महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇn रचन स +...

76

Upload: others

Post on 12-Jul-2020

28 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल
Page 2: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

मह�भ�रत

मह�भ�रत खड ततस�व� द�ण पव� भ�ग प�चव�

अश�क क�ठ�र�ई स�ह�त� पह�ष�न

ह�श�ष स�चन� - म��भ�र��च� स�� ख�ड ��चण��स�ठ� क� प�� ख�ल�ल लल�क �र ज�.http://www.esahity.com/23092343238123512366234023812350.html

Page 3: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

म��भ�र�मर�ठ� अन���दक : श�. अश'क क'ठ�र� [email protected] �� प�स�क���ल ल�खन�च� स�� �कक अन���दक�कड� स�रह*� अस+न प�स�क�च� हक��� त����ल अ�श�च� प�नम��दण �� न�ट, हचतपट हक��� इ�र रप���र करण��स�ठ� अन���दक�च� ल�ख� पर��नग� घ�ण� आ�श�क आ��. �स� न क�ल��स क��द�श�र क�र��ई �'ऊ शक��. ई स�ह�त� पह�ष�न G1102, Eternity, Eleventh floor Eastern Express Highway. Thane, 400604 www.esahity.com [email protected] ©esahity Pratishthan®2018

• ह�न�म+ल� ह��रण�स�ठ� उपलब=.

• आपल� ��च+न झ�ल���र आपण �� फ@र�ड� कर शक��.

• �� प�स�क ��बस��ट�र ठ��ण��प��C हक��� ��चन�व�ह�ररक क'ण���� ��पर करण��प+�C स�ह�त� पह�ष�नच� ल�ख� पर��नग� घ�ण� आ�श�क

आ��.

पक�शन : १० ज+लI २०२०

Page 4: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

अन���दक�च� द'न शबद -ह��द+ म�न���� ज�� क���N रचन� स��म�न� आ��� त����ल एक म��भ�र� आ��. ह��द+�च�� सगळ�� पर�पर�, च�ल�रर��, स�सक�र ह��च� म�ळ� म��भ�र��� आ���. चTकस ह��द+ व�हकल� ब���च ��ळ� अम�क पथ� क�� पच�र�� आल� अस� पश पड�' पर���, त��च� सम�=�नक�रक उतर म�त त��ल� हमळ� न���. च�र जण च�र कलपन� स��ग��� � त��च� गX=ळ उड�'. �� �'ऊ न�� � त�� �ह���ट�, पथ� ह��च� म+ळ क'ठ� आ�� �� ल*�� ���� ह�स�ठ� �� प�तन आ��, �� अन���द ��चल� कY, त�� पश��च� सम�=�नक�रक उतर� हमळ��ल अश� म�झ� अप�*� आ��. म�ण+न, म� म��भ�र� ह� म��क�व��च� मर�ठ�� अन���द करण��च� ठर�ल�. आ�� प�[� म��भ�र���र बर�च लल��ल� ग�ल� आ�� � ह�प�ढ�स�द� प�षकळ लल��ल� ज�ईल पण म��भ�र�, जस_ आ�� �स_, एक शI*हणक म�ध�म म�ण+न ��चक��न� हमळण� आ�श�क आ�� � �� ह� भ�ष���र�न� म� ��चक��न� द�� आ��.म��भ�र� �� एक म��क�व� आ��. अस_ म�ण���, �� स���� म'ठ� ग�थ आ��. म� म�त अन���द कर���न� �' गद�� क�ल� आ�� क�रण, मल� कह���च� अ�ग न���. म��भ�र��च�� उपलब= पह��� क���N भ�द आढळ���. त��स�ठ� सगळ� भ�द भ�ष���र�� घ��ल� आ��� म�णज�, क���N र��cन ज��+ न��. त�� हश���, स�म�न� ��चक��न� कथ�भ�ग अल=क च��गल�� पक�र� समज��� म�ण+न क���N ट�प� हदल�� आ���. म�झ� ��चक स�=� मर�ठ� आ��� ज���च� ज�न म'जक� आ�� अस_ ग���� =रन म� अन���द�च� भ�ष� ब�ळब'= मर�ठ� ठ��ल� आ��, त��म�ळ_ क'ण�ल��� �� स�जपण� ��च�� ��ईल � समज�ल. क���N ल�खक अश� ग�थ�च� अन���द कर���न� प�च�न��च� अन�भ� ���� म�ण+न म�द�म प�च�न (Archaic) शबदप�'ग ��पर��� पर���, म�झ� अस� अन�भ� आ�� हक�, ब�f��क ��चक��न� �� ��चण��स त�स �'�'. म�ण+न भ�ष� आपल� न��म�च�च ओघ��� ठ��ल� आ��. म��भ�र��च� अठर� प�� आ��� � त�� आ=�च� अस� आहदप�� म�ण+न एक ज'डल� आ��. आहदप���म�ळ� म��भ�र����ल म�ख� कथ�भ�ग�च� प+�iह���स ��चक��न� समज�ल. आहदप���� ह��द+�च�� अन�क प�र�ण��च�� म�ळस�त�च� कलपन� ����. म�ण+न �' म�झ��म�� फ�र म�त��च� आ��. म� म�त अन���द करण��च�� स'��स�ठ� स�प+ण� म��भ�र� च�ळ�स��प�*��

Page 5: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

ज�स� ख�ड��� ह�भ�ग+न हदल� आ��. त��म�ळ_ इ�टरन�ट�र चढ����न� � उ�र����न� स'प� ज�ईल अश� अप�*� आ��. त����ल �� ह�स��� ख�ड, द'ण प�� भ�ग प��च��, आपण आ�� ��चण�र अ���, द'ण �= प��, न�र��ण अस प�'ग प��. म��भ�र� क=� लल��ल� ग�ल� अस� पश न��म� �� ��चण����च�� मन�� ड'क���' म�ण+न त��बदल थ'ड� लल��� आ��. म����र � गT�म ब�द आपल��ल� म���� आ���, स�=�रणपण� इस��सन प+�� ५५० �षi �� द'घ� म��न�भ�� �'ऊन ग�ल�. जर म��भ�र��च� रचन� त�� आ=�च� अस�� �र त��च� उल�ख त�� क�ळ���ल जIन � ब�द स�ह�त��� हनहn�च आल� अस��. ब�द�ल� स��ख�म�न� अस_ स�ब'=���. क�रण, त��च� �त�ज�न स��ख� ह�च�र��र आ=�र�� आ��. व��स��च� भग�� ग��� ��द����च� �त�ज�न म��ड�� ज� ��लन�न� अ���च�न आ�� � स��ख� ह�च�र �� ह��द+ �त�ज�न���ल पह�ल� म�णज�, स���� ज�स� ज�न� समजल� ज��'. जर �� ब�द�च�� आ=�च� अस�� �र हनहn�च त��च� पभ�� ब�द�च�� ह�च�र���र झ�ल�ल� हदसल� अस��. ह�श�ष करन �� द'घ� र�जघर�ण��च� �'�� म�णज� त���च� हश*ण त�� क�ळ���ल स�pतम असण�रच मग त��च�� अभ��स�� ग���, क� षण �� आल� अस��. ह�श�षकरन जर �� द'घ� =म���र क�म कर� �'�� �र �� अप�ह*� आ��. पर���, पत�* अस_ हदस�� हक�, त�� द'घ�च���� �तक�ललन स�ह�त��� �' उल�ख आढळ� न���. ह�च� अथ� म��भ�र� त�� न��रच�� क�ळ�� रचल� ग�ल� अस���. द �सर� अ�द�ज अस� कY, ��द��� �त�ज�न लल��ण�र� व��स � म��भ�र�क�र व��स एकच व�हक �'�� अस_ स�=�र म�नल� ज�� आ��. ��द����च� स�र म��भ�र����ल ग���� आ��. ��द��� �त�ज�न�च� उगम त��च स�म�र�स झ�ल� �� स��म�न� आ��. म��भ�र� लल��ण�र� व��स स��ग���, ��द��च� ह�सर पड� च�लल� आ�� �र� �� ज�न स'प�� भ�ष�� स�म�न��न�� समज��� म�ण+न कथ�रप��+न �� उपलब= व���� ह�स�ठ� त���न� म��भ�र� �� क�लपहनक रचन� क�ल� आ��. अस_ स�� प���� आपण अ�द�ज कर शक�' हक�, म��भ�र� इस��सन प+�� ४००च�� स�म�र�स म�णज�, सम�ट अश'क�च�� आ=� लल��ल� ग�ल� अस���. म��भ�र��� स��u व��स एक प�त अश� भ+हमक� कर���न� हदस��. त��पम�ण� क� षण म�ण+न ज� प�त आ�� त��च� सगळ� क��व� प���� व��स ज���च� खर� न��� क� षण दIप��न आ��, �_च कर�� आ��� अस� ��ट��. म�णज� म��भ�र�क�र व��स त���च�� रचन�� द'न भ+हमक�

Page 6: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

कर���� अस_ म�ण��� ल�ग�ल. त��म�ळ_ अस� समजण��स �रक� नस��� कY, म��भ�र� त���च�� कलपन��च�च एक भ�ग आ��. कद�हच� अस_ म�ण�� ��ईल कY, म��भ�र� �� एक द��कथ��च� स�ग� आ�� � त��द�र� नIह�कम�ल�� हशक�ण��च� प�तन झ�ल� आ��. म�झ�� म��, अश� चचi� ��ळ व�थ� न घ�ल���� ह��द+�न� म��भ�र����ल कथ���+न क�� स��ग����च� आ�� �� प����. एक ऐह���लसक दस�ऐ�ज म�ण+न म��भ�र� उप�'ग� ��ईल अस_ ��ट� न���. म��भ�र����ल कथ� प����, त����ल अह�र�लज� पस�ग �_च स��ग��� हक� �� सगळ� कप'लकललप� आ��. पर���, त����+न ज� हशक�ण��च� प�तन झ�ल� आ�� �' अपह�म आ��. आपल��कड� इ�गज��न� स��प�च� हश*ण पद�� आणल� त�� आ=� ह��द +���ल हदज, प�ठश�ळ���+न प�थहमक हश*ण घ�� अस��. त��� पथम, अ*र ओळख न��र गहण� � म��भ�र� हशक�ल� ज�ई (प�र'ह�� ब�हण��च�� प�ठश�ळ���+न त��हश��� कम�क��ड�च�� प'थ�� हशक�ल�� ज��) �� ल*�� घ��ल� प�ह�ज�. क�रण, म��भ�र���+न म�णस�ल� ज��न कस� जग��� त��बदलच� म�ग�दश�न हमळ��. म��भ�र� �� एक शI*हणक म�ध�म म�ण+न ��पर�� �'��. आपल�� हश��ज� र�ज���च� हश*ण म��भ�र���+नच झ�ल� �'��. त���+न ज� हन��श�स हशक�ल� आ�� �_च आपल� हश*ण �'��. म�झ��म��, ���च उद�श ��चक��न� ड'ळ��सम'र घ�ऊन म��भ�र� ��च���, =�हम�क ग�थ समज+न भ�बड�पण� ��च+ न�� क�रण �' =�हम�क ग�थ न��� अस� म�झ� म� आ��. म��भ�र��� अन�क बTद�क� आ��� जस_ भग�� ग���, ह�द+र ग���, कहणक ग���, व��= ग��� �गIर�. �� सगळ� ज��न�च� ज�न आ�� म�ण+न पत��क श��ण� ह��द+, म��भ�र� ��चण��� ठ���ल �र त��च� भल� �'ईल. त���न� �� स�जपण� हमळ��� म�ण+न �� पप�च आर�भल� आ��. ई-स�ह�त� त��च� ह�न�म�ल� ह��रण करण�र आ��� म�ण+न त���न� श�शu =न���द. अश'क क'ठ�र�

Page 7: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

म�झ� ई-म�ल –[email protected]@yahoo.co.in ह� �रन आपण म�झ��श� स�पक� कर शक��.ह� प�स�क�च� म�दण करण��स�ठ� अन���दक�च� आ=� पर��नग� घ�ण� आ�श�क आ��. न घ��ल��स �' ग�न�� ठर�ल � त���र �'ग� क�र��ई �'ईल. ह� ई-प�स�क�च� ह�न�म�ल� ह��रण ई-स�ह�त� करण�र आ��� पर���, �� ई-प��स�क क'ण��� क'ण�ल��� ह�न�म�ल� भ�ट द�ऊ शक�'.

म�झ� बल@ग – Ashok Kothare, http://ashokkotharesblog.blogspot.com/ for stories I reckon, http://kotharesviews.blogspot.com/ for philosophy Ideas and tips on any subject, http://kotharay.blogspot.in/ for

intelligent discussions. Freedom of Expression, http://kothare-thinks.blogspot.in/

My Marathi Blog, http://kothare-marathi.blogspot.in/ मल� अस� ��ट��

ह�श�ष स�चन� - म��भ�र��च� स�� ख�ड ��चण��स�ठ� क� प�� ख�ल�ल लल�क �र ज�.http://www.esahity.com/23092343238123512366234023812350.html

Page 8: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

- द'णप�� भ�ग प��च�� –द'ण �= प�� (स�र)भ�ग एकश� ब���ऐश���

स�ज� प�ढ� स��ग�', अश�पक�र� व��स ��ल=ष�र�ल� स��ग���. �� ऐकल���र �' कण��ल� म�रण��च�� ग'ष� स'ड+न द��'. �र� घट'तकच�च�� �त��म�ळ� व�थ�� झ�ल�ल� �' प��ड� फ�र र�ग��ल�ल� अस�'. हभम�न� कTर��च� अफ�ट सIन� आ�रल�ल� �' प���' � =�षद�मन�ल� ब'ल�', "त�� द'ण�ल� अड��. �+ �जज आ��स, सगळ� शस ��झ��कड� आ���, ��ल� द'ण��न� आज म�र��� ल�ग�ल. क�रण ��झ� जनम त��स�ठ� झ�ल� आ��. �+ घ�बर नक'स,

��झ�� प�ठ� जनम�ज�, हशख�ड� � �श'=न आ���. नक+ ल, स�द��, दTपद�च� म�ल� आहण पभदक, द�पद स��u � ह�र�ट ��ल� मद� करण�र आ���. त��हश��� सत�क�, कIक��� प��ड�, =न�ज� आ���. �� अशतथ�म�ल� आ�र��ल. त��म�ळ_ ��ल� त��ल� म�रण� स'प� ज�ण�र आ��. त��हश��� आपल� सगळ� �त�दल, घ'डदल, प��दल ह��च�� मद��न� द'ण��च� पर�भ� करण� स'प� �'ईल. �� स��हग�ल���र प��ड���च� सगळ� �'द� द'ण���र च�ल कर���. द'ण��न� स�र*ण द�ण��स�ठ� द��p=न ��थ� फTज� प�ठ��'. ��थ� प�न�� प��ड� आहण कTर��च� लढ�ई स�र �'��. त�� द'न�� ब�ज+च� जन��र� स�द� क�ट�ळल�ल� �'��. त���च� स�क�� हमळ�न�स� झ�ल� �'��. र�तभर�च�� लढ�ईन� सगळ_च थकल� �'��. �� र�त�च� नऊ ��स न�श�च� �'��. हकत��क��च� शस� स�पल� �'��. �र� एक हशस� म�ण+न �� आप�पल�� पलटण�� ���र असल��च� द�ख�� �'��. हकत��क ख�ल� जहमन��र झ'पल� �'��. �त�, घ'ड� सगळ� �स� झ�ल� �'��. क���N ��ळ�न��र सगळ� श��� झ�ल�. क'ण��� क'ण�श� लढ� नव���. ज� अज+न ज�ग� �'�� �� झ'पल�ल���न� म�रन �म�कड� प�ठ�� �'��. हकत��क झ'प�� बडबड� �'��. �� पररलसथ�� प��cन ह�भतस+ सगळ���न� उद�श+न आद�श द��' कY, "ऐक�, श+र��र�न', ��म�� � ��मच� जन��र� थकल� आ���. ��व��� ��म�� आ�� ह�श���� घ��. ��मच� झ'प प+ण� झ�ल� क��, प�न�� स�ग��च�� ���र�ल� ल�ग�". �� ऐकल���र कTर���च� �'द� �� म�न� कर��� � म'ठ�न� ओरड� आपल� अन�म�� द����. �� कण��ल� � द��p=न�ल� �� म�न� करण��स�ठ� आग� कर���. "प��ड���च� ��द थ��बल� आ�� म�ण+न आपण स�द� ��द

Page 9: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

थ��ब�ल� प�ह�ज�. प�थ� ज� ब'ल�' �� �'ग� आ��". त��न��र �� सगळ� ग�ढ झ'प� ज����. �� सगळ� प�थ��च� कT��क कर���. त��ल� सगळ� द�� ऋष� द��� द����. क'ण� घ'ड��रच झ'पल�, क'ण� �त��र झ'पल�, क'ण� जहमन��र झ'पल�. �तNच�� घ'रण��च�� आ��ज�न� सगळ� रण��गण द�मद�म� �'��. सगळ� झ'पल�ल� अस� �� रण��गण स��दर हदस� �'��. त����ळ� मध�र�त �'�� � च�द उग�� �'��. त��च� श��� पक�श स��त श����च� स�द�श द�� आ�� अस� ��ट� �'��. त�� च�द�च�� पक�श�� सगळ� स�च� हदस+ ल�ग��. त���च� हद�� मश�ल� क=�च ह�झल�ल�� �'त��. झ'पल�ल� सIहनक घ'र� �'�� त���च�� आ��ज�च� अस� एक ह�हचत स�ग�� ऐक+ ��� �'��. क'ण� घ'र���न� हशट� ��जल��स�रख� आ��ज कर� �'�� �र क'ण� आणख�न कस� आ��ज क�ढ� �'��. प��ट �'ण��च�� स�म�र�स �� थकल�ल� �'द� त���च� श�ण उ�रल��न� ��ज� ���न� झ�ल� �'��. एक एक करन �� ज�ग� �'� �'��. एकम�क��न� उठ�� �'��. त��न��र रण��द� ��ज�ल� ग�ल� कY, ��द प�न�� आर�भ कर����च� स�चन� हदल� ग�ल�. �र� क���Nच� आळस प�र�� ग�ल� नव���. क���N अज+न स�खर झ'प�� �'��. द'ण �= प�� भ�ग एकश� ब��ऐ�श��� स�पल�.

Page 10: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

द'ण �= प�� भ�ग एकश� त���ऐश���

स�ज� प�ढ� स��ग�', द��p=न द'ण���र र�ग��ल� � स���प�� त���च��कड� ज�ऊन ब'लल�, "आपण आपल�� शत+ल� द�� द�ख�ल� न��� प�ह�ज� मग �� थकल�ल� आ��� हक��� कस�. पर���, ��मच�� म�ळ_ आपण त��न� � आपल�� सIहनक��न� ह�श���� घ�ऊ हदल� आ�� पण �� मल� �'ग� ��ट� न���. आ�� ��मच��म�ळ_ �� थकल�ल� प��ड� ह�श���� हमळ�ल��म�ळ� ज�स� ��कद��न झ�ल� आ���. आपण स�� ब�ज+न� �र� आ�'� अस� हदस� अस���न� ��म�� त���न� ह�श���� कश� घ�ऊ हदल�"? "त���च��कड� सगळ� दI�� आ��=� आ���. आपल��श� ह� जग���ल क'ण��� म�क�बल� कर शकण�र न���. सगळ� प��ड� आपल��ल� घ�बर� अस���. �र� आपण म�त त���न� प�म��न� घ���. क�रण �� एक�क�ळ� ��मच� हशष� �'�� हक��� कद�हच� म�झ� द �भ��ग� आ��". स�ज� प�ढ� स��ग�', अश�पक�र� �' र�ग��ल��न� � द'ष हदल��न� द'ण र�ग����� � द��p=न�ल� ब'ल���, म� आ�� ��द झ�ल' आ��. �र� ��झ��स�ठ� लढ� आ��. ��झ� ल'क ह� आ��= समज� न����. म� �� सगळ� च��गल�� पक�र� ज�ण�'. क��ळ लज�कण��स�ठ� म� जर ह� ल'क��न� �� थकल�ल� अस���न� म�रल� �र �� प�पकम� �'ईल. �� ��दहन��च�� ह�रद अस�ल. ��झ��स�ठ� प�प�च� क���� ब�=न नस�ल पण म�झ��स�ठ� आ��. �र� जर ��झ� �� करण��च� इच�� अस�ल �र ��झ�� आज�न� म� �� कर�न � त��च� च��गल� ��ईट पररण�म ��ल� भ'ग��� ल�ग��ल. म� स��u त�� कम�[प�स+न म�क अस�न क�रण �� म� म�झ�� इच��न� क�ल�ल� नस�ल. ज� म� म�झ�� प�रण�न� कर�' �_च मल� ब�=नक�रक अस�� �� हन��श�स�च� हन�म ��ल� म���� आ���च. ��थ� ज' स���र आ��प�[� झ�ल� आ�� त��च� प��क फक ��म�� कTर� भ���ड��न�च ल�ग�� �� ��ल� म���� अस�लच. क�रण क'ण��� ��थ� त���च�� स��uच�� प�रण�न� प��ड���श� लढ� न����. म�झ� सगळ� शक� ��परन म� प��च�ल��च� न�श कर�न � न��र ह� शस� स'ड+न द�ईन. �� म�झ� �चन आ�� अर� र�ज�. ��ल� ��ट�� अज��न थकल� �'��, �स� न���, त��च�� ख��� ��कद�च� स�रप म� ��ल� स��ग�', ग�=��, �* र�*स अस_ क'ण��� त��च��श� लढण��च� ह�मम� द�ख�ण�र न���. ��ल� म���� आ�� क�,

Page 11: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

ख��ड��न�� �' इ�द�श� लढल� �'��. ��थ� त�� सगळ�� दI�� शक�न� प�र�� असल�ल�� द����, �*, ग�=��, र�*स, न�ग उरग अश� सगळ��न� �' �र��'. त���न� ग�=��[च� र�ज� हचतस�न ह�ल� �र�ल� �'�� �� �+ ज�ण�'स. त�� श�ष *हत��न� ��झ� स�टक� क�ल� �'�� ग�=��[च�� कIद��+न ��स�द� �+ ह�सर शक� न���स. अन�क द�न���न� त��न� म�रल�ल� आ��. प��ड� क=��� न थकण��च� आहश���द घ�ऊन जनमल�ल� आ��� ��स�द� �+ ल*�� घ�. त���न� स�म�न� म�णस��पम�ण� ह�श����च� गरज नस��".प�ढ� स�ज� स��ग�', द'ण अश�रर��न� अज��न�च� स���� कर� अस���. �� प��cन द��p=न�च� प�र� आणख�न चढ�'. �' ब'ल�' द'ण��न�, "म� आहण द�uश�सन, कण� आहण म�झ� म�म� शक+ न� ह� आपल�� सIन��च� द'न भ�ग�� ह�भ�जन करन त�����ल एक�च� न���त� ��ट+न घ�ऊन प�ढच� लढ�ई कर शक�'. त��म�ग��न� आम�� अज��न�च� �= स�ध� करन द�ख�+". �� ऐकल���र द'ण��न� �स+ आ�र� न���. �� त�� पक�र� द'न भ�ग करण��ल� पर��नग� द����. प�ढ� �� ब'ल���, "ज� म+ख� आ��� �_च फक त��ल� ठ�र म�रण��च�� ग'ष� कर���.

�+ प�पम� आ��स, क+ र आ��स, सगळ��च�� बदल स�श� ब�ळग� आ��स. �र� �� ��झ�� भल��स�ठ� क�म कर� आ��� आहण त���न� �+ ल��न म'ठ�च� ह�च�र न कर�� द'ष द��'स � अपम�न�� कर�'स. �+ स���च क�� न��� ज�� क���� प�त��श� लढण��स�ठ� . �+ एक उचच क� ल�न *हत� आ��स. �� ��द ��झ� आ��, �+ ��झ�� फ��द�स�ठ� क�� ह� हनरपर�= *हत���च� बळ� घ�� आ��स. सगळ�� �Iरभ���च� �+ क�रण आ��स. ��झ�� �Iरभ���स�ठ� �+ ��झ�� भ����न�स�द� ��पर� आ��स? ��झ� म�म� म'ठ� श��ण� आ��, त��ल� अज��न�श� लढण��स�ठ� ज����ल� स��ग. त��न�च प��ड���न� फस�+न �न�� प�ठ�ल� � ��ल� प��ड���च�� र�ज��च� स��म� क�ल� आ��. त�� द�� ख�ळण����ल�च अज��न�श� लढ����ल� ज��ल� प�ह�ज�. कण��ल� घ� ��झ�� स�ग. �' ��झ� ज��लग� आ��च. ��झ�� ब�प�ल� �+ न��म� स��ग� अस�'स कY, �+, कण� आहण द�uश�सन अस� ह�घ� प��ड���च� न�श स�जपण� कर शक�ल. त�� ��झ�� ग�pक�च� क�� झ�ल�? ��झ� दपpक�च� ब'लण� म� � सगळ���न� अन�क ��ळ� ऐकल�ल� आ��. �� आ�� खर� करन द�ख�. ��झ� ब'लण� खर� करन द�ख�, मल� त�स द�ऊ नक'स.

*हत���च�� क��व��ल� स�ज�स� अस� �+ करन द�ख�. ��झ� �= ज��च�� ���+न �'ईल �� स��[च�� कT��क�च� ठरण�र आ��. ह� आ��ष��� �+ द�न� क�ल� आ��स, �+ ��ल� ज� ��� ��

Page 12: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

भ'ग घ�ऊन ��झ� ज���तम� स���ष झ�ल� आस�ल, ��ल� ��� ���ढ� स�पत� �+ हमळ�ल� आ��स, ��ल� क'ण�च� द�ण� न���, ��व��� आ�� ज� आहण ��द कर अज��न�श�. अस� द'ण ब'ल��� � ��द�च� प�र�भ कर���.

द'ण �= प�� भ�ग एकश� त���ऐश��� स�पल�.

Page 13: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

द'ण �= प�� भ�ग एकश� चT���ऐ�श���

स�ज� प�ढ� ब'ल�', �' प�[� ��न भ�ग र�त झ�ल� �'��. प�न�� ��द प�र�भ झ�ल�. द'न�� ब�ज+च� �'द� च��गल� ��ज����न� झ�ल�ल� �'��. थ'ड�च ��ळ��� स+���च� स�रथ� त���च� स�� घ'ड� असल�ल� रथ प+�iकड� आण+न ठ���'. उषuक�ल स�र झ�ल�ल� अस�' दरर'ज पम�ण�. सगळ�� आक�श�� ल�ल पभ� पसरल�ल� �'��. स+�� अज+न उग�ल�ल� नव���. सगळ� *हत� आप�पल�� रथ��+न उ�रन ��� ज'ड+न स����ल� नमसक�र करन त��च� प��ट�च� प�थ�न� कर ल�ग���. आ�� कTर���च� सIन� द'न भ�ग�� ��टल�ल� �'��. एक भ�ग द'ण��कड� �'�� � �' त���च�� आद�श�न�स�र क�म करण�र �'��. द�सर� भ�ग द��p=न, कण� ह��च��कड� �'��. कTर���च�� सIन��च� ह�भ�जन झ�ल� आ�� �� समजल���र क� षण अज��न�ल� स��ग�' क�, "अर� अज��न�, द'ण��च� सIन� ��झ�� उजव�� ब�ज+ल� असल� प�ह�ज� � द��p=न�च� ड�व�� ब�ज+ल� ठ��. त��पम�ण� अज��न कर�'. त��च� अथ� द'ण � कण� द'घ��� समज���. त����ळ� हभम अज��न�ल� ब'ल�', ज' त���च�� सIन��च�� आघ�ड�ल� �'��, "अर� अज��न�, म�झ� ऐक,

*हत���न� जनम द�ण���� उद�श�ल� समजण��च� ��ळ आल� आ��. अश���ळ� जर �+ च�कल�स �र �+ न�ल��क ठरश�ल. �त��ल� =रन ��गण��च� �� ��ळ आ��. �� �त� आ���, सत�,

सम�द�, ग�ण�त� आहण पलसद�. ह��च��स�ठ� *हत� अस�'. उजव�� ब�ज+च� कTर���च� सIन� पथम नष कर".

