Sromis samarTali

Sromis kodeqsis komentari

mokle anotacia

amiran zenaiSvili

yvela ufleba daculia. am wignis arcerTi nawili (es iqneba teqsti, foto-ilustracia Tu sxva) aranairi formiT da saSualebiT (iqneba es eleqtronuli Tu meqanikuri), ar SeiZleba gamoyenebuli iqnas avtoris werilobiTi nebarTvis gareSe, aseve saavtoro uflebis subieqtis we-rilobiTi nebarTvis gareSe.

saavtoro uflebebis darRveva isjeba saqarTvelos kanonmdeblobiT.

wigni gamocemulia saqarTvelos energetikis muSakTa profesiuli kav-Siris finansuri mxardaWeriT da ufasod gaicema prof. wevrebze.

© wigni dakabadonda da daibeWda Sps saq. prof. gaerTianeba stamba `poligrafist~-Si.

© amiran zenaiSvili, 2017

Sps saq. prof. gaerTianeba stamba `poligrafist~-Si.

Tbilisi, vaJa-fSavelas 1/43; tel: 2 39 74 30

ISBN 978-9941-0-9713-3

3

Sromis samarTali

mokle anotacia

Sro mis ko deq sis ko men ta ris ga mo ce mis sa Wi ro e ba ga na pi ro ba mas Si ar se bi Ti cvli le be bis Se ta nam, am cvli le be bis mi marT sa zo ga do e bis ma Ra li in te re sis ar se bo bam, ka non Si Se ta ni li cvli le be bis mi marT sa-sa mar T los er T g va ro van ma praq ti kam, or ga nu li ka-no nis praq ti ka Si mar Te bu lad da ner g vis sa Wi ro e bam, rac ga mo ricxavs ka no nis ara er T g va rov nad ga ge bis Se saZ leb lo bas, sa ka non m deb lo wi na da de bis gac no bis auci leb lo bam, leq tor - mas wav leb leb sa da stu den-te bis T vis ko deq sis ax le bu ri va ri an tis sa xel m ZR va-ne los ar se bo bis auci leb lo bam.

ko men ta ris me To do logi a: ko men ta ris Sed ge ni sas yu radRe ba ga max vil da: 1. gan sa xil veli or ga nu li ka no nis Tav se ba do ba „ev ro kav Sir sa da sa qar T ve los So ris ga for me bu li aso ci re bis Se sa xeb Se Tan x me bis“ mo na Te sa ve nor meb ze. 2. Sro mis sa er Ta So ri so or ga-ni za ci is egi diT mi Re bu li kon ven ci e bis sa fuZ vel ze sa qar T ve los mi er na kis ri val de bu le be bi Ta da Se sa-ba mi si nor me bis Si da ka non m deb lo ba Si im p le men ta ci-is auci leb lo bis sa kiTxeb ze. Ta ve bis mi xed viT mo-ce mul ko men ta reb Si ga a na li ze bu lia sa er Ta So ri so aq te biT da kon ven ci e biT aRi a re bu li val de bu le be-bis Se da re bi Ti ana li zi da war mo Ce ni lia ko deq s Tan Se sa ba mi so ba. 3. ko men tar Si ase ve Ta ve bis mi xed viT ga mo ye ne bu lia kvle ve bi aTe u lo biT gan vi Ta re bu li qvey ne bi sa da pos t sab Wo Ta siv r cis (Se da re biT mo-wes ri ge bu li Sro mi Ti ur Ti er To be bis) ma ga liT ze,

4

in s ti tu te bis mi xed viT moy va ni lia sa er Ta So ri so ga moc di le ba. 4. ko men tar Si ga a na li ze bu li da Se-fa se bu lia ro gorc biz nes seq to ris, ase ve da saq me-bul Ta ga er Ti a ne bis po zi ci e bi (Ce mi sa mu Sao saq mi a-no ba ma va leb da ki dec ga me a na li ze bi na da Se mes wav la yve la mxa ris po zi cia si ax le e bis gan xil vi sas, gax l-diT par la men t Si ka no nis gan xil va ze pa su xis m ge be li pi ri da mra va li nor mis ini ci a to ri). 5. ko men tar Si gan sa kuT re bu li yu radRe ba eq ce va ka non Si Se mo ta-ni li, axa le bu rad dax ve wi li in s ti tu te bis praq ti-ka Si ga ta re bis gzebs. 6. ko men tar Si ga a na li ze bu lia sa qar T ve los uze na e si sa sa mar T los mi er mi Re bu li uax lo e si ga dawy ve ti le be biT Ca mo ya li be bu li er T-g va ro va ni praq ti ka Sro miT - sa mar T leb ri vi ur Ti er-To be bis re gu la ci is Tval saz ri siT. 7. wig n Si war-mo id ge ni lia sa ka non m deb lo wi na da de be bi ar se bu li xar ve ze bis ana li zis sa fuZ vel ze.

ko men ta ri gan kuT v ni lia ro gorc Sro mi Ti ur Ti-er To bis mxa re TaT vis, ase ve mas Si mo na wi le me sa me pir TaT vis, leq tor - mas wav leb le bis T vi sa da stu den-te bis T vis, igi un da iq ces sa xel m ZR va ne lod, sa zo ga-do e ba me tad gaT viT c no bi er de ba ka no nis si ax le e bis mi marT da ma Ti praq ti ka Si da ner g va Se am ci rebs sa sa-mar T lo Si usa fuZ v lo da vebs.

5

A need of publication of the comment to the Labor Code is preconditioned by entry of essential changes in it, a high interest of the society towards these changes, the uniform practice of the court to such changes, as well as a need of a due introduction of a rule of law into the practice that excludes a possibility of vague understanding of the law, a necessity of wide spread of the draft-law among the lecturers and students and a necessity of having a new version of the Code manual.

Comment Methodology: When drafting the comment, we paid attention to the following main items: 1. A compliance of the Organic Law of with the relevant norms of the “Association Agreement executed between EU and Georgia; 2. Based on the Conventions adopted under the aegis of the International Labor Organization, a necessity of implementation in the local laws the relevant norms and obligations of Georgia. These comments provides by chapters the comparative analysis of the obligations accepted under the international acts and conventions and reflect their correspondence with the Code; 3. The comments also use in the chapters the studies conducted in dozens of the developed counties and the post-soviet area (on relatively orderly labor relations) as an example, according to the international experience of the institutions. 4. The comments analyze and evaluate the positions of both the business sector and the workers’ unions (my working duties also required from me to analyze and look through the positions of all parties when reviewing the novelties, because I was the responsible person for parliamentary discussions on the draft-law and an initiator of various norms) 5. In the comment, a special attention is paid to the ways of implementation in the practice, of the new institutions introduced in the law. 6. The comment analyze the uniform practice of the Supreme Court of

6

Georgia regarding decision-making on the issues of regulation of the labor-and-legal relations 7. The book provides the legislative proposals based on the analysis of gaps.

The Comment is designed for the parties of labor relations as well as for the third parties involved therein, teachers, lecturers and students. It should become a manual, for the Society be well informed about the legislative news, while its implementation into the practice will reduce unnecessary disputes in the courts.

7

sarCevi

Sesavali ..................................................................... 9

zogadi debulebani .................................................. 18

individualuri SromiTi urTierToba ................... 33

samuSaos Sesruleba ................................................. 59

samuSao, Sesvenebis da dasvenebis dro .................. 67

Svebuleba .................................................................. 84

Sve bu le ba or su lo bis, mSo bi a ro bi sa da bav S-

vis mov lis ga mo, Sve bu le ba axal So bi lis Svi-

lad ay va nis ga mo da da ma te bi Ti Sve bu le ba

bav S vis mov lis ga mo .......................................... 97

Sromis anazRaureba ................................................. 103

Sromis pirobebis dacva ........................................... 109

SromiTi urTierTobis SeCereba da SromiTi

xelSekrulebis Sewy ve ta .......................................... 118

gaerTianebis Tavisufleba ...................................... 158

pasuxismgebloba da dava ......................................... 176

socialuri partniorobis sammxrivi komisia ........ 199

gardamavali da daskvniTi debulebani .................. 209

evropis socialuri qartia ..................................... 214

9

Sesavali

„ev ro kav Sir sa da sa qar T ve los So ris ga for me bu li aso ci re bis Se sa xeb Se Tan x me ba“ - s Tan Sro mis ko deq sis Tav se ba do ba, sa er Ta So ri so aq teb Tan da kon ven ci eb Tan mi mar Te ba Si ka non m deb lo bis Se sa ba mi so ba Si moy va na, sa-er Ta So ri so do ne ze na kis ri val de bu le be bis Ses ru le-bis auci leb lo ba, Sro mis sa er Ta So ri so or ga ni za ci-is egi diT mi Re bu li kon ven ci e bis sa fuZ vel ze sa qar-T ve los mi er na kis ri val de bu le be bi Ta da Se sa ba mi si nor me bis Si da ka non m deb lo ba Si im p le men ta ci is auci-leb lo ba gax da er T -er Ti sa fuZ ve li Sro mis ko deq s Si cvli le be bis Se ta ni sa. dam saq meb lis T vis li be ra lur ma Sro mis ko deq s ma aS ka ra ara Ta na bar mdgo ma re o ba Si Ca-a ye na mxa re e bi, mxa re Ta So ris Sro mi Ti ur Ti er To be-bis sa mar T leb ri vad da da ba lan se bu lad da re gu li re ba da da saq me bu lis sa mar T leb ri vi ga ran ti e bis gaz r dis auci leb lo ba sa zo ga do e bis moTxov nis dak ve Ta mac ga-mo iw vi a. da saq me bu lis sa mar T leb ri vi uf le be bis gaz-r dis for mi re bi sas ga zi a re bu li iq na mxa re Ta in te re-se bi, ur Ti er T ba lan sis da re gu li re bis Se de gad sa mar-T li a ni S ro mi Ti pi ro be bis Seq m na sta bi lu ri Sro mi Ti ur Ti er To bis um Tav res mi zans war mo ad gens.

„a so ci re bis Se sa xeb Se Tan x me bis“ far g leb Si mxa re-e bi mxars uWe ren 1992 wlis „ga na wess 21-e sa u ku ni saT-vis ga re mo sa da gan vi Ta re ba” - ze Sro mis sa er Ta So ri so or ga ni za ci is (ILO) 1998 wlis dek la ra ci as Sro mis Zi-ri Ta di prin ci pe bi sa da uf le be bis Se sa xeb, 2002 wlis ioha nes bur gis mdgra di gan vi Ta re bis geg mas, 2006 wlis ga er Ti a ne bu li ere bis or ga ni za ci is eko no mi ku ri da so ci a lu ri sab Wos mi nis te ri a lis dek la ra ci as sru li

10

da na yo fi e ri da saq me bi sa da Rir se u li Sro mis uz run-vel sa yo fad, Sro mis sa er Ta So ri so or ga ni za ci is 2008 wlis dek la ra ci as so ci a lu ri Ta nas wo ro ba sa mar T li-a ni glo ba li za ci is Se sa xeb. xe li Se uwyon mdgrad gan-vi Ta re bas da aRi a re ben, rom eko no mi ku ri gan vi Ta re ba, so ci a lu ri gan vi Ta re ba da ga re mos dac va mi si ur Ti-er T da mo ki de bu li da ur Ti er T ga maZ li e re be li sa Su a-le be bi a. isi ni xazs us va men vaW ro bas Tan da kav Si re bul Sro mi Ti da ga re mos dac vi Ti sa kiTxe bis, ro gorc vaW-ro bi sa da mdgra di gan vi Ta re bis mi marT glo ba lu ri mid go mis na wi lis, mniS v ne lobas.(1)

Sro mi Ti ur Ti er To bis ma re gu li re be li nor me bi sa-Ta na dod ver uz run vel yof da da saq me bu lis sa mar T-leb riv dac vas, rac sa mo qa la qo sa zo ga do e bi sa da sa-er Ta So ri so or ga ni za ci e bis mxri dan kri ti kis obi eq ti xde bo da, sa zo ga do e bis sa mar T li a ni pro tes ti gax da swo red cvli le be bis mi Re bis er T -er Ti mi ze zi.

ma nam de moq me di Sro mis ko deq siT da re gu li re bu li in s ti tu te bi ara er T g va ro va ni sa sa mar T lo praq ti kis Ca mo ya li be bis sa fuZ ve li gax da, igi ver uz run vel-yof da sa zo ga do e ba Si sa mar T li a ni gan c dis Ca mo ya li-be bas, sa da vo sa kiTxe bis ga daW ra, ka no ni sad mi er Ti a ni mid go me bis Ca mo ya li be ba Se am ci rebs nor ma Ta ur Ti er-T sa wi na aR m de go in ter p re ta ci is al ba To bas.

sa er Ta So ri so or ga ni za ci e bis re ko men da ci e bis di di na wi li aisa xa sa ka non m deb lo cvli le beb Si, rac

1) aso ci re bis Se Tan x me bis 229-e mux lis Ta nax mad, Sro mis sa mar T lis-s fe ro Si stan dar te bis im p le men ti re ba da kav Si re bu li a, ro gorc na yo fi e ri da saq me bi sa da Rir se u li Sro mis dam k vid re bas Tan ase ve vaW ro bis xel Sewyo bas Tan.

11

xels Se uwyobs sa xel m wi fos ev ro kav Sir Tan sa vaW ro -e ko no mi ku ri in teg ra ci as, ev ro kav Si ris kul tu ru li da sxva fa se u lo be bis ga zi a re ba mo iTxovs ka non m deb-lo bis Se sa ba mi so ba Si moy va nas sa er Ta So ri so aq teb-Tan da kon ven ci eb T Tan.

qvey nis sa in ves ti cio ga re mos Se fa se ba ze, sa qar T-ve los ba zar ze moq me di kom pa ni is saq mi a no ba ze, qvey-nis eko no mi ku ri zrdis T vis sa Wi ro pi ro be bis Se saq-m ne lad uda vo a, rom mniS v ne lo va nia biz nes seq to ris mo saz re bac vi na i dan, sa mu Sao ad gi le bis Seq m na da si Ra ri bis daZ le va mniS v ne lov na daa da mo ki de bu li da saq me bis sfe ro Si aq ti u ri sa xel m wi fo po li ti kis ga ta re ba sa da biz nes seq to ris ga aq ti u re ba ze. eko-no mi kis stag na ci is, Sro mis baz ris in f ras t ruq tu ris ga nu vi Ta reb lo bis da da saq me bis sti mu li re bis arar-se bo bis pi ro beb Si sa qar T ve lom Se i Zi na xan g r Z li vi umu Sev ro bis for ma.

aR niS nul ma pri o ri te tul ma sa kiTxeb ma ga na pi ro ba Sro mis baz ris efeq ti a ni fun q ci o ni re bis sa xel m wi fo mxar da We ris auci leb lo ba, Sro mis baz ris war ma te-bu li for mi re bis T vis sa Wi roa re sur si da ni a da gis Seq m na, ra Ta kon ku ren tu ra ni an ga re mo Si mox des sa-xel m wi fo po li ti kis ga ta re ba, Sro mi sa da da saq me-bis sfe ro Si mi zan mi mar Tul ma sa xel m wi fo po li ti kis Se mu Sa ve bam un da uz run vel yos biz ne sis wa xa li se ba, rac mo ma val Si sa mu Sao ad gi le bis Seq m nis ga ran ti iq-ne ba.

ka no nis praq ti ka Si ke Til sin di si e rad ga ta re-ba qvey nis so ci a lur -e ko no mi ku ri gan vi Ta re bis T vis xel Sewyo ba a, so ci a lu ri sa mar T li a no bis, Ta nas wo-

12

ro bis prin ci pe bis da da saq me bu lis dis k ri mi na ci is-gan dac va, sa mar T leb ri vi ga ran ti e bis Se mo Re ba, da-saq me bu lis uf le be bi sa da in te re se bis dac vis miz-niT, dam saq meb li sa da da saq me bu li saT vis ur Ti er-Txel say re li sa mar T leb ri vi ga re mos uz run vel yo fa ma Ti in te re se bis da ba lan se ba xels Se uwyobs ka no nis er T g va rov nad Ca mo ya li be bas.

asocirebis SeTanxmebis XXX danarTi, Tavis mxriv, dayofilia samnawilad:

a) Sromis samarTali;b) dis k ri mi na ci is ak r Zal va da gen de ru li Ta nas wo­

ro ba;g) jan m r Te lo ba da usaf r Txo e ba sa mu Sao ad gi leb ze.Sro mis sa mar T lis na wil Si Ca moT v li lia ev ro kav Si ­

ris 8 di req ti va, ro mel Ta sa im p le men ta ci od gan sazR v ­ru lia 4­6 we li.(2)

2) 1. 1991 wlis 25 iv ni sis sab Wos 91/383/EEC di req ti va, ro me lic av-sebs fiq si re bu li va diT an d ro e biT da saq me bul mu Sak Ta usaf r-Txo e bi sa da jan m r Te lo bis dac vis ga um jo be se bis xe lis Sem wyob zo mebs. va da: 6 we li

2. 1999 wlis 28 iv ni sis sab Wos 1999/70/EC di req ti va ev ro pis prof-kav Si re bis kon fe de ra ci is ( E T U C ) , ev ro pis mrew vel Ta da dam saq-me bel Ta kon fe de ra ci is kav Si ri sa (UNICE) da dam saq me bel Ta da sa war mo Ta ev ro pu li cen t ris (CEEP) mi er ga for me bu li `va di a ni sa mu Sa os Se sa xeb” Car Co Se Tan x me bis Ta o ba ze. va da 4 we li.

3.1991 wlis 14 oq tom b ris sab Wos 91/533/EEC di req ti va Sro mi Ti xel Sek ru le biT gaT va lis wi ne bu li pi ro be bis an da saq me bas Tan da-kav Si re bu li ur Ti er To be bis Se sa xeb dam saq meb lis mi er da saq me-bul Ta in for mi re bis val de bu le bis Se sa xeb. va da: 4 we li;

4. 1997 wlis 15 de kem b ris sab Wos 97/81/EC di req ti va ev ro pis mrew-vel Ta da dam saq me bel Ta kon fe de ra ci is kav Si ris (UNICE), dam-saq me bel Ta da sa war mo Ta ev ro pu li cen t ri sa (CEEP) da ev ro pis prof kav Si re bis kon fe de ra ci is (ETUC) mi er ga for me bu li `na xe var ga nak veT ze sa mu Sa os Se sa xeb” Car Co Se Tan x me bis Ta o ba ze - da nar Ti: na xe var ga nak veT ze sa mu Sa os Se sa xeb ” Car Co Se Tan x me ba. va da 4 we li.

13

dis k ri mi na ci is ak r Zal vi sa da gen de ru li Ta nas­wo ro bis na wil Si ga we ri li a 6 di req ti va Ses ru le bis 3­4 wli a ni vadiT.(3)

5. 1998 wlis 20 iv li sis sab Wos 98/59/EC di req ti va sam sa xu ri dan ko leq ti u ri ga Ta vi suf le bis Se sa xeb wevr sa xel m wi fo Ta ka no ne bis da ax lo e bis Ta o ba ze. va da 5 we li.

6. 2001 wlis 12 mar tis sab Wos 2001/23/EC di req ti va sa war mo e bi sa da biz ne se bis sru li an na wi lob ri vi gas x vi se bis Sem Tx ve va Si da saq-me bul Ta uf le be bis dac vas Tan da kav Si re biT wev r sa xel m wi fo Ta ka no ne bis da ax lo e bis Ta o ba ze. va da: 5 we li.

7. 2002 wlis 11 mar tis ev ro par la men ti sa da sab Wos 2002/14/EC di req ti va, ro me lic aya li beb s zo gad struq tu ras ev ro pis Ta na-me gob ro ba Si da saq me bul Ta in for mi re bi sa da maT T vis kon sul ta-ci e bis ga we vis miz niT - ev ro par la men tis, sab Wo sa da ev ro ko mi si is er Tob li vi dek la ra cia da saq me bul Ta war mo mad gen lo bis Se sa xeb. va da 4 we li.

8. 2003 wlis 4 no em b ris ev ro par la men ti sa da sab Wos 2003/88/EC di req ti va sa mu Sao dro i s or ga ni ze bis gar k ve u li as peq te bis Se sa-xeb. va da: 6 we li.

3) 1. 2000 wlis 29 iv ni sis sab Wos 2000/43/EC di req ti va, ro me lic uz -run vel yofs ra sob ri vi Tu eT ni ku ri war mo mav lo bis mi u xe da vad pir Ta Ta na ba ri mopy ro bis prin ci pis gan xor ci e le bas . va da 3 we li.

2.2000 wlis 27 no em b ris sab Wos 2000/78/ EC di req ti va, ro me lic da-saq me bi sa da Sro mi Ti saq mi a no bis sa kiTxeb Tan mi mar Te biT aya li-bebs Ta na ba ri mopy ro bis zo gad struq tu ras. va da3 we li.

3. 2006 wlis 5 iv li sis ev ro par la men ti sa da sab Wos 2006/54/EC di-req ti va, ro me li c uz run vel yofs da saq me bi sa da saq mi a no bis sa-kiTxeb Tan mi mar Te biT ma ma ka ci sa da qa lis Ta na ba ri Se saZ leb lo-be bi sa da Ta na ba ri mopy ro bis prin ci pis gan xor ci e le bas. va da 4 we li.

4. 2004 wlis 13 dekembris sabWos 2004/113/EC direqtiva, romelic uzrunvelyofs saqonlisada momsaxurebebis xelmisawvdomobasa da momaragebis sakiTxebTan dakavSirebiT mamakacisa da qalis Tanabari mopyrobis principis ganxorcielebas. vada 3 weli.

5. 1992 wlis 19 oq tom b ris sab Wos 92/85/EC di req ti va, ro me lic exe-ba or sul, axal nam So bi a rev da me Zu Zur mu Sak TaT vis Sro mis usaf r-Txo pi ro be bi sa da jan m r Te lo bis ga um jo be se bis xel Sewyo bis miz-niT zo me bis Se mo Re bas (me-10 in di vi du a lu ri di req ti va 89/391/EEC direqtivis me-16(1) mux lis kon teq s t Si). va da 4 we li.

14

sa mu Sao ad gi leb ze jan m r Te lo bi sa da usaf r Txo­e bis na wil Si mo ce mu li a 26 di req ti va, rom lis im p le­men ta ci is va daa 5­9 weli.(4)

6. 1978 wlis 19 de kem b ris sab Wos 79/7/ EEC di req ti va, ro me lic uz-run vel yofs so ci a lu ri u saf r Txo e bis sa kiTxeb ze ma ma ka ci sa da qa-lis Ta na ba ri mopy ro bis prin ci pe bis gan xor ci e le bas . va da 4 we li.

4) 1. 1989 wlis 12 iv ni sis 89/391/EEC di req ti va sa mu Sao ad gil ze mu-Sak Ta usaf r Txo e bi sa da jan m r Te lo bis ga um jo be se bis xel Sewyo bis miz niT zo me bis Se mo Re bis Se sa xeb. va da: 5 we li.

2. 1989 wlis 30 no em b ris sab Wos 89/654/EEC di req ti va sa mu Sao ad gil-ze usaf r Txo e bi sa da jan m r Te lo bis mi ni ma lu ri moTxov ne bis Ta o ba-ze. vada: axa li sa mu Sao ad gi le bis T vis 5 we li di req ti vis II da nar T Si mo ce mu li usaf r Txo e bi sa da jan m r Te lo bis mi ni ma lu ri moTxov ne bis-CaT v liT. ar se bu li sa mu Sao ad gi le bis T vis - 7 we li.

3. 2009 wlis 16 seq tem b ris ev ro par la men ti sa da sab Wos 2009/104/EC direqtiva sa mu Sa o ad gil ze mu Sak Ta mi er sa mu Sao mowyo bi lo be bis ga-mo ye ne bi saT vis usaf r Txo e bi sa da jan m r Te lo bis mi ni ma lu ri moTxov-ne bis Ta o ba ze (89/655/EEC di req ti vis ko di fi ka ci a, ro me lic Ses wor da 95/63/EC da 2001/45/EC di req ti ve biT). va da: axa li sa mu Sao ad gi le bis T-vis5 we li. ar se bu li sa mu Sao ad gi le bis T vis, 7 we li.

4. 1989 wlis 30 no em b ris sab Wos di req ti va 89/656/EEC sa mu Sao ad-gil ze mu Sak Ta mi er per so na lu ri dam ca vi aR Wur vi lo bis ga mo ye ne-bis T vis usaf r Txo e bi sa da jan m r Te lo bis mi ni ma lu ri moTxov ne bis Se sa xeb. va da: 6 we li.

5. 1992 wlis 24 iv ni sis sab Wos 92/57/EEC di req ti va dro e biT an moZ-rav sam Se neb lo ub neb ze u saf r Txo e bi sa da jan m r Te lo bis mi ni ma lu ri moTxov ne bis im p le men ta ci is Se sa xeb. va da: 7 we li.

6. 2009 wlis 30 no em b ris ev ro par la men ti sa da sab Wos di req ti va 2009/148/EC samuSaoze azbestis ze moq me de bas Tan da kav Si re bu li ris ke-bis gan mu Sak Ta dac vis Ta o ba ze. va da: 8 we li.

7. 2004 wlis 29 ap ri lis ev ro par la men ti sa da sab Wos 2004/37/EC direqtiva sa mu Sa o ze kan ce ro ge ne bi sa da mu ta ge ne bis ze moq me de bas-Tan da kav Si re bu li ris ke bis gan mu Sak Ta dac vis Ta o ba ze. va da: 9 weli.

8. 2000 wlis 18 seq tem b ris ev ro par la men ti sa da sab Wos 2000/54/EC direqtiva sa mu Sa o ze bi o lo gi u ri agen te bis ze moq me de bas Tan da kav-Si re bu li ris ke bis gan mu Sak Ta dac vis Ta o ba ze. va da: 9 we li.

9. 1990 wlis 29 ma i sis sab Wos di req ti va 90/270/EEC monitorian da nad-ga reb Tan mu Sa o bis T vi s u saf r Txo e bi sa da jan m r Te lo bis mi ni ma lu ri moTxov ne bis Se sa xeb. va da: 5 we li.

10. 1992 wlis 24 iv ni sis sab Wos 92/58/EEC direqtiva sa mu Sa o ze usaf-r Txo e ba sa da /an jan m r - Te lo bas Tan da kav Si re bu li niS ne bis gan Tav-se bis miz niT mi ni ma lu ri moTxov ne bis Se sa xeb . va da: 6 we li.

15

11. 1992 wlis 3 no em b ris sab Wos di req ti va 92/91/EEC burRvis meS ve-o biT mi ne ra le bis mo po ve bi s in dus t ri eb Si mu Sak Ta usaf r Txo e bi sa da jan m r Te lo bis dac vis srul yo fis T vis mi ni ma lu ri moTxov ne bis Ta o ba ze. va da: axa li sa mu Sao ad gi le bis T vis - 6 we li. ar se bu li sa mu Sa o ad gi le bis T vis - 8 we li.

12. 1992 wlis 3 de kem b ris sab Wos di req ti va 92/104/EEC zedapirze da mi wis qveS mi ne ra le bis mo po ve bis in dus t ri eb Si mu Sak Ta usaf-r Txo e bi sa da jan m r Te lo bis dac vis srul yo fis T vis mi ni ma lu ri moTxov ne bis Ta o ba ze. va da: axa li sa mu Sao ad gi le bis T vis - 6 we li, ar se bu li sa mu Sao ad gi le bis T vis - 9 we li.

13. 1998 wlis 7 ap ri lis sab Wos di req ti va 98/24/EC samuSaoze qi mi-ur agen teb Tan da kav Si re bu li ris ke bis gan mu Sak Ta usaf r Txo e bi sa da jan m r Te lo bis dac vis Se sa xeb. va da: 9 we li.

14. 1999 wlis 16 de kem b ris ev ro par la men ti sa da sab Wos di req ti va 1999/92/EC feTqebadiatmosferos ga mo po ten ci u ri ris kis qveS myof mu Sak Ta usaf r Txo e bi sa da jan m r Te lo bis dac vis ga um jo be se bis miz-niT mi ni ma lu ri moTxo vne bis Se sa xeb. va da: 8 we li.

15. 2002 wlis 25 iv ni sis ev ro par la men ti sa da sab Wos 2002/44/EC di-reqtiva mu Sak Ta fi zi ku ri a gen te bis gan (vib ra ci a) ga mow ve u li po-ten ci u ri ris kis wi na Se da ye ne bas Tan da kav Si re bi T u saf r Txo e bi sa da jan m r Te lo bis mi ni ma lu ri moTxov ne bis Se sa xeb. va da: 7 we li.

16. 2003 wlis 6 Te ber v lis ev ro par la men ti sa da sab Wos 2003/10/EC direqtiva mu Sak Ta fi zi ku ri agen te biT (xma u ri) ga mow ve u li po ten-ci u ri ris kis wi na Se da ye ne bas Tan da kav Si re biT . va da: 9 we li.

17. 2004 wlis 29 ap ri lis ev ro par la men ti sa da sab Wos 2004/40/EC direqtiva mu Sak Ta fi zi ku ri a gen te biT (e leq t ro mag ni tu ri ve li) ga mow ve u li po ten ci u ri ris kis wi na Se da ye ne bas Tan da kav Si re biT. va da: 9 we li.

18. 2006 wlis 5 ap ri lis ev ro par la men ti sa da sab Wos di req ti va 2006/25/EC muSakTa fi zi ku ri a gen te biT (xe lov nu ri op ti ku ri ra di-a ci a) ga mow ve u li po ten ci u ri ris kis wi na Se da ye ne bas Tan da kav Si-re biT. va da: 8 we li.

19. 1993 wlis 23 no em b ris sab Wos di req ti va 93/103/EC TevzWerisTvis gan kuT v ni li ge meb ze mu Sa o bis T vis usaf r Txo e bi sa da jan m r Te lo bis mi ni ma lu ri moTxov ne bis Se sa xeb. va da: 8we li.

20. 1992 wlis 31 mar tis sab Wos di req ti va 92/29/EEC gemebze ga um jo-be se bu li sa me di ci no m kur na lo bis miz niT usaf r Txo e bi sa da jan m r-Te lo bis mi ni ma lu ri moTxov ne bis Se sa xeb . va da: 4 we li.

21. 1990 wlis 29 ma i sis sab Wos 90/269/EEC direqtiva tvir Tis xe liT awe vis dros, mu Sak Ta mi er gan sa kuT re biT zur gis da zi a ne bis saf r-

16

saqarTveloSi Sromis kanonmdeblobis radikaluri saxecvlileba ZiriTadad sam nawilad iyofa:

1. 1973 wlis Sromis kanonTa kodeqsi.2. 2006 wlis axali Sromis kodeqsi.3. 2013 wlis `Sromis kodeqsSi” ganxorcielebuli

cvlilebebi.

sa qar T ve los sab Wo Ta so ci a lis tu ri res pub li kis 1973 wlis ka no ni ,ar se bu li sa zo ga do eb ri vi ur Ti er-

Txis ar se bo bis pi ro beb Si, jan m r Te lo bi sa da u saf r Txo e bis mi ni ma-lu ri moTxov ne bis Se sa xeb. va da: 8 we li.

22. 1991 wlis 29 ma i sis ev ro ko mi si is 91/322/EEC direqtiva sa mu Sao ad gil ze qi mi u ri, fi zi ku ri da bi o lo gi u ri agen te bis ze moq me de biT ga mow ve u li ris ke bis gan mu Sak Ta dac vis Se sa xeb sab Wos 80/1107/EEC di-reqtivis im p le men ta ci is meS ve o biT zRvru li in di ka ti u ri maC ve neb-le bis gan sazR v ris Ta o ba ze. va da: 9 we li.

23. 2000 wlis 8 iv ni sis ev ro ko mi si is 2000/39/EC di req ti va, rom-li Tac for mir de ba da saq me bis sa xe o bis mi xed viT mav ne ze gav le nis zRvru li in di ka ti u ri maC ve neb le bis pir ve li si a, sa mu Sa o ze qi mi ur niv Ti e re beb Tan da kav Si re bu li ris ke bis gan mu Sak Ta jan m r Te lo bi sa da u saf r Txo e bis dac vis Se sa xeb sab Wos 98/24/EC di req ti vis im p le-men ta ci is miz niT. va da: 9 we li.

24. 2006 wlis 7 Te ber v lis ev ro ko mi si is di req ti va 2006/15/EC, rom-li Tac for mir de ba da saq me bis sa xe o bis mi xed viT mav ne ze gav le-nis zRvru li in di ka ti u ri maC ve neb le bis me o re si a, sab Wos 98/24/EC direqtivis im p le men ta ci is miz niT. va da: 9 we li.

25. 2009 wlis 17 de kem b ris ev ro ko mi si is di req ti va 2009/161/EU, rom-li Tac for mir de ba da saq me bis sa xe o bis mi xed viT mav ne ze gav le-nis zRvru li in di ka ti u ri maC ve neb le bis me sa me si a, sab Wos 98/24/EC direqtivis im p le men ta ci is miz niT. va da: 9 we li.

26. 2010 wlis 10 ma i sis sab Wos di req ti va 2010/32/EU, romelic uz-run vel yofs ev ro pis hos pi ta lur da jan dac vis sfe ros dam saq-me bel Ta aso ci a ci i sa (HOSPEEM) da sa ja ro sam sa xu ris kav Si re bis ev ro pu li fe de ra ci is (EPSU) mier ga for me bul hos pi ta lur da jan dac vis seq tor Si bas ri sa me di ci no in s t ru men te bis ga mo ye ne bi-sas da zi a ne be bis Ta vi dan aci le bis Se sa xeb Car Co Se Tan x me bis im p-le men ta ci as. va da: 9 we li.

17

To be bis Se sa ba mi sad mi e sa da ge bo da da sa fuZ v li a nad Se i cav da sa xel m wi fo sa kuT re ba Si da saq me bu li mu Sa- mo sam sa xu re e bis so ci a lu rad maq si ma lu rad dac vis ele men tebs. Sro mi Ti ur Ti er To be bis T vis da ma xa si-a Te be li da, imav d ro u lad, Tan m de vi Se de ge bis mom-wes ri ge be li as peq te bis de ta li za ci iT xa si aT de bo da. mas Ta ma mad Se iZ le ba ewo dos ko di fi ci ka ci a.

2006 wels dam t kic da axa li Sro mis ko deq si, ro-me lic 2010 wels mi Re bul iq na sa qar T ve los or ga-nul ka no nad. ierar qi u lad ma Ral sa fe xur ze Sro mis ko deq sis ay va na sa va ra u dod gan pi ro be bu li iyo sxva ka no ne bis mi marT upi ra te so bis war mo sa Ce nad, rom li-Tac uf ro me ti do ziT da saq me bul Ta so ci a lu ri ga-ran ti e bi iyo mi mo fan tu li.

har mo ni za ci is erov nu li prog ra mis do ku men tis far g leb Si 2004-2006 wleb Si gan xor ci e le bu li sa-ka non m deb lo har mo ni za ci is sa bo loo Se de gebs 2006 wlis S ro mis ko deq s Tan da kav Si re biT Sem deg na i ra d aR wers GEPLAC: `sa qar T ve los axal ma Sro mis ko deq-s ma, ro me lic par la men t ma 2006 wlis ma i sis bo los me sa me mos me niT mi i Ro, dam qi ra ve bel sa da da qi ra ve-buls So ris ur Ti er To be bis mo wes ri ge ba Zi ri Ta dad S ro miT xel Sek ru le bas mi an do. ko deq si ewi na aR m de ge-ba ev ro kav Si ris stan dar tebs da qi ra ve bul Ta dac vis ram de ni me fun da men tur sa kiTx Tan dakavSirebiT.(5)

5) samuSao do ku men ti ev ro pis sa me zob lo po li ti kis gan xor ci e le ba 2010 wlis gan mav lo ba Si ,an ga ri Si sa qar T ve los Se sa xeb, ev ro ko mi-si a, ev ro kav Si ris umaR le si war mo ma deg ne li er Ti a ni sa ga reo da usaf r Txo e bis po li ti kis sfe ro Si, bri u se li, 26 ma i si.

18

axa li Sro mis ko deq si mi ax lo e bu li iq na Sro mis sa er Ta So ri so or ga ni za ci is stan dar teb Tan, Tum ca praq ti ku lad mi si aR s ru le bi sa da sa Ta na dod gan-xor ci e le ba kvla vac prob le mas war mo ad gens.

zogadi debulebani

muxli 1. moqmedebis sfero

1. es ka no ni awes ri gebs sa qar T ve los te ri to ri a ze Sro miT da mis Tan m dev ur Ti er To bebs, Tu isi ni gan s x­va ve bu lad ar re gu lir de ba sxva spe ci a lu ri ka no niT an sa qar T ve los sa er Ta So ri so xel Sek ru le be biT.

2. Sro miT ur Ti er To bas Tan da kav Si re bu li sa kiTxe­bi, rom leb sac ar awes ri gebs es ka no ni an sxva spe ci a­lu ri ka no ni, re gu lir de ba sa qar T ve los sa mo qa la qo ko deq sis nor me biT.

3. Sro mi Ti xel Sek ru le biT ar Se iZ le ba ga ni sazR v­ros am ka no niT gaT va lis wi ne bu li sa gan gan s x va ve bu li nor me bi, rom le bic auare sebs da saq me bu lis mdgo ma re­o bas. (12.06.2013. N729)

Sro mis sa mar T lis dar gis um Tav res ga mow ve vad rCe ba so ci a lu ri uTa nas wo robis aR mofx v ra, Za la-uf le bis da ba lan se ba, so ci a lu ri usaf r Txo e ba, is mgZno bi a re da pir da pir adeq va tu ria qvey nis eko no mi-ku ri mdgo ma re o bis cvli le be bi sad mi. Sro mis sa mar-Ta li sa qar T ve los umaR les sa xel m wi fo or ga no Ta gan sa kuT re bul gam geb lo bas mi e kuT v ne ba.

Sro mis ko deq sis `or ga nul ka no nad” gar daq m nam sa-ka non m deb lo ierar qi is mi xed viT ri gi uxer xu lo be bi Seq m na. es auci leb lo ba ram de nad sa Wi ro iyo da ras

19

em sa xu re bo da cal ke gan xil vis Te ma a, Tum ca msgav s-ma sa kon s ti tu cio cvli le bam Ta vis dro ze da ak ni na „pro fe si u li kav Si re bis Se sa xeb“ sa qar T ve los ka no-niT da sxva aq te biT so ci a lur ke Til dRe o ba ze ori-en ti re bu li ri gi nor me bi.

Sro miT ur Ti er To ba Si dam saq me be li eko no mi u rad uf ro Zli e ri mxa re a, mas aqvs me ti in for ma ci a, Za-la uf le ba da, imav d ro u lad, da saq me bu li, ro gorc pi rov nu lad, ase ve eko no mi u rad mas zea da mo ki de bu-li. Se sa ba mi sad, ara Ta nas wo ri mopy ro bi sa da TviT ne-bu ri ga dawy ve ti le be bis mi Re bis saf r Txe e bi am ti pis ur Ti er To beb Si Se da re biT di di a. Sro mis sa mar Ta li ker Zo sa mar T lis spe ci a lur dargs war mo ad gens. Se-sa ba mi sad, Sro miT sa mar T leb riv ur Ti er To beb ze, mar Ta lia gar k ve u li sa xec v li le biT, mag ram vrcel-de ba ker Zo sa mar T lis zo ga di de bu le be bi.

asocirebis Sesaxeb SeTanxmebis safuZvelze(6) mxa-re e bi miz nad isa xa ven ga aZ li e ron Ta nam S rom lo ba da-saq me bi sa da so ci a lu ri po li ti kis sa kiTxeb ze yve la Se sa ba mis re gi o nul, mra val m x riv da sa er Ta So ri so for mat Si da or ga ni za ci e bis far g leb Si. Se Tan x me bis Ta nax mad sa qar T ve lo val de bu lia mo ax di nos erov nu-li ka non m deb lo bis da ax lo e ba Se Tan x me bis da nar T Si mi Ti Te bul ev ro kav Si ris sa ka non m deb lo aq teb Tan da sa er Ta So ri so sa mar T leb riv in s t ru men teb Tan.

6) sruli saxelwodeba - asocirebis SesaxebSeTanxmeba erTis mxriv, evrokavSirs da evropis atomuri energiis gaerTianebas da maT wevr saxelmwifoebsa da meores mxriv, saqarTvelos Soris vaWroba da mdgradi ganviTareba“ muxli 351 da 354.

20

Sro mis ko deq sis yve la ze mo na Te sa ved, qvey nis Sig-niT ar se bul sa ka non m deb lo aq tad, pan deq tu ri sa mar-T lis sis te miT age bu li sa mo qa la qo ko deq sia miC ne u-li. mxa re Ta So ris wa moW ri li da vis Sem Tx ve va Si xSi-rad xde ba moS ve li e ba sa mo qa la qo ko deq sis im nor-me bi sa, rom le bic are gu li re ben zi a nis anazRa u re bis, sa xel Sek ru le bo ur Ti er To be bis, de liq tu ri val de-bu le be bi sa Tu sxva ur Ti er To bebs.

sa yo vel Ta od aRi a re bu lia da ab so lu tu rad Se e sa-ba me ba sa er Ta So ri so stan dar tebs gan sa xil ve li mux-lis bo lo na wi lis Ca na we ri, ro me lic ker Zo sa mar T-leb riv ur Ti er To beb Si mxa re Ta mi er ga mov le nil ne-bas aq cevs uka no nod, Tu ki igi auare sebs da saq me bu lis (da ara dam saq meb lis) mdgo ma re o bas. msgav si wa xa li se-ba da saq me bu li sa Se saZ le be lia aix s nas im ga re mo e biT, ro m in di vi du a lu ri Sro mi Ti xel Sek ru le bis dros dam saq me be lis do mi ni re ba aS ka ra a, mxa re e bi ume tes Sem Tx ve va Si ara Ta na bar mdgo ma re o ba Si im yo fe bi an, Se-sa ba mi sad msgav si Ca na we re biT ka non m de be li cdi lobs ker Zo- sa mar T leb riv ur Ti er To ba Si nak le bad Ca re vis gziT da a re gu li ros mxa re Ta Ta nas wo ro bis prin ci pi.

Sromi Ti ur Ti er To bis mxa re eb ma un da ga iT va lis-wi non is ga re mo e ba, rom in di vi du a lu ri Tu ko leq-ti u ri Se Tan x me ba ar un da ewi na aR m de ge bo des Sro-mis ko deqss, praq ti ka Si xSi ria Sem Tx ve va, ro ca or-ga nul ka no nis gan gan s x va ve bul pi ro bebs vawy de biT, rac auare sebs da saq me bu lis mdgo ma re o bas an ka no-nis gan gan s x va ve bul re gu la ci ebs am k vid rebs, gan sa-xil ve li mux lis me sa me na wi li mxa re ebs ar aZ levs msgav si Se Tan x me bis sa Su a le bas da mas da de bis Ta na ve ba Ti lad mi iC nevs.

21

muxli 2. SromiTi urTierToba

1. Sro mi Ti ur Ti er To ba aris Sro mis or ga ni za ci u li mo wes ri ge bis pi ro beb Si da saq me bu lis mi er dam saq meb­li saT vis sa mu Sa os Ses ru le ba anazRa u re bis sa nac v­lod.

2. Sro mi Ti ur Ti er To ba war mo i So ba mxa re Ta Ta nas­wo ruf le bi a no bis sa fuZ vel ze ne bis Ta vi su fa li ga­mov le nis Se de gad miR we u li Se Tan x me biT.

3. Sro miT da wi na sa xel Sek ru le bo ur Ti er To beb Si ak r Za lu lia ne bis mi e ri sa xis dis k ri mi na cia ra sis, ka­nis fe ris, enis, eT ni ku ri da so ci a lu ri kuT v ni le bis, erov ne bis, war mo So bis, qo neb ri vi da wo deb ri vi mdgo­ma re o bis, sacxov re be li ad gi lis, asa kis, sqe sis, seq su­a lu ri ori en ta ci is, SezRu du li Se saZ leb lo bis, re­li gi u ri, sa zo ga do eb ri vi, po li ti ku ri an sxva ga er Ti­a ne bi sad mi, maT So ris, pro fe si u li kav Si ri sad mi, kuT­v ni le bis, oja xu ri mdgo ma re o bis, po li ti ku ri an sxva Se xe du le bis ga mo. (12.06.2013. N729)

4. dis k ri mi na ci ad Ca iT v le ba pi ris pir da pir an ara­pir da pir Se viw ro e ba, ro me lic miz nad isa xavs an iw vevs mis T vis da ma Si ne be li, mtru li, da mam ci re be li, Rir­se bis Sem lax ve li an Se u racx m yo fe li ga re mos Seq m nas, an da pi ris T vis ise Ti pi ro be bis Seq m na, rom le bic pir­da pir an ara pir da pir auare sebs mis mdgo ma re o bas ana­lo gi ur pi ro beb Si myof sxva pir Tan Se da re biT.

5. diskriminaciad ar CaiTvleba pirTa gansxvavebis aucilebloba, romelic gamomdinareobs samuSaos arsidan, specifikidan an misi Sesrulebis pirobebidan, emsaxureba kanonieri miznis miRwevas da aris misi miRwevis Tanazomieri da aucilebeli saSualeba.

22

6. SromiTi urTierTobisas mxareebma unda daicvan saqarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvruli adamianis ZiriTadi uflebebi da Tavisuflebebi.

Sro mi Ti ur Ti er To bis war mo So bis T vis auci le be-lia Se Tan x me ba, rom lis nam d vi lo ba da mo ki de bu lia ne bis Ta vi suf lad ga mov le na sa da mxa re Ta Ta nas wo-ro ba ze. Sro mi Ti xel Sek ru le bis da de bi sas erT mxa-res (dam saq me bels), uka via do mi ni re bu li mdgo ma re-o ba, igi aR Wur vi lia sa mar T leb ri vi da fi nan su ri ber ke tiT, met wi lad Ta vad gan sazR v ravs da Ta vad sTa va zobs da saq me buls Se Tan x me bas - S ro mi Ti ur Ti-er To bis pi ro be bis Se sa xeb, mar Ta lia da saq me bu lis Ta vi su fa li ne baa da Tan x m de ba Tu ara am pi ro bebs, Tum ca xSir Sem Tx ve va Si es ne ba ga mom di na re obs auci-leb lo bis gan.

xel Sek ru le bis ga for me bi sas ne bis ga mov le nis in s-ti tuts (gan sa kuT re biT da vis Sem Tx ve va Si) di di mniS-v ne lo ba eT mo ba, un da ga ir k ves, ra gan z rax va hqon daT mxa re ebs xel Sek ru le bis da de bi sas da ro gor un da iq nes ga ge bu li xel Sek ru le bis sa da vo ga mo naT q va-mi. aseT Sem Tx ve va Si, mxa re e bis mi er xel Sek ru le ba-Si gan sazR v ru li ga mo naT q va mi gan s x va ve bu lad xom ar aris ga ge bu li. aR niS nu li ga mo ricxavs xel Sek ru le-bis gan mar te bis Se saZ leb lo bas imis mi xed viT, Tu ras fiq rob da ne bis ga mom v le ni an ne bis mim Re bi. ami to-mac, ka no niT ga dam wy ve tia „ne bis go niv ru li gan s ja”, rac niS navs sa da vo ga mo naT q va mis im mniS v ne lo bis dad ge nas, ro mel sac go ni e ri ada mi a ni ana lo gi ur pi-ro beb Si mi a ni Web da. go niv ru lo ba mo ce mu li ur Ti er-

23

To bis sru lad aR q ma da gan s jaa da ara ga mo ye ne bu li ga mo naT q va mis viw rod gageba.(7)

ker Zo sa mar T lis su bi eq tebs Se uZ li aT ka no nis far g leb Si Ta vi suf lad da don xel Sek ru le be bi da gan sazR v ron am xel Sek ru le ba Ta Si na ar si. (sa mo qa la-qo ko deq sis 319-e mux li) maT Se uZ li aT da don ise Ti xel Sek ru le be bi, rom le bic ka no niT gaT va lis wi ne bu-li ar aris, mag ram ar ewi na aR m de ge ba mas. Se sa ba mi-sad, mxa re ebs sru li Ta vi suf le ba aqvT, Se Tan x m d nen val de bu le bis Ses ru le bis va deb Tan da kav Si re bul sa kiTxeb ze. isi ni amiT sa ku Ta ri ne biT gan sazR v ra ven val de bu le bis Ses ru le bis sazR v rebs dro Si. xel Sek-ru le ba da de bu lad iT v le ba, Tu mxa re e bi mis yve la ar se biT pi ro ba ze Se Tan x m d nen sa a mi sod gaT va lis wi-ne bu li for miT. ar se bi Tad Ca iT v le ba xel Sek ru le bis is pi ro be bi, rom leb zec er T -er Ti mxa ris moTxov niT miR we ul un da iq nes Se Tan x me ba, an da rom le bic ase-Tad Ca iT v le ba ka no nis mi er. (sa mo qa la qo ko deq sis 327-e mux li) Sro mis ko deq si im pe ra ti u lad gan sazR v-ravs „ar se biT pi ro bebs“.

Ta vi suf le bis aRi a re bul prin ci pis Ta na bar s wo-rad ka non m de be li cdi lobs gar k ve u li sa ka non m deb-lo Ca re viT ga nam t ki cos Ta nas wo ro bis prin ci pi. ma-ga li Tis T vis Se iZ le ba mo viy va noT Ta na bar pi ro beb Si Ta na ba ri anazRa u re bis auci leb lo ba, qa li sa da ma ma-

7) `aRniSnulis das tu ria sa mo qa la qo ko deq sis 338-e mux li, rom lis Za li Tac, xel Sek ru le ba Si ur Ti er T ga mom ricx ve li an mra val m niS-v ne lo va ni ga mo naT q va me bis dros upi ra te so ba un da mi e ni Wos im ga mo naT q vams, ro me lic yve la ze me tad Se e saty vi se ba xel Sek ru le-bis Si na arss“ sa qar T ve los uze na e si sa sa mar T los ga dawy ve ti le ba #as-512-485-2014 10 oq tom be ri, 2014 we li.

24

ka cis Sro mis gen de ru lo ba, dis k ri mi na ci i sa gan dac-va, ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa o e bis anazRa u re ba, Sve bu le-bis uf le ba, usaf r Txo Sro ma da sxva.

SromiTi urTierTobis, rogor faqtobrivi Sedegis dad go ma ukav Sir de ba or mov le nas:

Sro mis or ga ni za ci u li mo wes ri ge bis pi ro beb Si da-saq me bu lis mi er dam saq meb li saT vis sa mu Sa os Ses ru-le bas;

sa Ta na do anazRa u re bas;

am ori ele men tis ar se bo bi sas, Sro mi Ti ur Ti er-To ba Ca mo ya li be bu lad iT v le ba. swo red pir ve li as-peq tia er T -er Ti gan mas x va ve be li ni Sa ni nar do bis da da va le bis xel Sek ru le bis gan. nar do bis xel Sek ru le-bi sas ar aris auci le be li sa mu Sao Ses rul des Sro-mis or ga ni za ci u li mo wes ri ge bis pi ro beb Si, mTa va ria Ses ru le bu li Se de gi (sax lis aSe ne ba, na ke To bi sa Tu sxva sa xis moq me de bis Ses ru le ba Sem k ve Tis sa sar geb-lod).

saqarTvelos konstitucia (muxli 19) adamianis uflebaTa sayovelTao deklaracia (muxli 7) Sromis da dasaqmebis sferoSi diskriminaciis Sesaxeb(8) (muxli 1), gan sa xil ve li or ga nu li ka no niT, sa qar T ve los ka-no ni „dis k ri mi na ci is y ve la for mi s aR mofx v ris Se sa-xeb“ da sxva ka no ne biT da cu lia pi ri dis k ri mi na ci-

8) ”yovelgvar sxva gansxvavebas, dauSveblobas am upiratesobas, ro-melic iwvevs Sromisa da dasaqmebis sferoSi SesaZleblobebis an mopyrobis Tanasworobis mospobas an darRvevas da romelsac Ses-abamisi wevri gansazRvravs mewarmeTa da mSromelTa warmomadgen-lobiTs organizaciebTan, sadac aseTebi arsebobs, da sxva Sesaba-mis organoebTan konsultaciiT“.

25

i sa gan, ugul ve bel yo fi lia yo vel g va ri gan s x va ve ba dis k ri mi na ci u li niS niT, maT So ris ga er Ti a ne bi sad mi kuT v ni le bi sa, rac Ta vis Ta vad gu lis x mob da „prof-kav Si reb sac“. ka non Si Se ta ni li cvli le be bis Ta nax mad me ti sicxa dis T vis nor mas da e ma ta „maT So ris, pro-fe si u li kav Si ri sad mi“ kuTvnileba(9).

ka no ni akon k re tebs Tu ra Ca iT v le ba dis k ri mi na ci-ad da ra ar Ca iT v le ba, dis k ri mi na ci ad ar Ca iT v le ba es gan s x va ve ba, Tu ga mom di na re obs sa mu Sa os ar si dan, spe ci fi ki dan, an mi si Ses ru le bis pi ro be bi dan da em-sa xu re ba ka no ni e ri miz nis miR we vas, da ag reT ve aris mi si miR we vis Ta na zo mi e ri da auci le be li sa Su a le-ba. sa da vod qce u li msgav si ga re mo e bi sas mtki ce bis tvir Ti dam saq me bel zea (ra sac qve moT ko men ta reb Si Se ve xe biT).

kon ven cia Sro mi sa da da saq me bis sfe ro Si dis k ri-mi na ci is Se sa xeb gan mar tavs dis k ri mi na ci is cnebas,(10)

9) aRniSnuli cvlilebis safuZvelia „asociaciis Tavisuflebisa da organizaciis uflebis dacvis Sesaxeb“ 1948 wlis konvenciis nor-mebi diskriminaciis yvela SesaZlo saxis akrZalvis Sesaxeb da Sro-mis saerTaSoriso organizaciis eqspertTa komitetis (Committee of Experts on the Application of Conventions and Recommendations) Sesabamisi daskvnebi, romlebic konvenciebis ganmartebis avtoritetuli wya-ros warmoadgens.

10) „konvencia Sromisa da dasaqmebis sferoSi diskriminaciis Sesaxeb“ 1. am konvenciis miznebisaTvis termini „diskriminacia“ moicavs: a) yovelgvar gansxvavebas, dauSveblobas, an upiratesobas rasis, kanis feris, religiis, sqesis, politikuri mrwamsis, ucxoelebis an socialuri warmomavlobis niSniT, romelic iwvevs Sromisa da dasaqmebis sferoSi SesaZleblobebis an mopyrobis Tanasworobis mospobas an darRvevas; b) yovelgvar sxva gansxvavebas, dauSve-blobas am upiratesobas, romelic iwvevs Sromisa da dasaqmebis sferoSi SesaZleblobebis an mopyrobis Tanasworobis mospobas an darRvevas da romelsac Sesabamisi wevri gansazRvravs mewarmeTa

26

gan sazR v ravs mo ce mu lo bas ase ve „qal Ta dis k ri mi na-ci is yve la for mis aR mofx v ris kon ven ci a“ am kon ven-ci is miz ne bi saT vis cne ba “dis k ri mi na cia qal Ta mi-marT” niS navs ne bis mi er gan s x va ve bas, ga mo nak liss an SezRud vas sqe sis niS niT, ro me lic la xavs an ara rad aq cevs po li ti kur, eko no mi kur, so ci a lur, kul tu-rul, mo qa la qe ob riv an sxva ra i me sfe ro Si ma ma kac Ta da qal Ta Ta nas wo ruf le bi a no bis sa fuZ vel ze qal Ta mi er, - ma Ti oja xu ri mdgo ma re o bis mi u xe da vad, ada-mi a nis uf le be bi sa da Zi ri Ta di Ta vi suf le be bis aRi a-re bas, sar geb lo ba sa da gan xor ci e le bas.

vfiq robT dis k ri mi na ci is gan mar te ba Si un da iq nes amo Re bu li ter mi ni „mtru li“ uda vo a, rom msgav si Ca-na we ri ar Tu lebs faq tis dad ge nis sicxa des da mkvda-ri ter mi ni to vebs dab ne u lo bis faq tors. ra qme de ba da ra six Si riT Ca iT v le ba mtrul da mo ki de bu le bad, ro me lic ata rebs qro ni kul xa si aTs ab so lu tu rad ga ur k vev li a. msgav si sity vis gan mar te ba sa qar T ve-los ar cerT ka non Si ar mo ix se ni e ba da arc mi si gan-mar te ba ar ar se bobs.

sasamarTlos erTgvarovani praqtika gansakuTrebul yuradRebas uTmobs nebis gamovlenas da mis adgils SromiT-samarTlebriv urTierTobebSi(11)

da mSromelTa warmomadgenlobiTs organizaciebTan, sadac aseTe-bi arsebobs, da sxva Sesabamis organoebTan konsultaciiT.

11) ganCineba #as-282-270-2015 13 ma i si, 2015 w. q. Tbi li si sa qar T ve-los uze na e si sa sa mar T los sa mo qa la qo saq me Ta pa la ta. „ sa mo qa-la qo ko deq sis 50-e mux lis Ta nax mad, ga ri ge ba aris cal m x ri vi, or m x ri vi an mra val m x ri vi ne bis ga mov le na, ro me lic mi mar Tu lia sa mar T leb ri vi ur Ti er To bis war mo So bis, Sec v lis an Sewy ve ti sa-ken . xel Sek ru le ba aris mxa re Ta mi er miR we u li kon se su sis Se de-gi, ro me lic, sa mar T leb ri vi Tval saz ri siT, iw vevs mxa re Ta mi marT

27

muxli 3. SromiTi urTierTobis subieqtebi

1. Sro mi Ti ur Ti er To bis su bi eq te bi ari an dam saq me­be li an dam saq me bel Ta ga er Ti a ne ba da da saq me bu li an da saq me bul Ta ga er Ti a ne ba, ro me lic Seq m ni lia „pro­fe si u li kav Si re bis Se sa xeb“ sa qar T ve los ka no ni Ta da Sro mis sa er Ta So ri so or ga ni za ci is #87 da #98 kon­ven ci e biT gaT va lis wi ne bu li miz ne bi Ta da we siT (Sem d­gom ­ da saq me bul Ta ga er Ti a ne ba). (12.06.2013. N729)

2. dam saq me be li aris fi zi ku ri an iuri di u li pi ri, an>da pir Ta ga er Ti a ne ba, rom lis T vi sac Sro mi Ti xel Sek­ru le bis sa fuZ vel ze srul de ba gar k ve u li sa mu Sa o.

uf le be bi sa da val de bu le be bis war mo So bas ma Ti ve ne bis sa fuZ-vel ze. xel Sek ru le bis ar se bo bi saT vis auci le be lia ori an me ti ne bis Tan x ved ra, rac iw vevs mxa re Ta sa er To ne bis dad ge nis auci-leb lo bas. sxva sity ve biT rom vTqvaT, xel Sek ru le bis gan mar te bis ar si mxa re Ta mi er ga mov le ni li sa er To ne bis nam d vi li Si na a ris, xel Sek ru le bis re a lu ri miz nis dad ge na Si mdgo ma re obs. sa sa mar-T lo mxa re Ta nam d vil ne bas ad gens mxo lod im Sem Tx ve va Si, Tu gan mar te bis pro ces Si war mo i So ba xel Sek ru le bis teq s t Si gad mo-ce mul de bu le ba Ta So ris wi na aR m de go ba an Se u sa ba mo ba. yve la im ga ri ge ba Si, rom leb Sic ne bis ga mov le nis nam d vi lo ba da mo ki de bu-lia me o re mxa ris mi er am ne bis mi Re ba ze. sa qar T ve los sa mo qa la qo ko deq sis 52-e mux lis Ta nax mad, ne bis mim Re bis Se mec ne bis (ga ge-bis) Se saZ leb lo ba Ta gaT va lis wi ne biT. xel Sek ru le bis gan mar te bis dros sa sa mar T lo or mniS v ne lo van sa kiTxs wyvets: sa sa mar T los eva le ba mxa re Ta mi er xel Sek ru le ba Si ga ke Te bu li ga mo naT q va me-bis da zus te ba, xel Sek ru le bis ga mo naT q va me bis gan mar te bis dros un da dad gin des mxa ris Si na ga ni ne bis Se sa ba mi so ba mis ga mo xa tu le-bas Tan. xel Sek ru le bis gan mar te bis mi za ni mi si Si na ar sis dad ge na a. gan mar te bas Se iZ le ba sa Wi ro eb des, ro gorc mTe li xel Sek ru le ba, ase ve, mi si ro me li me na wi li an Tun dac ro me li me pun q ti (pi ro ba). xel Sek ru le bis pi ro be bi im g va rad un da iq nas gan mar te bu li, rom yve la maT gans mi e ces mniS v ne lo ba da ara ro me li me maT gans wa er T-vas Za la.

28

3. da saq me bu li aris fi zi ku ri pi ri, ro me lic Sro mi Ti xel Sek ru le bis sa fuZ vel ze, dam saq meb li saT vis as ru­lebs gar k ve ul sa mu Sa os.

4. in di vi du a lu ri Sro mi Ti ur Ti er To bis su bi eq te bi ari an dam saq me be li da da saq me bu li. (12.06.2013. N729)

5. ko leq ti u ri Sro mi Ti ur Ti er To bis su bi eq te bi ari­an er Ti an me ti dam saq me be li an er Ti an me ti dam saq me bel­Ta ga er Ti a ne ba da er Ti an me ti da saq me bul Ta ga er Ti a ne­ba. (12.06.2013. N729)

muxli 3. amoRebulia (12.06.2013. N729)

in di vi du a lu ri xel Sek ru le bis ga for me bi sas Sro-mi Ti ur Ti er To bis su bi eq te bi ari an dam saq me be li da da saq me bu li, aq yve la fe ri na Te li a. gan s x va ve bu li re-gu la ciaa mxa re eb Tan mi mar Te ba Si sa qar T ve los „sa mo-qa la qo ko deq siT“ gaT va lis wi ne bul nar do bis xel Sek-ru le bis mxa re eb Tan.

far To dis ku si is sa ga ni gax da ka non Si Se sa ta ni cvli le be bis pro eq ti, ro me lic exe bo da ko leq ti u-ri Sro mi Ti ur Ti er To bis su bi eq te bis for mu li re bas. gan sa kuT re biT vin Se iZ le bo da yo fi li yo ,er Ti an me ti dam saq me be li an er Ti an me ti dam saq me bel Ta ga er Ti a-ne bis ko leq ti u ri Se Tan x me bis me o re su bi eq ti, da saq me-bul Ta ga er Ti a ne ba Tu pro fe si u li kav Si ri.

sa er Ta So ri so ga moc di le bis kvle ve bis Se sa ba mi sad, in di vi du a lu ri Sro mi Ti ur Ti er To bis su bi eq te bi ro-gorc we si, ari an: dam saq me be li da da saq me bu li, xo lo ko leq ti u ri Sro mi Ti ur Ti er To bis su bi eq te bi, mu Sak Ta- da saq me bul Ta war mo mad gen lo ba prof kav Si ris pre ro-ga ti va a, Tu ar Cav T v liT ga mo nak li sis sa xiT sa war mo da we se bu le bis sab Wo ebs, ev ro pis qvey ne bis mi xed viT ko-

29

leq ti u ri mo la pa ra ke be bis ori Zi ri Ta di mi mar Tu le biT ik ve Te ba, ker Zo d or (dar gis / ga er Ti a ne ba sa da kom pa ni as So ris. mag. nor ve gia fi ne Ti es pa ne Ti sa ber Z ne Ti) an sam (sa xel m wi fo, dar gi kom pa ni a. mag. Sve de Ti ger ma nia ita-li a) do ne ze. ko leq ti u ri xel Sek ru le bis mo na wi le da-saq me bul Ta war mo mad ge nel Ta mxri dan, su bi eq tad cal-sa xad aRi a re bu lia pro fe si u li kavSirebi.(12)

ev ro pis par la men tis da ev ro pis sab Wos mi er ga ce-mu li 2002/14/FC di req ti va Si dad ge ni lia re gu la ci-e bi dam saq me bel sa da da saq me bul Ta war mo mad gen lebs So ris, ev ro pis ko mi si is 2001 wlis iv ni sis mi mar T va Si aR niS nu li a, rom uz run vel yo fi li un da iq nes yve la mu Sa kis in for mi re ba da Car Tu lo ba Sro miT cxov re-ba Si, ma Ti war mo mad gen lo bi Ti ro lis gaz r da Si.

87-e(13) da 98-e(14) kon ven ci e bi aseT mxa red mi iC nevs or ga ni za ci ebs, ro me lic m S ro me leb sa da me war me ebs,

12) saqarTvelos par la men tis kvle vi Ti de par ta men ti: ko leq ti u-ri xel Sek ru le bis mxa red da saq me bul Ta mxri dan war mod ge ni li a: nor ve gia - ierar qi u li prin ci piT prof kav Si re bis kon fe de ra ci a, Sve de Ti - prof kav Si re bi kom pa ni is do ne ze, fi ne Ti - sa xel m wi fo do ne ze erov nu li prof kav Si re bi, xo lo cal ke u li dar gis do ne ze dar g Si da saq me bul Ta aso ci a ci a, ger ma nia - in di vi du a lu ri pro-fe si a u li kav Si ri, es pa ne Ti - prof kav Si re bis „yve la war mo mad gen-lo biT“ prof kav Si ru li or ga ni za ci a, ita lia - sam rew ve lo dar gis do ne ze sam rew ve lo prof kav Si re bi, sa ber Z ne Ti - sa xel m wi fo do ne-ze prof kav Si re bis kon fe de ra cia da dar gis prof kav Si re bi dar gis do ne ze.

13) „asociaciis Tavisuflebisa da organizaciis uflebis dacvis Sesa-xeb“ 1948 wlis konvencia (#87, ratificerebulia saqarTvelos parlamentis 23.06.1999w. dadgenilebiT).

14) „koleqtiuri molaparakebis organizebisa da gamarTvaze ufleba-Ta principebis gamoyenebis Sesaxeb“ 1949 wlis konvencia #98. ra-tificerebulia saqarTvelos parlamentis 29.06.1996w. #152 dad-genilebiT).

30

ga nur Cev lad mdgo ma re o bi sa, aZ levs uf le bas Seq m nan wi nas wa ri ne bar T vis ga re Se sa ku Ta ri ar Ce va niT, ag-reT ve uf le ba aqvT Se vid nen aseT or ga ni za ci a Si mxo-lod er Ti pi ro biT - da e mor Ci lon am uka nas k nel Ta wes de bebs. aR niS nu li kon ven ci iT mi ni We bu li uf le be-bis gan xor ci e le bi sas mSro me le bi, me war me e bi da ma Ti Se sa ba mi si or ga ni za ci e bi, ise ve ro gorc sxva pi re bi da or ga ni za ci u li ko leq ti ve bi, ica ven ka no ni e re bas, mSro mel Ta da me war me Ta or ga ni za ci e bi sar geb lo ben sa Ta na do dac viT, qvey nis ka non m deb lo ba ar un da exe-bo des wi nam de ba re kon ven ci a Si gaT va lis wi ne bul ga-ran ti ebs da ga mo i ye ne bo des iseT na i rad, rom aR niS-nu li ga ran ti e bi ar da ir R ves.

dis ku sia ga mo iw via im ga re mo e bam, rom im or ga ni-za ci a Si sa dac 50 pir ze nak le bia da saq me bu li da ar surT Se vid nen ro me li me ga er Ti a ne ba Si, Tun dac sa-wev ros ga dax dis ga mo, ra tom un da wa er T vaT uf le ba iy v nen ko leq ti u ri mo la pa ra ke bis mxa re?

iyo mo saz re ba imas Tan da kav Si re biT, rom da saq-me bul Ta ga er Ti a ne ba (ro me lic Seq m ni li iyo „pro-fe si u li kav Si re bis Se sa xeb“ sa qar T ve los ka no ni Ta da Sro mis sa er Ta So ri so or ga ni za ci is #87 da #98 kon ven ci e biT gaT va lis wi ne bu li miz ne bi Ta da we siT) dar Ce ni li yo mxa red im Sem Tx ve va Si Tu 50% +1 da saq-me bu li ga er Ti an de bo da mas Si.

sa qar T ve lo Si ase Ti or ga ni za ci e bis Seq m ni sa da saq mi a no bis T vis ar se bobs spe ci a lu ri ka no ni: „pro fe-si u li kav Si re bis Se sa xeb“, ka no ni umar ti vebs da saq me-bul Ta ga er Ti a ne bas mo bi li ze ba ga u ke Tos Ta vis wev-rebs, ga mar ti ve bu lia war mo mad gen lo bi Ti ur Ti er-

31

To ba, sa wev ros daq viT vi sa da fi li a le bis (pir ve la di prof or ga ni za ci e bis) sa mar T leb ri vi re gu li re ba. pro fe si u li kav Si re bi aris is or ga ni za ci a, ro me lic sa er Ta So ri so praq ti kis Tval saz ri siT, aRi a re bu lia ko leq ti u ri mo la pa ra ke be bi sa da so ci a lu ri di a lo-gis mxa red. „pro fe si u li kav Si re bis Se sa xeb“ sa qar T-ve los ka no nis Ta nax mad (mux li 2.9), sul co ta 50 pi-ris ini ci a ti vi Taa Se saZ le be li pro fe si u li kav Si ris da fuZ ne ba.

gan sax va ve biT sab Wo Ta pro fe si u li kav Si re bis gan, ro me lic sa xel m wi fo apa ra tis Se mad ge ne li sis te mis na wi li iyo, rac ar T mev da da saq me bu lebs mo la pa ra-ke ba Ta efeq ti a nad war mar T vis uf le bas da am ci reb da maT gav le nas or ga ni za ci eb sa da war mo e beb ze - dRe-van de li Ta na med ro ve prof kav Si rul saq mi a no ba Si Ca-re vas ka no ni krZa lavs da aZ levs mxa re ebs so ci a lu ri di a lo gis Ta vi suf lad war mar T vis sa Su a le bas, Tum ca un da aRi niS nos, rom isev prob le mad rCe ba mxa re Ta ke Til sin di si e re ba mo la pa ra ke beb Si pro ces Si da ka-no nis aRsruleba.(15)

msgav si Ca na we riT saf r Txe eq m ne bo da er Tis mxriv dam saq meb lis mxri dan xe lov nu rad Seq m ni li ga er Ti-a ne bis Sem Tx ve va Si, ko leq ti u ri mo la pa ra ke bis ide-as, rac mos pob da kon ku ren tul ga re mos da me o res

15) ganCineba #as-122-114-2015 23 mar ti, 2015 w. „sa qar T ve los uze na-e si sa sa mar T los sa mo qa la qo saq me Ta pa la ta „ke Til sin di si e rad qce vis val de bu le ba sa mo qa la qo ur Ti er To beb Si ga aC nia ori ve mxa-res, ro gorc da saq me buls, ise dam saq me bels, ga mom di na re sa mo qa-la qo ko deq sis 8.3 mux li dan . / . . . . . / ̀a ra kom pe ten tu ro ba ara sa Ta na do qce vi sa gan gan s x vav de ba imiT, rom am uka nas k ne lis da sad ge nad sa Wi-roa gar k ve u li xa ris xiT ga mo ik ve Tos da saq me bu lis ̀ bra le u lo ba“.

