kristian tlangau 1 - mizoram presbyterian church synod tlangau 2 ... awm hle hle thei lova pathian...

52
1 Kristian Tlangau www.mizoramsynod.org

Upload: ngoquynh

Post on 18-Jun-2018

306 views

Category:

Documents


10 download

TRANSCRIPT

Page 1: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

1Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Page 2: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

2Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Synod PuipateModerator : Rev. H. LalrinmawiaSecretaries : Upa H. Ronghâka (Sr.)

Rev. Lianhmingthanga Sailo (Jr.)Finance Officers : Rev. P.C. Pachhûnga

Rev. H. RemthangaStatistician : Rev. R. LalchanglianaSr. Executive Secretary : Rev. Lalramliana PachuauExecutive Secretary : Rev. B. Sângthanga

Kum 105-na August 2016 Bu 1,247-na

Editor : Rev. Dr. C. Chawnghmingliana Ph. 2316411(R)Joint Editors : Rev. P.C. Pachhûnga

Upa H. RonghâkaUpa Prof. R.L. ThanmawiaRev. P.B. Mankima

Business Manager : Upa C. LalbiaktluangaSynod Office, First FloorMission Vêng, Aizâwl – 796 001

Office Phone 2324590; e-mail: [email protected]

Kum khat lâk man : Rs. 50.00A man pe leh a bu la duh chuan Business Manager, Synod Office First

Floor, Mission Vêng, Aizâwl hriattîr tûr.

Thu chhuahte hi Editor ngaih dân a ni vek kher lo.

The Organ of the Presbyterian Church, Mizoram

A CHHÛNGA THU AWMTE

1. Editorial 1

2 . Mizoram Synod 2

3. Lâwrkhâwm 9

4. Zawhna leh Chhânna 13

5. Sermon: (1) Min hmangaih zâwk em? 21

(2) Thihna leh nunna 27

6. Kan taksa temple hi i thian fai ang u 30

7. Kohhran - Thlarau lam damdawi in 34

8. Kohhran pawimawhna 40

9. Sûnna 43

Page 3: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

3Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

EditorialHNAM ZE MILA

CHANCHIN |HA TUH

Presbyterian Church of India, Mizoram Synod-in RamtharNi kan hman thla kan lo thleng leh ta reng mai. Kum danga kan tih\hin angin kan rilru pawh ramthar lamah han dah deuh ila a \ha ange. Chanchin |ha hril hi ‘kohhran hna pui’ tia sawi \hin a ni a.“Kohhranin Chanchin |ha hril a ngaihsak loh chuan a nihna a hloh\an mêk a, rawih tial tial chiah a hmabâk a ni,” an lo tih \hin hi thudik tak a ni. Pathian khawngaihna azârah Mizoram Synod chuanChanchin |ha hril a ngai pawimawh a, department mal khaiah chuanthawktu pawh a neih tamna ber a ni. Hei hi thlarau lama kohhranchawi nungtu pawimawh, \awng\ai tamtîrtu, awm hle hle thei lovaPathian awmtîrna pawh a tih theih ang.

Mission hna thawhnaa pâwl hriat hlawh tak, Council for WorldMission (CWM)-in Chanchin |ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhatchu Chanchin |ha dawngtuten an hnam ze chhawm tam thei angbera Isua an rin dân tûr lam a ni a. Tûn hma chuan Chanchin |hahrilnaa che nasa chu mi ngoho an ni a; sawrkâr chakna tipung tûrzâwngin Chanchin |ha dawngtute pawh an enkawl tel a ni maithei. Ringtharte chu an hnam zia paiha Isua rintîr tûrin an kaihruainasa a, chu chuan tûn thlengin hnam tam takah hnuhma a la nei.

Politics-a \han harhnain Chanchin |ha hriltute zia ang diakdiaka Kristian nun inzirtîr ngaih theih lohna a hring chhuak a;chuvângin, ngaih dân awm sa \hiata ngaihtuah dân thar lo piang zêlhi Chanchin |ha hrilnaah hian missionary-te leh kohhran mipuinâwlpui pawh kan inhawn zau zêlna tûr a ni ve ngei ang. Isua zirtîrnaa\anga pêng si lo, anmahni hnam zia chhawm tam thei zâwng zêlaringtharte kaihhruai an nih hian Kristianna chu an hnam nunah anseng lût thûk deuh deuh ang a; Kristiannain ngaihmawh a hlawh loang a, ringtu nih pawh an harsat lo zâwk ngei ang.

Page 4: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

4Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

– Executive Secretaryi/c Publicity, etc.

1. Synod-in chhawmdâwlnape

Tûn hnaia harsatna hrang hrangtâwkte hnênah Synod Relief Funda\angin chhawmdâwlna hetianghian pêk a ni:

Damlo/rethei chhûngkawpariat hnênah ̀ 37,000; thli lehrialin in a tihchhiat chhûngkawpali hnênah ̀ 14,000; in kâng ralvek chhûngkaw pakhat hnênah`8,000; thlipui tuar chhûngkawpakhat hnênah `5,000; retheichhûngkaw pakhat hnênah`4,000; lungrem chim vângaharsatna tâwk chhûngkawpahnih hnênah ̀ 40,000; leimintuar chhûngkaw paruk hnênah`82,000; damlo rei chhûngkawpakhat hnênah ̀ 4,000. A vaiin`1,94,000.

2. Synod Revival Meettluang taka hman a ni

Synod Revival Meet Vawi 5-na chu Bûngkâwn KohhranBiak Inah June 3–5, 2016chhûng khân tluang taka hmana ni. Meet-ah hian palai 601 laian kal. A \an zânah inlawmnainkhâwm hman a ni a, Rev. H.Lalrinmawia, Synod Modera-tor-in Pathian thuchah a sawi a,Synod Revival Director Rev.K. Rolungmuanan SynodRevival rawngbâwlna report ape. Meet thupui ‘Thlamuanna’tih chu Revival Speaker hranghrangten an sawi a, Pathiannizânah Rev. LalramlianaPachuau, Senior ExecutiveSecretary-in Pathian thuchah asawi a, inkhâwm bânahlênkhâwmna hun hman \hin a nibawk.

3. Zinw June 16–25, 2016 khân

Council for World MissionAssembly hmangin Jeju Island,South Korea-ah Rev.Lalramliana Pachuau, SeniorExecutive Secretary a kal.

w June 18 & 19, 2016 khânEducation Campaign neihpuiin

Page 5: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

5Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Leithûmah Rev. B. Sângthanga,Executive Secretary a kal.

w June 17–20, 2016 khânKhawzâwl Vêngthar Bialahrawngbâwltu Seminar buatsaiha ni a, hemi hmanpui hian Rev.H. Remthanga, Finance Officera kal.

w June 17, 2016 khân ArmedVêng Presbyterian EnglishSchool-ah Upa D.P. Biak-khûma, Supervisor of Schools-in hun a hmang.

w June 23 & 24, 2016 khânJohn Williams HospitalCommittee neihpuiin LungleiahRev. P.C. Pachhûnga, ExecutiveSecretary a kal.

w June 25, 2016 khânKhawhai North Bialah SynodSum Vawn Dân training buatsaiha ni a, hemi hmanpui hian Tv.Zaihmingthanga, Accountant lehUpa P.C. Vânlalrova, O/A-te ankal.

4. K|Pw June 9, 2016 zân khân Pi

Zaii Hall, Synod ConferenceCentre-ah Mizoram SynodChoir (2016-2018) hlannainkhâwm hman a ni. Rev. H.

Lalrinmawia, SynodModerator-in Pathian hnênahmember-te a hlân a. Rev.Zothansânga, CK|P Leader-infuihna thuchah a sawi bawk.

w June 6, 2016 khânSialhâwk Branch K|P DiamondJubilee lawmnaah UpaZonunmawia, General Secretaryleh Tv. Robert Lalduhzuala,Committee Member leh Nl.Lalhriatchhûngi, Ramhlun Northte an kal.

w June 8, 2016 khân HlimenBranch K|P Diamond Jubileelawmnaah Pu Zonunsânga Râlte,Treasurer a kal a, June 10, 2016khân Rev. Zothansânga,Leader-in hun a hmang bawk.

w June 11 & 12, 2016 khânBûngtlâng Bial K|P Meet hmana ni a, hemi hun hmanpui hianTv. Joseph Lalsângzuala leh Dr.Lalrotluanga, Comt. Member-tean kal.

5. MSSUw June 11–12, 2016 khân

Pûkzîng Bialah Sunday SchoolZirtîrtu Training buatsaih a ni a,hemi hmanpui hian UpaLal\hahluna Râlte, MSSU Asst.

Page 6: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

6Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Coordinator leh Pu Lalthan-chhûnga, Bûngkâwnte an kal.

w June 17, 2016 khânZânlâwn leh Sêrkhan Kohhranchuan Sunday School Zirtîrtutetan joint training a buatsaih a,hemi hmanpui hian T.UpaLalrosânga Kawlni, O/A lehUpa C. Lalbiaksânga,Zemabâwk North (MSSUTrainer)-te an kal.

w June 17, 2016 khânNursery Vênglai KohhranahBial Sunday School Zirtîrtutraining buatsaih a ni a, hemihmanpui hian Upa Lal\hahlunaRâlte, MSSU Asst. Coordinatorleh Upa Hrilthansânga, MissionVêngthlang (MSSU Trainer)-tean kal.

w June 24–27, 2016 khânKêlkâng Bial leh ZâwlseiKohhranah Sunday SchoolZirtîrtu Training buatsaih a ni a,hemi hmanpui hian Rev.Zoramsânga, T.Upa F.Lalênghluna, Upa K.Zoremsânga leh UpaLalhmachhuana, MSSU Trainerte an kal.

w June 25, 2016 khânAibâwk Bialah Sunday SchoolZirtîrtute Training buatsaih a nia, hemi hmanpui hian Pu JohnLalhruaitluanga, MSSU Asst.Coordinator, Upa K.Vânlalnghâka leh T.UpaLalrosanga Kâwlnite an kal.w June 25, 2016 khân

Zemabâwk Bialah SundaySchool Zirtîrtute Trainingbuatsaih a ni a, hemi hmanpuihian Upa Lal\hahluna Râlte lehUpa B. Lalhmunliana, MSSUtrainer-te an kal bawk.

6. Campus Ministryw June 9, 2016 khân Govt.

Hrângchhûnga High School,Salem Vêngah hun an hmang a,June 10, 2016 khân Govt.KVM High School, ChhîngaVêngah hun an hmang bawk.w June 17 & 18, 2016 khân

Sêrchhîp Presbyterian EnglishSchool-ah Zirtîrtu Training lehZirlai Retreat neihpuiin Rev.Lalchungnunga, Director; Tv.Lalhmunzauva Tlau, Counsellorleh Upa Dr. C. Lalremruata,Trainer-te an kal.w June 22 & 23, 2016 khân

Windsome English School,

Page 7: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

7Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Chhînga Vêngthlangah Zirtîrtutepual Refreshers’ Training lehZirlaite pual Retreat neihpui a nia, June 24, 2016 (Zirtâwpni)khân Blue Star Academy,Bâwngkâwnah hun an hmang a.July 1, 2016 khân ATC-ahseminar neiin hun an hmangbawk.

7. PRESCOMw June 16, 2016 khân Synod

Bookroom chuan kum tina anlo tih \hin angin SynodBookroom Conference 2016chu Zosâphluia Building,Mission Vêngah an hmang.

Report a\anga a lan dâninkum kal ta khân SynodBookroom budget`7,82,00,000 chu`12,75,05,054 zet thawkchhuakin `4,95,05,054 laiakhûm a ni a. Synod Bookroom1911-a din a nih a\angin kumkhata a thawh chhuah tam ber\um a la ni. Kum kal ta chhûngkhân Net Profit ̀ 47,18,029 laian nei bawk. Kumin SynodBookroom budget`8,80,00,000 chu pharh a ni a,kum kal taa Bookroomrawngbâwlna hrang hrang thlîr

lêtna leh sawi zauna hun hman ani. Nikum chhûng khânDistributor thar pali – Chawngte,Vaphai, Sihphîr leh Sakawr-daiahte hawn a ni bawk.

Hemi hnu hian kum kal taaSynod Bookroom Branch \hathlanna result puan a ni a, Rev.P.C. Pachhûnga, ExecutiveSecretary-in Branch ti\hatehnênah lâwmman a sem a. Tehnaki hrang hrang palia inteh a nihhnuah hetiang hi kum 2015-aSynod Bookroom Branch ti\hatechu an ni:Pakhatna : Lawngtlai BranchPahnihna : Bâwngkâwn BranchPathumna : Bazar Branch,Aizâwl

Tûn dinhmunah SynodBookroom hian Branch 12 a neia, Distribution Centre 28 a neimêk bawk. Kum 2016 chhûnghian Saiha-ah Branch puitlinghawng thar tûra hma lâk mêk ani a. Kum 2015 chhûnginSêrchhîp leh LawngtlaiahBookroom building sak thar a nibawk.

w June 27–30, 2016 chhûngkhân Synod Bookroom,Thênzâwl Distributor Physical

Page 8: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

8Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Checking neiin Pu C.Vanlalhmuaka i/c Distributor lehTv. Lalhruaitluanga, ComputerOperator-te an kal.

w Synod Bookroom chuanJuly 4-9, 2016 chhûng khânMizoram puma SynodBookroom Branch zawngzawng leh Churachanpur-aSynod Bookroom-ahteReduction Sale an buatsaih a.Reduction Sale-ah hian SynodBookroom-a bungruate 5%-80% discount-in hralh chhuah ani a, mipuiin an hlut hle.

8. P.C. Girls’ School-inHostel Building thar hawng

June 17, 2016 khân P.C.Girls’ School-a Hostel Buildingthar chu Synod Moderator Rev.H. Lalrinmawian Pathian hnênahhlânin a hawng.

P.C. Girls' School Hostel tharhi a dung ft. 84, a vâng ft. 45-azau a ni a. Floor 3 a awm a, achung berah warden room lehstudy room a awm a. A laiahdormitory pathum leh a chhaklamah RCC tuizêm dah a ni a. Ahnuai berah Kitchen leh DiningHall leh Dormitory pakhat aawm bawk. Kum 2014 May thla

bul a\anga sak \an a ni a, kumhnih chhûnga sak zawh a ni.Tûnah hian hostel naupang 39an awm mêk.

9. RevivalJune 7–12, 2016 chhûng

khân Synod Camping Centre,Neihbawihah a duh apiang tânGospel Camping buatsaih a nia, speaker chu Pu Laldinthara,Gospel Meichher leh a team-tean ni. Camp-a lût zawng zawnghi mipa 174 leh hmeichhia 27,an vaiin 201 an ni a, damlohnaleh eng emaw harsatna avângaawm tluan thei lo mi tlêm azâwngan awm bawk. Camp-ah hiankohhran hrang hrang a\angin mieng emaw zât an lût a, Aizâwlkhaw chhûng leh pâwn a\anginlût an awm bawk. Ei rawngbâwlleh security lam hi RamtharKohhran Pavalai Pâwlin anbuaipui a ni.

