शेरलॉक - esahity.com...3 श रल क ह म स-6 हtपnस तक व न मoल...

2

शरलॉक होमस-6

मळ इगलीश लखक ndash ऑरथर कॉनन डॉयल

मराठी अनवाद ndash वषाली जोशी

copy वषाली जोशी

सवव हकक अनवाददकचया सवाधीन या अनवादातील कोणताही भाग कोणतयाही माधयमातन परससदध करणयासाठी

अनवाददकची पवव परवानगी घणयाची आवशयकता आह

दरभाष ९९२१७४६२४५

3


ह पसतक विनामलय आह

पण फ़कट नाही

या माग अनकााच कषट ि पस आहत

महणन ह िाचलयािर खचच करा ३ वमवनट

१ वमवनट लखकााना फ़ोन करन ह पसतक कस िाटल त कळिा

१ वमवनट ई सावहतय परवतषठानला मल करन ह पसतक कस िाटल त कळिा

१ वमवनट आपल वमतर ि ओळखीचया सिच मराठी लोकााना या पसतकाबददल

अवण ई सावहतयबददल साागा

अस न कलयास यापढ आपलयाला पसतक वमळण बाद होऊ शकत

दाम नाही मागत मागत आह दाद

साद आह आमची हिा परवतसाद

दाद महणज सततीच असािी अस नाही परााजळ मत सचना टीका विरोधी मत यााच सिागत आह परामावणक मत

असाि जयामळ लखकाला परगती करणयासाठी वदशा ठरिणयात मदत होत मराठीत अवधक कसदार लखन वहाि आवण

तयातन िाचक अवधकावधक परगलभ वहािा आवण सापणच समाज सतत एका नवया परबदध उाचीिर जात रहािा

4


लखक ऑरवर कॉनन डॉयल

अनवाददका वषाली जोशी

चलभाष ९९२१७४६२४५

इमल ndash vrishalisjoshigmailcom

या पसतकातील लखनाच सवव हकक अनवाददककड सरसित असन पसतकाच ककि वा तयातील

अिशाच पनमवदरण वा नाटय सचतरपट ककि वा इतर रपाितर करणयासाठी अनवाददकची परवानगी

घण आवशयक आह तस न कलयास कायदशीर कारवाई कली जाईल

This declaration is as per the Copyright Act 1957 Copyright protection in India is available for any literary dramatic musical sound recording and artistic work The Copyright Act 1957 provides for registration of such works Although an authorrsquos copyright in a work is recognised even without registration Infringement of copyright entitles the owner to remedies of injunction damages and accounts

परकाशन ई सासहतय परसतषठान

wwwesahitycom

esahitygmailcom

परकाशन ३ म २०२०

copyesahity Pratishthanreg2020

bull सवनामलय सवतरणासाठी उपलबध

bull आपल वाचन झालयावर आपण ह फ़ॉरवडव कर शकता

bull ह ई पसतक वबसाईटवर ठवणयापवी ककि वा वाचनावयसतररकत कोणताही

वापर करणयापवी ई परसतषठानची लखी परवानगी घण आवशयक आह

5

शरलॉक होमसविषयी

सिटीश लखक सर आरवर कॉनन डॉयल यािचया ससदधहसत लखणीन सनमावण कलल

शरलॉक होमस ह खासगी गपतहराच कपोलकसलपत पातर आह सनरीिणातील अचकता गनहगारी

शासतरातील जाणकारी व तकवशासतरावरील हकमत ही तयाची गनहा अनवषणातील बलसरान

आहत शरलॉक होमस हा सतत तवीस वष गपतहराच काम करतो आह सतरा वष तयाचा

मदतनीस डॉकटर जॉन वॉटसन हा तयाचया बरोबर काम करत असन वॉटसनचया लगनापवी व

बायको वारलयावर तो आसण शरलॉक ह दोघही २२१ ब बकर रसता यर समसस हडसन या

मालकीणबाईकडील सदसनकत रहात असलयाच दाखवल आह बहतक सगळया गोषटी वॉटसनचया

तोडन करन कलया गलया आहत

6

A Study In The Scarlet या आरवर कॉनन डॉयल यािचया पसहलया पसतकातन ह

पातर उदयास आल व ददवसददवस तयाची लोकसपरयता वाढत गली काहीजण तर ह कसलपत पातर

नसन खराच माणस असलयाच समज लागल व तो २२१ ब बकर रसता यर खरोखरिच रहातो

अस मान लागल रसडओ व दरदशवनवरील नाटक ससनम सशवाय सहहडीओ गमस अशी सवव

रठकाण समार शिभर वष शरलॉक होमसन गाजवन सोडली लिडनमधय शरलॉक होमस

वसतसिगरहालय आह सर आरवर कॉनन डॉयल याचया जनमगावी महणज एडडिबरो यरील सपकाडो

यर शरलॉक होमसचा पतळाही आह

पसहला रहसयकरा लखक अलन पो याचया गपतहराची रोडीशी छाप शरलॉक

होमसमधय भासत असली तरी जोसफ बल नावाचा सजवन फरासनसस टनकी ससमर हा पोलीस व

सर हनरी सलटील जॉन हा वदयकीय वकील या खऱयाखऱया लोकािची छटाही शरलॉक या पातरात

कॉननन रिगवलली ददसत मकससमलन हलर ह फर च लखक हनरी कॉहहन सनरमवत पातरही शरलॉक

होमस रिगवणयासाठी तयाचयाकडन वापरल गलयासारख वाटत तरीही शरलॉक होमस ह अतयित

गाजलल एकमवासितीय वयकतीसचतर असलयाच मानय करावच लागल

7

परसतािना

पानागविक उतसकता िाढििाऱया रहसयकरा िाचायला

कोिाला आिडत नाहीत तयाच कारिान मीदखील तया िाचत गल ि

मराठी लोकासाठी तया अनिाददत करावया अस िाटल यासति हा परपच

या पिी सहा-सहा कराच पाच सगरह परकावशत कल तयाना िाचकाचा

उदड परवतसाद वमळाला महिन हा सहा कराचा सहािा सगरह

डॉ वषाली जोशी

8

अपथिपविका

रहसय उकलिाऱया शरलॉक होमसचया चातयाथस

9

अनवाददकची ओळख


B Sc M A M Ed Ph D

२५ अनवाददत करा मराठी माससकामधन व अकरा पसतक ई सासहतयतफ परससदध

मराठी व इिगरजी माधयमािचया शाळाकॉलजमधय अधयापन

सिशोधन परकलपात सहभाग

कॉलजमधय पराचायवपद

सगमसिगीत सपधत पाररतोसषक

डसिरसायझरवर गाणी वाजवणयाचा

कसवता करणयाचा

व शबदकोडी बनवणयाचा छिद

सिपकव वषाली जोशी ७ अिय २० तळशीबागवाल कॉलनी पण ४११००९

चलभाष ९९२१७४६२४५

10

11

12

13

वषाली जोशी यािचया ई सासहतयवरील परकासशत बारा पसतकािचया

डलिकस

1 httpwwwesahitycomuploads5012501218dorian_gray_oscar_wilde_vrishali_joshipdf

2 httpwwwesahitycomuploads5012501218saki_vrishali_joshipdf

3 httpwwwesahitycomuploads5012501218sherlock_holms_4_vrishali_joshipdf

4 httpwwwesahitycomuploads5012501218sherlock_holmes_stories_1a_vrishali_joshi

pdf

5 httpwwwesahitycomuploads5012501218sherlock_holmes_stories_2_vrishali_joshi

pdf

6 httpwwwesahitycomuploads5012501218shakespere_stories_vrishali_joshipdf

7 httpwwwesahitycomuploads5012501218sherlock_h_3_vrishali_joshipdf

8 httpwwwesahitycomuploads5012501218mejavaanipurvi_and_other_stories_somers

et_maughm_vrishali_joshipdf

9 httpwwwesahitycomuploads5012501218wishwakatha_vrishali_joshipdf

10 httpwwwesahitycomuploads5012501218wishwakatha_3_vrishali_joshidocxpdf

11 httpwwwesahitycomuploads5012501218wishwakatha_2_vrishali_joshipdf

12 httpwwwesahitycomuploads5012501218sherlock_holmes_5_vrishali_joshipdf

14

करानकरम

The Adventure Of Three Students तीन विदयारथााच साहस

The Adventure Of The Golden Pince-Nez नाकािर कलिप असलला सोनरी चषमा

The Adventure Of Charles Augustus Milverton चारलस ऑगसटस विलवहरसनच साहस

The Adventure Of The Creeping Man हळच चालणाऱया िाणसाच साहस

The Adventure Of The Missing Three Quarter चकलल तीन कवारसर

The Adventure Of Six Napoleons सहा नपोलीयनसच साहस

15

The Adventure Of Three Students

तीन विदयारथााच साहस

lsquo९५ मधय जयात मी आता शिरायची गरज नाही अिा घटनासाखळीन मला व िरलॉक

होमसला एका मोठ शवदयापीठ असललया गावात काही आठवड घालवाव लागल तयावळी एक

लहानस पण माशहतीपणण साहस आमही कल तयाशवषयी साागतो तयातील सादयात माशहती

साागतााना वाचकाला त महाशवदयालय शका वा गनहगार ओळख आला अस वाटल तरी त फसव

तकण अस िकतील शका वा तयामळ कदाशचत कणाचया भावना दखावलया जाऊ िकतील इतक

दःखदायक परकरण खर तर काळाचया पडदयाआड गल तर बर पण माझा शमतर तयाचया जया

16

खयातीबददल परशसदध होता त गण दाखवणारी ती घटना खासगीपणा जपन वणणन करणयायोगय

आह शविष खासगी अस लोकााच शका वा जागच उललख टाळन मी ती गोषट साागायचा परयतन

करतो इा गलिि सासथा सथापनसाबाधीच खप अवघड अस सािोधनातमक काम तवहा होमस करत

असलयामळ आमही वाचनालयाचया िजारील छान फशनणचर असललया जागत रहात होतो तया

कामाच शनषकषण इतक धककादायक आल की त कदाशचत पढमाग माझया गोषटीचा शवषय होऊ

िकतील अस झाल की एका साधयाकाळी आमचया ओळखीच एकजण आमहाला भटायला

आल सट लक महाशवदयालयातील वयाखयाता शमसटर शहलटन सोमस तो उाच वगळाच

भावनािील व पटकन शचडणारा असा मनषय होता मला तो नहमी असवसथ वाट पण या

परसागी तो इतका अनावर शचडलला होता की नककी काहीतरी सफोटक घडल असणार अस

वाटत होत

ldquoशमसटर होमस तमचया अमलय वळातील काही तास तमही माझयासाठी काढ िकाल

असा मला शवशवास वाटतो आमचया सट लक महाशवदयालयात एक दःखदायक परसाग घडला

आह तमही इथच रहात असलयान या खदकारक बाबतीत तमचा सलला घयावा महणन मी

आलो आहrdquo

माझा शमतर उततरला ldquoमी आता खप वयगर आह आशण दसऱया कठलया गोषटीत लकष घाल

िकत नाही मला वाटत तमही पोशलसााची मदत घावीrdquo

ldquoनाही नाही शपरय सर अस करण सवणथा अिकय आह एकदा कायदा तोडला की मग

सगळ शबघडत जात परत तो अामलात आणण कठीण होत ही अिी एक कस आह की

महाशवदयालयाचया इभरतीला धकका लाग नय महणन ह परकरण वाढणयाच टाळण फार महतवाच

आह तमचया सामरथाणशवषयी व िकतीशवषयी आमही ऐकन आहोत आशण मला मदत कर

िकणार जगातील तमही एकमव माणस आहात बकर रसतयाचया छान पररसराचया सवयीला

मकलयामळ माझया शमतराची मनगलसथती थोडी शबघडलली होती तयाच माशहती व शचतर

17

शचकटवणयाच बाड तयाची परयोग करणयाची रसायन आशण तयाचा घरभर घातलला पसारा

याशिवाय तो असवसथ झाला होता

जवहा आमचया पाहणयान उशददशपत होऊन नाटकी हावभाव करत तयाची गोषट साागायला

सरवात कली तवहा होमसन न पटलयासारख तयाच खााद घसळल

ldquoशमसटर होमस मला तमहाला ह सपषट कल पाशहज की उदया फोटसकय

शवदयावतनासाठीचया परीकषचा पशहला शदवस आह मी एक परीकषा घणारा असन माझा शवषय

गरीक आह यात शवदयारथाानी न वाचललया पररचछदााच भाषाातर करायच असत तो परशनपशतरकवर

छापलला असतो तो जर शवदयारथाणला आधीच माशहती असल तर तो आधी तयारी कर िकल

महणन परशनपशतरका गपत ठवणयासाठी खप काळजी घतली जात

आज साधारण तीन वाजता या परशनपशतरका छापन आलया थसायडीडस (गरीक योदधा)

