rlMurf;

စဉ အ ကြောငးအရာ စာမျြေနာ

၁ ပြညသလတ တာဥြေက ဋဌ ေရာယပြငး ၁

၂ ပြညသလတ တာ အစညးအ ေးအထ ပမာြေ ကြောငးနင စတငြေျငးြ

ကြောငး ကြေညာပြငး

၂

၃ ပြညသလတ တာြေယစားလယများ ြငြေကြေားပြငး ၂

၄ ပြညသလတ တာြေယစားလယများ အစညးအ ေးတြေ ရာြေမ အ ပြအ ေ

ြေ မတတမးတငပြငး

၃

၅ ြညာ ရးနင ြေျေးမာ ရးတည ောြေ ရးလြငေးများ အ ြောငအထည

ောရာတင စြျေစညေး ပြညမပြး အြျေမပြးစးအသးပြနငရေ မညသ

စမ ောငရြေသားမညြေ သလပြငးနငစြလျဉးသည မးြေး

၄

၆ ပြညေယ၊ ပြညမြညာ ရးြောဟမေညးြါး စရေ ေးလ ြါငသ ေသများမ

ြေျာငးသား ြေျာငးသ များအတြေ တြေက သလေငြငရာြငနေးအား

တြေျစာသတမတ ြးရေ အစအစဉရ/မရနင စြလျဉးသည မးြေး

၁၁

၇ ပမသစပမ ေယ၌ ပြည ထာငစရေြ ငပေင အ ပြြြညာ ြေျာငးများ

ောြေလြရာတင တငေါလြငေးများအြျေမပြးစးရေနင ေဇငးများ

ြမပြညစစာသတမတ ြးရေ အစအစဉရ/မရနငစြလျဉး သည မးြေး

၁၈

၈ ေရာကြေးမငးသေဏနင ေရာ ဇာဂျတ၏ စာ ြလြေရာများနင စာ ြ

ကသဇာအရေအေါကြေးမား သာပြားစာ ြြညာရငများ၏စာ ြလြေရာများြေ

အ ပြြြညာအလယတေးနင အထြေတေး ပမေမာစာပြဋဌာေးစာအြများ၌

ထညသငးပြဋဌာေးရေ အစအစဉရ/မရနငစြလျဉးသည မးြေး

၂၃

၉ အမျးသားြေျေးမာ ရးစမြေေးတငြါေင သာ အရြဘြေေငရာ အေ

အစညးများ၊ တငးရငးသား အေ အစညးများ၊ ြဂဂလြေြေဏဍနငအတ

ြေျေးမာ ရးစေစ ြငမာ တာငတငး အာင မညသည ြေစစများ ောငရြေ

ထားသညြေ သလပြငးနင စြလျဉးသည မးြေး

၂၇

၁၀ Online မတစေင အထးြေေရာေေကြေးများ၊ Radiologist များနင

တြေရြေေြေသယ မးပမေး ြေသပြငး၊ ြးြအ ပေရယပြငး၊

ဓာတြအ ပေများြေ Online ပေင ပြေြပြငးစသည Telemedicine နင

Teleradiology ြေ ြေျေးမာ ရးေေကြေးဌာေ၊ ပြငြအေ အစညးများနင

ြဂဂလြေတ ြး ြါငး ောငရြေရေအစအစဉရ/မရနင စြလျဉးသည မးြေး

၃၃

၁၁ မတြပမ ြတင(၁၀၀) ေ ြရငပြညသ ေးရေ စညးြအား မညသည ၃၇

ေရြေတင ြျ ြးမညြေ သလ ပြငးနင စြလျဉးသည မးြေး

၁၂ အမျးသားလတ တာြေ ပြငေငြျြေပေင ပြေလည ြးြလာ သာ

အ ပြြြညာ ရး ဥြ ေကြေမးြေ လြေြရရ ကြောငးနင ပြငေငြျြေအေ

တငသငးလသည လတ တာ ြေယစားလယများ အမညစာရငး တငသငး

နင ကြောငး လတ တာသအသ ြးတငပြပြငး

၄၁

၁၃ ေါြေတာစ ရေငး၊ ရကြေညမေနဒေယြေ မြေးစြေနင သာ ရာဂါ

များြောြေယ တားေးသားရေအတြေ ေေကြေးဌာေ ြါငးစ တြေတြေကြေကြေ

ြး ြါငး ောငရြေ သားရေ နငင တာအစးရအား တြေတေး ကြောငး အေြေ

လတ တာ ြေယစားလယ များြေ ေး နးပြငး

၄၂

၁၄ ေါြေတာစ ရေငး၊ ရကြေညမေနဒေယြေတငသငးသညအေနငစြလျဉး၍

သြေေငရာ ပြည ထာငစအေင အေ အစညးေငြေ ပြေလညရငးလငး

ေး နးပြငးနင လတ တာ၏ အေးအပေတရယပြငး

၉၁

၁၅ ေတယအကြေမ ပြညသလတ တာ (၁၃)ကြေမ ပမာြေြမေအစညးအ ေး

(၁၃)ရြေ ပမာြေ ေ ရြေား ကြောငးနင အစညးအ ေး (၁၄)ရြေ ပမာြေ ေ

ေြေလြေြေျငးြမည ေရြေနင အြျေြေ ကြေညာပြငး

၁၀၀

D:\P

lan(P

yithu

)\Age

nda(n

ew)p

1(2

6-1-

2011

)

'kwd,tBudrf jynfolYvTwfawmf (13)Budrfajrmuf yHkrSeftpnf;ta0;'kwd,tBudrf jynfolYvTwfawmf (13)Budrfajrmuf yHkrSeftpnf;ta0;

'kwd,tBudrf jynfolYvTwfawmf (13)Budrfajrmuf yHkrSeftpnf;ta0;'kwd,tBudrf jynfolYvTwfawmf (13)Budrfajrmuf yHkrSeftpnf;ta0;'kwd,tBudrf jynfolYvTwfawmf (13)Budrfajrmuf yHkrSeftpnf;ta0;

(13) &ufajrmufaeY tpDtpOf(13) &ufajrmufaeY tpDtpOf

(13) &ufajrmufaeY tpDtpOf(13) &ufajrmufaeY tpDtpOf(13) &ufajrmufaeY tpDtpOf

« 22-8-2019 » (Mumoyaw;aeY) eHeuf 10 em&D« 22-8-2019 » (Mumoyaw;aeY) eHeuf 10 em&D

« 22-8-2019 » (Mumoyaw;aeY) eHeuf 10 em&D« 22-8-2019 » (Mumoyaw;aeY) eHeuf 10 em&D« 22-8-2019 » (Mumoyaw;aeY) eHeuf 10 em&D

1/ jynfolYvTwfawmf Ouú| ae&m,ljcif;?

2/ jynfolYvTwfawmftpnf;ta0; txajrmufaMumif;ESihf pwifusif;yaMumif;

aMunmjcif;?

3/ 'kwd,tBudrf jynfolYvTwfawmf (13)Budrfajrmuf yHkrSeftpnf;ta0;

(13)&ufajrmufaeY tpDtpOf aMunmjcif;?

4/ tpnf;ta0; rwufa&mufEkdifaom jynfolYvTwfawmf udk,fpm;vS,frsm;

twGuf cGifhyefMum;jcif;ESifh jynfolYvTwfawmf\ tqkH;tjzwf&,ljcif;?

5/ Mu,fyGifhjyxm;onhfatmufygar;cGef;rsm;udk vTwfawmfudk,fpm;vS,frsm;u

ar;jref;jcif;ESifh oufqkdif&mjynfaxmifpktqifhtzGJUtpnf;0ifrsm;u

ajzMum;jcif;-

(u) OD;aZmfrif;odef;? av;rsufESm rJqEe,f\ ynma&;ESifh usef;rma& ynma&;ESifh usef;rma&

ynma&;ESifh usef;rma& ynma&;ESifh usef;rma& ynma&;ESifh usef;rma&

;;

;;;

wnfaqmufa&;vkyfief;rsm; taumiftxnfazmf&mwGif pHcsdefwnfaqmufa&;vkyfief;rsm; taumiftxnfazmf&mwGif pHcsdef

wnfaqmufa&;vkyfief;rsm; taumiftxnfazmf&mwGif pHcsdefwnfaqmufa&;vkyfief;rsm; taumiftxnfazmf&mwGif pHcsdefwnfaqmufa&;vkyfief;rsm; taumiftxnfazmf&mwGif pHcsdef

pHñTef;jynhfrDNyD; tcsdefrDNyD;pD;toHk;jyKEdkif&ef rnfodkYpDrHaqmif&GpHñTef;jynhfrDNyD; tcsdefrDNyD;pD;toHk;jyKEdkif&ef rnfodkYpDrHaqmif&G

pHñTef;jynhfrDNyD; tcsdefrDNyD;pD;toHk;jyKEdkif&ef rnfodkYpDrHaqmif&GpHñTef;jynhfrDNyD; tcsdefrDNyD;pD;toHk;jyKEdkif&ef rnfodkYpDrHaqmif&GpHñTef;jynhfrDNyD; tcsdefrDNyD;pD;toHk;jyKEdkif&ef rnfodkYpDrHaqmif&G

ufuf

ufufuf

oGm;rnfudk odvdkjcif; oGm;rnfudk odvdkjcif;

oGm;rnfudk odvdkjcif; oGm;rnfudk odvdkjcif; oGm;rnfudk odvdkjcif; ESifhpyfvsOf;onfh ar;cGef;?

( c ) OD;wifEk(c) OD;wifEkatmif? rmefatmif rJqEe,f\ jynfe,f? jynfr jynfe,f? jynfr

jynfe,f? jynfr jynfe,f? jynfr jynfe,f? jynfr

ynma&;uGm[rIenf;yg;ap&eynma&;uGm[rIenf;yg;ap&e

ynma&;uGm[rIenf;yg;ap&eynma&;uGm[rIenf;yg;ap&eynma&;uGm[rIenf;yg;ap&e

f f

f f f a0;vHacgifoD a'orsm;ra0;vHacgifoD a'orsm;r

a0;vHacgifoD a'orsm;ra0;vHacgifoD a'orsm;ra0;vHacgifoD a'orsm;r

SS

SSS

ausmif;om;? ausmif;olrsm;twGuf wuúodkvf0ifcGifh&mcdkifEIef;tausmif;om;? ausmif;olrsm;twGuf wuúodkvf0ifcGifh&mcdkifEIef;t

ausmif;om;? ausmif;olrsm;twGuf wuúodkvf0ifcGifh&mcdkifEIef;tausmif;om;? ausmif;olrsm;twGuf wuúodkvf0ifcGifh&mcdkifEIef;tausmif;om;? ausmif;olrsm;twGuf wuúodkvf0ifcGifh&mcdkifEIef;t

m;m;

m;m;m;

wduspGmowfrSwfay;&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd wduspGmowfrSwfay;&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd

wduspGmowfrSwfay;&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd wduspGmowfrSwfay;&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd wduspGmowfrSwfay;&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd ESifhpyfvsOf;onfhar;cGef;?

D:\P

lan(P

yithu

)\Age

nda(n

ew)p

1(2

6-1-

2011

)2

( * ) OD;omatmif? NrdKUopf rJqEe,f\ NrdKUopfNrdKUe,fü jynfaxmifpk NrdKUopfNrdKUe,fü jynfaxmifpk

NrdKUopfNrdKUe,fü jynfaxmifpk NrdKUopfNrdKUe,fü jynfaxmifpk NrdKUopfNrdKUe,fü jynfaxmifpk

&efyHkaiGjzifh tajccHynmausmif;rsm; aqmufvkyf&mwGif wif'g&efyHkaiGjzifh tajccHynmausmif;rsm; aqmufvkyf&mwGif wif'g

&efyHkaiGjzifh tajccHynmausmif;rsm; aqmufvkyf&mwGif wif'g&efyHkaiGjzifh tajccHynmausmif;rsm; aqmufvkyf&mwGif wif'g&efyHkaiGjzifh tajccHynmausmif;rsm; aqmufvkyf&mwGif wif'g

vkyfief;rsm; tcsdefrDNyD;pD;&efESifh 'DZdkif;rsm;ydkrdkjynfhpHkpGm owfrSwfvkyfief;rsm; tcsdefrDNyD;pD;&efESifh 'DZdkif;rsm;ydkrdkjynfhpHkpGm owfrSwf

vkyfief;rsm; tcsdefrDNyD;pD;&efESifh 'DZdkif;rsm;ydkrdkjynfhpHkpGm owfrSwfvkyfief;rsm; tcsdefrDNyD;pD;&efESifh 'DZdkif;rsm;ydkrdkjynfhpHkpGm owfrSwfvkyfief;rsm; tcsdefrDNyD;pD;&efESifh 'DZdkif;rsm;ydkrdkjynfhpHkpGm owfrSwf

ay;&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd ay;&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd

ay;&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd ay;&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd ay;&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd ESifh pyfvsOf;onfh ar;cGef;?

(C) OD;rif;odef;? awmifwGif;BuD; rJqEe,f\

q&mBuD; q&mBuD;

q&mBuD; q&mBuD; q&mBuD;

rif;ok0PfESirif;ok0PfESi

rif;ok0PfESirif;ok0PfESirif;ok0PfESi

f hf h

f hf hf h

q&maZmf*sDwdkY\ pmayvuf&mrsm;ESifh pmayMoZmt&Sdeft0gq&maZmf*sDwdkY\ pmayvuf&mrsm;ESifh pmayMoZmt&Sdeft0g

q&maZmf*sDwdkY\ pmayvuf&mrsm;ESifh pmayMoZmt&Sdeft0gq&maZmf*sDwdkY\ pmayvuf&mrsm;ESifh pmayMoZmt&Sdeft0gq&maZmf*sDwdkY\ pmayvuf&mrsm;ESifh pmayMoZmt&Sdeft0g

BuD;rm;aom tjcm;pmayynm&Sifrsm;\ pmayvuf&mrsm;udkBuD;rm;aom tjcm;pmayynm&Sifrsm;\ pmayvuf&mrsm;udk

BuD;rm;aom tjcm;pmayynm&Sifrsm;\ pmayvuf&mrsm;udkBuD;rm;aom tjcm;pmayynm&Sifrsm;\ pmayvuf&mrsm;udkBuD;rm;aom tjcm;pmayynm&Sifrsm;\ pmayvuf&mrsm;udk

tajccHynmtv,fwef;ESif htxufwef; jrefrmpmjy|mef;tajccHynmtv,fwef;ESif htxufwef; jrefrmpmjy|mef;

tajccHynmtv,fwef;ESif htxufwef; jrefrmpmjy|mef;tajccHynmtv,fwef;ESif htxufwef; jrefrmpmjy|mef;tajccHynmtv,fwef;ESif htxufwef; jrefrmpmjy|mef;

pmtkyfrsm;ü xnfhoGif;jy|mef;&ef tpDtpOf &Sd?r&Sd pmtkyfrsm;ü xnfhoGif;jy|mef;&ef tpDtpOf &Sd?r&Sd

pmtkyfrsm;ü xnfhoGif;jy|mef;&ef tpDtpOf &Sd?r&Sd pmtkyfrsm;ü xnfhoGif;jy|mef;&ef tpDtpOf &Sd?r&Sd pmtkyfrsm;ü xnfhoGif;jy|mef;&ef tpDtpOf &Sd?r&Sd ESifh pyfvsOf;onfh

ar;cGef;?

( i ) a'gufwma':cifpnfol? vdGKifaumf rJqEe,f\ trsKd;om;usef;rma& trsKd;om;usef;rma&

trsKd;om;usef;rma& trsKd;om;usef;rma& trsKd;om;usef;rma&

;;

;;;

pDrHudef;wGifyg0ifaom t&yfbufqdkif&m tzGJUtpnf;rsm;?pDrHudef;wGifyg0ifaom t&yfbufqdkif&m tzGJUtpnf;rsm;?

pDrHudef;wGifyg0ifaom t&yfbufqdkif&m tzGJUtpnf;rsm;?pDrHudef;wGifyg0ifaom t&yfbufqdkif&m tzGJUtpnf;rsm;?pDrHudef;wGifyg0ifaom t&yfbufqdkif&m tzGJUtpnf;rsm;?

wkdif;&if;om;tzGJYtpnf;rsm;? yk*¾vduu@ESifhtwl usef;rma&;pewkdif;&if;om;tzGJYtpnf;rsm;? yk*¾vduu@ESifhtwl usef;rma&;pe

wkdif;&if;om;tzGJYtpnf;rsm;? yk*¾vduu@ESifhtwl usef;rma&;pewkdif;&if;om;tzGJYtpnf;rsm;? yk*¾vduu@ESifhtwl usef;rma&;pewkdif;&if;om;tzGJYtpnf;rsm;? yk*¾vduu@ESifhtwl usef;rma&;pe

pfpf

pfpfpf

cdkifrmawmifhwif;atmif rnfonfhudpörsm; aqmif&Gufxm;onfucdkifrmawmifhwif;atmif rnfonfhudpörsm; aqmif&Gufxm;onfu

cdkifrmawmifhwif;atmif rnfonfhudpörsm; aqmif&Gufxm;onfucdkifrmawmifhwif;atmif rnfonfhudpörsm; aqmif&Gufxm;onfucdkifrmawmifhwif;atmif rnfonfhudpörsm; aqmif&Gufxm;onfu

dkd k

d kd kd k

odvdkjcif; odvdkjcif;

odvdkjcif; odvdkjcif; odvdkjcif; ESifhpyfvsOf;onfh ar;cGef;?

( p ) a'gufwmOD;oef;atmifpdk;? rif;vS rJqEe,f\

Online

rSwpfqifhrSwpfqifh

rSwpfqifhrSwpfqifhrSwpfqifh

txl;ukq&m0efBuD;rsm;txl;ukq&m0efBuD;rsm;

txl;ukq&m0efBuD;rsm;txl;ukq&m0efBuD;rsm;txl;ukq&m0efBuD;rsm;

??

??? Radiologist

rsm;ESifh wdkuf½dkufqufoG,rsm;ESifh wdkuf½dkufqufoG,

rsm;ESifh wdkuf½dkufqufoG,rsm;ESifh wdkuf½dkufqufoG,rsm;ESifh wdkuf½dkufqufoG,

ff

fff

ar;jref;ukojcif;?ar;jref;ukojcif;?

ar;jref;ukojcif;?ar;jref;ukojcif;?ar;jref;ukojcif;?

ay;ydk Ytajz&,ljcif;? "mwfcGJtajzrsm;udkay;ydk Ytajz&,ljcif;? "mwfcGJtajzrsm;udk

ay;ydk Ytajz&,ljcif;? "mwfcGJtajzrsm;udkay;ydk Ytajz&,ljcif;? "mwfcGJtajzrsm;udkay;ydk Ytajz&,ljcif;? "mwfcGJtajzrsm;udk

Online jzifhjyefydkYjcif;ponfh jzifhjyefydkYjcif;ponfh

jzifhjyefydkYjcif;ponfh jzifhjyefydkYjcif;ponfh jzifhjyefydkYjcif;ponfh Telemedicine

ESifh ESifh

ESifh ESifh ESifh Teleradiology

uu

uuu

dkd k

d kd kd k

usef;rma&;0efBuD;Xme? jyifytzGJYtpnf;rsm;ESifh yk*¾vduwdkY yl;aygiusef;rma&;0efBuD;Xme? jyifytzGJYtpnf;rsm;ESifh yk*¾vduwdkY yl;aygi

usef;rma&;0efBuD;Xme? jyifytzGJYtpnf;rsm;ESifh yk*¾vduwdkY yl;aygiusef;rma&;0efBuD;Xme? jyifytzGJYtpnf;rsm;ESifh yk*¾vduwdkY yl;aygiusef;rma&;0efBuD;Xme? jyifytzGJYtpnf;rsm;ESifh yk*¾vduwdkY yl;aygi

f;f;

f;f;f;

aqmif&Guf&ef tpDtpOf &Sd?r&Sd aqmif&Guf&ef tpDtpOf &Sd?r&Sd

aqmif&Guf&ef tpDtpOf &Sd?r&Sd aqmif&Guf&ef tpDtpOf &Sd?r&Sd aqmif&Guf&ef tpDtpOf &Sd?r&Sd ESifhpyfvsOf;onfh ar;cGef;?

(q) OD;ygxef;? rwlyD rJqEe,f\ rwlyDNrdKU rwlyDNrdKU

rwlyDNrdKU rwlyDNrdKU rwlyDNrdKU

c kc k

c kc kc kwif (100) qHh cwif (100) qHh c

wif (100) qHh cwif (100) qHh cwif (100) qHh c

½d kif½d kif

½d kif½d kif½d kif

jynfolUaq;½HkzGJUpnf;yHktm; rnfonfaeY&ufwGif csay;rnfudkjynfolUaq;½HkzGJUpnf;yHktm; rnfonfaeY&ufwGif csay;rnfudk

jynfolUaq;½HkzGJUpnf;yHktm; rnfonfaeY&ufwGif csay;rnfudkjynfolUaq;½HkzGJUpnf;yHktm; rnfonfaeY&ufwGif csay;rnfudkjynfolUaq;½HkzGJUpnf;yHktm; rnfonfaeY&ufwGif csay;rnfudk

odvdkjcif; odvdkjcif;

odvdkjcif; odvdkjcif; odvdkjcif; ESifh pyfvsOf;onfh ar;cGef;?

D:\P

lan(P

yithu

)\Age

nda(n

ew)p

1(2

6-1-

2011

)

6/ trsdK;om;vTwfawmfu jyifqifcsufjzifh jyefvnf ay;ydkYvmaom ]]]]

]]]]]]tajccHtajccH

tajccHtajccHtajccH

ynma&; ynma&;

ynma&; ynma&; ynma&;

Oya'MOya'M

Oya'MOya'MOya'M

uu

uuu

rf;}}rf;}}

rf;}}rf;}}rf;}}

udk vufcH&&SdaMumif;ESifh jyifqifcsuf tqdk wifoGif;

vdkonfh vTwfawmfudk,fpm;vS,frsm; trnfpm&if; wifoGif;EdkifaMumif;

vTwfawmfodkY today;wifjyjcif;?

7/ a'gufwmOD;pHa&T0if;? a&Munf rJqEe,fu wifoGif;onfh ]]rul;pufEkd]]rul;pufEkd

]]rul;pufEkd]]rul;pufEkd]]rul;pufEkd

ifaomifaom

ifaomifaomifaom

aa

aaa&m*grsm; umuG,fwm;qD;oGm;&eftwGuf 0efBuD;Xmeaygif;pH k&m*grsm; umuG,fwm;qD;oGm;&eftwGuf 0efBuD;Xmeaygif;pH k

&m*grsm; umuG,fwm;qD;oGm;&eftwGuf 0efBuD;Xmeaygif;pH k&m*grsm; umuG,fwm;qD;oGm;&eftwGuf 0efBuD;Xmeaygif;pH k&m*grsm; umuG,fwm;qD;oGm;&eftwGuf 0efBuD;Xmeaygif;pH k

wufwuf<u<u yl;aygif;aqmif&GufoGm;&ef EkdifiHawmftpdk;&tm;wufwuf<u<u yl;aygif;aqmif&GufoGm;&ef EkdifiHawmftpdk;&tm;

wufwuf<u<u yl;aygif;aqmif&GufoGm;&ef EkdifiHawmftpdk;&tm;wufwuf<u<u yl;aygif;aqmif&GufoGm;&ef EkdifiHawmftpdk;&tm;wufwuf<u<u yl;aygif;aqmif&GufoGm;&ef EkdifiHawmftpdk;&tm;

wdkufwGef;aMumif;}}wdkufwGef;aMumif;}}

wdkufwGef;aMumif;}}wdkufwGef;aMumif;}}wdkufwGef;aMumif;}} tqdkudk atmufygvTwfawmfudk,fpm;vS,frsm;u

aqG;aEG;jcif;-

(u) a'gufwma':cifpnfol? vGdKifaumf rJqE´e,f?

( c ) a':cifpE´D? avmif;vkH; rJqE´e,f?

( * ) OD;cifarmif&D? [oFmw rJqE´e,f?

(C) OD;jrifhvGif? wGHaw; rJqE´e,f?

( i ) a'gufwma':a&TyHk? yJcl; rJqE´e,f?

( p ) a'gufwma':oef;aiG? awmifBuD; rJqE´e,f?

(q) AdkvfrSL;0if;rif;xGef;? wyfrawmfom;udk,fpm;vS,f?

( Z ) a'gufwmOD;jrifhodef;? anmifav;yif rJqE´e,f?

(ps) a'gufwma':cifndK? a';'&J rJqE´e,f?

(n) OD;jrifhOD;? oeyfyif rJqE´e,f?

(# ) a'gufwmOD;pdefjrat;? 'v rJqE´e,f?

( | ) OD;&JvGif? tvHk rJqE´e,f?

3

D:\P

lan(P

yithu

)\Age

nda(n

ew)p

1(2

6-1-

2011

)

( ! ) a'gufwmOD;oef;atmifpdk;? rif;vS rJqE´e,f?

( ¡ ) a'gufwma':cifpdk;pdk;Munf? jynf rJqE´e,f?

(P) OD;armifarmif? xD;csdKifh rJqE´e,f?

(w) a'gufwmOD;atmifcif? jyifOD;vGif rJqE´e,f?

(x) a':0ifh0gxGef;? &Sm;awm rJqE´e,f?

( ' ) OD;&efvif;? usdKufvwf rJqE´e,f?

( " ) a'gufwmOD;0if;atmif? cifOD; rJqE´e,f?

8/ tqdkESifhpyfvsOf;í oufqdkif&m jynfaxmifpktqifh tzGJYtpnf;0ifu

jyefvnf&Sif;vif; aqG;aEG;jcif;ESifh vTwfawmf\ tqHk;tjzwf&,ljcif;?

9/ 'kwd,tBudrf jynfolYvTwfawmf (13)Budrfajrmuf yHkrSeftpnf;ta0;

(13)&ufajrmufaeY &yfem;aMumif;ESifh tpnf;ta0; (14)&ufajrmufaeY

qufvufusif;yrnfh aeY&ufESifh tcsdefudk aMunmjcif;/

4

မကြ မး

ပြည ောင သမမတမမည မငသ တေမင

ဒသမယအကြ မပပြည မလတမေမငပ(၁၃)ကြ မေမည ငကြသတမ အးအေေး

(၁၃)ရကေမည ငကေလမမမမး

၁၃၈၁ပခသ ၊ပေါေခါြည ေကေငပပ၇ ရက

(၂၀၁၉ပပခသ၊ပမြ ဂသမပ၂၂ ရက)

(ပကြ ငမြေမးေလ)

ေြည ေမငရပ ြည မလတမေမငအးအပေေးခးမမ ပဒသမယအကြ မပ ြည မလတမေမင

(၁၃)ကြ မေမည ငကြသတမအးအပေေး (၁၃)ရကေမည ငကေ လကသပ တကပ၁၀ပငရအခေ၌ပမကေ းြြါမ။

[ြည မလတမေမငအးအေေးကသပ ကြ းကြ ြကြကမအဖည ပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌပပပပ

ဦးမခမည မကပေေငရကြြ း၊ပအခမးအငးမးအဖည ပ ဦးမေးေအင၊ပညတကြ ငးေရးမးခေ ြ၊ပ

ပြည မလတမေမငသတးကပေေငရကြါမ။

အခေ၊ပ၁၀း၀၀။ပပ

အခမးအငးမး။ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငကသယငးယမေငးပ

ဧမေမငမေငးခဗေငး။ပ ယခသအခေကြြ းပ ြည ောငသမမတမမည မငသတေမငပ ဒသမယအကြ မပ

ပြည မလတမေမငပ (၁၃)ကြ မေမည ငကြသတမအးအပေေးပ (၁၃)ရကေမည ငကေ လအအဉပ မြါေမင

မယ။

ပြည မလတမေမငဥကကဋဌေရငယခည း

အခမးအငးမး။ ။ပြည မလတမေမငဥကကဋဌပကြ ေရငကငြါြြ ခဗေငး။

[ပြည မလတမေမငဥကကဋဌမပဥကကဋဌအမကမမမမာငးမပမည ေြါမသလပကြ ေရငကေရငယ

ြါမ။]

ဥကကဋဌ။ ။ပအငးသတးမ ငဂငြါခဗေင။ပ

ကသယငးယမေငး။ ။ပမ ငဂငြါ။

အခမးအငးမး။ ။ပအငးသတးာသသြါြြ ခဗေငး။

2

မကြ မး

ပြည မလတမေမငပအးအေေးအာေမည ငကေကြ ငးပမကေးြေကြ ငးပပ

ေကြ ငခည းပ

ဥကကဋဌ။ ။ပ တမေမငကသယငးယမေငးခဗေငး။ပ ဒကေလကေးြမပ ဒသမယအကြ မပ

ပြည မလတမေမငပ (၁၃)ကြ မေမည ငကြသတမအးအေေးပ (၁၃)ရကေမည ငကေ လမင ပြည မလတမေမငပ

တမေမငအခအေရးေကငမမရမြည ခေကအရပ အးအေေးမသလပ မကေရငကခရမပ ပြည မလပ

တမေမငကသယငးယပ ၄၃၃ ဦးရမအက ၄၀၀ပ ဦး မကေရငကြါမယ။ပ အးအေေးမသလပ

မကေရငကခရမဦးေရပ သသေြါးရ ၉၂.၃၈ပ ရငခသ းရမအမကပ အးအေေးအာေမည ငက

ေကြ ငးမကေ းြေကြ ငးပေကြ ငြါမယ။ပ(မြ ဘငမတမေငး)

အးအေေးအအဉဖည လေောငးေကြ ငးပမြည ခည း

ဥကကဋဌ။ ။ အအဉပ ၃ပ ပဖည ြါမယ။ပ တမေမငကသယငးယမေငးခဗေငး။ပ အအဉ

မေငးကသ ပကြ မဖည လေောငးမအမသ းပေကကေေငရကမငးြါမယ။

ပြည မလတမေမငကသယငးယမေငးပခ ြကြ ငးခည း

ဥကကဋဌ။ ။ပ အအဉပ ၄ ပဖည ြါမယ။ပ ယခသပ အးအေေးမမကေရငကသမပ

တမေမငကသယငးယမေငးအမကပပခြကြ ငးရပဖည ြါမယ။

ေဒါကမငမသး(အမးေရးမး၊ တမေမငအခအေရးေကငမမ)။ ။ပ ေးငးအြြါ

ေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပယေ လပ ၂၀၁၉ ခသ၊ ပမြ ဂသမပ ၂၂ ရကေ လပ ဒသမယအကြ မပ

ပြည မလတမေမငပ (၁၃)ပကြ မေမည ငကြသတမအးအေေးပ (၁၃)ရကေမည ငကေ လမသလ မမကေရငကသ ြါ

မဖည ပ ခြပကြ ငးမ တမေမငကသယငးယမေငး၏ကသယငးပ ြည မလတမေမငပ တမေမင

အခအေရးေကငမမ အမးေရးမး ကျေမငပ ေဒါကမငမသး၊ပ ေအငေမည မငတမေဒယက

ကသယငးပ ခြပကြ ငးမငးမင ပဖည ြါမယ။ပ ြည မလတမေမငမင ယေ လမကေရငကခရေမငပ

ကသယငးယ ၄၃၃ပဦးရြြ း မကေရငကမကသယငးယ ၄၀၀ပဦးရကငပယေ လခြကြ ငးမ ၁၄ပဦး

ရြါမယ။ပခြကြ ငးမကသယငးယမေငးကေမင-

3

မကြ မး

(၁) ေကေငကေမေဒယမပေဒါကမငမေအငပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၂)ပ ေြါမေဒယမပေဒါမကခေမးပခ ၂ ရက၊ပပပပပပပပပပပပ

(၃)ပ ကျးသမေဒယမပေဒါမမရပခ ၂ ရက၊ပပပပပပပပ

(၄) ခေမးမည မငမေဒယမပေဒါကမငသးမးပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၅) ဇမဗမရမေဒယမပဦးဖြ းေဇယေငေမင(ခ)ဦးေဇယေငေမငပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၆) မတမမေဒယမပေဒါးခမးေအးပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၇) ကသးကြ မးမေဒယမပဦးကေးဖ(ခ)ဦးမည ေေပခ ၂ ရက၊ပပပပပပပပ

(၈) မသတးခမေဒယမပေဒါသသပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၉) ေြကြ း/ခေငမသမေဒယမပဦးမားသပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပပပပပပပ

(၁၀) ကမးခြ တကသးမေဒယမပဦးသးမရားပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၁၁) းေခးမေဒ ယမပဦးသးဘမးပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၁၂) မကမးမေဒယမပဦးမေအးပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၁၃) မးကးမေဒ ယမပဦးေမငမည ပပခ ၁ပရကပ

(၁၄) ေြေငဘယမေဒယမပဦးေမငးေအး ခ ၁ပရကမသလဖည ပကြ ြါမယ။ပယခပခြပကြ ငး

မ ၁၉ပဦး၊ပယေလခြကြ ငးမ ၁၄ပဦးပသသေြါး ခပြကြ ငးမပ၃၃ပဦးပ ညဖြါမယ။ပ

ခမြေကကကမမရြါေကြ ငးပ အာကြါကသယငးယမေငး၏ပ ခြကြ ငးမအငးပ

ခအဖည ပမမမမခြည ေြးြါရပေးငးင ြကြ ငးအြြါမယခဗေငး။

ဥကကဋဌ။ ။ပခြကြ ငးမအငးသတးကသ ခြည ြါမယ။

ပြည မလတမေမငကသယငးယမေငးပအးအေေးမကေရငကမအေခည အေကသ

မမမမးမခည း

ဥကကဋဌ။ ။ တမေမငကသယငးယမေငးခဗေငး။ပဒကေလအးအေေးမငပမကေရငက

ခရမပ တမေမငကသယငးယ ၄၃၃ပ ဦး၊ပ ယခကပ ခပြကြ ငး၍ပ ခပြည ာငးမပ ၁၉ပ ဦး၊ပ ယေလပ

ခပြည ာငးမပ ၁၄ပ ဦးဖည ၍ပ တမေမငကပ ခပြည ာငးမပ သသေြါး ၃၃ပ ဦးဖည ြါမယ။ပ ခမ

ြေကကကမမရြါ။ပ ယခသတမေမငကသယငးယမေငးပ အးအေေးမကေရငကမ အေခည အေကသပ

တမေမငရပ အမြည ခေကရယြါမယ။ပ ြည မလတမေမငကသယငးယမေငးပ အးအေေး

4

မကြ မး

မကေရငကမအေခည အေမြည ခေကကသပ အမြည မမမမးမရပ တမေမငက မေဘငမြါ

မငးခဗေငး။

[မသတးကြ မမသ မသေမးမည းြါမ။ပတမေမငကပမေဘငမြါမ။

ဥကကဋဌ။ ။ပ တမေမငကပ မေဘငမမအမကပ တမေမငကသယငးယမေငး

အးအေေးပမကေရငကမအေခည အေကသ ပအမြည မမမမးမေကြ ငးပ ေကြ ငြါမယ။ပ

(မြ ဘငမတမေငး)

ပကြ ယြြည ာငးမပေမးခ းမေငးကသပ တမေမငကသယငးယမေငးကပ ေမးမည းခည း ပပ

မကေသ ရငြည ောင သအေပပအဖအးေမေငးကေဖည ကြ ငးခည း

ဥကကဋဌ။ ။ပအအဉပ၅ပပဖည ြါမယ။ပတမေမငကသယငးယမေငးခဗေငး။ပေမးခးမေငးပ

ေမးမည း၊ပေဖည ကြ ငးခည းအအဉပမေေငရကြါမယ။ပ

ြငေရးပ ကေးမငေရးမေေငကေရးသြးမေငးပ အေကငအာေဖငရငမပ တခေ တညတးပ

ပြည ပမြြ းပ အခေ မပြြ းးအမသတးြည သ ရပ မမသလမတေေငရကမငးမကသပ မသခည းြေဉးမပ

ေမးခးပ

ဥကကဋဌ။ ။ပြာမဦးငပေးမေကငမေဒယမပဦးေဇငမးမးပေမးညမးဖသလ ဖည ြါမယ။ပ

ဦးေဇငမးမး(ေးမေကငမေ ဒယ)။ ။ပ ေးငးအြမပ ြည မတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းပ ပြည မလတမေမငကသယငးယမေငး၊ပ ြည ောငသေကြ းမေငးပ ဧမေမငမေငးပ

အငးသတးကသပမ ငဂငြါသလပမခးေကမဂါရေြည ြါမယ။ပကျေမငကေမငပေးမေကငမေဒယပ

မပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ဦးေဇငမးမးဖည ြါမယ။ပ ယေလပ ကျေမငေမးမည းသမပ

ေမးခးကပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးမငပ ခပြည ခမပ ြငေရးပ ကေးမငေရးမေေငကမပ

သြးမေငးပ အေကငအာေဖငေေငရကမေရငမငပ မခေလေမငမသ းေဒမကြ းပ ြည ယပ

မေငး၌ပ ေငေးကြ လကြ ငမမေငးရေမပအမကပ တခေတညတးြည မငဖည ပ အခေမြြ းးသေရးပ

မကမသလမတကြ ြမမေေငရကမငးမကသပ မရသခည းြမမက၍ပ ေမးမည းမငးမငဖည ြါပ

မယ။ပသ တေမငအသးရဟငပ မည မငသ တရပေရရမမတခသ မြ ြြ းပဟခေကေမငပဖတ ဖြ းမသးမကမ

မတကး(MSDP)ပ ြးမသ၏ပမဟငဗေဟငမေငး၊ပ ရမးခေကမေငး၊ပသြးဉမေငးပအေကငအာပ

5

မကြ မး

ေဖငရငမငပ မကေသရငေကြ းဌငမေငးအသကပ မသ၊ပ ရမတကးမေငးပ ခေမမေေငရကေကပ

ရြါမယ။ပ

အသးရမမငေယခေ မ၍ပ သတေမငပ သတမငးမေငးအကေးးြငးအမကပ

အမမကယပ ဖည ားေမပ မတကးမေငး၊ပမငးအရးအမည မေငးပဖတဖြ းမသးမကမပ မတကးမေငးပ

ကသပမကေသရငေကြ းဌငမေငးပအားမဖည ပ ြငေရးပကေးမငေရးေကြ းဌငဘမဂေကမေငးကသပ

အသကမသးမည မသတးငမငပအာအရငးြဖည ြါမယ။ပသတရမေေငကေရးသြးမေငးပြသမသပ

ေကငးမငေေငရကသဖသလအမကပ ဘမဂေကခြည ခေ မ၍ပ ြးရငမအမေငးေသတးရရပ

ေေငရကသ ေမငကင၊ပ ဘမဂေကြမခါးပ မသးရငမမပ သြးမေငးအြြ းအေခေငမမပ

ေေငရကသ မပကင၊ပ အရအေမးြည ပမေမငပ အေေငကအဦမေငးရရငသ မပပ

အေခည အေ၊ပ မသတးြမပ အသကပ ဘဏဍငေမသတးမညမမျမငေမပအေခည အေမေငးကသပ

ေြါးသြြ းပ သတေမငမမတမမပ ြည ောငသတမေမငငယကာတမသလပ သတေမငမမတမသတးရပပပပပပပပ

၂၉-၉-၂၀၁၇ပ ရကကေးြခမပ ဘဏဍငေရးဖည မပ ဧြြ ပ ၁ပ ရကေလမပ မမပ ၃၁ပ ရကေလပ

အငးပေအငကမသဘငပ၁ပရကေလမပကမဘငပ၃၀ပရကေလမသလပေြည ငးြည ေမမမမမကသပ

မေဏတငေြးြသလငမအမကပ ကသယငးယမေငးမပ ေေးေးခကြ ြြ းပ ၃၀-၁၀-၂၀၁၇ပ ရကေလပ

ပြည ောငသတမေမငအးအေေးမငပမမမမးမခြါမယ။ပ

ပြည ောငသတမေမငမငပ မမမမးမခြြ းမေငကပ ြငေရးေသရးပ အတရငယပ

ေကေငးေေငေမ၊ပ ဥြဓသြမေကငးမေကေငးေေငေမ၊ပ ေကေငးမငးအအငးအရပ သအြမပ

ေကေငးေမ၊ပ ောမးအမရငေမ၊ပ ကေးမငေရးေသရးပ ေကေးကကေးမငေရးဌင၊ပ ဌငခ၊ပ

ေေးသတေမ မဖည ပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးမငပ မေငးငခြည ေြးခြါမယ။ပ ဒသခ ြည သဖသလပ

အမကပ မြ လယမတကးေရးေမပြည ကမးကပ ေမည ေရငရရေရးကသပ အမြည ေမခေငြါမပ ခ ြည ပ

ေြးခမငဖည ြါမယ။ပ မြ လယမတကးေရးေေေငရကမမေငးပ ြည မာသဟငပ ေမည ေရငမရရပ

ခရေမငပကသယေဒမရပြငေရး၊ပကေးမငေရးမေငးဖတဖြ းငေဖသလပအခတ၍ဖည ေ၊ပသေြါးေယပ

ယ၍ဖည ေပ ေမည ကသဦးငရရေအငပ ေေငရကကြ ရြါမယ။ပ မသလမမငပ ခြည ခောငးြြ းပ သြးပ

အေကငအာေဖငသမငပ ဖည ြါမယ။ပ မသလေမငပ မေေငကေရးသြးမေငးအေကငအာပ

ေဖငရငမပ မခေ လေမငပ မသ းေဒမကြ းပ ြည ယမေငး၌ပ မတခလခမအငးးခည းမေငးရေမငကသပ

6

မကြ မး

ေမ ေရြါမယ။ပ သြးမေငးအမကပ မဒါေခါယရငမပ ငခေြခေြေသရင၌ပ ေငပေးပ

ပကြ ကြ ငမမေငးရေမပအမကပ မသးာ၊ပ ောေေငရကရမငမသလသလပ တခေ တညတးမြည ပမမပ

အခေမမြြ းးသမမေငးပဖည ေြါငသ ြါမယ။ပ

ပြည ယပ မသ းေဒမကြ းအခေလာကပ ဧရငေမမသးေဒမကြ းကသပ ဥြမငေြးပ မြည မငးမငပ

ပဖည ြါမယ။ပ ကျေမငကသပ Powerပ Pointပ မြည ခြည ြါ။ပ ဒြသတမငပ ၂၀၁၅-၂၀၁၆ပ ဘဏဍငေရးကပ

ခြည ခမပြသမမေေးသတပကသးာြအေေငကအဦပ ေအငကကပဟ ငမငမေေးသတပ ေးာြအေေငကပ

အဦြသတဖည ြါမယ။ပ ယေလအာပ ဒအေခည အေအမသးြရေြါမယ။ပ ဒြသတးြပ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ပ

ဘဏဍငေရးမငခြည ခမပ ေငမသးမသတးာြေေးသတ ပ ေအငကကဇေးခးမေးာြပ

ေးာမးအမရငြါ။ပ တခေတညတး၊ပ ဒဇသ း၊ပ ငခေြကစမေငးပယေလအခေအားပ ဒမသးြရေြါပ

မယ။ပ ဒြသတကေမငပ ကျေမငမြ လယာကပ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ပ ဘဏဍငေရးမငပ ေေငကခမပ

ေကေငးေမဖည ြြ းပ ယခသအခေအာမြြ းေမးမငပ ဖည ြါမယ။ပ မြြ းေမးမအမကပ ယခသသပ ငမပ

ပကြ ငးေရမသပ ေကေငးကသးအမသတးမြည ရေမးမအခေ မငြပ တရတေမအကကငေမငပ ေမ ရပ

မငဖည ြါမယ။ပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးမငပ ြငေရးြမမကသလပ ဧရငေမမသးေဒမကြ းပ

မငပ ၆၇၂ပ ေကေငးခောငးေြးခြြ းပ ယေလအခေအာပ ၁ပ ရငခသးမပ ၄၀ပ ရငခသးအမးမငပ

ပြြ းေမးမေကေငးေြါးပ ၄၅၈ပ ေကေငး၊ပ ကေးမငေရးမငေသရးပ ေကေငးကသးမြ လယာကပ

ေဒါကြ းမသကယေေးသတောမးအမရငမငပယေလအာပကသမပဏဘကမပဘငမမသြေမးေကြ ငးပပ

ာသကသမပဏကးပ မသးေဒမကြ းမငပ သြးေမငေမငမေငးမေငးရရြြ းပ မသမးဖည ေကငပ

ာသေမည ေရငရရေရးအမကပ ရငမကေြမးပ ၁၀၀ပ သေြါးဒါးေယယာငးမငေမကသးပ

ကျေမငမသလပမေရြါမယ။ပ

ဒြသတကေမငပ ကျေမငမြ လယာကပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးမငပ ခြည ခမပ ေးခးမပ

ေးာြောမးအမရငြါ။ပအေြါြသတကပမေလကမသကာငးမြသတဖည ြြ းပေအငကြသတကပသြးမပ

ဉကြသတဖည ြါမယ။ပ ေဖငြည ခမပ ေကေငးေမ၊ပ ေေးသတေမ၊ပ ောမးအမရငေမမငပ သြးခပ

မငမငယငယငပ အခေမြြ းးခရပ ေကေငးမကရမယေကေငးမငးေးေမ၊ပ ေေးသတမကရမယပပ

ငေမ၊ပ အမရငမငေရမယပောမးေမအမကပ မခေမးေမည ေရမငဖည ြါမယ။ပ အခသအခေမငပ

7

မကြ မး

ေမငပမသးာ၊ပ ပေရာမငပေေငရကေရမပအေခည အေေမေကြ ငမသလသလပေရမငးရခမမငေမပ

ေကြ ငပအေသြါေမးခးအငး ေမးမည းရခည းဖည ြါမယ။ပေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပြငေရးေကြ းဌငကပေဖည ကြ ငးရဖည ြါမယ။

ေဖည ကြ ငးခေက

ေဒါကမငမေ းမမးကြ း(ြည ောငသေကြ း၊ပြငေရးေကြ းဌင)။ ။ပ ေးငးအြြါပ

ေမငပ ပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပပ ြည မလတမပေမငကသယငးယမေငး၊ပ ြည ောငသအေပပ

အဖအးေပပ ဧမေမငမေငးအငးသတးပ မ ငဂငြါဟသပ မခးေကမဂါရေြည အြြါမယ။ပ

ကျေမငကေမငပ ြငေရးေကြ းဌငပ ြည ောငသေကြ းပ ေဒါကမငမေ းမမးကြ းပ ညဖြါမယ။ပ

ဧရငေမမသ းေဒမကြ း၊ပ ေးမေကငမေဒယပ ြည မလတမေမငကသယငးယပဦးေဇငမးမးရ ပ

ေမးခးအေြါပ Powerပ Pointပ အမသတးြည ရးးမြည ခပြည ြါရပ ေးငးငမြည အြြါမယ။ပ

ြငေရးေကြ းဌငအေလပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးပ မေေငကေရးသြးပ သသေြါးပ

၅၄၀၆ပ ခသရြါမယ။ပ ဒမေေငကေရးသြးေမအမကပ မဒါေခါယခည းသြးေမကသပ

းြပေငပေးကြ လကြ ငမမရေဖသလအမကပအေခည ခတြငဦးးဌငပပးြင၊ပမကေမးြငပပ

ေကေပေရးဦးးဌငမသလအမကပ ၂၀၁၈ပ ခသ၊ပ ေအငကမသဘငပ ၁၉ပ ရကေလမးေကငး၊ပ

အေပမည ပြငဦးးဌငအမကပ ၂၀၁၈ပ ခသ၊ပ ေအငကမသဘငပ ၃၁ပ ရကေလမးေကငး

သြာသတးသြးမေငး ပအြးေြါး၍ပ မသးေဒမကြ း/ ြည ယအသးရအဖမေငးာတမသလ ပ

မေေငကေရးသြးမေငးပေြးြသလ းအြတေေငရကခြါမယ။ပ

ြငေရးေကြ းဌငအေလပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးမငပ ခပြည ခမေသတးေရးပ

မေေငကေရးရြသတေလေေငရကမပ အေခည ခတြငဦးးဌငေအငကမငရမပ မေေငကေရးပ

သြးေမကသပ အေကငအာေဖငေေငရကရငမငပ မဒါမေငးေခါယမအခါပ မကြ မမးလပ

ပြြ းေမည ငကခမသြးေမရမသပ မကြ မမးလပ ြြ းေမည ငကခခည းမရမပ သြးေမးြပ

မခေ လမသ းေဒမကြ း/ြည ယေမမငပ ရခြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပမသလသလပ မခေ လမသးေဒမကြ း/ြည ယပ

ေမမငပ ေးကြ မ၊ပ ါးကြ မပ မဒါသြ းေခါယခရမအမကပ ေငပေးကြ လကြ ငမေမပ ဖည ေြါပ

8

မကြ မး

ခရခည းညဖြါမယ။ပ ဒါကေမငပ ေအငကမသဘငပ ၁၉ပ ရကေလကပ မသးေဒမကြ း/ြည ယေမကသပ

သြးအြတဖသလအမကပ းေြးြသလခမငဖည ြါမယ။ပ သြာသတးသြးအရပ မြည ရမငပ ဖည ြါ

မယ။ပးြင၊ပမကေမးြငပပေကေပေရးဦးးဌငအမကးပ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပဘဏဍငေရး

