असलेल्या पुस्तक दसुरे ·...

बहनमहाराषटरातील मराठी मातभाषा असललया विदयारथयाासाठी सचितर पसतकमाला

विशिभारती पसतक दसर

पहहली आितती - २०१४

बहनमहाराषटर मडळ पसतक सममती उततर अमररका

सपकक : [email protected]

Level 2 – दसरी पसतकमालविषयी मनोगत मराठी भाषा पाठयपसतक

© BMM Marathi Shala eBook Team

बहनमहाराषटर मडळाचया ितीन महाराषटराचया बाहर राहणाऱया विदयारथयााना मराठी

शिकिणयासाठी उपयोगी अिी विशिभारती पसतकमाला परकाशित करताना आमहाला फार आनद होत आह.

या पसतकाचा सिााधिक उपयोग मराठी मातभाषा असललया परत अमराठी परदिात राहणाऱया मलासाठी होईल अिी आमची िारणा आह. भाषा ही एखादया ससकतीिी ननगडडत असत. मराठीसारखया परादशिक भाषसाठी तर ह नात अनतिय महतिाच आह. तयामळ मराठी ससकतीिी रोजचा सपका नसललया विदयारथयााना मराठी कस शिकिायच याचा वििष विचार करािा लागतो. यासाठीच हा सिततर पाठयपसतकाचा खटाटोप.

कोणतीही भाषा शिकणयासाठी आिशयक कौिलय असतात - आकलन, बोलण, िाचण आणण शलहहण. भाषाकौिलयाची ही उतरड या करमानच असािी अस आमहाला िाटत. तयानसार भाषच आकलन सिाात महतिाच आह. मराठी मातभाषा असललया मलाना घरात मराठी ऐकायला शमळण अनतिय महतिाच आह. तयानतर तयाना मराठीत बोलायला परोतसाहन हदल पाहहज. तयानतर यत िाचन आणण लखन.

अस असताना आमही िाचन आणण लखनासाठी उपयकत पसतक तयार करणयािर भर का हदला? तर सिादामधय विवििता आणणयासाठी, निीन िबदसपदा आणण ननरननराळ िाकयपरयोग मलाना शिकिणयासाठी िाचनाशििाय गतयतर नाही. िाचनातन आपण ननरननराळया परसगाना सामोर जातो. निीन िबद आणण िाकयरचना शिकतो. महणन िाचनािर भर असलला हा अभयासकरम आमही विकशसत कला आह. परत या अभयासकरमाचा िापर करताना शिकषकानी ह भान ठिण आिशयक आह की याचा िापर करन मलाना जासतीत जासत बोलायला उदयकत कल पाहहज.

परसतत पाठयपसतकामधय अनक परकारच िड समाविषटट करणयाचा आमही परयतन कला आह. तयात कालपननक कथा (fiction) आहत, माहहतीपर उतार (non-fiction) आहत. नाटकलया आहत. बडबड गीत आहत, तसच कविता आहत. या सिााचा उददि विदयारथयााना अनक विषयािी ननगडडत िबदसपदा दता यािी असा आह. ननरननराळया पररससथतीचा िापर करन वयाकरणाच परयोग शिकिण हा आह. िगाात विदयारथयाािी गपपा मारणयासाठी विषय परिण हा आह. परत िडयातली माहहती घोकन पाठ करन घण हा मातर आमचा उददि मळीच नाही. तयामळ शिकषकानी ह िड तिा परकार िापर नयत. विदयारथयाानी ह िड पणातः िाचाित परत परशनपतरतरकामधय िडयातील माहहती ककिा पाठातरािर भर हदला जाऊ नय अिी आमची अपकषा आह. पसतकामालतील परतयक िडा शिकिायला सािारणत: ६० त ९० शमननट लागतील अिी आमची



अपकषा आह. पहहलया आिततीत आमही पहहली त चौथीची पसतक परकाशित करीत आहोत. या िगाामधय परिि घणयासाठी आमचया सािारण अिा अपकषा आहत:

पहहली: सोप मराठी सभाषण समजत. मराठी अकषर ओळख अपकषकषत नाही. पसतकातील अभयासकरम ५ त ७ िषााचया विदयारथयाासाठी अनरप आह.

दसरी: मळाकषर आणण बाराखडी िाचता यण अपकषकषत आह. पसतकातील अभयासकरम ७ त ९ िषााचया विदयारथयाासाठी अनरप आह.

नतसरी: जोडाकषर िाचन अपकषकषत आह. पसतकातील अभयासकरम ९ त ११ िषााचया विदयारथयाासाठी अनरप आह.

चौथी: मराठी िाचनात सहजता अपकषकषत आह. पसतकातील अभयासकरम ११ त १३ िषााचया विदयारथयाासाठी अनरप आह.

उततर अमररकतील अनक गािामधय गली ककतयक िष मराठी िाळा चाल आहतच. परत २००७ मधय कफलाडसलफया यथ भरललया बहनमहाराषटर मडळाचया पररषदत या सिा िाळाना एका छतराखाली आणणयाचया विचाराला चालना शमळाली. सिा िाळासाठी एकसि अभयासकरम तयार करणयाचया कामाची महतामढ रोिली गली. शरीमती सनदा टमण यानी या अभयासकरमाचा आराखडा तयार कला. परसतत पसतकमाला तयाच अभयासकरमािर आिाररत आह. परतयकष साहहतय शलहहणयाच आणण सकलनाच काम कोमल चौककर, मसजरी गणपल-मदलगी, दीपती पडडत, विनायक पिात, ससजत उपाधय आणण यानी कल आह. पसतकाच मखपषटठ कल आह मगि पारकर यानी. यावयनतररकत या पसतकमालसाठी विदयारथयाापासन त पालकापयात अनक मराठी परमीचा हातभार लागला आह. तया सिााच आमही मनःपिाक आभारी आहोत. इ.

विदयारथयााना िाचायला रोचक िाटतील, तयाचया कलपनला चालना दतील आणण उतसकतला डडिचतील अस िड शलहायचा आमही परयतन कला आह. मराठीचा अभयास हा कटाळिाणा न िाटता मजदार कसा होईल याचा विचार कला आह. ह करताना भाषिी तडजोड न करता जासतीत जासत सकस मराठी दयायची भशमका आह. अथाात ही अनतिय अिघड उहददषटट आहत आणण ती सिााथाान साधय झालली नाहीत याची आमहाला परपर जाणीि आह. तयामळ ह काम पणा झाल नसन ही फकत सरिात आह अस आमच मत आह. या कामात सिारणा करणयासाठी सिा शिकषक, पालक आणण मराठी परमीची आमहाला मदत हिी आह. आपलया सचना आमहाला अिशय कळिा. आमही तयाचा पढील आितयामधय ननसशचत उपयोग कर.



विशिभारती पसतक सशमती

बहनमहाराषटर मडळ, उततर अमररका

Level 2 – दसरी १ – अकषर ओळख मराठी भाषा पाठयपसतक


अनकरमणिका १ - अकषर ओळ ................................................................................................................................... 8

२ - अकषर ओळ ................................................................................................................................. 10

३ - आकड ओळख ............................................................................................................................. 13

४ - बाळ हसल खदकन ........................................................................................................................ 17

५ - आटपाट जगलात ......................................................................................................................... 20

६ - दिाजीच रप ................................................................................................................................. 23

७ - अिी करा किायत ....................................................................................................................... 25

८ - चम चम चमचमतय ...................................................................................................................... 29

९ - िारा............................................................................................................................................. 32

१० - गड आणण चड ............................................................................................................................. 37

११ - माझया या दारातन ...................................................................................................................... 41

१२ - हरिल आणण सापडल ................................................................................................................... 44

१३ - सिपनातला पराणी ....................................................................................................................... 49

१४ - कवपला आणण जनी .................................................................................................................... 52

१५ - चिी ........................................................................................................................................... 57

१६ - कागद ........................................................................................................................................ 61

१७ - सदरी ......................................................................................................................................... 65

१८ - अशिी सटटी सरख बाई .................................................................................................................. 70

१९ - माझी िाळा ................................................................................................................................ 73

२० - मला आिडत… ! ......................................................................................................................... 77

२१ - पाहण ........................................................................................................................................ 82

२२ - पख मला जर असत.................................................................................................................. 87

२३ - पराणयाचा मळािा ......................................................................................................................... 90



२४ - लाल कोबडी ............................................................................................................................... 93

२५ - मराठी महहन आणण सण .............................................................................................................. 99

२६ - ननळची करामत (नाटकल) ......................................................................................................... 102

२७ - डोकयातल गणणत ...................................................................................................................... 108

२८ - अिी ही नाती ............................................................................................................................ 112

२९ - चला पाह या धरि तारा ................................................................................................................ 116

३० - गणपती बापपा मोरया ................................................................................................................ 121

३१ - शमठाचा सतयागरह ...................................................................................................................... 125

३२ - रामायणातील गोषटटी ................................................................................................................. 126

पररशिषटठ: मळाकषर ............................................................................................................................. 129

पररशिषटठ: बाराखडी ............................................................................................................................ 130

पररशिषटठ: ........................................................................................................................... 133



१ - अकषर ओळख सिर (Vowels)

अ (a)

आ (aa)

इ (i)

ई (ee)

उ (u)

ऊ (oo)

ए (e)

ऐ (ai)

ओ (o)

औ (au)

अ (am)

अ: (aha)

वयजन (Consonents)

क (ka)

ख (kha)

ग (ga)

घ (gha)

ङ (nga)

च (cha)

छ (chha)

ज (ja)

झ (za)

ञ (nya)

ट (Ta)

ठ (Thha)

ड (Da)

ढ (Dha)

ण (Na)

त (ta)

थ (tha)

द (da)

ि (dha)

न (na)



प (pa)

फ (pha)

ब (ba)

भ (bha)

म (ma)

य (ya)

र (ra)

ल (la)

ि (va)

ि (sha)

ष (Sha)

स (sa)

ह (ha)

ळ (La)

कष (kSha)

जञ (dnya)

बाराखडी (Syllables)

क (ka)

का (kaa)

कक (ki)

की (kee)

क (ku)

क (koo)

क (ke)

क (kai)

को (ko)

कौ (kau)

क (kam)

क: (kaha)

Level 2 – दसरी २ - ओळ मराठी भाषा पाठयपसतक


२ - अकषर ओळख

क

कान ख

णखडकी ग

गिपती

घ

घर च

िमिा छ

छततरी

ज

जजराफ झ

झोप ट

टोपी

ठ

ठोसा ड

डोक ढ

ढग

ि

बाि त

तारा थ

थाबा



द

दात ि

धर न

नाक

प

पळि फ

फगा ब

बटाटा

भ

भोपळा म

माकड य

याक

र

रडि ल

मलब ि

विमान

श

मशडी ष

षटकोन स

ससा



ह

हतती ळ

डोळा कष

पकषी

जञ

जञानशिर

तोडी सराि: िरील चितर िापरन िाकय तयार करा. दोन ककिा तीन िबद िापरन िाकय तयार करा आणण शलहा. उदा: आमही घरी गणपती आणतो.

~~~~~

मशकषकासाठी.. समाविषटट अभयासकरम: िाकय रचना, सामानयरप, बोली भाषा सराि, लखन सराि

उपयकत सिना या िडयाचा उपयोग अनक परकार करता यईल. उदा. अकषर ओळख, िबद ओळख, िाकय रचना इ.

~~~~~

Level 2 – दसरी ३ - ओळ मराठी भाषा पाठयपसतक


३ - आकड ओळख

१ ११ २१ ३१ ४१ ५१ ६१ ७१ ८१ ९१

२ १२ २२ ३२ ४२ ५२ ६२ ७२ ८२ ९२

३ १३ २३ ३३ ४३ ५३ ६३ ७३ ८३ ९३

४ १४ २४ ३४ ४४ ५४ ६४ ७४ ८४ ९४

५ १५ २५ ३५ ४५ ५५ ६५ ७५ ८५ ९५

६ १६ २६ ३६ ४६ ५६ ६६ ७६ ८६ ९६

७ १७ २७ ३७ ४७ ५७ ६७ ७७ ८७ ९७

८ १८ २८ ३८ ४८ ५८ ६८ ७८ ८८ ९८

९ १९ २९ ३९ ४९ ५९ ६९ ७९ ८९ ९९

१० २० ३० ४० ५० ६० ७० ८० ९० १००



१ एक

२ दोन

३ तीन

४ चार

५ पाच

६ सहा ७ सात

८ आठ

९ नऊ

१० दहा ११ अकरा १२ बारा १३ तरा १४ चौदा १५ पिरा १६ सोळा १७ सतरा १८ अठरा १९ एकोणीस

२० िीस

२१ एकिीस

२२ बािीस

२३ तिीस

२४ चोिीस

२५ पचिीस

२६ सविीस

२७ सततािीस

२८ अठठािीस

२९ एकोणतीस

३० तीस

३१ एकतीस

३२ बततीस

३३ तहतीस

३४ चौतीस

३५ पसतीस

३६ छततीस

३७ सदतीस

३८ अडतीस

३९ एकोणचाळीस

४० चाळीस

४१ एकचाळीस

४२ बचाळीस

४३ तरचाळीस

४४ चविचाळीस

४५ पचचाळीस

४६ सहचाळीस

४७ सततचाळीस

४८ अठठचाळीस

४९ एकोणपननास

५० पननास



~~~~~

५१ एकािनन

५२ बािनन

५३ तरपनन

५४ चौपनन

५५ पचािनन

५६ छपपनन

५७ सततािनन

५८ अठठािनन

५९ एकोणसाठ

६० साठ

६१ एकसषटट

६२ बासषटट

६३ तरसषटट

६४ चौसषटट

६५ पासषटट

६६ सहासषटट

६७ सदसषटट

६८ अडसषटट

६९ एकोणसततर

७० सततर

७१ एकाहततर

७२ बाहततर

७३ तरयाहततर

७४ चौऱयाहततर

७५ पचाहततर

२०० दोनि

३०० तीनि

४०० चारि

५०० पाचि

६०० सहाि

७०० साति

८०० आठि

९०० नऊि

१००० हजार

१०,००० दहा हजार

१००,००० लाख

१०,००,००० दहा लाख

७६ िहाततर ७७ सततयाहततर

७८ अठठयाहततर

७९ एकोणऐिी ८० ऐिी ८१ एकयाऐिी ८२ बयाऐिी ८३ तरयाऐिी ८४ चौऱयाऐिी ८५ पचाऐिी ८६ िहाऐिी

८७ सततयाऐिी ८८ अठठयाऐिी ८९ एकोणनविद

९० नविद

९१ एकयाणणि

९२ बयाणणि

९३ तरयाणणि

९४ चौऱयाणणि

९५ पचाणणि

९६ िहाणणि

९७ सततयाणणि

९८ अठठयाणणि

९९ नवयाणणि

१०० िभर



सिाधयाय: १ टबलाला पाय ककती?_________

२ रािणाला डोकी ककती? _______

३ अलीबाबा आणण चोर ककती?_______

४ गणपती बापपाचया निदयात मोदक ककती? _______

५ सिा शमळन कौरि ककती?_________

~~~~~ मशकषकासाठी..

