kelompok 11_kelas c

7/23/2019 Kelompok 11_kelas C

http://slidepdf.com/reader/full/kelompok-11kelas-c 1/39

MAKALAH

OTOMASI PADA SISTEM

MANUFAKTUR

D

I

S

U

S

U

N

Oleh

Kelompok 11

1. Geertaria Sinaga (21070114120067)

2. Nazaret Raisa Tarigan (21070114120067)

3. Shinta Devi Siregar (21070114130079)4. Frans Christ!er Si"an#$nta% (21070114130113)

KATA PENGANTAR



&$#i 'an s$%$r %a"i !an#at%an %e!a'a T$han ang *aha +sa , %arena atas -er%at 'an

an$gerahNa /ah %a"i 'a!at "ene/esai%an !en$s$nan t$gas "a%a/ah 'ari "ata %$/iah

&rses *an$a%t$r.

a"i #$ga "eng$a!%an teri"a %asih %e!a'a a!a% ran a%htiar se-agai 'sen

!e"-i"-ing %a"i 'a/a" "e/eng%a!i t$gas !e"-$atan "a%a/ah ini. Dan 'sen #$ga te/ah

"enga#ari %a"i "engenai "ata %$/iah &rses *an$a%t$r. Se/ain it$ %a"i #$ga "eng$a!%an

teri"a %asih %e!a'a te"an 5 te"an "ahasisa te%ni% in'stri ang te/ah "en$"-ang%an i'e

5 i'e "a$!$n gagasan 5 gagasan "engenai t"asi !a'a -i'ang "an$a%t$r. ang -erg$na

$nt$% !en$s$nan "a%a/ah ini.

*a%a/ah ini -erisi tentang t"asi ,N$"eria/ Cntr/ , 8n'$stria/ R-t, 'an &rgra""ing

N$"eria/ Cntr/. a"i hara! isi 'ari "a%a/ah ini 'a!at "ena"-ah aasan 'ari !e"-aa"engenai &rses *an$a%t$r.*a%a/ah ini "e"-ahas tentang -eta!a !entingna t"asi !a'a

siste" !r'$%si.

a"i "ena'ari -aha se!en$hna "a%a/ah ini "e"i/i%i %e%$rangan 'an #a$h 'ari %ata

se"!$rna. /eh se-a- it$ %a"i -erhara! a'ana %riti% 'an saran 'e"i !er-ai%an "a%a/ah

ang te/ah %a"i -$at 'i "asa ang a%an 'atang, "engingat ti'a% a'a ses$at$ ang se"!$rna

tan!a saran 'an %riti% ang "e"-ang$n.

a"i hara! isi 'an !e"-ahasan 'ari "a%a/ah ini 'a!at -erg$na 'an -er"anaat -agi %a"i

sen'iri, -i'ang !en'i'i%an 'an setia! %a/angan !e"-aa ang "e"-aana.

Se-e/$"na %a"i "inta "aa atas %ata 5 %ata ang %$rang -er%enan ang ter'a!at 'i 'a/a"

"a%a/ah ini. De"i%ian "a%a/ah ini %a"i -$at, se%ian 'an teri"a %asih.

Se"arang,12 *aret 201

&en$s$n

e/"!% 11

DAFTAR ISI



KATA PENGANTAR

DAFTAR ISI

BAB 1 PENDAHULUAN

1.1 LATAR BELAKANG...................................................................................1

1.2 RUMUSAN MASALAH...............................................................................1

1.3 TUJUAN.........................................................................................................2

BAB 2 ISI

2.1 Pekem!"#$"# O%om"&' Po()k&'......................................................................3

2.2 M"#*""% ("# T)+)"# O%om"&' Po()k&'............................................................,

2.3 Pe"#$k"% ke"& ("# l)#"k o%om"&'....................................................................-

2. Pekem!"#$"# N)me'/"l 0o#%ol.....................................................................

2..1 Se+""h N)me'"l 0o#%ol...................................................................11

2., P'#&'p Ke+" N)me'/"l 0o#%ol......................................................................12

2.,.1 S'&%em Me&'# N)me'"l 0o#%ol..........................................................12

2.,.2 Ko(e N)me'/"l 0o#%ol......................................................................13

2.,.3 K""k%e'&%'k Pe#$ope"&'"# Me&'# N)me'/"l 0o#%ol.................1

2.,. S'&%em Pe#()k)#$ Ke+" Me&'# N)me'/"l 0o#%ol.........................1

2. T'pe N)me'/"l 0o#%ol......................................................................................1,

2.- N)me'/"l 0o#%ol Po$"mm'#$......................................................................1-

2. B"h"&" N)me'/"l 0o#%ol.................................................................................1

2. Kompo#e# kompo#e# ("&" o!o%....................................................................1

2.14 Kl"&'*'k"&' Ro!o%...............................................................................................23

2.11 Apl'k"&' Ro!o%....................................................................................................2

BAB 3 PENUTUP



3.1 Ke&'mp)l"#...........................................................................................................33

3.2 S""# ....................................................................................................................3

DAFTAR PUSAKA..............................................................................................................3,

BAB 1 PENDAHULUAN



1.1 LATAR BELAKANG

Da/a" !er%e"-angan !er$sahaan '$nia in'$stri ang se"a%in !esat 'i '$nia %anah

8nternasina/ ini, -ana% ha/ ang 'i!er/$%an $nt$% -ersaing 'an -ertahan 'i !erin'$strian.

:nt$% -ersaing 'an -ertahan 'i !erin'$strian terse-$t, "a%a !er$sahaan 5 !er$shaan in'$stri

har$s/ah -ersiat /e%si-e/. ang 'i"a%s$' 'engan /e%si-e/ a'a/ah !er$sahaan 5 !er$sahaan

ang "a"!$ -era'a!tasi 'engan !er%e"-angan 'an %e"a#$an te%n/gi ang a%an se/a/$

-er%e"-ang 'ari "asa %e "asa. Se/ain it$ "an$sia #$ga 'i-$t$h%an 'a/a" "en'$%$ng

!eng!erasian te%n/gi terse-$t. Da/a" "engha'a!i sit$asi ang ter$s -er$-ah 5 $-ah ini,

'i -$t$h%an %e/e%si-i/itasan !er$sahaan in'$stri. e/esi-i/itasan terse-$t 'i$#$'%an

'engan "e"$n$/%an -er-agai invasi 5 invasi ang -erg$na $n$t% "e"$'ah%an 'an

"e"-ant$ "an$sia -e%er#a. Sa/ah sat$ -ent$% %n%rit invasi terse-$t a'a/ah !engg$naan

t"asi 'a/a" !rses "an$a%t$r.

&enga!/i%asian t"asi 'i '$nia !erin'$strian 'ia!/i%asi%an 'engan a'ana

!engg$naan "esin.*esin ang 'ig$na%an sangat "en'$%$ng %e"$'ahan 'a/a"

"e"!r'$%si !r'$% seara eisien 'an ee%ti.Da/a" !engg$naan "esin terse-$t 'i!er/$%an

!e"aha"an ang -ai% tentang !rse'$r !eng!erasian "esin terse-$t./eh se-a- it$,t"asi

"en#a'i s$at$ %"!nen !enting se-agai -ent$% !ertahanan !er$sahaan in'$stri 'i za"an

se%arang.

1.2 RUMUSAN MASALAH

2.1 agai"ana !er%e"-angan t"asi !r'$%si;

2.2 !a t$#$an t"asi;

2.3 !a sa#a !erang%at %eras 'an !erang%at /$na% t"asi;

2.4 agai"ana !er%e"-angan N$"eria/ Cntr/;

2. agai"ana "esin N$"eria/ Cntr/ -e%er#a;

2.6 !a sa#a ti!e N$"eria/ Cntr/;

2.7 !a ang 'i"a%s$' 'engan N$"eria/ Cntr/ &rgra""ing;

2.< !a ang 'i"a%s$' 'engan -ahasa N$"eria/ Cntr/;

2.9 !a sa#a ang ter"as$% %e 'a/a" %"!nen 5 %"!nen 'asar r-t;



2.10 !a sa#a ang "er$!a%an !eng%/asii%asian r-t;

2.11 agai"ana !enga!/i%asian r-t sehari 5 hari;

1.3 TUJUAN

T$#$an 'ari !en$/isan "a%a/ah ini se/ain $nt$% "e"en$hi %e/eng%a!an t$gas "a%a/ah

"ata %$/iah !rses "an$a%t$r a'a/ah $nt$% "e"$'ah%an !e"-aa "e"aha"i 'an

"ena"-ah aasan "engenai t"asi 'i 'a/a" in'$stri "an$a%t$r. Se/ain it$ #$ga

"e"-eri !enngetah$an "engenai ara %er#a t"asi 'engan !rgra" n$"eria/ ntr/ serta

!enga!/i%asian t"asi 'i %ehi'$!an seharihari. Se/ain it$ #$ga "e"-eri !en#e/asan tentang

!eran in'$stri r-t 'i %ehi'$!an "an$sia.

BAB 2 ISI

2.1 Pekem!"#$"# O%om"&' Po()k&'



t"asi Siste" &r'$%si ata$ ang 'i%ena/ 'engan t"asi 8n'$stri sering %a/i 'i!a%ai 'i

'a/a" 8n'$stri *an$a%t$r. =a"!ir se"$a 8n'$stri *an$a%t$r "engg$na%an t"asi

Siste" &r'$%si 'a/a" a%tivitas !r'$%si. =a"!ir ratarata 8n'$stri *an$a%t$r -era/ih

!rses !r'$%sina 'ari "an$a/ %e t"atis.

&a'a aa/na !rses !r'$%si se!en$hna "engg$na%an tenaga "an$sia ("an$a/) . &ara

!e"i"!in "e"!er%er#a%an -ana% !ara !er%er#a 'a/a" "ena!ai target !r'$%si. Sehingga

"enga-is%an -ana% -iaa $nt$% "e"-aar !ara !e%er#a. >a/$ Fre'eri% ? Ta/r "ene/iti

tentang -agai"ana "eranang !rses !r'$%si agar "ena!ai target !r'$%si 'engan -iaa

ang se'i%it. Sehingga 'ite"$%an "et'e *tin an' Ti"e St$'. *et'e ini -e%er#a

'engan sangat eisien 'an ee%ti. arena -$%tina !rses !r'$%si "en#a'i /e-ih

e!at,!e%er#a 'a!at 'i%$rangi,'an hasi/ !r'$%si "e/e-ihi 'ari ang 'itarget%an.

>a/$ !rses !r'$%si -er%e"-ang /agi 'ari ang "an$a/ ('engan tenaga "an$sia) "en#a'i

se"i t"atis.&rses !r'$%si se"i t"atis a'a/ah !rses !r'$%si ang s$'ah

"engg$na%an tenaga "esin teta!i teta! "engg$na%an tenaga "an$sia. Cnthna sa#a

&er$sahaan N%ia ang "e"!r'$%si han'!hne N%ia, 'a/a" !e"-$atan hi! 'an

!en$s$nan %"!nen han'!hne,!er$sahaan "engg$na%an tenaga "esin se'ang%an

"e"as$%%an han'!hne %e %ta% "asih "engg$na%an tenaga "an$sia.

ena!a "an$sia "e"i/ih "esin 'a/a" !rses !r'$%si %arena "esin "e"i/i%i "anaat ait$

"esin -e%er#a 'engan e!at,%e%$atan 'a!at 'iat$r "a$ -esar ata$ %ei/,"e"i/i%i

%eseraga"an ang -ai%, "e"i/i%i "e"ri !engingat ang -ai% se!erti ang s$'ah

'iat$r,%a/%$/asi e!at,!/a !i%ir 'e'$%ti -ai%,teta!i "e"i/i%i %e%$rangan 'i"ana "esin -isa

"enga/a"i %er$sa%an ti-ati-a.Dengan "anaat terse-$t !rses !r'$%si 'a!at -er#a/an /e-ih

-ai%.

>a/$ !rses !r'$%si se"a%in -er%e"-ang "en#a'i siste" !r'$%si t"asi 'i"ana se"$a

!rses !r'$%si "engg$na%an "esin ang s$'ah 'iranang ses$ai %e-$t$han !rses

!r'$%si.Sehingga ti'a% /agi "engg$na%an tenaga "an$sia.Cnthna a'a/ah "esin

CNC,%"!$terisasi,C"!$ter ai'e' 'esign (CD),C"!$ter ai'e' engineering

(C+),C"!$ter 8ntergrate' *an$at$ing, 'an /ain/ain.