स�ज� प�ढ� स��ग�', हभम�च� �� स�चन� ऐकल���र सव�स�च� द'ण���र ज�स� ल* ठ��ण��च� ठर��'. कTर���च� ब�f��क �'द� अज��न�ल� आ�र शक� न����. द��p=न आहण कण� � शक+ न� =न�ज��ल� ��ढ� द����. �� ब�ण��च� �ष��� कर� अस���. पर���, अज��न�च� ब�ण त���न� प�रन उर���. आपल�� पह�सपध���च�� शस���र च��गल� ल* ठ��+न =न�ज� त��च� ब�ण म�र� अस�'. त��म�ळ� सगळ�कड� आरड� ओरड स�र �'��. त�� अज��न�च�� ब�ण��म�ळ� सगळ�कड� अ�=�र पसरल� अस� कY, क������ हदस� नव���. कTर��च� भ�र� न�कस�न झ�ल� �'��. सगळ� अ��क� झ�ल� �'�� त���न� कळ�न� क�� कर����च�. म�ल�ल� घ'ड�, �त� � त�� �र�ल म�णस� ��थ� पडल�ल� हदस� �'��. द'ण त�� रणभ+म��+न हनघ��� � उतर हदश�कड�

Page 14: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

ज����. त���न� �स� ज����न� प��cन प��ड� सIन� ब��चळ��. त���च� ��ज प��ण��स�रख� �'��. �� शत+च�� सIन��ल� आव��न द�� �'��. क���Nन� त���च� र�ग आल� �'�� �र क���� न�ल कर� �'��. क���Nन� कळ� नव��� क�� कर����च�? �र� �� त���च�� सगळ�� स�मथ���हनश� द'ण���र च�ल+न ज����. द'ण��च� लक� ज�स� करन प��च�ल सIन� � त���च� �'द� �'��. त����ळ� द�पद � ह�र�ट द'ण��र ज����. ��ड�स�द� ज����. द'ण त���च�� ��न ब�ण��न� द�पद�च� ��न न��+ म�र���. त�� न��र द'ण ��ड��र ब�ण म�र���. त��न��र कIक���, शNज� �� म�र���. त��न��र मतस� द�श�च� �� म�र���, ह�र�ट � द�पद स���प�न� द'ण���र ब�ण��च� म�र� कर� अस���. द'ण त���च�� ब�ण��न� त�� द'न�� र�ज��न� घ�र���. त���च����ल ��द ज'र�� �'� अस��. क��� ��ळ��न� द'ण त�� द'घ��च� =न�ष�� �'ड���. ह�र�ट द'ण���र द�� भ�ल� आहण द�� ब�ण फ�क���. द'ण��च� �= करण��च�� उद�श�न� �� �'�� पर���, द'ण �� ब�द कर��� त���च�� ब�ण��न�. त��न��र द'ण त��च�� =�रद�र ब�ण��न� त�� द'घ� र�ज��न� �म�कड� प�ठ����. ह�र�ट � द�पद ह��च� �= झ�ल���र �� सगळ�� *हत���च� न�श करण��च� सत च�ल+ कर���. त��� ��ड�, प��च�ल � मतस� *हत���च� म'ठ� ��ट� �'��. प��च�ल र�जप�त =�षद�मन �� प��cन फ�र तस� �'�'. त��ल� ��ईट ��ट�� कY, त��न� अज+न प�[� द'ण��न� क�� न��� ठ�र म�रल�. �स� क�ल� अस�� �र त��च� हप�� म�रल� ग�ल नस��. �' ठर��' कY, आ�� क'णत���� पररलसथ��� ह� ब�हण�ल� म�र����च�च. न����र म� *हत� न���. त��च� हनn� ठ�म �'�'. अश�रर��न� ��न ब�हण (द'ण, अशतथ�म� आहण क� प)

सगळ�� *हत���न� प�रन उर��� �� ल���न�सपद आ�� अस� �' ठर��'. �श� शपथ घ�ऊन �' त��च� पलटण घ�ऊन द'ण���र ज��'. त��च� प��च�ल फTज द'ण���र एक� ब�ज+न� �ल� कर��. द�स��� ब�ज+न� अज��न �ल� कर�'. द��p=न � कण� शक+ न� आहण इ�र कTर� ब�=+ द'ण��न� स�र*ण द�ऊ ल�ग���. द'ण��च�� भ'���च� �टब�द� इ�क� पकक� �'�� कY, त���च� दश�नस�द� �'� नव��� प��च�ल सIहनक��न�. हभम =�षद�मन��र र�ग���' �' र�ग��+न त��ल� ब'ल�', "क�� उप�'ग आ�� त�� *हत��च� ज��न� द'ण��न� म�रण��स�ठ� जनम घ��ल� आ��. �' अज+न फक द'ण�कड� न�स�� प��� आ��. त��च� क�� उप�'ग ज��च� हप�� त��च�� पह�ज� प��C आ=Nच �म�कड� ज����"? "��थ� द'णरप� अग� �ळप� आ�� � �� *हत� ��थ� न�स�� उभ� आ��. �� ब�हण सगळ�� *हत���न� म�र� आ��� � आम�� त��च��कड�

Page 15: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

न�स�� प��� आ�'�. अस_च �'� ग�ल� �र ज� प��ड� सIन� उरल� आ�� ��स�द� �' नष करन ट�क�ल. �र�स�द� �+ क�� प��� उभ� र��ण�र आ��स क��"? अस_ ब'ल+न हभम द'ण���र च�ल करन ज��'. ��थ� ज����न� �' द'ण�च� सIन� म�र ल�ग�'. �� प�ह�ल���र प��च�ल��च� सIहनक म'ठ� उतस���न� द'ण��च�� फTज���र आकमण कर���. हभम द'ण��बर'बर लढ+ ल�ग�'. �� भ�षण ��द �'��. ��व��� न�क��च स+�� उग�� �'��. ��द�च� �' स�र��� हद�स �'��. ��थ� म'ठ� नरस���र �'�'. पळण�र� सIहनक म�रल� ज�� �'�� पळ���न�. ��द�ल� ��ग आल� �'��. द'ण �= प�� भ�ग एकश� चT��[ऐश��� स�पल�.

Page 16: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

द'ण �= प�� भ�ग एकश� प�च��ऐ�श���

स�ज� प�ढ� स��ग�', =�षद�मन हचलख��� उग�त�� स+���च� प�थ�न� कर�'. त����ळ� सगळ_च �स� सक�ळच� प�थ�न� कर� अस���. त��न��र प�न�� ��द स�र �'��. �� सIहनक जस� लढ� �'�� �स�च त�� ज'ड�न� लढ+ ल�ग���. आ=�च�� र�त�� �� ख+प लढल�ल� �'�� त��म�ळ_ त����ल क���N लढ+ शक� न���� �� न लढ���च ख�ल� पड� �'��. हकत��क अह�शम�न� ब��'ष झ�ल� �'��. स+���च�� उषण��न� त���च� फ�रच ��ईट पररलसथ�� झ�ल�ल� �'��. त����ळ� रण��द� � श�खन�द �'� �'��. घ'ड��च� लख�क�ळण�, �तNच� हचतक�र अस� सगळ� आ��ज त��� भर घ�ल� �'��. त�� बर'बर म�णस��च� ओरडण� � शस��च� खणखण�ट ऐक+ ��� �'��. �' गXग�ट स�ग��� ऐक+ ज�� �'��. त�� म�र�म�र�� गX=ळ अस� �'�� कY, क'ण क'ण�ल� म�र�� ��च समज� नव���. शत+ल� म�रण�� ऐ�ज� हमतप*�ल�च ब���च ��ळ� म�रल� ज�� �'��. रण��गण�� शस��च� ढ�ग पडल�ल� �'��. �ल��र� एकम�क���र आदळण��च� आ��ज ऐक+ ��� �'��. �� �ल��र�च� ��द ज'र�� �'� �'��. रक�च� प�ट ���c ल�गल� �'��. मरण���� सIहनक��च� रडण� � कण�ण� सगळ�कड� ऐक+ ��� �'��. �त� � घ'ड� न �ल�� ज�गच�� ज�ग�च स��ब= उभ� र��cन �'��. ��थ� रथ��न� हफरण� शक� नव���. सIहनक उ�रन जहमन��रन लढ� �'��. हकत��क��च�� रथ�च� च�क म���� र�ल�ल� �'��. फक द'ण � अज��न ख�ब�रपण� लढ� �'��. ��च त���च�� सIहनक��च� त��� र���ल� �'��. ब�क�च� हकत��क �म�कड� ग�ल� �'��. द'न�� ब�ज+च� सIहनक स�रख�च तस� झ�ल� �'�� त��म�ळ� �� लढण��स ���र नव���. �� द'न एक झ�ल� �'�� जस� त���च� प�ण� �'��. त�� *हत���च�� स���र�च�� ��ळ� क'ण� क'ण�ल� ओळख� नव���. ���� ज� =+ळ उड�ल� �'�� त��म�ळ� क'ण� क'ण�ल� प��c शक� नव���. त�� =�ळ�म�ळ� अस� ��ट� �'�� कY, प�न�� र�त झ�ल� आ��. �� क'ण�ल� म�र� आ��� �_च त��न� समज� नव���. थ'ड� ��ळ��न� ज'र�च� ��र� ���c ल�गल� � �� =+ळ सरल�. �� एकम�क��न� प��c शक� �'��. सगळ� रक�न� भरल�ल� �'��. द��p=न, कण�, द'ण,

द�uश�सन �� च�र कTर� प��ड���श� लढ� �'��. द��p=न � द�uश�सन नक+ ल � स�द���श� लढ� �'��. अशतथ�म� हभम�श� लढ� �'��. अज��न द'ण��बर'बर द�द कर� �'��. ��

Page 17: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

एकम�क��न� त���च� ��दकTशल� द�ख�� �'��. एकम�क�ल� पर�भ+� करण��च�� उद�श�न� �� लढ� �'��. चTफ�र म�� सIहनक��च� द�� पडल�ल� �'�� त���+न �� लढ� �'��. म=+नच एक�द� �त� म�ऊ�� हश��� भटक� ��थ� त���च�� मध�� अडमड� अस_ �स_च घ'ड� स�द� ��� �'��. द��p=न � नक+ ल म=�ल द�द भ�षण �'��. नक+ ल ��मच�� म�ल��र श�कड' ब�ण म�र� �'��. त��न� द ��p=न�ल� प�र�� जखम� क�ल� �'��. म=+नच �' ओरड+न त��च� आव��न द�ख�� अस_. द��p=न स�द� त��ल� ब�ण��न� ज�र�स आण�'. क���N ��ळ� नक+ ल म�घ�र घ�� अस� ��व��� ��मच� सIहनक द��p=न�ल� श�बब�सक� द�� �'��. नक+ ल त��ल� ब'ल�', "थ��ब, थ��ब",

��झ�� कम��च� फळ म� ��ल� द�ण�र आ��.द'ण �= प�� भ�ग एकश� प�च��ऐ�श��� स�पल�.

Page 18: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

द'ण �= प�� भ�ग एकश� श��ऐ�श���

स�ज� प�ढ� स��ग�', द�uश�सन र�ग�न� स�द����र च�ल+न ज��'. त��च�� रथ�च�� आ��ज�न� जम�न ��दर� अस��. स�द�� म�त पटकन त��च�� स�रथ��च� ड'क� उड��'. �� इ�क�� *ण�� घड�� कY क'ण�ल� समज� न��� कY त��च� ड'क� र���ल�ल� न���, त��च� घ'ड� ��ट�ल ��थ� ज�ऊ ल�ग���. ��व��� त��ल� समज�� कY, त��च�� स�रथ��न� स�द���न� म�रल� आ��. �' त��च�� रथ�च� ��ब� स��u घ��' � लढ� र���'. त��च� �� कसब सगळ��न� आ�ड��. त��न��र स�द�� त��च� घ'ड� जखम� कर�'. जखम� घ'ड� हन��हत� करण� द �uश�सन�ल� जम� न���. रथ�च� लग�म स��भ�ळण��स�ठ� द �uश�सन �� =न�ष� ख�ल� ठ���' त�� अ�=�� स�द�� त��च���र ब�ण��च� भहडम�र कर�'. कण� ��मच�� म�ल�च�� मद��स�ठ� ज��'. ��व��� ��क'दर त��च�� ����� ज'र�च� ब�ण म�र�'. कण��ल� �� स�न �'� न����. �' हभम��र ब�ण म�र ल�ग�'. त���च��� भ�षण द�द �'��. द'घ� ज'र�ज'र�न� एकम�क���र ओरड� ब�ण फ�क� अस���. लढ�� लढ�� �� इ�क� एकम�क��च�� ज�ळ ����� कY त��न� ब�ण म�रण� शक� नस��. �� =न�ष� ट�क��� � गद� घ����. हभम त��च�� गद�न� कण��च�� रथ�च� भ�ग �'ड+न ट�क�'. �� प��cन प�*क न�ल कर���. कण� त��च� गद� हभम��र फ�क�'. हभम �� गद� �'ड+न ट�क�'. प�न�� हभम आणख�न एक भ�र� गद� घ��' � �� कण��च�� रथ��र फ�क�'. कण� त��च�� ब�ण�न� �� गद� उलट हफर��' �� हभम��र ज���. त�� गद�च�� फटक��न� हभम�च� ध�जस��भ ��ट�'. �' ख�ल� पड�'. त�� फटक��न� हभम�च� स�रथ� ब�श�द �'�'. �� प��cन हभम�च� र�ग अन��र �'�'. �' कण���र आठ ब�ण म�र�'. कण��च� म'ज� � इ�र फ�ड+न ट�क�'. त��न��र �' कण��च� ध�जस��भ �'ड�'. आ�� कण� एक म'ठ� =न�ष� घ��'. त��न� �' हभम�च� घ'ड� म�र�'. त��न��र त��च� स�रथ� म�र�'. त��च� रथ हनक�म� झ�ल� आ�� �� समजल���र �' नक+ ल�च�� रथ�� चढ�'. त�� स�म�र�स द'ण � अज��न ग�र � हशष� एकम�क��श� लढ� अस���. �� द�द प��ण���[च� ड'ळ� थर� नव���. त���च�� चपळ�ईल� �'ड नव���. �� द�द प��ण��स�ठ� इ�र �'द� द'न�� ब�ज+च� आप�पल� लढ�ई ब�द करन र�����. ज� च�ल द'ण कर� त��ल� ब�द करण��स�ठ� अज��न त�� प�*�

Page 19: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

सरस च�ल कर� अस_. द'ण ऐ�द, पश�न�, त�शत� ���व� �म�, अश� म�त��च� आ��= ��पर���. त��न� ब�द करण��स�ठ� अज��न त��च� दI�� आ��= �पर�'. द'ण त���च�� हशष���र उतम'तम आ��=��च� प�'ग कर���. पर���, �� सगळ� व�थ� ज���� क�रण प�थ��कड� त���cन पभ��� शस� �'��. �� प��cन मन��ल�� मन�� द'ण फ�र आन�द� �'� �'��. �श� पक�र� त���च� द�द �'� �'��. क'ण� क'ण�ल� �र�ण��च�� इच��न� �� कर� �'�� क�� �� समज� नव���. त���च� द�द प��ण��स�ठ� ग�=��, �*, लसद, स�ध�, अपसर�, र�*स,

ऋष� आक�श�� जम� झ�ल� �'��. �� सगळ� आक�श���ल क�ळ�� ढग���र बस+न �� प��� �'��. त�� दI�� आ��=��च��म�ळ� म'ठ� पक�श पड� �'�� सगळ�कड� ज��� स+���च� पक�श हफकक� ��ट� �'��. �� ब'ल���, �� म�णस��च� ��द न���, �� दI�� बह�च� ��द आ��. �� सगळ� ब'ल���, त���न� अस_ द�द आ=� क=� प�ह�ल�ल� न���. अस� ��ट� �'�� जस_ रद�न� स���च� द'न भ�ग क�ल� आ��� � �� द'न भ�ग लढ� आ���. �� द'घ� अलज�क� ठर� �'��. दष� � अदष� द'न�� जग�� त���र चच�� �'��. अख�र�स लज�कण��च�� इर�द�न� द'ण बह�स क�ढ���. त��बर'बर प�थ�� ��दर��. ��र� ज'र�न� ���c ल�ग���. सम�द�ल� पच�ड भर�� ����. �� प��cन कTर� � प��ड� फTज� घ�बरन ज����. पर���, अज��न त��च�� बह�स�न� द'ण��च� ब�द कर�'. सगळ� जग श��� �'��. त�� द'घ��च� द�द अहनणC� र����. द'ण �= प�� भ�ग एकश� श���ऐ�श��� स�पल�.

Page 20: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

द'ण �= प�� भ�ग एकश� सत��ऐ�श���

स�ज� प�ढ� स��ग�', त�� नरस���र�च�� ��ळ� द �uश�सन =�षद�मनल� आव��न द��'. प��च�ल प�त र�ग�� ब�ण��च� म�र� कर�' त��च���र. ए�ढ� ब�ण म�र�' कY त��� ��मच�� म�ल�च� रथ झ�कल� ज��'. द�uश�सन त��च� ब�ण म�र� अस�', द'ण��न� स�र*ण द�ण��स�ठ�. त����ळ� हद�क�च� ��न म�लग� क� ��म�न� बर'बर ��थ� �����. �� �'द� म�णज� नक+ ल � स�द�� =�षद�मन�ल� स�र*ण द�� अस���. त��न��र �� म��न �'द� एकम�क��न� ठ�र म�रण��स�ठ� लढ+ ल�ग���. त���न� स�ग��च� ओढ ल�गल�ल� आ�� अस� ��ट��. �� उचचक� ल�न *हत� एकम�क��न� �र�ण��स�ठ� लढ� अस���. त��च� लढण� श�सस�द � हनक'प �'��. हन��श�स�च�� म���द� प�ळ+न �� लढ� �'��. त��च�� शस��� क�ट�र� ब�ण ��परल� ज�� नव���. नललक��च� ��पर �'� नव���, ह�ष�र� आ��= नव���, हश�ग��च� ��पर �'� नव���, बIल � �त�च�� ��ड��च� आ��= नव���, ग�जल�ल� ब�ण नव���, सरळ न ज�ण�र� ब�ण ��पर�� नव���. थ'डक��� पह�ष�� स�=न��च�च फक ��पर त�� लढ�ई� �'� �'��. कTर���च� च�र प��ड���च�� च�र��बर'बर लढ� �'��. �� लढ�ई भ��कर �'��. नक+ ल � स�द����न� ��मच�� �'दध���न� आ�रल� आ�� �� प��cन =�षद�मन द'ण��कड� �ळल�. द��p=न त��च���र च�ल कर�' ��व��� सत�क� त��ल� अड��'. �� द'घ� ज� �स���u परसपर��च� सन��� �'��, एकम�क��न� �स� �स� आव��न द���� द�द�च�. द��p=न�ल� त��च�� स���च�� ���ण+क�च� ल�ज ��ट� अस��. �' सत�क�ल� ब'ल�' *हत���च�� अ��मन���च� ह�रसक�र कर�', *हत���च�� =�डस�च�स�द� ल=कक�र अस'. �' ब'ल�', "अर� ����=न�, �� हद�स आठ���� ज�व��� �+ मल� हप� �'��स. ��झ�� हश��� मल� करम� नस�. अर�र�, �� ब�लपण�च� ह� ��दभ+म��र ��च� ठर���. म�झ�� ल'भ�पण�म�ळ� � क'=�पण�म�ळ� आज आपण अश�रर��न� लढण��स�ठ� सम'र�सम'र उभ� आ�'�". �� त��च� ब'लण� �'� अस���न� सत�क� क���� =�रद�र सरळ ब�ण म�र� त��ल� उतर द��', "अर�, �� सभ�च� ज�ग� न��� क�, ब'ल� बस+. ��झ�� ल'भ�पण�च� हक�म� ��ल� द�ण��च� क�म मल� ह�=�त��न� स'प�ल� आ��". द��p=न त���र ब'ल�', "मल� आपल� ल��नपण�च� ख�ळ आठ���. अस� अस���न�

Page 21: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

ह� ��द�च� पररलसथ�� कश� आपल�� सगळ����र उद�ल�? क��ळ दI��च� ख�ळ आ�� अस� मल� ��ट��. त��ल� म�झ� ल'भ�पण� मद� कर� आ�� �� स�द� ह��क�च खर� आ��. �� स�पत� क�� क�म�च� क�रण आ�� आपण ��थ� एकम�क��न� म�रण��स�ठ� जमल' आ�'�".

स�ज� प�ढ� स��ग�', त�� द��p=न�च�� ब'लण��ल� सत�क� ज��ब द��', "*हत���च�� भ�ग��� अस_च लल��ल�ल� अस��. त���न� पस�ग� त���च�� ग�रश� लढ��� ल�ग��. जर म� ��ल� हप� अस�न �र �+ म�झ� त�रर� �= करहशल. म�णज� म� स�ग��� ज�ईन. ��झ� सगळ� ��दकTशल� द�ख�. मल� म�झ�� हप�जन��च� �'ण�र� न�श प��ण��च� मनस� न���". अस_ ब'ल+न सत�क� द��p=न��र च�ल कर�' हनद��� स�रख�. द��p=न त��च���र ब�ण��च� �ष��� स�र कर�'. लस�� � �त� अश� लढ�ई स�र �'��. त���र सत�क� ��मच�� म�ल��र ज'रद�र ब�ण��च� म�र� कर ल�ग�'. �� द�द �'� अस��� द ��p=न एक ब�ण म�रन सत�क�च� =न�ष��च� द'र क�प�'. सत�क� न��र आणख�न एक =न�ष� घ�ऊन त��च� ब�ण��च� म�र� च�ल+ ठ���'. द��p=न �� सगळ र�ष�� ��ण�र� ब�ण �'ड+न ट�क�'. �� प��cन ब�ज+च� �'द� त��ल� श�बब�सक� द����. सत�क� त��न� न�र�ज न �'��, ��मच�� म�ल��र अन�क ब�ण म�र�'. त��म�ळ� द ��p=न�च� =न�ष� � त���र ल��ल�ल� ब�ण ख�ल� पड���. द��p=न�ल� �' जबर� जखम� कर�'. त��न��र ��मच� म�लग� �� द�द स'ड+न हनघ+न ज��'. थ'ड���ळ ह�श���� घ��' � पर� सत�क�बर'बर लढण��स�ठ� ���'. सत�क�ल� त��च� �स+ ����. �' त��च���र ब�ण��च� �ष��� कर� र���'. त�� द'घ��च� ब�ण आक�श�� एकम�क��न� टककर द�� �'ड� अस���. �� ��डल�ल� ब�ण जहमन��र पड���न� आग�� �ड�ड करण���� जळण���� ल�कड��च� आ��ज �'� �'��. त�� ब�ण��न� आक�श भरल� �'��. त�� द�द��+न लसद �'�� कY, ����=न द��p=न�प�*� ज�स� �fश�र �'द� आ��. �� प��cन कण� त��ल� मद� करण��स�ठ� प�ढ� �'�'. �� प��cन हभम कण��ल� अड��'. त��च���र ब�ण��च� म�र� च�ल+ कर�'. हभम�च� ब�ण कण� �'ड+न ट�क�'. त��न��र �' हभम�च� =न�ष� म'ड+न ट�क�'. त��म�ळ_ स���पल�ल� हभम त��च� गद� फ�क�' � कण��च� स�रथ�, स��भ, =न�ष� म'ड+न ट�क�'. कण��च�� रथ�च� च�कस�द� �'ड�'. �र� कण� त�� रथ�� उभ� अस�'. त��च� रथ एक� च�क��र अस�'. जस� स+���च� रथ अस�'. कण� हभम�च�� सगळ�� शस��च� पर�मश� घ�� अस�'. हभम फ�र र�ग��ल�ल� �'��. �' कण��श� लढ� र���'. �स� ��द �'�

Page 22: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

अस���न� ��ल=ष�र सगळ�� प��च�ल, प��ड�, मतस� आहण शNज���न� ब'ल�', "��म�� आमच� अ��� म�ण+न शत+श� लढण��� प�ढ� व��. त�� कTर���च� न�श कर�. न घ�बर��, ख��� *हत��ल� श'भ�ल अस_ लढ� र��. त��म�ळ� ��म�� ��मच�� ध����कड� (स�ग�) ज�ल. जर आपण लज�कल' �र अन�क �ज�च� फळ हमळ�ल ��म��ल�. लज�क� न��� �र मर�, क���N�� झ�ल� �र� ��मच� फक भल� �'ण�र आ�� �� ल*�� घ��". त�� आद�श�न��र त�� द�श��च� �'द� ��द�� स�भ�ग� �'���. त���च� र�ज� म�ल�ल� असल��म�ळ_ �� स�भम�� �'�� कY, �� लढण�र हक��� कस�? ��ल=ष�र�च�� त�� आश�सन�म�ळ� �� लढण��� स�म�ल �'���.

�� द'ण��र च�ल+न ज����. प��च�ल एक� ब�ज+न� द'ण��र �ल� कर���, हभम द�स��� ब�ज+न� �ल� कर�'. प��ड���च� हभम, नक+ ल � स�द�� अज��न�ल� ब'ल��� कY, "द'ण�ज�ळ�ल स�र*ण जर कम� क�ल� �र त���च� सम�च�र आम�� ह�घ� घ�ऊ. �� ऐकल���र प�थ� ��बड�'ब कTर����र च�ल कर�' अस� क� �� द'ण��प�स+न द+र �'��ल. त�� पररलसथ��च� =�षद�मन स�=� प��� अस�'. �' द'ण��च� प��च�� हद�स �'��, सरस�न�प�� पद�च�, त�� क�ळ�� त��न� प��ड���च� प�षकळ �'द� ख�ल� �'��. द'ण �= प�� भ�ग एकश� सत��ऐ�श��� स�पल�.

Page 23: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

द'ण �= प�� भ�ग एकश� अठठ�ऐ�श���

स�ज� प�ढ� स��ग�', प�च�न क�ळ� जस� इ�द�न� द�न���च� स���र क�ल� �'�� त��पम�ण� ह� ��द�� द'ण�न� प��च�ल��च� स���र क�ल� �'��. द'ण��न� त���च� इ�क� स���र क�ल� �'�� �र� त�� �'दध��च� ��ज �लतक�हच��� कम� झ�ल� नव���. �� नव�� उम�द�न� द'ण��न� स�म'र� ज�ण��स�ठ� उतस�क �'��. त���च� ओरडण� आक�श�� ज�� �'��. द'ण��च� त��न� म�रन ट�कण��च� ���र� प�ह�ल���र म�त त�����ल क���Nन� हभ�� ��ट+ ल�गल�. द'ण पथम त���च� जन��र� म�र� अस��. त��न��र सIहनक��च� स���र कर� अस��. त��म�ळ� प��ड� हनर�श झ�ल� �'��. क���N क�ल� �र� द'ण��न� �र��� ��� नव���. प��ड�����ल एकच अस� आ�� �' त���न� �र�+ शक�ल पण �' अज��न त���न� न��� ��� ल��ण�र त��च�� नIह�क ब�=न��म�ळ�, अस� सगळ� अडक+ न ग�ल� �'��. द'ण��च�� ब�ण��म�ळ_ �I��गल�ल� प��ड� प��cन क� षण�ल� त���च� समज�� � �' अज��न�ल� ब'ल�', "�� द'ण इ�द�ल�स�द� ऐकण�र� न���, पर���, जर त��न� क���N क�रण��न� त��च� आ��= ख�ल� ठ��ल� �रच त��च� प�ड�� �'ईल एर�� न���. त��स�ठ� ह��क�रक क�� आ�� �� ख���प�*� ज�स� उप�'ग�च� अस�� �� नIह�क��च� हन�म ल*�� घ�ऊन �+ क���N अश� ��क� क�ल� प�ह�ज�स कY, ��झ� ग�र त���च� शस� ख�ल� ठ����ल". "एक आ�� कY, जर त��न� समजल� कY, त���च� म�लग� अशतथ�म� क�म� आल� �र �� शस� ख�ल� ठ����ल". क� षण�च� �� सल� प�थ��ल� म�न� �'� न���. इ�र म�त �� म�न� कर���. ��ल=ष�र स�द� म'ठ� हमन���र�न� �� म�न� कर���. त��न��र म��बल� हभम स��ग�' कY, "��थ� एक म'ठ� �त� आ�� आपल����लच एक� म�ल� र�ज�च�, ज��च� न��� आ�� इ�द�म�न, त�� �त�च� न��� आ�� अशतथ�म�, त��ल� म� म�र�' � अशतथ�म� म�ल� अस� ��ल=ष�र�न� ब'ल��� म�णज� प��c क�� पररण�म �'�' द'ण�च���[�र".

