uparatnamulu

ã¨Ç¨Ï„™êkèHõ Lz « ≥Å∞QÆ∞W – „QÆO èŒ=ÚÅ‰õΩ

gH˜∆OK«O_ç...WWW. MOHAN

PUBLICATIONS.COM

P^è•ºu‡Hõ, *’ºu+¨, "åã¨∞Î, "≥·^Œº,=∞O„`«âß¢™êÎk „QÆO^äŒ=ÚÅ‰õΩ

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñ¨a¡H+¨<£û,

HÀ@QÆ∞=∞‡O,J[O`åÇ¨ÏŸ@Öò Z^Œ∞@,

~å[=∞O„_ç – 533 101.«∂~°∞ÊQÀ^•=ilÖÏ¡

PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò – WO_çÜ«∂.

x «ºrq «OÖ’ LÑ¨~° åflÅ∞ x «ºrq «OÖ’ LÑ¨~° åflÅ∞

P^è•ºu‡Hõ *’ºu+¨, "åã¨∞Î, "≥·^Œº, =∞O„`«âß„™êÎk „QÆO^äŒ=ÚÅH˘~°‰õΩ....

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MOHANPUBLICATIONS.COM

x «ºrq «=ÚÖ’ LÑ¨~° åflÅ∞

First Edition :

2008

C ã¨~°fiÇ¨Ï‰õΩ¯Å∞ „Ñ¨HÍâ◊‰õΩÅ‰õΩ,

~°K«#, ãÖHõÅ# Hõ~°Î :_®II PkÑ¨Ó_ç "ÕOHõ@ t=™ê~Ú~å"£∞ B.Sc.,L.L.B, M.A.(jyothisham)

9=gkè, 4–7–84, H˘i>ˇáê_»∞, QÆ∞O@∂~°∞ – 7á¶È<£ : (0863) 2353321ÃãÖò : 9440262421 (9 A.M to 5.P.M Only)

„Ñ¨HÍâ◊‰õΩÅ∞

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡ˆH+¨<£û

HÀ@ QÆ∞=∞‡O – ~å[=∞O„_ç – 533 101

First Time

A book on substiones

from the Author

Nityajeevithamulo

Navaratnas

~°K«#, ãÖHõÅ#=Úâ◊ åkèHõ „QÆO äŒ ãÖHõÅ#Hõ~°Î,*’ºu+¨t~À=∞˜,

ã¨fi~°‚ã≤OÇ¨Ï «ÖÏ@ ã¨<å‡# „QÆÇ‘Ï « _®II PkÑ¨Ó_ç "ÕOHõ@t= ™ê~Ú~å"£∞

B.Sc.,L.L.B, M.A.(jyothisham)

„Ñ¨HÍâ◊‰õΩÅ∞ : á¶È<£ : 246 2565

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡ˆH+¨<£ûJ[O`å Ç¨ÏŸ\ò Z Œ∞~°∞QÍ

HÀ@QÆ∞=∞‡O, ~å[=∞O„_ç – 533 101HÍÑ‘Ô~·\ò 2012 "≥Å : 90.00

LÑ¨~°`åflÅ∞x`«ºrq`«=ÚÖ’



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


All Rights reserved. No part of this book may becopied, adapted, abridged of translated, stored in anyretrieval system, computer system, pjotographic or othersystem or transmitted in any form or by an means withoutthe prior written permission of the copy-rights holders,M/s, Mohan Publications, RJY. Any breach will entail legalaction and prosecution without further notice.

This book is sold subject to the condition that it shallnot, by way of trade or otherwise be lent, resold, hiredout of otherwise circulated without the publisher's priorpermission, in any form of binding or cover other thanin which it is published and with that a similar condition.including this condition being imposedon the subsequentpurchaser.

Mohan PublicationsOpp : Ajanta Hotel, KotagummamRajahmundry - 533 101, Phone : 0883-242565Disclaimer : This book describes information &

techniques, which have been used throughout the orientfor many years. The information detailed in this book, isto the author's best knowledge and experiences, andare no claims for their absolute effectiveness. They areto be used by the readers at their own discretion & liability.It may or may not be beneficial depending on one's stageof development. The use of the material offered in thisbook is totally at the reader's own responsibility and theauthor, publisher and printer of this book are notresponsible or liable in any manner whatsoever.

Published by:Mohan Publications, Rajahmundry (A.P)

~°`«fl^è•~° q+¨Ü«∞"≥∞ÿ J<ÕHõ q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ D „QÆO^äŒ=Ú#„Ñ¨™êÎqOK«|_ç#q. D „QÆO^äŒ=Ú K«^Œ=QÍ<Õ `«=∞‰õΩ `å=ÚQÍ~° «fl è•~° KÕÜ«Ú@‰õΩ Ju L`åûÇÏO „Ñ Œi≈OK«‰õΩO_® =ÚO Œ∞QÍ P ~° «fl=Ú =∞#‰õΩ ãiÑ_»∞ «∞O^• ÖË • J#fl q+Ü«∞=Ú g∞~°∞LOQÆ~°=Ú KÕ~ÚOK«∞H˘#∞@‰õΩ =ÚO^Õ Ñ¨sH˜∆OK«∞H˘#O_ç.gÖˇ·#`À ÉÏQÍ J#∞Éèí=A˝Öˇ·# *’ºu+¨µºÅ ã¨ÅÇ¨##∞ãïOz^èŒiOK«O_ç. JO`ÕQÍx ~°`«fl^è•~° q+¨Ü«∞=ÚÖ’ ã¨fix~°‚Ü«∞OÑ¨xH˜~å Œ∞. ŒÜ«∞KÕã≤ ~° «fl=Ú Ñ¨sH∆OK«‰õΩO_® èŒiOK«O_ç.

q#flÑ¨=Ú

_®II PkÑ¨Ó_ç

QÆ=∞xHõ

D Ñ¨ÙãÎHõO #O Œ∞ J<ÕHõ LÑ¨~° «fl=ÚÅ QÆ∞iOz "å\˜ q+¨Ü«∞=ÚÅ

QÆ∞iOz ÑïÑ¨Ó~°‚OQÍ K«iÛOK«@O [iyOk. WO Œ∞Ö’x q+¨Ü«∞=ÚÅ∞

Ü«∞ è• « äŒOQÍ QÍx, =∂~°∞ÊKÕã≤ QÍx, «=∞ ™⁄O «ÉèÏ=ÙHõ « *’_çOz

„QÆO äŒ~°∂ÑÖÖ’QÍx, qq èŒ P ä•ºu‡Hõ Ñ„uHõÅ "åº™êÅ ~°∂ÑÖÖ’QÍx

=Ú„kOK«@O, P_çÜ≥∂, g_çÜ≥∂ ^•fi~åQÍx ÖË • \˜q g∞_çÜ«∂

^•fi~åQÍx =∞iÜ«Ú LÑ¨<åºã¨=ÚÅ ^•fi~å KÕã≤# Ü≥∞_»Å"åiÃÑ·

„Hõ=∞tHõ∆ÏK«~°º fã¨∞H˘#|_»∞#∞. HÍ=Ù# QÆ=∞xOK«QÆÅ~°∞.

q+¨Ü«∞ã¨∂zHõ 56. „H˜™ÈÖˇ·\ò .... 47

57. HÍÖòã≤_Àx .... 4758. ã≤„>ˇÿ<£ .... 4859. ã≤„\˜<£ HÍfi~ü˚ .... 4960. H˜¡Ü«∞~ü HÍºÖòÃã·\ò .... 4861. HÍfi~ü˚ .... 4862. HÀ~°<£_»"£∞ .... 4863. HÀÑ¨Öò .... 4964. HÀ~°Öò .... 4965. „H˜ã¨ìÖò .... 5066. _®<£|∞ˆ~\ò .... 5167._®<£„>ˇ\˜H± Zy\˜ .... 5168. _≥·=∞O_£ .... 5169. _≥·"≥∂Ñ≤>Ëãπ .... 5370. _≥·"≥∂Ñπ Ãã·_£ .... 5471. _»|∞Öò >ˇ~°‡<Õ>ˇ_£ HÍfi~ü¤ .... 5472. _»|Öò XÃÑÖò .... 5473 . _˘ÖÁ"≥∞ÿ\ò .... 5474. „_®"≥·\ò .... 5475. ZÅ„ã≤ìÜ«∞Öò HÍfi~ü˚ .... 5576. ZÖòÉˇ·\ò .... 5577. Z=∞~åÖò¤ .... 5578. Z=∞i .... 5779. ZÑ≤_®\ò .... 5780. ÃÑ¶·~ü XÃÑÖò .... 5881. ÃÑ¶·~°ˆQ\ò .... 5882. á¶È¡Ô~·\ò .... 5883. QÍÔ~fl\ò .... 5984. *ˇ"£∞ã≤eHÍ<£ .... 6185. QÀÖò¤™Èì<£ .... 6186. QÀÖˇ¤<£ ÉˇÔ~Öò .... 61

87. QÀ+¨<≥·\ò .... 6188. „QÍ™ÈÅ~ü .... 6189. „QÍ<≥·\ò .... 6190. „w<£ Z"≥O@∞ºÔ~·<£ .... 6491.„w<£ @~°‡Öˇ·<£ .... 6492. „w<£ HõÅ~ü Öˇãπ @~°‡Ö·<£ .... 6493. „w<£ QÍºã¨Ê~ü .... 6494.QÆ∞~Ú„~À J"≥∞käãπì .... 6495. lÑ¨û"£∞ .... 6496. ÃãÖˇ<≥·\ò : .... 6497. Ç¨Ï~üÖˇH± ÖˇOQ∑ HÍfi~ü˚ .... 6598. ÃÇ·ÏÖˇ·\ò .... 6599. ÃÇÏ™Èû<≥·\ò: .... 65100. ÃÇÏ~ü¯"≥∞~ü _≥·=∞O_£ .... 67101. ÃÇÏ=∞>ˇÿ\ò .... 67102. ÃÇÏe"≥∂_®~ü .... 67103. Ç¨Ï∫Öˇ·\ò .... 67104. ÃÇÏ_ç<≥·\ò .... 68105. Ç≤ÏÜ«∂ã≤O\ò .... 68106. WOÑ‘iÜ«∞Öò*ˇ_£ .... 68107. WO_çQÀ ã¨ÃÑ¶·~ü .... 68108. WO_≥H˘Öˇ·\ò .... 69109. J"≥∞Öˇ·\ò .... 69110. *ˇ_£ .... 69111. *Ïãπ ÃÑ·~ü .... 71112. *ˇ_≥·\ò .... 71113. *Ï~ÀÃã·\ò .... 72114. *ˇ\ .... 72115.HÀifl~°∂ÃÑ·<£ .... 73116.‰õΩO*ˇ·\ò .... 73

28. Éˇ*’~ü (P~ü) Éˇ*Ï .... 3729. |¡_£™Èì<£ .... 3730. |∂¡\ÏÑ¨~üû .... 3831. ÉÏ¡H± @~°‡Öˇ·<£ .... 3932. ÉÏ¡H± XÉòã≤ì_çÜ«∞<£ .... 3933. ÉÏ¡H± XÃÑÖò .... 3934. |∂¡ÖË¿ã JQÆ\˜ .... 3935. ÉÏ¡H± FxH±û .... 3936. |∂¡ ZÑ¨>ˇÿ\ò .... 3937. |∂¡ HÍºÅÃã·\ò .... 4038. |∂¡=∂<£™Èì<£ .... 4039. |∂¡ã¨ÃÑ¶·~ü .... 4040. É’l ™Èì<£ .... 4141. É’\ò ™êfi<åJQÆ\˜ .... 4142. É’ÖÏOlÔ~\ò .... 4243. É’<£ .... 4244.É∫Å¤~ü XÃÑÖò .... 4245. |∂ºá¶È<≥·\ò .... 4246. HÍ~°ƒ<£ H˘Öò .... 4247. HÍifleÜ«∞<£ .... 4248. Ñ≤e¡Hõ#∞fl .... 4449. HÍÖòÃã·\ò .... 4550. ÃãÅÃã·ì\ò .... 4551. „ÔH·™ÈH˘ÖÏ¡ .... 4552. ÔH·~°™ÈÉˇiÖò .... 4653. K≥„"å<£ Z"≥∞käãπì .... 4654. Kå~å~ÚÖ .... 47

55. „H˜™È„¿Ñ¶*ò .... 47

~°`åflÅ =~°‚# .... 151. JÉˇÖ’<£ .... 212. PH˜ì<ÀÖˇ·\ò .... 213. JÔQ·\ò .... 214. JÖˇQÍ˚O_»Ô~·\ò .... 225. PÅ‡<£_≥·<£ .... 236. J"≥∞käãπì ÃÇÏÔ~¯Ô~fl~ü .... 237. Z=∞^ä≥ãπì HÍfi~ü¤ .... 238. Zq∞*’<≥·\ò .... 249. J"≥∞„>ˇÿ<£ .... 2410. J"≥∞kèãπì .... 2511. JO|~ü .... 2612. PO¢_≥·_≥·\ò .... 2813. Ü«∂O\˜Ç≤ÏÖò „H˜ã¨ìÖò .... 2814. J<£ÃÇ·Ï„_Õ\ò .... 2915. Ü«∂O\˜"≥∞h .... 2916. Z<£lÖˇ·\ò .... 2917. Zá¶ÈÑ¶≤Öˇ·\ò .... 3018. JÃÑ>ˇÿ\ò .... 3019. JÃÑ¶>ˇÿ\òÖˇ·\ò .... 3120. ZHÍfi"≥∞i<£ .... 3121. P~üÃãxH± .... 3322. P\’<≥·\ò .... 3323. Z"≥O@∞ºÔ~·<£ .... 3424. JAÔ~·\ò .... 3425. ÉˇÔ~·\ò .... 3526. ÉˇÔ~·\òû .... 3627. ÉˇiÖò .... 36

117. ‰õΩO_»ex .... 73118. H˜Ü«∞<≥·\ò .... 73119. ÅÑ‘ãπ – ÅEe .... 76120. ÖÏAÔ~·\ò .... 76121. ÖˇÑ≤H±û .... 76122. ÖÏ„|_ÀÔ~·\ò .... 76123.ÖË[~ü „H˜ã¨ìÖò .... 77124. Öˇ"≥O_»~ü HÍfi~ü˚ .... 77125. Å∞q∞iÜ«∞<£ ã‘Öò¤ „HãìÖò.... 77126. ÅÑ≤_£H± „HÀÃã·_£ ã¨∂Ñ¨<£ Ãã"≥<£ .... 77127. Öˇ=<≥·\ò .... 77128. Ö’_£™Èì<£ .... 77129.=∂~°¯Ãã·\ò .... 78130.=∂~°|∞Öò .... 78131. =∂ÅÔH·\ò .... 79132. "≥∞\’Ü«∂OHõÖˇ·\ò .... 80133. "≥∞Å<≥·\ò .... 80134. q∞e¯HÍfi~ü˚ .... 80135. =¸<£ ™Èì<£ .... 80136. =∂~°æ<≥·\ò .... 83137. =∂ãπ ZˆQ\ò .... 83138. "≥∂_»Ô~·\ò .... 83139. <≥|∞ºÖÏ™Èì<£ .... 83140. #∂ºÉˇÔ~·\ò .... 84141. Xaã≤_≥·<£ .... 84142. Xifi<£ .... 85143. XxH±û .... 85144. XÃÑ·\ò .... 85145. XÃÑÖò .... 86

146. ÃÑHÀãπ _≥·=∞O_£ .... 87147. ÃÑ„\˜Ãã·_£ =Ù_£ .... 87148.ÃÑ„\˜Ãã·\ò .... 87149. ÃÑ`ü .... 88150. ÃÑi_®\ò .... 88151. ÃÑÔ~Öò .... 89152. ÃÑ·Ñπ™Èì<£ .... 91153. Ñ≤HõÛ~ü*Ïã¨Êù~ü .... 91154.Ñ≤OH±=∂QÆfl\ ˜[OHÍeÃã·\ò 91155.Ñ¨Ó¡i\ò .... 92155.Ñ¨Ó¡i\ò .... 92156.áêe+π_£ ã≤„>Ë<£ .... 92157. áÈ@sÃ+Ô~_£û .... 92158. „Ñ‘+≤Ü«∞ãπ XÃÑÖò .... 92159. ÃÑ·Ô~·\ò .... 92160. ÃÑ·~ÀÑπ .... 92161. HÍfi~ü˚ .... 93162. HÍfi~ü ÖË[~ü „Ñ≤O\ò .... 94163.~åãπÊ Éˇ„i HÍfi~ü˚ .... 94164. iÜ«∞ÖòQÆ~ü .... 94165.Ô~_£ HÍfi~ü .... 95166.Ô~_£*Ïã¨Ê~ü .... 95167. ~À_À„HÀ*ˇ·\ò .... 95168.~À_À<≥·ãπ .... 96169. ~À_À<≥·\ò .... 96170. ~À_£<≥·\ò .... 96171. ~À*ò HÍfi~ü˚ .... 97172. ~åH±„H˜ã¨ìÖò .... 97173. ~°∂a .... 98174. ~°∂\˜ ÖË>ˇ_£ HÍfi~ü ....99

175. ~°∂aÖˇ·\ò .... 100176. ~°∂>ˇÿÖò .... 100177. ™ê~À¤xH± .... 100178. ã¨ÃÑ¶·~ü .... 100179.ÃãÑπ@~ü HÍfi~ü˚ .... 101180. ã¨~°Ê<£>ˇÿ<£ .... 101181. Ããe<≥·\ò .... 102182. ã‘„w<£ .... 102183. ã‘Ã+Öòû .... 102184. ã≤eHÍ .... 103185. ™È‡H©HÍfi~ü˚ .... 103186. ã≤‡`ü ™È<≥·\ò .... 104187. ¿ãflH± ™Èì<£ .... 104188. ™ÈÑπ™Èì<£ .... 104189. ™êe_£ XÃÑÖò .... 104190. ™È_»Öˇ·\ò .... 104191. Ãã„HÀìÖˇ·\ò .... 105192.ÃãÊ#Öò~°∂Éò .... 105193. ¿ãÊã¨~ü >ˇÿ<£ .... 105194. ™ÈÊ_À"≥∞ÿ<£ .... 105195. ™êì~ü_çÜ«∞~üÉòÃã·_£ .... 106 196.„™êìÉˇ„iHÍfi~ü˚ .... 106197. "≥∞OÑ¶¨∞Ñ¶≤<£™Èì<£ .... 106198. Ããì~ü H˘Ô~·\ò .... 106199. ã¨∂~°ºtÅ .... 106200.ã¨∞AÖˇ·\ò .... 107201. ã¨∞yÖˇ·\ò .... 107202. ÃãÅfi<≥·\ò .... 107203. ã≤Å"≥·<£ .... 108204. >ˇH±>ˇÿ\ò .... 108

205. ^è≥~°fl_≥·\ò .... 109206. >ˇÿQÆ~üû S .... 109207. \Ï~°‡ÖË>ˇ_£ HÍfi~ü˚ .... 110208. \˜Éˇ@<£ HÍfi~ü˚ .... 110209. „\Ï<£ûÖˇO\ò ÃÇÏÖ·\ò ....110210. >ˇÿQÆ~üû SHÍfi~ü˚ .... 110211. \’Ñ¨*ò .... 110212. @~°‡Öˇ·<£ .... 113213.@Kü™Èì<£ .... 115214.„\˜Ñ¨ÙÖò XÃÑÖò .... 115215.@~üÔH· fi*ò .... 116216. Ü«ÚÖˇÃã·¯\ò .... 118217. Ü«Ú~À"≥·\ò .... 118218. q"≥·<≥·\ò .... 118219."å@i‡Å<£ @~°‡Ö·<£ .... 118220. "≥·\ò XÃÑÖò .... 119221. "≥·\ò ã¨ÃÑ¶·~ü .... 119223. ZÖ’¡ ã¨ÃÑ¶·~ü .... 120224.l~üHÍ<£ .... 120LÑ¨~° åflÅ∞ "å\˜ =¸ÅHÍÅ∞,r=Å=O ≥Å∞Ñ¨Ù Ñ¨\ìHõ ....LÑ¨~° åflÅ∞ –PHõ~°¬èâ◊HÎ, Hõiî# «fiO`≥Å∞Ñ¨Ù Ñ¨\˜ìHõ ....LÑ¨~° åflÅ∞– ^˘iˆHKÀ@∞¡,ÅHõ∆ÏÅ∞ `≥Å∞Ñ¨Ù Ñ¨\˜ìHõ ....LÑ¨~° åflÅ∞–Yx*ÏÅ∞ ÅaèOK«∞„Ñ¨ ÕâßÅ∞, "å\˜ =¸ÅHÍÅ∞...ÃÑ~°Öòû :

=∂ =∞#qWk =~°‰õΩ "Õ∞=Ú „Ñ¨K«∞iOz#

=∂ JHõ∆~°O g∞ P è•ºu‡HõOMOHAN + ADIPUDI

N QÆËâß~å^èŒ#, #=„QÆÇ¨~å^èŒ#,t"å~å^èŒ#,ã¨∞„|Ç¨Ï‡Ïº~å èŒ#, Ç¨Ï#∞=∞^•~å èŒ#, N™ê~¸P~å èŒ#,

NÅH©∆ ‡ P~å èŒ#, x «ºrq «=ÚÖ’ ~°∞„^•Hõ∆Å∞, x «ºrq « =ÚÖ’#=„QÆÇ¨Å∞, x «ºrq «=ÚÖ’ ™êÅ„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞, x «ºrq «=ÚÖ’ #=~° åflÅ∞, #=„QÆÇ¨ÏÔ~q∞_ôãπ, #=„QÆÇ¨Ï "≥·Éèí==Ú,

#=„QÆÇ¨Ï Œ~°≈#"£∞, N ÕgbÖÏ=∞$ «OJ «º Œ∞ƒù «=ÚQÍ „Ñ¨â◊Oã¨Å∞ JO Œ∞‰õΩ#flq JO Œ∞KÕ

_®II PkÑ¨Ó_ç "≥OHõ@t=™ê~Ú~å"£∞

x «ºrq «=ÚÖ’ LÑ¨~° åflÅ∞J<Õ Ñ¨ÙãÎHõ ~å[=Ú#∞ JOkOz<å=Ú,HÍ=Ù# „Ñü XHõ ~°∞ ≥Å∞ã¨∞H˘# Œy#k.

K« Œ=\ÏxH˜ WzÛ#KÀ =∞m§ D Ñ¨ÙãÎHõ=Ú uiy g∞= ŒÌ‰õΩ, ~å Œ∞ JO «\˜ J=¸Åº „QÆO äŒ=Ú.

g∞ Ñ¨Ù\ì# Õn, ãÖ= «û~°=Ú, <≥Å, =∞iÜ«Ú Ñ¨Ù\ì#ã¨=∞Ü«∞=Ú, Ñ¨Ù\ì# „Ñ¨ Õâ◊=Ú`À g∞ ã¨=∞ã¨º „"åã¨∂Î=∂‰õΩ ~°∂. 500/– M.O •fi~å QÍx =∞iÜ«Ú D.D

(PkÑ¨Ó_ç ã¨∞*Ï « Õq ¿Ñ~°∞g∞ Œ) ÑÖÑ≤#KÀ Ô~q∞_ôãπ ≥eÜ«∞KÕÜ«∞QÆÅ"å~°=Ú

‰õΩ[^À+¨ x"å~° H˘~°‰õΩ HÍÅã¨~°Ê^À+¨x"å~° H˘~°‰õΩ, <åQÆ À+¨ x"å~° H˘~°‰õΩ,J «ºO « qÅ∞=Ö·#, J Œ∞ƒù «,Ô~q∞_ôãπ H˘~°‰õΩ

ãÖ„Ñ¨kOK«QÆÅ~°∞.

#=„QÆÇ¨Ï J#∞„QÆÇ¨ÏO H˘~°‰õΩ, #=„QÆÇ¨ÏÇ¨ÏŸ=∞=Ú HÍÅã¨~°Ê^À+¨ x"å~° H˘~°‰õΩ,

<åQÆ„Ñü+ª, Jxfl ~°Hõ=ÚÅ Õ"åÅÜ«∞„Ñü+ªÅ‰õΩ, Ü«∞O„ «„Ñü+ªÅ‰õΩ =∞iÜ«Ú

Õ"åÅÜ«∞ x~å‡ "åã¨∞Î#‰õΩ, "åã¨∞Î^À+¨x"å~°H˘~°‰õΩ, "åã¨∞ÎÇ¨ÏŸ=∞=Ú,

èŒ#„áêÑ≤ÎH˜ =∞iÜ«Ú ã¨HõÅ HÍ~°ºã≤kúHõ NÅH©∆‡QÆÑü Ç¨ÏŸ=∞=Ú

g\˜ H˘~°‰õΩ ãÖ„Ñ¨kOK«QÆÅ~°∞.

™ê~Ú *’ºu+¨º"å˜9= gkè QÍOnèÉÁ=∞‡ |*Ï~°∞. _À~ü <≥O : 4–7–784, H˘i>ˇáê_»∞,

QÆ∞O@∂~°∞ – 7 á¶È<£ (0863) 2353321



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


~°K«~Ú «

_®II PkÑ¨Ó_ç "≥OHõ@ t=™ê~Ú~å"£∞(ÖËdHÍ K≥· «#º)

„Ñ¨HÍâ◊O lÖÏ¡ Hõxyi – áê=¸~°∞= ŒÌ

HÀ"≥ÅOáê_»∞ =∞O_»Å=Ú q∞@ìáêÖˇO

„QÍ=∞=Ú#O Œ∞ H˘Å∞"≥·Ü«Ú#fl N <å~åÜ«∞™êfiq∞

QÍiH˜ D „QÆO äŒ=Ú#∞ JOH˜ «=Ú KÕã¨∂Î....

„Ñü Pk"å~°=Ú q∞@ìáêÖˇO <å~åÜ«∞™êfiq∞ QÍiH˜ „Ñ¨ ÕºHõ Ñ¨Ó[Å∞

x~°fiÇ≤ÏOK«|_»∞#∞. HÍ=Ù# „ÑüH˘¯~°∞ Œi≈OK«QÆÅ~°∞.

™ê÷Ñ≤ «O : 1985N PkÑÓ_ç "ÕOHõ@ t=™ê~Ú~å"£∞ QÍi Q“~°=O ãOáê ŒHõ «fi=ÚÖ’(Uq∞ x#∞fl ¿ÑH∆O «∞<å)

F"£∞ N ™ê~Ú~å"£∞ N ™ê~Ú « «Îfi „Ñ¨Kå~° =∂ã¨Ñ„uHõ

QÆ « 20 ãÖ= «û~°=ÚÅ∞QÍ x~å@OHõ=ÚQÍN ™ê~ÚÉÏÉÏ « «Îfi „Ñ¨Kå~°=Ú KÕã¨∞Î#fl UÔH·Hõ =∂ã¨ Ñ¨„uHõ

=º=™ê÷Ñ¨‰õΩÅ∞ : QÆ∞~°∞ Õ=ÙÅ∞ N PkÑ¨Ó_ç "≥∂Ç¨Ï#~å=Ù =∞Ç¨Ï~å*ò QÍ~°∞Q“~°= ãÖáê Œ‰õΩÅ∞ : N=∞u PkÑ¨Ó_ç Œ∞~åæO| "≥∂Ç¨Ï#~å=Ù

âßâ◊fi « xkè:

áÈ+¨‰õΩÅ∞ : ~°∂.1,116/–~å[áÈ+¨‰õΩÅ∞ :~°∂2,116/–=∞Ç¨~å[áÈ+¨‰õΩÅ∞:~°∂.3,116/–

g∞ z~°∞<å=∂`À =∂‰õΩ XHõ áÈã¨∞ìHÍ~°∞ì „"åã≤# "åiH˜F"£∞ N™ê~Ú~å"£∞ =∂ã¨Ñ„uHõ XHõ <≥Å

Lz «=ÚQÍÑÖÑ¨QÆÅ"å~°=Ú.g∞ K«O^•Å∞ZO.F.^•fi~åQÍh _ç._ç ^•fi~å QÍh

K«O^• q=~°=ÚÅ∞:

ãÖ= «û~° K«O^• : ~°∂.54/–2 ãÖ= «û~° K«O^• :~°∂.100/–rq «K«O^• : ~°∂.540/–(5"å~Ú^•ÅÖ’ K≥e¡OK«=K«∞Û#∞)

N ÔH.~å=∞HÀ>Ëâ◊fi~°~å=Ù, HÍ~°º Œi≈4–7–84, QÍOnèÉÁ=∞‡ |*Ï~ü, H˘i\˜áê_»∞, QÆ∞O@∂~°∞ – 7‰õΩ áê «"å~°∞ K«O^• <≥O|~°∞ "Õã≤ ÑÖÑ¨=Öˇ#∞. „H˘ «Î "å~°∞

K«O^•^•~°∞_»#∞ Jx „"åÜ«∞=Öˇ#∞.

JOH˜`«O

=ÚO^Œ∞=∂@LÑ~° «fl=ÚÅ∞ QÆ∞iOz =∂ ™È Œ~°∞_»∞ ™ê~ÚHõ$+‚ WzÛ# ãÇÏHÍ~°O =∞~°∞=

ÖËxk. D q+¨Ü«∞OÖ’ LÑ¨~° «fl=ÚÅ∞ =ÚO Œ∞QÍ `å#∞ èŒiOz Jq #=~° «fl=ÚÅ=ÖË ã¨=∂# ™ê÷~ÚÖ’ Ñ¨xKÕã¨∞Î#fl=x èŒ$gHõiOz ##∞fl „áÈ «ûÇ≤ÏOz=ÚO Œ∞‰õΩ #_çÑ≤Oz<å_»∞.

x «ºrq «OÖ’ LÑ¨~° åflÅ∞ XHõ J Œ∞ƒù « „QÆO äŒ ~å[º=Ú. WO «=~°‰õΩ≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨ÅO Œ∞ LÑ¨~° åflÅ QÆ∞iOz Ñïâ’ äŒ<å «‡HõOQÍ "≥Å∞=iOK« |_ç#

Ñ¨ÙãÎHõ=Ú ÖË Œ#∞@Ö’ Juâ◊Ü≥∂HÎÖË Œ∞.D „QÆO äŒ=Ú#O Œ∞ J<ÕHõ LÑ¨~° åflÅQÆ∞iOz J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# ã¨=∂Kå~°=Ú JOkOK«∞@ [iyOk. LÑ¨~° åflÅ Ü≥ÚHõÅHõ∆ÏÅ∞, ˘iHKÀ@∞¡, ãÊ\HõÑ Œúu, ãÊ\HÍHõ$u, r=Hõ=Ú,zÇÏfl=Ú, ~°OQÆ∞,â◊HÎ, =¸ÅHõO, „QÆÇ¨ÏO, =∞iÜ«Ú „QÆÇ¨Ï™ê÷ #=Ú, LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞, ~ÀQÆx"å~°Å∞, J Œ$+ì *Ï «‰õΩÅ∞, Z=~°∞ èŒiOKåe "≥Ú ŒÖ·# JOâ◊=ÚÅ∞ á⁄O Œ∞Ñ~°K«∞@[iy#k. x «ºrq «OÖ’ #=~° åflÅ∞ Ñ¨ÙãÎHõ=Ú q_»∞ ŒÅ J~Ú# «~°∞"å «áê~î°‰õΩÅ #∞O_ç „Ñu~ÀA JãOMÏºHõOQÍ Jaè#O Œ#Å∞ ≥Å∞ÑÙ «∞ «=∞ ãO ÕÇÏ=ÚÅ#∞ x"å~°KÕã∞H˘#∞K«∞<åfl~°∞. J Õ q èŒOQÍ x «ºrq «OÖ’ LÑ~° «fl=ÚÅÑÙãHõÎ=Ú#∞ ‰õÄ_® áê~î°‰õΩÅ∞ q[Ü«∞O KÕ‰õÄ~°ÛQÆÅ~°x WO Œ∞Ö’ ã=∂Kå~°=Ú#∞ãÖ„QÆÇ≤ÏOz Ç¨ÏOã¨H©∆~° <åºÜ«∞=Ú=Öˇ ã¨=∞ «∞Åº=Ú áê\ÕK«QÆÅ~°x Ptã¨∞Î<åfl=Ú. D LÑ¨~° «fl=ÚÅ QÆ∞iOz J<ÕHõ `åà◊Ñ¨„ « „QÆO äŒ=ÚÅ∞. =∞iÜ«Ú„áêp# „QÆO^äŒ=ÚÅ∞, J<ÕHõ ÉèÏ+¨ÅÖ’ "≥Å∞=_ç# „QÆO^äŒ=ÚÅ∞ ÑïjeOzÑïâ’kèOz, =∞#‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ ã¨=∂Kå~°=Ú#∞ JOkOK«∞@ [iy#k.„Ñ¨ã¨∞Î`« HÍÅ=ÚÖ’ „Ñü XHõ¯~°∂ #=~°`«fl=ÚÅ∞ ^èŒiOK«∞@ˆH „áê^è•#º=ÚK«∂Ñ¨Ù «∞<åfl~°∞. #=~° «fl=ÚÅ QÆ∞iOz H=ÅO Ñ¨ÙãÎHÍÅ ^•fi~å<Õ HÍHõ \©gÅ^•fi~å, "å~åÎÑ¨„uHõÅ^•fi~å, WO@~ü<≥\ò ^•fi~å, J<ÕHõ „Ñ¨Hõ@#Å∞ QÆ∞Ñ≤ÊOz=∞#efl JÜ≥∂=∞Ü«∂xH˜ QÆ∞iKÕã¨∞Î<åfl~°∞. #=~° «fl=ÚÅ∞, #=~° «fl è•~° XHõ"åºáê~°=ÚQÍ =∂iOk. Wk Ç¨Ïi¬OK« Œy# q+¨Ü«∞O HÍ Œ∞. #=~° «fl=ÚÅ∞QÆ∞iOz ≥eÜ«∞x"å~°∞ Z‰õΩ¯= èŒ~°‰õΩ ~° «fl=ÚÅ#∞ H˘x "≥∂ã¨áÈ=ÙK«∞<åfl~°∞.#=~° «fl=ÚÅ‰õΩ =∂~°∞QÍ LÑ¨~° «fl=ÚÅ∞ ‰õÄ_® èŒiOK« =K«∞Û#∞ Jq‰õÄ_®#=~° «fl=ÚÅ=Öˇ J Œ∞ƒù «=ÚQÍ Ñ¨xKÕÜ«Ú#∞ WO Œ∞Ö’ Z@∞ =O\˜ ãÖ ÕÇ¨ÏOÖË Œ∞. ™ê=∂#º=∂#=Ù_»∞ Hõ#HõÑ¨Ù+¨º~åQÆ=Ú, =„[=Ú, "≥·_»∂º~°=Ú, *ÏuÑ¨K«ÛH˘x èŒiOK«ÖËx Ñïã≤÷uÖ’ L<åfl~°∞. Wq KåÖÏ Ys Œ∞ J~Ú# ~åà◊√§QÍ"åºáê~°ã∞ÎÅ∞ K≥ÑÙ «∞<åfl~°∞. "å\H „Ñ`åº=∂flÜ«∞OQÍ Hõ#HõÑÙ+º~åQÍxH | Œ∞Å∞QÍ \Ïáêãπ, =„[=Ú#‰õΩ | Œ∞Å∞QÍ J"≥∞iHõ<£ _≥·=∞O_£, *ÏuÑK«Û‰õΩ | ŒÅ∞QÍZ=∂~åÖò¤ ^èŒiOK«=K«∞Û#∞. Wq ‰õÄ_® J^Õ q^èŒOQÍ ã¨`«Êe `«=ÚÅ∞JOkOK«QÆÅ=Ù.

Hõ$ «[˝ åaè =O Œ#=ÚÅ∞

<å [#h [#‰õΩÅ∞ QÆ∞~°∞ Õ=ÙÅ∞N PkÑ¨Ó_ç "≥∂Ç¨Ï#~å=Ù =∞Ç¨Ï~å*ò, N=∞u Œ∞~åæO| QÍ~°¡‰õΩ

1. <åÖ’ P è•ºu‡Hõ ãOÑ Œ#∞ ÃÑOá⁄Okã∞Î#fl <å W+ì ≥·="≥∞ÿ#ã¨=∞~°÷ ã¨ Œ∞æ~°∞ ™ê~Ú<å ä£ =∞Ç¨Ï~å*ò‰õΩ....

2. J#∞Hõ∆O <å "≥O@ #_»∞ã∂Î, ##∞fl <å ~°K«##Å∞ „áÈ «ûÇ≤Ïã∞Î#fl „áê ¿ãflÇ≤Ï «∞Å‰õΩ, ãxflÇ≤Ï «∞Å‰õΩ, ãÇÏK«~°∞Å‰õΩ, <å‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ....

3. WO «‰õΩ =ÚO Œ∞ D ÑÙãÎHõ=ÚÅ∞ x «ºÑÓ[Å∞, ™ÈÎ„ «=ÚÅ∞„QÆO äŒ=ÚÅ‰õΩ q[Ü«∞O KÕ‰õÄiÛ# áê~î°‰õΩÅ‰õΩ...

4. NQÆËâß~å^èŒ#,#=„QÆÇ¨~å^èŒ#,t"å~å^èŒ# ,ã¨∞„|Ç¨Ï‡Ïº~å èŒ#, ÇÏ#∞=∞^•~å èŒ#, N™ê~¸P~å èŒ#,NÅH©∆‡P~å èŒ#,x`«ºrq`«=ÚÖ’~°∞„^•Hõ∆Å∞,x`«ºrq`«=ÚÖ’ #=„QÆÇ¨Å∞,x «ºrq «=ÚÖ’ ™êÅ„QÍ=∞=ÚÅ∞, x «ºrq «=ÚÖ’ #=~° åflÅ∞, #=„QÆÇ¨ÏÔ~q∞_ôãπ,#=„QÆÇ¨Ï Œ~°≈#"£∞,„QÆO äŒ=ÚÅ‰õΩJ «ºO « q[Ü«∂xfl KÕ‰õÄiÛ# áê~î°‰õΩÅ‰õΩ Hõ$ «[˝ åaè=O Œ#=ÚÅ`À.....

–_®II PkÑ¨Ó_ç "ÕOHõ@ t=™ê~Ú~å"£∞

_®II PkÑ¨Ó_ç "ÕOHõ@ t=™ê~Ú~å"£∞4–7–84, H˘i>ˇáê_»∞, QÆ∞O@∂~°∞ – 7

á¶È<£ : (0863) 2353321 ÃãÖò : 9440262421

D „QÆO^äŒOÃÑ· «=∞ J=¸Åº Jaè„áêÜ«∞=ÚÅ∞ HÍ~°∞¤ •fi~å „"åã≤ ÑÖÑ¨ „áê~°÷#



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


LÑ¨~°`åflÅ∞~°`åflÅ =~°‚#

Ç≤ÏO Œ∂ Ñ¨Ù~åÏÅ∞, ~° åflÅ∞:– 84 ~° åflÅ#∞ ÉèÏ~° « ~° åfl=oÖ’ =i‚OK«|_çOk.ã¨fi~°æÖ’Hõ ~° åflÅ∞:– D ~° åflÅ∞ 4 ~°HÍÅ∞1.zO`å=∞˜:– nxx „|Ç¨Ï‡ èŒiOKå_»∞. ≥Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞Ö’ Wk LO@∞Ok. „|Ç¨Ï‡

q[Ü«∂Å‰õΩ W Õ HÍ~°O.2. H“ã¨∞ÎÉèí=∞˜:– Wk Hõ=∞ÅO ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk ã¨Ç¨Ï„™êkèHõ ã¨∂~°º

HÍOuHõO>Ë Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. nxx q+¨µ‚=Ù èŒiOKå_»∞.3. ~°∞„ Œ=∞˜:– Wk |OQÍ~°∞ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. nx q∂ Œ J<ÕHõ w «Å∞

LO\Ï~Ú. nxx =∞Ç¨ Õ=Ù_»∞ èŒiOKå_»∞.4. â◊=∞O «Hõ=∞˜:– nxx WO„ Œ∞_»∞ èŒiOKå_»∞. Wk hÅO ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.áê`åà◊Ö’Hõ ~° åflÅ∞:– 9 ~°HÍÅ ã¨~åÊÅ∞ áê «à◊Ö’HõOÖ’ LO\Ï~Ú. g\˜ ~°OQÆ∞,

#Å∞Ñ ¨ Ù , hÅO, Ñ ¨ã ¨ ∞Ñ ¨ Ù Ñ ¨K « Û ,P‰ õ ΩÑ ¨K « Û^ è Œ∂o~ °OQ Æ ∞ ` ≥Å∞Ñ ¨ Ù Z~ ° ∞Ñ ¨ Ù ,~À*Ï~°OQÆ∞,áêÅ~°OQÆ∞Ö’ LO\Ï~Ú. Wq «=∞ ã¨fiO « ~°OQÆ∞#∞ Hõey LO\Ï~Ú. D~° åflÅ #∞O_Õ áê «à◊Ö’HÍxH˜ "≥Å∞QÆ∞ HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

=∞$ «∞ºÖ’Hõ ~° åflÅ∞ (ÖËHõ) Éè∫q∞Hõ ~° åflÅ∞:

ÉèÏ~°fÜ«∞ ~° «flÖ’HõO:– "åãÎ"åxH˜ „Ñ¨ã¨∞Î «O ~° åflÅ∞ J<ÕHõO L<åfl~Ú. HÍxÉèÏ~°fÜ«∞ ~° «flâß„ãÎ"Õ «ÎÅ ã≤ •úO «O „Ñ¨HÍ~°O 84 ~° åflÅ∞ L<åfl~Ú. "å\˜Ö’ 9ÔHOÑ¨Ù, =Ú`«ºO,=„[O,Ñ¨K«Û,hÅã¨ÃÑ¶·~üÅ∞ KåÖÏ â◊H˜Î=O`«=∞~Ú# =∞Ç¨~°`åflÅ∞QÍÑ≤Å∞™êÎ~°∞. q∞ye#q "å\˜Ö’ ã¨=∂# Ç¨ÏŸ^• Hõey#q. HÍx "åãÎ"åxH˜ WOHÍZ<Àfl qÅ∞"≥·# ~° åflÅÖ’ HÕ Œ =i‚OK«_»=∞~Ú#k.

15

62. N™êfiq∞ JÜ«∞ºÑ¨Ê nHõ∆ 6.0063. N™êfiq∞ JÜ«∞ºÑ¨Ê ÉèíHÎw`åÅ∞ 6.0064. ã¨~°fi Õ=`å [Ñ¨=∞O„ «=ÚÅ∞ 6.0065. ã¨~°fi Õ=`å è•º#â’¡Hõ=ÚÅ∞ 6.0066. ã¨HõÅHÍ~°ºã≤kúH˜ „áê~°ú<å â’¡Hõ=ÚÅ∞ 6.0067. ŒH∆Ï=¸iÎ ™ÈÎ„ «=ÚÅ∞ 6.0068. N ã¨∂HõÎO– Ñ¨Ù~°∞+¨ã¨∂HõÎO 6.0069. „Ñü~ÀA ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ «=ÚÅ∞ 6.0070. „Ñü L ŒÜ«∞O „áê «ó ã¨‡~°=ÚÅ∞ 6.0071. ŒO_»Hõ ~° åflÅ∞ 6.0072. ~å=∞^•ã¨∞ H©~°Î#Å∞ 6.0073. J#fl=∂Kå~°º H©~°Î#Å∞ 6.0074. `åºQÆ~åA™êfiq∞ H©~°Î#Å∞ 6.0075. u~°∞Ñü "≥à◊ •O 6.0076. „Ñüâ◊x"å~°O ÅH©∆ ‡#~°ã≤OÇ¨x «ºÑ¨Ó[ 6.00

144



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


ÔHOÑÙ(Ruby) :– Wk Z~°∞ÑÙ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk ZO`À qÅ∞"≥·#k. Ys ≥·#k.™ê è•~°OQÍ Wk ~À*Ï~°OQÆ∞, #Å∞Ñ¨Ù, PHÍâ◊Ñ¨Ù~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

=„[O(Diamond):– Wk ≥Å¡QÍ#∞ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«ÛQÍ#∞, ~À*Ï~°OQÆ∞Ö’#∞, Z~°∞Ñ¨ÙhÅO #Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

Ñ¨K«Û(Emerald):– Wk Ñ¨K«ÛQÍ LO@∞Ok. ã‘™ê~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. H˘xflãÖ Œ~åƒùÅÖ’ ≥Å¡QÍ ‰õÄ_® LO@∞Ok.

hÅO(Blue Sapphire):– nxx H˘O^Œ~°∞ hÅO Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. D ~°`«flO=Ú Œ∞~°∞QÍ#∞ ™ê è•~°OQÍ#∞ he ~°OQÆ∞OÖ’ LO@∞Ok.

Ñ≤e¡Hõ#∞fl ~°`«flO (CatsEye):– Wk P‰õΩ Ñ¨K«ÛQÍQÍx, #Å¡QÍQÍx LO@∞Ok.nxÖ’Ñ¨Å‰õΩ K«∂ã≤#@¡~Ú`Õ XHõ „Ñ¨HÍâ◊=O`«=∞~Ú# H˜~°O J@∂ W@∂«~°∞QÆ∞ «∞#fl@∞¡ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. D HÍ~°OQÍ nxx ã¨∂„ «=∞˜ Jx ‰õÄ_® JO\Ï~°∞.

=Ú «ºO(Pearl):– Wk ≥Å¡QÍ#∞, Z„~°QÍ#∞, Ñ¨K«ÛQÍ#∞, #Å¡QÍ#∞ LO@∞Ok. ~À*Ï

~°OQÆ∞=Ú`åºÅ#∞ ‰õÄ_® =∞#O K«∂_»=K«∞Û.

Ñ¨QÆ_»O(Coral):– ™ê è•~°OQÍ Ñ¨QÆ_®Å∞ Z~°∞Ñ¨Ù ã≤O èŒ∂~°O ~°OQÆ∞Ö’ LO\Ï~Ú.

≥Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Ö’ ‰õÄ_® LO\Ï~Ú. g\˜x «~°∞"å « QÆ∞iÎOKå~°∞.

Ñ¨K«ÛÖËHõ ≥Å¡x~å~Ú(Yellow Sapohire):– Wk Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’#∞ (=Ú Œ∞~°∞

ÖË « ÖËHõ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ#∞) ≥Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Ö’#∞ LO@∞Ok. nx`Àáê@∞ hÅO

~°OQÆ∞ L#fl@¡~Ú Õ he=∞ JO\Ï~°∞. Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ nxx Ñ¨Ù+¨º~åQÆO Jx J<Õ"å~°∞.

QÀ"Õ∞^èŒHõO(Zircon):– Wk ™ê è•~°OQÍ lHÍ¯<£‰õΩ ãÖ|OkèOz#k. Wk Z~°∞Ñ¨Ù

~°OQÆ∞Ö’ ‰õÄ_ç LO@∞Ok. Wk Õ<≥ ~°OQÆ∞Ö’ ‰õÄ_® LO@∞Ok. Wk QÀ=¸„ «O

~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

ÖÏÖòs(Lalri):– Wk ÖË « Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.Ñ¶≤~À*Ï(Turquoise):– Wk PHÍâßxfl áÈe# ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.ÃÑi_®\(peridot)ò:– Wk KåÖÏ ÖË « P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.LÑ¨Ö(Opal)ò:– Wk Jxfl ~°OQÆ∞ÅÖ’#∞ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok.=ÚYºOQÍ ≥Å¡~°OQÆ∞Ö’#∞

H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ q∞ye# ~°OQÆ∞Å w «Å∞ Hõey LO@∞Ok. J<ÕHõ~°HÍÅ LÑ¨Å∞Å∞‰õÄ_® HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~Ú.

@∞~ü=∞Ö·<£(Tourmaline):– Wk "≥∞ «Îx ~å~Ú ≥Å∞ÑÙ, Z~°∞ÑÙ,P‰õΩÑK«Û,„É∫<£ WOHÍqq èŒ ~°HÍÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. Wk Z<Àfl ~°HÍÅ∞ Hõey# ZO`À â◊HÎ=O «=∞~Ú#~° «flO J<ÕHõ ~°HÍÅ ~° åflÅ∞ ‰õÄ_® HõxÑ≤™êÎ~Ú.

Ãã·Ê#Öò ~°∂a(Spinal Ruby):– Wk =Ú Œ∞~°∞ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Ö’#∞, Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞Ö’#∞HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.

\’áêãπ(Topaz):– nxx ã≤„@<£ JO\Ï~°∞, Wk ÖË « |OQÍ~°∞ =~°‚OÖ’#∞, |OQÍ~°∞~°OQÆ∞QÆÅÖ’áêãπ ZO`À PHõ~°¬©Ü«∞=∞~Ú#k.

Z=∞Ñ¶≤ãπì(Amathyst):– Wk ÖË «, =Ú Œ∞~°∞ "≥·Öˇ\ò ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

QÀÖò¤™Èì<£(Gold Stone):– Wk P~°Ol ~°OQÆ∞Ö’QÍx ^•xÃÑ· |OQÍ~°∞ K«∞Hõ¯Å∞

LO\Ï~Ú. Wk |ÅÇ‘Ï# =∞~Ú# "≥∞ «Îx Ö’Ç¨ÏO.

ã¨Êù\ ˜HõO(Rock Crystal):– Wk ≥Å¡x ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. nxx Ju *Ï„QÆ «ÎQÍ

HÀã≤#Ñ¨Ù_»∞ ≥Å¡x \’áê*ò =ÖË¡ LO@∞Ok.

=¸<£™Èì<£(Moon Stone):– Wk ≥Å¡x =∞|∞ƒ ~°OQÆ∞Ö’QÍx, P=Ù =O\ ~°OQÆ∞Ö’QÍx

LO@∞Ok. D ~åuÖ’Ñ¨Å uÑ≤Ê Õ "å ŒºãÖw «O qxÑ≤ã¨∞ÎOk.

~À"£∞h(Romni):– Wk "≥∞ «Îx #Å∞Ñ¨Ù QÆ∞~°∞ÎQÆÅ =Ú Œ∞~°∞ Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ L#fl ~å~Ú.

QÍÔ~fl\ò(Garnet):– Wk #Å∞Ñ¨Ù HõÅã≤# Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞.Å∞kèÜ«∂(Ludhya):– Wk ≥Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.=∞~°Ü«∞O(Maryam):– Wk „Ñ¨HÍâ◊=O «=∞~Ú# ≥Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.Ö’_£™Èì<£(Load Stone):– nxx K≥H±=∞H± ~å~Ú JO\Ï~°∞. Wk ≥Å¡QÍ#∞, H˘OK≥O

#Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞‰õΩ uiy LO@∞Ok.ã≤O èŒ∂iÜ«∂(Sindhoriya):– WkÖË QÆ∞ÖÏa ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.he(Neeli):– Wk "≥∞ «Î<≥· he ~° åflxfl áÈe LO@∞Ok.èŒ∞<ÕÖÏ(Smoky Quartz):– Wk á⁄QÆ~°OQÆ∞Ö’#∞, ÖË « |OQÍ~°∞ ~°OQÆ∞Ö’#∞ LO@∞Ok.

ZHõfiq∞Ô~·<£(Aquamarine):– Wk P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Ñ¨Å∞™ê~°∞¡ Ñ¨K«ÛJx "≥∂ã¨∞‰õΩáÈ`åO. Wk áê Œ~°≈Hõ=Ú, Y~°∞Û «‰õΩ¯==∞~Ú#k.

*Ë_£(Jade):– Wk P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’#∞ Uq^èŒ=∞~Ú# „Ñ¨HÍâ◊O`«O ÖË‰õΩO_®LO@∞Ok. Wk KåÖÏ KÒHõ J~Ú# ~° «flO.

|¡_£™Èì<£(Blood Stone):– Wk P‰õΩÑ¨K«Û=Öˇ HõxÑ≤ã¨∂Î ÃÑ·# Z„~°xq∞K«Û Å∞O\Ï~Ú.

|<£ã‘(Banshi):– Wk P‰õΩÑ¨K«Ûx ~°OQÆ∞Ö’ LO_Õ "≥∞ «Îx ~å~Ú.

_çÔ~fi<≥·+π(Durvemaiss):– Wk P~°x è•º#O ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

ã¨∞ÖË=∂h(Suleimani):– Wk #Å¡x ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. ÃÑ·# `≥Å¡x Kå~°Å∞

LO\Ï~Ú.

PÖË=∂h(Alai Mani):– Wk „É∫<£ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk ã∞ÖË=∂x*ÏuH K≥Ok#

~å~Ú.

[*ˇ=∂h(Jaje Mani):– Wk ‰õÄ_» ã¨∞ÖË=∂h *ÏuH˜ K≥Ok# „É∫<£ ~°OQÆ∞ ~å~Ú.

nxÃÑ· ≥Å¡x Kå~°Å∞O\Ï~Ú.

1716



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


«~ü™ê"å(Tursava):– Wk Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ HõÅã≤# Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Ö’ LO_Õ "≥∞ «Îx

~å~Ú.

JÇ¨Ï"å(Ahwa):– Wk QÆ∞ÖÏa ~°OQÆ∞Ö’ LO_Õ ~å~Ú.

J|s(Aabri):– Wk #Å¡x ~°OQÆ∞Ö’ ~å~Ú

™ê"ÀÔ~(Savore):– Wk P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞~å~Ú. nxÃÑ· „É∫<£ Kå~°Å∞ LO\Ï~Ú.

ÖÏÑ≤ãπÅEb(Lapis Lazuli):– Wk hÅO ~°OQÆ∞Ö’ LO_Õ "≥∞ «Îx ~å~Ú.Ñ¨Ù~å «#

HÍÅOÖ’ áêâßÛ «º ÕâßÅ∞ D ~åux he ã¨ÃÑ¶·~üQÍ QÆ∞iÎOKå~°∞.

‰õΩ Œ∞~° ü(Kudurat):– Wk #Å¡x~°OQÆ∞Ö’ LO_Õ ~å~Ú. nxÃÑ·# Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Ûx ÖË •

≥Å¡x ~°OQÆ∞ÅÖ’ K«∞Hõ Å∞ LO\Ï~Ú.

z\©ì(Chitti):– D ~å~Ú |OQÍ~°O`À Kå~°Å∞ Hõey LO_Õ~å~Ú."≥·\ò [_≥(White Jade):– Wk ≥Å¡x ~°OQÆ∞Ö’ LO_Õ ~å~Ú. nxÃÑ·# „^•Hõ∆ÑÖ_»∞

~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.ÖÏ~°∂(Laroo):– Wk =∂~°"å~ü ~°HÍxH˜ K≥Ok# ~å~Ú.=∂~ü"å~°(Marvar):–Wk =¸_»∞ ~°OQÆ∞ÅÖ’ Åaèã¨∞ÎOk. pÑ¨Ù~°∞Ñ¨ÙÅ¡ ~°OQÆ∞,

Z~°∞Ñ¨Ù,`≥Å∞Ñ¨Ù.H˜_çfl™Èì<£(Kidney Stone):– Wk ÖË « P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.Hõ™œ\ ©(Kasouti):– D ~åux |OQÍ~°O Ü≥ÚHõ¯ <åº`«#∞ QÆ∞iÎOK«_®xH˜

LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.^˘~°K«<å(Dorchana):– Wk ^•~üK«<å ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.Ç¨ÏH©H±–Ç¨ÏÖò–|Ç¨Ï~ü(Haqiq-al-bahar):– D ~å~Ú h\˜ „áêO`åÅÖ’ Åaèã¨∞ÎOk.

Wk Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù =~°‚O áÈe P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.Ç¨ÏÖÏ<£(Halan):– Wk QÆ∞ÖÏa ~°OQÆ∞Ö’ LO_Õ ~å~Ú. ~åux Hõ ŒeÛ#Ñ¨Ù_»∞ Ö’Ñ¨Å

~°OQÆ∞Å∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú.ã‘[s(Seejri):– Wk K≥@∞ì PHõ$uÖ’ LO_ç, ≥Å¡x ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.=ÚÉ·<≥·Ñ¶π(Mubenaiff):– Wk ≥Å¡x ~°OQÆ∞ Hõey #Å¡x A@∞ì ~°OQÆ∞Ö’ w «Å∞

LO\Ï~Ú.JOÉˇ~ü(Amber):– Wk ÖË «QÀ èŒ∞=∞~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.~°≠<å(Jhana):– Wk KåÖÏ "≥∞ «Îx~å~Ú. h~°∞ «QÆÅQÍ<Õ D ~å~Ú ÑyeáÈ «∞Ok.ãÖQ∑ – |ã¨s(Sang- Basri):– nxx Hõà◊§‰õΩ ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ =ÚO^Œ∞ ã¨∞~å‡#∞

«Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~°∞. Wk |∂_ç Œ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.Œ<£\ÏÖÏ(Dantla):– Wk Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Ûx ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

=∞„HõO(Makram):– Wk #Å¡x ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. nx q∂ Œ ™êÖˇQÆ∂_»∞ =ÖˇLO@∞Ok.

ãOw=∂(Sangeeya):– Wk ≥Å¡x ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.QÆ∞^£s(Goodri):– Wk =Úã≤¡O =∞ « Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ W+ì=∞~Ú# ~å~Ú.HÍ=∞ÖÏ (Kamla):– ≥Å¡x P‰õΩÑ¨K«Ûx~å~Ú.ã≤„Ñ¶≤(Sifri):– P‰õΩÑ¨K«Û =∞iÜ«Ú PHÍâ◊he~°OQÆ∞ Hõeã≤ LO@∞Ok.Ç¨Ïs^£ (Hareed):– Wk #Å¡x „É∫<£ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk QÆ∞ÖÏa ~°OQÆ∞

«Ü«∂sH˜ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.ã‘<£w¡(Seengli) :– Wk ~°∂c *ÏuH˜ K≥Ok# Ys Œ∞ ÖËx =∞$ Œ∞"≥·# ~å~Ú.Wk Z„~°x ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok QÍx #Å¡QÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk._è ô_ ô(Dhedi):– Wk #Å¡QÍ LO@∞Ok. D ~å~Úx HõÑ ¨CÅ∞ ™êã¨~ °∞ ¡

«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞_®xH˜ "å_» å~°∞.JQÆ_ç (Agate):– Wk J<ÕHõ ~°HÍÅÖ’ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. Wk Ys Œ∞ HÍx ~å~Ú. Wk

HõÅHÍÅO LO@∞Ok. Wk =Úã≤¡O =Ú#∞Å‰õΩ ZO`À Ñq„ «=∞~Ú#k â◊HÎ=O «=∞~Ú#knxx [##tÅQÍ ‰õÄ_» "åQÆ å~°∞.

Q“i (Gouri):– Wk J<ÕHõ ~°HÍÅ ~°OQÆ∞ÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. ÃÑ·# ≥Å¡x Kå~°Å∞LO\Ï~Ú. nxx ~° åflÅ "åºáê~°ã¨∞÷Å∞ «∂HÍxH˜ "å_» å~°∞.

ã‘=∂(Seeya):– Wk #Å¡QÍ LO_ç q„QÆÇ¨Å «Ü«∂sH˜ "å_» å~°∞.ã‘=∂H± (Seemak):– Wk Z„~°QÍ#∞, Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,KèåÜ«∞`À LO@∞Ok. H˘xfl ~À*Ï~°OQÆ∞

H˜~°ÏÅ#∞ Hõey LO@∞Ok. nxx B+¨ è•ÅÖ’ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.=¸™ê(Moosa):– Wk `≥Å¡x ^Œ∞=Ú‡ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. áê„`«Å#∞

«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞_®xH˜ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.Ñ¨<£Ñ¶ ¨∞<£(Panghan):–Wk #Å¡QÍ LO@∞Ok. nxx ÉÁ=∞‡Å∞ KÕÜ«∞_®xH˜

LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.Jq∞¡=∂ (Amleeya):– =Ú Œ∞~°∞ ~À*Ï~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. nxx "≥∂~å¤~ü «Ü«∂sH

LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.Œ∂~ü (Door):– Wk =Ú Œ∞~°∞ „É∫<£ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. nxx "≥∂~å¤~ü «Ü«∂sH˜

LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.eeÜ«∂~ü (Liliar):– Wk #Å¡x ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. nxx "≥∂~å¤~ü «Ü«∂sH˜

LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.MÏ~å (Khara):– Wk P‰õΩÑ¨K«Ûx ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. nxx "≥∂~å¤~ü «Ü«∂sH˜

LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.Ñ¨~å[Ç¨Ï~ü (Parazahar):– Wk ≥Å¡x Hõ„~° ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk =∞O Œ∞ÅÖ’

"å_» å~°∞. D =Ú ŒÌ QÍÜ«∂Å#∞ KåÖÏ «fi~°QÍ#Ü«∞OKÕã¨∞ÎOk.1918



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


lÑπã¨"£∞ (Gypsum):– Wk Œ∞=Ú‡ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. nxx ÉÁ=∞‡Å «Ü«∂sH˜"å_» å~°∞.

[Ç¨Ï~ü "≥∞Ç¨Ï~å(Zahar Mohra):– Wk P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk XHõq+¨Ñ¨ •~°÷O. nx`À HõÑ¨C#∞ «Ü«∂~°∞KÕ¿ãÎ ^•x ã¨Ç¨Ï[ã≤ Œú ã¨fiÉèÏ"åxfl HÀÖ’Ê «∞Ok.

~°"å\ò (Rawaat):– Wk Z~°∞Ñ¨Ù =∞iÜ«Ú he~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok. Z„~° ~°OQÆ∞~å~Ú [fi~°O #∞O_ç LÑ¨â◊=∞<åxfl Hõeyã¨∞ÎOk. hÅ~°OQÆ∞ ~å~Ú=ÚO^Œ∞ ÅÖ’LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.

™ÈÇ¨<£– =∂v˚ (Sohan-Mahkki):– Wk `≥Å¡x =∞\˜ì~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk=¸„ « ãÖ|Okè « ã¨=∞ã¨ºÅ‰õΩ =∞Oz =ÚO Œ∞QÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.

Ç¨Ï[~° ü–W–T_£ (Hazrat-e-ood):– Wk #Å¡x ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. nxx Hõà◊§‰õΩãO|OkèOz# =∞O Œ∞ÅÖ’ "å_» å~°∞. Ü«Ú<åxÑ ŒúuÖ’ D =∞O Œ∞ Hõà◊§‰õΩ "å_» å~°∞.

ã¨∞~ü=∂ (Surma):– Wk #Å¡QÍ LO@∞Ok.áê~Àãπ (Paras):– D ~åu =Å¡ W#∞=Ú |OQÍ~°OÖ’H˜ =∂~°∞ «∞Ok. Wk KåÖÏ

J~°∞ ≥·# ~å~Ú. nxx H˘O Œ~°∞ =∂„ «"Õ∞ K«∂™êÎ~°∞.ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#fl ~° åflÅ∞ ÉèÏ~°fÜ«∞ ~° «flâß„ãÎO „Ñ¨HÍ~°O =∞#=∞k QÆ∞iÎOK«_»O KåÖÏ

Hõ+ìO. WO Œ∞Ö’ KåÖÏ ¿Ñ~°¡#∞ Õâ◊OÖ’ qq èŒ „áêO`åÅÖ’ qq èŒ ¿Ñ~°¡ À Ñ≤Å∞™êÎ~°∞.H˘xfl ~°HÍÅ ~åà◊§#∞ [## tÅÅ∞QÍ#∞ "å_» å~°∞. H˘xfl qÅ∞"≥·# ~° åflÅ∞ H˘xflHÍ~°Ï`«‡HõOQÍ#∞ â◊H˜Î=O`«=∞~Ú# „Ñ¨`«º=∞fl=Ü«∞OQÍ "å_»`å~°∞. WÑ¨Ù_»∞ ÃÑ·#≥eÜ«∞KÕã≤# ~åà◊§#∞ QÆ∞iOz qâ◊ ŒOQÍ ≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O.

A

1. JÉˇÖ’<£ (Abalone) :

Wk WÜ«∞~üÃãÖòQÍ „Ñ¨ã≤kúK≥OkOk. Wk HÍeá¶ÈiflÜ«∂ [áê<£ K≥·<åÅÖ’^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. PÉèí~°ÏÅÖ’ JÅOHÍ~åÅ‰õΩ "å_» å~°∞. â◊HÎ x~À èŒHÍxH nxx á⁄QÍ‰õΩ|∂¡HÍ~°<£ À HõÅÑ≤"å_» å~°∞. J|ÖË<£ QÆ∞O_≥[|∞ƒÅ#∞ ~åx=fi Œ∞. nx`À áê@∞ r~°‚â◊HÎx=$kúKÕã¨∞ÎOk.

2. PHì<ÀÖ·\ò (Actinolite) :–

D Ö’Ç¨ÏO „Ñ¨ è•#"≥∞ÿ# Ñ¨x =Ú@∞ì. Wk =ã¨∞Î «óHõ=K«OÖÏ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∂â◊H ˜ Îx qã¨ ÎiOÑ¨KÕã ¨∞ ÎOk. D â◊H ˜ Î qã¨ Î~ ° "≥Å∞QÆ∞ „Ñ¨™êkã¨∞ ÎOk. WkP‰õΩÑ¨K«Û"Õ∞Ñ¶∞~°∂áêxfl Hõey LO@∞Ok.

3. JÔQ·\ò (|∂_ç Œ~°OQÆ∞) (Agate)

JÔQ·\òÖ’ w «Å∞, zÇ¨flÅ∞,ÉÁ=∞‡Å,ÉèÏ=#Å∞O\Ï~Ú. nxx "≥Ú Œ@ ã≤eÑ≤ Ö’xJÉˇ\òû#k ã¨q∂ÑÖÖ’ #k f~°O = ŒÌ ÅaèOzOk. JÔQ·\ò JO Œ"≥∞ÿ# #QÆÅ «Ü«∂sÖ’LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. nxx Hõ~å‡QÍ~åÅ∞,¿Ñ¡@∞¡, èŒÉò¡~üû,ÃÑ>ìÅ∞,ÃÑÑ¨~ü "≥·\òû,Ü«∂+π„>ËÅ#∞«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞_®xH˜ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.

1927 «~°∞"å « #∞O_ç nx J=∞‡HÍÅ∞ ÃÑiQÍ~Ú. J#∞|O èŒ ãOã÷Å∞ PÉèí~°ÏÅ‰õΩLÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. „áêp#HÍÅOÖ’ Dl+≤ÊùÜ«∞#∞¡ nxx PÉèí~°ÏÅÖ’ "å_Õ"å~°∞.

WO\’¡LOK«∞‰õΩ#fl D ~å~Ú ZO`À ÖÏÉèÏxfl JO ŒKÕã¨∞ÎOk. PÉèí~°ÏÅÖ’ ‰õÄ_»^èŒiOK«=K«∞Û. Wk =∂#ã≤Hõ „Ñ¨âßO`«`«#∞ HõeyOz ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ ÃÑOK«∞`«∞Ok.WkH∆„ Œâ◊‰õΩÎÅ#∞,HõëêìÅ#∞ <åâ◊#O KÕã∞ÎOk. KåÖÏ =∞Ok „Ñ[Å∞ D ~å~Úx #QÆÅÖ’èŒi™êÎ~°∞.

`≥Å∞Ñ¨Ù, |∂_ç^Œ, Z~°∞Ñ¨Ù,H˘Ü«∞º~°OQÆ∞ÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. Wk WO_çÜ«∂,K≥·<å,Ãã·ciÜ«∂ Ü« ~°Öò Ñ¨~°fi « „áêO`åÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. nxx ‰õÄ_» JO ŒOHÀã"Õ∞ "å_» å~°∞. Wk ≥eq Õ@Å‰õΩ ÃÑOá⁄OkOK«∞@‰õΩ P «‡ qâßfiãO#∞ á⁄O Œ_®xH*Ï˝#ã¨=Úáê~°‰õΩ, LÑ¨<åºã¨‰õΩÅ∞ "å_»=K«∞Û#∞. Wk èŒiOz# "åiH˜ "≥∂ãÖ Ò~°#ºO#∞O_ç HÍáê_»∞ «∞Ok. JO@∞ "åº èŒ∞Å∞ [fi~åÅ∞ ~°"åÏ W|ƒO Œ∞Å∞ #∞O_ç ~°H∆OzQÆ∞O_≥‰õΩ |ÖÏxfl Wã¨∞ÎOk. L^ÀºQÆã¨∞÷Å#∞ "åi "åi L^ÀºQÍÅÖ’q [Ü«∞=O «OQÍ#∞ ™êÑ¶‘QÍ#∞™êˆQ q èŒ=ÚQÍ KÕã¨∞ÎOk. =º=™êÜ«∞O HÀà◊√§ L^•º#=<åÅ∞ ÃÑOKÕ"åiH˜ ÃÑxflkè. HÍà◊§ <˘Ñ¨CÅ∞ â◊s~°O <˘Ñ¨CÅ‰õΩ Wk KåÖÏ =∞Ozk. Hõ<åº~åtJO>Ë 21 EÖ· #∞O_ç 22 PQÆã¨∞ì =~°‰õΩ [x‡Oz# "åiH˜ nxx èŒiOz=∞x

2120



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


K≥Ñ¨Ù`å~°∞. ™ê^è•~°OQÍ Wk Y~°∞ÛÖËx =„[O. ™ê^è•~°OQÍ J^Œ$+¨ìO ‰õΩ@∞O|ã¨∞YãÖ`ÀëêÅ∞ „QÆÇ¨Ï^ÀëêÅ x"å~°‰õΩ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. nx`Àáê@∞ `«Å<˘Ñ≤Ê,"åÜ«Ú=Ù P=∞¡ "åº èŒ∞Å #∞O_ç ~°H∆™êÎ~°∞. Wk HõO_»~åÅ‰õΩ â◊HÎx ÃÑOK«∞ «∞Ok. Pi÷HõJ Œ$+ìO`Àáê@∞ =∞Oz P~ÀQÆºO P è•ºu‡Hõ B#fl`åºxfl HÀ~°∞‰õΩ<Õ "å~°∞ nxx èŒi™êÎ~°∞.W «~°∞Å∞ giÃÑ· âßã≤OKÕ Œ∞+ì„QÆÇ¨Ïâ◊‰õΩÎÅ#∞ ~°Ç¨Ïã¨º PÖ’K«#Å#∞ <åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk.Wk =ÚYºOQÍ =$ Œ∞úÅ‰õΩ ZO`À ã¨Ç¨Ü«∞HÍiQÍ K«∞~°∞‰õΩ QÆÅ r=<åxfl „Ñ¨™êkã¨∞ÎOk.™ê è•~°OQÍ nxx Pk"å~°O<å_»∞„áê~°ú#Å∞ =ÚyOz# «~°∞"å «, =Úã≤¡OÖ’ â◊√„Hõ"å~°O „áê~°ú#,Ö’ =ÚyOz# «~°∞"å « ¿Ñ ŒÅ‰õΩ J#fl^•#O KÕã≤ èŒiOK«=K«∞Û#∞.ZO`À=∞Ok „Ñã≤ Œ∞úÅ∞ =Úã≤¡O =Ú#∞Å∞ «=∞ â◊HÎx nx •fi~å ÃÑOK«∞‰õΩx ÉèíQÆ=O «∞xÃÑ· #=∞‡HõO LOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.

^˘iˆHKÀ@∞¡ : WO_çÜ«∂Ö’x HõkèÜ«∂"å~ü,K≥·<å,Ü«¸~°Öò =∞øO>ˇ<£, „áêO`«O,Ãã·ciÜ«∂ÅÖ’ Åaè™êÎ~Ú. Wq =∞Oz <åº"≥∞ÿ#q. nxx SãπÖÏO_£Ö’ Hõ#∞HÀ¯<åfl~°∞.HÍx Wk JO «<åº"≥∞ÿ#kHÍ Œ∞.

ÅHõ∆ÏÅ∞ : „É∫<£ =∞iÜ«Ú Ô~_£ Ö·<£Å∞ ÖË • QÆ∞~°∞ÎÅ∞ Hõey# JˆQ\òÖ’ S~°<£Ü≥ÚHõ PÔH· û_£ =∂OQÆhãπ PÔH· û_£=Å¡ #Å¡QÍ HõxÑ≤ã∞ÎOk nx Hõiî# «fiO 6.5 LO@∞Ok.2.6 #∞O_ç „Ñ¨ ÕºHõ PHõ~°¬Hõey. LO@∞Ok. nxx HõuÎiOK«_»O KåÖÏ Hõ+ìO. nxxÖˇ^Œ~ü =∞iÜ«Ú HÍy`«Ñ¨Ù Ñï„â◊=∞Å∞, =∞O^Œ∞Å∞,ÔHq∞HõÖò ÑïHõ~åÅ`À Z‰õΩ¯=QÍ"å_» å~°∞.

4. JÖˇQÍ˚O_»Ô~·\ò (P‰õΩÑ¨K«Û,Z~°∞Ñ¨Ù) (Alexandrite)

JÖˇQÍ˚O_»Ô~·\ò Ñ¨QÆÅ∞ Pe"£ „w<£ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. ~å„u Ñ¨Ó@ q Œ∞ºnúáêÅHÍOuÖ’ Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ H˜~°ÏÅ∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú. nxx Z‰õΩ¯=QÍ áêâßÛ «∞ºÅ∞ èŒi™êÎ~°∞.W^À =HõÎ $ «fiÑ¨Ù â◊HÎxã¨∞ÎOk. „Ñ¨[Å∞ Hõq∂+¨#∞ "åºáê~°OÖ’ =∂\Ï¡_»∞ «∂ Z‰õΩ¯=èŒ<åxfl nxx èŒiOz# "å~°∞ ™êkè™êÎ~°∞. Ö’@∞áê@∞¡ÖËx tÅÅ#∞ èŒiOKåe.ÖÏÜ«∞~°∞¡,

„Ñ*Ï ã=∞ãºÅ#∞ „Ñ[Å Œ$+≤ì ≥KÕÛ"å~°∞nxx èŒi™êÎ~°∞. Wk „É∫<£~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.„áêHõ$uHõ â◊‰õΩÎÅ‰õΩ Ö’|_ç LO@∞Ok. he P‰õΩÑ¨K«Û JÖˇQÍ˚O_»Ô~·\ò P «‡„Hõ=∞tHõ∆#∞xÜ«∞O„ «Ö’ LOK«∞ «∞Ok.

D tÅ J<ÕHõ~°HÍÅ h_»Å`À, P‰õΩÑ¨K«Ûh_»Å`À L#fl =Ú Œ∞~°∞~å~Ú. Wk KåÖÏYs^Œ~Ú#~å~Ú. ZO`À ÖÏÉèÏÅ∞O\Ï~Ú. ^è•~°KÕã≤# =ºH˜ÎH˜ ZO`À ÖÏÉèÏxflKÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk. Ñïâ’^èŒ# KÕ¿ã =º‰õΩÎÅ‰õΩ JO>Ë âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞,QÆ˜`« âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞,J∞âß„ãÎ"Õ «ÎÅ∞, Ñïâ’ èŒ‰õΩÅ‰õΩ ZO`À LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~°=Ú. Wk è•~° KÕ¿ã =ºHÎxÑxH~åx Ñiã≤÷ «∞Å #∞O_ç ~°H∆™êÎ~Ú. J «x â◊‰õΩÎÅ#∞ Ñ¶Å=O «OQÍ LÑÜ≥∂yOK«_®xHÑ¨xKÕã¨∞ÎOk.ã¨fi «O„ «º x~°‚Ü«∂Å∞ KÕã¨∞‰õΩ<Õ =º‰õΩÎÅ∞ nxx èŒiOK«~å Œ∞. ã¨∞Å∞=ÙQÍ

ÖÁOyáÈÜÕ∞ =º‰õΩÎÅ∞ ™êOÑ¶≤∞Hõ ãÖÉèÏ+¨Å#∞ qx „Éèí=∞Ñ¨_Õ =º‰õΩÎÅ∞, q=∞~°≈‰õΩÅ∞,

nxx èŒiOK«~å Œ∞. nxx è•~° KÕã≤# =ºHÎ è≥·~°º=O «∞_»∞. ™êÇÏã=O «∞_»∞ ™êÇÏ™Èìs

x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞‰õΩ<Õ =ºHÎ HÍ"åe.

^˘iˆHKÀ@∞¡ : D ~°Hõ=∞~Ú# ~åà◊√§ NÅOHõÖ’ KåÖÏ Z‰õΩ¯=QÍ Åaè™êÎ~Ú.

ÅHõ∆ÏÅ∞ : Wk „ÔH·™È ÉˇiÖˇ *ÏuH˜ K≥Ok#q. nxÖ’ 51.% ã≤eHÍ,34.7 S~°<£

PÔH· û_£,7%™È_®2% "≥∞yfl+≤Ü«∂,3%h~°∞ L<åfl~Ú.

~ÀQÆx"å~°: =ÚYÑ¨Hõ∆"å «O, = èŒ"£∞,É·Öˇãπ ~ÀQÍÅ‰õΩ â◊HÎ=O «OQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.

Wk Pe"£„w<£Ö’ LO_ç Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO ÅOHõÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. nxx ''ÅÇ¨ÏHõ#º——

Jx‰õÄ_® JO\Ï~°∞. 6,15,24 ÕnÅÖ’ [x‡Oz#"å~°∞ èŒiOK«=K«∞Û#∞.

5. PÅ‡<£_≥·<£ (Almandine) :Wk |K«∂ãπÅÖ’ Hõeã≤ LO@∞Ok. =∞ èŒ∞ Õ= «. P «‡ÇÏ «º zÇflÅ∞, „ÑÜ«∞`åflÅ#∞

PÑ¨Ù «∞Ok. nxx XHõ áê„ «hà◊§Ö’ "Õã≤ =∞~°∞<å_»∞ L ŒÜ«∞O `åQÆ=Öˇ#∞.

6. J"≥∞käãπì ÃÇÏÔ~ Ô~fl~ü (Amethyst Aerkermer) :–

D =¸ÅHõO P ä•ºu‡Hõ â◊√kúH˜ Jaè=$kúH˜ HÍ~°‰õΩ~åÅ∞. =∞#=∞#ã¨∞û#∞ „Ñ¨âßO «Ñ~°z L#fl « PÖ’K«#Å#∞Ö’ xÅ∞™êÎ~Ú. ÇÏ$„^ÀQÍÅ #∞O_ç ~°H∆™êÎ~Ú. „H“<£ (Crown )K«„HÍxH â◊HÎxzÛ L ÕÎ*Ïxflã∞ÎOk. Wk L#fl «™ê÷~Ú ™êkèOKÕO Œ∞‰õΩ ãÇÏŸ Œ Ñ_»∞ «∞Ok.>eÑu Kèå#Öòû ≥~°KÕO Œ∞‰õΩ ‰õÄ_»ÑxH =ã∞ÎOk. WkÖË « Ñ~°∞ÊÖò ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

7. Z=∞ ä≥ãπì HÍfi~ü¤ (Amethyst Quartz) :–

Wk | ŒbH˜ Jxfl ~°HÍÅ ~°™êÜ«∞<åÅ Éè∫uHõ L„kHõÎÑ¨Ói « P ä•ºu‡Hõ ã¨fiÉèÏ"åxH˜

ãO|OkèOz# Jxfl ~°HÍÅ ~°™êÜ«∞xHõ Ñ Œú «∞Å‰õΩ QÆ∞~°∞Î. Wk ãÊù\HÍHõ$uÖ’x ãÊù\HÍ

Hõ$ «∞Å∞ ÖË‰õΩO_®<Õ "≥·Ö\ò ~°OQÆ∞ LO@∞Ok. Wk Z‰õΩ¯=QÍ ãÊù\Hõ ÃÑ·ÉèÏQÍ# LO@∞Ok.

D ã¨Êù\˜HõO t~°ã¨∞ûÃÑ· H˜s@O=Öˇ P ä•ºu‡Hõ «‰õΩ PÉèí~°OQÍ J «∞º#fl « â◊‰õΩÎÅ‰õΩ

^•fi~°OQÍ LO@∞Ok. HO Œ L#fl Z~°∞ÑÙ ÉèÏQÆO L„kHõÎ rq`åxfl he~°OQÆ∞ P ä•ºu‡Hõ «#∞

`≥eÜ«∞KÕã¨∞ÎOk. Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ he~°OQÆ∞Ö’ HõeÑ≤ ^≥·=`åfixfl Hõey LO@∞Ok.

Ñ¨~üÑ¶ÙÖò~°OQÆ∞ ~åK«iHõÑ¨Ù sîqx Hõey LO@∞Ok. P ä•ºu‡Hõ ã¨fiÉèÏqHõ « qëê^•xfl

Ç¨ïO^•QÍ LOK«∞ «∞Ok. HÕ Œ ã¨fiÉèÏ"åxfl Ñ¨q„fHõiOz#Ñ¨Ù_»∞ Ñ¨~üÑ¶ÙÖò~ÀÉò qÅ∞=

Ñ èŒQÆ=∞ºÑÙ «∞k QÆ=∂ºxfl ≥eÜ«∞KÕã∞ÎOk. D ãÊù\HõO Jxfl ™ê÷~ÚÅÖ’#∞ ÑxKÕã∞ÎOk.

ãïÇ¨Ï Œ∞ÌÅ∞ JOK«∞Å∞ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ L#flKÀ@ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. „¿Ñ~°#∞ HõÅ∞QÆKÕã¨∞ÎOk.

è•º<åxfl ÃÑOK«∞ «∞Ok. ≥·=„¿Ñ=∞#∞ `åºQÍxfl =∂#=¿ã=#∞ „áÈ «ûÇ≤Ïã¨∞ÎOk. nxx2322



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


P è•ºu‡HõOQÍ „áêp#„ÔH·ãÎ=ÙÅ∞ P «‡ `åºQÍxH˜ ã¨fiK«Ûù «‰õΩ Ñï¬Ü«∞<£ Ü«ÚQÆO <å_Õ

QÆ∞iÎOKå~°∞. D Z"≥∞kèãπì â◊HÎ „Ñ¨ • «. P «‡#∞ â◊HÎQÍ =∂~°∞ã¨∞ÎOk. PÖ’K«#Å#∞

L„^ÕHÍÅ#∞ Ñ¨^Œú`«∞Å#∞, JÅ"å@¡#∞ ã≤÷~°OQÍ LOK«∞`«∞Ok. HÀáêxfl L„^ÕHÍxfl

PO^Àà◊##∞ ÉèíÜ«∂xfl ~°∂Ñ¨Ù=∂Ñ≤ J#O « åfixfl QÆ∞iÎOÑ¨KÕã¨∞ÎOk.

Wk x"å~°Ö’ J#O «=∞~Ú#â◊HÎ QÆÅk. HõÅÅ#∞ ã¨Ê+‘ìHõiã¨∞ÎOk. HõÅ~ü è≥~°Ñ≤H˜

ÉÏQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. =∂e‰õΩºÅ~ü,ÃãÅ∞ºÅ~ü, P„ÖËì+¨<£=∂~°∞ÊÅÖ’ P~åæxH± Ñ¨ •~å÷Å#∞

=∂~°∞Ê KÕÜ«∞_»OÖ’ Z‰õΩ¯= LÑ¨Ü≥∂QÆO L#flk. Wk [O «∞=ÙÅÖ’#∞ =∂#=ÙÅ∞

èŒiOz#Ñ¨Ù_»∞ =∂„ «"Õ∞ Wk [~°∞QÆ∞ «∞Ok. nx J„ÖÏì"≥·Öˇ\ò ÃãÊ„@¯"£∞=Å¡, P„ÖÏì™ÈxH±

HÍOu H˜~°ÏÅ∞. =¸ºlH± ^è≥~°Ñ≤Ö’ "≥∞_çHõÖò ã¨~°˚sÖ’ =∞#‰õΩHõxÑ≤OK«#O`«QÍ

Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú.nx «~°OQÆâ◊HÎ J™ê è•~°O. Wk Éè∫uHõ ÉÏ èŒ#∞ qKå~°O #∞O_ç =zÛ#

ÉÏ èŒ#∞ «yæã∞ÎOk. =∂#ã≤HõOQÍ ~°∞QÆ‡ «áêÖ·# "åiH ZO`À ãÇÜ«∞HÍiQÍ LO@∞Ok.

`«Å<˘Ñ≤Ê W<£™Èq∞Ü«∂Å#∞ `«yæã¨∞ÎOk. nx `«~°OQÍÅ∞ ~°Hõ Î HõÅ‡ëêxfl,

Zy˚=∂‰õΩ~°∞Ñ¨ÙÅ∞ ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å#∞O_ç Juf„=OQÍ „ÑüÑ¶¨∞\˜ã¨∞ÎOk. nx f„="≥∞ÿ#

h_» ZO`À â◊HÎ=O «=∞~Ú# „Ñ¨™ê~°OQÍ, ‰õΩO_»ex â◊HÎx ã¨=∞ «∞ÅºOKÕã≤ ã≤÷~°OQÍ

ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ Ö·OyHõ â◊HÎx ÉË èŒÉèÏ"åÅ#∞ «yæã¨∞ÎOk.

áê «Ñ¨ Œú «∞Å x~°∂‡Å#Å‰õΩ ‰õÄ_»"å_» å~°∞. Pf‡Ü«∞=∞~Ú# P è•ºu‡HõOQÍ L#fl

q^•º~°∞÷Å‰õΩ ZO`À „Ñ¨HÍâ◊O «OQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. Wk «‰õΩ¯= Y~°∞Û`À Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.

nx =Å¡ â◊s~åxfl P «‡#∞ UHõO KÕÜ«∞=Åã≤# J=ã¨~°O LOk. J#O « qâßfixflXHõ\˜QÍ KÕã≤ J#O « k=º`åfixfl ™êkèOKåe.

8. Zq∞*’<≥·\ò (Amazonite) :–

áêiú= â◊s~åxH˜ Éè∫uHõ â◊HÎx„Ñ¨™êkOz â◊s~åxfl ã¨=∞ «∞ÅºOQÍ LOK«∞ «∞Ok.Wk ã¨=∞ «∞ºÖÏºxfl áê\ÕKÕ ~° «flO. „ã‘Î/Ñ¨Ù~°∞+¨â◊‰õΩÎÅ#∞ ã¨=∞OQÍ LOK«∞ «∞Ok. Wk#~åÅ#∞ ã¨fiã÷Ñ¨~°z „Ñü‰õÄÅ, =∞O@Ñ¨Ù\ìOKÕ â◊‰õΩÎÅ#∞ x~Àkèã¨∞ÎOk.

9. J"≥∞„>ÿ<£ (Ametrine) :–

Wk Ãã·„\ ˜<£, J"≥∞käãπìÅ q∞„â◊=∞=Ú, XHõi PÖ’K«#Å#∞ ã¨Ê+¨ìO KÕã≤ ã¨~°fiã¨=∞„Ñ¨ÑÖKåxfl ≥ã¨∞ÎOk. Wk ZO`À â◊HÎ=O «"≥∞ÿ# ~ÀQÆx~À èŒHõ=¸ÅHõO. Wk B~°(Aura) #∞Oz =ºuˆ~Hõ «#∞ x~ÀkèOz ^•xx «#Ö’ W=Ú_»∞Û‰õΩO@∞Ok. J"≥∞„\˜H±Jxfl ÉèÏQÍÅ#∞ â◊√„ÉèíO KÕã≤ ã≤„>ˇ<£ â◊‰õΩÎÅ#∞ =$kúÑ¨~°∞ã¨∞ÎOk. Jxfl ~°HÍÅ x~À è•Å#∞«yæã¨∞ÎOk. D ~° «flO |OQÍ~°Ñ¨Ù Ñ¨K«Û, Ñ¨~°∞ÊÖò WOHÍ ã¨Ê+ìOQÍ#∞ LO@∞Ok.

10. J"≥∞kèãπì (Z~°∞Ñ¨Ù hÅO Hõeã≤# ~°OQÆ∞) (Amethyst)

nxH˜ ã¨∞n~°… K«i„ « LOk. J «º Œ∞ƒù « x"å~°Hõ ã¨Êù\˜HõO. DlÑ≤¬Ü«∞#∞¡ Z"≥∞ ä≥ãπìã¨Êù\ ˜HÍÅ#∞ [O «∞~°∂áêÅÖ’ KÕ¿ã"å~°∞. ÃÇÏ„|∂Å∞ HõÅÅ#∞ Œ$âßºÅ#∞ «yæã¨∞ÎO Œx#"Õ∞‡"å~°∞. „w‰õΩÅ∞ =∞^èŒ∞áê# x~À^èŒO KÕã¨∞ÎO^Œx Wk J<ÕHõ ~°HÍÅ ~ÀQÍÅ#∞„Ñ¨=∂ ŒHõ~°=∞~Ú# „Ñ¨=~°Î##∞ |∞kúx qHõã≤OÑ¨KÕã≤ *Ï˝Ñ¨Hõâ◊HÎx ~ÀQÆx~À èŒHõ â◊HÎx|Å= «Î~°O KÕã¨∞ÎOk. L„kHõÎ HÀiHõÅ#∞ x"åiã¨∞ÎOk. WkÃã·x‰õΩÅ#∞ PÑ¨ Œ #∞O_ç~°H∆ã¨∞ÎOk. "Õ@QÍà◊§‰õΩ J_»qÖ’ PÇ¨~°=Ú#∞ ãÖáêkã¨∞ÎOk. Z"≥∞kèãπì À =∂#ã≤HõL„ ÕHõÑÓi « |∞kú ã=∞ãºÅ∞ Ñi+¯iOK«|_» å~Ú. _®~ü Ñ~üÑ¶ÙÖò ~°OQÆ∞QÆÅ Z"≥∞käãπì#∞"≥· Œº L^ÀºQÆ∞Å∞ "å_» å~°∞. Wk JkèÉè∫uHõ â◊HÎx ^•\˜ã¨∞ÎOk.

Wk HÍfi~ü˚ #∞O_ç `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. KÕÑ¨ PHÍ~°OÖ’ `«Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~°∞. ZO`ÀPHõ~°¬=O «OQÍ LO@∞Ok. Wk Z~°∞Ñ¨ÙhÅO ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok. Ys Œ∞ «‰õΩ¯=.JO ŒO HÀãÖ H˘O Œ~°∞ nxx "å_» å~°∞. Wk P è•ºu‡Hõ â◊√kúH˜, Jaè=$kúH˜ Hõ$+≤KÕã¨∞ÎOk. =∞#ã¨∞û#∞ „Ñ¨âßO «OQÍ LOK«∞ «∂ L#fl « PÖ’K«#ÅÖ’ x=tã¨∞ÎOk. WkÇ¨Ï$„^ÀQÍÅ#∞ «yæã¨∞ÎOk.

ãOMÏºâß„ãÎO „ÑHÍ~°O H˘O « "å_» å~°∞. „ÑHÍâ◊O «OQÍ áêe+π KÕã≤#~åà◊√§ HÍOux#Å∞k‰õΩ¯Å‰õΩ "≥ Œ[Å∞¡ å~Ú. =∞# Õâ◊OÖ’ Z"≥∞kèãπìÅ ÖË « Z~°∞ÑÙ hÅO ~°OQÆ∞`Àáê@∞=Ú^Œ∞~°∞ hÅO,Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok. H˘xfl „Ñ¨HÍâ◊=O`«"≥∞ÿ#qHÍ^Œ∞.„Ñ¨HÍâ◊Ç‘Ï#"≥∞ÿ# ~åà◊√§,Z~°∞Ñ¨ÙhÅ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO\Ï~Ú. Wq Ö’Ñ¨ Éèí∂~Ú+ì"≥∞ÿ#q.„ÑHÍâ◊=O «"≥∞ÿ# ~åà◊√§ ZO`À ~°OQÆ∞HõÅ ~åà◊√§. Jxfl k‰õΩ¯Å‰õΩ HÍO «∞Å∞ "≥ Œ[Å∞¡ å~Ú.Wq "≥Ú Œ\ „âıHK≥Ok#q. áêeáÈ~Ú# ~åà◊√§ „Hõ=∞OQÍ ~°OQÆ∞ HÀÖ’Ê`å~Ú. Ys Œ∞«‰õΩ¯=. Z~°∞ÑÙ Z‰õΩ¯=QÍ hÅO «‰õΩ¯=QÍ L#fl ~åà◊√§ ZO`À Ys Œ~Ú#q. J„QÆ„âıH

K≥Ok#q. „w‰õΩ ÉèÏ+¨Ö’ Zq∞kèãπì JO>Ë ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# „¿Ñ=∞ Jx J~°÷O.

Ü«Ú^•úxH˜ "≥àı§ Ãã·x‰õΩÅ∞ nxx èŒi¿ãÎ q[Ü«∞O ™êkè™êÎ=∞x #=∞‡HõO. „áêp#WOw¡+¨µ "å~°∞ ≥·= â◊HÎ HÀãÖ Ñ¨Ó*Ï~°∞Å∞ èŒiOKÕ"å~°∞. H¡Ü≥∂„ « Z"≥∞kèãπì iOQ∑#∞èŒiOzOk.Wk P è•ºu‡Hõ tÅ.