32

mxriv, ga mo ac li da „prof kav Si rebs“, um Tav res siZ li-e res - so li da ro bas. ka no nis praq ti ka Si ga ta re bis Sem deg Se saZ le be lia dad ges sa kiTxi, prof kav Si ris Seq m nis ini ci a tor Ta nak le bi ode no biT Seq m nis Se saZ-leb lo ba ze rac um jo be si iq ne ba, Se nar Cun des am Ja mad ar se bu li Ca na we ri ri Tac, me tad gan m t kic de ba da-saq me bul Ta kon so li di re ba da so li da ru li gan wyo-ba. am de nad, ka non Si Se ta ni li cvli le be bis Ta nax mad ko leq ti u ri Sro mi Ti ur Ti er To bis su bi eq te bi ari an: er Ti an me ti dam saq me be li an er Ti an me ti dam saq-me bel Ta ga er Ti a ne ba da er Ti an me ti da saq me bul Ta ga er Ti a ne ba, ro me lic Seq m ni lia „pro fe si u li kav Si-re bis Se sa xeb“, sa qar T ve los ka no ni Ta da Sro mis sa-er Ta So ri so or ga ni za ci is 87 da 98 kon ven ci e biT gaT-va lis wi ne bu li miz ne bi Ta da we siT.

sxva sa xis re gis t ri re bul an ara re gis t ri re bul su bi eqts uf le ba ar aqvs ga mo vi des ko leq ti u ri mo-la pa ra ke bis mxa red. am ko deq s Si Se ta ni li cvli le bis Ta nax mad (mux li 43.7) gaC n da Sem de gi Ca na we ri: „ko-leq ti u ri xel Sek ru le biT gaT va lis wi ne bu li val de-bu le be bi vrcel de ba xel Sek ru le bis mxa re eb ze. Tu ko leq ti u ri xel Sek ru le ba da de bu lia dam saq me bel sa da erT an met da saq me bul Ta ga er Ti a ne bas So ris da aseT erT an met da saq me bul Ta ga er Ti a ne ba Si ga wev-re bu li a, mo ce mul sa war mo Si mo mu Sa ve da saq me bul-Ta 50%-ze me ti, ama ve sa war mo Si mo mu Sa ve ne bis mi er sxva da saq me buls uf le ba aqvs, we ri lo biT mos Txo-vos dam saq me bels, rom isic gax des ase Ti ko leq ti u ri xel Sek ru le bis mxa re. dam saq me be li val de bu lia ase-Ti we ri lo bi Ti moTxov na da ak ma yo fi los mi si mi Re-bi dan 30 ka len da ru li dRis gan mav lo ba Si. am pun q tis

33

pi ro be bi ar uk r Za lavs sxva da saq me bul Ta ga er Ti a ne-bas, ro me lic aer Ti a nebs aR niS nul sa war mo Si mo mu Sa-ve da saq me bul Ta 50%-ze nak lebs, rom dam saq me bel Tan cal ke awar mo os mo la pa ra ke ba da da dos cal ke ko-leq ti u ri xel Sek ru le ba“ rac gar k ve ul wi lad or ga-ni za ci a Si er Ti ase Ti ga er Ti a ne bis Seq m nis Sem Tx ve va-Si sxva da saq me bu lebs ux s nis prob le mebs.

individualuri SromiTi urTierToba

muxli 4. samuSaoze miRebis minimaluri asaki da SromiTi qmedunarianobis warmoSoba

1. fi zi ku ri pi ris Sro mi Ti qme du na ri a no ba war mo i­So ba 16 wlis asa ki dan.

2. 16 wlam de asa kis aras rul w lov nis Sro mi Ti qme du­na ri a no ba war mo i So ba mi si ka no ni e ri war mo mad gen lis an mzrun ve lo bis / me ur ve o bis or ga nos Tan x mo biT, Tu Sro mi Ti ur Ti er To ba ar ewi na aR m de ge ba aras rul w­lov nis in te re sebs, zi ans ar aye nebs mis zne ob riv, fi­zi kur da go neb riv gan vi Ta re bas da ar uzRu davs mas sa val de bu lo dawye bi Ti da sa ba zo ga naT le bis mi Re bis uf le ba sa da Se saZ leb lo bas. ka no ni e ri war mo mad gen­lis an mzrun ve lo bis / me ur ve o bis or ga nos Tan x mo ba Za la Si rCe ba msgav si xa si a Tis Sem d go mi Sro mi Ti ur Ti­er To bis mi mar Tac.

3. 14 wlamde asakis arasrulwlovanTan SromiTi xelSekruleba SeiZleba daidos mxolod sportul, xelovnebasTan dakavSirebul da kulturis sferoSi saqmianobaze, aseve sareklamo samuSaos Sesasruleblad.

4. ak r Za lu lia aras rul w lo van Tan Sro mi Ti xel Sek­ru le bis da de ba sa Ta ma So biz nes Tan, Ra mis ga sar Tob

34

da we se bu le beb Tan, ero ti ku li da por nog ra fi u li pro duq ci is, far ma cev tu li da toq si ku ri niv Ti e re be­bis dam za de bas Tan, ga da zid vas Tan da re a li za ci as Tan da kav Si re bu li sa mu Sa o e bis Se sas ru leb lad.

5. ak r Za lu lia aras rul w lo van Tan, ase ve or sul an me Zu Zur qal Tan Sro mi Ti xel Sek ru le bis da de ba mZi me, mav ne da sa SiS pi ro be bi a ni sa mu Sa o e bis Se sas ru leb lad.

„sa mu Sa o ze mi sa Re bi mi ni ma lu ri a sa kis Se sa xeb“ kon ven cia 138“(16), am k vid rebs mi ni ma lur stan dar tebs rom lis mi za nia bav S v Ta Sro mis efeq tu ri ga uq me-bis uz run vel yo fa da sa mu Sa o ze mi sa Re bi mi ni ma lu-ri asa kis gaz r da, rac Se iZ le ba sru li fi zi ku ri da go neb ri vi gan vi Ta re bis Se sa ba mis do nem de. mi sa Re bis asa ki ar Se iZ le ba 18 wel ze nak le bi iyos Tu sa mu Sa-os, Ta vi si xa si a TiT an sxva ga re mo e biT, Se uZ lia zi-a ni mi a ye nos mo zar dis jan m r Te lo bas, usaf r Txo e bas an zne o bas. moq me di ka no niT fi zi ku ri pi ris Sro mi-Ti qme du na ri a no ba war mo i So ba 16 wlis asa ki dan gar-k ve u li SezRud vis Sem Tx ve va Si mi si ka no ni e ri war-mo mad gen lis an mzrun ve lo bis / me ur ve o bis or ga nos Tan x mo biT . Se saZ le be lia 14 wlam de asa kis aras rul-w lo van Tan Sro mi Ti xel Sek ru le bis da de ba mxo lod spor tul, xe lov ne bas Tan da kav Si re bul da kul tu-ris sfe ro Si saq mi a no ba ze, ase ve sa rek la mo sa mu Sa os Se sas ru leb lad .ev ro pis so ci a lu ri qar ti is mo na wi-le qvey ne bi bav S ve bi sa da axal gaz r de bis mi er dac vis uf le bis efeq tu rad gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e-bi val de bu le bas iRe ben: uz run vel yon, rom sa mu Sa-

16) (saqarTveloSi ZalaSia saqarTvelos parlamentis1996 wlis 16 mai-sis dadgenilebiT)

35

o ze mi Re bis mi ni ma lu ri asa ki Se ad gens 15 wels, im ga mo nak li si Sem Tx ve ve bis gar da, ro de sac bav S ve bi da saq me bul ni ari an ka no niT gaT va lis wi ne bul msu buq sa mu Sa o ze, rac zi ans ar aye nebs maT jan m r Te lo bas, mo rals an ga naT le bas; uz run vel yon, rom iseT sa mu-Sa o ze mi Re bis asa ki, ro me lic miC ne u lia sa xi fa Tod an ara hi gi e nu rad, Se ad gens 18 wels; uz run vel yon 18 wlam de asa kis pi re bi saT vis sa mu Sao sa a Te bis Sem ci re-ba ma Ti gan vi Ta re bis (ga naT le bis, Ra mis sa mu Sa o e bis da sxv.) Se sa ba mi sad da a.S.

wi na sa xel Sek ru le bo ur Ti er To beb Si mwi ri iyo kan di-da tis in for mi re bis ma re gu li re be li nor me bi, ka non Si Se ta ni li cvli le be bis Tnax mad dam saq me bels war mo eS-va val de bu le ba, kan di dats mi a wo dos in for ma cia (ze pi-rad an we ri lo biT - sa ja rod), Se sas ru le be li sa mu Sa os Se sa xeb ; S ro mi Ti xel Sek ru le bis for mis ( we ri lo bi Ti an ze pi ri), da va dis (gan sazR v ru li an ga nu sazR v re li), Se-sa xeb, Sro mis pi ro be bis Se sa xeb, Sro mi Ti ur Ti er To bi-sas da saq me bu lis uf leb ri vi mdgo ma re o bis Se sa xeb da Sro mis anazRa u re bis Se sa xeb . ka non Si msgav si Ca na we ri sa ja ros gax dis Se sas ru le be li sa mu Sa os pi ro bebs, da mis cems kan di dats me ti in for mi re bis sa Su a le bas sa mo-mav lo ur Ti er To bas Tan da kav Si re biT.

ka no niT gan sazR v ru lia aras rul w lo van Ta mi er gar-k ve u li sa mu Sa o e bis Ses ru le bis mi marT SezRud ve bi, Tum ca ka no niT gan sazR v ru li ar aris val de bu le bis dam r R ve vi dam saq meb lis an da saq me bu lis mi marT in s peq-ti re bis ga we vi sa da mi si aR k ve Tis pre ven ci u li Ro nis-Zi e be bi, zi a nis anazRa u re bis we si da sxv. es nak lo va ne-ba Se saZ le be lia mi va we roT qve ya na Si zo ga dad Sro mis in s peq ti re bis gan xor ci e le bis or ga nos arar se bo bas.

36

mux li 5. wi na sa xel Sek ru le bo ur Ti er To ba da in­for ma ci is gac v la Sro mi Ti xel Sek ru le bis da de bam de

1. dam saq me be li uf le ba mo si lia mo i po vos is in for­ma cia kan di da tis Se sa xeb, ro me lic esa Wi ro e ba mi si da­saq me bis Ta o ba ze ga dawy ve ti le bis mi sa Re bad.

2. kan di da ti val de bu lia dam saq me bels ac no bos ne­bis mi e ri ga re mo e bis Se sa xeb, ro mel mac Se iZ le ba xe li Se u Sa los mas sa mu Sa os Ses ru le ba Si an saf r Txe Se uq m­nas dam saq meb lis an me sa me pi ris in te re sebs.

3. dam saq me bels uf le ba aqvs Se a mow mos kan di da tis mier war d ge ni li in for ma ci is sis wo re.

4. dam saq meb lis mi er mo po ve bu li in for ma cia kan di­da tis Se sa xeb da kan di da tis mi er war d ge ni li in for­ma cia ar Se iZ le ba iyos xel mi saw v do mi sxva pir TaT vis kan di da tis Tan x mo bis ga re Se, gar da ka non m deb lo biT gaT va lis wi ne bu li Sem Tx ve ve bi sa.

5. kan di dats uf le ba aqvs ga mo iTxo vos mis mi er war­d ge ni li do ku men te bi, Tu mas Tan dam saq me bel ma ar daTdo Sro mi Ti xel Sek ru le ba.

6. dam saq me be li val de bu lia kan di dats mi a wo dos in­for ma ci a: (12.06.2013. N729)

a) Se sas ru le be li sa mu Sa os Se sa xeb;b) Sro mi Ti xel Sek ru le bis for mis (we ri lo bi Ti an

ze pi ri) da va dis (gan sazR v ru li an ga nu sazR v re li) Se­sa xeb;

g) Sro mis pi ro be bis Se sa xeb; d) Sro mi Ti ur Ti er To bi sas da saq me bu lis uf leb ri­

vi mdgo ma re o bis Se sa xeb;e) Sro mis anazRa u re bis Se sa xeb. 7. kan di dat Tan wi na sa xel Sek ru le bo ur Ti er To ba

das ru le bu lad iT v le ba mxa re Ta mi er Sro mi Ti xel Sek­

37

ru le bis da de biT an da saq me ba ze uaris Tqmis Se sa xeb Setyo bi ne biT.

8. dam saq me be li val de bu li ar aris da a sa bu Tos Ta­vi si ga dawy ve ti le ba da saq me ba ze uaris Tqmis Se sa xeb.

in for ma ci is gac v la auci le be lia ne bis for mi re bis-T vis, rac Ta vis mxriv sa Wi roa ne bis mi e ri nam d vi li xel-Sek ru le bis da sa de bad. gan s x va ve biT sa ja ro sa mar T leb-ri vi ur Ti er To bis gan, sa dac sa ja ro in for ma ci is xel-mi saw v do mo ba uz run vel yo fi li a, ker Zo sa mar T leb riv ur Ti er To ba Si ka no nis mi e ri val de bu le ba in for ma ci is xel mi saw v do mo ba ze ga ci le biT mwi ri a. Sro mis ko deq s Si mxa re Ta Ta nas wo ro bis ga Ta nab re bis mcde lo bis uz run-vel sa yo fad gar k ve ul ur Ti er To beb Si ga ni sazR v ra in-for ma ci is ga ce mis val de bu le ba, (Sro mi Ti da vis, Sro mi-Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis, so ci a lu ri di a lo gis dros da sxv.) maT So ri saa wi na sa xel Sek ru le bo ur Ti er To beb Si mxa re Ta val de bu le ba gar k ve u li in for ma ci is gac v li sa. per so na lur mo na cem Ta dac vis Se sa xeb kanoni ar Se i cavs spe ci a lur de bu le bas Sro miT ur Ti er To bas Tan da kav Si-re biT, Tum ca ka non Si mo ce mu lia per so na lu ri mo na ce me-bis gan mar te ba da mo na ce me bis da mu Sa ve bis wesi.(17)

kan di da ti val de bu lia dam saq me bels ac no bos ne-bis mi e ri ga re mo e bis Se sa xeb, ro mel mac Se iZ le ba xe li

17) saqarTvelos ka no ni „per so na lur mo na cem Ta dac vis Se sa xeb“ me o re mux li „a) per so na lu ri mo na ce mi (Sem d gom - mo na ce mi) - ne bis mi e ri in for ma ci a, ro me lic ukav Sir de ba iden ti fi ci re bul an iden ti fi-ci re bad fi zi kur pirs. pi ri iden ti fi ci re ba di a, ro de sac Se saZ-le be lia mi si iden ti fi ci re ba pir da pir an ara pir da pir, ker Zod, sa i den ti fi ka cio nom riT an pi ris ma xa si a Te be li fi zi ku ri, fi zi o-lo gi u ri, fsi qo lo gi u ri, eko no mi ku ri, kul tu ru li an so ci a lu ri niS ne biT ; mux li 4. mo na cem Ta da mu Sa ve bis prin ci pe bi „a) mo na ce me bi un da da mu Sav des sa mar T li a nad da ka no ni e rad, mo na cem Ta su bi eq-tis Rir se bis Se u la xa vad“

38

Se u Sa los mas sa mu Sa os Ses ru le ba Si an saf r Txe Se uq-m nas dam saq meb lis an me sa me pi ris in te re sebs, xo lo Ta vis mxriv dam saq me be li val de bu lia kan di dats mi-a wo dos in for ma ci a :a) Se sas ru le be li sa mu Sa os Se sa-xeb; b) Sro mi Ti xel Sek ru le bis for mis (we ri lo bi Ti an ze pi ri) da va dis (gan sazR v ru li an ga nu sazR v re li) Se sa xeb;g) Sro mis pi ro be bis Se sa xeb; d) Sro mi Ti ur-Ti er To bi sas da saq me bu lis uf leb ri vi mdgo ma re o bis Se sa xeb da e) Sro mis anazRa u re bis Se sa xeb.

sa ja ro sam sa xur Si mo xe le Ta sa mu Sa o dan gan Ta vi-suf le bis (kon kurs gav li li pi re bis) Sem Tx ve ve bi, wle-bis gan mav lo ba Si ga a na li ze bu li sta tis ti kis Se sa ba mi-sad mwi ri a, rac gan pi ro be bu lia ka no ni e rad ma Ti sa mu-Sa o ze ay va nis sif r Txi le sa da pro fe si o na liz mis mi-xed viT Ser Ce va ze. kan di da tis sa mu Sa o ze ay va nis dros ker Zo seq tor Si aR niS nu li nor mis efeq tu rad ga mo ye-ne ba Se am ci rebs da saq me bul Ta sa mu Sa o dan gan Ta vi suf-le bis xSir ten den ci as. gan s x va ve biT sa ja ro sa mar T-leb riv ur Ti er To ba Si kan di da tis da saq me ba ze uaris Tqmis pro ce du ri sa ker Zo sa mar T leb riv ur Ti er To-ba Si dam saq me be li val de bu li ar aris da a sa bu Tos Ta-vi si ga dawy ve ti le ba da saq me ba ze uaris Tqmis Se sa xeb, Tum ca un da Se atyo bi nos mas da saq me ba ze uaris Se sa xeb ga mov le ni li ne ba/ ga dawy ve ti le ba.

Sro miT ba zar ze da saq me bul Ta sa mu Sa o ze ay va na, pro fe si o na liz mis mi xed viT kan di dat Ta Ser Ce va pir-da pir ori en ti re bu lia vaW ro bi sa da in ves ti ci e bis xel Sem wyo bi mdgra di gan vi Ta re ba ze. aso ci re bis Se-sa xeb Se Tan x me biT mxa re eb ma da a das tu res Ta vi an Ti val de bu le ba, ga aZ li e ron vaW ro bis wvli li mdgra di gan vi Ta re bis miz nis mi saR we vad, maT So ris mis eko-

39

no mi kur, so ci a lur da ga re mos dac viT mi mar Tu le-beb Si. Se sa ba mi sad rac Ta vis mxriv gu lis x mobs mxa-re e bis aRi a re bas Zi ri Ta di Sro mi Ti stan dar te bi sa da Rir se u li Sro mis sa sar geb lo ro lis eko no mi kur efeq ti a no ba ze, ino va ci eb sa da pro duq ti u lo ba ze, da maT un da mi aR wi on po li ti kis Se Tan x me bu lo bas, ra Ta mox des er Ti mxriv, sa vaW ro po li ti ki sa da me o res mxriv, Sro mi Ti po li ti kis Tanxvedra.(18)

mi maC ni a, rom Sro mis ko deq sis me xu Te mux lis mer ve na wi li sa Wi ro ebs dax ve was, aR niS nu li nor ma dam saq-me bels aTa vi suf lebs pa su xis m geb lo bis gan da a sa bu-Tos Ta vi si ga dawy ve ti le ba da saq me ba ze uaris Tqmis Se sa xeb. sa qar T ve los kon s ti tu ci is 30-e mux li gan-sazR v ravs Sro mis Ta vi suf le bis sa yo vel Ta od aRi a-re bul prin cips. Sro mis Ta vi suf le ba Si sa kon s ti tu-cio gan mar te biT er Tis mxriv sa qar T ve los mo qa la qis dac vis val de bu le baa Sro miT sa mar T leb riv ur Ti er-To beb Si, xo lo me o res mxriv sa xel m wi fos val de bu-le ba da zrun va mo qa la qe Ta da saq me bi saT vis.

dam saq me bel sa da da saq me buls So ris ur Ti er To-bis war mo So bis sa fuZ ve li Sro mis xel Sek ru le ba a, rom lis mxa re ebs gar k ve ul moTxov nebs ani Webs da val de bu le bebs akis rebs. dam saq meb li saT vis er T- -er Ti ase Ti sa xel Sek ru le bo val de bu le ba da saq-me bu li sad mi ara dis k ri mi na ci u li mopy ro ba a, ro me-lic man, sa qar T ve los Sro mis ko deq sis me-2 mux lis

18) asocirebis Se sa xeb Se Tan x me ba er Tis mxriv, ev ro kav Sirs da ev ro-pis ato mu ri ener gi is ga er Ti a ne bas da maT wevr sa xel m wi fo eb sa da me o res mxriv, sa qar T ve los So ris vaW ro ba da mdgra di gan vi Ta re ba mux li 231.

40

me-2 pun q tis Ta nax mad, jer ki dev wi na sa xel Sek ru-le bo ur Ti er To bi sas un da da ic vas. Sro mi Ti ur Ti-er To be bis mxa re ase ve ker Zo sa mar T lis su bi eqts war mo ad gens, Tum ca, mo na wi le Ta faq tob ri vi uTa-nas wo ro bi dan ga mom di na re, sust po zi ci a ze myo fi mxa ris in te re se bis da sa ca vad, im pe ra ti u li nor-me bis da we se biT, ker Zo sa mar T leb ri vi prin ci pe bi, maT So ris Ta nas wo ro ba, sa xec v li le bas ga nic dis. „ka no nis wi na Se Ta nas wo ro bis prin ci pi gu lis x mobs yve la im ada mi a nis uf le be bi sa da Ta vi suf le be bis aRi a re bas da dac vas, ro me lic im yo fe ba Ta na bar pi-ro beb Si da ka no niT gan sazR v ru li sa kiTxis mi marT aqvs adek va tu ri da mo ki de bu le ba. aR niS nu li prin-ci pi mo i cavs xe li suf le bis sa ka non m deb lo saq mi a-no bis speqtrs, ra Ta mox des Ta na bar pi ro beb sa da ga re mo e beb Si myo fi in di vi de bi saT vis Ta na ba ri pri-vi le gi e bis mi ni We ba da Ta na ba ri pa su xis m geb lo bis dakisreba“.(19)

dam saq me bels eZ le va Ta vi suf le ba ne bis mi er dros da Sem Tx ve va Si uari uTx ras Tun dac Rir se ul kan di dats, Tun dac dis k ri mi na ci u li niS niT sa mu-Sa o ze mi Re ba ze da imis val de bu le bac ki ara aqvs, rom aR niS nu lis Se sa xeb ga nu mar tos pre ten dents. vfiq rob, rom aR niS nu li nor ma un da Ca mo ya lib des Sem deg na i rad: „dam saq me be li val de bu lia kan di da-tis moTxov nis Sem Tx ve va Si ga nu mar tos da saq me ba ze uaris Tqmis Se sa xeb ga dawy vet le bis ar si“.

19) saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2003 wlis 2/7/219 gada-wyvetileba.

41

muxli 6. SromiTi xelSekrulebis dadeba

1. Sro mi Ti xel Sek ru le ba ide ba we ri lo bi Ti an ze­pi ri for miT, gan sazR v ru li an ga nu sazR v re li va diT. (12.06.2013. N729)

11. Sro mi Ti xel Sek ru le ba ide ba auci leb lad we ri­lo bi Ti for miT, Tu Sro mi Ti ur Ti er To ba 3 Tve ze met xans grZel de ba. (12.06.2013. N729)

12. gar da im Sem Tx ve vi sa, ro de sac Sro mi Ti xel Sek­ru le bis va daa 1 we li an me ti, Sro mi Ti xel Sek ru le­ba gan sazR v ru li va diT ide ba mxo lod ma Sin, ro ca: (12.06.2013. N729)

a) Se sas ru le be lia kon k re tu li mo cu lo bis sa mu Sa o; b) Se sas ru le be lia se zo nu ri sa mu Sa o;g) sa mu Sa os mo cu lo ba dro e biT iz r de ba; d) xde ba Sro mi Ti ur Ti er To bis Se Ce re bis sa fuZ v liT

sa mu Sa o ze dro e biT ar m yo fi da saq me bu lis Ca nac v le ba;e) ar se bobs sxva obi eq tu ri ga re mo e ba, ro me lic amar­

T lebs xel Sek ru le bis gan sazR v ru li va diT da de bas.13. Tu Sro mi Ti xel Sek ru le ba da de bu lia 30 Tve ze me

ti va diT, an Tu Sro mi Ti ur Ti er To ba grZel de ba va di a­ni Sro mi Ti xel Sek ru le be bis or jer an met jer mim dev­ro biT da de bis Se de gad da mi si xan g r Z li vo ba aRe ma te ba 30 Tves, Ca iT v le ba, rom da de bu lia uva do Sro mi Ti xel­Sek ru le ba. va di a ni Sro mi Ti xel Sek ru le be bi mim dev­ro biT da de bu lad Ca iT v le ba, Tu ar se bu li Sro mi Ti xel Sek ru le ba gag r Zel da mi si va dis gas v lis Ta na ve an mom dev no va di a ni Sro mi Ti xel Sek ru le ba da i do pir ve­li xel Sek ru le bis va dis gas v li dan 60 dRis gan mav lo­ba Si. (12.06.2013. N729)

(am mux lis 11­13 pun q te bis moq me de ba vrcel de ba ,,sa­qar T ve los Sro mis ka non Ta ko deq s Si cvli le bis Se ta­

42

nis Se sa xeb“ sa qar T ve los or ga nu li ka no nis (12.06.2013 N729) amoq me de bis Sem deg da de bul in di vi du a lur Sro miT xel Sek ru le ba ze an / da ko leq ti ur xel Sek ru­le ba ze. me­6 mux lis 13 pun q tis pi ro be bis mi u xe da vad, va di a ni Sro mi Ti xel Sek ru le bis sa fuZ vel ze mo mu Sa ve da saq me bul Tan, rom lis Sro mi Ti ur Ti er To be bi er T­sa da ima ve dam saq me bel Tan grZel de ba 5 wlis an me ti xnis gan mav lo ba Si, uva do Sro mi Ti xel Sek ru le ba me­6 mux lis 13 pun q tis Se sa ba mi sad da de bu lad Ca iT v le ba am ka no nis amoq me de bi dan 1 wlis Sem deg, xo lo Tu ase­Ti ve da saq me bu lis Sro mi Ti ur Ti er To be bi er T sa da ima ve dam saq me bel Tan grZel de ba 5 wel ze nak le bi xnis gan mav lo ba Si, mas Tan uva do Sro mi Ti xel Sek ru le ba me­6 mux lis 13 pun q tis Se sa ba mi sad da de bu lad Ca iT v­le ba `sa qar T ve los Sro mis ka non Ta ko deq s Si cvli le­bis Se ta nis Se sa xeb“ sa qar T ve los or ga nu li ka no nis (12.06.2013 N729) amoq me de bi dan 2 wlis Sem deg)

14. va di a ni Sro mi Ti xel Sek ru le bis da de ba ze am mux­liT da we se bu li SezRud ve bi ar vrcel de ba „me war me­Ta Se sa xeb“ sa qar T ve los ka no nis me­2 mux lis pir ve li pun q tiT gaT va lis wi ne bul me war me su bi eq t ze, Tu mi si sa xel m wi fo re gis t ra ci i dan ar ga su la 48 Tve (dam wye­bi sa war mo) da igi ak ma yo fi lebs sa qar T ve los mTav­ro bis mi er gan sazR v rul da ma te biT pi ro bebs (a se Ti pi ro be bis dad ge nis Sem Tx ve va Si), im pi ro biT, rom am pun q tis miz ne bis T vis va di a ni Sro mi Ti xel Sek ru le­bis xan g r Z li vo ba ar Se iZ le ba iyos 3 Tve ze nak le bi. (12.06.2013. N729)

15. am mux lis 14 pun q tis moq me de ba ar vrcel de ba me­war me su bi eq t ze, ro me lic Seq m ni lia re or ga ni za ci is

43

Se de gad, sxva me war me su bi eq tis aq ti ve bis sa kuT re ba Si an sar geb lo ba Si ga da ce mis an Tval T maq cu ri ga ri ge bis sa fuZ vel ze. (12.06.2013. N729)

16. gar da am mux lis 12 pun q tis „a“­„e“ qve pun q te biT gaT va lis wi ne bu li Sem Tx ve ve bi sa, Tu Sro mi Ti ur Ti­er To ba dawye bu lia am mux lis 14 pun q tiT gan sazR v rul 48­Tvi an pe ri od Si, am va dis amo wur vis Sem deg Ca iT v­le ba, rom da de bu lia uva do Sro mi Ti xel Sek ru le ba. (12.06.2013. N729)

2. we ri lo bi Ti Sro mi Ti xel Sek ru le ba ide ba mxa re­TaT vis ga sa geb ena ze. we ri lo bi Ti Sro mi Ti xel Sek ru­le ba Se iZ le ba da i dos ram de ni me ena ze. Tu we ri lo bi Ti Sro mi Ti xel Sek ru le ba ram de ni me ena zea da de bu li, igi un da Se i cav des daT q mas imis Ta o ba ze, Tu ro mel ena ze da de bul xel Sek ru le bas eni We ba upi ra te so ba xel Sek­ru le be bis de bu le bebs So ris gan s x va ve bis Sem Tx ve va Si.

3. pi ris gan cxa de ba da mis sa fuZ vel ze dam saq meb lis mi er ga mo ce mu li do ku men ti, rom li Tac das tur de­ba dam saq meb lis ne ba pi ris sa mu Sa o ze mi Re bis Ta o ba ze, uTa nab r de ba Sro mi Ti xel Sek ru le bis da de bas.

4. dam saq me be li val de bu lia da saq me bu lis moTxov­nis Sem Tx ve va Si gas ces cno ba da saq me bis Se sa xeb, ro me­lic mo i cavs mo na ce mebs Ses ru le bu li sa mu Sa os, Sro­mis anazRa u re bis, Sro mi Ti xel Sek ru le bis xan g r Z li­vo bis Ta o ba ze.

5. Sro mi Ti xel Sek ru le biT Se iZ le ba ga ni sazR v ros, rom Sro mis Si na ga na we si xel Sek ru le bis na wi li a. am Sem Tx ve va Si dam saq me be li val de bu lia pirs Sro mi Ti xel Sek ru le bis da de bam de ga ac nos Sro mis Si na ga na we­si (a se Tis ar se bo bis Sem Tx ve va Si), xo lo Sem d gom ­ mas Si Se ta ni li ne bis mi e ri cvli le ba.

44

6. Tu da saq me bul Tan da de bu lia ram de ni me Sro mi Ti xel Sek ru le ba, rom le bic mxo lod av sebs da mTli a nad ar cvlis er T ma neTs, yve la xel Sek ru le ba inar Cu nebs Za las da ga ni xi le ba, ro gorc er Ti Sro mi Ti xel Sek ru le ba.

7. wi na Sro mi Ti xel Sek ru le ba Za las inar Cu nebs im­de nad, ram de na dac mi si de bu le be bi Sec v li li ar aris Sem d go mi xel Sek ru le biT.

8. da saq me bul Tan er T sa da ima ve pi ro ba ze da de bu li ram de ni me Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bo bis Sem Tx ve­va Si upi ra te so ba eni We ba bo los da de bul xel Sek ru­le bas.

9. Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi ro be bi a: (12.06.2013. N729)

a) mu Sa o bis dawye bis Ta ri Ri da Sro mi Ti ur Ti er To­bis xan g r Z li vo ba;

b) sa mu Sao dro da das ve ne bis dro;g) sa mu Sao ad gi li;d) Ta nam de bo ba da Se sas ru le be li sa mu Sa os sa xe;e) Sro mis anazRa u re bis ode no ba da ga dax dis we si;v) ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa os anazRa u re bis we si;z) anazRa u re ba di da anazRa u re bis ga re Se Sve bu le be­

bis xan g r Z li vo ba da Sve bu le bis mi ce mis we si.10. ba Ti lia in di vi du a lu ri Sro mi Ti xel Sek ru le­

bis an am mux lis me­3 pun q tiT gaT va lis wi ne bu li do ku­men tis is pi ro ba, ro me lic ewi na aR m de ge ba am ka nons an ima ve da saq me bul Tan da de bul ko leq ti ur xel Sek ru­le bas, gar da im Sem Tx ve vi sa, ro ca in di vi du a lu ri Sro­mi Ti xel Sek ru le ba aum jo be sebs da saq me bu lis mdgo ma­re o bas. (12.06.2013. N729)

moq me di Sro mis ko deq si iT va lis wi nebs: Sro mi Ti xel Sek ru le bis da de bas , we ri lo bi Ti an ze pi ri for-

45

miT, gan sazR v ru li an ga nu sazR v re li va diT kon t-raq tis ga for me bis wess. gan s x va ve biT ka no nis Zve li re daq ci is gan, ka no ni mkac rad gan sazR v ravs Sro mi Ti xel Sek ru le bis da de bis we ri lo bi Ti for miT ga for-me bis auci leb lo bas, Tu Sro mi Ti ur Ti er To ba 3 Tve-ze met xans grZel de ba. sa mu Sa os xa si a Tis mi u xe da vad sam wu xa rod dam k vid re bu li iyo da ma xin je bu li praq-ti ka xel Sek ru le bis for ma sa da va das Tan da kav Si re-biT. ze pir da mok le va di an Sro miT xel Sek ru le be bis ga for me bis Se saZ leb lo bas dam saq meb le bi iye neb d nen da saq me bul Ta mi marT ma ni pu li re bis miz niT, rac ga-mo i xa te bo da da ma te bi Ti sa mu Sa os Ses ru le bis, fsi-qo lo gi u ri ze wo lis an sxva ga re mo e be bis T vis.

ze pi ri for miT da de bu li xel Sek ru le bis pi ro be-bis, an Tun dac Sro mi Ti ur Ti er To bis faq tis da das-tu re bis mtki ce bis tvir Ti da vis war mo So bis Sem Tx ve-va Si Sro mi Ti ur Ti er To bis mo na wi le mxa re Ta prob-le mad mi iC ne va. mi si mtki ce ba gan sa kuT re bul prob-le bas war mo ad gens dam saq meb lis T vis, vi na i dan sa sa-mar T los mi er dad ge ni li er T g va ro va ni praq ti kis Ta nax mad dam saq me bels akis rebs sa Ta na do mtki ce bu-le be bis war d ge nis valdebulebas.(20) gansakuTrebul sirTules igi damsaqmeblisTvis warmoadgens (ix. uzenaesi sasamarTlos erTgvarovani praqtika) (21)

20) saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis ganCineba #as-1205-1132-2015. 26 Tebervali, 2016 w, „damsaqmebels, rogorc Sromis organizaciul mowesrigebaze uflebamosil pirs, sruli SesaZlebloba gaaCnda, waredgina saTanado mtkicebulebebi dasaqmebulis mier dakavebuli poziciis Sesaxeb”.

21) ganCineba #as-164-154-2015 27 aprili, 2015 w., q. Tbilisi saqarTve-los uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palata “sakasacio palata ganmartavs, rom saproceso samarTalwarmoebaSi moqmedi

46

ka no nis s x va das x vag va rad wa kiTx vi sa da aR q mis Se-saZ leb lo bis an ara sa mar T li a nad ga mo ye ne bis mcde-lo bis aR sak ve Tad, ka non Si da wes da xel Sek ru le bis va dis for mu li re ba, gar da im Sem Tx ve vi sa, ro de sac Sro mi Ti xel Sek ru le bis va daa 1 we li an me ti, Sro mi-Ti xel Sek ru le ba gan sazR v ru li va diT ide ba mxo lod ma Sin, ro ca: a) Se sas ru le be lia kon k re tu li mo cu lo-bis sa mu Sa o; b) Se sas ru le be lia se zo nu ri sa mu Sa o;g) sa mu Sa os mo cu lo ba dro e biT iz r de ba; d) xde ba Sro-mi Ti ur Ti er To bis Se Ce re bis sa fuZ v liT sa mu Sa o ze dro e biT ar m yo fi da saq me bu lis Ca nac v le ba ;e) ar se-bobs sxva obi eq tu ri ga re mo e ba, ro me lic amar T lebs xel Sek ru le bis gan sazR v ru li va diT da de bas.

dam saq me bels Se sa ba mi sad war mo eS ve ba val de bu le ba gan sazR v ru li va diT Sro mi Ti xel Sek ru le bis da de-bi sas, ro me lic gar da ka no niT pir da pir gan sazR v ru-li Sem Tx ve vi sa amar T lebs mis moq me de bas da ga mow ve-u lia igi obi eq tu ri garemoebebiT.(22)

mtkicebis tvirTis ganawilebis zogadi wesis Tanaxmad, TiToeulma mxarem unda daamtkicos garemoebani, romlebzedac igi amyarebs Tavis moTxovnebsa da Sesagebels (samoqalaqo saproceso kodeqsis 102-e mux.). niSandoblivia, rom SromiT samarTlebrivi davebi mt-kicebis tvirTis ganawilebis garkveuli TaviseburebiT xasiaTde-ba, rasac mtkicebulebebis warmodgenis TvalsazrisiT, damsaqme-blisa da dasaqmebulis araTanabari SesaZleblobebi ganapirobebs.mosarCele, dasaqmebuli, romelic samsaxuridan ukanonod daTx-ovnis Taobaze apelirebs, ver daadasturebs misi samsaxuridan daTxovnis ukanonobas. Sesabamisad, mosarCelis miTiTeba maszed, rom igi ukanonod gaaTavisufles samsaxuridan, mtkicebis tvirTs abrunebs damsaqmeblis mxares, romelsac akisrebs dasaqmebulis samsaxuridan marTlzomierad gaTavisuflebis mtkicebis val-debulebas.

22) dasavleT vro pi sa da cen t ra lu ri azi is qvey neb Si mxa re Ta So ris ide ba we ri lo bi Ti kon t raq ti (30 qvey nis ma ga liT ze Se mu Sa ve bu-

47

Sro mi Ti xel Sek ru le bis uva dod da de bis faqts afiq si rebs moq me di ka non m deb lo ba ori pi ro bis ar-se bo bi sas:

1. Tu Sro mi Ti xel Sek ru le ba da de bu lia 30 Tve ze me ti va diT, Ca iT v le ba, rom da de bu lia uva do Sro mi Ti xel Sek ru le ba.

2. Tu Sro mi Ti ur Ti er To ba grZel de ba va di a ni Sro mi Ti xel Sek ru le be bis or jer an met jer mim dev ro biT da de bis Se de gad da mi si xan g r Z li-vo ba aRe ma te ba 30 Tves, Ca iT v le ba, rom da de bu-lia uva do Sro mi Ti xel Sek ru le ba.

va di a ni Sro mi Ti xel Sek ru le be bi mim dev ro biT da-de bu lad Ca iT v le ba, Tu ar se bu li Sro mi Ti xel Sek ru-le ba gag r Zel da mi si va dis gas v lis Ta na ve an mom dev no va di a ni Sro mi Ti xel Sek ru le ba da i do pir ve li xel-Sek ru le bis va dis gas v li dan 60 dRis gan mav lo ba Si.

va di a ni Sro mi Ti xel Sek ru le bis pi ro beb Si ape li-re ba 30 Tve ze Sem Tx ve vi Ti ar aris, da saq me bu li, ro-mel sac mi Re bu li aqvs Se sa ba mi si cod na, gav li li aqvs

li das k v nis Ta nax mad) ev ro pis sab Wos 91/533/di req ti va Si dam qi ra-ve bels ekis re ba val de bu le ba ac no bos da qi ra ve buls kon t raq tis pi ro be bis Se sa xeb. Se mo Ta va ze bu li ka non p ro eq ti ake Tebs Ca mo-naT vals Tu ra Sem Tx ve va Sia Se saZ le be li Sro mi Ti xel Sek ru le bis gan sazR v ru li va diT da de ba, Tum ca 12 mux lis „e“ qve pun q ti mi u-Ti Tebs am g va ri Se saZ leb lo bis ga mo ye neb ze „sxva obi eq tur iga re-mo e bis“ msgav si Ca na we ri Se fa se bi Tia da na wi lob riv ak ni nebs ide as am in s ti tu tis cvli le bi sa da aZ levsm xa res Se saZ leb lo bas Ta vi si Se xe du le biT miC ne u li obi eq tu ri ga re mo e ba ga xa dos sa fuZ ve li gan sazR v ru li va diT xel Sek ru le bis da de bi sa. ka non m de bel ma maq-si ma lu rad vfiq rob Ta vi un da Se i ka vos msgav si mid go mis gan, Tum ca xSir Sem Tx ve va Si Se uZ le be lia amom wu ra vad gan sazR v ros ka non ma qme de bis SezRud vis Ca mo naT va li.

48

spe ci a lu ri mom za de ba, wle bis gan mav lo ba Si da saq me-bu lia spe ci a lo bis mi xed viT da sa mu Sa os xa si a Ti dan ga mom di na re es ur Ti er To ba aris grZle va di a ni - ga-ur k ve ve lia ra tom un da ga for m des mas Tan va di a ni Sro mi Ti xel Sek ru le ba, (mag. jan dac vis, ga naT le bis, ener ge ti kis sfe ro Si da saq me bu le bi da sxv.) ka no nis-mi e ri sa kiTxis mog va re bis zus ti re cep tis ga mo we ra da spe ci fi ku ri saq mi a no bis im pe ra ti u li Ca mo naT va-lis ga ke Te ba Se uZ le be lia ker Zo ur Ti er To beb Si, ka-non m de be li Se e ca da gar k ve u li va dis da we se biT ga e-mij na grZle va di a ni ur Ti er To ba, mok le va di a ni ur-Ti er To bis gan da aseT va dad mi iC nia 30 Tve.

ka no nis mi e ri msgav si re gu la cia so ci a lu rad me-tad da culs gax dis da saq me buls da or m x ri vi ur-Ti er To bis pi ro beb Si Ses Zens sta bi lu ro bas Sro miT ur Ti er To bebs.

ka non Si Se ta ni li cvli le be bis Ta nax mad gan s x va ve-bu li we sia dad ge ni li dam wye bi sa war mos T vis, Tu me-war me su bi eq tis re gis t ra ci i dan ar ga su la 48 Tve, va-di a ni Sro mi Ti xel Sek ru le bis xan g r Z li vo ba ar Se iZ-le ba iyos 3 Tve ze nak le bi, ga mo nak li sia is Sem Tx ve va da es re Ji mi ar exe ba im me war me su bi eqts, ro me lic Seq m ni lia re or ga ni za ci is Se de gad, sxva me war me su bi-eq tis aq ti ve bis sa kuT re ba Si an sar geb lo ba Si ga da ce-mis an Tval T maq cu ri ga ri ge bis sa fuZ vel ze. msgav si sa ka non m deb lo Ca na we ri ar mis cems ma ni pu li re bis sa-Su a le bas da saq me bul Ta sa zi a nod, me war me su bi eq tis me pat ro ne ebs.

da saq me bis for mis da Si na ar sis re gu li re ba sazR var ga re Tis qvey neb Si: ro gorc we si, dam saq-

49

me bel sa da da saq me buls So ris ide ba we ri lo bi Ti kon t raq ti gar da im Sem Tx ve vi sa, ro ca saq me exe ba mok le va di an an dro e biT sa mu Sa os Sesrulebas,(23) am Sem Tx ve va Si Sro mi Ti ur Ti er To ba dro e bi Ti an spe-ci fi ku ri xa si a Ti saa da da ma xa si a Te be lia ama Tu im qveynisTvis.(24)

ka non Si gan xor ci e le bu li cvli le be bis Ta nax mad ga ni sazR v ra Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi ro-be bis Ca mo na Ta va li, mxa re e bis T vis na Te li gax de ba, ka no ni ras mi iC nevs mxa re Ta Se Tan x me bis sa fuZ vel-ze xel Sek ru le bis pi ro be bis Sec v lis T vis or m x ri vi ne bis ga mov le nis auci leb lo bad, aR niS nu li Ca mo-naT va li ga a mar ti vebs Sro mi Ti ur Ti er To bi sas ga ni-sazR v ros mid go ma, naT lad mo ce mul xel Sek ru le bis ar se biT pi ro beb Tan da kav Si re biT. aseT Ca mo naT val-ze mi Ti Te ba gvxde ba ka no nis sxva das xa nor meb Si( xel-Sek ru le bis pi ro be bis Sec v la, miv li ne ba da sxv.),rac sa mar T leb ri vi Se de gis dad go mas ga na pi ro bebs. sa-qar T ve los „sa mo qa la qo ko deq si“ (mux li 327:1), mkacr ape li re bas ake Tebs xel Sek ru le bis ga for me bi sas Se-Tan x me bis ar se bi Ti pi ro be bis Se Tan x me bis uci lo bo val de bu le ba ze „xel Sek ru le ba da de bu lad iT v le ba, Tu mxa re e bi mis yve la ar se biT pi ro ba ze Se Tan x m d nen sa a mi sod gaT va lis wi ne bu li for miT.“

Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi ro be bi a : a) mu-Sa o bis dawye bis Ta ri Ri da Sro mi Ti ur Ti er To bis

23) dasavleT evropisa da centraluri aziis qveynebi.

24) estoneTSi - zepiri kontraqtis dadeba kanonieria mxolod 2 kvi-ris vadiT, bosnia da hercogovinaSi - 2 Tvis vadiT, slovakeTSi es sakiTxi wlis ganmavlobaSi saaTebis raodenobiT regulirdeba,

50

xan g r Z li vo ba; b) sa mu Sao dro da das ve ne bis dro; g) sa mu Sao ad gi li; d) Ta nam de bo ba da Se sas ru le be li sa mu Sa os sa xe ;e) Sro mis anazRa u re bis ode no ba da ga-dax dis we si; v) ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa os anazRa u re bis we si; z) anazRa u re ba di da anazRa u re bis ga re Se Sve-bu le be bis xan g r Z li vo ba da Sve bu le bis mi ce mis we si.

Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve tam de da saq me bu lis wi nas wa ri Setyo bi ne bis auci leb lo ba ze sa ub robs „ev-ro pis so ci a lu ri qar ti a“, ro me lic mo iTxovs xel-mom we ri mxa re e bis gan ase ve da saq me bu lis Setyo bi-ne bis val de bu le ba ze ar se bi Ti pi ro be bis Sec v lis SemTxvevaSi.(25)

gan s x va ve biT da saq me bul sa da dam saq me bels So ris ar se bul Sro mi Ti ur Ti er To bi sa gan, sxvag va rad re-gu lir de ba ur Ti er To be bi ko mer ci ul di req tor Tan, igi gax lavT ko mer ci u li xel Sek ru le ba (par t ni or-Ta ga dawy ve ti le ba) da ara Sro mi Ti xel Sek ru le ba. sa qar T ve los kon s ti tu ci is 30 mux lis me 2 pun q t ze, rom lis Se sa ba mi sad, gaT va lis wi ne bu lia sa xel m wi fos mxri dan Ta vi su fa li me war me o bi sa da kon ku ren ci is gan vi Ta re bi saT vis xel Sem wyo bi moTxov ne bi, ro me lic gu lis x mobs me war mis uf le bas, Ta vi si sur vi lis mi-xed viT Se ar Ci os kon t ra gen ti, air Ci os sa war mos or-ga ni za ci ul sa mar T leb ri vi for ma, saq mi a no bis sa ga-

25) poloneTSi Tu dasaqmebuli muSaobas Seudga kontraqtis gafor-mebis gareSe damsaqmebeli valdebulia miawodos dasaqmebuls werilobiTi Tanxmoba/informacia samuSaos arsebiTi pirobebis Sesaxeb, serbeTsa da makedoniaSi damsaqmebeli valdebulia daa-registriros yoveli axali dasaqmeba, ukrainaSi SromiTi xelSe-kruleba unda daregistrirdes saxelmwifo dasaqmebis samsaxurSi, montenegroSi kontraqtis gareSe Sesrulebuli samuSaosTvis Sro-mis samsaxuris inspeqtors SeuZlia daajarimos mewarme.

51

ni, Ta vi si Se xe du le biT da i qi ra vos da ga a nTa vi suf-los Ta nam S rom le bi. sa a pe la cio sa sa mar T los mo saz-re biT, sa me war me o su bi eqts ga aC nia sa ku Ta ri miz ne bi da igi mo ge ba zea ori en ti re bu li, aqe dan ga mom di na re, sa ku Ta ri miz nis mi saR we vad sa war mos Se uZ lia sa kuT-re bi Ti wes ri gis mar T l zo mi e ri mar T va, rom lis er-TerT kom po nents warmoadgens.(26)

di req to ris saq mi a no ba aris sa me war me o, igi Cve u-leb riv me war mea da mi si ur Ti er To ba sa zo ga do e bis par t ni o reb Tan re gu lir de ba „me war me Ta“ Se sa xeb sa-qar T ve los ka no niT. di req to ri par t ni or Ta ndo biT aR Wur vi li Ta nam de bo bis pi ri a, ro me lic ga na gebs sa-zo ga do e bis mTel fa se u lo bas. swo red di req to ris ke Til sin di si e re ba sa da sa me war meo unar - C ve veb zea da mo ki de bu li sa war mos gan vi Ta re ba da Se sa ba mi sad, par t ni or Ta sa me war meo war ma te be bi. am de nad, di req-to ri saT vis sa war mos mar T vi sa da qo ne bis gan kar g vis uf le bis mi ni We bis ris kis sa kom pen sa ci od, par t ni o-rebs yo vel T vis aqvT uf le ba ka no niT dad ge ni li we-se bis dac viT, ne bis mi er dros ga a Ta vi suf lon di req-to ri. sa er To kre bis mow ve va ar aris auci le be li, Tu xme bis 75%-ze me tis mflo be li aq ci o ne ri mi i Rebs ga-dawy ve ti le bas. es ga dawy ve ti le ba kre bis oq mis tol-fa sia da iT v le ba kre bis ga dawy ve ti le bad. am Sem Tx-ve va Si, da nar Cen aq ci o ne rebs eg zav ne baT Setyo bi ne ba mi Re bu li ga dawy ve ti le bis Se sa xeb. Tu am pun q t Si aR-niS nul aq ci a Ta ra o de no bas flobs erT aq ci o ner ze me ti, aq ci o ner Ta sa er To kre bis Ca ta re ba sa val de bu-lo a. sa mo qa la qo ko deq sis 54-e mux lis Se sa ba mi sad,

26) saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetileba saqme #as-1286-1228-2013 2 ivnisi, 2014 weli;

52

ba Ti lia ga ri ge ba, ro me lic ar R vevs ka no niT dad ge-nil wes sa da ak r Zal vebs, ewi na aR m de ge ba sa ja ro wes-rigs an zne o bis nor mebs.

sa mo qa la qo ko deq sis 408.1 da 411-e mux lis Se sa ba-mi sad, im pir ma, ro me lic val de bu lia aanazRa u ros zi a ni, un da aRad gi nos is mdgo ma re o ba, ro me lic iar-se beb da, rom ar dam d ga ri yo anazRa u re bis ma val de bu-le be li ga re mo e ba. zi a ni un da anazRa ur des ara mxo-lod faq tob ri vad dam d ga ri qo neb ri vi da nak li sis-T vis, ara med mi u Re be li Se mo sav lis T vi sac. mi u Reb-lad iT v le ba Se mo sa va li, ro me lic ar mi u Ria pirs da ro mel sac igi mi i Reb da, val de bu le ba je rov nad rom Ses ru le bu li yo. „me war me Ta Se sa xeb“ sa qar T ve los ka-no nis me-4 mux lis Se sa ba mi sad. msgav si re gu la ci e biT xde ba zi a nis anazRa u re bis na wil Si ur Ti er To ba.

vfiq rob, rom sa mu Sa os xa si a Ti dan ga mom di na re Tu;ki Sro mi Ti pi ro be bi da sa mu Sa os xa si a Ti iZ le va Se-saZ leb lo bas grZel va di a ni Sro mi Ti ur Ti er To bi sa - ga ur k ve ve lia ra tom un da ga for m des xel Sek ru le ba 1 wlis va diT. qve ya na Si er Txel da sa mu da mod da saq-me bu lebs un da hqon deT gan c da imi sa, rom da saq me bu-lia uva dod da ar emuq re ba usa fuZ v lod sa mu Sa o dan gaS ve ba mxo lod imi tom, rom kon t raqts ga u vi da va da. dam saq me bels ar un da mi e ces Se saZ leb lo ba xel Sek-ru le ba ga a for mos 1 wliT mxo lod imis ga mo, rom ga u mar tiv des da saq me bu lis sam sa xu ri dan gan Ta vi-suf le ba an ga mo i ye nos es ber ke ti sa Ta vi sod. ka no nis aR niS nu li nor ma ab so lu tu rad sa mar T li a nad aya li-bebs gan sazR v ru li va diT ra dros un da ga for m des xel Sek ru le ba Tum ca uS vebs ga mo nak liss ro me lic ab so lu tu rad ukar gavs in te ress am nor mas. mi Tu me-

53

tes dam saq me bels aqvs sa Su a le ba ga mo sac de li va diT na xe var wlam de ode no biT sa mu Sa o ze pi ris ay va ni sa.

muxli 7. SromiTi urTierTobis warmoSoba.

Sro mi Ti ur Ti er To ba war mo i So ba da saq me bu lis mi;er sa mu Sa os Ses ru le bis faq tob ri vad dawye bis mo men­ti dan, Tu Sro mi Ti xel Sek ru le biT sxva ram ar aris gan sazR v ru li.

da saq me bu lis in te re se bis da sa ca vad Se saZ le be lia ga ni mar tos aR niS nu li sa ka non m deb lo Ca na we ri. ka-no ni Sro mi Ti ur Ti er To bis war mo So bis sa fuZ v lad mi iC nevs mxo lod sa mu Sa os Ses ru le bis faq tob ri-vad dawye bis mo ments, da saq me bul ma sak ma ri sia da vis dros da a sa bu Tos sa mu Sa os dawye bis faq ti rac miC-ne u li iq ne ba Sro mi Ti ur Ti er To bis war mo So bad mi u-xe da vad imi sa xde bo da ga we u li sa mu Sa os anazRa u re ba Tu sxva. swo red Sro mas ukav Sir de ba anazRa u re ba - dam saq meb lis sa kom pe sa cio val de bu le ba, anazRa u re-ba un da iyos Ses ru le bis ra o de nob ri vi da xa ris xob-ri vi ma xa si a Teb lis pro por ci u li da ne bis mi er Sem-Tx ve va Si sak ma ri si un da iyos da saq me bu li sa da mi si oja xis sa mar T li a ni da Ta vi su fa li ar se bo bis T vis.

mi u xe da vad gar k ve ul wi lad bun do va ni Ca na we ri-sa ar un da ga mo iw vi os dab ne u lo ba Sro mis ko deq sis nor mam (mux li 2.1), ro me lic gan sazR v ravs Sro miT ur Ti er To bis cne bas ase ve da mar tavs Sro mi Ti ur-Ti er To bis war mo So bas, (mux li 2.2), rom lis mi xed-viT Sro mi Ti ur Ti er To ba war mo i So ba mxa re Ta Ta-nas wo ruf le bi a no bis sa fuZ vel ze ne bis Ta vi su fa li

54

ga mov le nis Se de gad miR we u li Se Tan x me biT. vi na i dan xel Sek ru le bis (mxa re Ta Se Tan x me bis) arar se bo bis an sa mu Sa os war mo So bis gan sazR v ris arar se bo bis Sem Tx-ve va Si dgin de ba swo red Sro mi Ti ur Ti er To bis war-mo So ba sa mu Sa os Ses ru le bis dawye bi dan.

mux li 8. Sro mi Ti xel Sek ru le bis da de bis SezRud va Se Tav se biT sa mu Sa o ze (sa Ta u ri 12.06.2013. N729)

1. Sro mi Ti xel Sek ru le ba Se Tav se biT sa mu Sa o ze Se­iZ le ba da i dos pir Tan, ro mel sac Zi ri Ta di sa mu Sa o dan Ta vi su fal dros Se uZ lia sxva anazRa u re ba di sa mu Sa os Ses ru le ba.

2. da saq me bu lis uf le ba, Se as ru los sxva sa mu Sa o, Se saZ le be lia Sro mi Ti xel Sek ru le biT Se izRu dos, Tu ase Ti sa mu Sa os Ses ru le bam Se iZ le ba xe li Se u Sa los mis Zi ri Tad sa mu Sa os Tan da kav Si re bu li mo va le o be­bis Ses ru le bas an / da Tu pi ri, rom lis T vi sac un da Ses­rul des Se Tav se bi Ti sa mu Sa o, dam saq meb lis kon ku ren­ti a.

Sro mis ko deq sis es Ca na we ri da saq me buls uzRu-davs uf le bas Se as ru los sxva sa mu Sao ro mel sac Zi-ri Ta di sa mu Sa o dan ar rCe ba dro sxva sa mu Sa os Se sas-ru leb lad. me o res mxriv dam saq me bel sac mo u wo debs xel Sek ru le bis da de bi sas gar k ve ul ke Til sin di si e-rad uf le bis gan xor ci e le ba ze.

ama ve mux lis me o re na wi li aZ levs dam saq me bels Se-saZ leb lo bas Se uzRu dos da saq me buls sxva sa mu Sa os Ses ru le ba ma Si nac ki, Tu amis T vis Ta vi su fa li dro ga aC nia mxo lod im Sem Tx ve va Si Tu pi ri, rom lis T vi­

55

sac un da Ses rul des Se Tav se bi Ti sa mu Sa o, dam saq meb­lis kon ku ren tia, sxva Sem Tx ve va Si da saq me buls Ta vi-su fal dros dam saq meb lis Tan x mo bis ga re Se Se uZ lia Se as ru los sxva sa mu Sa o.

ara er Ti sa ja ro ka non m deb lo ba krZa lavs sa ja ro mo xe lis sxva anazRa u re bad sa mu Sa o ze da saq me bas. mi-u xe da vad or ga nu li ka no nis gan sa xil ve li mux liT msgav si sa mu Sa os Ses ru le bis Se saZ leb lo bi sa, yu-radRe ba un da mi eq ces sa ja ro mo xe lis T vis Se sa ba mis sfe ros re gu li re bad nor mebs.

mux li 9. ga mo sac de li va da (12.06.2013. N729)

1. Se sas ru le bel sa mu Sa os Tan pi ris Se sa ba mi so bis dad ge nis miz niT, mxa re Ta Se Tan x me biT, da saq me bul Tan Se saZ le be lia mxo lod er Txel da i dos Sro mi Ti xel­Sek ru le ba ga mo sac de li va diT ara u me tes 6 Tvi sa. Sro­mi Ti xel Sek ru le ba ga mo sac de li va diT ide ba mxo lod we ri lo bi Ti for miT.

2. ga mo sac de li va diT mu Sa o ba anazRa u re ba di a. am anazRa u re bis ode no ba da ga dax dis we si ga ni sazR v re ba mxa re Ta Se Tan x me biT.

3. dam saq me bels uf le ba aqvs, ga mo sac de li va dis gan­mav lo ba Si ne bis mi er dros da dos da saq me bul Tan Sro­mi Ti xel Sek ru le ba an Sewy vi tos mas Tan ga mo sac de li va diT da de bu li Sro mi Ti xel Sek ru le ba.

4. ga mo sac de li va diT da de bu li Sro mi Ti xel Sek ru­le bis Sewy ve tis Sem Tx ve va ze ar vrcel de ba am ka no nis 38­e mux liT gaT va lis wi ne bu li moTxov ne bi, Tu ga mo­sac de li va diT da de bu li Sro mi Ti xel Sek ru le biT

56

sxva ram ar aris gan sazR v ru li. ga mo sac de li va diT da­de bu li Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis Sem Tx ve va Si da saq me bu lis Sro ma anazRa ur de ba na mu Se va ri dro is Se sa ba mi sad.

ga mo sac de li va dis Ta o ba ze sa mu Sa os Ses ru le bis sa xel Sek ru le bo pi ro ba ne ba ze da mo ki de bu li pi ro-ba a, mi si Sewy ve tis Tu gag r Ze le bis pi ro ba da mo ki-de bu lia mom dev no Se fa se biT pi ro ba ze Tun dac ga-mo sac de li va dis pe ri od Si, xo lo va dis das ru le bis Sem d gom mxa re eb ma un da ga a na li zos mi si da de bi Ti da uar yo fi Ti faq to re bi. am de nad Se Tan x me ba dro e bi-Ti xa si a Ti saa da mi si Sro mi Ti xel Sek ru le bad tran-s for ma cia da mo ki de bu lia am pe ri o dis po zi ti u rad das ru le ba ze. msgav si „eq s pe ri men ti“ miz nad isa xavs ori ve mxa ris in te re se bis dac vas.

Sro mi Ti xel Sek ru le bis ga mo sac de li va diT da-de bis xan g r Z li vo ba da re gu li re ba sazR var ga re Tis qvey nebSi(27) sxva das x vag va ra daa da re gu li re bu li. sa-qar T ve los ka non m deb lo ba iZ le va Se saZ leb lo bas mxa-re Ta So ris ga for m des msgav si sa xis xel Sek ru le ba-dam saq me be li dar w mun des, rom da saq me buls aqvs da-kis re bu li sa mu Sa os Ses ru le bis sa Wi ro pro fe si u li da so ci a lu ri una re bi da Se saZ leb lo be bi. dro e biT da saq me bu lis sa mu Sa o dan wi nas war Setyo bi ne bis ga re-Se gan Ta vi suf le ba, Se saZ le be lia ne bis mi er dros (ga-mo nak li sia lit va, sa dac 3 dRiT ad re af r Txi le ben

27) CexeTSi, ungreTSi, poloneTSi, slovakeTSi, estoneTSi, latvia-Si, litviaSi, bulgareTSi, rumineTSi, albaneTSi, bosnia da her-cogovinaSi, xorvatiaSi, montenegroSi, serbeTSi, makedoniaSi da postsabWoTa qveynis didi nawili.

57

mu Saks gan Ta vi suf le bis Ta o ba ze) , ga mo sac de li va dis ode no ba sxvadasxvanairia,(28) zo gi erT qvey neb Si ga-mo sac de li va da ar exe baT arasrulwlovnebs(29) „kon-ven cia iZu le bi Ti Sro mis gauqmebisSesaxeb“,(30) gu lis-x mobs, rom sa er Ta So ri so or ga ni za ci is yo ve li wev-ri, (ro mel mac mo ax di na am kon ven ci is ra ti fi ci re ba,) val de bu le bas iRebs ga a uq mos iZu le bi Ti an sa val de-bu lo Sro ma da ar ga mo i ye nos mi si ro me li me forma(31), sayovelTaod cno bi lia da da ma te biT ar gu men tebs ar sa Wi ro ebs is faq ti, rom dRem de moq me di re daq ci iT Sro mis ko deq si iZ le o da Se saZ leb lo bas da praq ti ka-Sic xSi ri iyo Sem Tx ve ve bi, ro ca ar xde bo da ze ga nak-ve Tu ri Se Tan x me bis anazRa u re bis Se sa xeb Se Tan x me ba, ga mo sac de li va diT ay va ni li pi ri uSe de god elo da dam saq meb lis mxri dan ke Ti li ne bis ga mov le nas ga we u-

28) ungreTSi da azer ba i jan Si Se ad gens yve la ze nak lebs - erT Tves, xo lo Ce xe Ti, po lo neT Si, slo va ke TSi, lat vi aSi, lit v aSi, al ba neT-Si, bos nia da her co gov ni a, mol da veT Si, uk ra i na Si, som xeT Si, ya za-xe TSi, yir gi ze TSi, ta ji ke TSi - Se ad gen s sam T ves, es to neT Si oTx Tves, sa qar T ve lo Si, ise ve ro gorc xor va ti aSi, mon te neg roSi, ser-be TSi, bul ga re TSi, ru mi neT Si eq v s T ves.

29) estoneTi, litva, belorusia, tajikeTi, ruseTi.

30) (saqarTveloSi ZalaSia saqarTvelos parlamentis 1996 wlis 16 mai-sis N 234 dadgenilebiT)

31) a) rogorc politikuri zemoqmedebis an aRzrdis saSualeba an das-jis RonisZieba dadgenili politikuri, socialuri an ekonomiku-ri sistemis sawinaaRmdego politikuri Sexedulebebis an ideolo-giuri mrwamis arsebobisas an gamoxatvisas. b) rogorc ekonomikuri ganviTarebis saWiroebisaTvis, samuSao Zalis mobilizaciisa da ga-moyenebis meTodi. g) rogorc Sromis disciplinis dacvis saSuale-ba. d) rogorc dasjis saSualeba gaficvaSi monawileobisaTvis. e) rogorc diskriminaciis saSualeba rasobrivi, socialuri da erovnuli niSnebisa an sarwmunoebis mixedviT. da sxv.

58

li sa mu Sa os anazRa u re bis Se sa xeb, mok le va di a ni xel-Sek ru le bis ga for me biT da sa mu Sa o dan da u sa bu Teb-lad ga Ta vi suf le bis Si SiT (ris sa Su a le ba sac aZ lev da ka no ni dam saq me bels), da saq me bu le bi da ma te biT as ru-leb d nen sa mu Sa os anazRa u re bis ga re Se da sxv.

ko deq s Si gan xor ci e le bu li cvli le be bis ki dev er Ti no va cia gax lavT is, rom ga mo sac de li va diT mu Sa o ba a u ci leb lad anazRa u re ba di iq ne ba da anazRa u re bis ode no ba da we si ga ni sazR v re b am xa re Ta Se Tan x me biT. xel fa sis ode no bis dad ge ni sas miR we u li Se Tan x me ba unda iyos go niv ru li, un da Se e sa ba me bo des sa mu Sa os xa-si aTs, Ta na bar pi ro beb Si mo mu Sa ve pir Ta anazRa u re bas . ga mo sac de li va diT da de bu li Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis Sem Tx ve va Si da saq me bu lis Sro ma anazRa ur de-ba mxo lod na mu Se va ri dro is Se sa ba mi sad, mxa re ebs uf-le ba aqvT da ad gi non sxva we sic, ka no ni ase ve ar zRu-davs dam saq me bels, ga mo sac de li va dis pe ri od Si ga a-for mos da saq me bul Tan Sro mi Ti xel Sek ru le ba.

Sro mi Ti ur Ti er To ba war mo iS oba da saq me bu lis mi:er sa mu Sa os Ses ru le bis faq tob ri vad dawye bis mo-men ti dan, rac niS navs, rom sxva faq tob ri vi ga re mo-e ba sa Wi ro ar aris sa mar T leb ri vi Se de gis dad go mis mtki ce bis T vis, Se saZ le be lia mxa re e bi Se Tan x m d nen Sro mi Ti ur Ti er To bis war mo So bis dro sa da va da ze an ro me li faq tob ri vi ga re mo e ba iq nas miC ne u li sa a-mi sod sak ma ri sad.

ka no ni ar zRu davs da saq me buls Zi ri Tad sa mu Sa os gar da Ta vi su fal dros da saq m des sxva anazRa u re bad sa mu Sa o ze, sxva sa mu Sa os Ses ru le bam xe li ar un da Se-u Sa los Zi ri Tad sa mu Sa o ze ga sa wev saq mi a no bas da mxa-

59

re Ta mi er miR we u li Se Tan x me bis Se sa ba mi sad sa mu Sa os Ses ru le bis dro un da aZ lev des amis sa Su a le ba san / da Tu pi ri, rom lis T vi sac un da Ses rul des Se Tav se bi Ti sa mu Sa o, dam saq meb lis kon ku ren ti a.

samuSaos Sesruleba

mux li 10. sa mu Sa os pi ra dad Ses ru le bis mo va le o ba

da saq me bu li val de bu lia sa mu Sao pi ra dad Se as ru­los. mxa re e bi Se iZ le ba Se Tan x m d nen gan sazR v ru li va­diT sa mu Sa os me sa me pi ris mi er Ses ru le ba ze.

ro gorc uk ve aR v niS neT, ka non Si gan mar te bu lia Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi ro be bi, xel Sek-ru le ba un da Se i cav des auci le bel ar se biT pi ro-bebs, ka non Si Se ta ni li cvli le be bis Ta nax mad gaT-va lis wi ne bu lia Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi ro be bis Sec v lis me qa niz mic. Sro mi Ti xel Sek ru-le bis ar se bi Ti pi ro be bis Ca mo naT val ma ga a mar ti va mxa re Ta So ris gan sazR v ru li yo, mxo lod or m x ri-vi ne bis Ta vi suf lad ga mov le nis Sem Tx ve va Si ro me-li um Tav re si pi ro be bis Sec v laa Se saZ le be li, Se-sa ba mi sad ka no niT ga i mij na ara ar se bi Ti xa si a Tis cvli le be bis gan xor ci e le bis Se saZ leb lo ba. ar se-bi Ti pi ro be bis gan sazR v ras sicxa de Se aqvs mxa re-Ta sa mar Ta li an ur Ti er To ba Si da ar aZ levs mxa re-ebs TviT ne bo bis sa Su a le bas Sec va lon cal m x ri vad esa Tu is pi ro ba. cal m x ri vad dam saq me bels rCe ba mxo lod imis uf le ba, rom da saq me bu li saT vis auci-le be li Setyo bi ne biT mxo lod da a zus tos Sro mi Ti xel Sek ru le biT gaT va lis wi ne bu li sa mu Sa os Ses ru-

60

le bis cal ke u li ga re mo e be bi, rom le bic ar un da cvli des xel Sek ru le bis ar se biT pi ro bebs. ka no ni aq ve azus tebs or Sem Tx ve ve vas, Tu ras ar mi iC nevs Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi ro be bis Sec v-lad, pir ve li es aris dam saq meb lis mi er da saq me bu-li saT vis mi Ti Te bu li sa mu Sa os Ses ru le bis ad gi lis Sec v la, Tu sa zo ga dod xel mi saw v do mi sat ran s por-to sa Su a le be biT da saq me bu lis sacxov re be li ad gi-li dan sa mu Sa os Ses ru le bis axal ad gi lam de mis v la da dab ru ne ba mo iTxovs ara u me tes 3 sa a Ti sa dRe Si, amas Ta na ve, ar iw vevs ara Ta na bar zo mi er xar jebs da me o re-sa mu Sa os dawye bis an dam Tav re bis dro is cvli le ba ara u me tes 90 wu Ti a, im Sem Tx ve va Si Tu ori ve ga re mo e bis er T d ro u lad Sec v la mox da, aseT Sem Tx ve va Si igi mi iC ne va Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar-se bi Ti pi ro be bis Sec v lad. ka non Si Se ta nil cvli-le bebs Se sa ba mi so ba Si moh yavs aR niS nul sa kiTx Tan miv li ne ba Si da saq me bu lis gag zav nis dro, dam saq meb-lis mi er da saq me bu lis miv li ne ba Si gag zav na ar mi-iC ne va Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi ro be bis Sec v lad, Tu miv li ne bis pe ri o di ar aRe ma te ba we li-wad Si 45 ka len da rul dRes, xo lo va dis ga da me te bis Sem Tx ve va mi iC ne va Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi ro be bis Sec v lad, rac bu neb ri via sa Wi ro ebs da saq-me bu lis Tan x mo bas, ra dro sac mxa re Ta So ris Se saZ-le be lia ga ni sazR v ros da ma te bi Ti Tan x mo ba Sro miT pi ro beb ze (a nazRa u re ba, Sve bu le ba da sxva.)

sa mu Sa os pi ra dad Ses ru le ba uSu a lo kav Sir Sia mxa re Ta Se Tan x me biT aRe bul val de bu le bas Tan, mi si Se us ru leb lo bi sas mxa re eb ma auci leb lad un da mi-u Ti Ton is nor ma ro me lic iq na dar R ve u li, wi na aR-

61

m deg Sem Tx ve va Si sa sa mar T lo Si ver mox de ba faq tis da das tu re ba sa mar T leb ri vi Se fa se bis mizniT.(32)

mux li 11. Sro mi Ti xel Sek ru le bis pi ro be bis Sec v­la (12.06.2013. N729)

1. dam saq me bels uf le ba aqvs, da saq me bu li saT vis Setyo bi ne biT da a zus tos Sro mi Ti xel Sek ru le biT gaT va lis wi ne bu li sa mu Sa os Ses ru le bis cal ke u li ga­re mo e be bi, rom le bic ar cvlis xel Sek ru le bis ar se­biT pi ro bebs.

2. Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi ro be bis Sec­v la Se saZ le be lia mxo lod mxa re Ta Se Tan x me biT. Tu Sro mi Ti xel Sek ru le ba ar iT va lis wi nebs ro me li me ar se biT pi ro bas, ase Ti pi ro bis gan sazR v ra Se saZ le be­lia da saq me bu lis Tan x mo biT.

3. Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi ro be bis Sec­v la, ro me lic gan pi ro be bu lia ka non m deb lo bis cvli­le biT, ar sa Wi ro ebs da saq me bu lis Tan x mo bas.

32) #as-151-147-2016 19 ap ri li, 2016 w., q. Tbi li si sa qar T ve los uze-na e si sa sa mar T los sa mo qa la qo saq me Ta pa la ta. „sa ka sa cio pa la tis am g va ri das k v nis sa fuZ vels is dad ge ni li faq tob ri vi ga re mo e be bi qmnis, rom saq me Si war mod ge ni li ar aris mtki ce bu le be bi, rom le-bi Tac dad gin de bo da Tu ra me To diT da ra mo na ce meb ze day r d no-biT mox da aR niS nu li geg mis (mi saR we vi Se de ge bis) Se mu Sa ve ba; ram-de nad obi eq tur da sa mar T li an kri te ri u mebs em ya re bo da `geg ma~. miT uf ro, rom aR niS nu li su bi eq tu ri faq to ria da obi eq tu ri kri te ri u me bis ar se bo bis ga re Se, mi si Ses ru le bis re a lu ri Se fa-se ba Se uZ le be li a. /.../ im mo va le o bis je ro va ni Se us ru leb lo ba, ro me lic ar Se di o da da saq me bu lis sa mu Sao val de bu le ba Si, ar Se-iZ le ba sa fuZ v lad da e dos mas Tan Sro mi Ti xel Sek ru le bis va dam de Sewy ve tas. miT uf ro, aR niS nu li ar Se iZ le ba Se fas des da saq me bu-lis kva li fi ka ci is an pro fe si u li unar - C ve ve bis da ka ve bul Ta nam-de bo bas Tan Se u sa ba mo bad“

62

4. Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi ro be bis Sec­v lad ar mi iC ne va:

a) dam saq meb lis mi er da saq me bu li saT vis mi Ti Te bu li sa mu Sa os Ses ru le bis ad gi lis Sec v la, Tu sa zo ga dod xel mi saw v do mi sat ran s por to sa Su a le be biT da saq me­bu lis sacxov re be li ad gi li dan sa mu Sa os Ses ru le bis axal ad gi lam de mis v la da dab ru ne ba mo iTxovs ara u me­tes 3 sa a Ti sa dRe Si, amas Ta na ve, ar iw vevs ara Ta na bar­zo mi er xar jebs;

b) sa mu Sa os dawye bis an dam Tav re bis dro is cvli le ba ara u me tes 90 wu TiT.

5. am mux lis me­4 pun q tiT gaT va lis wi ne bu li ori­ve ga re mo e bis er T d ro u lad Sec v la mi iC ne va Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi ro be bis Sec v lad.

val de bu le ba Ta cvli le ba Se saZ le be lia mxo lod ek vi va len tu ri mo va le o be biT da amis T vis auci le be-lia da saq me bu li saT vis Se sa ba mi si Si na ar sis Setyo bi-ne ba. da saq me bu lis ro gorc „sus ti“ mxa ris uf le bis dac va ka non m de bel ma ga iT va lis wi na da im pe ra ti u lad gan sazR v ra ar se bi Ti pi ro be bis cvli le ba ze mi si wi-nas wa ri Tan x mo ba.

Sro mis xel Sek ru le ba, ise ve ro gorc sxva or m x ri vi ga ri ge ba, mxa re Ta mi er ne bis Ta vi su fa li ga mov le nis Se de gad mi iR we va. Ta vi su fa li ne bis ga mov le ni saT vis mxa re ebs sWir de baT in for ma ci a, ro mel ze day r d no bi-Tac mi i Re ben ga dawy ve ti le bas. xel Sek ru le bis pi ro-be bis Sec v la bu neb ri via axa li pi ro be bis Se Tan x me bas gu lis x mobs da igi sa Wi ro ebs sa Ta na dod ga az re bu li in for mi re bis sa fuZ vel ze ne bis Ta vi suf lad ga mov l ; e niT miR we ul Se Tan x me bas.

63

mniS v ne lo va ni a, rom ka non ma gan sazR v ra Tu ra Se iZ le-ba miC ne u li iq nes Sro mi Ti pi ro be bis ar se biT pi ro bad, Se sa ba mi sad gvaqvs sawyi si eta pi - aT v lis wer ti li Tu ri si Sec v la da ra do zi Taa Se saZ le be li da mxa re ebs am Sem Tx ve va Si ra uf le be bi ga aC ni aT. ka no ni mo ce mul Sem-Tx ve va Si azus tebs Tu ra Se iZ le ba miC ne u li iq nes ar se-bi Ti pi ro be bis xel Se u xeb lad da Se ic va los cal m x ri vad.

aso ci re bis Se Tan x me bis XXX da nar Tis Sro mis sa-mar T lis na wil Si er T -er Ti val de bu le bas gan sazR-v ru lia 91/533 di req ti va XXX da nar Tis Sro mis sa-mar T lis na wil Si er T -erT val de bu le bad gan sazR v-ru lia 91/533 di req ti vis de bu le beb Tan da ax lo e ba. aR niS nu li di req ti vis im p le men ta ci is va daa Se Tan x-me bis Za la Si Ses v li dan 4 we li (e.i. 2018 w.)(33)

mux li 12. miv li ne ba

1. miv li ne ba aris dam saq meb lis mi er da saq me bu lis sa mu Sao ad gi lis dro e biT Sec v la, sa mu Sa os in te re se­bi dan ga mom di na re.

33) 1991 wlis 14 oqtombris sabWos 91/533/EEC direqtiva SromiTi xel-SekrulebiT gaTvaliswinebuli pirobebis an dasaqmebasTan dakav-Sirebuli urTierTobebis Sesaxeb damsaqmeblis mier dasaqmebulTa informirebis valdebulebis Sesaxeb“ direqtivis teqstSi naTqva-mia, rom SromiT bazarze gaCnda samuSaoTa axali formebi, ramac gaamravalferovna SromiTi urTierTobebis tipebi. ganviTareba da axali realiebi iTxovs moqnilobas da saTanado sakanonmdeblo reagirebas, dasaqmebulTa dacvas axali politikis farglebSi, ZiriTadi CarCos SemuSavebas iseTi fundamenturi aspeqtis regu-lirebisTvis, rogoricaa _ werilobiTi formiT xelSekrulebis pirobebze Setyobineba/informireba.direqtiva vrceldeba nebis-mieri saxis anazRaurebad dasaqmebulze (every paid employee), ro-melsac dadebuli aqvs xelSekruleba (having a contract) an imyofeba SromiT urTierTobebSi (having employement relationship).

64

2. dam saq meb lis mi er da saq me bu lis miv li ne ba Si gag­zav na ar mi iC ne va Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi­ro be bis Sec v lad, Tu miv li ne bis pe ri o di ar aRe ma te ba we li wad Si 45 ka len da rul dRes. (12.06.2013. N729)

3. dam saq meb lis mi er am mux lis me­2 pun q tiT gaT­va lis wi ne bu li va dis ga da me te bis Sem Tx ve va mi iC ne va Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi ro be bis Sec v lad. (12.06.2013. N729)

4. dam saq me be li val de bu lia sru lad aunazRa u ros da saq me buls miv li ne bas Tan da kav Si re bu li xar je bi.

5. am mux liT gaT va lis wi ne bu li nor me bi ga mo i ye ne­ba mxo lod im Sem Tx ve va Si, Tu Sro mi Ti xel Sek ru le biT sxva ram ar aris gan sazR v ru li.

dam saq meb lis dis k re ci u li uf le ba sa mu Sao ad gi-lis cvli le ba sa da da saq me bu lis ga day va na ze er Ti ad gi li dan me o re Si gan xor ci le ba dia ma Sin, ro de sac ar se bobs teq no lo gi u ri, or ga ni za ci u li an sa war moo mi ze ze bi.

sa mu Sa os in te re se bi dan ga mom di na re da saq me bu lis sa mu Sao ad gi lis dro e biT Sec v la ar mi iC ne va Sro mi-Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi ro be bis Sec v lad, Tu miv li ne bis pe ri o di ar aRe ma te ba we li wad Si 45 ka len-da rul dRes.

mxa re ebs uf le ba aqvT Se Tan x m d nen sa miv li ne bo Tan xe bis anazRa u re ba ze, wi na aR m deg Sem Tx ve va Si imoq-me debs nor ma ti u li aq tiT gan sazR v ru li sa miv li ne bo anazRa u re bis we se bi. sa qar T ve los fi nan s Ta mi nis t-ris 2005 wlis 5 ap ri lis brZa ne ba N220 ad gens da qi ra-

65

ve bu li saT vis ga dax di li sa miv li ne bo xar je bis nor-me bis odenobas (34)

mux li 13. Sro mis Si na ga na we si

1. dam saq me bels uf le ba aqvs, da ad gi nos Sro mis Si­na ga na we si da val de bu lia ga ac nos is da saq me buls. (12.06.2013. N729)

2. Sro mis Si na ga na we si aris we ri lo bi Ti do ku men ti, rom li Tac Se iZ le ba ga ni sazR v ros:

a) sa mu Sao kvi ris xan g r Z li vo ba, yo vel dRi u ri sa mu­Sa os dawye bi sa da dam Tav re bis dro, cvla Si mu Sa o bi sas ­ cvlis xan g r Z li vo ba;

b) das ve ne bis xan g r Z li vo ba;

g) Sro mis anazRa u re bis ga ce mis dro, ad gi li da we si; (12.06.2013. N729)

d) anazRa u re ba di Sve bu le bis xan g r Z li vo ba da mi ce­mis we si;

e) anazRa u re bis ga re Se Sve bu le bis xan g r Z li vo ba da mi ce mis we si;

34) samsaxurebrivi da va le bis Se sas ru leb lad dam qi ra veb lis brZa ne-biT mud mi vi sa mu Sao ad gi lis far g lebs ga reT - qvey nis Sig niT da qi ra ve bu lis miv li ne bi sas: a) sam sa xu reb ri vi miv li ne bis sadRe-Ra mi so xar je bis nor ma ga ni sazR v ros 15 la ris ode no biT, ro me lic ga i an ga ri Se ba miv li ne ba Si faq tob ri vad yof nis dRe e bis mi xed viT, das ve ne bis da sadRe sas wa u lo dRe e bis ga mo u ricxa vad; b) mgzav-ro bi sa da bi nis da qi ra ve bis xar je bis nor me bi ga ni sazR v re ba faq-tob ri vad ga we u li xar je bis mi xed viT da ma das tu re be li sa bu Te bis war mod ge nis sa fuZ vel ze.

66

v) Sro mis pi ro be bis dac vis we se bi;

z) wa xa li se bi sa da pa su xis m geb lo bis sa xe da ga mo ye­ne bis we si;

T) gan cxa de bis / sa Civ ris gan xil vis we si.

3. sa mu Sa os spe ci fi kis gaT va lis wi ne biT, dam saq me­bel ma Sro mis Si na ga na we siT Se iZ le ba gan sazR v ros spe­ci a lu ri we se bi.

4. ba Ti lia Sro mis Si na ga na we sis is de bu le ba, ro­me lic ewi na aR m de ge ba in di vi du a lur Sro miT xel Sek­ru le bas an ko leq ti ur xel Sek ru le bas an am ka nons. (12.06.2013. N729)

sa yo vel Ta od aRi a re bu lia da mi iC ne va nam d vi lad is Se Tan x me ba, ro me lic mxa re Ta mi er Ta vi su fa li gan s jis Se de gad ne bis ga mov le niT Ta nas wo ro bis sa-fuZ vel zea mi Re bu li, Sro mi T ur Ti er To beb Si ase Ti sa xis ga ri ge bad Se iZ le ba mi viC ni oT ko leq ti u ri xel-Sek ru le ba (Ta nas wo ruf le bi a no bis da ne bis Ca mo ya-li be bis da ga mov le nis me ti xa ris xis ar se bo bis ga mo), da in di vi du a lu ri Sro mi Ti xel Sek ru le ba, S ro mis Si na ga na we sis dad ge na ki dam saq me be lis uf le ba a, ka-non Si Se ta ni li cvli le bis Ta nax mad mas war mo eS ve-ba val de bu le ba ga ac nos igi da saq me buls, Tum ca ka-non Si ar aris mi Ti Te ba imis Se sa xeb we ri lo biT un da das tur de bo des mi si gac no bis faq tob ri vi ga re mo e ba Tu ze pi rad, un da vi va ra u doT, rom da vis Sem Tx ve va Si da saq me bu lis T vis Si na ga na we sis gac no bis mtki ce bis tvir Ti ekis re ba dam saq me bels, am ris kis ma ta re bel da saq me bu lis in te res Si un da Se di o des sa mar T leb-ri vad ga mar Tul mdgo ma re o ba Si yof na, rom li Tac

67

Tval naT liv da das tur de bo da Si na ga na we sis gac no-bis faq ti. ga mom di na re aR niS nu li dan Sem Tx ve vi Ti ar aris ka non Si ga ke Te bu li Ca na we ri imis Se sa xeb, rom „ba Ti lia Sro mis Si na ga na we sis is de bu le ba, ro me lic ewi na aR m de ge ba in di vi du a lur Sro miT xel Sek ru le-bas an ko leq ti ur xel Sek ru le bas an am ka nons“ ka non-Si gan xor ci e le bu li cvli le ba ima sac iT va lis wi nebs, rom Tu ar se bobs ko leq ti u ri xel Sek ru le ba da, mis pa ra le lu rad, ko leq ti u ri xel Sek ru le bis er T -erT mo na wi le da saq me buls ima ve dam saq me bel Tan da de bu-li aqvs in di vi du a lu ri xel Sek ru le bac, ba Ti lad Ca-iT v le ba in di vi du a lu ri Sro mi Ti xel Sek ru le bis is pi ro ba, ro me lic ewi na aR m de ge ba ko leq ti ur xel Sek-ru le bas, gar da im Sem Tx ve ve bi sa, ro de sac in di vi du-a lu ri Sro mi Ti xel Sek ru le ba aum jo be sebs da saq me-bu lis mdgo ma re o bas.

samuSao, Sesvenebis da dasvenebis dro

mux li 14. sa mu Sao dro is xan g r Z li vo ba

1. dam saq meb lis mi er gan sazR v ru li sa mu Sao dro­is xan g r Z li vo ba, rom lis gan mav lo ba Sic da saq me bu li as ru lebs sa mu Sa os, ar un da aRe ma te bo des kvi ra Si 40 sa aTs, xo lo spe ci fi ku ri sa mu Sao re Ji mis mqo ne sa war­mo Si, sa dac war mo e bis / S ro mi Ti pro ce si iT va lis wi nebs 8 sa aT ze me ti xan g r Z li vo bis uwy vet re Jims, ­ kvi ra Si 48 sa aTs. spe ci fi ku ri sa mu Sao re Ji mis dar ge bis Ca mo­naT vals gan sazR v ravs sa qar T ve los mTav ro ba. sa mu Sao dro Si ar iT v le ba Ses ve ne bis dro da das ve ne bis dro. (12.06.2013. N729)

68

11. Tu dam saq meb lis saq mi a no ba iT va lis wi nebs war mo­e bis / S ro mi Ti pro ce sis 24­sa a Ti an uwy vet re Jims, mxa­re e bi uf le ba mo si li ari an, da don Sro mi Ti xel Sek ru­le ba cvla Si mu Sa o bis Se sa xeb, am mux lis me­2 pun q tis pi ro be bis gaT va lis wi ne biT da da saq me bu lis T vis na mu­Se va ri sa a Te bis adek va tu ri das ve ne bis dro is mi ce mis pi ro biT. (12.06.2013. N729)

2. sa mu Sao dRe ebs (cvlebs) So ris das ve ne bis xan g r Z­li vo ba ar un da iyos 12 sa aT ze nak le bi.

3. 16 wli dan 18 wlam de asa kis aras rul w lov nis sa mu­Sao dro is xan g r Z li vo ba ar un da aRe ma te bo des kvi ra Si 36 sa aTs. (12.06.2013. N729)

4. 14 wli dan 16 wlam de asa kis aras rul w lov nis sa mu­Sao dro is xan g r Z li vo ba ar un da aRe ma te bo des kvi ra Si 24 sa aTs. (12.06.2013. N729)

sa mu Sa os Ses ru le ba gan sa kuT re bu li pro duq ti a, ram de na dac igi mo iTxovs dro is da met wi lad Ta vi-suf le bis daT mo bas. sa mu Sa os Ses ru le ba is pe ri o dia rom lis le gi ti mu ri mo lo di nic Se iZ le ba hqon des da saq me buls, is gan sazR v ravs im dro sac, ro me lic da saq me buls Se uZ lia da uT mos sxva das x va pi rov nul sa Wi ro e ba sa Tu Za le bis aR d ge nas fsi qi ku ri Tu fi-zi ku ri Tval saz ri siT. nor mi re bu li sa mar T li a ni sa-mu Sao pi ro be bi pir da pi r o ri en ti re bu lia sa mu Sa os Ses ru le bis xa ris x zec.

ka non Si gan xor ci e le bu li cvli le bis Ta nax mad dam saq meb lis mi er gan sazR v ru li sa mu Sao dro is xan-g r Z li vo ba, rom lis gan mav lo ba Sic da saq me bu li as-ru lebs sa mu Sa os, ar un da aRe ma te bo des kvi ra Si 40

69

sa aTs, nac v lad 41 sa a Ti sa. kvi ra Si xuT dRi a ni sa mu-Sao re Ji mis pi ro beb Si dRi u rad ga mo dis 8 sa a Ti a ni sa mu Sao dro. ga ur k ve ve li iyo Ca na we ri 40 sa aTs + 1 sa a Ti ras em sa xu re bo da. sa mu Sao dro Si ar iT v le ba Ses ve ne bi sa da das ve ne bis dro. dam saq me bel ma Se saZ-le be lia gan sazR v ros sa mu Sao dro is nak le bi xan g r-Z li vo ba an ko leq ti u ri xel S ek ru le bis mxa re e bi Se-Tan x m d nen da saq me bul TaT vis am sar ge bel ze. ka non Si Se mo ta ni lia axa li re gu la ci is for me bi spe ci fi ku-ri sa mu Sa os re Ji mis mqo ne sa war mo e bis mi marT, sa dac war mo e bis / S ro mi Ti pro ce si iT va lis wi nebs 8 sa aT ze me ti xan g r Z li vo bis uwy vet re Jims, sa mu Sao dro is xan g r Z li vo ba, rom lis gan mav lo ba Sic da saq me bu li as ru lebs sa mu Sa os, ar un da aRe ma te bo des kvi ra Si 48 sa aTs. aR niS nu li Ca na we ri ka non Si gax da di di dis-ku si is sa ga ni, iyo gan s x va ve bu li mo saz re ba imas Tan da kav Si re biT, rom da saq me bul Ta gan s x va ve ba ar un da xde bo des Tun dac sa mu Sa os spe ci fi ki dan ga mom di na-re, biz nes seq to ris war mo mad gen le bi ape li reb d nen im sa kiTx Tan da kav Si re biT, rom msgav si re gu la ci-is Se mo ta na ko deq s Si sa Wi roa im de nad, ram de na dac mis ma arar se bo bam Se saZ le be lia ga mo iw vi os xel fa se-bis kle ba, ra Ta igi ve Se de gi dad ges rac ka no nis mi-Re bam de hqon daT da saq me bu lebs anazRa u re bis mxriv an mox des da ma xin je bu li we siT ka no nis ga mo ye ne ba, ima ve Se de gis dad go mis miz niT, rac dag vab ru nebs ma nam de ar se bul mdgo ma re o ba Si. ka no nis gan xil vis etap ze dad ga ase ve sa kiTxi Tu ra Se iZ le bo da miC ne-u li yo spe ci fi kur sa mu Sao re Ji mad, ka non ma aR niS nu-li sa kiTxis re gu li re ba da dar ge bis Ca mo naT va lis gan sazR v ra mi an do sa qar T ve los mTav ro bas. sa qar T-

70

ve los mTav ro bis 2013 wlis 11 de kem b ris dad ge ni-le biT 329 ga ni sazR v ra spe ci fi ku ri sa mu Sao re Ji mis dar ge bis CamonaTvali.(35)

35) specifikuri sa mu Sao re Ji mis dar gebs mi e kuT v ne ba „sa qar T ve los erov nu li kla si fi ka to ris ̀ sek 001-2004“ e ko no mi ku ri saq mi a no bis sa-xe e bis” dam t ki ce bis Se sa xeb“ sa qar T ve los eko no mi ku ri gan vi Ta re bis mi nis t ris 2004 wlis 22 de kem b ris 1-1-/282 brZa ne biT gan sazR v ru li erov nu li eko no mi kis Sem de gi dar ge bi: a) sof lis me ur ne o ba, na di-ro ba da satyeo me ur ne o ba; b) Tev z We ra, me Tev ze o ba; g) sam To mo po ve-bi Ti mrew ve lo ba; d) teq s ti li sa da teq s ti lis na war mis war mo e ba; e) tya vis, tya vis na war mi sa da fex sac m lis war mo e ba; v) ce lu lo za- qa-Ral dis mrew ve lo ba; sa ga mom cem lo saq mi a no ba; z) koq sis, nav Tob p ro-duq te bi sa da bir T vu li ma sa le bis war mo e ba; T) qi mi u ri war mo e ba; i) da nar Ce ni ara li To nu ri mi ne ra lu ri na ke To be bis war mo e ba; k) me ta-lur gi u li mrew ve lo ba da li To nis mza na war mis war mo e ba; l) eleq-t ro e ner gi is, airi sa da wylis war mo e ba da ga na wi le ba; m) mSe neb lo ba; n) vaW ro ba; av to mo bi le bis, sa yo facxov re bo na war mi sa da pi ra di mox-ma re bis sag ne bis re mon ti; o) sas tum ro e bi da res tor ne bi; p) ope ra ci-e bi uZ ra vi qo ne biT, ija ra da mom x ma reb li saT vis mom sa xu re bis ga we-va; J) tran s por ti da kav Sir gab mu lo ba; r) sa xel m wi fo mmar T ve lo bis is mi mar Tu le be bi, rom le bic kla si fi ci re bu lia Sem deg qvek la seb Si: r.a) qvek la si 75.11.3 - sa ga da sa xa do sis te mis mar T va da ze dam xed-ve lo ba; r.b) qvek la si 75.11.4 - sa ba Jos mar T va; r.g) qvek la si 75.12.0 - so ci a lu ri prog ra me bis mar T va; r.d) qvek la si 75.23.3 - sas je lis sis ru le Si moy va nis sis te mis saq mi a no ba; r.e) qvek la si 75.25.0 - saq-mi a no ba sa mo qa la qo Tav dac vis dar g Si; r.v) qvek la si 75.30.0 - sa val-de bu lo so ci a lu ri dazR ve va; s) jan m r Te lo bis dac va da so ci a lu ri dax ma re ba; t) ko mu na lu ri, so ci a lu ri da per so na lu ri mom sa xu re bis ga we va. 2. spe ci fi ku ri sa mu Sao re Ji mis dar gebs ase ve mi e kuT v ne ba: a) eleq t ro e ner gi is dis pet Ce ri za ci a; b) sa zo ga do eb ri vi ad vo ka te bis pro fe si u li saq mi a no ba, ro me lic ukav Sir de ba sa sa mar T lo eb Si, sxva sa mar Tal dam cav or ga no eb Si, dro e bi Ti mo Tav se bis izo la to reb Si an sas je laR s ru le bis da we se bu le beb Si „i u ri di u li dax ma re bis Se sa xeb“ sa qar T ve los ka no niT gaT va lis wi ne bul Sem Tx ve veb Si mxa ris an pro-ce sis mo na wi lis in te re se bis war mod ge nas; g) ga re mos dac vis dar gi, ro me lic mo i cavs: g.a) hid ro me te o ro lo gi as; g.b) bir T vu li da ra-di a ci u li usaf r Txo e bis dac vas; g.g) da cu li te ri to ri e bis dac vas; g.d) ga re mos dac vi sa da bu neb ri vi re sur se bis (gar da nav To bi sa da ga zi sa) sar geb lo bis sfe ro Si kon t ro lis gan xor ci e le bas; d) zo ga di ga naT le ba; e) pro fe si u li ga naT le ba

71

ka non ma ase ve da a re gu li ra cvla Si mu Sa o bis ur Ti-er To ba, Tu dam saq meb lis saq mi a no ba iT va lis wi nebs war mo e bis / S ro mi Ti pro ce sis 24-sa a Ti an uwy vet re Jims, mxa re e bi uf le ba mo si li ari an, da don Sro mi Ti xel Sek-ru le ba cvla Si mu Sa o bis Se sa xeb, aseT Sem Tx ve va Si da-saq me buls un da mi e ces na mu Se va ri sa a Te bis adek va tu ri das ve ne bis dro, rac Cve u leb riv Sem Tx ve va Sia ka no niT gan sazR v ru li, amas Tan ka no ni im pe ra ti u lad gan sazR-v ravs sa mu Sao dRe ebs (cvlebs) So ris das ve ne bis xan g-r Z li vo bas, ro me lic ar un da iyos 12 sa aT ze nak le bi.

Sro mis sa er Ta So ri so or ga ni za ci is ge ne ra lur ma kon fe ren ci am, ro me lic mow ve u liq na 1999 wlis 1 iv-niss Je ne va Si, Sro mis sa er Ta So ri so bi u ros ad mi nis-t ra ci u li sab Wos mi er 87-e se si a ze, sa Wi rod CaT va la mi Re bul iq nas axa li aq te bi bav S v Ta Sro mis ak r Zal-vi sa da uki du re si for me bis aR mofx v ri saT vis, ro-gorc erov nu li da sa er Ta So ri so moq me de bi saT vis, sa er Ta So ri so Ta nam S rom lo bi sa da dax ma re bis CaT-v liT, rom le bic bav S v Ta Sro mis fu Zem de be li aq te-bis - mi ni ma lu ri asa kis Se sa xeb 1973 wlis kon ven ci i sa da re ko men da ci is da na mats war mo ad ge nen, CaT va la ra, rom bav S v Ta Sro mis uki du re si for me bis efeq tu ri aR mofx v ra da u yov neb liv da yo vel m x riv moq me de bebs sa Wi ro ebs, ro mel Ta gan xor ci e le bi sas mxed ve lo ba Si mi i Re ba ufa so sa ba zo ga naT le bis di di mniS v ne lo ba da ne bismi e ri sa xis mu Sa o bis gan bav S ve bis ga nTa vi suf-le bis auci leb lo ba, da ag reT ve ma Ti re a bi li ta cia da so ci a lu ri in teg ra ci a, amas Tan yo ve li oja xis sa-Wi ro e bis gaTvaliswinebiT“(36)

36) Sromis saerTaSoriso konferencia konvencia 182, „bavSvTa Sromis ukiduresi formebis akrZalvisa da dauyovnebliv aRmofxvris RonisZiebebis Sesaxeb“ ratificirebulia saqarTvelos parlamentis 2002 wlis 18 maisis N1473-rs dadgenilebiT) ZalaSia 24.07.2003-dan.

72

sa er Ta So ri sod aRi a re bu li val de bu le bis im p le-men ta cia mo iTxov da gan sa kuT re bu li re gu la ci is Se-ta nas ka non Si, rac ase ve aisa xa sa mu Sao dro is xan-g r Z li vo bas Tan mi mar Te ba Si. ka no niT dad gin da, rom 16 wli dan 18 wlam de asa kis aras rul w lov nis sa mu Sao dro is xan g r Z li vo ba ar un da a Re ma te bo des kvi ra Si 36 sa aTs xo lo, 14 wli dan 16 wlam de asa kis aras rul-w lov nis sa mu Sao dro is xan g r Z li vo ba ar un da aRe ma-te bo des kvi ra Si 24 sa aTs.

sa er Ta So ri so or ga ni za ci e bis na wi lisa da sa qar-T ve los pro fe si u li kav Si re bis ga er Ti a ne bis T vis (GTUC) mi u Re be lia spe ci fi ku ri re Ji mis mqo ne sa war-mo e bi saT vis Sro mi Ti pro ce sis 8 sa aT ze me ti xan g r-Z li vo bis uwyvet re Jim Si mu Sa o bis da ka no ne ba, maTi sa mu Sao sa a Te bis ra o de no ba kvi ra Si ga ni sazR v ra 48 sa a TiT. mi iC nia da saq me bul Ta mi marT di fe ren ci re-bul da dis k ri mi na ci ul mopy ro bad, rac dRes dRe o biT sa kon s ti tu cio sa sa mar T los gan s jis sa ga ni a, vi na i dan ga ur k ve ve li rCe ba spe ci fi kur re Jim Si mo mu Sa ve pi re-bi ra tom un da iy v nen val de bul ni imu Sa on kvi ra Si 1 sa mu Sao dRiT-8 sa a TiT me ti, da ma te bi Ti anazRa u re-bis, ga re Se. ze ga nak ve Tu ri Sro ma bu neb ri via aunazRa-ur de baT kvi ra Si 48 sa a Tis Sem deg, rac ewi na aR m de ge ba sa er Ta So ri so aq te biT da kon ven ci iT aRi a re bul - Ta-a na ba ri Sro mis Ta na ba ri anazRa u re bis princips.(37)

37) (evropis socialuri qartia (me-2 muxli), adamianis uflebaTa sayo-velTao deklaracis (23-e muxli), adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis konvecia (me-14 muxli), saerTaSoriso paqti ekonomikuri, socialuri da kulturuli uflebebis Sesaxeb (me-7 muxli), Sromis saerTaSoriso organizaciis 1958 wlis konvencia #111 ̀ Sromisa da dasaqmebis sferoSi diskriminaciis Sesaxeb“, 2000 wlis 27 noembris direqtiva 2000/78/EC (Council Directive 2000/78/EC

73

mux li 15. cvla Si mu Sa o bi sas gan sazR v ru li sa mu Sao dro.

cvla Si mu Sa o ba da er Ti cvli dan me o re Si ga das v la ga ni sazR v re ba cvli a no bis gan ri giT, ro mel sac am t ki­cebs dam saq me be li sa mu Sa os spe ci fi kis gaT va lis wi ne­biT. cvli a no bis gan ri gis cvli le bis Se sa xeb da saq me­buls un da ec no bos 10 dRiT ad re, Tu es Se uZ le be li ar aris uki du re si sa war moo auci leb lo bis ga mo.

cvla Si mu Sa o ba gu lis x mobs da saq me bu le bis mxri-dan sa mu Sa os Ses ru le bis uwy vet Ca nac v le bas, er Ti cvli dan me o re Si ga das v la ga ni sazR v re ba dam saq meb-lis mi er da mo u ki deb lad, Tum ca cvli a no bis gan ri gis dam t ki ce bi sas sa sur ve lia Car Tu li iq nes da saq me bu-le bi an / da mi si war mo mad ge ne li, igi mxa re Ta er Tob-li vi ana li zis sa gans un da war mo ad gen des, sa mu Sa os spe ci fi kis gaT va lis wi ne biT da saq me bul Ta po zi ci is gaT va lis wi ne ba efeq tu ri Se de gis mom ta ni iq ne ba.

gan vi Ta re bu li qvey ne bis ma ga liT ze day r d no biT zo ga dad ar se bobs cvla Si mu Sa o bis sa mi for ma:

a) gan g r Zo bi Ti - cvla grZel de ba 24 sa a Ti dRe Si.

b) na xev rad gan g r Zo ba di - sa mu Sao 24 sa a Ti a ni a.

g) wyve ta di - cvla ar grZel de ba 24 sa a Tis gan mav-lo ba Si.

of 27 November 2000 establishing a general framework for equal treatment in employment and occupation)~ SromiT urTierTobaSi da profesiaSi Tanaswori mopyrobis Sesaxeb“, evrokavSiris direqtiva 2003/88/EC (Directive 2003/88/EC of the European Parliament and of the Council of 4 No-vember 2003 concerning certain aspects of the organisation of working time) saqarTvelos profesiuli kavSirebis moxseneba.

74

cvli a no bis gan ri gis cvli le bis Se sa xeb da saq me-buls un da ec no bos 10 dRiT ad re gar da im Sem Tx ve-vi sa Tu es Se uZ le be lia uki du re si sa war moo auci-leb lo bis ga mo.

mux li 16. sa mu Sao dro is Se ja me bu li aR ricx vis we si.

sa mu Sa os pi ro be bis gaT va lis wi ne biT, ro de sac Se­uZ le be lia yo vel dRi u ri an yo vel k vi re u li sa mu Sao dro is xan g r Z li vo bis dac va, da saS ve bia sa mu Sao dro is Se ja me bu li aR ricx vis we sis Se mo Re ba.

Se saZ le be lia iT q vas, rom aR niS nu li nor ma bun do-va ni a. nor ma iZ le va sxvag va rad in ter p re ti re bis sa Su a-le bas. mi si Se mo Re ba spe ci fi kur mi zans isa xav s , sa mu Sao dro is re gu li re bis Tval saz ri siT, rac ukav Sir de ba spe ci fi kur sa mu Sao pi ro bebs. me o res mxriv igi dam saq-me bels aZ levs sa Su a le bas efeq ti a nad da geg mos dro da da ic vas ka no niT gan sazR v ru li sa mu Sao dro.

mux li 17. ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa o.

1. da saq me bu li val de bu lia Se as ru los ze ga nak ve­Tu ri sa mu Sa o:

a) sti qi u ri ube du re bis Ta vi dan asa ci leb lad an / da mi si Se de ge bis lik vi da ci is T vis ­ anazRa u re bis ga re Se;

b) sa war moo ava ri is Ta vi dan asa ci leb lad an / da mi si Se de ge bis lik vi da ci is T vis ­ sa Ta na do anazRa u re biT.

2. ak r Za lu lia or su li an axal nam So bi a re bi qa lis, SezRu du li Se saZ leb lo bis mqo ne pi ris, aras rul w­lov nis ze ga nak ve Tur sa mu Sa o ze da saq me ba mi si Tan x mo­bis ga re Se. (12.06.2013. N729)

75

3. ze ga nak ve Tur sa mu Sa od mi iC ne va mxa re Ta Se Tan x me­biT da saq me bu lis mi er sa mu Sa os Ses ru le ba dro is im mo nak veT Si, rom lis xan g r Z li vo ba srul w lov nis T vis aRe ma te ba kvi ra Si 40 sa aTs, 16 wli dan 18 wlam de asa kis aras rul w lov nis T vis ­ kvi ra Si 36 sa aTs, xo lo 14 wli­dan 16 wlam de asa kis aras rul w lov nis T vis ­ kvi ra Si 24 sa aTs. (12.06.2013. N729)

4. ze ga nak ve Tu ri sa mu Sao anazRa ur de ba xel fa sis sa a Tob ri vi ga nak ve Tis gaz r di li ode no biT. am anazRa­u re bis ode no ba ga ni sazR v re ba mxa re Ta Se Tan x me biT. (12.06.2013. N729)

5. mxa re e bi Se iZ le ba Se Tan x m d nen ze ga nak ve Tu ri sa­mu Sa os anazRa u re bis sa nac v lod da saq me bu li saT vis da ma te bi Ti das ve ne bis dro is mi ce ma ze. (12.06.2013. N729)

ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa o dro is uf ro mZi me xa si a-Ti, vid re Cve u leb ri vi sa dad ge ni li da aRi a re bu lia ara er Ti sa er Ta So ri so sa sa mar T los mi er. 1923 wlis #692 sa me fo sa ka non m deb lo gan kar gu le bis me-5 mux-liT gan cal ke ve bu lad ga ni xi le bo da da anazRa ur de-bo da 10% me tiT nor ma lur Tan Se da re biT.

40 sa a Ti a ni sa mu Sao kvi ra sa u ku ne e bis man Zil ze aRi a re bu li dad ge ni li we si a, kon ven ci is mo na wi le mxareebi (38) aRiareben am pirobebSi ar dauSvan qveyanaSi cxovrebis do nis ga u a re se ba. qvey nis xe li suf le ba izi a rebs da mo na wi lea ev ro pis so ci a lu ri qar ti is im Ca na we ris, ro mel Sic aRi a re bu lia „mu Sak Ta mi er ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa os Ses ru le bi saT vis da ma te bi Ti

38) Sromis saerTaSoriso organizaciis 47-ekonvencia

76

anazRa u re bis mi Re bis ufleba“(39), Tum ca igi yo vel T-vis xde bo da gan s jis sa ga ni da da saq me buls xdi da da-uc vels. qvey ne bis mi xed viT ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa os anazRa u re ba 25-100%-iT aRe ma te ba da saq me bu lis xel-fa sis sa a Tob riv ganakveTs,(40) anazRaurebis nacvlad dasaqmebuls ufleba aqvs aseve moiTxovos dasvenebis dro,(41) ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa o e bis anazRa u re ba gan vi-Ta re bu li qvey ne bis na wil Si dad ge ni lia ara ka no niT, ara med ko leq ti u ri SeTanxmebiT.(42) kanonSi Setanili cvlilebebis Tanaxmad zeganakveTuri samuSaos Sesrulebis anazRaurebis valdebuleba mocemulia Semdegi saxiT:

ze ga nak ve Tur sa mu Sa od mi iC ne va mxa re Ta Se Tan x me-biT da saq me bu lis mi er sa mu Sa os Ses ru le ba dro is im mo nak veT Si, rom lis xan g r Z li vo ba aRe ma te ba kvi ra Si 40 sa aTs, Se sa ba mi sad 16 wli dan 18 wlam de asa kis aras-rul w lov nis T vis - kvi ra Si 36 sa aTs, xo lo 14 wli dan 16 wlam de asa kis aras rul w lov nis T vis - kvi ra Si 24 sa aT s da igi un da anazRa ur des xel fa sis sa a Tob ri vi ga nak ve Tis gaz r di li ode no biT. ze ga nak ve Tu ri sa mu-Sa os anazRa u re bis ode no bis mi ni mu mis dad ge nac ki

39) evropis socialuri qartia, (Sesworebuli) strasburgi,3.V.1996, saqarTvelosTan mimarTebaSi ZalaSia 2005 wlis 1 oqtombridan ratificirebulia saqarTvelos parlamentis 2005 wlis 1 ivlisis 1876 - rs dadgenilebiT. (muxli 4:2)

40) 25% CexeTSi, slovakeTSi; 40% - norvegiaSi; 50% avstriaSi; 100% lat-viaSi; belgiaSi, ungreTSi, poloneTSi 50% xolo uqme dReebSi 100%,; bulgareTsa da bosnia-hercogovinaSi ki 50%, uqme dReebSi 75%

41) italia, espaneTi, slovakeTi, CexeTi.

42) germania, dania, SvedeTi, italia, espaneTi, slovenia, xorvatia, montenegro da rumineTi.

77

ka non ma ver SesZ lo da igi mi an do mxa re ebs. bu neb ri-via ase Ti moq me de ba arc ise kom for t Si am yo febs da-saq me buls da pi ris pir to vebs xel mom Wir ne dam saq me-bel Tan, ro me lic ro gorc we si, Se ec de ba mi ni ma lu ri sxva o biT mis ces ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa os T vis anazRa-u re ba da saq me buls, Tum ca me o res mxriv sa xel m wi fo maq si ma lu rad Tavs un da ari deb des Ta vi su fa li sa-baz ro eko no mi kis gan vi Ta re bis xel Sewyo bis miz niT ker Zo ur Ti er To beb Si, fi nan sur sa kiTxeb Tan mi mar-Te ba Si sa mar T leb ri vi re gu li re be bis ga dat vir T vas, xo lo me o res mxriv un da icav des qvey nis mo sax le o bas so ci a lu ri mdgo ma re o bis sta bi lu ri da sa mar T li a-ni ga re mos Se sa nar Cu neb lad, ka non ma es ur Ti er To-ba sa bo lo od gan sazR v ra ise Ti sa xiT, rom da a we sa ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa os anazRa u re bis val de bu le ba xel fa sis sa a Tob ri vi ga nak ve Tis gaz r di li ode no biT, xo lo mi si zRva ris dad ge na kon k re tu li sa mu Sa os da fi nan su ri mdgo ma re o bis xa si a Ti dan ga mom di na re mi-an do mxa re ebs.

ka no ni uS vebs ga mo nak liss ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa os Ses ru le bis T vis, anazRa u re bis ga re Se sti qi u ri ube-du re bis Ta vi dan asa ci leb lad an / da mi si Se de ge bis lik vi da ci is T vis, xo lo sa Ta na do anazRa u re biT sa-war moo ava ri is Ta vi dan asa ci leb lad an / da mi si Se de-ge bis lik vi da ci is T vis.

gan sa xil ve li nor mis Ta nax mad da saq me bu li val de-bu lia Se as ru los ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa o: a) sti qi u ri ube du re bis Ta vi dan asa ci leb lad an / da mi si Se de ge-bis lik vi da ci is T vis - anazRa u re bis ga re Se; b) sa war-moo ava ri is Ta vi dan asa ci leb lad an / da mi si Se de-ge bis lik vi da ci is T vis, ka no nis Ca na we ri bun do va nia

78

anazRa u re bas Tan mi mar Te ba Si, rac Ta vis mxriv Se u-sa ba mo ba Si mo dis qar ti is me-4 mux l Tan mi mar Te ba Si, rom lis mi xed vi Tac uz run vel yo fi lia Sro mis sa mar-T li a ni anazRa u re bis mi Re bis uf le ba.

ka no niT ga ni sazR v ra Se saZ leb lo ba imi sa, rom ze-ga nak ve Tu ri sa mu Sa os anazRa u re bis sa nac v lod da-saq me bu li saT vis da ma te bi Ti das ve ne bis dro is mi ce-mis Ta o ba ze Se saZ le be lia Se Tan x m d nen, Tum ca ka non Si ar aris mi Ti Te bu li ro gor mox de ba ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa os Ses ru le bis anazRa u re bis gaz r di li ode no-biT da fiq si re bis Sem Tx ve va Si ra we siT mox de ba das-ve ne bis dRe e bis gan sazR v ra, un da vi va ra u doT, rom da ma te bi Ti dro er Tis mxriv iq ne ba anazRa u re ba di da me o res mxriv am dro is gan sazR v ra un da mox des ze ga-nak ve Tu ri sa mu Sa os sa a Tob ri vi anazRa u re bis adek va-tu rad. sam wu xa rod dam saq meb le bi aR niS nul nor mas iye ne ben ara ke Til sin di si e rad. dam saq meb le bi xSir Sem Tx ve va Si cal m x ri vad Sed ge ni li Si na ga na wes Si uTi-Te ben daT q mas ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa os Ses ru le bis sa nac v lod dRe ma gi e ris mi ce mis Ta o ba ze da aR niS nul val de bu le bas Si na ga na we sis gac no bi sas Tav ze ax ve ven da saq me bu lebs. vfiq robT, rom ka no nis mi e ri aR niS nu-li mid go ma da sax ve wia da sa Wi ro ebs praq ti ka Si ga ta-re bu li prin ci pe bis adeq va tur qme de bas.

ka non Si Se ta ni li cvli le bis Ta nax mad gan sazR v rul uq me dRe eb Si da saq me bu lis mi er sa mu Sa os Ses ru le ba mi iC ne va ze ga nak ve Tur sa mu Sa od da mi si anazRa u re bis pi ro be bi ga ni sazR v re ba ze ga nak ve Tu ri anazRa u re bis Cve u leb ri vad, ka no niT gaT va lis wi ne bu li we siT. ka-no ni da ma te biT dRe Si 1 sa a Ti a ni Ses ve ne bis uf le-bas aZ levs me Zu Zur de das erT wlam de asa kis bav S vis

79

kve bis T vis anazRa u re bis Se nar Cu ne biT, ase ve aras-rul w lov nis, or su li, axal nam So bi a re vi an me Zu Zu ri qa lis, xo lo 3 wlam de asa kis bav S vis mom v le lis an SezRu du li Se saZ leb lo bis mqo ne pi ris da saq me bis T-vis krZa lavs da saq me bu lis Tan x mo bis ga re Se Ra mis (22 sa a Ti dan 6 sa a Tam de) sa mu Sa o ze mu Sa o bas.

gan sa xil ve li mux lis me xu Te na wi lis praq ti ka Si ga ta re bam cxad yo, rom aR niS nul nor mas dam saq meb-le bi xSir Sem Tx ve va Si iye ne ben sa Ta vi sod, da ma xin je-bu li for miT. im or ga ni za ci eb Si, sa dac ver xde ba da-saq me bu le bis mxri dan Sve bu le bis uf le bis ga mo ye ne ba - ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa os anazRa u re bis sa nac v lod eZ le vaT da saq me bu lebs da ma te biT das ve ne bis dro. m xa re Ta Se Tan x me bad dam saq me be li xSi rad miC nevs im ga re mo e bas, ro ca Si na ga na wes Si cal m x ri vad Ca wers msgav si sa xis re gu la ci as da mas ga ac nobs dam saq me-bels an kon t raq t Si mi u Ti Tebs Si na ga na we sis ar se bo-ba ze. mi maC ni a, rom msgavs sa kiTx ze Se Tan x me ba un da ga mom di na re ob des mxa re Ta Ta nas wo ro bis prin cip ze day r d no biT ne bis Ta vi su fa li ga mov le nis Se de gad we ri lo bi Ti for miT da nor mas mi e ces Sem de gi sa xis for mu li re ba „da saq me bu lis we ri lo bi Ti mi mar T vis sa fuZ vel ze mxa re e bi Se iZ le ba Se Tan x m d nen ze ga nak-ve Tu ri sa mu Sa os anazRa u re bis sa nac v lod da saq me bu-li saT vis da ma te bi Ti das ve ne bis dro is mi ce ma ze“.

mux li 18. Ra miT mu Sa o bis SezRud va.

ak r Za lu lia Ra mis sa mu Sa o ze (22 sa a Ti dan 6 sa a Tam­de) aras rul w lov nis, or su li, axal nam So bi a re bi an me­Zu Zu ri qa lis da saq me ba, xo lo 3 wlam de asa kis bav S vis

80

mom v le lis an SezRu du li Se saZ leb lo bis mqo ne pi ris da saq me ba ­ mi si Tan x mo bis ga re Se.

ev ro pu li di req ti va 93/104/EC Ra mis pe ri ods gan-mar tavs ro gorc „e rov nu li ka non m deb lo biT gan-sazR v rul ne bi e mi er, ara nak leb 7-sa a Ti an dro is mo-nak veTs, ro me lic mo i cavs pe ri ods Su a Ra mi dan di lis 5 sT-mde.~ Ra mis mo mu Sa ved zo ga dad mi iC ne va ne bis mi-e ri pi ri, ro me lic Sro mi Ti aq ti vo bi dan sul mci re sam sa aTs mu Sa obs Ra mis pe ri od Si, wlis gan mav lo ba Si, sul mci re 80 dRe.

aR niS nu li nor miT er Tis mxriv ga ni sazR v ra Ra mis sa mu Sao sa a Tis pe ri o di, xo lo me o res mxriv ka no ni awe sebs SezRud vas aras rul w lov nis, or su li, axal-nam So bi a re bi an me Zu Zu ri qa lis da saq me bas Tan da kav-Si re biT, ase ve im pi re bis, vinc 3 wlam de asa kis bav-S vis mom v le li an SezRu du li Se saZ leb lo bis mqo ne pi ri a, da saq me bu lis Tan x mo bis Sem Tx ve va Si aR niS nu li SezRud va ix s ne ba da dam saq me bel Tan pi ris pir dar-Ce ni li da saq me bu li iZu le bu lia mo e la pa ra kos pi ro-beb ze. sa sur ve lia ka nons sul mci re ga ne sazR v ra mi-ni mu mi anazRa u re bis pi ro ba, ro me lic bu neb ri via ar-se bul sa xel fa so ode no bas un da aRe ma te bo des.

sam sa xu ri dan ko leq ti u ri ga Ta vi suf le bis Se sa-xeb wevr sa xel m wi fo Ta ka no ne bis da ax lo e bis Ta o-ba ze 1998 wlis 20 iv li sis sab Wos 98/59/EC di req ti-vis Ta nax mad, sa xel m wi fom un da uz ru nvel yos, rom or su li, ax lad nam So bi a re bi da me Zu Zu ri da saq me-bu lis T vis Ra mis sa a Teb Si mu Sa o ba ar iyos sa val-de bu lo, rac Se iZ le ba dad gin des jan m r Te lo bis dac vis erov nu li kom pe ten tu ri or ga no e bis mi er

81

da gan xor ci el des dad ge ni li pro ce du re bis Se sa-ba mi sad sa me di ci no cno ba ze day r d no biT .e rov nu li ka non m deb lo bis an praq ti kis Ta nax mad, un da iq nes uz run vel yo fi li dRis sa a Te bis sa mu Sa o ze ga day-va na an dek re tu li Sve bu le bis ga xan g r Z li ve ba, Tu dRis sa mu Sa o ze ga day va na teq ni ku rad an sxva obi-eq tu ri mi ze ze bis ga mo ar aris go niv ru li sa fuZ v-le biT gam ya re bu li.(43)

aso ci re bis Se Tan x me bis XXX da nar Tis Sro mis sa-mar T lis na wil Si er Ter Ti val de bu le baa 98/59/EC di req ti vis sa qar T ve los ka non m deb lo ba Si in teg ri-re ba da im p le men ti re ba. sa bo loo Ses ru le bis va dad gan sazR v ru lia 5 we li (2019 w). ram de na dac Sro mi Ti ur Ti er To be bi ara mar to so ci a lu ri po li ti kis na-wi li a, ara med igi eko no mi ku ri po li ti kis gan vi Ta-re bis sa zo mic aris, aR niS nul di req ti va Si xaz gas mu-lia ko leq ti u ri gaT vi suf le bi sas da saq me bu le bis dac vis maq si ma lu ri Za lis x me vis mniS v ne lo ba, imav-d ro u lad - ba lan si re bu li eko no mi ku ri da so ci a-lu ri gan vi Ta re bis T vis sa Wi ro e be bis mxed ve lo ba Si mi Re ba. di req ti vis Ta nax mad, er Ti a ni baz ris gan vi-Ta re ba da mi si sa bo loo sa xiT Ca mo ya li be ba un da gan xor ci el des ise, rom ga um jo bes des dasaq me bul-Ta sacxov re be li da sa mu Sao pirobebi.(44)

43) COUNCIL DIRECTIVE 98/59/EC of 20 July 1998 on the approximation of the lawsoft he Member States relating to collective redundancies, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?qid=1465201380616&uri=CELEX-:01998L0059-20151009.

44) SromiTi uf le be bis dac va, ro gorc ev ro pu li in teg ra ci is po li-ti kis na wi li - gan vi Ta re bis per s peq ti ve bi aso ci re bis Se Tan x me bis, vi zis li be ra li za ci is sa moq me do geg mi sa da so ci a lu ri qar ti is far g leb Si.

82

mux li 19. da ma te bi Ti Ses ve ne ba me Zu Zu ri qa li saT vis.

1. da saq me buls, ro me lic me Zu Zu ri qa lia da kve bavs erT wlam de asa kis bavSvs, mi si moTxov nis sa fuZ vel ze eZ le va da ma te bi Ti Ses ve ne ba dRe Si ara nak leb 1 sa a Ti sa.

2. bav S vis kve bi saT vis Ses ve ne ba iT v le ba sa mu Sao dro Si da anazRa ur de ba.

da saq me bu li me Zu Zu ri qa lis T vis da we se bu li Se-Ra va Ti ga mom di na re obs bav S vis in te re se bi dan, msgav-si Ca na we ri ap ro bi re bu lia mci rew lo van Ta da qal Ta mi marT sa er Ta So ri so stan dar te biT da cul sa mar T-leb riv pa ke teb Si.

aR niS nu li nor mis pra ti ka Si gan xor ci e le bi sas aris Sem Tx ve ve bi, ro de sac dam saq me bel ma mos Txo-va ka no niT gaT va lis wi ne bu li faq tis ar se bo bis (erT wlam de asa kis bav S v is kve ba me Zu Zu ri qa lis mi er) dad-ge na sa me di ci no cno bis sa fuZ vel ze (pe di at ris mi er ga ce mu li cno ba an sxv.)

sa qar T ve los prof kav Si re bis kri ti kas im sa xu rebs is faq ti, rom ka non m deb lo ba ar are gu li rebs mig ran-ti da saq me bu le bis Sro miT uf le bebs, rac war mo ad-gens qar ti is me-19 mux lis (mig rant mu Sak Ta da ma Ti oja xe bis uf le ba dac va sa da dax ma re ba ze)

mux li 20. uq me dRe e bi

1. uq me dRe e bi a:

a) 1 da 2 ian va ri ­ axa li wlis sadRe sas wa u lo dRe e bi;

b) 7 ian va ri ­ uf li sa Cve ni sa ieso qris tes So bis dRe;

83

g) 19 ian va ri ­ naT lis Re ba ­ uf li sa Cve ni sa ieso qris­tes gacxa de bis dRe;

d) 3 mar ti ­ de dis dRe;

e) 8 mar ti ­ qal Ta sa er Ta So ri so dRe;

v) 9 ap ri li ­ sa qar T ve los sa xel m wi fo eb ri vi da mo u­ki deb lo bis aR d ge nis aq tis mi Re bis dRe, sa qar T ve los erov nu li er Ti a no bis, sa mo qa la qo Tan x mo bi sa da sam­Sob lo saT vis da Ru pul Ta mo go ne bis dRe;

z) sa aR d go mo dRe e bi ­ di di pa ras ke vi, di di Sa ba Ti, uf li sa Cve ni sa ieso qris tes brwyin va le aR d go mis dRe; mic va le bul Ta mox se ni e bis dRe ­ aR d go mis me o re dRe, or Sa ba Ti (Ta ri Re bi gar da ma va li a);

T) 9 ma i si ­ fa Siz m ze ga mar j ve bis dRe;

i) 12 ma i si ­ sa qar T ve los ek le si is, ro gorc sa mo ci­qu lo say d ris, da ma ar seb lis ­ wmin da an d ria mo ci qu lis xse ne bis dRe;

k) 26 ma i si ­ sa qar T ve los da mo u ki deb lo bis dRe;

l) 28 ag vis to ­ yov lad w min da RvTis m Sob lis mi Zi ne­bis dRe (ma ri a mo ba);

m) 14 oq tom be ri ­ mcxe To bis (sve ticxov lo bis, kvar­Tis dRe sas wa u lis) dRe;

n) 23 no em be ri ­ gi or go bis dRe.

2. da saq me bu li uf le ba mo si lia am ka no niT dad ge ni li uq me dRe e bis nac v lad mo iTxo vos sxva das ve ne bis dRe e­bi, rac un da ga ni sazR v ros Sro mi Ti xel Sek ru le biT.

3. am mux lis pir ve li pun q tiT gaT va lis wi ne bul uq me dRe eb Si da saq me bu lis mi er sa mu Sa os Ses ru le ba mi iC ne va

84

ze ga nak ve Tur sa mu Sa od da mi si anazRa u re bis pi ro be bi ga ni sazR v re ba am ka no nis me­17 mux lis me­4 da me­5 pun q­te biT dad ge ni li we siT. (12.06.2013. N729)

uq me dRe eb Si da saq me bu lis mi er sa mu Sa os Ses ru le-ba mi iC ne va ze ga nak ve Tur sa mu Sa os Ses ru le bad. ka no-ni pir da pir gan sazR v ravs ra iT v le ba uq me/ das ve ne bis dRe e bad. da saq me bul ma un da ico des imis Se sa xeb, rom im Sem Tx ve va Sic ki, Tu mas spe ci fi ku ri sa mu Sa o dan ga mom di na re mo u wevs uq me dRe eb Si mu Sa o ba - mis sa-nac v lod Se uZ lia mo iTxo vos sxva das ve ne bis dRe e bi.

Svebuleba

mux li 21. Sve bu le bis xan g r Z li vo ba

1. da saq me buls uf le ba aqvs, isar geb los anazRa u­re ba di Sve bu le biT ­ we li wad Si sul mci re 24 sa mu Sao dRiT. (12.06.2013. N729)

2. da saq me buls uf le ba aqvs, isar geb los anazRa u re­bis ga re Se Sve bu le biT ­ we li wad Si sul mci re 15 ka len­da ru li dRiT. (12.06.2013. N729)

3. Sro mi Ti xel Sek ru le biT Se iZ le ba ga ni sazR v ros am mux liT gaT va lis wi ne bu li sa gan gan s x va ve bu li va de­bi da pi ro be bi, rom le bic ar un da auare seb des da saq me­bu lis mdgo ma re o bas.

4. am ka no nis 37­e mux lis pir ve li pun q tis „a“, „v“­ „T“ da „o“ qve pun q te biT gaT va lis wi ne bu li ro me li me sa­fuZ v liT Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve ti sas dam saq­me be li val de bu lia da saq me buls aunazRa u ros ga mo u­ye ne be li Sve bu le ba Sro mi Ti ur Ti er To bis xan g r Z li­vo bis pro por ci u lad. (12.06.2013. N729)

85

Sve bu le ba aris da saq me bu lis ga nus x vi se be li uf-le ba, rom lis ga mo ye ne ba da saq me bu lis ne bis ga mov-le na zea da mo ki debuli, am uf le bis re a li ze ba swo-red da saq me bu li pi ris ne ba zea da mo ki debuli. xSi ri iyo Sem Tx ve ve bi, ro de sac da saq me buls ar mo uTxo-via Sve bu le ba da mom dev no wels ga nacxa da Sve bu le-bis ga mo u ye neb lo bis Se sa xeb pre ten zia, sa sa mar T lom dam saq me be lis bra le u lo ba ver da a das tu ra imis ga mo rom da saq me bul ma ver da am t ki ca faq tob ri vi ga re-mo e ba imis Se sa xeb, rom moTxov na Sve bu le bis uf le-bis ga mo ye ne bis Se sa xeb mi wo de bu li hqon da dam saq-meb lisTvis. sa qar T ve lo mo na wi lea kon ven ci i sa, ro-me lic aRi a rebs Sve bu le bis uf le bis ga mo ye ne bas da aval de bu lebs am kon ven ci is mo na wi le yve la mxa res uz run vel yos am uf le bis dacva. kon ven ci is Ta nax mad `ne bis mi e ri Se Tan x meba, ro me lic ga mo ricxavs yo vel-w li u ri fa si a ni Sve bu le bis uf le bas an ar iZ le va ase-Ti Sve bu le bis uf le bas, iT v le ba baTilad~(45), amave konvenciis Tanaxmad „yovelwliuri fasiani Svebulebis xangrZlivoba izrdeba muSaobis staJis xangrZlivobis Sesabamisad im pirobebis gaTvaliswinebiT, romlebic dawesebulia erovnuli kanonebiT an wesebiT~.(46) aRniSnuli Canaweris saTanado implementacia qveynis kanonmdeblobiT dRemde ar momxdara.

da saq me buls uf le ba aqvs isar geb los anazRa u re-ba di Sve bu le biT - we li wad Si sul mci re 24 sa mu Sao dRiT. ar se bob da da ma xin je bu li praq ti ka imas Tan da-

45) konvencia „yovelwliuri fasiani Svebulebis Sesaxeb“ ratificire-bulia saqarTvelos parlamentis 1995 wlis 22 Tebervlis dadge-nilebiT ZalaSia 1997 wlis 22 ivnisidan muxli 4.

46) iqve muxli 2.5.

86

kav Si re biT, rom Sve bu le bis va dis ga moT v lis dros sa mu Sao dRed Tvlid nen Sa baT dRes ma Si nac ki, ro-de sac mxa re Ta So ris ar se bu li Se Tan x me bi dan ga mom-di na re Sa ba Ti dRe iyo ara sa mu Sao dRe, Se sa ba mi sad sa mu Sao dro is xan g r Z livoba, rom lis gan mav lo ba Sic da saq me bu li as ru lebs sa mu Saos, ro me lic ar un da aRe ma te bo des kvi ra Si 40 sa aTs, ga da na wi le bu li iyo kvi ra Si xuT dRe ze, alo gi ku ri da ara sa mar T li a nia aseT Sem Tx ve va Si Sve bu le bis ga moT v la ise Ti we siT, ro ca ara sa mu Sao dRes Sve bu le bis ga moT v li sas mi iC-neven sa mu Sao dRed.

da saq me buls uf le ba aqvs, isar geb los anazRa u re-bis ga re Se Sve bu le biT - we li wad Si sul mci re 15 ka-len da ru li dRiT, aseT Sem Tx ve va Si da saq me bu li val-de bu lia 2 kvi riT ad re ga af r Txi los dam saq me be li Sve bu le bis aRe bis Se sa xeb, gar da im Sem Tx ve visa, ro-de sac gaf r Txi le ba Se uZ le be lia ga da u de be li sa me-di ci no an oja xu ri pi ro be bis ga mo. maq si ma lu ri va da anazRa u re bis ga re Se Sve bu le bis mi ce mis ka no niT gan-sazR v ru li ar aris, Tu vi xel m ZR va ne lebT „sajaro sam sa xu ris Se sa xeb “saqarTvelos ka no nis ana lo gi iT - mo sam sa xu res Se iZ le ba mi e ces Sve bu le ba anazRa u-re bis ga re Se ara ume tes 1 wli sa, ka non m deb lo biT dad ge ni li we siT“ (muxli 41.2), ka non Si gan xor ci e le-bu li cvli le be bis Se sa ba mi sad Sro mi Ti xel Sek ru le-bis ra mo de ni me sa fuZ v liT Sewy ve ti sas dam saq me be li val de bu lia da saq me buls aunazRa u ros ga mo u ye ne be-li Sve bu le ba Sro mi Ti ur Ti er To bis xan g r Z li vo bis pro por ci u lad (S.k. mux li 37.1.„a“, „v“-„T“ da „o“ qve-pun q te bi) aR niS nu li Ca na we ri mTli a nad Se e sa ba me ba kon ven ci is moTxov neb Tan, rom lis Ta nax ma dac, „piri,

87

ro me lic ga nTa vi suf le bu lia me war mis mi ze ziT, mag-ram vid re igi ga mo i ye neb da kuT v nil Sve bu le bas, Sve-bu le bis yo ve li dRi saT vis am kon ven ci is Se sa ba mi sad iRebs me - 3 mux liT gaT va lis wi ne bul jildos“(47).

Sve bu le bis moTxov nis uf le ba da saq me buls war mo-e So ba mu Sa o bis Ter T me ti Tvis Sem deg, Tum ca mxa re Ta Se Tan x me biT Sve bu le ba Se iZ le ba mi e ces da saq me buls ne bis mi er dros ro gorc er Ti a nad, ase ve na wil - na-wil. sa mu Sa os xa si a Ti dan ga mom di na re dam saq me be li uf le ba mo si lia da ad gi nos da saq me bul TaT vis wlis gan mav lo ba Si anazRa u re bad Sve bu le ba Ta mi ce mis ri-gi To ba.

ka no ni iT va lis wi nebs Sve bu le bis mom dev no wli-saT vis ga da ta nis Se saZ leb lo bas, ra dro sac un da ar se bob des ori pi ro ba, pir ve li - da saq me bu li un da iyos Ta nax ma da me o re - Tu da saq me bu li saT vis mim-di na re wels anazRa u re ba di Sve bu le bis mi ce mam Se-iZ le ba uar yo fi Tad imoq me dos sa mu Sa os nor ma lur mim di na re o ba ze. ase Ti Se saZ leb lo bis ga mo ye ne bas ka-no ni krZa lavs aras rul w lo van da saq me bul Tan mi mar-Te ba Si. ka no nis Ta nax mad da saq me bu lis saS ve bu le bo anazRa u re ba ga ni sazR v re ba Sve bu le bis wi na 3 Tvis sa Su a lo anazRa u re bi dan, Tu mu Sa o bis dawye bi dan an uka nas k ne li Sve bu le bis Sem deg na mu Se va ri dro 3 Tve-ze nak le bia - na mu Se va ri Tve e bis sa Su a lo anazRa u re-bi dan, xo lo yo vel T vi u ri fiq si re bu li anazRa u re-bis Sem Tx ve va Si - bo lo Tvis anazRa u re bis mi xed viT.

ka no nis si ax les war mo ad gens mZi me, mav ne an sa SiS pi ro be bi an sa mu Sa o ze mo mu Sa ve da saq me bu lis T vis da

47) iqve muxli 6.

88

ma te bi Ti anazRa u re ba di Sve bu le bis da we se ba, rom-lis ode no ba ga ni sazR v ra we li wad Si 10 ka len da ru li dRiT.

wli ur Sve bu le bas Tan da kav Si re biT di req ti va awe-sebs mi ni mum 4-kvi ri an anazRa u re bad pe ri ods. wli u-ri anazRa u re ba di Sve bu le ba ar Se iZ le ba Ca nac v l des kom pen sa ci iT an sxva fu la di Sem we o biT, gar da im Sem Tx ve vi sa, ro ca ad gi li aqvs Sro mi Ti ur Ti er To-be bis wyvetas.(48)

`sa ja ro sam sa xu ris Se sa xeb” ka no niT yo vel w li u ri anazRa u re ba di Sve bu le bis xan g r Z li vo baa 30 ka len-da ru li dRe. ase Ti Ca na we ri uz run vel yofs di req-ti viT dad ge ni li mi ni ma lu ri stan dar ti sad mi Se sa ba-mi so bas (a nu mo i cavs anazRu rebd 4 kvi ras ) . Ra mis sa-a Teb Si da saq me bu le bis T vis nor ma lu ri sa mu Sao dro ar un da aRe ma te bo des sa Su a lod 8 sa aTs yo vel 24 sa aT Si. Ra mis Sro ma, ro me lic da kav Si re bu lia mZi me da sa SiS pi ro beb Si mu Sa o bas Tan an mZi me fi zi kur da men ta lur saq mi a no bas Tan, ar un da aRe ma te bo des8 sa-aTs 24 sa a Tis pe ri od Si. ase Ti ti pis sa mu Sa o e bis sfe-ro e bi un da ga ni sazR v ros erov nu li ka non m deb lo biT an praq ti kiT an ko leq ti u ri xel Sek ru le be biT Ra mis Sro mis spe ci fi ku ri efeq te bis gaT va lis wi ne biT . Ra-mis sa a Teb Si da saq me bu le bi, ro mel Ta Sro ma da kav Si-re bu lia mZi me da sa SiS pi ro beb Tan, mZi me fi zi kur da men ta lur saq mi a no bas Tan, aR Wur vil ni ari an uf le-biT, hqon deT wvdo ma ufa so ga mok v le veb ze ro gorc

48) DIRECTIVE 2003/88/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 4 November 2003 concerning certain aspects of the or-ganisation of working time, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32003L0088&rid=1

89

da saq me bis win, ag reT ve, da saq me bis pe ri od Si re gu-la ru li in ter va le biT . Ra miT da saq me bu le bi, rom-leb sac ga uC n daT jan m r Te lo bis prob le me bi, rom le-bic ga mow ve u lia Ra miT Sro mis gan, un da iq nen ga day-va nil ni dRis sa a Te bis samuSaoze. (49)

mux li 22. Sve bu le bis mi ce mis we si.

1. da saq me buls Sve bu le bis moTxov nis uf le ba war­mo e So ba mu Sa o bis Ter T me ti Tvis Sem deg. da saq me buls mxa re Ta Se Tan x me biT Sve bu le ba Se iZ le ba mi e ces aR niS­nu li va dis gas v lam dec.

2. mu Sa o bis me o re wli dan da saq me buls mxa re Ta Se­Tan x me biT Sve bu le ba Se iZ le ba mi e ces sa mu Sao wlis ne­bis mi er dros.

3. mxa re Ta Se Tan x me biT Se iZ le ba Sve bu le bis na wil­ ­ na wil ga mo ye ne ba.

4. Sve bu le ba Si ar iT v le ba dro e bi Ti Sro mis uuna­ro bis pe ri o di, Sve bu le ba or su lo bis, mSo bi a ro bi sa da bav S vis mov lis ga mo, Sve bu le ba axal So bi lis Svi­lad ay va nis ga mo da da ma te bi Ti Sve bu le ba bav S vis mov­lis ga mo.

5. Tu Sro mi Ti xel Sek ru le biT sxva ram ara ris gaT­va lis wi ne bu li, dam saq me be li uf le ba mo si lia da ad gi­nos da saq me bul TaT vis wlis gan mav lo ba Si anazRa u re­bad Sve bu le ba Ta mi ce mis ri gi To ba.

49) SromiTi uflebebis dacva, rogorc evropuli integraciis poli-tikis nawili - ganviTarebis perspeqtivebi asocirebis SeTanxmebis, vizisliberalizaciis samoqmedo gegmisa da socialuri qartiis farglebSi.

90

Sve bu le ba aris uf le ba da ara ka no niT gan sazR-v ru li upi ro ba auci leb lo ba. da saq me bu lis ne ba zea da mo ki de bu li ga mo i ye nebs Tu ara am uf le bas. ka no-ni ar gan sazR v ravs uf le bis ga mo ye ne bis ga mo xat vis for mas, Tum ca da saq me bu lis T vis um jo be sia Tu da-fiq sir de ba we ri lo bi Ti for miT am uf le bis ga mo ye-ne bis sur vi li, wi na aR m deg Sem Tx ve va Si rTu li iq ne-ba mtki ce ba imis Se sa xeb, Tu vi si bra le u lo biT ver mo xer x da am uf le bis re a li ze ba. praq ti ka Si xSi ria Sem Tx ve ve bi, ro de sac dam saq me be li ar adas tu rebs Sve bu le bis moTxov nis we ri lo bi Ti for miT Ca ba re bis faqts, aseT Sem Tx ve va Si da saq me buls Se uZ lia fos tis meS ve o biT ga ug zav nos da saq me buls moTxov na.

da saq me buls aR niS nu lis moTxov nis uf le ba war mo-e So ba mu Sa o bis Ter T me ti Tvis Sem deg Tum ca mxa re Ta Se Tan x me biT Sve bu le ba Se iZ le ba mi e ces da saq me buls pir ve li ve wel sac da Sem deg pe ri od Sic aR niS nu li va-dis gas v lam dec ro gorc na wil - na wil, ase ve er Ti a nad.

ka no ni iT va lis wi nebs Sve bu le ba Ta mi ce mis ri gi To-bis Se saZ leb lo bas, mi si ga mo ye ne ba praq ti ka Si xde ba spe ci fi kur sa mu Sao ad gi leb Si an im sa war mo eb Si sa dac sa Wi roa ba lan sis dac va. mo ce mul Sem Tx ve va Si dam saq-me be li a uf le ba mo si li da ad gi nos da saq me bul TaT vis w lis gan mav lo ba Si S ve bu le bis mi ce mis gan ri gi.

im Sem Tx ve va Si, ro de sac Sro mi Ti aq ti vo ba ar grZel de ba er Ti we li, Sve bu le ba ze uf le ba war mo i-So ba pro por ci u li da prog re su li sa fuZ v liT, re-a lu rad na mu Se va ri dro is mi xed viT. am g va rad, es uf le ba so ci a lu ri uf le ba a, rom lis gver dis av la Se uZ le be lia da rom lis im p le men ta ci ac kom pe ten tu-

91

ri erov nu li or ga no e bis mi er un da mox des mxo lod 93/104/EC di req ti viT dad ge nil far g leb Si. „yve la mo mu Sa ves aqvs mu Sa o bis maq si ma lu ri xan g r Z li vo bis far g le bis dad ge nis, dRi u ri, kvi re u li Ses ve ne bi sa da wli u ri anazRa u re ba di Sve bu le bis ufleba“(50)

„samuSao drois organizebis garkveuli aspeqtebis Sesaxeb“ direqtiva (51) gansazRvravs Tu ra igulisxmeba

50) Ticiano Benctu C-173/99 saqmis Sesaxeb moxsenba qartiis 31 muxlTan dakavSirebiT.