မငပ ခပြည ခေမငမေေငကေရးသြးမေငးအငးပ အေကငအာေဖငရငမပ မကေသရင

မသ းေဒမကြ း/ြည ယအသးရအဖ မေငး၏ပ ကြ းကြ ြမဖည ပပ မဒါေခါယခည း၊ပ သြးအြတ ခည း၊ပ

သြးမေငးတခေတညတးပအပ အခေမြြ းးေရးအမကပ ကြ းကြ ြကြကခည း၊ပ ေေြးေခေခည း

သြးမေငးကသးပ သြးြြ းးမပ မမမမရငခသ းအသကပ သြးမဖသး၏ပ ၂၅ပ ရငခသ း

ဖည ပ ေးကြ မခ၍ေြးေခေရအမကပ မသ းေဒမကြ း/ြည ယအသးရအဖ ပ ေကြ းခေြပ မသလမဟသမပ

ေကြ းခေြကသယငးေကြ းမဦးရပ ခ ြည အေကြ ငးကြ ငးငဖည မငပ ပ ဘဏဍငေရးသြာသတးသြး

အပေေငရကဖသလအမကပ းြးေြါးေေငရကခြါမယ။ပ

ဒါကေမငပ းြငပ မကေမးြငေရးပ ေကေေရးကဏဍအမကပ

ေအငကမသဘငပ၁၉ပရကေလမငပ းြးေြါးေေငရကဖသလသလအမကပသြာသတးသြးအပ

မြည ခမငဖည ြါမယ။ပ အေမည ြငဦးးဌငအေလးပ မေေငကေရးမဒါသြးပ

ေမအမကပ ေငေးကြ လကြ ငမမရေရပ ၂၀၁၉ပ ခသ၊ပ ေအငကမသဘငပ ၃၁ပ ရကေလမပ

မသ းေဒမကြ း/ြည ယအသးရအဖ မေငးာတကသပ မေေငကေရးသြးမေငးပ အေခည ခတမပ TVET

အမသးြပ သြးအြတေေငရကခြါမယ။ပ သြးေမေေငရကေဉအမးမငးပ

အရအေမးပြည ပမေရးပ အခေမြြ းးေရးအမကပ မကေသ ရငယေမည မငေခတပ အဂေယငပ

မေငးပ ြးေြါးြြ းေမငမပ အေမည ြငဦးးဌငမးပ မေေငကေရးသြးေေးေရးပ

အဖ ပ ၁၇ပ ဖဖ းြြ းေမငပ ၂၀၁၉ပ ခသ၊ပ ဇ ေါရပ ၂၆ပ ရကေလမငပ ဖးမငေေြးအြြြ းပ

ြးေြါးကြ းကြ ြေေးြြ းေမငပ အခေမြြ းးသေရးအမကပ ေေငရကေကရြါမယ။ပ ဒါကပ

ေမငပ ေအငကမသဘငပ ၃၁ပ ရကေလမငပ သြာသတးသြးအပ သြးေမအြတသ ဖသလအမကပ

းေြးြသလခမ၊ပ မြည ခမပ ငဖည ြါမယ။ပ ဒါအြည ပ သြးမတကးပ သြးမေငးရပ

အေကငအာေဖငေေငရကြြ းးမ အေခည အေကသပ အမေမည ြည ြြ းးမ ရငခသ းေမကသပ

ကျေမငမသလပ ြငေရးေကြ းဌငအေလပဉပသြးမသ းကသပ မသ းေဒမကြ း/ြည ယအသကပ

မမမမးဓငမြသတေမလပ ဒါေမကသပ သးရယြြ းေမငမပ မသးေဒမကြ းပ ြည ယအသးရအဖ ေမပ

9

မကြ မး

ကသးြပ အခေမအရအေမးြည ပမငပ ြြ းးသေရးအမကကသပ ြးေြါး းေေငရကပ

ေကရြါမယ။ပ

ဒါကေမငပ ြြ းးမရငခသးးယဉဇယငးကသးပ ဉပ ပြြ းခမပ ေငကေသတး

ကျေမငမသလပ ဒါေမကသ းယဉမအခါမငပ ၀ပ ရငခသးကေေမသြးေသသလရရပ ဇသ ပ ၁၅ပ

ရကေလကေသသလရရပ၁၄၀ပကေြါမယ။ပဩဂသမပ၁ပရကေလမငေသရေမငပ၁၂၉ပခသြကေြါမယ။ပ

ဒသမေးပ ၁၂၉ပ ခသကေမယေသမငကးပ မခေ လသြးေမကပ အကအအောငကအြတလသြမပ

သြးဖည ြါမယ။ပ အကအအောငကအြတလပ သြမသြးကးြပ မမသလမေမမပ

ဘဏဍငေရးသြာသတးသြးအရပ ေြးြသလမဟငေမကသးြပ ေေငရကရမငဖည မအမကပ အခသပပပ

၀ပရငခသးကေေမငဖည ြါမယ။ပ

အဒသြပ၂၀ပရငခသးကေေမငမပဩဂသမပ၁ပရကေလပမငေသရပသြးေြါးပ၆၀၃ပ

ခသရြါမယ။ပ၁ပရငခသ းကေပ၄၀ပရငခသ းအာပသြးေြါးပ၁၈၃၇ပခသရြါမယ။ပြြ းရပပပပပပပ၄၁ပ

ရငခသးကေပ၆၀ပရငခသးအမးပသြးြြ းးမရမပေကေငးအေေငကအဦေြါးမပ၈၇၃ပ

ခသရြါမယ။ပ ၆၁ပ ရငခသးကေပ ၈၀ပ ရငခသ းအာပ အေေငကအဦသြးေြါးမပ ၁၀၁၁ပ

ခသရြါမယ။ပ၈၁ပရငခသ းကေပ၉၉ပရငခသးအမးပ ြြ းးမရမသြးကေမငပ၄၅၀ပရြါမယ။ပ

၁၀၀ပ ရငခသးကေမငပ ဩဂသမပ ၁ပ ရကေလအာပ ၄၇၇ပ ခသရြါမယ။ပ ဒါေမကသပ ကျေမငမသလကပ

သြးေမကသးြပ ေေငကသြပေရးေကြ းဌငကသအြ တ ြြ းပ ေေငရကမသြးေမ၊ပ ေကြ း

ဌငကပဦးးေေငရကမသြး၊ပမသ းေဒမကြ း/ြည ယကပဦးးေေငရကမပသြးအမေငး သ

မပ မသ းေဒမကြ း/ြည ယအသးရအဖ ေမကသြပ သြးအြတမဟငပ ဖည ြါမယ။ပ ဟသမတး-

ေကငးလပ ဟငးခါးြငေရးေကငြေမကပ ေေငကသြေရးေကြ းဌငကသပ သြးအြတ

ေေငရကြါမယ။ပ ဒသမေ းပ အေမည ြငဦးးဌငအမကပ ၀ပ ရငခသးပ ဘယေငက၊ပ ၂၀ပ

ရငခသးဘယေငက၊ပ ၅၀ပ ရငခသးဘယေငက၊ပ ၆၀ပ ရငခသးပ ဘယေငက၊ပ ၈၀ပ ရငခသးပ

ဘယေငက၊ပ ၉၉ပ ရငခသးာကပ ဘယေငက၊ပ ၁၀၀ပ ရငခသးပ ြြ းမငကပ ဘယေငကေသ ြြ း

ေမငပ ဒါေမကသ ြါမယ။ပ ြြ းရပ ဒါကေမငပ ြငေရးေကငြသြးေမကသးြပ ဒသြပ

သြးပ၄၄ပခသအမကကသပြြ းပဉေေငရကြါမယ။ပ

10

မကြ မး

းြငပ ကြေမငမကကမသေမကသးြပ သြးေြါးပ ၁၄၀ပ ကသးပ ဒသြပ

ြါမယ။ပ ြြ းရေမငပသြးအမေငးသကေမငပအေခည ခတြငဦးးဌငကပအေခည ခတြငေကေငးပ

ေမဖည ြါမယ။ပ ၄၇၉၉ပေကေငးဟငပသြးသတးေမမသေမးမပ ၀ပရငခသးမပဩဂသမပ

၁ပ ရကေလာပ ၂၇ပ ေကေငးြပ ရြါေမငမယ။ပ ၂၀ပ ရငခသးာကပ ၅၈၈ပ ေကေငးဖည ြါမယ။ပ ၄၀ပ

ရငခသ းာြြ းေမငကေမငပ ၁၇၁၄ပ ပဖည ြါမယ။ပ ၆၀ပ ရငခသးာြြ းေမငကေမငပ ၇၇၇ပ ခသပ

ပဖည ြါမယ။ပ ၈၀ပ ရငခသးာြြ းးမသြးကေမငပ ၉၀၉ပ ခသဖည ြါမယ။ပ ၉၉ပ ရငခသးာြြ းးပ

မငပေမငပ ၃၃၁ပ ခသဖည ြါမယ။ပ အေခည ခတြငေကေငးေမကေမငပ မာြေကေငးေမဖည ြါမယ။ပ

ေြပ ၆၀ပ xပ ေြပ ၃၀၊ပ ေြပ ၉၀ပ xပ ေြပ ၃၀ပ ၊ပ ေြပ ၁၂၀ပ xပ ေြပ ၃၀ပ ေမဖည မအမကပ မမသလမေမကပ

အခေမြြ းးသဖသလအမကကသပ မသးေဒမကြ း/ြည ယအသးရအဖ ေမလပ ြးေြါးေေငရကေကပ

ရြါမယ။ပ

ဒါကေမငပ ေကေငးြည ြကေမငပ သြးမခသြရမယ။ပ မးမရြါဘးခဗေငး။ပ မသ

ပဖည ြါမယ။ပ ြြ းရပ TVETပ ကေမငပ သြးေြါးပ ၂၇၈ပ ခသဖည ြါမယ။ပ မကေမငပ ခသကမသးက

အကအအောငကအြတေြးမပ အဖေမကပ ေငကကေမအမကေကြ ငပ သြးေမပ ေငကကေ

ေမငညဖြါမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ ကျေမငမသလပ ၀ပ ရငခသးြြ းးမေကေငးကေမငပ ေမငေမင

းေြါြြ ။ပ ဒါေမကေမငပ အောငကအာငးဓငမြသတေမဖည ြါမယ။ပ ဒါးေကေငးပ ဖည ြါ

မယ။ပ ဒါကေမငပ ၇၅ပ ရငခသးြြ းးေမေကေငးဖည ြါမယ။ပ ဒမခအမးြြ းးမငပ ဖည ြါ

မယ။ပ၁၀၀ပရငခသးြြ းးမေကေငးဖည ြါမယ။ပဒါးပ၉၅ပရငခသးြြ းးေမေကေငးပ ဖည ြါ

မယ။ပဒါကေမငပအယမးေကေငးဖည ြါမယ။ပဒါကေမငပအသးရကမကမမြပတပ( ေကင)

မငပ မေရးေကြ းကပ ြြ းးမကသေေးေမြသတဖည ြါမယ။ပ ဒါကေမငပ ကျေမငမသလပ ကမကမ

မြပတ(ေကေငကေ)ပ မသတးာြငမေေငမေေငကေရးသြးပ ြြ းးေမငမယြသတပ ပဖည ြါမယ။ပ

ဒါကေမငပ ကြေမငမကကမသ(ကေး)ရပ ာြေကေငးမအြေေငဖည ြါမယ။ပ ဒါကပေမငပ

ငးးြငေရးေကငြရပ မမးမငးပ ၁၆၀ပ ေတပ ာြအြေေငဖည ြါမယ။ပ ေမငကသမ

ဒဂရေကငြရပ မသးသတေသတအငးကငးသတဖည ြါမယ။ပ ြြ းးေမြသတဖည ြါမယ။ပ ဒါကေမငပ

ပြည ြငေရးေကငြမငပ ေကေငးမငးေကေငးမအြေေငပ မေေငကေမြသတပ ဖည ြါမယ။ပ

11

မကြ မး

ဒါကေမငပ ေရငေရငမအမရငဖည ြါမယ။ပ ကေ းမသတြငေရးေကငြရပ ောမးအမရင၊ပ ေရင

ေရငမအြေေငဖည ြါမယ။ပ

ဒါေကြ ငမသလသလပ ကျေမငမသလအေလပ ဓငမြသတအောငကအာငးေမလပ သြးမခသခေးပ

ပြြ းးမကသပ ေေငရကေကရြါေကြ ငးပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငရပ ေြါးြပ

ေဖည ကြ ငးခေကအရပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငကးပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးပ

ခ ြည ခေမငပ မပေေငကေရးသြးမေငးအငးပ မကေသရငေဒမမေငးမပ မဒါေခါယပ

သြးဉမေငးေေငရကခည း၊ပမဒါေကငမမဖးခည း၊ပမမးငမေငးမပမဒါေကြ ငည ငခည းပ

မသလကသပ ၂၀၁၈ပ ခသပ သေဘငမပ ၂၀၁၉ပ ခသပ ဇ ေါရအမးပ ေေငရကခြါမယ။ပ ေဒမရပ

သြးမဒါမေငးခည း၊ပ ေဒမအသးရအဖ၏ပ အမြည ခေကရယခည း၊ပ သြးငခေြပ

ခေြေသခည းေမကသပ ၂၀၁၉ပ ခသပ ဇေါရမပ ဧြြ အမးပ ေေငရကခ၍ပ သြးအမေငးသမငပ

၂၀၁၉ပ ခသပ ေမေးမမေေငရကခြါမယ။ပ အေသြါေကြ းဌငအေလပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ

ဘဏဍငေရးမပခြည ခေမငပမကကမသ၊ပမမးေကေငးမေငး၏ပမေေငကေရးသြးမေငးပ

ကသပ အေကငအာေဖငရငမပ သတေမငမမတမသတး၏ပ ၂၀၁၇ပ ခသ၊ပ ဧြြ ပ ၁၀ပ ရကပ ရကြါပ

ညတကြ ငးခေကအမမဉ(၁/၂၀၁၇)အပ မကေသရငမသ းေဒမကြ း/ြည ယအသးရအဖ မေငးမပ

ဥကကဋဌအဖည ေေငရက၍ပ မကေသ ရငမကကမသ၊ပ မမးေကေငးအမးမး၏ပ ြါေမငကခခေြ၊ပ

ေကေငးအသြကြ းမေငးမပအမးေရးမးအဖည ေေငရကေမငပမဒါေကငမမမေငးဖးေေငရကပ

ေကရြြ းပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငမသလမပ ြြ းးမအေခည အေမေငးအငးပ အခေ ပ

မေြည းပမရ သရအမကပမမကြ မေေငရကြြ းးမအရခတငမေငး၊ပ ဓငမြသတမမမမးပ

မေငးပြးမေြးြသလေမအြည ပမကေသ ရငအရငရမေငးမပအခါအငးေေငငေမည ြည ကးေးေေးြြ းပ

ဘဏဍငေရးအမးပ အခေမြြ းးေရးမးအငးေြးကြ ြမမေကရြါမယ။ပ မေေငကေရးပ

သြးမေငးအငးပမမမမဘဏဍငေရးအမးပတခေ တညတးြည မငြြ းးအမသတးြည သေရးအမကပ

မသ းေဒမကြ း/ြည ယ/ခသ အသကပ ေေငကသြေရးသြးကြ းကြ ြမေကငမမမေငးပ ဖး၍ပ

အရအေမးကြ းကြ ြကြကေရးအဖ (QC)သပ Third Party အဖ မေငးဖည ပပ မကေကြ ြမမပ

ေေငရကေကရြါေကြ ငးပ တခေတညတးြည မငပ အခေမြြ းးသေရးအမကပ အေကငပ

အာေဖငေေငရကေကရြါေကြ ငးပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌင၏ပ ေြါးြပ

12

မကြ မး

ေဖည ကြ ငးခေကအငးပ ရးးမြည အြြါမယ။ပ အခသတမေမငကသယငးယကြ းမြည မပ သြးပ

ေမကသးပ ကျေမငမသလပ ြည ြြ းေမငပ ေေငရကမငးမဖည ြါေကြ ငးပ

ေးငးငမြည အြြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ပပပပပပပ။ပမသကေြးြါ။

ဦးေဇငမးမး(ေးမေကငမေ ဒယ)။ ပပပပပပပပပ။ပ အခသသပ ြည ြည သတ သတပ ရးးေဖည ကြ ငးပ

ေြးမပ ြည ောငသေကြ းကသပ ေကေးဇးမြါမယ။ပ ကျေမငေမးခးာမငးပ ာေြည ငမငးပ

ြါမယ။ပ ကျေမငမသလပ ဧရငေမမသ းေဒမကြ းမငေသရပ ေကေငးေြါးခပြည မငကပ ၆၇၂ပ ေကေငးပ

မငပဒပ၁ပရငခသးကေပ၄၀ပရငခသးအာပ ြြ းေမးမေကေငးပ၄၅၈ပေကေငးပဖည ေမအမကပ၇၅ပ

ရငခသးေငကကပ မေကမြြ းေမးြါဘး။ပ အဒေမငပ ေမကေပ ေေငကမယ။ပ အခသပ ေမ၊ပ

ဇ၊ပ ဇသ၊ပ မြ ဂသမ၊ပ ကမဘငပ ဒမေကေငေကေငေငကကေေမငမ အခေ

အမးမငပေငကာြကေမပ၅၀ပရငခသ းေကေငကသပဘယသြြ းေအငေေငကမ။ပအဒအေြါမင

တခေ တညတးေမကေရငပဘယသကြ ြမမေေငရကမ။ပ ေငကမခသပ ခသကေေး သတပ ြမမကသလ၊ပ

ောမးအမရငပြမမကသလပေကေငးကသးမငပမဒါေအငြြ းြြ ။ပငခေြခေြြြ းြြ ။ပအခသခေအာပ

ေမည ြည မငပ ၁ပ ရငခသးကသပ မရေမးဘး။ပ ေကေငးေမကအခသေသရပ ဒသောမးအမရငေမကပ

ရြသတေြည အြရမယသလးပ မမးေမကြ ငးေမယ။ပ အဒသမေ းပ သြးေမအမေငးကြ းရြြ းပ

ေမငမပ မသမးဖည ေမပ မေေငကသ သလပ ငရမအေခည အေအေြါမငပ ဒသမေ းအေခည အေပ

ေမကသပ ေကြ းဌငကဘကကပ ဘယသကြ ြမမေေငရကမပ မခေမအမကပ ေကြေမးခးပ

ေမးမည းအြြါမယ။ပေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ပပပပပပပ။ပြငေရးေကြ းဌငကပေဖည ကြ ငးရပဖည ြါမယ။ပ

ပေဒါကမငမေ းမမးကြ း(ြည ောငသေကြ း၊ပြငေရးေကြ းဌင)။ ။ ေးငးအြ

ြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ြငေရးေကြ းဌငအေလပ မြါမယ။ပ တမေမင

ကသယငးယကြ းပမြည မငးမအမသးြပ၅၀ပရငခသးေအငကကေမေကေငးမပ၅၃၃ပေကေငး

ပဖည ြါမယ။ပ အေခည ခတြငေကေငးအေေငကအဦေမကေမငပ အမေငးသမပ မာြပဖည ြြ းေမငမပ

အခေမအရအေမးြည မးငလပမေေငကပြြ းးေရးကသပမသ းေဒမကြ းအသးရအဖ ၊ပမကေသရင

မငေရမမေငး၊ပ တမေမငကသယငးယမေငး၊ပ ြည မမေငးပပ ေကကြြ းပ ြးေြါးေေငရက

13

မကြ မး

မငးမငဖည ြါမယ။ပ ေကေငးကသးေေးသတ ပ ြမမကသလကေမငပ မကေသ ရငေကြ းဌငပပ

ြးေြါးြြ းေမငပ ေကကြးေြါးေေငရကမငးမညဖြါေကြ ငးပ ေးငးငပ မြည အြြါ

မယခဗေငး။ပ

ပြည ယ၊ပ ြည မြငေရးကငဟမးြါးေရပ ေေးတေခါမေဒမမေငးမပ ေကေငးမငးေကေငးမပ

မေငးအမကပ မကကမသေခပရငခသ းအငးပ မကေငမမမမေြးရပ အအဉရ/မရ ပပ

ြေဉးမပေမးခး

ဥကကဋဌ။ ပပပပပပပပ။ပမငေအငမေဒယမပဦးမသ(ခ)ဦးမသေအငပေမးမည းဖသလ ဖည ြါမယ။

ဦးမသ(ခ)ဦးမ သေအင(မငေအငမေ ဒယ)။ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလပ

တမေမငဥကကဋဌကြ းပပ ြည မလတမေမငကသယငးယမေငး၊ပ ြည ောငသေကြ းမေငးပပပ

ဧပမေမငမေငးအငးသတးကသပ မ ငဂငြါသလပ ကျေမငပ မခးေကမအြြါမယ။ပ ကျေမငပ

ကေမငပ ရခသြည ယ၊ပ မငေအငမေဒယကပ ပြည မလတမေမငကသယငးယပ ဦးမသ(ခ)ပ

ဦးမသေအငြါ။ပ ကျေမငပ ဒေလပ တမေမငမငပ ဥကကဋဌကြ းမမေပပ ေမးမည းမငးမယပ ေမးခးပ

ကေမငပ ြည ယ၊ပ ြည မြငေရးကငဟမးြါးေဖသလပ ေေးတေခါမေဒမလပ ြည ယကပ

ေကေငးမေကေငးမငးေမအမကပ မကကမသေခပရငခသ းအငးပ မကေငမမမမေြးရပ

အအဉရ/မရေမးခးကသပေမးမည းမငးမငဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ကျေမငမသလသတဟငပ ကမဘငအေးရေသတးသတမေငးငရးမငြါေမပ သတပ

မသ တြါ။ပေးရမသတမငမပ ေေးတေခါမေဒမ၊ပ ရငးြါးရမခတငးခပြည ာငးမပ မြ လယေမလပ

ပြည ယေမကပ မဘြည မမေငးဟငပ ြသြြ းေးရကြ ြါမယ။ပ ေေးတေခါမေဒမလပ ြည ယမငပ

ောသ ကြ မမမေငးဟငပ မမရမငးမမးေမကသပ မောငကကြည ြည ပ သတသတလပ အရအခေးြည ပေပ

မပ ေရငေရငမေမရမေကေငးေမမငပ ေကေငးာငးခေကြ ေြမယပ ေေကြ းမြည ပ သတသလပ မာငးသပ

ပကြ ြါဘး။ပ မမေဒမေမမငရမေကေငးေမမငြပ ညဖမသေကေငးာငးကြ ရြါမယ။ပ ေကေငးမငးပ

ေကေငးမေမဟငပ သးသးေအငဖသလကသပ မးကြ းငးကြ ရြါမယ။ပ ငေမးြေအငမအခါးပ

ေအငသတအမမမငပ ရရကြ မငမေငးြါမယ။ပ အေမငသလ၊ပ ကြ းငးသလ၊ပ ဂသဏားလေအငမယပ

ေသရေမငမပမခေငင၊ပဓငမသ၊ပြေဗဒသပဘငမငရြေမမငပရမမဟငပ၈၀ပေကေငသတမငပရရမငမေငးြါပ

မယ။ပ မည မင၊ပအ ငဂြလပ ဇေေဗဒသဘငမငရြေမမငးပ ဂသဏားမမဟငပ ၇၅ပမမေကေငသတမငပ

14

မကြ မး

ရရကြ ြါမယ။ပ ဘငမငသတဂသဏားလေအငရေမငမပ မမမကခေမမကကမသေမကသမကဖသလပ

အမမမမကြ ြါဘး။ပ ဘငမငသတဂသဏားရသလေမငမပ မမမကခေမမကကမသေမကသပ မကခပပ

မရသ မပ ြငေရးမေါဒအေြါပ ေေးတေခါမေဒမလပ ြည ယမေငးမငောသ ကြ မပ မဘြည မပ

မေငးလပေကေငးမေကေငးမငးမေငးဟငပမကသေကြ ြါြြ ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ြည ယ၊ပ ြည မြငေရးဟငပ မေငးငကငခည ငးေြါမယ။ပ ေေးတေခါမပ

ေဒမလပ ြည ယေမမငပ ၂၀၁၇-၂၀၁၈ပ ြငမေမကပ ေအငခေကရငးသတးေမရမပ

ေကေငးေြါးပ ၁၀၀ပေကေငရေကြ ငးပမရခရြါမယ။ပအဒအခေ မငပ ြည မကကသယြသအာကမးပ

ေကေငးမေကေငးဟငပ ဘငမငသတဂသဏားပ ၁၂၃ပ ေယငက၊ပ ါးဘငမငဂသဏားပ ၁၆၃ပ ေယငကပ

ေအငမည ေကြ ငးပ မမးင၊ပ ဂေငယေမမငပ ဖမသကရြါမယ။ပ ြည ယ၊ပ ြည မြငေရးပ

ကငဟမဟငပဒေငကာမဖည မပြါဘး။ပသတေမငအသးရအေလပေေးတေခါမေဒမလပ ြည ယပ

မေငးအမကပ ြည မကြငေရးကသမေအငပ မခသခသမတေေငရကေြးဖသလပ သအြေြါြြ ။ပ ဥကကဋဌကြ းပ

ခဗေငး။ပ၂၀၂၀ပခသေငကြသးမငပြငေရးဟငပေြည ငးငမငမသလပ ြည ယ၊ပြည မပြငေရးပ

ဟငပယခသာကြသြြ းပကငဟမမည ပမငးငသ ြါမယ။ပဘငေကြ ငပေသရပမကကမသေမးေအငမပ

ေကေငးမငးေကေငးမေမဟငပ မမမကသမမကကမသေမကသပ မသကသကေျငကာငးြြ းပ

မကကမသေခပ ငေမးြေမပ ေကေဖည ရမငမသလပ ြည မကအရအခေးြည ေမပ ေကေငးမငး

ေကေငးမေမလပ ယဉြြ ငရမငဖည ြါမယ။ပ ေငကမခသကပ ေခပ ငေမးြေမအမကပ

ကေရ ေမ၊ပမမးေမးပေြါေြါကငကြ အသတးမငြါ။ပကေရ၊ပမမးေမအမကပေေကြ း

မမမသမပ ေေးတေခါမေဒမကပ ေကေငးမငးေကေငးမေမဟငပ အေပမည ပြငေရးလြသ၍

ြသ၍ပ ေေးငသ ြါမယ။ပ ေေးတေခါမေဒမလပ ြည ယမေငးကပ ေကေငးမေကေငးမငးမေငးဟငပ

ပြည မကပ ေကေငးမေကေငးမငးမေငးလပ ြငေရးကသမေအငသြခေရပ ဒါမမဟသမပ ြည ယ၊ပ

ပြည မြငေရးကငဟမေးေအငသြခေရပ အေပမည ပမကကမသ၊ပ ေကငြလပ မမးေမရပ

မကေရငကခပရငခသ းကသပ ေေးတေခါမေဒမလပ ြည ယေမအမကပ မမကေကေမမမမပ

ေြးြါမပြည ယ၊ပြည မြငေရးဟငပကငဟမးမငးမငညဖြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ သတမသ တမငပ မရငးဥြေဒသးမသးေရးလပ မြ မေအးခေမးေရးမသလဟငပ

သတမးမငောသေကြ မပ ြည မမေငးရပ အမဉငဏဖတ ဖြ းမအေြါမငပ အဓကမမေြါမယ။ပ

15

မကြ မး

အမြငဉငဏရမပ အမငး၊ပ အမကသပ ခခည ငးမမည ပ သမငညဖြါမယ။ပ အမငး၊ပ အမကသမမရပ

မေးေရး၊ပ ဘငမငေရး၊ပ သတေရး၊ပ အးေရငကအယေါဒေမပ ေြါငသ ြါမယ။ပ ဒသပ

အးေရငကေါဒေမေြါငရပ သတေမငအေလပ ရးသလမြြ းသမပ ြည ဿငေမလပ မမေမပ

ပကြ တ ငရမငြါ။ပ ဒါေကြ ငပပ အမငး၊ပ အမကသပ ခ ခည ငးမမည သ ေအငပ အးေရငကေါဒေမပ မေြါ

ေြါကငသေအငပ ေေးတေခါမေဒမလပ ြည ယကေကေငးမငးေကေငးမေမကသပ အေပမည ပ

မကကမသ၊ပေကငြ၊ပမမးေမကသပမကေရငကြငမကြ ငးခပရဖသလပသတေမငအသးရအေလပ

ေေငရကေြးဖသလသအြြါမယ။ပဒါေကြ ငပပ ြည ယ၊ပ ြည မြငေရးကငဟမ းြါပးေရပေေးတ

ေခါမမပ ြည ယမေငးကပ ေကေငးမေကေငးမငးမေငးအမကပ မကကမသေပခပရငခသ းအငးပ

မကေငမမမမေြးရပအအဉရ/မရပြည မမေငးရကသယငး။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပြငေရးေကြ းဌငကပေဖည ကြ ငးရဖည ြါမယ။

ေဖည ကြ ငးခေက

ေဒါကမငမေ းမမးပကြ းြည ောငသေကြ း၊ပြငေရးေကြ းဌင)။ ။ပ ေးငးအြြါပ

ေမငပပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပရခသြည ယ၊ပမငေအငမေဒယပ ြည မလတမေမငပပ

ကသယငးယပ ဦးမသ(ခ)ဦးမသေအင၏ပ ေမးခးအေြါပ Powerပ Pointပ အမသတးြည ပ ြည ပ

ရးးမြည ခပြည ြါရပ ေးငးငပ မြည အြြါမယ။ပ ြငေရးေကြ းဌငအေလပ သးရးမပ

မေါဒဖည မပ မမပခ ခည ငးမမျမရဘ(Noပ Discrimination)၊ပ မဦးမေယငကမျပ မခေရာငးဘပ

(Noပ Oneပ isပ Leftပ Behind)၊ပ ေကေငးာကမသတးေမရေေရး(Noပ Schoolပ Dropပ Out)မေါဒလပ

အေပမည ပြငဦးးဌငေအငကမငရမပမကကမသမေငးအကပရကသြငေရးမကကမသ၊ပကသ း

ြငေရးမကကမသမသလမငပ ေေးတေခါမေဒမရငးြါးရမပ ခတငးခပြည ာငးေမငပ ေဒမမေငးမပ

ေကေငးမငးေကေငးမမေငးအမကပ ရကသမကကမသမပ ရငခသးဖည ပးေကငး၊ပ

ရကသြငေရးမကကမသပပကသ းြငေရးမကကမသမသလမပဘငမငမမသတးခသပမြပတဘငမငမ၊ပ

ေြပတဘငမငမ၊ပ ေဇဇငဘငမငမအမကပ ဘငမငမမခသျပ ါးရငခသးဖည ပးေကငး၊ပ

16

မကြ မး

ြငေရးေကငြမေငးမပ ါးရငခသးဖည ပးေကငးပ ေခပရငခသ းမေငးပ မမမမ၍ပ

အမေသတးရမပမပပအရအခေးအရးပေခပြည ေြးေကရြါမယ။ပ

မကေသ ရငမသ းေဒမကြ း/ြည ယေမမငးပ ေဇဇင၊ပ မြပတမကကမသေမ၊ပ းြငပ

မကကမသေမ၊ပ ကြေမငမကကမသေမမငးြပ ေဒမခတမကကမသေကေငးမငးေကေငးမပ

မကခပရမပ ေကေငးမငးေကေငးမေမအေလပ မကေရငကခပရဖသလသလအမကကသးပ ဉပ

ေေငရကာငးရေကရြါေကြ ငးပ မြည အြြါမယ။ပ ေေးတေခါမေဒမအဖည မမမမ၍ပ

သတေမငမာသမြည ာငးေမငပ ေဒမရမခတငးခပရမပ ေဒမမေငးမပ မကကမသေမငေမးြပ

ေအငမည ေမငေကေငးမငးေကေငးမမေငးအမကပ ရကသးြငမကကမသမပ ေကေငးမငးပ

ေကေငးမပ ၁၉ပ ဦး၊ပ မတေးးြငမကကမသမပ ေကေငးမငးေကေငးမပ ၂၁ပ ဦး၊ပ မမးပ

အခေကအကးြငမကကမသမပ ေကေငးမငးေကေငးမပ ၁၂ပ ဦး၊ပ မတေးကြေမငပ

မကကမသမပ ေကေငးမငးေကေငးမပ ၁၅ပ ဦး၊ပ းြငမကကမသ(ရမငြသတေသဘငးမး)မပ

ေကေငးမငးေကေငးမပ ၁၉ပ ဦး၊ပ မည မငသတေေကြ ငးပပ အငကငမြငမကကမသမပ

ေကေငးမငးေကေငးမပ၁၄ပဦးဖည ပပသသေြါးပေကေငးမငးေကေငးမပ၁၀၀ပဦးကသပယခသပြငမပ

အာကခတြြ းပမကေရငကြငမယခပြည ေြးာငးေကရြါေကြ ငးပမပြည အြြါမယ။

ေကကြြ းပ သကြေးေရး၊ပ ေမးမည ေရးပပ ေေမည ငးေကြ းဌင၏ပ ေြါးြေဖည ကြ ငးခေကပ

အရပသကြေးေရး၊ပေမးမည ေရးပပေေမည ငးေကြ းဌငေအငကရပမကကမသမေငးဖည ေမငပေရေးပ

သကြေးေရးမကကမသမပ ေေးတေခါမေဒမပ ရငးြါးရမခတငးခပြည ာငးေမငပ မသ းေဒမကြ း/ပ

ပြည ယမေငးမပ မကကမသေမးငေမးြေအငမည ေမငပ ေကေငးမငးေကေငးမမေငးအငးပ

ြငမအသကပ မမမမာငးေမငပ မကကမသေခပရမမြည ပမြါကပ ေခပရေကေငးမငးပ

ေကေငးမမေငး၏ပ ၁၀ပ ရငခသးအငးပ ေခပြည ရပ မကေငမမမမပြြ းပ ဉေေငရကေကပ

ရြါမယ။ပ ကေးမငေရးပပ အငးကငးေကြ းဌင၏ပ ေြါးြေဖည ကြ ငးမအရပ ကေးမငေရးပ

လမးအငးအရးအမည ဦးးဌငမပ ေေငရကေကရေမငပ ေေးမကကမသမေငးပပ ေေးြငပ

းတယမကကမသမေငး၏ပ ေခပေရးခေယမပ မပ မကေသ ရငြငမမပ မကကမသပ

ေငေမးြမပမြပတဘငမငမဖည ပပ ေဖည ေသေအင မည မမေငးကသပမကကမသအသကပအမေငးေသတးကခတပ

17

မကြ မး

သမပပ ေငာငးဦးေရအမသ းပ ဦးငးေြးမကကမသပ ေရးခေယေျငကာငးမအေြါမမ၍ပ

မသ းေဒမကြ းပြည ယခခည ငးမမရဘပေရးခေယမကသပကေပမသတးေေငရကေကရြါမယ။ပ

မသလရငမပ ေေးတခကခေမငပ ေကေးကေဒမမေငး၊ပ ကသယြသအသြခေြခပရေဒမမေငး၏ပ

ဘကသတဖတဖြ းမသးမကေရးကသပ ေရး၍းေကငး၊ပ ေေးြငကသပ အမမကယေါမငြါြြ းပ မမပ

ေဒမဖတ ဖြ းမသးမကေရးအမကပ မငေြည ာမးေေငသ မပပ အရအေမးြည ေေမငပ

ေရငေေကငးမေငးေြါားငေေရးအမကးေကငးပ ရရယ၍ပ သတေမငမာသမြည ပ

ာငးေမငပ ေဒမရမခတငးခပရမပပ မငးငေရးပမေရးခကခေမငပ ေဒမမေငးဖည မပပ

ကသယြသ အသြခေြခပရေဒမေခည ငကခသမသလမပ မကကမသေငေမးြပ ေအငမည မမေငးအငးပ

ေေးမကကမသမေငးမသလပ ေခပြည သေရးအမကပ အေပေပမြည ေေငရကေကရြါမယ။ပာသမသလပ

မြည မအေြါပ သတေမငမမတမသတး၏ပ မေဘငမခပြည ခေကဖည ပပ ယးေဒမမေငး၌ပ အေခည ခတြငပ

အာကမးမေငးမပ မသတးေကမသကြငမယြြ းပ မမမမအရအခေးမေငးပပ ကသကမပ

မေငးကသပ မြသတမေခပြည ပ အမေသတးရမမေအငကပ ေျငေြါ၍ပ ေေးမကကမသမေငးမသလပ သသေြါးပ

ေခပြည ဦးေရ၏ပ မသတးရငခသးပ ေခပြည ေကရြါမယ။ပ ာသမသလေခပြည ရငမပ ၂၀၁၂ပ ခသမပပ

၃၂ပဦး၊ပ၂၀၁၃ပခသမပ၄၄ပဦး၊ပ၂၀၁၄ပခသမပ၅၀ပဦး၊ပ၂၀၁၅ပခသမပ၅၃ပဦး၊ပ၂၀၁၆ပခသမပ

၅၉ပဦးပ သသေြါးပေခပြည ဦးေရ၏ပ၆ပရငခသးဖည ပပ၂၀၁၇ပခသမပ၈၁ပဦး၊ပ၂၀၁၈ပခသမပ၇၂ပဦးပ

သသေြါးပ၃၉၁ပဦးမသလအငးပေေးမကကမသ(မေကး)ပပေေးမကကမသ(ေမငကြ း)မသလပမကေရငကပ

ခပြည ခည းမေငးကသပ ဤေမးခးမမမးမကြပ ေေငရကေြးေကရြါေကြ ငးပ ေကြေကြ းပ

ဌငမေငး၏ပေဖည ကြ ငးခေကမေငးပအမပေြါးြရးးမြည အြြါမယ။ပေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပမသကေြးြါ။ပ

ဦးမသ(ခ)ဦးမ သေအင(မငေအငမေ ဒယ)။ ။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပကျေမငကသပ

ေကြေမးခးပေမးခပြည ြါ။ပအခသသပ ြည ောငသေကြ းကပ ြည ြည သတသတေဖည ေြးမအမကးပ

ကျေမငအားေကေးဇးမရြါမယ။ပ ေကြ းခဗေငး။ပ ဒ ပ မကကမသေခပမးညတငအသြမငပ

မကကမသေခပ လြမမကသလပ မေးေမ ရြါမယ။ပ မမေးကပ မးခည ငးေခပ လပ ေရးခေယမပ

မကကမသမေငး၊ပ မကကမသပ ၂၉ပ ခသရမယေသမငကသပ ေမ ရြါမယ။ပ ေငကမမေ းကပ မကကမသပ

ေခပေရးခေယေရးအဖ မပ ေရးခေယမပမကကမသမေငး၊ပ အဒါကပ ၅၁ပ ခသရမငကသပ ေမရြါမယ။ပ အဒပ

18

မကြ မး

မးခည ငးေပခပ လပေရးခေယမမကကမသေမမငပခသကပေကြ းေြည ငြည မငးမပေကြ းဌငကပမကကမသပ

ေမြါြါမယ။ပ သကြေးေရး၊ပ ေမးမည ေရးပေေမည ငးေကြ းဌငေအငကမငေသရပ သကြေးေရးပ

မကကမသလပ မ/ေမး/ကသမကကမသေမြါြါမယ။ပ ေငကပ မယတဇငမပမဘငေြမေးကေပ

ားမမးေရးေကြ းဌငေအငကမငေသရပ မေမငလြမေးကေေသရငမကကမသြါြါမယ။ပ

ေငကပ ြသလေေငေရးပေကမယေရးေကြ းဌငေအငကမငေသသလရရပ ကသမယေရေကြ ငးပ

ေကငြ၊ ေရေကြ ငးြငမကကမသ၊ပ မမထငမငဖပမပ ေေကြ ငးမကကမသပ ြါြါမယ။ပ

ကေးမငေရးပအငးကငးေကြ းဌငေအငကမငေသရပကေးမငေရးပေေးမကကမသ၊ပ မငးဘကေသ ရင

ေေးမကကမသ၊ပ အေခည ခတကေးမငေရးလပ မငြည မကကမသေမကသပ ေမရြါမယ။ပ ဒမကကမသ

ေမကေခါမအခါမငပ ေေးတေခါမေဒမကပ ေကေငးမေကေငးမငးေမကပ မသြြ းမပ မသကသက

ေျငကသမငဖည မအမကပ ေခါမအခေမငပ မမးငေမမငပ မြမေမေမငြါဘး။ပ ေငကပ

ရငခသးဘယေငကမမမမသလပ ေခါမယေသမငးပ ေဖငြည မငမရေမငြါဘး။ပ ေငကမခသ

ကပ မကကမသေရးခေယေရးအဖမပ ေရးခေယမမကကမသမေငးပ ေသမအာမငပ ၅၄ပ ခသရြါမယ။ပ

းြငမကကမသ၊ပကြေမငမကကမသ၊ပြငေရးမကကမသ၊ပးြငးေရးမကကမသ၊ပမမေါယမ

မကကမသေသမပ မကကမသေမြါြါမယ။ပ အဒမကကမသေမမငးပ မမးငေမလပ မမ

ကေကေေခါာငးမငပမေမြါဘး။ပမေမေမငပေကေငးမေကေငးမငးေမကပမမသကသလမေျငက

ရမပေကေငးမငးေမအမေငးကြ းရြါမယ။ပဒါေကြ ငပပကျေမငပခသကေဖငပြည မပအမေ းအငးခသမင

ေခါမမကကမသေမကသပ မမကေကေမကသလရေအငပ ေကြ းဌငအေလပ မမးငကမမကေကေပ

အငးသတးမေအငေခါေြးမယပ အအဉမေးရြါမငးေသမငပ ေကြေမးခးအေလပ ေမးရြါ

မယခဗေငး။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပြငေရးေကြ းဌငကပေဖည ကြ ငးေြးရဖည ြါမယ။

ေဒါကမငမေ းမမးကြ း(ြည ောငသေကြ း၊ပြငေရးေကြ းဌင)။ ။ပ ေးငးအြြါပ

ေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ြငေရးေကြ းဌငအေလပ မမပခခည ငးမမျပ မရမပ

မေါဒအရပဒါေမမပခ ခည ငးမကသေဖငြည ခည းကသပကျေမငမသလပ ေေငရကမငမဟသမြါဘး။ပ ဒါေကြ ငပပ

မသလသလပ တမေမငကသယငးယကြ းမခေမပ မမမမမရငခသးေမကးပ အမအကေပ

အမေြးမြည ာငးြြ းဖည ြါမယ။ပ အရအေမးရမပ ြငေရးကသဦးမအေကငအာေဖငပ

19

မကြ မး

ေေငရကမအခါမငေမငပ သတမကငအေပမပ မကကမသေမအဖည ပ အငးေကငးေအငပ

ေေငရကရမယပပ မကကမသေမကသးြပ ကျေမငမသလကပ အမေသတးရမမပ အရအခေးအရပ

မမမမေေငရကရမငဖည မအမကေကြ ငပမသလသလပ အမေသတးရမပမပ အရအခေးပ မမမမမပ

ပြည ပမမမေမကသမငပ ေရးခေယကခတေြးမငးသမဖည ြါေကြ ငးပ ေးငးငပ မြည ပ

အြြါမယခဗေငး။ပ

ပမြ လမမြ လယ၌ပ ြည ောင သရြသတေဖည ပ အေခည ခတြငေကေငးမေငးေေငကသြရငမပ မဒါပ

သြးမေငးအခေ မြြ းးရပ ဒဇသ းမေငးြသမသြည သတ ငမမမမေြးရပ အအဉရ/မရြေဉးပ

မေမးခး

ဥကကဋဌ။ ။ပပမြ လမမေဒယမပဦးမငေအငပေမးမည းဖသလ ဖည ြါမယ။

ဦးမငေအင(မြ လမမေ ဒယ)။ပပပပပပပပ။ပေးငးအြြါေမငပြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပ

ပြည မလတမေမငကသယငးယမေငး၊ပ ဖမကြ ငးာငးေမငဧမမေငးအငးသတးပ မ ငဂငြါသလပ

မခးေကမအြြါမယ။ပကျေမငကေမငပမေကးမသ းေဒမကြ း၊ပ မြ လမမေဒယကပ ြည မလပ

တမေမငကသယငးယပဦးမငေအငပ ဖည ြါမယ။ပ ပယေလေမးသမေမးခးကေမငပအေခည ခတြငပ

ေကေငးမေငးေေငကသြရငမပ မဒါသြးမေငး၊ပ သြးဉမေငးပ အခေမြြ းးရပ ဒဇသးမေငးပ

ြသမသ ြည သတငမမမမေြးဖသလအအဉအငးပ ေမးမည းမငးမငဖည ြါမယ။ပ ေမးခးာမငြါမအမသ းပ

မဒါသြးဉမေငးကသပ ြည ောငသတမေမငကမသကမးခကြ မသပ ကမဘငေငကြသးပ

မသတးအမးမငပ အြြ းေေငရကသ ဖသလပ ေမျငခကြ ေြမပ ဖည မငမအြည ပ မသးမးဖည ေမငပ

ေမပ ဇေငကမပ မဒါေအငမည ကြ မအမကပ မးမေကငးမေကေးရငေမမငပ ြစးပ

မယဖသလြအခကအခရခြါမယ။ပ ဒါအြည ပကကရအေေငကအဦမေငးမေေငကရငမငပသအြပ

မကကရအမအြသးမခသခေးအသကပ ခတသရမရမပ ေငကာြပ အမအြသးမခသကသပ

ာြမတာမးမေေငကခည းေကြ ငးေကငး၊ပ မဘငေအမသ းရေမေမည ကြ းကသပ ခတသ ေပ

ပြည ြည ခည းပ ေကေခည းမြည ဘလအေေငကအဦကသပ မေေငကခကြ မအမကပ မမမသလပ

ြမေးကေမငပ ဥြဓသြမေငးကေေးခည းပ အခည ငးမသငးအြေမငေသးကေ းမေငးဖည ေမကသပ

ေမ မည ေကြ ရြါမယ။ပ ာသလအြည ပ မမမသလအသးရကာကမငပ ဘကေြါးသတကမသးမည ငမပ

ဘဏဍငေအရအမသတးဘမဂေကမငပ ၂၀၁၅-၂၀၁၆ပ မငပကေြဘယတပ ၂၀၀၀၀ပ ခလမငရခရငမပ ၂၀၁၉-

20

မကြ မး

၂၀၂၀ပမငပကေြဘယတပ ၃၀၀၀၀ပေကေငခလပမသတးသဖသလေေငရကေြြ းပမး၊ပမတမငးပအေေငက

အဦမေငးအမေငးေသတးအမသတးြည ဖသလအမကပ ေသတးေရးအမသတးရမဘယတပ ၃၀၀၀ပ ေကေငကေြြ းေမငပ

ယေလဘယတပ ၇၀၀၀ပ ေကေငခလာပ မသးမည မသတးဖသလပ ေေငရကေမကငးပ ဖည ြါမယ။ပ

ဒါေကြ ငပ မဒါသြးဉမေငးအခေမြြ းးဖသလပ းမးရမမယသလေမျင၍ပ ေမးရခည းဖည ြါ

မယ။ပပ

ေငကာြေမးသမေမးခးကေမငပ ဒဇသးမေငးပ ဒာကအေမးမကေကေေရးေခောငးေြးဖသလပ

အအဉကသးပ Powerပ Pointပ ေးအမသတးြည ၍ေမးမည းသြါမယ။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ Power

Point အမသတးြည ခြည ြါ။ပ ဒါကပ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ပ ကပ ဒဇသးြါ။ပ ဒါကပ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ပ ကမေေငကပ

ခရခမပFoundationပရဒဇသးလပFoundationပကသပကေမမေေငကေမအေခည အေပ ဖည ြါပ

မယ။ပဒါေမဟငပကျေမငမသလဒဇသ းမငပ ြည ြည သတ သတမြါဘလငဘကောငမငပStructureပြသးမငပ

ြမသတးြြ းေမငပ Flatပ ပြည ငးခတြြ းေမငပ ေမခေငမသ းမဒသ းြည ငးေမကသပ ကေကေေေငရကာငးမငရြါပ

မယ။ပ ေအငကဘကကြသတမငကေမငပ မခေ လကသမပဏေမဟငမသ ာြေြါမငမြြ းေမငပ ဒသြပ

ပဖည ကမမေးမေေငကာငးမငရြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပ မမမမဒဇသးေမမငပ ေရရငမမရမပ

အမကပ မခေ လကသမပဏမေငးဟငပ ေမငလကျမးကေမမငပ မမေေငရကြါမယ။ပ ဒါကေမငပ

ပြြ းခမမြမကပ ကသမပဏေမငေမငမေငးမေငးပ ေဒေါခတကသမဒဇသ းဖည ြါမယ။ပ အဒါကေမပ

အငးသတးြသတမငမည မအမသးြါြပ Foundationပ မငပ အငးသတးပ ေခည ငကေြကေေြးာငးြါမယ။ပ ဒမငပ

ေခည ငကမးမတပရေခေငးေြးြြ းေမငပFootingပခတြြ းေမငပမသ ေငးေြါမယ။ပ

အဒမငပ ၂၀၁၇-၂၀၁၈ပ မငပ ြြ းခမပ ဒဇသ းမက မေေငကာငးမပ Foundationပ

ပဖည ြါမယ။ပ ဒါဟငပ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ပ မမြါဘး။ပ ခသမငေမငပ ဒသဒဇသးေးြည ဖည ငြါမယ။ပ

မတေခေငးေခည ငကေခေငးြပ ြါြါေမငမယ။ပ အေြါမငလပ မမြါဘး။ အဒေမငပ ကျေမငမသလကပ

မသတးကြ မေမည ငကေေငကမပအေေငကအဦေမရဒဇသ းဟငပမသတးကြ မသတးမမဘဖည ေမက စပအြါအေပ

ဒဇသးမေငးမမမမမမမမမရေြးဖသလ၊ပ မမမမေြးဖသလပ ကျေမငအေလပ ေမးမည းရခည းဖည ြါ

မယ။ပအငးသတးမ ငဂငြါ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပြငေရးေကြ းဌငကပေဖည ကြ ငးရဖည ြါမယ။ပ

ေဖည ကြ ငးခေက

21

မကြ မး

ေဒါကမငမေ းမမးကြ း(ြည ောငသေကြ း၊ပြငေရးေကြ းဌင)။ ။ပ ေးငးအြြါပ

ေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ မေကးမသးေဒမကြ း၊ပ မြ လမမေဒယပ ြည မလပ

တမေမငကသယငးယပ ဦးမငေအင၏ေမးခးအေြါပ ြည ရးးမြည ခြည ြါရပ

ေးငးငမြည အြြါမယ။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ Powerပ Pointပ အမသတးြည မြည ခြည ြါရပ

ေးငးငပ မြည အြြါမယ။ပ ြငေရးေကြ းဌင၊ပ အေခည ခတြငဦးးဌငမငရေမငပ အေခည ခတပ

ြငေကေငးမေငးအမကပ သအြေမငမေေငကေရးသြးမေငးေေငကသြရငမပ မဒါပ

သြးဉမေငးပအခေမြြ းးရပမကေသရငမသးေဒမကြ း/ြည ယြငေရးမးသတးမေငးမသလပေသတးပ

ေရးပ မေေငကေရးရြသတေမေငးကသပ ခေေေြးရြါမယ။ပ ဒါပ ြည ောငသရရြသတေဖည မပ

အမကေကြ ငမသလသလ။ပ မသလေမငပ သြးေမကသအြ တေေငရကမအခါမငေမငပ မကေသရငပ

မသ းေဒမကြ း/ြည ယအသးရအဖ ေမရကြ းကြ ြမလပ မဒါေခါယ၍ပ မကေသ ရငမသ းေဒမကြ း/ပ

ပြည ယြငေရးမးသတးမေငးလပ ေေငကသြေရးကသမပဏမေငးပ ငခေြခေြေသေေငရကကြ ြါမယ။ပ

မေေငကေရးသြးမေငးပ အခေမေြည းြြ းးသေရးအမကပ QCပ ကသမပဏမေငးဖည ပ

ပကြ ြမမေေငရကခည းဖည းေကငး၊ပ မကေသရငမြ လယအသကပ တမေမငကသယငးယပ

မေငး၊ပ မြ လယအသြခေြေရးမးမေငး၊ပ မြ လယြမငယငေရးအဖ၊ပ မြ လယျြအဂေယင၊ပ

ပမြ လယဦးးမး၊ပ မးဦးးဌင၊ပ မြ လယြငေရးမးမသလြါေဖ းာငးမအေရအေမးေေးပ

ေရးပ မေေငကေရးသြးပကြ းကြ ြေရးေကငမမမသလဟငပ မသ းေဒမကြ း/ြည ယအသးရအဖ ပ

မသလပကြ းကြ ြမးညတမေမလမတကြ ြမမေေငရကေကရြါမယ။ပ

အေခည ခတြငေကေငးမေငးေေငကသြရငမပ သအြေမငငမေကေငးမေေငကေရးပ

ေသရငဒဇသးမေငးကသပ ြငေရးေကြ းဌင၊ပ အေခည ခတြငဦးးဌငမပ ဉေရးေြည သြြ းပ ဖည လေေေြးပ

ေကရြါမယ။ပ ယခသအခါမငပ ေ ဖတ ဖြ းေရးပ ြးေြါးေေငရကေရးအဖ (Swissပ Agencyပ forပ

Developmentပ andပ Cooperation-SDC)ရြတြသးကမဖည ပ ၂၀၁၈ပ ခသမပ သတခြ တ ေဘးကးြြ းပ

ကေးေြေင တ ြည ငမေကေငးေေငကသြေရးမးညတငအသြ(Safeပ andပ Childပ Friendlyပ

Schoolပ Constructionပ Guidelines-SCSCG)ကသပ ြာမအကြ မပ ြသတြာသမေေခြြ းပ ၎းအမသးပ

သကငေေငရကရပဉေေငရကေကရြါမယ။ပ

22

မကြ မး

ဒါကေမငပ သတခြ တ ေဘးကးြြ းပ ကေးေြေင တ ြည ေကေငးေေငကသြေရးမးညတငအသြပ

ပဖည ြါမယ။ပအဖသတးပ ေကေငဖသတးဖည ြါမယ။ပ ဒါကေမငပအဒ ငအသြာမငပ Foundationပ ဘယသသြပ

ရမယ။ပ အသမဘယသ ြြ းေမငပ Columnပ မသေမဘယသောငရမယ။ပ ြြ းသလရရပ ဒသ းေမ၊ပ

ပမည ငးေမကသပ ခသကတမေမငကသယငးယကြ းေြည ငမအမသးြပ မမမမမမမမြြ းမအြည ပ

ခသမသးကပLပShapeပဒဟငေမလပNetပေမလပဒါေမကသကြ ြပြြ းပေေငရကရမယေသမငပပကေးေမ

ြငမယေမေကေငးေမမပ မဘငေေဘးအတရငယေမဖည မပ ေဒဏ၊ပ မသမသ းဒဏ၊ပ

ေရကြ းေရျတဒဏမသလ၊ပ မးပ Slipပ ပဖည သ မေဒမေမ၊ပ မသးေခါေရရငးမေဒမေမပ မေဒမေမ

အမကးြပကျေမငမသလပဒါဉးငးြြ းေမငပေေငရကေကရြါမယ။ပ

သတခြ တ ေဘးကးြြ းပ ကေးေြေင တြည ငမေကေငးေေငကသြေရးမးညတငအသြြါပ အေခည ခတ

ြငငမေကေငးမေငးမေေငကေရးသြးဉမေငးကသပ ေေငရကရအမကပ ြငေရးပ

ေကြ းဌင၊ပအေေငကအဦြသတတာသမပေရးဌင၊ပအေခည ခတြငဦးးဌင၊ပအဂေယငဌင(ခ)၊ပ

ေေငကသြေရးေကြ းဌင၊ပ အေေငကအဦဦးးဌင၊ပ မောမး၊ပ ကယေယေရးပ ြည

ေရငခောငးေရးေကြ းဌင၊ပ ေဘးအတရငယေသရငမတခလခမဦးးဌင၊ပ မသ းေဒမကြ း/ပ ြည ယ

ြငေရးမးသတးမေငးမပ အဖ ေကသယငးယမေငး၊ပ မည မငသ တအဂေယငအမးပ (Myanmarပ

Engineeringပ Society,ပ Nayပ Pyiပ Taw)၊ပ Planပ Internationalပ Myanmarပ မပ မည မငပ

ကသယငးယမေငး၊ပWorldပVisionပMyanmarပမပမည မငကသယငးယပSDCပမကသယငးယမေငးပ

ြါေေမငသြးဖည ေမည ငကေရးအဖ ေမေငးဖည ပ ေဒမကသကမယြသမသ ြည သတေမငပ ငမပ

ေကေငးဒဇသးမေငးကသပ ေရးေြည သေေငရကသ ရအမကပ အေကငအာေဖငပ ေေငရကေကပ

ရြါေကြ ငးပေးငးငမြည အြြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပမသကေြးြါ။

ဦးမငေအင(မြ လမမေ ဒယ)။ ။ပဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပေကြေမးခးေးပေမးခြည ပ

ြါ။ပ Slideပ တြါမပ ပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ေးမမေငကြည ြည ေြးြါခဗေငး။ပ ေကြ းခသကပ မြည ခပ