त��न��र हभम थ'ड� शरम�च द'ण��ज�ळ ज�� ओरड+ ल�ग�' कY, "अशतथ�म� म�ल�, अशतथ�म� म�ल�", �� ऐक+ न द'ण चमक���. �� गभ�गळ�� �'���. पर���, त��न� त���च�� म�ल�च�� ह�म��च� ख�त� अस�� � म�ण+न �� समज��� कY, �� ख'ट� आ��, �� प�नu लढण��स�ठ� सजज �'���. �� =�षद�मन��र च�ल कर���. त���च�� ब�ण��न� �� त��ल�

Page 24: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

घ�र���. द'ण =�षद�मन�च� �= करण��च� ठर���� ज' �स���u त���च� व��= म�ण+न जनमल� आ��. र�ग�च�� भर�� �� बह�स� क�ढ���. �� त�� बह�स�न� स'मक��च� स���र कर ल�ग���. �� *हत� द'ण�च�� आ��=�न� म�ल�ल� त���च� ढ�ग रणभ+म�� पडल�ल� �'��. द'ण एक� ब�ण�न� ��स�दन�च� म��डक� उड����. त��न��र प�न�� अस�ख� सIहनक��च� �� �= कर� र����� त�� र�ग��. �' *हत���च� न��क �'ण�र� स���र प��cन अन�क स�ग�सथ ऋष� द'ण�ल� ��क�द द�ण��स�ठ� त��ल� ब'ल���. त��न� �� स���र करण��च� थ��ब����. �� ब'लण�र� ऋष� �'��, ह�श�हमत, जमद�ग�, भ�रद�ज, गT�म, �लसष, क�श�प, अत�, श�क��स, हपशन�, गग�, �लख�, मररच, भ�ग+च� � अ�हगरस��च� ��शज, अस� बर�च �'�� �� द'ण�ल� स��ग��� कY, त��च� म�न� अ���र�च� क��� स�पल� आ��. त��न� आ�� बह�कड� हनघ���. �� द'ण�ल� द'ष द���� कY, �' बह�स�च� अश�पक�र� उप�'ग करन प�पम� क� त��� रमल� आ��. �� त��ल� समज द���� कY, �' ��दश�स स�पन अस+न अस� ह��स�च�� आ��र� कस� ज�� आ��स. म���द� �त��च� ��ल� ह�सर पडल� आ�� क��? �+ एक उचच ब�हण आ��स त��च� ��ल� ह�सर पडल� आ�� क��? त�� म'���+न �+ ब���र ��. द�ष, मतसर �� �म'ग�ण ��झ��� कस� �+ ��ढ+ द�� आ��स"? प�थ���र र��ण��च� ��झ� क�ळ स�प� आल� आ��. �� शस ब�ज+ल� ठ�� आहण ध��न�ल� बस. ��झ� म'ठ� द'ष अस� आ�� कY, �+ ��झ�� प�*� ख+प कम� दज��च�� ल'क��श� लढ� आ��स. �� प�पक�रक आ�� त��म�ळ� ��झ� अध��लतमक उज�� नष �'� आ��. अस_च जर �+ कर� र�ह�ल�स �र �+ नरक�� ज�हशल. �+ ��बड�'ब ��द��+न ब���र ज�. �+ प�थ���र ज�स� क�ल र��c नक'स. �� त�� ह�भ+�Nच� ब'लण� ऐकल���र द'ण��च�� ड'क��� लखख पक�श पडल� � �� ��ळ�च स��= झ�ल�. �� =�षद�मन�ल� प�����. �� हनर�श हदस���. त���च�� सगळ�� द�ष, मतसर अश� प�रण� नष �'���. �� ��ल=ष�र�कड� प��� ह�च�र��� कY, क�� अशतथ�म� खर'खरच म�ल� आ�� क��?

�' क�� उतर द��' त���र सगळ� अ�ल�ब+न �'�� म�ण+न क� षण हच���� �'�'. �' ��ल=ष�र�ल� स��ग�' कY त��न� त��च�� � प��ड���च�� ह���च� ह�च�र करन उतर द���. ��ल=ष�र �� समज��� � द'ण��कड� न प���� फक म�न�न� �' दश���' � �Xड�ल�� �Xड�� प�टप�ट�' कY "म�ण+स अथ�� �त�", द'ण �� ऐकण��च�� मनलसथ��� नव���. प�त ह��'ग�न� �� प�र�� खचलल� �'��. त�� ��ळ� द'ण��न� त�� स�गC� ऋषNच� ��ण� आठ���. त��ल�

Page 25: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

समज�� कY , प��ड���स�रख�� सत���दNश� आपण स���र�च� ��द कर� �'�'. त��च� त���न� �Iषम� ��ट+ ल�ग��. त�� पररलसथ��� द'ण =�षद�मन�ल� ज�ळ �����न� प���� पण �� त��ल� ह�र'= कर� न���� त��च�� द�uख�� �� च+र �'��. द�uख क��ळ अशतथ�म� ग�ल� त��च� नस�� �र �� आपल�� ब�हण व��च� प�लन स'ड+न *हत� ब�ण� स��क�रल� त��च� ज�स� अस��. क'ण�स�ठ� आपण क'ण�च� उध�स� कर� �'�' �� ल*�� आल���र �� आणख�नच द�uख� �'���. द'ण��च� जगण��च� महनष� स�पल�ल� �'��. ब�हण��न� क��ळ प�ण��च� क��� कर����च� अस�� पर���, �� ��थ� द ��p=न�स�रख�� प�प��च� स��� कर� �'�� त��च� त���न� फ�र ल�ज ��ट+ ल�ग��. द'ण �= प�� भ�ग एकश� अठठ��ऐश��� स�पल�.

Page 26: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

द'ण �= प�� भ�ग एकश� एक'ण नव�द���

स�ज� प�ढ� स��ग���, द'ण त���च�� द �uख�च�� ��द�� आ��� �� प���ल���र =�षद�मन त���च���र ज��'. द�पद�न� त��ल� द'ण��च� न�श करण��स�ठ� �रद�न�न� हमळ�ल�ल� �'��. =�षद�मन एक मजब+� =न�ष� घ�ऊन अस�'. ज��च� टणतक�र ग��ड���स�रख�च �'��. त���र �' एक न�ग�स�रख� ब�ण ल���'. सगळ� समज��� क�, आ�� द'ण��च� श��ट झ�ल�. त��च� न�म द'ण���र �'��. �� त��च� ब�ण च�क����. त���च�� कडच� शस��च� स�ठ� स�प����ल� आल� �'��. त��हश��� आ�� दI�� आ��= त���च�� म�त ब'लण��न� क����न��� �'ईन�श� झ�ल� आ��� �� त���न� समजल�. त��म�ळ� त���च� लढण��च� ह�च�रस�द� ग�ल�. आ�� त���न� ध��न करण��कड� ज�स� ओढ ल�ग+ ल�गल� �'��. त��न� स�� त�� ऋषNच� आठ�ण ��� �'�� � त���च� ��क�द�च� ब'लण� आठ�� �'��. स��शक�म�न अस+न�� आ�� �� लढ+ शक� नव���. त��न��र अ�ग�रस�न� हदल�ल� =न�ष� घ�ऊन �� ब�हण�च�� श�प�च� ब�ण म�र� �� =�षद�मन�श� लढ+ ल�ग���. �� �श� ब�ण�न� =�षद�मन�ल� प+ण�पण� घ�र���. त��ल� जबर जखम� कर���. त��न��र �� त��च�� स�रथ��ल� म�र���. �� �'� अस���न� म�त =�षद�मन �स� त���च��कड� प��� अस�'. त��न��र क���N ह�च�र करन �' एक न��न =न�ष� घ�ऊन त���+न एक =�रद�र ब�ण द'ण��च�� ����� म�र�'. द'ण��च� �'ल ज�� �'�� �र� �� =�षद�मन�च� ह�रकमट� �'ड�'. त��च� गद� � समश�र स'ड+न इ�र सगळ� आ��= द'ण नष कर���. हचडल�ल� द'ण त��न��र त��च���र आणख�न ब�ण म�र���. ��व��� =�षद�मन बह अस क�ढ�'. त��म�ळ_ त��च� घ'ड� � द'ण��च� घ'ड� एकम�क�� ग���ल� ज����.

द'ण त���च� रथ =�षद�मन�च�� रथ�प�स+न ��गळ� करण��स�ठ� त��च�� रथ�च� ��कड� कर���. त��म�ळ_ �' प��च�लप�त ब�स��र� �'�'. आ�� �' गद� घ��'. द'ण �� गद� �'ड+न ट�क�'. �� आ�� एक �ल��र � ढ�ल घ��'. त����ळ� �' हनn� कर�' कY आ�� ख�ळ ख+प झ�ल�, आ�� ह� ब�हण�च� अ�� कर����च�च. रथ�च�� अड+न लप+न क=� प�ढ� सरक� अस� �' द'ण��च�� �����र �� �ल��र म�रण��च� ठर��'. द'ण��न� हदसण�र न��� अश�पक�र� �' त��च�� ��लच�ल� कर� अस�'. �� प��ण�र� सIहनक त��च� कT��क कर�

Page 27: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

अस���. �' अश�पक�र� लप� �'�� कY, द'ण त��च���र ब�ण म�र शक� नव���. द'ण त��ल� श'=� �'�� पण �' त��न� हदस� नव���. �' लप�ड�� प��ण��स�रख� �'��. क'ल�� आहण सस� कस� लप�ड�� कर��� ज�व��� क'ल�� सश�म�ग� ल�ग�' �स� �� �'��. द'ण =�षद�मन�ल� ब���र क�ढण��स�ठ� त��च�� घ'ड�ल� एक शल�क (�'ट� ब�ण) म�र���.

त��� ग��ल�ल� त���च� ल�ल घ'ड� म�त स�रह*� �'��. त�� शल�क�च�� म�ळ_ �' घ'ड� मरन पड�'. त��म�ळ_ द'ण��च� ल�ल घ'ड� म'कळ� �'���. आपल� घ'ड� म�रल� आ�� �� त��ल� स�न �'� न���. �' द'ण��च�� अ�ग��र उड� म�र�' जस� गरड स�प��र म�र�'. �' स�*�� ह�षण+च� अ���र ��ट� �'��. �' त�� ��द�� अन�क ड�� ख�ळ+न द�ख��'. ����� �ल��र � ढ�ल अस� �' द'ण���र ब�ज+न� ��र कर�'. उ�च उड� म�रन �' त��च�� प�ठ�� ��र कर�'. �ल��र�च� क���N ड�� ज���न� भ�र�, कTहशक, स��� अश� न��� आ��� �� ��पर�'. म�रन �' चटकन ल��ब ज�ई � पर� त���च�� ज�ळ ज�ऊन प�न�� त���न� भ'सक� अस_. द'ण��न� त��न� अस�ख� ज�ग� भ'सकल�ल� �'��. आज+ब�ज+ल� असल�ल� � स�ग����ल प�*क �� प��cन अच�हब� �'� �'��. द'ण त��च� �� �ल��र � ढ�ल त���च�� ब�ण��न� �'ड+न ट�क���. �� अस� ब�ण �'�� ज� फ�र ज�ळ+न म�र�� �����. अस� ब�ण सगळ���च�� कड� नस���. कण�, पद�मन, अहभमन�+, अज��न, अशतथ�म�, द'ण, क� प ����=न अश� क���Nच �'दध���कड� अस��. श��ट� द'ण त���च�� त�� हप� हशष��च� �= करण��च� ठर����. �� एक ब�ण त��च�� उर��र ल����� पण ���ढ�� सत�क� ��थ� ���' � �' ब�ण उड�+न द��'. �� द ��p=न � कण� प��� अस���. =�षद�मन�स� ज��नद�न हमळ��. अज��न � क� षण स�द� �� प�����. सत�क� कTर���च�� मध�� उभ� र��cन �� कर� �'�� �� ह�श�ष �'��. त��च� कT��क कण�, क� प � स��u द'णस�द� कर���. सत�क� त����ळ� इ�र��च� दI�� आ��= नष कर� �'��. अज��न � क� षण कTर����र च�ल कर���. क� षण�ल� अज��न ब'ल�', "�' म=+ घर�ण��च� ��र� ज��च�� ह�मम��च� द�द हदल� प�ह�ज�. त��ल� प��cन मल� फ�र स��'ष हमळ�'. आम�� सगळ���च� �� फ�र हप� आ��. अस� शT�� अस+न त��च��� ग�मC अलजब�� न���. �' ��श� ल'क��च� न�� अजर�मर करण�र आ��. सगळ� आक�श���ल प�*कस�द� त��च�� ��द कTशल���र ख+ष आ���. सगळ� त��च�� ह�मम��च� कT��क कर���. द'ण �= प�� भ�ग एकश� एक'ण नव�द��� स�पल�.

Page 28: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

द'ण �= प�� भ�ग एकश� नव�द���

स�ज� प�ढ� स��ग�', सत�क�च� �� कर�म� प��cन द��p=न स���प�'. त��च� क� प आहण कण� त��ल� ��ढ� घ�ल���. त����ळ� सत�क�ल� स�र*ण द�ण��स�ठ� ��ल=ष�र � त��च� भ�ऊ हभम, नक+ ल � स�द�� प�ढ� सरस�����. कण� � त��च� स��गड� सत�क��र ब�ण��च� म�र� स�र कर���. �� एक भ�षण लढ�ई �'��. सत�क� त��च��कड� असल�ल�� दI�� आ��=��च�� मद��न� त�� सगळ���च� म�क�बल� कर� अस�'. �� लढ�ई प��cन प�च�न क�ळ� रद�न� सगळ� प�ण� नष करण��स�ठ� ज' स���र क�ल� त��च� आठ�ण ��� �'��. त�� रणभ+म�� म'डल�ल� रथ, त���र�ल स�म�न ह�खरन पडल�ल� हदस� �'��. अन�क �'द� मरन पडल�ल� हदस� �'��. हकत��क �'द� जखम��म�ळ� ह�व�ळ� पडल�ल� हदस� �'��. प�च�न क�ळ� झ�ल�ल�� अस�र � द�� ह��च�� लढ�ईच� आठ�ण �� करन द�� �'��. ��ल=ष�र त��च�� सIहनक��न� आद�श द��' कY, �� त���च�� स��शक�हनश� द'ण���र च�ल कर��ल ज��च��श� =�षद�मन लढ� आ��. �' ज�� ह�र�र�न� द'ण��श� लढ� आ�� त���रन मल� ख�त� आ�� कY, आज �' द'ण��च� �= हनहn�पण� करण�र आ��. �' आद�श हमळ�ल��बर'बर प��च�ल, शNज� आहण प��ड���च� �'द� द'ण���र च�ल कर���. द'ण त��न� घ�बर� न���� त���च� ज'र ज�स� ��ढ�'. द'ण��च� दI�� आ��= चमक� �'��. द'ण��च�� ड�व�� ड'ळ��च� प�पण� थरथर� �'��. �� च��गल� ल*ण नव���. �� =�षटद�मनल� सम'र प����� � त��च ��ळ� त��ल� त�� दI�� ऋषNच�� स�चन��च� आठ�ण �'��. �� त��म�ळ� ��बल �'��. त���न� ��ट+ ल�ग�� कY, आपण आ�� ज�� द�ऊन म'कळ� व����. �र� त���च����ल *हत� त���न� गपप बस+ द�� नव���. �� स��भ�ह�कपण� त�� द�पद�च�� सIहनक��च� कतल कर ल�ग���. ��थ� �� �ज�र' प��च�ल सIहनक��च� स���र कर���. द'ण त��न��र प�न�� बह�स क�ढ���. त����ळ� हभम =�षद�मन�ल� ब�स��र� प��cन त��च�� मद��ल� ज��'. द'ण���र ब�ण��च� म�र� कर� �' =�षद��मन�ल� त��च�� रथ�� घ��'. �� हभम�च� =�डस सगळ���न� अच�हब� कर��. हभम त��ल� ब'ल�' कY, द'ण��न� ठ�र म�रण��च� जब�बद�र� ��झ� आ�� �र� �� क�म ल�कर कर.

हभम�च� �� ऐकल���र �' न��न =न�ष� घ��'. त���र एक ज'रद�र ब�ण ल���'. त���च���

Page 29: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

म'ठ� द�द �'�� ज��मध�� अन�क दI�� आ��= ��परल� ज����. =�षद�मन द'ण��न� त��च�� म�र�न� घ�रन ट�क�'. �' द'ण��च� सगळ� दI�� आ��= हनक�म� कर�' � त��न��र त��न� स�र*ण द�ण�र� �स�, लस��, �ल��क, क� र अस� सIहनक म�र ल�ग�'. त��म�ळ� द'ण उघड� पड���. =�षद�मन म'ठ� ��ज�न� द'ण���र �ल� कर�'. पर���, द'ण त��च� =न�ष� म'ड+न ट�क�'. त��च�� �मC ब�ण ल�गल��न� �' घ���ळ �'�'. त����ळ� हभम द'ण�च�� रथ�च� द��ड� पकड+न त���न� ब'ल�', "बहण���ल न�च ल'क त���च�� �ण��च� त��ग करन *हत� �ण��� ढ�ळ�ढ�ळ करण�र अस��ल �र त��म�ळ_ *हत���च� न�श �'ईल. अह��स� �� ब�हण�च�� ज��न���ल म�ख� उद�श समजल� ज��'. ब�हण त�� ��त�च� म�ख� म�नल� ज����. आपल��बदल ब'ल����च� म�णज�, आपण बहज�न� समजल� ज���. ह� मल�च���च� � इ�र��च� कतल करन आपण ज' म+ख�पण� कर� अ��� क�रण आपल��ल� ह��स� करण��च� व�सन ल�गल� आ��, �� आपल�� अज�न�च� पह�क आ�� अस� म� समज�'. ��म��ल� त��च� ल�ज स�द� ��ट� न���. ज���च��स�ठ� �� कतल आपण कर� अ���, �' ��द�� मरन रण��गण� पडल�ल� आ��. �र� आपल� *हत���च� ख+न करण��च� ��स प+ण� झ�ल�ल� न���. आपल��ल� ��ल=ष�र�न� �� स��हग�ल� आ��". हभम�च� �� ब'लण� ऐकल���र द'ण त���च� शस� ख�ल� ठ�����. द'ण ��व��� म'ठ�न� ब'ल���, "अर� कण��, कण��, क� प�, द��p=न� म� ��म��ल� स��ग�' कY, ��म�� च��गल� ��द कर�. प��ड���च� पर�भ� कर�. म�झ��बदल अस_ म� स��ग�न कY, आ�� म� म�झ� आ��= ख�ल� ठ��ल� आ���". ए�ढ� ब'लल���र �' ��द ब�हण त��च�� म�ल�च�� न����न� ट��' फ'ड+ ल�ग�'. शस ख�ल� ठ��+न �� त���च�� रथ�च�� आग�श��र बस���. �� ध��नसथ �'���. �� एक उतम स�=� आ�� अस� समज+न =�षद�मन त��च� सगळ� ज'र एक�ट+न �' त��च� =न�ष� ख�ल� ठ���' � �ल��र घ��'. त��न��र �' त��च�� रथ��+न ख�ल� उ�र�'. द'ण��च�� रथ�� ज��'. अश�रर��न� द'ण =�षद�मन�च�� कह�� ग�ल� �� प��cन सगळ� प�ण� न�ल कर ल�गल�. द'ण त���च�� ध��नसथ अ�सथ�� �'��. त���च����ल बह��ज झळक� �'��. �� परम�तम��च�� स�हनध��� ग�ल� �'��. म�णज� �� ह�षण+� ग�ल� �'��. द'ण स'ऽ�म� जप�� �ल�न झ�ल� �'��. त�� अ�सथ�� �� परबह�� ह�ल�न झ�ल� �'��. आक�श���ल प�*क प��� अस��� त���च� हदव� ज�'�� परबह�� ह�ल�न �'� �'��. रथ�� उरल� �'�� त���च� कल��र ज��� द'ण

Page 30: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

नव���. ����� �ल��र घ��ल�ल� =�षद�मन त�� कल��र��र ��र करण��च� प��� �'��. फक प��च जण ज�ण+न �'�� क�, �� द'ण त�� द���� न����. त��� म�, =न�ज�, अशतथ�म�, ��स�द�� आहण ��ल=ष�र अस� �'�'. ब�क�च�� जग�ल� ��ट� �'�� कY �� त�� द���� अज+न आ���. =�षद�मन त�� प����र �ल��र�च� सप�सप ��र कर� �'��. भ'���च� प��ण�र� त��च� ल=कक�र कर� �'�� पर���, त��ल� त��च� प��� नव���. न��र �' द'ण�च�� द���ल� त��च� ड'क� पकड+न ख�च� न��'. अस�ख� ��र�न� रक�न� म�खल�ल� �� द'ण��च� प�� ��थ� रणभ+म�� पडल�ल�� अस�ख� प���� आण+न ठ���'. त��न��र �' त���च� ड'क� =ड�प�स+न ��गळ� कर�'. त���च�� क�स��न� �� �' उ�च उचल+न =र�'. सगळ���न� द�ख��' कY, द'ण�च���, सरस�न�प�� कTर���च�, त��न� ठ�र म�रल� आ���. म'ठ� गज�न� कर�' त��ल� हभम�च� स�थ हमळ��. �'स�द� एक म'ठ� गज�न� कर�' � �� ज���र �'�� कY, द'ण र�ह�ल� न����.

कTर���स�ठ� �� त�� पक� ���� प�च��ऐश�व�� �षC स'ळ�व�� �ष��च�� म�ल�च�� ह�मम��न� लढ� �'��. क�� हमळ�ल� त��न� त���च�� ��मच��श� र�खल�ल�� इम�नद�र�च� फळ?

द'ण��च� श�र क�पल� ज�ण�� आ=� =न�ज� हपश��च�� म�ल�ल� ब'ल�', "अर� त���न� प�न�� आपण ज���� कर. त���च� ड'क� क�प+ नक'स". अज��न�ल� द�uख आ�र� न���. �' रड+ ल�ग�'. त��च� प��� न कर�� त�� ब�हण�च� श�र क�पल� ज��� क�रण �� ह�=�ललख�� �'��. द'ण�च�� रक�न� म�खल�ल� =�षद�मन �� श�र ����� =रन उभ� �'��. �' भ��कर हदस� �'��, स�*�� �मद��. त��न��र �' प��ड���च� सरस�न�प�� =�षद�मन �� श�र द ��p=न�प�ढ� फ�क�'. कTर���च� सIन� च�र�� ब�ज+न� पळ+न ज�ऊ ल�ग��. द'ण त���च� स�ग��च� प��स कर� �'��, त��च�� बर'बर हक���र� ऋष� �'��. त��� क� षणदIप��न व��स स�द� �'�'. म� �� प��c शकल' क�रण मल� �� हदव� दष� व��स�न� हदल� �'��. द'ण स�ग��� प'�'चल�. म� �� सगळ� प��� �'�'. द'ण��च�� �=�न��र कTर���च� � त��पम�ण� प��ड���च�, शNज���च� �'द� पळ+न ज�ऊ ल�गल� �'��. त��न��र प�न�� त���च��� ��द स�र झ�ल� त��� प�न�� अन�क ��र म�रल� ज����. क���N त���च� द�� श'=� अस���.

पर���, त�� अस�ख� =ड�� द'ण��च� क'ण�� �� समज� नव���. प��ड���च�� गट�� आनद व�क क�ल� ज�� �'��. हभम � =�षद�मन एकम�क��न� हमठ� म�रन आपल� आन�द द�ख�� �'��. हभम त��ल� स��ग�' कY, ज�व��� �' न�ल��क कण� म�रल� ज�ईल ��व��� म� प�नu अश� हमठ�

Page 31: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

��ल� म�रण�र आ��. त��न��र �' न�च द��p=न मरण�र आ��. ��व��� आणख�न एक हमठ� आपण म�रण�र आ�'�. अस� ब'ल+न �� �स� अस���. त���च� आन�द गगन�� म��� नव���. त��न��र कTर��च� सIन� रणभ+म� स'ड+न पळ+न ज�� असल�ल� हदस��. क���N ��द स'ड+न ज���न� ��ल=ष�र�ल� अहभ��दन कर� �'�� क�रण त��न� समजल� �'�� कY, ह�प�ढ� प��ड� र�ज� करण�र आ���. �� प��ड���श� सल'ख� करण��च�� ग'ष� ब'ल+ ल�गल� �'��.द'ण �= प�� भ�ग एकश� नव�द��� स�पल�.

Page 32: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

द'ण �= प�� (स�पल�)भ�ग एकश� एक��णण����

स�ज� प�ढ� स��ग���, द'ण��च�� �=�न� कTर���च� =I�� नष �'��. �� प�र�� खचच� झ�ल�ल� हदस���. प��ड���च� �च�स� सपषपण� हदस� �'��. कTर���च� ���प�� लटपट� �'��. त��च�� ड'ळ��� अश+ �'��. त���च�� मन�� हभ�� उतपन झ�ल� �'��. स��त नIर�श� पसरल� �'�� कTर���च�� गट��. ��थ+न म'ठ�न� रडण��च� आ��ज ��� �'��. प�च�न क�ळ� ज�व��� ह�रण�कश�प+ ह�षण+न� म�रल� ��व��� दIत��च� ज� पररलसथ�� झ�ल� �'�� �� कTर���च� झ�ल�ल� �'��. �� त�� रणभ+म��+न क�ढ�� प�� कर� �'��. त���च� आतमह�श�स स�प�ष�� आल� �'��. त���च�� घश�ल� क'रड पडल�ल� �'��. द'ण��च� �= �� त��न� स�न न �'ण�र� आघ�� �'��. पण �' झ�ल� �'��. क���Nच� �� झ�ल� आ�� त���र ह�श�स बस� नव���. द��p=न�च� सIहनक ��थ+न पळ+न ज�� �'��. शक+ न�च� सIन� ��ग��न� ��थ+न हनघ+न ज���न� हदस� �'��. कण��च�स�द� �स_च ��थ+न ज�� �'��. कTर� �रण�र ह�च� त���न� प+ण� ख�त� झ�ल� असल��म�ळ_ त���च�� �'दध��च� लढण��च� इच�� म�ल�ल� �'��. प��ड���श� �Iर करण��� क���N अथ� न��� �� त���न� समज+न च�कल� �'��. हकत��क र�ज� ��मच�� ब�ज+न� लढण��स ���र नसल��च� हदस� �'��. �� द ��p=न�ल� भ�ट+ इलच�� नव���. मदच� र�ज� सल� आn�� कर� �'��. �' त��च�� सIन��ल� रणभ+म��+न ब���र पडण��च� आद�श द��'. त��च� रथ, �त�, घ'ड� प�ईक अस� सगळ� म�घ�र� हफरण��च�� ���र�ल� ल�गल�ल� हदस���.

जण+क�� ��द स�पल� आ�� कY क�� अस� �����रण ��थ� हदस� �'��. क� पस�द� "अर� ��� ���" अस� ब'ल� आपल� सIन� घ�ऊन ज�� �'��. रणभ+म� श��� झ�ल� �'��. जन��र��न�, सIहनक��न� गजबजल�ल� �� रकहपप�स+ रणभ+म� श��� झ�ल� �'��. क'ण� क'ण��र ��र करण��स ���र नव���. क'ण� जर� �श� आज� क�ल� अस�� �र� क'ण� �� म�न� क�ल� अस�� अस� हदस� नव���. क� ��म�न � त��च� �'द� क'ठ� ग��ब झ�ल� �'��. त��च पम�ण� पररलसथ�� �'�� भ'ज��च�, कलल�गच�, अर�ट�च�, �लल�क��च�. उल+क शक+ न� पम�ण� =+म पळ+न ग�ल� �'��. द�uश�सन त��च�� �रब�ज �'दध��स� ��थ� र_ग�ळ� �'��, त���न� समज� नव��� प�ढ� क�� कर����च�. त��च� �त� स�न� क'ठ� ग�ल� �� समज� नव���. कण��च� म�लग�

Page 33: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

��षस�न स�द� द'ण ग�ल� समजल���र ��दभ+म� स'ड+न ज��'. द��p=न�च� पलटण स�द� क'ठ� ग��ब झ�ल� �� समज� नव���. त��� त��च� समसपक स�द� क'ठ� हदस� नव���. श+शम�न त��च� �त� पलटण घ�ऊन ग�ल� ��द स'ड+न. ��मच� म�ल�स�द� त���च�� पलटण� घ�ऊन ��थ+न पस�र झ�ल� �'��. �� ��मच�� ल'क��च� पळ�पळ प��ण��स�रख� �'��. कTर���च�� सIन��च� त�� एक� �=�न� =�ळ=�ण क�ल� �'��. ��मच� क���N प�म�हणक �'द� इ�र��न� थ��बण��स स��ग� �'�� पण क'ण� ऐक��ल� ���र नव���. क���N त��च� शस� �श�च रणभ+म�� ट�क+ न ग�ल� �'��. �� �'� अस���न� द'ण��च� म�लग� म�त एक�द� मगर�स�रख� अक�ळ ह�क�ळ रप घ�ऊन त�� रमभ+म�� हफर� �'��. त��ल� समज� नव��� त��च�� हपत��च� �= =�षद�मन कस� कर शकल�. �' ह�च�र� �'�� पण क'ण� =ड उतर द�� नव���. त��म�ळ_ �' आणख�नच हचडल�ल� �'��. �� लढण��स�ठ� प��� �'�� पण क'ण� त��च��श� लढ� नव���. �र� हशख�ड� त��च���र �ल� कर�' � त���च��� भ�षण ��द �'��. त��� पभदक,

प��च�ल, ��ड�, कIक��� प��ड���च�� ब�ज+न� स�म�ल �'���. त��� �' अन�क च��गल� �'द� म�र�' पर��� �' प���' कY, त���च� कTर���च� सIन� रणभ+म� स'ड+न ज�� आ��. अख�र�स �' द��p=न�ल� भ�ट�' � ह�च�र�' क�� झ�ल� कY �� सगळ� पळ� आ���? �' ह�च�र�' कY, त�� पळण����न� पर� क�� ब'ल��ल� ज�� न���? �+ स�द� ��झ�� न��म�च�� लढ�ऊ ��त�� हदस� न���, क�� म�मल� आ�� �� स��ग. आपण �रल' आ�'� क��? अस� कस� �'ईल?