10. Mission Boardw Kumin 2016 May thla

thlenga Field hrang hrangaringthar neih tawh zât chu hetianghi a ni: Arunachal East 38;Arunachal North 75; ArunachalWest 110; Assam 29; Barak164; Delhi 15; Jharkhand 505;

Page 9: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

9Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Karbi Anglong 58; HomeMission North 45; HomeMission South 154; Kolkata332; Lucknow 109; Nepal 91;Patna 104; Siliguri 65; Tripura651; Masihi Sangati 667; A vaiin3,212 a ni.

w June 25 & 26, 2016 khânNorth Vanlaiphai DamdawiVêng Bial chhûng kohhran hranghrangah Ramthar Campaignbuatsaih a ni a, Synod MissionBoard thawktute leh Boardmember-ten hun an hmanpui.

11. Trust Deptw June 21, 2016 khân

Tlungvêl Vêngtharah PastorQuarters sak tûr enpuiin PuLalramênga Royte, JE a kal a,June 23, 2016 khân Pângbâl-kâwnah Pastor Quarters sak tûra enpui bawk.

w June 22, 2016 khânReiekah Pastor Quarters sakmêk enin Pu Thangliankhûma,AE a kal.

12. Aizâwl TheologicalCollege

June 22, 2016 khân Senateof Serampore College chuanBD Results a tichhuak a, ATC

a\anga BD Final Year mi 25-te chuan \ha takin an pass veka ni.

First Class A- = 2, First Class-a pass-te hi Lalthanliana lehLalnghâkmawia-te an ni.

Second ClassB+ = 8Second ClassB = 13Second ClassB- = 2

13. Worship Dept.June 24, 2016 khân Ramhlun

East kohhranah khuang vuaktraining buatsaih a ni a, hemihmanpui hian Pu Lalromawia,Senior Instructor a kal.

14. Health Sunday &Hospital Sunday, 2016

July 3, 2016 (Pathianni) khaHealth Sunday & HospitalSunday (Damdawi In Pathianni)a ni a. Mizoram PresbyterianKohhran chuan HospitalSunday hi kum 1928 a\ang khâna hmang \an a, kumin HealthSunday & Hospital Sunday pualhian chawhnu leh zân inkhâwmprogramme siam a ni a, SynodHospital, Durtlânga thawktu\henkhatten kohhran hranghrangah hun an hmang.

Page 10: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

10Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

15. SMTC-in Computer zir zo(Batch 17-na) thlah

Synod Multipurpose TrainingCentre (SMTC) chuan June 28,2016 khân Certificate inComputer Application (CCA)Course batch 17-na zirchhuakte thlahna inkhâwm anhmang a, Pu Lalrinmawia Râlte,Minister i/c Forest, I.T., etc. chukhuallian a ni.

Tûn \uma SMTC Computercourse batch 17-na zir chhuaktehi mi 18 an ni a, ComputerCourse zirna hawn a nih a\angatûna zir chhuakte nên hian mi368 laiin \ha takin an zir chhuaktawh a ni.

16. Moderator ProgrammeSynod Moderator Rev. H.

Lalrinmawia chuan hetiang hianhun a hmang –w June 11–13, 2016Kêlkâng Kohhranw June 18, 2016(Inrinni)Zân : S. Vanlaiphaiw June 19, 2016 (Pathianni)Chawhma : S. LungpherChawhnu : RâwlbûkZân : Sangauw June 25, 2016(Inrinni)Zân : Ngaizâwlw June 26, 2016 (Pathianni)Chawhma : IR KohhranChawhnu : Vêngsâng, Khaw-zâwlZân : Vênglai, Khawzâwl

Chanchin |ha puan darh

Vawi khat chu D.L. Moody-a hi Chicago kawtthlêra a kallaiin zu rui pakhat hian, “Moody-a i ni lo a ni ang, i tihpiantharka ni a, zu ka in leh tho,” a lo ti a. Moody-a chuan, “A dik ang,Krista tihpianthar i nih loh chuan,” tiin a chhâng a.

Chanchin |ha hian sual ngaihdamna chauh ni lovin nunthar min tiam a. Miin he Chanchin |ha hi a dawn chuan a nuna inthlâk ngei ngei \hîn.

Vawi khat pawh Chicago kawtthlêr thova a kal laiin papakhat hnênah, “Ka pu, Kristian i ni em?” a ti a. Chu pa chuanvin deuhvin, “I hna thawk mai rawh,” a lo ti a. Moody-a chuan,“Min hre thiam la, hei hi ka hna a nia,” a lo ti a.

Page 11: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

11Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Bible bung leh chângthiam theih dân

Bible bu 20 en lova sawichhuak thei Tom Meyer-a,Wordsower InternationalMinistry member leh ShastaBible College, California-aprofessor ni bawk chuan alehkhabu chhuah thar ‘TheMemorization Study Bible’ tihahchuan Bible-a thute hriat rengtheih dân te, en lova tam tak sawitheih dân tûr zirna te a ziak. Helehkhabu ziaktu Meyer-a chuanhe lehkhabu hi Bible bu pum puien lova kan thiam vek theih dântûr zirna anga duan a ni tiin asawi.

Bible châng sawia mi thiambîk, Meyer-a hi hmun hranghrangah a thiam thil entîr hian alo kal kual tawh \hîn a. May2015 khân a Wordsowermember-pui Jason Nightingalenên Nepal lirnghîng tuarte\anpuina tûr pawisa tuak nânBible thu hi en lovin dârkâr 24

chhûng sawiin hun an lo hmangtawh a ni.

- CHRISTIANPOST

Cuba-ah Kristian pungchak

Cuba ramah hian Kristiannahi an hnam nun zia hnuaiah hunrei tak chhûng chu muang-chângin a kal ve bek bek a;mahse, tûn hnaiah hian The LuisPalau Bible Institute leh TheInternational Bible Society-tehmalâkna azârah nasa takinKristiannain hma a sâwn a ni.Hêng pâwlte hian Bible sembâkah Gospel training teneihpuiin Bible hriatna lamahmipuiten hma an sâwn nasa hlea ni.

November thla hiankhawtual Pastor-ho hnênah athlâwnin training an neihpui bawkdâwn a ni. Dr. Carlos Barbeiri,Luis Palau Bible InstituteDirector chuan an Pastor-te chumi fing tak tak ni lo mah se, antumruhna leh huaisenna te, an tihhrâm hrâmna te hi mi dangtetâna entawk tlâk khawpin aropui a ni, Pathian thu an duh maibâkah, Pathian tân an inpe zo êmêm a ni, tiin a sawi.

Page 12: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

12Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Luis Palau Bible Institute tehian Cuba ramah hian Pastor 40chuang chu training an neihpuitawh a, Pastor 200 chuanghnênah training neihpui leh tûrinan inbuatsaih mêk a ni.

- CHRISTIANHEADLINES

England leh Wales-ahPathian awm ring lo(Atheist) an pungZir chianna (research) thar

bera a lan dânin UnitedKingdom-ah chuan a vawi khatnân sakhaw nei lo/Pathian awmring lo (atheist)-te chu Kristianteaiin an tam zâwk a, a bîkinEngland leh Wales ramah a nasalehzual a ni. St. Mary’s CatholicUniversity, Twickenham-aTheology and Ethics seniorlecturer Stephen Bullivant chuan,“Sakhuana tel lova nun hmanghi an pung chakin, sakhuanainkhuahkhirhna hnuaia sei liantepawhin tûnah chuan, ‘Engsakhaw zuitu mah ka ni lo,’ tiinan sawi tawh a ni,” a ti. TheGuardian chuan he thu hi UKzawng zawngah chuan a dik kherlo, Scotland leh NorthernIreland-te telh chuan tiin an sawia ni. England leh Wales-ah

erawh chuan kum 2014 khânmipui zaa 48.5-te chuan‘Sakhua ka nei lo’ an ti tawh ani. Bullivant-an a zir chiannaahchuan Anglican leh Catholic-a seiliante hian an sakhuana lehkohhran an chhuahsan/bânsantam lehzual niin a târ lang a,Anglican puitling 10 zêla 4-techuan an rinna an phatsan niin atâr lang bawk.

Pathian leh sakhuana lamngaihsak lohna hian Europe lamhi tûn kum sâwm kal ta chhûngkhân a tuam nasa êm êm a. Zirchianna hnuhnung berah chuanNorway mipui tam zâwktechuan Pathian hi an ring tawh loa ni. The Norway Monitor/IpsosNorway-in a zir chiannachhângtu zînga 39% chuanPathian hi an ring lo va, 37% inan ring a, 23% chuan chhânnamumal an nei thei lo a ni

- CHRISTIANPOST

Indiana (USA) Pastorinâwk hlum

David James Brown (46)First Christian Church,Jeffersonville, Indiana, USA-aan Senior Pastor chu Atlantakhawdai fêma thil hlui dah

Page 13: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

13Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

khâwmna hmunah inâwk hlumahmuh a ni. Brown hi June thla tîrlam khân Kentucky-ah kum tlinglo mipat hmeichhiatna hmanpuitumna thubuai avângin police-tenan man a, court-a a chungchângthu an rêl leh hma ni chiahininâwk hluma hmuh a ni ta a ni.

Kentucky Attorney GeneralAndy Beshear chuan June 16 vêlkhân Brown hi Cyber CrimeUnit-te enthlâk zîngah a tel a,amah hi online messaging appKIK-ah naupang anga a intârlan vângin rinhlelh a ni. Policesawi dânin Brown hian anawmna hmun a\anga mêl 65-ahla Frankfort hmunah kum tlinglo ni ngeia rin nên inhmuh an tuma, a tum hmun a thlen chuan mipadang kum 33 mi AnwarMohammad te chu man an ni taa ni. Electronic inbiakna hmangakum tling lo mipat hmeichhiatnahmanpui tumna thubuai awrhtîran ni. A Pastor-na kohhranpawhin hetia case a kal chhûnghi chuan an chawlhtîr rih a ni.First Christian Church-a an\halai Pastor Chad Boseckerchuan Brown-a chhûngte leh akohhran tân \awng\aisak tûrinmipuite a ngên a ni.

- CHRISTIANPOST

Karnataka thingtlânghmunah Biak In

suamsamMi tu tih hriat lohten

Karnataka state-a Udipi lehDakshini Kannada districthmuna Biak In an suamsamchuan he lai hmun vêl a tirâl\i hlea ni. He thil thlenna hmun hiKundapura khua Bangalorea\anga 440 km-a hlaa awm a ni.Kohhran member-te zîng\awng\ai tûr chuan St. Anthony-a lim an tihchhiat chu an hmu a.He thil thleng vâng hian mipuitepawh pung khâwmin thil chhiatehi an en fiah a, police-te pawhinen fiahin case an file bawk a ni.Karnataka-ah hian Kristiante hi1.87% vêl an ni a, ni 15 chhûngaKristianten harsatna an tawhvawi hnihna a ni bawk

- CHRISTIANTODAY

Kristian dâwrkaiBangladesh-ah thah a ni

Bonapara thingtlâng khuaadâwrkai Sunil Gomes (60) chua dâwr chhûngah sawisak hluma ni. He khua hi Kristiante tamnahmun leh Bangladesh ramahchuan Kristiante awmna hmun

Page 14: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

14Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

hmasa ber pâwl a ni bawk.Gomes thattute hi tute nge an nihchu hriat ni lo mah se ISIS techuan an news agency Amaqkaltlangin an tih a nih thu an târlang. Hetiang tualthahnaah hianISIS-te hian an tih niin chhâl \hînmah se, Bangladesh sawrkârchuan tualchhûng mite thiltih niina ngai zâwk a ni.

Thla thum kal ta mai khânrâlthuam keng mi \henkhatin kum65 mi Hossain Ali chu Bangladeshhmâr lamah an lo that tawh bawka, kum 1999-a Kristiana inlet lehChanchin |ha hril kawnga thawhhlâwk tak a ni. Hêng lo pawh hiKristiante hian thah tuma vaunamai bâkah tihduhdah an tuar nasaêm êm a ni.

- CHRISTIANTODAY

Russia ramah dân tharhman tum a ni

Firfiaka che \hînte dona(anti-terrorism) atâna an dânduan thar ber an hmang a nihchuan Russia ramah hianKristiante chu mi dangte hnênahe-mail emaw hmanga Pathian thuhrilh leh mi dang inkhâwm tûrasâwm te, in lama rawngbâwlna(house evangelization) te khap

a ni tawh dâwn a ni. He dântharah hi chuan missionary hnahrang hrang – thu hril, zirtîr leheng lam hawi pawha mi dangtemahni sakhuaa hîp luh tumnaang chi hi a rem tawh dâwn lo ani. An rinna an puang duh emaw,mi dang hnênah an hrilh duhemaw a nih pawhin sawrkârinphalna a pêk sakhaw pâwlteinhmuh khâwmna/inkhâwmnaahchiah an puang chhuak thei dâwna ni. Biak In pâwn emaw sakhawhmun pawimawh pâwn lamahemaw chuan mahni in emawonline hmang emaw pawhinChanchin |ha hril hi khap a nitawh dâwn a ni.

Russia rama Protestantkohhrante chuan he dân thar tûrhi tihhlawhtlin a nih lohna tûrinchawnghei \awng\aina te neiin anPresident Vladimir Putin hnênahlehkha an thawn bawk. SergeyRakhuba, President MissionEurasia leh Moscow hmunakohhran dintute zînga mi chuankhawvêl hmun hrang hrangaKristian awmte \awng\aipui tûrina sâwm bâkah Putin hian he dânhi a hnâwl a, Pathian thiltih maktak chu a lo lan theihna tûrin angên a ni.

- CHRISTIANPOST

Page 15: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

15Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Vânlalhmachhuana, DâmVêng Aizâwl zawhnate

Z.1. Pastor-in innei tûrte thua zawhnaah hian tûnah ininneih a rem lohna a awmchuan in sawi (puang) tûr ani tih a ni a. Tûn hma deuhkha chuan Pastor kha anngawi deuh vang vang a,tûnah chuan in inneih a remlohna a awm chuan ininpuang tûr a ni, a awm lohchuan tiin a sawi zui nghâl a.Innei tûra inpeih vek tawh,taksa inthuamna pawh amawi thei ang bera inthuamtawh kha, a mualpho thei angber dinhmun, a rem leh lo, tiasawi duh ang chi te kha (tûnhma deuh kha chuan mipuitekha zâwtin, a rem lohna hria,sawi tûr nei kan awm chuantiin a zâwt \hîn a). He lai thuhi chu siam rem dân a awm anih loh chuan paih tawh chi ani lo maw?Ch. Tûn hma deuh i tih hi enghun chiah nge i rawn sawi lo va,

a kum tal han sawi zeuh la \hatûr. Chuvâng chuan kei pawhintûn hma deuh ka rawn ti ve zêlmai ang chu. “Pastor kha a’nngawi deuh vang vang a, ‘tûnahchuan in inneih a rem lohna aawm chuan in inpuang tûr a ni, aawm loh chuan’ tiin a sawi zuinghâl a” i tih hi Pastor hi ingawihtîr hma mah mah a,‘inneih a rem lohna a awm chuannangmahni in inpuang tûr a ni’tih zawhah hian Inneihtîrtu tûr angawi vang vang zâwk \hîn. Angawih vang vang hnu pawhainnei tûra ten an inneih a remlohna puan tûr an neih loh chuan,inneihtîrtu tûr chuan, “Puan tûrin neih loh chuan...” a ti chauhzâwk \hîn. Tûn hma lam khachuan an inneih a rem leh remloh mipui lam ngaih dân lâkna hia awm \hîn hetiang hian-“...Chuvângin, he mite hi Pathianhminga an inneih a rem lohna hriain awm chuan tûnah sawi nghâlula, tûna in sawi loh chuankumkhuain tu mahin eng mahsawi tawh tûr a ni lo.” Tûnahchuan mipui lam ngaih dân lâknaremchâng hi paih a ni tawh a (Ni14 lai lehkha târ hi mipui ngaihdân lâk nân kohhranin \ha

Page 16: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

16Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

tâwkah a ngai a ni ang), inneitûrte ngaih dân lâkna thu hi antelh ta zâwk. “Chuvângin, tûnahhian, Pathian hminga in inneih arem lohna a awm chuan,nangmahni in inpuang zâwk tûra ni...” tiin. Tûna kan hman mêkdân hi la \ha tâwkah kohhranchuan a ngai a, paih \ûl a la ti loa ni ang e.

