viman-shashtr

Upload: utaripado

Post on 24-Feb-2018

291 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    1/20

    http://www.indianscriptures.com/vedic-knowledge/vedic-studies/engineering-and-

    technology/viman-shastra-hindi-article

    -

    -

    !

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    2/20

    "#$#$! %"&'("$)*&+,'$(- ("! %./ & -, ' 01"23$-45$3!6&, !07*&,3!$(8 '$39$$,,'9(8:23$-

    20 69();#, 8, 8",$?9" %$$ !+ %9&-,$$$8!+=@&8A@!07* !807* ##$07*/$38('(8'99$$-

    ,"(#>+ &9!94#29.B-,"5();#$ 4*, 8" C8*D),4*E*$8" ,.

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    3/20

    !AR8#) I49!AR8#6#28 T"(#8$$-

    U B $ $ 8 ( # $ $ $ , , B U

    B 9 $ , 8 " ( ! 9 $ .... $# (' #

    $ , (8 B $....", $ $ 8 % $ 6 $ , 8 6 $ % $ ... @ $ (8 ,

    8 )# ' $ /$...... , "V & 4&

    "B@21"B$@Q">28-49"B9,Q"1X#469$4Y

    K@1$"T:K >(T4&"B(# 2AK"B#' K#2B ,A 469"B 4 & $ 8 $ ,I 469 $4 $ 8 $ ....

    &-

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    4/20

    ,8($,A"B($8$,$ #$&,$K "B $ $ -I4&2$$ ..... (""B(K"B$ ,4& =2$$...@'24969 $.......

    , BIN#8+2,80'$4$....A"B AFG 07Z $#[ ("B (""B$2$, +G#4$(W"BB A >\9G# A( 0'$4$.....

    ,$$ , ,& '$4I"."A;#29($ , 8$(8G4*$$.....I=,&P4059A;#2$...$%AJ0$-, ("]+#G., 46#A@$#"B&,8 . ,G T("AP#0'#8$...

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    5/20

    ^(8#$8$%$("AP4/,*:_`6_abc+]''$-,"$ (8]@4&$d$-$9#&A99]$(&- #%4&9$3&, 9e#$S-

    ]4. 4" ,8" &e T1B&$I$$S9:$#U&&8%AP&-9, % , ](>$S, A;#2($S-9,%8&, 80[,8#,("(8&+9"8$7*-7$-$9"07,8( ($-9&($-4#$ @:=$ I-,9$A$A'"-AB8(8 "#.BM$A 49($#;I$S 8$M$C$S-U($849$B(8"3"#$S8? ##8&- #N9I&A#V$, 8$9# #]&,$$4&9&-$&,,f""=:($$-__agb2"(;) "$40" "8$@$!##2,&4A;#2$-9# 019"$#,8!$3+A$& $I;"4GG#&$=9 ($,&@]

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    6/20

    #$- "I. .P9,&)$-$9>84&, AI9"4$-,*#2&-(84A#V$ $&"49A#V$ $-8A#V$$,A$'$$IQ3&- ,& $#! Q&I$, 82$ h0 - "B, 3'0 - N#, 9>80 -

    ", &(""4, "*0 - i, 0 - ', (-

    "4*#2##2$-

    [>69>8$^-

    JK0@45-

    QT#/!-

    4@"6"Y

    jk-

    7*=98"-

    ^l"B.-

    B94Y

    &- 9>8$5& 4UB2#$,87 #I,QT)##$-A #8 $I$S-$&(Z=98$[!AIN&WN$S&A$$-& m!>8"4 A$I(A & #2$S(&A &6$S-

    (_)0- (n)"N0.

