DorpskerkambassadeurJolanda Tuma stelt zich voor

Kerk verandert zoalseen slang van huid wisselt

GeloofsgetuigeGiuseppe Tedeschi

Grote schoonmaak: Waddenzee, kerk, geloof

Jaargang 26 - nummer 3vrijdag 8 februari 2019editie Leeuwarden e.o.

KERKBLADG

Foto Willem Wilstra

eandewei

ALGEMEEN

KERKBLAD GEANDEW

EI

2

Overal langs de Waddenkust en langs de kustvan de Waddeneilanden, zag je de mensendruk in de weer. Bezig de rommel op te rui-men die aan land kwam. Er komt wat los, alser 280 containers overboord slaan.Van militairen tot schoolkinderen, van stoeremannen tot stoere vrouwen, toeristen en vrij-willigers, die graag de handen uit de mouwenstaken, om grote schoonmaak te houden.En de mensen die opgeruimd hebben, vondenhet helemaal niet erg om te doen en helemaalniet zwaar. Want vele handen maken lichtwerk, zullen we maar zeggen.En na een schoonmaakactie waren de zeedijken de stranden zo schoon, als we het eigenlijknooit gezien hebben. En wat een mooi gezichtis dat, alles in de natuur brandschoon. Watkan de kuststrook bij de Waddenzee en op deWaddeneilanden dan nog eens extra mooizijn. Als alle troep en afval is opgeruimd. Alleszo ongerept en schoon. Zo moet God het dusbedoeld hebben.

Grote schoonmaakIn de kerk lezen we tussen Kerst en de Veer-tigdagen voor Pasen, elke zondag over watJezus tijdens zijn leven op aarde gezegd en ge-daan heeft. Een van de dingen, die Jezus ge-daan heeft, is dat Hij in de hoofdstad van Is-raël, Jeruzalem, de tempel, het huis van God,binnenliep, en daar grote schoonmaak hield.Wanneer je in Jeruzalem het huis van Godbinnen kwam. liep je eerst langs handelarenbij wie je geld kon wisselen. Op straat be-taalde je met Romeins geld, in Gods huis be-taalde je met Hebreeuws geld. Met dat geldwisselen moesten een heleboel handelaren dekost verdienen, die elkaar heftig en soms luid-

ruchtig beconcurreerden. Daarnaast liep jelangs allemaal kooplieden, die dieren ver-kochten, die dan in de tempel geofferd kon-den worden. Runderen, schapen, vogels; voorrijk envarm was er wel iets bij. En natuurlijkwilde je als koopman je handelkwijtraken,vvoor de tempeldeuren dicht gin-gen. Het was dan ook een geschreeuw, geloei,geblaat en gemekker en gepiep. Horen en zienverging je soms.En Jezus joeg hen allemaal eruit. Opgeruimdstaat netjes. En ineens, nu er geen marktmeer was in Gods huis, zag het er allemaalextra mooi uit. Zo moet God het bedoeld heb-ben. Wat een rust. En als mensen bidden zon-der woorden, stil, in zichzelf, kan God ze weerhoren. In het boek waarin Johannes het leven vanJezus vertelt, staat dit verhaal over Jezus hele-maal aan het begin. Eerst heeft Jezus de brui-loft in het plaatsje Kana gered, waar het feestin het water dreigde te vallen. Maar Jezus ver-anderde er water in wijn. Hij kwam de brui-loft redden. En daarna ruimde Jezus de tem-pel van Jeruzalem op. Zo wilde Johannes meteen vanaf het beginvertellen, dat Jezus ons komt redden, maarook dat Jezus alles opruimt wat tussen Goden mensen in staat.Grote schoonmaak.De Waddenzee, de kerk, het geloof.Zodat alles wat mensen het uitzicht op Godbeneemt, wordt opgeruimd. En mensen weergaan zien en weer oog gaan krijgen voor hoeGod het echt bedoeld heeft.Daarom is Jezus naar deze wereld gekomen.

Lubbert Adema is predikant van de Protestantse Gemeente Metslawier – Niawier

MeditatieGrote schoonmaak‘Jezus joeg hen allemaal de tempel uit, met hun schapen en runderen.’(Johannes 2:15) door ds. Lubbert Adema

Schuilplaats

Als ze naar bed gaan is er een kerkdienstbezig. Wanneer ze opstaan klinkt er nogsteeds gezang en gebed. Tijdens dit schrij-ven verschuilt het Armeense gezin Tamra-zyan zich bijna drie maanden in hetHaagse kerkhuis Bethel. Ze kunnen erniet gearresteerd worden, want zolang dedienst voortduurt mag de overheid dekerk niet in, zo schrijft artikel 12 van deAlgemene wet op het binnentreden voor.Het doel van de preekmarathons is hetvoorkomen van uitzetting van de familieTamrazyan: vader, moeder en drie kinde-ren van inmiddels 15, 19 en 21 jaar. Denaastenliefde gaat heel de wereld over.Het geeft het gezin hoop dat ze na negenjaar in Nederland mogen blijven. Evenalshet verhitte debat over het kinderpardon.