™ê è•~°OQÍ Wk qKå~åxfl |_»eHõ#∞ áÈQ˘\˜ì UHÍ„QÆ « ™ê èŒ#‰õΩ =∞Oz ™ê èŒ#OQÍLÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎOk. Wk „Ñ¨âßO «OQÍ LO_Õ ~å~Ú. nxx #∞ Œ∞\˜ ÃÑ· ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl@¡~Ú Õ«Å<˘Ñ≤Ê «yæáÈ «∞Ok. kO_»∞ HÕ Œ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl@¡~Ú Õ JâßOu ~å‰õΩO_® x Œ∞~°H˜

zH˜ «ûQÍ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∞Ok.

=∞# ÉÏ^èŒº`«#∞ k@ìÑ¨~°∞ã¨∞ÎOk. Z"≥∞kèãπì ~åà◊√§ "≥·Öˇ\ò, Ñ¨~üÑ¶¨ÙÖò ~°OQÆ∞ÅÖ’LO@∞Ok. Wk èŒ#∞ã¨∞û q∂#O ~åâ◊√ÅÖ’ [x‡Oz# "å~°∞ ÃÑ@∞ìHÀ=Åã≤# ~å~Ú.Wk "≥·Öˇ\ò ~°OQÆ∞Ö’ LO_ç =OQÆÑ¨Ó=Ù~°OQÆ∞#∞ Hõey LO@∞Ok. WO_çÜ«∂, „ÉˇlÖòÖ’^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok.

2524



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


ÅHõ∆ÏÅ∞: "≥·Öˇ\ò`À HõÅã≤# Z~°∞Ñ¨Ùhe~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Ñïã¨~åÅÃÑ· HÍOu„Ñ¨ãïã¨∞ÎOk. Hõiî#`«fiO 7=~°‰õΩ LO@∞Ok. „QÍÇ¨Ïâ◊H˜Î 2–6 #∞O_ç 2–7 =~°‰õΩLO@∞Ok. Z‰õΩ¯= W#∞=Ú LO@∞Ok. Ys Œ∞ J~Ú#q JO Œ"≥∞ÿ#q.

^˘~°∞‰õΩKÀ@∞¡: WO_çÜ«∂Ö’ `«q∞à◊<å_»∞ Z"≥∞kèãπìÅ∞ Ñ¨à◊x,|_®¤<£ K«„`«OÅÖ’^˘~°∞‰õΩ`å~Ú. NÅOHõÖ’#∞, ã=∂O„ÉlÖò =∞iH˘xfl ÕâßÅÖ’#∞, ÑtÛ=∞ ÕâßÅÖ’#∞‰õÄ_» ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú.

~ÀQÆx"å~°Å∞: K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕÅ∞‰õΩ K«~å‡xH˜ «yÖË@∞¡QÍ èŒO¿ãì Zy˚=∂,`å=∞~°,QÆl, Œ∞~° ŒÅ∞, «k «~° K«~°‡~ÀQÍÅ‰õΩ x"å~°HõOQÍ#∞,~pHõ\,ÑHõ∆"å «O, |Ç≤Ï+µª ~°∞QÆ‡ «Å∞,x„ ŒÖËq∞ Hõ_»∞Ñ¨ÙÖ’ <˘Ñ≤Ê`Àáê@∞.=∞ èŒ∞"Õ∞Ç¨Ï x~À è•xH˜ ZO`À LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∞Ok.

J Œ$+ì*Ï «‰õΩÅ∞: „Ñ¨=∂ÏÅÖ’#∞ „Ñ¨=∂^•Å#∞ Wk x"åiã¨∞ÎOk. ≥·=â◊HÎ QÆÅk.PHõã≤‡Hõ J Œ$ëêìxfl JO ŒKÕã¨∞ÎOk. ãÖMÏºâß„ãÎ=Ú Ñ¨~°OQÍ 3,12,21,30 ÕnÅÖ’[x‡Oz# 3 [#‡ãÖYºQÆÅ"å~°∞ nxx èŒi¿ãÎ x «ºO ãÖ`À+ÖQÍ LO\Ï~°∞.3,12,21,30. ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜~°#flk J Œ$ëêìxflã¨∞ÎOk.

11. JO|~ü :– (Amber )nxx ‰õÄ_»q∞ye# ~° åflÅ =Öˇ Éèí∂q∞Ö’ #∞O_ç f™êÎ~°∞. Wk Yx[O HÍ Œ∞.

‰õÄ~°QÍÜ«∞Å‰õΩ ãO|OkèOz#k. K≥@∞¡ tÖÏHõ$u K≥Ok U~°Ê_»∞ «∞Ok. nxlQÆ∞~°∞„_»"£∞ã≤ìH±K≥@∞ì #∞O_ç ÉÏ|∞ÖòK≥@∞ì #∞O_ç =ã¨∞ÎOk. PHõ~°¬©Ü«∞"≥∞ÿ#k. Wk H˘xflHÀ@¡ãÖ=`«û~åÅáê@∞ Éèí∂QÆ~°ƒùOÖ’ HõÑ¨Ê|_ç ˆ~ã≤<£ JO|~üQÍ#∞ q∞ye# K≥@∞ì^•~°∞tÅÅ∞QÍ#∞ =∂~° å~Ú. Éèí∂q∞Ö’x â◊HÎ=Å# ZO`ÀHÍÅO «~°∞"å « Éèí∂QÆ~°ƒùOÖ’_≥·=∞O_£ L Œƒùqã∞ÎOk. ~ã≤<£ ZO`À JO ŒOQÍ „ÑHÍâ◊O «OQÍ LO_ç JO|~üQÍ Ñ≤Å∞™êÎ~°∞.nx JO ŒO`À nxx JO|~ü Jx Ñ≤Å∞=_»"Õ∞ HÍHõ QÆ « HÍÅOÖ’ <≥ÔH¡ãπÅÖ’ "å_Õ"å~°∞.Wq #QÆÅ∞ «Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_®xH˜ Ñ¨xH˜~å=Ù. q Œ∞º ü Ñ¨x=Ú@∞¡ «Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_®xH˜=∂„ «O Ñ¨xH˜ =ã¨∞ÎOk. Wk q Œ∞º ü "åÇ¨ÏHõO HÍ Œ∞. „w‰õΩÅ∞ ZÅ„HÍì<£ J<Õ"å~°∞.

Wk |~°∞=Ù «‰õΩ¯"≥·#~å~Ú. Wk Jxfl ~°HÍÅ ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok. nx =¸ÅHÍÅ∞tÖÏHõ$u K≥Ok H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ J=Ü«∞"åÅ∞ ã¨∂Hõ∆ ‡„H˜=ÚÅ∞, Ñ¨ÓÅ∞, "≥ÚQÆæÖ’=∞#‰õΩ J Œ#Ñ¨Ù â◊HÎx™êÎ~Ú. „Ñ¨Hõ$u â◊HÎ, q Œ∞º üK«ÛùHÎ =∞# rq`åxH˜ x~°O «~°OJ «º Œ∞ƒù «OQÍ „Ñ¨ãïã¨∞ÎO\Ï~Ú. nx „Ñ¨ÉèÏ=O =Å¡ â◊s~°O JO`å â◊√„Éèí=∞=Ù «∞Ok.nx JÜ«∞™ê¯O « â◊HÎ âßs~°Hõ r~°‚â◊HÎx „Hõ=∞|núHõiã∞ÎOk. Wk ã‘¡Ê<£ QÆ∞O_≥, "≥#∞fl=ÚHõ=¸ÅO, ‰õΩO_»exÃÑ·H˜ ÖËKÕO Œ∞‰õΩ â◊HÎx ã¨Ç¨Ü«∂xfl JOkã¨∞ÎOk. nx ÖË « Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Û~°OQÆ∞ ~åà◊√§ =∂#ã≤Hõ qHÍâßxH˜, Z„~°x =Ú Œ∞~°∞ ~°OQÆ∞ ~åà◊√§ ‰õΩO_»ex â◊HÎH˜Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú. â◊s~°OÖ’x K«Å¡|_»¤ ÉèÏQÍÅ#∞ "Õ_ç KÕã¨∞ÎOk. Jk ã¨∂~°∞ºx ˆHO„ ŒOQÍ

KÕã∞‰õΩx ™œ~°â◊HÎx =∞# Éè∫uHõ =∂#ã≤Hõ qHÍ™êxH „áê è•#º «q∞ã∞ÎOk. nx „ÑÉèÏ=O=Å¡ UHÍ„QÆ`« Hõey =∂#ã≤Hõ qHÍ™êxH˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕã¨∞ÎOk. Wk Éè∫uHõOQÍ#∞|Ç≤Ï~°æ «OQÍ#∞ JO «~°æ «OQÍ#∞ ã¨ èŒ$HõÊ^•xfl Hõeyã¨∞ÎOk.

Wk â◊s~åxH˜ Jxfl ~°HÍÅ ~°∞QÆ «‡ «Å#∞ x"åiã¨∞ÎOk. Wk Jxfl ~°HÍÅ K«„HÍÅ#∞â◊√„ÉèíÑ~°∞ã∞ÎOk. „Ñu‰õÄÅ â◊‰õΩÎÅ#∞ <åâ◊#O KÕã∞ÎOk. Wk ÑÙ#~°#‡‰õΩ P™ê¯~°q∞ã∞ÎOk.â◊s~°O #∞O_ç ~°∞QÆ‡ «Å#∞ <åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk. L„kHõÎ « „Ñü‰õÄÅâ◊HÎ, xã¨Ê $Ç¨ÏÅ#∞x"åiã¨∞ÎOk. JO|~ütÅ"Õ∞Ñ¶∞=~å‚xfl (~°OQÆ∞#∞) Hõey LO@∞Ok.

JO|~ü ™ê è•~°OQÍ Z~°∞ÑÙ,Ñã∞ÑÙ, ~°OQÆ∞ÅÖ’ HõxÑ≤ã∞ÎOk H˘xfl J™ê è•~°OQÍP‰õΩÑ¨K«Û, hÅO ~°OQÆ∞ÅÖ’ ‰õÄ_» HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. Wk =Ú «ºOHõ<åfl ÕeHõQÍ LO@∞Ok.ã¨∂~°ºHÍOuÖ’ "≥∞~°∞ã¨∞ÎOk. Wk ™ê^è•~°OQÍ J^Œ$ëêìxH˜ Pi÷Hõã≤ ÷~°`åfixH˜Œ∞+ìâ◊‰õΩÎÅ#∞O_ç ~°Hõ∆‰õΩ èŒi™êÎ~°∞. nxH Z<Àfl ~°HÍÅ"≥· ŒºqÅ∞=Å∞<åfl~Ú. n~°…HÍeHõ

"åº èŒ∞Å‰õΩ «yæOK«_®xH˜ Wk ZO`À LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~°=Ú.

Wk ã∞YÉè’QÍÅ#∞ x„QÆÇ≤Ïã∞ÎOk. z#fl"å~°∞ ÃÑ ŒÌ Z «∞Î# ™êOÑ¶≤∞Hõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅÃÑ·Pã¨HÎ L#fl"å~°∞ Éè’QÆÉèÏQÍºÅÖ’ =Úxy ™ê è•~° r=#O QÆ_»áêe. J#∞‰õΩ#fl"å~°∞nxx èŒiOK«~å Œ∞. nxx èŒiOz# "åiH U q èŒ"≥∞ÿ# L„ ÕHõ « ÖËHõ ÑÙºHÍ~åºK«~°#∞™êOÑ¶≤∞Hõ =∂#= «fi HÍ~°ºÅ‰õΩ Hõ$+≤ KÕ™êÎ~°∞. nxx ã¨∂~°∞º#‰õΩ ZO_»‰õΩ Œ∂~°OQÍLOKåe. Wk ™ê è•~°OQÍ x~°O «~°O ã¨"åà◊§#∞ Z Œ∞~˘¯<Õ"åiH˜ x~åâßr=ÙÅ‰õΩQ˘ÑÊ=~° „Ñ^•~Úx ~å[H©Ü«∞ rq`åÅÖ’ =Úxy ÕÖË"åiH „ÑÉèí∞ «fi P„â◊Ü«∞O, á⁄O^•eJ#∞‰õΩ<Õ "åiH˜ Wk =∞Ozk.

^˘iˆHKÀ@∞¡: Wq WO_çÜ«∂,K≥·<å,„á¶ê<£û q∞ye# Ü« ~°Ñπ ÕâßÅÖ’ Z‰õΩ¯=ÉèÏQÆO ˘~°∞‰õΩ «∞Ok. Wk Hõeû<£ „QÍ\ò J#fl ¿Ñ~°∞`À ~°+¨ºÖ’ ˘~°∞‰õΩ «∞Ok. Wk 15H˜Ö’Å |~°∞=Ù LO@∞Ok. ¿ÑÖòÊÖ’¡,hÅO,P‰õΩÑ¨K«Û,#Å∞Ñ¨Ù,„É∫#∞ ~°OQÆ∞ÅÖ’^˘~°∞‰õΩ «∞Ok.

ÅHõ∆ÏÅ∞: JO|~ütÅÅ∞ "≥∞`«ÎQÍ#∞ #∞#flQÍ#∞ LO\Ï~Ú. Z‰õΩ¯=HÍÅO=∞#∞fl`å~Ú. 78.96% HÍ~°ƒ<£ LO@∞Ok. =∞O_»^Œ∞. Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«ÛHÍOuˆ~Y`Àã¨∞QÆO è•xflã¨∞ÎOk. 150 _ç„wÅ = ŒÌ "Õ_çKÕ¿ãÎ "≥∞ «Î<≥· 250 _ç„wÅ = ŒÌ Hõiy áÈ «∞Ok."≥Å∞QÆ∞#∞ x~Àkèã¨∞ÎOk. nx Éèí∂=∂ºHõ~°¬â◊HÎ 1.05 #∞O_ç 1.09 =~°‰õΩ, Hõiî# «fiO2 #∞O_ç 2.5 =~°‰õΩ LO@∞Ok. WO^Œ∞Ö’ 78.96% HÍ~°ƒ<£, 10.511ÃÇ·Ï„_À[<£,10.52% PH˜û[<£ LO@∞Ok. Wk TÑ≤i Hõ+¨ìOQÍ Ñ‘Å∞Û‰õΩ<Õ"å~°∞,«~°K«∞^•Ç¨ÏO`À ÉÏ èŒÑ¨_Õ"å~°∞. K«~°‡O á⁄_çQÍ LO_Õ"å~°∞ nxx "å_®e. nxx „Ñü

XHõ ~°∞ èŒi™êÎ~°∞.2726



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


èŒiOKÕ"å~°∞ :–

Wk Z~°∞Ñ¨Ù Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Û~°OQÆ∞Ö’ LO_ç WO_çÜ«∂, K≥·<å, „á¶ê#∞ûÅÖ’ Åaèã¨∞ÎOk.1,10,19,28,9,18,27 Õn "å~°∞ èŒi¿ãÎ J Œ$+ìO =ã¨∞ÎOk.

1,9 ÕnÖÖ’ [x‡Oz#"å~°∞,ã≤OÇ¨ÏÅQÆfl *Ï «‰õΩÅ∞ AÖ· 21 #∞O_ç PQÆã¨∞ì 20

=∞ èŒºHÍÅOÖ’ [x‡Oz#"å~°∞ nxx "å_ç ÖÏÉèíO á⁄O Œ=K«∞Û.

ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu (Amorphous) :– nxH˘Hõ ã¨Ê+ì"≥∞ÿ# ~°∂ÑÖÖË Œ∞. XHõ Ñ¨ ŒúuÖË Œ∞.

ã¨Ê\˜HÍHõ$u (Fossilrelin) :– „Ñ¨ ÕºHõ ã¨Êù\˜HÍHõ$uÖË Œ∞. JO|~ü JÅ¡qÜ«∞<£<ÕÅÖ’tÖÏHõ$uÖ’, ã¨=Ú„ Œf~° „áêO`åÅÖ’ Åaè™êÎ~Ú.

~°OQÆ∞ : Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Û ~°OQÆ∞ÅÖ’#∞, Õ<≥~°OQÆ∞ÅÖ’#∞, |∂_ç Œ Hõeã≤# Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞Ö’ tÖÏHõ$u ^•eÛ# H©@HÍÅ∞ =$Hõ∆*Ï «∞Å∞ ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO\Ï~Ú.

â◊H˜Î : q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î.

=¸ÅHõO : Jyfl

„QÆÇ¨ÏO/ ™ê÷#O : ã¨∂~°∞º_»∞, ã≤OÇ¨ÏO, |∞ èŒ∞_»∞.

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : â◊HÎ Jaè=$kúH˜, K«Å<åÅ‰õΩ, ã¨$+≤ìH˜ nxx ~°Hõ∆‰õΩ q∂# *Ï «HõÅHõ∆ÏÅ áÈe LO>Ë =∞Ozk. ™ê è•~° L#fl « „âı˜ „Ñ¨[ÅÑ¨@¡ #=∞‡HõOQÍ q#Ü«∞q èÕÜ«∞ «Å`À#∞ LO\Ï~°∞. Hõ+ìH¡+ì ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ Ãã· «O g∞~°∞ q∂ Ç¨ã¨º Kå «∞~åºxfl= Œ∞Å∞HÀ~°∞. PHÍâßxfl ã∞ÊùiOÑKÕã∞ÎOk. PHÍâ◊OÖ’x ã∂~°º «O„_çx QÆ∞~°∞Î ≥ã∞ÎOk.|∞kúH˜ q„âßOuxzÛ, #~åÅ‰õΩ „Ñ¨âßO`«OQÍ LOK«∞`«∞Ok. Jaè=$kúx Wã¨∞ÎOk.JO|~ü\Ï~üHÀãπ Z<Àfl ~°HÍÅ <åÏÅÖ’ K«~°‡=∞Ñ¨Ù ãÖK«∞ÅÖ’ LOz Éèí∂q∞Ö’ áêuÃÑ_» å~°∞. =$+¨ÉèíOÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞ L#fl"å~°∞ =$tÛHõ ~åt"å~°∞ JO|~ü#∞ "å_»~å Œ∞.

12. PO¢_≥·_≥·\ò (Andradite)

Wk áêuÃÑ\ì #~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ |Ü«∞@‰õΩ fã¨∞‰õΩ=ã¨∞ÎOk. nxx èŒiOz QÆ#∞Å∞«=fiHÍxH˜ HÍx, x èŒ∞Å∞ Hõ#∞HÀ¯=_®xH˜ "≥o§#Ñ¨Ù_»∞ "å\˜x K«∂_»=K«∞Û#∞. nxx

„¿Ñq∞‰õΩ#‰õΩ WzÛ „¿Ñ#∞ á⁄O Œ=K«∞Û#∞.

13. Ü«∂O\˜Ç≤ÏÖò „H˜ãìÖò (Ant Hill Crystals) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : Ç≤Ï™êflQÆflÖò (Hexagonal)

r=Å==Ú : ã≤eHÍ<£ _≥· PÔH· û_£ (Silicon Dioxide)

~°OQÆ∞ : ã¨Ê+ì=Ú H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ „Ñ¨™êi «=∞~Ú# áêÅ ≥Å∞Ñ¨Ù, „c*ò ~°OQÆ∞

=¸ÅHõO : Jyfl

â◊HÎ : q^Œ∞ºK«ÛH˜Î

„QÆÇ¨Ï=Ú/ zÇ¨Ïfl=Ú : èŒ#∞ã¨∞û/ QÆ∞~°∞=Ù

LÑÜ≥∂QÍÅ∞ : Wk P «‡#∞, |∞kúx qHõã≤OÑKÕã≤ "Õ∞ÖÁ¯Å∞Ê «∞Ok. Wk ™ê è•~°OQÍ=∞øO\ò Ç≤ÏÖò „áêO «OÖ’ ÃÑ Œú ã¨Ê\˜HÍÅ ~°∂ÑÖÖ’ LO\Ï~Ú. D „H˜ãìÖò ^•fi~ånxx "≥· •ºxH "å_»=K«∞Û#∞. nxx WO\Ö’ÑÅ ÃÑ\˜ì#@¡~Ú Õ „Ñu‰õÄÅ "å`å=~°O<åâ◊#O KÕÜ«∞=K«∞Û. áê « tkèÖÏÅ#∞O_ç ~°Hõ∆ Wã¨∞ÎOk. Œ∞+ì â◊‰õΩÎÅ#∞ Œ∂~°OQÍLOK«∞`«∞Ok.

14. J<£ÃÇ·Ï„_Õ\ò (Anhydrite) :–ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : P~Àú~ÀOaH± PHõ$uÖ’ (Thorombic) LO@∞Ok.

r=Å==Ú : HÍe¬Ü«∞O ã¨ÖˇÊùÂ\ò (Calsium Sulphate)

~°OQÆ∞ : ≥Å∞ÑÙ, |∂_ç Œ~°OQÆ∞, „Q, hÅO, Z~°∞Ñ#∞, W@∞Hõ ~å~Ú ~°OQÆ∞ Ö=O_»~ü~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

â◊H˜Î : q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î

=¸ÅHõ=Ú : Jyfl

„QÆÇ¨Å∞/ zÇ¨flÅ∞ : ‰õΩA_»∞– Ñ¨Ó¡\’/ =$tÛHõO, ã¨∂~°∞º_»∞/ ã≤OÇ¨ÏO.

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk áê « JÅ"å@¡#∞ =∂iÛ, JO «~°æ «OQÍ L#fl ~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ã¨=∂kè KÕã¨∞ÎOk. =∂#=*Ïu Ñïã≤÷ux QÆ∞iOz Ç¨Ï$^ŒÜ«∞Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ qKå~åxfl=ºHõÎO KÕã¨∞ÎOk.

15. Ü«∂O\˜"≥∞h (Antimony) :–ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu :– P~ü èÀÇ¨ÏŸOaH± (Orthorombic)

r=Å==Ú :– Wk (Arsenic) P~°ûxH±, S~°<£, "≥O_çÅ#∞ Hõey LO@∞Ok.

~°OQÆ∞ : \˜<£"≥·\ò #∞O_ç Ö·\ò ã‘ìÖò „ˆQ


=¸ÅHõ=Ú : Jyfl

„QÆÇ¨Ï=Ú / zÇ¨Ïfl=Ú : ã¨∂~°∞º_»∞ / ã≤OÇ¨ÏO

LÑÜ≥∂QÍÅ∞ : Wk ÉÖÏxH ~°HõÎ „Ñã~° Jaè=$kú K≥O Œ_®xH ~°Hõ∆QÍ ÑxKÕã∞ÎOk.

16. Z<£lÖ·\ò (Angelite) :–Wu J «º Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# «∞Å<å «‡Hõ =¸ÅHõO Wk Éè∫uHõ ZuiÖò <≥\ò=~ü `À Hõeã≤

LO@∞Ok. Ñiã~åÅ #∞O_ç ~°Hõ∆ HõÏÅ#∞ ã$+≤ìã∞ÎOk. Jk ÑOÑÙ"åxH (ÃãO_»~ü‰õΩ)2928



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


^•xH „QÆÇ≤ÏOKÕ "åxH (iã‘=~ü‰õΩ) >eÑuH± ãOH`åÅ#∞ ÑOÑ≤ã∞ÎOk. Wk =ºu~Hõâ◊HÎxHÀáêxfl Œ∂~°O KÕã¨∞ÎOk. Ñ¨Ù#~°#‡#∞ «yæã¨∞ÎOk. x~À è•xH˜ gÅ∞ HõeÑ≤ã¨∞ÎOk. WkÖË « he~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

17. Zá¶ÈÑ¶≤Ö·\ò (Apophyllite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : >ˇ„\ÏQÆflÖò (Tetraganal)

r=Hõ=Ú :ÃÇ·Ï„_»ãπ HÍe¬Ü«∞O (Hydrous Calcium) , á⁄\Ï+≤Ü«∞O, á¶È¡Oiã≤eˆH\ò(Pottassium Flourosilicate) , H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ W#∞=Ú, xÔHÖò.

~°OQÆ∞ : ≥Å∞Ñ¨Ù, |∂_ç Œ, P‰õΩÑ¨K«Û, Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Û, Z~°∞Ñ¨Ù

â◊H˜Î : JÜ«∞™ê¯O « «fi=Ú

=¸ÅHõ=Ú : Éèí∂q∞

„QÆÇ¨Ï=Ú/ zÇ¨Ïfl=Ú : â◊x/ =∞Hõ~°O, ‰õΩA_»∞/ "Õ∞+O, ‰õΩA_»∞ Ñ¶Ó¡\’/ =$tÛHõO.

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk P^è•ºu‡Hõ =∂#t‰õ L„^ÕHõ Ñ¨Ói`« Éè∫uHõ qÅ∞=Å#∞ÃÑOK«∞ «∞Ok. q[Ü«∂xfl KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk. |Å"≥∞ÿ# DtÅ =∂#ã≤Hõ JO «~°æ « â◊HÎxã¨Ê+‘ìHõiã¨∞ÎOk zH˜ # „ˆQtÅ„Ñü‰õÄÅ «Å#∞ x~Àkèã¨∞ÎOk. ¿ÑÖò ZHÍfi„w<£ "≥∞\’ZáÈÑ≤Ö·\ò, Hõâ◊HÎx â◊s~åxH˜ Éèí∂q∞H˜ J#∞ãÖ è•#O KÕã¨∞ÎOk.

nxx ™ê è•~°O =∞#ã¨∞Å HõÅ~ÚHõ ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ Jn Éè∫uHõ P è•fiu‡Hõ «Å#∞UHõO KÕã¨∞ÎOk. Wk PHÍâ◊QÆ=∞<åxH˜ J=HÍâ◊q∞ã¨∞ÎOk. Éèíq+¨º`«∞Î K«∂¿ãO^Œ∞‰õΩã¨Ç¨ÏHõiã¨∞ÎOk. nx ^•fi~å #Hõ∆„`« QÆ=∞#O K≥Ü«∞º=K«∞Û#∞. Wk ã¨Ê+¨ìOQÍ #∞O_ç≥Å∞Ñ¨Ù Œ<åxH˜, Ñ≤OH±,P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞Å∞ Hõey LO@∞Ok.Jáêp \˜Ü«∞~üû (Apache Tears) :– Wk JO «~°æ « |Ç≤Ï~°æ « Œ$+≤ì =$kú KÕã¨∞O Œ∞‰õΩ

J «º Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# ~° «flO Œ$+≤ì HÀiHõÅ‰õΩ nxx "å_» å~°∞. Ç¨Ï$„^ÀQÆOÅ#∞ x"åiã¨∞ÎOk.^Œ∞+¨ì`åfixfl ^Œ∂~°O KÕã¨∞ÎOk. Wkqëê^Œ ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ LÑ¨â◊=∞#O Hõeyã¨∞ÎOk.JO «~°ú Œ$+≤ìx J~°÷O KÕã∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ ãÇÜ«∞Ñ_»∞ «∞Ok. Wk ãÊ+ì"≥∞ÿ# #Å∞ÑÙ~°OQÆ∞Ö’LO@∞Ok.

18. JÃÑ>ˇÿ\ò (Apatite) : –ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : ÃÇÏHÍûQÆflÖò (Hexaganal)

r=Å==Ú : HÍe¬Ü«∞O, (Calciumflourine) á¶È¡i<£, ÃÇ·Ï„_®H˜ûÖò á¶ê¿ãÊ\ò, (Hy-

droxyl Phasphate) «~°K«∞QÍ «‰õΩ¯= "≥∂`å Œ∞Ö’ =∂OQÆhãπ, ã≤iÜ«∞O

~°OQÆ∞ : P‰õΩÑ¨K«Û, „É∫<£, Z~°∞Ñ¨#∞, Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù, "≥·Öˇ\ò, Ñ≤OH±, ≥Å∞Ñ¨Ù

â◊HÎ : q Œ∞º ŒÜ«∞™ê¯O «O

=¸ÅHõO : Jyfl, "åÜ«Ú=Ù, Éèí∂q∞

„QÆÇ¨ÏO/ zÇ¨ÏflO : QÆ∞~°∞=Ù/ èŒ#∞ã¨∞û, |∞ èŒ∞_»∞/ Hõ#º.

LÑÜ≥∂QÍÅ∞ : Wk q+Ü«∞OHõO>Ë |∞kúg∞ Œ â◊HÎ Z‰õΩ¯=QÍ K«∂Ñ≤ã∞ÎOk. f„==∞~Ú#

qKå~°O, qëê ŒOÖ’ L#flÑ¨Ù_»∞ ^•xx x~Àkèã¨∞ÎOk. Wk P‰õΩÑ¨K«Û, „É∫<£, Z~°∞Ñ¨Ù,

"≥·Ö\ò, Ñ≤OH±, ≥Å∞ÑÙ ~°OQÆ∞ÅÖ’ Åaèã∞ÎOk. "≥Åã≤# Ñã∞ÑÙ ~°OQÆ∞~åà◊√§ Hõ~°∞QÆ∞`å~Ú.

19. JÃÑ¶>ÿ\òÖ·\ò (Aphtitalite) –ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : ÃÇÏHÍûQÆflÖò (Hexagonal)

r=Å=O : á⁄\Ï+≤Ü«∞O ã¨ÖËÊù\ò (Pottossium sulphate) , W «~°=¸ÅHÍÅ∞.

~°OQÆ∞ : ~°OQÆ∞ÖËxq ÖË • ≥Å∞Ñ¨Ù

â◊H˜Î : #∂º„@Öò, JÜ«∞™ê¯ « «fiO

=¸ÅHõO : Jyfl, "åÜ«Ú=Ù

„QÆÇ¨ÏO/ zÇ¨Ïfl=Ú : |∞ èŒ∞_»∞/ Hõ#º, QÆ∞~°∞=Ù/ èŒ#∞ã¨∞û

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk JÃÑ¶>ÿ@Ö·\ò |∞kú, â◊s~°O, P «‡Å#∞ UH©Hõ$ «O KÕã≤ ≥·=â◊HÎx

â◊s~°O JO`å, Éèí∂q∞H ã=∞áêà◊§Ö’ „ÑãiOÑKÕã∞ÎOk. Wk x~°∞`åûÇÏOQÍ L#flÑÙ_»∞

L`åûÇ¨xflã¨∞ÎOk.

20. ZHÍfi"≥∞i<£ (Aquamarine) :– Wk P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Ñ¨Å∞™ê~°∞¡ Ñ¨K«Û Jx J#∞‰õΩO\Ï=Ú. Wk

áê Œ~°≈Hõ=Ú, Y~°∞Û «‰õΩ¯==∞~Ú#k.

Wk Éè∫uHõ â◊HÎx LOK«∞ «∞Ok. „Ñ™ê~° â◊‰õΩÎÅ#∞Ö’ ≥·Î# JQÍ èŒÑÙ ã=Ú„ ŒÑÙh_»Å‰õΩ

=∞Ozk. Wk ~°Hõ∆#∞ è≥·~åºxfl Wã∞ÎOk. ÖË « hÅO, he P‰õΩÑK«Û ãÊù\HÍÅ∞ èŒiOz#

"åiH˜ LÑ¨âßOux Hõey™êÎ~Ú. Wk h\˜ QÆ=∞<åxfl =∂~°∞ã¨∞ÎOk. Wk XHõ QÍA

y<≥flÖ’ ã¨fiK«Ûù=∞~Ú# h\˜x ÃÑ\ì „Ñü~ÀA nx #∞O_ç „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨KÕ¿ãÎ QÍ_è»=∞~Ú#

â◊HÎx „Ñ¨™êkã¨∞ÎOk. nxx qHÍâßxH˜ "å_» å~°∞.

D =¸ÅHÍxfl ^è≥ ·~°ºÑ¨Ù =¸ÅHõOQÍÑ≤Å∞™êÎ~°∞. Wk j„Ñ¶¨∞|∞kú qHÍã¨<åH˜

`À_»Ê_»∞ «∞Ok. q*Ï˝# Ñ¨ Œú «∞Å =∞ èŒº Tyã¨ÖÏ_»∞ «∂ LO@∞Ok. â◊s~åÅ â◊‰õΩÎÅ#∞

~°H∆ã¨∞ÎOk. Wk P è•ºu‡Hõ *Ï„QÆ «ÎÅ#∞ =$kú Ñ¨~°∞ã¨∞ÎOk. Wk ÖË « ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

Wk h\˜ ãÖ|O èŒ=∞~Ú# ~å~Ú. Wk #~åÅ#∞ ã≤÷~°OQÍ LOK«∞ «∞Ok. =º‰õΩÎÅ#∞

|Å=O «∞Å∞QÍKÕã¨∞ÎOk. JO «~°æ « J=Ü«∞"åÅ‰õΩ =zÛ# ~ÀQÍÅ#∞ #Ü«∞O KÕã¨∞ÎOk.

3130



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


ãO|O è•Å∞ q+Ü«∞OÖ’ nxx "å_» å~°∞. Wk J «∞º`åûÇÏOQÍ L#fl =∞#ã∞û‰õΩ

q„âßOu Wã¨∞ÎOk. ^è•º#OÖ’ LÑ¨Ü≥∂yOz#@¡~Ú`Õ „¿Ñ=∞,âßOu,P`«‡qâßfiãÖ

ÃÑOK«∞ «∞Ok. ZHÍfi"≥∞Ô~<£~åà◊√§ Hõ#º,~åâ◊√Å "åi`À ãÖ|O è•Å∞ Hõey LO\Ï~Ú.

áê~° Œ≈Hõ „Ñ¨HÍâ◊=O «=∞~Ú# ~å~Ú. Wk ã≤ •ú «‡Å`À Hõey LO@∞Ok. D

P‰õΩÑ¨K«Ûx he„áêÑÖzHõ ™êQÆ~°O HÍOu „Ñ¨ÉèÏ"åxfl ã¨∂~°º„Ñ¨ÉèÏ=O`À JÅÅÃÑ·

LO@∞Ok. Wk z~°HÍÅO LO@∞Ok. =∞#â◊HÎx ZO «Ö’ «∞QÍ LOK«∞ «∞Ok. Jxfl

™ê÷~ÚÅÖ’#∞, „Hõ=∞|núHõiã¨∞ÎOk. =∂#ã≤Hõ L„ ÕHõ, Éè∫uHõâ◊‰õΩÎÅ#∞ ã≤÷sHõiã¨∞ÎOk.

D P‰õΩÑ¨K«Ûx~å~Ú â◊√kúKÕã¨∞ÎOk.

Œ∞~°ƒù Œ∞úÅ#∞ Œ∞+ìâ◊‰õΩÎÅ#∞ JHõ _» L#fl HõÅ‡+¨ "å`å=~°Ïxfl x~ÀkèOK«∞@‰õΩÉÏQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. Wk â◊√ Œú « «#∞ J=∂Ü«∞Hõ åfixfl =∞# Œ$+≤ìx ã¨Ê+ìO KÕ¿ãO Œ∞‰õΩLÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞Ok. Wk #~åÅ ÉÏ^èŒÅ∞ „QÆO^äŒ∞Å ÉÏ^èŒÅ∞ "≥∞_»<˘Ñ¨CÅ∞,

Œ=_»,Q˘O «∞,ÑÖ\˜ ÉÏ èŒÅ#∞ «yæã¨∞ÎOk.

JHÍfi"≥∞Ô~·<£ Z=∞~åÖò¤ *ÏuH K≥Ok#k. PHõ~°¬©Ü«∞"≥∞ÿ#k. ÖË « hÅO,he P‰õΩÑK«Û,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Û\˜hÅO,Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Û\˜ P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

Wk ÖË « hÅO, hÅO Hõeã≤# Ñã∞ÑÙÑK«Û Ñã∞ÑÙ,ÑK«Û HõÅã≤# P‰õΩÑK«Û ~°OQÆ∞ÖÖ’LO_ç „ÉˇlÖò, ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ =∂„`«"Õ∞ ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. nxx Éˇ~°∞Ol Jx‰õÄ_®Ñ≤Å∞™êÎ~°∞.

Wk J<ÕHõ ~°HÍÅ he KèåÜ«∞ÅÖ’ ˘~°∞‰õΩ «∞Ok. nxx 15,18 Uà◊§Ö’ÑÙ ÉÏeHõÅ∞èŒi¿ãÎ "åi â◊s~°O =∞$ Œ∞`åfixfl ãÖáêkOÑ¨KÕã¨∞ÎOk. P è•ºu‡Hõ =∂#= «fiÑ¨Ù Œ$+≤ì À

K«∂¿ãÇ≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞ q∞ye# "å~°O^ŒiH˜ ‰õÄ_® „Ñ¨Hõ$u ~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ ‰õ∆Ω‚OQÍÑïjeOKåe. J#∞‰õΩ#fl "å~°∞ ‰õÄ_® nxx èŒiOK«=K«∞Û#∞. 3,12,21,30 ÕnÅÖ’[x‡Oz#"å~°∞ q∂#~åt"å~°∞ QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ ^Œ$+≤ì ãïQÍ L#fl"å~°∞ nxxèŒiOK«=K«∞Û#∞. Wk ã≤OÇ¨ÏÅQÆfl *Ï «‰õΩÅ‰õΩ ‰õÄ_® LÑ¨Ü≥∂yOK«=K«∞Û.

q<À^•Å‰õΩ "≥àı§ Pã¨HÎ L#fl"å~°∞, „Ñ¨*Ï ãÖ|O è•Å L^ÀºQÆã¨∞÷Å∞ nxx «Ñ¨ÊxãïQÍ èŒiOKåe.Wk L„ ÕHÍÅ#∞ L„kHõÎ «Å#∞ «yæOz =∂#ã≤Hõ |ÖÏxfl P„~°Ì «#∞JO ŒKÕã¨∞ÎOk. nxx ™ê è•~°OQÍ Láê è•ºÜ«∞ =$uÎÖ’ L#fl "å~°∞, Ñïâ’ èŒ#‰õΩÅ∞,ÉÏºO‰õΩ,L^ÀºQÆã¨∞÷Å∞, "≥·^Œ∞ºÅ∞,=∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å‰õΩ áê@∞Ñ¨_Õ"å~°∞. Ñ¨~åº@‰õΩÅ∞,ã≤hÑï„â◊=∞"å~°∞, <åq‰õΩÅ∞, JO «~å˚fÜ«∞ ã¨ «ûO|O è•Å∞ HõÅQÍÅx HÀ~°∞‰õΩ<Õ "å~°∞nxx èŒiOK«@O =∞Ozk. Wk Wk =∂#ã≤Hõ x~åâß"å Œ∞Å‰õΩ "åi L„kHõÎ «#∞J Œ∞ÑÙ KÕÜ«∞_®xH ZO`À â◊HÎ=O «=∞~Ú#k™ê è•~°OQÍ ÉèÏ~° « Õâ◊Ñiã≤÷ «∞Å‰õΩ WkZO`À qÅ∞"≥·#k.

^˘iHKÀ@∞¡:– „ÉlÖòÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ ˘~°∞‰õΩ «∞Ok. =„[Hõ~°∂~ü,"≥∞ÿHõQÆ#∞Å∞, Y=∞‡OXi™êûÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok.

ÅHõ ∆ÏÅ∞: WO^Œ∞Ö’ 66.17 ã≤eHÍ,20,39 JÅ∂ºq∞xÜ«∞O,11.50ÉˇieÜ«∞O,0.69 ÃÑ¶„~°ãπ PÔH· û_£,0.24 ™È_®,1.14 h~°∞ LO@∞Ok. nx PHõ~°¬Hõ â◊HÎ2.70 Hõiî# «fiO 7.7QÍ#∞ LO@∞Ok. ~°OQÆ∞"Õ_çKÕ¿ãÎ =∂~°∞ «∞Ok.

~ÀQÍÅx"å~°: "Õ_çKÕã≤ =KÕÛ ~ÀQÍÅ∞ á⁄@ì‰õΩ ãÖ|OkèOz# ~ÀQÍÅ∞ <åâ◊#OKÕã¨∞ÎOk. nx HÀãÖ ZHÍfi"≥∞Ô~·<£ LOQÆ~°O â◊s~åxH˜ «QÆ∞Å∞#@∞¡ LO_®e. LOQÆ~°Ñ¨Ù„"ÕÅ∞‰õΩ ÃÑ@∞ìHÀ"åe.

J Œ$+ì =º‰õΩÎÅ∞:– he ~°OQÆ∞ tÅÅ∞. 4,13,22,31 P‰õΩÑ¨K«Û tÅÅ∞ 5,14,32ÕnÅÖ’ [x‡Oz#"å~°∞ èŒiOz#@¡~Ú Õ J Œ$+ìO HõÅã≤ =ã¨∞ÎOk.hÅO ~°OQÆ∞QÆÅ

~å~Ú 8,17,26 `ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜ P‰õΩÑ¨K«Û~å~Ú 6,15,24 `ÕnÅÖ’[x‡Oz# "åiH˜ ÖÏÉèÏxfl KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk.

21. P~üÃãxH± (Arsenic) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : ÃÇÏHÍûQÆflÖò (Hexagonal)

r=Å=O : F~ü "≥ÚHõ <≥ÔQ\˜"£ q∞#~°Öò (Mineral Ore) , H˘xfl Ü«∂O\˜"≥∞x,S~°<£, xÔHÖò, ã≤Åfi~ü =∞iÜ«Ú ã¨ÅÊù~ü.

~°OQÆ∞ : \˜<£"≥·\ò, |∂_ç Œ, _®~ü „ˆQ, P~°OlH±Ô~_£, "≥∞\ÏeH±QÀ¡


=¸ÅHõO : Jyfl, "åÜ«Ú=Ù, Éèí∂q∞

„QÆÇ¨Ï=Ú/ zÇ¨Ïfl=Ú : QÆ∞~°∞=Ù/ èŒ#∞ã¨∞û, |∞ èŒ∞_»∞/ Hõ#º.

*Ï„QÆ`«ÎÅ∞ : Wk q+¨=Ú. =∞O@Å#∞ Ñ‘ÅÛ‰õÄ_»^Œ∞. JO`«~°æ`«OQÍ =∞~°ÏxflKÕ‰õÄ~°∞ã∞ÎOk. =∞~°Ïxfl HõÅ∞QÆ*Ëã≤<å Wk ãÊ+ì=∞~Ú# â◊HÎ=O «=∞~Ú# tÅ ~ÀQÍÅ#∞QÆ∞iÎã¨∞ÎOk.

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : „Ñ¨=∂ ŒHõ~°"≥∞ÿ# ~å~Ú J~Ú<å =∂#ã≤Hõ Éè∫uHõ â◊‰õΩÎÅ#∞ =$kúKÕã¨∞ÎOk.

22. P\’<≥·\ò (Autunite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : >ˇ„\ÏQÆflÖò (Tetraganal)

r=Å==Ú : HÍe¬Ü«∞O, Ü«Úˆ~xÜ«∞O, "≥ÚHõ ÃÇ·Ï„_»ãπ á¶ê¿ãÊ\ò (Hydrous Phos-

phate) , ÉËiÜ«∞O, "≥∞yfl+≤Ü«∞O

3332



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


~°OQÆ∞ : á¶È¡~ÀÃãO\ò, Öˇ=∞<£ @∞ ã¨ÅÊù~ü Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù–P‰õΩÑ¨K«Û ÖË • P‰õΩÑ¨K«Û(Floursite )

â◊HÎ : JÜ«∞™ê¯O «fi=Ú

=¸ÅHõ=Ú : Éèí∂q∞

„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú:â◊x/=∞Hõ~°O

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk TÇ¨â◊HÎx,|∞kúH˜ fã¨∞‰õΩ=zÛ P «‡#∞ xÜ«∞O„uOz ã¨Ê+ìOQÍLOK«∞ «∞Ok. Hõ#Ñ¨_»x Œ$+≤ìx ÃÑOz, JO «~ü Œ$+≤ìÖ’ áê@∞ Éèíq+¨º ü Œ$+≤ìx ‰õÄ_®ÃÑOK«∞ «∞Ok. ZÖ’¡–„w<£, P‰õΩÑ¨K«Û ã¨Ê\˜HÍÅ∞ Éè∫q∞Hõ â◊HÎx ÃÑOz Ç¨Ï$ ŒÜ«∞OÖ’„¿Ñ=∞#∞ ÃÑOK«∞`å~Ú. Wk „¿Ñ=∞‰õΩ =ÚO Œ∞ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù P‰õΩÑ¨K«Û ã¨Êù\˜HõO ‰õΩ_çKÕuÖ’ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë Ñ¶e «O ≥Å∞ã¨∞ÎOk.

23. Z"≥O@∞ºÔ~·<£ (Aventurine) :Wk „áêHõ$uHõ tÅ. Wk Jaè=$kúx HÍ=Åã≤# ^•x Hõ<åfl Z‰õΩ¯=. PHõi¬ã¨∞ÎOk.

Wk „H™ÈÉiÖò ~å~Ú=Ö ÑxKÕã∞ÎOk. Z"≥O@∞ºÔ~·<£ J Œ$ëêìxfl „¿Ñ=∞Ö’#∞ ™êÇÏ™êÅ#∞ã¨$+≤ìã¨∞ÎOk. Wk XHõ =ºHÎx ã¨fiO «O„ «º, ™êfiÉèÏqHõâ◊HÎ QÆÅ"åxQÍ =∂~°∞ã¨∞ÎOk. Wk~ÀQÆ x~À èŒHõâ◊HÎ. K«~°‡~ÀQÍÅ#∞ x~Àkèã¨∞ÎOk. â◊s~°HÍOux ÃÑOK«∞ «∞Ok. XHÍ<˘HõãÖ Œ~°ƒùOÖ’ ã¨fi Œ$+≤ìx #Ü«∞O KÕ¿ãO Œ∞‰õΩ "å_» å~°∞. Wk Éè∫uHõ L„kHõÎ, =∂#ã≤Hõ,â◊s~åÅ‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞HÍiQÍ LO@∞Ok.

Z"≥O@∞ºÔ~·<£ |Å=∞~Ú# x~À èŒHõâ◊HÎ Ñ≤@∞º@s „QÆOkä Ñ¨xKÕÜ«Ú@‰õΩ ÉÏQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. Wk ã¨$[<å «‡Hõ â◊HÎx ÃÑOK«∞ «∞Ok. L#fl « P è•ºu‡Hõ â◊HÎx, HõO_»~åÅ,#~åÅ â◊HÎx =$kú Ñ¨~°∞ã¨∞ÎOk. Wk ~°K«~Ú «Å∞ HõàÏHÍ~°∞Å∞ ã¨$[<å «‡Hõ ã¨fiÉèÏ=ÙÅ‰õΩZO`À ÖÏÉèÏxfl KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk. Wk „Ñ¨ÉèÏ=O P‰õΩÑ¨K«Û H˜~°ÏÅ∞ èŒ<åxfl PHõi¬ã¨∞ÎOk.Wk áê~° Œ~°≈Hõ=∞~Ú# z#fl "≥∞~°∞Ñ¨ÙQÆÅ HÍfi~ü¤~å~Ú– Wk ZO`À â◊HÎ=O «=∞~Ú#kHÍ Œ∞. „Ñ¨âßO « «#∞ KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk.

24. JAÔ~·\ò (Azurite) (Lapis Linguis) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : "≥∂<ÀH©¡xH± (Moncyclic)

r=Å==Ú : ÉËã≤H± HÍÑ¨~ü HÍ~°ƒ<Õ\ò (Basic Copper carbonate) /HÍÑ¨~ü F~ü

~°OQÆ∞: JE~ü hÅO,=Ú Œ∞~°∞hÅO, QÀ¡ã≤ =∞iÜ«ÚÖ’ Å∂ãì~ü¤

â◊H˜Î: JÜ«∞™ê¯O « «fi=Ú

=¸ÅHõ=Ú : h~°∞

„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú: K«O„ Œ∞_»∞/â◊√„‰õΩ_»∞

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : JAÔ~·\ò ã¨Êù\ ˜HÍÅ∞ „Ñ¨âßO «OQÍ#∞, L„ ÕHõÑ¨Ói « â◊HÎx Hõeyâ◊s~°O Éèí∂q∞x PHõi¬™êÎ~Ú. JAÔ~·\ò èŒiOz# =ºHÎ HÀiHõÅ#∞ „¿Ñ=∞Å#∞ W=fiQÆÅ_»∞.è•º#â◊HÎH ÀÇÏ ŒO KÕã∞ÎOk. =Ú Œ∞~°∞hÅÑÙ JAÔ~·\ò P è•ºu‡Hõ â◊HÎx ÃÑOz =¸_»=

<Õ„`åxfl =$kúKÕã¨∞ÎOk. Wk "≥∞ÅÃã·\ò ã¨Êù\ ˜HõO`À Hõeã≤ f„="≥∞ÿ# L„kHõÎ`«Å#∞x~Àkèã¨∞ÎOk.

P Œ∞~åúÅ∞ f„==∞~Ú# ~°∞QÆ‡ «Å‰õΩ |∂¡q∞ =∂‰õΩ Z#eã≤Ü«∂‰õΩ Wk KåÖÏ „Ñu‰õÄÅ

Ñïã≤÷ «∞ÅÖ’ "å_» å~°∞.Wk ã¨Êù\ ˜HÍ Hõ$uÖ’ L#fl QÍ_è»=∞~Ú# he~°OQÆ∞Ö`Àáê@∞

Ñ¶~üÑ¶ÙÖò ~°OQÆ∞#∞ Hõey P`å‡= Ö’Hõ=Ú#∞Hõey LO@∞Ok. Wk JO «~°æ « q*Ï˝<åxH˜

QÆ∞~°∞Î. P è•ºu‡Hõ JO «ó Œ$+≤ìx x["≥∞ÿ# JkèÉè∫uHõ «#∞, ã¨Ê+ì «‰õΩ Wk zÇ¨ÏflO. nxH˜

J#O «=∞~Ú# â◊HÎ LO_ç «# „Ñ¨ÉèÏ"åxfl =∞#q∂ Œ K«∂Ñ¨Ù «∞Ok.

nx JO «~ü â◊HÎ PÖ’K«#Å‰õΩ L„ ÕHÍÅ‰õΩ JO Œ~°∞ J#∞Éèí="Õ∞. Wk =¸_»=

HõO\x è•º#OÖ’ L#flÑC_»∞ ≥~°∞ã∞ÎOk. Jk Éè∫uHõ *Ï„QÆ «Î#∞ "åãÎ"åÅ#∞ „ÑÏoHÍ

| Œú=Ú KÕã¨∞ÎOk. Wk Q˘Ñ¨Ê =∂#qHÍâßxH˜ x"å~° B+¨ èŒ=Ú.

PÉèí~°ÏÅ‰õΩ Ñ¨xH˜~å Œ∞. Ñ¨sHõ∆Å∞ K«k"Õ q^•º~°∞÷Å‰õΩ Wk Q˘Ñ¨Ê =~°O. |∞kúx,

*ÏÑHÍxfl ã≤÷~°OQÍ LOK«∞ «∞Ok. K« Œ∞=Ù‰õΩ<Õ@ÑC_»∞ nxx ŒQÆæ~°QÍQÍx, â◊s~°OÖ’QÍx

èŒiOKåe.

B25. ÉÔ~·\ò (Barite)

ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: P~À÷~ü ÃÇÏOaH± (Orthorhombic)

r=Å=O : ÉËiÜ«∞O ã¨ÖËÊù\ò (Barium Sulphate)

~°OQÆ∞ : ≥Å∞Ñ¨Ù, |∂_ç Œ, ~°OQÆ∞ÖËxq, Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù, „É∫x+π,Z~°∞Ñ¨Ù,hÅO

â◊HÎ: q Œ∞º ŒÜ«∞™ê¯O « «fi=Ú

=¸ÅHõO: Éèí∂q∞,Jyfl

„QÆÇ¨ÏO/zÇ¨Ïfl=Ú:â◊√„‰õΩ_»∞/=$+¨ÉèíO ã¨∂~°∞º_»∞/ã≤OÇ¨ÏO,‰õΩA_»∞,Ñ¶Ó¡\’/=$tÛHõO

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞:– ÉÔ~·\ò HõO_»Åâ◊HÎ „Ñ¨ • «. ÃÇ·ÏáÈ>Ëq∞Ü«∂, [fi~°O f„==∞~Ú#~°∞QÆ‡ «Å =Å¡ HõeˆQ=∞O@Å#∞ Wk «yæã¨∞ÎOk. x~åâ◊xã¨Ê $Ç¨ÏÖ’ L#flÑ¨C_»∞ Wk=∞# â◊H˜Îx =$kúKÕã¨∞ÎOk. Wk KÕuÖ’ Hõ#∞Hõ LOK«∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ Z^Œ∞\˜=∞x+≤x#qfiOÑKÕã∞ÎOk. ÉÔ~·\ò „HãìÖò „ÑÜ«∂ÏÅÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ "å_» å~°∞. TÇ„ÑÜ«∂©‰õΩÅ#∞"åãÎ=ã≤÷uÖ’H˜ ≥ã¨∞ÎOk.

3534



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


26. ÉÔ~·\òû („ˆQ,`≥Å∞Ñ¨Ù) (Barytes)

ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’x Hõ_»ÑlÖÏ¡Ö’x <åº=∞~Ú# ÉÔ~·\ò ~åà◊√§ ≥Å¡xq,|∂_ç Œ ~°OQÆ∞ÅÖ’xq Åaè™êÎ~Ú. Ñã∞ÑÙ,Z~°∞ÑÙ ~°OQÆ∞ÅÖ’ ‰õÄ_» g\x Hõ#∞Q˘<åfl~°∞.

Wk. 4.2 PHõ~°¬Hõ â◊HÎx, 2.5 #∞O_ç 3.5 =~°‰õΩ Hõiî#`åfixfl Hõey LO@∞Ok.

|∂_ç Œ ~°OQÆ∞ ÉÔ~·\òû ÑÓiÎQÍ É’~ü"≥Öòû «=fi_®xH LÑÜ≥∂QÆÑ_Õ #∂<≥#∞ f™êÎ~°∞.nxx ~°™êÜ«∞xHõ Hõ~å‡QÍ~åÅÖ’ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. ÃÑ~ÚO\ò á¶êºHõìsÅÖ’ ÃÑ~ÚO\òû`«Ü«∂sH˜ ÉˇÔ~·\òûx LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. =„ã¨ÎÑï„â◊=∞, ~°™êÜ«∞xHõ Ñï„â◊=∞Å∞,ZH±û–ˆ~ÖÏ|ˆ~@sÅÖ’ nxx q™êÎ~°OQÍ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.

WO_À<Õ+≤Ü«∂,"≥∞HûHÀ,J"≥∞iHÍ,J~aÜ«∞<£ ÕâßÅ‰õΩ ~åà◊§#∞ PO„ èŒ #∞O_ç ZQÆ∞=∞uKÕ™êÎ~°∞. H˘ÖÏ~å_À,_»∞HÀ@∂L «Î~°,Ñ¨tÛ=∞ WOQÍ¡_£ #∞Oz =∞Oz <åº"≥∞ÿ# ~åà◊√§=™êÎ~Ú.

D ~å~Úx q^ÕâßÅ‰õΩ ZQÆ∞=∞u KÕÜ«∞_»O =Å¡ =∞# ^Õâ◊O q^Õj „^Œ"åºxflãÖáêkOK«∞‰õΩO\’Ok.nxx ~åà◊§ ~°∂ÑÖÖ’ QÍx, á⁄_»∞Å ~°∂ÑÖÖ’ QÍx ZQÆ∞=∞uKÕ™êÎ~°∞.

27. ÉˇiÖò (Beryl)

ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu:– ÃÇÏHÍQÆflÖò (Hexaganal)

r=Å==Ú:– ÉˇieÜ«∞"£∞ JÅ∂ºq∞#Ü«∞O ã≤eˆH\ò (Beryllium Alu

minium Silicate) , ™È_çÜ«∞O,ekèÜ«∞O, ÃãiÜ«∞O

~°OQÆ∞:– P‰õΩÑ¨K«Û,hÅO,ZHÍfi"≥∞Ô~·<£,QÀÖ¤<£ Éˇie, Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù–„É∫<£,Z~°∞Ñ¨Ù, Ñ≤OH±,≥Å∞Ñ¨Ù (ÖË •) ~°OQÆ∞ÖËxk.

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ :– Wk ™ê è•~°OQÍ =∂#=â◊HÎx ÃÑOz „áêHõ$uHõ |∞kú qHÍâßxflqãÎ $ «O KÕã≤ =∂#=â◊HÎx L#fl «ã≤÷uH˜ fã¨∞‰õΩ"≥à◊√ «∞Ok. Wk "≥·"åÇ≤ÏHõ |O è•Å#∞â◊$OQÍ~° â◊HÎx ÃÑOK«∞ «∞Ok.nxH˜ Jkè Õ= « â◊√„Hõ,‰õΩAÅ∞,Wk [Åâ◊‰õΩÎÅ`À =∂\Ï¡_Õâ◊HÎx „Ñ¨™êkã¨∞ÎOk. ÉˇiÖò ã¨Êù\˜HÍxfl ~°OQÆ∞#∞ |\ì qÉèíl™êÎ~°∞. Wk "≥O_çÖ’ ÃÑ\ìZ_»=∞ KÕu LOQÆ~°Ñ¨Ù "ÕeH˜ ÃÑ\ì èŒi™êÎ~°∞.

nxx èŒiOK«@O =Å¡ „¿Ñ=∞ PáêºÜ«∞ « JO «óHõ~° rq « P#O^•xfl á⁄O Œ=K«∞Û#∞. nxx H˘xfl QÆO@Å∞ Ñ¨q„ « [ÖÏÅÖ’ LOz èŒiOKåe. Wk ™ê è•~°OQÍÑ≤e¡Hõ#∞fl P‰õΩÑ¨K«Û,~À*ò~°OQÆ∞, Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞, Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Û, ~°OQÆ∞ÅÖ’ Åaèã¨∞ÎOk. Wkâ◊√„‰õΩx [#‡#Hõ∆„ «O Hõey#, "åiH˜ „¿Ñ=∂ã¨Ê Œ „QÆÇ¨Ï=Ú PáêºÜ«∞ « L#fl„QÆÇ¨Ï=Úâ◊√„‰õΩxKÕ áêeOK«|_»∞ «∞Ok. nxx èŒiOz# "åiH˜ ™êOÑ¶≤∞Hõ Éèí„ Œ «#∞, B#fl`åºxfl

Wã¨∞ÎOk. Wk ZHõfi"≥∞i<£, Ñ≤e¡Hõ#∞fl, =∂~°æ<≥·\ò,Q˘+¨<≥·\ò,ÃÇÏeÜ≥∞_®~À ~°OQÆ∞ÅÖ’LO@∞Ok. ™ê è•~°OQÍ ZHõfi"≥∞Ô~·<£,Z=∞~åÖò¤ "å_» å~°∞. Wk Ys Œ~Ú#q. q∞ye#"å\˜x ™ê è•~°OQÍ "å_»~°∞. Wk Z=∞~åÖò¤ P‰õΩÑ¨K«Û, Õ<≥~°OQÆ∞,"≥eã≤# P‰õΩÑ¨K«Û,"≥Åã≤# hÅO, ≥Å∞ÑÙ ~À*Ï~°OQÆ∞ HõÅã≤# Z~°∞ÑÙ~°OQÆ∞ÅÖ’ Åaèã∞ÎOk. Wk DlÑÙìÖ’Åaèã¨∞ÎOk. 6,15,24 ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "å~°∞ P‰õΩÑ¨K«Û ~°HÍxfl èŒiO=K«∞Û#∞.q∞ye# "å~°∞ JO ŒO HÀãÖ "å_»=K«∞Û#∞.

WO Œ∞Ö’ J<ÕHõ ~°OQÆ∞Å∞ LO\Ï~Ú. Z=∞~åÖò¤ „w<£ Õ<≥ ~°OQÆ∞ ¿ÑÖò „w<£, ¿ÑÖò|∂¡ "≥·\ò, ~À*ò Ô~_£ ~°OQÆ∞Å∞O\Ï~Ú. Wk DlÑ¨ÙìÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok.

ÅHõ∆ÏÅ∞ : WO Œ∞Ö’ 67.85% ã≤eHÍ 17.95 JÅ∂ºq∞xÜ«∞O,ÉseÜ«∂ 12.47"≥∞wfl+≤Ü«∞O 0.9% ™È_® 0.76 h~°∞ 1.66% LO\Ï~Ú. Wk 7.5 #∞O_ç 8=~°‰õΩHõiî# «fiO Hõey LO@∞Ok. PHõ~°¬ â◊HÎ 2.73 Wk ÃÑà◊√ã¨∞. Z=∞~åÖò¤Ö’ Z‰õΩ¯=ÉèÏQÆO ã≤eHÍ, LO@∞Ok. Z=∞~åÖò¤ | Œ∞Å∞ ÉˇiÖò#∞ "å_»=K«∞Û.

~ÀQÆx"å~°HÍÅ∞: nxx èŒi¿ãÎ =¸„`åâ◊Ü«∞ "åº èŒ∞Å#∞ #t™êÎ~Ú. #~åÅ

|ÅÇ‘Ï# « áÈ «∞Ok. ~°HõÎÇ‘Ï «#∞ «yæã¨∞ÎOk. ÃÑ·Öòû#∞ ‰õÄ_» «yæã¨∞ÎOk.

J Œ$+ì=º‰õΩÎÅ∞: 6,15,24 ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "å~°∞ nxx èŒiOK«=K«∞Û.

28. Éˇ*’~ü (P~ü) Éˇ*Ï (Bezoar or Beza) :– Wk J<åk HÍÅO #∞O_ç"å_»∞ «∞<åfl~°∞. nxx èŒiOz# "åiH˜ ¿Ñ¡QÆ∞ JO@∞ "åº èŒ∞Å∞ZO`À f„==∞~Ú#"åº èŒ∞Å∞ „Ñ¨=∂^•Å∞ ~å=Ù.

29. |¡_£™Èì<£ (P‰õΩÑ¨K«Û q∂ Œ Z„~°x K«∞Hõ Å∞) (Blood Stone)

^˘iˆHKÀ@∞¡: WO_çÜ«∂, P„¿ãìeÜ«∂,„ÉˇlÖòÅÖ’ D ~åà◊√§ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú.

ÅHõ∆ÏÅ∞ : nx Ü≥ÚHõ PHõ~°¬ â◊HÎ 2.65,nx Hõiî# «fiO 7. Wk ã≤eHÍ#∞ HõeyLO@∞Ok. WOHÍ Å∞º"≥∞<å, =∂OQÆhã¨∞ ‰õÄ_» Hõey LO@∞Ok. WOHÍ JÅ∞º"≥∞<å,=∂OQÆhã¨∞ ‰õÄ_» Hõey LO@∞Ok. "≥∞~°∞ã¨∂ÎHõxÑ≤OKÕ Z„~°x K«∞Hõ Å∞ S~°<£ PÔH· û_£.nx QÆ∞O_® HÍOu „Ñ¨™êi «=∞=Ù «∞Ok.

~ÀQÆx"å~°Å∞ : Z=ÚHõÅ ÃÑ~°∞QÆ∞ ŒÅÖ’ Ö’áêÅ∞,Hõ_»∞ÑÙ‰õΩ ãO|OkèOz# ~ÀQÍÅ#∞x"åiOz ã¨„Hõ=∞OQÍ LOK«∞ «∞Ok. Z=ÚHõÅ ÃÑ~°∞QÆ∞ ŒÅ‰õΩ `À_»Ê_»∞ «∞Ok. H˘O «=∞Ok Ñ≤Å¡Å∞ Z=ÚHõÅ ÃÑ~°∞QÆ∞ ŒÅÖËHõ |ÅÇ‘Ï#OQÍ LO\Ï~°∞. D ~å~Úx èŒi¿ãÎ"åiH˜ J «º Œ∞ƒù « =$kú HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. Wk ~°HõÎÇ‘Ï# «#∞ «yæOz â◊s~åxfl L «ûÇ¨Éèíi «OKÕã¨∞ÎOk.

Wk K«∂_»\ÏxH˜ KåÖÏ PHõ~°¬©Ü«∞OQÍ LO@∞Ok. P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞ q∂ Œ ~°HõÎÑ¨Ù~°OQÆ∞ K«∞Hõ Å∞ LO\Ï~Ú.HÍ|\˜ì nxx ''|¡_£™Èì<£—— JxÑ≤Å∞™êÎ~°∞. Wk è≥·~åºxH,qK«Hõ∆H

3736



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


„Ñ¨fHõ, „áêp#HÍÅOÖ’ Dl+≤ìÜ«∞#∞¡ ÉÏa"≥∂xÜ«∞Å∞¡ ã‘Öò "ÕÜ«∞_®xH˜ "å_Õ"å~°∞.nxx JO Œ"≥∞ÿ# HõÑ¨CÅ,z#fl"å*òÅ∞ «Ü«∂~°∞KÕÜ«∞_®xH˜ ‰õÄ_» LÑ¨Ü≥∂yOKÕ"å~°∞.

Wk LÑ¨â◊=∞#tÅ Wk â◊HÎx â◊√„ÉèíÑ¨~°∞ã¨∞ÎOk. ~°HÍÎxH˜ ãÖ|OkèOz# ã¨=∞ãÎ^ÀëêÅ#∞ ÇÏiã∞ÎOk. ~°HõÎOÖ’ „áê"åÜ«Ú=Ù L «ÊuÎx JkèHõO KÕã∞ÎOk. Wk =ÚYºOQÍ„ã‘ÎÅ∞ |Ú «∞ãÖ|O èŒ "åº èŒ∞Å#∞ „Hõ=∞|nú Hõiã¨∞ÎOk. |¡_£™Èì<£ Éè∫uHõ â◊HÎx ÃÑOzÑ¨Ù#óâ◊≈HÎx ã¨=∞áêà◊§Ö’ LOK«∞`å~Ú. Wq ™ê è•~°OQÍ Z~°∞Ñ¨Ù P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞ÅÖ’LO\Ï~Ú. D ~åà◊√§ ™ê è•~°OQÍ "Õ∞+¨~åt"åi`À ãÖ|O è•Å∞ Hõey LO\Ï~Ú.

Wk H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ ''ÃÇÏe "≥∂„\’Ñ¨Ù—— Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞`ÀZ„~°KåiHõÅ∞ L#fl ''*Ïã¨Ê~ü~å~Ú——. Wk Éè∫uHõ „Ñ¨Hõ$u ÅHõ∆ÏÅ∞ Hõey LO@∞Ok.WO^Œ∞Ö’ Z‰õΩ¯= S~°<£,<åÅ∞QÆ∞~°HÍÅ~Ú# Ö’Ç¨ÏÖ’áêÅ#∞ ~°HõÎOÖ’ ã¨=∞áêà◊§Ö’LOK«∞ «∞Ok. Wk \’~°‡"≥·<£, \’áê*ò HÍifleÜ«∞<£ |¡_£ ™Èì<£ =∂#= â◊s~°OÃÑ· „Ñ «ºHõ∆OQÍ„Ñ¨ÉèÏ"åxfl Hõey LO\Ï~Ú.

Wk j «Å "å`å=~°ÏxH˜ ZO`À =∞Oz ~å~Ú. "åiÖ’ â◊HÎ «‰õΩ¯= L#flÑ¨C_»∞Wk â◊s~åxfl L ÕÎl «O KÕã≤ XHõ „Hõ=∞ Ñ¨ ŒúuÖ’ LOK«∞ «∞Ok. Wk P‰õΩÑ¨K«Û ~°`«fl"≥∞ÿZ~°∞ÑÙ =∞ èŒº# LO@∞Ok. Wk "Õ∞+ÅQÆfl *Ï «‰õΩÅ∞, =$tÛHõ ÅQÆfl*Ï «‰õΩÅ∞, 9 [#‡ãOYºHõey# "åiH˜ J Œ$+ì ~° «fl=Ú. Pi÷Hõ =$kúx Wã¨∞ÎOk.

Pi÷Hõ xÑ¨Ù∞Å∞ ÉÏºOHõ~°¡‰õΩ, W#∂ºÔ~#∞û, ÉÏºOHÕQ∑ ™êì‰õΩ ¿+~°∞ =∂Ô~¯@¡ "åiH˜Pi÷Hõ =#~°∞Å∞ L#fl "åiH˜ Wk ÉÏQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. nxx èŒiOz# "åiH˜ è≥·~°ºO™êÇÏãO Éè∫uHõ qHÍâ◊O Z‰õΩ¯=. ÑÓ~°fiHÍÅO nxx =∞O Œ∞Å‰õΩ "å_Õ"å~°∞. QÍÜ«∂Å#∞=∂<ÕÊk. ~°HõÎO ÉÏQÍ HÀÖ’Ê~Ú# ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ Wk™ê è•~° P~ÀQÆº Ñï~°Hõ∆ KÕ¿ãk.nxx èŒiOz# "åiH˜ J#∞HÀx ãÖÑ¶∞@#Å∞ JáêÜ«∂Å #∞O_ç ‰õÄ_® ~°H∆ã¨∞ÎOk.

Wk P‰õΩÑK«Û Hõey# Z~°∞ÑÙ ~°OQÆ∞~å~Ú. P„¿ãìeÜ«∂„ÉlÖò WO_çÜ«∂ÅÖ’ ˘~°∞‰õΩ«∞Ok.6,15,24,9,18,27,1,10,19,28 ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "å~°∞ èŒiOK«=K«∞Û.

30. |∂¡\ÏÑ¨~üû (Blue Topaz) :– Wk JO`«=∞~Ú# „Ñ¨HÍâ◊O`«=∞~Ú#,áê~° Œ~°≈Hõ=∞~Ú# tÅ nx H˜~°ÏÅ∞ K«Å¡QÍ#∞, „Ñ¨âßO «OQÍ#∞, L ÕÎ[ Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ#∞ LO\Ï~Ú. nx =∞O„ «â◊HÎ, JÜ«∞™ê¯O « «Î fiO JO|~ü, @~°‡Ö·<£Å#∞ PHõi¬™êÎ~Ú.Wk q Œ∞ºK«Ûùâ◊HÎx J Œ#OQÍ á⁄O Œ∞ «∞Ok. nx Jáê~°=∞~Ú# q Œ∞ºK«ÛùHÎ H˜~°ÏÅ∞„ÑHÍâ◊=O «=∞~Ú #HÍO «∞Å∞,ãÊ+ì «, <åº «, P è•ºu‡Hõ â◊‰õΩÎÅ#∞ J Œ#OQÍ Wã∞ÎOk.

#~åÅ‰õΩ QÆ∞O_≥‰õΩ Wk JkèHõ=∞~Ú# |ÖÏxfl Wã¨∞ÎOk. Wk H˘ «Î Ñ¨x „áê~°OaèOz

L„kHõÎ#∞ HõeyOz HÍ~À‡#∞‡Y∞Å∞QÍ KÕã≤ ã¨$+≤ìHõ~°Î#∞ z„`«HÍ~°∞Å∞QÍ KÕÜ«∞_»OÖ’

Q˘Ñ¨Ê"åOKè«=O «"≥∞ÿ# áê„ «#∞ áÈ+≤ã¨∞ÎOk.

31. ÉÏ¡H± @~°‡Ö·<£ (Black Tourmaline) :– Wk ~°Ç¨Ï™êºxH˜ QÆ∞~°∞Î. Wk

HõxÑ≤OK«^Œ∞. nx =Å# HõxÑ≤OK«x ~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ HõxÑ≤OKÕ@∞¡ KÕã¨∞ÎOk. nxx

ÖÏÉèí •Ü«∞Hõ=∞~Ú# â◊HÎ XHõ ZÅ„HìH± \Ï<£ûá¶ê~°‡~ü=Ö ÑxKÕã∞ÎOk. ÉÏ¡H±*"£∞Å∞ |Ú

â◊HÎ À áÈ~å_»∞`å~Ú. «ÑÊ „QÆÇ≤ÏOK«=Ù. nxx èŒiOz#O Œ∞=Å¡ H˘ «Î=∂~°∞Ê HõxÑ≤ã∞ÎOk.

Wk P «‡x„QÆÇ¨ÏO, xÜ«∞O„ «#∞ Hõey LO@∞Ok. ã¨Ê+ì=∞~Ú#, PÖ’K«#Å‰õΩ Wk

ã¨Ç¨Ü«∞HÍi J=Ù «∞Ok.

32. ÉÏ¡H± XÉòã≤ì_çÜ«∞<£(Block Obsiduan) :– Wk â◊HÎH ãO|OkèO z#k.

=∞#‰õΩ ÉÏ èŒ#∞ qëê^•xfl É’kèã¨∞ÎOk. Wk ã≤÷~°„Ñ¨ • «. Wk QÍA=Öˇ =Å¯xH±~å~Ú. nxq∂ Œ JHõ _»Hõ _» ≥Å¡x =∞K«ÛÅ∞O\Ï~Ú. J"≥∞iHõ<£ WO_çÜ«∞<£ *Ï «∞Å∞H˘O^Œ~°∞. nxx Ñ¨q„`«k<åÅÖ’ "å_»`å~°∞. nxx Hõ`«∞ÎÅ‰õΩ |Öˇ¡Ñ¨Ù "≥Ú#Å‰õΩ,ÉÏ~°ûÑ¨Ù"≥Ú#ÅHõ∆=ÚÖ’‰õΩÅ∞QÍ "å_» å~°∞.

33. ÉÏ¡H± XÃÑÖò (Black Opal ) :Wk J Œ$+ì tÅ. Wk P «‡KèåÜ«∞Ö’ x=ã≤ã¨∂Î LO@∞Ok. =∞#O ZO Œ∞‰õΩ L<åflO

=∞#O Z=~°∞ J<Õ ^•xx ≥eÜ«∞KÕã¨∞ÎOk. #Å¡QÍ LO@∞Ok ZO`À Ys ≥·#k.

34. |∂¡ÖË¿ã JQÆ\˜ (Blue Lace Agate) :– Wk ~å[ K«„HÍxH˜ ZO`À

â◊HÎxã¨∞ÎOk. ã¨∂Hõ∆ ‡â◊s~åxH˜ =¸_»=Hõ#∞flQÍ â◊HÎ Hõey LO@∞#flk nxx ≥eÜ«∞x"å\˜x `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. Wk XHõ =∞<ÀqHÍ™êxH˜ ‰õÄ_® Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. Wk ã¨=∞ã¨ºHõO>Ë ã¨=∞ã¨ºÑïëê¯~°OÃÑ· Œ$+≤ì™êiã¨∞ÎOk. Wk hÅO,K«∞@∞ì≥Å¡QÍ LO@∞Ok. QÆ∞_»∞¤ PHÍ~°OÖ’ LO@∞Ok.

35. ÉÏ¡H± FxH±û (Black Onyx) :– Wk J`«º^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ~°H∆ÍHõ=K«=Ú.

èŒiOz"åxx K«∞@∂ì â◊HÎ=ÅÜ«∂xfl ãÊ+≤ìã∞ÎOk. nxx èŒiOz# "åix ã≤÷~° xâ◊ÛÜ«ÚxKÕã≤ ãÖ`À+¨HÍ~°‰õΩ~åÖ∫`«∞Ok. J^Œ$ëêìxfl`≥ã¨∞ÎOk. Wk he ~°OQÆ∞Ö’ LO@∂èŒiOzx^•xâ◊HÎ ˆH∆„`åxfl „Ñ¨™êkã¨∞ÎOk. „Ñü‰õÄÅâ◊HÎx `˘Åyã¨∞ÎOk. Wk #Å¡\˜

~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.36. |∂¡ ZÑ>ÿ\ò (Blue Apatite) :– D Yx[=Ú HõO~î°OÖ’x K«„HÍxH ZO`À

|ÖÏxfl WzÛ ^•xH˜ L#fl J<ÕHõ P@OHÍÅ#∞ `˘Åyã¨∞ÎOk. j„Ñ¶∞ rq`åxfl JO «óŒ$+≤ìx >eÑux JO ŒKÕã∞ÎOk. Wk ÕeHõQÍ LO_ç =Ú Œ∞~°∞ hÅO~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

37. |∂¡ HÍºÅÃã·\ò (Blue Calcite) :– D Yx[O ZO`À â◊HÎ=O «=∞ ~Ú#k.

nxx èŒiOz# "åiH x~°‚Ü«∂Å∞ fã∞HÀ=_»OÖ’ YzÛ «"≥∞ÿ# Jaè„áêÜ«∂xfl ãO`ÀëêxflKÕ‰õÄˆ~Û Ñïã≤÷ «∞Å#∞ =KÕÛ@@∞¡ KÕã¨∞ÎOk. Wk he ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

3938



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


38. |∂¡=∂<£™Èì<£ (Blue Moon Stone) :– D Yx[O ã¨Ç¨Ü«∞HÍiQÍ

x~åÑ¶¨∂@OQÍ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã¨∂Î =$kúH˜ Hõ$+≤KÕã¨∞ÎOk. „Ñ¨Ü«∂ÏÅÖ’ ~°Hõ∆ KÕã¨∂Î''„\Ï"≥Å~üû ~å~ÚQÍ—— „Ñ¨ã≤kúK≥OkOk. Wk K«„HÍÅ „Ñü‰õÄÅ «#∞ «yæã¨∞ÎOk. WkJ Œ$+ì=O «"≥∞ÿ#~å~Ú. Wk ã¨$+≤ìH˜ ã¨Ç¨Ü«∞HÍi J=Ù «∞Ok. Wk ≥Å¡QÍ LO_ç he=∞O@Å#∞ "≥ Œ[Å∞¡ «∞Ok.

39. |∂¡ãÃÑ¶·~ü (Blue Saphire) :– Wk ™ê è•~°OQÍ â◊hâ◊fi~°∞xH ãO|OkèOz

#k. KåÖÏ Ys Œ~Ú#k. ZO`À ÖÏÉèí •Ü«∞Hõ=∞~Ú#k. ã¨=∞~°÷=O « =∞~Ú#k. ~° «flÑ¨sHõ∆‰õΩxKÕQÍx *’ºu+¨ºâß„ã¨Î"Õ`«ÎKÕQÍx, ãÖMÏºâß„ã¨Î"Õ`«ÎKÕQÍx nxx ÑïjeOzèŒiOKåe. 8,17,26, [#‡ ÕnÅ∞ QÆÅ =º‰õΩÎÅO Œ~°∞ nxx èŒiOKåe. Wk ÇÏ$„^ÀQÆ∞Å‰õΩ

=~° •Ü«∞x „Ñ¨=∂^•Å∞,rq « „Ñ¨=∂^•Å∞, Jyfl„Ñ¨=∂^•Å∞ „áêHõ$uHõ LÑ¨„ Œ"åÅ#∞O_ç „Ñ¨ ÕºHÕz nxx èŒiOz# "åix ~°H∆ã¨∞ÎOk.

„áêHõ$uHõ LÑ¨„ Œ"åÅ`Àáê@∞ J#∞HÀx Œ∞~°…@#Å∞ Pi÷Hõã≤÷u QÆ «∞Å =$kúx Wk~°H∆ã¨∞ÎOk. "åºáê~°OÖ’ XHõ ™êiQÍ ÃÑ·H˜ fã¨∞‰õΩ"≥à◊√ «∞Ok. J «x ZO`À j„Ñ¶∞OQÍZ<Àfl~°HÍÅ J==∂<åÅ∞ LÑ¨„^Œ"åÅ#∞O_ç ~°H˜∆ã¨∞ÎOk. `åQÆ∞_»∞ L#fl"å~°∞ ZO`Àã¨=∞~°∞÷Å~Ú#~° «fl Ñ¨sHõ∆‰õΩx ÑïjÅ#`À nxx èŒiOKåe. nxH˜ | Œ∞Å∞QÍ «‰õΩ¯=Ys Œ∞QÆÅq ‰õÄ_® Åaèã¨∞Î<åfl~Ú. PÇ¨~° xÜ«∞=∞x|O èŒ#ÖÖ’ „Hõ=∞| Œú « ÖËx"å~°∞PÇ¨~°Ñ¨ Œú «∞Å∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ J=∞Å∞ KÕÜ«∞x "åiH˜ Wk =„*ÏÜ«Ú èŒO. nxH˜ x"å~°â◊HÎ LOk.

Wk"åO «∞Å∞, "åã‘, «Å<˘ÑCÅ∞,â◊s~°ÉÏ èŒÅ∞,=iìQÀ,ÃãQÆ,QÆ_»¤Å∞,JÉòã‘Å∞, „Éèí=∞Å∞,JÅs˚Å∞ f„= L„kHõÎ «Å#∞ x"åiã¨∞ÎOk. ‰õΩ[,â◊#∞Å∞,~åÇ¨ ,â◊#∞Å∞ „QÆÇ¨Ï K«„HõOÖ’XˆH ™ê÷#OÖ’ L#fl"å~°∞, á⁄O «#ÖËx ãÖYºÖ’ L#fl"å~°∞ èŒiOKåe. nxfl èŒiOz#"åiH˜ ãÖ`À+Ö, =$kú HõxÑ≤™êÎ~Ú.

W «~°∞Å Ñ@¡ „¿Ñ=∞ WO\ÃÑ· "≥∂ÇÏO`À áê@∞#=∞‡HõOQÍ#∞ LO\Ï~°∞. â◊x ãOKå~°ã=∞Ü«∞OÖ’ Jk â◊x"å~°O ã∂~åºãÎ=∞Ü«∂xH 2 1/2 QÆO@Å =ÚO Œ∞ èŒi¿ãÎ =∞Ozk„QÆÇÏ# ã=∞Ü«∂ÅÖ’ =∞O„`Àáêã# KÕã≤ HÀiHõÅ ™ê èŒ# ‰õÄ_® nxx èŒiOK«=K«∞Û#∞.â◊x Ü≥∂yOz# "å~°∞ nxx èŒi¿ãÎ ZO`À =∞Ozk.

áêâ◊º#Hõ∆„ « ã=∞Ü«∞OÖ’#∞ nxfl èŒiOK«=K«∞Û#∞. áêãº#Hõ∆„ « =∞O>Ë 8= #Hõ∆„ «O.\˜.a (Hõ∆Ü«∞"åºkèH˜) x"å~°‰õΩ LÑ¨Ü≥∂yOK«=K«∞Û#∞. *’ºuâß≈G"Õ «ÎÅ ã¨ÅÇ¨"Õ∞~°‰õΩnxx èŒiOKåe. Wk ™ê è•~°OQÍ 5 HÍºÔ~@∞¡ LO_®e. Pi÷Hõ X_ç Œ∞_»∞‰õΩÅ∞ P~ÀQÍºxflHÍáê_»∞ «∞Ok. nxx Ô~O_»="ÕeH˜ èŒiOz#>¡Â Õ Pi÷Hõ Ñïã≤÷u, ãÖ`å<À «ÊuÎHÍ~°Hõ"≥∞ÿ=∂#=ÙxH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~°OQÍ LO@∞Ok. P‰õΩÑ¨K«Û @~°‡Ö·<£ À HõeÑ≤ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl>¡Â Õ^•x Ñ¶e «O Ô~O_çO «Å∞ J=Ù «∞Ok.

Wk he~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk =Ú Œ∞~°∞ hÅO QÍx JO>Ë q+µ‚=¸iÎ ~°OQÆ∞QÍx,<≥=∞eHõO~î°O ~°OQÆ∞QÍx LO@∞Ok. Wk WO_çÜ«∂, NÅOHõ, |~å‡ÅÖ’ ˘~°∞‰õΩ «∞Ok.„Ñ¨[Å∞ 8,17,26 ÕnÅÖ’ Ñ¨Ù\ì# "å~°∞ nxx èŒi¿ãÎ, J Œ$+ì=O «∞Ö∫`å~°∞.

40. É’l ™Èì<£ (Boji Stone) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : S™È"≥∞„\˜H± (Isometric)

r=Å==Ú: „>Ëãπ "≥∞\ÏÖòû (Trace Metals) =∞iÜ«Ú ÃÑÔ~· À Hõeã≤ #=¸ÅHÍÅ∞,ÃÑÅ_çÜ«∞"£∞, á¶Èã≤Öò,ÃÑ„\˜ÃÑ¶·_£ É’<£.

~°OQÆ∞: #Å∞Ñ¨Ù,ÖË « KèåÜ«∞Å∞ HõxÑ≤OKÕ Ö’Ç¨Å∞ "≥O_ç„ˆQ Si_ÀÃã<£û

â◊HÎ: q Œ∞ºK«ÛùHÎ =∞iÜ«Ú JÜ«∞™ê¯O «O

=¸ÅHÍÅ∞: "åÜ«Ú=Ù, h~°∞

„QÆÇ¨Å∞/zÇ¨Ïfl=Ú: |∞ èŒ∞_»∞/q∞ èŒ∞#O,K«O„ Œ∞_»∞/Hõ~å¯@HõO,â◊x,Ü«Úˆ~#ãπ/‰õΩOÉèíO

LÑÜ≥∂QÍÅ∞: Wk ZO`À â◊HÎ=O «=∞~Ú# q Œ∞º ŒÜ«∞™ê¯O «â◊HÎ Hõey#k. "≥∞ «ÎxQÆ∞O„_»x~åà◊√§ „ã‘Î *ÏuH˜ K≥Ok#q. Hõiî#O, ã¨Êù\˜HÍHõ$u Hõey#qÑ¨Ù~°∞+¨ *ÏuH˜K≥Ok#q. ~ÀQÆx~À èŒHõâ◊HÎ Hõey#q. Wq â◊s~åxfl ã≤÷~°OQÍ LOK«∞`å~Ú. É’ltÅ=∞x+≤x ã¨=∞~°÷=O «OQÍ#_»Ñ¨QÆÅ∞QÆ∞ «∞Ok. nxx KÕuH˜ èŒi¿ãÎ Œ∞+ìâ◊‰õΩÎÅ#∞ «iq∞"Õã¨∞ÎOk. Wk K«„HÍÅ#∞ ã¨∂Hõ∆ ‡ â◊s~åÅ#∞ ã¨=∞`ÒÅºOÖ’ LOz ã¨=∞~°÷=O «OQÍÑ¨xKÕ¿ã J «º Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# ~å~Ú Wk â◊HÎ x~À èŒHÍÅ#∞ `˘ÅyOz, â◊√„ÉèíÑ¨~°z B~å#∞â◊HÎ=O «OKÕã¨∞ÎOk. Wk XHõx Éè∫uHõ â◊s~°OÖ’x Ü«∂OQ∑ â◊HÎx qxÜ≥∂yã¨∞ÎOk.Wq «∞Ñ¨C „É∫<£ ~°OQÆ∞Ö’ LO_ç QÆ∞O„_»x PHÍ~°OÖ’#∞ H˘xfl =∞$ Œ∞=ÙQÍ#∞ H˘xflQÆ~°∞‰õΩQÍ#∞ LO\Ï~Ú.

41. É’\ò ™êfi<åJQÆ\˜ (Botswarna Agate) :– Wk K«„HõH˜s\ÏxH˜ â◊HÎx

„Ñ¨™êkOz B~° (Aura )â◊s~åxH˜ â◊H˜ Îxã¨∞ÎOk. Wk `≥eÜ«∞x ^•x QÆ∞iOz`≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎOk. ™ê^èŒ‰õΩx qHõã≤OÑ¨KÕã¨∞ÎOk. Wk „Ñü XHõ¯iã=∞ãº‰õΩ Ñiëê¯~°O ã∂zã∞ÎOk. Wk „Q,Ñ≤OH±, ≥Å∞ÑÙ,~°OQÆ∞ÅÖ’ LO_ç QÆ∞O„_»OQÍ#∞QÆ∞_»∞¤ PHÍ~°OÖ’#∞ LO@∞Ok.

42. É’ÖÏOlÔ~\ò (Boulangerite) :– Wk ã¨Ê\˜HõO. F~°∞Ê, âßO «O,â◊HÎ,

Jaè=$kúH˜ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎOk. áÈ~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ Hõ#∞HõQ˘#_®xH˜ LÑ¨Ü≥∂ yã¨∞ÎOk.JO «~°æ « |∞kúx qHõÑ≤Oã¨KÕã¨∞ÎOk. â◊HÎ ÃÑiˆQO Œ∞‰õΩ "å_» å~°∞. Hõ*ÏÅ =$kúH˜‰õÄ_® LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∞Ok. Wk HÍÑ¶‘ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

4140



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


43. É’<£ (Bone) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: ≥eÜ«∞ Œ∞. (None)

r=Å==Ú: HÍe¬Ü«∞O ãÖËÊù\ò (Calcium Sulphate) ,HÍeûÜ«∞O HÍ~°ƒ<Õ\ò HÍe¬Ü«∞Oá¶È¡Ô~·_£, HÍe¬Ü«∞O HÀ¡Ô~·_£, "≥∞yfl+≤Ü«∞O, á¶ê¿ãÊù\ò, ™È_çÜ«∞O HÀ¡Ô~·_£, ã¨ÖËÊù\ò

~°OQÆ∞: ÖË « ≥Å∞Ñ¨Ù, |∞_ç Œ~°OQÆ∞Ö’LO_Õ ≥Å∞Ñ¨Ù, „É∫x+π"≥·\ò =Ú Œ∞~°∞ KèåÜ«∞Å∞HõxÑ≤OKÕ „É∫<£.

â◊H˜Î: JÜ«∞™ê¯O « «Î fiO=¸ÅHõO: Éèí∂q∞„QÆÇ¨ÏO/zÇ¨ÏflO:â◊x/=∞Hõ~°OLÑÜ≥∂QÍÅ∞: WO Œ∞Ö’ Z<Àfl ~°HÍÅ∞<åfl~Ú. "å\Ö’ H˘xfl =∂„ «"Õ∞ „Ñã≤ Œú"≥∞ÿ#q

44.É∫Å¤~ü XÃÑÖò (Boulder Opal) :– Wk H©fi<£ûÖÏO_£Ö’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok.

Wk É∫Å¤~°¡=∞ èŒº ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. H˘xfl É∫Å¤~üÅÖ’ Wxfl L#fl QÆ∞~°∞ÎÅ∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú.Wq ZO`À „Ñ¨HÍâ◊=O «OQÍ#∞ JO ŒOQÍ#∞ LO\Ï~Ú.

45. |∂ºá¶È<≥·\ò (Bufonite) :– Wk ã~°ÊÉÏkè «∞Å‰õΩ, q+[O «∞=ÙÅ HÍ@∞Å‰õΩ

ÉÏQÍ"å_» å~°∞. Wk ÉÏQÍ â◊HÎ=O «OQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.

C46. HÍ~°ƒ<£ H˘Öò (Carbuncle) :– Wk Œ∞+ì™êOQÆ «ºO =Å¡ =zÛ# J<ÕHõ

JáÈÇÏÅ#∞ <åâ◊#O KÕã∞ÎOk. J «#∞ å#∞ Z=i<≥· Õ „¿Ñq∞OK« ŒÅ∞K«∞ <åfl_Õ J «xx„¿Ñq∞™êÎ_»∞. Wk ™ê è•~°OQÍ â◊√„Hõ„QÆÇ¨ÏO áêeOKÕ „Ñü XHõ iH˜ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ#k.g~°∞ ™ê è•~°OQÍ ãÖã¨ $u Hõà◊Å#∞ P~åkè™êÎ~°∞.

47. HÍifleÜ«∞<£ (Carnelian) :– Wk "≥K«Ûx „áêâ◊HÎx Éèí∂q∞H˜ WKÕÛQÆ∞~°∞Î. Wk Éèí∂q∞H˜ J=ã¨~°=∞~Ú# „H˜Ü«∞#∞ QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞ÎOk. Éèí∂q∞H˜ â◊HÎ HÍ=Åã≤#^•xx L„kHõÎ Ñ~°z ÑÙ<åk "Õã≤ #_»∞ÑÙ «∞Ok. nxH ZÅ„Hì=∂ºQÆfl\H± â◊‰õΩÎÅ∞<åfl~Ú.Wk èŒiOz# #O « =∂„ «"Õ∞ ÖÏÉèÏÅ∞<åfl~Ú. Wk K«~°‡O ^•fi~å â◊HÎx „Ñ¨™êkOzQÍex è•~åà◊OQÍ Ñ‘ÖËÛ@∞ì KÕã¨∞ÎOk. Wk PÇ¨~°O r~°‚„H˜Ü«∞ ~°HõÎ„Ñ¨ã¨~°Å#∞ „Hõ=∞| ŒúOKÕ¿ãO Œ∞‰õΩ „ÑÉèÏq «O KÕã∞ÎOk. Wk ™ê è•~°OQÍ Z~°∞ÑÙ~°OQÆ∞ Hõey# |OQÍ~°∞=<≥fl Hõey áê~° Œ~°≈HõOQÍ LO\Ï~Ú. nx`À =∞O„`åÅ#∞ K≥‰õΩ¯`å~°∞. Wk Éèí∂q∞Ö’Z‰õΩ¯= ãÖ|O è•Å∞ LO_ç „áêÑÖzHõ ãÖ|O è•xfl Ñ¨Ù#~°∞ Œúiã¨∞ÎOk.

Wk ~°HÍÎxH \+µºÅ ÑÙ#~°∞ «ÊuÎH À_»Ê_»∞ «∞Ok. Wk UHÍ„QÆ « ™ê èŒ#"≥∞ÿ QÆ∞O_≥‰õΩP#O^•xfl ™êOÑ¶≤∞Hõ åfixfl "Õ_çx Wã¨∞ÎOk. Œ∞+ì åfixH˜ Œ∂~°OQÍ LOK«∞ «∞Ok. Wk™ê è•~°OQÍ P~°Ol ~°OQÆ∞Ö’ LO_ç, Hõ<åº~åt "åi`À ãÖ|O èŒO Hõey LO@∞Ok.

