smartprepsmartprep.in/wp-content/uploads/2017/01/samskritika... · దఫాళగ్హ...

ఆంధర దశంల సంసకృతక పునరుజజవనం

ఆంగల షంషకత రఫఴంత 19ఴ వతఫదంల ఆంధరదవంల కడ శూహంషకతక ునయుజజఴన ఉదయభం/శూహంఘక భతషంషకయణ ఉదయభం తృహర యంబబ ంద. దతుక ఆంగల వదయ వధనం, కరషతఴ మశనమలు, తరకలు, షంఘ షంషకయతల కల ల ంట అనక కహయణలు దసదం చఱహభ. 1835ల వలమం ఫ ంటంగ ఫయతదవంల ఆంగల వదయన రరవట డ. 1857 నటక భదర స, కలకతత , ఫ ంఫభ వవవవదయలమ లన ఆంగలలములు శూహ ంచయు. తృహఱహతయ ఫఴనల న ఴతరహదం, భ నఴతరహదం, ఱహళత మ దకథం ల ంటవ అఴలకనం చషకునన ఫయతములు, ఆంధర లు శూహంఘక దమహచమహలు, భూఢ నభమకహల తృ యు తృహర యంభంచయు. 1805ల లండన మశనమ శూ ళట జభమలభడగు (కడ) కలందరంగహ, 1835ల అబ మకహ ఫ స షంఘం మహమలళభ కలందరంగహ, 1841ల చమ మశన శూ ళట కశుహ , గదఴమ తృహర ంతలు కలందరంగహ వదయరహయత క, భత రచమహతుక కలచమడం తృహర యంభంచభ. గళల మశన కడ, కయౄనలు జల ల లల కల చళంద. మహజ మహభమసన మహయ, శూహవమ దమ నంద షయషవత ల ంట ఫయతములు తృహర యంభంచన శూహంఘక, భత షంషకయణ ఉదయభం ఆంధర లన అమతంగహ రఫవతం చళంద. ఫరసమ షభ జ కహయయకల తృహలకు... మహజభండరర; ళదధ ంతలకు-ఫటల , ఆలచనలకు-భచలటనం కలందర లమ యభ. షతయ షంఴమతు (కందకమ), ఴందఽ మతౄహయమర(భననఴ ఫుచమయంతలు), జనన (మహమషం ర ంకట శఴుడ) ల ంట తరకలు షంషకయణదయభ తుక ఎంత రచయం గహవంచభ. ఆంధర రకహశక,

షజన భన ఉల ల ళతు, అభత ఫ ధతు ల ంట తరకలు కడ తడడ భ. తల తలుగు తరక షతయదఽతన భదర స నంచ ఫయలల మ కరషతఴ షంఘం 1835ల ర లుఴమంచంద. ఴతత ంతతు (1540), ఴయధభ న తయంగణ (1842), ఴతరహద(1862),

తతత వఫ ధతు (1864) ల ంట తరకలు కడ భత రచయ దకథంతన శూహ ంచయు.

For more information log on to http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

SmartPrep.in

1872ల ఉభ యంగనమకులు నముడ షంతృహదకతవంల భచలటనం నంచ ుయుశుహయ రదమతు అన తరక ర లుఴడరంద. 1874ల కందకమ వమలవలంగం ంతలు వరకఴమతు తరకన శూహ ంచయు. కకకండ ర ంకటయతనం తన ఆంధరఫశుహ షంజజఴతు తరక దవమహ కందకమ ఫరహలన వభమశంచరహయు. దతుక అనఫంధంగహ సషయఴమతు తరకన తృహర యంభంచయు. కందకమ వమలవలంగం కడ శృషయ షంజజఴతు తరక (1876)న తృహర యంభంచయు. భఴయల వదయభఴదధ కషం వమలవలంగం షతఴత ఫ ధతు తరకన శూహ ంచగహ, భల ల ద ర ంకటయతనం (1893), మహమషం ర ంకట శఴుడ (1894) కలళ తలుగు జననతరకన తృహర యంభంచయు. 1904ల వమలవలంగం తలుగు జనన తరకకు షంతృహదకుడరగహ ఉండరవదశ నమభణుల చమతరభు అన రహయశూహతున రచమంచయు. అభుదరత గరంథచంతభణ అన భ షతరకన న లల యు నంచ క. మహభకశమయ ర లుఴమంచయు. 1891ల నయత షఫఫమహఴు