समाविषटट अभयासकरम : करमिाचक आकड

उपयकत सिना: आकडयाचा करम िापरन कोडी ककिा खळ घयाित. उदा. तरबगो

~~~~~

Level 2 – दसरी ४ - ळ मराठी भाषा पाठयपसतक


४ - बाळ हसल खदकन

पहहला घास धचऊचा आणण दसरा घास माऊचा

नतसरा घास आईचा

आणण चौथा घास बाबाचा

पाचिा घास आजीचा आणण सहािा घास आजोबाचा

पोट भरल पटकन

बाळ हसल खदकन िसिरा पिात

~~~~~



िाकयात उपयोग करा घास : One mouthful food ----------------------------------------------------------------------------------------------

पटकन: लिकर ----------------------------------------------------------------------------------------------

सिाधयाय: १. पहहला घास कणाचा? ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- २. सहािा घास कणाचा? ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ३. बाळ का हसल?

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ४. पहहला, दसरा अस २० पयात आकड शलहा. ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------



----------------------------------------------------------------------------------------------

५. कोणता नबर कणाचा? करमिाचक अक िापरन शलहा. पहहला चड दसरी माळ ________ अगठी ________बाळ ________ िही _________ घर __________ ससा

~~~~~

मशकषकासाठी: समाविषटट अभयासकरम :

करमिाचक आकड उपयकत सिना:

५ पासन पढच सिा करमिाचक िबद आकडयाला िा, िी, ि परतयय लािन तयार होतात. उदा. आठिा मलगा, सहािी गाय, पाचि झाड

मलानी फकत १ त ४ (पहहला त चौथा) लकषात ठिल तरी परत. परतयय लािताना िसतच शलग ओळखन योगय तो परतयय लािािा. परतयय लािताना िदधलखनात झालला बदल समजािन सागािा. उदा: िीस - विसािा, नऊ - निि

~~~~~

Level 2 – दसरी ५ - मराठी भाषा पाठयपसतक


५ - आटपाट जगलात

आटपाट जगलात भरली िाळा शसहान िपटीन पसला फळा

हततीन काढली बाराखडी असिल बसल मारन उडी

माकडाला यईना बसता ताठ

महणन कोलयान शिकिल पाठ

उटान पसतक िरल जिळ

तयाचया मानला लागली कळ

नतर सजराफान लाबिन मान

माणसाची धचतर काढली छान

लबाड लाडगा महणाला उठन

एिढी माणस आली कठन

िाघोबा बोलल पळा र पळा माणस भरली आणण सटली िाळा

~~~~~



िाकयात उपयोग करा फळा: Black or whiteboard ----------------------------------------------------------------------------------------------

लबाड: लचचा, dishonest ----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~

सिाधयाय: १. शसहान काय कल? ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- २. धचतर कोणी काढली? ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ३. कवितत आललया ५ पराणयाची नाि शलहा. ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~



मशकषकासाठी :

समाविषटट अभयासकरम : कविता

उपयकत सिना: या कवितचा िापर करन इतर पराणयाची नाि शिकिािीत. कविततील उदाहरणाचा उपयोग करन ‘यमकाची’ (rhyming) ची

ओळख करन दयािी. “पाठ” िबदाचा कविततील अथा आणण दसरा अथा विचारािा. दोन अथा

असलल अजन काही िबद सागाित, उदा. मान (neck, honor), धचकट (sticky, frugal), कळ (button, pain)

Level 2 – दसरी ६ - मराठी भाषा पाठयपसतक


६ - दिाजीि रप

दिाजीच रप मनी आठिन करया िदन भकतीभाि

दिाजीचयापािी मागया मागण

चागल िागण अगी याि

सदगण सपनन करी बलिान विदया हधच िन आमहा दयाि

दिालागी साग बालक लहान होतील महान ऐस वहाि

किी - आिा गिाणकर

~~~~~ िाकयात उपयोग करा : िदन: नमसकार ----------------------------------------------------------------------------------------------

मागण: हिी असलली गोषटट

Level 2 – दसरी ६ - मराठी भाषा पाठयपसतक


----------------------------------------------------------------------------------------------

बलिान: िसकतमान (Strong) ----------------------------------------------------------------------------------------------

िन : पस ---------------------------------------------------------------------------------------------

महान: Great ----------------------------------------------------------------------------------------------

मशकषकासाठी :

समाविषटट अभयासकरम : पराथाना

उपयकत सिना: पराथाना नीट चालीत महणायला शिकिािी. मलाना कोणत दि माहहत आहत त विचाराि. मल दिळात गलयािर काय करतात त विचाराि.

Level 2 – दसरी ७ - मराठी भाषा पाठयपसतक


७ - अशी करा किायत

ताठ उभ रहा. दोन पायात अतर ठिा.

उजिा हात िर करा. डािा हात िर करा. िर बघा.

आता टाचा उचला. तोल साभाळता यतो आह का?

हात आणण टाचा खाली करा. समोर बघा.

हात कमरिर ठिा. पढ िाका. हातानी पायाच अगठ िरा.

हळ हळ परत ताठ उभ रहा.

हात बाजला आणण िर करत एक उडी मारा.

अजन एक अिीच उडी मारा.

अजन एक. अजन एक.

आता पर.

माडी घालन खाली बसा. ताठ बसा. पोक काढन बस नका.

पढ िाका. कपाळ जशमनीला लागत आह का?

िर बघा. खाली बघा. डािीकड बघा. उजिीकड बघा. आता समोर बघा.

डोळ शमटा आणण हात जोडा. एक त दहा अक मोजा. पण मनात !

डोळ उघडा.

आता थोडस हसा !

~~~~~



िाकयात उपयोग करा

ताठ: न िाकता ----------------------------------------------------------------------------------------------

अतर: Distance ----------------------------------------------------------------------------------------------

तोल साभाळण: To balance ---------------------------------------------------------------------------------------------

टाचा: Heels ---------------------------------------------------------------------------------------------

पोक काढन: पाठीत िाकन ---------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~

सिाधयाय

१ यथ िरीराच कोणकोणत अियि आल आहत? (५ शलहा) -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

२. ककती िळा उडी मारायची आह?

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------- --------



३. खाली बसन काय करायच आह त शलहा.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------- --------

४. लखात आलली कोणतीही पाच action verbs (ककरयापद) शलहा.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------

५. खाली हदललया ओळी बदलन शलहा: जस:

ताठ उभ रहा. : मी ताठ उभा राहतो.

दोन पायात अतर ठिा. -------------------------------------------------------------------- उजिा हात िर करा. ----------------------------------------------------------------------- डािा हात िर करा. ------------------------------------------------------------------------ िर बघा. ------------------------------------------------------------------------------------- ६. खालील िबदाच अनकिचन शलहा

पाय ------------------

टाच ------------------

उडी ------------------ हात ------------------

अगठा ------------------ माडी ------------------



७. दोन अकषर असलली अियिाची नाि शलहा. (कोणतही ४)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

८. तीन अकषर असलली अियिाची नाि शलहा. (कोणतही ४)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~

मशकषकासाठी.. समाविषटट अभयासकरम :

अियि, िचन उपयकत सिना: पाठातील सिा कती मलाकडन करन घयावया. सयानमसकार, योगासन याची ओळख करन दयािी.

Level 2 – दसरी ८ - मराठी भाषा पाठयपसतक


८ - िम िम िमिमतय

चम चम चमचमतय

गड गड गडगडतय

टप टप टपटपतय

सर सर सरसरतय

झर झर झरझरतय

पळ पळ पळतय

खळ खळ खळखळतय

िब िब िबिबतय

चम चम चमकतात तया आकािातलया विजा. गड गड गडगडाट करतात त ढग.

टप टप पडतो तो पाऊस.

सर सर कोसळतात तया पािसाचया सरी. झर झर डोगरातन िाहतो तो झरा ककिा ओढा. तयाला ननझार असही महणतात.

पळ पळ पळत िाहत त पाणी. नदीच पाणी. खळ खळ खळखळाट आिाज करणार सधदा पाणीच.

आणण िब िब आिाज करत उचािरन खाली पडतो तो िबिबा.

~~~~~



िाकयात उपयोग करा. गडगडाट: ढगाचा आिाज

----------------------------------------------------------------------------------------------

सरी: पािसाचया िारा

----------------------------------------------------------------------------------------------

खळखळाट: खळखळ असा आिाज

----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~

सिाधयाय: १.गाळललया जागा भरा : उदा. आकािातलया विजा चमकतात.

आकािात ढग ----------------------------------------- पािसाचया सरी ----------------------------------------. डोगरातन -------------- िाहतो. उचािरन पडणा-या पाणयाला ----------- महणतात.

२. गडगड, खळखळ, चमचम अस आणखी चार िबद शलहा. उदा: बडबड ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ३. तो, ती, त यापकी योगय िबद िापरा.

------ िबिबा ----- सर



----- पाऊस ----- िीज ----- डोगर

~~~~~

मशकषकासाठी : समाविषटट अभयासकरम : पाणी, शलग, सिानाम

उपयकत सिना: आकािात ढग कस तयार होतात, विजा का चमकतात आणण पाऊस कसा

पडतो याची चचाा करािी. ~~~~~

Level 2 – दसरी ९ - मराठी भाषा पाठयपसतक


९ - िारा िारा यतो, िारा जातो पण तो मला हदसत नाही. किी िारा हळच यतो. हळच िारा आला की झाडाची पान हलतात. हळच िारा आला की उच गित हलत. हळच िारा आला की िाळत टाकलल कपड हलतात. हळच िारा आला की छान गार िाटत. ती तर झळक ! किी किी िारा खप जोरात यतो. जोरात िारा आला की झाड हलतात. किी पडतात. जोरात िारा आला की किी किी घराच छपपर उडन जात. जोरात िारा आला की समदरात उच लाटा यतात. हच त िादळ ! तोडान िारा घातला की मणबतती विझत. तोडान िारा घातला की गरम सप गार होत. तोडान िारा घातला की बासरी िाजत. ही तर फकर ! िाऱयामळ पतग उडतो. िाऱयामळ झडा फडकतो. िाऱयामळ पिनचककी कफरत. िाऱयामळ ढग इकडन नतकड जातात.

http://openclipart.org/detail/36127/windmills-by-netalloy



िारा हदसत नाही, पण किढ उपदवयाप करन ठितो! पण जवहा िारा थाबतो तवहा उकाडयान जीि हराण होतो. पखयाशििाय चालत नाही. एसीशििाय चालत नाही. महणनच िारा नसला तर तरास होतो. आणण जासत असला तरी तरास होतो. असा हा िारा.

~~~~~ िाकयात उपयोग करा पिनचककी: Windmill ----------------------------------------------------------------------------------------------

झडा: Flag ----------------------------------------------------------------------------------------------

छपपर: Roof ----------------------------------------------------------------------------------------------

Blow ----------------------------------------------------------------------------------------------

मणबतती : Candlestick ----------------------------------------------------------------------------------------------

झळक : Breeze ----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~ सिाधयाय:



१. जोरात िारा आला की काय काय होत? (२ गोषटटी शलहा) ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- २. िारा िापरन काय काय करता यत? (२ गोषटटी शलहा) ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ३. िारा हळच आला की काय होत? (२ गोषटटी शलहा)

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ४. विझत, हलतात, पडतो, हदसत, उडतो ह िबद िापरन परतयकी एकक िाकय शलहा. ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------



५. चकीची िाकय दरसत करन सागा. ठळक िबद बदला. िारा हळच आली की पान हलतो. ---------------------------------------------------------------------------------------------- लाटा अगािर यत. ---------------------------------------------------------------------------------------------- घराच छपपर उडन जातात. ---------------------------------------------------------------------------------------------- िा-यामळ पिनिककया कफरत. ---------------------------------------------------------------------------------------------- मणबतती िा-यान विझतो. ---------------------------------------------------------------------------------------------- ८) खालील परतयक िबदाच अनकिचन शलहा. ढग -------------------- मणबतती ----------------------- झडा ----------------------- पतग ----------------------- बासरी ----------------------- िादळ ----------------------- ९. िर, खाली, माग, मधय, समोर यापकी योगय िबद िापरन िाकय परत शलहा. झाडा------------------ सािली असत. भाडया---------------सप आह.