Z.2. Inneih thu chhamah hian‘ka nupui tak, ka pasal tak nitûrin ka hriattîr e’ tih a ni a.He lai thu hi tu nge a vaaddress tak kha ni ta?Chuvângin, innei tûrtena thuchhamah hian Pathian lehmipui hmaah ka puang e,emaw, ka hriattîr e, tih emawni ta se, a thu hi a inlalâwndeuh ang em?

Ch. Ka nupui tak. . . , kapasal tak ni tûrin tihah hianmipain hmeichhia a address-a , hmeichhia in mipa aaddress. Inneih thu chhamkha ngun takin lo chhiarnawn leh la, ‘tih ka hriattîre’ tih hi ‘ka nei ta che a nitih Pathian leh a kohhranhohi ka hriattîr e’ tihna tluk ani a, tûna inneihna thu chhamkan hman lai mêk hi a tluang

\ha viau a ni lo’m ni?R. Rokhûma, Khawzâwl

Vêngthar zawhnateZ.1. Ni ruk chhûnga Pathianthil siamah hian Genesis 1:8tui leh tui inkâra boruak zautak chu vân a vuah a, hemivân a vuah a siam ni hian aen a, \ha a ti hle tih a awm veta lo va, eng vângin nge \ha atih ve loh? Ni hnih ni a siamahhian \ha a ti hle a tih a awmlo hi eng nge a chhan?Ch. I zawhna hi mi thiamte ngaihdân pawh a inrual chiah bîk lo.|ha a ti hle a tih awm ve ta lo hiziak hmaih palh a ni ti pâwl lehhmaih luih a ni lo ti pâwl an awm.Hmaih luih a ni ti pâwl \anchhanchu- ni hnih nia a thil siam hi nithum nia thilsiam nên hian ainzawm tlat a, ni hnih nia thil siamhi a la zawh chiah loh avângin‘\ha a ti hle a’ tih hi an dah duhrih lo niin an ngai.

Z.2. Ni ruk nia a thil siamahhian a en a, \ha a ti êm êm a,a ti bîk a, a chhan eng nge niang?Ch. “|ha a ti êm êm a” tih hi niruk nia a thilsiam chauh ni lovin,‘a thilsiam tinrêngte’ tih a ni a, athilsiam zawng zawng tih tluk a

Page 17: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

17Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

ni e.Z.3. Pathian thupêk \heuh\heuh si ei tûr chungchângahGenesis 9:3-ah hian thil nungchi tinrêng hi in ei thei ang ati a, Mosia hnênah ei thiangleh thiang lo a sawi leh si a,Pathian thu \heuh \heuh engvângin nge a inan loh?

Ch. I zawhna hi i lungawi tâwkinchhân a harsa deuh mai thei.Hetiang deuh zawhna hi KristianTlângau-ah chhân a ni tawh a, ilo keu lêt theih chuan a \anpuithei ang che. Mosia lehkhabu 5kan tihhovah hian thu inkalh taktak anga lang a tam mai. Entîrnân: mihring siam thuah pawhGenesis bung khatah thuringawtin Pathianin mihring asiam a, bung hnihah chuanhlumin Pathianin mihring a siama, a hnârah nunna thaw a thawlût a, mihring chu mi nung a lo nita niin kan hmu a. Lawngchhûnga nunna nei chi rêng rêngdah luh tûra Pathian thupêk chuGenesis 6:19-20-ah chuan tuakkhat zêl a nih laiin 7:2-3-ahchuan tuak sarih zêl (sa thianglo chu tuak khat tih chauh lohchu) dah luh tûr a ti ve thung, adang pawh a awm nual mai.

Hêng hi eng vâng nge ni ta ang?Mi thiamte chuan hetiang hian ansawi \hîn. Mosia lehkhabu 5ziaktute hian thu lâkna hnâr hranghrang an nei a; chuvâng chuanthu pakhat ziak dân hrang a awmphah niin an sawi a. I zawhnapawh hi hêng kan mi thiamtechhânna a\ang hian a fiah thei mailo maw?

R. Lalremthanga, LungdaiHmârvêng zawhna

Z. Rev/Pastor tih hi thilthuhmun ang taka lang, nichiah lo deuh niin ka lo ngaia. Kan pi leh pute hun lai khachuan Pastor tih hi kan hriatdân leh sawi dân kha a ni a.Tûn kum sâng hnih hnulamah hian Reverend (Rev) tihhi kan uar ta hle mai a. KanPastor bial vawngtu ngeitepawh hian Reverend (Rev) tihhi Pastor tih ai chuan an duhta deuh nge ni. Bial vawn laineite hi chu Pastor tiha Bialvawng lêm lo hmun dangaawmte hi Reverend tih ni âwmtakah kan ngai a. Lam dânmumal deuh inhrilhfiah ni theise a va duhawm êm!Ch. I zawhna hi Kristian Tlângauzawhna leh chhânna huangah

Page 18: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

18Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

hian \um eng emaw zât zawh ani tawh a, Editor hmasaten \hatak takin an lo chhâng tawh \hîna. Kristian Tlângauah hmân kumkhân Upa R. LalmalsâwmanArticle ngaihnawm takin a rawnziak tawh bawk a. Tûn \uma kanchhânna \anpui tûrin KristianTlângau chhuak hmasa lam khalo dap chhuak leh ta la tûn \umakan chhânna \anpuitu \ha tak ani ngei ang.

Tûnhma lam khân Bialvawng chu Pastor, Bial vawnglo chu Reverend (Rev) ti khâninhrilhfiah \hin a ni a. KohhranPâwl \henkhat zîngah zîktluaktaka Pathian Thu zirna lehnemnghehna pawh paltlang lêmlova Pastor Bial vawntîra,Pastor anga an cheibâwl ve maian awm a. Chutiang mi te chuPastor tiin an ko ve mai a,Reverend title erawh an pe lêmlo. Hêng kohhran pâwlte hian anrawngbâwltute zîngah Reverendkai pha chin leh Pastor tichauhva koh theih an nei tihna ani. Keini kohhran erawh chuchutiang chu kan ni ve lo.Mizoram Synod-in Pastor hnathawk thei tûra kan nemnghehzawng zawngte erawh hi chuzîktluak taka Pathian thu zir,

kohhran rorêlna zawh chhuakdapa nemngheh an ni a,Reverend tih phu vek an ni a,Reverend kan ti vek nghe nghea ni. Rawngbâwlna thuah erawhchuan office hmun \huah emawBial vawnga Pastor hna emawan thawk thei vek a, Reverendtih theih vek an ni bawk(Reverend awmzia chu zahawm,zah tlâk tihna a ni). Eng hna pawhthawk se anmahni chuaninngaitlâwm takin, “Pastor chumikhami ....chu ka nia,” tia insawian duh zâwk fo. Mipui lamerawh chuan anmahni zahnalantîr nân, “Hei hi Reverendchumi khami chu a ni,” kan ti vehlauh thung.

Râldothanga, Hriphawzawhnate

Z.1. Synod Newsletter-achhûngkaw chanchinahkohhranhoten Gospel campingan buatsaiha an hlimzia lehan hlâwkpuiziate kha târ lana va ni ngai ta lo ve?Ch. Tûnlai pawh hian kan lachhuah zêl asin maw le, i lo chhiarchiang lo deuh a ni ang e. Lochhiar uluk leh deuh teh.Z.2. Zîng \awng\ai inkhâwmkan neih \hin hi kan tih dân a

Page 19: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

19Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

inang lo va. Khawpui lamchuan zai lovin dâr bi tukahan \awng\ai mai a, thingtlânglamah chuan zaiin \an hunnghah a ni \hîn a. Synod lama\angin inang tlâng deuhvakaltîr chi a ni ang em?Ch. I rawtna hi rawtna âwm takchu a ni ve reng mai. Mahse,arpui mei ang a tih dân inrual\hep \hepa kal vek hleih theihlohna lai hi a awm \hîn a. Zîng\awng\ai inkhâwm pawh hiTualchhûng Kohhran remchândân leh tlin tâwk ang zêla kal hia la \ha tâwkah Synod hian a ngaia ni ang e.

Lalzâmlova, RamtharTlângvêng zawhnate

Z.1. Kristian Hla Bu chhuakhmasa No. 423-a ‘Engah kanlai nat ang?’ tih hla \ha tak hitûna kan Hla Bu chhuak tharahhian eng vânga paih nge?Ch. Tûna kan hla bu hman lai hibuatsaih a nih dâwn khân SynodExecutive Committee chuan ‘hla600 dah ni se’ tih leh ‘Mizolêngkhâwm hla tam zâwk telh nise’ tih a rêl a. Hetih lai hi |halaihla pun nasat lai leh vântlânginkan tuipui zual lai a nih avânginhla bua khung duhna a lian hle

bawk a. Synod MusicCommittee-in ‘khawvêl pumhuapa hla sak lâr, kan hla bua laawm lote lehlina dah luh ni se’tiin a rêl bawk a. Kristian Hlabua lo awm tawh sa kohhraninkan hman \angkai dân te thlîr ani bawk a. Hla 600 dah tûra rêla lo ni bawk nên hla eng emawzâtin hmun a chang ve ta lo va(a \hat loh vâng pawh ni chuanglovin), i hla rawn sawi pawh hitelh zui loh zîngah a \ang ta a ni.

Z.2. Tûna Kristian Hla Buchhuak thar No. 52-na ‘LalIsua hming i fak ang u’ tih hla‘Âr ang kan vai tawh lâwng’tih hla thlûka Biak Ina sak anih hian \henkhatin Synod duhloh ang hiala sawina te awmhi eng nge a chhan? Lal Isuahming i fak ang u’ tih thlûk IV-na atân a solfa kim hian kanHla Buah hian lâk luh ni nghenghe se a theih lohna a awmem ni. A solfa kim hian BiakIn inkhâwmah sa \hut \hutmai ila Biak In a timawi viauzâwk lawng maw?Ch. I rawn sawi ang hian he hlathlûk hian sawi a hlawh khawpmai a, chanchinbu lamah pawha lo lang leh \hîn. Kristian

Page 20: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

20Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Tlângau-ah pawh zawhna a loawm leh zauh \hîn. Kohhran\henkhatin lungawi takin an sa a,a \henin an sa hreh deuh thunga. Eng pawh ni se, Kristian Hlabua a thlûk telh ve kan duh a nihchuan Hla bu ennawn leh hunahrawtna rawn thlen ve mai chi ani ang e, telh leh telh loh chuCommittee thu thu tûr erawhchu a ni ang chu.

H. Lalliana, S. Hmâr VêngZ.1. Kan pâwla mi ni lo, pâwldang an borala kan kohhranaan chhûng khat lainaten kankohhranin vui tûra minsâwmin Bialtu Pastor-te vui arem lo em ni?Ch. Zawhna \ha tak a ni, iaddress-a S. khi eng tihna ngetih hriat a har deuh mai pawh a!Kan kohhran mi ni lo thi, vuichungchâng hi SEC 208:25chuan hetiang hian a rêl a- Kankohhran mi ni lo vui (thi)chungchângah kan Upate ansâwmin engtia kalpui tûr nge tihdân mumal kan la nei lo va,“Hetiang mi an lo awm a nihchuan mahni thua kalpui mailovin, Kohhran Committeehriatpuia kalpui tûr a ni ang.”Pastor-in vui a rem em, rem lo

em tihah chuan inkaihhruainakan nei hran lo va, hei pawh hi achunga SEC rêl zûlzui hian‘mahni thua kalpui mai lovinKohhran Committee hriatpuiakalpui’ a him ber ang.

Z.2. Nupa in\hen inko leh nilêm lovin hmun dangah nupaang maiin lo awm sela,inngaihna suala tlu angathunun chi an ni em?Ch. An in\hen hnuah inneihsûtna lehkha (RevocationCertificate) an lâk tawh leh la lâklohin kori a tu khawp ang. RCan lo la tawh a nih chuan nupaan nihna kha sût a nih tawhavângin nupa an ni tawh lo tihnaa ni a, an lo che sual a nih chuanthunun tûr ni âwm tak a ni.

Upa K. Laltlanchhûnga,Karmel, Dârlâwn zawhna

Z. Chanchin |ha Luka 8:16leh Marka 4:21 {Mizo (Lushai)Re-Edited 13}-naah athupuiah Kho hnuaiakhâwnvâr tia dah ve ve a nia. Amaherawhchu, hanchhiar hian kho hming rêngrêng hi hmuh tûr a awm bawksi lo va. Chanchin |ha Marka4:21-ah hi chuan ‘hrai’ tia dahchu a awm a. Mahse, hrai tia

Page 21: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

21Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

dah chu kho hming tlukpui ani e tih ngawt lah a dik bawksi lo va. Engtia ngaih chi ngemaw ni dâwn le?Ch. A lo nih tak hi maw le! Athupui hi chu ‘hemi hlâwmah hianeng thu nge awm’ tih hriat theihnaatâna letlingtuten an dah mai ani a, a chhûng thu ang thlep taktak chuan chaw tak khûkakhûkpui chi pawh a ni chiahâwm lo ve. Kan Bible hman laiaMatthaia 5:15-ah leh Marka4:21-ah hian hrai tiin dah ve vea ni a. A \awng bul Greek\awngah pawh modios tih ve vea ni a. Bible lehlin thar (CL)chuan kho tiin a dah ve ve thung.Tûnlai kan mi thiamhote hian hraitih aiin kho tih hian a awmzia aphawk chhuak zâwkah an ngaia ni ang e.

Tin, Luka 8:16-a mi khi kanbible hman lai leh lehlin thar hianbêl tiin an dah ve ve bawk a, aGreek \awng lamah chuanskenos tih a ni, chu chu bêl (Eng.vessel) tihna a ni.