त��ल� कण�स�द� क'ठ� हदस� न��� त��च�स�द� त��ल� न�ल ��ट��. अस� क'ण�� अश�भ शक+ न झ�ल� आ�� �� मल� स��ग� म�ण+न �' सगळ���न� ह�च�र� अस�'. त��च�� पश�च� उतर द�ण��च� त��च��� *म�� उरल�ल� नव���. श��ट� �' अशतथ�म�ल� त��च�� रथ�च�� कड�ल� घ��' � स��ग�', त����ळ� त��च�� ड'ळ���+न स�रख�� अश+=�र� ल�गल�� �'त��. �' ब'ल�' ��झ� कल��ण �', न��र म'ठ� म�षक�ल�न� �' द'ण��च� अ�� कस� झ�ल� �� स��ग�'. क� प त��ल� स��ग���, "द'ण न��म� पम�ण� आघ�ड�ल� �'��. त���च� प��च�ल��श� ��द �'� �'��. ��द �'� अस���न� क� र � स'मक एकम�क��� ग���ल� �'��. त���च� न��म� पम�ण� ��द �'� �'��. त�� ��द�� कTर��च� ज�स� म�रल� ज�� �'��. �� प��cन ��झ�� हपत��ल� र�ग आल�. �� दI�� अस� ��पर ल�गल�. �� शत+च� सIन� म'ठ� पम�ण�� म�र ल�गल�. त���च�� दI��� हदल��पम�ण� प��ड���च�, प��च�ल��च�, कIक����च�, मतस���च� म'ठ� पम�ण�� म�रल� ज��

Page 34: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

�'��. त�� बह�स�न� �� �ज�र' �'द� त���च� �त� � घ'ड� �म�कड� =�ड���. ��झ� हप�� स'ळ� �ष��च�� �रण�स�रख� लढ� �'��. प��च�ल��न� म�घ�र घ��ल�. त�� पळण���� सIहनक���र स�द� ��झ� हप�� बह�स�च� प�'ग कर�च �'��. पर��� त���न� लज�कण��च� इच�� ��व �'��. �� एकम�क��न� स��ग� अस��� क�, ह� �'दध��ल� �र�ण� शक� न���. त��न��र प�ड��न� कपट करण��च� ठर�ल�. त��� हभम�च� म'ठ� ��� �'��. हभम त���न� स��ग�' कY, जर द'ण��न� स��हग�ल� क�, �+ म�णज� त��च� म�लग� म�ल� �रच �� शस ख�ल� ठ����ल एर�� न���. मग हभमच ठर��' कY, एक म'ठ� �त� आ�� ज��च� न��� स�द� अशतथ�म� आ�� ज' म�ल��च�� र�ज�च� इ�द�म�नच� आ�� ज' प��ड���च� हमत आ��. त��ल� �' म�र�' � द'ण��न� ज�ऊन स��ग�' कY, अशतथ�म� म�ल� आ��. द'ण��च� क'ण��र�� ह�श�स नव��� एक ��ल=ष�र स'ड+न म�ण+न हभम त��ल� स��ग�' कY, जर द'ण ह�च�र��ल �र त���न� स��ग कY अशतथ�म� म�ल� आ�� � हभम�न� त��ल� म�रल� आ��. म'ठ� हमन���र�न� �स� स��गण��स ��ल=ष�र ���र �'�' क�रण त��� प��ड���च� ह�� �'��. क� षण ��ल=ष�र�ल� समज���' कY, ह�� �� ख���प�*� ज�स� म�त��च� आ�� � म�ण+न ज�व��� �श� पररलसथ�� ���� ��व��� श��ण�� म�णस��न� ख���प�*� ह���च�च प�ठप�र��� कर����च� अस�'. त��पम�ण� ज�व��� द'ण ��ल=ष�र�ल� ह�च�र��� ��व��� �' म�न �ल�+न �� झ�ल� अस� दश���'. त��च��ळ� �Xड��ल�� �Xड�� प�टप�ट�' कY, �' अशतथ�म� मन�ष� क� �त� म���� न���. पर���, द'ण �� त��च� प�टप�टण� ऐक� न����. त���न� त���च� म�लग� ग�ल� अस� ��ट�� � �� शस ख�ल� ठ�����.

��झ�� न����न� �� ट��' फ'ड��� � रड+ ल�ग���. लढण��च� त���च� उम�द स�प�� � �� ध��न�ल� बस��� त���च�� रथ�च�� आग�श��र. �� प��cन हपश��च� म�लग� ज' द'ण��च� �= करण��स�ठ�च जनमल� आ��, ����� �ल��र घ�ऊन द'ण��च�� रथ�च�� आग�श��र ज��'. त��ल� ��थ� असल�ल� सगळ� ह�र'= कर��� � स��ग��� कY, �� हनशuस आ��� त���च���र ��र करण� ��दहन�म��च�� ह�रद आ��. पण �' ऐक� न���. =�षद�मन द'ण��च�� ज�ळ ज��' पर��� ध��न सम�=�� ग�ल�ल� ��झ� हप�� श���पण� ध��न��च �'��. �� प�ह�ल���र �' द�पद�च� म�लग� त���च�� शर�र��र �ल��र�न� सप�सप ��र कर� र���'. द'ण सम�=��च �'�� �� �स_च जखम� �'ऊन पड���. खर��र द'ण �' द�� स'ड+न क�व���च ग�ल� �'��. ज� उरल�ल� �'�� �� त���च� कल��र �'��. द'ण��च�� रक�न� =�षद�मन म�खल� ग�ल� �'��. त��न��र �',

Page 35: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

अज��न नक' नक' स��ग� अस���न�, त���च�� हपकल�ल�� क�स�च�� जट� पकड�' � एक� घ���� त���च� श�र क�प+न ट�क�'. सगळ� त��च� ल=कक�र कर��� पण त��च� त��ल� क���N द�ण� घ�ण� नव���. अज��न त��ल� स��ग� �'�� कY, त���च� द�� �स��च ठ��ल� प�ह�ज� पण ��द पद��न�स�र हशरच��द करण� �� आ�श�क अस�� त��पम�ण� त��न� �� क�ल� �'��". क� प ज� घडल� �� स��ग���. =�षद�मन द'ण�च� �= कर�' ज� ह�=�ललख�� �'��. द'ण��च� �= झ�ल��म�ळ� �+ ज� प��� आ��� �� पळ�पळ �'� आ��. क�रण आ�� ह� ��द�� क���N अथ� उरल�ल� न���. प��ड� लज�कण�र �� हनहn� आ�� अस समज+न बर�च र�ज� त���च�� स�न� घ�ऊन हनघ+न ज�� आ���. त���न� थ��ब� स��गण��च� ह�मम� कTर���� उरल�ल� न���. त�� र�ज��न� आ�� प��ड���श� द'स�� करण� ज�स� उच�� ��ट�� � ��स�द� �'ग�च आ��. स�ज� प�ढ� स��ग�', अशतथ�म� �� ��त ऐक+ न स�प�स�रख� फ� तक�र ट�क+ ल�ग�'. त��च� श�स ज'र�न स�र �'�'. त��च� क'= अन��र �'�'. त��च� ड'ळ� रक�स�रख� ल�ल �'���.

ह��र प�ढ� क�� कर��� त��च� �' ह�च�र कर ल�ग�'. द'ण �= प�� भ�ग एकश� एक��णण���� स�पल�.

-- द'ण प�� स�पल� -

Page 36: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

- न�र��ण अस प�'ग प�� (स�र ) –भ�ग एकश� ब��णण����

=��र�ष� ह�च�र���, द'ण�च� �= अ�I= म�ग��न� झ�ल� �� समजल���र अशतथ�म�च� पह�क��� क'ण�� �'��"? "त��च��कड� म�न�� शस��बर'बर �रण, आग��, ऐ�द, न�र��ण,

बह सद'द�� अस��� �' अशतथ�म� क�� ब'ल�'"? द'ण��न� भ�ग���कड+न शस��च� ह�द� स�प�दन क�ल� �'��. �� त��न� त��च�� म�ल�ल� हदल� �'��. त�� ह�द�� त��च� म�लग� हनषण�� झ�ल� �'��. जग�� न��म� हपत��ल� ��ट� अस�� कY त��च� म�लग� त��च�� स�रख� व����. �श� इच�� द'ण��च�स�द� �'��. त��न�स�द� �स� ��ट� �'�� � त��पम�ण� द'ण��न� त��च� ह�द� त��च�� म�ल�ल�, अशतथ�म�ल� हशक�ल� �'��. त��पम�ण� अशतथ�म� द�सर� द'ण झ�ल� �'��. अशतथ�म� कण��च�� बर'बर�च� �'��. �' शस��च�� ज�न�मध�� प�र�दर �'��, ज'म�� क������� �'��, श��णपण�� ब��सप�� �'��. ह�मम��� �' प���� स�रख� �'��, शक�मध�� अग� �'��. त��च� =I�� अ��लन�� �'��. त��च� ��द��च� ज�न उतम �'��. त��च� शस��च� ज�न दशरथ�च�� र�म�स�रख� �'��. अस� अशतथ�म� ज�ण+न �'�� कY, ह�=�ललख��� पम�ण� त��च�� हपत��च� �त�� द�पद�च� म�लग� करण�र आ�� �र� �� झ�ल�ल� समज�� �' क�� ब'लल� �' मल� स��ग.

द'ण�= प�� प�'ग भ�ग एकश� ब���णण���� स�पल�.

Page 37: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

न�र��ण अस प�'ग प�� भ�ग एकश� त���णण����

स�ज� ब'ल�', अशतथ�म�ल� समज�� कY =�षद�मन�न� त��च�� हप��श�च� �= क�ल� आ��, �' फ�र कष� �'�'. त��ल� क'=स�द� �'�'. त��च�� अ�ग�च� ल��� ल��� �'��. �' त��च� द �uख�श+ प�स� प�स� द�घ� श�स घ�� द��p=न�ल� ब'ल�', "मल� समजल� आ�� कY कश�पक�र� म�झ�� पडल��च� �= क�ल� ग�ल� आ��. त���न� त���च� शस� ख�ल� ठ��ल� �'�� ��व��� त���च� बळ� घ��ल� ग�ल� आ��. �� अ�I= क� त� प��ड���च�� कड+न झ�ल� आ��. ��ल=ष�र�न� त���न� ख'ट� जब�न� हदल� कY, म� म�ल' आ�� � म�ण+न त���न� शसत��ग क�ल� �'�� � �� ध��न�� बसल� अस���न� =�षद�मन�न� त��च� �= क�ल� आ��. सदग�ण�च� प��ळ� म�ण�ण�र� प��ड� इ�क�� ख�लच�� थर�ल� ज���ल अस� ��टल� नव���. ��द�� द'न ग'षNच� स�भ� अस�' एक �र लज�कण� अथ�� �रण� �� सगळ� *हत� समज+न लढ� अस���. अस� सगळ� सदग�ण�� ����. �� घडल� न��� म�ण+न मल� ह�श�ष द �uख झ�ल� आ��. म�झ� हप�� ख�त�न� त�� उचच ल'क��� ग�ल� आ���, त��बदल मल� श�क� न���. म�ण+न मल� त���च�� ज�ण��च� द �uख न���. पर���, ज�� पद��न� त���च�� हनजC� द���च� ह�ट�बन� क�ल� ग�ल� त��च� द �uख मल� हनहn�पण� झ�ल�ल� आ��. म� ज���� अस���न� �� झ�ल� ह�च� मल� र�गस�द� आल� आ��. ज���� म�णस�च� द�ष करण� म� समज+ शक�' पण �' म�ल��न��र त��च�� द���च� ह�ट�बन� करण� �� प�पम� क� त� हन�दन�� आ��. =�षद�मन�ल� म���� �'�� क� म� ज���� आ�� �र� त���न� �� क�ल� त��च� हक�म� त��ल� म'ज��� ल�गण�र आ��. ��ल=ष�र�न� ख'ट� जब�न� हदल� त��च�स�द� हक�म� त��ल� द��� ल�गण�र आ��. म� शपथ��र कTर���न� स��ग�' कY, प��च�ल��च� न�श क�ल�� हश��� मल� श���� न���. म� दद��� =�षद�मन�ल� म�रण�र आ�� �� हनहn�. त��च�� कम��च� फळ त��ल� हमळण�रच. म�णस� म�ल�च� अप�*� कर��� क�रण �� त��ल� ह� � न��रच�� आ��ष��� मद� कर��ल अश� अप�*� अस��. पर���, म� अस+न�� म�झ� ��� एक�द� हनर�=�र� स�रख� म�रल� ग�ल�, त��च� ��ईट ��ट��. ग�र हशष��कड� म�ल�स�रख� प���' पण �� हशष� (=�षद�मन) त���च� �Iर� झ�ल�. त���च�� जट� पकड+न त���च� श�र द��p=न�प�ढ� त��न� फ�कल� �� क� त� म� कस� स�न कर"? त���च��

Page 38: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

ख�न��च� बळ� घ�ऊनच त���च� ऋण म� फ�ड+ शक�'. म� श�ख� हमर�ण�र� न��� पर���, म� आव��न द��' सगळ�� प��ड���न� � त���च�� द'स��ल� ज' जन�द�न आ�� क� म� त���च� ह� ��द�� प�र�� न�श करन द�ख��न. मल� क'ण��� म�णज� ग�=��, �*, उरग, अस�र अथ�� र�*स अस_ क'ण��� त��प�स+न थ��ब�+ शकण�र न����. ��द अस��च�� ब�ब� म�झ�� � अज��न�प�*� ज�स� ज�न� क'ण��� न���. म�झ�� दI�� अस��च�� मद��न� म� प��ड���च� स���र करण�र आ��. मग �' क'ण��� अस', ह�भतस+ हक��� नक� ल, स�द��, ����=न अथ�� स��u ��ल=ष�र अस' त��न� मल� अड��� ��ण�र न��� ज�व��� म� त�� =�षद�मन�ल� म�र�न. फ�र प�च�न क�ळ� न�र��ण ब�हण�च� रप घ�ऊन म�झ�� हपत��कड� आल� �'��. म�झ�� हपत��न� त��च� प�ज� क�ल� �'��. त��म�ळ� �� पसन झ�ल� � त���न� एक �र त���न� हदल� आ��. त��पम�ण� म�झ�� हपत���ल� न�र��ण अस न�र��ण�न� हदल� आ��. �� अस म�झ�� हपत��ल� हशक����न� न�र��ण ब'लल� कY, ह� अस�म�ळ_ ह� जग�� क'ण��� ��झ�� बर'बर�च� र��ण�र न���. पर���, �� ब�जब�बद�र�न� ��परण��स त���न� मन�ई क�ल� आ��. क�रण �� शत+च� ह�न�श क�ल�� ख�र�ज पर� ��� न���. त��ल� क'ण� थ��ब�+ शक� न���. अस� क'ण� न��� ज' त��प�स+न स�रह*� आ��. �� अस हनuशस �'दध���र फ�कण��स ब�द� आ��, ज' *म� म�ग� आ�� त��च���र �� फ�कण� �ज� आ��. जर �स� च�क�च� उप�'ग त�� न�र��ण अस�च� क�ल� �र �� फ�कण�����र उलट+न त��च�च न�श कर��. म�झ� ��� �� अस घ�ऊन बसल� � क�ल���र�न� �� त���न� मल� हशक�ल� आ��. �� अस हदल��न��र न�र��ण अ��=��न प��ल�. अश� त�� न�र��ण अस�च� कथ� आ��. �� ��परण��च� ��ळ आल� आ�� अस� मल� ��ट��. त���न� म� प��ड�, प��च�ल, शNज�, मतस�, कIक��� अश� सगळ�� शत+�च� न�श करन ट�क+ न म�झ�� हपत��च�� म�त�+च� स+ड उग�ण�र आ��. प��ड���च� म� आज स���र करण�र आ��. म�झ�� हपत��च� ख+न� ह� अस�च�� �ड�ख���+न स�टण�र न���". अशतथ�म�च� �� ब'लण� ऐक+ न कTर���न� आन�द झ�ल� � �� ह�ज��च� श�ख+न�द कर ल�गल�. जण+क�� प��ड� म�ल��� जम� आ���. �' श�ख+न�द � त��न��रच� रण��द� ऐकल���र प��ड� स��= झ�ल� � त���च� ���र� कर ल�गल�. अशतथ�म� प�ण��च� लस�चन करन � म�त उचच�रन �� न�र��ण अस ज�ग�� करण��स प��र�भ कर�'. न�र��ण अस प�'ग प�� भ�ग एकश� त���णण���� स�पल�.

Page 39: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

न�र��ण अस प�'ग प�� भ�ग एकश� चT���णण����

स�ज� प�ढ� स��ग�', ज�व��� न�र��ण अस ज�ग�� �'��, ��दळ� ��र� � ज'र�च� प�ऊस स�र �'�'. आक�श हनरभ अस+न�� ढग��च� गडगड�ट ऐक+ ��ऊ ल�ग�'. प�थ�� मध�� =रण�क�प�च� ��दर� ज�ण�+ ल�ग���. सम�द�ल� भर�� ����. नद����ल प�ण� उसळ�� म�र� ���c ल�ग��. प�����च� हशखर� द �भ�ग+ ल�ग���. प��ड���च�� ड�व�� ब�ज+न� ह��स श�पद ज�ऊ ल�ग���. भर हद�स� अ�=�र पड�'. द��, द�न�, ग�=�� ह��च��� हभ��च� �����रण पसर��. रणभ+म�� असल�ल� सगळ� र�ज� अस�सथ �'���. =��र�ष� स�ज��ल� ह�च�र�', "अर� स�ज�� मल� स��ग, प��ड���न� =�षद�मन�च�� स�र*ण�स�ठ� क'ण�� �'जन� आखल� �'��. क�रण आ�� कTर� अशतथ�म�च�� ज'र�म�ळ_ प��ड���च���र च�ल करन ज�ण�र �� हनहn�.

स�ज� ब'ल�', कTर���च� स�न� रणभ+म� स'ड+न ज�� आ�� �� प��cन ��ल=ष�र अज��न�ल� स��ग�', द'ण��च� �= =�षद�मन�न� क�ल� जस_ ��त�च� इ�द�न� क�ल� �'��, �� प��cन �+ ख+प लखन झ�ल� आ��स. �र� त���च� र�ज� आपल�� स�न� घ�ऊन ��द स'ड+न ज�� आ���.

त��म�ळ� कTर���च� ब�ज+ ह�सकळ�� झ�ल� आ���. त�� गX=ळ�� हकत��क अस_च म�रल� ज�� आ���. त���च��� द�uख � हभ��च� �����रण हदस� आ��. क���N त���च� क�च � हचलख� क�ढ+न सन�न�ल� ज�ण��च�� ���र�� हदस� आ���. द'ण��च�� �त��न��र कTर���च� पररलसथ�� ह�ल*ण ररत�� हबघडल�ल� आ��. त���न� क'ण� ��ल� उरल�ल� न��� अस� झ�ल�ल� आ��. मल� स��ग ह�च� अथ� क�� �'�' ज�व��� शत+च�� सIन��� ह�श�ष ��लच�ल �'� अस��. मल� ��ट�� त��म�ग� क���� ख�स क�रण असल� प�ह�ज�. मल� ��ट�� द'ण��च� न�श क�ल��म�ळ_ कद�हच� स�*�� शक आपल���र च�ल+न ��ण�र आ��. कTर���न� मद� करण��स�ठ�".=न�ज� �' गX=ळ करण�र� आ��ज ऐकल���र ब'ल�', "�� कTर� त���च� श�ख ��ज�� आ��� �� नव�� आकमण�च� ल*ण अस���. त���च� न���त� क'ण करण�र"? "म�झ�� म��, �' अस���, ज��च�� जनम�च�� हपत�थ� त��च�� हपत��न� एक �ज�र ग�ई द�न क�ल�� �'त��, अथ���� �' अशतथ�म� अस���. �' जनमल� ��व��� घ'ड�स�रख� लखक�ळल� �'��. म�ण+नच

Page 40: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

त��च� न��� अशतथ�म� म�णज� घ'ड�स�रख� ओरडण�र� अस_ ठ��ल� ग�ल� �'��. हपश��च�� म�ल��न� ज��पक�र� त��च�� हपत��च�� शर�र�च� ल=�ड�ड� क�ल� त��म�ळ_ �' हचडल� असल� प�ह�ज�. अशतथ�म� त��ल� क=Nच म�फ करण�र न���. आपल�� र�ज�न� द'ण��न� च�क�च� म����� हदल� क��ळ आपल� र�ज� पर� हमळ�ण��स�ठ�, ज' न��म� खर� स��गण�र� म�ण+न ओळखल� ज�� अस_, त��न�स�द� �स� प�प क�ल� जस� र�म�न� स�ग���च� मद� करण��स�ठ� ��ल�ल� म�रन क�ल� �'��. द'ण समज� �'�� कY, �+ फ�र सचच� आ��स � क=�च ख'ट� ब'लण�र न���स म�ण+न त��न� ��ल� ह�च�रल� ��व��� �+ त��ल� ख'ट� ब'लल�स. ��स�द� अशतथ�म�ल� समजल� आ��. त��म�ळ� द'ण��न� द �uख� �'ऊन त���च� शस� ख�ल� ठ��ल� � स��u अ���म सम�=�स�ठ� बसल�. त�� ��ळ� �� ब�स�= अस���न� =�षद�मन�न� त���च���र �ल��र�न� ��र क�ल� � त���च� अ�� झ�ल�. आ�� �+ ��झ�� सगळ�� मद�हनस��च�� मद��न� त�� द�पद�च�� म�ल�ल� स�र*ण द�. ह� पररलसथ��� आपण सगळ� जर� एक�ट+न त��ल� ��च�ण��च� क'हशश क�ल� �र� �' ��च�ल अस� ��ट� न���. अशतथ�म� फ�रच न�र�ज झ�ल� आ��. �र� म� त��ल� स��ग� �'�' कY, त��न� �स� क�ल� न��� प�ह�ज�, त���न� द'ण��न� कIद करन ठ��ल� अस�� �र अशतथ�म� �स� हचडल� नस��. अर� क���N झ�ल� �र� �� आपल� ग�र �'��, =�षद�मन स�द� त���च��कड�च =न�ह��द� हशकल� अस_ अस���न� �' त��च� अश�पक�र� कस� �= कर शक�' �_च मल� समज� न���. आपण सगळ� आ�� प�[�च ख+प जगल' आ�'�. आपल� सगळ���च� आ�� कम� हद�स उरल�ल� आ���. आपल�� उरल�ल�� आ��ष��� ह� द'ण��च�� �=�च� प�प घ�ऊन आपण जगण�र आ�'�. ज�व��� आम�� त���च��कड� हशक� �'�' ��व��� �� आपल���र त���च�� म�ल�स�रख�च प�म कर� �'�� �� ह�सरन च�लण�र न���. �� न��म� आपल�� भल��च�च ह�च�र कर� �'��. ��झ�� स��गण��म�ळ_ त���न� त���च� शस� ख�ल� ठ��ल� � म�ण+न �� झ�ल�. �र� ज� �'ऊ न�� �� झ�ल� आ��. ��व��� त��च� फळ आपल��ल� भ'ग��� ल�गण�र �� हनहn�. आपल�� र�ज��च�� स�ठ� म� स�द� त���च� म�त�+ �'ऊ हदल� �� खर� आ��. एक र�ज� हमळ�ण��स�ठ� आपण आपल�� ग�रच� �= करण��स क�रण�भ+� आ�'� �� म�न� कर��� ल�ग�ल. अश� जगण��प�*� म�त�+ बर�". अज��न ���ढ� ब'ल+न थ��ब�'. न�र��ण अस प�'ग प�� भ�ग एकश� चT���णण���� स�पल�.

Page 41: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

न�र��ण अस प�'ग प�� भ�ग एकश� प�च���णण����

स�ज� प�ढ� स��ग�', अज��न�च� �� ह�ष�दप+ण� ब'लण� ऐकल���र त���र ��ल=ष�र क���N ब'ल� न���. त����ळ� म��बल� हभम र�ग�� अज��न�ल� ब'ल�', "�+ स���ल� फ�र श��ण� समज�'स क��? नIह�क��च�� गपप� म�र�'स क��"? *हत���च� ज� क�म आ�� �� त��न� क�ल� � त��स�ठ� ग�रच� �त�� कर��� ल�गल� �र� त��ल� प�प ल�ग� नस��. *हत� त���च� स�र*ण द�ण��च� क��� करन ह�न�� जग�� ख���न�म �'� अस�'. पर���, ��झ� ब'लण� एक�द� अड�ण��स�रख� आ��. ��झ� ह�मम� शक�स�रख� आ��. �+ ग�ल�� ��र� �ष��� ज� घडल� �� ह�सरण��� क�� अथ� आ��? �+ च��ग�लपण�च�� गपप� म�र� आ��स � त��च ��ळ� ��झ� र�ज� बदम�षहगर�न� ��झ�� कड+न क�ढ+न घ��ल� ग�ल� त��� ��झ�� द'ण�च� स�द� ��� अपत�*ररत�� �'�� �� �+ कस� ह�सर�'स"? आपण �� ��द कर� आ�'� �� त�� सगळ���न� हश*� करण��स�ठ� ज� त�� बदम�षहगर�च� स�थ�द�र आ���. ��झ� ग�र स�द� त�� बदम�षहगर�च� एक स�थ�द�र असल��न� त���न� हश*� =�षद�मन�न� हदल� त��च� ए�ढ� ��ल� ��ईट क�� ��ट��� �� मल� समज� न���. दTपद��र अन��� �'� अस���न� ��झ�� ह� ग�रन� ह�र'= क�� न��� क�ल�. जस� ह�द+न सभ�स'ड+न ग�ल� � त���च� न�र�ज� द�ख�ल� �श� क�� न��� द�ख�ल�. अहभमन�+च� �= करण����� ��झ� �� ग�र �'�� त��च� ��ल� ह�सर पडल� क��? ज�व��� आपण ��न��स� पम�ण� �लकल न�स+न अरण��� हनघ�ल' ��व��� �� ��झ� प�म करण�र� ग�र क�� त��ल� ह�र'= कर� नव���. त��ल� ��व��� �� प�म क�� न��� आठ�ल� �� स��ग, �' ��झ� ग�र ��ल� एकद� �र� �न�� भ�ट����ल� क�� आल� न���"?

