case 1 - sle

7/23/2019 Case 1 - SLE

http://slidepdf.com/reader/full/case-1-sle 1/24

LAPORAN KASUS

LUPUS ERIMATOSUS SISTEMIK

PEMBIMBING:

Dr. Elhamida Gusti, Sp.PD

PENUSUN:

DE!I RE"EKI ARBI

#$#.%%.#&'

KEPANITERAAN KLINIK ILMU PENAKIT DALAM

RSUD BUD(I ASI( )AKARTA

*AKULTAS KEDOKTERAN UNI+ERSITAS TRISAKTI

BAB I

1

7/23/2019 Case 1 - SLE


STATUS ILMU PENAKIT DALAM

RUMA( AKIT UMUM DAERA( BUD(I ASI(

A!ANG, )AKARTA TIMUR

Nama -Ass : D/0i R/1/2i Ar3i Ta4da Ta45a4 :

NIM : #$#.%%.#&'

D-2t/r P/m3im3i45 : Dr. Elhamida Gusti, Sp.PD

IDENTITAS PASIEN

Nama : Ny. R Jenis kelamin : Perempuan

Umur : 22 tahun Agama : Islam

Status pernikahan : Belum Menikah Pendidikan : S1

Pekeraan : Pega!ai S!asta "anggal Masuk RS : #1$1%$2%1&

Alamat : Jl."angku'an Perahu N(.)%*+ ,-$I

A. ANAMNESIS

iam'il dari : Aut(anamnesis dan All(anamnesis /ayah pasien0

"anggal : # N(em'er 2%1&

Pukul : %.%% 3IB

%. K/luha4 utama

2

7/23/2019 Case 1 - SLE


Nyeri punggung seak 1 'ulan SMRS.

6. Ri0a7at p/47a2it s/2ara45

Pasien /4S0 datang dengan keluhan nyeri pada punggung seak 51 'ulan SMRS.

-eluhan dirasakan menalar ke pinggang dan kedua kaki sehingga 4S tidak kuat untuk

duduk6 (ngk(k6 dan 'erdiri. -eluhan semakin 'erat dirasakan 5) am SMRS. -eluhan

disertai mual6 muntah6 perut 'egah seak 2 hari SMRS dan susah BAB. 4S uga

mengeluhkan nyeri kepala setiap hari6 terdapat 'intik 'intik merah di seluruh tu'uh ika

terkena 7ahaya matahari6 sering le'am tanpa se'a' yang elas6 nyeri pada seluruh

persendian6 kedua kaki menge7il seak 51& am SMRS dan agak sesak na8as ika terlalu

'anyak 'eraktiitas. 4S menyangkal adanya keluhan ter'angun pada malam hari karena

sesak na8as6 'atuk malam6 dan 'engkak pada angg(ta gerak 'agian 'a!ah. 4S uga

menyangkal adanya kekakuan sendi pada pagi hari6 pem'engkakan aringan lunak

disekitar sendi6 ri!ayat trauma /$0.

$. Ri0a7at p/47a2it dahulu

4S memiliki ri!ayat penyakit lupus erimat(sus sistemik /SLE 06 ri!ayat

hipertensi6 hip(thir(id6 sakit ginal /ne8ritis lupus06 hem(r(id eksterna6 dan uga anemia

hem(litik.

'. Ri0a7at P/45-3ata4

4S sedang dalam peng('atan SLE yang sudah 'erlangsung selama # tahun6 dan

peng('atan hipertensi.

8. Ri0a7at p/47a2it 2/luar5a

-eluhan yang sama /$0

9. A4am4/sis m/4urut sist/m

a. Umum : -(mp(s mentis6 tampak sakit sedang '. -epala : Nyeri kepala /90

7. Muka : Moon face /90

d. Mata : "idak ada keluhane. "" : "idak ada keluhan

3

7/23/2019 Case 1 - SLE


8. ,eher : "idak ada keluhan

g. "h(raks : Sesak na8as /90 terutama saat 'eraktiitas.

h. A'd(men : Mual /906 muntah /906 'egah /90i. ;kstremitas : athralgia /906 atr(8i /90 pada ekstremitas 'a!ah