Upa Haukhama,Chhingchhîp Vênghlun

zawhnateZ.1. Davida hovin chhiarpui anneih \uma Pathianin anmahni

hrem nâna hripui a lêntîr thuaGada’n Davida hnêna hruihzâwla maichâm siam tûra ahrilh \uma hruih zâwl neitu hi 2Samuela 24-ah Arauna a ti a, aleina man pawh tangka sekel50 a ti a. 1 Chronicles 21:24-ah Ornana a ti a, a man pawhrangkachak zaruk a ti a. Ahruih neitu hming a inang lova, a man pawh a inang lo va,hei hi engtizia nge? Eng ngea awmzia? Engtia sawi remtûr nge?

Ch. I zawhna hi zawhna âwmtak a ni e. Arauna leh Ornana himi thuhmun an ni e. Arauna hi ahming hmasa, Ornana hi a hminghnuhnûng niin mi thiamte chuanan ngai. Tin, Arauna hi Hit mihming, Ornana hi Hebrai hmingniin an ngai bawk. Temple saknahmun tûra Davidan ram aleisakna man zât hi i rawn sawiang hian Samuela lehkhabu lehChronicles lehkhabua kan hmuhdân hi a inang lo va. 2 Samuela24:25-a kan hmuh tangka sekel50 hi a sakna hmun tûr manchauh tak tak a ni ang a, 1Chronicles 21:25-a rangkachaksekel 600 hi Temple sakna tûrhmun bâkah a bul vêl ram pum

Page 22: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

22Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

pui man a ni ang tiin mi thiam\henkhat chuan an ngai.

Z.2. Lal Solomona nu hminghi 1 Chronicles 3:5-ah Bath-sui tih a ni a, 2 Samuela12:24-ah Bath-sebi tih a ni a,mi pakhat koh dân hrang ngea nih, eng nge a awmzia le?Ch. Solomona nu hming hi Bath-sebi a ni a, 1 Chronicles 3:5-aBath-sui tih hi mi thiamte chuantihsual niin an ngai. Bath-sui hichu Kanaan hmeichhia a ni a, alakah Jakoba fapa Juda’n fapapathum Era, Onana, leh Sela tea nei (1 Chro 2:3).

F. Chhannâwla, LawngtlaiBazar zawhna

Z. Hmun pakhatah Pastor-inLalpa Zanriah Sakramen abuatsaih a, Upaho maichâmhmaa an din hnuah Upapakhat chu upa dinghohnênah chhang leh uain asemtîr a. Upaho kha Pastor-in chhang leh uain sem vektûra ka lo ngaih laiin Upain aupatpui hnênah a sem ta maia. Khatiang kha kan Synodhian a kalpui \hîn rêng nge, tûnhma lamah te an lo ti tawh\hîn em ni? Ka thil hriat ngailoh a nih avângin ka rawn

zâwt a ni. Min hrilhfiah theihchuan ka lâwm hle ang.Ch. Hetiang chungchângah hianinkaihhruaina/dân kan nei rih loniin a lang a. Kan kohhranah hiantûn hmain inkhâwmpuiah a niemaw, kohhran malah a ni emawPastor-in sakramen a \hehinLalpa dawhkân kilpui tûra asâwmte hnêna chhang leh uainsem tûrin mi dang an pun ngailêm lo niin a lang a. Hun engemaw ti a\ang khân (kum sâwmtam a la ni lo vang) Pastor\henkhatten inkhâwmpuinikhuaah mi an tam deuh avângnge ni, Lalpa dawhkân kîlpuitûra a sâwmte kan lo tam tial tialvâng nge ni, sâwm bîkte hnênachhang leh uain semtîr chîng kanawm ta a. Hetianga sâwm bîktehnêna chhang leh uain sem tûraphungbawm sâwmte hiOrdained Minister an ni \hîn nghenghe a. He thil hi kan intihhmuhta viau mai a, ngaihtuah chianchu a ngai khawp mai. PastorBial Inkhâwmpuiah leh zêla kanchîng/ti (practise) dâwn a nihphei chuan a \ha ber kher lovang. Inkaihhruaina Synod-in asiam thar a nih loh chuan kan tihngai loh thil thar chin chhuah zêlhi chîng lo ila a \ha ber ang.

Page 23: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

23Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

MIN HMANGAIH ZÂWK EM?Johana 21:15

- Rev. K. RolungmuanaDirector, Synod Revival

Kan thupui innghahna hi Isua, thihna hnehaa thawh leh hnu, vâna a lâwn hmaa thil thlengte

zînga pakhat, Simona koh nawnna thu tiin sawi ta ila a dik thei thoâwm e. Chu Simona chu Petera tia koh tâk kha a ni a. Lal Isuazirtîrte hun tawn kha a râpthlâk zâwnga sawi dâwn pawhin a dikthui hle ang. Khatia an Lalpa leh hotu ber mai mualpho taka antihhlum hnu khân zahna te, manganna te leh hrilhhaina te nasa takan tâwk ngeiin a rinawm. Chutianga beidawn leh hlauhthâwnna tenêna hun an hmana, engtin nge kan awm tâk ang tih ngaihtuaha anchi-ai dân tûrte han ngaihtuah hian an khawngaihthlâk hle a ni.

Chutih hnu chuan Peterachu \hian dangte nên dîl lamah,tûnhmaa an nunphunga lêt lehtûrin an rilru an siam mêk a. Anlêt leh mek a ni. Lên an han dênga, an hlawhchham tlat mai. Isuaa lo lang a, tu nge a nih an hriathma hauhvin a puihna vângin anhlawhtling ta. Mahse, chu chubul \an \hat lehna tûrathuhmahruai chauh a la ni. IsuanPetera zawhna a zâwt ta tlatmai, zawhna narân lo, phût nei,ropui si, thiltithei tak zawhna ani a, a beisei loh zawhna a ni ngeiang. Hmangaihtuin a hmangaihhnêna khûnkhân taka a hriat duha zâwt angin, “Hêngte ai hian mi

hmangaih zâwk em?” a ti takhauh mai a ni. He zawhna hianPetera nun a khawih na hle ang.He zawhna hian bihchian a dâwlkhawp mai. Ngun takin hanngaithla ve teh, ‘Mi hmangaihzâwk em?’

Zawhna hi a fiah a, hriatsual palh theih leh hai rual a nilo. ‘Simon, Johana fapa’ tiin apa hming lam tel meuhin a zâwta. A chhân hnuah pawh a ngaibawkin \um thum lai a zâwt a.Isuan a hmangaih leh hmangaihloh a hre duh a ni. Petera kâa\ang ngeiin , nakinah ni lo,tûnah ngei, a hun lai la lain a hre

Page 24: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

24Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

duh a ni. A zawhna a chiang anghian a hmanhmawh bawkangawih bosan chi a ni lo. Hezawhna dawngtu Petera hianmantîr a nih zâna vawi thum laia lo phat thu te, an hna ngaia kalleh tûra thuthlûkna a siam dânleh an khawsak zui dânte a hrechhuak uai uaiin a rinawm. A rilruchuan a tel lova an khawhar dânte, an thlaphânzia leh miten anlo tih dân te, engtin nge miten ansawi zui dân te, engati nge minzawh loh, sawi tûr a tam vei nêna ti mai âwm e. Mahse, a tânchuan he zawhna hian amah ainhmuh chiantîr ber a. A nun atana \ha ber si.

He zawhnaa hmangaihnathu hi hmangaihna sawina\awngkam zînga ropui leh thûkber ang chi kha a ni a. Agapehmangaihna an ti deuh kher a.Tuarsak huam, tuarpuia a nih nihnihpui huam hmangaihna tepawh ti ila a dik zêl âwm e. Hezawhna hi chhâng tûrin Peteranun hi a inbuatsaiha a chhân hmahian a ngaihtuahna a kal thuiin arinawm khawp mai. Chhân ngeia ngai si. Chutih lai chuan amahngeiin a lo sawi tawh. “Lalpaengati nge tûnah pawh ka zui

theih loh ang che? Nangmahavângin ka nun ka paih ang,” alo tih thu te, “Lalpa i hnênahchuan tân inah leh thihnaah pawhkal ve ka huam asin,” a tih ziatekha a hre chhuak ngeiin arinawm. Tichuan, a ngainat thuina chhâng ta. Nu leh pain an fatean hmangaih ang leh engkimhuam hmangaihna ang hi chuanka hmangaih lo che niin ka hriaa. Nula leh tlangvâlinhmangaihna leh induhna angvêl hi chuan ka duh chein kahmangaih che alâwm a tihna a niber âwm e

Isuan a zawhnaah hian,“Hêngte ai hian” a ti tel kher a.‘Hêngte’ tih hian kawh chi hniha nei thei âwm e. Pakhatnaahchuan a \hian te, arawngbâwlpuite leh Isua a lozuipui \hinte a kâwk thei. Chuaia zau pawhin a mihringpuitepawh a kâwk thei âwm e. Biblemin hrilh dân en leh amah ainsawi dân en hian a thûkin ahuaisen a, a huam nasa si a, midang tel lo pawhin kei chu i tânka ding tlat dâwn a ni a tihnarilrute kha tûnah hian eng nge idinna la ni zêl tiin a zâwt a.Hêngte ai hian tiin a bula mite

Page 25: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

25Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

kâwk kual chungin ‘Mi hmangaihzâwk em?’ tiin a zâwt ta chat maia ni. Tin, a zirtîr dangte hriatahetia han inzawh hi a ni thei dâwnem ni tihna leh a thuin a huamtho vângin.

A pahnihnaah chuan lawngleh sangha manna hmanrua lehan sangha man tâkte kha a ni theibawk. Chuti a nih chuan ‘Ieizawnna, i sum leh paite, i in lehlote ai hian mi hmangaih zâwkem?’ a tihna a ni ang. Peterakhân, “Engkim kalsanin kan zuita che,” a lo ti tawh a. Tin, mieng emaw zâtin an thlahthlama,an kal bo hnu khân, Isuan,“Nangni pawhin kal bo ve in duhem?” a tih lai khân Petera ngeikhân, “Lalpa tu hnênah nge kankal ang? Nangin chatuana nunnathu i nei alâwm. Nang Pathian mithianghlim chu i ni tih kan âwih taa, hriat pawh kan hria e,” tiin huaitakin thu i sawi kha a ni a. A nihleh eng nge i dinhmun ni ta zêl? Ihna ngaiah i lêt leh mêk a, i kalpêng chu a ni na a, ‘Tûnah hianengkim dang aiin Mi hmangaihzâwk êm?’ a ti a ni.

Zawhnate chuan hmânaGethsemane huana huai taka

ngûnhnâm nêna \ang hnu Peterakha a tidul raih mai. Inthlahrungaw takin a zawhna chu a ngainatthu hlîrin a chhang ta a ni.Hmangaihtu tak tak hmaahhmangaihnaa chak lo nun chu atui ral mêk a ni. Mahse, achhânna chu pawmin a hna tûra tuk nawn leh a, chu chuBerâmte chawm leh enkawl a ni.A ta ni lo, Lalpa ta enkawla,chawm tûra tih a ni. Ahmangaihna chu a tânathawhnain lantîr tûr a ni si a. Amatân ni lovin, a chhûngte tân pawhni lovin, Lalpa tâna thawk tûr ani. Lalpan a tân leh a chhûngtetân a thawk ve thung ang.

Thuhriltu ropui tak lo nitawh, a tîra a hnathawh \hinavânga pheikhawk nâwttu,George-a an tih chuan a hnathawh dân hetiang hian a sawi.“Tu pheikhawk pawh ni se, kaLalpa pheikhawk nâwtah kainngai a, ka nâwt \hîn,” a ti.Keini pawh Peteran Isua ahmangaih man chu a tâna thawkaa pêk a ngai ang hian tih tûr kannei a ni. Eng hna pawh thawk ilaLalpa hna min pêk a ni tih hriainamah kan hmangaihna hi lantîrve zêl a \ûl fo a ni.

Page 26: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

26Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Hmahngaihna thu zâwttuhian a zawh chhan chu ahmangaih vâng a ni a.Hmangaihna chu hmangaihnaachhân lêt a nih loh chuan natna atling thei. Keini pawh hi LalIsuan, “Mi hmangaih zâwk em?Hêngte ai hian mi hmangaihzâwk em?” tiin tûnah hian minbia a nih hi. Engtin nge kan chhânve ang le?

Khawvêlah hianhmangaihna hlan tûr kan ngah hlemai. Dinhmun leh nihna lehropuinate hi hmangaihna hlanzawh awl tak a ni. Kan politicskalpui dân te, kan party feelingna lutuk te, ropui leh mite fak lohnih hlauhna te hian min thununthui viau mai lo maw? Hêng thilteai hian min hmangaih zâwk em?Lal Isuan min ti a nih hi. Kanchhûngkua leh mahni mi maltehi hmangaih a phal a, chutiangtûra min pêk pawh a ni. Mahnihmasialna vâng hian tuar min phalang hi tuar kan inhuam lo fo \hîn.Kan inpêk ve dân chin leh kannun zia zawng zawng pawh minhre chiangtu Isua chuan amahkan hmangaihna hlan hi minphalsak a ni.

Kan sawi tâk ang khân engdinhmun leh nihna pawh hianmawhphurhna ken tel bîk a neizêl si. Mi mal, chhûngkua,khawtlâng leh ram thilah pawhni se, a dang chuang lo,mawhphurhna hlen tûr a keng telzêl \hîn. Taksa leh thlarau lamahmawhphurhna keng tel lo engdinhmun leh nihna mah a awmlo. A nihna takah chuan Pathiannên lo chuan engkim hi a famkimlo va, a hlut tûr ang takin a hluzo hek lo. Chutiang thil tam taknêna khaikhin chuan, hêngte aihian mi hmangaih zâwk em tih himin biakna thu pawimawh takchu a ni. Sum leh paite hi Pathianaia hmangaihna leh theihnazawng zawng pêk tlâk a ni lo,ropui teh nân a tlâk tak tak heklo a ni. Chûng thil ai chuan minhmangaih zâwk em a la ti zêl mai.Chu mai a la ni lo va, kaneizawnnate ngei pawh hi a huamvek mai. Eizawn nân sawrkârhna te, sumdâwnna te, huan lehlo neia thawk te, contract lehinhlawhfâknate kan hmang a.|henkhat chu kan eizawnnaahkan tui vak loh laiin, \henkhatchu kan tui leh lutuk a, Lalpa tânhun pawh kan pe phal meuh lo.

Page 27: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

27Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Chutih lai chuan Isuan min zawhchu, ‘I eizawnna ai khân minhmangaih zâwk em?’ tih hi a ni.