မသ၊ပ ေဖည ကြ ငးခမသပ ဒဇသးေမမငပ ြည ြည သတ သတေြးဖသလညတကြ ငးခေြမပ ဒဒသ းြည ငးေမရဒဇသးပ

ကေမငပြသတမမည ရမအမသ းြါြ။ပ ဒါဟငပကရဒဇသးေြါကေကးယာငးမဒဇသးမေငးဖည ြါမယ။ပ

အဒမငပ မခေလဒဇသ းေမရပ ြည သတမမရမအမကပ မခေ လကသမပဏေမဟငပ ဒဇသးကသြြ းေမငခသ းရပ

23

မကြ မး

အေမေြည ြါဘး။ပ ဒါေကြ ငပ ဒဇသ းကသပ ေကြ းခသမသးကေဖည ကြ ငးခမသပ အေမးမကေးပ

ြါေအငပေေငရကေြးဖသလပေမမတ ငရြခတြါမယ။ပေငကမခသကပယေလပကသမပဏမေငးေငကကေေမပ

ာမငပအဓကအခေကဖည မကသမပဏမေငးရရးးမည ြတ သ မးကသေငမအခါမငပ၂၅ပရငခသ းြြ းမ။ပ

ဒပ၂၅ပရငခသးကသပမြြ မးမသြသ ေြမပမခေ လပ၂၅ပရငခသးြြ းပောသမြြ းမပေငကမခသပ

သြရမယ။ပ အဒေမငအခါကေေမငပေသသမငကေမငပကသမပဏမေငးဟငပမဒါေအငခေြမပ ေေရးပ

ေကြ းေရးမြည သတြါဘး။ပ ေငကမခေကကပ ဌငေမကသြမမး၊ပ မတမငးအေေငကအဦေမမငပ

ြစးေတေမြြြ းေမငမပဒပConstructionပြသးကသမငပဌငကသြမငဖည ြါမယ။ပဒါေကြ ငပ

ေကေငးေမကသးြပ ကေြမးပ ၁၀၀ပ အာကပ ြစးေမကသပ ြစးေတဌငကေပ ြး

ေတေးြြြ းေမငပConstructionပြသးကသမငပကသမပဏေမကသအြသကမယေသရပဒြည ဿငဟင

အးလအမေငးပ ေြည မမယာသလ ဒေမးခးဖည သ/မဖည သပ ေမးမည းအြြါမယခဗေငး။ပ

ေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပြငေရးေကြ းဌငကပေဖည ကြ ငးရဖည ြါမယ။ပ

ေဒါကမငမေ းမမးကြ း(ြည ောငသေကြ း၊ပြငေရးေကြ းဌင)။ ။ပ ေးငးအြြါပ

ေမငြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ တမေမငကသယငးယကြ းရ ေမးခးလြမမကြြ းပ

ေမငပ ေကေးဇးအားမရြါမယ။ပ ေကြေမးခးြမမကြြ းးပ ေကေးဇးအားမရြါပ

မယ။ပ တမေမငကသယငးယကြ းမြည မြသတကေမငပ ယခကပ ဒဇသးေမရြသတဖည ြါမယ။ပ အခသပ

ကျေမငမသလပ သတခြ တ ေဘးကးြြ းပ ကေးေြေင တ ြည ငမေကေငးေေငကသြေရးမးညတငအသြပ

ငမေကငပ၈၀ပမငပတမေမငကသယငးယကြ းေြည ငမအမသးရဒသးေမ၊ပ မည ငးေမပဘယသသြရမယပ

ေသမငကသပ အေမးမြည မာငးမငဖည မအမကေကြ ငမသလသလပ ဒငအသြကအပ မေေငကပ

ေရးသြးေမကသပ ေေငရကသ ေရးအမကကသပ ြငေရးေကြ းဌငအေလြးေြါးမတေေငရကပ

ေြးမငးမဖည ေကြ ငးပမြည ြါမယခဗေငး။ပေကေးဇးမြါမယ။ပ

ေရငကြ းမးမသေဏပ ေရငေဇငဂေမသလ၏ပ ငေြကရငမေငးပ ငေြမြ ဇငအရအေါကြ းမငးေမငပ

အခည ငးငေြြငရမေငး၏ငေြကရငမေငးကသပ အေခည ခတြငအယမးပ အာကမးပ

ပမည မငငြည ဋဌငးငအသြမေငး၌ပာမးြည ဋဌငးရပအအဉရ/မရ ြေဉးမေမးခး

ဥကကဋဌ။ ။ပေမငမးကြ းမေဒယမပဦးမးမးပေမးမည းဖသလပဖည ြါမယ။ပ

24

မကြ မး

ဦးမးမး(ေမငမးကြ းမေ ဒယ)။ ။ ေးငးရြါေမင ပြည မလတမေမင

ဥကကဋဌကြ း အငးသတးရတးခေမးေမည ကြ ြါေ။ ကျေမငကေမင ေမငမးကြ းမေဒယက

ဦးမးမး ပဖည ြါမယ။ ပြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းမမေ မကေသ ရငေကြ းဌငကသ

ကျေမငေမးမည းသမငကေမင ပမည မငငေြမမသးရ ေခမေးငေြြရငးမကသ ဦးေေငခမ

ငေသေမငကြ းမးမသေဏ ေရငေဇငဂေမသလ၏ငေြကရငမေငးကသ အေခည ခတြငအယမး

အေခည ခတအာကမးမည မငင ပြည ဋဌငးငအသြမေငးမင ာမးြည ဋဌငးရ အအဉရ/မရေမးမည း

သခည းဖည ြါမယ။ ေကြ ငးကေးေဖငြည ခေကကသ မြည ြါမယ။ အ ငဂြမသလကေအငကကသ ကေေရငက

ခြြ းမေငက ပမည မငငေြဟင အမခတဘေကသ ေရငကရခြါမယ။ ပမည မငမေးအခေ လကး

ကျေင တခကြ ြြ း အ ငဂြငေြ အ ငဂြယဉေကေးမကသ အာကြ းခကြ ကင ငေြေြေငကြြ း

မေးေြေငကရေမငမယအေခည အေေသးကြ းကသ ေရငကရခြါမယ။ ဒါေြမ ၁၉၃၀ ခသေငကြသးမင

ရကသမကကမသမင ေရငကြ းဦးေဖေမငမဟင ပမည မငငကသ အေရးြါမအေ ပြည ေရငကေအင

ပကြ းငးခသလ ပမည မငငဌငကသ ဖသ ခြါမယ။ ပမည မငငဌငရယသလ ရကသမကကမသမင

ေြါေြါကငြြ းမေငက ာသအခေ၊ ာသကငက မကကမသေကေငးမငးယေမဖည ခကြ မ

ေရငေဇငဂေ၊ ဦးမးဟ၊ ေရငမးမသေဏ၊ ဦးဖသးကေငး၊ မြပတေမငေ၊ ဦးမမသလကး

ေရးေဟငးမည မငကငးေြည ေရးဟ၊ ပမည မငကဗေငေရးဟေမကသ ေဖငကာကြြ း ေခမေးငေြ

မေငးကသ မးမြေရးမငးခြါမယ။ ဒေခမေးငေြရ ကြ းေမရကြ းြမးမေကြ င ပမည မငငေြ

ဟင ပြည ဦးေမငငခြြ း ပမည မငငဟင သေမရ သေမဘေကသ ပြည ေရငကရငခြါမယ။

အဒသ ေကေးဇးကြ းမငးမ ေရငကြ းမေငးရမြမေငးဖည ကြ မ ေရငမမသး၊ ေရငေအငမး၊

ေရငမးရ၊ ေးာဋ(မးမကကမသ)မ ြသဂဂ ကြ းမေငးကးြ ပမည မငငေြမးရးမသကြ းကသ

ေကကြြ း ကေကမးမယေေငခကြ ြါမယ။ ခေမင (၃၀)ေငကက ေကေငးမသတး

ပမည မငငမသးြည ဋဌငးငအသြမေငးမင ဒေရငကြ းမေငးရငေြမေငးကသ ေေေေေငေငေဖငြည ခြြ း

ာသအခောသကငက ေကေငးမငးယမေငးဖည ခကြ မ ကျေမငမသလကးြ ဒငအသြေမကသ

ဖမပြြ းေမင ဒြည ဋဌငးငေမကသဖမြြ းေမင မသမေမရရခမသ ရမငေြေမကသး ဖမ ခ

ရခြါမယ။ အဒြည ဋဌငးငအသြမေငးာက ပြည ဋဌငးငအခေလကသ မြည သ ရ ကျေမငအငး Power

Pointပ အမသတးြည ခေြးြါရပ ေးငးငခေမငးခတအြြါမယ။ပ ေရငေအငမးရပ ခေ မကးပ

ဂသဏရမမြါ။ပ ေရငေဇငဂေရပ ြသဂတေေးပ မမမကြ ဦးမယာြါမယ။ပ ေရငေမငာရပ ဘ။ပ

25

မကြ မး

ေရငေးာဋ(မးမကကမသ)ရပ မးမသးမးါးေခည ငကြည ငး၊ပ ေရငကြ းမးမသေဏရပ ေမငပေမငပ

ေရတြသြပါး၊ပ ဦးဖသးကေငးရပ အခမကာမးခည း၏အကေ း၊ပ ဦးမရပ ဘြြည ေမငေမငးေဖမသလြါ။ပ

မြပတေမငေရပရငကေကမေရ။ပေရငမမသးရ ပမခေ းကသးမင၊ပေရငကြ းမးမသေဏရပ ြြ းခမအြမပ

ကပဒ းဂေငယမငေဖငြည ခမေေငးြါးဖည ြြ းပေရငကြ းမးမသေဏအေကြ ငးဖည ြါမယ။

ဒမြည ခမမျဟငေမဟငပကငးေြည မေငးမငပ ဖည ြါမယ။ပကဗေငမေငးပမြါေေမးြါဘး။ပဒသပ

ပမည မငငေြဦးေေငမးြည မမေငးပ ငေြအဉအငကြ းမငးမမေငးရကငးေြည မေငး၊ပ ကဗေငမေငးပ

ဟငပ ေကေငးမသးမငမကငမငပ မြါေငခမငပ ကြ ငြါြြ ။ပ ဒကေလအေခည အေပ အေခည ခတြငပ

အယမး၊ပ အဋဌမမးကဗေငငအသြမငပ ေရငေဇငဂေးပ မြါြါဘး။ပ ေရငမးမသေဏးပ

မြါေမငြါဘး။ပအေခည ခတြငအာကမးပ ေမမး၊ပမကကမသေမးေမမငေမငပေရငေဇငဂေ၊ပ

မြပတေမငေ၊ပ ေရငကြ းဦးေဖေမငမမသလရကငးေြည မေငး၊ပ ကဗေငမေငးပ ြါေြည ဋဌငးာငးေမငးပ

ေရငကြ းမးမသေဏရကငးေြည မေငး၊ပ ကဗေငမေငးကေမငပ ေြေငကခည းမေြေငကေမငပ ဘငေကြ ငပ

ြါ။ပ ေရငေဇငဂေ ပ ေရငမးမသေဏမသလအမပ မည မငငေြကသပ အေခည မေခမသပ

အခည ငးေမငပ ေရငေးား၊ပ ာသေဒါအမင၊ပ ေရငမမသး၊ပ ေရငေအငမးမပ ငေြေကေးဇးရပ

ေမရငေမ၊ပ ကဗေငေမ၊ပ ရမငေြေမဟငးြပ မည မငငကသပ အေခည မည ေခြါမယ။ပ ဒကေလပ

ပမည မငသတမငပ ရမငေြဖမမပ အမရငးြါးေြါမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ ဒအေခည အေကသပ

မမပသ တေမင၏အမသ ြခတြသဂဂ ကသယမသ ကပရမငေြကငးေသ းမေငးကသပကေ းြခမငပမသ းအမြါ။ပ

ရမငေြ၊ပမသမငေြ၊ပမသမရမငေြေမပားကငးဖသလပသေြါြြ ။ပဒကေလပFacebookပေခမကြ းပ

မငပ ပမည မငငေြဟငပ ရမငေြဘကကသပ အငးးငြြ းေမငပ မည မငငေြဟငပ အကေဘကကသပ

ဦးမေြါြြ ။ပ ဒါေကြ ငပ မည မငငေြဦးေမငငေရပ ရရယခေကလပ တမေမငဥကကဋဌကြ းမပ

မေပ မကေသ ရငေကြ းဌငကသပ ေမးမည းသမငကေမငပ ေငအမြည ဋဌငးမယ ငအသြမေငးမငပ

ေရငေဇငဂေ၊ပ ေရငမးမသေဏမသလအြါအေပ ငေြမြ ဇငအရအေါကြ းမငးခေမငပ ငေြြငရပ

မေငး၏ပကငးေြည မေငး၊ပကဗေငမေငးပြည ဋဌငးမကြ ငးေြးရပအအဉရ/မရပေးငးငေမးမည းအြြါပ

မယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ ြငေရးေကြ းဌငက ေဖည ကြ ငးရ ပဖည ြါမယ။

ေဖည ကြ ငးခေက

26

မကြ မး

ေဒါကမငမေ းမမးကြ း(ြည ောငသေကြ း၊ပ ြငေရးေကြ းဌင)။ပ ပ ပ ပ ပ ပ ။ပ ေးငးအြြါပ

ေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပမေကးမသ းေဒမကြ း၊ပေမငမးကြ းမေဒယပ ြည မလပ

တမေမငကသယငးယပဦးမးမး၏ေမးခးအေြါမငပPowerပPointပအမသတးြည ြြ းြည ရးးပ

မြည ခြည ြါရပေးငးငပမြည အြြါမယ။ပြငေရးေကြ းဌငအေလပအေခည ခတြငအေပ

KG+12ပ မသးမရဘငမငရြအသကပ မသးညတးမမးမေငးကသပ မကေသ ရငဘငမငရြမသးပ

ညတးမမးေကငမမ(Subjectပ Wiseပ Committee)မေငးကပ ြည သြြ းပ အမေ းမငးမသးညတးမမးပ

ေကငမမ(National Curriculum Committee)၏အမြည ခေကကသပ ရယေေငရကေကရြါပ

မယ။ပကရအေခည အေမငပအေခည ခတြငမမးအေပြာမမးပ မည မငငဖမင၌ပေရငကြ းပ

မးမသေဏ၏ပ မေြည မးေကငကပ ကြ ငေကြ းကဗေငမသလကသးေကငး၊ပ ဒသမယမးမည မငငပ

ဖမ င၌ပ ေရငကြ းမးမသေဏ၏ပ ေရတဥမြ ကဗေငကသးေကငး၊ပ မမယမးမည မငငဖမင၌ပ

ေရငကြ းမးမသေဏ၏ပ ယေငမကဗေငကသးေကငးပ ာပမးမကြ ငးေကရြါေကြ ငးပပ

မြည အြြါမယ။ပ ဒါကေမငပ ြာမမးဖမငအသြမငပ မေြည မးေကငကပ ကြ ငေကြ းကဗေငပ

မေငးပ ဖည ြါမယ။ပ ဒါကေမငပ ဒသမယမးမည မငငဖမငအသြမငပ ေရငကြ းမးမသေဏ၏ပ ေရတဥမြ ပ

ကဗေငပ ဖည ြါမယ။ပ ဒါကေမငပ မမယမးမည မငငဖမငမငပ ေရငကြ းမးမသေဏ၏ပ

ယေငမကဗေငပ ဖည ြါမယ။ပ ဒါအြည ပ အေခည ခတြငအယမးအေပမပ ေဋဌမမးပ

မသးမမည မငင၌ပ ေရငေဇငဂေ၏ပ ြေမငကမယကဗေငကသပ ာမးမကြ ငးေြးေကရပ

ေကြ ငးမြည အြြါမယ။ပ

အေခည ခတြငအာကမးအေမးပ ေမမးမည မငကဗေငကေရး၌ပ ေရငေဇငဂေပ

၏ပ းကေးမကဗေငပ မည မငကငးေြည ၌ပ ေရငကြ းမးမသေဏ၏ပ းမောပ

ေရးမပခည ငးကငးေြည မသလကသးေကငး၊ပ ဒမမမးမည မငကဗေငကေရး၌ပ ေရငေဇငဂေ၏ပ

မေမမငးေမငကဗေငကသးေကငးပ ာမးြည ဋဌငးပ မကြ ငးေြးေကရေကြ ငးပ မြည ပ

အြြါမယ။ပ ဒါကေမငပ ေဋဌမမးမည မငေကေငးမသတးဖမငအသြအမပ ဖည ြါမယ။ပ ယခသပ

ြငမပ၂၀၁၉ပခသပဇကေပ၂၀၂၀ပခသပမမအာပအမသတးြည ေမပဖမ ငအသြအမပ

ပဖည ြါမယ။ပ အဒမငပ ငမေကင(၁)မငပ ေရငေဇငဂေရပ ြေမငကမယေသမကဗေငကသပ ာမးပ

မကြ ငးေြးေကရေကြ ငးပ မြည အြြါမယ။ပ ဒါကေမငပ ဖမငအသြအေဟငးဖည မပ Grade

(10)ပပမည မငကဗေငကေရးမငပးကေးမေသမပေရငေဇငဂေရကဗေငပဖည ြါမယ။ပဒါကေမငပ

27

မကြ မး

Grade (10)ပ မငြပ းမောပ ေရးမခည ငးေသမပ ေရငကြ းမးမသေဏရရမငမမးပ

မြသဒပ ဖည ြါမယ။ပ ဒါကေမငပ Grade (11)ပ ေကေငးမသတးဖမငအသြအေဟငးမငပ မည မငကဗေငပ

ကေရးမငပ ေရငေဇငဂေရပ မေမမငးေမငပ ေသမကဗေငမြသဒကသပ မကြ ငးြသလခေေြးေကရပ

ေကြ ငးပမြည အြြါမယ။ပ

မသလဖည ြါ၍ပ ြငေရးေကြ းဌငအေဖည ပ အေခည ခတြငအေပ မည မငငြည ဋဌငးငအသြမေငးပ

မပ ငေသေမငကြ းမေငးဖည ေမငပ ေရငကြ းမးမသေဏ ပ ေရငေဇငဂေမသလ၏ငေြကရငမေငးပ

ငေြမြ ဇငအရအေါကြ းမငးေမငပ အခည ငးငေြြငရမေငးရငေြကရငေမကသပ အေခည ခတြငပ

မမး၊ပ အယမးပ အာကမးပ မည မငငြည ဋဌငးငအသြမေငးမငပ ာမးြည ဋဌငးြည သခည းပ

ေမကသပေေငရကေကရြါမယ။ပဥြမငအေလေသရပေရငမမသးရပတြယြကေးကဗေငေသရပ

ြာမမးငမေကငပ ၈၉ပ မငပ ြါြါမယ။ပ ေရငြေဉးမငးေမငမးရပ ေသေမငးကဗေငဟငပ

ငမေကငပ၁၃၄ပမငပြါြါမယ။ပဒသမယမးမငးပဒသြပေရငမမသးရပအေမမငးေသမကဗေငပ

ဟငပ ငမေကငပ ၁၅ပ မငပ ြါြါမယ။ပ ေရငမမသးရ ပ ယသကေးကငးရကောငကဗေငကးပ

ငမေကငပ ၂၇ပ မငပ အမးမးပ ဒဟငေမကသပ ာမးမကြ ငးေြးေကရေကြ ငးပ အမေ းမငးပ

မသးညတးမမးေကငမမရကြ းကြ ြမဖည ပ ေကကြြ းေမငပ ဉေေငရကေြးမငးမပ ဖည ြါပ

ေကြ ငးပေးငးငပမြည အြြါမယခဗေငး။ပေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပမသကေြးြါ။

ဦးမးမး(ေမငမးကြ းမေ ဒယ)။ ။ပေကြေမးခးအငးပာြမတြြ းပ ေမးခပ

ပြည ြါခဗေငး။ပ ကျေမငေသသမငကပ ေငကေသလရရေသမငပ Grade (11)၊ပ Gradeပ (12)ပ မပ

အမးမေငးပ ကေေြါေမးမယခဗေငး။ပ ကျေမငကသယမသးပ မည မငငကသယမသ မေမ

ေရငြါ။ပာသေကြ ငပ Grade (11)၊ပGradeပ (12)ပ မအေမေငးမငးြပ ဒေရငကြ းမေငးရငေြ

မေငးကသပ ရမငေြဖတ ဖြ းဖသလရရယခေကပမကြ ငးေြးရအအဉရ/မရပေကြေမးခးပာြမတပ

ပြြ းေမးပမည းအြြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပ ေကြေမးခးေမးမည းမယေသမေရငမငပ ေဖည ကြ ငးမေရငမငပ ခပ

ပဖည ေမငမေ းမသလ၊ပမရးမးဖည မအခါမငမငပေမးဖသလပ ဖည ြါမယ။ပအေငမသးကပေကြ းရ းမငးပ

မအခေမငပအဒကစေမပြါြြ းမငးပဖည ြါမယ။ပြါမယေင။

28

မကြ မး

ေဒါကမငမေ းမမးကြ း(ြည ောငသေကြ း၊ပြငေရးေကြ းဌင)။ပပပပပပပပ။ပဟသမက။ပေဖည ကြ ငးပ

ပြြ းဖည ေကြ ငးပေးငးငမြည အြြါမယခဗေငး။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပ အခေ ကသပ ေးငးေမငအငးဖည ပ ေကြေမးခးပ ေမးမည းမအခေမငပ

ေဖည ကြ ငးမေကြ းရ ေဖည ကြ ငးခေကေမကသပ ေမခေငငးောငဖသလသြါမယ။ပ ေဖည ကြ ငးြြ းမေငကြသးပ

ကေမပမရ းးမကစေမကသပ ရးးေအငပမမမသလေမးခရြါမယ။ပဒါေြမသလပအခသသပေဖည ကြ ငးပ

ာငးပြြ းမငးကစကသပာြြြ း၊ပာြြြ းေမးမယေသသလရရပဒါေကြေမးခးမဟသမြါဘး။ပ

အမေ းမငးကေးမငေရးမတကးမြါေေမငပ အရြဘကေသ ရငပ အဖအးမေငး၊ပ မသ းရးမငးပ

အဖအးမေငး၊ပ ြသဂဂကကဏဍအမပ ကေးမငေရးပ ခသ မငေမငမးေအငပ မမပ

က စမေငးပေေငရကာငးမကသပမသခည းပြေဉးမေမးခး

ဥကကဋဌ။ ။ပေကငမေဒယမပေဒါကမငေဒါခမပေမးမည းဖသလဖည ြါမယ။ပပပပ

ေဒါကမငေဒါခမ(ေကငမေ ဒယ)။ ပပပပပပပ။ပ ေးငးအြြါမပ ြည မလပ

တမေမငဥကကဋဌပ အငးသတးကသပ မ ငဂငြါသလပ မခးေကဂါရေြည ြါမယရ။ပ ကျမကေမငပ

ေကငမေဒယကပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ေဒါကမငေဒါခမပ ပဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ Powerပ Pointပ မသတးခ ြည ြါရ။ပ ဒါကေမငပ ကျမမာငးမပ ေမးခးဖည ြါမယ။ပ

အကေယြည ရမယေသသလရရပ အမေ းမငးကေးမငေရးမတကးကသပ ၂၀၁၇ပ ခသမ မြြ းပပပပပပပပပပ

အေကငအာေဖငေေငရကခမငပ အခသေသရ ေကေငြါြြ ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ ကေးမငေရးပ

အငးကငးေကြ းဌငကပ အေကငအာေဖငေေငရကေမပ အမေ းမငးကေးမငေရးမတကးပ

ဟငပဘယအေခည အေမငပေရငကရေြါမ။ပေငကမခသကေမငပမတကးာမငြါမပအရြဘကပ

ေသရငအဖအးလပ မသ းရးမငးအဖအးမေငး၊ပ ြသဂဂကကဏဍအမပ ကေးမငေရးပ

ခသမငေမငမးေအငပ မမကစေမပ ေေငရကြြ းးြါြြ ေသမငဖည ြါမယ။ပ ဒါကေမငပ

ေကြ ငးကေးေဖငြည ခေကဖည ြါမယ။ပ ဒြသတကေမငပ Myanmarပ Newပ Agencyပ ကပ ၂၀၁၇ပ ခသမငပ

ပမည မငသတကပ Commitmentပ ေြးာငးြါမယ။ပ Universalပ Healthပ Coverageပ ကသ

ကမေြးာငးမယသလပ ြည ာငးမြသတမခသဖည ြါမယရ။ပ ဒါကေမငပ ကမကေမြါမပ Universalပ

Healthပ Coverageပ လပ National Health Planပ ပဖည ြါမယ။ပ အမေ းမငးကေးမငေရးမတကးကပ

၂၀၁၇ပခသပဧြြ မငပခြါမယ။ပ၂၀၂၁ပခသပမမမငပဘဏဍငေရးပေးကငအမးမငပ

29

မကြ မး

အေကငအာေဖငရမယမတကးပ ဖည ြါမယ။ပ အခသေသရပ လေးေကေငငြါြြ ။ပ ယခ

ကေးမငေရးမတကးလမမဘပအငးသတးကမးမတမးခြ တ သမပကေးမငေရးေငေရငကမြးမသ ကသပ

ဦးမမအမကပ ြည မး၊ပ ြည ြြငရမေငးကပ ေကငးမမပ မတကးသလပ အမအမမြည ခြါ

မယ။ပ ဒမတကးဟငပ မသးမသးအမကပ အေခည ခတကေမပ ကေးမငေရးေေငရကမအသအေေး

(BasicပEssentialပPackageပofပHealthပServices)ကသပ၂၀၂၁ပခသမပရရေအငပေေငရကမယသလပ

ြါြါမယ။ပ မတကးဟငပ သတေရးအရပ သတေမငရပ ကမကေမဖည သလပ အအေရးကြ းြါမယ။ပ

အရမးအေရးကြ းြါမယ။ပ မြအေရးကြ းြါမယ။ပ အားမဖည ပ အခသကရအခေပ ဖည ြါမယ။ပ

ပြည မမသလကပ ခါးးခတရမပ ောသြေြသးကသပ ေဖည ရးရပ ဖည ြါမယရ။ပ Universalပ Healthပ

CoverageပြးမသဟငပကသမမဂဂကခေမမာငးမပSustainableပDevelopmentပGoalsပမေငးရပ

မမမြသးဖည ြါမယ။ပ ဒြးမသ ဟငပ ၂၀၃၀ပ ခသမမသမပ ြည မေအငပ ကမကေမာငးမ

သတကးပ မည မငသတဖည ေြါမယ။ပ မသးကမးမတမးခြ တ သမပ ကေးမငေရး

ေငေရငကမေသမငကေမငပ သအြမကေးမငေရးေေေငမမေငးကသပ ေေရးေကြ းေရးောသြ

ေြသးမရေဘပ ရရဖသလရရယာငးမ ပ ဖည ြါမယ။ပ MyanmarပNationalပHealthပAccountsပ

ကပ မမးအရေသသလရရပ ြည မမေငးရပ ကေးမငေရးအမကပ အမသကာသမေအမသတးရမကပ

ပမည မငသတမသ တသတးရပကေးမငေရးအမသတးရမကပ4 ပPercentပရမယသလပေဖငြည ြါမယ။ပဒါဟငပ

အမးငးခေးသ တလယဉရပ အလအမေငးြည ငးမပ ရငခသးပ ဖည ြါမယ။ပ မည မငသတဟငပ

ေးရေကရမ သတပ ဖည ြါမယ။ပ ေးရမပ Populationပ ကေမငပ ၁၅.၈ပ မးရမယသလပ

ကမဘငဘဏ လပ မတကးဘဏဍငေရးေကြ းဌငကပ မပြည ာငးြါမယ။ပ ဒေးရမပြည မေမ

အမကပ အေခည ခတကေးမငေရးေေေငမအသအေေးကသပ ေမးသဖသလပ အအေရးကြ းြါမယ။ပ

ကေးမငေရးကသပ အေအငးသတးမငပ ေကငးမငြမသ ေရးအမကပ ရးးမည ြတမဖည မပ

ကေးမငေရးေငေရငကမေြးခည း၊ပ ကေးမငေရးေသ ရငကဏဍေမကသပ အငးေကငးေမငမးငပ

ေေငရကဖသလ ဖည ြါမယ။ပ ြည မာသရအခးကဏဍးပ ေောငးသလမရြါဘး။ပ ြည မလ

အမတလးပ ာသရမငေယမကသးပ ာမးရမငဖည ြါမယ။ပ ယခေေပေါးေကရမပ

အမေးမငးကေးမငေရးဥြေဒဟငပ အခသအခေ မငပ အငမခတသ မဥြေဒပြည သဖသလပ အေရးမကြ းပ သအြေက

ရြါမယ။ပ Universalပ Healthပ Coverageပ သတေရးအမကပ အေရးကြ းမသပ Healthပ asပ aပ

Bridgeပ forပ Peaceပ ေသမငးပ ေမာငးသလမရြါဘး။ပ အဒမငပ EHOပ ေသမပ အဖ ေမးြါ

30

မကြ မး

ြါမယ။ပ ကေးမငေရးေငေရငကမပ မသ းရးမငးမေးေြါးသတလပ အငးးခေကရမပ မေးသ

အမကပမျမျမမ(Equity)ရဖသလပသအြေမအမကပဒေမးခးကသပေမးရခည းဖည ြါမယ။ပအငးသတးကသပ

ေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငကပေဖည ကြ ငးရပဖည ြါမယ။ပ

ေဖည ကြ ငးခေက

ေဒါကမငေဒါပမည ေး(ဒသမယေကြ း၊ပကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌင)။ ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပ ြည မလတမေမငကသယငးယမေငးအငးသတး၊ပ

မကေရငကငေမငဧမေမငမေငးအငးသတးပ ကသယ၏ကေးမငခည း၊ပ မ၏ခေမးမငခည းဖည ပ

ပြည သတကြ ြါေေကြ ငးပ ဦးငြာမပ ေသမေကငးေမငးအြြါမယ။ပ ကျမကေမငပ ကေးမငေရးပ

ပ အငးကငးေကြ းဌငမပ ဒသမယေကြ းပ ေဒါကမငေဒါပမည ေးဖည ြါမယ။ပ ကေးမငေရးပ

အငးကငးေကြ းဌငမပအေကငအာေဖငေေငရကေမပအမေ းမငးမတကးမပမမပပ

အေခည အေမေရငကရေြါမး။ပ မတကးမြါေေမငပ အရြဘကေသရငအဖအး၊ပ

မသ းရးမငးအဖအး၊ပ ြသဂဂကကဏဍအမပ ကေးမငေရးပ ခသမငေမငမးေအငပ

မမပကစမေငးမတေေငရကေြးြါမးေသမငကသပကျမေဖည ကြ ငးမငးမငဖည ြါမယ။ပအ ငဂြပ

ဘငမငကငးအးယပအမသတးြည ခြည ြါရ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းရ။ပ မကကရငဇပ ၂၀၃၀ပ မပ မသးပ

ကမးမသ မပပကေးမငေရးတမးခြ တ မရရေရြးမသ ပUniversal Health Coverage(UHC)ပ

ကသပ ရရေေရးအမကပ ကေးမငေရးပ အငးကငးေကြ းဌငမပ ါးမကမမးရပ အမေးမငးပ

မတကး၊ပ အမေးမငးကေးမငေရးမတကးမသတးခသပ ၂၀၁၇-၂၀၂၁ပ ခသ၊ပ ၂၀၂၁-၂၀၂၆ပ ခသ၊ပ ၂၀၂၆-

၂၀၃၀ပ ခသကသပ ေရးေအေကငအာေဖငပ ေေငရကေကရြါမယ။ပ အမေ းမငးကေးမငေရး

မတကးပ (၂၀၁၇-၂၀၂၁ပ ခသ)၏ပ အဓကရမးခေကမငပ မည မငသတမ/မငးအငးသတးအမကပ

အေခည ခတကေမပပမရမဖည ပကေးမငေရးေငေရငကမမေငးပ (Basic Essential Package of Health

Services)ကသပ ေကသေကြ းကေမးြါးငဖည ပ ေရငမေရး၊ပ ေဒမမေရးပ ကမးမရရေေရး

အမကပ ဖည ြါမယ။ပ ၎းအမေ းမငးမတကးပ အေကငအာေဖငေေငရကရပ အသက

သြးမတကးမေငးပ(Annual Operation Plan-AOP)မေငးကသပေရးောသမေေ၍ပအေကငအာ

31

မကြ မး

ေဖငေေငရကေကရရငပ ယခသအခါပ ြာမဒသမယအသကပ ြသတမ သြးမတကးမေငးပ

ပြည သာသမေေခြြ းဖည ြါမယ။ပမတကးအငးပအေကငအာေဖငေေငရကရအမကပကေးမငေရး

ေေေငမေြးရငဌငမေငးမပ ေေေငမမေငးေြးရအမကပ အေမပဖည ေေရပ Supply-

sideပ Readinessပ အအမတမေငး၊ပ ကေးမငေရးေေေငမမေငးကသရယရငမပ သတမ၊ပ သ တမငးမေငး

အေလပ ေကသေကြ းကေမးြါးမကမငေရပ ေေကြ းအကငအကယေြးေရး(Financialပ

Protection)အအမတမေငးဟ၍ပကဏဍကြ းရြကသပခေမမေေငရကေကရပေြါမယ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းရ ။ပကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငပ

မပ ေေငရကေကရမပ Supply-sideပ Readinessပ အအမတမေငးမငပ အဓကအငးဖည ပ အေခည ခတပ

ေေေငမမေငးဖည မပ ြဏငမကေးမငေရးေငေရငကမေြးမပ မြ လယအေကသပ ဦးမပ

ရရယပြြ းပ ကေးမငေရးဌငပ အေခည ခတအေေငကအဦမေငးပ အငးေကငးခသမငေရေေငရကခည း၊ပ

ကေးမငေရးလမးအငးအရးအမည မေငးပသတေငကေအငေေငရကခည း၊ပကေးမငေရးေေေငမပ

အမကပ သအြေမငေေးေါး၊ပ ေေးြစး၊ပ ကေးမငေရးမမးမေငးပ ေကငးမေအငပ

ေေငရကခည း၊ပ ြဏငမကေးမငေရးေငေရငကမေြးရငဌငမေငးမပ ကေးမငေရးဘမဂေကကသပ

မသးမည ခောငးခည းမေငးကသပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငအေဖည ပ မတကးမကမမးပ

ေကေငကငအမးပေေငရကရငမပ မြ လယမေငးအမကသအြေမငပေကေးကကေးမငေရးဌင၊ပ

ေကေးကကေးမငေရးဌငခအမမေငးပေေငကသြရ၊ပမြ လယေေးသတမေငးအမကပေေးသတမသတးြစးပ

အမေ းအငးပ၃၃ပမေးပေယယဖည လဖည းရ၊ပ မြ လယေေးသတမေငးအမကပ (C)အေပဓငမခခးမသတးြစးပ

မေငး၊ပ Type(C)ပ Labပ Setပ မေငးပ ေယယဖည လရ၊ပ ငညတးြသလရငမပ ယကအေေြည ေရးအမကပ

ပမြ လယေေးသတမေငးအမကပ ငမယငဉမေငးပ ေယယဖည လဖည းရ၊ပ ကေးမငေရးဌငမေငးပ ြည ြည မမးမတပ

ရအမကပသအြေမငပ၂၀၁၇-၂၀၁၈ပဘဏဍငေရးအမးပေကေြပ၁၇၄ပဘယတကသပခေေခေမမပ

ခြြ းပ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပဘဏဍငေရးမပေကေြပ၁၆၄ပဘယတကသပမသတးခြါမယ။ပမတကးမကမမးပ

ကသေသတးခေပ ၂၀၂၁ပ ခသမပ သတမ၊ပ သတမငးအငးသတးကသပ ေြးသရရရယေမငပ ကေးမငေရးပ

ေေေငမအမေ းေြါးပ ၁၅၀ပ ြါေမပ Basicပ Essentialပ Healthပ Packageပ Servicesပ ကသပ

ေဖငာသမြည ဋဌငးြြ းပ ေကက၍ပ ငရးြါပ ကေးမငေရးေေေငမမေငးပ အမေ းအငးခ၍ပ

Standardပ Operationပ Procedureပ andပ Standardပ Treatmentပ Guidelinesပ မေငးပ ြည သခည း၊ပ

32

မကြ မး

ကသကေရမမကခေကခည းမေငးကသပ ယခသာပ ေကကေေငရကေကရြါမယ။ပ မြ လယအေပ

ကေးမငေရးမတကးမေငးမငပInclusiveပTownshipပHealthပPlansပလပမသ းေဒမကြ း/ြည ယအေပ

(Inclusiveပ State/Regionalပ Healthပ Plans)Basicပ EPHSပ မေငးပ ေရငေဒမမေရးပ ေြည းေသရပ

အမကပမသ းေဒမကြ း/ြည ယမေငးပ မတကး၏အဓကဖည ေမငပ မြ လယမေငးမပ ေဒမအသကပ

သအြခေကမေငးကသပ မတကးပ မကေပြည သေရးေ၍ပ အေကငအာေဖငေေငရကေကရြါပ

မယ။ပ ခေးြည ယ၊ပ ကယငးြည ယ၊ပ ရမးြည ယ(ေမည ငကြသ း/ေမငြသး)မသလကသပ ြဏငမအေပ

ပဖည ပ ေေငရကခြြ းပ ကေြည ယမသ းေဒမကြ းမေငးမးပ ေကကေေငရကရပ

အငးမးခသကပကြ းြမးေကရေြါမယ။ပ ောငကြတြမေးကေေကငးမေငးကသပ ဖမးခည းကသပ

းပ ေေငရကသရအမကပ အေခည ခတကေးမငေရးောမးမေငးပ ာေရငကမကေးမငေရးပ

ေေေငမေြးသေရးအမကပမငေေမတရငးမေငးကသးပ ြည ဋဌငးခြြ းဖည ြါမယ။ပသြးေသရငပ

က ငအသြကသးပ ြည သေရးမငးေကရြြ းပ မကြ ငမပ အြြ းမမာသမေေေမငမဖည ြါမယ။ပ

Communityပ Baseပ Healthပ Workersပ မေငးကသးပ ကေးမငေရးသြမငးမေငးြမမကေမငပ

အမေ းမငးမေါဒမေငးကသခေမမေရးပ အေကငအာေဖငမငဖည ြါမယ။ပ အငးေကငးခသမငမပ

ကေးမငေရးကသမေေငကခည းအမကးပ Electronicပ Basicပ မေငးမပ ေေငရကေကပ

ရြါမယ။ပကျမကသပအခေအးယေြးြါရ။ပဒသမယအေလကေမင။

ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းရ ။ပအမေ းမငးကေးမငေရးမတကးမေငးကသပ

အေကငအာေဖငရငမပ ေငကြ ြကြ ေရးအဖပ ြးေြါးေေငရကေကရမပ

အဖအးမေငးမငပ မသးရးမငးကေးမငေရးအဖ အးမေငးပ ကသးဖ၊ပ ာသအေခည ြည ကေးမငေရးပ

သြမငးမေါဒေရးေခည း(StrategicပDirectionsပforပFinancingပUniversalပHealthပCoverage)ပ

အမကပ ေးဖ၊ပ မသးကမးမေမငပ ကေးမငေရးေငေရငကမေေငရကရပ ဘဏဍငေရးပ

ေသရငမဟငဗေဟငေရးေခည း၊ပ ကေးမငေရးေေေငမကသပ မဖသးာငးမ၍ပ ေြးေခေေယယသပ

ေကြ ငးပ ေငခည း(Pilot for Strategic Purchasing)အမကပ မဖ၊ပ အရြဘကေသရငမပ

အဖအးမေငးေေငရကခည း(Strategicပ Directionsပ forပ Financingပ Universalပ Healthပ

Coverage)အမကပ ေးဖ၊ပ ဗဟသအေကေးမငေရးဖသရမမေငးအမကပ မဖ ၊ပ ာသအေခည ြည ပ

ကေးမငေရးသြမငးမေါဒေရးေရအမကပ အသးရမဟသမေမငအဖအးမေငးရဖပ ေေငရက

33

မကြ မး

ပခည း၊ပ Healthပ Facilityပ Assessmentပ အမကပ မည မငသတပ ကေးမငေရးအမးပ Communityပ

Partnerပ Relationshipပ မေငးဖည ေေငရကခည း၊ပ Basicပ Essentialပ Packageပ အမကပ Worldပ

Bankပ ေေငရကခည း၊ပ အမေ းမငးကေးမငေရးအမသတးရမအမကပ Worldပ Healthပ

Organizationပ ပဖည ေေငရကခည း၊ပ မသးကမးမေမငပ ကေးမငေရးေငေရငကမပ ရရရပ

ဘဏဍငေရးေသရငပ မဟငဗေဟငမးညတခေကအမကပ အဖပ ၁၃ပ ဖပဖည ပ ေရးေခည း၊ပ ကေးမငေရး

ေေေငမမေငးကသပ မဖသးမေြးေခေေယယခည း၊ပ ေငေရးေသရငကသပ အဖ ဖဖည ေရးေခည း၊ပ

မသးကမးမေမငပ ကေးမငေရးရရေရပ ဘဏဍငေရးေသရငမဟငဗေဟငေရးေပခည းအမကပ

ကသပ ြသဂဂကအဖအးေခည ငကဖဖည ေရးေခည း၊ပကေးမငေရးေေေငမမေငးကသပမဖသးမေြးေခေ

ေယယခည းပေငေရးအမကပအောောေရငဂါကသေရငေအမးပဖး၍ပေရးေခည းမ

သြးမေငးကသပ ေေငရကေကရြါေကြ ငးပ ဥကကဋဌကြ းမမေပပ ေဖည ကြ ငးအြြါမယ။ပ ေကေးဇး

အမေငးကြ းမြါမယရ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပမသကေြးြါ။ပ

ေဒါကမငေဒါခမ(ေကငမေ ဒယ)။ ပပပပပပပ။ပ ခသပ ဒသမယေကြ းေဖည မငးမငပ

ပြည သတမယသလာရေြမပ ြည သတငပ ေဖည ေြးမအမကးပ ေကေးဇးမြါမယ။ပ ဒါေြမသလပ အဒပ

ာမငပFinancialပStrategyပကသပမမကေကေေြည ငမငးမငပမေမရြါဘး။ပအဒါကးပအေရးပကြ းမပ

ဘဏဍငေရးကစဖည ေမအမကပ Nationalပ Healthပ Financialပ Strategyပ အမကကသပ ဘယသပ

ပြြ းြည သတေအငပ ောငးြြ းြြ ငးေသမငကသးပ မခေြါမယ။ပ အဒါေရငပ ာသေမလမကေသမပ

ြသဂဂ ေမကသပ ခေြည ြြ းြြ ငးေြါ။ပ ဒါကမခသေြါ။ပ ေငကမခသကပဘငေသေမင။ပ Basicပ Essentialပ

PackageပofပHealthပServicesပကသပ၂၀၂၁ပခသမငပရမယသလေြည ငမငေရငပအဒါပအငမခတသ ြြ ငး။ပ

ေငကမခသကေမငပအမေ းမငးကေးမငေရးဥြေဒကပအဒမတကးမငပေရးမယသလေြည ငာငးြါမယ။ပ

အဒါေရငေြြ းြြ ငးေသမငေးပ မြါရေ။ပ ေငကမခသကပ မသးရးမငးအဖအးပဖည မပ

EHO(Ethnicပ Healthပ Organization)ေမကသးပ ဖြြ းေမငမပ မေါဒေမခေမယေသြြ းေမငပ အဒပ

မတကးာြါြါမယရ။ပအဒအေကသေမငပဒသမယေကြ းကပမေဖည မငးြါဘး။ပအဒါကပHealth as

aပBridgeပforပPeaceပအမကပအမမအေရးကြ းြါမယ။ပဒါေကြ ငပမသလသလပမမသလပEHOပအမကကသပ

သြေြးမယေသမမေါဒေမပ ခေြြ းြြ ငး။ပ ဒါမမဟသမပ ခကခမကငအမးမငပ EHOပ ေမကပ

34

မကြ မး

ာယ၊ပ ရယမပ ြဋြကခဧရယငေမမငပ ေေေငမေြးေမအမကပ မမသလရကေးမငေရးပ

ောမးေမကသပဘယသအမအမမြည မေသမငပမခေြါမယ။ပအငးသတးေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပမကေသ ရငေကြ းဌငကပေဖည ကြ ငးသရပေဖည ကြ ငးေြးြါ။ပ

ေဒါကမငမည ေး(ဒသမယေကြ း၊ပကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌင)။ ။ပ

ဒေမးခးကသေမငပ ကျမအေလပ ေငကမြေဖည ကြ ငးခြည ြါ။ပ ကျမအေလပ ငလြဖည ဖည ပ

ပြည ြြ းပေဖည ကြ ငးေြးြါမယ။ပေကေးဇးအမေငးပကြ းမြါမယ။ပ

Onlineပ မမေပ အားကသေရငေကြ းမေငး၊ပ Radiologistပ မေငးပ မသကသကေကမယပ ေမးမည း

ကသမခည း၊ပေြးြသလအေဖည ရယခည း၊ပဓငမခအေဖည မေငးကသပOnlineပပဖည ပြည ြသလ ခည းမပTelemedicineပ

ပ Teleradiologyပ ကသပ ကေးမငေရးေကြ းဌင၊ပ ြည ြအဖအးမေငးပ ြသဂဂကမသလ ြးေြါး

ေေငရကရအအဉရ/မရ ြေဉးမေမးခး

ဥကကဋဌ။ ။ပမးမေဒယမပေဒါကမငမးေအငသးပေမးမည းဖသလ ဖည ြါမယ။

ေဒါကမငမးေအငသး(မးမေ ဒယ)။ပပပပပ ။ပ ေးငးရြါေမငပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းပ တမေမငကသယငးယမေငး၊ပ ြည ောငသအေေကြ းမေငး၊ပ ဧမေမငမေငးပ

အငးသတးမ ငဂငြါ။ပ ကျေမငကေမငပ ြခးမသ းေဒမကြ းပ ပ မးမေဒယကပ ြည မလတမေမငပ

ကသယငးယပ ေဒါကမငမးေအငသးပ ဖည ြါမယ။ပ မည မငသတမငပ Telemedicineပ ပ

Teleradiologyပ သလေခါမပ Onlineပ မမေပ အားကသေရငေကြ းေမလပ မသကသကေကမယပ

ေမးမည းကသမခည းပ ECG၊ပ X-Ray၊ပ Ultrasoundပ သကြြ း ြသတရြေမကသအားကသေရငေကြ းမေငးပ

Radiologistပ မေငးာတေြးြသလြြ းပ အေဖည ရယခည း၊ပ ဓငမခအေဖည ေမကသးပ Onlineပ ကမေ

ပြည ြသလခည းေမကသပ ကေးမငေရးေကြ းဌငကဖည ေ၊ပ ြည ြအဖအးပ ြသဂဂကမေငးပဖည ေပ

ြးေြါးေေငရကရပအအဉရ/မရကသ ေမးမည းာငးမငဖည ြါမယ။ပ

ပြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပ ြည မလတမေမငကသယငးယမေငးခဗေငး။ပ ငကသပ

ေရငဂါေြေငကကးေအငကသမမေရငမငပ ဘငေရငဂါဖည မယေသမငကသမဖသလကပ အမမပ

အေရးကြ းြါမယ။ပ အဒေမငပ ေရငဂါရငေဖမေရငမငပ sign and Symtomsပ သလေခါမေရငဂါရပ

ကခဏငေမကသမငကြ သတလမကဘလပ မသးမကငမးြငေမဖည မပ ECG၊ပ X-Ray၊ပ

35

မကြ မး

Ultrasound၊ပCTပscan၊ပMRIပမဖည ပဒျြ း၊ပမတသက းေမလ ြသတရြေဖငခည းေမးပ

ေကြြါေင ပဖည ြါမယ။ပ ဒါေြမပ ဒဓငမမြသတရြေမအဖည ာသမြြ းမအခါမငပ အေဖည ာသမဖသလ

အမကပ မကေသ ရငေရငေကြ းေမကပ သတသတေငကေငကမရြါဘး။ပ Radiologistပ ေမးြပ

အကလအမမရေြါေမးမယ။ပ အားမဖည ပ မြ လအယေးေမလပ ေကေးကမငေမပ

မေမလေသရပ ြသြြ းေမငအမးေေးြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပ ေခမမေကမယေရးကရယငေမကသပ

အမသတးြည ြြ းေမငပ Onlineပ ေမကသအမသတးခေြြ းေမငပ Teleradiologyပ ေသမြသတရြဖမပ အေဖည ာသမပ

ေြးမယေသရပ အခေ ကသမကမငြါမယ။ပ ေကသးမကမငြါမယ။ပ ငကသးပ

ပမည မည ကသမသမအမကပ အမကရမအခအမးပ ြသြြ းေမငမေငးြည ငးငြါမယ။ပ ဒအြည ပ

မကေသ ေရငေေမကမေပ အားကသေရငေကြ းေမလပ Telemedicineပ သလေခါမပ Onlineပ

ကေမသကသကကသမေြးခည းပ ြည သြေြးသ မယေသရပ မြ လြည ေကေးကကေးမငေရးအေအမးပ

ကငခည ငးမေမးပ ေမငေမငေးကေဉးေမည ငးမငးသြါမယ။ပ ဒသသြေြးသ မယေသရ

အားကသေရငေကြ းေမပ ရငးြါးမေသမပ လ မးအငးအရးအမည ပ သအြခေကကသးပ ေျငခေေြးပ

သ မယ။ပ ခရးအကငအေေးအသကပ အခေ ကြ လကြ ငမေမကသးပ ေျငခေ သမအမကပ အမကကယ

သ ဖသလအခအမးေမးပ ြသမေငးငမယ။ပ ေငကပ ဓငမခအေဖည ေမကသေသရးြပ Onlineပ

ကေြည ကြ ငးေြးသမယေသရပ ေငယရမအခေကသ၊ပ ေကသပ ကျေမငမသလဒသမေ းပ ငရပ

ေငေသ းယရမေမရပ ကသကေ ရမေမးပ မကမငသ မငဖည မအမကပ ဒေမးခးကသပ

ပမည မငြည မငရမပ ြည မာသအငးသတးရကသယငးပ အားမဖည ပ မြ လ ယေးေမေကေးကေပ

ပြည မာသရကသယငးပဥကကဋဌကြ းမမေပသေမေးငးငေမးမည းအြြါမယခဗေငး။ပအငးသတးကသပ

ေကေးဇးမြါမယ။

ဥကကဋဌ။ ။ပကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငကပေဖည ကြ ငးရဖည ြါမယ။

ေဖည ကြ ငးခေက

ေဒါကမငမည ေး(ဒသမယေကြ း၊ပကေးမငေရးပအငးကငးေကြ းဌင)။ ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပ ြည မလတမေမငပ ကသယငးယမေငး၊ပ

ဧမေမငမေငးအငးသတးပ ကေးမင၊ပ ခေမးမငကြ ြါေေကြ ငးပ ေသမေကငးေမငးအြြါမယ။ပ

ကျမကေမငပ ကေးမငေရးပ အငးကငးေကြ းဌငပ ဒသမယေကြ းပ ေဒါကမငမည ေးပ

36

မကြ မး

ပဖည ြါမယ။ပ မည မငသတမငပ Telemedicineပ ပ Teleradiologyပ သလေခါမပ Onlineပ မမေပ

အားကသေရငေမေငးပ ခေမေကေမးမည းကသမခည း၊ပ ECG၊ပ X-Ray၊ပ Ultrasoundပ ြသတရြမေငးကသပ

အားကသေရငေကြ းမေငးပ(Radiologist)မေငးာတပေြးြသလြြ းပအေဖည ရယခည း၊ပဓငမခအေဖည မေငး၊ပOnlineပ

အေဖည မေငးပ ြည ြသလ ခည းမေငးကသပ ေဖည ေသရအမကပ ကြ ယြြည ေမးခးကသပ ြည ေဖည ေသမငးမငပ

ပဖည ြါမယ။ပ

အဒေမငပ ြာမဦးေသတးအေလကေမငပ What isပ Telemedicineပ ေသမပ အေဖည ကသမရဖသလပ

သြါမမယ။ပ ၁၉၇၀ပ ခသမငပ Hillyပ andပ Distanceပ ေသြြ းေမငပ Model of information and

Communication Technologyပ ေမပ အမသတးြည ြြ းေမငပ Computer၊ပ Internet၊ပ Cellပ Phoneပ

ကေမေပ အေဖည ကသေြးမသြးေမဖည ြါမယ။ပ အဒသေြးမအခါမငပ Telemedicineပ

မခသမးမဟသမဘလပ Teleradiology၊ပ Telepathology၊ပ Teletamediology၊ပ Telecycleပ

tradeပေသြြ းေမငရြါမယ။ပTele individual communicate with each other group and

exchange information and enhanceပ ပ theirပ lifeပ ေသြြ းေမငပ Individualပ မေယငကလပ

မေယငကေကမယသေအငပ ေေငရကာငးခည းဖည ြါမယ။ပ ကေးမငေရးေငေရငကမပ

သြးကသပ မြည ယ၊ပ ဘးးမြ လယ၊ပ ကေကမေရငမြ လယပ ေခေငးေသတမြ လယပ ြည မလေေးသတပ

ေမမငပ ေရေြည းမးမြကငအဖည ပ ေေငရကေကရြါမယ။ပ ေရေြည းမးမြကငကသပ ၂၀၁၈ပ

ခသ၊ပ ဩဂသမပ ၂၆ပ ရကေလမမ၍ပ ြည ယအသးရအဖ၏ပ မေဘငမခေကဖည ပပ ေေေငမပ

ေြးခည း၊ပ မမးေကငကယခည းမကစရြမေငးကသပ ေရတဇကအမေငးမကေသ ေမငကသမပဏမပ

ကေေငရကေြးေကရေြါမယ။ပ ၂၀၁၉ပ ခသပ ေဖေဖငေါရမငပ မမးေကငကယခပ

ြါမယ။ပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငမပ Infrastructureပ မေငးဖည ေးေေငရကပ