छपपपरा -------- मोर बसला आह. घरा-------- बाग आह. बाग ------- फल आहत. १०. सिीफोड करा बासरी ----------------------------------- िादळ ----------------------------------- हलतात --------------------------------- इकडन ----------------------------------

~~~~~ मशकषकासाठी :

समाविषटट अभयासकरम : िचन, सिीफोड

उपयकत सिना: पाणयाचया िगिगळया परकाराची चचाा करािी, उदा: पाऊस. िाऱयासारखी ननसगाात जशमनीची पण िगिगळी रप आहत. ती कोणती?

उदा: डोगर, दरी, पठार यातील काहीची धचतर काढायला सागािी, धचतराच िणान करायला सागाि.

Level 2 – दसरी १० - मराठी भाषा पाठयपसतक


१० - गड आणि िड

गडचया सिपनात आला चड

आणण महणाला, अर गड !

मला फटल दोन पाय

आता तला सोडणार नाय.

चडन मारली ठोकर

गड चालला िरिर.

हात पाय झाल छोट

पोट झाल खप मोठ.

गड पोचला चदरापािी

चदर महणाला सजरली खािी.

चदरानी मारली ठोकर

गड पडला जशमनीिर.

छातीमधय झाल िस

जाग आली ओम फस.

किी: विदा करदीकर

~~~~~



िाकयात उपयोग करा: ठोकर: Crash, लाथ

---------------------------------------------------------------------------------------

िर िर: Up and up ---------------------------------------------------------------------------------------

चदरापािी: Near the Moon ---------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~

सिाधयाय:

१. चडन कोणाला ठोकर मारली?

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

२. गडच हातपाय कस झाल?

---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

३. चदर गडला काय महणाला?

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------



५. यापकी योगय िबद िापरन गाळललया जागा भरा:

िरिर, ठोकर, हातपाय, जशमनीिर, पोट

िळीन तझ --------------------------- मळल आहत

त ------------------------------------ झोप नकोस

खप खाललयामळ तझ ----------------------------- दखत आह

आकािात पतग ------------------------- चालला आह.

६. सिीफोड करा

ठोकर -------------------------

हातपाय -------------------------

सोडणार -------------------------

७. तो, ती, त यापकी योगय िबद िापरा.

------- िळ

------- चदर

------- सिपन

------- जमीन

~~~~~

मशकषकासाठी.. समाविषटट अभयासकरम :



सिानाम, सिी फोड

उपयकत सिना:

चडन आणण चदरान गडला खरच ठोकर मारली होती का? ह विचाराि. चडन आपलयाला ठोकर मारली अस सिपन गडला का पडल असाि?

यािर चचाा करािी. मलाना कोणती सिपन पडतात त विचारन घयाि. विदा करदीकराचया आणखी काही मजदार कविता मलाना सागावया

आणण पाठ करन घयावया.

~~~~~

Level 2 – दसरी ११ - मराठी भाषा पाठयपसतक


११ - माझया या दारातन

माझया या दारातन कोण कोण यत, कोण कोण यत

मामा यतो आणण मामी यत गोड गोड पढा दऊन जात

काका यतो आणण काकी यत छान छान बाहली दऊन जात

माझया या दारातन

कोण कोण यत, कोण कोण यत

दादा यतो आणण िहहनी यत चण फटाण दऊन जात

आजोबा यतात आणण आजी यत चड आणण फगा दऊन जात

माझया या दारातन

कोण कोण यत, कोण कोण यत

माििी यत आणण ताई यत किरी आब दऊन जात

किनयतरी: अनताई िाघ

~~~~~




चण, फटाण: Roasted Chick peas ---------------------------------------------------------------------------------------- बाहली: Doll ---------------------------------------------------------------------------------------- चड: Ball ---------------------------------------------------------------------------------------- किरी: Orange ----------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~

सिाधयाय: १. दादा िहहनी काय दतात? ------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------ २. आजोबा, आजी काय दतात? ------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------ ३. िरील कवितत नसलली दोन नाती शलहा. ------------------------------------------------------------------------------------------



------------------------------------------------------------------------------------------ ४ . खालील English िबदाना मराठी िबद शलहा. तयाना एकापकषा जासत मराठी िबद आहत का? Uncle, Aunt, Cousin ------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------ ५. यण ह ककरयापद िापरन गाळललया जागा भरा मी ------------------------------- त ------------------------------- तया ------------------------------- आमही ------------------------------- त -------------------------------

~~~~~ मशकषकासाठी.. समाविषटट अभयासकरम :

नाती, ककरयापद उपयकत सिना:

काही नाती लगन झालयािर तयार होतात. अिी नाती विचारािीत. मामाचया गािाला जाऊया ह गाण पाठ करन घयाि.

~~~~~

Level 2 – दसरी १२ - मराठी भाषा पाठयपसतक


१२ - हरिल आणि सापडल एकदा आई कामासाठी बाहर गली. ननिात आणण साकत घरी राहहल. ननिात खळत बसला. साकत िाचत बसला. मग दोघाना कटाळा आला. दोघानी सायकल काढली. दोघ बाहर पडल. सायकल चालिता चालिता दर गल. मग घरी कस यायच कळना. इकड आई घरी आली. बघत तर दार उघड. मल घरात नाहीत. आई घाबरली आणण रडायला लागली. मग बाबा आल. त विचारायला लागल. दोघ घराबाहर पडल. ननिातला आणण साकतला िोिायला लागल. नतकडन साकत आणण ननिात यताना हदसल. बाबा धचडल आणण आई हसायला लागली.

िसिरा पिात

~~~~~



निीन शबद (िाकयात उपयोग करा)

कटाळा : Boring ----------------------------------------------------------------------------------------------

नतकड : There ----------------------------------------------------------------------------------------------

िोिण: To search ---------------------------------------------------------------------------------------------

हरिल: Lost ---------------------------------------------------------------------------------------------

सापडल: Found ---------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~ सिाधयाय: १. आई का बाहर गली? ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- २. ननिात आणण साकत काय कर लागल? ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ३. दोघ कस बाहर गल? (एक उततर ननिडा)

१. दोघ पळत बाहर गल.



२. दोघ चालत बाहर गल. ३. दोघ सायकलिरन बाहर गल.

४. ठळक िबदातील चका सिारन िाकय परत शलहा. आई घाबरला ---------------------------------------------------------------------------------------------- ननिात खळत बसली ---------------------------------------------------------------------------------------------- आई घरी आल ---------------------------------------------------------------------------------------------- दोघ बाहर पडला ---------------------------------------------------------------------------------------------- मला कटाळा आली ---------------------------------------------------------------------------------------------- ५. घाबरली, रडतो, खळतात, कफरायला ह िबद िापरन एकक िाकय शलहा. ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ६. कसात शलहहलयापरमाण बदल करन िाकय परत शलहा



मलगा घरी आला ‘मलगा’ऐिजी ‘मलगी’ िापरा) ---------------------------------------------------------------------------------------------- दोघ रड लागल ‘दोघ’ ऐिजी ‘दोघी ‘िापरा) ---------------------------------------------------------------------------------------------- तो खळत बसला ‘तो’ ऐिजी ‘ती’ िापरा ) ---------------------------------------------------------------------------------------------- ननिानत खाली पडला ‘ननिानत’ ऐिजी ‘आिा ‘िापरा ) ---------------------------------------------------------------------------------------------- ७. खालील िाकयातील ठळक िवदाच अनकिचन करन िाकय परत शलहा. मलगी घरी आली ---------------------------------------------------------------------------------------------- घर मोठ होत ---------------------------------------------------------------------------------------------- सायकल मोठी होती ---------------------------------------------------------------------------------------------- रसतयात मािस होता ----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~



मशकषकासाठी..

समाविषटट अभयासकरम : िचन


आई का रडायला लागली? बाबा का धचडल? ह मलाना विचाराि. घरातील एक महतिाचा कागद हरिला आणण सगळजण कागद िोिायला

लागल यािर मलाचा एक सिाद बसिािा सतरीशलगी आणण पसललगी अिा परतयकी ५ िबदाची ओळख करन दयािी, ५ एकिचनी िबदाची अनकिचन सागािी.

Level 2 – दसरी १३ - मराठी भाषा पाठयपसतक


१३ - सिपनातला परािी

काल माझया सिपनामि आला एक पराणी

सागा तयाच नाि जर पाहहला असल कोणी

िाघोबाच डोळ तयािर हततीसारख कान

सिासारख अग मऊ, सजराफाची मान

बोकोबाचया शमिा तयािर, िादरोबाच नाक

ससरीएिढा लाब आणण उटासारखा बाक

खरोखरच असा कोणी हदसला तर िमाल

मग महणाल, आहस खरा डोकबाज कमाल

किी: िसत बापट

~~~~~



िाकयात उपयोग करा बाक: िाकडपणा ---------------------------------------------------------------------------------------

िमाल: मजा ---------------------------------------------------------------------------------------

डोकबाज: हिार --------------------------------------------------------------------------------------- सिाधयाय १. ------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------ २. ळ . ------------- ----------- ------------- ३. ------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------



४. ळ ऊ



उपयकत सिना: या पराणयाच धचतर काढायला सागाि

.

Level 2 – दसरी १४ - मराठी भाषा पाठयपसतक


१४ - कवपला आणि जनी ळ . . . . . . . .

. . . . . ळ ऊ , . .

. ळ . . . . . ळ . ळ . . . .



. , , , , . . . . ळ . .

~~~~~ : ितकरी: Farmer ---------------------------------------------------------------------------------------

मका: Corn ---------------------------------------------------------------------------------------

सफरचद: Apple ---------------------------------------------------------------------------------------

गोठा: गाईच घर

---------------------------------------------------------------------------------------

खर: Hooves ---------------------------------------------------------------------------------------

रिथ: Chew over and over ---------------------------------------------------------------------------------------

तपककरी: Brown ---------------------------------------------------------------------------------------

शिग: Horns ---------------------------------------------------------------------------------------



रागीट: पटकन रागािणारा ---------------------------------------------------------------------------------------

असजबात: At all ---------------------------------------------------------------------------------------

आखड: छोटा ---------------------------------------------------------------------------------------

िासर: गाईच वपलल ---------------------------------------------------------------------------------------

साय: Cream ---------------------------------------------------------------------------------------

आटिन: Reduce (milk) by heating ---------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~

सिाधयाय: १. ितात काय लािल आह? ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ २. गाईच दोन अियि शलहा. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



३. गाईची मान हलली की कसला आिाज यतो? ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ४. जनी किी हदसत? कवपला किी हदसत? ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ५. दिापासन काय काय करतात? ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ६. मासा, कािळा, कतरा, हतती, माजर, घोडा याच अियि शलहा. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ७. खालील परतयक िबदाच अनकिचन शलहा. िासर ------------------------------- गित ------------------------------- सफरचद ------------------------------- गाय ------------------------------- िपटी -------------------------------



बाग ------------------------------- पढा ------------------------------- ८ .खालील िाकयातील चका ओळखन तया दरसत करा. गाय गोठा असत .--------------------------------------------------------------- गाय दि दतो .--------------------------------------------------------------- माझा िडील ितकरी आह. --------------------------------------------------------------- मला दि आिडतो .--------------------------------------------------------------- गाईिी रग पाढरा आह .---------------------------------------------------------------

~~~~~ मशकषकासाठी.. समाविषटट अभयासकरम: जोडाकषरविरहहत िाचन, ककरयापद, िचन, शलग सिना:

गाईखरीज आणखी कोणाच दि िापरल जात? दिात असणार उपयकत अननघटक कोणत? तमहाला दि कोठ शमळत? त कोठन यत या सिााची चचाा करािी. जनी आणण जनीच िासर याच धचतर काढायला सागाि.

~~~~~

Level 2 – दसरी १५ - चिी मराठी भाषा पाठयपसतक


१५ - ििी नको ग रड कारल कड खारट मीठ आला िीट.

गोड आबा आताच कापा आमरस परीचा बत आखा.

आबट करी लोणचयात मरली नतखट शमरची ठचयात शिरली.

तोडात चघळा तरट आिळा अपचनाचा सभि टाळा.

सहा चिीचया सहा त-हा परतयकीचा रबाब ननराळा.

दररोज चाखन सा-या चिी

ननरोगी राहणयाची शमळत हमी. ~~~~~

िाकयात उपयोग करा कारल :Bitter gourd ---------------------------------------------------------------------------------------------- कड : Bitter ----------------------------------------------------------------------------------------------

खारट : शमठाचया चिीच ----------------------------------------------------------------------------------------------

http://www.google.com/imgres?hl=en&biw=1440&bih=805&tbm=isch&tbnid=Xa5mQwEkL1sUkM:&imgrefurl=http://dramarnathgiri.blogspot.com/2013/06/amla-tree-nellikai-phyllanthus-embilca.html&docid=blFnKigtE9wziM&imgurl=http://3.bp.blogspot.com/-QOarDvT12s0/TsPbZm9kSfI/AAAAAAAACC0/sO2_PoIzRRk/s1600/amla-fruit.jpg&w=1600&h=1200&ei=Fkg2UpDrLvOs4APF5IGABA&zoom=1&ved=1t:3588,r:38,s:0,i:203&iact=rc&page=4&tbnh=165&tbnw=237&start=38&ndsp=14&tx=124&ty=99



िीट आला: Got fed up ----------------------------------------------------------------------------------------------

बत आखा: Plan ----------------------------------------------------------------------------------------------

अपचन: पोट तरबघडण ----------------------------------------------------------------------------------------------

सभि : Possibility ----------------------------------------------------------------------------------------------

रबाब: ऐट ----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~ सिाधयाय: १. या कवितत कोणतया चिी आलया आहत? तया आणण तयाच पदाथा शलहा. ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------ २. गोड, आबट चिीच अजन दोन दोन पदाथा शलहा. ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------



३. या कवितत कोणती ककरयापद (verbs) आली आहत? ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------ ४. या कवितत सजथ यमक (rhyming) आह, त िबद शलहा. ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------ ५. तमहाला कोणती चि सगळयात आिडत? तया चिीच दोन पदाथा शलहा. ------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------ ६. कापण, शिरण, रडण, चाखण या ककरयापदाचा योगय उपयोग गाळललया जागी करा.