ఆధవయయంల మహజభండరర నంచ చంతభణ తరక ర లుఴడరంద. చలకభమత మహభచందర వజమం,ఴభలత, అసల యఫభ నఴలలు చంతభణ తరకల రచమతభమ యభ. 1902ల భచలటనం నంచ కండ ర ంకటమయ కశుహ తరకన శూహ ంచగహ, అద 1905

నంచ భుటృనమ కశుహ మహఴు షంతృహదకతవంల కనశూహగంద. దఱదధ యక కహశనథతు నగలవవయమహఴు ంతలు 1909ల ఫ ంఫభ కలందరంగహ ఆంధరతరక (రహయతరక)న తృహర యంభంచగహ, అద 1914 నంచ భదర స కలందరంగహ దనతరకగహ భ మంద. 1925ల భ డతృహట సనభంతమహఴు తృహర యంభంచన గలకండ తరక షయఴయం రతమడర షంతృహదకతవంల కనశూహగంద.


SmartPrep.in

SmartPrep.in

తల సంసకరతలు ఆంధరదవ షంషకయణ ఉదయభ తున వమలవలంగం భుంద ముగం, వమలవలంగం ముగంగహ ఴమకమశూహత యు. ఫయత శూహంషకతక ునమవకహష తభసృడరగహ మహజమహభమసన మహయ మ ందగహ, ఆంధరదవ శూహంషకతక ునమవకహష తభసృడరగహ కందకమ కమత గడరంచయు. భదర స కయు ల దఫళగహ తుచళన ఏనగుల వమహశూహవమ శూహంఘక దమహచమహలు, రహట కహయణలు వఴమంచడ.కహశమ తరలు అన గరంథతున యచంచడ. భదర స లతు ఴందఽ లటయమ శూ ళటల షబుయడరగహ ఉండరహడ. ర న నలకంట షఫఫమహఴు ఫడర ుషతకహలల భ యులు చమడం దవమహ దశమ వదయ లతృహలన షమదదద లతు, ఆంగల వదయన రరవట లతు షఽచంచడ. మహజభండరరక చందన శూహమనతు భుదద నయళంస నముడ ఴత షఽచతు (1862) గరంథం మహళ శూహంఘక షంషకయణల ఆఴవయకతన వఴమంచడ. కభలవవయ శరతురహష యలల ళత వదయరహయత క 70 రల యౄతృహమలు వమహళంగహ ఇచడ. న లల యు తృహర ంతంల క. అనంతమహభఱహళత సమజనదధయణకు కల చఱహడ. వఱహఖటనతుక చందన యఴషత ర ంకట యంగహచయుయలు వతంత వరకం గరంథతున మహళ ళత ునమవరహశృలు ఱహషత షభమతబనతు రహదంచడ. గహజుల లకషమమనయష ళట భదర స నటవ అశూ ళభశన షంషన 1852, జనఴమ 26న శూహ ంచడబ కహకుండ, తన కరళంట తరక దవమహ శూహంఘక, మహజకమ చతనయతుక కలచఱహడ. రదంతచమ అన వదయఱహఖ ఉదయగ ఫలయ వరహశృలన తులధషఽత , ఴందఽ వరహస వధనంలతు లతృహలన షఴమషఽత ఱహషనలు చమ లతు రబుతవతుక వననవంచడ. తల ల రగడ షఫఫమహఴు ఆంధర తృహర ంతంల దఴయ జ న షభ జ ళదధ ంతలు రచయం చమడబ కహకుండ కలనల ఆల కట న ఆంధరకు ఆశృవతుంచ ఉదయభ తున వషత మంజలఱహడ. గహజుల లకషమమనయషళట ర టచకమ తుయౄమలనకు కలచఱహయు. ఆతమమమ లకషమమనయళంసం ళత ల ునమవరహస షభ జంల షబుయడరగహ చమ తృ మహడడ.


