da a ea baaa ede da baa.
Waa eea beaa, Pede daa, ede da daa ed, ea a ea
daa dea e baa. Be a dea eadaa, eadaa c da
ed, ea ea dea e a ea. Keadaa aa daa eada be, ba
de e ba aa ead eadaa a ba da ebaa. Dea aa a
a a eea ba ba a eadaa. Oe aea , aa aa
beaaa ea ba eea daa eeaa da eea a aa aae da
ea .
Kaa :
13, a aa e a dea.
7, a ea bee dea ea .
6, a aa bee dea ee.
14, a aa da ba, bee dea .
M4, e a deaa e ebda.
L3, e a deaa e eeaaa.
D4, e a deaa e ebeca.
2, e a deaa e eaaa.
1, a eebaba eaa.
25, a aa ba/ca, bee dea .
19, e a ba/ca ea.
3, e a bea edaa/eceaa.
A2, e dea aaa aa baa.
1, a eba ebaaaa.
Peaaa aa ea beaa beaaaa eeaa ea
. Sea a a ba a eea aa da ea baa aaa,
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
53/109
43
aa: ada a (ee: a A, a, d), aaaa (ee: eba
eceaa, eaba daa, d.), da ebaa (ee: eaa ada ee,
aa a, d.). Dea eeaaa da daa e baa aaa a ba da
eda baa aaa a b ba eeaa. Ba a daa daa daa
edaa aa ea bea da aa ea da aa . Sea , da
a ba eba eaaa, aa adaa, eaea, da a aa d
ea.
Peeaa aa a baa aaa eeb baaa eeaa ea a da
. Maa, e ed da eeaaa, adaa aa, da
eba; a da eeaaa adaa ea edabaa ea, ebaa
edeaa, db. Dea eeaa , eea daa eea a ba da
a b, eadaa a ba da a b. Peeaa aa eba eea
eda eadaa a b da eebaa eadaa a ba daa
eaa da. Abaa, e edaa aa eb ba, ba aa edaa
aa , ea a edaa a aa daa.
Na dea, aa a eb beaaa a ba a eeb da aa ada
da e e, ea da a ada daa a a a aaa da ba
eeeaa eadaaa daa eda eaaa. Ya dad dea
aa ada da e e adaa aa da a baa baa aaa eeb da ba,
ea ea eaaa aea da ba eaa aa. C a aa da
adaa eaa bb eeda aaa e (e d aa);
aa da a a da ba, ea aea edaaa aa aaa a ea,
da ea eaaa. C a adaa a eaa baa a eaa ada
d aaa, aa eaa a ada a. Ka aea
edaaa, ea eb e aea eeaaa, da eba a a ceaa. Ha baaa eea a aa ee ecaa e, da da aa edaaa da
eaaa baa aaa da eeaa a da.
Pada daa a da daa eeeaaa ada adaa ea da
ecc aaa, aa a ea eea, da eea baabaa e
aaa eeb; ba da eea ada baa ea a da ba aa da a
edaa. Ha baaa eea a ee e da ada daa
aa. Da aa eea baa da eda bee dea a ba aa
a b ea eda be, bebcaa, aa eaa daa aa. Saa
eea baa da bee dea a da ba, aa da ba aedaa. Ha daa dcaa dea eaa ebaaaa, da caa eba
edaaaa adaa ea aa eda aa. Da ba aa daa
edaa, da baa daa eba eaa ea b
eaaa, ba da daa ecaa ebaaaa aa eca ( ). Sea aa
ebaca daa eaa e dea ba da daa eaaa daa
eda eaa. Kaea, aa ea eeeaa da eeaa a ea
ddaa, aaa a ea daa daaa.
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
54/109
44
D 52 ()
Tabe 2.1
CEAIKA ADAPTASI (BUNGLON) 13
Cea 7
1.
Ka2. Peaaa3. Peceaa/ee4.
Keeda/a a (da)5.
Peaa a/ea6. Daa d7. Peaa
Cee 68. Aa a aa9.
Aa a aa
10.
Kea11. Uaa12. Kea13.
Kea beda
CEAIKA TIDAK BAIK 14
Ce da ba ea 414. Kebda ea15. Kedaaaa16.
Kedaaa17.
Keeaa
Ce eeaaa 318.
Keeaaa19. Padaa aa20. Keba
Ce ebeca 421. Kebeca22. Keceba/eaa23.
Keea24.
