hmasawnna thar - neitham thar/2018/september/ht-03-09-2018.pdf · dia chun sum seng a tlawm pha...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 33/310 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy Thlaram (SepTember) 03, 2018 Thaw|anni (monday) GAS NEWS BUNGMUAL INDANE GV Booking: upto 31 May Delivery: 03/09/2018 Time:9am - 12pm Stock: 240 NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI General Election a hun taka nei ning a tih: Rajnath Singh new delhi: Sawrkar thlungpui chun kum 2019 General Election a hun hmaa nei tumna a neinaw a, a hun ruot a um angin indik takin nei ning a tih tiin Union Home Minister Rajnath Singh chun a hril. Tukum kumtawp tienga Chhattisgarh, Mad- hya Pradesh, Rajasthan le Mizoram State Assembly Election nei ding hai le in- ruol dingin Lok Sabha Elec- tion hun sukhnai a ni el dim tia hrilna um le inzawma Simultaneous election nei thei a ni dim thu chanchin- bumi han an indawn huna hi thu hi Rajnath Singh in a hril a ni a, Simultaneous election chungchang chu Election Commission kuta um a nih. 2019 Lok Sab- ha Election chu a hun takah nei ning a ta, nei inhmat tumna a um naw a, election process chu May 15, 2019 hmaa zofel ning a tih tiin Rajnath Singh chun a hril. Tuta NDA sawrkar fe mek hi May 26, 2014 a ngir \an niin, kum 2014 Lok Sabha Election kha phases 9 in April-May 12, 2014 inkar sunga nei a nih. Chief Election Com- missioner O.P. Rawat chun Simultaneous election chu nei thei a nih, sienkhawm political party tin in an rem- ti a \ul bakah Constitution siem\hat a \ul ding thu tuta hma khan a lo hril ta a nih. Law Commission of In- dia chun sum seng a tlawm pha ding leiin Simultane- ous Election nei dinga rawtna um hi a thlawp thu August 30, 2018 khan a lo puonglang ve ta a nih. India rama chun kum 1951-52 khan Lok Sabha Election le India rama state popo haiah a ruolin inthlangna (simultaneous election) nei a lo nita a, kum 1957, 1962 le 1967 hai chen khan sunzawm a ni a, kum 1968 le 1969 hai khan a hun tawp hmaa Assem- bly \hiek a um leiin an vir dan a hung sukbuoi a, kum 1970 khan Lok Sabha chu term bo hmain \hiek le kum 1971 in election a thara nei a ni a, Article 352 dungzui- in fifth Lok Sabha term kha 1977 chen keisei a ni a. Kha hnung eighth, tenth, fourteenth le fifteenth Lok Sabhas hai chun an term kum 5 an hmang zo thei a. Sienkhawm, sixth, seventh, ninth, eleventh, twelfth le thirteenth hai chu an term bo hmaa \hiek in an lo um a, kum 48 sung chu Lok Sabha le State As- semblies Election hai hi a hran hrana neiin a lo um ta a nih. Evangelistic Camp CCpur: September 12- 15, 2018 inkar sung khin Churachandpur Govt. Col- lege-a Evangelical Union huoihawtnain Engedi Re- treat Centre, Geljang hmu- nah “Choose Life or Lose” ti thupui hmangin 2nd Evangelistic Camp nei an tih. Hi huna hin Resource person in uncle Hepuni Kayina (Chinese Mission- ary); Rev. Joseph R. Joute, Director, For One Life Asia; Glory Singsit, Jr. MCS/SDC le Lunkim Hat- zaw, Staff Worker, UESI Manipur hai \hang an tih. Camp a hin inhnikna nei taphawt \hang dinga fiel an nih. Conference T-Shirt an tlangzar CCpur: December 13-16, 2018 sunga Presbyterian Youth Fellowship in Ray- bur High School campus-a 35th General Assembly- cum-PYF Joint Conference 2018 hmangna ding le inza- wma Conference T-Shirt siema um chu zani zan- tieng 2:30PM khan Rev. M. Khamlianmang, YC in a hawng a, \awng\ainain an hlan nghal bawk. Album thar hawng CCpur: Baptist Youth Fellowship( BYF) Bethany in Year Plan-a an lo nei Music Video album ‘Kah- inna Toupa Phat’ ti thupui hmanga an siem chu zani zantieng 1:00PM khan EBCC Bethany, Bung- mual-ah local Pastor H. Ginkhochin in a tlangzar a, inhlanna a nei nghal bawk. Pasal pahni ralthuom leh man CCpur: September 1, 2018 chawhnung dar 1:03 vel khan CCPur Police han New Bazar, Red Cross Road junction-ah Pasal pahni ralthuom leh an man. Mana um hai chu Ngamkholen (28), s/o Let- pao of K. Mongjang Vil- lage, CCPUr le Thangkim- khai (26), s/o Kamdoukhup Ngaihte of Gochinkhup Veng, New Lamka, CCPur hai an ni a, an kuta inthawk AK Rifles butt um lo 1 le magazine 1; A1 Rifles 1 le magazine 2 a nih. Hi le inzawm hin Pa- thienni zantieng 2:30PM khan CCPur Police chun Police Station-ah mi pahni an man hai le ralthuom an man hai chanchinbumihai hmaah an pholang. Hi huna Pu Lunza- mang Tungnung, Addl. SP (Ops), CCPur in a hril dan chun, Behiang a inthawk ralthuom hung phur tlung a ni thu report an dawng le inzawma an bawzuinaa mi pahni hai hi an man a ni thu le, an inpuongnaa inthawk SP/CCPur enkaina hnuoi le Addl. SP (L&O), SDPO, CCPur; OC/CCPur Police station han investigation an thaw hnungin Sumch- invum village khaw bula an thuprukna hmuna in- thawk CCPur Police team in ralthuom hai hi an va lak niin a hril. Mana um hai hi CCPur Police han FIR No. 93(09) 2018 CCP-PS u/s 400 IPC & 25 (1-C) Arms Act. an registered khum bakah CJM/CCPur hmaah an in- langtir a, CJM chun Sep- tember 8, 2018 chen Police Custody-a la um phawt din- gin a rel. The Living Gym Sept. 3 a inthawk Rengkai hawng \an ding CCpur: Mi tam tak ng- hakhla le ngaiven hlaw em em el, Medical Doctor Pu F. Thienkhogin @Dr. Ginte hai sungkuo ta, a \ul ang peia ama khawm rawn thei ding le mihriem hriselna dinga exercise lakna hmun le taksa siem nuom hai ta ding lieu lieu a siem ‘The living Gym’ chu Reng- kai, Vengpui laia Rama and Son building, 2nd floor, Opp. Chief of Rengkai Residence ah Sept.3, 2018 (Thaw\anni) a inthawk hhin hawng \an ning a tih. Timing chu Morning 5:30am - 8:30am le Eve- ning 3:00pm - 8:00pm ning a ta, Admission & Regis- tration a kawpin Rs 800/- le Monthly Fee (Opening Offer) Rs. 700/- ning a tih. Hi Gym a Manager chu James F. Tuollai le In- structor Paul Inbuon niin Team Member chu Lal- lawmum le George F. Tu- ollai hai an nih. Gym hi September 1, 2018, 7:28PM khan Pastor Lalpeklien Joute, Rengkai Local Church chun Pa- thien kuoma \awng\ai a inhlanna nei. Pastor Lalpeklien chun, mi tam takin sum lamna dingin silai dam an chawi a, drugs dam an zawr a, chuongang ni loa midanghai hriselna dinga business siema um ropui a ti thu le malsawmna nasa- tak ani thu hai a hril. The Living Gym thu- pui/thiltum chu “Hung ro, insuk hrisel ei tiu” ti le \halai hai laia zu le in- ruithei chi tum tum hai hmangsuolna chu taksa hriselna (fitness) hmanga do le hneban chu an thil- tum lientak a nih. Model: Melody Varte (Hmar Popular Singer) Ban dinga phut MU VC Prof. Pandey’n MUSU le MUTA a ban Sept. 4 chena MHRD-in hma a lak naw chun MUTA in nuorna sunzawm an tum imphal: Drama ang ela hmu nuom um khawpin ban dinga phut Manipur University Vice Chan- cellor Prof. AP Pandey chun Joining Report pea a \hungna a hluo nawk zo ni khat hnungin ama ban dinga nawrtuhai MUSU, MUTA le MUSA hai chu ban an nina thupek an suo khum leiin MU buoina boruok a sosang thar nawk hle. MUSU le MUTA han MU Rregistrar in-charge dinga an sie Prof. Dolendra khawm bana ama aia Prof. M. Shyamkesho bawk in\hung nawkna dingin order an suo nghal bawk a. MUSU le MUTA le MHRD, Chief Minister \hanga pawl thumhai August 16 inremna chu iengmalo an chang nawk tah. Prof. Pandey chun, a chungah enquiry iengkhawm thaw a ni naw a. Chun, a leave lak hun a bo ta bawk leiin a hung join nawk ta a ni ti thu a hril le inruolin, Mani- pur University Act 2005 dungzui- in MUSU, MUTA le MUSA hai siem theina ding ‘dan’ a um nawa ‘danlo’ (illegal) a nih tiin a \hiek (ban) vawng a. MUTA ditnaw tak Prof. M.Shyamkesho chu Sept. 3 a inthawka Registrar-a \hung din- gin a hril bawk. Hi thu le inzawma Joining Report a pek zo ni khat nia Gu- wahati-a news pakhatin interview a thawnaa chun, a leave (chawl) lak a tawp ta leia join (sin \an) a ni thu a hril a. Enquiry thuah, \an a la ni naw leiin a sin Join theina right a nei leia join niin an hril. Hieng laizing hin Ministry of Human Resource Develop- ment (MHRD) Dy Secretary-in VC in-charge Prof. Vishwanath kuomah e-mail hung thawnin, VC Prof. Pandey leave lak le Enquiry Committee chu ‘incorporated’ a nih tia a hung hrilna chu phuok- fawm le MUSU hai trick-na dinga thaw niin report chun a hrill. Hi thila MHRD-in ieng- khawm dawnna a hung siem ta nawna le Prof. Pandey thusuoka inthawkin, Chief Minister \hanga pawl pathum han August 16-a Memorandum of Agreement an ziek chu iengmalo an chang nawk ta a nih. Hriet ta angin Ministry of Human Resource and Develop- ment le MUSU+MUTA+MUSA hai chun Chief Minister Mr N. Biren Singh \hangin inremna an ziek a. Member 2 umna Enquiry Committee indinin Prof. Pandey chungchang thu sui ding, chu sung chun ama Leave lo pek/lak ding, Enquiry report peka action lak hma po ni 15 sung Prof. Pan- dey office la kai lo ding, tihai a ni a. Pakhat khawm zawm ani ta nawh. Zanita Prof. Pandey thu- suokin a hril dan chun, MUSU le MUSA hai hi Manipur University sukbuoina dingin dan lo vawn- gin thil an thawa, University ni dan phung pangnai an sukbuoi a ni tiin a hril a. Manipur Univer- sity Act, 2005 dungzuiin MUSU le MUSA hai hi dan puoa hnawl (ban) an nih, tiin an suo khum. Hi thu le inzawm hin MUSU, MUTA le MUSA chun emergen- cy meeting an nei a. September 4 chena MHRD-in hma hung laa iengkhawm a siem\ha naw a ni >>sunzawmna phek 2-ah Charity Concert-ah Rs. 1.87 lakh an hmu Mizoram sawrkarin \hangpuina pek ding la puong lo aizawl: August 2, 2018 a Tuiruong vadunga Lawng pil leia Sakawrdai mi 4 in thina an tuokna le inzawma ralna ding fund rise nain September 1, 2018 khan Hmar Stu- dents’ Asociation (HSA), Joint Headquarters pathum- Aizawl, Kolasib le Sinlung Hills Jhq hai \hangruola huoihawt- nain Aizawl khawpui kawthler hmun tum tumah Mobile Charity Concert an buotsai a. Thawlawm bawm an daw haia mimal le pawl tum tumin ralna sum an pek hai \hangsain a rengin Rs. 1,87,132 an hmusuok a, ralna sum hmusuoka um hai laia Rs. 1.3 lakh chu mobile char- ity concert huna mipui han thawlawm bawma an thlak a nih. Hieng laizing hin August 2, 1018 a Tuiru- onga Lawng chetsuolna le inzawm khan tuchena hin Mizoram sawrkar chun thina tuok sungkuo hai zangnadawmna pek ding a puong thu hriet a la ni nawh. Hiengang siet tlungnaa sawrkarin iengkhawm hril a la neinaw hin mipui makti le ngaimaw a hlaw hle. Hieng thila ding hin Mizoram sawrkarin dan umsa hmang ding a neinaw am annawleh a huomsa naw? ti chu mi tam tak indawnna a nih. Kerala state tuilien \hangpuina dingin August 21, 2018 khan Mizoram sawrkar chun Kerala Chief Minister’s Relief Fund-ah tuilien \hang- puina dingin Rs. 2 crore (cheng vaibelsie 2) pek dingin a lo puong ta a nih. UCM-in Article 371 (A) dodalnain hmun 24 ah sit-in rally nei imphal: United Com- mittee Manipur (UCM) chun, India sawrkar le NSCN (IM) han August 3, 2015-a Framework Agree- ment an ziek le inzawma, Naga hai ta dinga special status Article 371 (A) chu Manipur ah hmang ve lo dinga nawrna le ngennain zani khan hmu 24 ah sit-in protest Rally an nei. Zani ta \hung buma Rally an neina hmunhai chu, Keishampat a in- thawka Ghari chen a nih. Takhel Leikai laia \hang an hotu pakhat Soibam Indrani chun, “MI thabo sin thaw pei lo kan nih bik nawh. Vawisun chu Manipur in- pumkhatna humhal kan nuom leiin kan sin chawl- sanin Rally hi kan \hang a nih. Manipur inpumkhatna a derthawng mek laiin kan um \awk \awk thei bik nawh” tiin a hril. Official thusuokin a hril dan chun, Parliamentary Standing Committee ah India palai RN Ravi chun, Manipur ah Article 371 (A) hlenin Nagahai ta dinga Special Status siem tum a ni thu a hril niin a hril. Nuor le nawrna din- ga \hung bumhai chun, Framework Agreement dungzia Manipur inpum- khatna suksiet a ni nawna dinga thutlukna siemna dingin Manipur State As- sembly Special Assembly ko ni rawse, tiin an ngen bawk. UCM President Sunil Karam chun kha hma khan Manipur Inpumkhatna humhalna dingin Rally an nei ding thu hi a lo hril tah. >>sunzawmna phek 2-ah Government School pakhatah zirtirtu pakhat chau imphal: Sorbung Gov- ernment High School-ah chun Zirtirtu pakhat chau a um a, a khat chauin nau- panghai a enkawl niin ei thu dawngna chun a hril. Sorbung Govt. Junior High School hi kum 1952 a indin \an ta le kum 2011 a kha Government High School-a hlangkai a nih. Sorbung Govt. High School hi Ukhrul District a Phungyar Sub-Division sun- ga um a nih. State sawrkarin quality education a hrilmawi lai zinga Govt. High School hai laia pakhatin Zirtirtu pakhat chau an nei hi a mak a, thuneituhai chu ngaiven vat dingin a khaw mipui hai chun an ngen. Hi High Schoo; a Zirtir- tu \henkhat an pension ta lei le Zirtirtu \henkhat an transfer leia Zirtirtu pak- hat chau hi an nei ta niin a khaw mihai chun an hril. BJP Candidate an thlawp ding thu an puong imphal: 12th Manipur State Legislative Assembly election-a Sugnu A/C a lo ngir candidate pathum hai chun kum 2019 Lok Sabha Election hung um dingah BJP Candidate an thlawp ding thu zanikhan an pu- ong. Mi pathum hai chu- Khaidem Sharat, Yum- nam Jiban (Shangba) le M. Binod hai an nih. 12th Assembly Election-a khan anni mimal capacity (inde- pendent) engin an ngir a, sienkhawm an tling zonaw thu hieng mi pathum hai chun Kakching a Press Conference huna an hril. Tuta \um Lak Sabha election chu BJP candiate phawt an thlawp ding thu an puong a nih. CM Mr N. Biren Singh-in Mipuihai Chibai a buk imphal: Tlan hrat ve tak Chief Minister Mr N. Biren Singh chun, Krishna Jan- mashtami le inzawmin, hi ni pawimaw tak insertuhai po po ditsakna chibai a buk a, inhawi taka hmang seng dingin ditsakna an hlan bawk. “Lord Vishnu insiem danglam vawi 8-na nia ngai, Lord Krishna pi- eng champha inserna hin khawvela suol dona kawn- gah umzie neiin a mi sukh- rat ngei ka beisei a. Suol po po sukfai dinga hung pieng a ni a. A zirtirna thuhai chu mihriem lungril hriselna ding vawng, harsatna le buoina kara mi sansuoktu a nih” tiin a hril. Kaina, Andro ah Mass Tree Plantation nei imphal: Krishna Jan- mashtami ding le inzaw- min, Forest Department chun Kaina Temple, Poir- oukhongjin Yairipok, An- dor A/C, Imphal East ah a telpuia thing phungna hun an hmanga, thing tamtak phun a nih. Forest and Environ- ment Minister Mr. Thou- naojam Shyamkumar chun, Thoubal Forest Division-in Krishna Janmashtami le inzawmin thing phunna hi an huoihawt hi lawmum a ti thu a hril a. “Hieng ei thing phunhai hin a ram mawina humhim zingin sukvul pei a ta, sakhuo le history hmun pawimaw tak hi a sukvul zing ding a nih” tiin a hril. Minister hril dan chun, thing phunah hin mi 1, 600 an \hang a. In 800 laia in tina member pahni pei, nuhmei pakhat pei \han- gin, youth club members, nupui-papui an \hang niin a hril. DFO N. Ganesh chun, sakhuo le historical hmun pawimaw tak Kaina Tem- ple le kawl lai sukhring zingna dinga thinghai hi phun an nih, tiin a hril. (DIPR) RSF-in Sept. 10 a Inthawkin FA Nawrpui Thlak Tum imphal: Imphal phairuoma FA thu khek- puina chun zuol tieng a la pan pei a. Reformist Students’ Front (RSF) hai khawmin September 10 a inthawkin FA dodalna nawrpui an thlak ding thu an puong. An pawl thusuokin a hril dan chun, FA hin Ma- nipur inpumkhatna a tawk siet thei ding niin an lang a, chuleiin, RSF chun Mni- pur ram inchi khat khawm khawidar a phal naw leiin thei tawpin a dodal ding a nih, tiin a hril.