B. PEMERIKSAAN *ISIK

$ N-/m3/r 6#%8

K/adaa4 umum : "ampak sakit sedang

K/sadara4 : <(mp(s Mentis

Ta4da +ital : "ekanan darah 1&%*)% mmg

: Nadi = >*menit

: Pernapasan 1+ >*menit

: Suhu #+6+( <

Status G/4/ralis

K/pala : N(rm(se8ali

Muka : ;dema /90

Mata : -(nungtia pu7at /$*$06 Sklera ikterik /$*$0

idung : N(rmal6 septum deiasi /$06 sekret /$06 muk(sa hiperemis /$0

Mulut : 4 'agus6 lidah tidak k(t(r

L/h/r : Jeas /$06 hemat(ma /$06 -?B dan tir(id tidak mem'esar6 J@P &92

)a4tu45 :

I4sp/2si : Pulsasi i7tus 7(rdis tidak terlihat

4

7/23/2019 Case 1 - SLE


Palpasi : "era'a pulsasi I7tus <(rdis di I<S @6 1 7m medial

midklaikularis kiri

P/r2usi : Batas atas /I<S III linea parasternalis kiri dengan

suara redup06 'atas kiri /I<S @6 1 ari medial linea

midklaikula kiri dengan suara redup06 'atas kanan

/I<S I@ linea sternalis kanan dengan suara redup0

Aus2ultasi : Bunyi antung I dan II n(rmal regular6 gall(p /$06

murmur /$0

Paru :

I4sp/2si : Bentuk dada simetris dan pergerakan dada simetris

saat inspirasi dan ekspirasi. "idak ada 'agian yang

tertinggal

Palpasi : @(7al 8remitus simetris pada kedua lapang paru

P/r2usi : S(n(r pada kedua lapang paru

Aus2ultasi : Suara na8as esikuler pada kedua lapang paru6

r(n7hi $*$6 !heeing $*$

A3d-m/4 :

I4sp/2si : ,esi /$06 7em'ung6 simetris6 ruam disk(id /90

Palpasi : Supel6 nyeri tekan pada regi( epigastrium dan

kuadran kanan 'a!ah6 ps(as sign /$06 ('turat(r sign /$06 'lum'erg

sign /$06 r(sing sign /$06 tidak tera'a masa

P/r2usi : "impani6 shi8ting dullness /90

Aus2ultasi : Bising usus /90 # >*menit

E2str/mitas :

5

7/23/2019 Case 1 - SLE


Atas : Akral hangat /9*906 4edema /$*$06 e8(rmitas /$*$06

ruam disk(id /90 a*r a>ilaris dekstra dan sinistra

Ba0ah :Akral hangat /9*906 4edema /$*$06 e8(rmitas /9*

906 ruam disk(id /90 a*r inguinalis dekstra sinistra

dan 8em(ralis medial dekstra sinistra6 lase C)%(6

kerni C1#& (

G/4italia : "idak dilakukan pemeriksaan

. PEMERIKSAAN PENUN)ANG

$% O2t-3/r 6#%8 di UGD RSUD Budhi Asih

• La3-rat-rium

P/m/ri2saa4 (asil Nilai 4-rmal

(EMATOLOGI

,euk(sit &.2 #.+$11 ri'u*D,

;ritr(sit =.% #.$&.2 uta*D,

em(gl('in 11.E 11.)$1&.& g*d,

emat(krit $' #&$=)F

"r(m'(sit 2)# 1&%$==% ri'u*D,

M<@*M<*M<< =.%*2E.+*#&.1 %$1%% 8,* 2+$#= pg*#2$#+g*d,

R3 1&.= G1=F

KIMIA KLINIK

METABOLISME KARBOHIDRAT

?luk(sa darah se!aktu %'& G11% mg*d,

ELEKTROLIT

;,;-"R4,I" S;RUM

Natrium 1#) 1#&$1&& mm(l*,

6

7/23/2019 Case 1 - SLE


-alium #. #.+$&.& mm(l*,

-l(rida ;8 E$1%E mm(l*,

6 4-/m3/r 6#%8 di Rua45 Ra0at I4ap

• La3-rat-rium

P/m/ri2saa4 (asil Nilai 4-rmal

(EMATOLOGI

ARA ,;N?-AP /<B<0

,euk(sit .1 #.+$11 ri'u*D,

;ritr(sit =.& #.$&.2 uta*D,

em(gl('in 12.# 11.)$1&.& g*d,

emat(krit # #&$=)F

"r(m'(sit #%+ 1&%$==% ri'u*D,

,; 2& %$#% mm*am

M<@*M<*M<< =.2*2).%*#2.% %$1%% 8,* 2+$#= pg*#2$#+

g*d,

R3 1=.% G1=F

itung Jenis:

• Bas(8il

• ;(sin(8il

• Netr(8il 'atang

• Netr(8il segmen

• ,im8(sit

• M(n(sit

1

#

#

<8

;

