kimia acara 1dalin

7/24/2019 kimia acara 1DALIN

1/19

LAPORAN RESMI PRAKTIKUM

KIMIA DASAR

Di susun Oleh :

Nama : Agus Tri Pambudi

NIM : 121!"#1STIPP

$urusan : Te%n&l&gi 'asil Per(anian

)a%ul(as : Te%n&l&gi Per(anian

A*ara : Pengenalan Ala(+Ala( Dan

Penggunaan,a

-&.Ass : /&bi0 R&mdh&n )a(h&ni

INSTITUTPERTANIAN STIPER

YOGYAKARTA

2012


2/19

I. ACARA : Pengenalan Ala(+Ala( Dan Penggunaan,a

II. TANGGAL : 1! O%(&ber 2"12III. TUJUAN : Mengenal%an beberaa ma*am ala(

,ang sederhana enggunaann,a. Per*&baan ini sebagai

endahuluan bagi er*&baan beri%u(n,a.

IV. DASAR TEORI

/as N'# adalah gas ,ang memun,ai bau. /as ini daa( bibua(

dengan merea%si%an amm&nium %l&rida dengan laru(an NaO' dan

dianas%an dalam (abung rea%si. Adan,a gas ini daa( di%e(ahui dengan *ara

membau. -ara membau langsung dengan hidung angan se%ali+%ali

dila%u%an un(u% gas ,ang berbaha,a. -ara membau ,ang rela(i3 aman

adalah dengan mengias+ngias%an (angan dia(as mulu( (abung dan hidung

%i(a ara% rela(i3 auh berusaha membau gas ,ang %eluar. Ker(as la%mus 4ada

dua ma*am 5arna6 biru dan merah7 diguna%an sebagai indi%a(&re(unu%6

aa%ah se,a5a (ersebu( bersi3a( asam a(au basa dengan meliha( erubahan

5arnan,a.

Un(u% membua( laru(an s(andar( %adang dila%u%an dengan

mengen*er%an laru(an ,ang sudah (ersedia. Misaln,a membua( laru(an

s(andar( '-l "61 M dan laru(an '-l "62 M. Ten(u%an dahulu beraa ban,a%

laru(an s(andar( ,ang a%an dibua( dan dihi(ung beraa ban,a% laru(an a5al

,ang harus dien*er%an dari ersamaan :

81M19 82M2 a(au 81 9

M

MV

1

22

Ke(: 819 8&lume laru(an a5al ,ang dia%aidierlu%an

M1 9 M&lari(as a5al

M2 9 M&lari(as a%hir

82 9 8&lume laru(an s(andar( ,ang a%an dibua(


3/19

Ti(rasi adalah sua(u analisis ,ang sering dila%sana%an dalam analisis

%uan(i(a(i3. Laru(an ,ang di%e(ahui %&nsen(rasin,a disebu( laru(an s(andar(6

biasan,a dimasu%an dalam bure( sebagai ene(rasi 4(i(ran7. Laru(an ,ang

a%an di(en(u%an %&nsen(rasin,a di(ema(%an dalam erlenme,er dan disebu(

uga sebagai a( ,ang di(i(rasi. Ti(rasi dila%u%an dengan *ara membu%a %ran

bure( elan+elan. Ti(ran a%an masu% %edalam erlenme,er ,ang dig&,ang

elan+elan. Ti(i% a%hir (i(ran (eradi ada saa( (eradi erubahan 5arna.

Perubahan 5arna daa( diliha( dengan mengguna%an a( e(unu% ,ang

disebu( indi%a(&r. Pada saa( i(ulah umlah m&l dan (i(ran se(ara dengan

umlah m&l dari a( ,ang di(i(rasi. Un(u% (i(rasi asam+basa m&n&basis

4;alensi sa(u7 seer(i (i(rasi '-l dengan NaO' ersamaan engen*eran

dia(as daa( diguna%an un(u% erhi(ungan m&lari(as dari a( ,ang di(i(rasi.