Upload: others

Post on 07-Mar-2020

22 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Hmasawnna Thar - Neitham Thar/2018/September/HT-03-09-2018.pdf · dia chun sum seng a tlawm pha ding leiin Simultane-ous Election nei dinga rawtna um hi a thlawp thu August 30, 2018

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

Hmasawnna Thar Vol - 33/310 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

Thlaram (SepTember) 03, 2018 Thaw|anni (monday)

GAS NEWSBUNGMUAL INDANE GV Booking: upto 31 May Delivery: 03/09/2018 Time:9am - 12pm Stock: 240

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

General Election a hun taka nei ning a tih: Rajnath Singhnew delhi: Sawrkar thlungpui chun kum 2019 General Election a hun hmaa nei tumna a neinaw a, a hun ruot a um angin indik takin nei ning a tih tiin Union Home Minister Rajnath Singh chun a hril. Tukum kumtawp tienga Chhattisgarh, Mad-hya Pradesh, Rajasthan le Mizoram State Assembly Election nei ding hai le in-ruol dingin Lok Sabha Elec-tion hun sukhnai a ni el dim tia hrilna um le inzawma Simultaneous election nei thei a ni dim thu chanchin-bumi han an indawn huna hi thu hi Rajnath Singh in a hril a ni a, Simultaneous election chungchang chu Election Commission kuta um a nih. 2019 Lok Sab-ha Election chu a hun takah nei ning a ta, nei inhmat tumna a um naw a, election process chu May 15, 2019 hmaa zofel ning a tih tiin Rajnath Singh chun a hril.

Tuta NDA sawrkar fe mek hi May 26, 2014 a ngir \an niin, kum 2014 Lok Sabha Election kha phases 9 in April-May 12, 2014 inkar sunga nei a nih. Chief Election Com-missioner O.P. Rawat chun Simultaneous election chu nei thei a nih, sienkhawm political party tin in an rem-ti a \ul bakah Constitution siem\hat a \ul ding thu tuta hma khan a lo hril ta a nih. Law Commission of In-dia chun sum seng a tlawm pha ding leiin Simultane-ous Election nei dinga rawtna um hi a thlawp thu August 30, 2018 khan a lo puonglang ve ta a nih. India rama chun kum

1951-52 khan Lok Sabha Election le India rama state popo haiah a ruolin inthlangna (simultaneous election) nei a lo nita a, kum 1957, 1962 le 1967 hai chen khan sunzawm a ni a, kum 1968 le 1969 hai khan a hun tawp hmaa Assem-bly \hiek a um leiin an vir dan a hung sukbuoi a, kum 1970 khan Lok Sabha chu term bo hmain \hiek le kum 1971 in election a thara nei a ni a, Article 352 dungzui-in fifth Lok Sabha term kha 1977 chen keisei a ni a. Kha hnung eighth, tenth, fourteenth le fifteenth Lok Sabhas hai chun an term kum 5 an hmang zo thei a. Sienkhawm, sixth, seventh, ninth, eleventh, twelfth le thirteenth hai chu an term bo hmaa \hiek in an lo um a, kum 48 sung chu Lok Sabha le State As-semblies Election hai hi a hran hrana neiin a lo um ta a nih.

Evangelistic CampCCpur: September 12-15, 2018 inkar sung khin Churachandpur Govt. Col-lege-a Evangelical Union huoihawtnain Engedi Re-treat Centre, Geljang hmu-nah “Choose Life or Lose” ti thupui hmangin 2nd Evangelistic Camp nei an tih. Hi huna hin Resource person in uncle Hepuni Kayina (Chinese Mission-ary); Rev. Joseph R. Joute, Director, For One Life Asia; Glory Singsit, Jr. MCS/SDC le Lunkim Hat-zaw, Staff Worker, UESI Manipur hai \hang an tih. Camp a hin inhnikna nei taphawt \hang dinga fiel an nih.

Conference T-Shirt an tlangzar

CCpur: December 13-16, 2018 sunga Presbyterian Youth Fellowship in Ray-bur High School campus-a 35th General Assembly-cum-PYF Joint Conference 2018 hmangna ding le inza-wma Conference T-Shirt siema um chu zani zan-tieng 2:30PM khan Rev. M. Khamlianmang, YC in a hawng a, \awng\ainain an hlan nghal bawk.

Album thar hawngCCpur: Baptist Youth Fellowship( BYF) Bethany in Year Plan-a an lo nei Music Video album ‘Kah-inna Toupa Phat’ ti thupui hmanga an siem chu zani zantieng 1:00PM khan EBCC Bethany, Bung-mual-ah local Pastor H. Ginkhochin in a tlangzar a, inhlanna a nei nghal bawk.

Pasal pahni ralthuom leh manCCpur: September 1, 2018 chawhnung dar 1:03 vel khan CCPur Police han New Bazar, Red Cross Road junction-ah Pasal pahni ralthuom leh an man. Mana um hai chu Ngamkholen (28), s/o Let-pao of K. Mongjang Vil-lage, CCPUr le Thangkim-khai (26), s/o Kamdoukhup Ngaihte of Gochinkhup Veng, New Lamka, CCPur hai an ni a, an kuta inthawk AK Rifles butt um lo 1 le magazine 1; A1 Rifles 1 le magazine 2 a nih. Hi le inzawm hin Pa-thienni zantieng 2:30PM khan CCPur Police chun Police Station-ah mi pahni an man hai le ralthuom an man hai chanchinbumihai hmaah an pholang. Hi huna Pu Lunza-

mang Tungnung, Addl. SP (Ops), CCPur in a hril dan chun, Behiang a inthawk ralthuom hung phur tlung a ni thu report an dawng le inzawma an bawzuinaa mi pahni hai hi an man a ni thu le, an inpuongnaa inthawk SP/CCPur enkaina hnuoi le Addl. SP (L&O), SDPO, CCPur; OC/CCPur Police station han investigation an thaw hnungin Sumch-invum village khaw bula

an thuprukna hmuna in-thawk CCPur Police team in ralthuom hai hi an va lak niin a hril. Mana um hai hi CCPur Police han FIR No. 93(09) 2018 CCP-PS u/s 400 IPC & 25 (1-C) Arms Act. an registered khum bakah CJM/CCPur hmaah an in-langtir a, CJM chun Sep-tember 8, 2018 chen Police Custody-a la um phawt din-gin a rel.

The Living Gym Sept. 3 a inthawk Rengkai hawng \an dingCCpur: Mi tam tak ng-hakhla le ngaiven hlaw em em el, Medical Doctor Pu F. Thienkhogin @Dr. Ginte hai sungkuo ta, a \ul ang peia ama khawm rawn thei ding le mihriem hriselna dinga exercise lakna hmun le taksa siem nuom hai ta ding lieu lieu a siem ‘The living Gym’ chu Reng-kai, Vengpui laia Rama and Son building, 2nd floor, Opp. Chief of Rengkai Residence ah Sept.3, 2018 (Thaw\anni) a inthawk hhin hawng \an ning a tih. Timing chu Morning 5:30am - 8:30am le Eve-ning 3:00pm - 8:00pm ning a ta, Admission & Regis-tration a kawpin Rs 800/-

le Monthly Fee (Opening Offer) Rs. 700/- ning a tih. Hi Gym a Manager chu James F. Tuollai le In-structor Paul Inbuon niin Team Member chu Lal-

lawmum le George F. Tu-ollai hai an nih. Gym hi September 1, 2018, 7:28PM khan Pastor Lalpeklien Joute, Rengkai Local Church chun Pa-

thien kuoma \awng\ai a inhlanna nei. Pastor Lalpeklien chun, mi tam takin sum lamna dingin silai dam an chawi a, drugs dam an zawr a, chuongang ni loa midanghai hriselna dinga business siema um ropui a ti thu le malsawmna nasa-tak ani thu hai a hril. The Living Gym thu-pui/thiltum chu “Hung ro, insuk hrisel ei tiu” ti le \halai hai laia zu le in-ruithei chi tum tum hai hmangsuolna chu taksa hriselna (fitness) hmanga do le hneban chu an thil-tum lientak a nih. Model: Melody Varte(Hmar Popular Singer)