8siti/ah t"asi !erta"a %a/i 'ite"$%an /eh *gr.Fr's 'i Detrit $nt$% "ene"!$rna%an

%ata t"atis.t"asi sen'iri -erarti !er!a'$an antara te%n/gi "e%ani%,e/e%trni%, 'an

siste" %"!$ter $nt$% "e"$'ah%an 'an "engen'a/i%an !erasi.Se'ang%an t"asi Detrit

a'a/ah a/ata/at "esin ang 'a!at -ergera% seara %ntin$ hingga "ee/esai%an !erintah ang

'i-eri%an . Cnth t"asi Detrit a'a/ah 'a/a" !era%itan "tr,e/e%trni% ra'i 'an

tv.t"asi ini -$at 'engan 'is$s$nna !erintah!erintah ang siste"atis 'a/a" -ahasa

%"!$ter ang "ener$!ai !e"i%iran "an$sia,!erintah!erintah tese-$t "er$!a%an /ang%ah

/ang%ah !ene/esaian "asa/ah nthna >garit"a 'an F/hart. Sete/ah !erintah 'i-$at

"a%a %"!$ter a%an "entranser !erintah terse-$t %e 'a/a" -ahasa "esin (-inar 'e)

sehingga "esin a%an -e%er#a ses$ai !erintah ang 'iteri"ana. ang "e"-$at 'an "e"-eri

!erintah "er$!a%an !eratr.

Se"a%in -e%e"-angna te%n/gi 'i '$nia "a%a siste" t"asi #$ga se"a%in -er%e"-ang

'an 'ii!ta%an/ah siste" t"asi ang "en'$%$ng $nt$% !rses !r'$%si "a%a "$n$/

t"asi Siste" &r'$%si ata$ ang 'i%ena/ 'engan t"asi 8n'$stri . t"asi Siste"

&r'$%si "er$!a%an te%ni% ang 'ig$na%an !iha% in'$stri $nt$% "enghasi/%an !r'$%

'engan -iaa ang "ini"a/,-er%$a/itas tinggi 'an -er%$antitas -ana%. t"asi 8n'$stri #$ga

-isa 'i%ata%an ara "e"!r'$%si ses$at$ tan!a "engg$na%an tenaga "an$sia "e/ain%an

'engan "esin -er-asis %"!$ter.

Dengan a'ana t"asi Siste" &r'$%si a%an "eng$rangi tenaga %er#a "an$sia na"$n

'a/a" -e-era!a ha/ t"asi #$ga 'i!er/$%an ait$,@

1. *ening%at%an &r'$%tivitas

Di"ana 'engan "esin !enge/$aran ata$ !enghasi/an -arang "en#a'i /e-ih e!at

'a/a" sat$an #a"A$nit 'ari !a'a "engg$na%an tenaga "an$sia.Sehingga !er$sahaan

'a!at "eni"!an st%.2. Ga#i Tenaga er#a ang Tinggi

Se"a%in -ana%na !e"intaan !a'a s$at$ !er$sahaan "a%a $nt$% "e"en$hi

!er"intaan %ns$"en terse-$t !er$sahaan har$s "ena"-ah -ana% !e%er#a

se'ang%an -iaa !e%er#a sangat/ah "aha/. *a%a 'ari it$ !er$saahaan /e-ih "e"i/ih

"esin $nt$% "engganti%an tenaga %er#a terse-$t %arena "e"i/i%i "esin 'a!at

-ertahan /a"a 'an /e-ih "$rah 'ari !a'a "e"-aar ga#i !e%er#a setia! -$/anna.

3. =$"an +rrr

Tenaga %er#a ata$ -$r$h %a'ang /e-ih sering "e/a%$%an h$"an errr ait$ %esa/ahan

%esa/ahan ang ti'a% 'i senga#a saat -e%er#a ang "enga%i-at%an %er$gian 'ari !a'a



"esin.Dan #$ga -iaa as$ransi !e%er#a 'an #i%a !e%er#a sa%it sehingga !er$sahaan

/e-ih "e"i/ih "engg$na%an "esin.

4. =arga ahan a%$ Tinggi

Tinggina harga -ahan -a%$ "e"-$at !er$sahaan /e-ih !ti"a/ 'a/a" "engg$na%an

-ahan -a%$ 'ihara!%an ti'a% a'a sisa,-ahan -a%$ 'ig$na%an se!en$hna 'an ti'a%

a'a !r'$% ang gaga/, sehingga !er$sahaan /e-ih "e"i/ih t"asi $nt$%

"e"!r'$%si -arangna.

. *ening%at%an %$a/itas 'an B$st 8n Ti"e

Dengan t"asi %$a/itas !r'$% /e-ih ter#a"in %arena "esin 'a!at "eng%a/%$/asi%an

/$as -i'ang -en'a /e-ih e!at 'an te!at,!enger#aanna #$ga -ersa"asa"a,'an "esin

'a!at "eng$#i !r'$%.Dengan !ti"asi a%t$ !r'$%si se"a%in e!at 'an -arang

-isa te!at a%t$ sa"!ai %e %ns$"en.Dan -arang ti'a% /a"a -era'a 'i !a-ri% .

2.2 M"#*""% ("# T)+)"# S'&%em O%om"&' Po()k&'

Siste" t"asi !r'$%si 'i-$t$h%an /eh !er$sahaan !er$sahaan in'$stri 'an "an$a%t$r

'a/a" !rses !r'$%si !r'$% "ere%a.arena Siste" t"asi &r'$%si "e"i/i%i "anaat

se-agai -eri%$t

1. *e"!ersing%at Si%/$s &rses &r'$%si &r'$%

Dengan "engg$na%an t"asi 'i &rses &r'$%si,a%tivitas 'a/a" "e"!r'$%si

!r'$% "en#a'i se"a%in sing%at a%t$na.Cnthna saat "en'esain !r'$%,a%t$ang 'i!er/$%an $nt$% "en'esain !r'$% -er%$rang %arena ti'a% !er/$ /agi seara

"an$a/.ta$ a%t$ "e"!r'$%si -arang ang ses$ai 'engan %nse! 'esain,ana/isis

!asar 'an !er%e"-angan !rses se"a%in sing%at.

2. *enger#a%an &rses &r'$%si er$/ang$/ang

t"asi 'a!at "e/a%$%an !rses !r'$%si ang -er$/ang$/ang ses$ai -era!a %a/i %ita

"engingin%anna.Da!at 'iat$r ses$ai %e-$t$han 'an !er"intaan.Teta!i !rses

!r'$%si ang sa"a -$%an ang -er-e'a-e'a.arena #i%a -er-e'a har$s 'i!er-ahar$i

/agi !erang%at /$na% na.3. *eng$%$r Daa Tahan *esin

t"asi -erg$na $nt$% "e"-eritah$ !eratr "engenai %n'isi "esin,sehingga

!eratr 'a!at /angs$ng "engetah$i %n'isi "esin. Dan "e/a%$%an !e"e/iharaan 'an

!er-ai%an agar "esin 'a!at -e%er#a "a%si"a/.

4. *ening%at%an B$"/ah $t!$t

Dengan t"asi #$"/ah $t!$t !r'$% a%an /e-ih "ening%at %arena 'engan

"esin,"esin ti'a% "engena/ /e/ah 'an e!at 'a/a" "e"r'$%si !r'$%,%arena

%ee!atan "esin s$'ah 'iat$r.Dari !a'a "an$a/,"esin /e-ih e!at, a%$rat, 'an te!at.

. ete/itian *ening%at



Dengan a'ana sensr !a'a t"asi "a%a !r'$%!r'$% ang 'i!r'$%si 'a!at

/angs$ng 'i!isah%an "ana ang -erhasi/ ata$ gaga/. Sensr it$ te/at 'iteta!%an at$ran

'an stan'arna, #i%a !r'$% ang 'isensr gaga/ artina "asi a'a %esaha/an 'an

!r'$% ti'a% "e"en$hi stan'ar.

6. rea er#a *en$r$n

t"asi hana a%an "enga"-i/ area $nt$% "esinna sa#a.Sehingga 'a!at

"e"!er%ei/ area %er#a. Se"a%in %ei/ area %er#a "a%a "esin 'a!at 'ita"-ah%an /agi

sehingga !r'$%si !r'$% se"a%in /$as 'an -ana%. Se/ain it$ 'engan "en$r$nna

area %er#a,-iaa !eraatan area 'na /istri% #$ga "en$r$n.

7. Tenaga er#a *en$r$n

*ening%atna ga#i tenaga %er#a 'a!at "e"-$at %e$ngt$ngan -er%$rang,sehingga

'engan 'iganti%anna 'engan "esin, !er$sahaan hana a%an "e"-aar "esin 'an"eng$rangi tenaga %er#a. *esin #$ga tahan /a"a,'a!at 'i!er%ira%an, 'an "esin #$ga

-e%er#a /e-ih e!at.Dengan -er%$rangna tenaga %er#a , "a%a ga#i tenaga %er#a

terse-$t 'a!at 'ig$na%an $nt$% !e"e/iharaan "esin ata$ "e"-e/i "esin -ar$.

<. n'isi er#a >e-ih "an

t"asi ang 'i 'esain -isa 'i-$at stan'ar %ea"ananna sehingga !ara !e%er#a 'a!at

-e%er#a 'engan a"an 'an na"an.Bi%a ter#a'i %ee/a%aan %er#a, !er$sahaan a%an

"e"-$t$h%an anggaran $nt$% "e"!ertangg$ng#aa-%an %ee/a%aan terse-$t. Dan

tent$na ha/ ini a%an "ening%at%an -iaa !r'$%si.Sehinga 'engan a'ana t"asi

'a!at "e"!er%ei/ %ee/a%aan %er#a.

arena "esin ang "enger#a%an !rses !r'$%si,!ara !e%er#a hana a%an

"engaasi.

9. Te%n/gi >e-ih Canggih

Dengan "ening%atna t"asi %e ting%at ang /e-ih tinggi,"a%a a%an 'a!at

"eneri"a !erintah ang /e-ih r$"it 'an ses$ai %einginan "an$sia. Sehingga

"e"$'ah%an !e%er#aan "an$sia.

10. &er$sahaan >e-ih F/e%si-e/

Setia! !er$sahaan ang "engg$na%an t"asi !asti /e-ih /e%si-e/ %arena 'engan

t"asi 'a!at "e"en$hi !er"intaan %ns$"en 'an -ersaing 'negan !er$sahaan /ain.

arena %ns$"en -$t$h !r'$% ang e!at sa"!ai 'an -er%$a/itas. Dengan t"asi

'a!at "e"en$hi !er"intaan %ns$"en terse-$t.

T)+)"# O%om"&' S'&%em Po()k&'

t"asi Siste" &r'$%si -ert$#$an $nt$% "ening%at%an %e$nt$ngan !er$sahaan 'engan

"enghe"at -iaa !r'$%si 'engan "en$r$n%an #$"/ah tenaga %er#a, /$as area, "e"!ere!at

!r'$%si 'an "en$r$n%an a%t$ !r'$%si. Serta "ening%at%an !e/anggan 'engan



"enghasi/%an !r'$% ang e!at 'an -e%$a/itas. &r'$% ang -er%$a/itas 'an e!at sa"!ai

%e %ns$"en 'a!at "e"-$at %ns$"en "en#a'i !e/anggan 'an !$as a%an #asa !er$sahaan.

t"asi !r'$%si a%an se"a%in "e"-aa %e$nt$ngan #i%a "enga/a"i !ene"-angan

te%n/gi /agi. *a#$na te%n/gi 'a!at "e"-$at t"asi /e-ih ee%ti 'an eisien.

2.3 Pe"#$k"% Ke"& ("# Pe"#$k"% L)#"k O%om"&'

8n'$stri "'ern saat ini "engg$na%an te%n/gi inr"asi 'a/a" !rses !r'$%si "a$!$n

!rses transer -arang 'an #asa, 'an !eni"!anan inr"asi !er$sahaan. t"asi 'i -i'ang

in'$stri sangat 'i-$t$h%an 'a/a" !rses "an$a%t$r. Sa"a se!erti !erang%at %"!$ter,

t"asi #$ga "e"i/i%i !erang%at %eras 'an !erang%at /$na%. &erang%at %eras "er$!a%an

-agian t"asi ang ta"!a% ata$ 'a!at 'i/ihat,nthna !art!art "esin ata$ %"!$ter.