सरीन माझ बोट -----------------

त माजर दरिाजातन आत ---------------

त बाळ ----------------- होत मी आबा --------------------

८. चकीची दरसती करन परत शलहा.. ती आबा -------------------------------------- तो कारल -------------------------------------



त परी ---------------------------------------- ती लोणच ------------------------------------

~~~~~

मशकषकासाठी: समाविषटट अभयासकरम : चिी, ककरयापद, शलग

उपयकत सिना: एखादया गोषटटीला चिच नसल तर ती किी लागल? या िर चचाा

करा. सहा चिी कोणतया आणण तयाच महति मलाना सागाि. “मीठ नसल तर “ या विषयािर मलािी चचाा करािी.

~~~~~

Level 2 – दसरी १६ - कागद मराठी भाषा पाठयपसतक


१६ - कागद मला कागदािी खळायला आिडत. मी कातरीन कागद कापन छान छान िसत बनित. मी कागदाची होडी करत, घडी घालन टोपी करत, कागदाचा पतग करत, रगीबरगी फल करत.

किी किी आई आणण मी रगीत कागदाचा कदील करतो. हदिाळीत तो िरती लाितो. तयात हदिा लाितो. तयाचा रगीत परकाि पडतो. असा कदील खपच छान हदसतो.

कागद कापताना लहान लहान तकड पडतात. त तकड मी हित उडित. मग सगळ तकड घरभर पसरतात. मला खप मजा िाटत. पण आई महणत “ककती कचरा कलास ” मग मी सगळ तकड उचलत. कागदािर धचतर काढायला मला फार आिडतात. या धचतराची मी एक िही कली आह. कागदािर मी अकषर आणण आकड शलहहत. चागल अकषर काढल की आई-बाबा मला िाबासकी दतात.

िसिरा पिात ~~~~~



(िाकयात उपयोग करा) घडी: Fold ----------------------------------------------------------------------------------------------

रगीबरगी: अनक रगाचा (Colorful) ----------------------------------------------------------------------------------------------

परकाि: उजड (Light) ----------------------------------------------------------------------------------------------

कदील : Lantern ----------------------------------------------------------------------------------------------

हित: In the air ---------------------------------------------------------------------------------------------

तकड: Pieces ----------------------------------------------------------------------------------------------

कचरा: Trash ----------------------------------------------------------------------------------------------

िाबासकी: Compliments ----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~

सिाधयाय: १. गाळलल िबद भरा.

मी कागदाची घडी घालन ----------------- करत. मी कागदाची ---------------- फल करत.



कहदलाचा ------------ परकाि पडतो. कागदाच लहान लहान ---------------- पडतात. कागदािर मी ---------------------- आणण ----------------- शलहहत.

२. अनकिचन करा.

कागद --------------------------------- फल --------------------------------- हदिा --------------------------------- घडी --------------------------------- अकषर --------------------------------- आकडा ---------------------------------

३. एक मलगा ही िाकय किी सागल त शलहा. त तकड मी हित उडित. ----------------------------------------------------------------------------------------------- मी कागदाचा पतग करत. ----------------------------------------------------------------------------------------------- आई आणण मी रगीत कागदाचा कदील करतो. ----------------------------------------------------------------------------------------------- मग सगळ तकड घरभर पसरतात. ----------------------------------------------------------------------------------------------- कागदािर मी अकषर आणण आकड शलहहत. -----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~




समाविषटट अभयासकरम : शलग, िचन

उपयकत सिना: एक मलगा ही माहहती किी सागल? त विचाराि. “आणण” िबदाचा उपयोग अजन उदाहरण दऊन शिकिािा. कागदाच अजन उपयोग मलाना विचाराित. मलाना “िाबासकी” किी शमळत त विचाराि.

~~~~

Level 2 – दसरी १७ - मराठी भाषा पाठयपसतक


१७ - सदरी

आमचयाकड एक माजर आह. नतचा रग पाढरा आह. नतच डोळ हहरि आहत. नतच अग मऊ मऊ आह. मी कठही बसल की ती मयाि मयाि करीत माझया माडीिर यऊन बसत. मग मी नतचया अगािरन हात कफरित. त नतला फार आिडत. पण नतची िपटी कणी ओढली की मातर ती रागाित. जोरात मयाि करन पळन जात. मी नतच नाि सदरी ठिल आह. नतला दि आणण पढ फार आिडतात. एकदा माझया आजीन पढ आणल होत. तयातल दोन तीन पढ मी खालल आणण खळायला गल. परत आल तर आई रागािलली “ अग, ककती पढ खाललस? पोट तरबघडल तझ ” “ अग आई, मी फकत तीन पढ खालल “ “ मग बॉकस ररकामी किी “ “ मला काय माहहत? ििटी कळल की त पढ सदरीन खालल. मग आईन नतला खोटया रागान एक हळच रटटा हदला.

सदरी नहमी घरात सजनयाचया मिलया जागत बसत. नतथ नतची एक मऊ ननळी उिी आह. ती नतथ अगाची मटकळी करन झोपत. पण मला िाटत ती नहमी जागीच असत. किीही नतथन गल तरी मयाि मयाि करीत माग माग यत.



ती नहमी आपल अग चाटन चाटन साफ करत. तयामळ ती किी मळलली हदसत नाही. किी किी मी नतला उचलत. आणण घटट िरन टबमधय आघोळ घालत. त नतला मळीच आिडत नाही. ती ओरडन घर डोकयािर घत. सदरीला बागतल सस फार घाबरतात. ती बाहर गली र गली की त उडया मारीत पळत सटतात. आमचया िजारी एक कतरा आह. तयाच नाि बबया. बबया सदरीचया अगािर िािन आला की सदरी घाबरत आणण घरात यऊन बसत.

एकदा सदरीला तीन वपलल झाली. ती कापसासारखी मऊ मऊ होती. सदरी वपललाजिळच बसायची. कणी जिळ आल तर ओरडायची. ती वपलल हळहळ मोठी झाली. घरात हहडायला लागली. माझयाबरोबर खळायला लागली. मला फार गमत

िाटली. अिी ही आमची सदरी! तमहाला आिडली का?


~~~~~




पोट तरबघडल: पोटात दखल ---------------------------------------------------------------------------------------------

मळलली: िळ लागलली ----------------------------------------------------------------------------------------------

रटट: फटक ----------------------------------------------------------------------------------------------

अगाची मटकळी करन: हातपाय जिळ घऊन ----------------------------------------------------------------------------------------------

हहडायला: कफरायला ----------------------------------------------------------------------------------------------

कापसासारखी : कापस (Cotton like) ----------------------------------------------------------------------------------------------

सिाधयाय: १. सदरी कवहा रागाित? ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- २. सदरीला खायला काय आिडत? ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ३. सदरीची वपलल किी होती? ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------



४. सदरी कोणाला घाबरत? घाबरली की काय करत? ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ५. सदरीला कोण घाबरत?

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ६. ठळक िबदाच एकिचन करन िाकय परत शलहा सदरीला सस घाबरतात ---------------------------------------------------------------------------------------------- मी पढ खातो. ---------------------------------------------------------------------------------------------- वपलल मोठी झाली ---------------------------------------------------------------------------------------------- ७ .”हा ही ह “ िापरन गाळललया जागा भरा ---------------- ससा ---------------- उिी --------------- िपटी --------------- अग ८. तमचयाकड कतरा आह अस समजन तयाबददल पाच िाकय शलहा. ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------



---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

९. सिानाम आणण वििषनाम िगळी करा. : ती, सदरी, तमही, त, बबया सिानाम: ---------------------------------------------------- वििषनाम: ----------------------------------------------------


समाविषटट अभयासकरम : शलग ,िचन , सिानाम, वििषनाम

उपयकत सिना: आणखी चार सिानाम आणण चार वििषनाम सागन तयाचा िाकयात

उपयोग करन घयािा घर डोकयािर घण महणज काय? त सपषटट करन असच आणखी चार

िाकपरचार सागाि आणण तयाचा िाकयात उपयोग करन घयािा. पाळीि पराणी कोणत? तयाचयाबददल माहहती विचारन घयािी.

~~~~~

Level 2 – दसरी १८ - अशिी सटटी सरख बाई मराठी भाषा पाठयपसतक


१८ - अशशी सटटी सरख बाई अशिी सटटी सरख बाई हहरिळ दाट चोहहकड

िया-पसतक, दपतर-तरबपतर नाही आठित कठ पड

अशिी सटटी सरख बाई सयाच उशिरान उठतो

डोळ उघडन बघत मी तर “चल गपपा मार” महणतो

अशिी सटटी सरख बाई चगळ होत खाणयाची

ससती यता सहजच होत टगळ-मगळ कामाची

अशिी सटटी सरख बाई हित य गमतजमत

ककती खळल तरी आपल हात-पाय नाही दमत-थकत

अशिी सटटी सरख बाई

पख फडफडत उडन जात माझयापािी आठिणीची रगीबरगी वपस ठित

- अनत भाि



~~~~~ िाकयात उपयोग करा हहरिळ: Greenery ----------------------------------------------------------------------------------------------

सरख: छान ----------------------------------------------------------------------------------------------

दपतर: िाळत नयायची वपििी (School bag, bagpack) ----------------------------------------------------------------------------------------------

उशिरान: Late ----------------------------------------------------------------------------------------------

चगळ: हि त खायला शमळत ----------------------------------------------------------------------------------------------

ससती : झोप , पग (dozing) ----------------------------------------------------------------------------------------------

टगळ-मगळ : टाळाटाळ ----------------------------------------------------------------------------------------------

पख फडफडत: Wings fluttering ----------------------------------------------------------------------------------------------






मलाचया सटटीतल अनभि (चागल, िाईट) विचाराित. “दपतर-तरबपतर” , “टगळ-मगळ” अस िबद परयोग शिकिाित. , , ,

,

~~~~~

Level 2 – दसरी १९ - माझी िाळा मराठी भाषा पाठयपसतक


१९ - माझी शाळा माझी िाळा घराजिळ आह. मी माझया आईबरोबर चालत िाळत जातो. माझी आई मला रोज डबा दत. डबयात पोळी-भाजी असत.

माझया िगाात पचिीस मल आहत. माझी टीचर मला फार आिडत. ती शलहायला, िाचायला शिकित. ती गोषटटी सागत, गाणीही महणत. ती असजबात रागाित नाही. किी किी

आमही नाटकही करतो. तवहा खप मजा यत. मला िाचायला खप आिडत. मी चागल िाचल की ती मला िाबासकी दत. एक हदिस एक निा मलगा िगाात आला, तो रडत होता. टीचरन तयाला माझया िजारी बसिल. मी तयाचयािी गपपा मारलया. मग तो हस लागला. माझी टीचर फळयािर खडन शलहहत, नतच अकषर चागल आह. मी नतचयासारख अकषर काढतो. नतचा गणणताचा तासही मजचा असतो. ती न रागािता गणणत समजािन दत. िाळतील कवितचा तास मला फार आिडतो, आमही सगळी मल कविता चालीिर महणतो. िाळा सटली की मातर मला घरी जाणयाची घाई असत. आई किी भटत अस मला होत. सटीचया हदििीही मला िाळची आठिण यत.

िसिरा पिात ~~~~



िाकयात उपयोग करा िाबासकी दण: Compliments ----------------------------------------------------------------------------------------------

गपपा मारलया : बोललो (Chat) ----------------------------------------------------------------------------------------------

समजािन दत: Explain ----------------------------------------------------------------------------------------------

आठिण यत: Remember ----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~ सिाधयाय: १. िगाात ककती मल आहत? ---------------------------------------------------------------------------------------------- २. मी डबयात काय नतो? ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ३. टीचर काय काय करत? (२ गोषटटी शलहा) ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ४. मला घरी जाणयाची घाई का असत? ----------------------------------------------------------------------------------------------



---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

५. परतयक िबदाच अनकिचन शलहा पोळी ---------------------------- भाजी ---------------------------- नाटक ---------------------------- डबा ---------------------------- घर ---------------------------- कविता ---------------------------- ६. साधगतलयापरमाण योगय तो बदल करन िाकय परत शलहा. आमही नाटक करतो ‘आमही’चया ऐिजी ‘ती’ िापरा )

---------------------------------------------------------------------------------------------- तो हस लागला ‘तो’ ऐिजी ‘मी’ िापरा) ---------------------------------------------------------------------------------------------- मल कविता महणतात ‘मल’ ऐिजी ‘तो’ िापरा) ---------------------------------------------------------------------------------------------- ७. या िडयातल ३ अनकिचनी िबद शलहा. ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- मशकषकासाठी..




उपयकत सिना: मलाना ह विचाराि: तमची कोणती टीचर तमहाला आिडत? का? तमचया

िाळतील कोणती गोषटट तमहाला खप आिडत? तमचा िाळतील पहहला हदिस कसा होता?

तमहाला िाबासकी किी शमळाली आह का? ह विचाराि. माझा आिडता तास, विषय, टीचर, नािडता विषय यािर मलाना परशन

विचाराि. ~~~~

Level 2 – दसरी २० - … मराठी भाषा पाठयपसतक


२० - मला आिडत… ! मला खळायला आिडत. मी लपडाि खळतो. पकडापकडी खळतो. चडन खळतो. खप खप पळतो. मग दमतो. मग घरी आलयािर माझ पाय खप दखतात. मग आई मला जिायला घालत. माझ पाय चपत. आणण मग मी पटकन झोपन जातो. मला िाळा नसली की उशिरा उठायला खप आिडत. मी िननिारी आणण रवििारी सकाळी एकदम १० िाजता उठतो. पण एका िननिारी मी ६ िाजताच उठलो आणण गपचप खाली यऊन टीवही बघत बसलो. परत ७ िाजता जाऊन आई आणण बाबाबरोबर झोपलो. कोणाला काही कळलच नाही.

मला लहान बहहणीला धचडिायला आिडत. एकदा मी नतला िडािन दाखिल. नतन पण मला िडािन दाखिल. मग मी खप भयकर चहरा कला. िाघासारखा आिाज काढला. डोळ मोठ मोठ कल. ती एकदम घाबरली. मी हसायला लागलो. नतन जोरात भोकाड पसरल. आई पटकन आली आणण मला ओरडली. आईन नतला जिळ घतल. मग मी नतला

खपच गमतीिीर तोड करन दाखिली. िडीिाकडी पािल टाकत थोडा नाच कला. आई हसायला लागली. माझी छोटी बहीणपण रडायची थाबली आणण हसायला लागली. मला सायकल चालिायला खप आिडत. लहान असताना मी तीनचाकी सायकल चालित अस. मग बाबानी मला मोठी दोनचाकी सायकल आणली आणण मला

सायकल चालिायला शिकिल. सरिातीला नतला अजन दोन चाक होती. नतर ती काढन टाकली. शिकताना मी खप



िळा सायकलिरन पडलो. एकदा तर एका झाडािरच आपटलो. पण आता मला सायकल फारच छान यत. मी मोठा झालयािर सायकलपट होणार आह. मला अजन काय काय आिडत? मला पोहायला, िाचायला, िाळत जायला, रगिायला, दिळात जायला, घसरगडीिर घसरायला, आईबाबाबरोबर विमानातन जायला, खप िळ आघोळ करायला आिडत. सगळ सागत बसलो तर जागाच सपन जाईल. पण एक ििटच सागतो, आईबरोबर किीत झोपताना यत तिी मजा किीच यत नाही!