Peeaa
Ce eaaa 225.
Keaaa26. Keabaa
Ceebab eaa 127.
Keaa
CEAIKA BAGUS/CANTIK 25
Cba/ca ea 19
28.
Keaa29. Peaa 30. Raa a31.
Raa a32.
Kedaeaaa33. Kedabeca34. Keebaa ea35.
Keeaa e a ea36. Keeaa eadaa37. Raa a e a ea38.
Raa a eadaa
39.
Sa e e a ea40. Sa e eadaa41. Keaa adaa e a
ea42. Keaa adaa eadaa43. Kecaaa e a ea44. Kecaaa eadaa45.
Kea e a ea46. Kea eadaa
Cedaa/eceaa 347.
Bcaa bea48. Pebaa bea49. Peda bea
Caa baa 250. Bea aa51. Keaa bebaaa
Caa ebda 152. Kebaaaa
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
55/109
45
A 13
A adaa e a aa e a da
a dea. Ba bee dea a da ba, aa ead da ba; ba
bee dea a ba, aa ead ba; da ba bee dea a
ba ba a da ba (da daa dea, ca ), aa a
da ba dea. Kaea aa ea eeaa d aa beadaa deaeadaa a dea, aa edaa eaa eea ba deb
ebaa aa eb ba a dea eba .
7
C daa e deb aea bee
dea ea ( = ea; = bee dea). Oe aea ,
eea a e dea dea eba ea. Meea eaa a a
a edaa da aaa da aa c eadaa.
1.
Ka ()
adaa a eba a ( da a bee)
beea aa beabaa dea bea ada a dea (aa, ea, da a
aa) ea eadaa daa c. Ha ba eeda a beaa ee b
d a aa da ee aaa. Ca, eea a eda d a
da eea baa a eda ea, a debaba da adaa
. Sea , dea aa da bea a da eaa a . Jad,
baa a eaa a ea. Kaea da ea c beaa,
aa baaa daaa adaa a a ead aaa , a dea, da be.Saa e a eeaa, ea eada ed eaa; aa
ea a a eda ea aaa a ea, c ea eaaa
a; ea b aba adaa a aa.
2.
Peaaa ()
adaa aa a eaa aa eaaa be; baaa aa a
eaaa caaa daa a daaa ecaa e, edaa aa
baaa aa a eeda ecc daa ada aa eeaaa. Pada
a, eaaa daea ead a aca, a:
.
Peaaa eeaa/baaa ().
. Peaaa da eeaa/edea ().
. Peaaa ba eeaa a ba da eeaa aa baa dea
dea eba ea ().
Peaaa a eada daea ead a aca, a:
. Peaaa ea aa () ee ada .
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
56/109
46
.
Peaaa edea aa () ee ada .
. Peaaa ea ea () ee ada .
. Peaaa edea ea () ee ada da .
.
Peaaa ea ba aa a ea (). Peaaa ea aa ee ada
deaa aca eadaa dea ada eca eadaa dea b da
eeba ea eaaa ea ea. Waa d aa a
aca eaaa, ada eaaa aa (c: . , , ); ebeaa, eaaa, ead d ea, ea aea eada ea aa, aa eea deb eaaa
aa.
Peaaa aa ea ea aaa daa eda eea, baa daa
daaa eea d aa eca aa beaa eaa aa aa
eaaa eeaa. Sebeaa eaaa adaa a eadaa a ed, e
aea eaaa daa ea, ea c da eea. Keadaa a dea
ea baa eaaa baa ea a ba aa dea aa a eaaa adaa
edeaa (da eaa) da da a dea. Taa ebaa a ba
( ), eaaa eeaa eebaba ca eda, edabaa,
aa eeeaa (), eaaa da eeaa eebaba ca ebeca
(), da eaaa ea eebaba ca ebda ().
Daa ebab aba a a beaa ( ) Sa Bdda
eeaa baaaa eaaa daa eabaa eada edeaa. Kaea
dceea e edaaa () da eeaaa (), eaaa ()
eebaba ca eeeaa (), eeeaa eebaba ca
ca eceeaa (), eceeaa eebaba ca aa
(), aa eebaba ca eaa (), da eaa eebabaca aa da eaa (). Sea , ee a12da eaa a ba
eebaba ca eeda, aaa, edeaa aa, edeaa ea, da
eaaa.