D Yx[O ÑïÑ¨Ó~°‚ «#∞ KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk. D~°¬º ÉèíÜ«∞OÅ #∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk. qëê ŒO

#∞O_ç ~°H∆Oz ãO`Àëêxfl KÕ‰õÄ~°∞ã∞ÎOk. Wk ãÊ+ì=∞~Ú# Z~°∞ÑÙ, P~°Ol~°OQÆ∞ÅÖ’

LO_ç H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ Kå~°Å∞‰õÄ_» Hõey LO@∞Ok.

Wk Z„~°x~°OQÆ∞ Hõey LO@∞Ok. WO Œ∞Ö’ ÕeHõáê\˜ h_»Å∞ ‰õÄ_» LO\Ï~Ú.

Wq ã¨=Ú„ ŒOÖ’ LO\Ï~Ú. Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞#∞ èŒiOz# "åiH˜ â◊HÎ=O «=∞~Ú# L„ ÕHÍ

Å#∞ x~Àkèã¨∞ÎOk. Wk „Ñ¨ ÕºHÕz x~°O «~° [fi~åÅ∞, J=∞‡"å~°∞, HÍ"≥∞~°∞¡ Ñ≤ã¨∞ìÖÏ,

#ÑÙOâ◊Hõ «fiO WOHÍ ~°HõÎÇ‘Ï# «Å#∞ <åâ◊#OKÕã≤ |ÖÏxfl ~°HõÎâ◊√kúx KÕã∞ÎOk. nx`Àáê@∞

Wk ~°HõÎÇ‘Ï#`« ™ê^è•~° |ÅÇ‘Ï#`«, ^Œ∞óYO,âßs~°Hõ<˘Ñ¨CÅ∞, ZÅs˚Å∞,QÆ∞O_≥Ö’¡

=∞O@Å∞, ŒQÆ∞æ, «∞=Ú‡Å∞, PãÎ=∂, x"≥∂xÜ«∂Å#∞ «yæã∞ÎOk. Ñ≤Å¡Å∞ «‰õΩ¯= PÇ~°O,

Jaè=$kú «‰õΩ¯=QÍ L#flÑ¨C _»∞ nxx èŒi¿ãÎ "åi P~ÀQÆºO "≥∞~°∞QÆ∞Ñ¨_»∞ «∞Ok.

QÆ~°ƒùO •eÛ#Ñ¨Ù_»∞ =KÕÛ "åº èŒ∞Å#∞ <åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk. áÈbã¨∞Å∞,~°Hõ∆ÏkèHÍ~°∞Å∞

nxx èŒiOz J#∞‰õΩx JáêÜ«∂Å#∞O_ç ~°H∆OK«|_ç ÖÏÉèÏxfl á⁄O Œ∞`å~°∞. H˘xfl

~°HÍÅ JO «~°æ « â◊‰õΩÎÅ∞, Œ∞+ìâ◊‰õΩÎÅ∞ <åâ◊#O J=Ù`å~Ú. nxx èŒiOz#O Œ∞=Å¡

„\ÏÑ¶≤H± „Ñ¨=∂^•Å∞, "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞, L~°∞=ÚÅ #∞O_ç ~°H∆OK«|_» å~°∞. nxx H˘O Œ~°∞

r~°‚â◊HÎ =$kúH˜ "å_» å~°∞.

9 [#‡ ÕnQÍ L#fl"åiH˜ «Hõ∆ Ñ¶e`åÅ∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú. "åiH˜ Pi÷Hõ ã≤÷~° «fiO,

L„kHõÎ «Ö’x"å~°, ã=∞ãºÅ Ñiëê¯~°O, <åºÜ«∞ ã=∞ãºÅ∞, «QÆ∞æ å~Ú. H¡+ìÑiã≤÷ «∞ÅÖ’Wk |ÖÏxfl WK«Ûù#∞ „Ñ¨™êkã¨∞ÎOk. H˘O « =∞Ok nx Ñ¶e`åÅ`À Œ∞+ìâ◊‰õΩÎÅ #∞O_ç~°H∆OK«∞HÀQÆÅQÆ∞ «∞<åfl~°∞. Hõ∆Ü«∞"åºkè „QÆã¨∞÷Å‰õΩ Wk KåÖÏ =∞Ozk.

≥Å¡x H Ô~Öò _»Ü«∂a\ãπ (=∞ èŒ∞"Õ∞ÇÏ) ~ÀQÆ∞Å‰õΩ =∞Ozk. ™ê è•~°OQÍ Ç≤ÏO Œ∂„ã‘ÎÅ∞ nxÃÑ· Ç¨Ï#∞=∞O «∞x z„`åxfled™êÎ~°∞. ã¨∂~Àº ŒÜ«∞O J~Ú# «~°∞"å « XHõQÆO@ «~°∞"å « nxx èŒiOK«=K«∞Û.

Wk Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Ö’ LO_ç èŒiOz# "åiH˜ =∂#ã≤HõâßOuH˜ q[Ü«∞ ™ê èŒ#‰õΩá⁄O Œ∞`å~°∞. ™ê è•~°OQÍ =Ú‰õΩ¯‰õΩ ãÖ|OkèOz# "åº èŒ∞Å∞ „Ñ¨ ÕºHÕz =Ú‰õΩ¯

#∞O_ç <≥`«∞Î~°∞ Ñ¨_»@OÖ’#∞ nxx "å_»`å~°∞. QÍÜ«∂Å`À ÉÏ^èŒÑ¨_Õ"å~°∞. nxx

"å_» å~°∞. =HõÎÅ∞ LÑ<åºã‰õΩÅ∞ nxx "å_» å~°∞. ™ê è•~° P~ÀQÍºxH, ™œÉèÏQÍºxH,

>ÿá¶ê~Ú_£, Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù [fi~°O "≥∞ ŒÅ~Ú# "å\˜H˜ nxx LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. èŒ∂=∞áê#OKÕ¿ã"å~°∞. nxx ŒQÆæ~° LOK«∞HÀ=∞x ã¨ÅÇ¨ Wã¨∞Î<åfl~°∞.

Wk Z~°∞Ñ¨Ù |∂_ç ŒHõÅã≤# Z~°∞Ñ¨Ù Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Û Z~°∞Ñ¨Ù HõÅã≤# „É∫<£~°OQÆ∞ Hõey„ÉlÖò L~°∞Qfi"≥∞_»QÍã¯~ü WO_çÜ«∂ÅÖ’ Åaèã∞ÎOk. 1,10,9,28 ÕnÅÖ’ [x‡Oz#"å~°∞9,18,27 ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "å~°∞ èŒiO=K«∞Û.

4342



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


48. Ñ≤e¡Hõ#∞fl (Cats eye) :– Wk"ÕÑ¨ÑÖ_»∞#∞ QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∂Î "≥O_ç w «Å∞ HõeyLO@∞Ok. #Å∞Ñ¨Ù, ≥Å∞Ñ¨Ù,#Å∞Ñ¨Ù,Ñ¨K«Û =∞ã¨HõÉÏix he ~°OQÆ∞ ÕeHõáê\˜ Z~°∞Ñ¨Ù

~°OQÆ∞#∞ Hõey LO@∞Ok. Wk J<ÕHõ ~°HÍÅ J_»¤O‰õΩÅ∞, Œ∞+ìâ◊‰õΩÎÅ#∞ JiHõ_»∞ «∞Ok.Wk ™ê è•~°OQÍ ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ JkèHÍ~°OÖ’ ÃÑ·H˜ "≥à◊§ ŒÅ∞K«∞‰õΩ#fl "å~°O`åèŒi™êÎ~°∞. *Ï «Hõ K«„HõOÖ’ ˆH «∞ â◊HÎ KåÅx "å~°∞nxx «Ñ¨ÊxãïQÍ èŒiOKåe.

2,7 [#‡ ÕnÅ∞ Hõey# "å~°∞ nxx èŒiOz#O Œ∞=Å¡ WOHÍ Z‰õΩ¯= â◊HÎ=O «∞Ö·#èŒ$_»x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. Wk ™ê è•~°OQÍ H «∞=ÙKÕ áêeOK«|_»∞ «∞Ok. nxxèŒiOz# "åiH˜ HõëêìÅ∞ =™êÎÜ«∞<Õ „Éèí=∞Ö’LO\Ï~°∞. 1,8 [#‡ ÕnÅ∞ Hõey# "åiH˜

*Ï «Hõ K«„Hõs`åº ã∂~°º|ÅO |ÅÇ‘Ï#O J~Ú#ÑÙ_»∞ nxx èŒiOKåe. "åºáê~°ã∞÷Å‰õΩD ~° åflxfl ã≤á¶ê~°∞û KÕâß~°∞.

Pi÷Hõ ã≤÷~° åfixfl WzÛ "åºáê~° #ëêìÅ#∞ «yæã¨∞ÎOk. èŒ#=O «∞Å∞ nxx èŒiOz

`«=∞ Ü«∞[=∂x P^•Ü«∂xH˜ ~°Hõ∆‰õΩÅ∞QÍ HÍHõ WOHÍ Z‰õΩ¯= ^èŒ# ¿ãHõ~°‰õΩ

HÍ~°‰õΩÅ=Ù`å~°∞. ˆH «∞=Ù â◊√„Hõ™ê÷#O #∞O_ç 6,8,12 ™ê÷<åÅÖ’ LO>Ë Wk ÉÏQÍÑ¨xKÕã¨∞ÎOk. Wk Z<Àfl ™œHõ~åºÅ∞ HõÅ∞QÆKÕã¨∞ÎOk. H «∞=ÙÅQÆflOÖ’ LO>Ë D ~° åflxfl"å_»@O ZO`À ÖÏÉèí •Ü«∞HõO. Wk èŒiOz# "åi ãÖÑ¨ Œ‰õΩ ~°Hõ∆‰õÄ_® LO@∞Ok.=∞Oz *Ï «HÍÅ~Ú Õ Wk =∞x+≤x L#fl «™ê÷~ÚH˜ fã¨∞‰õΩ"≥à◊√ «∞Ok. QÆ∞O_≥ [|∞ƒÅ∞,~°HõÎ<åàÏÅ∞, z@¡_»O, q*Ï#O Z‰õΩ¯= J=_»O,n~°…HÍÅr=#O, |ÅO,WOHÍ W «~°=∞~Ú#n~°…"åº èŒ∞Å#∞ <åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk.

ÉèÏ~°fÜ«∞~åAÅÖ’ x~°O «~°O PÑ¨ ŒÅ`À#∞ J"åO «~åÅ`À#∞ L#fl"å~°∞ DÑ≤e¡ Hõ#∞fl ~° åflxfl "å_»∞`å~°∞. nx Ys Œ∞ 35 ÅHõ∆Å =~°‰õΩ LO@∞Ok. nxxèŒiOz# ãfiÅÊHÍÅOÖ’<Õ Jxfl ~°HÍÅ J"åO «~åÅ#∞ JkèQÆq∞™êÎ_»∞. WO Œ∞Ö’ ãfiÅÊ èŒ~°

L#fl~° åflÅ∞ H¡+ì=∞~Ú# ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ Ñï+¨ i™êÎ~Ú.

Wq P‰õΩÑK«Ûx Ñã∞ÑÙÑK«Û,P‰õΩÑK«ÛHõÅã≤# ≥Å∞ÑÙ,=¸„ «ÑÙ ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.Wk Ñ≤e¡ Hõ#∞fl#∞ áÈe LO@∞Ok. HÍº#û~ü#∞ ~åhÜ«∞ Œ∞. K«~°‡"åº èŒ∞Å∞ ZÅs˚Å#∞<åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk. ˆH «∞=ÙãÔ~·# ã≤÷uÖ’#Ñ¨Ù_»∞ nxx èŒi¿ãÎ ZO`ÀÖÏÉèíO LO@∞Ok.Wk „Ñ¨=∂^•Å#∞ ã¨=Ú„ ŒOÖ’ P@∞áÈ@¡#∞, ^•y# â◊„ «∞=ÙÅ#∞, u~°∞QÆ∞ÉÏ@¡ #∞O_ç~°H∆ã∞ÎOk. Wk Pã≤Ü«∂ Õâ◊ÑÙtÅ Z<Àfl LÑÜ≥∂QÍÅ∞ QÆey#k. nx •fi~å Éèíq+º «∞Î#∞^Œi≈Oz P^è•ºu‡Hõ „Ñ¨ÑÖKåxfl K«∂_»=K«∞Û#∞. HÍº\òû#∞ hà◊§Ö’ "Õã≤ =∞~°∞<å_»∞„á⁄^Œ∞Ì# hà◊§#∞ =ÚO^Œ∞QÍ „`åQÆ=K«∞Û#∞. z~°HÍÅ rq`åxH˜ nxx "å_®Åx„áêp#™ê"≥∞`«.

Wk "ÕÑ¨ ÑÖ_»∞ ~°OQÆ∞Ö’ LO_ç "≥O_ç Kå~°Hõey LO@∞Ok. Wk #Å∞Ñ¨Ù, ≥Å∞Ñ¨ÙÑ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Û "≥Åã≤# hÅO ÖË « Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk WO_çÜ«∂, NÅOHõ,„ÉˇlÖòÅÖ’ Åaèã¨∞ÎOk.„Ñ¨[Å∞ 7,16,27 `ÕnÅÖ’ Ñ¨Ù\˜ì# "åiH˜ Wk J^Œ$ëêìxflHõeyã¨∞ÎOk

49. HÍÖòÃã·\ò (Calcite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: ÃÇÏHÍûQÆflÖò (Hexaganal)

r=Å==Ú: HÍe¬Ü«∞O HÍ~°ƒ<Õ\ò (Calcium Carbonate)

~°OQÆ∞: `≥Å∞Ñ¨Ù, ~°OQÆ∞ÖËxq, ÖË`«KèåÜ«∞Å∞ HõxÑ≤OKÕ |∂_ç^Œ,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,Z~°∞Ñ¨Ù,

hÅO,P‰õΩÑ¨K«Û,#Å∞Ñ¨Ù,„É∫<£,

â◊H˜Î: q Œ∞º ŒÜ«∞™ê¯O «=Ú.

=¸ÅHõ=Ú: "åÜ«Ú=Ù, Jyfl

„QÆÇ¨ÏO/zÇ¨Ïfl=Ú: |∞ èŒ∞_»∞:Hõ#º,QÆ∞~°∞=Ù/ èŒ#ã¨∞û

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞: D ã¨Êù\ ˜HõO ã¨Ê+¨ìOQÍ, „ÑüaOÉÏ`«‡HõOQÍ =∂Ü«∂^Œ~°ÊOQÍ

LO@∞Ok. Wk U =ã¨∞Î=Ù#∞ K«∂Ñ≤Oz<å ^•x â◊HÎx Ô~O_çO «Å∞KÕã≤ K«∂Ñ¨Ù «∞Ok.

„ˆQ HÍºeÃã·\ò «@ã‘÷Hõ~° „Ñüxkè. Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù HÍºeÃã·\ò =∂#ã≤Hõ â◊HÎx ã¨Ê+‘ìHõiã¨∞ÎOk.Z~°∞Ñ¨Ù â◊HÎ Àáê@∞ ~°HÍÎxã¨∞ÎOk. Ñ≤OH± Éèí∂ „w<£ „H˜ãìÖòû „¿Ñ=∞, x~À èŒHõâ◊‰õΩÎÅ‰õΩ,

èŒ<åHõ~°¬‰õΩ Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú.

50. ÃãÅÃã·ì\ò (Celestite) : Wk „Ñ¨âßO`«=∞~Ú# ~å~Ú. J<ÕHõ ~°HÍÅ

XuÎ_»∞Å#∞ «yæOz "≥∞ Œ_»∞‰õΩ q„âßOux WzÛ âßOux KÕ‰õÄ~°∞ã∞ÎOk. Wk ã$[<å «‡Hõ «,ã¨Ê+ì « PÖ’K«#Å‰õΩ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.

51. „ÔH·™ÈH˘ÖÏ¡ (Chrysocholla) (Lapis Lingua) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: "≥∂<ÀH©¡xH± (Monoclinic)

r=Å==Ú: HÍÑ¨~üã≤eˆH\ò (Copper Silicate)

~°OQÆ∞: P‰õΩÑ¨K«Û,hÅO– P‰õΩÑ¨K«Û, „É∫<£–#Å∞Ñ¨Ù

â◊H˜Î: JÜ«∞™ê¯O «=Ú=¸ÅHÍÅ∞: Éèí∂q∞,h~°∞„QÆÇ¨ÏO/zÇ¨Ïfl=Ú: â◊√„‰õΩ_»∞ <≥Ñ¨Óìº<£/q∂#OLÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞: Wk QÆ åxfl áê «QÍÜ«∂Å#∞ xã¨Ê $Ç¨ÏÅ#∞ «yæã¨∞ÎOk. =∞$ «r=

HõÏÅ#∞ fã≤"Õã≤ H˘ «Î"å\ ÑÙ#~°∞ «ÊuÎH HÍ~°O J=Ù «∞Ok. Wk ~°ÇÏãº x~À èŒHÍÅ‰õΩJkèÉè∫uHõ â◊‰õΩÎÅ‰õΩ nxx "å_» å~°∞.

4544



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Wk \Ï~üHÀãπ‰õΩ z#fl K≥Ö¡Å∞ =O\˜k. D Ô~O_»∞ ~åà◊√¡ XˆH q èŒOQÍ LO\Ï~Ú.â◊√„Hõ„QÆÇ¨xH˜ ãÖ|OkèOz#~å~Ú JO ŒO,„¿Ñ=∞, Ç¨~˘‡#∞Å‰õΩ QÆ∞~°∞Î. â◊HÎ=O «=∞~Ú#k. \Ï~åÊ~Úãπ=Öˇ LO@∞Ok. ZO`À HÍOux Wã¨∞ÎOk. „ÔH· ™ÈH˘ÖÏ¡ L„kHõÎ « «Å∞`«yæOz QÆ∞O_≥ [|∞ƒÅ‰õΩ „Ñ¨âßO`«`«#∞ WzÛÉèíÜ«∂xfl áÈQ˘_»∞`«∞Ok. Wk KåÖÏ"≥∞ «Îx ~å~Ú. nx`À J<ÕHõ ~°HÍÅ x"å~°HÍÅ∞ «Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~°∞.Wk L„ ÕHõÑÓi «=∞~Ú#<˘Ñ≤Ê «yæOz â◊s~åxH˜ â◊HÎx ã≤÷~° åfixfl KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk. |~°∞=Ù#∞ «yæOz JO «~°æ «â◊HÎx ÃÑOK«∞ «∞Ok.

52. ÔH·~°™ÈÉˇiÖò (Chryso Beryl) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ ŒÌu: P~°÷~ÀÇ¨ÏŸaH± (Orthorombic)

r=Å==Ú: ÉËi¡Ü«∞"£∞ JÅ∂ºq∞xÜ«∞O PÔH· û_£ (Beryllium Aluminium Oxide)

ã¨∂Hõ∆ ‡ ÑïÏ=∂ÅÖ’ W#∞=Ú,„HÀq∞Ü«∞O,

~°OQÆ∞: Ñã∞ÑÙ– P‰õΩÑK«Û,=Ú Œ∞~°∞ P‰õΩÑK«Û,hÅO–P‰õΩÑK«Û, P‰õΩÑK«Û– ≥Å∞ÑÙ,P‰õΩÑ¨K«Û, „É∫<£ =∞iÜ«Ú Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Û.

â◊HÎ: JÜ«∞™ê¯O « «fiO, q Œ∞ºK«ÛùHÎ

=¸ÅHÍÅ∞:Éèí∂q∞ Jyfl,

„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú: â◊√„‰õΩ_»∞/=$+¨ÉèíO,ã¨∂~°∞º_»∞/ã≤OÇ¨ÏO,‰õΩA_»∞,Ñ¶ÓìÖ’/=$tÛHõO

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞: Wk Ö·OyHõâ◊HÎx ÃÑOK«∞ «∞Ok. „¿Ñ=∂aè=∂<åÅ#∞ Hõeyã¨∞ÎOk.

Wk ™ê è•~°OQÍ P‰õΩÑ¨K«Û Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ÖÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. Wk Ñ¨q„ «HÍ~åºÅ#∞ W «~°∞Å‰õΩ ™ê è•~°OQÍ =∞Oz KÕ •Ì=∞O J#∞‰õΩ#fl "åiH LÑÜ≥∂QÆÑ_»∞ «∞Ok.Ñ¨q„ « K«i„ «∞Å∞ «=∞ P è•ºu‡Hõ B#fl «º ™ê èŒ#‰õΩ nxx "å_»=∞x ã¨ÅÇ¨ K≥Ñ¨Ù`å~°∞.

„Ñ¨ÑÖK«"åºÑÎOQÍ ZO`À „Ñ¨ã≤kú K≥Ok# *’ºu+¨ºâß„ãÎ"Õ «ÎÅ∞ nxx "å_» å~°∞.nxx èŒiOz# "å~°∞ Ju ã¨fiÅÊ HÍÅOÖ’ ¿Ñ~°∞ „Ñ¨MÏº «Å∞ ãÖáêk™êÎ~°∞. ZÅs˚Å∞,PãÎ=∂, QÆ∞O_≥ [|∞ƒÅ∞ L#flÑC_»∞ TÑ≤iu «∞ÎÅ "åº èŒ∞Å∞ L#flÑC_»∞ nxx "å_» å~°∞.

53. K≥„"å<£ Z"≥∞käãπì (Chevron Amethyst) :– D =¸ÅHõO =∞Oz

P è•ºu‡Hõ â◊HÎx â◊√kúKÕã≤ Jaè=$kúÑ¨~°∞ã¨∞ÎOk. |∞kú„Ñ¨âßO «Ñ¨~°z L#fl « PÖ’K«#ÅÖ’x=ã≤ã¨∞ÎOk. nxx ™ê^è•~°OQÍ JÅã¨@#∞ `«yæã¨∞ÎOk. Wk Ç¨Ï$„^ÀQÍÅ #∞O_ç~°H∆ã¨∞ÎOk. Wk „H“<£ K«„HÍxfl K«∞~°∞‰õΩ Œ<åxfl Wã¨∞ÎOk. Wk Ñ¨~°∞ƒÖò ~°OQÆ∞Ö’ ≥Å¡\˜Kå~°Å`À LO@∞Ok.

54. Kå~å~ÚÖò (Charoite) :– D Yx[O QÆ∞O_≥HõO~î°O K«„HÍÅÖ’ LO@∂

JkèHõ=∞~Ú# P è•ºu‡Hõ, J™ê è•~°„¿Ñ=∞Å#∞ Hõeyã¨∞ÎOk. Wk =ºuˆ~Hõ «#∞ «yæOz

P è•ºu‡Hõ#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok. â◊s~åxfl â◊√„ÉèíÑ~°z ™È Œ~°„¿Ñ=∞ HÍOux LOK«∞ «∞Ok.WkÑ¨~üÑ¶ÙÖò,„ˆQ, ≥Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

55. „H˜™È„¿Ñ¶*ò (Chrysophrase) :– D Yx[O â◊‰õΩÎÅ#∞ ã¨=∞`«∞ÅºOÖ’

LOK«∞ «∂ K«„HÍÅ#∞ ãiKÕã∂Î LOK«∞ «∞Ok. W «~°∞Å x~°‚Ü«∂ «‡Hõ â◊HÎ ÖËx ãO Œ~åƒùÅÖ’"åix JOwHÍ~°ã≤÷uH =KÕÛ@∞¡ KÕã∞ÎOk. D Yx[O P‰õΩÑK«Û hÅO ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

Wk PÑ≤Öò,„w<£ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk Éè∫uHõ =∂#ã≤Hõ â◊s~åxfl ã≤÷~°OQÍLOK«∞ «∞Ok. Wk ã¨=∞ «∞ºÅ#∞ ã¨Ê+ìOKÕã≤ JÑ¨™ê‡~°HõOÖ’ L#fl PÖ’K«#Å#∞ QÆ∞~°∞Î‰õΩ≥zÛ ^•xx Jaè=$kúÑ¨~°z JO «ó Œ$+≤ìH˜ |ÅO Wã¨∞ÎOk. „H˜™È„¿Ñãπ‰õΩ Q˘Ñ¨Ê x"å~°Hõ

„Ñ¨ÉèÏ=O LOk. Wk "≥∞ Œ_»∞‰õΩ ãÖ|OkèOz# „Ñ¨=~°Î#Å#∞ „Hõ=∞ |núHõiã¨∞ÎOk.=Ú^Œ∞~°∞ P‰õΩÑ¨K«Û h_»Å∞ ÖË`« h_»ÅHõO>Ë Z‰õΩ¯= â◊H˜Î=O`«=∞~Ú#q. PkèHõº`«JÅÊ[˝ «Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# ÉèË •Å#∞ «yæã¨∞ÎOk. |OQÍ~°∞=<≥flÅ QÆÅ P‰õΩÑ¨K«ÛHÍOufã¨∞HÀ=_»OÖ’#∞, |ÅO#∞ W=fi_»OÖ’#∞ QÆ∞O_≥#∞ „Hõ=∞|nÌHõiOK«_»OÖ’#∞ Z‰õΩ¯=â◊HÎ=O «=∞~Ú#k.

56. „H˜™ÈÖ·\ò (Chrysolite) :– Wk =∂#ã≤Hõ "≥·HõÖÏºxfl q~°HÎH˜ ZO`Àâ◊HÎ^•Ü«∞Hõ=∞O Œ∞. èŒiOz# "åiH˜ Pâ◊#∞ Hõeyã¨∞ÎOk.

57. HÍÖòã≤_Àx (Chalcedony) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: ÃÇÏHÍûQÆflÖò (Hexaganal)

r=Å==Ú: ã≤eHÍ<£ _≥· PÔH· û_£ (Silicondioxide)

~°OQÆ∞: ≥Å∞ÑÙ |∂_ç Œ~°OQÆ∞,„É∫<£,hÅO,~°OQÆ∞,#Å∞ÑÙ,ãfiK«Ûù=∞~Ú# Z~°∞ÑÙ,„É∫x+πZ~°∞Ñ¨Ù, =Ú Œ∞~°∞ P‰õΩÑ¨K«Û q∂ Œ Z„~°x K«∞Hõ Å∞ "åºiˆQ>ˇ_£, ÉÏº<£_≥_£ =∂ãπÖ·H±(ÖË •) „\©Ö·H± HõÅã≤#q. PÑ≤Öò„w<£, "≥iˆQ>ˇ_£ =∞iÜ«Ú "≥∂>ˇÖò¤ Z~°∞Ñ¨Ù,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù„É∫<£≥Å∞Ñ¨Ù,ÖË « |∂_ç Œ,á⁄QÆ „É∫<£,#Å∞Ñ¨Ù,„w<£ P<≥H±û.â◊HÎ:q Œ∞ºK«ÛHÎ=¸ÅHÍÅ∞: "åÜ«Ú=Ù/Jyfl„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨ÏflO: |∞ èŒ∞_»∞/Hõ#º,QÆ∞~°∞=Ù/ èŒ#∞ã¨∞ûLÑÜ≥∂QÍÅ∞: Wk <åºÜ«∞q"å^•Å#∞ ÔQeÑ≤ã∞ÎOk. „ÑÜ«∂ÏÅ∞ Œ∞+ìâ◊‰õΩÎÅ#∞O_ç

~°H∆ã¨∞ÎOk. Wq Z<Àfl ~°HÍÅ∞QÍ L<åfl~Ú.

58. ã≤„>ÿ<£ (Citrine) :ã≤Öò\H± HÍfi~ü ™ê¯\+π „Ñ[Å∞ "å_» å~°∞. Wk ÉÏ èŒº «Å #∞O_ç q=ÚHÎx Hõeyã∞ÎOk.

r~°‚â◊HÎx =$kúÑ¨~°z â◊s~°Ñ¨ÙÖ’Ñë ÉèÏQÍÅ#∞ ÉÏQÆ∞KÕã¨∞ÎOk. ~°HÍÎxfl â◊√kúKÕã¨∞ÎOk.Wk ZO`À â◊HÎ À JOkã¨∞ÎOk. HÀiHõÅ#∞ f~°∞Û‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ ÀÇ¨Ï ŒO KÕã¨∞ÎOk. ã≤„>Ë<£"åÜ«Ú=¸ÅHÍÅ`À#∞. „Ñ¨`ÕºHõ=∞~Ú# ãÖ|O^èŒOLOk. =ºuˆ~Hõ "å`å=~°Ïxfl

4746



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


x~Àkèã¨∞ÎOk. Wk P Œ∞~åÌ#∞ ÉèíÜ«∂xfl =∂~°ÉèíÜ«∂xfl «Ñ¨CÅ#∞ x~Àkèã¨∞ÎOk. Uq èŒ"≥∞ÿ# Ñ¨~üÑ¶ÙÖò ~°OQÆ∞ w «Å∞ ÖËx "å\˜x =∂„ «"Õ∞ ãÖáêkOKåe.

D Yx[O J «º Œ∞ƒù «=∞~Ú# ~ÀQÆx~À èŒHõ â◊HÎx Hõey#k. Wk =ºuˆ~Hõ «#∞«yæOz ZÑ¨Ù_»∞ ‰õÄ_» â◊√„ÉèíOQÍ LOK«∞ «∞Ok. nxx #QÆ Œ∞ ÃÑ>ìÖ’ Hõ#∞Hõ LOz Õ "åºáê~°O x~°O «~°O ™êQÆ∞ «∂ LO@∞Ok.

Wk XHõi PÖ’K«##∞ ã¨Ê+ìO KÕã≤ "åix ãÖ`À+Ö Ç¨Ï$ ŒÜ«∞O`À#∞ LOK«∞ «∞Ok. D~å~Ú |OQÍ~°Ñ¨Ù Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Û~°OQÆ∞`À ã¨Ê+ìOQÍ LO@∞Ok.

Wk ~ÀQÆx"å~°Hõ ~å~Ú. =∞^èŒ∞"Õ∞Ç¨Ï~ÀQÆ∞Å‰õΩ ZO`À LÑ¨Ü«ÚHõÎ=∞~Ú#k.r~°‚„Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’ \˜+¨µºÑ¨Ù#~°∞`«ÊuÎÖ’#∞ ã¨Ç¨Ü«∞HÍi. P`«‡qâßfi™êxfl ÃÑOz P`«‡Q“~°=O#∞ =$kú Ñ~°∞ã∞ÎOk. Wk ™ê è•~°OQÍ |O èŒ∞`åfiÅ#∞, ¿ãflÇxfl ÃÑOK«∞ «∞Ok.Wk Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Ûx á⁄QÆ ~°OQÆ∞Ö’ QÍx =∂ã≤áÈ~Ú# ÖË • =Ú Œ∞~°∞ ~°OQÆ∞Ö’ QÍxLO@∞Ok. Wk q∞ èŒ∞# ~åt"åi`À ãÖ|O è•Å∞ Hõey LO@∞Ok.

59. ã≤„\<£ HÍfi~ü (Citrine Quartz) :– nx |OQÍ~°∞ ~°OQÆ∞ q*Ï#O HÍO «∞Å#∞Hõey LO@∞Ok. =∂#ã≤Hõ, TÇ¨™ê÷~ÚÅ‰õΩ =∞ èŒº"å~°kèH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»∞ «∞Ok. WkJkèÉè∫uHõ P «‡Å‰õΩ â◊HÎxã¨∞ÎOk. ã≤„>Ë<£Ö’ Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO "≥·Öˇ\ò ~°OQÆ∞Ö’#∞ |OQÍ~°∞~°OQÆ∞Ö’#∞ Z„~°x Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÖ’#∞ LO@∞Ok. Wk ™êfiÉèÏqHõÑ¨^ŒúuÖ’ Jyflâ◊H˜ÎxLÑ¨Ü≥∂yOz "Õ_çQÍ =∂~°∞ «∞Ok. Wk ZO`À â◊HÎ =O «"≥∞ÿ#k. â◊HÎ„Ñ¨ • «. ÖË «~°OQÆ∞Ö’ PÖ’K«# ã¨Ê+ì «‰õΩ, r~°‚„Ñ¨„H˜Ü«∞‰õΩ, â◊√„Éèí∞`åfixH˜, qëêÅ#∞ Ç¨Ïiã¨∞ÎOk.nx ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞~Ú# h_»Å∞ ÉèíÜ«∂xfl =∞#ã¨∞#∞O_ç `˘Åy™êÎ~Ú. J#∞=OjHõOQÍ=KÕÛ~ÀQÍÅ#∞ ‰õÄ_® «yæã¨∞ÎOk. ã≤„\˜<£‰õΩ PO^Àà◊# q„âßOu ÖËx Ñïã≤÷ «∞Å#∞‰õÄ_® «yæã∞ÎOk.XuÎ_ç ã=∞Ü«∂ÅÖ’ nx x~À èŒHõ „ÑÉèÏ=O Z‰õΩ¯=QÍ#∞ r~°‚ „Ñ„HÜ«∞=∞^èŒ∞"Õ∞Ç¨Ï "åº^èŒ∞Å‰õΩ =∞O^Œ∞QÍ#∞ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.

60. H¡Ü«∞~ü HÍºÖòÃã·\ò (Clear Calcite) :– Wk â◊HÎx Jaè=$kú KÕã¨∞ÎOk.

Wk q^•º~°∞÷Å∞ J<ÕHõ q+Ü«∂Å∞ <Õ~°∞ÛHÀ=_®xH ãÇÜ«∞OKÕã≤ áê~îåÅ#∞ QÆ∞~°∞ÎOK«∞‰õΩ<Õ@@∞¡ KÕã∞ÎOk. Ñiã≤÷ «∞Å#∞ ãÊ+ìO KÕã∂Î x~°‚Ü«∂Å#∞ Z‰õΩ¯=KÕã∞ÎOk. K«Hõ x ~°OQÆ∞Ö’LO_ç K« Œ∞#∞QÍ K« Œ~°Ñ¨Ù=ÚHõ Å∞QÍ LO@∞Ok.

61. HÍfi~ü (Clear Quartz) : Wk ™ê è•~°OQÍ QÆ∞O_≥ "≥#∞fl=ÚHõ Å‰õΩ ZO`À|ÅO WzÛ ~°Hõ∆ HõeyOKÕtÅ. Wk Jxfl ™ê÷~ÚÅÖ’#∞ =ºuˆ~Hõ åfixfl «yæOz â◊HÎxÑ¨Ù#i˚qOÑ¨KÕã≤ â◊HÎx QÆ∞iÎã¨∞ÎOk. P «‡qâßfiãÖ, "åãÎqHõ « TÇ¨â◊HÎ J<åºÜ«∂Å‰õΩ=ºuˆ~HõOQÍ nxx "å_»`å~°∞. Wk ^è≥ ·~°º™êÇ¨Ï™êÅ#∞ ÃÑOz „Ñ¨âßO`«x„^Œ#∞KÕ‰õÄ~°∞ã∞ÎOk. áêÅ~°OQÆ∞Ö’#∞,XÃÑH±HÍfi~üÖ’ „ã‘ÎÅ Hõ∆ÏÅ∞ Hõey LO\Ï~Ú. ãÊ+ì"≥∞ÿ#HÍfi~ü Ñ¨Ù~°∞+¨ ÅHõ∆O Hõey LO@∞Ok.

62. HÀ~°<£_»"£∞ (Corundum) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: ÃÇÏHÍûQÆflÖò (Hexaganal)

r=Å=O: JÅ∂ºq∞xÜ«∞O PÔH· û_£ (Aluminium Oxide)

~°OQÆ∞: ≥Å∞Ñ¨Ù,|∂_ç Œ, #Å∞Ñ¨Ù,„É∫<£,=Ú Œ∞~°∞ Z~°∞Ñ¨Ù,hÅO,#Å∞Ñ¨Ù, =∂QÆfl>ÿ\ò

HõÅã≤#k. ÃÇÏ=∞>ÿ\ò,Ãã·Ê#Öò

â◊H˜Î: q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î

=¸ÅHÍÅ∞: "åÜ«Ú=Ù,Jyfl

„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú: |∞ èŒ∞_»∞/Hõ#º,QÆ∞~°∞=Ù/ èŒ#∞ã¨∞û

LÑÜ≥∂QÍÅ∞: HÀ~°<£_»"£∞ „ÑÑOK«OÖ’x Jxfl ~°HÍÅ ~ÀQÍÅ#∞ «yæã∞ÎOk. HÀ~°<£_»"£∞

Ö’x qq èŒ ~°HÍÅ ~ÀQÍÅ#∞ «yæã¨∞ÎOk.

Wk ZO`ÀqÅ∞"≥·# ~° «fl=Ú. Wk ~°∂a, ã¨ÃÑ¶·~üû ™ê÷~ÚÖÖ’ LO_Õ ZO`ÀYs Œ~Ú#~° «fl=Ú. J~°∞ Œ~Ú# HÀ~°<£_»"£∞Ö’ ZO`À Ys Œ∞ J~Ú#q. JO Œ"≥∞ÿ#HÀ~°<£_»"£∞ ZO`À â◊HÎ=O «"≥∞ÿ P#O^•xfl PkèÉè∫uHõ J#∞‰õÄÅ «#∞ Wã¨∞ÎOk. hÅO~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk J~°∞ Œ~Ú# ~° «fl"Õ∞HÍHõ „HãìÖò Ö·xOQ∑ À LO_ç «# J∞x~å‡Ñ¨ Œúux Hõey LO@∞Ok. nxx "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ fã¨∞‰õΩ"≥o Õ #Hõ∆„ « HÍOu HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.3 HÍºÔ~@∞¡ H˘~°<£ _»"£∞#∞ ™ê è•~°OQÍ "å_®e. HÀ~°<£_»"£∞ ã¨fiK«Ûù=∞~Ú# Œ~Ú ÕU~°OQÆ∞ ^•xH˜ LO_» Œ∞.

63. HÀÑÖò (Copal) :– Wk qâ◊√ Œú K«„HÍxfl â◊HÎ=O «OKÕã∞ÎOk. Éè∫uHõ â◊s~åxH

â◊H˜ÎxWzÛ â◊H˜Îx~À^è•Å#∞ <åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk. UHÍ„QÆ «#∞ ÃÑOá⁄Okã¨∞ÎOk. Wk ~ÀQÆx~À èŒO`Àáê@∞ P «‡Å‰õΩ „Ñ™ê~°OKÕã∞ÎOk. JO|~üÖ·\òZÖ’¡ #∞O_ç |OQÍ~°∞ ~°OQÆ∞Ö’LO_ç KåÖÏ ÕeHõQÍ LO@∞Ok.

64. HÀ~°Öò (Coral) : D Ñ¨QÆ_»O ã¨=Ú„ ŒO #∞O_ç Ñ¨Ù\ ì#k. Wk "åã¨Î"åxH˜z#flr=ÙÅ∞ Jã≤÷ÑÖ[~åÅ∞. g\˜H˘=∞‡Å∞ KåÖÏ QÆ\ìQÍ LO_ç =∞# Z=ÚHõÅ#∞ QÆ∞~°∞ÎKÕ™êÎ~Ú. Ñ¨QÆ_®Å∞ PHÍ~°O „Ñ¨"åÇ¨ÏO, Hõ ŒeHõ xs‚ « PHÍ~°OÖ’<Õ LO\Ï~Ú. Wqã¨=Ú„ ŒOÖ’ "åÜ«Ú=Ù#∞ Ñ‘Å∞ã¨∞ÎO\Ï~Ú. gx "Õà◊√§ Éèí∂q∞Ö’ K˘K«∞Û‰õΩx LO\Ï~Ú.

Wk „Ñ¨ÑÖK«OÖ’x Jxfl ã¨=Ú„ ŒÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. Z~°∞Ñ¨Ù ≥Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ÅÖ’LO@∞Ok. HÀ~°Öò ÃÇÏ=∞ˆ~lx «yæOz èŒiOz# "åiH˜ ≥eqx ÃÑOK«∞ «∞Ok. ÉèÏ~° «ÕâßxH <≥·~°∞u J"≥∞iHÍ "åãÎ=ÙºÅ∞ JO Œ"≥∞ÿ# [O «∞=ÙÅ#∞ HÀ~°Öò À «Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~°∞.

Wk ~°HõÎâ◊√kúH LÑÜ≥∂yã∞ÎOk. #Å¡xHÀ~°Öò Ü«∂O„uHõ â◊HÎQÍ HÍ~°ÉËxÜ«∞#∞¡ ÉèÏq™êÎ~°∞.

4948



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Ñ≤OH± HÀ~°Öò ãÖ`Àëêxfl ÉÏ è•x"å~°#∞ W=fiQÍ ≥Å¡ HÀ~°Öò â◊s~°O, Éèí∂q∞,â◊HÎx „Hõ=∞Ñ ŒúuÖ’ LOK«∞ «∞Ok. Wk áêeáÈ~Ú#@∞¡ HõxÑ≤¿ãÎ èŒiOz# "åiH ~°∞QÆ‡ «Å∞=™êÎ~Ú. |ÅÇ‘Ï#OQÍ LO\Ï~°∞. L„kHõÎ «Å∞ Z‰õΩ¯==Ù`å~Ú. DHÀ~°Öò Z=ÚHõÅ‰õΩ#~åÅ‰õΩ ZO`À=∞Ozk. Wk "≥∞ Œ_»∞‰õΩ ‰õÄ_® â◊HÎx Wã¨∞ÎOk. H˘xfl ~°HÍÅ =∂#ã≤HõL„kHõÎ~ÀQÍÅ#∞ x"åiOz ÖÏÉèíOKÕ‰õÄ~°∞ã∞ÎOk. Wk _≥·=∞O_£ ~°∂a Z=∞~åÖò¤ ÃÑÔ~Öò ÀHõeÑ≤ WO\˜=ÚO Œ∞ LOz Õ Jxfl ~°HÍÅ Œ∞+ìâ◊‰õΩÎÅ JÑ¨HÍ~åxfl x~Àkèã¨∞ÎOk. „ã‘Îã¨=∞ã¨ºÅ#∞ «yæOK«_®xH˜ Z„~°HÀ~°Öò#∞"å_®e. Ç¨~À‡#∞¡ „Hõ=∞OQÍ ÖËHõáÈ Õ Wk „Hõ=∞Ñ ŒúuÖ’ LOK«∞ «∞Ok. Wk =∂ºlH± KÕ¿ã@ÑÙ_»∞ LÑÜ≥∂y™êÎ~°∞. nxx ™ê è•~°OQÍJÅOHõ~°‰õΩ LÑÜ≥∂y™êÎ~°∞. L «û= ãO Œ~åƒùÅÖ’ #QÆÅÃÑ·# Œ∞ã∞ÎÅÃÑ·# JÅOHõi™êÎ~°∞.ã¨=Ú„ Œâ◊HÎ HÍ=Åã≤#Ñ¨Ù_»∞ nxx ‰õÄ_» "å_» å~°∞.

D S Œ∞ Ñq„ «=∞~Ú# ~åà◊√§ \ÏÉ@#¡‰õΩ J"≥∞iHÍÖ’ L#fl ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ‰õΩ ZO`ÀÑ¨q„ «"≥∞ÿ#q. Wq r=# â◊HÎ „Ñ¨ • «. Œ∞+ì â◊‰õΩÎÅ #∞O_ç Œ∂~°O KÕã≤ nxx èŒiOz#=ºHÎ áêiáÈ~Ú#@∞¡O_ç HõxÑ≤¿ãÎ J «xH˜ ~°HõÎÇ‘Ï# « LO_» Œx ÉèÏqOKåe. =Ú Œ∞~°∞Z~°∞ÑÙ ~°OQÆ∞ L#fl ÑQÆ_®Å∞ "Õ_çKÕã≤ ~°HõÎ „Ñ"åÇxH K≥· «<åºxfl WzÛ |ÖÏxfl KÕ‰õÄiÛ#â◊s~åxfl L ÕÎl «O KÕ™êÎ~Ú. ÖË « ~°OQÆ∞Å∞ QÆ∞O_≥ÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ"åxfl Hõey â◊HÎx W™êÎ~Ú.L„kHõÎÑ¨Ói «=∞~Ú# ÉèÏ==Ú L#flÑ¨C_»∞ =ºHÎx =∂=ÚÅ ™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞ã¨∞ÎOk. DÑ¨QÆ_»O ^Œ$+≤ ìx ^è•º<åxH˜ =∞Oz ã¨Ç¨Ü«∞HÍi.PÇ¨~° Ö’áêxfl xã¨Ê $Ç¨#∞`˘ÅyOKÕO Œ∞‰õΩ nxx èŒi™êÎ~°∞.

Wk «# Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ZO`À „Ñ¨ã≤kú"≥∞ÿ#k. <åº=∞~Ú# Ñ¨QÆ_»O W@bÖ’^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. WO_çÜ«∂Ö’ ^˘iˆH Ñ¨QÆ_»O ÖË`« Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞Ö’LO@∞Ok. nxxÇ≤ÏOkÖ’ ''"≥∂OQÍ—— JO\Ï~°∞. 9,18,27 ÕnÅÖ’ [x‡Oz "åiH D ~å~Ú J Œ$ëêìxHHÍ~°O J=Ù «∞Ok.

65. „HãìÖò (Crystal) : Wk "≥∞ «Îx ~å~Ú nx QÆ∞O_® HÍOu „Ñ™ê~°O J=Ù «∞Ok.

HÍfi~ü =Öˇ LO@∞Ok.

„H˜ãìÖò =∂#ã≤Hõ âßOux, ã¨∞Yx„ Œ#∞, â◊√Éèíã¨fiáêflÅ#∞ JO «~°æ «OQÍ P «‡#∞O_ç=KÕÛ ãÖ ÕâßÅ#∞ Éèíq+¨º üãÖÑ¶∞\#Å#∞ ≥eÜ«∞KÕã¨∞ÎOk. nxx èŒiOz# "åiH˜P è•ºu‡Hõ â◊HÎx =$kú KÕã¨∞ÎOk.

D66. _®<£|∞ˆ~\ò (Danburite) :– Wk ZO`À „áÈ`åûÇ¨xflzÛ â◊H˜ Îx

ÃÑOá⁄OkOÑ¨ KÕã¨∞ÎOk. Wk „¿Ñ=∞ ^•fi~å qHõã≤ «=¸ÖÏxfl fã¨∞‰õΩ=ã¨∞ÎOk. Wkâ◊HÎ=O «=∞~Ú# ~å~Ú.

67._®<£„>\H± Zy\ (Dendtritic Agate) :– Wk J «º Œ∞ƒù «=∞~Ú# ~å~Ú.

^èŒ<åHõi¬`«=∞~Ú# tÅQÍ#∞ =$kúx ÃÑOKÕO^Œ∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_ÕtÅ. Wk `≥Å∞Ñ¨ÙP‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞Ö’ LO_ç „ˆQáê¡O@∞ QÆ∞~°∞ÎÅ`À LO@∞Ok.

68. _≥·=∞O_£ (Diamond) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: S™È"≥∞„\˜H± (Isomatic)

r=Å=O: HÍ~°ƒ<£ (Carbon)

~°OQÆ∞: ~°OQÆ∞ÖËxq, â◊√„Éèí"≥∞ÿ#q, ÖË`«Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù, „É∫<£,P‰õΩÑ¨K«Û,hÅO,=Ú^Œ∞~°∞„É∫<£,P~°Ol,"≥·Öˇ\ò,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù–P‰õΩÑ¨K«Û,Z~°∞Ñ¨Ù,hÅO,=Ú Œ∞~°∞ P‰õΩÑ¨K«Û.


=¸ÅHõO: Jxfl

„QÆÇ¨Å∞/zÇ¨flÅ∞: â◊x,|∞ èŒ∞_»∞

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞: Wk x Œ∞Ì~°Ö’ #_çKÕ"åiH˜ ZO`À =∞Ozk. ZÑ¨C_»∞ èŒiOKÕ"åiH˜q"åÇÏã≤÷~° åfixfl ~Úã∂Î =∂O„uHõ â◊‰õΩÎÅ#∞ #tOÑKÕã∞ÎOk. SHõº`å~åQÍxH P è•ºu‡Hõã≤÷~°`åfixH˜ Wk Éèí∂q∞H˜ â◊s~åxH˜ H˘`«Î â◊H˜Îx „Ñ¨™êkã¨∞ÎOk. ^Œ∞+¨ìâ◊‰õΩÎÅ #∞O_çÇ¨Ïiã¨∞ÎOk. Éèíq+¨º «∞Î#∞ ≥Å∞Ñ¨Ù «∞Ok. _≥·=∞O_£ QÆ∞O_≥‰õΩ ãÖ|OkèOz# B+¨ èŒ=Ú_≥·=∞O_£#∞ h\˜Ö’ "Õã≤ «~°∞"å « ~ÀA# h~°∞ `åQÍe. Ñ≤OH±QÍx, Ô~_£QÍx „¿Ñ=∞PáêºÜ«∞ «Å#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok. he _≥·=∞O_£ XuÎ_çH˜ Ö’#~Ú# ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ ÕeHõKÕã¨∞ÎOk. P‰õΩÑ¨K«Û _≥·=∞O_£ ˆHO„^Œ #~åÅ â◊H˜Îx Éè∫uHõ â◊s~åxfl „Ñ¨âßO`«OQÍLOK«∞ «∞Ok. Œ$+≤ìx ãïQÍ LOK«∞ «∞Ok. P~°Ol ~°OQÆ∞ â◊HÎH˜ ZÖ’¡ ~°OQÆ∞‰õΩ x"å~°Hõ"≥Å∞QÆ∞#∞ „Ñ™êiã∞ÎOk. _≥·=∞O_£#∞ |OQÍ~°OÖ’ èŒiOz ‰õΩ_çKÕu =∞ èŒº "ÕeH èŒiOKåe.Wk ™ê è•~°OQÍ J Œ$+ìO HÀãÖ "å_» å~°∞. 6,15,24, ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "å~°∞,*Ï «Hõ K«„HÍÅÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞ =∞Oz ™ê÷#OÖ’ L#fl"å~°∞ ÅQÍflkèÑuQÍ, â◊√„‰õΩ_»∞ L#fl"å~°∞nxx "å_»=Ö#x ãÅÇ Wã∞Î<åfl~°∞. n~°…HÍÅ`åfixH ™êOÑ¶≤∞Hõ ‰õΩ@∞OcHõ q+Ü«∂ÅÖ’Ñ¨~°∞=Ù „Ñü+ªÅ∞ ÃÑOK«_®xH˜ nxx "å_» å~°∞. xs‚ « ÅH∆ÍºÅ#∞ ™êkèOK« ŒÅz# „ÑüXHõ ~°∞ nxx èŒiOz. ã~°~Ú# ã=∞Ü«∞OÖ’ã~°~Ú# x~°‚Ü«∂Å∞ fã∞HÀ=_»OÖ’ nxH~°Hõ ∆ HõeÊã¨∞ÎOk. Wk =∞Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«∞_®xH˜ â◊H˜ Îxã¨∞ÎOk. rq`«OÖ’™êÇ¨Ïã¨HÍ~åºÅ∞ KÕ¿ãO Œ∞‰õΩ HÍ=Åã≤# <≥·uHõ â◊HÎx ã¨=∞‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk. Wk «QÍ^•Å∞HÀ~°∞ì ˆHã¨∞ÅÖ’ q[Ü«∂xfl ™êkèOÑ¨KÕã¨∞ÎOk. ™ê è•~° P#O^•xfl HõÅ∞QÆKÕã¨∞ÎOk.

Wk =∞Oz <åº`«‰õΩ ã¨Ô~·# =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`åfixH˜ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎOk. KÒHõ~Ú#Œ∞+ì_≥·=∞O_£Å∞ K≥_»∞#∞ HõÅ∞QÆKÕ™êÎ~Ú. Wq =ºHÎ «fiÑ¨Ù B#fl`åºxfl L#fl « PÖ’K«#Å∞

5150



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


qâßÅ Œ$HõÊ äŒO âßOu JÉèí∞º ŒÜ«∂Å`À HõÅã≤ áÈ «∞Ok. HõàÏHÍ~°∞Å∞ – #$ «ºHÍ~°∞Å∞,ãÖw « q^•fiOã¨∞Å∞, #@∞Å∞ «=∞ q[Ü«∂xH˜ „áêK«∞~åºxH˜ „áêÉèí"åxH˜ nxx"å_» å~°∞.

™ê è•~°OQÍ _≥·=∞O_£Å∞ q∞ èŒ∞#~åt "åiH˜ JO>Ë "Õ∞ 22 #∞O_ç E<£ 21=∞ èŒº[x‡Oz# "åiH =$ Œ∞úÅ‰õΩ ÉÏÅÅ‰õΩ ZO`À =∞Ozk. ™êOÑ¶≤∞Hõ ¿ã= KÕ •Ì=∞#∞‰õΩ#fl"å~°∞ „Ñ¨ ÕºHõOQÍ nxx "å_»@O ZO`À =∞Ozk. ãÖw « „¿Ñq∞‰õΩÅ∞ ãÖw`åxflZO`À L„ ÕHõOQÍ#∞ #$`åºxfl „¿Ñq∞OKÕ"å~°∞. #$`åºxfl KÕã¨∂Î „¿ÑHõ∆‰õΩÅ#∞ JÅi™êÎ~°∞.

nxx QÆ∞Ï «‡HõOQÍ, <åº «#∞ |\ì 4 ~°HÍÅ∞QÍ qÉèílOKå~°∞. ~°OQÆ∞,â◊√ Œú «,HÍºÔ~\ò |~°∞=Ù, HÀ «Å#∞ |\ì nxx 4ã≤ ( 4C. Colour, Clarity, Carat, Cut ) ÅO\Ï~°∞.™ê è•~° _≥·=∞O_£Å∞ Z‰õΩ¯= Ys Œ∞Ö’ LO\Ï~Ú. nxH˜ ~°OQÆ∞ LO_» Œ∞. ÅQÍflkèÑüâ◊√„‰õΩ_»∞ J~Ú Õ P ÅQÆfl *Ï «‰õΩÅ∞ qkèQÍ _≥·=∞O_£#∞ èŒiOKåe. ™ê è•~° Pi÷HõJaè=$kúH˜ _≥·=∞O_£#∞ "å_»@O =∞Ozk. Wk Ñ¶ë`åxfl `«fi~°QÍ Wã¨∞ÎOk. Z<Àfl^ÀëêÅ#∞ ~ÀQÍÅ#∞ Ç¨Ïiã¨∞ÎOk.

Ñ≤Ü«∞~ü PHÍ~°OÖ’x ™œ ü P„Ñ¶≤HÍÖ’ ÅaèOz# _≥·=∞O_£ 9.13 q∞eÜ«∞<£ _®Å~°∞¡ãÖáêkOzOk. Wk 85.91 HÍºÔ~@∞¡ LOk. ~åa<£û QÆ∞_»∞¤ JO « Ñï=∂O QÆey#„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ ZO`À Ys Œ~Ú# _≥·=∞O_»∞. Wk „Ñ¨ÑÖK«OÖ’x 3 =¸_»=k. Wq„a\©+π =∞Ç~å Hs@OÖ’ L<åfl~Ú. HÀ «ÖËx =„*ÏÅ∞ èŒiOKåe. nx~°OQÆ∞, |~°∞=Ù,HÀ «,ã¨Ê+ì « ^•x qÅ∞=#∞ Z‰õΩ¯= KÕ™êÎ~Ú. g\˜H˜ "≥· ŒºP è•ºu‡Hõ â◊‰õΩÎÅ`À áê@∞,QÆ∞O_≥[|∞ƒÅ∞, Ö·OyHõ |ÅÇ‘Ï# «Å∞, ãiQÍ ã„Hõ=∞OQÍ ÑxKÕÜ«∞Hõ áÈ=_»O "≥Ú ŒÅ~Ú#[|∞ƒÅ‰õΩ nxx "å_» å~°∞. Wk J Œ$ëêìxfl n~°…HÍe`åfixfl |ÖÏxfl Wã¨∞ÎOk.

=∞ èŒ∞"Õ∞ÇÏ"åºkè «yæOK«_»O Ö’#∞ W<Àflq∞Ü«∂, ¿Ñ¡QÆ∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞ "åº èŒ∞Åx"å~°‰õΩnxx =∂ÅQÍ èŒi™êÎ~°∞. _≥·=∞O_£ J#fl Ñ¨ •xH˜ „w‰õΩ=∂@ ''J_»=∂—— J#fl^•x#∞O_ç =zÛOk. nxH˜ ''J*ËÜ«∞=Ú—— Jx J~°÷O |∂¡Ç¨ÏŸÑπ _≥·=∞O_£ ŒH∆ QÀÖÁ¯O_»PO„ èŒ„Ñ¨ ÕâòÖ’ ˘iHÕk. Wk „Ñ¨ã¨∞Î «O ã≤‡ ü ™ÈxÜ«∞<£ W<£+≤ì@∂º\ò PÑ¶π J"≥∞iHÍÖ’LOk. P~°∞ºÅ∞ P ã=∞Ü«∞OÖ’ Z<Àfl_≥·=∞O_£Å#∞ ™êkèOKå~°∞. â◊√„Hõ"å~°O ã∂~Àº ŒÜ«∞OJ~Ú# QÆO@ `«~°∞"å`« nxx ^èŒiOKåe. F~À¡ Ñ¶π_≥·=∞O_£Å∞ "≥∞ÿã¨∂~üÖ’xN~°OQÆÑ@flOÖ’ q+µ‚=¸iÎ Hõà◊§‰õΩÃÑ\Ïì~°∞. nxx XHõ _»Kü Ãã·x‰õΩ_»∞ JÑÇÏiOKå_»∞.Wk „QÆÇ≤ÏOz# ÑÓ*Ïi nxx „QÆÇ≤ÏOz# "å~°O Œ~°∂ =∞~°™êÎ~°x, <åâ◊#O J=Ù`å~°xâßÑ¨q∞KåÛ_»∞. XHõ F_» Ü«∞[=∂x nxx H˘<åfl_»∞. D F_» WO_çÜ«∂ #∞O_ç|Ü«∞Å∞ Õi#ÑÙ_»∞ H˘O «=∞Ok nxÃÑ· •_çKÕã≤ J «xx K«OÑ≤ P_≥·=∞O_£#∞ ™êkèOKå~°∞.

F_»~°ëêº ˆ~=Ù KÕ~°QÍ<Õ D ~° åflÅ#∞ ™ê÷x‰õΩÅ‰õΩ J=∂‡~°∞ uiy =KÕÛÖ’Ñ¨Å PHÍºÃÑì<£ =∞~°ÕKå_»∞. H“O\ò P~À¡Ñ¶π, HÍ äŒi<£ PÑ¶π „ˆQ\ò‰õΩ ZO`À W+¨µì_»∞ nxH˜H˘<åfl_»∞. «~°∞"å « nxx K«„Hõ=iÎH˜ |Ç¨ HõiOKå_»∞. J «x HÍÅOÖ’ JO «~°æ «

áÈ~å@OÖ’ J «#∞ J «x ‰õΩ@∞O| ãÉèí∞ºÅ∞ ÇÏ «ºHÍqOK«|_®¤~°∞. z=i~ÀAÖ’H“O\òJ<å=∞‰õΩ_»∞QÍ =∞~°ÕKå_»∞.

<≥áÈeÜ«∞<£ ^•xx èŒiOKå_»∞. J «xHÍÅOÖ’ J «_»∞ âßâ◊fi «OQÍ «# ~å*Ïºxfl™êkèOKå_»∞. *Ï~üflxHÀÖÏãπ2 D ~°`åflÅ#∞ `«# H˜s@OÖ’ á⁄kQÍ_»∞. PÜ«∞#ã≤OÇ¨ã¨#O ZHõ É’ÜÕ∞=ÚO Œ∞ Jk KÕu #∞O_ç HÕ ŒÑ¨_çOk. Wk XHõ JÑ¨â◊‰õΩ#O.«~°∞"å « „a_ç‰õÄeáÈ~Ú •^•ÑÙ 1000 =∞Ok =∞~°OKå~°∞. Wk W\©=Å HÍÅOÖ’

[iy# Kåi„ «‡Hõ ã¨ «ºO. Ü« ~Àáê Õâ◊O J~Ú# ~°+¨º JÑ¨C_»Ñ¨C_Õ =$kúÖ’H˜ =ã¨∞Î#flPã≤Ü«∂â◊HÎ [áê<£ À [iy# Ü«Ú ŒúOÖ’ F_çáÈ~ÚOk.

"≥Ú Œ\ „ÑÑOK« Ü«Ú ŒúO P~°OÉèí=∞~Ú#k. ~°+º<£~åA#∞ K«O¿Ñâß~°∞.Hõ=¸ºxã∞ìÅ∞H˘ «Î „Ñ¨Éèí∞`åfixfl ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. D ~° åflÅ∞ WOHÍ ~°+¨ºÖ’<Õ L<åfl~Ú. nx<Õ =„[OJx ãÖã¨ $ «OÖ’ Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. Wk ≥Å∞Ñ¨Ù #Å∞Ñ¨Ù ~À*Ï ~°OQÆ∞, Z~°∞Ñ¨Ù, P‰õΩÑ¨K«ÛhÅ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok. Wk ÉèÏ~° « Õâ◊O, ŒH∆ P„Ñ¶≤HÍ, Ñ¨tÛ=∞ P„Ñ¶≤HÍ, Éˇe˚Ü«∞O,P„¿ãìeÜ«∂, JOQÀÖÏÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. 6,14,24 ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜ WkZO`À ÖÏÉèÏxfl KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk.

69. _≥·"≥∂Ñ≤>Ëãπ (Dioptase) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: ÃÇÏHÍûQÆflÖò (Hexaganal)

r=Å=O: ÉËã≤H± HÍÑ¨~ü ã≤eˆH\ò (Basic Copper Silicate)

~°OQÆ∞:=Ú Œ∞~°∞ "≥·Öˇ_£ P‰õΩÑ¨K«Û

â◊HÎ: JÜ«∞™ê¯O «O

=¸ÅHõO: Éèí∂q∞

„QÆÇ¨ÏO/zÇ¨ÏflO:â◊√„‰õΩ_»∞,|∞ èŒ∞_»∞/Hõ#º,QÆ∞~°∞=Ù/ èŒ#∞ã¨∞û

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞: D ã¨Êù\ ˜Hõ=Ú =∂#ã≤Hõ â◊HÎH˜ ^•fi~åÅ∞, „¿Ñ=∞#∞ PHõi¬ã¨∞ÎOk.

=∞# |O èŒ∞=ÙÅ #∞O_ç „¿Ñ=∞ PáêºÜ«∞ «HõeˆQ@@∞¡ KÕã¨∞ÎOk. Éèí∂q∞,PHÍâ◊O #∞O_ç

=∞#ÃÑ· „¿Ñ=∞ ã¨$+≤ìã¨∞ÎOk. nxx èŒi¿ãÎ Jaè=$kú,TÇ¨â◊HÎ,âßOu,=∞Oz P~ÀQÆºOWã¨∞ÎOk. Wq JO Œ=∞~Ú# =Ú Œ∞~°∞ P‰õΩÑ¨K«Û ã¨Êù\ ˜HÍÅ∞, Z=∞~åÖò¤â◊HÎx HõeyLO\Ï~Ú. nx P‰õΩÑ¨K«ÛHÍOu Éèí∂q∞ â◊H˜ Îx QÆ∞~°∞ ÎKÕã¨∞ ÎOk. nx QÆ∞iOz≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ KåÖÏ LOk. Wk Uq∞ KÕã¨∞ÎO^À „Ñ¨Ü«∞uflOz K«∂_®e.

70. _≥·"≥∂Ñπ Ãã·_£ (Diopside) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: "≥∂<ÀH©¡xH± (Monoclinic)

r=Å=O: HÍe¬Ü«∞O "≥∂yfl+≤Ü«∞O ã≤eÔH·\ò (Calcium Magnesium Silicate)

~°OQÆ∞: ≥Å∞Ñ¨Ù, ~°OQÆ∞ÖËx,|∂_ç Œ,ÖË • P‰õΩÑ¨K«Û5352



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


â◊HÎ: JÜ«∞™ê¯O « «=Ú

=¸ÅHõO: Éèí∂q∞,h~°∞

„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú/â◊√„‰õΩ_»∞–<≥„Ñ¨Óº<£/q∂#O

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞: Wk Éè∫uHõ â◊HÎx |Ç≤Ï~°æ «â◊HÎ À u~°∞QÆ∞ «∂ LO@∞Ok. ã¨$+≤ìxÃÑOz ™êkèOK« ŒÅK«∞‰õΩ#fl QÆ=∂ºÅ#∞ KÕ~°∞ã¨∞ÎOk. ã¨Ê+ì=∞~Ú# ÖË « P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞"å_»@O ZO`À „âı+ì=Ú.

71. _»|∞Öò >ˇ~°‡<Õ>ˇ_£ HÍfi~ü¤ (Double Terminated Quartz) :– nxx

Z<Àfl ~°HÍÅ∞QÍ "å_» å~°∞. Wk Ô~O_»∞ z=~°Å «# â◊HÎx „Ñ¨ãïOÑ¨KÕã¨∞ÎOk. WkJO «iHõ∆„ÑÜ«∂Ïxfl HõàÏ «‡Hõ â◊HÎH ÑxKÕã∞ÎOk. Wk â◊HÎx ã≤÷~°OQÍ LOK«∞ «∂ ~°Hõ∆‰õΩLÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎOk. Jk =ºuˆ~Hõ « #∞O_ç ™ê è•~°™ê÷~ÚH˜ fã¨∞‰õΩ=ã¨∞ÎOk. Wk XÃÑH±~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

72. _»|Öò XÃÑÖò (Double Opal) : "≥Å∞QÆ∞#∞ x~Àkèã¨∞ÎOk. ZO`À

JO Œ"≥∞ÿ#k.

73 . _˘ÖÁ"≥∞ÿ\ò ( ≥Å∞Ñ¨Ù,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,„É∫<£) (Dolomite)

ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’x «q∞à◊<å_»∞,PO„ èŒ„Ñ¨ ÕâòÅÖ’ _ÀÖ’"≥∞ÿ\ò#∞ Hõ#∞Q˘<åfl~°∞. WkP„¿ã ìeÜ«∂,ã≤fi@˚~ üÖÏO_£,[~° ‡h,W@b,J"≥∞iHÍÖ’ ‰ õÄ_»Åaèã ¨∞ ÎOk. Wkã≤fi@˚~üÖÏO_£,ÃÇÏKü.a.Ñ≤KüK«∂~üÅÖ’ _ÀÅ"≥∞ÿ\ò ã¨Êù\˜Hõ ~°∂ÑÖÖ’ Åaèã¨∞ÎOk.

74. „_®"≥·\ò (Drolvite)

ã¨∂~°ºÉèí∂=ÚÅâ◊HÎ™ê~°O,

nxx èŒiOz# =ºHÎH˜ Q˘O «∞,QÆ∞O_≥ ~ÀQÍÅ∞ ~å=Ù.

E75. ZÅ„ã≤ìÜ«∞Öò HÍfi~ü˚ (Elestrial Quartz) :– Wk J<ÕHõ L„^ÕHõ

ÑÓi «ÉÏ èŒº «Å#∞ QÆ∞O_≥ |∞kúQÍ_è»"≥∞ÿ# „¿Ñ=∞ =∂#ã≤Hõ ÉÏ èŒÅ #∞O_ç ~°Hõ∆ "≥Ú ŒÖ·#"å@xfl\˜H˜ J «º Œ∞ƒù «OQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. Wk #Å¡QÍ#∞ „É∫<£ ~°OQÆ∞Ö’ LO_Õ tÅ.

76. ZÖòÉ·\ò (Elbaite)

„w<£Ñ≤OH±tÅÖ’ LO@∞Ok. P‰õΩÑ¨K«ÛtÅ L„^ÕHõâ◊H˜Îx `«yæã¨∞ÎOk. Ñ≤OH±~å~ÚHõ+¨ìã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ „¿Ñ=∞#∞ ÃÑOK«∞`«∞Ok. ~ÀÖòHÍfi~ü˚ „¿Ñq∞‰õΩÅ‰õΩ =~°„Ñ¨™êkx,rq «ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ Ñ¨~°ã¨Ê~° „¿Ñ=∞‰õΩ HÍ~°O J=Ù «∞Ok.

77. Z=∞~åÖò¤ (Emerald) :Wk ZO`À â◊HÎ=O «=∞~Ú# ã¨Êù\ ˜HõO. â◊HÎ=O «=∞~Ú# tÅ. „Ñ¨HÍâ◊=O «=∞~Ú#

he~°OQÆ∞‰õΩ Éèí∂tÅ. =∂`«$Hõ, TÇ¨â◊H˜Î Jaè=$kú ~°Hõ∆ „¿Ñ=∞ ™êÑ¶¨ÅºO#∞ WkÃÑOK«∞ «∞Ok. nxx ‰õΩ_çKÕu K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕeH˜ ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë Jxfl ~°HÍÅ ~°∞QÆ‡ «Å∞Q˘O «∞‰õΩ ãÖ|OkèOz#q «yæ â◊s~°OÖ’x P è•ºu‡Hõ â◊HÎ HO„^•Å#∞ ã¨=∞~°÷=O «OQÍLOK«∞ «∞Ok. „Ñã≤ Œú Z=∞~åÖò¤ tÅÖ’ WO_çÜ«∂Ö’<Õ L<åfl~Ú. nxx =Ú Œ∞~°∞ „Ñ™êi «P‰õΩÑ¨K«Û,hÅO „Ñ¨™êi « P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞ÅÖ’QÍx èŒi¿ãÎ Wk èŒiOz# "åiH˜ „Ñü‰õÄÅâ◊‰õΩÎÅ#∞ W=fi Œ∞.

Wk „¿Ñ=∞ q[Ü«∂ÅH˜ JO «~°æ « âßOuH˜ ã¨∂Hõ∆ ‡„QÆÇ¨Ï «‰õΩ #=∞‡HÍxH˜ ZO`À#=∞‡Hõ=∞~Ú# tÅ.*Ï˝Ñ¨Hõâ◊H˜ Îx ÃÑOK«∞`«∞Ok. J<åÇ¨Ï`«K«„HÍxfl `≥~°=_®xH˜LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞Ok. J<ÕHõ ~°HÍÅ <åºÜ«∞ãÖ|O^èŒÉÏ^èŒº`«Å#∞ q[Ü«∞=O`«OQÍ™êkèã¨∞ÎOk. Wk P‰õΩÑ¨K«Û ÖË « P‰õΩ Ñ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞HõÅ ~° «flq∞k. nxx Ñ¨<åfl Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. nxx èŒiOz#"åiH˜ #~åÅ∞, JO «~°æ « ÉèÏQÍÅ∞, HÍÖËÜ«∞O,\˜+¨ØºÅ∞ TÑ≤iu «∞ÎÅ∞, HõO~î°<åà‹O,<åÅ∞Hõ #~åÅ Ñ¨ Œúux ã≤÷~°OQÍ LOK«∞ «∞Ok. Z<Àfl ~ÀQÍÅÖ’ Wk Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk."åºáê~°ã¨∞÷Å∞, ~°K«~Ú`«Å∞, Ñ¨Ùã¨ÎHõ "åºáê~°ã¨∞÷Å∞, „Ñ¨K«∞~°Hõ~°ÎÅ∞, q*Ï˝# âß„ã¨ÎLÑ¨Hõ~°ÏÅ∞ J"Õ∞‡"åiH˜ Wk ZO`À ÖÏÉèí •Ü«∞HõO. Wk Zi„`ÀÉÏ¡ã≤ìã≤ãπ, á¶êã≤ìeãπ(P~ü.ÃÇÏKü.„QÆ∂Ñπ) 2._ç„ÃÑã≤ãπ Ãã·HÀã≤<£ 3.Ãã·_£™È ¿ÑiflÜ«∂ 4._çãπÃÑÑ≤ûÜ«∂ 5.SÑ¨~üZã≤_ç\˜ 6.Ñ¶¨¡@∞ºÖˇ<£û 7. ÃÇ·ÏÑ¨\˜ãπ 8.„É’OHõ\©ãπ 9.™⁄ìÜ«∞\˜\˜ãπ ~ÀQÍÅ‰õΩÑ¨xKÕã¨∞ÎOk. Wk 5= ãÖYºQÆÅ *Ï «‰õΩÅ‰õΩ ZO`À =∞Ozk.

|^ŒúHõã¨∞ÎÅ‰õΩ Wk Ñ¨~°=∞ø+¨^èŒO. "åºáê~°OÖ’ #ëêìÅ∞ x"åiã¨∞ÎOk. Z=∞~åÖò¤ZO`À Ys^Œ~Ú#k. U q^èŒ=∞~Ú# =∞K«ÛÅ∞ ÖËx =Ú^Œ∞~°∞ P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞Ö’LO@∞Ok. Wk "≥∞~°∞ã¨∂Î áê~° Œ~°≈HõOQÍ LO@∞Ok. ÕeHõ =∞ã¨HõÉÏi# P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞ Hõey# ~å~Ú |ÅÇ‘Ï#"≥∞ ÿ ^è ŒiOz# "åiH˜ ÖÏÉè íOHõO>Ë #+¨ ì" Õ∞Z‰õΩ¯=KÕ‰õÄ~°∞ã∞ÎOk. nxx ™ê è•~°OQÍ LOQÆ~°ÑÙ "ÕÅ∞‰õΩ èŒiOKåe.„ã‘ÎÅ∞ Z_»=∞KÕuH^èŒiOKåe. ^èŒiOz# "åi `«e¡ ãïQÍÖËHõ áÈ`Õ nxx "å_»~å^Œ∞. ZÅs˚Å∞,K«~°‡"åº èŒ∞Å∞,„QÆÇÏÑÙ "≥Ú„iÅ∞ L#fl"å~°∞ nxx èŒiOK«~å Œ∞. *Ï «Hõ K«„HõOÖ’ |∞ èŒ∞_»∞|ÅÇ‘Ï#OQÍ L#fl ã=∞Ü«∞OÖ’#∞ nxx "å_»=K«∞Û#∞. q∞ èŒ∞#O, Hõ<åº~åt"å~°∞‰õÄ_®nxx èŒiOK«=K«∞Û#∞.

HÍÖËÜ«∞O,„¿ÑQÆ∞Å∞ "≥∞ Œ_»∞, #~åÅ |ÅÇ‘Ï# «Å "åºkè„QÆã¨∞÷Å∞ "å_»=K«∞Û. nxxá⁄_çKÕã≤ áê=ÚHÍ@∞‰õΩ "å_»`å~°∞. Pã¨Ê„`«∞ÅÖ’#∞, ~°™êÜ«∞xHõ Ñï„â◊=∞ÅÖ’#∞,Ñ¨ Œº~°K«#Ö’#∞, Hõ~å‡QÍ~åÅ∞, Ñïâ’ èŒ#Å∞, „Ñ¨*ÏãÖ|O è• kèHÍ~°∞Å∞, J„QÆ„âı˜

5554



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


"åºáê~°ã¨∞÷Å∞, HÀ~°∞ì JkèHÍ~°∞Å∞, =∂º<Õl"≥∞O\ò J#∞Éèí=A˝Å∞, "≥· Œº, â◊„ãÎzH˜ «ûLÑ¨Hõ~°ÏÅ J#∞Éèí=A˝Å∞, ã¨~fi"å~°∞, ~åÜ«∞ÉÏ~°∞Å∞, âßOu Œ∂ «Å∞, =∞ èŒº=~°∞ÎÅ∞,"ÕÅO ^•~°∞Å∞ «fi~°QÍ „Ñ¨=∂ÏÅ∞ KÕ •ÌO. J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞, „Ñ¨™ê~°OQÆOÖ’x "å~°∞,„Ñüëêª`«‡Hõ „áê*ˇ‰õΩìÅ∞ Ñï„â◊=∞Å∞ KÕÜ«Ú"å~°∞ WkZ‰õΩ¯= |ÖÏxfl ã¨"åÅ∞ KÕ¿ãÑiã≤÷ «∞Å#∞ JkèHõq∞ã∞ÎOk. nxx ™ê è•~°OQÍ |∞ èŒ"å~°O<å_»∞ ã∂~Àº ŒÜ«∞O J~Ú#QÆO@ «~°∞"å « "å_»=K«∞Û#∞. H˘ «ÎQÍ q"åÇ¨ÏO J~Ú#"å~°∞, Ö·OyHõ â◊HÎÖËx"å~°∞PÉèí~°ÏÅ QÆ∞~°∞Î nxx "å_»~å Œ∞. nxx Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ ~å~Ú`À HõeÑ≤ "å_®e.

Wk ~° åflÅÖ’ ≥·=O. Wk ≥·=â◊HÎx «# â◊HÎ JO ŒO, H˜~°ÏÅ ^•fi~å „Ñ¨™ê~°OKÕã¨∞ÎOk. nx |OQÍ~°∞ ~°OQÆ∞ he ~°OQÆ∞Ö’ HõÅã≤ J#O «=∞~Ú# â◊HÎ P‰õΩÑ¨K«Ûx"≥Å∞QÆ∞ ã¨$[<å «‡Hõ «‰õΩ HÍ~°O. Wk |∞ èŒ∞_»∞ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl Hõey LO@∞Ok. Wk™ê è•~°OQÍ „ÉlÖò, H˘ÅOaÜ«∂, "≥∞HûHÀÅÖ’ ˘~°∞‰õΩ «∞Ok. Wk Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’#∞L «û"åÅÖ’#∞ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. nx JO ŒO Z=∞~åÖò¤ Hõ äŒÅ KÕ « „Ñ¨HÍtã¨∞ÎOk.

nx r=# Ñ¨Ù#~°∞â◊≈HÎH˜ QÆ∞~°∞Î Wk Ñ¨Ù#~°∞r˚qOÑ¨|_ç Jaè=$kú Ñ¨~°K«|_ç JO Œ"≥∞ÿ#Éè∫uHõ â◊s~åxfl #∂ «# [#‡#∞ Hõey LO@∞Ok. WO Œ∞Ö’ JkèÉè∫uHõ

P «‡,ã¨$[<å «‡Hõ «, HõàÏ «‡Hõ â◊‰õΩÎÅ#∞ Hõey LO@∞Ok.

Wk F^•~°∞Ê#∞ ™ê#∞Éèí∂ux Hõey âßOux â◊s~åxH˜ „Ñ¨âßO « «#∞ Wã¨∞ÎOk.Ç¨Ï$ ŒÜ«∞O P «‡ =∞#ã¨∞ûH˜ PÇ¨¡ •xfl KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk. nxH˜~°ÏÅ∞ „Ñ¨Hõ$u â◊HÎ ÀHõÅã≤áÈ`å~Ú. Wkâ◊HÎ„Ñ¨ ŒO, JâßOux ˘ÅyOz „Ñ¨âßO « «#∞ HõÅ∞QÆKÕã¨∞ÎOk. nxãÊ+ì=∞~Ú# H~°ÏÅ PHõ~°¬â◊HÎ qãÎ $ «"≥∞ÿ~°∞QÆ‡ «Å#∞ «yæã∞ÎOk. nxH~°ÏÅHõ ŒeHõÅ„Ñ¨ÉèÏ"å# ã¨=∞ «∂HõO «QÆæ_»O, J#O «"≥∞ÿ# F~°∞Ê, „¿Ñ~°#∞ Hõeyã¨∞ÎOk. Wk ZO`Àâ◊HÎ =O «"≥∞ÿ# „áêHõ$uHõ ã≤÷u #∞O_ç JO ŒOQÍ LOKÕO Œ∞‰õΩ JkèHõâ◊HÎ „Ñ¨ è•<åxH˜(Wk Éè∫uHõ L„ ÕHõ Ñ¨Ói « ~°∞QÆ‡ «Å‰õΩ)"å_» å~°∞. nx ã¨Ê+ì=∞~Ú# h_»Å∞ è•º<åxH˜,„¿Ñ~°‰õΩ, x"å~°‰õΩ ZO`À â◊HÎ=O «=∞~Ú#k. DlÑ¨ÙìÖ’ nx „Ñ¨ÉèÏ=O =Å¡ Z<Àfl~°HÍÅ P è•ºu‡Hõ ~ÀQÆ x"å~°â◊‰õΩÎÅ∞ „Ñ¨ ÕºHÕz Hõà◊§‰õΩ ãÖ|OkèOz Œ∞+ìgHõ∆Å#∞O_ç ~°H˜∆ã¨∞ÎOk. H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’"å~°∞ Hõ#∞Å#∞ P‰õΩÑ¨K«Ûx ~°`åflÅ h\˜`ÀHõ_»∞‰õΩ¯O\Ï~°∞. Wk x| Œú «‰õΩ èŒ<åxH˜ „Ñ¨ã≤kú, D â◊‰õΩÎÅ#∞ rq «OÖ’H˜ Õ"åÅO>ËP‰õΩÑ¨K«Û ~° «flh\˜x 3 ~ÀAÅ #∞O_ç 7 ~ÀAÅ =~°‰õΩ ~å„uÑ¨Ó@ XHõ QÍ¡ã¨∞ hà◊§Ö’P‰õΩÑ¨K«Ûx ~° åflxfl "Õã≤ ~å„u JO`å LOz ≥Å¡"å~°∞*Ï=Ú# ^•xx fã≤ P h\˜x„`åQÍe. nx=Å# J<ÕHõ ~ÀQÍÅ∞ #Ü«∞O J=Ù`å~Ú. P‰õΩÑK«Û ~å~Úx XHõ\QÍQÍx,=„*ÏÅ`À HõeÑ≤QÍx èŒiOKåe. nxx q∞ye# ~åà◊§Ö’HõeÑ≤ ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë ^•x â◊HÎH©∆˜ã¨∞ÎOkÖË • Ñ¨ÓiÎQÍ =∞~°˜ã¨∞ÎOk. (Ñ¨xKÕÜ«∞ Œ∞) Wk P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞~å~Ú. Wk"≥Åã≤# P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’QÍx, "Õáê‰õΩ ~°OQÆ∞Ö’ QÍx LO@∞Ok. Wk WO_çÜ«∂,

áêH˜™êÎ<£,~°ëêºÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. „Ñ¨ÑÖK« „Ñ¨ã≤kúQÍOz# =∞Oz <åº « Hõey#Ñ¨K«Û HÍOÉ’_çÜ«∂ÅÖ’ Åaèèã¨∞ÎOk. nxx Ñ¨<åfl Jx Ç≤ÏOnÖ’ JO\Ï~°∞. 5,14,25,ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜ J Œ$ëêìxfl „Ñ¨™êkã¨∞ÎOk.

78. Z=∞i (Emery) : Wk â◊xH˜ ãÖ|OkèOz# tÅ. Wk™ê è•~°OQÍ XHõ

„Ñ¨ ÕºHõ=∞~Ú# JOâ◊O q∂ Œ Œ$+≤ì ™êiã¨∞ÎOk. #Å¡x tÅ P «‡ ÑïÏ=∂xfl QÆ «HÍÅÑ¨Ù ã¨=∞ã¨ºÅ∞ Ñï+¨ iã¨∞ÎOk.

79. ZÑ≤_®\ò (Epidote) :–

ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: "≥∂<ÀH©¡xH± (Monoclinic)

r=Å=O: ÉËã≤H± HÍe¬Ü«∞O (Basic calcium) ,JÅ∂ºq∞xÜ«∞O, S~°ãπã≤eÔH\ò

~°OQÆ∞ : Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù – P‰õΩÑ¨K«Û, „É∫x+π ÉÏ¡H±

â◊HÎ : JÜ«∞™ê¯O « «fi=Ú

=¸ÅHõO : h~°∞

„QÆÇ¨ÏO / zÇ¨Ïfl=Ú : <≥Ñ¨Óìº<£ / q∂#O, Hõ#ºLÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk UHÍ„QÆ « „Ñ¨ÉèÏ"åxfl Ñ¨~°ã¨Ê~°q~°∞ Œú Ñïã≤÷ «∞Å #∞O_ç ~°Hõ∆

Hõ=K«OQÍ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎOk. qaè#fl Ñïã≤÷ «∞ÅÖ’ Éè∫uHõOQÍ, P è•ºu‡HõOQÍ â◊s~åxfl,|∞kúx ã≤÷~°OQÍ LOz PãHÎ «yæã∞ÎOk. ZÑ≤_À\ò #~åÅ |ÅÇ‘Ï# «Å#∞ Hõ_»∞ÑÙ<˘ÑCÅ#∞«yæã¨∞ÎOk. ZÑ≤_À\ò „Hõ=∞ ÑïÏ=∞OÖ’ =$kú K≥Ok P «‡x"å~°‰õΩ „Ñü xkèQÍ

Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.„wx+π ÉÏ¡H± „H˜™êìã≤Ü≥∂ ~°OQÆ∞Å tÅÅ∞ Éèí∂q∞Hõ â◊HÎ À #Ü«∞O KÕã≤ Ñïã¨~åÅ#∞

â◊√„Éèí=ÚQÍ LOK«∞`å~Ú. Wk =∞#=ÚHÀ~°∞‰õΩ#fl ^•xx Jaè=$kú Ñ¨~°∞ã¨∞ÎOk. H˜¡+¨ì`«#∞ `«yæOz,

ã¨∂Hõ∆ ‡„QÍÇ¨Ïº «, JO «óâ◊≈HÎ, =ºHÎQÆ « â◊‰õΩÎÅ#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok. Wk#Å∞Ñ¨Ù, =Ú Œ∞~°∞P‰õΩÑ¨K«Û, ÖË « P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

F80. ÃÑ¶·~ü XÃÑÖò (Fire Opal) :Wk Jxfl ~°HÍÅ â◊‰õΩÎÅ#∞ Hõey =∞# â◊s~°Ñ¨Ù ~°HÍÅ â◊HÎ HO„^•Å#∞ ã¨=∞™ê÷ÅÖ’

LOK«∞ «∞Ok. Jkè Éè∫uHõ ã≤÷uH˜ KÕ~°_®xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã¨∞ÎOk.

Wk |OQÍ~°∞ ~°OQÆ∞ Hõey# Jxfl ~°HÍÅ J «ºkèHõ â◊HÎ=O «=∞~Ú# Éè∫uHõ P è•ºu‡Hõ≥·qHõ â◊‰õΩÎÅ#∞ „Ñ™êkã∞ÎOk. Wk ÇÏŸ=∂yflH QÆ∞~°∞Î. Wk L#fl`å «‡#∞ Éè∫uHõ P «‡#∞,

P «‡Å |O èŒ<åxfl «yæã¨∞ÎOk. P~°Ol KåiHõÅ∞ â◊HÎH˜ ™ê=∞~å÷ºxH˜ J#∞‰õÄÅ «Å#∞Wã∞ÎOk. Jk r~°‚ „Ñ„HÜ«∞‰õΩãÇÜ«∞Ñ_»∞ «∞Ok. WO Œ∞Ö’ L#fl =Ú Œ∞~°∞ Z~°∞ÑÙ~°OQÆ∞#∞

5756



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Ö·OyHõ K«„HÍxH˜ â◊HÎ Hõeyã¨∞ÎOk. |OQÍ~°∞ "≥#flÅ∞ r~°‚J=Ü«∞"åÅ‰õΩ ZO`À â◊HÎxã¨∞ÎOk. Wk TÇ¨â◊HÎx ÃÑOK«∞ «∞Ok.

81. ÃÑ¶·~°ˆQ\ò (Fire Agate) :– Wk P^è•ºu‡Hõ ÑïÑ¨Ó~°‚`«#∞ *ÏfiÅÅ#∞

„Ñüx èŒºO=Ç≤Ïã¨∞ÎOk. Wk „É∫<£ ~°OQÆ∞Ö’ =∞O@ =∞O_»∞ «∞#fl Ñ¨ ŒúuÖ’ LO@∞Ok.

82. á¶È¡Ô~·\ò (Fluorite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: S™È"≥∞„\˜H± (Isometric)

r=Å=O : HÍe¬Ü«∞O á¶È¡Ô~·_£ (Calcium Flouride)

~°OQÆ∞ : "≥·Öˇ\ò,hÅO,P‰õΩÑ¨K«Û, Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,„É∫<£,hÅO–#Å∞Ñ¨Ù,Ñ≤OH± ~À*òÔ~_£,~°OQÆ∞ÖËxq, ≥Å∞Ñ¨Ù

â◊HÎ: q Œ∞º ŒÜ«∞™ê¯O «O=¸ÅHÍÅ∞ : h~°∞, "åÜ«Ú=Ù„QÆÇÅ∞/zÇflÅ∞: |∞ èŒ∞_»∞/q∞ èŒ∞#O,â◊x–Ü«Ú~#ãπ/‰õΩOÉèíO, K«O„ Œ∞_»∞–Hõ~å¯@HõO

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk QÍe Z‰õΩ¯"≥·# Yx[Ñ¨Ù Ñ¨^•~°÷=Ú – =∂#ã≤Hõ |∞kúxÃÑOK«∞ «∞Ok. Wk =Oâ◊áê~°O Ñ¨~°ºãÖ|O èŒ ÉÏO èŒ"åºÅ`À Ñ¨~°ã¨Ê~° ‰õΩ@∞O| QÆ$Ç¨Ïq+¨Ü«∂ÅÖ’ Éèí∂q∞`À áê@∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O ãÖ|O èŒO Hõey LO@∞Ok. Wk =ºHÎQÆ «™ê÷~ÚÖ’ â◊HÎx ÃÑ· #∞O_ç ãOáêkOz JOkã∞ÎOk. Wk L„kHõÎ ã=∞ãºÅ#∞ „Ñ ÕºHOzWO\˜ ŒQÆæ~° L#fl"åiHÀãÖ ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ Ñï+¨ iã¨∞ÎOk. "≥·Öˇ\ò ã¨Êù\˜HÍÅ∞ =∂#ã≤HõqHÍâßxfl Hõeyã¨∞ÎOk. hÅÑ¨Ù á¶È¡Ô~·\ò U Ñïã≤÷ux J~Ú<å Ju„Hõq∞ã¨∞ÎOk. Ñ≤OH±~À*ò Ñ¨Ù#~°∞r˚=#=Ú Hõeyã¨∞ÎOk. „É∫<£QÍx, #Å∞Ñ¨ÙQÍx ã¨Ê\˜HÍÅ∞ UHÍ„QÆ «#∞,≥Å¡q ~°Hõ∆‰õΩ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. z„`åÅ∞, TÇ¨ÏÅ#∞,Wk „H˜Ü«∂ «‡HõOQÍ KÕã¨∞ÎOk.

Wk z#fl~°`«fl=ÚHÍx ZO`À â◊H˜Î =O`«"≥∞ÿ#k. Z<Àfl ~°HÍÅÖ’ Åaè™êÎ~Ú.=∞ã¨HõÉÏi# Öˇ"≥O_»~ü ~°OQÆ∞, =Ú Œ∞~°∞~°hÅO, Ñ¶~üÑ¶ÙÖò ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO\Ï~Ú. Wq„¿Ñ~°Ï «‡Hõ=∞~Ú# ÉèíHÎx J#O « ã`åºxfl q*Ï<åxfl Hõey LO@∞Ok. =∞#O J#O`åxfl„¿Ñq∞OK«QÍ =∞#ÔHO`À P#O ŒO HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. á¶È¡Ô~\ò "å~°Î q*Ï˝#O, Ç¨~À‡#∞Å^•fi~å#∞, âßOux KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk. Wk JO «~°æ « HÍOuÖ’ JO «~°æ « ãÖ`ÀëêxH˜^•ifã¨∞ÎOk. ~ÀQÆ x~À^èŒHõâ◊H˜Îx Hõeyã¨∞ÎOk. Wk P^è•ºu‡Hõ =∂#ã≤Hõ â◊‰õΩÎÅ#∞"Õ∞ÖÁ¯Å∞Ê`«∞`«∞Ok. H˘xfl á¶È¡Ô~·_£Å∞ P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞Ö’#∞ D P‰õΩÑ¨K«Û~åà◊√§ ZO`ÀÑ¨Ù#â◊HÎx Hõey™êÎ~Ú. H˘xfl á¶È¡Ô~·_£Å∞ Z<Àfl ~°HÍÅÖ’ LO\Ï~Ú. Jq 3= Hõ#∞flQÍP è•ºu‡Hõ «#∞ è•º<åxfl ÃÑOá⁄Okã¨∞ÎOk.

ã¨∂Hõ∆ ‡„QÍÇ¨Ïº K«i„`«Ö’ JO`«~°æ`« ^•fi~åÅ#∞ `≥iKÕO^Œ∞‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_ÕJ «º Œ∞ƒù «=∞~Ú# tÅ. Wk L„ ÕHÍxfl =ºuˆ~Hõ «#∞ <åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk. Wk ZO`À

ã¨=∞~°÷=O «=∞~Ú# ã≤÷~°=∞~Ú#tÅ. Wk ™ê è•~°OQÍ P‰õΩÑ¨K«Û,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Û,hÅO,Ñ¨~üÑ¶ÙÖò H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ Jxfl ~°OQÆ∞Å HõÅ~ÚHõ À LO@∞Ok.