Se'ang%an !erang%at /$na% "er$!a%an !erang%at ang 'i-$at /eh !e"-$at !rgra" $nt$%

"en#a/an%an !erang%at %eras %"!$ter. &erang%at /$na% t"asi a'a/ah stare ang

'ii!ta%an $nt$% "ener#e"ah%an -ahasa "an$sia %e -ahasa %"!$ter ata$ %e -ahasa "esin.

Sehingga "esin 'an %"!$ter 'a!at "enger#a%an !erintah terse-$t 'engan -enar.

&erang%at %eras 'an !erang%at /$na% "er$!a%an te%n/gi inr"asi ang -e%er#a 'a/a"

!rses "an$a%t$r. Te%n/gi 8nr"asi ang -e%er#a a'a/ah

1. CD (C"!$ter i'e' Design)"!$ter ang -ergera% 'i -i'ang 'esain ga"-ar te%ni%. "!$ter ini "eni"!an

se"$a 'ata 5 'ata "engenai %eterangan ga"-ar te%ni% ang 'i ranang /eh

!e"rgra". Stare ang a'a !a'a %"!$ter ini -ert$gas $nt$% "e"-$at

!e"'e/an 'an re!resentasi inr"asi 'esain !r'$%, ana/isis !r'$% 'an si"$/asi

!r'$%.

2. C* (C"!$ter i'e' *an$at$ring)

"!$ter ang 'ii!ta%an $nt$% "engarah%an gera% "esin 5 "esin 'i 'a/a" !rses

!r'$%si serta "en#a/an%an !rgra" a-ri%asi !r'$%si.

3. *R& (*an$at$ring Res$re &/anning)*er$!a%an "et'e ang 'ig$na%an $nt$% "e"-$at !erenanaan 'a/a" "enge//a

s$"-er 'aa !er$sahaan "an$a%t$r.

4. C8* (C"!$ter 8ntegrate' *an$at$ring)

"!$ter ini -er$ngsi $nt$% "enge/"!%%an hasi/ 'ari setia! %e!$t$san ang

'ihasi/%an %"!$ter 'i atas 'engan a%tr 5 a%tr /ain, sehingga "en#a'i rganisasi

ang terintegrasi. Cnthna a'a/ah !enge/$aran, C*, CD, *R&, 'an !rses

!eneta%an.

. +R& ( +nter!rise Res$re &/anning)



Te%n/gi inr"asi ini "ena%$! !rses "an$a%t$r, !rses /gisti%, !rses

'istri-$si 'an !rses !erse'iaan. Di"ana te%n/gi inra"si ini 'ig$na%an

!er$sahaan $nt$% "eng$-$ng%an se"$a a%tivitas ang 'i#a/an%an /eh !er$sahaan

'ari !rses !r'$%si, !rses !erasi, !rses 'istri-$si 'an /ain/ain.

+R& #$ga 'ig$na%an 'a/a" integrasi 'ata %e$angan,$nt$% "engat$r sega/a inr"asi

ang -erh$-$ngan 'engan inania/ !er$sahaan. +R& #$ga -isa "en#a'i !$sat

inr"asi ang -ert$gas 'a/a" !ert$%aran 'ata ang 'i/a%$%an !er$sahaan. Dengan

-egini transer inr"asi a%an se"a%in "$'ah 'an ga"!ang.

6. CNC (C"!$ter N$"eria/ Cntr/)

CNC "er$!a%an "esin ang -er-asis %"!$ter. *esin ini -e%er#a 'engan t"atis

ses$ai !engat$ran ang 'i-$at,'an "esin ini ti'a% "e"a%ai /agi tenaga "an$sia.

*esin ini -erg$na $nt$% "engaasi se"$a "esin ang -e%er#a agar "esin 5 "esin

ang "asi 'ig$na%an terse-$t "asih 'i 'a/a" !engntr/an. *esin 5 "esin terse-$t

'i %ntr/ "engg$na%an n$"eri% ang 'i%ntr/ "e/a/$i %"!$ter. e$ngg$/an

"esin ini a'a/ah "e"i/i%i %ete/itian 1A1000 "" /e-ih,sehingga 'a!at "enghasi/%an

!r'$% "assa/ 'engan e!at 'an sa"a !ersis. Dan CNC #$ga 'i/eng%a!i 'engan !isa$

!e"tng $nt$% "e"tng /ga". *esin CNC a'a -e-era!a #enis ait$ "esin -$-$t

CNC 'an "esin rais CNC. ara%teristi% !engg$naan "esin CNC ait$ 'engan

siste" a-s/$t. Siste" a-s/$te 'engan "eneta!%an titi% a$anna a/at !tng.

7. C&& ( C"!$ter i'e' &ress &/anning)C&& "er$!a%an te%n/gi ang % $nt$% "an$a%t$r 'is%rit.Di"ana te%n/gi

ini -e%er#a 'engan "enent$%an GT ata$ FT /a/$ !eng'ean. *anaat 'ari C&& ini

a'a/ah !engehe"atan 'aa ait$ ,!enghe"atan -iaa 'a/a" !erenanaan $saha,

ta-$ngan tenaga %er#a /angs$ng,!enghe"atan -ahan,ta-$ngan 'i t/ing 'an /ain 5

/ain.

<. C+ (C"!$ter i'e' +ngineering)

*er$!a%an !engg$naan %"!$ter $nt$% "ere!resentasi%an re%aasa in'$str ti'a%

hana ana/isis. C+ ini #$ga -er!eran 'a/a" !ra!eng/ahan, ana/isis !e"eah 'an !st !eng/ahan hasi/. Cnthna C+ 'ig$na%an 'i in'$stri t"ati, C+ ini

'ig$na%an $nt$% "era%it !art!art "esin t"ti.

2. DEFINISI NUMERI0AL 0ONTROL

N$"eria/ Cntr/ "er$!a%an s$at$ -ent$% !engntr/an "esin !er%a%as ang "engg$na%an

!ita -er/-ang (!$nhe' ta!e) ata$ !rgra".N$"eria/ Cntr/ terse-$t $nt$% !erta"a



%a/ina 'i%e"-ang%an /eh +/etrni 8n'$stries ssiatin (+8) se-agai s$at$ siste"

ang !rses %er#ana 'a!at 'i%ntr/ /eh 'ata n$"eri% ang 'iisi%an !a'a -e-era!a titi%.

N$"eria/ Cntr/ 'ia!/i%asi%an 'a/a" s$at$ -ent$% "esin.*esin terse-$t 'a!at

-er$ngsi $nt$% "engntr/ %iner#a "esin"esin /ain ang se'ang 'i!erg$na%an. NCACNC

(N$"eria/ Cntr/AC"!$ter N$"eria/ Cntr/) "er$!a%an isti/ah ang sering 'ig$na%an

$nt$% "ene-$t%an -aha s$at$ !era/atan "an$a%t$r@ -e-era!a 'iantarana a'a/ah "esin

-$-$t, "esin "i//ing, 'an /ain/ain.*esin ang te/ah 'ise-$t%an terse-$t 'a!at 'i%ntr/

seara n$"eri% -er-asis %"!$ter .Di"ana %"!$ter terse-$t "a"!$ "e"-aa instr$%si

%'e N, G, F, T, 'an /ain/ain.Se/an#$tna %'e%'e terse-$t a%an "enginstr$%si%an !erintah

%e "esin Computer Numerical Control agar -e%er#a ses$ai 'engan !rgra" -en'a %er#a ang

a%an 'i-$at /eh !engg$na "esin terse-$t ata$ 'engan %ata /ain "an$sia ang se'ang

"eng!erasi%an "esin terse-$t.

eri%$t -e-era!a "anaat ang 'a!at 'i!er/eh 'engan "engg$na%an "esin

Computer Numerical Control

1. ita 'a!at "e"!er/eh %ete/itian s !r'$% ang 'a!at 'i#a"in hingga 1A1000

"" /e-ih

2. ita 'a!at "e/a%$%an !enger#aan !r'$% "asa/ 'engan hasi/ ang sa"a !ersis

'an 'a/a" a%t$ !er"esinan ang re/ati e!at.

Computer Numerical Control 'a/a" ha/ ini /e-ih -ana% 'ig$na%an $nt$%

"engganti%an !e%er#aan !eratr 'a/a" "esin !er%a%as %nvensina/. *isa/na !e%er#aan

setting tool ata$ "engat$r gera%an !ahat 'ari aa/ sa"!ai !a'a !sisi sia! "e"tng,

gera%an !e"tngan 'an gera%an %e"-a/i %e!sisi aa/, 'an /ain/ain. De"i%ian !$/a

'engan !engat$ran %n'isi !e"tngan (%ee!atan !tng, %ee!atan "a%an 'an %e'a/a"an

!e"tngan) serta $ngsi !engat$ran ang /ain se!erti !enggantian !ahat, !eng$-ahan

trans"isi 'aa (#$"/ah !$taran !rs $ta"a), 'an arah !$taran !rs $ta"a, !enge%/e"an,

!engat$ran airan !en'ingin 'an se-againa.

*esin !er%a%as Computer Numerical C ntr/ 'i/eng%a!i 'engan -er-agai a/at !tng

ang 'a!at "e"-$at -en'a %er#a seara !resisi 'an 'a!at "e/a%$%an inter!/asi ang

'iarah%an seara n$"eri% (-er'asar%an ang%a). &ara"eter siste" !erasi Computer

Numerical Control 'a!at 'i$-ah "e/a/$i !rgra" !erang%at /$na% (stare /a' !rgra")

ang ses$ai. Computer Numerical Control te/ah -ana% 'i!erg$na%an 'a/a" in'$stri /ga".

Da/a" %n'isi ini, Computer Numerical Control 'i!erg$na%an $nt$% "engntr/ siste"



"e%anis "esin"esin !er%a%as 'an !e"tng /ga"/eh se-a- it$, te-a/ 'an !an#angna

!tngan /ga" ang 'ihasi/%an /eh "esin !e"tng /ga" 'a!at 'iat$r /eh "esin

Computer Numerical Control .

Saat ini ti'a% hana in'$stri /ga" sa#a ang "e"anaat%an te%n/gi "esin

Computer Numerical Control se-agai !rses a$t"atisasina.%hira%hir ini "esin"esin

Computer Numerical Control te/ah -er%e"-ang seara "ena%#$-%an sehingga te/ah

"eng$-ah in'$stri !a-ri% ang se/a"a ini "engg$na%an tenaga "an$sia "en#a'i "esin

"esin t"ati%. Dengan -er%e"-angna *esin Computer Numerical Control , "a%a -en'a

%er#a ang r$"it se%a/i!$n 'a!at 'i-$at seara "$'ah 'a/a" #$"/ah ang -ana%. Se/a"a ini

!e"-$atan %"!nenAs$%$ a'ang s$at$ "esin ang !resisi 'engan "esin !er%a%as "an$a/

ti'a%/ah "$'ah, "es%i!$n 'i/a%$%an /eh serang !eratr "esin !er%a%as ang "ahir

se%a/i!$n. &ene/esaianna "e"er/$%an a%t$ /a"a. i/a a'a !er"intaan %ns$"en $nt$%

"e"-$at %"!nen 'a/a" #$"/ah -ana% 'engan a%t$ sing%at 'an 'engan %$a/itas ang

sa"a -ai%na, tent$ a%an s$/it 'i!en$hi a!a-i/a "engg$na%an !er%a%as "an$a/. !a/agi -i/a

-ent$% -en'a %er#a ang 'i!esan /e-ih r$"it tent$na %ita ti'a% 'a!at "ene/esai%anna

'a/a" a%t$ ang sing%at.Ses$ai 'engan !rinsi! e%n"i,-iaa !r'$%si se/a/$ se-an'ing

'engan /a"a a%t$ ang 'i!er/$%an./eh %arena it$,'i-an'ing%an 'engan !r'$%si

"engg$na%an "esin Computer Numerical Control -iaa !r'$%na /e-ih "aha/, hingga

!r'$% ang 'ihasi/%an s$/it -ersaing 'engan harga 'i !asaran.