~~~~~ िाकयात उपयोग करा लपडाि: लपायचा आणण िोिायचा खळ ----------------------------------------------------------------------------------------------

पाय चपण: पाय दाबण ----------------------------------------------------------------------------------------------

उिीरा: Late ----------------------------------------------------------------------------------------------

गपचप: न बोलता ----------------------------------------------------------------------------------------------

भयकर: भीतीदायक ----------------------------------------------------------------------------------------------

भोकाड पसरण : मोठयान रडण ----------------------------------------------------------------------------------------------

सायकलपट: सायकल चालिणारा



----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~

सिाधयाय १. लखकाला काय काय खळायला आिडत? (५ शलहा) ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- २. लखकाची बहीण का रडायला लागली? तीन कारण सागा. ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ३. लखक मोठपणी कोण होणार आह?

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ४. लखकाला अजन काय काय आिडत? (५ शलहा) ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------



५. तमहाला काय काय आिडत? (५ शलहा) ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ६. खालील परतयक िाकयातील चकीचा िबद ठळक अकषरात आह. चक ओळखन दरसत करा आणण िाकय परत शलहा. एक मलगी झाडािर आपटलो ---------------------------------------------------------------------------------------------- आई मी ओरडली ---------------------------------------------------------------------------------------------- बाबानी दोन सायकल आिली. ---------------------------------------------------------------------------------------------- ७. रडला, हसली, ओरडलो, दाखिला, पसरल, धचडिल ह िबद िापरन एकक िाकय शलहा. ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ९. तमहाला काय करायला आिडत नाही त सागा. ----------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------



---------------------------------------------------------------------------------------------- मशकषकासाठी..

समाविषटट अभयासकरम : उपयकत सिना:

एक मलगी ह सगळ सागत असती तर नतन काय शलहहल असत? (e.g. मी लपडाि खळत) अिा दहा ओळी शलहायला सागावया.)

मोठपणी मी कोण होणार याबददल चचाा करािी. ~~~~~

Level 2 – दसरी २१ - मराठी भाषा पाठयपसतक


२१ - पाहि आमचया घरी नहमी पाहण यतात. पाहण आलल मला खप आिडतात कारण त माझयासाठी खाऊ आणतात, खळणी आणतात. मी तयाना गाणी आणण शलोक महणन दाखितो. मग त मला बकषकषसही दतात. किी किी तयाचयाबरोबर लहान मल असतात. मग तर फारच मजा यत. मी तयाना घऊन घरामागचया बागत जातो. नतथलया पाणयातल मास दाखितो. घसरगडीिरन घसरतो. झोपाळयािर झोक घतो. पाहण आल की आई जिायला छान छान पदाथा करत. आई, बाबा, मी, आणण सगळ पाहण अस सिाजण एकतर जितो. किी किी आमही बाहर जिायलाही जातो. पाहणयाना झोपायला मी माझी खोली दतो. त जायला ननघाल की मी तयाना िाकन नमसकार करतो. मग त खष होतात. किी किी पाहण गमतही करतात.

एकदा आमचयाकड आईच मामा आल होत, तयानी चकन बशसनचा नळ उघडा ठिला, मग काय - सगळ पाणी सपन गल. एकदा आमचयाकड दोन पाहण अचानक आल. तवहा रातरीच बारा िाजल होत. आमही सिाजण झोपलो होतो. मग आई

उठली. नतन वपठल आणण भात कला. पाहणयाना जिायला िाढल. एकदा माझी आई आजारी होती. तवहा बाबाच शमतर आल. तयानी चकक सियपाक कला.



एकदा एक पाहणा मलगा माझयाबरोबर खळत होता, तयान चड फकला. तो चड टीवहीचया काचिर आदळला, काच फटली. तो रडायला लागला. मी पण रडायला लागलो. आईबाबाना पाहण आलल खप आिडतात. मला तर खपच आिडतात. कारण साग? कारण पाहण आल की आईबाबा मला असजबात रागाित नाहीत .महणनच मी नहमी पाहणयाची िाट बघत असतो.


~~~~~ िाकयात उपयोग करा. शलोक: छोटी पराथाना ---------------------------------------------------------------------------------------------

घसरगडी: Slide ----------------------------------------------------------------------------------------------

एकतर :Together ----------------------------------------------------------------------------------------------

अचानक : एकदम ----------------------------------------------------------------------------------------------

वपठल: चणा डाळ (Chick peas) िापरन कलला पदाथा ----------------------------------------------------------------------------------------------

असजबात : At all ----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~



सिाधयाय: १. पाहण काय काय आणतात? ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ २. आईचया मामानी काय गमत कली? ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ३. पाहणया मलान चड कठ फकला? ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ४. पाहण आलल लखकाला का आिडतात? (२ कारण सागा) ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ५. तमचयाकड कोण कोण पाहण यतात?



------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ६. खालील िाकयातील ठळक िबदाच अनकिचन करन िाकय परत सागा.

मी झोपलो होतो

----------------------------------------------------------------------------------------- मलगा पाणयात खळतो

----------------------------------------------------------------------------------------- मला गाि आिडत

----------------------------------------------------------------------------------------- ७. तो, ती, त योगय हठकाणी िापरा. ------- मलगा, -------- चड , -------- -काच, -------- पाणी, ------ -झोपाळा

८. ह िबद िापरन गाळललया जागा भरा: रागािल, बघतो, जितो, घसरत, आिडतात.

मला पाहण ------------------ आमही सगळ एकतर ---------------- मी टीवही ------------------- बाबा मला ------------------ अलका कळयाचया सालीिरन ----------------



~~~~~

मशकषकासाठी.. समाविषटट अभयासकरम : शलग ,िचन , ककरयापद उपयकत सिना:

घरी पाहण आल की तरास होतो का याबददल मलाजिळ चचाा करािी. ~~~~~

Level 2 – दसरी २२ - .. मराठी भाषा पाठयपसतक


२२ - पख मला जर असत..

पख मला जर असत दोन

पतग उडिीत बसल कोण?

मीच पाखर झालो असतो, आभाळािर गलो असतो ननळी ननळाई आभाळाची, पखािरती माखायाची.

चार चादणया छोटया छोटया, तोडन कलया असतया गोटया. विमान माग पडल असत, हार खाउनी रडल असत,

सगळ माझा करतील हिा, पख मला पण फटतील कवहा?

~~~~~



(िाकयात उपयोग करा)

पतग: Kite ----------------------------------------------------------------------------------------------

पाखर: पकषी ----------------------------------------------------------------------------------------------

गोटया : Pebbles ----------------------------------------------------------------------------------------------

हार खाण: हरण ----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~

सिाधयाय: १. किीला काय हि आह?

------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------

२. आभाळाचा रग काय आह?

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

३. किीला कोणाला हरिायच आह?

------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------

४. खालील परतयक िबदाच अनकिचन शलहा



चादणी -------------------- पख ----------------------- गोटी ---------------------- पाखर -------------------- ५. खालील िाकयातील ठळक िबद चकीचा आह, तो दरसत करन िाकय परत शलहा. पाखर आकािात उडतो ------------------------------------------------------------------------------------------------ आभाळ ननळा असत ------------------------------------------------------------------------------------------------ विमान उच उडतात ------------------------------------------------------------------------------------------------



उपयकत सिना: तमहाला पख फटल तर तमही काय कराल? यािर पाच िाकय शलहन

घयािी. आकािात गलात तर काय काय हदसल? याची चचाा करािी. ननळा वपिळा, हहरिा इ. रगाची ओळख करन दयािी.

~~~~~

Level 2 – दसरी २४ – ळ मराठी भाषा पाठयपसतक


२३ - पराणयािा मळािा एकदा रानात सिा पराणी,पकषी जमल. पराणयाचा चार पाय आणण िपटी असत. पकषयाना पख आणण चोच असत. शसह महणाला, “माझयासारखी आयाळ कोणालाच नाही. मी रबाबदार हदसतो. मी जगलचा राजा आह.”

सजराफान तयाची उच मान आणखी उच कली. तो महणाला, “मी सिाापकषा उच.” हतती पढ आला. तयान आपली सोड िर उचलली. आणण तयान ची ची असा आिाज कला.

मोरान आपला वपसारा फलिला. तो महणाला,” माझयापकषा कोण सदर?” कासिान आपल हातपाय आत घतल. त महणाल,” मारा माझया कडक पाठीिर” . िाघाचया अगािर पटट होत. तो रागीट हदसत

होता. गडयान आपल शिग पढ कल. तो िाघाचया अगािर िािला. तळयात एक बगळा होता. तयान आपली लाब चोच दगडािर

घासली. कतरयान आपली िाकडी िपट हलिली. माजरान शमिा पसलया. कोबडयाचा लाल तरा उनहात चमकत होता. घोडा आपलया खरानी माती उकरत होता.



आपल लाब कान हलिीत ससा तरबळात लपला. फलपाखराच पख नकषीदार होत. त मजत उडत होत.


~~~~~ मळािा: एकतर जमण, get-to-gather ---------------------------------------------------------------------------------------------

आयाळ: Mane --------------------------------------------------------------------------------------------

उकरण: To dig ----------------------------------------------------------------------------------------------

नकषीदार : Decorative ----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~

सिाधयाय १. या पाठात न आललया चार पराणयाची आणण चार पकषयाची नाि शलहा. ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------



२. जोडया लािा: वपसारा हतती सोड बगळा खर मोर चोच घोडा

३. पाठ कडक असललया दोन पराणयाची नाि शलहा. ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ४. सहा पाय असललया तीन कीटकाची नाि शलहा. ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ५. तीन पाळीि पराणयाची नाि शलहा. ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- मशकषकासाठी..

समाविषटट अभयासकरम : िचन, पराणी, अियि

उपयकत सिना: पचततरातील काही गोषटटी मलाना सागावया. पराणयाचया सभच िणान करणार

गाण शमळिन पाठ करा. शसह आणण उदीर याची गोषटट िाचा माणसाचया सिा अियिाचया मराठी नािाची ओळख करन दयािी.

Level 2 – दसरी २४ – मराठी भाषा पाठयपसतक


२४ - लाल कोबडी

एका ितािर एक छोटी लाल कोबडी राहायची.नतला पोळी खप आिडायची. महणन नतन गह लािायच ठरिल.

“मला गह लािणयासाठी कोण मदत करणार? ” अस लाल कोबडीन विचारल.

माजर महणाल, “मी नाही करणार”.

ससा महणाला, “मी नाही करणार”.

चिमिी महणाली, “मी नाही करणार”.

तयािर लाल कोबडी महणाली, “मग, मीच एकटी काम करत ”. आणण नतन झटपट काम सपिलसदधा!

हहरवयागार पानात सोनरी दाि चमक लागल. लिकरच गवहाच पीक कापायची िळ आली.“मला पीक कापणयाकरता कोण मदत करणार ? ” अस लाल कोबडीन विचारल.



धचमणी महणाली, “मी नाही करणार”.

तयािर लाल कोबडी महणाली, “मग, मीच एकटी काम करत”. आणण नतन झटपट काम सपिलसदधा!

http://www.google.com/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=x2_QxZzdYnboAM&tbnid=PD4SsEB9D09gvM:&ved=0CAUQjRw&url=http://kidsqueen.blogbus.com/logs/16370256.html&ei=uXIyUb61I--62gWPrYHoDQ&bvm=bv.43148975,d.dmQ&psig=AFQjCNExVT4GG67Tuwa70Fx4c0Q59_J5VQ&ust=1362346938407758



आता चगरिीमिन गह दळन पीठ आणायला हि होत. "माझयाबरोबर धगरणीमि कोण यणार?” अस लाल कोबडीन विचारल.

माजर महणाल, “मी नाही यणार”.

ससा महणाला, “मी नाही यणार”.

धचमणी महणाली, “मी नाही यणार”.

तयािर लाल कोबडी महणाली,"मग, मीच एकटी काम करत”. आणण नतन झटपट काम सपिलसदधा!

लाल कोबडीन पीठ शभजिन किकच गोलगोल गोळ कल.“मला पोळी लाटलयानतर भाजायला कोण मदत करणार?”अस लाल कोबडीन विचारल.



धचमणी महणाली, “मी नाही करणार”.

तयािर लाल कोबडी महणाली, “मग, मीच एकटी काम करत”. आणण नतन झटपट काम सपिलसदधा!

तयानतर एका लालिटक टबलािर, तपाचया बरिीसोबत, रगीबरगी बिीमधय गरम पोळया ठिन, लाल कोबडीन विचारल, “मला पोळी खाणयासाठी कोण मदत करणार?”.

माजर महणाल, “मी करणार!”.

ससा महणाला, “मी करणार!”.



धचमणी महणाली, “मी करणार!”.

लाल कोबडी महणाली, “मळीि नाही! तमही एकही काम कल नाही.कोणतीही मदत कली नाही. परिीला नाही, कापिीला नाही आणण पोळी भाजायलाही नाही. तयामळ मला पोळी खाणयासाठी, तमची थोडीसदधा मदत नको. आता मीच एकटी पोळया खाणार. आणण नतन गरमगरम पोळया झटपट सपिलयासदधा!