    (c)-;(g)40-+02*

    (o) FG&-. "

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    7/20

    ,&9>89,#*8$4!$, (", P, 8p,q8,&A$$9:$-

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    8/20

    $$S80[,8#&("% # ,A$-

    "N -I4&4&("8 , '69 - I""I$$8 ,A$$S-

    $4!(#*) - 9>8$$S, $48#$A#$-"4# 1$4II$S -A9#9W!2#$A#$-"4# 1$4II$S-A9#9W!2#$)##$$-B,A8("#8,2P, (M*M- M#B#+ &A8#69$-^8,$48$, $$4!$&A#$&A#$-

    (c)0$4-1$4$$4$,8 ',Tr,&( "4 ((':>,QT , ,$$$S$$G$-

    (g)M$4-$W$4$8T$-, i$ 4698(Z2$A,&,@"B >$#8"B$, A( &A6T8$-

    (s) %$4-$W$4$-, "B$$] ) #(#4:@%28$-

    (_b)-$W$4$-, (AP('PT*

    -

    (__)40-$eW$4$-, ('PP-$W$!.$#$_a`b $3$-

    (nn) $4 - $,W$4$8 *M - MAP9$-,$$FG, ( +"B( 28T) # $A 2A$B A2 "B##"$I-, *W *M-M$8$-

    (ns)"V$$4- $Q$4$-,$$N#& "V

    $#A >!#-8$-

    (no)5$4-, > T28&-

    (nt)B"$4-"61>"=($-

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    9/20

    (c_) 4V$4-I"4469>TP #$"$8$S-

    (cn)$4-$1W$4$,, "(#"r 2$#"k#R#8#1#(G83

    $)$,)B##(*)#"r#A"B) #"r7*$8$-

    1. "B@J - 8# # #-2. 9$ - e, 8# + # #-3. - # #-4. "2J - # # #-5. "$ - ' # #-6. 2 - 6 # #-7. $ - , # #-8.r@2- ###-

    $"N("W98$S&FG&9fqW 39fqW 39(1whirlpoolsA;#2$S+A`AqW 3P& $S -,0[ _bb#*q9qW 3&&$W"B4$S-

    ("&A (f6$-

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    10/20

    10 km ( 1 )2&-"B@01- whirlpool of ener!

    50 km ( 2 ) -01- win

    60 km ( 3 )%&-01- sol#r r#!s

    80 km ( 4 )"B&-@01- $ol $%rren&

    -2]-,$,$-A (8T9&-(8A8$'$A$ 9A&-^?N8#AP8$ ,,#I_bb4$8 $$8#8$-I+$@"4$$s98$I-A92#*$ AP$I-_aab_b % U$7#$-

    -"4c_ &A'4$-,B$,9$-T86$-

    (_)'-, > (##-" $&,,9&($&-

    (n)-,4#$-

    (c)"V-, >no. %(88&&%(8(K*8&-

    (g)$9-, >8 4)*28)##$-(s)"B@- #(A$A7+A7 TP-

    (o)""L-"2#

    (`)-, >"r(,ATP9$&-

    (t) 4-? ,#TP8&-

    (a)9-, >"r? T9&-&, 9#N$2K*$&-

    q8-# #I q8$9>8A;#2$S-

    (_)4#8*#9W&-

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    11/20

    (n)9-"4,"B 5AI8$-, >AP$(,$q,4)*$-$?$(9q8$$$-('$-

    (c)Nq8-, >9#&-$AP8#2#$

    $$,%"B$#$-,"@#$$S-$$q8 59.$$(&-

    -] ( $S-

    89NI"B 6"$&$+69&-

    , soII$S #&, nsI$S-

    ,,,,

    ABMT4IW'$(2G$$S-4$$(8 !"V##$$S,!,8409.B$($,A"V#,A&$$ 8-^A$$401P-,##.B $&]8I,,$@%u,M5, #5$?&-^A9

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    12/20

    C4G"b.csc"9$$$-,`.as "#$2$-

    $(-$W("$ , 8#+Z&$;$-,88A8$-. I. #,* GB*GC. . 8. ?&A

    :)#8I$I,:28 &9+W, 1, , PT#, (9A$$-,8$W,#($,$ T"9A@$$S-A$$&:+A$('"" ,$" 9707*QT$-

    ,3 "49 GC.$'"9,&&f@$-&68$9($+A() #B")0$( /)$--$IIG$,86 &$9($-

    ,"4I+$,89 W+A ##$-, $'. 8. C#8 GGC. I. 8. G-" 'hes&%! of #rio%s m#&eri#ls es$rie in *ms%ohini of #h#rshi h#r#w## "