*e/ihat t$nt$tan %ns$"en ang "enghen'a%i %$a/itas -en'a %er#a ang !resisi,

-er%$a/itas sa"a -ai%na, 'a/a" a%t$ sing%at 'an 'a/a" #$"/ah ang -ana%, a%an /e-ih

"$'ah 'i%er#a%an 'engan "esin !er%a%as CNC (C"!$ter N$"er/a// Cntr//e'), ait$

"esin ang 'a!at -e%er#a "e/a/$i !e"gra""an ang 'i/a%$%an 'an 'i%en'a/i%an "e/a/$i

%"!$ter. *esin Computer Numerical Control 'a!at -e%er#a seara t"atis ata$ se"i

t"atis sete/ah 'i!rgra" ter/e-ih 'ah$/$ "e/a/$i %"!$ter ang a'a. &rgra" ang

'i"a%s$' "er$!a%an !rgra" "e"-$at -en'a %er#a ang te/ah 'irenana%an ata$ 'iranang

se-e/$"na. Se-e/$" -en'a %er#a terse-$t 'ie%se%$si ata$ 'i%er#a%an /eh "esin Computer

Numerical Control , se-ai%na !rgra" terse-$t 'i e% -er$/ang$/ang agar !rgra" -enar

-enar te/ah ses$ai 'engan -ent$% -en'a %er#a ang 'iingin%an, serta -enar-enar 'a!at

'i%er#a%an /eh "esin CNC. &engee%an terse-$t 'a!at 'i/a%$%an "e/a/$i /aar "nitr

ang ter'a!at !a'a "esin ata$ -i/a ti'a% a'a asi/itas he%ing "e/a/$i "nitr 'a!at !$/a

'i/a%$%/an "e/a/$i !/tter ang 'i!asang !a'a te"!at '$'$%an !ahatA!a/s$ rais. Sete/ah

!rgra" -enar-enar te/ah -er#a/an se!erti renana, -ar$ %e"$'ian 'i/a%sana%anA'ie%se%$si

/eh "esin Computer Numerical Control.



2..1 Se+""h Numerical Control

*esin N$neria/ Cntr/ !erta"a %a/ina 'ite"$%an !a'a tah$n 192 ang

'i%e"-ang%an /eh Bhn &earsen 'ari 8nstit$t Te%n/gi *assah$setts, atas na"a ng%atan

:'ara "eri%a Seri%at. &a'a era 1960an,!re% terse-$t 'ig$na%an $nt$% "eranang

%"!nen !esaat ter-ang.e"a"!$an "esin N$"eria/ Cntr/ terse-$t 'a!at "enghe"at

-iaa ang 'i!er/$%an $nt$% !e"esinan !resisi ang -er-ent$% nt$r.

&a'a tah$n 1947,&arsn "enge"$%a%an i'e 'a/a" !e"-$atan %$rva 'ata3ais seara

t"atis 'an "engg$na%an 'ata $nt$% "engntr/ "esin.Da/a" "engntr/ !sisi

"esin,&arsn "engg$na%an !$nhe' ar'.&er%e"-angan "esin n$"eria/ ntr/ -er/an#$t

'engan 'ii!ta%annan !rtti!e !rgra""a-/e "i//ing "ahine /eh &arsn 'an :.S

irre !a'a tah$n 1949.&a'a tah$n 192,'ita"!i/%an/ah "esin "i/ing NC Ethreeais

Cininnati ='rte/

Se%arang ini !engg$naan "esin CNC ha"!ir ter'a!at 'i sega/a -i'ang. Dari -i'ang

!en'i'i%an 'an riset ang "e"!erg$na%an a/ata/at 'e"i%ian 'ihasi/%an -er-agai hasi/

!ene/itian ang -er"anaat ang ti'a% terasa s$'ah -ana% 'ig$na%an 'a/a" %ehi'$!an.&a'a

$"$"na,!asaran "esin Computer Numerical Control 'i "eri%a "asih 'i'"inasi /eh

"esin -$atan Be!ang.

2.,.PRINSIP MESIN NUMERI0AL 0ONTROL 5N06

Se-agai !rgra" ang 'a!at "engntr/ s$at$ "esin !er%a%as,ter'a!at siste" ang

har$s seara t"atis 'iter#e"ah%an !a'a !engen'a/ian "esin 'an se%$rang%$rangna

'engan !rsi 'ata tertent$.Da/a" numerical control ter'a!at s$at$ !art !rgra". S$at$ part

program "er$!a%an se%$"!$/an 'ata n$"eri% ang 'i!er/$%an $nt$% "enghasi/%an s$at$

%"!nen.

2.,.1 SISTEM MESIN NUMERI0AL 0ONTROL 5N06

Se-agai s$at$ "esin ang %"!/e%s,"esin n$"eria/ ntr/ ini ter'iri 'ari '$a%"!nen,a%ni *ahine Cntr/ :nit 'an *esin &er%a%as.



1.M"/h'#e 0o#%ol U#'%

*ahine Cntr/ :nit ini ter'iri atas '$a %"!nen."!nen !erta"a a'a/ah Data

!ressing $nit (D&:), ang -er$ngsi $nt$% "e"!rses !e"-aaan codeddata 'ari ta!e ata$

"e'ia /ain 'an "ener$s%an inr"asi (arah gera%an, ee', 'an %ntr/ $ngsi ta"-ahan)

setia! axis %e C>:.

"!nen %e'$a 'ari "ahine Cntr/ :nit terse-$t a'a/ah Cntr//!s $nit

(C>:)."!nen ini -er$ngsi $nt$% "eng!erasi%an "e%anis"e gera%an "esin, "eneri"a

isarat ee' -a% tentang !sisi a%t$a/ 'an %ee!atan gera% setia! ais 'an "enginr"asi%an

%a!an !erasi !e"esinan se/esai 'i%er#a%an.

e'$a %"!nen "esin N$"eria/ ntr/ terse-$t ter'iri 'ari -e-era!a !erang%at ang

'ig$na%an $nt$% "en$n#ang $ngsi 'ari "asing"asing %"!nen.&erang%at ang a'a !a'a

"asing"asing %"!nen -er$ngsi $nt$% "ene/aah ata$ "engntr/ 'ata ang a'a !a'a

"esin.

1.Data !ressing $nit (D&:), ter'iri 'ari

o &erang%at 'atain!$t se!erti !a!er ta!e rea'er,"agneti rea'er, RS232C !rt

'an /ainna

o Data reading circuits 'an parity-checking logic.

o Decoding circuits $nt$% !e"-ahagian 'ata -agi!engntr/an ais.

2. Cntr//!s $nit (C>:), ter'iri 'ari

o S$at$ $ngsi inter!/atr $nt$% "e"erintah%an !erintah"ahine"tin antara

'ata titi%titi% -agi gera%an t/

o &erang%at !sitinntr//!s $nt$% se"$a gera%anais (setia! ais

"e"!$nai ntr//!s ter!isah).o e/itntr/ /!s, "e"er/$%an %ntr/ feed .

o Dee/eratin 'an -a%s/ash ta%e$! ir$its

o ntr/ $nt$% $ngsi ta"-ahan (/ant nA,!er$-ahan r'agigi 'an s!in'/e

nA)

2.,.2 KODE NUMERI0AL 0ONTROL



'e n$"eria/ ntr/ "er$!a%an -ent$% %ntr/ gera%an "esin !er%a%as n$"eria/

ntr/ ang 'i!er/eh seara /eng%a! 'engan ter#e"ahan %'e n$"eria/ ntr/ %e

!erintah "esin.'e n$"eria/ ntr/ 'a!at 'i%e/"!%%an atas '$a a%ni

1. &erintah $nt$% !rses !engntr/an "esin seara in'ivi'$ se!erti

%ntr/ "esin nA,!e"i/ihan %ee!atan s!in'/e,t$%ar

t/,%ntr/ /ant nA.

2. &erintah !engntr/an gera%an re/ati -en'a %er#a 'an t/

(inr"asi ais 'an !er!in'ahan #ara% !a'a setia! a%t$).

Da/a" siste"na,%'e n$"eria/ ntr/ 'iter#e"ah%an %e "ahine ntr/ "e/a/$i

siste" e/etr"ehania/ ntr/.

2.,.3 KARAKTERISTIK PENGOPERASIAN MESIN NUMERICAI CONTROL

1. S'&%em A!&ol)%

er'asar%an siste" ini titi% aa/ !ene"!atan a/at !tng ang 'ig$na%an se-agai a$an

a'a/ah 'engan "eneta!%an titi% reerensi ang -er/a%$ teta! se/a"a !rses !erasi "esin

-er/angs$ng. :nt$% "esin -$-$t, titi% reerensina 'i/eta%%an !a'a s$"-$ (!$sat) -en'a

%er#a ang a%an 'i%er#a%an !a'a -agian $#$ng. Se'ang%an !a'a "esin rais, titi% reerensina

'i/eta%%an !a'a !erte"$an antara '$a sisi !a'a -en'a %er#a ang a%an 'i%er#a%an.

2. S'&%em Incremental

er-e'a 'engan siste" a-s/$t !a'a sste" ini titi% aa/ !ene"!atan ang 'ig$na%an

se-agai a$an a'a/ah se/a/$ -er!in'ah ses$ai 'engan titi% at$a/ ang 'inata%an tera%hir.

:nt$% "esin -$-$t "a$!$n "esin rais 'i-er/a%$%an ara ang sa"a. Setia! %a/i s$at$

gera%an !a'a !rses !enger#aan -en'a %er#a -era%hir, "a%a titi% a%hir 'ari gera%an a/at

!tng it$ 'iangga! se-agai titi% aa/ gera%an a/at !tng !a'a taha! -eri%$tna.

Se#a/an 'engan -er%e"-angna %e-$t$han a%an -er-agai !r'$% in'$stri ang -eraga"

'engan ting%at %es$/itan ang -ervariasi, "a%a te/ah 'i%e"-ang%an -er-agai variasi 'ari



"esin CNC. =a/ ini 'i"a%s$' $nt$% "e"en$hi %e-$t$han #enis !e%er#aan 'engan ting%at

%es$/itan ang tinggi. eri%$t ini 'i!er/ihat%an -er-agai variasi "esin CNC.

2.,. SISTEM PENDUKUNG KERJA MESIN NUMERI0AL 0ONTROL

:nt$% "en'$%$ng %er#a !rgra" erse-$t,'i!er/$%an -e-era!a ha/ a%ni

N0 po$"mm'#$

&rgra" NC 'a/a" setia! !r'$% har$s/ah "ener"in%an $r$tan /angs$ng 'an -enaragar

%ita 'a!at "enghasi/%an !art ang -ag$s. :nt$% it$ !e"rgra"an NC har$s 'i'$%$ng

'engan %eterse'ian 'ata ang te/iti 'an a%$rat.Data ang 'i"as$%%an a'a/ah 'ata 'engan

-ahasa !rgra" ait$ a/!ha n$"eri 'es ait$ 'ise-$t NC 'ata (G'e, *'e 'an

a''ress !a'a s$at$ r/' ang /ainna).

Tool'#$ &7&%em

&a'a siste" ini siste" !er%a%as han'a/ har$s 'i"i/i%i 'an 'i%e//a 'engan -ai%.

F'8%)'#$ &7&%em

Da/a" siste" ini 'i/a%$%an !rses !ene%a"an !a'a "esin CNC ang har$s/ah %$at

$nt$% "ena!ai %ete!atan 'an %ete/itian

Me"&)'#$ e9)'pme#%

G$na "en#a"in %$a/itas(ge"etri 'an isi%) har$s terse'ia a/at $%$r ang "e"a'ai

'an !rgra" !engntr/an %$a/itas ang ter!eraa. :nt$% it$ 'i%e"-ang%an a/at $%$r #enis

Numerical Control ait$ C**(r'inate "eas$ring "ahine). Dengan a/at ini !eng$#ian

'i"ensi'i"ensi 'ari s$at$ !enger#aan !art a%an /e-ih te/iti.

R": m"%e'"l

ait$ %eterse'ian -ahan $nt$% "en#a"in %e/angs$ngan !rses !r'$%si

U%'l'%7

er$ngsi se-agai %e/eng%a!an sarana !a-ri% ang han'a/ ang a%an "en'$%$ng 'a/a"

sarana !erasi !r'$%si

M"'#%e#"#/e po$"m

Da/a" "esin Numerical Control ini !er/$ a'ana !eraatan ang -ai%, %arena tea" !eraat

har$s "eng$asai te%n/gi "e%atrni%a. Disa"!ing it$ %ete/itian ge"etri 'an %ehan'a/an

"esin har$s 'i!erhati%an.