~~~~~

िाकयात उपयोग करा:

गह: Wheat ---------------------------------------------------------------------------------------------

हहरवयागार: Lush green --------------------------------------------------------------------------------------------

पीक: Crop ----------------------------------------------------------------------------------------------

लालिटक : Red ----------------------------------------------------------------------------------------------

परिी : Sowing ----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~




१. िरील गोषटटीतलया िबदयोगी अवययाखाली रघ ओढा. ककती सापडल त अकात शलहा. ________

२. खालील िबद िापरन िाकय तयार करा.

१) ताईकरता २) दादापकषा ३) आईशििाय ४ ) बाबाकडन ५) तयाचयासमोर ६) यईपयात ७)परिापासन ८) घरापढ

------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------

३. हहरिा: हहरवयागार अिा अजन ३ जोडया शलहा.

लाल -----------------------------------

काळा ----------------------------------

पाढरा ----------------------------------

४. गोषटटीचया ििटी कोबडीन काय कल?

------------------------------------------------------------------------------------------------



------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------

५. लाल कोबडीचया कामाचा (पहहल काम , दसर काम ि नतसर काम ह िबद िापरन ) करम लािा.

____________ कोबडीन पीठ शभजिन कणकच गोलगोल गोळ कल.

_____________ एका लालचटक टबलािर, तपाचया बरणीसोबत रगीबरगी बिीमधय गरम पोळया ठिलया.

_____________ गवहाची परणी कली.

६. िरील गोषटटीतलया कोणतयाही १० जोडाकषराभोिती गोल करा.

७. िरील गोषटटीतल ५ अनकिचनी िबद शलहा.

------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------

८. िरील गोषटटीतल ५ नपसकशलगी िबद शलहा.

------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~ शिकषकासाठी. समाविषटट अभयासकरम :

िबदयोगी अवयय, जोडाकषर, िचन, ककरयापद, लखन, सभाषण, करमिाचक अक. उपयकत सचना:



या गोषटटीच नाटक करता यईल. मलाकडन बी परन तयाच रोप बनिणयाची activity करन घता यईल.

Level 2 – दसरी २५ - मराठी भाषा पाठयपसतक


२५ - मराठी महहन आणि सि विजयाची गढी चढिा चतरातील पाडवयाला

आणण अकषयतनतयला करा सरिात चागलया कामाला

िदन करा गरला आषाढातील गरपौणणामला आणण सिाानी उपास करा आषाढी एकादिीला

भािाला राखी बािा शरािणातील नारळीपौणणामला आणण शरािणातच दहीहडी फोडा गोकळाषटटमीला

भादरपदातील गणिचतथीला खा उकडीच मोदक आणण अनतचतदािीला करा गणपती विसजान

असशिन िदध दिमीला लटा आपटयाच सोन

आणण कोजाधगरी पौणणामला पया मसालयाच दि

कानताकातील बशलपरनतपदला साजरी करा हदिाळी आणण भाऊतरबजला बहीण भािाला ओिाळी

पौषातलया सकरातीला नतळगळ घया गोड बोला आणण फालगन पौणणामला साजर करा िशलिदन

लकषात ठिा ह महहन मराठी तमचया आनदाचया सणासाठी

िसिरा पिात ~~~~~

http://www.marathimati.net/wp-content/uploads/2012/11/bhaubeej.jpg

http://www.edivineshop.com/content/images/thumbs/0001376_kalnirnay_hindi_home_calmanac.jpeg



िाकयात उपयोग करा विजय: Victory ----------------------------------------------------------------------------------------------

चढिा : Raise ----------------------------------------------------------------------------------------------

सरिात: सर करण ----------------------------------------------------------------------------------------------

गर: शिकषक (Teacher) ----------------------------------------------------------------------------------------------

उपास करण: काही न खाण (Fasting) ----------------------------------------------------------------------------------------------

गणपती विसजान : गणपती पाणयात बडिण ----------------------------------------------------------------------------------------------

लकषात: Remember ----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~ सिाधयाय: १. या पाठात आलल सगळ महहन शलहा. ---------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------



२. गाळलल िबद भरा: गरला िदन करणयाचया हदिसाला ------------------ महणतात राखी बािणयाचया सणाला --------------- महणतात. हाच हदिस ------------महणन ओळखला जातो गणिचतथीला ----------------ची पजा करतात. चतरातील पाडवयाला ---------------- महणतात. िशलिदन महणजच --------------.

३. तमचा सगळयात आिडता सण कोणता? ----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~ मशकषकासाठी.. समाविषटट अभयासकरम :

मराठी महहन, सण उपयकत सिना:

इतर मराठी महहनयाची ओळख करन दयािी. गढी का उभारतात? दस-याला सोन लटायच महणज काय? रकषाबिनाचया

हदििी बहीण भािाला राखी का बाित? होळी का साजरी करायची ह समजािन दयाि.

हदिाळी किी साजरी कली जात? तमचयाकड गणपती आणतात का? ह विचाराि. हदिाळीचया चार हदिसाच महति सागाि.

~~~~~

Level 2 – दसरी २६ - ळ ( ) मराठी भाषा पाठयपसतक


२६ - ननळिी करामत (नाटकल) पातर: लाल इसजन , ननळ इसजन, सोन इसजन, काळ इसजन

गाडीि डब: बाहली, जोकर, खळण

ननिदन:

ही गोषटट आह एका झकझकगाडीची. बरोबर खळणी घऊन या गाडीच इसजन डोगराचया पलीकड ननघाल आह. गाडीमधय जोकर, माकड, बाहली अिी खळणी आहत. सगळयाना डोगराचया पलीकड राहणा-या छोटया मलाना भटायला जायच आह. पण मिच आपलया या गाडीच इसजन तरबघडत. आता काय होणार? या इसजनाला कोणी मदत करल का? बघया काय होत त या नाटकलयामधय: “ननळची करामत “ !

(लाल इसजन आणण इतर डब गाडी करन गोल गोल िाितात. दोन फ-या झालयािर लाल

इसजन थाबत. सगळ डब पण थाबतात.

बाहली; आपल सटिन किी यणार?

लाल इजजन: आिी आपलयाला या उच डोगराचया पलीकड जायच आह. पलीकड गािातली छोटी मल आपली िाट बघत आहत.

खळि: तयाना ही सगळी खळणी दयायची आहत.

जोकर: चला चला लिकर चला.

(अजन एक फरी झालयािर लाल इसजन परत थाबत. सगळ डब पण थाबतात.)

लाल इजजन: अग आई ग ! माझा पाय खपच दखतो आह. आणण मला फारच दम लागला आह. मला नाही पढ जाता यणार.

जोकर: आता आपण डोगराचया पलीकड कस जाणार?

खळि: नतकड सगळी छोटी मल आपली िाट बघत आहत.

लाल इजजन: कोणी आपलयाला मदत करील का?



(मागन सोनरी सोन इसजन यत.) लाल इजजन: अर ह बघा, सोन इसजन आल. तयाला विचारा. जोकर: त आमहाला डोगराचया पलीकड घऊन जािील का? खळि: नतकड सगळी छोटी मल आमची िाट बघत आहत.

सोन इजजन: छ छ! मी नाही जाणार. मला िळ नाही. मला मोठया माणसाची गाडी ओढायला जायच आह. मी जातो. (सोनरी सोन इसजन ननघन जात)

लाल इजजन: आता काय करणार?

(मागन मोठ काळ इसजन यत.)

लाल इजजन:अर ह बघा, काळ इसजन आल. तयाला विचारा.

जोकर: त आमहाला डोगराचया पलीकड घऊन जािील का? खळि: नतकड सगळी छोटी मल आमची िाट बघत आहत.

काळ इजजन: छ छ! मी नाही जाणार. मी खप ताकदिान आह. मी असली लहान मलाची गाडी ओढत नाही. मी जड जड डब ओढतो. मी जातो. (काळ इसजन ननघन जातो)

लाल इजजन: आता काय करणार?

(सगळ रडायला लागतात)

(मागन छोट ननळ इसजन यत.) ननळ इजजन : तमही सगळ का रडता आहात?

जोकर: त आमहाला डोगराचया पलीकड घऊन जािील का? खळि: नतकड सगळी छोटी मल आमची िाट बघत आहत.



ननळ इजजन : मी तर खप छोटा आह. मला एिढी मोठी गाडी किी ओढता यणार?

(सगळ अजन मोठयान रडायला लागतात)

ननळ इजजन : यईल का मला? यईल का मला? सगळ: हो हो यईल तला. यईल तला.

(ननळ इसजन गाडीचया पढ जाऊन हळ हळ िािायला सर करत.)

ननळ इजजन : मला िाटत यईल मला. मला िाटत यईल मला. मला िाटत यईल मला. मला िाटत यईल मला. (हळ हळ सगळयाचा िग िाढतो)

सगळ: मला िाटत यईल मला. मला िाटत यईल मला. …

(दोन फ-या झालयािर सगळ थाबतात आणण ओरडतात)

सगळ: आपण आलो SSS

~~~~~ (िाकयात उपयोग करा)

पातर: नाटकातली characters ----------------------------------------------------------------------------------------------

झकझकगाडी :आगगाडी ----------------------------------------------------------------------------------------------



ताकदिान :Strong ----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~

सिाधयाय: १.या गोषटटीत कोणती पातर आहत? ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------

२.सगळ का रडायला लागतात? ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------

३.सोन इसजन का मदत करत नाही? ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------

४.काळ इसजन का मदत करत नाही? ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------



५. जोडाकषर असलल नाटकातल १० िबद शलहा. ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------

६.िबदाची सिीफोड करा पातर ---------------------------------------- यईल ---------------------------------------- डोगराचया ---------------------------------------- ताकदिान ----------------------------------------

७. विचारा, ताकदिान, िाित, बघतात, आिडतात यापकी योगय िबद िापरन गाळललया जागा भरा तमही तयाला -------------- हतती कतरयापकषा जासत--------------------- आह इसजन जोरात ----------------------------होत मल आईची िाट ------------------------. लहान मलाना खळणी ------------------


समाविषटट अभयासकरम : सिीफोड



उपयकत सिना: ह नाटकल मलाकडन बसिन सादर कराि. नाटकात आलली सिानाम सागन इतर सिानामाची ओळख करन दयािी. या गोषटटीच तातपया मलाकडन जाणन घयाि. (तोडी विचाराि) गोषटटीतलया ननळ इसजन सारख किी तमच झाली आह का? (तोडी विचाराि) नाटकातली काही िाकय ( ) अिी का शलहहली आहत? या खणाना

काय महणतात?

~~~~~

Level 2 – दसरी २७ - मराठी भाषा पाठयपसतक


२७ - डोकयातल गणित (हा िडा शिकषकाचया िापरासाठी आह. हा िाचन दाखिािा ककिा ही गोषटट सागािी.)

खप जनी गोषटट आह. िाळत गणणताचा तास चाल होता. शिकषक मलाना गणणत सागत होत. “सगळयानी ह गणणत शलहन घया. आणण न चकता उततर सागा ” “एका करणातल सगळ गित खायला ५ मढयाना २८ हदिस लागतात. तर ककती मढया फकत २० हदिसात त सगळ गित खाऊन टाकतील ” शिकषकाच गणणत सागन सागताच, लगचच एका मलाचा आिाज आला. “७ मढया” शिकषक चककत झाल. तयाना िाटल की कोणीतरी अदाजान आकडमोड न करताच उततर हदल. त रागािल आणण ओरडल “कोण तो? गणणत न करताच उततर कोणी साधगतल ” िगाातली मल ओरडली “बाळ ! बाळ!” शिकषक तरातरा चालत बाळचया जिळ गल. तयानी तयाची िही उचलली. िहीच पान कोर होत. बाळन गणणत शलहन सधदा घतल नवहत. शिकषक अजनच रागािल आणण महणाल “गणणत शलहन सधदा न घता अदाजान तोडाला यईल त उततर सागतोस काय ” बाळ महणाला “ ह अदाज उततर नाही. मी गणणत सोडिल आह. बरोबर आह की नाही त सागा ” शिकषक महणाल “उततर तर बरोबर आह. अस गणणत बाकीचया मलाना तीनतीनदा कागदािर करनही बरोबर यत नाही. त कस कलस ” बाळन आपलया बोटान डोकयाला सपिा कला. तो महणाला “मी ह गणणत डोकयात सोडिल. मला कागद पसनसल न घता गणणत सोडिायला माझया बाबानी शिकिल आह ” हा िाळतला बवदधमान मलगा बाळ मोठा होऊन सिा लोकाचा लाडका “लोकमानय हटळक” बनला.