याचया इशतहासातील एक पररचछद तयात आह तो मला काळजीपवणक वाचण जररीच होत

कारण तयात काही चका असता कामा नयत चार वाजन तीस शमशनट झाली तरी माझ काम

झाल नवहत मी माझया एका शमतराला तयाचया खोलीवर चहासाठी भटणयाच वचन शदल होत

तयामळ मी माझ काम माझया टबलावर तसच सोडन साधारण तासाभराहन अशधक वळ शतथ

गलो

ldquoशमसटर होमस तमहाला माशहती असल की आमचया महाशवदयालयाला दहरी दार आहत

-- एक लोकरीपासन कलल शहरवट जाडसर अस व दसर ओकपासन कलल लाकडाच जड

अस मी परत यऊन बाहरील दारािी गलो तवहा माझी शकलली तयाला लावलली बघन मी

आशचयणचशकत झालो कषणभर मला अस वाटल की माझया हातन शकललया तथ राशहलया पण

तया तर माझया गलखिात सखरप होतया गली दहा वष माझयाकड असलला साियातीतपण

परामाशणक असा माझा नोकर बशनसटर याचयाकडच फकत माझया शकललीची नककल आह

अस मी समजत होतो मला चहा हवा आह का ह शवचारणयासाठी तो शतथ आला होता आशण

18

जातााना शनषकाळजीपण तो शकलली दारालाच शवसरन गला मी गलयावर काही शमशनटात

बहधा तो आला असावा इतर वळी तयाचा शवसराळपणा खपन गला असता पण तया शदविी

मातर त फारच वाईट पररणाम करणार ठरल

ldquoमी टबलाकड पाहताकषणी मला समजल की कणीतरी माझया कागदपतराामधय काही

ढवळाढवळ कलली आह तीन लााब शचठठाामधय परावा शदसत होता मी तया एकतर ठवलया

होतया आता मला अस आढळल की तयातील एक जशमनीवर पडलली होती दसरी टबलाचया

गलखडकीजवळील बाजला होती आशण शतसरी मातर मी जिी ठवली होती तिीच होतीrdquo

होमसन पशहलयाादाच काही हालचाल कली

तो महणाला ldquoपशहल पान जशमनीवर दसर गलखडकीजवळ व शतसर होत शतथचrdquo

बरोबर शमसटर होमस तमही मला आशचयणचशकत कलत तमहाला ह कस कळलrdquo

ldquoहा तमच रचीपणण साागण पढ चाल ठवाrdquo

ldquoकषणभर मला अस वाटल की बशनसटरन अकषमय अस सवातातरय घऊन माझया

कागदपतरााना हात लावलला आह तयान खप मनापासन त नाकबल कल तो खर बोलत

असलयाची माझी खातरी झाली दसर अस घडल अस िकल की कणी यणाऱयाजाणाऱयान

शकलली दाराला असलली पाहन मी शतथ नसलयाचा अादाज कला असल व आत शिरन कागद

पाशहल असतील शवदयावतनाची रककम बरीच असलयान ती शमळवण मलयवान ठरत कणा

अपरामाशणक अनीतीमान माणसान धोका पतकरन तयाचया ओळखीचया कणया शवदयारथााचा

फायदा करन दणयासाठी ह कल असाव

या घटनन बशनसटर फार नाराज झाला जवहा ही बाब उघडकीला आली तवहा तो

जवळजवळ चककर यऊन पडला मी तयाला थोडी बरडी पाजली व खचीवर ठवल मी खोलीची

खप काळजीपवणक तपासणी कली मला लगचच आत शिरललयान माग खणा ठवलयाच

19

आढळन आल गलखडकीजवळील टबलावर पगलिलला टोक कलयाचा कचरा पडला होता शतथ

तटलल शिसदखील पडल होत नककीच तया हलकटान घाईघाईन कागदावरील मजकराची

नककल करन घतली होती अस करतााना पगलिलीच टोका मोडलयामळ तयाला पगलिलीला

टोक कराव लागल असणारrdquo

बोलणयाकड जासत लकष दतााना तयाचा शवनोदी सवभाव उफाळन आलयान होमस

बोलला ldquoउततम निीब तझ शमतर शदसत आहrdquo

ldquoएवढच नाही मला लाल आचछादन घातलल नवीन टबल शमळाल आह मी व बशनसटर

िपथवर सााग िकतो की त गळगळीत व डाग न पडलल होत आता तयात एक तीन इाची

ओरखडा शदसतो आह ---- फकत ओरखडा नवह तर सरळ चीर गलली आह अजन साागायच

तर टबलावर मला एक लहानसा मातीचा िाक शदसला व तयात लाकड कापतााना जो कचरा

होतो तयाच तकड भरलयासारख वाटल मला वाटत जो माणस आत शिरला होता तयान या

खणा सोडलया असावयात तयाचया पायााच ठस शका वा अजन काही खणा सापडलया नाहीत

माझ काही डोक चालनास झाल तवहा मला अचानक तमही गावात असलयाच आठवल मी

ताबडतोब ह परकरण तमचया हवाली करणयासाठी शनघन आलो शमसटर होमस कपया मला

मदत करा तमही पहात आहात की मी गाागरन गलो आह मला तो माणस तरी सापडला

पाशहज शका वा मग मी दसरी परशनपशतरका काढपयात परीकषा पढ ढकलली पाशहज आशण ह तर

सपषटीकरण शदलयाशिवाय करता यणार नाही तयामळ भयानक परकरण उभ राहील तयामळ

महाशवदयालयाचयाच नवह तर शवदयापीठाचया इभरतीलाही धकका लागल काही गपतता पाळन

गाजावाजा होऊ न दता मला ह परकरण िाातपण शमटवायची इचछा आहrdquo

उठन तयाचा कोट ठवत होमस महणाला ldquoमला यात लकष घालायला आवडल आशण मी

तमहाला चाागला सलला दईन ही कस अगदीच रचीपणण नाही अस नाही या घटननातर तमहाला

कोणी भटल काrdquo

20

ldquoहो माझयाच इमारतीत रहाणारा दौलत रास नावाचा एक तरण भारतीय शवदयाथी मला

परीकषसाबाधी काही शवचारणयासाठी आला होताrdquo

ldquoजया परीकषला तो बसणार होता तयासाबाधीrdquo

ldquoहोrdquo

आशण परशनपशतरका तमचया टबलावर होतयाrdquo

ldquoमाझया समजतीपरमाण तया गाडाळललया होतयाrdquo

ldquoपण कदाशचत परावा महणन तया ओळखलया गलया असतयाrdquo

ldquoिकय आहrdquo

तमचया खोलीत आशण कणी नवहतrdquo

ldquoनाहीrdquo

ldquoत पराव शतथ असतील ह कणाला माशहती होतrdquo

ldquoछापणारा सोडन कणाला नाहीrdquo

ldquoबशनसटरला माशहती होत काrdquo

ldquoनाही खातरीन नाही कोणालाच माशहती नवहतrdquo

ldquoआता बशनसटर कठ आहrdquo

ldquoतो शबचारा बराच आजारी होता मी तयाला खचीवर ठऊन तसाच आलो मी

तमचयाकड यणयासाठी घाईत होतोrdquo

ldquoतमही दार उघडच ठवल काrdquo

21

ldquoमी परशनपशतरका परथम कलपबाद कलयाrdquo

तर मग शमसटर शहलटन सोमस आपण अस महण िकतो की तया भारतीय शवदयारथाणन

सााशगतलयाशिवाय तया कागदााची ढवळाढवळ करणारा माणस अचानक कसा काय शतथ

आला असलrdquo

ldquoमलाही तसच वाटतrdquo

होमस अनाकलनीय पदधतीन हसला

तो बोलला ldquoआपण शतथ एक चककर मार वॉटसन मानशसक शका वा िारीररक अिी

कठलयाही परकारची तझया अखतयारीत यणारी ही कस नाही ठीक आह तला यायच असल

तर चल आता शमसटर सोमस तमचयामागन आमही यतोrdquo

एका जनया महाशवदयालयाचया बरिीच शठपक असललया आवारात लााब बटकी

नकषीदार गलखडकी असलली अिी आमचया अिीलाची खोली होती गोशथक िलीचया दारातन

आत गलयावर एक शझजलला दगडी शजना लागला तळमजलयावर वयाखयातयाची बाहरची

खोली होती तयाचयावर परतयक मजलयावर एक अस तीन शवदयाथी रहात होत आमही समसयचया

जागी पोचलो तवहा आधीच साधीपरकाि पडला होता होमसन गलखडकीिी थााबन शनरखन

पाशहल नातर चवडयावर उभ राहन मान शतरपी करन खोलीत बशघतल

आमचा शवदवान मागणदिणक महणाला ldquoतो नककी या दारान आला असला पाशहज या

एका तावदानाशिवाय दसरा काही आत जायचा मागण शदसत नाहीrdquo

आमचया नवीन पाहणयाकड बघत वगळया परकार हसत होमस बोलला ldquoअर शपरय

माणसा ldquoजर इथ काही सापडणयासारख नसल तर आपण आत गलल बरrdquo

तया वयाखयातयान बाहरील दाराच कलप काढन आमहाला आत घतल आमही दारािी

उभ राशहलो होमस गालीचयाच शनरीकषण कर लागला

22

तो महणाला इथ तर काही खणा शदसत नाहीत अिा कोरडया शदविी अिी आिा

करण वयथण आह तमचा नोकर बराच सावरलला शदसतो आह तमही तयाला खचीत सोडन

आलयाच महणालात कठली खचीrdquo

ldquoती गलखडकीजवळीलrdquo

ldquoअसस या लहान टबलाजवळ तमही आता आत यऊ िकता माझा गालीचा तपासन

झाला आह परथम लहान टबलाकड बघ अथाणत काय झाल ह अगदी उघड आह तो माणस

आत आला मधलया टबलावरन कागदपतरााच गठठचयागठठ घतल त गलखडकीजवळील टबलावर

नल कारण शतथन तमही महाशवदयालयाचया आवारातन यतााना शदसला असतात आशण तयाला

पळन जाता आल असतrdquo

सोमस बोलला ldquoनाही तयाला अस करता आल नसत कारण मी कडचया दारान आलोrdquo

ldquoओहो अस कल होय ठीक आह तसही तयाचया मनात असणार मला तीन शचठठा

बघ बोटााच ठस नाहीत ---- नाही ठीक आह तयान ही पशहलयाादा घतली आशण उतरवन

काढली अस करायला कमीत कमी शकती वळ लागला असल पाऊण तास तयापकषा कमी

नाही मग तयान तो कागद खाली टाकला व दसरा घतला त करत असताानाच जवहा तमही

परत आलात तवहा ---- अती घाईन तयाला त बाद कराव लागल तो शतथ आला नवहता अस

भासवणयासाठी सवण काही होत तस ठवणयास तयाला वळच शमळाला नाही तमही बाहरील

दारान आलात तवहा शजनयावरील घाईचा पदरव तमहाला ऐक आला नाही बरोबरrdquo

ldquoनाही मला ऐक आला नाहीrdquo

ldquoठीक आह तयान इतकया जोरान शलशहल की पगलिलीच टोक तटल आशण तमही

बशघतलयापरमाण तयाला टोक कराव लागल पगलिल काही साधीसधी नवहती ती सवणसामानय

आकारापकषा मोठी व मऊ शिस असलली होती शतचा बाहरील राग गडद शनळा होता चाादीचया

23

रागान ती बनवणाऱयाच नाव कोरलल होत आशण राशहलला तकडा फकत दीड इाचाचा वाटतो

आह शमसटर सोमस आता तमचा माणस सापडला मी जवहा महटल की तयाचयाकड आकारान

मोठा पण बोथट चाक होता तवहा तमहाला अजन मदत शमळालली आहrdquo

हा माशहतीचा पर ऐकन शमसटर सोमस फार आनाशदत झाल त महणाल ldquoमला इतर

सवण मदद समजल पण खर तर या लााबीचया परकरणात ---- ldquo

होमसन NN व तयानातर काही नसलला पगलिलचा एक लाकडी तकडा हातात धरला

ldquoतमही बघता आहातrdquo

ldquoनाही मला अजनही भीती वाटत आह की ---- ldquo

ldquoवॉटसन मी तझयाबाबतीत नहमी अनयाय कला आह तयात दसरही आहत ह NN

काय असल त िबदाचया िवटी आह तला माशहती आह की जोहान फबर ( JOHANN

FABER ) ह पगलिल बनवणाऱयाच अगदी सवणसामानय नाव आह ह सपषट होत नाही की JOHA

ही अकषर जाऊन फकत NN ही अकषर किी काय उरली पढची FABER ही अकषर कठ गली

तयान लहान टबल शवजचया शदवयापासन बाजला ठवल ldquoमला वाटत जर तयान इथ बसन पातळ

कागदावर शलशहल असत तर पॉशलि कललया पषठभागावर काही खणा शदसलया असतया नाही

मला तर काही शदसत नाही आता अजन यात बघणयासारख काही आह अस मला वाटत

नाही आता मधलया टबलाचया बाबतीत काय त बघ मला वाटत तमही महटलयापरमाण ह

िाकचया आकाराच काळ घटट पोकळ अस काही आह व तयात लाकड तासन शनघतात तस

तकड भरलल वाटत आहत शपरय माणसा ह फार कतहलजनक आह आशण चरा ---- ठळक

चीर मला शदसत आह चरा पडन सरवात झाली असावी व तयाचा िवट चीर पडणयात झाला

शमसटर सोमस या कसकड माझ लकष वळवलयाबददल मी तमचा ॠणी आह शमसटर सोमस

ह दार कठ उघडतrdquo

24

ldquoमाझया झोपायचया खोलीकडrdquo

ldquoतया घटननातर तमही शतथ गलात काrdquo

ldquoनाही मी सरळ तमचयाकड आलोrdquo

ldquoमला शतथ पहाणी करायला आवडल शकती छान जनया वळणाची खोली आह मी

जशमनीच शनरीकषण करपयात थोड थााबा नाही काही शविष शदसत नाही या पडदयाच काय

तमही तमच कपड तयामाग ठवता जर या खोलीत कणाला लपाव लागल तर शतथच लपाव

लागल कारण पलाग फार बटका आह व कपडयााच कपाट फार उाच आह मला वाटत शतथ

कणी नाही आह नाही काrdquo

होमसन पडदा बाजला कला तवहा मी सजग होतो कारण काही गाभीर अनपशकषत अस

काही होणार असलयाच तयाचया दषटीकोनावरन व ताठरपणावरन शदसत होत तस पहाता

पडदयामागन काहीच शनघाल नाही पण खाटााना बााधललया दोऱयाावर तीन चार कपड लोाबत

होत होमस परत शफरला आशण जशमनीवर अचानक थााबला

तो महणाला ldquoअरचचा ह काय आहrdquo

अभयाशसकतील छोटा टबलावर होत तसच िाकचया आकाराच काळ घटट काही शतथ

पडल होत शवजचया शदवयाचया परकािात तयान तळहात उघडन तयावर त ठवल

ldquoशमसटर सोमस तमचया पाहणयान तमचया उठाबसायचया खोलीशिवाय झोपायचया

खोलीतही काही खणा सोडललया शदसतातrdquo

ldquoतयाला शतथ काय काम पडल असलrdquo

ldquoमला वाटत मला परस समजल आह तमही अचानक परत आलात तयामळ तमही

दारािी आलयावर गाागरन जाऊन तयाला काय कराव त कळना तयान तयाला उघड पाडणार

सवण काही गोळा कल व तमचया झोपायचया खोलीत लपलाrdquo

25

बापर शमसटर होमस तमही मला अस साागत आहात का की मी व बशनसटर इथ बोलत

असतााना आत तो माणस लपलला होता आशण आमहाला ह माशहती नवहत

ldquoअस मला वाटतrdquo

ldquoनककीच याला काही पयाणय असल शमसटर होमस तमही माझया झोपायचया खोलीची

गलखडकी तपासली काrdquo

ldquoनकषीदार जाळी शििाची चौकट तीन अलग गलखडकया एक शबजागरीवर डलणारी

आशण माणस तयातन जाऊ िकल इतकी मोठीrdquo

ldquoतच तर आवारातील एका बाजन ती शदसत पण काही भाग न शदसणारा आह तो

माणस शतथन आत शिरला असल झोपायचया खोलीतन जातााना खणा माग सोडलया असतील

आशण िवटी दार उघड बघन सटकला असलrdquo

होमसन अधीरपण मान हलवली

तो महणाला ldquoआपण वयावहाररक दषटीकोन ठऊ तीन शवदयाथी हा शजना वापरतात अस

तमही मला सााशगतल त मला समजल तवहा त तमचया दारावरन जातात काrdquo

ldquoहोrdquo

त सवणजण या परीकषला बसणार आहत काrdquo

ldquoहोrdquo

ldquoइतर दोघाापकषा एका कणावर तमचा जासत सािय आह काrdquo

सोमस अडखळ लागला

तो महणाला ldquoहा फार नाजक परशन आह काही पराव नसतााना एखादा कसा काय सािय

घऊ िकलrdquo

26

ldquoतो कोण आह त तर साागा परावयााच मी बघतोrdquo

ldquoमग मी तमहाला तया शतनही शवदयारथााबददल साागतो सवाणत खाली रहाणारा शगलशिसट

आह तो अभयासात आशण खळातही हिार आह तो रगबी साघातन व महाशवदयालयाचया शिकट

साघातन खळतो अडथळयाचया ियणतीत व लााब उडीत तयाला पदक शमळाल होत तो छान

तगडा आह तयाच वडील सर जाबझ शगलशिसट ह रसचया नादापायी बदनाम झाल होत तयाानी

मलाला दाररदरयात लोटल पण तो महनती व अभयास आह तो नककी पढ यईल

ldquoदसऱया मजलयावर दौलत रास नावाचा भारतीय शवदयाथी रहातो तो इतर

भारतीयाासारखा िाात अबोल व समजणयास कठीण आह तो कामाला चाागला आह गरीक हा

तयाचा कचचा शवषय आह तो अभयास व वयवगलसथत मलगा आह

ldquoसवाणत वरचया मजलयावर माईलस मकलारन रहातो तयान काम करायच ठरवल तर तो

हिार आह ---- शवदयापीठातील बगलदधमान व सवाणत चमकदार शवदयाथी पण तो जरा वहावत

जाणारा सखलोलप व फारसा ततववादी नसलला आह पशहलया वषी एका काडाणचया

परकरणावरन तयाला जवळजवळ बाहर हाकलणयापयात पाळी आली होती तो हटटी व मनमानी

करणारा व वाईट सवयी असलला आह तयाचया पवीचया आयषयात तो शटवलयाबावलया करत

शहाडत होता तयाला परीकषची नककीच भीती वाटत असली पाशहजrdquo

ldquoमहणज तयाचयावर तमचा सािय आह तरrdquo

ldquoइतकया टोकापयात मी जाणार नाही पण शतघाापकी तो असणयाची िकयता कमी

आहrdquo

ldquoबरोबर शमसटर सोमस आता तमचा नोकर बशनसटर याला बोलवाrdquo

तो एक लहानसा गोरा घोटन दाढी कलला पननािीचा इसम होता तयाचया िाात

चाकोरीबदध आयषयात अचानक उठललया या वादळान तो अजनही तरासलला वाटत होता

तयाचा गबगबीत चहरा नाराजीन ताणलयासारखा झाला होता व बोट काही चाळा करत होती

27

तयाचा मालक बोलला ldquoबशनसटर आमही या परकरणाचा तपास करत आहोतrdquo

ldquoहो सरrdquo

होमस महणाला ldquoतझी शकलली दाराला राशहली ह मी समज िकतो बरोबर नाrdquo


ldquoनमक आत परशनपशतरका पडललया असताना तयाच शदविी तझया हातन ह वहाव ह जरा

वगळच वाटतrdquo

ह माझ ददव आह सर पण माझया हातन काही वळा हा परकार पवी पण झालला

आहrsquo

ldquoत खोलीत कधी शिरलासrdquo

ldquoसाधारण साडचार वाजता शमसटर सोमस यााची ती चहाची वळ आहrdquo

ldquoशतथ त शकती वळ होतासrsquo

ldquoजवहा मी पाशहल की त आत नाहीत तवहा मी लगच बाहर पडलोrdquo

ldquoत टबलावर पडललया परशनपशतरका पाशहलयास काrdquo

ldquoनाही सर ---- खातरीन नाहीrdquo

ldquoत शकलली दाराला किी काय शवसरलास

rdquoमाझया हातात चहाच ताट होत मला वाटल मी शकललीसाठी परत यईन पण मी

शवसरलोrdquo

ldquoबाहरील दाराला आपोआप लागणार कलप आह काrdquo

ldquoनाही सरrdquo

28

ldquoमग त दार पणण वळ उघडच होतrdquo


ldquoखोलीतील कणीही बाहर जाऊ िकल असतrdquo


ldquoजवहा शमसटर सोमस परत आल व तला बोलावल तवहा त फार तरासन गलास काrdquo

ldquoहो सर मी इथ असलयापासन गलया अनक वषाणत अिी गोषट झाली नवहती मला

जवळजवळ भोवळच आलीrdquo

ldquoत मी समज िकतो तला बर वाटत नाहीस झाल तवहा त कठ होतासrdquo

ldquoमी कठ होतो महणज काय मी दाराजवळ होतोrdquo

ldquoह शवशचतर आह कारण त कोपऱयाजवळ तया खचीत बसलास या इतर खचयाण त का

ओलााडलयास

ldquoमला माशहती नाही सर मी कठ बसलो तयाच मला एवढ काही दणघण नवहतrdquo

ldquoशमसटर होमस तयाला तयाबददल खरच शविष माशहती नाही अस मला वाटत कारण तो

फार असवसथ शदसत होता ---- खपच घाबरललाrdquo

ldquoतझा मालक गलयावर त इथच थााबलास काrsquo

ldquoफार तर एखाद शमशनट मग मी दाराला कलप लावल व माझया खोलीवर गलो ldquo

ldquoतला कोणाचा सािय यतोrdquo

ldquoओहो मी अस काही साागायच धाडस करणार नाही सर अिी कारवाई करन

सवतःचा फायदा करन घणारा कणी सभय गहसथ या शवदयापीठात असल अस मला वाटत

नाही नाही सर माझा यावर शवशवास नाहीrdquo

29

होमस महणाला ldquoठीक आह चालल ओहो अजन एक गोषट त तया तीन शवदयारथाापकी

कणाला काही शबघडल असलयाच बोलला नाहीस नाrdquo

ldquoनाही सर एकही िबद नाहीrdquo

ldquoतला तयााचयापकी कोणी शदसल नाही काrdquo


lsquoछान शमसटर सोमस आता तमहाला चालत असल तर आपण महाशवदयालयाचया

आवारात एक चककर मारrdquo

अाधारात आमहाला आमचया डोकयावर परकािाच तीन शपवळ चौकोन शदसल

वर बघत होमस महणाला ldquoतमच शतनही पकषी तयााचया घरटात आहत अरचचा त काय

आह तयााचयापकी एकजण परसा असवसथ शदसतो आहrdquo

तया भारतीयाची पडछाया अचानक गलखडकीचया पडदयावर उमटली तो तयाचया खोलीत

खालीवर फऱया मारत होता

होमस बोलला ldquoमला परतयकाकड डोकावायला आवडल अस करता यईल काrsquo

सोमस उततरला ldquoकाही अडचण नाही महाशवदयालयातील या सवाणत जनया खोलया

आहत आशण पाहणयाानी शतथ जाण काही जगावगळ नाही चला मी सवतः तमहाला घऊन

जातोrdquo

आमही शगलशिसटच दार वाजवलयावर होमस बोलला ldquoकपया नाव सााग नकाrdquo आमही

काय उददिान आलो आहोत त समजलयावर शफकट शपवळया रागाच कस असललया उाच व

कि तरणान दार उघडन आमच सवागत कल शतथ खरोखरच उतसकता वाटल अस काही

मधययगीन वासतिासतराच घरगती नमन होत होमसला तयापकी एक इतका आवडला की तयान

30

तयाचया वहीत तयाच शचतर काढायचा आगरह धरला तयाची पगलिल तटलयामळ यजमानाकडन

ती मागन घयावी लागली आशण िवटी सवतःचा चाक काढन शतला टोक कराव लागल तोच

चमतकाररक अपघात िाात छोटािा टोक खाली आललया नाकाचया आमचयाकड साियान

बघणाऱया तरणाबरोबरदखील झाला होमसचा वासतिासतरीय अभयास सापला तवहा तो

अथाणतच आनादी झाला होमस ज पराव िोधत होता त तयाला सापडल अस काही मला वाटल

नाही फकत आमची शतसऱया शवदयारथाणची भट शनषफळ ठरली तयाच बाहरच दार आमही

वाजवलयावर उघडल नाही आशण तयामागन शिवयााचया लाखोलीची बरसात सोडन काहीच

ऐक आल नाही ldquoत कोण आहस याची मला काही पवाण नाही त खडडयात जा उदया परीकषा

आह आशण मी कणाचही काही ऐकणार नाहीrdquo एका रागीट आवाजान गजणना कली

आमही शजनयावरन खाली जायला लागलयावर रागान उसळत आमचा अिील

उदगारला ldquoउदधट माणस अथाणत कोण दार ठोठावत आह ह तयाला समजल नाही पण तरी

तयाची वागणक खरोखर असभय व काही वळा तर साियासपद वाटतrdquo

होमसची परशतशिया औतसकयाची होती

तयान शवचारल rdquoतमही मला तयाची उाची शकती आह ह शबनचक सााग िकाल काrdquo

ldquoशमसटर होमस खर तर नाही तो भारतीयाापकषा उाच आह पण शगलशिसटइतका उाच

नाही माझया अादाजान तो साडपाच फट असावाrdquo होमस बोलला ldquoत फार महतवाच आह

आशण सोमस आता िभ रातरrdquo

आमचा अिील नवल वाटन व दःखान ओरडला ldquoशमसटर होमस दव माझयावर दया

करो तमही एकाएकी मला अस सोडन जाऊ िकत नाही तमहाला माझी अवसथा लकषात

आलली शदसत नाही उदया परीकषा आह आज रातरीच मला काही कती कली पाशहज एका

परशनपशतरकबाबत काही घोळ झाला असल तर परीकषा रोखायला हवी आललया पररगलसथतीला

तोाड दयायला हवrdquo

31

ldquoतमही ज काही आह त तसच सोडा मी सकाळी लवकर यतो आशण याबददल बोलतो

मला वाटत तवहा मी काही शनणणय घयायचया गलसथतीत असन मधयातरीचया काळात काही बदल

नका ---- काहीही बदल नकाrdquo

ldquoठीक आह शमसटर होमसrdquo

ldquoमनावर काही ताण यऊ दऊ नका तमचया अडचणी ामधन आपण नककी बाहर पड

मी काळी माती व टोक कललया पगलिलच अविष माझयाबरोबर घतो िभ रातरrdquo

आमही बाहर चौकोनी आवारात आलो तवहा आमही परत वर गलखडकीकड बशघतल

भारतीय शवदयाथी अजन फऱया मारत होता बाकी दोघ शदसत नवहत

आमही मखय रसतयावर आलयावर होमस महणाला ldquoतर मग वॉटसन तला काय वाटत

हा छोटासा खळ आह ---- तीन पततााची जाद महणता यईल नाही का तीन लोक आहत

तयातील एकाच ह कतय असणार त तयाच नाव सााग काय साागतोसrdquo

ldquoतो वरचया मजलयावरील वाईट तोाडाचा माणस तयाचयाबददलचा अहवाल सवाणत खराब

आह तो भारतीयदखील लबाड व फसवया आह तो खोलीभर फऱया का मारत होताrdquo

ldquoतयाच एवढ काही नाही अनक माणस काही पाठ करतााना तस करत असतातrdquo

ldquoपण तयान आपलयाकड शवशचतर नजरन पाशहलrdquo

ldquoजवहा दसऱया शदविी असललया परीकषचा अभयास तमही करत असता आशण एकक

शमशनट महतवाच असत तवहा कणा परकया लोकााची गदी आली तर तमही दखील असच

बघाल नाही मला तयात काही वाटत नाही पगलिली व चाक ---- सवण काही समाधानकारक

होत पण तया माणसान मला कोडयात टाकलrdquo

ldquoकोणीrsquo

32

ldquoतो नोकर बशनसटर यात तयाचा काय डाव आहrdquo

ldquoतयान तर तो खप परामाशणक असलयाच माझया मनावर ठसवलrdquo

ldquoमाझही तसच झाल तच कोडयात टाकणार आह इतका परामाशणक माणस का बर -

--- ठीक आह इथ या मोठया दकानदारााची नाव आहत आपण आपल सािोधन इथन सर

करrdquo

जयााचा या घटनवर पररणाम होईल अस या िहरात फकत चार कागद पगलिली इ

शवकणार दकानदार आहत तयातील परतयकाला होमसन पगलिलीला टोक कलला कचरा शदला

आह व तिाच पगलिलची मागणीही कली आह सगळयाानी त मानय कल पण ती पगलिल

आकारान फार मोठी असन नहमी दकानात असतच अस नाही अस त महणाल माझा शमतर

तयाचया हरणयामळ शनराि झालला शदसला नाही पण तयान अधणशवनोदी पदधतीन खााद घसळल

ldquoमाझया शपरय वॉटसन ह चाागल झाल नाही तरी हा उततम आशण एकलता एक िवटचा

परावा आह आता काही करायच राशहल नाही पण खर तर मला थोडासा सािय आह की

तयाशिवायदखील आपण आपली कस उभी कर िक अर दवा नऊ वाजायला आल आशण

आपली मालकीण शहरव वाटाण साडसातला उकळवत वॉटसन तझया सततचया ताबाखमळ

तला हाकलल जाणयाची भीती मला वाटत आह मी तझया अधःपतनात सहभागी होईन ----

पण नाराज वयाखयाता शनषकाळजी नोकर व तीन हिार उदयोगी शवदयाशथण यााची समसया

सोडवणयापवी नाहीrdquo

तया शदविी मग होमसन तया बाबतीत काही शवचार कला नाही तरी आमचया उिीरा

झाललया जवणानातर तो खप वळ शवचारात गाग होऊन बसला होता

सकाळी आठ वाजता तो माझया खोलीत आला माझी सकाळची आगलनहक नकतीच

उरकली होती

33

तो बोलला ldquoवॉटसन सट लककड जायची वळ झाली आह तला नयाहारीशिवाय

चालल काrdquo

ldquoखातरीनrdquo

ldquoआपण सोमसला काही आिादायी साागत नाही तोपयात तो नाराजीन फार अवघड

मनगलसथतीत असलrdquo

ldquoतझयाकड तयाला साागणयासारख काही आिादायी अस आह काrsquo

ldquoमला वाटत आहrdquo

ldquoत शनषकषाणपरत आलास काrdquo

ldquoहो माझया शपरय वॉटसन मी ह कोड सोडवल आहrdquo

ldquoपण तला नवीन काय पराव शमळालrdquo

ldquoओहो सकाळी सहासारखया अवळी मी सवतःला काही उगीचच अाथरणाबाहर

काढलल नाही मी दोन तास कषट कल आहत व शनदान पाच मल चाललो आह त काही ठोस

दाखवणयासाठीच त बघrdquo

तयान तयाचा हात दाखवला तयाचया तळहातावर तीन िाकचया आकाराच काळया घटट

मऊसर मातीच लहानस ढीग होत

ldquoका होमस काल तर तझयाकड फकत दोन होतrdquo

ldquoआज सकाळी अजन एक शमळाला एक व दोन िमााकाच शजथ शमळाल शतथच हा

शतसराही शमळाला कळल का वॉटसन चल शमतर सोमसची काळजी दर करrdquo

तो ददवी वयाखयाता तयाचया कायाणलयात पोचला तवहा नककीच फार दयनीय रीतया

शचातत होता काही तासात परीकषा सर झाली असती झालल सवण लोकाामधय जाहीर कराव की

34

गनहगारााना तयााच मलयवान शवदयावतन शमळणयास परवानगी दयावी याबददल तो अजन दगधयात

होता तयाचया मानशसक कतरओढीमळ तो जमतम गपप उभा राशहला होता होमस शदसताकषणी

तो हात पसरन तयाचयाकड धावत गला

ldquoमी दवाच आभार मानतो की तमही आलात मी घाबरत होतो की तमही सगळ अधणवट

सोडल की काय मी काय करायच आह परीकषा होऊन दयायची काrdquo

ldquoहो ती अथाणत होऊन दयायचीrdquo

ldquoपण तो हलकटrdquo

ldquoतो सपधत शजाकणार नाहीrsquo

ldquoतमहाला तो माशहती आहrsquo

ldquoअस मला वाटत जर या गोषटी जगजाहीर वहायला नको असतील तर आपण

िगलकतमान बनन आपलयाला एका खासगी कोटाणचया सनावणीसाठी तयार कल पाशहज कपया

सोमस तमही शतथ उभ रहा वॉटसन त इथ उभा रहा मी खची मधयभागी घतो मला वाटत

आता आपण गनहगाराचया मनात भीती उतपनन करत आहोत कपया घाटी वाजवा

बशनसटर आला आशण आमचया कोटाणतील आशवभाणवाला दचकन माग सरकला होमस

महणाल ldquoत त दार लाव बशनसटर आता आता त आमहाला कालचया घटनबददलच सतय कपया

साागिील काrdquo

तो माणस नखशिखाात पााढरा फटक पडला

ldquoमी तमहाला सवण काही सााशगतल आह सरrdquo

ldquoअजन काही साागायच नाहीrsquo


35

ldquoठीक आह मग मी तला काही सचवतो काल जवहा त खचीत बसलास त कोण

खोलीत यऊन गल ह कळ नय महणन काही वसत लपवणयासाठी बसलास काrdquo

बशनसटरचया चहऱयावर भीती पसरली

ldquoनाही सर खातरीन नाहीrdquo

होमस आतमशवशवासपवणक बोलला ldquoह फकत सचवल होत मी ह शसदध कर िकणार

नाही ह कबल करतो पण अस घडल असण िकय असलयाच वाटत कारण शमसटर सोमस

यााची पाठ वळलयाबरोबर त झोपायचया खोलीत लपललया माणसाला सोडलसrdquo

बशनसटरन तयाचया कोरडया पडललया ओठाावरन जीभ शफरवली

ldquoनाही आत कणीही नवहतसरrsquo

ldquoओहो बशनसटर ह दयनीय आह आजपयात त खर बोलत आलास पण आता त खोट

बोलत आहस ह मला समजल आहrdquo

तया माणसाचा चहरा लकषणीय रीतया आिमक झाला

ldquoशतथ कोणीही नवहत सरrdquo

ldquoय बशनसटर इकड यrdquo

ldquoनाही सर शतथ कणी नवहतrdquo

ldquoतर मग त आमहाला अजन काही माशहती दऊ िकत नाहीस त इथ खोलीतच

राहिील का तया शतथ झोपायचया खोलीचया दारािी उभा रहा आता शमसटर सोमस मी

तमहाला शगलशिसटचया खोलीत जाऊन तयाला तमचया खोलीत आणणयाची शवनाती करतोrdquo

कषणभरान तो वयाखयाता तया शवदयारथाणला घऊन आला तो उाच बारीक डौलदार चपळ

आलहादक व मोकळया मनाचा छान मनषय होता तयाच तरासलल शनळ डोळ आमचयापकी

36

परतयकाकड बघत होत आशण नातर पढील कोपऱयावर उभया असललया बशनसटरवर

अनाकलनीय दःखान गलसथर झाल

होमस महणाला ldquoदार लाव आता शमसटर शगलशिसट इथ फकत आमहीच आहोत बाकी

कणी नाही आपण काय बोलतो आहोत ह कणालाही समजणयाची िकयता नाही आपण

एकमकाािी मोकळपण बोल िकतो शमसटर शगलशिसट आमहाला अस जाणन घयायच आह

की कालचयासारख कतय करायला त आशण तो आदरणीय माणस कस काय तयार झालातrdquo

तो ददवी तरण मनषय दोन पाऊल माग झाला व तयान बशनसटरकड एक घाबरलला

दषटीकषप टाकला

तो नोकर ओरडला ldquoनाही शमसटर शगलशिसट मी एकही िबद बोललो नाही ---- कधीच

एकही िबद बोललो नाहीrdquo

होमस महणाला ldquoपण आता बोलला आहस आता ह बघ बशनसटर ह बोललयावर तझी

अवसथा चमतकाररक झाली आह आता तला मोकळपण कबलीजबाब दयावाच लागलrdquo

शगलशिसटन कषणभर हात वर करन थरथरणाऱया िरीरावर काब आणायचा परयतन

कला नातर तयान टबलािजारी गडघयाावर बसकण मारली व चहरा हाताामधय झाकन घतला

तो भावनावि होऊन जोरजोरात हादक दऊ लागला

होमस कनवाळपण बोलला ldquoय इकड य माणस महटला की चकतोच तला कोणीही

उददाम व दषट गनहगार महणणार नाही मी जर शमसटर सोमसना काय झाल त सााशगतल तर

कदाशचत त तला बर पडल मी कठ वगळ काही सााग लागलो तर त मला दरसत कर चालल

का ठीक आह उततर दणयाच कषट घऊ नकोस मी तझयावर अनयाय करत नाही ना एवढ

बघ

37

ldquoशमसटर सोमस तमही मला जवहा सााशगतल की बशनसटरन तमचया खोलीत परशनपशतरका

असलयाच कणाला सााशगतल असणयाची िकयता वाटत नाही तवहाच माझया मनात ही कस

काही आकार घऊ लागली अथाणत छापणाऱयाला वगळता यत तो तयाचया खोलीत कागदपतर

तपास िकतो भारतीयाचा मला काही सािय आला नाही जर परशनपशतरका गाडाळललया

असतया तर तयाला कदाशचत त काय आह त कळल नसत तर दसरीकड अस वाटत की

शवचार करणयास अवघड अिा योगायोगान तो माणस खोलीत आला आशण नमक तयाच

शदविी कमणधमणसायोगान परशनपशतरका टबलावर होतया ह मी फटाळन लावतो आत आललया

माणसाला शतथ

परशनपशतरका आहत ह माशहती होत ह कस काय

जवहा मी तमची खोली बशघतली तवहा गलखडकीच शनरीकषण कल समोरील खोलयाामधील

माणसााचया दखत कणीतरी आत शिरला व शदवसाढवळया तो आत आह असा शनषकषण मी

काढतो आह की काय अस तमहाला वाटन तमही माझ चाागल मनोराजन कलत अिी कलपना

मखणपणाची होती कणी माणस गलखडकीवरन जातााना खोलीतील मधलया टबलावरील

कागदपतर शदसणयासाठी तयाची उाची शकती पाशहज ह मी मोजत होतो मी सहा फट उाच आह

आशण मला त बघणयासाठी परयास पडत होत तयामळ सहा फटाापकषा कमी उाची असणाऱयााना

त िकय नाही मला असा शवचार करायच कारण असलयाच तमही आधीच पाशहल आह जर

तमचया तीन शवदयारथाापकी एखादा अिा असामानय उाचीचा असल तर तयालाच ह िकय आह

ldquoमी आत आलो आशण तमहाला शवशवासात घतल तमही शगलशिसटबददल तो लााब उडी

मारणारा असलयाच साागपयात कडचया टबलाबाबत मी काही शवचार कला नवहता नातर

कषणभरात माझया सवण काही लकषात आल आशण मग मला माझया अादाजाला पषटी दतील अिा

काही खातरीिीर परावयााची गरज उरली

38

ज झाल त अस झालः या तरणान तयाची दपार खळाचया मदानावर घालवली होती शतथ

तो लााब उडीचा सराव करत होता तो तयाचया खळातील बटाासकट परत आला तयाला

अणकचीदार टोक असतात ह तमहाला माशहती असल तमचया गलखडकीवरन जातााना तयान

तयाचया उाचीमळ आत कागदपतर पडलल पाशहल त काय असावत याचा अादाज कला समजा

आपलयाला वाटत आह तयापरमाण नसल तरी काही शबघडत नाही असा शवचार करताना

तमचया नोकराचया हातन चकन दाराला लटकन राहीलली शकलली तयाला शदसली झटकयात

तयाला वाटल की आत शिराव आशण खरच तया परशनपशतरका आहत का त बघाव ह धोकादायक

नवहत कारण तो सहज काही शवचारायला आला होता अिी थाप तो मार िकत होता

जवहा तयान पाशहल की तया खरच परशनपशतरका आहत तवहा तयाला मोह पडला बहधा

गालीचा खराब होऊ नय महणन तयान तयाच बट तया गलखडकीजवळील छोटा टबलावर ठवल

अजन शतथ काय ठवता यईलrdquo

तो तरण बोलला ldquoमोजrdquo

होमसन शवजयान बशनसटरकड पाशहल ldquoतयान तयाच मोज खचीवर ठवल नककल

करणयासाठी परशनपशतरकााच एकक गठठ घतल तयाला वाटल वयाखयाता मखय दारान यईल आशण

तयाला शदस िकल तमहाला माशहती आह तयापरमाण तो बाजचया दारान आला आता सटकचा

मागण शदसत नवहता तो तयाच मोज खचीवर शवसरला पण बट घाईघाईन घतल व झोपायचया

खोलीत शिरला तमहाला टबलावर एका बाजला पडलली पण झोपायचया खोलीचया शदिन

खोल गलली चीर शदसली बटााचा टोकरी तळवा तया शदिन खचत नलयाचा व गनहगार शतथ

लपलयाचा तो परावा होता बटााचया टोकरी भागामधील माती टबलावर राहन गली तसाच

दसरा नमना झोपायचया खोलीत पडला मी अजन असही सााग िकतो की मी खळायचया

मदानावर आज सकाळी गलो तवहा मी पाशहल की खडडयात शचकट माती असत व तयाभोवती

39

बारीक वाळ पण असत जयामळ खळाड घसरन पडत नाहीत मी त नमन आणल शमसटर

शगलशिसट ह सवण खर आह ना

तो शवदयाथी ताठ उभा राहन बोलला ldquoहो सर ह खर आहrdquo

सोमस ओरडला ldquoअर बापर तला यात काही भर घालायची नाही काrdquo

ldquoहो सर घालायची आह पण ह सवण उघडकीला आलयामळ मी घाबरन गलो आह

शमसटर सोमस मी पणण रातर असवसथतन घालवलयावर आज सकाळी तमहाला शलशहलल ह पतर

माझयाकड आह मला माझा गनहा उघडकीला आलयाच तवहा माशहती नवहत ह घया सर

तमहाला शदसल की मी शलशहल आह ldquoमी परीकषा न दयायच ठरवल आह मला ऱहोडशिअन

पोलीसमधय भरती होणयासाबाधी पतर शमळाल आह मी ताबडतोब दशकषण आशिकला जातो

आहrdquo

सोमस बोलल ldquoत कललया गनहयामळ तला जो फायदा झाला असता तो न घणयाच त

ठरवलयामळ मी आनाशदत झालो आह पण तझा इरादा बदलला कसाrdquo

शगलशिसटन बशनसटरकड बोट दाखवल

तो महणाला ldquoया माणसान मला सचचाईचया रसतयावर आणलrdquo

होमस महणाला ldquoबशनसटर इकड य मी ज महणालो तयावरन तला समजल असल की

फकत तच या तरण माणसाला खोलीतन बाहर काढ िकला असतास तो गलखडकीतन बाहर

गला यावर शवशवास ठवण अवघड होत या गढ परकरणातील िवटचया घटना त सपषट करणार

नाहीस का त तस का कलस ह दखील साागrdquo

ldquoसर ह अगदी साध होत तमही शकतीही हिार असलात तरी ह समजण अवघड होत

पण तमही महणनच ह जाण िकलात मी पवी सर वयसक जाबझ शगलशिसटकड महणज या

तरणाचया वशडलााकड सवयापाकी होतो जवहा तयााच शदवाळ वाजल तवहा मी नोकर महणन

40

महाशवदयालयात आलो पण माझया जनया मालकाला मी कधी शवसरलो नाही कारण तो सधया

वाईट गलसथतीत होता या जनया शदवसााचया पाशवणभमीवर मी तयाचया मलाकड बघत अस तर मी

काल जवहा या खोलीत आलो तवहा मी खचीवर शमसटर शगलशिसटच मोज पडलल पाशहल त

मोज माझया चाागलच ओळखीच होत आशण मला काय झाल त कळल जर शमसटर सोमसन त

पाशहल असत तर खळ खलास झाला असता मी मोज झाकत खचीवर शववहळत पडलो

शमसटर सोमस तमहाला भटायला जायला शनघपयात मोज उघड पड नयत महणन मी शतथन

मळीच उठलो नाही नातर शबचारा तरण शगलशिसट आतील खोलीतन बाहर आला तयान माझ

गडघ धरन सवण काही कबल कल मी तयाला उठवायचा परयतन कला सर मी तयाला वाचवाव

ह जररीच होत तयाच वडील तयाला समजावन साागत तयाचयािी जस बोलल असत की अिान

तयाचा काही फायदा होणार नाही तस तयाचयािी मी बोलण ह नसशगणक नवहत का सर तमही

मला दोष दयाल काrdquo

होमस उडी मारन उभा रहात महणाला ldquoनाही खरच नाही बरा सोमस मला वाटत

तमची लहानिी समसया मी सोडवली आह आमची नयाहारी घरी आमची वाट बघत आह

वॉटसन चल आशण शगलशिसट ऱहोडशिआला तझा उजवल भशवषयकाळ तझी वाट बघतो

आह एकदा चक झाली तरी भशवषयकाळात त नककीच चाागली परगती करिीलrdquo

41

The Adventure Of The Golden Pince-Nez

नाकािर कलिप असलला सोनरी चषमा

१८९४ मधय आमही काम कलल तीन मोठ खाड मी बघतो तवहा कबल करतो की

गोषटी ाचया अमलय अिा सागरहातन माझा शमतर जयासाठी परशसदध आह अिा तयाचया शवशिषट

िकती जयातन शदसन यतील अिा खप बहारदार गोषटी िोधन काढण ह कठीण काम आह

मी पान उलटतो तवहा मला जयापासन पळ काढावा अिा लाल अळीचया व बकर

िोसबायचया भयानक मरणाचया गोषटी शदसतात इथ मला अडलटनचया दःखााशतकचा

तपिीलही शदसतो आशण जनया शबरटीि मालवाह जहाजातील शवशचतर मालही शदसतो याच

समारास परशसदध गलिथ मॉटीमर माशलका कस हरतचा मागमस व अटक महामागाणवरील खन

42

---- जया कसबददल होमसला ि च राषटर ाधयकषााचया सहीच आभाराच पतर शमळाल यापकी परतयक

गोषट साागणयासारखी आह पण एका दरीत माझ मत अस आह की यापकी कठलयाही कसमधय

इतकया रचीपणण शवशचतर बाबी भरललया नाहीत शजतकया शवलोघबाय गलिथचा असमाधान-

कारक मतय तदनषाशगक घटनाामळ तयावर पडलला परकाि व गनहयामागील कारण या यॉकसल

जनया जागचया कसमधय भरललया आहत

ती एक रानटी खोलवर ढवळन काढणाऱया भावनाानी भरलली रातर होती पणण

साधयाकाळभर होमस आशण मी िाातपण बसलो होतो तो िगलकतमान शभागानी एकमकात

शमसळललया शलगलखत कागदाचा अथण लावणयाचा परयतन करत होता मी पदधतिीर व

नटकपणान शलशहललया िसतरशियवरील पसतकवाचनात गढलो होतो बाहर बकर रसतयावर

वारा घोाघावत होता गलखडकयाावर पाऊस जोरान आपटत होता

शनसगाणचया लोखाडी पाजात सापडलला िहराचया कानाकोपऱयात दहा मलाापयात शवशचतर

वातावरण होत ितावर होणाऱया बारीक खडयााचया माऱयासारखा मारा लाडनभर होत होता

पराथशमक सवरपाच वादळी वार वाहत होत मी गलखडकीिी जाऊन बाहर सनसान रसतयाकड

पाशहल शचखलमय रसतयावर घरााचया छपराावर मधनमधन शदव चकाकत होत ऑकसफडण

रसतयाचया िवटाकडन एक गाडी पाणी तडवत यत होती

तयाच शभाग बाजला ठवत व कागदाची घडी करत होमस बोलला ldquoवॉटसन आपण आज

कठ बाहर जायला नको मी एका बठकीसाठी परस काम कल आह ह डोळ दमवणार काम

आह माझया अादाजापरमाण पाधरावया अधणितकातील शभकष वा जोशगणी ाचया वतााताइतक

उतसकता वाढवणार दसर काहीच नाही आह हलो हलो ह काय आहrdquo

सा सा वाऱयाचया आवाजात घोडयााचया खरााचा आवाज आला तयापाठोपाठ चाक

घासलयाचा आवाज आला मी पाशहलला टाागा आमचया दारािी थााबला

तयातन एक मनषय उतरलयावर मी महटल ldquoयाला काय हव असलrdquo

43

ldquoहव असल तयाला आपण हव अस आशण आपलयाला हवचा सामना करणयासाठी मोठा

कोट मफलर व गमबट हव आहत तरी जरा थााब इथ टाागा आला आह अजन आिा आह

तयान त ठवल असल जर तयाला आपण यायला हव असल तर माझया शपरय माणसा खाली

धाव व दार उघड सगळ गणी लोक खप वळ झोपलल असतातrdquo

मधयरातरी आललया आमचया पाहणयावर जवहा हॉलचा उजड पडला तवहा तयाला

ओळखायला मला वळ लागला नाही तो तरण सटनहल हॉपकीि होतकर गपतहर होता

तयाचया वयावसाशयक आयषयात होमसन अनक वळा खप रस दाखवला होता

तयान उतसकतन शवचारल ldquoतो आत आह काrdquo

वरन होमसचा आवाज आला ldquoशपरय सर वरती या मला अिी आिा आह की

अिा रातरीसाठी तझयाकड काही महतवाकााकषी बत नसतीलrdquo

तो गपतचर शजना चढला आशण आमचा शदवा तयाचया रनकोटवरन परावशतणत

झाला मी तो काढायला तयाला मदत कली होमसन िकोटीतील शवसतवातील लाकड

वरखाली कली

तो महणाला ldquoशपरय हॉपकीि आता तझ पाऊल वर करन िक ही शसगरट घ अिा

रातरीसाठी गरम पाणी व शलाब चाागल आह अिी शिफारस डॉकटराानी कली आह अिा वादळी

हवत त आलास तयाअथी तसच महतवाच काम असल पाशहजrdquo

ldquoशमसटर होमस त खर आह मी तमहाला साागतो माझी दपार फार गडबडीची गली तमही

अलीकडील वतणमानपतरात यॉकसल कसबददल काही पाशहलत का

ldquoपाधरावया ितकानातर आजपयात मी काही पाशहलल नाहीrdquo

44

ldquoठीक आह एक पररचछद आला होता आशण तो सवण चकीचा होता तवहा तमही काही

गमावल नाहीत मी तया कसमधय अजन काही काम करायला सरवात कली नाही त गाव रलव

रळाापासन तीन मलाावर व चथमपासन सात मलाावर असललया क ट इथ आह मला ३ १५ ला

तार आली मी जनया यॉकसल यथ ५ ला पोचलो तपास कला व गाडीन चरराग िॉसला परत

आलो तथन टाागयान सरळ तमचयाकड आलोrdquo

ldquoयाचा अथण मला वाटत तझया कसबददल तला परसा उलगडा झालला नाही बरोबरrdquo

ldquoयाचा अथण मला कस ओ नाम ठो काहीही समजलली नाही मी आतापयात पाशहललया

कससमधय ही फार गातागातीची कस आह एवढच मला समजल आह तरीही पशहलयापरथम

ती इतकी साधी सोपी वाटली की तयात कणीच चक िकणार नाही शमसटर होमस यात काही

उददिच सापडत नाही तयाचाच मला तरास होतो आह ---- उददि समजलयाशिवाय मी माझा

तपास सर कर िकत नाही इथ एक मनषय मला आह ---- त कणी नाकारत नाही पण

कणी तयाला का तरास दयावा ह काही कळत नाहीrdquo

होमसन शसगारट पटवली व खचीत माग रलन बसला

ldquoतयाबददल आमहाला ऐक दrdquo

सटनहल हॉपकीि महणाला ldquoमला सवण बाबी सपषट झालया आहत पण तयाचा अथण काय ह

मला समजन घयायच आह मला समजलयापरमाण गोषट अिी आह काही वषाापवी ह गावाकडच

घर यॉकसल जनी जागा पराधयापक कोरम नावाचया एका वयान मोठया माणसान शवकत घतली

तो अपाग होता अधाण वळ अाथरणावरच अस उरलला अधाण वळ काठी घऊन घरभर शफरत

अस शका वा चाकााचया खचीत माळी तयाला शफरवत अस तो िजाऱयापाजाऱयााचा आवडता

होता त शतथ यऊन बसत तो शवदवान मनषय असलयाच बोलल जाई तयाचयाकड एक शमसस

माकण र नावाची वयसक घर राखणारी होती व ससान टालणटॉन नावाची नोकराणी होती तो

आलयापासन या दोघी तयाचयाबरोबर होतया तया दोघी चाागलया चाररतरयाचया वाटत पराधयापक

45

एक शवदवततापणण पसतक शलशहत होता एक वषाणपवी तयाला एक सशचव नमायची गरज वाटली

पशहल दोन तयान ठवलल सशचव काही शटकल नाहीत पण शतसरा शमसटर शवलोघबाय गलिथ

शवदयापीठातन बाहर पडलला तरण मनषय तयाचया मालकाला हवा तसा होता पराधयापक सााग

त सकाळभर शलहन घयायच अस आशण साधयाकाळी सहसा दसऱया शदविी सादभाणसाठी

लागणार शलखाण िोधणयात जात या शमसटर शवलोघबाय गलिथला क शबरजचा तरण महणन