51) 2003 wlis 3 no em b ris ev ro par la men ti sa da sab Wos 2003/88/EC di-req ti va sa mu Sao dro is or ga ni ze bis gar k ve u li as peq te bis Se sa xeb. „a so ci re bis Se Tan x me bis XXX da nar Ti Sro mis sa mar T lis na wil Si mo i cavs 2003/88 di req ti vas da mi si Ses ru le bis va dad gan sazR v ru-lia 6 we li (2020 w). di req ti vis Ta nax mad, sa mu Sao droa ne bis mi e ri pe ri o di, rom lis gan mav lo ba Si da saq me bu li mu Sa obs dam saq meb lis mi Ti Te biT da as ru lebs Ta vis val de bu le bebs erov nu li ka no ne-bis an / da praq ti kis Se sa ba mi sad. das ve ne ba niS navs ne bis mi er pe ri-ods, ro me lic ar war mo ad gens sa mu Sao dros. Ra mis sa a Te bi niS navs pe ri ods ara um ci res 7 sa a Ti sa, ro me lic yve la Sem Tx ve va Si un da mo i cav des dros Su a Ra mi dan di lis 5 sa a Tam de. Ra miT da saq me bu­li niS navs a) er Ti mxriv, ne bis mi er pirs, ro me lic Ra mis sa a Teb Si mu Sa obs, sul mci re, 3 sa a Tis gan mav lo ba Si mi si yo vel dRi u ri sa-mu Sao dro is gaT va lis wi ne biT; b) me o re mxriv, ne bis mi er pirs, ro-me lic mu Sa obs Ra mis sa a Teb Si mi si wli u ri sa mu Sao dro is gan sazR-v ru li pro por ci u lo biT, ro gor mid go ma sac air Cevs sa xel m wi fo _ a) erov nu li ka non m deb lo biT, sa war mos mxa re Ta kon sul ta ci eb ze day r d no biT an b) ko leq ti u ri xel Se kru le beb ze an iseT Se Tan x me-beb ze day r d no biT, ro me lic da de bu lia sa war mos or mxa res So ris erov nul an re gi o na lur do ne eb ze. cvla Si mu Sa o ba niS navs cvleb Si mu Sa o bis or ga ni ze bis ne bis mi er me Tods, ro de sac da saq me bu le bi cvli an er T ma neTs er T sa da ima ve sa mu Sao ad gi las gan sazR v ru li gra fi kis mi xed viT. es gu lis x mobs mco cav gra fiks, ro me lic Se-iZ le ba iyo gan g r Zo ba di an wyve ta di da, ro me lic iT va lis wi nebs da saq me bul Ta sa Wi ro e bebs dRis an kvi ris mo ce mul pe ri od Si sxva-das x va dros mu Sa o bis T vis. mo bi lu ri mu Sa niS navs ne bis mi er pirs, ro me lic da saq me bu lia sa war mos mi er ro gorc sam g zav ro/ saf re ni per so na lis wev ri, ro me lic moq me debs mgzav r Ta ga day va nis an bar-

92

samuSao drois, Ramis saaTebis, dasvenebis, mobiluri muSaobis da adekvatur dasvenebis qveS.

mux li 23. anazRa u re bis ga re Se Sve bu le bis aRe bi sas dam saq meb lis wi nas war gaf r Txi le bis val de bu le ba.

anazRa u re bis ga re Se Sve bu le bis aRe bi sas da saq me bu­li val de bu lia 2 kvi riT ad re ga af r Txi los dam saq me­be li Sve bu le bis aRe bis Se sa xeb, gar da im Sem Tx ve vi sa,

gis ga da zid vis sax me le To, sa ha e ro da Si dawy le bis mom sa xu re bis sfe ro Si. adek va tu ri das ve ne ba niS navs da saq me bul Ta re gu la ru li das ve ne bis pe ri ods, rom lis xan g r Z li vo ba asa xu lia dro is mo nak ve-Teb Si da ro me lic aris sak ma ri sad xan g r Z li vi da uw ve ti, rac gan-pi ro be bu lia daR li lo bis an ara re gu li re bu li sa mu Sao gra fi kis Se de gad, imis T vis rom ar mox des arc da saq me bu lis da arc sxva Ta da zi a ne ba da jan m r Te lo bis Ser ye va arc mok le da arc grZel va di-an per s peq ti va Si. das ve ne ba da Ses ve ne ba: di req ti vis Ta nax mad, da-saq me bu lis T vis yo vel dRi u ri das ve ne bis xan g r Z li vo ba gan sazR v-ru lia mi ni mum uwy ve ti 11 sa a Tis ode no biT 24-sa a Ti an pe ri od Si. sa dac sa mu Sao dRis xan g r Z li vo ba aRe ma te ba 6 sa aTs, da saq me buls un da mi e ces Ses ve ne bis dro. kvi ris gan mav lo ba Si, anu 7-dRi an pe-ri od Si, da saq me bu li aR Wur vi lia uf le biT, hqon des mi ni mum uwy ve-ti 24-sa a Ti a ni das ve ne ba, ra sac ema te ba 11-sa a Ti a ni yo vel dRi u ri das ve ne ba. di req ti vis gan gan s x va ve biT, sa qar T ve los Sro mis ko deq-s ma sa mu Sao dRe ebs So ris das ve ne bis xan g r Z li vo bis mi ni mu mad gan-sazR v ra 12 sa a Ti, ri Tac dad gin da da saq me bu lis dac vis uke Te si stan dar ti, Tumc sa mu Sao dros Tan da kav Si re bu li sxva de ta le bi ko deq s Si ar fi gu ri rebs. mag.: kvi ris gan mav lo ba Si mi ni mum uwy ve-ti 24-sa a Ti a ni das ve ne bis Ta o ba ze. Sro mis ko deq sis gan gan s x va ve-biT, `sa ja ro sam sa xu ris Se sa xeb” ka no nis me-40 mux lis me-2 pun q tis Ta nax mad, `mo sam sa xu re mu Sa obs 5-dRi a ni sa mu Sao kvi riT, sa mu Sao dro is xan g r Z li vo ba ar un da aRe ma te bo des 40 sa aTs kvi ra Si”. am Ca na we riT na Te li a, rom kvi ris gan mav lo ba Si da saq me bu li sar geb-lobs uwy ve ti 48 sa a Ti a ni Ses ve ne biT. samuSao dro: da saq me bul-Ta jan m r Te lo bi sa da usaf r Txo e bis dac vis miz niT, di req ti viT gan sazR v ru lia kvi ris gan mav lo ba Si sa mu Sao dro is xan g r Z li vo ba. Svid dRi an pe ri od Si sa Su a lod sa mu Sao dro ze ga nak ve Tu ris CaT v-liT ar un da aRe ma te bo des 48 sa aTs“.

93

ro de sac gaf r Txi le ba Se uZ le be li a ga da u de be li sa me­di ci no a n o ja xu ri pi ro be bis ga mo.

anazRa u re bis ga re Se Sve bu le ba Si da saq me bu lis gas v lis uf le bis ga mo ye ne bis wi na pi ro baa dam saq meb-lis mi ni mum 2 kvi riT ad re in for mi re ba, aR niS nu li va da dam saq me bels sWir de ba wi nas wa ri zo me bis mi sa Re-bad, ra Ta ar mox des sa mu Sa os Ses ru le bis Se fer xe ba (mox des sa mu Sa os Se Tav se ba sxva da saq me bul ze an sxv.) ka no ni iT va lis wi nebs iseT Sem Tx ve vas, ro de sac wi nas-wa ri gaf r Txi le ba Se uZ le be lia oja xu ri pi ro be bis an sa me di ci no ga da u de be li mdgo ma re o bis ga mo.

anazRa u re bis ga re Se Sve bu le bis maq si ma lu ri va da, gan sax va ve biT „sa ja ro sam sa xu ris Se sa xeb ka no ni“ - s-gan, Sro mis ko deq siT gan sazR v ru li ar aris, sa va ra-u dod go niv rul va dad mi iC ne va maq si mum er Ti we li.

muxli 24. Svebulebis moTxovnis uflebis warmoSoba.

1. Svebulebis moTxovnis uflebis warmoSobis gamo saTvlel vadaSi iTvleba dasaqmebulis mier faqtobrivad namuSevari, agreTve damsaqmeblis braliT gamowveuli iZulebiTi mocdenis dro.

2. Svebulebis moTxovnis uflebis warmoSobis gamo saTvlel vadaSi ar iTvleba dasaqmebulis mier samuSaos arasapatio mizeziT gacdenis an 7 samuSao dReze meti xniT anazRaurebis gareSe SvebulebaSi yofnis dro.

da saq me bu lis mi er sa mu Sa os ara sa pa tio mi ze ziT gac de na Sve bu le bis moTxov nis uf le bis war mo So bis ga mo saT v lel va da Si ar iT v le ba, Tum ca ka no ni pir-

94

da pir ar gan sazR v ravs ara sa pa tio mi ze ziT gac de nis-T vis da saq me bu lis pa su xis m geb lo bis zo me bi Sve bu le-bis ga ce mi sas ram de nad iq ne ba gaT va lis wi ne bu li. ro-gorc vi ciT Sve bu le bis uf le ba war mo i So ba sa mu Sa os Ses ru le bi dan me Ter T me te Tves . S ve bu le bis moTxov-nis uf le bis war mo So bis ga mo saT v lel va da Si ase ve ar iT v le ba sa mu Sa os Svid dRe ze me ti xniT anazRa u-re bis ga re Se Sve bu le ba Si yof nis dro, ro gorc vi ciT anazRa u re bis ga re Se Sve bu le bis moTxov nis uf le baa 15 dRe. Sve bu le bis moTxov nis uf le bis war mo So bis ga mo saT v lel va da Si iT v le ba da saq me bu lis mi er faq-tob ri vad na mu Se va ri, ag reT ve dam saq meb lis bra liT ga mow ve u li iZu le bi Ti moc de nis dro.

war mo gid genT sa qar T ve los uze na e si sa sa mar T los er T g va ro van praq ti kas. :Sro mis sa er Ta So ri so or ga-ni za ci is 1936 wlis #52-e kon ven ci is _ ̀ yo vel w li u ri anazRa u re ba di Sve bu le bis Se sa xeb~ (ra ti fi ci re bu-lia sa qar T ve los mi er 1993w.) me-6 mux lis Ta nax mad, pi ri, ro me lic ga Ta vi suf le bu lia me war mis mi ze ziT, mag ram, vid re igi ga mo i ye neb da kuT v nil Sve bu le bas, Sve bu le bis yo ve li dRi saT vis, am kon ven ci is Se sa ba-mi sad, iRebs kom pen sa ci as. ̀ gan sa xil ve li nor miT gaT-va lis wi ne bu li pi ro be bis ar se bo bi sas da saq me buls Se uZ lia mo iTxo vos im wels ga mo u ye ne be li saS ve bu-le bo kom pen sa ci a, rad gan dam saq meb lis ini ci a ti viT Sro mis ur Ti er To bis Sewy ve tiT ar Se iZ le ba da saq-me buls wa er T vas Sve bu le bis uf le ba, ro mel sac igi sa va ra u dod gamoiyenebda~.(52)

52) ganCineba #as-122-114-2015 23 marti, 2015 w., q. Tbilisi saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palata.

95

muxli 25. anazRaurebadi Svebulebis gadatanis gamo naklisi SemTxvevebi.

1. Tu da saq me bu li saT vis mim di na re wels anazRa­u re ba di Sve bu le bis mi ce mam Se iZ le ba uar yo fi Tad imoq me dos sa mu Sa os nor ma lur mim di na re o ba ze, da­saq me bu lis Tan x mo biT da saS ve bia Sve bu le bis ga da ta­na mom dev no wli saT vis. ak r Za lu lia aras rul w lov nis anazRa u re ba di Sve bu le bis ga da ta na mom dev no wli saT­vis.

2. akrZalulia anazRaurebadi Svebulebis gadatana zedized 2 wlis ganmavlobaSi.

ka no ni iT va lis wi nebs anazRa u re ba di Sve bu le bis ga mo ye ne bis SezRud vis Se saZ leb lo bas im Sem Tx ve-va Si, Tu da saq me bu li saT vis mim di na re wels anazRa-u re ba di Sve bu le bis mi ce mam Se iZ le ba uar yo fi Tad imoq me dos sa mu Sa os nor ma lur mim di na re o ba ze, aseT Sem Tx ve va Si sa sur ve lia da saq me buls hqon des ad mi-nis t ra ci is mxri dan we ri lo bi Ti uari Sve bu le bis ga-mo ye ne bas Tan da kav Si re biT an sul mci re we ri lo bi Ti mi mar T va Sve bu le bis ga mo ye ne bas Tan da kav Si re biT, raTa SeZ los faq tob ri vi ga re mo e be bis dad ge na ad mi-nis t ra ci is mi ze ziT Sve bu le bis ga mo ye ne ba ze uaris Tqmis Se sa xeb. wi na aR m deg Sem Tx ve va Si da saq me bul ze ar imoq me debs am mux lis me o re na wi li, rom li Tac „ak r Za lu lia anazRa u re ba di Sve bu le bis ga da ta na ze-di zed 2 wlis gan mav lo ba Si“

arasrulwlovnis mimarT anazRaurebadi Svebulebis gadatanis uflebas kanoni krZalavs.

96

muxli 26. saSvebulebo anazRaureba.

da saq me bu lis saS ve bu le bo anazRa u re ba ga ni sazR v­re ba Sve bu le bis wi na 3 Tvis sa Su a lo anazRa u re bi dan, Tu mu Sa o bis dawye bi dan an uka nas k ne li Sve bu le bis Sem deg na mu Se va ri dro 3 Tve ze nak le bia ­ na mu Se va ri Tve e bis sa Su a lo anazRa u re bi dan, xo lo yo vel T vi u­ri fiq si re bu li anazRa u re bis Sem Tx ve va Si ­ bo lo Tvis anazRa u re bis mi xed viT.

saS ve bu le bo anazRa u re bis gan sazR v ri sas ka non m de-be li iT va lis wi nebs Sem Tx ve vebs, ro de sac cva le ba dia sa xel fa so anazRa u re bis pi ro be bi da sxv. Se sa ba mi sad saS ve bu le bo anazRa u re bis ga ce mi sas an ga riS ge ba xde-ba Sve bu le bis wi na 3 Tvis sa Su a lo anazRa u re bi dan, Tu mu Sa o bis dawye bi dan an uka nas k ne li Sve bu le bis Sem deg na mu Se va ri dro 3 Tve ze nak le bia - na mu Se va-ri Tve e bis sa Su a lo anazRa u re bi dan, xo lo yo vel T-vi u ri fiq si re bu li anazRa u re bis Sem Tx ve va Si - bo lo Tvis anazRa u re bis mi xed viT. msgav si re gu la ci iT ka-non m de be li cdi lobs sa Su a lo anazRa u re bis ga mo an-ga ri Se bas da saS ve bu le bo Tan xis sa xiT da fiq si re bas.

muxli 261. damatebiTi Svebuleba mZime, mavne an saSiS pirobebian samuSaoze momuSave dasaqmebulisaTvis (12.06.2013. N729)

mZi me, mav ne an sa SiS pi ro be bi an sa mu Sa o ze mo mu Sa ve da saq me buls eZ le va da ma te bi Ti anazRa u re ba di Sve bu­le ba ­ we li wad Si 10 ka len da ru li dRe.

sa ka non m deb lo si ax lea da saq me bul Ta sa si ke Tod anazRa u re ba di Sve bu le bis da ma te biT mi ce mis we si,

97

ro me lic da saq me buls mZi me, mav ne an sa SiS pi ro be bi an sa mu Sa o ze mo mu Sa ve da saq me bul s eZ le va da ma te bi-Ti we li wad Si 10 ka len da ru li dRis ode no biT.

Svebuleba orsulobis, mSobiarobisa da bavSvis movlis gamo, Svebuleba axalSobilis Svilad ayvanis gamo da damatebiTi Svebuleba

bavSvis movlis gamo

mux li 27. Sve bu le ba or su lo bis, mSo bi a ro bi sa da bav S vis mov lis ga mo

1. da saq me buls Ta vi si moTxov nis sa fuZ vel ze eZ le va or su lo bis, mSo bi a ro bi sa da bav S vis mov lis ga mo Sve­bu le ba 730 ka len da ru li dRis ode no biT. (27.09.2013. N1393 amoq med des 2014 wlis 1 ian v ri dan)

2. or su lo bis, mSo bi a ro bi sa da bav S vis mov lis ga mo Sve bu le bi dan anazRa u re ba dia 183 ka len da ru li dRe, xo lo mSo bi a ro bis gar Tu le bis an tyu pis So bis Sem Tx­ve va Si ­ 200 ka len da ru li dRe. (27.09.2013. N1393 amoq­med des 2014 wlis 1 ian v ri dan)

3. am mux lis me­2 pun q tiT gaT va lis wi ne bu li Sve bu­le ba da saq me buls Ta vi si Se xe du le bi sa mebr Se uZ lia ga da a na wi los or su lo bi sa da mSo bi a ro bis Sem d gom pe­ri o deb ze.

mSo bi a ro bi sa da bav S vis mov lis T vis gan kuT v ni li Sve bu le bis xan g r Z li vo ba da anazRa u re ba ev ro pis ra mo de ni me qvey nis ma ga liT ze Sem deg na i rad ga mo i-yu re ba:

98

cxrili # 1.(53)

# evropis qveynebi

mSobiarobisa da bavSvis movlisTvis gankuTvnili anazRaurebadi Svebulebis xangrZlivoba

tyupebis an naadrevi mSobiarobis gamo

1 germania 14 kvira (8 kvira mSobiarobis Semdeg)

es xangrZlivoba izrdeba 12 kviramde.

2 italia 20 kvira (minimum 4 kvira mSobiarobamde)

es xangrZlivoba izrdeba 12 kviramde.

3 espaneTi 16 kvira (savaldebuloa 6 kvira)

emateba 2 kvira TiToeul tyup bavSvze,

4 norvegia 9 kvira +54 kvira mSoblisTvis

5 SvedeTi 69 kvira (480 dRe) (aqeden 60 dRe dedis xolo 60 dRe mamis kvotaa,danarCeni 360 dRe SesaZlebelia ganawildes maTi Sexedulebisamebr.

6 dania 18 kvira dedisTvis(53) damatebiT 32 kvira mSoblebisTvis(sul 50 kvira)

7 fineTi 105 samuSao dRe 151 dRiT

8 saberZneTi 17 kviras (8 kvira mSobiarobamde da 9 kvira mSobiarobis Semdeg)

SeRavaTi gansazRruli ar aris.

moq me di ka no niT or su lo bis, mSo bi a ro bi sa da bav-S vis mov lis, ase ve axal So bi lis Svi lad ay va nis ga mo Sve bu le be bi anazRa ur de ba sa qar T ve los sa xel m wi fo bi u je ti dan, Tum ca es ar ga mo ricxavs mox des da ma-

53) 1 kalendaruli kvira Seadgens 6 samuSao dRes.

99

te biT anazRa u re ba da saq me bul ze Tu es gaT va lis wi-ne bu lia ko leq ti ur xel Sek ru le ba Si an Ta vad mxa re-e bi Se Tan x m d nen mis ode no ba ze sa mu Sa os xa si a Ti dan, anazRa u re bis ode no bi dan an / da da saq me bu lis ma xa si-a Teb le bi dan ga mom di na re. ase Ti sa xis Sve bu le ba da-saq me bu lis moTxov nis sa fuZ vel ze ga i ce ma Sem de gi we siT da ode no biT:

Sve bu le ba or su lo bis, mSo bi a ro bi sa da bav S vis mov lis ga mo - 730 ka len da ru li dRis ode no biT:

a) anazRa u re ba dia 183 ka len da ru li dRe.

b) xo lo mSo bi a ro bis gar Tu le bis an tyu pis So bis Sem Tx ve va Si - 200 ka len da ru li dRe.

aR sa niS na vi a, rom ev ro pu li sa sa mar T los praq ti ka, mka fi od da cal sa xad gan sazR v ravs “qa li sad mi ara sa-Ta na do mopy ro ba or su lo bas Tan an mSo bi a ro bas Tan, ag reT ve bav S vis mov las Tan da kav Si re biT, qmnis pir-da pir dis k ri mi na ci as sqesis niSniT”.(54)

muxli 28. Svebuleba axalSobilis Svilad ayvanis gamo (27.09.2013. N1393 amoqmeddes 2014 wlis 1 ianvridan) dasaqmebuls, romelmac iSvila erTwlamde asakis bavSvi, Tavisi moTxovnis safuZvelze eZleva axalSobilis Svilad ayvanis gamo Svebuleba bavSvis dabadebidan 550 kalendaruli dRis odenobiT. am Svebulebidan anazRaurebadia 90 kalendaruli dRe.

ka non Si Se ta ni li cvli le be bis Sem d gom ga i zar da va de bi axal So bi li -erT wlam de asa kis bav S vis Svi lad

54) ix. 200654/EC direqtivis preambula 23-e punqti.

100

ay va nis ga mo Sve bu le bi sa da mi si va da bav S vis da ba de-bi dan 550 ka len da ru li dRis ode no biT ga ni sazR v ra, sa i da nac anazRa u re ba dia 90 ka len da ru li dRe.

mux li 29. or su lo bis, mSo bi a ro bi sa da bav S vis mov­lis ga mo Sve bu le bi sa da axal So bi lis Svi lad ay va nis ga mo Sve bu le bis anazRa u re ba (27.09.2013. N1393 amoq­med des 2014 wlis 1 ian v ri dan)

or su lo bis, mSo bi a ro bi sa da bav S vis mov lis ga moS­ve bu le ba da axal So bi lis Svi lad ay va nis ga mo Sve bu­le ba anazRa ur de ba saqar T ve los sa xel m wi fo bi u je­ti dan, sa qar T ve los ka non m deb lo biT dad ge ni li we­siT. or su lo bis, mSo bi a ro bi sa da bav S vis mov lis ga mo anazRa u re ba di Sve bu le bis, ag reT ve axal So bi lis Svi­lad ay va nis ga mo anazRa u re ba di Sve bu le bis pe ri od ze ga sa ce mi fu la di dax ma re bis ode no baa ara u me tes 1000 la ri sa. dam saq me be li da da saq me bu li Se iZ le ba Se Tan x­m d nen da ma te biT anazRa u re ba ze.

sa qar T ve los sa xel m wi fo bi u je ti da n a nazRa ur de-ba or su lo bis, mSo bi a ro bi sa da bav S vis mov lis ga mo S ve bu le ba da a xal So bi lis S vi la d ay va nis ga mo S ve-bu le ba, ro me lic xSir Sem Tx ve va Si ara a deq va tu ria da saq me bu lis xel fas Tan mi mar Te ba Si. da saq me buli, rom lis sa xel fa so ode no ba aTa si la ria an me ti - eq v si Tvis man Zil ze un da dak ma yo fil des mxo lod aTa si la riT. dam saq me bels ara na i ri val de bu le ba ar ga aC nia Se uv sos da saq me buls Tun dac na wi lob riv anazRa u re ba. msgav si ga re mo e be bis dad go mi sas ki dev er Txel Cnde ba efeq tu ri so ci a lu ri di a lo gis Se uq-ce va di pro ce sis ar se bo ba, ri si Se de gic ko leq ti u ri

101

xel Sek ru le bis ga for me ba a, igi aZ levs mxa re ebs Se-saZ leb lo bas da a re gu li ros msgav si ur Ti er To be bi.

da saq me bul Ta war mo mad gen le bis - sa qar T ve los pro fe si u li kav Si re bis ga er Ti a ne bis po zi cia vfiq-robT sa yu radRe boa aR niS nul sa kiTx Tan da kav Si re-biT „ko deq siT ar aris uz run vel yo fi li da o ja xe bul da saq me bul Ta mi er Ta na ba ri Se saZ leb lo be bi Ta da Ta na ba ri mopy ro biT sar geb lo bis uf le bis efeq tu ri gan xor ci e le bis me qa niz me bi, rac war mo ad gens qar ti-is 27-e (da o ja xe bul mu Sak Ta mi er Ta na ba ri Se saZ leb-lo be bi Ta da Ta na ba ri mopy ro biT sar geb lis uf le ba) mux lis sa val de bu lo moTxov nas. ker Zod, ar aris uz-run vel yo fi li ase Ti ka te go ri is da saq me bul Ta in-te re se bis gaT va lis wi ne ba da saq me bi sa da so ci a lu ri uz run vel yo fis pi ro be bis gan sazR v ris pro ces Si“

1992 wlis 19 oq tom b ris sab Wos 92/85/EEC di req-ti va, ro me lic exe ba or sul, axal nam So bi a rev da me-Zu Zur mu Sak TaT vis Sro mis usaf r Txo pi ro be bi sa da jan m r Te lo bis ga um jo be se bis xel Sewyo bis miz niT zo me bis Se mo Re bas, aso ci re bis Se Tan x me biT, 92/85 di req ti vis sa qar T ve los ka non m deb lo ba Si in teg ri-re bi sa da aR s ru le bis T vis gan sazR v ru lia 4-wli a ni va da (2018 w.).(55) direqtiva, qalis specifikuri mdgo-ma re o bis gaT va lis wi ne biT, er T ma ne Tis gan mij navs sam

55) COUNCIL DIRECTIVE 92/85/EEC of 19 October 1992 on the introduction of measures to encourage improvements in the safety and health at work of pregnant workers and workers who have recently given birth or are breastfeeding (tenth individual Directive within the meaning of Article 16 (1) of Directive 89/391/ EEC), http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:01992L0085-0140325&rid=1 Setaniliacvlilebebi 2007 wlis 20 ivnisis 2007/30 direqtiviT da 2014 wlis 27 Tebervlis 2014/27 direqtiviT.

102

sta di as da am sa fuZ v liT gan mar tavs sa mi ka te go ri is da saq me buls: or su li (preg nant worker), ax lad nam So bi a-re bi (wor ker who has recently given birth), me Zu Zu ri (wor ker who is breastfeeding)

or su lo bis, mSo bi a ro bi sa da bav S vis mov lis pe ri od-Si da saq me bu li qa lis da sa ca vad mi Re bu li zo me bi war-mo ad gens Sro miT pi ro beb Si Ta nas wo ro bis uz run vel yo-fis iaraRs da ar ar R vevs Ta nas wo ro bis prin cips.

muxli 30. damatebiTi Svebuleba bavSvis movlis gamo.

1. dasaqmebuls Tavisive TxovniT, uwyvetad an nawil­nawil, magram aranakleb weliwadSi 2 kvirisa, eZleva anazRaurebis gareSe Svebuleba bavSvis movlis gamo ­ 12 kviris odenobiT, sanam bavSvs Seusruldeba 5 weli.

2. bavSvis movlis gamo damatebiTi Svebuleba SeiZleba mieces nebismier pirs, romelic faqtobrivad uvlis bavSvs.

anazRa u re bis ga re Se Sve bu le ba mi e ces Ta vi si ve Txov niT ne bis mi er da saq me bul pirs, ro me lic faq-tob ri vad uv lis bavSvs 12 kvi ris ode no biT mag ra m a ra nak leb we li wad Si 2 kvi ri sa ma nam , sa nam bavSvs Se-us rul de ba 5 we li. vi na i dan aR niS nu li sa xis Sve bu-le ba ara a nazRa u re ba di a. mi si ga mo ye ne ba arc ise re-le van tu ria Sro mi Ti ur Ti er To bi sas, Tum ca igi da-saq me bu lis upi ro bo zo ga di uf le ba a.

103

Sromis anazRaureba

mux li 31. Sro mis anazRa u re bis for ma da ode no ba, ga ce mis dro da ad gi li

1. Sro mis anazRa u re bis for ma da ode no ba ga ni sazR­v re ba Sro mi Ti xel Sek ru le biT. am mux lis nor me bi ga­mo i ye ne ba mxo lod im Sem Tx ve va Si, Tu Sro mi Ti xel Sek­ru le biT sxva ram ar aris gaT va lis wi ne bu li.

2. Sro mis anazRa u re ba ga i ce ma Tve Si er Txel. (12.06.2013. N729)

3. dam saq me be li val de bu lia ne bis mi e ri anazRa u re­bis Tu an ga riS s wo re bis da yov ne bis yo ve li dRi saT­vis ga da u xa dos da saq me buls da yov ne bu li Tan xis 0.07 pro cen ti.

anazRa u re ba, ro gorc so ci a lu ri fun q cia aris Sro mis sa mar T lis er T -er Ti mniS v ne lo va ni in s ti-tu ti, igi mo qa la qe Ta So ris TviT m yo fa di, Ta nas wo-ro bi sa da Ta na ba ri Rir se bis miR we vis fun da men tur sa Su a le bas war mo ad gens, ro me lic ga ni xi le ba da saq-me bu lis ke Til dRe o bis, dax ma re bi sa da win s v lis sa-Su a le bad.

dRe van de li ka non m deb lo biT mi ni ma lu ri xel fa-si 20 la ris ode no bi Taa gansazRvruli. (56) 1927 wlis Sro mis me-19 dek la ra ci is pir ve li pun q ti gan sazR-v ravs, rom anazRa u re ba un da iyos mu Sa ki sa da mis kma yo fa ze myo fi pi re bis moTxov ni le bis Se sa ba mi si,

56) saqarTvelos prezidentis brZanebuleba N 351, 1999 wlis 4 ivnisi „minimaluri xelfasis odenobis Sesaxeb“ 1. minimaluri xelfasi 20 laris odenobiT.

104

anazRa u re ba un da iyos adeq va tu ri, pro por ci u li da Ta na zo mi e ri.

anazRa u re bis gan sazR v ra un da mox des obi eq tu rad da ara mxa ris ne bis sa fuZ vel ze. anazRa u re ba un da iyos Ses ru le bu li sa mu Sa os mo cu lo bi sa da am sa-mu Sa os Ses ru le bis T vis da xar ju li dro is pro por-ci u li. anazRa u re bis ga dax dis val de bu le ba dam saq-meb lis Zi ri Ta di val de bu le ba a, igi da kav Si re bu lia sa mu Sa os Ses ru le bis val de bu le bas Tan da war mo ad-gens ek vi va len tur, ur Ti er T Tan m x vedr val de bu le-bis Ses ru le bis sfe ros.

Sro mis anazRa u re bis for mis da ode no bis gan sazR-v ras ka no ni mi an dobs mxa re ebs, Tum ca Sro mis anazRa-u re bis ga ce mis val de bu le bas ka no ni gan sazR v ravs Tve Si mxo lod er Txel. dam saq me bels vfiq rob un da hqon des Se saZ leb lo ba sa ku Ta ri Tan xa da saq me bels mis ces Tve Si er Txel an ram den je rac mxa re e bi mi-iC nevs sa Wi rod, ise, rom ar da ir R ves ka no niT gan-sazR v ru li sa xel m wi fo ga da sa xa de bis ga dax dis we si. ker Zo sa mar T leb riv ur Ti er To ba Si sa xel m wi fo eb ri-vi Ca re va un da xde bo des auci leb lo bi dan ga mom di na-re, vfiq robT mo ce mul Sem Tx ve va Si xel fa sis ga ce mis SezRud vis da we se ba ara mi zan Se wo ni li a, mi Tu me tes ama ve mux lis pir ve li pun q ti ar iZ le va na Te li in-ter p re ta ci is sa Su a le bas Sro mis anazRa u re bis mxa-re Ta mi er Sec v lis Se sa xeb.

dam saq me be lis mxri dan ne bis mi e ri anazRa u re bis Tu an ga riS s wo re bis da yov ne bis Sem Tx ve va Si igi val-de bu lia yo ve li dRi saT vis ga da u xa dos da saq me buls da yov ne bu li Tan xis 0.07 pro cen ti, amas Tan S ro mi Ti

105

ur Ti er To bis Sewy ve ti sas dam saq me be li val de bu lia da saq me bul Tan mo ax di nos sa bo loo an ga riS s wo re ba ara ug vi a nes 7 ka len da ru li dRi sa, Tu Sro mi Ti xel-Sek ru le biT an ka no niT sxva ram ar aris gan sazR v ru-li. ga saT va lis wi ne be lia is ga re mo e ba, rom sa sa mar T-los aqvs uf le ba sa mo qa la qo ko deq sis 420-e mux lis Ta nax mad „sa sa mar T los Se uZ li a saq mis ga re mo e ba Ta gaT va lis wi ne biT Se am ci ros Se u sa ba mod ma Ra li pir-ga sam tex lo“. Tum ca or ga nu li ka no niT gaT va lis wi ne-bul im pe ra ti ul moTxov nis mi marT pir ga sam tex los ode no bas Tan da kav Si re biT sa sa mar T lom Ca mo a ya li ba er T g va ro va ni praqtika. (57)

mux li 32. Sro mis anazRa u re ba iZu le bi Ti moc de nis dros.

1. Tu Sro mi Ti xel Sek ru le biT sxva ram ar aris gan­sazR v ru li, dam saq meb lis bra liT ga mow ve u li iZu le­bi Ti moc de nis dros da saq me buls Sro mis anazRa u re ba mi e ce ma sru li ode no biT.

2. da saq me bu lis bra liT ga mow ve u li iZu le bi Ti moc­de na ar anazRa ur de ba.

Sro mi Ti ur Ti er To bis uka no nod Sewy ve ti sas sa sa-mar T lo pir van de li mdgo ma re o bis aR d ge ni sas xSi rad iye neb da aR niS nul nor mas, uka no nod sa mu Sa o dan gan-

57) saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis ganCineba #as-1205-1132-2015. 26 Tebervali, 2016 w.„Sromis kodeq-sis 31-e muxlis me-3 nawili da igi dasaqmebuls aRWuravs uflebiT, nebismieri anazRaurebis Tu angariSsworebis dayovnebis yoveli dRisaTvis mosTxovos damsaqmebels dayovnebuli Tanxis 0,07%-is gadaxda“

106

Ta vi suf le ba miiC ne o da dam saq meb lis bra liT ga mow-ve u li iZu le bi Ti moc de nad, ra dro sac da saq me buls Sro mis anazRa u re ba mi e ce ma sru li ode no biT (ga nac-du ri) ka non Si gan xor ci e le bu li cvli le be bis Se sa-ba mi sad Sro mi Ti xel Sek ru le bis uka no nod Sewy ve tis faq tis dad ge ni sas sa sa mar T los uk ve aqvs Se saZ leb-lo ba ga mo i ye nos ka no niT mo wes ri ge bu li pir da pi ri nor ma. (S.k.38.8 mux li) Se sa ba mi sad aR niS nul nor mas mo Sor da da ma te bi Ti tvir Ti, ro mel sac ana lo gi is sa-xiT iye neb d nen sa sa mar T lo e bi da mas dar Ca is fun q-cia ro ca, sa war mo Si mim di na re sxva das x va obi eq tu ri ga re mo e be bis ga mo (teq ni ku ri xar ve zi, sa mu Sa os dro e-biT ga u mar Ta o ba, xan Za ri an. sxva) fer x de ba sa mu Sa o e-bis mim di na re o bis pro ce si, ra Sic da saq me buls bra li ar mi uZR vis da mas un da mi e ces sru li anazRa u re ba.

rac Se e xe ba da saq me bu lis bra liT ga mow ve u li iZu-le bi Ti moc de nas - igi ar anazRa ur de ba.

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mier dadgenili erTgvarovani praqtika xSirad apelirebs aRniSnul normaze im SemTxvevaSi, roca adgili aqvs damsaqmeblis mxridan SromiTi xelSekrulebis ukanonod Sewyvetas, igi gagebulia damsaqmeblis braliT gamowveuli iZulebiT mocdenad rac iwvevs zianis anazRaurebis valdebulebas.(58)

58) ganCineba #as-115-111-2016 08 ap ri li, 2016 w., q. Tbi li si sa qar T-ve los uze na e si sa sa mar T los sa mo qa la qo saq me Ta pa la ta „sSk-is 32-e mux lis pir ve li na wi lis Ta nax mad, dam saq meb lis bra liT ga-mow ve u li iZu le bi Ti moc de nis dros, da saq me buls mi e ce ma Sro mis anazRa u re ba sru li ode no biT. sSk-is 44-e mux lis mi xed viT, Sro mi-Ti ur Ti er To bi sas mxa ris mi er me o re mxa ri saT vis mi ye ne bu li zi-a ni anazRa ur de ba sa qar T ve los ka non m deb lo biT dad ge ni li we siT. Se sa ba mi sad, sam sa xur Si aR d ge na da ga nac du ris anazRa u re ba, ssk-is

107

mux li 33. daq viT va Sro mis anazRa u re bi dan .

1. dam saq me bels uf le ba aqvs, da saq me bu lis Sro mis anazRa u re bi dan daq vi Tos zed me tad ga ce mu li Tan xa an ne bis mi e ri sxva Tan xa, ro me lic, Sro mi Ti ur Ti er To bi­dan ga mom di na re, mis T vis da saq me buls aqvs ga da sax de­li. (12.06.2013. N729)

2. Sro mi Ti anazRa u re bi dan er T je ra dad daq viT vis sa er To ode no ba ar un da aRe ma te bo des Sro mis anazRa­u re bis 50 pro cents.

aR niS nu li uf le ba dam saq meb li sa, ro me lic exe ba ne bis mi e ri sxva Tan xis daq viT vas ro me lic, Sro mi Ti ur Ti er To bi dan ga mom di na re obs - ar un da iq nes ga-ge bu li dam saq meb lis ab so lu tur da er T pi rov nul uf le bad. aR niS nul Ca na wer Si iva ra u de ba Sem Tx ve va, ro de sac ka no niT dad ge ni li we siT da das tu re bu lia mis T vis da saq me bu lis mi er ga da sax de li Tan xis ar se-bo ba (da va li a ne ba).

Tan xis daq viT vis pro cen tu li mi ni ma lu ri stan-dar te bis msgav si re gu la ci e bi gvxde ba sxva sa ka non-m deb lo aq teb Sic. iZu le bi Ti aR s ru le bis pi ro beb Si aR mas ru le be li uf le ba mo si lia ga na xor ci e los mo va-lis xel fa si dan, pen si i dan, sti pen di i dan da sxva Se-mo sav le bi dan da sxv.(59)

408-e da 411-e mux le bis kon teq s t Si is sa mar T leb ri vi Se de ge bi a, rac dam saq meb lis ara mar T l zo mi er qme de bas sdevs Tan“.

59) saqarTvelos kanonis saaRsrulebo warmoebaTa Sesaxeb muxli 17.5. a.b)

108

mux li 34. sa bo loo an ga riS s wo re ba Sro mi Ti ur Ti­er To bis Sewy ve ti sas.

Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve ti sas dam saq me be li val de bu lia da saq me bul Tan mo ax di nos sa bo loo an­ga riS s wo re ba ara ug vi a nes 7 ka len da ru li dRi sa, Tu Sro mi Ti xel Sek ru le biT an ka no niT sxva ram ar aris gan sazR v ru li.

sa bo loo an ga riS s wo re ba un da gav mij noT Sro mis ko deq sis 38-e mux lis me o re na wi liT gan sazR v rul kompensaciisgan,(60) ro me lic ga i ce ma Sro mi Ti ur Ti-er To bis myi si e rad Sewy ve ti sas ori Tvis sa xel fa so ode no biT er Ti Tvis va da Si. sa bo loo an ga riS s wo re-bis fi nan sur are al Si mo i az re ba na mu Se va ri/ ga da ux-de li xel fa si, ga mo u ye ne be li Sve bu le ba, sa miv li ne bo ga u ce me li Tan xe bi, ze ga nak ve Tu ris ga u ce me li sax s-re bi da sxv. aR niS nu li Tan xiT da saq me bu lis sa bo-loo gas tum re bis va dad miC ne u lia Svi di ka len da ru-li dRe da mi si de na iwye ba Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve tis me o re dRi dan.

60) saqarTvelos Sro mis ko deq sis 38-e mux li „2. dam saq meb lis mi er am ka no nis 37-e mux lis pir ve li pun q tis „a“, „v“, „i“ da „o“ qve-pun q te biT gaT va lis wi ne bu li ro me li me sa fuZ v liT Sro mi Ti xel-Sek ru le bis Sewy ve ti sas dam saq me be li uf le ba mo si lia ara nak leb 3 ka len da ru li dRiT ad re ga af r Txi los da saq me bu li wi nas wa ri we-ri lo bi Ti Setyo bi ne bis gag zav niT. am Sem Tx ve va Si da saq me buls mi e-ce ma kom pen sa cia ara nak leb 2 Tvis Sro mis anazRa u re bis ode no biT, Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve ti dan 30 ka len da ru li dRis va da Si.

109

Sromis pirobebis dacva

mux li 35. usaf r Txo da jan sa Ri sa mu Sao ga re mos uf­le ba.

1. dam saq me be li val de bu lia uz run vel yos da saq me­bu li si cocx li sa da jan m r Te lo bi saT vis maq si ma lu­rad usaf r Txo sa mu Sao ga re mo Ti.

2. dam saq me be li val de bu lia go niv rul va da Si mi a­wo dos da saq me buls mis xelT ar se bu li sru li, obi eq­tu ri da ga sa ge bi in for ma cia yve la im faq to ris Se sa­xeb, rom le bic moq me debs da saq me bu lis si cocx le sa da jan m r Te lo ba ze an bu neb ri vi ga re mos usaf r Txo e ba ze.

3. da saq me buls uf le ba aqvs uari ga nacxa dos im sa­mu Sa os, da va le bis an mi Ti Te bis Ses ru le ba ze, ro me lic ewi na aR m de ge ba ka nons, an Sro mis usaf r Txo e bis pi ro­be bis da uc ve lo bis ga mo aS ka ra da ar se biT saf r Txes uq m nis mis an me sa me pi ris si cocx les, jan m r Te lo bas, sa kuT re bas an bu neb ri vi ga re mos usaf r Txo e bas. da­saq me bu li val de bu lia da u yov neb liv Se atyo bi nos dam saq me bels im ga re mo e bis Se sa xeb, rom lis ga moc igi uars am bobs Sro mi Ti xel Sek ru le biT na kis ri val de­bu le bis Ses ru le ba ze.

4. dam saq me be li val de bu lia da ner gos Sro mis usaf­r Txo e bis uz run vel m yo fi pre ven ci u li sis te ma da dro u lad mi a wo dos da saq me buls sa Ta na do in for ma­cia Sro mis usaf r Txo e bas Tan da kav Si re bu li ris ke bi sa da ma Ti pre ven ci is zo me bis, ag reT ve saf r Txis Sem c vel aR Wur vi lo bas Tan mopy ro bis we se bis Se sa xeb, auci leb­lo bis Sem Tx ve va Si uz run vel yos da saq me bu li per so na­lu ri dam ca vi aR Wur vi lo biT, sa xi fa To mowyo bi lo ba

110

teq no lo gi ur prog res Tan er Tad dro u lad Sec va los usaf r Txo Ti an nak le bad sa xi fa To Ti, mi i Ros yve la sxva go niv ru li zo ma da saq me bu lis usaf r Txo e bi saT­vis da mi si jan m r Te lo bis da sa ca vad.

5. dam saq me be li val de bu lia mi i Ros yve la go niv ru­li zo ma sa war moo Sem Tx ve vis Se de ge bis dro u li lo ka­li za ci i sa da lik vi da ci i saT vis, pir ve la di dax ma re bis aR mo Ce ni sa da eva ku a ci i saT vis.

6. dam saq me be li val de bu lia sru lad aunazRa u ros da saq me buls sa mu Sa os Ses ru le bas Tan da kav Si re bu li, jan m r Te lo bis mdgo ma re o bis ga u a re se biT mi ye ne bu li zi a ni da auci le be li mkur na lo bis xar je bi.

7. dam saq me be li val de bu lia uz run vel yos or su li qa lis dac va ise Ti Sro mi sa gan, ro me lic saf r Txes uq m­nis mis an na yo fis ke Til dRe o bas, fi zi kur da fsi qi kur jan m r Te lo bas.

8. mZi me, mav ne da sa SiS pi ro be bi an sa mu Sa o Ta nus xa, Sro mis usaf r Txo e bis we se bi, maT So ris, dam saq meb lis xar jiT da saq me bu lis sa val de bu lo pe ri o du li sa me­di ci no Se mow me bis Sem Tx ve ve bi da we se bi, ga ni sazR v re­ba sa qar T ve los ka non m deb lo biT.

ada mi a nis si cocx li sa da usaf r Txo e bis uf le bis aRi a re ba Sro mis dac vas Tan, sa ja ro wes rig Tan, sa-ja ro ke Til dRe o bas Tan, ada mi a nis usaf r Txo e bas, Ta vi suf le ba sa da Rir se bas Tan er Tad aris sa kon s-ti tu cio do ne ze ker Zo biz ne sis ka no ni e rad gan xor-ci e le bis, da saq me bis fsi qo lo gi u ri si jan sa Ri sa da jan m r Te lo bis dac vis sa fuZ ve li, vi na i dan si cocx-le da jan m r Te lo ba ada mi a nis ab so lu tu ri uf le-

111

ba a. dam saq me bels aqvs val de bu le ba ara mar to mis ces anazRa u re ba da saq me buls, ara med uz run vel yos igi usaf r Txo sa mu Sao ga re mo Ti. (u saf r Txo ga re mos Seq-m na, pir ve la di dax ma re bis aR mo Ce na, xan Z ri sa da eva-ku a ci is dros sa Wi ro moq me de be bis gan xor ci e le ba, spec . tan sac m liT uz run vel yo fa da sxv.)

sa mu Sa o ze jan m r Te lo bi sa da usaf r Txo e bis sa-kiTxe bi, ise ve ro gorc da saq me ba, so ci a lu ri po li ti-ka da Ta na ba ri Se saZ leb lo be bi um Tav re si pri o ri te-tia aso ci re bis Se Tan x me bis sa fuZ vel ze qvey nis mi er aRe bul val de bu le bebs So ris, am miz niT sa qar T ve-los mTav ro bam ara er Txel ga nacxa da Sro mis in s peq ci-is efeq tu rad sa ka non m deb lo do ne ze amoq me de bas Tan da kav Si re biT. Se Tan x me ba Si aR niS nu li a, rom mxa re e bi ga aZ li e re ben di a log sa da Ta nam S rom lo bas Rir se u-li Sro mis pi ro be bis (De cent Work Agenda), da saq me bis po li ti kis, sa mu Sa o ze jan m r Te lo bi sa da usaf r Txo-e bis, so ci a lu ri di a lo gis, so ci a lu ri dac vis, so-ci a lu ri Car Tu lo bis, gen de ru li Ta nas wo ro bi sa da dis k ri mi na ci is ak r Zal vis, ase ve kor po ra ci u li so ci-a lu ri pa su xis m geb lo bis xel Se sawyo bad, da am gva rad wvlils Se i ta nen me ti da uke Te si sa mu Sao ad gi lis, si Ra ri bis Sem ci re bis, gaZ li re bu li so ci a lu ri in-teg ra ci is, mdgra di gan vi Ta re bi sa da ga um jo be se bu-li cxov re bis do nis uzrunvelyofaSi.(61) samwuxarod saqarTvelo dRemde ar SeuerTda Sromis saerTaSoriso organizaciis konvenciebs, romliTac regulirdeba

61) asocirebis Sesaxeb SeTanxmeba erTis mxriv, evrokavSirs da evro-pis atomuri energiis gaerTianebas da maT wevr saxelmwifoebsa da meores mxriv, saqarTvelos Soris vaWroba da mdgradi ganviTareba muxli 348.

112

aRniSnuli sakiTxebi, Tumca vfiqrob misi gverdis avla uapelaciod ar SeiZleba.

mi u xe da vad aR niS nu li sa un da aRi niS nos, rom dRem-de ara sak ma ri sad mo wes ri ge bu li rCe ba ker Zo seq tor-Si da saq me bul Ta si cocx li sa da jan m r Te lo bi saT vis maq si ma lu rad usaf r Txo sa mu Sao ga re o mos Seq m na, ka no ni mar Ta lia ava lebs dam saq me bels, mi ni ma lur stan dar tebs: da ner gos Sro mis usaf r Txo e bis uz-run vel m yo fi pre ven ci u li sis te ma, Se am ci ros usaf-r Txo e bas Tan da kav Si re bu li ris ke bi da sxva, Tum ca ar ar se bobs aR niS nu li val de bu le bis ma kon t ro le-be li moq ni li sis te ma, sa baz ro eko no mi kis pi ro beb-Si sul mci re da saq me bu lebs un da mi e ceT sa Su a le ba mo na wi le o ba mi i Ron or ga ni za ci eb Si Seq m nil ma kon-t ro le bel jguf Si, da saq me bu lebs un da mi e ceT Se-saZ leb lo ba ko leq ti ur xel Sek ru le ba Si ga nam t ki con ma Ti war mo mad gen lis mo na wi le o ba usaf r Txo e bis sa-kiTxeb Tan mi mar Te ba Si da mo na wi le o ba mi i Ron sa war-moo trav mis dros obi eq tur mok v le va Si.

Sro mis usaf r Txo e bas Tan da kav Si re biT ga mo ce mu-lia ara er Ti direqtiva (62)

62) sabWos 1994 wlis 22 ivnisis 94/33 direqtiva samuSao adgilebze axalgazrdebis dacvis Sesaxeb. sabWos 1993 wlis 23 noembris 93/104 direqtiva samuSao drois organizebis zogierT aspeqt-Tan daka-vSirebiT. sabWos 1989 wlis 12 ivnisis 89/391 direqtiva samuSao adgilebze usafrTxoebasa da janmrTelobis dacvis gaumjobese-basTan dakavSirebuli zomebis SemoRebis Taobaze. sabWos 89/654 direqtiva samuSao adgilebze janmrTelobis da usafrTxoebis dacvis minimaluri moTxovnebis Sesaxeb. sabWos 89/655 direqtiva dasaqmebulTa mier samuSaoze samuSao aparaturis gamoyenebisas janmrTelobis da usafrTxoebis dacvis minimaluri moTxovnebis Sesaxeb. sabWos 89/656 direqtiva dasaqmebulTa mier samuSao adg-ilebze damcavi saSualebebis gamoyenebisas janmrTelobis da usu-

113

sa sa mar T lo praq ti ka sa war moo trav me bis re gu-li re bis Tval saz ri siT Ca mo ya lib da im dag va rad, rom „Sro mi Ti mo va le o bis Ses ru le bi sas mu Sa kis jan m r Te-lo bi saT vis mi ye ne bu li zi a nis anazRa u re bis we sis Se-sa xeb“ sa qar T ve los mTav ro bis 2007 wlis 24 mar tis #53 dad ge ni le ba ar iT va lis wi nebs sar Cos ga an ga ri-Se bis wess, Tum ca yu radRe ba un da mi eq ces Ta vad zi-a nis anazRa u re bis mi zans, rom lis ar si swo red da za-ra le bu lis kom pen si re ba Si mdgo ma re obs. aR niS nu li Tval saz ri siT mxed ve lo ba Sia mi sa Re bi is Se mo sa va li, ro me lic da za ra le buls ga aC n da zi a nis dad go mam de or ga ni za ci a Si mu Sa o bi sas da zi a nis dad go mis Sem d-go mi pe ri o di, ro de sac Sro mis una ris SezRud vis ga9mo da za ra le bu li ve Rar axer xebs mu Sa o bas da mas ukeve ar aqvs una ri, mi i Ros Se mo sa va li xel fa sis sa xiT. aR niS nu lis Se sa ba mi sad sar Cos sa xiT zi a nis ode no bis gan sazR v ris kri te ri ums swo red xel fa sis is ode no ba

afrTxoebis dacvis minimaluri moTxovnebis Sesaxeb. sabWos di-reqtiva 90/269 tvirTis xeliT gadazidvis dros janmrTelobis da usafrTxoebis dacvis minimaluri moTxovnebis Sesaxeb. sabWos 90/270 direqtiva displeis ekranis mqone aparaturasTan muSao-bisas janmrTelobis da usafrTxoebis dacvis minimaluri moTx-ovnebis Sesaxeb samuSao adgilebze muSebisa da mosamsaxureebis dacvis wesebi gamoiyeneba. sabWos direqtiva 90/394 kancerogenebis zemoqmedebis riskisagan dasaqmebulTa samuSao adgilebze dacvis Sesaxeb. sabWos 90/679 direqtiva biologiuri agentebis zemoq-medebis riskisagan dasaqmebulTa samuSao adgilebze dacvis Sesax-eb. sabWos 92/57 direqtiva janmrTelobis da usafrTxoebis dacvis minimaluri moTxovnebis danergvis Sesaxeb droebiT da mobilu-ri samSeneblo ubnebze. sabWos 92/58 direqtiva samuSao adgileb-ze usafrTxoebis da/an jandacvis niSnebiT aRWurvis minimaluri moTxovnebis Sesaxeb. sabWos 92/85 direqtiva orsuli da axlad mologinebuli an meZuZuri muSa-mosamsaxureebisTvis samuSao adg-ilebze usafrTxoebisa da janmrTelobis dacvis pirobebis gasaum-jobeseblad RonisZiebebis gatarebis Sesaxeb.

114

war mo ad gens, ra sac da za ra le bu li iReb da da we se bu-le bi dan jan m r Te lo bis da zi a ne bam de Sro mis una ris da kar g vis xa ris x Tan SefardebiT. (63)

sa xel m wi fos ar se bo bis er T -erT mTa var mi za ni mo-qa la qe e bi saT vis Rir se u li cxov re bis stan dar te biT uz run vel yo fa a, rom lis er T -er Ti mniS v ne lo va ni kom po nen ti Rir se u li da usaf r Txo Sro mis pi ro be bis Seq m na a. es yo ve li ve qvey nis T vis pro duq ti u li sa mu-Sao Za lis ga ran ti as iZ le va da, Se sa ba mi sad, war ma-te bu li biz ne sis sa fuZ vels war mo ad gens. so ci a lu ri da sa mar T leb ri vi sa xel m wi fos Se ne ba aRi a re bu lia sa qar T ve los kon s ti tu ci iT. ama ve mux lis me-4 pun-q ti xaz gas miT aRi a rebs Sro mi Ti uf le be bis dac vas, Sro mis sa mar T li an anazRa u re bas Tan er Tad, Sro mis usaf r Txo da jan saR pi ro bebs. Rir se u li da usaf r-Txo Sro mis kon cef cia em ya re ba ada mi a nis uf le ba Ta 1948 wlis uni ver sa lur dek la ra ci as (UDHR), ev ro pis so ci a lur qar ti as, eko no mi ku ri, so ci a lu ri da kul-tu ru li uf le be bis 1966 wlis sa er Ta So ri so paqts (ICESCR), ag reT ve, Sro mis sa er Ta So ri so or ga ni za-ci is kon ven ci eb sa da ada mi an Ta uf le be bis dac vis sxv. do ku men tebs. sa zo ga do e ba Si dRem de aq ti u rad ga ni xi le ba sa kiTxe bi da saq me bul Ta Sro mis pi ro be-bis ga um jo be se bis Ta o ba ze, pro duq ti u li da saq me bis Se saZ leb lo beb ze, ara le ga lu ri mig ra ci is aR mofx v-ra ze, amas Tan da kav Si re biT Tu ra sa xis po li ti kur ga dawy ve ti le bebs mo aqvs sa u ke Te so Se de ge bi da ra mas S ta bis un da iyos sa xel m wi fo in ter ven cia Sro mi sa

63) saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetileba saqme as-735-703-2014 15 seqtemberi, 2014 weli.

115

da da saq me bis po li ti kis miz ne bis war ma te biT gan sa-xor ci leb lad. dro Ta gan mav lo ba Si ki dev uf ro mwva-ved ga mo ik ve Ta es sa kiTxe bi da dRes de mok ra ti u li sa xel m wi fo e bi cdi lo ben adek va tu rad upa su xon so-ci a lur -e ko no mi kur prob le mebs da SeZ le bis dag va-rad, ga a um jo be son da saq me bul Ta Sro mi Ti pi ro be bi da da saq me bis xel Sewyo bis ser vi se bi.

Sro mis in s peq to re bis saq mi a no bas war mo ad gens aamaR lon ga mov le nil dar R ve veb ze dam saq me bel Ta da da saq me bul Ta cno bi e re ba, uz run vel yon ma Ti in for-mi re ba da ga u wi on kon sul ta ci e bi moq me di Sro mi Ti ka non m deb lo bi sa da Sro mis usaf r Txo e bi sa da jan m r-Te lo bis nor me bis Se sa xeb; Se a mow mon kom pa ni e bi Sro-mis usaf r Txo e bi sa da jan m r Te lo bis dac vis kuTxiT; xe li Se uwyon Sro mis ka non m deb lo bis aR s ru le bas, Sro miT ur Ti er To beb Si dis k ri mi na ci is pre ven ci as; Se a fa son or ga ni za ci eb Si Sro mi Ti uf le be bis, Sro-mis usaf r Txo e bi sa da jan m r Te lo bis dac vis nor me-bis dar R ve vis ris ke bi da am Se fa se bis sa fuZ vel ze Se i mu Sa on or ga ni za ci e bis ze dam xed ve lo bis geg ma. Sso-s eq s per t Ta re ko men da ci is sa fuZ vel ze de par ta-men tis de bu le ba Si da e ma ta in s peq ti re bis gan xor ci e-le bas Tan da kav Si re bu li sa kiTxe bis gan xil vis for-ma ti sam m x ri vi sab Wos far g leb Si. Sro mis pi ro be bis in s peq ti re bis de par ta men tis srul yo fi li fun q ci-o ni re bi saT vis, sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo bi-sa da so ci a lu ri dac vis sa mi nis t rom sa er Ta So ri so or ga ni za ci is mxar da We riT da iwyo aq ti u ri mu Sa o ba ar se bu li sa ka non m deb lo da ka non q vem de ba re aq teb Si cvli le be bis Se ta na sa da axa li sa mar T leb ri vi aq te-

116

bis Se mu Sa ve bas Tan da kav Si re biT. 2015 wlis 21 ap rils dam t kic da de par ta men tis de bu le ba, ro me lic Se e sa-ba me ba sa er Ta So ri so praq ti kas da, rom lis Ta nax mad, aR niS nu li qves t ruq tu ris mi er ka no niT mi ni We bu li uf le ba mo si le bis far g leb Si gan xor ci el de ba sa-xel m wi fo ze dam xed ve lo ba. 2015 wlis no em ber Si da-ma te biT da i geg ma da ad gi lob ri vi eq s per te bis mi er Ca tar da Sro mis mo ni to re bis tre nin ge bi Sem deg sa-kiTxeb ze:

• sam Se neb lo seq tor Si da saq me bul Ta Sro mi Ti usaf r Txo e ba;

• tre fi kin gi da Sro mi Ti usaf r Txo e ba;

• sa mu Sao ad gil ze Sro mis usaf r Txo e bi sa da jan m-r Te lo bis dac vis ma re gu li re be li nor me bi;

• Sro mis sa er Ta So ri so or ga ni za ci is stan dar ti ILO-2001; sa war moo trav ma tiz mi da ube du ri Sem Tx ve-ve bis ga mok v le va, do ku men ti re ba, anazRa u re ba; per-so na lis swav le ba da in s t ruq ta Ji;

• sa mu Sao ad gil ze jan m r Te lo bi sa da usaf r Txo e-bis dac vis sis te me bi, ris ke bis Se fa se ba

• sa war moo hi gi e na da sa ni ta ri a.

• sa zo ga do eb ri vi, sa xan Z ro da eleq t ro usaf r-Txo e ba.

2016 wels Sro mis sa er Ta So ri so or ga ni za ci is mxar da We riT qar Tul ena ze iTar g m na „sa mu Sao ad gil-ze ube du ri Sem Tx ve ve bi sa da da a va de be bis ga mo Zi e ba - praq ti ku li sa xel m ZR va ne lo Sro mis in s peq to re bi-saT vis“, ro me lic Ta vis mxriv war mo ad gens sa mu Sao

117

ad gil ze ube du ri Sem Tx ve ve bi sa da pro fe si u li da-a va de be bis ga mo Zi e bis in s t ruq taJs. er Tis mxriv, aR-niS nu li sa xel m ZR va ne lo Sro mis in s peq to rebs da ex-ma re ba, obi eq tu rad Se is wav los ube du ri Sem Tx ve ve bi - in ci den te bi, Se fa se bis sa fuZ vel ze mo ax di nos ris-ke bis iden ti fi ci re ba da ga mo ta nos Se sa ba mi si das k-v ne bi. me o res mxriv, in s t ruq ta Ji sa Su a le bas mis cems ro gorc dam saq meb lebs, ise da saq me bu lebs, ga a um-jo be son sa mu Sao pi ro be bi, ra Ta Ta vi dan ve sa mu Sao ad gil ze dro u lad iq nas aci le bu li ube du ri Sem Tx-ve ve bi da pro fe si u li da a va de be bi, yo ve li ve es ki, ga mo iw vevs qve ya na Si in ci den te bis ra o de no bis Sem ci-re bas. prog ra mis amo ca ne bi a:

• Sro mis usaf r Txo e bis nor me bis dar R ve vis pre-ven ci a;

• ga mov le nil dar R ve veb ze dam saq me bel Ta da da-saq me bul Ta cno bi e re bis amaR le ba, in for mi re ba da kon sul ti re ba;

• iZu le bi Ti Sro mis pre ven ci is miz niT, ada mi a niT vaW ro bis (tre fi kin gis) saf r Txe e bis Se sa xeb dam saq me-bel Ta da da saq me bul Ta cno bi e re bis amaR le ba;

• Sromis usafrTxoebisa da janmrTelobis dacvis Sesabamisi standartebis SemuSaveba/gadasinjva.(64)

64) SromiTi uflebebis dacva, rogorc evropuli integraciis poli-tikis nawili - ganviTarebis perspeqtivebi asocirebis SeTanxmebis, vizis liberalizaciis samoqmedo gegmisa da socialuri qartiis farglebSi.

118

SromiTi urTierTobis SeCereba da SromiTi xelSekrulebis Sewyveta

muxli 36. SromiTi urTierTobis SeCereba

1. Sro mi Ti ur Ti er To bis Se Ce re ba aris Sro mi Ti xel­Sek ru le biT gaT va lis wi ne bu li sa mu Sa os dro e biT Se­us ru leb lo ba, ro me lic ar iw vevs Sro mi Ti ur Ti er To­bis Sewy ve tas.

2. Sro mi Ti ur Ti er To bis Se Ce re bis sa fuZ v le bi a:

a) ga fic va;

b) lo ka u ti;

g) aq ti u ri an / da pa si u ri sa ar Cev no uf le bis gan xor­ci e le ba;

d) sa qar T ve los sap ro ce so ka non m deb lo biT gaT va­lis wi ne bul Sem Tx ve veb Si sa ga mo Zi e bo, pro ku ra tu ris an sa sa mar T lo or ga no eb Si ga mocxa de ba;

e) sam xed ro sa val de bu lo sam sa xur Si gaw ve va;

v) sam xed ro sa re zer vo sam sa xur Si gaw ve va;

z) Sve bu le ba or su lo bis, mSo bi a ro bi sa da bav S vis mov lis ga mo, Sve bu le ba axal So bi lis Svi lad ay va nis ga?mo da da ma te bi Ti Sve bu le ba bav S vis mov lis ga mo;

T) ojax Si Za la do bis msxver p lis Tav Se sa far Si an / da kri zi sul cen t r Si mo Tav se ba, rom lis dro sac Se uZ le­be li xde ba mis mi er sam sa xu reb riv mo va le o ba Ta Ses ru­le ba, mag ram ara ume tes 30 ka len da ru li dRi sa we li­wad Si;

119

i) dro e bi Ti Sro mi su u na ro ba, Tu mi si va da ar aRe­ma te ba ze di zed 40 ka len da rul dRes, an 6 Tvis gan mav­lo ba Si sa er To va da ar aRe ma te ba 60 ka len da rul dRes; (12.06.2013. N729)

k) kva li fi ka ci is amaR le ba, pro fe si u li ga dam za de ba an swav la, rom lis xan g r Z li vo bac we li wad Si ar un da aRe ma te bo des 30 ka len da rul dRes;

l) anazRa u re bis ga re Se Sve bu le ba;

m) anazRa u re ba di Sve bu le ba.

3. da saq me bu lis mi er am mux lis me­2 pun q tiT (gar da „b“ qve pun q ti sa) gaT va lis wi ne bu li sa fuZ v liT Sro mi­Ti ur Ti er To bis Se Ce re bis moTxov nis Sem Tx ve va Si dam­saq me be li val de bu lia Sro mi Ti ur Ti er To ba go niv ru­li va diT Se a Ce ros. Sro mi Ti ur Ti er To ba Se Ce re bu lad Ca iT v le ba moTxov nis war d ge ni dan Se Ce re bis Se sa ba mi si sa fuZ v lis aR mofx v ram de. (12.06.2013. N729)

4. Sro mi Ti ur Ti er To bis Se Ce re bis Sem Tx ve va Si, gar­da am mux lis me­2 pun q tis „v“ da „m“ qve pun q te biT gaT­va lis wi ne bu li Sem Tx ve ve bi sa, da saq me buls ar mi e ce ma Sro mis anazRa u re ba, Tu sa qar T ve los ka non m deb lo biT an Sro mi Ti xel Sek ru le biT sxva ram ar aris gan sazR v­ru li. (12.06.2013. N729)

5. sa qar T ve los sap ro ce so ka non m deb lo biT gaT va­lis wi ne bul Sem Tx ve veb Si sa ga mo Zi e bo, pro ku ra tu ris an sa sa mar T lo or ga no Si ga mocxa de bas Tan da kav Si re­bu li xar je bi anazRa ur de ba sa qar T ve los sa xel m wi­fo bi u je ti dan, ka non m deb lo biT dad ge ni li we siT. (12.06.2013. N729)

6. amo Re bu lia (12.06.2013. N729)

120

sa mu Sa os dro e biT Se us ru leb lo ba, ro me lic ar iw vevs Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve tas aris Sro mi Ti ur Ti er To bis Se Ce re ba, ka non Si Ca moT v li lia Sro mi-Ti ur Ti er To bis Se Ce re bis sa fuZ v le bi, Sro mi Ti ur-Ti er To ba Se Ce re bu lad iT v le ba moTxov nis war d ge nis mo men ti dan Se sa ba mi si sa fuZ v lis aR mofx v ram de pe ri-od Si. ka nons da e ma ta axa li re gu la ci a, rom lis Ta-nax mad Sro mi Ti ur Ti er To ba Se Ce re bu lad Ca iT v le ba moTxov nis war d ge ni dan Se Ce re bis Se sa ba mi si sa fuZ v-lis amo wur vam de. (mag. Sve bu le bis, dro e bi Ti Sro mi-su u na ro bis, ga fic vis das ru le bam de). Sro mi Ti ur Ti-er To bis Se Ce re bi sas da saq me buls ar mi e ce ma Sro mis anazRa u re ba, gar da sam xed ro sa re zer vo sam sa xur Si gaw ve vis an anazRa u re ba di Sve bu le ba Si yof ni s Sem Tx-ve vi sa. mxa re Ta So ris anazRa u re bis sxva we si Se iZ le-ba iq nes gaT va lis wi ne bu li ko leq ti ur xel Sek ru le-ba Si an in di vi du a lu ri Se Tan x me biT.

ka non Si Se ta ni li cvli le bis Ta nax mad dro e bi T Sro mi su u na ro bas da e ma ta dRe e bi da dad gin da axa li va de bi - mi iC ne va, rom mi si va da ar aRe ma te bo des ze-di zed 40 ka len da rul dRes, an 6 Tvis gan mav lo ba Si sa er To va da ar aRe ma te ba 60 ka len da rul dRes.

Sro mis ko deq sis 36-e mux lis pir ve li na wi lis „i“ qve pun q tiT gan sazR v ru lia Sro mi Ti ur Ti er To-bis Se Ce re bis sa fuZ v lad dro e bi Ti Sro mi su u na ro ba, Tu mi si va da ar aRe ma te ba ze di zed 40 ka len da rul dRes, an 6 Tvis gan mav lo ba Si sa er To va da ar aRe-ma te ba 60 ka len da rul dRes. aR niS nu li ga re mo e bis dad go mi sas da saq me buls eZ le va gac de ni li dRe e bis-T vis anazRa u re ba, Tum ca ama ve mux lis me oTxe pun q t-Si anazRa u re bis wes Si igi ga mor Ce ni li a. mog vi a ne biT

121

aR niS nu li da nak li sis Sev se bas Se e ca da sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo bis da so ci a lu ri dac vis sa mi nis-t ro brZa ne biT, Tum ca ka non q vem de ba re aq ti un da ga-mom di na re ob des ka no ni dan. vfiq rob, rom aR niS nu li pun q ti un da Ca mo ya lib des Sem deg na i rad: „4. Sro mi Ti ur Ti er To bis Se Ce re bis Sem Tx ve va Si, gar da am mux lis me-2 pun q tis „v“; „i“ da „m“ qve pun q te biT gaT va lis wi-ne bu li Sem Tx ve ve bi sa, da saq me buls ar mi e ce ma Sro-mis anazRa u re ba, Tu sa qar T ve los ka non m deb lo biT an Sro mi Ti xel Sek ru le biT sxva ram ar aris gan sazR v-ru li.“

mux li 37. Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis sa fuZ­v le bi (12.06.2013. N729)

1. Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis sa fuZ v le bi a:

a) eko no mi ku ri ga re mo e be bi, teq no lo gi u ri an or ga­ni za ci u li cvli le be bi, rom le bic auci le bels xdis sa mu Sao Za lis Sem ci re bas;

b) Sro mi Ti xel Sek ru le bis va dis gas v la;

g) Sro mi Ti xel Sek ru le biT gaT va lis wi ne bu li sa mu­Sa os Ses ru le ba;

d) da saq me bu lis mi er Ta nam de bo bis / sa mu Sa os sa ku­Ta ri ne biT, we ri lo bi Ti gan cxa de bis sa fuZ vel ze da­to ve ba;

e) mxa re Ta we ri lo bi Ti Se Tan x me ba;

v) da saq me bu lis kva li fi ka ci is an pro fe si u li unar ­ C ve ve bis Se u sa ba mo ba mis mi er da ka ve bul Ta nam de bo bas­Tan / Se sas ru le bel sa mu Sa os Tan;

122

z) da saq me bu lis mi er mis T vis in di vi du a lu ri Sro­mi Ti xel Sek ru le biT an ko leq ti u ri xel Sek ru le biT an / da Sro mis Si na ga na we siT da kis re bu li val de bu le­bis uxe Si dar R ve va;

T) da saq me bu lis mi er mis T vis in di vi du a lu ri Sro­mi Ti xel Sek ru le biT an ko leq ti u ri xel Sek ru le biT an / da Sro mis Si na ga na we siT da kis re bu li val de bu le­bis dar R ve va, Tu da saq me bu lis mi marT bo lo 1 wlis gan mav lo ba Si uk ve ga mo ye ne bul iq na in di vi du a lu ri Sro mi Ti xel Sek ru le biT an ko leq ti u ri xel Sek ru le­biT an / da Sro mis Si na ga na we siT gaT va lis wi ne bu li dis­cip li nu ri pa su xis m geb lo bis ro me li me zo ma;

i) Tu Sro mi Ti xel Sek ru le biT sxva ram ar aris gan­sazR v ru li, xan g r Z li vi Sro mi su u na ro ba ­ Tu ki Sro­mi su u na ro bis va da aRe ma te ba ze di zed 40 ka len da rul dRes, an 6 Tvis gan mav lo ba Si sa er To va da aRe ma te ba 60 ka len da rul dRes, amas Ta na ve, da saq me buls ga mo ye ne­bu li aqvs am ka no nis 21­e mux liT gaT va lis wi ne bu li Sve bu le ba;

k) sa sa mar T lo ga na Ce nis an ga dawy ve ti le bis ka no ni­er Za la Si Ses v la, ro me lic sa mu Sa os Ses ru le bis Se­saZ leb lo bas ga mo ricxavs;

l) am ka no nis 51­e mux lis me­6 pun q tis Ta nax mad sa­sa mar T los mi er mi Re bu li da ka no ni er Za la Si Se su li ga dawy ve ti le ba ga fic vis uka no nod cno bis Se sa xeb;

m) dam saq me be li fi zi ku ri pi ris an da saq me bu lis gar­dac va le ba;

n) dam saq me be li iuri di u li pi ris lik vi da ci is war­mo e bis dawye ba;

123

o) sxva obi eq tu ri ga re mo e ba, ro me lic amar T lebs Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tas.