Ma a a aa eea edaaa ea a da dabaa, aa aa
ea eda edaaa eba b ba a da dabaa. Daa daa da aa
eaa ea ( ); ea aea ebda da eeaaa, da aa eea ada
b baa. Kaea eeeaaa, aa ba ee da aa eaa ed/edea
( ). Baaa beaa bea edeaaa aaba da a eaa b
baa eeb. U c a a, ba baca ea a V a beed aea
eaa aa a cc eaaaa.13 Seea eea eaea V, Sa Bdda
ecaa a Daaada 213: ,
. ,
?
12 Ha daaa ee a aea da ea a eaa ; ca adaa a baa,
aea baa da e .13
Daa dbaca d ae Ta Hd I
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
57/109
47
Saa eea ee eaaa () aaa ebaa a eea ea a
ed da ea (), edeaa/da eaa (), da aa aa a
(); da da aa ea eea aa ea. Dea eea/ebaaaa a ba
aa 3 aae da ea eea, da aa eaa ea da eba. Maa
edeaa aa ea ea daa. Peeaa aa ba ddaa ea
eda aa. Pe da, baa V adaa ea , da da a baaeaa eeda aa da eb eeda/edeaa a daa e a
a be c. U ebeba da eeda, eea a ecaa a eca a
ea,A; ea ebeba da e edeaa eea a ead A.
Jad beaa ea ea eeaa eeaa Daa.
Bedaaa eeaa d aa, daa da baa eaa aaa
bea da beea ea daa eda ea a. Oe aea , ea eaaa
a c a da dea baaa; ba da, aa edeaaa ebaa abaa.
a dea ebaa , aa a da a e
eda ().
3. Peceaa/ee ()
adaa a eba eea a ea, eea aa a
ea dceaa (aa/be, aa, ba, aa, ea, da be ea) ea a
deaa. Bea eea daa ea aaa, a aa, ea aa,
da eaeaa, d. ebe ada aa cc da be a ea
dea e a dea da eaa ebaa daa. Saa ead a eba dea
be eeb, ebadaa dea daa a eda; e a a
eba eea a ea ea a ea dceaa. Saa bea eabaa eaa ebaa, aa baa edacca dea daa aa. Abaa e
ebada ead aa da eada baa da cc aa ea (da ba
dbada). Ha a a eebaba eea da ba ea aa eea aa
a ea dceaa. C, eea da daa eea ea aa eca a
ea aa da bee.
Aba edaaa ea aea a ebeaa da eea ea da
aa, ebaa bea a eeba daa aa/eaa/d. Saa a da
a aa ()14adaa aa ee (), da a aa adaa
aa da a () da aa da adaa (). Ma
a da aa d aa eba a ead 4 aca, a:
* Meaa a da ea () ebaa ea a ea ().
* Meaa edeaa () ebaa ebaaaa ().
* Meaa a aa , a, e, a, aa () ebaa ea a
ea ().
14Aaa Na IV, 49
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
58/109
48
* Meaa a /b/ee () ebaa ea a be/ba/ba ().
Maa a c a edeaa, a ab. Ba daa a ea a
eaa ab ebaa ea a da/ea da eea eaaa, a
adaa a aa. Oe aea ea a eaa aba dea ba baa ada
a aa beeba. Ca, eea ebea a ab, ea, a eaa
(dca), d aa ea da, dcc/bea (eaa) dea caa ecc ab(a) a aa, da ebaaa, baa ada a aa eea aa a a
eaaa (e e a). Sea , eba eaaa ead eb a
a a adaa ebaaa a eaaa baa Rab adaa aaa aa.
Na dea, ba edaa aa aa a ea ab d e aaa aa
a, daa daa aaa aa a eeb aa ead ea
d. Ba ab ea da da be, eaa aaa aa a
eeb aa ead ea ea da ea eea ba? Meaa ba eba
eadaaa? Ha debaba e aa ee ().
Sea ea baaa eba aaa aa a deaaa d ea
ea ada ada ea ae ba e bb eaa ad.
Kaea b eeb ecea aaa aa eeb ebaa ea, aa eea
e beebaa ea aaa aa eeb deaa. Saa eea ea
eaa dea eeaaa ee aaa a eba da ae; aea da
ea aaa ae eeb ebaa a a, aa da eaa eaa. Ba
eaa a daa e b a e ea a da, edaa debaba e
ee a aa. Tea daa a a ea, ea aea aa ee, a
a debaba e eaa eaa ().