शका वा उशपागहमचा मलगा महणन पराधयापकाशवरदध काही तिार नवहती तरीही आज सकाळी

तया मलाचा पराधयापकाचया अभयाशसकत मतय ओढवला तो खन असलयाच वाटत होतrdquo

गलखडकयाामधय वारा घोाघावत होता तो तरण इनहसपकटर सावकािीन तयाची गोषट कथन

करत असतााना होमस आशण मी िकोटीजवळ आलो

ldquoबाहरचया सापकाणपासन अशलपत व मोकळ असलल अस घर तमही पणण इािाडमधय

पाशहल नसल आठवडाभरात कोणी बागच गट उघडन कठ जात नस पराधयापक तयाचया

कामात बडालला अस तयाशिवाय तयाला दसर काही आयषय नवहत तरण गलिथला

आसपासच कणी माशहती नवहत तो तयाचा मालक तयाला ठव तसा रहात अस तया दोनही

कामवालया बायकााना घरातन घणयासारख काही नवहत मॉटीमर माळी पराधयापकाला

चाकाचया खचीतन शफरवत अस तो सनयातील कदी होता व उततम चाररतरयाचा होता तो घरात

रहात नस तर बागचया टोकाला असललया तीन खोलयााचया खोपटात रहात अस यॉकसल जनया

जागचया शठकाणी एवढच लोक रहात मखय लाडनपासन ह घर चथम रसतयान िाभर याडाावर

होत तयाला कलप नस आशण आत यायला कणालाही बादी नवहती

आता मी तमहाला या घटनबददल काही सााग िकणाऱया एकलतया एक अिा ससान

टालणटॉनचा वताात कथन करतो दपारी अकरा त बाराचया दरमयान ती वरचया मजलयावरील

पढील बाजस असललया झोपायचया खोलीत पडद लावत होती पराधयापक कोरम अजन

46

झोपलल होत कारण जवहा हवा खराब अस तवहा त दपारी लवकर उठत नसत शमसस

माकण र घराचया मागील बाजस काही काम करत होती

शवलोघबाय गलिथ उठाबसायला वापर तया तयाचया झोपायचया खोलीत होता पण

नोकराणीन तयाला पसजमधन शतचया असललया खोलीचया खाली असणाऱया अभयाशसककड

जातााना ऐकल ती महणत की जरी शतन तयाला पाशहल नाही तरी तयाचया चपळ शवशिषट

चालीवरन तो नककी तोच होता शतन अभयाशसकच दार लावलल ऐकल नाही पण नातर शतथन

मोठ भीतीदायक शका चाळण ऐक आल त रानटी घोगऱया आवाजातील अनसशगणक व शवशचतर

अस शका चाळण होत त बाईच होत की परषाच त समजल नाही तयाच कषणी काही जड

पडलयाचा आवाज झाला आशण घर हादरल मग सवण िाात झाल नोकराणी कषणभर एका जागी

गलखळन राशहली मग धीर गोळा करन ती खाली धावली व अभयाशसकच बाद दार उघडल

आतमधय तरण शवलोघबाय गलिथ जशमनीवर पडला होता पशहलयाादा शतला काही जखम

शदसली नाही पण ती तयाला उठवायला गली तवहा तयाचया मानखालन रकत यतााना शदसल

शतथ लहानिी पण खोल जखम झाली होती मदला व मानला रकतपरवठा करणाऱया

रकतवाशहनीत भोसकल गल होत हतयार िजारी गालीचयावर पडल होत तो जनया पदधतीचया

शलहायचया टबलात असणारा मणान वसत बाद करतााना वापरला जाणारा हगलसतदाती मठ

असलला लहान धारदार चाक होता तो पराधयापकाचया सवतःचया टबलामधील होता

पशहलयाादा नोकराणीला वाटल की तरण गलिथ आधीच मलला आह पण तयाचया

कपाळावर पाणी मारलयावर तयान कषणभर डोळ उघडल तो पटपटला ldquoपराधयापक ---- ती

ती होतीrdquo नोकराणी िपथवर त तसच िबद होत अस साागत तो मगलिलीन अजन काही

बोलायचा परयतन करत होता व तयान उजवा हात हवत वर उचलला होता नातर तो मरन

पडला

47

मधयातरीचया काळात शमसस माकण र पण शतथ यऊन दाखल झाली पण तोपयात गलिथ

मलला होता ससानला परताजवळ ठऊन ती पराधयापकचया खोलीकड घाईघाईन गली तो

भयाकर तरासन अाथरणावर उठन बसलला होता कारण तयाला ज आवाज आल तयावरन

तयाला काही भयानक घडलयाचा सािय आला होता शमसस माकण र खातरीन साागत आह की

पराधयापक अजन रातरीचया कपडयात होता तयाला मॉटीमरचया मदतीशिवाय कपड घालण

खरच िकय नवहत मॉटीमरला बाराला यायला सााशगतलल अस पराधयापकान लााबन

ओरडणयाचा आवाज ऐकला पण अजन काही तयाला माशहती नवहत तरण माणसाचया

िवटचया िबदााचा अथण तो सााग िकत नवहता पण तयान त िबद शबघडललया मानशसक

गलसथतीत उचचारल असावत अस तयाला वाटत होत तयाचा शवशवास होता की शवलोघबाय

गलिथला कणीही ितर नवहता गनहयाच कारण काय असाव त तो सााग िकत नवहता तयान

परथम काय कल तर मॉटीमरला सथाशनक पोशलसााना बोलवायला पाठवल नातर काही वळान

मला बोलावल गल मी शतथ जाईपयात काही हलवल नवहत सकत ताकीद शदली गली होती

की कोणीही घराकड जाणाऱया वाटवरन चाल नय शमसटर िरलॉक होमस तमचया कलपना

परतयकषात आणन बघायला चाागली साधी आह याहन अजन काय हवrdquo

माझा शमतर काहीस कड हसत बोलला ldquoशमसटर िरलॉक होमस सोडन सगळ काही शतथ

होत ठीक आह आपण याबददल ऐक त काय काय काम कलसrdquo

ldquoशमसटर होमस परथम मला तमहाला शवचारल पाशहज की तमही या साधारण सवरपाचया

नकािावर लकष टाकाल का यात पराधयापकाची अभयाशसका आशण इतर खोलया बाग वगरचया

जागा दाखवलया आहत ह बघन तमहाला माझया तपासासाबाधी बाबी कळतीलrdquo

तयान तो दमडलला नकािा उघडन दाखवला हा फकत महतवाची शठकाण दाखवणारा

आह व मोजनमापन बनवलला नाही नातर तमही पतयकष सगळ बघालच पशहलयाादा अस गहीत

धर की खनी घरात शिरला तर तो शका वा ती कस शिरल असतील साियातीतपण बागचया

48

वाटन व मागील दारान शतथन अभयाशसकत जायला जवळचा रसता आह दसरा कठलाही

मागण गातागातीचा अस िकतो नातर पळन जाणयाचा मागणदखील तोच असला पाशहज कारण

दसऱया मागाणत ससान उभी होती व दसरा सरळ परोफसरचया झोपायचया खोलीचया शदिन

जातो तयामळ मी माझ लकष बागतील रसतयाकड वळवल तो नकतयाच पडललया पावसान

ओला झाला होता आशण नककीच पावलााचया खणा दाखव िकला असता

मी एका सावधानता बाळगणाऱया हिार गनहगाराचा माग काढत असलयाच तपासात

माझया लकषात आल मला वाटवर पाऊलखणा सापडलया नाहीत पण तया वाटन कोणीतरी

गवताचया कडन गल एवढ कळत होत माग खणा राह नयत महणनच तयान अस कल असाव

काही ठस वगर मला सापडल नाहीत पण गवत वाकलल समजत होत तो नककी खनीच

असणार कारण तया शदविी सकाळी माळी शका वा कणीही शतथ आल नवहत रातरीच पाऊस

सर झाला होताrdquo

होमसन शवचारल ldquoएक शमशनट हा रसता कठ जातोrdquo

ldquoमखय रसतयाकडrdquo

ldquoतो शकती लााब आहrsquo

ldquoसाधारण िाभर याडण असलrdquo

ldquoगटजवळ तला पाऊलखणा नककी सापडलया नाहीतrdquo

ldquoददवान शतथ फरिा बसवललया आहतrsquo

ldquoठीक आह शनदान रसतयावरrdquo

ldquoनाही शतथ पाणी साठल होतrsquo

ldquoअरर ठीक आह गवतावरील खणा जाणाऱया होतया की यणाऱयाrdquo

49

ldquoह साागण अिकय आह तया शततकया ठळक नवहतयाrdquo

ldquoपाऊल मोठ होत की लहानrdquo

ldquoतसा फरक समजण अवघड होतrdquo

होमसन अधीरतचा उदगार काढला

तो पढ बोलला ldquoतवहापासन पाऊस कोसळतो आह व वादळ सटल आह आता तो

कागद वाचणही अवघड आह पण तयाला काही इलाज नाही तला काहीच धागदोर सापडत

नाहीत महटलयावर त काय कलसrdquo

ldquoमला वाटत शमसटर होमस मी बरच काही ठरवल मला माशहती होत की कोणीतरी घरात

अगदी काळजीपवणक परवि कला होता नातर मी पसज तपासला तयावर झावळयााचा गालीचा

घातलला आह तयावर काहीही खणा उमटलया नवहतया मग मी अभयाशसकत आलो तयात

थोडस फशनणचर आह शतथ मखयतव तयात खण असलल एक मोठ शलहायच टबल आह तयात

मधय छोट कपाट असलली खणााची दहरी ओळ आह खण उघड होत कपाट कलपबाद होत

बहतक खण नहमी उघडच असतात तयात काही शकमती सामान ठवलल नसत पण शतथ

काही उचकाउचकी कलली शदसली नाही पराधयापकान खातरीपवणक सााशगतल की तथन काही

गल नाही महणज एवढ नककी आह की चोरी झालली नाही

ldquoआता मी तरण माणसाचया परताकड यतो त खणााचया थोड डावीकड पडल होत त

मी नकािात दाखवल आह चाक मानचया उजवीकड मागन पढ असा पडलला होता तयामळ

तो तयान सवतःच मारन घतलला असणयाची िकयता वाटत नवहतीrdquo

ldquoहोमस महणाला ldquoजर तो चाकवर पडला नसल तरrdquo

50

ldquoबरोबर त माझया मनात यऊन गल पण चाक परतापासन काही फटाावर पडलला

आढळला तयामळ त िकय नाही मग आता मरणाऱया माणसाच िबद व िवटी मत

माणसाचया उजवया हातात घटट धरलला असा सापडलला महतवाचा परावाrdquo

सटनहल हॉपकीिन गलखिातन एक लहानस कागदी पाकीट काढल त उघडन तयान

तयातन नाकावर गलकलप असलला सोनरी चषमा काढला तयाचया दोनही टोकाापासन काळी रिीम

टोक लोाबत होती तो महणाला ldquoशवलोघबाय गलिथची नजर शनदोष होती हा तयाचया शकवा

खनयाचया चहऱयावरन ओढला गला असल अिी िकयता वाटत नवहती

िरलॉक होमसन चषमा हातात घतला तो रस घऊन नीट शनरखन बशघतला तयान तो

सवतःचया नाकाला लावला तयातन वाचायचा परयतन कला गलखडकीिी जाऊन रसता बघायचा

परयतन कला शदवयाचया परकािात तयाच सखोल शनरीकषण कल आशण गालातलया गालात हसन

टबलािी बसन एका कागदावर काही ओळी शलशहलया तयान तो कागद सटनहल हॉपकीिला

शदला

तो बोलला ldquoमी तझयासाठी जासतीत जासत चाागल एवढ कर िकतो याचा काही

उपयोग होऊ िकलrdquo

चशकत झाललया गपतहरान मजकर मोठयान वाचला तो असा होताः

उचचभर बाईसाहबाासारख कपड घातललया एका चाागलया बाईची गरज आह शतच नाक

उललखनीय ररतया जाड हव तयाचया दोनही बाजला डोळ जवळ हवत आठया असलल कपाळ

हव ऐटीच हावभाव हवत व बहधा गोल खााद हवत गलया काही मशहनयात शतन शनदान दोनदा

डोळयााचया डॉकटरला भट शदलली हवी शतचा चषमा खप नाबरचा असलयामळ व डोळयााचया

डॉकटरााची साखया जासत नसलयामळ शतला िोधन काढण कठीण जाऊ नयrdquo

51

हॉपकीिला आशचयणचशकत झालल बघन होमस हसला त हस माझयावरही उमटल

असणार तो बोलला ldquoहा माझा अगदी साधा तकण आह चषमयापकषा शविषतः अिा उललखनीय

चषमयापकषा शनषकषण काढायला सोपी अिी दसरी वसत िोधन काढण अवघड आह तयाचा

नाजकपणा बघन आशण अथाणत मरणाऱया माणसाचया िबदाावरन तो एका सतरीचा असलयाच

अनमान मी काढल ती उचचभर व चाागल कपड कलली असलयाचा शनषकषण मी तो चषमा

सोनयात कलला असलयान काढला

असा चषमा घालणारी बाई गबाळी व घाणरडी असण िकय नाही तमचया नाकासाठी

गलकलप फार फताडया आहत तयामळ तया बाईच नाक फताड असलयाच समजत आह असल

नाक साधारणपण बटकया व शनतळ कााती नसललया लोकााच असत पण मी वणणन

कलयासारख असल अस नाही अपवाद अस िकतात माझा सवतःचा चहरा अरा द आह तरी

माझ डोळ चषमयाचया मधयभागी शका वा शनदान मधयभागाचया जवळ नाहीत तयामळ तया बाईच

डोळ नाकाचया दोनही बाजला अगदी जवळ असणार वॉटसन तला ह समजल असल की

चषमयाचया काचा आतन खोलगट असन जासत जाड व िगलकतमान आहत तया बाईची नजर

आयषयभर खपच खराब असणार ती तिी असलयाच कपाळ पापणया व खाादयाावरन शदसत

आहrdquo

मी महणालो ldquoहो मला तझ परतयक वाकय पटत आह तरीही मी कबल करतो की

डोळयााचया डॉकटरला दोनदा भट शदलयाच त कस काय महणालासrdquo

होमसन चषमा तयाचया हातात घतला

तो बोलला ldquoतझया लकषात यईल की नाकावरील दाब कमी वहावा महणन कलीपला खाली

बचाच छोट तकड लावलल आहत तयातील एक रागहीन असन थोडा शझजलला वाटतो पण

दसरा नवीन आह तयामळ ह उघड आह की तो पडलयामळ नवीन बसवलला आह तयापकी

52

जना आह तो शतथ काही मशहनच असणार अस मला वाटत आह दोनही एकमकाािी बरोबर

जळत आहत तयावरन अस वाटत की ती बाई डोळयााचया डॉकटरकड दोनदा गली असणार

मोठया आनादान होमसची सतती करत हॉपकीि ओरडला ldquoदवा र शकती छान इतका

परावा माझया हातात असतााना मला काहीच समजल नाही मी आता लाडनमधील शका वा

जवळील डोळयााचया डॉकटरकड जातोrdquo

ldquoअथाणत त जावस तला कसबददल अजन काही साागायच आह काrdquo

ldquoकाही नाही शमसटर होमस मला वाटत आता तमहाला माझयाइतकच माशहती आह ----

कदाशचत जासत आमही ही चौकिी कली की गावातील रसतयाावर शका वा रलव सटिनवर कणी

परका इसम आढळला का तर अस कोणी आढळल नसलयाच आमहाला समजल गनहयाचया

जागवरील सवण वसत आपलयाला शमळालया की नाही याबददल मी सािाक आह कोणीच खन

करणयाचा हत सााग िकत नाहीrdquo

ldquoओहो आता मी तला मदत कर िकत नाही पण मला वाटत त आमहाला उदया

बोलाविील नाही काrdquo

ldquoशमसटर होमस मी काही फार मागणी करत नाही आह चरराग िॉसपासन सकाळी सहा

वाजता गाडी आह आपण यॉकसल जनया जागला आठ त नऊचया दरमयान पोच िकrdquo

ldquoठीक आह तर मग तझया या कसमधय नककीच खप उतसकता वाढवणार अस काही

शदसत आह मला तयात लकष घालायला आवडल तर आता एक वाजायला आला आह

आपलयाला काही तासााची झोप शमळ िकत त इथ िकोटीसमोरील सोफयावर झोप िकतोस

आपण सकाळी शनघणयापवी मी माझा गलसपरीटचा शदवा पटवन तला एक कप कॉफी दऊ

िकतो

53

दसऱया शदविी सकाळी जोरदार वार वहात होत आमही आमचा परवास सर कला ती

एक कड सकाळ होती थमस नदीपासन दरपयात पाणी साचललया उदास भागात थाड

शहवाळयातील सयण उगवत होता आमचया वयवसायाचया सरवातीचया काळातील अादमान

बटावरील रशहवािााचा कलला तपास मला आठवला लााबलचक व तरासदायक परवासानातर

आमही चथमपासन काही तासाावर असललया एका लहानिा सटिनवर उतरलो टाागा करन

वाटत थााबन घाईन नयाहारी कली व िवटी यॉकसल जनया जागला पोचन कामाला सरवात

कलीrsquo

ldquoकस काय शवलसन काही बातमीrdquo

ldquoनाही सर काही नाहीrdquo

ldquoएखादा परका माणस आसपास शदसलाrdquo

ldquoनाही सर काल सटिनवरन कणी आल शका वा गल अिी नोाद दखील नाहीrdquo

ldquoतमही खानावळीत व लॉजमधय चौकिी कली काrdquo

ldquoहो सर तस कणी सापडल नाहीrdquo

ldquoठीक आह इथन चथमपयात चालत जाण िकय आह शतथ राहन कणाचया नकळत

कणीही गाडीनदखील यऊ िकत शमसटर होमस मी जयाबददल बोललो तो हा बागतील रसता

आह इथ काही खणा नसलयाच मी काल बोललो होतोrdquo

ldquoगवतावरील खणा कठलया बाजला होतयाrdquo

ldquoया बाजला सर ही वाट आशण फलााचा वाफा यामधील अरा द गवताचया पटटयात मला

तवहा त शदसल होत पण आता शदसत नाहीतrdquo

54

गवतावर वाकन होमस महणाला ldquoहो हो कणीतरी इथन गलल आह तया बाईन

हळवारपण पाऊल टाकली असणार कारण दसऱया बाजन गलयास फरिीवर पाऊलखणा

उमटलया असतया आशण ओलसर पाणथळ जागत तर तया अगदीच सपषट उमटलया असतया

नाही काrdquo

ldquoहो सर शतन फार शवचारपवणक चाल खळलली आहrdquo

मी होमसचया चहऱयावर काही हतपणण भाव उमटलल पाशहल

ldquoत महणतोस की ती या वाटन परत आली असणारrdquo

ldquoहो सर दसरा कठला मागण नवहताrdquo

ldquoगवतावरनrdquo

ldquoशमसटर होमस अस िकलrdquo

ldquoहा ह शतच कतय फार उललखनीय आह ---- फारच उललखनीय ठीक आह आपण

दमपयात या वाटची तपासणी कली आह आता अजन पढ जाऊ मला वाटत ह बागच गट

सहसा उघड असत मग ती खनी सरळ आत आली असल शतचया मनात खन करायच नसल

नाहीतर शतन सवतःबरोबर काहीतरी िसतर आणल असत शलहायचया टबलाचया खणातला चाक

घतला नसता ती या पसजन पढ आली असल झावळयााचा गालीचयावर काही खणा न ठवता

पढ आली असल मग ती अभयाशसकत पोचली असल शतथ ती शकती वळ असल आपण

अादाज कर िकत नाहीrdquo

सर काही शमशनटाापकषा जासत नाही मी तमहाला साागायला शवसरलो की शमसस माकण र

घर राखणारी बाई शतथ पाऊण तासापवी काही आवराआवरी करत होती अस ती महणतrdquo

55

ldquoछान तयामळ वळावर मयाणदा आली खनी बाईन आत आलयावर काय कल असल ती

शलहायचया टबलािी गली असल किासाठी खणामधल काही घणयासाठी नवह तयातन

पळवणयासारख काही मलयवान असत तर त नककीच कलपबाद कल गल असत नाही ती

कपाटामधील काही घयायला गली असल ओहो तयाचयावर ओरखडयासारख काय शदसत

आह वॉटसन जरा काडी ओढ हॉपकीि त मला ह का सााशगतल नाहीसrdquo

तो तपासत असलली खण शकललीचया भोकाचया उजवीकड बरासवर उमटन पढ चार

इाचाापयात जाऊन शतन पषठभागावरील पॉलीिवर चर उमटवल होत

ldquoशमसटर होमस मला त शदसल होत पण शकललीचया भोकाभोवती चर नहमीच असतातrdquo

ldquoह नकतच पडलल वाटतात अगदी नकतच ह बघ चरा पडललया शठकाणी बरास कस

चकाकत आह चऱयाचया दोनही बाजला पॉलीिच गोल डाग आहत शतथ शमसस माकण र आह

काrdquo

दःखी चहऱयाची वयसक बाई खोलीत आली

ldquoतमही काल सकाळी ह कपाट फडक मारन साफ कल काrdquo


ldquoतमहाला हा चरा शदसला काrdquo


ldquoमाझी तिी खातरी आह कारण फडकयान पॉलीिच तकड व कण ढकलल गल

असणार या कपाटाची शकलली कणाकड असतrdquo

ldquoपराधयापक ती तयााचया घडयाळयाचया साखळीत ठवतातrdquo

ldquoती साधी शकलली आह काrdquo

56

ldquoनाही सर ती मािाच शकचन असलली जाड शकलली आहrdquo

ldquoछान शमसस माकण र तमही जाऊ िकता आता आपली थोडी परगती झाली आह ती

खनी बाई खोलीत शिरत कपाटाकड जाऊन त उघडत शका वा उघडणयाचा परयतन करत ती

अस करत असतााना तरण शवलोघबाय गलिथ खोलीत यतो शकलली काढन घणयाचया घाईत

शतचया हातन दारावर चरा उमटतो तो शतला पकडतो ती जवळील वसत पकडायचया परयतनात

योगायोगान चाक घत व चाकन तयाला मारणयाचा परयतन करत जणकरन तयाची पकड शढली

होईल शतचा वार वमी लागतो तो पडतो ती जयासाठी आली होती तया वसतसकट शका वा ती न

घता ती शनसटत ससान नावाची नोकराणी शतथ असत का ससान तला ओरडणयाचा आवाज

आलयावर मग कणी तया दारातन पळन गल काrdquo

ldquoनाही सर ह अिकय आह मी शजना उतरायचया आत मला पसजमधय कणी शदसल

असत शिवाय दार उघडल गल नाही नाहीतर मला आवाज आला असताrdquo

ldquoमग बाहर जाणयावर आपली बोलती बाद झाली महणज ती बाई आली तिीच बाहर

पडली असणार हा दसरा पसज पराधयापकाचया खोलीकड जातो बाहर पडायचा अजन

कठला मागण नाही काrdquo


ldquoआता आपण खाली जाऊन पराधयापकािी ओळख करन घऊ हलो हॉपकीि ह

फार महतवाच आह खरच फार महतवाच आह पराधयापकाचया खोलीत जायचा पसजसदधा

झावळयााचया गालीचान झाकलला आहrdquo

ldquoठीक आह सर तयाच कायrdquo

57

ldquoतयाचा या कसिी साबाध तझया लकषात यत नाही ठीक आह ठीक आह मी काही तसा

आगरह धरत नाही मी दखील चकत असन पण मला अस घडल असणयाची िकयता वाटत

माझयाबरोबर यऊन माझी ओळख करन दrdquo

आमही पसज ओलााडन गलो तो बागकड जाणाऱया पसजइतकाच लााब होता शतथ िवटी

थोडया उाच पायऱया व मग दार होत आमचया मागणदिणकान दारावर टकटक कल व मग

आमही पराधयापकाचया झोपायचया खोलीत शिरलो ती एक मोठी खोली होती शतथ

मााडणी ापासन कोपऱयातील शढगाापयात अगशणत वसत लगडललया होतया शका वा शभती ावरील

कपाटााखाली अनक वसत कोाबलया होतया पलाग खोलीचया मधयभागी होता आशण तयावर

उिाानी वढलला घराचा मालक पहडला होता मी इतका उललखनीय शदसणारा माणस

कवशचतच पाशहला होता तो आमचयाकड वळलला एक तराशसक गरडासारखा चहरा होता

दाट कसाळ भवयााखाली गडद भदक डोळ होत तयाच कस व दाढी सफद होती तोाडाचया

कडची दाढी शवशचतरपण शपवळ डाग असलली होती तो शसगरट ओढत होता खोली ताबाखचया

वासान भरन गली होती तयान होमसचया शदिन हात उाच कला तवहा तयावरही शनकोटीनच

शपवळ डाग मला शदसल तयान शवशचतर खालचया आवाजात पण उतकषट इागलििमधय शवचारल

ldquoशमसटर होमस शसगरट घणार ही घया आशण तमहाला सर तया शवशिषट परकार

अलकझानडर ीयाचया आयोनाइडसपासन बनवललया आहत महणन मी तयााची शिफारस करतो

तो मला एका वळी हजार पाठवतो मला दर पाधरवडयाला नवीन मागवावया लागतात वाईट

सर फार वाईट पण महाताऱया माणसाची थोडीच सख असतात ताबाख आशण माझ काम

एवढया दोनच गोषटी माझया आयषयात उरलया आहतrdquo

होमसन शसगरट पटवली व खोलीभर धारदार नजरच कटाकष टाकल

महातारा उदगारला ldquoताबाख आशण माझ काम पण आता फकत ताबाख काय मरणााशतक

अडथळा आह इतकया साकटाची कणी कलपना कली होती इतका चाागला तरण मनषय मी

58

तमहाला साागतो काही मशहनयााचया परशिकषणानातर तो वाखाणणयाजोगा मदतनीस होता शमसटर

होमस तमहाला काय झाल असल अस वाटतrdquo

ldquoमी अजन ठरवल नाहीrdquo

ldquoआमहाला काय झाल त काहीच समजत नाही तमही यातन मागण काढलात तर मी तमचा

ॠणी राशहन माझयासारखया अपाग व पसतकातील शकडयाला असा धकका महणज अतीच आह

माझी शवचारिकती खाटली आह पण तमही कायणकिल आहात ---- तमही अनक कसस

हाताळललया आहत तमचया आयषयात अिा कसस महणज रोजचीच बाब आह परतयक

कठीण परसागात तमही सवतःला समतोल ठवता तमही आमचया बाजला उभ राशहलयामळ

आमही खरच निीबवान ठरलो आहोतrdquo

वयसक पराधयापक बोलतााना होमस खोलीचया एका बाजला फऱया मारत होता मी पाशहल

की तो फार जोरान झरक मारत होता ह सरळ होत की तो आमचया यजमानाचया ताजया

अलकझानडर ीयन शसगरटबददल शवचार करत होता

वयसक मनषय महणाला ldquoहो सर हा फार मोठा धकका होता तया शतथ कडचया टबलावर

तो कागदााचा ढीग शदसतो आह तो माझा महतवाचया मोठा गराथाचा मजकर आह शसरीया आशण

इशजपतमधील परातन बौदध शभकषचया काळातील कागदपतरााच ह मी कलल शवशलषण आह तया

धमाणचया शिकवणीचया पायाभत गोषटी ाचा खोलवर अभयास यात कलला आह माझया कषीण

तबयतीमळ मला माशहती नाही की मी ती गराथ परा कर िकन की नाही कारण आता माझा

मदतनीस पण माझयाकडन शहरावन घतला गला आह शपरय होमस तमही माझयापकषाही

जोरजोरात शसगरट ओढत आहातrdquo

होमस हसला

59

शसगरटचया पटीतन अजन एक चौथी शसगरट घत व सापत आललया शसगरटवरन ती

पटवत तो बोलला ldquoमाझया आवडीचया कषतराचया बाबतीत मी झटपट अनमान काढणारा आह

पराधयापक कोरम मी तमहाला माझया लााबण लावणाऱया उलट तपासणीन तरास दणार नाही

मला अस समजल की गनहा घडला तवहा तमही तमचया अाथरणात होतात आशण तमहाला काय

घडल त काही माशहती नवहत मी फकत एवढच शवचारतोः मत माणसाच िवटच िबद होत

lsquoपराधयापक ---- ती ती होतीrsquo याचा अथण काय

पराधयापकान मान हलवली

ससान ही गावाकडील बाई आह आशण तमहाला तया परकारचया लोकााचा मखणपणा

माशहती आह मला वाटत तो शबचारा असवसथपण काही अनाकलनीय िबद बोलला असल व

तया बाईला त अथणहीन िबद अस ऐक आल असतीलrdquo

ldquoअसस तमचयाकड याच काही सपषटीकरण नाहीrdquo

ldquoअपघाताची िकयता वाटत िकयता ह मी फकत आपलयाआपलयात बोलतो आह

आतमहतया ---- तरण माणसााना तयााचया छपया समसया असतात काही परमपरकरण ----

आपलयाला काही माशहती नाही खनापकषा मला तयाची िकयता वाटतrdquo

ldquoपण तो चषमाrdquo

ldquoओहो मी फकत शवदयाथी आह सवपन बघणारा मनषय मी आयषयाच वयवहार सपषट कर

िकत नाही पण तरीही माझया शमतरा ती परमपरकरण वगळा शवशचतर आकार घऊ िकतात

जाऊद अजन शसगरट घया अस दसऱयानी माझया शसगरटची सतती करण आनाददायी आह

मनषय तयाच आयषय सापवतो तवहा तो आपलयाला आवडत अस काय जवळ ठवतो ह काय

साागाव पाखा मोजा चषमा तमही गवतावरील खणााबददल बोलता आहात पण िवटी त

चकीचही ठर िकत तो ददवी माणस पडला तवहा चाक लााब फकला गला अस झाल अस

60

िकल मी लहान मलासारख बोलतो आह अस तमहाला वाटल पण मला वाटत शवलोघबाय

गलिथन सवतःचा मतय सवतःच ओढवन घतलाrdquo

असलया वकतवयान होमसला धकका बसला तो काही वळ वरखाली चालत राशहला

शसगरटीमागन शसगरटी ओढत शवचारात हरवन गला

िवटी तो बोलला ldquoमला अस साागा पराधयापक कोरम तया खोलीतील कपाटात काय

आहrdquo

ldquoचोराचया कामाच काही नाही कौटाशबक कागदपतर माझया शबचाऱया बायकोची पतर

माझी शवदयापीठााची िकषशणक परमाणपतर इ या घया शकललया तमही सवतः बघ िकताrdquo

होमसन शकलली उचलली आशण कषणभर शतचयाकड पाशहल नातर तयान ती परत कली

तो महणाला ldquoनको तयाचा मला काही उपयोग होईल अस वाटत नाही तयापकषा मी

िाातपण बागत जाण पसात करन शतथ मी सगळया गोषटी ाचा परत नीट शवचार करन तमही

मााडललया आतमहतयचया उपपततीचा मी शवचार करन पराधयापक कोरम तमहाला तसदी

शदलयाबददल माफ करा तमहाला जवायचया वळपयात आमही तरास दणार नाही दपारी दोन

वाजता आमही परत यऊ तवहा मधयातरीचया काळात काही घडल असलयास तयाचा वताात

दऊrdquo

होमसच मन थाऱयावर नवहत बागतील पायवाटवर आमही िाातपण वरखाली चालत होतो

िवटी मी शवचारल ldquoतला काही परावा सापडला आह काrdquo

तो महणाला ldquoत मी ओढललया शसगरटी ावर अवलाबन राहील कदाशचत अस असल की

मी पणणपण चकत असन शसगरटी मला साागतीलrdquo

मी ओरडलो ldquoमाझया शपरय होमस ldquoअस कस काय ---- ldquo

61

ldquoठीक आह ठीक आह त तझ काय त बघ जर तस करायच नसल तरी काही शबघडल

नाही अथाणत आपलयाकड डोळयााचया डॉकटरााचा परावा अजन यायचा आह पण तो आला

की मी सतयाचया अजन जवळ जाऊ िकन बर झाल शमसस माकण र इकड यत आह आपण

पाच शमशनट शतचयािी साभाषणाची मौज घऊrdquo

मी ह माग महणालो असन की होमस तयाला पाशहज तवहा गलसतरयााबरोबर उततम सावाद

साध िकतो तयााचा शवशवास शमळव िकतो तयान तया घरकाम करणाऱया शमसस माकण रबरोबर

असा काही मोकळपणा परसथाशपत कला होता की जण तो शतला अनक वष ओळखतो आह

ldquoबरा का शमसटर होमस तमही महणता तस त फार भयाकर शसगरटी ओढतात कधी सबाध

शदवसभर तर कधी सबाध रातरभर मी सकाळी ती खोली पाशहली आह ---- सर तमहाला त

लाडनच धक वाटल का शबचारा तरण शमसटर गलिथ तोदखील शसगरटी ओढायचा पण

पराधयापकाइतकया नाही तयाची तबयत ---- बरी होती का माशहती नाही पण शसगरट न

ओढणयाइतकी वाईट नवहतीrdquo

होमस बोलला ldquoअसस पण तयान भक मरतrdquo

ldquoसर मला तयाबददल माशहती नाहीrdquo

ldquoमला वाटत पराधयापक फारस काही खात नसतील नाही काrdquo

ldquoत कधी खात तर कधी नाही अस मी तयााचयाबददल महण िकनrdquo

ldquoमी साागतो त सकाळी नयाहारी घत नसणार इतकया शसगरटी ओढलयावर तयाना

जवणही जात नसलrdquo

ldquoसर तमही चकता आहात त सकाळी खप नयाहारी करत तयाानी कधी भरपर नयाहारी

न कलयाच मी सााग िकत नाही त जवतााना कटलट करायला साागत मला आशचयण वाट

कारण मी काल तया खोलीत आल व तरण गलिथला जशमनीवर मरन पडलल पाशहल तवहा

62

मी इतकी खचल की अननाकड बघ िकल नाही तसही जगात अनक परकारच लोक रहातात

आशण पराधयापक मातर तयााच जवण चकव िकल नाहीतrdquo

आमही सकाळभर बागत शफरत बसलो आदलया शदविी चथम रसतयावर काही मलाानी

एका शवशचतर बाईला पाशहलयाची अफवा उठली होती तयात लकष घालणयासाठी सटनहल हॉपकीि

गावात गला होता माझा शमतर गशलतगातर झाला होता मी तयाला अिी अधणवट मन घालन कस

हाताळतााना पाशहल नवहत हॉपकीिन अिी बातमी आणली की तयाला ती मल भटली व

तयााना होमसन वणणन कलयासारखी बाई शदसली शतन चषमा घातला होता शतचयाबददल कणी

फार रची दाखवली नाही तो ससानपकषा जासत लकषपवणक बघणारा होता तयान आमहाला

जवायला नल व अिी माशहती शदली की शमसटर गलिथ काल सकाळी बाहर शफरायला गला

होता व ही दःखााशतका घडणयाअगोदर अधाण तास घरी आला होता मला या घटनचा काही

साबाध लावता आला नाही पण होमस तयाचया डोकयात चाल असललया बतामधय ती शवणत

बसला होता अचानक तो खचीतन उठला आशण तयाचया घडयाळाकड बशघतल तो बोलला

ldquoलोकहो दोन वाजल आहत आपण ह आपलया पराधयापक शमतराला सााशगतल पाशहजrsquo

तया वयसक माणसाच जवण नकतच झाल होत तयाचया ररकामया थाळीकड बघन तो

भरपर जवलयाच समजत होत तयान तयाची दाढी व चकाकणार डोळ आमचयाकड वळवल

तवहा तो खरच एक शवशचतर वलली वाटला तयाचया ओठात सतत असणाऱया शसगरटमधन धर

यत होता तो वयवगलसथत कपड करन िकोटीिजारील हाताचया खचीत बसला होता

ldquoकस काय शमसटर होमस तमही अजन ह गढ सोडवल की नाही तयान ओढन सापवललया

शसगरटी ाचा ढीग माझया शमतराचया िजारील टबलावर मोठया टीनचया भााडयात पडला होता

तयाच वळी होमसन तयाच हात ताणल तया दोघाामधय त टीनच भााड ओतन शदल एक दोन

शमशनट आमही सगळ गडघयाावर बसन शसगरटच तकड कठन कठन गोळा कर लागलो

63

जवहा आमही उठलो तवहा होमसच डोळ चकाकत होत आशण गालाावर राग चढला होता फकत

काही साकटाचयावळीच मी हा लढाईचा पवणराग पसरलला पाशहला होता

तो महणाला ldquoहो मी ह गढ सोडवल आहrdquo

सटनहल हॉपकीि व मी आशचयाणन तयाचयाकड बघ लागलो काहीिा फसवया हासयान

वयसक पराधयापक थरथरत होता

ldquoखर की काय बागतrdquo

ldquoनाही इथrdquo

ldquoइथ कवहाrdquo

ldquoया कषणीrdquo

ldquoतमही नककीच शवनोद करत आहात शमसटर िरलॉक होमस असल परकार करायला ह

फार गाभीर परकरण असलयाची मी तमहाला आठवण करन दतोrdquo

ldquoमी माझया साखळीतील परतयक दवा तपासला आह पराधयापक कोरम मला खातरी आह

की सवण काही बरोबर आह मला अजन यात तमचा उददि काय व या शवशचतर परकरणात तमही

नककी काय भाग घतलला आह ह अजन नीट सपषट झालल नाही बहतक काही शमशनटात मी

त तमचयाच तोाडन ऐकन मधयातरीचया काळात मी तमचया फायदयासाठी पवी काय घडल त

साागतो तयामळ तमहाला ह समजल की मला अजन काय माशहती हवी आह

ldquoकाल एक बाई तमचया अभयाशसकत शिरली तमचया कपाटातील काही कागदपतर शतला

हव होत शतचयाकड शतची शकलली होती मला तमची शकलली तपासणयाची साधी शमळाली

पॉशलिवरील चऱयामळ ती जराही राग उडालली शदसली नाही तमही तया शकललीच रागरप

64

बदल िकत नवहतात मला कळल आह तयापरमाण ती तमचया नकळत तमहाला लटणयासाठी

आली होतीrdquo

पराधयापकान ओठातन एक धराचा ढग सोडला तो महणाला ldquoह फार मनोराजक व

उपयोगी आह तमहाला अजन काही साागायच नाही का नककीच या बाईचा पाठलाग करन

शतच काय झाल हदखील तमही सााग िकालrdquo

ldquoमी तस करायचा परयतन करणार आह पशहलया परथम तमचया सशचवान शतला पकडल

शतन सटका करन घतााना तयाला भोसकल ही हादरवन टाकणारी घटना महणज एक

नकोसा अपघात होता कारण माझया अादाजापरमाण तया बाईचा इतकी मरणााशतक जखम

करायचा शवचार नवहता खनी कधी शनःिसतर यत नाही शतचया हातन काय घडल तयान

हादरन गली ती वगान पळन गली ददवान शतचा चषमा या भानगडीत हरवला आशण शतला

चषमयाशिवाय नीट शदसत नसलयान ती अगशतक होऊन जया पसजन धावली तो मागण ती

आलला मागण नवहता दोनही पसजमधय झावळयााचा गालीचा अाथरलला होता शतन चकीचा मागण

घतला ह शतला समजल तवहा फार उिीर झाला होता शतच योगय मागाणन पलायन आता िकय

नवहत मग ती काय करणार ती परत जाऊ िकत नवहती ती आह शतथ राह िकत नवहती

शतला कठतरी जाण भाग होत ती जात राशहली ती शजना चढली दार ढकलल ती तमचया

खोलीत आलीrdquo

वयसक मनषयाचा आ वासला गला तो रानटीपण होमसकड पाह लागला आशचयण आशण

भीती तयाचया बोलकया चहऱयावरन परशतशबाशबत होत होती मोठया मगलिलीन तयान तयाच खााद

घसळल व लबाडीन हसला

तो महणाला ldquoशमसटर होमस खप छान पण तमचया या परभाव पाडणाऱया उपपततीत एक

चक आह मी माझयाच खोलीत होतो आशण शदवसाभरात बाहर पडलो नाहीrdquo

ldquoत मला माशहती आह पराधयापक कोरमrdquo

65

ldquoआशण तमही अस महणता आहात की मी अाथरणावर पडन आह व मला माझया खोलीत

ती बाई शिरलली माशहतीदखील नाहीrdquo

ldquoमी अस महणालो नाही तमहाला त कळल होत तमही शतचयािी बोललात तमही शतला

ओळखल तमही शतला पळन जायला मदत कलीतrdquo

पनहा पराधयापक मोठयान हसला तो उठन उभा राशहला तयाच डोळ धगधगणाऱया

कोळिापरमाण शदसत होत

तो ओरडला ldquoतमही वड असन वाटल त बरळत आहात मी शतला पळन जायला मदत

कली मग आता ती कठ आहrdquo

होमस महणाला ldquoती शतथ आहrdquo तयान खोलीचया कोपऱयात असललया पसतकााचया उाच

कपाटाकड शनदि कला

मी पाशहल की महाताऱयान तयाच दोनही हात वर कल तयाचया कडक चहऱयावरन

अचानक आिमकता तरळन गली तो खचीवर माग पडला तयाच वळस होमसन शनदि कलल

पसतकााच कपाट एका शबजागरीवर लटक लागल आशण एक बाई खोलीत अवतीणण झाली

शवशचतर परदिी आवाजात ती ओरडली ldquoतमच बरोबर आह मी इथ आहrdquo

ती धळीन चॉकलटी झाली होती ती लपललया जागतील कोळीषटक शतला शचकटली होती

शतचा चहराही धळीन माखला होता आशण तसही ती कधीच सादर नवहती होमसन अादाजान

शतच जस िारीररक वणणन कल होत तिीच ती होती तयाशिवाय शतची हनवटी लााब व हटटी

होती शतचया अागभत आाधळपणाच व अाधारातन उजडाकड जाणयाचया बदलाच कारण

असलयान ती घाबरन रागान आमही कोण आहोत त बघत उभी राशहली तरीही या साऱया

तोटााशिवाय शतचयात थोडा खानदानीपणा होता शतचया मजोर हनवटीतन व ताठ मानतन

धयण शदसत होत तयामळ ती मान दणयासारखी व सततय वाटत होती

66

सटनहल हॉपकीिन शतचा हात पकडला आशण ती कदी असलयाच घोशषत कल पण शतन

जया अती उमदपण तयाला हळच बाजला ढकलल तयामळ हॉपकीिला शतच ऐकाव लागल

महातारा खचीत भोवळ आलयासारखा चहरा करन पडला होता व शतचयाकड रागारागान

बघत होता

तो बोलली ldquoहो सर मी तमची कदी आह मी शजथ उभी आह शतथन मला सवण काही

ऐक यत आह तमहाला सतय काय त कळलयाच मला समजल आह मी त कबल करत तया

तरण माणसाला मी मारल पण तो एक अपघात असलयाच तमही महणालात त बरोबर आह

मी हातात धरलला तो चाक आह ह दखील मला माशहती नवहत मी गडबडीन टबलावरन

काहीतरी ओढन घतल व त तयाला मारन माझी जायची वाट मोकळी कली मी खर तच

साागत आहrdquo

होमस बोलला ldquoबाईसाहब माझी खातरी आह की त सतय आह मला वाटत तमही ठीक

नाहीrdquo

शतचया चहऱयावरील धळीचया रागासकट ती भीतीदायक रीतया रागान लाल झाली ती

अाथरणाचया कडला बसली मग ती थोडी भानावर आली ती महणाली ldquoमाझयाकड अगदी

थोडा वळ आह पण तमहाला खर काय त माशहती पाशहज मी या माणसाची बायको आह तो

इा गलिि माणस नाही तो रशियन आह मी तयाच नाव साागणार नाहीrdquo

पशहलयाादाच महातारा हलला तो ओरडला ldquoदव तझ भल करो अना दव तझ भल करोrdquo

शतन तयाचयाकड तचछतादिणक कटाकष टाकला ती बोलली ldquoत इतकया शहन दजाणच

आयषय जगायला का परवतत झालास सगीअस यामळ अनकााना तरास झाला आशण कणाचच

भल झाल नाही ---- तझ सवतःचही नाही तरीही मला तझा कचचा धागा िवटचया

कबलीजबाबाचया वळी तझयाकडन खचन घयायचा नवहता जवहा मी या िाशपत घराचा उाबरा

67

ओलााडला तवहा माझया आतमयावर आधीच परस दडपण आल होत पण मला बोल द नाहीतर

फार उिीर होईल

ldquoसभय गहसथहो मी अस महटल की मी या माणसाची बायको आह तो पननािीचा आशण

मी वीस वषााची मखण मलगी होत तवहा आमही लगन कल त रशियामधील एक शवदयापीठाच

िहर होत ---- मी तयाच नाव साागणार नाहीrdquo

महातारा पनहा पटपटला ldquoदव तझ भल करो अनाrdquo

ldquoआमही सधारणावादी -- िााशतकारी -- शनधमी लोक आहोत समजल का तो मी आशण

अजन अनकजण मग तरासाचा काळ सर झाला एक पोलीस ऑशफसर मारला गला

खपजणााना पकडल परावा हवा होता तयाच सवतःच आयषय वाचवणयासाठी व मोठ बकषीस

शमळवणयासाठी या माझया नवऱयान तयाचया सवतःचया बायकोला व शमतरााना उघड पाडल

तयाचया कबलीजबाबावरन आमहा सवााना अटक झाली काहीजणााना फािी झाली व

काहीजणााना सबररयाला पाठवणयात आल मी तया दसऱया गटात होत आमच आयषय जगण

मिील होत माझा नवरा तयाचया आजारासकट इािाडला आला आशण तवहापासन इथ

िाातपण जगतो आह जर कोणाला कळल असत की तो इथ आह तर तयाला नयाय दयायला

एक आठवडा सदधा लागला नसताrdquo

महाताऱयान थरथरत हात लााब करन एक शसगरट घतली तो बोलला ldquoमी तझया हातात

आह अना त माझयाबरोबर नहमीच चाागली वागलली आहसrdquo

ती महणाली ldquoमी अजन तमहाला तयाचया खलनायकशगरीचा कळस सााशगतलला नाही सवण

कॉमरडस मधय एक माझा जवळचा शमतर होता तो उमदा शनःसवाथी आशण परमळ होता माझा

नवरा तसा नवहता तया माझया शमतराला शहासाचार आवडत नस शहासाचार अपराध असल तर -

--- आमही सवणजण अपराधी होतो ---- पण तो नवहता तो नहमी आमहाला शहासाचारापासन

परावतत करणार लखन कर या पतराानी तयाला वाचवल असत तसच माझी रोजशनिी जयात

68

शदवसानशदवसााचया माझया तयाचयाबददलचया भावना आशण आमचयापकी परतयकाच दषटीकोनही

मी नोादवल होत माझया नवऱयान ती पतर व माझी रोजशनिी दोनही घऊन लपवल आशण तया

तरण माणसाच आयषय धोकयात आणणयाचा परयतन कला तयात तयाला यि शमळाल नाही पण

अलकसीसला सबरीयाला पाठवल गल शतथ तो या घडीला शमठाचया खाणीत काम करतो आह

अर खलनायका तयाचा शवचार कर जयाच नाव उचचारायची दखील तझी लायकी नाही तो

अलकसीस या कषणी गलामासारखा राबतो आह आशण तझ आयषय माझया हातात असतााना मी

तला सोडन दऊrdquo

शसगरट ओढतााना महातारा बोलला ldquoत नहमीच एक उमदी सतरी होतीस अनाrdquo

ती उठन उभी राशहली पण काही दखलयामळ ओरडन परत पडली

ती महणाली ldquoमला ह सापवल पाशहज जवहा माझी शिकषा सापली तवहा मी रोजशनिी व

पतर शमळवणयाचा चाग बााधला त रशियन सरकारला पाठवन माझया शमतराची सटका झाली

असती मला माझा नवरा इािाडला आलयाच माशहती होत अनक मशहन तयाला िोधलयावर

मला तयाचा पतता सापडला तयाचयाकड अजन रोजशनिी असणार ह मला माशहती होत कारण

मी सबररयात असतााना मला तयाचयाकडन एक पतर आल होत तयात मला रोजशनिीतील काही

उतार दऊन दषण दणयात आली होती पण माझी खातरी होती की तयाचा सड उगवणयाचा

सवभाव लकषात घता तो तयाचया इचछन ती रोजशनिी मला कधीच दणार नाही ती माझी मलाच

शमळवली पाशहज अिा हतन मी एक खासगी गपतहर नमला तो माझया नवऱयाचया घरी तयाचा

सशचव महणन नोकरीस लागला हा तझा दसरा सशचव होता सगीअस पशहला तला

तडकाफडकी सोडन गला होता मला हवी असलली कागदपतर तया कपाटात असलयाच तयान

मला सााशगतल व मला तया शकललीची नककल करन शदली तयापढ तो गला नाही तयान मला

घराचा नकािाही शदला व मला सााशगतल की कलतया दपारी बहधा अभयाशसकत कणी नसत

69

तयानातर इथ नवीन सशचव नमला गला िवटी मी धीर गोळा कला आशण सवतः ती कागदपतर

नणयासाठी आल मला ती शमळाली पण काय शका मत मोजन

ldquoमी त कागद घतल व कपाट परत कलपबाद करत होत तवहा तया तरणान मला

पकडल मी तयाला आधीच सकाळी पाशहल होत तो मला रसतयावर भटला होता तो तयााचा

नोकर आह ह माशहती नसलयान मी तयाला पराधयापक कोरम कठ रहातात अस शवचारल

होतrdquo

होमस महणाला ldquoबरोबर तसच सशचव परत आला आशण तयान तयाचया मालकाला एक

बाई भटलयाबददल सााशगतल मग िवटचा शवास घतााना तयान अस साागायचा परयतन कला की

शजचयाबददल तो बोलला तीच ती बाई होतीrdquo

तया बाईचा चहरा काही दखत असलयासारखा आिसला होता सवतःला महतव दत ती

महणाली ldquoतमही मला बोल शदल पाशहज तो खाली पडला तवहा मी खोलीतन पळाल चकीच

दार शनवडल आशण मी माझया नवऱयाचया खोलीत गल तो मला पकडन दणयाबददल बोलला

मी तयाला महटल की तयान जर अस कल तर तयाच आयषय माझया हातात असल जर तयान

मला पोशलसााचया हवाली कल तर मी तयाला माझया कॉमरडस माडळी ाचया हवाली करन मला

माझयासाठी जगायच होत अस नवह पण मला माझा हत साधय करायचा होता तयाला माशहती

होत की मी बोललयापरमाण करन ---- तयाच सवतःच भशवषय माझया निीबात अडकल होत

फकत तयामळ तयान मला लपायला सााशगतल फकत तयालाच माशहती असललया जनया

अडगळीचया कपाटात मला घसवल तो तयाच जवण खोलीत घत अस तयामळ तयाचयातल अनन

तो मला दई अस ठरल की पोलीस गल की मी रातरी शनघन जाव आशण परत यऊ नय पण

कस कणास ठाऊक तमहाला आमच बत समजलrdquo शतन शतचया छातीजवळन एक पाकीट

काढल ती महणाली ldquoह माझ िवटच िबद आहत ह पाकीट अलकसीसच पराण वाचवल मी

70

ह तमचयाकड तमचया नयायशपरयतला सपदण करत ह घया तमही त रशियन राजदतावासाकड

दयाल आता मी माझ कतणवय कल आशण ---- ldquo

होमस ओरडला ldquoशतला थााबवाrdquo तयान शतचया हातातन शवषाची कपी ओढन घतली तयान

खोली सवण बाजनी बाद कली होती

ती परत अाथरणावर बसत महणाली ldquoफार उिीर झाला मी लपललया जागतन बाहर

यणयापवीच शवष घतल आह माझ डोक गरगरत आह मी चालल सर पाकीट शवसर नका

सर मी तमचयावर ती जबाबदारी सोपवली आहrdquo

आमही परत गलो तवहा होमस महणाला ldquoसाधी कस पण काही बाबतीत उपयोगी आशण

माशहतीपणण नाकावर गलकलप असललया चषमयापासन ती सर झाली आशण मरणाऱया माणसान

तो शहसकावन घणयाचया साधललया सदवी साधीमळ मी या कसची तड लाव िकलो तया

चषमयाचया काचचा टणकपणा बघन तो वापरणारी वयकती तयाचयाशिवाय आाधळी व बसहारा

झाली असणार याची मला खातरी झाली ती गवताचया अरा द पटटीतन न अडखळता चाललयाच

त महणालास तवहा मी महटलयाच तला आठवत असल की ही उललखनीय बाब आह माझया

मनात मी तयाची नोाद अिकय अिी कली फकत शतचयाकड तसाच दसरा चषमा असता तरच

त िकय होत तयामळ मला असा अादाज करावाच लागला की ती घरातच असणार दोनही

पसजचा सारखपणा लकषात घता ती अिी चक करणयाची िकयता असलयाच लकषात आल

तयामळ मग ह नककी झाल की ती पराधयापकाचया खोलीत गली असणार तयाचयािी साबाशधत

बाबी ावर मी नजर ठऊन होतो तयामळ मी पराधयापकाचया खोलीची काळजीपवणक तपासणी

करन शतथ कठ लपणयासारखी जागा आह का याचा िोध घतला गालीचा सलग व जशमनीला

घटट ठोकलला होता तयामळ तयात काही चोरदरवाजा असणयाची कलपना मी फटाळन