Ban dinga phut MU VC Prof. Pandey’n MUSU le MUTA a ban

Sept. 4 chena MHRD-in hma a lak naw chun MUTA in nuorna sunzawm an tumimphal: Drama ang ela hmu nuom um khawpin ban dinga phut Manipur University Vice Chan-cellor Prof. AP Pandey chun Joining Report pea a \hungna a hluo nawk zo ni khat hnungin ama ban dinga nawrtuhai MUSU, MUTA le MUSA hai chu ban an nina thupek an suo khum leiin MU buoina boruok a sosang thar nawk hle. MUSU le MUTA han MU Rregistrar in-charge dinga an sie Prof. Dolendra khawm bana ama aia Prof. M. Shyamkesho bawk in\hung nawkna dingin order an suo nghal bawk a. MUSU le MUTA le MHRD, Chief Minister \hanga pawl thumhai August 16 inremna chu iengmalo an chang nawk tah. Prof. Pandey chun, a chungah enquiry iengkhawm thaw a ni naw a. Chun, a leave lak hun a bo ta bawk leiin a hung join nawk ta a ni ti thu a hril le inruolin, Mani-pur University Act 2005 dungzui-

in MUSU, MUTA le MUSA hai siem theina ding ‘dan’ a um nawa ‘danlo’ (illegal) a nih tiin a \hiek (ban) vawng a. MUTA ditnaw tak Prof. M.Shyamkesho chu Sept. 3 a inthawka Registrar-a \hung din-gin a hril bawk. Hi thu le inzawma Joining Report a pek zo ni khat nia Gu-wahati-a news pakhatin interview a thawnaa chun, a leave (chawl) lak a tawp ta leia join (sin \an) a

ni thu a hril a. Enquiry thuah, \an a la ni naw leiin a sin Join theina right a nei leia join niin an hril. Hieng laizing hin Ministry of Human Resource Develop-ment (MHRD) Dy Secretary-in VC in-charge Prof. Vishwanath kuomah e-mail hung thawnin, VC Prof. Pandey leave lak le Enquiry Committee chu ‘incorporated’ a nih tia a hung hrilna chu phuok-fawm le MUSU hai trick-na dinga

thaw niin report chun a hrill. Hi thila MHRD-in ieng-khawm dawnna a hung siem ta nawna le Prof. Pandey thusuoka inthawkin, Chief Minister \hanga pawl pathum han August 16-a Memorandum of Agreement an ziek chu iengmalo an chang nawk ta a nih. Hriet ta angin Ministry of Human Resource and Develop-ment le MUSU+MUTA+MUSA

hai chun Chief Minister Mr N. Biren Singh \hangin inremna an ziek a. Member 2 umna Enquiry Committee indinin Prof. Pandey chungchang thu sui ding, chu sung chun ama Leave lo pek/lak ding, Enquiry report peka action lak hma po ni 15 sung Prof. Pan-dey office la kai lo ding, tihai a ni a. Pakhat khawm zawm ani ta nawh. Zanita Prof. Pandey thu-suokin a hril dan chun, MUSU le MUSA hai hi Manipur University sukbuoina dingin dan lo vawn-gin thil an thawa, University ni dan phung pangnai an sukbuoi a ni tiin a hril a. Manipur Univer-sity Act, 2005 dungzuiin MUSU le MUSA hai hi dan puoa hnawl (ban) an nih, tiin an suo khum. Hi thu le inzawm hin MUSU, MUTA le MUSA chun emergen-cy meeting an nei a. September 4 chena MHRD-in hma hung laa iengkhawm a siem\ha naw a ni >>sunzawmna phek 2-ah

charity concert-ah Rs. 1.87 lakh an hmuMizoram sawrkarin \hangpuina

pek ding la puong lo

aizawl: August 2, 2018 a Tuiruong vadunga Lawng pil leia Sakawrdai mi 4 in thina an tuokna le inzawma ralna ding fund rise nain September 1, 2018 khan Hmar Stu-dents’ Asociation (HSA), Joint Headquarters pathum- Aizawl, Kolasib le Sinlung Hills Jhq hai \hangruola huoihawt-nain Aizawl khawpui kawthler hmun tum tumah Mobile Charity Concert an buotsai a. Thawlawm bawm an daw haia mimal le pawl tum tumin ralna sum an pek hai \hangsain a rengin Rs. 1,87,132 an hmusuok a, ralna sum hmusuoka um hai laia Rs. 1.3 lakh chu mobile char-ity concert huna mipui han thawlawm bawma an thlak a nih. Hieng laizing hin

August 2, 1018 a Tuiru-onga Lawng chetsuolna le inzawm khan tuchena hin Mizoram sawrkar chun thina tuok sungkuo hai zangnadawmna pek ding a puong thu hriet a la ni nawh. Hiengang siet tlungnaa sawrkarin iengkhawm hril a la neinaw hin mipui makti le ngaimaw a hlaw hle. Hieng thila ding hin Mizoram sawrkarin dan umsa hmang ding a neinaw am annawleh a huomsa naw? ti chu mi tam tak indawnna a nih. Kerala state tuilien \hangpuina dingin August 21, 2018 khan Mizoram sawrkar chun Kerala Chief Minister’s Relief Fund-ah tuilien \hang-puina dingin Rs. 2 crore (cheng vaibelsie 2) pek dingin a lo puong ta a nih.

UCM-in Article 371 (A) dodalnain hmun 24 ah sit-in rally neiimphal: United Com-mittee Manipur (UCM) chun, India sawrkar le NSCN (IM) han August 3, 2015-a Framework Agree-ment an ziek le inzawma, Naga hai ta dinga special status Article 371 (A) chu Manipur ah hmang ve lo dinga nawrna le ngennain zani khan hmu 24 ah sit-in protest Rally an nei. Zani ta \hung buma Rally an neina hmunhai chu, Keishampat a in-thawka Ghari chen a nih. Takhel Leikai laia \hang an hotu pakhat Soibam Indrani chun, “MI thabo sin thaw

pei lo kan nih bik nawh. Vawisun chu Manipur in-pumkhatna humhal kan nuom leiin kan sin chawl-sanin Rally hi kan \hang a nih. Manipur inpumkhatna a derthawng mek laiin kan

um \awk \awk thei bik nawh” tiin a hril. Official thusuokin a hril dan chun, Parliamentary Standing Committee ah India palai RN Ravi chun, Manipur ah Article 371 (A)

hlenin Nagahai ta dinga Special Status siem tum a ni thu a hril niin a hril. Nuor le nawrna din-ga \hung bumhai chun, Framework Agreement dungzia Manipur inpum-khatna suksiet a ni nawna dinga thutlukna siemna dingin Manipur State As-sembly Special Assembly ko ni rawse, tiin an ngen bawk. UCM President Sunil Karam chun kha hma khan Manipur Inpumkhatna humhalna dingin Rally an nei ding thu hi a lo hril tah. >>sunzawmna phek 2-ah

Government School pakhatah zirtirtu pakhat chauimphal: Sorbung Gov-ernment High School-ah chun Zirtirtu pakhat chau a um a, a khat chauin nau-panghai a enkawl niin ei thu dawngna chun a hril. Sorbung Govt. Junior High

School hi kum 1952 a indin \an ta le kum 2011 a kha Government High School-a hlangkai a nih. Sorbung Govt. High School hi Ukhrul District a Phungyar Sub-Division sun-

ga um a nih. State sawrkarin quality education a hrilmawi lai zinga Govt. High School hai laia pakhatin Zirtirtu pakhat chau an nei hi a mak a, thuneituhai chu ngaiven vat dingin a khaw mipui hai

chun an ngen. Hi High Schoo; a Zirtir-tu \henkhat an pension ta lei le Zirtirtu \henkhat an transfer leia Zirtirtu pak-hat chau hi an nei ta niin a khaw mihai chun an hril.

BJP candidate an thlawp ding thu an puong

imphal: 12th Manipur State Legislative Assembly election-a Sugnu A/C a lo ngir candidate pathum hai chun kum 2019 Lok Sabha Election hung um dingah BJP Candidate an thlawp ding thu zanikhan an pu-ong. Mi pathum hai chu- Khaidem Sharat, Yum-nam Jiban (Shangba) le

M. Binod hai an nih. 12th Assembly Election-a khan anni mimal capacity (inde-pendent) engin an ngir a, sienkhawm an tling zonaw thu hieng mi pathum hai chun Kakching a Press Conference huna an hril. Tuta \um Lak Sabha election chu BJP candiate phawt an thlawp ding thu an puong a nih.

cM Mr N. Biren Singh-in Mipuihai

chibai a bukimphal: Tlan hrat ve tak Chief Minister Mr N. Biren Singh chun, Krishna Jan-mashtami le inzawmin, hi ni pawimaw tak insertuhai po po ditsakna chibai a buk a, inhawi taka hmang seng dingin ditsakna an hlan bawk. “Lord Vishnu insiem danglam vawi 8-na nia ngai, Lord Krishna pi-eng champha inserna hin khawvela suol dona kawn-gah umzie neiin a mi sukh-rat ngei ka beisei a. Suol po po sukfai dinga hung pieng a ni a. A zirtirna thuhai chu mihriem lungril hriselna ding vawng, harsatna le buoina kara mi sansuoktu a nih” tiin a hril.

Kaina, Andro ah Mass Tree Plantation nei

imphal: Krishna Jan-mashtami ding le inzaw-min, Forest Department chun Kaina Temple, Poir-oukhongjin Yairipok, An-dor A/C, Imphal East ah a telpuia thing phungna hun an hmanga, thing tamtak phun a nih.

Forest and Environ-ment Minister Mr. Thou-naojam Shyamkumar chun, Thoubal Forest Division-in Krishna Janmashtami le inzawmin thing phunna hi an huoihawt hi lawmum a ti thu a hril a. “Hieng ei thing phunhai hin a ram mawina

humhim zingin sukvul pei a ta, sakhuo le history hmun pawimaw tak hi a sukvul zing ding a nih” tiin a hril. Minister hril dan chun, thing phunah hin mi 1, 600 an \hang a. In 800 laia in tina member pahni pei, nuhmei pakhat pei \han-gin, youth club members, nupui-papui an \hang niin a hril. DFO N. Ganesh chun, sakhuo le historical hmun pawimaw tak Kaina Tem-ple le kawl lai sukhring zingna dinga thinghai hi phun an nih, tiin a hril. (DIPR)

RSF-in Sept. 10 a Inthawkin FA Nawrpui Thlak Tumimphal: Imphal phairuoma FA thu khek-puina chun zuol tieng a la pan pei a. Reformist Students’ Front (RSF) hai khawmin September 10

a inthawkin FA dodalna nawrpui an thlak ding thu an puong. An pawl thusuokin a hril dan chun, FA hin Ma-nipur inpumkhatna a tawk

siet thei ding niin an lang a, chuleiin, RSF chun Mni-pur ram inchi khat khawm khawidar a phal naw leiin thei tawpin a dodal ding a nih, tiin a hril.

Page 2: Hmasawnna Thar - Neitham Thar/2018/September/HT-03-09-2018.pdf · dia chun sum seng a tlawm pha ding leiin Simultane-ous Election nei dinga rawtna um hi a thlawp thu August 30, 2018

Hmasawnna Thar2 Thlaram (SepTember) 03, 2018 Thaw|anni (monday) arTiCle/healTh & employmenT newS

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor : Asst. EditorJoseph Joute: Co-Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at M/s Express Standard Offset Printers, PKT Street, Central Lamka Churachandpur, Manipur.

EditorialNgaidamna

SUNZAWMNAVAWISUN THUPUITukhawmin tu chunga khawm thupawi nei unla, in-daw tuoin, inngaidam tuo unla, Lalpa chun a ngaid-am ang tak cheu khan ngaidam ve ro.

-KoloSSa 3: 13

Ngaidamna hi a \ha a, a hluin a ropui bawk a nih. Ngaidamna dawngtu le a ngaidamtu hai lawmna le hlimna a pek hlak. Chun, ngaidamna dawngtu nekin a ngaidamtu ni hi a ropuiin a hlu zuol bik. Mihai suk suolna ngaidam theitu chu mi \ha le Pathien thuawi \ha a nih. Thil fe dan ei hang en vang vang a, a tlang-puiin mi \ha han ngaidam theina nun an nei a, mi \ha naw le suol hai ruok chun ngaidamna nun hi an nei ngai naw a, an lungrila um chu hrem le inchawititr (fine) a ni hlak. Ngaidamna ei ti hi mi pahni annawleh mi tam tak kara inhrietthiemna le inremna intlun thei-tu a nih. Hi lei hin buoina le harsatna ei tuok changin ngaidamna hi hmangruoa hmang hlak ding a nih. Thil suk suol thei vawng, tu pawi amani hril thei le tawk thei vawng, tu amani suk hliem thei le sukna thei seng ei nih. Chu huna ei inrem theina hmangruo \angkai tak le pawimaw tak chu ngaidamna hi a nih. Chuleiin, ei cheng tlangna khawvelah hin ngaidamna hi ei nuna thil \ul le pawimaw tak hai laia pakhat a ni a, ngaidamna \hang naw chun midang hai le ei cheng tlangna khawvelah hin inremna \ha lem le inpawna \ha lem hi a hung um thei naw ding a nih. Hi lei tak hin ngaidamna hi mihriem nuna pawimaw bek bek el a nih. Tuhai in am a ni ei pawi an tawk a, ei theida za-wng an hril a, an mi sukna thei ang bawkin tuhai mani lakah thil indik lo ei thawin, ei suknain, an pawi ei hrilin, an nuom naw le dit naw zawng tak an chungah ei intlungtir thei ve zing a, chuleiin, ngaidamna hi mi-tinin ei mamaw a nih. Hieng a ni lei hin ngaidamna nun neitu ni rawp thei dinga ei inbuotsai hi ei thaw ding makmaw a lo ni a, ngaidamna dawngtu nekin ngaidamtu ngirhmuna ngir rawp thei hi ei thaw ding makmaw a ni nawk zuol. Ngaidamna mamaw lo khawpa mihriem \ha le fel famkim a um thei naw leiin, ngaidamtu ngirhmuna ei ngir a hungtlung huna dingin, tuta ei nuna inthawk hin ei chunga thil suk suol paltuhai chu ngaidam rawp thei dinga ei inbuotsai a \ul khawp el a nih. Ei Pathien thu le khawm an mil khawp el a nih. Hi le inruol hin tum lei hrim le hriezing puma ei chunga thil suk suolluitu le, a mi sukna le a mi suksetuhai ruok chun ngaidam an phu lem naw a, ngaidam an \ul naw bawk. Ngaid-am thei ngirhmuna ei um thei ruok chun a pawina a um nawh. Ngaidam \ulhai chu mi \ha naw, thaw suol nei, mi suol le mi dukdak lo hai an ni tlangpui hlak. Ngaidam inhni ding le thupha chawi dinga Thingpui bel khai le ran that tihai hi thil inhawk um a ni naw a, thil inza-kum le thil muolphothlak tak a nih. Amiruokchu, hi khawvela ei um sung hin hiengang thil thaw hi a \ul chang a hung um hlak. Inzakumin muolphothlak hle sienkhawm ei chanah a hungtlung ta ruok chun ngaidam inhni le thupha chawi hi rin lova thaw a \ha. Ngaidamna dawng hi khingtieng pangah chun a ropui a, a hlu hle leiin ngaidam inhni le thupha chawi hi inremna hmangruoa hmang a \ha. Ngaidamna hi a \ha a, ropuiin hlu hle sienkhawm, hrie zing sia thil thaw suol lui hram hram, pawi tawk le hril lui ngathai, indik lo tak le fel naw taka thaw lui hai ruok hi chu ngaidam chi el chu an ni naw a, an suk suolna ang dungzui le ei ram dan anga hrem ngam din-ga Police le Court haiah ei zuolko ngam nuom a um. Hi takah hin chu ei Bible in i venghai hek naw rawh a ti thu hi chu hmang chi niin an lang nawh. Bible thiltum le a umzie hi hriet chieng a, fepui ngam ding a nih. Hek \ul le \ul naw a um ding a nih. Farutu, thamna latu, indik lo taka thil thawtu, mipui chanai fatu, mi indik lo le misuolhai chu ei ram dan anga rorel khum an \ul a nih. Ei Bible khawma roreltuhai chu Pathien ruot an nih a ti a nih. Hiengang mi han khawtlang le kohran ta dinga sum an thaw-lawm rawn lei le sawmapakhat an pek tam lei ela kohran le khawtlangah hai ngirhmun \ha le insang ei inhluotir ding a ni naw a, ei hrilmawi ding an ni naw a, ei chawimawi ding an ni bawk nawh. Hiengang mihai hi ei hnawl ngam ngei ngei ding hai an nih.