Isuan lungkhamnachungchâng sawiin, “Eng ngekan ei ang emaw, kan in angemaw, eng sinin nge kan awmang emaw tiin in taksa thulungkham suh u,” a tih rualin, “Aram leh a felna chu zawng hmasarawh u,” min ti a nih kha. Chuchu amah hmangaihna hi a ni.Hmangaih tûr dik hmangaih hi a\ûl a ni. Mosia chu Hebrai ziaktuchuan, “Pharaoa fanua fapaavuah a duh lo va, Pathian mitenêna tihduhdah tuar a thlang a,hmuh theih lohva chu a hmuhavângin,” tiin min hrilh a.Tihduhdah pawh huamahmangaihna Pathian hnêna a hlanchu a tisual lo asin. Pathian chuanhna ropui thawhna hmanruaah ahmang ta a nih kha. Joba pawhkha a \hiante leh a chhûngte ngeipawhin bei mah se, harsatna lehtuarna tam tak kârah Lalpa chua hmangaihna a hlân tlat reng a,a tisual lo asin. A hmangaih Lalpaa lo che a, hnehna changin,Lalpan mal a sâwm a nih kha.Chutiang zêlin Nova te, Danielate, Josefa te pawh an chak lohna

lai awm ve bawk mah se Lalpaan hmangaiha, an rin tlat avânginan chanchin hi a hlui thei lo, a lathar reng mai a ni. Thil dang thlantheih tam tak zîngah Lalpahmangaih zâwk hi a lo va \ha êm.Paula pawhin chutah chuanchakna thurûk a chhar a,lungawina nun a nei a, engkimah,thil tinrêngah lungawina a nei taa ni. Hei hi ringtu chanvo a ni.

Lal Isua hian hmangaih hia lo phu êm a ni. Min hmangaihavânga hmangaihna hi phût lehbeisei a lo ni zâwk. Keimahniavânga a chunga thil thlengzozaite hi a va tamin kan va phulo êm! Heti taka min hmangaihamin ngaihsak hi chu a âwm rênga ni han tihna chhan tûr hi minhmangaih vâng mai lo chu thildang rêng a awm lo a ni.Keimahni avângin vân ropuina akalsan a, chawimawina lehropuina thlahlel hlei thei lovinkan nihna min rawn \âwmpui a.Chu mai bâkah kan dam nânnatna a tuar phah a, kan hlimakan lâwm theih nân thihna khawphialin a lungngai a, kan thlamuantheih nân thlaphânna a tuar a,kan nun theih nân a nunna a hlânthung a ni. Heti khawpa kan tâna

Page 28: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

28Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

hmangaihna lantîrtu leh thil ropuimin tihsaktu hi hmangaih a phuhliah hliah a ni. ‘Hmânah aiintûnah ka hmangaih zâwk che’ tiahmangaih thung hi a lo phu êmêm a ni. A tuar mêk lai pawhamin \awng\aisaktu, “Ka pa, annihi ngaidam rawh” tia mindîlsaktu hian, “Hêngte ai hianmin hmangaih zâwk em?” I duhzâwng leh ngainat zâwng te, ikuta i kawl leh i neih rosumte aikhân min hmangaih zâwk em?I bul hnaia mi te, irawngbâwlpuite ai khân minhmangaih zâwk em min ti a nihhi. “Isu ka hmangaih che, Ihming vângin ka sual zawng kakalsan ang” tia kan chhân lêt vehi a phu hliah hliah a ni.

Kan hmangaihna chuengtin nge kan lantîr ang?Rinawmnain, a tâna rinawm hikan tih tûr pawimawh tak chu ani. “Isua tân rinawmah ka inpe”tiin hla kan sa \hîn a. Chu chu nitin khawsaknaah hian lantîr a \ûlkhawp mai a, chutianga kan tihchu min beisei nghe nghe a ni.Entîr nân: Ration Card siam thute, Job Card siam thuah te,sawrkâr sum kan beisei dânahte hian thil ho tê anga lang hi thil

pawimawh tak a ni fo si. Rinnakawngah hian hma kan sâwnhlei thei lo kan ti \hîn, Isuan tlêmtê chunga rinawm a ngaihhlutanga kan ngaihhlut loh vângpawh a lo ni thei asin. Ani chukan tân a rinawm êm êm mai a.Keimahni vânga thiam thu sawilova a ngawih theihzia te hi aropui thlâwt a ni. A tâna hlâwktûr ni lovin kan tâna hlâwk leh\ha tûr hi a nun kaihruaitu chuniin a lang. Kan hlim phûr nasatngaihtuaha rah a chhuah hleihtheih loh fona chhan chu nunlama rinawmna leh dikna hi a ni.Kan huai lohna chhan pawh heitho hi a ni. Thil dik ang reng takchu miin sual thila an thurualpui\hin leh an tihpui \hin hi anngaisâng ngai miah lo va, chutiangkawnga an thurualpui hleih theihloh nun nghet hi an zah lehngaihsân chu a ni zâwk fo.

Awle, Isuan, “Hêngte aihian min hmangaih zâwk em?”a tih hi thinlung entu leh hretu ani tih hre chunga Peteran \ha takleh dik taka a chhâng anga kanchhân ve theih nân leh he kumahhian ‘Isu ka hmangaih che’ tiakan biak ve \hin theih nân Lalpana thu malsâwm rawh se. Amen.

Page 29: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

29Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

THIHNA LEH NUNNAGenesis 2:16,17; Johana 3:16,17

Upa F. LalrolianaArmed Vêng

Thuhma: Mihring tung chhova piang, thihna natzia leh râpthlâkziala tem lo chhûngkua hi kan awm âwm lo ve. Ni e, kan hmangaihleh kan duh êm êm, kan lawm êm êm, an tel lova nung thei lo niakan inhriat laia, he khawvêla inhmu leh tawh rêng rêng lo tûra minhan liamsan hi chu a na a ni. Aw le, keinin heti taka nâ kan tihthihna, taksa thihna hi Pathian thuin engtin nge a sawi tih te, Pathianinthihna a tih hi eng nge ni tih leh nunna a tih chu eng nge ni zir chiani han tum teh ang u.

Pathian thua a lan dânchuan thihna hi chi hnih a awmina lang a, chu chu thlarau thihnaleh taksa thihna hi a ni.

1. Thlarau thihna: Hei hi a loawm \anna chu Eden huana achhia leh a \ha hriatna thing,Pathianin Adama hnênah, “I eitûr a ni lo, i ei chuan i ei ni la laini thi ngei tûr a ni,” a ti a. Adamachuan a nupui Evi thu âwihin anei ta a; chu veleh Pathianahchuan mitthi an lo ni ta a ni. LalpaPathian thâwm an hriat chuan anhlau va, an biru ta a. Pathianchuan Adama chu a ko va,“Khawiah nge i awm?” a ti a.Pathian hian Adama hi biru engang mah se a hmuh loh a rinawmloh, Pathian hmaah bihrûk theih

a ni si lo va. A awmzia nia langta chu, kan chhûngte an thi a, anruang chu kan bulah a awm renga; mahse, kan kohva eih tûr,biaka min chhâng tûr an awmtawh loh avângin beidawngtakin, “Bawihte, khaw nge iawm tâk?” kan tih ang hi niin alang. ‘Ei suh u’ a tih kha an lo eia, Pathian ngaiha mitthi an lo nita kha Lalpa Pathian rilru a naêm êm a, “Adam, khaw nge iawm tâk?” tiin Pathian chu a auchhuak hial a ni. Hetih lai hianAdama te nupa tisa/taksa chu anla nung reng a, Adama phei chukum 930 lai a dam nghe nghe.Mahse, Pathian ngaihah chuanmitthi an ni si a, hei hi a ni, thlarauthihna chu.

Page 30: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

30Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

2. Taksa thihna: Hei pawh hiEden bawhchhiatna rah bawkkha a ni. Khatia ei loh tûr an eitâkah khân Pathian chuanhremna a pe ta a. Rûl hnênahchuan ran zawng zawng lehramsa zawng zawng zîngahânchhedawng a nih thu a hrilh a.Hmeichhe hnênah chuanhrehawm taka nau a hrin tûr thua hrilh bawk a. Adama hnênahchuan amah avânga lei hiânchhedawng a nih thu te, rimtaka ei tûr a thawh chhuah tûrthu te hrilhin, “Vaivut i ni a,vaivutah i kîr leh tûr a ni,” tiintaksa thihnain a hrem ta a.Thuhriltu 12:7-ah chuan, “Vaivutchu a awm angin leiah a changleh a, thlarau erawh chu a petuPathian hnênah a kîr leh a ni,” ati a. Tichuan, he kan tisa/taksa,vaivuta siam, vaivuta kîr leh tûratih kan nihna hi taksa thihna chua ni ta a ni.

Thuthlung thar lam kan enchuan Lal Isua chuan taksathihna hi ‘muhil’ tih leh ‘thi’ tiin asawi a. “Kan \hian Lazara chu amuhîl ta a, a muhîl kai harh tûrinka kal dâwn a ni... Lazara a thia ni,” a ti a (Jn 11:11-14). Jairafanu a kaih thawh dâwn pawh

khân, “|ap suh u, a thi lo ve, amuhîl a ni zâwk e,” a ti bawk a(Lk 8:52).

3. Nunna: Lalpa Pathian chuanAdama chu a thilsiam tinrêngenkawltu leh vêngtu atân a ruata; a chungah mawhphurhna ahlân thlap a. Adama chuanrannung zawng zawng leh ramsazawng zawngte chu enkawlin anhming te pawh a vuahsak vek ani. Chutiang taka Pathianin a rin,thuneihna a pêka chuan ama duhthu ngeiin ei loh tûr chu eiinPathianah mitthi a lo ni ta. LalpaPathian chuan a tuar nain pawia ti êm êm a. Pathian tâna anatzia lanna chiang tak kan hmuhchu, “Pathianin khawvêl ahmangaih êm êm a; chutichuan,a fapa mal neih chhun a pe a,”tihah hian kan hmu a ni (Jn 3:16).Pathian hian Lal Isua hi a fapamal neih chhun mai pawh a nilo, Luka 3:12-ah chuan, “Nangka fapa duh tak i ni, i chungahka lâwm êm êm e,” a ti a.Mathaia 17:5-ah chuan, “Hei hika fapa duh tak, ka lawm êmêma chu a ni, ama thu ngai rawhu,” a ti bawk a. Pathian hian LalIsua hi a fapa duh tak, a neihchhun, a lawm êm êma a ni tih

Page 31: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

31Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

chiang takin kan hmu a. Engatinge heti taka a fapa duh tak nisi, min pêk tâk tlat mai le? Edenbawhchhiatna avânga mihringtemitthi kan nih mai bâkah ahmêlmaa kan insiam ta khaLalpa Pathian chuan nâ a ti a, afa kan nih leha, amahah mi nungkan nih leh theih nân hmangaihnaavângin a fapa mal neih chhun,a lawm êm êma chu nang leh keiatân min pe ta a ni.

Pathianin Abrahamahnênah chuan, “I fapa, i fapa neihchhun, i hmangaih tak Isakakha… hâlral thilhlanah hlânrawh,” a tih khân Abrahama tânchuan a nain a va har dâwntehrêng êm! Mahse, Abrahamachuan Pathian a rin êm avângina hlan ta tih kan hria. Mahsemaw unau, Lalpa Pathian chuana Fapa neih chhun, a lawm êmêma chu nang leh keia tân hianinthawi nân hâlral thilhlanah a lohlân daih tawh nia. Lal Isua

tuarna natzia, sualna rêng rêngnei lo mi sual ber thihna kraws-a a thi hian Eden bawhchhiatnapawizia leh râpthlâkzia a lantîra. Pathiana mi nung kan nih lehtheih nân amah Pathian ngeichuan a nunna thaw/thlarau, atîra Adama nunnna kha kraws-ah chuan min pe leh a. Amahchu tu pawh a ring apianginchatuana nunna chu kan lo neileh thei ta. Eden kawngkhâr chumin hawnsak leh ta. Lal Isuan,“Kei zawng nun an neih nân,tam taka an neih nân lo kal kani,” a ti. Pathian hian hei lo hichu nun kan neih leh nân sualtetâna inthawina a hlân tawh dâwnlo. He nun tak, nun tam, chatuannunna hi kan neih tawh chuan hekan lei taksa hi chu thi mah selakan nung reng a ni tih Lal Isuanmin hrilh kha i hre thar leh ang u.

Lalpan a thu malsâwmrawh se.

Kristian Scientist ropui Sir Michael Faraday-a khachanchinbumiten an kâwm a. Thih hnu awm dân tûrchungchâng an zâwt a. Amah chu khum beta a nat lai a ni a.Ani chuan, “Ngaih dân ni mai lovin ka chiang a ni. Ka Tlantuchu a nung tih ka hre si a. A nun avângin kei pawh ka nungang,” a ti a.

Page 32: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

32Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

KAN TAKSA TEMPLE HI I THIAN FAI ANG UMatthaia 21:12,13; 1 Korinth 3:16,17

Upa HrânglûtaKeitum

Israelte chu Aigupta ata tawh temple nei lovin kum 480 vêl anawm tawh a. Solomona a lo lal khân temple \ha êm êm mai a hansa ta a. Feet 90x30x45 laia lianin lung hlirin sak a ni a. Kum 380zet a luah pawhin siam \hat ngai a awm lo a ni âwm e. Mahse,Babulon-in kum BC 586-ah a tichhia a, a hâl darh ta vek a, hei hitemple pakhatna an ti a.

A dawt lehah chuanBabulon chu Persian a rawnhneh ta a, Israel-hote chu anramah kum BC 538-ah ahawtîr leh ta a. Tichuan, kum70 zet temple nei lova an awmhnuin Jerusabela hovin an saleh ta a, kum 14 vêl an sa a.Kum BC 515-ah an sa zo lehta a, chu chu JerubabelaTemple an ti a ni. A satute hisal tâng chhuak hlim, rethei têtê an ni bawk a, a hmasa chu atluk lo hle a ni âwm e.

A pathumna chu HerodaTemple an ti a, kum 495 lai aliam hnu chuan BC 20-ahHeroda Liana chuan temple asa leh ta a, thla 18-ah an luahta mai a. Mahse, an sachhunzawm zêl a, rangkachakhlîr hlak tîin a luan a, a tle sût

mai a. Kum AD 60-ah chuana sa zo va, kum 80 vêl a sa anih chu. Mahse, kum 10 chauhan luah hman a, Romsawrkârin a chhu chhe leh tavek mai a, chuta \ang chuanram pum huap chuan temple annei ta lo a ni.

Lal Isuan a tihthianghlim khaHeroda temple kha a ni a. (1) Hetemple hual chhûng pâwn ber chuJentail-te hmun a ni a, chu bâkchu an pêl thiang lo, an pelh luihchuan tihhlum mai tûr. (2) A dawtchiah hi hmeichhe hmun a ni leha. (3) A dawt leh chu mipa hmuna ni leh a. (4) A tâwp ber chuPuithiamho awmna a ni a. Hehmunah hian inthawina maichâmte, insilna te, hmun thianghlim te,hmun thianghlim ber te a awmvek a ni.

Page 33: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

33Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Engati nge Lal Isuan atihthianghlim?: Sumdâwnnahmuna an hman vâng a ni. Jentail-te hmun chu bazar nân an hmanga, sebâwng te, berâm te, \hurote, uain te, hriak te, chi te an zuara ni. Inthawituten inthawi nânaan thil rawn kente chuPuithiamhovin an lo en dik a, \haan tih loh chu an hnâwlsak a, \haan tih chiah kha hman tûr a ni.Hla fê a\angten an rawn kal a,Puithiamin an lo pawm si lohchuan a buaithlâk êm êm mai a.Chutiang hunah chuan a pawisaakena temple-a mi chu lei mai tûra ni.