SmartPrep.in

SmartPrep.in

కందఽకూర వరశలంగం (ఆంధర వ తళకుడు)

ఆంధర ునమవకహష తభసృడ, దకషరణ ఫయత వదయశూహగయుడ, గదయ తకకనగహ మ ందన కందకమ వమలవలంగం ంతలు 1848, ఏరల 16న మహజభఴందరఴయంల ుననభమ, షఫఫమహముడ దంతలకు జతుమంచయు. దఽళ శూ భమ జులు ఴదద షంషకత ఫశన అధయమనం చఱహయు. 12ఴ ఏట ఏడళల మహజయలకషరమ (ఫభమ)త వరహసం జమగంద. 1872ల కయంగ (తమ.గ. జల ల ) ఆంగల తృహఠఱహలల ఉతృహధయముడరగహ చమహయు. భూఢనభమకహలు, శూహంఘక దమహచమహలకు ఴయతమలకంగహ తృ మహడయు. ఫరసమ షభ జంల చమ మహజభండరర కలందరంగహ షంఘ షంషకయణకు ూనకుననయు. 1874ల ధఴయవవయంల తల ఫలకహ తృహఠఱహలన శూహ ంచయు. భదర స ల షభయ యంగమయఱట నంచ గదయ తకకన తయుదన తృ ందయు (1873). తల ఫలకహ తృహఠఱహలకు తల రధనతృహధయముడరగహ భల ల ద అచనన ఱహళత తు తుమమంచయు. 1874లవరకఴమతు భ షతరకన, దతు అనఫంధంగహ 1876ల శృషయ షంజజఴతుతరకన తృహర యంభంచయు. 1878ల మహజభండరరల షంఘ షంషకయణ షభ జం/ తృహర యన షభ జతున శూహ ంచయు. ళత ునమవరహసం నయమషభమతబ అతు మ కంటృ 1879, ఆగష 3న మహజభండరరల తల ఫఴయంగ ఉనయషం చఱహయు. 1880ల ళత ునమవరహస షభ జతున తృహర యంభంచయు. 1881, డరళంఫయు 11న మహజభండరరల తల వతంత వరహశృతున జమంచయు. ఴయుడ గకులతృహటు శరమహభులు కహగహ ఴధఴు గయభమ. ండరల భంతర లు చదవంద తృహనకకం ఆనందచయుయలు. ఆమక షశృమం అందంచంద డ మహభకశమయ. 1881, డరళంఫయు 15న మండ వతంత ునమవరహసం జమంచయు. ఴయుడ మహచయల మహభచందరమహఴు, ఴధఴు యతనభమ.

1882 అక ఫయుల భూడ వతంత వరహశృతున జమంచయు. 1883ల షతఴతఫ ధతుతరకన తృహర యంభంచయు. 1891, జుల 29న మహజభండరర నంచ షతయషంఴమతు తరకన తృహర యంభంచయు. 1905ల షతయరహదతు తరక తృహర యంభంచయు. 1874ల నయశూహుయం కలందరంగహ ఘజమత అలఖ న శూహ ంచన వదవనన భనసమణ తరక


SmartPrep.in

SmartPrep.in

1875ల వరకఴమతుల వలనబ ంద.చంతభణ తరకకు కడ కందకమ షంతృహదకుడరగహ ఴయఴసమంచయు. 1897ల భదర షల వతంత వయణలమ తున శూహ ంచయు. ఆంగలలములు 1893ల మహఴు ఫసదఽర తయుద రదనం చఱహయు. 1898ల భసదఴ గవంద మనడ భదర షల జమగన షంఘ షంషకయణ షభ రవంల కందకమతు దకషరణ ఫయత వదయశూహగయుడ అన తయుదత షతకమంచయు. (ఫయత దవంల తల వతంత వరహసం జమంచంద - ఈవవయ చందర వదయశూహగయుడ). 1905ల మహజభండరరల వతంత వయణలమ తున శూహ ంచయు. (నట: తల వతంత వయణలమ తున భదర స (1897)ల, మండద మహజభండరర (1905)ల శూహ ంచయు). 1906, డరళంఫయు 16న ఴతకహమణ షభ జతున మహజభండరరల శూహ ంచ తన మతతం ఆళతతు ఆ షంషకు చందల వలునభ మహఱహయు. కందకమ 1919, బ 27న భదర ష (రదవల స)ల భయణంచయు. సహతయ సవ