hmar |awnG ni lo hmar |awnG indiKa puonG

(letter to the hT editor)

By: L.Keivom

August 21, 2018-a Bible Society of India Baibul sut le inzoma HT fethlenga Lalramhlun, Zote Veng, Rengkai zawna indawn 6 le August 28, 2018-a Secretary, Hmar Bible Translation Committee donna kha point thum chauh hang tuihni ve met inla. pakhatna, Isai 33:21 a “Kheraval a ti hi Hmar \awng indik a nih” ti-a Secretary HBTC hril hi thudika pawmpui a harsa el thei. ‘Kheraval’ hi Hmar \awng a ni naw a, Hmar \awng zepui inthlungna mono-syllabic language leh inzawmna a nei naw a, pollysylabic language group-a inthawk, ka ring dan chun Syhleti Bengali, eini rawiin Tuidung Vai ei tihai, anni rawi khawma hnam \ha loa an ngai le hmusit chei, Tuiruong dunga lawnga fak zawng le sumdawnga inlawn ‘Maji’ ei ti hlak hai \awngkam ei lo haw sawng le mak taka Baibula ei lo hlu lut ni sien a hawi khawp el. Dr. Thanglung inlet BSI sut (1968) a chun, “Chutaka chun LALPA, vadung lien tak tak le, vadung tehai um nghen nghuonna hmun chu, ropuitakin ei kuomah um lem a tih; chuong tui chunga chun indona lawng lientak kheraval nei mi hrim hrim fe naw nih a, lawng lien ropuitak khawma fe khel bawk naw ni” (p.1308) tiin a sie a. Chuong ang char chun Dr. Rochunga Pudaite ‘Hmar Bible’ (1980) sut hmasa taka khawm a sie ve a (p.834), sienkhawm 2002 Edition-a ruok chu ‘kheraval’ ti khah ‘zapna nei’ tiin a thlak tah. Chun, a hrilfie peinaah, “..lawng karna hmawl’ ti ding ni awm a nih. Amiruokchu, ‘lawng karna hmawl’ ti chu lawng lien karna hmawl a ni a, ‘kheraval’ ti tak hi chu lawnglêng zâpna hmawl a ni bîk deu” ti hi UPSC ekzam dawnna ni sien chuh zaa za pei ngei an tih. Lawng karna hmawl (oars) ti tah zinga lawnglêng zâpnaa hril lut nawk chuh “hniek phawi loa khêl hril” ei ti ang hi a ni thei. Sap\awnga hi thumal an inletnaa an hmang tlangpui chu “galley/gallant” a ni a, chu chu lawng lien rak lo, lawng puonzar (sail) 1-3 nei, lawng karfung paruk vel, khing intawna 3 ve ve nei, suok amanih tuolthat an manhai an inkartir hlak, hmelma runna le mi rawknaa an hmang hlak a nih. ‘Kheraval’ an ti hih lawnglêng zâpna hmawl nekin ‘lawng karfung’ ni lemin a’n lang. A ieng khawm chu ni sien, Hmar \awng chu a ni naw hrim hrim. Hi chang ei bi lai hi chik deua ei sui chun thil um tak tak ni loin, Pathienin Israelhai a tungding nawk huna an ngirhmun chel ding muongumzie Isaiin a manghmu dan hril suokna dinga tekhina \awngkama a hmang a nih. An kawl le kienga um khawpui hmingthanghai chu vadung pawimaw kaia um an ni laiin (Babulon chu Eufretis kaiah; Ninevi chu Tigris kaiah; Thebes chi Nile vadung suoah; Rome chu Tiber kamah), anni khawpui Jerusalem chu Pherzawl ang bawka tui kang nghak ngaina, tlangrama um a nih. Chu chu hre zingin, Isai chun an hnam vadungpui chu an Pathien a ni dingzie le hmelma tu khawmin an hung run phak naw dingzie thu a lo ziek a nih. A taka tu chena thil tlung leh an inmil am ti ruok chu tak ram le thlarau rama bel pawl hrilfie dan inpersan hle mei a tih. Eini phak ve tawk chu ‘kheraval’ ti vêl Hmar \awng indik nia ngai pawl le ngai naw pawl inkungfu dam hi a la ni \>k \êk! Isai lekha ziek zaa sawmriet vel hi hlaruonga a ziek a nia chuh thuruongin an mi lo inletpek a, bêlpuia sizo le vawksa hmepawk, changal invuok tawka inhruoi dupa suong zo tah hnunga tui dei inli duma buok angin an soisak niin ka hriet a. Delhi Version-a ruok hin chuh Hebrai \awnga an lo ziek dan angin, hla chu hla angin, kan inlet vawng a. Chuonga inlet chun ei thu buon laia ‘kheraval’ hin hmun a chang ta nawh. Hieng ang hin:Chu taka chun LALPA chu,A Ropuitak ni’ng a ta,Ama chu hnâr tam tak nei,Vadungpui ang ni’ng a ta,Lawng kar chi le lawng lienin,Chu chun lût ngai naw ni hai. pahnina, “Leviticus bung 14 a ‘limlai’ vawi nga lai um hi hmar \awng indik a nih. Hmar \awng \ha le upa ei bân pei chun ei hmar \awng hi hung da nuom hlêng a tih” ti hi a nih. ‘Limlai’ hi Hmar \awng a ni naw leiin Hmar \awng indik a nina ding lem chun \him naa sanghawngsei lut thleng awlsam lem a tih. Hi thil hi tien laia Israelhaiin thil intui, entirnan thautui amanih hriek keng tamzie inkhina dinga an lo hmang hlak, tu laia litar (litre/liter) ei ti ang hi a nih.

Khawvelin ‘metric system’ ei hmang hnung hin thil inkhina khâp, piu, tawng, hlam le a dang dang ei lo hmanghai kha awlsam takin a hung chawk ruol vawng a. Kha hmaa Baibul inlet sukkhautaktu laia mi, thil inkhina le bukna (weights and measures) kha metric system hnuoia a tlukpui ni dinga an hung hisap suok hnung chun inlet sin nasa takin a sukzangkhai a. Hi metric system hi Delhi Version-ah chu kan hmang tah leiin, a theina taphawtah, chuong ang vawnga inchuon chu a ni tah leiin, ei \awngkam buon lai “Limlai” ti khawm hi “hriek litar hmun thuma \hea hmun khat” ti a hung ni ta a, ngai buoi thei a ni ta nawh. “Limlai” ti ringawt el chuh ieng lai huna inthawka ei \awnga hung inlimlai am a na ti ka hriet nawa chuh Baibul inlet hmasatuhai khan an lo inlimlaitir a, a law ngaina hre loa Dr. Thanglungin ei Baibula a lo hlu lut ve mop a nih ti ringhla a um nawh. Hi \awngkam hi hmang loin Mizo (Lushai) – O.V.Reference, 2003 chun ‘log’ ti a hmang a, Kuki-O.V.Reference 2008 khawmin ‘log’ ti a hmang ve a, footnote-ah ‘Log-Thao le twi te na’ tiin a sie mawp a. Tiemtuhaiin a mik a mak an hriet ring a um nawh. Mizo (Lushai)- C.L.Re-edited, 2005 chun DV-a kan sie dan angin “oliv hriak litar hmun thuma \hena hmun khat” tiin hriet theiin a hung sie ve tah a nih. pathumna, “Ni kum, Hmar Holy Bible Revision thaw tawm khan spelling indiknaw, inlet kimnaw, le Hmar \awng indiknaw hmuhai chun Translation Secretary kuoma hung pe dingin inhriettirna siem a ni a, mi \henkhat chun an hung pêk ngei a, lawm a um hle. Tu ruok hin chu siem \hat a vawikhat inkhel a ni tah. Pu Ramhlun khan Editor kuoma a thawn ni sien khawm, a thuziekhai kha hrilzau met nuomna ka nei” ti le “Tuta hnung chu Bible thu siem\hat \ulhai chu chanchinbua insuo lovin mawphurtuhai kuomah pek ni hlak sien, ti hi Translation Committee dit dan a nih” ti hi zawna danghai maksanin hang thluoi met \ulin ka hriet. Tlâng hrieta ei Baibul inlet fuk naw dan phawrna chu kum 50 lai liem taa Hebrai 12:1 ei inlet danin duthu a sam nawzie thu EI BAIBUL HI ti ka ziek kha a nih. Chu chu HSA magazine Inchuklai Nun-ah an hung insuo a, Pathien thu sawiselnaa ngai thiempu \henkhat nak a khîk a, an mi hung inbauh tlier tlier a. Edition thar a hung suok chun ka artikul khah a thlawn nawh ti ka hriet. Chu hnung chun Baibul chang \henkhat ei inlet dan le ei \awngkam hmang \henkhatin Pathien thu a kalzie thu artikul iemani zat ka ziek bawk a. Chanchinbua insuo kha muolpho thlaka an hriet leiin ka’n suo hmain a kawpi pein an ngaidan kan dawn hlak a. Insuo naw hrâm dingin an mi ngen hlak leiin kut ka kei nawk hlak a. Ei mi le sahai an la mawl si a, an Baibul hmang lai buorzie a ngiel a ngana ei phawr lang chun, Setanin remchanga lain, mawl taka Pathien an ringna chen khawm inphet phanain hmang rawi an tih ti inlauna ka nei lien leiin, thil dang ka buoipuisan a. A zawna India ram puo tieng kum 21 kan thang hnunga kan hung kirin, ei Baibul pangngai bawk ei la kep furzie le ei sermon thlak nuom dan khawm Pathien thutak nêka lung innona tieng khik le pawl \anna tieng awn zawnga thle a la ni zing a nih ti ka hmuin lung a dawng hle a. Kawng dang zawnga ngaituo ruok chun, hi ngirhmun hin Baibul inleta thi le thau inpawla \hang dingin a mi cho suok a nih ti ka hriet a, vangduoi-vangneiah ka’n ngai a. Ei hma elah Holy Bible ei nei \anna champha vawi 50-na lawm dingin ei insingsa mup mup niin ka hriet a. A champha ei lawm ding takin kum sawmnga sunga hma a sawn dan thlirin, phek tin deuthawa siem phuisui ngai inthir fek fuk ngaisak nachang hre si loin, a ieng tak am a na ei lawm ding ti hih ngaituo tham a tling. HBTC inti ngam ei um si chun, ieng leia lut chil a, a’n hnawkna po po inthiel fai ei tum naw am a na? Ieng leia chanchinbua chai le ngaidan inhril tlang dam hi lawm tah neka ei pheng tum lem am a na? Baibul \ha nei ei inbeisei chun tlawmngaia chanchinbu fe thlenga zawna indawn pei Lalramhlun hai ang dam hi a za ruol ei nei theina dingin Baibul neitu Pathien kuomah hni lem ei tiu. Delhi tlanga khawm hin Delhi Hmar Bible Translation Committee (DHBTC) kan um a, Delhi Version-a hriet thiem harsa an tihai le inlet dan indik lem ni-a an hriet hung hriltuhai hi Baibul \ha lem ei nei theina dinga hmakhuo ngaitu an nih ti kan hriet leiin kan lawm a, kan hmang \angkai bawk. (August 31, 2018, Delhi).

Mi 48 chargesheet an file khumGuwahaTi: June 8, 2018 a Karbi Anglong district, Assam-a naupang inruhmang nia intuma ruol-cham tlangval pahni- Ni-lotpal Das (29) le Abhijeet Nath (30) hai mipuiin an sawisak le vuok hlumna le inzawm khan Assam Po-lice chun Inrinni khan phek 844 zeta sa mi 48 hai chunga Chargesheet an file khum ta niin Assam Director General of Police Kuladhar Saikia chun Guwahati hmuna press conference huna a hril. Nilotpal le Abhijeet Nath hai kha Karbi An-glong-a Dokmoka police station huomsunga Kangth-ilangso waterfalls-a picnic a fe, an hung kir tieng Panjuri Kachari hmuna mipui pung-khawm han an motor suk-chawla naupang inruhmang tia intumna leia an sawisak hlum a nih. Das hi sound engineer,

Mumbai hmuna sin thaw le Nath hi Guwhati khawpuia sumdawngtu a nih. Mipui hai khan Das le Nath an vuok hlum el chau ni loin an motor an suksiet pek bawk a, an sawisak lai video khawm social media haiah nasa taka thedar a nih. Chargesheet hi Karbi Anglong District Headquar-ters, Diphu a Chief Judicial Magistrate Court-a peklut a ni a, chargesheet a hin wit-ness mi 71 hming a chuon-gsa bawk a nih. Assam CM Sarbananda Sonowal chun, mipui dit-dan angin a case hi fast track court-a ngaituo dingin a pu-ong a nih. Hi thua mawphurtu taka intum, an motor lo sukchawl dinga khawsung mi hai tele-phone-a hriltu le naupang inruhmang an nih tia thu the-dartu Alfajoz Timung chu bail a insuo mek a nih.