Mahse, he temple bazar hirawngbâwlna leh mitetihzângkhaina a ni si lo, \awpdeuhva sumdâwnna a lo ni a.Entîr nân \huro pakhat chu pâwnlamah chuan duli man a ni a,temple bazarah chuan chêng ngaa ni. Duli chu chûng lai chuan nikhat hlawh ni ta se, tûnlai ni khathlawh chu thingtlângah pawhchêng 250 vêl a ni a. |huropakhat chu pâwn lamah chêng250 ni ta se, temple bazarahchuan chêng 2500 vêl a ni anga, chuti a nih chuan Puithiamtechuan chêng 2500-in an hralh

dâwn tihna a ni a, a zuartute hian\huro pakhatah chêng 2250 anhlêp a nih chu. Tin, tangka thlengthuah khân hetih hun lai hianRom tangka leh Grik tangkahman a ni a; mahse, Puithiamtehian Phoiniki pawisa leh templepawisa chauh an pawm a;chuvângin, pawisa hi thleng lohtheih a ni lo a ni. Tichuan, thlengman an siam a, sekel chanvethleng nân tlangvâl chawhmahlawh hu vêl hi a chuanga pêk angai zêl a, chutiang rêng rênga zinuai nuai chu Isuan a hmuhin athinrim a, suamhmangten kawnglaka mi an suam ang mai niin ahria a.

“Engati nge suamhmangtepûk ang maia temple hi in siam.Pathian biaa \awng\aina hmuntûr asin,” a ti a ni.

Keini pawh kan taksa, kantemple, Pathian chênna tûr hisum leh pai, rualawhna,duhâmna te hian kantibawlhhlawh mêk a ni. Raminhma a sâwn a, mamawh a pung,duh zâwng a piang thar zêl a, kanthawh chhuahin a daih si lo. Sumkan zawnga duh tâwk kan hmusi lo, fîmkhur a va ngai êm!Tûnlaiin sem a tam a, dawn a

Page 34: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

34Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

tam a, a dawngtu lahin kan chanphâk tawh loh ni âwm thlenginkan beisei a, a semtute hnên kanthleng a, a semtute lah fîmkhura ngai, a dawng tûrte list kansiam laite hian Lalpa sâwm vengam a va \ha êm! Sum leh paihmu tûra kan luhchilh lai te hianhe temple tibawlhhlawh zâwngchuan eng mah i kuah khâwm lovang u. Lal Isuan, Herodatemple a tithianghlim ang hian,kan taksa, Pathian chênna hi itithianghlim ve ang u. Kantihhkhawloh chuan Lalpan mintikhawlo ve ang e.

Heroda temple-ah Pathianbâwm a awm ve ta lo: Templeropuina leh hlutna ber chu achhûnga Pathian bâwm a awmvâng a ni. He bâwm hi thingrithinga siam a ni a, a len zâwngchu ft. 3.9x2.7 a ni. Rangkachaktîa luan vek a ni a, a chhîn erawhchu zahngaihna \hutphah a nihavângin rangkachak hlîr hlakasiam a ni a, a sîr tuakah chuancherup thla pahnih neiten thlaan zâr khuh a, a laiah chuanzahngaihna \hutphah chu aawm a ni.

Chu bâwm chhûngahchuan– Rangkachak bêl, mana

an dahna a awm a. Arona tiangchawr an dah bawk a.Thuthlunna lungphêk pahnih andah bawk a ni. Chu bâwm chumalsâwmna bâwm a ni a,hmêlmate hnehna bâwm a nibawk a, an hnênah Pathian achêng a ni tih hriatna a ni bawk.Chu bâwm chu he temple-ahhian an dah ve ta lo va, dah tûra awm ta lo a ni. A pawi hle mai.Keini pawh kan taksa Pathianachênna temple-ah hian Pathianzahna bâwm, Pathian thu âwihnabâwm, inngaihtlâwmna lehdikna, rinawmna bâwm te hi kanlo dah tawh lo ang tih a vahlauhawm êm!

Davida chuan he bâwm hia ngaina a, a pawm a, hmêlmatekuta a awm pawhin a la chhuaka, Lalpa hmaah a lâmpui a nihkha. Mahse, Davida hi hanbelhchian chuan a famkim lo vekhawp asin. Thisen chhuah mi ani a, mi nupui a chhuhsak bawka, a pasal a \hat zui, chutahLalpa a thinrim a, Davidan a tuarphah. A fa a sûn a, a fate aninpâwngsual zui a, an inthatbawk. A fapa hlauvin \apchungin Jerusalem a chhuahsana, a va râpthlâk êm!

Page 35: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

35Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Chu mai a ni lo, indo athiam a, ram a zauh a, a lo ropuia, a chapo êm êm mai a, “Kachak dân hi hriat ka duh, sipaieng zât nge ka neih chhiar rawhu le,” a ti a. A chakna chu Lalpaa ni tih an hrilh pawhin a chhiarluihtîr a, sipai chak leh huaisennuai 13 zet a nei tih an hrilhchuan a lâwm hle mai. Mahse,Lalpa a lâwm lo. Zâwlnei Gadaa tîr a, a thlan ngei ngei tûr thilpathum a hmaah chhawp chhuaha ni ta– Kum sarih chhûng \âm,hmêlmate hlauva thla thumchhûng tlân chhiat leh ni thumchhûng hripui lên.

Thlan loh theih a ni si lo va.Ni thum chhûng hripui lên athlang ta a, ni thum chhûngin mi70000 an thi hman a. Mahse,Davida hi a inchhîr a, “Lalpa, thilsual tak ka lo ti ta a ni, ichhiahhlawh khawlohna hingaidam ang che, âtthlâk takinthil ka lo ti ta si a. I chungah, ichung chauhah thil ka tisual a, ihnênah ka rawn tlu lût tawp maie, mipuite hian thil an tisual lo,keimah leh ka pa chhûngtechungah hian i thinur chu lothleng mai rawh se,” a ti a ni.

A mawi hle mai, tlâwmnahi chu a ropui a ni. Lalpan a

ngaidam ta, a thil tihsual arâpthlâk tehlul nên. Heta ka sawiduh tak chu Pathian hmangaihnahi a makin a va thûk êm!Khawvêl rorêlna (court)-ahchuan thiam thu sawi tûr nei\haten thiam an chang \hîn.Nimahsela, Pathian rorêlna(Kalvari court)-ah chuan thiamthu sawi tûr nei ve hlawl lo, “Misual ka ni, Lalpa, min ngaidamrawh,” titute hian thiam an chang\hîn a, Lalpan an sualna zawngzawng nên a ngaidam \hîn.

Hmeichhe sual pakhatinIsua ke bulah a hriak rimtui asawh keh ang khân kan thinlungrobâwm, chapona te, îtsîkna te,duhâmna te, sual chi tin mai kanthun khahna hi Isua ke bulah isawh keh ve ang u. Kan sawhkeh hun apiangah kan rimtui alêng chhuak ve dâwn a ni. Kanawmna apianga Sodom lehGomora, hremhmun rim namvung vung \hîn te kha Kristazârah Lalpa malsâwm ram rimkan nam tawh dâwn a ni. Kantaksa hi Pathian chênna tlâkathian faiin i tithianghlim ang u.“Nangni in thianghlim tûr a ni e,kei ka thianghlim si a,” Lalpan ati a ni.

Page 36: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

36Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

KOHHRAN - THLARAU LAM DAMDAWI IN

- Rev. Rosiamliana TochhawngKottayam, Kerala

Kum AD 248 khân Rome lalber Philip-a hovin Rome khawpuikum sâng tlin ropui takin an lâwm a, an lâwm nasa hle a ni ang, anennawm chhuahnaah ringawt pawh insual mi (gladiator) sângchuang an thi a, ramsa hlauhawm pui pui eng emaw zât an tihlum ani. Rome khawpui hi April 21, 753 BC-ah Romulus-a din nia hriata ni a, chuta \anga Rome-in kum sâng chhûng ro an rêl chanchinziakna te pawh a lo chhuak a, ropui taka kum sâng chhûng rorêlthei Rome ropuina an lâwm a ni. Amaherawhchu, kum sâng jubilian lawm lai pawh hian an ram chu a tlachhe tawh hle tih an hai lo.Ram chhûngah helna a tam a, hmêlmaten an bei sek a, sum lehpaiah a tlachhe mêk bawk si. Philipa pawh chu a kum leh lawkahEmperor thar Decius-an a rawn thlâk ta a.

Chu emperor thar chuankum sâng chuang ropui taka loding tawh Rome ram ropui taktlachhe mêk chu a han thlîr a,din thar leh tumin an tlâkchhiatchhan a dap a dap a. A chhan nithei âwm tam tak zîngahKristiante chu Rometlâkchhiatna chhan lian takpakhatah a ngai a. Rome khawpathian te kalsanin an be ta lova, chu bâkah Kristiante chuansalho nun dân \ha (slave ethics),inngaihtlâwmna, hmêlma tehmangaih, tharum thawh loh tihang reng kha nun dân \haah anngai a, chu chuan Rome mite

rilru paukhauhna leh huaisennaa tibo niin a ngai.

Rome Emperor Decius-achuan a lal \an tirh kum 249 kumtâwp emaw kum 250 kum tharhlim emaw lai vêlin, ‘Rome khualeh tui tawh phawt chu RomePathian hnênah inthawina hlanvek tûr. Chutianga inthawinahlânte chu lehkha (certificate)pêk an ni ang a, chutiang lehkhanei lo chu hrem tûr’ tih thupêkkhauh tak chu a chhuah ta a.

Chu thupêk chuanKristiante a nghawng na hle mai.Kristian tam tak chuan an rinnabânsanin Rome Pathian hnênah

Page 37: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

37Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

inthawina an hlân a, \henkhat antlânchhia a, \henkhatin thamnahmangin inthawina lehkha an lonei a; chutih laiin ringtu huaisentam tak chu martarin an thi a,\henkhat na taka sawisak te anni bawk a. Tihduhdahna a lotâwp a, kohhranah erawh ngaihdân insual lian tak awmin buainanasa tak a lo chhuak ta a ni.

Tihduhdahna a lo reh a,tihduhdah huna lai rinnaphatsantu tam takin kohhranarawn kîr leh an duh a, chutahtak chuan kohhrana rinawmtaka lo awm, rinna phatsan velote zîngah ngaih dân a in\henta phawk mai a. Pâwl khatchuan rinna phatsan meuh chungaihdam theih loh sual a ni a;chuvângin, hêng mite hi engtikawng mahin kan ngaidam tûra ni lo va, kohhranah kan senglût tawh tûr a ni lo, an lo luhleh chuan kohhran thianghlimnaan tibawrhbâng ang, an ti burmai. Lehlamah thung chuanpâwl dangin hêng mite himartarte \awng\aisaknaavângin an sualte ngaihdam ani a, Isua pawhin “…in zingami pahnih an thil dîl kawnga anthurual chuan ka Pa vâna mi

tihsakin an awm ang” (Mt18:19) a ti a; chuvângin, martarpahnih talin an dîlsak chuan ansualte ngaihdam a ni ang.Chuvângin, lawm taka awlsamtaka lo pawm leh mai tûr an nie, an ti thung a. Kohhranahinhnialna leh inhrui pawhnanasa tak a lo thleng a, kohhraninlungrualna a nghîng a, anphel dâwn ta mai a.

Hetih lai tak hian Bishopropui tak, Cyprian-a (Cyprian ofCarthage) khân chu buaina chua rawn \helh ta a. A duh rumho(rigorists)-te chu demin ‘hêngkan unaute hi Setanan a hliam a,hremhmun lamah hnuh luh a tummêk a, chûng mite chu kanchhan chhuakin an hliamte chukan tidam tûr a ni,’ a ti a. Apawmzamho (laxists)-ho pawhdemin ‘sual râpthlâk tak hichutianga ngaihzam mai mai tûra ni lo ve,’ a ti bawk a. Kohhranhi Pathian damdawi in a ni a,sualin a hliamte chu rawn hruailût ula, an nat dân ang zêlindamdawi kan pe ang a, kantidam tûr a ni a ti. Kohhranahchuan mi sualte pawh an leng veka, sual an sima an damna tûra loenkawl hi rawngbâwltute

Page 38: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

38Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

mawhphurhna a ni a, damlotendaktawrte enkawlna an dawngang hian hêng mite pawh hianrawngbâwltute enkawlna andawng tûr a ni. Amaherawhchu,damlo pawhin damdawi in a panduh loh emaw, daktawr teenkawlna ring lo leh dawng duhlova an tlân chhuah chuan annatna chu an thihpui mai dâwna ni. ‘Kohhran pâwnahchhandamna a awm lo,’‘Kohhran \hen darhna hiphatsanna aiin sual nasa zâwka ni,’ ‘Kohhran hi nu anga neithei loten Pathian hi paah an neithei lo,’ tih te kha a thuvuakthlâk a ni.

Kohhran hi eng angin ngekan ngaih? Mi sualte damnahmun, mi sual, thlarau lamdamlote tâna damdawi in niinkan hria em? Nge mi fel lehsualna nei lote pâwl, a sualapiang hrem tûr pâwlthianghlim? Mi tam tak chuankohhran hian zu zuar, zu rui,eiru, leh a sual deuh apiang chuthunun nghauh nghauh se anduh a, chumi kawngah chuankohhran an duh khawp lo hle.Kohhran hi sual haw lo leh mihlemhlete chunga dân lek ngam

lo ang hialah an ngai niin a lang.Kohhran hi a thianghlimna lamngaihtuah chuan mi sualte telvena tûr a ni lo, kohhranmember zînga thil tisual pawhhrem hmak hmak mai tûr niâwm tak a ni.

Kohhran hian sum kanduh luat vâng emaw, memberngah hrim hrim kan duh avângemawa sual hi kan ngaizam anih chuan chu chu Pathian duhdân a ni hauh lo vang. Sual nênhian kan insiam rem thei lo; kanhmêlma, kan do tûr a ni.Amaherawhchu, chu sualin ahrên behte chhan chhuah chukan hna, theihtâwp chhuahaKrista rilru pua khawngaihnaleh lainatna nêna kan thawh tûra ni a. Chuvângin, mi sualte tânkan inhawng a, ringtute zîngasual lam kawng zawh an loawm pawhin chhan chhuah lehtumin kan bei a ni. Dân leh ahremna aiin hmangaihna lehlainatnain mi tin kan thlîr \hîn ani. Kohhran hi Pathianhmangaihna leh khawngaihnaainnghat a ni a, dân sakhua(legalistic religion) a ni lo. Mi\hate chauh awmna tûr a ni lova, mi sualte lam tûra lo kal

Page 39: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

39Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Isua rawngbâwl hnachhunzawm tûr a ni. Mi fel lehmi sual thliar hranga, mi sualtehrem tûr a ni lo. Khawngaihnaatidamtu, zâwldawh chungarawngbâwlsaktu a ni.