2. TIPE KONTROL N0 5 NUMERI0AL 0ONTROL6

Bi%a 'i%/asii%asi%an "en$r$t sste" "esin a/at ntr/, "a%a ter'a!at tiga #enis sste"

'asar ntr/ NC ait$

1. &int t &int.

2. Straight C$t ( Di!tng>$r$s)

3. Cnt$ring.

/asii%asi 'i atas -erh$-$ngan 'engan #$"/ah ntr/ atas gera%an re/ative antara -en'a

%er#a 'an a/at !e"tng. &a/ing ti'a% ntr/ 'i-eri%an atas a/at gera% 'engan titi% %e titi%

siste". Cnt$ring "er$!a%an ting%at tertinggi %ntr/.

Po'#%;%o;Po'#% N0 5 N)me'/"l 0o#%ol6

Titi% %e titi% #$ga %a'ang 5 %a'ang 'ise-$t !sitining sste". &a'a &T& t$#$an

sste" ntr/ a/at "esin a'a/ah $nt$% "e"in'ah%an a/at !e"tng %e /%asi ang te/ah

'itent$%an. Ba/$r s!ee' r 'i"ana gera%an ini 'i/a%$%an ti'a% !enting 'a/a" titi% %e titi%

N$"eria/ Cntr/). Sete/ah a/at "ena!ai /%asi ang 'iingin%an, !erasi "esin 'i/a%$%an

!a'a !sisi it$. *ene%an -r N$"eria/ Cntr/ a'a/ah nth ang -ai% 'ari siste" &T&.

S!in'/e ang !erta"a har$s 'i !sisi%an !a'a /%asi tertent$ n -en'a %er#a. =a/ ini 'i/a%$%an

'i -aah %ntr/ &T&. e"$'ian !enge-ran /$-ang 'i/a%$%an 'i /%asi it$, a/at terse-$ta%an 'i!in'ah%an %e/%asi /$-ang -eri%$tna, 'an se-againa. arena ti'a% a'a !e"tngan

'i/a%$%an antara /$-ang ti'a% !er/$ $nt$% "engen'a/i%an gera% re/ative 'ari a/at 'an -en'a

%er#a antar a/%asi /$-ang. &a'a !sisi sste" %ee!atan 'an ee' 'ig$na%an /eh a/at "esin

ang sering 'ig$na%an /eh "esin !eratr -$%an /eh !ita n. Siste" !enent$an !sisi

a'a/ah sste" %ntr /a/at "esin se'erhana 'an %arena it$ ang !a/ing "aha/ 'ari tiga #enis.

Na"$n $nt$% !rses tertent$ se!erti !erasi !enge-ran 'an s!t e/'ing. &T& sangat %

$nt$% t$gas 'an setia! ting%at ang /e-ih tinggi 'ari %ntr/ ang ti'a% !er/$.

S%"'$h% 0)% 5D'po%o#$ L))&6 N)me'/"l 0o#%ol

Siste" ntr/ !tngan /$r$s "a"!$ "enggera%%an a/at !e"tng se#a#ar 'engan

sa/ah sat$ s$"-$ $ta"a !a'a ting%at ang ter%en'a/i % $nt$% "esin. /eh %arena it$

ses$ai $nt$% "e/a%$%an !erasi !enggi/ingan $nt$% "e"-$at -en'a %er#a 'ari %nig$rasi

!ersegi !an#ang. Dengan #enis siste" N$"eria/ Cntr/ it$ $nt$% it$ te!at $nt$% "e/a%$%an

!erasi !enggi/ingan $nt$% "e"-$at -en'a %er#a 'ari %nig$rasi !ersegi !an#ang. Dengan

#enis siste" N$"eria/ Cntr/ ti'a% "$ng%in $nt$% "engga-$ng%an gera%an 'i /e-ih 'ari



arah s$"-$ t$ngga/. /eh %arena it$ !e"tngan s$'$t !a'a -en'a %er#a ti'a% a%an

"$ng%in. Se-$ah a/at "esin N$"eria/ Cntr/ "a"!$ "e/a%$%an gera%an "e"tng /$r$s

#$ga "a"!$ titi% %e titi% gera%an.

0o#%o)'#$ N)me'/"l 0o#%ol

Cnt$ring "er$!a%an siste" N$"eria/ Cntr/ ang !a/ing r$"it ang /e%si-e/

'an #$ga "er$!a%an #enis ang !a/ing "aha/ 'ari a/at ntr/ "esin. =a/ ini 'i %arena%an

Cnt$ring "a"!$ "e/a%$%an %e'$ana &T& 'an !erasi !tngan /$r$s. Se/ain it$ it$r 'ari

!a'a nt$ring siste" N$"eria/ Cntr/ a'a/ah %a!asitas "ere%a $nt$% ntr/ seara

serenta% /e-ih 'ari sat$ gera%an s$"-$ "esin a/at ng%a 'i -aah ini "engga"-ar%an

/e%si-i/itas 'ari #a/an ter$s "ener$s N$"eria/ Cntr/ . &enggi/ingan 'an "enghi'$!%an

a'a/ah nth $"$" 'ari !engg$naan nt$ring ntr/.

2.- NUMERI0AL 0ONTROL PROGRAMMING

*esin N$"eria/ Cntr/ a'a/ah "esin ang -e%er#a 'an 'i%ntr/ /eh %"!$ter, "esin

terse-$t 'a!at -ergera% 'engan "eneri"a %'e 5 %'e 'ari %"!$ter -ai% it$ ang%a "a$!$n

h$r$ 'an %arena "esin N$"eria/ Cntr/ 'i!a%ai seara g/-a/ "a%a %'e "esin terse-$t

'i"as$%%an %e 'a/a" stan'ar 8S (8nternatina/ Sta'ar' rganizatin).

arena "esin N$"eria/ Cntr/ ini "engg$na%an %"!$ter "a%a !asti "e"i/i%i !erang%at

%eras "a$!$n /$na%. Da/a" -a- ini %ita a%an "e"-ahas "engenai !e"rgra"an ang a'a 'i

"esin N$"eria/ Cntr/. &e"rgra"an ini "er$!a%an !erang%at /$na%. &erang%at /$na%

ang ter'a!at !a'a "esin ini "engg$na%an !erang%at &>C ( &rgra""a-/e >gi Cntr/).

&>C (&rgra""a-/e >gi Cntr/) "en$r$t Ca!ie/ (19<2) a'a/ah siste" e/e%trni% ang

-er!rasi seara 'igita/ 'an 'i 'esain $nt$% !e"a%aian 'i /ing%$ngan in'$stri, 'i"ana siste"

ini "engg$na%an "e"ri ang 'a!at 'i!rgra" $nt$% !eni"!anan seara interna/ instr$%si

5 instr$%si ang "engi"!/e"entasi%an $ngsi 5 $ngsi s!esii% se!erti /gi%a, $r$tan,

!era%t$an, !enaahan 'an !erasi arit"ati% $nt$% "engntr/ "esin ata$ !rses "e/a/$i

"'$/ 5 "'$/ 'igita/ "a$!$n ana/g.



&>C (&rgra""a-/e >gi Cntr/) ini "e"i/i%i $ngsi se!erti na"ana, 'i antarana a'a/ah

&rgra""a-/e ang -er$ngsi $nt$% se-agai "e"ri, "eni"!an setia! !rgra" ang te/ah

'i-$at na"$n -e-as $nt$% "eng$-ah ata$!$n %eg$naan 'ari $ngsina. >gi ang -er$ngsi

$nt$% "e"!rses in!$t 5 in!$t seara "ate"atis 'engan se"$a !eratr ang a'a -ai% it$

"en#$"/ah%an, "eng$rangi, "enga/i%an, "e"-agi, "eng$rangi, re/asi, ND, R, 'an

negasi. Cntr//er ang -er$ngsi $nt$% "e"anta$ 'an #$ga "engntr/ se"$a !rses hingga

'ihasi/%an $t!$t ang -enar.

&>C(&rgra""a-a/e >gi Cntr/) ini 'i!a%ai 'a/a" !e"rgra"an "esin N$"eria/

Cntr/ %arena se/ain "$'ah 'i!aha"i, !rgra" ini #$ga s$'ah "engg$na%an "et'e

arit"ati% 'a/a" "enari s/$si "asa/ahna sehingga s/$si ang 'i'a!at /e-ih a%$rat.Se/ain

it$ "esin ini "$'ah $nt$% 'i!rgra" 'an 'i#a/an%an sehingga -isa "$'ah 'i!erasi%an /eh

!e%er#a ang ti'a% "e"i/i%i !engetah$an ata$ s%i// 'i -i'ang %"!$ter.

Se/ain &>C (&rgra""a-/e >gi Cntr/), "esin N$"eria/ Cntr/ #$ga "e"i/i%i

!e"rgra"an ang se!erti 'iagra" Cartesian. &e"rgra"an N$"eria/ Cntr/ 'engan

Siste" r'inat. Siste" %r'inat !erta"a %a/i 'i%ena/%an /eh Rene Desartes serang

*ate"ati%aan ang -erasa/ 'ari &eranis. &e"rgra"an siste" %r'inat ini 'ig$na%an

!a'a "esin N$"eria/ Cntr/ "esin $-$t 'an "esin Frais. Siste" r'inat ini 'i!a%ai 'i

!e"rgra"an N$"eria/ Cntr/ 'an 'i-agi atas 2 ait$ 8nre"enta/ 'an -s/$te.

&e"rgra"an Siste" -s/$te 'a/a" -i'ang "an$a%t$r /e-ih sering 'ig$na%an 'ari !a'a

&e"rgra"an Siste" 8nre"en. arena &e"rgra"an Siste" -s/$te /e-ih ga"!ang

'ig$na%an 'ari !a'a &e"rgra"an Siste" 8nre"en, %arena hana "enga$ !a'a sat$ titi%.

Titi% ang 'i#a'i%an a$an ti'a% -er!in'ah 5 !in'ah. Se'ang%an &e"rgra"an Siste"

8nre"en "e"/i%i titi% a$an ang -er!in'ah 5 !in'ah. Sehingga $nt$% "enghit$ng #ara%

$nt$% gera%an -eri%$tna, 'ihit$ng saat gera%an -erhenti, saat gera%an -erhenti 'i saat it$ /ah

-isa 'ihit$ng en' !int se-agai start !erhit$ngan -eri%$tna. Se/ain it$ %e'$a !e"rgra"an

ini #$ga "enent$%an arah gera% %'e G 'an *.

2. BAHASA NUMERI0AL 0ONTROL

$%an hana "an$sia ang "e"i/i%i -ahasa, "esin N$"eria/ Cntr/ ini #$ga "e"i/i%i

-ahasa. ahasa ang 'ig$na%an /eh "esin N$"eria/ Cntr/ ini a'a/ah -ahasa n$"eri%.

ang 'i "a%s$' 'engan -ahasa n$"eri% a'a/ah s$s$nan ang%a "a$!$n h$r$ ang



'i"engerti s$sat$ "esin $nt$% "en#a/an%an !erasina. 'e 'an ang%a terse-$t s$'ah

-erstan'ar 8S. a/na 'ata n$"eri% ang 'iin!$t%an %e stare %"!$ter $nt$% 'i/ah.

>a/$ 'iter$s%an %e $nit !engen'a/i ang -er$ngsi "eng$-ah sina/ e/e%trni% "en#a'i

gera%an "e%anis, /a/$ 'iter$s%an %e "esin !er%a%as hingga 'i/a%$%an/ah !erasi !er"esinan.