~~~~~ िाकयात उपयोग करा

शिकषक :शिकिणार (Teacher) ----------------------------------------------------------------------------------------------

मढया: Sheep ----------------------------------------------------------------------------------------------

चककत :Surprised ----------------------------------------------------------------------------------------------

तरातरा :जोरात चालण ----------------------------------------------------------------------------------------------

सपिा :हात लािण (touch) ----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~ सिाधयाय: १. गणणत न करता उततर कोणी साधगतल?

---------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------

२. शिकषक बाळला का रागािल?

http://www.google.com/imgres?um=1&sa=N&rls=com.microsoft:en-US:IE-Address&rlz=1I7ADSA_enUS540&hl=en&tbm=isch&tbnid=2-jmzuUpy0sSRM:&imgrefurl=http://www.travelindia-guide.com/indian-stamps/collection/1956.php&docid=gyjb2D5_nwP4jM&imgurl=http://www.travelindia-guide.com/indian-stamps/collection/images/1956-Tilak.jpg&w=226&h=300&ei=B_BGUseCKseGyQHTzICwAg&zoom=1&ved=1t:3588,r:64,s:0,i:291&iact=rc&page=3&tbnh=186&tbnw=140&start=56&ndsp=39&tx=73&ty=119



--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

३. बाळन गणणत कस सोडिल? ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

४. बाळ मोठपणी कोणतया नािान परशसदध झाला? ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

५. यापकी योगय िबदाचा उपयोग करन गाळललया जागा भरा: तरातरा, चककत, अदाज, सपिा, लाडका, गित

गाय ------------------------ खात. उदया पाऊस पडल असा -------------------------------------- आह. तो रागान --------------------------------------- चालत पढ आला बफााला ---------------------- कला की गार िाटत. मी माझया बाबाचा --------------------------------------------आह.

६. खालील िबद नाम, सिानाम की वििषनाम आहत त िबदापढ शलहा

मी--------------------------------- ह------------------------------ शिकषक----------------------------



मलगा-------------------------- हटळक------------------------- डोक------------------------------ जमीन------------------------------

~~~~~

मशकषकासाठी.: समाविषटट अभयासकरम :

नाम, सिानाम, लोकमानय हटळक उपयकत सिना:

अिा आणखी दोन बदधीमान माणसाचया गोषटटी मलाना सागावया. भारताचया सिाततरयासाठी लढललया दोन दिभकताबददल माहहती

सागािी. या गोषटटीचया अनषगान खालील माहहती मलाना सागािी (लोकमानय हटळकानी आयषटयभर भारत दि सिततर होणयासाठी परयतन कल. तयानी गणिोतसि आणण शििजयती उतसि सर कल आणण तरिटीि सरकार विरधद सिा लोकामधय असतोष ननमााण कला. अनक पसतक शलहहली. दोन िाळा चाल कलया आणण दोन ितामानपतर सर कली. तयाना सरकारन िमदिात मडाल यथ तरगात ठिल. तयाची घोषणा होती, “सिराजय हा माझा जनमशसधद हकक आह आणण तो मी शमळिणारच” १ आगसट १९२० साली तयाचा मतय झाला.)

Level 2 – दसरी २९ - मराठी भाषा पाठयपसतक


२८ - अशी ही नाती

आजोबाचया ७५वया िाढहदिसाला बरच पाहण जमल होत. अमररकहन नील खास तयासाठी आला होता. नतथ एखादीला ताई महणाि तर ती माििी असायची. एखादयाला मामा महणाि तर तो दादा असायचा. तयामळ नीलचा परचड गोिळ झाला होता. ििटी तयान आजोबाना विचारल, “आजोबा, ही नाती काही माझया लकषात यत नाहीत. सागता का जरा?” मग आजोबानी एका एका पाहणयाला पढ बोलािन ओळख करन दयायला सरिात कली, आजोबा :हा सहास तझा मामा, महणज तझया आईचा भाऊ ह तला माहहती आह. मग तयाची आई तझी कोण?” नीलः ती माझी आजी, कारण ती माझया आईची पण आई आह. आजोबाः सहास तझा मामा आणण सहासची बायको तझी मामी. होय ना? आता मला साग तझया बाबाचा भाऊ तझा कोण? नीलः तो काका ह मला माहहत आह आणण तयाची बायको ती माझी काक, आजोबाः तझया बाबाची बहीण ती तझी आतया. आणण तझया आईची बहीण ती तझी माििी. नीलः बर मग या आतयाची मलगी, माििीची मलगी ककिा मामाची मलगी माझी कोण? आजोबाः आतयाची मलगी आतबहीण, मामाची मलगी मामबहीण आणण माििीची मलगी ती मािसबहीण. नीलः आणण मलगा असल तर आतभाऊ, मामभाऊ आणण मािसभाऊ ना? पण मी या सगळयाना आजिर कणझन महणत होतो. , . ? : . . आजोबाः बरोबर आता मला साग, त तझया मामाचा आणण मामीचा कोण? नीलः कोण?



आजोबाः भाचा. आतयाचा पण भाचा आणण माििीचा पण भाचा. नील: मग माझया काकाचा मी कोण? भाचाच का? . ळ . , . नीलः मला िाटत की मी एक फशमली री तयार करतो महणज ही सगळी गतागत माझया लकषात राहील.

~~~~~


परचड: खप मोठा ----------------------------------------------------------------------------------------------

गोिळ :confusion ----------------------------------------------------------------------------------------------

लकषात :remember ----------------------------------------------------------------------------------------------

ओळख :introduction ----------------------------------------------------------------------------------------------

~~~~~ सिाधयाय: १. ? English .

http://www.google.com/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=Oo5QN-6Z0AdVJM&tbnid=lYlsL8RsnbyhdM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.123rf.com/photo_14015432_icons-family-tree-a-diagram-on-a-genealogical-tree-isolated-on-white-background.html&ei=70lIUt_nBZK4yAGU1YHQAg&psig=AFQjCNHiMJuQrqojbHcYYJV63PL-05d1SQ&ust=1380555597519738



-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- २ .या िबदाचा िाकयात उपयोग करा. माझा ----------------------------------------------------------------- माझया --------------------------------------------------------------- तझा ------------------------------------------------------------------ तझी ------------------------------------------------------------------- नतची --------------------------------------------------------------------------- नतचया ------------------------------------------------------------------------ ३ .गाळलल िबद भरा. माझया बहहणीचा मलगा तो माझा ------------------------------- माझया --------------------------- बहीण ती माझी माििी माझया बाबाची बहीण ती माझी --------------------------- माझया आतयाचा मलगा तो माझा ----------------------------------- माझया मामभािाची आई ती माझी ---------------------------------- माझया िडडलाचया भािाची आई ती माझी --------------------------------------- ४ .सिीफोड करा पाहणी --------------------------- माििी --------------------------- मामबहीण---------------------------

~~~~~ मशकषकासाठी:



समाविषटट अभयासकरम :

उपयकत सिना: या िडयात आलल नातिाईक मलाना आहत का? त विचाराि. परतयकाकडन फशमली री तयार करन घया. सिा नाती मराठीत शलहा.

तयाच एक presentation करन घया.

~~~~~



२९ - िला पाह या धरि तारा

परकाशः , ? , . . आयाकः मी तर नककीच यत. मी माझया दोन मतरतरणीना पण आणत. परकाशः बर या. मी िाट पाहातो. (रातरी नऊ िाजता परकाि, तयाचा भाऊ अजान, आयाा आणण नतचया दोन मतरतरणी िनदा आणण चहदरका परकािचया गचचीत जमल. परकािची आई, बाबा आणण शरीकषटणकाका होतच.) . . . . परकाशः काका, खप तार हदसत आहत, पण काका, धरि तारा कठ आह?



काकाः परतयकान दतरबाण घया आणण मी सागतो नतथ बघा, पतगाचया आकारात असलल चार तार आणण पतगाची िपटी असािी अस तीन तार पाहहलत का? तयातलया दोन ता-याचया ओळीत तो धरि तारा आह.

िहिकाः काका, मला धरि तारा हदसला. थोडा अिक आह पण नककी तोच आह. काका, धरि तारा मातर नहमी एकाच हठकाणी हदसतो. होय ना? काकाः अगदी बरोबर, महणन तर धरि ता-यािरन उततर हदिा ओळखता यत. शमतरानो, आता मला सागा, तमहाला गरह माहहत आहत का? त कस कफरतात? परकाश: हो तर, आमही सयामाला शिकलो आहोत. बि, गर, िकर ह सगळ गरह आमहाला माहहत आहत. काकाः आता पढचया महहनयातच सयागरहण आह तवहा आपण परत जमया. आता आिी आईसकरीमचा समाचार घऊया. चालल ना? सगळः हो चालल की.

------



िाकयात उपयोग करा गचची :Terrace --------------------------------------------------------------------------------------------

नककीच :Certainly --------------------------------------------------------------------------------------------

दतरबाण :Binocular --------------------------------------------------------------------------------------------

सिचछ :Clear --------------------------------------------------------------------------------------------

पतग :Kite --------------------------------------------------------------------------------------------

आकार :Shape --------------------------------------------------------------------------------------------

------

सिाधयाय: १. ? ---------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------- २. ? ----------------------------------------------------------------------------------



---------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------- ३. .

---------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------- ४. / . होय ना? ------------------------------------------------------------------------- अगदी बरोबर -------------------------------------------------------------------- हो तर -------------------------------------------------------------------- चालल की -------------------------------------------------------------------- ५ खालील अकषरानी बनणार िबद शलहा. र असणारी जोडाकषर ओळखा. आ + ई + स + क + र + ई + म + अ ------------------------------ ग + र + अ + ह + अ ------------------------------ द + उ + र + ब + इ + ण + अ------------------------------ ि + र + उ + ि + अ ------------------------------ च + अ + द + र + इ + क + आ------------------------------ ७. सयामाला -------------------------------------------------------------------- गरह --------------------------------------------------------------------



गचचीत -------------------------------------------------------------------- अिक -------------------------------------------------------------------- ८) ओळखतो, बनघतल, दतरबाण, सिचछ ह िबद िापरन िाकय तयार करा ओळखतो -------------------------------------------------------------------- बनघतल -------------------------------------------------------------------- दतरबाण -------------------------------------------------------------------- सिचछ --------------------------------------------------------------------


समाविषटट अभयासकरम: र ची जोडाकषर ,सिीफोड उपयकत सिना:

धरि तारा आणण इतर जिळच तार याची आकती काढायला सागािी. सयागरहण आणण चदरगरहण कस होत याची माहहती शमळिायला सागाि. “र” ची जोडाकषर असलल आणखी दहा िबद सागाित.

~~~~~

Level 2 – दसरी ३० - मराठी भाषा पाठयपसतक


३० - गिपती बापपा मोरया पणयाला आमचया आजोबाकड दरिषी गणपती आणतात. या िषी आमही मददाम

गणपतीसाठी भारतात गलो. दसऱया हदििी आजोबा महणाल, " चला, चला गणपतीच मखर करया. कोण कोण मदत

करणार आह मला?"

मग माझा चलत भाऊ, बहहण अणण िजारची २-३ मल अस आमही कामाला लागलो. सगळयानी शमळन मखर छान सजिल.

तयानतर आमही सिाजण टोपया घालन गणपती आणायला ननघालो.

गणपतीचया िाळत महणज दकानात लहानमोठया आकाराच खप गणपती होत. काही उभ

तर काही बसलल. तयातही काही उदरािर बसल होत, तर काही िाघािर, काही चकक

मोरािर बसल होत. आमही एक छोटीिी पण छानदार मती घतली. एका पाटािर ठिली, तयािर आजीन विणलला एक

नकषीदार रमाल घातला “गणपती बापपा मोरया” अस ओरडत

आमही घरी आलो.

दसऱया हदििी सकाळी जागा झालो त गळ-खोब-याचया गोड

खमग िासानच. आजी आणण काक मोदक करीत होतया. मोदक

बघन तोडाला पाणी सटल. पण आजी महणाली," अ ह ! पजा कलयाशििाय मोदक नाही खायच. आरतीनतर हि तिढ

मोदक खायला शमळतील".