తలుగు శూహఴతయంల కందకమ అనక నఽతన రకరమలన తృహర యంభంచయు. తలుగుల తల శూహంఘక నఴల మహజఱఖయ చమతర(వరక చందరక) యచంచయు. దతున అలఴర గల ళమత యచన వకహరఆఫ రక పల ఆధయంగహ మహఱహయు. జనథన ళవఫట యచంచన గలఴర టర ర లసఆధయంగహ షతయమహజ ూయవదవ మ తరలు గరంథతున యచంచయు. ఆంధర కఴులచమతరం గరంథ యచన దవమహ శూహఴతయ చమతరకు శరకహయం చట యు. కహలుదష, లకస ళపమర నటకహలన అనఴదంచయు.

తయయ గవదవన భశృషబ, భూలకహషయ వజమం, ఴయఴశృయ ధయమఫ ధతు(ల డర నటకం), దదమయగహమ లుల ల ంట రసషనలు, నటకహలు యచంచయు.వక మమ భశృమహణ చమతర (1897), నయద షయషవత షంరహదభు, షతయఴతచమతరభు, చభతకయ యతనఴలు ఫరసమవరహసం (కనయవులకం వభయశ నటకం) ల ంట యచనలు


SmartPrep.in

SmartPrep.in

కడ చఱహయు. ద కభ ండ ఆఫ కమరస కు అనరహదబచభతకయ యతనఴలు. ఆంగలకవ లమటన యచన డయమనన ఆధయంగహమహగభంజమ నటకహతున యచంచయు. లమటన భమ క యచన ద మరఴలసఅనరహదంగహ కయలయణ కలఴలల యచంచయు. కందకమ అభనరహంధరకు ఆదఫరసమఅతు ఆయుదర (ఫగఴతల షదశఴ వంకయఱహళత ) మ కనగహ, చలకభమత ''తన దసం గలసం,

కహలం, వదయ, ధనం రజలకు అమంచన ఘనడ కందకమ" అతు మ కననయు. రఘుపత వ ంకటరతనం నయుడు (1862 - 1939)

1862ల భచలటనంల జతుమంచయు. భదర స కరళమన కయలఱహలల అబయళంచయు. భననఴ ఫుచమయ ంతలు రయణత 1885ల ఫరసమషభ జంల చమహయు. ఆంధరల ఫరసమషభ జతున ఫగహ రచయం చఱహయు. 1891ల శూహంఘక వుదధ షంఘం (శూ శల ూయమట అశూ ళభశన - SPA) శూహ ంచయు. నఫుల కయలఱహల (భచలటనం),

భసఫూబ కయలఱహల (ళకందర ఫద), ఠహుయం మహజ కయలఱహలలల (కహకనడ) అధయకుడరగహ, రతుసతృహల గహ తుచఱహయు. కహకనడల ఆంధరఫరసమ మతృహషన భందమహతున శూహ ంచయు. దఴదళ ఴయఴష యదద కషం కల చఱహయు. (భతం ఆమదంచన తృహ ంకలం). శూ శల మతౄహయమర, పలఴయకర,ఫరసమ రకహశక, ులస పరండ ల ంట తరకలు నడరతృహయు. కహకనడల అనథ, సమజన ఫలకల కషం వయణలమం, ఴషత గసం తుమమంచయు. ఫరసమమష,అభనఴ శూ కరటస... ల ంట తయుదలు తృ ందయు. వదయయంగంలతు కలక ఆంగల రబుతవం న ట సృడ తయుదత షతకమంచంద. ద వదయయు ల కషం తన గుయుఴుమలల ర మట ఆంధర ఫరసమధయమ రచయక తుధ అన ఒక తుధతు ఏమహటు చఱహయు.