ေြးခည း၊ပ ဓငမမေရငေကြ းမေငးေြါးြ းေြးခည းအြည ပ ေေးသတအမးမးရပ အောငကပ

အကြည ေကငမမမေငးကပTeleradiologyပသြးမေငးကသ ပကြ းကြ ြေေငရကခြါမယ။ပ

Teleradiologyပသြးမေငးအြည ပ ECG၊ပUltrasonographyပ ၊ပTeleပconsultationပမပ

ေေေငမမေငးကသြါပ မမမသးမည သြေေငသြါကပ ေကေးက/မြ လြည ပ ကေးမငေရးပ

ေငေရငကမကငဟခေကပ ကေဉးေမည ငးေမယေသမပ တမေမငကသယငးယကြ းရပ မြည ခေကကပ

မကြါမယ။ပ မမးေကငကယေရးအဖ ရေမ ရခေကမေငးကသပ မြည သြါမယ။ပ Teleပ ဓငမမပ

37

မကြ မး

ေေေငမသြးအငးပ ငမေငးငေငမေငးပ ကသမေငေရငကမေြးမအမေငးသမေငးကပ

ကခတေကြ ငး ေမရရြါမယ။ပ Teleပ ဓငမမပြမမက၍ပ အမြငမသးြငးေရးအမကပ

အအဉမေငးခေမမအေကငအာေဖငရပ သအြေကရေြါေမးမယ။ပ မခသြြည ငပ

ေြါေြါကငေရးအမကပ ကျမးကေြငရမေငးြါေေမငပ ICTပ Toolsပ ေရးခေယခည း၊ပ

Procurementပ မကေေေငရကခည းမေငးအြည ပ အေရးကြ းေသတးဘဏဍငပေရးသြာသတးသြးမေငးပ

ပမေါဒမေငးခေမမရသအြေကရေကြ ငးပေမရရြါမယ။ပTelemedicineပလပTeleradiologyပ

လြမမကြြ းပ Researchပ Paperပ မေငးအရပ အေရးကြ းေမငအခေကပ (၁၀)ပ ခေကကသေမရရမငပ

ပဖည ြါမယ။ပ ပ Regulationပ Policy၊ပ Standardပ Project၊ Acceptability of Public၊ပ Politicalပ

Support၊ပ Available of Technology infrastructureပ includingပ Hardware/Software,ပပပပပပပ

AdequateပVansပWideပေသမဟငေမသမငးမငဖည ြါမယ။ပ

ဒါအြည ပ ဒသသြးေမေေငရကမအခါမငပ Sustainableပ Fundပ ရဖသလသမငညဖြါမယ။ပ

Clearlyပ Defineပ Legislationပ ေမသအြမငဖည ြါမယ။ပ Clearly Telemedicine , Referral

mechanismsပ လပ Protocolပ ေမသအြမငဖည ြါမယ။ပ Adequate Train Human Resources

and communication linkage between stakeholderပေမသအြမငဖည ြါမယ။ပမးမြေပ

ကငမငပ မြည ယအသးရရပ အအဉပ ကြ းကြ ြေေငရကမဖည ပပ မကေသ ရငေေးသတအောငကပ

အကြည ေကငမမမပ ေေေငခပ ၆၀၀၀ပ ကေြေကငကခတ၍ပ ေေငရကခမငကသပ ေမရရြါမယ။ပ

ေရေကြြ းေမငပ ေေငရကသ ရအမကပ အကြ မကြ မေေးေးြြ းမပ အေကငအာေဖငပ

ေေငရကသ မဖည ြါေကြ ငးပမြည အြြါမယ။ပ

ေကကြြ းေမငပ Laboratoryပ လြမမကြြ းေမငပ အမေ းမငးကေးမငေရးဓငမခေသ ရငပ

ဌငမပ မည မငသတရပ မခသမးေမငပ ရညတးြည ဓငမခဌငဖည ြြ းပေမငပ ေေးခေကမပ

မေပ အမေ းမငးဓငမခေရးေသရငအေဖည ကခတရငဌငကသပ Onlineပ ပ လေြးြသလခည းသြးမေငးကသပ

ေေငရကေကရေြါမယ။ပ ဒပ Onlineပ မမေပ မကေသရငေေးသတမေငးမသလပ အေဖည မမခေးပ

ပြည ြသလ ခည းသြးမေငးကသးပ ေေငရကေကရေြါမယ။ပ အမေးမငးကေးမငေရးဓငမခဌငပ

ဟငပ၃-၆-၂၀၁၉ပရကေလမြြ းပ ရကသအေငကြသးေေးသတ၊ပ ရကသအေရြသးေေးသတးကြ းမြသလငမပ

သြးမေငးပPathologyပမေငးေသ ရငမေငးကသးပမငေယေေငရကြြ းေမငပOnlineပလပေြးြသလေကပ

38

မကြ မး

ရေမငကသး ေမရြါမယ။ပ အေမည ဓငမခေေးခည း သ သေြါးပ ၃၇၀၀ပ ေကေငရြြ းပ ဓငမခပ

အေဖည မေငးကသပ ေ လခေ းြြ းာသမေြးခည းပ အမးမြကငကြ ငမည မအေြါမမ၍ာသမေြးခည းမေငးကသပ

ေေငရကေကရေြါမယ။ပ အေသြါေေး သတမေငးမပ ဓငမခမးမြအေဖည မေငးကသပ Onlineပ ပဖည ပ

ပြည ြသလခည းမေငးကသပကေးမငေရးပအငးကငးေကြ းဌငပ ြည ောင သေကြ းမပ၁၆-၆-၂၀၁၉ပခသမပ

ကေ းြေမငပ အမေးမငးကေးမငေရးပ ဓငမခေသရငဘက သတမသးမကဖတ ဖြ းေရးမပ ေေငရကသ ရပ

အမကပမးညတခပခည းပ ဖည ြါမယ။ပLaboratoryပInformationပManagementပSystemပကသပမပ

အမသတးြည ေကရြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပ ကျမမသလအေလပ ေကကြြ းေမငပ Infrastructureပ မေငး၊ပ

Softwareပ မေငးပ ေကကြြ းပ ေကငးမငမသတးသ ရအမကပ Trainingပ မေငးသအြြြ းေမငပ

ဒါေမအငးသတးကသ ေကကေေငရကသ ရအမကပ ေကြ းရမးညတမလေေငရကမပ

ပဖည ြါေကြ ငးပမြည အြြါမယ။ပေကေးဇးအမေငးကြ းမြါမယ။ပပ

မမြမြ လပခသမ(၁၀၀)ပေတတပခသ ြည မလေေး သတဖးြသတအငးပမမေလရကမပခေေြးမကသပမသပ

ပခည းပပြေဉးမေမးခး

ဥကကဋဌ။ ။ပမမြမေဒယမပပဦးြါားပေမးမည းဖသလဖည ြါမယ။

ဦးြါား(မမြမေ ဒယ)။ ပပပပပပပပ။ပ ေးငးရြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပ

တမေမငကသယငးယမေငး၊ပ ြည ောငသေကြ းမေငးပ ဧမေမငမေငးအငးသတးပ မ ငဂငြါ။ပ

ကျေမငကေမငပ ခေးြည ယ၊ပ မမြမေဒယကပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ဦးြါားပ

ပဖည ြါမယ။ပ အခသကျေမငေမးမည းမယေမးခးကေမငပ မမြမြ လပ ခသမ(၅၀)ပ ေတတ ပြည မလေေးသတကသပ

ခသမ(၁၀၀)ေတပ ြည မလေေးသတအဖည လပ ခ ြည ေြးသြါရပပ ဖးြသတခောငးေြးသြါရပ

ေမးပမည းမငးမငပညဖြါမယ။ပ

တမေမငဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပPowerပPointပအမသတးြည ခပြည ြါခဗေငး။ပဒါဟငပ၁၉၉၂ပခသမငပ

ေေငကမေေးသတအေေငကအဦဖည ြါမယ။ပ အြည ငေရငအေေငကအဦေမကပ အခသကရပ

ေေငကမအေေငကအဦေမဖည ြါမယ။ပ ဒါဟငပ ေေးသတအမကေေငကမပ အေေငကအဦေမပ

ပဖည ြါမယ။ပ ဒါဟငောမးအမရငေမြပ ဖည ြါမယ။ပ ဒဟငးပကရ ြည မလေေးသတပအေေငကပပ

အဦေမဖည ြါမယ။ပ ြည မလေေးသတပအေေငကအဦဖည ြါမယ။ပဒါးပအရငရအမရငေမြပ ဖည ြါပ

မယ။ပဒါးပြည မလေေးသတအေေငကအဦေမပဖည ြါမယ။ပေကေးဇးမြါမယ။ပ

39

မကြ မး

၂၀၁၆ပ ခသ၊ပ ကမဘငပ ၂၄ပ ရကေလမငပ ကျေမငကေလပ အမမမးြည သြြြ းမပ

ပြည ောငသေကြ းာတမငပ မသကသကမြည မအခါမငပ ကျေမငမသလေဒမဟငပ အမမမပ ေေးတပ

ခကခမအမကေကြ ငပ မးြးေကမယေရးအရေမငးေကငး၊ပ ငမေငးရပ ကေးမငေရးပ

ေငေရငကမကပ ပအမမမပခယဉးမအမကေကြ ငပမပဖည မေပခသမ(၅၀)ပအေကေပခသမပ

(၁၀၀)ပ အေပေေးသတမသးမည ပေြးြါရေသြြ းမပ ေမငးခတမအေြါမငပ အာကြါအေေငကအဦေမကသပ

ခေေြးြြ းဖည ြါမယ။ပ အဒအာကြါပ အေေငကအဦေမကသပ ခေေြးမအမကးပ ေဒမခတြည မပ

မေငးကအြပေမးမငေမးေမည ငကဖည ခကြ ြါမယ။ပအခသပအေေငကအဦေမးပ ြြ းမေငကပ

ပဖည ြါြြ ။ပအဒါေကြ ငပပကျေမငကပ၂၀၁၈ပခသ၊ပဇသပ၃ပရကေလမငပကြ ယြြည ေမးခးပေမးမည းပ

ခြါမယ။ပ ဒါေြမပ ကျေမငကခရးေမငဖည မအမကေကြ ငပ ငအငးဖည မငပ ြည ပ

ေဖည ကြ ငးမအခါမငပ၂၀၁၈ပခသ၊ပကမဘငပ၁၇ပရကေ လပေဖည ကြ ငးခေကအရပခသမ(၁၀၀)ပဖးြသတပ

ေြးမယေသမပကမကေမကသးပရခြါမယ။ပဒါေြမပဘယေလဘယရကမငပဖးေြးမေသမပ

ဟငကသပ ာြမတေမးရခည းဖည ြါမယ။ပ ဘငသလေသေမငပ ဒအေေငကအဦးရြြ းြြ ။ပ ဒါေြမပ

ကျေမငမသလပ မမြမြ လရ ပ ကရအေအာငးမငပ မငေခတမရငေမဦးပပ Assistanceပ မဦး၊ပ

မငးဖကေသ ရငမဦးပ အဒမသတးဦးလြပ ငေမကသပ ကသမမအခါမငပ ပ ငေမကသးပ သသပ

းးပ ကသမေြးသခည းမရမအြည ပ ကျေမငမသလမငပ ကကရယငအြည အသတမရမပ အခကအခ၊ပ

ေငကပ အားကသေရငေမရမအခကအခေမေကြ ငပ မသပ ၁၀၀ပ ရမပ မးမြမြ လကသမငးြြ းေမငမပ

ေေးကသမရြါမယ။ပမးမြမြ လမငပမမမသ ရပြခသကက၊ပမ တေး၊ပရကသမဖည ပေကြြ းမပကသမပ

ရမအမကေကြ ငပ ေဒမခတြည မေမအမကကပ အမမမပ ခကခြါမယ။ပ ခေးြည ယဟငပ

အမမမပ ေးရမြည ယဖည မယ။ပ ဒါေြမပ ကေးမငေရးအမကပ မဖည မေကသမရမအခါမငပ

ဉမသးပ ြည မေမရပ ေေးကသမရမပ ြည မမငငေရငကြြ းမပ ေေးကသမမ ရမကပ

မးြါဘး။ပ ဒါေကြ ငပ မကသမသမေမကးပ ဒအမသးြပ ဒဘေအေသတးမမခရမငေမပ

အေမည ငကအမည ငးရခြါမယ။ပ မခေ လကေေမငးပ ေေးကသမဖသလငရးလပ မးမငကတမေကငးဘလပ

ေသတးြါးမငးမဟငေမပအေမည ငကအမည ငးရြါမယ။ပဒါေကြ ငပအခသြည မေမကပအေေငကအဦးပ

ပြြ းြြ ဖည မအမကေကြ ငပပဘယေလ၊ပဘယရကမငဖးြသတကသပအမည ေသတးခေေြးြြ းမပ ဖးြသတမငြါမပ

ေရငေေမကသခေေြးြြ းပခ ြည ေြးမေသမငကသပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းကေမေပေမးမည းပ

အြြါမယ။ပေကေးဇးမြါမယ။ပပ

40

မကြ မး

ဥကကဋဌ။ ။ပကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငကပေဖည ကြ ငးရပဖည ြါမယ။ပ

ေဖည ကြ ငးခေက

ပေဒါကမငေဒါမည ေး(ဒသမယေကြ း၊ပကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌင)။ ပပပပပပပပပပပပ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပ ြည မလတမေမငကသယငးယမေငး၊ပ

ဧမေမငမေငးအငးသတးပ ကသယ၏ကေးမငခည း၊ပ မ၏ခေမးမငခည းပပ ြည သတြါေေကြ ငးပ

ဦးငြာမပေသမေကငးေမငးအြြါမယ။ပကေးမငေရးပအငးကငးေကြ းဌငမပ ဒသမယေကြ းပ

ေဒါကမငေဒါမည ေးပ ပဖည ြါမယ။ပ ခေးြည ယ၊ပ မမြမြ လယပ ခသမ(၁၀၀)ေတပ ခသ ြည မလပ

ေေးသတပ ဖးြသတကသပ မမေလရကမခေေြးမကသပ မသခည းပ ြေဉးမပ ကြ ယြြည ပ

ေမးခးကသပ ေဖည ကြ ငးမငဖည ြါမယ။ပ မမြမြ လယမပ ကေးမငေရးေငေရငကမအေဖည ပ

ခသမ(၅၀)ေတတပ ပြည မလေေးသတမသတ၊ပ ပ ေရဇငမသကယေေး သတ၊ပ သ းြမသကယေေး သတ၊ပ သတးး

မသကယေေး သတပ သ သေြါးေေး သတပ ေး သတပ ဖပာငးြြ းဖည ြါမယ။ပ မမြမြ လပ ြည မလေေးသတ၏ပ ေေးသတ

သြးေေငရကခေကပ ါးငမငပ မြေမးမျပ အမးငပ ၂၀၁၈ပ ခသမငပ ၃၆ပ ဦး၊ပ ေေးသတ

ခြည ခသမပအမသတးခေမးမငပ၇၄.၉၉ပရငခသး၊ပေေးသတမေလြေမးမျပဦးေရပါးငြေမးမျပ၃၁ပ

ဦး၊ပ ေေး သတခပြည ခသမပ အမသတးခေမပ ရငခသးါးငြေမးမျပ ၆၃.၂၉ပ ရငခသးရြါမယ။ပ မမြမြ လပ

ပြည မလေေးသတမပ မးမြမြ လပ ြည မလေေးသတ ပ ၁၀၂ပ မသ၊ပ ဟငးခါးမြ လ ြည မလေေးသတကြ းပပ ၁၀၇ပ

မသကငေေးြြ းပမးြးေကမယေရးခကခေမငေမငေြါေဒမဖည ြါမဖည ပအေရးေြါငမေငးပ

တေြည ငးကသမခတယရအမကပအခကအခမေငးငပကြ တ ေရေကြ ငးကသပမရေြါမယ။ပ

ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငမပ ခေးြည ယ၊ပ မမြမြ လပ ခသမ(၁၀၀)ေတတပ ြည မလပ

ေေးသတပ ဖးြသတခ ြည မလရရေရးအမကပ ခေးြည ယအသးရအဖမသလပ ကေးမငေရးအငးကငးပ

ေကြ းဌင၏ပ ၁၆-၅-၂၀၁၉ပ ရကြါငအမမ၊၂၂မခ(ာ)၂၀၁၉(၅၉၇)/၇၈၃၀ပ ပဖည ပ အေေငကအဦပ

ေေငကသြရအမကပ ေမည ေရငသတေငကမရ/မရ၊ပ အေေငကအဦာြမတေေငကသြရသ/မသ၊ပ

ယေမည ေဒမအေခည အေပပ ေမည ြည အမမကယသအြမပ ရ/မရမသလကသပ ြည ကြ ငးေြးသြါရပ

မေဘငာငးမမခေကေမငးခတခြြ းပ ခေးြည ယအသးရအဖ မပ ၅-၇-၂၀၁၉ပ ရကပ ရကြါငမမ၊ပ

၄/၈-၇(၁)/ဦးပ၃ပပဖည ပမးြးေကမယေရးခကခမေကြ ငပယေမည အေခည အေပေမည ြည အေခည အေပ

အရပခသမအေပမသးမည ေြးမပြါေကြ ငးပအေကြ ငးြည ကြ ငးငကသပကျမမသလကခတရရခြါမယ။ပ

41

မကြ မး

ကျမမသလခသမအေမည ပမပေရးအမကပ ဖးြသတမြည ရပ အေပရေပသအြမငဖည ြါမယ။ပ

ေေးသတအမဖပရပ အေမည ပမခည းအမကပ သအြေမငအခေကအကြည သတြါကပ

ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငမသလပ အေသ ြည ခေကပ ၁၀ပ သတမြည ရြါမယ။ပ ကေးမငေရးပ

အငးကငးေကြ းဌငမပ ေမည ြည အမမကယသအြမရ/မရကသပ မကေသရငပ မသ းေဒမကြ း/ပ

ပြည ယအသးရအဖပ းရြါမယ။ပ အေပ(၂)အာပ ြြ းးမငးြြ ဖည ြါမယ။ပ မသ းေဒမကြ း/ပ

ပြည ယအသးရအဖမေငး၏ပသအြခေကငမေငးပအေသြည မြည ခေကမေငးကသပ(က)ပဥကကဋဌပမတကးပ

ဖးြသတ ေရးအဖပပ(ခ)ပမတကးပဘဏဍငေရးေကြ းဌငမသလပးမြည ရြါမယ။ပမတကးပ

ဖ းြသတေရးအဖပ ဥကကဋဌဦးေေငြြ းပ ဖးြသတအးအေေးြည သြရြါမယ။ပ ဖးြသတပ

ေရးအဖမပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငမသလပ ောငကခတြါမမး၊ပ ြည ောငသအသးရပ

အဖ သတးမသလပ ေကကမြည ရပ ဉရြါမယ။ပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငမပ ောငကခတပ

ခေကအြည အသတ ပပ ြည ောငသအသးရအဖအးအသတးမသလပ အးအေေးမသလပ ေကကမြည ပ

ရြါမယ။ပ ြည ောင သအသးရအဖ သတး၏ပမတေြမသတးြါငဖည ပောငကခတြါေကြ ငးပအေကြ ငးကြ ငးငပ

ရြါကပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငမပ ကသမေရးဦးးဌငမသလပ သအြမသပ ေေငရကရပ

အေကြ ငးကြ ငးရြါမယ။ပ ကသမေရးဦးးဌငမပ အသးရအဖအးအေေးအမမဉပ မေဘငမပ

ခေကဖည ပခပြည မလငာသမေြးရခည းဖည ြါမယ။ပ

ခေးြည ယ၊ပမမြမြ လယပခသမ(၅၀)ေတပ ြည မလေေးသတအငးပခသမ(၁၀၀)ေတပ ပြည မလေေးသတပ

အဖည မသလမသးမည ပ သ ရပ ဖးြသတခ ြည မလပ ာသမြည သ ေရးအမကပ ြည ောငသအသးရအဖ မပပပပပပပပပ

၆-၆-၂၀၁၉ပရကြါဖည ပာသမြည ေမငပအမလေကြ ငည ငငအမမ(၃၇-၂၀၁၉)ြါမေါဒမေငးပ မတကးပပ

ဖးြသတ ေရးအဖမပ ာသမြည ေမငပ မမမမခေကမေငးအပ အေသြည ခေကမေငးအငးပ ဥကကဋဌပ

မတကးပဖးြသတေရးအဖမသလေမငးေကငး၊ပ မတကးပဘဏဍငေရးေကြ းဌင၊ပ ရမသတးပ

မးေခည ေငရးဌငမသလးေကငးပ းမြည ၍ပ မေဘငမခေကရရြါကပ ြည ောင သပ

အသးရအဖ သတးမသလပ ေကကမြည ြြ းပ သြာသတးသြးမေငးအပ ေကကမြည ေေငရကပ

မငးမဖည ြါေကြ ငးပေဖည ကြ ငးအြြါမယ။ပအငးသတးကသပေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပ တမပေမငကသယငးယမေငးခဗေငး။ပ ဒေလအမကပ ေမးခးမေငးပ ေမးမည း၊ပ

ေဖည ကြ ငးခည းအအဉပြြ းြါြြ ။ပပ

42

မကြ မး

ဥကကဋဌ။ ။ပ တမပေမငကသယငးယမေငးခဗေငး။ပ တမပေမငကသယငးယမေငးကသပ

မငပကြ ငးရအေကြ ငးေမရြါမယ။ပ အဒါကေမငပ ဘငေသသလရရပ အခသကြ ယြြည ေမးခးပ

ေမးမည းမအခါမငပတမေမငကသယငးယအမေငးသဟငပကေးေကြ ငးေဖငြည ခေကပမကပ ြည ြည ပ

သတသတမြည ာငးေမငးပ မခေ လေမငပ တမေမငကသယငးယမေငးဟငေသသလရရပ ေမးခးကသပ

အကေဉးခေတးမေငးေရးမငးြြ းပ မြည ငမငေမေမ မအမကပ ကေမေကြ းဌငအေလးပ

ေဖည ကြ ငးမေရငမငပ အခကအခေမကြ တ ေမ ေရြါမယ။ပ ဒသအခကအခကြ တ ေမမအခေပ

မငးပ မြည မသတဘလပ ေဖည ကြ ငးသကရပ တမေမငကသယငးယမေငးအေလးပ ဒါဟငပ

သအြခေကေမရမယေသြြ းမပ ာြေေမးခးေမပ ေမးမည းေမငေမဟငပ အခေကသေးငးရငပ

မေရငကြါဘး။ပ အဒါေကြ ငပ ေငကြ ယြြည ေမးခးမမအခေမငပ ြည ြည သတ သတပ ကေးေကြ ငးပ

ေဖငြည ခေကလမြည ဖသလပမမေြးသြါမယ။ပ

အမေ းမငးတမေမငကပ ြည ေခေကဖည ပ ြည ေြးြသလငေမငပ အေခည ခတြငေရး

ဥြေဒကြ မးကသပ ကခတရရေကြ ငး ပပ ြည ေခေကအေသပ မမးသမပ တမေမင

ကသယငးယမေငးပအမငရးပမမးသေကြ ငးပတမေမငမသလအမေြးမြည ခည း

ဥကကဋဌ။ ။ပ အအဉပ ၆ပ ပဖည ြါမယ။ပ တမေမငကသယငးယမေငးခဗေငး။ပ ြည မလပ

တမေမငမ မမမး၍ပ ြည ေခေကဖည ပ အမြည ခြြ းပ အမေ းမငးတမေမငမသလပ ေြးြသလပ

ာငးေမငပ အေခည ခတြငေရးဥြေဒကြ မးကသပ ၁၆-၈-၂၀၁၉ပ ရကေလမငပ အမေ းမငးတမေမငကပ

ပြည ေခေကဖည ပ ြည ေြးြသလငြါမယ။ပ ြည ေခေကမမတ ကသးပ ကသယငးယမေငးာတပ

ပဖည လေေြြ းဖည ြါမယ။ပ ယးဥြေဒကြ မးပ ြေဉးြြ းပ ြည ေခေကအေြါေေးေးရပ အေသပ

မမးသမမေငးအေလပေေးေးသမပဥြေဒကြ မး၏ပအြသဒ၊ပအြသဒခ၊ပအေကြ ငးအရငကသပမမပ

ကေကေေဖငြည ၍ပ ၂၆-၈-၂၀၁၉ပ ရကပ(မ ငငေလ)ပ ေပ ၄း၀၀ပ ငရေငကေသတးာငးြြ းပ ြည မလပ

တမေမငသတး၊ပ ညတကြ ငးေရးမးခေြာတပ အမငရးမမးရညဖေကြ ငးပ အမေြးေကြ ငြါပ

မယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပ တမေမငကသယငးယမေငးခဗေငး။ပ အးအေေးကသပ ၃၀ပ မခလပ

ေခမတရြငးမငဖည ြါမယ။ပ

အခေ၊ပ၁၁း၃၅။ပ

43

မကြ မး

အခမးအငးမး။ ။ပပြည မလတမေမငဥကကဋဌပြည ာကခငြါြြ ခဗေငး။

အခမးအငးမး။ ။ပအငးသတးာကခငသြါြြ ခဗေငး။

[အးအေေးကသပမပ၃၀ပခလေခမတရြငးြါမ။

အခေ၊ပ၁၂း၀၅။ပ

အခမးအငးမး။ ပ။ပ ြည မလတမေမငကသယငးယမေငးပပဧပမေမငမေငးခဗေငး။ပ

အးအေေးပြည မေမငမငပဖည ြါမယ။ပ

အခမးအငးမး။ ပ။ပြည မလတမေမငဥကကဋဌပကြ ေရငကငြါြြ ခဗေငး။ပ

အခမးအငးမး။ ပ။ပအငးသတးာသသြါြြ ခဗေငး။ပ

ေဒါကမင တေရတေး၊ပ ေရကြ မေ ဒယကပ မကးကသ ေမငပ ေရငဂါမေငးကငကယ

မငးေးမငးရအမကပ ေကြ းဌငေြါး သတပ မကမကကြ ကြ ပ ြးေြါးေေငရက

မငးရပ သ တေမငအသးရအငးပ မသကမးေကြ ငးအေသကသ တမေမင ကသယငးယ

မေငးကေေးေးခည း

ဥကကဋဌ။ ။ပ အအဉပ ၇ပ ပဖည ြါမယ။ပ တမေမငကသယငးယမေငးခဗေငး။ပ

ေဒါကမငတေရတေး၊ပေရကြ မေဒယကပဒသမယအကြ မပ ြည မလတမေမငပ(၁၃)ပကြ မေမည ငက ြသတမ

အးအေေး ေမေလ(၈-၈-၂၀၁၉ပ ရကေလ)မပ ပ မမးမငးမပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငး

ကငကယမငးေးမငးရအမကပ ေကြ းဌငေြါးသတပ မကမကကြ ကြ ြးေြါးေေငရကမငးရပ

သတေမငအသးရအငးပမသကမးေကြ ငးအေသကသပ၂၀၁၃ပခသ၊ပ ြည မလတမေမငေသရငးဥြေဒပ

၁၇၀ပအရပေေငရကမငးမငညဖြါမယ။ပယးအေသ လြေဉးြြ းပေေးေးမယပကသယငးယပ၁၉ပဦး

ရြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပ ြာမဦးငပ ေကငမေဒယမပ ေဒါကမငေဒါခမကပ ေေးေးဖသလ

ပဖည ြါမယ။ပ

ေဒါကမငေဒါခမ(ေကငမေ ဒယ)။ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလပ

တမေမငဥကကဋဌကြ းပပ အငးသတးကသပ မ ငဂငြါသလပ မခးေကဂါရေြည ြါမယ။ပ ကျမကေမငပ

44

မကြ မး

ပြည မလတမေမငကသယငးယပ ေကငမေဒ ယကပ ဖည ြါမယ။ပ ေဒါကမငတေရတေးပ

မမးမအေသကသပ ောငကခတအကြ တြည ေေးေးမငးမငဖည ြါမယရ။ပ Powerပ Pointပ ပပ ြည ခပပ

ပြည ြါရ။ပ မကးကမမမေရငဂါအမေငးသရပ ေငကေကမဖည ဉကပ ေေးေါးကသမမ၊ပ ြည ပ

ေေးမ၊ပ ေေးေါးေမငကမသတးေရမမေငးပ ေကကေေငရကေရြါမယ။ပ ကသမရမေမပ

ကသမယ။ပ မမငးသေေေမာခသကမယ။ပ သတေမငအေလးပ ကေးမငေရးအရပ ေေြသကသပ

မယ။ပ ကသာသမမးအငးေမကေေးမသပ မဖသးမဖည မသ မပ လမးအငးအရးအမည ေမပ ေသတးတးပ

ရြါမယ။ပ

မကးကမမမေရငဂါဖည ရခည းရပ အဓကအေကြ ငးအရးကေမငပ ဒပ Powerပ Pointပ မငပ

ြါမအမသ းဖည ြါမယ။ပ ာြေသတးကေမငပ ေေးြေေးရကကြ းပ မသတးမမေငးြည ငးခည းေကြ ငပ

ပဖည ြါမယ။ပ မကးကမမမေရငဂါပ ကငကယမငးေးရငမငပ မဖည မေေေငရကရမပ သြးပ

ပဖည ဉကေမငပ အခအခမေငးပ မသးမည ပေကငကခတရမငဖည ြါမယ။ပ ဌငအမးမးကပ ြည ဋဌငးာငးမပ

ဥြေဒ၊ပးဥြေဒအမသးပသကငရမယ။ပာေရငကငအေရးယမယ။ပ ြည မေမကသပအမြငေြးပ

သြးေမပ ေကြမေကြ းဌငအမးမးကပ မဒယငမေငးအြါအေပ မသးမည ပေေငရကရမငပ

ပဖည ြါမယ။ပ ေကြေမေကြ းဌငမေငးကေမငပ Powerပ Pointပ မငြါမအမသ းပ ဖည ြါမယ။ပ

ြာမဦးငပ မသကမးခေမငကေမငပ ၂၀၀၆ပ ခသကပ ြြ းြည ဋဌငးခမပ ေေးြပေေးရကကြ းပ

ာကြစးားခေြေရးဥြေဒကပ ၁၀ပ ေကေငငြါြြ ။ပ ဥြေဒရးကမးခေကမေငးပ အေကငပ

အာေဖငရငမငပ ာမေငကခရးမေရငကမအမကပ ဥြေဒကသပ ာေရငကငအေကငအာပ

ေဖငဖသလသြါမယ။ပ အဒသေေငရကေရးအမကပ အဒေကြေမပ ေကြ းဌငမေငးြါေသရပ

သတမကငသပHealthပinပAllပPoliciesပကသမသတးေခေြါမယ။ပ

ဒသမယမမတမေခါးေေငမပ ဌငေြါးသတြါေမပ Nationalပ HealthပCommitteeပ ြသတ တပ

မေးကသးပအေကငအာေဖငေခေြါမယ။ပ Policyပမေငးခေမမမအခါမငပ National Health

Assemblyပေမသြရြါမယ။ပအဒါေမကပမငဓကဖည ြါမယ။ပကဏဍေြါး သတမြြ မးပခေမမေရးပ

ပြည ဿငမေငးကသပ Policyပ မခေြြ းပ သေြါးငေအငေကြ ငးဖည ငေသမကမသလပ အရြဘကအဖပ

အးမေငးအြါအေပ၎းမသလအမကပခေမမာငးမပPolicyပအမသ းြးေြါးေေငရကရမငပ ဖည ြါပ

မယ။ပ ေေးြပေေးရကကြ းာကြစးမေငးပ မသတးမေျငခေဖသလပ အခအခမေငးကသပ ယခကာကပ

45

မကြ မး

မသးမည ပေကငကခတရမငဖည မယ။ပ ဘငဖည သလေသရပ အေကြ ငးအရးေမကေမငပ ဥြေဒြည ဋဌငးြြ းပ

အခမသးမည ပေကငကခတခည းကပသအြမသြးဖည မယ။ပမေမငြါမယ။ပသတရအခြသရမယ။ပ

မကးကသ မပ ေရငဂါေမေျငခေြြ းေမငပ ေငကေကမဖည ဉကသပ မငးေးသြါမယ။ပ အခပ

ေကငကခည း၊ပ တမးခြ တ မြသမသအငးေကငးေရအမကပ ေေးြပေေးရကကြ းာကြ စးမေငးအမက

ာသမသြမက သတကေပာသမကသြ စးမေငးရမကေမပပမမးအခေကအကမေငးကသပ ြည သတခသ သတမပ

ရေရးကးပ အားြအေရးကြ းြါမယ။ပ ကေြမးပ ၂၀၀ပ မမာကမြသရပ အားကသခပ

ကးမခေြးာငးမအမကပ ကမဘငကေးမငပေရးေေးရကကြ းားခေြေရးကဗးရးပ ြသဒမပ ၆ပ

မးညတခေကပပ ေလကေေြါမယ။ပ သြးခမေငးခာငးြြ းပ အခေရငမမေငးရေမအမကပ

အခကးမခြည ာငးခည းကသပရြမလေြးေသြါမယ။ပ

းကရကမြဟငပ ေလဉမသးမကေမပ ေေကြ းေဖငးြမပ ေ၊ပ မသတးေြါမမသးမည ပ

ေခေြါမယ။ပ ေေးေြါြပေေးြည းြမေငးဟငပ းကရကသြပ အမကအတရငယေြးမပ

ြစးမခသညဖြါမယ။ပ ေေးကကမဖသးအရပ ကငဟမမရမအမကပ းကရကအခးအမပေသတးပ

ညဖမပ မြကသပ ၁၀ပ ကေြးမမမမမြါမယ။ပ ကမးငးမေေးအမေးအငးပ ေေးရကကြ း၊ပ

ဗငဂေးးယငးေေး၊ပေေးသးမ၊ပေေးမေေးမသလဟငပေေးရကကြ းဖည သြာငးမပေေးရကကြ းာကပ

ြစးဖည မအမကပ အခးမေြည းပ ေကငကခတမပြါမယ။ပ အေးခေ မမမမြြ းပ

အေးခေ ရပ အခးမမမမေကငကခတမြါမယ။ပ မခါမသးမည ပေရးကသပ ဉးငးမြါပ

မယ။ပ မည မငသတမငပအခသယဉေကေးမဟငပအငးးြါမယ။ပ ပ ြည မာသပငးမေဘငေြါကပ

ဖသလပ အခမသးမည ပခည းဟငပ အေကြ ငးအရးရယ၊ပ အကေ းေကေးဇးရယပ ရးြည ဖသလအားအေးေြးပ

ကေယြည လငေေငရကရမငဖည ြါမယ။ပ မဒယငအခးကဏဍကးပ အအေရးကြ းြါမယ။ပ

အခေကငကယခည းရအကေ း၊ပ ငးမမရမအမကပ အသးရေြါကသြည မမရ သြါမယ။ပ

အေခည ခတြငမကြ ငးမကေပ အေပေပ အခာမးေေငခည းဟငပ သတမငးရ ပ မငေဖည မယပ

ေသမငကသပမသးညတးမမးာာြြ းပေကေပြေးောငေခေြါမယ။ပ

ေေးြပေေးရကကြ းာကြစးပ ေေငဖသလအမကပ အခမသးမည ပေကငကခတခည းပ

သြးကသပ အခသအခါမငပ ဥြေဒအရပ းကရကအေြါမငပ ေကငကခတေကရမပ အတငေးတငကသပ

46

မကြ မး

ဒသမယအတငပ မမယအတငေြါးြြ းေမငမပ ေးတငအငးပ မသတးတငမသလပ ေျငခေေြးေခေြါပ

မယ။ပးကရကမဖသးအတင(ဂ)လ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပေငးသတးမေဒယမပေဒါခဒပေေးေးဖသလပဖည ြါမယ။

ေဒါခ ဒ(ေငးသတးမေ ဒယ)။ ။ပ ေးငးရြါေမငပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းပ အငးသတးြမ ငဂငြါရ။ပ ကျမကေမငပ ေငးသတးမေဒယပ ြည မလတမေမငပ

ကသယငးယပ ေဒါခဒဖည ြါမယ။ပ ေရကြ မေဒယပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ

ေဒါကမငတေရတေးပ မမးမအေသကသပ ောငကခတေေးေးမငးမငပ ဖည ြါမယ။ပ ဥကကဋဌကြ းရ။ပ

ေလဉမည ေမေရမအရငအငးသတးဟငပ အခေအမျေြည ငးေမငပ အငးသတးအမြဖည ြါမယ။ပ

မခေ လအရငေမကပ အေကငးဘကကသေြည ငးမသးမကငေြမပ မခေ လအရငေမကေမငပ အသမပ

ကခဏငဘကကသေြည ငးငမငကသပ ေမ မည ေရြါမယ။ပ ကမဘငမငေရင၊ပ ကျမမသလသ တမငြါပ

ကေးမငေရးကဏဍဘကကသေငကြ မယေသရပ ေရငဂါဖည ြငးမအေခည အေဟငပ မမမငမငပ

ေြည ငးငမငကသပ ေမရြါမယ။ပ ယခသပ (၁၀)သ ခသ၊ပ မသတးခသမငပ ကးကသ မေရငဂါမေငးာကပ

မကးကသ မေရငဂါေမဖည မပ ေးခေ၊ပ ေမးမသး၊ပ သတးေမးေကြ ငေရငဂါမေငး၊ပ အမကရပ

မးေကြ ငးေသရငေရငဂါမေငး၊ပ ကေငေရငဂါမေငးပ မေမငမောခသကမမေငးေကြ ငဖည ရမပ

ေရငဂါမေငးဟငေသရပ ဖည ြငးမေရင၊ပ ေမေသတးမြါမည မကငမငကသပ ေမရြါမယ။ပ ဒေရငဂါေမပ

ပဖည ြြ ေသရပ ေရရကသမရမငဖည မအမကပ ြည မေမရမးြငးဘေကသပ မမမငမငာခသကပ

ေြါမယ။ပ ဒါေြမပ မကးကသ မေရငဂါမေငးရအငးမငခေကကေမငပမမမသလရငးေမငကောသမပ

ြသတတ လအေအကေေမကသပ ြည ြည ေြည ငးသကမယေသရပ ေရငဂါမဖည ေအငပ အယမကပ

ကငကယမငးေးသမငြဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ ေရငဂါမခသကသပ ကငကယဖသလေသရပ ေရငဂါဖည ြငးရမအေကြ ငးအရးကသပ

ေးရမငဖည ြါမယ။ပ အေသရမြည ခေကအရပ မကးကသ မေရငဂါမေငးမငပ သတးေမးေကြ ငပ

ေရငဂါေကြ ငေမေသတးမဟငပအမေငးေသတးဖည မယသလပမရရြါမယ။ပဒသမယအမေငးေသတးကေမငပကေငပ

ေရငဂါဖည ြါမယ။ပ ဒသေရငဂါေမဖည ြငးရမအဓကအေကြ ငးအရးကပ အငးအေမငကပ

ောသ မြသတ တေမေကြ ငပ ဖည ြါမယ။ပ ငးမသတးရမအငးအငေမဟငပ ြသးမမေေး၊ပ ဓငမေမည မြ ဇငပ

အအကျတမသတးာငးခည းေကြ ငပဓငမကြ းမေငးမအြည ပရမမမးခေေငကကေေမငဖည မပ

47

မကြ မး

အမကပ သာသ းမေငးြြ းပ မမေငးကသေြါကြငးေြါမယ။ပ အေသးေသတးကေမငပ ေမည ြပ ြအမေးမေ းမငပ

ေြါကြငးေရမပမအမေးအငးြဖည ြါမယ။ပအမးကေငအြါအေပအငအမပအမးေကြ ငး

ကေငမေငးကသဖည ေမမဖည ြါမယ။ပ ကျမမသလြည မမေငးငးမသတးေရမပ ငးအသးေလပ အေရငအေငပ

မကးမ ငးမသတးေမေငးဟငပ သတးေမးေကြ ငေရငဂါကသဖည ေမပ အေကြ ငးအရးပ ဖည ေမအြည ပ

ေေးြေေးရကကြ းဟငးပ အတရငယမေငးမအေကြ ငးအရးမခသပ ဖည ြါမယ။ပ

ေေးြေမငကခည းဟငပ သတးေမးေကြ ငြမခည း၊ပ ေမးေကြ ငမေငးမငေကြ ငေြြ းပ ေမးမသးေရငဂါပ

ပဖည ေခည း၊ပေဖည မခည းမသလအြည ပအေသမကေငကသဖည ေမအေခည ခတအခေကဖည ြါပမယ။ပဒါအြည ပ

ကမးယငမငြါမေေးေမဖည မပ Parajet၊ပ 100၊ပ 92ပ မေေးမေငး၊ပ ကျမေအငြည သြာငးမပ

ကမးမးမြါမဓငမသေေးမေငးဟငပ ျငကေင၊ပ ခတမးကေင၊ပ ေခေငးကေငပ အငအမပ

ကေငမေငးကသပဖည ြငးေြါမယ။ပ

ဒါအြည ပ ဓငမသေေးေါးမေငးလာသမသြာငးမ၊ပ အရအေမးမမမအရကမေငးပ အအကျတပ

ေမငကမသတးခည းဟငးပ ေခေငးကေင၊ပ အငအမကေင၊ပ အမးကေင၊ပ အမးပ

ေခည ငကခည းမေငးဖည ေမအြည ပ အရကေရငဂါေကြ ငပ မြသ းေသရငခေ လမမမေငး၊ပ အငသတေကြ ငပ

ာခသကမမေငးကသြါပ ဖည ေြါေြါမယရ။ပေကကြြ းေေးေးသမငကေမငပအငအငဟငရမျမမပ

ရေအငပ အငအသြသမသတးခသသတးြါေေအငမငးခည း၊ပ အေရငအမငးမေငးပ အေအမမေငး၊ပ အခေ ပ

မေငးအအကျတ ငးမသတးခည းဟငပ အေခည းကသ ဖည ေမအြည ပ ကသယကြရငးမးြါးခည းပ

ဟငးပ ဒအခေကကသပ ြါေအငးဖည ေြးေြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပ ေးခေ ေရငဂါဖည ြငးမကသပ မသးငပ

ေမအြည ပ သတးေမးေကြ ငေရငဂါမေငးပ ေမးမသးခည းကသြါပ မြြ မးဖည ြငးေြါမယ။ပ

အာကမငေေးေးခေကေမကသကြ မယေသရပမကးကသ မေရငဂါမေငးကသပကငကယမငးေးသဖသလပပ

ေေငရကရမယအခေကမေငးဟငပ ကေယြည လမေငးြည ငးမငကသပ ေမရမငဖည ြါမယ။ပ အဓကမငေပ

ရမကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငအမပေကြေကြ းဌငမေငး၊ပINGOပမေငး၊ပNGOပမေငး၊ပ

ပြည မမေငး၊ပ းြငးေရးသြးရမေငး၊ပ သကြေ းာသမသြမမေငးအငးသတးမသလကပ ေြါးြေေငရကပ

ပကြ ရမငဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ။ပမကးကသ မေရငဂါေမဟငပအငးအေမငကေမကမေပအဓကဖည ြငးပ

ရမငေကြ ငပသကြေးေရး၊ပေမးမည ေရးပေေမည ငးေကြ းဌင၊ပြည ောငသအသးရအဖ သတးေကြ းပ

48

မကြ မး

ဌင၊ပ ကမေကြ းဌငပ ြဌငမသလကးပ မေဥြေဒ၊ပ းဥြေဒ၊ပ ညတကြ ငးခေကမေငးပ

အမသးပ အေကငအာေဖငေေငရကကြ ရမငဖည ြါမယ။ပ သကြေးေရး၊ပ ေမးမည ေရးပ

ေေမည ငးေကြ းဌငအေလပ ဓငမေမည မြ ဇင၊ပ ြသးမမေေးအမသတးြည းမေငး၊ပ ခးေမရမမမးပ

ရမယအခေမေငးမငပ ရမမမးြြ းြသလေေငခည း၊ပ မသေငခည းမေငးကသပ မကေဖည ေဖသလပ ြငေြးပ

ပခည း၊ပေးခည း၊ပဓငမခေေးခည းမေငးပသြေေငရမငဖည ြါမယ။ပအတရငယးြြ းပမမြသတမပ

ာငးမဓငမေမည မြ ဇင၊ပ ြသးမမေေး၊ပ ေြါးမမေေးမေငးကသအမသတးြည သဖသလပ ေမငမမေငးကသပ ြငပ

ေြးရမအြည ပ သကြေးေရးြစးအေရငးေသမေငးကသးပ အခေမေေးရမငဖည ြါမယ။ပ

ကေးမငေရးပအငးကငးေကြ းဌငကေအငကမငရမပ ြည မလကေးမငေရးဦးးဌင၊ပကေးမင/ပ

ြငဌင၊ပအငးအငပေေးေါးကြကေရးဦးးဌငမသလဟငပမမမသလေေငရကရမယမငေမေငးကသပ

ာာေရငကေရငကေေငရကေြးဖသလမသကမးသြါမယ။ပFDAပမပအငးအေမငက၊ပမသ းရးေေး၊ပ

ငးမသတးေမေငးကသပ မမကေကေေေးအေရးယေြးခည း၊ပ ြည မမေငးမရေအငပ ဉာသမြည ပ

ေြးခည းမေ းကသပာေရငကငေေငရကေြးမြါမယ။ပ

ငးမသတးရမမမအငးအငမေငးကသပ ကေယကေယြည လြည လမရေရပ ာသမြည ေြးရမပ

အြည ပာသမသြမမေငးကသပအမမကယပGAPပလာသမသြရငးေသမငကသးပမးမးကေြကေြပ

ေေးမြါမယ။ပ ဒါအြည ပ ြည ြမမမးမမေငးအမကပ းြငးေရးပ ကးမးေရငးေယေရးပ

ေကြ းဌင၊ပ ြည မးာသမသြမမေငးအမကပ ကမေကြ းဌင၊ပ ြဌင၊ပ SMEပ သြးရပ

မေငးေြါးြြြ းပ မေဥြေဒမေငးအပ ေေငရကေြးဖသလပ မသကမးသြါမယ။ပ ဒါအြည ပ

ြငေရးေကြ းဌငြးေြါး၍ပ ပအေခည ခတြငေကေငးမေငးမမကငပငးေမငကမမပအငပ

အသြသ၊ပအငအမေ းအငးမေငးကသပမရေရပ ြငေြးခည း၊ပကသယကြရငးအငးကငးြည သြသ ပ

ရပ ေကေမကြ ငးေြးခည း၊ပ အငးကငးကးမေငးေဖငာသမေြးခည း၊ပ အငးကငးြစးမေငးပ

ောငကြတေြးခည းမေငးကသးပြးေြါးေေငရကေြးမေကြ ငးပအကြ တြည သြါမယ။ပ

ေကကြြ းေေးေးသမငကေမငပ ြည ကြ ငးေရးေကြ းဌငအေလပ ကေးမငေရးပ

အငးကငးေကြ းဌငမသလြးေြါးကငပသတြသ မမးငမေငး၊ပမဒယငမေငး၊ပTVပChannelsပမေငးမပ

မေပ ြငေြးအအဉာသမတမအရအဟသကသပ မည မေေငရကဖသလပ သအြေြြ ေသမပ

အခေကဖည ြါမယ။ပ အမးကငေေးမေကေးကေဒမမေငးာေရငကရေမယပ FMပ Radioပ မေငးမပ

49

မကြ မး

မေပ ြငေြးအအဉမေငးကသးပ ာသမတမေြးဖသလအကြ တြည သြါမယ။ပ ဒါအြည ပ သအြေပ

မပ ဘဏဍငေောငကြတခောငးေြးသဖသလအမကပ မတကးဘဏဍငေရးေကြ းဌငပ ကျမမသလပ

တမေမငကြ းမးပြးေြါးြါေကြ ဖသလပမသကမးသြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒြသဒမပ ၃၆၇ပ အရပ သ တမငးမသးမပ သတေမငမပ

ခေမမာငးေမငကေးမငေရးေသ ရငမေါဒမေငးအပ ကေးမငေရးေငေရငကမကသပ ခတယခရမပ

ဟသပ ြည ဋဌငးာငးြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပ သတေမငအသးရအေလေကငးမမကေးမငေရးေသ ရငမေါဒပ

မေငးခေမမြြ းပ ဒမေါဒေမကသပ ကေမအေကငအာေဖငေေငရကကြ ရမေကြ းဌငမေငးပ

အေဖည ပ မကကြးေြါးေေငရကေြးကြ ြါသလပ မသကမးရးအေသကသပ ောငကခတပ

ေေးေးအြြါမယရ။ပေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ပပ။ပဟ ငမငမမေဒယမပဦးခေမငရပေေးေးဖသလပဖည ြါမယ။

ဦးခေမငရ(ဟ ငမငမမေ ဒယ)။ ပပပ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌပ

ပကြ းပ အငးသတးမ ငဂငြါခဗေငး။ပ ကျေမငကေမငပ ဧရငေမမသးေဒမကြ း၊ပ ဟ ငမငမမေဒယပ

ပြည မလတမေမငကသယငးယပ ဦးခေမငရပ ဖည ြါမယ။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ကျေမငအေလပ

ေရကြ မေဒယပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ေဒါကမငတေရတေးမမးခမပ မကးကပ

သေမငေရငဂါမေငးပကငကယမငးေးမငးရအမကပ ေကြ းဌငေြါးသတမကမကကြ ကြ ပ ြးေြါးပ

ေေငရကမငးရပ သတေမငအသးရအငးပ မသကမးေကြ ငးအေသကသပ ောငကခတအကြ တြည ေေးေးပ

မငးမငဖည ြါမယ။ပ ေးခေ၊ပ ေမးမသး၊ပ သတး၊ပ ကေငကမသလေမငပ မကးကမမေမငေရငဂါမေငးပ

ဉမေငးြည ငးငေြြ းပ ကးကမမေမငေရငဂါမေငးဖည ြငးးေေငကေငေကြ ငးပ အေသရကပ

ေဖငြည ာငးြါမယ။ပ မကးကမမေမငေရငဂါမေငးေကြ ငပ ၂၀၁၄ပ ခသမငပ ၄၈ပ ရငခသးရရငမပ

၂၀၁၇ပ ခသမပ ၅၂ပ ရငခသးမည မကငေကြ ငးပ မရရြါမယ။ပ သတးေမးေကြ ငေရငဂါမေငးပ

ေကြ ငပ ေမေသတးမအမေငးေသတးဖည ြြ းပ ကေငေရငဂါမေငးေကြ ငပ ဒသမယေမေသတးမအမေငးေသတးဖည ေကြ ငးပ

မရရြါမယ။ပပ

ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးဖည ြငးရခည းရအေကြ ငးအရးမငပ ြသးမတငးပ

မေငးပ ကြြါးေကငမေငးေကြ ငဖည ြြ းပ မဘငေြမေးကေပ မသလရအြည အမမေငးေကြ ငပ

ပဖည ြါမယ။ပမကမဘငသတးမငပဉေမေသတးမမေငးရပ၇၁ပရငခသးဟငပမကးကသ ေမငေရငဂါမေငးပ

50

မကြ မး

ေကြ ငဖည ြြ းပ အေရအမကအငးဖည ပ ၄၁ပ မးခလရြါမယ။ပ ေမေသတးမအေရအမကရပ ၈၅ပ

ရငခသးမငပ ကျေမငမသလသ တအြါအေပ ဖတဖြ းေ သတမေငးမငဖည ြါမယ။ပ ေရငဂါဖည ြငးရခည းရပ

ဇမည မငပ ယဉေကေးမ၊ပ းြငးေရးအြည အမမသလြါေေြါမယ။ပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးကသပ

ကငကယမငးေးရပ ငအေရးကြ းြါမယ။ပ ဖည ြငးရမအေကြ ငးအရးမေငးမးပ

မေငးြည ငးမအမကပ အေသရမြည မအမသ းပ ကေးမငေရးေကြ းဌငမခသမးပ ေေငရက၍ပ

မေအငမည သ ြါ။ပကျေမငမေဒယမငပငးမသတးရမမေမငေသးေေးပဓငမသြစးမေငးပြါေပ

မမေငးေေးရပ အငးအေမငကပ ေေးေါးကြကေရးဦးးဌင(FDA)အမပ အောောပ

အသြခေြေရးဦးးဌင၊ပ မည မငသတရမြဖ ၊ပ ြမငယင၊ပ ငးမသတးမေရးရငဦးးဌင၊ပ ေမးမည ေရးပ

ကသမေရးဦးးဌငမသလပ ြးေြါးေေငရကရြါမယ။ပ ြးေြါးေေငရကမအငးးခည းပ

ေကြ ငပသြးမေအငမည သေမငမငဓကမေငးးပရြါမယ။ပ

တမေေးေါးမေငးအငးပ ြည မလကေးမငေရးပ FDAပ မသလြးေြါး၍ပ ရငေဖမမးေးြြ းပ

မရငးေသြါေမငးပ မရငးသတးမငပ မငမဒဏေဖည မငြြ းေသတးခ၍ပ အေးာငးမေေငးေပ

မဖည ဉမေငးရခြါမယ။ပအငးအေမငကာသမကသဖည လဖည းေရငးခေမမေငးဟငပအငးအေမငကပ

အမးမသတးရပ ခမြည မငရခတဓငမသြစးမေငးပ ခမြည ေသးေေးမေငးြါေမ၊ပ ခ ြည အငးပ

အေမငကပာြဖည ြစးမေငးကသပမမမမြမငဏအမသ းအမသတးြည ရပသကငေေငရကခည းပ

မရြါကပ အမေ းမငးအငးအေမငကဥြေဒြသဒမပ ၂၈ပ ြသဒမခ(က)အရပ အေရးယခတရမဖည ေကြ ငးပ

ကေယြည လ ငမရငးသ ရးပ ေေငရကမြါမယ။ပ မးခည ငးမမမမာငးမပ ကေးမငေရးပ

ရြသတေမရြာောငြြ းပ ေေးြေေးရကကြ းပ ာကြစးမေငးပ အရက၊ပ ယမကငမေငး၊ပ

ားခေြေရးသြးမေငးကသပဉေကမြည မာာမမပအေကငအာေဖငေေငရကရပသအြြါပ

မယ။ပ မသတးမေေငးကေေးေရးအမကပ ဥြေဒသကငေရပ ြငေြးမပ ဥြေဒခေ းေဖငကမပ

မေငးကသပအြည ေြးအေရးယမမေငးအငးးေမကသပေမမည မသတးမြမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ြည မာသအငးပ ကေးမငေရးအမေြးမသြးမေငးကသပ ြည ကြ ငးေရးပ