De christelijke kerk kent een lange ge-schiedenis als het gaat om het bieden vaneen schuilplaats aan hen die dat nodighebben. Overigens ook een lange geschie-denis waarin ze dat niet biedt. Het zet mijaan het denken hoe wij als (Friese) regio-nale kerken een schuilplaats bieden aanonze naasten. Een dakloze die in een kerk-portiek ligt. Zou die door de koster vrien-delijk doch standvastig worden wegge-wimpeld. Of warm worden ontvangen?

In het Amerikaanse San Fransisco stelt deSt. Boniface Church elke dag haar deurenopen voor dak- en thuislozen. Er komengeen intakeformulieren aan te pas. Ieder-een is er welkom en mag zich nestelen ineen van de kerkbanken. Stel je voor, dat deLeeuwarder Sint Bonifatiuskerk dit zoudoen.

We bidden ons suf voor vrede, vluchtelin-gen en alle ellende op de wereld. Maar hetantwoord op veel van onze gebeden be-gint bij onszelf. Vooral als het om ellendein eigen achtertuin gaat. In Katwijk, enlater Den Haag, gaven ze barmhartig ant-woord. Om te doen wat ze altijd doen,maar dan iets vaker. 24 uur per dag, zevendagen per week.

Het geeft niet alleen dat ene gezin hoop.Dit krachtige initiatief geeft weer vertrou-wen in de kerk en wat ze allemaal in huisheeft. De kunst is het te zien en te gebrui-ken. Regels uit, hart aan. Gods woord ver-sus het starre asielbeleid. Hoe eenvoudigkan het zijn.

ColumnMajelle Hoek

Leesooster

Week 8, 17 t/m 23 februarizondag Jeremia 3:22-4:2 maandag Jeremia 4:3-18dinsdag Jeremia 4:19-31woensdag Jeremia 5:1-14donderdag Jeremia 5:15-31vrijdag Psalm 137zaterdag Ester 8:3-17

Week 7, 10 t/m 16 februarizondag Lucas 5:1-11maandag Lucas 5:12-16dinsdag Lucas 5:17-26woensdag Lucas 5:27-39donderdag Psalm 36vrijdag Jeremia 3:1-11zaterdag Jeremia 3:12-21

Foto Willem Wilstra

KERKBLAD GEANDEW

EI

ALGEMEEN 3

ActueelPionieren als mindset

In het gesprek rondom pionieren kom ik verschillende vragen tegen die mij uitdagen eenhouvast te zoeken over hoe ik met pionieren om wil gaan. Maak je pioniersplekken of ont-stáán er pioniersplekken? Is de kerk leidend in wat er gebeurt of het gebied waarin de kerkhaar missie heeft? Moeten we de kerk redden met pionieren of volharden in onze missieen komt het dan vanzelf goed? door Aafke Stegeman

Elke kerk heeft de opdracht om aanwezig tezijn in zijn of haar standplaats. Om de anderlief te hebben en te dienen zoals Jezus ook onsgediend heeft. Elke gemeenschap heeft zo zijneigen manier om deze missie uit te werken.Het is een interessante vraag hoe het missie-gebied en de uitwerking van deze missie metelkaar in relatie staan. Gaan we aan de slag met het gedachtegoedvan pionieren, dan zorgen we voor activitei-ten in het missiegebied, waarbij we met datwat we doen de wereld beter maken en waar-devolle groei realiseren!

UitstappenAls we er vanuit gaan dat pionieren naar men-sen toegaan is dan zouden we uit moeten stap-pen en nieuwe plekken moeten creëren. Bijdeze keuze is het mogelijk dat de huidigeplekken ernaast blijven bestaan, maar ook datde huidige vorm van kerk zijn (mee) transfor-meert in een nieuwe vorm of uiteindelijk ver-dwijnt. Het creëren van nieuwe plekkenrondom een gedeeld belang sluit aan bij deontwikkeling van onze samenleving als net-werksamenleving.

MindsetAls pionieren een mindset is dan zou elkekleine cel-groep in een gemeente zich kun-nen laten grijpen door het gedachtengoed enals reactie daarop zichzelf vermenigvuldigen. Het vermenigvuldigen van cellen is een prin-cipe dat we vanuit onze eigen lichamelijke op-bouw kunnen begrijpen. Ons lichaam wordtopgebouwd vanuit één groepje cellen, datdoor vermenigvuldiging een heel lichaamgaat vormen. Een lichaam kan weer fungeren als basis in

het uitwerken van de missie om de ander tedienen. Deze beeldspraak raakt aan het eccle-siologische kader van de kerk; de kerk als li-chaam van Christus. Dit kader is een hulpmid-del om over gemeenschap in de vorm vancel-groepen na te denken. In deze gemeenschap heeft iedereen zijneigen plek. Je hoeft niet hetzelfde te denkenen te doen, maar je hebt eenzelfde missie. Dekerk is zo een netwerk met allemaal kleinerenetwerkjes. De kleinere netwerkjes vormenzich rondom een gezamenlijk belang als op-voeding, mantelzorg of de inzet voor vluchte-lingen. Samen vormen ze het lichaam vanChristus.