SmartPrep.in

SmartPrep.in

గురజడ అపరవు 1861, నఴంఫయు 30న వఱహఖ జల ల , మహమఴయంల జతుమంచయు. వజమనగయమహజు ఆనందగజత, మన భశృమహణ ఴదద దరహన (కహయయదమశ)గహ తుచఱహయు. దఴుడర కంట భతుల, భతం కంట షభ జం రధనం అతు ఫవంచరహయు. షంఘ షంషకయణకు, దవబకతక తన శూహఴతయం దవమహ ళఴలు అందంచయు. 1896ల కనయవులకం నటకహతున యచంచ వజమనగయ మహజుకు అంకతం చఱహయు. 1910ల భుతయల షమహలు యచంచయు. ఈ గరంథంలన అనక దవబకత గతలు ఉననభ. దవభంట భటకహదయ, దవభున రమంచభనన,భంచ అననద భ ల అభత

నన భ లన అగుదన ల ంట గతలు యచంచయు.ుతతడరఫ భమ ూయభమ, కనయక, దదద ఫటు (తల తలుగు కథతుక) ల ంట యచనలు చఱహయు. 1913ల భదర స వవవవదయలమ ళనట బ ంఫయుగహ తుమమతలమ యయు. నఴముగ ర తలుకుడ తయుద తృ ందయు. అమతబ నమతరహద, మతబ న తఴరరహదగహ మ ందయు.

"ఆదకలంల తకకన , మధయకలంల వమన ,

ఆధఽనక కలంల గురజడ తలుగుల మహకవులు" - శరశర

"గురజడ రచనలననన నషటమ ప యన ఒకక దశభకతత గతం మగలన చలునఽ అతడు పరపంచ కవుల ఒక మహకవగ రుజువు కవడనకత" - శరశర

"గురజడ 1915లన చనప యన 1915 తరత జజవంచడం పర రంభంచరు" -

దవులపల కృషణశసత


SmartPrep.in

SmartPrep.in

"వరశలంగం మహపురుషుడు , గడుగు మహపండతుడు కగ గురజడ మహకవ" -

నయలర ంకటవవయమహఴు "కతత తమహతుక గుయుర ఴయంట గుయజడ అతు ననంటన" - దవయథ "తలుగు రజల షమత థంల అతృహమహఴు షద జజవశూహత డ" - గడగు ళతత

కమర జు వ ంకట లకషమణరవు (1877 - 1923)

1877ల కశుహ జల ల , నగంచతృర లుల జతుమంచయు. నగూర ల వదయఫయషం చఱహయు. కలషమ, భమహఠహ తరకలల రహయశూహలు మహఱహయు. 1898ల కందకమ జనన తరకల కడ రహయశూహలు మహఱహయు. భునగహల ఎళట ల దరహన గహ తుచఱహయు. భునగహల మహజ నమతు ర ంకట యంగహమహఴు లకషమణమహఴు కలక తడటు

అందంచయు. 1901ల మహవచట యంగహమహఴు గసంల శరకశదఴమహమ ఆంధరఫశుహ తులమం (ఴ దమహఫద)న శూహ ంచయు. 1904ల సనభకండల మహజమహజనమలందర ఆంధరఫశుహ తులమం, ళకందర ఫద (1905)ల ఆంధర షంఴయతూ గరంథలమ లు తుమమంచయు. 1906ల వజ న చందరకహ భండలతు శూహ ంచయు. దతుక నమతు ర ంకట యంగహమహఴు, గహడరచయల సమషమవతతభమహఴు, అమయదఴయ కహయవవయమహఴు షసకమంచయు. ఈ భండల రచమంచన కతున గరంథలు -జజఴఱహషత ం, కలమహ, భలమమ (ఆచంట లకషమమత);

యశూహమన ఱహషత ం (వవవనథ వయమ), ఆంధర ల చమతర (చలుకమ వయబదరమహఴు), అయఱహషత ం (కటభంచ మహభలంగహమడర), మహణషంముకత (ల ల షఫఫమహఴు). ఫయతదవ ఫశలల కల ల తల తృహర ంతమ ఫశుహ (తలుగు) వజ న షయవశూహతున రచమంచయు. (ఇద 3 షంూటలు, మండరల జజలల ఉంద). 1916ల కఴూవయుల ఆంధర శూహయషవత మశత శూహ కులల కభమహర జు లకషమణమహఴు ఒకయు. ఆంధర చమతర మఱధక తభసృడరగహ మ ందయు. 1923, జుల 12న కందకమ వమలవలంగం ంతలు భయణంచన అద గద (భదర ష)ల కభమహర జు


SmartPrep.in

SmartPrep.in

భయణంచయు.