G83. QÍÔ~fl\ò (Garnet) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : S™È"≥∞„\˜H± (Isomatric)

r=Å=O : JÅ∂ºq∞#Ü«∞O ã≤eˆH\ò (Aluminium Silicate) , HÍeûH©;O, ã≤eˆH\ò

~°OQÆ∞: =Ú^Œ∞~°∞ Z~°∞Ñ¨Ù, #Å∞Ñ¨Ù Z~°∞Ñ¨Ù, =Ú^Œ∞~°∞ Z~°∞Ñ¨Ù, „É∫<£„É∫x+π#Å∞Ñ¨Ù,„É∫x+π Z~°∞Ñ¨Ù,ÃÇ·Ïã≤#ÎÔ~_£,~°OQÆ∞ÖËxq, ≥Å∞Ñ¨Ù, Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,Ñ≤OH±,P‰õΩÑ¨K«Û, „É∫<£"≥·<£Ô~_£,„wx+π,Z=∞~åÖò¤ „w<£,

â◊HÎ: q Œ∞º ŒÜ«∞™ê¯O «O

=¸ÅHõO: "åÜ«Ú=Ù,h~°∞

„QÆÇÏ=Ú/zÇÏfl=Ú:|∞ èŒÚ_»∞/q∞ èŒ∞#O,K«O„ Œ∞_»∞/Hõ~å¯@HõO,â◊x,Ü«Ú~ã<£ ‰õΩOÉèíO.LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : ™ê è•~°OQÍ Wk #~åÅ |ÅÇ‘Ï# «Å#∞ «yæOz =∞#∞+¨µºÅ#∞

L`åûÇ¨Ï=O «∞Å#∞ KÕã¨∞ÎOk. nxx "≥O_çÖ’ ÃÑ\ì èŒiOKåe.QÍÔ~fl\ò tÅÅ *ÏuH˜ K≥Ok#k. Z~°∞Ñ¨Ù „É∫x+π,Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

Ys Œ∞ «‰õΩ¯= K≥qiOQÆ∞Å∞,QÍAÅ∞,<≥ÔH¡ãπÅ∞,LOQÆ~åÅ∞ QÍÔ~fl\ò`À ZO`À JO ŒOQÍLO\Ï~Ú.

P è•~åÅ∞ : QÍÔ~fl\òÅ∞, J_»¤<≥Ç¨Ïu~å"£∞, ui K≥OQÀ_»∞,ã≤OQÆ~˜ QÆ#∞Å∞ HÍHõ<Õi,=∞~å¯<£‰õΩ@∞ì, =∞q#Ç¨Ïe¡,ˆHHõ~° ≥#H˘@ì,NÅOHõÅÖ’#∞ JkèHõOQÍ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú.

ÅHõ∆ÏÅ∞ : 4 ~°HÍÅ∞QÍ LO\Ï~Ú. g\˜ QÆ∞O_® HÍOu „Ñ¨ãïã¨∞ÎOk. Wq Ñ¨QÆ∞Å∞`å~Ú. "≥Å∞QÆ∞#∞ x~Àkè™êÎ~Ú. 4 #∞O_ç 4.3 =~°‰õΩ PHõ~°¬Hõ â◊HÎ LO@∞Ok. 7.5Hõiî# «fiO LO@∞Ok.

J Œ$+ì =º‰õΩÎÅ∞ : 9,18,27 ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜ Wk „Ñ¨ã¨ãÎ"≥∞ÿ# tÅ.

Wk KÒHõ ~°Hõ=∞~Ú# =Ú Œ∞~°∞ Z~°∞Ñ¨Ù, Z~°∞Ñ¨Ù, Ô~_£„É∫<£, ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.[#=i<≥ÅÖ’#∞, 1,9 [#‡`ÕnÅÖ’ L#fl"åiH˜ Wk ZO`ÀÖÏÉèí^• Ü«∞HõO „ã‘ÎÅP~ÀQÍºxH˜ ZO`À |ÖÏxfl Wã¨∞ÎOk. Wk J#∞HÀx ãÖÑ¶∞@#Å #∞O_ç Ñ≤Å¡Å#∞ÃÑ ŒÌÅ#∞ ~°H∆ã¨∞ÎOk.Ç¨Ï$„^ÀQÆ∞Å∞ nxx "å_»=K«∞Û. L„kHõÎ «Å#∞ ã¨_»eOz, q„âßOuWã¨∞ÎOk. 4,8,[#‡ ÕnÅ∞ QÆÅ „ã‘ÎÅ‰õΩ âßs~°Hõ<˘Ñ¨CÅ∞, «Å<˘Ñ≤Ê,L#fl"å~°∞ nxxHõO~î°=∂ÅQÍ èŒiOKåe. Wk ~°HõÎÑÙ áÈ@∞#∞ x~Àkèã∞ÎOk. Pf‡Ü«∞ «#∞ XÅHõáÈã∞ÎOk.„¿Ñ=∞,P„~°Ì «, x*Ï~Úf, L#flk L#fl@∞¡ K≥Ñ¨Ê_»O, B^•~°ºO`À HõÅã≤ LO@∞Ok.HÍº#û~ü ~ÀQÆ„QÆã¨∞÷Å‰õΩ Wk "å_»=K«∞ÛQÍx #∂\#∂~°∞áêà◊√§ q[Ü«∞=O «O HÍ Œ∞.

5958



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Wk ~å[H©Ü«∞ "Õ`«ÎÅ∞, â◊„ã¨Î zH˜`«û‰õΩÅ∞, ~°Hõ∆Hõ^ŒàÏÅ∞|ÖÏÅ"åiH˜ Wk ZO`ÀÖÏÉèí^•Ü«∞HõO. Wk 2= `Õk [#‡`Õk L#fl"åiH˜ JO^Œ∞Ö’ Z‰õΩ¯= =∞Ok„Ñ èŒ=∞™ê÷#OÖ’ L<åfl~°∞. ã=∞~°∞÷Å =∂~°æ Œ~°≈Hõ «fiOÖ’ Wk n~°…=Ú. Ñ¶Å=O «=∞~Ú#x~°O «~° L^ÀºQÍÅ#∞ „Ñ¨™êkOKÕO Œ∞‰õΩ. "å_» å~°∞.

_ôÑπ QÍÔ~fl\ò ‰õΩO_»ex â◊HÎ À ‰õΩO_»exH ãÇÜ«∞O KÕã∂Î "≥#∞fl=ÚHõ‰õΩ Pã~åQÍLO@∞Ok. H˘xfl ãÖ^èŒ~åƒùÅÖ’ nxâ◊H˜Î Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú# â◊H˜ÎQÍ =∂~°∞`«∞Ok.Ç¨Ï$^Œæ`«=∞~Ú# nx Ñïâ◊√^Œúâ◊H˜Î=Å# =∞#O^Õ=Ùx K«∂_»QÆÅ=Ú. =∂#= â◊s~°Õ"åÅÜ«∞OÖ’ D Jyfl K«∞@∂ì K«∞@∞ì‰õΩ#fl áê=Ú=Öˇ LO_ç Ñ¨q„ «=∞~Ú# ~å~ÚQÍ

Ñ≤Å∞=|_»∞ «∞Ok. Jk "Õ∞Å∞‰õΩx t~°ã∞û "≥·ÑÙ ÑÜ«∞xã∂Î LO@∞Ok. Wk J~°∞=∞~Ú#k. â◊s~° ÉèÏQÆOÖ’x =∞ èŒº ÉèÏQÍ# LO@∂ he H~°ÏÅ`À ÑxKÕã∞ÎOk.Wk P è•ºu‡HõˆHO„^•Å ŒQÆæ~° #∞O_ç Ñ¨~üÑ¨ÙÖò"≥·Öˇ\ò H˜~°ÏÅ#∞ Hõey LO@∞Ok. D J~°∞QÍÔ~fl\òâ◊HÎ «yæ L#flÑ¨C_»∞ Jk „Ñ¨"åÇ¨xfl =∂=¸Å∞™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞ã¨∞ÎOk. L`«ÊuÎ â◊H˜ÎxÃÑOK«∞ «∞Ok. Ñ≤OH±"≥·Öˇ\ò h_»Å∞ Ñ¨Ù#~°∞ «ÊuÎH˜ „Ñ¨"åÇ¨xH˜ Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú. Jxfl ~°HÍÅQÍÔ~fl\òÅ∞ â◊HÎ è≥·~åºxfl W™êÎ~Ú. HÀiHõÅ`À ‰õÄ_ç# „¿Ñ=∞ q+Ü«∞"≥∞ÿ *Ï„QÆ «ÎQÍ LO_»O_ç.D~°¬º=Å¡ ^Õfi+ÖQÍ =∂~°∞`«∞Ok. QÍÔ~fl\òÅ∞ TÇ¨â◊H˜ÎH˜ ã¨Ç¨Ü«∞HÍi J~ÚXuÎ_»∞Å#∞O_ç Œ∞+ì PÖ’K«#Å #∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk. nxx P„H˜\˜ãπ, Ñ¨Hõ∆"å «Ñ¨Ù ~ÀQÆ∞Å∞"å_»=K«∞Û#∞.

Wk P~ÀQÍºxH˜ =∞Ozk. Wk XHõ HÍ~°º„Hõ=∂xflH˜ ÖÁOy LO@∞Ok. Wk„Ñ¨âßO « «, xâ◊≈|úO Ñïã¨~åÅ‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã¨∞ÎOk. Wk QÆ∞O_≥ HõO~î°<åàÏÅÖ’LO_Õ K«„HÍÅ#∞ â◊√kú KÕã¨∞ÎOk. Wk P‰õΩÑ¨K«Û`À ‰õÄ_ç# ≥Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ he ~°OQÆ∞‰õÄ_» Hõeã≤ LO@∞Ok.Wk „Ñ¨âßO «=∞~Ú# ~å~Ú. Wk Ãã‰õΩû=Öò ã¨=∞`ÒÖÏºxfl=∞iÜ«Ú Ç¨~À‡#∞Å L„kHõÎ «#∞ „Hõ=∞|núHõiOz „¿Ñ=∞#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok. D QÍÔ~fl\ò=Ú^Œ∞~°∞ Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk =$tÛHõO Hõ~å¯@Hõ ~åâ◊√Å "åiH˜ãÖ|OkèOz# ~å~Ú. Wk Z~°∞Ñ¨Ù,=Ú Œ∞~°∞Z~°∞Ñ¨Ù,Z~°∞Ñ¨Ù Hõeã≤# „É∫<£ ~°OQÆ∞ÅÖ’Åaèã¨∞ÎOk. NÅOHõ, ÉèÏ~°`üÅÖ’ =∂„`«O ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. 9,18,27,1,10,19,28ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜ ÖÏÉèÏxflã¨∞ÎOk.

84. *ˇ"£∞ã≤eHÍ<£ (Gemsilica) :– Wk P è•ºu‡Hõ Éè∫uHõ „áêO`åÅ #∞O_ç

„Ñ¨"åÇ¨xfl â◊H˜Îx „Ñ¨ãïOÑ¨KÕã¨∞ÎOk. Jk „Ñ¨âßO`«`«, âßOu=ºH˜ÎQÆ`« Ñïã¨~åÅ‰õΩã¨Ç¨Ü«∞OQÍ LO@∞Ok. Wk Ç¨Ï$ ŒÜ«∞HõO~î°Ñ¨Ù K«„HÍÅ#∞ L„kHõÎÑ¨~°z „¿Ñ=∞‰õΩxÅÜ«∞=∞=Ù «∞Ok– Wk ≥Å∞Ñ¨Ù`À ‰õÄ_ç# „ˆQ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

85. QÀÖò¤™Èì<£ (Gold Stone) :– Wk HÀiHõÅ#∞ ™êkèOK«∞ HÀ=_®xH˜ ÉÏQÍ

LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∞Ok. Wk ~åyÅ=ÏÅ#∞ ~åyQÍ =∂~°∞ã¨∞ÎOk. QÍA‰õΩ ~°OQÆ∞Å„Ñüx^èŒ∞Å∞QÍ HõÅÑ≤#Ñ¨Ù_»∞ ~åy ~°OQÆ∞Å∞ Z<Àfl ~°HÍÅ∞QÍ JO>Ë hÅO,

P‰õΩÑK«Û,"≥Ú ŒÅQÆ∞ ~°OQÆ∞ÅÖ’H =∂~°∞ «∞O\Ï~Ú. HÍx ~°OQÆ∞ ~åy ãÊù\HÍÅ∞ L#flO «HÍÅO J Õq èŒOQÍ "≥∞~°∞ã¨∞ÎO\Ï~Ú. ~åy Éè∫uHõ èŒ~å‡Å „Ñ¨HÍ~°O nx „Ñ¨™êi «Ñ¨ Œúu Z=ÚHõÅ#∞ |Åq∞zÛ <˘Ñ¨CÅ#∞ «yæã¨∞ÎOk.

Wk HÍÑ¶‘ ~°OQÆ∞ Hõeã≤ „Ñ¨HÍâ◊=O «=∞~Ú# |OQÍ~°∞ K«∞Hõ Å#∞ Hõey LO@∞Ok.

86. QÀÖ¤<£ ÉÔ~Öò (Golden Beryl) :Wk QÆ∞O_≥‰õΩ |ÖÏxfl |∞kú ãÊù+ì «‰õΩ „¿Ñ=∞ PáêºÜ«∞ «Å#∞ „Ñ™êkã∞ÎOk. P‰õΩÑK«Û

Z=∞~åÖò¤ QÍx nxx LOQÆ~°OÖ’ "Õã≤ ã¨∂~°º 3,|∞ èŒ4,= (LOQÆ~°Ñ¨Ù, z\ÔH#) "Õà◊§‰õΩèŒiOKåe.

87. QÀ+¨<≥·\ò (Goshenite) :Wk *Ï˝Ñ¨HõtÅ– Wk ZO`ÀHÍÅO #∞O_ç L„ ÕHõ Ñ¨Ói « Ñ¨ Œú «∞Å#∞ =∞kÖ’ LO_Õ

"å\˜x «yæOK«_®xH˜ "å_» å~°∞. ~°OQÆ∞ÖËx QÀ+¨<≥·\ò ã¨Êù\˜HõO JO «iHõ∆Ñ¨Ù â◊‰õΩÎÅ#∞

Éèí∞qH˜ fã¨∞‰õΩ=ã¨∞ÎOk. nxx "å_»@O =Å¡ QÆ « [#‡ QÆ∞~°∞ÎÅ∞ |Ü«∞@‰õΩ =™êÎ~Ú.

88. „QÍ™ÈÅ~ü (Grossular) :TÇ¨â◊HÎx ÃÑOK«∞ «∞Ok. „Ñ¨ÑÖK«OÖ’x D â◊‰õΩÎÅ#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok. =∂#=â◊HÎx

Z‰õΩ¯= KÕã¨∞ÎOk. L„ ÕHõ â◊s~åxfl «yæã¨∞ÎOk.

89. „QÍ<≥·\ò (#Å∞Ñ¨Ù,Z~°∞Ñ¨Ù,Ñ≤OH±,„Q) (Granite)

WO Œ∞Ö’ 20 ~°HÍÅ∞ L<åfl~Ú. #Å∞Ñ¨Ù, Z~°∞Ñ¨Ù |∂_ç Œ Z~°∞Ñ¨Ù Hõeã≤# „É∫<£

~°OQÆ∞ÅÖ’ LO_ç PO„ èŒ «q∞à◊<å_»∞ ~å„ëêìÅÖ’ =∂„ «"Õ∞ Åaèã¨∞ÎOk. nxx [áê<£‰õΩ

ZQÆ∞=∞u KÕ™êÎ~°∞.

H˘xfl ~°HÍÅ =ã¨∞Î=ÙÅ ^•fi~å =∞#^ÕâßxH˜ q^Õj=∂~°Hõ „^Œ=ºO Åaè™ÈÎOk.

J@∞=O\˜ =ã¨∞Î=ÙÅÖ’ „QÍ<≥·\ò J~°›=∞~Ú#k. Wq JO « ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ#q HÍ Œ∞. Wk

™êbìZ~Ú~ü (ÖË •) ~°™êÜ«∞xHõÅ#∞ „Ñ¨ÉèÏq «O KÕ™êÎ~Ú. „QÍ<≥·\ò Ü≥ÚHõ ÅHõ∆ÏÅ#∞

|\ì [áêÖò „Ñ¨[Å∞ nxx ZO`À *Ï„QÆ «ÎQÍ K«∂™êÎ~°∞. D ~å~Úx ÉèÏ~° « Õâ◊O

#∞O_ç q ÕâßÅ‰õΩ ZQÆ∞=∞u KÕ™êÎ~°∞. nxx „QÍ<≥·\ò Ü«∞O„`åÅ`À HõuÎiOz, "≥∞~°∞QÆ∞ÃÑ\˜ì

"å_»HÍxH˜ J#∞‰õÄÅO KÕ™êÎ~°∞.

D ~åà◊§#∞ÃÑ ŒÌ Éèí=<åÅÖ’Ñ¨Å,|Ü«∞@‰õÄ_»QÀ_»Å‰õΩ JuH˜™êÎ~°∞. nx Ñ¶e «OQÍQÀ_»Å‰õΩ ~°OQÆ∞ "ÕÜ«∞=Åã≤# J=ã¨~°O LO_» Œ∞. QÀ_»Å‰õΩ JkèHõ"Õ_ç, JkèHõj «ÅO#∞O_ç ~°Hõ∆ Åaèã¨∞ÎOk. Éèí∂HõOáêÅ∞,Jyfl Ñ¨~°fi`åÅ∞,JkèHõ K«e#∞O_ç U~°Hõ=∞~Ú#„Ñ¨ÉèÏ=O r=#OÃÑ· K«∂Ñ¨ Œx [Ñ¨hÜ«ÚÅ∞ YzÛ «OQÍ K≥Ñ¨Ù`å~°∞. nxq∂ Œ H˘O Œ~°∞

6160



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Ñïâ’ èŒ#Å∞ x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞. nx „Ñ¨HÍ~°O "åiH˜ „QÍ<≥·\ò XHõ =~°O J<åfl~°∞. JO_»~ü„Q“O_£ Éèí=<åÅ∞, KèåO|~üÅ∞ x~å‡Ï#ÅÖ’ ‰õÄ_» [Ñ¨hÜ«ÚÅ∞ „QÍ<≥·\ò#∞ "å_» å~°∞.Éèí=# x~å‡OÖ’ H˘xfl ~åà◊√§ q∞ye<å H˘xfl =O ŒÅ ãÖ= «û~åÅ =~°‰õΩ ãÖ ÕÇ¨ÏOÖË‰õΩO_® Wq LO\Ï~Ú. [áê<£Ö’ g\˜ À ã¨=∂ èŒ∞Å#∞ ‰õÄ_» xi‡™êÎ~°∞. "≥Ú Œ\’¡D ~å~Úx =ºHÎQÆ « LÑÜ≥∂QÍÅ HÀãO =∞# Õâ◊O #∞O_ç kQÆ∞=∞u KÕã∞‰õΩx "å_Õ"å~°∞.«~°∞"å « "å\˜x ÃÑ ŒÌ Hõ~å‡QÍ~åÅ#∞ ™ê÷Ñ≤Oz „QÍ<≥·\ò#∞ HõuÎiOz J=ã¨~°=∞~Ú#

PHÍ~åÅÖ’ HõuÎiOKÕ"å~°∞. nx=Å¡ ZO`À =∞Ok [Ñ¨hÜ«ÚÅ‰õΩ L^ÀºQÍÅ∞ÅaèOKå~Ú.

„QÍ<≥·\ò#∞ ŒH∆ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ «q∞à◊<å_»∞,Hõ~åfl@Hõ,PO„ èŒÅÖ’ Hõ#∞Q˘<åfl~°∞. =∞#Õâ◊OÖ’ H˘O « Œ∞~°æO LOk. Z=~À •xx "å_ç •x Ü≥ÚHõ ÖÏÉèÏÅ∞ ≥eÜ«∞KÕ¿ãÎQÍx

"å_»~°∞. HÍ|\ì „QÍ<≥·\ò Ü≥ÚHõ "å_»HõO "≥Ú Œ@ Z‰õΩ¯=QÍ q ÕâßÅÖ’<Õ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.=∞Oz <åº=∞~Ú# „QÍ<Õ\ò ~åà◊√§ «q∞à◊<å_»∞Ö’ Åaè™êÎ~Ú. D Ñi„â◊=∞Ö’ ÑxKÕ¿ã"å~°∞ L`åûÇ¨ÏOQÍ LO_»~°∞. Hõ~åfl@Hõ, PO„ è•Ö’ D Ñï„â◊=∞ =$kú K≥O Œ∞`ÀOk.

^˘iˆHKÀ@∞¡:«q∞à◊<å_»∞ : u<£k=#"£∞,‰õΩ#fl"£∞ ŒH∆ P~À¯\ò lÖÏ¡Ö’ Åaè™ê «~Ú.

¢Ñ¨ÑÖK«OÖ’x =∞Oz <åº=∞~Ú# ~° åflÅ∞ WHõ _» Åaè™êÎ~Ú. [áê<£ =∞iÜ«ÚW «~° ÕâßÅÖ’#∞ nx èŒ~° K«ÖÏ Z‰õΩ¯=.

– HõÖÏ¡‰õΩ~°z ŒH∆ P~À¯\ò lÅ¡Ö’xk.

– ¿ãÅO lÖÏ¡Ö’ "≥∞@∂ì~ü,J «∂Î~ü,=∞ èŒ∞Ô~·lÖÏ¡Ö’ "≥∞Å∂~ü

– èŒ~°‡Ñ¨Ùi lÖÏ¡Ö’ J[<åÇ¨Ïe¡,J~°∂~ü,ÃÑ<å„QÆO,ÃÑ=#∂~ü,Zi=¸º~ü

– Ñ¨Ù Œ∞HÀ¯\˜ lÖÏ¡Ö’ u~°∞HÀ¯ÅO Ñ¨Ó~ü

Wk ≥Å¡x „QÍ<≥·\ò – „Ñ¨ÑÖK«OÖ’<Õ =∞Oz <åº"≥∞ÿ#k.

Hõ~åfl@Hõ: H˘Öˇ¡QÆÖò lÖÏ¡,ã¨<£QÆ∞_ç,=∞\Ïìe,[e¡ Ç¨ÏÖÏÜ«∞O, HÍ=∞~å*ò#QÆ~ü,Hõ#HõÑ¨Ó~ü, «∞O‰õÄ~ü,z~å†SÅ∂HÍ¯Öò,=∂ Õâ◊fi~°<£ =∞øO>ˇ<£, HõÅÇ¨Ïe¡,ÔHiÃÇÏe¡

PO„^èŒ:

z «∂Î~°∞,J#O «Ñ¨Ó~ü,Hõ~°∂flÖò,=~°OQÆÖò lÖÏ¡Å∞

t=QÆOQÍ=Öˇ „QÍ<≥·\ò 3 ~°OQÆ∞ÖÖ’ ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. nxx HõuÎiOz "≥∞~°∞QÆ∞ÃÑ>Ëì@ÑÙ_»∞ Wq HõxÑ≤™êÎ~Ú. Hõ#∞Hõ nxx É~ü|sJx ‰õÄ_» JO\Ï~°∞. D „áêO «OÖ’nxx "≥∞QÆ_ç JO\Ï~°∞. Wk Ñ≤OH± ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. HÍÅÇ¨Ïe¡,ÔHi=∞e¡Ö’

|∂_ç Œ~°OQÆ∞ „QÍ<≥·\ò Åaèã¨∞ÎOk. Wk Ô~O_»= ~°HõÑ¨Ù <åº"≥∞ÿ# „QÍ<≥·\òQÍ QÆ∞iÎOKå~°∞.z~°Ö’ D ~åà◊§#∞ Hõ#∞Q˘<åfl~°∞. Wk „Ñ¨ÑÖK«OÖ’<Õ <åº"≥∞ÿ#k.

ÉèÏ~° « Õâ◊O #∞O_ç „QÍ<≥·\ò#∞ ŒH∆Ï P„Ñ¶≤HÍ, ã‘fi_»<£,T~°∞ˆQfi, K≥·<å, ŒH∆H˘iÜ«∂,™ê¯\òÖÏO_£,[~°‡h,Ñ≤<£ÖÏO_£,„áê<£û, W@b,<åˆ~fi, Ãã·Ê<£,Ü«Ú. Zãπ.Zãπ.P~ü.Å‰õΩZQÆ∞=∞u KÕã¨∞Î<åfl~°∞. ™ê è•~°OQÍ q Õj „Ñ¨[Å∞ #Å¡x „QÍ<Õ\ò#∞ W+ìÑ¨_» å~°∞. D~ÀAÖ’¡ „Ñ ÕºHõOQÍ Z„~°x ~åà◊√§ ~°∂a ~°OQÆ∞Ö’ LO\Ï~Ú. Z„~°x „QÍ<≥·\ò Hõ~åfl@HõÖ’xSÅ∞HÍ¯ÖòÖ’ ˘~°∞‰õΩ «∞Ok. gxx q ÕâßÅ‰õΩ ZQÆ∞=∞uKÕã∞Î<åfl~°∞. D Z„~°~°OQÆ∞~å~Úq„QÆÇÅ∞ K≥Hõ _®xH „Ñ ÕºHõOQÍ "å_» å~°∞. HÍ|\ì Wk Jxfl„áêO`åÅÖ’#∞ ˘~°Hõ Œ∞.

H˘ «ÎQÍ ŒH∆Ï„Ñ¶≤HÍ, „ÉˇlÖò ÕâßÅÖ’ D ~å~Úx Hõ#∞Q˘#fl@∞¡ "å~°ÎÅ∞<åfl~Ú.U^Õ=∞~Ú<å D ~å~Ú Q“~°= „Ñ¨^Œ"≥∞ÿ# ~åà◊§Ö’ XHõ\ ˜QÍ "åºáê~° áÈ\ ©x`«@∞ì‰õΩO\’Ok.

„QÍ<≥·\ò "åºáê~°OÖ’ L#fl"å~°∞ Hõiî#HÍi‡‰õΩÅ∞QÍ LO_®e. ÖËHõáÈ Õ "å~°∞"åºáê~åxflKÕÜ«∞ÖË~°∞. HÍi‡‰õΩÅ#∞ Ñ¨~°º"ÕH∆Oz ã¨QÆO Ñ¨xKÕ¿ã@∞¡ ~åux HõuÎiOK«‰õÄ_» Œ∞. D~åà◊√§ ÖÏsÅÖ’ ˆ~=ÙÑ¨@ìÏÅ‰õΩ KÕ~°∞™êÎ~°∞. nxx xs‚`« ã¨^Œ∞áêÜ«∞O „Ñ¨HÍ~°OÑÖÑ¨Ù`å~°∞. Wk P~°¤~°∞ WzÛ#^•x „Ñ¨HÍ~°O ÑÖÑ¨Ù`å~°∞.

D ~å~Ú H˘O^ŒiH˜ KåÖÏ J^Œ$+¨ ì=O`«"≥∞ ÿ#k. q^Õj=∂~°Hõ „^Œ=º=ÚãÖáêkOK«∞@Ö’ „Ñ¨Éèí «∞fiO ‰õÄ_» D ~å~Úx „áÈ «ûÇ≤Ï™ÈÎOk. „QÍ<≥·\ò Ñï„â◊=∞#∞=∞# Õâ◊OÖ’ XHõ Q˘Ñ¨Ê J Œ$+ì=O «"≥∞ÿ# "åºáê~°=Ú

J Œ$+ì =º‰õΩÎÅ∞:8,17,26,1,10,19,28,4,13,22,31,ÅÖ’ [x‡Oz#"å~°∞ «=∞ Éèí=<åÅÃÑ· #Å¡x

„QÍ<≥·\ò "å_»~å Œ∞. nxx Hõ#∞Hõ "å_ç Õ =∂#ã≤Hõ JâßOuxá⁄O Œ∞`å~°∞. q∞ye#ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "å~°∞ #Å¡x „QÍ<≥·\ò#∞ LÑÜ≥∂yOK«=K«∞Û#∞. =ÚO Œ∞ ≥eÜ«∞KÕã≤#

`ÕnÅÖ’ [x‡Oz#"å~°∞. |∂_ç^Œ,Ñ≤O‰õΩ,~åà◊§#∞ "å_ç`Õ J^Œ$ã¨ì=O`«∞Ö∫`å~°∞.6,15,24,7,16,25,2,11, 20,29Ö’ [x‡Oz# "å~°∞ P‰õΩÑ¨K«Û HõÅã≤# ^•xx^è Œi¿ãÎ =∞Oz Ñë`«O LO@∞Ok. 9,18,27ÅÖ’ [x‡Oz#"å~°∞ Z~°∞Ñ¨Ù„QÍ<≥·\ò#∞,q∞ye# ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "å~°∞ Jxfl ~°HÍÅ ~°OQÆ∞Å#∞ "å_»=K«∞Û.

90. „w<£ Z"≥O@∞ºÔ~·<£ (Green Aventurine) : Wk Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ K«„HÍxfl

â◊√„ÉèíÑ¨~°∞ã¨∞ÎOk. Wk W`«~°∞Å#∞O_ç â◊H˜Îx LÑ¨Ü≥∂yOz â◊H˜ÎÇ‘Ï#∞Å‰õΩ ~°Hõ∆QÍLO@∞Ok. Wk q*Ï#OQÍ L„ ÕHõÑÓi «OQÍ Éè∫uHõOQÍ â◊‰õΩÎÅ#∞ LÑ„Hõ=∞|núHõiã∞ÎOk.<åÜ«∞Hõ «fiÅHõ∆ÏÅ#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok. Wk ÖË « P‰õΩÑK«Û~°OQÆ∞#∞O_ç =Ú Œ∞~°∞ P‰õΩÑK«Û~°OQÆ∞ =~°‰õΩ LO@∞Ok.

6362



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


91.„w<£ @~°‡Ö·<£ (Green Tourmaline) :– Wk J<ÕHõ ~°OQÆ∞ÅÖ’ „Ñ¨Hõ$uâ◊HÎx

ã¨=∞ «∞ºÅOÖ’ LOK«∞ «∞Ok. Wk |∞kúx #~åÅâ◊H˜Îx =∞#Ö’x ã¨$[<å`«‡Hõ â◊H˜Îx|Ç¨Ïiæ «O KÕã¨∞ÎOk. =∞# â◊s~°OÖ’x h~°™êxfl, xã¨û «∞Î=#∞ áÈQ˘\ì #∂ «# â◊HÎL`åûÇÅ#∞ Wã∞ÎOk. Wk áê « ÉèÏ"åÅ#∞ <åâ◊#O KÕã≤ H˘ «Î ÉèÏ"åÅ`À xÅ|_»∞ «∞Ok.HÍx „Ñü XHõ¯~°∞ ã¨~°~Ú# D ~å~Ú h_»#∞ fã¨∞HÀ=_»O J=ã¨~°O. WkQÆ∞O_≥[|∞ƒÅ∞,~°HõÎáÈ@∞, P=∂ã¨Ñ¨Ù ã≤÷u#∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk.

92. „w<£ HõÅ~ü Öˇãπ @~°‡Ö·<£ (Green & Clourless Tourmaline) :–

Wk Ô~O_»∞ ~°OQÆ∞Å ~° «flO – |∞kúx #~åÅ „ Œ"åÅ#∞ ã¨=∞ «∞ºÅOÖ’ LOK«∞ «∞Ok.«Å<˘Ñ≤Êx =∞O@Å#∞ «yæã¨∞ÎOk.

93. „w<£ QÍºã¨Ê~ü (Green Jasper) :– Wk |bÜ«∞=∞~Ú# Éèí∂q∞ ÉèÏ=##∞

Hõey LO@∞Ok. Wk Z=i#~Ú<å „Hõ=∞|núHõiOK«QÆÅ Œ∞. 94.QÆ∞~Ú„~À J"≥∞käãπì (Guierro Amethyst) :– á⁄QÆ~°OQÆ∞ =¸eHõO. Wk

P ä•ºu‡HõO â◊√kúKÕã≤ Jaè=$kúKÕã≤, =∞#ã¨∞û#∞ „Ñ¨âßO «Ñ¨~°z L#fl « PÖ’K«#Å#∞HõÅ∞QÆKÕã∞ÎOk. Wk J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# ~° «flO. Jx K«„HÍÅ =$kú Ñ~°∞ã∞ÎOk. Wk „ÑÜ«∂ÏÅÖ’~°Hõ∆ Wã¨∞ÎOk. Wk P‰õΩÑ¨K«Û, Ñ¨~°∞ƒÖò ~°OQÆ∞ÅÖ’ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.

95. lÑ¨û"£∞ (Gypsum) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: "≥∂<ÀH©¡xH±r=Å=O: "≥∞ÿ„_»ãπ HÍe¬Ü«∞O ã¨ÖËÊù\ò~°OQÆ∞ : ≥Å∞ÑÙ, ~°OQÆ∞ÖËxq, |∂_ç Œ, Ñã∞ÑÙ,Z~°∞ÑÙ,„É∫<£,=Ú «ºÑÙ á⁄_ç ~°OQÆ∞#∞

Hõey LO@∞Ok.â◊H˜Î : JÜ«∞™ê¯O «=Ú=¸ÅHõ=Ú : Éèí∂q∞,h~°∞„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú : â◊√„‰õΩ_»∞ – <≥Ñ¨Óìº<£ /q∂#OLÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : lÑ¨û"£∞ =∞Oz J^Œ$ëêìxfl Hõeyã¨∞ÎOk. =∂#ã≤Hõ q*Ï˝<åxfl

ÃÑOK«∞ «∞Ok. Wk HÍ\òû S ÅHõ∆ÏÅ#∞ Hõey LOk.96. ÃãÖˇ<≥·\ò : Wk „Ñ¨™ê~° HÍOu ~°Hõ=∞~Ú# lÑ¨û"£∞ Wk *Ï˝Ñ¨Hõ â◊HÎx

ÃÑOK«∞`«∞Ok. H

97. Ç¨Ï~üÖˇH± ÖˇOQ∑ HÍfi~ü (Harlequin Quartz) : Wk KåÖÏ â◊HÎ=O «=∞

~Ú# tÅ. Wk P è•ºu‡Hõ Éè∫uHõ „Ñ¨ ÕâßÅ#∞O_ç „Ñ¨=∂ÏÅ#∞ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎOk.â◊s~°OÖ’™ê~° â◊HÎx „Hõ=∞|núHõiã∞ÎOk. â◊s~åxH Éè∫uHõ â◊HÎx Wã∞ÎOk. nxÃÑ· ãÊ+ìOQÍZ„~°x K«∞Hõ Å∞ Z„~°x w «Å∞ LO\Ï~Ú.

98. ÃÇ·ÏÖ·\ò (Halite) :ã¨Êù\ ˜HõÑ¨ Œúu : S™È"≥∞„\˜H± (Isometric)

r=Å==Ú : ™È_çÜ«∞O HÀ¡Ô~·_£ (Sodium Chloride)

~°OQÆ∞ : ~°OQÆ∞ÖËxq, |∂_ç^Œ~°OQÆ∞ K«∞Hõ¯Å∞,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,Z~°∞Ñ¨Ù,hÅO ~°OQÆ∞ÅÖ’LO@∞Ok.

â◊HÎ : q Œ∞º ŒÜ«∞™ê¯O «O

=¸ÅHõ=Ú : Jyfl

„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú: QÆ∞~°∞=Ù/^èŒ#∞ã¨∞û,|∞^èŒ∞_»∞/q∞^èŒ∞#O,K«O„^Œ∞_»∞Hõ~å¯@HõO,â◊x,Ü«Úˆ~#ãπ/‰õΩOÉèíO.

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk ã¨Êù\˜HÍHõ$u ^•eÛ# Å==Ú. Éèí∂q∞ #∞O_ç =ã¨∞ÎOk.Z=~°~Ú<å q∂‰õΩ Ç¨x KÕÜ«∞ «ÅÃÑ_ç Õ J «x ¿Ñ~°∞ 9 ™ê~°∞¡ HÍy «O q∂ Œ ~åã≤^•xx =∞_» «ÃÑ\ì Ö’Ñ¨Å ÃÇÏÖË\ò ÃÑ@ìO_ç. Wk W «~° =º‰õΩÎÅ‰õΩ Ç¨x KÕÜ«∞ Œ∞.Œ∞+ìH¡â◊=ÚÅ#∞ J «x kâ◊QÍ ÑÖÑ¨Ù «∞Ok. ~°Hõ∆QÍ ÃÇÏÖË\ò ã¨Êù\ ˜HõO q∂ WO\˜H˜ 4

"≥·Ñ¨ÙÖÏ xÅ|_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk.

99. ÃÇÏ™Èû<≥·\ò: Õ<≥~°OQÆ∞ ÖËHõ Z~°∞Ñ¨Ù (Hessonite)

ÃÇÏ™Èû<≥·\ò #=~° åflÅÖ’ XHõ\˜. Wk QÀ=¸„ «O ~°OQÆ∞áÈe LO@∞Ok. nxx

QÀ"Õ∞kèHõO JO\Ï~°∞. Wk «‰õΩ¯= Hõiî#"≥∞ÿ#k. áêe+π ÃÑ>Ëì@Ñ¨C_»∞ ÑÿeáÈ «∞Ok.

KåÖÏ ã¨Ê\˜HÍÅ∞ áêe+π KÕ¿ã@Ñ¨Ù_»∞ Ñÿe H˘xfl =∂„ «"Õ∞ Ü«∞ è•~°∂ÑÖÖ’ LO\Ï~Ú.

z#fl=¸<£ ™Èì<£ Jx‰õÄ_» JO\Ï~°∞. Wk Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞,Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

â◊√„Éèí"≥∞ÿ#~å~Ú J~Ú#>ÿ¡ Õ nxÖ’Ñ¨Å Õ<≥ K«∞Hõ Å∞ K«∞Hõ Å∞QÍ L#fl@∞¡O@∞Ok.

Wq „É∫<£,Z~°∞ÑÙ~°OQÆ∞ÅÖ’ ‰õÄ_» ˘~°∞‰õΩ «∞Ok.LOQÆ~åÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩ#flÑC_»∞ ZO`À

*Ï„QÆ «ÎQÍ «Ü«∂~°∞K≥Ü«∂ºe. ÖËHõáÈ Õ =ÚHõ Ö∫`å~Ú. H˘xfl QÍÔ~‡\òû "≥∂ãÑÙK«∞Û`å~Ú.

HÍx Jq ÃÇÏ™Èû<≥·>Ëû. Wq ZO`À „ÑHÍâ◊=O «"≥∞ÿ#q. „Ñâ◊ãÎ"≥∞ÿ# ãÊ\HÍÅ∞ NÅOHõÖ’

^˘~°∞‰õΩ`å~Ú.nx «Ü«∂sÖ’ Z=iH Pâ◊HÎÖË Œ∞. „Ñâ◊ãÎ"≥∞ÿ#q J~°∞ Œ∞QÍ ˘~°∞‰õΩ`å~Ú.

nxfl èŒiOz# =ºHÎ „ÑHÍâ◊=O «OQÍ, x+¯à◊OHõOQÍ#∞,|ÅOQÍ#∞, ZO`ÀÖÏÉèÏÅ#∞á⁄O Œ∞`å~°∞. „Ñâ◊ãÎOHÍx QÀ"Õ∞ èŒHÍxfl èŒiOz#"åiH U q èŒ=∞~Ú# ÖÏÉèÏÅ∞ LO_»=Ù.«q∞à◊<å_»∞Ö’ nxx JO Œ~°∞ èŒi™êÎ~°x tÅáêÊkèHÍ~°O ≥Å∞Ñ¨Ù`ÀOk

=¸ÖÏÅ∞: «q∞à◊√Å∞ nxx èŒiOKÕO Œ∞‰õΩ W+ìÑ¨_» å~°∞. ZO`ÀHÍÅO #∞O_çg\˜x ÅOHõ #∞O_ç kQÆ∞=∞u KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. „Ñ¨ã¨∞Î «O ¿ãÅO lÖÏ¡Ö’,u~°∞K≥OQÀ_»∞Ö’

6564



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


^˘~°∞‰õΩ`«∞<åfl~Ú. PO„^èŒ„Ñ¨^ÕâòÖ’ QÆ∂_»∂~°∞ "≥∞ÿHÍQÆ#∞ÅÖ’#∞,^˘~°∞‰õΩ`«∞<åfl~Ú.=Ú~°ã≤OQÆÖ’#∞ Ü« ~°Ñπ Ñ¨~°fi « „âı∞ÅÖ’#∞, Ãã·ciÜ«∂Ö’x ~°ã≤OH±ã¨ QÆxÖ’ J@∞<£ÃãÖÏ"£∞ H˘O_» „áêO`åÅÖ’#∞ HÍ~°fl"å\ò S~å¡O_£,™ê¯\òÖÏO_£ÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú.ÅOHõÖ’xq „áêO «O ZO`À „Ñ¨â◊ã÷"≥∞ÿ#q.

ÃÇÏã¨û<≥·\òÖ’ ã¨∞#flO JÅ∂ºq∞xÜ«∞OHõeã≤ LO@∞Ok. Õ<≥~°OQÆ∞, áêeáÈ~Ú#P‰õΩÑK«Û, ÖË « Z~°∞ÑÙ~°OQÆ∞,Ñã∞ÑÙ~°OQÆ∞,„É∫<£û, Z~°∞ÑÙÅ∞ ‰õÄ_ç# „É∫<£, áê~ÚáÈ~Ú#~À*ò ~°OQÆ∞Ö’ LO\Ï~Ú. nx PHõ~°¬Hõ â◊HÎ 3.55 #∞O_ç 3.66 =~°‰õΩ LO@∞Ok.Hõiî# «fiO 02.7QÍ LO@∞Ok. "Õ_çKÕ¿ãÎ ~°OQÆ∞=∂~°∞ «∞Ok.

~ÀQÆx"å~°â◊HÎ::– â◊s~åxH «yÖË@∞¡ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë =ÚO Œ∞QÍ ~ÀQÍÅ#∞ x~Àkèã∞ÎOk.

nxx 3 ~ÀAÅ∞ QÆ∞„~°ÑÙ =¸„ «OÖ’#∞, hÅÑÙ ™êx"Õ~°∞ =¸Å„^•=OÖ’ 3 ~ÀAÅ∞

x=∞‡~°ãÖÖ’ XHõ ~ÀA LOz ^•xx ã≤ Œú "≥· ŒºOÖ’ "å_» å~°∞. «~°∞"å « nxx"Õ_çhà◊§Ö’ â◊√kúKÕÜ«∂e. ^•xx ÉˇÅ¡_À<å ~°ãÖÖ’ LOz H˘eq∞Ö’ á⁄_çKÕ™êÎ~°∞.

Wk 8 ~°HÍÅ Ñ¨Hõ∆áê`åxfl,40 ~°HÍÅÃÑ· «º „Ñ¨HÀáêÅ#∞, r~°‚â◊HÎx,HÍÖËÜ«∞Ñ¨ÙÉÏ èŒ#∞,

=ÚYÑ¨ÙÑ¨Hõ∆"å «O,‰õΩ+¨µì,|¡_£ HÍº#û~ü,Ñ¶ÖËQÆO "≥Ú ŒÖ·# ~ÀQÍÅ#∞ <åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk.

PHõe ÃÑOz #~åÅ â◊HÎ ÃÑOz â◊s~åxfl „Ñ¨HÍâ◊=O «OQÍ LOK«∞ «∞Ok. ã≤^Œú"≥·^Œ∞ºx^•fi~å =∂„ «"Õ∞ nxx «Ü«∂~°∞KÕ~ÚOKåe.

J Œ$+ì*Ï «‰õΩÅ∞: LOQÆ~åÅÖ’QÍx, èŒiOKåe. „áêp#HÍÅO. nxx =∞$ «∞x <À\’¡

ÃÑ\ì Ñ¨Ó_ÕÛ"å~°∞. JO Œ∞=Å¡ J «_»∞ ã¨fi~åæxH˜ "≥_» å_»x „Ñ¨fu. ~åÇ¨ï*Ï «‰õΩÅ∞

nxx èŒiOz#>ÿ¡ Õ "åiH ZO`À PiúHõÖÏÉèíO KÕ‰õÄ~°∞ «∞Ok. =∂#ã≤Hõ â◊HÎ ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok.JO^Œ~°∂ „Ñ¨â◊Oã≤™êÎ~°∞. 4,13,22,31,`ÕnÅÖ’ [x‡Oz#"å~°∞ nxx ^èŒi¿ãÎJ Œ$+ì=O «"≥∞ÿ# r=<åxfl QÆ_»∞Ñ¨Ù`å~°∞.

D K«„HÍÅÖ’x „Ñu‰õÄÅâ◊HÎx ÇÏiã∞ÎOk. „QÆÇÏâ◊HÎx „ÑuaOaã∞ÎOk. #∂º# «

ÉèÏ"åxfl áÈQ˘_»∞ «∞Ok. "≥·*Ï˝xHõQÆ∞ÏÖ#∞ L`åûÇ¨ÏÑ¨~°∞ã¨∞ÎOk. Wk Ñ≤OH± #∞O_ç P

~°OlH˜ |OQÍ~°O ~°OQÆ∞Ö’#∞ LO@∞Ok

Wk QÀ=¸„ «Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk KåÖÏ qÅ∞"≥·#k. "å=Ú P=∞¡ÅHõ∆ÏÅ x~À èŒ#‰õΩ, L^ÀºQÆOÖ’ =ÚO Œ∞‰õΩ ™êQÆ_®xH˜, P~ÀQÍºxH˜, Pi÷HÍxH˜,ãÖ`ÀëêxH˜, â◊„ «∞ãÖÇ¨~°<åH˜ nxx ~å[H©Ü«∞ "å Œ∞Å‰õΩ ~åÇ¨ï=Ù*Ï «Hõ, K«„HõOÖ’10= ™ê÷#OÖ’ L#fl"åiH "å_» å~°∞. ~åÇï =∞ÇÏ~°Ìâ◊ L#fl"å~°∞ ‰õÄ_» nxx èŒi™êÎ~°∞.Pi÷Hõ =$kú„Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ ÉèÏQÆº ãÖáê^Œ# ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. ZÅs˚, K«~°‡ "åº^èŒ∞Å∞,ÃÑ·Öòû, ZÃÑÖˇÑ‘û, HõO\˜"åº èŒ∞Å∞, «∞=Ú‡Å∞,<≥·#ãπ W<£ÃÑ¶Hõ∆<£,JÅã¨@, W#∂ûq∞xÜ«∂,a.Ñ≤.Ç¨Ï$„^ÀQÍÅ∞ â◊s~°Ñ¨Ù ÃÑ· ÉèÏQÍ#∞O_Õ "åº èŒ∞Å∞ L#fl"å~°∞ D ~° åflxfl "å_» å~°∞.

4=<≥O|~°∞ [#‡ Õk J~Ú#"å~°∞ nxx "≥O_ç LOQÆ~°OQÍ èŒiOz â◊x "å~°O<å_»∞ã∂~Àº ŒÜ«∞O J~Ú# 2 QÆO@Å «~°∞"å « nxx =∞ èŒº"ÕeH èŒiOKåe.nxx èŒiOz#«~°∞"å « ¿Ñ ŒÅ‰õΩ J#fl^•#O KÕã≤# ZO`À â◊HÎ=O «OQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. (z#fl=¸<£™Èì<£) Wk QÀ=¸„`«O ~°OQÆ∞Ö’ LO_ç WO_çÜ«∂ NÅOHõÅÖ’

^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. 4,13,22,31,31 ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜ J Œ$ëêìxflã¨∞ÎOk.

100. ÃÇÏ~ü "≥∞~ü _≥·=∞O_£ (Herkimer Diamond) :Wk #∂ºÜ«∂~ü Ö’x ÃÇÏ~ü "≥∞<£Ö’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. r=ÙÅ∞ Ñïã¨~åÅ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl

QÆ∞iOz "å\H ãO|OkèOz# *ÏÑHõâ◊HÎx ÃÑOK«∞ «∞Ok. Wk q∞ye# tÅÅÃÑ· x"å~°Hõâ◊H˜Î „Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤ â◊H˜Îx Wã¨∞ÎOk.

Wk ™êfiÉèÏqHõOQÍ ã¨∂Hõ∆ ‡=∞~Ú# â◊HÎH˜ |ÖÏxfl WzÛ *Ï„QÆ «Î#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok.Wk «# rq «OÖ’ â◊HÎx W=fi_»O "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ_»∞ «∞Ok. Wk Jxfl ~°HÍÅ â◊‰õΩÎÅ#∞>ˇeÑü „Ñ¨™ê~åÅ#∞ Hõey LO@∞Ok. ã¨Ê+ì=∞~Ú# |Ç¨ï=ÚY=∞~Ú# _≥·=∞O_£.

101. ÃÇÏ=∞>ˇÿ\ò (Hematite) :– Wk Ñ¨ÓiÎQÍ L„^ÕHõOÖ’#∞ qëê^ŒOÖ’#∞

L#flÑ¨Ù_»∞ "å\˜ f„= «#∞ «yæã¨∞ÎOk. Jk x„ Œ‰õΩ HÍ~°=∞=Ù «∞Ok. Wk «# ~°Hõ∆â◊‰õΩÎÅ‰õΩ ZO`À „Ñ¨ã≤kú. Wk =∞Ozx ÃÑOz ã¨Ê+ì"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å#∞ Wã¨∞ÎOk. Wk~°l «Ö’Ç¨Ï~°OQÆ∞Ö’ |~°∞=ÙQÍ LO@∞Ok.

102. ÃÇÏe"≥∂_®~ü (Heliodor) :D ã¨Êù\ ˜HõO UHÍ„QÆ «‰õΩ xi÷+ì QÆ=∂ºxfl KÕ~°_®xH˜ "å_» å~°∞. =Ú_ç ZÖ’¡ „É∫<£

ÃÇÏe"≥∂_®~ü K≥@¡‰õΩ LOz#@¡~Ú Õ Jx |ÅOQÍ#∞ á⁄_»=ÙQÍ#∞ Z Œ∞QÆ∞`å~Ú.

103. Ç¨Ï∫Ö·\ò (Howlite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨^Œúu : "≥∂<ÀH©¡xH± (Monoclinic)

r=Å==Ú : ÃÇ·Ï„_À>ˇ_£ HÍe¬Ü«∞O ã≤eHÀ – É’ˆ~\ò (Hydrated Calcium Siloco

Borate)

~°OQÆ∞ : ÖË «q,y¡=∞iOQ∑ ≥Å∞Ñ¨Ùâ◊H˜Î : JÜ«∞™ê¯O « «fi=Ú=¸ÅHõ=Ú : Éèí∂q∞,h~°∞„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú: â◊√„‰õΩ_»∞/<≥Ñ¨Óìº<£ /q∂#O

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Ç¨Ï∫Öˇ\ò „QÆÇ¨Ïâ◊HÎx Éèí∂q∞ #∞O_ç â◊s~åxH˜ ã¨~°Ñ¶~åKÕã≤ |∞kúx„Ñü‰õÄÅ PÖ’K«#Å#∞ «yæã¨∞ÎOk. nxx |Å¡q∂ ŒQÍx Ã+ÖòÊÖ’QÍx ÃÑ\ì#@¡~Ú ÕJkèHõâ◊HÎxã¨∞ÎOk.

6766



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Wk „Ñ™ê~åÅ#∞ âßO « Ñ~°z „¿Ñ~°#∞ Hõeyã∞ÎOk. HÍ~° â◊HÎ •fi~å ÑijÅ#∞,F~°∞ÊÅ#∞ JOkã∞ÎOk. ™êfi~°÷O, H¡+ì «#∞ <åâ◊#O KÕã∞ÎOk. Wk ÉÏ èŒÅ#∞, XuÎ_»∞Å#∞,«yæã¨∞ÎOk. Wk ≥Å¡QÍ „ˆQ ~°OQÆ∞ Kå~°Å`À LO@∞Ok.

104. ÃÇÏ_ç<≥·\ò (Hyddenite) :áÈ~å@O,ÉèË •Å#∞,QÆ∞~°∞Î ≥ã∞ÎOk. nxH YzÛ «=∞~Ú# „áêHõ$uHõ =$Hõ∆ „ÑÑOK«OÖ’

ãO|O èŒO LOk. D tÅ ã$+≤ìÖ’x „Ñu =ã∞Î=Ù‰õΩ =∞#‰õΩ L#fl ãO|O è•xfl K≥ÑÙ «∞Ok.

Wk =∂#=Ùx Ü≥ÚHõ „¿Ñ=∞Ñ¨Ói « *Ï˝<åxfl ã≤÷~°OQÍ LOz ≥eÜ«∞x KÀ@∞#∞O_ç ≥e¿ã KÀ@∞‰õΩ fã¨∞‰õΩ=ã¨∞ÎOk. Wk q∞ye# „Ñ¨ÑÖKåÅ #∞O_ç *Ï˝<åxflãÖáêkã¨∞ÎOk. D tÅ P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’ ã¨Ê+ìOQÍ LO@∞Ok.

105. Ç≤ÏÜ«∂ã≤O\ò (Hyacinth) :– Wk ™ê è•~°OQÍ HõO~îå Éèí~°OQÍQÍx,

KÕuH˜ HÍxÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. JO@∞ "åº èŒ∞Å∞ „Ñ¨|e#KÀ@∞‰õΩ "≥o§#Ñ¨Ù_»∞ Wk "åix~°H∆ã∞ÎOk. Wk L#fl « Ñ Œ=ÙÅ#∞ a~°∞ Œ∞Å#∞ L#fl « JkèHÍ~°∞Å #∞O_ç ÅaèOÑKÕã∞ÎOk.

I106. WOÑ‘iÜ«∞Öò*ˇ_£ (Imperial Jade) :Wk ZO`À â◊HÎ=O «=∞~Ú# x"å~°Hõ B+¨ èŒ=Ú. PÑ≤Öò, Z=∞~åÖò¤„w<£ ~°OQÆ∞=Å¡

=KÕÛ ~°∞QÆ‡ «Å#∞ x"åiã¨∞ÎOk.

107. WO_çQÀ ã¨ÃÑ¶·~ü (Indigo Sapphire) :– Wk Éè∫uHõ „Ñ¨HÍâ◊O Ü≥ÚHõJxfl ~°HÍÅ HÍ~°º„Hõ=∂ Å#∞ =$kúÑ~°∞ã∞ÎOk. „ÑÑOpHõ~°Ö’ =∂#=ÙxÖ’x ≥·=`åfixfl,≥·= «fiOÖ’x =∂#=`åfixfl ÃÑOK«∞@Ö’ „Ñ¨ è•# áê„ « =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. nx H˜~°ÏÅ∞

TÇ¨â◊HÎx ÃÑOz *Ï˝# Œ$+≤ìx Jaè=$kú KÕã¨∞ÎOk. Wk Jxfl~°HÍÅ Jã¨Ê+ì «Å#∞TÇ¨ÏÅ#∞ =∞# |∞kú#∞O_ç `˘ÅyOz P`«‡™êH∆Í`å¯~åxH˜ ^•iK«∂Ñ¨Ù`«∞Ok. Wk|∞kúÖ’x J<ÕHõ ~°HÍÅ PÖ’K«#ÅÃÑ· Ñ¨xKÕã≤ YzÛ «=∞~Ú# x~°‚Ü«∂xH˜ XHõ "å~°kèxxi‡ã¨∞ÎOk. Wk â◊xH˜ ãÖ|OkèOz# ~å~Ú. TÇ¨ÏÅÖ’ qÇ¨ÏiOK«∞"åiH˜ Wk XHõ=∂~°æ Œi≈. =∂#ã≤Hõ qHõÖÏOQÆ∞Å‰õΩ x"å~°tÅQÍ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_ç „Ñü‰õÄÅâ◊‰õΩÎÅ#∞â◊s~°O #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ «iq∞"Õã≤ L#fl «∞Å∞QÍ fiÛk Œ∞Ì «∞Ok.

108. WO_≥H˘Ö·\ò (Indicolite)

áÈ\Ï¡@#∞ J#∞=∂xfl=∞iÜ«Ú QÆlal #∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk.

109. J"≥∞Öˇ·\ò (Iolite) :– D Ö’Ç¨ÏO x"å~° ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’P^è•ºu‡Hõ

è•º<åÅÖ’ PHÍâ◊QÆ=∞#O KÕ¿ã =¸_»= <Õ„ «O. Wk |Å"≥∞ÿ# =∞O Œ∞ Wk WO_çQÀ

"≥·Ö\ò #∞O_ç hÅO ~°OQÆ∞ =~°‰õΩ LO@∞Ok. H˘xfl ãO Œ~åƒùÅÖ’ ~°[ «Ö’ÇÏO`Àáê@∞|OQÍ~°O Z~°∞Ñ¨Ù he =∞K«ÛÅ#∞ ‰õÄ_»Hõey LO@∞Ok.

J110. *ˇ_£ (Jade):ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: "≥∂<ÀH¡xH±

ã¨Êù\ ˜HõÅ==Ú : ™È_çÜ«∞O, JÅ∂ºq∞xÜ«∞O,ã≤eˆH\ò H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’HÍe¬Ü«∞O,JÜ≥∂_ç<£Å`À HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.

~°OQÆ∞ : Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù PÑ≤Öò „w<£,Z=∞~åÖò¤ „w<£ #∞Oz ≥Å∞Ñ¨Ù =~°‰õΩ áê~° Œ~°≈Hõ «.

â◊H˜Î : PHõ~°¬Hõ â◊H˜Î

=¸ÅHõO : h~°∞, Éèí∂q∞

„QÆÇ¨Ï=Ú zÇ¨Ïfl=Ú : â◊√„‰õΩ_»∞, <≥Ñ¨Óìº<£,q∂#~åt

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk =¸„`åâ◊Ü«∞"åº èŒ∞Å#∞ Ñ¨Ù@∞ìHõ #∞O_ç L#fl"å\˜ x"å~°‰õΩJ"≥∞iHõ<£ WO_çÜ«∞#∞¡ "å_» å~°∞. TÑ≤iu «∞ÎÅ∞, QÆ∞O_≥,Q˘O «∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞ J=Ü«∞"åÅÖ’U~°Ê_Õ ~°∞QÆ‡ «Å‰õΩ ‰õÄ_® K≥·<å "å~°∞ *ˇ_£#∞ á⁄_çKÕã≤ aÜ«∞ºO, =~°¬Ñ¨Ùh~°∞ HõeÑ≤~åyáê„ «Ö’ =∞~°QÆÉˇ\ì •xÖ’x =ÚiH˜x f¿ãã≤ "å_ç#O Œ∞ =Å¡ |Å"≥∞ÿ# HõO_»~åÅ∞Z=ÚHõÅ#∞ QÆ\ì Ñ¨~°∞ã¨∞ÎOk. |∞kúx „Ñ¨âßO «OQÍ LOz Q˘O «∞ K«~°‡O`À áê@∞~°HÍÎxfl ‰õÄ_® â◊√kú Ñ¨~°∞ã¨∞ÎOk. nxx ã¨=∞~°∞÷_»~Ú# PÜ«Úˆ~fi Œ "≥· Œ∞ºx ã¨ÅÇ¨"Õ∞~°‰õΩLÑ¨Ü≥∂yOKåe.

Wk P‰õΩÑ¨K«Û~å~Ú nxx Z‰õΩ¯=QÍ K≥·hÜ«ÚÅ∞ Ü«∂(ÖËHõ) Ü«Ú+‘Ç≤Ï JO\Ï~°∞.Wk „w‰õΩ Ñ¨ ŒOH˜_çfl J#flÑ¨ ŒO #∞O_ç =zÛOk. Wk =¸„`åâ◊Ü«∞Ñ¨Ù PHÍ~°OÖ’LO_»@O =Å¡ nxH© ¿Ñ~°∞ =zÛOk. nxx QÆ∞QÆÏÅ#∞ |\ì Ys Œ∞ LO@∞Ok.

^˘iˆHKÀ@∞¡ : K≥·<å,áêH˜™êÎ<£,WO_çÜ«∂,|~å‡,HÍeá¶ÈiflÜ«∂,\˜Éˇ\ò "≥∞H˜ûHÀÅÖ’^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. =∞Oz~åà◊√§ K≥·<åÖ’ L<åfl~Ú. ™ê è•~°OQÍ *ˇ_£Å∞ «Ü«∂~°∞KÕã≤Ys Œ∞‰õΩ J=Ú‡`å~°∞.

ÅHõ∆ÏÅ∞ : nx PHõ~°¬Hõ â◊HÎ 2,96 #∞O_ç 3.1 =~°‰õΩ LO@∞Ok. Hõiî# «fiO 6.5LO@∞Ok. Wk ¿ÑÖò „w<£, „w<£,"≥·\ò,„ˆQ,|∂¡ ~°OQÆ∞ÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. "≥Å∞QÆ∞„Ñ¨™êi`«=∞=Ù`«∞Ok. 50% ã≤eHÍ 31% "≥∞yfl+≤Ü«∞O, 10%JÅ∂ºq∞xÜ«∞O,5.5%PÔH· û_£, 3% h~°∞ LO@∞Ok.

~ÀQÆx"å~°Hõ â◊H˜Î: Wk Jxfl ~°HÍÅ =¸„`åâ◊Ü«∞ "åº^èŒ∞Å#∞ `«yæã¨∞ÎOk.Hõ_»∞ÑÙ<˘ÑCÅ#∞,K«~°‡~ÀQÍÅ#∞ <åâ◊#O KÕã≤ â◊s~åxfl ~°H∆Oz PHõ~°¬©Ü«∞OQÍ KÕã∞ÎOk.

6968



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


J Œ$+ì=º‰õΩÎÅ∞: 5,6,7, ãOYºQÆÅ =º‰õΩÎÅ∞ ZO`À J~°∞›Å~Ú# =º‰õΩÎÅ∞, èŒ#=O «∞Å∞.

Wk ZO`À Q“~°qOÑ Œy# ~å~Ú âßOuH zÇÏfl=∞~Ú Jxfl ~°HÍÅ JâßO «∞Å#∞âßOuOÑKÕã∞ÎOk. Wk „Ñu XHõ xÖ’x P «‡ â◊HÎx ZO`À HÍÅO ~°QÆ∞Ö’¯Ñ≤ LOK«∞ «∞Ok.„Ñü‰õÄÅ â◊‰õΩÎÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOK« Œ∞. Z<Àfl ~°HÍÅ „¿Ñ=∞Å‰õΩ HÍ~°=∞=Ù «∞Ok. ≥Å¡xÖË • „H©"£∞ ~°OQÆ∞ h_»Å∞ ™ê è•~° #~åÅ â◊‰õΩÎÅ#∞ (~°∞QÆ‡ «Å#∞) <åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk.áêeáÈ~Ú# D tÅ Ç¨Ï$ ŒÜ«∂xfl L„kHõÎ «Å#∞ «yæOz ã¨=∞ «∞ÅºOÖ’ LOK«∞ «∞Ok.Wk `åºQÆ QÆ∞Ïxfl ÃÑOá⁄OkOz L„kHõÎ «Å ÃÑOÑ¨Ù‰õΩ HÍ~°O J=Ù «∞Ok. „áêp#K≥·<åÖ’ *Ë_£ K«„Hõ=iÎ tÖÏÉèí‰õΩÎ_»~Ú `åºQÍxH˜ zÇ¨Ïfl=∞~Ú<å_»∞. "≥∞H˜ûHÀÖ’ «∂~°∞ÊÕâßÅÖ’ *Ë_£ À tÖÏÊÅ#∞ K≥HÍ¯~°∞. Wk KåÖÏ |e+ì=∞~Ú# ~å~Ú. K≥·<åÖ’ *Ë_£

tÅÅ∞ ã¨~åÊHõ$uÖ’ Ô~O_»∞ J~å÷ÅÖ’ JO «~°æ « â◊HÎx ~°Hõ∆‰õΩ J~°÷O W™êÎ~Ú. K≥·<åÖ’KåÖÏ =∞Ok *Ë_£#∞ ÉˇÖò¤‰õΩ èŒi™êÎ~°∞. Wk ~°Hõ∆xã¨∞ÎOk. D Ô~O_»∞ =ÚHõ Å#∞ XHõ^•xÖ’ XHõ\˜H˘\ì#Ñ¨Ù_»∞ J Œ∞ƒù «=∞~Ú# â◊ÉÏúxfl W™êÎ~Ú.

Wk „Ñ¨âßO «‰õΩ âßOuH˜ =∂~åA. Wk =∂#=qHÍâßxH˜ HÍ~°‰õΩ~åÅ∞. «~°K«∞QÍ«~°OQÍÅ#∞ â◊√„ÉèíÑ¨~°∞ã¨∞ÎOk. Wk Éèí∂q∞ #∞O_ç =KÕÛkHÍ Œ∞– |Ü«∞@ #∞O_ç ã¨∂~°º

â◊HÎ =Å# Åaèã¨∞ÎOk. Wk «##∞ èŒiOz# "åiH˜ ZÑ¨C_»∞ Ç¨xKÕÜ«∞ Œ∞– „Ñü‰õÄÅÅHõ∆ÏÅ#∞ «#Ö’ LOK«∞HÀ Œ∞– Wk rq «Ñ¨Ù á⁄_çyOÑ¨Ù „Ñ¨=∂^•Å #∞O_ç ~°Hõ∆JO «~°æ « JâßO «∞Å #∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk. Wk P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞Ö’ LO@∂Ok. Wkã∞YOQÍ#∞ ãO`À+OQÍ#∞, J Œ$+ì=O «∞Å∞ QÍ#∞ LO_®Å#∞‰õΩ<Õ "å~°∞ èŒiOK«=Åã≤#~° «flO =¸„`åâ◊Ü«∞O. "åº èŒ∞Å∞, ZÅs˚Å∞, K«~°‡Ñ¨Ù"åº èŒ∞Å∞, HÍºe¬Ü«∞O «yæ#"å~°∞,|Ç≤Ï+¨µì ã¨=∞ã¨ºÅ∞, L#fl"å~°∞ nxx "å_®e. K≥·<åÖ’ nxx ZO`À „áêp# HÍÅO#∞O_ç "å_»∞`«∞<åfl~°∞. nxx ^èŒiOz#O^Œ∞=Å¡ „Ñ¨=∂^•Å∞ áê=ÚHÍ@¡ #∞O_ç~°H∆OK«∞HÀ=_»"Õ∞QÍHõ ZÃÑ"≥Ñ‘û #∞O_ç [Ü«∞=O «OQÍ |Ü«∞@Ñ_» å~°∞. Wq ™ê è•~°OQÍP‰õΩÑK«Û,ÖË «Ñã∞ÑÙ,„H©"£∞ ~°OQÆ∞, ÖË «QÆ∞ÖÏa, ÖË « hÅO, #Å∞ÑÙ ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.Wq Z<Àfl ~°HÍÅ∞QÍ Z<Àfl ÉèÏQÍÅ∞QÍ ^˘~°‰õΩ «∞Ok. nx Ys Œ∞ «‰õΩ¯=.

J~°∞*ˇ_£ L„kHõÎ`«‰õΩ HÍ~°O J=Ù`«∞Ok. ¿ãflÇ¨xfl ÃÑOz Jaè=$kúxÃÑOK«∞ «∞Ok. P‰õΩÑ¨K«Ûx *ˇ_£ „Ñ¨âßO «OQÍ LOz LÑ¨âßOux Wã¨∞ÎOk. D Ô~O_»∞~åà◊√§ ‰õÄ_» JO «~°æ « â◊‰õΩÎÅÃÑ· ™ê è•~° „Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ¨Ù «∞Ok. Wk =$+¨Éèí~åtÖ’Ñ¨Ù\ì# "åiH˜ ãÖ|OkèOz#k.

Wk P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞ Hõey WO_çÜ«∂,K≥·<å, áêH˜™ê÷<£ÅÖ’ Åaèã¨∞ÎOk. nxxŒÇ¨Ï=∞fi Ñ¶≤~°OQ∑,K≥·hÜ«ÚÅ∞ ''Ü«∂——Ü«Ú+≤Ç‘Ï—— Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. 6,15,24,7,16,25,5,

14,23, ÅÖ’ [x‡Oz# "å~°∞ nxx èŒiOz J Œ$ëêìxfl á⁄O Œ=K«∞Û.

111. *Ïãπ ÃÑ·~ü (Z~°∞Ñ¨Ù,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,P‰õΩÑ¨K«Û) (Jasper)

*ÏãπÃÑ¶·~ü JO Œ"≥∞ÿ# ~åà◊§Ö’ XHõ\˜. Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ D ~å~Úx «=∞ PÉèí~°ÏÅÖ’"å_Õ"å~°∞. nxx ~À=∞#∞¡,„w‰õΩÅ∞,Dlã≤ÊùÜ«∞#∞¡ Z‰õΩ¯=QÍ "å_Õ"å~°∞. D ~° åflxfl

qq èŒ PHÍ~åÅÖ’ HõuÎiOz "≥∞~°∞QÆ∞ÃÑ@ì=K«∞Û.

1347 KåÔ~¡ãπ II «# HÀ@‰õΩ D ~åà◊§#∞ JÅOHõiOKå#x K≥áêÊ_»∞. «~°∞"å « D

~å~ÚH˜ =∞Oz QÆ∞iÎOÑ¨Ù ÅaèOzOk. H˘O Œ~°∞ „Ñ¨[Ånxx J èŒºÜ«∞#O KÕÜ«∞_»O

„áê~°OaèOz ^•xx LÑ¨Ü≥∂yOK«_»O "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~°∞.

KåÔ~¡ãπ K«„Hõ=iÎ «# qâßÅ"≥∞ÿ# ÃÑ· HõÑ¨C |Å¡Å LÑï «ÅO q∂ Œ D ~åà◊§`À

JÅOHõiOKå_»∞. ëê[Ç¨<£ K«„=HõiÎ‰õÄ_® nxx "å_®~°∞.

*ÏãπÃÑ¶·~ü QÆ∞O_ôÅ∞, áê~Ú~ü H¡Ñπûq∂ Œ LÑÜ≥∂yOKÕ"å~°∞. nx qÅ∞= ÃÑiy#ÑÙ_»∞

„Ñ¨[Å∞ nxx JO Œ"≥∞ÿ# PHÍ~åÅÖ’#∞ HuÎiOz "≥∞~°∞QÆ∞ ÃÑ@ì_»O „áê~°OaèOKå~°∞.

D ~° åflxfl iOQÆ∞ÖÖ’#∞, #ÔH¡ãπÅÖ’#∞, K≥qiOQÆ∞ÅÅ<À. "ÕàÏ_Õ@@∞¡ KÕ¿ã"å~°∞.É’Ç≤Ï"≥∞ÿ<£ HõOÃÑh, *ÏãπÃÑ¶·~ü «Ü«∂~°∞KÕÜ«∞_»OÖ’#∞, PHõ$ «∞Å∞ HõeÊOK«_»OÖ’#∞,

"≥∞~°∞QÆ∞Ñ¨~°K«_»OÖ’#∞ =∞Oz „Ñ¨ã≤ Œ∞úÅ∞.

~°+¨º,<å~üÎ J"≥∞iHÍÅÖ’ ™ê è•~°"≥∞ÿ# "å\˜Ö’¡#∞, qq èŒ ~°HÍÅ PÉèí~°ÏÅ Ö’#∞

D ~°`åflxfl LÑ¨Ü≥∂yOKÕ"å~°∞. DlÑ¨ÙìÖ’ "≥àı§„Ñ¨Ü«∂˜‰õΩÅO^Œ~°∂ *ÏãπÑ¨~ü

>Ë|∞ÖòÖ·\ò,@OÉòÅ~ü, P èŒ∞xHõ =ã¨∞Î=ÙÅ‰õΩ PHõi¬OK«|_» å~°∞. Wk Ys Œ~Ú# ~° «flO.

|∞~° ŒÖ’ ‰õÄ_ç# Z~°∞ÑÙ,„É∫<£,Ñã∞ÑÙ ~°OQÆ∞`Àáê@∞ P‰õΩÑK«Û~°OQÆ∞ ‰õÄ_® LO@∞Ok.

Wk Pi÷HÍaè=$kúx _»|∞ƒ#∞ «fii «OQÍ Ô~\ìOÑ¨Ù KÕ¿ãO Œ∞‰õΩ QÆ∞„~°Ñ¨Ù ÃÑO ≥=ÚÅ∞,ÃãÊ‰õΩºÖË+¨<£ÅÖ’ ZO`À ÖÏÉèíO á⁄O Œ_®xH˜ LÑ¨Ü≥∂y ã¨∞ÎOk.

JO «∞Ñ@ìx qO «~Ú# ~ÀQÍÅ∞ x~Àkèã∞ÎOk. H©@HÍÅ∞ ‰õΩ\˜ì#ÑÙ_»∞ =ÚxyáÈ=_»O

„Ñ¨=∂^ŒHõ~°QÍÜ«∂Å #∞O_ç ~°H˜∆ã¨∞ÎOk. ~å„uO|QÆà◊√§ *Ï„QÆ`«ÎQÍ LO_»\ÏxH˜ Wkã¨Ç¨ÏHõiã¨∞ÎOk. Wk Hõ_»∞Ñ¨ÙÖ’ ã¨=∞ã¨ºÅ∞, QÆ~°ƒùã÷ ã¨=∞ã¨ºÅ∞, P=∂¡Å #∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk.

Wk ™ê è•~°OQÍ ~°H∆ « tÅ Wk „Ñü‰õÄÅâ◊‰õΩÎÅ#∞ «yæã¨∞ÎOk. PHÍâ◊QÆ=∞<åxfl

ã¨∞~°H∆ «OQÍ KÕã¨∞ÎOk. Wk P~°Ol,Ô~_£,á¶È¡ ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

112. *ˇ_≥·\ò (Jadeite) :– Wk =∂O„uHõ ~å~Ú. Wk aè#fl â◊‰õΩÎÅ#∞

ãÖ|O è•Å#∞ HõÅ∞Ñ¨Ù «∞Ok. Wk ÖË « =Ú Œ∞~°∞ P‰õΩ Ñ¨K«Û~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.113. *Ï~ÀÃã·\ò (Jarosite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: ÃÇÏH±™ê Q˘<åÖò (Hexaganal)

7170



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


r=ã¨Êù\ ˜Hõ=Ú : „áê èŒq∞Hõ ÃÇ·Ï„_»ãπ á⁄\Ï+≤Ü«∞O (Basic Hydrous Pottassium) ,S~°<£ ã¨ÖËÊù\ò

~°OQÆ∞ : "Õ∞Ñ¶∂ =$ «=∞~Ú# JO|~ü,Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Û,=Ú Œ∞~°∞ QÀ èŒ∞=∞~°OQÆ∞


=¸ÅHõO : Éèí∂q∞,"åÜ«Ú=Ù

„QÆÇÏ=Ú : zÇÏfl=Ú,|∞ èŒ∞_»∞,Hõ#º,YzÛ «=∞~Ú# r=Å=O`À ã=∂# =∞~Ú#k.QÆ∞~°∞=Ù,^èŒ#∞ã¨∞û

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk Ñïëê¯~°O HÍx PÖ’K«# #∞O_ç |∞kúx qHõÑ≤Oã¨ KÕã¨∞ÎOk.Wk rq «Ñ¨Ù "≥Å∞QÆ∞ h_»Å‰õΩ "å_» å~°∞.

114. *\ò (Jet):– Wk #Å∞ÑÙ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. áê=ÚHÍ@∞#∞O_ç ~°H∆ã∞ÎOk.

„a@<£Ö’ 1500 „H©ã¨∞Î Ñ¨Ó~°fi=Ú#∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ fâß~°∞. Wk KåÖÏ QÆ\ì Œ~Ú# XHõ~°Hõ=∞~Ú# ÉÁQÆ∞æ Ys^Œ∞ ÖËxk. LÑï`«"å#Ñ¨QÆ∞à◊√§ LO\Ï~Ú. qO`«=∞~Ú#qz„ «=∞~Ú# â◊‰õΩÎÅ∞<åfl~Ú. nxx z#fl QÆ∞O„_»\˜ ~° åflÅ∞ áê@∞ "≥∞_»Ö’ èŒi¿ãÎ„ã‘ÎÅ P~ÀQÍºxfl ~°H∆ã¨∞ÎOk.

Wk #Å∞Ñ¨Ù ≥Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO_ç ã≤iÜ«∂Ö’ =∂„ «"Õ∞ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. WkÉÁQÆ∞æ=Öˇ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.

Wk #Å¡x XÉòã≤Ê_çÜ«∞<£ =Öˇ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. Wk `«~°K«∂ ^èŒiOKÕ #QÆÅÖ’#y+‘Ñ¨#∞ÅÖ’ "å_» å~°∞. Wk ZO`À XuÎ_çH˜Ö’<≥·# ã¨Êù\˜HõO. Wk ™ê è•~°OQÍ„â◊^•úO[e Ñ¶¨∞\ÕKÕ@Ñ¨Ù_»∞ H˘xfl „Ñü‰õÄÅ â◊‰õΩÎÅ∞ #∞O_ç ~°H˜∆OK«∞H˘#@‰õΩH˘xflãÖ Œ~åƒùÅÖ’ ‰õ∆Ω„ Œâ◊‰õΩÎÅ‰õΩ ~°H∆OK«∞H˘#∞@‰õΩ nxx "å_» å~°∞. [O «∞|Å∞Å‰õΩ nxx"å_»`å~°∞. Si+π *ÏÅ~°∞Å ÉèÏ~°ºÅ∞ «=∞ Éèí~°ÎÅˆH∆=∞Ñ¨Ù#~åQÆ=∞<åxH˜ nxx ŒQÆ÷OKÕ™êÎ~°∞. Wk ŒO «"≥· Œ∞ºÅKÕ « ÑÖ\˜<˘Ñ≤ÊH˜ "å_» å~°∞.

Wk tÖÏHõ$u K≥Ok# H˘Ü«∞º~°OQÆ∞#∞ Hõey LO@∞Ok. Wk èŒiOz# "åiH˜~ÀQÆO #∞O_ç,^Ò~°#ºO #∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk. Wk „Ñ¨âßO « « KÕ‰õÄiÛ qKå~åxfl <åâ◊#OKÕã∞ÎOk. Wk =∞O„ « «O„ «â◊‰õΩÎÅ#∞O_ç ~°H∆ã∞ÎOk Wk #Å¡QÍ#∞ ÕeHõQÍ#∞ LO@∞Ok.

K115.HÀifl~°∂ÃÑ·<£ (Kornerupine) :– Wk rq`«Ñ¨Ù Ñ¨q„`«`«#∞ J~°÷O

KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ J^Œ∞ƒù`« tÅ– „Ñ¨ÑÖKå^Œ∞ƒù`åÅ#∞ K«∂¿ãO^Œ∞‰õΩã¨Ç¨Ü«∞HÍi. Wk „Ñ¨âßO`«`«#∞ L„kHõÎ`«#∞ ã≤÷~°Ñ¨~°z XHõi=ºH˜Î`åfixfl ã≤÷~°OQÍLOK«∞ «∞Ok. Wk P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞~å~Ú.

116.‰õΩO*·\ò (Kunzite) :– W^˘Hõ Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ# ~° «flO. Wk PO^Àà◊#QÍ

L#flÑ¨C_»∞ nxx "≥∞_» K«∞@∂ì èŒiOz QÆ∞O_≥ÃÑ·H˜ =KÕÛ@∞ì èŒi¿ãÎ J «º Œ∞ƒù «OQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. Wk @~°‡"≥·<£#∞ áÈe LO@∞Ok. D H˜~°ÏÅ∞ q Œ∞º ü =ÅÜ«∂Å∞ ã¨Êù\˜Hõ=∞O «á⁄_»=ÙQÍ LO\Ï~Ú.

nx â◊HÎ =Å# áê « ÉÏ èŒÅ∞ =∞~°záÈ`å=Ú. Wk Jxfl ~°HÍÅ Œ∞+ì â◊‰õΩÎÅ‰õΩã¨ «º"≥Å∞QÆ∞Å â◊HÎQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. QÆ∞O_≥<˘Ñ≤Êx «yæã¨∞ÎOk. W Õ q èŒOQÍ <˘Ñ≤Êx`«yæã¨∞ÎOk. =Ú^Œ∞~°∞ Ñ≤OH±~°OQÆ∞Å∞, =∞∞Å h_»Å∞ QÆ∞O_≥ÅÖ’ L„kHõÎ`«Å‰õΩHÍ~°=∞=Ù «∞Ok. •x=Å# =∞#‰õΩ#fl ÉÏ èŒÅ∞, Jx~åúi « „¿Ñ=∞ â◊HÎx Z Œ∞~˘¯O@∞Ok.

Wk Z<Àfl ~°HÍÅ∞QÍ LOk. q∂~°∞ P‰õΩ Ñ¨K«Û hÅO, Jxfl ã¨Ê+ì=∞~Ú# ~°OQÆ∞ÅÖ’LO\Ï~Ú.

Wk ã∂~°ºHÍOu`Àáê@∞ Hõ$„u=∞HÍOux ‰õÄ_® „QÆÇ≤ÏOz pHõ\x áê~°„^ÀÅ∞ «∞Ok.

WuÎ_ çx ` «y æã ¨ ∞ ÎOk. W`«~ ° ∞ÅÃÑ · „ ¿Ñ=∞ PáêºÜ«∞` «Å#∞ ‰ õ ΩiÑ ≤ã ¨ ∞ ÎOk.|Ü≥∂ÔHq∞HõÖò_ç™ê~°¤~°¡#∞ «yæOK«_®xH˜ nxx "å_» å~°∞.

117. ‰õΩO_»ex (Kundalini) :– ‰õΩO_»ex „Ñ¨Ü«∂OÖ’ J_»¤O‰õΩÅ#∞

«yæã¨∞ÎOk. K«„HÍÅÖ’x ÉèË è•Å#∞ `˘Åyã¨∞ÎOk. è•º<åxH˜ J «º Œ∞ƒù «=∞~Ú# tÅ.Wk ÕeHõ ~°OQÆ∞ #∞O_ç =Ú Œ∞~°∞ P‰õΩ Ñ¨K«Û ~°OQÆ∞ =~°‰õΩ H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ ≥Å¡xÑ¨K«Û ~°OQÆ∞ =~°‰õΩ LO@∞Ok.

118. H˜Ü«∞<≥·\ò (Kyanite) :– Wk J Œ∞ƒù «=∞~Ú# tÅ. Ô~O_»∞ tÅÅ#∞ Hõey

LO@∞Ok. nxx ZÅ¡Ñ¨Ù_»∞ â◊√„ÉèíÑ¨~°Kåeû# J=ã¨~°=Ú ÖË Œ∞. U q èŒ=∞~Ú# â◊HÎÖË‰õΩO_® K«„HÍÅ#∞ #Ü«∞O KÕã¨∞ÎOk. Wk „Ñ¨âßO « z «Î «#∞ fã¨∞‰õΩ =ã¨∞ÎOk. Jxfl™ê÷~ÚÅÖ’#∞ L„ ÕHÍxfl HõÅÅ#∞, QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞HÀ=_®xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞HÍiQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.Wk QÆ`« rq`«Ñ¨Ù QÆ∞~°∞ÎÅ#∞ QÆ∞~°∞Î KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞Ok. WkhÅO,P‰õΩÑ¨K«Û #Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

L119. ÅÑ‘ãπ – ÅEe (|∂¡~Ú+π ~°OQÆ∞) (Lapis Lazule)

D ~å~Ú K«∂_»\ÏxH˜ hÅO ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. ÉèíQÆ=O «∞xKÕ ã¨$+≤ìOK« |_ç#

PHÍâ◊O hÅO~°OQÆ∞Ö’ LO Œx „Ñ¨[Å #=∞‡HõO. hÅO ~°OQÆ∞ ~åA Éèí∂q∞ Ü≥ÚHõ â◊HÎ

‰õÄ_» JkèHõOQÍ LO@∞Ok. ~À=∞#∞¡ „w‰õΩÅ∞ ≥·=Éèí‰õΩÎxQÍ #=∞‡HõOQÍ LO@∂ ÅÑ‘ãπÅ

Eex èŒi™êÎ~°∞. Wk #QÆÅÖ’#∞ PÉèí~°ÏÅÖ’ K«i„ « =ÚO Œ∞ #∞O_ç èŒiã¨∞Î<åfl~°∞.

7372



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


|∂¡ã¨ÃÑ¶·~ü "ÕÅ ~°∂áêÜ«∞ÅÖ’ LO@∞Ok. Z=~°∂ ‰õÄ_» D ~å~Úx W=fi~°∞.

H˘#ÖË~°∞. JO^Œ∞=Å¡ D ~å~Úx Ñ¨Ó~ü"≥∞<£û |∂¡ ã¨ÃÑ¶·~ü JO\Ï~°∞. Wk PÑ¶π

QÆx™ê÷<£,Ü«Ú.Zãπ.Zãπ.P~ü. zeÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok.

ÅHõ∆ÏÅ∞ : ÅÑ≤*òÅE~Ú~å~Ú "≥∞~°= Œ∞. "≥Å∞QÆ∞ „Ñ¨=∂Ïxfl x~ÀkèOKÕ â◊HÎ

Hõey#k. PHõ~°¬Hõâ◊HÎ 2 #∞O_ç 4 =~°‰õΩ, Hõiî# «fiO 5.5 Hõey LO@∞Ok. nxx

ÅAÔ~·\ò Jx ‰õÄ_» JO\Ï~°∞.

~ÀQÆx"å~° : nxx èŒiOz#"å~°∞ JkèHõ « Hõe#∞O_ç LÑ¨â◊=∞<åxfl Hõeyã¨∞ÎOk.

=¸~°Ûù~ÀQÆ∞Å∞ ‰õÄ_» nxx èŒiOz ~ÀQÍxfl «yæOK«∞HÀ=K«∞Û#∞.

J^Œ$+¨ì=º‰õΩÎÅ∞ : 8,17,26 ÕnÅ∞ [x‡Oz#"å~°∞ 8 [#‡ ãÖYºQÍ QÆey# "å~°∞

D ~å~Úx èŒiOz J Œ$+ì=O «∞Å∞ HÍ=K«∞Û#∞. nxx èŒiOz ZO Œ~À J Œ$+ì=O «∞Å∞

nxx èŒiOz ÖÏÉèÏxfl á⁄O^•~°∞.

^˘iˆHKÀ@∞¡ : Wk WO_çÜ«∂Ö’x HõkèÜ«∂"å~ü, Ü«Ú~°Öò =∞øO\ò„áêO «OÖ’#∞,[~°‡x,DlÑ¨Ùì,„ÉˇlÖò, SãπÖÏO_£, [HÀ¡ãπ"ÕH˜ Ü«∂ÅÖ’ ÅÉèíº=∞=Ù`å~Ú.

ÅHõ∆ÏÅ∞ : Wk Z~°∞Ñ¨Ù,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,P‰õΩÑ¨K«Û,#Å∞Ñ¨Ù,|∂_ç^Œ, `≥Å∞Ñ¨Ù, ~°OQÆ∞ÅÖ’Åaèã¨∞ÎOk. Wk <å<£–HõO_≥Hõì~ü *ÏuH˜ K≥Ok#~å~Ú. Wk |¡_£™Èì<£ ÖÏQÍ JO ŒOQÍHõxÑ≤ã¨∞ÎOk. Wk 2.5 #∞O_ç 2.7 =~°‰õΩ PHõ~°¬ â◊HÎ Hõey LO@∞Ok. =∞Oz<åº=∞~Ú#~å~Ú ™ê è•~°OQÍ 2.65 =~°‰õΩ LO@∞Ok. nx Hõiî# «fiO 7 LO@∞Ok.Wk ã≤eHÍ<£–_≥·–PÔH· û_£#∞ Hõey LO@∞Ok. D ~å~Ú HÍfi*ò ~°HÍxH˜ K≥Ok#k –nxx JO Œ~°∂ èŒiOK«=K«∞Û.

hÅO ~°OQÆ∞Ö’ LO_Õ "≥∞ «Îx ~° «flO. Wk ™êfiÉèÏqHõ=∞~Ú# =∞K«ÛÅ∞O\Ï~Ú.Wk ™ê^è•~°OQÍ ™ê#∞Éèí∂u „¿Ñ=∞,™œ=∞ºÉèÏ=O Hõey LO@∞Ok. 8,17,26ãOYºQÆÅ"å~°∞ ã∂~°ºã≤ •úO «O „ÑHÍ~°O =$+ÉèíÅQÆflO "åiH nxx "å_» å~°∞. ãOw «O,Hõà◊,#$ «ºO <å@Hõ~°OQÍÅÖ’ LO_Õ „ã‘ÎÅ∞ ã¨∂Hõ∆ ‡ qÅ∞=Å#∞ #"Õ∞‡ "åiH˜ Wk ZO`ÀqÅ∞"≥·#k. ã¨Ç¨Ü«∞HÍi. D ~°`åflxfl "å_Õ"å~°∞. "åi „¿Ñ=∞â◊H˜Îx PáêºÜ«∞`«#∞„QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. ZO`À #=∞‡HõOQÍ g~°∞ „¿Ñ=∞#∞ Z^Œ∞\ ˜"åiÃÑ· „Ñ¨ãïOÑ¨KÕ™êÎ~°∞.„áêp#„Ñ[Å∞ nx JkèHõ ~ÀQÆx~À èŒHõ â◊HÎH"å_Õ"å~°∞. nxx [fi~åÅ∞, HõO\"åº èŒ∞Å‰õΩ"å_» å~°∞. ™ê è•~°Ïaè=$kúH˜ ãÖ`ÀëêxH˜ Wk ZO`À =∞Ozk. =∞^èŒ∞"Õ∞Ç¨Ï "åºkè„QÆã¨∞ÎÅ∞, â◊s~°OÖ’ Z‰õΩ¯= H˘=Ùfi L#fl"å~°∞ nxx "å_»~å Œ∞. nxx èŒiOz#"åiH˜™ê è•~°OQÍ L„kHõÎ « ~å Œ∞. x~°‚Ü«∂xfl |ÖÏxfl x„QÆÇ≤ÏOK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. Jxfl~°HÍÅ „Ñ=∂^•Å #∞O_ç ~°H∆ã∞ÎOk. J<ÕHõ~°HÍÅ HÍÖËÜ«∞O. QÆ~°ƒù"åº èŒ∞Å#∞ x~Àkèã∞ÎOk.„¿Ñ=∞Ö’QÍx, èŒ#q+¨Ü«∞OÖ’QÍx giH˜ U~°HõOQÍ H˘ Œ∞==ÙO_» Œ∞. Wk èŒiOz#

"åiH˜ „¿Ñ=∞Å∞ Jáê~åúÅ‰õΩ å=ÙÖË Œ∞. 8= Õn [#‡ Õn Hõey# "åiH˜ Wk „Ñ¨=∂ Œ~°H∆ «=∞~Ú# ~° «fl=Ú.

Wk â◊HÎH˜ ~åK«iHÍxH˜ J<åk HÍÅO #∞O_ç „Ñ¨ã≤kú K≥Ok#k. Wk =∂#ã≤HõP è•ºu‡Hõ «#∞ â◊√„ÉèíÑ¨~°z =¸_»= HõO\˜x ≥iÑ≤ã¨∞ÎOk. Wk â◊HÎ „Ñ¨ • «.

Wk =Ú Œ∞~°∞ hÅÑ¨Ù ~°OQÆ∞ ~å~Ú. Wk ã¨fi~°æÑ¨Ù J#O « PÖ’K«#Å∞, "≥·âßÖÏºxH˜zÇ¨ÏflO. J\Ï¡O\˜ DlÑ¨Ùì,Dãπì, "≥∞H˜ûHÀ, "≥Ú ŒÅ~Ú# „áêp# ™êOã¨ $uHõ "åã¨∞Å‰õΩZO`À Ñq„ «=∞~Ú# ~å~Ú. Wk |∞kúH QÆ∞~°∞Î. ZO`À K«i„ « LOk. nx J#O « åfixflDlÑ¨Ùì"å~°∞ kfiQÆ∞©Hõ$ «O KÕâß~°∞. H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ ≥·=q*Ï˝<åxfl \Ïeãπ"≥∞<£~°∂ÑÖÖ’QÍx, J=ÚºÖˇ\ò ~°∂ÑÖÖ’QÍx D~åuÃÑ· K≥Hõ¯|_ç LO@∞Ok. Éèí∂q∞|ÚÏxH˜ D ~å~Ú ZO`À „Ñ¨ è•#=∞~Ú#k. Wk ã¨fiK«Ûù=∞~Ú#HÍOuH˜ „Ñ¨fHõ. Wk„¿Ñ=∞ JO ŒO. JO «~°æ «â◊HÎx Ñ¨Ù#~°∞r˚qOKÕÜ«∞_»OÖ’ ZO`À „áê è•#º « Wã¨∞ÎOk.Wk ã¨Ç¨ÏHÍ~åxH˜ „áêO áÈã≤ ™ê÷Ñ¨#‰õΩ x~å‡ÏxH˜ L#fl « P Œ~å≈Å#∞ ™ê÷Ñ≤ã¨∞ÎOk.