"अर� अज��न�, �� एक अव�ल दज��च� ढXग� ब�हण �'�� � म�ल��न��र �' नरक��च ग�ल� असण�र ह�बदल मल� ख�त� आ��. अव�ल हमथ��च�र� अश� प�प� इसम�ल� =�षद�मन�न� सज� क�ल� � त��च� म��डक� क�प+न त��ल� त��च� खर� �'ग��� द�ख�ल� �� एक� *हत��स�ठ� �'ग�च �'��. म�ण+न �+ उग�चच त��च�� न���न� अश+ ग�ळ+न �� फ� कट घ�ल�+ नक'स. �+ इ�क� म+ख� कस� आ��स �� मल� समज� न���. ��द�च�� प�र�भ� जन�द�न�न� ��ल� बTद�क स��हग�ल� पर���, �+ त���+न क���N हशकल� न���स अस_च मल� ��ट�� ��झ��

Page 42: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

ह� अश� ��गण��म�ळ�. आपल��ल� ह� सगळ�� =��र�ष� Nन� हश*� कर����च� आ�� � �� ��द आपण त��स�ठ�च कर� आ�'�. ��व��� अश�पक�र� अश+ ढ�ळ+न �� व�थ� घ�ल�+ नक'स. �+ स��u ब'ल� �'��स कY, आपण सगळ� ज�स��� ज�स� च��गल� ��द कर मग आ�� क�� झ�ल� ��झ�� त�� हनn��च�"? ��झ�� ह� अस� ��गण��म�ळ� आपल�� सIन��च� मन'बळ खचच� �'�� �� �'ग� न���, म�ण+न �+ जर� जब�बद�र�न� ��ग���स अस� म� स��ग+ इलच��'. ��झ� अस� ब'लण� जखम��र म�ठ च'ळण��स�रख� आ��. म'ठ� स�भ�ह���च� सXग घ�ऊन �+ �� ब'ल� आ��स जण+ क�� आम�� ब�क�च� सगळ� म+ख� आ�'� � �+च क�� �' श��ण�. अर_ अस� प��, द'ण��च� �Iर द�पद�श� �'�� त��स�ठ� �� सगळ�� प��च�ल��च� न�श करण��स�ठ� ���र झ�ल� �� क'णत�� ब�हण�ल� श'भण�र� ���न आ��? त���च� सगळ� म�ल� �� म�र� �'�� हनघ��णपण�, �� क'णत�� ब�हण�ल� श'भण�र� �'��"? म�झ��म�� द'ण��स�रख� प�प� म�ण+स म� प�ह�ल�ल� न���. त��च� म�लग� त��च�� प�*� ज�स� म+ख� आ��. �' क'ठल��� ह�च�र न कर�� सगळ�� प��ड���न� म�रण��च�� ग'ष� कर� आ��. स+ड ब�द�, मतसर, ग�� �� �म'ग�ण�च� ल*ण� आ��� म�ण+न ब�हण�ल� �� श'भ� न���� क�रण ब�हण �� सत�ग�ण� असल� प�ह�ज�. जर �' �स� नस�ल �र �' श+द समजल� ग�ल� प�ह�ज�. म�ण+न द'ण � त��च� म�लग� द'घ� �स���u �म'ग�ण� म�ण+न श+द समजल� ग�ल� प�ह�ज�� हक��� भष *हत��� गणल� ग�ल� प�ह�ज��, भल� त���च� ज��क� ळ� ब�हण�च� अस�ल. ग�णकम� ह�भ�ग�न�स�र �� ठर�� �� ��ल� म���� न��N क��"? �+ स��u ग�ण� आ��स पण क'ण�च�� ग�ण�च� क=� ��ररफ �+ कर� न���स. न��म� क���N द'षच क�ढ� अस�'स. �� ��झ� ��गण� उच�� न��� म�झ�� भ���. आमच�� स�रख� ज��� �+ स�द� आ��स, प��ड���कड� अस���न� �+ त�� अशतथ�म�च� हभ�� क�� ब�ळग�' आ��स �� मल� समज� न���. ज� ��गण� ख��� *हत��ल� न श'भ� द�ण�र� आ��. *हत� क=� घ�बर� न���� मग इ�द जर� आल� �र�. ��झ�� त�� घ�बरण��च� मल� शरम ��ट��. र�ग�च�� भर�� सगळ�च �लगन� कर� अस��� त��पम�ण� �' कर� आ��. त��च� ह�श�ष दखल घ���� अस� मल� ��ट� न���". हभम�च� �� ब'लण� झ�ल���र =�षद�मन, ह�रण�कश�प+ ज' दIत���च� र�ज� �'��, त��स�रख� ओरड+न लजशन+ल� ब'ल�', "अ�' ह�भतस+, ऋषNन� ब�हण��च� क��व�� स��हग�ल� आ���.

त��� त��गब�द�, ज�न पस�र, �ज करण�, द�न घ�ण� � द�ण� आहण अभ��स करण� अश� ��

Page 43: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

हदल�ल� आ���. त����ल क'ण�� क��व� ��झ� द'ण कर� �'�� �� मल� स��ग. द'ण�न� ब�हण�च� क��व�� क�व���च स'डल� �'�� � �� *हत���च� न�श करण��च� व�सन अ�हगक�रन र��� �'��. स��uल� ब�हण म�ण�+न घ�����च� � पत�*�� भष *हत���स�रख� कर����च� अश� ��गण��ल� म� *हत� म�ण+न हश*� प�त समज�' � त�� पम�ण� त��ल� म� श�सन क�ल� आ��. मल� न��� ��ट� त��� क'ण���� �Iद�क आज��च� प��रण� झ�ल� आ��. �� त���च�� स��� उतपन क�ल�ल�� भम�� जग� �'�� � त���च �� म�ल� आ���. क'ण��र क'ण�� अस फ�क����च� त��च� हन�म �� प�ळ� नव���. �� त���च�� क'=�च�� आ=�न �'��, ज� एक� ब�हण�ल� खहच�च श'भण�र� नव���. द'ण म�ल� म�ण+न त��च� म�लग� जर �लगन� कर� अस�ल �र �� अप�*�� आ��, त��च� म�ल� आ�� ��व��� �' �स� ओरडण�रच, त��ल� इ�क� म�त� �+ क�� द��'स? मल� त��� क���N ह�श�ष दखल घ�ण��स�रख� ��ट� न���. जर �' ��द करण�र अस�ल �र आम�� क�व���� त��स�ठ� सजज आ�'�. म�झ� जनम झ�ल� आ�� त���च� न�श करण��स�ठ�, �� म�झ� ज���� क��� क�ल� त��� ��ल� क�� प�च�ई� पडल� आ��? द'ण��न� ज� त���च�� आ��ष��� क�ल� �� सगळ� �'ग� �'�� क��? त���च� स��थC ��गण� �+ कस� द�ल�ह*�' आ��स"? द'ण��न� नIह�क हन�म��च� क=�च प�लन क�ल� न��� ह� ��द��.

त���च� ��गण� एक�द� भष *हत��स�रख� �'��. म�ण+न एक क� ल�न *हत� म�ण+न मल� त��ल� हश*� कर��� ल�गल� �� �+ ल*�� घ�. र���� र�ह�ल� म�द� त���च�� म�ल�च�� =मक�च�, आम�� त��ल� भ�� घ�लण�र न���. त��ल� ज� कर����च� अस�ल �� कर द�. �+ आल�स �र ठ�क जर न��� आल�स �र ��झ��हश��� आम�� त��ल� हभड+ � नष कर. म�ण+न स��ग�', ��झ� मल� द'ष द�ण� स�फ च�क�च� आ��. त���न� म�झ� आप एक एक करन म�रल� आ��� ��व��� त���च� न�श करण��च� मल� �कक प'�'च�' हन��श�स�पम�ण�, �� �+ ज�ण�'स. त��न� ��झ�� अहभमन�+च� �= करण��� अ*म� पक�र� मद� क�ल� �र� �+ क�� गपप बसल�स?

त��च�� अ*म� अन�क अपर�=��कड� �+ क�� द �ल�* कर� आ��स? *हत� =म��न�स�र म�रण� � मरण� �� त��च� क�म अस�� त��म�ळ� त��ल� क'ठल��� द'ष ल�ग� न���. �+ ज�� क�रण��न� ज�दथ�च� �= क�ल�स त��च पक�रच�� क�रण�न� म� द'ण��च� �= क�ल� � त��च� प�प�म ड'क� द ��p=न�प�ढ� फ�कल� �'��. �+ ज� क�ल�स �� �'ग� � म� क�ल� कY, �� अ�'ग� �� ��झ� क'ण�� न��� आ��? अस� स��ग���, अज��न�, *हत���न� �त�� करण��न� प�प ल�ग� न���.

Page 44: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

जस� व��=�ल� पश+ ख�ण��स�ठ� म�रण��न� प�प द'ष ल�ग� न���. द'ण म�झ� शत+ �'�� म�ण+न म�झ� क��व� �'�� कY म� त���च� �= कर � �� म� क�ल�. �+ ह� ��द�� हक���र� ��झ� हमत ठ�र म�रल� आ��स �� �'ग� �'�� अस� ��ल� ��ट� अस�ल �र म� म�झ�� शत+च� �= क�ल� �� कस� अ�'ग� ठर��"? म�ण+न �+ मल� क'णत���� पक�रच� द'ष ह� स�दभ��� द�ण� अपस�+� ठर��. दTपद� � ह�च�� अपत���स�ठ� म� ��ल� म�फ करण�र आ�� ��झ�� त�� च�क�च�� द'ष द�ण�� कर��. क�रण �+ म�झ�� हप� भहगन�च� न�र� आ��स. �+ ज�ण�'स कY म�झ� ह���ष हपढ� ज�� आ��, �� ब�प�कड+न म�ल�कड� आल�ल� आ��. सगळ� �� ज�ण���.

��झ�� म'ठ� भ���न� ज� द'ण��न� स��हग�ल� ��स�द� च�क�च� नव���. �' ब'लल� कY, "�'� अशतथ�म� म�ल� पर���, मन�ष� क�� �त� �� म���� न���". त��� क�� ख'ट� �' ब'लल�"?

खर� �_च �' ब'ल� �'�� त��च�� म�ह���न�स�र. ��झ� ग�र त��च�� ग�ण� हशष���च� द�ष कर� अस� �� सगळ� ज�ण���. आ�� ज�स� ह�च�र कर नक'स, ह�ज� ��झ�च �'ण�र आ��. न�र��ण अस प�'ग प�� भ�ग एकश� प�च��णण���� स�पल�.

Page 45: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

न�र��ण अस प�'ग प�� भ�ग एकश� श����णण����

=��र�ष� ह�च�र���, "भ�रद�ज ऋषNच� म�लग� ज' ��द कल�� हनषण�� �'�� � ज���न� अन�क म��न =न�=��र� ���र क�ल� त��च� �= करण���� न�च =�षद�मन�च� क'ण� ल=कक�र क�� न��� क'ण� क�ल�"? ल=कक�र अस' त�� *हत��ण��च� ज��� अस� पक�र ��र���र �'� अस���. मल� स��ग त�� हपश��च�� म�ल�ल� इ�र *हत� � अज��न क�� ब'ल���.

स�ज� स��ग�', =�षद�मन�च� �� कठ'र उदग�र ऐकल���र �' सगळ� गपप बस���. �� फक अश+ ढ�ळ� अस���. त��ल� प��cन क���N न�क� म�रड��� � नजर� फ�र����. ��ल=ष�र,

हभम, नक+ ल � स�द�� आहण जन�द�न क���N पह�क��� न द��� श���पण� र�����. सत�क� म�त त��च� हनष�द व�क कर�' � ब'ल�' ��थ� क'ण�च न��� कY, ज' ह�च� ह�र'= कर�ल?

�' =�षद�मन�कड� प��� ब'ल�' प��ड� ��झ� ल=कक�र कर���. �+ ज� क�ल� आ��स �� एक च��ड�ळच कर शक�'. �' त��ल� द'ष द�� ब'ल�' कY, "त��च� ज�भ कश� च�रच�र च�ल� �� सगळ� क�ल��न��र त��च�� समथ�न�थ� �_च समज� न���. �+ ��झ�� ग�रच� �= क�ल� आ��स त��स�रख� म�� प�प न���. अस� प�पकम� करन �+ त��च� समथ�न कर� आ��स ह�च� आn�� ��ट�� मल�. आम�� अ�=क, ��श� � प��ड���प�ढ� �+ अस� कस� ब'ल+ शक�'स. ग�रच� हशरच��द करन त���र �+ त��च� समथ�न कर� आ��स � ग�रच� हन�द� कर� आ��स म�ण+न ��ल� ठ�र म�रल� प�ह�ज�. ��ल� एक *णस�द� ज���� ठ��ल� न��� प�ह�ज�. अस_ क�ल��म�ळ_ ��झ� आ=�च� स�� प+��ज � न��रच� स�� ��शज नरक�� ज���ल त��च� �+ ह�च�र क�ल� �'��स क��? �+ ब'ल���न� प�थ���र आर'प क�ल�स कY त���न� हभषम�च� �= क�ल� आ��. पर���, �स� झ�ल�ल� न��� क�रण हभषम अज+न ���� आ��� � �� सध�� सम�=� अ�सथ�� आ��. त���च�� द���च� ह�ट�बन� झ�ल�ल� न���. �स���u हशख�ड� त���च�� प�न�ल� क�रण �'��. अज��न क��ळ क�रणम�त �'��. प��च�ल�च�� र�ज�च�� म�ल�इ�क� प�प� क'ण� न��� ह� जग��. ��झ�� ह� क� त��म�ळ_ समस� प��च�ल ल'क ह�रसक�र�ल� ल��क झ�ल� आ���.

प�न�� जर �+ अस� क���N ब'लल�स म�झ�� सम* �र म� म�झ�� गद�न� ��झ� श�र फ'ड+न ट�क�न. �+ एक� ब�हण�च� �= क�ल� आ��स म�ण+न आम��ल� स���ल� श�द कर��� ल�ग�ल

Page 46: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

क�रण आम�� ��झ�� बर'बर आ�'�. �+ म�झ�� ग�रच� पथम अपम�न क�ल� आ��स � त��न��र त��च�� ग�रच� �= करण��च� समथ�न कर� आ��स. अस� करन ��ल� त��च� ल�ज ��ट� न���". अस� ब'ल+न सत�क� त��च� गद� उग�र�' त��च���र म�रण��स�ठ�. �� प��cन =�षद�मन �स�' � सत�क�ल� स�न��', "चल, चल, उग�र ��झ� गद�, म� म�झ� घ��', प��c क'ण लज�क�� ��. म� ��झ� ऐकल� आ��, अर� ��श�, पर��� म� ��ल� म�फ करण�र आ��. �+ स��u ग�ण��न आहण प�प� अस���न� मल� द'ष द��' आ��स ह�च� मल� आn�� ��ट��. अस� ब'ल�'स कY �+ म'ठ� प�ण���न आ��स. अर� ��द�� क'ण��� प�ण���� र��� न��� सगळ� प�प�च अस���, म�ण+नच �र *हत� ��द कर���. म�फ करण� �� एक म��न उतम ग�ण आ�� � �' म�झ��कड+न �+ हशक+ न घ�. पर���, च�क�ल� म�फ� कर��� प�प�ल� म�फ� कर����च� नस�� � जर क'ण� क�ल� �र �' प�प� मन�ष� म�फ करण����ल� कमज'र समज�'. �+ �र प�स+न ख�ल प�[� प+ण�पण� प�प�न� भरल�ल� आ��स, �र� �+ इ�र��बदल क���N�� ब'ल� अस�'स त��च� मल� न�ल ��ट��. �+ भ�ररश��च� ख+न क�ल�स ज�व��� �' सम�=�� �'�� त�� स�रख� घ�ण�सपद द�सर� क� त� न���. आहण �+ मल� श��णपण� स��ग�'स? जर �+ ज� क�ल�स �� �'ग� आ�� मग म�झ� अ�'ग� कस�"? भ�ररश��च� ��� क'ण� � क�� क�पल� त��बदल ब'ल+ �र ��झ� � ��झ�� ग�रच� हघ�द�ड� हनघ��ल ह�च� ह�च�र कर मग �Xड उघड. ��झ� � ��झ�� ग�रच� करण� च��ड�ळ�स�रख� नव��� क��? �+ स��u एक अव�ल क� कमC अस���न� मल� द'ष द�ण��च� ह�मम� द�ख��'स"? ��झ��स�रख� म��प�प� द �सर� क'ण� नस�ल. �+ ��श� घर�ण��ल� ल�गल�ल� ड�ग आ��स. अश� �+, मल� अककल हशक�ण��च� प�तन कर नक'स. ��झ� ���ढ� ल��क� न���. ह�प�ढ� म�झ��बदल एक अ��*र क�ढल�स �र खबरद�र गपप बस. ह�प�ढ� �+ ��झ� फ�ल�+ बडबड च�ल+ ठ��ल�स �र म� ��ल� त��च� उतर ब�ण��न� द�ईन आहण त�रर� �म�कड� प�ठ��न. त��न��र =�षद�मन ब'ल�' समज��ण�च�� स�र��, "क��ळ उतम ग�ण अस+न च�ल� न��� शत+ल� लज�कण��स,

आ�� क� र�च� अपक� त�� प��, क���N क�ळ�प+�C प��ड���न� क� र ल'क��न� प�पम�ग��न� हपडल� �'��. त�� ल'क��न� दTपद�ल�स�द� �ळल� �'��. त���च� स��स� प�पम�ग��न�च कTर���न� हमळ�ल� �'��. प��ड� उतमग�ण� क�� कर� �'��? प�पम�ग��न�च कTर���न� सल��ल� त���च��कड� ख�चल�, प�पम�ग��न�च अहभमन�+च� �= क�ल� ज��� ��झ�� द'ण�च� म�ख� भ�ग

Page 47: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

�'��. क�� क�ल� अज��न�न�? क�� अज��न�न� त��च�� ग�रल� ह�च�रल� कY, त��न� अहभमन�+श� �� क�� क�ल�? हभषम�च� प�ड�� स�द� �श�च प�पम�ग��न� शक� झ�ल� आ��. भ�ररश��च� हशरच��द �+ त��च प�पम�ग��न� क�ल� आ��स. द'न�� ब�ज+च� �'द� प�पम�ग��न�च एकम�क���र चढ�ई कर� असल��च� आपण प��� आ�'�. अर� म+ख��, �+ क'णत�� उतम ग�ण�च�� ग'ष� कर� आ��स? अख�र�स प�क� � जग�� �श प�पम�ग��न�च हमळ���� ल�ग�� �� ��झ�� क=� ल*�� ��ण�र"? "प�ण��च�� ग'ष� कर� कर� प�पम�ग��न�च अख�र�स सगळ� �श�च� =न� �'� अस���. आ�� थ'ड� अककल आल� अस�ल �र ��द�स�ठ� सजज �'. आपल��ल� कTर���च� पर�भ� कर����च� आ��. �Xच खर� व����र अस�'". स�ज� प�ढ� स��ग�', =�षद�मन�च� �� कठ'र पर���, ��ज�� ब'लण� ऐकल���र सत�क�च� अ�ग थरथर ल�ग��. �' स���प�न� ल�ल�ल�ल झ�ल� �'��. �' त��च� गद� घ��', स�प�स�रख� चपळ�ईन� हपश��च�� म�ल��र =��+न ज��'. ब'ल�', "म� आ�� करन द�ख�ण�र आ�� ब'लण�र न���. म� ��ल� म�रन ट�कण�र आ��". �� प��cन म��बल� हभम प�ढ� �'�'. ��स�द���न� स�चन� क�ल��पम�ण� �' त��च�� रथ��+न उड� म�रन ख�ल� उ�र�' � सत�क�ल� आ�र�'. त��न��र स�द�� स�द� त��ल� अड��'. स�द�� सत�क�ल� ब'ल�', "अर� अ�=क � ��श� �� आमच� खर� हमत आ���, प��च�ल आमच� न�����ईक आ���. ��म�� अस� भ��ड�ल �र कस� च�ल�ल? आपण ज�� क�म�कर�� एकत आल� आ�'� त���र ल* अस+द�. म� म��� भ�द असण�रच,

त��स�ठ� ज����र उद�र �'ण� प�प पररलसथ��� श��सकर न���. श��� व��. द'घ� एकम�क��न� म�फ कर��ल � प�न�� एकत �'ऊन लढ��ल अस� प��. म�फ करण� �� *हत��च� पम�ख क��� अस�� त��च� ह�सर पड+ द�ऊ नक�". सत�क�ल� हभम � स�द�� आ�र� अस���न� =�षद�मन �स� अस�'. �' ब'ल�', "स'ड� त��ल�, त��च� सम�च�र म� घ��' म�झ�� ब�ण��न�, म�णज� त��च� ट�ळक� हठक�ण��र ��ईल. त��च� लढण��च� ख�मख�म� म� लजर��'. त��ल� ��ट�� क�, म� �' ��� क�पल�ल� भ�ररश� आ��. म� त��ल� म�र�न अथ�� �' मल� पण �� �'ऊन द�. हभम�च�� पकड�� असल�ल� ����=न स���प�न� थरथर� �'��. =�षद�मन म�त गम��न� त��च��कड� प��� �स� �'��. द'घ� एकम�क���र ग�रग�र� �'��. त����ळ� ��स�द�� � ��ल=ष�र त�� द'घ��न� श��� करण��� �शस�� �'���. �� झ�ल���र सगळ�

Page 48: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

कTर���च�� फTज���र लढण��स�ठ� हनघ���. न�र��ण अस प�'ग प�� भ�ग एकश� श����णण���� स�पल�.

Page 49: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

न�र��ण अस प�'ग प�� भ�ग एकश� सत��णण����

स�ज� प�ढ� स��ग�', ��द भ+म��र अशतथ�म� प��ड���च�� सIहनक��च� स���र कर� अस�'. स�*�� द�सर� द'ण अ��रल� �'��. त��न� म�� �'दध���च� म'ठ� ढ�ग ल��ल� �'��. त��बर'बर �त� � घ'ड�स�द� �' म�र� �'��. त���� हक�प�रष��च� म'ठ� स�ख�� �'��. ��थ� म�ल�ल� प�ण� ख�ण��स�ठ� ह��स श�पद जम� झ�ल� �'��. अशतथ�म� म'ठ�न� गज�न� कर� लढ� �'��. �' ब'ल� �'�� कY, �' प��ड���च� म'ठ� भ�ऊ द�ख���ल� सचच� आ�� आ�+न च��गल�च ल�चच� आ��. म�झ�� हपत��न� त��च�� शबद��र ह�श�स क�ल� � घ�� झ�ल�. अस� क���N�र� ब'ल� ब'ल� लढ� �'��. प�ढ� �' आ��ज द��' कY, ह� लढ�ई� �' सगळ�� प��ड���च� न�श करन द�ख��ल. ��व���च त��न� समज�ल ख'ट� ब'लण��न� आणख�न क�� क�� �'ऊ शक��. अस� ब'ल+न �' ��मच�� म�ल�ल� त��च� सIन� एकत आणण��स स��ग�'. त��पम�ण� ��मच� सIन� प�न�� लढण��स�ठ� ���र �'��. त���च��� न��न उतस�� स�च�र�'. त���च� सगळ� सIन� म�रल��न��र म� त�� प��च�ल��च� कतल करण�र आ��. म�ण+न सIन��च� जम��जम� कर� अस� आद�श द'ण��च� म�लग� द ��p=न�ल� द��'. प�न�� ��द स�र �'�� ज� फ�र भ�षण �'��. द'न�� ब�ज+�च� मर� �'��. द'ण�च�� �त��म�ळ� प��ड� आहण प��च�ल��च� आतमह�श�स हदग�ण�� झ�ल� �'�� त��म�ळ� अशतथ�म�ल� त�स �'� अस�'. क�रण प��ड���च� ��र ब�डर �'ऊन लढ� �'��. द'न�� ब�ज+च�� फTज� म'ठ� उतस���न� लढ� �'त�� � नरस���र �'� �'��. त��बर'बर हनषप�प प�ण� जस� �त� � घ'ड� स�द� म�रल� ज�� �'�� ज���च� त�� ��रज��श� क���N स�ब�= नव���. म'ठ� उतस���न� प��ड���च� रण��द� ज'र�न� ��ज�ल� ज�� �'��. प��ड���च� स���र करण��स�ठ� अशतथ�म� त��च� ठ��ण���ल न�र��ण अस क�ढ�'. त��च म�त प�टप�ट+ ल�ग�'. त��बर'बर आक�श��+न अस�ख� ब�ण रमभ+म��र प��स�स�रख� ��ऊन पड+ ल�ग���. त��� अथ���च द'न�� ब�ज+च� मर� अस���. कTर���च� सIन� म'ठ� असल��न� न��म� पम�ण� त���च��च ल'क��च� म'ठ� पम�ण�� �त�� �'� �'��. त�� म����� ब�ण�न� सगळ� आक�श भरल�ल� �'��. स+�� हदस� नव���. त��न��र ल'ख�ड� ग'ळ� आक�श��+न ख�ल� क'सळ+ ल�गल�. त���च�� आघ���न� अन�क �'द�

Page 50: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

न लढ��च म�रल� ज�� �'��. त��च पम�ण� �त� � घ'ड�स�द� म'ठ� स�ख�'न� दग��� �'��. आक�श��+नच म�र� �'� असल��न� त��प�स+न क'ण�च� स�टक� �'ण��च� शक��� नव���. अश� म�र�म�ळ_ प��ड�, प��च�ल � शNज� अस� सगळ� ह�ल*ण अश� प�च�� स�पडल�ल� हदस���. त�� न�र��ण अस�च� पररण�म ज�ण�+ ल�ग�'. ��ल=ष�र त��च� ल'क म�रल� ज�� आ��� �� प��cन द�uख� �'�'. त��च�� मन�� न��म� पम�ण� हभ�� उतपन �'��. �' प��च�ल��न� स��ग�' कY, �� ��दभ+म� स'ड+न ज���ल त��पम�ण� अ�=क�न� स�द� �_च �' स��ग�'. क�रण अश� मरण��� क���N अथ� नव���. त��ल� न��क म�णस� मर� आ��� �� म�न� नव���. क� षणच क�� �� कर शक�ल �� �' ज�ण+न �'��. �� अस त��च�च �'�� ��स�द� त��ल� म���� अस��. अश� ��द�� क���N अथ� न��� म�ण+न �' त��च�� सIहनक��न� त���च�� �ळ�कड� ज�ण��च� आद�श द��', ज��म�ळ� रणभ+म� ररक�म� �'ईल � व�थ� �त�� �'ण�र न���. मग त�� ररक�म�� रण��गण�� हक���� ब�ण, दगड=Xड�, ल'ख�ड� ग'ळ� पडल� �र� क���N न�कस�न �'ण�र� नव���. ��ल=ष�र�न� �' व��� न�र��ण अस�ल� उतर म�ण+न आर�भल� �'��. आज प�ह�ज� �र द��p=न�ल� ज� हमळ�ल� अस_ समज+ द� त��म�ळ� ह�श�ष फरक �'ण�र न���. आज आम�� त���च� सरस�न�प�� म�रल� आ�� �� ख+प च��गल� झ�ल� आ�� �� आज प�र�� प�र� अश� पक�र� ��ल=ष�र ह�च�र कर� अस�'. ��ल=ष�र�ल� द'ण�च� द �टपप� ��गण� आठ�� अस�� � �Xड��र च��गल� ��ग� अस��� म�ग+न �' कस� प��ड���च�� ह�रद ��ग� �'�� �� त��ल� आठ�� अस��. �न��स�� ज�ण��च� पर��नग� �' न�क�र शकल� अस�� पण त��न� �� क�ल� न��� � प��ड���न� �न��स�� ज��� ल�गल� �'��, अश� द'ण��च� �= झ�ल� �� एक� अथC बर�च झ�ल� �'�� �� =म��च�� म�ल�ल� पट+ ल�गल� �'��.क� षण प��ड���च�� सIन��ल� पर� हफरण��स स��ग�' ����च�� इश����न�. �' त���न� स��ग�' ��म�� ��मच� शस ख�ल� ठ��� � रथ���+न उ�रन जहमन��र ��. त��म�ळ_ न�र��ण अस हनक�म� �'ईल अस� क� षण स��ग�'. त��पम�ण� प��ड���च� सगळ� कर���. �'द� �त��रन उ�र���, घ'ड��रन उ�र���. ज� �स� कर��� त���च���र आक�श��+न ��ण�र� ब�ण,

दगड =Xड�, ल'ख�ड� ग'ळ� ल�गण�र न����. लढण��च� इच��स�द� ठ��+ नक� अस� आद�श जन�द�न द��' � �स� त���च� �'द� कर���.