2. am mux lis pir ve li pun q tis „z“ da „T“ qve pun q te biT gaT va lis wi ne bu li Sro mis Si na ga na we siT da kis re bu li val de bu le bis dar R ve va Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy­ve tis sa fuZ ve li Se iZ le ba gax des mxo lod im Sem Tx ve­va Si, Tu Sro mis Si na ga na we si Sro mi Ti xel Sek ru le bis na wi li a.

3. da uS ve be lia Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve ta:

a) sxva sa fuZ v liT, gar da am mux lis pir ve li pun q tiT gaT va lis wi ne bu li sa fuZ v le bi sa;

b) am ka no nis me­2 mux liT gaT va lis wi ne bu li dis k ri­mi na ci is sa fuZ v liT;

g) da saq me bu li qa lis mi er Ta vi si or su lo bis Se sa xeb dam saq meb lis T vis Setyo bi ne bi dan am ka no nis 36­e mux­lis me­2 pun q tis „z“ qve pun q tiT gan sazR v ru li pe ri­o dis gan mav lo ba Si, gar da am mux lis pir ve li pun q tis „b“­„e“, „z“, „T“, „k“ da „m“ qve pun q te biT gaT va lis wi ne­bu li sa fuZ v le bi sa;

d) da saq me bu lis sam xed ro sa val de bu lo an sam xed­ro sa re zer vo sam sa xur Si gaw ve vis ga mo an / da da saq me­bu lis mi er sam xed ro sa val de bu lo an sam xed ro sa re­zer vo sam sa xu ris gav lis pe ri od Si, gar da am mux lis pir ve li pun q tis „b“­„e“, „z“, „T“, „k“ da „m“ qve pun q te­biT gaT va lis wi ne bu li sa fuZ v le bi sa;

e) sa sa mar T lo Si na fic msa ju lad yof nis pe ri od Si, gar da am mux lis pir ve li pun q tis „b“­„e“, „z“, „T“, „k“ da „m“ qve pun q te biT gaT va lis wi ne bu li sa fuZ v le bi sa.

124

Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis for mu li re-ba Si mniS v ne lo va ni gav le na iqo nia eko no mi ku ri po-li ti kis li be ra lur ma mid go mam, ad vi lad xde bo da „xel Sek ru le bis moS lis sa fuZ vel ze“ da saq me bul-Tan Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve ta pi ra di da eko-no mi ku ri mo ti viT sa fuZ v li sa da Se sa ba mi si da sa bu-Te bis ga re Se, msgav si mid go ma STa go ne bu li iyo im mo saz re biT, rom „gaz r di da Sro mi Ti baz ris moq ni-lo bas, xels Se uwyob da in ves ti ci e bis mo zid vas, eko-no mi kur si dux Wi re Si myo fi pi re bis da saq me bas“ mi u-xe da vad aR niS nu li mid go mi sa 2006 wlis Sro mis ko-deq sis re for mis Se de gad Sro mis ba zar ze vi Ta re ba ar ga um jo be se bu la. un da aR iniS nos, rom evropuli parlamentis(65) zo ga di mid go ma cal sa xaa aR ni Sul sa-kiTx Tan da kav Si re biT, kvle veb ma aC ve na, rom „a ra na i-ri mtki ce bu le ba ar ar se bobs imis da sa sa bu Teb lad, rom sam sa xu ri dan ga Ta vi suf le bi sa gan dac vi sa da Sro mi Ti xel Sek ru le bis stan dar tis Sem ci re ba xels uwyobs da saq me bis zrdas, ma Sin ro de sac ar ar se bobs qvey ne bi, rom le bic adas tu re ben, rom „ga Ta vi suf-le bi sa gan dac vi sa da da saq me bis ma Ra li stan dar te-bi srul Se sa ba mi so ba Sia da saq me bis ma Ral maC ve ne-bel Tan.“

sa er Ta So ri so re ko men da ci e bis Tanaxmad,(66) Sro-mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve ta ar un da mox des sa-

65) evropuli parlamentis 2007 wlis 11 ivlisis rezolucia XXI sau-kunis gamowvevebze sapasuxod Sromis samarTlis modernizaciis Sesaxeb (2007/2023(INI))

66) Sromis saerTaSoriso organizaciis dasaqmebis Sewyvetis Sesaxeb 1982 w. #158 rekomendacia.

125

mar T leb ri vad da sa bu Te bu li mi ze zis gareSe,(67) rekomendaciis,(68) Ta nax mad dam saq me bel ma wi nas war un:da Se atyo bi nos mu Sak s S ro mi Ti ur Ti er To bis Sewy-ve tis Se sa xeb da unda war mo ad gi nos amis sa Ta na do mi ze zi. ga Ta vi suf le bis Se sa xeb wi nas wa ri Setyo bi-ne ba da saq me buls aZ levs dros da sa Su a le bas, mo-Zeb nos axa li sam sa xu ri, wi nas wa ri Setyo bi ne bis va da sxva das x va qvey neb Si sxvadasxvagvaria.(69) ka non Si Se ta-ni li cvli le bis Ta nax mad ga uq m da Sro mi Ti xel Sek-ru le bis moS lis in s ti tu ti, ro me lic sa zo ga do e bis mi er aRi a re bul iq na dis k ri mi na ci ul nor mad, xo lo sa sa mar T lo eb Si da am k vid ra ara er T g va ro va ni praq ti-ka. ka non Si Se mo vi da Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve-tis axa li re gu la ci e bi, Sro mis ko deq sis praq ti ka Si dam k vid re bam ki dev er Txel dag var w mu na ima Si, rom Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis sa mar T leb ri vi pro ce su a lu ri sa fuZ v le biT da re gu li re ba er T -er-

67) sakiTxi gan xi lu lia azer ba i ja nis, av s t ri is, al ba ne Tis, bel gi is, bul ga re Tis, da ni is, di di bri ta ne Tis, es to ne Tis, es pa ne Tis, ger-ma ni is, Tur qe Tis, ita li is, ma ke do ni is, mol daovas, mon te neg ros, ni der lan de bis, nor ve gi is, por tu ga li is, ru mi ne Tis, ru se Tis, saf ran ge Tis, som xe Tis, ser be Tis, slo va ke Tis, slo ve ni is, fi ne Tis, Sve de Tis, Sve i ca ri is, Ce xe Tis, yir gi ze Tis, ya za xe Tis, xor va ti is, Sro mis ka no nis mi xed viT. sa mar T leb ri vad da sa bu Te bis mi zezs ar iT va lis wi nebs av s t ri is, bel gi is da da ni is ka non m deb lo ba.

68) Sromis saerTaSoriso organizaciis dasaqmebis Sewyvetis Sesaxeb 1982 w. #166 rekomendacia.

69) espaneTsa da rumineTSi 2 kvira, montenegroSi, makedoniaSi, bul-gareTSi 20 dRe, norvegiaSi 1 Tve, zog qveynebSi vadis gansazRvra damokidebulia muSaobis xangrZlivobaze (safrangeTSi da TurqeT-Si 1Tvidan 2 Tvemde; estoneTsa da poloneTSi 2 kviridan 3 Tvem-de; germaniaSi 4 kviridan 7 Tvemde, SvedeTSi 1-dan 6 Tvemde, did britaneTSi 1 kviridan 4 Tvemde) zog qveyanaSi Setyobinebis vada diferencirebulia socialuri kriteriumebis mixedviT.

126

Ti um niS v ne lo va ne si sa kiTxia Sro miT ur Ti er To ba-Si, axa li ka no ni ga mo ricxavs Sro mi Ti xel Sek ru le bis usa fuZ v lo Sewy ve tis Se saZ leb lo bas.

yu radRe bas ga va max vi leb Sro mis xel Sek ru le bis Sewy ve tis sa fuZ v leb Si no va ci ur nor meb ze, ese ni gax lavT, ise Ti faq tob ri vi mdgo ma re o bis ar se bo ba - eko no mi ku ri ga re mo e be bi, teq no lo gi u ri an or ga-ni za ci u li cvli le be bi, rom le bic auci le bels xdis sa mu Sao Za lis Sem ci re bas. aR niS nu li sa fuZ v liT da-saq me bu lis sa mu Sa o dan ga Ta vi suf le bis Sem Tx ve va Si rTu li iq ne ba mtki ce ba imis Se sa xeb, rom kon k re tu li or ga ni za ci is eko no mi ku ri ga re mo e be bis cvli le bam ga mo iw via Tu ara auci leb lo ba sa mu Sao Za lis Sem-ci re bi sa. da va aZ levs mxa res Se saZ leb lo bebs ga mo-iTxo vos or ga ni za ci is fi nan su ri mdgo ma re o bis Se sa-xeb do ku men ta ci a /in for ma ci a, vi na i dan igi war mo ad-gens da vis sa gans. Ta vis mxriv dam saq me bels mo u wevs mtki ce ba am mdgo ma re o bis ar se bo bis da sam t ki ceb lad. teq no lo gi u ri da or ga ni za ci u li cvli le be bis dros bu neb ri via ver va i Zu lebT or ga ni za ci as Se i na Cu nos ara sa Wi ro saS ta to er Te u li da ara miz nob ri vi Tan xe-bi ixa dos, teq no lo gi e bis Ca nac v le ba an „re or ga ni za-ci a“, Se saZ le be lia gax des da sa bu Te bu li sa fuZ ve li Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve ti sa, Tum ca es uf le ba ar un da ga mov lin des moC ve ne bi Ti da Tval T maq cu ri sa xiT, Sem d gom Si bu neb ri via ar un da mox des ga mo Ta-vi suf le bul ad gil ze sxva pi ris da saq me ba.

sa qar T ve los sis x lis sa mar T lis ko deq s Si Se su li cvli le bis Ta nax mad das ja di gax da pi ris iZu le bi Ti qme de ba, gan cxa de bis da we riT pi ris iZu le ba sa ku Ta-ri ini ci a ti viT sa mu Sa os da to ve bis Se sa xeb, ara er Ti

127

dev na mim di na re obs msgav si sa fuZ v liT. da saq me bu lis mi er aR niS nu li ga dawy ve ti le bis ne bis ga mov le na ze ze moq me de bis Sem Tx ve va wle bis gan mav lo ba Si Cve u-leb riv Sem Tx ve vad iq ca.

ka no ni iT va lis wi nebs Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis sa fuZ v lad, da saq me bu lis kva li fi ka ci is an pro fe si u li unar - C ve ve bis Se u sa ba mo bas mis mi er da ka ve bul Ta nam de bo bas Tan / Se sas ru le bel sa mu Sa-os Tan. aR niS nu li sa fuZ v liT da saq me bu lis sa mu Sa o-dan ga nTa vi suf le bas vfiq rob yo vel T vis un da mo e-ri dos dam saq me be li, sa mu Sa o ze pi ris mowyo bi sas da mas Tan Sro mi Ti xel Sek ru le bis ga for me bam de un da mi i Ros zo me bi ra Ta Se sa ba mi si ga naT le bis ar mqo ne pi ri /a ras pe ci a lis ti ar da uS vas sa mu Sa o ze, an mi i Ros zo me bi da saq me bu lis ga dam za de bas Tan da kav Si re biT or ga ni za ci a Si mim di na re cvli le be bis adek va tu rad, rac da ner gi li me To dia gan vi Ta re bul qvey neb Si.

Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis er T -er Ti sa-fuZ ve lia da saq me bu lis mi er mis T vis in di vi du a lu ri Sro mi Ti xel Sek ru le biT an ko leq ti u ri xel Sek ru-le biT an / da Sro mis Si na ga na we siT da kis re bu li val-de bu le bis uxe Si dar R ve va, amas Tan Sro mis Si na ga na-we siT da kis re bu li val de bu le bis dar R ve va Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis sa fuZ ve li Se iZ le ba gax des mxo lod im Sem Tx ve va Si, Tu Sro mis Si na ga na we si Sro-mi Ti xel Sek ru le bis na wi li a. mi u xe da vad msgav si Ca-na we ri sa Sro mis Si na ga na we sis, ro gorc ga ri ge bis mi-sa da ge ba Sro miT da ko leq ti ur xel Sek ru le bas Tan mo me te bu li ris kis ma ta re be li a. ga saT va lis wi ne be-lia is ga re mo e ba, rom Si na ga na we si mi Re bu lia mxo-lod dam saq meb lis cal m x ri vi ne bis ga mov le niT, mi si

128

Seq m na Si da saq me bu lis mo na wi le o bis auci leb lo ba ze ka no ni ar mi u Ti Tebs, Se sa ba mi sad igi ar Se iZ le ba ga u-tol des mxa re Ta Ta nas wo ri, Ta vi su fa li ne bis ga mov-le nis Se de gad mi Re bul Se Tan x me bas.

in di vi du a lu ri da ko leq ti u ri Se Tan x me bis upi-ra te so ba zed me ti pi ro be bis daT q mis ga re Se un da war moC n des Si na ga na wes Tan mi mar Te ba Si, mxo lod is faq ti, rom or ga ni za ci is xel m ZR va ne lis mi er da we-ril sqel ta ni an Si na ga na wess ga ec no ba da saq me bu li an aR niS nul teqsts mi a ba men in di vi du a lur xel Sek ru-le bas - es faq ti ar niS navs, imas rom mxa re Ta mi er Ta vi su fa li ne bis ga mov le niT iq na ur Ter T Se Tan x me-ba miR we u li. Si na ga na we sis dar R ve va ar Se iZ le ba gax-des Sro mi Ti xel S ke u le bis Sewy ve tis sa fuZ ve li, mi si dar R ve vis T vis Se saZ le be lia da saq me buls mi e ces dis-cip li na ru li sax de li, isic im Sem Tx ve va Si Tu mi si da saq me bu lis T vis gac no bis we si ab so lu tu rad da cu-li a. msgav si Ca na we ri ama ve mux l Si mo ce mu lia ki dec, ase ve dam saq me bels aqvs Se saZ leb lo ba ar se bi Ti pi ro-be bi mi u Ti Tos in di vi du a lur xel Sek ru le ba Si.

az r Ta sxva das x va o ba ga mo iw via sa sa mar T los mi er mi Re bu li da ka no ni er Za la Si Se su li ga dawy ve ti le-biT, ga fic vis uka no nod cno bis Sem Tx ve va Si, Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis Se saZ leb lo bam. sa qar T ve-los kon s ti tu ci iT, sa er Ta So ri so aq te biT da kon-ven ci e biT aRi a re bu lia ga fic vis uf le ba, ro me lic miC ne u lia de mok ra ti u li qvey nis gan vi Ta re bis T vis sa mo qa la qo sa zo ga do e bis Ta vi suf le bis xa ris xis in-di ka to rad . sa xel m wi fo cnobs da icavs sity vi sa da ga mo xat vis Ta vi suf le bas, ro gorc uze na es ada mi a-nur fa se u lo bebs. xe li suf le bis gan xor ci e le bi sas

129

xal xi da sa xel m wi fo SezRu dul ni ari an am uf le be-bi Ta da Ta vi suf le be biT, ro gorc uSu a lod moq me-di sa mar T liT. sa qar T ve los ka non m deb lo biT mo wes-ri ge bu lia Sek re bis da ma ni fes ta ci is pro ce du ris gan xor ci e le bis pro ce du ra, im pe ra ti u lad gan sazR-v ru lia pa su xis m ge be li pi re bi, ga mij nu lia or ga-ni za to ri da marwmunebeli/rwmunebuli(70) Sekrebis an manifestaciis Catarebis we sis dar R ve va am aq ci-is or ga ni za to ris mi er an ga fic vis we sis dar R ve va am aq ci is or ga ni za to ris mi er, ra mac ga mo iw via mZi me Se de gi, es iw vevs sis x li sa mar T leb riv pa su xis m geb-lo bas (sa qar T ve los s.s.k.347-348 mux le bi), am de nad uda vo a, rom qvey nis ka non m deb lo biT ga fic vis aras-wo rad war mo e bis T vis gan sazR v ru lia pa su xis m ge be li pi re bi da gaT va lis wi ne bu lia ma Ti ro gorc sis x lis ase ve ad mi nis t ra ci u li pa su xis m geb lo bis for me bi. Sro mis ko deq s ma da a we sa Sro miT ur Ti er To ba Si pa su-xis m geb lo bis um kac re si zo ma - Sro mi Ti xel Sek ru le-bis Sewy ve ta ga nur Cev lad mas Si mo na wi le yve la pi ris

70) saqarTvelos kanoni “Sekrebebisa da manifestaciebis Sesaxeb” muxli 3.“Sekreba“ aris moqalaqeTa jgufis Sekreba WerqveS an ga-reT, mitingi sazogadoebrivi TavSeyris adgilebSi, solidarobis an protestis gamoxatvis mizniT; b) „manifestacia“ aris moqalaqe-Ta demonstracia, masobrivi sajaro gamosvla,quCaSi msvleloba solidarobis an protestis gamoxatvis mizniT, an msvleloba pla-katebis, lozungebis, transparantebis da sxva saxviTi saSualebe-bis gamoyenebiT; g) „marwmunebeli“ aris Sekrebis an manifestaciis iniciatori; (18.04.2011 N2/482,483,487,502 sakonstitucio sasamarT­los gadawyvetileba)d) „rwmunebuli“ aris Sekrebis an manifesta-ciis iniciatoris mier ndobiT aRWurvili piri; e) „organizatori“ aris Sekrebis an manifestaciis iniciatoris mier aqciis organi-zebis xelmZRvanelobisTvis gamoyofili piri; v) „pasuxismgebeli pirebi“ arian Sekrebis an manifestaciis rwmunebuli da organiza-tori;

130

mi marT, dam saq me bels aR niS nu li nor miT Se uZ lia sa-mu Sa o dan ga uS vas mTe li ko leq ti vi im Sem Tx ve va Si Tu ga fic vis or ga ni za tor ma ver uz run vel yo ga fic vis sa Ta na dod mowyo ba, msgav si Ca na we ri vfiq rob ris kis ma ta re be li a, da saq me bu le bis T vis zo ga dad ga fic va Si mo na wi le o bis T vis, ke Til sin di si e rad gan wyo bil da-saq me bu lebs, rom le bic so ci a lu ri di a lo gis re Jim Si sa kiTxis gan xil vis ig no ri re bis Sem d gom cdi lobs sa-ja rod ga mo xa tos ar se bu li prob le ma, ar un da id ges ase Ti sa SiS ro e bis wi na Se, rom ga fic vis T vis pa su xis-m ge be li pi re bis sa nac v lod mo ux des sa mu Sa o dan gan-Ta vi suf le ba. msgav si ka no nis mi e ri Ca na we ri da a Si nebs da saq me bu lebs mo awyos ga fic va rac sa bo loo jam-Si de mok ra ti ul qvey nis gan vi Ta re bis Se ma fer xe bel ele men tad Se iZ le ba iq ces.

ka non Si maq si ma lu rad un da mo ve ri doT Se fa se biT ka te go ri is nor me bis ar se bo bas, ka non Si Se ta ni li cvli le be bi maq si ma lu rad amom wu ra vad gan sazR v ravs Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis sa fuZ v lebs, Tum-ca Ca mo naT va lis bo lo pun q t Si mi Ti Te bu lia Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis sa fuZ v lad sxva obi eq tu ri ga re mo e ba, ro me lic amar T lebs Sro mi Ti xel Sek ru-le bis Sewy ve tas. ka no ni Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy-ve tas mi an dobs „sxva obi eq tur ga re mo ebs“, ro me lic faq tob ri vad vfiq rob ak ni nebs am in s ti tu tis ide as, aR niS nu li sa fuZ ve li Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve-ti sa ab so lu tu rad saf r Txis qveS dge ba Sro miT - sa-mar T leb riv ur Ti er To be bis har mo ni za ci a, igi iZ le-va Se fa se bi Ti sa mar T lis Se saZ leb lo bas, rac kon k re-tul saq me ze sa sa mar T lo e bis gan s jis sa ga ni gax de ba, msgav si mid go ma ris kis qveS aye nebs ara da saq me buls,

131

ara med dam saq me bel sac, vi na i dan da vis Se fa se bi Ti ga-re mo e be bis ga dawy ve ti sas Se saZ le be lia aRi a re bu li iq nas sa mu Sa o dan gan Ta vi suf le bis Se sa xeb ne bis ga-mov le na uka no nod da da e kis ros zi a nis - ga nac du ris anazRa u re ba.

msgav si nor miT ir R ve va ba lan si, Se fa se bi To ba obi-eq tu ri ga re mo e bi sa er Tis mxriv gaz r dis Sro miT da-vebs da me o res mxriv iZ le va mi si usa mar T lod ga mo-ye ne bis al ba To bas. ar se bob da sa pi ris pi ro mo saz re ba aR niS nul sa kiTx Tan da kav Si re biT da mxar da We ri lic iq na, ker Zod „sa ka non m deb lo do ne ze Se iZ le ba war mo-ud ge ne li iyos amom wu ra vi sa fuZ v le bis da we se ba, Sro-mi Ti ur Ti er To be bis xa si a Tis sir Tu li dan ga mom di-na re, ami to mac xel Sek ru le be bis Sewy ve tis er T -erT sa fuZ v lad gaT va li wi ne bu lia „sxva obi eq tu ri ga re-mo e ba“. me o re mxriv, es kon k re tu li sa fuZ ve li ima ze mi u Ti Tebs, rom Tu ar ar se bobs xel Sek ru le bis Sewy-ve tis sxva sa fuZ ve li, dam saq me bels Se uZ lia da saq me-buls xel Sek ru le ba Se uwy vi tos mxo lod obi eq tu ri ga re mo e bis ar se bo bis Sem Tx ve va Si, rac ga mo ricxavs mi si mxri dan su bi eq tu ri da TviT ne bu ri ga dawy ve ti-le bis mi Re bas. „o bi eq tu ri sa fuZ v lis“ ar se bo bi sas (kon k re tu li sa fuZ v lis da kon k re te bis ga re Se), xel-Sek ru le bis Sewy ve tis Se saZ leb lo bas ga nam t ki cebs saxelmwifoTa praqtikac.~(71) aRniSnavs kanonproeqtis avtori da iniciatori ganmartebiT baraTSi.

71) saxelmwifoTa praqtika icnobs xelSekrulebis Sewyvetis SesaZ-leblobas „obieqturi safuZvlis“ gamo (“just and opojective reason”). es saxelmwifoebia: gaerTianebuli samefo, germania, dania, espane-Ti, SvedeTi, ungreTi, xorvatia, belgia, avstria, kviprosi, CexeTi, estoneTi, fineTi, safrangeTi, ungreTi, italia, luqsemburgi, ho-landia, portugalia, serbeTi, Sveicaria da sxv.

132

sa sa mar T los er T g va ro va ni praq ti ka Ca mo ya lib da re or ga ni za ci is pro ces Tan mi mar Te ba Si. mar to o den re or ga ni za cia da saq me bu lis sam sa xu ri dan gaS ve bis sa fuZ ve li ver gax de ba, Tu mas Sta te bis Sem ci re ba ar ax lavs Tan, yo vel kon k re tul Sem Tx ve va Si un da Se fas des Tu ram de nad da saS ve bia mxo lod re or ga-ni za cia da saq me bu lis sam sa xu ri dan ga Ta vi suf le bas sa fuZ ve li gax des, aseT Sem Tx ve va Si, e.w. „re or ga ni-za ci is~ sa fuZ v liT pi ris sam sa xu ri dan gaS ve bis dis-k ri mi na ci u li mo ti ve bi Se iZ le ba da i fa ros. am de nad, mxo lod re or ga ni za cia dam saq me bels sam sa xu ri dan ga Ta vi suf le bis sa fuZ v le bis mtki ce bis tvir Tis gan ar anTa vi suf lebs, miT uf ro, Tu re or ga ni za ci as Sta te bis Sem ci re ba, re or ga ni za ci is Se de gad Seq m ni-li sam sa xu ri saT vis da saq me bu lis uk ve ara sak ma ri si kva li fi ka cia an sxva ise Ti ga re mo e ba ar sdevs Tan, rac da saq me bu lis sam sa xu ri dan gaS ve bas Se iZ le ba da-e dos safuZvlad.(72)

72) saqarTvelos uze na e si sa sa mar T los ga dawy ve ti le ba (№as-762-730-2014 10 oq tom be ri, 2014 we li) „sa mo qa la qo sap ro ce so ko deq sis 102-e mux li dan ga mom di na re kon k re tul Sem Tx ve va Si, mtki ce bis tvir Tis obi eq tu ri da sa mar T li a ni ga da na wi le bis Se de gad, dam saq-me bel ma un da am t ki cos da saq me bu lis sam sa xu ri dan ga Ta vi suf le-bis mar T l zo mi e re ba, ra dro sac, pir vel rig Si, un da ga mo i ricxos dam saq meb lis mxri dan dis k ri mi na ci a. am miz niT dam saq meb lis mi er mar to o den re or ga ni za ci a ze ape li re ba dis k ri mi na ci as ar ga mo-ricxavs.“ Sro mi Ti da vis gan xil vi sas sa sa mar T lo afa sebs, da ir-R va Tu ara mxa re Ta uf le be bi ama Tu im sa mar T leb ri vi aq tis Tu moq me de bis gan xor ci e le bis Se de gad, dar R ve u li a, Tu ara mxa re Ta Ta nas wo ro bis prin ci pi, ad gi li xom ar aqvs dis k ri mi na ci is faqts da a.S. am amo ca nis Ses ru le ba Se uZ le be li a, Tu sa sa mar T lo saT vis uc no bia xel Sek ru le bis moS lis mi ze zi da uc no bia an ar dad gin da da vis war mo So bis mi ze zi. Sro mis ko deq sis me-2 mux lis Ta nax mad, Sro mi Ti ur Ti er To ba efuZ ne ba mxa re Ta Ta nas wo ruf le bi a no bas. ama ve mux lis me-3 na wi lis Ta nax mad, ak r Za lu lia ne bis mi e ri sa xis

133

Se sa ba mi sad re or ga ni za ci a, Tun dac, mar T l zo mi-e ri da sa Wi ro e bi sa mebr Ca ta re bu li, yo vel T vis ar war mo ad gens da saq me bu lis sam sa xu ri dan gaS ve bis le-gi ti mur sa fuZ vels. re or ga ni za ci is Se de gad da saq-me bul Ta sam sa xu ri dan gaS ve bis er T -erT gan ma pi ro-be bel ka no nis mi er sa fuZ v lad Sta te bis Sem ci re ba Se-iZ le ba iq nes miC ne u li. gar da Sta te bis Sem ci re bi sa, er T -erT aseT sa fuZ v lad Se iZ le ba da sa xel des fun-q ci e bis ma te ba da, Se sa ba mi sad, re or ga ni za ci am de da-saq me bu li kad re bis uk ve ara sak ma ri si kvalifikacia. (73)

mniS v ne lo va nia ase ve sa sa mar T los mid go ma Sro mi -Ti ur Ti er To bis Sewy ve ti sas obi eq tu ri ga re mo e bis Se fa se bi Ti kri te ri u mis mi marT. sa qar T ve los sa mo qa -la qo ko deq sis 405-e mux lis me-3 na wi lis „a“ qve pun q -tis Ta nax mad xel Sek ru le ba ze uari da uS ve be li a, Tu val de bu le bis dar R ve va um niS v ne lo a. am prin ci pi dan ga mom di na re Ta vad dam saq meb lis mi mar Taa ris kis ma -ta re be li aR niS nu li sa fuZ v liT pi ris sa mu Sa o dan gaS ve ba, ra mac Se saZ loa da a zi a nos mxa re e bi. ev ro pis so ci a lu ri qar ti is, 4.4 mux li aRi a rebs, rom dam saq -meb lis val de bu le bas war mo ad gens wi nas war Se atyo bi -nos da saq me buls da saq me bis Sewy ve tis Se sa xeb, mag ram mi Ti Te bu li da na we si un da ga ni mar tos qar ti is da -nar Tis me-2 na wi lis Se sa ba mi sad. ker Zod, dam saq meb -

dis k ri mi na ci a. Sro mi Ti da ve bis ga dawy ve ti sas da cul un da iq nes, ro gorc mi Ti Te bu li, ase ve kon s ti tu ci i Ta da sxva nor ma ti u li aq te biT re gu li re bu li ada mi a nis uf le be bi da Ta vi suf le be bi, xo,lo am uf le ba Ta dar R ve vis Se fa se ba Se uZ le be lia xel Sek ru le bis moS lis sa fuZ v lis ar cod nis Sem Tx ve va Si.

73) saqarTvelos uze na e si sa sa mar T los ga dawy ve ti le ba saq me as-104-99-2014 11 iv li si, 2014 we li.

134

lis mi er da saq me bu lis sam sa xu ri dan da u yov neb liv daTxov na (gaf r Txi le bis ga re Se) da saS ve bia im Sem -Tx ve va Si, Tu sa xe zea da saq me bu lis mxri dan Sro mi Ti xel Sek ru le bis mniS v ne lo va ni dar R ve va (ma ga li Tad, mZi me ga dac do ma). am de nad, da saq me bis Sewy ve tis Se -sa xeb ka no ni e re bis Se mow me bi sas mniS v ne lo va nia dad -gin des Tu ra sa xi sa da sim Zi mis dar R ve vam ga na pi ro ba da saq me bu lis sam sa xu ri dan gan Ta vi suf le ba.

da saq me bu lis mi er ma ga li Tad sa mu Sa os ara sa pa-tio mi ze ziT gac de nis Sem Tx ve va Si, mxo lod gac de nil dRe Ta ra o de no bas (er Ti an ram de ni me dRis ara sa pa-tio mi ze ziT gac de na) ar ga aC nia mak va li fi ci re be li mniS v ne lo ba. sa mu Sa os ara sa pa tio mi ze ziT gac de nas-Tan er Tad, auci leb lad un da dad gin des, Tu ra Se-de gi ga mo iw via am ga dac do mam an ra Se de gi Se iZ le-ba, ga mo ew via mas dam saq meb li saT vis. ama sa Tan er Tad, gaT va lis wi ne bu li un da iyos sa mu Sa os spe ci fi ka, Tu ram de nad ga dac do mis xa si a Ti dan ga mom di na re mi zan-Se wo ni lia sa mu Sa o dan ga sa Ta vi suf le be li pi ris mi-marT pir da pir S ro mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve tis Ro-nis Zi e bis ga mo ye ne ba wi nas wa ri gaf r Txi le bi sa da am uka nas k ne li sa gan ax s na- gan mar te bis mos me nis ga re Se. es faq te bi mig vi Ti Te ben ga dac do mis sim Zi mi sa da, Se-sa ba mi sad, ga mo ye ne bu li Ro nis Zi e bis mar Te bu lo bis Se mow me ba ze. (ma ga li Tad, li an da gis me is ris sa mu Sa o-ze 15 wu TiT ara sa pa tio mi ze ziT ga mo ucxa deb lo bis ga mo, me is rem da ag vi a na li an da gis is ris ga da we va, me-o re Sem Tx ve va Si ar qi vis Ta nam S ro me li ara sa pa tio mi-ze ziT 3 dRis gan mav lo ba Si ar ga mocxad da sa mu Sa o ze da a.S.). Se saZ le be li a, rom am Sem Tx ve vebs sxva das x va sim Zi mis Se de gi moh y ves, Se sa ba mi sad, mxo lod sa mu Sa-

135

os gac de nis sa a Te bis Tu dRe Ta ra o de no ba ar aris sak ma ri si sa mar T leb ri vi das k v ne bis ga mo sa ta nad.

sa ka sa cio pa la tam ara er Txel gan mar ta, rom da-saq me bu lis sa mu Sa o dan daTxov nis ka no ni e ri sa fuZ v-le bis mtki ce bis tvir Ti ekis re ba dam saq me bels, rac, ze moT mi Ti Te bu li ma te ri a lur - sa mar T leb ri vi nor-me bis ana li zi (ker Zod, ga re mo e be bi, rom le bic mi u-Ti Te ben wi nas wa ri gaf r Txi le bis mi zen Se u won lo ba ze, mZi me Se deg ze, ur Ti er To bis gag r Ze le bis Se uZ leb-lo ba ze da a.S.) gvex ma re ba sa qar T ve los sa mo qa la qo sap ro ce so ko deq sis 102-e mux lis pir ve li na wi lis gan mar te ba Si, rom lis Ta nax mad, Ti To e ul ma mxa rem un da da am t ki cos ga re mo e ba ni, rom leb ze dac igi am-ya rebs Ta vis moTxov neb sa da Se sa ge bels. (ma ga li Ti-saT vis, Se saZ le be lia isev miv mar ToT „dam saq meb lis ini ci a ti viT da saq me bis Sewy ve tis Se sa xeb“ 1982 wlis #158 kon ven ci as, rom lis me-9 mux lis me-2 pun q tis „a“ qve pun q tis Ta nax mad, da saq me bu lis sa mu Sa o dan daTxov nis ka no ni e ri sa fuZ v le bis mtki ce bis tvir Ti ekis re ba damsaqmebels).(74)

sa mo qa la qo uf le ba un da gan xor ci el des mar T l-zo mi e rad, sa sa mar T los upir ve le si amo ca nac sa mo qa-la qo uf le bis mar T l zo mi e rad gan xor ci e le bis uz-run vel yo fa Si mdgo ma re obs. ne bis mi e ri da vis gan xil-vi sas, ro gorc we si, sa sa mar T lo amow mebs uf le bis ga mo ye ne bi sa da val de bu le bis Ses ru le bis mar T l zo-mi e re bis sa kiTxs da mis sa fuZ vel ze afa sebs mxa re-Ta mi er sa sa mar T los wi na Se da ye ne bul moTxov na Ta

74) saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetileba saqme №as-106-101-2014 2 oqtomberi 2014 weli.

136

mar Te bu lo bas. wi na aR m deg Sem Tx ve va Si, sa sa mar T lo-saT vis mi mar T vis uf le ba Ta vis mniS v ne lo bas kar gavs. uf le bis ga mo ye ne bis mar T l zo mi e re bis Se sa fa seb lad ki auci le be lia mi si ga mo ye ne bis gan ma pi ro be be li ga-re mo e be bis mar T l zo mi e re bis Se fa se ba. Sro mi Ti da-vis gan xil vi sas sa sa mar T lom un da Se a fa sos, da ir R va Tu ara mxa re Ta uf le be bi ama Tu im sa mar T leb ri-vi aq tis Tu moq me de bis gan xor ci e le bis Se de gad, un<da dad gin des da ir R va Tu ara mxa re Ta Ta nas wo ro bis prin ci pi, xom ar gan xor ci el da dis k ri mi na cia da a.S. am amo ca nis Ses ru le ba ki Se uZ le be li a, Tu sa sa mar-T lo saT vis uc no bia xel Sek ru le bis moS lis mi ze zi da uc no bia an ar dad gin da da vis war mo So bis mi ze-zi. Sro mi Ti da ve bis ga dawy ve ti sas da cul un da iq nes, ro gorc mi Ti Te bu li, ase ve kon s ti tu ci i Ta da sxva nor ma ti u li aq te biT re gu li re bu li ada mi a nis uf le-be bi da Ta vi suf le be bi, xo lo am uf le ba Ta dar R ve vis Se fa se ba Se uZ le be lia xel Sek ru le bis moS lis sa fuZ-v lis ar cod nis pirobebSi.(75)

sa mu Sa o dan gan Ta vi suf le bis Ta o ba ze Sro mi Ti da-vis gan xil vi sas, sa sa mar T lom un da Se a mow mos, Tu ram de nad mar T l zo mi e rad moq me deb da dam saq me be li da saq me bu lis sa mu Sa o dan gan Ta vi suf le bi sas. aR niS-nu li sa kiTxis ga mor k ve va ki Se saZ le be lia mxo lod Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis Ta o ba ze ga mo ce-mul brZa ne ba Si mi Ti Te bu li da saq me bu lis ga Ta vi suf-le bis sa fuZ v lis kvle vis Se de gad. moq me di erov nu li da sa er Ta So ri so nor ma ti u li aq te bis sa fuZ vel ze, mi u xe da vad ka non m deb lo biT mi ni We bu li uf le ba mo-

75) saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetileba saqme №as-1252-1195-2013, 17 marti, 2014 weli.

137

si le bi sa, ga Ta vi suf le bis sa kiTxis ga dawy ve ti sas un da iyos mar T l zo mi e ri da na kar na xe vi obi eq tu ri aucileblobiT.(76)

sa mu Sa o dan gan Ta vi suf le bis Ta o ba ze Sro mi Ti da-vis gan xil vi sas, sa sa mar T lom un da Se a mow mos, Tu ram de nad mar T l zo mi e rad moq me deb da dam saq me be li da saq me bu lis sa mu Sa o dan gan Ta vi suf le bi sas. aR niS-nu li sa kiTxis ga mor k ve va ki Se saZ le be lia mxo lod Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis Ta o ba ze ga mo ce-mul brZa ne ba Si mi Ti Te bu li da saq me bu lis ga Ta vi suf-le bis sa fuZ v lis kvle vis Se de gad. moq me di erov nu li da sa er Ta So ri so nor ma ti u li aq te bis sa fuZ vel ze, mi u xe da vad ka non m deb lo biT mi ni We bu li uf le ba mo-si le bi sa, gan Ta vi suf le bis sa kiTxis ga dawy ve ti sas un da iyos mar T l zo mi e ri da na kar na xe vi obi eq tu ri aucileblobiT.(77)

Se mog Ta va zebT cvli le bis sa ka non m deb lo wi na da-de bas.

mniS v ne lo va nia sa war mos re or ga ni za ci is dros uze na e si sa sa mar T los er T g va ro va ni praq ti kis gac-no ba, ra me Tu re or ga ni za ci is faq ti ar gu lis x mobs Sta te bis Sem ci re bis sa fuZ vels Tu re a lu rad ar fiq sir de ba Sta te bis Semcireba.(78)

76) ganCineba #as-164-154-2015 27 ap ri li, 2015 w., q. Tbi li si sa qar T ve-los uze na e si sa sa mar T los sa mo qa la qo saq me Ta pa la ta.

77) ganCineba #as-164-154-2015 27 aprili, 2015 w., q. Tbilisi saqarTve-los uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palata.

78) ganCineba #as-115-111-2016 08 ap ri li, 2016 w., q. Tbi li si sa qar T-ve los uze na e si sa sa mar T los sa mo qa la qo saq me Ta pa la ta. „ad gi li hqon da a(a )ip -is re or ga ni za ci as, rac sam sa xu re bis cvli le beb Si

138

vfiq rob S/k 37-e mux lis pir ve li na wi lis „o“ qve-pun q ti un da ga uq m des.

sa mo qa la qo uf le ba un da gan xor ci el des mar T-l zo mi e rad, sa sa mar T los upir ve le si amo ca nac sa-mo qa la qo uf le bis mar T l zo mi e rad gan xor ci e le-bis uz run vel yo fa Si mdgo ma re obs. ne bis mi e ri da-vis gan xil vi sas, ro gorc we si, sa sa mar T lo amow mebs uf le bis ga mo ye ne bi sa da val de bu le bis Ses ru le bis mar T l zo mi e re bis sa kiTxs da mis sa fuZ vel ze afa-sebs mxa re Ta mi er sa sa mar T los wi na Se da ye ne bul moTxov na Ta mar Te bu lo bas. wi na aR m deg Sem Tx ve va Si, sa sa mar T lo saT vis mi mar T vis uf le ba Ta vis mniS v ne-lo bas kar gavs. uf le bis ga mo ye ne bis mar T l zo mi e-re bis Se sa fa seb lad ki auci le be lia mi si ga mo ye ne-bis gan ma pi ro be be li ga re mo e be bis mar T l zo mi e re bis Se fa se ba. Sro mi Ti da vis gan xil vi sas sa sa mar T lom un da Se a fa sos, da ir R va Tu ara mxa re Ta uf le be-

da sxva das x va sam sa xu reb Si Sta te bis op ti mi za ci a Si ga mo i xa ta. sa-war mo Si ar ar se bobs axa li saS ta to er Te u le biT gan sazR v ru li po zi ci e bis fun q ci e bis gan m sazR v re li ra i me do ku men ti, rom lis Sed ge nis val de bu le ba sa war mos di req tors ga aC n da. Se sa ba mi sad, pa la tam mi iC ni a, rom mo pa su xem ver da a das tu ra is ga re mo e ba, rom re or ga ni za ci is Se de gad im g va rad Se ic va la mo sar Ce le Ta mi er da-ka ve bu li po zi ci e bi saT vis wa ye ne bu li moTxov ne bi, rom mo sar Ce le-e bi mas ve Rar ak ma yo fi leb d nen. amav d ro u lad, sa sa mar T lom gan-mar ta, rom re or ga ni za ci is Se de gad da saq me bu le bis sam sa xu ri dan gaS ve bis er TerT gan ma pi ro be bel ka no nis mi er sa fuZ v lad Sta te bis Sem ci re ba an fun q ci e bis ma te ba da Se sa ba mi sad, re or ga ni za ci am de da saq me bu li kad re bis uk ve ara sak ma ri si kva li fi ka cia Se iZ le bo da miC ne u li yo. kon k re tul Sem Tx ve va Si, saq mis ma sa le biT ar da das-tur da re or ga ni za ci is Se de gad Sta te bis Sem ci re bis faq ti da arc axa li saS ta to nus xiT gan sazR v rul Se sa ba mis po zi ci eb ze mo sar-Ce le e bis mier re or ga ni za ci am de da ka ve bul Ta nam de bo beb ze ar se-bu li moTxov ne bi dan gan s x va ve bu li moTxov ne bis ar se bo ba, ra sac mo sar Ce le e bi ve Rar ak ma yo fi leb d nen.“

139

bi ama Tu im sa mar T leb ri vi aq tis Tu moq me de bis gan xor ci e le bis Se de gad, un da dad gin des da ir R va Tu ara mxa re Ta Ta nas wo ro bis prin ci pi, xom ar gan-xor ci el da dis k ri mi na cia da a.S. am amo ca nis Ses ru-le ba ki Se uZ le be li a, Tu sa sa mar T lo saT vis uc no-bia xel Sek ru le bis moS lis mi ze zi da uc no bia an ar dad gin da da vis war mo So bis mi ze zi. Sro mi Ti da ve bis ga dawy ve ti sas da cu li un da iq nes, ro gorc mi Ti Te-bu li, ase ve kon s ti tu ci i Ta da sxva nor ma ti u li aq-te biT re gu li re bu li ada mi a nis uf le be bi da Ta vi-suf le be bi, xo lo am uf le ba Ta dar R ve vis Se fa se ba Se uZ le be lia xel Sek ru le bis moS lis sa fuZ v lis ar-cod nis pirobebSi.(79)

Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve tas gan sa kuT re bu li mniS v ne lo ba eni We ba Sro miT sa mar Tal Si, da saq me bu-lis sa mu Sa o dan gan Ta vi suf le ba mis mi er Ca de ni li ga dac do mi sas (dar R ve vis) uki du re si Ro nis Zi e ba un da iyos, ga dac do mis xa si a Tis da sim Zi mi dan ga mom di na-re msu bu qi san q ci is Se far de bis Ses aZ leb lo bas unda gamoricxavdes.(80) aRniSnuli midgomaa Camoyalibebuli sasamarTlos erTgvarovan praqtikaSi.(81)

79) saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetileba saqme №as-1252-1195-2013, 17 marti, 2014 weli.

80) ganCineba #as-164-154-2015 27 aprili, 2015 w., q. Tbilisi saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palata.

81) ganCineba #as-483-457-2015 7 oq tom be ri, 2015 w., q. Tbi li si sa qar-T ve los uze na e si sa sa mar T los sa mo qa la qo saq me Ta pa la ta «/..../ er Tis mxriv da saq me buls usa fuZ v lod ar un da Se uwy des Sro mi Ti xel Sek ru le ba da amiT ar mo es pos sa ar se bo sa Su a le ba, xo lo, me o-re mxriv, dam saq me bels ar un da Se ezRu dos Sro mi Ti mo va le o be bis dam r R ve vi mu Sa kis sa mu Sa o dan ga Ta vi suf le bis uf le ba da mis T vis mi u Re be li mu Sa kis sa mu Sa o ze da to ve biT ar un da Se eq m nas gar k ve u-

140

li ris ke bi. sa er Ta So ri sod aRi a re bu li stan dar ti a, rom da saq me-bu lis sa mu Sao ad gi li dan daTxov ni sas, Tun dac, Sro mis ko deq sis 37-e mux lis pir ve li na wi lis `z~ qve pun q tis wi na pi ro be bi sas, un da ar se bob des ga nTa vi suf le bis go niv ru li sa fuZ ve li~. “mo ce mu li da vis gan xil vi sas sa ka sa cio pa la ta pir vel rig Si gan mar tavs, rom sa mu Sa o dan gan Ta vi suf le bis Ta o ba ze Sro mi Ti da vis gan xil vi sas, sa sa mar T lom un da Se a mow mos, Tu ram de nad mar T l zo mi e rad moq me-deb da dam saq me be li da saq me bu lis sa mu Sa o dan gan Ta vi suf le bi sas. aR niS nu li sa kiTxis ga mor k ve va ki, Se saZ le be lia mxo lod Sro mi-Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis Ta o ba ze ga mo ce mul brZa ne ba Si mi Ti-Te bu li da saq me bu lis gan Ta vi suf le bis sa fuZ v lis kvle vis Se de-gad. mo sar Ce lis mi Ti Te bas mas zed rom uka no nod ga an Ta vi suf les sam sa xu ri dan, mtki ce bis tvirTs ab ru nebs dam saq meb lis mxa res ro mel sac akis rebs da saq me bu lis sam sa xu ri dan mar T l zo mi e rad gan Ta vi suf le bis mtki ce bis val de bu le bas. aR niS nu li das k v na ga-mom di na re obs Sem de gi Zi re u li prin ci pi dan, ker Zod, dam saq me bels ga aC nia mtki ce bi Ti upi ra te so ba, sa sa mar T los wa rud gi nos mis T vis xel say re li mtki ce bu le be bi imas Tan da kav Si re biT, rom mis ma Ta-nam S ro mel ma Sro mi Ti mo va le o be bi da ar R vi a, rac kon k re tul qme-de beb Si ga mo i xa ta, vid re da saq me bu li, ro me lic obi eq tu rad ver SeZ lebs mtki ce bu le be bis war d ge nas mas ze, rom igi val de bu le bas je rov nad as ru leb da. Se sa ba mi sad, am Sem Tx ve va Si, ka sa to ria (mo pa-su xe) val de bu li sa Ta na do mtki ce bu le be biT da a das tu ros l. m-is mi er, mas ze in di vi du a lu ri Sro mi Ti xel Sek ru le biT an ko leq ti u-ri xel Sek ru le biT an da Sro mis Si na ga na we siT da kis re bu li val de-bu le bis uxe Si dar R ve vis faq te bi, rac sa qar T ve los Sro mis ko deq-sis 37-e mux lis pir ve li pun q tis ̀ z~ qve pun q tiT gaT va lis wi ne bu li sa mar T leb ri vi sa fuZ v liT l. m-is sam sa xu ri dan ga Ta vi suf le bis mar T l zo mi er sa fuZ lad iq ne ba miC ne u li. dam saq meb lis mi er dar R-ve vis (ga dac do mis) Ca de ni sas ga mo ye ne bul un da iq nes ise Ti zo me bi, ro me lic ar se bul viTa re bas ga mo as wo rebs, ga a um jo be sebs, da saq-me bul mu Saks uke Tess gax dis, kva li fi ka ci as aumaR lebs, uf ro win-da xe du lad da gu lis x mi e rad moq ce vas aiZu lebs. Se sa ba mi sad, mi-zan Se wo ni lo bis kuTxiT, ga dac do mis dros ar Ce ul 136 un da iq nes pro por ci u li das jis me qa niz mi, rac, Se de gob ri vad, gar da imi sa, rom dam r R vevs das jis, mas da sxva da saq me bu lebs uf ro efeq tu ri Sro mis mo ti va ci as Se uq m nis. am de nad, imi saT vis, rom da saq me bu lis sam sa xu ri dan ga nTa vi suf le ba dam saq meb lis mxri dan adek va tur, sa-Wi ro da pro por ci ul Ro nis Zi e bad iq nes miC ne u li, auci le be li a, sa xe ze iyos ise Ti mZi me dar R ve va, ro me lic sxva uf ro msu bu qi san-

141

mux li 38. Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis we si (12.06.2013. N729)

1. dam saq meb lis mi er am ka no nis 37­e mux lis pir ve li pun q tis „a“, „v“, „i“ da „o“ qve pun q te biT gaT va lis wi ne­bu li ro me li me sa fuZ v liT Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve ti sas dam saq me be li val de bu lia ara nak leb 30 ka­len da ru li dRiT ad re ga af r Txi los da saq me bu li wi­nas wa ri we ri lo bi Ti Setyo bi ne bis gag zav niT. amas Ta na­ve, da saq me buls mi e ce ma kom pen sa cia ara nak leb 1 Tvis Sro mis anazRa u re bis ode no biT, Sro mi Ti xel Sek ru le­bis Sewy ve ti dan 30 ka len da ru li dRis va da Si.

2. dam saq meb lis mi er am ka no nis 37­e mux lis pir ve li pun q tis „a“, „v“, „i“ da „o“ qve pun q te biT gaT va lis wi ne­bu li ro me li me sa fuZ v liT Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve ti sas dam saq me be li uf le ba mo si lia ara nak leb 3 ka len da ru li dRiT ad re ga af r Txi los da saq me bu li wi nas wa ri we ri lo bi Ti Setyo bi ne bis gag zav niT. am Sem­Tx ve va Si da saq me buls mi e ce ma kom pen sa cia ara nak leb 2 Tvis Sro mis anazRa u re bis ode no biT, Sro mi Ti xel Sek­ru le bis Sewy ve ti dan 30 ka len da ru li dRis va da Si.

3. am ka no nis 37­e mux lis pir ve li pun q tis „d“ qve­pun q tiT gaT va lis wi ne bu li sa fuZ v liT Sro mi Ti xel­

q ci is ga mo ye ne bas ara mi zan Se wo nils xdis. vi na i dan mo ce mul Sem Tx-ve va Si, dam saq me bel ma, ver da a das tu ra mo sar Ce lis mi er Sro mi Ti xel Sek ru le bis dar R ve vis faq ti, Se sa ba mi sad, ara mar T l zo mi e ria da u sa bu Te be li sa fuZ v liT pi ris sam sa xu ri dan ga nTa vi suf le ba. yo ve li ve ze mo aR niS nu li dan ga mom di na re, sa ka sa cio pa la tas mi-aC ni a, rom l. m-es ar Ca u de nia mas ze da kis re bul val de bu le ba Ta im g va ri dar R ve va, ro me lic mis T vis gaf r Txi le bis, da ma te bi Ti va-dis mi ce mis an ki dev uf ro msu bu qi sa xis san q ci is Se far de bas ga mo-ricxav da da mi si sam sa xu ri dan ga nTa vi suf le ba mis mi er Ca de ni li dar R ve vis adek va tu ri Ro nis Zi e ba iyo“.

142

Sek ru le bis da saq me bu lis ini ci a ti viT Sewy ve ti sas da saq me bu li val de bu lia ara nak leb 30 ka len da ru li dRiT ad re ga af r Txi los dam saq me be li wi nas wa ri we ri­lo bi Ti Setyo bi ne bis gag zav niT.

4. da saq me buls uf le ba aqvs, Sro mi Ti xel Sek ru le­bis Sewy ve tis Ta o ba ze dam saq meb lis Setyo bi ne bis mi­Re bi dan 30 ka len da ru li dRis va da Si ga ug zav nos mas we ri lo bi Ti Setyo bi ne ba xel Sek ru le bis Sewy ve tis sa­fuZ v lis we ri lo bi Ti da sa bu Te bis moTxov nis Ta o ba ze.

5. dam saq me be li val de bu lia da saq me bu lis moTxov­nis war d ge ni dan 7 ka len da ru li dRis va da Si we ri lo­biT da a sa bu Tos Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis sa­fuZ ve li.

6. da saq me buls uf le ba aqvs, we ri lo bi Ti da sa bu Te­bis mi Re bi dan 30 ka len da ru li dRis va da Si sa sa mar T­lo Si ga a sa Civ ros dam saq meb lis ga dawy ve ti le ba Sro­mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis Se sa xeb.

7. Tu dam saq me be li da saq me bu lis moTxov nis war d ge­ni dan 7 ka len da ru li dRis va da Si we ri lo biT ar da a sa­bu Tebs Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis sa fuZ vels, da saq me buls uf le ba aqvs, 30 ka len da ru li dRis va da­Si sa sa mar T lo Si ga a sa Civ ros dam saq meb lis ga dawy ve­ti le ba Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis Se sa xeb. am Sem Tx ve va Si da vis faq tob ri vi ga re mo e be bis mtki ce bis tvir Ti ekis re ba dam saq me bels.

8. sa sa mar T los mi er da saq me bul Tan Sro mi Ti xel­Sek ru le bis Sewy ve tis Se sa xeb dam saq meb lis ga dawy ve­ti le bis ba Ti lad cno bis Sem Tx ve va Si, sa sa mar T los ga­dawy ve ti le biT, dam saq me be li val de bu lia pir van del

143

sa mu Sao ad gil ze aRad gi nos pi ri, ro mel sac Se uwy da Sro mi Ti xel Sek ru le ba, an uz run vel yos is tol fa si sa mu Sa o Ti, an ga da u xa dos mas kom pen sa cia sa sa mar T­los mi er gan sazR v ru li ode no biT.

efeq tu ri da swra fi mar T l m sa ju le bis gan xor ci e-le bas gan sa kuT re bu li ad gi li uWi ravs Sro miT sa mar-T al Si, da vis swo red swra fad ga dawy ve tas Se uZ lia efeq tis mo ta na da mniS v ne lov nad Se am ci rebs mxa re Ta zi ans da biz ne si war mo e bas gax dis uf ro efeqturs.(82) aRniSnuli pozicia Tavad sasamarTlos erTgvarovani praqtikiTaa aRiarebuli.

damsaqmebeli SromiTi xelSekrulebis Sewyvetisas (S.k. mux. 37.1. „a“ ,„v“ ,„i“ da „o“ qvep.)(83), val de bu lia

82) #as-151-147-2016 19 ap ri li, 2016 w., q. Tbi li si sa qar T ve los uze-na e si sa sa mar T los sa mo qa la qo saq me Ta pa la ta. „sa ka sa cio pa la tis am g va ri das k v nis sa fuZ ve lia sa mar T li a ni sa sa mar T los uf le ba, ro me lic ada mi a nis uf le ba Ta ev ro pu li kon ven ci is me-6 mux lis Ta nax mad, ada mi a nis er T -er Ti Zi ri Ta di uf le baa da mo i cavs ada-mi a nis uf le bas mi si saq me ga ni xi los sa sa mar T lom go niv rul va-da Si, swra fad da efeq ti a nad (Profitis and Others v. Greece, §93; Tierce v. San Marino, §31; Surmeli v. Germany [GC], §129; Capuano v. Italy, §§31-30; Versini v. France, §29), rac war mo Sobs sa xel m wi fos val de bu le bas im g-va rad mo awyos Ta vi si sa mar T leb ri vi sis te ma, rom sa sa mar T lo eb ma uz run vel yon Ti To e u li pi ris uf le ba go niv rul va da Si mi aR wi os sa bo loo ga dawy ve ti le bas da va ze, ro me lic mi si sa mo qa la qo uf-le be bi sa da mo va le be bis gan xor ci e le bas exe ba (Scordino v. Italy(no.1) [GC] §183, Surmeli v. Germany [GC], §129). /....../. Tum ca, ev ro pu li kon-ven ci is me-6 mux li mo iTxovs ra, rom mar T l m sa ju le ba iyos swra fi da efeq ti a ni, xazs us vams, rom amiT ar un da da za ral des mar T-l m sa ju le bis swo rad (sa Ta na dod) gan xor ci e le bis prin ci pi (Von Maltzan and Others v. Germany (dec.) [GC], §132), ro me lic sa mar T li a ni sa sa mar T los uf le bis uf ro zo ga di prin ci pi a“

83) Sromis ko deq sis 38-e mux lis pir ve li na wi lis a) eko no mi ku ri ga-re mo e be bi, teq no lo gi u ri an or ga ni za ci u li cvli le be bi, rom le-

144

Se as ru los ori pi ro ba, pir ve li ara nak leb 30 ka len-da ru li dRiT ad re ga af r Txi los da saq me bu li wi nas-wa ri we ri lo bi Ti Setyo bi ne bis gag zav niT da me o re da-saq me buls mi e ce ma kom pen sa cia ara nak leb 1 Tvis Sro-mis anazRa u re bis ode no biT, Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve ti dan 30 ka len da ru li dRis vadaSi.(84) Sromis kodeqsis es norma Seesabameba „evropis socialur qartias“(85) dam saq me bels ka no ni aZ levs al ter na ti vis sa Su a le bas, igi uf le ba mo si lia ara nak leb 3 ka len da-ru li dRiT ad re ga af r Txi los da saq me bu li wi nas wa-ri we ri lo bi Ti Setyo bi ne bis gag zav niT. am Sem Tx ve va-Si da saq me buls mi e ce ma kom pen sa cia ara nak leb 2 Tvis Sro mis anazRa u re bis ode no biT ima ve we siT da pi ro-be biT. Ta vis mxriv da saq me bu li val de bu lia Sro mi Ti xel Sek ru le bis da saq me bu lis ini ci a ti viT Sewy ve ti-

bic auci le bels xdis sa mu Sao Za lis Sem ci re bas; v) da saq me bu lis kva li fi ka ci is an pro fe si u li unar - C ve ve bis Se u sa ba mo ba mis mi er da ka ve bul Ta nam de bo bas Tan / Se sas ru le bel sa mu Sa os Tan; i) Tu Sro-mi Ti xel Sek ru le biT sxva ram ar aris gan sazR v ru li, xan g r Z li vi Sro mi su u na ro ba - Tu ki Sro mi su u na ro bis va da aRe ma te ba ze di zed 40 ka len da rul dRes, an 6 Tvis gan mav lo ba Si sa er To va da aRe ma te ba 60 ka len da rul dRes, amas Ta na ve, da saq me buls ga mo ye ne bu li aqvs am ka-no nis 21-e mux liT gaT va lis wi ne bu li Sve bu le ba; o) sxva obi eq tu ri ga re mo e ba, ro me lic amar T lebs Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tas.

84) S.k. 34-e muxlis Tanaxmad SromiTi urTierTobis Sewyvetisas damsa-qmebeli valdebulia dasaqmebulTan moaxdinos saboloo angariSs-woreba ara ugvianes 7 kalendaruli dRisa, rac winaaRmdegobaSi modis aRniSul normasTan.

85) evropis so ci a lu ri qar ti is me-4 mux lis me oTxe pun q tis Ta nax-mad „Sro mis sa mar T li a ni anazRa u re bis mi Re bis uf le bis efeq tu ri gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben: 4. aRi a ron Ti To e u li mu Sa kis mi er da saq me bis Sewy ve tis Se sa xeb Setyo bi ne bis wi nas wa ri mi Re bis uf le ba;

145

sas ara nak leb 30 ka len da ru li dRiT ad re ga af r Txi-los dam saq me be li wi nas wa ri we ri lo bi Ti Setyo bi ne-bis gag zav niT.

im Sem Tx ve va Si Tu dam saq me bel ma ar ga mo i ye na Sro-mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve ti dan dam saq meb lis T vis mi mar T vis 30 dRi a ni va da, mas mom dev no 7 da 30 dRis va da Si er T me va uf le ba mi mar Tos sa sa mar T los.

ka non Si gan xor ci e le bu li c v li le bis Ta nax mad dad gin da xel Sek ru le bis Sewy ve tis Se sa xeb ga sa Civ-re bi s a xa li va de bi, ro gor c vi ciT ka no nis Z ve li re-daq ci iT mi si ga sa Civ re bis va da Se ad gen da sam wel s sa mo qa la qo ko deq sis Ta nax mad moTxov nis war mo So bis mo men ti dan . dam saq me bel s ar ga aC ni a S ro mi Ti xel-Sek ru le bis Sewy ve tis sa fuZ v lis we ri lo bi Ti da sa-bu Te bis val de bu le ba, Tu a mas da saq me bu li S ro mi-Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis Ta o ba ze dam saq meb lis Setyo bi ne bis mi Re bi dan 30 ka len da ru li dRis va da Si ar ga ug zav nis mas we ri lo bi Ti Setyo bi ne bas xel Sek-ru le bis Sewy ve tis sa fuZ v lis we ri lo bi Ti da sa bu-Te bis moTxov nis Ta o ba ze. dam saq me be li Ta vis mxriv val de bu lia da saq me bu lis moTxov nis war d ge ni dan 7 ka len da ru li dRis va da Si we ri lo biT da a sa bu-Tos Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis sa fuZ ve li, da saq me buls amis Sem deg aqvs uf le ba, we ri lo bi Ti da sa bu Te bis mi Re bi dan 30 ka len da ru li dRis va da-Si sa sa mar T lo Si ga a sa Civ ros dam saq meb lis ga dawy-ve ti le ba Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis Se sa-xeb. aR niS nu li nor mis me eq v se pun q ti da saq me buls aR Wu ravs uf le biT da amas Tan ga nu sazR v ravs va das we ri lo bi Ti da sa bu Te bis mi Re bi dan 30 ka len da ru-li dRis va da Si sa sa mar T lo Si ga a sa Civ ros dam saq meb-

146

lis ga dawy ve ti le ba Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy-ve tis Se sa xeb. kon k re tu li da vis dros mniS v ne lo ba eni We ba aR niS nu li nor mis miz nob ri vad gamoyenebas.(86) vadis dineba iwyeba SviddRiani vadis gasvlis Semdge.

ka no ni awes ri gebs im Sem Tx ve va sac Tu dam saq me bel ma da saq me bu lis moTxov nis war d ge ni dan 7 ka len da ru li dRis va da Si we ri lo biT ar da a sa bu Ta Sro mi Ti xel-Sek ru le bis Sewy ve tis sa fuZ ve li, aseT Sem Tx ve va Si da saq me buls uf le ba aqvs, 30 ka len da ru li dRis va da-Si sa sa mar T lo Si ga a sa Civ ros dam saq meb lis ga dawy ve-ti le ba Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis Se sa xeb, xo>lo da vis faq tob ri vi ga re mo e be bis mtki ce bis tvir Ti

86) ganCineba #as-886-836-2015 25 no em be ri, 2015 w., q. Tbi li si sa qar-T ve los uze na e si sa sa mar T los sa mo qa la qo saq me Ta pa la ta. „ga-nac du ris sa xiT, anazRa u re bas eq vem de ba re ba iZu le bi Ti ga nac du-ri ara sa mu Sa o ze faq tob ri vad aR d ge nis dro i saT vis ar se bu li ode no bis gaT va lis wi ne biT, ara med im ode no biT, rac da saq me buls Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis dro i saT vis hqon da da rac man ver mi i Ro Sro mi Ti xel Sek ru le bis ara mar T l zo mi e rad Sewy ve tis gaNmo 38-e mux li - sa a pe la cio sa sa mar T lom dad ge ni lad mi iC ni a, rom i- r - ma 2014 wlis 31 marts Ca a ba ra sa war mos we ri li Sem Tan x me be li pro ce du re bis dawye bis Se sa xeb. ima ve dRes ga mo i ca sa da vo brZa ne-ba. am brZa ne bis we ri lo bi Ti da sa bu Te ba ga mo i ca 2014 wlis 14 ma iss da ga eg zav na ape lants ima ve dRes, Tum ca araa war mod ge ni li mi si ape lan ti saT vis Ca ba re bis mtki ce bu le ba. mi u xe da vad ami sa, dgin-de ba, rom sar Ce li Se ta nil iq na 2014 wlis 18 iv niss. am de nad, imi-saT vis rom ga mo ye ne bu li yo fi li yo Sro mis ko deq sis 38-e mux lis me-6 na wi li, utyu a rad un da dad ge ni li yo we ri lo bi Ti da sa bu Te-bis ape lan ti saT vis Ca ba re bis dro, rac sa war mos mtki ce bis tvirTs war mo ad gen da. 70-e_ 7 8 -e mux le biT dad ge ni li we siT. amas Tan, sa ka-sa cio pa la ta aR niS navs, rom vi na i dan iZu le biT moc de ni li dro-is xel fa sis anazRa u re bis Se sa xeb sar Ce lis moTxov na, ro gorc me-o ra di moTxov na, war mo ad gens uka no nod ga Ta vi suf le bis Se sa xeb brZa ne bis Tan m dev sa mar T leb riv Se degs, mo sar Ce le arc moTxov nis am na wil Si, war mo ad gens im fi zi kur pirs, rom lis T vi sac ga dawy ve-ti le bis Ca ba re bis ze moT mi TiT bu li we si gav r cel de bo da„

147

aseT Sem Tx ve va Si ekis re ba dam saq me bels, imis ga mo, rom dro u lad ar mis ca da sa bu Te bu li ga dawy ve ti le ba da-saq me buls. aR niS nu li mid go ma er Tis mxriv Sro miT ur Ti er To ba Si mxa re Ta So ris Ca mo a ya li bebs sa mar T-leb riv kul tu ras da me o res mxriv mxa re ebs aaci lebs auci leb lo bas da a sa bu Tos ga dawy ve ti le be bi Tu amis moTxov nis auci leb lo ba ar ar se bobs.

ka no niT da re gu lir da sa sa mar T los mi er da saq me-bul Tan Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis Se sa xeb, dam saq meb lis ga dawy ve ti le bis ba Ti lad cno bis Sem-Tx ve va Si Sem d go mi Se de ge bis Se saZ leb lo be bi, sa sa-mar T los ga dawy ve ti le biT, dam saq me be li val de bu li pir van del sa mu Sao ad gil ze aRad gi nos pi ri, ro mel-sac Se uwy da Sro mi Ti xel Sek ru le ba, anu z run vel yos is tol fa si sa mu Sa o Ti, an ga da u xa dos mas kom pen sa cia sa sa mar T los mi er gan sazR v ru li ode no biT, Tum ca aR niS nu li dis k re ci u li uf le ba ga mo ye ne bu li un da iq nes sa mar T li a nad. ix. uze na e si sa sa mar T los er T g-va ro va ni praqtika. (87)

87) gadawyvetileba saqarTvelos saxeliT #as-1028-970-2015 3 Teber-vali, 2016 w., q. Tbilisi saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samo-qalaqo saqmeTa palata. „Sromis kodeqsis 38-e muxlis me-8 nawilis Tanaxmad, sasamarTlos mier dasaqmebulTan SromiTi xelSekru-lebis Sewyvetis Sesaxeb damsaqmeblis gadawyvetilebis baTilad cnobis SemTxvevaSi, sasamarTlos gadawyvetilebiT, damsaqmebeli valdebulia pirvandel samuSao adgilze aRadginos piri, romel-sac Seuwyda SromiTi xelSekruleba, an uzrunvelyos igi tolfasi samuSaoTi, an gadauxados mas kompensacia sasamarTlos mier gan-sazRvruli odenobiT. sakasacio palata miiCnevs, rom saapelacio palatam arasworad ganmarta samoqalaqo kodeqsis 38-e muxlis me-8 nawili, radgan gadawyvetilebaSi miTiTebul Tanamdebobaze aRd-genis SeuZleblobis mizezi zemoaRniSnuli normis arc erT dana-wess ar Seesabameba.“

148

ma nam de ar se bul ko deq s Si aR niS nu li ur Ti er To ba mo u wes ri ge be li iyo, sa sa mar T lo cdi lob da ka no nis ana lo gi iT mo ey va na Se sa ba mi so ba Si mi ye ne bu li zi a nis aR d ge nis sa mar T li a ni sa kiTxe bi.

gansxvavebiT regulirdeba urTierToba mewarme subieqtis direqtorsa da damfuZnebel partniorebs Soris.(88) di req to ris sa mu Sa o dan gan Ta vi suf le bac ar Se iZ le ba sa fuZ v lis ga re Se, Tum ca sa sa mar T lom un da ga ni xi los kon k re tu li saq mi dan ga mom di na re sa kiTxi, zi a nis anazRa u re bas Tan er Tad ram de nad re a lu ria misi sa mu Sa o ze aR d ge na, ra me Tu xel m ZR va nel sa da dam fuZ ne bel Ta ur Ti er To ba gan sa kuT re bul ndo ba zea damyarebuli.(89)

88) gadawyvetileba saqarTvelos saxeliT, #as-1011-972-2014 16 oqtomberi, 2015 w, q. Tbilisi saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palata.