&

%$1F

2$=F

#$&F

&%$)%F

2&$=%F

2$F

KIMIA KLINIK

7

7/23/2019 Case 1 - SLE


-alsium I(n %.'6 1.1#$1.#2 mm(l*,

HATI

AS"*S?4" 1& G2) mU*dl

A,"*S?P" 2 G#= mU*dl

Al'umin =.% #.& H &.2 g*d,

GINJAL

Ureum 8' 1#$=# mg*d,

-reatinin %.) G1.1 mg*d,

ELEKTROLIT

;,;-"R4,I" S;RUM

Natrium %$' 1#&$1&& mm(l*,

-alium #. #.+$&.& mm(l*,

-l(rida ;8 E$1%E mm(l*,

•

*-t- R-4t5/4 Lum3- Sa=ral AP>Lat/ral

8

7/23/2019 Case 1 - SLE


-esan : Suspek NP dan 4ste(p(r(sis

$ 4-/m3/r 6#%8 di Rua45 Ra0at I4ap

• La3-rat-rium

IMUNOSEROLOGI

IMUNODEFICIENCY PROFILE

<=

< = A's(lut <' =1%$1&E% <ell*u,

D. RINGKASAN

Ny. R usia 22 tahun datang ke U? RSU Budhi Asih dengan keluhan nyeri pada

punggung seak 51 'ulan SMRS. -eluhan dirasakan menalar ke pinggang dan kedua kaki

sehingga 4S tidak kuat untuk duduk6 (ngk(k6 dan 'erdiri. -eluhan semakin 'erat dirasakan

5) am SMRS. Mual /906 muntah /906 perut 'egah /906 k(nstipasi /906 7ephalgia /906

8(t(sensititas /906 athralgia /906 dyspneu de effort (+)6 atr(8i ekstremitas 'a!ah /90.

Ri!ayat SLE /906ri!ayat hipertensi /906 hip(thir(id /906 sakit ginal /ne8ritis lupus0 /906

hem(r(id eksterna /906 dan anemia hem(litik /90. 4S sedang dalam peng('atan SLE dan

hipertensi. Pada pemeriksaan 8isik tanda ital6 didapatkan hipertensi /"ekanan darah 1&%*)%

mmg0. Pada pemeriksaan 8isik status generalis didapatkan edema pada muka6 nyeri tekan

regi(n epigastrium dan kuadran kanan 'a!ah6 shi8ting dullness /906 ruam disk(id a*r a>ilaris

9

7/23/2019 Case 1 - SLE


dekstra sinistra6 a'd(men6 inguinalis dekstra sinistra6 8em(ralis medial dekstra sinistra dan

lase C)%(6 kerni C1#& (. Pada pemeriksaan penunang6 didapatkan hiperglikemia /?S: 1=)

mg*d,06 hitung enis eusin(8il /% F06 netr(8il 'atang /% F06 netr(8il segmen /&F06

lim8(sit(penia /EF06 hiperkalsium /1.=2 mm(l*,06 ureum /&= g*d,0 dan < =

/=<ell*u,0. Serta pada pemeriksaan 8(t( r(ntgen lum'( sa7ral AP*,ateral didapatkan

gam'aran 7uriga Hernia Nukleus Pulposus antara ,& dan S1dan (ste(p(r(sis.

E. DA*TAR MASALA(

1. Suspek Hernia Nukleus Pulposus

2. thralgia

!. SLE on therapy

=. ipertensi

&. ispepsia

+. -(nstipasi

*. ANALISIS MASALA(

1. Suspek Hernia Nukleus Pulposus

Suspek Hernia Nukleus Pulposus ditegakkan 'erdasarkan nyeri punggung yang

menalar ke pinggang hingga kedua kaki. "etapi pada pemeriksaan 8isik ,ase C)% (6

kerni C1#& (. an pada pemeriksaan 8(t( r(ntgen lum'(sa7ral AP*,ateral ditemukan

gam'aran "acu# pheno#enon antara ,& dan S1 yang menunukkan ke7urigaan terhadap

Hernia Nukleus Pulposus. Adapun ren7ana diagn(stik untuk masalah ini adalah dengan

dilakukannya pemeriksaan MRI / Magnetic $esonance %#aging 0 . Untuk ren7ana terapi

pada masalah ini6 antara lain:

• N(n medikament(sa

1. Kisi(terapi

• Medikament(sa

10

7/23/2019 Case 1 - SLE


1. Para7etam(l #>1

2. @(ltaren gel u.e

2. thralgia

thralgia /nyeri sendi0 ditegakkan 'erdasarkan keluhan nyeri pada seluruh

persendian. Adapun athralgia pada pasien ini6 dipikirkan penye'a'nya adalah S,;.