:nt$% "en#a/an%an !rses 'iatas 'i-$t$h%an !engetah$an $nt$% "engetah$i -ahasa n$"eri%

ang 'a!at 'i"engerti /eh "esin N$"eria/ Cntr/ %arena "esin N$"eria/ Cntr/ ti'a%

'a!at "engerti -ahasa "an$sia. *a%a 'ari it$ %ita har$s "en$s$n 'ata "as$%an seara

siste"atis agar "esin N$"eria/ Cntr/ 'a!at "engerti inr"asi ang 'i-eri%an. *esin

N$"eria/ Cntr/ a%an -e%er#a seara t"atis 'ari aa/ sa"!ai a%hir a!a-i/a 'ata n$"eri%

ang 'i"as$%%an seara siste"atis. Data 5 'ata n$"eri% ang 'i"as$%%an a%an tersi"!an 'i

"e"ri %"!$ter. Data 5 'ata -er$!a 'ata n$"eri% ang 'i"as$%%an a%an 'i-aa se-agai

!erintah gera%an,!erintah gera%an it$ 'is$s$n /eh !e"-$at ata$ !e"r'$% "esin N$"eria/

Cntr/. Sehingga "esin -ergera% -er'asar%an !erintah gera%an. "-inasi h$r$ 'an ang%a

ata$ 'ata n$"eri% it$ 'ii!ta%an sen'iri /eh !e"-$at "esin N$"eria/ Cntr/,sehinnga

$nt$% "engg$na%an "esin ini setia! !e%er#a har$s "engerti 'an "engetah$i 'ata n$"eri%

terse-$t $nt$% "en#a/an%an "esin N$"eria/ Cntr/. Cnthna a'a/ah %'e !e"rgra"an

G 'an *. Bi%a !e%er#a "engin!$t%an 'ata *003 %e "esin N$"eria/ Cntr/ "a%a ang

a%an ter#a'i a'a/ah !ergera%an "e%anis !er%a%as "esin ang -ergera% s!in'e/ searah 'engan

arah #ar$" #a". *003 "er$!a%an %'e ata$ -ahasa n$"eri%. *003 "er$!a%an %'e ang

s$'ah ter'atar !a'a "esin. Bi%a %'e ti'a% ter-aa "a%a "esin ti'a% a%an -ergera% -isa

ter#a'i errr. *a%a 'ari it$ setia! %'e ata$ -ahasa n$"eri% na #$ga 'iha!a/. ahasa

N$"eria/ Cntr/ ang #$ga ter"as$% a'a/ah %'e -iner. Di"ana %'e -iner hana -er$!a

ang%a 1 'an 0.

Dari siste" !e"rgra"an ini 'ihasi/%%an %'e 5 %'e $nt$% "enggera%%an "esin 'an

"e"erintah agar "esin -e%er#a ses$ai ang 'i'ingin%an.eri%$t a'a/ah %'e G 'an * ang

'i"engerti /eh "sesin N$"eria/ Cntr/

1.'e G

G00 *esin -ergera% tan!a a'ana !e"tngan

G01 *esin -ergera% 'engan a'ana !e"tngan

G02 *esin !e"tng -ergera% searah #ar$" #a"

G03 *esin !e"tng -ergera% -er/aanan arah #ar$" #a"

G<4 *esin -ergera% 'engan !e"tngan se#a#ar.

G90 @ *e"$/ai !e"rgra"an a-s/$te

G91 *e"$/ai !e"rgra"an inre"ent



G92 :nt$% "engetah$i start !int 'ari "esin ti'a% $nt$% "enggera%%an "esin.

2.'e *

*00 *e"-erhenti%an !rgra"

*03 *esin -ergera% s!in'/e searah #ar$" #a"

*04 *esin -ergera% s!in'e/ -er/aanan arah #ar$" #a"

*0 Gera%an s!in'/e -erhenti

*06 *engganti t/

*30 %hir 'ari &rgra" 'an "e"$/ai %e"-a/i 'ari aa/.

*99 *er$!a%an &ra"eter

*09 'an *0< :nt$% "e"ati%an !en'ingin 'an $nt$% "enghi'$!%an !en'ingin.

2. KOMPONEN;KOMPONEN DASAR ROBOT

2..1.Kompo#e#;kompo#e# o!o%

R-t a'a/ah sa/ah sat$ -$%ti !er%e"-angan te%n/gi ang "'eren. e-era'aanna sangat

-ana% "e"-ant$ %ehi'$!an "an$sia. Siste" r-t "e"i/i%i tiga %"!nen 'asar, ait$

*ani!$/atr, %ntr/er, 'an &er ('aa). +e%tr sering 'ite"$%an !a'a -e-era!a siste"

r-t, teta!i siatna ti'a% har$s a'a.

M"#'p)l"%o

*ani!$/atr "e"i/i%i '$a -agian, ait$ -agian 'asar 'an -agian ta"-ahan. Ga"-ar 3

"e"-eri%an ga"-aran tentang -agian 'asar 'an -agian ta"-ahan. agian 'asar "ani!$/atr

-isa %a%$ ter!asang !a'a /antai area %er#a ata$!$n ter!asang !a'a re/. Re/ -er$ngsi se-agai

!ath ata$ a/$r sehinga "e"$ng%in%an r-t $nt$% -ergera% 'ari sat$ /%asi %e /%asi /ainna

'a/a" sat$ area %er#a. agian ta"-ahan "er$!a%an !er/$asan 'ari -agian 'asar, -isa 'ise-$t

#$ga /enganAar". agian $#$ngna ter!asang ee%tr ang -er$ngsi $nt$%

"enga"-i/A"ene%a" "ateria/. *ani!$atr 'igera%%an /eh at$atr ata$ 'ise-$t siste"

'rive. t$at$atr ata$ siste" 'rive "ene-a-%an gera%an ang -ervariasi 'ari "ani!$/atr.

t$atr -isa "engg$na%an e/e%tri%, hi'r/i% ata$!$n !ne$"ati%. agian at$atr ini a%an

'i#e/as%an !a'a se/an#$tna.



Ko#%ole

ntr/er "er$!a%an #ant$ng 'ari siste" r-t sehingga %e-era'aana sangat !enting.

ntr/er "eni"!an inr"asi ang -er%aitan 'engan 'ata'ata r-t, 'a/a" ha/ ini 'atagera%an r-t ang te/ah 'i!rgra" se-e/$"na. Ga"-ar 4. "e"-eri%an ga"-aran se-$ah

%ntr/er 'an "ani!$/atr r-t. ntr/er -er$ngsi $nt$% "engntr/ !ergera%an 'ari

"ani!$/atr. ntr/er sen'iri 'iat$r /eh se-$ah inr"asi ata$ !rgra" ang 'iisi%an

'engan "engg$na%an -ahasa !e"grgra"an tertent$. 8nr"asi terse-$t %e"$'ian 'isi"!an

'i'a/a" "e"ri. Data 'a/a" "e"ri 'a!at 'i %e/$ar%an ata$ 'i e'it ses$ai 'engan ang

'i-$t$h%an. Dah$/$ %ntr/er 'i-$at 'ari 'r$" "e%ani% ang -e%er#a ste! - ste! seara

seH$entia/. 'an sangat se'erhana. Di"asa se%arang %ntr/er "engg$na%an &>C

(!rgra""a-/e /gi ntr/) ang 'a!at -e%er#a 'engan !ergera%an ang sangat %"!/e%

'ari siste" r-t.

Po:e S)pl7 50"%) D"7"6



&er s$!!/ a'a/ah se-$ah $nit ang "ene'ia%an tenaga !a'a %ntr/er 'an "ani!$/atr

sehingga 'a!at -e%er#a. &er s$!!/ 'a/a" s$at$ siste" r-t 'i-agi "en#a'i '$a -agian,

ait$ -agian $nt$% %ntr/er 'an -agian $nt$% "ani!$/atr. agian %ntr/er "engg$na%an

e/e%tri% se'ang%an -agian "ani!$/atr -isa "engg$na%an e/e%tri%, !ne$"ati%, hi'r/i%

ata$!$n %etigana. Ga"-ar a, - 'an "e"-eri%an %eterangan tentang !er s$!!/.

E*ek%o



+e%tr 'a!at 'ite"$%an ha"!ir se"$a a!/i%asi r-t, a/a$!$n %ea'aanna -$%an

"er$!a%an %"!nen 'asar 'ari siste" r-t. +e%tr -er$ngsi se-agai -agian tera%hir ang

"engh$-$ng%an antara "ani!$/atr 'engan -#e% ang a%an 'i#a'i%an %er#a 'ari r-t.

Se-agai nth ee%tr 'a!at -er$!a !era/atan /as, !ene"!rt at ata$!$n hana -er$!a

!en#e"!it -#e%. +e%tr #i%a 'isa"a%an 'engan "an$sia se!erti #ari#ari tangan ang 'a!at

'igera%an $nt$% "e"in'ah ata$ "engang%at "ateri/a/ ata$!$n !era/atan ang 'a!at

'ig$na%an $nt$% "enge/as, "engeat, "ene"!a, "engisi -t/, 'an /ain/ain ses$ai 'engan

%e-$t$han. er#a ee%tr 'a!at -er$!a "e%ani%, e/e%tri%, !ne$"atai% (grier), "a$!$n

h'r/i%.

2.14 Kl"&'*'k"&' Ro!o%

R-t 'i%/asii%asi%an %e'a/a" 4 -agian

a. Nn *-i/e R-t

R-t ini ti'a% 'a!at -er!in'ah !sisi 'ari sat$ te"!at %e te"!at /ainna, sehingga r-t

terse-$t hana 'a!at "enggera%%an -e-era!a -agian 'ari t$-$hna 'engan $ngsi tertent$

ang te/ah 'iranang.

nth r-t "ani!$/atr -er/engan

-. *-i/e R-t

*-i/e 'a!at 'iarti%an -ergera%, sehingga r-t ini 'a!at "e"in'ah%an 'irina 'ari

sat$ te"!at %e te"!at /ain. 'ari segi "anaat, r-t ini 'ihara!%an 'a!at "e"-ant$ "an$sia

'a/a" "e/a%$%an t"asi 'a/a" trans!rtasi, !/atr" -ergera% $nt$% r-t in'$stri,

e%s!/rasi tan!a aa% 'an "asih -ana% /agi.



nth R-t >ine F//er

. Ga-$ngan *-i/e R-t 'an Nn *-i/e R-t

R-t ini "er$!a%an !engga-$ngan 'ari $ngsi$ngsi !a'a r-t "-i/e 'an nn"-i/e.

sehingga %e'$ana sa/ing "e/eng%a!i 'i"ana r-t nn"-i/e 'a!at ter-ant$ $ngsina

'engan -ergera% 'ari sat$ te"!at %e te"!at /ain.

'. R-t =$"ani'

R-t ini 'iranang 'engan "enir$%an anat"i 'an !eri/a%$ "an$sia. F$ngsi$ngsi t$-$h

"an$sia -ai% /engan, %a%i, "ata, 'an !ergera%an sen'i %e!a/a 'an -agian /ainna se-isa

"$ng%in 'itera!%an 'ir-t ini.

nth r-t S8* -$atan #e!ang



Kl"&'*'k"&' Ro!o% Be("&"k"# Be#%)k#7"

R-t ang 'i !$-/i%asi%an !a'a %ehi'$!an se-enarna 'i 'esain 'engan -ent$% ang ses$ai

'engan %e-$t$hanna. Cnthna, r-t $nt$% "e"in'ah%an -arang !a'a -an -er#a/an

(conveyor) 'i'esain se-agai /engan 'an sensrsensrna, 'an ti'a% 'i/eng%a!i 'engan r'a

ata$ %a%i %arena ti'a% "e"-$t$h%an "-i/itas, na"$n r-t !e"-aa -arang ang -ergera%

'i "e'an ang rata a%an 'i /eng%a!i 'engan r'a, 'an r-t ang -ergera% !a'a "e'an ang

ti'a% -erat$ran a%an 'i /eng%a!i 'engan %a%i.

Sing%atna, agar "e"!er/eh r-t 'engan 'esain e%n"is, r-tr-t terse-$t hana

'i'esain ses$ai 'engan %e-$t$han. Da/a" ha/ ini, r-t -er-ent$% "an$sia (Humanoid) a%an

/e-ih sering 'ig$na%an $nt$% %e!er/$an 'e" se-agai !eneri"a ta"$ (pariwisata).

er'asar%an -ent$%na, r-t 'a!at 'i -e'a%an "en#a'i -e-era!a %atagri se-agai -eri%$t . !urtle

Dii!ta%an !a'a tah$n 1970an. Na"a T$rt/e 'i a"-i/ 'ari -ent$%na ang "iri! 'engan

r$"ah %$ra%$ra.

". #ehicle

R-t #enis ini -iasana

-er-ent$% se!erti %en'araan

-er'a 'an -ergera% se!erti

http://gray-site.blogspot.com/2014/04/klasifikasi-robot-berdasarkan-jenisnya.html




"-i/. &er-e'aanna 'engan "-i/ a'a/ah %e"a"!$an ter!rgra" (programma$le) 'an

sensrsensrna.

%. &over

ent$% r-t ini en'r$ng !en'e% 'an #$ga 'i /eng%a!i r'a se!erti vehicle . R-t #enis ini

#$ga 'i /eng%a!i 'engan -e-era!a $ngsi se!erti %e"a"!$an $nt$% "en'ete%si a!i ata$

"en'ete%si -#e% 'i se%itarna. iasana r-t ini sering 'i g$na%an $nt$% "e/a%$%an

!ene/itian 'an !en#e/a#ahan.