A nih leh engati ngekohhran hian a mite suala tlu athunun \hin? Engati nge inngaihnasuala tlute hi kan thunun hmakhmak a, eirute kan thunun hleihtheih si loh? Thil sual ti zawngzawng kan thunun em tih te hikan rilruin a zâwt \hîn. Chhân felmai pawh a har hle. Kohhraninthil sual tite chungah thununnakan lek \hin hi an sual avângahremna a ni ber lo. Miin thil sualan ti a ni tih an hriata, inchhîraan sim theihna tûr leh kohhranthianghlimna atâna khawngaihnaleh lainatna nêna thununna a ni.Hremna (punishment) pawh tilovin thununna (discipline) kan ti.Pain fa a hmangaih a, a thununanga thununna a ni. “Lalpa chuana hmangaih chu a thunun \hîn a,fa a lawm apiang chu a vaw \hînasin ni” (Heb 12:6) tih ang khân.

Davida khân Uria nupui auire a, sima inchhîr aiin chusual chu thup bo a duh. Thupbo tumin ruahmanna a siam a,

Uria a ko haw a, a nupui bulamu tûrin a ti phawt. Uria kha anupui bulah khân mu ta se, naua lo pai pawhin a fa angahngaiin Davida sualna chu thupbo a ni mahna. Mahse, churuahmanna chu a hlawhchham,ruahmanna dang siam lehinUria chu râl hmatâwngahdahtîrin a thih phah ta. Urianupui chu a nei a, vântlângngaihah chuan a thiang mai nilovin lal ngilnei tak, a sipai hotunupui thihsan hmeithai mai tûrkhawngaiha nupuia nei angpawhin a lang mahna. Hetianghian a thil sual tih thup thei zêlta se, Davida chu Pathian laka\angin a tawlh bo hle mai thei.

Davida hi Pathian hre mileh Pathian mi hriat a ni a;chuvângin, Pathian chuanzâwlnei Nathana tîrin a sualchu a hriattîr a, a sim theih nâna thunun/hrem a, chuta Davidasimna hla (Sam 51) te hi a vamawi êm! Ringtute hi sualahkan tlu fo, sual pakhat hian sualdang a hring chhâwng duhkhawp mai; chuvângin, a rangthei ang bera kan sima Lalpahnêna kan lêt leh theih nânthununna kan mamawh \hîn.

Page 40: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

40Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Hei hi kohhranin thununna kanlek chhan pawh a ni. Tin, sualhi kan ngaihzam mai chuan ahuangtau telh telh ang a,kohhran nun a \awp lutuk theibawk. Chuvângin, sual hi vêna ngai a, chumi vênna hmanruachu thununna hi a ni bawk.

Thil tisual tam tak hremloh palh aiin thil ti sual lo tlêmtê hrem palh hi a hlauhawmzâwk an ti \hîn. Kohhranthununna hi sual hremna ni berlo mah se thununna lekkawhkawngah hian kohhran afîmkhur hle. A chiang chinahthununna kan lek hrâm hrâm\hîn. Sual \henkhat hi zêp a harhle. Mi an rai luah tawh chuanthup theih a ni lo, vântlânghriata thil thleng a nih pawhinthup theih a ni lo. Sual \henkhaterawh chu ringhlel mah ila afiahna hmuh a har hle.Chuvângin, anmahni pawhin anpawm thlap emaw thup ruallohva chiang chinah hianthununna hi kan lek emaw tihmai tûr a ni. Kohhran hranghrang (tualchhûng kohhran)kal dân pawh a inang thlip thliplêm lo thei e. Fîr deuh leh fîrlo deuh pawh a awm theih.

Thil tisualte man chhuahahrem kawngah Lal Isua kha ahmanhmawh lêm lo. Hemichungchânga a zirtîrna hi buh lemtehkhin thuah kan hmu (Mt 13:24-30). Lo neituin a lovah buhchi \ha a theh a, zânah mi sualinbuh lem a lo theh a; tichuan, buhtak leh buh lem chu an \o za taa. Hnathawktuten buh neitupahnênah a lem te chu lâk mai andîl a; mahse, buh neitupa chuanbuh lem an lâk pahin a tak anpawt tel palh hlauh ang tih a hlauhavângin a phal lo. Buhseng hmachu lo \o za sela buhseng hunahbuh lem chu hâl mai tûr a ti.

Kohhran thunna lekchungchângah pawh hianMatthaia 18: 15-20-a Lal Isuanunau thil tisual chunga awm dântûr min zirtîr hi a pawimawhviau âwm e. Miin kan chungathil an tihsual chuan a hmasaberah tu ma hriat lohva zilhphawt tûr. Kan chunga thil tisualchu a chiang duh fu âwm e, kapawisa ru sela,a hre chiangtuleh a tuartu chu keimah ngei kani ang. Chutiang thilah chuan asim theihna tûrin a timualphozâwng leh hremna lek zâwng nilovin tu ma hriat ve lohva zilh

Page 41: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

41Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

phawt tûr a ni. Chumi chu asâwt lo a nih chuan hriatpuituneia a sualna chu hrilh leh tûr ani, chu chu a la sâwt loh fo chuankohhranah thlen tûr, chu pawhchu a la sâwt loh fo chuan ‘Itân jentail leh chhiahkhawntuang ni rawh se’ tih a ni.

He laia Isuan min zirtîr atum chu miin thil a tihsual pawhintheihtâwpa chhan chhuahhmasak tum tûr a ni. Ringtutezîngah ngei pawh hian suala lotlu tâwkte an awm a, chûng mitelaka kan rilru tûr chu hremna nilovin hmangaihna leh lainatnanêna kawng dik zawhtîr leh a nitûr a ni. Mi an tihsual leh sualloh hriat tuma hmanhlel tûremaw, an lo tisual a nih pawhinhrem châka man chhuah tumabei bei tûr emaw kan ni hran lo.Amaherawhchu, sualin mi atihchhiat theih nasatzia hriaasualin a hliamte damna kawngzawhtîr tûra hmanhlel leh\hanemngai tûr kan ni.

Sual hi natna ang a ni a,hriat chhuah vata, a enkawl dântûr dik taka enkawl chuan adam hma. Natna \henkhat chumi dangin an kai loh nân invên a\ûl \hîn. Sual pawh hi sual a nitih hriat chhuaha, a pun nasathmaa tihdam a \ha ber. Damlochu damdawi inah kan kalpui a,damdawi lam thiamten engvânga na pawh ni se an loenkawl a, a nat dân azir zêladamdawi leh enkawlna danga anlo enkawl ang hian sualin atihnatte tâna damdawi in ni tûrinkohhran hi a ding a ni.

Isua kha tidamtu a ni a,kohhrana rawngbâwltute pawhtidamtu an lo ti \hîn. Isuatihdamna hna thawhchhunzawma a rawngbâwltutentihdamna an thawhna hmun chukohhran a ni a; chuvângin,kohhran hi damdawi in; taksa,rilru leh thlarau lam natna vei chihrang hrangte tâna damna hmuna ni.

SYNOD HELPLINE

Synod Helpline No. 9862374232 ni \hîn chu hotu lam inthlâkavângin 9436142643 hman tawh zâwk tûr a ni.

Page 42: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

42Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

KOHHRAN PAWIMAWHNA- Upa Vânlalzuia

HlimenHe leia kan awm chhûng hian mihringte hi mahni duh dâna tâl

mai lova kan awm khâwm a, Lalpa thu kan âwihna tûrin kohhranhi a pawimawh a ni. Kan Pathian hian min hre chiang a, a siammihringte hi awm dân te, nun dân te, tih tûr leh tih loh tûr te kanhriata, kan dam chhûnga kan chên hova, a rawng kan bâwl tlândial dial theih nân kohhran min dinsak hi a thil tum a ni. Kohhranhian Pathian rilruah hmun a nei thûk êm êm a ni.

Mihring a siam tirh a\angkhân kohhran din a tumzia a langa ni. Adama a siam a, amah maiaawm chu \ha a ti lo va, “Akawppui âwm mi ka siamsakteh ang,” a ti a. Adama chu amuthilhtîr a, a nâkruh a la chhuaka, Evi a siam tih Genesis 2-ahkan hmu a. Adama muhîl chuanAdama hnuhnûng Krista thihnaa entîr a, Adama nâktuk a\angaa nupui tûr Evi a siam chuanKrista thihna taksa leh thisena\anga mihring thar Isua nupuitûr kohhran din hi Pathianremruat a lo ni a; chuvângin, kanPathian chatuan rilruah akohhran hi a ngai pawimawh a,a duh ang takin a din a. Keini, amihring siamte pawh hian kandam chhûngin kan ngaipawimawh zêl tûr a ni.Kohhran pawimawhnate1. Mi hausa leh retheite awm

khâwm nân a pawimawh a ni.Kohhran din tirh pawhinhmeithai rethei leh mi hausateawm khâwmna a ni.2. Lehkha thiam leh thiam lo,mi fing leh mi mâwlte awmkhâwm nân a pawimawh a ni.3. Min vawng thianghlimtuatân a pawimawh a ni.4. Piangthar loten piantharnaan chan nân a pawimawh,harhna la chang loten harhna anchan nân a pawimawh bawk.5. Piangtharte \han len zêl nâna pawimawh. Ringtuten puitlinnakawng an zawh zêl nân apawimawh.6. Amah chibai kan bûka,kan faka, kan chawimawihotheih nân a pawimawh a ni.7. Thlarau lama intihsâwttawn nân te, amah fak lehchawimawia a huhova lungrualtak leh inhmangaih tlâng taka

Page 43: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

43Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

rawng kan bâwl ho nân apawimawh.8. Chanchin |ha hril darhtuatân a pawimawh. Mi mal chukan theihna a tlêm a, a huhovakan \anrual hian kan chak avânginkohhran hi a pawimawh a ni.

Tûnlaiah mi \henkhat chukohhranah tui lovin tuipui tûr anzawng kual a, kohhran sawichhiain an chhuahsan a, Pathianpawi an khawih a ni tih inhrelovin an duh dânin an vâk vêl ani. Isuan kohhran hi chhuahsanatân a din a ni lo, sawi chhiatatân a din a ni hek lo. A chatuanroluahpuia, kumkhuaa awmpuitûra a din a ni zâwk.Pathianin kohhran a ngaihpawimawhna chhante1. Ama tâna a ruahman a, abîk taka din a nih avângin a ngaipawimawh a ni. Khawvêla pâwldang chu mihring ruahmannaadin vek a ni.2. A chênna tûra a din bîk a ni(1 Kor 3:16). Chên nân in ropuileh in nuam a thlang lo. Kohhranhohi a chênna kan nih avângin kanawm dân, kan nun dân te hifîmkhur ila, a in thianghlim ni zêltûrin i inbuatsaih ang u.3. A taksa, a chêt chhuahnaatâna din a ni (Eph 1:23).

Kohhran tiduhdahtu chuan Isuaa tiduhdah a ni mai. Saula hnênahpawh, “I tihduhdah Isua ka ni,”a ti a nih kha (Tirh 9:3-5).Kohhran ngainêptu chuan Isuataksa a ngainêp a ni mai.Chuvângin, inngaitlâwm tak leh\hahnemngai taka tel mai tûr a ni.4. Mitthi khaw kulhkawngkhâr ngam loh tûra din ani. Vânram chabi kawltu a nibawk. Khawvêla pâwl dangtechu thihnain a ngam vek, ramropui leh pâwl ropui a ral tamtawh. Kohhran chu Rom laltentihboral an tum pawhin a ral theilo, a darh zau ting mai a ni.Vânram luh theihna chabiChanchin |ha kawltu a ni bawk,a pawimawh êm êm a ni.5. A chhûngkua atâna a dinbîk a nih avângin a ngaipawimawh a ni (Eph 2:19).Kohhran Pathian chhûngkua lehvân chhûngkua hi Kristaah chuanpumkhat kan ni. Israel-te khaPathian chhûngkua an nih anginkohhran, Israel tharte hi Pathianchhûngkaw thar kan ni. “Nangnichauh hi khawvêla chhûngkuazawng zawnga ka hriat in ni a...”(Amos 3:2) a ti.6. Thisena a lei bîk a ni a, angai pawimawh a ni (Tirh 20:28).

Page 44: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

44Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Khawvêlah pâwl ropui tak tak aawm, thisena lei a nei lo. Kohhranchu thisena a lei bîk a ni a, Angeltethu thisena a lei an ni lo,kohhranho rawngbâwltu tûr an nizâwk a ni. Chuvângin, kohhranchu a ropuia, hmangaihna thinlungnên rawngbâwl zêl tûra inbuatsaihtûr a ni.7. Krista mo, a nupui hual bîka ni a, a ngai pawimawh a ni (Hos2:19; Thup 21:2). Paulan pasalpakhat ka hualsak si che u a (2

Kor 11:2) a ti. Kohhranhote chuKrista mo kan ni a, kan pasal chua takin kan la innei dâwn, ropuitakin vân leh khawvêl hriat tûrinmo hruaitu a lo kal ang a, motevân khawpuiah min lâwm lûtdâwn a ni. A lawm luh tlâk kannih theih nân felna, thianghlimna,\hatna, dikna silhfênin lo inthuamzêl ila, vân kohhran neituin leikohhran a ngaih pawimawhte ahnênah chatuanin min la chêntîrdâwn a ni.

YOGA LAKA FÎMKHUR TÛRA NGENNA

Synod Executive Committee chuan Yoga chungchânga hmalâk thar rawtna a dawnte ngun takin a ngaihtuah a. MizoramKohhran Hruaitute Committee (MKHC)-in ‘Yoga chungchângaKohhran mipuite hriattîrna’ a tihchhuah thar chu kohhranin an lobawh zui theih nâna thawn chhuah tûrin a rêl a (SEC 263:64).

Kohhran mite chu sakhaw dang thiltih laka fîmkhur tûrin kaninngên a, a hnuaia MKHC-in Yoga chungchâng a sawite hi ngaipawimawh tûrin kan inchah a ni:

1. Yoga hi Hindu philosophy-a innghat tlat a nih avângin tih-Kristian theihah kan ngai lo.

2. Yoga hmanga damna an sawi hian taksa damna chu engemaw chen a thlen ve a ni mai thei a; mahse, damna tluantling,Isua Krista a\anga damna ang tak tak hi a thlen ve lo.

3. Yoga hi zawi tê têa Kristiante chîm ral tumna leh sakhaw dangainlehtîrna tûra mi thinlung chhum hmin tumna hmanrawhlauhawm tak niah kan ngai a; chuvângin, kohhran mipuizawng zawngte lo invêng fîmkhur tûrin kan inngên a ni.

Sd/- Upa H. RonghâkaSecretary, Mizoram Synod

Page 45: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

45Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA ZÂWLROLÛTAVAIRÊNGTE

Upa Zâwlrolûta (73),Vunga leh Hauzahniangi te fapahi kum 1942 khân a lo piang a.Kum 1963-ah Lalmalsâwmi nênan innei a, fa pariat an nei.

Kum 1985-ah Tual Upa atânthlan a ni a, kum 1986-ahKohhran Upa atân thlan a ni leha, hemi kum vêk hian HmârthlangPresbytery InkhâwmpuiinVairêngte Kohhran Upa atân anemnghet a. Kohhranahchanvo pawimawh tak tak achelh tawh a ni.

Kum 1995 Oct. 30-aKâwnpui daia Vairêngte busaccident-ah khân an nupain antel ve a, a hmunah a nupui hi aboral nghâl a, amah pawh a lu-ah hliam na tak a tuar a, nikhawhre lovin rei tak a awm a. He a

acciddent-na avâng hian ahriatna a hloh va, \awng thei lovina awm zui bawk.