Adapun ren7ana diagn(stik untuk masalah ini adalah dilakukan pemeriksaan < =.

Untuk ren7ana terapi pada masalah ini6 antara lain:


1. Kisi(terapi

•Medikament(sa

1. Metilprednis(l(n 2>12&mg

2. Me7('alamin 2>&%%mg

!. SLE on therapy

SLE on therapy ditegakkan 'erdasarkan peng('atan S,; yang telah dialani

pasien selama # tahun. Untuk ren7ana terapi pada masalah ini6 antara lain:


1. Kisi(terapi

2. Istirahat yang 7ukup

#. Menghindari mer(k(k

•

Medikament(sa

1. Spir(n(la7t(ne 1>&%mg

2. ,ans(pra(le 1>#% mg#. At(rastatin 1>2%mg

=. Metilprednis(l(n 2>12&mg

&. B12 #>1+. Asam 8(lat #>1

11

7/23/2019 Case 1 - SLE


). @it - #>1

. Kur(semid 1>=%mg

E. Ken(8i'rat 1>1+%mg1%. <ell7ept 2>2

11. @IP Al'umin #>1

12. <ait # #>1=. ipertensi

ipertensi ditegakkan 'erdasarkan hasil anamnesis yaitu adanya ri!ayat

hipertensi /906 pemeriksaan tanda ital tekanan darah yaitu 1&%*)% mmg6 dan

mendapatkan peng('atan anti hipertensi. Adapun ren7ana diagn(stik untuk masalah ini

adalah m(nit(ring tekanan darah. Untuk ren7ana terapi pada masalah ini6 antara lain:


1. iet ipertensi

2. M(nit(ring tekanan darah

• Medikament(sa

1. @alsartan 1>% mg2. Aml(dipine 1>1% mg

&. ispepsia

ispepsia ditegakkan 'erdasarkan hasil anamnesis yaitu mual /906 muntah /906

'egah /906 serta pada pemeriksaan 8isik ditemukan nyeri tekan pada regi(n epigastrium.

Untuk ren7ana terapi pada masalah ini6 antara lain:


1. Peru'ahan diet dan gaya hidup /makan sedikit$sedikt6 hindari k(nsumsi k(pi dan

makanan pedas0

• Medikament(sa

1. Ne>ium 1>1 8,

2. ;pisan Syr #>1 <

12

7/23/2019 Case 1 - SLE


#. 4mepra(le drip*am

+. -(nstipasi

-(nstipasi ditegakkan 'erdasarkan hasil anamnesis yaitu susah 'uang air 'esar

seak 5#hari y.l. Untuk ren7ana terapi pada masalah ini6 antara lain:


1. -(nsumsi makanan tinggi serat

• Medikament(sa

1. ,a7tula7 2>1 <

G. PROGNOSIS

Ad itam : du'ia ad '(nam

Ad 8un7ti(nam : du'ia ad malam

Ad sanati(nam : du'ia ad malam

(. *OLLO! UP KOASS

% N-/m3/r 6#%8

S Nyeri punggung6 pinggang6 kedua kaki /906 nyeri seluruh persendian /90. Mual

/906 muntah /906 perut 'egah /90

4 -U : -(mp(s mentis6 "ampak Sakit Sedang

" : 11%*%

R : % kali*menit

RR : 2% kali*menit

S : #+6&%<

Muka : Moon face (+)

Mata : <A $*$6 SI $*$

,eher : dalam 'atas n(rmal

"h(raks : S1S1 n(rmal regular6 M /$06 ? /$0

13

7/23/2019 Case 1 - SLE


SN@ 9*96 rh $*$6 !h $*$

A'd(men : Ruam disk(id /906 BU /90 #>*menit6 N" pada seluruh regi(n

a'd(men6 shifting dullness /90

;kstremitas : ruam disk(id /90 a*r a>ilaris dekstra sinistra6 inguinalis dekstra

sinistra dan 8em(ralis medial dekstra sinistra. Akral hangat /90/90*/90/906 atr(8i