'. alker

R-t #enis ini ti'a% 'i/eng%a!i 'engan r'a se!erti #enis vehi/e 'an rver, "e/ain%an

-ergera% 'engan "engg$na%an %a%i. iasana r-t ini -er-ent$% "iri! serangga 'an 'i

/eng%a!i 'engan ena" %a%i.

. *ppendage

R-t ini -er$!a /engan ang -iasana 'i g$na%an $nt$% "enga"-i/ 'an "e"in'ah%an

-arang. >engan ini 'a!at ter!asang !a'a r-t ang -ergera% ata$ !a'a se-$ah te"!at ang

statis.



+. Humanoid

R-t ini 'i'esain "ener$!ai "an$sia 'an "e"!$nai %e"a"!$an -er%"$ni%asi se!erti

"an$sia. :nt$% 'a!at "en'$%$ng %e"a"!$an terse-$t, r-t 'i/eng%a!i 'engan -er-agai

"aa" sensr.

2.11 APLIKASI ROBOT

&a'a era in'$stria/isasi ang ser-a "'ern ini, se"$a %egiatan ang -erh$-$ngan 'engan

"an$sia te/ah -ertransr"asi 'ari ang tra'isina/ "$/ai -era/ih seara -ertaha! %earah

ang "'ern. Transr"asi terse-$t -isa 'i/iha/ 'ari !er%e"-angan te%n/gi ang se"a%in

e!at 'an setia! !ena!ain s$at$ %egiatan 'itent$%an /eh te%n/gi (Te%n/gi 2012).

A("p)# /o#%oh pekem!"#$"# %ek#olo$' 7"'%) pekem!"#$"# %ek#olo$' Ro!o%.



&engg$naan r-t saat ini s$'ah "ena%$! se/$r$h sen'i %ehi'$!an "an$sia, -ai% 'a/a"

in'$stri "a$!$n 'a/a" %egiatan seharihari.

*en$r$t !er%e"-anganna, isti/ah R-t it$ sen'iri 'ig$na%an !erta"a %a/i !a'a tah$n

1920 /eh !en$/is C,ech arel Capek 'a/a" se-$ah erita 'engan #$'$/ &ossums /niversal

&o$ot. e"$'ian, !a'a tah$n 1941 -ar$/ah isti/ah r-t 'ig$na%an 'a/a" te%n/gi r-t

'an 'i!re'i%si a%an "$n$/ r-t in'$stri ang 'i%e"$%a%an /eh 0saac *simov. &a'a tah$n

196 "$/ai teri!ta s$at$ !er$sahaan r-t !erta"a ang 'i'iri%an /eh 1eorde Devil 'an

2oseph 3ngel$erger . e"$'ian !a'a tah$n 1961, r-t "$/ai ter/ihat !er%e"-anganna

'engan 'i"anaat%an 'a/a" in'$stri t"ti /eh Genera/ *tr. Sete/ah it$, !a'a tah$n

19<0 r-t "'ern /ahir 'an 'ig$na%an /eh -e-era!a in'$stri /ain se!erti in'$stri e/e%rni%

'an %"!$ter (Se#arah I !er%e"-angan r-t 2011). *esin r-t ang se"a%in !esat

!er%e"-anganna !a'a 'asarna "e"-ant$ "an$sia 'a/a" -era%tiitas seharihari.

&engg$naan r-t 'a!at "e"-ant$ %egiatan ata$ !e%er#aan "an$sia agar eisien 'a/a"

a%t$ !ene/esaian, serta "eng$rangi ting%at resi% %ee/a%aan %er#a. e-era!a !e%er#aan

"an$sia ang sering "engg$na%an -ant$an "esin r-t "as$% %ategri !e%er#aan ang

s$%ar, -er-ahaa 'an "e"-san%an %arena "e"-$t$h%an ting%at %ete/itian ang tinggi

(R-t vers$s "an$sia 2009).

Saat ini, r-t te/ah 'ig$na%an se-agai "esin ang "e"i/i%i t"atisasi tinggi, "e"!$nai

!eranan ang sangat !enting -agi "an$sia $nt$% 'ig$n%an 'a/a" !e%er#aan ang 'irasa

sangat !enting. *a%a 'ari it$, -ana% !er$sahaan "eni!ta%an serta "enng$na%an r-t

'a/a" sega/a ha/. e-era!a r-t 'ii!ta%an 'engan -er-agai s!esii%asi -er'asar%an

%e-$t$han. e-$t$han terse-$t -isa "e/i!$ti %e-$t$han r$"ah tangga, in'$stri, "i/iter,

!ertanian, %e/a$tan '//.(10 ha/ ang ta% -isa 'i/a%$%an "an$sia 2011). ?a/a$!$n -egit$,

r-t it$ sen'iri teta! sa#a "asih "e"-$t$h%an intera%si "an$sia 'a/a" !erasina. Dari ha/

terse-$t, "$n$/ah s$at$ !ara'ig"a -ar$ tentang -agai"ana "en'esain s$at$ siste"

intera%si antara "an$sia 'engan r-t ang ergn"is (ars%i 1990). *en$r$t

arwowski (1990), siste" intera%si antara "an$sia 'engan r-t sangat 'itent$%an /eh

as!e% "an$sia 'a/a" "ena!ai %e-erhasi/anna. e-erhasi/an 'ari siste" terse-$t ait$

teritana siste" ang eisien 'a/a" !r'$%tiitasna serta safety 'a/a" siste" terse-$t.

*a%a 'ari it$, setia! !eranangan siste" intera%si antara "an$sia 'engan "esin r-t !er/$

"e"!erti"-ang%an as!e% "an$sia. e-era!a -$%ti -aha in'$stri "an$a%t$r %$rang



"e"!erti"-ang%an as!e% "an$sia 'a/a" 'esain !eng!erasian "esin ter$ta"a r-t,

"enga%i-at%an %$rangna eisiensi a%t$ !rses 'an ting%at !r'$%tivitas "en#a'i

-er%$rang (ars%i 1990). Dari -$%ti terse-$t, #e/as -aha !erti"-angan as!e% "an$sia

'a/a" 'esain s$at$ siste" "an$sia"esin ang terintegrasi a%an "ening%at%an %iner#a

"an$sia 'a/a" !e%er#aanna. Se/ain it$, intera%si antara "an$sia 'engan "esin "e"!$nai

!eranan 'a/a" teri!tana "esin r-t ang "e"-ant$ !e%er#aan /aanan 'a/a" %ehi'$!an

seharihari, "isana teri!tana r-t se-agai asisten r$"ah tangga ang "a"!$

"enganti%an !e%er#aan "an$sia seharihari (G. ?ihert et a/. n.'.).

er'asar%an !en#e/asan 'iatas, "a%a 'a!at 'i%ata%an !er%e"-angan r-t se"a%in tah$n

"$/ai -er%e"-ang !esat. Se-agai -$%tina, %a"i a%an #e/as%an -e-era!a nth %as$s

"anaat 'ari !engg$naan r-t se!erti !a'a in'$stri 'an #$ga 'ig$na%an $nt$% %e!er/$an

r$"ah tangga.

A. S%)(' k"&)& 'mpleme#%"&' o!o% ("l"m '#%e"k&' &'&%em m"#)&'";me&'# p"("

'#()&%'.

. 4enggunaan mesin ro$ot untuk proses pengelasan dan penyam$ungan lam$ung pada

industri kapal

&engg$naan "esin r-t !a'a !rses !enge/asan sangat "e"-ant$ "an$sia 'a/a"

"e/a%$%an !e%er#aan. &engg$naan terse-$t ter$ta"a !a'a !rses !enge/asan ang

"e"-$t$h%an %ete/itian 'an a%$rasina. =a/ terse-$t %arena in'$stri %a!a/ ang "en#a'i

!riritas $ta"a a'a/ah hasi/ /as /a/$ %e"$'ian ting%at eisiensina. %an teta!i, "an$sia #$ga

"e"i/i%i !eranan ang !enting 'a/a" ha/ "engntr/ siste" terse-$t %arena se"$a !rses

'i#a/an%an atas !erintah "an$sia. Da/a" ha/ ini, siste" intera%si "an$siar-t 'i'esain

$nt$% "e"-ant$ "an$sia ter$ta"a 'a/a" ha/ a%$rasi hasi/ !enge/asan ang 'irasa a%an$%$! s$/it -i/a 'i/a%$%an "an$sia 'engan !rses "an$a/ (Br et a/. 1999). er'asar%an Br et

a/.,( 1999) siste" intera%si "an$siar-t !a'a !rses /as %a!a/ 'i-eri isti/ah 5hip elding

&o$ot 5ystem (53&5). Siste" ini 'iranang $nt$% "e"$'ah%an "an$sia !a'a !rses

!enge/asan ang "e"-$t$%an a%t$ !ene/esaian $%$! /a"a serta "e"-$t$h%an %$a/itas

/as ang -ai%. Siste" ini #$ga 'i/eng%a!i siste" intera%si antar "$%a "$n$sia"esin ang

'i'esain %h$s$s. Sehingga, "an$sia 'a!at "e/a%$%an %ntr/ "e/a/$i t"-/t"-/ ang

'ise'ia%an se!erti t"-/ %ee!atan serta "engat$r !ergera%an r-t terse-$t. Siste" ini

#$ga 'i/eng%a!i 'engan it$r ang 'a!at "ere%a" se"$a gera%an "an$sia, sehingga



"e"$ng%in%an r-t 'a!at "engganti%an !e%er#aan "an$sia sete/ah 'i/a%$%an !rses

"enga#ari r-t (ro$ot teaching ). =a/ terse-$t sangat "e"-ant$ "an$sia "eng$rangi ting%at

%e/e/ahan 'an %e#en$han 'a/a" "e/a%$%an !rses !enge/asan. arena a%i-at 'ari %e#en$han

'an %e/e/ahan "eni"-$/%an -ana% %esa/ahan 'a/a" -e%er#a sehingga 'a!at "er$gi%an

!er$sahaan. Se/ain it$, !a'a taha! !ena"-$ngan !a'a '$a -agian /a"-$ng %a!a/ se%arang

ini in'$stri %a!a/ s$'ah "$/ai "eng$na%an r-t rane 'isertai !er/eng%a!an !enge/asan

(ste/"an et a/. 1999). =a/ ini sangat "e"-ant$ "an$sia 'engan "eng$rangi ting%at resi%

%ee/a%aan 'an #$ga "ening%at%an eisiensi -iaa. =a/ terse-$t ter-$%ti -aha !a'a !rses

ini -e-era!a -agian /a"-$ng %a!a/ 'iang%at /a/$ 'i/a%$%an !rses !enge/asan. Sehingga,

%e"$ng%inan %ee/a%aan sangat tinggi !a'a "an$sia -i/a 'i/a%$%an seara %nvensina/.

'a!$n ga"-ar a!/i%asi !engg$naan r-t !a'a in'$stri %a!a/ se-agai -eri%$t

2. 8"!/e"entasi intera%si "an$siar-t !a'a siste" !enge-ran saa! !a'a !rses

!e"-$atan !esaat

*en$r$t C.>in I ?ang (1999), &eng$naan siste" r-t !a'a !rses !enge-ran saa! !a'a

!esaat "e"!$nai !eranan ang sangat !enting -agi "an$sia. Se-a- !a'a !rses

!enge-ran saa! !esaat seara %nvensina/ "e"i/i%i -e-era!a %er$gian ait$

*an$sia sangat %$rang 'an ti'a% %nsisten "ena!ai %$a/itas ang

'i!er/$%an !er$sahaan



Siat 'ari !e%er#aan sangat "ntn 'an /ing%$ngan %er#a ang %$rang

"en'$%$ng ("isa/na -ising, %tr, -ana% 'e-$ 'an -ana%

getaran), sehingga "ening%at%an t$rnver tenaga %er#a tinggi. Se/ain

it$ #$ga "ena"-ah -iaa !e/atihan $t$% %araan -ar$

Sering ter#a'i %ee/a%aan %er#a se!erti i'era !a'a !$n'a% 'an

!erge/angan tangan

&a'a siste" ini, "esin r-t 'i'esain $nt$% "eng$rangi ting%at %er$gian ang

sering ter#a'i !a'a !er$sahaan #i%a 'i/a%$%an 'engan ara %nvensina/. Se/ain it$, siste" ini

#$ga 'i"a%s$'%an $nt$% "e"-ant$ "ening%at%an %iner#a 'an "ening%at%an eisiensi

sehingga "ening%at%an !r'$%tiitas "an$sia 'a/a" !e%er#aan. &a'a siste" ini !eranan

"an$sia sangat "enent$%an %e-erhasi/an. Se-a- 'esain r-t ini setia! !erasina se/a/$

'i%ntr/ 'an 'i%en'a/i%an /eh "an$sia. Dengan a'ana r-t !a'a !rses !enge-ran

saa! !esaat, "a%a "an$sia ti'a% !er/$ /agi "e/a%$%an !e%er#aan ang sangat -er-ahaa

'an "e/e/ah%an. Da/a" ha/ ini "an$sia hana "e/a%$%an !e%er#aan ang "en'$%$ng %iner#a

r-t se!erti "e/a%$%an !e"-ersihan !a'a -agian r-t 'an hasi/ !enge-ran, "e/a%$%an

!engee%an hasi/ !enge-ran, "e/a%$%an set up !a'a r-t 'an "e/a%$%an !e"in'ahan.