Groeien met de celgroepenVanuit deze mindset hoef je niet beslist uit testappen, maar kan je ook groeien met de cel-groepen die er zijn. De kleine cel-groepen ge-bruiken hun specifieke karakter voor de we-reldverbeterende groei die met pionierenwordt beoogd. Elke cel-groep kan zijn netwerkuitbreiden door samen te werken met anderegemeenschappen, maatschappelijke organisa-ties of stichtingen. Vanuit deze mindset is het heel goed voor testellen dat de noodzaak van eigen kerkgebou-wen op den duur zal verdwijnen. Gebouwenen ruimtes zullen veelal aansluiting moetenhebben bij het gedeelde belang van de groe-pen die er gebruik van maken. Zo krijg je danbijvoorbeeld centra of plaatselijke groepenvoor stilte, kunst, opvoeding, muziek, cultuur,literatuur, zingeving etc. Met pionieren als mindset ga je zo terug naarde corebusiness van de kerk. Elke actieve cel-groep in de kerk kan zich toeleggen op de mis-sie vanuit zijn specifieke karakter.

Diversen

Het vermenigvuldigen van cellen is een principe dat we vanuit onze eigen lichamelijke opbouw kunnen begrijpen. Ons lichaam wordt opgebouwd vanuit één groepje cellen, dat door vermenigvuldiging een heel lichaam gaat vormen.

NBG-Bijbelquiz op 19 februariin Nehemia in Dokkum

Op dinsdag 19 februariwordt de jaarlijkse Bijbel-quiz van het NederlandsBijbelgenootschap (NBG) inDokkum gespeeld. Het NBG

maakt sinds 2005 ieder jaar een Bijbelquiz ende belangstelling daarvoor neemt nog jaar-lijks toe, meldt samensteller Frans van Hou-welingen. Dit jaar heeft één van de onderde-len als onderwerp: ‘Met andere ogen’, hetthema van de Bijbelzondag. ,,Door de quiz gaje met andere ogen kijken naar sommige Bij-belverhalen. Zelfs is bekende verhalen ontdekje nieuwe dingen. En misschien geldt dat ookvoor het kijken naar mensen. Vaak horen wedat het houden van een bijbelquiz samenbin-dend werkt. Mensen met verschillende ach-tergronden ontmoeten elkaar in een ontspan-nen en informele sfeer.” Iedereen is welkomin de Nehemia, Zaagmolenstraat 2 in Dok-kum, van 19.30 tot ca. 21.15 uur. Toegang isgratis dankzij sponsors, wel is er een collectevoor het NBG. Aanmelden voor 12 februari -als team of individueel - bij Ria Rispens (0519)321409 of j.rispens@outlook.com.

Jellema geeft lezing over orgel-bouw na 1945 in Friese kerken

Theo Jellema, organist van deGrote of Jacobijnerkerk in Leeu-warden, verzorgt op woensdag 13februari een lezing over Orgel-bouw na 1945 in Friese kerken.Hij werkt aan een boek met de-zelfde titel, dat hij in september

hoopt te presenteren. De lezing is in de Lu-therse kerk aan de Nieuwe Oosterstraat inLeeuwarden, aanvang 20.00 u., kerk open om19.30 uur. De lezing wordt muzikaal omlijstdoor Broer de Witte. Het gaat om de laatstebijeenkomst in de serie lezingen over orgel-cultuur die Organum Frisicum samen met deLutherse gemeente organiseerde in het kadervan LF2018. De toegang is gratis, er is een col-lecte voor de restauratie van het Van Damor-gel (1864) in de kerk.

Zangavond in Hervormde KerkDriezum voor Woord & Daad

Woord & Daad houdt op 23februari een samenzang-avond in de HervormdeKerk van Driezum. Aanvang19.30 u, toegang gratis. Er iseen collecte voor het

schoondrinkwaterproject van Woord & Daad:‘Wonderschoon, voor een gezonde toekomst.’Ook is er een verkooptafel met o.a. postzegels,kaarten en pepermunt. Op het programmastaan Psalmen, Gezangen en andere liederen,begeleid door dhr. Kaspersma op het Hinszor-gel. Ds. J.A. Mol verzorgt een meditatie.

ALGEMEEN

KERKBLAD GEANDEW

EI

4

Fotokollum Willem Wilstra Ambysje

Yn de tarieding foar myn foto-kollum sneupte ik yn ‘e Bibel omfoar in byskrift fan bygeande foto. Ik fûn it wurd ‘stribje’ mar

dat kaam my wat bot oer. Mar it kin ek útlein wurde as ‘ambysje’.

Jongelju dy’t nei it heger ûnderwiis geane witte gauris wol wat rjochting at se út wolle.

Albert Coster fan Easternijtsjerk wol arsjitekt wurde; noch ienseizoen nei it HBO yn Grins en dan is er klear.

Dan giet it oan; syn earste wurkplak leit op Curacao, earst foar in healjier op in grut buro.

Om yn ‘e fakânsje wat te fertsjinjen moat Albert moarns betiid fan bêd ôf, want de blomkoallen

moatte op tiid nei de gruthannel. By boer Weidenaar stiet er oan ‘e ein

fan in rinnende bân, dêr’t sa’n tsien ‘snijers’ de koallen oplizze. Hy hat in skerp each. Elke koal moat troch de hannen.