/$0/$0*/90/906 edema /$06 <R" G2 detik

A 1. Athralgia

2. yspepsia

3. SLE on therapy

P iagn(stik

1. Pemeriksaan gula darah se!aktu

2. Pemeriksaan hemat(l(gi rutin 2

#. Pemeriksaan elektr(lit

N(n medikament(sa

$

Medikament(sa

1. I@K Asering am*k(l8

2. e>ametas(n 1 amp e>tra

#. Ranitidine 2>1 amp=. Spir(n(la7t(ne 1>&%mg

&. ,ans(pra(le 1>1+. @alsartan 1>% mg). At(rastatin 1>2%mg

. Metilprednis(l(n 2>12&mg

E. Aml(dipine 1>1% mg

1%. B12 #>111. Asam 8(lat #>1

12. @it - #>1

1#. Kur(semid 1>=%mg1=. Ken(8i'rat 1>1+%mg

1&. <ell7ept 2>2

1+. @IP Al'umin #>11). <ait # #>1

6 N-/m3/r 6#%8

S Nyeri punggung6 pinggang6 kedua kaki /906 nyeri seluruh persendian . Mual /906

14

7/23/2019 Case 1 - SLE


muntah /906 perut 'egah /90


" : 11%*)%

R : % kali*menit

RR : 2% kali*menit

S : #+6&%<


Mata : <A $*$6 SI $*$



SN@ 9*96 rh $*$6 !h $*$

A'd(men : Ruam disk(id /906 BU /90 2>*menit6 N" pada regi( epigastriuma'd(men6 shifting dullness /90

;kstremitas : Ruam disk(id /90 a*r a>ilaris dekstra sinistra6 inguinalis dekstra

sinistra dan 8em(ralis medial dekstra sinistra Akral hangat /90/90*/90/906 atr(8i

/$0/$0*/90/906 edema /$06 <R" G2 detik

,a'(rat(rium :

itung enis 1*#>#><8>;*&

-alsium i(n %.'6

Ureum 8'

-reatinin %.)

Na*-*<l %$'*#.*;8

K(t( R(ntgen ,um'(sa7ral AP*,ateral :

Suspek NP

A 1. Athralgia

2. yspepsia

3.SLE on therapyP iagn(stik

1. K(t( R(ntgen ,um'(sa7ral AP*,ateral

2. -(nsul URM

#. -(nsul Neur(l(gi

=. Pemeriksaan <#6 <=6 dan < =

15

7/23/2019 Case 1 - SLE


&. Pemeriksaan darah lengkap6 ureum*kreatinin6 S?4"*S?P"6 elektr(lit6

kalsium i(n6 al'umin

N(n medikament(sa

$

Medikament(sa

1. I@K Asering am*k(l8 2. e>ametas(n 1 amp e>tra

#. Ranitidine 2>1 amp

=. Spir(n(la7t(ne 1>&%mg&. ,ans(pra(le 1>1

+. @alsartan 1>% mg

). Metilprednis(l(n 2>12&mg. Aml(dipine 1>1% mg

E. B12 #>1

1%. Asam 8(lat #>111. @it - #>112. Kur(semid 1>=%mg

1#. Ken(8i'rat 1>1+%mg

1=. <ell7ept 2>21&. @IP Al'umin #>1

1+. <ait # #>1

1). Ne>ium 1>1 8,1. ;pisan Syr #>1<

1E. Nistatin =>1 <

2%. Kllu7(na(le 1>1%%ml*drip

21. 4mepra(le drip*am22. ,a7tula7 2>1 <

2#. Para7etam(l #>1

2=. ?a'apentin 1>#%% mg2&. Me7('alamin 2>&%% mg

$ N-/m3/r 6#%8

S Nyeri pada seluruh persendian terutama kaki6 nyeri uluh hati6 mual /906 muntah

/$04 -U : -(mp(s mentis6 "ampak Sakit Sedang

" : 1&%*)%

R : = kali*menit

RR : 1+ kali*menit

S : #+6+%<

16

7/23/2019 Case 1 - SLE



Mata : <A $*$6 SI $*$



SN@ 9*96 rh $*$6 !h $*$

A'd(men : Ruam disk(id /906 BU /90 2>*menit6 N" pada regi( epigastrium




/$0/$0*/90/906 edema /$06 <R" G2 detik

,a'(rat(rium :