ေကြ းဌငပ မဒယငမေငးမငပ ာေရငကငအမသတးခေေေငရကမြါမယ။ပ အေသရကပ ကေးမငပ

ေရးပ အငးကငးေကြ းဌငမခသမးကပ ေေငရကသလမရသ ။ပ ြည ာေရးေကြ းဌင၊ပ

ပြည ပကြ ငးေရးေကြ းဌင၊ပ သကြေးေရး၊ပ ေမးမည ေရးပ ေေမည ငးေကြ းဌင၊ပ ကမေကြ းဌင၊ပ

51

မကြ မး

းြငးေရးကးမးေရငးေယေရးေကြ းဌင၊ပ ြငေရးေကြ းဌင၊ပ မတကးဘဏဍငေရးပ

ေကြ းဌငမေငးပ မးခည ငးေမငးေကငး၊ပ ြးေြါးြြ းေမငးေကငးပ ေေငရကပကြ ရမငပ

ပဖည မယသလပ ေဖငြည ာငးြါမယ။ပ မသလဖည ြါ၍ပ ေရကြ မေဒယပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ

ေဒါကမငတေရတေးပ မမးမမကးကသ ေမငေရငဂါမေငးပ ကငကယမငးေးမငးရအမကပ

ေကြ းဌငေြါးသတပ မကမကကြ ကြ ြးေြါးေေငရကမငးရပ သတေမငအသးရအငးပ မသကမးပ

ေကြ ငးအေသကသောငကခတသကြါမယ။ပအငးသတးကသေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပမတေမးမေဒယမပဦးမည ေေးေးဖသလပဖည ြါမယ။ပ

ဦးမည (မတေမးမေ ဒယ)။ ပပပပ။ပ အငးသတးြမ ငဂငြါ။ပ ကျေမငကေမငပ ရကသပ

မသ းေဒမကြ း၊ပ မတေမးမေဒ ယကပ ဦးမည ဖည ြါမယ။ပ ေးငးအြြါမပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ဒေလကမဘငမငပ ကျေမငမသလပ ဖတဖြ းမသးမကေမ၊ပ ခေမးမငကြ ယေေမပ

းယဉခေကအရပ ြ မးခေမးမြ မေမသ တေမကသပ ကြ သကမအခါပ မမသလရအဓကပ အရးပ

အမည ကပ သတကေယေးမငးပ မဟသမြါဘး။ပ ဦးေရမေငးြည ငးမငးမဟသမြါဘး။ပ မဘငေပပ

မယတဇငမကြ ယေမငးပ မဟသမြါဘး။ပ မဖသးရမပ မငးအရးအမည ေမကသပ ြသေသာငးသလပ

ဒသေအငမည ေကြ မယေသမငကသပ ေမရြါမယ။ပ မဖသးရမပ မငးအရးအမည ေသမငကေမငပ

မးအငးဖည ပ ကေးမငြြ းေမငပ ြငမမမမငးအရးအမည ေမကသပ ေသသမငဖည ြါမယ။ပ

ဒါကသပ ေကငးေကငးမေဘငေြါကမပ ြည မလအသးရကးပ ကျေမငမသလမငေယရမပ

အခေကြြ းေမငပကေးမငေရးပြငေရးဘမဂေကေမကသပမသးမည ြြ းေမငပ ေေငရကခြါမယ။ပ

ဒါေြမပ ဒသသြေမပ ကြ ငးာကြပ ကးကမမမေရငဂါပ ေရ မငးပ တမေမငကသယငးယပ

ေမမြည ြြ းမငးြါြြ ။ပ ကးကမမမေရငဂါပပ ညဖြငးမးကပ ကေေးငြြ းေမငပ မကးကပ

မမမေရငဂါ(NCD)ပဖည ြငးမေမဟငပမသးငမယေသမငကသပေမေရြါမယ။ပဒါကသပကျေမငပ

ေကြေေးေးဖသလအမကပPower Pointပအမသတးြည ခြည ြါခဗေငး။ပ

ကမဘငကေးမငေရးအဖ(WHO)ရပ မမမမးမေငးအရပ မကးကသမေရငဂါပ Non

Communicate Disease(NCD)ပ ပမေငးေကြ ငပကမဘငမေးမငပဉေြါးပ ၄၁ပမးေမေသတးပ

ေြါမယ။ပ တြါမ(၁)ပ သတးပမကေသ ေမငေရငဂါေမ၊ပ ဒါေမကပ NCDပ ရအေကြ ငးအရးပ

ေမြါ။ပ သတးပမကေသမေရငဂါမေငးေကြ ငကပ ၁၇.၉ပ မး၊ပ ကေငေရငဂါေမေကြ ငပ ကသးမးပ

52

မကြ မး

ေမေသတးေြါမယ။ပအမကရမးေကြ ငးေသရငပငမငရေရငဂါေမေကြ ငပ၃.၉ပမးပေမေသတးပ

ေြါမယ။ပေးခေ ၊ပေမးခေ ေရငဂါေကြ ငပ၁.၆ပမးေမေသတးေြါမယ။ပအခည ငးအေကြ ငးမေငးေကြ ငပ

ကေမငပကေမရငခသးြမငဏေမေသတးေြါမယ။ပအဒအာမင(က)ပကေေးြ ပေေးရကကြ းပ

ေမငကမသတးရကခည း၊ပ(ခ)ပကငယေကေခးမသြခည း၊ပ(ဂ)ပအရကအအကျတေမငကမသတးခည း၊ပ

ယးေကြ ငမေမငမောခသကမမေငးဖည ြငးခည း၊ပ (ဃ)ပ ကေးမငေရးပမညမမအငးအငမေငးပ

ငးမသတးခည းပ ဒအခေကေးခေကကသပ ေမရြါမယ။ပ (ခ)ပြမမကြြ းေမငပ းးေြည ငခေြါပ

မယ။ပ ကငယေကေခးမသြခည းေသမေရငမငပ ဒဘကေခမမငပ အအရငရငပ ကယတရငးပ

ေမဟငပ ေြါငမအခါကေေမငပ မးေျငကမငးမင၊ပ ေကငးေြါမကမအခါမငပ ေခည ကေပ

မမမပအခါမေ းမဟသမဘပေခည ကေမမမငမေ းမသြဘပကေကငးပမကမင၊ပေမငေမငယငဉပ

ပမငးမင၊ပ ကဘးပမမငးဘလပ ေသကယမငးမင၊ပ ကငးပမငးမငပ ဒါေမဟငမေငးငမပ

အြည ပ ကငယေကေခးဟငးပ မမကေကေမသြမအခါကေေမငပ TVပ အေရမငအာသမေငးပ

ပြြ းေမငပ မဖည းဖည းလအေမးေမအာသြြ းေမငပ ေရငဂါေြါးသတေငမင။ပ ဒကစေမကသပ

အေးပအကာငးေြည ငကြ ငးသြါမယ။ပ

ေငကြြ းေမငပ ကေးမငေရးမညမမပ အငးအငေမကေမငပ အမေငးကြ းြါြ။ပ

ကျေမငမသလအမ ငး(Fastပ Food)ေမ ငးငမင၊ပ ေေးာမငးမအခါမငပ ဓငမသကးမမငပ

ရ/မရေသမငကသပ မမဘလပ အဒအငးေမ ငးရမင။ပ ငးအသးေးေမပ ာြြည မေကြ ငေမပ

အေကြ ငေမငးမင။ပ ဒါမေ းေမပ ငးမသတးမအခါကေေမငပ NCDပ ေရငဂါေမဖည ြငးငမငပ ဖည ြါပ

မယ။ပ မည မငသတမငပ NCDပ ြသးေရငကအမေ းမငး၊ပ အမေ းမမးေမေသတးရမအေခည အေကသပ ြည မာငးပ

မငပဖည ြါမယ။ပသတးေမးေကြ ငကေဉးကပအမေးမငးပ ၃၉ပဦး၊ပအမေ းမမးပ ၄၅ပဦး၊ပအမေ းမမးေမကပ

ေမေသတးေရမငကသပေမရြါမယ။ပကေငကအမေ းမငးပ၂၁ပဦး၊ပအမကရမးေကြ ငးကပ၁၂ပဦး၊ပ

ဒမငေမငခသေြါးြြ းေမငပ အမေ းမမးကပ ၁၇ပ ရငခသးေမေသတးေရြါမယ။ပ ေးခေ ၊ပ ေမးခေ ပ

ကေမငပ အမေးမငးကပ ပ ေးရငခသး၊ပ အမေ းမမးကပ ခသရငခသးေမေသတးေရြါမယ။ပ အခည ငးပ

ငမငရပ ေရငဂါေမေကြ ငပအမေ းမငးေမကပ၂၄ပရငခသး၊ပအမေ းမမးေမကပ၁၄ပရငခသးးပ

ေမေသတးေရမယေသမအခေကေမကသပြည မာငးမငဖည ြါမယ။ပ

53

မကြ မး

ေမေသတးရခည းအေကြ ငးအရးေမကသပ ပြည မအခါပ ကးကသ မေရငဂါေမေကြ ငပ ၃၀ပ

ရငခသးပ ဖည ြါမယ။ပ မကးကသ မေရငဂါေမေကြ ငပ ၅၉ပရငခသ းရေြါမယ။ပယငဉမေမငပ

မေမအခည ငးာခသကမကေမငပ ၁၁ပ ရငခသ းရေြါမယ။ပ ဒမသတးခသကသပ းယဉကြ သကရပ

NCDပ ေမဟငပ ကျေမငမသလမသ းြည ကသပ ဘယေငကဒသကခေြးေမယေသမအခေကကသပ ေြါပ

ာရငးငေမရ သမငပ ဖည ြါမယ။ပ အဒေမငပ ဒ NCDပ လြမမကသလပ ကမဘငမငပ ဘငေမသြေပ

မေသမငကသပ ကျေမငမသလမဖသလသြါမယ။ပ ေ ဇငသ တ၊ပ ဂေဗငမြ လမငပ ကမဘငသတးေသရငပ

မကးကသ မေရငဂါမေငးမဟငမမအဖ ပအေခည သကာငးြါမယ။ပအဒမငပသတေြါးပ ၁၇၀ပကပအဖပ

အးေြါးပ ၂၀၀၀ပ ပေကေငြါေမပ သတမကငအရြဘကအဖအးမခသဖည ြြ းေမငပ ၂၀၀၉ပ

ခသမငပသြးမေငးမခြါမယ။ပ မည မငသတမပအရကဘကေသရငပကေးမငေရးအဖအးမေငးပ

ဟငပ ာသအဖအးပြးေြါးေကမယြြ းေမငပ သြးမေငးသြေေငသရပ ေမေသတေေးေးပ

းမမေငးပ အကြ မကြ မြည သြခြြ းေငကပ ၂၀၁၈ပ ခသ၊ပ ဇပ ၂၉ပ ရကေလမငပ မည မငသတပ မကးပ

ကသ ေမငေရငဂါမေငးေသရငပ မဟငမမအဖပ ဖးခည းငးမငချတငပ ကမမေရးာသးပ

ပခည းအခမးအငးပ မမးငရးးြကသပ ြည မလကေးမငေရးေဖငေဒးရးသတး၌ပ ကေးြြည သြပ

ခြါမယ။ပ ဒါဟငေသရပ ကျေမငမသလပ အရြဘကအဖအးေမလပ သတမကငလေြါးြြြ းေမငပ

သြသ မအေအာငးကသေရငကရေြါြြ ။ပ Powerပ Pointပ မမးသလရြါြြ ။ပ အဒေမငပ ခသကးပ

ေရကပ တမေမငကသယငးယမေငးးပ ေြည ငခြြ းြါြြ ။ပ ကျေမငမသလဒကစကသေဖည ရးမအခါမငပ

ကေးမငေရးေကြ းဌငမခသမးကရးသလမရဘး။ပ ေကြ းဌငေြါးသတရးမရမယေသမအခေကပ

ေမေြည ငြြ းြါြြ ။ပဒေရငမငပ ြည ကြ ငးေရးေပကြ းဌငလြမမကြြ းေမငပကျေမငေြည ငခေြါမယ။ပ

မကြ ငေမးခကြပ ေမးခးမခသေမးခြါမယ။ပ သြရကငးေမမငပ ေရ မငမြည ခမငပ ဒြငေြးပ

ေမာသးဖသလ၊ပ အဒအခါမငပ Digitalပ လြည ေမငဖည မအမကပ မမသလေမငပ Digitalပ ပ အေပ

မမရေမးမအမကမြည သဘးသလေြည ငြါမယ။ပ ဒါကသးပ ြည ဉးငးမသတးမြပ ြြ းေမငပ

သြရဇငမကငးမသ းမြည ခမငပါးမပမသလမဟသမပ၁၀ပမပြငေြးဇငမမးမသေမ၊ပြငေြးပ

ေေငြသဒေမြည ဖသလအမကပ အမလ၊ပ ညတကြ ငးခေကာသမြည သလမရဘးငး။ပ ဒသေသသလရရပ သြရပ

အးအသတးလေကြြြ းေမငသြသကသလရရပ ြည မေမအမေငးကြ းဟငပြငရရမငးမငပ ဖည ြါပ

မယ။ပTVပမငြည ေမငေမကေမငပေကေငတငးမငးမငေမရြါမယ။ပဒါေကြ ငမသလသလပေဒါကမင တေရတေးပ

54

မကြ မး

ရအေသကသပ ေးေးကကောငကခတရးလပ ကျေမငရေေးေးခေကကသပ ဂသတးခေြသကြါမယ။ပ

အငးသတးေကေးဇးမြါမယ။

ဥကကဋဌ။ ။ပြခးမေဒယမပေဒါကမငေဒါေရတြသတပေေးေးဖသလပ ဖည ြါမယ။ပ

ေဒါကမငေဒါေရတြသတ(ြခးမေ ဒယ)။ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းပ ြည ောငသဒသမယေကြ း၊ပတမေမငကသယငးယမေငးအငးသတးပမ ငဂငြါ။ပကျမကပ

ေမငပ ြခးမသ းေဒမကြ း၊ပ ြခးမေဒယမပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ေဒါကမငေဒါေရတြသတပ

ပဖည ြါမယ။ပ ေရကြ မေဒ ယပ ေဒါကမငတေရတေးမမးမပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးပ

ကငကယမငးေးမငးရအမကပ ေကြ းဌငေြါးသတပ ြးေြါးေေငရကမငးရပ သ တေမငပ

အသးရအငးပမသကမးေကြ ငးအေသကသပအကြ တြည ေေးေးမငးမငပဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ ဖတဖြ းေသတမခသဖည မပ ကျမမသလသ တမငပ ေးရမေမမကသမသကဖေကြြ းပ

ပြည ဖတ ဖြ းမသးမကငဖသလအမကပ အမမကယအငးကသးအငးာငးြည ရမယပမမေငးကေမငပ

ကျမမသလရသတမ/မငးေမြပ ဖည ြါမယ။ပ သတမ/မငးမေငးအေလပကးကသ ေမငေရငဂါ၊ပ မကးပ

ကသ ေမငေရငဂါမပ ေရငဂါဘယမေငးကးေေးြြ းပ ကေးမငေရးအေပအမးမည မငးငြါမပ

ကသာသမမးအငး၊ပ သကြေ းေရးမးအငး၊ပ မာကြ တေသေမငမးအငးမေငးပ မသးမကမည မငးငမငပ

ပဖည ြါမယ။ပ ဒါေြမပ ယေလအခေအခါမငပ အေသရမြည မငးမသပ ကျမမသလသတမ/မငးမေငးဟငပ

အရအေမးမကေမငးမသတးကသမေငး၊ပ မသတးကသမေငး၊ပ သကြေးေရးြစးမေငး၊ပ ေေးေါးမေငးမငပ

ေမ လပ စဓေကြ တ ေမေရြြ းပမသတးငးမသတးေရြါမယ။ပအကေးေကကေမငပေမးမသး၊ပသတး၊ပေးခေ၊ပ

ေကေငကကြပ ကေငေရငဂါအရမပ ငမငရေရငဂါမေငးကသပ ခတငးငရြြ းပ ကေးမငေရးပ

ခေ လယးငကြ ရြါမယ။ပ မကးကသ မငမငရေရငဂါေမဟငပ အမည ြည မေြေငကကးေအငပ

ကသမသလမရဘပ အေသြါေရငဂါမေငးဖည ငရပ အခေ မမ၊ပ ေေးေါးမမပ ေမငကမသတးကြ ရြြ းပ

မမကမငကငြမသတးပကသမမကသခတယရမငြဖည ြါမယ။ပ

မသ းြည မသးမကေရးအမကပ ေသးေးကြ းြမးေေငရကေရမပ ယခသသအခေ ကငမငပ

အဖသးမေသတးဖည မပ သတမ/မငးေမရပ ကေးမငေရးမြါးကေေးေမငဟငပ မသမသးဖည မေကေငဖသလပ

ပြည ေကငမပေငမကကေးမသမေ းပ ဖည ေရြါမယ။ပးြငးေရး၊ပြငေရး၊ပကေးမငေရး၊ပမေရးပ

မကဏဍမေငးဟငပမခသမခသပေကြြမမကသလရြါမယ။ပမကးကသ မငမငရေရငဂါပ

55

မကြ မး

မေငးပ ဖည ြငးမမေငးေေပ သတရသကြေ းသမး၊ပ ာသမသြသ မးမေငးပ ကေေးေေဖည ြါပ

မယ။ပ မကေးမငသလပ ေေးကသမကသကေရမေမဟငပ ေရငဂါခတ ငးရမကငယကတရမကဘပ မလရပ

မမငးသအေြါမငေရငပသတအေြါမငြါပောသမေြသးဖည ေမငဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ အရအေမးမကေမ ငးမသတးကသေမ၊ပ မသတးကသေမ၊ပ ေေးေါးေမ၊ပ

သကြေးေရးြစးေမ၊ပ ေေငကသြေရးြစးေမပ သတတအတလမငြေတတလေမငအငးသတးပ အမြါ။ပ အမသပ

အြေေးမမြည ြါသလပေရငးမကသယမသ ေကြ ငေရမအေခည အေမေးြါ။ပအမသအြည ဿငပ

အြည ပ အရအေမးမြည ပမမပ ကသြစးမေငးြါေရငေားေမအမကပ ကေးမငေရးဗဟသမသမပ

အငးးမြည မြည မငးမေငးဟငပ မမမမငလဘပ ေရငဂါဘယမေငးကြငရြါေမငမယ။ပ

ကငကယခည းမပ ကသမခည းာကပ ြသမသာေရငကမေသမေသ သးကငးအမသးပ ကျမပ ယခသပ မြည ပ

ေေးေးေမအေခည အေမေငးကသပ ကြ မကငကယမငးေးားခေြမပြါမယ။ပ မကးကသ မပ

ေရငဂါမေငးဟငပ ေလခေး၊ပ ခေးဖည ြငးငမငမဟသမဘပ ကငအေမငကြ ငအမးမငမပအရပ

အေမးမြည ပေမပ ငးေမငကကသေမ၊ပ မသတးကသေမကသပ မသတးခမငေကြ ငဖည ြါမယ။ပ

ေဘးအတရငယရ/မရေေးေြးမငေမပ အမြငေြးအငးးမငေမ၊ပ ာသမြည ေကြ ငေြးမပ

အငးးမငေမ၊ပ အေရးယေေငရကမအငးးမငေမရပ ေငကေကမေသးကေးးပ ဖည ြါပ

မယ။ပ ကေးမငေရးခေ လယးသလပ ေေးြါး။ပ ေေးြါးသလပ ေေးမကသသ ။ပ ေေးမကသသမပ

အမကပ အသြမသြသေမင။ပ ဒသလပ ေေးြါးြည မပ ဒသလပ မတမရငေမပ ေသးကေးပ

ကးေကကြ းကသပမေရငကေပဖည မေမငကရမငဖည ြါမယ။ပ

ေးငးရြါေမငပ ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ အာကကပ ကျမေေးေးမြည ခမကစရြေမကသပ

မဖမးပ ေကြ းဌငမခသမးပမငေယေဖည ရးသဖသလပ ခကခမငဖည ြါမယ။ပ ြည မြည မငးပ

မေငးြးေြါးြါေမသမသပ ကဏဍအသကေေငရကသမးရမပ ေကြ းဌငမေငးကး ပ

အမးမးြသးခည ငးမငေယြြ းပ ြးေြါးေေငရကမမငပ ေအငမည မငဖည ြါမယ။ပ ြငေြးခည း၊ပ

ကငကယကသမခည း၊ပ ေေးခည း၊ပ မငးေးခည း၊ပ အေရးယြည ဒဏေြးခည းမပ သြေေငရမယပ

ကဏဍေမကသပ းခေမေကေေငရကဖသလပ သမငဖည ြါမယ။ပ ဥြေဒြည ေရး၊ပ မရငးရေရးကဏဍပ

ေမကးပ သအြခေကေမကသပ ကြတြသးေြးဖသလသအြြါမယ။ပ ေကြ းဌငမေငးဖည ကြ မပ

ကေးမငေရးပ အငးကငးေကြ းဌင၊ပ ြည ကြ ငးေရးေကြ းဌင၊ပ ြည ာေရးေကြ းဌင၊ပ ြငေရးပ

56

မကြ မး

ေကြ းဌင၊ပမတကးပဘဏဍငေရးေကြ းဌင၊ပသကြေးေရး၊ပေမးမည ေရးပေေမည ငးေကြ းဌင၊ပ

းြငးေရးပ ကးမးေရငးေယေရးေပကြ းဌငအရမပ ေကြ းဌငေြါးသတပ ြးေြါး းပ

ခေမေကေေငရကကြ ဖသလသအြြါမယ။ပ အဒသပ အမေးမငးအေကေးမငေရးကစရြေမကသ ပ

ေကြ းဌငေြါးသတပ ခေမေက းြးေြါးေေငရကဖသလေသရပ အမေ းမငးအေပေကငမမပ

ဒါမမဟသမပ ေကငမရမခသသအြမငဖည ြါမယ။ပ ဒါမမငပ ေြါးြ းေေငရကမေမကသပ

ယခသာကြသြြ းပ ေေငရကသမငဖည ြါမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ ေဒါကမငတေရတေးမမးမပ

မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးပကငကယမငးေးေရးအမကပ ေကြ းဌငေြါးသတပ ြးေြါးေေငရကပ

မပေကြ ငးအေသကသပ အေကငအာေဖငေေငရကသ ဖသလအမကပ အမေးမငးအေပပ ကေးမငေရးပ

ေသရငေကငမမမခသကသပ အမည ေသတးဖးေေငရကမပြါေကြ ငးပ အကြ တြည မသကမးပ ောငကခတပ

ေေးေးအြြါမယ။ပေကေးဇးမြါမယရ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပေမငကြ းမေဒယမပေဒါကမငေဒါမးေပေေးေးရပဖည ြါမယ။

ေဒါကမငေဒါမးေ(ေမငကြ းမေ ဒယ)။ပပပပပပပ။ပေးငးအြြါေမငပပြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌပပ အငးသတးမ ငဂငြါ။ပ ကျမကေမငပ ေရကြ မေဒယကပ ေဒါကမငတေရတေးရအေသကသပ

ောငကခတေေးေးမယပ ေမငကြ းမေဒယကပ ေဒါကမငေဒါမးပေပ ဖည ြါမယ။ပ အေသမငပ

အေသရကပအခေကခေကမြည ာငးမငကသပ ေမရြါမယ။ပအဒါကေမငပ မည မငသ တမငပမကးကပ

သမေရငဂါပ အဖည မေငးြြ းေမငပ ေမေသတးမးမည ပမကငမငကသပ အားမမြည ဖသလပ မသကမးပ

ာငးမအခေကမခေက၊ပမကးကမေရငဂါကသပကြ မကငကယေငပေရငကဖသလအမကပကေးမငေရးပ

ပအငးကငးေကြ းဌငပ မခသမးကမရဘပ ေကြေကြ းဌငေမကးပ ြးေြါးပ

သြေေငရမယေသမပအခေကေမဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ပ။ပ Powerပ Pointပ ပဖည ပပ အမသတးြည ခပြည ြါရပ ေမငးေသြါမယ။ပ မကးကသ မပ

ေရငဂါေသမငကပ ေဖငြည ြါအမသးဖည ြါမယ။ပ အဒပ မကးကေရငဂါဖည ေမပ အဓကအေကြ ငးပ

ကေမငပ ေေးြလကမးငးမသတးမေကြ ငဖည ြြ းေမငမပ အရကေမငအအကျတေမငကမသတးမပ

ေကြ ငပပ ယငဉမသကမ၊ပ ခသကရေဒါမဖည ြငးမလပ မမမမေငးြါပ မကးကေရငဂါဖည ေမမမပ

အေကြ ငးဖည ြါမယ။ပ ဒေရငဂါရအဓကအေကြ ငးရးေမကသပ ေျငခေသဖသလအမကပ အဓကပ

အေကြ ငးရးေမကသပ ေျငခေဖသလပ ေေးြ ပေေးရကကြ းမသတးမပ အမြည ေေရး၊ပ မသတးမမေငးပ

57

မကြ မး

အခေမရြမလေေရး၊ပ ေေးြမေမငကေမငးပ မေပခတေေးြေ၊ပ ေေးကြ းေေးကေပ

ကေမေပပ ကေးမငေရးမာခသကေေရးကသပ ဦးမြြ းေမငမပ မတကးပဘဏဍငေရးေကြ းပ

ဌငကပ အားကသခအေလပ ေေးြလအရကေမငမေငးအေြါမငပ မာကမပ

အခမေငးမသးမည ပေကငကခတေမငကသပ ေမရြါမယ။ပ မကးကေရငဂါရမမေငးပ ေေးကသရြါကးပ

ေေအယအမရမပ ဥြမငပ ကျမမသလတမေမငကသယငးယမေငးအမေငးသမငေမငမပ

ေရရကသမဖသလပ မမငးသေအငးသတးပ အငးသကရြြ းပ ေေးမမငေသရေမငပ ောသြေြသးပ

မသောမးေကြ ြါမယ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ ပ ကေးမငေရးပပ အငးကငးေကြ းဌငပ အမသတးရမကပ

ေငါးမငရမဘမဂေကအငးသတးဟငပ ဒေရငဂါကသမဖသလအမကလမပ ကသမငးသမယသလေသမပ

အမကပ ဒမကးကေရငဂါဖည ြငးမကသပ အမးကသမငးေးဖသလပ အခေမြါြြ ။ပ အဒသမငးေးရငမငပ

အေသရကပ ကေးမငေရးပပ အငးကငးေကြ းဌငမခသမးကပ ေေငရက၍မရဘပ ေကြပ

ေကြ းဌငကးပ ြးေြါးြါေရမယသလပေသြါမယ။ပ ဥြမငပြငေရးေကြ းဌငကပေကေငးငပ

အြည ပကေးမငေရးပ ညမမပငးေမငကမြငေြးမည ပမေရး၊ပေဟငေြည ငြ၊ပေေးေးြမေငးမငပ

အမကအရယအသကပ မေဘငေြါကငးငေရပ သြြသတကငးခေြ၊ပ ကဗေင၊ပ မခေးမသြေဖငပ

ပခည းဖည ပပ ြငေြးေရး၊ပ ေကေငးမးအခေမပ ကသယကြရငးေရး၊ပ ေကေငးမးေရငးခေမပ

အငမေငးေဘးကးသတခြ တ အကေ းရေေရးပ မအမြငေြးမမေငးကသပ ေကေငးမေကေငးမငးမေငးမပ

မေပပမဘမေငးအာပေပြငးြငေြးေြည ငကြ ငးမမေငးပေေငရကရမငဖည ြါမယ။ပ

ပြည ကြ ငးေရးေကြ းဌငအေလအရးပမကးကေရငဂါလမကေသမပအခေကအကေမပ

ကသပ မမးင၊ပ ငေင၊ပ သြမတတပဇငမမးဇငမကက၊ပ ကငမးသြြသတမေငးပပ းေေငြြ းေမငမပ

ကသယကြရငးမအေရးကြ းေကြ ငးကသပ ေလဉြသတမအမတတပမကသပ ဉေကမြည မြည မမပြါပ

မယ။ပ ေေးြပေေးရကကြ းလပအရကေကြ ငည ငမေမပမငးမည ခည းသြရြြ းေမငပမမးေတလပ

ဟးမးဟးရကြသမသ ငးမသတးေရပ အမြငေြးမးပ သြမပြါမယ။ပ သကြေးေရး၊ပ

ေမးမည ေရးပပ ေေမည ငးေကြ းဌငမပ အငးအငငးေမငကမမကေရးပပ အတရငယကးပ

ေရပFromပFarmပtoပForkပပခြ တာကမာမးငးြအာပဟးမးဟးရက၊ပအမငးါးေမကသပGAP၊ပ

GAHPပ လပ အတရငယကးေမငပ အငမေငးရရေရးကသပ မငေယရြါမယ။ပ ကေးမငေရးပပ

58

မကြ မး

အငးကငးေကြ းဌငရပ FDAပ အဖ ၊ပ ြမငယငေရးအဖ၊ပ ရြကကအသြခေြေရးမးအဖ၊ပ

ဥြေဒေရးရငအဖေမကးပ ေရငးခေမအငေမေဘးကးေရးအမကပ ကမြးေြါးပ

ေေငရကြါမယ။ပ းြငးေရးပကးမးေရငးေယေရးေကြ းဌင၊ပ မတကးပဘဏဍငေရးေကြ းပ

ဌငကေမငပ မကေသကြေးရပပ NCDပ မကးကေရငဂါကသမေရးအမကပ ေေးေါးမေငးပ

ေယယေရးမငပ မငေယြြ းေမငမပ ကမေကြ းဌငကေမငပ ေေးေါးာသမသြေရးပပ ငးကသပ

ာသမြသးမ၊ပ မသေငမ၊ပ မယယြသလေေငပမ၊ပ Valueပ Addedပ Productပ အေပမည ပာသမသြမမသလကသပ

ကေြးရြါမယ။ပ ြသလေေငေရးပေကမယေရးေကြ းအေလကးပ အတရငယဖည ေမပ

မးေမြည ြည ားမမးမလပ ယငဉမသကမကငကယရပ မးးကမး၊ပ ယငဉးကမးမေငးကသပ

ခေမမြြ းပ ဥြေဒအမသးပ သကငရမငေယရြါမယ။ပ ြည ာေရးေကြ းဌငအေလကေမငပ

အရကေကြ ငပပ ယငဉအတရငယဖည မ၊ပ ခသကရဖည မမငးေးေရးေမကသပ ကြတြသးြငေြးမမေငးပ

သြရြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ။ပကေးမငေရးေငပေရငကမပကမးမေရးအမကပရြသတေေမကသပ ြည မးပ

မငမငမကဘပ ြည ြမပ UNDP၊ပ USAid၊ပ UKAid၊ပ WHOပ မပ အကအမေငးးပ ြးေြါးပ

ြါေေကရမငကသပ ေမရြါမယ။ပ ေငကမခသကေမငပ အခေမြသတမမးေျငကြြ းေမငမပ

ကသယကြရငးမအမကပ Yoga၊ပ Zumbalပ Fitnessပ Danceပ ေမပ ကငးခည းေမကသပ မေရးပ

အမးအဖမေငး၊ပ သြးရ မေငး၊ပ မးငးမေရး၊ပ အမကအရယမေရးြါေသရပ ကေးမငေရးပ

ပပ အငးကငးေကြ းဌငကပ ဦးေေငြြ းေမငပ ဉေြးရြါမယ။ပ ြည ောငသအသးရအဖ သတးပ

ေကြ းဌငကးပမကးကေရငဂါကငကယေရးလပကသမေရးအမကပဦးေေငဦးရကြည ြြ းေမငမပ

Nationalပ Healthပ Committeeပ ofပ Commissionပ ဖြြ းေမငပ ရြသတေေကြ းကစ၊ပ လမးအငးပပ

းြငမေငးပြည ဋဌငးရကစမသလကသပေကြေကြ းဌငမေငးပေြါးသတကေပမကမကကြ ကြ ြပးေြါးပ

ြါေေေငရကဖသလအမကပသအြြါမယ။ပအဓကကေမငပြည မမရြသတးဟငပကသယကသယမသကပ

ေဖငြည ြါပ ကေးမငေရးပ ညမမပ အငးအေမငက၊ပ အေအာသ၊ပ ြရငးမမေငးမငပ မကးကမပ

ေရငဂါမေငးကးေေးမယေသမငပ ကသယကသယမသသြမဖည မယေသမအေကြ ငးကသပ ေြည ငကြ ငးရးပ

အေသရရအေသကသပောငကခတြါမယ။ပ

59

မကြ မး

ဥကကဋဌ။ ။ပမြမေမငမငးကသယငးယပဗသမးေးမးားပေေးေးဖသလဖည ြါမယ။ပ

ဗသမးေးမးား(မြမေမငမငးကသယငးယ)။ ။ပ အငးသတးြမ ငဂငြါ။ပ

ကျေမငကေမငပ မြမေမငမငးပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ဗသမ းေးမးားပ

ပဖည ြါမယ။ပ ကျေမငပအေလပ ေဒါကမငတေရတေးပ မမးမငးမအေသြေဉးြြ းပ ောငကခတပ

ေေးေးမငးမငဖည ြါမယ။ပ Powerပ Pointပ မသတးခြည သြါရပ ခေမငးခတအြြါမယ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ မကးကသေမငေရငဂါမေငးပ Non

Commanicable Diseaseပ ေသမငပ ေရငဂါြသးေမကေမေပပ ကးကခည းေကြ ငမဟသမဘလပ

မေ းသးဗဇ၊ပ ြမေးကေ၊ပ ဇေကငမဖည ဉပ ကေးမငေရးမညမမပ မဘေောသ မြသတတမေငးပ

ေကြ ငပ ဖည ေြါငမငမငရေရငဂါမေငးပ ဖည ြါမယ။ပ ကမဘငကေးမငေရးအဖအးကပ

ာသမြည ာငးမပ NCD Countryပ Profileပ မငေမငပ မည မငသ တဟငပ မကးက သေမငေရငဂါမေငးရပ

ောသမေြသးအမေငးေသတးခတငးေရမပကမဘငပ၂၃ပသတမးမငြါေေြြ းေမငမပအေပ၈ပေရငမငပ

ရြမေြါမယ။ပ ကးက သေမငေရငဂါမေငးေကြ ငပ ေမေသတးမေမဟငပ ၁၉၉၀ပ ခသမငပ ၄၉ပ

ရငခသးရပြြ းေမငမပ ၂၀၁၇ပ ခသမငပ ၇၁ပ ရငခသးရမအမကပ Mortalityပ မသးငမငကသပ

ေမ ရြါမယ။ပ NCDပ ကမသလပ ငမငရေရငဂါမေငးဖည ြငးြါကပ ကသယခဓငပ ဉငဏမးမေငးပ

ကေေးခည း၊ပ အသြသြသ မးကေေးမငးခည း၊ပ မမမမးဖည ခည း၊ပ Qualityပ ofပ Lifeပ ကေေးပ

ပခည း၊ပ Prematureပ Deathပ မငေမေကြ ငပ မမငးသအမကမငမကပ သတတအမကြါပ ငပ

ာခသကငရြါမယ။ပ ၂၀၁၁ပခသကေပ၂၀၃၀ပခသအမးပ ပ ၂၀ပအမးမငပ မကးကသမပ

ေရငဂါေမေကြ ငပ ကမဘငမေးသတးမငပ အေမရကေဒါငပ ၃၀ပ ာရယတေငကပ ေသတးတးမယသလပ

ကမဘငကေးမငေရးအဖအးကြ းကပခလမးာငးြါမယ။ပ

ယေလပ မည မငသတဦးေရရပ ၉၄ပရငခသးဟငပNCDပRiskပ Factorပ ေမ လပ ရေသကြ တ ေမ ပ

ေရြါမယ။ပ NCDပ ကသဖည ေသ မပ Majorပ Riskပ Factorပ ေမဖည မပ ေေးြပ ေေးရကကြ းပ

မသတးမ၊ပ အရကအေမငကမသတးမ၊ပ အေ၊ပ အ၊ပ အခေကငငးမသတးမ၊ပ ေဘးအတရငယရမပ

ေသးေေးပ ဓါမသြစးြါေမပ ငးေမငကကသမေငးငးမသတးမ၊ပ ောသမးမ၊ပ ကသယကပ

ြရငးမးြါးမဘေောသ မြသတ တမငေမကသပကငကယားခေြေျငခေသ ဖသလအမကပအသးရပ

Multi-Sectoralပ ကဏဍအမးမးမပ ဦးေေငြြ းေမငမပ ြးေြါးေေငရကမပ ြည သတမပ

60

မကြ မး

ကေးမငေရးေငေရငကမပ Universalပ Healthပ Coverage(UHC)ပ ေဖငေေငြြ းေမငမပ

ကေးမငေရးကဏဍမည မရပ သအြြါမယ။ပ ပ အသးရအေလပ မမမေကြ းဌငေမ၊ပ ဦးးဌငပ

ေမကြ ငးမငပ ြးေြါးေေငရကေရးအအဉမေငးပ ေဖငေေငခည းပ သတရကရအေခည အေ၊ပ

ခြည ရရမဘဏဍငေ၊ပ အအငးမသလခေ ြြ းေမငမပ ကေမအေကငအာေဖငပ

ေေငရကသ မယပသြးဉေမကသေဖငာသမြြ းပ NCDပ ကငကယေရးပ ားခေြေရးအမကပ

သအြမပ Roadပ Mapပ မေါဒမေငးပ ခေမမေြးရမငဖည ြါမယ။ပ ကေးမငေရးေသ ရငေြါပ

ဘမဂေကမေငးကသပ ြည ြြ းေမငမပ ကငကယကသမမအြသးကသးပ ာေရငကမရေအငပ

ေေငရကရမငဖည ြါမယ။ပ မြ လြည ပ ေကေးကကေးမငေရးြည မလေသရငမေါဒေမဖည မပ အငးပ

အေမငကေဘးကးေရး၊ပ ဓါမသြစးအတရငယကးငမသတးေရး၊ပ ောသပ ေမည ေတငမးမပ

အတရငယကငကယေရး၊ပ RTAပ ကမသလပ အတရငယမေငးေကြ ငပ ာခသကေမေသတးမပ Sensibilityပ မေငးကသပ

ေျငခေေေရး၊ပ မေရငဂါေေဒငကေေးေရး၊ပ ကေးမယမေငးပ ကြ းအေမေျငခေေရးပ

မငေမကသပ အမေးမငးအေမငးေးကငကယေရးမတခေကေမေရးေြြ းေမငမပ ရရသ မလ မးအငးပ

အရးအမည ေမ၊ပ ဘဏဍငေအရးအမည ေမအေခည ခတြြ းေမငမပ အသးရ ပ အသးရမဟသမမပ

အဖအးမေငးကပ ြးေြါးေေငရကမငဖည ြါမယ။ပ ကေးမငေရးေငေရငကမကသပ မသ းမငမပ

ေရငမငပေးရမးြါးမမေဉးကပအေရးြါြါမယ။ပ

ပမည မငသတဦးေရရပ ၃၇ပ ရငခသးေငကကပ ေးရ မးြါးမမေဉးေအငကမငပ ရေမပ

အမကပ ကေးမငေရးကဏဍမငပ မမျမေမပ မေငးေအသတးမငြပ ဖည ြါမယ။ပ အဒသအေခည အေမငပ

ြဋြကခေမဖည မယ။ပ အကြ မးဖကမေမဖည မယ။ပ ရငမဥမသေဘးပကြ တ မယပ မငေမဖည ငသလရရပ

ကေးမငေရးေငေရငကမညတးကးပ ြသသလေမငပ မြါးမငးသြါေမးမယ။ပသတမသ းအသသမငပ

အရအေမးြည ပေမပ ကေးမငေရးေငေရငကမေသမငပ အယမကရငမငမေ းမဟသမြါဘး။ပ

ကသယ သတပ ကသယမေးပ ကသယေဒမပ ကသကမကေးမငေရးမေါဒမေငးအပ ကသယ သတရပ

ဘဏဍငေရးအေခည အေပ ခေ ာသးြြ းေမငမပ ေေငရကရမငမေ းဖည ြါမယ။ပ ကေးမငေရးပ

ေငေရငက၏မအေပခသမငအငးေကငးငေဖသလအမကပPriorityပေမဖည မပမဖည မေကငကယပ

ရမယပအရငေမကသပဘယေငကသြေြးြြ းပြြ ။ပ UHCပ ရအေခည ခတအသြမည ဖည မပ PrimaryပHealthပ

Careပ ကသပ ဘယေငကာေေငရကာငးမ။ပ သအြမေေးေါးပ ြစးကရယငေမပ

61

မကြ မး

အရအေမးကသပ အမမကယအမသတးခေသ ေအငပ ဘယသေေငရကာငးမ။ပ ကေးမငေရးပ

ေသမပ ဘဏဍငေရးရးးမည ြတမကသပ ဘယသမသးမကေအငေေငရကာငးမပ UHCပ ပ

ြမမကြြ းေမငမပ အဖအးေမကသပ ဘယသ ဉေေငရကာငးမ။ပ သြြသ ခပပပပပပပပပပပပပ

ဘယေငကေြးာငးမပ မငေမကသပ ြည သတေအငပ ေးေေငရကရမငဖည ြါမယ။ပ

ဒါအြည ပ ၂၀၁၅ပ ခသကမးကဖ းာငးမပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးပ ကငကယမးေရးပ

ဌငခအမကပ သအြမေေကြ း၊ပ ြစး၊ပ းြင၊ပ အအငးေမဖည ပေးေြးခည း၊ပ ေရးေပ

ာငးမပ Packageပ ofပ Essentialပ NCDsပ ရမတခေကေမကသပ ာေရငကငပ အေကငအာေဖငပ

ေေငရကရသအြခည း၊ပ ေရငဂါဖည ြငးမကသပ ေငးငမရသ ရပ ကသမမခတယသရအမကပ

ေကေးကကေးမငေရးဌငေမမငပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငး၊ပ ကငကယကသမေရးေေးခးမေငး၊ပ

NCDပClinicsပမေငးပသ တအတလဖေြးခည းမသလကသပေေငရကရြါမယ။ပ

ကေးမငေရးကဏဍမည မမေေငရကရငမငးပ ေေးြပ အရကေမငကမသတးခည း၊ပ

ကေးမငေရးမညမမ ငးေမငကမြသတ တပ ကသယကြရငးမမြည သြခည းမပ ကေးမငေရးပ

အမကပ ေသးကေ းအတရငယေမကသပ မမးမဒယငေမပ အမေြးခည း၊ပ ြငေရးေသ ရငေကေငးမေငး၊ပ

အဖအးမေငး၊ပ သြးခေရငမေငးပ မြ လ/ရငအတလမငပ Healthy Settingပ Approachပ ေမကသပ

ကေပမသတးခည းမငေမကသပ သြေေငေြးရြါမယ။ပ ေရငဂါဖည ြငးြြ းမေငကပ ကသမမသြးမေငးပ

ေေငရကခည းပ ေရငဂါမဖည ြငးမကမးကပေရငဂါကငကယမသြးမေငးပ ေေငရကခည းဟငပ

မးမအေရးကြ းမအမကပ ကသမေရးပ ြည မလကေးမငေရးြငရမေငးပ ကမြးေြါးပ

ေေငရကရမငပ ဖည ြါမယ။ပ ေရငဂါဖည ြငးမပ ေမေသတးမဇယငးေမကသပ ြသမသမကေမ ကမရေပ

ရပ ကေမအမသတးခေသဖသလအမကပ ဘကသတြည ဉးငးမသတးမြြြ းပ ေေငရကမမငပ

ေရငဂါကငကယေရးအမကပ မကမမဟငဗေဟငလပ းဗေဟငမေငးပ ခေမမသ မငပ ဖည ြါမယ။ပ

ဒါအြည ပ ြည မမေငးကသယမသပ မကမကကြ ကြ ပ ဦးးေေငရကေမပ ကငကယမငးေးပ

ြငေြးေရးသြးမေငး(Communityပ Initiativeပ Activities)ေမပ သြေေငဖသလအမကးပ

အသးရအေလပာာေရငကေရငကပအေရးမကြ းသြေေငေြးဖသလပသအြေြြ ဖည ြါမယ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ဂသတးခေြအငးဖည ပပ မကးကသ ပ

ေမငပေရငဂါမေငးလြမမကြြ းေမငမပWHOပရပ၂၀၂၅ပခသပကမဘငသတးေသရငပရမးခေက(၉)ရြလပ

62

မကြ မး

ပမည မငသတရပNationalပStrategyပActionပPlan(2014-2021)မငြါမပ ပသြးမေငးေေငရကရငပ

မငပ ကေးမငေရးပအငးကငးေကြ းဌငမခသမးကပ ေေငရက၍မရဘလပ းတယမကေသမပ

ေကြ းဌင၊ပ ဦးးဌငေကြေမပအသးရမဟသမမအဖအးေမ၊ပ သတမကငအဖအးေမ၊ပ

ာသအေခည ြည အဖအးမေငးအငးသတးပ ေသးေးသေြါးေေငရကမမငပ ေအငမည မရရ သမငပ

ညဖြါမယ။ပ ဒါအြည ပ အဖအးအငးသတးပ ြါေေေးေး းမယပပ Platformsပ အအဉေမကသပ

ေဖငေေငြြ းေမငပ ြးေြါးေေငရကမငးခည းအငးဖည ပပ မကးကသ ေမငပေရငဂါမေငးဖည ြငးမကသပ

ေအငမည ငပ ကငကယားခေြသမဖည ေကြ ငးပ ောငကခတေေးေးအြြါမယ။ပ Healthပ isပ aပ

humanပrightပြါ။ပအငးသတးကသပေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပေငေးြမေဒယမပေဒါကမငမည မးပေေးေးဖသလပဖည ြါမယ။ပ

ေဒါကမငမည မး(ေငေးြမေ ဒယ)။ ။ ေးငးရြါေမင ပြည မလတမေမင

ဥကကဋဌပကြ း၊ ပြည မလတမေမငကသယငးယမေငး၊ ပြည ောငသေကြ း ဧမေမငမေငးအငးသတး

မ ငဂငြါခဗေငး။ ကျေမငကေမင ြခးမသးေဒမကြ း၊ ေငေးြမေဒယက ပြည မလ

တမေမငကသယငးယ ေဒါကမငမည မး ပဖည ြါမယ။ ဧရငေမမသ းေဒမကြ း၊ ေရကြ

မေဒ ယက ပြည မလတမေမငကသယငးယ ေဒါကမငတေရတေးရအေသကသ ေေးေးမင ပဖည ြါ

မယ။ PowerပPointပမြည ခြည ြါခဗေငး။

ေးငးအြြါေမငပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးကသပ အဓြပငယဖေသပ

ာငးမငလပ အဓကေရငဂါမေငးကသပ ေဖငြည ာငးမငြပ ဖည ြါမယ။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ မးြငးေရးပ

အေခည အေေမ၊ပ မြ လြည အ ငဂါရြဖတ ဖြ းမသးမကငမပ ကမဘငမေးသတးဖတဖြ းငမေမေကြ ငပ

မငးေမရောသငးေမငကမြသတတေမဟငေသရပ ေြည ငးငြါမယ။ပ ဒသေြည ငးငမ ပ

အမျပ ဒမကးကသမေရငဂါမေငးဖည ြငးမမေငးမငးပ မသးမကငမငကသပ ေဖငြည ာငးမငြပ ဖည ြါပ

မယ။ပအငးမငြပ၂၀၁၆ပခသပငရးမေငးအရပကျေမငမသလေမငးပမကးကမေရငဂါေမပ

မေငးဟငပေရငဂါဖည မမျရပ၄၂ပရငခသးလပေမေသတးမအငးသတးရပ၅၁ပရငခသးေငကပဖည ြငးေမငပ

ကသပ ေမ ရြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပ NCDပ ပဖည ြငးမးဟငပ ကျေမငမသလေမငးပ မည ေမယသလပ

ေြည ငသြါမယခဗေငး။ပ ေးငးအြြါမပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ မကးကသ မေရငဂါမေငးဖည မပ

အေကြ ငးရးေမာကပ ြည ြည ေြည ငးသလရမအေကြ ငးရးေမကသပ ကြ မယေသရပ မဦးခေးပ

63

မကြ မး

ကသယမသ ပ မမရကေးမငေရးအမကပ မမကသယမသမငေယသြေေငရမယကစရြမေငးဖည ေမငပ

ကသးပေမ ရြါမယခဗေငး။ပဒသြည ြည ကငကယသလရမပအဓကအေကြ ငးရးေမကသပေေ ပ

ပြြ းေမငပ အေရးမာငးမအမကပ ကမဘငမေးသတးမငပ ေမေသတးမကသြည မ ငရးြါြခဗေငး။ပ ၂၀၁၄ပ

ခသအမးကပ မည မငြည သတးေသ ရငမမးေကငကယရငပ ေမရခေကမငပ ကျေမငမသလေမငပ

းြပ NCDပ ပဖည ေမပ အဓကအေကြ ငရးေမကသပ ရငခသးေမငေမငမေငးမေငးကပ ကေမသတးပ

သြေေငေကြ မငကသပေမ ရြါမယခဗေငး။ပ

ေးငးအြြါမပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ၂၀၁၆ပ ခသ ကပ ြည သြခမပ ေကေငးကေးမငေရးပ

ေးခေကမခသကပ ေမရခေကအခေလပ ဖည ြါမယ။ပ ဒသပ Surveyပ မေးကသပ ၂၀၀၇ပ ခသကးြပ

ပြည သြခြါေမးမယ။ပေကေငးေအရယပေယေကေငမကယေမမငပ ြည သြမငပ ဖည ြါမယ။ပဒပ

၁၀ပ အမးမငြပ ေေးြေမငကမသတးမ၊ပ ကမးယငငးမ၊ပ အရကေမငကမ၊ပ အေမ၊ပ

အငဟငရခေ လမမေမဟငပ ရငခသးမေငးငြြ းေမငပ ကသယကြရငးမရငခသ းပ းြါးမငးပ

မငကသပ ေမရရြါမယ။ပ ကျေမငမသလမသ းြည ဦးေရရပ ၄၅ပ ရငခသးရမပ ဒယေမဟငပ

ကြ းေမဖည ငရပ NCDပ ပဖည ြငးမးမေငးးြပ ြသြြ းမသးမကငမငကသပ ေမးကြ သ ြါမယပ

ခဗေငး။ပဒါကပNCDပရပေသးကေ းမေငးပဖည ြါမယ။ပဒေသးကေ းေမကသပေကေငတငးသဖသလအမကပးမးပ

မခသအေလပ ကေးမငေရးအငမခတကသပ ြြည ငမောငဖသလပ ကျေမငအေလပ အကြ တြည သြါပ

မယခဗေငး။ပ ယခသသဖည ြငးမပ NCDပ ေမကသပ ကငကယမးေရးသြးမေငးပ ြသမသာေရငကငပ

သြေေငသဖသလအမကပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငကးပ ြည မလကေးမငေရးဦးးပ

ဌငကေအငကမငပ မကးကသ မေရငဂါမေငးပ ကငကယမးေရးဌငခကသပ ဖ းခြါမယ။ပ

NCDပ ကသပ ကငကယမးေရးပ မဟငဗေဟငမတကးကသးပ ေရးေြြ းပ အေကငအာေဖငပ

ေေငရကေေကြ ငးပ မရရြါမယ။ပ ဒါအြည ပ NCDပ ေရငဂါမခသခေးအမကပ ကငကယမးပ

ေရးမတခေကမေငး၊ပ အဓကအေကြ ငးရးမေငးကသပ ားခေြေရးမတခေကမေငးကသးပ ခေမမြြ း ပ

ေေငရကေေကြ ငးကသးပ ပကြ ငးမရြါမယ။ပ မသလေမငးပ ာေရငကသတေငကခည းမရမငပ

ကသးပေမမည ေရြါမယခဗေငး။ပ

ေးငးအြြါမပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ဥြမငမခသအေလပ မြည သြါမယ။ပ ဒဇယငးကပ