Centre Inter-ministerial team Nagaland an inzin ding

new delhi/Kohima: July 26, 2018 a inthawk Nagaland state sunga ruosur leia tuilien, mimkei le sietna dang dang tlung le inzawma a hmuna thil umdan enfel dingin Sep-tember 4-7 inkar sung khin inter-ministerial team Mizoram-ah an inzin ding thu Prime Minister Naren-dra Modi chun a hril a, a \ul le pawimaw anga sawrkar thlungpuiin \hangpuina a pek ding thu a hril bawk. July 26, 2018 a in-thawk Nagaland state sun-ga ruosur leia sietna dang

dang tlung leia mihriem thina tuok chu 12 an tling ta a, mihriem 3000 chuong chengna ding In nei loin an um mek a nih. State sawrkar chun mimkei le tuilienin thil a suksiet hai siem\hatna dingin Rs. 800 crores vel a mamaw ding niin a hril. Tuta hma khan Nagaland Chief Minister Neiphiu Rio chun immediate relief in Rs. 100 crore lo hung pe hmasa dingin sawrkar thlungpui a lo ngen ta a, sienkhawm pek an la ni nawh.

chun an nuorna la sunzawm nawk an tum thu an puong. MUSU le a thawpuihai chun, Septe. 1-a Prof. Pandey-in ama ‘\awngbau order’ hmanga MU Vice Chancellor post a hung chel nawkna le inzawma hrilfiena MHRD-in Sept.4 chena a hung siem naw chun nuor an sunzawm nawk ding thu an rel. Emergency Meeting chun, ama \awngbau order-a VC post a chel nawk hnunga thusuok a siem, MUSU le MUSA hai hnawlna (ban) hi, leave a lak (ding) hun sung dinga thaw a ni leiin ‘null and void’ (iengmalo) anga puong din-gin an ngen bawk a. Prof. Pandey’in ‘dictator’ anga ro a hung relna hi an dem hle thu an puong bawk. MUSU thusuokin a hril pei dan chun, tuta an thil ngen anga MHRD-in thil a hung siemfel vat naw chun, student hai nuor nawkna ding chu tuta hma po po neka nuorna nasa la ning a ta, ieng anga nasa am a suok ding an hril thei naw thu an hril. Hi thua State sawrkar (Chief Minister) khawm signa-tory pakhat ni sia iengkhawm hril le thaw a nei nawna thuah ‘chau’ le ‘pau zo lo’ tiin an hril bawk. Official thusuok dangin a hril dan chun, Prof. Pandey-in a sin a hung join nawkna thu hi State sawrkar thuneina hnuoia um an naw leiin state-in a hrietpui naw a. Centre tienga inthawka thu leia hung join niin a hril. Hienglai zing hin, thudawngna dangin a hril dan chun, Prof. Pandey hin MUSU le MUTA hai hekna hi anni nuom zawnga thil infetir an tum an thei naw leia an nuor niin a hril a. Anni (student) hai thil thaw indiknaw vekin student hai a chawkbuoi ta niin a hril. Chubakah, MU administration an nuom nuoma an thu-nun thei naw leiin ‘daltu’ taka an ngai (ama) sawndawk an tum a na, an intumnahai khawm belchieng dawllo, a tak um lo boruoka vuong mei mei niin a hril a. An mi le sa, an thunun thei ding chau MU staff ah sie an tum niin a hril bawk. MU adminstration thuah hin ATSUM khawmin MUSU hai chu anni ‘interest’ zawnga thil thawah a lo in-tum ta bawk a. Tribal le Vaihai neksawrna a nih, tiin a lo hril tah.

MU VC Prof. Pandey’n MUSU le MUTA a ban

September thla lailung vel khin expert hai leh Parliamen-tary Standing Committee report hriltlang dingin Seminar nei a la nih ding thu a hril bawk. “Hi Seminar-a thutlukna le Recommendation hai chu Centre le State sawrkar hai thawn ve ve ning an tih” tiin, mipuihai chu an thlawpna leiin lawmthu a hril a, thlawp pei dingin a ngen nghal bawk. (PNS)

UCM-in Article 371 (A) sit-in rally

SYO Simveng Unit \huoitu ding haiCCpur: September 2, 2018, 2:00PM khan Simte Inn, Simveng, CCPur-ah Simte Youth Organisation (SYO0 General Hqrts in-rawinain kum 2018-2021 sunga Simveng Unit SYO \huoitu thar ding hai thlang-na nei a nih. President dingin H. Thangmuanlun; Vice Presi-

dent in Th. Lamkhohau; Sec-retary in Dr T. Tunlalmuan; Asst. Secy. in Joseph Thang-minlun; Fin. Secy. in S. Khamkhanmang; Treasurer in Reena G. Sawnmawi le Info. Secy. dingin H. Khu-plianjohn, H. Dousuanlian, Chinsuan Seldou hai thlang an ni a, Val Upa dingin mi 6 thlang an ni bawk.

MU thuah Sept. 3 in joint meeting a koimphal: Manipur Uni-versity Vice Chancellor AP Pandey in University Vice Chancellor sin a hung chel \an nawk le inzawma MU chungthuah Manipur University Students’ Union (MUSU) chun Septem-ber 3, 2018, 1:00PM hin

MUTA Office-ah CSOs, Student’s Organisation, Meira Paibi le local clubs hai meeting a ko. Meeting huna hin Organisation tina inthawk palai pahni pei tir dingin L. Kennedy, Gener-al Secretary, MUSU chun ngenna a siem.

Pothasang Online Web Portal thar a hawngimphal: Director of In-formation and Public Re-lations, Manipur Mr. H. Balkrisna Singh chun, zani khan manipur Press Club ah Pothasang Online Web Por-tal thar a hawng. Hi Web Portal thar thupui chu “Ser-vice Through Information” ti a nih a, khawvel hrieta state news pek suokna a nih. A thiltum tak chu, tulai khawvela negative le posi-tive impact hai, abikin tech-nology hmangna kawnga a \ha le \ha nawhai \hangthar peihai hrilhriet a, lampui in-dik kawkhmua \huoi a nih. Khuol lien anga thu hrilin, Mr Balkrishna chun, a sur a sa hnuoiah rinum pawisa lova ni tina thil tlunghai mipui inhriettirna dinga media person hai sinthawna chu ngaisang-um a ti thu a hril a. DIPR mawphurna khawm media agencies hai hmanga mipui le sawrkar inlaichinna siem\hat a nih tiin a hril.

“Tulai hin information technology ah danglamna le hmasawnna nasatak a um tah a. News Portal, web page/portal, print le electronic media hai ah. Ei Fundamental Rights laia pakhat Freedom of Expres-sion pomote-na khawm a ni bawk a. Digital media chun traditional media a thleng tah a, an hrat lem a, an in-rang lem tah bawk. Internet zarin ei culture le tradition hai khawm khawvel hriet an ni tah, tiin a hril. A hril pei dan chun, DIPR chun pressmen hai ta

dinga ham\hatna chi hran hran, welfare schemes le pension le advertisement policy hai a siem a. Press-men hai zalen taka sin an thaw theina dingin Press Identity Card khawm a pek suok thu a hril a. Journalist hai \hangpuina ding Ma-nipur Journalist Welfare Schemes khawm Journalist han an dawng thei zing ta niin a hril bawk. Pu Balkrishna chun, web base media peson hai khawm ni tina information internet-a zieka upload-tu an nih leiin DIPR a inthaw-

ka a thangpui theina lam hung dapin thei ang angin a \hangpui ding niin a hril. Stakeholders hai chu digi-tal base news portal hai ta dinga Policy \ha hung thaw lawm dingin a ngen nghal. Guest of Honour Mr S. Indrajit, Retd. Asst. Profes-sor chun, tulai chu media hi a pawiawm tah hle a, Democ-racy innghatna dinga Fourht Estate ti a ni tah. Tulai social media lem chu thi a thaw thei ta em em a, mi a suksietin a siem lien thei ta tiin a hril a. Hmang dan khawm fimkhur a \ul thu a hril. Media chun milien milal hai a sukthlukin a tungding thei thu hrilin, tuta web page buotsaituhai inpak an um thu, abikin Khelen Thokchom Memo-rial Trust Fund an siem khawm chu a lawmpui thu a hril. Functional President Pu N. Tombiraj Singh le mi dang dang khawmin an uop. (DIPR)

Weapon display –career counselling

imphal: Red Shield Di-vision, Senapati Brigade hnuoia Jwalamukhi Battal-ion chun Septmber 2, 2018 khan Motbung Village-a an company base-ah Weapon Display-cum-Career Coun-selling an huoihawt. Hi huna hin students 300 chuong le teachers 10

an \hang a, student hai chu sipai lut theina dinga thil \ul le pawimaw hai hrilhri-etna nei bakah October thla lailung vela Churachandpur District-a Army Recruit-ment um ding chungchanga online application pek thei a ni thu hai hrilhrietna an nei bawk. (PIB-DW)

Page 3: Hmasawnna Thar - Neitham Thar/2018/September/HT-03-09-2018.pdf · dia chun sum seng a tlawm pha ding leiin Simultane-ous Election nei dinga rawtna um hi a thlawp thu August 30, 2018

laKTawi

3Thlaram (SepTember) 03, 2018 Thaw|anni (monday) naTional/inTernaTional & adverTiSemenT Hmasawnna Thar

2,3,4,6,8,10,11

UP-ah ruosur leiin mi 16 thi, 12 hliem

luCKnow: Uttar Pradesh-a chun darkar 24 liemta sung khan ruosur leia sietna dang dang tlung leiin mi 16 in thina an tuok a, midang 12 in hliemna an tuok bawk niin Pathienni a official thusuok chun a hril. Inrinni khan Shahjah-anpur a chun ruosur le |ek tla leiin mi 6 zetin thina an tuok a, midang 7 in hliemna an tuok bawk a nih. Mihriem el bakah ruosur leia sietna tlungah ran 18 in thina an tuok ta bakah In 461 vel a suksiet ta bawk niin official thu-suok chun a hril.

Eksiden-ah sung-khata mi 4 an thi

Jaipur: Rajasthan a Dausa district a chun zan-ikhan Mahuwa Police sta-tion area-ah Car le Truck inbaw leiin Car a chuong sungkuo pakhata mi 4 in thina an tuok a, nuhmei naupang pakhat na takin a hliem. Hi thil tlunga thi hai chu Bhagwan Sahay (56), a nuhmei Chandrakala (50) le a nau pasal Deepak (35) le a naupa Lakshya (10) hai an ni a. Hliemna tuok chu Deepak naunu Deepa (4) a nih.

Kerala CM Doctor pan din-

gin US-ahThiruvananThapuram: Kerala Chief Minister Pina-rayi Vijayan chu United States (US) Mayo Clinic a inenkawl dingin Pathienni khan Kerala suoksanin US a pan a, chawlkar thum vel hnungah a hung kir nawk ding niin official thusuok chun a hril. A umnaw sungin Indus-tries Minister E.P Jayara-jan chun Kerala tuilien le inzawma CM’s Disaster Relief Fund (CMDRF) a thawlawm hung lut hai lo dawngsawng a tih tiin Chief Miniters office thu-suok chun a hril. Vijayan (73) hi a hma chun August 19, 2018 a fe tum le September thla lailung vela hung kir nawk tum a ni a. Sienkhawm, a state sunga tuilien nasa tak tlung leia damdawi inen-kawl dinga US inzin a tum hi a \hul nawk a nih.

A date of birth sukdanglam leiin

IAS officer manSrinaGar: Jammu and Kashmir-a senior bureau-crat, Commissioner/Sec-retary to the Government, ARI and Training sin thaw lai mek Mohammad Mehraj-ud-din Khan chu a service record-a a date of birth a lo sukdanglam leiin Crime Branch han an man. Crime Branch in Gen-eral Administration Depart-ment fethlenga sawrkar-a inthawk record a dawng dan chun Mr Khan date of birth chu November 9, 1958 a ni a, sienkhawm a service record enfel a ni hunah a date of birth hi No-vember 9, 1961 tiin an ziek a nih.

Figher 126 mamaw lai iengleia 36 chau inchawk am?- congress

maThura: Congress chun, Rafale Jet fighters 126 mamaw a ni lai iengleia Na-rendra Modi sawrkarin France compa-ny DAssault Aviation-a inthawk 36 chau inchawk dinga inremna a ziek am a nia? tiin indawnna a siem. Indo vuongna Rafale jet 126 mamaw a ni lai NDA sawrkarin 36 chau inchawk dinga pact a ziek hi thil mak a nih tiin Congress national spokesperson Priyan-ka Chaturvedi chun a hril a, thil inhmaw a ni chun iengleia French Company chu

vawikhat thua hung pek el dinga a ngen naw am a ni a tiin an dawn a. Indik taka thaw a ni chun iengleia sawrkarin hi deal chungthu Joint Parliamentary Committee (JPC) in a suicieng ding a \i am a nia tiin an dawn bawk. Sawrkar chu ram interest hnawla a ruol\ha millionaire ditsakna pein an tum bawk. Iengleia vuongna man Rs. 526 crore a inthawk Rs. 1,670 crore a pung thei am a ni a, Prime Minister in dawnna pe ngei raw seh tiin Chaturvedi chun a hril bawk. Hieng laizing hin Union minister Arun Jaitley chun sawrkarin fighter jet an chawk ding hi UPA huna nekin 20% a inhnuoi lem niin tulai hnai khan a hril. Kum 2015 khan, kha huna defence minister Manohar Parrikar chun, sum seng a tam taluo leia a hmaa 126 inchawk dinga ti chu 36 chau inchawk dinga thutlukna siem niin a lo hril a nih.