लावली पसतकााचयामाग ररकामी जागा आह का याचाही मी िोध घतला तमहाला माशहती

असल की जनया वाचनालयात अस कपप असतात माझया लकषात आल की सवण कपाट

71

पसतकाानी लगडलली आहत पण एक कपाट ररकाम होत मग शतथच दार अस िकल असा

अादाज मी बााधला मला मागणदिणन करायला तयावर काही खणा नवहतया पण गालीचा शफकट

करडया शवटकरी रागाचा होता तयामळ तयावर काही पडलल तपासण सोप होत मी तया छान

शसगरटी खप ओढलया आशण खोलीभर राख शवखरन ठवली तया सािय असललया

कपाटासमोर जरा जासतच ही साधी यकती होती पण बरीच पररणामकारक होती मग मी

खाली गलो वॉटसन तझया दखत पण तझया लकषात न आलल वाकय बोललो पराधयापक

कोरमच जवण हलली वाढल आह ---- ह अस साागणयासाठी होत की तो अजन एका वयकतीला

पोसतो आह आपण परत वरती तया खोलीत गलो तवहा शसगरटची डबी शवसकटन मला

जशमनीच चाागल दषय बघायला शमळाल शसगरटचया राखवरील ठिाावरन मला पकक कळल

की कदी आपण शतथ नसतााना वावरलली आह बरा हॉपकीि आपण इथ चरराग िॉसला

आहोत कस यिसवीपण सोडवलयाबददल मी तझ अशभनादन करतो त आता तमचया मखय

कायाणलयात जात असिील यात काही सािय नाही मला वाटत वॉटसन आपण गाडीन

रशियन राजदतावासाकड जाऊया

72

The Adventure Of Charles Augustus Milverton

चारलस ऑगसटस विलवहरसनच साहस

मी आता साागतो आह ती घटना घडलयाला अनक वष लोटली तरी मी आतमशवशवासान

तयाकड तमच लकष वध िकतो खासगी गोषटी वा भावना उघड न करणयाचया शवचारामळ खप

काळ या गोषटी जगजाहीर करता आलया नाहीत पण आता तयातील मखय वयकती माणसान

बनवललया कायदयाचया पलीकड गलयामळ आशण तयामळ आता कोणीही दखावल जाणयाची

िकयता न उरलयान तयातील काही भाग वगळन मी ही गोषट सााग िकतो शमसटर िरलॉक

होमस व मी या दोघााचयाही वयावसाशयक आयषयातील पणणपण अननयसाधारण असा हा अनभव

होता परतयकष या घटनचा पाठपरावा करण िकय होऊ नय महणन ती कवहा घडली व तयातील

काही भाग मी न सााशगतलयास वाचकाानी मला समजन घयाव

73

शहवाळयातील एका गार व धक पडललया साधयाकाळी होमस आशण मी फरफटका

मारणयासाठी बाहर पडन साधारण सहाचया समारास परत आलो होतो होमसन शदवा

लावलयावर टबलावरील काडाणवर उजड पडला तयान तयाकड नजर टाकली आशण मग उबग

आलयाचा उदगार काढन तयान त जशमनीवर फकन शदल मी त उचलन वाचलः

चालसण ऑगसटस शमलवहटणन अपलडोर टॉवसण हपसटड दलाल

मी शवचारल ldquoहा कोण आहrdquo

तयान िकोटीसमोर तयाच पाय पसरत महटल ldquoलाडनमधील सवाणत वाईट माणस

काडाणचया माग काही शलहील आह काrdquo

मी काडण उलटल व वाचल

ldquo६३० ला फोन करतो ---- चा ऑ शमrdquo

ldquoहा तो यणार अस शदसत आह वॉटसन जवहा त पराणीसागरहालयात नागमोडी गतीन

सरपटणाऱया झप घणाऱया भयानक डोळयााचया चपटा दषट तोाडाचया शवषारी सापासमोर

उभा असतोस तवहा तला काही आिसलयासारखी व भळभळलयासारखी सावदना होत का

शमलवहटणनला पाहील की मला तस होत मी माझया वयावसाशयक आयषयात पननास तरी खनी

पाहील असतील पण याला बघन मला जिी शकळस यत तिी कणालाच पाहन आलली नाही

तरीही मी तयाला सापकण कलयावाचन राह िकत नाही खरच माझया बोलावणयामळच तो इथ

आलला आहrdquo

ldquoपण तो कोण आहrdquo

ldquoमी तला साागतो वॉटसन तो बलकमल करणाऱयााचा राजा आह दव माणसाना

सखरप ठवो शविषतः गलसतरयााना कारण तयााची कीती व गशपत शमलवहटणनचया अशधकारात

आहत हसऱया चहऱयान पण दगडी हदयान तो सगळयााना त पणणपण सकपयात शपळन घतो

74

तयाचया पदधतीन तो अती चाणाकष आह आशण गोडपकषा मसालदार वयापारात तयान चाागलाच

ठसा उमटवला आह तयाची पदधत अिी आहः सापतती व वरचा हददा असललया लोकााचया

पतराासाठी तो खप मोठी रककम दयायला तयार असतो ह तो जाहीर करतो फकत लबाड

अागरकषक शका वा नोकरााकडन नवह तर बरच वळा गलसतरयााचया शवशवासातील परमळ व नमर

भासणाऱया गनहगारााकडनही तो ही रककम शमळवतो शचकक माणसाबरोबर तो हातशमळवणी

करत नाही मला माशहती आह की जयामळ एक खानदानी कटाब उधवसत झाल अिा एका

दोन ओळी ाचया पतराकरता तयान एका वॉचमनला साति रपय शदल होत बाजारातील परतयक

गोषट शमलवहटणनकड जात आशण अिा िकडो िहरााचा तयाचया नावान थरकाप होतो

कोण कस तयाचया पकडीत यईल त साागता यत नाही कारण तो अती शरीमात आह

आशण लबाडी करणयात फार हिार आह तो एखाद पतर वषाणनवष जपन ठवल आशण जवहा

तयाचा बाजारभाव वधारल तवहा तो त बाहर काढल महणन मी अस महणालो की तो

लाडनमधील सवाणत वाईट माणस आह जो आधीच सवतःची खासगी मालमतता भरन वहात

असतााना सवतःचया शमतरावर रकतपाती हलला करायला मागपढ बघत नाही वयवगलसथत बत

आखन सवडीन तयाला छळन शचरडीस आणतो अिा एखादया गरम रकताचया आिमक

गनहगाराला त काय महणिील

मी माझया शमतराला इतक जीव तोडन बोलतााना ऐकल नवहत

मी महणालो ldquoपण तो माणस नककीच कायदयाचया कचाटात सापडल नाही काrdquo

ldquoतााशतरक दषटटा नककीच पण परतयकषात नाही उदाहरणाथण जर एखादया बाईचा सवणनाि

ओढवणार असल तर तयाला काही वषाणचया तरा गवासाची शिकषा होऊन शतचा काय फायदा

आह तो जयााच बळी घतो त तयाला परशतकार कर िकत नाहीत जरी तयान एखादया शनरागस

माणसाला बलकमल कल तर खरच तो पकडला गला पाहीज पण तो पापी आशण लबाड

75

आह तो दषट माणसासाठी जिी लबाडी करल तिीच शनरागस माणसाासाठीही करतो नाही

नाही आपण तयाला नसतनाबत करणयासाठी काही दसर नवीन मागण िोधल पाशहजतrdquo

ldquoआशण तो इथ किासाठी यतो आहrdquo

ldquoकारण एका परशसदध अिा माझया अिीलान शतची करणापणण कस माझयाकड

सोपवली आह ती इवहा बलकवल मागील ॠततील सवाणत सादर उचचभर खानदानी बाई आह

डोवहरकोटणचया उमरावाबरोबर पाधरवडयात शतच लगन होणार आह या दषटाकड शतन

बदरकारपण शलशहलली बरीच पतर आहत वॉटसन बदरकारपण शलशहलली ---- तयाहन

वाईट काही नाही ---- ती गावातील एका फारिा शरीमात नसललया तरण जमीनदाराला

शलशहलली आहत तयान ह लगन मोड िकत शमलवहटणनला मोठ घबाड शमळाल तर तो ती पतर

उमरावाला पाठवणार आह मला मधयसथ महणन काम करायच असन तयाचयाबरोबर िकय

तवढा चाागला सौदा करायचा आहrdquo

तयाच कषणी खाली रसतयात गडबड सर झाली खाली बघतााना मला चकचकीत

पाशवणभागािी चमचमत शदव असललया दोन घोडयााची ऐटदार गाडी शदसली टाागवालयान दार

उघडल आशण एक गबाळया लोकरीचया कोटातील दणकट बटका इसम खाली उतरला

शमशनटाभरान तो आमचया खोलीत होता

चालसण ऑगसटस शमलवहटणन बगलदधमान मोठया डोकयाचा गोल फगीर लवरहीत

चहऱयाचा सतत तयाच परकारच थाड हस हसणारा मोठया सोनरी िमचया चषमयाआडन दोन

करड डोळ चमकणारा पननािीचा इसम होता शदसायला तो शमसटर शपकशवकसारखा

नीटनटका व दयाळ शदसत होता पण अगलसथर व भदक डोळ आशण कशतरम हासयातील लबाडी

मातर शवरोधाभासातमक वाटत होती तयाचा छोटासा गोबरा हात पढ करन तो आला तवहा

तयाचया चहऱयासारखाच तयाचा आवाजही हळवार व आतमशवशवासपणण वाटला आमचयाबरोबर

तयाची एक भट चकलयाबददल तो खात वाटन काही िबद पटपटला तयान पढ कललया

76

हाताकड होमसन दलणकष कल व कठोर चहऱयान तयाचयाकड पाहील शमलवहटणनच हासय

रा दावल तयान खााद उडवन तयाचा कोट काढला काळजीपवणक तयाची घडी करन खचीचया

पाठीवर ठवली व बसला

मझयाकड शनदि करत तो महणाला ldquoहा माणस इथ असला तर चालल का ह बरोबर

आह का

ldquoहा डॉ वॉटसन माझा शमतर आशण वयवसायातील भागीदार आहrdquo

ldquoठीक आह शमसटर होमस ह फकत तमचया अिीलाचया काळजीपोटी मी बोललो ह

परकरण खपच नाजक आह ---- ldquo

ldquoडॉ वॉटसनन तयाबददल आधीच ऐकलल आहrdquo

ldquoमग आपण कामाकड वळ तमही महणता की तमही इवहा बाईसाहबाासाठी काम करत

आहात माझया अटी मानय करणयाच अशधकार शतन तमहाला शदल आहत काrdquo

ldquoतमचया अटी काय आहतrsquo

ldquoसात हजार पौाडrdquo

ldquoआशण दसरा पयाणयrdquo

ldquoमाझया शपरय सर तयाची चचाण करायला मला दःख होत पण जर मला पस १४

तारखपयात शमळाल नाहीत तर १८ तारखला नककीच लगन होणार नाहीrdquo तयाच असय हस

नहमीपकषा जासत समाधानाच होत

होमसन कषणभर शवचार कला

िवटी तो महणाला ldquoतमही सगळ काही फारच मानय असलयासारख धरन चालता

अथाणत मला तया पतराामधील मजकराबददल कलपना आह मी शतला सलला दईन तयापरमाण ती

77

वागल मी शतला असा सलला दईन की शतन शतचया होणाऱया नवऱयाला सवण गोषटी साागन तयाचया

उदारतवर शवशवास ठवावाrdquo

शमलवहटणन गालातलया गालात हसला व महणाला

ldquoतमही तया उमरावाला ओळखत नाहीrdquo

होमसचया रागावललया चहऱयाकड बघन मला कळल की तो तया उमरावाला ओळखत

होता

तयान शवचारल ldquoतया पतराामधय तरासदायक अस काय आहrdquo

शमलवहटणन उततरला ldquoती पतर सफोटक आहत -- फार सफोटक ती सतरी छान शलशहणारी

होती पण मी तमहाला खातरी दतो की डोवहरकोटणचा उमराव तयााची सतती करणार नाही तरीही

तमहाला अस वाटत नसल तर आपण इथच थााब हा िदध वयवहार आह जर ही पतर

उमरावाचया हातात पडावीत हा तमचया अिीलासाठी उततम पयाणय असलयाच तमहाला वाटत

असल तर ती शमळवणयासाठी मोठी रककम तमही खचण करण खरच मखणपणाच ठरलrdquo तो

उठला व तयाचा मढीचया कातडयाचा कोट घतला

होमस रागान खजील झाला

तो बोलला ldquoएक शमशनट थााबा तमही फारच घाई करता अिा नाजक परकरणात काही

गर गोषट वहायला नको महणन आपण शनशशचतपण परयतन कला पाहीजrdquo

शमलवहटणन परत तयाचया खचीत बसला

तो समाधानान हळ आवाजात महणाला ldquoतमही तयाचा अिा तऱहन शवचार कराल अस

मला वाटलच होतrdquo

78

होमसन चाल ठवल ldquoतथाशप इवहा बाईसाहब काही शरीमात नाहीत मला वाटत दोन

हजार पौाड महणज डोकयावरन पाणी ठरल तमही सााशगतलली रककम शतचया ऐपतीबाहरील

आह तयामळ मी तमहाला शवनाती करतो की तमही ही रककम कमी करावी आशण तया शकमतीला

ती पतर परत करावीत मी तमहाला खातरी दतो की जासतीत जासत तवढच पस तमहाला शमळ

िकतीलrdquo

शमलवहटणनच हासय रा दावल आशण तयाच डोळ शवनोदान चमकल

ldquoतमही तया बाईसाहबााचया साापशततक गलसथतीबददल ज काही साागत आहात तयाबददल मी

जाणतो तरीही तमहाला ह कबल कल पाहीज की शतचा शववाहपरसाग हा शमतर आशण नातवाईक

यााचयासाठी शतला भटी दणयास अगदी अनकल आह लगनाची भट सवीकारणयासाठी कदाशचत

शतचयाकडील लोक काा क करतील आपण तयााना अिी खातरी दऊ की इतर कठलयाही

भटी ापकषा झाबराचया लखलखाटापकषा आशण लाडनमधील मलईयकत शमठाईपकषा हा पतरााचा

गठठा शतचया दषटीन जासत आनाददायक ठरल

होमस महणाला ldquoह िकय नाहीrdquo

गलखिातन एक जाड डायरी काढत शमलवहटणन शका चाळला ldquoअर शमतरा ह शकती ददव

आह परयतन न करणयाचा चकीचा सलला गलसतरयााना शदला जातो असच मला ठामपण वाटत ह

बघाrdquo तयान पाशकटावरील शलशहलला लहानसा भाग पढ धरला ह कोणाच नाव आह माशहती

आह का -- पण जाऊद -- कदाशचत उदया सकाळपयात त नाव साागण ठीक नाही आशण

तवहा त तया सतरीचया नवऱयाचया हातातच पडल आशण ह सगळ का तर ती शतचयाकडील शहर

शवकन एक शकरकोळ रककम शमळव िकत नाही महणन ह फारच दयनीय आह माननीय

शमस माईलस व कनणल डॉरशका ग यााचया साखरपडा मोडलला तला आठवतो आह का लगनाचया

दोन शदवस आधी वतणमानपतरात तो शफसकटलयाच छापन आल होत आशण का यावर शवशवास

बसणार नाही पण कवळ बारा हजार पौाडाानी सवण काही सरळीत झाल असत ह दयनीय

79

नाही का आशण इथ मी तमचया अिीलाच भशवतवय टाागणीला लागलल असतााना

तमचयासारखया िहाणया माणसाला माझया अटीमधय घासाघीस करतााना पाहतो आह शमसटर

होमस तमही मला आशचयणचशकत करत आहातrdquo

होमस बोलला ldquoमी महणतो त खर आह तवढ पस शमळणार नाहीत तमहाला काहीही

फायदा होणार नसलल तया सतरीच चाररतरय डागाळणयापकषा तमही माझी कमी रकमची मागणी

सवीकारावी तच तमचयासाठी चाागल ठरलrdquo

ldquoशमसटर होमस तमही चक करत आहात शतला अस उघड पाडण मला खपच फायदयाच

ठरल माझयाकड अिा आठ दहा कसस आहत जर तयााना इवहा बाईसाहबााचया कसबददल

समजल तर त दखील असच करायला बघतील तमहाला माझ महणण कळत आह काrdquo

होमस तयाचया खचीतन उडी मारन उठला

ldquoवॉटसन तयाचया माग उभा रहा तयाला बाहर जाऊ दऊ नको आता सर तमचया

डायरीत काय शलशहलल आह त आपण बघrdquo

शमलवहटणन एखादया उादरासारखा सळकन खोलीचया कडला जाऊन शभातीला पाठ

टकवन उभा राहीला

तयाचा कोट उलगडन आतील गलखिातील मोठ शपसतल बाहर काढन सरसावत तो

महणाला ldquoशमसटर होमस शमसटर होमस तमही असा काहीतरी पशवतरा घयाल अस मला वाटतच

होत अस कक वळा कल गल आह पण तयाचा काय फायदा आह तमहाला साागतो मी ससजज

आह आशण कायदा मला दजोराच दईल ह जाणन मी माझयाकडील िसतर वापरायला अशजबात

मागपढ बघणार नाही तयाशिवाय तमची जी समजत आह की मी पतर माझया डायरीतन इथ

आणली आहत तर ती फार चकीची आह मी इतका मखणपणा करणार नाही आशण आता

सभय गहसथहो आज साधयाकाळी माझया एकदोन मलाखती ठरललया आहत हपसटड इथन

80

बरच लााब आहrdquo तो पढ सरला तयाचा कोट घतला व हातात शपसतल घऊन दारािी गला मी

एक खची उचलली पण होमसन मान हलवली मग मी ती परत ठऊन शदलीथोडस वाकन

हसत शमलवहटणन खोलीबाहर पडला आशण काही शमशनटात आमही तो शनघन जातानाचा

गाडीचया दारााचा व चाक घसपटलयाचा आवाज ऐकला

हात गलखिात घालन हनवटी छातीत रतवन जळणाऱया कोळिावर नजर गलसथर

करन अधाण तास होमस तसाच सवसथपण िकोटीिजारी बसलला होता नातर तो शनणणय

घतललया माणसाचया आशवभाणवात उठन तयाचया झोपायचया खोलीत गला थोडया वळान

असातसा शदसणाऱा बोकडासारखी दाढी असलला तरण कामगार रसतयावर उतरला ततपवी

उददामपण तयान तयाचा मातीचा पाईप शदवयावर पटवला तो महणाला ldquoवॉटसन मी थोडया

वळान यतोrdquo व रातरीत अदषय झाला मला समजल की तयान चालसण ऑगसटस शमलवहटणनशवरदध

तयाची मोहीम उघडलली आह पण ही मोहीम भशवषयात वडावाकडा आकार घणार असलयाच

सवपन मी बशघतल

होमस तयाचया तया वषात सवण वळ काळ शहाडत होता पण तयावयशतररकत वळ तो

हपसटडमधय घालवत होता आशण तो फकट गला नाही तो काय करत आह त मला काही

माशहती नवहत िवटी गलखडकीवर वारा जोरान आवाज करत असललया एका रानटी साशमशर

गोाधळललया भावनाानी भरललया साधयाकाळी तो तयाचया िवटचया मोशहमवरन परतला

तयाचा वष बदलन तो िकोटीसमोर बसला व तयाचया िाात अातमणख पदधतीन हस लागला

ldquoवॉटसन त मला शववाशहत माणस समजणार नाहीस नाही काrdquo


ldquoतला ह ऐकन नवल वाटल की माझ लगन ठरल आहrdquo

ldquoअर माझया शमतरा मी तझ अशभ ---- ldquo

81

ldquoशमलवहटणनचया घरातील नोकराणीबरोबरrdquo

अर बापर होमसrdquo

ldquoवॉटसन मला माशहती हवी होतीrsquo

ldquoत ह जरा जासतच कलस नाही काrdquo

ldquoतयाची गरज होती मी होतकर पलाबर असन माझ नाव एसकॉटण आह मी शतचयाबरोबर

रोज साधयाकाळी शफरायला जातो व शतचयािी बोलतो ओळख बरा मी काय बोलत असन

पण मला पाशहज ती सगळी माशहती शमळाली माझया हाताचया तळवयाइतक मला शमलवहटणनच

घर माशहती झालrdquo

ldquoपण तया बाईच कायrdquo

तयान तयाच खााद उडवल

ldquoमाझया शपरय वॉटसन तयाला काही इलाज नाही जवहा तमचयाबरोबर लबाड माणस

खळत असतो तवहा तमहाला अिी चलाखी करावीच लागत तरीही मला साागायला आनाद

होतो की माझी पाठ वळलयाबरोबर मला भोसकल असा मी दवष करतो असा एक ितर आह

आज काय बहारदार रातर आहrsquo

ldquoतला अिी हवा आवडतrsquo

ldquoमाझया हतला साजिी अिी ती आह वॉटसन शमलवहटणनचया घरात शिरन गनहा

करणयासाठी अस मी महणतो आहrdquo

तयान दढ शनशचयान कलल वकतवय ऐकन माझा शवास अडला गला व मी गार पडलो

अिा कतयाचा रानटी मोठा पररणाम कषणाधाणत माझया डोळयाापढ चमकन गला होमसला

ओळखण मग पकडण व मग तयाचया मान दयावा अिा वयावसाशयक आयषयाच न भरन

82

यणार नकसान आशण मग माझा शमतर अगदी नकोिा अिा घाणरडया शमलवहटणनकड दयची

भीक मागत पडलला

मी ओरडलो ldquoहोमस कपा करन त काय करतो आहस याचा नीट शवचार करrdquo

ldquoअर माझया शपरय शमतरा मी त सवण काही लकषात घतल आह मी अचानक फसलो जाईन

अस कठलच कतय मी करत नाही खरच दसर काही करण िकय असत तर मी इतकया

उतसाहान धोकादायक अस ह सोाग घतल नसत या गोषटीकड आपण सपषटपण व चाागलपण

पाह हा तााशतरक दषटटा गनहा असला तरी तागलतवक दषटटा योगय असलयाच त कबल करिील

अस मला वाटत तयाचया घरात चोरी करण महणज तयाचया गलखिातील डायरी शहसकावन घण

असल आशण तयात त मला मदत करणार आहसrdquo

मी माझी मानशसक तयारी कली व महणालो

ldquoहो जोपयात आपण बकायदिीर कारणान काही चोरत नाही आहोत तोपयात त

तागलतवक दषटटा नयायय आहrdquo

ldquoतच तर ह तागलतवक दषटटा नयायय असलयान मला फकत वयकतीगत धोका आह जवहा

एखादया सतरीला अगदी शनकडीचया मदतीची गरज असल तवहा सभय गहसथान तयाच फार ओझ

समजायच काही कारण नाही नाही काrdquo

ldquoपण त इतकया अडचणीचया पररगलसथतीत असिीलrdquo

ldquoहो तवढा धोका आह ती पतर शमळवणयाचा दसरा कठला मागण नाही तया ददवी

सतरीकड पस नाहीत आशण तवढा शवशवास टाकणयासारख कणी माणस नाही उदयाचा शदवस ही

चाल खळायचा िवटचा शदवस आह पतर शमळवली नाहीत तर तो दषट तयाच बोलण खर करल

आशण शतला साकटात लोटल तयामळ मला माझया अिीलाला शतचया नशिबावर तरी सोडल

पाहीज शका वा माझा हा िवटचा उपाय अामलात तरी आणला पाहीज

83

ldquoवॉटसन हा शमलवहटणन व माझयातील अटीतटीचा सामना आह त पाशहलयापरमाण

तयाचयाकड तयान लावलली बोली आह पण माझा आतमशवशवास व माझी शकती यामळ मी तयाला

हरव िकन

मी महणालो ldquoठीक आह मला ह आवडलल नाही पण मी समजतो की त करावच

लागल आपण कधी सरवात करायचीrsquo

ldquoत यत नाही आहसrdquo

मी बोललो ldquoतर मग त ही जात नाही आहस त मला या साहसात सहभागी करन

घतल नाहीस तर मी टाागयान सरळ पोलीस सटिनला जाऊन तझा सवण बत तयााचया कानावर

घालीनrdquo

ldquoत काही ऐकणार नाहीसrdquo

ldquoत तला कस कळल काय होईल त त सााग िकत नाहीस तसही माझा शनणणय

झालला आह तझयाशिवाय इतर लोकाानाही सवाशभमान व शकती असतrdquo

होमस शचडलला शदसला पण तयाची चढलली भवई खाली आली आशण तयान मला माझया

खाादयावर थोपटल

ldquoठीक आह ठीक आह माझया शपरय शमतरा तर असच होवो आपण काही वष ही खोली

दोघाानी शमळन वापरली आशण आता आपण िवटही एकतरच कला तर त मनोराजक ठरल

वॉटसन मला तझयाजवळ कबल करायला काही परतयवाय नाही माझयाकड नहमी अिी

कलपना होती की मी फार चाागला गनहगार होऊ िकलो असतो माझया आयषयभर मला तया

शदिन जाणयाची साधी होती ह बघrdquo तयान खणातन एक चामडयाची थली बाहर काढली आशण

ती उघडन बरीच चकाकणारी अवजार बाहर काढन दाखव लागला ldquoह नाबर एकच चोरीच

साशहतय आह हा दार शका वा गलखडकी उघडायचा शनकलचा लप असलला बार आह ह टोकाला

84

शहर बसवलल काच कापायच हतयार आह या बऱयाच कलपााना लागणाऱया शकललया आहत

आशण आधशनक सासकतीतील सवण सधाररत हतयार यात आहत माझा का दीलही आह सगळ

वयवगलसथत लावलल आह तझयाकड न वाजणाऱया बटााची जोडी आह काrdquo

ldquoमाझयाकड टशनस खळायच रबरी तळवयाच बट आहतrdquo

ldquoछान आशण मखवटाrdquo

ldquoकाळया रिमी कापडापासन मी खप मखवट बनव िकतोrdquo

ldquoमला वाटत अिा गोषटी ासाठी तझयाकड नसशगणक रीतया बळकट इचछा आह आपण

शनघणयापवी थाड जवण घऊ आता साडनऊ झाल आहत अकरा वाजता आपण चचणचया

ओळी ामधन जाऊ तथन अपलडोर टॉवरला चालत जायला पाऊण तास लागल मधयरातरीपवी

आपण कामाला लाग शमलवहटणन हा झोपचा पकका आह आशण रोज साडदहाला शनयशमतपण

झोपतो सवण गोषटी सरळीत पार पडलया तर इवहा बाईसाहबााची पतर माझया गलखिात घऊन

आपण इथ दोनपयात परत यऊrdquo

होमसन व मी शसनमा बघन घरी परत चाललयासारख वाट अस कपड घातल

ऑकसफडण रसतयाला आमही टाागा कला व हपसटड यथील पततावर चाल पडलो टाागवालयाला

पस शदल आशण मरणाची थाडी असलयान आमच बटणबाद कोट घालन आमही माळरानावरन

चाल लागलो होमस महणाला ldquoह काम अगदी नाजकपण करायला हव तया माणसाचया

अभयाशसकतील शतजोरीत ती कागदपतर आहत आशण अभयाशसका तयाचया झोपायचया खोलीला

लागन आह तर दसरीकड इतर सवण तबयत चाागली असललया दणकट छोटा माणसाापरमाण

तो ढाराढर झोपणारा आह अगाथा ---- महणज माझी परयसी ---- महणत की आमहा

नोकराामधय असा शवनोद चालतो की आपलया मालकाला झोपतन जाग करण अिकय आह

तयाचा सशचव अगदी तयाला वाहन घतलला माणस आह आशण तो शदवसभर अभयाशसकत

जराही आवाज करत नाही महणन आपण रातरी जात आहोत तयाचया बागत एक भयाण

85

पितलय कतरा शफरत असतो मी अगाथाला गल दोन साधयाकाळी उशिरा भटलो आशण ती तया

जनावराला कोाडन ठवत व मला यायला सरशकषत वाट करन दत हच त घर आजबाजला

पसरललया जशमनीवरील हच त घर आता गटमधन ---- आता शहरवया काळसर झडपाामधन

उजवीकड जायच मला वाटत आपण आपल मखवट आता घाल त बघिील की इथ

कठलयाही गलखडकीतन परकािाचा काहीही मागमस नाही आशण सवण काही उततम चाललल

आहrdquo

आमच काळ रिमी मखवट घालन आमही लाडनमधील जोरदारपण मारामारीसाठी

तयार असललया आकतया झालो अाधारी िाात घरात आमही शिरलो घराचया एका बाजन

लााबवर जाणारा फरिा बसवलला वहरााडा होता तयात अनक गलखडकया व दोन दार होती

होमस कजबजला ldquoही तयाची झोपायची खोली आह ह दार सरळ अभयाशसकत उघडत

त आपलयासाठी चाागल ठरल पण तयाला कडीकलप आह आपण आत जातााना फार आवाज

होईल इकड य इथ हॉलमधय उघडणार हररतगह (गरीन हाऊस) आहrdquo

ती जागा कलपबाद होती पण होमसन काचचा गोल शफरवन आतन शकलली शफरवली

कषणभरान तयान आमचयामागील दार लावल आता आमही कायदयाचया भाषत गाभीर गनहगार

झालो हररतगहातील दाट गरम हवा आशण उगर गदमरवणारा परदिी वगळया झाडााचा गाध

आमचया घिापयात गला मी हळवारपण आमचया चहऱयाला घसपटणाऱया झडपााचया कडनी

जात राहीलो होमसकड उललखनीय िकती होती अाधारात शदसायचा तयान काळजीपवणक

सराव कला होता माझा हात तयान तयाचया एका हातात धरला होता आशण मला अादाजान

कळत होत की आमही शसगरट ओढन फार वळ न झाललया एका मोठया खोलीत शिरत होतो

तयान फशनणचरमधन वाट काढत दसर दार उघडल व आमचया माग लाऊन घतल शभातीवरील

अनक कोट माझया पढ कललया हाताला लागल मला समजल की मी पसजमधय उभा आह

आमही तथन पढ गलो आशण होमसन हळच उजवीकडील दार उघडल आमचयावर काहीतरी

86

चालन आल आशण माझया काळजाचा ठोका चकला पण त मााजर असलयाच समजलयावर

मला हस आल या नवया खोलीत िकोटी जळत होती आशण खोलीत ताबाखचा धर भरन

राहीला होता होमस चोरपावलाानी आत शिरला मी यईपयात थााबला आशण मग आवाज न

करता दार लावल आमही आता शमलवहटणनचया अभयाशसकत होतो पढील बाजस असललया

दाराचया पडदयाआड झोपायचया खोलीत जाणयाचा मागण शदसत होता

िकोटीचया उजडान खोली परकाशित झालली होती परावशतणत परकािात दाराजवळ मी

वीजचा बोडण पाहीला तो लावायला सरशकषत असला तरी तयाची काही गरज नवहती िकोटीचया

एका बाजला खाडीच दषय शदसणाऱया आमही बाहरन बशघतललया गलखडकीवर जाड पडदा

होता तर दसऱया बाजला वहरााडयात उघडणार दार होत मधयभागी एक टबल होत तयाजवळ

चकाकणारी लाल चामडयाची शफरणारी खची होती तयासमोर एक पसतकााच कपाट होत

तयाचया टपावर अथिचया दवतचा सागमरवरी पतळा होता पसतकाच कपाट व व शभात

यामधील कोपऱयात उाच शहरवी शतजोरी होती तयाचया बरासचया चकचकीत मठी ावरन

िकोटीचा उजड परावशतणत होत होता होमसन शहाडन शतच शनरीकषण कल मग तो झोपायचया

खोलीकड राागत गला व शतथ डोक वाकवन लकषपवणक ऐकत उभा राहीला आतन काही

आवाज यत नवहता मधयातरीचया काळात माझया अस लकषात आल की आमच तथ बाहरील

दारान जाण जासत सरशकषत ठरल असत महणन मी तयाची तपासणी कली आशण आशचयण महणज

तयाला कडीकलप काही नवहत मी होमसचया खाादयाला हलवल तवहा तयान तयाचा मखवटा

घातलला चहरा वळवला तयान दखील त पाहीलयावर माझयासारखाच तोही आशचयणचशकत

झाला

माझया कानााजवळ तयाच ओठ आणन तो कजबजला ldquoमला ह आवडल नाही ह अस

कस काय आह मला कळत नाही तसही आपलयाकड फकट घालवायला वळ नाहीrdquo

ldquoमी काही कर िकतो काrdquo

87

ldquoहो दारािी उभा रहा जर तला कोणी यताना चाहल लागली तर त आतन लावन घ

आशण आपण आलो तसच शनसट िकतो जर त दसऱया मागाणन आल आशण आपल काम झाल

असल तर आपण दारातन शनसट िकतो काम झाल नसल तर आपण गलखडकीचया

पडदयामाग लप िकतो समजल काrdquo

मी मान हलवली आशण दारािी उभा राहीलो माझी पहीली भीती गली कायदयाच रकषक

असणयाऐवजी भकषक असतानाचया खप दमदारपणान व उतसाहान मी रोमााशचत झालो होतो

आमचया मोशहमच उशददषट शनःसवाथी व उदार सदसदशववकबधदी आमचया ितरचा

खलनायकीपणा या सवाणमळ आमचया साहसाला खळीमळीचया रचीपणणतची जोड शमळाली

अपराधीपणाचया भावनपासन आमही लााब होतो या धोकयात मला आनाद वाटत होता एखादा

िलयशविारद जया िाातपण व िासतरीय नमकपण नाजक िसतरशिया पार पाडल तसच होमस

तयाची अवजार चालवत होता तयाच कौतक वाटन मी तयाचयाकड बघत होतो मला माशहती

होत की शतजोरी उघडण हा तयाचा छा द होता एखादा डर गन जयापरमाण तयाचया तोाडात धरललया

सादर गलसतरयााच शकतीहरण करतो तयापरमाण या शहरवट राकषसी सोनरी शतजोरीिी झटापट

करतााना होमसला आनाद होत असलयाच मला जाणवत होत तयाचया कोटाच हात वर दमडन

---- वरचा जाड कोट तयान खचीवर ठवला होता ---- होमसन दोन भोक पाडली एक बारचा

जोर लाऊन उघडणयासाठी लहानस आशण दसर मोठ कठलही कलप उघडणाऱया शकललीच

मी माझी नजर चौकसपण इकडशतकड टाकत कठलयाही आणीबाणीचया तयारीत मधलया

दारािी उभा होतो जर आमचयामधय काही अडथळा आलाच तर मी नमक काय करणार

याबाबत माझ बत खर तर तस डळमळीतच होत अधाण तास होमस लकष एकवटन काम करत

होता तो एक अवजार खाली ठव दसर हातात घई यातर हाताळणाऱया परशिशकषत

कामगारासारखा पणण ताकदीशनिी तरीही नाजकपण तयाच काम चालल होत िवटी मला

एक खट असा आवाज आला व शतजोरीच दार उघडल आत तयावर काही शलशहलली अनक

कागदााची घटट बााधन सील कलली भडोळी मला शदसली होमसन तयातील एक बाहर काढल

88

पण तयावरील अकषर वाचणयासाठी िकोटीचा शमणशमणता उजड परसा नवहता तयान तयाचा

का दील बाहर काढला शमलवहटणन पढचया खोलीत झोपलला असतााना शवजचा शदवा लावण

फार धोकादायक होत अचानक मी तयाला कान दऊन ऐकताना पाहील नातर कषणाधाणत तयान

शतजोरीच दार लोटल कोट घतला हतयार गोळा करन गलखिात ठवली व गलखडकीचया

पडदयामाग लपला मलाही तस करणयासाठी खण कली

मी शतथ तयाचया िजारी जाऊन उभा राशहलो तवहा तयाचया झटपट जाणीवला कसला

आवाज आला त मला समजल घरात काहीतरी आवाज यत होता काही अातरावर एक दार

धाडकन लावल गल मग एक गोाधळलली हलकी कजबज ऐक आली काही पडलयाचा

आवाज आला व दाणदाण पाऊलााचा आवाज जवळ यऊ लागला खोलीबाहरील पसजमधय

त आल दरवाजयािी थााबल दार उघडल खट असा आवाज यऊन शदवा लागला दार लागल

नाकाला शसगरटचा उगर दपण आला मग आमचयापासन काही फटाावर पढमाग पाऊल वाजत

राहीली खचीचा आवाज आला व पाऊल थााबली मग कलपात शकलली घातली गली आशण

कागदााचा खसखस आवाज आला

आतापयात मी बाहर डोकावणयाच धाडस कल नवहत पण आता मी पडदयाचया फटीतन

बाहर डोकावलो होमसन माझया खाादयावर शदललया जोरान मला समजल की तो दखील तसच

करत आह आमचया समोर अगदी जवळ शमलवहटणनची मोठी गोल पाठ होती ह नककी होत

की तयान आमहाला पाहील नवहत तो झोपायचया खोलीत गला नाही पण शसगरट ओढायचया

शका वा शबलीयडण खळायचया खोलीत जाऊन बसला असावा तया घराचया पढचया बाजला होतया

व तयााचया गलखडकया आमही पाहीलया नवहतया तयाच करडया कसााच मोठ डोक मधयच

चकाकणार टककल ह आमचया नजरपासन जवळच होत चामडयाचया लाल खचीत तो माग

रलन बसला होता पाय ताणल होत तोाडात मोठी काळी शसगरट होती तयान अागात

शमशलटर ीसारख जााभळट लाल रागाच काळी कॉलर असलल जाकीट घातल होत तयाचया

89

हातात असलल काही कायदिीर कागद तो ओठातन धमरवलय सोडत बशफकीरीन वाचत

होता तयाचया आरामिीर बसणयावरन तो शतथन लवकर उठल अस काही वाटत नवहत

होमसचा माझया हातातील हात मला समजत काढलयासारखा हलतााना जाणवत होता

जण तो साागत होता की पररगलसथती तयाचया हातात आह आशण तो सवसथशचतत आह मला ज

शदसत होत त तयाला शदसत होत की नाही याबददल मला खातरी नवहती शतजोरीच दार नीट बाद

कलल नवहत शमलवहटणनला कठलयाही कषणी त शदस िकल असत तयाचया थाड नजरवरन

मला माझया मनािी खातरीन अस वाटत होत की तयाला त शदसल आह मी कठलयाही कषणी

तयाचयावर झडप घालन माझया कोटान तयाच डोक झाकीन तयाला अडकवन ठवीन आशण

बाकीच होमसचया हातात सोपशवन असा शवचार करत होतो पण शमलवहटणनन वर पाहीलच

नाही तो सावकािीन तयाचया हातातील कागदााचया वाचनात दाग होता वकीलाचा यगलकतवाद

ऐकत तो पानाावर पान उलटत होता िवटी मी शवचार कला तयाच वाचन झाल व शसगारट

सापली की तो झोपायला जाईल पण तयातील एकही गोषट सापणयापवीच शतथ अिी एक गोषट

घडली की जयामळ आमच शवचार दसरीकड वळल

शमलवहटणनला मी खप वळा घडयाळाकड बघतााना पाहील एकदा तो अधीरपण उठला

व परत बसला अिा अवळी तो कणाची वाट बघत असल तर त शवशचतर होत वहरााडयातन

एक हळ आवाज मला ऐक आला शमलवहटणनन तयाचया हातातील कागद बाजला टाकल व

तयाचया खचीत ताठ बसला परत तो आवाज आला आशण मग दारावर हलकी थाप पडली

शमलवहटणन उठला व दार उघडल

तो बोलला ldquoकटणल तला अधाण तास उिीर झाला

ह दार कलपबाद नसलयाच व शमलवहटणन अवळी जागा असलयाच सपषटीकरण होत

एका बाईचया वसतरााची सळसळ झाली शमलवहटणनच तोाड आमचया शदिन वळलयान मी

पडदयामधील फट बाद कली पण अगदी सावधपण परत उघडली तो तयाचया जागवर बसला

90

अजनही तयाचया ओठात शसगारट होती तयाचयासमोर शदवयाचया झगमगतया परकािात तोाड

झाकलली व बरखा घतलली उाच बारीक काळसर बाई उभी होती शतचा शवासोचछवास

जोरजोरात चाल होता शतचया डौलदार िरीराचा इाचनइाच भावनाशतरकान थरथरत होता

शमलवहटणन बोलला ldquoठीक आह कटणल त माझी रातरीची झोप उडवलीस मला वाटत

त तयाला नयाय दिील तला दसऱया कठलया वळी यता यत नवहत का

तया बाईन मान हलवली

ldquoठीक आह नाही तर नाहीrdquo

पण काय ग त इतकी का थरथरत आहस भानावर य आता आपण कामाच बोल

तयाचया टबलाचया खणातन तयान एक वही काढली त महणतस की डी अलबटण बाईसाहबााची

पाच पतर तझयाकड आहत तला ती शवकायची आहत मला ती शवकत घयायची आहत तर अस

आह आता फकत भाव ठरवायचा राशहला अथाणत मला ती पतर तपासावी लागतील जर ती

खरोखरच चाागल नमन असतील तर मग फारच छान

तया बाईन एकही िबद न बोलता तोाडावरच अवगाठन काढल आशण बरखाही काढला

एक काळसर सादर उघडा चहरा शमलवहटणनचया वाकडया नाकाचया गडद भवयााकड व

रोखललया चमकदार डोळयााकड सरळ पातळ ओठााकड व धोकादायक हासयाकड बघत

होता

ती बोलली ldquoशजच आयषय त उधवसत कलस तीच बाई मी आहrdquo

शमलवहटणन हसला पण तयाचया आवाजातन भीती डोकावत होती तो महणाला

ldquoत इतकी हटटी होतीस त मला इतकया टोकाला का जायला लावलस मी तला खातरीन

साागतो की मी माझया मजीन मािीलाही दखवत नाही पण परतयकाला िवटी तयाचा वयवसाय

आहच तयामळ मी काय करणार मी तझया मयाणदत शका मत ठवली होती त ती शदली नाहीसrdquo

91

ldquoमहणन त माझया नवऱयाला ती पतर पाठवलीस आशण तो सभय उदार माणस -- जयाचया

बटााच बाद बााधायची दखील माझी लायकी नवहती -- तयाच हदय ितिः शवदीणण झाल व तो

मला तला ती िवटची रातर आठवत असल जवहा मी तया दारान आल व तझयाकड दयची

भीक मागन पराथणना कली त आता हसतो आहस तसाच माझया तोाडावर हसलास फकत तझ

शभतर हदय तला हसणयापासन परावतत कर िकत नवहत हो मी इथ कधी यईन असा

शवचारही त कला नसिील पण तया रातरीन मला तला समोरासमोर एकटीन भटायला शिकवल

तर मग चालसण शमलवहटणन काय महणतोस

खचीतन उठत तो बोलला ldquoत माझयावर वचणसव गाजविील अस समज नकोस मला

आवाज चढवन माझया नोकरााना बोलवायचच बाकी आह त लगच तला पकडतील पण तझया

नसशगणक रागाला मी माफ करतो आलीस तिी चालती हो अजन काही मी बोलत नाहीrdquo

ती बाई शतचया छातीवर हात ठऊन शतचया पातळ ओठाावर िर हासय आणत शतथच

उभी राहीली

ldquoत माझ आयषय नासवलस तस अजन कोणाच नासवणार नाहीस त माझ हदय

शपळवटलस तस अजन कोणाच शपळवटणार नाहीस जगाला मी शवषारी बनणयापासन

वाचवन अर कततरडया माझ िबद शलहन ठव -- शलहन ठव -- शलहन ठवrdquo

शतन चकाकणार शपसतल बाहर काढल आशण आशण गोळीमागन गोळी शमलवहटणनचया

दोन पायाामधील िरीरावर छातीवर मारत सटली तो भलकााडन भयानक ररतया खोकत

टबलावरील कागदााचया पसाऱयात पडला तो धडपडत तयाचया पायाावर उभा राहीला तोच

दसरी गोळी लागन जशमनीवर कोसळला तो ओरडला ldquoत मला ठार कलसrdquo आशण शनःचषट

पडला तया बाईन तयाचयाकड लकषपवणक पाहील आशण तयाचया वर वळललया चहऱयावर शतची

टाच रोवली शतन परत पाहील पण काही आवाज आला नाही की हालचालही झाली नाही मी

गरम खोलीत रातरीचया हवचया झोताचा आवाज ऐकला ती खनी बाई शनघन गली

92

आमही मधय पडलो असतो तरी तया माणसाला तयाच निीब वाचव िकल नसत पण

ती बाई शमलवहटणनचया िरीरात गोळयाावर गोळया मारत सटली तवहा मी अगदी उडी मारणार

होतो पण मला होमसचा थाड हात माझया मनगटावर पडलला जाणवला मला रोकणाऱया तया

घटट पकडीचा अथण मला समजला -- की ह आमच काम नवहत तया खलनायकाला नयाय शदला

गला आमहाला आमची उददीषट व कतणवय होती तयापासन ढळन चालणार नवहत पण ती बाई

खोलीबाहर पडत न पडत तोच होमस हलकया पाऊलाानी दसऱया दारािी गला तयान शकलली

कलपात घातली तयाच वळी आमहाला घरातन आवाज व पदरवदखील ऐक यऊ लागला

शपसतलाचया आवाजाानी घर जाग झाल िाातपण होमस शतजोरीकड गला तयाच दोनही

हात भरन कागद घतल व त िकोटीत टाकल सवण कागद सापपयात तो अस करत राहीला

बाहरन कोणीतरी दरवाजयाची मठ शफरवली होमसन लगबगीन चौफर बशघतल

शमलवहटणनचया मतयला आमातरण दणार पतर तयाचया रकतान माखन टबलावर पडल होत होमसन

त इतर पतराामधन उचलल मग तयान बाहरील दाराची शकलली काढली माझयामागन आला व

त दार बाहरन बाद कल तो महणाला ldquoइकडन य वॉटसन आपण यथन बागची शभात चढन

जाऊrdquo

माझा शवशवास बसत नवहता की इतकया लवकर बातमी पसरल माग बघता परचाड घर

महणज पटलला आगडोाब शदसत होता पढच दार उघड होत आशण शतथ गदी जमली होती

सबाध बाग माणसाानी भरन गली होती आमही गपचप वहरााडयात अवतीणण झालो तवहा एकान

आमहाला हलो कल होमसला घराचा नकािा पणणपण माशहती होता तयान लहान झाडाामधन

वाट काढली मी चोरपावलाानी तयाचया मागोमाग गलो आशण आमचा पाठलाग करणारा

आमचया माग धापा टाकत आला आमचया वाटत सहा फट उाच शभात होती पण तो तयावरन

उडी मारन गला मी पण तसच कल माझया मागील माणसान माझा घोटा पकडला पण मी

लाथ मारन सटका करन घतली आशण गवतातन मागण काढला मी झडपाामधय तोाडावर

93

पडलो पण होमसन कषणाधाणत मला माझया पायाावर उभ कल आमही दोघ शमळन हपसटडचया

शवसतीणण माळरानावर धावन त पार कल मला वाटत आमही दोन मल पळालो अस िवटी

होमस थााबला व लकषपवणक ऐक लागला आमचया माग सवण िाात होत आमही आमचा पाठलाग

करणाऱयाला चकवन सरशकषत जागी आलो होतो

आमही नयाहारी करन शसगरट ओढत होतो जवहा सकॉटलाड याडणचा जयाची छाप

पडल असा गाभीर लसटर ड आमचया खोलीत अवतरला तवहा तो उललखनीय परसाग मी नोादवला

होता

तो महणाला ldquoिभ सकाळ शमसटर होमस तमही आता कामात आहात काrdquo

ldquoत बोल इतका काही वयगर नाहीrdquo

ldquoजर सधया तमचयाकड काही काम नसल तर मला वाटल कदाशचत आमहाला काल

रातरीच हपसटडमधय घडललया एका वगळयाच कसमधय मदत करायला तमहाला आवडलrdquo

ldquoती कस काय होतीrsquo

ldquoएक खन ndash मोठा नाटकी आशण उललखनीय खन असलया गोषटी ामधय तमहाला शकती

रस असतो त मला माशहती आह तमही जर अपलडोर टॉवसणमधय आलात व आमहाला या

कसबाबत सलला शदलात तर चाागल होईल आमही काही काळ या शमलवहटणनवर नजर ठऊन

होतो आशण आपलया आपलयात साागतो तो थोडा खलनायकी सवरपाचा मनषय होता

तयाचयाकड तो बलकमली ागसाठी वापरत असणारी कागदपतर असत तयाचा खन करणाऱयान

ती सवण कागदपतर जाळन टाकली काहीही मलयवान वसताची चोरी झालली नाही खनी हिार

असणार व अिी िकयता आह की तयााचा हत असा असावा की तया कागदपतरााचा समाजात

बोभाटा होणयापासन रोकणrdquo

ldquoएकापकषा जासत गनहगार होत काrdquo

94

ldquoहो दोघजण होत तयाना जवळजवळ पकडणयात आल होत आमचयाकड तयाचया

पायाच ठस आहत तयााच वणणनही आह आमही दहा त एक तयााचा पाठलाग कला पहीला

मनषय जासत चपळ होता दसऱया माणसाला माळयाचया हाताखालचया माणसान पकडल व

नातर तो शनसटला तो मधयम आकाराचा चौकोनी जबडयाचा जाड मानचा शमिाळ

डोळयाावर बरखा असलला व तबयतीन बऱयापकी असलला मनषय होता

िरलॉक होमस महणाला ldquoह जरा सपषट वाटत नाही बापर ह वॉटसनच वणणन अस

िकलrdquo

इनहसपकटर मनोराजन झालयासारख महणाला ldquoत खर आह त वॉटसनच वणणन अस

िकलrdquo

ldquoलसटर ड मला भीती वाटत मी तला मदत कर िकत नाही तयाच अस आह मला हा

शमलवहटणन माशहती आह तो लाडनमधील सवाणत धोकादायक मनषय आह आशण अस काही

गनह आहत की जयााना कायदा हातात घऊ िकत नाही आशण तयामळ त काही परमाणात

खासगी सड घणयास योगय ठरतात नाही वाद घालन काही फायदा नाही मी ह मनािी ठरवल

आह बळीपकषा माझी सहानभती गनहगाराचया बाजन आह आशण मी या कसमधय काम

करणार नाहीrdquo

आमही जी दःखद गोषट पाहीली तयासाबाधी होमस एकही िबद बोलला नाही पण

सकाळभर मी तो शवचारमगन असलयाच पाहील तयाचया ररकामया डोळयातन व हरवलपणाचया

वागणयातन तयान मला अस भासवल की तो काहीतरी आठवणयाचा आटाशपटा करतो आह

आमही दपारच जवण घत होतो तवहा तो अचानक ताडकन उठला व ओरडला ldquoदवा र

वॉटसन मला त सापडल तझी टोपी घऊन माझयाबरोबर य तो जोरान बकर रसतयावर गला

मग ऑकसफडण रसतयान आमही ररजाट सकण सला पोचलो इथ डावया बाजला परशसदध माणसााचया

फोटोानी व सौदयणवती ानी भरलली दकानाची एक िोकस आह होमस शतथ बघत राहीला आशण

95

तयाचया नजरचया अनषागान मला राजघराणयातील उचचभर बाईसाहबााचा दरबारचया

पोषाखातील फोटो शदसला शतचया डोकयावर शहरा बसवलली पटटी होती मी तया नाजकपण

वळललया नाकाकड कमानदार भवयााकड सरळ तोाडाकड व छोटािा ठाम हनवटीकड

पाहील मी जवहा शकताबासकट व सनावळीसकट तया महान उमरावाच नाव वाचल व ती

तयाची बायको असलयाच माझया लकषात आल तवहा माझा शवास रोधला गला होमसन व मी

एकमकााकड पाहील तवहा तयान तयाचया ओठाावर बोट ठवल आमही शतथन लााब शनघन गलो

96

The Adventure Of The Creeping Man

हळच चालणाऱया िाणसाच साहस

िरलॉक होमसच नहमीच अस महणण अस की पराधयापक परसबरी यााचयािी शनगडीत

अिा शवशचतर गोषटी मी परशसदध करावयात जणकरन वीस वषाापवी शवदयापीठात पसरललया व

लाडनमधील सशिशकषत लोकाामधय तयाची लागण झाललया तयााचयासाबाधी उठललया वाईटसाईट

अफवा एकदाचया नाहीिा होतील पण तयामधय काही अडथळ होत तयामळ या वधक कसची

खरी हकीगत डबयात पडन राशहली तयात माझया शमतराची अनक साहस दडलली होती िवटी

आमहाला ती परशसदध करणयाची परवानगी शमळाली होमस शनवतत होणयापवी तयान हाताळललया

97

काही कससपकी ही एक होती अजनही काही खासगी माशहती हातची राखनच लोकाापढ ती

गोषट आणायची होती

१९०३ सालातील सपटबरचया सरवातीचया रशववारची ती साधयाकाळ होती तवहा मला

होमसचा थोडकयात शलशहलला असा शनरोप शमळालाः

lsquoसोयीसकर असलयास ताबडतोब यण -- सोयीसकर नसल तरीही यण ि होrsquo

तया नातरचया शदवसाामधील आमच नात शविष परकारच होत तो लहानसहान व नमकया

सवयी ाचा मनषय होता आशण मी तयापकी एक होतो एखादया सासथसारखा मी वहायोलीन सटी

ताबाख जना काळा पाईप तयाच माशहतीच बाड आशण इतर अजन काही माफ करणयाजोगया

गोषटी या सवााबरोबर होतो जवहा खप काम अस व जयाचयावर शवशवास टाक िक अिा एका

शमतराची गरज भास तवहा माझी भशमका सपषट होती पण याशिवायही माझ उपयोग होत मी

तयाचया मनाला धार लावणारा दगड होतो मी तयाला चालना दत अस माझयासमोर तयाला