Der binne twa maten en de kwaliteit moat goed wêze. Oaren smyt er der fuort út. Der binne ek dagen,

dat se yn ‘e brokkoly sitte.Yn it boek Spreuken fûn ik noch in apart wurd,

as tsjinstelling fan ambysje: Loaibûse (luiwammes).Sokken sille it yn ‘e regel net fier skoppe!

Wat is er nodig om groter wordende nieuwe kerkplekken een zelfstandige plaats te geven in de kerk? Tijdens de eerste avond van de ronde‘Mozaïek van kerkplekken’ kwamen veel ideeën en ervaringen voorbij. ,,We moeten meer naar gaven kijken in plaats van naar ambten.”

In De Arke in Drachten werd op 10 januarivoor het eerst met predikanten en gemeente-leden gesproken over de nota Mozaïek van kerk-plekken. In de kerk staat een groot spandoek waaropdrie ‘behuizingen’ staan: de caravan, een tinyhouse en een gewoon huis. Als de reguliere ge-meente het gewone huis is, zijn de meeste pio-niersplekken een caravan. Maar in de nabijetoekomst zullen 30 tot 70 nieuwe kerkplekkenuitgroeien tot een tiny house. Wat betekent datvoor de ambten, voor lidmaatschap en ookvoor de verbinding met bestaande gemeen-ten?

Honderd mensen,,Ik kom uit Surhuisterveen, Ees, De Wester-een, Borger, Drachten, Winsum, Dokkum…”Bijna honderd mensen stromen binnen en al-lerlei plaatsen passeren de revue. Soms vertel-len mensen bij de ingang al wat hen bezig-houdt en in de loop van de avond worden ersteeds meer ervaringen gedeeld. Hoe in hetnoorden talloze dorpsgemeenten moeite heb-ben het hoofd boven water te houden. ,,Wij

zijn ook een tiny house.” Er worden opmerkin-gen gemaakt over de positie van de kerkelijkwerker. Die wordt in het rapport niet door-dacht - want dat is de agenda van het rapportniet - maar het is wel nodig dat er over die po-sitie doorgedacht wordt.

StemmenDe aanwezigen stemmen via een zogenaamde‘mentimeter’ over de onderwerpen waaroverze door willen praten. Dat zijn: ‘de ambten’ en‘de verbinding met de bestaande gemeente’.Sommigen vrezen dat de ambten bij nieuwekerkplekken geen rol spelen. Anderen zoudende ambten daar graag afgeschaft zien. ,,Wemoeten meer naar gaven kijken”, zo klinkt hetook. ,,Wij hebben gewoon een team en we ver-delen de taken volgens de gaven die mensenhebben.” Er is een vraag naar meer flexibili-teit.Wat betreft de verbinding met de bestaandegemeenten klinkt een oproep om aanwezig tezijn bij de ringbijeenkomsten. Later geeft ie-mand anders aan ze graag ook in de classis tezien. ,,We hebben de verhalen van pioniers

nodig! Ze kunnen ons bemoedigen.” En erklinkt ook: ,,Het is goed als die nieuwe ge-meenten wat voelen van de pijn van de krimp,want dat is waar de kerk waar ze uit voortko-men ook mee te maken heeft.” De vrijwilligersbij nieuwe kerkplekken willen zich verbinden,maar willen ook niet al te veel vergaderingen.

Niet verdampenDe sfeer tijdens de avond is constructief. Ach-ter en onder al het gesprek ligt een verlangen:dat de kerk niet zal verdampen. Niet omdat dekerk zo belangrijk is, maar omdat we hetgoede nieuws over God en Jezus niet uit beeldwillen laten verdwijnen. Daarom is het be-langrijk dat nieuwe vormen van kerk-zijn deruimte krijgen, om mensen te ontmoeten diever van de bestaande kerk af staan.

Er volgen nog drie bijeenkomsten, namelijk inDordrecht, Apeldoorn en Eindhoven. Wilt udaar naartoe, kijk dan opprotestantsekerk.nl/ronde-mozaiek-van-kerk-plekken voor data, locaties en aanmeldformu-lier. bron: protestantsekerk.nl