Assam mi Ranjan Gogoi chu Supreme court cJI thar a hung ni ding new delhi: India rama Court insang tak Su-preme Court of India (CJI) a Judge senior tak Justice Ranjan Bobi chu tuta CJI ni lai mek Dipak Misra pension hunah Chief Jus-tice, Supreme Court a hung ni ding a nih. Fedan pangngai dung-zuiin Chief Justice ding sukfel nghal a ni theina dingin Chief Justice chun a pension na ding ni 30 la bakah ama thlaktu ding a recommend ding ti a ni a, hi dungzui hin CJI Dipak Misra chun Justice Ranjan Gogoi chu ama thlaktu din-gin recommendation a pek ta niin thu dawngna chun a hril. CJI Dipak Misra hin 28 August 2017 a inthawka kha Supreme Court Chief Justice sin hi a lo chel \an a

nih. CJI Dipak Misra rec-ommendation hi sawrkar thlungpuiin a pawmpui chun October 3, 2018 khin Justice Gogoi chun President Ram Nath Kov-ind hmaah Supreme Court Chief Justice dingin intiem-kamna a nei ding a nih. CJI ni lai Misra hi October 2, 2018 a pen-sion (retire) ta ding a ni a, sienkhawm October 2 hi

Mahatma Gandhi piengch-ampha national holiday a ni leiin October 1, 2018 khi a office kai nuhnung tak ni a ni ta ding a nih. CJI thua hin Union Law Ministry chun Au-gust thla tawp khan Chief Justice chu ama thlaktu (successor) ding ruot/rec-ommend pe dingin a lo inhrittir ta hrim a nih. Justice Gogoi hi Assam mi a ni a, Assam-a Na-

tional Register of Citizens (NRC) updation thawna fe mek enkaitu dinga ruot special bench inrawitu a nih. Justice Gogoi hi kum 1954 a pieng niin, 1978 khan Bar a zawm a, February 28, 2001 khan Gauhati High Court-ah Per-manent Judge dinga ruot a ni a. September, 2010 khan Punjab le Haryana High Court tieng sawn a ni a, a kum nawk February, 2011 in Punjab le Haryana High Court Chief Justice dinga ruot a ni a, April, 2012 khan Supreme Court-ah Judge dinga hlangkai (el-evated) a nih. Justice Gogoi hi No-vember 17, 2019 a a sina inthawk pension ve ta ding a nih.

PM in VP Venkaiah Naidu office kum khat tlingna lekhabu a tlangzar

new delhi: Prime Min-ister Narendra Modi chun Pathienni khan Vice Presi-dent Venkaiah Naidu in of-fice kum khat a hluo tlingna le inzawma lekhabu siema um “Moving On… Moving Forward: A Year in Office” ti chu New Delhi hmuna a tlangzar. PM Modi chun, Mr Naidu in kum khat office a hluo sunga Parliament sung

le puoa sin a thaw hai kim-chang taka ziekna report card a siem thei chu an pak hle thu a hril a, Mr Naidu chu kum tam tak a lo thaw tlangpui ta a ni leiin thil dang popo neka discipline ngaipawimaw, hun vawng-dik mi a ni thu a hril. Thaw dinga pek hai hrim hrim fimkhur tak le a hun taka sukpuitling hlak mi a ni thu hrilin, Pradhan

Mantri Gram Sadak yojana khawm hi ama inrimna zar lieu lieua hung puitling thei a ni thu PM Modi chun lekhabu tlangzar huna thu a hrilnaah a hril. Mr Venkaiah Naidu chun, hi lekhabu insuo a nina san hrilin, langtlang taka thil thaw ngaipawimaw mi a ni leia mipui han a sinthaw hai langtlang taka an hmu le hriet theina ding beiseina leia in-suo a ni thu, ram ta dinga thil pawimaw a ni chun political party hai khawm ngaidan inkalna hai hnawl a, lungruol taka an thawtlang a pawimaw thu a hril. Lekhabu tlangzarna huna hin PM hlui hai HD Deve Gowda le Manmohan Singh hai bakah Lok Sabha Speaker Sumitra Mahajan, Finance Minister Arun Jait-ley le midang dang an \hang.

Rambung 3 sir dingin President an zinsuok

new delhi: President Ram Nath Kov-ind chu rambung pathum- Cyprus, Bulgaria le Czech Republic hai sir dingin Pathienni zingkar khan New Delhi suoksanin Cyprus a pan. President hi zani chawhnungtieng khan Cyprus tlung a ta, Cyprus President Nicos Anastasiades inhmuiin University of Cy-prus ah lecture pein house of representative-ah thu hril bawk a tih. A cham sungin Cy-

prus a India mi um hai inhmupui bawk a tih. Thawleni khin Bulgaria pan nawk a ta, Bulgaria President Radev le Prime Ministr Boyko Borissov hai inbiekpui a ta, business forum le Sofia University ah lecture pe bawk a tih. Zirtawpni khin Czech Republic tlung a ta, Czech President Milos Zeman leh an ram pahni han inlaichinna \halem an nei thei dan ding le thu dang dang hriltlang an tih. Kovind hin ram pahni haia business representatives hai hmaah thu hril a ta, Charles University student hai inpawlpui bawk a ta, Pathienni in Delhi hung tlung nawk a tih. President Kovind hi Ministr of state for Agriculture & Farmers Welfare Parshottam Khodabhai Rupala le MP pahni han an zui bawk.

Rijiju in Movelo Cyclothon a vai

liemnew delhi: Union min-ister of state for Home Af-fairs Kiren Rijiju chun Pa-thienni zingkar khan India Gate-ah NITI Aayog huoi-hawt The Delhi Movelo Cyclothon a vai liem. Ruo sur sienkhawm Cyclothon vai liemna huna hin cyclist tam tak an \hang. Mr Rijiju chun, World class city chu a him ding a ni a, cycling friendly a ni bawk ding a nih tiin a hril. NITI Aayog CEO Am-itabh Kant chun, zalen le awlsam taka fe le hung thei mobility hi a pawimaw hle a, India ram khawpui le tlangram haiah bicycle neka mobility \ha lem a um naw a, cycle tlan hi hrisel lem na ding el chau ni loin khawpui boruok sukpawrche ding nasa taka sukkiemna dinga pawimaw a nih tiin a hril.

Robert Vadra le Haryana CM hlui hai FIR file khum

ChandiGarh: Hary-ana Police chun Congress leader Sonia Gandhi mak-pa Robert Vadhra le Hary-ana Chief Minister hlui Bhupinder Singh Hooda hai chu Gurugram land del thuah FIR an file khum. FIR a an ziek danin Mr Vadra’s Skylight Hospital-ity Pvt. Ltd. chun Mr Hoo-da Chief Minister a ni laiin Gurugram hmunah ram Rs. 7.5 crores in an chawk a, a hnungin company chun realty major DLF kuomah Rs. 58 crores in a zawr nawk niin an ziek.

(3,4)

sIelMAt CHrIstIAn HOspItAl And reseArCH Centre

dr Chongrolien Chonzik m.S (laparoscopic Sur-geon) pan nuom hai chun September 7-11, 2018 chen Sielmat Christian Hospital ah zing Dar 10.A.M ah pan thei ning atih. Phingpui (Stomach), Pile (Hemorrhoids), Mit (Cholelithiasis). KAL (Kidney), Rilphir (Appendi-citis), Panginbawk (Swelling), Awrpuom (Thyroids), etc. tienga harsatna neihai khawma pan thei ning ata, Key hole operation/operation thaw nuom hai khawma thawthei ning a tih. registration Fee rs.300/- ning ata, ticket khawm 7:A.M-6:30P.M chen booking thaw thei ni bawk a tih. Contact:- 919862853047

Amsterdam-a Chemte-a Mi Beitu Kha ‘Terrorist” A Nih: PoliceamSTerdam: Zani laia Amsterdam khawpui Central Station-a chemte hmanga mi suntu khan ‘Terrorist motive’ a nei a, helpawl le inzawmna nei a nih tiin Amserdam police hai chun an hril. Zirtawpni khan chemte chawiin Central station laia American mi pahni a sun a. Police han an inhuol khuma an man tah a nih. Police hai hril dan chun, mana um pa hin Germany ah residency permit a nei a, chutaka inthawka Netherlands hung lut niin an hril.

Police han thu an indawn hnung hin an lo ring ang a ni nawzie an hmu a. Anni chun, mi naran mei mei tourist hai le insukbuoia lungsen ni dingin an ring a. An hei dawp chienga, a umdan le thil neihai an check

naa inthawkin helpawl le inzawmna \ha tak neia buona lien lem suksuok tum a nih ti an hmusuok tah a nih. Terrorist member nia an hriet pa hi Jawed S tiin an ko a. American tourist hliemhai ruok chu an hming an tarlang

nuom nawh. Hospital ah admit an nih a, an inrik taluo naw leiin an insuktir nawk nghal. Dutch Prime Minister Mark Rutte khawmin Twitter ah attack hi a confirmed a, terrorist le inzawmna nei a nizie a hril bawk. Hi lei hin police investigation khawm chu tieng awna fepui a nih tiin a hril. Amsterdam City Hall chun Germany police khawmin data iemani zat an lak khawm taa, chu hai leh chun suizui pei ning a tih tiin, network lien lem huot dawk an inbeisei a nih.

IS Do Dingin Iraq-in Rambung Pathum Sipai Hotuhai Meeting KobaGhdad: Kum li vel liemtaa Middle East a inthawka Muslim lalram ‘celiphate’ indin thar tuma ISIS helpawlhai hmalakna theitawpa an tukdawla khawpui haia inthawka an hnawt suok deu vawng tah hnungin, inkap a la chawl hmak thei naw zing a. Khawvela Muslim Arab rambung hai thovin IS helpawlhai tukdawlna dinga \hangruolin an bei hrawnna le inzawmin, Islamic helpawlhai kut tuor nasa tak Iraq chun ISIS helpawl dotu rambung Syria, Iran le Russia a military officer hai meeting a nei pui. Helpawl dona ding chun an \hangruol hle. Iraq chun, Syria rama inbikna puk tamtak la neia a hriet IS helpawlhai tukdawlna ding chun \hangruol a \ul zie a hriet a. An ram Baghdad le Mosul haia inthawkin hnawt dawk an nih taa chu Syria ramah kul an la nei zing ti a hriet leiin a nuom rak naw san Syria le Iran hai khawm thawpui a tum ta a nih. Iraqi defense ministry chun, an fielna angin, deputy chief of staff pei i \huoi ram palaihai chu an hung tlung tah a. Helpawlhai do tlang dan dinghai rel an tih, tiin thusuok a siem. Iran hi inhma chu Iraq le indo hlak

a nia chu, tuhin Islamic helpawlhai dona kawngah Iran le Syria le thaw tlang an nih. Russia khawmin Syria President Bashar al-Assad \hangpuiin helpawlhai a do bawk. Kawng khatah, Russia le Syria in ‘helpawl’ tia an dohai hi chu President kaltu Syria mi tho armyhai, US-in a \hangpuihai kha an nih a. Anni karah hin Islamic helpawl tak tak ISIS hai an hung tlazep ta leiin ‘helpawl’ tiah khawm hin chi hni ang an nih tah a nih. Hieng rambung palihai hin \hangruolin ISIS helpawlhai Syria le Iraq a inthawka an hnawt suok tah a, tlawmte chau an um tah. Khawpuia inthawkin an hnawt suoka

chu tlangrama hai an intawm nawk pei a nih. Mak danglam takin, hneban taa an inngai lai, IS hai hotu Abu Bakr al-Baghdadi chun, a rawihai hmaah thu hrilin, sawrkar an dona chu sunzawm pei dingin an fui tawl a nih. Jihadist expert Hisham al-Hashemi chun, tu tak hin Iraq sunga biel pali, Iraq po po deu thaw, ah IS fighthers 2, 000 vel an la um niin a hril. “An thiltum chu ‘hnawt suoktuhai chunga phuba lak’ a nih” tiin a hril. IS hai hin Iraq le Syria haiah tlawm hai sienkhawm, Syria tieng inhemin an bei nawk chiem a, mi 250 neka tam an thi nawk tah.

US Military in Pakistan aid 300million dollars a kanselwaShinGTon: Pak-istan-a terrorist hai tuk-dawlna kawngah a thaw tawknaw leiin US Milli-tary chun Pakistan kuoma Coalition Support Fund (CSF)/ military aid a pek ding dollar 300 million chu

kansel dingin thutlukna a siem. Amiruokchu, US Congress in an pawmpui a la \ul ding a nih. Mr Donald Trump in August, 2017 inthawk US President sin a hung chel hnung khan terrorist hai

tukdawlna kawnga Paki-stan in a thaw tawk naw-naa hin policy thar siemin a fir hle a. Tukum January thla khawm khan Pakistan kuoma security assistance dollar 1.15 billion chuong zet a lo suspended ta a nih.

Defence minister in J&K Governor an hmupuiSrinaGar: Defence Minister Ms Nir-mala Sitharaman chu zanikhan Jammu and Kashmir-ah an zin a, Srinagar hmu-nah Jammu and Kashmir Governor Satya Pal inhmupuiin a state sunga security ngirhmun a hriltlangpui. Ms Nirmala Sitharaman hi Army Chief General Bipin Rawat in a zui ve. Tulai hnaiah terrorist han ramri kana India ram hung lutruk an tumna pung pei le Kashmir phairuoma anti-militant operation thaw mek le inzawma Defence

Minister hi Kashmir-a inzin a nih. Hi baka hin Urban local bodies le Panchayat elections hung um ding chun-gchang, lampui siem\hat dan ding, a bikin Ladakh region a lampui hai siem\hat dan ding chungchang khawm an hriltlang. Ms Sitharaman hin General Rawat leh northern Kashmir-a forward post ‘Balbir Post’ khawm an sir a, sipai hai inbiekpui-na a nei bawk. Ms Sitharaman hi India defence minister hai laia Balbir post sir hmasa tak a la nih.