मोठयान शवचार करायला आवड तयाच बरचस तािर मला उददिन असत अस नाही त तयाचया

पलागाला उददिन दखील अस िकत होत पण तरीही सवयीन काही परमाणात तयाला माझी

मदत होत अस मी तयाचया महणणयाची नोाद घत अस शका वा तयात अडथळाही आणत अस

जर माझया पदधतिीर मानशसक मादपणामळ मी तयाला शचरडीला आणल तर तयाचा उपयोग

तयाची जवाळसारखी अातःपररणा व समज जासत जोमान व झटकन पटन उठणयासाठी होत

अस आमचया साहचयाणमधय माझी भशमका अिी होती

मी जवहा बकर रसतयाला आलो तवहा मी तयाला तयाचया खचीत गडघ वर घऊन गलखळन

बसलल पाशहल तयाचया तोाडात पाईप होता व भवया शवचारमगनतत ताणलया गलया होतया

नककीच तो कठलयातरी तराशसक समसयत पणणपण बडालला होता तयान हात उाचावन माझया

जनया खचीकड शनदि कला पण नातर अधाण तास मी शतथ असलयाची दखलही तयान घतली

98

नाही तयानातर तयान समाधीतन जाग झालयासारख खळकरपण हसत मला अशभवादन कल

तवहा मला परत घरचयासारख वाटल

तो महणाला ldquoमाझया शपरय वॉटसन मी जरा शवचारात हरवलो होतो तयाबददल त मला

माफ करिील गलया चोवीस तासाात माझयाकड काही चौकस गोषटी ानी हजरी लावली तयामळ

मी काहीिा साधारण सवरपाचया शचातनात बडालो होतो गपतहराला कतरयाचा उपयोग या

शवषयावर मी एक पगलसतका शलहायचा गाभीरपण शवचार करतो आह

मी महणालो ldquoहोमस पण नककीच या शवषयावर आधीच शलशहल गलल आह तीकषण

घराणगलिय असलला भला दााडगा कतरा -- िोधक कतरा ndash-rdquo

ldquoनाही नाही वॉटसन तयााचयाबददलची ती बाज अथाणत अगदी उघड आह पण दसरी

एक वणणन करायला अवघड अिी नाजक बाज आह तला आठवत असल की त तझया

भावनामय पदधतीन शलशहललया कॉपर बीच गोषटीवरन मी सवतःबददल खप अशभमान

असणाऱया माननीय वशडलााचया गनहगारी सवयी मलााचया दषटीकोनातन पाह िकलोrdquo

ldquoहो मला ती गोषट चाागलीच आठवतrdquo

ldquoमाझ कतरयााबददलच शवचार तलना करणयासारख आहत कतरा कटाबाचया जीवनावर

परकाि टाकतो उदास घाबरट कटाबातील खळकर कतरा शका वा आनादी कटाबातील दःखी

कतरा कणी पाशहला आह का भााडखोर लोकााचा कतरादखील भााडखोर असतो धोकादायक

लोकााचा कतरा धोकादायक असतो तयााची बदलणारी मानशसक गलसथती कतरयााची मानशसक

गलसथती दखील बदलतrdquo

मी मान हलवत महणालो ldquoहोमस नककीच ह जरा ताणलयासारख वाटत आहrdquo

तयान तयाचा पाईप परत भरला आशण माझया िऱयाकड लकष न दता तयाचया जागवर

बसला

99

मी जया समसयचा तपास करतो आह तयाचयािी याच वयावहाररक उपयोजन फार

जवळच आह तला समजल का की हा दोऱयाचा सलसर गाता आह आशण मी तयाच एक टोक

िोधतो आह त टोक या परशनात यत की पराधयापक परसबरीला मोठा शिकारी कतरा का चावला

मी माझया खचीत थोडया शनरािन माग टकन बसलो तो इतका महतवाचा परशन होता

का की मी माझ काम सोडन धावत याव होमसन माझयाकड एक कटाकष टाकला

तो बोलला ldquoतोच जना वॉटसन त ह कधीच शिकत नाहीस की गाभीर गोषटी

लहानसहान गोषटी ावर अवलाबन असतात त पराधयापक परसबरीबददल ऐकल असिील त एक

िाात वयसक ततवजञ व परशसदध वररषठ िरीरिासतरजञ आहत अिा माणसाचा शमतर असललया

मोठया शिकारी कतरयान तयाचयावर दोनदा हलला करावा ह शवशचतर वाटत नाही का त याबददल

काय महणिीलrdquo

ldquoकतरा आजारी आहrdquo

ldquoठीक आह तयाची दखल घयावी लागल पण तो इतर कणावरही हलला करत नाही

फकत काही अगदी खास परसाग सोडन सहसा तयाचया मालकावरही हलला करत नाही ह फार

नवलपणण आह वॉटसन -- फारच नवलपणण पण जर घाटी वाजत असल तर शमसटर बनट

ठरललया वळपकषा लवकर आलल शदसतात त यणयापवी मला तझयािी बरच बोलायच होतrdquo

शजनयावरन भरभर पायऱया चढलयाचा आवाज आला दारावर जोरात थाप पडली व

कषणाधाणत आमचा नवीन अिील आत आला तो उाच दखणा नीटनटक कपड कलला

डौलदार व साधारण शतिीचा तरण होता परा त तयाचयाकड बघन तो आजचया जगात

आतमशवशवासान वावरणारा मनषय न वाटता लाजाळ तरण वाटत होता तयान होमसबरोबर

हसताादोलन कल आशण मग आशचयाणन माझयाकड पाशहल तो महणाला ldquoशमसटर होमस ह

परकरण जरा नाजक आह पराधयापक परसबरीबरोबरच माझ खासगी आशण सामाशजक अस

100

दोनही साबाध लकषात घता मी एखादया शतसऱया माणसासमोर माझ महणण नीट मााड िकणार

नाहीrdquo

ldquoशमसटर बनट काळजी कर नका डॉ वॉटसन हा माझा अगदी जवळचा शमतर आह

मला या परकरणात तयाची मदत लागणयाची िकयता आहrdquo

ldquoठीक आह शमसटर होमस मला खातरी आह की मला ह परकरण गपत व खासगी ठवायची

इचछा असलयाच तमही समज िकालrdquo

वॉटसन तला ह ऐकन तयाची सतती करावीिी वाटल की हा सभय गहसथ शमसटर टर वहोर

बनट हा तया मानयवर िासतरजञाचा वयवसाशयक सहाययक असन तयााचयाकडच रहातो व तयााचया

मलीिी तयाच लगन ठरल आह आपण ह नककीच कबल कल पाशहज की तो परामाशणक व

तळमळीन काम करणारा असलयाबददल पराधयापकााना परसा शवशवास आह तयामळ आपण ही

शवशचतर कस सोडशवण उशचत ठरलrdquo

ldquoशमसटर होमस मी पण तसच समजतो त माझ एक उशददषट आह डॉ वॉटसन यााना

पररगलसथती माशहती आह काrdquo

ldquoमला तयाला सवण साागायला वळ झाला नाहीrdquo

ldquoमग मी पढची परगती साागणयाअगोदर पवणपीठीका सााशगतलली चाागल राहीलrdquo

होमस महणाला ldquoमला घटनािम बरोबर लकषात आह ह दाखवणयासाठी मीच तो

साागतो वॉटसन पराधयापक हा यरोशपयन कीतीचा थोर मनषय आह तयाच आयषय िकषशणक

सवरपाच आह तयान कधीही काही परकरण कलल नाही तो शवधर असन तयाला एक एशडथ

नावाची मलगी आह माझया समजतीपरमाण तो मोठा कामाचा व धीराचा माणस असन

सकारातमक आह पण थोडा भााडखोर आह तर काही मशहनयाापवीपयात अस होत मग तयाचया

आयषयाचा पट उधळला गला तो एकसषठ वषााचा आह पण तयान तलनातमक िरीररचना या

101

शवषयाचया पराधयापक मॉफीचया मलीिी लगन ठरवल आह मला समजलयापरमाण त सारासार

शवचार करन परौढ माणसान ठरवलल नवह तर तरणाचया अनावर वासनन ठरवलल लगन

आह तो एकशनषठ परशमक असलयाच कणालाच वाटत नवहत ती मलगी अलीस मॉफी

िारीररक व मानशसक दषटटा सदढ अिी मलगी आह तयामळ पराधयापकाचया खोलवर पण

तातपरतया सवरपाचया वासनला काही कषमा नवहती तयावर कडी महणज तयााचया

कटाबालादखील त मानय नवहतrdquo

आमचा पाहणा महणाला ldquoआमहाला ह जरा अतीच वाटलrdquo

ldquoबरोबर अशतरकी थोडया आिमक सवरपाच व अनसशगणक पराधयापक परसबरी

शरीमात होत तया मलीचया वशडलााची याला काही हरकत नवहती पण मलीचा दषटीकोन वगळा

होता जरी पसा व मानमरातब या बाबतीत कमी असल तरी शतचयािी लगन करायला

अनकजण इचछक होत आशण त शनदान शतचया वयाला साजस होत पण पराधयापकााचया

शवशकषपतपणासकट त शतला आवडत असत फकत वयाचाच परशन यत होता

अिा वळी काहीस गढ पराधयापकााचया नहमीचया आयषयात अचानक यऊन ठपल

तयानी पवी कधी न कलल कल तयानी घर सोडल व कठ जात आह ह काहीही सााशगतल नाही

पाधरा शदवस त घराबाहर होत आशण फार दमनभागन व अवतारात घरी परतल एरवी त

मोकळपण बोलणार असल तरी त कठ गल होत याबददल तयाानी अवाकषरही उचचारल नाही

पण आमचया पाहणयाला शमसटर बनट यााना परागहन एका शवदयारथाणच पतर आल तो जरी

तयााचयािी बोल िकला नाही तरी तयाला तया शतथ पराधयापक परसबरी शदसलयामळ आनाद

झाला तर अिा तऱहन घरचया लोकााना त कठ होत त कळल

ldquoआता इथ खरा मददा सर होतो तवहापासन पराधयापकाामधय शवशचतर बदल झालल

आढळल त लाजाळ व हरवलयासारख झाल तयााचया भोवतालचया लोकााना अस वाट लागल

की ह त पवीच पराधयापक नाहीतच तर तयााच सवण गण झाकणारी एखादी सावली तयााचयावर

102

पडली आह तयााचया बदधीमततवर काही पररणाम झाला नाही तयााची वयाखयान पवीइतकीच

चमकदार असत पण सतत तयााचयात काही नवीन काही तरासदायक पापी सवरपाच व

अनपशकषत अस काही असलयाच वाटत राही तयााचयावर परम असलली तयााची मलगी परत परत

तयाचयाबरोबर पशहलयासारख साबाध परसथाशपत कर पाही व वडीलााचया तथाकशथत बरखयाचया

आत दडलल तयााच मळ रप बघणयाचा परयतन कर मला वाटत सर तमहीदखील तसा परयतन

कलात -- पण सवण परयतन पाणयात गल आशण आता शमसटर बनट तमचया िबदात पतराचा

परसाग साागाrdquo

ldquoडॉ वॉटसन तमही ह समजन घतल पाशहज की पराधयापक व मी आमचयात गपत अस

काही नाही मी तयााचया धाकटा भावासारखा शका वा मलासारखा आह मी तयााचा शवशवास

सापादन कलला आह तयााचा सशचव महणन तयााचयाकड यणारा परतयक कागद मी हाताळलला

आह मीच सवण पतर फोडतो व तयाची वगणवारी लावतो त परतन आलयानातर लवकरच ह सवण

बदलल त मला महणाल की तयााना कदाशचत लाडनहन काही पतर यतील तयावर पोसटाचया

शिककयाखाली फली मारलली असल ती सवण बाजला ठऊन न फोडता तयााचया ताबयात

दयावीत मी सााग इगलचछतो की अिी भरपर पतर माझया हाताखालन गली तयावर E C अिी खण

अस व ती अडाणी हसताकषरात शलशहलली असत जर तया पतरााना त उततर दत असतील तर ती

शनदान माझया हाताखालन तरी गली नाहीत शका वा पतरपटीतही पडली नाहीतrdquo

ldquoहोमस महणाला ldquoआशण पतरपटीrdquo

ldquoहो हो पतरपटी पराधयापकाानी परवासाहन परत यतााना एक लाकडी पटी आणली होती

ती तयााचया परवासासाबाधी साागणारी एक वसत होती ती आकषणकपण वगळी जनाट कोरीव

काम कलली व जमणनीिी काही नात साागणारी होती ती काही शकरकोळ उपकरण असललया

कपाटात त ठवत एक शदवस मी काही िोधतााना ती पटी काढली मला आशचयणचकीत करत

त फार रागावल माझयावर ओरडतााना तयाानी मला नवल वाटल अस खप रानटी िबद वापरल

103

अिी गोषट पशहलयाादाच झाली मी फार नाराज झालो मी तयााना साागायचा परयतन कला की

कवळ अपघातान मी तया पटीला हात लावला पण साधयाकाळभर त माझयाकड ती घटना

सतत आठवन रागारागान बघत होत शमसटर बनटनी तयााचया गलखिातन एक डायरी काढली

तयात बघन त महणाल ldquoती तारीख २ जल होतीrdquo

होमस महणाला ldquoतमही शनशशचतपण सततय साकषीदार आहात तमही शलहन ठवललया या

तारखााची मला कदाशचत गरज भासलrdquo

ldquoमी इतर अनक गोषटी ाबरोबर माझया गरा कडन काही पदधती शिकलो जवहापासन मी

तयााचया सवभावात काही वगळपणा पाशहला तवहा मला वाटल की तयााचयावर लकष ठवण माझ

काम आह तया २ जलचयाच शदविी तयााचया अभयाशसकतन हॉलमधय आलयावर रॉय कतरयान

पराधयापकाावर हलला कला परत ११ जलला तिाच परकार हलला कला तयानातर माझया नाव

२० जलला एक शचठठी आली तयानातर आमहाला रॉयला तबलयात कद कराव लागल तो तयााचा

आवडता परमळ पराणी होता -- मला भीती वाटत की मी तमहाला का टाळा आणतो आहrdquo

शमसटर बनट पशचातताप झालयासारखया आवाजात बोलत होत कारण होमस ऐकत

नवहता ह अगदी सपषटपण समजत होत तयाचा चहरा कठोर झाला होता व डोळ िनयपण

आढयाकड बघत होत मोठया परयतनान तयान सवतःला सावरल

तो पटपटला ldquoशवशचतर फारच शवशचतर तमच ह साागण माझयासाठी नवीन आह शमसटर

बनट मला वाटत आता आपण बऱयापकी पवणपीठीका ऐकली आह नाही का तमही काही

नवीन साागायच असल तर साागा आमचया पाहणयाचा आलहादक मोकळा चहरा झाकोळला

गला काही नकोिा गोषटी आठवलयामळ तयाचयावर काळी सावली पसरली तो महणाला

ldquoिवटचया रातरीचया आधी ह घडल मी रातरी दोन वाजता अाथरणात जागाच होतो तवहा मला

पसजमधन बारीकसा तटक आवाज यत असलयासारख वाटल मी दार उघडन बाहर

डोकावन बशघतल मला ह सााशगतल पाशहज की पराधयापक पसजचया टोकाला झोपतात --ldquo

104

होमसन शवचारल ldquoकाय तारीख होतीrdquo

आमचा पाहणा या नसतया मधयच बोलणयान शचडलला सपषटपण शदसल

ldquoमी महणालो सर िवटचया रातरीचया आधी महणज ४ सपटबरलाrsquo

होमसन मान हलवली व हसला ती महणाला ldquoकपया पढ चाल ठवाrdquo

ldquoत पसजचया टोकाला झोपतात आशण माझ दार ओलााडन तयाना शजनयाकड जाव

लागत शमसटर होमस तो खरोखरच घाबरवन टाकणारा अनभव होता मला वाटत मी माझया

िजाऱयााइतकाच धीट आह पण मी ज पाशहल तयामळ मी हादरन गलो पसजमधील

साधारण मधयावर असणाऱया एका गलखडकीतन यणारा थोडासा परकाि सोडला तर तो पणणपण

अाधारी होता पसजमधन काहीतरी यत होत काहीतरी काळ व हळ चालणार मग त अचानक

उजडात आल मी पाशहल की तो तो होता तो हळहळ चालत यत होता शमसटर होमस हळहळ

चालत तो पणणपण तयाचया हाताावर व गडघयाावर नवहता हाताावर व पायाावर अस महणण

बरोबर ठरल तयाचा चहरा हाताामधय झाकलला होता तरी तो सहजतन चालत होता मी तया

दषयान इतका गभणगळीत झालो की तो माझया दाराजवळ पोचपयात मी तयाला शवचार िकलो

नाही की तयाला काही मदत हवी आह का तयाच उततर काही वगळच होत तयान उडी मारली

काही दषट मला घाबरवणार िबद तोाडातन बाहर काढल आशण मला ओलााडन पढ गला शजना

उतरला मी तासभर थााबलो पण तो परत आला नाही शदवस उजाडलयावर तो तयाचया खोलीत

होता तो महणज पराधयापक परसबरी होतrdquo

खप वगळा असा नमना बघणाऱया एखादया रोगशनदानतजञयापरमाण होमसन मला

शवचारल ldquoवॉटसन याच आता काय करायचrdquo

ldquoबहधा लाबगो िर हलला करणारा माणस अिा तऱहन चालतो आशण याहन वगळ

तयाबाबतीत काही महणता यणार नाहीrdquo

105

ldquoछान वॉटसन त आमहाला नहमी आशचयणचशकत करतोस पण आपण लाबगो बहधा

मानय कर िकत नाही कारण तो एका शमशनटात परत ताठ उभा राह िकत होताrdquo

बनट महणाला ldquoतयााची तबयत कधीच बरी नवहती खर तर मी अनक वष तयााना बळकट

पाशहल होत शमसटर होमस पण आता ह अस होत या कसमधय आपण पोलीसााचा सलला घऊ

िकत नाही तरीही आपण काय कराव याबददल आपली बदधीही चालव िकत नाही

शवशचतरपण अस वाटत रहात की आपण काही मोठया साकटाचया शदिन चाललो आहोत

एशडथ शमस परसबरी -- शतलाही माझयापरमाणच वाटत की आपण काहीही न करता शनशचलपण

आता राह िकत नाहीrdquo

ldquoही नककीच मोठी नवलपणण व काही सचवणारी कस आह वॉटसन तला काय वाटतrdquo

मी महणालो ldquoवदयकिासतरतजञ महणन पहाता ही मनोरगण असलयाची कस वाटत तया

महाताऱया माणसाचया मदतील घडामोडी परमपरकरणामळ शबघडलया आहत तयान पाधरा शदवस

परवास करन आपली परमवासना शजाकणयाचा परयतन कला तयाची पटी व पतर इतर काही

खासगी बाबी ािी शनगडीत अस िकतील -- कदाशचत पटीत कजण शका वा िअर सशटणशफकीट

याासाबाधीची कागदपतर असतीलrdquo

आशण कतरयान कलला हलला साियातीतपण पिाासाबाधी नसावा नाही नाही वॉटसन

यात अजन काहीतरी असणार आता मी एवढच सचव िकतो --ldquo

िरलॉक होमस ज काही सचवणार होता त कधीच कळणार नाही कारण तयाच कषणी

दार उघडन एक तरण सतरी आत खोलीत आली ती आलयाबरोबर शतन पसरलल हात

पकडणयासाठी शमसटर बनट उडी मारन हात पसरन शका चाळत पढ धावल

ldquoएशडथ शपरय मला अिी आिा आह की काही झालल नाहीrdquo

106

ldquoमला वाटल मला ताबडतोब तझयाकड यायला पाशहज ओहो जक मी इतकी घाबरल

आह शतथ एकटीन रहाण भीतीदायक आहrdquo

ldquoशमसटर होमस मी महणालो ती ही तरणी माझी परयसी आहrdquo

होमस उततरादाखल हसन बोलला ldquoवॉटसन आपण हळहळ तया शनणणयाकड यतच

होतो नाही का शमस परसबरी मला वाटत या परकरणात काही नवीन घडल आह व त तमही

आमहाला साागणार काrdquo

तजसवी सादर अिी पारापाररक इागलिि घराणयातील शदसणारी आमची नवीन पाहणी

होमसकड बघन हसली व शमसटर बनटिजारी बसली ती बोलली ldquoजवहा मला समजल की

शमसटर बनटनी तयााच हॉटल सोडल आह तवहा मला वाटल की मला त बहधा इथ सापडतील

अथाणत तयान मला तमचा सलला घणार असलयाच सााशगतल होत पण शमसटर होमस तमही माझया

वशडलाासाठी काही कर िकाल काrdquo

ldquoमला आिा आह शमस परसबरी पण ही कस अजन धसर भासत आह कदाशचत

तमचया साागणयानातर यावर जासत परकाि पड िकलrdquo

ldquoशमसटर होमस काल रातरीची गोषट आह माझ वडील शदवसभर फार शवशचतर वागत होत

मला वाटत कधी कधी तयााना आपण काय करत आहोत तयाच भान रहात नाही त सवपनात

असलयासारख वावरतात कालचा शदवस तसा होता मी जयााचयाबरोबर रहात त माझ वडील

त नवहतच तयाच बायरप तसच आह पण त त नाही आहतrdquo

ldquoकाय झाल त साागाrdquo

ldquoमला रातरी कतरयाचया जोरात ओरडणयान जाग आली शबचाऱया रॉयला आता तबलयात

बााधल आह मी अस महण िकत की मी नहमी दार कलपबाद करन झोपत जक -- शमसटर

बनट -- तमहाला साागल की आमहा सवााना पढ काहीतरी नको अस होणयाचया भीतीन गरासलल

107

आह माझी खोली दसऱया मजलयावर आह अस झाल की माझया खोलीचया गलखडकीचा पडदा

वर कलला राशहला बाहर चाागला चादरपरकाि पडला होता मी माझ डोळ परकाशित

गलखडकीचया चौकोनावर रोखन अाथरणावर पडल होत मला बभानपण भाकणाऱया कतरयाचा

आवाज यत होता माझयाकड बघणारा माझया वशडलााचा चहरा बघन मी आशचयणचशकत झाल

शमसटर होमस मी दचकन भीतीन जवळजवळ मरायला टकल तो गलखडकीचया काचवर दाबला

गला होता आशण एक हात जण गलखडकी वर करणयासाठी उचललला होता जर ती गलखडकी

उघडी असती तर मला वाटत मी वडी झाल असत शमसटर होमस तो वडा भास नवहता तस

समजन तमही सवतःला फसव नका मी सााग िकत की त वीस सका द मी गलखळलयासारखी

होऊन तो चहरा बघत राशहल होत मग तो नाहीसा झाला पण मी अाथरणातन उठन बाहर

बघ िकत नवहत मी रातरभर गार पडन थरथरत राशहल सकाळी नयाहारीचया वळी दखील

माझ वडील तीकषणपण भीतीदायक होत रातरीचया परकाराबददल त काही बोलल नाहीत मीही

बोलल नाही पण मी काहीतरी कारण साागन सटकल व इथ आलrsquo

शमस परसबरीच कथन ऐकन होमस फार आशचयणचशकत झाला

ldquoशमस परसबरी तमही महणता की तमची खोली दसऱया मजलयावर आह बागत एखादी

उाच शिडी आह काrdquo

ldquoनाही शमसटर होमस तोच तर यातील चिावन टाकणारा भाग आह बागतन

गलखडकीिी पोचायचा कठलाही मागण नाही -- आशण तरीही त शतथ होत

होमस महणाला ldquoती तारीख ५ सपटबर असलयामळ ही गोषट अजनच गातागातीची होत

चालली आहrdquo

आता नवल वाटणयाची पाळी तया तरण सतरीची होती बनट महणाला ldquoशमसटर होमस

तमही तारखकड लकष वधणयाची ही दसरी वळ आह तारखचा या कसिी काही साबाध आह

काrdquo

108

ldquoअस िकय आह -- अगदी िकय आह पण तरीही मी आता काही सााग िकत नाहीrdquo

ldquoमला वाटत तमही चादराचा आकार व वडपणा यातील साबाधाचा शवचार करत आहात

काrdquo

ldquoनाही खातरीन नाही माझा शवचार अगदी वगळया पदधतीन चालला होता िकय असल

तर तमची डायरी तमही इथ ठवन जा आशण मी तारखााची परत एकदा खातरी करतो वॉटसन

मला वाटत आपली कायणपदधत शनशशचत झालली आह या तरण सतरीन आपलयाला सााशगतल

आह -- आशण शतचया अातःपररणवर माझा शवशवास आह -- ती महणाली की शतचया वशडलााना

कधी कधी थोड आठवत तर कधी काहीच आठवत नाही ह ठराशवक तारखााना होत तयाानी

आपलयाला भटायला बोलावलयासारख आपण तयााना भटायला जाऊ तयााचया शवसरणयामळ

त आपलयाला बोलावलयाच शवसरल अस समजतील तर आपण आपलया मोशहमची सरवात

तयााना जवळन बघणयापासन करrdquo

शमसटर बनट महणाल ldquoह छान राहील पण मी तमहाला ताकीद दतो की पराधयापक

वळोवळी शचडन आिमक होऊ िकतातrdquo

होमस हसला जर माझया उपपतती बरोबर असतील तर अस अचानक भटायला

जाणयाच खप तकण शनषठ अस कारण आह शमसटर बनट उदया आमही नककी ऑकसफडणला यतो

मला बरोबर आठवत असल तर शतथ एक चकसण नावाच मधयम परतीच हॉटल आह आशण

तथील गालीचा बऱयापकी दजाणचा आह वॉटसन मला वाटत पढच काही शदवस आपण कमी

आरामिीर जागत असrdquo

सोमवारी सकाळी आमही तया परशसदध शवदयापीठाचया गावात होतो -- होमसचया दषटीन हा

सोपा परयतन होता

109

आजचया घडीला माझी डॉकटरकी शविष जोरात चाल नवहती तयामळ माझया दषटीन ह

खप घाईच व काळजीपवणक आखायच काम होत तो बोलललया शठकाणी आमही आमचया बगा

टाकपयात तयान कससाबाधी काही शवचार कला नाही

ldquoमला वाटत वॉटसन आपण दपारचया जवणापवी पराधयापकााना गाठ तयााच वयाखयान

अकरा वाजता असत व दपारी त आपलयाला घरी भटतीलrdquo

ldquoकाय कारण काढन आपण तयााना भटायचrdquo

होमसन तयाचया वहीकड नजर टाकली

ldquo२६ ऑगसटला खप उतसकता वाढवणारा काळ आह आपण अस गहीत धर की अिा

वळी तो सवतः काय करतो आह याबददल तो थोडासा साशदगध असल जर आपण तयाला

सााशगतल की आपली वळ ठरलली होती व तयापरमाण आमही आलो आहोत तर तो आपलयाला

परशतपरशन कर धजणार नाही तला असा बत करायच धयण आह काrdquo

ldquoआपण परयतन कर िकतोrdquo

ldquoछान वॉटसन वयगरता आशण उततमपणा यााच शमशरण आपण परयतन करन बघ --

आपल तस बरीद आह यथील कोणी शमतर आपलयाला मदत करलrdquo

एका टमदार टाागयातन आमही जनी महाशवदयालय माग टाकन ओळीन झाड असललया

रसतयाला लागलो िवटी चारी बाजाना शहरवळ असललया व जााभळया वली ानी वढललया एका

मसत घराचया दारासमोर जाऊन उभ राशहलो पराधयापक परसबरी नककीच फकत आरामिीर

नवह तर चनबाज घरात रहात असलयाची शचनह शदसत होती आमही घाटी वाजवलयावर पढील

गलखडकीिी एक करडया कसााच डोक शदस लागल दाट भवयााखालील भदक डोळ आमही

पाशहल त काचआडन आमच शनरीकषण करत होत कषणाधाणत आमही तयाचया पशवतर घरात होतो

तयाचया अतकयण वागणकीन आमहाला लाडनपासन इथ आणलला गढ िासतरजञ आमचयासमोर

110

उभा होता तयााचया वागणकीत शका वा शदसणयात काहीही शवशचतर वाटत नवहत कारण

पराधयापकाला िोभिी बळकट थाड उाच कोट घातलली व मोठ नाक डोळ असलली अिी

ती रबाबदार वयकती होती भदक उततम शनरीकषण करणार आशण हिार पण लबाडीची झाक

असणार अस तयाच डोळ उललखनीय होत

तयानी आमची काड पाशहली ldquoबसा सभय गहसथहो मी तमचयासाठी काय कर

िकतोrdquo

होमस शमतरतवान आलहादकपण हसला

ldquoहच मी तमहाला शवचारणार होतो पराधयापकमहाियrdquo

मला सरrdquo

ldquoबहधा काही चक झाली असावी मी अस ऐकल की ऑकसफडणचया पराधयापकााना

माझया सवची गरज आहrdquo

तयााचया करडया डोळयात मला खनिी चमक शदसली त उदगारल ldquoओहो खर की

काय तमही अस ऐकल नाही का ही माशहती तमहाला दणाऱयाच नाव मी शवचार िकतो

काrdquo

ldquoमला माफ करा पराधयापकमहािय पण ही गोषट गोपनीय होती मी काही चक कली

असल तर तयात काही तरास नाही मी माझी खात परकट करतोrdquo

ldquoतस नाही मला याबददल अजन बोलायला आवडल मला याबददल औतसकय आह

तमच महणण शसदध करायला तमचयाकड काही शलगलखत पतर शका वा तार आह काrdquo

ldquoनाही माझयाकड नाहीrdquo

111

ldquoमला वाटत मी तमचयाकड परावा माशगतला तयाच तमही फार काही वाटन घणार

नाहीrdquo

ldquoहोमस महणाला ldquoमी याच उततर दणार नाहीrdquo

कडक िबदात पराधयापक महािय बोलल ldquoतरीपण मी तयाच उततर तमचया

मदतीशिवाय मी फार सहजपण दऊ िकतोrdquo

त खोलीतन फोनसाठी चालत गल आमचा लाडनचा शमतर शमसटर बनट याानी फोनवर

उततर शदल

ldquoआत या शमसटर बनट ह दोन सभय गहसथ लाडनहन आल आहत तयााचा असा समज

आह की तयााना इथ बोलावल गल आह तमही माझा सवण पतरवयवहार बघता होमस नावाचया

माणसाला आपलयाकडन काही पतर गल होत काrdquo

चहऱयावर लाल राग आलल शमसटर बनट बोलल ldquoनाही सरrdquo

माझया शमतराकड रागान बघत पराधयापक बोलल ldquoतर मग याची तड लागली सर आता

तमच इथ यण परशनशचनहााशकत झाल आहrdquo होमसन तयाच खााद उडवल

ldquoआमही मधयच आगातकपण आलयाबददल माफी मागतोrdquo

वयसक माणस तारसवरात शका चाळत व चहऱयावर असामानय वाईट भाव आणत

महणाला ldquoपर पर शमसटर होमसrdquo बोलतााना तो आमचया व दाराचया मधय जाऊन उभा राशहला

व आमचया शदिन तयाच दोनही हात रागारागान उचलन बोलला ldquoतमही इथन सहज बाहर पड

िकत नाहीrdquo तयााचा चहऱयाच सनाय आवळल गल व त शनषकारण रागावन मोठयान हसल

आमही समजन चकलो की शमसटर बनट मधय पडल नसत तर आमहाला भााडनच खोलीतन

बाहर पडाव लागल असत

112

बनट ओरडला ldquoपराधयापक महािय तमचया शवदयापीठातील लौकीकाचा व यथील

परकरणाचा तरी शवचार करा शमसटर होमस एक परशसदध माणस आहत तमही तयाना अस

अपमानकारक वागव िकत नाहीrdquo

पशचाततापदगध असा आमचा यजमान -- जर मी तयाला तस महण िकत असन तर --

तयान आमची वाट सोडली घराबाहर पडन व िाात झाडााचया राागतील रसतयाला लागन

आमहाला बर वाटल या घटनन होमसच परपर मनोराजन झाल

तो महणाला ldquoआपलया शवदवान शमतराचया नसा कहीतरी चमतकाररक आहत कदाशचत

आपल तथ घसण थोड जादापणाच होत आशण तरीही मला हवी असलली वयगलकतगत

जवळीक मला शमळाली शपरय वॉटसन पण तो नककीच आपलया मागावर आह व आपला

पाठलाग करतो आहrdquo

आमचयामागन पदरव यत होता पण तो मानयवर पराधयापकााचा नसन तयााचया सशचवाचा

होता तो वळण ओलााडन धापा टाकत आमचयाजवळ आला

ldquoशमसटर होमस मी शदलगीर आह मी माफी मागतोrdquo

ldquoशपरय सर तयाची काही जररी नाही हा एक वयावसाशयक अनभव आमहाला शमळालाrdquo

ldquoमी तयााना इतकया धोकादायक मनगलसथतीत कधीच पाशहल नवहत पण त याहन अशधक

बफाम होऊ िकतात आता तमहाला समजल असल की तयााची मलगी व मी इतक हवालशदल

का झालो आहोत तरीही तयााच मन पणणपण िदध आहrdquo

होमस महणाला ldquoफारच िदध तो माझा गरसमज होता मला वाटल होत तयापकषा तयााची

िरणिकती चाागली आह तसही आमही जाणयापवी शमस परसबरीची गलखडकी बघ िकतो

का

113

शमसटर बनटनी काही झडपाामधन रसता काढला आशण आमहाला त घर बाजन शदस

लागल

ldquoती बघा डावीकडन दसरीrdquo

ldquoपण ती तर त शतथ पोचणयासारखी वाटत नाही तरीही तमहाला शतथ एक झाड व वर

पाणयाचा पाईप शदसल तयावर चढन जाता यईलrdquo

शमसटर बनट महणाल ldquoमी तर काही अस चढन जाऊ िकत नाहीrdquo

ldquoकठलयाही साधयासधया माणसासाठी ह नककीच धोकादायक असल तरी पण चढन

जाण िकय आह rdquo

ldquoशमसटर होमस मला तमहाला अजन एक गोषट साागायची आह माझयाकड जयाला

पराधयापक शलशहतात अिा लाडनमधील एका माणसाचा पतता आह आज सकाळी तयाानी

शलशहल आह आशण मला ह नाव तयााचया टीपकागदावरन शमळाल एका शवशवास सशचवासाठी

ह काही मोठ भषणावह कतय नाही पण मी दसर काय कर िकतोrdquo

होमसन तया कागदावर एक नजर टाकली व तो तयाचया गलखिात ठऊन शदला

ldquoडोराक -- एक चौकस नाव गलामााचया काळातल नाव वाटत पण हा साखळीतील

महतवाचा दवा आह शमसटर बनट आता आमही इथ राहन शविष काही फायदा होईल अस

वाटत नाही आमही पराधयापकााना अटक कर िकत नाही कारण तयाानी काही गनहा कलला

नाही आमही तयााना नजरकदत दखील ठऊ िकत नाही कारण त वड असलयाच शसदध करता

यत नाही अजन तरी तयााचयाशवरदध काही कारवाई करता यणार नाहीrdquo

ldquoमग आमही कर तरी कायrdquo

114

ldquoशमसटर बनट थोडा धीर धरा लवकरच गोषटी मागी लागतील मी चकत नसन तर

पढचया मागळवारी तरासदायक धोकादायक अस काही घड िकल तया शदविी आमही नककी

इथ अस मधयातरीचया काळात यथील पररगलसथती फारिी बरी असणार नाही आशण जर शमस

परसबरी शतची भट लााबव िकली तर बरrdquo

त सोप आहrdquo

ldquoमग सवण साकट सापल असलयाची गवाही आमचयाकडन शतला शमळपयात शतला शतथ

राह द पराधयापकााना काय हव त कर द तयााना परशतपरशन कर नका जोपयात त चाागलया

अवसथत आहत तोपयात सवण काही ठीक आहrdquo

एकदम चमकन कजबजतया आवाजात बनट बोलला ldquoत बघा त शतकड आहतrdquo

फाादयाामधन आमही हॉलचया दारातन यणारी उाच सरळसोट आकती पाशहली त

इकडशतकड बघत होत त पढ झकन उभ राशहल तयाच हात हलत होत तयााची मान इकडन

शतकड हलत होती सशचव झाडााचया गदीत नाहीसा झाला आशण आमही तयाला तयाचया

पराधयापकााना भटताना व सजगपण काही उतसकतन बोलत बोलत एकशतरतपण घरात

शिरतााना आमही पाशहल

आमही हॉटलचया शदिन चालतााना होमस महणाला ldquoतो वयसक माणस आपलयाबददल

काही अादाज करत बसला असावा मी तयाला ज काही थोडफ़ार बशघतल तयावरन मला

वाटत की तयाचयाकड शविष असा ससपषट व तकण िदध मद आह तो शचडका आह यात काही

िाका नाही पण तयाचया दषटीकोनातन पाशहल तर तयाचया माग गपतहर लाऊन शदलयास तो

शचडणारच तयातन तयाचया घरचयानीच हा उदयोग कला असल तर मग बघायलाच नको माझया

तकाणपरमाण बनट या घरात असवसथ वळी आला आहrdquo

115

होमस वाटत पोसटाचया कायाणलयािी थााबला व तयान एक तार पाठवली तया साधयाकाळी

आमहाला तयाच उततर शमळाल तयान त माझयाकड फकल

बाजाराचया रसतयावर आमही डोराकला भटलो तो छान आतमशवशवासपणण माणस

वाटला तो बोहशमयन असन वयान मोठा होता तो मसणर नावाच सामानय वसताच मोठ दकान

चालवत अस

होमस महणाला ldquoमसणर ह दकान खप जन आह तो नहमीचया उदयोगाकड बघणारा

माझया साधारण उपयोगी पडल असा माणस आह जयाचयािी पराधयापक एवढया गपतपण

काही वयवहार करत होता असा माणस आह तया माणसाबददल आपलयाला माशहती असण

महतवाच आह परागचया भटीिी तयाचया राषटर ीयतवाचा साबाध यतोrdquo

मी महणालो ldquoबर झाल की किाचा तरी साबाध किािी तरी जळतो आह सधया आपण

एकामागन एक जयााचा एकमकािी काही साबाध नाही अिा सपषट करता न यणाऱया घटनााना

तोाड दतो आहोत उदाहरणाथण बोहशमयाला भट दण व रागावलला शिकारी कतरा यााचयात

काय साबाध आह पसजमधन रातरी हळच चालणाऱया माणसाचा या दोनही गोषटी ािी काय साबाध

आह शका वा सवाणत मोठया गोाधळाचा भाग महणज तझया तया तारखा तया तर सवाणत गढ

वाटतातrdquo

होमसन हसन तयाच हात चोळल मी अस महण िकतो की होमस जयाबददल महणाला

होता ती परशसदध वाईनची बाटली आमचयामधय ठऊन एका पराचीन हॉटलचया जनया खोलीत

आमही बसलो होतो

तयाची बोट जळलली होती एखादया वगाणत शिकवणाऱया शिकषकाचया थाटात तो महणाला

ldquoठीक आह परथम तारखा शवचारात घऊ या हिार तरण मनषयाची डायरी अस दाखवत की

२ जलला काही तरास झाला आशण शतथपासन पढ नऊ शदवसाचया अातरान ह होत गल मला

116

आठवत आह तयापरमाण फकत एकदाच अस झाल नाही िवटच वडपणाच कतय ३ सपटबरला

झाल तदखील याच ओळीत बसत तसच तयाचया आधीच २६ ऑगसटच ही गोषट काही

योगायोगान झालली नाहीrdquo

मला कबल करावच लागल

ldquoतर मग आता आपण तातपरती उपपतती तयार करया की परतयक नववया शदविी

पराधयापक काही तातपरता शवषारी पररणाम होणारा कडक डर ग घत असावा तयाचा शनसगणदतत

आिमक सवभाव तयामळ वाढत असावा तो परागमधय असतााना हा डर ग घयायला शिकला

आशण आता तो तयाला परवणयाच काम लाडनमधील तो बोहशमयन माणस करत असावा

वॉटसन ह सवण जळलयासारख वाटत आहrdquo

ldquoपण कतरा गलखडकीतील चहरा व पसजमधन रातरी हळच चालणारा माणस यााच

कायrdquo

ldquoठीक आह ठीक आह आता कठ आपण सरवात कली आह मला पढचया

मागळवारपयात काही नवीन घडण अपशकषत नाही मधलया वळात आपण आपला शमतर बनट

याचयािी सापकाणत राह िकतो व तोपयात या िहरातील सखसोयीचा उपभोग घऊ िकतो

सकाळी शमसटर बनट आमहाला ताजा अहवाल दणयासाठी आल होमसचया

अटकळीपरमाण तयाचया बाबतीत वळ काही बरोबर नवहती आमचया तथील उपगलसथतीबददल

पतयकष तयाला दोष न दता पराधयापक तयााचया बोलणयात फार उदधट व शिवयािाप दणार झाल

होत मधनमधन तयााना आपण वाईट वागन चक कलयाच जाणव आज सकाळी त सवतःमधयच

गाग होत तयाानी गदीचया वगाणत तयााचया नहमीचया पदधतीन चमकदार वयाखयान शदल बनट

महणाला ldquoमला आठवत तयापरमाण तयााचया नहमीचया शवशचतर वागणयापकषा तयाचयाकड जासत

उतसाह आशण जोम होता तयााचा मददखील पणणपण कायणकषम होता पण त त नवहत --

आमहाला माशहती असलला माणस तो नवहताrdquo

117

होमस उततरला ldquoमला वाटत तमहाला शनदान आठवडाभर तरी घाबरायच काही कारण

नाही मी एक वयगर मनषय आह आशण डॉ वॉटसनला तयाचया रगणााकड बघायच आह आपण

अस ठरव की पढचया मागळवारी यावळस आपण इथच भट आमही जाणयापवी तमहाला परत

याव लागल तर मला नवल वाटल आता आमही काही सपषटीकरण दऊ िकत नाही व तमचा

तरास कधी सापल ह दखील सााग िकत नाही मधयातरीचया काळात काही झाल तर आमहाला

कळवत रहाrdquo

पढच काही शदवस मी माझया शमतराला काही करतााना पाशहल नाही पण सोमवारी

साधयाकाळी मला एक लहानिी शचठठी शमळाली तयात अस शलशहल होत की मी तयाला दसऱया

शदविी गाडीवर भटाव ऑकसफडणला जाईपयात शतथ सवण काही ठीक होत पराधयापकााच घर

िाात होत तयााची सवतःची वागणक अगदी नहमीसारखी सामानय होती चकसण हॉटलात

आमहाला तया साधयाकाळी बनटन शदलला अहवालही ठीक होता ldquoतयााना आज तयााचया

लाडनचया माणसाकडन काही कळल एक लहानस पाकीट व एक पतर आल होत तयाचया

शिककयाखाली फली होती तयामळ मी तयाला हात लावला नाही अजन काही नाहीrdquo

होमस गाभीरपण महणाला ldquoशमसटर बनट आता मला वाटत आपण आज रातरी काही

अनमान काढ िक जर माझा तकण बरोबर असल तर आपलयाला काय चालल आह याचा

काही बोध होईल अस होणयासाठी पराधयापकााना शनरीकषणाखाली ठवाव लागल मी अस

सचवन की तयासाठी तमही जाग रहा आशण शनरीकषण करत रहा जर तमचया दारावरन तयााना

जातााना पशहल तर तयाना काही अडथळा कर नका पण गपचप तयााचा पाठलाग करा मी व

डॉ वॉटसन तमचयापासन फार लााब नस तमही जयाबददल पवी बोललात तया तयााचया

कपाटातील पटीची शकलली कठ आहrdquo

ldquoतयााचया घडयाळाचया पटटयावरrdquo

118

ldquoमला वाटत आपल सािोधन तया शदिन जायला पाशहज नाईलाज झाला तर पटीच

कलप फार मजबत नसल तमचयाकड अजन कोणी धटटाकटटा माणस या शठकाणी उपलबध

आह काrdquo

ldquoटाागवाला मकफल आहrdquo

ldquoतो कठ झोपतोrsquo

ldquoतबलयावरrdquo

आपलयाला कदाशचत तो लागल आता गोषटी किाकिा घडतात तयावरन आपली

कायणपदधत ठरल अचछा मी सकाळपवी तमहाला भटणयाची अपकषा करतोrdquo

मधयरातरीपवी आमही हॉलचया दारासमोरील झडपाामधय दडन बसलो ती छान पण थाड

रातर होती आमही आमचया मोठया कोटाामळ उबदार होतो आकािात अधाण चादर होता व ढग

शफरत होत वाऱयाची झळक वहात होती ती काही अपकषची व उतसकतची पण उदासवाणी

वळ होती आमही भारावलयासारख झालो होतो माझया शमतराचया अादाजापरमाण आमही या

शवशचतर घटनासाखळीचया टोकाला पोचलो होतो व सवण बाजाना लकष ठऊन होतो

होमस महणाला ldquoजर नऊ शदवसााच चि बरोबर ठरल तर आज रातरी पराधयापक तयााचया

सवाणत वाईट अवसथत असतील परागला गलयापासन तया शवशचतर घटना सर झालया तयामळ त

गपतपण तया बोहशमयन माणसाचया सापकाणत असलयाच कळत होत तो माणस तथील

कठलयातरी टोळीिी साबाशधत असावा आज तयााना तयाचयाकडन पाकीट शमळाल असणार

सवण गोषटी एकमकाािी जळत होतया त तयाचयाकडन काय व किाला घत होत त अजन सपषट

झाल नवहत पण या परकरणात परागहन काही अनाशमक सतरोत असणार ह समजत होत या

नऊ शदवसााचया शिसतीत बसणार काही शनयमान परागहन तयााचयाकड यत होत हा नककी माझ

119

लकष शवचशलत करणारा पशहला मददा होता पण तयााची लकषण सवाणत उललखनीय होती त तयााची

बोट शजथ तळहाताला जोडली जातात तो भाग बशघतलास काrdquo

मी कबल कल की मी तो बशघतलला नाही

तो जाड शिागासारखा झाला आह मलाही हा परकार नवीन आह वॉटसन पशहलयाादा

नहमी हातााकड बघाव मग िटाणच कफ पटच गडघ आशण बट असा सजलयासारखा बोटााचा

भाग फकत अिा वळीच शदसतो -- ldquo होमस गपप झाला व तयाचा हात कपाळावर मारत बोलला

ldquoवॉटसन वॉटसन मी शकती मखण आह यावर शवशवास ठवण कठीण आह पण त खर असल

पाशहज सवण बाबी एकाच गोषटीकड शनदि करत आहत मी कलपनााचा साबाध जळवायला कसा

शवसरलो तो बोटााचा भाग आशण कतरा आशण यरशियन शहरवगार झाड माझया सवपनााचया

छोटा जगात मी हरवन गलो ह बघ वॉटसन तो यतो आह आपलयाला सवतःलाच बघायला

शमळलrdquo

हॉलच दार सावकाि उघडल शदवयाचया परकािात आमही पराधयापक परसबरीची उाच

आकती पाशहली तो तयाचया रातरीचया गाऊनमधय दारात ताठ उभा होता आपण तयााना यापवी

बशघतल तस हात पढ झकलल होत

आता त पढ आल आशण तयााचयात असामानय बदल शदस लागला त गडघयात वाकन

व डोक खाली करन धपकन बसल व तयााच हात पाय हलव लागल जण तयााचयात नवा उतसाह

व िकती साचारलयासारख झलत राशहल तयाानी परथम घराकड व नातर कोपऱयाावर नजर टाकली

व चाल लागल त नाहीस झालयावर बनट हॉलचया दारातन हळच यऊन तयााचयामाग जाऊ

लागला

होमस ओरडला ldquoय वॉटसन यrdquo आमही घराची कडची बाज शदस लागपयात

झडपाामधन अगदी हळवारपण चालत राशहलो शतथ अधणचादराचा परकाि भरन राशहला होता

यरशियन शहरवयागार झाडावर व वलीन वढललया शभातीवर पराधयापक हळच चालत होता

120

आमही तयााना बघत असतााना त अचानक शवशवास ठवणयास कठीण अिा सहजतन

पटापट वर चढ लागल फाादयाफाादयाामधन त उडया मारत होत परतयक पाऊल जपन टाकत व

फाादी घटट पकडत सवतःमधील िकतीचा आनाद घत ठराशवक उशददषट डोळयाासमोर न ठवता

त चढत होत तयााचया अागाचया दोनही बाजला तयााचा गाऊन फडकत होता तयााचया सवतःचया

घराचया शभातीवर त अजसतर वटवाघळासारख शदसत होत चादरपरकािात तया शभातीवर अाधाराचा

एक मोठा चौकोनी तकडा शदसत होता आता त या मजला का टाळल असावत आता त

फाादयाफाादयाावरन खाली यऊ लागल परत जनया मनगलसथतीत शिरत जशमनीवर उतरन

पवीसारखच हळच चालत तबलयाकड जाऊ लागल शिकारी कतरा आता बाहर आला होता

जोरजोरात भाकत होता तयाचया मालकाला बघन नहमीपकषा जासत उददीशपत झालला वाटत

होता तो तयाचया साखळीवर जोर दत होता आिमकतन व काही खमखमीन कापत होता

पराधयापकाानी मददाम कतरयापासन दर बसकण मारली आशण या ना तया मागाणन तयाला शडवच

लागल कतरयाचया तोाडावर दगड मार लागल एक काठी उचलन तया काठीन तयाला झोडप

लागल कतरयाचया उघडया जबडयापासन काही इाच अातरावर तयाला हातान वाकलया दाखव

लागल हर परकार तया कतरयाला भडकवायचा परयतन कर लागल िवटी परकरण हाताबाहर

गल माझया सवण साहसाामधय मी एवढ शवशचतर भावनािनय दषय कधी पाशहल नवहत डौलदार

आकती हळहळ बडकासारखी जशमनीवर चालत रानटी पदधतीन आधीच वडया झाललया

कतरयाला शचथावणी दत होती कतरा आिमकतन तयाचयासमोर उडया मारत होता सवण काही

मोठया हिारीन व दषटपणाचा बत आखलयासारख सर होत आशण मग कषणाधाणत त घडल

साखळी तटली नाही तर साखळी अडकवलला पटटा तटला कारण तो जाड गळयाचया नवीन

कतरयासाठी बनवला होता आमहाला धात जशमनीवर घरागळत गलयाचा आवाज आला

पढचयाच कषणी कतरा व माणस खाली जशमनीवर लोळत होत एकजण आिमकतन गजणना

करत होता तर दसरा शवशचतर अिा तारसवरात भीतीन शका काळया मारत होता पराधयापकाचया

आयषयासाठी ह फार धोकादायक होत तया रानटी कतरयान पराधयापकाचया मानला पकडल

121

होत तयाच तीकषण सळ आत घसल होत आमही तयााचयाकड धावत जाणयापवी त बिदध पडल

होत आमही दोघााना एकमकाापासन दर कल आमचयासाठी त साधसध काम नवहत पण

बनटचया आवाजान व शतथ यणयान कतरा िाात झाला तबलयावरील खोलीत झोपलला

टाागवाला आवाजान जागा होऊन आशचयणचशकत होऊन शतथ आला तयाच डोक हलवत तो

बोलला ldquoमला काही नवल वाटल नाही मी तयाला अस करतााना पवी पण पाशहल आह कतरा

तयाला आज ना उदया पकडणार ह मला माशहती होतrdquo

कतरयाला बााधणयात आल आशण आमही एकशतरतपण पराधयापकााना तयााचया खोलीपयात

नल शतथ वदयकिासतरातील पदवी असललया बनटन तयााचया फाटलला घिावर उपाय

करायला मदत कली कतरयाच तीकषण दात धोकादायकपण महतवाचया रोशहणीजवळ लागल

होत व खप रकतपात झालयान तयाची अवसथा गाभीर होती पण अधयाण तासात धोका दर झाला

मी रगणाला गागीच औषध शदल पराधयापक गाढ झोपल नातर आशण नातरच आमही

एकमकााकड पाहन पररगलसथतीचा आढावा घतला

मी महणालो ldquoतयााना एखादया शनषणात सजणनला दाखवायला पाशहजrdquo

बनट ओरडला ldquoकपया नको आता ह परकरण आपलया घरापरत आह व सरशकषत आह

जर त या शभाती ाबाहर गल तर त कधीच थााबणार नाही तयााचया शवदयापीठातील इभरतीचा शवचार

करा तयााची यरोशपयन जगातील कीती तयााचया मलीचया भावनाrdquo

होमस महणाला ldquoबरोबर आह मला वाटत ह सवण आपलयापािीच ठवण िकय आह

अस परत होऊ नय महणन परयतन करण दखील आपलया हातात आह शमसटर बनट मकफल

रगणाकड बघल आता आपलयाला मोकळीक आह घडयाळाचया पटटयातली शकलली घऊन

आपण तया गढ पटीत काय आह त बघ

तयात शविष काही नवहत पण परस होत -- एक ररकामी बाटली व एक जवळजवळ

भरलली बाटली एक शसरी ाज वडयावाकडया परदिी अकषरात शलशहलली खप पतर

122

पाकीटाावरील खणा दिणवत होतया की तीच ती सशचवाच रोजच काम शबघडवणारी पतर होती

तयावर lsquoए डोराकrsquo अिी सही पण होती पराधयापकााना नवीन बाटली पाठवली असलयाची ती

छोटी पावती होती व पस शमळालयाचया पावतयाही होतया शतथ सशिशकषत हातान शलशहलल

अजन एक पाकीट होत तयावर ऑसटर ीयन शिकका व परागची खण होती होमसन पाकीट फोडल

व तो ओरडला ldquoआपलयाला मददमाल सापडलाrdquo

माननीय शमतरा (त पतर अस होत)