"లకషమణరవు ఒక వయకతత కదఽ ఒక సంసథ". -కురగంట సతరమయయ "వరు మరకననళల జజవంచఉంట తనఽగు నట కంట ఎంత పరపుషటమ , పటషటమ ఉండద" - వదన వశం

గడుగు వ ంకట రమమూరత (1862 - 1940)

గడగు 1862ల గంజం జల ల ల జతుమంచయు. మహల కమడరల ఉతృహధయముడరగహ చమహయు. షఴయ ఫశ అభఴదధ క కల చఱహయు. ఴయఴశృమక ఫశు దయభ తభసృడరగహ మ ందయు. తలుగు అన తరకన 1920ల తృహర యంభంచయు. జమంత మహభమయ ల ంటరహయురహయు గడగు ధవజబ తత యు. గుయజడ, టుసదయ ల ంటరహయు గడగున షభమంచయు. 1925ల తణుకుల జమగన ఆంధర శూహఴతయ మశతత షబల ఴయఴశృమక ఫశన షభమషఽత ఉనయళంచ షబ ఆమదతున తృ ందయు. షఴయ ఫశ అభఴదధ కషం చళన కలక భదర స రబుతవం మహఴూశూహఴ బ తయుదన ఇచంద. ండరత తశకుకల ఫశుహ ఫశజంరహయశూహతున తలుగు తరకల రచమంచయు. 1913ల మభమహండమ ఆతౄ మడయన తలుగు యుత ఒక వననతృహతున భదర ష రబుతవతుక గడగు షభమంచయు. దశమహజు దఫమయ: 26 ఏళల ఴమషల భయణంచన షంఘ షంషకయత. కందకమ వమలవలంగం ంతలు శశయడ. ఆడంఫమహలకు ఴయతమలకంగహ ఉదయభం తుయవఴంచయు. ఫటల తురహళ. Voice of

Truth తరక, ముఴకుల తృహర యన షబ (YMPU) న శూహ ంచయు.


SmartPrep.in

SmartPrep.in

జయంత రమయయ పంతులు:

తమయుగదఴమ జల ల భుకలతవవయంల జతుమంచయు. ండరతడ ,

ఱహషన మఱధకుడ. ఠహుయం మహజ కయలఱహలల అధయకుడరగహ తుచఱహయు. 1911ల ఆంధర శూహఴతయ మశత లు తృహర యంభంచయు. అభదరల తళతర గరంథలు ళకమంచ అధయమనం చఱహయు. ఆంధర రహఙమమ వకహష ర ఖమ, డరపనస ఆఫ లటయమ తలుగు, దరవడమన ల కసకగరప ల ంట గరంథలు యచంచయు. షఽయయమహమ ంధర ఫశుహ తుఘంటుఴున యౄతృ ందంచయు. ఱహషన దయభంజమ అన మఱధన షంుటలు యచంచయు. (మర నఽయ అధకహమగహ కడ తుచఱహయు). చలకమరత లకషమమనరసంహం పంతులు: ఆంధర మలన గహ మ ందయు. మహతర తృహఠఱహలలు, సమజన తృహఠఱహలలు ఏమహటు చఱహయు. అంధకవగహ మ ందయు. తన చందరతృహల ఉనయశూహలన తలుగుల అనఴదంచయు. మహజ మహభ మసన మహమ ఠఱహల శూహ ంచయు. దవభ త తరకన తృహర యంభంచయు. ఉననవ లకషమమనరయణ:

భ లలల నఴల యచంచయు. దతున తరటష రబుతవం తులధంచంద. 1902ల ఫషఴమహజు అతృహమహఴు: సమజనల టల జయుగుతనన అతయచమహలన ఴయతమలకషఽత గలమ లు యచంచయు.


SmartPrep.in

SmartPrep.in


SmartPrep.in

SmartPrep.in

smartprepsmartprep.in/wp-content/uploads/2017/01/samskritika... · దఫాళగ్హ...

Documents