President in Bill a pawmpuinew delhi: President Ram Nath Kov-ind chun ramsung, a bikin Mumbai khawpui sunga building \awp le chim thei dinga \itthawng um hai \hiek a siem\hat theina ding The Maharashtra Apartment Ownership (Amendment) Bill, the Gujarat Agricultural Lands Ceiling (Amendment) Bill 2015 le The Gujarat Agricultural Lands Ceiling (Amend-ment) Bill, 2017 hai chu pawmpuiin hming a ziekhnan tah. The Maharashtra Apartment Ownership (Amendment) Bill thar dungzui hin Mumbai khawpui sunga building \itthawng um hai chu a neitu remtina kher \hang loa majority con-sent/remtipuinain siem\hat thei ding ti a nih. Mumbai khawpui sunga hin building chim thei

ding ngirhmuna um tam tak hai chu flat neitu hai po poin remtina an pek nuomnaw leia building chim thei dinga \ium tam tak a um a. Hi dan thar dungzui chun 51 percent khawmin remtina an pek chun building hlui le \awp hai repair le siem\hat thei a ni ding a nih. The Gujarat Agricultural Lands Ceiling (Amendment) Bill, 2015 le The Gujarat Ag-ricultural Lands Ceiling (Amendment) Bill, 2017 hi kum 1960 a siem Agricultural Land Ceiling Act siem\hatna bill a ni a, hi dungzui hin factories in an huolvel, lo siem le thlai ch-ingna dinga hmang thei nita bawk si lo, hmang aloa um hai chu Industries an operation suk-lien nuom hai kuoma pek theina ding dan a nih.

british nupa innei thar han charter spe-cial train pumpui an lak vawng

nilGiri: England a in-thawk British nupa innei thar hai chun Southern Railways in a service thar tak Nilgiris hills a Mettu-palayam –Udhamandalam inkar-a tlan ding charter special train hmasa tak chu honeymoon hmanga an fena dingin coaches popo

an lak (books) vawng. Special train coaches popo books vawngtu nupa tuok thar hai chu Graham William Lyn (30) le Sil-viya Plasic (27) hai an ni a, tulai hnai ela kha innei an ni a, coaches popo an lakna ding hin Rs. 3 lakh an pek niin Indian Rail-

way Catering and Tourism Corporation website chun a zieklang. Hieng nupa tuok thar hai hih hi chartered service la hmasa tak an ni a, station managers han Mettupalay-am le Coonoor hmun haiah ropui takin an lo lawmlut a nih. Nilgiri hills tourism tiengpang sukhmasawnna dinga Railway Board in mi 120 in\hung theina special train hi Nilgiri mountain railway section-a intlantir a remti a nih. Hi special train hin zani hmasa zing dar 9:10 in Mettupalayam a suoksan a, zantieng 2:40PM in Ooty a tlung.

Kanhaiya Kumar in kum 2019 Lok

Sabha Election-ah ngir a tum

paTna: JNUSU presi-dent hlui Kanhaiya Kumar chunk um 2019 a Lok Sab-ha Election hung um dinga hin Bihar-a Begusarai con-stituency-a inthawk RJD, Congress, NCP, Jitan Ram Manjhi inrawi HAM(S), Sharad Yadav inrawi Lok-tantrik Janata Dal le Left parties hai \hangruolna Grand Alliance nominee a ngir a tum thu a puong. Bihar-a Grand Alliance inrawitu RJD Chief Lalu Prasad le a naupa Tejashwi Prasad Yadav hai bakah Bihar-a Congress leader-ship chun Begusarai seat hi Kanhaiya ngirna dinga inruok dingin an remti ta bawk niin thu dawngna chun a hril. Kanhaiya hi CPI symbol hmanga ngir ding nisienkhawm Grand Alli-ance in an thlawp ding niin report chun a hril bawk. Begusarai hi Lok Sab-ha BJP MP Bhola Singh tlingna biel a nih.

Page 4: Hmasawnna Thar - Neitham Thar/2018/September/HT-03-09-2018.pdf · dia chun sum seng a tlawm pha ding leiin Simultane-ous Election nei dinga rawtna um hi a thlawp thu August 30, 2018

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSThlaram (SepTember) 03, 2018 Thaw|anni (monday)

Premier League:

Man. City, Liverpool, Chelsea, Southampton le Wolves an hratmanCheSTer: Inrin-ni zan khan Defending champion Manchester City chun an home ground City of Manchester Stadium-ah Newcastle an mikhuol a, second-half hnunga Kyle Walker goal hmangin Newcastle 2-1 in an hne. First-half minute 8 naah goal hmasa Raheem Sterling in City ta din-gin goal a thun a, minute 30 naah DeAndre Yedlin chun Newcastle ta dinga a hung thun ve leiin first-half chenah 1-1 in an indraw a, second-half minute 52 naah Kyle Walker chun City ta dinga hratna goal a hung thun a. Inkhel tawp che-nah Newcastle in an thun-gkir tanaw leiin City chun Newcastle hi 2-1 in an hne

ta a nih. An ball possession chu City 79% le Newcastle 21% a nih. City chun season thara hin match 4 an khel ta haiah la lost naw hai sienkhawm kar hmasa khan Wolves 1-1 a an indrawpui leiin point solid point an hmu phak naw a, sienkhawm point 10 hmuin a pathumna in an \hang mek.

Season thar-ah hma \huoi mektu Liverpool chun Inrinni zan khan King Pow-er Stadium-ah a mikhuoltu Leicester City 2-1 in an hne nawk leiin match 4 haiah hratna an la chang vawng leiin point 12 hmu tain hma an la \huoi pei. Liverpool ta dinga goal thuntu hai chu Sadio Mane (10) le Roberto Firmino (45) hai an ni a,

Leicester goal thuntu chu Rachid Ghezzal (63) a nih. Chuongang bawkin Chelsea khawmin Inrinni zan khan an home ground Stampford Bridge stadium-ah Bournemouth 2-0 in an hne nawk leiin match 4-ah point 12 hmuin a pahnina an ni mek. Chelsea ta dinga goal thuntu hai chu Petro (72) le Eden Hazard (85) hai an nih. Inrinni zana match dang haiah Southampton chun Crystal Palace 2-0 a hnein point 4 an hmu ve ta a, Wolves khawmin West Ham 1-0 a an hne nawk leiin point 5 an hmu vetah. Everton le Hudder-sfield chu 1-1 in an indraw a, Brighton le Fulham 2-2 in an indraw bawk.

Serie A:

Juventus an la hrat zawm; Ronaldo in goal la thun nawk lorome: Defending Cham-pion Juventus chun Pa-thienni khan Parma chu an home ground Ennio Tardini stadium-ah 2-1 in an hne nawk leiin season thar-ah match pathum an khel ta haiah hratna an lang chang zar zar leiin point 9 hmu-tain hma an la \huoi pei a. Sienkhawm nipui transfer record euro 100 million-a Juventus in Real Madrid-a inthawka an lak Ballon d’Or vawi 5 zet dawng tah Cristiano Ronaldo chun goal a la thun nawk naw rawp. Goal hmasa Mario Mandzukic chun inkhel \ana inthawk minute 2 naah Juventus ta dingin

goal a thun a. Sienkhawm Gervinho chun minutes 33 naah Parma ta dinga goal thuna an goal bat a hung thunkir leiin first-half chenah 1-1 in an indraw a. Second-half minute 58 naah Blaise Matuidi chun Juventus ta dinga hratna goal a hung thun a, inkhel

tawp chena Parma in a thungkir tanaw leiin Ju-ventus chun Parma hi 2-1 in an hne ta a nih. An ball possession chu Parma 34% le Juventus 66% a nih. Inrinni zan khan Milan chun Roma 2-1 in an hne bakah Inter Milan chun Bo-

logna 3-0 in an hne bawk. Milan hin match 2 ah point 3 an hmu ta a, Inter Milan hin match pathumah point 4 an hmu ta a nih. Juventus dawta hin point 6 ve ve hmu Napoli le SPAL an um a, Sep-tember 3, 2018 zan dar 12 hin Napoli chun Sampdoria inkhelpui a ta, SPAL chun Torino inkhelpui ve thung a tih. Hi taka hratna an chang chun Juventus hi an hnawt-phak ve ve ding a nih. Chun, Thaw\anni zan dar 12 hin Atalanta le Ca-gliari; Sassuolo le Genoa; Chievo le Empoli bakah Lazio le Frosinone hai an inkhel bawk ding a nih.

La Liga:Real Madrid an la hrat pei, Benzema in goal 2 a thun

madrid: Real Madrid chu an star player Cris-tiano Ronaldo in Serie A tieng Juventus zawm san sienkhawm tuta season thar-a hin an la che \ha pei a, Ronaldo an ngai bik nawh. Pathienni zingkar khan an home ground Santiago Ber-nabeu stadium-ah Leganes an mikhuol a, Real Madrid chun Leganes hi 4-1 in an hne nawk a. Karim Ben-zema chun Real Madrid ta dingin goal 2 a thun nghe nghe. Real Madrid in hrat-

na an la chang pei lei hin league fe mekah matches pathum-ah point 9 hmu tain hma an la \huoi pei. Goal hmasa Gareth Bale in minute 17 naah Real Madrid ta dingin goal a hung thun a. Karim Ben-zema chun minutes 48 le minute 61 na haiah Real ta dingin goal a thun bakah Sergio Ramos chun minute 66 naah Penalty hmuin a petlut bawk a nih. Leganes ta dinga goal khat thuntu chu Guido Car-

rillo a ni a, minute 24 naah Penalty hmua a pelut a nih. An ball possession chu Real Madrid 78% le Lega-nes 22% a nih. Chun, Inrinni zan khan Girona in Villarreal 1-0 in an hne bakah Eibar chun Real Sociedad 2-1 in an hne a, Celta Vigo chun At-letico Madrid 2-0 in an hne bawk. Celta Vigo in match pathumah point 7 an hlaw suok ve ta leiin Real Ma-drid dawttu in an \hang a, Defending champion Bar-celona chun point 6 hmuin pathumna an ni mek a, zani zan khan Barcelona hin Huesca an inkhelpui a, an hrat chun Real Madrid an hnawtphak ve ta ding a nih. League table-a point 4 hmua palina ni mek Sevilla chun September 3, 2018 zan sawthnung (12:15AM) hin Real Betis inkhelpui bawk an tih.

Rolling Stone’s Ronnie Nuhmei Sally Nau Inphir Ditlondon: The Rolling Stones member Ronnie Wood (68) le a nuhmei Sally chun kum niin 2016 khan nau inphir an nei a. Kum 40 ni tah Sally chun nau inphir bawk la nei nawk hai sien a nuom thu a hril. The Mirrior le interview an neinaa chun, Sally chun an pa kum 71 nih tah, a lung Cancer khawm a dam tah leiin nau inphir bawk nei nawk a nuom thu a hril a. “Nau inphir ka dit nawk a nih. Kan tam chun kan hlim ding a nih. Inphir dawn an inhawi lem asan chu an inpawl thei a. Inphir nei nawk inlang chun chu iengkim double vawng an tah ding. Kum 40 kan taa chu...in hriet kha” tiin a hril. Ronnie hi ziel a hawp nasa leiin lung Cancer nei a nih a. March khan daktor han ‘all clear’ tiin a dam tah ti thu an puong a. May 2018 khan nau inphir a nei leiin kum 50 ziel a lo hawp tah khawm a nghei hmak a nih. Sally chun, Ronnie Cancer natna thuah,”Mi tukhawm chung ieng po khawm iengtik hunah khawm a tlung thei. Keini chu kan hun tawng ang peiin kan hmang a, hmatieng seitak kan plan nawh” tiin a hril. Ronnie le Sally hi December 2012 khan an innei a, kum 5 chuong an innei tah a, an nau inphir nuhmeite pahni Gracie le Alice an dawn/

enkawl in\awm a nih. Ronnie le Sally inhmuna chu Theatre Royal Drury Lane ah Sally a thawk

lai an inhmu a. Ronnie hi a nuhmei pahnina Jo Wood le an innei lai a nih. Jo Wood chu 2008 khan an \hepui a, kum thum hnungah Sally leh an inzuiin Dorchester Hotel, London ah December 2012 khan Rod Stewart \hina hmangin an innei tah a nih. Music legend Ronnie hin a nuhmei pahnina Jo Wood le khan nau Leah (39), Tyrone (34), Jamie (43) an nei a, 1985-2008 chen an innei a nih. A nuhmei hmasatak Krissy le khawm Jesse (4) an nei bawk a, 1971-1978 chen an innei. Tar hnung a nuhmei pathumna chu Sally hi a nih. A nuhmei Sally thu hi 2016 khan, “Ama le kan nautehai le kan umna na, chu neka hun inhawi lem ka hriet tah nawh. Ka ta dinga \hatak a na, a dang a um tah nawh” tiin Hello! Magazine a hril. “Nautehai khum an hung kaia, an mi hung baw lai lai a, ka ta ding chu hi neka inhawi a um nawh a, paradise ang, vanram inhawi dan ding ka suongtuo ang a nih. A special a nih.Ka vangnei hle” tiin a hril a. Sally khawmin, “Ronnie, an pa, an hmu pha an tha a fana, an phura, an baw nghal el hlak a nih. An hmelah khawm, ‘Yay, nang i nih!” ti niawmtakin an hlim danah an hmu thei tiin an nautehai chanchin a hril.