Page 51: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

त����ळ� हभम म�त ��गळ�च पह�त� घ��' � ब'ल�' क'ण��� आपल� शस ट�क+ न��� म� म�झ�� शक�न� त�� न�र��ण अस�च� म�क�बल� करण�र आ��. म� म�झ� ह�मम� द�ख��' सगळ�� जग�ल� आज. म�झ��मध�� �ज�र �त�च� बळ आ�� त��च� पहच�� म� द�ण�र आ��. म�झ�� ह� द'न ����न� म� अशतथ�म�च�� अस�च� न�श करण�र आ��. �' अज��न�ल� ह�न��� कर�' कY, त��न�स�द� त��च� ग��ड�� =�रण करनच र����. अज��न त��ल� ब'ल�' कY, म�झ� �चन आ�� कY, ग��ड�� ब�हण��ह�रद, न�र��ण� ह�रद � म�क�� प�ण���ह�रद ��परण�र न���. अस� ब'लण� झ�ल���र �� त���च�� रथ�न� अशतथ�म� ज�थ� �'�� ��थ� ज����. क����च� म�लग� द'ण�च�� म�ल�ल� त��च�� ब�ण�न� घ�र�' . अशतथ�म� स�द� त��च���र ह�ष�र� ब�ण��च� �ष��� कर�'. हभमस�न एक�द� अ��ढव� प����स�रख� हदस+ ल�ग�'. ज���र �ण�� प�टल� आ��. �� प��cन प��ड���� हभ��च� �����रण उतपन �'��. पर���, हभम��र त��च� क���N पररण�म नस�'. प��ड���च� ठर���� कY, �� क� षण�च� ऐकण�र � त��पम�ण� �� त���च� सगळ� आ��= ख�ल� ट�क���. �� क�ल��न� न�र��ण अस�म�ळ� ज� शस आल� �'�� �� सगळ� एकट� ��क'दर��र ज�ऊन क'सळ���. �� प��cन सगळ� प��ड� स�न� ज'र��न� ओरड+ ल�ग��. अर�र� अर�र�, अस� �� ओरड� अस���. हभम त�� �जन�न� दबल�ल� हदस� �'��. न�र��ण अस प�'ग प�� भ�ग एकश� सत��णण���� स�पल�.

Page 52: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

न�र��ण अस प�'ग प�� भ�ग एकश� अठठ�णण����

स�ज� प�ढ� स��ग�', हभम�च� ज� ��ल झ�ल�ल� हदस��� �� प��cन =न�ज� �रण अस�च� प�'ग कर�' ज��म�ळ_ �� शस ��क'दर�च�� अ�ग��रन ख�ल� पड��ल. क'ण�ल��� �� हदस� नव���. अशतथ�म�च�� न�र��ण अस�म�ळ_ हभम�बर'बर त��च� रथ, स�रथ� � घ'ड� अस� सगळ� त���� अडकल�ल� �'��. त���च�� भ'��� अग�च� चक�क�र ��ट'ळ� ���र झ�ल� �'��. त�� पक�श��+न क���N हदस� नव���. �' पक�श स+���च�� पक�श�प�*� ज�स� पभ��� �'��. त����ळ� स+�� अस��कड� झ�कल�ल� �'��. जस� ��ग����च� अग� अस�' �स� �' �'��. त��च�� पभ���� ज� आल� �� सगळ� भसम �'� �'��. त����ळ� क� षण�च�� आद�श�न�स�र सगळ�� प��ड� स�न�न� त���च� शस� ख�ल� ठ��ल��म�ळ� �� स�रह*� �'��. फक सगळ� ज'र एकट� हभम��र ग�ल� �'��. �' अग� हभम�च�� द���� प��श कर� आ�� अस� ��ट� �'��. त�� पक�श�च�� ��ज�न� सगळ� तस� झ�ल� �'��. ��ल=ष�र � इ�र त���च� �Xड हफर�+न � ड'ळ� झ�क+ न उभ� अस���. अज��न � ��स�द�� त���च�� स�मथ���न� ��जस�� झ�ल�ल� म�त हभम�ल� त�� अग��+न स'ड�ण��स�ठ� त��च�� कड� =�� घ����. �� एक पभ��� भमदष� �'�� ज� अशतथ�म�च�� म�ल�न� पसर�ल�ल� �'��. नर � न�र��ण हभम�ल� स��ग��� कY, त��न� त��च� गद� ख�ल� ट�क���. त��पम�ण� �' कर�' क�रण त��ल�स�द� त�� अग�च� द�� स�न �'� नस�'. नर � न�र��ण त��ल� त��च�� रथ��+न ख�च+न ब���र क�ढण��च� प�तन कर� अस���. अश�रर��न� हभम�न� त��च� गद� ट�करल��न��र � रथ��+न ब���र आल���र न�र��ण अस�च� पररण�म स�प�'. �' अग� न���स� �'�'. सगळ� प+���� �'��. त��न��र ��स�द�� हभम�ल� समज���', अर� क����प�त� , ��ल� अज+न ��द करण��च� इच�� क�� आ�� �� समज�ल क��"? कTर� �रल��न��र �र�स�द� इ�र र�ज� ��द कर� र��ण�र आ��� क��? सगळ� र�ज� त���च� शस � रथ स'ड+न र�ह�ल� अस���न� �+ म�त �� घ�ऊन �'��स.

�+स�द� ��झ�� रथ��+न स����cन क�� न��� उ�रल�स"? �� ऐक+ न हभम त��च�� रथ��+न उ�र�'. त��च� र�ग म�त कम� झ�ल� नव���. न�र��ण अस�च� पभ�� स�प�ष�� आल� �'��. स�ज� प�ढ� स��ग�', न�र��ण अस�च� प�'ग �शस�� झ�ल� �'�� � �� प��cन द��p=न

Page 53: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

उत�लज� झ�ल� �'��. प��ड� प�न�� एकद� लढण��स�ठ� सजज �'���. न�र��ण अस�च�� प�'ग�न� प��ड� नष झ�ल� नव��� �र� स�=�रणपण� एक औ*ह�ण� सIन� म�रल� ग�ल� �'��. द��p=न अशतथ�म�ल� उत�लज� �'ऊन ब'ल�', "अर� द'ण�च�� प�त�, त��च� प�'ग प�न�� कर � उरल�ल� शत+च� सIन� म�रन ट�क. �� प��ड� प�न�� लढण��च�� ���र�� आ���. त���न� प�न�� त���च� शस ����� घ��ल� आ���".

�� ऐक+ न अशतथ�म� त��ल� स��ग�' कY, त�� अस�च� प�'ग फक एकद�च मल� कर�� ��ण�र� �'��. �� प�न�� कर�� ��ण�र� अस न���. आहण जर म� �स� करण��च� प�तन क�ल� �र �� म�झ���र उलट�ल � मNच म�रल� ज�ईन. ��स�द����न� त��च�� लसद�न� �� अस हनक�म� क�ल� आ��. क�रण �� त��च�� शक�न�च क���र� �'� �'��. *हत��न� एक�र पर�भ� स��क�र����च� न��� �र म�त�+. ह�सर� प���� नस�'. पर�भ��प�*� म�त�+ ब�f��क *हत� म�न� कर���. शस� ख�ल� ठ��ल�ल� *हत� म�ल��स�रख� अस�'. द��p=न त��ल� ब'ल�', "�स� अस�ल �र आपण ��द�ल� स�र��� कर � प��ड���च� प�ररपत� करन ह�ज� स�प�दन कर. त���च��कड� ज� दI�� अस आ��� �� आपल��ल� हनक�म� कर����च� आ���".

=��र�ष� ह�च�र���, "द'ण��च� ल�चच�हगर�न� �= क�ल��न��र � न�र��ण अस फ� कट ग�ल��न��र अशतथ�म� प�ढ� क�� कर�' �� मल� स��ग, स�ज��. �' अज��न�श� द'न ��� करण��स�ठ� ���र झ�ल� क��"?स�ज� स��ग�', आपल�� हपत��च�� �त��च� �चप� क�ढण��स�ठ� अशतथ�म� हपश��च�� म�ल�ह�रद त��च�� प+ण� शक�हनश� ��द प�क�र�'. त��च���र प�च��स ब�ण फ�क�'. =�षद�मन अशतथ�म��र स�ठ ब�ण फ�क�' � त��च�� स�रथ��ल� ज��ब�द� कर�'. �' प�न�� प�न�� द'ण�च�� म�ल��र ��र कर� र���'. �� अस� ��द �'�� ज��च� �स���u प��ड� कTर� ��द�श� क���N स�ब�= नव���. �� एक ख�जग� द�द �'��. =�षद�मन सगळ�� प�ण���च� न�श करण��च�� मनलसथ��� �'�� अस� हदस� �'��. पर���, त��च� म�ख� लक� अशतथ�म� �'��. त��च� =�रद�र ब�ण द'ण�च�� म�ल�ल� घ�रन �'��. त��च पम�ण� द'ण�च� म�लग� हपश��च�� म�ल��र त��च� ह�ष�र� ब�ण फ�क� �'��. त�� द�द�� अशतथ�म� =�षद�मन�च� रथ हनक�म� कर�'. त��च� प�च�ई� झ�ल�ल� अस�� ��व��� सत�क� त��ल� मद� करण��स�ठ� प�ढ� �'�'.

Page 54: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

�' अशतथ�म��र �ल� कर�'. त��च���र �मC आठ ब�ण म�र�'. �' अशतथ�म�च�� स�रथ��ल� जखम� कर�'. त��न��र �' अशतथ�म�च� रथ म'ड+न ट�क�'. त��च�� ����� ज'रद�र ब�ण म�र�' � त��ल� जबर� जखम� कर�'. त��च� =न�ष� म'ड+न ट�क�'. त��च� घ'ड� म�र�'. प�न�� त��च�� ����� ब�ण म�रन त��ल� प�र�� घ���ळ कर�'. त�� अ�सथ�� द'ण�च� म�लग� ह�ल*ण पररलसथ��� ज��', त��ल� समज� न��� क�� कर���. क'ण� त��ल� मद� करण��स�ठ� ���' क�� �� �' प��c ल�ग�'. त����ळ� ��झ� म�लग� � क� प ��थ� �����. �� स�����र �ल� कर���. त��न��र क� ��म�न ���' मद��ल� �' स�द� सत�क��र च�ल+न ज��'. द�uश�सन स�द� ���' अस� ��मच� बर�च ज���� ����=न��र च�ल+न. कण� त��च���र पन�स ब�ण म�र�'. ��षस�न आठ ब�ण म�र�'. पर���, सत�क� �� सगळ� उलट��' � त�� सगळ���न� पर� प�ठ��'. त�� सगळ���च� रथ म'ड+न ट�क�'. �� �' कर� अस���न� प���' कY, अशतथ�म� प�न�� त��च��कड� ��� आ��. द'ण�च�� म�ल�ल� त��च�� हपत��च�� मरण�च� द �uख ब�चIन कर� अस��. �' ठर�� अस�' कY त��च� बदल� कस� घ����. सत�क� प�न�� त��ल� ब�स��र� कर�'. त��न��र अशतथ�म� त��च� न�द स'ड+न ज��'. सत�क� �� प�ह�ल���र त��च� शख+ ��ज�+न त��च� ह�ज� ज�ह�र कर�'. म'ठ�न� गज�न� कर�'. ����=न अशतथ�म�च� पर�ज� क�ल��न��र ��षस�न�च� ��न �ज�र �'द� म�रन ट�क�'. क� प��च� प�=र� �ज�र�च� �त� फTज नष कर�'. शक+ न�च� पन�स �ज�र�च� घ'डदल नष कर�'. अशतथ�म� प�न�� द �स��� रथ�न� त��ल� हभड�'. सत�क�ल� त��ल� ठ�र म�र����च� अस��. पर���, ह���ळ�स�द� त��ल� �श ��� न���. प�न�� त��च� पर�भ� �'�'. त��म�ळ� हनर�स झ�ल�ल� द'ण��च� म�लग� क�ह�ल��ण� ��स� कर� अस�'. त��ल� समज�� कY, ����=न�ल� स�प�ण� स'प� न���. �' सत�क�ल� ब'ल�', "अर� लसन�च�� न����, �+ म�झ��प�स+न म�झ�� हपत��च�� �त��र�ल� ��च�+ शकण�र न���स. म� शपथ घ��' कY, म� त��च� �= करण�र आ��. म�झ�� �पस��च� शपथ घ�ऊन स��ग�' कY, ज'�र प��च�ल��च� हन�[श म� कर� न��� �'�र म� स�सथ बसण�र न���. जर �+ त��ल� ��च�ण��च� प�तन करहशल �र म� ��ल�स�द� स'डण�र न���. �+ सगळ�� स'मक��न�, शNज���न� � प��च�ल��न� एकत आण �र� म� त���न� ठ�र म�रल��हश��� र��ण�र न���". अस_ ब'ल+न �' सत�क��र एक ज�ल�म ब�ण फ�क�'. जस� शक�न� प�च�न क�ळ� द�न����र फ�कल� �'��. �' ब�ण

Page 55: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

सत�क�च�� हचलख��� घ�स�'. त���+न आरप�र ज��' � जहमन��र पड�'. त��म�ळ� सत�क�ल� म'ठ� इज� �'��. त��च�� रक�न� �' न��ऊन हनघ�'. सत�क� त��च�� रथ�च�� आग�श�� बस�'. �� प��cन त��च� स�रथ� त���च� रथ ��थ+न क�ढ�'. त��न��र अशतथ�म� =�षद�मन��र �स�च एक ब�ण म�र�'. �' त��च�� द'न ड'ळ��च�� मध�� अस�'. आ=�च बर�च जखम� झ�ल�ल� �' प��च�ल, रथ�च� द��ड� पकड+न �स��च उभ� र���'. =�षद�मन जखम� झ�ल� आ�� �� प��cन ��ड�च� र�ज�, हक�Cन, हभम, ���त*�त, म�ल��च� र�ज�, ��थ� त��च�� मद��ल� ज����. �� द'ण�च�� म�ल��र ब�ण��च� �ष��� कर���. अशतथ�म� त���न� उतर द��' त��च�� ब�ण��न�. त�� सगळ���न� �' प��च ब�ण म�र�'. अज��न�ल� �' स�� ब�ण म�र�'. ��स�द���ल� स�� म�र�'. त��न��र �' त���च�� स�रथ���न� ब�ण�न� जखम� करण��स स�र��� कर�'. �� क�ल���र अशतथ�म� लस��गज�न� करन द�ख��' कY, �' �� लढ�ई लज�कल� आ��. त��न��र �' द'न ब�ण�न� स�दश�न�च� द'न�� ��� ��ट�'. त��न��र पTर��च�� रथ�च� ��कड� कर�'. त��च� ड'क� उड��'. त��न��र �' ��ड�च�� ���र�ज��र �ल� कर�'. त��ल� �म�कड� =�ड�'. ��ड�च�� ���र�ज�च� म�त�+ हभम�ल� फ�र ल�ग�'. �' र�ग�� द'ण�च�� म�ल��र ब�ण म�र ल�ग�'. त��च�� ब�ण��न� �' घ�रल� ज��'. अशतथ�म� हभम��र ब�ण��च� म�र� कर ल�ग�'. हभम द'ण�च�� म�ल�ल� ब�ण�न� जबर जखम� कर�'. त���च��� द�द �'� अस��. हभम�च�� ब�ण���र त��च� न��� क'रल�ल� �'��. अशतथ�म� हभम�ल� अन�क ह�ष�र� ब�ण म�र� �'�� पण त��च� क���N�� पररण�म हभम��र �'� नव���. हभम�ल� एक आहश���द ल��नपण� एक� न�गद����न� हदल� �'�� �' ह���ळ� उप�'ग�� आल� �'��. हभम�च�� ब�ण�न� म�त अशतथ�म� जखम� झ�ल� �'��. �' ब��'ष झ�ल��स�रख� ��ट� �'��. पर���, �� थ'ड� ��ळच �'��. �' स��= �'�' � हभम��र श�भर ब�ण ज�ळ+न म�र�'. हभम त��च� प��� न कर�� द'ण�च�� म�ल��र ह�ष�र� ब�ण म�र ल�ग�'. अशतथ�म� हभम�च� =न�ष� �'ड�' � त��च�� ����� ज'रद�र ब�ण म�र�'. हभम द�सर� =न�ष� घ��' � अशतथ�म��र प��च ब�ण म�र�'. �� द'घ� एकम�क���र ब�ण��च� �ष��� कर� अस��� इ�क� �' �ष��� अस�' कY, �� द'घ� त��� हदस�न�स� �'���. �� त���च� सगळ� अजम����� एकम�क� ह�रद. �श� �� लढ�ई ज'र�� च�ल+ अस��. क=� उभ� =रन �र क=� आड�� =रन �� त���च�� =न�ष���च� ��पर कर� अस���. त���च� ह�र�द�ज�च� चपळ�ई ह�ल*ण

Page 56: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

अस��. त��� अशतथ�म� ह�श�ष �रब�ज असल��च� समज� �'�� पर���, हभम�च� ज'र फ�र असल��म�ळ� त��च� ब�ण ��ग�न� ��� � ज�स� न�कस�न कर� �'��. अशतथ�म�च�� ब�ण�न� सगळ� आक�श भरल�ल� �'��. �� उ�च आक�श�� ज�ऊन मग हभम�च�� रथ��रच ��� �'��. अ*रशu �ज�र' ब�ण �' म�र� �'�� पण त��च� हभम��र क���N�� पररण�म �'� नव���. हभम�च� =न�ष� म'ठ� �'�� � त��च� ब�णस�द� �स_च ज�स� ल��ब�च� �'��. अशतथ�म�च�� द�� ब�ण�इ�क� पभ�� हभम�च�� एक� ब�ण�च� �'��. �� ज�व��� स�ट� ��व�� ख+प म'ठ� ध�न� �'� अस� ज���न� क'ण� हभत� घ�बरन ज�ईल. हभम त��च�� ल��बड� ब�ण�न� द'ण�च�� म�ल�च� ब�f��क ब�ण उलट�� �'��. �� एकम�क��न� म'ठ�न� आव��न� द�� �'��. बर�च ��ळ �' ख�ळ च�लल� �'��, अख�र�स �� एकम�क���र प�णघ��क ��र कर ल�ग���. त���न� एकम�क��च� �= कर����च� �'��. एकद� हभम�च� =न�ष� ��ट�� ��व��� �' एक ह�ष�र� शल�क अशतथ�म��र फ�क�'. पर���, अशतथ�म� �' �'ड+न ट�क�'. त��न��र हभम द'ण�च�� म�ल��र ज'र�च� ब�ण��च� म�र� स�र कर�'. �� �'� अस���न� द'ण�च� म�लग� हभम�च�� स�रथ��च�� ड'क���र ब�ण म�र�'. �' ब��'ष �'�'. हभम�च�� रथ�च� घ'ड� इकड� ह�कड� ज�ऊ ल�ग���. त���च���र हन��तण स�पल�ल� अस��. �� प�ह�ल���र द'ण��च� म�लग� आन�द�न� त��च� श�ख+ ��ज�+ ल�ग�'. �� प��cन प��च�ल�च� �'द� ��दभ+म� स'ड+न ज�ऊ ल�ग���. त���न� आणख�न प��ग�ण��स�ठ� अशतथ�म� त���च���र ब�ण��च� ब��+ ट �ष��� कर ल�ग�' ज�ण�करन �� आणख�न घ�बर���� � पळ+न ज����. त��� त�� पळण���[च� फ�र म'ठ� �त�� �'� अस��. स�ज� प�ढ� स��ग�', �� प��cन अज��न अशतथ�म�ल� अटक�� करण��स�ठ� ��थ� हनघ�'. त��न��र �' सIन� ग'ह��द� � अज��न�च�� मद��न� प�न�� लढण��स�ठ� एकत �'���. त��� स'मक, मतस� �'�� �� कTर���च�� फTज���र ��ट+न पड���. अज��न अशतथ�म�ल� ब'ल�', "मल� आ�� ��झ� ह�मम� प�����च� आ��. त�� ल��न ल'क���र �+ रब�ब द�ख�� आ��स ह�च� ��ल� ल�ज न��� ��ट�. ख��� श+र�ल� श'भ�ल अस� ��ग. ��झ� कTर���बदलच� प�म � आमच�� बदलच� द�ष म� समज+ ल�गल' आ��. हपश��च� म�लग�स�द� ��झ� मस�� आजच लजर�ण�र आ��. ��झ�� हपत��न� प��च�ल��च� ज� न�कस�न क�ल� आ�� त��च�� बदल��� ��झ��

Page 57: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

हपत��च� �= झ�ल� आ�� �� ल*�� ठ��. �� त��च� ��गण� *हत��ल� �'ग�च �'��. ��झ� मस�� आ�� फ�र झ�ल� आ��, �� स�प���� ल�ग�ल � �� म� � ग'ह��द� करण�र आ�'�".

=��र�ष� ह�च�र���, "द'ण��च� प�त म'ठ� स�मथ����न आ�� � म�ण+न त��च� म�न र�खल� ग�ल� प�ह�ज�. ह�भतस+ अश�पक�र� आ=� क=� त��च��श� ब'लल��च� समर� न���. मग आ�� �' �स� क� ब'ल+ ल�गल� �� मल� स��ग".

स�ज� स��ग�', ��ड�च�� ल��न ���च�� ���र�ज�च� �= अशतथ�म� कर�', त��हश��� प�र घर�च� ���त*त आहण म�ल��च� स�दश�न अश� ल��न म�ल��न� �' हनघ��णपण� ठ�र म�र�' �� त��ल� रच� न���. म�ण+नच हभमस�द� अशतथ�म��र ग�ल� �'�� �� म� ��म��ल� आ=� स��हग�ल� आ��च. त��हश��� =�षद�मन, सत�क� आहण हभम�च� ज�� म����� आ��=�न� पर�भ� �' कर� �'�� त��च� र�ग अज��न�ल� आल� �'��. त��हश��� इ�र ब���च �'ऊन ग�ल�ल�� घटन��च� पररण�म स�रप �' अशतथ�म��र हचड� ग�ल� �'��. अशतथ�म� क�� हक�� क'ण� क��, जर त��न� त��च� म���द� ओल��डल� �र त��च� सनम�न कर�� ��� न���. अज��न�च�� त�� उदटपण�म�ळ� अशतथ�म�ल� फ�र र�ग ���'. त��च� र�ग आ=�प�स+न क� षण��र �'��च. �' अग�� अस अज��न��र फ�क�'. �� द����न�स�द� ��पर�� ��ण�र� नव���. अग�� अस�च�� अ�ग�ल� क'ण� प��c शक� न��� पण त��च� भ�ज+न क�ढण��च� पररण�म म�त �'�'. त�� म�त�न� स�पन क�ल�ल�� ब�ण��च� �' �ष��� अज��न��र कर ल�ग�'. �� भ�ज+न क�ढण�र� ब�ण अज��न�च�� सभ'��र पसर���. अशहनच� ��कड� त��च���र पड+ ल�ग���.

चTफ�र अ�=�र पसर�'. आज+ ब�ज+ल� र�*स � हपश�चच ���र ल�ग���. अश�भ ��र� ���c ल�ग���. क��ळ���च� क��� क��� त��ल� ऐक+ ��ऊ ल�ग�� ज� अश�भ समजल� ज���. आक�श��+न रक�च� प�ऊस पड+ ल�ग�'. स�प+ण� आसम�� �प झ�ल�ल� अस��. त�� अग���च�� पभ���म�ळ� प�ण� सIर��Iर� =��+ ल�ग���. सगळ� जळ� आ�� अस� त��ल� ��ट+ ल�ग��. अशतथ�म�च�� त�� म��रल�ल�� ब�ण�म�ळ� �� म����� भ�स उतपन झ�ल�ल� अस���.

त�� अग���च� पभ�� स�� पररसर�� पसरल� �'��. सम����च�� अग� स�रख� ��ट+ ��ग�� �'��. �' म����� पभ�� क��ळ प��ड���न� भ�स� �'��, पत�*�� �स� क���N�� नव���. त��म�ळ� कTर� �� प��ड���च� ��ल प��cन ख+ष झ�ल�ल� हदस���. �� ब'ल��� क�, त���न� अस� क���N आ=� क=� प�ह�ल�ल� न���. ज� अशतथ�म�न� र�ग�च�� भर�� उतपन क�ल� �'��. त��ल�

Page 58: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

क�ट श� द�ण��स�ठ� अज��न बह अस स'ड�' ज� सगळ�� भ�स��च� न�श करण�र� �'��. त��म�ळ� अग���च� पभ�� स�प�ष�� ���'. सगळ� प����� �'��. त�� क�ळ�� प��ड���च� एक अ*Tह�ण� सIन� म�रल� ग�ल� �'��. �� अस� जळल�ल� �'�� क� फक र�ख क'ळस� उरल� �'��. सगळ���न� अज��न � क� षण प�न�� हदस+ ल�ग���. त���च� सगळ� अस�, शस� स�रह*� �'��. �� झ�ल��म�ळ� आन�द�� झ�ल�ल� प��ड� त���च� रण��द� ��ज�+ ल�ग���. कTर� �' पक�र प��cन आn�� चक�� झ�ल�ल� हदस� �'��. कTर���च� �Iर�ण झ�ल�ल� हदस���.

अशतथ�म� त��च�� रथ��+न उ�र� म'ठ�न� ओरड+न ब'ल�' कY, �� सगळ� ख'ट� आ��. �' ��दभ+म� स'ड+न हनघ+न ज��'. त��ल� ��ट�� व��सम�न� भ�ट���. �� सरस���च�� हठक�ण� �'��. त���च�� ����� ��द �'��. �� त��च�� ��ट��च उभ� �'��. अशतथ�म� त���न� ब'ल�', त��च� मन व�थ�� झ�ल�ल� �'��. �' द�uख� हदस� �'��. �' त�� ऋष�ल� ��दन कर�', ब'ल�', "अ�' ऋष����, �� भम �'�� क�� क��, �� स��ग�. म�झ� अस क�� व�थ� ग�ल� �� स��ग�. म�झ� क���N च�कल� क��? क�� त�� नर न�र��ण�च�� पभ���म�ळ� �� व�थ� ग�ल�? मल� म���� आ�� कY, म�झ� अस क'ण�ल��� ब�द कर�� ��ण�र� न��� मग �� क'ण��� अस', अस�र, �*,

ग�=��, र�*स, हपश�चच, उरग असल� �र� �� त��ल� ब�द कर शक� न����. त�� एक� अस�न� म� प��ड���च� एक अ*Tह�ण� सIन� म�रल� �'��. मग �� अस क�श��ल� � अज��न�ल� क�� म�र शकल� न���"? �� ह� जनम�� मन�ष� म�ण+न आल� आ��� ��व��� त���च���र त��च� पभ�� व�����ल� प�ह�ज� पर���, �स� झ�ल� न���. मल� स��ग� क�� क�रण �'��".व��स त��ल� स��ग���, त��च� क�रण म'ठ� म�त��च� आ�� �� म� ��ल� स��ग�', न�टपण� ऐक.