89) gadawyvetileba saqarTvelos saxeliT, #as-1011-972-2014 16 oqtomberi, 2015 w, q. Tbi li si sa qar T ve los uze na e si sa sa-mar T los sa mo qa la qo saq me Ta pa la ta „sa mu Sa o ze aR d ge nis moTxov na ze uari da sa bu Te bu lia imiT, rom xel m ZR va ne lo-bi Ti saq mi a no ba war mo mad gen lo bis er T -er Ti for ma a, ro-me lic em ya re ba xel m ZR va nel sa da sa zo ga do e bis dam fuZ ne-bel Ta (par t ni or Ta da misT.) So ris ar se bul gan sa kuT re bul ndo bas. rad ga nac xel m ZR va ne lo bi Ti uf le ba mo si le bis Sewy-ve tis er T -erT uda vo sa fuZ vels un dob lo bis ga mocxa de ba war mo ad gens, pa la tam da as k v na, rom er Ta der Ti dam fuZ neb-lis mi er sa zo ga do e bis di req to ri saT vis xel Sek ru le bis Sewy ve tis ga mo, mo sar Ce le ar Se iZ le bo da kvlav di req to ris po zi ci a ze aR m d ga ri yo. sa mo qa la qo ko deq sis 24-e mux lis pir ve li na wi lis Ta nax mad, iuri di u li pi ri aris gan sazR v-ru li miz nis mi saR we vad Seq m ni li, sa ku Ta ri qo ne bis mqo ne, or ga ni ze bu li war mo naq m ni, ro me lic Ta vi si qo ne biT da mo u-ki deb lad agebs pa suxs da sa ku Ta ri sa xe liT iZens uf le bebs“

149

sa qar T ve los kon s ti tu ci is pre am bu liT aRi a re bu-li sa xel m wi fo eb ri vi ne ba so ci a lu ri sa xel m wi fos dam k vid re bi sa, pir da pir da uSu a lo kav Sir Sia Sro-mi suf le bis dac vas Tan, rac cal sa xad gu lis x mobs da saq me bu lis uf le bis dac vas“. mo sa lod ne li gan-Ta vi suf le bis Ta o ba ze wi nas wa ri Setyo bi ne bis /gaf-r Txi le bis/ val de bu le ba ad mi nis t ra ci is mxri dan, war mo ad gens da saq me bu lis ka no niT gaT va lis wi ne bul sa mar T leb riv ga ran ti as, mom za de bu li Sex v des sa mu-Sa o dan ga Ta vi suf le bis faqts, rom es ar iyos mis-T vis mo u lod ne li, ra me Tu Sro mis Ta vi suf le ba far-To ga ge biT pir da pir kav Sir Sia ada mi a nis Rir se ba sa da Ta vi su fal gan vi Ta re bas Tan .am de nad, dam saq meb lis mi er ka no niT mi ni We bu li Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy-ve tis Se sa xeb uf le ba (xel Sek ru le bi dan gas v la) un da gan xor ci el des mar T l zo mi e rad (sa qar T ve los sa mo-qa la qo ko deq sis 115-e mux li.

am mxriv, me tad mniS v ne lo va nia ma ga li Ti saT vis miv-mar ToT „dam saq meb lis ini ci a ti viT da saq me bis Sewy-ve tis Se sa xeb“ 1982 wlis #158 kon ven ci as, ro me lic awes ri gebs dam saq meb lis ini ci a ti viT Sro mi Ti ur Ti-er To be bis Sewy ve tis sa mar T leb riv sa fuZ v lebs. mi-u xe da vad imi sa, rom sa qar T ve los T vis mi Ti Te bu li kon ven cia Za la Si ar aris, sak ma od sa yu radRe boa mi si moTxov ne bi sa mo sa mar T lo sa mar T leb ri vi mo saz re-be bis gan mar te bi saT vis. kon ven ci is me-4 mux lis Ta-nax mad, da saq me bu lis sam sa xu ri dan daTxov na Se iZ-le ba mxo lod ka no ni e ri sa fuZ v lis ar se bo bi sas, rac ukav Sir de ba dam saq meb lis Se saZ leb lo beb sa da qce vis wess an da we se bu le bas, sa war mos war mo e bis auci leb-lo bas an sam sa xurs.

150

sa yu radRe boa „dam saq meb lis ini ci a ti viT da saq me-bis Sewy ve tis Se sa xeb“ 1982 wlis #166 re ko men da ci-e bi, rom le bic azus te ben kon ven ci is moTxov nebs da ga aC ni aT sa re ko men da cio xa si a Ti. mi Ti Te bu li re-ko men da ci e bis mi xed viT, da uS ve be lia da saq me bu lis sam sa xu ri dan gan Ta vi suf le ba sam sa xu reb ri vi ga dac-do mis ga mo, ro me lic erov nu li ka non m deb lo bis an ar se bu li praq ti kis mi xed viT, gaT va lis wi ne bu lia er-T je ra di, an mra val je ra di dar R ve vi saT vis ma nam, sa-nam dam saq me be li we ri lo biT ar ga af r Txi lebs da saq-me buls (re ko men da ci e bis me-7 pun q ti). ama ve re ko men-da ci e bis Ta nax mad, da uS ve be lia da saq me bul Tan Sro-mi Ti ur Ti er To be bis Sewy ve ta am uka nas k ne lis mi er Ta vi si pro fe si u li mo va le o be bis Se us ru leb lo bis ga mo, Tu mas ar mi e ca go niv ru li va da mdgo ma re o bis ga mo sas wo reb lad, gar da im Sem Tx ve ve bi sa, ro ca es va?da ga vi da uSe de god da da saq me bu li gaf r Txi le bu li iyo we ri lo biT amis Ta o ba ze (re ko men da ci e bis me-8 pun q ti).

ze moT mi Ti Te bu li re ko men da ci e bis mi xed viT, cxa-di a, rom da saq me bu lis mi er Ca de ni li ga dac do mi saT-vis an da pro fe si u li val de bu le be bis ara sa Ta na do Ses ru le bi saT vis ar Se iZ le ba, pir da pir ise Ti mZi me Ro nis Zi e bis ga mo ye ne ba, ro go ric aris Sro mi Ti ur-Ti er To be bis Sewy ve ta (dad ge ni li ga mo nak li se bis gar da), gar k ve u li pro ce du ru li wi na pi ro be bis dac-vis ga re Se.

sa er Ta So ri so re ko men da ci e bis er T su lo van ma mid-go mam aR niS nul sa kiTxi sad mi ga na pi ro ba qvey nis ka-non m deb lo ba Si cvli le be bis Se ta na da cal sa xad aRi a ra, rom da uS ve be lia da saq me bu lis sa mu Sa o dan

151

daTxov na Setyo bi ne bi sa da mis gan ax s na- gan mar te bis mi Re bis ga re Se. ga mo nak li sia mZi me ga dac do ma, rac mi zan Se u wo nels xdis mas Tan Sro mi Ti xel Sek ru le bis gag r Ze le bas, da, Se sa ba mi sad, ar ar se bobs da saq me bu-li sa gan ga sa mar T le be li pa su xis mi Re bis auci leb lo-ba. es ise Ti Sem Tx ve va a, ro de sac, ma ga li Tad, da saq me-bu lis mi er sa war mo saT vis mi ye ne bu li zi a ni sak ma od mZi mea da aS ka ra a, rom mi si wi nas wa ri gaf r Txi le ba da mis gan ax s na- gan mar te bis mos me na mizanSeuwonelia.(90)

mux li 381. ma sob ri vi daTxov na (12.06.2013. N729)

1. am ka no nis 37­e mux lis pir ve li pun q tis „a“ qve pun­q tiT gaT va lis wi ne bu li sa fuZ v liT 15 ka len da ru li dRis gan mav lo ba Si sul mci re 100 da saq me bul Tan Sro­mi Ti xel Sek ru le be bis Sewy ve tis (ma sob ri vi daTxov­nis) Sem Tx ve va Si dam saq me be li val de bu lia ma sob riv daTxov nam de sul mci re 45 ka len da ru li dRiT ad re we ri lo bi Ti Setyo bi ne ba ga ug zav nos sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a lu ri dac vis sa mi nis­t ros da im da saq me bu lebs, ro mel Tac uwy de baT Sro mi­Ti xel Sek ru le be bi.

2. am mux lis pir ve li pun q tiT gaT va lis wi ne bul Sem­Tx ve va Si ar moq me debs am ka no nis 38­e mux lis pir ve li da me­2 pun q te biT gaT va lis wi ne bu li gaf r Txi le bis va de bi.

90) „evropis socialuri qartiis, 4.4 muxliT (ratificirebulia sa-qarTvelos parlamentis 2005 wlis 1 ivlisis #1876_rs dadgenile-biT), Sromis samarTliani anazRaurebis miRebis uflebis ganxor-cielebis mizniT, mxareebi valdebulebas kisruloben, aRiaron TiToeuli muSakis mier dasaqmebis Sewyvetis Sesaxeb Setyobine-bis winaswari miRebis ufleba. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetileba №as-106-101-2014 2 oqtomberi 2014 weli.

152

am ka no nis 37-e mux lis pir ve li pun q tis „a“ qve pun-q tiT gaT va lis wi ne bu li sa fuZ v liT 15 ka len da ru li dRis gan mav lo ba Si sul mci re 100 da saq me bul Tan Sro-mi Ti xel Sek ru le be bis Sewy ve tis (ma sob ri vi daTxov-nis) Sem Tx ve va Si dam saq me be li val de bu lia ma sob riv daTxov nam de sul mci re 45 ka len da ru li dRiT ad re we ri lo bi Ti Setyo bi ne ba ga ug zav nos sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a lu ri dac vis sa mi-nis t ros da im da saq me bu lebs, ro mel Tac uwy de baT Sro mi Ti xel Sek ru le be bi.

ma sob ri vi daTxov nis re gu li re bis me qa niz me-bi sazR var ga re Tis qvey neb Si re gu lir de ba ro gorc we si “ILO”-s Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve tis Se sa-xeb C158 kon ven ci is da ev ro kav Si ris sab Wos (98/59 20.07.1998) di req ti vis Ta nax mad. dam saq me be li val-de bu lia go niv ru li va diT wi nas wa ri Setyo bi ne biT mi a wo dos da sa bu Te bu li in for ma cia daTxov nis mi-ze ze bis auci leb lo bis Se sa xeb. (zog qvey neb Si sa-xel m wi fo Setyo bi ne bis val de bu le ba arsebobs(91)), mxareebs unda mieceT diskusiis saSualeba dasaTxov pirTa odenobis Semcirebis Sesaxeb. gansazRrulia daTxovnis proceduris dawyebis vada (92), ru mi neT Si dam saq me bels uf le ba ar aqvs ko leq ti u ri daTxov nis Se de gad ga nTa vi suf le bu li mu Sa kis nac v lad aiy va nos sxva pi ri 12 Tvis va da Si. sxva das x va qve ya na Si sxva-

91) avstria, belgia, fineTi,safrangeTi, germania, saberZneTi, irlan-dia, italia, luqsemburgi, niderlandebi, portugalia, espaneTi, SvedeTi, didi britaneTi)

92) rogorc wesi 30 dRiT adre - avstria, dania, germania, irlandia; 60 dRe, belgia; 90 dRe, portugalia, espaneTi, SvedeTi, niderlande-bi, didi britaneTi; 120 dRe italia.

153

das x vag va ria mid go ma da Txov nis kri te ri u meb sa da pro ce du reb ze.

„ma sob ri vi daTxov na“ ka non Si Se ta ni li no va ci-a a, ro me lic gan s x va ve bu li re gu li ci ebs (maT So ris gaf r Txi le bis va deb zec) ad gens Sro mi Ti xel Sek ru-le bis Sewy ve tis sxva sa fuZ v leb Tan gan s x va ve biT, dam saq me bel ma es uf le ba Se saZ le be lia ga mo i ye nos mxo lod im Sem Tx ve va Si, Tu ar se bobs da saq me bu li-saT vis xel Sek ru le bis Sewy ve tis ise Ti sa fuZ ve li, ro go ri caa eko no mi ku ri ga re mo e be bi, teq no lo gi-u ri an or ga ni za ci u li cvli le be bi, rom le bic ga-na pi ro bebs war mo e bis T vis auci le be li sa mu Sao Za-lis Sem ci re bas. 15 ka len da ru li dRis gan mav lo ba Si sul mci re 100 da saq me bul Tan Sro mi Ti xel Sek ru-le be bis Sewy ve tis (ma sob ri vi daTxov nis, Sem Tx ve va-Si dam saq me be li val de bu lia ma sob riv daTxov nam de sul mci re 45 ka len da ru li dRiT ad re we ri lo bi Ti Setyo bi ne ba ga ug zav nos sa qar T ve los Sro mis, jan m-r Te lo bi sa da so ci a lu ri dac vis sa mi nis t ros da im da saq me bu lebs, ro mel Tac uwy de baT Sro mi Ti xel-Sek ru le be bi.

kri ti kas im sa xu rebs sa ka non m deb lo mid go ma da-saq me bul Ta ma sob ri vi daTxov ni sas ode no bis cif-riT gan sazR v ras Tan da kav Si re biT. yo ve li sa mu Sao ad gi li or ga ni za ci a/ sa war mo ga mo ir Ce va Ta vi se bu-re biT, spe ci fi kiT da gan s x va ve bu li xa si TiT, Ti To-e ul Sem Tx ve vi sas gaT va lis wi ne bu li un da iq nes ase ve sa mu Sao ad gil ze da saq me bul Ta ra o de no ba da sxva ga re mo e be bi. msgav si sa xis sa ka non m deb lo tra fa re-tu li mid go ma vfiq robT ara re le van tu ri da spon-ta nu ri a.

154

ko leq tiuri gan Ta vi suf le bis Se sa xeb di req ti vis Ta nax mad aR niS nu li sa kiTxi da re gu li re bu lia da saq-me bul Ta pro cen tu li maC ve neb li dan gamomdinare.(93)

2001 wlis 12 martis sabWos 2001/23/EC direqtiva(94) sa war mo e bi sa da biz ne se bis sru li an na wi lob ri vi gas-x vi se bis Sem Tx ve va Si da saq me bul Ta uf le be bis dac-vas Tan da kav Si re biT Se sa val Si aR niS nu li a, rom mi si Se mu Sa ve bi sa da mi Re bis sa fuZ vels war mo ad gens Ta na-med ro ve eko no mi kis T vis da ma xa si a Te be li ten den cia - sa war mo Ta struq tu ru li cvli le be bi sa war mo Ta da biz ne sis sru li an na wi lob ri vi gas x vi se bis / ga da ce mis an Ser wy mis dros. aR niS nu li ki aisa xe ba da saq me bul Ta Sro miT da sacxov re bel pi ro beb ze. amav d ro u lad, Se-saZ le be lia ad gi li hqon des ko leq ti ur daTxov nas an sa war mo Ta ban k rots. ami to mac, sa Wi ro xde ba da saq me-

93) COUNCIL DIRECTIVE 98/59/EC of 20 July 1998 on the approximation of the laws of the Member States relating to collective redundancies, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?qid=1465201380616&uri=CELEX-:01998L0059-20151009. „direqtivis Tanaxmad, „koleqtiuri ganTa-visufleba“ niSnavs damsaqmeblis iniciativiT erTi an ramdenime mizezis safuZvelze ganTavisuflebas, rac ar aris dakavSirebuli individualur dasaqmebulTan da roca ganTavisufleba xorciel-deba - a) 30 dRis ganmavlobaSi - minimum 10 pirisa iq, sadac Cveu-lebriv muSaobs 20-ze meti da 100-ze naklebi; - minumum 10%-isa iq, sadac Cveulebriv muSaobas 20-ze meti da 300-ze naklebi; - minimum 30 pirisa iq, sadac Cveulebriv muSaobs 300 an meti. b) an 90 dRis ganmavlobaSi - minimum 20 pirisa, miuxedavad dasaqmebulTa raode-nobisa“

94) COUNCIL DIRECTIVE 2001/23/EC of 12 March 2001 on the approxima-tion of the laws of the Member States relating to the safeguarding of em-ployees’ rights in the event of transfers of undertakings, businesses or parts of undertakings or businesses, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?qid=1465208637656&uri=CELEX:02001L0023-20151009.

155

bul Ta uf le be bis dac va, ma Ti in for mi re ba, Car Tu lo-ba da kon sul ta ci e bi mo sa lod nel mZi me da uar yo fiT Se de geb Tan da kav Si re biT. so ci a lu ri di a lo gis po li-ti kis ga ta re ba er T g va rad ga a ne it ra lebs, Se am su bu-qebs an Se a Ce rebs uar yo fiT efeq tebs sa Ta na do gze bis mo Zi e biT, ag reT ve, xels Se uwyobs pro ce sis gam W vir va-lo ba sa da dac vas, di req ti vis re gu li re bis sfe ro Si Se dis sa war mos an biz ne sis ne bis mi e ri gas x vi se ba an ma Ti na wi le bis ne bis mi e ri ga da ce ma sxva dam saq meb le bi sad mi ka no ni e ri gas x vi se bis an Ser wy mis Se de gad. di req ti-va vrcel de ba ne bis mi er sa ja ro Tu ker Zo sa war mo ze, rom le bic ewe vi an eko no mi kur saq mi a no bas mi u xe da vad imi sa, ori en ti re bu li ari an Tu ara mo ge ba ze. ad mi nis-t ra ci u li re or ga ni za cia sa ja ro sam sa xur Si an ad mi-nis t ra ci u li fun q ci e bis ga da ce ma sa ja ro sam sa xu rebs So ris ar war mo ad gens ga da ce mas di req ti vis miz ne bis-T vis. di req ti vis Ta nax mad, sru li an na wi lob ri vi gas-x vi se ba/ ga da ce ma Ta vis Ta vad ar un da war mo ad gen des da saq me bul Ta daTxov nis sa fuZ vels gam s x vi seb lis an mim Re bis mxri dan. Tum ca aR niS nu li ar un da uS li des xels iseT daTxov nas, ro me lic ga mow ve u lia eko no-mi ku ri, teq ni ku ri an or ga ni za ci u li mi ze ze biT, rac Ta vis Ta vad iw vevs cvli le bebs sa mu Sao Za la Si. ase Ti Sem Tx ve ve bis T vis qve ya nas Se uZ lia uz run vel yos, rom ga nTa vi suf le ba ar ga mo i ye non da saq me bul Ta spe ci fi-ku ri ka te go ri e bis mi marT. Tu Sro mi Ti ur Ti er To be bi an Sro mi Ti xel Sek ru le be bi wyde ba imi tom, rom gas-x vi se ba iw vevs Zi re ul cvli le bebs sa mu Sao pi ro beb-Si da saq me bul Ta sa wi na aR m de god, dam saq me be li un da iq nes miC ne u li Sro mi Ti ur Ti er To be bis an Sro mi Ti xel Sek ru le be bis Sewy ve tis T vis pa su xis m ge bel pi rad.

156

ro de sac gam s x vi se be li aris ban k ro tis mdgo ma re o ba Si an ga kot re bis war mo e bis pro ces Si, (rac gu lis x mobs gam s x vi seb lis qo ne bis lik vi da ci as) da im yo fe ba kom-pe ten tu ri sa ja ro uwye bis ze dam xed ve lo bis qveS, ze-mo aR niS nu li val de bu le be bi (di req ti vis me-3 da me-4 mux le bi) ar vrcel de ba sa war mos an biz ne sis sru li an na wi lob ri vi gas x vi se bi sas. Tu val de bu le be bi ma inc gav r cel da ga kot re bis saq mis war mo e bi sas, ro me lic gax s ni lia gam s x vi seb lis mi marT da ro me lic im yo fe ba kom pe ten tu ri sa ja ro uwye bis ze dam xed ve lo bis qveS, qve ya nas Se uZ lia uz run vel yos, rom - gam s x vi seb lis va li, ro me lic war moq m ni lia Sro mi Ti ur Ti er To be bi-dan an Sro mi Ti xel Sek ru le be bi dan da ga da sax de lia gas x vi se bam de an ga kot re bis war mo e bis dawye bam de, ar ga da e ces axal dam saq me bels; - er Ti mxriv, mim Re bi, gam s x vi se be li an pi ri/ pi re bi, rom le bic axor ci e le-ben gam s x vi seb lis fun q ci ebs da, me o re mxriv, da saq me-bul Ta war mo mad gen le bi, Se Tan x m de bi an cvli le beb ze da saq me bul Ta Sro miT pi ro beb Tan mi mar Te biT, ri Tic uz run vel yo fi li iq ne ba da saq me bis Se saZ leb lo be bi sa war mos / biz ne sis sru li an na wi lob ri vi gadarCeniT.(95)

mux li 39. aras rul w lo van Tan Sro mi Ti xel Sek ru­le bis Sewy ve ta (12.06.2013. N729)

aras rul w lov nis ka no ni er war mo mad ge nels an mzrun ve lo bis / me ur ve o bis or ga nos uf le ba aqvs, mo­iTxo vos aras rul w lo van Tan Sro mi Ti xel Sek ru le bis

95) SromiTi uflebebis dacva, rogorc evropuli integraciis poli-tikis nawili - ganviTarebis perspeqtivebi asocirebis SeTanxmebis, vizis liberalizaciis samoqmedo gegmisa da socialuri qartiis farglebSi.

157

Sewy ve ta, Tu mu Sa o bis gag r Ze le ba zi ans mi a ye nebs aras­rul w lov nis si cocx les, jan m r Te lo bas an sxva mniS v­ne lo van in te re sebs.

ka no ni mar Ta lia iT va lis wi nebs aras rul w lo van Tan Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis Se saZ leb lo bas aras rul w lov nis ka no ni er war mo mad ge nels an mzrun-ve lo bis / me ur ve o bis or ga nos moTxov nis Se sa ba mi sad, Tum ca ra me qa niz mi ar se bobs am uf le bis ara ke Til-sin di si e rad gan mo ye ne bis mcde lo bis Sem Tx ve va Si an vis mi er un da iq nes ga da mow me bu li an sa da od qce u-li mu Sa o bis gag r Ze le ba zi ans mi a ye nebs Tu ara aras-rul w lov nis si cocx les, jan m r Te lo bas an sxva mniS-v ne lo van in te re sebs?

mux li 40. mu Sa o bis uneb lie gag r Ze le ba

Tu Sro mi Ti xel Sek ru le bis va da ga vi da, mag ram, sa­mu Sa os xa si a Ti dan ga mom di na re, mu Sa o bis da u yov neb­liv Sewy ve ta mniS v ne lo van zi ans ga mo iw vevs da saf r­Txes Se uq m nis ada mi a nis jan m r Te lo bas, da saq me bu li val de bu lia ga ag r Ze los mu Sa o ba, sa nam ase Ti vi Ta re ba ar das rul de ba, xo lo dam qi ra ve be li val de bu lia mis­ces mas Sro mis anazRa u re ba.

sa er Ta So ri sod aRi a re bu li a, rom Sro mis pi ro be-bis ga um jo be se ba da mSvi do bis uz run vel yo fa, ga er-Ti a ne bis Ta vi suf le bis aRi a re bis prin ci pi, sity vis Ta vi suf le ba da ga er Ti a ne bis Ta vi suf le ba mud mi vi prog re sis auci le be li pirobaa,(96) ka non Si gan xor ci-

96) „asociaciis Tavisuflebisa da organizaciis uflebis dacvis Sesa-

158

e le bu li cvli le bis Se sa ba mi sad ko deqss axa li Ta vi da e ma ta, ro me lic uz run vel yofs ga er Ti a ne bis kal-Tis qveS da saq me bul Ta da dam saq me bel Ta ga er Ti a ne-be bis saq mi a no ba Si Ca u rev lo bas da da saq me bu lis dis-k ri mi na ci is da uS veb lo bas. ka no ni sa Su a le bas aZ levs da saq me bu lebs Ta vi suf lad Seq m nan ga er Ti a ne be bi (fe de ra ci ebi, kon fe de ra ci e bi), an / da ga wev ri an d nen mas Si, da krZa lavs da saq me bu lis dis k ri mi na ci as da-saq me bul Ta ga er Ti a ne ba Si mi si wev ro bis an ase Ti ga-er Ti a ne bis saq mi a no ba Si mo na wi le o bis ga mo an / da sxva msgavs qme de bas. ga er Ti a ne bis saq mi a no ba Si Ca re vad mi-iC ne va ne bis mi e ri qme de ba, rom lis mi za nia ga er Ti a ne-bis saq mi a no bi saT vis fi nan su ri an sxva sa Su a le be biT xe lis SeS la mas ze kon t ro lis gan sa xor ci e leb lad. dis k ri mi na ci is niS niT da saq me bu lis da sa bu Te bu li sar Ce lis ar se bo bis Sem Tx ve va Si mtki ce bis tvir Ti ekis re ba dam saq me bels.

gaerTianebis Tavisufleba

muxli 401. zogadi debulebani (12.06.2013. N729)

1. dasaqmebulsa da damsaqmebels ufleba aqvT, winaswari nebarTvis gareSe Seqmnan gaerTianeba an/da gawevrdnen sxva gaerTianebaSi.

2. damsaqmebelTa gaerTianebas da dasaqmebulTa gaerTianebas ufleba aqvT, SeimuSaon sakuTari wesdeba da reglamenti, Seqmnan marTvis organoebi, airCion warmomadgenlebi da warmarTon TavianTi saqmianoba.

xeb“ 1948 wlis konvencia (#87, ratificerebuliasaqarTvelos par-lamentis 23.06.1999w. dadgenilebiT).

159

3. damsaqmebelTa gaerTianebas da dasaqmebulTa gaerTianebas ufleba aqvT, Seqmnan federaciebi da konfederaciebi da gaerTiandnen maTTan. yovel aseT gaerTianebas, federacias, konfederacias ufleba aqvs, SeuerTdes damsaqmebelTa saerTaSoriso gaerTianebas da dasaqmebulTa saerTaSoriso gaerTianebas.

sa qar T ve lom 2013 wlis 29 no em bers ev ro pul kav-Sir Tan aso ci re bis xel Sek ru le biT aiRo val de bu le-ba im miz niT, rom „xe li Se uwyos sa er TaS o ri so do-ne ze aRi a re bu li Sro mis Zi ri Ta di stan dar te bis da-ner g vas, rac gan m t ki ce bu lia Sro mis sa er Ta So ri so or ga ni za ci is Zi ri Tad kon ven ci eb Si, ker Zod ga er Ti-a ne bis Ta vi suf le bi sa da ko leq ti rui mo la pa ra ke bis uf le bis efeq ti a ni aRi a re biT“.

ga er Ti a ne bis Seq m na da mas Si mo na wi le o bis mi Re ba ga ran ti re bu lia qvey nis kon s ti tu ci iT, sa er Ta So-ri so xel Ser ku le be bi Ta da qvey nis ka non m deb lo biT, ga er Ti a ne bis (prof kav Si ru li) niS nis mi xed viT dev na mi iC ne va dis k ri mi na ci ad da pa su xis m geb lo ba ekis re ba mis Cam den pir s . dam saq me bel Ta ga er Ti a ne bas da da saq-me bul Ta ga er Ti a ne bas uf le ba aqvT, Se i mu Sa on sa ku-Ta ri wes de ba da reg la men ti, Seq m nan mar T vis or ga no-e bi, air Ci on war mo mad gen le bi da war mar Ton Ta vi an-Ti saq mi a no ba. pro fe si u li kav Si re bis Se sa xeb ka no ni are gu li rebs prof kav Si ris Seq m ni sa da mas Si mo na wi-le o bis pi ro bebs, maT uf le ba aqvsT, Seq m nan fe de-ra ci e bi da kon fe de ra ci e bi da ga er Ti an d nen maT Tan. yo vel aseT ga er Ti a ne bas, fe de ra ci as, kon fe de ra ci as uf le ba aqvs, Se u er T des dam saq me bel Ta sa er Ta So ri-so ga er Ti a ne bas da da saq me bul Ta sa er Ta So ri so ga-

160

er Ti a ne bas. Sro mis sa er Ta So ri so or ga ni za cia (ILO) ev ro pu li prof kav Si ru li or ga ni za ci e bi da dar gob-ri vi prin ci piT Seq m ni li da saq me bul Ta or ga ni za ci-eb Si ga er Ti a ne bu li ari an sa qar T ve lo Si dar gob ri vi prin ci piT Seq m ni li pro fe si u li kav Si re bi, xo lo sa-qar T ve los pro fe si u li kav Si re bis ga er Ti a ne ba „ILO“ -s wev ri a.

ga er Ti a ne bis Seq m na, „pro fe si u li kav Si reb Si“ ga-wev ri a ne ba, wes de bis Ca mo ya li be ba/ for mi re ba, mmar-T ve li or ga no e bis / war mo mad gen le bis gan sazR v ra da-saq me bul Ta uf le ba a,

muxli 402. diskriminaciis akrZalva (12.06.2013. N729)

1. ak r Za lu lia da saq me bu lis dis k ri mi na cia da saq me­bul Ta ga er Ti a ne ba Si mi si wev ro bis an ase Ti ga er Ti a ne­bis saq mi a no ba Si mo na wi le o bis ga mo an / da sxva qme de ba, rom lis mi za ni a:

a) da saq me bu lis sa mu Sa o ze mi Re ba an mis T vis sa mu Sa­os Se nar Cu ne ba da saq me bul Ta ga er Ti a ne ba Si ga wev re ba­ze uaris Tqmis an ase Ti ga er Ti a ne bi dan ga mos v lis sa­nac v lod;

b) da saq me bul Tan Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve ta an mi si sxvag va rad Se viw ro e ba da saq me bul Ta ga er Ti a ne bis wev ro bis an ase Ti ga er Ti a ne bis saq mi a no ba Si mo na wi le­o bis ga mo.

2. sa mu Sao dro is gan mav lo ba Si da saq me bu lis da saq­me bul Ta ga er Ti a ne bis saq mi a no ba Si mo na wi le o ba da­saS ve bia dam saq me bel Tan Se Tan x me biT.

161

3. am mux lis pir ve li pun q tis „b“ qve pun q tiT gaT va­lis wi ne bul Sem Tx ve va Si an / da am ka no nis 37­e mux lis me­3 pun q tis „b“ qve pun q tiT gaT va lis wi ne bu li sa fuZ v­liT Se ta nil sar Cel ze mtki ce bis tvir Ti ekis re ba dam­saq me bels, Tu da saq me bu li mi u Ti Tebs ga re mo e beb ze, rom le bic qmnis go niv ru li va ra u dis sa fuZ vels, rom dam saq me be li am mux lis pir ve li pun q tis „b“ qve pun q­tiT an / da am ka no nis 37­e mux lis me­3 pun q tis „b“ qve­pun q tiT gaT va lis wi ne bu li moTxov nis (moTxov ne bis) dar R ve viT moq me deb da.

Sro miT ur Ti er To beb Si dis k ri mi na ci is ak r Zal vis prin ci pi sar geb lis mom ta nia ro gorc da saq me bu li-saT vis, ase ve dam saq meb l TaT vis. Tu ki da saq me bu li-saT vis Ta nas wo ri mopy ro ba Zi ri Ta di uf le be bis dac-vas da sa mar T li a no bas ukav Sir de ba, dam saq meb li saT-vis is eko no mi ku rad mom ge bi a ni a.

ka non m de be li nor mis ga mo ye ne bas ram de ni me ku mu-la ti ur wi na pi ro bas ukav Si rebs - pir Ta gan s x va ve bis auci leb lo ba: a) sa mu Sa os ar si dan, spe ci fi ki dan an mi si Ses ru le bis pi ro be bi dan ga mom di na re obs; b) em-sa xu re ba ka no ni e ri miz nis miR we vas da g) aris miz-nis miR we vis Ta na zo mi e ri da auci le be li sa Su a le-ba. Tu ro me li me pi ro ba sa xe ze ar aris, ma Sin pir Ta gan s x va ve ba da saS ve bi aRar iq ne ba. Sro mis ko deq sis es Ca na we ri ne ga ti u ri dis k ri mi na ci is Ta vi dan aci-le bas isa xavs miz nad ara po zi ti u ri dis k ri mi na ci is da saS ve bo bis reg la men ta ci as, ma Sin ro de sac ev ro pu-li siv r cis ara er Ti qvey nis ka non m deb lo ba, gan s x va-ve bul ada mi an TaT vis Ta na ba ri San se bis Se saq m ne lad, po zi ti ur Ro nis Zi e bebs da saS ve bad mi iC nevs da upi ra-

162

te so be bis mi ni We bas sa mu Sa os arss an spe ci fi kas ar ukav Si rebs, ri Tac, faq tob ri vad, uTa nas wo ro pi ro-beb Si myof TaT vis Ta nas wo ro bis ga ran ti e bi iq m ne ba.

dam saq me bel sa da da saq me buls So ris ur Ti er To bis war mo So bis sa fuZ ve li Sro mis xel Sek ru le ba a, rom lis mxa re ebs gar k ve ul moTxov nebs ani Webs da val de bu le-bebs akis rebs. dam saq meb li saT vis er T -er Ti ase Ti sa-xel Sek ru le bo val de bu le ba da saq me bu lis ara dis k ri-mi na ci u li mopy ro ba a, ro me lic man, sa qar T ve los Sro-mis ko deq sis me-2 mux lis me-2 pun q tis Ta nax mad, jer ki dev wi na sa xel Sek ru le bo ur Ti er To bi sas un da da ic-vas. Sro mi Ti ur Ti er To be bis mxa re ase ve ker Zo sa mar-T lis su bi eqts war mo ad gens, Tum ca, mo na wi le Ta faq-tob ri vi uTa nas wo ro bi dan ga mom di na re, sust po zi ci-a ze myo fi mxa ris in te re se bis da sa ca vad, im pe ra ti u li nor me bis da we se biT, ker Zo sa mar T leb ri vi prin ci pe bi, maT So ris Ta nas wo ro ba, sa xec v li le bas ga nic dis. „ka-no nis wi na Se Ta nas wo ro bis prin ci pi gu lis x mobs yve la im ada mi a nis uf le be bi sa da Ta vi suf le be bis aRi a re bas da dac vas, ro me lic im yo fe ba Ta na bar pi ro beb Si da ka no niT gan sazR v ru li sa kiTxis mi marT aqvs adek va tu-ri da mo ki de bu le ba. aR niS nu li prin ci pi mo i cavs xe-li suf le bis sa ka non m deb lo saq mi a no bis speqtrs, ra Ta mox des Ta na bar pi ro beb sa da ga re mo e beb Si myo fi in di-vi de bi saT vis Ta na ba ri pri vi le gi e bis mi ni We ba da Ta na-ba ri pa su xis m geb lo bis dakisreba.(97)

war mo ud ge ne lia de mok ra ti u li wyo bis sa mar T leb-ri vi sa xel m wi fos ar se bo ba ada mi a nis Zi ri Ta di uf le-

97) saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2003 wlis #2/7/219 gadawyvetileba.

163

be bis dek la ra ci e bi sa da ma Ti dac vis re a lu ri me qa-niz me bis ar se bo bis ga re Se. 1948 wels mi Re bul ada mi-a nis uf le ba Ta sa yo vel Tao dek la ra ci is pir vel sa ve mux l Si - „yve la ada mi a ni iba de ba Ta vi su fa li da Ta-nas wo ri Ta vi si Rir se biT da uf le be biT“, yve las T vis Ta nas wo ri uf le be bis ar se bo bis ga re Se Se uZ le be lia in di vi du a lu ri Ta vi suf le bis uz run vel yo fa da - pi-ri qiT yve las Ta nab rad un da Se eZ los Ta vi suf le bis msgav si moTxov nis dak ma yo fi le ba. sa qar T ve los mo-qa la qe eb ma 1995 wlis kon s ti tu ci is pre am bu la Si ve ga mo xa tes ne ba - da am k vid ron de mok ra ti u li sa zo ga-do eb ri vi wes - wyo bi le ba, eko no mi ku ri Ta vi suf le ba, so ci a lu ri da sa mar T leb ri vi sa xel m wi fo, uz run-vel yon ada mi a nis sa yo vel Ta od aRi a re bu li uf le be bi da Ta vi suf le be bi. es Zi ri Ta di Ri re bu le be bi war mo-ad gens qar Tu li sa ka non m deb lo siv r cis sazR v rebs, yve la sxva nor ma Tu re gu la cia am Ri re bu le be bi Taa Se bo Wi li.

pir Ta da saq me bas Tan da kav Si re bu li ur Ti er To be bi war mo ad gens so ci a lu ri da eko no mi ku ri faq to re bis mij na ze ar se bul iseT sfe ros, sa dac mra va li msgav-si ris ki Se iZ le ba ar se bob des. Sro mis sa mar T lis, ro gorc sa mo qa la qo sa mar T lis spe ci a lu ri dar gis Ca mo ya li be ba gan pi ro be bu li iyo ise Ti ker Zo sa mar T-leb ri vi nor me bis nak le bo biT, rac da saq me bu lis mar-T l zo mi e ri in te re se bis sa Ta na do dac vas uz run vel-yof da. ar se bul ma uci leb lo bam, so ci a lu ri xa si a Tis nor me bis Se mu Sa ve biT, sa xel Sek ru le bo Ta vi suf le-bis far g le bis dad ge na ga mo iw vi a, rac ume tes wi lad Sro mi Ti ur Ti er To be bis nak le bad da cu li mxa ris - da saq me bu lis in te re seb sa da mxa re Ta faq tob ri vi

164

uTa nas wo ro bis aR mofx v ras em sa xu re bo da. ar se bi-Tad Ta nas wor pi ro beb Si pir Ta uTa nas wo ro mopy ro-bis, ase ve, ar se bi Tad uTa nas wo ro pi ro beb Si pir Ta uTa nas wo ro mopy ro bis TviT ne bu ri di fe ren ci a ci is Ta vi dan asa ci leb lad, ga dam wy ve ti mniS v ne lo ba aqvs ro gorc sa er Ta So ri so, ase ve Si da sa xel m wi fo eb riv do ne ze an ti dis k ri mi na ci u li ka non m deb lo bis Se mu Sa-ve bas da ma Ti dac vis T vis pi ro be bis Seq m nas ro me lic sa qar T ve los ka non m deb lo biT cal ke ka no nis sa xiT da re gu lir da.

Tu dam saq meb lis mi er dis k ri mi na ci is ak r Zal vis val de bu le bis dar R ve va ga ni xi le ba, ro gorc sa xel-Sek ru le bo (an wi na sa xel Sek ru le bo) Sro miT sa mar-T leb ri vi val de bu le bis dar R ve va, Se saZ lo a, sa qar-T ve los sa mo qa la qo ko deq si dan ga mom di na re, val de-bu le bis Se us ru leb lo bis ga mo, mxa ris mi er zi a nis anazRa u re bis moTxov nis uf le bis ga mo ye ne ba. sa mar T-leb riv sa fuZ v lad un da mi e Ti Tos sa qar T ve los Sro-mis kod q sis me-2 mux lis me-3, me-4 pun q te bi da sa-qar T ve los sa mo qa la qo ko deq sis 316-e, 317-e da 394-e mux lis pir ve li pun q ti. am uka nas k ne lis Ta nax mad, mo va lis mi er val de bu le bis dar R ve vi sas, kre di tors Se uZ lia mo iTxo vos amiT ga mow ve u li zi a nis anazRa u-re ba. 2013 wels sa qar T ve los Sro mis ko deq s Si gan xor-ci e le bu li cvli le be bis Sem deg, nor ma ti ul aq t Si gaC n da no va cia Sro mi Ti ur Ti er To be bis Sewy ve ti sas dis k ri mi na ci is ak r Zal vas Tan da kav Si re bu li da vi sas mtki ce bis tvir Tis mo di fi ci re bis Ta o ba ze. ker Zod, Sk 37-e mux lis me-3 pun q tis „b“ pun q tis Ta nax mad, da-uS ve be lia Sro mis xel Sek ru le bis Sewy ve ta dis k ri mi-na ci is sa fuZ ve liT. Sk-is me-402 mux l ma ki gan sazR-

165

v ra, rom mxa ris mi er dis k ri mi na ci is ga mo Sro mis xel Sek ru le bis Sewy ve tis da uS veb lo bis sa fuZ v liT Se ta nil sar Cel ze mtki ce bis tvir Ti ekis re ba dam saq­me bels, Tu da saq me bu li mi u Ti Tebs im ga re mo e beb ze, rom le bic qmnis go niv ru li va ra u dis sa fuZ vels, rom dam saq me be li Sk 37-e mux lis me-3 pun q tis „b“ qve pun-q tiT gaT va lis wi ne bu li moTxov nis dar R ve viT moq me-deb da. aR niS nu li mniS v ne lov nad um su bu qebs da saq-me buls dis k ri mi na ci is ar se bo bis mtki ce bis tvirTs sa sa mar T lo Si. Tum ca, es Ca na we ri moq me debs mxo lod Sro mis ur Ti er To be bis Sewy ve tas Tan da kav Si re bu-li da ve bi sas da ar vrcel de ba wi na sa xel Sek ru le bo urTierTobebze.(98)

mux li 403. dam saq me bel Ta da da saq me bul Ta ga er Ti a­ne be bis saq mi a no ba Si Ca re vis ak r Zal va (12.06.2013. N729)

1. da uS ve be lia dam saq me bel Ta da da saq me bul Ta ga­er Ti a ne be bis, ma Ti wev re bis an war mo mad gen le bis mi er er T ma ne Tis saq mi a no ba Si ne bis mi e ri for miT Ca re va.

2. am mux lis miz ne bis T vis ga er Ti a ne bis saq mi a no ba Si Ca re va gu lis x mobs ne bis mi er qme de bas, rom lis mi za nia ga er Ti a ne bis saq mi a no bi saT vis fi nan su ri an sxva sa Su­a le be biT xe lis SeS la mas ze kon t ro lis gan sa xor ci e­leb lad.

„ev ro pis so ci a lu ri qar ti is“ mo na wi le qvey ne bi ko-leq ti u ri mo la pa ra ke be bis war mo e bis uf le bis efeq-tu ri gan xor ci e le bis miz niT xels uwyo ben mu Sa keb sa

98) dasaqmebis adgilze sqesis niSnis mixedviT diskriminacia da misi samarTlebrivi Sedegebi.

166

da dam saq meb lebs So ris er Tob li vi kon sul ta ci e bis Ca ta re bas, ne ba yo fi lo biT kon sul ta ci e bis Ca ta re bis me qa niz mis amoq me de bas ko leq ti u ri xel Sek ru le be bis da de bis gzi Ta da Sro mi Ti da ve bis ga dawy ve tis miz-niT so ci a lu ri di a lo gis ar se bo bas ra Ta mi i Ron ko-leq ti u ri zo me bi in te res Ta kon f liq tis Sem Tx ve va Si sa kiTxis ga da sawy ve tad ga fic vis uf le bis CaTvliT.(99) iq, sa dac es auci le be li a, qvey nis pi ro be bis Se sa ba-mi sad mi i Re ba zo me bi me war mi sa an me war me Ta or ga-ni za ci is, er Tis m x riv, da mSro mel Ta or ga ni za ci is, me o res mxriv, ne ba yo fi lo biT sa fuZ vel ze mo la pa ra-ke ba Ta war mo e bis pro ce du ris sru li gan vi Ta re bi sa da ga mo ye ne bis wa xa li se bi sa da xel Sewyo bi saT vis ko-leq ti u ri xel Sek ru le bis da de bis Sro mis pi ro be bis re gu li re bis miz niT.(100) mSro me le bi sar geb lo ben sa-Ta na do dac viT ne bis mi e ri im dis k ri mi na ci u li moq me-de bis sa wi na aR m de god, rom le bic mi mar Tu lia Sro mis sfe ro Si ga er Ti a ne bis Ta vi suf le bis Selaxvisaken.(101) mi u xe da vad kon ven ci e biT aRe bu li val de bu le bi sa sa-xel m wi fo xels ar uwyob da ko leq ti ur mo la pa ra ke-be bis war mar T vas, Se sa ba mi sad sa gan ga So iyo wle bis gan mav lo ba Si ko leq ti u ri Se Tan x me bis da de bis sta-tis ti ka. ka non Si gan xor ci e le bu li cvli le be bis Ta-

99) evropis socialuri qartia, (Sesworebuli) strasburgi, 3.V.1996, saqarTvelosTan mimarTebaSi ZalaSia 2005 wlis 1 oqtombridan ratificirebulia saqarTvelos parlamentis 2005 wlis 1 ivlisis 1876 - rsdadgenilebiT.

100) konvencia „koleqtiuri molaparakebis organizebisa da gamarTvaze uflebaTa principebis gamoyenebis Sesaxeb“ ZalaSia 1997 wlis 22 ivnisidan, ratificirebulia saqarTvelos parlamentis 1996 wlis 29 maisis #252-is dadgenilebiT. (muxli 4.)

101) iqvemuxli 1.

167

nax mad qve ya nas mi e ca Se saZ leb lo ba wa a xa li sos so ci-a lu ri di a lo gis war mo e ba.

dRes dRe o biT so ci a lu ri di a lo gi war mo ad gens sa-baz ro eko no mi kis sa mar ko ni Sans da igi ev ro pu li so-ci a lu ri mo de lis mniS v ne lo va ni at ri bu ti a. ev ro kav-Sir Tan da ax lo e bis po li ti kis far g leb Si so ci a lu ri di a lo gis xel Sewyo bi Ta da wa xa li se biT, am in s ti tu-tis gaZ li e re bis sa fuZ vel zea Se saZ le be li. Zli er ma sa mo qa la qo sa zo ga do e bam, ro mel sac met wi lad da-saq me bu li ada mi a ne bi war mo ad ge nen - un da SeZ los sa-mo qa la qo in s ti tu ci o na liz mis gziT de mok ra ti u li ga re mos Seq m na, rac Ta vis mxriv Ta vi su fa li sa baz ro eko no mi kis gan vi Ta re bis wi na pi ro baa da me o res mxriv da saq me bul Ta so ci a lu ri dac vis uz run vel yo fa. „ev-ro pis kon s ti tu ci a“, aRi a rebs da mxars uWers so ci a-lu ri par t ni o ro bis av to no mi as. so ci a lu ri sa kiTxe-bi qvey nis stra te gi u li sfe ro a, sa xel m wi fo mar Ta-lia ar un da ere o des uxe Sad sa baz ro eko no mi ka Si da mxa re Ta Ta vi su fal ne bis ga mov le na ze ar un da ax den-des ze gav le nas, Tum ca un da Seq m nas ga re mo sa dac Se-uq ce va di iq ne ba so ci a lu ri di a lo gis war mar T va da ar un da mis ces ama Tu im do mi ni re bul mxa res Ta vi aari dos sa mar T li a ni pro ce sis war mar T vas.

uda vo a, rom ma nam de moq me di ko deq sis gan gan s x va-ve biT, gan xor ci e le bu li cvli le be bi Tan mim dev ru-lad awes ri gebs ko leq ti u ri xel Sek ru le bis pro cess da sa mar T li a nad gan sazR v ravs mxa re ebs, ko leq ti u-ri mo la pa ra ke be bis for mat Si Se Tan x me bis da de bi sas mxa re ebs ufro far To dis k re cia aqvT, Ta vad gan-sazR v ron xel Sek ru le bis pi ro be bi . er T -er Ti m xa ris mi er ko leq ti u ri xel Sek ru le bis da de bis Ta o ba ze

168

i ni ci a ti vis ga mo Ce nis Sem Tx ve va Si m xa re e b i val de bu-li a ri an, ke Til sin di si e ra d a war mo on mo la pa ra ke ba, msgav si wa xa li se ba ko leq ti u ri mo la pa ra ke bis dawye-bis Se Tan x me bis lo gi ku ri miR we vis wi na pi ro ba a, mo-la pa ra ke bis p ro ces Si m xa re e bi er T ma neT s aw v di a n in-for ma ci as mo la pa ra ke bas Tan da kav Si re bu li sa kiTxis (sa kiTxe bis) Ta o ba ze. mxa re suf le ba aqvs, ar mi a wo dos me o re m xa res kon fi den ci a lu ri in for ma ci a, xo lo kon fi den ci a lu ri an / da s xva sa xi s in for ma ci is mi-wo de bis Sem Tx ve va Si mo iTxo vo s a m in for ma ci is kon-fi den ci a lu ro bis dac va . in for ma ci is gac v la so ci a-lu ri di a lo gis war mo e bi s um niS v ne lo va ne si at ri bu-ti a, rac xel suwyob s S ro mi Ti pi ro be bis ga um jo be se-bis moTxov ni sas lo gi kur da sa mar T li an moTxov nis Ca mo ya li be bas. ka no niT m xa re eb s mi ni We bu li aq v T av-to no mi u ro ba, rac k r Za lav s ko leq ti u ri xel Sek ru-le bis da de bis p ro ces Si sa xel m wi fo da ad gi lob ri vi T viT m mar T ve lo bi s or ga no e bis Ca re vas.

aso ci re bis Se sa xeb Se Tan x me ba Si er T -er Ti pri o ri-te tu li da um niS v ne lo va ne si ad gi li uWi ravs mra val-m x ri vi Sro mi Ti stan dar te bi sa da Se Tan x me be bis sa yo-vel Ta od aRi a re bul prin ci pebs. „mxa re e bi aRi a re ben sru li da na yo fi e ri da saq me bi sa da Rir se u li Sro-mis ar se bo bas yve la saT vis, ro gorc glo ba li za ci is mar T vis Zi ri Tad ele men tebs da adas tu re ben Ta vi anT val de bu le bas, xe li Se uwyon sa er Ta So ri so vaW ro-bis gan vi Ta re bas im for miT, ro me lic uz run vel yofs sru li da na yo fi e ri da saq me bi sa da Rir se u li Sro mis ar se bo bas yve la saT vis. am kon teq s t Si mxa re e bi val-de bu le bas iRe ben kon sul ta cia ga u wi on da iTa nam S-rom lon sa Ta na dod or m x ri vi in te re se bis mqo ne vaW-

169

ro bas Tan da kav Si re bul Sro mis sa kiTxeb ze“. Sro mis sa er Ta So ri so or ga ni za ci is (ILO) wev ro bis Se de gad, ase ve Sro mis sa er Ta So ri so or ga ni za ci is (ILO) Sro-mis Zi ri Ta di prin ci pe bi sa da uf le be bis Se sa xeb dek-la ra ci iT aRe bu li val de bu le be bis Se sa ba mi sad da mis gan sa xor ci e leb lad, ro me lic mi Re bul iq na 1998 wlis Sro mis sa er Ta So ri so kon fe ren ci is 86-e se si a-ze, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben pa ti vi scen, xe li Se uwyon da asa xon sa ku Tar ka non m deb lo ba sa da praq-ti ka Si da mTels te ri to ri a ze sa er Ta So ri sod aRi-a re bu li Sro mis Zi ri Ta di stan dar te bi im for miT, ro gorc es mo ce mu lia Sro mis sa er Ta So ri so or ga ni-za ci is (ILO) kon ven ci eb Si da gan sa kuT re biT:

(a) ga er Ti a ne bis Ta vi suf le ba da ko leq ti u ri mo la-pa ra ke be bis uf le bis re a lu ri aRi a re ba;

(b) iZulebiTi an ZaldatanebiTi Sromis yovelgvari formis aRmofxvra;(102)

mux li 41. zo ga di de bu le ba ni (12.06.2013. N729)

1. ko leq ti u ri xel Sek ru le ba ide ba erT an met dam­saq me bels an erT an met dam saq me bel Ta ga er Ti a ne bas da erT an met da saq me bul Ta ga er Ti a ne bas So ris.

2. ko leq ti u ri xel Sek ru le ba:

a) gan sazR v ravs Sro mis pi ro bebs;

b) awes ri gebs dam saq me bel sa da da saq me buls So ris ur Ti er To bas;

102) asocirebis Sesaxeb SeTanxmeba erTis mxriv, evrokavSirs da evropis atomuri energiis gaerTianebas da maT wevr saxelmwifoebsa da meores mxriv, saqarTvelos Soris vaWroba da mdgradi ganviTareba muxli 229.

170

g) awes ri gebs erT an met dam saq me bels an erT an met dam saq me bel Ta ga er Ti a ne bas da erT an met da saq me bul­Ta ga er Ti a ne bas So ris ur Ti er To bas.

3. mxa re e bi Ta vad gan sazR v ra ven ko leq ti u ri xel­Sek ru le bis pi ro bebs.

4. er T ­er Ti mxa ris mi er ko leq ti u ri xel Sek ru le­bis da de bis Ta o ba ze ini ci a ti vis ga mo Ce nis Sem Tx ve va Si mxa re e bi val de bu li ari an, ke Til sin di si e rad awar mo­on mo la pa ra ke ba.

5. mo la pa ra ke bis pro ces Si mxa re e bi er T ma neTs aw­v di an in for ma ci as mo la pa ra ke bas Tan da kav Si re bu li sa kiTxis (sa kiTxe bis) Ta o ba ze. mxa res uf le ba aqvs, ar mi a wo dos me o re mxa res kon fi den ci a lu ri in for ma ci a, xo lo kon fi den ci a lu ri an / da sxva sa xis in for ma ci is mi wo de bis Sem Tx ve va Si mo iTxo vos am in for ma ci is kon­fi den ci a lu ro bis dac va.

6. da uS ve be lia ko leq ti u ri xel Sek ru le bis da de bis pro ces Si sa xel m wi fo da ad gi lob ri vi TviT m mar T ve­lo bis or ga no e bis Ca re va. am g va ri Ca re viT da de bu li ko leq ti u ri xel Sek ru le ba ba Ti li a.

ko leq ti u ri xel Sek ru le ba mra val m x ri vi ga ri ge-ba a, igi sa mar T leb ri vi Se de gia efeq tu ri so ci a lu-ri di a lo gi sa, ro gorc aR v niS neT so ci a lu ri di a lo-gis Se de gad mi Re bu li Se Tan x me ba er Tis mxriv xels uwyobs or ga ni za ci a Si ar se bu li prob le me bis ga daW-ris nor ma li ze bas da me o res mxriv da saq me bu lebs aZ levs so ci a lu rad uf ro mdgra di sa mar T leb ri vi ber ke te bis pi ro beb Si ur Ti er To bis sa Su a le bas, mxa-re ebs ki uCens iseT sa mar T leb riv sa Su a le bas, ro me-

171

lic xels uwyobs da vis sa mar T leb riv Wril Si, di a-lo gis re Jim Si sa kiTxis ga dawy ve tas.

ka non Si gan sazR v ru lia ko leq ti u ri xel Sek ru le-bis upi ra te so be bi, ker Zod igi gan sazR v ravs Sro mis pi ro bebs, awes ri gebs dam saq me bel sa da da saq me buls So ris ur Ti er To bas, awes ri gebs erT an met dam saq-me bels an erT an met dam saq me bel Ta ga er Ti a ne bas da erT an met da saq me bul Ta ga er Ti a ne bas So ris ur Ti-er To bas. yve la fe ri na Te li a, is sa kiTxe bi rac sru-lad ver re gu lir de ba ka no niT, mi si re gu la cia un da mox des ko leq ti u ri Se Tan x me biT sa a mi sod gaT va lis-wi ne bu li we si Ta da pi ro be biT mxa re Ta Ta vi su fa li ne bis ga mov le nis sa fuZ vel ze, rac gu lis x mobs ur Ti-er To bis ke Til sin di si e rad war mar T vas.

mniS v ne lo va nia ka no nis is Ca na we ri, sa dac mo la pa-ra ke bis ke Til sin di si e rad war mar T vas Tan er Tad mo-la pa ra ke bas Tan da kav Si re bu li in for ma ci is gac v lis sa kiTxe bis sa kiTxis auci leb lo ba zea sa u ba ri. ko leq-ti u ri xel Sek ru le bis da de bis pro ces Si mxa re e bi da-cul ni ari an sa xel m wi fo da ad gi lob ri vi TviT m mar T-ve lo bis or ga no e bis Ca re vis gan.

vfiq rob ko leq ti u ri xel Sek ru le bis Ca mo naT va li gan sa xil vel mux l Si ze da pi ru li da sa mar T leb ri vad da ux ve wa vi a. ko leq ti u ri xel Sek ru le bis mxa re ka no nis Ta nax mad ise dac cxa dia da rom zo ga dad yve la Se Tan-x me ba awes ri gebs dam saq me bel sa da da saq me buls So ris ur Ti er To bas, es sa yo vel Ta od cxa di aq si o ma a. Se sa-ba mi sad araf ris mom ce mia Ca na we ri imis Se sa xeb, rom „a wes ri gebs erT an met dam saq me bels an erT an met dam-saq me bel Ta ga er Ti a ne bas da erT an met da saq me bul Ta

172

ga er Ti a ne bas So ris ur Ti er To bas“ ko leq ti u ri xel-Sek ru le ba uda vo a, rom gan sazR v ravs Sro mis pi ro bebs, Sro mis pi ro beb Si sa va ra u dod mo i az re ba Sro mis ar se-bi Ti pi ro be bi da sxva arar se bi Ti xa si a Tis pi ro be bi, Tum ca vfiq rob ko leq ti u ri Se Tan x me bis far To ur Ti-er To be bis mog va re bis upi ra te so ba un da war moC n des.

sa sa mar T los er T g va ro va ni praq ti kiT dad gin da, rom va di a ni (erT wli a ni) ko leq ti u ri xel Sek ru le bis va dis gas v lis Sem deg Tu mxa re eb ma ar mo iTxo ves mi si Sewy ve ta - iT v le ba da ma te biT er Ti wliT gag r Ze le-bu lad ris Sem de gac igi iT v le ba Sewyvetilad.(103)

mux li 42. war mo mad gen lo ba

1. ko leq ti u ri xel Sek ru le bis da de bis an Sewy ve­tis, mi si pi ro be bis Sec v lis an da saq me bul Ta uf le be­bis dac vis miz niT da saq me bul Ta ga er Ti a ne ba moq me debs war mo mad gen le bis meS ve o biT. (12.06.2013. N729)

2. war mo mad gen lo bis da das tu re ba xde ba we ri lo bi­Ti min do bi lo biT, ro mel sac xels awe ren da in te re se­bu li da saq me bu le bi da pi ri, ro mel sac eni We ba war mo­mad gen lo bis uf le ba.

103) ganCineba #as-282-270-2015 13 ma i si, 2015 w., q. Tbi li si sa qar T-ve los uze na e si sa sa mar T los sa mo qa la qo saq me Ta pa la ta. „sa xel-dobr, xel Sek ru le bis moq me de bis va dis amo wur vam de er Ti TviT ad re mxa re eb ma ar Se atyo bi nes er T ma neTs Sro mi Ti ur Ti er To bi dan gas v lis Se sa xeb, ra mac ga na pi ro ba ama ve mux lis 3.2 pun q tiT dad ge-ni li qce vis we sis amoq me de ba da xel Sek ru le bis ki dev er Ti wlis va diT gag r Ze le ba. am de nad, ka sa to ris is po zi ci a, rom xel Sek ru-le bi dan gas v lis wi nas wa ri gaf r Txi le bis arar se bo ba yo vel jer ze ga mo iw vev da xel Sek ru le bis 3.1 pun q tiT dad ge ni li va dis gag r Ze-le bas umar Te bu loa da ar ga mom di na re obs xel Sek ru le bis sa da vo teq s tis gan mar te bi dan“.

173

3. war mo mad ge ne li Se iZ le ba iyos ne bis mi e ri qme du­na ri a ni fi zi ku ri pi ri.

4. war mo mad ge ne li moq me debs mxo lod im da saq me­bul Ta in te re se bi dan ga mom di na re, rom leb mac mas mi­a ni Wes war mo mad gen lo bis uf le ba.

ker Zo sa mar T leb riv ur Ti er To beb Si (sa mo qa la qo sap ro ce so ko deq si. mux li 96) war mo mad gen lis uf-le ba mo si le ba un da Ca mo ya lib des ka no nis Se sa ba mi sad ga ce mul da ga for me bul min do bi lo ba Si. mo qa la qe Ta mi er ga ce mu li min do bi lo be bi un da da mow m des sa no-ta ro we siT an im or ga ni za ci is mi er, sa dac mu Sa obs an swav lobs mar w mu ne be li. gan s x va ve bul re gu la ci as awe seb s sa qar T ve los ka no ni „pro fe si u li kav Si re bis Se sa xeb“ war mo mad gen lis uf le ba mo si le bis ga for me-bis mar ti vi we ri lo bi Ti for miT Sed ge nil min do bi-lo bas cnobs.(104)

or ga nu li ka no nis Se sa ba mi sad war mo mad gen lo bis da das tu re ba ase ve xde ba mar ti vi for miT Sed ge nil we ri lo bi Ti min do bi lo bis sa xiT, ro mel sac xels awe ren da in te re se bu li da saq me bu le bi da pi ri, ro-mel sac eni We ba war mo mad gen lo bis uf le ba. bu neb ri-via msgav si sa ka non m deb lo re gu la cia xels uwyobs

104) profesiuli kav Si ris, pro fe si u li kav Si re bis ga er Ti a ne bis (a so ci-a ci is), pir ve la di prof kav Si ru li or ga ni za ci is ar Ce vi Ti or ga no e-bis uf le ba mo si li war mo mad gen le bi Sro mi Ti ko leq ti vis sa xe liT awar mo e ben mo la pa ra ke bas dam saq meb lis, dam saq me bel Ta ga er Ti a ne-bis (a so ci a ci is), aR mas ru le be li xe li suf le bi sa da ad gi lob ri vi TviT m mar T ve lo bis or ga no e bis uf le ba mo sil war mo mad gen leb Tan, de ben ko leq ti ur xel Sek ru le bebs, Se Tan x me bebs da akon t ro le ben maT Ses ru le bas ,am xel Sek ru le be biT (Se Tan x me be biT) gaT va lis wi-ne bu li we sis Se sa ba mi sad. (mux li 12.1.)

174

da saq me bul Ta war mo mad gen leb s / p ro fe si ul kav Si-rebs zed me ti bi u rok ra ti is gan da ic vas so ci a lu ri di a lo gis war mar T vi sa da da saq me bul Ta efeq tu ri dac vis uz run vel yo fi li uf le be bis re a li ze ba. Sro-mis ko deq sis me sa me mux li gan sazR v ravs ko leq ti u-ri Sro mi Ti ur Ti er To bis su bi eq tebs ra ze dac ze moT ko men ta reb Si uk ve gvqon da sa u ba ri.

muxli 43. koleqtiuri xelSekruleba (12.06.2013. N729)

1. ko leq ti u ri xel Sek ru le ba ide ba mxo lod we ri­lo bi Ti for miT.

2. ko leq ti u ri xel Sek ru le ba ide ba gan sazR v ru li an ga nu sazR v re li va diT.

3. gan sazR v ru li va diT da de bu li ko leq ti u ri xel­Sek ru le ba un da iT va lis wi neb des mi si Za la Si Ses v lis da va dis gas v lis Ta ri Rebs.

4. ga nu sazR v re li va diT da de bu li ko leq ti u ri xel­Sek ru le ba un da iT va lis wi neb des mi si ga da sin j vis, Sec v li sa da Sewy ve tis Se sa xeb de bu le bebs.

5. ko leq ti u ri xel Sek ru le bis ar se bo ba ar zRu davs dam saq meb lis an da saq me bu lis uf le bas, Sewy vi tos Sro mi Ti ur Ti er To ba, rac ar iw vevs am xel Sek ru le bis mo na wi le sxva da saq me bu leb Tan Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve tas.

6. ko leq ti ur xel Sek ru le ba Si zus tad un da iyos gan sazR v ru li xel Sek ru le bis su bi eq te bi.

7. ko leq ti u ri xel Sek ru le biT gaT va lis wi ne bu li val de bu le be bi vrcel de ba xel Sek ru le bis mxa re eb ze.

175

Tu ko leq ti u ri xel Sek ru le ba da de bu lia dam saq me bel­sa da erT an met da saq me bul Ta ga er Ti a ne bas So ris da aseT erT an met da saq me bul Ta ga er Ti a ne ba Si ga wev re bu­lia mo ce mul sa war mo Si mo mu Sa ve da saq me bul Ta 50%­ze me ti, ama ve sa war mo Si mo mu Sa ve ne bis mi er sxva da saq me­buls uf le ba aqvs, we ri lo biT mos Txo vos dam saq me bels, rom isic gax des ase Ti ko leq ti u ri xel Sek ru le bis mxa­re. dam saq me be li val de bu lia ase Ti we ri lo bi Ti moTxov­na da ak ma yo fi los mi si mi Re bi dan 30 ka len da ru li dRis gan mav lo ba Si. am pun q tis pi ro be bi ar uk r Za lavs sxva da saq me bul Ta ga er Ti a ne bas, ro me lic aer Ti a nebs aR niS­nul sa war mo Si mo mu Sa ve da saq me bul Ta 50%­ze nak lebs, rom dam saq me bel Tan cal ke awar mo os mo la pa ra ke ba da da dos cal ke ko leq ti u ri xel Sek ru le ba.

8. ko leq ti u ri xel Sek ru le bis de bu le be bi am xel­Sek ru le biT gaT va lis wi ne bul da saq me bul Ta in di vi du­a lu ri Sro mi Ti xel Sek ru le be bis ga nu yo fe li na wi li a.

9. ba Ti lia ko leq ti u ri xel Sek ru le bis is pi ro ba, ro me lic ewi na aR m de ge ba am ka nons.

ka no ni gan sazR v ravs ko leq ti u ri xel Sek ru le bis da de bis zo gad for mebs da pi ro bebs, gan s x va ve biT in di vi du a lu ri xel Sek ru le bi sa igi ide ba mxo lod we ri lo bi Ti for miT. ka no ni aZ levs mxa re ebs Se saZ-leb lo bas ga nu sazR v re li va diT ko leq ti u ri xel Sek-ru le bis da de bi sa, Tum ca gan sazR v ru li va diT mi si da de bis Sem Tx ve va Si igi un da iT va lis wi neb des mi si Za la Si Ses v lis da va dis gas v lis Ta ri Rebs, un da iT-va lis wi neb des mi si ga da sin j vis, Sec v li sa da Sewy-ve tis Se sa xeb de bu le bebs, mas Si zus tad un da iyos gan sazR v ru li xel Sek ru le bis su bi eq te bi, igi in di vi-

176

du a lu ri xel Sek ru le bis na wi li xde ba da vrcel de ba mas Si mo na wi le yve la pir ze. mra val m x ri vi Se Tan x me bi-dan er Ti pi ris gas v la bu neb ri via ar iqo ni ebs gav le-nas da nar Cen mo na wi le ze.

is sar ge be li, ro me lic ko leq ti u ri xel Sek ru le-biT gaT va lis wi ne bu li val de bu le be biT iq ne ba ga mov-le ni li, vrcel de ba xel Sek ru le bis mxa re eb ze.

pasuxismgebloba da dava

mux li 44. mi ye ne bu li zi a ni saT vis ma te ri a lu ri pa­su xis m geb lo ba

Sro mi Ti ur Ti er To bi sas mxa ris mi er me o re mxa ri­saT vis mi ye ne bu li zi a ni anazRa ur de ba sa qar T ve los ka non m deb lo biT dad ge ni li we siT.

Sro mi Ti ur Ti er To bis da sa re gu li reb lad ro gorc aR v niS neT re gu la ci e bi Se mo ta ni lia sa qar T ve los sa mo-qa la qo ko deq si Tac. we ri lo bi Ti xel Sek ru le biT Se iZ-le ba ga ni sazR v ros da saq me bu lis in di vi du a lu ri pa su-xis m geb lo bis sa xe da far g le bi, Tu es ga mom di na re obs sa mu Sa os spe ci fi ki dan, Sro mi Ti ur Ti er To bi sas mxa ris mi er me o re mxa ri saT vis mi ye ne bu li zi a ni anazRa ur de ba sa qar T ve los ka non m deb lo biT dad ge ni li we siT.

mux li 45. we ri lo bi Ti xel Sek ru le ba pa su xis m geb­lo bis Se sa xeb

1. we ri lo bi Ti xel Sek ru le biT Se iZ le ba ga ni sazR v ros da saq me bu lis in di vi du a lu ri pa su xis m geb lo bis sa xe da far g le bi, Tu es ga mom di na re obs sa mu Sa os spe ci fi ki dan.

177

2. we ri lo bi Ti xel Sek ru le ba sru li ma te ri a lu ri pa su xis m geb lo bis Se sa xeb Se iZ le ba da i dos srul w lo­van da saq me bul Tan, ro me lic axor ci e lebs mis T vis ga­da ce mu li fa se u lo be bis Se nax vas, da mu Sa ve bas, ga yid­vas (ga da ce mas), ga da zid vas an war mo e bis pro ces Si ga­mo ye ne bas.

mxa re Ta Se Tan x me biT Se saZ le be lia dis cip li na ru-li sax de le bis Se sa xeb we se bis gan sazR v ra, ro me lic un da iyos go niv ru li da ka non Tan Se sa ba mi so ba Si moy-va ni li.

gan sa kuT re biT sa yu radRe boa ma te ri a lu ri pa su-xis m geb lo bis da kis re bis Se sa xeb mxa re Ta Se Tan x me ba, ram de nad adeq va tu ri da sa mar T li a nia mi si ode no ba sa mu Sa os mo cu lo bis, anazRa u re bis da sxva Sro mi Ti pi ro be bis gaTvaliswinebiT.(105)

aseve xSiria SemTxvevebi, roca SinaganawesiT xdeba msgavsi regulaciebis gawera da igi xelSekrulebis

105) Sso-s eqspertTa komisiis 1995 wlis moxsenebaSi mimoxilulia `arasaTanado qcevis~ koncefcia, romelic, Tavis mxriv, iyofa or komponentad: 1) muSa-mosamsaxureTa mier SromiTi kontraqtiT gaTvaliswinebuli movaleobebis arajerovani Sesruleba (arasa-Tanado profesiuli qceva); 2) Seuferebeli yofaqceva. muSakis mier `SromiTi kontraqtiT gaTvaliswinebuli movaleobebis ara-jerovan SesrulebaSi~ igulisxmeba: samsaxurebrivi movaleo-bis Sesrulebis ugulebelyofa; _ Sromis Sinaganawesis darRveva (gansakuTrebiT, usafrTxoebis an janmrTelobis dacvis wesebis kuTxiT); _ damsaqmeblis legitimuri brZanebis daumorCilebloba; _ arasapatio mizeziT samuSaoze dagvianeba an saerTod gamoucx-adebloba~. TiToeuli darRvevisTvis unda iqnes Seswavlili sak-iTxi zemoT CamoTvlili garemoebebi warmoadgens dasaqmebulis samuSaodan gaTavisuflebis gonivrul, legitimur safuZvlebs Tu SesaZlebelia disciplinuri saxdelis dakisreba?

178

nawili am gziT xdeba. materialuri pasuxismgeblobis Sesaxeb unda xdebodes mxareTa Tavisufali nebis gamovleniT, gansjis Sedegad miRweuli SeTanxmebiT.

mux li 46. Sro mi Ti xel Sek ru le biT gaT va lis wi ne bu­li SezRud ve bi

1. amo Re bu lia (12.06.2013. N729)

2. amo Re bu lia (12.06.2013. N729)

3. Sro mi Ti xel Sek ru le biT Se iZ le ba dad gin des da­saq me bu lis val de bu le ba, Sro mi Ti xel Sek ru le bis pi ro be bis Ses ru le bi sas mi Re bu li cod na da kva li­fi ka cia ar ga mo i ye nos sxva, kon ku ren ti dam saq meb lis sa sar geb lod. es SezRud va Se saZ le be lia ga mo ye ne bul iq nes Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve ti dan 6 Tvis gan mav­lo ba Si, im pi ro biT, rom am g va ri SezRud vis moq me de bis pe ri od Si dam saq me be li da saq me buls ga da ux dis anazRa­u re bas ara nak leb Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve ti sas ar se bu li ode no biT. (12.06.2013. N729)

4. am mux lis me­3 pun q tiT gaT va lis wi ne bu li SezRud­va ar Se iZ le ba da u wes deT ga naT le bis, mec ni e re bi sa da kul tu ris sfe ro eb Si moR va we pi rebs. (12.06.2013. N729)

5. am mux lis moTxov ne bis dar R ve viT mi ye ne bu li zi a­ni anazRa ur de ba sa qar T ve los ka non m deb lo biT dad ge­ni li we siT.

Sro mi Ti xel Sek ru le biT Se iZ le ba dad gin des da-saq me bu lis val de bu le ba, Sro mi Ti xel Sek ru le bis pi ro be bis Ses ru le bi sas, mi Re bu li cod na da kva li-fi ka cia ar ga mo i ye nos sxva, kon ku ren ti dam saq meb lis

179

sa sar geb lod. es SezRud va Se saZ le be lia ga mo ye ne bul iq nas Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve ti dan 6 Tvis gan-mav lo ba Si, im pi ro biT, rom am g va ri SezRud vis moq me-de bis pe ri od Si dam saq me be li da saq me buls ga da ux dis anazRa u re bas ara nak leb Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy-ve ti sas ar se bu li ode no biT, aR niS nu li SezRud va ar Se iZ le ba da u wes deT ga naT le bis, mec ni e re bi sa da kul tu ris sfe ro eb Si moR va we pi rebs, am ur Ti er To-bis dar R ve viT mi ye ne bu li zi a ni anazRa ur de ba sa qar-T ve los ka non m deb lo biT dad ge ni li we siT.

mux li 47. da va

1. da va aris Sro mi Ti ur Ti er To bis dros war mo So­bi li uTan x mo e ba, rom lis ga dawy ve tac Se dis Sro mi Ti xel Sek ru le bis mxa re Ta ka no ni er in te re seb Si.