तमचया महतवाचया भटीनातर मी तमचया कसबददल शवचार कला तमचया पररगलसथतीत

उपचाराासाठी काही शविष कारण असली तरी माझया शनदानापरमाण काही तातडीन करायची

गरज नाही व कठलाही धोका नाही अस िकय आह की रकत साखळ नय महणन एक

औषधाचा डोस घणयाची गरज आह मी तमहाला सपषट कलयापरमाण काळया तोाडाच माकड

नयादिण महणन वापरल आह कारण त उपलबध होत लागर अथाणत राागणार व चढणार असत

पण सवण बाबतीत माणसािी सामय असणार असत पण परगत पराणी सरळ चालतात मी

तमहाला शवनाती करतो की या शियची कठ वाचयता कर नका इािाडमधय माझा एक दसरा

अिील आह आशण डोराक दोनहीसाठी माझा दलाल आह आठवडयाच अहवाल त शसदध

करतील

तमचा शवशवास

एच लोएनसटीन

लोएनसटीन तारणय शटकवणयासाठी जादई शका वा औषधी डोस िोधन काढायचा परयतन

करणाऱया एका अनाम िासतरजञाबददल छापन आलल वतणमानपतरातील एक सफट मला आठवल

परागचा लोएनसटीन आशचयणकारक िकती परदान करणारा रकत साखळ नय महणन एक औषध

दणारा लोएनसटीन तयाला डॉकटरी वयवसायातन हददपार कल होत कारण तयान त औषध कस

123

तयार कल त साागायला नकार शदला होता मला काय आठवत होत त मी थोडकया िबदात

सााशगतल मााडणीतन बनटन एक पराणीिासतरावरच पसतक काढल तयान वाचल लागर

शहमालयाचया उतारावर सापडणार मोठ काळया तोाडाच माकड मोठ चढणार व थोडबहत

माणसासारख असणार अजनही खप वणणन कलल आह ठीक आह शमसटर होमस मी तमचा

आभारी आह आता ह सपषट आह की आपण मळापयात या समसयचा िोध घतलला आहrdquo

होमस महणाला ldquoअथाणत खरा सतरोत महणज अवळी अकाली कलल परम आपला अधीर

पराधयापक परत तरण बनायची इचछा करत होता पण ती सफल झाली नाही जवहा शनसगाणवर

शवजय शमळवणयाचा परयतन कला जातो तवहा शनसगण तो बत हाणन पाडतो जर निीबाचा सरळ

रसता सोडला तर माणसाची उचच जात जनावरामधय बदल िकतrdquo थोडा वळ हातात ती

भरलली बाटली घऊन होमस शवचार करत बसला ldquoजवहा मी तया माणसाला शलशहल आशण

तयाला महटल की मी तयाला शवषाचा वयापार कलयाबददल गनहगार ठरव िकतो तवहा आता

आपलयाला तरास होणार नाही पण त परत होऊ िकत तयात धोका आह -- मानवतला

खराखरा धोका आह वॉटसन अस आह की जगातील ऐशहक ऐिीय सखाचया माग लागललया

सखलनिील लोकााच आयषय त िदध हरपवणार दरावण मातीमोल करन टाकल पण

अधयागलतमक शवचारााची माणस तयाचया नादी लागणार नाहीत सवाणत कमी सखलोलप माणस

तगन राहील आपल गरीब शबचार जग जशमनीखालील गटार तर होणार नाही नाrdquo अचानक

शवचारवात होमस नाहीसा झाला आशण शियािील होमस तयाचया खचीतन उठला ldquoशमसटर बनट

मला वाटत आता अजन काही बोलायच राशहल नाही आता आपलया या उपपततीमधय सवण

घटना चपखलपण बसतील इतर कोणाहीपकषा पराधयापकमहाियाामधील बदल सवाणत आधी

अथाणत कतरयाला समजला तयाचया वास घणयाचया कषमतमळ तयाला त िकय झाल रॉयन

पराधयापकावर नवह तर माकडावर हलला कला कारण रॉयला माकडान शचडवल पराधयापकान

नवह चढण हा पराणयाचा आनाद होता ती कवळ एक शनहतक शिया होती अस मी समजतो

काहीतरी वळ घालवायच साधन महणन शमस परसबरीचया गलखडकीिी जाण घडल असल

124

वॉटसन आपलयासाठी एक लवकरची गाडी आह पण मला वाटत आपण चकसण हॉटल मधय

चहा घऊन मग गाडी गाठावीrdquo

125

The Adventure Of The Missing Three Quarter

चकलल तीन कवारसर

बकर रसतयावर आमहाला शवशचतर तारा शमळायची चाागली सवय झाली होती पण मला

सात त आठ वषाापवी फबरवारीचया एका उदास सकाळी आलली एक शविष अिी तार

आठवत आह तयामळ िरलॉक होमस पाऊण तास बचकळयात पडला होता ती तयाला आली

होती व खालीलपरमाण होतीः

कपया माझी वाट बघा भयाकर वाईट निीब उजवया बाजकडील तीन क़वाटणर हरवला

खप गरजच उदया ओवहरटन

126

होमस परत परत वाचत महणाला ldquoसटर ड पोसटाचा शिकका साडदहाला पाठवल ह

पाठवल तवहा शमसटर ओवहरटन फारच उददीशपत झाल होत व पररणामसवरप समजणार

नाही अिी भाषा तयाानी वापरली ठीक आह ठीक आह त इथ यतीलच तोपयात मी

वतणमानपतर वाचतो तयातन मला तयाबददल सार कळल या अलीकडचया शदवसात अगदी

नगणय समसयादखील पढ आणलया जातातrdquo

खरच अलीकड आमचयाकडचया गोषटी फार नीरस आशण रटाळ झालया होतया मी

अिा का टाळवाणया काळाला घाबर लागलो होतो मला अनभवान माशहती होत की माझया

शमतराच डोक असामानयपण काम करायला इतक उतसक अस की तयाला काम न परवण

धोकादायक होत तयाच उललखनीय वयावसाशयक आयषय पणाला लागायची वळ आली होती

तवहापासन वषाणनवष तयाला मी हळहळ अामली पदाथााचया शवळखयातन सोडवत होतो आता

मला माशहती झाल की तो सामानय गलसथतीत या कशतरम उततजक पदाथाणसाठी अधीर होत नाही

पण ती वाईट सवय पणण गली नवहती तर फकत दबली गली होती मला माशहती होत हा काम

नसलला आळिीपणाचा काळ होमसचा ताण वाढव तयाचा चहरा मनमानी करणारा वाट व

डोळयाामधील अनाकलनीय दःख दगोचर होई तयामळ या शमसटर ओवहरटन नावाचया कणा

इसमाला मी धनयवाद शदल कारण तयान काही न समजणारा मजकर पाठवन माझया शमतराची

धोकादायक िाातपणाची कोाडी फोडली होती तयाला कमागाणला लागायचया धोकयापासन

वाचवल होत

आमही अपकषा करत असलयापरमाण तारनातर ती पाठवणारा सवतः यऊन हजर झाला

शमसटर शसरील ओवहरटन शटर नीटी महाशवदयालय क शबरज तयाच काडण आधी आल आशण

पाठोपाठ तरण जाड माणस तयाचया रा द खाादयाानी दरवाजयाची चौकट भरन टाकत

आमचयाकड आकषणक पण काळजीगरसत चहऱयान आळीपाळीन बघत हजर झाला

ldquoशमसटर िरलॉक होमसrdquo

127

माझा शमतर अशभवादनपर खाली झकला

ldquoशमसटर होमस मी सकॉटलाड याडणला जाऊन आलो मी इनहसपकटर सटनहल हॉपशकिला

भटलो तयान मला तमचयाकड यणयाचा सलला शदला तयाला वाटल तयापरमाण ही कस

पोलीसाापकषा तमचया योगयतची आहrdquo

ldquoतमही बसा आशण काय झाल त मला साागाrdquo

ldquoत भयानक आह शमसटर होमस ---- खपच भयानक माझ कस कस करड झाल

नाहीत नवल आह गॉडि सटनटन अथाणत ह नाव तमही ऐकल असल ना तो नसत हा महणाला

की तयाचा सगळा चम कायाणगलित होतो मी तयातील दोघााना राखन ठवतो आशण ओळीतील

तीन कवाटणर ही जागा तयाला दतो चड दसऱयाकड सरकवायचा असो वळवायचा असो शका वा

टपप पाडायचा असो तयाचयासारख ह काम कर कोणीच िकत नाही तो सगळयााना नततव

दऊन एकतर ठऊ िकतो

ldquoमी काय करणार शमसटर होमस मी तच तमहाला शवचारतो आह शतथ मर हाउस आह

तो राखीव असन गॉडिऐवजी खळ िकतो पण तयाला त नीट जमत नाही कारण तो

साखळीमधय तो नहमी उजवया कडला असतो तो चाागला आह ह खर आह पण तयाला चडचा

शततकासा अादाज नाही आशण तो वगवान उडी मारायच साहस कर िकत नाही मॉटणन व

जॉिन ऑकसफडणच जण उडणार खळाड आहत त खप ताकदीन खळ िकतात

सटीवहनसन जोरात पळतो पण तो पाचवीसचया रषपासन सवतःला माग खच िकत नाही नाही

नाही शमसटर होमस तमही आमहाला गॉडि सटनटनला िोधायला मदत कलयाशिवाय आमच

काही खर नाहीrdquo

ह फार जोमान व परामाशणकपण कलल लााबलचक भाषण माझया शमतरान मोठया

नवलपणण रीतीन मनोराजन होत असलयासारख ऐकल शमसटर ओवहरटनचया शपळदार

िरीराचा हात परतयक नवीन मददयावर यतााना तयाचया गडघयावर चापटा मारत होता

128

होमसन तयाचया नहमीचया माशहती जमवललया बाडातन S अकषर काढल व गॉडि

सटनटन ह नाव िोध लागला जयाला फािी दयायला मी मदत कली तया आथणर एच सटनटन

उदयोनमख तरण नोटा छापणाऱयाच नाव शतथ होत हनरी सटनटन ह नावदखील होत पण

गॉडि सटनटन ह नाव माझयासाठी नवीन होतrdquo

आता आशचयणचशकत होणयाची पाळी आमचया पाहणयाची होती

तो बोलला ldquoशमसटर होमस मला वाटल तमहाला या गोषटी माशहती असतील मला वाटत

जर तमहाला गॉडि सटनटन माशहती नसल तर शसरील ओवहरटनदखील माशहती नसणार

बरोबरrdquo

होमसन चाागलया शवनोदी पदधतीन तयाची मान हलवली तो खळाड ओरडला ldquoमहान

सकॉट वलसबरोबर इािाडचया सामनयात मी राखीव होतो आशण शवदयापीठाचा पणण वषणभर

कपतान होतो ह काहीच नाही पण इािाडमधय असा एकही माणस नसल की जयाला क शबरज

बलकशहथ गाजवलला व पाच आातरराषटर ीय सामन खळलला अफलातन तीन क़वाटणर गॉडि

सटनटन माशहती नाही बापर शमसटर होमस तमही कठ रहाताrdquo

तया अपररपकव मखण महाकाय माणसाचया नवल वाटणयाला होमस हसला

ldquoशमसटर ओवहरटन छान आशण तगडया ---- अिा माझयाहन वगळया जगात तमही

रहाता समाजाचया शवशवध कषतरात माझी पोच ताणलली आह पण इािाडमधय उततम आशण

परशसदध असललया िीडाकषतरात मी कधीच रस घतला नाही तरीही तमची या सकाळची

अनपशकषत भट अस दाखवत की तया ताजया हवचया छान खळामधयसदधा मला काम आह तर

मग आता शपरय सर तमही बसन मला िाातपण व सावकािीन नमक काय झाल व कठलया

बाबतीत तमहाला माझी मदत हवी आह त साागावrdquo

129

बदधीपकषा तयाची ताकद वापरणाऱया तरण ओवहरटनचया चहऱयावर का टाळलल भाव

शदसल पण अनकदा बोललल तच तच िबद व काही शबन महतवाचया गोषटी असलल तयाच

शवशचतर कथन गोषटीचया सवरपात तयान आमचयासमोर मााडल

तो महणाला ldquoतयाच अस आह शमसटर होमस मी महणालो तस मी क शबरजचया रगबी

साघाचा कपतान आह गॉडि सटनटन हा माझया साघातील माझा उजवा हात आह काल आमही

सवणजण यऊन बनटलचया खासगी हॉटलमधय गलसथरसथावर झालो कारण ऑकसफडणला उदया

आमहाला खळायच आह दहा वाजता मी चककर मारली तवहा सवणजण पाणथळ जागी

पकषीशनरीकषणाला गल होत माझा कडक परशिकषणावर व भरपर झोप घणयावर शवशवास आह

तयामळ साघ सदढ राहन उततम परकार खळ िकतो गॉडि सटनटन आलयावर तयाचयािी माझ

दोन िबद बोलण झाल तवहा मला तो तरासलला व अिकत वाटला मी तयाला शवचारल की

काय झाल तो महणाला की तयाच थोडस डोक दखत आह पण शविष काही नाही मी तयाला

िभ रातरी महणन शनघालो अधयाण तासान सामान वहन नणाऱया हमालान मला सााशगतल की

एका दाढीवालया ओबडधोबड माणसान मला शचठठी दऊन ती गॉडिला दयायला सााशगतली

गॉडि झोपायला गला नवहता आशण मी तयाचया खोलीवर शचठठी तयाला नऊन शदली गॉडिन

ती वाचली आशण जण तयाला काठीन फोडन काढलयासारखा तो खचीत कोसळला तो हमाल

इतका घाबरला की तो मला आणायला शनघाला पण गॉडिन तयाला थााबवल पयायला पाणी

दऊन भानावर आणल नातर तो खाली गला व हॉलमधय थााबललया माणसाबरोबर काही िबद

बोलला मग त दोघ दर कठतरी गल हमालान तयााना िवटच बशघतल तवहा त रसतयावर

सटर डचया शदिन जवळजवळ पळत होत आज सकाळी गॉडिची खोली ररकामी होती तयाचया

अाथरणावर तो झोपलयाच शदसत नवहत तयाचया सवण वसत रातरीपवी होतया तिाच होतया कोणा

परकया माणसाबरोबर तो एका कषणाचया साागणयान गला तवहापासन तयाचयाबददल काही

समजल नाही मला वाटत नाही की तो परत यईल तो उततम खळाड होता तयाची िरीरसापदा

चाागली होती तो तयाच परशिकषण वयवगलसथत घत अस आशण तसच काही अपररहायण कारण

130

असलयाशिवाय तो कपतानाला न साागता असा जाणाऱयाापकी नवहता मला अस वाटत की तो

काही चाागलया कारणान गला आह आशण परत यणार नाहीrdquo

या शवशचतर कथनाकड होमसच पणण लकष होत

तयान शवचारल ldquoमग तमही काय कलrdquo

ldquoमी क शबरजला तार करन शवचारल की तयान तथ काही कळवल आह का तयाला

कोणीच बशघतल नवहत मला नकाराथी उततर शमळालrdquo

ldquoतो क शबरजला परत गला असल काrdquo

ldquoहो रातरी पावणबारा वाजता एक गाडी आहrdquo

ldquoपण तमचया महणणयापरमाण तयान ती घतली नाहीrdquo

ldquoनाही तो शतथ शदसला नाहीrdquo

ldquoनातर तमही काय कलrdquo

ldquoमी उमराव माउाट जमसना तार कलीrdquo

ldquoतयााना का कलीrdquo

ldquoगॉडि अनाथ आह आशण उमराव माउाट जमस तयाच तयातलया तयात जवळच

नातवाईक आहत ---- मला वाटत काकाrdquo

ldquoखरच का यामळ या परकरणावर नवीन परकाि पडला आह उमराव माउाट जमस ह

इािाडमधील अती शरीमात माणसाापकी एक आहतrdquo

ldquoमी गॉडिला अस महणतााना ऐकल आहrdquo

ldquoतमचा शमतर तयााचा जवळचा नातवाईक होता

131

ldquoहो तो तयााचा वारस आह तयाच काका ऐािीचया जवळपास आहत तयााना मोठया

परमाणात गाउट झालला आह त महणतात की त शबलीअडणची काठी बोटााचया मळाानी

हलवतात तयाानी गॉडिला आयषयात कधी एक शिशलागसदधा शदला नाही कारण त फार

शचकक आहत पण िवटी त सवण तयाला शमळणार आहrdquo

ldquoतमही उमराव माउाट जमसकडन काही ऐकल काrdquo


ldquoउमराव माउाट जमसकड जाणयात तमचया शमतराचा काय उददि अस िकलrsquo

ldquoआदलया रातरी तयाला कसली तरी काळजी वाटत होती ती पिाासाबाधी असल तर तो

जयााचयाकड इतका पसा आह अिा तयाचया नातवाईकााकड जाण िकय आह पण मी

ऐकलयापरमाण तयाला तयााचयाकडन काही शमळणयाची िकयता कमीच होती गॉडिला तया

महाताऱयाचा लळा नवहता िकय असत तर तो शतथ गलाच नसताrdquo

ldquoआपण लवकरच त िोधन काढ जर तमचा शमतर उमराव माउाट जमसकड गला असल

तर रातरी उशिरा आललया तया दाढीवालया ओबडधोबड माणसाबददल व तो आलयामळ

गॉडिवर झाललया पररणामााबददल तमही सपषटीकरण शमळशवल पाशहजrdquo

शसरील ओवहरटनन तयाच हात डोकयावर दाबन महटल ldquoमी काही कर िकत नाहीrdquo

होमस बोलला ldquoठीक आह ठीक आह मला आज काही काम नाही आह मी यात

आनादान लकष घालतो मी तमहाला असा सलला दईन की या माणसाशिवाय खळायची तमही

तयारी ठवा तमही महणता तयापरमाण काही तातडी असलयामळ तो असा एकाएकी शनघन गला

असल आशण तयामळच तो अजन यऊ िकला नसल आपण हॉटलभोवती एक चककर मार

व तया हमालाला काही नवीन समजल आह का त बघrdquo

132

िरलॉक होमस तयाचया साकषीदारााना ताण न घऊ दता सहज वावरत ठवणयाचया कलत

पारागत होता लवकरच तयान गॉडिचया ररकामया पडललया खासगी खोलीतन हमालान

महटलल सवण काही िोधन काढल आदलया रातरीचा दाढीवाला ओबडधोबड माणस सभय

गहसथ वाटत नवहता हमालान वणणन कलयापरमाण तो मधयमवयीन इसम होता पननािीचा

करडया दाढीचा शफकट चहऱयाचा व साध कपड घातलला होता तो रागावलला वाटत होता

तयान शचठठी धरलला हात थरथरत असलयाच हमाल महणाला होता गॉडि सटनटनन शचठठी

चरगळन तयाचया गलखिात ठवली हॉलमधील माणसाबरोबर गॉडिन हसताादोलन कल नवहत

तयााचयात काही वाकयााची दवाणघवाण झाली तयातील फकत एकच िबद हमालाला कळला

तो महणज lsquoवळrsquo नातर त दोघ शनघन गल तवहा हॉलमधील घडयाळात साडदहा वाजल होत

गॉडिचया अाथरणावर बसन होमस महणाला ldquoमला बघ द त शदवसा काम करणारा

हमाल आहस नाrdquo

ldquoहो सर माझ काम रातरी अकरा वाजता सापतrdquo

ldquoमला वाटत रातरीचया हमालान काही पाशहल नाहीrsquo

ldquoनाही सर रातरी एक रागमाच का प आला तवढाच आणखी कणी नाहीrdquo

ldquoकाल शदवसभर त कामावर होतास काrdquo


ldquoत शमसटर गॉडि सटनटनच काही शनरोप घतलस काrdquo

ldquoहो सर एक तारrdquo

ldquoह उतका ठावधणक आह तार शकती वाजता आलीrsquo

ldquoसाधारण सहा वाजताrdquo

133

ldquoतार आली तवहा शमसटर गॉडि सटनटन कठ होतrdquo

ldquoइथ तयााचया खोलीतrdquo

ldquoतयाानी ती उघडली तवहा त शतथ हजर होतासrdquo

ldquoहो सर काही उततर आह का ह बघणयासाठी मी थााबलो होतोrdquo

ldquoमग त शमळाल काrdquo

ldquoहो सर तयाानी उततर शलशहलrdquo

ldquoत त घतलस काrdquo

ldquoनाही तयाानी सवतःच त नऊन शदलrdquo

ldquoपण तयाानी त त शतथ असतााना शलशहलrdquo

ldquoहो सर मी दारािी उभा होतो आशण त माझयाकड पाठ करन टबलािी होत जवहा

तयाानी त शलहन सापवल तवहा त महणाल ldquoठीक आह त जा मी सवतःच त नऊन दतोrdquo

ldquoतयाानी त किानी शलशहलrdquo

ldquoपनान सरrdquo

ldquoटबलावर असललया तारसारखी ती होती काrdquo

ldquoहो सर सवाणत वरीलrsquo

होमस उठला तयान त कागद घतल व गलखडकीजवळ गला वरचा कागद काळजीपवणक

तपासला

नाराज होऊन त कागद टबलावर परत ठवत तो बोलला ldquoतयान पगलिलीन शलशहल

नाही ह दयनीय आह वॉटसन सहसा अकषर खाली उमटत ---- अिी गोषट जयामळ अनक

134

आनादी लगन मोडली आहत तरीही मला इथ काही मागमस सापडत नाही पण तयान रा द

टोकाचया शपसाचया पनान त शलशहल महणन मला आनाद होतो आह मला खातरी नाही पण

कदाशचत खालील िाई शटपणयाचया पठठावर काही अकषर उमटली असतील हो नककीच

काहीतरी शदसत आहrdquo

तयान तो पठठा फाडला आशण खालीलपरमाण शचतरशलपी असलला भाग आमचयासमोर

धरलाः

शसरील ओवहरटन खपच उददीशपत होऊन महणाला ldquoत काचवर धराrdquo

होमस बोलला ldquoतयाची गरज आह कागद पातळ आह मागील बाजवरन आपलयाला

काही पतता लागल त अस आहrdquo तयान त उलटल व आमही अस वाचलः lsquoदवासाठी तरी

आमचया बाजन उभ रहाrsquo

महणज गॉडि सटनटनन तो अदषय होणयाअगोदर काही तास पाठवललया तारचा

िवटचा भाग असा होता काही िबद तर कळत नाहीत पण शनदान सहा िबद तरी शदसत

आहत ---- यावरन अस शसदध होत आह की या तरण माणसाला काही भयानक धोका

तयाचयावर चालन आलला शदसला असावा आशण तयापासन कोणीतरी तयाचा बचाव करणार

असाव आमचया िबद अस सचवतो आह की अजन कोणीतरी तयात सामील आह कोण

असल तो सवतःच उदास मनगलसथतीत शदसणारा शफकट चहऱयाचा दाढीवाला मग गॉडि

सटनटन व तो दाढीवाला यााचयात काय साबाध असल तया धोकयािी सामना करणयासाठी त

शतसऱया कोणाची मदत मागत आहत आपली चौकिी आता एवढयापरती सीशमत झाली

महणायचीrdquo

मी सचवल ldquoकोणाला ती तार पाठवली त आपलयाला िोधन काढाव लागलrdquo

135

ldquoमाझया शपरय वॉटसन तच तर तझा शवचार बरोबर असला तरी तो माझया डोकयात

आधीच यऊन गलला आह पण तझया ह लकषात आल का की दसऱया माणसाचया तारची

पावती बघन ती कणाला पाठवली ह आपलयाला साागायला साबाशधत लोकााचा कायदयान शवरोध

अस िकल यात बराच लाल शफतीचा कारभार असतो तरीही मला या बाबतीत काही सािय

नाही की थोडया नाजकपण व यकतीन ह करता यईल मधयातरीचया काळात त इथ हजर

असलल मला आवडल मी टबलावर ठवलल कागदपतर शमसटर ओवहरटनना बघायला साागrdquo

शतथ असलली बरीच पतर शबल व वया होमसन चाळलया आशण घाईन मलल बोटाानी व

भदक रोखललया डोळयाानी तपासलया िवटी तो बोलला ldquoयात काही नाही तसही मला

वाटत तमचा शमतर तरण व सदढ होता तयाचयाबरोबर काय वाईट होणारrdquo

ldquoएकदम बरोबरrdquo

ldquoतो कधी आजारी असलयाच तमही ऐकल होत काrdquo

ldquoएक शदवसदखील नाही तो कठलही गदद झलत असायचा एकदा तयाची गडघयाची

पटटी सरकली होती पण त काहीच नाहीrdquo

ldquoकदाशचत तमहाला वाटत शततका बळकट तो नसावा तयाला काही छपा तरास असावा

तमचया परवानगीन मी यातील एकदोन कागद माझया गलखिात ठवतो भशवषयात काही

चौकिीसाठी मला त लाग िकतीलrdquo

एक तिारखोर आवाज आला ldquoएक शमशनट ---- एक शमशनट आमही वर बशघतल तर

एक शवशचतर महातारा माणस दारात थरथरत उभा होता तयान तााबस काळया रागाच कपड

घातल होत रा द काठाची टोपी व सलसर पााढरा टाय घातला होता तो चचणमधील

धमणगरसारखा नाहीतर परतााची शवलहवाट लावणाऱयाासारखा शदसत होता तयाचा वष

136

असतावयसत व शदसण शवशचतर असल तरी तयाचा आवाज धारदार पण तटक होता लकष वधन

घईल अिी वागणयाची पदधत भारदसत होती

तयान शवचारल ldquoतमही कोण आहात आशण कठलया अशधकारान या सभय माणसाचया

कागदपतरााना हात लावत आहातrdquo

ldquoमी गपतहर आह व या माणसाचया नाहीस होणयाचा छडा लावत आहrdquo

ldquoओहो अस आह होय आशण तमहाला ह करायला कणी सााशगतलrsquo

ldquoया शमसटर सटनटनचया शमतरान तयाला तस सकॉटलाड याडणमधन साागणयात आलrdquo

ldquoसर तमही कोण आहातrsquo

ldquoमी शसरील ओवहरटन आहrsquo

ldquoतर मग मला तार पाठवणार तमहीच आहात तर माझ नाव उमराव माउाट जमस मी

बसवॉटर बसन िकय शततकया लवकर आलो तमही हा गपतहर नमला आह तरrdquo

ldquoहो सरrsquo

ldquoतमही तयाची फी दयायला तयार आहातrdquo

ldquoमला खातरी आह की माझा शमतर गॉडि जवहा सापडल तवहा तो आनादान ती दईलrdquo

ldquoपण तो कधी सापडलाच नाही तर याच उततर दयाrsquo

ldquoतस झाल तर तयाच कटाब ---- ldquo

तो छोटा माणस ओरडला ldquoldquoसर तस काही नाही आह माझयाकडन एक पनीही

शमळणार नाही ---- एक पनीही नाही शमसटर गपतहर तमहाला ह समजल का मीच तयाच

कटाब आह आशण मी ही जबाबदारी घणार नाही मी कधी पस उधळत नाही आशण आता तस

137

करायचाही माझा शवचार नाही तयाची काही अपकषा असली तर ती यामळच असल तमही

इतकया मोकळपण ह कागदपतर हाताळता आहात पण मी तमहाला साागतो की तयात काही

महतवाच असल तर तयाबददल तमहाला साियातीतपण दोषी ठरवल जाईलrdquo

िरलॉक होमस बोलला ldquoफार छान सर मधयातरीचया काळात तमहाला या माणसाचया

नाहीस होणयाबददल काही साागायच आह काrdquo

ldquoनाही सर मला काही साागायच नाही सवतःची काळजी घयायला तो चाागला जाणता

व मोठा आह तो हरवणयाइतका मखण असल तर मी तयाला िोधायची काहीही जबाबदारी

घणार नाहीrdquo

डोळयात खटाळपणा आणन होमस महणाला ldquoमला तमची बाज समज िकत पण

कदाशचत तमहाला माझी बाज समज िकत नाही गॉडि सटनटन हा गरीब माणस वाटतो जर

तयाला पळवल गल असल तर तयाचयाकड घबाड आह महणन नवह तमचया सापततीची शकती

परदिीही पोचली आह आशण अस अगदी िकय आह की चोरााचया टोळीन तमचया घराची

तमचया सवयी ाची व तमचया सापततीची माशहती शमळवणयासाठी तयाला ताबयात घतलल अस

िकलrdquo

तया खडस छोटािा पाहणयाचा चहरा तयाचया टायइतकाच पााढरा फटक पडला

ldquoबापर सर काय कलपना आह अिा खलनायकशगरीबददल मी शवचारदखील कर

िकत नाही जगात शकती अमानष लोक भरल आहत पण गॉडि चाागला मलगा आह ----

परामाशणक आह तयाचया वयसक काकााच नकसान होईल अिा कठलयाही मोहाला तो बळी

पडणार नाही मला माझया बकााना आजच सकत सचना दयायला हवयात शमसटर गपतहर या

मधयातरीचया काळात तमचा तपास चाल ठवा तयाला सखरप परत आणणयासाठी इकडच

जग शतकड करा पिााबददल महणाल तर पाच दहा पौाडााचया नोटााची काही काळजी कर

नका तयासाठी मी आहचrdquo

138

हटटीपणा भरललया ददवी मनाचया तया महाशचकक माणसान आमहाला मदत होऊ

िकल अिी काहीही माशहती शदली नाही कारण तयाला तयाचया पतणयाचया खासगी

आयषयाबददल फारच कमी माशहती होती फकत तया अधणवट तारवरच आमही परावयासाठी

अवलाबन होतो ती हातात घऊन होमस तया साखळीतील दसरा दवा िोधणयासाठी शसदध

झाला आमही उमराव माउाट जमसला हादरवन सोडल होत या तयााचयावर कोसळललया

साकटातन मागण काढणयासाबाधी ओवहरटन तयाचया साघातील खळाडाचा सलला घयायला गला

हॉटलपासन जवळच तार कायाणलय होत आमही शतथ बाहर थााबलो

होमस महणाला ldquoवॉटसन ह आजमावन बघायला हरकत नाही वॉराटची मागणी करन

आपण त कागदपतर बघ िकतो पण आपण अजन तया पायरीपयात आलो नाही मला अस

वाटत नाही की एवढया गदीचया शठकाणी त चहर लकषात ठवत असतील आपण परयतन करन

तर बघrdquo

तो शनरागसपण कायाणलयातील गलखडकीमागील बाईला महणाला ldquoतमहाला मी तरास दतो

आह तयाबददल माफ करा मी काल पाठवललया तारत थोडी चक झाली आह मला अजन

उततर आल नाही मला वाटत मी माझ नाव शलहायला बहतक शवसरलो त तसच झाल आह

का ह तमही मला सााग िकाल काrdquo

तया सतरीन पावतयााचा गठठा घऊन पान उलटली

शतन शवचारल ldquoशकती वाजताrdquo

ldquoसहानातर थोडया वळानrdquo

ldquoकणाला पाठवली होतीrdquo

139

होमसन तयाच बोट ओठाावर ठवल व माझयाकड बशघतल ldquoतयातील पशहला िबद

lsquoदवासाठीrsquo असा होता मला उततर न आलयामळ मी काळजीत पडलो आहrdquo तो गपतपण

कजबजला

तया बाईन एक कागद वगळा कला ldquoहाच तो आह तयावर नाव नाहीrdquo शतन तो पढ

करत महटल

तो कागद घत होमस महणाला ldquoमला उततर न यणयाच तच कारण शदसत आह मी

शकती मखण आह शमस िभ सकाळ आशण माझी समसया दर कलयाबददल धनयवाद आमही

रसतयावर आलयावर तो गालातलया गालात हसला व हात एकमकाावर चोळल

मी शवचारल ldquoमगrsquo

ldquoमाझया शपरय वॉटसन आपली सरिी झाली आपण शजाकलो माझयाकड सात वगवगळ

बत होत पण पशहलयाच फटकयात आपण शजाक अस वाटल नवहतrdquo

ldquoआशण तला काय समजलrsquo

आपलया तपासासाठी करायची सरवात कठन करायची त समजल तयान एक टाागा

थााबवला तो बोलला ldquoशका ग िॉस सटिनrdquo

ldquoआपण परवासाला शनघालो तरrdquo

ldquoहो मला वाटत आपण झटपट क शबरजला पोचल पाशहज मला सवण इिार तया

बाजकडन शमळत आहतrdquo

आमही गरज खानावळीचा रसता पार करतााना मी शवचारल ldquoमला सााग तयाचया

पलायनाबददल तला कोणाचा सािय यतो आह मला वाटत की आपलया आतापयातचया

कससमधय गनहयाचा उददि न कळता तपास सर करायची ही पशहलीच वळ असावी तयाचया

140

शरीमात काकााबददल माशहती दणयासाठी तयाच अपहरण कल गल असल याची त नककीच

कलपना कर िकत नसिील नाही काrdquo

ldquoमाझया शपरय वॉटसन मी कबल करतो की ह फार चाागल सपषटीकरण आह अस मला

वाटत नाही पण तया खडस वयसक माणसाला वठणीवर आणणयासाठी त एक बर सपषटीकरण

आह ह माझया सपीक डोकयात आलrdquo

ldquoत झाल पण तझ दसर सपषटीकरण काय होतrdquo

ldquoमी खप सारी दऊ िकतो ही घटना महतवाचया सामनयाचया आदलया साधयाकाळीच

वहावी व शजाकणयासाठी गरज असणाऱया माणसाबाबतच ह वहाव ह थोड नवल वाटणार व

काही सचवणार आह कदाशचत तो योगायोगही असल पण ह उतका ठापणण आह पस न लावता

खळललया खळात पज लावण नसत पण बाहरील लोकाामधय अिा पजा चाल असतात

आिमक गनहगार रसचया घोडयावर जिा पजा लावतात तिी या खळाडवर एखादयान

लावली नसल ना ह एक सपषटीकरण आह दसर अगदी सहज सचणार आह त अस आह

की हा तरण आता शकतीही नमरतचा आव आणत असला तरी तो खरच मोठया सापततीचा वारस

आह आशण तयाच अपहरण करन मोठया रककमची मागणी करन ती शमळवणयाचा घाट

घालण काही अिकय नाहीrdquo

ldquoपण या बतााचा तारिी काही साबाध नाहीrdquo

ldquoखर आह वॉटसन आपलया हातात परतयकष परावा महणज एवढी तारच आह आपल

लकष तयापासन लााब भरकटायला नको ही तार पाठवायचा उददि काय ह िोधन

काढणयासाठीच आपण क शबरजला चाललो आहोत आपलया तपासाची वाट अजन तरी नककी

नाही पण माझया मत साधयाकाळपवी ती सपषट होईल शका वा आपण तया शदिन परगती करrdquo

141

आमही तया जनया शवदयापीठाला पोचलो तवहा आधीच अाधार झाला होता सटिनपासन

आमही टाागा कला व टाागवालयाला डॉ लसली आमणसटर ॉाग यााचया घरी नणयास सााशगतल काही

शमशनटात आमही गदीचया शठकाणी एका मोठया इमारतीपािी आलो आमहाला रसता

दाखवणयात आला आशण िवटी बरीच वाट बघन आमहाला आत सोडणयात आल शतथ

टबलापलीकड डॉकटर बसलल होत

मी डॉकटरकी सोडन बराच काळ गलला असलयान मी डॉ लसली आमणसटर ॉाग यााना

ओळखत नवहतो त शवदयापीठातील वदयकीय िाखच मखयच नवह तर इतर वदयकीय

िाखाामधयदखील थोर शवचारवात महणन यरोपभर परशसदध आहत तयााचया हिारीची खयाती

माशहती नसणारा सदधा तयााचयाकड एक कटाकष टाकनच भारावन जाईल अस त शदसत होत

चौकोनी भरीव चहरा दाट भवयााखालील डोळयाामधील खोल उदासी आशण घटट शमटलला

जबडा अस तयााच वणणन करता यईल शनमणळ चाररतरयाच सजग मनाच थाड सवयाशिसत

पाळणार समाधानी व दसऱयावर छाप पाडणार अस त असलयाच मला जाणवल तयाानी माझया

शमतराच काडण तयााचया हातात धरल व माझया काळसर दरारा वाटणाऱया शमतराकड फारिा

आलहादक नसललया नजरन पाशहल

ldquoशमसटर िरलॉक होमस मी तमच नाव ऐकल आह तमचा वयवसाय काय आह ह मी

जाणतो पण मी तयाची मळीच भलावण करत नाहीrdquo

माझा शमतर िाातपण महणाला ldquoतस असल तर दिातील परतयक गनहगारािी तमही

सहमत आहातrdquo

ldquoगनहा रोखणयासाठीच तमच परयतन समाजातील सजाण नागररकान पाठी ाबा

दणयासारख आहत तरी मला याबददल सािय नाही की कायदयान नमल गलल सकॉटलाड याडण

तयासाठी परस आह लोकााचया खासगी आयषयातील गशपत व झाकललया बऱया अिा कौटाशबक

गोषटी तमही उघडया करता व तमचयापकषा कामात वयगर असणाऱया लोकााचा मलयवान वळ

142

फकट घालवता तवहा त काम टीका करणयायोगय असत उदाहरणाथण तमचयािी

बोलणयापकषा माझया शवषयावरच काम करण मी पसात करन

ldquoयात काही सािय नाही डॉकटर पण तमचया कामाहन आपल साभाषण जासत महतवाच

ठरायची िकयता आह मी तमहाला सााग इगलचछतो की तमही आता जयाबददल दोष शदलात तयाचया

उलट तमही करत आहात आशण आमही खासगी गोषटी समाजात परसत होणयापासन वाचवायचा

परयतन करतो आहोत ही कस वयवसाशयक पोलीसााचया हातात पडणयापवीच आमही ती

सोडवणयाचा परयतन करत आहोत तमही माझयाकड नमललया गपतहरााचया व पोशलसााचयाही

पढ जाणारा सवयापरररत गपतहर महणन बघ िकता मी गॉडि सटनटनबददल चौकिी

करणयासाठी आलो आहrdquo

ldquoतयाच कायrdquo

ldquoतमही तयाला ओळखता की नाहीrdquo

ldquoतो माझा जवळचा शमतर आहrdquo

ldquoतो नाहीसा झाला आह ह तमहाला माशहती आह काrdquo

ldquoओहो खर की कायrdquo डॉकटराचया शनशचल चहऱयावरील हावभाव जराही बदलल

नाहीत

ldquoतयान तयाच हॉटल काल रातरी सोडल ---- तवहापासन तयाचयाबददल कणाला काही

माशहती नाहीrdquo

ldquoतो नककी परतलrdquo

ldquoउदया शवदयापीठाचा फटबॉलचा सामना आहrdquo

143

मला तया पोरकट खळाबददल काही आतमीयता नाही पण मी तयाला ओळखतो व तो

मला आवडतो महणन मला तयाचया भशवषयकाळाबददल खप रची आह फटबॉलचा सामना

माझया गलखजगणतीत यत नाहीrdquo

ldquoगॉडि सटनटनचया भशवषयकाळाबददलच माझा तपास सर आह तयामळ

तयाबाबतीतील तमची सहानभती मी समज िकतो तो कठ आह ह तमहाला माशहती आह

काrdquo

ldquoखातरीन नाहीrsquo

ldquoतमही कालपासन तयाला पाशहलल नाहीrdquo


ldquoशमसटर सटनटनची तबयत चाागली होती काrsquo

ldquoअगदी चाागली होतीrdquo

ldquoतो कधी आजारी पडलयाच तमहाला माशहती होत काrsquo

ldquoकधीच नाहीrsquo

होमसन एक कागद डॉकटराचया डोळयापढ फडकवला मग तमही क शबरजचया डॉ लसली

आमणसटर ॉाग यााचया शमसटर गॉडि सटनटनचया नावाचया गलया मशहनयातील या तरा शगनीचया

शबलाच काय सपषटीकरण दयाल ह मला तयाचया टबलाचया खणात शमळालrdquo

डॉकटर रागान लाल झाल

ldquoशमसटर होमस मी तमहाला सपषटीकरण दणयाच काही कारण मला शदसत नाहीrdquo

होमसन शबल परत तयाचया वहीत ठवल तो महणाला ldquoतमहाला चार लोकाासमोर

सपषटीकरण दयायच असल तर मी आज ना उदया यतोच मी तमहाला आधीच महटल आह की

144

मी िकयतो माझया अिीलााचया बाबतीतील गोषटी जाहीर करत नाही तमही मला शवशवासात घण

िहाणपणाच ठरलrdquo

ldquoमला तयाबददल काही माशहती नाहीrdquo

ldquoतमहाला शमसटर सटनटनबददल लाडनहन काही कळल आह काrdquo

ldquoखातरीन साागतो की नाहीrdquo

दमन ससकारा टाकत होमस महणाला ldquoअरर आता पनहा पोसटाच कायाणलय तमहाला

गॉडि सटनटनन लाडनहन एक तातडीची तार काल सववा सहा वाजता पाठवली होती ---- ती

नककीच तयाचया नाहीस होणयािी साबाशधत असणार ---- आशण तरीही तमहाला ती शमळाली

नाही ह साियासपद वाटत मी पोसटात जाऊन तिार नोादवणार आहrdquo

डॉ लसली आमणसटर ॉाग तयााचया टबलामाग उभ राशहल तयााचा चहरा रागान लालजााभळा

झाला त महणाल ldquoसर तमही माझया घराबाहर जाणयाच कषट घयाल का तमही तमहाला ह काम

करायला साागणाऱया उमराव माउाट जमस यााना साागा की मी कठलयाही परकार तयााना शका वा

तयााचया चमचयााना मदत कर इगलचछत नाही नाही सर याउपपर एकही िबद नकोrdquo तयाानी

रागरागान जोरात घाटी वाजवली ldquoजॉन यााना बाहरचा रसता दाखवrdquo एका भापक सवयापाकयान