�' न�र��ण आ�� ज' आ�� क� षण म�ण+न ���र� आ��. ह� ��ग�च�� भल��स�ठ� स���भ+ �म�च�� प'ट� जनम घ��'. त��न��र �' ह�म�ल��च�� उचच हशखर��र बस+न घ'र �प कर�' अन�क �षi. आपल� द'न ��� उ�च �र करन त�� म�द�� �' �पस�� कर� �'��. त��म�ळ� �' ख+प म'ठ� उज�� स�पन कर�'. त�� क�ळ�� �� फक ��� घ�ऊन र��� �'��. त��च�� उजiन� आक�श � प�थ�� ह���ल प'कळ� भरन ट�कल� �'��. त��म�ळ� �' स�*�� बह झ�ल�. त��न��र �' ह� स�ष�च�� हनम��त��स प��c शक�' ज� फ�र अ�घड अस��. ज� अह�स�कम � त��च ��ळ� अह�भव� अस� एक�च ��ळ� अस��. त��ल� मन�ष� रद म�ण+न ओळख���. �' सगळ�� ह�श�च� =न� अस� समजल� ज���. त��ल� �र आहण श�भ+ अश� न�����न� स�द�

Page 59: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

ओळख���. त��च�� म�थ���र जट� अस��� क� रळ�� क�स�च��. त��च�� प�रण�न� सगळ� चर � अचर उतपन झ�ल� आ���. त��च� सगळ� स�रप भ�षण अस��. �' एक� ब�ज+ल� हनहम��� कर� अस���न� द �स��� ब�ज+ल� नष कर� अस�'. त��च�� एक� ����� त��च� =न�ष� � द�स���� भ��� अस���. ह�स��� ����� हतश+ळ अस��. त��च�� इ�र ����� अन�क ह�ह�= पक�रच� आ��= अस���. त��च�� म�थ���र च�द ह�र�जम�न अस�', त��च� �स ��घ�च�� क��ड�च� अस��. त��च�� अ�ग��र स�प अस��� जस� ज�न��� अस��. त��च�� भ'��� ह�ह�= पक�रच� प�ण�, भ+�, हपश�चच ���र� अस���. त��च�� भ'��� ऋष� बसल�ल� हदस��� ज� त��च� ध��न कर� अस��� � क���N त��च� ग�णग�न कर� अस���. त��च���+न ह�श�च� स�रप जस� प�ण�, आक�श, ���+, स+��, च�द, ��र�, अग� उतपन �'� अस���. त��च� दश�न क'ण�� अश�द ज��न जगण����ल� क=�च �'� न���. ज��न� प�पह�र��� ज��न जगल� आ�� �_च त��ल� प��c शक���. त��च� दश�न �'ण��स�ठ� स���मध�� म'ठ� अध��लतमक उज�� अस��� ल�ग��. �श� ब�हण��न� �� हदस��. त��ल� मनuच*+न� प���� ����, क�रण �' आपल��मध�� अस�'. न�र��ण�च�� �पस��म�ळ� त��ल� रद�च� दश�न झ�ल�. �� दश�न झ�ल��म�ळ� ��स�द�� क� ��थ� झ�ल�. त��ल� आत��ह�क स�ख प�प झ�ल�. �� �' स��गण��च� प�तन कर�' पण �� जम� न���. त��न��र न�र��ण त��च� ध��न कर ल�ग�'. त��च� स�रप �' प���' त��च�� भ'��� हफरण�र� हपश�चच �' प���'. जनमल�ल� न जनमल�ल� अस� सगळ� �' प��� अस�', �' सगळ�� स�ष�च� क�रण आ�� �� �' समज�'. रद�च� �' स���� कर ल�ग�' अश�, "अ�' स��त� रद�, पथम�श�, स��क���, म�झ� स�र*ण कर. ��म�� पज�प��, �+�च ह�न�शक � �+�च जनमद��� आ��स. ��झ���+न सगळ� चर�चर आल� � ��झ���च �� ह�स��ल� आ���. द��,

�*, ग�=��, र�*स, अस�र, न�ग, हपश�चच, सगळ� चर�चर ��झ���+न आल� � ��झ��� ग�ल� �� म� प��� आ��. ज� ल'कप�ल (�म, इ�द, �रण, क� ब�र, हप�र, त�शत�, आहण स'म) द�����न� हदल� ज��� �� �स���u ��ल� हदल� ज�� अस�� �� मल� समजल� आ��. सगळ� ज�न (पक�श,

ध�न�, ��र�, सपश�, रच�, प�ण� � प�थ��) ��झ��म�ळ� शक� �'��. �+�च क�ळ आ��स, �+�च बह आ��स, �+�च ज�न (��द) आ��स, �+�च ज�न� आ��स, जस� प�ण��च� ब�षप ह�ह�= ज�ग��+न ���� � प�ऊस पड�' � प�न�� एकत �'�� त��पम�ण� ह� ह�श�च�� अ��� सगळ� एक �'�� ज�

Page 60: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

ह�श�च�� क�ळ�� ह�ह�द रप घ�ऊन हनरहनर�ळ� क�म� कर� अस���. त��ल�च अदI� म�ण���. �� म� समजल' ��झ�� दश�न�न�. �+�च त��पक�र� ह�ह�= रप घ�ऊन �� जग घड�� अस�'स �� म� समजल'. त�� शर�र�� द'न प*� अस���, त����ल एक ईशर (आतम�) � द�सर� ज�� अस�'. ज�� शर�र�च� क�म प���' � ईशर�ल� घ�ऊन ज�� अस�'. त�� ज�न�ल� ��द म�ण���. स�� स�र*क अस��� (प��च ज�न_हद��, हद� (मन) � ब�द�) त��हश��� द�� इ�र ग'ष� (ज�न_हद�� � कमi �हद��) आ���, ज�� म�णस�ल� �� जग समजण��स मद� कर���. ��झ�� ललल�न� भ+�, ���म�न � भह�ष� म�णस�ल� ज�ण�+ ल�गल�. ज� फक �+ हन��हत� �+ शक�'स. ��झ�� इच��न� �� ह�श � इ�र ह�श �+ हनहम�� क�ल� आ��स. म� ��झ� भक आ��. मल� स�र*ण द�. म�झ�� मन�� ��ईट ह�च�र ��ण�र न���� अस_ कर. म�झ���र क� प� कर. �+ सगळ�� ह�श�च� परम�तम� आ��स. ज��ल� �� समजल� कY, �+ ह� ह�श�च� म+ळ आ�� �' बह�� ह�ल�न �'�'. ��ल� म� ��दन कर�'. म� ��झ� स���� कर� आ�� क�रण मल� ��झ� खर� रप समज+न घ�����च� आ��. मल� अस� आहश���द द� ज��म�ळ� म� ��झ��� स�म��ल� ज�ईन".

व��स प�ढ� स��ग���, �' हनलक�ठ ज��ल� समजण� द �र�प�स� आ��, ज' हपन�क=�र� आ��, त��च� स���� सगळ� ऋष� कर� अस���. �' न�र��ण��र पसन �'�'. त��ल� आहश���द द��' जस� त���न� म�हग�ल� �'��. �' म��द�� न�र��ण�ल� ब'ल�', "अर� न�र��ण�, म�झ�� क� प�न� म�णस��, द�����, ग�=���� �+ स��श�ष ठरहशल. क'ण� द��, अस�र, उरग, हपश�चच,

आहण ग�=�� आहण मन�ष�, प*� अथ�� म��स�, न�ग ��ल� पर�लज� कर शकण�र न����.

म�झ�� क� प�म�ळ� स�क��, ओल��, चर अथ�� अचर ग'ष�न� ��ल� क'ण� इज� कर शकण�र न���. �+ जर म�झ��श� ��द क�ल�स �र त��� म� पर�लज� �'ईन. अस� आहश���द हश��न� न�र��ण�ल� हदल� आ���. �Xच द�� न�र��ण क� षण रप�न� आपल��� ���र� आ��. त��च�� दI�� लसद�न� �' �� सगळ� कर� आ��. त�� न�र��ण�च�� �पn�i�+न एक म�न� उतपन झ�ल�. �' त��च�� इ�क�च पभ��� आ��. �Xच अज��न आ�� ज��ल� सगळ� द�� � ऋष� नर म�ण+न ओळख���. �� द'न ऋष� सगळ�� द����च�� आ=� उतपन झ�ल� आ���. ह�श�च� क�म करण��स�ठ� �� पत��क ��ग�� जनम घ����. �+ स��u रद�च� अ�श����र आ��स. पर��� ��झ�� क'=�म�ळ_ ��झ� शक� कम� झ�ल� आ��. ��झ� म�त त��म�ळ� क�म कर� न����. ��झ�

Page 61: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

�पस�� कम� झ�ल� आ�� क�रण �+ ह� जनम�� जरर�प�*� ज�स� ग���ल� आ��स. ज� ��झ� �_च ��झ�� जनमद�त��बदल झ�ल� म�ण+न त��च� म�त�+न��र ह�ट�बन� झ�ल�. �+ प�न�� �पस�� करण�स�ठ� ग�ल� प�ह�ज�स �रच ��झ����ल रद ज�ग�� �'ईल. न�र��ण �� सगळ� ज�ण+न आ�� पर���, �+ �� ह�सरल� आ��स ह�म�ळ� ��ल� ��र म�न��� ल�गल�. म�न� जनम�� �+ रमल� आ��स, ��झ�� जनमद�त��च�� म�त�+च� ��ल� फ�र ��ईट ��ट�� ज��म�ळ� �+ म�त स�=न� च��गल� कर शक� न���स. म�ण+नच, सगळ� ऋष�, द�� त��च� स���� कर� अस���.

त��च� ल'क प�ज� कर���. ज� म��द���ल� हमळ��. क�रण �' न�र��ण म��द���च� ध��न कर� अस�'. �' त��च� हचन� म�ण+न हश�लल�ग�च� (लल�ग ह� शबद�च� म+ळ अथ� आ�� हचन�), हश�हचन��च� प�ज� कर� अस�'. क�रण त��ल� द�सर� क'ण���� रप द��� ��� न���. म��द���च� द �सर� हचन� आ�� न�द�, अस� समज��� कY, �� त�� ���न��रन प��स कर���.

सगळ�� द����च� ���न� त���च� हचन� म�ण+न समजल� ज����.

स�ज� प�ढ� स��ग�', व��स��च� �� ऐक+ न अशतथ�म� रद�ल� ��दन कर�'. त��च�� मन���ल ��ढ ज� अज��न�बदल � क� षण� बदल अस��, �� न���श� �'��. �' त�� द'घ��च� आदर कर ल�ग�' � आपण क�� च+क क�ल� त��च� ह�च�र कर ल�ग�'. �' आ�� म'���+न म�क �'�' � त��च� द'ण��च�� म�त�+बदलच� ह�च�र स�प�ष�� �����. �' =�षद�मन�च� ह�रसक�र करण� ब�द कर�'. �' पर� ���' �' एक ��गळ� अशतथ�म� अस�'. स�र��� हद�स स�पल� �'��. कTर� सIन� त���च�� �ळ��र ग�ल� �'��. स+�� अस��ल� ग�ल� �'��. प��ड�स�द� रणभ+म� स'ड+न ग�ल� �'��. द'ण��च� आतम�स�द� हनज=�म�ल� ग�ल� �'��. सगळ�कड� स�मस�म झ�ल� �'��. न�र��ण अस प�'ग प�� भ�ग एकश� अठठ�णण���� स�पल�.

Page 62: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

न�र��ण अस प�'ग प�� भ�ग एकश� नव��णण����

=��र�ष� ह�च�र���, द'ण��च� �= झ�ल��न��र म�झ� � प�ड�च� क�� कर��� �� मल� ऐक����च� आ��. स�ज� स��ग�', कTर��च�� सIन��च� स���र म'ठ�पम�ण�� �'�'. ��व��� ��थ� व��स म�न� अ��र���, त���न� प��cन =नज� त���न� ह�च�र�', "अ�' म��म�न�, म� शत+च� न�श करण��स�ठ� ब�ण��च� �ष��� कर� �'�' ��व��� मल� एक ग'ष स��त��न� ज�ण�� �'�� कY, एक ��जस�� व�क� म�झ�� रथ�प�ढ+न ������ल �ल��र �र करन शत+च� न�श कर� ज�� �'��. पर���, ल'क��न� ��ट� �'�� कY, त���न� म� म�र� आ��. �स���u म� ज��न� म�र� �'�' त���न� त�� ��जस�� शक�न� आ=�च म�रल�ल� �'��, मल� स��ग�, �� क'ण व�क� �'��"? "त��च� प�� जहमन�ल� ल�ग� नव���. त��न� क=� त��च� �ल��र क'ण��र उग�रल�ल� स�द� मल� हदसल� न���".व��स स��ग���, "अर� अज��न�, �+ श�कर�ल� प��� �'��स ज��च���+न पज�पह� उतपन झ�ल�. �' सगळ���च� क��� करह��� आ��. त��ल� क����जण ईश (इस�न) अस� म�ण���.

त��ल� क���� म��द�� म�ण+न ओळख���, त��� सगळ� श�भ अस��. �' प+ण� श�द��च� पह�क आ��. �' सगळ�� अध��लतमक उजiच� स'� आ��. म�ण+न त��ल� भद अस�स�द� म�ण���.

दष� रप�� त��च� क�स जट�मध�� अस��� � �� एक�द� म�क+ ट�स�रख� ड'क���र ब��=ल�ल� अस���. त��च�� अ�ग��र ��घ�च�� क��ड�च� �स अस��. त��च�� गळ��च� र�ग हनळ� म�ण+न त��ल� हनलक�ठ म�ण+न ब'ल���. त��च� क� प� झ�ल� कY, सगळ� हमळ�ल� अस� ऋष� समज���. त��च� ह�ह�= रप आ��� पण मन�ष� रप�� म�णस� त��च� आर�=न� कर���.

त��च��च स�रप�ल� उम� अस_ म�ण���. त��च� भक त��च�� ह�न द'न रप��न� ह�ह�= न����न� स�ब'=���. प�ण��� �' ��षभ हक��� �त� अस�', प*�� गरड � म�श�� द��म�स� अस�'. त��च� हक�C अफ�ट आ��. �' सगळ�� श�भ�च� क��� अस�' म�ण+न त��ल� क���� श�भ+ म�ण+न स�द� ओळख���. �' �'गह�द�च� क��� आ�� म�ण+न त��ल�, स��, म�ण+न ब'ल���. त��च��� सगळ� भ+�, ���म�न आहण भह�ष� स�म��ल�ल� अस��. त��च�� प�*�

Page 63: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

श�ष अस_ क���N न���. क���N त��ल� परम�सथ�न (परम�शर) अस_ ब'ल���. �' स���भ+ म�णज� स���च�� प�रण�न� उतपन �'ण�र� � नष �'ण�र� अस� अस�'. त��ल� क'ण� नष कर शक� न���. नष �'ण��च�� आ=�च�� प����� जस� क� जण�, सडण� त��ल� �'� न���. �' प+ण� ज�न�च� एकम�� स'� अस�'. त��ल� प+ण�पण� ओळखण� क'ण�ल��� शक� नस��. त��च�� �र हन���� शद� असल�ल��न� �' न म��ग�� मद� कर�'. त��च�� स�हनध��� अन�क दI�� ग'ष� स��त��न� ���र� अस���. क���N फ�र म'ठ� �र क���N फ�र ल��न अस���. क���Nच�� ड'क���र जट� अस��� �र क���N क�स�हश��� अस���. क���Nन� म�न� नस��� �र क���Nच� प'ट म'ठ� अस��, क���N फ�र शक�म�न अस���, क���Nच� क�न ल��ब अस���, क���� ह�द�प अस��� �र क���N द�खण� अस���, क���Nच� ���प�� ह�हचत अस���, क����च�� अ�ग��र ह�हचत पक�रच� कपड� अस���. म��द���च� भक� करण�र�स�द� अस� ��ग��गळ�� पक�रच� अस���. अस� हश� ��झ�� प�ढ+न ज�� �'��. ज��च�� प�ढ� स�*�� म��शर च�ल�' त��ल� क'ण� कस� �र�+ शक�ल"? "त��च� क'ण�श��� ��लन� �'� न���. त��च�� र�ग�न� क��ळ, सगळ� भसम�भ+� �'� अस��. त��च�� र�ग��ल�ल�� रप�ल� रद म�ण���. श��� प�मळ रप�ल� भ'ल�न�थ म�ण���. पत��क सज���च�� श�स�� �' अस�'. म�ण+न क��ळ श�स��र एकहचत क�ल� (ह�प�सन�) �र� �' पसन �'�'. म�ण+न द��, ऋष�, स�ध� � लसद त��च� प�ज� (ह�च�रश+न� अ�सथ�� ज�ऊन ह�प�सन�च�� म�ध�म�न�) कर� अस���. ज� सतप�त� च��ग�लपण�, म�ण+सक� � भ+�द�� [क'ण�च���� अज�न�च�, गर�ब�च�, भ'ळ�पण�च�, कमज'र�च� गIरफ��द� न घ�ण� ह�ल�च म�ण+सक� अस_ म�ण���. ह�� सतप�त � अप�त ह�च� ह�च�र कर��� ल�ग�'.मल� सम�ज�न� कस� ��ग���� अस_ मल� ��ट��, �स_च म� सम�ज���ल ल'क�श� ��गण� ह�ल� च��ग�लपण� अस_ म�ण���. ह�� सतप�त � अप�त ह�च� ह�च�र कर��� ल�ग�'. स�� प�हणम�त��बदल सनम�न�च� भ��न� ब�ळग+न त�� पम�ण� जगण� आहण स�� प�हणम�त��च� आदर करण� ह�ल� भ+�द�� अस_ म�ण���.]

त���च�� ज��न�� आचर��� त���च���र त��च� क� प� आपस�कपण� �'� अस��. ह�ल�च सतकम� अस� म�ण���. �� ��न ग�ण असण� म�णज�च त��ल� म�नण� अस� समजल� ज���. अश��च���र �' रद न �'�� भ'ल�न�थ �'ऊन क� प� कर� अस�'. त��च� ध��न करण�र� ह� � न��रच�� जग�� स�ख�न� र�����. त��ल� कप�दCन अस� म�ण���. क�रण �' प�प�

Page 64: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

ल'क��च� न�श कर�'. ज� सतकम��� सदI� रम��� �� हश��ल� हप� �'���. त��च� भक त��ल� अन�क न����न� ओळख���. त��� सथ�न+, प�रष, अश� बर�च आ���. �' सगळ�� ��थ�*�त� अस�'. �स� �' त��च�� ख��� भक��च�� ज�ळ स�द� अस�'च. त��ल� द���=�द�� अस�स�द� ब'ल���. म�णस�ल� त��च� दश�न म�णस�च�� रप�� �'�� ��व��� �' जट�=�र�, �लकल न�सल�ल�, ����� हतश+ळ असल�ल� गळ��� स�प��च� ज�नव�� असल�ल� अस� हदस�'. �' उ�च हशखर��र र���' अस� ऋष� स��ग��� म�ण+न त��च� सथ�न (म�द�र) �श� हठक�ण� अस��. �' हनसग��च�� ह�ह�= रप�न� व�क �'� अस�'. क�� त��च� ह�ह�= पक�र� स���� कर���. ज���न� जस� हदसल� �स� �� स��ग���. ह�श���ल सगळ� ह�च�र त��च���+न उतपन झ�ल�ल� आ��� फ�र प�च�न क�ळ�. जण+ �' ह�च�ररप� स�गर�� प'�� अस�'. क���Nन� �' अस�ख� म�द� असल�ल�, अस�ख� ��� असल�ल� अस�स�द� हदस�'. ज��च� जश� कलपन� �स� �' त��ल� हदस�'. क�रण त��स क���N एक अस� रप नस��. अर� क���� प�त� , ज��च� न�द� ���न आ�� अश� श�कर�च� �+ हनत� प�ज� कर म�णज� �+ सदI� स�ख� � �शस�� र��हशल. त��च� प�ज� करण��स�ठ� �' स�लत�क अस��� ल�ग�'. रज'ग�ण� � �म'ग�ण� त��ल� पसन कर शक� न���� क�रण �' त���च�� प�स+न द+र अस�'. त��ल� म��शर अस�स�द� स��ग���. ग�ण�जन��च� (ब�हण) �' च���� आ��. त��च�� ������ल =न�ष��ल� हपन�क म�ण���. त��च��कड� एक क� ���ड (परश+) स�द� अस��. त��ल� म� ��दन कर� आ��. त��च� स��य�क आ�� �Iश��ण (क� ब�र, गणप��). अर� अज��न�, हपन�क त��च� आ�ड�� शस आ��. जस� ��झ� ग�ड�� आ��. त��च�� पत��क ब�ण�� स�*�� ह�षण+ अस�'. म�ण+न �' क=� च�क� न���. त��च�� भ'��� अस�ख� गण अस��� ज���च� स�न�प�� आ��� गणप�� म�णज� �Iश��ण. त���न� म� ��दन कर�'. त�� सथ�न+ल� म� नमसक�र कर�'. त��न� अध��लतमक उज�� स���लन�स�ठ� अन�क भष (नक�र�तमक) शकYच� (द�न�, दIत� इत��द�) हबम'ड क�ल� आ��. त�� द����च�� द���ल� म� नमसक�र कर�'. �' सगळ�� प�चम��भ+���च� क�रक आ��. �' हतन�त आ�� अस� त��च� भक समज���, त��च�� ह�स��� ड'ळ��न� �' प�पक�रक शकYच� हबम'ड कर� अस�'. त��ल� �र अस� क���N म�ण���. मल� त��च�� बदल ज� म���� आ�� �� ��ल� स��हग�ल�". व��स थ�ब��� ���ढ� स��ग+न. प�ढ� �� स��ग���,

Page 65: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

"ज�व��� रद र�ग���' क'ण��� श���पण� जग+ शक� न���. द*�च� �' �ज त���न� र�ग�न� नष क�ल� �� ��ल� म���� आ��च. त��च�� र�ग��ण��म�ळ� �� �जद���� ��थ+न पळ+न ग�ल�. त��च��प�ढ� सगळ� द��, अस�र, दIत�, द�न�, प�थ�� ��दर� �'��. सगळ�कड� अ�=�र पसरल� क���N हदस�न�स� झ�ल� �'��. द����च� अ��क�र ��ढल� ��व��� त���च� म�खत��र स+�� अघ�� स��क�र� अस���न� श�कर�न� त��च� द�� प�डल� � त��न��र द����न� क=� अ��च� ब�=� झ�ल� न���. सगळ�� द����न� श�सन करण��स�ठ� त���च���र �' ब�ण��च� �ष��� कर�', द�� त��न��र अ��च�� ब�=�न� हबघडल� न����. सगळ� व��लसथ� झ�ल���र श�कर�न� �' �ज प�न�� स�र क�ल� अस_ स��ग���". प�र�ण���ल कथ� स��ग�', प�च�न क�ळ� अस+र फ�र सम�द �'��. त���च� ��न नगर� �'�� एक ल'ख�ड�च� �'��, द�सर� च��द�च� � ह�सर� स'न��च� �'��. स'न��च�� नगर�च� =न� �'�� कमल�*, च��द�च�� नगर�च� �'�� ��रक�* � ल'ख�ड�च�� नगर�च� �'��, ह�द�नमललन. म�घ��� (इ�द) त��च�� सगळ�� आ��=�न�स�द� त�� ��न अस�र��च� पर�भ� कर शक� नव���. अख�र�स द�� रद�च� भक� कर���. द����च� म�खत��र म�ण+न इ�द त��ल� भ�ट�'. �' म��द���ल� स��ग�' �� अस�र फ�र त�सद��क आ���. त���न� �पस�� करन बहद���कड+न अस_ �र हमळ�ल� आ��� कY, त���च� न�श करण� क��ळ अशक� झ�ल� आ��. त���च� अध��लतमक दषट� अ�'ग� ज��नपद�� �म'ग�ण�च� ��ढ कर� आ��. त��स�ठ� त���च� ब�द'बस� करण� आ�श�क झ�ल� आ��. ह�श�च� सम�'ल त��म�ळ_ स��भ�ळण��च� म�झ� क�म स��'ग� पक�र� म� कर शक�न. आपल�� हश��� द�सर� क'ण��� बहद���च� �र ब�द कर शक� न��� �� आपण ज�ण��च. म�ण+न आपणच त���च� ब�द'बस� कर���. �स� झ�ल� �र पत��क �ज�� �� प�ण� आ�f��� हदल� ज���� �� सगळ� ��मच� अस��ल. म��द���ल� पट�� कY, ह�श�च� अध��लतमक उज�� कम� करण�र� म���द�� क�ल� प�ह�ज��. �� द����न� आश�सन द���� कY, �' त�� अस�र��च� प�ररपत� करन ट�क�ल. त��न��र �र द'न प��� हनम��ण कर���. एक अस�' ग�=म�दन � द�सर� ह�ध� प���. त��न��र प�थ�� ह�च���र�ल स�� सम�द � अरण��स� त��च� रणग�ड� बन��. श�ष�ल� �' त��च� अ* कर�'. त��न��र च�द � स+�� त�� रणग�ड�च� च�क� बन���. इलपत � प�षपद�� च�क�च� आस. मल� प����च� द��ड� कर�' त�� रणग�ड�स�ठ�. �*क�च� द'र बन��. ब�क�च� प�ण� त��च�

Page 66: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

���क बन���. त��न��र म��द�� च�र ��द�च� � उप��द��च� च�र घ'ड� बन���. ग��त� � स�ह�त� लग�म बन���. ओ�क�र च�ब+क �'�'. म�द�र प����च� =न�ष� बन��. ह�षण+ ब�ण बन���. त�� ब�ण��च� ट'क अग� बन�', ��स�क� =न�ष��च� द'र बन�', ���+ त�� रणग�ड�च� प�ख बन���. �म त��च� श�पट�च� हपस बन�'. ��ज�च� चमचम�ट =�र करण��च� पथर बन�', म�र त��च� ध�जस��भ बन�'. अस� ���र�न� सथ�न+ त�� �पस�� अस�र��च� प�ररपत� करण��स�ठ� हनघ�'. त��च� ग�ड� सगळ�� पह�त स�मथ���च� ज'डण� करन बन�ल�ल� �'��. त��न��र सपषC ��द�च� व��� ���र कर���. ज��ल� त��च�च न��� हदल� �'��. म��द�� त�� ��न नगर��न� त��च�� हतश+ळ�न� भ'सक�'. अस�र त�� हतश+ळ��कड� प��c शक� न����. त�� हतश+ळ�� स'म � ह�षण+ �'��. त�� ह�न�� नगर��न� आग ल�ग��. म��� प����� �� दष� प��ण��स�ठ� ��थ� ज���. ह�च�� म��ड��र एक अभ�क �'�� ज��च�� ट�ळ+�र फक प��च क�स�च� प��जक� �'��. शक ह�ल� ह�च�र���, "�� क'ण आ�� ��झ�� म��ड��र"? शक द�ष�न� प�रर� �'ऊन त�� ब�ळ�च� भसम करण�र �'��. ��व��� �� ब�ळ ज� म��द���च� रप �'�� �स�� � शक�च� शक� ब�द कर��. �श� लसथ��� शक बह�कड� द����स� ज��'. �� ह�न��� कर���, "अ�' बहद���, आम�� प�����च�� म��ड��र�ल ब�ळ प�ह�ल� पण त��ल� ��दन न��� क�ल�, त��म�ळ� त�� हशश+न� आमच� सगळ� ��कद क�ढ+न घ��ल� आ��. क� प�� आम��ल� स��ग� कY, �� ब�ळ क'ण �'��"? त�� ब�ळ�न� इ�क�� स�जपण� आम��ल� ब�द क�ल� कY, त��च� न�ल ��ट��. बह त���च�� हदव�दष�न� प����� � त��न� समज�� हक�, �� ब�ळ स�*�� श�भ+ द�� �'��. बह प�र�दर�ल� स��ग��� कY, �� ब�ळ स�*�� म��शर आ��� ज� ह� ह�श�च� क�i आ���. त��न� उम�च�� ख+ष�स�ठ� �� रप =�रण क�ल� �'��. न��र बह त�� द����न� ब'ल��� कY, "चल� आपण सगळ� ��थ� ज�ऊ". ��थ� ग�ल���र बह�न� त�� ब�लक�च� प�ज� क�ल�. �� अश�, "�+ �ज आ��स, �+�च ह�श�च� स��स� आ��स, �+�च भ� आ��स, �+�च म��द�� आ��स, �+�च उचच � न�च आ��स, ��झ��� सगळ� चर�चर स�म��ल�ल� आ���. �+�च भ+� � भह�ष� आ��स, �+�च त��� � म�र�� आ��स, सगळ� ह�श �+ व��पल�ल� आ��स अश� �� प�थ�न� �'��. प�ढ� व��स स��ग���, अज��न�ल�, बह�च� प�थ�न� ऐकल���र म��द�� स���ष �'���. �� ब�लक म'ठ�न� �स��. सगळ� द�� उम� � रद�च� स���� कर ल�ग���. इ�द�च� पररलसथ�� प+����

Page 67: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

�'��. �� प�थ��न� अश�, �+�च रद, हश� �+�च अग�, �+�च स�� क���N, �+�च अहशन�, �+�च स��ज,

�+�च इ�द, �+�च ���+, �+�च �रण, �+�च ह�द+�, �+�च पज�न�, �+� प�ण� भ�ग, �+�च स+��, �+�च क�ळ,

�+�च अ��, �+�च म�त�+, �+� हद�स, र�त, मह�न�स प�=र�ड�, �+�च �म, �+�च ऋ�+, �+�च �ष�, �+�च =�त�, �+�च ह�=�त�, �+�च ईश, �+�च क��� करह���, अश� �+ल� म�झ� नमसक�र. �+� एक � �+�च अन�क, स��u ह�द��� असल�स �र� सगळ���न� �+ द�� द��'स. सगळ� द�� ��ल� भज���.

��द स��ग��� कY, �+ द'न रप�� अस�'स. एक रद (उग) � द�सर� श�भ (श���). त�� द'न रप��च� प�न�� अन�क रप आ���. श�भ मध�� पह�त प�ण�, श��� पक�श � च�द आ���. �+ समजण��ल� अह�अ�घड आ��स. क�रण �+ म�णस�च�� कलपन�शक� पललकडल� आ��स.