Mozaïek van kerkplekkenHet verlangen dat de kerk niet zal verdampen

ALGEMEEN

KERKBLAD GEANDEW

EI

5

Geloofsgetuige

De ‘Vuile Oorlog’ moet 30.000 mensenlevenshebben gekost. Het kolonelsregime van Vi-dela dat in 1976 de macht in Argentinië vanIsabel Perron had overgenomen ging met ge-weld politieke tegenstanders te lijf, onderwie veel priesters en nonnen. Aan die staatsgreep was ook veel geweldvoorafgegaan. Het trof ook een Italiaan. Alszestienjarige was hij naar Argentinië geko-men. Bij de paters Salesianen vond hij eengeestelijk thuis en bekwaamde hij zich alsmeubelmaker voordat hij het priestersemi-narie inging. Na eerste ervaringen als pries-ter verruilde hij het comfort van de parochievoor een nieuwe sloppenwijk van BuenosAires, Villa Itat. Er woonden zo’n 12.000 mi-granten uit het binnen- en buitenland, zon-der riolering, electriciteit of bestrating. Inde geest van de Latijns-Amerikaanse bevrij-dingstheologie, maar tegen de zin van dekerkleiding, koos hij ervoor om als priester-arbeider bij de armen te leven. Zij warenvaak ongedocumenteerd en werkloos. Tim-merman José organiseerde coöperaties voorbestrating, electriciteit en gezondheidszorg,eenvoudige woningbouw, een bibliotheek,hulp tegen geweld. Hij werd ook verliefd enging samenwonen. Kerst vierde hij metlange tafels voor alle buren. Er waren maar 18 kranen op 10.000 krotten.De reactie van de minister van sociale zakenop zijn actie voor een betere watervoorzie-ning was dreigend. Een medewerker werdgekidnapt. José belegde een gedachtenisvie-ring met delen van brood: ‘Zo blijft hij onderons’. Twee dagen later arriveerden er inplaats van de toegezegde extra kranen driegewapende mannen. Onder de dreiging datze ook de zwangere Juanita mee zoudennemen liet hij zich afvoeren. Enkele dagenlater werd zijn lichaam doorzeefd met ko-gels en met tekenen van marteling op straataangetroffen. Een maand later werd de MEHD opgericht,een oecumenische mensenrechtenbewe-ging, ‘als een resultaat van de gulle toewij-ding die José aan onze armste mensen be-toonde’. In Villa Itat bleef men nog langspreken over Padre José: ‘een echte christen’. Een Italiaanse consul erkende later dat dediplomaten hadden geëxcelleerd in voor-zichtigheid. In ons land bepleitte NeerlandsHoop tevergeefs een boycot van het WK voet-bal van 1978. De deelname van een zekereZorreguieta aan het Videla-regime bezorgdeons veel nationaal gedoe. En het duurdelang voordat de Dwaze Moeders ook deRooms-Katholieke kerkleiding in bewegingkregen om onderzoek te doen naar de steunaan het geweld en het boetekleed aan tetrekken. Harmen Jansen

Giuseppe Tedeschi‘De favorieten van Jezus zijn dearmen en zij die behoeftig zijn.En het Evangelie leert dat corruptie, leugen en onrechthun woede oproepen’

*3 maart 1934, Jelsi (Italië) † 2 februari 1976, La Plata (Argentinië)

Sinds september 2018 kent de Protestantse Kerk Nederland een Dorpskerkenbeweging. Eenbeweging van, voor en door dorpskerken, die wordt ondersteund door een projectgroep.Deze projectgroep bestaat uit een projectleider (Jacobine Gelderloos) en drie dorpskerkam-bassadeur (Mathilde Meulensteen (Zuid-Nederland), Betsy Nobel (Midden- Nederland) en ik(Noord-Nederland). door Jolanda Tuma

De dorpskerkenbeweging heeft enerzijds totdoel om de dorpskerk op de kaart te zetten,en anderzijds om de kerkelijke gemeenten uitte dagen om de deuren open te zetten en tekijken op welke manier de kerk bij kan dragenaan het welzijn van mensen in de dorpen. Deredactie van Geandewei geeft me de gelegen-heid regelmatig een kerkgemeenschap voorhet voetlicht te brengen. Maar voor dit vanstart gaat, is het misschien aardig om mezelfeven voor te stellen en iets te vertellen overhoe ik dorpskerkambassadeur werd.

OmzwervingenMijn naam is Jolanda Tuma. Ik woon op hetGroninger platteland tussen Winsum en On-derdendam met mijn man en drie kinderen.48 jaar geleden ben ik geboren in Fryslân engroeide ik op bovenop de terp van Ee. Hoewelhet uitzicht vanuit ons huis totaal werd be-paald door de toenmalige hervormde kerk,had ik nooit kunnen bevroeden dat kerkenzo’n centrale plek in mijn leven zouden krij-gen. Na allerlei omzwervingen in natuurwe-tenschap, bedrijfsleven, kerk en geestelijkezorg kwam ik uiteindelijk in 2014 als kerkelijkwerker terecht in een piepkleine maar hechtekerkelijke gemeente, de Protestantse ge-meente Halfambt. 

Kerk in het DorpDeze gemeente stond op het punt om te fuse-ren met een buurgemeente en stelde zich devraag: hoe kunnen we ook na de fusie de ker-ken in onze dorpen open en levend houden?Die vraag was me op het lijf geschreven. Ik stagraag met één been in de kerk en met mijn an-dere been daarbuiten. Langzamerhand ont-stond het idee van Kerk in het Dorp. Een ini-tiatief van de Protestantse Winsum-Halfambt

om de kerken van Eenrum, Den Andel en Wes-ternieland open en levend te houden, doorverbindingen te zoeken tussen religie, natuur,cultuur en muziek en de deuren letterlijk enfiguurlijk open te zetten.

DorpskerkenbewegingDit project werd na een symposium opge-merkt door het dienstencentrum van de Pro-testantse kerk Nederland. Voor ik het wist wasik betrokken bij de net opgestarte Dorpsker-kenbeweging. In eerste instantie als lid van deprojectgroep, daarna als dorpskerkambassa-deur voor Noord-Nederland.