June 14, 2015 Pathianni zâna inkhâwm chu a \awng\ai laiinnikhaw hre lovin a tlu thut a,damdawi in panpui tum mêk anih laiin Lalpa hnênah min kalsanta a ni. A tûkah amah thlahna hunin lamah Bialtu PastorLalmakpuian a hmang a, BiakInah Upa B. Vânrammawia,Hmârthlang PresbyteryModerator-in a vui leh a,Kohhran Zaipâwl te, Presbyteryhuam chhûng Pastor, Pro.Pastor leh Kohhran Upa\hahnem tak nên ui takin kanthlah liam ta a ni.

- Upa C. LalnunpuiaVairêngte Kohhran Ziaktu

UPA C. CHAWNGHNÛNASAIRÂNG

Upa C. Chawnghnûna (74),Pu Ch. Sêlchhûnga (L) leh PiThanzîki (L) te fapa hi ni1.2.1941 khân Champhaiah a lopiang a. Ni 23.5.1967-ah K.

Page 46: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

46Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Thanmawii nên an innei a, fapanga an nei.

Shillong-ah Defence &Account Dept. Auditors hna hunrei tak a thawk a. Kum 1974-ah Shillong a\angin Sairângah apêm a, Sairâng High SchoolHeadmaster hna a pensionthlengin a thawk a ni.

Kum 1983-ah ChhimthlangPresbytery InkhâwmpuiinSairâng Kohhran Upa atân anemnghet a. Rawngbâwlnapawimawh tak tak – SynodExecutive Comittee Member,Pastoral Committee, RamtharCommittee, Sunday SchoolCommittee leh EducationBoard-ah te Member a lo nitawh. Tin, PresbyteryModerator leh Secretary a nitawh bawk.

Tualchhûng KohhranahSecretary, SS Suptd., BuildingCommittee Chairman lehRamthar Committee Chairmana ni tawh a; Bial Chairman lehTreasurer rawngbâwl hna a lochelh tawh bawk.

Kum 2015 TlawngPresbytery Inkhâwmpui MamitKohhrana neihah kal ngei tumin

a inbuatsaih a; mahse, ni4.10.2015 (Pathianni) zânah achau thut a, a tûkah damdawi inpanpui a ni a, thisen cancer a nitih hmuh chhuah a ni ta a, theihtâwp chhuaha enkawl a nih laiinni 9.11.2015 khân Lalpa hnênahmin chawlhsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hunin lamah Upa J. Vânlalruatan ahmang a, Biak Inah Bialtu PastorLalbiakchhûnga Pachhuau-in avui leh a, Tlawng Presbytery lehBial chhûng Upa te, KohhranZaipâwl leh Bial Zaipâwlte nênkohhran mipuiten ui takin kanthlah liam ta a ni.

Upa ZosângzualaSairâng Kohhran Ziaktu

UPA LALNAASIHPHÎR

Upa Lalnaa (90),|henphunga leh Saichhîngi tefapa hi October 14, 1925 khânThênzâwl khuaah a piang a. July1949-ah Lalngêngi Sailo nên aninnei a, fa 10 an nei. Kum 1955-

Page 47: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

47Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

ah Thênzâwl a\angin Sihphîraha pêm a, Primary School zirtîrtua ni a, kum 42 zet a thawh hnuahHead Teacher-in a pension a ni.

Kum 20 mi a nihinTualchhûng Upaah thlan a ni a,kum 14 chhûng Tual Upa nihnaa chelh. Kum 1959-ahHmârthlang PresbyteryInkhâwmpuiin Sihphîr KohhranUpa atân a nemnghet a.Kohhranah chanvo hrang hranga chelh. Kum 29 chhûngSecretary hna a chelh a, SSSuptd., \um li a ni bawk. BialahChairman leh chanvo hranghrang a chelh tawh. Kum 2009khân kum 50 Upa a nihlawmpuina Certificate,Sakawrhmuituai Presbytery-in ahlân. Ramthim vei mi a ni a, vawitam tak hunpui hmangin ramthimlamah a kal \hîn a, a pensionhnuin Cachar lamah kum hnihmissionary-in an nupain an kalnghe nghe.

Mi hrisêl tak a ni \hîn a, kum2005 Chanchin |ha Thlen Nizîng \awng\ai a\angin thisen sângavângin a chau \an a. Kum 2006a\angin a mit a \ha lo zui a, arawngbâwlna pawh achhunzawm thei ta meuh lo va.

Kum 2015 kum tîr lamahchesualin a bawp a tipelh a, heta\ang hian a bawksawp ta a ni. Atu leh faten duat taka an enkawllaiin ni 15.11.2015 khân Lalpahnênah min kalsan ta.

A tûkah amah thlahna hunin lamah Bialtu Pastor H.Laltlanthangan a hmang a, BiakInah Rev. J. lalremsiama, AizâwlHmâr Presbytery Moderator-ina vui leh a, Kohhran Zaipâwl te,Presbytery chhûng Upa lehkohhran mipuiten ui takin kanthlah liam ta a ni.

- Upa HS LalhlimpuiaSihphîr Kohhran Ziaktu

UPA F. LALRAMMAWIAKHAWBUNG

Upa F. Lalrammawia (65),Upa Lalchhana leh Pi Kâpchhanite fapa hi kum 1950 March ni 3khân Zâwlsei khuaah a piang a.Ram buai avângin Khawbungahsawi khâwm a ni a, a awm hlenta a ni. Kum 1974-ah Lalvuli nênan innei a, fa pali an nei.

Page 48: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

48Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Kum 1992-ah Tual Upaathlan a ni a, kum 2003-ah Upaatân thlan a ni leh a, hemi kumvêk hian Tuipuirâl PresbyteryInkhâwmpuiin KhawbungKohhran Upa atân a nemngheta. Kohhranah rawngbâwlnapawimawh hrang hrang a chelh.

Solfa thiam tak, kohhranazai hruaitu hlun a ni. Mi dangtetâna inpe peih mi leh harsatnatâwkte pawhin an pan ber \hin ani a. Hlim lâmna ngaina mi lehkohhrana mi hlate hnûk hnaizâwnga rawngbâwl \hîn a ni a,mite ngainat a hlawh hle.

Sciatica natnain a tlâk buaka, kum 2015 tâwp lamah chuapnatnain a tlâk buak leh a,theihtâwpa enkawl a nih laiin8.12.2015 khân Lalpa hnênahmin kalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hunin lama hman a nih hnuah BiakInah Upa Saichuana, KohhranChairman-in a vui leh a, Bialchhûng Kohhran Upa te,Kohhran Zaipâwl leh kohhranmipui \hahnem takin ui takin kanthlah liam ta a ni.

- Upa B. LalzârlianaKhawbung Kohhran Ziaktu

UPA K. RONGHÂKANEW CHAMPHAI

Upa K. Ronghâka (78),Kâpchhuma leh Ngênhnûni tefapa hi April 4, 1937-ahTualchêng khuaah a piang a.Kum 1950-ah Thingkângphai(Manipur)-ah an pêm a. Dt.9.6.1955-ah K. Biakmawii nênan innei a, fa pasarih an nei. Kum1983-ah Lamka (Manipur)-ahan pêm leh a, kum 1987-ahNew Champhaiah a rawn pêma, a awm hlen ta a ni.

Kum 1987-a NewChamphaia a lo pêm hianPresbyterian Kohhran dintutezînga mi a ni a, kum 1988-ahTual Upaa thlan a ni a, kum1991-ah Kohhran Upa atânthlan a ni leh a, hemi kum vêkhian Khawchhak PresbyteryInkhâwmpuiin New ChamphaiKohhran Upa atân a nemngheta. Tualchhûng Kohhranahcommittee pêng hrang hrangChairman a ni tawh a, BialStanding Committee lehNomination Committee-ah a tela, Presbytery StandingCommittee-ah a tel tawh bawk.

Kum 2007 a\angin ainsawisêl \an a, a ke hmâwr

Page 49: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

49Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

a\angin che hlei thei lovin a awma, stroke a ni tih hmuh chhuah ani a. |hat lam a pan tak tak theilo va, natna dangin a tlâk buakzêl avângin 10.12.2015 khânLalpa hnênah min kalsan ta a ni.

Synod Inkhâwmpui lai a nihavângin Bialtu Pastor lehPresbytery Moderator an awmloh avângin hemi vêk hian amahthlahna hun in lamah Upa R.Hrângkaian a hmang a, BiakInah Upa T. Lalhriatpuia,Kohhran Secretary-in a vui leha, Bial Zaipâwl leh KohhranZaipâwlin thlahna hla an sa a,kohhran mipuiten ui takin kanthlah liam ta a ni.

- Upa T. LalhriatpuiaNew Champhai Koh. Ziaktu

UPA KK DAIARAMHLUN VÊNGLAI

Upa KK Daia (82) hi July1, 1933 khân Mîmbungah apiang a, kum 1958-ahKhâwlthangpuii nên an innei a,fa pasarih an nei.

Kum 1996-ah Tui\haphaiPresbytery (Manipur) chuanLamka Kohhran Upa atân anemnghet a, kum 1997-ahRamhlun Vênglaiah an rawnpêm a ni.

Kum 1956-ah sipaiah a\ang a, Parachute Regiment a nia, kum 1958-ah midical-in apension. A pension hnuah HindiTeacher hna a thawk leh a ni.Talent a nei \ha hle a, zai, musicleh hla phuah a thiam a, hla 40chuang Mizo \awng leh Paite\awngin a phuah a ni. Paite\awnga a hla phuah phei hi chuPaihte zirlai bu (Elementary-University)-ah zir a ni.

Amah hi \awng\ai mi a ni a,a rawngbâwlpuite an hminglamin a \awng\aisak vek \hîn.Thusawi nân \awng chi li a thiama, hnam dang unaute zîngarawngbâwlnaah a sûlsutu ber ani nghe nghe.

Kum 2015 kum tîr lamah ainsawisêl \an a, chuap cancer ani tih hmuh chhuah a ni a,theihtâwpa enkawl a nih laiin11.12.2015 khân Lalpa hnênahmin kalsan ta a ni.

- Upa Laldingliana SailoRamhlun Vênglai Koh. Ziaktu

Page 50: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

50Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA LALHLIMPUIABAKTÂWNG

Upa Lalhlimpuia (80), PuKâpliana leh Pi |huamliani(Bible Woman) te fapa hiSeptember 21, 1935-ahBaktâwng khuaah a piang a.Kum 1961-ah Sângthangi nênan innei a, fa 10 an nei.

Kum 1969-ah Tual Upaatân thlan a ni a, 1971-ahChhimchhak PresbyteryInkhâwmpuiin BaktâwngKohhran Upa atân a nemngheta. Kohhranah chanvo hranghrang – Building, Ramthar,Sunday School leh Social FrontCommittee-ah te Chairman a nitawh a. Bialah Chairman,Secretary, Standing Committee,Nomination Committee leh SSCommittee-ah te a tel tawhbawk.

Presbytery-ah Treasurer,Standing leh NominationCommittee, Sub-Pastoral-ah te

a awm tawh a, Synod-ahMission Board leh SEC-ah temember a ni tawh bawk. Tin,MSSU chawimawina Diplomaleh Jubilee Award a dawng tawha, Bible Society-ah Life membera ni bawk. Inneihna kawltu termthum a chelh a, tuak 41 ainneihtîr.

Kum 2015 February thlaa\ang khân a insawisêl \an a,doctor a râwn hnuah chibâwmcancer a ni tih hmuh chhuah a nia. Zaia enkawl a ni a, a natnahian a lo thlen thui tawh avângin\hat lam a pan hlei thei lo va, ni21.12.2015 khân Lalpa hnênahmin kalsan ta a ni.

Hemi ni vêk hian amahthlahna hun in lamah BialtuPastor Lalrinsângan a hmang a,Biak Inah Pastor H.Lalbiakhluna, |awi PresbyteryModerator-in a vui leh a.Kohhran Zaipâwl te, Presbyterychhûng Pastor, Pro. Pastor, Upaleh kohhran mipui \hahnem takinui takin kan thlah liam ta a ni,

- Upa LalnêlawmaBâktâwng Vênglai Kohhran

Ziaktu

Page 51: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

51Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

SYNOD BOOKROOM LEHKHABU THAR

8 Khawngaihna & Khawngaihna min thlah lotu: C. Januarychuan a pasal thihna avânga ‘Khawngaihna’ tih bu a chhuahhnuin chu khawngaihna bawk chu amah thlah lotu a la nih zêl dânama tawnhriat ngei hmangin a rawn târ lang leh ta. Thimin êngênzia a târ lang a, sakei huai hmaah pasal\ha an hriat \hîn. Chutiangbawkin a pasal Rev. Dr. Vânlalthlana thihna leh a nupui C. Januarituarna khirhkhân leh thihna chuan tute nge an nih a rawn puangchhuak ta. A man `120 ve ve.8 Thil mak chhui sên loh: Mizoram mai bâkah ram pâwn thlengatihdam rawngbâwl hmun hrang hranga lo nei tawh B. Lalremtluangichuan Pathianin amah kaltlanga thil mak chhui sên loh a tihte chuziakin a rawn dah khâwm a. Mi tinin kan hmuh ve phâk piah lamamita hmutu, kuta khawihtu amah ngeiin a puan chhuahna hi a ropuia, a mak a, mi a hneh bawk. A man `300.8 A lai bu: A hming ringawt a\ang pawha lehkhabu lunglenthlâk,Mizote thuziaka bul min \anpuia min ti\hang liantu, rei tak hmuh tûrawm si lo kha C. Laizâwna \hahnemngaihna avângin hmuh tûr aawm leh ta. A man `508 Mizo inneih, in\hen leh roluah dân: Mizoram sawrkâr chuanMizo inneih, in\hen leh roluah dân thar a tichhuak a. Bookroom dâwrzawng zawngah ̀ 10 chauha lei theihin dah chhuah a ni. Mi pakhatincopy nga aia tam vawi khatah lei phal a ni lo nghe nghe.

8 Mi rothapte rammutna: Rangkachak leh lunghlu tam elkhên,kum tam tak kal ta a\anga miten an lo inchuh tawh, nunna leh thisentam tak luan ralna, mahni nunna thâpa an lo zawn \hin, thing kûnglian tak kianga thuh rûk, Lushai Hills ngaw chhah tak kâra awm latûra mi rothapte rammutna chanchin hi hnam dang lehkhabute lakahpawh theuneu lo tak a ni. Dr. Robert L. Khawlhring MD leh H.Lalfakzuala te ziah `200 man a ni e.

8 Battle Cry: Khawvêl lehkhabu hmingthang ber ber; Exodus,Trinity, Armageddon etc. ziaktu Leon Uris lehkhabute zîngangaihnawm berte zînga sawi \hin Battle Cry chu James Lianmawiakhan a letling a. Lehkhabu \ha kan neih belh leh ta. A man `250

Page 52: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Presbyterian Church Synod Tlangau 2 ... awm hle hle thei lova Pathian awmtîrna pawh a tih theih ang. ... ha hrilnaa an chawi lâr tak pakhat chu Chanchin

52Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org