��ल� लसद कर�� ��ण� अ�घड आ��. म�ण+न बर�च जण �+ न���सच अस� म�न���. ��द���,

उपहनषद��, प�र�ण��� � इ�र श�स�� �+ आ��स अस� स��ग��� पर���, त��च� प�र��� द��� ��� न��� म�ण+न ��झ��बदल स��त अज�न अस��. ज��ल� "�� दष�", प�प झ�ल� �Xच ��ल� समज�' � त��न��र त��च� अध��लतमक पग�� �'� र����. �' �+ म��द��, म��शर आ��स. इ�र द����प�*� �+ श�ष आ��स. ��झ�� सगळ�� ग�ण��च� म�ह��� क'ण�ल��� न���. म�ण+न सगळ� ��ल� म���द�न� ज�ण���.

व��स प�ढ� अज��न�ल� स��ग���, "अर� प�ड�च�� ल�कर�, ह� म��द���च� म�ह��� म� स��ग� बसल' �र एक �ज�र �षi स�द� कम� ठर��ल. ज���न� त���च�� क� कम��च� खर� पn�त�प झ�ल� आ�� त��न� त��च� भक� क�ल� �र �' त��ल� त���+न ब���र क�ढ�' अस� त��च� �चन आ��. प�प अथ�� प+ण� ��म�� कर�� पण त��च� हनण�� द���� कर���. त��न�स�र म�णस�च� भ�ग� ठर� अस��. द����� ज�� �� क�म करण��स�ठ� �'जल�ल�� अस��� त�� ��झ� भ�ग� ��झ�� कम��न�स�रच ठर���� पण हश� त��� बदल करन ��झ� भ�ग� स�=�र शक�'. म�ण+नच म� म��शर आ��. जनम�प�*� म�त�+ ज�स� म�त��च� म�ण+न हश� समश�न�� अस�'. ब�ळ���ण�च�� ख'ल�� नस�'. म�ण+न त��च� प�ज� करण��स�ठ� समश�न�� ज��� ल�ग��. ज�थ� त��च� �स�क अस���, म���ल� त��च� ज�ग� द�ण��स�ठ�. त��म�ळ� हश�� बदल अन�क समज गIरसमज आ���, ज� त��मध�� न अडक�� हश��च� भक� कर��� त��न� �' पसन �'�'. हश��च�� ह�ह�= क����पम�ण� त��च� अन�क न��� आ���. त����ल क���N ज�स� पचलल� आ���. �' स�� शहकम�न, स��त, स��ज अस� आ��. क�रण ह� ह�श�� �Xच आ��.

Page 68: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

त��च��हश��� इ�र क���N न���. म�ण+न त�� अ�सथ�ल� ज�न� अदI� अस� स��ग���. �' सगळ�� चर�चर��च� हनम���� म�ण+न मल� पश�प�� म�ण���. म�ण+स हश��च� हचन� श�हळग�म, प�ज�', त��ल� हचन� म�णज� लल�ग अस� �' ब'ल�'. बहच�� �� त�� हचन��च� द'�क आ��. हश��ल� क���N ब�fरप� समज��� क�रण, मल� एक रप नस��. त��च�� सगळ�� रप��च� गणन� कर�� ��ण�र न���. �स���u हश��ल� रपच नस��. ज� रप आ��� �� त��च�� भक��न� त��ल� हदल� आ��� त���च�� समज+��न�स�र. हश��ल� रप�� अथ�� रप�हश��� प�जण�र� स�द� अस��� ज��न� म���� नस�� कY, �� मल� प�ज� आ��� त��� च��ग�लपण�, म�ण+सक� � भ+�द�� ह� आ���. �� ��न म�ग� हश��च� प�ज� करण��स�ठ� खर� आ���. कम�क��ड�न� स�द� प�ज� कर��� पर���, त��प�*� �� हश��ल� ज�स� आ�ड���.

क�रण ह� ��न पक�र� प�ज� क�ल��न� अध��लतमक उज�� ��दNग� �'� अस��. अध��लतमक उज�� ��ढ�ण� �Nच खर� हश��च� प�ज� आ��. क�रण अध��लतमक उज�� �_च त��च� खर� रप आ��. हश��च�� रप�� आक�श, प�ण� � प�थ�� अस� ��न आ��� म�ण+न क���N हश��ल� त�बक अस� ओळख���. �' सगळ���च� भल� कर�' म�ण+न मल� हश� स�ब'=���. हश��ल� अस�ख� ���, प�� � ड'क� अस��� क�रण त���च�� मद��न� म� �� ह�श च�ल�� अस�' अस_ त��च� भक समज���. म�ण+न �� त��च� �स� �ण�न कर� अस���. हश� अन�द� अन�� आ�� म�ण+न त��ल� सथ�न+ म�ण���. त��हश��� म�झ� भक त���च�� त���च�� कलपन�न�स�र मल� हक���र� ह�ह�= अहभ=�न� द�� अस���. मल� कप� म�ण��� क�रण म� स��श�ष आ��. ��ष म�ण��� क�रण म� च��ग�लपण�, म�ण+सक�, भ+�द�� आ��. �� म�झ� खर� रप अस��. ज' त�� रप�� रमल� �' हश��च� स���� ज�स� हप� भक ठर�'. म�ण+न त��ल� क���Nजण ��षकप� अस� स�ब'=���. द'न ड'ळ� ब�द करन ध��न करण�र� त���च�� इच��न� मनuच*+ उघड��� म�ण+न मल� हतन�त अस� म�ण���. �' ह�सर� ड'ळ� मन�च� अस�'. त�� ह�स��� न�त�न� खर� ज�न प�प �'��. म�णस�च�� पक� ��च� त��च����ल ���+न� हन��तण �'� अस��. त�� प�ण��, अप�न, व��न, उद�न आहण सम�न अस_ ���+, त��� �' अस�'. त���च�� स��म�न� मन�ष� हनर'ग� अथ�� र�गण �'� अस�' �� हश��म�ळ_च �'� अस��. �' म��स���र कर�' म�ण+न त��ल� रद म�ण���. म�ण+न सगळ� ब�हण म��स���र� अस���. �+ ज' प��� �'��स �' �'च रद रप���ल म��शर �'��. ज�थ� स���र �'�' ��थ� �' अस�'.

Page 69: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

त��च��हश��� स���र �'ण�र न���. त��च�� स�म��हश��� म�त�+ �'� न���. �स_च त��च�� स�रप�च�� (उम�) स�म��हश��� जनम �'ऊ शक� न���. क���N क��ल अज�न�म�ळ_ हश� � उम� हभन समज���, �स���u �� एकच अस���. [पत��क द����ल� द'न अ�ग अस���. एक अ�ग अस��, नर��चक � द�सर� अस�_, स���चक. त��च� उल�ख नरन�र� अस� क�ल� ज��'. �� द'न रप� द'न हभन ���ण+क� व�क कर��. नर स�रप प�रष� स�भ�� द�ख��' � स� स�रप स�च� स�भ�� द�ख��'. आपण म�ण�' प�रष�� स� अस�� � ब�ई� प�रष अस�' �स_च �� अस��. �_ अस_, प�रष� स�भ�� थ'ड� ब�प���, उदट, घम_डख'र, कम� द��ळ+, अस�सथ, श�क�ख'र, आग�ऊ आहण आळश� अस� अस�' त�� पम�ण�, द����च� नरस�रप क�म कर��. द����च� स� स�रप स�च� स�भ�� व�क कर��. �' आ��, क�ळज�प+��क, न�टन�टक�, मम��प+��क, नम, प�मळ, श���, स��=, म��न�+. अश� हभन ��गण+क�म�ळ� द����च� स� स�रप भक�स�ठ� ज�स� भ��� अस��. जर स�=क��न� नर स�रप भक� करण��स�ठ� हन�डल� �र त��ल� त�� प�रष� स�रप�कड+न स�क��� हमळ� न���. �� भक�च� स�� पर�*� घ�� र����. पण जर द����च� स� स�रप भक�स�ठ� हन�डल� �र त�� द����कड+न भक�स च��गल� स�क�� हमळ��. आपण प���' हक�, आई �� �ड�ल��प�*� ज�स� ज�ळच� म�ल��न� ��ट�� �स_ �� अस��. म�णज�, श�कर�प�*� अ�ब�च�, उम�च� प�ज� करण� न��म�च ज�स� श��सकर अस��.]

ज� ह� ह���चन�च� सदI� ��चन, मनन कर��ल त���न� म��शर ल�कर पसन �'�'. ज� �� ह���चन न��म� ऐक� अस��ल � त��च� ह�च�र कर� अस��ल �� स�रह*� �'��ल. �� त���च�� क����� �शस�� �'��ल. ए�ढ� स��ग+न व��स =न�ज��ल� ब'ल��� कY, आ�� �+ प�ढच� लढ�ई करन �शस�� �'. स�ज� प�ढ� स��ग�', अस_ पब'=न करन �' पर�शर�च� म�लग� त��च�� हठक�ण� हनघ+न ज��'. न�र��ण अस प�'ग प�� भ�ग एकश� नव��णण���� स�पल�.

Page 70: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

न�र��ण अस प�'ग प�� (स�पल�)भ�ग द'नश���

स�ज� प�ढ� स��ग�', प��च हद�स घनघ'र ��द क�ल��न��र द'ण त���च�� हठक�ण� ग�ल�. ��द�च� अभ��स करन ज� फल हमळ�� �� ह� प���च�� ��चन�न� प�प �'�� म�ण+न *हत���न� ह� प���च� ��चन हनत� कर��� अस� स��ग���. ह� प���च� हनत� ��चन � मनन करण�र� प�प��प�स+न म�क �'�'. ब�हण�न� ��चल� �र त��न� म�क� हमळ��. �Iश� � श+द�न� ��चल� �र त���च�� सगळ�� क�मन� प+ण� �'���. ह� प���च� ��चन श�ण प�ण� क�रक आ�� म�ण+न �� हनत� कर���.

- द'ण प�� स�पल� -

Page 71: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

भ�ष���रक�र�च� पररच� - म� अश'क क'ठ�र�, म�झ�� ���च� ७७ �षi झ�ल� आ���. ग�ल� हकत��क �षi म� ह�ह�=

प�च�न गथ��च� एक क� ���ल म�ण+न अभ��स कर� अस�'. त�� क�ळ�� मल� समजल� कY,

आपल�� प�च�न हश*ण पद��� च�र ग�थ��च� म�त� �'��. त��� मन�सम���, म��भ�र�,

र�म��ण आहण �'ग��लसष �� म�त��च� �'��. आपल�� प+�Cच�� हश*ण पद��� ह� ग�थ��च�

��चन करण��च� पथ� �'��. न��रच�� क�ळ�� इ�गज��न� त���च� हश*ण पद�� ��थ� रज�ल�

� आपल� प�ठश�ळ� पद�� स�प�ष�� आल�. आपल�� हश*ण पद��� अ*र ओळख,

हन��श�स, गहण� ए�ढ�च हशक�ल� ज��. त��हश��� हशक���न� घ'क�पट� करण��च� म�त�

�'��. �� सगळ� आ�� इह���स जम� झ�ल�ल� असल� �र� त��च� उप��क�� न�क�र�� ��ण�र

न���. म�ण+न एक प�तन म� कर����च� ठर�ल�. म� एक अह�स�म�न� अभ��सक आ�� �र�

व��स�ग म'ठ� आ��. त�� पम�ण�, मन�सम��� पथम ई-स�ह�त�च�� म�ध��म�न� ��म��ल� हदल�.

त��च� च��गल� स��ग� झ�ल� आ��. त��म�ळ_ म�झ� उतस�� ��ढल� आहण म��भ�र��च�, 'जस�

आ�� �स�', अश�पक�रच� भ�ष���र आ�� द�� आ��. त��च� स�=�रणपण� ४० ख�ड �'ण�र

आ���. स�प+ण� म��भ�र� ��ण��स बर�च अ�=� ल�गण�र आ��. इ�र म�डळ� म��भ�र��च� भ�ष���र कर���न� त��च� आक�र आट'पश�र करण��स�ठ� त����ल हशक�ण+क�च� भ�ग व�थ� समज+न स'ड+न क��ळ कथ�भ�ग�च�च भ�ष���र कर��� त��म�ळ� एक शI*हणक प�स�क

म�ण+न अस_ भ�ष���र र��� न���. म� सगळ�� हन��श�स हशक�ण���� कथ� जश�च�� �श�

ठ��ल�� आ���. क���N ज�ग� ह�ष� समजण� स'प� व���� म�ण+न म� ट�प� हदल�� आ��� क����

क�स�� हदल�� आ���, क�रण मल� म�ह�� आ�� हक�, ह�च� ��चन करण�र� मर�ठ� भ�हषक

स�म�न� आ���. क'ण� ह�द�न ��चक अस�ल �र त��ल� त�� ट�प��च� गरज ��टण�र न���.

आ�� थ'ड� म�झ��बदल लल��� आ��. �स� प���� अश� क�म�� क'ण� स�सक� �च� प�ध��पक असल� प�ह�ज� अस_ क'ण�ल� ��ट�ल मग म� एक इ�लजन�अर क�� �� क�म कर�

आ�� अस� पश पड�ल पण त��च� उतर अस_ आ�� हक�, ए�ढ� म'ठ� क�म करण��स क'ण�

Page 72: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

���र �'� न��� आहण �� स�द� फ� कट करण�र� ह�द�न मल� हमळ�ल� न���. ज�� क'ण�ल� म� त��च� म�त� स��हग�ल� �� सगळ� त�� क�म�स�ठ� भरप+र म�न=न म�ग+ ल�गल� मग म�

ठर�ल� आपणच �� कर���. ग�ल� २५ �षi � म� हन��त ज��न जग� आ��, बर�च सम� म�झ��कड� आ�� मग आपणच �� कर��� अश� ह�च�र��न� �� कर����स घ��ल� � पथम

मन�सम��� हदल� आ�� म��भ�र� द�ण��च� प�तन च�ल+ आ��. त��स�ठ� दI��'ग��न� ई-

स�ह�त� स�रख�� ध�����द� म�डळNच� स�थ हमळ�ल��म�ळ_ म�झ� उतस�� हदग�हण� झ�ल�.

१९८५ प�[� म� म�झ� उद'ग कर� �'�'. क�रख�न� भ�ई�दरल� � र��ण�र च_ब+रल� त��म�ळ_ ��ण��ज�ण��च� दगदग म�झ�� पक� ��ल� झ�पल� न��� � म� हद��च�� झटक��न�

आज�र� झ�ल'. त��न��र ड@कटर�च�� सलल��न� म� सगळ� उद'ग ब�द करन घर�� बसल'.

थ'ड� बच� क�ल� �'�� त��च�� ज'र��र आज म� म�झ� स�=� ज��न जग� आ��. पIश�प�ठ�

ल�गण��च� स�भ�� म�झ� म�ळ��च न���. स�र����प�स+न ��चन�च� ��द �'�� त��� कथ�

क�द�ब��� ��चण��� रस नव���. म� क���N म�ह��� द�ण�र� ग�थच ��च� अस_. त��म�ळ_ अन�क ह�ष���च� व��स�ग झ�ल� त��� �� च�र प�स�क प�ढच�� हपढ�स ह�श�ष उप��क ठर��ल अस�

मल� ज�ण�+ ल�गल� ��व�� त���च� भ�ष���र� करण��च� ठर�ल�. त�� व�ह�र�क म�झ� ललख�ण

श��� ह�ष���� बर�च आ��. क@�हटन_टलच� कI. रतन�कर क� लकणC ह��न� आग�प+��क म�झ��

कड+न 'स_हद� ख� हनहम��� उद'ग', न����च� प�स�क लल�cन घ��ल�, मर�ठ���ल �� पह�ल�

ख�ह�ष�क प�स�क आ��. त��च�� च�र आ��त�� झ�ल�� आ���. बहळर�ज� म�लसक�च� स�प�दक भ'सल� ह��च�� आग��म�ळ_ त���च�� म�लसक��� म� १९९२ �� २००५ प�[�

श��क��[न� श���च� पद�श�र हश*ण एक� ल�खम�ल�च�� द�र� हदल� आ��. त��� ६५ ल�ख

लल��ल�. त�� हश��� स�प�दक भ'सल���च�� आग��म�ळ_ हनसग�श���च� ��त हशक�ण�र� एक

अभ��सकम, 'व�����ररक हनसग�श��� अभ��सकम' ���र करन �' स�खच�[न�

श��क��[स�ठ� १९९४ स�ल� उपलब= क�ल�. त��म�ळ_ आपल�� म��र�ष� �� हनसग�श���च�

पच�र झ�ल�. आ�� ह� उ��र���� ज�व��� शर�र स�थ द�ण��� क� चर�ई कर ल�गल� आ��,

Page 73: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

म�झ� सगळ� ल* आपल�� ह��द+ म�न����च� मर�ठ� म�णस�ल� पररच� करण���र आ��.

त��स�ठ� म��भ�र�, र�म��ण � �'ग��लसष ह��च� 'जस� आ�� �स_' अन���द करण���र भर

आ��. म�झ� ज�'ह�ष श�स�च� ज�न च��गल� आ��. त��पम�ण� जर ग'ष� �'ण�र अस��ल �र

म� २०२० न��र नस�न. त��स�ठ� �� सगळ� उपकम ल�कर�� ल�कर उरकण��च� म�नस

आ��.

आ�� क'ण�ल� पश पड�ल कY, �� इ�लजहन�रNगच� म�ण+स श����र कस_ लल���'? त�� बदल

थ'ड� लल���'. म�झ�� क�रख�न��� ब�f��क क�मग�र उरण, अललब�ग, �सईच� �'��. हश*ण

ब���च� पण एक�द� अ�ज�र कस_ ��पर����च� �� हशक�ल� हक�, �� त��� ल�करच हनषण��

�'� �'��. त�� म�ल��न� म� ह�च�रल� हक�, �� ए�ढ� �fश�र अस+न�� श��� क�� कर� न����?

त���च� एकच उतर अस_, म�लक श���� भ�ग� न���. मग म� ठर�ल_ श���श�स�च� अभ��स

कर����च�. अभ��स�च�च ��द असल��म�ळ_ �' स�र झ�ल�. त��� मल� ल�करच समजल�

कY, श���च� स�ब�= ब@टन� प�*� म��क'ब��@ल@ज�श� ज�स� आ��. मग म� त�� ह�ष��च�

अभ��स करन त��� ल�करच प�र�ग� झ�ल'. त�� अभ��स�पम�ण� म� क���N ��त ह�कलस�

क�ल� � �� अजम��ण��स स�र��� क�ल�. त��� अप�*�पम�ण� पररण�म हमळ+ ल�गल� त��पम�ण�

एक श�����त ह�कलस� �'� ग�ल�. म�झ�� क�मग�र�च�� श����र म�झ� प�'ग �'� �'��, त���

म�झ� पIस� ल�ग� �'�� � त���च� क� ट+ �हब� क�म कर� �'��. त����ळ� म� च��गल� �रण �'�'

� उतस��स�द� �'��. म�झ�� ��त�न� श��� उतम �'�� �� म� समजल' � �� सगळ� ��थ�च

स�पल�. �� सगळ� १९८२ �� १९८५ अश� स�ल�� झ�ल� �'��. म�स�द� �� सगळ� ह�सरन

ग�ल'. पर���, १९९२ स�ल� म'ठ� द �षक�ळ पडल� �'�� म��र�ष� �� त����ळ� म� एक दष�

ट�व���र प�ह�ल�, त��� एक ग�म�ण मह�ल� एक� ख'ल ह���र�� उ�रन ��ट�न� प�ण�

क�ढ+न ब�लद�� भर� �'��. त����ळ� मल� र���ल� न��� � ह�च�र क�ल�, म�झ�� ज�न�च�

जर उप�'ग �'ण�र नस�ल �र क�� क�म�च� �� ज�न. म� एक ल�ख लल��ल� � दIहनक

न�शहकल� प�ठ�ल�. �' ल�ख त���न� पलसद क�ल� न���. मग म� �' ल�ख बळ�र�ज�

Page 74: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

म�लसक�� प�ठ�ल�. त��� �' ��प+न आल�. �स� प���� न�शहकन�स�द� �' पलसद क�ल�. त��न��र बहळर�ज�च�� ��चक��च� पश ह�च�रण� स�र झ�ल� � म� म�झ� श���च� ज�न त���न�

त�� म�लसक�� ल�ख लल�cन द�ऊ ल�गल'. अश�रर��न� म�झ� श���� ललख�ण भरप+र झ�ल�.

त��बदल आ=� लल��ल� आ��.

आ�� थ'ड� म�झ�� बल@गप'सट बदल लल���'. ह��द+स��न�� २००८ स�ल� इ�टरन�ट�र

बल@ग स�र झ�ल� � म� त��� म�झ� बल@ग स�र क�ल�. म�झ�� ल¥स�� =म��बदलच�� ��दगस�

पर��� श�सश�द ह���चन�म�ळ_ पह�ल� बल@ग ब�द झ�ल�. म�झ� प+�C प��च बल@ग �'��. त��� म�

अभ��स��न� ज� स�श'=न करन श'=+न क�ढ� अस_, �� लल���'. त��� अन�क ह�ष���र�ल

म�झ� स�श'ल=� स�ह�त� पलसद कर� अस�'. त��� ब�हण =म�, जIन =म�, ल¥स�� =म�,

इसल�म, अथ�, न���, हन��श�स, र�जक�रण अश� ह�ष����र बर�च लल��� अस�'. �� ��म��

��च+ शक��. एकच बल@ग मर�ठ� आ�� ब�क�च� इ�गज�� आ���. लसल�क@न म=�ल बल@ग

इसल�म बदलच�� म�झ�� स�श'=न�च� श�सश�द ललख�ण आल��न��र ब�द झ�ल� आ��.

ग�गल�र�ल बल@ग म�त ज'र�� च�ल+ आ���. म�झ� अश� ह�ष���र�ल ह�च�र न�क�र�� ��ण�र न���� अस_ सत��ल� =रन असल��म�ळ� ज�व��� मल� क'ण� ह�र'= कर�' ��व��� त���न� म�

नमपण� स��ग�', क� प�� म�झ���र अब�न�कस�न�च� द��� कर���, �� झ�ल� हक�, �� ल'क गपप

�'���. क�रण, जर �� �स� द��� कर��� �र त��� �_च �रण��च� स�भ� ज�स� अस�'.

ए�ढ�च न��� �र त���च�� ख'ट�पण�च� ज�ह�र बभ� �'ईल �� त���न� पर�डण��स�रख� नस��.

म� पच�रक� थ�ट�च� ललख�ण कर� न���. ज� समज�� �� ह�ज�न�च�� आ=�र�न� लसद

करनच लल���', आजच�� क�ळ�� अस_ ललख�ण ब���च गट��न� आ�ड� न���. ब���च

ल'क��च� ख+नस�द� झ�ल� आ��� �� आपण ज�ण��च, म�ण+न म� शक��र म�झ��बदल क���N

लल�c इलच�� न���. सत��प�*� स'इसकरच� आज जम�न� आ��. म�झ� ज��न���ल अन�भ�

लल��ल� �र �� एक ��चन�� प�स�क �'ईल पण त��� स�� ��दगस� ह�ष� प�ढ� ����ल. म�

म��डल�ल� क'ण���� म�द� आज�र क'ण�ल��� ख'ट� ठर��� आल�ल� न���. ज��� ज���,

Page 75: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

जIन =म��बदलच� ��द स��ग�' एक उद��रण म�ण+न, १९०२ मध�_ सर जगद�शच�द ब'स

ह��न� �Iज�हनक प�र��� द�ऊन ज� लसद��� म��डल� त��च� प�र��� द�ऊन म� लल��ल� कY, �ल�

ज' जIन =म� पच�र�� आ�� �' ��न �ज�र �ष��प+�Cच�� अड�ण�पण��र आ=�रर� आ��,

त����ल सगळ_च ह�च�र अज�न�=�र�� म�ण+न ख'ट� आ���. ए�ढ�च न��� �र व����ररक

ज��न�� �' =म� प�ळण� क��ळ अशक� आ��. त��म�ळ_ जIन उखडल� पण स�दI��न� ��

ख+नखर�ब� करण�र� नसल��म�ळ_ ��चल'.

श��ट� म�झ�� �ब��� बदल लल���'. म�ळ��च म�झ� पक� �� �'ळ�म�स� अस�� त��� २०१० स�ल� ब�सटच�� बसन� मल� ५० फ+ ट ल��ब फ�कल��म�ळ_ प�र�� ज��ब�द झ�ल'

�'�'. म_द+ल� आघ�� झ�ल��म�ळ_ म�झ� समरणशक� ग�ल� �'��. द'न बरगड� ��टल��

�'त��. म�झ� श¦च � म�त ह���र हन��तण र�ह�ल� नव���. द�ड �ष� �स_च ग�ल�. त����ळ� म�झ�

�� ६८ �'��. क��ळ दI� बल�तर म�ण+न आज म� प+���� झ�ल' आ�� �र� क'ठल����

���न�न� प��स करण��स पर��नग� न���. म�ण+न म� क'ठ��� ज�� न���. ग�ल�ल� सम�ह� प�नu

आल� � आ�� सगळ� बर� च�लल� आ��. त�� क�ळ���ल अन�भ� ह�श�षकरन म�झ�� ज�न

स�=न�च�, म'ठ� र'चक आ���. �+���स ए�ढ� प�र�.

ई-स�ह�त�च�� पद�ल=क���[च�� आग��म�ळ_ �� म�झ��बदल� खर� म�ह��� सह�स�रपण�

हदल� आ��. जर शक� अस�ल �र त����ल मजक� र�� बदल न कर�� �' पलसद�स घ����.

अश'क क'ठ�र�,

२३- २ -२०१८

[email protected] ,[email protected]

Page 76: महभरतअन दकच द’न शबद - हद मन ज कˇN रचन स + मन आ त ˛ ल एक मभ र आ . हद च+ सगळ परपर , चल

ई स�ह�त� पह�ष�न -मर�ठ� भ�ष� आ�� झ�प घ�ण��च�� म+ड मध�� आ��. रडण����कड� ल* नक� द�ऊ. मर�ठ��

क=�च नव��� इ�क� ��चक आ��� आ��. प��C प�स�क�च�� एक� आ��त�च�� �ज�र न

�ज�र प�� ��पल�� ज��. प��च �ज�र म�णज� ड'क���रन प�ण�! आ�� ई प�स�क��च��

जम�न��� एक एक प�स�क प�च ल�ख ��चक��प��� ज�� आ���. �ष��ल� अ=�� क'ट�

ड�ऊनल'ड �'���. ��चक एकम�क��न� परसपर ऑड�र कर���. व�टस अप, ई म�ल, ऍपप,

बल�� ट�थ, ��बस�ईट, प�नड� �ईव�, लसड� अश� अस�ख� म�ग�[न� प�स�क� व���रल व���ल�

ल�गल� आ���. स�स�ट स�टल मर�ठ�च� ��र. ख�ड�प�ड��च�� गल�ब'ळ��प�स+न �� जग�च��

प�ठ��र�ल पत��क द�श��. र@क�टच�� ��ग��न� स�स�ट स�टल�ल�� मर�ठ�च�� ग�ड�ल� आ��

क'ण� थ��ब�+ शक� न���. �� =+म=डक क����� स��भ�ग� व��. आपल�� ओळख�च��

मर�ठ� स�*र��न� ��� ओढ�. त���च� ई म�ल पत�, व��टसप न�बर आम��ल� प�ठ��. ��म��

हक���� ��चक आण�. �� श�भर आण��ल आहण �� �ज�र आण��ल. ��मच�� व��टसप

ग�पम=+न ��च� ज�ह�र�� कर�. आपल��ल� क� ठल� प�स�क� ��चक��प�[� प'�'च���च�

आ��� �� आपल��ल� हटव��, प�परच� ज�ह�र�� पर�ड� न���. आमच� ��चक ��च आमच�

ज�ह�र�� एज�ट. ��च आमच� ��कद. मर�ठ� भ�ष�च� ��कद जग�ल� द�ख�+न द�ऊ.

[email protected] ल� कळ�+न ई-म�लन� म��ग��. हक��� 7710980841 �� न�बर

स�व� करन ठ���, �� न�बरल� ��मच� न����न� Whatsapp करन प�स�क� whatsapp म�गi

हमळ��. लल�क ई स�ह�त�च� app.https://play.google.com/store/apps/details?

id=com. esahity.www.esahitybooks ह� लल�क�र उपलब= आ���. �� download कर�. ��

स�� म'फ� आ���.

=न���द,