D ~å~Ú P ä•ºu‡Hõâ◊HÎx UHÍ„QÆ «#∞ Éè∫uHõ P «‡#∞ „¿Ñ=∞#∞ Jkè=∂# =`åfixfl≥·=`åfixfl ÃÑOK«∞ «∞Ok. nx „Ñ¨HÍâ◊O «"≥∞ÿ# HÍOu ZO`À LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~° =∞~Ú#k.

Wk èŒ#â◊HÎ HõÅk. Wk ZO`À â◊HÎ=O «=∞~Ú# x"å~°Hõ x~À èŒHõ Ñïâ◊√ Œú=∞~Ú#â◊‰õΩÎÅ#∞ Hõey â◊s~°OÃÑ· Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. HõO~î°<åàÏÅÖ’x ~°∞QÆ‡ «Å#∞ <åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk.Wk Ñq„ «=∞~Ú# Ñ^•Å`À =∂~åæxfl ≥~°∞ã∞ÎOk. nxH hu~å~Ú Jx ‰õÄ_» "å_» å~°∞.=∞#"åã¨ Î= ã¨fi~°∂áêxfl „Ñ¨Hõ\ ÕKÕ@Ñ¨Ù_»∞ =∞#Å PÖ’K«Å#∞ L„kHõ Î`«Å#∞|Ç≤Ï~°æ «OKÕÜ«∞=Åã≤# J=ã¨~°O LOk. LÑ¨<åºãÖ ZO`À â◊HÎ=O «=∞~Ú#k. nxj «Å H˜~°ÏÅ∞ "åÑ¨ÙÅ#∞ <˘Ñ¨CÅ#∞ «yæ™êÎ~Ú. „Ñü‰õÄÅ K«@ìOÅ#∞ ZO`À Pã¨HÎ^•Ü«∞HõOQÍ QÆ∞iÎã¨∞ÎOk.

Wk <≥=∞e HõO~î°O ~°OQÆ∞Ö’ he ~°OQÆ∞Ö’ LO_ç Z‰õΩ¯=QÍ "å_» å~°∞. nxxã¨ÃÑ·~ü‰õΩ | Œ∞Å∞QÍ "å_Õ"å~°∞. Wk «q∞à◊<å_»∞Ö’ =∂„ «"Õ∞ ˘~°∞‰õΩ «∞Ok. 8,17,26ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜ =∞Ozk.

120. ÖÏAÔ~·\ò (Lazurite) (Lapislazuli) :ã¨Ê\˜Hõ Ñ¨ Œúu : Wk W™È"≥∞„\˜H± (ÖÏAÔ~·\ò ™⁄_»Ö·\ò „QÆ∂Ñ¨Ù‰õΩ K≥Ok# ÉèÏQÆO)

"≥∞ «ÎQÍ#∞, ÕeHõQÍ#∞,ã¨∞xfl «OQÍ#∞ Ñ¨ Œ∞#∞ ÃÑ\Ïìe. (Isometric)

r=ãÊù\Hõ=Ú : ™È_çÜ«∞O HÍe¬Ü«∞O JÅ∂ºq∞xÜ«∞O ã≤eH\ò À#∞ H˘O « QÆO èŒHõO`À#∞ Hõeã≤ LO@∞Ok.

~°OQÆ∞ : JAÔ~· |∂¡ "≥· Ö·\ò |∂¡ „wx+π |∂¡

â◊H˜Î : PHõ~°¬Hõ â◊HÎ

7574



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=¸ÅHõO : h~°∞

„QÆÇ¨Ï=Ú zÇ¨Ïfl=Ú : K«O„ Œ∞_»∞ Hõ~å¯@HõO, |∞ èŒ∞_»∞,q∞ èŒ∞#O, â◊x,Ü«Úˆ~#ãπ,‰õΩOÉèíO

LÑÜ≥∂QÍÅ∞ : Wk XuÎ_»∞Å #∞O_ç qëê ŒO #∞O_ç, qKå~°O #∞O_ç HÍáê_»∞ «∞Ok.Wk qâßfiã¨=Ú,„¿Ñ=∞`Àáê@∞ QÆ∞O_≥#∞ |ÅOQÍ LOK«∞ «∞Ok.

121. ÖˇÑ≤H±û : Œ$+≤ìx ã¨Ê+ìOQÍ#∞ P~ÀQÆº=O «OQÍ#∞ LOK«∞ «∞Ok. ~å„u

JO`å nxx h\˜Ö’ LOz ≥Å¡ "å~°∞ P h\˜ À =ÚY=Ú Hõ_»∞‰õΩO>Ë P Hõà◊√§P~ÀQÆº=O «OQÍ LO\Ï~Ú. ÖˇÑ≤H±û =∂#ã≤Hõ â◊‰õΩÎÅ#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok. ÖˇÑ≤H±û "Õ^ŒÑÖ_ç «∞Å∞ |OQÍ~°Ñ¨Ù #ÔH¡ãπÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx "å_»=∞x ã¨ÅÇ¨ K≥Ñ¨Ù`å~°∞.

122. ÖÏ„|_ÀÔ~·\ò (he~°OQÆ∞) (Labradorite)

QÆ «OÖ’ =∞# Õâ◊OÖ’ #=~° åflÅ#∞ =∂„ «"Õ∞ "å_Õ"å~°∞.q∞ye# "å\x x~°¡Hõ∆ ºOKÕ¿ã"å~°∞. áêâßÛ «∞ºÅ∞ Jxfl "å_Õ"å~°∞. „Ñ¨ã¨∞Î «O „Ñ¨[Å‰õΩ g\˜ qÅ∞= ≥Å∞ã¨∞‰õΩx"å_»@O „áê~°OaèOz<å~°∞. ÖÏ„É’_ÀÔ~·\òÅ∞ P„¿ãìeÜ«∂, J"≥∞iHÍ,„áê<£ûÅ`Àáê@∞, «q∞à◊<å_»∞, u~°∞K≥OQÍ_»∞ÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞<åfl~Ú.

Wk =Ú Œ∞~°∞ hÅO, Ñ~üÑÙÖò ~°OQÆ∞ÖÖ’ LO@∞Ok. K«O„ ŒtÅ =Ö ≥Å¡x w «‰õÄ_®=ÙO@∞Ok. ™êÊO_çe\ãπ âßs~°Hõ ÉÏ èŒÅ∞ P„ ≥·\ãπ "≥Ú ŒÅQÆ∞ ~ÀQÍÅ#∞O_ç ~°H∆ã∞ÎOk.8= ÕnÖ’ [x‡Oz# "å~°∞ nxx «Ñ¨ÊxãïQÍ èŒiOKåe. â◊hâ◊fi~°∞x „Ñ¨fHÍ~° â◊HÎxWk x„QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. =∞x+≤x =ÚxyáÈ‰õΩO_® ~°H∆ã¨∞ÎOk. =¸<£™Èì<£ =∂ki HÍOu.H˜~°ÏÅ#∞ z=~° #∞O_ç Pz=~°‰õΩ fã¨∞‰õΩ"≥_»`å~Ú. WO^Œ∞Ö’ ™È_çÜ«∞O,JÅ∂ºq∞xÜ«∞O, HÍe¬Ü«∞O ã≤eˆH\òÅ∞ LO\Ï~Ú. 6 #∞O_ç 6.5 Hõiî# «fiO HõeyLO\Ï~Ú. 2.7 PHõ~°¬Hõ â◊HÎ Hõey LO@∞Ok. á⁄@ì ãÖ|O èŒ"≥∞ÿ# ~ÀQÍÅ∞,âßs~°Hõ~°∞QÆ‡ «#∞ <åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk. 8.17.26 ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜ =∞Oz KÕã¨∞ÎOk.ÖÏ„|_ÀÔ~·\ò#∞, LOQÆ~°OÖ’ ÃÑ\ì#Ñ¨Ù_»∞ â◊s~åxH˜ «ye Õ =∞Ozk.

123.ÖË[~ü „H˜ã¨ìÖò (Laser Crystals) :– Wk q∞ye# „Ñ¨ÑÖKåÅ`À

ãÖ|O è•Å#∞ HõÅ∞Ñ¨Ù «∞Ok. Wk JO «~°æ « â◊HÎx =$kú KÕã¨∞ÎOk. Wk x~°O «~°O≥Å¡x HÍOux "≥ Œ[Å∞¡ «∞Ok. Wk â◊s~°O K«∞@∂ì â◊HÎx „Ñ™ê~°O KÕã∂Î ~°Hõ∆ KÕã∞ÎOk.

124. Öˇ"≥O_»~ü HÍfi~ü (Lavender Quartz) :– Wk =¸_»= HõO\˜x

K«„HÍÅ q∂ Œ LOK«∞ «∞Ok.Wk ZO`À „¿Ñ=∂ã¨Ê Œ=∞~Ú# ~å~Ú. D Ñïã¨~åÅ‰õΩXHõ Q˘Ñ¨Ê P è•~°O– D ~å~Ú ~À*ò HÍfi~üH˜ L#fl ÅHõ∆ÏÅ#∞ Hõey LO@∞Ok. WkXÑ≤H± Ñ≤OH±, Ñ¨~üÑ¨ÙÖò ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

125. Å∞q∞iÜ«∞<£ ã‘Öò¤ „H˜ã¨ìÖò (Lemurial Seed Crystal) : WHõ¯_»

ã¨Ç¨Ï[=∞~Ú# PHÍâ◊â◊‰õΩÎÅ∞ Å∞q∞iÜ«∂Ö’ LO@∞Ok. L+‚â◊HÎx Hõey LO@∞Ok.Wk q∞ye# ãÊù\HÍÅ`À Wk Z<Àfl Ñq„ « H∆„`åÅ#∞ Éèí∂q∞ÃÑ·#∞O_ç Œi≈OK«=K«∞Û#∞.Jq Éèí∂q∞Ö’Ñ¨Å Éèí∂q∞ÃÑ·# ãÖ|O è•Å∞ Hõey LO@∞Ok. nx PHõ~°¬Hõ â◊HÎ Éèí∂q∞K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞ «∂ JO «~°æ « ÉÇ≤Ï~°æ « „Ñ¨ÑÖKåÅ‰õΩ ãÖ|O è•Å∞ U~°Ê~°∞ã¨∞ÎOk. DãÊù\HÍÅ∞ *’ºHfi<£, ÃÑ¶eã≤"≥∂slÜ«∞<£ „ÉlÖòÅÖ’ „Ñã∞Î «O _»Ü«∂"≥∞\<å <≥iO\ÅÖ’^˘~°∞‰õΩ «∞<åfl~Ú. Jq ãÊ+ì=∞~Ú# HÍfi~ü ãÊù\HÍÅ∞. Wq HÍOu Ç‘Ï#OQÍ LO\Ï~Ú.H˘xfl Ñ≤O‰õΩ ~°OQÆ∞Å∞ ‰õÄ_® LO\Ï~Ú.

126. ÅÑ≤_£H± „HÀÃã·_£ ã¨∂Ñ¨<£ Ãã"≥<£ (Lepidichrocite- Super 7) –D

tÅ q*Ï˝#Yx. Wk XHõi â◊HÎx P è•ºu‡HõOQÍ#∞, „¿Ñ=∂ã¨Ê ŒO QÍ#∂ LOK«∞ «∞Ok.D tÅ P «‡‰õΩ q+¨Ü«∂xH˜ =∞ èŒº "å~°kèQÍ Ñ¨x KÕã¨∞ÎOk. Wk ~H© zH˜ «û q è•#OÖ’â◊HÎx „Ñ™ê~°O KÕã∞ÎOk. Õ= «Å`À ãOÉèÏ+‰õΩ =∂~åæxfl U~°Ê~°∞ã∞ÎOk. ãÊ+ì=∞~Ú#|OQÍ~°O ~°OQÆ∞`À Ñ¨~üÑ¶ÙÖò ^•~åÅ∞ Hõey LO@∞Ok.

127. Öˇ=<≥·\ò (Limonite) : Wk ã≤÷~°`åfixH˜ ã¨∞MÏxH˜ ã¨Ç¨Ü«∞HÍi. Wk

=ºuˆ~Hõ « PÖ’K«<å Ñ¨ Œú «∞Å∞ #∞O_ç =∂#ã≤Hõ, =ºuˆ~Hõ «Å#∞O_ç ~°Hõ∆ HõeÊã¨∞ÎOk.Wk «∞Ñ¨C W#∞Ñ¨~°OQÆ∞ÖÖ’ LO@∞Ok.

128. Ö’_£™Èì<£ (Load Stone) : Wk Ö’Ç¨Ï JÜ«∞™ê¯O « tÅ. g\˜H˜ H˘<˘fl

~°HÍÅ â◊‰õΩÎÅ#∞ q~°QÆQ˘>Ëì â◊HÎ LOk. Wk =∂#= â◊s~°OÖ’x ÉÏ èŒÅ#∞ ~ÀQÍÅ#∞L„ ÕHõÑ¨Ói « â◊‰õΩÎÅ#∞ «yæOz ~ÀQÆx~À èŒHõâ◊HÎx ÃÑOK«∞ «∞Ok. Wk ™ê è•~°OQÍx~°¡ÑÎ « x~åâ◊ L#fl „Ñ[Å‰õΩ ~°Hõ∆QÍ LÑÜ≥∂QÆÑ_»∞ «∞Ok. Wk g@xfl\x x~ÀkèOz|Å= «Î~°OQÍ «Ü«∂~°∞KÕã∞ÎOk. #Å¡~°OQÆ∞Ö’ LO_ç ãÊ+ì «#∞ x~å‡ «‰õΩ â◊HÎxã∞ÎOk.

D tÅ qKå~åxfl, ÉèíÜ«∂xfl HÀáêxfl, ÉÏO èŒ"åºÅ#∞ =keÃÑ@ì_®xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞OKÕã¨∞ÎOk. Ñ¨ÓiÎQÍ QÍ_è»=∞~Ú# P è•ºu‡Hõâ◊HÎÖ’ „Ñ¨"ÕtOK«_®xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã¨∞ÎOk.Wk "å_ç#ÑÙ_»∞ ~°Hõ∆ Hõeyã∞ÎOk. Wk «∞ÑCÖ’ÇÅ`À PHõ~°¬©Ü«∞OQÍ#∞ LO@∞Ok.Wk "Õ∞ è•=ÙÅ‰õΩ, Ñiâ’ èŒ‰õΩÅ‰õΩ =~°„Ñ^•~Úx, Wk =∂#ã≤Hõâ◊‰õΩÎÅ#∞ ÃÑOz Éèíq+º üãÖÑ¶∞@#Å∞ ≥eÜ«∞KÕã¨∞ÎOk.

M129.=∂~° Ãã·\ò (Marcasite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: P~À÷~åOaH± (Orthorombic)

r=ã¨Êù\ ˜Hõ=Ú : S~°<£ É·ã¨ÖËÊù\ò (Iron Bysulphide)

7776



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


~°OQÆ∞ : ¿ÑÖò„QÍãπ ZÖ’¡, ≥Å∞Ñ¨Ù,Ö’Ç¨ÏÑ¨Ù "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ∞

â◊HÎ : PHõ~°¬Hõâ◊HÎ

=¸ÅHõO : Éèí∂q∞, Jyfl

„QÆÇ¨Ï=Ú,zÇ¨Ïfl=Ú : â◊√„‰õΩ_»∞,<≥Ñ¨Óìº<£,=$+¨ÉèíO,ã¨∂~°∞º_»∞,ã≤OÇ¨ÏO, ‰õΩA_»∞,Ñ¶Ó¡\’

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : =∂~° Ãã·\ò ã¨Êù\˜HÍÅ∞ q_çáÈÜÕ∞ Ñ¨ Œúu Éèí∂QÀà◊ Ñ¨ Œúu =∂#ã≤Hõ„Ñ¨âßO « «, L„kHõÎ «Å#∞ HõÅ∞QÆKÕã¨∞ÎOk. =∂~˘¯Ãã·\ò "≥O_ç P Éèí~°ÏÅÖ’ á⁄kyèŒi™êÎ~°∞.

130.=∂~°|∞Öò ( ≥Å∞Ñ¨Ù,#Å∞Ñ¨Ù,~À*ò) (Marble)

nx ¿Ñ~°∞ q#OQÍ<Õ JO Œi ÇÏ$ ŒÜ«∂ÅÖ’ Hõ ŒÖÏ_Õ_ç J Œ∞ƒù «=∞~Ú# å*ò=∞ÇÏÖò.ÉèÏ~°º*Ï˝Ñ¨HõzÇ¨ÏflOQÍ ëê[Ç¨<£ nxx xi‡OKå_»∞. Wk „Ñ¨ÑÖK« qO «ÅÖ’ XHõ\˜.

nxx Z‰õΩ¯=QÍ W@bÖ’. Éèí=# x~å‡ÏxH˜ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞Î<åfl~°∞. W@bÖ’xHõ„Ô~~åÖ’ =∞Oz <åº «Hõey# =∂~ü|∞Öòû Åaè™êÎ~Ú.

W@bÖ’ H˘xfl "ÕÅ ZHõ~åÅ Éèí∂q∞Ö’ D =∂~°|∞Öòû L<åfl~Ú.Z‰õΩ¯= âß «O=∞Ok D =∂~°|∞Öòû À<Õ WO\x xi‡™êÎ~°∞. W@b „>[~üû PÑ¶π =∂~°|∞Öòû JO\Ï~°∞.=ÚYº"≥∞ ÿ# "å~°∞ `«=∞ Éè í=<åÅ#∞ =∂~ü|∞Öòû`À<Õ xi‡OK«∞‰ õΩO\Ï~°∞.[~°‡x,ã≤ã≤e,Ãã·Ê~Ú<£,„á¶ê<£û,Éˇe˚Ü«∞O,<åˆ~fiÅÖ’ «‰õΩ¯=QÍ g\˜ J=ã¨~°O LOk.

^˘iˆHKÀ@∞¡: ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’x ~å[™ê÷<£Ö’ "≥∞Ô~<åÜ«∂~°|∞Öò ZO`À „Ñ¨ã≤ Œú"≥∞ÿ#"å\˜Ö’¡ XHõ\˜. Wk [Ü«∂Ñ¨Ó~üÖ’ ‰õÄ_» Åaè™êÎ~Ú. PO„ èŒ„Ñ¨ ÕâòÖ’ Hõ_»Ñ¨lÖÏ¡Ö’Wq ˘~°∞‰õΩ`å~Ú. Hõ~°∂flÅ∞,J#O « ÑÓ~üÅÖ’ #Å∞ÑÙ,~À*ò,„É∫<£, P‰õΩÑK«Û~°OQÆ∞ÅÖ’Åaè™êÎ~Ú. HÍx Wq JO «<åº"≥∞ÿ#qHÍ Œ∞. Wq KÒHõQÍ LO\Ï~Ú. Hõ_»Ñ¨Ö’ ^˘iˆHD~å~Ú =∂~°|∞Öò HÍ Œ∞. ≥Å¡x =∂~°|∞Öò#∞ WO\˜H˜ LÑ¨Ü≥∂y¿ãÎ =∂#ã≤Hõ âßOuHõey ãOÑ ŒÅ∞ Åaè™êÎ~Ú. =∂~°|∞Öòû#∞ #Å∞ÑÙ~°OQÆ∞Ö’ HõeÑ≤ "å_ç Õ =∂#ã≤HõâßOux

`«yæã¨∞ÎOk.=∂~ü|∞Öòû ™ê^è•~°OQÍ "åºáê~åÅÖ’#∞ tÖÏ Ñï„â◊=∞Ö’#∞ âß„ã¨Î„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ "å_» å~°∞. ÃÑ ŒÌ ™ê‡~°Hõ zÇ¨flÅÖ’#∞ <ÕÅÉèÏQÍ# "≥∞@¡‰õΩ "å_» å~°∞.

ÕeHõQÍ =∞O_»∞ «∞Ok. «~°∞"å « „ÑHÍâ◊Ç‘Ï#OQÍ J=Ù «∞Ok. JO Œ∞Hõ<Õ å*ò JO^•Å∞~°H∆OK«_®xH˜ K«~°ºÅ∞ fã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.

Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ =∂„ «O ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ HÍH˜q∞ye# ~°OQÆ∞ÅÖ’ =∂„ «"Õ∞ Åaèã¨∞ÎOk. nxx Éèí=# x~å‡ÏxH˜ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.

131. =∂ÅÔH·\ò (Malachite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : "≥∂<À H©¡xH± (Monoclinic)

r=ã¨Êù\ ˜HõO : „áê äŒq∞Hõ HÍÑ¨~ü HÍ~˘ƒ<Õ\ò (Basic Copper Carbonate)

~°OQÆ∞ : Z=∞~åÖò¤ „w<£, „QÍãπ „w<£,=Ú Œ∞~°∞ P‰õΩÑ¨K«Û

â◊H˜Î : PHõ~°¬Hõ=∞~Ú#k


„QÆÇ¨Ï=Ú,zÇ¨Ïfl=Ú: â◊√„‰õΩ_»∞,<≥Ñ¨Óìº<£,q∂#=Ú,

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : "≥∞ÖÁÔH·\ò ™ê#∞Éèí∂u =K«<åÅ∞ W «~°∞Å HÀiHõÅ∞ x~°O «~°OLO>Ë "å\x «yæ¿ãÎ â◊s~åxH â◊HÎx r"åxfl „ÑHÍtã∞ÎOk. =∞#O,Éè∫uHõ LëÈ‚„QÆ «Å‰õΩ,„¿Ñ=∞‰õΩ "≥∞ÅÔH·\ò ã¨Êù\ ˜HÍxfl "å_» å~°∞. "≥∞ÅÔH·\ò „Ñü‰õÄÅ â◊‰õΩÎÅ #∞O_ç x"å~°‰õΩ‰õÄ_»"å_» å~°∞. Wk q+¨Ü«∞ Jxfl ~°HÍÅ ~°∞QÆ‡ «Å#∞ <åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk. Wk |ÖÏxfl,Õ=∞#∞ Éèí∂q∞`Àáê@∞ ã¨=∂#OQÍ LOK«∞ «∞Ok.

Wk ã¨$+≤ìH˜, =∂~°∞ÊH˜ zÇ¨ÏflO. Wk J «º Œ∞ƒù «=∞~Ú# <Õ„`åÅ∞. "≥#∞fl=ÚHõÅ∞,=$`åÎÅ∞ J<ÕHõ ~°HÍÅ hu h_»Å#∞ ≥eÜ«∞KÕã¨∂Î =∂~°∞Ê‰õΩ zÇ¨ÏflOQÍ xÅ|_çOk.Wk P‰õΩÑ¨K«Ûx Jyfl*ÏfiÅ „Ñ¨ÑÖK«~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ =∞#H˜ Wã¨∞ÎOk. D ~å~Úx Hõ#∞Hõ#q∞‡ Õ =∞#Oqkèx Ju„Hõq∞OK«=K«∞Û#∞. D Éè∫uHõ ÉèÏ"åÅ#∞ ã¨$+≤ìOKÕ Ñ¨ Œ÷ux=∞#O „Ñ¨Hõ$ux J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û#∞. Wk â◊s~°OÖ’x Jxfl ÉèÏQÍÅ#∞ P «‡Å#∞`å‰õΩ`«∞Ok. „áêp# DlÑ¨Ùì "åã¨∞Å‰õΩ Wk ZO`À Ñ¨q„`«tÅ. Z<Àfl ~°HÍÅ∞QÍ"å_»|_Õk. nxx QÆiƒù© „ã‘ÎÅ∞ QÆ~°ƒù~°Hõ∆‰õΩ "å_Õ"å~°∞. D tÅ#∞ â◊s~°OÃÑ·# ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ëâ◊s~°OÖ’ Jxfl ÉèÏQÍÅ#∞ XHõ „Hõ=∞Ñ¨ ŒúuÖ’ LOz ÉÏ èŒÅ#∞ LÑ¨â◊q∞OÑ¨KÕã¨∞ÎOk.Wk HõO\ ˜ ~ÀQÍÅ‰õΩ "å_»`å~°∞. Éè∫uHõ â◊s~åxfl HÍHõ JO`«~° æ`« <Õ„`«OÇÏ$ ŒÜ«∞"Õ∞HÍ‰õΩO_® â◊s~°O JO «\x P =ºHÎx ~°H∆ã∞ÎOk. ™ê è•~°OQÍ Wk rq «OÖ’JÑ¨Ó~°fi q[Ü«∂Å‰õΩ ã‘Ê_»∞ „ÉËHõ~°¡#∞ q∞ye# J_»¤O‰õΩÅ∞ JkèHõ q∞OK«_®xH˜ nxx"å_»`å~°∞. Pi÷HÍaè=$kúH˜ "åºáê~°ã¨∞÷Å‰õΩ Wk ZO`À J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ#k. nxxèŒiOz#"å~°∞ H˘O « Z‰õΩ¯=QÍ Y~°∞ÛÃÑ_» å~°∞. rq «OÖ’ J<ÕHõ~°HÍÅ∞QÍ q[Ü«∂xfl

ãÖ`Àëêxfl á⁄O Œ∞`å~°∞.

Wk L„ ÕHõÑÓi «=∞~Ú# ~å~Ú. Wk Hõà◊§‰õΩ JÑiq∞ «â◊HÎxzÛ Œ$+ìâ◊HÎx Jaè=$kúKÕã¨∞ÎOk. =∞# è≥·~åºxfl xâ◊ÛÜ«∂Å Ñïkèx ÃÑOz ÉèíÜ«∂xfl áê~°„^ÀÅ∞ «∞Ok. WkJaè=$kúx PHõi¬ã¨∞ÎOk. Wk Ñ¨K«Ûx Kå~°Å∞ L#fl ~å~Ú. Wk ^èŒ#∞ã¨∞û~åtÖ’ãÖ|O èŒ=Ú#fl~å~Ú.

nxx èŒiOz# =ºHÎH _»|∞ƒ =ã∞ÎOk. Wk KåÖÏ â◊HÎ =O «=∞~Ú# ÉÏ è•x"å~°Hõ

tÅ. Wk Jxfl ™ê÷~ÚÅÖ’#∞ ZO`À â◊HÎ=O «OQÍ Ñ¨x KÕã¨∞ÎOk. Wk QÆ∞O_≥‰õΩ ZO`À

|ÖÏxfl Wã¨∞ÎOk. Wk =Ú Œ∞~°∞ P‰õΩÑ¨K«Ûx P‰õΩÑ¨K«Û^•~°ÅÖ’ LO@∞Ok.

7978



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


132. "≥∞\’Ü«∂O HõÖ·\ò (Metra Ankoleite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : >ˇ„\ÏQÀ#Öò (Tetragonal)

r=Å=O : á⁄\Ï+≤Ü«∞O áê¿ãÊù\ò (Pottossium Phosphate)

~°OQÆ∞ : Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù


=¸ÅHõO : Jyfl

„QÆÇ¨ÏO/zÇ¨Ïfl=Ú : ‰õΩA_»∞,áê¡\’,"Õ∞+¨~åt,â◊x,=∞Hõ~°,~åã≤,ã≤OÇ¨Ï~åã≤

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk ÅaèOK«_»O KåÖÏ Hõ+ìO. nxx èŒi¿ãÎ ~ÀQÆ x~À èŒHõ â◊HÎ

JkèHõO âßs~°Hõ Éèí∂q∞ â◊‰õΩÎÅ#∞ =∞ã¨ «∞ºÅOÖ’ LOK«∞ «∞Ok. ~°HÍÎxfl â◊√kú KÕã¨∞ÎOk.

ˆHO„ Œ #~åÅ Ñ¨ Œúux, «ÅÖ’x #~åÅ =~åæÅ#∞, QÆ∞O_≥ [|∞ƒÅ#∞x~Àkèã¨∞ÎOk.

133. "≥∞Å<≥·\ò (Melanite) :– Wk #Å¡xQÍÔ~fl\ò. nxx èŒiOz#O Œ∞=Å¡

J#∂Ç¨Ïº=∞~Ú# J#∞HÀx PÑ¨ ŒÅ#∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk. <åq‰õΩÅ∞ ã¨=Ú„ ŒOÖ’ KÕÑ¨Å∞Ñ¨>Ëì *ÏÅ~°∞Å∞ nxx ^èŒi™êÎ~°∞.

134. q∞e¯HÍfi~ü (Milky Quartz) :–Wk ZO`À „Ñã≤ Œú~å~Ú. ≥Å¡QÍ LO@∞Ok. Éè∫uHõ Ñ ŒúuÖ’ r=<åxfl QÆ∞iÎOK«_®xH

Wk ZO`À ã¨Ç¨Ü«∞HÍi. Wk tÖÏ=∞˜QÍ ã¨Ê+¨ìOQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. nxx Z‰õΩ¯=HÍÅO "å_ç Õ =KÕÛ Ñ¶e «O Wk.

135. =¸<£ ™Èì<£ (Moon stone) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : "≥∂<ÀH¡xH± (Monoclinic)

r=Å==Ú : á⁄\Ï+≤Ü«∞O JÅ∂ºq∞#Ü«∞O ã≤eÔH·\ò,H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ Z‰õΩ¯="≥Ú «ÎO`À Hõeã≤# ™È_çÜ«∞O. (Pottossium aluminium Silicate)

~°OQÆ∞ : áê~° Œ~°≈Hõ «, XÃÑÖòÃãO\ò,=¸<£Ö·H±,ÖË « "≥O_ç ~°OQÆ∞

â◊H˜Î : =∂QÆfl\˜H± (JÜ«∞™ê¯O «=Ú)

=¸ÅHõO : h~°∞

„QÆÇ¨Ï=Ú / zÇ¨Ïfl=Ú : K«O„ Œ∞_»∞,â◊√„‰õΩ_»∞ <≥Ñ¨Óìº<£/q∂#~åt

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : =¸<£™Èì<£ "≥Å∞QÆ∞KÕ`« „Ñ¨HÍtã¨∞ÎOk. Ç≤ÏáÈfl^è≥~°Ñ¶ ≤Ö’#∞

„¿ãfl~ÚOQ∑Ö’#∞, P è•ºu‡Hõ Ñ¨#∞ÅÖ’#∞ nxx "å_» å~°∞. „áêp# HÍÅOÖ’ „¿Ñq∞‰õΩÅ

Ç¨Ï$ ŒÜ«∂ÅÖ’ „¿Ñ=∞ HÀiHõ HõeˆQO Œ∞‰õΩ "å_Õ"å~°∞. Ñ¨Ói‚=∞~ÀA# =¸<£™Èì<£#∞

<À\˜Ö’ ÃÑ@∞ì‰õΩx K≥Ñ≤Ê#@¡~Ú Õ Jk x[=∞=Ù «∞Ok. H˘xfl ~°HÍÅ =¸<£™Èì<£Å∞

"≥Å"≥Å É’ «∂ LO\Ï~Ú. D =¸<£™Èì<£ <≥ÅÖ’ HÍOux «#Ö’ „Ñ¨HÍtOÑ¨Ù KÕ™ÈÎO^•

J#flk K«∂_®e. P HÍOu tÅÃÑ· áê_»ºq∞<å_»∞ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. áœ~°‚q∞<å_Õ QÆ∞O„_»xK«∞Hõ¯tÅ J_»∞QÆ∞ÉèÏQÍ# z=i<åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅÖ’ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. =¸<£™Èì<£ "≥O_ç

LOQÆ~°OÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx ‰õΩ_çKÕu LOQÆ~°O"ÕeH˜ ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë L„kHõÎO Ñïã≤÷ «∞Å #∞O_çHÍáê_»∞`«∞Ok.

Wk KÒHõ~°Hõ=∞~Ú#k. áêeáÈ~Ú#@∞¡ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. WO^Œ∞Ö’ `≥Å∞Ñ¨Ù,Ô~_ç¤+π„É∫<£,hÅO, #Å∞Ñ¨Ù, ~À*Ï~°OQÆ∞ÅÖ’ Åaèã¨∞ÎOk. nxx PâßH˜~°~° «flO Jx‰õÄ_® JO\Ï~°∞. „Ñ¨ ÕºHÕz EÖ·<≥ÅÖ’ [x‡Oz# "å~°∞, ã¨∞xfl «=∞~Ú# L Œ~°OHõey# "å~°∞ nxx «Ñ¨Êx ãïQÍ èŒiOKåe. 2,7, [#‡ Õk Hõey#"å~°∞ «Ñ¨ÊxãïQÍnxx èŒi¿ãÎ J Œ$+ìO HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. Z<Àfl ~°HÍÅ ã¨ Œ∞áêÜ«∂Å‰õΩ nxx q∞ye#"å~°∞ ‰õÄ_® èŒi™êÎ~°∞. Ç¨xKÕÜ«∞^Œ∞. nxx *’ºu+¨ºâß„ãÎs`åº "≥O_ç LOQÆ~°OÖ’ "Õã≤z\H# "ÕeH ÃÑ@∞ìHÀ"åe. Wk #~åÅ JÑã=º «#∞ Hõ_»∞ÑÙÖ’x ã=∞ãºÅ#∞ «yæã∞ÎOk.Wk =Ú`åºxH˜ „Ñ¨ åº=∂flÜ«∞OQÍ "å_» å~°∞. 1. K« Œ∞=ÙÖ’#∞ Ñïâ’ èŒ#Ö’#∞ Z‰õΩ¯=UHÍ„QÆ`«‰õΩ. 2. q"åÇ¨ÏãÖ|O^è•Å‰õΩ, 3.QÆ∞O_≥[|∞ƒÅ∞, QÆ~°ƒ ùã¨=∞ã¨ºÅ∞,„QÆÇ¨Ï"≥Ú„i,=∂#ã≤Hõ "≥·HõÖÏºÅ‰õΩ, 4. =∂#ã≤Hõ âßOuH˜ nxx „áêp# Ç≤ÏO Œ∞=ÙÅ∞K«O„ Œ∞xH˜ „ÑüxkèQÍ Ñ¨ÓlOKÕ"å~°∞. Z<Àfl ÖÏÉèÏÅ∞ HõeˆQq. Ñïâ’ èŒ#Å∞ [=∞Y~°∞ÛÅ∞, ÉÏºOHÕQ∑,ã¨=Ú„ ŒÜ«∂#O, <åºÜ«∞âß„ãÎO, WO[hiOQ∑ "å~°∞ nxx qkèQÍèŒiOKåe. Wk Z‰õΩ¯= Y~°∞ÛÖËx ~° «flO. P~ÀQÆº=O «∞Å∞ HÍx z#fl Ñ≤Å¡Å‰õΩ nxx

"å_»@O ZO`À =∞Ozk. q^•º q+Ü«∞OÖ’ «y#O « ÑiuÖËx "å~°∞ nxx èŒiOK«_»O=∞Ozk. nxx ÖÏÔH\òÖ’ ÃÑ\ì ™È=∞"å~°O<å_»∞ èŒiOKåe. Ñ≤Å¡Å |~°∞=Ù#∞ |\ì 6#∞O_ç 7 HÍºÔ~@∞û |~°∞=ÙQÆÅ K«O„ ŒtÅ#∞ "å_®e. Ñ≤Å¡"åx «e¡ ™È=∞"å~°O<å_»∞LÑ¨"åãÖ LO_®e.

Wk JO Œ"≥∞ÿ# ~å~Ú. "≥Å∞QÆ∞#∞ „Ñãiã∞ÎOk. K«O„ Œ∞x =∂ki K«Å¡QÍ LO@∞Ok.JO Œ∞‰õx K«O„ ŒtÅ(K«O„ Œ"å<£Î) JO\Ï~°∞. ~À=∞#∞¡ Å∂<åiQÍ#∞ „w‰õΩÅ∞ J„áêã≤ÎóÖ·<£ JO\Ï~°∞. Wk Ñ≤e¡Hõ#∞fl =∂kiQÍ LO@∞Ok. =∞ èŒºÖ’ ≥Å¡\˜ =∞K«Û LO@∞Ok.Wk Ñ¨Hõ¯Å‰õΩ Hõ^Œ∞Å∞`«∞Ok.=∞~À ~°HõÑ¨Ù K«O„^ŒtÅ #∞O_ç "≥Å∞QÆ∞ „Ñ¨ãïã¨∞ÎOk.K«O„ Œ∞xÖ’x =∞K«Û‰õÄ_® LO@∞Ok. nxx ™ê#|_ç Õ |Å¡Ñ¨Ù~°∞Ñ¨ÙQÍ LO@∞Ok. ÃÑ·ÉèÏQÆO QÆ∞O„_»OQÍ LO@∞Ok. HÍÑ¶‘yO[Å =∂kiQÍ nxx ™ê#Ñ_» å~°∞. JO ŒOQÍ#∞`«‰õΩ¯= Ys^Œ∞Ö’#∞ LO@∞Ok. LOQÆ~°OÖ’#∞ K≥q~°OQÆ∞ÅÖ’#∞ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.WOw¡+π"å~°∞ Z‰õΩ¯=QÍ "å_» å~°∞.

8180



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


P^è•~åÅ∞: Z‰õΩ¯=QÍ `«q∞à◊<å_»∞Ö’#∞, NÅOHõÖ’#∞ „Ñ¨â◊ã¨ Î"≥∞ÿ# ~åà◊√§^˘~°∞‰õΩ`å~Ú.

ÅHõ∆ÏÅ∞: `≥Å∞Ñ¨Ù,„ˆQ,P‰õΩÑ¨K«Û,ÖË`« Z~°∞Ñ¨Ù,he~°OQÆ∞ÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú. Wq=∂#ã≤HõOQÍ âßOux™êÎ~Ú. 2.62 PHõ~°¬Hõ â◊H˜ÎÖ’#∞ 6âß`«O Hõiî#`åfixfl HõeyLO@∞Ok. 68.77 ã≤eHÍ JÅ∂ºq∞xÜ«∞O 10.5% ™È_® 11.8% LO@∞Ok.

J Œ$+ì*Ï «‰õΩÅ∞: JO ŒiH˜ ÖÏÉèí •Ü«∞HõO 2.11.20,29,HÍx 7.16,26, 2QÍx7QÍx [#‡ ãÖYº L#fl "åiH˜ â◊s~åxfl JO@∞‰õΩ<Õ@∞¡ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl@¡~Ú Õ J Œ$ëêìxflfã¨∞‰õΩ=ã¨∞ÎOk. "åi =∞#ã¨∞û ã¨fiK«ÛùOQÍ#∞ L„kHõÎ «, « «Î~°áê@∞ LO_» Œ∞.

Wk ZO`À „áêp#"≥∞ÿ#, „Ñ¨ è•#"≥∞ÿ#, P è•ºu‡Hõ „áê=ÚYº « L#flk. Wk „ã‘Îâ◊H˜Îx L„kHõÎ ã¨fiÉèÏ"åxfl Hõey LO@∞Ok. „Ñ¨âßO`«OQÍ#∞ Z‰õΩ¯= L„kHõÎ`«Å#∞x~Àkèã¨∞ÎOk. Wk Ñ¨q„ «=∞~Ú#~å~Ú. nxÖ’ Õ"åÅÜ«∞ «Å∞Ñ¨ÙÅ∞ xi‡™êÎ~Ú. WkUHõ åfixH zÇÏflO. K«O„ ŒtÅ JO «~°æ « =$kúH |ÖÏxH «# P «‡ „ÑQÆuH HÍ~°HõO.nxL„ ÕHõ L„kHõÎã¨fiÉèÏ=O HõÅk. ZO`À ÖÏÉèí •Ü«∞Hõ=∞~Ú#kHÍ Œ∞. Wk ≥Å¡~°OQÆ∞Ö’#∞he~°OQÆ∞#∞ Hõeã≤ Sãπ„H©"£∞ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

Wk P è•ºu‡Hõ â◊HÎ HõÅ~å~Ú. nx ^•fi~å K«O„ Œ∞x ≥·qHõ â◊‰õΩÎÅxfl WO Œ∞Ö’LO\Ï~Ú. =∞QÆ «QÍ LO_çx„^•=∞~Ú# "Õ∞ èŒã¨∞û#∞ =$kú KÕã¨∞ÎOk. Wk h\˜ ≥Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞#∞ Hõey LO@∞Ok. „¿Ñq∞‰õΩÅ =∞^èŒº „¿Ñ=∞, HÀiHõ#∞ ÃÑOK«∞`«∞Ok. Wk™ê è•~°OQÍ Hõ~å¯@Hõ ~åâ◊√Å "åi`À ãÖ|O èŒ=Ú#fl tÅ.

D tÅ QÆ=∞ºO ÖËx „Ñ¨Ü«∂ÏÅÖ’ ~°Hõ∆xzÛ „Ñ¨Ü«∂tÅQÍ „Ñ¨ã≤kú K≥OkOk.Wk „ã‘Î â◊HÎQÍ LO@∂ â◊HÎx ã≤÷sHõiã¨∞ÎOk. Wk XÃÑH± "≥·Öòq#∞ hÅO ~°OQÆ∞Ö’#∞P~°Ol~°OQÆ∞Ö’#∞ LO@∞Ok.

Wk "≥Åã≤# Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Û~°OQÆ∞ÅÖ’,K«O„ Œ∞x ~°OQÆ∞Ö’#∞ LO@∞Ok. Wk ≥Å∞Ñ¨ÙZ~°∞ÑÙ HõÅã≤# „É∫<£ ~°OQÆ∞ hÅO ~À*Ï ~°OQÆ∞Å`Àáê@∞ ÉèÏ~° ü NÅOHõÅÖ’ Åaèã∞ÎOk.2,11,20,29,7,16,25 ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜ J Œ$ëêìxflã¨∞ÎOk.

136. =∂~°æ<≥·\ò (Morganite) :Ñ¨~üÑ¶ÙÖò, Ô~_£™Èì#∞¡ Hõ∆=∂QÆ∞Ïxfl, Pf‡Ü«∞ «#∞ Wã¨∞ÎOk.

Wk QÆ∞O_≥‰õΩ =∞Ozk. L„ ÕHÍxfl «yæã∞ÎOk. XHõi rqOÖ’ „¿Ñ=∞#∞ PHõi¬ã∞ÎOk.Wk Ñ≤OH± ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

137. =∂ãπ ZˆQ\ò (Moss Agate) :– Wk P‰õΩÑ¨K«Ûx aè#flh_»ÅÖ’

^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. Wk K≥@¡#∞ QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞ÎOk.~ÀQÆx"å~°˜HÍ Œ∞. Wk „Ñ¨Hõ$uâ◊HÎx

Éèí∂q∞ÃÑ· Ñ¨xKÕ¿ã"åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞HÍiQÍ LO@∞Ok.

138. "≥∂_»Ô~·\ò (Moldavite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : ÃÇÏHÍûQ˘<åÖò (Hexagonal)

r=Å=O : >ˇH±>ÿãπ J<Õ ã¨Êù\˜Hõ LÑ¨*Ï «∞Å‰õΩ K≥O Œ∞ «∞Ok. (Teketites)

=¸ÅHÍÅ∞ : ã≤eHÍ, QÍ¡ãπ "≥∞\©iÜ«∞Ô~·\òû

~°OQÆ∞ : áê~° Œ~°≈Hõ Pe"£ „w<£


=¸ÅHõO : "åÜ«Ú=Ù, Jyfl

„QÆÇ¨Ï=Ú/QÆ∞~°∞Î : ‰õΩA_»∞,Hõ#º,QÆ∞~°∞_»∞, èŒ#∞ã¨∞û

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk =∂#=Ùx JO`«~°æ`å`«‡ „Ñ¨"ÕâßxH˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕã¨∞ÎOk.Ü«Ú Œúq ŒºÅ∞, „Hõ=∞tHõ∆‰õΩ P è•ºu‡Hõ =∂~åæxH˜ ZO`À â◊HÎ=O «=∞~Ú#=∞O Œ∞. WkK≥· «<åºxfl „Ñ¨âßO « Ñ¨~°∞ã¨∞ÎOk. ã¨fi~°æÉèí∂Ö’HÍÅ∞ |O èŒ∞`åfixfl QÆ∞iOz# q*Ï˝<åxflÃÑOK«_®xH˜ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎOk.

D ~å~Ú ãÊù\HõO, ã∞lÖ·\ò,ZHÍfiq∞Ô~·<£,=„[O,Å∞Ñ≤ãπ ÅEe,XÃÑÖò, ÃÑi _®\òÅ`ÀHõÅÑ≤ "å_ç Õ =∞Oz Ñ¶e «O LO@∞Ok.

N139. <≥|∞ºÖÏ™Èì<£ (Nebula Stone) :– Wk ™ê è•~°OQÍ âß„ãÎ „Ñ¨HÍ~°O

4 ~°HÍÅ Yx*ÏÅ`À U~°Ê_»∞ «∞Ok. Jk HÍfi~ü J<£ P„~ÀÌáêãπÉòÔH·\ò, Zyi<£, #Å¡x~å~Ú. Ö’Ñ¨Å HÍOu H˜~°ÏÅ∞ LO\Ï~Ú. â◊s~°OÖ’ HÍOux ã‘fiHõiã¨∞ÎOk. P «‡ã¨Ê $Ç¨Ï#∞ "Õ∞Å∞H˘Å∞Ñ¨Ù «∞Ok. =∞#‰õΩ D tÅ‰õΩ ãÖ|O èŒO ã¨$+‘ìHõiOz H˘ «Î #Hõ∆„ «Ñ Œú «∞Å#∞ ã$+≤ìã∞ÎOk. ÑÙ#~°#‡, ÑÙ#óâ◊HÎ, P è•ºu‡Hõ â◊HÎ Wã∞ÎOk. Wk XHõi â◊‰õΩÎÅ#∞ÃÑOz J#O « â◊‰õΩÎÅ#∞ qâßfi™êxH˜ W™êÎ~Ú.

140. #∂ºÉˇÔ~·\ò (New Beryite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : P~ü÷ Ç¨ÏŸOaH± ( orthoromie)

r=Å==Ú : "≥∞yfl+≤Ü«∞O á¶êãπ¿Ñ\ò (Magnestim Phosphate)

~°OQÆ∞ : „ˆQ,„É∫<£,~°OQÆ∞ ÖËHõáÈ=_»O


=¸ÅHõO : Jyfl

8382



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


„QÆÇ¨ÏO / zÇ¨Ïfl=Ú : ã¨∂~°∞º_»∞/ã≤OÇ¨ÏO,â◊√„‰õΩ_»∞,<≥Ñ¨Óìº<£,=$+¨ÉèíO, ‰õΩA_»∞,Ñ¶¨Ó¡\’,=$tÛHõO

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk áê « JÅ"å@¡#∞ «yæOz H˘ «Î x~å‡Ï «‡Hõ PÖ’K«#Å#∞„HÜ«∞Å#∞, TÇÅ#∞ =$kú KÕã∞ÎOk. Wk QÆ∞O_≥ â◊‰õΩÎÅ#∞ ~°HõÎ „Ñã~°#∞ "≥#∞fl=ÚHõÃÑ·L#fl QÍÜ«∂Å#∞ =∂#∞Ê «∞Ok.

O141. Xaã≤_≥·<£ (Obsidian) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : "åÅ¯xH± ÖÏ"å #∞O_ç #∞O_ç Wk QÍA ~°∂ÑÖÖ’ Hõiî#"≥∞ÿ#

tÅQÍ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. (Volaeanic Lava)

r=Å==Ú : Ñ¶¡_£ ™êÊáÈQÆ∞Å`À#∞ „H˜ãìe<£ ã≤eHÍ`À#∞ ÃãÊùi\˜ãπÖ’ LO@∞Ok.(Spherulited of Feldspar Fibers with silica)

~°OQÆ∞ : á⁄QÆ#Å∞Ñ¨Ù,áê Œ~°â◊ºHõ «, #Å∞Ñ¨Ù Hõeã≤# „ˆQ, Ô~_ç¤+π „É∫<£, =∞Ç¨QÆx,=Ú Œ∞~°∞ P‰õΩÑ¨K«Û.

â◊H˜Î : JÜ«∞™ê¯O «O

=¸ÅHõO : Éèí∂q∞ =∞iÜ«Ú Jyfl

„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú : â◊x,‰õΩA_»∞,Ñ¨ÓìÖ’

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk WÑ¨Ê\˜H˜ "≥∞H˜ûHÀÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. nxx P è•ºu‡Hõ â◊‰õΩÎÅH˘~°‰õΩ LÑÜ≥∂y™êÎ~°∞. Wk x~åúi « x~å‚Ü«∞Hõ â◊HÎ HõÅk. „Ñu‰õÄÅ â◊‰õΩÎÅ#∞ PHõi¬Oz,qHõi¬OK«QÆÅ^Œ∞. nxx ZO`À *Ï„QÆ`«ÎQÍ "å_®e. rq`«OÖ’ Jxfl Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’qÑ¨s «"≥∞ÿ# =∂~°∞ÊÅ∞ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ (=∞# Pnè#OÖ’ ÖËxq) Wk `˘Åyã¨∞ÎOk.

JáêOa\˜~°ãπ Wk ™êfiÉèÏqOHõ Hõiî#=∞~Ú# =$`åÎHÍ~°Ñ¨Ù JÑ≤û_çÜ«∞<£. Wk #Å¡xãÊù\HÍHÍ~°OÖ’ LO@∞Ok. =∞O Œ∞ÅÖ’ "å_» å~°∞. Jxfl „Ñu‰õÄÅ â◊‰õΩÎÅÖ’#∞ nxx"å_»=K«∞Û#∞. Wk "≥Ú# Õe JO «~°æ « |Ç≤Ï~°æ « Œ$+≤ì À J «º Œ∞ƒù «=∞~Ú# „Ñü‰õÄÅâ◊HÎH˜ „Ñ¨fHõ. Wk =∂#ã≤Hõ "≥· ŒºOÖ’#∞ «k «~° „Ñü‰õÄÅ â◊‰õΩÎÅ#∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk. DYx[O #Å¡QÍ#∞ ≥Å¡QÍ#∞ LO@∞Ok

142. Xifi<£ (Oil vine) :– nxx èŒiOz# "åiH˜ P#O^•xfl Wã¨∞ÎOk.Pâßrq`åxfl Wã¨∂Î Œ∞óY„Ñ¨ÉèÏ=O #∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk. Œ∞+ì PÖ’K«#Å∞ HÍ~åºÅ #∞O_çx~°O «~°O ~°H∆ã¨∞ÎOk.

143. XxH±û (Onyx) :– Wk ™ê è•~°OQÍ á⁄~°Å∞ á⁄~°Å∞QÍ qq èŒ~°OQÆ∞ÅÖ’

LO@∞Ok. Õ<≥ ≥Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok. =∞x+≤ Ü≥ÚHõ =∂#ã≤Hõ qHÍ™êxfl

„QÆÇ≤ÏOK«_»OÖ’#∞ J «∞º#fl « â◊HÎ ™ê èŒ#Ö’#∞ Wk J «º Œ∞ƒù «=∞~Ú# ~å~Ú. qëê^•xfláÈQ˘_»∞`«∞Ok.

P «‡â◊HÎx ≥e"≥·# x~°‚Ü«∂xfl fã∞HÀ=_»OÖ’#∞, ãO`Àëêxfl ÃÑOK«_»OÖ’#∞, =∞OzJ Œ$ëêìxfl W=fi_»OÖ’#∞ Wk XHõix «#Ö’ r~°‚O KÕã¨∞‰õΩO@∂ JO «iHõ∆O #∞O_çPâ◊‰õΩÎÅ#∞ J=ã¨~°=∞~Ú#Ñ¨Ù_»∞ „QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. Wk =∂~°æ Œ~°≈Hõ åfixfl HÀ~°∞ «∞#flÑ¨C_»∞ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã¨∞ÎOk. XHõ =∞x+≤Ö’ ≥· fikÉèÏ=O L#flÑ¨C_»∞ P Ô~O\˜x UHõO KÕã¨∞ÎOk.Wk XHõ =∂~åæxfl =∂#ã≤Hõ =ºHÎ «fiâ◊‰õΩÎÅ#∞ =$ ŒúÑ¨~°K«_»OÖ’#∞ "åãÎ"åxfl J~°÷OKÕã¨∞HÀ=_»OÖ’#∞ Wk ã¨Ç¨Ü«∞HÍiQÍ LO@∞Ok. Wk Z=ÚHõÅ#∞ ãÖ|OkèOz Jxfl~°HÍÅ ~°∞QÆ «‡ «Å#∞ \˜+¨µºÉÏ èŒÅ#∞ x"å~° KÕ¿ãO Œ∞‰õΩ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.

Wk P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞`Àáê@∞ `≥Å∞Ñ¨Ù #Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ÅÖ’ ‰õÄ_® LO@∂Ok.HõÅÊ#Å#∞, Ñ‘_»HõÅÅ #∞O_ç ~°H˜∆ã¨∞ÎOk. ^Œ$+≤ì^À+Ö`Àáê@∞ Jã¨Ç¨ÏºHõ~°=∞~Ú#Ñïã≤÷ «∞Å#∞ x~°∂‡eã¨∞ÎOk. ~°ëêºÖ’ ^˘iH˜# D ~° åflxfl ™ê è•~°OQÍ *’ºu+¨µºÅ=∂~°æ Œ~°≈Hõ «fiO QÆ#∞Å∞,Ö’Ç¨Å∞,Ü«∞O„`åÅ∞, Éèí∂q∞,Pã¨∞÷Å∞, Hõ+ìr=ÙÅáêe@ Wkr= ~° «flO.

nx =Å¡ =ºuˆ~Hõ q=∞~°≈Å#∞ J Œ~°Ñ¨Ù è≥·~åºxfl HÀÖ’Ê‰õΩO_® H¡+ì ã¨=∞Ü«∞OÖ’„ÑâßO «OQÍ, q„âßOuQÍ LO_ÕO Œ∞‰õΩ "å_» å~°∞. ~å[H©Ü«∞<åÜ«∞‰õΩÅ∞ «=∞ „Ñ «º~°∞÷ÅÃÑ·ã¨∞ÅÉèíOQÍ q[Ü«∂xfl ™êkèOK«_®xH˜ nxx ^èŒi™êÎ~°∞. Z<Àfl =ºuˆ~HõQÍÅ∞Å∞gã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ nxx ^èŒiOz# "åiH˜ ZO`À #=∞‡HõOQÍ#∞, ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ#∞„¿Ñ=∞Ñ¨Ói «OQÍ#∞ ™êkèOK«_»O =∞#O K«∂ã¨∞Î<åfl=Ú.

Wk #Å¡~°OQÆ∞Ö’ ≥Å¡Kå~°ÅÖ’ Åaèã¨∞ÎOk. WO_çÜ«∂ W\bÅÖ’ Åaèã¨∞ÎOk.

144. XÃÑ·\ò (Ophite) :– Wk ^èŒiOz#O^Œ∞=Å¡ ^Œ∂~°^Œ$+≤ì(k=º^Œ$+≤ì)

HõxÑ≤OK«x Q˘O «∞Å∞ qxÑ≤™êÎ~Ú.

145. XÃÑÖò (Opal) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : Wk U „Ñ¨ ÕºHõ Ñ¨ ŒúuH˜ ÖÁOQÆx Hõiî# tÅ. (Amorphous stone)

r=Å==Ú : ÃÇ·Ï„_»ãπ ã≤eHÍ,H˘O « ÉèÏQÆO W#∞=Ú, JÅ∂ºq∞xÜ«∞O (Hydrous

Silica)

~°OQÆ∞ : ≥Å∞ÑÙ,Ñã∞ÑÙ,Z~°∞ÑÙ,QÆ∞ÖÏa,„É∫<£,P‰õΩÑK«Û |∂_ç Œ ~°OQÆ∞,he KèåÜ«∞Å∞QÆÅ #Å∞Ñ¨Ù, ÖË « hÅO,P‰õΩÑ¨K«Û, P~°Ol,H˘xfl ~°OQÆ∞Å∞ ÖËxq LO\Ï~Ú.

â◊H˜Î : `«@ã¨÷ q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î

=¸ÅHõO : "åÜ«Ú=Ù8584



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨ÏflO: Jxfl

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : nxx ™ê è•~°OQÍ Jáê~°÷O KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. nxx èŒiOKÕ@Ñ¨Ù_»∞„Ñ¨ ÕºHõ=∞~Ú# „â◊ •ú Éèí‰õΩÎÅ∞ *Ï„QÆ «ÎÅ∞ fã¨∞HÀ"åe. XÃÑÖò èŒiOz#"å~°∞ U Œ~Ú<åQÆ\ì Ñ¨ •~å÷xH˜ KÕux «QÆÅ ‰õΩO_® K«∂ã¨∞HÀ"åe. ÖË • Wk Ñÿe áÈ «∞Ok. Wkã=∞ «∂HõOÖ’ LO@∞Ok. "≥∞ÅÃã·\ò =Ö nxx +≤OH±Ö’ Hõ#∞Hõ LOz Õ Ñye áÈ «∞Ok.XÃÑÖò x#∞fl ã¨∞~°H∆ « „Ñ¨ Õâ◊OÖ’ LOz h‰õΩ JÑ¨HÍ~°O KÕ¿ã "åi #∞O_ç ~°H∆ã¨∂ÎJ Œ$ëêìxfl ≥ã¨∞ÎOk. Wk HõO\ ˜ "åº èŒ∞Å#∞ #Ü«∞O KÕã¨∞ÎOk. Ü«Ú=â◊HÎx Hâ◊áêâßÅ‰õΩWã¨∞ÎOk. XÃÑÖò#∞ |OQÍ~°Ñ¨Ù <≥ÔH¡ãπÖ’QÍx, LOQÆ~°OÖ’QÍx ^èŒiOz ‰õΩ_çKÕuK«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕeH˜ èŒiOKåe.

nxx «q∞à◊OÖ’ ~° «flO JO\Ï~°∞. "≥Å∞QÆ∞#∞ x~ÀkèOz U_»∞ ~°OQÆ∞Å#∞

(WO„^èŒ^èŒ#∞ã¨∞û) =∂ki ~°OQÆ∞Å#∞ "≥^Œ[Å∞¡`«∞Ok.K«∂_»\ÏxH˜ ZO`À JO^ŒOQÍLO@∞Ok. JO ŒO HÀãÖ nxfl LOQÆ~°OÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩ Œi≈™êÎ~Ú.

XÃÑÖòÖ’ P„¿ãìeÜ«∂ÅÖ’ =∂„ «"Õ∞ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú. Z‰õΩ¯==∞Ok P„¿ãìeÜ«∂#∞¡g\˜x èŒi™êÎ~°∞. Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,Z~°∞Ñ¨Ù,Ô~_ç¤+π „É∫<£,P‰õΩÑ¨K«Û ≥Å∞Ñ¨Ù „ˆQ,=Ú Œ∞~°∞ ~°OQÆ∞ÅÖ’^˘~°∞‰õΩ`å~Ú. P„¿ãìeÜ«∂Ö’x Ã+·xOQ∑ i_£,"≥·\òH¡Ñ¶π, ‰õÄÑ~üÃÑ_ô,JO_»=∂<£, ‰õΩ#fl=ÚÅ¡,H˜fiÖòcÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú. P„¿ãìeÜ«∂ÅÖ’ „Ñ¨â◊ãÎ"≥∞ÿ# tÅÅ∞<åfl~Ú.

„Ñ¨ã¨∞Î «O g\˜x Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞<åfl~Ú. "å\˜x áêe+π KÕã≤ J<ÕHõ ~°∂áêÅÖ’H˜=∂~°∞™êÎ~°∞. Ü«∂„u‰õΩÅ∞ P„¿ãìeÜ«∂ Œi≈OKÕ"å~°∞. g\˜x Ys Œ∞KÕ™êÎ~°∞.

Wk #Å∞Ñ¨Ù Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Û ≥Å∞Ñ¨Ù Hõeã≤ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk P„¿ãìeÜ«∂Ö’<åº"≥∞ÿ#k ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. JO ŒOHÀãÖ nxx JO Œ~°∂ èŒiOK«=K«∞Û#∞.

Wk J<ÕHõ ~°OQÆ∞ÅÖ’ #Å∞Ñ¨Ù, Z~°∞Ñ¨Ù,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,`≥Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ÅÖ’#∞ H˘xflãO Œ~åƒùÅÖ’ HõÅQÍ ÑÙÅQÆOQÍ#∞ ˘~°∞‰õΩ «∞Ok. ≥Å∞ÑÙ =∞OK«∞`À ‰õÄ_ç# Éèí∂ Œ$âßºÅ∞L#fl Wk ZO`À qÅ∞=~Ú# ~° «flO. ZO`À qÅ∞=~Ú# D ~° åflÅ∞ ™ê è•~°OQÍP„¿ãìeÜ«∂ #∞O_ç kQÆ∞=∞u J=Ù`å~Ú. ZO`À <åº « Hõey# ~° «flO#∞ „Ñ¨ã¨∞Î «HÍÅOÖ’ P„¿ãìeÜ«∂Ö’ 1000_®Å~°∞¡ K˘ÑC# J=Ú‡`å~°∞. JO ŒO,â◊HÎ, Pi÷HÍaè=$kú,"åºáê~°ã¨∞÷Å∞, Ñ¨~åº@Hõ „Ñ¨Ü«∂ ~°OQÍÅ‰õΩ K≥Ok# "åiH˜ ZQÆ∞=∞u, kQÆ∞=∞u~°OQÍÅ‰õΩ K≥Ok#"åiH Wk ZO`À =∞Ozk. nxx "å_ç# «~°∞"å « nxH â◊HÎÖËHõáÈ ÕH˘ «Î~° åflxfl "å_®e. Wk ~° åflÅÖ’ =∞Ç¨~å˜ J~Ú J<åkHÍÅO #∞O_ç JO^•xH˜ÃÑ\ìOk ¿Ñ~°∞.

JHÀì|~°∞Ö’ [x‡Oz# "å~°∞ nxx èŒiOKåe. =∞Oz HÍ~åºÅ‰õΩ Wk =∞OzJ=HÍâßÅ#∞ Wã¨∞ÎOk. PáêºÜ«∞ « „¿Ñ=∞ JO «óHõ~° =ºHÎQÆ «OQÍ ‰õΩ@∞O| r=#O

QÆ_ç¿Ñ "åiH˜ Wk ZO`À =∞Ozk. Wk q[Ü«∞=O «"≥∞ÿ# *’ºu+¨µºÅ‰õΩ Éèíq+¨º «∞ÎK≥Ñ¨Ê_®xH˜ ZO`À â◊HÎx Wã¨∞ÎOk. HÀ~°∞ìHã¨∞ÅÖ’#∞, ã¨=∞ã¨ºÅ Ñïëê¯~°OÖ’#∞, rq «ã¨=∞ã¨ºÅ Ñïëê¯~åxH˜ Wk ^ÀÇ¨Ï ŒO KÕã¨∞ÎOk.

Wk P è•ºu‡Hõ áê~° Œ~°≈Hõ tÅ. Wk áêÅ ≥Å∞Ñ¨Ù #∞O_ç #Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ =~°‰õΩ=ã¨∞ÎOk. JO «~°æ «OQÍ =∞Ç¨ÏŸ#fl «tY~åÅ∞ JO Œ∞HÀ=_®xH˜ Hõ$+≤ KÕã¨∞ÎOk. WkK«„HÍÅÖ’x ~°OQÆ∞ÅÃÑ· Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. H˘xfl ~°HÍÅ XÃÑÖòÖ’ XHõ •xHõO>Ë Z‰õΩ¯=HO„^•ÅÖ’ ÑxKÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å~Ú. Wk â◊HÎ=O «=∞~Ú #~å~Ú. ÕeHõQÍ ÑyeáÈ «∞Ok.h~°∞Ñ¨_ç`Õ z#fl z#fl Ñ¨QÆ∞à◊√§ Wã¨∞ÎOk. ~°OQÆ∞Å∞ =∂~°∞Û‰õΩO@∞Ok. q∞ye#XÃÑÖòÅHõO>Ë ãÖ|OkèO`« K«„HÍÅ HÕ^ŒÑ¨xKÕã¨∞ÎOk. H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ WkŒ∞~° Œ$+ìHõ~°=∞~Ú#~å~Ú. Wk Hõ#Ñ≤OK« Œ∞. èŒiOz# "åix ^•z LOK«∞ «∞Ok.

Wk XHõ =ºHÎH˜ „Ñ¨ ÕºHõ=∞~Ú# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ñ¨xH˜~å Œ∞.nxx "Õ~˘Hõ "å\˜ À HõeÑ≤"å_»~å Œ∞.

P146. ÃÑHÀãπ _≥·=∞O_£ (Pecos Diamond) :– Wk L„kHõÎ «Å#∞#∞ ã≤÷sHõiOz

ãÖ`Àëêxfl ã¨$+≤ìx =$kúx L„ ÕHõ «Åã≤÷~° åfixfl ™êkèã¨∞ÎOk. Wk rq`åxfl |Ç≤Ï~°æ «

Ñ¨~°z JOwHÍ~° Ñ¨^ŒÌux =∞iO`« q*Ï˝<åxfl ÃÑOK«∞`«∞Ok. Wk ™ê^è•~°OQÍ

≥Å∞ÑÙ,Ñ≤OH±,„É∫#∞ «k «~° ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO\Ï~Ú. Wq Ñiã~åÅ#∞ „ÑÉèÏq «O KÕ™êÎ~Ú.

147. ÃÑ„\˜Ãã·_£ =Ù_£ (Petrified Wood) :– Wk XHõi rq`«OÖ’x Jxfl

ÉÏQÍÅ‰õΩ |ÖÏxfl Wã¨∞ÎOk. Wk è•º<åxfl ÃÑOKÕ Yx[O. „É∫<£ #∞O_ç Z~°∞Ñ¨Ù =~°‰õΩ

J<ÕHõ ~°HÍÅÖ’ "å_»∞HõÖ’LOk.

148.ÃÑ„\Ãã·\ò (Petersite/ Tempeststone) :– Wk XHõi |Ç≤Ï~°æ « J#∞Éèí"åÅ‰õΩ

ãÇÜ«∞HÍi. =∞#HõO>Ë HõxÑ≤OK«x Ñ^•~å÷Å#∞ K«∂_»=K«∞Û#∞. è≥·~åºxflã∞ÎOk. =∞# ≥·#

"å\˜ q∂^Œ =∞#H˜ Ñ¨ÓiÎ Ç¨Ï‰õΩ¯ HõeÊã¨∞ÎOk. D Yx[O hÅO „É∫#∞ =Ú^Œ∞~°∞

P‰õΩÑ¨K«Û, #Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ÅÖ’ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.

149. ÃÑ`ü (Perth) : Wk Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. ˆQ\ò,P„H˜\ ˜ãπ,

áêO_çe\˜ãπ À áê@∞ PãÎ=∂ =∞ èŒ∞"Õ∞Ç¨Ï"åº èŒ∞Å#∞ x~Àkèã¨∞ÎOk.

150. ÃÑi_®\ò (Peridot) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : P~À÷Ç¨ÏŸOaH± (Orthombic)

r=Å=O : "≥∞yfl+≤Ü«∞O S~°<£ ã≤eÔH·\ò (Megnnesium Iron silicate)

~°OQÆ∞ : Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù P‰õΩÑ¨K«Û, =Ú Œ∞~°∞ P‰õΩÑ¨K«Û – Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù

8786



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=ºH˜Î : q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î

=¸Å‰õΩ : Éèí∂q∞ =∞iÜ«Ú Jyfl

„QÆÇ¨Ï=Ú /zÇ¨ÏflO : â◊√„‰õΩ_»∞/=$+¨ÉèíO,ã¨∂~°∞º_»∞/ã≤OÇ¨ÏO,‰õΩA_»∞ Ñ¨Ó¡\’/=$tÛHõO.

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : ÃÑi_®\ò, x"å~°Hõâ◊HÎx „QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. „Ñ¨ãïOÑ¨KÕã¨∞ÎOk. L„ ÕHõâßs~°Hõ â◊HÎ áÈ+¨‰õΩ ^ÀÇ¨Ï ŒO KÕã¨∞ÎOk. Wk r~°‚â◊HÎH˜ ^•x „áê èŒq∞Hõ J=ã¨~åÅ‰õΩ"å_» å~°∞. ÃÑi_®\ò Hõiî#=∞~Ú# x~À èŒHõâ◊HÎ. Wk #~åÅ Ñ¨ Œúux Ö’@∞áê@¡#∞„QÆÇ≤ÏOz "å`å=~°OÖ’ Hõeã≤ Ñ¨xH˜~åx â◊HÎ x~À è•xH˜ "å_» å~°∞. Wk J<ÕHõ~°HÍÅ Œ∞+ìâ◊‰õΩÎÅ#∞ PÖ’K«#Å#∞ x~Àkèã∞ÎOk. Pe"≥·<£ ÃÑi_®\ò „HãìÖò =Ö =Ú Œ∞~°∞~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Pe"≥·~ü=∞O Œ∞ÅÖ’ ‰õÄ_» "å_» å~°∞.

KåÖÏ =∞Ok „Ñ¨[Å∞ nxx ÃÑi_®\ò J<Õ¿Ñ~°∞`À QÆ∞iÎ™êÎ~°∞. Wk Pe"£„w<£

~°OQÆ∞Ö’ L#flO Œ∞=Å# nxx Xeq<å Jx ‰õÄ_® Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. D ~å~Úx „á¶ê<£û„Ñ¨[Å∞ #ÔH¡ãπÅ∞,K≥qiOQÆ∞Å∞,LOQÆ~åÅÖ’ ^èŒi™êÎ~°∞. Wk Jyfl x~À^èŒHõOQÍ Ñ¨xKÕã∞ÎOk.nxx QÆ|~ü*Ï~ü Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. ZO Œ∞HõO>Ë Wk Ô~_ôã‘ „áêO «OÖ’ Åaèã∞ÎOk.

^˘~°∞‰õΩKÀ@∞¡: Wk WO_çÜ«∂, NÅOHõ DlÑÙì ™ê¯\òÖÏO_£ÅÖ’ qiqQÍ Åaèã∞ÎOk.S~å¡O_£, <åˆ~fi, |~å‡,Ü«Ú,Zãπ,ZÅÖ’ ‰õÄ_» Wk Åaèã¨∞ÎOk.

ÅHõ∆ÏÅ∞ : 41% ã≤eHÍ, 50% "≥∞yfl+≤Ü«∂, 9% S~°<£ PÔH· û_£,Hõey LO@∞Ok.3.33 #∞O_ç 3.44 =~°‰õΩ PHõ~°¬ â◊HÎx, 6.5 #∞O_ç 7 =~°‰õΩ Hõiî#`åfixfl HõeyLO@∞Ok.

~ÀQÆx"å~°: ÃÑi_®\ò#∞ èŒiOz# „Ñ[Å∞ =∂#ã≤Hõ JâßOu #∞O_ç LÑâ◊=∞<åxflá⁄Ok ãÖ`À+ÖQÍ LO\Ï~°∞.nxx LOQÆ~°OÖ’ èŒiOz#@¡~Ú Õ ~å~Ú â◊s~åxfl«QÆ∞Å∞ «∂ LO_®e. K«~°‡~ÀQÍÅ #∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk.

J Œ$+ì=º‰õΩÎÅ∞ : 5,14,23 ÕnÅÖ’ [x‡Oz#"å~°∞. JãÖYº Hõey#"å~°∞ nxxèŒiOz J Œ$+ì=O «∞Å∞ J=Ù`å~°∞.

Wk |OQÍ~°∞ =<≥fl Hõey# P‰õΩÑ¨K«Ûx tÅ. P‰õΩÑ¨K«ÛÖ’ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù L#flO Œ∞ =Å¡Wk =∂#ã≤Hõ â◊H˜ Îx =$kú Ñ¨~°∞ã¨∞ ÎOk. L„kHõ Î`«∞Å#∞ „Hõ=∞ |núHõiã¨∞ÎOk.J\Ï¡O\˜<£,DlÑ≤ìÜ«∞<£,J*ò>ˇH±,W<£HÍãπ \ÏÖò>ˇãπ nxx LÑ¨â◊=∞#q∞KÕÛkQÍ#∞â◊√„ÉèíÑ¨~°KÕkQÍ#∞ â◊s~åxH˜ â◊HÎx „Hõ=∞|núHõiOKÕO Œ∞‰õΩ "å_Õ"å~°∞.

Wk PÇ~° Ñ^•~å÷Å r~°‚OÖ’#∞ Jr~å‚xfl «yæOK«∞@Ö’#∞ JÅû~ü, Hõ_»∞ÑÙ=∞O@Å#∞«yæOKÕO Œ∞‰õΩ Wk Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. D ã¨∂~°ºãÖ|Okè « ~å~Ú. JO «ó Œ$+≤ì „¿Ñ~°Å#∞

Wã¨∞ÎOk.

Wk Pe"£„w<£ ~°OQÆ∞Ö’ LO_ç, Kå\˜Öò „w<£ ~°OQÆ∞Ö’#∞ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. WkP‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞h_»Å∞ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù „É∫<£~°OQÆ∞ÅÖ’ LO_ç PÉèí~°ÏÅÖ’ "å_» å~°∞. H˘xfl„QÆÇ¨Åâ◊‰õΩÎÅ#∞ „Ñ¨ ÕºHÕz |∞ Œúâ◊HÎx Wk ã¨=∞~°÷=O «OQÍ Z Œ∞~˘¯O@∞Ok.

Wk P^è•ºu‡Hõ â◊H˜Î Hõey~å~Ú. nxx Ñ‘~î°tÅ Jx‰õÄ_» JO\Ï~°∞. WkJO «~°æ «â◊HÎx Jaè=$kú Ñ~°z P è•ºu‡Hõ â◊‰õΩÎÅ#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok. JO «~°æ « P#O^•xflÃÑOz =∞#ã¨∞û#∞ `ÕeHõ Ñ¨~ °∞ã ¨∞ ÎOk. P#O^•xfl Wã¨∂ Î Ñ¨ ÙK «∞Û‰ õΩO@∂J#∞ÉèíqOÑÙKÕã∞ÎOk. Wk r~å‚â◊Ü«∂xfl â◊√„ÉèíÑ~°∞ã∞ÎOk. =ºHÎ «fiqHÍâßxfl ÇÏ$ ŒÜ«∂xH|ÖÏxfl WzÛ h~°™êxfl «yæã¨∞ÎOk. Wk P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. ã≤OÇ¨Ï~åtH˜ãÖ|O èŒ=Ú#fl ~å~Ú.

Wk ~ÀQÆx~À èŒHõ=∞~Ú# J «º Œ∞ƒù « Yx[O. Wk ¿ãflÇ¨ÏÑ¨Ó~°fiHõ â◊HÎ QÆ∞O_≥#∞â∫~°K«„HÍÅ#∞ â◊√„ÉèíÑ¨~°KÕO Œ∞‰õΩ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. Wk P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

Wk Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Û HõÅã≤# P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞, Pe"£ P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’ LO_ç,WO_çÜ«∂,DlÑ¨Ùì,NÅOHõÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. nxx [|~ü[_£ JO\Ï~°∞. 5,14,23ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜ Wk J Œ$ëêìxflã¨∞ÎOk.

151. ÃÑÔ~Öò (Pearl):– Wk ã¨=Ú„ ŒÑ¨Ù~å~Ú. ™êfiu=Ú «º=Ú. =∞#=Ú

=Ú`åºxfl Jaè=$kú À áÈÅ∞™êÎ=Ú. nx JO «~°æ « â◊HÎ Z‰õΩ¯= q#„=∞ « À JQÆ ˘Hõ |_çLO@∞Ok. nx JO^•xfl =∞#=Ú P™êfikOK«=K«∞Û#∞. JO`«~ ° æ` «OQÍã¨fi «O„ «º=∞~Ú=∂#ã≤Hõ L„ ÕHõ Ñ¨ Œú «∞Å#∞ zè<åflaè#flO KÕã¨∞ÎOk. =∞#O =∂~°∞Ê`ÀJO ŒOQÍ «Ü«∂~°∞HÍ=K«∞Û#∞. Wk Œ∞+ìâ◊HÎx ãÖÇ¨Ïiã¨∞ÎOk. HÀÖ’Ê~Ú# â◊HÎx uiy™êkèã∞ÎOk. Wk ÉÏ è•ÑÓi « Ñ Œúux =∂#ã≤Hõ JO «~üãÊ~°÷#∞ è•~°‰õΩxÖ’ «yæOK«=Åã≤#J=ã¨~°O LOk. ã¨=Ú„ ŒOÖ’x =Ú`åºÅ#∞ ™êkè¿ãÎ ZO`À Q˘Ñ¨ÊÖÏÉèí=Ú. =Ú`åºÅ∞â◊HÎx HÀÖ’Ê~Ú#ÑÙ_»∞ H˘ «Î "å\x èŒiOK«_»O =∞Ozk ÖËHõ ã=Ú„ ŒÑÙh\Ö’ LOK«∞@=∞Ozk. nx`À WOHõ"Õ\˜x HõÅ∞Ñ¨~å Œ∞. nxH˜ x~À èŒHõâ◊HÎ „á⁄>Ë<£ L#fl HÍ~°Ï#Wk [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

L Œ~° ãO|Okè « ~°∞QÆ‡ «Å∞ «yæOKÕ ~° «flO. HõO~îåÉèí~°OQÍ "å_ç Õ x~å_»O|~° åfixfl

xÅ∞Ñ¨Ù`«∞Ok. Wk QÆ∞O_≥, <≥`«∞Î~°∞, |∞kú,P`«‡qâßfiãÖ, É∫kúHõ â◊‰õΩÎÅ∞ Ñïã¨~°„áêO`åÅÖ’ Ñ¨xKÕ¿ã â◊HÎ „Ñ¨™êkã¨∞ÎOk. Wk JO^•xH˜, x+¨ Å`åfixH˜, HÀiHõÅ‰õΩ

„Ñ¨ã≤kú K≥OkOk. Wk K«O„ Œ∞xH˜ ãÖ|OkèOz#k. Ç≤ÏO Œ∂ Ñ¨Ù~°ÏÅ „Ñ¨HÍ~°O WkJ Œ$ëêìx HõÅ∞QÆKÕã¨∞ÎOk. èŒiOz# "åiH˜ „¿Ñ=∞ rq «O ™œ=∞º=∞~Ú# =ºHÎ «fiO

«=∞ ÅHõ∆ º™ê èŒ#Ö’ âßOuÜ«Ú « Ñ¨ Œú «∞Å`À áê@∞ q^•º~°∞÷Å∞, =∞Oz P~ÀQÍºxfl,WzÛ J<ÕHõ ~°HÍÅ~°∞QÆ‡ «Å#∞ <åâ◊#O KÕã∞ÎOk. 2,11,20,29 ÕnÅÖ’ [x‡Oz#"å~°∞

8988



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Hõ~å¯@Hõ ~åt"åiH˜Wk "å_»@O ZO`À =∞Ozk. Ñïâ’^èŒ‰õΩÅ∞, âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞,

J∞âß„ãÎ"Õ «ÎÅ∞, ~å[H©Ü«∞ "å Œ∞Å∞, WO[h~°∞¡, <åq‰õΩÅ∞, Ñ¶≤+≤OQ∑"å~°∞, „H©_®HÍ~°∞Å∞,

<åºÜ«∂kèHÍ~°∞Å∞, ÉÏºOHOQ∑, W#∂ûÔ~#∞û "å~°∞, h\ áê~°∞ ŒÅ âßY"å~°∞ «=∞ *ÏÑHõ

â◊HÎ=$kúH˜ nxx "å_» å~°∞.

QÆ∞O_≥[|∞ƒÅ∞, á⁄@ìÖ’ JÅû~°∞¡, HõO\ ã=∞ãºÅ∞, Ç≤Ïã‘ìiÜ«∂,"≥∞ÿHõO,á¶È¡~°ã≤,ZÃÑÖÑ‘û,

[fi~åÅ∞,=∞ èÕ"Õ∞ÇÏO,Hõ∆Ü«∞"åº èŒ∞ÅÖ’ nxx "å_» å~°∞. nxx èŒiOz#O Œ∞ =Å¡ =∞OzP~ÀQÆºO`Àáê@∞ ã∞YãO`ÀëêÅ∞, Hõ+ì=∞~Ú# ã=∞ãºÅ∞ Ju ÕeHõQÍ Ñi+¯iOK«_»O,

J_» ¤O‰õΩÅÃÑ· q[Ü«∞O,ZO`À P`«‡qâßfiãÖ`Àáê@∞ ã¨=∞ã¨ºÅ∞ ^è ≥ ·~ °ºOQÍZ Œ∞~À¯QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. rq «OÖ’x Œ∞„+¨ÊÉèÏ"åxfl «yæOK«∞HÀ=K«∞Û. nxx „Ñü XHõ ~°∞

è≥·~°ºOQÍ ÃÑ@∞ìHÀ=K«∞Û.

Ç≤ÏO^Œ∂„ã‘ ÎÅ∞ nxx =∞Oz Éè í~° ÎHÀãÖ "å_»`å~°∞. nxx "≥O_çÖ’QÍx≥Å¡Ö’Ç¨ÏOÖ’QÍx ayOz ™È=∞"å~°O<å_»∞ z\˜H˜# "ÕeH˜ èŒiOKåe. *Ï «HõK«„HõOÖ’

K«O„ Œ™ê÷#=Ú |ÅÇ‘Ï#=ÚQÍ L#fl"å~°∞ nxx «ÑÊx ãiQÍ "å_®e. Ñ≤Å¡Å∞ ÖËx"å~°∞|Ç≤Ïã∞ì ã=∞ãºÅ "å~°∞ nxx «ÑÊx ãiQÍ "å_®e. nxx èŒiOz#O Œ∞=Å¡ èŒiOz#"åiH˜ =∞Oz =∂#ã≤Hõ âßOu HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. ~åÜ«∞ÉÏ~° ã¨sfiã¨∞ÅÖ’ L#fl"åiH˜=∂#=ÇÏ‰õΩ¯Å‰õΩáê@∞ Ñ_Õ"åiH "≥· ŒºâßÅÅÖ’#∞,Ô~_£„HÍãπ ™⁄Ãã·\©ÅÖ’ ÑxKÕ¿ã"åiHWk ZO`À =∞Ozk. nxx èŒi¿ãÎ „Ñ¨MÏºu, „Ñ¨âßO « «, q[Ü«∞O, JO ŒO#∞ Wã¨∂ÎPi÷Hõ #ëêìÅ#∞ x"å~°ã¨∂Î ÖÏÉèÏxfl =∂#=â◊HÎ "Õ∞~°‰õΩ JO Œ*Ëã¨∞ÎOk. QÆ∞~°∞|ÅO`«‰õΩ¯= L#fl"åiH˜ nxx `«Ñ¨ÊHõ ^èŒiOKåe. ÃÑÔ~Öò "å_ç#O^Œ∞=Å¡ „¿Ñ=∞â◊H˜ÎJ=QÍÇ¨Ï#â◊H˜Î ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Wk K«^Œ∞=ÙÅÖ’#∞ Ñïâ’^èŒ#ÅÖ’#∞ UHÍ„QÆ`«#∞=$kúKÕã¨∞ÎOk. nx`Àáê@∞ Z=∞~åÖò¤QÍx, \Ï~°‡e<£QÍx,ÃÑi_®\òQÍx HõeÑ≤ "å_ç Õ«~°QÆuÖ’ „Ñ¨ èŒ=∞„âı˜Ö’#∞, áÈ\© Ñ¨sHõ∆ÅÖ’#∞ LfÎ~°∞‚_»∞ J=Ù`å_»∞.

Wk QÆ∞O„_»x HÍe¬ÃÑ¶·_£ Ñ^•~°÷O. Wk ã=Ú„^•ÅÖ’ ãfiK«Ûù=∞~Ú# ÖËHõ LÑCh\˜ À`«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. Wk ~°HÍÎxfl â◊√kúKÕÜ«∞_®xH˜ âßs~°Ñ¨Ù â◊H˜ Îx ÃÑOK«_®xH˜LÑÜ≥∂y™êÎ~°∞. WkQÆiƒù∞Å‰õΩ „ã‘Î ã=∞ãºÅ‰õΩ ZO`À ã=∞~°÷=O « =∞~Ú# ~ÀQÆx~À èŒHõB+ èŒ=Ú. L„ ÕHõâ◊HÎx «#Ö’ x„QÆÇ≤ÏOK«∞‰õΩO@∞Ok. q∂ „Ñu‰õÄÅ â◊‰õΩÎÅ#∞ ™ê#∞‰õÄÅÑ¨~°∞ã¨∞ÎOk. HõëêìÅ#∞ QÆ>ìH˜ ã¨∞ÎOk. â◊HÎ ÃÑOK«_®xH˜ ÃÑÔ~Öò h\˜x "å_» å~°∞.

nxx "≥∂u Jx Ç≤ÏOkÖ’ JO\Ï~°∞. Wk ≥Å∞ÑÙ #Å∞ÑÙ,QÀ èŒ∞=∞~°OQÆ∞, ÑÙã∞ÑÙÑ¨K«Û,Z~°∞Ñ¨Ù,P‰õΩÑ¨K«Û Z~°∞Ñ¨Ù Hõeã≤# "≥·Öˇ\ò ~°OQÆ∞, hÅO, |OQÍ~°∞ ~°OQÆ∞ÅÖ’LO@∞Ok. Wk WO_çÜ«∂,K≥·<å, NÅOHõ,[áê<£ÅÖ’ ˘~°∞‰õΩ «∞Ok. 2,11,20,29,7,16,25ÅÖ’ [x‡Oz#"åi J Œ$+ì~å~Ú.

152. ÃÑ·Ñπ™Èì<£ (Pipe Stone) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : S™È"≥∞„\˜H± (Catlinite) (Isometric)

r=Å==Ú : ÃÇ·Ï„_»ãπ JÅ∂ºq∞#Ü«∞O ã≤eÔH·\ò : (Hydrous aluminium Silicate)

~°OQÆ∞ : W@∞Hõ Z~°∞Ñ¨Ù


=¸ÅHÍÅ∞ : Éèí∂q∞, Jyfl, "åÜ«Ú=Ù

„QÆÇ¨Å∞/zÇ¨Ïfl=Ú : |∞ èŒ∞_»∞/q∞ èŒ∞#O,K«O„ Œ∞_»∞/Hõ~å¯@HõO,â◊x,Ü«Úˆ~#ãπ/‰õΩOÉèíO

LÑÜ≥∂QÍÅ∞ : nxx ZO`À *Ï„QÆ «ÎQÍ#∞ Q“~°= „Ñ ŒOQÍ#∞ "å_®e. Wk Hõ<£+ëê`ÀxO_ç LO@∞Ok. DÃÑ·Ñπ ™Èì<£#∞ JO\Õz#Ñ¨Ù_»∞ PHÍâ◊O Éèí∂q∞#Å∞ =¸ÅÖÏá⁄QÆ"åºÑ≤ã¨∞ÎOk.

"åiH Q˘ÑÊ qO «~Ú# HõxÑ≤OKÕ LKåÛùfiã xâßfi™êÅ∞O\Ï~Ú. nxx "≥· Œºâß„ãÎOÖ’LÑÜ≥∂y™êÎ~°∞. ÅHÀ\ÏÖ’#∞ nxx QÆ∞~°∞ÎOK«∞‰õΩx ZO`À Q“~°qã∂Î ÃÑ·Ñπ™Èì<£ À "≥· ŒºOKÕã¨∞ÎO\Ï~°∞.

153. Ñ≤HõÛ~ü*Ïã¨Êù~ü (Picture Jasper) :– Wk "åºáê~°ã¨∞÷Å‰õΩ ZO`ÀÖÏÉèÏxfl KÕ‰õÄiÛ "åi =ºHÎQÆ « Pã≤÷áêã¨∞÷Å#∞ Jaè=$kú Ñ¨~°∞ã¨∞ÎOk.

154.Ñ≤OH± =∂QÆfl\˜[O HÍeÃã·\ò (Pink Magnesium Calcite) :–DYx[O â◊HÎx qã$Î « Ñ~°∞ã∞ÎOk. ~Úk â◊s~åxH, =$kúH HÍ~°"≥∞ÿ „ÑÜ«∂ã=∞Ü«∂ÅÖ’ã¨=∂Kå~åxfl QÆ∞~°∞Î KÕã¨∞ÎOk. J<ÕHõ~°HÍÅ â◊HÎ ÑÖÑ≤˜ KÕã¨∞ÎOk. Wq q^•º~°#Ö’ZO`À â◊HÎxã¨∞ÎOk. Wk Ç¨Ï$ ŒÜ«∞ K«„HÍxH˜ ã¨Ê+‘ìHõiOz Ñ¨Ù+≤ìx Hõeyã¨∞ÎOk. Wk Ñ≤OH±~°OQÆ∞Ö’#∞ ≥Å¡x Kå~°Å∞O\Ï~Ú.

155.Ñ¨Ó¡i\ò (plurite) : Wk P^è•ºu‡HõÉèÏ=# #Å∞HõeyOKÕ ~å~Ú. WkŒO`åÅ#∞ |ÅOQÍ LOK«∞ «∞Ok. Wk *Ï˝<åxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_®xH˜, P è•ºu‡Hõ

ÃÑOÑ¨Ù^ŒÅ‰õΩ, x|O^èŒ#Å∞ÖËx „¿Ñ=∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞HÍiQÍ LO@∞Ok. Ñ¨Ó¡i\ò Zxfl~°OQÆ∞ÅÖ’ L#fl «~°∞K«∞QÍ ≥Å∞Ñ¨Ù,P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

156.áêe+π_£ ã≤„>Ë<£ (Polished Citrine) :– Wk J «º Œ∞ƒù «=∞~Ú# Pi÷HõtÅ. nxx HÍº+π ÉÏH±ûÖ’ ÃÑ_ç Õ Jáê~°=∞~Ú# èŒ# ãÖÑ¨ Œ =ã¨∞ÎO Œx „Ñ¨fu. Wkâ◊HÎ=O «=∞~Ú# ~ÀQÆ x~À èŒHõtÅ. Wk „Ñü‰õÄÅ â◊HÎx «#Ö’ W=Ú_»∞Û‰õΩO @∞Ok.Wk |OQÍ~°Ñ¨Ù Ñ¨K«Û~°OQÆ∞Ö’#∞ „É∫#∞ ~°OQÆ∞Ö’#∞ ã¨Ê+ìOQÍ#∞ LO@∞Ok.

157. áÈ@sÃ+Ô~_£û (Pottery Sherds) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: S™È"≥∞„\˜H± (Isometric)

9190



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


r=Å==Ú : ÃÇ·Ï„_»ãπ JÅ∂ºq∞#Ü«∞O ã≤eÔH·\ò (Hydrousaluminium silicate)

~°OQÆ∞ : „H©"£∞ ≥Å∞Ñ¨Ù,Ô~_ç¤+π „É∫<£,#Å∞Ñ¨Ù,KÕu`À LÑï «ÅOÃÑ· "Õã≤# ~°OQÆ∞â◊HÎ : JÜ«∞™ê¯O «O=¸ÅHÍÅ∞ : Éèí∂q∞„QÆÇ¨Å∞/zÇ¨Ïfl=Ú/|∞^èŒ∞_»∞/q∞^èŒ∞#O,K«O„^Œ∞_»∞/Hõ~å¯@HõO,â◊x,Ü«Úˆ~#ãπ/‰õΩOÉèíO158. „Ñ‘+≤Ü«∞ãπ XÃÑÖò (Precious Opal) :Wk „¿Ñ=∂yfl`À xO_ç LO@∞Ok. nxx ~ÀQÆ x"å~° â◊HÎH˜ LÑ¨Ü≥∂y ã¨∞ÎOk.

Wk qÅ∞"≥·# ~å~Ú nx ~°OQÆ∞Å∞ "≥eã≤ áÈ`Õ Wk ^èŒiOz# "åiH˜ Hõ+¨ìHÍÅO^•Ñ¨ÙiOz#>Ë¡ J=Ù «∞Ok.

159. ÃÑ·Ô~·\ò (Pyrite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: S™È"≥∞„\˜H± (Isometric)

r=Å==Ú : S~°<£ _ôã¨Ö·Êù_£,xÔHÖò,HÀKåÖò¤,"≥ÚHõ LÑ¨*Ï «∞Å∞ (Irondisulphide)

~°OQÆ∞ :W «Î_ç Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,„É∫x+πÑ¶≤Öò‡â◊H˜Î : q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î=¸ÅHÍÅ∞ :"åÜ«Ú=Ù„QÆÇ¨Å∞/zÇ¨Ïfl=Ú/|∞ èŒ∞_»∞/q∞ èŒ∞#O,K«O„ Œ∞_»∞/Hõ~å¯@HõO,â◊x,Ü«Ú~#ãπ/‰õΩOÉèíOLÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : nxH˜ J™ê^è•~°=∞~Ú# P^è•ºu‡Hõ â◊H˜Î LOk. P^è•ºu‡Hõ

~ÀQÆx"å~° â◊HÎ À áê@∞ èŒ<åxfl =∞Oz P~ÀQÍºxfl Wã¨∞ÎOk. Wk ã¨=∞`åfi# LOz ã¨=∞ «∞ÅºOÖ’ LOK«∞ «∞Ok. Wk Ñ¶ÓÖòûQÀÖò¤ Jx‰õÄ_®

JO\Ï~°∞. ~°Hõ∆‰õΩ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. |OQÍ~°O ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

160. ÃÑ·~ÀÑπ (Pyrope) :Wk «ÑC_»∞ PÖ’K«#Å#∞ Hõ\ìÃÑ\ì L„kHõÎ «Å#∞ «ÑC^•~°∞Å#∞ ÉèíÜ«∂xfl <åâ◊#O

KÕã¨∞ÎOk.