Pengen*eran '-L6 engen*eran dila%u%an dengan alan menambah%an

elaru( %edalam a( ,ang a%an dien*er%an. Ini adalah *ara engen*eran ,ang

laim dila%u%an. Un(u% a(+a( ,ang menunu%%an rea%si e%&sis(emis ada

engen*eran seer(i 'SO e%a(6 ma%a engen*eran dila%u%an

sedi%i( berbeda ,ai(u dengan alan menuang%an 'SOe%a( sedi%i( demi

sedi%i( %edalam elaru( 4air7. An&nim6 2"12 Buku Petunjuk Praktikum

Kimia Dasar I STIPP. Ins(i(u( Per(anian S(ier6$&ga%ar(a.

Men,aring adalah *ara un(u% memisah%an sua(u endaan dari laru(an.

dalam er*&baan ini a%an disaring PbSO,ang dibua( dengan merea%si%an

'SO dengan Pb ase(a(. 4'ar,adi6


4/19

>iasan,a (erbua( dari gelas6 diguna%an un(u% men&l&ng ada 5a%(u memasu%%an *airan %edalam sua(u

(ema( ,ang semi( mulu(n,a6 seer(i: b&(&l6 labu u%ur6 bure( dan sebagain,a.

!. Pia >eng%&% :Terbua( dari gelas6 diguna%an un(u% mengalir%an gas %edalam sua(u (ema( (er(u(u a(au %edalam laru(an.

@. /elas Arl&i :

Terbua( dari gelas. Diguna%an un(u% (ema( menimbang a( ,ang berben(u% %ris(al.

. /elas U%ur :

Diguna%an un(u% mengu%ur ;&lume a( %imia dalam ben(u% *air. Ala( ini memun,ai s%ala dan (erdiri dari

berma*am u%uran. $angan diguna%an un(u% mengu%ur laru(anelaru( anas.

B. /elas Piala :

>iasan,a dinama%an uga gelas be%er6 ala( ini bu%an ala( engu%ur 45alauun ;&lume %ira+%ira7. Diguna%an

un(u% (ema( laru(an dan daa( uga un(u% memanas%an laru(an+laru(an a( %imia. Un(u% mengua%an

s&l;en(elaru(6 a(au meme%a(%an.

=. Erlenme,er :

Ala( ini uga bu%an ala( engu%ur. Diguna%an un(u% (ema( dari a( ,ang di(i(rasi. Kadang+%adang b&leh

uga diguna%an un(u% memanas%an laru(an.

1". Pie(

a. Pie( /&nd&%

Dibagian (engah dari ie( ini ada sebagian ,ang membesar 4g&nd&%7. Uungn,a run*ing. Diguna%an

un(u% mengambil laru(an dengan ;&lume (er(en(u se*ara (ea(. Ala( ini lebih (ea( dari ada gelas

u%ur. U%urann,a uga berma*am+ma*am.

b. Pie( U%ur

>erbeda dengan ie( g&nd&%6 ie( ini semua bagiann,a sama. Diguna%an un(u% mengambil laru(an

dengan ;&lume (er(en(u. Memun,ai u%uran berbeda6 dan memun,ai s%ala.

*. Pie( Pas(eur 4ie( (e(es7

Diguna%an un(u% mengambil laru(an dalam umlah ,ang %e*il.

11. Labu U%ur

Terbua( dari gelas6 dengan bagian ba5ah menggembung6 dasar ra(a dan leher %e*il dengan sa(u garis (anda.

Un(u% mengu%ur seumlah ;&lume (er(en(u *airan dengan (ea(.

12. >ure( :

Terbua( dari gelas. Memun,ai s%ala dan %ran. Diguna%an un(u% mela%u%an (i(rasi. Ca( ,ang diguna%an

un(u% meni(rasi di(ema(%an dalam bure(6 dan di%eluar%an sedi%i( demi sedi%i( melalui %ran. 8&lume dari

a( ,ang dia%ai daa( diliha( ada s%ala.