Reaa a . Bebeaa baa aa ea ea a baa e
aa aa ea (aa). Maa ea a a e dea adaa a
a ea. Dea ea a a e a baa ea (baa da
a be dea). Ba a eceaa, aa baa a ebaa edeaa. Oe
aea , eea ebebaa d da ea aa eda. Ya eea a
aaa NIBBNA. Ha a ead aea aa ee. Seea a e eea
ea eeaa be dea ebeaa aa eebabaa e beaa d
aa eda (ead eebaa )15da eeaa edeaaa.
Meaa aa ba ead, aa eebaba? Sea aa debaba eea ea (ea) da caa eaaa adaa dea bea eda aa. 16
Da eeaa d aa, daa da baa eaa a aaa bea da
beea ea daa eda ea a. Sea e a ba ead ada
aa ec, eaa, deaa, aa a a, ea ebaa .
15Saa baca ae Peebaa a Teea
16C aa () ea Pe Meda Vaaaa B DaaDaa Meda Vaa
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
59/109
49
a dea ebaa , aa a da a e eda
().
4.
Keeda/a a da ()*
C adaa a ed aa a bee
deaa eaa eaaaa a a. C adaa eea a
ed da eaa aa eaa daa ada be ea
aaa aa. U edaa eaaa da a aa
eaaa d baa . Saa eba eaa aa beea, eea ea
beea deaa e ede/aa () baa aa ea () da baa
eaaa (a aa) beea e eda ea. Sea aa eaa a
ed ea aaa da ea ae beea eaa a
da beea ecaa. Sea a eeaa, aa ea bea eaa ada
ebeaa aaa daa beea. Jad aa eaa a a bea
aab.
C baaa aa ea, a a a bea aab aa ea
daa a daa ea a, caa, da aa e eea. Oe aea ,
daa Nbbeda Sa A N 6.63, Sa Bdda beaa C
, aa adaa
aa, ea aeea eaa ebaa aa, caa, da a. Ba
ebaa ba (ee daa, a, da eda) a ebaa b (eb, ec,
d.) a daa e eea, ebaa da aa eaaa aa adaa .
Sea aa, ea bea a aa a daaa. Na dea, e
dea baa aa aa ead ba ea ebaa a ea ea ea
(). Sea a ea ebeba da (A) da edaaa aa a aaada daa ea daaa.
Sea 50 aa(da ea da ) ea
daa e bebe ea ().
* Kaa aaa deeaa. D deeaa ebaa
eeda/a a daa eea eeda eaa eaaaa a, ba
eeda eaa ea (a eaa ea da ). M
edaa eaa da ebedaaa dea , daa deeaa
ebaa da.
5. Peaa a/ea ()
Kea bea eaa a ( da ) e a be, ea
be eeb ba dada (d a, dea, c, eca, aaa eaa, da dada
e a ed. Na dea, aa ea aaa a, da a aa
eda (aa ea be a aa ba aaaa da ba dea) aa
-
8/12/2019 Dasar-Dasar Abhidhamma.pdf
60/109
50
e (ea e aa ). Maea da ea adaa
aa ea da daa. Ia aa a ebab a daa eba eea ea
eebaa ea (eda aaa).
Kea daa bee dea eadaa ba da b. Saa ea eb
beea eaa ee baa, aa eaa adaa ea a
da ba, aea bee dea eadaa a da ba ( ). Saa eeaeaa eaa ee daa, a, da eda, aa eaa adaa ea a
ba aea bee dea eadaa a ba ( ). Kea adaa aa a
a da Jaa Ma Bea Deaa.
Kea e ddea ebaa eaa a daa eea be
eaa aa a ee. Waa dea, a dee baa a aa ba
beaa eaa a da a ed da a b e (c, bea, ada).
Tea eea ada, a a c eba, da e beaa. Ha baaa
a a a ea ea da da, ebeaa a e ea; aa baaa aa
a aa da da aa aa da ada a a beeb, ea ebeaa aa
eeb e beba, cada, cada ea aa. Ba da, e da
ba da aa ea ab. Be a dea a () eea ada,
bea c da eab be a aa aa a ea (aea bea a ea
beba, ba bea bea eea ae, aa ada a bea beba eea
17 da ).
6.
Daa d ()
J adaa be eda a e da eaa
a aa e daa eeaaa ebeadaa da eaaaa a.Jbaaa a a ea eda da ea ba. Jaa