'a!$n ga"-ar !rsesna se-agai -eri%$t



B. S%)(' k"&)& 'mpleme#%"&' o!o% ("l"m '#%e"k&' &'&%em m"#)&'";me&'# p"("

keh'()p"# &eh"';h"'.

1. &engg$naan "esin r-t $nt$% %ehi'$!an seharihari nthna "esin !e"-ersih

r$angan

egiatan seharihari ter%a'ang sangat ""-san%an -i/a 'i/a%$%an seara ter$s "ener$s.

egiatan terse-$t "$/ai 'ari %egiatan !e"-ersihan r$angan hingga se"$a %egiatan ang

-erh$-$ngan 'engan a%tivitas r$"ah tangga ang /ain. *a%a 'ari it$ $nt$% "eng$rangi

%e#en$han 'an %e/e/ahan, -e-era!a !era/atan r$"ah tangga ang se-e/$"na -ersiat

%nvensina/ (tan!a "esin r-t) se%arang -erangs$rangs$r -era/ih "engg$na%an "esin

r-t. e-era!a !era/atan ang s$'ah "engg$na%an r-t ait$ "esin !e"-ersih.

*en$r$t G. ?ihert et a/. n.'., &engg$naan r-t !a'a "esin !e"-ersih sangat "e"-ant$

"an$sia 'a/a" "e/a%$%an a%tiitas seharihari. &engg$naan r-t !e"-ersih t"atis

se-enarna 'i'esain se-agai a/at $nt$% "ening%at%an !r'$%tivitas 'engan "e/a%$%an t$gas

!e"-ersihan se-ana% "$ng%in 'an 'i/a%$%an seara

"an'iri (-isa -ergera% sen'iri tan!a -ant$an "an$sia). %an teta!i, r-t !e"-ersih teta!

"e"!erti"-ang%an intera%si ata$ $"!an -a/i% %e!a'a "an$sia se-agai !engg$nana. &a'a

siste" r-t ini $"!an -a/i% se-agai intera%si 'a!at -er$!a %ntr/ siste" 'engan setting ,

insta/isasi !a'a r-t !e"-ersih. 'a!$n "'e/ r-t !e"-ersih tera'a!at !a'a ga"-ar 6

2. &engg$naan r-t se-agai asisten r$"ah tangga



Se!erti ang te/ah 'i#e/as%an se-e/$"na, -aha %egiatan r$"ah tangga -i/a

'i/a%$%an ter$s "ener$s a%an "enga/a"i %e#en$han. !a/agi "an$sia s$'ah "e"i/i%i

%egitan ang !a'at 'i /$ar r$"ah se!erti -e%er#a. Dari ha/ terse-$t, "a%a %e-$t$han a%an

r-t se-agai asisten r$"ah tangga sangat 'i-$t$h%an /eh "an$sia (G. ?ihert et a/. n.'.).

Se%arang ini -e-era!a negara "a#$ te/ah "enge"-ang%an r-t ang 'a!at -ergera% sen'iri

$nt$% -e%er#asa"a "e"-ant$ "an$sia 'a/a" !e%er#aanna.

*en$r$t G. ?ihert et a/. n.'., r-t asisten r$"ah tangga 'i'esain $nt$% "e"-ant$

"an$sia 'a/a" %egitanna. &a'a !rses 'esain ini a%tr "an$sia sangat 'i!erti"-ang%an

'engan "e"-eri%an $"!an -a/i% terha'a! !engg$nana. 8ntera%si $"!an -a/i% 'i'asar%an

!a'a $a!an 'an gera% t$-$h, sehingga setia! $a!an ang 'i!erintah%an

/eh !engg$nana 'a!at 'i/a%sana%an /eh r-t asisten

r$"ah tangga. Se/ain it$ #$ga, "an$sia "e"!$nai !eranan 'a/a" "eng!erasi%an r-t

terse-$t. Cnth "'e/ r-t ang 'i'esain se-agai asisten r$"ah tangga 'a!at 'i/ihat !a'a

ga"-ar 7.

Dari -e-era!a nth %as$s 'iatas, 'a!at 'i%etah$i se"a%in /a"a !eranan r-t 'a/a"

8n'$stri 'an %ehi'$!an seharihari sangat !enting 'a/a" "e"-ant$ "an$sia 'a/a" a%tivitas

ata$ !e%er#aana. &a'a tah$ntah$n %e'e!an -$%an ti'a% "$ng%in te%n/gi "esin r-t

a%an 'ig$na%an 'a/a" se"$a -i'ang %ehi'$!an "an$sia.



BAB 3

PENUTUP

3.1 Ke&'mp)l"#

&a'a tah$n 1960an negara "eri%a "ene"$%an s$at$ ara $nt$% "ening%an%an

!r'$%tivitas !r'$%si !esaat,a%ni "enge"-ang%an !rgra" n$"eria/ ntr/.Se-e/$"

"ene"$%an !rgra" terse-$t, negara "eri%a %es$/itan 'a/a" "e"!r'$%si !esaat

terse-$t. Bhn &earsn 'an :.S Fre -e%er#a sa"a $nt$% "enge"-anga%an !ene"$an

!rgra" terse-$t. &a'a aa/na !rgra" terse-$t 'ig$na%an $nt$% "eni!ta%an !esaat

ter-ang $nt$% -er!erang.

&rgra" N$"eria/ Cntr/ "er$!a%an s$at$ -ent$% t"asi !r'$%si.t"asi !r'$%si

sangat !enting 'a/a" '$nia !erin'$strian. =a/ it$ ta"!a% "e/a/$i %e$nt$ngan %e$nt$ngan

ang 'i"i/i%ina. Diantarana 'engan t"asi !r'$%si 'a!at "engehe"at -iaa !r'$%si

%arena 'engan t"asi !r'$%si,!er$sahaan -isa "e"r'$%si !r'$% seara "assa/ 'engan

a%t$ re/ati e!at, -er%$a/itas, a%$rat, 'an ti'a% 'i-$t$h%an -ana% tenaga %er#a.

Se/ain 'i "an$a%t$r t"asi #$ga 'itera!%an 'i-er-agai -i'ang %ehi'$!an se!erti -i'ang

!en'i'i%an, in'$stri r$"ah tangga 'an /ain se-againa. e-era'aan r-t "er$!a%an -ent$%

t"asi ang 'i%e"-an%an !a'a za"an se%arang. &enge"-angan r-t ang se"a%in "a#$

a%ni r-t "$/ai "e"-ant$ a%tivitas "an$sia "$/ai 'ari "e"-ant$ !e%er#aan r$"ah tangga



hingg "eng!erasi%an "esin ang /e-ih -esar. R-t -e%er#a -isa 'engan sensr, 'i-eri

!erintah hi!, ata$!$n s$ara.

t"asi ini #$ga "e"i/i%i !e"rgra"an ait$ -ahasa !e"rgra"an $nt$% "en#a/an%anna

%arena t"asi ini ti'a% "engerti -ahasa "an$sia sehingga si !eni!ta "eni!ta%an -ahasa

n$"eri% agar %ita 'a!at -er%"$ni%asi 'an "e"-eri%an !erintah $nt$% 'i%er#a%an "esin

t"asi terse-$t.

3.2 S""#

Dengan !e"aha"an -eta!a !entingna t"asi -ai% 'a/a" %ehi'$!an !erin'$strian "a$!$n

%ehi'$!an sehari 5 hari 'ihara!%an 8n'nesia "a"!$ "enge"-ang%an ata$ "eni!ta%an

invasi t"asi ang /e-ih ee%ti 'an eisien. Dengan a'ana t"asi, ang

"enga%i-at%at%an -er%$rangna !engg$naan tenaga %er#a 'hara!%an !e"erintah "a"!$

"e"-eri%an s/$si -ai% !en#e/asan "a$!$n %e-i#a%an tertent$ aga% "asara%at 8n'nesia

"a"!$ "eneri"a %e-i#a%an in'$stri ang "enera!%an siste" t"asi 'i !er$sahaanna.

Se/ain it$ !e"erintah 'ihara!%an $nt$% "e"-eri !engetah$an 'an a#aran %e!a'a s$"-er 'aa "an$sia agar "an$sia terse-$t "a"!$ "eng!erasi%an "esin t"asi 'an #$ga

"enge"-ang%anna.

'e 5 %'e !eng!erasian "esin t"asi se-ai%na /e-ih 'ise'erhana%an agar "esin

t"asi /e-ih "$'ah 'i!erasi%an. Dan %'e 5 %'e se-ai%na /e-ih 'i!er-ana% agar "esin

ti'a% hana "e/a%$%an gera%an ang it$ 5 it$ sa#a. 'e ang ter/a/$ r$"it "a"!$

"eni"-$/%an sa/ah !engertian 'ari !iha% ang "eng!erasi%an.

Se/ain it$ t"asi !a'a -i'ang r-t.r-t 5 r-t ang 'ii!ta%an se-ai%na ti'a% hana

$nt$% senang 5 senang sa#a,se-ai%na r-t 'ii!ta%an $nt$% "e"-eri %e"$'ahan %e!a'a

"an$sia 'a/a" "e/a%$%an a%tivitasna. Teta!i se-ai%na "an$sia ti'a% -/eh ter/a/$

tergant$ng %e!a'a -ant$an r-t. /ang%ah /e-ih -ai% /agi #i%a r-t 'ii!ta%an $nt$%

"e"e/ihara /ing%$ngan nthna r-t ang "eng$ti! sa"!ah. Dan #$ga -agian 5 -agian

$nt$% "eni!ta%an r-t 'i!er%ei/ hargana. /eh se-a- it$ r-t se"a%in ter#ang%a$

hargana.



DAFTAR PUSTAKA

1.Dasar'asar N$"eria/ Cntr/,>a-ratri$" Siste" &r'$%si,./s!it-.rg 2004

2.htt!sAAriz%n$r1<.r'!ress."A2013A10A26A!rinsi!%er#a"esinnA

3. htt!AA."g."t$.e'$A-er"anA"aht/Aa$tAnAsste".ht"/

4. htt!AAa%t$nata.-/gs!t."A2013A03A%"!nen'asar'a/a"r-t.ht"/

. htt!AAr$-tis.-/gs!t."A2011A04A%/asii%asir-t.ht"/

6.htt!AAgrasite.-/gs!t."A2014A04A%/asii%asir-t-er'asar%an#enisna.ht"/7.8TS.a.i'ASiste" &engat$ran *an$a%t$r

<.8T.a.i'At"asi &rses &r'$%si

9..s/i'eshare.netA'asar'asar !e"rgra"an

10. !eratrn.-/gs!t."

11.htt!AAn#an4<.-/gs!t."Anth!e"rgra"an"esinn

http://www.lspitb.org/

http://www.mfg.mtu.edu/cyberman/machtool/auto/nc/system.html

http://waktunyata.blogspot.com/2013/03/komponen-dasar-dalam-robot.html

http://roubotics.blogspot.com/2011/04/klasifikasi-robot.html


http://www.lspitb.org/

http://www.mfg.mtu.edu/cyberman/machtool/auto/nc/system.html

http://waktunyata.blogspot.com/2013/03/komponen-dasar-dalam-robot.html

http://roubotics.blogspot.com/2011/04/klasifikasi-robot.html


kelompok 11_kelas c

Documents