    ,; $A$$9>8@"#*#8L##*8"&$W ".8$']# #&, &I")#/,8"499#N$$-,"$$""2$&,)G"8$-,#N$ /ili$ 9%- ime 4- oes&one, >"$-"499#N$$"$$$C$34$ , $34,)G#W9AC#"$*8$+$8$S-

    (8#V&n$$$34$-^, $2G+$8"499#N$ =$?$($,)Ge;$("$&,N8 2 8$-

    ,$$$$9>8& 9=I=T@$'#$I&I=$$=9$$+#]#;$I&&&,'#$-$'&$,4 =@?$$"$2$$S-

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    13/20

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    14/20

    8$- U8P8Z$3$8#$&,8*8*&, 94$&,8$A!1:$IU$!&88A #!$07*&-

    $9#&A99]$(&- #%4&9$3& , 9e#$S-'5AU]4@ &8 > 9$ (ero r#i&!) 4&A@8 &-0[5@"BA"89$A@9$

    ]4. 4" ,8" &e T1B&$I$$S9:$#U&&8%AP&-9,%,](>$S, A;#2($S-9,%8&, 80[,8#,("(8&+9"8$7*-

    A;#2 4#$S-:>$ U&A;#2!("#$4,%25, 26#$, 8%9$-:7-9&-: ]'>%$AGw##&,]-&+&A;#2 98$-$9"07, 8 ( ($-;7 (8# &) :9$S-#,#-;8$$- #$#

    $,A;"B#-, %'-$+$9)*$ ,;U$$9>8x& 4 ,8&A9W#G#(,00 2,0$"4)

    ('#)- 4&,8 (, #$S- 4 , B"4 &$S8T^ &?$S:0,"N0.,0;,40,02*,&KG&0. "-

    $9>8 #&,T^&9&>,&9&&-,(#;# ($4#$),?&, ' (7

    (7),Tr,,( &$-0$"4#7 ?&9$-+98#3$-$9>8 0$"4 (000"0)8$, 8$$A ,8$-I, $9 &A ! 4@39#A=('$8$-9 &(8#9$8&A ?4$-%:# ,9G,&U07$+T(!A(9$S#$#$ &&$-

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    15/20

    &'

    ,8 ( $ 2 $ AG 9 &-(' 8 , 8 $ & A ( ( AG " 5 $-

    &

    9A;#2409SGOA#V?$S,2$A$9(9$$ -987&A$##&A29#6p"9#&,8(89A#V?$S+AT898$-!TO

    & V , $^-

    1. -, ( & 200 A;#2$- A 8#,98 (

    ,& $ A;#2 $

    8$ '

    (!

    ) &- A @

    8 &- # 4,8$ & & A : 2

    $ &- 3 (- A;#2 $S- $$ 38 & $4^ ($& "B# ) 38 $&- I r -)" % 5 &- , 3 8 5 # &- , 3 $ $ $$#9 AP %$ # $- - # 8 A;#2 $$ , $-

    8#- $ & 8# ## &- ( 6.58.3)

    $9&8###&-(.14.1)

    # , ( 8# &- ( 3.14.1)

    & $ $ (" AG &- ( 4.36.1)

    & & "# $ & "B # &- ( 5.41.6)

    ] & , & ] "B # &- ( 3.14.1).