Q161. HÍfi~ü (Quartz) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: ÃÇ·ÏHÍûQÆflÖò (Hexagonal)

r=Å==Ú : ã≤eHÍ<£ _≥· PÔH· û_£ (Silicon di Oxide)

~°OQÆ∞ : LOQÆ∞ LO_» Œ∞,áê~° Œ~°≈Hõ=Ú,Wk #Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞Ö’ ‰õÄ_® LO@∞Ok.

Ñ~üÑ¶ÙÖò,Ñ≤OH±,~À*òÔ~_£,Ñã∞ÑÙ,¿ÑÖò„É∫<£@∞ÉÏ¡H±,áêÅ ≥Å∞ÑÙ,y¡+ìxOQ∑ „w<£, XÃÑÃãO\ò

P*òÉˇ™êìãπ À HõÅã≤ LO@∞Ok.


=¸ÅHÍÅ∞ : "åÜ«Ú=Ù Jyfl

„QÆÇ¨Å∞/zÇ¨Ïfl=Ú : |∞ èŒ∞_»∞/Hõ#º/ èŒ#∞ã¨∞û

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : ZO Œ~À P è•ºu‡Hõ ™ê èŒ‰õΩÅ∞ =Oâß#∞QÆ «OQÍ ã¨=∞HÍb# ~ÀQÆ

x"å~°‰õΩÅ∞ HÍfi~ü ã¨Êù\˜HÍxfl «=∞ ŒQÆæ~° LOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. nx ~ÀQÆ x~À èŒHõ â◊HÎ

J#O «O.nxx JO «~°æ «OQÍ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.#QÆÅÖ’ "å_» å~°∞. =ÚO Œ∞‰õΩ ‰õÄ_® nxx "å_» å~°∞. WkÖ’Ç¨Å∞ q∞ye#

tÅÅ`À HõÅã≤ J<ÕHõ ~°HÍÅ Ñ¨x=Ú@¡Ö’ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. D HÍfi~ü˚x Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ Ñ¨q„`«"≥∞ÿ#kQÍ ÉèÏq™êÎ~°∞. Wk ^Œ∞+¨ìâ◊‰õΩÎÅ #∞O_ç

HÍáê_»∞ «∞O Œx gi #=∞‡HõO. D ~åu`À QÆ∞_çÖ’ eOQÍÅ#∞ «Ü«∂~°∞KÕã≤ ZO`ÀÉèíHÎQÍ Ñ¨Ól™êÎ~°∞. D ~å~Úx WO\’¡ ÃÑ\ì Ñ¨Ól™êÎ~°∞. Wk Œ∞+ìâ◊‰õΩÎÅ#∞ WO\’¡H˜~åhÜ«∞‰õΩO_® x~Àkèã¨∞ÎOk. nxx #Å¡x TÅ∞Ö’ Hõ\ì WO\˜ =ÚO Œ∞"ÕàÏ_»n™êÎ~°∞.

^˘iˆHKÀ@¡: Wk ÉèÏ~° « Õâ◊O JO «\Ï ‰õÄ_® Åaèã¨∞ÎOk. ¿ãÅOÖ’x â◊OHõ~°yiÖ’WHõ _» ZO`À <åº"≥∞ÿ# HÍfi~üÅaèã∞ÎOk. D ~å~Ú F=∞Å∂~ü, â◊OHõ~°yi,u~°∞K«OQÀ_»∞`åÅ∂HÍ, ÅÖ’Åaè™êÎ~Ú. Hõ~°∂~ü J~°∞K≥·Ö’x =∞#Ñ¨Ê_≥·Ö’ =∞Oz <åº"≥∞ÿ# ~å~ÚÅaèã∞ÎOk. èŒ~°‡ÑÙi lÖÏ¡Ö’ «‰õΩ¯= <åº"≥∞ÿ#q Åaè™êÎ~Ú. Œ"£∞‰õÄ~ü lÖÏ¡ Hõ~å¯@HõÖ’x|àÏ§i PO„ èŒ„Ñ¨ Õâ◊Hõ∆Ö’xÖ’#∞ ‰õÄ_® Wk Åaèã¨∞ÎOk. Uk U=∞~Ú<å <åº=∞~Ú#~å~Ú «q∞à◊<å_»∞Ö’ =∂„ «"Õ∞ Åaè™êÎ~Ú. <≥Å‰õΩ 5000 @#∞flÅ HÍfi~ü ~å~Úx[áê<£‰õΩ ZQÆ∞=∞uKÕã¨∞Î<åfl~°∞.

ÅHõ∆ÏÅ∞ : ~°™êÜ«∞xHõ qâı¡+¨ „Ñ¨HÍ~°O <åº=∞~Ú# HÍfi~ü ã≤eHÍ LO@∞Ok.~°™êÜ«∞xHõ HõÅ~ÚHõ •fi~å HÍfi~ü #∞O_ç Z"≥∞ è≥ãπì,\’áê*ò, *Ï<£Ñ¶~ü,|¡_£™Èì<£Å∞ Jaè=$kúK≥O^•~Ú. WO Œ∞Ö’ ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# ~°™êÜ«∞xHõ „Ñ¨ÉèÏ"åÅ∞ S~°<£, JÅ∂ºq∞xÜ«∞O,=∂OQÆhãπ, xÔH ü L<åfl~Ú.

nx PHõ~°¬Hõ â◊HÎ 2.6 LOk. nx Hõiî# «fiO 6.5 LOk. Wk K«∂_»\ÏxH˜ KåÖÏJO ŒOQÍ HõxÑ≤ã∞ÎOk. HÍfi~ü ~åà◊§Ö’H˘xfl WO„ èŒ Œ#ã∞û ~°OQÆ∞Å∞ „Ñ Œi≈OK«|_» å~Ú.JO Œ∞Ö’ XHõ\™È‡H©HÍfi~ü. Wk á⁄QÆ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. HÍfi~üx QÍ¡ãπ =∞iÜ«Ú Z~°∞=ÙÅ«Ü«∂sÖ’ LÑÜ≥∂y™êÎ~°∞. nxx <≥ÔH¡ãπÖ’ èŒiOz#@¡~Ú Õ ≥·= «fiâ◊HÎx ÃÑOK«∞ «∞O Œx

„Ñ¨[Å #=∞‡HõO. nxx JO Œ~°∂ èŒiOK«=K«∞Û#∞.

Wk Z<Àfl ~°OQÆ∞ÅÖ’ Åaèã∞ÎOk. #Å∞ÑÙ,Ñã∞ÑÙ,„É∫<£ á⁄QÆ„Q~°OQÆ∞ÅÖ’ ˘~°∞‰õΩ«∞Ok. P ä•ºu‡Hõ "≥· ŒºJkÉè∫uHõ QÆ∞ÏÅ ™ê èŒ#‰õΩ ÑxKÕã∞ÎOk. *’ºu+ºâß„ãÎ"Õ «ÎÅ∞,

ÇÏãÎ™ê=Ú„k‰õΩÅ∞ « «fi"Õ «ÎÅ∞ P è•ºu‡Hõ "å Œ∞Å∞ nxx "å_» å~°∞. Wk HõO\[|∞ƒÅ∞,L Œ~° ãÖ|Okè « ~ÀQÍÅ∞, ãì=∞H± JÅû~ü Q˘O «∞ "åº èŒ∞Å∞, =¸~°ÛùÅ∞,~°HõÎOÖ’ q+Ö"≥Ú ŒÅQÆ∞ ~ÀQÍÅ#∞ ã¨=∞~°÷=O «OQÍ Z Œ∞~˘¯O@∞Ok. Wk ™ê è•~°OQÍ ≥Å∞Ñ¨Ù,

9392



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


á⁄QÆK«∂i# |∂_ç^Œ~°OQÆ∞~À*ò ~°OQÆ∞ =Ú^Œ∞~°∞ "≥·Öˇ\ò ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. WkWO_çÜ«∂Ö’ =∂„ «"Õ∞ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok.

162. HÍfi~ü˚ ÖË[~ü „Ñ≤O\ò (Quartz Laser Point (clean) :– Wk

™ê è•~°OQÍ ã¨Êù\˜HÍÅ∞QÍ LO@∞Ok. ZO`À |Å= «Î~°=∞~Ú#k â◊HÎx „Ñ¨™ê~°OKÕã¨∞ÎOk. Wk ã¨Ê+ìO x"å~° PHõ~°¬ ~°Hõ∆Å‰õΩ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎOk. 3= Hõ#∞flQÍÑ¨xKÕã¨∞ÎOk. ≥Å¡ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

R 163.~åãπÊ É„i HÍfi~ü (Raspeberry Quartz) :– Wk 7 „Ñ¨^è•# K«„HÍÅÖ’

â◊HÎx „Ñ™êkã∂Î D K«„HÍÅ∞ ãÊ+ìOQÍ LO_ÕO Œ∞‰õΩ ãÇÜ«∞OQÍ LO@∞Ok. K«„HÍÅ‰õΩã¨Ç¨Ï„™ê è•xH˜ 3= Hõ#∞flQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. Wk ~°ãπ Éˇi˚,Z=∞kèãπì, l."≥·. ä≥·\ò,Ñ≤_çH±„H˘Ãã·\˜"£, lÜ≥∂ ä≥·\ò KèåÜ«∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

164. iÜ«∞ÖòQÆ~ü (Realgar) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨^Œúu : "≥∂<ÀH©¡xH± (Monoclinic)

r=Å=O : P~ü™êxH± ã¨ÅÊù~ü (Arsenic Sulphar)

~°OQÆ∞ : =Ú Œ∞~°∞ Z~°∞Ñ¨Ù, P~°Ol ~°OQÆ∞Å∞

â◊HÎ: ZÅ„HÀì=∂QÆfl\˜H±

=¸ÅHÍÅ∞ : Jyfl,h~°∞

„QÆÇ¨ÏO/zÇ¨ÏflO,‰õΩA_»∞,Ñ¨Ó¡\’,â◊√„‰õΩ_»∞–<≥„Ñ¨Óìº<£/q∂#O

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk â◊HÎ=O «=∞~Ú# Yx[O. Ö·OyHõ â◊HÎ=$kúx „Hõ=∞Ñ¨ ŒúuÖ’LOK«∞`«∞Ok.

165.Ô~_£ HÍfi~ü˚ (Red Quartz) :– Wk KåÖÏ â◊H˜Î=O`«=∞~Ú# ã¨Êù\ ˜HõO.

èŒ#â◊HÎx Wã¨∞ÎOk. Éè∫uHõâ◊HÎx, â◊HÎx qãÎ $fHõiOK«∞@Ö’ J «º Œ∞ƒù «â◊HÎx L «ÊuÎKÕã¨∞ÎOk. Wk ã¨Ê+ìOQÍx "å~°HõOQÍ PHõ~°¬OQÍ ~°Hõ∆HõOQÍ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. JxflK«„HÍÅ‰õΩ J «º Œ∞ƒù «=∞~Ú#k. Wk Z~°∞Ñ¨Ù P~°Ol ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

166.Ô~_£*Ïã¨Ê~ü (Red Jasper) :– Wk HÍOuâ◊HÎx Hõey „Ñ¨ÏoHÍ| ŒúOQÍ

LO_» Œ∞. Z<Àfl ~°HÍÅ ~°OQÆ∞Å∞, HõÅ~ÚHõÅ∞, =¸ã¨ÅÖ’ LO\Ï~Ú. nxx "≥∞~°∞QÆ∞Ñ¨~°z#Ñ¨Ù_»∞ #QÆ=Öˇ LO_ç Éèí∂q∞ ~°OQÆ∞Å#∞ QÆ∞~°∞Î‰õΩ `≥ã¨∞ÎOk. Wk KåÖÏ™ê è•~°=∞~Ú# ~å~Ú. Jxfl ~åà◊§‰õΩ «e¡=O\˜k. ZO`À qÅ∞"≥·# â◊‰õΩÎÅ#∞ HõeyLO@∞Ok. nxx èŒiOz# =ºHÎ Éè∫q∞Hõ â◊HÎ #∞O_ç =∂#= â◊HÎQÍ =∂~°∞ «∞Ok. Wk

â◊HÎH˜ „Ñ¨fHõ. Wk Éè∫uHõ ™êfiÉèÏqHõ â◊HÎx Hõey LO@∞Ok. Wk ã¨∂~°º K«O„ Œ â◊‰õΩÎÅ^•fi~å â◊s~°OÖ’H˜ „Ñ¨"Õã≤ã¨∞ÎOk. Ô~_£ *Ïã¨Ê~ü#∞ ≥Å∞QÆ∞ „Ñ¨[Å∞ Q“~°q™êÎ~°∞. nxx=∞O„ « â◊‰õΩÎÅ #∞O_ç ~°Hõ∆‰õΩ LÑÜ≥∂y™êÎ~°∞. H˘xfl ãO Œ~åƒùÅÖ’ Wk «##∞ èŒiOz#"åix „Ñ¨=∂ ŒO =ºuˆ~Hõ â◊‰õΩÎÅ #∞O_ç «# „Ñ¨™ê~° â◊‰õΩÎÅ =Å¡ ~°H∆ã¨∞ÎOk. nx â◊HÎHÍÖËÜ«∞O #∞ ~°H∆Oz „QÆÇ¨Ï#â◊HÎx "åã¨# â◊HÎx ÃÑOá⁄Okã¨∞ÎOk. XHõ Hõ∆Oáê@∞ D~å~Ú Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. Wk „Ñü+ª=∞~Ú# Ñ¨Ù<åkH˜ <åOk w «O Ñ¨ÙÅ∞‰õΩ «∞Ok. áÈÑ¨ÙèŒiOz# LOQÆ~°O *Ïã¨Ê~ü. Wk tÅ‰õΩ K«iÛ Ñ¨Ù<åkH˜ QÆ∞~°∞Î.

167. ~À_À„HÀ*·\ò (Rhodochrosite) :–

ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: ÃÇ·ÏH˜ûQ∑#Öò (Hexagonal)

r=Å=O : HÍe¬Ü«∞O`À HõÅã≤# =∂OQÆhãπ HÍ~°ƒ<Õ\ò W#∞=Ú, "≥∞yfl+≤Ü«∞O,lOH± (Magnese Carbonate)

~°OQÆ∞ : Ñ≤OH±,~À*òÔ~_£,_®~ü Ô~_£,„É∫<£â◊HÎ: q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î=¸ÅHõO : Jyfl„QÆÇ¨ÏO/zÇ¨ÏflO:|∞ èŒ∞_»∞,Ü«Úˆ~#ãπ/Hõ#º,QÆ∞~°∞_»∞/ èŒ#∞ã¨∞û

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk TÑ≤iu «∞ÎÅ∞ ÃÑ·ÉèÏQÍxfl â◊√kúKÕ¿ãO Œ∞‰õΩ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞.

~°HõÎâ◊√kúKÕã≤ ~°HõÎ „Ñ¨ã¨~°#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok. ~À_ÀHÀ *·\ò kO_»∞ „HÕ Œ ÃÑ\ì Ñ¨_»∞‰õΩO>Ë

HõÅÅxfl QÆ∞~°∞ÎO\Ï~Ú. Wk =∂ÅÔH·\ò áê@∞ ã¨=∂#OQÍ LO@∞Ok.

~À_À„HÀ*·\ò aè#fl ~°∂áêÅÖ’ ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok. =Ú Œ∞~°∞ Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞

#∞O_ç ÖË « ~°OQÆ∞ =~°‰õΩ Ñ≤OH± ™ê è•~°h_»ÅÖ’ LO\Ï~Ú. Wk â◊HÎ „Ñ¨ • «. nxÖ’

~åy „Ñ¨ÉèÏ=O Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. Wk Éè∫uHõ, =∂#ã≤Hõ L„kHõÎ «Å ã¨fiÉèÏ"åÅHõÅQÍ

Ñ¨ÙÅQÆOÑ≤OH±~å~Ú QÆ∞O_≥‰õΩ Z Œ∞~°∞QÍ LOz "Õ_çx HõÅ∞QÆKÕã¨∞ÎOk. „¿Ñ=∞,P„~°Ì «,HÀiHõÅ‰õΩ ÉèÏ"åÅ#∞ HõÅ∞QÆKÕã¨∞ÎOk.

P~°Ol, Ñ≤OH±,Z~°∞ÑÙ~åà◊√§ =∞#‰õΩ rq «OÖ’ QÆ∞iOz rq «OÃÑ· PãHÎ, W «~°∞ÅÃÑ·„¿Ñ=∞ QÆ∞iOz =∞#‰õΩ K≥|∞ «∞Ok. ã¨Êù\ ˜HÍ Hõ$u |OQÍ~°∞ =<≥fl HõÅk. ã¨Ê+ì"≥∞ÿ#Z~°∞Ñ¨Ù JuÖ’Hõ ™œO Œ~åºxflã¨∞ÎOk. D ~° åflÅ‰õΩ ã¨Ê+ì"≥∞ÿ# ã¨$[<å «‡Hõ â◊HÎ LOk.^•x`À áê@∞ TÇâ◊HÎ‰õÄ_® LOk. Wk Jxfl ~°HÍÅ â◊‰õΩÎÅ#∞ PHõi¬ã∞ÎOk. èŒiOz#"åiH˜ JÑïq∞ «"≥∞ÿ# â◊HÎ Wã¨∞ÎOk.

Wk „¿Ñ=∞ ã¨=∞`ÒÖÏºxfl ã≤÷~°OQÍ LOK«∞`å~Ú. D Yx[O â◊s~°OÖ’x Ô~O_»∞,<åÅ∞QÆ∞ K«„HÍÅHõÅ~ÚHõ#∞ „¿Ñ=∞ Öˇ·OyHõ`«Å‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞_»OÖ’#∞ =∞#‰õΩ

9594



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã¨∞ÎOk. D Yx[O Ñ≤OH± ~°OQÆ∞Ö’#∞ ≥Å∞Ñ¨Ù =Ú Œ∞~°∞ Ñ≤OH± =$`åÎÅ#∞Hõey LO@∞Ok.

168.~À_À<≥·ãπ (Rhodonus) :– D Yx[O P è•ºu‡Hõ â◊HÎx L#fl « ÉèÏ"åÅ#∞

ã=∞ «∞ÅºOÖ’ LOK«∞ «∞Ok. P Œ∞~åÌ#∞ JO «OKÕã≤ =∞#‰õΩ „ÑâßO « «#∞ KÕ‰õÄ~°∞ã∞ÎOk.Wk J<åÇ¨Ï « K«„HÍxfl Ç¨Ï$ ŒÜ«∞ K«„HÍxH˜ â◊HÎx Wã¨∞ÎOk. J_»¤O‰õΩÅ#∞ JkèHõq∞ã¨∞ÎOk.D Yx[O Ñ≤O‰õΩ,#Å¡QÆ∞~°∞ÎÅ#∞ LOK«∞ «∞Ok.

169. ~À_À<≥·\ò (Rhodonite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu : „\˜H˜¡xH± (Tridinic)

r=Å==Ú : =∂OQÆhãπ ã≤eˆH\ò,HÍe¬Ü«∞O (Magnese Silicate)

~°OQÆ∞ : „É∫x+πÔ~_£,Ñ¶¡+πÔ~_£,Ñ≤OH±

â◊H˜Î : q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î=¸ÅHÍÅ∞ : Éèí∂q∞,Jyfl„QÆÇ¨ÏO/zÇ¨ÏflO: â◊√„‰õΩ_»∞/`«∞Å

LÑÜ≥∂QÍÅ∞ : Wk Hõ~°‡ ã≤ •úO «O „ÑHÍ~°O P «‡Ãã·÷~åºxfl ã=∞áêà◊§Ö’ LOK«∞ «∞Ok.J™ê è•~° Ñïã≤÷ «∞ÅÖ’ Wk Tyã¨ÖÏ_»∞ «∂ LO@∞Ok. Wk =∞# PÖ’K«#Å∞,HÀiHõÅ#∞,=∂@Å#∞,„H˜Ü«∞Å#∞,„QÆÇ¨Ïâ◊‰õΩÎÅ#∞ ÃÑOKÕO^Œ∞‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»∞`«∞Ok.„É∫x+π Z~°∞Ñ¨Ù,Ñ¶¨¡+π Ô~_£ ™Èì<£û, P`«‡â◊H˜Îx ã≤÷~°`åfixfl <≥·uHõ ^è≥·~åºxfl #=∞‡HÍxflÃÑOK«∞ «∞Ok. K≥kiáÈ~Ú L„ ÕHõ Ñïã≤÷ «∞Å#∞ «yæã¨∞ÎOk.

170. ~À_£<≥·\ò (Rhodonite) :– Wk â◊HÎ =O «"≥∞ÿ#k HÍ Œ∞. nxx Ñ≤OH±<≥ãπQÆ∞O_≥‰õΩ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. #Å¡\˜ #~åÅ q∂ Œ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. #Å¡x #~°O JÑ¨™ê‡~°Hõã≤÷ux KÕ‰õÄ~°∞ã∞ÎOk. D ~åux "å_ç#O Œ∞=Å¡ ÇÏ$ ŒÜ«∂O «~°æ « K«„HõO#∞ ãiKÕã∞ÎOk.âßOux ™ê÷Ñ≤ã¨∞ÎOk. Wk =∂#ã≤Hõ JâßOux Jã¨Ê+ì «#∞ x"åiã¨∞ÎOk.

171. ~À*ò HÍfi~ü (Rose Quartz) :–nxH˜ F^•~°∞Ê â◊HÎ Z‰õΩ¯=. L„ ÕHÍÅ#∞ «yæã¨∞ÎOk. QÆ « ã¨‡ $ «∞Å#∞ x~åâ◊HõÎ «#∞,

q_çáÈ=_®xfl Wk «yæã¨∞ÎOk. „¿Ñq∞‰õΩÅ‰õΩ W^˘Hõ =~°O Ñ≤Å¡Å‰õΩ ™ê#∞Éèí∂u „¿Ñ=∞#∞Wã∞ÎOk. "≥eã≤# nx ~°OQÆ∞WO„ Œ Œ#∞ã∞û ~°OQÆ∞Å#∞ Hõey nxH ÀÇÏ ŒO KÕã∞ÎOk.Wk

|Å=∞~Ú# x"å~°Hõâ◊HÎ Hõey# ~å~Ú. nx =Å¡ Ç¨Ï$ ŒÜ«∂xH˜ |ÖÏxfl KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk.

nxÖ’x Jxfl ~°HÍÅ ~°OQÆ∞Å h_»Å∞ ¿ãflÇ¨xfl, Pf‡Ü«∞ «#∞ ÃÑOK«∞`å~Ú.

Wq x"å~° HõeyOKÕ ~åà◊√§. Wq «‰õΩ¯= Ys Œ∞Ö’ LO\Ï~Ú. |Ç¨ï=∞ «∞Å∞

W=fi_®xH˜ Ñ¨xH˜ =™êÎ~Ú.

Wk „ã‘Î „¿Ñ=∞ Ñ¨Ó~°fiHõ tÅ. Wk èŒ# èŒ$= â◊‰õΩÎÅ#∞ L «ÊuÎ HÍ~°º„Hõ=∂xfl

Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. QÆ∞O_≥g∞ Œ ÉÏQÍ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ¨Ù «∞Ok. QÆ∞O_≥<˘Ñ≤Êx «yæã¨∞ÎOk.

~À*ò HÍfi~ü Ñ≤OH±+π ~À*ò ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

Wk L„ ÕHõ Ñ¨Ói « x~À è•xfl Hõey LO@∞Ok. JO^•xfl „QÆÇ≤ÏOKÕO^Œ∞‰õΩ

„¿Ñq∞Oz#@∞¡QÍ ÉèÏqOK«_®xH˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒHÍi. Wk xã¨Ê $Ç¨Ï`À ‰õÄ_ç# „¿Ñ=∞

Ç¨Ï$ ŒÜ«∂xH˜ ãÖ|OkèOz# ~°∞QÆ‡ «Å#∞ «yæã¨∞ÎOk. Wk Ç¨Ï$ ŒÜ«∞ K«„HõÑ¨ÙtÅ. Wk

Ñ≤OH± ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

172. ~åH±„H˜ãìÖò (Rock Crystal) :Wk ≥Å¡x ã¨Êù\ ˜HõOQÍ „Ñ¨ã≤kú K≥OkOk. ~åH± „H˜ãìÖò#∞ =O Œ ãÖ= «û~åÅ∞ ã¨=∞#∞¡

"å_» å~°∞. Wk "åiH â◊HÎx „Ñ™êkã∞ÎOk. „ÑÑOK«OÖ’ L#fl «™ê÷#OÖ’ ‰õÄ~ÀÛÃÑ\˜ìOk.Wk Éè∫uHõ L„ ÕHõÑ¨Ói « =∂#ã≤Hõ P è•ºu‡Hõ x~À è•Å#∞ «yæã¨∞ÎOk.

Wk Z=~°~Ú<å èŒiOK«=K«∞Û#∞. q∞ye# tÅÖ`À#∞ ~° åflÅ`À#∞ Yx*ÏÅ`À#∞H˘xfl „Ñ ÕºHõ ã=∞ãºÅ Ñiëê¯~åxH "å_» å~°∞. Wk =ºHÎ «fi tÅÅ â◊HÎx ÃÑOK«∞ «∞Ok.

x~À ŒHõ =∞O Œ∞ J=ã~°=∞~Ú# =ºHÎ «fiÑÙ â◊HÎx J=ã~°=∞~Ú# "Õ∞~° "å_»∞ «∞Ok.~åH±„H˜ãìÖòÖ’ ZÅ„HÀì =∂QÆfl\˜H± HõÔ~O@∞ â◊HÎnx •fi~å „Ñ¨=Ç≤ÏOz «~°OQÍÅ#∞ ÃÑOz=∂#ã≤Hõ ã¨∞xfl « «fiO`À áê@∞ ˆHO„^•# ~åÅâ◊HÎx ÃÑOK«∞ «∞Ok. Z‰õΩ¯=QÍ â◊HÎx|Ç≤Ï~°æ «O KÕ¿ãÎ Wk ^•xx «yæã¨∞ÎOk. nxx lOHõK«~°‡O`ÀQÍx ã≤Öò¯ |@ìÖ’QÍxK«∞\ì ~å„u |Å¡q∂ Œ ÃÑ\ì â◊s~åxH˜ â◊HÎx ãïK«∂ã¨∞ÎOk.

173. ~°∂a (Ruby) :Wk â◊s~°O Éèí∂q∞H˜ J#∞ãÖ è•#OQÍ LO@∞Ok. Œ∞+ì PÖ’K«#Å∞ P Œ∞~åÌÅ∞

Öˇ·OyHõ â◊H˜Îx `«QÍ^•Å#∞ x"åiã¨∞ÎOk. K≥·hÜ«ÚÅ∞ ~°∂a n~°… rq`åxflã¨∞ÎO^Œx

#=∞‡Hõ=Ú. ~°∂a HõxÑ≤Oz#@¡~Ú Õ Z‰õΩ¯= ãO`Àëêxfl J Œ$ëêìxflã∞ÎOk. Wk n~°…HÍeHõ

«QÆæx ‰õΩ~°∞Ñ¨ÙÅ#∞ «yæã¨∞ÎOk.

~°∂ax â◊s~åxH˜ Z_»=∞"≥·Ñ¨Ù# QÍx K«∂Ñ¨Ù_»∞ LOQÆ~°Ñ¨Ù "ÕeH˜QÍx èŒi¿ãÎ Wkâ◊s~åxH˜ ~°Hõ∆#∞ â◊HÎx „Ñ¨™êkã¨∞ÎOk. ~°∂a "≥eã≤áÈ~Ú#@¡~Ú Õ Ô~O_»= ^•x`À

HõeÑ≤ Õ Jk H˘ «Î â◊HÎx Ñ¨ÙOA‰õΩO@∞Ok.=Ú Œ∞~°∞, Z~°∞Ñ¨Ù ~°∂aÖ’ Ñ¨Ù~°∞+¨*ÏuH˜K≥Ok#qQÍ#∞, ÖË « ~°OQÆ∞Å∞ „ã‘Î *ÏuH K≥Ok#qQÍ#∞ ÉèÏq™êÎ~°∞. Z_»=∞KÕu LOQÆ~°ÑÙ

"ÕÅ∞ |OQÍ~°OQÍx,"≥O_ç ÀQÍx KÕã≤ LOQÆ~°OQÍ èŒi¿ãÎ Ñ¨ÓiÎ â◊HÎx „Ñ¨™êkã¨∞ÎOk.Wk KåÖÏ Ys Œ~Ú# Yx[tÅ.

9796



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Wk Z„~°QÍ#∞ ã¨∂~°∞ºx HÀãÖ èŒi™êÎ~°∞. nx HÍã≤‡H±H˜~°ÏÅ∞ „Ñ¨™ê~°O èŒiOz#"åiH˜ â◊HÎx L#fl « Q“~°"åxfl ™êOÑ¶≤∞Hõ Éèí„ Œ «#∞ ã¨=∞ã¨ºÅ#∞O_ç q=ÚHÎx <Õ„ «~°∞QÆ‡`«Å#∞ `«Å<˘Ñ¨CÅ∞ Jr~°‚O [fi~åÅ#∞O_ç q=ÚH˜Îxã¨∞ÎOk. =∞OzP~ÀQÍºxfl‰õÄ_® Wã¨∞ÎOk. ~° «flxÑ¨Ù∞Å∞, P è•ºu‡Hõ"å Œ∞Å∞, tÅÊHõàÏHÀq Œ∞Å∞, z„ «HÍ~°∞Å∞,WO[h~°∞¡, Pi¯>‰õΩìÅ∞, <åºÜ«∞xÑÙ∞Å∞,ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì<åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ∞ JkèHõÖÏÉèÏÅ HÀãOnxx ^èŒi™êÎ~°∞. D ~° «flO "≥Åã≤áÈ Õ ^•xx èŒiOz# "åiH˜ J#∞HÀx HõëêìÅ∞ ã¨=∞ã¨ºÅ∞ è≥·~°ºOQÍ Z Œ∞~˘¯#=∞x =ÚO Œ∞QÍ ≥eÜ«∞KÕã¨∞ÎOk.

JO`«~°æ`« D~°¬º^ÕfiëêÅ=Å¡ W|ƒO^Œ∞ÅáêÅ∞*ËÜ«∞^ŒÅ∞K«∞‰õΩ#fl"åi #∞O_ç D

~° «fl è•~°∞Å#∞ ~°H∆ã¨∞ÎOk. L#fl « JkèHÍ~°∞Å∞,~å[H©Ü«∞"Õ «ÎÅ∞ ãÖÑ¶∞OÖ’x ÃÑ ŒÌ"åiH˜

è≥·~åºxflWzÛ ÑiáêÅ# Ñ~°=∞~Ú# Ñ~°º"ÕHõ∆ â◊‰õΩÎÅ∞ „Ñ™êkã∞ÎOk. qÅ∞"≥·# Ñq„ «"≥∞ÿ#

~°∂aÅ∞ èŒiOz#"åiH˜ ~ÀQÍÅ#∞O_Õ HÍHõ "åiH˜ ã¨=∞ã¨ºÅ #∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_Õã≤ Jxfl

~°HÍÅ „Ñü‰õÄÅ`«Å#∞ x~°∂‡eã¨∞ÎOk. ~°∂a™ê^è•~°OQÍ ã¨∂~°º~åt J~Ú#

ã≤OÇ¨Ï~åt"åiH˜ 1,10,[#‡ Õn QÆÅ "åiH˜ 1,10,19,28, ÕnÅÖ’ Ñ¨Ù\ì# "åiH˜

Ç¨Ï$„^ÀQÆ∞Å‰õΩ, a.Ñ≤. HõÅ"åiH˜, HÍº#û~ü ~ÀQÆ∞Å‰õΩ Œ∞~ÀÌ+¨=Ú#fl „Ñü XHõ iH˜ Wk

ZO`À „âıÜ≥∂^•Ü«∞HõO. JkèHÍ~°OÖ’ L#fl "åiH˜ ~°∂a ZO`À J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ#k.

nxx _≥·=∞O_£ Àáê@∞ HõeÑ≤ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë "å~°∞ Õâ◊OÖ’ Q˘ÑÊ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ J=Ù`å~°∞.„ã‘ÎÅ∞ J~Ú Õ Éèí~°ÎÅÃÑ· PkèÑ¨ «ºO ãÖáêk™êÎ~°∞. L^Àºy#∞Å‰õΩ JkèHÍ~°Ñ¨Ùâ◊HÎH˘xflJ#∞‰õÄÅ «Å∞ LO\Ï~Ú. |OQÍ~°OÖ’"Õã≤ LOQÆ~°Ñ¨Ù "ÕÅ∞‰õΩ èŒiOKåe.

3 #∞O_ç 5 HÍº~°@¡ |~°∞=Ù`À Pk"å~°O ã∂~Àº ŒÜ«∞O J~Ú# QÆO@Ö’ÑÙ èŒiOKåe.™êì~ü PÑ¶π WO_çÜ«∂ KåÖÏ „Ñã≤ Œú"≥∞ÿ# ~°∂a. Wk „Ñã∞Î «O ã≤‡ ü ™ÈxÜ«∞<£ W<£ã≤ì@∂º\òPÑ¶π"å+≤OQ∑@<£Ö’ LOk. nx |~°∞=Ù 100 HÍºÔ~@∞¡,„HÕã¨<£ ~°OQÆ∞ QÆÅ ~°∂a |~å‡„ÑÉèí∞ «fiOÖ’ HÀÜ«∞‰õΩO_® Éèí„ ŒÑ~°z LOk. Wk 496.5 HÍºÔ~@∞¡ LOk. "ÕãqHÍÅOÖ’„ã‘ÎÅ∞nxx èŒi™êÎ~°∞. ÖË • ~å[H©Ü«∞OÖ’QÍx, "åºáê~° ~°OQÆOÖ’QÍx, Ñ¨xKÕ¿ã „ã‘ÎÅ∞nxx èŒi™êÎ~°∞.

– ãÊ+ì=∞~Ú# Z~°∞ÑÙ, Wk Z~°∞ÑÙ ~°OQÆ∞Ö’ ÇÏ$ ŒÜ«∞O q∂ Œ "≥∞~°∞ã∂Î HõxÑ≤ã∞ÎOk.nx „¿Ñ~° ã¨fiÉèÏ= ã≤^Œú"≥∞ÿ#k HÍ‰õΩO_® „áêÑÖzHõ „¿Ñ~° =∞~Ú=∞~Ú#k.r= «=∞O`å HÀiHõÅ =∞Ü«∞O. Wk ÇÏ$ ŒÜ«∞=∞O`å "≥Å∞QÆ∞ xOÑÙ «∞Ok. Wk P è•ºu‡Hõ„¿Ñ=∞ Ñiâ◊√ Œú"≥∞ÿ# ÉèíHÎ â◊‰õΩÎÅ`À LO@∞Ok. Wk t=ÙxH ãO|OkèOz#k. P è•ºu‡HÍyflâ◊√ Œú «fiO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk. ÑïÑ¨Ó~°‚=∞~Ú# Z„~°x Jyfl ã¨fiK«Ûù=∞~Ú# è•i‡Hõâ◊HÎ ÀÑ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Ûx ~°OQÆ∞Ö’H˜ =∂~°∞ «∞Ok. D Jyfl ≥eq Õ@Å∞ "åãÎ"åÅ „¿Ñ=∞#∞L„kHõÎÑ¨~°∞ã¨∞ÎOk. ≥·qHõ*Ï˝<åxH˜ =∂~°∞ã¨∞ÎOk.

Wk rq «â◊‰õΩÎÅ#∞ Wã¨∞ÎOk.â◊s~°OÖ’x ~°HÍÎxfl „Ñ¨ãïOÑ¨KÕã≤ â◊HÎx „Ñ¨™êkã¨∞ÎOk.L„kHõÎ â◊‰õΩÎÅ#∞ "Õ_çx Hõeyã¨∞ÎOk. H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ Jkâ◊H˜Îx „Ñ¨™êkã¨∞ÎOk.Q“~°=qÅ∞= •x rq «O „¿Ñ=∞#∞ WKÕÛ â◊HÎ HÀiHõ D Éèí∂q∞q∂ Œ ZO`À J=ã¨~°O.

nx â◊HÎ J Œ∞ƒù «=∞~Ú#k. ÇÏ$ ŒÜ«∞ K«„HÍxfl „Hõ=∞Ñ ŒúuÖ’ LOK«∞ «∞Ok. P è•ºu‡Hõ≥eq q*Ï˝#O èŒ#O ™êkèOzÃÑ_»∞ «∞Ok. Wk Jxfl ~°HÍÅ∞QÍ#∞ Jxfl ™ê÷~ÚÅÖ’#∞

~°Hõ∆ xã¨∞ÎOk. ~°∂a LO>Ë èŒ#O ZÑ¨Ù_»∞ "≥o§áÈ Œ∞. Yx[OÑ≤OH± ~°OQÆ∞Ö’#∂,Ñ¨~üÑ¶ÙÖò ~°OQÆ∞Ö’#∞ Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

Wk áê=Ù~å~Ú <≥ «∞Î~°∞ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. nx «~°∞"å « ~°OQÆ∞ ^•x=∞‡yO[Å∞ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. 3= ~°HõO =∂q∞_ç P‰õΩ ~°OQÆ∞ Z~°∞Ñ¨ÙÖ’ LO@∞Ok.Wk NÅOHõ, ÉèÏ~° « Õâ◊O, |~å‡, è•~ÚÖÏO_£ÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. nxx ÔHOÑ¨Ù Jx‰õÄ_® Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. Wk 1,10,19,28 ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜ ZO`À ÖÏÉèÏxflHõeyã¨∞ÎOk.

174. ~°∂\˜ ÖË>ˇ_£ HÍfi~ü (Rutilated Quartz) : ZO`À x"å~°Hõ ã≤÷u Hõey#k.

Wk â◊HÎx ÃÑOá⁄Okã¨∞ÎOk. Wk ã¨=∞ã¨º#∞ ã¨=¸ÅOQÍ fã≤"Õã≤ JkèÉè∫uHõ,Éè∫uHõ â◊s~åÅ#∞ „Ñ¨ÉèÏq «O KÕã¨∞ÎOk. Wk ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ Ñïëê¯~°OKÕ¿ã ã¨Êù\˜HõO.Wk |OQÍ~°O,Z~°∞Ñ¨Ù,"≥O_ç, ^•~åÅ#∞ Hõey LO@∞Ok.

175. ~°∂aÖ·\ò (Ruby lite) :– ~°∂aÖ·\ò ~° åflÅÖ’ ~å˜, Wk =Ú Œ∞~°∞

~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. =Ú Œ∞~°∞ Z~°∞Ñ¨Ù Ñ≤OH± ~°OQÆ∞Ö’#∞ H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ "≥·Öˇ\ò~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. QÆ∞O_≥#∞ |ÅÑ¨~°z „¿Ñ=∞`åºQÍÅ‰õΩ „Ñ¨fHõ. D „¿Ñ=∞ `«e¡Ñ¨Ù„ «∞xÃÑ· K«∂ÃÑ_çk.

D qÅ∞"≥·# ~å~Ú =∂~°æ Œ~°≈HõOÖ’ ãÔ~·# Ñ¨ ŒúuÖ’ ÃÑ@ì_»OÖ’#∞ P è•ºu‡Hõ «#∞=∞#Ö’ ÃÑOK«∞ «∞Ok. Wk ~°∂cx «ÅÑ≤ã¨∞ÎOk. WO « JO «~° Œ$+≤ì WzÛ L„kHõÎ «#∞PÑ¨Ù`«∞Ok. ÉèË^•Å#∞ `«yæã¨∞ÎOk. Ç¨Ï$^ŒÜ«∂xfl |Ü«∞@`≥Å∞Ñ¨Ù`«∞Ok. =∞#Å#∞=∞#O#=∞=∞‡O`À<Õ „¿Ñ=∞ "≥Ú ŒÖ∫ «∞Ok. JO «~°æ «OQÍ Pâ◊HÎ Jxfl\ÃÑ·# LO@∞Ok.

K≥kiáÈ~Ú L„ ÕHõ Ñïã≤÷ «∞Å#∞ «yæã¨∞ÎOk.

176. ~°∂>ÿÖò (Rutile) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: >ˇ„\ÏQÆflÖò (Tetragonal)

r=Å=O : >ÿ\ÏxÜ«∞"£∞ _≥· PÔH· û_£,S~°<£ À HõÅã≤#q. (Tiranium diozide)

~°OQÆ∞ : Z~°∞Ñ¨Ù,Ô~_ç¤+π„É∫<£,#Å∞Ñ¨Ù

9998



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


â◊HÎ: q Œ∞ÛK«ÛHÎ

=¸ÅHÍÅ∞ : Éèí∂q∞, Jyfl

„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú : ‰õΩA_»∞ – Ñ¨Ó¡\’/"Õ∞+Ö,â◊x/=∞Hõ~°O

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk rq « x~å‡Ïxfl „Hõ=∞ Ñ¨ ŒúuÖ’ LOK«∞ «∞Ok.

S177. ™ê~À¤xH± (Sardonic) : Wk ã¨QÆO qÅ∞=QÆÅ ~° «flO. he, #Å∞Ñ¨Ù

~°OQÆ∞ÅÖ’ QÆÅ qÅ∞"≥·# ~° «flO, [#=i, Ñ¶≤„|=i <≥ÅÖ’ [x‡Oz#"åiH˜ ÃÑxflkè–q+¨ [O «∞=ÙÅ #∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk. JO@∞"åº èŒ∞Å#∞O_ç ‰õÄ_® ~°H∆ã¨∞ÎOk. „Ñ¨ã≤ Œ∞úÖ·#¿ãflÇ≤Ï «∞Å#∞, „Ñ¨*ÏãÖ|O è•Å âßYÖ’ J «∞º#fl « P «‡ x„QÆÇ¨xH˜ nxfl "å_» å~°∞.<åºÜ«∞"å^Œ∞Å∞, =HõÎÅ∞, q^•º"Õ`«ÎÅ∞ J`«∞º#fl`«ÖÏÉèÏÅ‰õΩ "å_»`å~°∞. PQÆã¨∞ìÖ’

[x‡Oz#"åiH˜k L «Î=∞O.

178. ã¨ÃÑ¶·~ü (Sapphire) :nxH˜=¸ÖÏÅ∞ Ç≤ÏO^Œ∂ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ L<åfl~Ú. nxx ^èŒiOz# "åiH˜

≥eq Õ@Å#∞ L^• «Î=∞~Ú# PÖ’K«#Å#∞ „¿Ñ=∞#∞ =∞Oz PÖ’K«#Å#∞ *Ï„QÆ «Î#∞≥eÜ«∞KÕã¨∞ÎOk. ~åAÅ∞ J<ÕHõ ~°HÍÅ PÑ¨ ŒÅ #∞O_ç «@∞ìHÀ=_®xH˜ nxx HõO~î°O

K«∞@∂ì ŒO_»QÍ èŒiOKÕ"å~°∞. ãÃÑ¶·~üÅ∞ ãÊù+ìOQÍ#∞ he~°OQÆ∞Ö’#∞ PHÍâ◊ÑÙ ~°OQÆ∞Ö’#∞LO\Ï~Ú. K«iÛÖ’x á¶ê Œ~üÅ∞ nxx Ju Ñ¨q„ «=∞~Ú# ~° «flOQÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞.Wk â◊‰õΩÎÅq∂ Œ Jáê~°=∞~Ú# „Ñ¨ÉèÏ=OHõey LO@∞Ok. ‰õ∆Ω„ Œ â◊‰õΩÎÅ#∞ «iq∞"Õã≤=∞Ozâ◊‰õΩÎÅ#∞ P Œiã¨∞ÎOk. WkáêÅ ~°OQÆ∞Ö’QÍx „ˆQ~Ú+π |∂¡ ~°OQÆ∞Ö’QÍx LO_çŒ$+≤ì ÀëêxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. Wk HõO\˜H˜ ãÖ|OkèOz# H˘xfl ~°HÍÅ

~ÀQÍÅ#∞ «yæã¨∞ÎOk. ã¨ÃÑ¶·~ü #=∞‡HõOÖËx "å~°∞ èŒi¿ãÎ ~°OQÆ∞=∂~°∞ «∞Ok.

nx â◊HÎ nx „QÆÇ¨ÅÃÑ· P è•~°Ñ¨_ç LOk. PHÍâ◊Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ ÖË « he ~°OQÆ∞ÅÖ’LO@∞Ok. D he~°OQÆ∞ Jxfl ~°HÍÅ he ~åà◊§Ö’#∞ LO@∞Ok. Wk Éèí∂q∞#∞O_ç=ã∞ÎOk. nx heH~°ÏÅ∞ P è•ºu‡Hõ «#∞ â◊√„Éèí «#∞ x"å~°Hõâ◊HÎx Wã∞ÎOk. nxH~°ÏÅ∞ÉèíHÎx „Ñ¨É’kè™êÎ~Ú. JkèÉè∫uHõ J#O « `åfixfl L#fl « ~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ J#O « « åfixflHõey LO\Ï~Ú. hÅ=∞˜ JO « ~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ Hõ#∞Q˘<ÕO Œ∞‰õΩ "å_» å~°∞. nxÑ¨q„ «=∞~Ú# JO ŒO =∞ « ÉèíHÎx JO «~°OyHõ ÉèíHÎx #=∞‡HÍxfl ÃÑOK«∞ «∞Ok. WkUHÍ„QÆ «‰õΩ ™ê èŒ#O hÅ=∞˜ Q˘O «∞ "åº èŒ∞Å#∞ «yæã¨∞ÎOk. Ñ¨q„ « «‰õΩ HO„ Œ™ê÷#O=∂@Å∞ PÖ’K«#Å∞ â◊√„ÉèíOQÍ LO\Ï~Ú. P ä•ºu‡Hõâ◊HÎH˜ HõO~î°O XHõ ^•fi~°=Ú. WkQÆ∞O_≥‰õΩ PÖ’K«<å Ñ¨ ŒúuH˜ "å~°kè. „áêp# Jz"Õ «Å#∞ =∂@ÅÖ’ K≥Ñ¨ÊÖË=Ú.

=∞#"åãÎqHõ PÖ’K«#Å#∞ |Ç≤Ï~°æ «O KÕã∞ÎOk. Wk HõO~î°O#O Œ∞ K«„HÍxfl „ÑÑOK«OÖ’J#∞ãÖ è•#O KÕÜ«∞_®xH˜ ZO`À „áê è•#º « =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. hÅ=∞˜ J<ÕHõ ~°HÍÅ heh_»Å#∞ ã$+≤ìOz ÉèíHÎ ÑÓ~°fiHÍÖ’K«#Å‰õΩ ãÇÜ«∞Ñ_»∞ «∞Ok. ãÊ+ì=∞~Ú# U ~°OQÆ∞ÖËxhÅ=∞˜ PÖ’K«#Å#∞ =_»Hõ_»∞`«∞Ok. Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Û=∞˜ ^Œ∞+¨ìÑ¨Ù PÖ’K«#Å#∞x~°∂‡eã¨∞ÎOk.

179.ÃãÑπ@~ü HÍfi~ü˚ (Sceptor Quartz) :– Wk KåÖÏ â◊H˜Î=O`«=∞ ~Ú#

|Ç¨ï=ÚY „Ñ¨[˝QÆÅ ~å~Ú. Wk â◊HÎxˆHO„nHõiOz =ºuˆ~Hõ èŒ$HõÊ äŒOQÆÅ â◊‰õΩÎÅ#∞<åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk. xÅfi LOK«_»O, | Œb KÕÜ«∞_»O, â◊HÎx|kb KÕÜ«∞_»OÖ’ ZO`Àâ◊HÎ=O «=∞~Ú#k. Wk ã¨Ê+ì=∞~Ú# x"å~°QÍ PHõ~°¬Ö’ "å_» å~°∞. D Yx[OXÃÑH± ~°OQÆ∞Ö’#∞, |∞ÖòÉ’ãπ~°OQÆ∞#∞ Hõey LO@∞Ok.

180. ã¨~°Ê<£>ÿ<£ (Serpentine) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu:"≥∂<ÀH©¡xH± (Monoclinic)

r=Å=O: "≥∞yfl+≤Ü«∞O ã≤eˆH\òû „áê èŒq∞Hõ=Ú (Magnisium silicate)

~°OQÆ∞:Pe"£„w<£,#Å∞Ñ¨Ù,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù–P‰õΩÑ¨K«Û,„É∫<£,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,`≥Å∞Ñ¨Ù

â◊H˜Î: =∂QÆfl\˜H±


„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú: â◊√„‰õΩ_»∞ – <≥Ñ¨Óìº<£/q∂#O

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : ã¨~åÊ<£>ÿ<£ q+¨H©@HÍÅ #∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk. Wk áê=ÚK«~å‡xfláÈe LO@∞Ok. Z=~°~Ú<å XHõ =ºHÎx áê=ÚQÍx W «~° q+¨[O «∞=ÙQÍx HÍ@∞"Õ¿ãÎ, D ~å~Ú P â◊HÎx Ç¨Ïiã¨∞ÎO Œx „Ñ¨fu. nxx W#∞Ñ¨ Ö’Ç¨ÏO`À HõÅ∞Ñ¨‰õÄ_» Œ∞.Wk =∂#ã≤HÍaè=$kúH˜ ^ÀÇ¨Ï ŒOKÕã¨∂Î =∂#ã≤Hõ L„kHõÎ «Å#∞ xÜ«∞O„uã¨∞ÎOk.

D ~å~Ú Ñã∞ÑÙÑK«Û, P‰õΩÑK«Û~°OQÆ∞ ÅÖ’#∞ HõÅQÍ ÑÙÅQÆOQÍ#∞ ˘~°∞‰õΩ «∞Ok.nx`À HõÑ¨CÅ∞ «Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~°∞.

Wk ÃÑ~åã≤_çH± JO@∞ ~ÀQÍÅ#∞ «yæã¨∞ÎOk.

181. Ããe<≥·\ò (Selenite) :– |∞kúxãÊ+ìÑ~°∞ã∞ÎOk. P «‡#∞ Ñiã~° „Ñ ÕâßÅ‰õΩ

*Ï„QÆ`«Î#∞ ÃÑOK«∞`«∞Ok. Wk Éèíq+¨º`«∞Î r=# QÆ=∞<åxfl QÆ`« r=# QÆ=∞<åxH˜LÑ¨Ü≥∂QÆHÍi. Ããe<≥·\ò ã¨Ê+¨ì=∞~Ú# H˜~°„Ñ¨"åÇ¨ÏO KåÖÏ Yx*ÏÅ#∞ 15 xIIâ◊√ ŒúÑ¨~°∞ã¨∞ÎOk. Ããe<≥·\ò q∂ Œ Z‰õΩ¯= HÍÅO U^À Yx[O =ke Õ Jk QÆk JO`å"åºÑ≤ã¨∞ÎOk.

101100



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Ããe<≥·\ò L#fl « «~°OQÆ â◊HÎ =∞# L#fl « P «‡Å#∞ P è•ºu‡Hõ Éè∫uHõ rq`åÅ‰õΩã¨Ç¨Ü«∞HÍi. nx â◊HÎ L#fl «=Ú â◊√ Œú=Ú. Wk =∞# Hõ~°ÏÅ#∞ ÉèísÎ KÕã≤ =∞#rq`«OÖ’ Jxfl ÉèÏ"åÅ#∞ ã¨fiK«Ûù=∞~Ú# „¿Ñ=∞Å#∞ P^è•ºu‡Hõ H˜~°ÏÅÖ’#∞xOÑ¨Ù «∞Ok. Wk f~°∞ÊÅ#∞ K≥Ñ¨Ê_»OÖ’ ã¨Ç¨Ü«∞HÍiQÍ#∞, TÇ¨Ïâ◊HÎH˜ L#fl «OQÍ#∞LO@∞Ok. Wk â◊HÎx ÃÑOKÕO Œ∞‰õΩ ãÇÜ«∞HÍi ÃãÅ<≥·\ò â◊s~°OÖ’x Z=ÚHõÅ Ñ ŒúuxJ=∞iHõ#∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞ @Ö’ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.

HõO_»~åÅ#∞ ~°|ƒ~°∞ =Öˇ LOK«∞ «∞Ok. qëêxfl Ç¨Ïiã¨∞ÎOk. D ã¨Êù\ ˜HÍÅ∞ `å=ÚL#fl Ñïã¨~° „áêO`åÅ#∞ <ÕÅ#∞ â◊√„ÉèíÑ¨~°z ã¨Êù\˜HÍÅ‰õΩ ã¨Êù+ì « x™êÎ~Ú. <ÕÅÖ’L#fl S~°<£ PÔH· û_£ D ã¨Êù\˜HÍÅ‰õΩ KåH˘Öˇ\ò „É∫<£ ~°OQÆ∞x™êÎ~Ú. JO Œ∞=Å¡ Wq«_ç<ÕÅÖ’ Wã¨∞HõÖ’ |∞~° ŒÖ’ LO@∞Ok.

182. ã‘„w<£ (Sea Green): Wk Jxfl ~°HÍÅ "≥∞ «Îx ~åà◊§#∞ "≥∞~°∞QÆ∞ ÃÑ@ì_®xHLÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∞Ok.

183. ã‘Ã+Öòû (Seashells) : r=Å==Ú:ã≤eHÍÖ’ HõÅã≤# HÍeûÜ«∞O á¶ê¿ãÊù\ò, ã=Ú„ ŒÑÙ H©@HÍÅ HõàıÉ~åÅ`À

ÅaèOKÕ W «~° Yx*ÏÅ∞. (Calsium Phosphate)

~°OQÆ∞ : XÃÑÖò ÃãO\òÑ≤OH± À HõÅã≤# ≥Å∞ÑÙ,|∂_ç Œ,P~°Ol, Ñã∞ÑÙ, ≥Å∞ÑÙ,hÅO,P‰õΩÑ¨K«Û(Z|Ö’<£) Z~°∞Ñ¨Ù,Ñ≤OH±,`≥Å∞Ñ¨Ù, „ˆQÖË^• #Å∞Ñ¨Ù(HÀ~°Öò) `≥Å∞Ñ¨Ù Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù≥Å∞Ñ¨Ù,„H©O,hÅO,|∂_ç Œ~°OQÆ∞ HõÅã≤# #Å∞Ñ¨Ù(=Ú`åºÅ∞) Z~°∞Ñ¨Ù P~°Ol`À HõÅã≤#

Ö·\˜+πÑ≤OH±,„É∫<£ÉÏ¡H±,„É∫x+π „w<£, „É∫x+π ZÖ’¡


=¸ÅHõ=Ú: h~°∞

„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú:K«O„ Œ∞_»∞:Hõ~å¯@HõO,=∞Hõ~°O,q∂#O

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : J™ê è•~°=∞~Ú# =$kúH˜, L„ ÕHÍÅ‰õΩ K≥q ãÖ|O èŒ ^ÀëêÅ‰õΩzÇ¨ÏflOQÍ LO@∞Ok. HÍe¬Ü«∞O Ö’áêÅ‰õΩ =∂#ã≤Hõ "≥·HõÖÏºxH˜ Z=ÚHõÅ‰õΩãÖ|OkèOz# ~ÀQÍÅ‰õΩ Zã≤ìÜ≥∂ áÈ~Àã≤<£ ~ÀQÍÅ‰õΩ nxx "å_»`å~°∞. nxxã¨Êù\ ˜HÍÅ`À#∞ q∞ye# tÅÅ`À#∞ HõeÑ≤"å_»=K«∞Û#∞. L„^ÕHõâ◊‰õΩÎÅ#∞ Wk„Hõ=∞|nÌHõiã¨∞ÎOk.

184. ã≤eHÍ (Silica) : Wk =∂#ã≤HõOQÍ LH˜ i aH˜ i J~Ú#Ñ¨Ù_»∞ =∂#=Ùx

Pã≤÷u #∞O_ç «yæOK«_®xH ZO`À LÑÜ≥∂QÆÑ_»∞ «∞Ok. x„ Œ‰õΩ „Ñu‰õÄÅ â◊HÎ x~À è•xH~°Hõ ∆Y∞ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ ÎOk. D â◊H˜ Î ¿ãfiK«Û ù xzÛã¨Ê ù+¨ ìOQÍ PÖ’zOK«_®xH˜HÍ~°=∞=Ù`«∞Ok.

Wk HõOÑÓº@~ü‰õΩ Z‰õΩ¯= ãÇÜ«∞HÍi. Wk «‰õΩ¯= ~°l «Ö’ÇÏ~°OQÆ∞ Hõey ÕeHõQÍLO_Õ ~å~Ú. Wk „Ñu‰õÄÅ â◊HÎ#∞O_ç ~°H∆ã∞ÎOk. «~°OQÆâ◊‰õΩÎÅ#∞ uiy ÑÙ#~°∞r=#OKÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎOk. |∞kúx â◊H˜Îx ã¨=∞`«∂HõOÖ’ LOz P^è•ºu‡HÀ#fluH˜«y# â◊HÎx Wã¨∞ÎOk. Wk ã¨Ê+ì=∞~Ú# #Å¡x ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

185. ™È‡H©HÍfi~ü (Smoky Quartz) :Wk _ç"À „Ñ¨ÑÖK«Ñ¨Ù P`«‡Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# tÅ. XHõÑ¨C_»∞ Wk ZO`À

„Ñã≤ Œú"≥∞ÿ#k. „áêp#∞Å∞ nxx x~À èŒHõOQÍ#∞ ~_çÜÕ∂+<£ è≥~°Ñ¶≤H "å_Õ"å~°∞. WO Œ∞Ö’Z‰õΩ¯= ~_çÜ«∞O LO_Õk. ™ê è•~°OQÍ Wk Z‰õΩ¯= â◊HÎ Hõey# ãÊù\HÍÅ#∞ "å_»= Œ∞Ì.Wq „Ñ¨=∂ ŒHõ~°=∞~Ú#q. ™ê è•~°OQÍ ™È‡H©HÍfi~ü ã¨Êù\ ˜HÍÅ∞ Œ∞+ì „Ñ¨ÉèÏ"åÅ #∞O_çHÍáê_»∞ «∞Ok. Wk =∞#‰õΩ Éèí∂q∞H˜ L#fl ãÖ|O è•xfl ÃÑOK«∞ «∞Ok.Wk =∞#‰õΩÉèí∂q∞H˜ L#fl ãÖ|O è•xfl ÃÑOK«∞ «∞Ok. „Ñ¨Hõ$u Ñïã¨~åÅ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl ÃÑOK«∞ «∞Ok.

„É∫<£ ~°OQÆ∞ QÆÅ HÍfi~ü Ö·\ò „Qg QÍx „É∫<£ Ö’QÍx _®~ü „É∫<£Ö’QÍx #Å∞ÑÙ~°OQÆ∞Ö’ QÍx LO@∞Ok. Wk ™êfiÉèÏqHõ è•i‡Hõ â◊HÎx Ju «‰õΩ¯= â◊HÎÖ’ Ñiã~°„áêO`åÅÖ’L#fl ~åà◊√§ ~_çÜ≥∂ è•i‡Hõ â◊‰õΩÎÅ=∞ =¸ÅHÍÅ#∞, ZO`À HÍÅO #∞O_ç fã∞‰õΩO@∞Ok.Wk ~°H∆ « ã¨Êù\˜HõO ã¨~åãï ã¨=∂Kå~åxfl „QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. Wk Hõ+ì ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’#∞,XuÎ_ç ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’#∞ è•º#OÖ’ =Úxy L#flÑ¨C_»∞ J˜y=∞˜y L#fl â◊‰õΩÎÅ#∞|Ü«∞@‰õΩ fã∞‰õΩ~å=_®xH ÑxKÕã∞ÎOk. HÀÑO xi¡ÑÎ « áê « <˘ÑCÅ∞ x"å~°Ö’HÍxflHõiî# x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞HÀ=_»OÖ’ Wk ^ÀÇ¨Ï^ŒHÍi J=Ù`«∞Ok. Wk K«Å_Àq∞‰õΩ@∞OÉÏxH˜ K≥Ok#k. Wã¨∞Hõ À «Ü«∂~°=Ù «∞Ok. „ÔHáÈì„H˜ãìe<£HÍfi~ü „ÉˇlÖòÖ’#∞,J"≥∞iHÍÖ’#∞, "≥∞HûHÀÖ’#∞ ˘~°∞‰õΩ «∞Ok. =∞OK«∞HÍfi~ü =∞#Ö’x Ñiâ◊√ Œú «‰õΩ â◊√ Œú «U~°Ê_»\ÏxH˜ ã¨Ç¨Ü«∞HÍiQÍ LO@∞Ok. Wk =∞#Ö’x ã¨Ê+ì «#∞ „H“<£ K«„HÍxfl L„kHõÎÑ¨~°∞ã¨∞ÎOk. Wk J#O « «fiO #∞O_ç Õ=Ùx UHõ åfixfl K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. ≥eqx, âßOux,„Ñ¨™êkã¨∞ÎOk. Wk Jxfl =ã¨∞Î=ÙÅ‰õΩ W#∞ûÖË@~ü =Öˇ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. „Ñü‰õÄÅ «#∞«yæOz J#∞‰õÄÅ «~°OQÍÅ∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok. Wk =∂#ã≤Hõ â◊‰õΩÎÅ#∞ =$kú Ñ¨~°∞ã¨∞ÎOk.

186. ã≤‡ ü ™È<≥·\ò (Smith sonite) :ã¨Êù\ ˜HõÑ¨ Œúu: ÃÇ·ÏHÍûQÆflÖò (Hexagonal)

r=Å=O:lOH±HÍ~°ƒ<Õ\ò,W#∞=Ú (Zinc carbonate)

~°OQÆ∞:`≥Å∞Ñ¨Ù,|∂_ç^Œ, U ~°OQÆ∞ÖËHõáÈ=_»O,P‰õΩÑ¨K«Û, hÅO,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨~üÑ¶¨ÙÖò,Ñ≤OH±,„É∫<£

â◊HÎ:q Œ∞ºK«ÛùHÎ

=¸ÅHÍÅ∞:Jyfl,"åÜ«Ú=Ù

103102



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú:|∞^èŒ∞_»∞/Hõ#º,QÆ∞~°∞_»∞/^èŒ#∞ã¨∞û

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞: Wk=∞#â◊HÎx ÃÑOz =∞# QÆ=∂ºxfl KÕ~°Û_®xH˜ HÍ=Åã≤# â◊HÎxJkèHõOQÍ Wã∞ÎOk. |∞kúx qHõÑ≤OãKÕã≤ *Ï„QÆ «Î#∞ HõëêìÅ #∞O_ç q=ÚHÎx Hõeyã∞ÎOk.

187. ¿ãflH± ™Èì<£ (Snake Stone) : áê=Ú HÍ@¡#∞O_ç, „H˜q∞H©@HÍÅ#∞O_ç

~°H∆ã¨∞ÎOk.

188. ™ÈÑπ™Èì<£ (Soap Stone) :– Wk ≥Å¡QÍ#∞ "≥∞ «ÎQÍ#∞ LO@∞Ok. nxÖ’

q∂QÆ_», á⁄_ç «Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~°∞.

189. ™êe_£ XÃÑÖò (Solid Opal ) :– ™êe_£XÃÑÖò ZO`À QÆ\ìk Ys ≥·#k.

Z<Àfl KèåÜ«∞ÅÖ’ #Å∞Ñ¨Ù LO_ç ÕeHõQÍ LO@∞Ok.

190. ™È_»Ö·\ò (Sodalite) :ã¨Êù\ ˜HõÑ¨ Œúu: S™È"≥∞„\˜H± (Isometric)

r=Å=O: HÀ¡i<£Ö’ ™È_çÜ«∞O JÅ∂ºq∞xÜ«∞O ã≤eÔH·\ò (Sodium aluminium

silicate)

~°OQÆ∞:hÅO,|∂_ç Œ, ≥Å∞ÑÙ,U~°OQÆ∞ÖËxq,P‰õΩÑK«Û, ≥Å¡x Kå~°Å`À HõÅQÍ ÑÙÅQÆOQÍLO@∞Ok.

â◊HÎ:ZÅ„HÀì=∂QÆfl\˜H±=¸ÅHÍÅ∞: "åÜ«Ú=Ù,h~°∞

„QÆÇ¨ÏO/zÇ¨ÏflO: K«O„ Œ∞_»∞/Hõ~å¯@HõO,|∞ èŒ∞_»∞/q∞ èŒ∞#O,â◊x–Ü« ˆ~#ãπ/‰õΩOÉèíO.

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk "≥∞@ÉÏe[O#∞ „Hõ=∞Ñ¨ ŒúuÖ’ LOK«∞ «∞Ok. Wk ˆ~_çÜ≥∂Ü«∂Hì"£ "≥∞\©iÜ«∞Öòû,zH˜ «ûÅ∞,ZHõûˆ~Å∞ ˆ~_çÜ≥∂+¨#∞¡,ÔH"≥∂ è≥~°Ñ‘Å =ºuˆ~Hõâ◊‰õΩÎÅ#∞«yæã∞ÎOk. Wk H˘ «Î PÖ’K«#Å‰õΩ XHõiHÍ~°∞¤„H©Ñ~°∞. ZO`À"Õ∞ è•â◊HÎxQÆ « J#∞Éèí"åÅ#∞

XHõ „Hõ=∞ Ñ¨ ŒúuÖ’ ÃÑ@ì_®xH˜ ^ÀÇ¨Ï ŒO KÕã¨∞ÎOk. Z=~°∞ "å_»x™⁄_»Ö·\ò#∞ "å_®e.

Wk QÍ_è»=∞~Ú# he~°OQÆ∞~å~Ú. Wk ã$+≤ì x~å‡OÖ’ LOk. ÅÑ≤*òÖÏEe=ÖLO@∞Ok. nx<Õ#QÆÅÖ’#∞ q∞ye# =ã∞Î=ÙÅÖ’#∞ "å_» å~°∞. nx â◊HÎ=∞~˘Hõ he~°OQÆ∞L#fl ~å~Ú`À HõeÑ≤ "å_ç#ÑÙ_»∞ Z‰õΩ¯=QÍ ÑxKÕã∞ÎOk. „QÆO èŒ∞Å#∞ „Hõ=∞ |núHõiã∞ÎOkWk. HõO~î°OÖ’ L#fl K«„HÍxH ãÇÜ«∞Hõ~åi. Wk ã≤÷~° åfixfl ã=∞`ÒÖÏºxfl ≥e¿Ñ~å~Ú.Wk "≥∞@ÉÏÖˇ*Ïxfl |bÜ«∞OKÕã≤ ÉèíÜ«∂xfl áÈQ˘\ì a.Ñ≤x «yæã¨∞ÎOk. Wk ã¨Ê+ì «ãO|O è•Å∞, ã$[<å «‡Hõ «#∞ ã$+≤ìã∞ÎOk. „ÑHÍâ◊ =O «=∞~Ú# he~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.Wk ≥Å¡~°OQÆ∞ K«∞Hõ Å`À ‰õÄ_» LO@∞Ok. Wk P è•ºu‡Hõ â◊HÎx ÃÑOz =∞#ã¨∞û#∞ã¨=∞`ÒÅºO KÕã¨∞ÎOk.

Wk JÜ≥∂=∞Ü«∞ Ñïã≤÷ux «yæã¨∞ÎOk. qâ◊fiâß=∂ºxfl Q˘O «∞Ö’ LO_Õ K«„HÍxH˜|ÖÏxfl Wã¨∞ÎOk. Wk =Ú Œ∞~°∞ hÅO ≥Å∞Ñ¨Ù „ˆQ ~°OQÆ∞ #Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

191. Ãã„HÀìÖ·\ò (Spectrolite) :– É·Öˇ„ÉÁ_»Ô~·\ò:– Wk XHõiHõÅÅ#∞ ™êHÍ~°O

KÕÜ«∞_®xH˜ ã¨Ç¨ÏHõiã¨∞ÎOk. KåÖÏ â◊HÎ=O «=∞~Ú# | ŒÖÏ~ÚOÑ¨Ù â◊HÎ Hõey# ~å~Ú.Wk#Å∞Ñ¨Ù #∞O_ç „ˆQ, Ñ¨Ùã¨∞Ñ¨Ù, Ñ¨~üÑ¨ÓÖò|∂¡ ÃãO=∂<£û ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

192.ÃãÊ#Öò~°∂Éò (Spinal Ruby) : Wk Z„~°\ ˜ áê~°^Œ~°≈Hõ`«QÆÅ ~°`«flO.

=Ú Œ∞~°∞ Ñã∞ÑÙ, Ñã∞ÑÙ`À‰õÄ_ç# Z~°∞ÑÙ ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok. Wk ~°∂aH ŒQÆæ~°QÍL#fl ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞#fl HÍ~°OQÍ ~°∂aQÍ ÉèÏqOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Wk™ê è•~°OQÍ ~° åflÅÖ’ #Å¡x ~å˜QÍ =i‚™êÎ~°∞. „a\©+π ~å˜ H˜s@OÖ’ LOk.Pi÷Hõ W|ƒO Œ∞Å#∞ `˘ÅyOKÕO Œ∞‰õΩ J#∞HÀx #ëêìÅ x"å~°‰õΩ "å_» å~°∞.

193. ¿ãÊã¨~ü >ÿ<£ (Spessartine) :–Wk L «∞ûHõ «#∞ âßOux „Ñü XHõ i |∞ Œ∞úÅ#∞ *Ï„QÆ «Î#∞ ÃÑOz "å‰õΩûkúx

Hõeyã¨∞ÎOk.194. ™ÈÊ_À"≥∞ÿ<£ (Spodumene) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: "≥∂<ÀH¡xH± (Monoclinic)

r=Å=O: qkèÜ«∞O JÅ∂ºq∞xÜ«∞O ã≤eH\ò (Lithium Alumium silicate)

~°OQÆ∞: ≥Å∞Ñ¨Ù,|∂_ç Œ,Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Û,=Ú Œ∞~°∞ P‰õΩÑ¨K«Û Ñ≤OH± @∞Ñ¨~üÑ¶ÙÖòâ◊HÎ: JÜ«∞™ê¯O «=Ú

=¸ÅHÍÅ∞: h~°∞

„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú: â◊√„‰õΩ_»∞ <≥Ñ¨Óìº<£/q∂#O

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk ™êÑ¶¨Åº`«‰õΩ, JO^•xH˜, =$kúH˜, „¿Ñ=∞‰õΩ,QÍOcè~åºxH˜"å_» å~°∞.

195. ™êì~ü_çÜ«∞~üÉòÃã·_£ (Star Diopside) :– Wk |∞kúH˜~°Hõ∆ Hõey

QÆ˜`«ˆH∆„`«[QÆ˜`«, ˆH∆„`«[â◊‰õΩÎÅHõ ã¨Ç¨Ü«∞HÍiQÍ LO@∞Ok. q^•ºâ◊H˜Îx âß„™êÎÅ„Ñ¨Ü≥∂QÍÅ‰õΩ Hõà◊Å∞ ≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∞Ok.Wk ~ÀQÆx ~À èŒHõ tÅWk #Å¡x ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ #Hõ∆„`åHõ$uÖ’ LO_ç #Hõ∆„ « ã¨ÃÑ¶·~ü~°OQÆ∞Ö’ ‰õÄ_» LO@∞Ok.

196.„™êìÉ„iHÍfi~ü (Strawberry Quartz) :– Wk â◊HÎx Ñ¨ÙOA HÀ=_®xH˜

Pâ◊HÎx QÆ∞O_≥H˜KÕÛO Œ∞‰õΩ ÑïÑ¨Ó~°‚ =ºHÎ «fi x~å‡Ï<åH˜ „¿Ñ=∂ã¨Ê ^•xH˜ HÍ~°OJ=Ù «∞Ok. Wk P è•ºu‡HõOQÍ Éè∫uHõ â◊s~åxfl ã=∞ «∞ÅºOÖ’ LOK«∞ «∞Ok.J\Ï¡O\H±û,Ô~"≥∂iÜ«∂ ~ÀQÆ x"å~° Ñ Œ÷ «∞ÅÖ’ "å_» å~°∞. D tÖ"Õ « Ñ≤OH± ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok.

105104



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


197. "≥∞OÑ¶¨∞Ñ¶≤<£™Èì<£ (Stone of Memphist) : â◊GzH˜`«û KÕÜ«∞=Åã≤#

ÉèÏQÆ=ÚÖ’ nxx LÑÜ≥∂yOK«=K«∞Û#∞. â◊GzH «û ÖË‰õΩO_®<Õ Wk ÉÏ èŒ#∞ x"åiã∞ÎOk.

198. Ããì~ü H Ô~·\ò (Ster corite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: „uH¡xH± (Triclinic)

r=Å=O: ™È_çÜ«∞O á¶ê¿ãÊù\ò (Sodium Phosphate)

~°OQÆ∞ : ≥Å∞Ñ¨Ù,~°OQÆ∞ÖËxq, Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,„É∫<£,=∂Ãããπ,<À_»∞ºÖòû

â◊HÎ: q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î

=¸ÅHõ=Ú: "åÜ«Ú=Ù

„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú:â◊√„‰õΩ_»∞–<≥Ñ¨Óìº<£/ «∞Å

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk «~° HÍ~°ÏÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOKÕ q*Ï˝<åxfl ÃÑOK«∞ «∞Ok. xëêÊH∆x~°‚Ü«∞O`Àáê@∞ „Ñ¨Ü≥∂QÍ`«‡Hõ JOâßÅ`À#∞,x+¨ÊHõ∆áê`« PÖ’K«#Å#∞,L„^ÕHÍÅ#∞„áê äŒq∞Hõ HÀáêÅ∞ «yæã¨∞ÎOk.

199. ã¨∂~°ºtÅ (Ñ≤OH±,~À*ò ~°OQÆ∞) (Sunstone)

Wk Ñ≤OH± ~À*ò ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. áêe+π KÕã≤ J_»∞QÆ∞ ÉèÏQÍ# ã¨=∞ «ÅOQÍLO\Ï~Ú. LÑï «ÅOq∂ Œ HÍOu J@∞ W@∞ u~°∞QÆ∞ «∂ LO@∞Ok. nxx ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ èŒiOK«~°∞. áêâßÛ «∞ºÅ∞ ZO`À PáêºÜ«∞OQÍ èŒi™êÎ~°∞. Wk «q∞à◊<å_»∞Ö’xH˘~°#∂~üÖ’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok.

Wk ~°∂a*ÏuH˜ K≥Ok#k. SÜ≥∂Öˇ·<£ ã¨ÃÑ¶·~üÅ∞ W^Õ. *ÏuH˜ K≥Ok#k. Wk\’"≥·\òÅÖ’ XHõ\˜.

1,10,19,28 ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜ ZO`À J Œ$+ì=O «"≥∞ÿ#k.

D Yx[O ã¨Ê+ìOQÍ#∞ K«„HÍÅ‰õΩ |ÖÏxfl WzÛ ã¨Ê+ìOQÍ LOK«∞ «∞Ok. ÉèíÜ«∂xfl<åâ◊#O KÕã≤ XuÎ_»∞Å#∞ «yæã¨∞ÎOk. „H©_»ÅÖ’ q[Ü«∂xfl ™êkèOÑ¨KÕã¨∞ÎOk. nxxèŒiOz# "åiH˜ #∂ «# rq`åxfl L ÕÎ*Ïxfl J Œ$ëêìxfl ≥zÛ Wã¨∞ÎOk. Wk |OQÍ~°O

~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk Ñ≤OH± ~À*ò~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Wk S"≥∞Ö·\ò *ÏuH K≥Ok#k. Wk H©~°#∂~üÖ’

=∂„ «"Õ∞ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. 1,10,19,28 ÕnÅÖ’ Ñ¨Ù\ì# "åiH˜ «y#k. Wk ~À*ò~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. 1, 4 ÕnÅÖ’ [x‡Oz#"å~°∞ nxfl «Ñ¨ÊxãïQÍ èŒiOKåe.

200.ã¨∞AÖ·\ò (Sugilite) :– Wk â◊s~åxH˜ |∞kúH˜ "å~°kèQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.

Jxfl ~°HÍÅ "åiH˜ P è•ºu‡Hõ „¿Ñ=∞#∞ JOkã¨∞ÎOk. Jk „Ñ¨ÑÖK«Ö’ „Ñ¨Ü«∂ÏÅ

â◊HÎx ÃÑOK«∞ «∞Ok. HÀáêxfl «yæã¨∞ÎOk. D~°¬º Jã¨∂Ü«∞ ÉèíÜ«∂Å#∞ <åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk.Wk Ñ¨~üÑ¶ÙÖò ~°OQÆ∞ #∞O_ç #Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ ^•HÍ LO@∞Ok.

201. ã¨∞yÖ·\ò (Sugilite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: ÃÇÏHÍûQ∑#Öò (Hexagonal )

r=Å==Ú:á⁄\Ï+≤Ü«∞O,™È_çÜ«∞O ÃÑ¶„iH±,ekèÜ«∞O ã≤eH\ò(Pottassuim Sodium

Ferric Lithium Silicate)

~°OQÆ∞: ÖË « Ö "≥O_»~ü,=Ú Œ∞~°∞ =∂ÔQfl\Ï,ÖË • Ñ~üÑ¶Ùe+π #Å∞ÑÙ H˘xfl ãO Œ~åƒùÅÖ’≥Å∞Ñ¨Ù,P‰õΩÑ¨K«Û HõÅQÍÑ¨ÙÅQÆO J~Ú#q

â◊HÎ: JÜ«∞™ê¯O « «Î fiO

=¸ÅHÍÅ∞: h~°∞,Éèí∂q∞

„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=ÚÅ∞: |∞ èŒ∞_»∞/Hõ#º,QÆ∞~°∞_»∞/ èŒ#∞ã¨∞û

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞: Wk â◊HÎ=O «=∞~Ú# ~å~Ú. PHõ~°¬â◊HÎ.

202. ÃãÅfi<≥·\ò (Sylvanite)

ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ ŒÌu: "≥∂<ÀH©¡xH± (Moniclinic)

r=Å==Ú: >Å∞ºÔ~·_£ QÀÖò¤,ã≤Åfi~ü,"≥∞\ÏeH± (Tellumide of Gold & Silver)

~°OQÆ∞: ã≤Åfi~ü "≥·\ò,ã‘ìÖò „ˆQ

â◊HÎ: JÜ«∞™ê¯O «=Ú

=¸ÅHõ=Ú:h~°∞

„QÆÇ¨Ï=Ú: zÇ¨Ïfl=Ú: â◊√„‰õΩ_»∞–<≥Ñ¨Óìº<£/ q∂#O

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk „Ñ¨"åÇ¨ÏHõâ◊HÎ À LO@∞Ok. ™êOÑ¶≤∞Hõ â◊‰õΩÎÅ∞ Ç¨Ï$ ŒÜ«∞OxO_®xO_ç LO_Õ „¿Ñ=∞ =∂#= «fiÑ¨Ù „¿Ñ=∞Å#∞ Hõey LO@∞Ok. h Ç¨Ï$ ŒÜ«∞=ÚÖ’„¿Ñ=∞ LO>ËÃÑ·H˜ K≥Ñ¨C „¿Ñ=∞#∞ á⁄O Œ∞`å~°∞.

203. ã≤Å"≥·<£ (Sylvine)

ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: S™È"≥∞„\˜H± (Isometric)

r=Å=O: á⁄\Ï+≤Ü«∞O,HÀ¡Ô~·_£

~°OQÆ∞: Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,hÅO,Z~°∞Ñ¨Ù


=¸ÅHõO: "åÜ«Ú=Ù107106



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú:q∞^èŒ∞#O,QÆ∞~°∞=Ù/Hõ~å¯@HõO,â◊x,Ü«¸ˆ~#ãπ/‰õΩOÉèíO

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk Ñ¶∞#~°∂ÑÖÖ’ LO@∞Ok. ™ê÷Ñ¨#,ã≤÷~° åfixfl, ã¨=∞ «∞ÅºOÖ’LOK«∞ «∞Ok. Wk #~åÅ ~°∞QÆ‡ «Å‰õΩ,ã≤÷~° åfixH˜ "å_»=K«∞Û.

T204. >ˇH±>ˇÿ\ò (Tektite) :– Wk XHõ~°Hõ=∞~Ú# ™êfiÉèÏqHõ QÍA. Wk

Ö’Ç¨Ïã¨|O èŒ =∞~Ú# "åÜ«Ú=Ù. nxÃÑ· ÉèÏQÍ# QÆ\ìQÍ LO@∞Ok. g\˜Ö’ KåÖÏÉèÏQÆO Hõiy L#fl ã≤÷uÖ’ LO\Ï~Ú. ™ê è•~°OQÍ#Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞Ö’#∞ ÖË « ~°OQÆ∞Ö’#∞H˘xfl ãO Œ~åƒùÅÖ’ Ñã∞ÑÙÑK«Û ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. D Œ∞+ìâ◊‰õΩÎÅ#∞ <åâ◊#O KÕã∞ÎOk.rq « „Ñ¨Ü«∂OÖ’ Jxfl áê~îåÅ∞ <Õ~°∞Ê «∞Ok. „ã‘Î,Ñ¨Ù~°∞+¨ ãÖ|O è•Å#∞ P «~°æ «Œ$+≤ìx â◊HÎx JOkã¨∞ÎOk. PÖ’K«#Å#∞ XHõi#∞O_ç =∞~˘HõiH˜ „Ñ¨ãïOÑ¨KÕã¨∞ÎOk.

XHõi#∞O_ç =∞~˘HõiH˜ „Ñ¨ãïOÑ¨KÕã¨∞ÎOk. Wk è•º<åxH˜ ZO`À â◊HÎ =O «=∞~Ú#k. Wk HÀ~°~åx J#∞Éèí"åÅ#∞ «yæOz

*Ï˝Ñ¨HÍÅ#∞ Éèí"åÅ#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok. Wk QÆ « rq «Ñ¨Ù ãÖ|O è•Å‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞HÍiQÍÑ¨xKÕã¨∞ÎOk. Wk ˘O Œ~°QÍ <Õ~°∞Û‰õΩ#fl áê~îåÅ#∞ =∞~°z áÈhÜ«∞ Œ∞. D tÅ |Ü«∞@#∞O_ç =zÛO Œx ~åx ¿Ñˆ~KÕÑ¨Ù «∞Ok. D Ö’Ç¨ÏO #Å¡QÍ LO@∞Ok.

205. è≥~°fl_≥·\ò (Thernadite) :ã¨Ê\˜Hõ Ñ¨ Œúu: P~À÷Ç¨ÏŸ"£∞aH± (Orthoromtic)

r=Å=O: ™È_çÜ«∞O ã¨ÖËÊù\ò (Sodium Sulphite)

~°OQÆ∞: ≥Å∞Ñ¨Ù,„É∫x+π"≥·\ò,|∂_ç Œ

â◊HÎ: JÜ«∞™ê¯O « «fiO, q Œ∞ºK«ÛùHÎ

=¸ÅHõO:Éèí∂q∞,Jyfl,[Å=Ú

„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú: â◊√„‰õΩ_»∞/=$+¨ÉèíO,ã¨∂~°∞º_»∞/ã≤OÇ¨ÏO,‰õΩA_»∞ Ñ¨Ó¡\’/=$tÛHõO

LÑÜ≥∂QÍÅ∞: Wk Q˘O «∞#∞,QÆ∞O_≥#∞,á⁄@ì#∞ ™êfinè#OÖ’ LOK«∞ «∞Ok. U q èŒ"≥∞ÿ#L„ ÕHõÑ¨Ói « ÉÏ èŒÅ#∞ Q˘O «∞ <˘Ñ¨CÅ#∞ L„ ÕHõOÃÑ· =KÕÛ QÆ∞O_≥~°∞QÆ‡ «Å#∞ <åâ◊#OKÕã¨∞ÎOk. è≥~°fl_≥·\ò`À ~åz#@¡~Ú Õ t~À@_£ P @s Z_»=∞,‰õΩ_çÑ¨Hõ Å‰õΩ "≥∞_»#∞™êfinè#OÖ’ LOK«∞ «∞Ok.

206. >ÿQÆ~üû S (ZÖ’¡~Ú+π „É∫<£)(Tigers eye)

Wk Ñ¨ÙeHõ#∞fl=Öˇ LO@∞Ok. ã¨∂~°ºHÍOuÖ’ Wk "≥∞~°∞ã¨∞ÎOk. Wk P*òÉˇ™êìãπ*ÏuH˜ K≥Ok#k.nxx „Ñ¨[Å∞ LOQÆ~°OÖ’#∞ P èŒ∞xHõ PÉèí~°ÏÅÖ’#∞„Ñ¨ ÕºHõOQÍ"å_» å~°∞.

^˘iˆHKÀ@∞¡ : >ˇÿQÆ~üû S ^ŒH˜∆ Ñ¨tÛ=∞ P„Ñ¶≤HÍ, Ñ¨tÛ=∞ P„¿ãìeÜ«∂,|~å‡,WO_çÜ«∂,Ü«Úãπ.Z.ÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú. g\˜x P„Ñ¶≤HÍ #∞O_ç WO_çÜ«∂ ≥Ñ≤ÊOz"å\˜x "≥∞~°∞QÆ∞ÃÑ\ì q ÕâßÅ‰õΩ ZQÆ∞=∞uKÕ™êÎ~°∞. Wq ~ÀQÍÅ#∞ «yæ™êÎ~Ú. rq`åxfl=$kúÑ¨~°∞ã¨∞ÎOk.

ÅHõ∆ÏÅ∞: Wk JÅ∂ºq∞xÜ«∞O,"≥∞yfl+≤Ü«∂, ã≤eHÍ`À HõÅã≤ LO@∞Ok. Hõiî# «fiOLO@∞Ok. PHõ~°¬Hõâ◊HÎ 2.6 #∞O_ç 2.7 =~°‰õΩ LO@∞Ok.

J Œ$+ì *Ï «‰õΩÅ∞: Wk 7,16,25,2,11,20,29 ÕnÅÖ’ [x‡Oz#"å~°∞, 2,7

[#‡ ÕnÅ∞QÍ Hõey# "å~°∞ nxx èŒiOK«=K«∞Û. "åi ~ÀQÍÅ#∞ «yæOz rq`åxfl

=$kú Ñ¨~°∞ã¨∞ÎOk.

Wk ≥Å∞Ñ¨Ù, „ˆQ, Z~°∞Ñ¨Ù, H˘Ü«∞º ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO_ç P„Ñ¶≤HÍ J_»=ÙÅÖ’ >ÿQÆ~üû S

=ÖË LO@∞Ok. á⁄@ì ~°∞QÆ‡ «Å#∞ <åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk. L„kHõÎ «Å#∞ «yæOz |ÖÏxfl

ÃÑOK«∞ «∞Ok. 2,7 ÕnÅÖ’ [x‡Oz#"å~°∞ nxx èŒiOK«∞@ ZO`À „âıÜ≥∂^•Ü«∞HõO.

W<£™Èq∞flÜ«∂ K« Œ∞=ÙÅg∞ Œ UHÍ„QÆ « ÃÑ@ìÖËx"å~°∞. â◊x ~åtK«„HõOÖ’ ãiQÍÖËx"å~°∞

r~°‚â◊HÎ ã¨=∞ã¨ºÅ∞#fl"å~°∞ Pi÷Hõ ÖÏÉèÏÅ∞ á⁄O Œ ŒÅ∞K«∞‰õΩ<Õ "å~°∞ nxx èŒiOKåe.x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞‰õΩ<Õ "å~°∞ nxx èŒiOK«∞@ =∞Ozk. Wk |OQÍ~°∞ ~°OQÆ∞ Hõey#Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Û HÍÑ¶‘ ~°OQÆ∞Ö’ ÃÑ¶·„|ãπ x~å‡OÖ’ LO@∞Ok. Wk ÃÑ ŒÌ Ñ¨Ùe Hõ#∞fl#∞áÈe LO@∞Ok. P„Ñ¶≤HÍÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ ˘~°∞‰õΩ «∞Ok. 2,11,20,29,7,16,25 ÕnÅÖ’[x‡Oz# "å~°∞ èŒiOK« Œy#"å~°∞.

207.\Ï~°‡ÖË>ˇ_£ HÍfi~ü (Tormaltated Quartz) :– Wk â◊HÎH˜ =ã¨∞Î=Ù‰õΩ

"å~°kè. Wk =∂#=`åfixH˜ XHõÑ¨x =Ú@∞ì "å`å=~°Ï Ñïëê¯~åxH˜ Wk x~å‡Ñ¨ÙtÅ. Ñïã≤÷`«∞Å‰õΩ |ÖÏxfl W=fi_®xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞HÍi. ^Œ∞+¨ìâ◊‰õΩÎÅ#∞ Ç¨ÏiOzã¨=∞ «∞ÖÏºxfl LOK«∞ «∞Ok. D Yx[O #Å¡ Kå~°Å∞Hõey LO@∞Ok.

Wk #Å¡QÍ LO@∞Ok. Wk „Ñ¨ ÕºHõ=∞~Ú# â◊HÎ=O «"≥∞ÿ# tÅ.

208.\˜Éˇ@<£ HÍfi~ü˚ (Tibetan Quartz) : Wk XuÎ_»∞Å#∞ `«yæã¨∞ÎOk.

<À\Ö’x ~°∞QÆ‡ «Å#∞ <åâ◊#O KÕã∞ÎOk. Wk P «‡ Ñiq∞ «∞Å#∞ ~ÀQÍÅ#∞, ~°∞QÆ‡ «Å#∞<åâ◊#O KÕã∞ÎOk. Wk q∞ye# ~° åflÅ â◊HÎx Jaè=$kú Ñ~°K«_®xH HÍ~°O J=Ù «∞Ok.WkÖ’Ç¨ÏãÖ|O èŒ=∞~Ú# "≥O_ç, |OQÍ~°O, Z~°∞Ñ¨Ù hÅO~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

209. „\Ï<£ûÖˇO\ò ÃÇÏÖ·\ò (Translueent Halite) :– Wk JáêÜ«∂Å#∞

HÀáêÅ#∞ <åâ◊#O KÕã∞ÎOk. è•º<åxfl ÃÑOá⁄Okã∞ÎOk. JO «iHõ∆ „Ñ=∂Ïxfl ã~°~Ú#Ñ ŒúuÖ’ LOK«∞ «∞Ok. D Yx[O Ñ≤OH± #∞O_ç ≥Å∞ÑÙ‰õΩ Ö·\ò P~°OlÖ’#∞ LO@∞Ok.

109108



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


210. >ÿQÆ~üû SHÍfi~ü (Tiger'seye Quartz) :Wk Éèí∂QÀà◊Ñ¨Ù â◊HÎx Hõey LO@∞Ok. qâßfi™êxfl ÃÑOK«∞ «∞Ok. =∞# =ºHÎ «fiÑ¨Ù

J=ã¨~åÅ#∞QÆ∞iÎOz =∞# â◊HÎx LÑ¨Ü≥∂yOz HÀiHõÅ#∞ ™êkèã¨∞ÎOk. Wk UHÍ„QÆ «,

„Hõ=∞tHõ∆#∞ Ñ≤Å¡ÅÖ’ÃÑOK«∞ «∞Ok.Pi÷Hõ™êfi «O„`åºxfl Wã∞ÎOk. nxx ~åyÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx

èŒiOz#@¡~Ú Õ J<ÕHõ ~°HÍÅ Œ∞+ìâ◊‰õΩÎÅ#∞ Ç¨Ïiã¨∞ÎOk. „É∫<£,Z~°∞Ñ¨Ù,hÅO,>ÿQÆ~üû

ã¨Ê\˜HÍÅ∞ ÃÑ· ^•x`À ã¨=∂# â◊HÎ Hõey#q.

211. \’Ñ¨*ò (Topaz): –

ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: P~À÷Ç¨ÏŸOaH± (Orthorombie)

r=Å=O: JÅ∂ºq∞xÜ«∞O á¶È¡O~Àã≤eÔH·\ò (Aluminium Flurosilicate)

~°OQÆ∞: ~°OQÆ∞ÖËxq,áêeáÈ~Ú#q,Ñã∞ÑÙ P‰õΩÑK«Û,Ñã∞ÑÙ P~°Ol,Ñã∞ÑÙ, =Ú Œ∞~°∞P~°Ol,Z~°∞Ñ¨Ù P~°Ol,hÅO


=¸ÅHõO: "åÜ«Ú=Ù,Jyfl

„QÆÇ¨ÏO/zÇ¨Ïfl=Ú:â◊√„‰õΩ_»∞/=$+¨ÉèíO,|∞^èŒ∞_»∞,q∞^èŒ∞#O,QÆ∞~°∞=Ù/^èŒ#∞ã¨∞û

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞: Wk ã¨∂~°ºtÅ, â◊HÎx |ÖÏxfl |ÅÇ‘Ï# «#∞ „Hõ=∞Ñ¨ ŒúuÖ’ LOz=∞Oz P~ÀQÆºOQÍ LOK«∞ «∞Ok. |OQÍ~°O ~°OQÆ∞ L#fl\’áê*ò ÉÏ èŒÅ #∞O_ç ~°H∆ã∞ÎOk.P «‡ ãÖ`ÀëêxH˜ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù \’áê*ò =∞Ozk. h\˜\’áê*ò PÖ’K«#Å#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok.~°OQÆ∞ÖËxq â◊HÎx ≥eqx TÇâ◊HÎx ÃÑOK«∞`å~Ú. Ñã∞ÑÙ P‰õΩÑK«Û tÅÅ∞ ã$[<å «‡HõTÇ¨â◊H˜Î `≥eq`Õ@Å#∞ ÃÑOK«∞`å~Ú. P~°Ol Ô~_£\’áê*òÅ∞ ^èŒiOz# "åiH˜^è≥·~°º™êÇ¨Ï™êÅ∞ W™êÎ~Ú. nxx |OQÍ~°∞ #ÔH¡ãπÖ’QÍx, LOQÆ~°OÖ’ ‰õΩ_çKÕu K«∂Ñ¨Ù_»∞"ÕeH˜ èŒiOKåe.