ေေးြ၊ပ ေေးရကကြ းေမငကမသတးမကပ အဓကပ NCDပ ေရငဂါမေငးဖည ေမအေကြ ငးရးမခသပပပပပပပပပပပပပ

ေသမငကသပ ဒဇယငးအရပ မသြါမယ။ပ ဒါအြည ပ ကေငေရငဂါေမငေမငမေငးမေငးဖည ေဖသလးပ

64

မကြ မး

ရငခသးမေငးမေငးပ မကေရငကေမငကသပ ေမသြါမယ။ပ ဒါေကြ ငးြပ ေေးြေေးရကပ

ပကြ းအတရငယေသးကေ းမေငးကသပကေးမငေရးေသ ရငမငေရမေမပမဖဖေဟငေြည ငြြ းပြငေြးေပကြ ပ

ြါမယ။ပမသလေမငးပေေးြေမငကမဦးေရ၊ပကမးယငငးမဦးေရမေငးကေမငပမသးြငးငေပ

ြါမယ။ပအငေယတသ တမေငးအမးမငေသရပကမးယငငးမသတးမဟငပ မည မငဟငပာြေသတးကသပေရငကေပ

ြါမယ။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ေေးြပ ေေးရကကြ းာကြစးမေငးပ ေမငကမသတးမားခေြေရးပ

ဥြေဒကသပ ြည ဋဌငးာငးြါေမငးပ အမမကယအေရးယေေငရကမဟငပ အငးးေမငကသပ

ေမရရြါမယ။ပယခသပSlideပမငပေမရမပကျေမငမသလေကပကမးယငငးမမေမပမကမကကကပ

ငးမသတးေမပ ကမးယငေေးမခေ လဟငေသသလရရပ မလကသာသမသြမ သ တေမကေမငမပ ြမြပ

မငးမည ာငးေကြ ငးပဒဟငေမကးပFDAပကမမမရဘးသလပကျေမငမသလမရရြါမယ။ပ

ေးငးအြြါမပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ အမေးမငးကေးမငေရးမတကးမငြါမပ ကရအေခည ပ

အေကသပ မသတးမြခေကေသမအခးမငပ ကေးမငေရးဟမပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းပ

ဌငမခသမးမပမငေယ၊ပမငေခတရမကစမဟသမေြ။ပမကေသရငေကြ းဌငမေငး၏အးကြပ

ေြါးြမမေငးမပ ကေးမငေရးကဏဍမသးမကေရးအမကပ ငသအြေြါေကြ ငးသလပ ေဖငြည ပ

ာငးမငကသပ ေမရရြါမယ။ပ ေးငးရြါမပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ မသ းြည ပ မးြငးေရးပ

မသးမကဖတဖြ းမကသပ အတရငယြည ခြ မးေခည ငကငေမပ NCDပ မေငးကသပ ကငကယမငးေးရငမငပ ဌငပ

ေသရငအမးမးကပ ြည ဋဌငးာငးမဥြေဒ၊ပ းဥြေဒေမအမသးပ သကငေေငရကေြးဖသလပ

ာေရငကငပ အေရးယခည းပ ြည မမေငးအေးပ ကေးမငေရးညမမပ ောသပ

ငးေမငကမေမကသပ သကငကေမသတးမမေအငပ အမြငေြးခည းမသလကသပ ေေငရကရြါပ

မယ။ပ ဒသေေငရကရငမငပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငမခသမးအေလပ ြြ းေမည ငကပ

ေအငမည ေအငပ ေေငရကသ မငမဟသမြါဘးခဗေငး။ပ မကေသရငပ ေကြေမေကြ းဌငပ

ေမရာာေရငကေရငကြးေြါးြါေမဟငးြပ အေရးမကြ းသအြေြါမယ။ပ မသလဖည ြါ၍ပ

ေဒါကမငတေရတေးရအေသကသပ ကျေမငအေလပ ေးကငောငကခတအြြါမယခဗေငး။ပ ေကေးဇးပ

မြါမယခဗေငး။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပေဒးဒရမေဒယမပေဒါကမငေဒါခပေေးေးဖသလပဖည ြါမယ။ပ

65

မကြ မး

ေဒါကမငေဒါခ(ေဒးဒရမေ ဒယ)။ ။ ေးငးရြါေမင ပြည မလတမေမင

ဥကကဋဌကြ း အငးသတးမ ငဂငြါရ။ ကျမကေမင ေဒးဒရမေဒယက ပြည မလတမေမင

ကသယငးယ ေဒါကမငေဒါခ ပဖည ြါမယ။ ကျမအေလ ေဒါကမငတေရတေး မမးမငး

ေမင မကးကသ ေမငေရငဂါမေငး ကငကယမငးေးေရးအေသ ြမမကြြ း ောငကခတေေးေး

မငးမင ပဖည ြါမယ။

ဥကကဋဌကြ းရ။ PowerပPointပမသတး ခြည ြါရ။ ေဒါကမင တေရတေး မမငးမသြ မကး ကမမ

မေရငဂါေမဟင ကျမမသလသ တမင အေမငကသ ပြည ဿငဖည ေြါမယ။ ေမေသတးမရ ၆၈ ရငခသးက

မကးကမမမေရငဂါမေငးေကြ ငဖည ေြြ းေမင ဒအာာမင ၂၅ ရငခသးက သတးေမးေကြ င

ကေဉးေရငဂါေကြ င ပဖည ြြ းေမင ဒေရငဂါေမရေသးရငးမကသ ရကသေေးသတကြ းရ Emergencyပ မင

မငးေငကြ ရမည သြါမယ။ ေငကမခသကေမင ကေငေရငဂါဖည ြါမယ။ ကေငေရငဂါ

အမေ းမေ းမင ကျမမသလမည မငသ တက အေ(၂)ခေမေမငက ေကြြ းေမငရေဦးမယအေအာငး

မေ းပဖည ြါမယ။ ဘငေကြ င ေသ ငး၊ ငေခါ း၊ ေခေငးေေး သတမင ေမးကြ မအခါမင မ

အေမငအမးကသ ကေငေရငဂါအမင ၅၂ ေယငကရမယသလ ေြည ငြါမယ။ ေသေမင

ဒ းဟင ေကြြ းေမင ကေဖသလမရေမးြါဘး။ ေမေသတးမမငး ၁၃ ရငခသ းရမယ။ ေငကမခသ

ကေမင ငမငရအမကမးေကြ ငးေရငဂါဟင ေေးြေမငကခည း ောသမးမ

ေကြ ငဖည မင ပဖည ြါမယ။ ေငကမခသကေမင ေးခေ ၊ ေမးခေ၊ ေမးမသးေရငဂါအငးသတးေြါးက

ေမေသတးမရ ၄ ရငခသး ပဖည ြါမယ။ ဒါေမကး ေကြြ းေမငမကဖသလအငးအငရေြါ

မယ။ ေငကေရငဂါကေမင အရကေရငဂါ၊ မးယေေးေါးေရငဂါေကြ ငး NCD ာမင

ာခေြါမယ။ ေငက ာခသကမေရငဂါေမး ြါြါမယ။ ယခက NCD ေရငဂါေမက

အမက ၅၀ ၊ ၆၀ မ ေမ ေရေြမ အခသေငကြသ း အမက ၃၀ ၊ ၄၀ ေငကကသြ

သတးေမးေကြ ငြမသလေမမယ။ ေဖည မသလေမမယေသေမင မကမြသးအရယေမမငြါ

ေမ ေရြါမယ။ ဒါေမ ပဖည ြငးရခည းရအေအကေေမကေမင ေမရအမအေအကေ

ေကြ င ပဖည ြါမယ။ တြါမ(၁)ကေမင အေသးေသတးြါ။ ေေးြ ေေးရကကြ းာကြစးမေငး

ေမငကမသတးခည း၊ တြါမ(၂)က အရကအအကျတမြ ငေမငကမသတးခည း၊ အရကေရငဂါဖည ြငးမ

ကးြ ေမငေမငမေငးေြါမယ။ ေငကမခသက ငးေမငကမြသတ တြါ။ အေ၊ အေမ၊ အခေ ဓငမ

ေမမေငးခည း၊ ေ ငးမေငးခည း၊ အခေ မလမမေငး အငးမေငးခည း၊ ေငကမခသကေမင ကသယက

66

မကြ မး

ြရငးမးြါးငြြ းေမင အာသ မေငးမယ။ အားမဖည ယေမမင ဖသးာသကြ ေမငမေ း

က ြသမေငးေြါမယ။ ေငကမခသကေမင ေဘးဖည ေမမမ Chemicalပ ေမ၊ပ ြသးမမေေး၊ပ

ေသးေေးမသတးမေမဟငပ အားမဖည ပ သကြေ းေရးကဏဍ၊ပ ေမးမည ေရးကဏဍ၊ပ အငးအေမငကြည ေပ

မကဏဍေမမငပ အမေငးေသတးဖည ေမင၊ပ မသတးေမငပ ေမ ကြ ရြါမယ။ပ ဒါေမဟငပ အကသကေးမငေရးပ

အမကပအတရငယရမြစးေမြပဖည ြါမယ။ပ

ဒေရငဂါေမကပကငကယမငးေးသလပရြါမယ။ပကငကယမငးေးဖသလေသသလရရပ ဖည ေမမမပ

အေကြ ငးရးေမကသပ ဖယရမငပ ဖည ြါမယ။ပ အေသးေသတးကေမငပ ကျမမသလအမည မငပ ေေးြပ

ေေးရကကြ းဖည ြါမယ။ပ ေေးြေေးရကကြ းကသပ ကငကယမငးေးဖသလကပ ဥြေဒရြါမယ။ပ

၂၀၀၆ပ ခသကပ ဥြေဒမခသာကခြါမယ။ပ ေေးြေေးရကပကြ းပ ားခေြေရးဥြေဒေသြြ းပ

ာကခြါမယ။ပ ဒဥြေဒမငပ ရရယခေကကပ ဘငေဖငေေငေသေမငပ ယေမကသပ ေေးြပ

မသတး ခည းမပ ကငကယခည းဖည ြါမယ။ပ အမကပ ၁၈ပ မေကေငမကေးေမကသပ ေေးြသတးေပ

ေရငးခည း၊ပ ေြးခည း၊ပ ဖည လဖည းခည းပသတးေမသြဖသလမငးမည ာငးြါမယ။ပကြ းမေငးမငးပ ေေးြပ

ေေငခေခည းသြဖသလကပ People’sပ Healthပ Foundationပ ကေပ သြေမယ။ပ Setပ Taxပ ေြါ။ပ

အခေမမသးမည ခည းအငးဖည ပ ေေးြရေေးးကသပ ကြ းခည းအငးဖည ပ ေေငခေဖသလသြေြါမယ။ပ

ေငကမခသကပ ေေးြေကးေရငလပ မမမမဖသလသြါမယ။ပ ဒါးပ အေရးကြ းမယသလပ

ာြါမယ။ပ မည မငသ တအေမငအမးမငပဌငေမငေမငမေငးမေငးမငပေေးြေေမကသပကးပ

ေအငသြမယ။ပ ေေးြမေမငကဘးေသရပ ေမငေမငကြ းကသပ ေမပ ြသေကငးမမငးမငပ

ပဖည ြါမယ။ပ ေေးြေကးေရးကသပ ကေးမငေရးမကေသမေရငေမဖည မပ ေေးသတ၊ပ

ေေးခး၊ပ ေေးေြးခး၊ပ ကေးမငေရးေေးခးအငးသတး၊ပ ေငကြြ းေမငပ ကေးမငေရးအငးကငးသတ၊ပ

ကေးအငးကငးကး၊ပ ကငးကးေသ မေရငအငးသတး၊ပ ြငေရးဌငမငေသရးပ ငမပ

ေကေငး၊ပ မကကမသ၊ပ ေကငြ၊ပ ကသယြသ ငမေကေငး၊ပ မကြ ငးေရးအေေငကအဦမေငးအငးသတး၊ပ

ေငကြြ းေမငပ ြည ကြ ငးေရးဌငမကေသမပ ဇငမသတ၊ပ သြရသတ၊ပ ဗဒယသ၊ပ အခည ငးြြည မပ

အေေငကအဦေမ၊ပ ကသမသက၊ပ မသးေသ၊ပ ပေေးသတကြ းမေငး၊ပ ခရးမမကငး၊ပ ေယငဉြေတ၊ပ ရာငး၊ပ

ဘမငသတ၊ပ ေေြ၊ပ ကငးဂမမပ အမေငးြည မမသတးမေရငေမလပ Airပ Conပ ရမေရငအငးသတးမငပ

ေေးြေကးြြ းပ ေေးြေမငကမသတးမကသပ မးမးကြ ြကြ ြမငးမည မယေသသလရရပ

ေမငေမငေးကသပေကငးမငးမယအေအာငးမေ းပရြါမယ။ပ

67

မကြ မး

ေငကမခသကပ ေေးြအခမည ခည းအငးဖည ပ ေေးြေမငကမသတးမပ ေေငကေမငးသြါပ

မယ။ပအရကေမငကမသတးခည းကေမငပမးယေမင။ပအရကေသမငပမးယေြြ းပမးေမမြါပ

မယ။ပကသယရဉးငးခေခေဉငဏကသပေကေငြြ းေမငပအရကအအကျတေမငကမယေသသလရရပ

းပ ရငဇေမမမေငးပ ကေးမမြါမယ။ပ အရကကသပ မြ ငေမငကမယေသရးပ အမးပ

ေရငဂါ ပအမးကေငေရငဂါေမပ ဖည မငးသြါမယ။ပအရကကသပအခသပကျမမည ရမငပအမကပ

၁၃ပ ၊ပ ၁၄ပ အရယပ ေယငကေငးေးေမေမငမပ သြြ းေမငကေကြ မငပ ေမ ရြါမယ။ပ အခသပ

ေငကြသ းပမးကေးေမြါပေမငကေမငပေမရြါမယ။ပအားမဖည ပမကြ ငြမငပမးကေး၊ပ

ေယငကေငးေးပ ဘယငေမေမငြြ းပ အရကေမေမငကေမငပ ေမရြါမယ။ပ အမမသးရမရငပ

ေကငးမယသလပ ကျမယေြါမယ။ပ ဒါကပ အရကမးသလေကြ ငဖည မပ ေသးကေ းေမကသပ ကျမေဖငြည ပ

ခေသလပ ယာငးခည းဖည ြါမယ။ပ ေငကမခသကေမငပ NCD ေရငဂါေမကသ ေေငးေမး

ကေမင ကသယကြရငးမ မမသြခည းဖည ြါမယ။ မေလကသ ငရေကေငက မမသြေ

မယေသရ၊ ကသယကြရငးမသြမယေသရ ေမးမသး၊ ေးခေ ၊ အေမေငးကသ ကေေြြ း

သတးေမးေကြ ငကေဉးေရငဂါမေငးကသ ကငကယသ ြါမယ။ မဓငမကြ တခသြြ း မးယေရငဂါကသး

ကငကယသမအမက ငမေကေငးေမမင၊ ြငေရးဌငေမမင ကငယေကေခးကသ ာသ

ေေးအးအေေးလ သြမြါမယ။ ဒသမေးြသတတမေ း ာသာမင သြမြါမယ။ မကယသလ

အငးသတးသေြါးသြကသခည းအငးဖည NCD ေရငဂါမေငးမ ကငကယသ ြါမယ။ အငးသတးကသ ေကေးဇး

မြါမယ။

ဥကကဋဌ။ ။ပမြြမေဒယမပဦးညမဦးပေမးမည းဖသလပဖည ြါမယ။ပ

ဦးမည ဦး(မြြမေ ဒယ)။ ။ ေးငးအြြါေမင ပြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ း

အငးသတမ ငဂငြါခဗေငး။ ကျေမငကေမင ြခးမသ းေဒမကြ း၊ မြြမေဒယက ပြည မလ

တမေမငကသယငးယ ဦးမည ဦး ပဖည ြါမယ။ ေရကြ မေဒယ ပြည မလတမေမငကသယငးယ

ေဒါကမငတေရတေးရမကးကမမမေရငဂါမေငး ကငကယမငးေးရအေသကသ ောငကခတေေးေး

မငးမငြ ပဖည ြါမယ။ ေးငးအြြါေမင ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ ယေလမည မငသတမင ကေးမငေရး

ေခါမ အဓကအေရးပကြ းေသတး ေခါးေငးာသးေမငမခသကေမင မကးကမမမေရငဂါမေငး

ပဖည ြငးမအတရငယြ ပဖည ြါမယ။ ယးေရငဂါမေငးေကြ င ေမေသတးမဟင ၂၀၁၄ ခသမင

68

မကြ မး

၄၈ ရငခသးကေ ၂၀၁၇ ခသ မင ၅၀ ရငခသးအာ ပမည မကငမငကသ ေမရြြ းေမင

ဒအာမင ာခသကဒဏရငြါ ေမေသတးမြါ ေြါးာရ ေမေသတးမဟင ေကြ ငကခမးြ

ပဖည ြါမယ။ Power Pointပ မသတးခ ြည ြါ။ပ WHOပ ရပ ၂၀၁၈ပ ခသမမးအရပ မကးကမမမပ

ေရငဂါမေငးေကြ ငပ ေမေသတးမမငပ သတးေမးေကြ ငေသရငပ ေရငဂါေကြ ငပ ၂၅ပ ရငခသ း၊ပ ကေငပ

ေကြ ငပ ၁၃ပ ရငခသး၊ပ အေသမေရငဂါေကြ ငပ ၈ပ ရငခသး၊ပ ေးခေ၊ပ ေမးခေေကြ ငပ ၄ပ ရငခသး၊ပ

အခည ငးငမငရေရငဂါေမေကြ ငပ ၁၈ပ ရငခသးပ ာခသကဒဏရငေကြ ငပ ကသးရငခသးရမယပ

သလသးရမဖယေမရြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ၂၀၁၅ပ ခသပ ကမဘငကေးမငေရးအဖကြ းကပ ကမဘငမေးမငပ မကးကပ

မမမေရငဂါေကြ ငပ မကသပ ၃၈ပ မးေငကေမေသတးရြြ းေမငပ ၁၈ပ မးေငကကပ ဖတဖြ းေပ

သတေမမငဖည မယသလပ မရြါမယ။ပ အဒအာမငပ ၁၆ပ မးေငကဟငပ အရယမမသမပ

ေမေသတးမေမဖည မယသလပ မရြါမယ။ပ ဖတဖြ းြြ းကမဘငသတေမမငပ မကးကမမမေရငဂါေမပ

ပဖည ြငးမကပမမမငမငကေေးေြြ းပဖတဖြ းေပေေးမသ တေမမငေမငပေရငဂါဖည ြငးမပ

မဖည းဖည းမည မကငမငကသပ မမးေမအရပ ေမရရြါမယ။ပ မည မငသတမငပ မကးကမမပ

မေရငဂါမေငးပ ဖည ြငးမြမမကသလပ ကမဘငကေးမငေရးအဖကြ းရပ ၂၀၁၄ပ ခသမမးအရပ

အရကေမငကမသတးမဟငပ ၁၉.၈ပ ရငခသး၊ပ ေေးြေမငကမသတးမဟငပ ၂၆.၁ပ ရငခသး၊ပ

ေေးရကကြ းငးမသတးမကပ၄၃.၂ပရငခသး၊ပကသယအေးခေကမကပ၂၂.၄ပရငခသး၊ပအေပ

မကပ ၅.၅ပ ရငခသလပ ေမးအမးအေဓငမမေငးမပ ၃၆.၇ပ ရငခသးရမငပ ေမရြါမယ။ပ

မကးကမမမေရငဂါမေငးပ ဖည ြငးေမအဓကအေကြ ငးေမကေမငပ ောသငးေမငကမ(Lifeပ

Style)ေမေြည ငးငသလြပ ဖည ြါမယ။ပ မမမျမမကသယကြရငးမးမင၊ပ အ၊ပ

အခေ ၊ပအေငးမသတးမမေငးမင၊ပဟးမးဟးရက၊ပအမးအတငးမငးမင၊ပေမင၊ပအေမငေမပ

လပ ကေးမငေရးမမပ ငးေမငကမ၊ပ ေေးြ၊ပ းကရက၊ပ ေေးရကကြ းြါမကမးယငငးမသတးမ၊ပ

အရကအအကျတေမငကမသတးမေမေကြ ငြပဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ကးကမမမေရငဂါေမကသပ ကငကယေေးာသးတ ခည းမငေမလပ

ကငကယသမသပ မကးကမမမေရငဂါေမကသးပ ကေးမငေရးညမငပ ောသပ

ငးေမငကမြသတ တ(HealthyပLifeပStyle)ေမ လပကငကယသြါမယ။ပကငကယသမးေမကေမငပ

(၁)ပ ေေးြ၊ပအားမဖည ပ းကရကလပ ေေးရကကြ းြါမကမးယငငးမသတးမကသပ ေရငပကြ ဉရြါမယ။ပ

69

မကြ မး

သတးေမးေကြ ငေရငဂါပ ကေငေရငဂါဖည ြငးမကသပ မေငးငေျငခေသြါမယ။ပ (၂)အခေကကပ

အရကအအကျတေမငကမသတးမကသပ ေရငကြ ဉရြါမယ။ပ ေကေးကေဒမေမမငပ အရကဧခတပ

မငပ ယဉေကေးမဖည ေမင။ပ အရကအေေမကသပ ေရပြည ေရငေရငးမငပ အတရငယမေငးးြါပ

မယ။ပ (၃)အခေကကေမငပကေးမငေရးညမငပငးမသတးောသ ရြါမယ။ပငးေမငကရြါမယ။ပ

ဓငမသေေးေါးြါမအငးအငေမ၊ပ ခေး၊ပ း၊ပအေမေငးးမအငးအငေမ၊ပအေကြ ငပ

အကေမကသပ ေေငငးရြါမယ။ပ (၄)အခေကကေမငပ ကသယကငယြရငးမေကေခးေမကသပ

မမသြရးသအြြါမယ။ပ မမမေမငမပ ကသယကြရငးမပ ြသမသ ြည သြေြးမြါပ

မယ။ပ အာသမေငး၊ပ ြရငးမး၊ပ မဗေရမငပ အကြ ငကြ းာသမင၊ပ အမငကအကြ ငကြ းမသတးမငပ

ေမကသပေရငြြ းေမငပမကမကကကောသမြါမယ။ပ (၅)အခေကကေမငပာခသကဒဏရငပ

ရခည းကသးပ ေျငခေမငသအြြါမယ။ပ သတမေးမငပာခသကဒဏရငေကြ ငေမေသတးမမေငးြည ငးပ

ငေမငကသပ သးရမဖယေမ ရြါမယ။ပ ယငဉးကမး၊ပ မးးကမးကသပ ကြ ြမမရပ

ြငေြးရပသအြမဖည ေကြ ငးပမြည အြြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပဂသတးခေြေြည ငသမငကေမငပအငးကငးြရငးမမေ းသတကသပ မည မအငးေြးပ

ရပ သအြြါမယ။ပ ကသယကြရငးေေးမြါးအအဉလပ ကသယကကြ တခသေရးြရငးမကသပ

အမေ းမငးေရးအမဖည ပ ေေငရကရပ သြါမယ။ပ ြငေြးအအဉေမကသပ အသြငရပေမပ

အကအလပ ေကြ ငည ငမေငး၊ပ ဇငမမးမသမေငး၊ပ ေဟငေြည ငြမေငးြည သြရ၊ပ Socialပ Mediaပ မေငးကသပ

ကေယကေယြည လြည လအမသတးြည ေေငရကရးပ သြါမယ။ပ ကေးမငေရးောမးမေငးကသပ Mobileပ

Tabletပ မသ တသတးအမသ းအမငလပ အမည ေသတးဖည လေေေြးရးပ သအြြါမယ။ပ ငေြ၊ပ ဂမ၊ပ

သြရ၊ပမဘ၊ပအသြငရမေငး၊ပCSO၊ပNGO၊ပINGOပမေငး၊ပကမဘငကသမမဂဂအဖအး၊ပသတမကငပ

လြါပ ြးေြါးေေငရကရပ ေငးငေရငဂါရငေဖကသမခည းမေငးကသပ မည မေေငရကရပ

အေသရမြည ာငးမသပ မကေသ ရငေကြ းဌင၊ပ အဖအးမေငးအြည ပ မမမသလြည မလတမေမငပ

ကသယငးယမေငးကြါပ ကသယောငကသယေရငကေပ အမမကယမကမကကြ ကြ ပ ြးေြါးပ

ေေငရကမြါေကြ ငးပောငကခတေေးေးအြြါမယ။ပအငးသတးကသပေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပဒမေဒယမပေဒါကမငမည ေအးပေေးေးဖသလ ဖည ြါမယ။

ေဒါကမငဦးမည ေအး(ဒမေ ဒယ)။ ။ပ ပေးငးရြါေမငပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းမကပ ကြ ေရငကငမအငးသတးပ မ ငဂငြါသလပ မခးေကမအြြါမယ။ပ ကျေမငပ

70

မကြ မး

ကေမငပ ဒမေဒယေမည ကပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ေဒါကမငမည ေအးပ ဖည ြါမယ။ပ

ကျေမငအေလပ ေဒါကမငဦးတေရတေးရပ အေသကသပ အကြ တြည ောငကခတေေးေးမငးမငပ ဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ Powerပ Pointပ ပဖည ပ Englishပ ကငးအးယမသတးြြ းပ ပေကကေေးေးခ ြည ပ

ြါရေမမတ ငရြခတအြြါမယ။ပWHOပလကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငကပNCDပမကးကသပ

မေရငဂါလပ ြမမမသလပ WHOပ ကပ၁၉၉၀ပ ပြည ကြြ းပ NCDပ ေမဟငကးကသ မေရငဂါေမပ

အမကပ ကမဘငကြ းကသြသမသေြေေကြ ငးပ ေကြ ငခြါမယ။ပ ၂၀၀၉ပ ခသမငေမငပ WHOပ ကပ

ကေမြါေေေငရကခြြ းပ ါးကြ ငပ ၂၀၁၄ပ ခသမငပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငပ

WHOပြးေြါးြြ းပ StepsပSurveyပကသေေငရကခြါမယ။ပ၂၀၁၅ပခသမငပNCDပကငကယမးပ

ေရးဌငခကသပ မဖးခြါမယ။ပ ယေလအခေ မငပ ြည ောငသေကြ းဌငကပ NCDပ ေသရငပ

အမေ းမငးေရးမေါဒပ ၂၀၁၇-၂၀၂၁ပ ခသကသေရးောငးြြ းဖည ြါမယ။ပ WHOပ အမအမမြည ပ Penပ

အအဉကသပ ၂၀၁၂ပ ခသမ မငခရငမငပ မြ လယအငးသတးပ ေရငဂါကငကယေရးအမကပ မသးခေပ

ေေငရကဖသလဉာငးြြ းပ ဖည ေကြ ငးမရမငေကြ ငပ ြည ောငသေကြ းဌငရပ မငေေကေြမပ

ကပမးမသးေကေေမငပမဟသမဘးေသမငပေြါြါမယ။ပဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပြသတြါအမသ းပမကးကပ

သမေရငဂါပ NCDပ ေသမငပ ကေယေြည ငမမဘေောသမြသတ တေမလပ အေမအခေငေကြေမပ

အမကပ ကငကယားခေြမေရငမငပ ကေးမငေရးဌငအြည ပ အခည ငးးတယဌငမေငးရပ ြးေြါးပ

ြါေမဟငပ အအေရးကြ းြါမယ။ပ ဒါအြည ပ ကငကယားခေြရငမငပ မဦးခေးမငပ

မငေရေကြ ငးပ မြ မြ မသ ဖသလအမကပ အေမးအေခါေြည ငးေရးလြငေြးသြးေမဟငပ

အဓကကေမငေကြ ငပ ပြြ မမးဖသလပ မသကမးာငးမအေသရရအေသကသပ ကြ ေသောငကခတအြြါမယ။ပ

အေသမငမေအငမည ခရပ သတးြငးေရး၊ပ ဖတ ဖြ းေရးေမကသာခသကမယအြည ပ ြည မေမအေလပ

ေေးကသမရမေကြ ငပ မမငးသေေေေငးေးရကြ မငပ ဖည ြါမယ။ပ ေငကေသတးေမငပ ကမဘငပ

ကေးမငေရးပ အညတးကးမငပ ယခသကရေအငကေသတးအေကေပ သတးေမမသးမကသ ေမငြပ

သးသးမည ြမငးသြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ အရက၊ပ ေေးြေမငကမသတးမလပ မကြ ငး၊ပ ေငးလမေကငးေမငအေပ

ငးမသတးမေမကသမငပ ာေရငကငားခေြသ ရပ NCDပ ေရငဂါမေငးကသပ ကငကယမငးေးေရးပ

ေအငမည မငဖည ြါမယ။ပ ဒါေမကသြးေြါးေေငရကဖသလပ ြသတြါေကြ းဌငမေငးဟငအဓကကေြါမယ။ပ

ဥြမငအငးဖည ပ အေကြ ငးအရးမခသဖည မပ အရကေမငကမသတးမားခေြေရးအမကပ မမေမပ

71

မကြ မး

အခမသးမည ေကငကခတဖသလသအြြါမယ။ပ အခေကငကမငဟငပ ကေးမငေရးဌငရမငေပ မဟသမပ

ြါဘး။ပ အခဥြေဒအြည ပ ားခေြေရးဥြေဒေမကသပ ြည ဋဌငးေြးမငကေမငပ ကျေမငမသလရပ

တမေမငေမြါ။ပဥြေဒေအငမည ေအငပမရငးသမငပမတကးဘဏဍငေရးေကြ းဌငလပမရငးပ

အဖအးေမဖည ြါမယ။ပဥြမင-အသြခေြေရးဌငပ မည မငသ တ ြည မလရမြဖဌငပ ဖည ြါမယ။ပပ

ဥြေဒြည ဋဌငးမငကအပ မညမရာေရငကမဥြေဒြည ဋဌငးဖသလပ ကြ ကြ ငမငးသြါေမးမယ။ပ

ကေးမငေရးဌငလမြးေြါးမေေငရကရပ အရကေကြ ငဖည မေရငဂါေမ၊ပ ေသးကေးေမပ

မသ တသတးခတငးရမငပ ဖည ြါမယ။ပအခသအမကပ၂၀ပကေပ၂၉ပအမးပေမေသတးမပေးဦးမငပ

မဦးဟငပ အရကေကြ ငေမေသတးေြါမယ။ပ ေမခေငမငကမည မငကေးမငေရးအေခည အေဟငပ

ဒမသးာငးရေခေငကာကသကေမငးသြါေကြ ငးပ မမေြးသြါမယ။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ေငကပ

အေကြ ငးအရးမခသဖည မပ ကမးယငအြါအေပ ေေးြလေေးရကကြ းားခေြေရးအမကပ

ားခေြေရးဥြေဒြည ဋဌငးာငးြါေကပ မေအငမည ဖည ေရခည းဟငးပ ေသခြြ းမအေကြ ငးပ

မေငးေကြ ငပဖည ြါမယ။ပ ဒါအြည ပ သတေမင၏အမသြခတြသဂဂကသယမသ ကပ ေရငဂါကငကယေရးပ

အမကပ ြငေြးသြးေမေအငမည ဖသလပ ေကြ းဌငေြါးသတအြည ပ ေကေငးေရင/ေရငမမေငး၊ပ

ောမးမမငးသမေငးပ အေေေမငမငေရမမေငးကပ သေြါးမတြါေေေငရကကြ ဖသလပ ေမမတ ငပ

ရြခတခြါမယ။ပ ဥြေဒအရပ ေေးြေကးရမယပ သတး၊ပ ေေးသတေမဟငေရငေမပမမမမာငးပ

ြါမယ။ပ အမကပ ၁၈ေအငကပ ေေးြေရငးခေခမြည ရပ ြည ဋဌငးာငးြါမယ။ပ ဒါေြမပ

သကငမမရမငေမဟငပ အမမကြးေြါးေေငရကမမရခည းပ မကကြ ငေေငရကမပ

မရခည းရ မငေမပ ဖည ြါမယ။ပ ဒအမသ းမငမငးရပ NCDပ ေကြ ငေငါးအကြ ငမငပ

ပြည မေမကမပ အသးရကေးရရမယအေရးကသပ ေမးြမြါမယ။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ကေးမငေရးပ

ဂသသကမပ သတေမမငေမငပ ေငးခ၊ပ မကြ ငးခေမေကငကခတဖသလပ တမေမငအသးရညမငပ

ဥြေဒြည ဋဌငးြြ းပ မကးကသ မေရငဂါေမပ ကငကယေရးအမကပ အငးမခသကေေငရကပ

ေမငကြ ငြါြြ ။ပ ြးေြါးေေငရကမအငးးေမပ ကျေမငမသလသတမငေမငပ အ အခေ ကသပ

ကငပ ငးမသတးေဖည ြြ းပ ြငေြးမေမအငးးမငေကြ ငပ NCDပ အ တရငယဟငကမကမး

မငေရငကေြါြြ ။ပ အေေမမေငးမပ အငးအငေမပ အမေ၊ပ ေကေ၊ပ ေငးအသးေလြည ေကြ ငေေမပ

မငးဖသလဖသလမငးမည ဖသလ သေြါးမငေယဖသလသြါြြ ။ပ ဟးမးဟးရကလမမးေတေမပ မေငးမေငးငးဖသလပ

ပြည ကြ ငးေရးကြငေြးေေြမပ ေရငဂါဖည းေမပ မသးမကငေမငဟငပ အမြငမမကပ

72

မကြ မး

ြငေြးမကသပအာသးအသ ယေေြသလပ ေြည ငသ ြါမယ။ပ ြငေြးဖသလြသတ တ၊ပ ြငေြးေရးြသတ တေြည ငးဖသလပ

သအြေြါြြ ။ပမပြည သတးမငပExerciseပisပmedicineပကသယကြရငးခည းမပေေးမြါးပEMပ

ြရငးမအအဉေအငမည ခေရပ ြငေရးေကြ းဌငလြးေြါးေေငရက သတပမမကပအငး/ကငပ

ဦးးဌငအြါအေပ ဌငေြါး သတမကကြ ငပ ြးေြါးကမမငပ NCDပ ေသ ရငအမေ းမငးမေါဒပ

ေအငမည မငပဖည ေကြ ငးပ အကြ တေြးသြါမယ။ပ ကသယကြရငးမမေငးကသပ မမသလမသြခည းေမဟငပ

မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးပ ဖည ြငးဖသလအငးေြးြါမယ။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ဉေကမြည မဖတ ဖြ းေရး

ြးမသပ၂၀၃၀ပကသမည မငသတအေပအေရငကမငးသဖသလရငမငပအဟလအမငးပ ဖည ေမပ မကးက

သေမငေရငဂါမေငးကသပ သေြါးအငးလမငးေးကငကယမးဖသလပ အအေရးကြ းမပ အေခည အေ

ေရငကြါြြ ။ပေအငမည ဖသလအမကကေမငပဘဏဍငေေကြ းသအြခေကေမပပရြါမယ။ပဥြမငအငးဖည ပ

၂၀၁၉-၂၀၂၀ပ ခသအမကပ အငး/ကငဦးးဌငရဘမဂေကမငပ ေကြ းဌငမခသသတးပ းယဉြါ

ကပ ၂.၈ပ ရငခသ းမငရြါမယ။ပ ကငကယမငးေးမယေသရပ ဒေလမေေငရကသ ေြမပ မခည ငး

ေကြ းဌငမေငးပ မကကြ ငြးေြါးေေငရကေြးမယေသရေမငပ ေအငမည သြါေကြ ငးပ မငပ

ေြးသြါမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ ေဒါကမငးတေရတေးရပ အေသကသောငကခတသကရြါမယခဗေငး။ပ

ေကေးဇးအမေငးကြ းမြါမယ။

ဥကကဋဌ။ ။ပအသတမေဒယမပဦးရပေေးေးဖသလဖည ြါမယ။

ဦးရ(အသတမေ ဒယ)။ပ ပပ ပပ ပပ ပပ။ပ ပေးငးအြမပ ြည မလတမေမငပဥကကဋဌကြ းအငးသတးပ

မ ငဂငြါ။ပ ကျေမငကေမငပ ရကသမသးေဒမကြ း၊ပ အသတမေဒယကပ ြည မလတမေမငပ

ကသယငးယပ ဦးရပ ဖည ြါမယ။ပ ေရကြ မေဒ ယမပ ေဒါကမငတေရတေးပ မမးမငးမပ

မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးပ ကငကယမငးေးမငးသရအမကပ ေကြ းဌငေြါးသတမကမကပ

ပကြ ကြ ြးေြါးေေငရကမငးရပ သတေမငအသးရအငးပ မသကမးေကြ ငးအေသအငးပ ောငကခတပ

ေေးေးမငးမငဖည ြါမယ။ပ ေးငးအြမပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ မကးကသမေရငဂါမေငးေသမငပ

ကေမငပ မဦးမမဦးမသလပ ေရငဂါကးကခည းေကြ ငမဟသမဘပ ကေးမငေရးမညမေမငပ

အငးအေမငကမေငးငးေမငကခည းပ ကေးမငေရးမညမေမငပ ေမဘေြသတတမေငးမပ

ပကြ ငရငငးေမငကပ ောသ ာေမရခည းေကြ ငပ ဖည ေြါငမပ ေရငဂါအသအေေးမခသဖည ြြ းပ

ေမငပ ဒမကးကသ မပ ေရငဂါေမာမငေသရပ ေမးမသးလပ သတးေမးေကြ ငကေဉးေရငဂါ၊ပ ေးခေပ

73

မကြ မး

ေမးခေေရငဂါ၊ပ ပကေငေရငဂါ၊ပငမငရအေသမေရငဂါပအမကရမးေကြ ငးေသရငေရငဂါပ

ေမကေမငပ အဓကေရငဂါေမပ အဖည ြါေေြါမယ။ပ မည မငသတမငမငမကပ မကမဘငသတးမငပ

မကးကသ မေရငဂါမေငးေကြ ငပ ေမေသတးမကပ ကးကေရငဂါမေငးေကြ ငပ ေမေသတးမာကပ

ြသမသမေငးြည ငးေြါမယ။ပ ဒမကးကသ မပ ေရငဂါေမကသဖည ြငးေမပ အဓကအေကြ ငးအရးမေငးပ

ကေမငပ ေေးြ၊ပ ေေးရကကြ းကသပ မသတး ခည း၊ပ အရကအအကျတေမငကမသတးခည း၊ပ ေဘးအတရငယပ

ရေမငအငးအငပ ကသယကြရငးမမရ ခည းမသလေကြေြြ းေမငပ မည မငသတ ပ

ကေးမငေရးြည ဿငရပမသတးြသတြသတမငပမကးကေမငေရငဂါမေငးဖည ြငးေမငကသပေမ ရရြါမယ။ပ

မကမဘငသတးမငပ မကးကသ ေမငပေရငဂါမေငးေကြ ငပ ဉဦးေရပ ၄၁ပမးခလပ ေမေသတးပ

ေကရြြ းေမငပ မကမဘငသတးေမေသတးမရပ ၇၁ပ ရငခသးခလရေြါမယ။ပ ေဒမမးေမေသတးမပ

ေမကသပ ေငကြ မယေသရးပ ၂၀၁၂ပ ခသပ ကးဂဏးမေငးအရပ မည မငသတမငပ

မကးကသ မေရငဂါေမေကြ ငပ ၅၉ပ ရငခသး၊ပ ကးကသ မေရငဂါေမကပ ၃၀ပ ရငခသးပ

ာခသကဒဏရငေမေကြ ငပ ၁၁ပ ရငခသ းေမေသတးေမယသလမရြါမယ။ပ ေရငဂါအသကပ ေမေသတးမပ

ေမြည ကြ မအခါမငးပ ေမေသတးမအငးသတးရပ ၄၈ပ ရငခသးကပ မကးကသ မေရငဂါမေငးပ

ေကြ ငြပဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ၂၀၁၁ပ ခသပ ကမဘငမငပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးကသပ ကမဘငပ

မေမးပမေရးပးြငးေရးေသရငဖတဖြ းမသးမကမကသပအဟလအမငးဖည ေမပအေရးကြ းမကစပ

မရြအဖည မမမမြြ းေမငပ ကမဘငေခါးေေငမေငးပ ေသးေးေေးေးခကြ မငရကြ ြါမယ။ပ

ဒါအြည ပ ကသမမဂဂရ ပ Sustainableပ Developmentပ Goalပ (၁၇)ခေကရပ မမယေမည ငကပ

ရမးခေကမငပ ကငကယကသမခည းးမးမေငးကသပ အမသတးြည ၍ပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးပ

ေကြ ငပ အရယမမသ ခေမေသတးမကသပ ၂၀၃၀ပ ပြည ၌ပ မသတးြသတမြသတေျငခေရေသမအခေကပ ြါေပ

ငမငကသကြ ခည းအငးဖည ပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးအေြါပ ကမဘငကပ ြသမသအေးာငးပ

ငေကြ ငးကသပ ေြါေကရြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပ မည မငသ တအေဖည းပ မကးကသ ေမငပ

ေရငဂါမေငးကသပ ကငကယမေရငမငပ ေေးြကသေရငကြ ဉခည းအငးဖည ပ သတးေမးေကြ ငေရငဂါပ

ပဖည ြငးမကသာကေကေျငခေသမငဖည ြါမယ။ပ

74

မကြ မး

ဉပ ေေးြေမငကမသတးခည းေကြ ငပ ဦးေရပ ေခည ငကမးခလေမေသတးေကရြြ းေမငပ

ါးမးမငပကသယမသေမငကမသတးခည းေကြ ငဖည ြြ းပ ပေညခငကမးခလကေမငပမေခတေေးြေပ

ရခည းေကြ ငပ ေမေသတးေရခည းဖည ြါမယ။ပ ဒါအြည ပ အရကေမငကမသတးခည းဟငေသရးပ

ေမးေြါမကခည း၊ပ သတးေရငဂါလပ ဦးေငကေဖည မခည း၊ပ မေဖငကြည ခည းမေငးဖည မမပ

ေမငေကြ ငပအရကအအကျတေမငကမသတးမမေငးကသပ ေျငခေေရငကြ ဉဖသလသအြြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပ

ကေးမငေရးမည မခည း၊ပ ေရငဂါကငကယေရးသြးဉမေငးပ ေေငရကခည းအေဖည ပ အခပ

မသးမည ေကငကခတခည း၊ပ ေေးြကးေမငသြးခေရငမေငးပ အမေငးြည မြသ ေရငမေငးပ

မောငခည း၊ပ ကေးမငေရးအမြငမည မခည းပ မမေြးခည း၊ပ ေေးြ/အရကပ

ေကြ ငည ငခည း၊ပ အေရငးမည မခည းမေငးအငးပ မငးမည ခည းအရမသြးဉေမကသပ မကေသရငပ

ေကြ းဌငအမးမးမပ ေေငရကကြ ရမငဖည ြါမယ။ပ ာသလအမပ ေငးမသတးမေျငခေခည း၊ပ

အတရငယရေမငေအငးပအတရငယကးေမငေမေငးပအငးာသးမသတးခည း၊ပကသယကြရငးမအငးပ

ပြည မမေငးမရေရပတလေေငေြးခည းမေငးကသးပေေငရကမငးရမငဖည ြါမယ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ အေသရမြည မငးမကမသလပ မကးကမမေမငပ

ေရငဂါအမေငးသအငးပ မမကသတးေေးေါးကသမမ၊ပ ြည ေေးမ၊ပ ေေးေါးေမငကမသတးေရမမေငးပ

ေကကေေငရကေရမငဖည မအမကပ ကသမရမမေငးကပ မဦးခေးရေေ၊ပ မမငးသရပ

ေေမေငးကသမသတးရမငဖည သလပ ြည မာသကသြသ ြြ းေးရမးကေသမငဖည ြါမယ။ပသ တေမငပ

အေဖည းပ ကေးမငေရးအမကပ ရြသတေမေငးြသမသကသကေေမငဖည ြြ းပ သြအငး၊ပ ကသာသမပ

မးအငးမေငးးပ ကေေးေမငဖည ြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပ မကေသရငေကြ းဌင၊ပ အဖအးပ

အမးမးအေဖည ပ ြည မမေငး၏ပ ကေးမငေရးအမကပ မကေသရငဌငအမးမးမငပ အေးာငးပ

ေေငရကသ ေရပ ကးကမမမေရငဂါမေငးကသဖည ေသေမငပ အဓကအေကြ ငးအရးမေငးပ

ကသပ ြသမသာေရငကငကငကယားခေြေျငခေသရအမကပ မကမကကြ ကြ ြးေြါးေေငရကပ

ေြးသြါရပေဒါကမငတေရတေးရအေသအငးပေးေးကကောငကခတေေးေးရးပ ဂသတးခေြအြပ

ြါမယခဗေငး။ပအငးသတးကသေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပမးမေဒယမပေဒါကမငမးေအငသးပေေးေးဖသလ ဖည ြါမယ။

75

မကြ မး

ေဒါကမငမးေအငသး(မးမေ ဒယ)။ပပပပပပပပပ။ပ ပေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းပ တမေမငကသယငးယမေငး၊ပ ြည ောငသအေေကြ းမေငး၊ပ ဧမေမငမေငးပ

အငးသတးမ ငဂငြါ။ပ ကျေမငကေမငပ ြခးမသ းေဒမကြ း၊ပ မးမေဒယကပ ြည မလတမေမငပ

ကသယငးယပ ေဒါကမငမးေအငသးပ ဖည ြါမယ။ပ ေကေးဇးြည ြြ းပ Powerပ Pointပ မသတးခြည ဖသလပ

ေမမတ ငရြခတအြြါမယ။ပ ေဒါကမငတေရတေး၊ပ ေရကြ မေဒယရပ မကးကသ မေရငဂါေမကသပ

ေကြ းဌငေြါးသတပ ကငကယေေငရကမငးဖသလအေသကသပ ောငကခတေေးေးမငးမငဖည ြါမယ။ပ

ေရငဂါေမမငပ Communicableပ Diseaseပ လပ Nonပ communicableပ Diseaseပ (ကးကမပ

ေရငဂါလပမကးကမေရငဂါ)ေသြြ းခသ ြါမယ။ပNCDပကသပVeterinaryပMedicineပမရဆငေေးကသပ

Terminologyပ အရေြည ငရရပ ကြ ကမေရငဂါြါ။ပ New Castle Diseaseပ ြါ။ပ ဒမငေမငပ

NCDပ ကသပ မကးကသ မေရငဂါအေလပ ေေးေးမငးမငဖည ြါမယ။ပ WHOပ ကပ မမမမာငးမပ

ေရငဂါာမငေမငပ Mentalပ Health(မကေးမငေရး)ြါပ ြါေြါမယ။ပ အေသရကပ ဌငေြါးသတ၊ပ

ေမးမည ေရးကသမေရး၊ပ သကြေးေရး၊ပ ါးသြး၊ပ မေမငမဌငေြါးသတြါေမမယသလပ

မြည မငးြါမယ။ပ ဒအြည ပ NHC-Nationalပ Healthပ Committee(အမေ းမငးကေးမငေရးပ

ေကငမမ)ြည အမကေဖသလမမယသလးပ ောငကြည မငးြါမယ။ပ ဒေကငမမမငပ ေကြ းပ

ဌငေြါးသတြါေေြမပ ေမးမည ေရးကသမေရးမသလ၊ပ ါးသြးဦးးမသလပ အေရးကြ းမဌငေမကပ

ဒေကငမမမငပေကြ းဌငအေလြါေခည းမေမရြါဘး။ပ

အငးအေမငကအအကျတ ငးမသတးမေမရသလ၊ပအခေ မလေမအအကျတမသတးသလ၊ပငးမသတးေပ

ေမမမလသလ၊ပအမးအရကေမေသရးပဓငမမည မြ ဇငေမ၊ပြသးမမေေးအကြ းေမပကေေသလ၊ပ

ေေးဖည းရးပ ေေးညတးအမသ းမသကငသလပ ဒါေကြ ငဖည ရမယ။ပ ဒါေကြ ငပ GAPပ ေသမပ

GoodပAgricultureပPracticesပ လသကမမယသလပေေးေးြါမယ။ပေငကပအမငးေမ၊ပါးေမပ

ေဘးကးမအငေမဖည ဖသလးပသြါမယ။ပ ဒသဖည ဖသလေသမငပ GAHPပ သလေခါမပ Good Animal

Husbandry Practicesပ ေသမပ ေကငးမေမငေမးမည ေရးကေ ဉလပ ကေမသတးြြ းေမးဖသလပ သြါမယ။ပ

လြေရေမးပမလရးဖသလသြါမယ။ပဒါမါးေမကပေဘးကးမါးေမရမငြါ။ပေငကပFoodပ

Additiveပေမအေလပာြေြါးာမပအငအေလေသရေမငပဥြမင-ပအမငးေမမငပ ကြ ငကြ ငပ

ခတေအငပယမးမးအအကျတမသတးမင၊ပြသမမယာေအငပအမးေရငေသးမင၊ပအမငးေမပ

76

မကြ မး

ကသပ အေရငေသးမငေမပ မသြမြါဘး။ပ ကြ ငကြ ငခတေအငပ သလေေမမငပ ေဖငမမာမြါပ

ဘး။ပ Nonပ Diaryပ သလေဖငြည ာငးြြ းေမငပ ငးြသတေမာြြ းေမငပ မမသတးမြါဘး။ပ ေငကပ မည မည ပ

းေအငေသြြ းေမငပ ါးြရာမငပ ေမည ဩဇငမာမြါဘး။ပ အရကေမပ ြည းေအငေသြြ းပ

အဒရးမသလ၊ပ ဖြသမမသလမာမြါဘး။ပ မယရယေအငပ ေသြြ းေမငပ ကေြေငမသလ၊ပ

ခရမးခေဉမသလကသပအမးသကမယြြ းပေေးကကငးကြ မပမမေေးမာပပမြါဘး။ပVegetableပ

Oilပေသပြြ းေမငပငးအသးေကသမမမမာငးမငဖည ေြမပ ြည မေမပကးကးရ းရးလသတသတခြ တ ခြ တ ပ

မမြါဘး။ပေငကပြမမအမလအြေမမာမြါဘး။ပဒါကပCarcinogenပAgentပေမပ

ာကသ ြါမယ။ပ ဒအြည ပ Junkပ Foodပ သလေခါမပ အယငးမသတးမပ အငးအငေမကသးြပ

အအကျတမငးမသတးမြါဘး။ပ

အဒါေကြ ငပ ကသယကြရငးမေမးပ သြဖသလသြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပ အယမကပ

ကသယကြရငးမသြသေအငပ အာသ မေငးမေမ၊ပ အမကကြ းမေမ၊ပ မမမြမရြသမေမပ

သြသ ေအငပ ေမးခေေးခေ ဥကကဋဌပ ေရငကြ းပ ြါေမငကခေဒါကမငဦးမေေမကသယမသ ပ မပ

ကယကေမမငးပ ဗဒယသေးလေဖငြည ာငးြါမယ။ပ မေလကသပ ငရေကေငကြရငးပ

သကသလရရပဒါဟငအးေသတးငရေကေငကကသယကြရငးမေြးရပကသယကြရငးခည းပ

အအဉအေလပ အမမမေကငးမမအအဉေးပ ဖည ြါမယ။ပ ဗဒယသေးကးပ

အမမမမေငးရငေကငးြါမယ။ပအဒါေကြ ငပအမကပ၈၀ပေကေငပအဖငးေမငမသကြြ းပ

ေမငပ ဗဒယသေးဖြြ းြရငးေမငးပ ေမရြါမယ။ပ အဒါေကြ ငမသလသလပ ကျေမငမသလကပ

အငးအေမငကေမကသးြပေဘးကးမအငးအေမငကေမငးမယ။ပအငးအေမငကေမမငပ

ာမပ Additivesပ ြစးေမကးြပ မာမမငေမကသပ ကသယေငဘမခသကသပ ေရးြြ းပ

ေမငပ ြည မအငးသတးရပ ကေးမငေရးအမကပ မာမြါဘး။ပ ဒါမးြပ ကျေမငမသလပ NCDပ

သလေခါမပNonပCommunicableပDisease(မကးကသ မေရငဂါ)ေမပေေငးကေေးမငးမငပ

ပဖည ြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပ ေကြ းဌငေြါးသတပ ြးေြါးေေငရကမြါေကြ ငးအေသကသပ ေးေးပ

ကကပောငကခတေေးေးရးပဂသတးခေြအြြါမယ။ပအငးသတးကသေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပပြည မေဒယမပပေဒါကမငေဒါခသးသကြ ပေေးေးဖသလပဖည ြါမယ။

77

မကြ မး

ေဒါကမငေဒါခသးသးကြ (ြည မေ ဒယ)။ ပပပ။ပ ေးငးရြါမပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းအငးသတးြမ ငဂငြါ။ပ ကျမကေမငပ ြည မေဒယမပ ေဒါကမငေဒါခသးသးကြ ပ