5/19


6/19

IV. ALAT DAN BAHAN

I. Ala( :

1. Tabung rea%si : 2 buah

2. Penei( : 1 buah

#. Pengadu% /elas : 2 buah

?. -&r&ng : 1 buah

!. Pia >eng%&% : 1 buah

@. /elas Arl&i : 1 buah

. /elas U%ur : 2 buah

B. /elas Piala : 1 buah

=. Erlenme,er : 2 buah

1". Pie( g&nd&% : 2 buah

11. Pie( U%ur : 2 buah

12. Labu U%ur : 1 buah

1#.Pie( Te(es : 1 buah

1?. >ure( : 1 buah

1!. Ker(as La%mus : 1 buah

1@. Ker(as Saring : 1 buah

1. Ra% Tabung Rea%si : 1 buah

1B. Lamu >enen : 1 buah


7/19

2. >ahan :

1. N'?-L : 2 ml

2. '-L : 1" ml

#. Indi%a(&r PP : ! (e(es

?. NaO' "61N : 1 ml

!. 'SOen*er : 1" ml

@. Laru(an Pb Ase(a( : ! ml

. Auades : se*u%un,a

B. Sri(us : se*u%un,a

=. Ker(as La%mus : 1 helai


8/19

V. CARA KERJA

A. Pembua(an Dan Pengenalan Sua(u /as Ser(a Pengenalan Ker(as La%mus

17 Mengambil sedi%i( laru(an N'-l dan masu%%an %edalam (abung rea%si6

%emudian menambah%an sedi%i( laru(an NaO' se*u%un,a.

27 Memegang (abung rea%si dengan enei(6 lalu dianas%an dengan

dig&,ang+g&,ang. Mulu( (abung harus sedi%i( di*&nd&ng%an. -arilah

(ema( ,ang %&s&ng biar aman.

#7 Menaga laru(an ada saa( mendidih agar a( dalam (abung (ida% samai

%eluar dari mulu( (abung 4lebih+lebih un(u% a( ,ang mudah (erba%ar7.

-aran,a dila%u%an dengan mengang%a( (abung dari a(as ai bila a( (abung

sudah mulai nai% a(au hamir %eluar.

?7 Men*ium bau gas dengan *ara mengibas%an (angan %e mulu( (abung rea%si

dan men*a(a( hasil rea%si.

!7 Mengama(i erubahan 5arna ,ang (eradi ada %er(as la%mus.

>. Pengen*eran dengan labu u%ur

17 Mengambil seumlah laru(an '-l dengan mengguna%an ie( g&nd&%.

27 Memasu%%an '-l (ersebu( %edalam labu u%ur dan en*er%an samai ba(as.


9/19

-. Ti(rasi

17 Men*u*i bure( dengan laru(an en*u*i %emudian membilas dengan laru(an

s(andard ,ang NaO' "61M.

27 Mengisi bure( i(u dengan laru(an s(andard samaai s%ala n&l.

#7 Mengambil 2" ml '-l "61M ,ang sudah dibua( dengan engen*eran.

?7 Memasu%%an laru(an '-l %e dalam Erlenme,er lalu menambambah #+? (e(es

indi*a(&r 3en&3(alen 47

!7 Membu%a %eran bure(6 lalu mene(e(es%an elan+elan (i(ran %e dalam

Erlenme,er. Lalu dig&,ang erlahan+lahan. Ti(rasi dihen(i%an %e(i%a

enambahan se(e(es NaO' memberi%an 5arna merah muda

@7 Men*a(a( ;&lume laru(an s(andard ,ang dia%ai dengan meliha( ba(as *airan

dalam bure( i(u.

7 Menghi(ung beberaa m&lari(as laru(an ,ang di(i(rasi. mengulangi er*&baan

(ersebu( seban,a% # %ali.

D. Pen,aringan

17 Mengambil ! ml laru(an Pb ase(a( dalam (abung rea%si %emudian

menambah%an '2SO?hasil engen*eran dia(as6 %emudian mengama(i endaan

,ang (eradi.

27 Men*a(a( 5arna dari endaan.

#7 Mengambil %er(as saring ,ang berben(u% ling%aran dan melia(n,a menadi

1? ling%aran6 lalu memasu%%an %er(as saring ,ang sudah dilia( ada *&r&ng

dan membasahi sedi%i( dengan air suling hingga mele%a( ada dinding

gelasn,a.