Wk ÖË « Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. á⁄QÆ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. Ô~_£ ã‘Öò Wk^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. Wk KåÖÏ J^Œ∞ƒù`«OQÍ „Ñ¨ÉèÏq`«O K«∂¿Ñ ~å~Ú. ™ê^è•~°OQÍ™œ~°=∂#O „ÑHÍ~°O Hõ~å¯@Hõ~åt "åiH «~°∞"å « ã≤OÇÏ, =$tÛHõ~åâ◊√Å"åiH ZO`ÀLÑ¨Ü≥∂yOK« Œy#k. Ç≤ÏO Œ∂ ã≤ •úO «O „Ñ¨HÍ~°O Wk J<ÕHõ ~°HÍÅ QÍÜ«∂Å#∞O_ç^•_»∞Å #∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk. „Ñ¨=∂ ŒHõ~°=∞~Ú# Ü«∞O„`åÅÃÑ· Ñ¨xKÕÜ«Ú"å~°∞ nxxèŒiOK«∞@ ZO`À =∞Ozk.

Wk H˘xfl ~°HÍÅ „Ñ=∂ ŒHõ~°=∞ ~Ú# =∂#ã≤Hõ "≥·HõÅºO Ç≤Ïã‘ìiÜ«∂ Ñ≤zÛ P «‡ÇÏ «ºKÕã¨∞‰õΩO^•=∞#fl HÀiHõ L#fl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ nxx "å_ç# "å\˜ #∞O_ç ~Àyx q=ÚHÎKÕã¨∞ÎOk. #=∞‡HõO, P Œ~°, PáêºÜ«∞ « Àáê@∞, ŒÜ«∞, Pi÷Hõ=$kú L^•~° åfixfl

Wã¨∞ÎOk. Wk„Ñ¨âßO « PÇ¨¡ ŒHõ~° rq «O`Àáê@∞ P#O^•xfl HõeyOKÕ HõÅÅ∞ ‰õÄ_®HõO@∂ LO\Ï~°∞.

ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ =∞ èŒº J<Àº#º « Ñ¨~°ã¨Ê~°O #=∞‡HõO rq`åO «O LO@∞Ok. =¸_»=Õn# [x‡Oz#"å~°∞ ‰õÄ_® nxx èŒiOK«=K«∞Û. Wk qëê èŒO #∞O_ç q<À^•xfl

ãÖÑ¶∞OÖ’ Pi÷HÍaè=$kú Àáê@∞ Q“~°=„Ñü+ªÅ∞ ‰õÄ_® ÃÑOK«∞ «∞Ok. nx`Àáê@∞ÃÑ~°Öò#∞ HõeÑ≤ "å_ç`Õ ZO`À ÖÏÉèíO LO@∞Ok. NK«„HÍxfl ~åyQÍx "≥O_çQÍx|OQÍ~°OQÍx `«Ü«∂~°∞KÕã≤ "å_ç`Õ ZO`À ÖÏÉèíO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. WkÃÑ·# K≥Ñ≤Ê#"å\˜HHÍHõ ŒQÆ∞æ, [Å∞|∞, HÍÖËÜ«∞Ñ¨Ù "åº èŒ∞Å∞, HÍ"≥∞~°¡ #~åÅ |ÅÇ‘Ï# « =∞O@,‰õΩ+¨µª"åº èŒ∞Å#∞O_ç q=ÚHÎ KÕã¨∞ÎOk.

Wk K«∂Ñ¨~°∞Å#∞ PHõi¬OKÕ J «º Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# tÅ. WO Œ∞Ö’ Z<Àfl ~°HÍÅ∞ <åfl~Ú.™ê è•~°OQÍ ZÖ’¡\’áê*ò#∞ Z‰õΩ¯= =∞Ok "å_»∞ «∞<åfl~°∞. Wk Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Ö’LO_ç |OQÍ~åxfl «ÅÑ≤ã∞ÎOk. (ÉÏO_ô ~°OQÆ∞Ö’ L#fl •xx „ÉÏO_ô \’áê*ò JO\Ï~°∞.q∞ye# \’áê*òHõ<åfl |OQÍ~°∞ \’áê*ò ZO`À qÅ∞"≥·#k. ã¨ÃÑ¶·~ü =∂kiQÍ<Õ Wk~°™êÜ«∞xHõ ã¨"Õ∞‡à◊#=ÚOk. nxx ZÖ’¡ã¨ÃÑ¶·~ü JO\Ï~°∞. Wk „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ ZO`À„Ñ¨â◊ãÎ"≥∞ÿ#k.

"≥·\ò ~°OQÆ∞ \’áê*ò#∞ "≥·\ò\’áê*ò JO\Ï~°∞. Wk „Ñ¨HÍâ◊O «OQÍ LO@∞Ok.=„[O =Öˇ „Ñ¨HÍtã¨∞ÎOk. =Ú‰õΩ¯‰õΩÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. #Hõ∆„ «O =∂ki „Ñ¨HÍtã¨∞ÎOk.H˘O « |~°∞=Ù`À "≥∞ «ÎQÍ LO_ç PHõ~°¬©Ü«∞OQÍ LO@∞Ok. Wk „Ñâ◊OãtÖÏÊkè HÍ~°OÖ’LOk. á⁄QÆ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. nxfl ™È‡H©\’áê*ò JO\Ï~°∞. he~°OQÆ∞Ö’ L#fl^•xx |∂¡\’áê*ò JO\Ï~°∞. „|ÇÏ‡ Õ=Ù_»∞ nx`À WO„ Œ∞xH XHõ Éèí=#O xi‡OKå_»∞.H˘Å∞=O`å \’áê*òÖ’ xO_ç LO@∞Ok. „a@<£ =¸ºlÜ«∞OÖ’x \’áê*ò 137áœO_»∞¡ «∂QÆOk. B~°OQÆ*Ë|∞ ŒQÆæ~° 157 áœO_»¡\’áê*ò L#flk. ~°ëêºÖ’x tÅÅ∞5 ÅHõ∆Å HÍº~°\òÅ∞ HÍeá¶ÈiflÜ«∂Ö’ XHõ ÅH∆Í _≥|ƒk "ÕÅ HÍº~°@¡ tÅÅ∞<åfl~Ú.

^˘~°∞‰õΩKÀ@∞¡: ÉèÏ~°`« ^Õâ◊OÖ’ HÍºeHõÖòa#∞,„u"ÕO„_»OÖ’#∞,Ã ã·ciÜ«∂HÍÖ’~À_À,„ÉlÖò,NÅOHõ,#∂º WOQÍ¡O_£,L «Î~°<≥·riÜ«∂, \Ï™ê‡eÜ«∂ÅÖ’ ˘~°∞‰õΩ`å~Ú.„ÉˇlÖòÖ’ ^˘iˆH tÅ kfifÜ«∞„âı˜H˜ K≥Ok#k. NÅOHõÖ’ ^˘iˆH \’áê*ò ZO`À„Ñ¨â◊ãÎ"≥∞ÿ#k.

ÅHõ∆ÏÅ∞ : Wk Q˘Ö¤<£ ZÖ’¡, Õ<≥~°OQÆ∞,ÖË «hÅO, ≥Å∞Ñ¨Ù ÕÅ QÆ∞ÖÏaÅÖ’ U^ÀXHõ ~°OQÆ∞Ö’ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. Wk JÅ∂ºq∞xÜ«∞O,ã≤eˆH\ò,á¶È¡Ô~·<£Å∞ LO\Ï~Ú. nxPHõ~°¬ â◊HÎ 3.4 #∞O_ç 3.6 =~°‰õΩ LO@∞Ok. 8 Hõiî# «fi=ÚO@∞Ok.

111110



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


x"åiOKÕ~ÀQÍÅ∞: ZÖ’¡ ã¨ÃÑ¶·~ü Ñ¨¡ãπ áê~ÚO@∞¡, Ô~O_»∞Ö’áêÅ∞<åfl~Ú. nxflQÀ=¸„ «OÖ’ â◊√kúKÕã≤ "Õ©‚à◊§Ö’ "ÕÜ«∂e.

\˜+¨µºÅ<åâ◊<åxfl x~Àkèã¨∞ÎOk. TÑ≤iu «∞ÎÅ ÉÏ èŒÅ∞, =¸„`åâ◊Ü«∞O, =¸„ «ÉÏ èŒÅ∞, HÍÖËÜ«∞O, ~°HõÎ„Ñ¨ã¨~° Ç¨Ï$„^ÀQÍÅ∞,#~åÅ |ÅÇ‘Ï# «Å∞ x„ ŒÖËq∞x <åâ◊#OKÕã¨∞ÎOk.

J^Œ$+¨ì=º‰õΩÎÅ∞: \’áê*òÖ’ 7 ~°HÍÅ∞<åfl~Ú. D tÅ#∞ LOQÆ~°OÖ’ "Õã¨∞‰õΩxèŒiOKåe. J@∞=O\ "å~°∞ q[Ü«∞=O «"≥∞ÿ# =º‰õΩÎÅ∞. 3,12,21 ÕnÅÖ’ [x‡Oz#

"å~°∞ \’áê*ò èŒiOKåe.™ê è•~°OQÍ Ñïâ’ èŒ# PiúHõã≤÷ «∞Å∞ ÉÏ=ÙO\Ï~Ú. QÆ∞~°∞ Œâ◊*Ï «‰õΩÅ∞ \’áê*ò

èŒiOz q[Ü«∂xfl ™êkèOK«=K«∞Û. Wk |∞kúH˜ P «‡‰õΩ L ÕÎ*Ïxflã¨∞ÎOk. „¿Ñ=∞, ãÖ`Àëêxfl Hõeyã¨∞ÎOk. ã¨$+≤ìHõ~°Î,

#~åÅ |ÅÇ‘Ï# «#∞, JÅã¨@#∞ áÈQ˘\ì, Éè∫uHõâ◊HÎx Hõeyã¨∞ÎOk. he ~°OQÆ∞\’áê*òQ˘O «∞Ö’x K«„HÍxH˜ |ÖÏxfl Wã¨∞ÎOk. Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Ûx ~°OQÆ∞Ö’áê*ò=ºHÎQÆ « â◊HÎx,P «‡ qâßfi™êxfl ÃÑOK«∞ «∞Ok.

Wk Jkè Éè∫uHõ P «‡Å#∞ „Ñ¨ÉèÏq «O KÕã¨∞ÎOk. nx |OQÍ~°∞ ~°OQÆ∞ =∞Ç¨Ï~°∞¬Å«Å K«∞@∂ì LO_Õ "≥Å∞QÆ∞#∞ [˝Ñ≤ÎH˜ ≥ã¨∞ÎOk. Wk HÍOu ÅH∆Íºxfl ™êkèOK«_®xH˜

Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.q+¨Ü«∞Ñ¨Ù J"åãÎqHõ â◊HÎH˜ âßâ◊fi « «fiO QÆ∞iOz ≥Å∞Ñ¨Ù «∞Ok. nx q Œ∞º üK«ÛùHÎ

=∞# â◊s~åxfl JO`å PHõi¬ã¨∞ÎOk. JO>Ë Wk ZO`À â◊HÎ=O «OQÍ*Ï„QÆ «Î, ã¨∂Hõ∆ ‡„QÍÇ¨Ïº «, ã¨Ê+ì «,UHÍ„QÆ «, ã¨$+≤ìÅ∞, nx q Œ∞º üK«ÛùHÎ â◊s~åxH˜ JO`å â◊HÎ Wã¨∞ÎOk.nx f„= „Ñ¨ÉèÏ=O =Å¡ #~åÅ Ñ¨ Œúu, =∂#ã≤Hõ, âßs~°Hõ PO^Àà◊#Å#∞ «yæã¨∞ÎOk.Wk #~åÅ â◊HÎx =∂#ã≤Hõ ã÷|ú «‰õΩ =∞Oz =∞O Œ∞.

212.@~°‡Ö·<£ (Tourmaline) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: ÃÇÏHÍûQÆflÖò (Hexagonal)

r=Å=O: É’~°<£, JÅ∂ºq∞xÜ«∞O "≥ÚHõ ã≤eˆH`À HõÅã≤#k

~°OQÆ∞:Ñ≤OH± =∞iÜ«Ú P‰õΩÑ¨K«Û, hÅO,Z~°∞Ñ¨Ù,Ñ¨~üÑ¶ÙÖòZ~°∞Ñ¨Ù,=Ú Œ∞~°∞ P~°Ol„É∫<£, #Å∞Ñ¨Ù,Ñ≤e¡Hõ#∞fl

â◊HÎ: ZÅ„HÀì =∂QÆfl\˜H±=¸ÅHõO: "åÜ«Ú=Ù,Éèí∂q∞,Jyfl„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú: |∞ èŒ∞_»∞/Hõ#º,QÆ∞~°∞_»∞/ èŒ#∞ã¨∞û

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk âßs~°Hõ „Ñ¨H∆Íà◊#‰õΩ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. nx =Å¡ JO^ŒOÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. Jã¨Å@ «QÆ∞æ «∞Ok. =∂#ã≤Hõ âßOu =ã¨∞ÎOk.

~°Hõ~°HÍÅ PÖ’K«#Å#∞ XHõ „Hõ=∞Ñ¨ ŒúuÖ’ LOK«∞ «∞Ok.

Wk â◊HÎH˜ „Ñü‰õÄÅ â◊‰õΩÎÅ x~À è•xH˜ Ñïã¨~° „Ñ¨ÉèÏ"åÅ #∞O_ç èŒiOz# "åiH˜

J„Ñ¨=∞`«∞ ÎÅ#∞ KÕã ≤ "≥O@<Õ â ◊s~°O Éè í∂q∞ â◊‰ õΩ ÎÅ#∞ H õÅ∞QÆK Õã ¨∞ ÎOk.

ÉÏ¡H±@~°‡Öˇ·<£„Ñü‰õÄÅâ◊H˜ Îx „QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. Wk H˜¡+¨ ìÑïã≤÷`«∞Å#∞ L„^ÕHõÑ¨Ói`«

Ñïã≤÷ «∞ÅÖ’#∞ ZO`À qÅ∞"≥·#k. „áêÏO «Hõ "åº èŒ∞Å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ Ñ¨xKÕã≤ ~ÀyH˜

^è≥·~åºxflã¨∞ÎOk. Œ∞+ìâ◊‰õΩÎÅ#∞ <åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk. HÍº\òû S@~°‡Ö·<£ ZO`À PHõi¬Oz#"å~°∞ =∂„ «"Õ∞ èŒiOKåe. ‰õ∆Ω„ Œâ◊HÎx JiHõ_»∞ «∞Ok.

ã¨Ê+ì=∞~Ú# @~°‡Ö·<£ «QÆ∞æ™ê÷~ÚÖ’x HÍfi~ü~å~Ú Wk ~ÀQÍÅ#∞ x~Àkèã¨∞ÎOk.

HõO\˜ [|∞ƒÅ‰õΩ X"≥∂ÔHq∞HõÖò #~åÅ |ÅÇ‘Ï# «Å‰õΩ zH˜ «ûQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.

Wk ZO`À JO Œ=∞~Ú# ~å~Ú. WÑ¨Ù_»∞ Ü« ~°ÑπÖ’x KåÖÏ =∞Ok „Ñ¨[Å∞

nxx èŒiã¨∞Î<åfl~°∞. 18= â◊ å|úOÖ’ _»KüÖ’x „Ñ¨[Å∞ NÅOHõ,Ü« ~°Ñπ #∞O_ç D

~å~Úx H˘#∞QÀÅ∞ KÕâß~°∞. D ~åà◊√§ áê„~°QÍ#∞, ~°∂a=Öˇ LO\Ï~Ú. nxx ã≤Ç¨Ïà◊

@~°‡Ö·<£ JO\Ï~°∞. D Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ# ~åà◊√§ "Õ_ç#Ñ¨Ù_»∞ 3,6,9,12 =ÚMÏÅ#∞ Hõey

LO\Ï~Ú.Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞#∞ |\ì Wk ~°∂a=Öˇ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. J#∞Éèí=A˝Å∞ nxÖ’xÕ_®#∞ „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ~°∞. Wk Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ „Ñ¨HÍâ◊=O «OQÍ LO@∞Ok.~°∂a D

q èŒOQÍ LO_» Œ∞. ≥eÜ«∞x "å~°∞ D x*Ïxfl „QÆÇ≤ÏOK«ÖË~°∞. @~°‡Ö·<£ Z„~°QÍ#∞,hÅO,„É∫<£,P‰õΩÑ¨K«Û,"≥·Öˇ\ò Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok. nxx "≥∞~°∞QÆ∞ ÃÑ\ì#Ñ¨Ù_»∞Ô~_ç¤+π „É∫<£ „wx+π |∂¡, ZÖ’¡W+π „w<£ ~°OQÆ∞ÅÖ’ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. H˘xfl ~°HÍÅ @~°‡Ö·#∞¡qq èŒ ~°HÍÅÖ’ XˆH ã¨Êù\˜HõOÖ’ HõxÑ≤™êÎ~Ú. ~°OQÆ∞ÖËx @~°‡Ö·# KåÖÏ J~°∞ Œ∞.

JQÆ ˘H˜ # ÉÏ èŒÅ#∞ ≥|ƒÅ∞,HÀáêÅ#∞<åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk. P‰õΩÑ¨K«Û ™⁄_»Ö·\ò„áêHõ$uHõ â◊‰õΩÎÅ#∞ «yæOz Hõ∆=∂â◊HÎx ~°Hõ∆Hõâ◊HÎx ÃÑOK«∞ «∞Ok. D tÅ "≥∞ÿ„ˆQ<£«Å<˘Ñ¨CÅ∞ «yæã¨∞ÎOk.

HÍ#û~ü‰õΩ Wk „Ñ¨ åfl=∂flÜ«∞ ~ÀQÆx~À èŒHõ =∞O Œ∞ ™⁄_»Ö·\ò,@~À¯ã≤ Ô~_£H˘~°Öò,X<≥H±û, „HÀ™È„ÃÑ¶ ·*ò,J|Ö’<£ ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.JQÆ^˘H˜¯# ÉÏ^è ŒÅ#∞≥|ƒÅ∞,HÀáêÅ#∞<åâ◊#O KÕã¨∞ÎOk.

P‰õΩÑK«Û ™⁄_»Ö·\ò „áêHõ$uHõ â◊‰õΩÎÅ#∞ «yæOz Hõ∆=∂â◊HÎx ~°Hõ∆Hõâ◊HÎx ÃÑOK«∞ «∞Ok.D tÅ "≥∞ÿ„ˆQ<£ «Å<˘Ñ¨CÅ∞ «yæã¨∞ÎOk. HÍ#û~ü‰õΩ Wk „Ñ¨ åfl=∂flÜ«∞ ~ÀQÆx~À èŒHõ=∞O Œ∞ ™⁄_»Ö·\ò,@~À¯ã≤ Ô~_£H˘~°Öò, X<≥H±û, „HÀ™È„ÃÑ¶·*ò,J|Ö’<£ ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO@∞Ok.

^˘iˆHKÀ@∞¡: Wk ^ŒH˜∆ J"≥∞iHÍ HÍeá¶ÈiflÜ«∂ Ö’x áêÖÏlÖÏ¡ W@bÖ’xZÖòÉÏ,~°+¨ºÖ’x Ü«Ú~°Öò =∞øO>Ë<£, "≥∂ã≤OHÍ,Ããfi\òÅiãπ ŒH∆Ï„Ñ¶≤HÍ, P„¿ãìeÜ«∂,

113112



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


|~å‡,HÍj‡~ü,#nÑï"åÇ¨ÏHõ „áêO`åÅ∞ NÅOHõÖ’xq D „Ñ¨ ÕâßÅÖ’ Åaèã¨∞ÎOk.

Wk hÅO,P‰õΩÑ¨K«Û,Z~°∞Ñ¨Ù, Z~°∞Ñ¨Ù HõÅã≤# „É∫<£~°OQÆ∞, |∂_ç Œ ~°OQÆ∞ÅÖ’LO@∞Ok. Wk WO_çÜ«∂,NÅOHõ, |~å‡ÅÖ’ LO@∞Ok.

ÅHõ∆ÏÅ∞ : Wk 2.94 #∞O_ç 3.15 PHõ~°¬Hõâ◊HÎx, 7 #∞O_ç 7.5 Hõiî#`åfixflHõey LO@∞Ok. Wk „Ñ¨HÍâ◊O «=∞~Ú# Z~°∞Ñ¨ÙekèÜ«∞O, "≥∞ÿHÍ#∞ Hõey LO@∞Ok.nxx "Õ_çKÕã≤#ÑÙ_»∞ q Œ∞º ü „Ñ=Ç≤ÏOz èŒ∂oHõÏÅ#∞ HÍy «O =ÚHõ Å#∞ PHõi¬ã∞ÎOk.

Wk Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’ ^•@\ÏxH˜ gÅ∞ÖËx ~å~Ú. JO ŒOÖ’#∞ ÖÏÉèÏÅ∞HõÅ∞QÆKÕÜ«∞_»O Ö’#∞ ™ê\˜ÖËx "Õ∞\˜~å~Ú. Wk „Ñü XHõ iH˜ ÖÏÉèÏxfl KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk.„Ñü‰õÄÅ â◊HÎx «#Ö’ W=Ú_»∞ÛHÀ Œ∞ HõiyOK«∞HÀ Œ∞. ã¨∞xfl «=∞#ã¨∞¯Å‰õΩ ã¨∞xfl «"≥∞ÿ#~å~Ú. Wk ÃÑ ŒÌk HÍx Jy=∞˜y LO@∞#fl~å~Ú. HÍx ZO`À â◊dÎ=O «=∞~Ú#~å~Ú. g\˜x ã≤"≥∂*’ ZÅ„HìH± ÃÑ¶·~À ZÅ„H˜H± â◊‰õΩÎÅ∞<åfl~Ú. XHõ"≥·Ñ¨Ù# QÆ\ìQÍ <˘H˜ Õq Œ∞ºK«ÛùHÎ Ô~O_»= Ñ¨Hõ # =ã¨∞ÎOk. ÃÑ·H˜ ZÅ„HìH± JO>Ë nxx "Õ_ç KÕã≤<å, K«Å¡|~°z<å q Œ∞ºK«ÛùHÎx L «ÊuÎ KÕã¨∞ÎOk.

nx q Œ∞º ü ã¨~°fiÉèÏ=O =Å¡ Wk #~åÅ q∂ Œ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. D #~åÅ∞ =∞#â◊s~åxH˜ HÍ=Åã≤# „áêÏ^è•~°"≥∞ÿ# q^Œ∞º`ü#∞ „Ñ¨^è•<å=Ü«∂"åÅ‰õΩ „QÆO^èŒ∞Å‰õΩ„Ñ=Ç≤ÏOÑKÕã≤ J=ã~°"≥∞ÿ#q q Œ∞º ü À ãiQÍ ÑxKÕ~ÚOz Jxfl ™ê÷~ÚÅÖ’#∞ =∞#‰õΩÑ¨xKÕ~Úã¨∞ÎOk. \’áê*ò JOÉòHÍiflÜ≥∂ÖòÅ∞ XˆH q èŒ"≥∞ÿ# q Œ∞º ü Hõey LO\Ï~Ú.

\Ï~°‡Ö·<£ HÍÖÏÅ∞QÍ ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. q∞yeOk K≥@¡ q∂ Œ LO@∞Ok. «#Ö’#∞O_ç "≥Å∞ «∞~°∞ „ÑãiOÑKÕã∞ÎOk. H˘xfl ™ê~°∞¡ á⁄~°Å∞ á⁄~°Å∞ ~°OQÆ∞Å∞QÍ „Ñãiã∞ÎOk.Jxfl ~°HÍÅ h_»Å∞,ã¨Ê+¨ìOQÍ, Hõ#|_»`å~Ú. Jk JO^ŒO, `«O„`«O, ã¨`«Êùe`«O„Ñ¨ãïOÑ¨KÕã¨∞ÎOk. Wk P#O^•xfl L`åûÇ¨xfl Wã¨∞ÎOk. #Å∞Ñ¨Ù #∞O_ç U q èŒ"≥∞ÿ#~°OQÆ∞ÖËHõáÈ=_»O =~°‰õΩ qq èŒ ~°HÍÅ h_»Å∞ qq èŒ K«„HÍÅ∞QÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.

Wk‰õÄ_® ÃÑ· ÅHõ∆ÏÅ#∞ Hõey LO@∞Ok. #Å∞ÑÙ~°OQÆ∞ „Ñuâ◊HÎ #∞O_ç ~°H∆ã∞ÎOk.he ~°OQÆ∞ âßOux ãÖ|O^è Œ ÉÏO^è Œ"åºÅ#∞ „Ñ¨âßO`«OQÍ LOK«∞`«∞Ok.P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞~°û~°~Ú# Ñ¨ ŒúuÖ’ LOK«∞ «∞Ok. Ñ≤OH± „¿Ñ=∞xã¨∞ÎOk. Wk P‰õΩÑ¨K«Û,hÅO,Ñ≤OH± ~°OQÆ∞ÅÖ’#∞ LO@∞Ok.

Wk hÅO, P‰õΩÑ¨K«Û, Z~°∞Ñ¨Ù, Ô~_ç¤+π „É∫<£, Ñ≤OH± ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO_Õ D ~å~Úx«=∞ Pi÷Hõ Ñïã≤÷ux L#flux á⁄O Œ_®xH˜ "å_» å~°∞. Wk q^•º~°∞÷ÅÖ’ UHÍ„QÆ «#∞,

áÈ\©Ñ¨sHõ∆Å‰õΩ "≥àı§"å~°∞ nxx "å_» å~°∞. Wk "åºáê~°ãÖã÷Å‰õΩ ZO`À =∞Ozk.~å[H©Ü«∞"Õ «ÎÅ∞, <åÜ«∞‰õΩÅ∞ ~°K«~Ú «Å∞ nxx "≥O_çÖ’ ÃÑ\ì =∂„ «"Õ∞ èŒiOKåe.

213.@Kü™Èì<£ (Touch Stone :– nxx |OQÍ~ °Ñ ¨ ÙÑ ¨xKÕ ¿ã"å~ °∞|OQÍ~°∞Ñ¨sHõ∆‰õΩ =∂„ «O LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. Wk ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ =∂„ «O Åaèã¨∞ÎOk.

214.„\˜Ñ¨ÙÖò XÃÑÖò (Triple Opal) : _»|∞Öò XÃÑÖò #∞O_ç nxx «Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~°∞. ÃÑ· ÉèÏQÍxfl ay™êÎ~°∞. "≥∞ «Î\ ˜ XÃÑÖò#∞ ~°H∆ã¨∞ÎOk. Z<Àfl ~°OQÆ∞Å∞ LO\Ï~Ú.™êe_£ XÃÑÖò =∂kiQÍ LO@∞Ok. PHÍ~°OQÍ JO Œi =∞#fl#Å∞ á⁄O Œ∞ «∞Ok.XÃÑÖò‰õΩ JkÉè∫uHõ â◊HÎLOk. =∞#∞+¨µºx ~°H∆ã¨∞ÎOk. =∞Oz J=HÍâßÅxã¨∞ÎOk.WOw¡+¨µ"å~°∞. Wk Œ∞+ìâ◊‰õΩÎÅ#∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎO Œx #=Ú‡`å~°∞. #QÆÅÖ’#∞ JÅOHÍ~åÅÖ’#∞ "å_» å~°∞.

ÅHõ∆ÏÅ∞ : Wk 5.5 #∞O_ç6.5 Hõiî# «fiO Hõey 3 #∞O_ç 2.21 PHõ~°¬ â◊HÎHõey LO@∞Ok. 90.1 ã≤eHÍ 10% h~°∞ LO@∞Ok. "≥Å∞QÆ∞ „Ñ¨ãïOÑ¨x=fi Œ∞.ÕeHõQÍ <åâ◊#=∞=Ù «∞Ok.J Œ$+ì =º‰õΩÎÅ∞: JO ŒiH˜ J Œ$ëêìxflã¨∞ÎOk. „Ñ¨ ÕºHÕz "≥·\ò XÃÑÖò 7,16,29

ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜,„w<£ XÃÑÖòû 6,15,24,2,11,20,29 ÕnÅÖ’ [x‡Oz#"åiH 1,10,19,28,Ô~_ô XÃÑÖòû 9,18,27 Ô~_ç¤+π „É∫<£ "åiH „Q XÃÑÖò 4,13,22,31ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "åiH˜ 8,17,26 ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "å~°∞ ZO`À P#O^•xfl

JOkã¨∞ÎOk.

215.@~üÔH·fi*ò (Turquoise) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: „\ ˜H¡xH± (Triclinic)

r=Å=O: á¶ê¿ãÊ\ò HÍÑ¨~ü "≥ÚHõ ÃÇ·Ï„_»ãπ, JÅ∂ºq∞xÜ«∞O,W#∞=Ú

~°OQÆ∞: PHÍâ◊hÅO,heP‰õΩÑ¨K«Û,PÑ≤Öò„w<£,ÖË « P‰õΩÑ¨K«Û, ≥Å∞Ñ¨Ù`À HõÅã≤#q

â◊HÎ:JÜ«∞™ê¯O « «fiO

=¸ÅHÍÅ∞: Éèí∂q∞, "åÜ«Ú=Ù

„QÆÇ¨Å∞/zÇ¨flÅ∞:â◊√„‰õΩ_»∞–<≥Ñ¨Óìº<£/`«∞Å

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞: J"≥∞iHõ#∞¡ nxx [O`«∞=ÙÅ ~°∂ÑÖÖ’#∞ HõÑ¨ÊÅ∞,‰õΩHõ¯Å∞,Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞,L_» «Å∞,uq∞OQÆÖÏÅ ~°∂ÑÖÖ’ KÕã≤ èŒi™êÎ~°∞. nxx <≥ÔH¡ãπÖ’ "Õã≤ "≥∞_»Ö’èŒi¿ãÎ U q èŒ=∞~Ú# ÉèíÜ«∂Å∞ LO_»=x qâßfiãÖ. Wk "Õ@QÍà◊§‰õΩ ~°Hõ∆H˜.

@~À¯ãπ#∞ `«∞áêH©H˜ Hõ_ç`Õ YzÛ`«OQÍ#∞ `«fi~°QÍ#∞ [O`«∞=Ù#∞ K«OÑ¨Ù`«∞Ok.P~ÀQÍºxH˜ =∞Ozk. ~ÀQÍxfl g∞ â◊s~°O #∞O_ç `˘Åyã¨∞ÎOk. @~À¯ãπ LOQÆ~åxflÖË « he P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’ •xx XHõ ~ÀA èŒi¿ãÎ Jk Ñ¨ÓiÎQÍ P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞Ö’H˜uiyOk – ~ÀQÆO`«yæ`Õ =∂=¸Å∞ ~°OQÆ∞Ö’H˜ =zÛOk. @~À¯ãπ#∞ Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅJ Œ$+ì Õ= «QÍÉèÏq™êÎ~°∞. P #"À*òÅ∞ ‰õÄ_® W Õ Jaè„áêÜ«∞O#∞ Hõey L<åfl~°∞.nxHK«O„ Œ∞x=Ö =$kú Hõ∆Ü«∂Å∞O\Ï~Ú. \Ï~À¯*ò ¿ãflÇxfl HÀ~°∞ «∞Ok. „ÑâßO «=∞~Ú#k.XHõi #∞O_ç =∞~˘HõiH˜ „Ñ¨™ê~°=∞=Ù «∞Ok. J «º Œ∞ƒù «=∞~Ú# ~ÀQÆx"åi˜. h"≥=~À

115114



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


≥Å∞ã∞HÀ=_®xH Wk ZO`À ÀÇÏ ŒO KÕã∞ÎOk. ~°Hõ∆`Àáê@∞ P «‡‰õΩ ãO|OkèOz#x~°fiK«<åxfl ≥eÜ«∞KÕã¨∞ÎOk.

Wk hÅO,PHÍâ◊hÅO,P‰õΩÑ¨K«ÛhÅO,„wx+π „ˆQ,PÑ≤Öò „ˆQÅÖ’ LO@∞Ok. D

tÅÅ∞ "≥Ú Œ@ @s¯Ö’ ^˘~°Hõ_»O=Å# @i¯ãπtÅÅ∞ JO\Ï~°∞. „Hõ"Õ∞Ï HÀ~Ú*ò

J~ÚOk. nx ~°OQÆ∞=∂~°∞ «∞Ok. nxx èŒiOz# =ºHÎ KÕ «∞Å∞ Hõ_»∞‰õΩ¯<Õ@Ñ¨Ù_»∞

nxx fã≤"ÕÜ«∂e. ÖËHõáÈ Õ HÍ+≤ìH± ™È_® „Ñ¨ÉèÏ==Ú =Å# ~°OQÆ∞=∂~°∞ «∞Ok.

@i¯ãπ „Ñ¨[Å∞ =Ú~åxÜ«∞#∞¡ ^À+Ö ÖËx~åà◊§#∞ ^èŒi™êÎ~°∞. „á¶ê<£û „ã‘ÎÅ∞ nxx

èŒiOK«_®xH˜ W+ìÑ¨_» å~°∞. K«Öò p K«∞Ç≤Ï@Öò Jx JO>Ë @i¯ãπ tÅ Jx J~°÷O

^˘~°∞‰õΩKÀ@∞¡ : @i¯ãπ, W~å<£ÅÖ’#∞, ã‘fi_»<£, Ü«Ú.Ü«∞ãπ.Ü«∞ãπ. P~ü.Ü«Ú.Ü«∞ãπ.Z.Ö’

^˘~°∞‰õΩ`å~Ú.

ÅHõ∆ÏÅ∞: @~üHÀ~Ú*òÖ’ 44.50% JÅ∂ºq∞xÜ«∞O 30.9% á¶ê¿ãÊiH± Pã≤_£

3.75HÍÑ¨~ü PÔH· û_£ 19%h~°∞ LO@∞Ok. Wk ÃÑà◊√ã¨∞ ÑÿeáÈ «∞Ok. 2 .6 #∞O_ç

2.8 PHõ~°¬Hõ â◊HÎQÍ#∞,Hõiî# «fiO QÍ#∞ LO@∞Ok.

~ÀQÆx"å~°: @~ÀHÀãπ ™ê è•~°OQÍ HÀ_çQÆ∞_»∞¤ P è•~°OQÍ LO@∞Ok

nxx LOQÆ~°Ñ¨Ù "ÕÅ∞‰õΩ ^èŒiOKåe. Wk JÅã¨@#∞ `«yæOz #~åÅ â◊H˜ÎxÃÑOK«∞ «∞Ok. H˘O « =∞OkÖ’ L#fl^•ÇÏâ◊HÎx «yæã∞ÎOk. Wk J<ÕHõ ~°HÍÅ K«~°‡~ÀQÍÅ∞«yæOz J ŒOQÍ LOK«∞ «∞Ok. Hõà◊§=∞O@Å∞,HõO\˜ ~°∞QÆ‡ «Å#∞ «yæã¨∞ÎOk. @~üHÀãπ#∞

PÉèí~°ÏÅ‰õΩ Dlã≤¬Ü«∞<£ ãÖã¨ $ux "å_» å~°∞.

Wk PHÍâ◊O ã¨=Ú„^•xH˜ QÆ∞~°∞Î. JQÍ èŒ=∞~Ú# ã¨=Ú„ ŒO =∞#ã¨∞û‰õΩQÆ∞~°∞Î.J#O`åHÍâ◊O J#O «=∞~Ú# L#fl «=∞~Ú# Z «∞Î‰õΩ QÆ∞~°∞Î. Wk P â◊HÎx L#fl «ã≤÷uH˜ KÕ~°∞ã¨∞ÎOk. Éèí∂q∞ PHÍâßxH˜ PHÍâ◊=∞O « Z «∞ÎÔHky# ≥eqx Wã¨∞ÎOk.ÃÑ ŒÌ~Úº áê « Œ~Ú<å z#flQÍ, H˘ «ÎkQÍ HõxÑ≤ã∞ÎOk. Wk ã=∞HÍb# „áêp# ãOã¯ $ux„áêÑÖzHõ P è•ºu‡HõÖ’ L<åfl=∞x K≥Ñ¨Ù «∞Ok. DlÑ¨ÙìÖ’ =∂ÅÃã·\ò,ÖÏÑ≤*òÖÏEeÅ∞JuÑ¨q„`«=∞~Ú#q. Ñï¬Ü«∞<£ ãÖã¨¯ $ux Ñïâ◊√^Œú=∞~Ú#q. \˜Éˇ@<£ É∫^Œ∞úÅ∞J"≥∞iHõ<£ WO_çÜ«∞#∞¡ Éèí∂q∞ PHÍâ◊Ñ¨Ù "å`å=~° Ñïã≤÷ «∞Å`À xOÑ≤ rq`åxflTÑ≤ix W™êÎ=∞x ÉèÏq™êÎ~°∞. J"≥∞iHõ<£ WO_çÜ«∞#∞¡ Wk P`«‡â◊s~åÅ#∞ ~°Hõ∆~°Hõ∆‰õΩÅ∞Jx ÉèÏq™êÎ~°∞. Wk =ºuˆ~Hõ PÖ’K«#Å#∞ „QÆÇ≤ÏOK«QÆey# â◊HÎ Hõey LOk.Wk èŒiOz# "åi WKåÛùâ◊HÎx |\ì ~°OQÆ∞#∞ =∂~°∞Û‰õΩO@∞Ok. H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’Wk ~°Hõ∆‰õΩ `åºQÍxH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∞Ok.

Wk PHÍâ◊ ~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ P‰õΩÑ¨K«Û hÅO, PÑ≤Öò„w<£,„wx+πQ ~°OQÆ∞ÅÖ’ LO_Õ ZO`À Ys Œ~Ú# ~å~Ú. KÒHõ~°Hõ=∞~Ú#q ‰õÄ_® Åaè™êÎ~Ú.

1,3,4,6,8 `ÕnÅÖ’ [x‡Oz#"å~°∞ D ~°`åflxfl ^èŒi¿ãÎ J™ê^è•~°=∞~Ú#=∞Oz`Àáê@∞ HÍÖËÜ«∞ÑÙ "åº èŒ∞Å∞, HõO\, Q˘O «∞ "åº èŒ∞Å`Àáê@∞ „Ñ=∂ Œ=∞~°Ïxfl,J#∞HÀx ãÖÑ¶∞@#Å#∞O_ç ‰õÄ_® ~°H∆ã¨∞ÎOk. â◊„ «∞=ÙÅ#∞O_ç ‰õÄ_® ~°H∆ã¨∞ÎOk. Wk™ê^è•~°OQÍ `«Å<˘Ñ≤Ê, â◊s~°O <˘Ñ¨CÅ∞ `«yæOK«_»O`Àáê@∞ 4, 8 `ÕnÅÖ’[x‡Oz#"åiH˜ ZO`À =∞Oz KÕã¨∞ÎOk. D ~° åflxfl èŒiOz#"å~°∞ qkè èŒ~å‡xflYzÛ «OQÍ áê\˜ã¨∂Î ã¨fi «O„ «ºÉèÏ"åÅ∞ Hõey LO\Ï~°∞. giH˜ qãÎ $ «ÑïÏ=∂Å∞,ãO`À+O, P#O ŒO, Jaè=$kú, L#fl « ~å[H©Ü«∞ÑÙ\ÏÖ’K«#Å∞, Pâ◊Ü«∂Å∞, LO\Ï~Ú.P^è•ºu‡Hõ"å^Œ∞Å∞ `«=∞ B#fl`åºxH˜ nxx ^èŒiOKåe.

Wk ÇÏ$ ŒÜ«∞HõO~î°<åàÏÅÖ’ L#fl K«„HÍÅ#∞ L ÕÎ[OKÕã∞ÎOk. „áêÑOzHõ â◊‰õΩÎÅ#∞,Éèí∂â◊‰õΩÎÅ‰õΩ ãO|O è•xfl HõÅ∞ÑÙ «∞Ok. „¿Ñ=∞ ~°Hõ∆ ã=∞`ÒÖÏºÅ#∞ Wk LOK«∞ «∞Ok.@~“¯ãπ #∞O_ç P‰õΩÑ¨K«Û @~“¯ã≤ ~°OQÆ∞ =~°‰õΩ LO@∞Ok.

Wk PHÍâ◊Ñ¨Ù he~°OQÆ∞, P‰õΩÑ¨K«Û HõÅã≤# he~°OQÆ∞, PÑ≤Öò he~°OQÆ∞,P‰õΩÑ¨K«ÛHõÅã≤# |∂_ç Œ~°OQÆ∞ÅÖ’ Åaèã¨∞ÎOk. Wk èŒiOz# "åiH˜ J Œ$+ìO Hõeã≤ =ã¨∞ÎOk.8,17,26,6,15,24,1,10,9,28,4,13,22,31 ÕnÅ "å~°∞ èŒiOK«=K«∞Û#∞.

U216. Ü«ÚÖˇÃã·¯\ò (Ulexite) :– Wk ÉÏ@#∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ#∞ ã¨=∞OQÍ#∞

LOK«∞ «∞Ok. ã¨$+≤ìâ◊HÎx ÃÑOz TÇ¨â◊HÎH˜ ^ÀÇ¨Ï ŒO KÕã¨∞ÎOk. Wk 3= Hõ#∞flQÍÑ¨xKÕã≤ ã¨Ç¨Ü«∞HÍiQÍ LO@∞Ok. Wk ≥Å¡x ã≤Öò¯ |@ì=Öˇ áêeáÈ~Ú# P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. D ~åuÃÑ· ~°[ «Ö’Ç¨Ï ~°OQÆ∞`Àáê@∞ |OQÍ~°O Z~°∞Ñ¨Ù heKå~°Å∞ LO\Ï~Ú.

217. Ü«Ú~À"≥·\ò (Uvarovite) :Wk =$kúH˜ âßOuH˜ „Ñ¨fHõQÍ xÅ|_»∞ «∞Ok. Wk UHÍ„QÆ «#∞ ™êÑ¶Åº «#∞ ÃÑOz

„Ñ¨ÑÖK«âßOux =$kú KÕã¨∞ÎOk.

V218. q"≥·<≥·\ò (Vivianite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: "≥∂<À H©¡xH± (Monoclinic)

r=Å=O: S~°<£ Ü≥ÚHõ ÃÇ·Ï„_»ãπ á¶ê¿ãÊù\ò

~°OQÆ∞: hÅO,P‰õΩÑ¨K«Û,~°OQÆ∞ÖËxqÃÑ·H˜ JÖÏ HõxÑ≤Oz# "≥Å∞QÆ∞Ö’ ÃÑ\ì#Ñ¨Ù_»∞=Ú Œ∞~°∞ ~°OQÆ∞Ö’ LO\Ï~Ú.

â◊HÎ: JÜ«∞™ê¯O « «fiO=¸ÅHõO: h~°∞

117116



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú: â◊√„‰õΩ_»∞–<≥Ñ¨Óìº<£/q∂#OLÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk ã≤ •úO`åxfl „Hõ=∞Ñ¨ ŒúuÖ’ LOK«∞ «∞Ok. Éèí∂q∞Hõ,âßs~°Hõ

â◊HÎx,~ÀQÆ,x~À èŒHõOQÍ KÕã≤ J#∞‰õÄÅ =∂#ã≤Hõ â◊‰õΩÎÅ#∞ ÃÑOK«∞ «∞Ok. nxx "≥· ŒºOÖ’"å_» å~°∞. n~°…HÍÅÑÙ~ÀQÍÅ‰õΩ =∂#ã≤Hõ =ºu~Hõ â◊‰õΩÎÅ∞ L„ ÕHõÑÓi «, ã=∞Ü«∂ÅÖ’#∞nxx "å_» å~°∞.

W219."å@i‡Å<£ @~°‡Öˇ·<£ (Watermelon Tourmaline) :– "å@i‡Öˇ·<£

@~°‡Ö·<£ Ô~O_»∞ ~°OQÆ∞Å∞O_Õ ~° «flO PHõ~°¬©Ü«∞"≥∞ÿ# QÆ∞ÏÅ∞O\Ï~Ú. =∞ èŒº‰õΩ HÀã≤#>ÿ¡ ÕJk "å@Ô~‡Öˇ<£#∞ QÆ∞~°∞Î‰õΩ ≥ã¨∞ÎOk. Jk P‰õΩÑ¨K«Û ~°OQÆ∞, Z~°∞Ñ¨Ù, Ñ≤OH±ÅHÍ~°OQÍ"å@i‡Å<£#∞ QÆ∞~°∞Î‰õΩ ≥ã¨∞ÎOk.

=ºuˆ~Hõ ŒfiO^•Å‰õΩ Wk QÆ∞~°∞Î. Wk â◊HÎH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã¨∞ÎOk. Wk q∞QÆ∞Å∞#∞ã¨=∂#O KÕã¨∞ÎOk. q"å^•Å#∞ ã¨$+≤ìã¨∞ÎOk. «_»|_Õ Ö·OyHõ áê„ «#∞ áÈ+≤ã¨∞ÎOk. WkP`«‡x„QÆÇ¨xfl, SHõº`«#∞, Éèí„^Œ`«#∞ P`«‡Ö’x qaè#fl ÉèÏ"åÅ#∞ É’kèã¨∞ÎOk.

D JÑ¨Ù~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# ~°`«flO QÆ\˜ìQÍ LO@∞Ok. ^•x =¸ÅO |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ#∞Z@∞Ñ¨_ç Õ J@∞ uiˆQ@@∞¡O@∞Ok. Ñ¨~°ã¨Ê~° q~°∞ Œú â◊‰õΩÎÅ#∞ ã¨=∞O KÕã¨∞ÎOk. Dâ◊HÎ |Ü«∞@ L<åfl Ö’Ñ¨Å L<åfl XˆH =∂kiQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. Wk #~åÅ Ñ¨ ŒúuxQÆ∞O_≥ÃÑ· «# „Ñ¨ÉèÏ"åxfl K≥|∞ «∞Ok. P‰õΩÑ¨K«Û â◊HÎ â◊s~°O"≥Ú`åÎxH˜ r=â◊HÎ. Ñ≤OH±~°OQÆ∞ ã¨fiã÷ Ñ¨~°zâ◊HÎxã¨∞ÎOk.

U Ñiã≤÷u #∞OK«~Ú<å ~°H∆ã∞ÎOk. q∂~°∞ fã∞‰õΩ<Õ „Ñ ÕºHõ Ñiã≤÷uH J#∞QÆ∞OQÍLO@∞Ok.

220. "≥·\ò XÃÑÖò (White Opal ) :Wk K«O„ Œ∞_»∞ #∞O_ç â◊HÎx á⁄O Œ∞ «∞Ok. "≥· ŒºâßÅ, Wk "Õ_çx «yæã¨∞ÎOk.

â◊s~°OÖ’ L„kHõÎ «Å#∞ `˘Åyã¨∞ÎOk. *Ï «HõOÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞ â◊HÎ=O «∞_≥·#Ñ¨Ù_»∞ Wk

ÑxKÕÜ«∞ Œ∞. ÖË «QÍ#∞, ≥Å¡QÍ#∞ LO@∞Ok. ŒH∆Ï„Ñ¶≤HÍÖ’ JO Œ"≥∞ÿ# Ys ≥·# XÃÑÖòû

LO\Ï~Ú. ÖË «QÍ#∞, ≥Å¡QÍ#∞ LO@∞Ok. ŒH∆Ï„Ñ¶≤HÍÖ’ JO Œ"≥∞ÿ# Ys ≥·# XÃÑÖòû

LO\Ï~Ú.

221. "≥·\ò ã¨ÃÑ¶·~ü (White Saphire) :– Wk `≥Å¡x Ys^≥·# ~°`«flO.

Pi÷HÍaè=$kúH˜, ãÖ`ÀëêxH˜ HÍ~°O rq`« ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ "åã¨Î= ^Œ$HõÊ^äŒO`À#∞„Hõ=∞Ñ ŒúuÖ’#∞ ≥Å∞ã∞‰õΩO\Ï_»∞. nxfl èŒiOz# =ºHÎ H¡+ìÑiã≤÷ «∞Å #∞O_ç „Ñ ÕºHOz„¿Ñq∞Oz#"åi q+¨Ü«∞OÖ’ #∂º#`åÉèÏ"åxfl x~ÀkèOK«_»OÖ’ q[Ü«∂xfl ™êkè™êÎ~°∞.

ã¨ÃÑ¶·~üÅ∞ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù, hÅO ~°OQÆ∞Ö’ LO_ç Jq Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù he ~°OQÆ∞Å∞QÍ =∂~° å~Ú.

222. LÖòÑ¶<≥·\ò (Wulefenite) :ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: „\ ˜H©¡xH± (Triclinic)

r=Å=O: Öˇ_£ "≥∞Ö’Éò_≥\ò

~°OQÆ∞:Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,P~°Ol,„É∫<£,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Ûx |∂_ç Œ ~°OQÆ∞


=¸ÅHõ=Ú : "åÜ«Ú=Ù

„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú: â◊√„‰õΩ_»∞–<≥„Ñ¨Óìº<£/ «∞Å

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞: Wk ~°HõÎ „Ñ¨ã¨~°à◊#∞ â◊s~°O JO «‰õΩâ◊HÎx Wã¨∞ÎOk. nx â◊HÎ =Å#^è•º<åxfl LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩO@∂ âßs~°Hõ „Ñ¨`ÕºHõ ÉèÏQÍÅÖ’ x"å~°Hõ â◊H˜ ÎxÃÑOK«∞HÀ=_®xH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∞Ok.

223. ZÖ’¡ ã¨ÃÑ¶·~ü (Yellow Saphire) :– Wk Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¨K«Û~°OQÆ∞Ö’ LO_Õ

Ys Œ~Ú# ~å~Ú ÉèíHÎ. x*Ï~Úf,hu èŒiOz# "åiH˜ Wã¨∞ÎOk. Wk „Ñ¨ ÕºHÕz

"åºáê~åaè=$kúH˜, "åºáê~° ~°OQÆOÖ’x "åiH˜ ZO`À Jaè=$kúx Wã¨∞ÎOk. Ñ≤Å¡Å∞ ÖËx

"åiH˜ ãÖ`å#O, rq`åxfl „Ñ¨âßO`«OQÍ#∞, P^Œ~°≈=O`«OQÍx ™êyã¨∞ÎOk. Wk

™ê è•~°OQÍ QÆ∞~°∞"å~°O<å_»∞ ã¨∂~Àº ŒÜ«∞O J~Ú# XHõ QÆO@ «~°∞"å « èŒiOKåe.

nxx |OQÍ~°O`À LOQÆ~°O `«Ü«∂~°∞KÕã≤ ^•x K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕeH˜ ^èŒiOKåe.

ã¨∂~°º#Hõ∆„`åÅ~Ú# Hõ$uÎHõ,L «Î~°, L «Î~åëê_è» #Hõ∆„ « *Ï «‰õΩÅ∞ QÆ∞~°∞„QÆÇ¨Ï*Ï «‰õΩÅ∞

nxx èŒiOKåe. nx =Å¡ ÖÏÉèí •Ü«∞Hõ Ñë`å Å∞O\Ï~Ú. 3[#‡ ÕnQÆÅ"å~°∞ nxxèŒi¿ãÎ Jxfl ~°HÍÅ ã¨∞YãÖ`Àëê Å#∞„Ñ¨™êkã¨∞ÎOk. n~°…„Ñ¨Ü«∂ÏÅÖ’ „Ñ¨=∂^•Å#∞

x"åiOK«∞ ‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ «~°K«∞ „Ñ¨=∂ÏÅ∞KÕ¿ã "å~°∞ „Ñ¨Ü«∂ ãÖ|O èŒ L^ÀºQÆOKÕ¿ã"å~°∞ nxx èŒiOz#O Œ∞=Å¡ (ÃãQÆãìsÜ«∞ãπ) Jaè=$kú K≥O Œ∞`å~°∞.

WO Œ∞Ö’ áê~° Œ~°≈Hõ=∞~Ú# Ñã∞ÑÙÑK«Ûx ~å~Ú ZO`À â◊HÎ=O «=∞~Ú#k. Ñ≤OH±+πP~°Ol, Ñ¨~üÑ¨~ü^£¿ã¯~ü ZO`À J™ê^è•~° ^èŒ#=O`«∞Å∞ ^èŒiOKÕ"åà◊√§. Ñ≤Å¡Å∞ÖËx"åiH˜L^ÀºQÆO KÕ¿ã "åiH˜ L^ÀºQÆOÖ’ LO@∂ „Ñ¨"≥∂+¨<£~åx "åiH˜ Wk ZO`ÀÖÏÉèí^•Ü«∞Hõ=∞~Ú#k.

Wk ™ê è•~°OQÍ QÆ∞~°∞"å~°O ã¨∂~Àº ŒÜ«∞HÍÖÏ# èŒiOKåe. â◊x*Ï «Hõ K«„HõOÖ’QÆ∞~°∞x`À Hõeã≤ LO>Ë XHõ¯ ZÖ’¡ ã¨ÃÑ¶·~üQÍx he~°OQÆ∞ L#fl ~å~Ú ZO`À„âıÜ≥∂^•Ü«∞Hõ=∞~Ú#k ÖÏÉèí •Ü«∞Hõ=∞~Ú#k.

119118



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


224.l~üHÍ<£ (Zircon)

ã¨Êù\ ˜Hõ Ñ¨ Œúu: >ˇ„\ÏQÆflÖò (Tetragonal)

r=Å==Ú: l~üHÀxÜ«∞O ã≤eˆH\ò

~°OQÆ∞ : |∂_ç Œ,„É∫<£,P‰õΩÑ¨K«Û,„\Ï<£ûÑÔ~O\òÔ~_£,~°OQÆ∞ÖËxq, á⁄QÆ ~°OQÆ∞q

â◊H˜Î: ZÅ„HÀì=∂QÆfl\˜H±(q Œ∞º Œ=∞™ê¯O «=Ú)

=¸ÅHõO:Jyfl,Éèí∂q∞

„QÆÇ¨Ï=Ú/zÇ¨Ïfl=Ú:‰õΩA_»∞/"Õ∞+Ö,â◊x/Hõ~å¯@HõO

LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ : Wk =∞# „H˜Ü«∞Å#∞ „Hõ=∞ Ñ¨ ŒúuÖ’ ÃÑ@ì_®xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»∞

«∞Ok. D q èŒOQÍ =∞# QÆ=∂ºxfl KÕ~O Œ∞‰õΩ =∂~åæxfl K«∂Ñ¨Ù «∞Ok.

l~üHÍ<£„ˆQ, „\©„É∫<£,ã¨fiK«Ûù=∞~Ú# ã¨=Ú„ ŒÑ¨Ùh~°∞ ÖË «hÅO,P~°Ol~°OQÆ∞Å

`Àáê@∞ ZO`À PHõ~°¬©Ü«∞OQÍ LO@∞Ok.

^˘iHKÀ@∞¡: è•~ÚÖÏO_£,„á¶ê<£û,<å~fi,HÍOÉ’_çÜ«∂ÅÖ’ ˘~°∞‰õΩ «∞Ok. NÅOHõÖ’

nx â◊√„ÉèíÑ¨~°z áêe+π KÕ™êÎ~°∞.

ÅHõ∆ÏÅ∞ : l~üHÍ<£ KåÖÏ |~°∞"≥·# Yx[O. h\˜HõO>Ë 4 Ô~@∞¡ Z‰õΩ¯= PHõ~°¬Hõ â◊HÎLO@∞Ok. Hõiî# «fiO 7.5 LO@∞Ok. nxx "Õ_çKÕ¿ãÎ =∞#‰õΩ HÍ=Åã≤# ~°OQÆ∞#∞™êkèOK«=K«∞Û. ^•xx J=∞‡HÍxH˜ =ÚO Œ∞QÍ<Õ KÕÜ«∂e.

l~üHÍ<£ÃÑ·Öòû,ÃÑ¶ÖòQÆ<£ H©à◊§<˘Ñ¨CÅ#∞ «yæã¨∞ÎOk.

J Œ$+ì=º‰õΩÎÅ∞: Wk l~üHÍ<£ „Ñ¨HÍâ◊O «=ÚQÍ LO@∞Ok. _≥·=∞O_£H˘#ÖËx "å~°∞nxx "å_»=K«∞Û#∞. 5 [#‡ Õk Hõey# "å~°∞ nxx "å_ç Õ ZO`À J Œ$+ì*Ï «‰õΩÅ∞J=Ù`å~°∞.

Wk ≥Å∞Ñ¨Ù, P‰õΩÑ¨K«Û, hÅO, „ˆQ, Ô~_ç¤+π PÔ~O*ò, Ô~_ç¤+π „É∫<£ÅÖ’ Åaèã¨∞ÎOk.~åÇ¨ï=Ù hK« ™ê÷#OÖ’ L#fl@¡~Ú Õ P *Ï «‰õΩ_»∞ D ~å~Úx YzÛ «OQÍ èŒiOKåe.l~üHÍ<£ _≥·=∞O_£ «~°∞"å « ™ê÷<åxfl P„Hõq∞ã∞ÎOk. „áêp# Ü≥∂QÆ∞Å∞ nxx èŒiOKÕ"å~°∞.l~üHÍ<£ ™ê^è•~°OQÍ ãÖÑ¶¨∞OÖ’x |Å"≥∞ÿ# L#fl`«ã≤÷u á⁄Ok# =º‰õΩÎÅ∞ nxxèŒiOKÕ"å~°∞. Wk Pi÷HÍaè=$kú Àáê@∞ L#fl « Ñ¨ Œ=ÙÅ∞, Q“~°=™ê÷<åÅ∞, Q“~°"åÅ∞

á⁄O Œ_®xH˜ ÉÏQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. „Ñ¨ «º~°∞÷Å∞ D~°¬ºÅ #∞O_ç ~°H∆ã¨∞ÎOk. =∞Oz x„ Œ#∞Hõeyã∞ÎOk. "Õ∞+~åã≤ "å~°∞ JO>Ë „Ñ ÕºHOz U„Ñ≤ÖòÖ’ [x‡Oz#"å~°∞ nxx èŒiOK«∞@L`«Î=∞O.

Wk ZO`À â◊HÎ =O «=∞~Ú# ~å~Ú HõÅ~ÚHõ#∞, Éè∫uHõ L„ ÕHõ =∂#ã≤Hõ P è•ºu‡Hõâ◊‰õΩÎÅ#∞ =$kú Ñ¨~°∞ã¨∞ÎOk. Wk 1,3,4 K«„HÍÅ#∞ ÃÑOK«∞`«∞Ok. Wk ã¨fiK«Ûù`«‰õΩJ=∂Ü«∞Hõ åfixH˜ ã≤÷~° åfixH˜ QÆ∞~°∞Î. Wk Ö’Ç¨ÏÑ¨Ù ~°OQÆ∞Ö’#∞ „É∫<£ ~°OQÆ∞Ö’#∞,«∞Ñ¨C~°OQÆ∞Ö’#∞ LO@∞Ok. Wk ≥Å∞Ñ¨Ù P‰õΩÑ¨K«Û, hÅO,„ˆQ,Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ HõÅã≤# P~°Ol ~°OQÆ∞,Z~°∞Ñ¨Ù,

~°OQÆ∞ HõÅã≤# „É∫<£ ~°OQÆ∞ Hõey ^è•~ÚÖÏO_£, NÅOHõÅÖ’ ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok.5,14,23, ÕnÅÖ’ [x‡Oz# "å~°∞ D ~å~Ú èŒi¿ãÎ =∞Oz [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

121120

x«ºrq

«OÖ’ LÑ¨~°

åflÅ∞x

«ºrq«OÖ’ L

Ñ¨~°åflÅ∞


"≥∂

Ç¨Ï<

£ Ñä

¡H+

¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MO

HA

NP

UB

LICATIO

NS

.CO

M

~°`«flO¿Ñ~°∞ ã¨Ê\˜Hõ Ñ¨^Œúu r=Å=O ~°OQÆ∞ â◊H˜Î =¸ÅHõ=Ú „QÆÇ¨Ï=Ú zÇ¨Ïfl=Ú

JO|~ü ã¨Ê+ì"≥∞ÿ# ~°∂ÑÖ ÖË Œ∞ ã¨Ê\˜HÍHõ$uÖË Œ∞ Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÑ¨K«Û q Œ∞ÛÛùHÎ Jyfl ã¨∂~°º_»∞ ã≤OÇ¨ÏO

|∞ èŒ∞_»∞

Ü«∂O\˜Ç≤ÏÖò „H˜ãìÖò Ç≤Ï™êflQÆflÖò ã≤eHÍ<£ áêÅ ≥Å∞Ñ¨Ù q Œ∞ºK«ÛHÎ Jyfl èŒ#∞ã¨∞û QÆ∞~°∞=Ù

_≥· PÔH· û_£ „cKü~°OQÆ∞

P<£ÃÇ·Ï„_Õ\ò P~À÷~ÀOaH± HÍe¬Ü«∞O ≥Å∞Ñ¨Ù,„ˆQ q Œ∞ºK«ÛùHÎ Jyfl ‰õΩA_»∞ =$tÛHõO

ã¨Ö·Êù\ò ã¨∂~°∞º_»∞ ã≤OÇ¨ÏO

Ü«∂O\˜"≥∞h P~ü èÀÇ¨ÏŸOaH± J~°ƒxH± \˜<£"≥·\ò q Œ∞ºK«ÛùHÎ Jyfl ã¨∂~°∞º_»∞ ã≤OÇ¨ÏO

"≥O_çÅ#∞ Ö·\òã‘ìÖò„ˆQ

HõeyLO@∞Ok.

Zá¶ÈÑ¶≤Öˇ·\ò >ˇ„\ÏQÆflÖò ÃÇ·Ï„_»ãπHÍe¬Ü«∞O `≥Å∞Ñ¨Ù JÜ«∞™ê¯O Éèí∂q∞ â◊x =∞Hõ~°O

|∂_ç Œ « «fi=Ú ‰õΩA_»∞ "Õ∞+Ö

P‰õΩÑ¨K«Û ‰õΩA_»∞ =$tÛHõO

Z~°∞Ñ¨Ù

JÃÑ·>ˇ\ò ÃÇÏHÍûQÆflÖò HÍe¬Ü«∞O P‰õΩÑ¨K«Û q Œ∞º ŒÜ«∞ Jyfl QÆ∞~°∞=Ù èŒ#∞ã¨∞û

á¶È¡i<£ „É∫<£ ™ê¯O`«O "åÜ«Ú=Ù |∞^èŒ∞_»∞ Hõ#º

ÃÇ·Ï„_®H˜ûÖòá¶ê¿ãÊ\ò Z~°∞Ñ¨Ù,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Éèí∂q∞

LÑ¨~° åflÅ∞ "å\˜ =¸ÅHÍÅ∞,r=Å=O ≥Å∞Ñ¨Ù Ñ¨\ìHõ

JÃÑ¶>ˇÿ\òÖˇ·\ò ÃÇÏHÍûQÆflÖò á⁄\Ï+≤Ü«∞O ã¨ÖËÊù\ò ~°OQÆ∞ÖËxq #∂º„@Öò Jyfl |∞^èŒ∞_»∞ Hõ#º

W`«~°=¸ÅHÍÅ∞ ÖË^• `≥Å∞Ñ¨Ù JÜ«∞™ê¯`«`«fiO "åÜ«Ú=Ù QÆ∞~°∞=Ù èŒ#∞ã¨∞û

P~üÃãxH± ÃÇÏHÍûQÆflÖò F~ü"≥ÚHõ¯ <≥ÔQ\˜"£ \ ˜<£"≥·\ò q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î Jyfl QÆ∞~°∞=Ù ^èŒ#∞ã¨∞ûq∞#~°Öò |∂_ç^Œ "åÜ«Ú=Ù |∞^∞ Hõ#º

_®~ü „ˆQ Éèí∂q∞P\’<≥·\ò >ˇÿ„\ÏQÆflÖò HÍe¬Ü«∞O,Ü«Úˆ~xÜ«∞O á¶È¡~ÀÃãO\ò JÜ«∞™ê¯O`« Éèí∂q∞ â◊x =∞Hõ~°O

ÉËiÜ«∞O,"≥∞yfl+≤Ü«∞O Öˇ=∞<£ @∞ «fi=Úã¨ÅÊù~ü,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù

JAÔ~·\ò "≥∂<ÀH©¡xH± ÉËã≤H±HÍÑ¨~üHÍ~°ƒ<Õ\ò JE~ühÅO JÜ«∞™ê¯O « h~°∞ K«O„ Œ∞_»∞ â◊√„‰õΩ_»∞HÍÑ¨~üF~ü =Ú Œ∞~°∞hÅO «fi=Ú

QÀ¡ã≤,Å∂ãì~üÉÔ~·\ò P~À÷~üÃÇÏOaH± ÉËiÜ«∞Oã¨ÖËÊù\ò ≥Å∞Ñ¨Ù,|∂_ç Œ, q Œ∞º ŒÜ«∞ Éèí∂q∞ â◊√„‰õΩ_»∞ =$+¨ÉèíO

~°OQÆ∞ÖËxq, ™ê¯O « «fi=Ú Jyfl ã¨∂~°∞º_»∞ ã≤OÇ¨ÏOÑ¨ã¨∞Ñ¨Ù.„É∫x+π ‰õΩA_»∞ =$tÛHõO

ÉˇiÖò ÃÇÏHÍQÆflÖò ÉˇieÜ«∞"£∞ P‰õΩÑ¨K«Û,hÅO q Œ∞º üK«ÛùHÎ "åÜ«Ú=Ù â◊√„Hõ Hõ~å¯@HõO

JÅ∂ºq∞xÜ«∞O ZHÍfi"≥∞Ô~·<£ JÜ«∞™ê¯O «O h~°∞ã≤eˆH\ò QÀÖˇ¤<£ Éˇie

HÍÖòÃã·\ò ÃÇÏHÍûQÆflÖò HÍe¬Ü«∞O `≥ÅÑ¨Ù,~°OQÆ∞ÖËxq q Œ∞º ŒÜ«∞ "åÜ«Ú=Ù |∞ èŒ∞_»∞ Hõ#ºHÍ~°ƒù<Õ\ò |∂_ç^Œ,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù, ™ê¯O « «fi=Ú Jyfl QÆ∞~°∞=Ù èŒ#ã¨∞û

„ÔH·áÈH˘ÖÏ¡ "≥∂<ÀH©¡xH± HÍÑ¨~üã≤eˆH\ò P‰õΩÑ¨K«Û,hÅO JÜ«∞™ê¯O «=Ú Éèí∂q∞,h~°∞ â◊√„‰õΩ_»∞ g∞#OP‰õΩÑ¨K«Û,„É·<£Ù

ÔH·~°™ÈÉˇiÖò J~°÷~ÀÇ¨ÏŸaH± ÉËi¡Ü«∞"£∞ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,P‰õΩÑ¨K«Û JÜ«∞™ê¯O « Éèí∂q∞ â◊√„‰õΩ_»∞ =$+¨ÉèíOJÅ∂ºq∞xÜ«∞O hÅO,P‰õΩÑ¨K«Û «fiO Jyfl ã¨∂~°∞º_»∞ ã≤OÇ¨ÏOPÔH· û_£ P‰õΩÑ¨K«Û– ≥Å∞Ñ¨Ù ‰õΩA_»∞ =$tÛHõO

123122

x«ºrq

«OÖ’ LÑ¨~°

åflÅ∞x

«ºrq«OÖ’ L

Ñ¨~°åflÅ∞


"≥∂

Ç¨Ï<

£ Ñ¨a

¡H+

¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MO

HA

NP

UB

LICATIO

NS

.CO

M

HÍÖòã≤_Àx ÃÇÏHÍûQÆflÖò ã≤eHÍ<£ PÔH· û_£ |∂_ç^Œ~°OQÆ∞ q^Œ∞ºK«ÛH˜Î "åÜ«Ú=Ù |∞^èŒ∞_»∞ Hõ#ºJyfl QÆ∞~°∞=Ù èŒ#∞ã¨∞

HÀ~°<£_»"£∞ ÃÇÏHÍûQÆflÖò JÅ∂ºq∞xÜ«∞O ≥Å∞Ñ¨Ù,|∂_ç Œ q Œ∞ºK«ÛHÎ "åÜ«Ú=Ù |∞ èŒ∞_»∞ Hõ#ºPÔH· û_£ #Å∞Ñ¨Ù,„É∫<£ Jyfl QÆ∞~°∞=Ù èŒ#∞ã¨∞û

_≥·=∞O_£ S™È"≥∞„\˜H± HÍ~°ƒ<£ ~°OQÆ∞ÖËxq q Œ∞ºK«ÛùHÎ Jxfl â◊xâ◊√„Éèí"≥∞ÿ#q |∞ èŒ∞_»∞

_≥·"≥∂Ñ≤>Ë<£ ÃÇÏHÍûQÆflÖò ÉËã≤H±HÍÑ¨~üã≤eˆH\ò =Ú Œ∞~°∞"≥·Öˇ\ò JÜ«∞™ê¯O «O Éèí∂q∞ â◊√„‰õΩ_»∞ Hõ#ºP‰õΩÑ¨K«Û QÆ∞~°∞=Ù èŒ#∞ã¨∞û

_≥·"≥∂Ñπ Ãã·_£ "≥∂<ÀH©¡xH± HÍe¬Ü«∞O"≥∂yfl+≤Ü«∞Oã≤eÔH·\ò ≥Å∞Ñ¨Ù,|∂_ç Œ JÜ«∞™ê¯O «=Ú Éèí∂q∞ â◊√„‰õΩ_»∞ g∞#O

~°OQÆ∞ÖËxq h~°∞ZÑ≤_®\ò "≥∂<ÀH©¡xH± ÉËã≤H± HÍe¬Ü«∞O Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,P‰õΩÑ¨K«Û JÜ«∞™ê¯O`«`«fi=Ú h~°∞ g∞#OHõ#ºá¶È¡Ô~·\ò S™È"≥∞„\˜H± HÍe¬Ü«∞Oá¶È¡Ô~·_£ "≥·Öˇ\ò,hÅO, q Œ∞º ŒÜ«∞ h~°∞ |∞ èŒ∞_»∞ q∞ èŒ∞#O

~°OQÆ∞ÖËxq,`≥Å∞Ñ¨Ù ™ê¯O`«O "åÜ«Ú=Ù â◊x ‰õΩOÉèíOQÍÔ~fl@\ò S™È"≥∞„\˜H± JÅ∂ºq∞#Ü«∞O #Å∞Ñ¨Ù,Z~°∞Ñ¨Ù q Œ∞º ŒÜ«∞ "åÜ«Ú=Ù |∞ èŒ∞_»∞ q∞ èŒ∞#O

HÍeûÜ«∞O „É∫<£„É∫x+π ™ê¯O «O h~°∞ K«O„ Œ∞_»∞ Hõ~å¯@HõOlÑ¨û"£∞ "≥∂<ÀH©¡xH± "≥∞ÿ„_»ãπ ~°OQÆ∞ÖËxq JÜ«∞™ê¯O «=Ú Éèí∂q∞ â◊√„‰õΩ_»∞ g∞#O

HÍe¬Ü«∞Oã¨ÖËÊù\ò Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,Z~°∞Ñ¨Ù h~°∞ÃÇ·ÏÖ·\ò S™È"≥∞„\˜H± ™È_çÜ«∞O HÀ¡Ô~·_£ |∂_ç Œ~°OQÆ∞ q Œ∞º ŒÜ«∞ Jyfl QÆ∞~°∞=Ù èŒ#∞ã¨∞û

™ê¯O «O |∞ èŒ∞_»∞ q∞ èŒ∞#OÇ¨ÏŸÖ·\ò "≥∂<ÀH©¡xH± ÃÇ·Ï„_À>ˇ_£ y¡=∞iOQ∑ JÜ«∞™ê¯O « Éèí∂q∞ â◊√„‰õΩ_»∞ g∞#O

HÍe¬Ü«∞O ã≤eHÀ ≥Å∞Ñ¨Ù «fi=Ú h~°∞*ˇ_£ "≥∂<ÀH¡xH± ™È_çÜ«∞O,HÍe¬Ü«∞O Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,PÑ≤Öò„w<£ PHõ~°¬Hõâ◊HÎ h~°∞, â◊√„‰õΩ_»∞ g∞#~åt*Ï~ÀÃã·\ò ÃÇÏH±™êQ˘<åÖò ÃÇ·Ï„_»ãπá⁄\Ï+≤Ü«∞O JO|~ü,Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙK«Û q Œ∞ºK«ÛùHÎ Éèí∂q∞,"åÜ«Ú=Ù |∞ èŒ∞_»∞ Hõ#º

ÖÏAÔ~·\ò W™È"≥∞„\˜H± ™È_çÜ«∞O JAÔ~· PHõ~°¬Hõâ◊HÎ h~°∞ K«O„ Œ∞_»∞ Hõ~å¯@HõOHÍe¬Ü«∞O |∂¡"≥·Öˇ\ò |∞ èŒ∞_»∞ q∞ èŒ∞#O

=∂~° Ãã·\ò P~À÷~åOaH± S~°<£É·ã¨ÖËÊù\ò ≥Å∞Ñ¨Ù,Ö’Ç¨ÏÑ¨Ù PHõ~°¬Hõâ◊HÎ Éèí∂q∞,Jyfl â◊√„‰õΩ_»∞ =$+¨ÉèíOã¨∂~°∞º_»∞ ã≤OÇ¨ÏO

=∂ÅÔH·\ò "≥∂<ÀH©¡xH± HÍÑ¨~üHÍ~˘ƒ<Õ\ò Z=∞~åÖò¤„w<£ PHõ~°¬=∞ Éèí∂q∞=Ú Œ∞~°∞ P‰õΩÑ¨K«Û ~Ú#k h~°∞

"≥∞\’Ü«∂OHõÖˇ·\ò >ˇ„\ÏQÀ#Öò áÈ\Ï+≤Ü«∞Oáê¿ãÊ\ò Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î Jyfl ‰õΩA_»∞ "Õ∞+¨O=¸<£™Èì<£ "≥∂<ÀH¡xH± á⁄\Ï+≤Ü«∞O XÃÑÖòÃãO\ò =∂QÆfl\˜H± h~°∞ K«O„ Œ∞_»∞ g∞#~åt

JÅ∂ºq∞xÜ«∞O =¸<£Ö·H± â◊√„‰õΩ_»∞"≥∂_»Ô~·\ò ÃÇÏHÍûQ˘<åÖò Pe"£„w<£ q Œ∞º ŒK«ÛùHÎ "åÜ«Ú=Ù ‰õΩA_»∞ Hõ#º

Jyfl QÆ∞~°∞_»∞ èŒ#∞ã∞û#∂º*Ô~·\ò P~À÷Ç¨ÏŸOaH± "≥∞yfl+≤Ü«∞O „ˆQ,„É∫<£ q Œ∞ºK«ÛùHÎ Jy # ã¨∂~°∞º_»∞ ã≤OÇ¨ÏO

á¶êã¨¿Ñ\ò ~°OQÆ∞ÖËHõáÈ=_»O â◊√„‰õΩ_»∞ =$+¨ÉèíOXÃÑÖò Hõiî#tÅ ÃÇ·Ï„_»ãπã≤eHÍÃÑi_®\ò P~À÷Ç¨ÏŸOaH± "≥∞yfl+≤Ü«∞O P‰õΩÑ¨K«Û,Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù q Œ∞ºK«ÛùHÎ Éèí∂q∞,Jyfl â◊√„‰õΩ_»∞ =$+¨ÉèíO

S~°<£ã≤eÔH·\ò ã¨∂~°∞º_»∞ ã≤OÇ¨ÏOÃÑ·Ñπ™Èì<£ S™È"≥∞„\˜H± ÃÇ·Ï„_»ãπJÅ∂ºq∞xÜ«∞O W@∞Hõ Z~°∞Ñ¨Ù JÜ«∞™ê¯O «O Éèí∂q∞,Jyfl |∞ èŒ∞_»∞ q∞ èŒ∞#OáÈ@sÃ+Ô~_£û S™È"≥∞„\˜H± ÃÇ·Ï„_»ãπJÅ∂ºq∞xÜ«∞O „H©"£∞ ≥Å∞Ñ¨Ù JÜ«∞™ê¯O «O Éèí∂q∞ |∞ èŒ∞_»∞ q∞ èŒ∞#O~°`«flO¿Ñ~°∞ ã¨Ê\˜Hõ Ñ¨^Œúu r=Å=O ~°OQÆ∞ â◊H˜Î =¸ÅHõ=Ú „QÆÇ¨Ï=Ú zÇ¨Ïfl=ÚÃÑ·Ô~·\ò S™È"≥∞„\˜H± S~°<£_ôã¨Ö·Êù_£ W «Î_çÑ¨ã¨∞Ñ¨Ù q Œ∞ºK«ÛùHÎ "åÜ«Ú=Ù |∞ èŒ∞_»∞ q∞ èŒ∞#OHÍfi~ü¤ ÃÇ·ÏHÍûQÆflÖò ã≤eHÍ<£PÔH· û_£ ~°OQÆ∞ LO_»^Œ∞. q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î "åÜ«Ú=Ù,Jyfl |∞^èŒ∞_»∞ Hõ#º,^èŒ#∞ã¨∞û

iÜ«∞ÖòQÆ~ü "≥∂<ÀH©¡xH± P~ü™êxH±ã¨ÅÊù~ü =Ú Œ∞~°∞Z~°∞Ñ¨Ù ZÅ„HÀì=∂QÆfl\˜H± Jyfl,h~°∞ ‰õΩA_»∞ â◊√„‰õΩ_»∞

125124

x«ºrq

«OÖ’ LÑ¨~°

åflÅ∞x

«ºrq«OÖ’ L

Ñ¨~°åflÅ∞


"≥∂

Ç¨Ï<

£ Ñä

¡H+

¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MO

HA

NP

UB

LICATIO

NS

.CO

M

~À_À<≥·\ò „\ ˜H¡xH± =∂OQÆhãπ „É·x+πÔ~_£ q Œ∞ºK«ÛùHÎ Éèí∂q∞,Jyfl â◊√„‰õΩ_»∞ «∞Å

~°∂>ÿÖò >ˇ„\ÏQÆflÖò >ÿ\ÏxÜ«∞"£∞ Z~°∞Ñ¨Ù q Œ∞ºK«ÛùHÎ Éèí∂q∞,Jyfl ‰õΩA_»∞ "Õ∞+Ö„_≥· PH“û_£ Ô~_ç¤+π„É∫<£ â◊x =∞Hõ~°O

ã¨~°Ê<£>ÿ<£ "≥∂<ÀH©¡xH± "≥∞yfl+≤Ü«∞O Pe"£„w<£ =∂QÆfl\˜H± Éèí∂q∞,h~°∞ â◊√„‰õΩ_»∞ g∞#O

ã≤fl`ü ™È<≥·\ò ÃÇ·ÏHÍûQÆflÖò lOH±HÍ~°ƒ<Õ\ò,W#∞=Ú ≥Å∞Ñ¨Ù,|∂_ç Œ q Œ∞ºK«ÛùHÎ Jyfl,"åÜ«Ú=Ù |∞ èŒ∞_»∞ Hõ#º™È_»Öˇ·\ò S™È"≥∞„\˜H± HÀ¡i<£Ö’ ™È_çÜ«∞O hÅO, `≥Å∞Ñ¨Ù, "åÜ«Ú=Ù,h~°∞ K«O„^Œ∞_»∞Hõ~å¯@HõO

™ÈÊ_À"≥∞ÿ<£ "≥∂<ÀH¡xH± qkèÜ«∞O ≥Å∞Ñ¨Ù, JÜ«∞™ê¯O «O h~°∞ â◊√„‰õΩ_»∞ g∞#OJÅ∂ºq∞xÜ«∞O |∂_ç^Œ

Ããì~ü „uH¡xH± ™È_çÜ«∞O á¶ê¿ãÊ\ò ~°OQÆ∞ÖËxk q Œ∞ºK«ÛùHÎ "åÜ«Ú=Ù â◊√„‰õΩ_»∞ «∞Å

ã¨∞yÖˇ·\ò ÃÇÏHÍûQ∑#Öò á⁄\Ï+≤Ü«∞O ÖË`« Öˇ"≥O_»~ü JÜ«∞™ê¯O`«`«fiO h~°∞,Éèí∂q∞ |∞ èŒ∞_»∞ Hõ#ºQÆ∞~°∞_»∞ èŒ#∞ã∞û

ÃãÅfi<≥·\ò "≥∂<ÀH©¡xH± >ˇÅ∞ºÔ~·_£QÀÖò¤ ã≤Åfi~ü"≥·\ò JÜ«∞™ê¯O`«=Ú h~°∞ â◊√„‰õΩ_»∞ g∞#O

ã≤Å"≥·<£ S™È"≥∞„\˜H± á⁄\Ï+≤Ü«∞O,HÀ¡Ô~·_£ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù,hÅO q Œ∞ºK«ÛùHÎ "åÜ«Ú=Ù QÆ∞~°∞=Ù q∞ èŒ∞#Oâ◊x

Hõ~å¯@HõO

è≥~°‡_≥·\ò P~À÷Ç¨ÏŸ"£∞aH± ™È_çÜ«∞Oã¨ÖËÊù\ò ≥Å∞Ñ¨Ù q Œ∞ºK«ÛùHÎ Jyfl,[Å=Ú â◊√„‰õΩ_»∞ =$+¨ÉèíO\’áê*ò P~À÷Ç¨ÏŸOaH± JÅ∂ºq∞xÜ«∞O ~°OQÆ∞ÖËxq q Œ∞ºK«ÛùHÎ "åÜ«Ú=Ù,Jyfl â◊√„‰õΩ_»∞ =$+¨ÉèíO@~°‡Ö·<£ ÃÇÏHÍûQÆflÖò É’~°<£ P‰õΩÑ¨K«Û,hÅO ZÅ„HÀì=∂QÆfl\ ˜H± "åÜ«Ú=Ù,Éèí∂q∞ |∞ èŒ∞_»∞ Hõ#º

q"≥·<≥·\ò "≥∂<ÀH©¡xH± S~°<£Ü≥ÚHõ¯ hÅO P‰õΩÑ¨K«Û JÜ«∞™ê¯O`«`«fiOh~°∞ â◊√„‰õΩ_»∞ g∞#OÃÇ·Ï„_»ãπá¶ê¿ãÊ\ò

l~ÀHÍ<£ >ˇ„\ÏQÆflÖò l~ÀHÀxÜ«∞Oã≤eˆH\ò |∂_ç^Œ,„É∫<£ ZÅ„HÀì=∂QÆfl\ ˜H± Jyfl,Éèí∂q∞ ‰õΩA_»∞ "Õ∞+Ö

~° «flO ~°OQÆ∞ PHõ~°¬ â◊HÎ Hõiî# «fiO x"åiOKÕ ~ÀQÍÅ∞ J Œ$+ì *Ï «‰õΩÅ ÕnÅ∞

JHÍfi"≥∞i<£ Ñ¨K«Û 2.70 7.7 =∂#ã≤Hõx~åâß"å^Œ∞Å‰õΩ 3,12,21,30

JO|~ü Z~°∞Ñ¨Ù 1.09 2.5 Pi÷Hõã≤÷~° åfixH˜ 1,10,19,28,9,18,

Z"≥∞käãπì "≥·Öˇ\ò 2.7 7=~°‰õΩ =∞^èŒ∞"Õ∞Ç¨Ïx~À^ŒHõO 3,12,21,30

JÔQ·\ò |∂_ç Œ 2.6 6.5 â◊s~°<˘Ñ¨CÅ∞ EÖ· 21#∞IIPQÆã¨∞ì22

|¡_£™Èì<£ P‰õΩÑ¨K«Û 2.65 7 Z=ÚHõÅÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ‰õΩ 6,15,24,9,18

ÉˇiÖò Z=∞~åÖò¤ 2.73 7.5 =¸„`åâ◊Ü«∞"åº^èŒ∞Å∞ 6,15,24,

ÉÔ~·\òû |∂_ç Œ 4.2 3.5 – –

HÍifleÜ«∞O Z~°∞Ñ¨Ù – – Hõ∆Ü«∞"åºkè 9,18,27

Ñ≤e¡Hõ#∞fl hÅO – – QÆ∞O_≥[|∞ƒÅ∞ 7.16,27

ÔH·~°™ÈÉˇiÖò „É∫<£ – – QÆ∞O_≥[|∞ƒÅ∞ –

_≥·=∞O_£ ÖË`«Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù – – – 6,15,24

QÍÔ~fl\ò Ô~_£ 4.3 7.5 ~°HõÎáÈ@∞ 8.18.27

ÃÇÏ™Èû<≥·\ò QÀ=¸„`«O 3.55 02.7 HÍº#û~ü 4,13,22,31

LÑ¨~° åflÅ∞ – PHõ~°¬èâ◊HÎ, Hõiî# «fiO ≥Å∞Ñ¨Ù Ñ¨\ìHõ

127126

x«ºrq

«OÖ’ LÑ¨~°

åflÅ∞x

«ºrq«OÖ’ L

Ñ¨~°åflÅ∞


"≥∂

Ç¨Ï<

£ Ñä

¡H+

¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MO

HA

NP

UB

LICATIO

NS

.CO

M

WOÑ‘iÜ«∞Öò*ˇ_£ PÑ≤Öò„w<£ 2.96 6.5 =¸„`åâ◊Ü«∞"åº èŒ∞Å∞ 5,6,7

ÅÑ‘ãπÅEb hÅO 2.5 2.65 =¸~°Û~ÀQÆ∞Å∞ 8,17,26

ÖÏºÉò„_ÀÔ~·\ò he~°OQÆ∞ 2.7 6.5 L^Œ~°ãÖ|O^èŒ~ÀQÍÅ∞ 8,16,27

=¸<£™Èì<£ ÖË`«"≥O_ç 2.62 6 QÆ∞O_≥[|∞ƒÅ∞ 7,16,26

ÃÑi_®\ò Pe"£„w<£ 3.33 6.5 =∂#ã≤HõJâßOu 5.14,23

HÍfi~üì û ~À*òÔ~_£ 2.6 6.5 HõO\˜[|∞ƒÅ∞ –

\’áê*ò QÀÖˇ¤<£ZÖ’¡ 3.4 8 TÑ≤iu`«∞ÎÅÉÏ^èŒÅ∞ 3,12,21

@~°flÖˇ·<£ Ñ≤OH± 3.15 7.5 HÍ#º#û~ü –

@~ü¯"≥·*ò PHÍâ◊hÅO 2.8 6 HõO\˜~°∞QÆ‡`«Å∞ 1,3,4,6,8

>ÿQÆ~üÃã· ≥Å∞Ñ¨Ù 2.7 7 r~°‚â◊HÎ ã¨=∞ã¨ºÅ∞ 7,16,25,2,11

^ä≥~°fl_≥·\ò `≥Å∞Ñ¨Ù 2.21 6.5 QÆ∞O_≥áÈ@∞ 7,16,29

l~üHÍ<£ |∂_ç^Œ 4.2 7.5 ÃÑ¶·Öòû,H©à◊§<˘Ñ¨CÅ∞ 5,14,23

~°`«flO¿Ñ~°∞ ^˘iˆHKÀ@∞¡ ÅHõ∆ÏÅ∞ ^Œâß*Ï`«‰õΩÅ∞

ZHÍfi"≥∞i<£ „ÉˇlÖò,=„[Hõ~°∂~ü, "Õ_çKÕ¿ãÎ~°OQÆ∞=∂~°∞ «∞Ok ã≤OÇ¨ÏÅQÆfl*Ï «‰õΩÅ∞

Y=∞‡O,Xi™êû

JO|~ü WO_çÜ«∂,K≥·<å,„áê<£û "≥∞ «ÎQÍ #∞#flQÍ LO\Ï~Ú ã≤OÇ¨ÏÅQÆfl*Ï «‰õΩÅ∞

q∞yex Ü« ~°Ñπ ÕâßÅÖ’

J"≥∞käãπì «q∞à◊<å_»∞Ö’x Ñ¨à◊x, HÍOu „Ñ¨ãïã¨∞ÎOk –

|_®¤<£,Kè«„ «OÅÖ’ Z‰õΩ¯= W#∞=Ú LO@∞Ok

JÔQ·\ò Hõk"å~ü,K≥·<å,Ü«¸~°Öò =∂OQÆhãπ PÔH· û_£=Å¡ Hõ<åºÅQÆfl*Ï`«‰õΩÅ∞

=∞øO>ˇ<£ #Å¡QÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.

nxx HõuÎiOK«@O KåÖÏHõ+ìO Hõ<åº~åt"å~°∞

|¡_£™Èì<£ WO_çÜ«∂,P„¿ãìeÜ«∂ "≥∞~°∞ã¨∂Î HõxÑ≤OKÕ Z„~°x "Õ∞+¨,=$tÛHõÅQÆflO"å~°∞

„ÉˇlÖò K«∞Hõ Å∞ nxQÆ∞O_® HÍO„u

„Ñ¨™ê~°=∞ø`«∞Ok

LÑ¨~° åflÅ∞– ^˘iˆHKÀ@∞¡, ÅHõ∆ÏÅ∞ ≥Å∞Ñ¨Ù Ñ¨\ìHõ

129128

x«ºrq

«OÖ’ LÑ¨~°

åflÅ∞x

«ºrq«OÖ’ L

Ñ¨~°åflÅ∞


"≥∂

Ç¨Ï<

£ Ñä

¡H+

¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MO

HA

NP

UB

LICATIO

NS

.CO

M

ÉˇiÖò DlÑ¨Ùì Wk ÃÑà◊√ã¨∞ â◊√„‰õΩx [#‡ #Hõ∆„ «O

|∂¡ã¨ÃÑ¶·~ü WO_çÜ«∂,|~å‡,NÅOHõ â◊xãÖKå~° ã¨=∞Ü«∞O

QÍÔ~fl\ò NÅOHõ,ÉèÏ~° ü Wq Ñ¨QÆ∞Å∞`å~Ú. =$tÛHõ,Hõ~å¯@HõO

"≥Å∞QÆ∞#∞x~Àkè™êÎ~Ú

Z™Èû<≥·\ò NÅOHõ, "Õ_çKÕ¿ãÎ ~°OQÆ∞=∂~°∞ «∞Ok ~åÇ¨ï*Ï «‰õΩÅ∞

*ˇ_£ WO_çÜ«∂,K≥·<å, "≥Å∞QÆ∞ „Ñ¨™êi «"≥∞ÿ «∞Ok =$+¨Éèí~åt

áêH˜™ê÷<£

ÅÑ‘ãπÅEb WO_çÜ«∂,[~°‡x,DlÑ¨Ùì "≥Å∞QÆ∞„Ñ¨=∂Ïxfl

x~ÀkèOKÕ â◊HÎ HõÅk

=¸<£™Èì<£ `«q∞à◊<å_»∞,NÅOHõ =∂#ã≤HõOQÍ âßOux™êÎ~Ú Hõ~å¯@Hõ~åt

FÃÑÖò P„¿ãìeÜ«∂ ÕeHõQÍÑÿeáÈ «∞Ok. –

h~°∞ Ñ¨_ç Õ z#flz#fl

Ñ¨QÆà◊√§ Wã¨∞ÎOk.