< = <'A 1. Athralgia

2. yspepsia

#. ipertensi

4. SLE on therapy

P iagn(stik

$

N(n medikament(sa

1. Kisi(terapi

Medikament(sa


2. e>ametas(n 1 amp e>tra#. Ranitidine 2>1 amp

=. Spir(n(la7t(ne 1>&%mg

&. ,ans(pra(le 1>1+. @alsartan 1>% mg

). Metilprednis(l(n 2>12&mg

. Aml(dipine 1>1% mg

E. B12 #>11%. Asam 8(lat #>1

11. @it - #>1

12. Kur(semid 1>=%mg1#. Ken(8i'rat 1>1+%mg

1=. <ell7ept 2>1

1&. @IP Al'umin #>11+. <ait # #>1

17

7/23/2019 Case 1 - SLE


1). Ne>ium 1>1 8,

1. ;pisan Syr #>1<1E. Nistatin =>1 <

2%. Kllu7(na(le 1>1%%ml*drip

21. 4mepra(le drip*am

22. ,a7tula7 2>1 <2#. Para7etam(l #>1


2+. @(ltaren gell

2). <erneit 1>1 dalam Na<l 1%%77

' N-/m3/r 6#%8

S Nyeri pada seluruh persendian terutama kaki6 nyeri uluh hati6 mual /906 muntah

/$0


" : 1&%*)%

R : = kali*menit

RR : 1+ kali*menit

S : #+6+%<


Mata : <A $*$6 SI $*$,eher : dalam 'atas n(rmal


SN@ 9*96 rh $*$6 !h $*$

A'd(men : Ruam disk(id /906 BU /90 2>*menit6 N" pada regi( epigastrium




/$0/$0*/90/906 edema /$06 <R" G2 detik

A 1. Athralgia

2. yspepsia

3. SLE on therapy

P iagn(stik

$

18

7/23/2019 Case 1 - SLE


N(n medikament(sa

1. Kisi(terapi

Medikament(sa


2. e>ametas(n 1 amp e>tra#. Ranitidine 2>1 amp

=. Spir(n(la7t(ne 1>&%mg&. ,ans(pra(le 1>1

+. @alsartan 1>% mg

). Metilprednis(l(n 2>12&mg. Aml(dipine 1>1% mg

E. B12 #>1

1%. Asam 8(lat #>111. @it - #>1

12. Kur(semid 1>=%mg

1#. Ken(8i'rat 1>1+%mg1=. <ell7ept 2>11&. @IP Al'umin #>1

1+. <ait # #>1

1). Ne>ium 1>1 8,1. ;pisan Syr #>1<

1E. Nistatin =>1 <

2%. Kllu7(na(le 1>1%%ml*drip21. 4mepra(le drip*am

22. ,a7tula7 2>1 <

2#. Para7etam(l #>1


2+. @(ltaren gell

2). <erneit 1>1 dalam Na<l 1%%772. 4ndansentr(n #>mg

2E. In8us en8l(n /90

19

7/23/2019 Case 1 - SLE


BAB II

LUPUS ERIMATOSUS SISTEMIK

6.% DE*INISI

,upus ;ritemat(sus Sistemik /,;S 0 adalah penyakit reumatik aut(imun yang ditandai

adanya in8lamasi terse'ar luas6 yang mempengaruhi setiap (rgan atau sistem dalam tu'uh.

Penyakit ini 'erhu'ungan dengan dep(sisi aut(anti'(di dan k(mpleks imun sehingga

mengaki'atkan kerusakan aringan. Peralanan penyakitnya 'ersi8at epis(dik /'erulang0 yang

diselingi peri(de sem'uh.1

6.6 PATO*ISIOLOGI

Pat(genesis dari ,;S masih 'elum diketahui se7ara elas6 dimana terdapat 'anyak 'ukti

'ah!a pat(genesis ,;S 'ersi8at multi8akt(ral seperti 8akt(r genetik6 8akt(r lingkungan6 dan

8akt(r h(rm(nal terhadap resp(ns imun. Kakt(r genetik memegang peranan pada 'anyak

penderita lupus dengan resik( yang meningkat pada saudara kandung dan kem'ar m(n(ig(t.

Penelitian terakhir menunukkan 'ah!a 'anyak gen yang 'erperan terutama gen yang mengk(de

unsur$unsur sistem imun. iduga 'erhu'ungan dengan gen resp(ns imun spesi8ik pada k(mpleks

hist(k(mpa'ilitas may(r kelas II6 yaitu ,A$R2 dan ,A$R# serta dengan k(mp(nen

k(mplemen yang 'erperan dalam 8ase a!al reaksi ikat k(mplemen / yaitu <16 <1r6 <1s6 <=6

dan <20 telah ter'ukti. ?en$gen lain yang mulai ikut 'erperan adalah gen yang mengk(de

resept(r sel "6 imun(gl('ulin dan sit(kin.2 Studi lain mengenai 8akt(r genetik ini yaitu studi

yang 'erhu'ungan dengan ,A /uman ,eu7(7yte Antigens0 yang mendukung k(nsep 'ah!a

gen M< /Ma(r ist(7(mpati'ility <(mple>0 mengatur pr(duksi aut(anti'(di spesi8ik.