2. da va war mo i So ba mxa ris mi er me o re mxa ri saT vis gag zav ni li we ri lo bi Ti Setyo bi ne biT uTan x mo e bis Se­sa xeb.

3. Sro mi Ti ur Ti er To bis dros da vis war mo So bis sa­fuZ ve li Se iZ le ba iyos: (12.06.2013. N729)

a) sa qar T ve los ka non m deb lo biT gaT va lis wi ne bu li ada mi a nis uf le be bi sa da Ta vi suf le be bis dar R ve va;

b) in di vi du a lu ri Sro mi Ti xel Sek ru le bis an ko­leq ti u ri xel Sek ru le bis an Sro mis pi ro be bis dar R­ve va;

g) da saq me bul sa da dam saq me bels So ris in di vi du­a lu ri Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se biT pi ro beb Tan an / da ko leq ti u ri xel Sek ru le bis pi ro beb Tan da kav­Si re bu li uTan x mo e ba. es uTan x mo e ba un da ga dawy des am

180

ka no nis 48­e an 481mux liT gaT va lis wi ne bu li Se ma Tan x­me be li pro ce du re bis dac viT.

4. amo Re bu lia (12.06.2013. N729)

5. da vis gan xil va ar iw vevs Sro mi Ti ur Ti er To bis Se Ce re bas.

6. in di vi du a lu ri Sro mi Ti ur Ti er To bis dros war­mo So bi li da va un da ga dawy des am ka no nis 48­e mux liT gaT va lis wi ne bu li Se ma Tan x me be li pro ce du re bis dac­viT an / da sa sa mar T lo saT vis an ar bit ra Ji saT vis mi mar­T viT. (12.06.2013. N729)

61. ko leq ti u ri Sro mi Ti ur Ti er To bis dros war mo­So bi li da va un da ga dawy des am ka no nis 48

1

mux liT gaT­va lis wi ne bu li Se ma Tan x me be li pro ce du re bis dac viT an / da sa sa mar T lo saT vis an ar bit ra Ji saT vis mi mar T­viT. (12.06.2013. N729)

7. ko leq ti u ri xel Sek ru le bis mo na wi le da saq me bu­li ar izRu de ba, mo ce mu li da vis Sem Tx ve va Si in di vi­du a lu rad da ic vas Ta vi si uf le be bi sxva kon k re tul sa kiTx Tan da kav Si re biT.

Sro mi Ti ur Ti er To bis dros war mo So bi li uTan x-mo e bis ga dawy ve ta sa sa mar T los /ar bit ra Jis ga re Se, bu neb ri via Se dis Sro mi Ti xel Sek ru le bis mxa re Ta ka no ni er in te re seb Si, rac iZ le o da met Sanss da vis myi si e rad ga dawy ve ta Si da nak le bi ris kis ma ta re be-li a, ro gorc sa mar T leb ri vi Se de gis ase ve fi nan su-ri zi a nis Tval saz ri siT, rac mxa rebs mis cems sa mu-Sao ga re mo Si sta bi lu ro bis dam k vid re bis Se saZ leb-lo bas. Sro mi Ti da vis in s ti tu ti Sro mis ko deq s Si gan xor ci e le bul cvli le be bam dec ar se bob da, Tum ca

181

faq tob ri vad ufun q ci od dar Ce nil nor me bad iq ca, da vis ma re gu li re be li nor me bi ar iZ le o da am in s ti-tu tis re a lu rad mu Sa o bis sa Su a le bas. er Tis mxriv mas Si mo ce mu li iyo ur Ti er To bis re gu la ci e bi, Tum-ca me o res mxriv mis dam r R vev mxa res ara na i ri sa mar-T leb ri vi pa su xis m geb lo ba ar war mo eS ve bo da, ra sac faq ti u rad „dro is fu Wad da kar g vis“ Se de gis gar da ara fe ri moh qon da.

Sro mi Ti da ve bis ga dawy ve tis me qa niz mi, ev ro pis zog qvey neb Si so ci a lur par t ni o ro ba zea da fuZ ne bu li da sa xel m wi fo eb riv Ca re vas eridebian.(106) xolo zog qvey-neb Si spe ci a lu rad iq ne ba or ga no e bi sa xel m wi fo Tu re gi o nul do ne ze, rom le bic dax ma re bas uweven mo da-ve mxareebs.(107) ganviTarebul qveynebSi dasaqmebulsa da damsaqmebels Soris davis warmoSobis SemTxvevaSi sasamarTlosTvis mimarTvamde miRebulia davebis alternatiuli gadawyveta, anu mesame mxaris CarTva davis mosagvareblad efeqturi da gamarTlebul formadaa miCneuli(108).

ka non Si gan xor ci e le bu li cvli le be bis Ta nax mad Sro mi Ti ur Ti er To bis, ase ve ko leq ti u ri ur Ti er-

106) norvegia, SvedeTi.

107) Sromis administraciis sajari instituti an moxele (belgia, fi-neTi, dania, estoneTi, malta, kviprosi, rumineTi) konfliqtis mo-gvarebis damoukidebeli sajaro organo (gaerTianebuli samefo, irlandia, SvedeTi, ungreTi, espaneTi) konfliqtebis mogvarebisT-vis Seqmnili organoebi an piri (bulgareTi, CexeTi, slovakeTi, germania, latvia, litva, poloneTi, slovenia)

108) italia, espaneTi, norvegia, fineTi, (sadac aseve miRebulia mo-dave mxareTa morigebis sakmaod efeqturi praqtika. (saberZneTSi Sromis davis mogvareba ekisreba inspeqtors) germaniaSi Sromis da-vis gadawyvetis eqskluziuri ufleba aqvs Sromis sasamarTlos.

182

To bis dros war mo So bi li da va un da ga dawy des Se ma-Tan x me be li pro ce du re bis dac viT an/ da sa sa mar T lo-saT vis an ar bit ra Ji saT vis mi mar T viT, da vis dros Tu we ri lo bi Ti Setyo bi ne bis mi Re bi dan 14 ka len da ru li dRis gan mav lo ba Si mxa rem Ta vi a a ri da Se ma Tan x me bel pro ce du reb Si mo na wi le o bas, da vis faq tob ri vi ga re-mo e be bis mtki ce bis tvir Ti mas ekis re ba. aR niS nu li re gu la cia da vis mxa re ebs met pa su xis m geb lo ba ze mi u-TuiTebs, rac wa a xa li sebs am in s ti tu tis gan vi Ta re bas.

mniS v ne lo va ni si ax lea ka non Si ko leq ti u ri mo la-pa ra ke bis re gu la ci is Tval saz ri siT, ka no ni im pe ra-ti u lad gan sazR v ravs da vis war mo So bis sa fuZ v lebs. (sa qar T ve los ka non m deb lo biT gaT va lis wi ne bu li ada mi a nis uf le be bi sa da Ta vi suf le be bis dar R ve va; Sro mi Ti xel Sek ru le bis (in di vi du a lu ri an ko leq ti-u ri) ,an Sro mis pi ro be bis dar R ve va; da saq me bul sa da dam saq me bels So ris Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se biT pi ro beb Tan da kav Si re bu li uTan x mo e ba).

mxa re Ta So ris da va wa ri mar Te ba pir da pi ri mo la pa-ra ke be bi Tan / da me di a ci iT. er T -er Ti mxa ris mi er (an Ta vi si ini ci a ti viT) sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te-lo bi sa da so ci a lu ri dac vis mi nis t ri saT vis Se sa ba-mi si we ri lo bi Ti Setyo bi ne bis gag zav nis Sem Tx ve va Si me di a cia iZens sa val de bu lo xa si aTs me o re mxa ri saT-vi sac. ga fic vi sa da lo ka u tis uf le ba war mo i So ba sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a lu ri dac vis mi nis t ri saT vis we ri lo bi Ti Setyo bi ne bis gag-zav ni dan (an mi nis t ris mi er sa ku Ta ri ini ci a ti viT), 21 ka len da ru li dRis gas v lis Sem deg. me di a ci is mi mar-T va mxa re ebs aZ levs sa Su a le bas Se Tan x me bis miR we va-Si, es aris sa u ke Te so sa Su a le ba am gziT da vis da re-

183

gu li re bis T vis . sa qar T ve los pro fe si u li kav Si re bis ga er Ti a ne bis po zi cia ka non Si ar iq na srul yo fi lad gaT va lis wi ne bu li imis Se sa xeb, rom da vis war mo So-bis sa fuZ ve li yo fi li yo da saq me bul sa da dam saq me-bels (maT ga er Ti a ne bebs) So ris Sro mis pi ro beb Tan da kav Si re bu li ne bis mi e ri uTan x mo e ba. ko deq si gan-sazR ravs Sro mi Ti xel Sek ru le bis ar se bi Ti pi ro be-bis amom wu rav Ca mo naT vals (me-6 mux lis me-9 pun q ti), sa dac ar Se dis mra va li ise Ti mniS v ne lo va ni sa kiTxi ro go ri caa jan m r Te lo bi sa da si cocx lis dazR ve va, Sro mi sa da jan m r Te lo bis usaf r Txo e ba, ma sob ri vi daTxov na, so li da ro bis ga fic va, sa yo vel Ta o /e rov-nu li ga fic va da a.S. Tu ki da saq me bu lebs ar Se eZ-le baT am da Sro miT ur Ti er To beb Si wa moW ril sxva uTan x mo e beb Tan da kav Si re bul sa kiTxeb ze ko leq ti u-ri da vis ini ci re ba, es niS navs, rom maT ezRu de baT ga fic vis uf le ba, vi na i dan Sro mis ko deq sis mi xed viT ga fic va ko leq ti u ri da vis Se de gi a.

da vis dros mniS v ne lo va nia Ti To e u li sa kiTxis gan xil va mox des sa mu Sa os xa si a Ti dan, Ca de ni li qme-de bi sa Tu val de bu le bis ara je rov nad Ses ru le bis xa ris xi dan ga mom di na re Ta na zo mi e rad ga da sawy ve tad. Se sa ba mi sad sa sa mar T los mi er dad ge ni li er T g va ro-va ni praq ti kac ape li re bs swo red msgavs midgomebze.(109)

109) #as-776-733-2015 02 de kem be ri, 2015 w., q. Tbi li si sa qar T ve los uze na e si sa sa mar T los sa mo qa la qo saq me Ta pa la ta. «Se sa ba mi sad, da saq me bu lis mi er Ca de ni li yo ve li dar R ve va Se fa se bul un da iq-nes mi si Ca de nis six Si ris, sim Zi mis da rac mTa va ri a, Se de gob ri-vi Tval saz ri siT. Se sa ba mi sad, Sro mis sa mar Tal Si `Ultima Ratio~-s prin ci pi iTxovs dam saq meb lis mxri dan da saq me bu lis sam sa xu ri dan daTxov nam de mi si qme de bis Se fa se bas mi zez - Se de gob ri vi Tval saz-ri siT, dar R ve va sa (ga dac do mas) da ga Ta vi suf le bas, So ris zo mi-

184

mux li 48. in di vi du a lu ri da vis gan xil va da ga dawy­ve ta (12.06.2013. N729)

1. in di vi du a lu ri da va un da ga dawy des mxa re Ta So­ris Se ma Tan x me be li pro ce du re biT, rac gu lis x mobs da saq me bul sa da dam saq me bels So ris pir da pi ri mo la­pa ra ke be bis ga mar T vas.

2. mxa re me o re mxa res ug zav nis Se ma Tan x me be li pro­ce du re bis dawye bis Se sa xeb we ri lo biT Setyo bi ne bas, ro mel Sic zus tad un da iyos gan sazR v ru li da vis war­mo So bis sa fuZ ve li da mxa ris moTxov ne bi.

3. me o re mxa re val de bu lia am mux lis me­2 pun q tiT gaT va lis wi ne bu li we ri lo bi Ti Setyo bi ne ba ga ni xi los da Ta vi si ga dawy ve ti le ba we ri lo biT ac no bos mxa res Setyo bi ne bis mi Re bi dan 10 ka len da ru li dRis gan mav­lo ba Si.

e ri ba lan sis da cu lo ba. ni San dob li vi a, rom ama ve prin ci pis Se-sa ba mi sad, dam saq meb lis mi er dar R ve vis (ga dac do mis) Ca de ni sas ga mo ye ne bul un da iq nes ise Ti zo me bi, ro me lic ar se bul vi Ta re bas ga mo as wo rebs, ga a um jo be sebs, da saq me bul mu Saks uke Tess gax dis, kva li fi ka ci as aumaR lebs, uf ro win da xe du lad da gu lis x mi e rad moq ce vas aiZu lebs. Se sa ba mi sad, mi zan Se wo ni lo bis kuTxiT, ga dac-do mis dros ar Ce ul un da iq nes pro por ci u li das jis me qa niz mi, rac, Se de gob ri vad, gar da imi sa, rom dam r R vevs das jis, mas da sxva da saq me bu lebs uf ro efeq tu ri Sro mis mo ti va ci as Se uq m nis. am-de nad, imi saT vis, rom da saq me bu lis sam sa xu ri dan ga nTa vi suf le ba dam saq meb lis mxri dan adek va tur, sa Wi ro da pro por ci ul Ro nis-Zi e bad iq nes miC ne u li, auci le be li a, sa xe ze iyos ise Ti mZi me dar-R ve va, ro me lic sxva uf ro msu bu qi san q ci is ga mo ye ne bas ara mi zan-Se wo nils xdis. /.../ ar Ca u de nia mas ze da kis re bul val de bu le ba Ta im g va ri dar R ve va, ro me lic mis T vis gaf r Txi le bis, da ma te bi Ti va-dis mi ce mis an ki dev uf ro msu bu qi sa xis san q ci is Se far de bas ga-mo ricxav da da mi si sam sa xu ri dan ga Ta vi suf le ba mis mi er Ca de ni li dar R ve vis adek va tu ri Ro nis Zi e ba iyo“

185

4. war mo mad gen le bi an mxa re e bi iRe ben we ri lo biT ga dawy ve ti le bas, ro me lic ar se bu li Sro mi Ti xel Sek­ru le bis na wi li xde ba.

5. Tu am mux lis me­2 pun q tiT gaT va lis wi ne bu li we­ri lo bi Ti Setyo bi ne bis mi Re bi dan 14 ka len da ru li dRis gan mav lo ba Si Se Tan x me ba ver iq na miR we u li, mxa­res uf le ba aqvs, mi mar Tos sa sa mar T los.

6. Tu am mux lis me­2 pun q tiT gaT va lis wi ne bu li we­ri lo bi Ti Setyo bi ne bis mi Re bi dan 14 ka len da ru li dRis gan mav lo ba Si mxa rem Ta vi aari da Se ma Tan x me bel pro ce du reb Si mo na wi le o bas, da vis faq tob ri vi ga re­mo e be bis mtki ce bis tvir Ti mas ekis re ba.

7. mxa re e bi Se iZ le ba Se Tan x m d nen da vis ar bit ra Ji­saT vis ga da ce ma ze.

8. da uS ve be lia da vis gan xil vis pro ces Si mxa ris mi;er moTxov nis gaz r da an da vis sag nis Sec v la.

mtki ce bis tvir Tis ara ke Til sin di si er mxa re ze da-kis re bis sa mar T leb ri vi ga dawy ve ta aris aR niS nu li pro ce du ris qva kuTxe di, ro me lic aiZu lebs mxa res in for ma ci is gac v la sa da da vis gan xil va Si mo na wi le-o bas. aR niS nu li Ca na we ris ga re Se da vis „ko leq tiv-Si“ gan xil vis in s ti tu ti azrs kar gav da. mtki ce bis tvir Tis ko deq s Si ga mo ye ne bis Sem Tx ve ve bi ara er Txel gvxde ba (S.k. 38.7; 402.3; 48.6; mux le bi)

sa mo qa la qo sap ro ce so ko deq si ad gens mxa re Ta mi er mi Ti Te bu li faq tob ri vi ga re mo e be bis mtki ce bis tvir­Tis ga na wi le bis stan darts. mxa res, ro me lic Ta vis moTxov nas, Tu Se sa ge bels afuZ nebs kon k re tul faq-tob riv ga re mo e bas, ekis re ba mi Ti Te bu li ga re mo e bis

186

mtki ce bis tvir Ti. sa qar T ve los uze na es ma sa sa mar T-lom ka non Si gan xor ci e le bu li cvli le be bis Se sa ba mi-sad da ad gi na er T g va ro va ni praq ti ka mtki ce bis tvir-Tis ga da na wi le bas Tan da kav Si re biT Sro mi Ti davisas.(110)

110) #as-151-147-2016 19 ap ri li, 2016 w., q. Tbi li si sa qar T ve los uze na e-si sa sa mar T los sa mo qa la qo saq me Ta pa la ta. „Ti To e ul ma mxa rem un da da am t ki cos ga re mo e ba ni, rom leb ze dac igi am ya rebs Ta vis moTxov-neb sa da Se sa ge bels (ssskis 102-e mux.). Tum ca Sro miT sa mar T leb ri-vi da ve bi mtki ce bis tvir Tis ga na wi le bi sas gar k ve u li Ta vi se bu re-biT xa si aT de ba, ra sac mtki ce bu le be bis war mod ge nis Tval saz ri siT, dam saq meb li sa da da saq me bu lis ara Ta na ba ri Se saZ leb lo be bi ga na pi-ro bebs. mo sar Ce le, da saq me bu li, ro me lic sam sa xu ri dan uka no nod daTxov nis Ta o ba ze ape li rebs, ver da a das tu rebs mi si sam sa xu ri dan daTxov nis uka no no bas. Se sa ba mi sad, mo sar Ce lis mi Ti Te ba mas ze, rom igi uka no nod ga a Ta vi suf les sam sa xu ri dan, mtki ce bis tvirTs ab ru-nebs dam saq meb lis mxa res, ro mel sac akis rebs da saq me bu lis sam sa-xu ri dan mar T l zo mi e rad ga Ta vi suf le bis mtki ce bis val de bu le bas. /.../ sa ka sa cio apa la ta aR niS navs, rom sa mar Tal war mo e ba Si moq me debs mtki ce bis tvir Tis ga na wi le bis ori Zi ri Ta di we si: zo ga di we si, ro-me lic sssk-is 102-e mux lis Ta nax mad ekis re ba Ti To e ul mxa res, da spe ci a lu ri we si, ro mel sac Ta vad ga mo sa ye ne be li ma te ri a lu ri nor-ma awe sebs. mo ce mul Sem Tx ve va Si, sa da voa ra sam sa xu ri dan ga Ta vi suf-le bis (Sro mi Ti xel Sek ru le bis va dam de Sewy ve ta) mar T l zo mi e re ba, ro me lic un da Se mow m des Sro mis sa mar Tal Si moq me di nor me biT, un da vi xel m ZR va ne loT mtki ce bis tvir Tis ga na wi le bis swo red im stan-dar tiT, ro mel sac Sro mis sa mar Ta li awe sebs da rom lis Ta nax mad, swo red dam saq me be lia val de bu li adas tu ros da saq me bu lis sam sa xu-ri dan ga Ta vi suf le bis (Sro mi Ti xel Sek ru le bis va dam de Sewy ve tis) ka no ni e ri da sak ma ri si sa fuZ v lis ar se bo ba. sa ka sa cio pa la tis am g-va ri das k v nis sa fuZ ve lia prin ci pi, rom lis mi xed vi Tac dam saq me bels ga aC nia mtki ce bi Ti upi ra te so ba, sa sa mar T los wa rud gi nos mis T vis xel say re li mtki ce bu le be bi imas Tan da kav Si re biT, rom mis ma Ta nam-S ro mel ma ara je rov nad Se as ru la mas ze da kis re bu li mo va le o be bi ,an rom mas ar ga aC nia sak ma ri si kva li fi ka cia an ar flobs Se sa ba mis unar - C ve vebs, rac kon k re tul qme de beb Si ga mo i xa ta, vid re da saq me-bu li, ro me lic obi eq tu rad ver SeZ lebs mtki ce bu le be bis war d ge nas mas zed, rom igi val de bu le bas je rov nad as ru leb da an ro mel unar-C ve vebs ar flobs, miT uf ro, rom ama Tu im saq mi a no bi saT vis sa Wi ro unar - C ve ve bis flo bis sa kiTxi Se fa se biT ka te go ri as ga ne kuT v ne ba“.

187

gar da ami sa, sa sa mar T lo praq ti ka gan mar tavs, rom sa mo qa la qo sa mar Tal sa da sap ro ce so sa mar Tal Si ar se bobs mtki ce bis tvir Tis sa mar T li a ni da obi eq-tu ri ga na wi le bis stan dar ti. aR niS nu li stan dar tis Ta nax mad, mtki ce bis tvir Ti ga na wi le bul un da iq nes im g va rad, rom mo sar Ce le sa da mo pa su xes un da da e-kis roT im faq te bis dam t ki ce ba, ro mel Ta mtki ce ba maT T vis obi eq tu rad Se saZ le be li a. mtki ce bis tvir Ti ekis re ba mas, vinc am t ki cebs da ara mas, vinc uar yofs. am g va ri stan dar ti mtki ce bis tvirTs val de bu le biT sa mar Tal Si Sem deg na i rad ana wi lebs:

1. mo sar Ce lem un da da a das tu ros xel Sek ru le bis da de ba;

2. mo sar Ce lem un da da a das tu ros val de bu le bis Ses ru le bis va da, anu va da mo su li val de bu le bis ar-se bo ba;

3. mo pa su xem un da am t ki cos val de bu le bis Ses ru-le bis faq ti;

4. mo pa su xem un da am t ki cos ga re mo e be bi, rom le bic ga mo ricxav da mis mi er val de bu le bis Ses ru le bas.

sa mo qa la qo sap ro ce so ko deq sis 102-e mux li Se i-cavs zo gad de bu le bas mxa re Ta So ris mtki ce bis tvir-Tis ga na wi le bis Ta o ba ze. m t ki ce bis tvir Tis ga na wi-le bis we si pir da pir re gu lir de bo da ga mo sa ye ne be li ma te ri a lur - sa mar T leb ri vi nor me biT - sa mo qa la qo ko deq sis 427-e, 429-e da 431-e mux le biT, ker Zod, sa-mo qa la qo ko deq sis 427-e mux lis Ta nax mad, val de bu-le bi Ti ur Ti er To ba wyde ba kre di to ris sa sar geb-lod val de bu le bis Ses ru le biT. sa mo qa la qo ko deq-

188

sis 429-e mux lis pir ve li na wi lis mi xed viT, kre di-tor ma mo va lis moTxov niT Ses ru le bis mTli a nad an na wi lob riv mi Re bis Se sa xeb un da gas ces amis da ma das-tu re be li do ku men ti. igi ve we si vrcel de ba val de bu-le bis Sewy ve tis da ma das tu re bel do ku men teb ze, mi u-xe da vad imi sa, Tu ra sa fuZ v liT mox da val de bu le bis Sewy ve ta. sa a pe la cio sa sa mar T los ganmartebiT.(111)

mux li 481. ko leq ti u ri da vis gan xil va da ga dawy ve ta (12.06.2013. N729)

1. ko leq ti u ri da va (da va dam saq me bel sa da da saq me­bul Ta jgufs an dam saq me bel sa da da saq me bul Ta ga er­Ti a ne bas So ris) un da ga dawy des mxa re Ta So ris Se ma Tan­x me be li pro ce du re biT, rac gu lis x mobs dam saq me bel­sa da da saq me bul Ta jgufs (sul mci re 20 da saq me bu li) an dam saq me bel sa da da saq me bul Ta ga er Ti a ne bas So ris pir da pi ri mo la pa ra ke be bis ga mar T vas an me di a ci as er­T ­er Ti mxa ris mi er sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo­bi sa da so ci a lu ri dac vis mi nis t ri saT vis (Sem d gom ­ mi nis t ri) Se sa ba mi si we ri lo bi Ti Setyo bi ne bis gag zav­nis Sem Tx ve va Si.

2. mxa re me o re mxa res ug zav nis Se ma Tan x me be li pro­ce du re bis dawye bis Se sa xeb we ri lo biT Setyo bi ne bas, ro mel Sic zus tad un da iyos gan sazR v ru li da vis war­mo So bis sa fuZ ve li da mxa ris moTxov ne bi.

3. mo la pa ra ke be bis ne bis mi er sta di a ze, Se Tan x me bis mi saR we vad mxa res uf le ba aqvs, we ri lo biT mi mar Tos

111) saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetileba saqme #as-175-164-2014 10 aprili, 2014 weli.

189

mi nistrs me di a ci is dawye bis miz niT da vis me di a to ris da niS v nis Ta o ba ze. we ri lo bi Ti Setyo bi ne ba ima ve dRes ga da e ce ma da vis me o re mxa re sac.

4. am mux lis me­3 pun q tiT gaT va lis wi ne bu li we ri­lo bi Ti Setyo bi ne bis mi Re bis sa fuZ vel ze mi nis t ri niS navs da vis me di a tors sa qar T ve los mTav ro bis nor­ma ti u li aq tiT dam t ki ce bu li ko leq ti u ri da vis Se ma­Tan x me be li pro ce du re biT gan xil vi sa da ga dawy ve tis we sis Ta nax mad. da vis ne bis mi er sta di a ze mi nistrs uf­le ba aqvs, ma Ra li sa zo ga do eb ri vi in te re sis ar se bo bis Sem Tx ve va Si, mxa ris we ri lo bi Ti mi mar T vis ga re Se, sa­ku Ta ri ini ci a ti viT da niS nos da vis me di a to ri, rac we­ri lo biT un da ec no bos mxa re ebs.

5. da vis ne bis mi er sta di a ze mi nistrs uf le ba aqvs, mi i Ros ga dawy ve ti le ba Se ma Tan x me be li pro ce du re bis Sewy ve tis Se sa xeb.

6. mxa re e bi val de bu li ari an, mo na wi le o ba mi i Ron Se ma Tan x me bel pro ce du reb Si da da es w ron am miz niT da vis me di a to ris mi er ga mar Tul Sex ved rebs.

7. mi nis t ris moTxov nis Sem Tx ve va Si da vis me di a to ri val de bu lia ga ug zav nos mas an ga ri Si da vas Tan da kav Si­re biT.

8. da vis ne bis mi er sta di a ze mxa re e bi Se iZ le ba Se Tan­x m d nen da vis ar bit ra Ji saT vis ga da ce ma ze.

9. da vis me di a to ri val de bu lia ar ga am J Rav nos in­for ma cia an do ku men ti, ro me lic mis T vis, ro gorc da­vis me di a to ris T vis, gax da cno bi li.

190

mxa re Ta So ris Se ma Tan x me be li pro ce du re bis ga-nux re li dac vis pi ro be biT Se uZ li aT ko leq ti u-ri da vis war mo e ba dam saq me bel sa da da saq me bul Ta jgufs an dam saq me bel sa da da saq me bul Ta ga er Ti a ne-bas rac gu lis x mobs maT So ris pir da pi ri mo la pa ra-ke be bis ga mar T vas an me di a ci as er T -er Ti mxa ris mi er sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a lu ri dac vis mi nis t ri saT vis (Sem d gom - mi nis t ri) Se sa ba-mi si we ri lo bi Ti Setyo bi ne bis gag zav nis Sem Tx ve va Si da vis war mo e bas, ro mel Sic zus tad un da iyos gan-sazR v ru li da vis war mo So bis sa fuZ ve li da mxa ris moTxov ne bi. da vis pe ri od Si me di a ci is dawye bis miz-niT da vis me di a to ris da niS v nis Ta o ba ze ro me li me mxa ris moTxov nis Sem Tx ve va Si an sa ku Ta ri ini ci a ti-viT sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a-lu ri dac vis mi nis t ri niS navs da vis me di a tors. me di-a to ri aris pi ri, ro me lic sa a mi sod ga dam za de bu lia da akis ria Se sa ba mi si fun q ci e bi.

aR niS nu li pro ce du ris war mar T va arc Tu ise srul yo fil sa xes to vebs da vis sa bo lo od efeq tu-rad ga dawy ve tis miz niT. sa qar T ve los pro fe si u li kav Si re bis ga er Ti a ne bis po zi cia aR niS nul pro ce du-ras Tan da kav Si re biT gax lavT Sem de gi sa xis „aR sa niS-na vi a, rom S ro mi s a xal ma ko deq s ma ga zar da sa xel m-wi fos ro li ko leq ti u ri S ro mi Ti da vis mo wes ri ge-bis saq me Si, rac gu lis x mob s S ro mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a lu ri dac vis mi nis t ris mi er Se ma Tan x me bel p ro ce du reb Si da vi s er T er Ti m xa ris moTxov nis Sem-Tx ve va Si me di a to ris da niS v nas, xo lo gar k ve ul Sem-Tx ve veb Si m xa re e bis gan moTxov ni s a rar se bo bis mi u-xe da vad , me di a to ris sa val de bu lo we siT Car T va sac .

191

Tum ca mux li 481-e mux lis me-5 pun q ti S ro mis mi nis-t r s uf le ba s aZ lev s ne bis mi er d ros Sewy vi tos Se ma-Tan x me be li p ro ce du re bi er T pi rov nu li ga dawy ve ti-le biT, anu da va Si mo na wi le so ci a lu ri par t ni o re bi s az ris gaT va lis wi ne bis ga re Se. imis gaT va lis wi ne biT, rom 21 dRi a ni Se ma Tan x me be li p ro ce du re bi sa val-de bu lo e ta pi a ga fic vi s uf le bis mo sa po veb lad (481 mux lis me-3 pun q ti da 49-e mux lis me-3 pun q ti), Sro-mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a lu ri dac vis mi nis t ris mi e r aR niS nu li p ro ce du re bis 21 dRe ze ad re Sewy-ve tis Sem Tx ve va Si Se saZ lo a war mo iq m na s i u ri di u li ka zu si, rac ga mo iw vev s ga fic vi s uf le bis re a li ze-bis Se fer xe bas. anu mi nis t ris ga dawy ve ti le biT da-vis gar k ve u l e tap ze Se ma Tan x me be li p ro ce du re bis Sewy ve tis da Sem deg k v lav mi si ve ga dawy ve ti le biT sa val de bu lo me di a ci is ga nax le bis Sem Tx ve va Si ga-ur k ve ve li a sa i da n a iT v le ba 21 dRi a ni va da ga fic vi s uf le bis mo po ve bi saT vis. sa kiTxi ki de v uf ro bun do-va ni x de ba Tu S ro mis mi nis t ri a seT ga dawy ve ti le-beb s er Ti da i ma ve S ro mi Ti da vis d ros ram den jer me mi i Rebs, rad gan ma sam g va rad Se eZ le ba ga fic vi suf-le bis war mo So bis va dis Se uzRu da vad ga da we va. S ro-mis ko deq siT ase ve uz run vel yo fi li a S ro mis da vi s ar bit ra Jis sa Su a le biT ga daW ri s uf le ba, Tum ca sa-qar T ve lo Si S ro mi Ti ar bit ra Ji a r ar se bob s da ar c ka non m deb lo ba gan sazR v rav s mi si Seq m nis da fun q ci-o ni re bis wess. ara da, sa val de bu lo S ro mi Ti ar bit ra-Ji nam d vi lad Se iZ le bo da gam x da ri yo m niS v ne lo va ni in s ti tu ti S ro mi Ti da ve bis ga da saW re lad gan sa kuT-re bi T im da saq me bul TaT vis, ro mel Tac sa qar T ve los ka non m deb lo biT SezRu du li aq v T ga fic vi s uf le ba.“

192

da bo los da vis me di a tors ga aC nia val de bu le ba ar ga am J Rav nos in for ma cia an do ku men ti, ro me lic mis-T vis, ro gorc da vis me di a to ris T vis, gax da cno bi li.

mux li 49. ga fic va da lo ka u ti (12.06.2013. N729)

1. ga fic va aris da vis Sem Tx ve va Si da saq me bu lis dro­e bi Ti ne ba yof lo bi Ti uari Sro mi Ti xel Sek ru le biT gaT va lis wi ne bu li val de bu le be bis mTli a nad an na wi­lob riv Ses ru le ba ze. ga fic va Si mo na wi le o bis uf le ba ara aqvT sa qar T ve los ka non m deb lo biT dad ge nil pi­rebs.

2. lo ka u ti aris da vis Sem Tx ve va Si dam saq meb lis dro e bi Ti ne ba yof lo bi Ti uari Sro mi Ti xel Sek ru le­biT gaT va lis wi ne bu li val de bu le be bis mTli a nad an na wi lob riv Ses ru le ba ze.

3. ko leq ti u ri da vis dros ga fic vi sa da lo ka u tis uf le ba war mo i So ba am ka no nis 481 mux lis me­3 pun q tis Se sa ba mi sad mi nis t ri saT vis we ri lo bi Ti Setyo bi ne bis gag zav ni dan an 481 mux lis me­4 pun q tis Se sa ba mi sad mi­nis t ris mi er sa ku Ta ri ini ci a ti viT da vis me di a to ris da niS v ni dan 21 ka len da ru li dRis gas v lis Ta na ve.

4. in di vi du a lu ri da vis dros mxa re eb ma ga fic vis an lo ka u tis dawye bam de ara nak leb 3 ka len da ru li dRiT ad re er T ma neTs we ri lo biT un da Se atyo bi non ga fic vis an lo ka u tis dro, ad gi li da xa si a Ti.

5. ko leq ti u ri da vis dros mxa re eb ma ga fic vis an lo ka u tis dawye bam de ara nak leb 3 ka len da ru li dRiT ad re er T ma neTs da mi nistrs we ri lo biT un da Se atyo­bi non ga fic vis an lo ka u tis dro, ad gi li da xa si a Ti.

193

6. ga fic vis an lo ka u tis dros mxa re e bi val de bu li ari an, ga nag r Zon Se ma Tan x me be li pro ce du re bi.

7. lo ka u ti ar Se iZ le ba gag r Zel des 90 ka len da rul dRe ze met xans.

8. ga fic vis an lo ka u tis dros dam saq me be li ar aris val de bu li, mis ces da saq me buls Sro mis anazRa u re ba.

9. ga fic va an lo ka u ti ar aris Sro mi Ti ur Ti er To­bis Sewy ve tis sa fuZ ve li.

ga fic va da lo ka u ti aris da vis Sem Tx ve va Si da-saq me bu lis dro e bi Ti ne ba yof lo bi Ti uari Sro mi Ti xel Sek ru le biT gaT va lis wi ne bu li val de bu le be bis mTli a nad an na wi lob riv Ses ru le ba ze, ga fic va Si mo-na wi le o bis uf le ba ara aqvT sa qar T ve los ka non m deb-lo biT dad ge nil pi rebs. ga fic va an lo ka u ti ar aris Sro mi Ti ur Ti er To bis Sewy ve tis sa fuZ ve li. ko leq-ti u ri da vis dros mxa re eb ma ga fic vis an lo ka u tis dawye bam de ara nak leb 3 ka len da ru li dRiT ad re er-T ma neTs da mi nistrs we ri lo biT un da Se atyo bi non ga fic vis an lo ka u tis dro, ad gi li da xa si a Ti. mi-nis t ris T vis Setyo bi ne bis mi wo de bis auci leb lo ba ga mow ve u lia Sem d gom Si sa mi nis t ros war mo mad gen lis Car Tu lo bis T vis. ga fic va Si da saq me bu lis mo na wi le-o ba ar Se iZ le ba gan xi lul iq nes, ro gorc Sro mis dis-cip li nis dar R ve va da Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy-ve tis sa fuZ ve li, gar da uka no no ga fic vis Sem Tx ve vi-sa. prob le mis da re gu li re bis uki du res mcde lo bas un da war mo ad gen des ga fic va an lo ka u ti. mxa re eb ma mo la pa ra ke be bi sa da Se ma Tan x me be li pro ce du re bis amo wur vis Sem deg un da isar geb lon am uf le biT rac

194

xels Se uwyobs da qve ya na Si da am k vid rebs efeq tu ri so ci a lu ri di a lo gis ar se bo bas.

sa qar T ve los prof kav Si re bis ga er Ti a ne bis po zi-cia vfiq robT sa yu radRe boa aR niS nul mux l Tan mi-mar Te ba Si „ga fic vi s uf le ba s a se ve m niS v ne lov nad da ga u mar T leb lad zRu dav s ko deq sis 50-e mux li, ro me-lic s x va pa tiv sa deb mi ze zeb Ta n er Tad sa sa mar T lo s uf le ba s aZ lev s ga da dos ga fic vis dawye ba an Se a Ce-ros dawye bu li ga fic va 30 dRiT Tu saf r Txe e muq-re ba me sa me pi ris sa kuT re bas. ro gor c c no bi li a, ne-bis mi e ri ga fic va gar k ve ul p rob le mas da Se fer xe ba s uq m ni s a ra m xo lo d u Su a lod dam saq me bel kom pa ni as, ara med dam saq me bel Tan biz ne s ur Ti er To bis m qo ne sxva kom pa ni ebs, rom le bic S ro mi Ti davis far g leb Si war mo ad ge ne n e.w. me sa me pi rebs. am T val saz ri siT dam-saq me bel s sa Su a le ba eZ le va ne bis mi e ri ga fic va ga a sa-Civ ros sa sa mar T lo Si da mo iTxo vos mi si ga da de ba an mim di na re o bis Se Ce re ba 30 dRiT me sa me pi re bi saT vis saf r Txis Seq m nis mo ti viT. es ki ga mo iw vevs ga fic vis kon s ti tu ci u ri uf le bis ara mar T l zo mi er SezRud-vas.“

mux li 50. ga fic vi sa da lo ka u tis ga da de ba an Se Ce­re ba

Tu saf r Txe emuq re ba ada mi a nis si cocx le sa da jan m r­Te lo bas, bu neb ri vi ga re mos usaf r Txo e bas an me sa me pi­ris sa kuT re bas, ag reT ve sa si cocx lo mniS v ne lo bis sam­sa xu ris saq mi a no bas, sa sa mar T los uf le ba aqvs ga da dos ga fic vis an lo ka u tis dawye ba ara ume tes 30 dRiT, xo lo dawye bu li ga fic va an lo ka u ti Se a Ce ros ama ve va diT.

195

ka no ni awe sebs ka no ni e ri ga fic vis Sem Tx ve va Si sa sa-mar T los mi er SezRud vebs im Sem Tx ve va Si Tu saf r Txe emuq re ba ada mi a nis si cocx le sa da jan m r Te lo bas, bu-neb ri vi ga re mos usaf r Txo e bas an me sa me pi ris sa kuT-re bas, ag reT ve sa si cocx lo mniS v ne lo bis sam sa xu ris saq mi a no bas, aR niS nu li Ca na we ri sak ma od far To Ca mo-naT va li a, gan sa kuT re biT sa sa mar T los mi er Se fa se-bis gan sa kuT re bu li sa ga ni Se iZ le ba iyos me sa me pi ris sa kuT re bis usaf r Txo e bis sa kiTxad Tu ra Se iZ le ba iq nes miC ne u li. or ga ni za ci is / sa war mos mi er me sa me pi ris mi marT Se sas ru le be li val de bu le be bis Se us-ru leb lo biT ga mow ve u li mo sa lod ne li zi a ni bu neb-ri via ar Se iZ le ba igu lis x me bo des mas Si, vi na i dan ne-bis mi e ri ka no ni e ri ga fic vis dros dam saq meb lis zi a ni sa xe zea rac xSir Sem Tx ve va Si ga mo i xa te ba me sa me pi ris mi marT ara je rov nad Se us ru le bel val de bu le beb Si (ga Ce re bu li war mo e ba da sxv.) sa sa mar T los uf le ba aqvs dawye bu li ga fic va an lo ka u ti Se a Ce ros - ga da-dos mi si dawye ba ara ume tes 30 dRis va diT.

muxli 51. ukanono gaficva da lokauti

1. sa o ma ri mdgo ma re o bis dros ga fic vis an lo ka u­tis uf le ba Se iZ le ba Se izRu dos sa qar T ve los pre zi­den tis dek re tiT, xo lo sa gan ge bo mdgo ma re o bis dros ­ sa qar T ve los pre zi den tis dek re tiT, ro me lic sa Wi­ro ebs sa qar T ve los pre mi er ­ mi nis t ris kon t ra sig na­ci as. (20.09.2013. N1151 amoq med des 2013 wlis oq tom b­ris mo ri gi sap re zi den to ar Cev ne bis Se de gad ar Ce u li sa qar T ve los pre zi den tis mi er fi cis da de bis mo men­ti dan)

196

2. da uS ve be lia uSu a lod sa mu Sao pro ce sis dros ga­fic vis uf le bis ga mo ye ne ba im da saq me bul Ta mi er, ro­mel Ta saq mi a no ba da kav Si re bu lia ada mi a nis si cocx li­sa da jan m r Te lo bis usaf r Txo e bas Tan, an Tu teq no lo­gi u ri xa si a Ti dan ga mom di na re Se uZ le be lia am saq mi a­no bis Se Ce re ba.

3. Tu er T ­er T ma mxa rem Ta vi aari da Se ma Tan x me bel pro ce du reb Si mo na wi le o bas da mo awyo ga fic va an lo­ka u ti, ase Ti ga fic va an lo ka u ti uka no nod Ca iT v le ba.

4. amo Re bu lia (12.06.2013. N729)

5. amo Re bu lia (12.06.2013. N729)

6. sa sa mar T lo iRebs ga dawy ve ti le bas ga fic vis an lo ka u tis uka no nod cno bis Se sa xeb, ro me lic da u yov­neb liv ec no be ba mxa re ebs. sa sa mar T lo ga dawy ve ti le ba ga fic vis an lo ka u tis uka no nod cno bis Se sa xeb srul­de ba da u yov neb liv.

sa xel m wi fos sa xel m wi fo eb riv ma su ve re nul ma usaf r Txo e bam da sta bi lu ro bam ga na pi ro ba sa ka non-m deb lo Ca na we ris ga fic vis an lo ka u tis uf le bis dro e biT SezRud vas Tan da kav Si re biT sa qar T ve los pre zi den ti sa qar T ve los pre mi er mi nis t ris kon t ra-sig na ci is Sem Tx ve va Si uf le ba mo si lia kon k re tul da-sa bu Te bu lo bis Sem Tx ve va Si SezRu dos es uf le ba.

ka no ni da uS veb lad mi iC nevs ga fic vis uf le bis ga-mo ye ne bas sa mu Sao pro ce sis dros im da saq me bul Ta mi er, ro mel Ta saq mi a no ba da kav Si re bu lia ada mi a nis si cocx li sa da jan m r Te lo bis usaf r Txo e bas Tan, an Tu teq no lo gi u ri xa si a Ti dan ga mom di na re Se uZ-le be lia am saq mi a no bis Se Ce re bas Tan. sa qar T ve los

197

Sro mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a lu ri dac vis mi-nis t ris 2013 wlis 6 de kem b ris brZa ne biT #01-43/n dam t kic da „a da mi a nis si cocx li sa da jan m r Te lo-bis usaf r Txo e bas Tan da kav Si re bu li saq mi a no be-bis nusxa“(112) vfiqrob, rom aRniSnuli CamonaTvali sakmaod farToa da igi ar modis srul SesabamisobaSi saerTaSorisod aRiarebul gaficvis uflebis principebTan.

Se ma Tan x me bel pro ce du reb Si mo na wi le o bis ga re Se mowyo bil ga fic vas an lo ka uts, ka no ni uka no nod mi-iC nevs rac mxa re ebs mo u wo debs ra di ka lu ri na bi je bis ga dad g ma ze so ci a lu ri di a lo gis re Jim Si sa kiTxis ga dawy ve tis ken.

112) adamianis si cocx li sa da jan m r Te lo bis usaf r Txo e bas Tan da kav Si-re bul saq mi a no bebs ga ne kuT v ne ba: a) mu Sa o ba sas w ra fo sa me di ci no dax ma re bis sam sa xur Si; b) mu Sa o ba sta ci o na rul da we se bu le beb Si an / da am bu la to ri u li da we se bu le bis ga da u de be li dax ma re bis sam sa-xu reb Si; g) mu Sa o ba eleq t ro e ner gi is war mo e bis, ga na wi le bis, ga da-ce mi sa da dis pet Ce ri za ci is sfe ro Si; d) mu Sa o ba wyal mo ma ra ge bi sa da wya la ri ne bis sfe ro Si; e) mu Sa o ba sa te le fo no kav Sir gab mu lo-bis sfe ro Si; v) mu Sa o ba sa a vi a ci o, sar ki nig zo, sazR vao da sax me le-To mi mos v lis usaf r Txo e bis uz run vel yo fis sfe ro Si; z) mu Sa o ba qvey nis Tav dac vis una ri a no bis, ka no ni e re bi sa da mar T l wes ri gis uz run vel yo fis sam sa xu reb Si, maT So ris: z.a) mu Sa o ba sa qar T ve los Tav dac vis sa mi nis t ro sa da mi si sis te mis da we se bu le beb Si; z.b) mu-Sa o ba sa qar T ve los Si na gan saq me Ta sa mi nis t ro sa da mi si sis te mis da we se bu le beb Si; z.g) mu Sa o ba sa qar T ve los sas je laR s ru le bis, pro ba ci i sa da iuri di u li dax ma re bis sa kiTx Ta sa mi nis t ro sa da mi si sis te mis da we se bu le beb Si. T) mu Sa o ba sa sa mar T lo or ga no eb-Si; i) mu Sa o ba da suf Ta ve bis mu ni ci pa lur sam sa xu reb Si; k) mu Sa o ba sa xan Z ro usaf r Txo e bis da sa maS ve lo sam sa xu reb Si; l) mu Sa o ba bu-neb ri vi ga zis tran s por ti re bis da ga na wi le bis sfe ro Si; m) mu Sa o ba nav To bi sa da ga zis mo po ve bis, mom za de bis, nav To bis ga da mu Sa ve bis da ga zis da mu Sa ve bis sfe ro eb Si.

198

mux li 52. da saq me bul Ta ga ran ti e bi

1. ga fic va Si da saq me bu lis mo na wi le o ba ar Se iZ le ba gan xi lul iq nes, ro gorc Sro mis dis cip li nis dar R­ve va da Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis sa fuZ ve li, gar da uka no no ga fic vis Sem Tx ve vi sa. (12.06.2013. N729)

2. Tu sa sa mar T lom lo ka u ti uka no nod cno, dam saq­me be li val de bu lia aRad gi nos Sro mi Ti ur Ti er To ba da saq me bu leb Tan da aunazRa u ros gac de ni li sa mu Sao sa a Te bi.

3. da saq me bu le bi, rom le bic ar mo na wi le ob d nen ga­fic va Si, mag ram ga fic vis ga mo ver as ru leb d nen Ta vi­anT sa mu Sa os, dam saq me bel ma Se iZ le ba ga da iy va nos sxva sa mu Sa o ze an aunazRa u ros Se Ce re bis pe ri o di sa mu Sa os sa a Tob ri vi ga nak ve Tis mi xed viT.

4. amo Re bu lia (12.06.2013. N729)

sa yo vel Ta od aRi a re bu li a, rom „ga fic va Si da saq-me bu lis mo na wi le o ba ar Se iZ le ba gan xi lul iq nes, ro gorc Sro mis dis cip li nis dar R ve va da Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis sa fuZ ve li“ sam wu xa rod sa qar T ve los ka non m deb lo ba uS vebs ga mo nak liss da aR niS nul aq si o mas ama tebs sity vebs „gar da uka no no ga fic vis Sem Tx ve vi sa“ or ga nu li ka no ni (mux li 37.1. „l“) Sro mi Ti xel Sek ru le bis Sewy ve tis er T -erT sa-fuZ v lad mi iC nev sa ma ve ka no nis 51-e mux lis me-6 pun q-tis Ta nax mad sa sa mar T los mi er mi Re bu li da ka no ni-er Za la Si Se su li ga dawy ve ti le ba ga fic vis uka no nod cno bis Se sa xeb faq tis dad go mi sas, or ga ni za ci a Si yve la da saq me bu lis mi marT umowya lo gan Ta vi suf le-bis sa Su a le bas.

199

vfiq robT, rom msgav si mid go ma Ca na sax Si ve klavs de mok ra ti is sa yo vel Ta od aRi a re bul prin ci pis ar-se bo bas, iS vi a Ti Sem Tx ve va iq ne ba da saq me buls ga uC-n des ga fic vis sur vi li ri Tac ris kis qveS da a ye nebs Ta vi si da saq me bis gan g r Zo ba do bis faqts.

sa qar T ve los ka no ni „Sek re be bi sa da ma ni fes ta ci-e bis Se sa xeb“ (mux li 3. „e“ da „v“) gan sazR v ravs Sek-re bis an ma ni fes ta ci is ini ci a to ris cne bas „or ga ni-za to ri“ ro me lic aris aq ci is or ga ni ze bis xel m ZR-va ne lo bis T vis ga mo yo fi li ka no nis mi e ri pi ri, ama ve nor mis Ta nax mad , ” pa su xis m ge be li pi re bi” - Sek re bis an ma ni fes ta ci is rwmu ne bu li gan sazR v ra ka non ma im su bi eq tad ro me lic an xor ci e lebs mis T vis mi ni We bul fun q ci ebs. ab so lu tu rad ga ur k ve ve lia ra tom un da agos da saq me bul ma (mu Sa- mo sam sa xu rem) pa su xi sxvis moq me de ba ze rom le bic Tun da wu Ti e rad Se u er T d nen aq ci as da ga mo xa tes mowyo bil aq ci a Si Ta vi an Ti po zi-cia so li da ro bis ga mo xat viT.

socialuri partniorobis sammxrivi komisia

mux li 521. zo ga di de bu le ba ni (12.06.2013. N729)

1. so ci a lu ri par t ni o ro bis sam m x ri vi ko mi sia (Sem­d gom ­ sam m x ri vi ko mi si a) aris sa TaT bi ro or ga no, ro­me lic an ga riS val de bu lia sam m x ri vi ko mi si is Tav m j­do ma ris ­ sa qar T ve los pre mi er ­ mi nis t ris wi na Se.

2. sam m x ri vi ko mi sia saq mi a no bi sas xel m ZR va ne lobs sa qar T ve los kon s ti tu ci iT, sa qar T ve los sa er Ta So­ri so xel Sek ru le be biT, sa qar T ve los ka no ne biT, sa qar­

200

T ve los par la men tis dad ge ni le be biT, sa qar T ve los pre zi den tis brZa ne bu le be bi Ta da gan kar gu le be biT, sa qar T ve los mTav ro bis dad ge ni le be bi Ta da gan kar gu­le be biT, sa qar T ve los pre mi er ­ mi nis t ris brZa ne be biT da sxva sa mar T leb ri vi aq te biT.

3. sam m x ri vi ko mi si is mxa re e bi ari an sa qar T ve los mTav ro ba, qvey nis mas S ta biT sxva das x va seq tor Si moq­me di dam saq me bel Ta ga er Ti a ne be bi da da saq me bul Ta ga­er Ti a ne be bi.

4. Ti To e ul mxa res sam m x riv ko mi si a Si hyavs 6 wev­ri, rom le bic Se saZ le be lia sxva das x va or ga ni za ci as war mo ad gen d nen. am or ga ni za ci e bis war mo mad ge nel Ta sam m x ri vi ko mi si is Se mad gen lo ba Si Sey va nis Se sa xeb ga­dawy ve ti le bas iRebs sam m x ri vi ko mi si is Tav m j do ma re.

5. Ti To e u li dam saq me bel Ta ga er Ti a ne ba da da saq me­bul Ta ga er Ti a ne ba, ro me lic sam m x ri vi ko mi si is mxa­re a, Ta vad iRebs ga dawy ve ti le bas sam m x ri vi ko mi si is wev re bad war sad ge nad sa ku Tar war mo mad ge nel Ta Ser­Ce vis Ta o ba ze.

6. sam m x ri vi ko mi si is wev re bad war d ge ni li un da iq nen mxa re Ta war mo mad gen lo bi Ti uf le ba mo si le bis mqo ne pi re bi, rom le bic, Ta vis mxriv, sam m x ri vi ko mi si is Tav m­j do ma res wa rud ge nen ko mi si is da nar Cen 5­5 wevrs.

7. sam m x riv ko mi si a Si sa qar T ve los mTav ro bas sam m­x ri vi ko mi si is Tav m j do ma res Tan er Tad war mo ad ge nen xel m ZR va nel Ta nam de bo ba ze myo fi pi re bi Sem de gi sa­xel m wi fo da we se bu le be bi dan:

a) sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a­lu ri dac vis sa mi nis t ro;

201

b) sa qar T ve los ius ti ci is sa mi nis t ro;

g) sa qar T ve los eko no mi ki sa da mdgra di gan vi Ta re­bis sa mi nis t ro;

d) sa qar T ve los re gi o nu li gan vi Ta re bi sa da in f­ras t ruq tu ris sa mi nis t ro;

e) sa qar T ve los ga naT le bi sa da mec ni e re bis sa mi nis­t ro.

so ci a lu ri par t ni o ro bis Sro mis ko deq s Si in s-ti tu ci o na li za cia xels Se uwyobs ara mar to Sro mi-Ti ur Ti er To bis mo na wi le mxa re Ta sta bi lur sa mu-Sao ga re mos Seq m nas da ma Ti so ci a lur /e ko no mi ku ri mdgo ma re o bis ga um jo be se bas, ara med sa mo qa la qo sa-zo ga do e bas mis cems qve ya na Si gan vi Ta re bu li in t-eg ri re bis sa Su a le bas, rac qvey nis de mok ra ti u lad gan vi Ta re bis sa win da ri a, igi Se iZ le ba miC ne ul iq nes de mok ra ti u li ga re mos Seq m ni sa da sa mar T li a no bis aR d ge nis Za lis x me vad.

so ci a lu ri par t ni o ro ba aris Sro mi Ti ur Ti er To-be bis sa kiTxeb Tan da kav Si re biT so ci a lur par t ni-o rebs - dam saq meb lis (dam saq me bel Ta ga er Ti a ne bis), da saq me bu lis (da saq me bul Ta ga er Ti a ne bis) da sa xel-m wi fo da we se bu le bis war mo mad gen lebs - So ris di a-lo gi sa da ur Ti er To ba Ta sis te ma. so ci a lu ri par t-ni o ro bis gan vi Ta re ba Se saZ le be lia erov nul, seq to-rul, te ri to ri ul, sa war moo da sxva or ga ni za ci ul do ne eb ze, rom le bic mi mar Tu lia Sro miT ur Ti er-To beb Tan da kav Si re biT dam saq meb lis, da saq me bul-Ta ga er Ti a ne beb sa da sa xel m wi fos So ris di a lo gi sa da Tan x mo bis miR we vi saT vis. sam m x ri vi ko mi si is mxa re

202

aris sa qar T ve los m Tav ro ba, qvey nis mas S ta biT s x va-das x va seq tor Si moq me di dam saq me bel Ta ga er Ti a ne be-bi da da saq me bul Ta ga er Ti a ne be bi, Ti To e ul m xa res sam m x riv ko mi si a Si h yavs 6 wev ri da ma Ti uf le ba mo si-le bis va daa 1 we li, rom le bic Se saZ le be li a s x va das-x va or ga ni za ci as war mo ad gen d nen. sam m x ri vi ko mi si is fun q ci e biq ve ya na Si so ci a lu ri par t ni o ro bis gan vi-Ta re bis, ag reT ve da saq me bu lebs, dam saq meb leb sa da sa qar T ve los mTav ro bas So ris so ci a lu ri di a lo gis war mar T vis xel Sewyo ba yve la do ne ze, Sro miT da mis Tan m dev ur Ti er To beb Si sxva das x va sa kiTx ze wi na da-de be bi sa da re ko men da ci e bis Se mu Sa ve ba, uda vo a, rom so ci a lu ri di a lo gis in s ti tu ci o na li ze ba, so ci a-lu ri sa mar T li a no bis dam k vid re ba da Se sa ba mi sad sa-Su a lo kla sis gaZ li e re bis sawindaria.(113)

113) SromiTi uf le be bis dac va, ro gorc ev ro pu li in teg ra ci is po li-ti kis na wi li - gan vi Ta re bis per s peq ti ve bi aso ci re bis Se Tan x me bis, vi zis li be ra li za ci is sa moq me do geg mi sa da so ci a lu ri qar ti is far g leb Si „so ci a lu ri par t ni o ro bis ko mi sia (TSPC) da so ci a lu-ri di a lo gi. „zo ga dad, so ci a lu ri di a lo gi da sam m x ri vi Ta nam S-rom lo ba Sro mis baz ris mar T vis er T -er Ti Zli e ri in s t ru men ti a. gan sa kuT re biT mniS v ne lo va nia mi si ro li qve ya na Si mim di na re xan g-r Z li vi so ci a lur -e ko no mi ku rik ri zi sis dros, ro de sac ga re mo e ba sa Wi ro ebs myi si er cvli le beb sa da re for mebs. swo red aq as ru-lebs so ci a lu ri di a lo gi kri zi sis daZ le vi sa da cvli le be bi sad mi adap ta ci is efeq tu rad xel Sem wyo bi me qa niz mis rols. so ci a lur di a logs bev ri aRiq vams, er Ti mxriv, ro gorc sa xel m wi fo uni-la te ra liz mis da, me o re mxriv, „Ta vi su fa li baz ris“ “laissez-faire” po li ti kis jan saR da san do al ter na ti vad. so ci a lu ri di a lo gi mo i cavs sxva das x va for mas, igi Se iZ le ba iyos ro gorc bi par ti u-li, ase ve tri par ti u li. es uka nas k ne li aris di a lo gi da Ta nam S-rom lo ba mTav ro bas, dam saq meb leb sa da da saq me bu lebs So ris, rac mniS v ne lo va ni for ma tia Sro mis stan dar te bis Ca mo ya li be bi sa da gan xor ci e le bis pro ces Si da xels uwyobs erov nul do ne ze eko no-mi ku ri, so ci a lu ri da Sro mis po li ti kis Se mu Sa ve ba sa da efeq tur gan xor ci e le bas. sam m x riv for mat Si ga mar Tul kon sul ta ci ebs

203

mux li 522. so ci a lu ri par t ni o ro ba da sam m x ri vi ko­mi si is saq mi a no bis prin ci pe bi (12.06.2013. N729)

1. so ci a lu ri par t ni o ro ba aris Sro mi Ti ur Ti er­To be bis sa kiTxeb Tan da kav Si re biT so ci a lur par t­ni o rebs ­ dam saq meb lis (dam saq me bel Ta ga er Ti a ne bis), da saq me bu lis (da saq me bul Ta ga er Ti a ne bis) da sa xel m­wi fo da we se bu le bis war mo mad gen lebs ­ So ris di a lo­gi sa da ur Ti er To ba Ta sis te ma.

2. sam m x ri vi ko mi si is saq mi a no ba efuZ ne ba Sem deg prin ci pebs:

a) mxa re Ta Ta nas wo ro ba da da mo u ki deb lo ba;

b) so ci a lu ri par t ni o ris in te re se bis pa ti vis ce ma;

g) ko or di na cia da pa su xis m geb lo ba;

d) in for mi re bu lo ba;

e) val de bu le ba Ta Ses ru le ba;

Se uZ lia so ci a lur par t ni o rebs So ris Ta nam S rom lo bis ga um jo-be se ba da kon sen su si qvey nis T vis mniS v ne lo va ni sa kiTxe bis Se sa-xeb, rac, Ta vis mxriv, war ma te bu li mmar T ve lo bis Ca mo ya li be bis ga ran ti as iZ le va. so ci a lu ri di a lo gi qve ya na Si Rir se ul Sro ma-sa da usaf r Txo sa mu Sao pi ro be bis Seq m nas Tan er Tad so ci a lu-ri er Ti a no bis miR we vis in s t ru men ti ca a. mTa va ri Se de gi, ro me lic qvey nis T vis di di sar geb lis mo ta na Se uZ li a, aris kon f liq te bis pre ven ci a, ga dawy ve ti le bis mi Re bis pro ce sis de mok ra ti za ci a, so-ci a lu ri mSvi do ba da sta bi lu ro ba. tri par tiz mi di di po pu la ru-lo biT sar geb lobs ase ve li be ra lu ri eko no mi kis mqo ne qvey neb Sic. mag., sin ga pur Si so ci a lu ri di a logs eni We ba sak van Zo kon ku ren-tu li upi ra te so ba, ro me lic xels uwyobs mis eko no mi kur kon ku-ren tu na ri a no bas, sa mu Sao Za la sa da me nej ments So ris har mo ni ul ur Ti er To bas ise ve, ro gorc mTe li eris prog ress. bevr qve ya na Si eko no mi ku ri da fi nan su ri kri zi si gan me o re ba di fe no me ni a, rom-lis Se de ge bic xSir Sem Tx ve va Si dra ma tu lad aisa xe ba so ci a lur par t ni o reb ze“

204

v) tri par tiz mi;

z) kon sen su si.

3. so ci a lu ri par t ni o ro bis gan vi Ta re ba Se saZ le be­lia erov nul, seq to rul, te ri to ri ul, sa war moo da sxva or ga ni za ci ul do ne eb ze.

so ci a lu ri di a lo gis kri ti ku li Se saZ leb lo be-bi Sro mis sfe ro Si fun da men ta lu ri prin ci pe bi sa da uf le be bis efeq tu ri re a li ze bis sa Su a le ba a. sam m x-ri vi ko mi sia ki kon sul ta ci e bis, mo la pa ra ke be bis, in-for ma ci is gac v lis da Sro mis po li ti kis gan sazR ris sa si ke To fo ru mad qce vis Se saZ leb lo ba a. mas Se saZ-le be lia efeq tu ri ro li hqon des erov nu li da saq me-bis po li ti kis Se mu Sa ve ba sa da gan xor ci e le ba Si. mi si gan vi Ta re ba Se saZ le be lia re gi o ne bis da sa war mo e bis do ne zec ki Se iq m nas da jan sa Rad da i ner gos.

sam m x ri vi ko mi si is saq mi a no bis prin ci pe bi faq tob-ri vad ke Til sin di si er da kom p ro mis ze day r d no bil ur Ti er To bebs unda efuZ ne bo des. is sa kiTxe bi, rom-le bic Se saZ le be lia ver ga dawy des sa mar T leb riv viw ro Car Co eb Si, mi si ga daW ra un da mox des qvey nis eko no mi ku ri zrdis, qve ya na Si in ves ti ci e bis Se nar Cu-ne bis / gaz r dis da da saq me bul Ta so ci a lu ri mdgo ma-re o bis ga um jo be se bis gaT va lis wi ne biT. par t ni or Ta in te re se bis pa ti vis ce ma, in for mi re bu lo ba, kon sen-su si, mxa re Ta Ta nas wo ro ba da pa su xis m geb lo ba es gax lavT is Ri re bu le be bi rom lis ga re Sec jan sa Ri so ci a lu ri di a lo gis war mar T va Se uZ le be li a, rac mniS v ne lo va nia Ta vis mxriv qvey nis de mok ra ti u lad gan vi Ta re bis T vis.

205

muxli 523. sammxrivi komisiis funqciebi (12.06.2013. N729)

sammxrivikomisiisfunqciebia:

a) qve ya na Si so ci a lu ri par t ni o ro bis gan vi Ta re bis, ag reT ve da saq me bu lebs, dam saq meb leb sa da sa qar T ve­los mTav ro bas So ris so ci a lu ri di a lo gis war mar T­vis xel Sewyo ba yve la do ne ze;

b) Sro miT da mis Tan m dev ur Ti er To beb Si sxva das x va sa kiTx ze wi na da de be bi sa da re ko men da ci e bis Se mu Sa ve ba.

aso ci re bis Se sa xeb Se Tan x me bis er T -er Ti um Tav-re si as peq ti q ve ya na Si so ci a lu ri par t ni o ro bis gan vi Ta re bis xel Sewyo ba a, rac gu lis x mobs da saq me-bu lebs, dam saq meb leb sa da sa qar T ve los m Tav ro bas So ris so ci a lu ri di a lo gis war mar T vis xel Sewyo bas y ve la do ne ze. yov lis mom c ve li Se Tan x me bis Ta nax mad „Ta nam S rom lo ba, ro me lic da fuZ ne bu li a in for ma ci-is gac v la sa da sa u ke Te so ga moc di le ba ze, Se saZ lo a, mo i cav des gar k ve ul sa kiTxebs Sem de gi s fe ro e bi dan:

(a) siRaribis Semcireba da socialuri integraciis gaZliereba;

(b) dasaqmebis politika, romelic mimarTulia meti da ukeTesi samuSao adgilisa da saTanado samuSao pirobebis Seqmnisken, Crdilovani ekonomikisa da araformaluri dasaqmebis Semcirebis CaTvliT;

(c) Sromis bazarTan da kavSirebiT aqtiuri zomebisa da efeqtiani dasaqmebis servisebis xelSewyoba, mxareTa Sromis bazrebis modernizaciisa da Sromis bazrebis saWiroebebis adaptaciis mizniT;

206

(d) me tad in k lu zi u ri Sro mis baz re bi sa da so ci-a lu ri usaf r Txo e bis sis te me bis ga um jo be se ba, rac aer Ti a nebs so ci a lu rad da uc vel ada mi a nebs, SezRu-du li Se saZ leb lo be bis mqo ne da um ci re so ba Ta jgu-febs mi kuT v ne bu li ada mi a ne bis CaT v liT;

(e) Ta na ba ri Se saZ leb lo be bi da an ti dis k ri mi na-ci a, ro me lic miz nad isa xavs gen de ru li Ta nas wo ro-bis gaZ li e re bas da ma ma kac sa da qals So ris Ta na ba-ri Se saZ leb lo be bis uz run vel yo fas, ase ve, sqe sis, ra sob ri vi an eT ni ku ri war mo mav lo bis, re li gi is an mrwam sis, SezRu du li Se saZ leb lo bis, asa kis an seq su-a lu ri ori en ta ci is ni a dag ze dis k ri mi na ci is wi na aR-m deg brZo las;

(f) so ci a lu ri po li ti ka, ro me lic miz nad isa xavs so ci a lu ri usaf r Txo e bi sa da so ci a lu ri dac vis sis te me bis gaZ li e re bas, Ta nas wo ro bis, xel mi saw v do-mo bi sa da fi nan su ri mdgra do bis kuTxiT;

(g) so ci a lu ri par t ni o re bis mo na wi le o bis gaZ li-e re ba da so ci a lu ri di a lo gis xel Sewyo ba, maT So ris, yve la Se sa ba mi si da in te re se bu li mxa ris Se saZ leb lo-be bis gaZ li e re bis gziT;

(h) sa mu Sao ad gil ze jan m r Te lo bi sa da usaf r-Txo e bis xel Sewyo ba; da

(i) kor po ra ci u li so ci a lu ri pa su xis m geb lo-bis sfe ro Si cno bi e re bis amaR le ba da di a lo gis xelSewyoba.(114)

114) asocirebis Sesaxeb SeTanxmeba erTis mxriv, evrokavSirs da evropis atomuri energiis gaerTianebas da maT wevr saxelmwifoebsa da meores mxriv, saqarTvelos Soris vaWroba da mdgradi ganviTareba muxli 349.

207

qar Tu li ka non m deb lo biT sam m x ri vi ko mi si is saq mi-a no ba efuZ ne ba Sem deg prin ci pebs: a) mxa re Ta Ta nas wo-ro ba da da mo u ki deb lo ba; b) so ci a lu ri par t ni o ris in te re se bis pa ti vis ce ma; g) ko or di na cia da pa su xis-m geb lo ba; d) in for mi re bu lo ba; e) val de bu le ba Ta Ses ru le ba; v) tri par tiz mi; z) kon sen su si.

muxli 524. sammxrivi komisiis uflebamosilebebi (12.06.2013. N729)

1. Ta vi si fun q ci e bis Se sas ru leb lad, sa ku Ta ri kom pe­ten ci is far g leb Si, sam m x ri vi ko mi sia uf le ba mo si li a:

a) sa qar T ve los ka non m deb lo biT dad ge ni li we siT ga ni xi los mxa re Ta mi er das mu li sa kiTxe bi;

b) ko mi si is sxdo ma ze mo is mi nos mxa re Ta in for ma ci e­bi mi si kom pe ten ci is T vis mi kuT v ne bul sa kiTxeb ze;

g) sa qar T ve los ka non m deb lo biT dad ge ni li we siT mo iTxo vos aR mas ru le be li xe li suf le bi sa da Se sa ba­mi si ad gi lob ri vi TviT m mar T ve lo bis or ga no e bi sa gan, ag reT ve sxva da we se bu le be bi sa gan mis mi er sa kiTxe bis gan sa xil ve lad sa Wi ro ma sa le bi;

d) sa Wi ro e bis Sem Tx ve va Si, sa qar T ve los ka non m deb­lo biT dad ge ni li we siT, sa Ta na do wi na da de be bi sa da re ko men da ci e bis Se sa mu Sa veb lad mo iw vi os sxva das x va uwye bis war mo mad gen le bi, Se sa ba mi si dar gis spe ci a­lis te bi da eq s per te bi. ma Ti mow ve vis dros un da ga mo­i ricxos in te res Ta kon f liq ti;

e) Se i mu Sa os da da in te re se bul pi rebs wa rud gi nos wi na da de be bi mi si kom pe ten ci is T vis mi kuT v ne bul sa­kiTxeb ze.

208

2. sam m x ri vi ko mi si is wev r Ta uf le ba mo si le bis va daa 1 we li. sam m x ri vi ko mi si is axa li Se mad gen lo ba ga ni­sazR v re ba wi na Se mad gen lo bis uf le ba mo si le bis va dis gas v lam de.