?7 Memasang *&r&ng ,ang ber%er(as saring i(u dia(as Erlenme,er un(u%

menamung 3ilra( a(au *airan *u*ian.

!7 Menuang%an laru(an ,ang a%an disaring %edalam *&r&ng ,ang sudah ber%er(as

saring (adi. Menuang laru(an ini harus ha(i+ha(i dan sedi%i( demi sedi%i(.

@7 Mengama(i hasil en,aringan.


10/19

A. Pembua(an dan engenalan sua(u gas dan engenalan %er(as la%mus

1. Diambil laru(an N'?-L 2 ml dimasu%%an dalam (abung rea%si di(ambah

laru(an NaO' 1 ml.

2. Diegang dengan enei(6 dianas%an dig&,ang+g&,ang%an.

#. Diama(i erubahan anas dan baun,a.

>. Pengen*eran dengan labu u%ur

1. Diambil seumlah laru(an '-l dengan mengguna%an ie( g&nd&%.

2. Dimasu%%an '-l (ersebu( %edalam labu u%ur dan dien*er%an samai

ba(as.

-. Ti(rasi

1. Di*u*i bure( dengan laru(an s(andard 4NaO' ".1 M7

2. Diisi bure( dengan laru(an s(andard

#. Diambil 1" ml '-L ".1 dan dimasu%%an dalam Erlenme,er ! (e(es

indi*a(&r .

?. Di(i(rasi dengan laru(an NAO'

!. Diama(i erubahan 5arna dan di*a(a( ;&lume ,ang (era%ai

D. Pen,aringan

1. Diambil ! ml laru(an Pb ase(a( dan di(ambah%an 1" ml '2SO?en*er

2. Diama(i 5arna endaan

#. Dimasu%%an %er(as saring ada Erlenme,er6 basahi dengan sedi%i( air

?. Disaring dan diama(i 5arnan,a.


11/19

VI. HASIL PENGAMATAN

1. PENGENLAN ALAT


12/19


13/19


14/19

2. Ti(rasi

8a 8( 8( F 8a Perubahan ening menadi in%

1@6B 2"6B ? >ening menadi in%

2"6B 2#6= #61 >ening menadi in%

Ke(erangan :

: Sanga( Pe%a(

: e%a(

: Kurang e%a(

8a : 8&lume a5al

8( : 8&lume a%hir

8(+8a : 8&lume ,ang (era%ai 4ml7

#. Pembua(an dan Pengenalan sua(u gas ser(a engenalan %er(as la%mus

>ahan


15/19

>ahan ening

-a(a(an : ada r&ses engen*eran6 rumus ,ang diguna%an :

81 .N1 9 82 .N2

1"ml."61N 9 82."."1N

8 9 1"ml."6"1N

"."1

82 9 1""

8&lume ,ang di(ambah%an 9 82 +81 9 1""+1"9 ="


16/19

VII. PEMBAHASAN

Pengenalan ala( sanga( dierlu%an &leh ra%(i%an sebelum memulai

%egia(an ra%(i%um didalam lab&ra(&rium guna menghindari %esalahan dan

%erusa%an ada ala(+ala( lab&ra(&rium sehingga daa( mengagal%an r&ses

r&ses er*&baan.4>u%u Kimia SMA >SS62"127.

Terben(u%n,a a( baru a%iba( bergabungn,a beberaa a( ,ang

direa%si%an dengan a(+a( erea%si ,ang di(andai dengan erubahan 5arna6

(imbuln,a gas6 dan (erben(u% endaan disebu( dengan Rea%si Kimia

4'ar,adi6 1==#7.

Ti(rasi merua%an *ara un(u% meliha( se*ara langsung (eradi sua(u

rea%si %imia ,ang di(andai dengan erubahan 5arna. Agar erubahan 5arna

daa( (erliha( ma%a diguna%an indi%a(&r6 dalam hal ini diguna%an indi%a(&r

3en&l3(alin 474An&nim62"127.