BezoekAls dorpskerkambassadeurs komen we graagbij kerkelijke gemeenten op bezoek en denkenwe mee over hoe uw gemeente kerk in hetdorp is of zou kunnen zijn. Vanuit deze con-tacten wordt een platform gevormd waargoede ideeën kunnen worden gedeeld.  Daar-naast hebben we contact met instanties bui-ten de kerk, zoals de Stichting Alde FryskeTsjerken en het Centrum voor Religie en Erf-goed van de Rijksuniversiteit Groningen enzijn we als beweging gesprekspartner voor ver-schillende instanties die zich bezighoudenmet religie en leefbaarheid. Tot slot proberenwe via de media aandacht te vragen voor dedorpskerken.

Verder praten?Wilt u of uw gemeente eens verder pratenover het onderwerp dorpskerk? Of hebt u eenmooi verhaal waar andere dorpskerken doorkunnen worden geïnspireerd? Neem dan gerust eens contact op. Dat kan via j.tuma@protestantsekerk.nl of (06) 18973930.

DorpskerkenbewegingAmbassadeur stelt zich voor

ALGEMEEN

KERKBLAD GE ANDE W

E I

6

Diversen

Scriba René de Reuver vergelijkt de transformatie van de kerk met een slang die van huidwisselt. ‘Hoe pijnlijk ook, het is een teken van vitaliteit.’ door René de Reuver

Een slang is een bijzonder dier. Nagenoeg ge-ruisloos zoekt hij bedachtzaam, al kronke-lend, zijn weg. Gefocust op zijn prooi. Met deslang valt niet te spotten. Fascinerend is ookhoe hij van huid wisselt. Op een gegeven mo-ment kruipt hij uit zijn oude huid en gaat hijverder met een nieuwe. Zoals wij wisselen vaneen jas die niet meer voldoet, zo verwisselteen slang zijn huid.

Secularisatie doet pijnWat zich op dit moment in kerkelijk Neder-land voltrekt, doet me denken aan dit wondervan de natuur. Kort geleden publiceerde hetSociaal Cultureel Planbureau (SCP) de resulta-ten van een onderzoek over de kerkelijkheidin Nederland, getiteld: Christenen in Nederland.Kerkelijke deelname en christelijke gelovigheid. Wat niet nieuw is in dit onderzoek is de door-gaande secularisatie. Het onderzoek bevestigtwat we allemaal om ons heen zien: slinkendegemeenten, afstoten van kerkgebouwen, klei-ner wordende predikantsplaatsen, groeiendbijbels analfabetisme… Dit alles doet pijn.

Bewust gelovenToch is dit niet de enige boodschap van hetonderzoek. Het vertelt ook een ander verhaal.Wat blijkt? Jongeren zijn steeds bewuster enmeer betrokken lid van de Protestantse Kerk.Zij kiezen welbewust voor geloof en kerk.Mensen die lid zijn van een protestantse ge-meente zetten zich meer dan gemiddeld in alsvrijwilliger voor de samenleving. In het geheelvan de samenleving hechten velen aan eengoed functionerend kerkgebouw in de buurt.Het rapport besteedt ook één hoofdstuk aanmigrantenkerken in Nederland. Het aantalchristenmigranten wordt ruwweg geschat opeen miljoen! Velen van hen komen wekelijksbijeen in gehuurde zalen van kerken of kan-toren.

Nieuwe kerkplekkenZijdelings geeft het rapport ook aandacht aande diverse nieuwe vormen van kerk-zijn bin-nen de Protestantse Kerk. Op dit moment zijner al meer dan honderd nieuwe kerkplekken.Sommigen zijn al aan hun tweede lustrumtoe. Zij zijn uitgegroeid tot nieuwe zelfstan-dige geloofsgemeenschappen, niet in plaatsvan bestaande (wijk)gemeenten, maar er-naast. We spreken daarom over een mozaïekvan kerkplekken.De conclusie van het onderzoek van het SCPis duidelijk: de secularisatie gaat verder én ervoltrekt zich een transformatie van kerkelijk-heid. De traditionele vorm van het christen-dom brokkelt steeds verder af.Er wordt gezocht, maar minder gevondenTegelijk dienen er zich nieuwe geloofsge-meenschappen aan: migrantenkerken, pio-niersplekken, monastieke kerkvormen, klie-derkerken et cetera.

Nieuwe huidDe slang kruipt uit zijn oude huid en hultzich steeds duidelijker in een nieuwe kleur-rijke en passende huid. In de woorden van hetSCP-rapport: ‘misschien wordt er minder ge-vonden en al helemaal pasklaar aangetroffen,maar daarom niet minder gezocht. Misschienduiken religie en spiritualiteit in het heden-daagse Nederland steeds vaker op als in eengebroken spiegel: herkenbaar, maar in stuk-ken en brokken en niet op de plaats waar je zeverwacht’ (blz. 160).De kerkelijke veranderingen gaan snel, ookbinnen de Protestantse Kerk. De kerk kruiptuit haar huid. De slang laat zien dat wisselenvan huid nodig is om in een nieuwe fase goedte kunnen functioneren. Hoe pijnlijk ook, hetis een teken van vitaliteit. Voor deze transformatie is veel energie enGeest-kracht nodig! bron: protestantsekerk.nl

ActueelTransformatie vraagt energie

Zoals wij wisselen van een jas die niet meer voldoet, zo verwisselt een slang zijn huid.