3. sam m x ri vi ko mi si is de bu le bas, rom li Tac ga ni­sazR v re ba sam m x ri vi ko mi si is Se mad gen lo ba, struq tu­ra, saq mi a no bi sa da Se mad gen lo bis dam t ki ce bis we se bi, dad ge ni le biT am t ki cebs sa qar T ve los mTav ro ba.

sam m x ri vi ko mi sia efuZ v ne ba tripatrizmis(115) prin-cips, ro me lic Ta vi si fun q ci e bis Se sas ru leb lad ga-

115) SromiTi uf le be bis dac va, ro gorc ev ro pu li in teg ra ci is po li ti-kis na wi li - gan vi Ta re bis per s peq ti ve bi aso ci re bis Se Tan x me bis, vi zis li be ra li za ci is sa moq me do geg mi sa da so ci a lu ri qar ti is far g leb Si. „tri par tiz mi war mo ad gens sa fuZ vels Sro mi sa da da saq me bis sfe ro Si po li ti kis Se mu Sa ve bis, mi si efeq tu ri gan xor ci e le bi sa da Se de ge bis xa ris xis ga um jo be se bi saT vis. so ci a lu ri di a lo gis de fi ci ti iw vevs mak ro e ko no mi ku ri sta bi lu ro bis miR we vis miz niT Se sa ba mi si po li ti-kis Se mu Sa ve bis da yov ne bas, rac uar yo fi Tad aisa xe ba Sem d gom qvey nis so ci a lur -e ko no mi kur maC ve ne bel ze. qve ya na Si gan vi Ta re bu li Sro mis baz ris in s ti tu te bi xels uwyobs sa mu Sa os ma Zi e bel Ta kon ku ren tu-na ri a no bis zrdas da pro duq ti u li da saq me bi saT vis sa Wi ro una re bis gan vi Ta re bas, ra Sic di di rols Ta ma Sobs sa xel m wi fo da ker Zo seq-to ris efeq tu ri Ta nam S rom lo ba. am de nad, mxo lod so ci a lu ri di a-lo gis for ma ti da am pro ces Si da xar ju li dro aris is Ri re bu li in ves ti ci a, ro me lic war ma te bu li re for me bis ga ta re bis ga ran ti a a, rac, sa bo lo od, qve ya nas mniS v ne lo va ni eko no mi ku ri sar geb lis sa xiT ub run de ba. am de nad, sa qar T ve lo sa da ev ro kav Sirs So ri so sa vi zo re-Ji mis li be ra li za ci is Ta o ba ze dawye bu li di a lo gis pro ce si gan sa-kuT re biT war ma te bu li aR moC n da Sro mis sfe ro Si, sa dac sxva das x va mi mar Tu le biT axa li praq ti ku li mid go me bi ga mo ik ve Ta da Zi re u li re for me bis ga ta re bas Ca e ya ra sa fuZ ve li. wi nam de ba re an ga ri Si dan Cans, rom Sro mis in s pe qti re bis me qa niz mi war mo ad gens fun da ments Sro mis baz ris kar gi mmar T ve lo bis T vis, sa mar T li a ni eko no mi ku ri gan vi Ta re bi sa da Sro mis sa er Ta So ri so stan dar te bis im p le men ta ci i-saT vis. cxa di a, gar da ma va li eta pi Sro mis uf le be bis dac vis ad mi nis-t ri re bis Tval saz ri siT qve ya na Si ni a dags mo am za debs, ra Ta qve ya na Si

209

aC nia uf le ba mo si le be bi. ga ni xi los das mu li sa kiTxe-bi, mo is mi nos mxa re Ta in for ma ci e bi, Se i mu Sa os sa Ta na-do wi na da de be bi da re ko men da ci e bi. ro gorc vxe davT ko mi si is ga dawy ve ti le bebs ar aqvs sa val de bu lo xa si-a Ti, Tum ca ko mi si is Se mad gen lo bis av to ri te tu lo-bi dan ga mom di na re mis mi er ga ce mu li re ko men da ci e bi an ga riS ga sa we via yve la mxa ris T vis.

gardamavali da daskvniTi debulebani

mux li 53. ka no nis gav r ce le ba ar se bul Sro miT ur­Ti er To beb ze

es ka no ni vrcel de ba ar se bul Sro miT ur Ti er To beb­ze, mi u xe da vad ma Ti war mo So bis dro i sa.

gan s x va ve biT sis x lis sa mar T lis ko deq sis gan sa mo-qa la qo sa mar T leb riv nor mebs ar ga aC ni aT ukuq ce vi-Ti Za la ro me li me mxa ris sa sar geb lod (Se jib ro bi-To bis, Ta nas wo ro bis da dis po zi ci u ro bis prin ci pi-dan ga mom di na re) Tu uSu a lod ro me li me nor mi dan ar ga mom di na re obs. mi u xe da vad imi sa ro dis da iwyo/ war-mo iS va ur Ti er To ba Sro mis ko deq si moq me debs ar se-bul ur Ti er To beb ze. aR niS nul Tan da kav Si re biT ar-se bobs sa sa mar T los er T g va ro va ni praqtikac(116)

Ca mo ya lib des efeq ti a ni ev ro pu li mo der ni ze bu li mo de li“.

116) saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis ganCineba #as-1205-1132-2015. 26 Tebervali, 2016 w „moqmedi Sro-mis kodeqsis 53-e muxls, romlis Tanaxmadac, es kanoni vrcelde-ba arsebul SromiT urTierTobebze, miuxedavad maTi warmoSobis droisa. sakanonmdeblo daTqma misi droSi moqmedebis principis

210

mux li 54. ka no nis amoq me de bas Tan da kav Si re biT ga sa­ta re be li Ro nis Zi e ba ni

1. sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a­lu ri dac vis sa mi nis t rom Se i mu Sa os da da am t ki cos:

a) or su lo bis, mSo bi a ro bi sa da bav S vis mov lis, ase ve axal So bi lis Svi lad ay va nis ga mo Sve bu le be bis anazRa­u re bis we si ­ am ka no nis amoq me de bi dan 2 Tvis va da Si;

b) mZi me, mav ne da sa SiS pi ro be bi an sa mu Sa o Ta nus xa, ag reT ve dam saq meb lis xar jiT da saq me bu lis sa val de­bu lo pe ri o du li sa me di ci no Se mow me bis Sem Tx ve va Ta Ca mo naT va li da we se bi ­ 2007 wlis 1 iv li sam de;

g) sa ja ro sa mar T lis iuri di u li pi ris ­ so ci a lu ri dax ma re bi sa da da saq me bis sa xel m wi fo sa a gen tos de bu­le ba ­ am ka no nis amoq me de bi dan 3 Tvis va da Si;

d) da saq me bis ker Zo sa a gen tos sa xel m wi fo re es t ris war mo e bis we si ­ am ka no nis amoq me de bi dan 6 Tvis va da­

Taobaze gamoricxavs saapelacio sasamarTlos Sefasebis gazia-rebis SesaZleblobas, rom pirgasamtexlos anazRaurebis ufleba pirma mxolod axali kanonis amoqmedebis Semdgom misaReb da dayov-nebul xelfasze moipova. Sromis kodeqsis 31-e muxlis me-3 nawili-sa da 53-e muxlis analizi, mocemul SemTxvevaSi, dauSvebelia amave kodeqsis 34-e muxlis gareSe, am ukanaskneli normiT dadgenilia, rom SromiTi urTierTobis Sewyvetisas damsaqmebeli valdebulia dasaqmebulTan moaxdinos saboloo angariSsworeba ara ugvianes 7 kalendaruli dRisa, Tu SromiTi xelSekrulebiT an kanoniT sxva ram ar aris gansazRvruli. amdenad, Sesabamisi winapirobebis arse-bobis SemTxvevaSi, mosarCelisaTvis pirgasamtexlos anazRaurebis sakiTxi saapelacio palatas unda gadaewyvita Semdegnairad: sa-boloo angariSsworebis dayovnebis gamo, kanoniT gansazRvruli procentis gadaxda mopasuxes ekisreboda ara mxolod im Seusru-lebeli valdebulebis proporciulad, rac axali kanonis amoqme-debis Semdgom warmoiSva, aramed im Tanxazec, romelic am kanonis amoqmedebis droisaTvis ar iyo anazRaurebuli“.

211

Si. da saq me bis ker Zo sa a gen tod iT v le ba ne bis mi e ri fi­zi ku ri an ker Zo sa mar T lis iuri di u li pi ri, ro me lic ewe va mom sa xu re bas umu Sev ris (sa mu Sa os ma Zi eb lis) da­saq me bis miz niT. am nor mis miz ne bi saT vis umu Sev rad (sa mu Sa os ma Zi eb lad) Ca iT v le ba sa qar T ve los ka non m­deb lo biT gan sazR v ru li sa mu Sao asa kis Sro mi su na ri­a ni an na wi lob riv Sro mi su na ri a ni pi ri, ro mel sac ara aqvs sa mu Sa o, eZebs mas da mzad aris sa mu Sa os Se sas ru­leb lad.

e) ada mi a nis si cocx li sa da jan m r Te lo bis usaf r­Txo e bas Tan da kav Si re bu li saq mi a no be bis nus xa ­ 2013 wlis 1 no em b ram de. (12.06.2013. N729)

2. sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a­lu ri dac vis mi nis t ris 2006 wlis 15 mar tis 85/n brZa­ne ba „dro e bi Ti Sro mi su u na ro bis, or su lo bi sa da mSo­bi a ro bis ga mo dax ma re bis da niS v ni sa da ga ce mis we sis dam t ki ce bis Ta o ba ze“ iuri di ul Za las inar Cu nebs or­su lo bi sa da mSo bi a ro bis da axal So bi lis Svi lad ay­va nis ga mo Sve bu le be bis anazRa u re bis we sis am ka no nis Se sa ba mi sad dam t ki ce bam de.

3. sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a­lu ri dac vis mi nis t ris 2005 wlis 17 ian v ris 12/n brZa­ne ba „sa ja ro sa mar T lis iuri di u li pi ris ­ so ci a lu­ri dax ma re bi sa da da saq me bis sa xel m wi fo sa a gen tos de­bu le bis dam t ki ce bis Se sa xeb“ iuri di ul Za las inar Cu­nebs sa ja ro sa mar T lis iuri di u li pi ris ­ so ci a lu ri dax ma re bi sa da da saq me bis sa xel m wi fo sa a gen tos axa li de bu le bis am ka no nis Se sa ba mi sad dam t ki ce bam de.

4. sa ja ro sa mar T lis iuri di u li pi ris ­ so ci a lu­ri dax ma re bi sa da da saq me bis sa xel m wi fo sa a gen tos sa­

212

xel m wi fo kon t rols axor ci e lebs sa qar T ve los Sro­mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a lu ri dac vis sa mi nis t ro.

5. sa ja ro sa mar T lis iuri di u li pi ris ­ so ci a lu ri dax ma re bi sa da da saq me bis sa xel m wi fo sa a gen tos xel­m ZR va nels Ta nam de bo ba ze niS navs da Ta nam de bo bi dan aTa vi suf lebs sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a lu ri dac vis mi nis t ri.

6. sa ja ro sa mar T lis iuri di ul ma pir ma ­ so ci a lu­ri dax ma re bi sa da da saq me bis sa xel m wi fo sa a gen tom uz­run vel yos umu Se var Ta Sem we o beb ze mxo lod am ka no nis amoq me de bis dRem de ar se bu li da va li a ne be bis da far va.

7. sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a lu­ri dac vis sa mi nis t ros da e va los umu Se var Ta re gis t­ra ci i sa da ma Ti da saq me bis xel Sem wyo bi Ro nis Zi e be bis ga ta re bis we sis dam t ki ce ba. am nor mis miz ne bi saT vis umu Sev rad mi iC ne va sa qar T ve los ka non m deb lo biT gan­sazR v ru li sa mu Sao asa kis Sro mi su na ri a ni an na wi lob­riv Sro mi su na ri a ni pi ri, ro mel sac ara aqvs sa mu Sa o, eZebs mas da mzad aris sa mu Sa os Se sas ru leb lad.

8. sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a­lu ri dac vis sa mi nis t ros sa xel m wi fo kon t rols daq­vem de ba re bu li sa ja ro sa mar T lis iuri di u li pi ri ­ so ci a lu ri dax ma re bi sa da da saq me bis sa xel m wi fo sa­a gen to re or ga ni ze bul iq nes sa xel m wi fo saq ve uwye bo da we se bu le bad ­ so ci a lu ri sub si di e bis sa a gen tod da Ca iT va los aR niS nu li sa ja ro sa mar T lis iuri di u li pi ris ­ so ci a lu ri dax ma re bi sa da da saq me bis sa xel m wi­fo sa a gen tos uf le ba mo nac v led, maT So ris, qo neb ri vi sa xis ur Ti er To beb Si, ag reT ve Ca iT va los sa qar T ve los Sro mis, jan m r Te lo bi sa da so ci a lu ri dac vis sa mi nis­

213

t ros sa xel m wi fo kon t rols daq vem de ba re bu li sa ja­ro sa mar T lis iuri di u li pi ris ­ sa qar T ve los so ci­a lu ri dazR ve vis er Ti a ni sa xel m wi fo fon dis uf le­ba mo nac v led sa xel m wi fo pen si is, sa xel m wi fo kom pen­sa ci is, sa xel m wi fo aka de mi u ri sti pen di is, Sro mi Ti mo va le o bis Ses ru le bi sas mu Sa kis jan m r Te lo bi saT vis mi ye ne bu li zi a nis, or su lo bi sa da mSo bi a ro bis ga mo dax ma re bis, sa qar T ve los ka non m deb lo bis Se sa ba mi sad gan sazR v ru li sxva das x va so ci a lu ri ka te go ri i saT­vis fu la di sa xis so ci a lu ri dax ma re bis (Se Ra va Tis) anazRa u re bis na wil Si.

(9. am ka no nis 27­e mux lis pir ve li da me­2 pun q te bis, 28­e da 29­e mux le bis moq me de ba vrcel de ba im da saq me­bu leb ze, rom le bic 2014 wlis 1 ian v ri dan isar geb le­ben or su lo bis, mSo bi a ro bi sa da bav S vis mov lis ga mo Sve bu le bi Ta da axal So bi lis Svi lad ay va nis ga mo Sve­bu le biT. (27.09.2013. N1393 amoq med des 2014 wlis 1 ian­v ri dan))

214

evropis socialuri qartia(117)

(Sesworebuli)

strasburgi, 3.V.1996

preambula

qve mo re xel mom we ri ev ro pis sab Wos wev ri mTav ro-be bi ,iT va lis wi ne ben ra, rom ev ro pis sab Wos mi za nia mis wev rebs So ris uf ro di di er Ti a no bis miR we va im ide-e bi sa da prin ci pe bis dac vi sa da re a li za ci is miz niT, rom le bic war mo ad gens maT sa er To mem k vid re o bas, ase ve so ci a lu ri da eko no mi ku ri prog re si saT vis xel-Sewyo ba, ker Zod, ada mi a nis uf le be bi sa da Zi ri Ta di Ta vi suf le be bis dac va da ma Ti Sem d go mi re a li za ci a;

iT va lis wi ne ben ra 1950 wlis 4 no em ber s rom Si xel-mo we ril ev ro pis ada mi a nis uf le ba Ta da Zi ri Tad Ta-vi suf le ba Ta kon ven ci a sa da Tan dar Tul oq meb Si ev-

117) saqarTvelosTan mimarTebaSi ZalaSia 2005 wlis 1 oqtombridan, ratificirebulia saqarTvelos parlamentis, 2005 wlis 1 ivlisis N 1876 - rs dadgenilebiT. saqarTvelo savaldebulod aRiarebs qartiis Semdeg muxlebsa da punqtebs: 1-li muxlis 1-li, me-2, me-3 da me-4 punqtebi; me-2 muxlis 1-li, me-2, me-5 da me-7 punqtebi; me-4 muxlis me-2, me-3 da me-4 punqtebi; me-5 muxlis 1-li punqti; me-6 muxlis 1-li, me-2, me-3 da me-4 punqtebi; me-7 muxlis 1-li, me-2, me-3, me-4, me-5, me-6, me-7, me-8, me-9 da me-10 punqtebi; me-8 muxlis me-3, me-4 da me-5 punqtebi; me-10 muxlis me-2 da me-4 punqtebi; me-11 muxlis 1-li, me-2 da me-3 punqtebi; me-12 muxlis 1-li da me-3 punqtebi; me-14 muxlis 1-li da me-2 punqtebi; me-15 muxlis me-3 punqti; me-17 muxlis 1-li punqti; me-18 muxlis 1-li, me-2, me-3 da me-4 punqtebi; me-19 muxlis 1-li, me-2, me-3, me-4, me-5, me-6, me-7, me-8, me-9, me-10, me-11 da me-12 punqtebi; me-20 muxlis 1-li punqti; 26-e muxlis 1-li da me-2 punqtebi; 27-e muxlis 1-li, me-2 da me-3 punqtebi; 29-e muxlis 1-li punqti.

215

ro pis sab Wos wev ri sa xel m wi fo e bis mi er ga moT q mul Tan x mo bas Ta vi an Ti mo sax le o bi saT vis wi nam de ba re qar ti iT gan sazR v ru li sa mo qa la qo da po li ti ku ri uf le be bis mi ni We bas Tan da kav Si re biT;

iT va lis wi ne ben ra 1961 wlis 18 oq tom bers rom Si xel mo sa we rad gax s nil ev ro pis so ci a lur qar ti a Si da ase ve, mis oq meb Si ev ro pis sab Wos wev ri sa xel m wi fo e-bis mi er ga moT q mul Tan x mo bas Ta vi an Ti mo sax le o bi-saT vis qar ti iT gan sazR v ru li so ci a lu ri uf le be bis mi ni We bas Tan da kav Si re biT ma Ti cxov re bis do ni sa da so ci a lu ri ke Til dRe o bis ga um jo be se bis miz niT;

mi u Ti Te ben ra, rom ada mi a nis uf le be bis Se sa xeb mi-nis t r Ta kon fe ren ci am, ro me lic Ca tar da rom Si 1990 wlis 5 no em bers, xa zi ga us va, er Tis mxriv ada mi a nis sa mo qa la qo, po li ti ku ri, eko no mi ku ri, so ci a lu ri Tu kul tu ru li uf le be bis dac vi sa da me o res mxriv, ev ro pis so ci a lu ri qar ti i saT vis axa li im pul sis mi-ni We bis sa Wi ro e bas;

ga dawy da ra, tu rin Si 1991 wlis 21 da 22 oq tom bers Ca ta re bu li mi nis t r Ta kon fe ren ci is Sex ved ri sas mi-Re bu li ga dawy ve ti le bis Se sa ba mi sad qar ti is Zi ri Ta-di Si na ar sis ga nax le ba da adap ta ci a, im Zi re u li so-ci a lu ri cvli le be bis gaT va lis wi ne biT, rom leb sac ad gi li hqon da teq s tis mi Re bis Sem deg;

aRiareben ra qartiiTa da 1988 wlis damatebiTi oqmiT gaTvaliswinebuli uflebebisa da axali uflebebis Setanis mizanSewonilobas Sesworebul qartiaSi, romelmac unda daikavos evropis socialuri qartiis adgili, SeTanxmdnen Semdegze:

216

nawili 1

ro gorc erov nul, ise sa er Ta So ri so do ne ze gan sa-xor ci e le be li po li ti kis miz nad mxa re e bi aRi a re ben ise Ti pi ro be bis uz run vel yo fas, rom le bic Se saZ le-bels gax dis Sem de gi uf le be bi sa da prin ci pe bis efeq-tur re a li za ci as:

1. ne ba yo fi lo biT ar Ce u li sa mu Sa os Ses ru le bis gziT sacxov re be li sax x re bis ga mo mu Sa ve bis Se saZ-leb lo ba;

2. sa yo vel Tao uf le ba Sro mis sa mar T li an pi ro-beb ze;

3. sa yo vel Tao uf le ba Sro mis usaf r Txo da hi gi-e nur pi ro beb ze;

4. sa yo vel Tao uf le ba Sro mis sa mar T li an anazRa-u re ba ze, ro me lic sak ma ri si un da iyos cxov re bis sa-Ta na do pi ro be bis Se saq m ne lad;

5. erov nul da sa er Ta So ri so or ga ni za ci eb Si ga-er Ti a ne bis Ta vi suf le ba mu Sa kis so ci a lu ri da eko-no mi ku ri in te re se bis dac vis miz niT;

6. mu Sa Ta da dam qi ra ve bel Ta mi er ko leq ti u ri xel Sek ru le bis da de bis sa yo vel Tao uf le ba;

7. bav S ve bi sa da axal gaz r de bis mi er fi zi ku ri da mo ra lu ri zi a ni sa gan spe ci a lu ri dac vis moTxov nis uf le ba;

8. bav S vis Se Ze nis Sem Tx ve va Si, da saq me bul qal Ta mi er spe ci a lu ri dac vis moTxov nis uf le ba;

9. pro fe si u li ori en ta ci is gan m sazR v re li sa Su-a le be biT sar geb lo bis uf le ba, rac uz run vel yofs

217

sa mu Sa os ar Ce vas pi ra di in te re se bis gaT va lis wi ne-biT;

10. pro fe si u li swav le bis sa Su a le be biT sar geb-lo bis sa yo vel Tao uf le ba;

11. umaR le si do nis sa me di ci no mom sa xu re biT sar-geb lo bis uf le ba;

12. yve la da saq me bu lis da mas ze da mo ki de bu li pi-ris uf le ba so ci a lur uz run vel yo fa ze;

13. sa Ta na do sax s re bis ar m qo ne pir Ta mi er so ci-a lu ri da sa me di ci no dax ma re biT sar geb lo bis uf-le ba;14. so ci a lu ri uz run vel yo fis sam sa xu riT sar geb lo bis sa yo vel Tao uf le ba;

15. Sro mi su u na ro pir Ta da mo ki de bu le bis so ci a-lu ri in teg ra ci is da sa zo ga dob riv cxov re ba Si mo-na wi le o bis uf le ba;

16. oja xis, ro gorc sa zo ga do e bis Zi ri Ta di uj-re dis mi er Se sa ba mi si so ci a lu ri, sa mar T leb ri vi da eko no mi ku ri dac viT sar geb lo bis uf le ba mi si sru li gan vi Ta re bis uz run vel yo fis miz niT;

17. bav S v Ta da axal gaz r de bis mi er Se sa ba mi si so -ci a lu ri, sa mar T leb ri vi da eko no mi ku ri dac viT sar geb lo bis uf le ba;

18. ne bis mi e ri mxa ris mo qa la qe Ta uf le ba ga na xor -ci e lon Se mo sav li a ni saq mi a no ba ne bis mi e ri sxva mxa -ris te ri to ri a ze am uka nas k ne lis mo qa la qe eb Tan Ta -nas wo ro bis sa fuZ vel ze, eko no mi ku ri da so ci a lu ri SezRud ve bis gaT va lis wi ne biT.

19. sxva mxa ris te ri to ri a ze dac vi sa da dax ma re -bis mi Re bis uf le ba im mig ran tiT mu Se bi sa da ma Ti oja xe bis mi er, rom le bic war mo ad ge nen ro me li me mxa -

218

ris mo qa la qe ebs;

20. da saq me bis sfe ro Si Ta na ba ri Se saZ leb lo be biT sar geb lo bis uf le ba sqe sob ri vi dis k ri mi na ci is ga -re Se;

21. mu Sak Ta mi er Sro miT da we se bu le ba Si in for ma -ci i sa da kon sul ta ci e bis mi Re bis uf le ba;

22. mu Sak Ta mi er Sro miT da we se bu le ba Si ar se bu li Sro mis pi ro be bi sa da Sro mi Ti ga re mos ga um jo be se ba -Si mo na wi le o bis mi Re bis uf le ba;

23. xan daz mul pir Ta mi er so ci a lu ri dac viT sar -geb lo bis uf le ba;

24. da saq me bis Sewy ve tis Sem Tx ve va Si, Ti To e u li mu Sa kis mi er Se sa ba mi si dac viT sar geb lo bis uf le ba;

25. dam saq meb lis ga kot re bis Sem Tx ve va Si, Ti To -e u li mu Sa kis mi er Ta vi si moTxov nis war d ge nis uf -le ba;

26. sa mu Sao ad gil ze Ti To e u li mu Sa kis mi er Ta vi -si Rir se bis dac vis uf le ba;

27. oja xi an pir Ta da saq me bis uf le ba dis k ri mi -na ci is ga re Se, sa mu Sa o sa da ojax Tan da kav Si re bul val de bu le bebs So ris ra i me wi na aR m de go bis Ta vi dan aci le biT;

28. Sro miT da we se bu le ba Si mu Sak Ta war mo mad gen -lis mi er maT T vis sa zi a no qme de bi sa gan dac vi sa da Ta vi an Ti fun q ci e bis gan sa xor ci e leb lad sa Wi ro sa -Su a le be biT sar geb lo bis uf le ba;

219

29. Sem ci re ba Si mo yo lis Sem Tx ve va Si Ti To e u li mu Sa kis mi er in for ma ci i sa da kon sul ta ci e bis mi Re -bis uf le ba;

30. si Ra ta ki sa da so ci a lu ri os t ra kiz mi sa gan dac vis uf le ba;

31. uf le ba sacxov re bel ad gil ze.

nawili II

mxa re e bi kis ru lo ben Sem deg mux leb sa da pun q teb Si gaT va lis wi ne bu li val de bu le be bis Ses ru le bas III na-wi liT gan sazR v ru li we siT.

mux li 1 - Sro mis uf le ba

Sro mis uf le bis efeq tu ri gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben:

1. xe li Se uwyon da saq me bis maq si ma lu rad sta bi-lu ri da ma Ra li do nis miR we vas da Se nar Cu ne bas, Sem d gom Si sru li da saq me bis uz run vel yo fis miz-niT;

2. efeq tu rad da ic van mu Sa kis mi er ne ba yo fi lo-biT ar Ce u li sa mu Sa os Ses ru le bis gziT fu la di sax-s re bis ga mo mu Sa ve bis uf le ba;

3. yve la mu Sa ki saT vis da saq me bis ufa so sam sa xu-re bis Seq m na da Se nar Cu ne ba;

4. pro fe si u li ori en ta ci is gan sazR v ris, mom za-de bi sa da ga dam za de bis uz run vel yo fa.

220

mux li 2 ­ Sro mis sa mar T li a ni pi ro be biT sar geb lo­bis uf le ba

Sro mis sa mar T li a ni pi ro be biT uz run vel yo fis uf le bis efeq tu rad gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e-bi val de bu le bas iRe ben:

1. da ad gi non yo vel dRi u ri da yo vel k vi re u li sa-mu Sao sa a Te bis go niv ru li ra o de no ba da uz run vel-yon sa mu Sao kvi ris Tan mim dev ru li Sem ci re ba, ram de-na dac amis Se saZ leb lo bas iZ le va Sro mis pro diq ti u-lo bis zrdi sa da sxva Se sa ba mi si faq to re bi;

2. da a we son anazRa u re ba di sa xel m wi fo dRe sas wa-u le bi;

3. da ad gi non ara nak leb oTxi kvi ris xan g r Z li vo-bis yo vel w li u ri anazRa u re ba di Sve bu le ba;

4. aR mofx v ran sa Si Si da ara hi gi e nu ri sa mu Sa o eb Tan da kav Si re bu li saf r Txe, xo lo im Sem Tx ve va Si Tu Se-uZ le be lia ase Ti saf r Txis aR mofx v ra an Sem ci re ba, uz run vel yon sa mu Sao sa a Te bis Sem ci re ba an da ma te-bi Ti anazRa u re ba di Sve bu le ba;

5. da ad gi non yo vel k vi re u li das ve ne bis dRe e e bi, rom-le bic un da em Tx ve o des Se sa ba mis qve ya na Si an re gi on Si tra di ci iT an Cve u le biT aRi a re bu li das ve ne bis dRes.

6. da saq me bis dawye bis Ta ri Ri dan ara ug vi a nes ori Tvi sa uz run vel yon mu Sak Ta we ri lo bi Ti for miT in-for mi re ba, kon t raq tis an Sro mi Ti ur Ti er To be bis Zi ri Ta di as peq tis Se sa xeb;

7. uz run vel yon is mu Sa ke bi, rom le bic as ru le ben Ra mis sa mu Sa o ebs, ase Ti sa mu Sa o e bi saT vis gaT va lis-wi ne bu li Se Ra va Te biT.

221

mux li 3 ­ usaf r Txo da hi gi e nu ri sa mu Sao pi ro be biT sar geb lo bis uf le ba

usaf r Txo da hi gi e nu ri sa mu Sao pi ro be bi sar-geb lo bis uf le bis efeq tu ri gan xor ci e le bis miz niT, mu Sak Ta da dam saq me bel Ta or ga ni za ci eb Tan kon sul-ta ci e bis gziT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben:

1. uz run vel yon Sro mis usaf r Txo e bis, sa mu Sao hi gi-e ni sa da Sro mi Ti ga re mos Se sa xeb Se sa ba mi si erov nu li pi li ti kis for mu li re ba, gan xor ci e le ba da pe ri o du-li ga da xed va, am po li ti kis Zi ri Ta di mi za nia Sro mis usaf r Txo e bi sa da hi gi e nis ga um jo be se ba da ava ri e bi sa da jan m r Te lo bis da zi a ne bis Ta vi dan aci le ba, Sro miT ga re mo Si ar se bu li saf r Txis mi ni mi za ci is gziT;

2. mi i Ron usaf r Txo e bi sa da hi gi e nis dac vas Tan da-kav Si re bu li nor me bi;

3. da a we son ze dam xed ve lo ba ase Ti nor me bis Ses ru-le ba ze;

4. xe li Se uwyon pre ven ci u li da sa kon sul ta cio fun q ci e bis mqo ne Sro mi Ti hi gi e nis sam sa xu re bis gan-vi Ta re bas.

mux li 4­Sro mis sa mar T li a ni anazRa u re bis mi Re bis uf le ba

Sro mis sa mar T li a ni anazRa u re bis mi Re bis uf le bis efeq tu ri gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu-le bas iRe ben:

1. aRi a ron mu Sak Ta mi er ise Ti anazRa u re bis mi Re-bis uf le ba, ro me lic uz run vel yofs ma Ti cxov re bis Rir se ul do nes;

222

2. a Ri a ron mu Sak Ta mi er ze ga nak ve Tu ri sa mu Sa os Ses ru le bi saT vis da ma te bi Ti anazRa u re bis mi Re bis uf le ba, cal ke u li ga mo nak li se bis gaT va lis wi ne biT;

3. a Ri a ron qal Ta da ma ma kac Ta mi er Ta na ba ri Ri-re bu le bis sa mu Sa o saT vis Ta na ba ri anazRa u re bis mi-Re bis uf le ba;

4. aRi a ron Ti To e u li mu Sa kis mi er da saq me bis Sewy-ve tis Se sa xeb Setyo bi ne bis wi nas wa ri mi Re bis uf le ba;

5. da uS van xel fa se bi dan daq viT ve bi mxo lod erov-nu li ka non m deb lo biT an sa ka non m deb lo aq te biT, ase ve ko leq ti ur xel Sek ru le ba Si an sa ar bit ra Jo ga-dawy ve ti le ba Si gaT va lis wi ne bul Sem Tx ve veb Si.

ze mo aR niS nu li uf le be bi gan xor ci el de ba ko leq-ti u ri xel Sek ru le be bis, xel fa sis dad ge nis ka no niT gaT va lis wi ne bu li me qa niz mis an sxva sa Su a le be biT.

mux li 5­or ga ni ze bis uf le ba

Ta vi an Ti eko no mi ku ri da so ci a lu ri in te re se bis da sa ca vad mu Sak Ta da dam saq me bel Ta mi er ad gi lob-ri vi, erov nu li an sa er Ta So ri so or ga ni za ci e bis Seq-m nis da am or ga ni za ci eb Si ga er Ti a ne bis Ta vi suf le-bis uz run vel yo fis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben, rom isi ni Ta vi anT qvey neb Si moq med Se sa ba mis ka nom deb lo ba Si ar Se i ta nen iseT nor mebs, da ase ve ar ga mo i ye ne ben sa ka non m deb lo nor mebs ise Ti for-miT, ro me lic SezRu davs ze mo aR niS nu li Ta vi suf le-biT sar geb lo bas. sa po li cio struq tu re bis mi marT wi nam de ba re mux liT gaT va lis wi ne bu li ga ran ti e bis

223

ga mo ye ne bis far g leb Si ga ni sazR v re ba erov nu li ka-non m deb lo biT an ka non q vem de ba re aq te biT. Se i a ra Re-bu li Za le bis wev r Ta mi marT am ga ran ti e bis ga mo ye ne-bis we si da far g le bi ase ve ga ni sazR v re ba erov nu li ka non m deb lo biT an ka non q vem de ba re aq te biT.

mux li 6­ko leq ti u ri mo la pa ra ke be bis war mo e bis uf le ba

ko leq ti u ri mo la pa ra ke be bis war mo e bis uf le bis efeq tu ri gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu-le bas iRe ben:

1. xe li Se uwyon mu Sa keb sa da dam saq meb lebs So ris er Tob li vi kon sul ta ci e bis Ca ta re bas;

2. auci leb lo bis da mi zan Se wo ni lo bis Sem Tx ve va Si, xe li Se uwyon dam saq me bel Ta an mu Sak Ta or ga ni za ci-ebs So ris ne ba yo fi lo biT kon sul ta ci e bis Ca ta re bis me qa niz mis amoq me de bas, ko leq ti u ri xel Sek ru le be-bis da de bis gziT, da saq me bis va de bi sa da pi ro be bis gan sazR v ris miz niT;

3. xe li Se uwyon mo ri ge bi sa da ne ba yof lo bi Ti sa-ar bit ra Jo me qa niz mis ga mo ye ne bas Sro mi Ti da ve bis ga dawy ve tis miz niT da aRi a re ben:

4. mu Sak Ta da dam saq me bel Ta uf le bas mi i Ron ko-leq ti u ri zo me bi in te res Ta kon f liq tis Sem Tx ve va Si ga fic vis uf le bis CaT v liT, im val de bu le be bis gaT-va lis wi ne biT, rom le bic Se saZ le be lia ga mom di na re-ob des ad re da de bu li ko leq ti u ri xel Sek ru le be bi-dan.

224

mux li 7­ bav S ve bi sa da axal gaz r de bis uf le ba dac va ze

bav S ve bi sa da axal gaz r de bis mi er dac vis uf le bis efeq tu rad gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de-bu le bas iRe ben:

1. uz run vel yon, rom sa mu Sa o ze mi Re bis mi ni ma lu-ri asa ki Se ad gens 15 wels, im ga mo nak li si Sem Tx ve ve-bis gar da, ro de sac bav S ve bi da saq me bul ni ari an ka-no niT gaT va lis wi ne bul msu buq sa mu Sa o ze, rac zi ans ar aye nebs maT jan m r Te lo bas, mo rals an ga naT le bas;

2. uz run vel yon, rom iseT sa mu Sa o ze mi Re bis asa ki, ro me lic miC ne u lia sa xi fa Tod an ara hi gi e nu rad, Se-ad gens 18 wels;

3. uz run vel yon, rom is pi re bi, rom leb sac ar da-us ru le bi aT sa val de bu lo ga naT le bis mi Re ba, ar iq-nen da saq me bul ni iseT sa mu Sa o eb ze, rac xels Se uS-lis maT Se sa ba mi si ga naT le bis mi Re ba Si;

4. uz run vel yon 18 wlam de asa kis pi re bi saT vis sa-mu Sao sa a Te bis Sem ci re ba ma Ti gan vi Ta re bis da ker-Zod, pro fe si u li mom za de bis sa Wi ro e ba Ta Se sa ba mi-sad;

5. aRi a ron axal gaz r da mu Se bi sa da Se gir de bis mi:er sa mar T li a ni xel fa sis an sxvag va ri ga sam r je los mi Re bis uf le ba;

6. uz run vel yon, rom Cve u leb ri vi sa mu Sao dRis gan mav lo ba Si axal gaz r de bis mi er pro fe si ul mom za-de ba ze da xar ju li dro dam saq meb lis Tan x mo biT Ca-iT va los sa mu Sao sa a Teb Si;

225

7. uz run vel yon 18 wlam de asa kis pi re bi saT vis ara nak leb oTx k vi ri a ni anazRa u re ba di Sve bu le biT sar-geb lo bis uf le ba;

8. uz run vel yon, rom 18 wlam de asa kis pi re bi iq nen da saq me bul ni Ra mis sa mu Sa o eb ze, gar da im sa mu Sa o e-bi sa, rom le bic gaT va lis wi ne bu lia erov nu li ka non m-deb lo biT an ka non q vem de ba re aq te biT;

9. uz run vel yon 18 wlam de asa kis im pi re bis re-gu la ru li sa me di ci no Se mow me ba, rom le bic da saq me-bul ni ari an erov nu li ka non m deb lo biT an ka non q vem-de ba re aq te biT gaT va lis wi ne bul sa mu Sa o ze;

10. uz run vel yon bav S ve bi sa da axal gaz r de bis spe-ci a lu ri dac va fi zi ku ri da mo ra lu ri zi a ni sa gan, ro me lic Se saZ le be lia da kav Si re bu li iyos maT saq-mi a no bas Tan pir da pi ri an ara pir da pi ri gziT.

mux li 8 ­ or su lo bi sa da bav S vis ga Ce nis Sem deg da­saq me bul qal Ta dac vis uf le ba

or su lo bi sa da bav S vis ga Ce nis Sem deg da saq me bul qal Ta uf le bis efeq tu rad gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben:

1. uz run vel yon da saq me bu li qa le bi bav S vis da ba-de bam de da bav S vis da ba de bis Sem deg ara nak leb ToTx-me ti kvi ris xan g r Z li vo bis anazRa u re ba di dek re tu-li Se ve bu le biT, adek va tu ri so ci a lu ri uz run vel-yo fiT an sa xel m wi fo fon de biT gaT va lis wi ne bu li Se Ra va Te biT;

2. uka no nod mi iC ni on dam saq meb lis mi er qa li saT-vis sam sa xu ri dan daTxov nis Se sa xeb ga dawy ve ti le bis

226

Setyo bi ne ba, qa lis mi er fex m Zi mo bis Se sa xeb dam saq-meb li saT vis in for ma ci is mi wo de bi dan dek re tu li Se-ve bu le bis das ru le bam de pe ri o dis gan mav lo ba Si, an qa li saT vis sam sa xu ri dan daTxov nis Se sa xeb Setyo bi-ne bis ga da ce ma am pe ri o dis amo wur vi sas;

3. uz run vel yon me Zu Zu ri de de bis mi er sa mu Sao dro is ga mo ye ne bis uf le ba;

4. da a re gu li ron fex m Zi me da me Zu Zu ri qa le bis, ase ve im qa le bis da saq me ba Ra mis sa mu Sa ob ze, rom le-bic uv li an Ta vi anT Cvi lebs;

5. ak r Za lon fex m Zi me, me Zu Zu ri da Cvi le bis mom v-lel qa le bis da saq me ba mi wis q ve Sa sam Ta mad no da yve-la sxva sa mu Sa o ze, ro me lic Se u fe re be lia maT T vis am sa mu Sa o Ta sa xi fa To, ara hi gi e nu ri an mZi me xa si a-Ti dan ga mom di na re da mi i Ron sa Ta na do zo me bi am qa-le bis da saq me bis uf le ba Ta da sa ca vad.

mux li 9 ­ pro fe si u li ori en ta ci is uf le ba

pro fe si ul ori en ta ci a ze uf le bis efeq tu rad gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe-ben uz run vel yon ise Ti sam sa xu ris ar se bo ba, rom le-bic da ex ma re ba yve la pirs, in va lid Ta CaT v liT, pro-fe si is ar Ce va Si ma Ti pi rov nu li Ta vi se bu re be bi sa da Se saZ leb lo be bis gaT va lis wi ne biT: ase Ti dax ma re bis ga we va un da iyos ufa so, ro gorc axal gaz r de bi saT-vis, sko lis mos wav le Ta CaT v liT, ase ve moz r di le-bis T vi sac.

227

mux li 10 ­ pro fe si u li mom za de bis uf le ba

pro fe si ul mom za de ba ze uf le bis efeq tu rad gan-xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben:

1. uz run vel yon yve la pi ris, in va lid Ta CaT v liT, teq ni ku ri da pro fe si u li mom za de ba mu Sak Ta da dam-saq me bel Ta or ga ni za ci eb Tan kon sul ta ci e bis gziT; xe@li Se uwyon umaR le si teq ni ku ri da sa u ni ver si te to ga naT le bis mi Re bas mxo lod pi rov nu li Se saZ leb lo-be bis gaT va lis wi ne biT;

2. xe li Se uwyon Se gir d Ta swav le bis sis te mis Seq m-nas sxva das x va spe ci a lo beb Si axal gaz r da va Je bi sa da go go ne bis mom za de bis miz niT:

3. auci leb lo bis Se sa ba mi sad, uz run vel yon:

a) adek va tu ri da ad vi lad xel mi saw v do mi pro fe si-u li mom za de bis sa Su a le be bi moz r dil mu Sak TaT vis;

b) spe ci a lu ri sa Su a le be bi moz r dil mu Sak Ta ga-dam za de bis miz niT, rac gan pi ro be bu lia teq no lo gi-u ri prog re siT an da saq me bis sfe ro Si axa li ten de-ci e bis Se mo Re biT:

4. auci leb lo bis Se sa ba mi sad, uz run vel yon an xeli Se uwyon spe ci a lur zo me bis ga ta re bas xan g r Z-li vi dro is gan mav lo ba Si da u saq me bel pir Ta ga dam-za de bi sa da sa mu Sao pro ces Si Car T vis miz niT:

5. uz run vel yon Se sa ba mi si zo me bis ga ta re bis Se de-gad dad ge ni li Se Ra va Te bis sru li ga mo ye ne ba:

a) swav le bis ne bis mi e ri sa fa su ris an ga da sa xa dis Sem ci re ba an ga uq me ba;

228

b) fi nan su ri dax ma re bis ga we va Se sa ba mis Sem Tx ve-va Si;

c) dam saq meb lis Txov niT mu Sa kis mi er da ma te biT pro fe si ul mom za de ba ze da xar ju li dro is CaT v la Cve u leb riv sa mu Sao sa a Teb Si;

d) ze dam xed ve lo bis ga we vi sa da mu Sak Ta or ga ni za-ci eb Tan Se sa ba mi si kon sul ta ci e bis ga mar T vis gziT, Se gir d Ta swav le bi sa da pro fe si u li mom za de bis sxva sa Su a le be bis uz run vel yo fa axal gaz r da mu Sak TaT-vis, ase ve axal gaz r da mu Sak Ta sa Ta na do dac va.

mux li 11 ­ jan m r Te lo bis dac vis uf le ba

jan m r Te lo bis dac vis uf le bis efeq tu rad gan xor-ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben uSu-a lod an sa xel m wi fo an ker Zo or ga ni za ci eb Tan Ta nam-S rom lo biT, mi i Ron zo me bi, rom le bic, in tervali a, miz nad isa xavs:

1. a vad m yo fo bis ga mom w ve vi mi ze ze bis maq si ma lu-rad aR mofx v ras;

2. sa kon sul ta cio da sa gan ma naT leb lo sa Su a le be-bis uz run vel yo fas jan m r Te lo bis gan m t ki ce bi sa da jan dac vis sa kiTxeb Si in di vi du a lu ri pa su xis m geb lo-bis dad ge nis miz niT;

3. maq si ma lu rad Se saZ lo do ne ze epi de mi ur, en de-mur da sxva da a va de ba Ta, ise ve ro gorc ube dur Sem-Tx ve va Si aR k veTs.

229

mux li 12 ­ so ci a lu ri uz run vel yo fis uf le ba

so ci a lu ri uz run vel yo fis uf le bis efeq tu rad gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe-ben:

1.Seq m nan da Se i nar Cu non so ci a lu ri uz run vel yo-fis sis te ma;

2. Se i nar Cu non so ci a lu ri uz run vel yo fis sis te ma da mak ma yo fi le bel do ne ze, ro me lic un da Se e sa ba me-bo des ev ro pis so ci a lu ri uz run vel yo fis ko deq sis ra ti fi ka ci i saT vis auci le bel do nes;

3. mi i Ron zo me bi so ci a lu ri uz run vel yo fis sis-te mis ga um jo be se bis miz niT;

4. sa Ta na do or m x ri vi da mra val m x ri vi Se Tan x me bis da de bis da aseT Se Tan x me beb Si gaT va lis wi ne bu li pi-ro be bis dac vis gziT, uz run vel yon:

a) so ci a lu ri uz run vel yo fis uf le be bis dac vas-Tan da kav Si re biT, sxva mxa re Ta mo qa la qe eb ze ise Ti ve re Ji mis gav r ce le ba, ro me lic moq me debs ma Ti ve mo qa-la qe e bis mi marT, rac mo i cavs so ci a lu ri uz run vel-yo fis sfe ro Si moq me di ka non m deb lo bi dan ga mom di na-re Se Ra va Te bis Se nar Cu ne bas;

b) so ci a lu ri uz run vel yo fis uf le ba Ta mi ni We-ba, Se nar Cu ne ba da aR d ge na sa dazR ve vo pe ri o di sa da dam Tav re bu li sa mu Sao sta Jis aku mu li re bis sa fuZ-vel ze, Ti To e u li xel Sem k v re li mxa ris ka non m deb lo-bis Se sa ba mi sad.

230

mux li 13 ­ so ci a lu ri da sa me di ci no dax ma re bis mi­Re bis uf le ba

so ci a lu ri da sa me di ci no dax ma re bis uf le bis efeq tu rad gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de-bu le bas iRe ben:

1. sa Ta na do dax ma re biT, xo lo avad m yo fo bis Sem-Tx ve va Si, Se sa ba mi si mov liT uz run vel yon ne bis mi e ri pi ri, ro mel sac ar ga aC nia adek va tu ri sax s re bi da ase ve ar Se uZ lia ma Ti mo po ve ba sa ku Ta ri Za le biT an sxva sa Su a le be biT, ker Zod, so ci a lu ri uz run vel yo-fis sfe ro Si gaT va lis wi ne bu li Se Ra va Te bis ga mo ye-ne bis gziT;

2. uz run vel yon, rom ase Ti dax ma re bis mim Reb pi-rebs ar Se ezRu doT pi li ti ku ri da so ci a lu ri uf-le be bi;

3. uz run vel yon Ti To e u li pi ris mi er Se sa ba mi si sa xel m wi fo da ker Zo sam sa xu re bis kon sul ta ci e bi Ta da dax ma re biT sar geb lo ba, pi ra di an oja xur prob-le ma Ta aR mofx v ris, Ta vi dan aci le bis an Sem su bu qe-bis miz niT;

4. so ci a lu ri da sa me di ci no dax ma re bis Se sa xeb ev ro pis 1953 wlis 11 de kem b ris kon ven ci is sa fuZ-vel ze na kis ri val de bu le be bis Se sa ba mi sad, ga mo i ye-non am mux lis 1-l, me-2 da me-3 pun q te biT gaT va lis-wi ne bu li de bu le be bi sxva mxa re Ta im mo qa la qe e bis mi marT, rom le bic ka no ni e rad im yo fe bi an maT te ri-to ri eb ze.

231

mux li 14 ­ so ci a lu ri uz run vel yo fis sam sa xu re­biT sar geb lo bis uf le ba

so ci a lu ri uz run vel yo fis sam sa xu re biT sar geb-lo bis uf le bis efeq tu ri gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben:

1. uz run vel yon ise Ti sam sa xu re bi, rom le bic so-ci a lu ri saq mi a no bis me To di kis ga mo ye ne biT, xels Se uwyo ben ro gorc cal ke ul pi rebs, ise sa zo ga do eb-ri vi jgu fe bis ke Til dRe o bas da gan vi Ta re bas, ase ve maT Se gu e bas so ci a lur ga re mos Tan:

2. xe li Se uwyon fi zi kur pi rebs an or ga ni za ci a Ta mo na wi le o ba ase Ti sam sa xu re bis Seq m na sa da Se nar Cu-ne ba Si.

mux li 15 ­ Sro mi su u na ro pir Ta da mo u ki deb lo bis, so ci a lu ri in teg ra ci i sa da sa zo ga do eb riv cxov re ba­Si mo na wi le o bis uf le ba

asa ki sa da uuna ro bis mi ze zis mi u xe da vad, Sro mi-su u na ro pir Ta da mo u ki deb lo bis, so ci a lu ri in teg-ra ci i sa da sa zo ga do eb riv cxov re ba Si mo na wi le o bis uf le bis efeq tu rad gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e-bi val de bu le bas iRe ben:

1. mi i Ron auci le be li zo me bi Sro mi su nar daq ve i-Te bul pir Ta swav le bi sa da pro fe si u li mom za de bis miz niT sa er To prog ra mis far g leb Si, xo lo Tu es Se uZ le be li a, spe ci a li ze bu li sa xel m wi fo an ker Zo or ga no e bis sa Su a le biT;

232

2. mi i Ron yve la sa Wi ro zo ma aseT pir Ta da saq me-bis miz niT; uz run vel yon dam saq me bel Ta mi er Sro-mi su nar daq ve i Te bul pir Ta da qi ra ve ba da da saq me ba Cve u leb riv sa mu Sao ga re mo Si, uuna ro TaT vis sa mu Sao pi ro be bis Seq m na, xo lo im Sem Tx ve va Si Tu es Se uZ le-be li a, maT T vis spe ci a lu ri da cu li sa mu Sao ga re mos Seq m na uuna ro bis xa ris xis gaT va lis wi ne biT. cal ke ul Sem Tx ve veb Si, Se saZ le be lia sa Wi ro gax des in va lid Ta da saq me bi sa da mxar da We ris spe ci a lu ri sam sa xu re bis ga mo ye ne ba;

3. xe li Se uwyon maT srul so ci a lur in teg ra ci a-sa da mo na wi le o bas sa zo ga do eb riv cxov re ba Si, teq-ni ku ri dax ma re bis ga we vis gziT, ro me lic mo i cavs ko mu ni ka ci i sa da ga da ad gi le bis sfe ro Si ar se bu li ba ri e re bis aR mofx v ras, tran s por ti Ta da sacxov re-be li ad gi le biT uz run vel yo fas, kul tu ru li saq mi-a no ba Si mo na wi le o bis mi Re ba sa da das ve ne bas.

mux li 16 ­ oja xis so ci a lu ri, iuri di u li da eko no­mi ku ri dac vis uf le ba

sa zo ga do e bis Zi ri Ta di uj re dis - oja xis sru li gan vi Ta re bis auci le be li pi ro be bis Seq m nis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben uz run vel yon oja xis eko no mi ku ri, iuri di u li da so ci a lu ri dac va, ise Ti sa Su a le be biT, ro go ri caa so ci a lu ri da oja xi saT vis gan kuT v ni li dax ma re bis ga ce ma, sa ga da sa xa do Se Ra va-Te bi, oja xis uz run vel yo fa bi niT, Se Ra va Te bi axal-da qor wi ne bul TaT vis da sxva Se sa ba mi si Se Ra va Te bi.

233

mux li 17 ­ bav S ve bi sa da axal gaz r de bis so ci a lu ri, iuri di u li da eko no mi ku ri dac vis uf le ba

imi saT vis rom uz run vel yo fil iq nas bav S ve bi sa da axal gaz r de bis uf le ba -a Ri zar don iseT ga re mo Si, ro me lic xels Se uwyobs ma Ti fi zi ku ri da go neb ri vi Se saZ leb lo be bis srul gan vi Ta re bas, mxa re e bi val-de bu le bas iRe ben, uSu a lod an sa xel m wi fo da ker Zo or ga ni za ci eb Tan Ta nam S rom lo bis gziT, mi i Ron yve-la auci le be li zo ma, ro me lic miz nad isa xavs:

1) a) mSo bel Ta uf le be bi sa da mo va le o be bis gaT va-lis wi ne biT, bav S ve bi sa da axal gaz r de bis uz run vel-yo fas Se sa ba mi si dax ma re biT, ga naT le bi Ta da mom za-de biT, am miz ni saT vis sa Wi ro in s t ru men te bi sa da sam-sa xu re bis Seq m ni sa da Se nar Cu ne bis gziT;

b) bav S ve bi sa da axal gaz r de bis dac vas da u dev ro-bis, Za la do bis an eq s p lo a ta ci i sa gan;

c) dro e biT an sa mu da mod oja xis mzrun ve lo bas mok le bu li bav S ve bi sa da axal gaz r de bis dac va sa da maT T vis spe ci a lu ri dax ma re bis ga we vas;

2. bav S ve bi sa da axal gaz r de bis uz run vel yo fas ufa so dawye bi Ti da sa Su a lo ga naT le biT, ase ve maT mi er sas ko lo me ca di ne o be bis re gu la ru li das w re ba.

mux li 18 ­ sxva mxa re Ta te ri to ri e ba ze Se mo sav li a­ni saq mi a no bis gan xor ci e le bis uf le ba

sxva mxa re Ta te ri to ri a ze Se mo sav li a ni saq mi a no-bis gan xor ci e le bis uf le bis efeq tu rad ga mo ye ne bis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben:

234

1. uz run vel yon ar se bu li nor me bis li be ra lu ri ga mo ye ne ba;

2. ga a mar ti von ar se bu li for ma lo be bi da Se am ci-ron an ga a uq mon ucxo el mu Sak TaT vis an ma Ti dam saq-meb li saT vis da we se bu li sa sa mar T lo an sxva ga da sa-xa de bi;

3. uz run vel yon ucxo el mu Sak Ta da saq me bas Tan da-kav Si re bu li cal ke u li an yve la nor mis le be ra li za-ci a;

4. da aRi a ron, Ta vi anT mo qa la qe Ta mi er qvey nis da-to ve bis uf le ba sxva mxa re Ta te ri to ri a ze Se mo sav-li a ni saq mi a no bis gan xor ci e le bis miz niT.

mux li 19 ­ mig rant mu Sak Ta da ma Ti oja xe bis uf le ba dac va sa da dax ma re ba ze

dac va sa da dax ma re ba ze mig rant mu Sak Ta da ma Ti oja xe bis uf le bis efeq tu rad gan xor ci e le bis miz-niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben:

1. uz run vel yon ufa so sam sa xu re bis Seq m na, rom le-bic dax ma re bas ga u wevs aseT mu Sa kebs zus ti in for ma-ci is mi Re bis miz niT; mi i Ron yve la sa Wi ro zo ma emig-ra ci i sa da imig ra ci as Tan da kav Si re bu li aras wo ri pro pa gan dis aR k ve Tis miz niT, im de nad, ram de na dac amis Se saZ leb lo bas iZ le va erov nu li ka no ne bi da sa-ka na nom deb lo aq te bi;

2. mi i Ron sa Ta na do zo me bi Ta vi an Ti iuris diq ci is far g leb Si, ra Ta xe li Se uwyon ase Ti mu Sak Ta da ma Ti oja xe bis gam g zav re bas, mgzav ro ba sa da dab ru ne bas da

235

uz run vel yo fen sa Ta na do sam sa xu re bis mi er mgzav-ro bis dros sa Ta na do sa me di ci no dax ma re bis ga we vas da hi gi e nu ri pi ro be bis Seq m nas;

3. mxa ri da u Wi ron Ta nam S rom lo bas sa xel m wi fo da ker Zo so ci a lur sam sa xu rebs So ris emig ra ci i sa da imig ra ci is qvey neb Si;

4. ka no niT re gu li re bul an ad mi nis t ra ci u li or-ga no e bis kon t rols daq vem de ba re bul sfe ro eb Si, Ta-vi anT te ri to ri a ze ka no ni e rad myo fi ase Ti mu Sa ke bis mi marT ga mo i ye non ise Ti xel say re li re Ji mi, ro go-ric sa ku Ta ri mo qa la qe e bis mi marT, Sem deg sa kiTxeb-Tan da kav Si re biT:

a) S ro mis anazRa u re ba da da saq me bi sa da mu Sa o bis sxva pi ro be bi;

b)pro fe si u li kav Si re bis wev ro ba da ko leq ti ur xel Sek ru le beb Tan da kav Si re bu li upi ra te so be biT sar geb lo ba;

c)da bi na ve ba;

5. das aq me bul pir TaT vis da we se bul ga da sa xa deb sa da mo sak reb leb Tan da kav Si re biT, Ta vi anT te ri to ri-a ze ka no ni e rad myo fi ase Ti mu Sa ke bis mi marT ga mo i ye-non ise Ti ve xel say re li re Ji mi, ro go ric moq me debs sa ku Ta ri mo qa la qe e bis mi marT;

6. uz run vel yon im ucxo e li mu Sa kis cxov re ba Ta-vis ojax Tan er Tad, ro mel sac mi Re bu li aqvs mim Re bi qvey nis te ri to ri a ze da fuZ ne bis ne bar T va;

7. Ta vi anT te ri to ri a ze ka no ni e rad myo fi ase Ti mu Sa ke bis mi marT ga mo i ye non ise Ti ve xel say re li re-

236

Ji mi, ro go ric moq me debs sa ku Ta ri mo qa la qe e bis mi-marT, am mux liT gaT va lis wi ne bul sa kiTxeb ze aR Z-rul sa sa mar T lo pro ce seb Tan da kav Si re biT;

8.uz run vel yon, rom ar mox des Ta vi anT te ri to ri-a ze ka no ni e rad mcxov re bi ase Ti mu Sa ke bis ga Ze ve ba, im Sem Tx ve vis gar da, ro de sac isi ni saf r Txes uq m ni an erov nul uSiS ro e bas an la xa ven sa zo ga do i eb riv in-te re sebs da mo rals;

9. sa mar T leb riv far g leb Si dar Ton aseT mu Sa kebs Ta vi an Ti Se mo sav le bi sa da da na zo ge bis gar k ve u li na wi lis ga da ricx vis ne bar T va;

10. am mux liT gaT va lis wi ne bu li dac vi sa da dax ma-re bis uf le ba mi a ni Won ase ve TviT da saq me bul mig ran-teb sac Se saZ leb lo bis far g leb Si;

11. mxa ri da u Wi ron da xe li Se uwyon mim Re bi qvey-nis sa xel m wi fo enis Ses wav las, xo lo ram de ni me sa-xel m wi fo enis ar se bo bis Sem Tx ve va Si, er T -er Ti enis Ses wav las mig rant mu Sak Ta da ma Ti oja xe bis wev re bis mi er;

12. ram de na dac es praq ti ku lad Se saZ le be li iq ne-ba, xe li Se uwyon mig rant mu Sak Ta bav S ve bis mi er mig-rant mu Sak Ta de da enis Ses wav las.

mux li 20 ­ da saq me bi sa da pro fe si u li saq mi a no bis sfe ro Si Ta na ba ri Se saZ leb lo be bi Ta da Ta nas wo ri mopy ro biT sar geb lo bis uf le ba, sqe sob ri vi dis k ri mi­na ci is ga re Se

da saq me bi sa da pro fe si u li saq mi a no bis sfe ro Si sqe sob ri vi dis k ri mi na ci is ga re Se, Ta na ba ri Se saZ leb-

237

lo be bi sa da Ta nas wo ri mopy ro biT sar geb lo bis uf-le bis efeq tu rad gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben aRi a ron es uf le ba da mi i Ron sa Ta na do zo me bi Sem deg sfe ro eb Si:

a) da saq me bis xel mi saw v do mo ba, sam sa xu ri dan daTxov ni sa gan dac va da pro fe si u li re in teg ra ci a;

b) pro fe si u li ori en ta ci is gan sazR v ra, pro fe si-u li mom za de ba, ga dam za de ba da re a bi li ta ci a;

g) da saq me bis va de bi da sa mu Sao pi ro be bi, anazRa-u re bis CaT v liT;

d) sam sa xu reb ri vi win s v la, da wi na u re bis CaT v liT.

mux li 21 ­ in for ma ci i Ta da kon sul ta ci e biT sar­geb lis uf le ba

Sro miT da we se bu le ba Si mo mu Sa ve pir Ta mi er in-for ma ci a Ta da kon sul ta ci e biT sar geb lo bis uf-le bis efeq tu rad gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben mi i Ron an mxa ri da u Wi ron iseT zo mebs, rom le bic sa Su a le bas mis cems mu Sa kebs an maT war mo mad gen lebs, erov nu li ka non m deb lo bi sa da praq ti kis Se sa ba mi sad:

a) re gu la ru lad an sa Ta na do dros da amom wu ra-vad iy v nen in for mi re bu li ma Ti dam saq me be li Sro mi-Ti da we se bu le bis eko no mi ku ri da fi nan su ri mdgo ma-re o bis Se sa xeb, imis gaT va lis wi ne biT, rom gar k ve u-li in for ma ci a, rom lis gam J Rav ne bac zi ans mo u tans

238

Sro miT da we se bu le bas, Se iZ le ba ga mocxad des kon fi-de ci a lu rad;

b) sa Ta na do dros ga e wi oT kon sul ta cia iseT ga-dawy ve ti le beb Tan da kav Si re biT, rom leb mac Se iZ le ba mniS v ne lo va ni ze gav le na iqo ni os mu Sak Ta in te re seb-ze, ker Zod Sro miT da we se bu le ba Si ma Ti da saq me bis mdgo ma re o ba ze.

mux li 22 ­ sa mu Sao pi ro be bi sa da sa mu Sao ga re mos Seq m na sa da ga um jo be se ba Si mo na wi le o bis mi Re bis uf­le ba

sa mu Sao pi ro be bi sa da sa mu Sao ga re mos Seq m na sa da ga um jo be se ba Si mu Sak Ta mi er mo na wi le o bis mi Re bis uf le bis efeq tu rad gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e-bi val de bu le bas iRe ben ga a ta ron ise Ti zo me bi, rom-le bic sa Su a le bas mis cems mu Sa keb sa da maT war mo-mad gen lebs, erov nu li ka non m deb lo bi sa da praq ti kis Se sa ba mi sad, mo na wi le o ba mi i Ron:

a) sa mu Sao pi ro be bis, mu Sa o bis or ga ni za ci i sa da sa mu Sao ga re mos gan sazR v ra sa da ga um jo be se ba Si;

b)Sro miT da we se bu le ba Si hi gi e ni sa da usaf r Txo e-bis dac va Si;

g) Sro miT da we se bu le ba Si so ci a lu ri da so ci al -e ko no mi ku ri sam sa xu re bis or ga ni ze ba Si;

d) am sa kiTxeb ze mi Re bu li aq te bis Ses ru le bis ze-dam xed ve lo ba Si;

239

mux li 23 ­ xan daz mul Ta mi er so ci a lu ri dac viT sar geb lo bis uf le ba

xan daz mul Ta mi er so ci a lu ri dac viT uf le biT rac Se iZ le ba did xans sar geb lo bis miz niT, mxa re e bi, uSu a-lod an sa xel m wi fo an ker Zo or ga ni za ci eb Tan Ta nam S-rom lo bis gziT, val de bu le bas iRe ben mi i Ron da mxa ri da u Wi ron Se sa ba mis zo mebs, rom le bic miz nad isa xavs:

-uz run vel yos xan daz mul Ta dar Ce na sa zo ga do e bis srul fa so van wev re bad rac Se iZ le ba me ti xniT, Sem-de gi sa Su a le be biT:

a) sa Ta na do sax s re bis ga mo yo fa, rac sa Su a le bas mis cems maT icxov ron Rir se u lad da aq ti u ri mo na wi-le o ba mi i Ron sa zo ga do eb riv, so ci a lur da kul tu-rul cxov re ba Si;

b) in for ma ci is mi wo de ba im sam sa xu re bi sa da Se Ra va-Te bis Se sa xeb, rom le bic dad ge ni lia xan daz mul Ta Ta vis;

- mis ces xan daz mul pi rebs Ta vi an Ti cxov re bis we-sis Ta vi suf lad ar Ce vi sa da maT T vis Ser Ce ul ga re-mo Si da mo u ki deb lad cxov re bis Se saZ leb lo ba Sem de-gi sa Su a le be biT;

a) sa bi nao uz run vel yo fa ma Ti sa Wi ro e bi sa da jan-m r Te lo bis mdgo ma re o bis gaT va lis wi ne biT an sa Ta na-do dax ma re bis ga we va ma Ti sacxov re bel bi ne bis adap-ti re bis miz niT;

b) jan m r Te lo bis dac va da Se sa ba mi si mom sa xu re bis ga-we va ma Ti jan m r Te lo bis mdgo ma re o bis gaT va lis wi ne biT;

- uz run vel yos xan daz mul Ta da we se bu le beb Si mcxov re bi pi re bi saT vis sa Ta na do dax ma re bis ga we va,

240

maT pi rad cxov re ba Si Ca u rev lad, ase ve uz run vel yos xan daz mul Ta mi er mo na wi le o bis mi Re ba ga dawy ve ti-le be bis ga mo ta na Si da we se bu le bis pi ro beb Tan da kav-Si re biT.

mux li 24 ­ uf le ba dac va ze da saq me bis Sewy ve tis Sem­Tx ve va Si

da saq me bis Sewy ve tis Sem Tx ve va Si, mu Sak Ta mi er dac vis uf le bis efeq tu rad gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu le be bas iRe ben aRi a ron:

a) yve la mu Sa kis uf le ba uari Tqvas da saq me bis Sewy ve ta ze sa pa tio mi ze ze bis ga re Se, ro me lic un da ga mom di na re ob des mi si pro fe si u li Se saZ leb lo be bi-dan an moq ce vi dan, ase ve sa war mos Si na ga na we si dan;

b) mu Sak Ta mi er sa Ta na do kom pen sa ci is an sxva Se sa-ba mi si anazRa u re bis mi Re bis uf le ba sa pa tio mi ze ze-bis ga re Se da saq me bis Sewy ve tis Sem Tx ve va Si.

mxa re e bi valde bu le bas iRe ben uz run vel yon mu-Sa kis mi er mi u ker Zo e bel or ga no Si sa Civ ris Se ta nis uf le ba sa pa to mi ze ze bis ga re Se da saq me bis Sewy ve tis Sem Tx ve va Si.

mux li 25 ­ mu Sak Ta moTxov ne bis Ses ru le bis uf le ba dam saq meb lis ga kot re bis Sem Tx ve va Si

dam saq meb lis ga kot re bis SeTx ve va Si, mu Sak Ta moTxov ne bis Ses ru le bis uf le bis efeq tu rad gan-xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben uz run vel yon da saq me bis kon t raq te bi dan an Sro mi Ti

241

ur Ti er To be bi dan ga mom di na re mu Sak Ta moTxov ne bis Ses ru le ba sa ga ran tio da we se bu le be bis amoq me de bis gziT an ne bis mi e ri sxva for miT.

mux li 26 ­ mu Sak Ta Rir se bis dac vis uf le ba

mu Sak Ta Rir se bis dac vis uf le bis efeq tu rad gan xor-ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben mu Sak Ta da saq me bis or ga ni za ci eb Tan kon sul ta ci e bis gziT:

1. uz run vel yon Se sa ba mi si in for ma ci is mi wo de-ba da sa mu Sao ad gi leb ze seq su a lu ri Za la do bis aR-mofx v ra, ase ve mi i Ron yve la sa Ta na do zo ma aR niS nu-li qme de be bi sa gan mu Sak Ta dac vis miz niT;

2. uz run vel yon Se sa ba mi si in for ma ci is mi wo de ba da sa mu Sao ad gi leb ze mu Sak Ta wi na aR m deg mi mar Tu li cal sa xad uar yo fi Ti da Se u racx m yo fe li qme de be bis aR mofx v ra, ase ve mi i Ron yve la sa Ta na do zo ma aR niS-nu li qme de be bi sa gan mu Sak Ta dac vis miz niT.

mux li 27 ­ da o ja xe bul mu Sak Ta mi er Ta na ba ri Se saZ­leb lo be bi Ta da Ta na ba ri mopy ro biT sar geb lis uf le ba

da o ja xe bul mu Sak Ta mi er Ta na ba ri Se saZ leb lo be-bi Ta da Ta na ba ri mopy ro biT sar geb lo bis uf le bis efeq tu ri gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu-le bas iRe ben:

1. mi i Ron Se sa ba mi si zo me bi:

a) rac da saq me bi sa da, oja xur mo va le o ba Ta ga mo sam sa xu ris gac de nis Sem Tx ve va Si, xe la xa li da saq me bis

242

Se saZ leb lo bas mis cems da o ja xe bul mu Sa kebs; ze mo-aR niS nu li mo i cavs ase ve zo me bis ga ta re bas pro fe si-u li ori en ta ci is gan sazR v ri sa da pro fe si u li mom-za de bis sfe ro Si;

b) rac uz run vel yofs aseT mu Sak Ta in te re se bis gaT va lis wi ne bas da saq me bi sa da so ci a lu ri uz run-vel yo fis pi ro be bis gan sazR v ris pro ces Si;

g) rac uz run vel yofs sa xel m wi fo an ker Zo sam sa xu-re bis, ker Zod, dRis gan mav lo ba Si bav S v Ta mov lis da-we se bu le be bis Seq m nas da sxva Ro nis Zi e be bis ga ta re bas;

2. uz run vel yon dek re tu li Se ve bu le bis Sem deg mSob lis mi er bav S vis mov lis miz niT Sve bu le bis aRe-bis Se saZ leb lo ba, rom lis xan g r Z li vo ba da pi ro be bi un da ga ni sazR v ros erov nu li ka non m deb lo biT, ko-leq ti u ri Se Tan x me bis an mi Re bu li praq ti kis sa fuZ-vel ze;

3. uz run vel yon, rom oja xu ri mo va le o be bis Ses-ru le ba ar iq ces da saq me bis Sewy ve tis sa pa tio sa fuZ-v lad.

mux li 28 ­ Sro miT da we se bu le beb Si mu Sak Ta war mo­mad gen le bis mi er dac vis uf le bis gan xor ci e le ba da maT T vis mi ni We bu li Se Ra va Te bi.

mu Sak Ta war mo mad gen le bis mi er Ta vi an Ti fun q ci-e bis efeq tu rad Ses ru le bis miz niT, mxa re e bi val de-bu le bas iRe ben Sro miT da we se bu le ba Si uz run vel-yon:

a) mu Sak Ta war mo mad gen le bis efeq tu ri dac va maT-T vis sa zi a no qme de be bis gan xor ci e le bis Sem Tx ve va Si,

243

sam sa xu ri dan daTxov nis CaT v liT, ro me lic gan pi ro-be bu lia ma Ti sta tu siT da da we se bu le ba Si maT mi er mu Sak Ta war mo mad gen lis fun q ci e bis Ses ru le biT;

b) mu Sak Ta war mo mad gen le bi saT vis mTe li ri gi Se-Ra va Te bis mi ni We ba, maT mi er Ta vi an Ti fun q ci e bis da-u yov neb liv da efeq tu rad Ses ru le bis miz niT, qve-ya na Si ar se bu li sam rew ve lo ur Ti er To be bis, ase ve Sro mi Ti da we se bu le bis moTxov ni le ba Ta da sa war moo sim Z lav re e bis gaT va lis wi ne biT.

mux li 29 ­ in for ma ci i Ta da kon sul ta ci e biT sar­geb lo bis uf le ba ko leq ti u ri Sem ci re be bis pro ces Si

ko leq ti u ri Sem ci re be bis pro ces Si in for ma ci i Ta da kon sul ta ci e biT sar geb lo bis uf le bis efeq tu rad gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben uz run vel yon dam saq me bel Ta mi er mu Sak Ta war mo mad-gen le bi saT vis ko leq ti u ri Sem ci re be bis Se sa xeb in-for ma ci is mi wo de ba da ase ve kon sul ta ci e bis ga we va ase Ti Sem ci re be bis Ta vi dan aci le bis, SezRud vis an ma>Ti Se de ge bis Se sus te bis miz niT, rac gu lis x mobs so-ci a lu ri zo me bis ga ta re bis daTxov nil mu Sak Ta ga da-na wi le bis an ga dam za de bis miz niT.

mux li 30 ­ si Ra ta ki sa da so ci a lu ri os t ra kiz mi sa­gan dac vis uf le ba

si Ra ri bi sa da so ci a lu ri os t ra kiz mi sa gan dac vis uf le bis efeq tu rad gan xor ci e le bis miz niT, mxa re e-bi val de bu le bas iRe ben:

244

a) mi i Ron zo me bi, ra Ta uz run vel yon im pir Ta da ma Ti oja xe bis da saq me ba, da bi na ve ba, pro fe si u li mom-za de ba, ga naT le ba, kul tu ru li, so ci a lu ri da sa me-di ci no dax ma re ba, rom le bic cxov ro ben so ci a lu ri os t ra kiz mis an si Ra ri bis pi ro beb Si.

b) ga ni xi lon ase Ti zo me bi ma Ti kon k re tul si tu a-ci as Tan mi sa da ge bis miz niT.

mux li 31 ­ uf le ba sacxov re bel ad gil ze

sacxov re bel ad gil ze uf le bis efeq tu rad gan-xor ci e le bis miz niT, mxa re e bi val de bu le bas iRe ben mi i Ron zo me bi, rom le bic miz nad isa xavs:

1. Se sa ba mi si sacxov re be li ad gi liT uz run vel yo-fas;

2. ubi na o bis prob le me bis Ta vi dan aci le ba sa da Ser bi le bas mi si Tan da Ta no biT aR mofx v ris miz niT;

3. sacxov re bel bi neb ze xel mi saw v do mi fa se bis uz-run vel yo fas im pir TaT vis, rom leb sac ar ga aC ni aT sa Ta na do sax s re bi.