Pr&ses (i(rasi dihen(i%an aabila sudah (eradi erubahan 5arna dalam

laru(an ,ang di(i(ran (ersebu(. Perubahan 5arna ,ang men*&l&% (erhada

laru(an ,ang di(i(ran menimbul%an %ee%a(an. Kee%a(an dalam sua(u

laru(an disebab%an %arena laru(an diengaruhi &leh ban,a%n,a laru(an

;&lume ,ang (era%ai. Ti(i% eui;alen( i(u sendiri adalah (i(i% dimana 5arna

a( (elah berubah6 bila hal eni(rasian i(u (eradi ma%a ra%(i%an harus

menghen(i%ann,a6 agar (ida% (eradi %ee%a(an ,ang (inggi 4Resa(i61=B7.

Laru(an N'?-l ,ang direa%si%an dengan laru(an NaO' lalu dianas%an

a%an menimbul%an bau ,ang sanga( men,enga(6 *amuran laru(an NaO'

dan N'?-l ,ang dianas%an menimbul%an bau am&nia%. >au ,ang

men,enga( (ersebu( memili%i si3a( basa dan dari hasil engama(an

didaa(%an bah5a ' laru(an (ersebu( B dan (ida% (eradi erubahan 5arna

sebelum dan sesudah rea%si 4bening F bening74An&nim62"127.

Dalam er*&baan beri%u(n,a di(emu%an (eradin,a erubahan 5arna

dengan meni(rasi laru(an NaO' dan laru(an '-l ser(a 3en&l3(alen.

Perubahan 5arna ,ang (eradi ,ai(u 5arna sebelum (i(rasi bening dan 5arna

sesudah (i(rasi menadi merah muda4An&nim6 2"127.


17/19

Pen,aringan adalah r&ses emisahan a( *air dengan a( ,ang berben(u%

ar(i%e( a(au serbu%6 ,ang biasan,a ber(uuan un(u% memurni%an sua(u

laru(an ,ang masih ber*amur dengan a( berben(u% ar(i%el serbu%. Ala(

,ang diguna%an unu(% men,aring a(au mem3il(er a( ,ang berben(u% serbu%

(ersebu( memili%i %eraa(an samai "61 mm 4'ar,adi61==#7


18/19

8III. KESIMPULAN

'al ,ang daa( disim ul%an dari er*&baan+er*&baan dia(as adalah

sebagai beri%u( :

1. Pengenalan ala(+ala( ra%(i%um ber(uuan un(u% memermudah

ra%(i%an mengguna%an ala( ,ang da( memban(un,a dalam ra%(i%

sehingga e%eraan lebih e3isien6 ser(a daa( memer&leh hasil ,ang

ma%simal.

2. Ti(rasi merua%an *ara un(u% merea%si%an sua(u a( dimana rea%sin,a

daa( diliha( se*ara langsung dari erubahan 5arna laru(an ,ang

di(i(rasi.

#. >au ,ang men,enga( %e(i%a laru(an NaO' dan N'?-l dianas%an

merua%an bau am&nia%.

?. Ker(as la%mus ber3ungsi un(u% menen(u%an si3a( asam a(au basa sua(u

laru(an (e(ai (ida% bisa menen(u%an ' laru(an6 i%a %er(as berubah

5arna menadi merah berar(i laru(an (ersebu( bersi3a( asam dan i%a

%er(as berubah 5arna menadi biru berar(i laru(an (ersebu( bersi3a(

basa.

!. Indi%a(&r ' daa( menen(u%an ' laru(an. $i%a ' sama dengan

berar(i laru(an (ersebu( ne(ral6 un(u% ' G laru(an bersi3a( asam dan

un(u% ' H laru(an bersi3a( basa.

@. Ti(i% a%hir (i(rasi (eradisaaa( erubahan 5arna ada laru(an.

. Penge*eran laru(an dila%u%an un(u% membua( laru(an s(andar.

B. )ungsi %er(as saring adalah men,aring a(au memisah%an an(ara

endaan dan laru(an di dalam sua(u *amuran.

DAFTAR PUSTAKA

An&nim62"12.Buku Petunjuk Praktikum Kimia Dasar I STPK. Ins(i(u( Per(anian

S(ier6$&ga%ar(a.= hal


19/19

'ar,adi6

kimia acara 1dalin

Documents