आमहाला ढकलत दारापयात नल आशण आमही रसतयावर आलो होमस हसत सटला

तो बोलला ldquoडॉ लसली आमणसटर ॉाग ह नककीच चाररतरयवान व कामाचा माणस आहत

तयाानी तयााची हिारी वगळया परकार वापरली तर परशसदध मोरीआटीची जागा भरन काढायला

तो अगदी योगय माणस आह माझया शबचाऱया वॉटसन आपण या सवागतोतसक नसललया

िहरात एकट शमतरााशिवाय उभ आहोत आपण ही कस सोडही िकत नाही ही आमणसटर ॉागचया

घरासमोरील हॉटल आपलया गरजा भागवायला बर शदसत आह जर त समोरचया बाजकडील

145

खोली शमळवलीस व रातरीसाठी आवशयक त सामान आणलस तर मी काही चौकिा करायच

काम कर िकनrdquo

परा त होमसचया कलपनपकषा या काही चौकिा फारच लााबलचक शनघालयामळ तो नऊ

वाजपयात हॉटलात परत आला नाही तो अिकत व उदास शदसत होता धळीन माखला होता

भकन व दमन बजार झाला होता टबलावर गार जवण तयार होत जवण झालयावर तयान

पाईप पटवला व तयाचया अधणशवनोदी व ततवजञानयाचया पदधतीन न झाललया अपशकषत

कामााबददल शवचार कर लागला टाागयाचया चाकााचया आवाजान तो उठन गलखडकीत गला

डॉकटरााचया दारासमोर गसबततीचया उजडात दोन घोडयााची एक बगगी उभी राशहली

होमस महणाला ldquoती साडसहापासन गल तीन तास बाहर होती व आता आली आह

तयामळ ती दहा बारा मल शफरन आलली आह आशण ती अस शदवसातन एकदा शका वा दोनदा

करतrdquo

ldquoएका काम करणाऱया डॉकटरसाठी ह काही नवीन नाहीrdquo

ldquoपण आमणसटर ॉाग हा काही खरी डॉकटरकी करणारा नाही तो सललागार व पराधयापक

आह तो सवणसाधारण अिी डॉकटरकी करत नाही कारण मग तयाला तयाच शलखाणाच

वाचनाच काम करता यत नाही तर मग तो एवढा वळ जातो तरी कठ ह अस जाण तयाला

तरासदायक ठरत असणार तो कणाला भटायला जातोrdquo

ldquoतयाचा टाागवाला ---- ldquo

ldquoमाझया शपरय वॉटसन तला असा सािय यऊ िकतो का की मी तयाचयावर हा परयोग

कला नसल तयाचया मालकान पढवलयामळ की तयाचया दषट अनीतीमान असणयामळ पण

तयान उदधटपण माझया अागावर कतरा सोडला तया माणसाला व कतरयालाही माझया हातातील

काठी आवडली नसावी तर अिा तऱहन तो परयतन फसला तयानातर साबाध ताणल गल व पढील

146

चौकिी अिकय झाली आपलया हॉटलचया पररसरातील एका भलया माणसाकडन मला

डॉकटरााचया काही सवयी व रोजचा परवास याबददल माशहती शमळाली तयाच कषणी तयाचया

महणणयापरमाण टाागा दारात यऊन थााबलाrdquo

ldquoत तयाचयामाग गला नाहीस काrdquo

ldquoछान वॉटसन त आज साधयाकाळी फार चमकतो आहस ही कलपना माझयाही मनात

आली आपलया हॉटलचया पढ असलल सायकली ाच दकान त पाशहल असिील तयात मी

घसलो एक सायकल घतली आशण टाागा माझया नजरचया टपपपयातन अदषय वहायचया आत मी

तयाचया माग जाऊ लागलो मी वग वाढवला मग कणाचया लकषात यणार नाही इतक अातर

ठवत साधारण िाभर याडाणच अातर तोडल गावाबाहर पोचपयात मी टाागयाचया शदवयाामाग गलो

आता आमही एका लहानिा रसतयावर पोचलो तवहा काहीिी लाजीरवाणी घटना घडली टाागा

थााबला डॉकटर उतरल व सावकािीन चालत माग आल मी शतथच सायकल थााबवली होती

त मला छान फसवया आवाजात महणाल की रसता लहान असलयामळ तयााना अिी भीती

वाटत आह की टाागा व सायकल दोनही शतथन जाऊ िकणार नाही त तयाानी फारच सततय

पदधतीन सााशगतल मी लगच सायकलवर टााग मारली व टाागा ओलााडन पढ गलो काही मल

गलयावर सोयीसकर शठकाणी मी टाागा गला का त बघायला थााबलो शतथ टाागयाचा काही पतता

नवहता याचा अथण तो मला न शदसललया कठलयातरी आडवया गललीत गला मी माग शफरलो

पण टाागा कठ शदसना आशण आता त बघतो आहस तयापरमाण ती इथ यऊन ठपललो आह

अथाणत मला गॉडि सटनटनचया नाहीस होणयािी याचा साबाध जोडायच काही कारण नवहत

फकत डॉ आमणसटर ॉाग यााचया हालचाली ावर नजर ठवण एवढाच उददि होता पण आता माझया

लकषात आल की तयााचा पाठलाग करणाऱयाावर तयााच बारीक लकष असत ह परकरण तयामळ

जासत रोचक होत चालल आह याचा छडा लावपयात मी गपप बसणार नाहीrdquo

ldquoआपण उदया तयााचा पाठलाग कर िकतोrdquo

147

ldquoआपण कर िकतो का तला वाटत शततक त सोप नाही तला क शबरजचया उपनगरीय

भागाची शविष माशहती नाही शतथ लपायचया नसशगणक जागा नाहीत मी काल रातरी शफरलो तो

सवण भाग तझया तळहातासारखा सपाट व मोकळा आह आशण आपण जयाचा पाठलाग

करणार तो माणस तयान मला जस बनवल तयावरन अस वाटत की तो काही मखण नाही मी

ओवहरटनला तार पाठवन लाडनमधील ताजया घडामोडी ाबददल शवचारल आह मधलया वळात

आपण आपल लकष डॉ आमणसटर ॉागवर एकशतरत कर िकतो मी िपथवर सााग िकतो की

तयाला गॉडि कठ आह त माशहती आह तरीही जर आपलयाला त माशहती झाल नाही तर ती

आपली चक असल आता तरी पततााचा डाव तयाचया हातात आह पण वॉटसन त जाणतोस

की खळ असा अधणवट सोडायची माझी सवय नाहीrdquo

तरीही दसरा शदवसदखील गढ सोडवणयाचया जराही जवळ न पोचणयात गला

नयाहारीनातर आमहाला एक शचटठी शमळाली होमसन हसतहसत ती मला वाचायला शदली ती

अिी होतीः

सर

तमही माझयावर लकष ठवणयात तमचा वळ फकट घालवत आहात तमहाला काल रातरी

िोध लागला तयापरमाण माझया टाागयाला माग एक गलखडकी आह तमची इचछा असल तर

यथन वीस मलाावर असललया तया शठकाणापयात तमहाला माझा पाठलाग करावा लागल

मधयातरीचया काळात मी तमहाला साागतो की माझयावर हरशगरी करन गॉडि सटनटनला

िोधणयाचया दषटीन काहीही हाती गवसणार नाही तयापकषा तमही लाडनला परतन तमहाला या

कामशगरीवर नमणाऱयाला साागाव की तमहाला गॉडिचा माग काढण िकय नाही क शबरजला

राहन तमचा वळ नककीच फकट जाणार आह तमचा शवशवास लसली आमणसटर ॉाग

होमस महणाला ldquoतो डॉकटर मोकळपण बोलणारा परामाशणक पण भााडखोर आह तो

माझी उतसकता वाढवतो आह इथन जाणयापवी मला याचा छडा लावला पाशहजrdquo

148

मी महटल ldquoतयाचा टाागा आता तयाचया दारात उभा आह तो तयात चढतो आह तयाला

आपलया गलखडकीकड कटाकष टाकतााना मी पाशहल समजा मी सायकलवर माझ निीब

आजमावन बशघतल तरrdquo

ldquoनाही नाही शपरय वॉटसन तझया चपळपणाचया सवण नसशगणक गणााना मान दऊनही त

डॉकटरााचया तोडीस तोड शनघिील अस मला वाटत नाही माझा मी सवतातरपण काही यकती

िोधन काढतो आपण दोघ चौकस वयकती तया खडगावाचया झोपाळ सनसान रसतयावर गलो

तर शतथ उगीच नको तया गावगपपााना उत यईल त इथ तझा वळ चाागला घालवणयासाठी

काहीतरी नककी िोधन काढिील साधयाकाळपवी मी तला चाागला अहवाल दऊ िकन अिी

आिा करतोrdquo

अजन एकदा माझया शमतरान मार खाऊन यायच ठरवल असाव तो रातरी दमन व

अयिसवी होऊन परत आला

ldquoवॉटसन माझा शदवस फकट गला डॉकटरााचया टाागयाचया शदिन जाऊन मी

क शबरजचया आसपासचया तया भागातील लोकाािी शदवसभर बोललो तथील वाताणहराािी व

वतणमानपतर छापणाऱयाािी तया तारबददल बोललो शहसटन चसटरटन वॉटरबीच ओशका गटन इ

भाग शपाजन काढला पण हाती काही लागल नाही मातर टाागयाकड तया मरगळललया वळी

दलणकष झाल परत डॉकटरााचा शवजय झाला माझयासाठी तारचा कागद आह काrdquo

ldquoहो हा बघrdquo

ldquoशटर शनटी महाशवदयालयातील जरमी शडकसनला कतरयाबददल शवचार

ldquoमला समजल नाहीrdquo

149

ldquoओहो ह अगदी सरळ आह ह आपला शमतर ओवहरटन याचयाकडन माझया परशनाला

उततर महणन आल आह मी शमसटर जरमी शडकसनला शचटठी पाठवतो तयानातर नककी आपल

निीब बदलल तसही सामनयाबददल काही बातमी आह काrdquo

ldquoहो सथाशनक साधयाकाळचया वतणमानपतरात तयाबददल शवसतत माशहती आलली आह

ऑकसफडण एका गोलान व दोन डावाानी शजाकल तयातील िवटच वाकय आहः

lsquoओवहरटन कपतान असललया साघाचा पराभव बहधा चतरसतर आातरराषटर ीय खळाड

गॉडि सटनटन याचया ददवी गरहजरीमळ झाला असावा तयाची अनपगलसथती खळाचया परतयक

बाबतीत जाणवत होती तीन कवाटणर ओळीचा शमलाफ नसलयान तयााच चढाईतील व

सारकषणातील दौबणलय साघाचया दमदार खळापढ वरचढ ठरलrsquo

होमस बोलला ldquoमग आपला शमतर ओवहरटन याच अस काही वाईट होणार असलयाच

वकतवय बरोबर ठरल वयगलकतक रीतया मी डॉ आमणसटर ॉाग यााचया मतािी सहमत आह

फटबॉल माझया कायणकषतरात यत नाही वॉटसन आज रातरी लवकर झोपाव कारण मला वाटत

उदयाचा शदवस घटनाानी भरलला असणार आहrdquo

दसऱया शदविी सकाळी होमसचया पशहलया दिणनान मी घाबरलो कारण तो

िकोटीिजारी तयाची लहानिी तवचत दयायची शसरी ाज घऊन बसला होता तयाचया सवभावातील

एकमव तरटीबरोबर तयाचया वयसनीपणाबददल मी तयाच साधान जोडल तयामळ तयाचया हातात

त चकाकतााना पाहन मला भीती वाटली माझा काळजीचा चहरा बघन तो हस लागला व

तयान ती टबलावर ठवली

ldquoनाही नाही माझया शपरय शमतरा घाबरायच काही कारण नाही या परसागी ह काही तरास

दणार साधन नसन ती आपल गढ उकलायची शकलली आह या शसरी ाजवर माझया सवण आिा

एकवटलया आहत मी आताच ितरची शबततमबातमी काढायचया एका मोशहमवरन परत आलो

आह सवण काही आपलयाला हव तस घडत आह छान नयाहारी कर वॉटसन मी आज डॉ

150

आमणसटर ॉागचया मागावर जायच ठरवतो आह आशण एकदा त सर झाल की मी तयाचया शबळात

शिरपयात शवशरााती घयायला शका वा खायला थााबणार नाहीrdquo

मी महणालो ldquoअस असल तर आपण आपली नयाहारी बरोबर घऊ कारण तो लवकर

शनघतो आह तयाचा टाागा दारात उभा आहrdquo

ldquoतयाची काळजी नको तयाला जाऊ द मी तयाचा पाठलाग कर िकणार नाही अिा

शठकाणी तो गला तर मी तयाला हिार समजन तझ झाल की माझयाबरोबर खाली य मी तझी

ओळख नवीन शनषणात गपतहरािी करन दतो आपण ज काम कर इगलचछतो तयात तो माहीर

आहrdquo

आमही खाली उतरलयावर मी होमसचया माग तबलयाचया मोकळया जागी गलो शतथ तयान

एका सल पटीच कलप उघडल तयान तयातन एक मटकळ करन बसवलल उभया कानााच

पााढऱया तााबडया रागाच कतर बाहर काढल त कोलहयााची शिकार करणाऱया जातीच कतर होत

मला तझी पमपिी ओळख करन दऊ द तो सथाशनक जातीवात कतरा असन िानदार

आह तयाचया िरीरावरन कळल की तो जासत उडया मारणारा नाही पण वासान माग

काढणयात फार हिार आह ठीक आह पमप त फार जोरात धावणारा नसलास तरी त

लाडनचया मधयमवयीन बऱयाच लोकाापकषा जोरात पळणारा असिील अिी मी अपकषा करतो

तवहा मी हा चामडयाचा तकडा तझया गळयातील पटटयाला बााधतो आता चल त काय कर

िकतोस त आमहाला दाखव तयान तया कतरयाला डॉकटरााचया दारात सोडल कतरयान कषणभर

वास घतला आशण उददीशपत होऊन एक आरोळी ठोकन तो रसतयावरन पळत सटला तयाचया

मागन धावतााना आमही गावाबाहर आलो आशण खडगावाचया रसतयान जाऊ लागलो

मी शवचारल ldquoहोमस त काय कलसrdquo

151

ldquoमी डॉकटरााचया अागणात चालन आलो या परसागाला बरोबर उपयोगी अस

िहाणपणाच साधन मी वापरणार आह मी टाागयाचया मागील चाकाला उगर दपण असलली

बडीिपााचया अकाणन भरलली शसरी ाज टोचली आता हा कतरा तयाचा वास घत घत इथन जॉन

ओ गरोटसपयात जाईल आपला शमतर आमणसटर ॉागला कतरयाला हाकलण िकय होणार नाही तयाला

तयाचया मागाणन जात रहाव लागल तो लबाड हलकट मला हलकावणी दतो कायrdquo कतरा

टाागयामाग जात जात अचानक मखय रसतयापासन एका गवताळ गललीत वळला अधाण मल

पढ एक मोठा रसता लागला मग तो मोठ वळण घऊन गावाचया शदिन गला शतथन तो

गावाचया दशकषणला गला शतथन सरळ जात राशहला आमहीही तसच कतरयाचया माग माग गलो

हा लााबलचक वळणाचा रसता पणणपण आमचया फायदयाचा होता होमस बोलला

ldquoआता काय मी गावकऱयााकड कललया चौकिा फकट गलया यात काही नवल नाही डॉकटर

नककी आपलयाला चकवत होता अिा फसवणकीच कारण आपलयाला िोधन काढल पाशहज

आपलया उजवीकड ह टर मशपागटन गाव शदसत आह आशण दवा र कोपऱयावरन टाागा यतो

आह तो बहधा परत चालला आह वॉटसन घाई कर ---- पटपट नाहीतर आपण गाळात

जाऊrdquo

तयान गटमधन ितात उडी मारली तयाचयामागन पमप ओढलयासारखा गला आमही

का पणाचया आसऱयापािी पोचतो न पोचतो तोच टाागा शतथन शनघन गला मला आत डॉ

आमणसटर ॉाग शदसला तयाच खााद झकलल होत डोक हाताामधय बडालल होत तीच शचाताजनक

आकती माझया शमतराचया थाड चहऱयाकड बघन मला समजल की तयान पण डॉ आमणसटर ॉागला

पाशहल

तो महणाला ldquoमला भीती वाटत की आपलया या कतयाचा िवट वाईट रीतया वहायला

नको लवकरच आपलयाला कळल पमप य ितात ही बागलीवजा झोपडी शदसत आहrdquo

152

आता काही सािय नवहता की आमही आमचया लकषयापयात पोचलो होतो पमप उददीशपत

होऊन गटचया बाहर धावत होता व ओरडत होता शतथ टाागयाचया चाकााचया खणा अजनही

शदसत होतया तया सनसान झोपडीकड पायवाट गली होती होमसन कतरयाला का पणाला बााधल

आमही पढ गलो माझया शमतरान गाजलल लहानस दार वाजवल पनहा वाजवल पण काही उततर

शमळाल नाही तरीही झोपडी काही ररकामी नवहती आमचया कानाावर बारीक आवाज पडत

होता ---- काही असवसथ असा बारीक दःखी आशण शनहतकपण उदास असा आवाज यत

होता काय कराव ह न कळन होमस थााबला तयान माग वळन आमही आललया रसतयाकड

पाशहल तयावरन टाागा यत होता तच करड घोड होत

होमस ओरडला ldquoअर दवा डॉकटर परत इकड यतो आह तो थााबला तो यणयापवी

आपण ह काय परकरण आह त बशघतल पाशहजrdquo

तयान झोपडीच दार उघडल व आमही आत हॉलमधय शिरलो आता तो आवाज अशधक

जोरान यऊ लागला िवटी एक मोठी करण शका काळी मारन तो थााबला तो वरन यत

होता होमस वर घसला मी तयाचया पाठोपाठ गलो एक अधणवट लावलल दार तयान उघडल

आमही आतील दषय बघन जागचया जागी गलखळन गलो

एक तरण सादर बाई अाथरणावर मरन पडली होती शतचा चहरा शफकट िाात शदसत

होता मालवलल सताड उघड शनळ डोळ शवसकटललया सोनरी कसाामधन वर लागल होत

पलागाचया पायािी अधणवट बसलला अधणवट गडघयात वाकलला तयाचा चहरा कपडयात

लपवलला एक तरण मनषय बसला होता तयाची आकती हादकयाामधय धसर झालली शदसत

होती तो तयाचया दःखात इतका चर होता की होमसचा हात तयाचया खाादयावर पडपयात तयान

वर पाशहलदखील नाही

ldquoतमही शमसटर गॉडि सटनटन आहात काrdquo

ldquoहो हो मी तोच आह पण तमही यायला फार उिीर कलात ती मरण पावली आहrdquo

153

तो मनषय इतका शदगमढ झाला होता की तयाला वाटत होत आमही महणज तयान

मदतीला बोलावलल डॉकटरच आहोत होमस काही साातवनपर िबद बोलणार होता व तयाचया

अचानक नाहीस होणयान तयाचया शमतरााना कसा धकका बसला त साागणार होता तवहाच

शजनयात पदरव आला पाठोपाठ डॉ आमणसटर ॉागचा जाड गाभीर व परशनाथणक चहरा दारात

अवतीणण झाला

ldquoतर सभय गहसथहो तमही िवटी तमचया िोधातील ती नाजक घडी गाठलीत मी मत

वयकतीसमोर काही बोलणार नाही पण मी तमहाला साागन ठवतो की मी तरण असतो तर

तमच ह राकषसी कतय तमहाला काही इजा न करता खपवन घतल नसतrdquo

माझा शमतर नमरतन महणाला ldquoडॉ आमणसटर ॉाग आमहाला माफ करा मला वाटत आमही

थोड चकीचया वळी आलो आहोत जर तमही आमचयाबरोबर खाली आलात तर आमही या

असमाधानकारक परकरणावर काही उजड पाड िकrdquo

एका शमशनटान तो थाड डॉकटर व आमही खालचया हॉलमधय होतो

त महणाल ldquoबोला सरrdquo

ldquoमाझी इचछा आह तमही पशहलया परथम समजन घयाव की मला उमराव माउाट जमस

याानी नमलल नाही या परकरणात तयााना माझी सहानभती मळीच नाही एखादा मनषय हरवतो

तवहा तयाच निीब काय आह ह बघण माझ कतणवय आह आता त कलयावर माझ काम सापल

आह जोपयात यात काही गनहा नाही तोपयात असली परकरण जनतत जाहीर होण मला

आवडत नाही मी कलपना करतो तयापरमाण यात कायदयाच उललाघन नसल तर तर

शनःिाकपण गोषटी खासगी ठवलया जातील व वतणमानपतराापासन लााब रहातील याबददल तमही

खातरी बाळगाrdquo

डॉ आमणसटर ॉाग पटकन पढ आल व होमसिी हातशमळवणी कली

154

त बोलल ldquoतमही सदगहसथ आहात मी तमहाला नीट ओळखल नाही मी दवाच आभार

मानतो की शबचाऱया सटनटनला एकट ठवणयातली माझी नशतक बोच वा अपराधी वाटण यामळ

मी माझा टाागा इथ परत आणला तयामळ तमची ओळख होणयापासन वाशचत होता होता

बचावलो तमहाला जवढ माशहती आह तवढच मला माशहती असलयान पररगलसथती सहज सपषट

करता यईल एक वषाणपवी गॉडि सटनटन लाडनमधय रहात होता आशण तयाचया

घरमालशकणीचया मलीकड ओढलयासारखा आकशषणत झाला शतचयाबरोबर तयान लगन कल ती

सादर होती शततकीच बगलदधमान व चाागली होती कोणाही माणसाला अिा बायकोची लाज

वाटली नसती पण गॉडि तया हलकट महाताऱया उमरावाचा वारस होता आशण ह नककी होत

की या लगनामळ तो वारसाहकक सापषटात आला असता मला तो मलगा चाागला माशहती आह

तयाचया अनक गणाामळ तो माझा लाडका होता गोषटी सरळ ठवणयासाठी माझयाकडन होईल

शततकी मदत मी कली आमही गोषटी जगजाहीर होऊ नयत महणन खप परयतन कल कारण

अिा गोषटी एकदा फटलया की तया वगान सवणदर पसरतात या ओसाड भागातील घराच मी

आभार मानतो तयामळ गॉडि अजनपयात बचावलला आह तयाच गशपत मी व एक चाागला

नोकर सोडन कणालाच माशहती नवहत तो नोकर आता मदत शमळवणयासाठी टर मशपागटनला

गलला आह पण िवटी गॉडिचया बायकोचया धोकादायक आजारपणाचा मोठा धकका तयाला

बसला तो फार भयानक आजार होता तो शबचारा मलगा दःखान गााजन गला तरीही तयाला

लाडनला जाऊन सामना खळायचा होता कारण सपषटीकरण शदलयाशिवाय न खळायच कारण

साागता आल नसत व मग तयाच गशपत फटल असत मी तारन तयाला धीर दयायचा परयतन कला

तयान मला उततरादाखल एक तार पाठवली व मला जमल तवढी मदत करायला सााशगतल हीच

ती तार जी किी काय माशहती नाही पण तमहाला वाचायला शमळाली मी तयाला ह सााशगतल

नाही की तयाचया बायकोच शकती थोड जगण उरलयाचा धोका आह कारण तो तया बाबतीत

काही कर िकत नवहता पण मी खरी गोषट तया मलीचया वशडलााना सााशगतली तयानी ती

वडयासारखी गॉडिला सााशगतली तयामळ तो अनावर दःखान सरळ शनघन आला व सतत

155

शतचया उिापायरथािी बसन राशहला शतचया अाथरणाचया कोपऱयात गडघ पोटािी घऊन

िोक करत राशहला िवटी आज सकाळी शतचया यातना दवान सापवलया शमसटर होमस अस

ह सवण झाल मी तमचया आशण तमचया शमतराचया वचनभाग न करणयाचया िबदावर अवलाबन

आहrdquo

होमसन डॉकटरााचा हात घटट दाबला

तो महणाला ldquoचल वॉटसनrdquo आशण आमही शहवाळयातील तया मावळतया सयणपरकािात

तया दःखी घरातन बाहर पडलो

156

The Adventure Of Six Napoleons

सहा नपोलीयनसच साहस

सकॉटलाड याडणचया शमसटर लसटर डसाठी आमहाला एखादया साधयाकाळी भट दण ही

काही नहमीपकषा वगळी गोषट नवहती िरलॉक होमस तयाच सवागत कर

कारण तयामळ तयाला पोशलसााच सधया काय चालल आह ह समजत अस लसटर ड

जी बातमी साागत अस तयाबददल तो सधया काम करत असललया कसबददल ऐकायला होमसला

नहमीच आवडत अस जरी कसमधय परतयकष लडबड कली नाही तरी तयाचया परदीघण जञान व

अनभवातन तो लसटर डला परसागापरतव काही सचना शका वा परसताव दत अस

157

आजचया शविष साधयाकाळी लसटर ड हवापाणयाबददल व वतणमानपतराबददल बोलत होता

शवचारपवणक शसगरटचा धर सोडत मग तो गपप झाला होमसन तयाचयाकड उतसकतन पाहील

व शवचारल

ldquoसधया तझया हातात काही उललखनीय काम आह काrdquo

ldquoनाही शमसटर होमस ---- शविष अस काही नाहीrdquo

ldquoपण मला तयाबददल साागrdquo

लसटर ड हसला

ldquoअस बघा शमसटर होमस माझया मनात काही आह ह नाकारणयात अथण नाही तरीही

ती तिी अपरसतत गोषट आह मला कळत नाही की ती तमहाला साागावी की नाही ती तिी

फालत असली तरीही शवशचतर असलयान ती साागन तमहाला तरास दयावा की नाही त मला

समजत नाही पण अिा वगळया शवशचतर गोषटी ाबददल तमहाला आतमीयता असलयाच मला

माशहती आह पण माझया मत ती आपलयापकषा जासत डॉ वॉटसनचया अखतयारीत यतrdquo

मी महणालो ldquoएखादा रोगrsquo

ldquoवडपणा शवशचतर वडपणा आजचया काळात नपोशलअनबददल इतका पराकोटीचा दवष

असणयाची कलपना करता यत नाही तयाची परशतमा कठही पाशहलयास तो ती मोडन टाकतोrdquo

होमस माग होऊन तयाचया खचीत बडाला

तो बोलला ldquoह काही माझ काम नाहीrdquo

ldquoबरोबर मी तच महणतो पण जवहा तो माणस तयाच नसलल नपोशलअनच फोटो व

शचतर तोडणयासाठी चोरी करतो तवहा तयाला डॉकटरपकषा पोशलसााकड सोपवणयाची वळ यतrdquo

होमस ताठ बसला

158

ldquoचोरी ह जासत रचीपणण आह मला तयाबददल अजन ऐकायला आवडलrdquo

लसटर डन तयाची कामाची डायरी बाहर काढली आशण पान उलटन तया कसबददल आठव

लागला

तो महणाला ldquoपहीली कस चार शदवसापवी दाखल झाली कशनागटन रसतयावरील शचतर व

पतळ शवकणाऱया दकानाचा मालक मोसण हडसन यान ती कली होती तयाचा मदतनीस

कषणभर दकानाबाहर गला होता तवहा तयाला काही फटलयाचा आवाज आलयामळ तो परत

आला आशण बघतो तर काऊा टरवरील अनक कलाकसरीचया वसताबरोबर ठवललया

नपोशलअनचया अधणपतळयाच फटन तकडतकड झाल होत तो रसतयावर धावला तवहा बऱयाच

लोकाानी सााशगतल की तयााना एक माणस पळत दकानातन बाहर पडतााना पाशहलयासारख

वाटल पण तया हलकटाला कोणी नीट पाहील नाही व कोणी तयाला आता ओळखदखील

िकणार नाही तरण शनढाणवललया दागलखोरााकडन सतत होणाऱया कतयाापकीच त एक

असाव तयावळी शतथ कतणवय बजावणाऱया कॉनसटबलचया कानावर त घातल गल तो पलसटरचा

पतळा काही शिशलागचा असलयामळ तो एक पोरखळ समजन सोडन दणयात आला

पण दसरी कस जासत गाभीर होती आशण शवशचतरही होती ती काल रातरीच झाली

कशनागटन रसतयावरील मोसण हडसनचया दकानापासन काही ि याडाावर एक परशसदध

डॉकटर बाशनणकोट रहातो थमसचया दशकषणकड तयाचा दवाखाना जोरात चालतो तयाच घर व

सलला दणयाचा मखय दवाखाना कशनागटन रसतयावर आह शतथन दोन मलाावर शबरकसटन

रसतयाचया खालील बाजस तयाची िसतरशिया करणयाची िाखा व अजन एक दवाखाना आह

हा डॉकटर बाशनणकोट नपोशलअनचा फारच चाहता असन तयाच घर तया ि च समराटाचया

पसतकाानी शचतराानी व तयाचयाशवषयीचया आठवणी ाचया वसतानी खचाखच भरलल आह काही

काळापवी तयान मोसण हडसनकडन एका ि च शिलपकारान बनवलल नपोलीअनच दोन सादर

अधणपतळ खरदी कल तयातील एक तयान कशनागटन रसतयावरील घराचया हॉलमधय ठवला आशण

159

दसरा शबरकसटन रसतयावरील िसतरशिया करणयाचया शठकाणचया िकोटीवरील कटटयावर ठवला

जवहा आज सकाळी डॉकटर बाशनणकोट घरी आल तवहा तयााना घरात रातरी चोरी झालयाच

आढळन आल पण हॉलमधील नपोशलअनचा पतळा सोडन काहीही चोरीला गलल आढळल

नाही तो पतळा बाहर काढन बागचया शभातीवर आपटन रानटीपण फोडणयात आला होता

खाली तयाच तकड शवखरलल आढळल

होमसन तयाच हात चोळल

तो महणाला ldquoह नककीच काही आगळवगळ आहrdquo

ldquoमला वाटलच की ह ऐकन तमही खष वहाल पण अजन मी िवटाकड आलो नाही

डॉकटर बाशनणकोट जवहा दपारी बारा वाजता शबरकसटन रसतयावरील िसतरशिया करणयाचया

शठकाणी आल तवहा रातरी गलखडकी उघडी असन दसऱया पतळयाच तकड खोलीभर शवखरलल

शदसल तयाचा पार भगाच करणयात आला होता दोनही कससमधय परावा महणन गनहगाराचया

शका वा खोडी काढललया वडयाचया काही खणा सापडलया नाहीत शमसटर होमस कायकाय झाल

त तमहाला कळल काrdquo

होमस बोलला ldquoहा शवनोद वाटत नाही काही शवशचतर परकार वाटतो ज दोन पतळ तोडल

गल त मोसण हडसनचया दकानातील पतळयााची हबहब परशतकती असलल होत काrdquo

ldquoत एकाच साचयातन बनवल गल होतrdquo

ldquoही बाब ह सपषट करत की ही तोडफोड करणारा माणस नपोशलअन शवषयीचया दवषान

परभाशवत झालला आह लाडनमधय या थोर समराटाच शकतीतरी पतळ असतील परा त या तीन

पतळयााची तोडफोड योगायोगान न होता या सवण पतळयााचा नाि करणयाची सरवात महणन

तया मतीभाजकान कली असल अस समजण जरा जासतच होईलrdquo

160

लसटर ड महणाला ldquoमलाही तमचयासारखच वाटत तर दसरीकड अस वाटत की मोसण

हडसन हा लाडनमधील पतळयााचा शविता आह आशण ह तीन पतळ तयाचया दकानात खप

वषाापासन होत आशण जरी तमही महणता तस िकडो पतळ लाडनमधय असल तरी ह िकय

आह की एवढ तीनच पतळ या भागात होत तयामळ सथाशनक वडयान तयापासन सरवात कली

असल डॉ वॉटसन तमहाला काय वाटतrdquo

मी उततरलो ldquoअिा एकारललया वतणनाला काही मयाणदा नाहीत आधशनक ि च

मानसिासतरजञाानी याला IDEE FIXE अस नाव शदल आह ह लोक थोड अिातिा चाररतरयाच

असतात आशण इतर सवण बाबतीत अगदी िदध व साध असतात जयान खोलात जाऊन

नपोशलअनबददल वाचल आह शका वा जयााना पवणजााकडन वारिान यदधातील काही जखमा

शमळालया आहत तयााना IDEE FIXE परकारचा रोग होऊ िकतो तयामळ तयााचया वडाचा अिा

परकार उदरक होऊ िकतोrdquo

होमस मान हलवत महणाला ldquoवॉटसन अस चालणार नाही IDEE FIXE मळ

एकारललया वडपणामळ असल पतळ कठ आहत ह समजणार नाहीrdquo

ldquoमग त याच सपषटीकरण कस दतोसrdquo

ldquoमी तसा परयतन करत नाही मी फकत तया माणसाचया बाबतीत अिाअिा पदधती ाच

शवशचतर वतणनबदल आढळन यत असलयाच साागतो आह उदाहरणाथण डॉकटर बाशनणकोट

यााचया हॉलमधय आवाजान कटाबातील लोक जाग होतील महणन वसत आधी अखाड बाहर

नली व मग फोडली अस अस िकल तर शबरकसटन रसतयावर शजथ जासत आरडाओरडा

होणयाची िकयता नाही तो शतथच फोडला गला ह परकरण असाबदधपण नगणय वाटत तरीही

काहीच नगणय नसत अस मी महण िकतो कारण माझया काही अशदवतीय कससची सरवात

अिाच पदधतीन झालली होती वॉटसन तला आठवत असल की अबनणटटी कटाबातील भयानक

गोषटीची सरवात एका गरम शदविी पासल लोणयात पडलयाचया साधया परकारान किी झाली

161

तयामळ तीन पतळ मोडलयाची घटना मी हसणयावारी नऊ िकत नाही लसटर ड अिा शवशचतर

घटनाानातर या परकरणात काय घडल ह त माझया कानावर घातलस तर बर होईल

माझया शमतरान शवचारलला परकार तयान कलपना कली नसल इतकया दःखद पदधतीन व

फार लवकर सामोरा आला दसऱया शदविी सकाळी मी अजन माझया झोपायचया खोलीत

कपड करत होतो तवहा दारावर टकटक झाली तयाचया हातात एक तार घऊन होमस आला

तयान ती मोठयान वाचलीः

ताबडतोब या १३१ शपटट रसता कशनागटन

ldquoलसटर डrdquo

मी शवचारल ldquoमग आता कायrdquo

ldquoमाशहती नाही ---- काहीही असल मला वाटत पतळयाचया गोषटीत पढ काही घडल

असाव तस असल तर आपलया मतीभाजक शमतरान लाडनचया दसऱया भागात तयाची कारवाई

सर कलली शदसत वॉटसन टबलावर कॉफी आह आशण दारािी टाागा उभा आहrdquo

अधयाण तासात आमही शपटट रसतयावर होतो लाडनमधील िजारी एक लहानस तळ

असलला वाहतया गजबजलला रसतयावरील एका गललीत १३१ नाबरच रोमााचक वाटत नसलल

बटकस घर होत आमही पढ गलयावर तया घरासमोर बऱयाच उतसक लोकााची गदी शदसली

होमसन शिटटी वाजवली

ldquoअर दवा इथ शनदान खन करायचा परयतन झालला शदसतो लाडनचया बातमया दणाऱया

मलाला गलखळवन ठवल अस काही झालल शदसत आह तया माणसाचया गोल खाादयाावरन व

बाहर आललया मानवरन काही रकतपाती कतय झालयाच वाटत आह वॉटसन ह काय आह

वरचया पायऱया ओलया आहत व बाकीचया कोरडया आहत अरचचा पढचया गलखडकीिी लसटर ड

शदसतो आह काय झाल त लवकरच आपलयाला कळल

162

तथील पोलीसाानी आमहाला बघन हॉलमधय नल शतथ रागावलला खप गबाळा वयसक

फलनलचा गाऊन घातलला मनषय वरखाली करत होता घराचा मालक महणन मधयवती

शसाडीकट परसचा शमसटर होरास हकण र याची आमचयािी ओळख करन दणयात आली

लसटर ड महणाला ldquoपनहा नपोशलअनबददल शमसटर होमस काल रातरी तमही तया बाबतीत

रस दाखवलात तयामळ तमही इथ हजर असलल बर महणन मी तमहाला बोलावन घतल ह

परकरण आता धारदार वळण घऊ लागल आहrdquo

ldquoकाय घडल आहrdquo

ldquoखन शमसटर हकण र काय झाल त तमही या सदगहसथााना साागाल काrdquo उतरललया

चहऱयान तो गाऊन घातलला माणस आमचयाकड वळला

तो बोलला ldquoह चमतकाररकच झाल आयषयभर मी दसऱया लोकााकडन बातमया गोळा

कलया पण आज माझयाकडच बातमी आह मी इतका गोाधळन जाऊन तरासलो आह की मला

धड काही बोलता यत नाही आह मी इथ पतरकार महणन आललो असतो तर मी माझी

मलाखत घतली असती आशण साधयाकाळचया परतयक वतणमानपतरात दोन सताभ शलशहल गल

असत पण आता मी शनरशनराळया लोकााना पनहापनहा माझी मलयवान गोषट साागतो आह

तरीही शमसटर िरलॉक होमस मी तमच नाव ऐकल आह आशण तमही हा शवशचतर उदयोग जरा

सपषट कलात तर मग मी माझी गोषट साागायचा जो तरास घतो आह तो वसल होईलrdquo

होमस खाली बसन ऐक लागला

ldquoसमार चार मशहनयाापवी मी या खोलीसाठी आणललया नपोलीअनचया पतळयाभोवती

ह सवण शफरत हाय सटिन रसतयापासन जवळच असललया हाशडाग बरदसण यााचयाकडन मी तो

सवसतात आणला मी पतरकार महणन बरच काम रातरी करत असतो आशण पहाटपयात शलशहत

असतो तर आजचया शदविी घराचया वरील बाजस माग असललया माझया खोलीत बसन मी

163

साधारण तीन वाजता खाली काही आवाज ऐकल त आवाज परत न आलयान मी त बाहरन

ऐकलयाची खातरी कली नातर अचानक पाच शमशनटाानी मला मोठी शका काळी ऐक आली ----

शमसटर होमस तो मोठा भयानक आवाज होता मी शजवात असपयात तो माझया कानात घमत

राहील मी दोन शमशनट भीतीन गोठन गलो नातर मी धातची काठी हातात घऊन खाली गलो

जवहा मी या खोलीत शिरलो तवहा गलखडकी सताड उघडी होती आशण ताबडतोब मला शदसल

की िकोटीचया कटटयावरील नपोशलअनचा पतळा नाहीसा झालला आह एखादया चोरान अिी

वसत का चोरावी ह मला कळणयापलीकडील होत कारण ती तर फकत पलसटरची होती आशण

फार शका मती नवहती

तमचया लकषात यईल की उघडया गलखडकीतन बाहर जाणारा कणीही मोठी फरी

मारन पढचया दारािी यऊ िकतो तच तया चोरान कल तयामळ मी फरी मारन दार

उघडल काळोखात बाहर पाऊल ठऊन शतथ आडवया पसरललया एका मत माणसावर मी

जवळजवळ पडलो मी उजडासाठी माग शफरलो आशण शतथ तो शबचारा माणस होता तयाचया

घिािी मोठी जखम होती आशण शजकडशतकड रकतच रकत पसरल होत तो पाठीवर उताणा

पडला होता गडघ वर होत आशण तोाड भयानक रीतया आ वासलल होत मला तो सवपनातही

शदसतो मला जमतम पोशलसाासाठी शिटटी वाजवायला वळ शमळाला आशण मग मी बहधा

चककर यऊन पडलो कारण नातर हॉलमधय माझयािजारी पोलीस उभा असलला मी

पाहीलाrdquo

होमसन शवचारल ldquoखन झालला माणस कोण होताrdquo

लसटर ड महणाला ldquoतो कोण होता त कळायला काही मागण नवहता तमहाला िवागारात

परत बघता यईल अजन आमही तयाच काही कल नाही तो उाच सयाणन भाजलयाचया खणा

असलला िकतीमान व शतिीचया आतीला इसम आह तयाच कपड गरीबीच आहत पण तो

कामगार वाटत नाही तयाचयािजारील रकताचया थारोळयात शिागाची पकड असलला सरा

164

पडला होता खन जयान कला गला त त िसतर होत की तो मललया माणसाचा होता त माशहती

नाही तयाचया कपडयाावर नाव नवहत गलखिात एक सफरचाद काही दोर एक शिशलागचा

लाडनचा नकािा व एक फोटो होता हा बघा तो फोटोrdquo

तो नककी एखादया लहानिा कमऱयान घतला गला असावा तो एका चलाख ठळक

नाकडोळ असलला माकडासारखा माणस वाटत होता तयाचया भवया जाड होतया आशण

जबडयाचा खालील भाग एखादया बबनसारखा पढ आलला होता

तया फोटोच नीट शनरीकषण कलयावर होमसन शवचारल ldquoपतळयाच काय झाल

ldquoतमही यणयापवीच आमहाला अस समजल की कपपडन घर रसतयावरील ररकामया

घरापढील बागत फोडन तकड कलला पतळा सापडला मी आता शतथ जातो आह तमहाला

यायच असल तर चलाrdquo

ldquoनककीच मलाही शतथ एक चककर मारली पाहीजrdquo होमसन गलखडकी व गालीचयाची

तपासणी कली तो महणाला ldquoतया माणसाच पाय खप लााब असल पाशहजत शका वा तो फार

चपळ असला पाहीज शभातीतील अरा द जागतन गलखडकीिी जाण व ती उघडण सोप नाही

तलनातमक दषटटा परत यण सोप आह शमसटर हकण र तमही पतळयाच अविष बघणयासाठी

आमचयाबरोबर यत आहात काrdquo

तो दःखी पतरकार एका शलशहणयाचया टबलापािी बसला होता

तो बोलला ldquoजरी सादयात बातमी दणारा साधयाकाळचया वतणमानपतराचा अाक आधीच

शनघाला असल तरी मला तया तकडयााच काही करायचा परयतन कला पाहीज ह माझया

निीबासारख आह मी डोनकसटरला पडलो त तमहाला आठवत का मी तया घटनबददल

शलहायला फारच घाबरलो होतो तयामळ फकत माझयाच वतणमानपतरात तयाबददलची बातमी

165

नवहती आशण आता शलहायच महणज माझया दारािी खन झालयाला फार उिीर झालला

आहrdquo

आमही खोली सोडली तवहा तयाची लखणी कागदावर झरझर चालत होती

शजथ पतळयाचा चरा करणयात आला ती जागा इथन फकत काही ि याडण अातरावर

होती कणा अजञाताचया मनात तया थोर समराटाबददल इतक पराकोटीच नकसान करणारा वडा

दवष असलयाच पराव आमही आमचया डोळयाानी परथमच पहात होतो तो पतळा गवतावर

बारीक तकड होऊन मोडन पडला होता होमसन तयातील बरचस उचलल व काळजीपवणक

तपासल तयाचया हतपणण चहऱयावरन व पदधतीवरन माझी खातरी झाली की तयाला काही

सगावा सापडला आह

लसटर डन शवचारल ldquoकस कायrsquo

होमसन खााद उडवल

तो महणाला ldquoअजन आपलयाला खप परयतन कराव लागतील आशण तरीही ---- तरीही

---- ठीक आह काही बाबी आपलयाला कती करणयासाठी सचवत आहत या शवशचतर

गनहगाराचया दषटीन या कषललक पतळयाची शका मत मानवाचया आयषयाचया शकमतीपकषा जासत

होती हा एक मददा नातर एक शवशचतर बाब अिी की जर तो फोडण ह तयाच एकमव उशददषट

होत तरी तयान तो घरात शका वा घराबाहर लगच फोडला नाहीrdquo

ldquoतो या दसऱया माणसाला भटन फारच शचडला तो काय करतो आह याची काही

जाणीव तयाला उरली नाहीrdquo

ldquoहो अस झाल असल पण मला शविष करन तमच लकष या जयाचया बागत पतळा

फोडला गला तया घराचया जागकड वळवायच आहrdquo

166

ldquoहो पण त ररकाम घर होत तयामळ बागत तयाची दखल घणार कोणी नसल अिी

तयाची खातरी होतीrdquo

ldquoपण या रसतयावर थोड पढ अजन एक ररकाम घर आह इथ यणयापवी तो नककी तया

घरावरन आला असणार मग तयान तो शतथ नऊन का फोडला नाही तयावरन ह नककी

आह की परतयक याडाणवर तयाला कणीतरी बघणयाचा धोका वाढला असता काrdquo

लसटर ड महणाला ldquoमी तर हात टकलrdquo

ldquoहोमसन आमचया डोकयावरील रसतयावरील शदवयाकड शनदि कला

ldquoतो काय करत आह ह तयाला इथ नीट शदसल असत शतथ नाही तच कारण असावrdquo

ldquoअर दवा त खर आह आता मी असा शवचार कर िकतो आह की डॉकटर बाशनणकोट

यााचयाकडील पतळा लाल शदवयापासन जवळच फोडला गला शमसटर होमस याबाबतीत

आपण काय कर िकतोrdquo

ldquoत लकषात रहाणयासाठी ---- आपलया यादीत घालायला हव पढ आपलयाला ज काही

आढळन यईल तयाचा या गोषटीिी साबाध अस िकल लसटर ड आता त कसकस पढ जायच

ठरवल आहसrdquo

माझया मत पढ जाणयाचा सवाणत वयवहायण मागण महणज मत मनषयाची ओळख पटवण

तयात काही अडचण नसावी तो कोण आह व तयाच साथीदार कोण आहत ह एकदा समजल

की तो काल रातरी शपटट रसतयावर काय करत होता तयाला कोण भटल व कोणी तयाला शमसटर

होरास हकण रचया दारात मारल या सवाणचा छडा लागल अस तमहाला वाटत नाही काrdquo

ldquoअस कराव यात काही सािय नाही पण माझा या कसकड बघणयाचा दषटीकोन वगळा

आहrdquo

167

ldquoतमही काय करालrsquo

ldquoओहो तझया शवचाराावर माझा परभाव पाडायला लाऊ नकोस मी अस सचवन की त

तझया मागाणन जा व मी माझया आपण आपल मदद नातर चचला आण िकतो तयामळ दोघााचाही

फायदा होईलrdquo

लसटर ड बोलला ldquoठीक आहrdquo

ldquoजर त शपटट रसतयावर परत जात असिील तर तला कदाशचत शमसटर होरास हकण र

भटतील माझयासाठी तयााना अस सााग की मी ठामपण अस ठरवल आह की नपोशलअनबददल

कमालीचा दवष असणारा कणी धोकादायक वडा काल तयााचया घरात शिरला होता त तयााचया

लखनाला उपयोगी पडलrdquo

लसटर डन शनरखन पाहील

ldquoतमहाला गाभीरपण तस वाटत नाही काrdquo


ldquoमला वाटत नाही अस बघ कदाशचत नाही पण माझी खातरी आह की तयामळ शमसटर

होरास हकण र यााची व त काम करत असललया वतणमानपतर वाचणाऱयााची रची वाढल वॉटसन

आता मला वाटत आपलयासमोर शदवसभराच गातागातीच काम पडल आह लसटर ड त आमहाला

बकर रसतयाला साधयाकाळी सहा वाजता भटलास तर बर होईल तोपयात हा मत माणसाचया

गलखिात सापडलला फोटो मी माझयाजवळ ठवतो जर माझी तकण साखळी बरोबर ठरली तर

आज रातरीचया माझया एका लहानिा मोहीमत कदाशचत मी तला मला मदत करणयासाठी

साागन तोपयात अचछाrdquo

िरलॉक होमस व मी बरोबर हाय रसतयाला गलो शजथन पतळा खरदी कला गला होता

तया हाडीग बाधाचया दकानािी आमही थााबलो एका तरण मदतनीसान आमहाला सााशगतल की

168

शमसटर हाडीग दपारपयात यणार नाहीत तो नवीन असलयान आमहला अजन काही सााग

िकला नाही होमसचया चहऱयावर तयाची शनरािा व राग शदसत होता

िवटी तो महणाला ldquoठीक आह वॉटसन सवण गोषट आपलया मनापरमाण होतील अस

नाही आपण दपारी परत आल पाहीज तया पतळयाचया उललखनीय निीबासाठी नककी काय

घडल तयाचा आपण मळापासन िोघ घयावा अस मला वाटत ह तला समजल असल अिी

मला आिा आह आता आपण कशनागटन रसतयावर शमसटर मोसण हडसन यााना भट व त या

परकरणावर काही उजड पाड िकतात का त बघrdquo

एक तासाचया टाागयाचा परवासान आमहाला त शचतर व पतळ शवकणाऱयाचया दकानाकड

आणल तो एक लाल चहऱयाचा दणकट बटका व शतखट परवततीचा इसम होता

तो बोलला ldquoमाझया कॉउाटरवर या कोणीही धशटागण आत शिरन सरळ मालाची वाट

लावतो तर मग आमही कर किासाठी भरतो बरा हो सर मीच डॉकटर बाशनणकोटना त दोन

पतळ शवकल मला तर इतका धकका बसला आह की झालला परकार खराच वाटत नाही

नीतीमततची चाड नसलल कतय ---- असच मला वाटत गाड सोडन कोणीच असल पतळ

फोडायच काम कर धजणार नाही लाल कमशनसट लोक ---- असच मी तयााना महणतो मी

कणाकडन त घतल मला कळत नाही तयाचा यात काय साबाध आह पण जर खरच तमहाला

त हव असल तर चचण रसतयावरील गलडर आशण का पनीकडन गल वीस वष त वयापारातील

उततम नाव आह मी शकती आणल तीन दोन डॉकटर बाशनणकोटना शवकल आशण एक माझया

काउाटरवर शदवसाढवळया फोडला गला फोटोतील वयकती मला माशहती आह का नाही पण

एक शमशनट बरोबर हा बपपो आह तो इटाशलयन पदधतीच काम करणारा कारागीर होता तो

माझया दकानासाठी उपयोगी होता तो थोडफार कोरीवकाम कर िक फोटोची चौकट

तयार कर आशण इतर काही काम कर तो मागील आठवडयात मला भटला होता आशण

तयानातर मातर नाही तो कठन आला व कठ गला त काहीच मला माशहती नाही तो इथ काम

169

कर तवहा माझी तयाचयाबददल काही तिार नवहती तो पतळा फोडला जाणयापवी दोन शदवस

आधी तो गलाrdquo

आमही दकानातन बाहर पडताना होमस महणाला ldquoतर मोसण हडसनकडन एवढीच

अपकषा होती बपपो हा कशनागटन व कगलिगटन दोनहीकड शदसतो आह त अातर दहा मल आह

वॉटसन आता आपण चचण रसतयावरील पतळ शवकणाऱया मळ गलडर आशण का पनीकड जाऊ

शतथ आपलयाला काही उपयकत माशहती शमळाली तर मला नवल वाटणार नाही आमही

लाडनचया चमकदार फिनबल भागातन जलद गतीन गलो त हॉटलााच शसनमागहाच

वयापाराच साशहतयाच व िवटी चनीच लाडन होत आमही शतथन दाटीवाटीचया उगर दपण

असललया नदीशकनारी वसललया घरााचया भागात आलो तो यरोपचा तयाजय भाग होता एक

काळी िहरातील शरीमात वयापाऱयाच घर असललया भागातन मोठी वाट गली होती शतथ

आमहाला आमही िोधत असलल पतळ बनवायच काम चाललल शदसल बाहरील बाजला

मोकळया मदानात महतवाच अधणवट कलल काम पडल होत आतील मोठया खोलीत पननास

शिलपकार कोरीवकाम वा साचयाच काम करत बसल होत मोठा सोनरी कसााचा जमणन

माणस वयवसथापक होता तयान आमच सवागत कल व होमसचया सवण परशनााना नीट उततर शदली

तयाचया पसतकाामधील सादभाणवरन अस समजल की नपोशलअनचया सादर सागमरवरी डोकयााच

िकडो साच बनवल गल पण एका वषाणत मोसण हडसनला शवकल गलल तीन पतळ ह सहाचया

गठठातील तीन होत तयातल इतर तीन कगलिगटनचया हाशडाग बरदसण यााचयाकड पाठवल गल

ह सहा पतळ इतर सवण पतळयाापकषा वगळ असायच काही कारण नवहत ह पतळ फोडायच

काय कारण असल याचा काही अादाज तो कर िकला नाही खर तर तो अिा परशनाला हसला

तयााची होलसलची शका मत सहा शिशलाग होती पण शकरकोळीन शवकणाऱया दकानदाराला बारा

शका वा तयाहन जासत शमळाल असतील चहऱयाचया अधयाण भागाचा एक अस दोन साच

असलयामळ पलसटर ऑफ परीसच दोन भाग बनवन मग त जोडल जात व अिा तऱहन एक

अधणपतळा बन ह काम सहसा इटाशलअन लोकााकडन आमही जया खोलीत होतो शतथ कल

170

जात अस काम पणण झाल की त पतळ पसजमधय एका टबलावर ठवल जात आशण मग

साठवल जात एवढ तो आमहाला सााग िकला

पण फोटो दाखवलयामळ तया वयवसथापकावर बराच पररणाम झाला तयाचया चहऱयावर

राग शदस लागला तयाचया शनळया जमणन डोळयाावरील भवया आिसलया

तो ओरडला ldquoतो हलकट हो मी तयाला चाागलच ओळखतो ही सभय लोकााची वसती

आह कवळ याचयामळ इथ कधी नाही त पोलीस आल ह आजपासन एक वषाणपवी घडल

तयान एका दसऱया इटालीयनला रसतयात भोसकल पोलीस तयाचया मागावर असतााना तो

कामावर आला इथच तयाला पोलीसाानी पकडल तयाच नाव बपपो होत ---- तयाच दसर नाव

असल तर मला माशहती नाही अिा माणसाला कामावर ठवणारा मी मखणच होतो पण तो

काम चाागल नवह तर उतकषट करrdquo

तयाला शकती शिकषा झालीrdquo

ldquoतयान भोसकलला माणस जगला तयामळ बपपो एक वषाणत तरा गातन सटला तो आता

बाहर आह याबददल मला काही सािय नाही पण तयान इथ शफरकणयाच धाडस कल नाही

तयाचा एक लााबचा भाऊ इथ आह आशण मला वाटत बपपो आता कठ आह त तो तमहाला

सााग िकलrdquo

होमस ओरडला ldquoनको नको मी तमहाला शवनाती करतो तयाला याबददल एकही िबद

बोल नका ही गोषट महतवाची आह आशण मी तयात पढ जाईन तस तयाच महतव आणखी वाढल

तमही रशजसटरमधील पतळयााचया शविीची नोाद दाखवलीत तयावर तारीख मागील वषाणची ३

जन ही होती बपपोला अटक झालयाची तारीख तमही सााग िकाल काrdquo

वयवसथापक काही पान उलटत उततरला ldquoमी पिााचया पावतीवरन अादाज तारीख सााग

िकतो हो तयाला २० मला िवटच पस शदल होतrdquo

171

होमस बोलला ldquoआभारी आह मला वाटत तमचया वळावर व िाातपणावर परत घाला

घालायची गरज मला पडणार नाहीrdquo या बाबतीत अजन कोणाला काही सााग नका अिी

काळजीपवणक सचना दऊन आमही पशशचमकड चाल पडलो

एका खानावळीत आमहाला घाईन जवण करायला दपार उलटन गली होती शतथ आत

शिरतााना आमहाला lsquoकगलिगटनला एका वडया माणसाकडन भीषण खनrsquo अिी बातमी

ऐकायला शमळाली तयावरन आमचया लकषात आल की शमसटर होरास हकण रन तयाचा शलगलखत

मजकर वतणमानपतराकड शदला असावा तया घटनबददल लोकााची उतसकता चाळवल व तयााचया

भावनला हात घालल अस सनसनाटी दोन रकान भरन मजकर शलशहलला शदसला होमसन

खाता खाता त वाचल एकदोनदा तो गालातलया गालात हसला

तो महणाला ldquoवॉटसन ह ठीक आह ह ऐकः

ldquoया कसमधय मतमताातर अस िकत नाहीत ह समाधानकारक आह नमलला

अनभवी गपतहर लसटर ड आशण खप अनभव असलला तजञ सललागार िरलॉक होमस ह दोघही

अिा शनणणयाला आल आहत की दःखाात िवट असलला शवनोदी करप घटनािम हा जाणन