Janet Jackson a Fans Han Chi (Semen) An Thawn

loS anGeleS: Celebrity hai inditsakna le insawisak danhai khawm a pui thei hep hep hle. Iengkhawm ip a um nawh. Inphawrlang vawngna hmun le nun ram, a hrat hrat dingchangna, nuhmei pasal thil (sex) chu zantieng hme ang chauva titina ram Hollywood ang ah chu, iengkim a vawrtawp a nih. Michael Jackson a unaunu Janet Jackson chu Big Boy TV leh interview an nei a. A fans hai a inthawka a thilthlawnpek dawnghai ieng ieng am nih tah a. A thilpek dawnghai lai iem ‘ho’ a ti taka? An indawn fuk kher kher a. Ama khawm chun ip se se lovin tlang takin a hril. Pasal neia nau a la nei hma a nih a. Janet hril dan chun, a fans pakhata inthawkin bur chite ah pasal chi (semen) le zang fawk

lai lim thlalak a dawng niin a hril. “Thil mak tak tak le ho tak tak khawm ka dawng nuol tah a. |um khata ka thil dawng chu, bur chite pasal chi (semen) le thlalak pakhat, pasal pakhatin a tilte (zang) sukfoka thla an lak lai lim a nih. A nau ka pai ding leiin hienghai hi lo kawl \ha dinga a mi hung hrilna chu a nih” tiin a hril. A fans pa hin, “Hienghai hi lo sie \ha rawh, asan chu ka nau i la pai ding a nih” tiin thlalak leh a hung thawn a, umna address ruok chu iengkhawm a ziek naw niin a hril. Chu hnung chun Janet Jackson hin Muslim Arab hausa pasal a nei a, tuhin thla 18 mi nau pasalte an nei taha, anni ruok chu an in\he nawk tah. Kum 60 tling ve vang tah Janet chun, a pasal Wissam Al

Mana le an in\he a inthawkin a naute Eissa hin a khawsawtna po po a hnem niin femalefirst.co.uk a hril. “Ka hlimna tak chu ka naute ka kutah ka pawma, ka hang kuo hin a nih. A mit meng innui sai ka hei en a, zainem taka ka themhai a mi hung dawngsawng dan hin ka lung a sukno thei em em hlak. Ka fawp laiin, suk in dinga kan awi laiin, hun thienghlim tak kan hmang laiin, hlimna chu khawlai hmunah khawm a uma, a min huol vel vawng hlak” tiin a naute chu a hlimna a nizie a hril. “Hlimna chu Pathiena lawmna hi a nih a. Hlimna chu Pathien kuomah, “Thank you God, for my life, my energy and my capacity to grow to love” ka tih phat hin a um hlak tiin a hril.

Kaia Gerber-in Incheina Thuomhnaw Thar Pholar

loS anGeleS : Kum 16 chuava upa a nia chu khawvela supemodel tlawmte hai laia an lar pawl tak Cindy Crawford naunu nih bawk, ama tawka hming ser \an ve mek Kaia Gerber (16) chu, Ningani khan Chanel le Karl Lagerfeld hai leh thaw tlangin incheina thuomhnaw Collection thar a pholar a, an nal thei hle. REVOLVE ti thupui hmanga an thuomhnaw incheinahai an pholarnaa hin Kaia Gerber chun fashionable deu zakuo insing dum le puonbil insing dum bawk bilin, kawng iner tawnin a ngir a. A dung insang leh pheikhawk insang a la hei bun nawk chu a kur zak zak el a nih. A sam khui namin an tawm a. Nabe rangkachak bein kutsebi a bun bawk a. Simple nal deu a nih. Make-up ruok chu a tak

naw hle a, natural tak a nih. Nude lipstick, hner rawng pangngai deuh, duk tieng an nal a, powder hmu khawp a tling nawh. Eye-brow khawm ‘soft’ hmangin nal dum a hawih nawa, natural a hawih. A complezion chu ‘flowless’ a nih ringawt. Kaia Gerber h i a u pa Presley Gerber, IMG model ve tho leh Karl hai thuomhnaw hi an pholar a. An hei ngir tlang chu an dung an sang \ha ve ve bakah an zen inang bawk, model indiktak piengzie an nei a. An hmel le chang ziehai reng reng ler taluo hai anga in pose kuol vel an um nawh a. Natural deuva an um mei mei khan an nal em em a nih. Kaia Gerber hin West Hollywood-a Social Club pakha t t a d ing in Kar l Lagerfeld hai thuomhnaw a pholar pek a nih a, a event hming khawm REVOLVE ti a nih. Mikhuolhai chun dittawka shopping an thaw zing laiin hla mawi tak tak Charlotte Lawrence a inthawkin an ngaithlak zing thei bawk. Event an nei hma meta a hairstylist Jen Atkin kuoma a hril dan chun, Karl le an thawtlangna chu, fashion khawvela khawpui pahni inlar tak tak Paris le Los Angeles hai a inthawkin kei khawm inchuk dawk le thaw suok ve nei ka nuom a. Paris le Los Angeles intuok tir ka nuom a nih. Hmun inhawi tak ve ve an nih a. A collection khawm hi a cool thei hle a. Karl le inzawm theia ka um hi ka lawm a nih” tiin a hril.

18th Asian Games zo; Asian Games-a medal a lak rawn \um tak niin India chun medals 69 a lak ve

JaKarTa: August 18, 2018 a inthawk Indonesia rama 18th Asian Games chu September 2, 2018 (Pathienni) khan zo a lo nitah. Tuta \um Asian Games a hin India chun Gold med-als 15, Silver medals 24 le bronze medals 30, a rengin Medals 69 lain medal tally-ah parietna in a \hang phak. Tuta \um hi Asian Games-a India in medals a lak rawn \um tak la nia record a nih. Kum 2010 Guangzhou edition Asian Games a

khan India chun medal 65 a lo lak a, kha \um kha Asian Games-a India in medals a lak rawn \um tak a ni a, tuta \um hin a hung kh<mkhel

ta a nih. China chun a rengin medals 289 lain pakhatna an ni a, Japan chun med-als 205 lain pathumna an ni

a, South Korea in medals 177 le a mikhuoltu Indo-nesia chun medals 98 lain pathumna le palina an ni a, Uzbekistan chun medals 70 lain a pangana an nih. 18th Asian Games zo a ni le inzawmin zani zan khan Closing ceremony hmang a ni a, hi huna hin Indian Women Hockey captain Rani Rampal chu India Flag chawitu (flag bearer) in a \hang. Closing ceremony-a Indian contin-gents hai hma \huoia flag chawitu dinga ruot a nina

thuah Rani Rampal chun Indian Olympic Associa-tion le Hockey India chun-gah lawmthu a hril. Closing function a hin super stars Super Junior, Siddharth Slathia, Isyana Sarasvati, iKon, Ran, De-nada, GIGI le Dira Sugandi hai an perform. Asian Games a hin khawvel rambung tum tum 45 haia a inthawk inkhelmi 10,000 chuong an \hang a nih.

Kum 21 Hnunga Diana Thlahrang Le Interview-na Suksuok

london: Japan-a Happy Science movement hmusuoktu, thlarau tieng \huoitu (spiritual leader) hmingthang tak Ryuho Okawa chun, Lady Diana a thi kum 20 tlingna kum a nina le inzawmin Diana thlarau le an inpawlna (interview) na ‘text’ nia a hril chu a tlangzar a, hril le tiem a hlaw hle. Mr Okawa chun Diana thlarau ‘khawsawt’ tak el chu an biekpuia, a sunghai le mi dang dang ta dinga hlimna a suk dawk pha an beisei leia an suo niin a hril. A Movement (Happy Science) khawm hi khawvel mihan hlimna \halem an nei theina dinga indin a nih thu a hril. Tuta thla bul lai khan Japanese Lecture Hall ah Diana thlarau ngui tak leh an inbiek a. Chu an inbiekna chu ‘Spitual Interview With Princess Diana’ ti a nih a. Amazon.com (online) ah khawm zawr a nih. Princes Diana thi champha August 31, 1997 le inzawmin August 31, 2018 khan tlangzar a nih. A lekhabu in\an dan khawm Diana thlarau a ko suok danin a \an a, chu zoa polite taka inbiekna “Good afternoon” ti le \awngbau dang danghai an nih a. An hohlimna thu a ziekhai chu, “Princess Diana i ni?” tiin Okawa-in an dawn a. “uh huh, yes” tiin a hung dawn a. (Diana khan, “Uh, huh’ a lo ti hlak am?) Chu zovah ‘Diana’ in a hril zawm pei a, ‘Happy Science international division’ han interview thaw dinga an fielna angin interview a pek angin a hril a. Chu zuitu chu Okawa zawnahai Diana-in a dawnna niin a hril. Diana hin a monu Kate an pak angin ziek a nih bawk a. Lekhabua chun, Diana \awngbauin, “Catherine chu ka chungah zai a daw thei em em a. Inhawi ka tih” tiin a hril a. A pasal Prince Charles a ngaidam thei ding am ti Diana thlarau indawn a nih chun, “No” tiin a dawn a. “No, definetly no. No, no, no. I don’t hate him, but I believe he’s a devil” tiin a dawn niin a ziek. A hnuoiahai hi an inbiekna \henkhat chu a nih a, Kate Middleton, William le Harry le Diana pasal hlui Prince Charles hai khawm an \hang vawng. Car accident thuah, “Kum 20 liemtah khan Paris-a Car accident ah i thi maw kha?” a tih a. “Car accident a? Oh....” tiin a hril zo nawh a. Okawa chun, “Aw, Car accident kha, i la hriet am? I la hriet chun mi hril thei i ti?” a tih a. Diana chun, “Car accident. Car accident a uma, hospital panpui ka nih a. Chu zovah ka in a, ka in char char a, anachu, ka la hring zing a nih” tiin a dawn a. Diana chun ‘in zing, la hring’ angin an hril a nih. Queen le Royal Family chungchang thuah, “Lalnu hi iengtinam i ngai a?” tiin Okawa chun an awn a. Diana chun, “Tu lem am?” a ta. “Prince Charles a nu, Queen Elizabeth” a ta. Diana chun, “Ah, Elizabeth maw. Nu ropui chu a nih. Anachu, a tawpna tak a nih tah, England mivar nuhnungtak a nih tah” tiin a dawn. Okawa chun, I naupa Prince William hi UK lal a hung ni i ring am?” tiin an dawn nawk a. Diana chun, “England hi revolution a hmasuon ding a nih leiin pawi ka tih. Chuleiin, Royal Family (lal sungkuo) hi a la um pei ding am ti ka hril thei nawh” tin a dawn. “Ka thina rapthlak tak kha iengkim an hemna, danglamna chu a nih. Thutak a um tah nawh a. Hmangaina a um tah nawh. Ringumna le inzatawnna a um tah nawh. Mipuihai chunga mawphurna le inpekna a um tah nawh. Chuleiin, kei chu danglamin kan hriet a, chulei chun a nih Islam sakhuoa

kan pekna san chu” tiin a hril bawk. A pasal Cahrles thuah, “|hatna hung in\anna hi ka ngaituo hlak. Sungtieng lungril a inthawka hung suok \hatna a nih chun an dik a. Anachu, pasalhai lungril hipna ding ringawt a nih chun a tak an nawh. Ka pasal hlui Charles angin, a tir chun a mi hmangai a, a mi dit em em a. Kan innei hnung ruok chun, a mi hmangai tak tak tah nawh, ka hmel\hatna kha an tuom mawina mei mei a lo nih leiin” tiin a hril. “Khawvel ah Princess hmel \ha tak nuhmei a nei ti kha mi show a nuom a. Nuhmei hmel\ha deuh nei kha a uongna dingin a hmang a, inhawi a tina a nih” tiin a hril a. A thina accident thuah, mihai thaw nih dinga ring le hrilna a um a. Iem a ngaidan ti an dawn chun, “Ka hriet nawh. Amiruokchu, thil \ha naw thaw tumna chu umin ka hriet” tiin a hril. A hril pei a. “Secret Service han ka hringna lak an tum khawm a nih el thei. Ka pasal ka \hea Lal sungkuo hming ka suksiet lei khan ka chunga lungsen tamtak an um ngei. Charles khawm a nih thei....annawleh mi dang khawm a tir thei” tiin a hril bawk. Psychic Okawa hin Diana hi thlarau mei mei an tah ti thu a hrilpek a. Diana chun, “Oh, no! Heavens, No! No, no, no, no, I don’t like Ghost! Ka mang a nih! Mang \ha lo!” tiin a hril a. A thi tah ngeia England ah phum a nih ti thu a hril pek nawk a. Dina chun, “Mang mei mei a nih. Ka la thi nawh, ka in a nih. England ah thlan ka nei ngei, anachu, chu chun ka um nawh. Ka hril umzie chu, mi an thia, thlan ah an phum hlak. An zal hlak. kei chu thlanah ka um nawh” tiin a hril niin a ziek a. “Ka thi a inthawkin kum 20 a liemtah i tih a. Anachu, ka nina ding le ka umna ding ka hriet nawh. Tum ka na? Iem ka na? Iegtinam ka hring ding? Ka mang mei mei a ni? am, mithi ka lo nih tah? Lunginsiet takin mi \hangpui rawh” tiin Diana chun a hril niin a ziek bawk. Hieng hi mak i tih chun, a neka mak tamtak a la um a. Amazon.com ah hi lekhabu hi copy 100 million neka tam zawr a nih tah. |awng 28-a inlet dawk a nih tah bawk. ‘Thutak nekin tienami thu mei mei tieng an nahai daw lem an tih’ ti ang khan, thutak hringna ding nekin ‘thusim’ le ‘tienam’ a lem le phuokfawmhai hin mihriem lungril an chang lem tah chu niin an lang. Happy Science movement hi 1986 a indin a nih a, tuhin khawvel pumui ah member 12 million an um tah a. An ‘Spiritula Centres’ hai chu Hong Kong, Sao Paolo, Lonon, San Francisco le khawpui dang dang hai an nih. Japan ah chu Movement hin University le School building tamtak a nei. (Reuters)