Dag van de Communicatie opzaterdag 16 maart in Utrecht

Op zaterdag 16 maart houdt de ProtestantseKerk de Dag van de Communicatie. In hetDienstencentrum van de kerk in Utrecht zijnkerkbladredacteuren, webredacteuren, com-municatiecommissies etc. welkom omnieuwe kennis te vergaren voor de communi-catie in de eigen gemeente. Op het pro-gramma staan onder meer workshops overhet laten doorklinken van missie en visie vaneen gemeente, het maken van een krachtigewebsite, het omgaan met social media en hetmaken van aansprekende foto’s die toch deAVG kunnen doorstaan. Deelname kost dertigeuro inclusief reader, koffie/thee en lunchAanmelden moet via aanmelder.nl/ 106305.

Country Trailband zingt inAnna-tsjerke van Winsum

De bekende Country Trailband komt op zon-dagavond 10 februari naar de Anna-tsjerkevan Winsum. De band speelt gospel, country,Glorieklokken en liederen uit de bundel vanJohannes de Heer. In de anderhalf uur du-rende dienst is er volop ruimte om mee te zin-gen. Eén van de bandleden verzorgt een kortemeditatie. De avond begint om 19.30 uur.

Protestantse Kerk brengt weer een jaarboek uit

De Protestantse Kerk brengtin 2019 een vernieuwd jaar-boek uit. Wanneer precies isnog niet bekend, maar hetmoet in ieder geval dit jaargebeuren. De laatste editievan het boek dateert uit2015. Het jaarboek bevat con-

tactgegevens van predikanten, kerkelijk wer-kers, scriba’s et cetera. Ondanks het digitaletijdperk waarin we leven, is het geliefd naslag-werk om snel een mailadres of telefoonnum-mer op te zoeken. In verband met de nieuweprivacy-wetgeving is het niet meer mogelijkom het boek via de gebruikelijk weg uit tegeven. Een boek met contactgegevens mag na-melijk niet meer in de boekhandel verkochtworden. Wel mag een 'club' in eigen beheerzo'n boekwerk maken. Dat gaat de diensten-organisatie dan ook doen. De kerk gaat waar-schijnlijk de gegevens onttrekken aan het le-denregistratiesysteem. Om correct te wordenvermeld is het dus belangrijk dat gemeentenhun gegevens daarin goed bijhouden.

ALGEMEEN

KERKBLAD GEANDEW

EI

7

Opstanding van Christus, Pietro Sante Bartoli, naar Perino del Vaga, naar Rafaël, 1645 - 1700. Rijksmuseum Amsterdam

We zijn welgemoed begonnen aan het nieuwe jaar, 2019. Wat zijn onze verwachtingen van dit jaar? En hebben we ook goede voornemens?Misschien voortaan wat minder vaak naar actualiteitenprogramma’s kijken die de problemen van het leven schetsen, maar de televisie uit-doen en een goed boek lezen? Of een favoriet muziekstuk laten klinken? Ik doe maar een suggestie, de afweging kunt u zelf maken. In iedergeval mogen we vrolijk en welgemoed, met God’s hulp, het nog vrij nieuwe jaar vervolgen. door door Maurice C.J. Wielenga

De Spreuken kunnen aansteke-lijk werken‘Een blij hart maakt het aangezicht vrolijk’,staat in Spreuken 15:13 (NBG). En zo is het: eenvrolijk en blij hart geeft ook een vrolijk ge-zicht, of je nu introvert of extrovert van karak-ter bent. Een vrolijk gezicht straalt af op je om-geving, op je huisgenoten, je collega’s, jemedespelers van de sportclub. Vroeger op dechristelijke Mulo in Leeuwarden hadden weeen leraar die altijd een zuinig en zuur gezichthad. Hij kreeg daarom de bijnaam ‘de zure’.Als je nooit eens breeduit kunt lachen - je hebtdaar nota bene spieren voor gekregen - ja: danword je een zure oom of zure tante. De Spreukenbrief heeft ook reden om het zopositief uit te drukken. Achter het woord ‘vro-lijk’ staat namelijk een komma, die de inlei-ding vormt voor een waarschuwing voor ons:‘maar door hartenleed wordt de geest versla-gen.’ De stemming van het hart valt op het gezichtte lezen. Spreuken roept ons dus op, blij endankbaar door het leven te gaan, ook al wor-den we regelmatig geplaagd door zorgen ofvervelende aandoeningen van het lichaam.En Spreuken heeft ook alle reden om zich zouit te drukken: als je met kommer door hetleven gaat, vaak vooroordelen hebt , bang bentin een gesprek niet de goede woorden te kun-nen vinden, ja, dan ontvalt je de moed. Vandaar ook dat in de Bijbel, zeker bij de apos-tel Paulus, zo vaak staat vermeld: ‘Houd goedemoed’ of ‘Wees sterk.’ Wij wensen elkaar bijde ingang van het nieuwe jaar ‘al het goede’.Als we nu daaraan eens wat vaker terugden-ken, kunnen we de tegenslagen, die zich zekerzullen aandienen, ook makkelijker aan.