Penderita lupus /kira$kira +F0 me!arisi de8isiensi k(mp(nen k(mplemen6 seperti <26 <=6 atau

<11=$1&. -ekurangan k(mplemen dapat merusak pelepasan sirkulasi k(mpleks imun (leh

sistem 8ag(sit(sit m(n(nuklear sehingga mem'antu teradinya dep(sisi aringan. e8isiensi <1

20

7/23/2019 Case 1 - SLE


menye'a'kan sel 8ag(sit gagal mem'ersihkan sel ap(pt(sis sehingga k(mp(nen nuklear akan

menim'ulkan resp(n imun.2

Kakt(r lingkungan dapat menadi pemi7u pada penderita lupus6 seperti radiasi ultra i(let6

tem'akau6 ('at$('atan6 irus. Sinar U@ mengarah pada sel8$immunity dan hilangnya t(leransi

karena menye'a'kan ap(pt(sis keratin(sit. Selain itu sinar U@ menye'a'kan pelepasan mediat(r

imun pada penderita lupus6 dan memegang peranan dalam 8ase induksi yanng se7ara langsung

mengu'ah sel NA6 serta mempengaruhi sel imun(regulat(r yang 'ila n(rmal mem'antu

menekan teradinya kelainan pada in8lamasi kulit. Kakt(r lingkungan lainnya yaitu ke'iasaan

mer(k(k yang menunukkan 'ah!a per(k(k memiliki resik( tinggi terkena lupus6 'erhu'ungan

dengan at yang terkandung dalam tem'akau yaitu amin( lip(genik ar(matik. Pengaruh ('at

uga mem'erikan gam'aran 'erariasi pada penderita lupus. Pengaruh ('at salah satunya yaitu

dapat meningkatkan ap(pt(sis keratin(sit. Kakt(r lingkungan lainnya yaitu peranan agen

in8eksius terutama irus dapat ditemukan pada penderita lupus. @irus ru'ella6 sit(megal(irus6

dapat mempengaruhi ekspresi sel permukaan dan ap(pt(sis.2

Kakt(r ketiga yang mempengaruhi pat(genesis lupus yaitu 8akt(r h(rm(nal. May(ritas

penyakit ini menyerang !anita muda dan 'e'erapa penelitian menunukkan terdapat hu'ungan

tim'al 'alik antara kadar h(rm(n estr(gen dengan sistem imun. ;str(gen mengaktiasi sel B

p(likl(nal sehingga mengaki'atkan pr(duksi aut(anti'(di 'erle'ihan pada pasien ,;S).

Aut(anti'(di pada lupus kemudian di'entuk untuk menadi antigen nuklear / ANA dan anti$

NA0. Selain itu6 terdapat anti'(di terhadap struktur sel lainnya seperti eritr(sit6 tr(m'(sit dan

8(s8(lipid. Aut(anti'(di terli'at dalam pem'entukan k(mpleks imun6 yang diikuti (leh aktiasi

k(mplemen yang mempengaruhi resp(n in8lamasi pada 'anyak aringan6 termasuk kulit dan

ginal.#

6.$ KRITERIA DIAGNOSIS

"a'el 1.-riteria iagn(sis ,upus ;ritemat(sus Sistemik =6&

Krit/ria Batasa4

Ruam malar ;ritema yang menetap6 rata atau men(n(l6

pada daerah malar dan 7enderung tidak meli'atkan lipat nas('ial

21

7/23/2019 Case 1 - SLE


Ruam disk(id Plak eritema men(nal dengan kerat(tik dan

sum'atan 8(likular. Pada S,; lanut dapatditemukan parut atr(8ik

K(t(sensiti8itas Ruam kulit yang diaki'atkan reaksi a'n(rmal

terhadap sinar matahari6 'aik dari anamnesis

pasien atau yang dilihat (leh d(kter pemeriksa

Ulkus mulut Ulkus mulut atau (r(8aring6 umumnya tidak nyeri dan dilihat (leh d(kter pemeriksa

Astritis Atrthritis n(n er(si8 yang meli'atkan dua ataule'ih sendi peri8er6 ditandai (leh nyeri tekan6