ပဖည ြြ းပ ေရကြ မေဒယမပ ေဒါကမငတေရတေးရအေသကသပ ြါေောငကခတေေးေးမငးမငပ

ညဖြါမယ။ပ ကမဘငေြါမငပ သတမသတရပ ကေးမငေရးအေပအမးကသပ မမမမမေရငမင၊ပ

မသ းမငမေရငမငပကျမမသလသတမငရမပမေအငကပါးေအငကကေးေမရပေမေသတးပ

းေမ၊ပ မခေမေသတးးေမ၊ပ သတမ၊ပ သတမငးေမရပ မကမမးေမလပ ကျမမသလကပ မကခေကပ

မသ းမငကြ ရမငဖည ြါမယ။ပ ယခသကရအေခည အေမငပ ကျမမသလသတမငးေမရပ မကမမးဟငပ

ြေမးမျအငးဖည ပ ၆၇ပ ဖည ြါမယ။ပ ဒါေြမပ မကယသလမငပ ေရကေေးေးမငးခကြ မသမေးပ မကးပ

ကသ မေရငဂါေမကသမငပ မမငးေးသဘးေသသလရရေမငပ ကျမမသလသတရပ ကေးမငေရးအေပပ

အမးဟငပာြြြ းမကေရငပအေပေမငမရေမငမပအေခည အေေရငကမငဖည ြါမယ။ပ ဒသမေ းပ

မငးေးမးဖသလအမကးပ ေရငဂါေမဖည ငြြ ေသသလရရပမသတးရမဘမဂေကေမမေငးြါမယ။ပ

ဒါေကြ ငမသလသလပ ကေးမငေရးဘမဂေကမငပ ာြြြ းေမငပ မသးြြ းမသတးရမယေသရပ ကေမဖတ ဖြ းေရးပ

သြးေမမငပမသတးဖသလအမကပ ေေမဟငးြါးမငးမငဖည မအမကပကျမမသလပ ဖတဖြ းဖသလပ ေခည မးပ

ေမပသတအမကပအမေငးကြ းာခသကသ မယေသမငကသပြာမဦးေသတးပေေးေးသြါမယ။

ဒသမယအေလပေဇငးေြးြြ းေမငပေေးေးသမငကပေမငပအဓကပေေးြပေေးရကကြ းပ

ေမငကမသတးမးဖည ြါမယ။ပ မကးကသ မေရငဂါေမရပ မသတးြသတြသတေငကဟငပ အဓကပ

အေကြ ငးအရးကသပ ေငကြ သကမအခါမငပ ေေးြပေေးရကကြ းရ ပ ြည ဿင၊ပ မသတးမရပ

ပြည ဿငဟငအဓကပ ဖည ြါမယ။ပ ေေးြေမငကမသတးမအမေငးြြ းေမငပ ကျမမသလရပ သတမငပ

မကယေမငပ ေေးြ၊ပ ေေးရကကြ းဥြေဒဟငပ ြည ဋဌငးာငးြြ းဖည ေြမးပ မမကမပ ာာပ

ေရငကေရငကသကငခည းမရဘး။ပ ြည ေးခည းမရြါဘး။ပ ဒါေကြ ငပမသလသလပ ေေးြပ

ေမငကမသတးမဟငပ မေမငကရမေရငေမမငပ ေမငကြါမယ။ပ အမေငးြည မရမေရငေမမငပ

ေမငကမယ။ပ မမရအမမးမငေမငကမယ။ပ ပေငကြြ းေမငပ သတးခးေမာမငပ ေမငကမယ။ပ

ဒါေကြ ငပမသလသလပ ကျမမသလဟငပ ေေးြေမငကမသတးမေမခတငးရမပ ရရမပ ေရငဂါေေဒငေမအြည ပ

Secondပ Smokerပ သလေခါမပ ေေးြမေမငကမသတးမပ ေေးြေမငကမသတးသလပ အးြါးမပ

အမေ းမမးပပကေးမယေမအမကပအမေငးကြ းာခသကြါမယ။ပ ဒသာခသကခည းအငးဖည ပ သတပ

78

မကြ မး

ကေးမငေရးအေကသပ မသ းမငရမပ ါးေအငကကေးပ ေမေသတးမေမးပ မေငးြည ငးေမငကသပ

ေမ ရြါမယ။

ေကကြြ းပေေးေးသမငကေမငပမကယေေးြေမငကမသတးမမေမမငပသတးေရငဂါပ

ေမ၊ပသတေမးေကြ ငြမမငေမ၊ပေဖည မမငေမပအမေငးကြ းဖည သြါမယ။ပေငကမခသကေမငပ

အဓကအငးဖည ပ အမေ းမငးေမမငေသရပ ေးကေမကေငဟငးပ ေေးြေမငကမသတးမေကြ ငပ

ပဖည ြါမယ။ပ ြြ းမအခါမငေသသလရရပ ကျမမသလသတမငပ ဦးေရမသးးဟငပ အခသအခေမငပ ၀.၈၉ပ

ေငကြရမအခေမငပ ပ ေေးြမေငးငေမငကမသတးမယေသသလရရပ အမေ းမငးေမဟငပ မမသလရပ

မေ းေကြငးမငကသာခသကသမယ။ပ မြ တ ခည းးပ ဖည သ မယေသမငကသပ ဒကေြြ းေမငပ မြည သပ

ြါမယ။ပ ဒာကေသမငကေမငပ Second Smoker။ပ ကျမမသလရပ အမေးမမးေမမငေသရပ ေေးြ

မေမငကဘပ ေေးြေကသရမအခါမငပ ဘငေမဖည ငသမ။ပ မငးြေက၊ပ မငးေခေငဖည ရပ

ြါမယ။ပဒါအြည ပေြါမြည ဘလပမေဘလပကေးေမေမးဖငးရြါမယ။ပေမးဖငးမကေးေမပ

ဟငးပ ေမးရငြါပ ကသယမ းအ ငဂါခေလမမဟငေမြါငမငဖည ြါမယ။ပ ေမးဖငးြြ းမေငကမငပ

ကသယခဓငဖတ ဖြ းမသးမကမးအငးးြါမယ။ပ အးယအမးမငပ ကေးေမဟငပ

သမမရကေမေသတးမငပဖည သ ြါမယ။ပကျမမသလရပဗမငအယအေမငပငးြည ယသမယ။ပဒါေသသလရရပ

ခမးသေမယေသမငမေ းပ ေြည ငကြ ြါမယ။ပ မဟသမြါဘး။ပ အမာမငအဖသးေမ၊ပ အေဖေမဟငပ

ေေးြအမေငးကြ းေမငကမယေသရပ ကေးေမဟငပ ငးြည ယသမေရငဂါညဖြါမယ။ပ

ဒါေကြ ငမသလသလပ ဒအခေကေမကသကြ မယေသသလရရပ ေေးြေမငကမသတးခည းဟငပ အဓကပ

ေမငကမသတးမမေမကသးပ ာခသကမယ။ပ မေမငကမသတးဘလပ ေဘးကရကရမပ မေမအမကပ

းပ မမမငမငပ ာခသကမအမကပ ေေးြ၊ပ ေေးရကကြ းဥြေဒအမသးပ ြည ေးြြ းပ

ေမငမပ မမကေကေသကငဖသလပ ေေငရကမပြါမယသလပ ြာမဦးငပ မသကမးေေးေးပ

သြါမယ။

ဒသမယအခေကအေလပ ေကကြြ းေမငပ ေေးေးသမငကေမငပ ယငဉးကမး၊ပပ

မးးကမးေမကသပ မမကေကေပ ေေငရကြြ းမအခါမငပ RTAပ သလေခါမပ ယငဉမေမငမေမပ

ေကြ ငပ ေမေသတးမေမ၊ပ မမ မးဖည မေမကသပ ပေျငခေသမငဖည ြါမယ။ပ မကးကသ မေရငဂါေမပ

ကသပ ကြ သကမယေသသလရရပ ယငဉမေမငမေမေကြ ငပဖည ရမ၊ပ ေမေသတးရမပ ရငခသးဟငပ ၁၀ပ

79

မကြ မး

ရငခသးအာကမငပ ရေြါမယ။ပ ဒအခါမငပ ြာမေေးေးသမငကေမငပ ဒါေေငကသြေရးပ

ေကြ းဌငပပ ြဌငေမကပမးေမကသပမေေငကမေရငမငပမကယအတရငယကးမပ

ဒဇသးေမဖည ဖသလပ ပ မမကေကေပ မေမခေမြါမယ။ပ အခသအခေမငေသရပ မးေမမငပ မတမငးပပ

မးရအေကေမဟငပ ေခေငပေမမမရြါဘး။ပ ဒအခါမငးပ Accidentပ ကသပ ဖည ေြါေမငကသပ

ေမ ရြါမယ။ပ ြြ းေမငပအတရငယရေကြ ငးပမးအမမအမငးေမကသးပခသခသမငမငပာာပ

ရငးရငးပ မြောငးမြါမယ။ပ အခသမြသကမယ။ပ မ၊ပ ကြ ငရပ ပ ဒါေမဟငြြ ြြ းပ

ေမငမပြေကးမငးမယေသရပြည မေမအမကပဘငမငအကေးမရဘးေသမငကသပမြည သြါမယ။

ပြည ာေရးေကြ းဌငအေလးပ အရကေမငကမသတးမဟငပ ကျမမသလသ တမငပ အရကေသပ

ေမဟငပမသေြါကေြါမယ။ပဒါေသရပမကယညတကြ ငးခေကပယမေးဥြေဒအရပအရကေသ ဖမပ

က စေမ၊ပ အရကေမငကမသတးမေမကသပ ားခေြမြါမယ။ပ ဒအရကေမငကမသတးြြ းပ မးြြ းေမငပ

ေမငးမယေသသလရရးပယငဉာခသကမေမ၊ပမေမငမေမေမမေငးငဖည မအမကပြည ာေရးပ

ေကြ းဌင၊ပအောောအသြခေြေရးဦးးဌင၊ပြဌငမသကေြြ းေမငပ ဒါေမကသပားခေြမပပ

ြါမယသလပ ေေးေးသြါမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ မကးကသ မပ ေရငဂါေမကသပ ေေငကေေအငပ

သြမယေသသလရရပ ြငေြးခည းဟငးပ အေရးကြ းြါမယ။ပ ေရကကသယငးယမေငးပ ေေးေးပ

မငးမသပ ြည ကြ ငးေရးေကြ းဌငပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငကပ ြးေြါးြြ းေမငမပ

ကေးမငေရးပအငးကငးေကြ းဌငေအငကမငရမပ ဦးးဌငအမးမးဟငပ ဒာကြသြြ းပ ာာပ

ေရငကေရငကေေငရကမပြါမယ။ပ ြငေရးေကြ းဌငပးပ ြးေြါးြြ းေမငမပ ကေးပ

ေမဟငယဉကမးကပ မးယေေးေါးပအရကရအ တရငယကသပ မရရမယ။ပ ဘယသ ငးေမငကပ

ောသ ရမေသမငကသပ မရရြါမယ။ပ အငးကငးြည သြညခးရပ အကေ းေကေးဇးေမကသပ မရရမယ။ပ

ဒါေမမမယေသသလရရပ အေခည ခတေကငးေမရြြ းေမငမပ ကျမမသလသ တဟငပ ေရးကသေကကြြ းေမင

ဖတ ဖြ းမသးမကဖသလပ Action ယသ မငဖည ြါမယ။ပ ဒသေေငရကသ ဖသလေသသလရရပ ကျမမသလဟငပ

အမေးမငးအေပေကငမမကသပ ဒသမယမမတမကဦးပေေငြြ းေမငမပ ြည ြြ းေမငပ ဖးမြါပ

မယ။ပ ဒါမမငေကြ းဌငအငးသတးပ အမမကပ ြးေြါးေေငရကသမယ။ပ ြြ းမအခါမငပ

သတမကငပ အဖအးေမ၊ပ မအဖအးေမြါပ ြးေြါးေေငရကသြြ းေမငမပ မကးကပ

သမေရငဂါေမကသပ ေျငခေသကခည းအငးဖည ပ ကျမမသလသတဟငပ ယခသာကြသ ြြ းေမငပ

80

မကြ မး

ေေမည မည ပ ဖတဖြ းမသးမကမ သတအဖည ကသပ ေရငကရ သ ြါမယသလပ ေေးေးရးဂသတးခေြသကပ

ရြါမယ။ပအငးသတးကသပေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပားခေ မေဒယမပဦးေမငေမငပေေးေးဖသလဖည ြါမယ။

ဦးေမငေမင(ားခေမေ ဒယ)။ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ။ပ ပေးငးအြမပ ပ တမေမငဥကကဋဌကြ းပ

ပြည မလတမေမငကသယငးယမေငး၊ပ ကြ ေရငကငမပ ြည ောငသဒသမယေကြ းပ အငးသတးြပ

မ ငဂငြါခဗေငး။ပ ကျေမငကေမငပ ေရကြ မေဒယမပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ

ေဒါကမငတေရတေးရအေသကသပအကြ တြည ောငကခတေေးေးမယပားခေ မေဒယမပ ြည မလတမေမငပ

ကသယငးယပ ဦးေမငေမငပ ဖည ြါမယ။ပ ေးငးအြမပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ အေသရရအေသဟငပ

မသမသလသရးကသမသကမးာငးမပ ြည မလကေးမငေရးအမကပ အားသအြမပ အေသေကငးပ

မရြဖည ြါမယ။ပ အေကငအာေဖငရငမငပ ကေးမငေရးေကြ းဌငမခသမးမဟသမဘပ

ေကြေကြ းဌငအငးသတးြါေြြ းပ မငေအရမဟသမဘပ သတမငးေကငးရေမတရငးအပ

မကမကကြ ကြ ပဟခေကြးေြါးြါေေေငရကဖသလပမသကမးာငးမငဖည ြါမယ။ပ

Powerပ Pointပ မသတးခ ြည ြါရပ ခေမငးခတအြြါမယခဗေငး။ပ ကးကမဟသမမေရငဂါပ

မေငးေသမငပ ေဖငြည ြါကေးမငေရးလမညမမပ လဘေေမြသတတမေငးေကြ ငဖည ေြါငမပ

ငမငရေရငဂါမေငးဖည ြါမယ။ပ ကးကမဟသမမေရငဂါမေငးပ ြသမသ ဖည ေမအေကြ ငးေမကေမငပ

ေေးြေမငကခည း၊ပ အရကအအကျတေမငကခည း၊ပ ဟးမးဟးရကမမးေတငးမသတးမပ

းြါးခည း၊ပ ကသယကြရငးမးြါးခည း၊ပ အေကခည း၊ပ ေမးမသးေရငဂါပ ေမးမးပ

အေဓငမမေငးခည းမသလေကြ ငဖည ကြ ြါမယ။ပ ေေးြေေးရကကြ းာကြစးားခေြေရးပ

အေလးပ တမေမငမးမငပ ေေးေးအမြည ခကြ ြြ းဖည ြါမယ။ပ အရကေမငကမသတးမပ

အေလးပ ကမဘငကေးမငေရးအဖ မမးမေငးအရပ ယေလကမဘငဦးေရးပ မးပ ၂၀၀၀ပ ေကေငဟငပ

အရကကသ မြ မြ ေမငကမသတးပကြ ြြ းပမးပ၈၀ပးြါးဟငပအရက၊ပယမကငေကြ ငပမကေးမငမေေဒငပ

မေငးခတငးေရမယသလေသြါမယ။ပ အရကေမငကမသတးမေကြ ငပ မမငးသမေငးရမပေရး၊ပ ကေးမငပေရးပ

ေသတးတးမမေငးအငးပသတေမငရေသတးရတးမမေငးဖည ြြ းပအရကမသတးမေေငးေရးအမကပအမေးမငးေရးပ

မငေမရြအဖည ပ ြည ောငသအေအမေးမငးေရးမငေမရြအဖည ပ ြည ောငသအေပ

အရကမသတးမေေငးေရးဖးေေငရကမြါမယ။ပ

81

မကြ မး

ေးငးအငးာငးရမပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ေကကြြ းေေးေးသမငကေမငပ ကေးမငေရးပ

မညမမအငးအေမငကမေငးဟငးပ ကျေမငမသလရပ လအဖအးမငပ အဓကေခါမပ

ပဖည ေြါမယ။ပခေ း၊ပး၊ပအေးမေငးးမအငးအေမငကမေငးပငးမသတးခည း၊ပအခေရမေငးပ

ေမငကမသတးခည း၊ပ မရဆငမေငးမရေမငအေမေငး၊ပ ငးအသးေမေငးငးမသတးခည း၊ပ ကြ မဖမေငးငပ

အမသတးြည ြြ းေကြ ငာငးမပ ေမေငး၊ပ ြည ေကြ ငငမေငးငးမသတးခည း၊ပ အငးမသတးမ၊ပ ါးြ၊ပ ါးေခည ငက၊ပ

တြည ငရ၊ပ ေငးအခေမလမေငးပ ငးမသတးခည းဟငးပ ယေလအဖည မေငးမပ ေးခေေမးခေပ

သတးေမးမသးေရငဂါအဖည မေငးခည းရပအဓကကမမရငးခတဖည ြါမယ။ပဒါအြည ပေေးကကာကပ

မးေဘးေသေမမငြါပ အယပ မကေယယသ ြြ းပ အမေဖေငေမငကသမပ 3ပ inပ 1ပ ေကငဖမပ

ေမာမငပ ေကငဖအငးာသးြစးအြည ပ Creamerပ အဖည ပ ငးမသတးေကြ မဖကအမလ၊ပ

ပြည ေေေမကသအမသတးြည မယသလေသြါမယ။ပ ေေးကကပ ာကပ ငမကြ းေကငဖမမေးရပ 3ပ inပ 1ပ

ေကငဖမဟငေသရပ အေမတးြေတမေကငဖတလရြါမယ။ပ ေသတမအခးအမးမငပ ေးမငးရငမငပ

မေကငဖအတလအမသ းရရမအခါပ အ တလအမကပ Artificialပ Chemicalပ မမေ းမသတးာငးမငပ

ပဖည မအမကပအမးလေကေငကကြကေးမငေရးအမကပအပအမမအေရးကြ းြါမယ။ပ

ေးငးအြမပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ြည မလကေးမငေရးေဖငေဒးရးကဦးေေငဉမပ

ကးကမဟသမေမငေရငဂါမေငးအေကြ ငးပ ပေဟငေြည ငြမခသမငပ ပ မည မငသတပ ေးခေေမးခေေရငဂါပ

အမးဥကကဋဌပ ြါေမငကခေရငကြ းပ ေဒါကမငဦးမေေမပ မြည မပ ၂၀၁၄ပ ခသပ မမးေဖငြည ပ

ြါပ ဇယငးမငပ ေေးြေေးရကကြ းမသတးေမ၊ပ ကမးယငပ ေေးရကကြ းငးမသတးေမ၊ပ အရကပ

အအကျတေမငကမသတးမ၊ပ ဟးမးဟးရကမမးေတငးမသတးမေေငးမ၊ပ ကသယကပ

ြရငးမးြါးမ၊ပကသယအေးခေရမမာကပြသေမ၊ပအေကမ၊ပေမးမသးေရငဂါရမ၊ပ

ေးခေ ေမးခေေရငဂါရမ၊ပ ေမးမ းအေကသကေရငမေငးေမ၊ပ အာကြါအေကြ ငးမေငးမပ

မသတးခသာကြသရေမ၊ပ ၁၀ပ အမးပ သတးေမးေကြ ငေရငဂါဖည သ ေခည မေငးမမသလရပ ဖည ြငးမပ

ရငခသးေမကသပေဖငြည ာငးြါမယ။ပ

မေယငကဟငပ အာကေဖငြည ြါအေကြ ငးအခေကမေငးရေေပ သတးေမးေကြ ငကေဉးပ

ေရငဂါဖည ဖသလြသမေငးေေသလေသြါမယ။ပ အာကေဖငြည ြါအေခည အေကသကြ ြြ းပ သတေမငအသးရပ

အေလေေငရကမမကစရြမခသကသပ အေသရကပ ေမငမးေမငးာသးြည သမမေဘငရဟပ

82

မကြ မး

မြါမယ။ပ မကးကသ မေရငဂါမေငးကငကယားမမးဖသလအမကပ ၂၀၂၅ပ ခသပ ရမးခေကမေငးပ

အေလပ မြည ြါြသတအမသးဖည ြါမယ။ပ ေဖငြည ြါြသတအရေသရပ မြ ဂတရေအငကေခည ဟငပ အေသြါေရငဂါပ

ေမဖည ဖသလပ လေေငေြးမမေငးဖည ြြ းပ ဒသမယြသးဟငပ ေရငဂါဖည ေသမအမအကေေမဖည ြါမယ။ပ

အဒအမအကေပေမေကြ ငြပ မမယအေခဓငကသယအမးပ ေရငဂါေမဖည ြငးဖသလမးြသလရးပ

ာြေသတးကပမကးကသ မေရငဂါမေငးဖည ငေမငမငြါြ။ပမြည ြါြသတအရေသရပ ေေအေမမပ

သတေမမငပ ကးကမဟသမမေရငဂါမေငးဖည ေသမကစေမလပ ာေမမမေငးပ အမေငးေသတးကြ တ ရြြ းပ

မကးကသ မေရငဂါဖည ြငးသမငြါ။ပ ဒသဖည ငမအခါပ ကသမမအမကပ ေကသေကြ းကေမေငးြြ းပ

ေးရမေမမပ NCDပ သလေခါမပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးဖည ြငးခည းဟငပ မတမရငပ

ေေမငမငဖည ြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပမသလသလပ ေးရမးြါးမေေငကေေရးအမကပ အေသြါေရငဂါမေငးကသပ

မဖည မေကငကယကြ ရမငအမြ။ပ

ေးငးရမပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ဒေရငဂါပေမကငကယဖသလေသရပ ကေးမငေရးပပ အငးကငးပ

ေကြ းဌငမခသမးပမမမသ ြါဘး။ပေြည ငရရေကြဌငေမရပြးေြါးေေငရကမမသြခမပ

အကေ းေကကသပ ကေးမငေရးပအငးကငးေကြ းဌငကပ ဒသ ခတမငေယေဖည ရးရမဌငပ ဖည ေမငပ

ပဖည ြါမယ။ပ မြည ြါြသတအရပ ေရငဂါဖည ေမအေကြ ငးေမပ အေရငခည ယာငးမအြသးကသပ

အေသရေဒအမသးပ မကေကသငးသကရပ မလေကြ ငဖည မေအငကကေရငဂါေမပ မဖည သပ

ေမငြါဘး။ပ အခသ သတမကငကသမြသလေမ အငးအေမငကအြါအေြစးေမေသရပ

မကေသ ရငသတမေငးရပ အရအေမးေေးခတြြ းပ အရအေမးမမြသလသလရြါမယ။ပ ဒါေသရပ

ကျေမငမသလသတာကသပ ေခေမသ းေေမပ ငးေမငကကသေမပ အားမဖည ပပ ငးအသးေေမကသပ

ဘယမငေရမေမကပေေးခပြည မ။ပြည မးေေးကကမငပကေးမယအမေငးေသတးငးမသတးပ

ေမပ အမပမသတးမဖသးးအငးအငေမကသပ ဘယမေမကေေးခပြည ခမ။ပ ဒေရငမငပ

သတအမးမငပ ေရငကငမပ ပေသေမမငေေးမပ ငးမသတးမကငကယေရးပပ FDAပမငေရမပ

ေမ ေေးမအေကြ ငးပ မမးေမမငမည ပေမ ရြါမယ။ပ ဒါဟငးပ သြေေငရမယပပ

းဉာကပ မခသြရြါေမးမယ။ပ မကယကပ ပြည မ းကသေငမပ ယြကသမယေရးမငပ

မးခည ငးဖာငးမပ အဖအးကပ မငေယ၊ပ မငေခတေေငရကရပ ဒသြည ဿငေမဖည ဖသလပပ

မယြါဘး။ပ ြည ောငသအသးရအဖ သတးေကြ းဌင၊ပ သကြေ းေရး၊ပ ေမးမည ေရးပေေမည ငးပ

83

မကြ မး

ေကြ းဌင၊ပ ကေးမငေရးပအငးကငးေကြ းဌင၊ပ ြငေရးေကြ းဌင၊ပ းြငးေရးပပ ကးမးပ

ေရငးေယေရးေကြ းဌင၊ပ ြည ာေရးေကြ းဌင၊ပ မတကးပဘဏဍငေရးေကြ းဌင၊ပ ယြပ

ေရးရငေကြ းဌင၊ပ ြည ကြ ငးေရးေကြ းဌငမရမပ ေကြ းဌငေမပ ဟခေကပ သေြါးပ

သြေေငရပ ေအငမည မမမေမရရမငညဖြါမယ။ပ ဂသတးခေြအေလပ အကြ တြည သမငကေမငပ

မြည ြါြသတမငြါမပ မေါဒခေမမေရးလသအြမဥြေဒေမကသပ ြည ဋဌငးေြးဖသလသအြြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပပ

မဖည ခြာမကငကယကြ ၊ပ ဖည ြြ းေငကမကေပ ေငငကသမကငကယမပ ေပြငးေရငဂါဖည းကေ၊ပ

မကရကေးမငလဘေေသမပကေးမငေရးေေငြသဒလအပကေပမသတးကြ ဖသလမသကမးရးပေဒါကမငပ

တေရတေးရအေသကသပောငကခတေေးေးသကရြါမယ။ပအငးသတးကသေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပြည ဦးမေဒယမပေဒါကမငေအငခပေေးေးဖသလဖည ြါမယ။ပ

ေဒါကမငေအငခ(ြည ဦးမေ ဒယ)။ပ ပ ပ ပ ။ပ ေးငးအြေမငပ ပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းပပ အငးသတးမ ငဂငြါ။ပ ကျေမငကေမငပ ြည ဦးမေဒယကပ ေဒါကမငေအငခပ

ပဖည ြါမယ။ပအေသရပေဒါကမငတေရတေးရပအေသာမငြါမပမကးကသေမငေရငဂါမေငးပကငကယပ

မငးေးမငးရအမကပဘငေကြ ငပသအြမ။ပ မည မငသ တအြါအေပကမဘငမငပအေးာငးရမယပပ

ကေးမငေရးြည ဿငမခသပ ဖည ငမယေသမငပ ဘငသမ ည းမရြါဘး။ပ ဒါေသရပ ဌငေြါးသတကပ

မကမကကြ ကြ ြးေြါးြါေေေငရကဖသလပ သအြေမယေသမအေသကသပ ောငကခတေေးေးပ

မငးမငဖည ြါမယ။ပ မကးကမမမေရငဂါမပ ဘငေကြ ငပအေရးပကြ းသလပ ခသကျေမငပ

ေြည ငခမသေြါ။ပ ခမေယသေြါးမေငးငပ ရငသေငကကပ ကးကေရငဂါဟငပ မကယပ

ကမဘငကြေရငဂါအမပ လပကေးမငေရးဌငကပေရင၊ပမငးေမအငးသတးကပ ပ ပေေငရကခကြ ြါမယ။ပ

ေကေငကကြ းေရငဂါ၊ပ ြြေရငဂါမဖည ပပ မည မငသ တမငးပ ေမငေမငးဖည ခြါမယ။ပ

ပဖည ခမေရငမငပ ေငကြသးကေေမငပ ေသတေသလ၊ပ ကြ ြင၊ပ ေမးခသ၊ပ ေကမကမဖည ပပ ဒသေရငဂါေမပ

ပဖည ြငးမးကသပဘယသေျငခေမေသမပကးကေရငဂါကငကယေရးသြးေမပသြကြ ြါမယ။

၁၉၇၈ပခသကြြ းေမငပEPIပေခါမပExpanded Program on Immunizationပသြသကပ

မအခါမငပကးကေရငဂါကငကယေရးသြးဟငပအေမငေးကသပေအငညမပပြြ းေမငပ မည မငသတပ

မငေရင၊ပ ကမဘငမငေရငပ ကေေးမငးမငေမရြါမယ။ပ ဒါေြမပ ၂၀၀၀ပ ခသရေငကြသးမငေမငပ

မကးကမေရငဂါေမဟငပ မဖည းဖည းလပ ြသြြ းေမငမေငးငြါမယ။ပ ဘငသလမေငးငေသသလရရပ

84

မကြ မး

ေမရအငးအေမငက၊ပ အြည အမ၊ပ အေအာသ ေမဟငပ ေြည ငးငမအမကပ ဒေရငမငပ

မကးကမမမေရငဂါေမဟငပ ြသဖည ငြါမယ။ပ မကးကမမမေရငဂါေမမငေသသလရရပ

သတးေမးေကြ ငကေဉးေရငဂါ၊ပ ေမးမသး၊ပ ကေင၊ပ အမးေရငဂါမဖည ပပ အဒသပ မကးကမမမပ

ေရငဂါေမမပ ဘငေကြ ငပဖည ရမ။ပ ရငသကမအခါကေေမငပ အဓကကေမငပ အဖည မေငးမ၊ပ

အေမမေငးမပ အေသမကေင၊ပ သတးေမးေကြ ငကေဉးေရငဂါပ ဒါေမဟငပ ပ ေေးြ ပေေးရကကြ းပ

ဓငမြစးေမေကြ ငပဖည မယသလပ ကျေမငမသလယေမယ။ပ ပ အေကြ ငးရးကသေမမအခါပ

ကေေမငပ၂၀၀၆ပခသ မငပေေးြပေေးရကကြ းားခေြေရးဥြေဒေသမငပေြါေြါကငြါမယ။ပ

ေြါေြါကငြြ းေမငပ ြငေြးကငအဖည ပ မသြြြ းေမငပ ၂၀၀၇ပ ခသမငပ ဥြေဒကသပ

အငဏငမကေရငကြြ းေမငပ အေရးယဖသလညဖြါမယ။ပ ဒါေြမးပ ယေလအခောပ ဒေေးြ၊ပ

ေေးရကကြ းဥြေဒရပ ားခေြမဥြေဒဟငပ ဒေလပ အေကငအာေဖငမအငးးေမငကသပ

ေမ ရြါမယ။ပ ကျေမငမသလပ ြည ဦးမေဒယမငေမငမပ ဒာမငမပ အေကငအာပ

ေဖငမငပ မြရြါေမးမယ။ပ ဘငအခကအခေမရေသသလရရပ ဥြမင-ပ Tobaccoပ Smokeပ

Freeပ Zoneပ ေသြြ းသြမယ။ပ ြးခြ တာမငပ ကျေမငမသလသြမယ။ပ မကကမသာမငသြမယ။ပ

မကေသ ရငဌငေရငအငးသတးပ အသြခေြေရးေမကြါပ အငးသတးြါရမငဖည ြါမယ။ပ ကျေမငမသလကပ

ဘငသြေြးရမ။ပ Smokingပ Roomပ ေသမငသြေြးမပ ေရငမသးမငပ ပ အေမခည ပ မေမငကမငပ

ေမဖည မယ။ပ ေငကမခသကဘငေသသလရရပ ေမ ေရမငပ မလရဥြေဒာမငပ ဘငြါေသရပ ေြပ

၁၀၀ပ အမးမငပ ေေးြမသလပ ေေးရကကြ းာကြစးမေရငးရဘးေသေြမပ ယေလေကေငးလပ

မေကငခေးေသပ ကြရကေးေမပ ေရငးေမငေမရမယ။ပ အခည ငးဌငေမကပ အသြခေြေရးေမ၊ပ

ြငေရးေမကးပ သကငမ၊ပ ြးေြါးြါေမရမယ။ပ ေေးြမေမငကရဘးေြည ငမယ။ပ

သြရသတာမငေမငကမယ။ပ ေကေငးမငေမငကမယ။ပ သတးမငေမငကမယ။ပ ဒါေမကးပ

မကေသ ရငဌငေမဟငပ ြးေြါးြါေမပ ရမယေသမငပ ဒေရငမငပ ကျေမငမသလေမေရြါမယ။ပ

၁၈ပ ေအငကကေးေမပ မေရငးရဘး။ပ ေေးြပအပေညြမေရငးရဘးသလပ ကဖကရေသပ

ေမေရင၊ပငးေမငကေသေမမငေရင၊ပအြည ေမမငေရငပေေးြအေြည ေရငးေမငပေမရမငြ။ပ

ဒါဟငးပ ဒါေမကသပ ကေးမငေရးဌငမခသမးသြသလမရြါဘး။ပ ဘယသပ သြကြ မ။ပ

ေေးြဘးေြါမငေသသလရရးပ ကေးမငေရးကသေသးေါးငာခသကသမယ။ပ အခမတေြေခါးပ

85

မကြ မး

ြါရမယ။ပ အတရငယရမပ သြြသတေမြါရမယ။ပ ဒါေမဟငးပ ငးမသတးမမသလ၊ပ ဦးးဌငမသလ၊ပ

အသြခေြေရးမသလ၊ပအခမသလပဒါေမဟငပြးေြါးေေငရကမရမငြါ။ပကေးမငေရးြငေြးမယေသသလပ

ရရးပ ြည ကြ ငးေရးဌငမသလ၊ပကေးမငေရးဌငမသလ၊ပြငေရးဌငေမဟငးပမဖည ပသအြဖသလပ

သြါမယ။ပ အဒဥြေဒကသပ ကျေမငကသြေမယ။ပ ကြ ငြြ ။ပ သကြေးေရးကေရငပ ေေးရကကြ းပ

သကဧကဘယေငကရေမ။ပ ဘယသပ Limitationပ သြေ။ပ ဘယသအငးာသးမေသမငကသပ

ဉးငးြြ း ြြ ငး။ပ အခည ငးဌငေမသြါမယ။ပ ေေးြေသသလရရးပ ေေးြြမ ပ

အသြမမငးေမရမယ။ပ အသြမမငး၊ပ ေမကြ းကြ ြေရးပြည မလအအငးေကြ းဌငကသပ

အသြအကသ အခပအမးေမပဘယသဖမးေြးမပဒါေမကပကျေမငမသလဉးငးဖသလသြါမယ။ပ

ေေးရကကြ းသအငးာသးဖသလကးပ အခေမကပ ဘယသေကငကမ။ပ မတကးပဘဏဍငေရးပ

ေကြ းဌငသမယ။ပ းြငးေရးပကးမးေရငးေယေရးေကြ းဌငသမယ။ပ ပ ကမးယငေသမငပ

ေသသလရရးပ ေေးရကကြ းေမကသပ ေေးေမးကသြြခကပ ေရငးေမယ။ပ ပ အဒသေသရပ

ေေးရကကြ းကသပRegisterပလပေမခေငပPackingပသြြြ းေမငပTaxပေကငကြြ းေမငပအဒါမေးေမကသပ

သြဖသလသြါမယ။ပ းကရကကသတေမးပ ေကြ းဌငေမကပ သြါမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ

သကငမမရရးပ အြည ေြးဖသလသမယ။ပ အဒသအြည ေြးဖသလရငအမကပ မကေသရငဌငေမပ

ကးပ သြဖသလသမယ။ပ ာသးမ ငြပ အရကေမးဒသြါြ။ပ အရကကသတေမ၊ပ

အရကြသတးေမ၊ပမးယဥြေဒေမမငေမကသပဌငေမအငးသတးဟငပသကငြးေြါးေေငရကကြ ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပရငးေမငမေဒယမပေဒါေေါားပေေးေးဖသလ ဖည ြါမယ။

ေဒါေေါား(ရငးေမငမေ ဒယ)။ပပပပပပပ။ပေးငးရြါေမငပြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပ

အငးသတးြမ ငဂငြါရ။ပ ကျမကေမငပ ကယငးြည ယ၊ပ ရငးေမငမေဒယမပ ြည မလတမေမငပ

ကသယငးယပ ေဒါေေါားပ ဖည ြါမယရ။ပ ြာမဦးငပ ယေလပ ကျမမသလတမေမငကြ းမငပ

ေေးေးေရမပ ေရကြ မေဒယမပ ေဒါကမငတေရတေးရအေသဟငပ မမအြါအေပ သတမပ

သတမငးမဦးရေမဘေေမအမကပ မးေမငးာသး ြည ေမအေသ ပဖည မအမကေကြ င

မသလသလပ အမမမအဖသးမြြ းေမငပ ေကေးဇးမြါေကြ ငးပ ေြည ငကြ ငးသြါမယရ။ပ ကျမအေလပ

အေသကသပြသ းခြြ းေေးေးသြါမယရ။ပ

86

မကြ မး

ြာမဦးငပ အေသရကေြည ငာငးမသြါြ။ပ မကးကမမေမငေရငဂါမေငးဟငပ ောသ ငးပ

ေမငကမြသတတေြည ငးမပ ကသယကြရငးမးြါးငမေကြ ငပ အဓကဖည ရမယေသမပ

အခေကကသပ ေးေးကကောငကခတြါမယရ။ပ ကျမအြါအေပ သတမသ တမငးမေငးဟငပ

ေလဉငးေမေေရးအမကပ အေအာငးအမေ းမေ းကေပ သးကေရမအခါမငပ ေမဘေြသတ တပ

အမေ းမေ းေြည ငးေကရြါမယ။ပ ဒအခါမငပ အမြငပ းြငးေရးဖတ ဖြ းမသးမကမဟငပ ေပ

ေြါမယ။ပ မမမသလရးြငးေရးအေခည အေအရပ ေေေြါမငမမြြ းေမငပ ရမရြမေရပ

မအခါမငပ ကေးမငငရမရြမသဖသလာကပ ေေပ ာကေအခေ းမျမဖသလကသကြ းငးရးပ

လပသးကေရမအေခည အေမေငးဖည ြါမယရ။ပာသလအမပကမဘငကြ းဟငပရငကြ းမရငဖည ငမငလပ

အမျပ းေငမပယဉေကေးမ၊ပ ဓေသက၊ပေမအမေ းမေ းေမာမင၊ပ းြငအမေ းမေ းေမာပ

မငပ ောသ ငးေမငကမြသတ တအေြါပ အကေ းမကေရငကမမေငးငရေမငကသးပ အငးသတးအမြပ

ပဖည ြါမယရ။

ဒသမယြသ းအေဖည ပ ေကြ းဌငေြါးသတပ မကမကကြ ကြ ြးေြါးေေငရကမငးရေသမပ

အြသ းကသပောငကခတသြါမယရ။ပမမမသလတမေမငကြ းမြပ ပငးမသတးမကငကယေြးေရးလြမမကပ

မအေသေမ၊ပ မငးေမငကမမေေးေါးြါမအငးအေမငကမေငးလြမမကမအေသေမ၊ပ မရငးပ

မေပ ကသမယမြေြေငကရမယေသမအေသေမ၊ပ ယယငာကကသေမကသပ မဖသးမည မာသမကသပ

ပဖည ဖသလအမကပ မအေသေမကသပ ကျမမသလမမးြြ းေမငပ ေေးေးခကြ ြါမယ။ပ ဒအေသေမလယခသပ

အေသဟငပ မသကသကြမမကေမယသလပ ယေမငဖည မအမကေကြ ငမသလသလပ ေအငမည ြြ းမငးပ

အေသမေငးကသးပ ကျမမသလပ ြည အမမရေခေမငဖည ြါမယ။ပ အာကြါအေသမေငးပ

ြမမကြြ းေမငမပမကေသရငေကြ းဌငအမးမးကပဘငေမကသပဘယေငကအမသးအမငာပ

ေေငရကြြ းြြ ။ပဒါကသပြည မသတးမြြြ းေမငမပကျမမသလပမကေမေါဒမေငးေရးေခေမမပ

ေေငရကဖသလပအေကငအာေဖငရမယအခေကသေရငကငြြ သလပေေးေးသြါမယရ။ပ

ြာမပ ဦးငပ ကသမယသြးခပ အားကသခကသပ ခခည ငးေကငကခတသကမအမကပ

ေကြ ငမသလသလပကျမမသလအခရေေမမသးမကငမယေသမငကသပ ြြ းခမြည ောငသတမေမငကြ းပ

မငပေေးေးမငးမအခအေကငကရေအရခတငမငပကျမမသလေငမရခရြါမယ။ပဒအခါမငပ

အားပ ကသခဖည မပ ေေးြ ပ ေေးရကကြ းြမမကမအားကသခေမေြါမငပ

87

မကြ မး

ေကငကခတရရမြမငဏရအခေးမခသကသပ ကျမမသလပ ကေးမငေရးရကဏဍအေလမသတးဖသလအမကပ မမေငးပ

ခေမမေြးဖသလပသအြေမယသလပကျမမးေမငးာသးြည ခေြါမယရ။ပ

ဒသမယအေလပ Valueပ Addedပ ေသမအြသ းကသပ ေေးေးခေြါမယ။ပ ကျမမသလသ တဟငပ

သကြေးေရးကသအေခည ခတမသတဖည မသပ ယယငကသာသမသြးေမမငပ မငး/ါးကဏဍကးပ

အမမမဖတ ဖြ းမသးမကြါမယ။ပ ဒသအခါမေးမငပ ကျမမသလေလဉငးေမငကေမပ ငးမသတးေေမပ

မငပ ဘယေငကအမသးအမငာပ ေဘးကးသတခြ တ မခေရမရြါမ။ပ ဒါမေ းေးေမပ ကျမမသလပ

ပြည ေငေးဖသလသြါမယ။ပ ဥြမငအေလေြည ငြည ရမယေသရပ ကျမမသလပ ဟးခေမလသပ

ဟငမေ းကသပ မငးမသတးမဘးေသြြ းေမငပ အမငးမလေမငးမသတးမယ။ပ ာသကမမေပ ဟးမးပ

ဟးရကမလေမပအငးာသးမယ။ပဒသကစရြမေ းေမဟငပကျမမသလသ တမငပValueပAddedပအေပ

လာသမသမယေသသလရရပ ေမရေမဘေအေြါမငးပ မေငးငမကေရငကမရငမငပ

ပဖည မသပးြငးေရးကဏဍအရးပ မည မကငမငဖည မအမကေကြ ငမသလသလပValueပAddedပကသပ

းပ ကျမမသလဉးငးဖသလသြါမယရ။ပ ာသလအမပ ကျမမသလပ FDAပ ရကဏဍကသးပ ြည ပ

မသတးမြြြ းေမငမပေေငရကမမယသလမည ြါမယ။ပ

ငးမသတးမအည းြငးမပေဖည ရးေရးအဖ ရသြေေငခေကေမကသးပ ကျမမသလြည ပ

ေးရမယကငေရငကေြါြြ ။ပ ဥြေဒကးပ အမြည ြည ဋဌငးြြ းမငးဖည ြါမယ။ပ ာသလအမပ

ခသ အောပ ကျမမသလပ သတးအဖအးေမဖ းေေငရကာငးေြးြြ းပ ငးမသတးမအည းြငးမပ

ေမကသးပ ကျမမသလကရမငပ ေဖည ရးေေငရကေမငေမရမယ။ပ ဒါေမဟငပ ဘယေငကပ

အမသးအမငာေအငမည ေြြ ။ပဖးြသတအရေရင၊ပဘဏဍငေေကြ းအရေရငပ ြည သတသတေငကမပ

ရြြ ငး။ပ ဒေြါမငးပ ကျမမသလြည မသတးမြြြ းေမငမပ ခေမမေြးမြါမယသလပ ယေပ

ြါမယရ။ပ အေရးကြ းေသတးအခေကအေလေေးေးသမငကပ မရငးမေကသမယမဖည ြါမယ။ပ

မရငးမေ ကသမယမလြမမကြြ းေမငမပ တမေမငကြ းမပ ကေယကေယြည လြည လပ ေေးေးခကြ ပ

မယ။ပ မရငးမေကသမယမေကြ ငပ မမမသလသတရဘမဂေကပ GDPပ သေေြါမငပ အမေငးကြ းပ

မကေရငကမရမယ။ပ ကသမယမသေြမငဏေမအေြါမငပ အမေငးကြ းမကေရငကမရမယ။ပ

သတမသတမငးေမရပငးေမေေရး၊ပမဘေေမအေြါမငပမေငးငမကေရငကမရေမငဖည မပ

88

မကြ မး

အမကေကြ ငမသလသလပ မရငးမေကသမယမေမလြမမကမပ သြးေေငမငေမကသးပ

မကေပအေကငအာေဖငရမယကငေရငကြြ သလေေးေးသြါမယ။ပ

ာသလအမြပ ကျမမသလြသးမမေေးေမ၊ပ ဓငမေမည မြ ဇငေမ၊ပ မေ းေေမပ ဒကစေမလပ

ြမမကြြ းေမငးပ ဥြေဒေမပ ြည ဋဌငးမယ။ပ သြကသေေငရကေကရမယ။ပ ဘယေငကပ

ေအငမည ေြြ ။ပ အာကြါအခေကေမအငးသတးကသပ ကျမမသလပ ကေယကေယြည လြည လြါေမပ

မသေမမြည မမေ းကသပ ကျမမသလေေငရကမေြြ ေသမငးပ ောငကြည ခေြါမယရ။ပ

ကျမမသလမေမဟငပ အငးအေမငကသလေြည ငသကြြ ေသသလရရပ ေရဟငမဖည မေသအြမအရငပ

ပဖည ြါမယ။ပ ဒအမကေကြ ငမသလသလပ ေဘးကးသတခြ တ မေမငကမသတးေရရရေရးအမကကသးပ

မကေပ အေကငအာေဖငဖသလသအြေမအခေကငေရငကြြ ဖည ြါမယ။ပ ာသလအမပ ကျမပ

မသလေေးေးာငးမပ ေေးေးခေကေမမငကမးကသကပ ကသယကြရငးမးြါးခည းေသမပ

အခေကြါြါမယ။ပ ဒအခါမေ းမငပ ကျမမသလသ တမသတမငးေမအေလပ မဖည မေသအြမအရငပ

ရြါမယ။ပ အဒါကေမငပ Publicပ Areaပ ေမြါြ။ပ ကျမမသလမြ လယအမးမးမငပ Townပ Planပ ေမပ

မကေေရးေြြ းေမငမပ Publicပ Areaပ ေမကသပ မမမမမမမမခေမမာငးြြ းေမငမပ

အငးကငးရဘဏဍငေေကြ းကသးပယခသာကြသ ြြ းေမငပမသးမည ခောငးမမယေသမငကသပအကြ တြည ပ

သြါမယရပ။ပ ဂသတးခေြအေလေေးေးသမငကေမငပဒအေသဟငပမရငးဥြေဒသးမသးေရးဟငပအဓကပ

ကေမအေသဖည ြြ းေမငမပ အားကသခမရရမအခေေရရငခသးမခသကသပ ကေးမငေရးပ

ရြသတေပ အဖည ပ မးမလာငးရသ ေရးမေါဒပ ြည မမရြသတးမမမမသလကသယမသြးေြါးြါေမပ

မကးကသ မေရငဂါမေငးကသပ ကငကယသ မငဖည မယေသမအမေမကသေြးရမငဖည မသပ ေကြပ

ေကြ းပဌငအမးမးမးပမကကြ ငြးေြါးြါေမမငျပဒအေသဟငေအငမည မငပဖည မယပ

ေသမအေကြ ငးကသောငကြည ရးလပ အေသရရအေသကသပ ေးေးကကောငကခတေေးေးအြြါပ

မယရ။ပေကေးဇးအမေငးကြ းမြါမယရ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပကေကမမေဒယမပဦးရးပေေးေးဖသလဖည ြါမယ။ပ

ဦးရး(ကေ ကမမေ ဒယ)။ ။ပ ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းပ ယေလပ တမေမငအးအေေးကသပ ကြ ေရငကငမအငးသတးကသပ မ ငဂငြါသလပ ဦးငပ

မေကြါမယ။ပ ကျေမငကေမငပ ဧရငေမမသ းေဒမကြ း၊ပ ကေကမမေဒယပ ြည မလပ

89

မကြ မး

တမေမငကသယငးယပ ဦးရးပ ဖည ြါမယ။ပ ြာမဦးငပ ပေညြငကြ ငးသမငကေမငပ ယေလပ

မမေးမငးသတးခေြြ းေမငမပ Nationalပ Healthပ မကေေမအခေ၊ပ မမေးမငးသတးရအငဟငရပ

မြါးေမအခေပNationalပNutritionပအဒေမငပဒသအေခည အေမေ းမငပဒအေသကသမြည မအမကပ

အေသရကသပ ေကေးဇးမြါေကြ ငးပ ပေညြငကြ ငးသြါမယ။ပ မေကမးမငြပ ဒအခေ မငပ

ကျေမငမသလဟငပ ကမဘငအငးကငးမည မငမးေရမအခေ ပမည မငကမးေမငြြ းပ ကြ ပေရမ

အခေဖည မအမကပ ဒသအေသမေ းဟငပ သတေမငပ သ တမငးမေငးအမကပ အကေ းရမပ

အေသဖည ေကြ ငးကသးပပေညြငကြ ငးသြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ Powerပ Pointပ ပဖည မြည ေေးေးခြည ရပ ြကြ ငးအြြါမယ။ပ အဒပ

ေမငပ ဒမငပ ကျေမငအေလပ ေငေငြသးကပ ကသယငးယေမငကြ းမေငးပ ေေးေးြြ းဖည မပပ

မကးကသ မေရငဂါေမကပ ဘငေမ၊ပ ဘယေငကရငခသးဖည ေမယ၊ပ ဘယသေကြ ငဖည ေပ

မယ၊ပ ဘငေမေသမငကသပ မေေးေးေမငြါဘး။ပ အေသရရအဓကဖည မပ ကငကယမငးေးဖသလပ

ေကြ းဌငေြါးသတကပဘယသကမေသမငေမကသပေေးေးခေြါမယ။ပအဒေမငပကျေမငမသလပ

ေမဟငပ ဘယေရငဂါြဖည ဖည ပ ပဖည ြငးရခည းေသရငမသေမမရဒမေငးကသပ သအြြါမယ။ပ

ဘငေကြ ငဖည ရမယ။ပ ဥြမငအငးဖည ပ ကသယကငယြရငးမးသလပ ဖည ရမယ။ပ ောသ မပ အေပ

အကေ၊ပ အငးအေမငကေမပေညြငးသလပ ဖည ရမယမဖည ပ ဒဟငေမပ သအြြါမယ။ပ အဒါကသမမပ

ြးေြါးေေငရကမေသမပ ာေရငကေမငအေရးယမအြါအေပ ြးေြါးေေငရကမသြသလရြါပ

မယ။ပ

အဒေမငပ မသေမမသြမအခါမငပ ေရငဂါမသ းအမကပ ဘယသအမကအရယေမ၊ပ

အမေးမမးငး၊ပအမေးမငးငး၊ပဘယမေမအဖည မေငး။ပဘယအရယမငပအဖည မေငးမ။ပဘယသပ

အသြအကသ သြမမေမပ အဖည မေငးမ။ပ ဘယေရငကေမပ အဖည မေငးမ။ပ ဘယသပ

အငးအငကသပငးကြ မေသမပမဖည ပဒသအခေကအကေမကသပမသေမမရဒေမကပေြးြါပ

မယ။ပအဒေမငပဒါဟငပကျေမငမသလပ၂၀၁၅ပခသကပဟးမးဟးရကေမပFarmပtoပTableပသကမပ

ေရငကေပ ငးမအာပ ေရငမငပ ဘယသအခေကေမကပ Safetyပ မဖည ဘးေသမငကသပ သြမပ

မသေမမဖည ြါမယ။ပ ဒါေးကသပ ဥြမငမြည ခေြါမယ။ပ ဒမငေသရပ ေေးဖေးမမကသကြ ပြါ။ပ

မခည ငးမအမကကသပေညြငမေလပ မလအမကေမငမပ မသတခြ တ ြါဘး။ပ ေငကမးတေမကသပ ေမည ကြ းေြါပ

90

မကြ မး

ပြည ာငးမငေမရြါမယ။ပ မးတေမေြါမငပ ဖြပမကြြ းပ ာသေမမမေငးကသပ ေမသြါမယ။ပ

မးတမေငးကသပေေးေမာသးေမငပေမသြါမယ။ပ

မးတမေငးကသပမကေမမယဘလပကငးေမေြါပြြ မမြဖမြြ းပ ပမေမငေမပ ေမရြါပ

မယ။ပ ဒမငေသသလရရပ ြသေမ၊ပ မငးါးေမကသပ ေေးာသးေမငပ ေမ သြါမယ။ပ ေမည ကြ းေြါခေြြ းပ

ေရငးေမငပ အခးအကငမြါဘေရငးေမငေမကသပ ေမသြါမယ။ပ အဒဟငေမကသပ ေမခည းပ

အငးဖည ပဘယဟငကသပဘယသသြရမယ။ပေသြါေမငပမယေေငမအခါမငပအေအးခးကငးမေငးပ

မယြါ။ပ မယမအသြမမငးမေငးကသပ ြငေြးြါ။ပ ြသးမမေေးဖေးမအခါမငပ ေမငမေမကသပ

ြငပေြးြါ။ပ မဖည ပ ဒါေမကသပ ေကြ းဌငေမကသပ ကျေမငမသလပ အကြ တြည ေြးသခြါမယ။ပ

အခသးပ အဒသြပ ေရငဂါရမအခါမငပ ဒေရငဂါေမပ ဥြမငပ ဒပ ၁၀ပ သအမးမငပ ေးခေ

ေရငဂါေမငေမငေးြပ ေမမငေမရြါမယ။ပ ဥြမငအငးဖည ပ ကျေမငမသလတမေမငကြ းမငပ

ေေးခးရြါမယ။ပ ဒေေးခးကပ တမေမငအမမေမပ အမကဘယအရယပ ဘယအရယပ

ပကြ ငးမငပ ဘငေရငဂါေမပ အဖည မေငးမယသလပ မသေမမေဖည ကြ ငးခေကမေငးေြးရပ တမေမငပ

ဖတဖြ းေရးေကငမမကေြြ းေမငပဒါကသပအေရးမယေေငရကြြ းေမငမပဘငသြမပမယပမဖည ပ

အကြ တြည ြြ းေမငမပ တမေမငအမမမေငးရကေးမငေရးကသ၊ပ သတမငးမေငးရကေးမငေရးကသပ

ေေငရကမပြါမယ။ပ

အဒေမငပအခသကျေမငမသလပကသယကြရငးအငးကငးမးရပဒသေရငဂါေမဖည မယပ

သလေသြါမယ။ပ ဒါကသပ ြည ကြ ငးေရးေကြ းဌငကပ အတလေကြ ငြါမယ။ပ ဒအေမငရြေြါမယ။ပ

ကျေမငမသလပ မသြမေရပအသးာမအာပ မေရငကငြါဘး။ပ ြြ းခမပ ဒသမယကမဘငမငပ ဂေငမပ

သတမငပ သြးအဖည အဖမးခတရမပ မဟငမမမြမေငးဟငပ ောငာမငေဒြည ြါမယ။ပ ေလဉပ

ေကေခးမသြရသလပ ကျေမငမသလမေ းေမပ အမသမေ းပ မမးငမကမသးးပ မဖမရမေပ

သမသ၊ပ ာမးငးြြ းပ ေေးြမေမငကဘမေသ မသ၊ပ အဒသအမေ းလပ ေအငသြဖသလသြါပ

မယ။ပဥြေဒေမာသမဖသလသြါမယ။ပအဒေမငပြငေရးေကြ းဌငကပသတအတလမငရမ Bill Board

ေမ၊ပ မဒယငေြါးသတငအသြေမ၊ပ သြမည မတကြ ငးေမ၊ပ မမးငေမ၊ပ ေရဒယသကေြြ းေမငမပ

ေကြ ငသ မသပ ဒါကသေကကြြ းပ ကေမမကေသ ရငအဖအးမေငးကပ အေကငအာပ

ေဖငဖသလသြါမယ။ပ အ ဒယသ တမငပ ရအရငရမေငးပ ခါးေသဒဘယေငကရသလရရပ ကေးမငေရးပ

91

မကြ မး

မဘးေသသလပ မမသလေမပ ေကေခးသြခသးြါမယ။ပ အမသြပ မကေသ ရငဌငမေငးကပ

အေရးမယပ ြးေြါးေေငရကခည းအငးဖည ပ ကေးမငေရးဌငကာသမမပ မသေမမရဒမေငးကသပ

အေကငအာေဖငြြ းေမငမပကျေမငမသလသတပမမေ းမငးသတးပကေးမငပကြ မငဖည ြါမယ။ပအခသပ

ေးရမေမသတြရြါမယ။ပ ေငအခါမငပ ဦးေငကဉငဏရမဖတ ဖြ းမ၊ပ ဉးငးေမးေခါမတဖေးမပ

မေငးရမေးရ သတခေငမမေ းမေငးအဖည ကပ မေအငပ ေကြ းဌငအငးသတးပ ြးေြါးေေငရကပ

ပကြ ြါသလပေညြငရးပအေသရကသပောငကခတမြည အြြါမယ။ပေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပခဦးမေဒယမပေဒါကမငေးေအငပေေးေးဖသလဖည ြါမယ။