ÃÑi_®\ò WO_çÜ«∂,NÅOHõ,DlÑ¨Ùì P ä•ºu‡Hõâ◊HÎHõey#~å~Ú |∞ èŒ„QÆÇ¨Ï*Ï «‰õΩÅ∞

ÃÑÔ~Öò WO_çÜ«∂,K≥·<å,NÅOHõ â◊H˜ÎxÃÑOK«∞`«∞Ok K«O„^Œ„QÆÇ¨Ï=∞Ç¨Ï~°Ìâ◊

NAME ELEMENTS HARDNESS GRAVITY COUNTRIES

Copper Cu 2.5-3 8.95 USSR,USASilver Ag 2.5-3 10.5 USAGold Au 2.5-3 19.3 USADiamond c 3.52 USSR, Siberia,Graphite c 1-2 2.1 USASulphur S 1.5-2.5 2.07 United statesChalcopyrite CuFes

23.5-4 4.2 USA

Sphalerite (Zn,Fe)S 3.5 3.9-4.1 USACinnabar Hgs 2-2.5 8.09 USAGalena pbs 2.5-2.75 7.6 Oklahoma,USARealgar AsS 1.5-2 3.56 USAOrpiment As

2S

31.5-2 3.4-3.5 USSR

Stibnite Sb2S

32 4.6 USA

Molybdenite MoS2 1-1.5 4.62-5.06 USAPyprhotite Fe

1-xS 3.5-4.5 4.7 Uri,Switzerland

Pyrite FeS2

6-6.5 5 Elba,Italy,USA

LÑ¨~° åflÅ∞ –Yx*ÏÅ∞ ÅaèOK«∞ „Ñ¨ ÕâßÅ∞, "å\˜ =¸ÅHÍÅ∞

131130

x«ºrq

«OÖ’ LÑ¨~°

åflÅ∞x

«ºrq«OÖ’ L

Ñ¨~°åflÅ∞


"≥∂

Ç¨Ï<

£ Ñ¨a

¡H+

¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MO

HA

NP

UB

LICATIO

NS

.CO

M

Marcasite FeS2 6.65 4.8-4.9 Missouri,USAProustite Ag

3AsS

32-2.5 5.6 Germany

Pyrarargyrite Ag3sbs

32.5 8.5 Czechoslavia

Bournonite PbCuSbS3 2.5-3 5.8-5.9 US, Ireland)Cuprite Cu

2O 3.5-4 6.14 USA,USSR

Chrysoberyl BeAl2O

4- 3.74 Brazil

Spinel MgAl2O4 3.60 USAZincite (Zn,Mn)O 4 5.6 USA,New JerseyCorundum Al2O3 9 3.99 Mogok,BurmaQuartz SiO2 2.65 USAOpal SiO

2+nH

2) 6.5 2.1 USA, Nevada

Rutile TiO2

6-65 4.23 USA, BrazilAnatase TiO

25.56 3.9 USA

Cassiterite SnO2

6-7 6.9 U n i t e dstates,Brazil

Hematite Fe2O

35-6 5.26 Cumbria,England

Halite NaCI 2.5 2.2 GermanyFluorite CaF2 4 3.18 Canada,QuebecCumengeite Pb

21Cu

20CI4

2(OH)40 2.5 4.6 Mexico

Malachite CU2(CO

3)(OH)

23.5-4.5 3.6-4 Zimbabwe

Azurite CU3(CO

3)(OH)

23.5-4 3.77 Australia

Calcite CaCO3

3 2.7 USAAragonite CaCO

33.5-4 2.94 USA,Mexico

Dolomite CaMg(CO3)2 3.5-4 2.85 Switzerland

Witherite BaCO3

3-3.5 4.3 USASmithsonite ZnCO

34.4-5 4.3-4.4 Guangxi,China

Aurichalcite (Zn,Cu)5(CO

3)

2(OH)

61-2 3.64 Cumbria

Cerussite PbCO3

3-3.5 6.5 NamibiaRhodochrosite MnCO

33.5-4 3.7 USSR

Siderite FeCO3

3.5-4.5 3.9 USADioptase CusiO

2(OH)

25 3.28-3.35 USSR

Phenakite Be2SiO

47.5-8 2.93-3.00 USA

Wollastontie CaSiO3

4.5-5 2.87-3.09 USAPectolite NaCa

2Si

3O

8OH 4.5-5 2.74-2.88 USA,New Jersey

Diopside CaMgSi2O

65.5-6.5 3.22-3.38 USA,New York

Sphene CaTiSiO5

5-5.5 3.45-3.55 Greenland,MexicoZircon ZrSio4 7 2.01 USASerandite Na(Mn

2+,Ca)

2

Si3O8(OH) 4.5-5 3.32 Canada,Guinea

133132

x«ºrq

«OÖ’ LÑ¨~°

åflÅ∞x

«ºrq«OÖ’ L

Ñ¨~°åflÅ∞


"≥∂

Ç¨Ï<

£ Ñ¨a

¡H+

¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MO

HA

NP

UB

LICATIO

NS

.CO

M

Olivine (Mg,Fe)2SiO

4- 3.34 Egypt

Kyanite AI2SiO5 7.5,4.5 3.68 USASpodumene LiAISi

2O

66.5-7.5 3.0-3.2 USA,China

Natrolite Na2Ca

2Sio

3O

10,2H

2O 5.5 2.2-2.3 Germany,Canada

Leucite KAISi2O

65.5-6 2.47-2.5 USA,Arkansas

Microcline KAISi3O

86.-65 2.54-2.63 USA

Orthoclase KAISi3O8 6 2.5-2.6 USAAlbite NaAlSi

3O

86.6-5 2.63 Switzerland

Beryl Be2AI2(SiO

3)

67.5 2.69-271 USSR

Euclase BeAISiO4,(OH) 6.5-7.5 3 USSR

Grossular Ca3AI

2(Sio

4)

36.5-7 3.4-3.6 USA

Prehnite Ca2AI

2Si

2O

10(OH

2) 6-6.5 2.90-2.95 USA

Labradorite NaAISi3O

8-CaAI

2Si

2O

86.65 2.69-2-72 USA

Stilbite NaCa2AI

5Si

133.54 2.09-2.2 USA,New Jersey

O36

.14H2O

Spessartine Mn3AI

2(SiO

4)3 7-7.5 3.8-4.2 USA,Nevada

Almandine Fe3AI2(SiO4)3 7-7.5 3.9-4.3 USAStaurolite (Fe,Mg,Zn)

2AI

9

(SiAI)4O

22(OH)

27-7.5 3.65-3.83 USA,Namibia

Epidote Ca2(AL,Fe3+)

3

(SiO4)3(OH) 6-7 38-3.49 Nevada,USA

Vesuvianite Ca10

Mg2AI

4(SiO

4)

5

(Si2O

7)(OH)

46-7 3.32-3.47 Quebec,Canada

Apophyllite KCa4Si

820

(F,OH)8H2O 4.5-5 2.3-2.5 USA,New Jersey

Topaz AI2(F,OH)

2SiO4 8 3.53 USA,Utah

Elbaite Na(Li,AI)3AI

6

(BO3)

3Si

6O

18(OH)

47.25 3.03-3.10 Gerais,Brazil

Lapis Lazuli - 5-6 2.7-2.9 Ovalle,ChileTurquoise CuAI

6(PO

4)

4,

(OH)8,4-5H

2O 5-6 2.6-2.8 Virginia,USA

Wavellite AI3(PO

4)

2

(OH,F)35H

2O 3.25-4 2.36 Arkansas,USA

Brazilianite NaAI3(PO

4)

2,(OH)

42.9 USA

Torbernite Cu(UO2)(PO

4)

8-12H2O 2-2.5 3.2-3.6 SouthAustralia

Autunite Ca(UO2)(PO

4)

2

10-12H2O 2.2-5 3.1 USA,Mexico

135134

x«ºrq

«OÖ’ LÑ¨~°

åflÅ∞x

«ºrq«OÖ’ L

Ñ¨~°åflÅ∞


"≥∂

Ç¨Ï<

£ Ñ¨a

¡H+

¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MO

HA

NP

UB

LICATIO

NS

.CO

M

ViVianite Fe3(PO

4)

2.8H

2O 1.5-2 2.68 USA,Yugoslavia

Legrandite Zn2(AsO

4)(OH).H

2O 5 3.9-4 Mexico,Mapimi

Fluorapatite Ca5,(PO

4)

3F 5 3.1-3.3 Maine,USA

Pypomorphite Pb5(PO

4)3CI 3.5-4 6.5-7.1 USA

Mimetite Pb2(AsO

4)

3CI 3.5-4 7.24 Tsumeb,Namibia

Vanadinite Pb5(Vo

4)3CI 2.75-3 6.8 Arizona,USA

Gypsum CaSO4,2H

2O 2 2.32 Germany,Harz

Celestine SrSO4

3-35 3.97 Center,OhioAnglesite PbSO

42.5-3 6.4 Tsumeb,Namibia

Barite BaSO4

3-3.5 4.5 USACrocoite PbCrO

42.5-3 5.99 Dundas,Tasmania

Wulfenite PbMoO4

2.75-3 6.5-7 Corralitos,MexicoScheelite CaWO

44.5-5 5.9-6.3 Arizone, USA

Wolframite Fe,Mn) WO4

4-4.5 7.1-7.5 China, Ancash

LÑ¨~° åflÅ`À áê@∞ H˘xfl ~°HÍÅ Yx*ÏÅ q=~åÅ∞ W=fi_»O [iyOk. QÆ=∞xOK«QÆÅ~°∞.

LÑ

¨~°

åflÅ∞ – "

å\˜ P

HÍ~

åÅ∞

137136



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=∞Oz =Ú`åºÅ QÆ∞iOz.....'=Ú «º=∞O>Ë ≥Å¡QÍ<Õ ZO Œ∞‰õΩO_®— J#∞‰õΩ#fl@∞¡<åfl~Ú PeÛÑ¨ÊÅ∞. «=∞ ~°OQÆ∞

=∂~°∞Û‰õΩO@∂ P ~°OQÆ∞#∞=Ú`åºÅ‰õΩ J^•Ì~Ú, PeÛÑ¨Ê QÆ~åƒùxfl pÅ∞Û‰õΩx D~°OQÆ∞=Ú`åºÅ∞ =∂Ô~¯\òÖ’H˘zÛ á¶êº+¨<£ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ <≥O|~ü=<£ "Õ∞"Õ∞#O@∞<åfl~Ú.ãÇÏ[OQÍ ~°∂ÑÙk Œ∞Ì‰õΩ#fl ÖË « hÅO, QÆ∞ÖÏc, ≥Å∞ÑÙ,T^•,QÀ èŒ∞=∞ ~°OQÆ∞Å =∞`åºÅ#QÆÅ#∞ K«∂_»QÍ<Õ Jã¨Å∞ #QÆÅO>Ë WÖÏˆQ LO_®ÅxÑ≤OKÕÖÏ L<åfl~Ú.

ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ZO^Œ∞‰õΩ¿Ñ¶=∞ãπ JO>Ë...

=O ŒÅ Uà◊§ „H˜ «O #∞Oz ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ "åã¨∞Å‰õΩ =Ú`åºÅÇ¨~åÅO>Ë =∞‰õΩ¯=Z‰õΩ¯=. =ÚYºOQÍ ~åAÅ‰õΩ, ~å∞Å‰õΩ, q∞QÆ å ~åAÅHõO>Ë ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ áêÅ‰õΩÅ∞=∞s Z‰õΩ¯=QÍ W+ìÑ¨_Õ"å~°∞. ~å[‰õΩ@∞OÉÏÅ HÀãÖ „Ñ¨ ÕºHõOQÍ PÉèí~°ÏÅ∞ «Ü«∂~°∞KÕÜ«∞_®xH˜ xÑ¨Ù∞Öˇ·# Ñ¨x"åà◊¡‰õΩ WHõ¯_»‰õΩ ~°Ñ≤ÊOKå~°∞. JÖÏ =zÛ# =Ú`åºÅPÉèí~°ÏÅ «Ü«∂s^•~°∞Å∞, "å\˜x Ãã·AÅ "åsQÍ æU_ôOQ∑ KÕã≤ ~°O„ è•Å∞ KÕÜ«∞_»O=O\˜ Ñ¨#∞Å∞ KÕ¿ã "åà◊√¡ ‰õÄ_® ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ =zÛ ã≤÷~°Ñ¨_®¤~°∞. >ˇHÍflÅr ZO «Jaè=$kú K≥Ok#Ñ¨Ê\˜H© =Ú`åºÅ‰õΩ KÕ¿ã Ñ¨#∞Åhfl KÕ ÀÎ<Õ KÕÜ«∂e. D xÑ¨Ù∞ÅO`åÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £Ö’ LO_»@O`À WHõ _Õ "åºáê~°O qãÎiOz =Ú`åºÅ‰õΩ Ñ¨Ù\ìxÅ¡~ÚOk.

WÑ¨C_»∞ Z‰õΩ¯= =Ú`åºÅ∞ ZÖÏ «Ü«∂~°=Ù «∞<åfl~Ú?

ã∞=∂~°∞ Ü«∂Éèˇ· Uà◊§‰õΩ =ÚO Œ∞ =Ú «ºO JO>Ë ã=Ú„ ŒOÖ’ =∂„ «"Õ∞ «Ü«∂~°ÜÕ∞ºk.=Ú «ºÑ¨ÙzÑ¨Ê ã¨∞=∞„ ŒO ÃÑ·H˜ =zÛ qK«∞Û‰õΩ#flÑ¨C_»∞ =~°¬O z#∞‰õΩÑ¨_ç Jk =Ú «ºOQÍ~°∂Ñ¨Ùk^Œ∞Ì‰õΩ<Õk. nxx ™êfiu=Ú`«ºO JO\Ï~°∞ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ "Õ\Ï_ç g\ ˜x¿ãHõiOKÕ"å~°∞. =Ú`åºÅ‰õΩ y~åH© ÃÑiˆQH˘nÌ PeÛÑ¨ÊÅ ÃÑOÑ¨HõO ÖÏÉèí™ê\˜ "åºáê~°"≥∞ÿOk. [áê<£,P„¿ãìeÜ«∂, Ñ¶≤eÃÑ·Ê<£û, K≥·<å ÕâßÅ∞ ÃÑ~°Öò HõÅÛ~ü KÕã¨∞Î<åfl~Ú.

Zxfl ~ÀAÅ∞ Ñ¨_»∞ «∞Ok?

PeÛÑ¨ÊÖ’ XHõ~°Hõ"≥∞ÿ# c_£û „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ_» å~°∞. "å\˜ g∞ Œ á⁄~°Å∞QÍ K«∞@∞ì‰õΩO@∂

P~°∞<≥ÅÅ‰õΩ Ñ¨ÓiÎQÍ =Ú`åºÅ∞QÍ =∂~°∞`å~Ú. P~°∞<≥ÅÅ «~°∞"å « "å\˜x ≥iz

=Ú`åºÅ∞QÍ fã¨∞‰õΩx =∞m¡ h\˜Ö’H˜ = Œ∞Å∞`å~°∞. #Å¡ =Ú «ºO #Å¡\˜ PeÛÑ¨ÊÖ’<Õ

«Ü«∂~°=Ù «∞Ok. XHõ PeÛÑÊÖ’ ãO= «û~åxH XHõ =Ú «ºO =∂„ «"Õ∞ «Ü«∂~°=Ù «∞Ok.=∞s áê « •? J~Ú Õ Jk |„™ê=Ú «ºO HÍ=K«∞Û...

Ô~O_»∞ – =¸_»∞ «~åÅ <å\˜ =Ú`åºÅ∞ g∞ ŒQÆæ~°∞O>Ë Jq |„™êÎ =Ú`åºÖ·L<åO\Ï~ÚLO\Ï~Ú. JÑC_»∞ =Ú`åºÅ ¿ãHõ~°, „áêÃããπ JO`å W~åH±Ö’x |„™êÖ’[iˆQk.

K«=Ú~°∞ ~°"åÏ HÍ~°OQÍ ã¨=Ú„ ŒÑ¨Ù h~°∞ P~ÚÖò`À HÍÅ∞+¨ºO HÍ=_»O`ÀPeÛÑ¨ÊÅ∞ «yæáÈÜ«∂~Ú. WÑ¨C_»∞ |„™ê =Ú`åºÅ∞ ˘~°Hõ_»O ÖË Œ∞. JÑ¨Ê\˜ =Ú`åºÅ∞QÆ#∞Hõ LO>Ë Jq WÑ¨C_»∞ Ü«∂O\˜H±û.

=Ú`åºÅ ~°OQÆ∞,~°∂Ñ¨Ù<åK«∞~°Öò ÃÑ~°Öòû Ô~·ãπ,|@<£,F=Öò,ã‘_£,~“O_£ PHÍ~åÖ’¡ ~°∂Ñ¨Ùk Œ∞Ì‰õΩO \Ï~Ú.

XHõ PeÛÑ¨ÊÖ’ XHõ ™êiH˜ Ñ¨k¿ÇÏ#∞ #∞Oz W~°"≥· =Ú`åºÅ∞ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú.PeÛÑ¨ÊÖ’Ñë "≥·Ñ¨Ù L#fl ~°OQÆ∞#∞ |\ì ≥Å∞Ñ¨Ù, QÀ èŒ∞=∞~°OQÆ∞, ÖË «QÆ∞ÖÏc, T^•,PHÍâ◊Ñ¨Ù hÅO ~°OQÆ∞Å∞ ~°∂á⁄O Œ∞ «∞<åfl~Ú. J~Ú Õ Wq J~°∞ Œ∞QÍ LO\Ï~Ú.~°OQÆ∞ =Ú`åºÅ#∞ ~°∂á⁄OkOKÕ PeÛÑ¨ÊÅ∞ =O ŒÖ’ Ñ¨kH˜ q∞OK«=Ù. ã¨Ç¨Ï[OQÍ~°∂á⁄O Õ ~°OQÆ∞Å`Àáê@∞ WÑC_»∞ Hõ$„u=∞ ~°OQÆ∞ÅkÌ# =Ú`åºÅ∞ ‰õÄ_® =ã∞Î<åfl~Ú.Xil#Öò =Ú`åºÅ#∞ „áêÃããπ KÕ¿ã@Ñ¨C_»∞ ÔHq∞HõÖò HõÅ~üû "Õ™êÎ~°∞. g\˜Ö’ Ñ¨Óº~üÉÏ¡H±,„ˆQ, QÀÖ¤<£ HõÅ~üÅ∞ L<åfl~Ú. ~°OQÆ∞ ~°OQÆ∞Å=Ú`åºÅ#∞ WO„ Œ èŒ#∞ã¨∞û áÈe#Ç¨~åÅ∞QÍ ‰õÄiÛ L<åfl~Ú.

Uk Jã¨Å∞? Uk #H˜b? ZÖÏ ≥Å∞ã¨∞ÎOk?

– =Ú «ºO Xil#Öò HÍ^• Jx ≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅO>Ë ÑÖ\˜g∞ Œ ÃÑ\ì ~°∞^•Ìe.Jã¨Å∞ =Ú «ºO QÆ~°∞‰õΩQÍ LO@∞Ok.#H˜b Œ~Ú Õ #∞#flQÍ LO@∞Ok.

– Xil#Öò =Ú`åºÅ#∞ ZO «QÍ „ˆQ_çOQ∑ KÕã≤#Ñ¨Ê\˜H© „Ñü Ô~O_çO\˜ =∞ èŒºãfiÅÊ"≥∞ÿ# Õ_® LO@∞Ok. #Hbq á¶êºHõìsÅÖ’ XH =¸ãÖ’ «Ü«∂~°=Ù`å~Ú. HÍ|\ìŒO_»Ö’ L#fl=hfl XˆH ~°HõOQÍ LO\Ï~Ú.– HÍºO_çÖò =∞O@ g∞ Œ =Ú`åºxfl "Õ_çKÕ¿ãÎ x["≥∞ÿ# =Ú «º"≥∞ÿ Õ =ÚHõ Å∞QÍ

ÑÿeáÈ «∞Ok. #H˜b Œ~Ú ÕHõiy =Ú_»∞K«∞‰õΩx áÈ «∞Ok.– =Ú «ºO |~°∞=ÙQÍ LO@∞Ok. #H˜bk ÕeHõQÍ LO@∞Ok.=Ú`åºÅ ŒO_»#∞

"Õã∞‰õΩO>Ë |~°∞=ÙQÍ "ÕàÏ¡_»∞ «∞O@∞Ok. #Hb ŒO_» J~Ú Õ ÕeHõQÍ L#fl@∞¡ K«∂_»QÍ<ÕJ~° ú=∞=Ù`«∞Ok. H˘xfl #H˜bx ‰õÄ_® |~°∞=Ù LO_Õ@@∞¡ KÕã¨∞ Î<åfl~°∞."å\H ≥Å∞ã∞HÀ"åÅO>Ë "å\ ÃÑ· á⁄~° H˘kÌQÍ ~°∞kÌ K«∂_®e. =Ú «ºOÖÏ "≥∞~°∞ã∞Î#fl@∞¡HõxÑ≤OKå_çx "Õã≤# HÀ\ÕQ∑ ÕeQÍæ ~åeáÈ Õ Jk #H˜bk, =Ú «ºOÃÑ· á⁄~° «fi~°QÍ~åÅ Œ∞. Z‰õΩ¯= XuÎ_ç HõeyOz ~åÅQ˘\ì<å Ö’Ñ¨Å ‰õÄ_® "≥∞~°∞ã¨∂Î<Õ LO@∞Ok.=Ú`åºxH˜ ZO_»,"Õ_ç `«QÆÅ‰õÄ_»^Œ∞. QÍe ^Œ∂~°x q^èŒOQÍ ^•¿ãÎ =Ú`åºÅ∞"≥∞~°∞Ñ¨Ù «QÆ∞æ «∞Ok.QÍe,"≥Å∞ «∞~°∞ «QÆ∞Å∞ «∞O_®e.

Ju ÃÑ ŒÌ =Ú «ºO QÆ∞iOz....

„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ WÑ¨Ê\˜ =~°‰õΩ ¿ãHõiOz# =Ú`åºÖ’¡H˜ ÃÑ ŒÌk Ñ¶≤eÃÑ·Ê<£ûÖ’ ˘iHÕk.nx |~°∞=Ù 6.4 HrÅ∞. èŒ~° 59.75 q∞eÜ«∞#¡ J"≥∞iHõ<£ _®Å~°∞¡. nx ¿Ñ~°∞ 'ÃÑ~°ÖòPÑ¶π JÖÏ¡—.

139138



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


PkÑ¨Ó_ç "ÕOHõ@ t=™ê~Ú~å"£∞ QÍiKÕ ãÖHõÅ#O KÕÜ«∞|_ç#

=∂= ŒÌ ÅaèOK«∞ P è•ºu‡Hõ „QÆO äŒ=ÚÅ∞1. #=„QÆÇ¨~å èŒ# 63.002. QÆËâß~å èŒ# 63.003. Pk`åº~å èŒ# 63.004. N t=~å èŒ# 63.005. Ç¨Ï#∞=∞^•~å èŒ# 63.006. N™ê~Ú<å èŒ#–+≤i_ç"≥·Éèí==Ú 63.007. ã¨∞„|Ç¨Ï‡º~å èŒ# 63.008. â◊x„QÆÇ¨~å èŒ# 63.009. NÅH©∆ ‡~å èŒ# 63.0010. #=„QÆÇ¨Ï "≥·Éèí=O 63.0011. #=„QÆÇ¨ÏÔ~q∞_ôãπ 63.0012. x «ºrq «=ÚÖ’ ~°∞„^•Hõ∆Å∞ 63.0013. x «ºrq «=ÚÖ’ #=~° åflÅ∞ 63.0014. N ÕgbÖÏ=∞$ «O 63.0015. x «ºrq «=ÚÖ’ ÑÖ_»∞QÆ∞Å–Ñ¨~°fik<åÅ∞ 63.0016. ã¨~°fi Õ=`å ™ÈÎ„ «=∞O[i 39.0017. N™ê~Ú ã¨K«Ûi„ « (É·O_£) 39.0018. NQÆ∞~°∞K«~°„ « (É·O_£) 39.0019. ^•ã¨∞QÆHõ$ «™ê~ÚK«i„ « 25.0020. U_»∞â◊x"å~°=ÚÅ „= «=Ú 12.0021. *Ï «HõK«„HõO "ÕÜ«∞_»O ZÖÏ? 25.0022. N J#Ñ¶∂ Õg „= «O 12.0023. Nã¨ «º Œ «Î„= «O 12.0024 FO N™ê~Ú~å"£∞HÀ\˜ 10.0025. N™ê~Ú<å äŒ™ÈÎ„ «=∞O[i 25.0026. Éèí‰õΩÎÅ „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ– ÉÏÉÏ ["å|∞Å∞ 20.0027. JHõ∆~°„Hõ=∞O`À N™ê~Ú ã¨∂‰õΩÎÅ∞ 20.0028. =∞#ã¨∞Ö’x „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ–N™ê~Ú["å|∞Å∞ 20.0029. NÅH©∆ ‡ ‰õΩÉË~°„= «=Ú 12.00

30. N™ê~Úã¨ «º„= «O 12.0031. Z.Ñ≤.@∂iãπìÔQ·_£ 25.0032. N™ê~Ú ã¨K«Ûi„ « 81.0033. QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î =~°∞æÅ∞ 63.0034. "åã¨∞Îs`åº g∞ Ñ¨Ó*Ï=∞Ok~°=Ú 15.0035. ã¨Ç¨Ï„ãëOQÍ~°Û# 120.0036. #=„QÆÇ¨Ï Œ~°≈#=Ú 63.0037. x «ºrq «=ÚÖ’ #=„QÆÇ¨Å∞ 63.0038. x «ºrq «=ÚÖ’ ™êÅ„QÍ=∂Å∞ 63.0039. +≤i_ç Œ~°≈#=Ú – N™ê~Ú"≥·Éèí=O 63.0040. =∞O„ «âß„ãÎO 180–0041. "Õ Œ=∞O„ « ã¨Ç≤Ï « 90.0042. = èŒ∂=~°QÆ∞ã¨"Õ∞‡à◊#=Ú 45.0043. â◊xtOQÍÏÑ¨Ó~ü =∞Ç¨ «ºO 36.0044. ~°∞H˜‡© HõàÏºO 8.0045. N QÆ∞~°∞K«i„ « 36.0046. *Ï «HõK«„HõO"ÕÜ«∞_»O ZÖÏ? 25.0047. x «ºrq «=ÚÖ’ _ÀÅ#q Œº 36.0048. x «ºrq «=ÚÖ’ =$Hõ∆ Õ= «Å∞ 36.0049. g~°Éèí„^•~å èŒ#–Éèí„ ŒHÍm~å èŒ# 63.0050. „áêp#"åã¨∞Î âß„ãÎ=ÚÅ∞ 36.0052. u~°∞áêÊ"≥· 25.00

141140



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


PkÑ¨Ó_ç "ÕOHõ@ t=™ê~Ú~å"£∞ QÍiKÕ ãÖHõÅ#O KÕÜ«∞|_ç#

=∂ = ŒÌ ÅaèOK«∞ Ñ¨Ó*Ï „QÆO äŒ=ÚÅ∞1. „Ñü Pk"å~°O ã¨∂~°º<å~åÜ«∞ x «ºÑ¨Ó[ 6.002. „Ñü ™È=∞"å~°O t=x «ºÑ¨Ó[ 6.003. „ÑüPk"å~°O/|∞ èŒ N~å=∞x «ºÑ¨Ó[ 6.004. „Ñü =∞OQÆà◊"å~°O N PO[<ÕÜ«∞x «ºÑ¨Ó[ 6.005. „Ñü =∞OQÆà◊"å~°O ã¨∞„|Ç¨Ï‡ºx «ºÑ¨Ó[ 6.006. „Ñü |∞ èŒ"å~°O q+¨µ‚ x «ºÑ¨Ó[ 6.007. „Ñü QÆ∞~°∞"å~°O N™ê~Úx «ºÑ¨Ó[ 6.008. „Ñü QÆ∞~°∞"å~°O ~åÑ¶∞"ÕO„ Œ x «ºÑ¨Ó[ 6.009. „Ñü â◊√„Hõ"å~°O èŒ#ÅH©∆ ‡ x «ºÑ¨Ó[ 6.0010. „Ñü â◊√„Hõ"å~°O Œ∞~åæ Õq x «ºÑ¨Ó[ 6.0011. „Ñü q^•º~°∞÷Å‰õΩ ã¨~°ã¨fiu x «ºÑ¨Ó[ 6.0012. „Ñü â◊x"å~°O "≥OHõ>Ëâ◊fi~°x «ºÑ¨Ó[ 6.0013. „Ñü â◊x"å~°O â◊<Õâ◊Û~° x «ºÑ¨Ó[ 6.0014. „Ñü â◊√„Hõ"å~°O QÍÜ«∞„f Õq x «ºÑ¨Ó[ 6.0015. „Ñü â◊√„Hõ"å~°O ÉÏÅ„uÑ¨Ù~°ã¨∞O Œsx «ºÑ¨Ó[ 6.0016. „Ñü â◊√„Hõ"å~°O J#flÑ¨Ó~å‚ Õq x «ºÑ¨Ó[ 6.0017. „Ñü â◊√„Hõ"å~°O ~å[~å*Ëâ◊fis x «ºÑ¨Ó[ 6.0018. „Ñü Pk"å~°O g~°„|¿ÇÏ‡O„ Œ x «ºÑ¨Ó[ 6.0019. „Ñü ™È=∞"å~°O g~°Éèí„ Œ x «ºÑ¨Ó[ 6.0020. „Ñü ™È=∞"å~°O HÍÅÉè·~°= x «ºÑ¨Ó[ 6.0021. qâ◊fiHõ~°‡ x «ºÑ¨Ó[ („= «=Ú`À) 6.0022. N q¿Ñ¶∞flâ◊fi~° x «ºÑ¨Ó[ 6.0023. «∞Åã‘ x «ºÑ¨Ó[ 6.0024. QÀ=∂ «– Hõ$+‚ x «ºÑ¨Ó[ 6.0025. N K«„Hõ Ñ¨Ó*Ï q è•#=Ú 6.0026. ÑÖK«~° «fl™ÈÎ„ «=ÚÅ∞ 6.0027. Hõ~å=Å|™ÈÎ„ «=ÚÅ∞ 6.0028. UHÍ Œâ◊ Éèí∞[OQÆ ™ÈÎ„ «=ÚÅ∞ 6.0029. Œâ◊=`å~° ™È„ «=ÚÅ∞ 6.00

30. JëÈì «Î~° â◊ «<å=∞ ™ÈÎ„ «=ÚÅ∞ 6.0031. ^•fi Œâ◊<å=∞ ™ÈÎ„ «=ÚÅ∞ 6.0032. ‰õΩ=∂~°™êfiq∞ ™ÈÎ„ «=ÚÅ∞ 6.0033. ã¨∞ Œ~°≈# ™ÈÎ„ «=ÚÅ∞ 6.0034. Ç¨ÏÜ«∞„w= ™ÈÎ„ «=∂Å 6.0035. QÆÑü ™ÈÎ„ «=ÚÅ∞ 6.0036. Åe`åq+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„ «=ÚÅ∞ 6.0037. Ñ¨Ù~åÀHõÎ q+¨µ‚ ™ÈÎ„ «=∂Å 6.0038. N Õg ™ÈÎ„ «=∂Å 6.0039. NÅH©∆ ‡™ÈÎ„ «=∂Å 6.0040. Nt=™ÈÎ„ «=∂Å 6.0041. ~åÇ¨ïHÍÅ=ÚÖ’ Œ∞~°æÑ¨Ó[ 6.0042. „Ñü~ÀA #=„QÆÇ¨Ïx «ºÑ¨Ó[ 6.0043. ‰õΩ[^À+¨=Ú 6.0044. HÍÅã¨~°Ê^À+¨=Ú 6.0045. g∞ JÑ¨CÅ∞ f~åÖÏ? 6.0046. Œ$+ª À+¨=ÚÅ∞ `˘ÅyOK«∞@Å ZÖÏ? 6.0047. x «ºrq «=ÚÖ’ J Œ$+ª ãÖYºÅ∞ 6.0048. x «ºrq «=ÚÖ’ #Hõ∆„ «=ÚÅ∞ 6.0049. t=nHõ∆ 6.0050. ^•fi Œâ◊ *’ºui¡OQÍÅ∞– ÑÖKå~å=∂Å∞ 6.0051. N™ê~Ú<å äŒKåb™ê 6.0052. N™ê~Ú<å äŒ ™ÈÎ„ «=∞O[i 6.0053. N™ê~Ú<å äŒ ãÎ=#[=∞O[i 6.0054. QÍÜ«∞„f ãÖ è•º=O Œ#=Ú 6.0055. ã¨HõÅ Õg Õ=`å QÍÜ«∞„u =∞O„ «=Ú 6.0056. ÉÏÅÅÉÏÉÏ N™ê~ÚK«i «=Ú 6.0057. Ü«∞Aˆ~finÜ«∞ ÑÖK«ã¨∂HõÎ=ÚÅ∞ 6.0058. P~°∞Kåb™êÅ∞ 6.0059. „Ñü~ÀA JëÈì «Î~° â◊ «<å=∂=oó 6.0060. ~°∞„ Œ#=∞Hõ"£∞K«=∞Hõ"£∞ 6.0061. =∞#∞ºã¨∂HõÎ =∞O„ «áê~åÜ«∞ 6.00

143142

1=∂= ŒÌ ÅaèOK«∞ „QÆO äŒ=ÚÅ∞..."≥∂ÇÏ<£ Ña¡H+<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç–533 101.A.P.India

D èŒ~°Å∞ xHõ~°=ÚHÍ Œ∞, ZÑ¨Ê\˜HõÑ¨C_»∞ =∂~°∞K«∞O_»=K«∞Û#∞.

=∂=^ŒÌ ÅaèOK«∞ „QÆO^äŒ=ÚÅ∞1. „=`«Hõ^äŒÅ∞ – Ñ¨Ó[Å∞

N q<åÜ«∞Hõ „=`«O "≥Å ~°∂.5N q¿Ñ¶∞flâ◊fi~°Ñ¨Ó*Ï–Ñ¨ÙÏºÇ¨Ï"åK«#O 20N q¿Ñ¶∞flâ◊fi~°Ñ¨Ó[ (HÍ˜áêHõˆH∆„`«=∂Ç¨`«‡ºO`À) 9ÅH©;QÆÑü Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO ...=~°ÅH©; „=`«O 5ˆH^•ˆ~â◊fi~° „=`«O 5„u<å^èŒ „=`«O(HõÅ~ü) 5„u<å^èŒ„=`«O(™ê^•) 3H©∆~åaú „=`«O 5=∞OQÆà◊ Q“s„=`«O 9"≥·Éèí=ÅH©; „=`«O á¶È\’ Ü«∞O„`«O`À 15NÅH©; ‰õΩÉË~° „=`«O (á¶È\’ Ü«∞O„`«O`À) 15Hõ#Hõ=∞Ç¨ÅH©; „=`«O (HÍ"Õ∞â◊fisáê@`À) 15ãÖ`À+‘=∂`å „=`«O 15U_»∞ â◊x"å~åÅ „=`«O 15ã¨`«º<å~åÜ«∞„=`«O 15N ã¨∞=~°ÛÖÏÇ¨Ï#∞=∞nÌHõ∆ 15t=nHõ∆ 9=∂~°æt~° ÅH©;"å~åÅ„=`«O ...N "ÕOHõ>Ëâ◊fi~° (nHõ∆) QÀqO Œ=∂Å ...HÍ`åºÜ«∞h „=`«O 15™œÉèÏQÆº Q“s„=`«O 15u~°∞áêÊ"≥· (^èŒ#∞~å‡ã¨„=`«O) 30„ã‘ÎÅ „=`«Hõ^äŒÅ∞ 25„ã‘ÎÅ„= «Hõ äŒÅ∞ã∂÷ÖÏHõ∆i(<Õ Œ∞#∂iQÆOQÍ èŒ~°~å=ÙQÍi)45„ã‘ÎÅáê@Å∞ (HÍ"Õ∞â◊fisáê@`À) 27ã¨~°fi^Õ=`å Ñ¨Ó*Ïq^è•#O 15P~°∞„=`åÅ∞ 25^èŒ#fiO`«s „=`«HõÅÊO 9~åÇ¨ïHÍÅOÖ’ Œ∞~åæ ÕgÑ¨Ó*Ï 9áê~°fif x`«ºÑ¨Ó[ 9`«∞Åã≤ x`«ºÑ¨Ó[, `«∞Åã‘LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ 9N K«„HõÑ¨Ó[ 9N K«„Hõ ~°Ç¨Ïã¨º q*Ï˝#"£∞ 30NK«„Hõ Ñ¨Ó*Ïq^è•#O(ÃÑ^ŒÌk) 30ÅH©; – Q“s x`«ºÑ¨Ó[ 9NÅe`å x «ºÑ¨Ó[(Åe`åã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«O`À) 9N QÍÜ«∞„f x`«ºÑ¨Ó[ 9J#flÑ¨Ó~°‚ x`«ºÑ¨Ó[ 9N ÉÏÖÏ„uÑ¨Ù~°ã¨∞O^Œs x`«ºÑ¨Ó[ 9N ã¨~°ã¨fif x`«ºÑ¨Ó[ 9=∞Ç≤Ïëêã¨∞~° =∞~°÷hÑ¨Ó[ 9~å[~å*Ëâ◊fis x`«ºÑ¨Ó[ 9N ^Œ∞~åæx`«ºÑ¨Ó[ 9HÍÅÉèˇ·~°= x`«ºÑ¨Ó[ 9t=Ñ¨Ó[ 9g~°Éèí„^Œ Ñ¨Ó[ 9PO[<ÕÜ«∞ x`«ºÑ¨Ó[ 9

<åˆQO„^Œ ™êfiq∞ Ñ¨Ó[ 9ã¨∞„|Ç¨Ï‡º x`«ºÑ¨Ó[ 9~å=∞^Õ=Ùx Hõ^äŒ 9t=^Õ=Ùx Hõ^äŒ 9q+¨µ‚Ñ¨Ó[ (q+¨µ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«ã¨Ç≤Ï`«O) 9NHõ$+¨‚ Ñ¨Ó[, QÀÑ¨Ó[ 9ÅH©;#~°ã≤OÇ¨ÏÑ¨Ó[ 9~åÑ¶∞"ÕO„ ŒÑ¨Ó[ 9qâ◊fiHõ~°‡Ñ¨Ó[ 9â◊<≥·â◊Û~°Ñ¨Ó[ 9"ÕOHõ>Ëâ◊fi~°Ñ¨Ó[ 9„|Ç¨Ï‡OQÍi x`«ºÑ¨Ó[ 9ã¨∂~°º x`«ºÑ¨Ó[ 9#=„QÆÇ¨Ï x`«ºÑ¨Ó[ 9ã¨HõÅ^Õ=`å JëÈì`«Î~° â◊`«<å=∂=mÑ¨Ó[ 9ÑÖKåÜ«∞`«# Ñ¨Ó[ 45~°∞H˜‡© HõÖÏºO 15J+¨ì<åQÆÑ¨Ó[ 30U ^Õ=ÙxH˜ UÑ¨ÙëêÊÅ`À Ñ¨ÓlOKåe? 30U ^Õ=ÙxH˜ U„Ñ¨™ê^ŒO <≥·"Õ^ŒºO ÃÑ\Ïìe? 30U^Õ=ÙxH˜ Uq^èŒ=ÚQÍnáê~å^èŒ#K≥Ü«∂ºe? 30U^Õ=ÙxH˜ Zxfl „Ñ¨^ŒH˜∆Å∞KÕÜ«∂e ? 30ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°K«`«∞i÷ N=∞Ç¨QÆÑü „=`«O 20ÑÖK«=ÚY PO[<ÕÜ«∞x`«ºÑ¨Ó[ 15Ç¨Ï#∞=∞^£ „=`«O 3028 „=`«=ÚÅ∞ 99Ñ¨Ó[Å∞ ZO^Œ∞‰õΩKÕÜ«∂e ? 30HõÅâ◊Ñ¨Ó[Å∞ (9XˆH™êi) 150HõÅâ◊Ñ¨Ó[Å∞ (q_çq_çQÍ) 150L=∂=∞¿ÇÏâ◊fi~° „=`«O 30

2. ™ÈÎ„`åÅ∞–ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«=ÚÅ∞ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞N Åe`å q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`åÅ∞ 31ã¨~°fi^Õ=`å ™ÈÎ„`«=∞O[i 99ã¨HõÅ^Õ=`å JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=oó (63) 20q+¨µ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«"£∞ („H“<£) 20Åe`å ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞ ™ÈÎ„`«"£∞(„H“<£) 30Åe`å ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18ÅH©; ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18^Œ∞~åæ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18PO[<ÕÜ«∞ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18t= ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18QÆÑü ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18ã¨∞„|Ç¨Ï‡º ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18QÍÜ«∞„u ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18Åe`åq+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`åÅ∞ 18N~å=∂ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18ÅH©;#$ã≤OÇ¨Ïã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18ã¨~°ã¨fiu ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18



ÅH©;QÆÑü ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18ã¨∂~°ºã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ Pk «ºÇ¨Ï$ ŒÜ«∞O 18N"ÕOHõ>Ëâ◊fi~°ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18=∞ñfiÑ¨=~°‚# (ÃÑ^ŒÌk) 18ãÖ^•º=O^Œ#O 18=∞O„`«Ñ¨Ù+¨Ê"£∞ 18Ç¨Ï#∞=∂<£ Kåb™ê 7(áêÔH\ò) =∞ñfiÑ¨=~°‚# 7P~°∞ Kåb™êÅ∞ 9t"å~å^èŒ# (t=™ÈÎ„`åÅ∞) 7"ÕOHõ>Ëâ◊fi~° ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«O (áêÔH\ò) 7P~°∞ ŒO_»HÍÅ∞ 5"ÕOHõ>Ëâ◊fi~° QÀqO^Œ<å=∞=ÚÅ∞ 5J+¨ìÅH©; ™ÈÎ„`«"£∞ Hõ#Hõ^è•~å™ÈÎ„`«"£∞ 7^ÕgY_»æ =∂ÖÏ™ÈÎ„`«"£∞(=∞Ç≤Ïëêã¨∞~°=∞~°Ìh ™ÈÎ„`«O`À)7#=∞t≈"åÜ«∞ QÜ«∂=∞$`«O 5ÉÏÖÏ„uÑ¨Ù~° ã¨∞O^Œs ™ÈÎ„`«Hõ^ŒO|O 81ã¨∞O^Œ~°HÍO_» (áêÔH\ò) 9ÉèíQÆ=næ`« =¸ÅO 18~å=∞~°H∆Í™ÈÎ„ «"£∞ 18™ÈÎ„`« ~°`åfl=o 30Ñ¨Ù~åÑÖ_»Åe`å–q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«"£∞ (q∞h) 8Ñ¨Ù~åÑÖ_» Åe`åã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«"£∞ (q∞h) 8Ñ¨Ù~åÑÖ_» q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«"£∞ 8Ñ¨Ù~åÑÖ_» Pk`«º Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O 8=∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO (q∞h) 8t"å#O ŒÅÇ¨Ïi–™œO Œ~°ºÅÇ¨Ïi 30‰õΩ[^À+O 9HÍÅã¨~°Ê ^À+Ö 9g∞ JÑ¨CÅ∞ f~åÖÏ? 9^Œ$+≤ì^ÀëêÅ∞ x"å~° 9ã¨~°fi^Õ=`å ^è•º#â’¡Hõ=ÚÅ∞ 9ÑÖK«ã¨∂HõÎ=ÚÅ∞ 9ãÖ è•º=O Œ#O 9N~å=∞^Œ∂`«Ot~°™ê#=∂q∞(`å «Ê~°ºO`À) 9~°∞„ Œ#=∞Hõ"£∞–K«=∞Hõ"£∞ 9=∞#∞ºã¨∂HõÎ–=∞O„ «áê~åÜ«∞O 9QÍÜ«∞„f=∞O„`åÅ∞ 9ÑÖK«~°`«fl ™ÈÎ„`åÅ∞ 9Hõ~å=ÅO| ™ÈÎ„`åÅ∞ 9^Œâß=`å~° ™ÈÎ„`åÅ∞ 9JëÈì`«Î~° â◊`«<å=∞™ÈÎ„`åÅ∞ 9Éèí∞[OQÆ ™ÈÎ„`åÅ∞ 9„áê «óã¨‡~°ÏÅ∞ 9[Ñ¨=∞O„`åÅ∞ 9ã¨~°fi^Õ=`å ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«=ÚÅ∞ 9^•fi^Œâ◊ <å=∞™ÈÎ„`åÅ∞ 9‰õΩ=∂~°™êfiq∞ ™ÈÎ„`«=∂Å 9ã¨∞^Œ~°≈# ™ÈÎ„`«=∂Å 9

Ç¨ÏÜ«∞„w= ™ÈÎ„`«=∂Å 9^ŒH˜∆Ï=¸iÎ ™ÈÎ„`«=∂Å 9ÑÖK«=ÚYPO[<ÕÜ«∞™ÈÎ„ «"£∞ 9^ŒO_»Hõ ~°`åflÅ∞ 9^•fi^Œâ◊ *’ºui¡OQÍÅ∞–ÑÖKå~å=∂Å`À 9Nã¨∂HõÎO Ñ¨Ù~°∞+¨ ã¨∂HõÎO 9ÑÖK« J^èŒ~°fi j~°¬=ÚÅ∞ 9„áê~°÷<å â’¡Hõ=ÚÅ∞ 9QÆÑü ™ÈÎ„`«=∂Å 9N QÆ∞~°∞w`« 9ã¨~°fi^Õ=`å Hõ=K«=ÚÅ∞ 9ã¨~°fi^Õ=`å J+¨ìHõ=ÚÅ∞ 9Ç≤ÏO^Œ∂ ãÖã¨¯ $uãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å∞ 9q+¨µ‚ ™ÈÎ„`«=∂Å 9^Õg ™ÈÎ„`«=∂Å 9t=™ÈÎ„`«=∂Å 9q+¨µ‚ ™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ 9Éèí~°Î $ÅÇ¨Ïi ã¨∞ÉèÏ+≤`åÅ∞ 9#=q^èŒ ÉèíH˜Î=∂~åæÅ∞ 9#= Œ∞~°æÅ∞ 9Œâ◊=∞Çq ŒºÅ∞ 9

u~°∞Ñü "≥à◊^•O 9#=„QÆÇ¨Ï™ÈÎ„`«=∂Å 30=∞Ç¨<åºã¨"£∞ 30ã¨∞O^Œ~°HÍO_» QÍ<å=∞$`«O 30ãÖ^è•º =O^Œ#O (ÃÑ^ŒÌk) 30Ñ¨Ù~åÑÖ_» ~å^è•Hõ$+¨‚=¸iÎQÍi ãÖHõÅ#OÅe`åq+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„ «=ÚÅ∞ (Ç≤ÏOn) ,, 36Åe`åq+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„ «=ÚÅ∞ (WOw¡+¨µ) ,, 36ã¨∂÷ÖÏHõ∆iÅe`åq+¨µ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«=ÚÅ∞(Ñ¨„uHõÃã·*ò)81=¸HõÑÖK«â◊f 81Ñ¨Ù~åÑÖ_»"åi ™œO^Œ~°ºÅÇ¨Ïi (â’¡Hõ`å`«Ê~°ºã¨Ç≤Ï`« qÑ¨ÙÅ"åºYº`À) 108QÀ=∂`«Ñ¨Ó*Ïq^è•#=Ú 7P#O^Œã≤kú – N^Õg ™ÈÎ„`«=∂Å 108

3. N ™ê~Ú Œ «Î „QÆO äŒ=ÚÅ∞N ™ê~ÚÉÏÉÏ ã¨K«Ûùi„`« 99ãÖÑ¨Ó~°‚ N QÆ∞~°∞ K«i„`« 99ÉÁ=∞‡Å QÆ∞~°∞K«i„`« ...ÉÁ=∞‡Å ™ê~ÚK«i„`« ...ÉÏÅÅÉÏÉÏ N ™ê~ÚK«i`«O 9N ™ê~ÚP~å^èŒ#–+≤i¤"≥·Éèí=O 99N™ê~¸ã¨xflkè^•fi~°HÍ=∂~ÚbÅÅ∞ ....N ™ê~ÚÉÏÉÏ rq`« K«i„`« („H“<£) 50N QÆ∞~°∞K«i„`« („H“<£) 50^•ã¨QÆHõ$`« N™ê~Ú K«i„`« 30#=<å^èŒ K«i„`« 90N ™ê~ÚK«i„ «(É·O_»∞)„Ñ¨Ü«∂Ñ¨Ùáê~åÜ«∞„QÆO äŒO50N QÆ∞~°∞K«i„`« (Éˇ·O_»∞) „Ñ¨Ü«∂Ñ¨Ùáê~åÜ«∞„QÆO^äŒO50



ã¨`«º^Œ`«Î„=`«O Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO,ã¨Ç¨Ï„ãÖ`À 15J#Ñ¶¨∂^Õg „=`«O 15N ™ê~Úã¨K«Ûi„`« QÍ<å=∞$`«O 15N QÆ∞~°∞K«i„`« QÍ<å=∞$`«O 45Éèí‰õΩÎÅ „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ ÉÏÉÏ ["å|∞Å∞ 25=∞#ã¨∞Ö’x„Ñ¨â◊fl‰õΩN™ê~ÚÉÏÉÏ["å|∞Å∞ 25JHõ∆~°„Hõ=∞=ÚÖ’ N™ê~Úã¨∂‰õΩÎÅ∞ 25N™ê~Ú JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=m=∂Ç¨`«‡ºO 25N ™ê~ÚÑ¨Ó*ÏHõÅÊO (ã¨Ç¨Ï„ãÖ`À) 15N ™ê~ÚÉèí[#=∂Å 15N ™ê~Ú Éèí[<£û 15N ™ê~ÚÉèíH˜Î w`åÅ∞ 15ti_çÇ¨~°`«∞Å∞ (ÉèÏ=O`À) 15„ÑüQÆ∞~°∞"å~°O™ê~Úx «ºÑ¨Ó[ 8''N™ê~Ú——HÀ\˜ 15''N™ê~Ú~å"£∞——HÀ\˜ 12^•fi~°HÍ=∂~Ú ÉèíH˜Îw`åÅ∞ 9N ™ê~ÚÉÏÉÏ ÉèíH˜Î=∂Å 9NÅH©; ™ê~ÚÉèíH˜Î=∂Å 9N ^•fi~°HÍ=∂~ÚÉèíH˜Î=∂Å 9N ts¤ÉèíH˜Î=∂Å 9N ™ê~ÚÉÏÉÏ ÉèíH˜Î=∂Å 9N ™ê~Ú<å^äŒ ™ÈÎ„`«=∞O[i 9N ™ê~Ú"Õ~Ú<å=∂Å∞ 4N ™ê~Ú ã¨Ç¨Ï„ã¨ <å=∂=o 9N ™ê~Ú Kåb™ê–ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«O 9N ™ê~Ú<å^èŒ Kåb™ê 9N ™ê~Ú Ç¨~°`«∞Å∞ (áêÔH\ò) 9N ™ê~Ú x`«ºÑ¨Ó[ (áêÔH\ò) 9N ^Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ x`«ºÑ¨Ó[ F 9N ™ê~Ú ã¨∂‰õΩÎÅ∞ 9N ™ê~Ú ã¨Î=#=∞O[i 9N™ê~Ú #Hõ∆„`«=∂eHõ 9Ç≤ÏOn N ™ê~Ú Ç¨~°`«∞Å∞ 10Éèí‰õΩÎÅ ãÖ^ÕÇ¨Å‰õΩÉÏÉÏ ã¨=∂^è•<åÅ∞ 45â◊x ã≤OQÆÏÑ¨Ó~ü H∆„`«=∂Ç¨`«‡ºO 45N +≤s¤™ê~Ú bÖÏ=∞$`«O (VG) 25WOw¡+¨µ N ™ê~ÚÇ¨~°`«∞Å∞ 10+≤i_ç ^Œ~°≈#O–N™ê~Ú "≥·Éèí=O 90™ê~ÚÑ¨Ó*Ïqkè 30™ê~Ú=∞Ç≤Ï=∞ ....™ê~Úã¨`«º„=`«O 15™ê~Ú J#∞„QÆÇ¨Ï"£∞ 116#=QÆ∞~°∞"å~åÅ „=`«HõÅÊ=Ú 12N^Œ`«ÎbÖÏ=∞$`«=Ú 72Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ ™ê~Ú 12N+≤i_ô™ê~Ú bÖÏ=∞$`«O(Nã¨K«Ûùi„`«) 81

4. *’ºuëêÅ∞'â◊√Éèíã¨=∞Ü«∞— QÆO@Å ÑÖKåOQÆO 30ã¨<å`«# "≥·kHõ „ÉÏÇ¨Ï‡ ÑÖKåOQÆO(=OyÑ¨Ù~°Ñ¨Ù"åi Ñ¨„uHõÃã·*òÑÖKåOQÆO) 69'HÍÅK«„HõO— QÆO@ÅÑÖKåOQÆO (QÍˆ~æÜ«∞) 50z„`åÅQÆ∞~°∞=¸iÎQÆ∞áêÎÑÖKåOQÆ=Ú 50„QÆÇ¨ÏÉèí∂q∞ ÑÖKåOQÆ=Ú (QÍˆ~æÜ«∞) 116NK«„Hõ ÑÖKåOQÆ=Ú(~åR`˘e=∞Ç≤Ïà◊ÑÖKåOQÆHõ~°Î) 30"ÕOHõ„\Ï=∂ HÀ ã≤^•úO`«∞Åˆ~ÅOy`«Oy~åÅ"åi QÆO@ÅÑÖKåOQÆ=Ú 30`«Oy~åÅ ÃÑ^ŒÌÑÖKåOQÆO 39HÍÅK«„HõO *’ºu+¨ HÍºÅO_»~ü 20„QÆÇ¨Ï|ÅO HÍºÅO_»~ ü(Nx"åã¨QÍˆ~æÜ«∞–ÉèíH˜Î\ ˜q)20â◊√ÉèíÅQÆflO (`«Oy~åÅ) HÍºÅO_»~ü 20â◊√Éèí=∞ã¨∞Î (Ñ≤_»ÑïÎ) HÍºÅO_»~ü 20™ê^• HÍºÅO_»~ü 5áêÔH\ò HÍºÅO_»~ü 10`å[HõhÅHõOsîÜ«∞"£∞ 10040 ~ÀAÖ’¡ *’ºu+Ö<Õ~°∞ÛH˘#O_ç 20740 ~ÀAÖ’¡ ™ê=Ú„kHõO<Õ~°∞ÛH˘#O_ç 150ˆH~°à◊ *’ºu+¨ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 150*’ºu+¨ „|Ç¨Ï‡ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 150=∂#¨™êQÆi *Ï`«HõÑ¨^Œ÷u 150=~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~° *Ï`«HõÑ¨^Œ÷u 150=^èŒ∂=~° q"åÇ¨Ï"≥∞ÿ„u^•fi^Œâ◊‰õÄ@=ÚÅ∞ 81ã≤OÑ¨ÙÖò Ô~q∞_ôãπ ....Ç¨ÏŸ~å™ê~° .....â◊OÉèí∞ Ç¨ÏŸ~°„Ñ¨HÍtHõ .....Ñ¨Ó~°fi Ñ¨~åâ◊i 100Ñ¨~åâ◊~° *’ºu+¨q*Ï˝# ã¨~°fiã¨fiO 2001940–60=~°‰õΩ áê`«ÑÖKåOQÆ=ÚÅ∞ 225„Ñ¨â◊fl ã≤O^èŒ∞ 90#Hõ∆„`« qâı+¨ Ñ¶ë`åÅ∞ 36ã¨~åfi~°÷ Ñ¶¨ÅK«O„kHõ 90ã¨∂~°ºã≤^•úO`« ÑÖKåOQÆQÆ˜`«OKÕÜ«∞_»OZÖÏ?150^Œ$H˜û^•úO`« ÑÖKåOQÆQÆ˜`«O KÕÜ«∞_»OZÖÏ?150PÜ«Ú~åÌÜ«∞ x~°‚Ü«∞O 36ÑÖK«„áêp# *’ºuëêÅ∞ 36*Ï`«Hõ QÆ˜`« „Ñ¨"ÕtHõ 30Éèí$QÆ∞ ã¨∂„`åÅ∞ 36*’ºu+¨=∞~°‡É’kèx 45*’ºu+¨ „Ñ¨â’fl`«Î~°=∂Å 45=ÚÇ¨˙~°ÎO x~°‚~ÚOK«_»OZÖÏ? 45*Ï`«Hõ =∞Hõ~°O^ŒO 30*’ºu+¨ ã¨~°ã¨fiu 30g∞[##HÍÅ qâıëêÅ∞ 30=ÚÇ¨˙~°Î q*Ï˝# ÉèÏã¨¯~°O 30*’ºu+¨ ã¨fiÜ«∞OÉ’kèx 30â◊√Éèí=ÚÇ¨˙~°Î t~À=∞˜ 30



#Hõ∆„`« Ñ¶¨Å=∞O[i 30ÑÖKåOQÆO K«∂¿ã q^è•#O 30ã¨~åfi~°÷ *’ºu+Ö 30„áê^äŒq∞Hõ *’ºu+Ö 30#=~°`«fl=ÚÅ∞ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 30*’ºu+¨ÉèÏ=Ñ¶ÅK«O„kHõ–1 ...â◊√Éèíâ◊‰õΩ<åÅ∞ 20Ç¨ÏãÎ~MÏÑ¶e`åÅ∞ 30ãÖYºÖ’¡ Éèíq+¨º`ü 30=ÚÇ¨˙~°Î nÑ≤Hõ 81Ñ¨Ù@∞ì=∞K«ÛÅ∞ Ñ¶ë`åÅ∞ 20HõÅÅ∞ Ñ¶ë`åÅ∞ 20x`«ºrq`«OÖ’ J^Œ$+¨ì ãÖYºÅ∞ 9x`«ºrq`«OÖ’ #Hõ∆„`åÅ∞ 9*Ï`«Hõ K«„HõO "ÕÜ«∞_»O ZÖÏ? 30=∂#™êQÆi(„áêp#*’ºu+¨„QÆO^äŒO) –Ñ¨ÙKåÛNx"åã¨~å=Ù 250*’ºu+¨âßG z\Ï¯Å∞ 90QÆ∞áêÎ â◊`åaú ÑÖKåOQÆO(1940–2050) 900„Ñ¨â◊flK«O_Õâ◊fi~°"£∞ 45*Ï`«HÍÅOHÍ~°O 36*’ºu+¨ "≥·^Œº ~°`åfl=o 36^•fi^Œâ◊ÉèÏ= Ñ¶¨ÅK«O„kHõ 250*Ï`«HõK«„HõO g∞ˆ~ "Õã¨∞HÀ=K«∞Û 30*’ºu+¨ â◊`«Ü≥∂QÆ~°`åfl=o (#∂~°∞Ü≥∂QÍÅÑ¶ë`åÅ∞) 90JOQÆ™ê=Ú„kHõO 30Ç¨Ïã¨Î ™ê=Ú„kHõO 40=^èŒ∂=~° QÆ∞ ã¨"Õ∞‡à◊#O ....ÖÏÖò H˜`åÉò 81*Ï`«Hõ~å[=Ú 36â◊‰õΩ#âßGO 36P^èŒ∞xHõ„Ñ¨â◊flâßGO 100Ñ¨~åâ◊~°*’ºu+¨ „Ñ¨â◊fl*’ºu+Ö 150J+ìHõ=~°∞æ 45|$Ç¨Ï`ü*Ï`«HõO(„áêp#„ÑüH˜Ñ¨Ù#~°∞‡„ Œ) 200ÅQÆfl~°`åflHõ~°O 36+¨@ÊOKåtHõ 12040 ~ÀAÖ’¡ ãÖMÏºâßGO 15040 ~ÀAÖ’¡ #Hõ∆„`« (<å_ô) Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ 207ÔH.Ñ≤.*’ºu+Ö (ÑïK«Ü«∞O) 45=ÚÇ¨˙~°ÎzO`å=∞˜ 81ã¨∂~°ºK«O„^Œ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ 45„Ñ¨ã≤^Œú=º‰õΩÎÅ *Ï`«HÍÅ∞ ("Õˆ~H˘O_»Ñ¨Ê) 150J Œ$+ìÔ~"≥∞_ôãπ 99=ÚÅ∞QÆ∞"åi~åtÑ¶e`åÅ∞(12~åâ◊√Å∞"åiH˜) 36=ÚÅ∞QÆ∞"åi~åtÑ¶ë`åÅ∞ q_çq_çQÍXH˘¯Hõ¯\˜ 10„QÆÇ¨ÏãÖKå~° Ñ¶¨Åx~°‚Ü«∞nÑ≤Hõ 36*’ºu+¨ Ô~q∞_ôãπ 300

*Ï`«Hõ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 250*Ï`«Hõ=∂~åÎO_»O (H˘O_»Ñë¡) 250*’ºu+¨q^•º„Ñ¨HÍtHõ (H˘O_»Ñë¡) 250QÆ∞~°∞â◊√„Hõ „Ñ¨ÉèÏ==Ú K«O„^ŒHõàÏ<å_ô 90â◊x„QÆÇ¨ÏÔ~q∞_ôãπ 90*Ï «Hõã¨∞ è•™ê~°=Ú–*Ï «Hõ"≥∂Hõ∆„Ñ¨ •~Úx 90<å_ô*’ºu+Ö 45q"åÇ¨Ï*’ºu+¨=∞O[i 45QÍˆ~æÜ«∞O g∞ „QÆÇ¨Ï|ÅO Ô~q∞_ôãπ ....g∞ Ñ¨Ù\˜ì#`Õnx|\˜ì g∞ rq`«~°Ç¨Ï™êºÅ∞ (#∂º=∞~åÅr Öˇ·Ñ¶πÔQ·_£) 81#Hõ∆„`«áêi*Ï`«O (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) 45ÅQÆfláêi*Ï`«O (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) 45Q“`«=∞ãÖÇ≤Ï`« 45Ç¨ÏŸ~°~°`«fl=∂Å 45

a.q.~å=∞<£ QÍi „QÆO^äŒ=ÚÅ∞*’ºu+¨ q^•º~°OÉèíO 50„QÆÇ¨ÏÉèÏ= |Å=ÚÅ∞ 50HÍÅK«„Hõ^Œâ◊ 50J#∞Éèí= „Ñ¨âßfl*’ºu+Ö 50*’ºu+¨âßGOÖ’ "å`å=~° Éèí∂HõOáêÅ∞ 50Ñ¨Ù~ÀQÍq∞ *Ï`«HõO 50ÉèÏ"å~°ú~° åflHõ~°O 75ÉèÏ~°fÜ«∞*’ºu+¨ ã¨~°fiã¨fiO 75J+¨ìHõ=~°æ Ñ¨^Œúuó 75*’ºu+¨âßGOÖ’ ãÖ^ÕÇ¨Å∞,ã¨=∂^è•<åÅ∞ 75„Ñ¨â◊fl «O„ « 75=ÚÇ¨ ~°ÎO 75qt+¨ì *Ï`«Hõ=ÚÅ∞ 125ÉèÏ~°fÜ«∞Ñ¶e «*’ºu+Ö 125300 =ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ 125*Ï`«HõOÑïjeOK«_»OZÖÏ ? 250

~åRÑü J"å~°∞¤„QÆÇ‘Ï`«, =∞Ç¨=∞Ç¨ÏŸáê^è•ºÜ«∞, "åK«ã¨ÊuN =∞^èŒ∞~°Hõ$+¨‚=¸iÎQÍi „QÆO^äŒ=ÚÅ∞

|$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–1 ~°∂.200|$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–2 200|$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–3 200|$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–4 200ÉèÏ"å~°÷~° åflHõ~°=Ú 75=ÚÇ¨˙~°Î zO`å=∞˜ 150ã¨fiÑ¨fl âßG=Ú 30â◊`«Ü≥∂QÆ=∞O[i 75„=`«x~°‚Ü«∞HõÅÊ=e¡ 250"åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–1 150"åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–2 150"åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–3 150"åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–4 150J#∞Éèí=ã¨∞ÅÉèí"åã¨∞Î – 1 75J#∞Éèí=ã¨∞ÅÉèí"åã¨∞Î – 2 125



5. "åã¨∞ÎÅ∞40 ~ÀAÖ’¡ ''"åã¨∞Îq^Œº—— <Õ~°∞ÛH˘#O_ ç 180"åã¨∞ÎâßG ~°Ç¨Ïã¨º=ÚÅ∞ (Éˇ·O_»∞) 108"åã¨∞Î#∞|\˜ì g∞ WÅ∞¡ 30g∞~°∂ g∞ "åã¨∞Î 30QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î z\Ï¯Å∞ 30"åã¨∞Î Ñ¨Ó[ 30"åã¨∞Î ã¨∂„`«=ÚÅ∞ 30"åã¨∞ÎâßG ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 30"åã¨∞Î ã¨∂‰õΩÎÅ∞ 10QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î =~°∞æÅ∞ 90_ÀÅ#q^Œº LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ (_ÒlOQ∑) 36qâ◊fiHõ~°‡"åã¨∞Î âßGs`åº g∞ WO\˜ áê¡#∞Å∞ 45qâ◊fiHõ~°‡ "åã¨∞Î âßGs`åº g∞ WO_»¡ PÜ«∞=ÚÅ∞81qâ◊fiHõ~°‡ "åã¨∞Î âßGO(z„`åÅ) ....„áêp# "åã¨∞ÎâßG=ÚÅ∞ 36P^èŒ∞xHõ QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î 81â◊√Éèí"åã¨∞Î 207â◊√Éèí"åã¨∞Î ã¨ÅÇ¨Å∞ 36"åã¨∞ÎÜ«∞O„`« ~°`åfl=o 90"åã¨∞ÎâßGO 45Ç¨Ï∫ãπ áê¡#∞¡ 30QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î™ê~°O 30QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î K«O„kHõ 30QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î ^Œ~°ÊO 30*’ºu+¨ – QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î K«O„kHõ ...."åã¨∞Î~°`åflHõ~°O (H˘O_»Ñë¡) ..."åã¨∞Î t~À=∞˜ ,, ...NHõ$+¨‚"åã¨∞Î ,, ....ÑÖK«"åã¨∞Î áêi*Ï`«O ,, 90"åã¨∞Î_çO_ç=∞"£∞ ,, 45"åã¨∞Î^Œ∞Okaè ,, 90qâ◊fiHõ~°‡"åã¨∞ÎâßG=Ú ,, ...Hõ$+¨‚"åã¨∞ÎâßG=Ú 45â◊Åº"åã¨∞Î,[Å"åã¨∞Î( ŒO «∂iÑÖ_»s<å ä£) 81=∞Ü«∞"åã¨∞Î (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) 120

6. =∞O„`«âß„™êÎÅ∞N ÅH©; `«O„`«"£∞ 360N QÆ∞~°∞ `«O„`«O 108ã¨~°Ê (<åQÆ)`«O„`«O 250=∞O„`«=∞Ç¨ÏŸ^Œkè („ã‘Î^Õ=`åóHõÅÊ"£∞) 360=∞O„`«=∞Ç¨ÏŸ^Œkè (Ñ¨Ù~°∞+¨^Õ=`åóHõÅÊ"£∞) 360N ^Œ∞~°æ `«O„`«"£∞ 200=∞O„`«ã≤kú 90=∞O„`«™ê^èŒ# 45«O„ «*ÏÅO 45

Ü«∞H˜∆© «O„`«O 45áêâ◊√Ñ¨`« `«O„`«O 90=∞O„`å#∞ëêª# K«O„kHõ 45

ã¨~°fi^Õ=`å =∞O„`«Hõ=K«=ÚÅ∞ 45=∞O„`åHõ∆~åÅ~°Ç¨Ïã¨ºO(c*ÏHõ∆~°xÑ¶∞O@∞=Ù) 45ã¨~°fi^Õ=`å =∞O„`«~°`åfl=o 45^Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ =¸eHÍ`«O„`«"£∞ 45ã¨^•Kå~° nÑ≤Hõ 45QÍÜ«∞„f `«O„`«"£∞ 108QÆ∞Ñ¨Î ™ê^èŒ# `«O„`«O 45Ü«∞O„ «ã≤kú 333=∞O„`«â◊H˜Î 45^Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ «O„`«q^Œº 45=∞O„`«âßGO („QÆO^äŒ=Ú) 250`åO„uHõ ÑÖKåOQÆO 45Ç¨Ï=# `«O„`«O 250ÑÖK«^Œâ◊ =∞ÇŸ_»æ `«O„`«O 90=∞Ç¨â◊H˜Î =∞O„`« `«O„`« ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 150„Ñ¨ «ºOy~åHõ$`åº «O„ «O 360ëÈ_»â◊x`«º`«O„`«O 250âßˆHÎÜ«∞`«O„`«O 250Ü≥∂yh–"å=∞ˆHâ◊fi~° «O„ «O 45~°∞„ ŒÜ«∂=∞à◊ «O„ «O 250„Ñ¨ÑÖK«™ê~° «O„ «O 45|^ŒxHõ `«O„`«"£∞ 45LzÛù+¨ì QÆÑü `«O„`«"£∞ 45~°∞„^•ëêª^è•ºÜ«∞ó 90Ñ¨~°â◊√~å=∞`«O„`«"£∞ 108ÅH©;„Ñ¨`«ºOy~å «O„`«"£∞ 250QÆO^èŒ~°fi «O„`«"£∞ 45Ç≤Ï~°ºâ◊¥eh `«O„`«"£∞ 250=∂Ü«∂„Ñ¨`«ºOy~å `«O„`«"£∞ 250N qâ◊fi~°∂Ñ¨ „Ñ¨`«ºOy~å `«O„`«"£∞ 250HÍ=∞^èÕ#∞=Ù `«O„`«O 360â◊¥eh^Œ∞~åæ`«O„`«O 360™œO^Œ~°ºÅÇ¨Ïi (=∞O„`«Ü«∞O„`«~°`åfl=o) 45=∞Ç¨=∞O„ «âßGãÖ„QÆÇ¨Ïó 150Ü«∞O„`« =∞O„`« `«O„`« 45â◊¥eh^Œ∞~åæ`«O„`«O (z#flk) 100

7. „QÆO^ä•Å∞ – P~å^èŒ#Å∞ÉèíQÆ=næ`« â’¡Hõ `å`«Ê~°º ã¨Ç≤Ï`«O 45QÆËâ◊ P~å^èŒ# 1 90QÆËâ’áêã¨# 2 90#=„QÆÇ¨~å^èŒ# 144#=„QÆÇ¨Ï"≥·Éèí=O 90#=„QÆÇ¨Ï Ô~"≥∞_ôãπ 90#=„QÆÇ¨Ï "Õ^ŒO 90â◊x„QÆÇ¨~å^èŒ# 90Pk`åº~å^èŒ# 90ã¨∞„|Ç¨‡Ïº~å èŒ# 90N t= P~å^èŒ# 90ÅH©; P~å^èŒ# 90



Ç¨Ï#∞=∞^•~å^èŒ# 90Åe`å~å^èŒ# 90N K«„HÍ~å^èŒ# ...QÍÜ«∞„f P~å^èŒ# 90g~°Éèí„^•~å èŒ# 90HÍÅã¨~°Ê Ü≥∂QÆO 90x`«º rq`«=ÚÖ’ ~°∞„^•Hõ∆Å∞ 90x`«º rq`«=ÚÖ’ #=~°`åflÅ∞ 90ã¨∞O^Œ~°HÍO_» =K«#O 90"Õ^Œã¨∂HõÎ=ÚÅ∞ 90Jëêì Œâ◊Ñ¨Ù~å=ÚÅ∞ ..."Õ=∞# Ñ¨^Œº™ê~å=∞$`«O 90ÑÖ_»QÆÅ∞ Ñ¨~°fik<åÅ∞ 90‰õΩ[„QÆÇ¨~å èŒ# 90Éè·~°"å~å èŒ# 90ã¨∂H˜Î~°`åflÅ∞ 90=∞#∞^èŒ~°‡ âßGO (=K«#OÖ’...) 144Ñ¨Ù~åÑÖ_» ~å=∂Ü«∞O 90Ñ¨Ù~åÑÖ_» ÉèÏ~°`«O 90Ñ¨Ù~åÑÖ_» ÉèÏQÆ=`«O 90N ÅH©;ã¨xflkè 90ã¨~°fi^Õ=`å ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞ "Õ≥OHõ>Ëâ◊fi~°∞_»∞ 90Ç¨Ï#∞=∞K«Ûùi„`« 90ÑÖK«=ÚY Ç¨Ï#∞=∞`ü "≥·Éèí=O 45N ^Õg ã¨Ñ¨Îâ◊u 90=∂#=^èŒ~å‡Å∞ .....QÆ~°∞_»Ñ¨Ù~åO 36=∂Ñ¶¨∞Ñ¨Ù~åO 30t=Ñ¨Ù~åO 30"≥·âßYÑ¨Ù~åO 30ã¨∂÷ÖÏHõ∆i =∂Ñ¶¨∞Ñ¨Ù~åO 45ã¨∂÷ÖÏHõ∆i t=Ñ¨Ù~åO 45ã¨∂÷ÖÏHõ∆i "≥·âßYÑ¨Ù~åO 45HÍsÎHõ Ñ¨Ù~åO 25ã¨~°fiHÍ~°ºã≤kúH ˜ ~å=∂Ü«∞áê~åÜ«∞ 45=∞Ç¨=∞$ «∞ºO[Ü«∞J=∞$ «áêâ◊√Ñ¨ «"£∞ 150ÃÑ ŒÌÉÏÅtHõ∆ 36QÍÜ«∞„f =∞Ç≤Ï=∞ 30=∞`«ûº Ü«∞O„`« =∞Ç≤Ï=∞ 45Ñ¨Ù~å<å=∞ K«O„kHõ ......"Õ^Œ=∞O„`« ãÖÇ≤Ï`« 108=$Hõ∆^Õ=`«Å∞ 36ÇÏ#∞=∞kfi[Ü«∞O 30ÇÏ#∞=∞ ≥· fiÉèí="£∞ 30Ü«∂A+¨ ™ê‡~°Î ãÖ™ê¯~° K«O„kHõ 150ã¨<å`«#"≥·kHõ „ÉÏÇ¨Ï‡™ê‡~åÎQÆ=∞HõÅÊ"£∞ 150#=„QÆÇ¨Ï ^Œ~°≈#"£∞ 90x`«ºrq`«OÖ’ #=„QÆÇ¨Å∞ 90™êÅ„QÍ=∞=ÚÅ∞ 90

K« «∞ˆ~fi Œ=ÚÅ∞ 108ã¨Ç¨Ï„ãëOQÍ~°Û# 120|$Ç¨Ï`ü t= ™ÈÎ„`« ~°`åflHõ~°=Ú 200|$Ç¨Ï`ü ^Õg ™ÈÎ„`«~°`åflHõ~°=Ú 200|$Ç¨Ï ü q+¨µ‚ ™ÈÎ„`«~°`åflHõ~°=Ú 200ˆH^•~°<å^è£ |^Œs<å^è£ Ü«∂„`åÔQ·_»∞ 36ÑÖK«=∞"Õ^ŒO =∞Ç¨ÉèÏ~°`«O 81^Õ=Ùà◊√§ _®\ò HÍ"£∞ 81`åà◊Ñ¨„`« ã¨=∂Ç¨~° QÀÑ¨Ù~°O 144N Ç¨ÏÜ«∞„w= P~å^èŒ# 90NÅH©;#~°ã≤OÇ¨Ï P~å^èŒ# 90≥·"å~å èŒ# 90

(ã¨∂i) "åb‡H˜ ~å=∂Ü«∞O 90QÆÑüÉèÏ+¨ºO 90^ŒH˜∆Ï=$`« â◊OY=ÚÅ∞ 45108 k=º^ÕâßÅ q+¨µ‚ˆH∆„`«^Œ~°≈x 30èŒ~°‡ã≤O èŒ∞=Ù(ˆHãπÉ·O_çOQ∑) 240

w`å~å^èŒ# 90Ü«∞Aˆ~fi^Œ LÑ¨#Ü«∞#q"åÇ¨Ï„Ñ¨Ü≥∂QÆ=∞O[i 90N t=w`« 108ÉèÏ~°fÜ«∞ â‹·=ˆH∆„`«Ü«∂„`å^Œi≈x 100zÅ∞‰õÄi ÉÏÖÏrK«i„`« 30#=Ü≥∂QÆ∞Å∞ 90PO„^èŒ„Ñ¨^ÕâòÖ’x^Œi≈OK«=Åã≤# „Ñ¨=ÚY^Œ~åæÅ∞ 90ã¨HõÅ^Õ=`å JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=o(ÃÑ^ŒÌk) –(108 JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=à◊√Å`À) 90ÉèíQÆ= üã¨∞Îu 90ã¨∂~Àºáêã¨# 30

8. "≥· Œº „QÆO ä•Å∞PÇ¨~°O P~ÀQÆºO 30=¸eHÍ"≥·^Œº z\Ï¯Å∞ 30PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^Œº z\Ï¯Å∞ 20PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^ŒºO 30QÆ$Ç¨Ï"≥·^Œº ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 30PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^ŒºzO`å=∞˜ – Ãã\ò ...QÆ$Ç¨Ï"≥· Œº™ê~°O 30Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂"≥·^ŒºO (^•fi^Œâ◊Å=zH˜`«û) 45„Ñ¨Hõ$u"≥· ŒºO 30PÇ¨~°O–"≥· ŒºO 81ãÖÑ¨Ó~°‚ PÜ«Úˆ~fi^Œ–z\Ï¯ "≥·^ŒºO 81PÜ«Ú~fi Œ"£∞ 30J#∞áê# «~°Oy˜ ....PÜ«Úˆ~fi^Œ =¸eHÍ"≥·^ŒºnÑ≤Hõ 90^Œ∞OÑ¨‰õÄ~°Å∞, P‰õΩ‰õÄ~°Å∞, HÍÜ«∞QÆ∂~°Å∞"åHõ_»O – LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ 90P‰õΩ‰õÄ~°Å∞ ...=#=¸eHÍ"≥·^ŒºO 300UHõ=¸eHÍ"≥·^ŒºO 90JëêìOQÆ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O(4ÉèÏQÍÅ∞) 1200



~°Ç¨Ïã¨ºã≤ ŒúÜ≥∂QÆ"≥· Œº™ê~°"£∞ 90„áê^äŒq∞H õ Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂"≥·^ŒºO 90XÉˇã≤\˜ 90ÃÇÏÖòÎÔQ·_£ 90PÜ«Úˆ~fi ŒO–r=#"Õ ŒO 90Ñ¶Ù_£ ä≥~°Ñ≤ 90<åºK«∞~°Öò^ä≥~°Ñ≤ 90ãÖÑ¨Ó~°‚P~ÀQÍºxH˜ 20xII 90H©à◊§<˘Ñ¨CÅ∞ g∞ ã¨=∞ã¨ºÖˇ·`Õ... 90Ü≥∂QÍ=∞O„`« 90Ü≥∂QÍ ãÖ_Õ @∞ =∞O_Õ 90ÃÇÏ~°ƒÖò "≥∞_çã≤<£–ÃÇÏÖòÎ@∞_Õ 90ÃÇÏÖòÎÃÑ¶·Öò 108

9. JÜ«∞ºÑ¨Ê – Éèí"åh ~°HÍÅ∞N JÜ«∞ºÑ¨Ê bÖÏ=∞$`«O 25N JÜ«∞ºÑ¨Ê P~å^èŒ# 45N JÜ«∞ºÑ¨Ê Ü«∂„`å qt+¨ì`« 45N JÜ«∞ºÑ¨Ê Éèí[#áê@Å∞ 45N JÜ«∞ºÑ¨Ê Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO 15N JÜ«∞ºÑ¨Ê ÉèíH˜Î w`åÅ∞ 15N JÜ«∞ºÑ¨Ê nHõ∆ F 9N JÜ«∞ºÑ¨Ê Éèí[#=∂Å F 9N JÜ«∞ºÑ¨Ê x`«ºÑ¨Ó[ P 9N JÜ«∞ºÑ¨Ê x`«ºxÜ«∞=∂=o P 6N Éèí"åh bÖÏ=∞$`«O(^Œ∞~åæÉèí"åhnHõ∆) 25^ÕgbÖÏ=∞$`«O 81N ^Õg Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO 15^Õg ÉèíH˜Îw`åÅ∞ 15*ˇ· Éèí"åhnHõ∆ F 9Éèí"åhnHõ∆ P 6^Õg ÉèíH˜Î=∂Å 9N JÜ«∞ºÑ¨Ê Éèí[<å=o 99JÜ«∞ºÑ¨ÊÑ¨Ó*Ïqkè (*Ëã¨∞^•ã¨∞™êOQ∑û`À) 15

10. Éèí[#Å∞ – H©~°Î#Å∞J#fl=∞Ü«∞º H©~°Î#Å∞ (aQ∑) 15J#fl=∞Ü«∞º H©~°Î#Å∞ (z#flq) 9N~å=∞^•ã¨∞ H©~°Î#Å∞ (aQ∑) 15N~å=∞^•ã¨∞ H©~°Î#Å∞(z#flq) 9`åºQÆÜ«∞º H©~°Î#Å∞ 9ã¨~°fi^Õ=`å =∞OQÆà◊Ç¨~°`«∞Å∞ 20=ã¨∞O^èŒ~° =∞OQÆà◊ Ç¨~°`«∞Å∞ 20ã¨~°fi^Õ=`å Éèí[#Å∞ 30*Ï#Ñ¨^Œw`åÅ∞ 20z\˜ì á⁄\˜ì áê@Å∞ 9*ÏfÜ«∞ w`åÅ∞ 9t=ÉèíH˜Î =∂Å 9q+¨µ‚ ÉèíH˜Î=∂Å 9^Õâ◊ÉèíH˜Î w`åÅ∞ 30™œÉèÏQÆº ^Õ=`å =∞OQÆà◊Ç¨~°`«∞Å∞ 30

ÑÖ_»∞QÆÅ∞–Ñ¨ÙºˆH∆„`åÅ∞ ÉèíH˜Îw`åÅ∞ 30Q˘aƒà◊§áê@Å∞,ÖÏeáê@Å∞,HÀÖÏ@áê@Å∞ 30QÍ#q^•ºÉ’kèx 90J#fl=∞Ü«∞º ãÖH©~°Î#Å∞ 90ÃÑo§áê@Å∞–„ã‘ÎÅáê@Å∞ 30ÉèíHÍÎ#O^Œ Éèí[#H©~°Î#Å∞(FÖò¤ã≤hÃãìÂÖò) 30ã¨~°fi Õ=`åÉèíHÎ=∞˜=∂Å 30|`«∞Hõ=∞‡ LÜ«∂ºÅ áê@Å∞(*Ï#Ñ¨^Œw`åÅ∞) 30

11. Ç≤Ï\òû ™êOQ∑ûÑ¶¨∞O@™êÅ ÉèíQÆ=næ`« 15Ñ¶¨∞O@™êÅ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 90Ñ≤. ã¨∞jÅ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 90Zãπ.Ñ≤. ÉÏÅ∞ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 90Zãπ.*Ï#H˜ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 90"Õ@∂i ã¨∞O^Œ~°~å=∞=¸iÎÇ≤Ï\òû 90ã≤i"≥<≥flÅ ã‘`å~å=∞âß„ã≤Î Ç≤Ï\òû ....ã≤hÉèíH˜Îw`åÅ∞ 90

12. „ã‘ÎÅ‰õΩ LÑ¨Ü«ÚHõÎ Ñ¨ÙãÎHõ=ÚÅ∞NHÍO`å=∞˜ =O@Å∞ ("≥*ò) 45âßHÍÇ¨~° =O@Å∞ 20=∂O™êÇ¨~°=O@Å∞ 20z\˜ìz\Ï¯Å∞ 20JO^•xH˜ z\Ï¯Å∞ 20Ñ≤Å¡Å ¿Ñ~°∞¡ (ÃÑ^ŒÌk) 20Ñ≤Å¡Å ¿Ñ~°∞¡ (z#flk) 9ÖË>ˇãπì ZO„ÉÏ~Ú_»s âßsÉ’~°¤~üû 30ÖË>ˇãπì ZO„ÉÏ~Ú_»s _ç*ˇ·<£û 30z<åfl~°∞Å‰õΩ z~°∞uà◊√§ 20Ñ¨ãÖ^≥·# á¶êãπìÑ¶¨Ù_£ =O@Å∞ 20Ñ¨ÖÏ"£Å∞, „ÃÑ¶·_£ Ô~·ãπÅ∞, "≥Ô~·\©Ô~·ãπÅ∞ 20"ÕÑ¨Ùà◊√§–WQÆ∞~°∞¡ 20NHÍO`å=∞˜ =O@Å∞ (<å<£"≥*ò) 45WOw¡+¨µÖ’P_»Ñ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ 36WOw¡+¨µÖ’ =∞QÆÑ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ 36„ÉËH±á¶êãπì =O@Å∞ 20ÑÖ_»∞QÆÅÖ’ KÕã¨∞H˘<Õ Ñ≤O_ç=O@Å∞ 20"≥∞ÿ„HÀ"À"≥<£ =O@Å∞ 81ã¨~°fi Õ=`åÉèíHÎ=∂Å 30Ñ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ (ÉÏ|∞) 30Ñ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ (áêÑ¨) 30"≥∂„_»<£ "≥∞Ç¨ÏOk (QÀiO\Ï‰õΩ _ç*ˇ·<£û) 30

qq èŒ ~°HÍÅ∞ZO Œ~À=∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ 150Ü≥∂QÍã¨<åÅ∞ 30ã¨∂~°º#=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ 30á⁄_»∞Ñ¨ÙHõ^äŒÅ∞ (ÃÑ^ŒÌk) 20á⁄_»∞Ñ¨Ù Hõ^äŒÅ∞ (z#flq) 5HÍÅ*Ï˝# `«`åÎ fiÅ∞ 20Ç≤ÏOn– ≥Å∞QÆ∞–ã¨fiÉ’kèx 15



WOw¡+¨µ– ≥Å∞QÆ∞–ã¨fiÉ’kèx 15[#~°Öò <åÖˇ_£˚ 15#∂~°∞ ZHÍ¯Å∞ 71–100 >Ë|∞Öò |∞H± 7N~å=∞HÀ\˜ 25Nt=HÀ\˜ 25"Õ∞lH± 20JOÔHÅ`À QÍ~°_ô 20„¿Ñ=∞Hõ äŒÅ∞ 20Ü«Ú=`«~°OQÍÅ∞ (Ü«Ú=`«~°OHÀãÖ) 20„¿Ñ=∂ h‰õΩ *’Ç¨~°∞¡ (Å"£_çHõ∆#s) 20Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ã¨ÊO^Œ# (Hõq`«Å∞) 20"å`«ûºÜ«∞# HÍ=∞ã¨∂„`åÅ∞ 30Z.Ñ≤.@∂iãπì ÔQ·_»∞ 30WO„^Œ*ÏÅ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 25=∞¿ÇÏO„^Œ*ÏÅ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 25q[Ü«∞O g∞^Õ 30Hõeã≤ rq^•ÌO 30<å^Œ„|Ç¨ÏŸ‡áêã¨# (^è•º#OãÖw`«O"Õ∞Å∞ HõÅ~ÚHõ) 90â◊s~°ÉèÏ+¨ (ÉÏ_ô ÖÏOˆQfi*ò) 90„H˜Ü«∂Ü≥∂QÆO 30P#O^ŒOQÍ rq^•ÌO 81Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ <å@HõO 45=∂ºlH±ÔQ·_£–„\˜‰õΩ¯Å∞,`«=∂ëêÅ∞–HõÑ¨\˜„Ñ¨ÑÖK«O 90K« Œ~°OQÆO 90"å`åûÜ«∞#HÍ=∞ã¨∂„`åÅ∞ 90ÑÖK«™êÜ«∞HõO 90~°u~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 90J#OQÆ~°OQÆO (HõOÉèíOáê\˜ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍ+π) 90â◊$OQÍ~°ˆHo (HõOÉèíOáê\˜ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍ+π) 90=∂~°¬ÖòP~üì û (Hõ~å>Ë,‰õΩOQ∑Ñ¶¨Ó<Õ~°∞ÛHÀO_ç) 90=∞O„ «âßG=∞Ç¨ÏŸ Œkè 90Jã¨`À=∞Ü«∞ ã¨^Œæ=∞Ü«∞ 36QÍÜ«∞„fq*Ï˝<£ 90zO`å=∞˜ (<å@HõO) 50áêO_»= L^ÀºQÆO (<å@HõO) 45ÉÏÅ<åQÆ=∞‡ (<å@HõO) 50HÍà◊Ç¨Ïã≤Î „ã‘ÎÅ „=`«Hõ^äŒÅ∞ 30HÍà◊Ç¨Ïã≤ Î ~å=∂O[<ÕÜ«∞ Ü«Ú^ŒúO(|kÔ~_ç¤) 45HÍà◊Ç¨Ïã≤ Î QÀqO^Œ <å=∂Å ÉèíQÆ=næ`« 25HÍà◊Ç¨Ïã ≤ Î QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î zO`å=∞˜ 90HÍà◊Ç¨Ïã≤ Î QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î =∞~å‡Å∞ (Éˇ·O_»∞) 45HÍà◊Ç¨Ïã ≤ Î t=Ñ¨Ù~åO 90

HÍà◊Ç¨Ïã ≤Î ^ÕgÉèÏQÆ=`«O 90‰õΩÖÏ~°‚= `«O„`«"£∞ 150PKå~°º ã≤^Œú <åQÍ~°∞˚#`«O„`«O(Xi[#Öò) 250Ü≥∂QÍã¨<åÅ∞ (VG/TNL) 30~å=∞~åÜ«∞ "åã¨∞ÎâßGO (=Ú„^ŒQÆ_» ~å=∂~å=Ù)90ZO.Zãπ.P~ü.Ç¨Ï#∞=∂<£Kåb™ê 9ZO.Zãπ.P~ü.ã¨∞O Œ~°HÍO_» 70J+¨ì=ÚY QÆO_»ÉèË~°∞O_»`«O„`«O 75„|Ç¨Ï‡OQÍirq`«K«i„`« ([=OQÆ∞Å) 75«iQ˘O_»"≥OQÆ=∂O|qiz «–N"ÕOHõ\ÏK«Å=∂Ç «‡ºO150

N Pkâ◊OHõ~åKå~°º k=ºK«i`å=∞$`«O 36w`åO[e (~°gO„^Œ<å^ä£~îåQÆ∂~ü) 45HÍj~å"Õ∞â◊fi~° =∞lb Hõ^äŒÅ∞ 75NÅe`åã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=Ú(ÉèÏã¨¯~°ÉèÏ+¨ºO) 500N^ÕgÉèÏQÆ=`«O Éˇ·O_»∞ 261Nt=Ñ¨Ù~åO Éˇ·O_»∞ 260„Ñ¨Hõ$uã≤ •úO «=ÚÅ∞–"Õ Œq*Ï˝#=Ú –Ñ¶ë`«*Ï`«Hõ ã¨∂„`«=ÚÅ∞ 595qâ◊fiHõ~°‡ „Ñ¨HÍâ◊=Ú 106„áêp#"åã¨∞Îâß„™êÎÅ∞–P^èŒ∞xHõ"åã¨∞ÎÑïjÅ#250QÆ∞Ñ¨Î"åã¨∞Î "åã¨∞Îq*Ï˝#*’ºu 150<å~°^Œ ãÖÇ≤Ï`« 150~åÇ¨ïˆH`«∞=ÙÅ∞ ã¨=∞ã¨Î „Ñ¨ÉèÏ==ÚÅ∞ 100JOQÍ~°‰õΩ_»∞ (‰õΩA_»∞) 45Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`« ^Œ~°≈x (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) 150qâ◊fiHõ~°‡"åã¨∞Îq^•º~°Ç¨Ïã¨º=ÚÅ∞ ,, 225"åã¨∞Î q*Ï˝# K«O„kHõ ,,100=∞Ç¨^Œâß áêi*Ï`«O ,,10025ãÖII ÑÖKåOQÆO (2000–2025) ,,250Latitude - Longitude (English) ,, 50*Ï`«Hõ <å~åÜ«∞©Ü«∞O("å„_Õ=Ù"åiq) ~°∂.150"åã¨∞Î <å~åÜ«∞©Ü«∞O ,, 120Ü≥∂QÍ=mYO_»O ,, 120=ÚÇ¨ ~°Î ã≤O èŒ∞=Ù ,, 150[Ü«∞ÉèÏ~°u (Ñ¨Ù~åÑÖ_»Nx"åãπ) 21[Ü«∞¿ÇÏ...[Ü«∞¿ÇÏ... ,, 27[Ü«∞ «∞...[Ü«∞ «∞... ,, 27™ê~Ú... ,, 45N=∂eHõ ,, 20P~°u™ê~ÚÉÏÉÏ ,, 25JOQÍ~°‰õΩ_»∞ 45â◊√„‰õΩ_»∞ 45~åÇ¨ïˆH`«∞=ÙÅ ã¨=∞ã¨Î „Ñ¨ÉèÏ"åÅ∞ 100

«=∞‰õΩ U |∞H±û HÍ=Åã≤#, =∞xÜ«∂~°¤~üx, _ç._ç.QÍx „HÕk J„_»ãπ‰õΩ ÑÖÑ¨QÆÅ~°∞.

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡ˆH+¨<£û, J[O`å Ç¨ÏŸ@Öò Z Œ∞@,HÀ@QÆ∞=∞‡O, ~å[=∞O„_ç.WWW.MOHANPUBLICATIONS.COM

á¶È<£ : 2462565 (0883)

ã¨Ç¨Ï„™êkèHõ `≥Å∞QÆ∞ „Ñ¶‘ W–„QÆO^äŒ=ÚÅÔH· gH˜∆OK«O_ç....

uparatnamulu

Documents