    2. 8p 9 U & A # # A;#2 $ 8 8G " &- , A$8 9R G &-

    3. "4 18753 9 U "4& U # &- ,& 3 400 8 $ & 98 8 $- , y9 $ $- , & 97 f $ &20 U 0 $ 8

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    16/20

    ( 4 8 $S- 2 $ , 3 ; 0W#/ $ $S- , & , & -

    # 8, AG % 6 8, ) & 8# (K % A, ('B G 3 # N q8 # (- ,

    $ [ 947* $ $ , I* * % % 9 &-

    "4 N q8 = AG B q8 2 9 $- U " "" (Z# N q8 I 8 & 8 8 #2 $ , 3 9 9 Z $

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    17/20

    6-('B G 4 7* %-7-# & N ( # # %-8-4# %--$; &A7$#:&((T*G, (8 @ z-

    e[$, (4*;&)3*+AG""$$$-

    983 ( )B" 3* $ & U ; $ (?8 $ 9 , ! G# -A$ % 8 +-( #2 8 ' " 2G ! 9 @ $# $ &-

    5. ^ {$ & & A 6 9 8 $-, 230 ] , AG, , & (4 A I % K*: 9

    A;#2 $S-#99 & * 98 ( 2 $-,& ( @ 47* + z$- Z3 # : $ ( $-

    ^ ( & W v,7, , & , # &- 'B - O " V , $^-

    r rN#( + 4 &-

    ^ * "B# & 8 B &-

    ^ # # &-

    "^ "^ ( % 8 &-= # #2 $S 8 # "%, AG , #-y, A, # I & #6 98 $$-& : ) , A # # ., 6# 8 & 3 , 8 ## & ( 9 #2 $-

    38 $ & A "7* AX7 # $ & q3 A )# + A1$- " $ @ +@ 8A#V? $- ( $#* $ q AG 9 &A #, (T & T # 9 z $S

    6. & - $ & AQ * " A;#2 $ 8 7Z #8$ R + $ 8 &- $ # 9 & & & I$4 # AG # &- $ &- # &-

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    18/20

    *;# & "4 B : A;#2 $ 8 (" AG &- *;# A # "7* "V ("?$ $ 8 & $ (" ? #()3*-#*) (" &, $ $ 9 ( $ A;#2 *" (#2 9 $ 8 A # 256-2373 # &-

    )

    ,& 9>8 #*, 8 $4! $, (" , P, 8p,q8, &A$ $9 : $-

    $4! (|@[0])-9>8 $ $S, $4 8# $ A# $-"4 # 1$4 I I $S- A 9#9 ! 2 # $ )# # $ $ !, 1 $4T 2 $4 6 $S-

    (c)0$4-

    (s)M$4-(a) %$4-(_b)-(__)40-(nn)$4-(ns)"V$$4-(no)5$4-(nt)B"$4-(c_)4V$4-(cn)$4-

    (_)'-, > (-##-"$&,,9&($&-

    (n)-,4#$-

    (c)"V-, >no.. %(88&&%(8(K*8&-

    (g)$9-, >8 4)*28)##&-

    (s)"B@-#(A$A7+$A7TP-

    (o)""L-"2#-

    (`)-, >"r(ATP9$&-

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    19/20

    (t) 4-? ,#TP8&-

    (a)9-, >? T9&-, 9#N$2K*$&-

    (_b)A8-# #I q8$9>8A;#2$S-

    (_)A8-# #I q8$9>8A;#2$S-

    4#,8*#9$-

    (n)9--"4,"B 5A8$-, >AP$(,$q,4)*$-$?$(9q8 5A8$-('

    (c)Nq8-, >9#&-

    (g)q8- "B$,AP8#2#$ $$A %"B$#$-,"@#$$S-$$q8 59.$(&-

    -] ( $-+ ,89NI"B 6"$&-,ns A;#2$-> &-, soI$S-

    #0 #&,, nsI$S-,",5B,$,7,(2&-

  • 7/24/2019 viman-shashtr

    20/20

    #2#2I$G#

    G>