ေဒါကမငေးေအင(ခဦးမေ ဒယ)။ ပပပပပ။ပေးငးရြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌပ

ပကြ းပ ြည မလတမေမငကသယငးယအငးသတးပ မ ငဂငြါခဗေငး။ပ ကျေမငကေမငပ ခဦးပ

မေဒ ယကပ ြည မလတမေမငကသယငးယပေဒါကမငေးေအငပ ဖည ြါမယ။ပဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ

ယေလပ ကျေမငမသလမေမဟငပ းြငးေရးေမခေးြသြေသလမရြါဘး။ပ ကေးမငေရးေကငးဖသလပ

းသြါမယ။ပ အဒါေကြ ငမသလသလပ ဒေလပ ကမဘငးြငးေရးြငရေမဟငပ မသ းြည ေမရပ

းြငးေရးမသးမကမေမကသပမသ းမငမေရငမငပကေးမငေရးကဏဍဟငပအေရးကြ းမပFactorပမခသပ

အေလပ မဖည မေြါေရြါမယ။ပ အဒါေကြ ငမသလသလပ ကျေမငမသလမသးြည ရပ းြငးေရးေမရပ

မသးမကမကသမသးမငမယေသရပ ကေးမငေရးရေငေရငကမကဏဍးပ အေရးကြ းြါမယ။ပ

ဒါေကြ ငမသလသလပ ကျေမငပ ေဒါကမငတေရတေရအေသကသပ ောငကခတေေးေးခည းဖည ြါမယ။ပ

ကျေမငကသပPowerပPointပမသတးခြည ြါရပေးငးငြကြ ငးအြြါမယခဗေငး။

ဒါကေမငပ ေဒါကမငတေရတေးရ ပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးကငကယမငးေးရအမကပ

ေကြ းဌငေြါးသတပ မကမကကြ ကြ ြးေြါးေေငရကမငးရပ သတေမငအသးရအငးပ မသကမးပ

ေကြ ငးအေသကသပ ောငကခတေေးေးမငပ ဖည ြါမယ။ပ ဒါကေမငပ မကးကသ မေရငဂါေမဟငပပပပပပပပပပပပပပပ

၁၄ပ မေ းရမယေသမငကသပ ကေးမငေရးေကြ းဌငရပ ကျေမငမသလတမေမငကသယငးယမေငးကသပ

ပဖည လေောငးမ ငအသြာမငြါြါမယ။ပ ေရငဂါေြါးပ ၁၄ပ မေ းရြါမယ။ပ အဒာမငအဖည အမေငးေသတးပ

ေရငဂါကေမငပ သတးေရငဂါလပ ကေငေရငဂါ၊ပ ငမငရအေသမေရငေရငဂါ ပ ေမးခေ၊ပ ေးခေပ

ေရငဂါဖည ြါမယ။ပ ဒေရငဂါေမဟငးပ ကငကယမငးေးသလရမေရငဂါေမဖည ြါမယ။ပ

ဒါေကြ ငမသလသလပ ကေးမငေရးေကြ းဌငရငအသြေမ၊ပ ြငရြေမကသပ ကေယကေယြည လြည လပ ဖည လေေပ

92

မကြ မး

ဖသလရအမကပ ေကြ းဌငေြါးသတကေပ ေသးေးြးေြါးြြ းေမငမပ ြါေေေငရကေြးဖသလရပ

ကျေမငအေလပအကြ တြည မသကမးသြါမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ ဒသပကေးမငေရးေကြ းဌငေမကပ

မေပ ကေမြည ကြ ငးေရးေကြ းဌငမသလ၊ပ ြသလေေငေရးပ ေကမယေရးေကြ းဌငမသလပ ဒဌငပ

ေမအငးသတးြးေြါးြါေမမငျပကျေမငမသလရကေးမငေရးပ Knowledgeပ ေမကသပ ဖည လေေရမငပ

ပဖည ြါမယခဗေငး။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗေငး။ပ ကျေမငအေလပ အခေကမသတးခေကမငကသြပ အဓကာငးပ

ေေးေးမငးမငဖည ြါမယ။ပ ကျေမငမသလအေလပ ြာမဦးေသတးပ ေမးမသးေရငဂါလ။ပ ေမးမသးေရငဂါပ

ေသမငပ ကျေမငမသလမြြ းမငးဖည ြါမယ။ပ ေမးမသးေရငဂါေသမငပ ကျေမငမသလမသးြည မငပ အပ

ငးးမေငးြါမယ။ပအဒေမငပေမးမသးေရငဂါအဖည းးမေငးြါမယ။ပ

ေငကမခသကပ ေးခေ ေရငဂါြါ။ပ ကျေမငမသလအငးသတးဟငပ ေးခေေရငဂါဟငပ ဒမသးြည မငပ

၁၀ပရငခသးေငကာရေမယသလပေးခေြငရမေငးခလမးကြ ြါမယ။ပအဒေမငပကျေမငမသလပ

မသ းြည မငပ၅၃ပမးေငကရမမသ းြည မငပ ၁၀ပရငခသ းေသမငပအမေငးြါမယ။ပဒကြ ငးာပ

မငပ ေမးမသးေရငဂါလေြါးမယေသရပ အမေငးမကးဂဏးဖည ြါမယ။ပ ဒေရငဂါေမရမငပ

ေမဟငပ ါး၊ပ ၁၀ပ ေသရပ ဒါမမေမပ ေမမသးဖည မမေရငဂါကသပ ဖည ကြ မငဖည ြါမယ။ပ

ဒါေမကသပ ကျေမငမသလပ ကငကယမမငးေးသဘးေသရပ ကျေမငမသလမသ းြည မငပ အမမပ

ပကြ းေးမကေးမငေရးောသြေြသးေမကသပ မမငးသေမလမကပ မမသ းမြည သတးကပ ခတငးပ

ပကြ ရမငဖည ြါမယ။ပ အဒါေကြ ငမသလပ ေမးမသး၊ပ ေးခေ ေရငဂါကသပ ကျေမငမသလမသးြည မငပ ေမးမသး၊ပ

ေးခေ ေရငဂါေကြ ငပ မေမေမးမငေသမေေငြသဒမေ းလပ ကျေမငမသလပ ကေးမငေရးေကြ းဌငကပ

ေေငရကေြးသမယေသရပ အေကငးေသတးဖည ြါမယ။ပ ဒါေြမပ ကျေမငမသလမသးြည မငပ

ေကေးကဌငေမမငပ ေကေးကေေးခးေမရြါမယ။ပ အဒေကေးကေေးခးေမမငပ PHS2ပ

ေသမပ ကေးမငေရးေရငမေယငကရယ၊ပ မငးဖငးေရငမမေယငကရယရြါမယ။ပ အဒေေးခးပ

ေမဟငေသရပကျေမငမသလရြည မာသလအမးမေေးမေရငေမမငရြါမယ။ပအဒေမငပမမသလပ

မေမကသပကေးမငေရးေကြ းဌငကေြြ းေမငမပTabletပေမဖည လေောငးမယေသမငးပမရြါပ

မယ။ပ အဒပ Tabletပ ေမာမငးပ ကေးမငေရးေငေရငကမ(Treatment Guideline)ပ ေမပ

အမအကေေမအမေငးကြ းြါြါမယ။ပ အဒပ Guidelineပ ေမးေြးာငးမအမကေကြ ငမသလသလပ

ကေးမငေရးသြမငးေမကေြြ းေမငမပ မမသ းမြည သတးမငရမပ အတလအြည ငးမငပ ကမးပ

93

မကြ မး

မမေရငမငရေမအမကေကြ ငမသလသလပ ပကျေမငမသလရပေးခေ ၊ပေမးမသးေရငဂါေမကသပမမသလကေပ

ပြြ းေမငမပ ေရငဂါရမမေမကသပ Secondaryပ Preventionပ သလေခါမပ ကငကယကသမေြးသမယပ

ေသရပ ကျေမငမသလမသ းြည မငပ ေမးမသး၊ပ ေးခေ ေရငဂါေမေကြ ငပ မေမေရေသမအေမေးကသပ

ကျေမငမသလသြသ ြါမယ။ပ ေမးမသးေေးြည ငးမြည ငးဟငပ ၁၅ပ ပ ကေြေငကြကေြါမယ။ပ ေးခေ ပ

ေေးြည ငးမြည ငးဟငပ၃၀၀ပကေြေငကြကေြါမယ။ပ

ကျေမငမသလသတအေလးမမသမယေသရပ ငေမကသပ ကငကယေငပေရငကရးပ

လပ ဒေေးြည ငးေမြါပ အေကမြည မြတြသးေြးသမယေသရပ ကျေမငမသလကပ ေမးမသး၊ပ ေးခေကသပ

ကျေမငမသလမသ းြည မငပေးခေ ေရငဂါေကြ င၊ပ ေမးမသးေရငဂါေကြ ငပမေမေရေသမအေမေးကသပ

ေေငရကသ ြါမယ။ပဒသမငေေငရကသမယေသရပကျေမငမသလမသ းြည မင Life Expectancyပပ

ေသမငကသပ အမေငးကြ းမကငမငြါ။ပ ဒါေကြ ငးပ ကျေမငမသလဟငပ ဒပ ၁၀ပ ရငခသးေကေငပပပပပပပပပပပပပပ

၁၅ပ ရငခသ းေငကရမယေရငဂါမေမကသပ ကျေမငမသလပ မသ းြည ကေြြ းေမငမပ မငးေးပ

ာငးသမယေသရပ ငမအငဂမမငပ ကျေမငမသလရပ ကေးမငေရးေငပေရငကမဟငမည မကပ

ငမငဖည ြါမယ။ပ ေငကေသတးမခသကပ ကျေမငမသလပ သတးေရငဂါ၊ပ ကေငေရငဂါ ပပ ေမးမသးပ

ေရငဂါေမရပအဓကကမဖည မပ ငးအသ းေကစကသပကျေမငေေးေးသြါမယ။ပငးအသးေပ

ဟငပ မကသပ မခေ မးေငကအာပ သတခည ငးကေမမးေရမငပ ညဖြါမယ။ပ

ငးအသးေဟငပ ကျေမငမသလမသးြည မငပ အတရငယကးမပ ြေ၊ပ မးေကသပ သကြေးသရမငးလပ

သတးေငကေအငပ မသကသမအမကေကြ ငမသလသလပ သတခည ငးကေပ မမးေရမယေသမငပ

အငးသတးမြါမယ။ပ အဒေမငပ ေငေငေယပ မငးေးသလမရသရေမငမဘပ ငးအသးေကသပ

ကေးမငေရးပပမေမငမပProcessပသြြြ းမငးပငးအသးေမေးဖည ေအငပသြမပြါမယ။ပဒါပ

မသ းြည ာမငပ သြခေသြ။ပ သတခည ငးကမးမအခါမငးပ Processပ ငးအသးေကသြပ

မမးဖသလရပကျေမငမသလကပအကြ တြည ြါမယ။ပ

ေငကမခသကပကျေမငမသလမသ းြည မငးပေမည ဧကပ၁၉ပမးေငကရြါမယ။ပဒာမငပ

းပ ကျေမငမသလရပ အဓကသြအငးေမဖည မပ ေမငမဦးကြ းမေငးဟငးပ ၆၅ပ ရငခသးပ

ေငကပ သြအငးေြးမငေမရြါမယ။ပ ဒါေမဟငပ ဘငေကြ ငသလပ ကျေမငမသလကပ သတခည ငးကေပ

ေေမမမးေရမငေသရပ ရငမဥမသအေခည အေေကြ ငမသလသလပ သကြေးေရးရ ပ Insensitiveပ

94

မကြ မး

ြသြြ းေမငမပ အကေ းရမငေမပ သကကြ မအမကေကြ ငမသလသလပ ဒါေမကသပ သကြေးေရး၊ပ ေမးမည ေရးပပ

ေေမည ငးေကြ းဌငကေြြ းမပ မမကေကေပ မတကးေမခေမမြြ းေမငမပ ငးအသးေေမကသပ

အငးာသးဖသလရအမကပ ေေမကသပ ြည မးကောသမသြသမယေသရပ ကျေမငမသလေမငပ

ြသြြ းေမငပ။ပ

ေဒါကမင တေရတေး၊ပ ေရကြ မေ ဒယကမမးမအေသ ြေဉး၍ပ မကေသရင

ပြည ောင သအေပ အဖအးေကပ ြည ရးးေေးေးခည းပ တမေမင၏ပ

အေသတးအဖည မရယခည း

ဥကကဋဌ။ ။ပအအဉပ၈ပပဖည ြါမယ။ပကေးမငေရးပအငးကငးေကြ းဌငကပြည

ရးးေေးေးရဖည ြါမယ။ပ

ေဒါကမငေဒါပမည ေး(ဒသမယေကြ း၊ပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌင)။ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပ ြည မလတမေမငကသယငးယမေငးအငးသတးပ

ကသယ၏ကေးမငခည း၊ပ မ၏ခေမးမငခည းဖည ပ ြည သတကြ ြါေေကြ ငးပ ဦးငြာမပ ေသမေကငးပ

ေမငးအြြါမယ။ပ ကျမကေမငပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငမပ ဒသမယေကြ းပ

ေဒါကမငမည ေးပ ဖည ြါမယ။ပမကးကသ ေမငေရငဂါမေငးပကငကယမငးေးရအမကပေကြ းပ

ဌငေြါးသတပမကမကကြ ကြ ြးေြါးေေငရကရပသတေမငအသးရအငးပမသကမးေကြ ငးအေသပ

ြမမက၍ပ ြည ေဖည ကြ ငးမငးမငဖည ြါမယ။ပ ေေးေးမပ ၁၉ပ ဦးရမအမကေကြ ငပ

ကျမကသပအခေြသြြ းေမငေြးဖသလပ ဦးငေမမတငရြခတသြါမယ။ပကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌင၊ပ

ပြည မလကေးမငေရးဦးးဌငအေဖည ပ မကးကသမေရငဂါမေငးမငပ မဦးမမဦးမသလပ ကးကပ

ပခည းမဟသမဘပ ကေးမငေရးမညမေမငပ အငးအေမငကငးေမငကခည းပ ကေးမငေရးပ

မညမေမငပ မဘေောသမြသတ တမေငးမငပ ကြ ငရငပ ောသငးေမငကမအမကေကြ ငပ

ပဖည ေြါငရမပ ေရငဂါအသအေေးမေငးပ ဖည ြါမယ။ပ ဒေရငဂါမေငးရအေကြ ငးကသပ တမေမငပ

ကသယငးယကြ းမေငးအငးသတးကပ Nonပ Communicableပ Diseasesပ သလေခါမပ ကးကသခည း

ရေမငပ ေရငဂါမေငးဖည ရမပ အေကြ ငးအရး၊ပ သတေမငရရမးခေကမေငး၊ပ အငးသတးကသပ ောငကခတ

ေေးေးမြည မငးမငကသပ ေမ ရရြါမယ။ပကျမမသလပကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငအေလပ

ဒအေသအမကပ ငေကေးဇးမရြါေကြ ငးပ ဦးငြာမပ ေြည ငကြ ငးသြါမယ။ပ အာကြါ

95

မကြ မး

ေရငဂါမေငးဖည ေမပ အေကြ ငးအရးကေမငပ Behaviorsပ သလေခါမပ ပြည မောသ ြသတ တမေငးမေသမငပ

အငးသတးမြည ြြ းဖည ြါမယ။ပ မမမျမေမငပ ကသယကြရငးမမရခည း၊ပ ကေးမငေရး

မညမေမငပအငးအေမငကဖည မပအတ၊ပအခေ ၊ပအေ ငးမသတးခည းမေငးခည း၊ပဟးမးဟးရက၊ပ

မမးေတငးမသတးမးခည း၊ပ ေေးြ၊ပ ေေးရကကြ းပ မသတး ခည း၊ပ အရကအအကျတ

ေမငကမသတးခည းမသလဖည ပ ေလဉောသမြသတ တမေငးပပ ေကြေမအမကေကြ ငပ မကးကသေမင

ေရငဂါမေငးပ ကငကယားခေြေရးဟငပ မဦးခေးရပ မငေဖည ြါမယ။ပ ရကသြည မလ

ေေးသတကြ းရ ပ ၂၀၁၈ပ ခသပ ေေးသတမကေရငကမငမေငးအကပ ေဖည မငဦးေရပ ၄၂၄၈ပ ဦး၊ပ

ေမးမသးေရငဂါရမဦးေရပ ၂၀၄၅ပ ဦး၊ပ အေသမကေငေရငဂါရမပ ၁၇၈၂ပ ဦး၊ပ သတးေမးေကြ ငြမ

ေရငဂါေေဒငရပ ၁၆၂၉ပ ဦး၊ပ ငမငရေကေငကကြေရငဂါေေဒငရပ ၁၀၃၃ပ ဦး၊ပ အရကေကြ င

ပဖည ြငးေမငပ အမးေရငဂါေေဒငရမေငးကးပ ဉမသးမကမေငးြည ငးေကရေေကြ ငးပ

ေမ ရရြါမယ။ပေရငဂါကသမမအမကပသတးေရငဂါေေးြငအားကသေရငေပ၃၁ပဦး၊ပဦးေငက

အငသတေကြ ငေေးြငအားကသေရငေပ ၁၆ပ ဦး၊ပ ရေခါးေေးြငအားကသေရငေပ ၁၂ပ ဦး၊ပ

ကေငေရငဂါေေးြငအားကသေရငေပ၂၉ပဦး၊ပဓငမေရငခည ေေးြငအားကသပေရငေပ၃၈ပ

ဦးမသလဖည ခလအြြြ းပ သြးမေငးပ ေေငရကေကရြါမယ။ပ ၂၀၁၆ပ ခသမပ ၂၀၁၈ပ ခသအမးပ

Cardiac Catherization Labပပ၌ပသတးေမးေကြ ငခေေရငဂါကသမခည းပအကြ မေြါးပ၁၂၉၈၃ပပကြ မပ

ေေငရကေြးခြါမယ။ပ ရေခါးဖသတးခမကသမခည းေရငဂါကသပ ၂၀၇၆ပ ပကြ မပ ေေငရက

ေြးခြါမယ။ပ ၂၀၁၆ပ ခသမပ ၂၀၁၈ပ ခသအမးပ Cardiac Catherization Lab သတအငးပ

ာြမတေယယောငကြတေြးခြါမယ။ပ ဒါအြည ပ ေေးသတကြ းမေငးမပ ကေး၊ပ ေးခေ ပ ြည ြငဌငပ

ဖပြြ းပ ၁၈ပ အရယအာေေးကသမေြးခည း၊ပ Standardပ Excellentပ forပ Diabetesပ

Managementပ Centreပ ဖ၍ပ ကသမေြးခည းသြးမေငးကသပ ေေငရကေြးေကရြြ းပ

အေသြါေရငဂါမေငးကသပ ကသမသ ရအမကပ သတေမငမပ ဉကသကေရမပ မေငးြည ငးငကသကေမသတးပ

ေရြါမယ။ပ မကးကသမေရငဂါမေငးပ ကငကယားခေြေရးသြးမေငးပ ေေငရကရငမငပ

အကသအကေမကမင၍ပ အကေ းမကေရငကမမေငးေေမငပ ကငကယမးေရးသြးကသပ ကမဘငပ

ကေးမငေရးအဖကပ သတမေငးအမကပ အကြ တြည မြည ာငးြါမယ။ပ WHOပ Bestပ Buysပ ေခါြါမယ။ပ

၎းသြးမေငးဟငပ ေေးြေေးရကကြ းပ မသတးမေျငခေရအမကပ အခမသးမည ေကငကခတခည း၊ပ

ေေးြေေးရကကြ းအေကြ ငးပ ေကြ ငည ငခည း၊ပ အေရငးမည မခည း၊ပ အောငကအြတေြးခည းမေငးပ

96

မကြ မး

ကသပ မငးမည ခည း၊ပ ေေးြေကးေမငပ သြးခေရငမေငးပ အမေငးြည မြသ ေရငမေငးပ

ာောငခည းပ သြးမေငး၊ပ အရကအအကျတေမငကမသတးမကသားခေြရပ အရကယမကငပ

ေကြ ငည ငခည းမေငးြမမက၍ပ မငးမည မကသပ သကငေေငရကေခည း၊ပ ကဖည လပဖည းေရငးခေပ

ေေမငပအရကယမကငမေငးပအယမကပေယယရရ သ မကသပကလမမခည း၊ပအရကယမကငပ

ေသရငပ အခအခမေငးပ မသးမည ေကငကခတခည း၊ပ ေဘးအတရငယရေမငပ အငးအငားခေြခည းပ

ကသယကြရငးမမရခည းမသလအမကပကေးမငေရးမညမေမငပငးေမငကမြသတ တကသပ ြည ပ

မမမေြးသရပ ေငးအ ငးမသတးမေျငခေခည း၊ပ ြည ေကြ ငေပ မရဆငမာသမေမငပ ေမေငးပ

မသတးမအငးပ အမးအတမာသမေမငေမလမေငးပ အငးာသးမသတး ခည းပ အရမသြးမေငးပ ဖည ြါပ

မယ။ပ WHOပ Bestပ Buysပ းမးေမကသကြ ရပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငမခသပ

မးကပ ေေငရကရမသြးမေငးးြါးြြ းပ မကေသရငေကြ းဌငမေငးအငးသတးပ ြးေြါးပ

ေေငရကမမငပ ေအငမည မသြးမေငးသလေဖငြည ာငးမသပ မကေသရငေကြ းဌငအငးသတးပ

ကးပ မမမသလကဏဍအသကပ ေေငရကရမသြးမေငးကသပ မရြြ းပ ြးေြါးေေငရကမမငပ

သတမသတမငးမေငးပ ြည ဿငဖည ေမပမကးကသ မေရငဂါမေငးကသပကငကယမငးေးသမငဖည ြြ းပ

သတေမငရဘဏဍငေအေမည ငကအမည ငးေသတးတးမကသပရြမလမငးေးသမငဖည ြါမယ။ပ

ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငအေဖည ပ မကေသရငေကြ းဌငမေငးပ ြးေြါးသ ပ

ရပ ေေးြေေးရကကြ းာကြစးပ ေမငကမသတးမားခေြေရးဗဟသအဖကသပ ဥြေဒြါြည ဋဌငးပ

ခေကမေငးအပ ဖးခြြ းပ ယခသအခါပ ြည ောငသအသးရအဖ၏ပ ၁၃-၅-၂၀၁၉ပ ရကြါပ

အမလေကြ ငည ငငအမမ(၂၈/၂၀၁၉)အရပ အမပြည ဖ းခြါမယ။ပ အဖမ ြါေေမငပ

အဖ ေမေငး၏ပ မကကြ ငြးေြါးြါေေေငရကမမရျပ အဖ ဖ းညခး၏ရရယခေကပ

ပြည ေငေအငမည မငမဟသမမအမကပ အဖ ေမသ းြးေြါးေေငရကမဟငပ အမပ

အေရးကြ းမအခေအခါပ ဖည ြါမယ။ပ အဖကသပ ေေးြပေေးရကကြ းာကြစးေမငကမသတးမပ

ားခေြေရးသြးမေငးပ ေေငရကရပ ဦးမဖးာငးေမငအဖ ပ ဖည ြါမယ။ပ မသလဖည ြါ၍ပ

မကးကသ မေရငဂါမေငးဖည ြငးေမပ ကေအေကြ ငးရးမေငးဖည မပ ကေးမငေရးပ

မညမေမငပ အငးအငငးမသတးညခး၊ပ အရကအအကျတေမငကမသတးခည း၊ပ ကသယကြရငးမပ

မသတေငကခည း၊ပ Airပ Pollutionပ မအေကြ ငးရးမေငးကသပ ကငကယားခေြေရးအမကးပ

97

မကြ မး

အငးမအဖမေ းမေငးဖး၍ပ သြးမငေမေငးမမမမကငပ မကေပ ေေငရကမြါပ

မယ။ပ ကေငေရငဂါအြါအေပ မကးကသမေရငဂါမေငးပဖည ြငးေေမငပ အေကြ ငးရးမေငးပ

ပဖည မပ ေေးြေေးရကကြ းမသတးခည း၊ပ ေဘးအတရငယဖည ေမပ အငးအေမငကမေငးပ

ငးမသတးခည း၊ပကသယကြရငးးြါးညခးမပအေကြ ငးရးကသပေျငခေားခေြခည းသြးပ

အမကပ အကြ တြည ေြးမမေငးေေငရကသ ရ၊ပ သအြမြတြသးမမေငးေြးသရ၊ပ အေသြါသြးမေငးပ

ပကြ းကြ ြသ ရ ပ မသေမမြသ းေသရငပ ေေငရကမမမေငးကသပ အကြ တြည သရပ NCDပ Riskပ

Factorပ Reductionပ Taskပ Forceပ ကသပ ြည မလကေးမငေရးဦးးဌင၊ပ ကသမေရးဦးးဌငေအငကရပ

မကေသ ရငဌင၊ပ ဌငခမေငးမပ မငေရမမေငး၊ပ ြါေမငကခမေငးြါေ၍ပ ၂၁-၂-၂၀၁၉ပ ရကေလမပ

ဖးြြ းဖည ြါေကြ ငးပမြည အြြါမယ။ပဥြေဒြည ဋဌငးေေငရကေကရမပသြးမေငးအမကပ

ဥြေဒသးမသးမရေရပ သအြြါမယ။ပ ြည ဋဌငးာငးမဥြေဒမေငးအမကပ မကေသရငေကြ းဌငပ

မေငးမပ မမကဏဍအသကပ ြးေြါးေေငရကရပ အေသရ၏မြည ခေကမငပ ငမကေကြ ငးပ

မြည သြါမယ။ပ ယခသအခါပ သတေမငအမသ ြခတြသဂဂ ၏မးညတခေကအရပ ေကေငးမငးယပ

မေငးအမးပ အတရငယရေမငပ အေအာမေငးပ ေေငးကေေးေရေေငရကခည းမပ

ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌင၊ပ ြငေရးေကြ းဌင၊ပ ြည ကြ ငးေရးေကြ းဌင၊ပ မည မငသတပ

ပြည မလရမြဖ ပ အရေမငပ ဌငမေငးမပ အဓကကေေမငပ ဌငမေငးဖည ေြါမယ။ပ ြည မာသပ

အမးပ ကသယကြရငးမးြါးခည း(Physicalပ activities)ဟငးပ းြါးရခည းေကြ ငပ

ကငးကး၊ပ ြးခြ တအရေမငပ Publicပ Spaceပ းြါးခည း၊ပ ောသမးခည း၊ပ အကြ မးဖကမပ

မေငးရေခည း၊ပ ယငဉေကြ ငြမေသလခည း၊ပ ကသယြသအငးြခေးြါးခည း၊ပ ဦးေရမြမးပ

ငခည းပ မပ မြ လြည ေမြသတတမေငးပ Digitalပ ေခမကသမငးေခည း၊ပ ြည မမေငးအမကပသတေငကပ

ေမငပ Physical Activitiesပ ပြည သြရပ အဓကေခါမမေငးပ ဖည ေြါမယ။ပ ဒေခါမမေငးကသပ

ေဖည ရးရငမငပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငမခသမးကပ ေဖည ရးေေငရကသမပ

မဟသမေကြ ငးပအငးသတးကးပောငကြည မငးြြ းဖည ြါမယ။ပမမေးမငးသတးပကေးမငကြ တခသေရးပ

အမကပ ာသအငးကငးြရငးမမေငး၊ပ မသးေဒမကြ း/ြည ယပ အငးကငးြြ ြ၊ပ ေကြ းဌငပ

ေြါးသတပ အငးကငးြြ ြ၊ပ Exercise is Medicineပ သြးမေငး၊ပ Physicalပ Fitnessပ Tasksပ

အအဉမေငးကသပ ေေငရကေကရြြ းပ အေခည ခတေကေငးမေငးမပ ကရကငယအခေမေငး၌ပ

98

မကြ မး

ကသယကြရငးပ အငးကငးပခည းကသပ မဖည မေေေငရကရ ပ ကငယြငဘငမငရြကသပ

ဘငမငရြမခသအဖည ပမမမမေေငရကေကရေေကြ ငးကသးပေမရရြါမယ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းရ ။ပ ကရပ ကေးမငေရးအငးကငးပ

ေကြ းဌငမပ ေေငရကခေကမေငးငရေေမငးပ မကေပ ြးေြါးဖည ေးေေငရကရမပ

သြးမေငးငပကေရေေမးေကြ ငးပမြည သြါမယ။ပြည ာေရးေကြ းဌင၊ပမည မငသတရမြဖပ

အေလပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးဖည ြငးမပ ကငကယရပ ကေးမငေရးောမးမေငး၊ပ ငးမသတးမပ

ေရးရငဦးးဌင၊ပ အငးအေမငကေေးေါးကြကေရးဦးးဌငမပ မငေရမမေငး၊ပ အသြခေြေရးပ

အဖအးမေငးြးေြါး၍ပ အငးအေမငကပ ေဘးအတရငယကးရးေရးြမမက၍ပ အမပ

ြငေြးခည း၊ပ မကေသ ရငဌငမေငးကပ ေကြ ငာငးမပ ငးမသတးရမမေမငပ အငးအေမငကပ

မေငးကသပ ေရငးခေခည းရ/မရပ ေေးခည း၊ပ မေဥြေဒမေငးအပ အေရးယေေငရကေကရပ

မအြည ပ မည မငသတရမြဖ မငပ ၂၀၁၇ပ ခသမပ ၂၀၁၉ပ ခသပ ေမအာပ အရကပြမမက၍ပ

ြငေြးေဟငေြည ငမအကြ မေြါးပ ၄၇၆၆၅ပ ပကြ မ၊ပ ကကမးငေငညဖလေေမအကြ မေြါးပ

၂၇၂၂၇ပပကြ မ ပမခးြည ကငးယငဉဖည ပြငေြးြည မမသြးေြါးပ၂၅၃၅ပပကြ မပ ြည သြခေကြ ငးပ

ကသးပ မရရြါမယ။ပ အေသြါသြးမေငးမပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးပ ကငကယမငးေးပ

ေရးအမကပ ငမအေရးြါေမငသြးမေငးဖည ြါမယ။ပ မသလေမငပ အခည ငးသြးမေငးအမကပ

အငးဖည ေေငရကရမပ ဦးငးေြးေေငရကမသြးမေငးငပ ကေရေေဖည ြါမယ။ပ

ဥြမင-ပ မေဥြေဒဖည မပ ေေးြ၊ပ ေေးရကကြ းာကြစးပ ေမငကမသတးမားခေြေရးပ

ဥြေဒြါြည ဋဌငးခေကမေငးအပ ဥြေဒမကပေငေရပ ေေငရကရငမပ မည မငသ တရမြဖပ

၏ြးေြါးေေငရကမမပ ငအေရးြါေမငပ ြးေြါးေေငရကမဖည မအမကေကြ ငပ

ယခသာကြသမသအငးာ၍ပ ေေငရကရပ သအြမဖည ြါမယ။ပ ြည ကြ ငးေရးေကြ းဌငအေဖည ပ

TV၊ပSportsပမေငး၊ပေမးမခေးမေငး၊ပဇငမမးမသမေငးပာသမတြည မခည း၊ပြငရမေငး၏ေမးမည းခးပ

မေငးပ သကကးခည း၊ပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးပ ကငကယမငးေးေရးြမမက၍ပ မမးပ

အေကြ ငးအရငမေငးကသပMOIပWebsiteပ ၊ပMOIပWebပPortalပMyanmarပ ၊ပFacebookပ ၊ပTwitterပ ၊ပ

Viberပမေငးဖည ပတမခည း၊ပသတြသမမးငမေငးမပကေးမငေရးအမြငေြးေေငးြါးမေငး၊ပ

မမးဓငမြသတမေငး၊ပ ကငးေသးမေငးပ ေဖငြည ေြးေကရမအြည ပ ေးခေ၊ပ ေမးခေေရငဂါကငကယေရး၊ပ

99

မကြ မး

ေမးမသးေရငဂါကငကယေရး၊ပ ေေးြ၊ပ ကမးယငအတရငယ၊ပ အရကေမငကခည းေကြ ငပ ဖည မမပ

ေမငပ ေငကေကမကေးမငေရးြည ဿငကငကယေရးးေေငခေကမေငးကသးပ ေဖငြည ေြးေကရပ

ြါမယ။ပ

မသလရငမပ မဒယငကသအမသတးြည ၍ပ ြသမသာေရငကေမငသြးမေငးအမကပ ြးေြါးအငးဖည ပ

ေေငရကရပ ယခသာကြသမသေကငးေမငပ Mediaပ Coverageပ းမးမေငးဖည ပ ေေငရကရပ

သမဖည ေကြ ငးပမြည သြါမယ။ပ ြည ောငသအသးရအဖသတးေကြ းဌငအေဖည ပ ၁၃-၅-၂၀၁၉ပ

ရကြါပ ြည ောငသအသးရအဖ၏ပ အမလေကြ ငည ငငအမမ(၂၈/၂၀၁၉)ပဖည ပ ြည ေဖ းာငးပ

မပ ေေးြေေးရကကြ းာကကသြ စးပ ေမငကမသတးမားမမးေရးဗဟသအဖမပ အောောပ

အသြခေြေရးဦးးဌငပ ညတကြ ငးေရးမးခေြမပ အဖ ေအဖည ပ ြါေခြြ းပ ေေးြပ ေေးရကကြ းပ

ာကြစးေမငကမသတးမ၊ပ ကေးမငေရးအမြငေဟငေြည ငြမေငးပ ေေငရကခည းပ ကကမးပ

ငေငမေငးပ ဖည လေေခည းမသလမပ ြးေြါးြါေေေငရကေကရမအြည ပ အမငးမသတးေမငပ

အငးအငမေငးငးမသတးခည း၊ပ ေသးေေးမေငးမသတးခည း၊ပ အ၊ပ အခေ ၊ပ အေ၊ပ အမမေငးပ မသတးမပ

မေငးြည ငးခည းမသလအေြါပေေးေသ၊ပေေးေသ မေငးအငးပဉြသတမပေေးခည း၊ပကေးမငေရးပအမြငပ

ေြးခည း၊ပ ေဟငေြည ငြမေငးကေးြခည း၊ပ ယမေးသအမကပ ကလမမာငးခည းမသလကသပ ေေငရကပ

ေကရေြါေကြ ငးပ မရရြါေမငးပ ခသ ၊ပ မြ လယမေငးမပ မေဥြေဒမေငးအရဦးေေင၍ပ

ေေငရကခေကမေငးမပ အမေငးြည မမေငးမပ ဥြေဒကသပ မရငးးပ ေေငရကငေရပ

ဦးေေငခည း၊ပ မသကမးအငးေြးေေငရကခည း၊ပ ြးေြါးေေငရကခည းမသလကသပ ယခသာကပ ြသမသပ

အငးဖည ေေငရကရပသအြေကရြါမယ။ပ

မတကးဘဏဍငေရးေကြ းဌငအေဖည ပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌင၏ပ ဉပ

အရအမသတးခလမ းေခည ေငရးမပ မကးကသေမငေရငဂါကငကယခည း၊ပ ေရငဂါရငေဖခည းပ

သြးမေငးပ ေေငရကရသအြေမငပ အမသတးရမမေငးကသပ ဉခြည ေကရြါမယ။ပ ၂၀၁၆-

၂၀၁၇ပ ဘဏဍငေရးမမ၍ပ းကရကကသပ မဗးေရငးေေးေြါမမ၍ပ မြခေး၏ပ

အခးမမမမ၍းေကငး၊ပ အရကအမေးမေ းအငးပ မမငခေးအသကပ အခးာငးပ

မမမမ၍းေကငး၊ပေေးရကအေြါမပ၆၀ပရငခသ း၊ပေေးြည းြ၊ပေေးမတေမငကေေး၊ပ

ကမးငးေေးအမေးမေ းအငးပ ၈၀ပ ရငခသး၊ပ ဘယငအမေ းမေ းအငးပ ၆၀ပ ရငခသ းမဖည ပ မသးမည ပ

100

မကြ မး

ေကငကခတေကရြြ းပ ာသမသလမသးမည ေကငကခတရခည းမငပ ြည မြည မငးမေငး၏ကေးမငေရးပ

အကေငရမတကသပာခသကေသ မကသမေငးပသတအမးမသလပးသမမျပအးေသတးမမးပ

သေရပမသတးမကသပဟလမငးသေရအမကဖည ေကြ ငး၊ပအရက၊ပဘယင၊ပေသပေေးရကကြ း၊ပ

ေေးြ၊ပ းကရကမသလြမမက၍ပ မးကသသ ေျငကာငးရသအြြြ းပ အေကငကခပ

ဦးးဌငကပ မးကသသခြည ခေကမေငးအပ ပ မမးခ ြည ေကရေကြ ငးကသးပ

မရေရြါမယ။ပWHOပBestပBuysပြါသြ းအအဉမေငးဖည မပကသပအတရငယဖည ေမပ

ေေးြ၊ပ အရကမကသြစးမေငးအမကပ အခမသးမည ေကငကခတရငမပ ေေကြ းေဖငးြမပ

ပ မသ းြည ၏ေေမသးမည မမသလကသပ ာမးမကခေက၍ပ သးရးေမငဖည ပ ဉအခပ

မသးပမည ခည းဖည ပ ြည မမေငးမမသမေေးးမဖည ေရပ မသးမည ေကငကခတရမဖည ြြ းပ ကရပ

ပမည မငသတ၏ေေးြ၊ပ ေေးရကကြ းာကြစးမေငးပ ေေးးမေငးမပသတမကငယဉျပ

အးြါးြြ းပ ေေးြမေမငကမမေမငယမေငးပ အယကေယယအမသတးြည သမပ

အေအာငးဖည ြါမဖည ပ အေသြါသြးအမကပ ြသမသအငးဖည ေေငရကရပ သအြေကရြါပ

မ။ပ းြငးေရးကးမးေရငးေယေရးေကြ းဌငအေဖည ပ ၁၉၉၉ပ ခသပ ယခအမလအမမပ

(၉/၁၉၉၉)ပဖည ပ ြည ြမမမးခမြည မပ ကသြစးပ ၁၅ပ မေ းအကမပ ပြည မးေေးကကပ

သအြခေကအရပေဖည ေျငမမးခြည ခေမငးပအရက၊ပဘယင၊ပ းကရကမသလကသပ ၄-၂-၂၀၁၃ပ

ရကြါအမလေကြ ငည ငငအမမ(၈/၂၀၁၃)ပဖည ပ မမးခမြည ဘပ ကလမမြမြာငးေပ

ပဖည ေကြ ငး၊ပ အမ ငးမသတးအငးအငးမေငးပ ြည ြမမမးခည းအမကပ အငးအေမငကပ

ေေးေါးကြကေရးဦးးဌငကပ ောငကခတခေက၊ပ သကြေးေရးမသတးပ ြသးမမေေးမမးခည းအမကပ

သကြေးေရးဦးးဌင၊ပ ြသးမမေေးမမြသတမအဖ၏ဓငမခ ေရးေကငကခေကမေငး၊ပ သြးမသတးပ

ဓငမသြစးမေငးပ မမးခည းအမကပ ကမေကြ းဌင၏ပ းဥြေဒအပ ေေးောငကခတပ

ခေကမေငးြါရမမငပ ြည ြမမမးခ ြည ေကရေကြ ငး၊ပ ငးမသတးမေရးရငဦးးဌငအေဖည ပ

ငးမသတးမကငကယေရးဥြေဒအပ ငးမသတးမငေသတးတးမမေငးေဖည ရးေေငရကေြးခည း၊ပ

ေဘးအတရငယရေမငပကသပမသလမဟသမပေေေငမမေငးြေဉး၍ပအေရးယေေငရကခည း၊ပ

ငးမသတးမကငကယေရးဥြေဒအခး(၁၈)မပ ကသအညတး၊ပ အမမအမငးေဖငြည ခည းေသ ရငပ ြည ဋဌငးပ

ခေကမပ ကေးမငေရးေသရငပ ေဘးာကေသးကေးပ မသလမဟသမပ ဓငမမမေကြ ငးေဖငြည ခေကပ

ပကြ မမမေြးခေကမသလကသပ မမငာရငးငေဖငြည ေြးရပ ြည ဋဌငးာငးေကြ ငးပ ေဖငြည ာငးေမငပ

101

မကြ မး

းပယခသြသးမေငးမပခြည ခမသြးမေငးရေေဖည မအမကပေေးကကခောေကပ

ရမပ သြးရမေငးကသးပ သတမသ တမငးမေငးပ မငးမေငး၏အကေ းကသပ ေရးေကပ

မမးမျပခမြည ေြးရအမကပေကကသအြမငပဖည ြါမယ။ပ

ကမေကြ းဌငအေဖည ပ ေေးေါးမေငးကသပ အရအေမးြည မ၊ပ ေေးးခေမငငဖည ပ

ာသမသြေြးေကရေကြ ငး၊ပ ကေငေရငဂါေကြ ငပ ငကေမေေဒငခတငးေရမငမေငးပ

အမကပ အကသကအခေြေငကေေးေါးမေငး၊ပ အရကငမေငးအမကပ မြ မေေးေါးမေငးကသးပ

ာသမသြဖည လဖည းေရငးခေေြးေကရြါမယ။ပ အမကေရငဂါငမေငးအမကကသးပ ေေးမေငးပ

ာသမသြေရငးခေေြးေကရြါမယ။ပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးအမးပ ကေးမငေရးပ

အငးကငးေကြ းဌငမပ မငယာငးမပ ေမြ ေြေဖည ေေးကသးပ ာသမသြေရငးခေေြးမပ

ပဖည ေကြ ငး၊ပသကြေးေရးဦးးဌငအေဖည ပအငးအငပသတခြ တ မရေရပြသးမမေေး၊ပဓငမကြ းပ

ပ ငးမသတးမမေငးအေြါပ အ တရငယဖည မေေငကေေရ၊ပ ြသးမမေေးမသတးမမေငးအငးပ

အရအေမးမကမပြသးမမေေးမေငးပ ေေးကကအမးပမရငးေမမြသတမာငးြြ းေမငပ

ြသးမမေေးမေငးကသပ မသတးေခည းရေရပ ေေငရကခည း၊ပ မယတဇငမမဘငေြမေးကေပ

ားမမးေရးေကြ းဌင၊ပြမေးကောခသကမေးခည း(Initial Environmental Examination-ပ

IEE)၊ပ Environmentalပ Impactပ Assessment-EIAပ မသလကသပ မမမမြြ းပ အေသြါသြ းမေငးေကြ ငပ

ကေးမငေရးာခသကမမရေေရးပ ေေငရကခည း၊ပ ဥြေဒအရပ ြည မ၏ကေးမငေရးပ ေဘးအ တရငယပ

ကးရ းေရးအခေကကသြါပ ာမးဉးငးြြ းမပ အေကငအာေဖငေေငရကရမပ

ြမေးကေေးခည းအမေ းအငးကသပ မမမမေေငရကေြြ းပ အမေ းမငးြမေးကေေသရငပ

အရအေမးမးညတခေကမေငး(၂၀၁၅ပခသ)အပသကငေေငရကေကရေကြ ငးကသးပ

မရရြါမယ။ပ ေကြ းဌငမေငးကပ မမမသလကဏဍအသကပ ေေငရကေကရမသြးမေငးအြည ပ

ေကြ းဌငအခေးခေးပ မကေြးေြါးေေငရကခည း၊ပ မမမသလမကေသ မကဏဍမေငးပ

အငးဖည ေေငရကခည းမသလကသပ သတမကငအေမအကြ တ ၊ပ အကြ တြည ခေကမေငးအေြါအေခည ခတ၍ပ

မကေပြးေြါး းေေငရကခည း၊ပ သ တမသ တမငးမေငး၏အေရးကသပဦးငးေြး၍ပေေငရကခည း

မသလပဖည မငပ သ တေမငမငပ ကရြည ဿငကြ းဖည ေေမငပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးပ ကငကယ

မးေရးသြးကသပာေရငကငဟလမငးသမငပဖည ြါမယ။ပ

102

မကြ မး

ေးငးအြြါေမငပ ဥကကဋဌကြ းရ။ပ ကေ းမငေရးအငးကငးေကြ းဌငအေဖည ပ မကးကပ

သေမငပ ေရငဂါကငကယမးေရးသြးမေငးမငပ အဓကကေမသြးမခသဖည မပ အမေငးပ

ပြည မမေငး၏ပ ကေးမငေရးအမြငမည မေရးသြးမေငးကသပ အရအဟသမည မပ ေေငရကပ

ေြြ းပ အေခည ခတကေးမငေရးောမးမေငးအမကပ Tabletပ မေငးကသပ ဖည လေေေြးေကရမပ အြည ပ

Standardizedပ Healthပ Messageပ ငအသြမေငးပ ဖည လေေေြးာငးြြ းဖည မအမကပ ကေးမငေရးပ

ေငေရငကမေြးမမေငးပ ၎းမသလမမေပ သအြေမငမမးအခေကအက၊ပ အမြငေြးပ

အေကြ ငးအရငမေငးကသပ ယကေမည ငပ ဖည လ ဖည းေြးသေမငမငပ ဖည ြါမယ။ပ အငေယတသ တမေငးပ

အမးမငးပASEANပHealthပMinister,ပASEANပSupportပMinisterပLevelပေမမငးပNCDပ

ြမမကြြ းပ ေေးေးြြ းေမငပ အေဖည ရငေကရေြါမယ။ပ မသလ ဖည ြါ၍ပ ကေးမငေရးပ

အငးကငးေကြ းဌငအေဖည ပ အေသရ ေဒါကမငတေရတေး၏ပ မကးကသ ေမငေရငဂါမေငးပ

ကငကယမငးေးရအမကပ ေကြ းဌငေြါးသတပ မကမကကြ ကြ ြးေြါးေေငရကမငးရပ

သတေမငအသးရအငးပ မသကမးေကြ ငးအေသကသပ အမြည မပေကြ ငးပ မြည သြါမယ။ပ

ကျမမသလပယခသေဖည ကြ ငးခမေဖည ကြ ငးခေကအငးသတးကသပကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငအြါအေပ

ေကြ းဌငေြါးပ ၂၁ပ ခသကပ အငးဖည ေဖည ေသာငးမငပ ဖည ြါမယ။ပ ဒေကြ းဌငအငးသတးကသးပ

ဒကေေကေးဇးအားမရြါမယ။ပ ဂသတးခေြအေလပမကးကသ ေမငေရငဂါမေငးပကငကယမငးေးပ

မငးရအမကပ ေကြ းဌငေြါးသတပ မကမကကြ ကြ ြးေြါးေေငရကရပ သတေမငအသးရအငးပ

မသကမးေကြ ငးအေသကသပ ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငအေဖည ပ ကကပ

ောငကခတြါေကြ ငးပေြည ငကြ ငးရးဂသတးခေြအြြါမယ။ပေကေးဇးအမေငးကြ းမြါမယရ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပအေသရရမေဘငာငးေြည ငြါ။

ေဒါကမင တေရတေး(ေရကြ မေ ဒယ)။ ပပပပပပပပပ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းပပ ဒသမယဥကကဋဌ၊ပ ြည မလတမေမငကသယငးယမေငးအငးသတးပ မ ငဂငြါခဗေငး။ပ

ကျေမငအေလပ ကျေမငပရအေသကသပ ောငမေ းသတကေပ ေေးေးေြးမငးမပ ကသယငးယပ

ပကြ းမေငးအငးသတးကသပ ေကေးဇးမမသ၊ပ ြည ြည သတသတပ ြည ေဖည ကြ ငးရးးေြးမငးမပ

ကေးမငေရးအငးကငးေကြ းဌငပ ြည ောငသဒသမယေကြ းကသးပ အားြပ ေကေးဇးမ

103

မကြ မး

ြါမယ။ပ ဒအေသပြမမကသလပ ြည ောငသဒသမယေကြ းရပ မြည ခေကအမသးပ အမြည ပ

ေြးသြါရအမကပတမေမငဥကကဋဌကြ းမမေပပမြည အြြါမယခဗေငး။ပေကေးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပ ပ တမေမငကသယငးယမေငးခဗေငး။ပ ေဒါကမငတေရတေး၊ပ ေရကြ ပ

မေဒ ယကပ မမးမအေသကသပ ကသယငးယပ ၁၉ပ ဦးက ေေးေးြြ းပ ကေးမငေရးပအငးကငးပ

ေကြ းဌငကအေသအငးပ အမြည မေကြ ငးပ ရးးခြါမယ။ပ အေသရကးပ အမြည

ေြးရပ ရးးေြည ငကြ ငးမငးြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပ ဒအေသြေဉးြြ းပ အမြည ရပ

တမေမငက မေဘငမြါမငးခဗေငး။

[မသတးကြ မမသ မသေမးမည းြါမ။ပတမေမငကပမေဘငမြါမ။

ဥကကဋဌ။ ။ပ ပ ပ မေဘငမမမမရြါမငးခဗေငး။ပ မေဘငမမမမရမအမကပ

ေဒါကမငတေရတေး မမးမငးမအေသကသပတမေမငကအမြည ေကြ ငးပေကြ ငြါမယ။ပ

ဒသမယအကြ မပ ြည မလတမေမငပ (၁၃)ပကြ မေမည ငကြသတမအးအေေးပ (၁၃)ရကေမည ငကေလပ

ရြငးေကြ ငးပ အးအေေး(၁၄)ရကေမည ငကေလေကကကေးြမပ ေလရက

အခေ ကသေကြ ငခည း

ဥကကဋဌ။ ။ပ ပ ပ အအဉပ ၉ပ ပဖည ြါမယ။ပ တမေမငကသယငးယမေငးခဗေငး။ပ ဒသမယပ

အကြ မပ ြည မလတမေမငပ (၁၃)ပကြ မေမည ငကြသတမအးအေေးပ (၁၃)ရကေမည ငကေလကသပ ရြငးြါပ

မယ။ပဒသမယအကြ မပ ြည မလတမေမငပ(၁၃)ပကြ မေမည ငကြသတမအးအေေးပ(၁၄)ရကေမည ငကေလကသပ

၂၀၁၉ပခသ၊ပပမြ ဂသမပ၂၇ပရက(အ ငဂါေလ)ပ တကပ၁၀ပငရအခေမငပေကကကေးြမငညဖေကြ ငးပ

ပယေလအမကပအးအေေးြြ းေသတးေကြ ငးပေကြ ငြါမယ။ပ(မြ ဘငမတမေငး)

အခေ၊ပ၁၄း၂၀။

အခမးအငးမး။ ပပပပပ။ပြည မလတမေမငဥကကဋဌပြည ာကခငြါြြ ခဗေငး။

အခမးအငးမး။ ပပပပပ။ပအငးသတးာကခငသြါြြ ခဗေငး။

[ဒသမယအကြ မပ ြည မလတမေမငပ (၁၃)ပကြ မေမည ငကြသတမအးအေေးပ(၁၃)ရကေမည ငကေလပ

ကသပ၁၄း၂၀ပငရအခေ မရြငးြါမ။

ဒတယအကြမ ပြညသလတတတာ (၁၃) ကြမတပမာြြမနအစညးအတေး (၁၃)ရြတပမာြတန

(၂ ၂.၈.၂၀၁၉) ရြတနတင တမးပမနးတပြေကြားခသည ြဂဂလများ

2.56