मग आजोबानी पजा कली.आणण सगळयानी दणकयात आरती महटली. .मला कठ आरती यत? मी फकत जोरजोरात टाळयाच िाजिलया. जिताना मोदक, बटाटयाची भाजी, मटकीची उसळ, मसालभात असा बत होता. मी भरपर मोदक खालल.

http://www.google.com/imgres?start=119&rls=com.microsoft:en-US:IE-Address&rlz=1I7ADSA_enUS540&biw=1280&bih=968&tbm=isch&tbnid=AVRQK-zqjKwwOM:&imgrefurl=http://www.dreamstime.com/royalty-free-stock-photos-cute-ganesh-image13050738&docid=UxjTZ09QrQVjKM&imgurl=http://thumbs.dreamstime.com/x/cute-ganesh-13050738.jpg&w=400&h=400&ei=IExIUqeWCcWFyQG71ICQDw&zoom=1&ved=1t:3588,r:32,s:100,i:100&iact=rc&page=5&tbnh=180&tbnw=155&ndsp=33&tx=79&ty=76

http://www.google.com/imgres?rls=com.microsoft:en-US:IE-Address&biw=1280&bih=968&tbm=isch&tbnid=OrgJ_xbPQrZmPM:&imgrefurl=http://www.foodzaa.com/recipeDetail.php?title%3DGanesh-Chaturthi-Special-Modak%26recipe_type%3DMjI1&docid=_yk0NYuLjefMcM&imgurl=http://www.foodzaa.com/admin_new/recipe_images/recipe_image_1379311936.jpg&w=450&h=300&ei=jExIUr4NjNTJAYOygCg&zoom=1&ved=1t:3588,r:22,s:0,i:163&iact=rc&page=2&tbnh=183&tbnw=275&start=21&ndsp=25&tx=170&ty=85

http://www.google.com/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=IMdhZpAoBF3U1M&tbnid=FtjrGC-VOZvqzM:&ved=0CAUQjRw&url=http://nashik.olx.in/ganesh-makher-ganesh-mandir-for-ganpati-thermocol-decoration-iid-171599942&ei=d01IUvaeKcugyQHNuIHACg&psig=AFQjCNHRwJxER8eoj4cTl9l1m0IyhQe9tQ&ust=1380556533424946



गणपतीच दिान घयायला आजबाजची मडळी, नातिाईक यत होत. तयाना परसाद दयायला मी पण मदत करीत होतो. दस-या हदििी सधयाकाळी गणपतीच विसजान करायला ननघालो. विसजान महणज नदीिर जाऊन गणपती पाणयात बडिायचा.

“गणपतीबापपा मोरया, पढचया िषी लिकर या” अस

ओरडत आमही सगळ घराबाहर पडलो. जाता-जाता घराचया दारात उभया असललया आजीकड मी पाहहल. ती हळच डोळ पसत होती.

~~~~~


१. गणपतीच मखर कोणी कल?

---------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------

२. गणपतीचया दिानाला कोण आल होत?

---------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------

https://www.google.com/imgres?imgurl&imgrefurl=http://doblelol.com/5/black-and-white-hibiscus-funny.htm&h=0&w=0&sz=1&tbnid=Ag9woao-xtsfSM&tbnh=253&tbnw=199&zoom=1&docid=EHHIXKDfxD29zM&ei=9UtIUuekFOfuyAGM94HwBA&ved=0CAEQsCU

http://www.google.com/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&docid=El7YhlMBElmKgM&tbnid=un2o7ucLx5kzAM:&ved=0CAgQjRwwAA&url=http://www.drikpanchang.com/festivals/ganesh-visarjan/ganesh-visarjan-date-time.html&ei=A01IUuDFMsWFyQG71ICQDw&psig=AFQjCNFW31g8nBX5rk9RQaPjvHNTNNsLzg&ust=1380556419882335



३. गणपती विसजान महणज काय?

---------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------

४. खालील िसत तमचया ओळखीचया आहत का? तयाचा िापर कोठ होतो?

विडयाची पान ------------------------------------------------------------------------------- कक ------------------------------------------------------------------------------- गळ -------------------------------------------------------------------------------

५. खालील िबदाच इगलीिमधय अथा सागा.

बाळगोपाळ मडळी ------------------------------------------------------------------ नातिाईक ------------------------------------------------------------------------- उतसाह ------------------------------------------------------------------------- बदधी------------------------------------------------------------------------- मती ------------------------------------------------------------------------- पजा -------------------------------------------------------------------------

६. खालील परतयक िबदाच अनकिचन सागा

आरती -------------------------------------------------------------- मोदक -------------------------------------------------------------- मी -------------------------------------------------------------- नदी --------------------------------------------------------------

७. खालील िाकयातील ठळक िबद चकीचा आह. तो बरोबर करन िाकय शलहा.



मी मती पाटािर ठिला. -------------------------------------------------------------- गणपती उदरािर बसल. -------------------------------------------------------------- मी गणपतीचा मखर सजिली. ------------------------------------------------------------

८. खालील िबदापकी सिानामाचया खाली रघ मारा.

मामी, मी, काक, आमही, त, गणपती ~~~~~

मशकषकासाठी:

समाविषटट अभयासकरम : सिानाम, ककरयापद, गणपती उपयकत सिना:

आजी डोळ का पसत होती? ह विचाराि. गणपतीची आरती पाठ करन घयािी. इतर महतिाचया सणाची माहहती

दयािी. गणपतीची एखादी गोषटट सागािी. गणपतीची मती तयार करणयची कती:

https://www.youtube.com/watch?v=sdfIBvoMYqw

~~~~~

Level 2 – दसरी ३१ - मराठी भाषा पाठयपसतक


३१ - ममठािा सतयागरह (हा िडा शिकषकाचया िापरासाठी आह) भारताचया सिाततरयासाठी झाललया लढयात महातमा गािीचा फार मोठा िाटा आह. तयाच सपणा नाि मोहनदास करमचद गािी. पण सार जग तयाना महातमा गािी महणनच ओळखत. इगरजाविरदध लढणयाच तयाच िसतर होत सतयागरह. ितरन आपल ककतीही हाल कल तरी चालल पण आपल खर असलल महणण सोडायच नाही महणज सतयागरह . १९३० साली इगरज सरकारन शमठासारखया सिााना आिशयक असललया िसतिर कर बसिला. गािीजीनी ठरिल की याविरदध सतयागरह करायचा. गजरात परातातील दाडी यथ हा सतयागरह करायचा ठरला. हजारो बायका, परष या सतयागरहात गािीजीबरोबर होत. ही शमरिणक दाडीला जात होती. इगरज सरकारच िकडो पोलीस लोकाना अडित होत, पोशलसानी लोकािर लाठीमार कला, तयाचयािर गोळया झाडलया, पण तरीही शमरिणक पढ जातच राहहली. कणाच हातपाय मोडल, जखमा झालया, पण तरीही लोकानी माघार घतली नाही. या शमरिणकीत गािीजी सिाात पढ होत. ििटी दाडीचया समदरािर जाऊन नतथ तयार होत असलल मीठ गािीनी धचमटभर उचलल, इतरानीही तयाच अनकरण कल. अखरीस सरकारला माघार घयािी लागली आणण शमठािरचा कर रदद करािा लागला. अस ह आपल गािीजी. मशकषकासाठी..

समाविषटट अभयासकरम : वयकती पररचय (महातमा गािी)

उपयकत सिना: ही गोषटट िापरन मलाना महातमा गािीची ओळख करन दयािी.

Level 2 – दसरी ३२ - मराठी भाषा पाठयपसतक


३२ - रामायिातील गोषटटी (हा िडा शिकषकाचया िापरासाठी आह)

१. मला चदर हिा

राम, लकषमण, भरत आणण ितरघन ही दिरथ राजाची चार मल, ही मल लहान असतानाची गोषटट.

एका सधयाकाळी लहानगा राम राजिाडयाचया गचचीत खळत होता. तयान आकािाकड पाहहल तवहा तयाला चदर हदसला,. तो आईला महणाला ” आई मला तो चदर खळायला हिा आह. आई महणाली “अर बाळा, तो चदर आपलयापासन खप लाब आह, तो आणता यणार नाही ” पण राम काही ऐकना. सगळयानी तयाची समजत घातली. पण तयाचा उपयोग झाला नाही. ििटी समनत नािाचया परिानान एक यकती कली.एक आरसा आणला. तयात चदर हदसल असा तो िरला. रामाला आरिात चदर हदसला. चदर शमळाला अस िाटन राम खष झाला.

~~~~~

२. िबरी

राम, लकषमण आणण सीता िनिासाला गल तवहाची गोषटट. तयानी तथ एक झोपडी बािली ि राह लागल. तया िनातील मडळी तयाना भटायला यत असत. तया िनात एक िबरी नािाची बाई राहात होती. एक हदिस नतन रामाला आपलया झोपडीत बोलािल.

राम आल आणण बसल. िबरीन तयाचया गळयात रानफलाचया माळा घातलया आणण बोर खायला हदली. ती बोर अिािट खाललली हदसत होती.



िबरी महणाली “ही बोर पाखरानी खाललली नाहीत. तमहाला आबट बोर किी दयायची महणन यातल परतयक बोर मी चाखन पाहहल आह. जी बोर गोड ननघाली तीच आपलयाला दत आह. आपण ती खािी”

िबरीची भकती पाहन राम परसनन झाल. िबरीन उषटटी कलली बोर तयानी आनदान खालली.

~~~~~

३. शरािणबाळाची गोषटट

एक मलगा होता. तयाच नाि शरािण. तयाच आईिडील आिळ होत. आईिडडलाची सिा काम तो करीत अस. एकदा तो आईिडडलाना घऊन कािीयातरला ननघाला. आईिडडलाना तयान कािडीत बसविल होत. परिासात असताना आईिडडलाना तहान लागली. ती सधयाकाळची िळ होती. तयान कािड खाली ठिली आणण तो पाणी आणणयासाठी नदीिर गला. तयान नदीचया पाणयात आपली घागर बडिली. तवहा बड बड असा आिाज झाला. तिढयात स स करीत एक बाण आला आणण शरािणाचया छातीत शिरला ‘आई ग ‘ अस ओरडत शरािण जशमनीिर पडला. तयाच ओरडण ऐकन समोरचया झाडीत असलला दिरथ राजा िाित आला. कोणी जनािरच पाणी पयायला नदीिर आल आह . तयानच हा बड बड आिाज कला असािा अस िाटलयामळ तयान तो बाण सोडला होता. दिरथ महणाला “अरर, बाळा, मला कषमा कर”

शरािण महणाला “ आता मी काही िाचणार नाही. पशलकड माझ आिळ आईबाप आहत. तयाना फार तहान लागली आह, तयाना पाणी नऊन पाज. महणज मी सखान मरतो”



लिकरच शरािणान पराण सोडला. दिरथान आईिडडलाना पाणी नऊन हदल. अपरािाचया भािनन तो काही बोलला नाही. आई महणाली “बाळ, त बोलला नाहीस तर आमही पाणी वपणार नाही “ ििटी दिरथान सिा हकीकत साधगतली. शरािणाच िडील महणाल “ त आमचा पतर मारलास. तही पतरिोकानच मरिील ’

आणण शरािणाचया आईिडडलानी पराण सोडला.

~~~~~


समाविषटट अभयासकरम :

रामायण


या गोषटटीचया आिार मलाना रामायणाबददल माहहती सागािी. रामायणातील इतर गोषटटी सागता यतील.

~~~~~

Level 2 - दसरी पररशिषटट: मराठी भाषा पाठयपसतक



पररमशषटट: बाराखडी

ऊ ओ

सिर धचनह ‍ा ा पहहली (ऱहसि) स‍ा दसरी ( ) ‍ाी पहहला(ऱहसि) ‍ा ऊ दसरी ( ) ‍ा ‍ा ‍ाौ ओ ‍ाो ‍ाौ ‍ा ‍ाः




अ

आ ा

इ स‍ा

ई ‍ाी

उ ‍ा

ऊ ‍ा

ए ‍ा

ऐ ‍ाौ

ओ ‍ाो

औ ‍ाौ

अ ‍ा

अ: ‍ाः

क का कक की क क क क को कौ क कः ख खा णख खी ख ख ख ख खो खौ ख खः ग गा धग गी ग ग ग ग गो गौ ग गः घ घा नघ घी घ घ घ घ घो घौ घ घः च चा धच ची च च च च चो चौ च चः छ छा नछ छी छ छ छ छ छो छौ छ छः ज जा सज जी ज ज ज ज जो जौ ज जः झ झा णझ झी झ झ झ झ झो झौ झ झः ट टा हट टी ट ट ट ट टो टौ ट टः ठ ठा हठ ठी ठ ठ ठ ठ ठो ठौ ठ ठः ड डा डड डी ड ड ड ड डो डौ ड डः ढ ढा हढ ढी ढ ढ ढ ढ ढो ढौ ढ ढः ण णा णण णी ण ण ण ण णो णौ ण णः त ता नत ती त त त त तो तौ त तः थ था धथ थी थ थ थ थ थो थौ थ थः द दा हद दी द द द द दो दौ द दः ि िा धि िी ि ि ि ि िो िौ ि िः न ना नन नी न न न न नो नौ न नः प पा वप पी प प प प पो पौ प पः




अ

आ ा

इ स‍ा

ई ‍ाी

उ ‍ा

ऊ ‍ा

ए ‍ा

ऐ ‍ाौ

ओ ‍ाो

औ ‍ाौ

अ ‍ा

अ: ‍ाः

फ फा कफ फी फ फ फ फ फो फौ फ फः ब बा तरब बी ब ब ब ब बो बौ ब बः भ भा शभ भी भ भ भ भ भो भौ भ भः म मा शम मी म म म म मो मौ म मः य या नय यी य य य य यो यौ य यः र रा रर री र र र र रो रौ र रः ल ला शल शल ल ल ल ल लो लौ ल लः ि िा वि िी ि ि ि ि िो िौ ि िः ि िा शि िी ि ि ि ि िो िौ ि िः ष षा वष षी ष ष ष ष षो षौ ष षः स सा शस सी स स स स सो सौ स सः ह हा हह ही ह ह ह ह हो हौ ह हः ळ ळा शळ ळी ळ ळ ळ ळ ळो ळौ ळ ळः कष कषा कषकष कषी कष कष कष कष कषो कषौ कष कषः जञ जञा कषजञ जञी जञ जञ जञ जञ जञो जञौ जञ जञ




पररमशषटट: १ ळ २ + ळ ळ ३ ळ ४

१. २

३ माग - - - - - ळ - -

४

५

६

असलेल्या पुस्तक दसुरे ·...

Documents