Troost voor de gemeenschapder heiligenAls geen ander heeft de apostel Paulus ervarenwat benauwenis betekent. Hoe vaak kwam hijniet geketend in een donkere cel terecht? Endan kan hij toch over zijn lippen krijgen: ‘God,de Vader van onze Heer Jezus Christus troostons in alle benauwenis, onder welke omstan-digheden die zich ook kunnen voordoen.’ Hijvoegt eraan toe: ‘opdat wij ook troosten kun-nen hen die in allerlei moeilijke omstandighe-den verkeren.’ Zitten we ergens over in de put,de Heilige Geest trekt ons er uit. Paulus geeft hier ons een belangrijke en nut-tige levensles: als je je door de Heilige Geestlaat troosten, hoeveel mensen die om je heenverkeren, kun je dan wel niet tot troost en be-moediging zijn? Dat nu is een uiting van degemeenschap der heiligen. Ik moet denken aan de jongen Bas Schipperuit Veendam, twaalf jaar oud, die op één dagalle zestien stationspiano’s in ons land be-

speelde, uit liefde voor zijn zieke zus die aandiabetes type 1 lijdt.Deze kranige kerel had hart voor de zaak, enmet dit hart dat overliep van liefde, haalde hijeen bedrag binnen dat tien keer hoger lag danhij aanvankelijk in zijn hoofd had: meer dan50.000 Euro. De mensen werden door zijn lof-waardig initiatief geraakt en gaven gul.De nieuwsmedia gaven hier uitgebreid verslagvan en dat werd in vele huiskamers gevolgd:Bas vond het prachtig, maar als stoere Gronin-ger van het platteland bleef hij er ook heel nuchter onder. Hij vond het eigenlijk vanzelf-sprekend. Net als die dorpsjongens uit Fryslândie onlangs een bejaard echtpaar uit een autohaalden die in het water was beland. Ze voel-den zich geen helden, deden gewoon wat zemoesten doen.

Ook in ons kerkelijk leven moedtonenOnlangs is een boek verschenen van RenéGroothuis (1951). Onder de titel Van macht ont-daan. De betekenis van christelijk geloof voor de we-reld’ roept hij ons op, niet langer te mekkerenover de leegloop en de teruggang van de ker-ken. Een verstandige oproep is dat, want hoegemakkelijk kunnen we tegenwoordig ach enwee roepen als we de huidige ledentallen vande Protestantse Kerk en de Rooms-Katholiekekerk vergelijken met de cijfers van vijftig jaargeleden! Dan constateren we een gigantischeaderlating en daar wordt je niet vrolijk van.René Groothuis heeft zich met zijn studie inhoofdzaak gebaseerd op de ontwikkelingenbinnen de Rooms-Katholieke kerk. Zij is vanhaar macht ontdaan. Ze is niet langer een do-minante speler als het gaat om politiek, mo-

reel en sociaal gezag in de samenleving. Het-zelfde geldt natuurlijk voor de ProtestantseKerk in Nederland. Ja, stelt Groothuis, inderdaad is het zo dat deKerk van haar macht is ontdaan, maar dathoeft nog niet te betekenen dat ze daaromminder betekenisvol kan zijn. We moetenonze angstvallige gedachten over krimp enkerksluitingen ver achter ons laten, ook al isdat loslaten niet altijd gemakkelijk. René Groothuis geeft ons nog een goed adviesmee, waar hij stelt: ‘Wat mij persoonlijk helptbij dit proces is een fragment uit de brief vanPaulus aan de Flippenzen (25: 5-8): ‘Die gezind-heid moet onder u heersen, die ook in Chris-tus Jezus was’.’ Het is ook een hint aan de velen die niet meergeloven in een persoonlijke God, die dat aljaren geleden hebben losgelaten. NogmaalsGroothuis hierover: ‘Voor mij kan God niet‘iets’ zijn. Ik kan geen liefde ontwikkelen vooriets, voor een ding. Een ding kan mij geen ge-borgenheid geven. Je hebt respect, liefde, ge-borgenheid, affectieve bindingen nu eenmaalmet een persoon. God is daarom voor mij eenpersoonlijke God,waartoe ik mij affectief ver-houd.’ Laten wij met deze gedachten in het achter-hoofd, ook als kerken, moed houden en ver-trouwen. In Nehemia 8:10 staat het zo kern-achtig beschreven: ‘Wees niet bekommerd,want de vreugde in de Here is jullie sterkte.’En daarom zou u een bordje boven uw bedmoeten hangen met de woorden : ‘De God vande hoop vervulle jullie met alle vreugde envrede in het geloof.’ (Romeinen 15:13).

Maurice C.J. Wielenga uit Joure is publicist en een vaste medewerker van Geandewei

PersoonlijkEen blij hart maakt het aangezicht vrolijk

Als je nooit eens breeduit kunt lachen - je hebt daar nota bene spieren voor gekregen - ja: dan word je een zure oom of zure tante.

VOLGENDE KEER

ea

nd

ewe

iG

in

‘De computer is mijn herder’

Het verlangen naar eenmooie imponeerde kathedraal

Van je eigen schaduw kun je niet winnen