'engkak atau e8usia

Ser(sitis

Pleuritis

Perikarditis

Ri!ayat nyeri pleuritik atau pleuriti7 8ri7ti(n

ru' yang didengar (leh d(kter pemeriksa atau

terdapat 'ukti e8usi pleura

"er'ukti dengan rekaman ;-? atau peri7ardial

8ri7ti(n ru' atau terdapat 'ukti e8usi

peri7ardium

?angguan renal Pr(teinuria menetap C%.& gram per hari atau #9 'ila tidak dilakukan pemeriksaan kuantitati8

Atau

Silinder seluler : dapat 'erupa silinder eritr(sit6hem(gl('in6 granular6 tu'ular6 atau 7ampuran

?angguan neur(l(gi -eang yang 'ukan dise'a'kan (leh ('at$

('atan atau gangguan meta'(li7 /misalnyauremia6 ket(asid(sis6 atau ketidakseim'angan

elektr(lit0

Atau

Psik(sis yang 'ukan dise'a'kan (leh ('at$('atan atau gangguan meta'(li7 /misalnya

uremia6 ket(asid(sis6 atau ketidakseim'angan

elektr(lit0

?angguan hemat(l(gik Anemia hem(litik dengan retikul(sis

Atau

,ek(penia G=%%%*mm# pada dua kali

22

7/23/2019 Case 1 - SLE


pemeriksaan atau le'ih

Atau

,im8(penia G1&%%*mm# pada dua kali pemeriksaan atau le'ih

Atau

"r(m'(sit(penia G1%%.%%%*mm# tanpa

dise'a'kan (leh ('at$('atan

?angguan imun(l(gik Anti$NA : anti'(dy terhadap natie NA

dengan titer yang a'n(rmal

Atau

Anti$SM : terdapatnya anti'(dy terhadap

antigen nu7lear SM

Atau

"emuan p(siti8 terhadap anti'(di anti8(s8(lipid

yang didasarkan atas:

10. -adar serum anti'(dy antikardi(lipin

a'n(rmal 'aik Ig? atau IgM

20. "es lupus antik(agulan p(siti8

menggunakan met(da standard6 atau

#0. asil tes ser(l(gi p(siti8 palsu terhadapsi8ilis sekurang$kurangnya selama + 'ulan dandik(n8irmasi dengan test im('ilisasi

"rep(nema pallidum atau tes 8lu(resensi

a's(r's anti '(di trep(nema

Anti'(di antinuklear p(siti8 "iter a'n(rmal dari anti'(di anti$nuklear

'erdasarkan pemeriksaan imun(8lu(resensiatau pemeriksaan setingkat pada setiap kurun

!aktu peralanan penyakit tanpa keterli'atan

('at yang diketahui 'erhu'ungan dengan

sindr(ma lupus yang diindusi ('at.

23

7/23/2019 Case 1 - SLE


DA*TAR PUSTAKA

1. Is'agi( 6 Al'ar L6 -asmir I6 et al. ,upus ;ritemat(sus Sistemik. 2%%E. alam: Sud(y(

A36 Setiy(hadi B6 Al!i I6 et al6 edit(r. Ilmu Penyakit alam Jilid III. ;disi kelima. Jakarta:

Interna Pu'lishing 2&+&$2&)

2. M(k <<6 ,au <S. 2%%#. Path(genesis (8 systemi7 lupus erythemat(sus page. J <lin Path(l

=1$=E%.

#. O<ru 6 ;spin(a ?6 <erera R. 2%1%. Systemi7 lupus erythemat(sus: path(genesis6

7lini7al mani8estati(ns6 and diagn(sis. 7ited 2%11 e7 )Q. Aaila'le 8r(m

http:**!!!.eular.(rg*myupl(addata*8iles*<(mpendiumsample7hapter.pd8

=. "an ;M6 <(hen AS6 Kries JK6 Masi A"6 M7Shane J6 R(thield NK6 et al. "he 1E2 reised

7riteria 8(r the 7lassii7ati(n (8 systemi7 lupus erythemat(sus. Arthritis Rheum 1E22&:12)1$

)

&. (7h'erg M7. Updating the Ameri7an <(llege (8 Rheumat(l(gy reised 7riteria 8(r the

7lassii7ati(n (8 systemi7 lupus erythemat(sus. Arthrituis Rheum 1EE)=%:1)2

24

http://www.eular.org/myuploaddata/files/Compendium_sample_chapter.pdf

http://www.eular.org/myuploaddata/files/Compendium_sample_chapter.pdf

case 1 - sle

Documents