बजन घडवन आणललया गनहयापकषा वडाचया भरात झालला असावा सवण बाबी लकषात घता

फकत मानशसक असातलन हच कारण वाटत आह

ldquoवॉटसन जर तमहाला ती किी वापरायच त समजल तर छापखाना ही मोठी मलयवान

सासथा आह आशण आता जर तझ सवण काही झाल असल तर आपण कगलिगटनला परत जाऊ

हाशडाग बरदसणचा वयवसथापक या परकरणाबददल काय महणतो आह त बघrdquo

तया मोठया दकानाचा सासथापक एक चपळ व आकषणक वयवगलसथत पोिाख कलला

समजतदार व बोलायला उतसक असा होता

172

ldquoहो सर मी साधयाकाळचया वतणमानपतरात आधीच सवण वताात वाचलला आह हा आमच

शगऱहाईक आह काही महीनयाापवी आमही तयाला त पतळ शवकल आमही गलडर आशण

का पनीकडन तसल तीन पतळ मागवल होत त सगळ शवकल गल कोणाला ओहो मी माझ

शविीच पसतक बघन साागतो ह बघा इथ सवण शलशहलल आह एक शमसटर हकण रना एक

शचगलसवक यथील लाबरनम लॉजचया शमसटर जोसीह बराउनला आशण एक रीशडाग यथील खालचया

गरोवह रसतयावरील शमसटर सडफोडणला शवकल तमही फोटो दाखवललया माणसाच तोाड मी

कधीच बशघतलल नाही तो चहरा शवसरणयासारखा नाही इतका करप चहरा मी कधी पाशहला

नसल आमचयाकड कोणी काम करणार लोक आहत का हो सर खप इटालीयन कामगार

आहत तयााना शविीपसतक बघायच असल तर बघता यत तया पसतकावर करडी नजर

ठवायच काही कारण नाही ठीक आह ह जरा शवशचतर वाटत तमहाला अजन काही चौकिी

करायची असल तर जरर कर िकताrdquo

शमसटर हाशडाग बोलत असतााना होमसन खप शटपण काढली होती चौकिी सफल

झालयाच तयाचया चहऱयाकड बघन मला कळत होत तयान काही िरबाजी कली नाही तो

फकत एवढच बोलला की आपण घाई कली नाही तर लसटर डला भटायची वळ चकल आशण

खातरीन तसच झाल आमही बकर रसतयाला पोचलो तवहा लसटर ड शतथ आधीच आलला होता

तो अधीर होऊन फऱया मारतााना आमहाला शदसला तयाच महतवपणण हावभाव बघन तयाच

शदवसभराच शरम फकट न गलयाच समजत होत

तयान शवचारल ldquoशमसटर होमस तमच निीब कस काय ठरलrdquo

माझया शमतरान सपषटीकरण शदल ldquoआमचा शदवस फार वयगरतचा गला पण पणणपण

फकट गला अस नाही आमही दोनही शकरकोळ दकानदारााना व घाऊक शविी

करणाऱयालादखील भटलो आता सरवातीपासन मी पतळयााचा मागोवा घऊ िकतोrdquo

173

लसटर ड शका चाळला ldquoपतळ ठीक आह तमचया तमचया पदधती आहत शमसटर िरलॉक

होमस मला तयाशवरदध काही बोलायच नाही पण मला वाटत मी तमचयापकषा जासत चाागल

काम कल आह मी मललया मनषयाला ओळखन काढल आहrdquo

ldquoकाय महणतोसrdquo

ldquoआशण गनहयाच कारण समजलrdquo

ldquoमसतrdquo

आमचयाकड सिॉन शहल नावाचा इटालीयन वसतीतील एक शविष इनहसपकटर आह

तर या मत माणसाचया मानभोवती एक रागीत कथॉलीक शचनह आह तयावरन मला अस

वाटल की तो दशकषणकडील असावा इनहसपकटर शहलन तयाला बघताकषणी ओळखल तयाच नाव

पटर ो वहनयसी आह तो नपलसचा असन लाडनमधील परशसदध गनहगार आह तो माशफयाािी

साबाशधत आह तमहाला माशहती असलयापरमाण ती एक गपत राजकीय सासथा आह त हकम

दऊन खन घडवन आणतात आता तमहाला समजल की परशन कसा सटत आलला आह दसरा

माणसही बहधा इटालीयन असन माशफयाािी साबाशधत आह तयान काही शनयम तोडल

तयामळ पटर ोला तयाचया मागावर पाठवल गल मत माणसाचया गलखिात सापडलला फोटो

तयाचाच आह चकन दसऱया कणाचा खन कला जाऊ नय महणन तो ठवलला असावा तो तया

माणसाचा पाठलाग करतो तयाला घरात शिरतााना बघतो तयाची वाट बघत बाहर थााबतो आशण

मारामारीत सवतःच जखमी होऊन मारला जातो ह कस काय वाटत शमसटर िरलॉक होमस

होमस खषीन टाळया वाजवतो व ओरडतो ldquoझकास लसटर ड झकास पण तझ पतळ

फोडणयाच सपषटीकरण माझया लकषात आल नाहीrdquo

174

पतळ त कधीच तमचया डोकयातन बाहर पडत नाहीत िवटी ह काहीच नाही

खासगी मालमततची छोटीिी चोरी फार तर सहा मशहन शिकषा आपण खर तर खनाचा िोध

घत आहोत तमहाला साागतो मी सवण धागदोर माझया हातात आणतो आहrdquo

ldquoपढ कायrsquo

ldquoअगदी साध आह मी शहलबरोबर इटाशलयन घरी जाईन फोटोतील माणस िोधन

काढीन व तयाला खनाचया आरोपाखाली अटक करीन तमही आमचयाबरोबर याल काrdquo

ldquoमला वाटत नाही माझया मत या परकरणाचा िवट सोपया पदधतीन होईल मी खातरी

दऊ िकत नाही कारण त सगळ अिा गोषटी ावर अवलाबन आह की जया आपलया हातात

नाहीत पण मला खपच आिा आह खर तर दोनास एक अिी पज मी लाऊ िकतो त जर

आमचयाबरोबर आज रातरी आलास तर मी तयाला तझया हवाली कर िकतोrdquo

ldquoइटाशलयन घरीrdquo

ldquoनाही मला वाटत शचगलसवक यथील पततावर तो शमळायची जासत िकयता आह लसटर ड

जर त माझयाबरोबर आज रातरी शचगलसवकला आलास तर मी तझयाबरोबर उदया इटाशलयन घरी

यणयाच कबल करतो आशण उिीर झाला तरी काही शबघडणार नाही आता मला वाटत

काही तास झोप घण आपलया सवाासाठी चाागल राहील कारण मी अकरापवी शनघणार नाही

आह आशण आपलयाला परत यायला शनदान पहाट होईल लसटर ड त आमचयाबरोबर जव

आशण नातर शनघपयात सोफयावर झोप वॉटसन मधलया वळात मला एक पतर तवरन पाठवायच

असलयान त ती जलद वयवसथा कलीस तर मला आनाद होईलrdquo

रोजचया जनया कागदााचया फाईलस भरलली एक अडगळीची खोली आमचयाकड होती

तया फाईलस वाटल तिा पदधतीन उपसत होमसन साधयाकाळ घालवली िवटी एकदाचा तो

उठला तवहा तयाचया डोळयात शवजय शदसत होता पण तयाचया सािोधनाबददल आमचयापकी

175

कणालाच तो काही महणाला नाही या गातागातीचया कसमधील परतयक पायरी तो किी चढत

गला त मला हळहळ कळल आशण तरीही अजन तयान धयय कस गाठल ह मला समजल

नवहत शवनोदी करप गनहगार दोन उरललया पतळयाावर हलला करणार व तयातील एक

माझया आठवणीपरमाण शचगलसवक यथील असणार असा अादाज होमस करत असलयाच मला

नककी समजल होत तयाला त कतय करतााना पकडायच असा आमचा परवासाचा हत

असलयाच मला कळल होत साधयाकाळचया वतणमानपतरात चकीचा सगावा घालन माझया

शमतरान कललया लबाडीची मी वाखाणणी कली तयामळ पकडला न जाता तो चोर तयाचा बत

अामलात आण िकत होता माझयाबरोबर मी माझ शपसतल घयाव अस मला होमसन सचवल

तवहा मला काही नवल वाटल नाही तयाच आवडत िसतर असलल शिकारीच शपसतल तयान

सवतःजवळ बाळगल होत

अकरा वाजता चारचाकी दारात यऊन थााबली तयातन आमही हमरगलिथ पलाचया

दसऱया बाजला गलो इथ टाागवालयाला थााबवन ठवल थोड चालन आमही एका छान घर

असललया शनवाात रसतयावर आलो परतयक घराला ऐसपस जागा होती रसतयावरील शदवयाचया

उजडात आमही गटवर लबनणम गलवहला अस शलशहलल वाचल मालक नककी झोपला होता

कारण सवणतर अाधार होता फकत हॉलचया दरवाजयावरील शदवा चाल होता तयाचा पसट गोलसर

परकाि बागचया वाटवर पडला होता रसतयापासन बाग अलग करणाऱया लाकडी का पणाची

गडद सावली आतील बाजस पडली होती तथन आमही हळहळ पढ सरकलो

होमस कजबजला rdquoमला भीती वाटत की तमहाला बराच वळ थााबाव लागल आपल

निीब बर असलयान शनदान पाऊस पडत नाही आह वळ घालवायला आपलयाला शसगरट

ओढता यईल अस मला वाटत नाही तरीही हा तरास भोगलयाबददल आपलयाला काही लाभ

होणयाची पननास टकक िकयता आहrdquo

176

तरी आमचा जागरणाचा वळ होमसन भीती घातलयाइतका फार नवहता तो अचानक

शवशचतर पदधतीन सापला कषणात काही आवाज न होता तो यत असलयाची चाहल लागली बागच

दार सताड उघडल आशण एक बारीक डौलदार काळसर व एखादया माकडासारखी चपळ

आकती बागतन पढ आली दारातन तया शदिन झटपट परकाि पडलला आमही पाहीला आशण

घराचया काळया सावलीत नाहीसा झाला खप वळ िाातता होती तो मनषय घरात शिरत होता

आमही अचानक अाधारी का शदलाचा उजड खोलीचया आत बशघतला आमही ज िोधत होतो त

शतथ नवहत कारण नातर दसऱया पडदयातन आमहाला उजड शदसला आशण नातर अजन दसऱया

ldquoचला आपण उघडया गलखडकीिी जाऊ तयान बाहर उडी मारलयाबरोबर आपण

तयाला पकडrdquo

पण आमही हलणयापवी तो मनषय पनहा बाहर आला तो उजडाचया झरोकयात

आलयावर तयान हाताखाली काहीतरी पााढर धरलल आमही पाहील तयान काळजीपवणक

आजबाजला बशघतल सनसान रसतयावरील िााततन तयाला धीर आला आमचयाकड पाठ

करन तयान तयाच ओझ खाली ठवल पढचयाच कषणी मोठा आवाज झाला तयापाठोपाठ काही

एकमकावर आपटलयासारखा शका वा जोरात दार खटखटवलयासारखा आवाज आला तो

माणस तो ज काही करत होता तयात इतका गागन गला होता की आमही गवतातन पढ

सरकलयाच तयाला समजल नाही वाघासारखी झप घऊन होमसन तयाचया पाठीवर झडप

घातली आशण कषणभरान लसटर डन व मी तयाची का बर व हात धरल तयाला वळवलयावर तयाच

भसर शफकट शपवळ तोाड व आमचयाकड एकटक बघणार भयानक थरथरणार िरीर शदसल

मला कळल की आमही पकडलला माणस खरच फोटोतील माणस होता पण होमसच लकषय

असलला कदी तो नवहता दाराचया पायऱयााजवळ गडघयाावर बसन तो तया माणसान काय

आणल त लकषपवणक बघत होता आमही तया सकाळी पाशहला तसाच नपोशलअनचा पतळा

तयात होता तयाचही तसच तकड करणयात आल होत परतयक फटका तकडा होमसन

177

बारकाईन बशघतला तो आधीचया फटकया पलसटरचया तकडयाापकषा काही वगळा नवहता तयाच

शनरीकषण सापत तोच हॉलमधील शदव लागल व दार उघडल घराचा मालक िटणपट घातलली

आनादी जाडजड आकती बाहर आली

होमस बोलला ldquoमला वाटत शमसटर जोसीह बराउनrdquo

ldquoहो सर आशण तमही नककीच िरलॉक होमस मला जलद गतीन पाठवलली तमची

शचठठी शमळाली आशण तमही सााशगतलयाबरहकम मी कल आमही आतन सगळी दार कलपबाद

कली आशण वाट बघत बसलो तर मी खष आह की तमही तया हलकटाला पकडलत सभय

गहसथहो मी अिी आिा करतो की तमही आत यऊन काही खाण खालrdquo

पण लसटर ड तयाचया कदयाला तरा गात टाकायला उतसक होता तयामळ काही शमशनटात

आमची गाडी चौघाासकट लाडनचया शदिन शनघाली आमचा कदी एकही िबद बोलला नाही

पण तो आमचयाकड तयाचया राठ कसााचया सावलीमधन डोळ फाडन बघत होता माझा हात

तयाचया पकडीत आलयावर तयान भकलया लााडगयासारखी तयावर झप घतली आमही खप वळ

पोलीस सटिन मधय होतो तयाचया झडतीत फकत काही शिशलाग व एक आचछाशदत चाक

शमळाला तयाचया मठीवर ताजया रकताच बरच डाग आढळल

जातााना लसटर ड महणाला ldquoठीक आह शहल सगळया बडया लोकााना ओळखतो तो

आपलयाला तया माणसाच नाव साागल तमहाला कळल की माझी माशफयाची बाबच खरी ठरल

पण तमही जया चतराईन तयाला पकडलत तयामळ मी तमचा ॠणी आह शमसटर होमस मला

अजनही त नीटस समजलल नाहीrdquo

होमस महणाला ldquoसपषटीकरण दयायला आता फार उिीर झाला आह शिवाय तयातील

एकदोन मदद अजन नककी झाल नाहीत िवटपयात ही कस तडीस नयायला हवी उदया सहाचया

समारास त जर माझया खोलीवर आलास तर मला वाटत मी तला दाखव िकन की अजन या

परकरणातील सवण गोषटी ाचा अथण तला समजलला नाही गनहगारीचया इशतहासातील आदय अिा

178

या गोषटी आहत वॉटसन माझया समसया जिा िमान यत गलया तिा जर मी तला शलहायला

सााशगतलया तर मला वाटत की त या नपोशलअनचया पतळयााचया आगळयावगळया

साहसाबददल तझी पानचया पान रचीपणणतन भरविीलrdquo

जवहा दसऱया शदविी साधयाकाळी आमही पनहा भटलो तवहा लसटर डकड तया

कदयाशवषयो भरपर माशहती जमली होती तयाच नाव आधी महटलयापरमाण बपपो होत दसर

नाव माशहती नवहत इटालीयन घराामधय तो lsquoकधीच चाागला नाहीrsquo असा परशसदध होता कधी

काळी तो उततम शिलपकार होता व इमानइतबार चररताथण चालवीत होता पण तो वाममागाणला

लागला दोनदा तरा गाची हवा खाऊन आला एकदा लहान चोरीबददल व एकदा आपण

ऐकलयापरमाण गावातील एका माणसाला भोसकलयाबददल तो इा गलिि चाागल बोल िक तयाच

पतळ नषट करणयामागच कारण अजन गलदसतयातच होत तयाशवषयी काही बोलायच तयान

नाकारल पण पोशलसाानी असा िोध लावला की ह सारख पतळ कदाशचत तयानच सवतःचया

हाताान बनवल असतील कारण तो गलडर आशण का पनीचया सरवातीचया काळात शतथ काम

करत होता यातील बरचस आधीच माशहती होत तरी होमसन सवण काही नमरपण लकष दऊन

ऐकन घतल पण मी तयाला पणण ओळखन असलयान मला कळत होत की तयाच शवचार

कठतरी भलतीकडच आहत थोडा असवसथपणा व मनातील अपकषा यााच शमशरण तयान

चहऱयावर चढवललया मखवटाआडन मला शदसत होत िवटी तो खचीतन उठला तयाच

डोळ चमकल दाराची घाटी वाजली शमशनटाभरान आमहाला पायरव आला आशण एक वयान

मोठा लाल तोाडाचा करडया शमिााचा इसम आत आला तयाचया उजवया हातात जनया

पदधतीची एक शपिवी धरली होती ती तयान गाशलचयावर ठवली

ldquoशमसटर िरलॉक होमस आहत काrdquo

माझया शमतरान पढ झकन अशभवादन कल तयान शवचारल ldquoरीशडागच शमसटर सडफोडण

काrdquo

179

ldquoहो सर मला वाटत मला थोडा उिीर झाला आह पण गाडयााचया वळा शवशचतर होतया

तमही मला माझयाकडील पतळयाबददल शलशहल होततrdquo

ldquoबरोबरrdquo

ldquoमी ह तमच पतर आणल आह तमही महणालात lsquoमला नपोशलअनचया सादर मतीची

हबहब नककल माझयाकड असली तर आवडल मी तमचयाकडील मतीसाठी दहा पौाड

मोजायला तयार आहrsquo बरोबरrsquo

ldquoनककीrdquo

मला तमचया पतराच फार आशचयण वाटल कारण मला कळना की तसा पतळा माझयाकड

असलयाच तमहाला कस समजलrdquo

ldquoअथाणत तमहाला आशचयण वाटण साहशजक होत पण सपषटीकरण अगदी साध आह

हाशडाग बरदसणच शमसटर हाशडाग मला महणाल की तयाानी तमहाला तयााचयाकडील िवटचा पतळा

शदला तयाानीच मला तमचा पतता शदलाrdquo

ldquoओहो अस झाल काय तयाानी तमहाला मी तयाची काय शका मत मोजली त सााशगतल

काrdquo


ldquoह बघा मी फार शरीमात नसलो तरी परामाशणक मनषय आह मी फकत पाधरा शिली ागला

तो घतला आशण मी तमचयाकडन दहा पौाड घणयापवी तमहाला ह माशहती पाशहजrdquo

ldquoशमसटर सडफोडण मला खातरी आह की नशतकता तमचा मान वाढवत पण मी एकदा

जी शका मत सााशगतली तयाला शचकटन रहाण मी पसात करीनrdquo

180

ldquoठीक आह हा तमचा चाागलपणा आह शमसटर होमस तमही सााशगतलयापरमाण मी

माझयाबरोबर पतळा आणला आहrsquo तयान तयाची शपिवी उघडली आशण िवटी आमही तकड

कललया सवरपात एकापकषा जासत वळा पाहीलला तो पतळा टबलावर ठवलला पाहीला

होमसन गलखिातन कागद काढला व दहा पौाडाची नोट टबलावर ठवली

ldquoशमसटर सडफोडण एका साकषीदाराचया हजरीत तमही कपया कागदावर सही करा

तयामळ अिी साधी गोषट होईल की तमही या पतळयावरचा हकक सोडला आह ह शसदध होईल

अस बघा मी पदधतिीर माणस आह आशण नातर गोषटी किा वळण घतील त साागता यत

नाही शमसटर सडफोडण मी तमचा आभारी आह ह तमच पस आशण िभ साधयाकाळrdquo

जवहा आमचा पाहणा गला तवहा होमसचया हालचाली ानी आमच लकष वधन घतल तयान

खणातन सवचछ पााढर फडक घतल व टबलावर अाथरल मग तयान नवीन शवकत घतलला

पतळा तया कापडाचया मधयभागी ठवला नातर तयाच ठोसा मारायच िसतर काढन

नपोशलअनचया डोकयावर एक परहार कला ती आकती फटली होमस तकडयााच शनरीकषण कर

लागला पढचयाच कषणी तयान शवजयाची मोठी आरोळी मारली आशण एक गडद गोल

पशडागसारखा भाग आत असलला तकडा हातात घतला

तो ओरडला ldquoसभय गहसथहो बोगीआचया परशसदध काळया मोतयािी मला तमची

ओळख करन दऊ दrdquo

लसटर ड आशण मी कषणभर गपप बसलो मग नाटकाचा समाधानकारक िवट

झालयापरमाण उसफतणपण टाळया वाजव लागलो होमसचया गालाावर राग चढला परकषकााची दाद

शमळाललया नायकासारखा तो आमचयापढ झकला अिा कषणी तो तकाणच मिीन वाटणयाच

बाद होऊन तो तयाचया मानवी परम पसाती आशण वाखाणणी शमळवणयासाठीचया भावना परकट

कर लागला टोकाचा गशवणषठ आशण घमा सवभाव जाऊन लोकाामधील परशसदधीची निा जाऊन

शमतरााकडन अगदी खोलवर व उसफतण वाहवा शमळवणयाची अपकषा कर लागला

181

तो बोलला ldquoआता जगात मोठया परमाणात परशसदध पावलला हा मोती आह शजथन तो

हरवला तया डािी हॉटलमधील कोलोननाचया राजकमाराचया झोपायचया खोलीपासन त गलडर

आशण का पनीन बनवललया नपोशलअनचया सहा पतळयाामधील िवटचया पतळयापयात ही

सलग माशलका मी माझया चाागलया निीबान तकण करन िोधन काढली लसटर ड तला आठवत

असल या मलयवान रत नाचया नाहीस होणयान खळबळ उडाली होती आशण लाडन पोलीसााच

तो िोधायच परयतन फकट गल होत

मी सवतः तया कसमधय सललागार महणन काम कल होत पण मी तयावर काही परकाि

टाक िकलो नाही राजकमारीचया इटाशलअन नोकराणीवर सािय घतला गला अस शसदध

झाल की शतचा एक भाऊ लाडनमधय होता पण तयााचयातील काही साबाध िोधन काढण िकय

झाल नाही तया नोकराणीच नाव लयिशटया वहनयसी होत आशण याबददल माझया मनात सािय

नाही की दोन रातरी ापवी खन झालला शपएटर ो हाच तो भाऊ होता मी तया जनया कसचया

फाईलमधील कागद िोधत होतो आशण माझया लकषात आल की मोती हरवणयाची

घटनादखील काही खनखराबा कलयावरन बपपोला अटक करणयाचया दोन शदवस पवीची

होती ---- जवहा ह पतळ बनवल गल तयाच वळी गलडर आशण का पनीचया कारखानयात ही

गोषट घडली होती आता तमहाला सपषटपण घटनािम लकषात यईल अथाणत तमही तो उलटा

िमान मला तो जसा समजला तयापरमाण बघाल बपपोचया ताबयात तो मोती होता तयान तो

शपएटर ोकडन चोरला असावा तो शपएटर ोचा सहकारी असावा तो शपएटर ो व तयाचया बशहणीमधील

माणस असावा यापकी कठली गोषट खरी याबददल आता आपलयाला काही दणघण नाही

ldquoमखय गोषट ही आह की जवहा तयाचयाकड तो मोती होता तयाच वळी पोलीसाानी तयाचा

पाठलाग कला तो जया कारखानयात काम कर शतथ तो गला अिी मलयवान वसत

लपशवणयासाठी तयाचयाकड फकत काही शमशनट होती नाहीतर तो मददमालासकट पकडला

गला असता नपोशलअनच सहा पतळ पसजमधय वाळत पडल होत तयातील एक अजन

182

ओलसर मऊ होता तयान तया ओलया पलसटरमधय एक भोक पाडल व तयात तो मोती टाकन

तयावर हात शफरवन तो पषठभाग पशहलयाादा होता तसा कला ती लपवणयाची फारच नामी जागा

होती कोणालाच ती कळली नसती पण बपपोला एक वषाणचया तरा गवासाची शिकषा झाली आशण

मधयातरीचया काळात त सहा पतळ लाडनचया शवशवध भागाामधय शवकल गल तयापकी कठलया

पतळयात तयान घबाड लपशवल आह ह तयाला समजना त फोडनच फकत त समजण िकय

होत नसत हलवनही काही कळल नसत कारण पलसटर ओल असतााना मोती तयाला शचकटन

बसला असणयाची िकयता होती बपपो हताि न होता हिारीन व शचकाटीन तयाची कारवाई

कर लागला गलडर आशण का पनीचया कारखानयात काम करणाऱया तयाचया एका भावामाफण त

तयान त पतळ कोणाला शवकल त िोधन काढल तयान मोसण हडसनचया दकानात नोकरी

शमळवायचा परयतन कला आशण अिा तऱहन तीन पतळयााचा शनकाल लावला तयात मोती न

सापडलयान काही इटालीअन कामगारााचया मदतीन तयाला इतर तीन पतळयााचा िोध लागला

तयातील पहीला हकण रकड होता शतथ बपपोन मोती हरवला अस वाटणाऱया तयाचया

सहकाऱयाकडन तयाचा पाठलाग कला गला व मारामारीत तया सहकाऱयाला भोसकल गलrdquo

मी शवचारल ldquoतो जर तयाचा सहकारी होता तर मग बपपोचा फोटो कसा काय तयाचया

गलखिात होताrdquo

ldquoजर कणा शतसऱया वयकतीला तयाचयाबददल शवचारायची वळ आली तर काय दाखवणार

महणन हच कारण असणार आशण खनानातर माझया अादाजापरमाण बपपो तयाचया हालचाली

हळ करणयापकषा नककी घाई करणार ह उघड होत तयाला पोशलसााची भीती होती तयामळ त

यणयापवी तो घाईन पळन गला अथाणत हकण रकडील पतळयात तयाला मोती सापडला नाही

अस मी महण िकत नाही मला तो नककी मोतीच आह का ह दखील माशहती नवहत पण

माझी एवढी खातरी होती की तो काहीतरी िोधत होता कारण काही घर टाळत तयान तो

पतळा शजथ डोकयावर शदवा होता शतथ आणन ठवला होता जयाअथी हकण रकडील पतळा

183

तीनपकी एक होता तयामळ मी तमहाला सााशगतल तस घडणयाची तयात मोती असणयाची खप

िकयता होती ---- पननास टकक आता दोन पतळ राशहल होत ह उघड होत की तो लाडनचा

पतळा पशहलयाादा फोडन बघल परत एखादी दःखााशतका घडायला नको महणन मी घरातील

लोकााना सावध कल सवाणत सादर पररणाम झालयाचया आनादात आपण गलो अथाणत तोपयात

मला एवढ नककी समजल होत की आपण बोगीआ मोतयाचया माग होतो खनी इसमाचया

नावान एक घटना दसरीिी जोडली गली आता एकच पतळा राशहला ---- रीशडागचा ----

आशण मोती तयातच असणार ह नककी झाल मी तो तमचया दखत तयाचया मालकाकडन शवकत

आणला ---- तो इथ आह

आमही कषणभर गपप बसलो

लसटर ड महणाला ldquoमी तमहाला अनक कसस हाताळतााना पाशहल आह शमसटर होमस

पण या कसपकषा जासत काराशगरी व कसब मी कधीच कठ पाशहल नवहत आमही सकॉटलाडच

लोक तमचा हवा करत नाही नाही सर आमहाला तमचा अशभमान वाटतो आशण उदया तमही

शतथ आलात तर सवाणत वयसक इनहसपकटरपासन सवाणत तरण इनहसपकटरला तमचयाबरोबर

हसताादोलन करायला आवडलrdquo

होमस बोलला ldquoआभारी आह आभारी आहrdquo एवढ बोलन तो वळन गला तवहा मला

वाटल की मी कधीही न पाशहललया खऱयाखऱया मानवी भावनााचया परदिणनान तयाला गशहवरन

आल होत

थोडया वळान तो परत नहमीसारखा थाड व वयवहारी शवचार करणारा झाला तो

महणाला ldquoवॉटसन मोती बकचया सरकषा खणात ठव आशण कॉाक शसागलटन सयाचोरीच

कागद बाहर काढ लसटर ड अचछा जर तला काही बारीकसारीक समसया आली तर तयावर

एखाददोन उपाय साागायला मला आवडलrdquo

184

ई सासहतय परसतषठानच ह १२ व वषव डॉ वषाली जोशी यािच ह तराव पसतक

डॉ वषाली जोशी या मराठी व इिगरजी या भाषािचया सविान आहत तयािनी काही काळ

सवदशात राहन तरलया वाचन सिसकतीचा अनभव घतला आह तशीच वाचन सिसकती

महाराषटरातही सनमावण हहावी अस तयािना वाटत डॉ वषालीसारख जयषठ लखक आपली सवव पसतक

ई सासहतयचया माधयमातन जगभरातील वाचकािना सवनामलय दतात अस लखक जयािना लखन

हीच भकती असत आसण तयातन कसलीही असभलाषा नसत मराठी भाषचया सदवान गली दोन

हजार वष कवीराज नरदर सित जञानशवर सित तकारामािपासन ही परिपरा सर आह अखिड

अजरामर महणन तर शिभ गणपल (नऊ पसतक) डॉ मरलीधर जावडकर (९ पसतक) डॉ वसित

बागल (तरा पसतक) शभािगी पासबिद (सात पसतक) असवनाश नगरकर ( चार पसतक) डॉ

ससमता दामल (सात पसतक) डॉ सनतीन मोर (२२ पसतक) अनील वाकणकर (६ पसतक) अनित

पावसकर(चार पसतक) मध सशरगािवकर (३) अशोक कोठार (८ हजार पानािच महाभारत) शरी

सवजय पािढर (जञानशवरी भावारव) मोहन मिणणा (जागसतक कीतीच वजञासनक) सिगीता जोशी

(आदय गझलकारा १४ पसतक) सवनीता दशपािड (७ पसतक) उलहास हरी जोशी(६) निददनी

दशमख (५) सजाता चहहाण (७) डॉ वषाली जोशी(१३) अस अनक जयषठ व अनभवी कसलल

लखक ई सासहतयाचया िार आपली पसतक लाखो लोकािपयत पोहोचवतात एकही पशाची अपिा

न ठवता

अशा सासहतयमतीचया तयागातनच एक ददवस मराठीचा सासहतय वि जागसतक पटलावर

आपल नाव नऊन ठवील याची आमहाला खातरी आह यात ई सासहतय परसतषठान एकट नाही ही

एक मोठी चळवळ आह अनक नवनवीन वयासपीठ उभी रहात आहत तया तया वयासपीठाितन

नवनवीन लखक उदयाला यत आहत आसण या सवाचा सामसहक सवर गगनाला सभडन महणतो

आह

आसण गरिरोपजीसवय सवशषी लोकी rsquoइrsquoय

दषटादषट सवजय होआव जी

3


ह पसतक विनामलय आह

पण फ़कट नाही

या माग अनकााच कषट ि पस आहत

महणन ह िाचलयािर खचच करा ३ वमवनट

१ वमवनट लखकााना फ़ोन करन ह पसतक कस िाटल त कळिा

१ वमवनट ई सावहतय परवतषठानला मल करन ह पसतक कस िाटल त कळिा

१ वमवनट आपल वमतर ि ओळखीचया सिच मराठी लोकााना या पसतकाबददल

अवण ई सावहतयबददल साागा

अस न कलयास यापढ आपलयाला पसतक वमळण बाद होऊ शकत

दाम नाही मागत मागत आह दाद

साद आह आमची हिा परवतसाद

दाद महणज सततीच असािी अस नाही परााजळ मत सचना टीका विरोधी मत यााच सिागत आह परामावणक मत

असाि जयामळ लखकाला परगती करणयासाठी वदशा ठरिणयात मदत होत मराठीत अवधक कसदार लखन वहाि आवण

तयातन िाचक अवधकावधक परगलभ वहािा आवण सापणच समाज सतत एका नवया परबदध उाचीिर जात रहािा

4




चलभाष ९९२१७४६२४५







wwwesahitycom

esahitygmailcom







5










6














7








8



9



B Sc M A M Ed Ph D










चलभाष ९९२१७४६२४५

10

11

12

13


डलिकस





pdf


pdf









14








15









16























17















गलो








18






















19























20




ldquoहोrdquo















21






















22






















23






















24






















25














ldquoहोrdquo


ldquoहोrdquo





26


















आहrdquo





27








आहrsquo












28





















29
















जातोrdquo





30























31





















32





करrdquo

















33





















34





















35





















36




















बघ

37






















38






















39










आहrdquo












40
















41










42























43




















44























45






















46





















पडला

47























48





















49




















50












शदला









51















आहrdquo







52




















िकतो

53







कलीrsquo













54




















55











काrdquo










56




















57























58





















59






















60






आहrdquo









दऊrdquo






61






















62






















63




















64























65






















66












नाहीrdquo










67























68






















69






होतrdquo
















70























71














72











73






















74






















75























76





आह का
















77






होता














78























79






















80






















81





















82






















83



हरव िकन



















84























85






आहrdquo

















86



















झाला




87
























88























89























90
















होता






91























92














जाऊrdquo









93







होता















94







िकलrdquo


िकलrdquo














95







96









97






















98





















बसला

99






















100


नाहीrdquo




















101























102























103























104






















105





















106






















107






















काrdquo

108



काrdquo


















109






















110






िकतोrdquo








काrdquo






111


नाहीrdquo



















112




















का

113


लागल


















114





















115






















116











कायrdquo












117






















118



आह काrdquo


















119











शमळलrdquo








लागला




120
























121























122















करतील







123
























124



125









126























127























128





















129
























130




















131





















132





















133

















तपासला



134






धरलाः















135





















136




















137














िकलrdquo









138











तर बघrdquo









139



कजबजला


















140





















141























142















नाहीत





143






काrdquo















144





















145











करतrdquo











146























147













सर










148




















149























150








आहrdquo













151














जाऊrdquo





पाशहल



152























153






















154
























155




आहrdquo




156









157





















158



लागला




















159





















160























161






















162






















163























164





















165


आहrdquo



















166




















आहrdquo

167






















168























169
























170






















171





















172






















173






ldquoमसतrdquo














174






















175






















176























177























178






















काrdquo

179














काrdquo






180























181























182























183

















आल होत





184
















न ठवता





आह



4




चलभाष ९९२१७४६२४५







wwwesahitycom

esahitygmailcom







5










6














7








8



9



B Sc M A M Ed Ph D










चलभाष ९९२१७४६२४५

10

11

12

13


डलिकस





pdf


pdf









14








15









16























17















गलो








18






















19























20




ldquoहोrdquo















21






















22






















23






















24






















25














ldquoहोrdquo


ldquoहोrdquo





26


















आहrdquo





27








आहrsquo












28





















29
















जातोrdquo





30























31





















32





करrdquo

















33





















34





















35





















36




















बघ

37






















38






















39










आहrdquo












40
















41










42























43




















44























45






















46





















पडला

47























48





















49




















50












शदला









51















आहrdquo







52




















िकतो

53







कलीrsquo













54




















55











काrdquo










56




















57























58





















59






















60






आहrdquo









दऊrdquo






61






















62






















63




















64























65






















66












नाहीrdquo










67























68






















69






होतrdquo
















70























71














72











73






















74






















75























76





आह का
















77






होता














78























79






















80






















81





















82






















83



हरव िकन



















84























85






आहrdquo

















86



















झाला




87
























88























89























90
















होता






91























92














जाऊrdquo









93







होता















94







िकलrdquo


िकलrdquo














95







96









97






















98





















बसला

99






















100


नाहीrdquo




















101























102























103























104






















105





















106






















107






















काrdquo

108



काrdquo


















109






















110






िकतोrdquo








काrdquo






111


नाहीrdquo



















112




















का

113


लागल


















114





















115






















116











कायrdquo












117






















118



आह काrdquo


















119











शमळलrdquo








लागला




120
























121























122















करतील







123
























124



125









126























127























128





















129
























130




















131





















132





















133

















तपासला



134






धरलाः















135





















136




















137














िकलrdquo









138











तर बघrdquo









139



कजबजला


















140





















141























142















नाहीत





143






काrdquo















144





















145











करतrdquo











146























147













सर










148




















149























150








आहrdquo













151














जाऊrdquo





पाशहल



152























153






















154
























155




आहrdquo




156









157





















158



लागला




















159





















160























161






















162






















163























164





















165


आहrdquo



















166




















आहrdquo

167






















168























169
























170






















171





















172






















173






ldquoमसतrdquo














174






















175






















176























177























178






















काrdquo

179














काrdquo






180























181























182























183

















आल होत





184
















न ठवता





आह



5










6














7








8



9



B Sc M A M Ed Ph D










चलभाष ९९२१७४६२४५

10

11

12

13


डलिकस





pdf


pdf









14








15









16























17















गलो








18






















19























20




ldquoहोrdquo















21






















22






















23






















24






















25














ldquoहोrdquo


ldquoहोrdquo





26


















आहrdquo





27








आहrsquo












28





















29
















जातोrdquo





30























31





















32





करrdquo

















33





















34





















35





















36




















बघ

37






















38






















39










आहrdquo












40
















41










42























43




















44























45






















46





















पडला

47























48





















49




















50












शदला









51















आहrdquo







52




















िकतो

53







कलीrsquo













54




















55











काrdquo










56




















57























58





















59






















60






आहrdquo









दऊrdquo






61






















62






















63




















64























65






















66












नाहीrdquo










67























68






















69






होतrdquo
















70























71














72











73






















74






















75























76





आह का
















77






होता














78























79






















80






















81





















82






















83



हरव िकन



















84























85






आहrdquo

















86



















झाला




87
























88























89























90
















होता






91























92














जाऊrdquo









93







होता















94







िकलrdquo


िकलrdquo














95







96









97






















98





















बसला

99






















100


नाहीrdquo




















101























102























103























104






















105





















106






















107






















काrdquo

108



काrdquo


















109






















110






िकतोrdquo








काrdquo






111


नाहीrdquo



















112




















का

113


लागल


















114





















115






















116











कायrdquo












117






















118



आह काrdquo


















119











शमळलrdquo








लागला




120
























121























122















करतील







123
























124



125









126























127























128





















129
























130




















131





















132





















133

















तपासला



134






धरलाः















135





















136




















137














िकलrdquo









138











तर बघrdquo









139



कजबजला


















140





















141























142















नाहीत





143






काrdquo















144





















145











करतrdquo











146























147













सर










148




















149























150








आहrdquo













151














जाऊrdquo





पाशहल



152























153






















154
























155




आहrdquo




156









157





















158



लागला




















159





















160























161






















162






















163























164





















165


आहrdquo



















166




















आहrdquo

167






















168























169
























170






















171





















172






















173






ldquoमसतrdquo














174






















175






















176























177























178






















काrdquo

179














काrdquo






180























181























182























183

















आल होत





184
















न ठवता





आह



शेरलॉक - esahity.com...3 श रल क ह म स-6 हtपnस तक व न मoल...

Documents